Yves, Saint (évêque de Chartres). Sancti Ivonis,...

Opera omnia, post Joannis Frontonis curas, suppletis quae in ejus editione desiderabantur, Panormia videlicet et epistolis
nonnullis... accurante J.-P. Migne.... 1854.

1/ Les contenus accessibles sur le site Gallica sont pour la plupart des reproductions numériques d'oeuvres tombées dans le domaine public provenant des collections de la
BnF.Leur réutilisation s'inscrit dans le cadre de la loi n°78-753 du 17 juillet 1978 :
*La réutilisation non commerciale de ces contenus est libre et gratuite dans le respect de la législation en vigueur et notamment du maintien de la mention de source.
*La réutilisation commerciale de ces contenus est payante et fait l'objet d'une licence. Est entendue par réutilisation commerciale la revente de contenus sous forme de produits
élaborés ou de fourniture de service.

Cliquer ici pour accéder aux tarifs et à la licence

2/ Les contenus de Gallica sont la propriété de la BnF au sens de l'article L.2112-1 du code général de la propriété des personnes publiques.

3/ Quelques contenus sont soumis à un régime de réutilisation particulier. Il s'agit :

*des reproductions de documents protégés par un droit d'auteur appartenant à un tiers. Ces documents ne peuvent être réutilisés, sauf dans le cadre de la copie privée, sans
l'autorisation préalable du titulaire des droits.
*des reproductions de documents conservés dans les bibliothèques ou autres institutions partenaires. Ceux-ci sont signalés par la mention Source gallica.BnF.fr / Bibliothèque
municipale de ... (ou autre partenaire). L'utilisateur est invité à s'informer auprès de ces bibliothèques de leurs conditions de réutilisation.

4/ Gallica constitue une base de données, dont la BnF est le producteur, protégée au sens des articles L341-1 et suivants du code de la propriété intellectuelle.

5/ Les présentes conditions d'utilisation des contenus de Gallica sont régies par la loi française. En cas de réutilisation prévue dans un autre pays, il appartient à chaque utilisateur
de vérifier la conformité de son projet avec le droit de ce pays.

6/ L'utilisateur s'engage à respecter les présentes conditions d'utilisation ainsi que la législation en vigueur, notamment en matière de propriété intellectuelle. En cas de non
respect de ces dispositions, il est notamment passible d'une amende prévue par la loi du 17 juillet 1978.

7/ Pour obtenir un document de Gallica en haute définition, contacter reutilisation@bnf.fr.

 PATROLOGLE

CURSUS COMPLETUS
SITE
BIBLIOTHECA UNIVERSALIS, INTEGRA, DNIFORMIS, GOMMODA, OECONOMICA,
OMNIDM SS. PATRUM, DOCTORUM SCRIPTOMMQIJE ECCLESIASTICOM

AB ^VO APOSTOLICO AD INNOCEWTII III TEMPORA

FLORUERUNT;
RECUSIO CHRONOLOGICA
OMNIUMQUJE EXSTITERE MONUMENTORUM CATHOLICA TRADITIONISPER DUODECIMPRIORA
ECCLESIJE SvECULA,
JUXTAEDITIONES ACCORATISSIMAS,INTBRSE CDMQUE NONNULLIS CODICIBOS MANUSCRIPTIS COLLATAS.
PERQUAM DILIGENTEItCASTIGATA;
'DISSERTATIONIBDS,COMMENTARHS LECTIONIBOSQUE VARIANTIBUS CONTiKENTER ILLUSTRATA ;
OHNIBUS OPERIBUS P0s>TAMPLISSIMAS EDITIONES QVMTRIBUS NOVISSIMIS S.ECOLIS DEBENTUR ABSOLUTAS
DETECTIS, AUCTAJ
INDICIBOS PABTICULARIBUS ANALTTIClS, SINGULOS SIVETOMOS,SIVEAUCTORES ALlCUJUS MOMENTl
SUBSEQUENTIBUS, DONATA;
«APITULIS
1NTRA IPSUMTEXTUM RITEDISPOSITIS, NECNON ET TITULI8 SINGULARUM PAGINARUM MARGINEM SUPERIOREH
DISTINGUENTIBUS'
SUBJECTAMQUE MATERIAM SIGNIFICANTIBUS, ADORNATA ;
OPERIBUS CUMDUBIIS TUMAPOCRYPHIS, ALIQUA VERO AUCTORITATE INORDINE ADTRADITIONEM
ECCLESIASTICAM POLLENTIBUS, AMPLIFICATA;
CUOBUS INDICIBUS GENEBALIBUS LOCUPLETATA : ALTERO SCILICET RERUM, QUOCONSULTO, QUIDQUID
UNUSQUISQUE PATRUMIN QUODLIBET THEMA SCRIPSERITl)NOINTUITU CONSPICIATUR; ALTEKO
SClUPTURiE SACR^E, EX QUOLECTORI COMPERIRE SIT OBVIUM QUINAM PATRES
ET IN QUIBUS OPERUM SUORUM LOCISSINGULOS SINGULORUH LIBROUUM
SCRIPTURJE TEXTUS COMMCNTATI SINT.
EDITIOACCORATISSIMA, CtfTERISQUEOMNIBUS FACILEASTEPONENDA, SI PERPENDANTUR : CnARACTERUM NITIDITAS,
CUARTjE QDALITAS, INTEGRITAS TEXTUS,PERFECTIO CORRECTIONIS, OPERDM RECUSORUM TUMVARIETAS
TUMNUMERUS, TORMA VOLUMINOM PERQUAH COMMODA SIBIQUE INTOTOOPERIS DECURSU CONSJpWmjfr^
6IHILIS,TRETIIEXIGUITAS, ISTA
PRiESERTIMQUECOLLECTIO, UNA, METnODlCA ETCURONOLOBICA, V%\
SEXCENTORUM FRAGMENTOROM OPDSCDLORDMQDE HACTENOS niC ILLIC'SPARSOROMa 0n\^<\
PRIIIDM ADTEM IN NOSTRABIBLIOTHECA, EX OPERIBDS AD OMNES&TATETJ( F^. V^#\
LOCOS, LINGUAS FORMASQDE PERTINENTIBUS , COADONATORDM. j £J3 V^A
'
SERIES SECUNDA, \ rZ\
fN QUA PRODEUNTPATRES, DOCTOllESSCRIPTORESUUEECCLESIffiLATINjT^
A GREGORIOMAGNOAD INNOCENTIUM m.
ACCURAWTE J.-P. MIGNE
^V \
BZBLIOTHECa: CLEKI OjarSJERB.E',
SIVE ^
CURS0UMCOMPLBTORUM RAMOSEDITORE.
IN SINGULOSSGIENTI-E ECCLKSIASTlCffl
PATROLOGIAJ3INA EDITIONETYPIS MANDATAEST, ALIA NEMPE LATINA, ALIA GR^CO-LATINA.—
TENEUNT MILLE FRANCISDUCENTATOLUMINAEDITIONISLATIN.2E ; OCTINGENTISET
MILLE TREOENTAGR^CO-LATIN.E.— MERELATINATJNITERSOS ACCTORESTCMOCCIDENTALES, TLM
ORIENTALESEQUIDEMAMPLECTITCR ; HI AUTEM,IN EA, SOLAYERSIONELATINADONANTCK.

FATR0LOGLE TOMUS CLXII.

S. IVO CARNOT. EPISC. PETRUS CHRYSOLANUS MEDIOL. ARCHIEP. RICHARDUS CARI).
LAMBERTUS ATREBAT. , GALO PARIS., GQDEFRIDUS AMBIAN., EPISCOPI. ANSELMUS
SCHOLAST. ET CAN. LAUDUN. B. ROBERTUS DE ARBRISSELLO. SEHERUS CALMOSIAC.
ABB. JOANNES MON. S. AUDOENI. JOANNES MON. BESUEN. FRANCISCUS CAMENUS. REIM-
BALDUS PRiEPOS. S. JOANN. LEOD.

EXCDDEBATUR ET VENIT APTJD J.-P. MIGNE EDITOREM,

HS\'1ADICTAFAMBGISE PROPE PORTAMLUTETIJE PARISIORUMWLGQ&ENFERNOMINATAM,
EU PETIT-MONTROUGE.

1851
 &XGULUM XII

SANCTI IVONIS

CARNOTENSIS EPISCOPI

OPERA OMNIA

ACCEDCNT

PETRI€HR1'S0LANI, MEDIOLANENSIS ARCHIEPISCOPI, RICHARDI CARDINALIS, LAMBERTI

.ATREBATENSIS, GALONIS PARISIENSIS, GODEFRIDI AMBIANENSIS, EPISCOPORUM;
ANSELMI SCHOLASTICIET CANONICILAUDUNENSIS, B. ROBERTI DE ARBRIS-
SELLO, SEHERI, CALMOSIACENSISARBATIS, JOANNIS MONACHIS. AU
DOENI, JOANNIS MONACHIBESUENSIS, FRANCISCI CAJJENI, ^^-^
REIMBALDI PRJEPOSITI S. JOANNIS LEODIENSIS' X%'IV^X

OPUSCULA, DIPLOMATA? EPISTOL^E

ACCURANTE J.-P. MIGNE

BIBLIOTHECJE CIiEBI BNIVBESiE
SIVE
IN SINGULOSSCIENTI^i ECCLESIASTICffiRAMOSEDITORE
5UBSCCM COMPLETORCM

S. IVONIS TOMUS SECUNDDS, CJ3TERORUM UNICUS.

VENIT 8 FRANCISGALLICIS

EXCUDEBATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE EDITOREM

m YlkmGTkVAMBOISE
: *' ' ' ' PROPEPORTAM LUTETLE PARISIORUMVULGOPENFERNOMINATAM
SEC PETIT MONTROUGE

185^
 ELENCHUS

AUCTOaUM ET OPERUM QUl IN HOO TOBSO CLXII COHTINEWTUR.

SANCTUS IVO CARNOTENSIS EPISCOPUS

(OPERUMCONTINCATIO.)
Epistolffi. , Col. 11
Addenda ad Iyonis epistolas. 287,
• Sermones. .,, .. - . 505.
Dubia. -r-Sermpnes sex ad populum. — Microrogus. — Chronicoiu 611
LAMRERTUS ATREBATENSIS EPISCOPUS.
Gesta quibus Alrebatensium civitas, excusso Cameracensium jugo, IQ.
antiquam reformalur digoHatem. $627
EpistoJaj. 647
Privilegia 701
FRANCISCUS GAMENUS.
Hymnus in S. Nicolaum peregrinum. 721
GALO PARISIENSIS EPISCOPUS>
Epistola ad Lambertum Atrebatensem. 721
Dioloma pro monachis Fossatcnsibus. . . - 728
GODEFRIDUS AMBIANENSIS EPISCOPUS.
Epistolas et diplomata. , 735
Charta communiaa Ambianensis. 747
, SIEIMBALDUS PRiEPOSITUS S. JOANNIS LEODIENSIS.
"
Epistolae. 751
JOANNES MONACHUS BESUENSIS)
Chronicon Besuense 861
PETRUS CHRYSOLANUS MEDIOLANENSIS ARCHIEPISCOPUS.
Oratio de Spiritu sanclo. 1007
B. ROBERTUS DE ARBRISSELLO.
~
Reguls sanctimonialiuin Fontis-Ebraldi. 1079.
Preecepta r-ecte vivendi. 1082
Diplomata. 1085
SEHERUS ABBAS CALMOSIACENSIS.
De primordiis Calmosiacensis monasterii. 1119
JOANNES MONACHLS S. AUDOENI.
Sermones qpaluor.j 1183
ANSELMUS SCHOLASTICUS ET CANONICUS LAJJDUNENSIS
Enarrationes in CanlicE). * 1187
— . in Mallbasum. 1227
— '
in Apocalypsin. 1499
Epistola ad H. abbatem S. Laurenlii LeodieusTs. \ 1587
RICHARDUS CARDINALIS
Epistola3 et diplomata. 1661

; Ex lypis MIGNE; au Pctit-Montrouge.

 •
DIVI IVONIS
CARNOTENSIS EPISCOPI

OPERUM PARS ALTERA

'
EPISTOLJ:
Cum notis doctissimorum virorum Jureti canonici Lingonensis, et Soucbeti canonici"
Cafnotensis

SERMONES

Quibus additi duo ex mss. Bibliotheccs Regias et Petavianm :

ET

BEETl CHRONHM M REGIBUS IRAMORUM

NOMINA EOPiUM

AD QUOS SCRIPTJS EPISTOLJE IVONIS.

A'F- Cenomanensisecclesiraprsecentor 232.

Adela comiliss»,Carnotensis, epistolas, 8,91, 101,116, G
121, 179,187. Gallerius,«iveWallerius, BelvacensisEcclesisebibliothe*
Adela palatina comitissa, 156. carius, «nist. 123.
Albeuus Cenomanen«isEcclesiaeeleclus, 277. {Jalterius Meldensisepiscopus,70:
AnselmusCantuariacensisarchiepiscopus,39. Galterius Stirpensis ecclesia3prasposilus,69. ' t
AnselusBelvacensisepiseopus,281. GaudefridusepiscopusAmbianensis,268.
AudoenusEbroicensisepiscopusdesignatus. 223, 212. Gaufridusanachorita, 240.
GaufridusBelvacensisep-seopus,epist. 177,195, 212.
Belvacensis Ecclesiaj fratres, epist. 17, 32 , 98 137- GaufridnsCenomanensisdecanus, 52.
263. „ , . vi-
, Gaufriduscomes Vindocinensis,129. . "- >
Benedicluscardiualispresbyler et BomanaeEcelcsise Gaufridus sive Gaufredus, Vindocinensis monasteriiab-
carius, 87. bas, 41, 87,82,163, 193.
BernardusMajorisMonasleriiabbas, 4,7o. Gaiifridusmonacbus,208.
Berneriusabbas Bonsevalensis monasterii,226, 269. Gaufridus soUtudiiiiscultor, 164,208.
Bruno pr.ma?sedis Belgicornmepiscopus, 214.' Gerardus, 6. - '
LJ GilbertusEbroicensium" episeopus,16".
Carnolensesclerici et laici, 20. - Girberlus Parisiensis archidiacolius,249.'
OarebaldusSilvaDectensisepiscopus,epistola 268 Gislebertus, 198,neposTuronensis>archiepiseopi, 199.
Columbensesmonacbi,192. GuacelinusWintooensium episcopus, 38.
ConoPrsenestinusepiscopus et aposlolicaesedis legatus, GualoParisiensis ephcopus, 169, 218,245.
266,267, 273, 275. Gualopresbyter, 99.
B fioido seu Widojegis dapifer, 23, 47.'
DaimberlusSenonensiumarchiepiscopus, episl. 76, 90, GuidoabbasMolismensismonasterii,224.'
111, 115, 115,119, m, 123,126, 132, 134, 139, 146, GulielmusabbasMajorisMonasterii,197,251,-
168, 170, 171,182,200,223, 237. GulielmusAnglorumrex, 71.
DaimberluspalriarchaHierosolymilanus,93. _ GulielmusCalalaunensisepiscopUs268.
DaimbertusSenonensis Ecclesiaemetropolitatius,115. Gulielmusmiles, 203.
Dolensismonasteriimonacbi,78.- Gulielmus-episcopusParisiensis, 79.
Dolensisclerus, 178. Gulielmus Bothomagensiumarchiepiscopus,149.
S.
Dunensistnonasterii Avitfyirgines, 10, Guntherius sive Gunlherus, vel Gonherius
E 11,140,228.. v . - *presbyter,
-
Erclesia?filii, 172. G. abbas monasieriiS. Guandregisili,72.
Eduensis clerici, 222. H
EpiscopiRemensisdicecesis,83. 'Haimericusabbas-Atiuirinensis,epist. 287.
Eudo vel ReudoNormannisedapifer, 27. HenricusabbasAngeliacensismonasierii, 233.
F Henricus Anglorumrex, 106,118, 261.
FulcoBelvacenbiumepiscopns,episl, 30, 31. Hildebertus Cencmanensis
' • eplscopus, 74, 148, 167, 206,
FulcoTarisicnsisepiscopus,112. 220,230.
PATROL -CLXII. - — »
 H D. 1T0NIS CAMOTENSIS EPISCOPl 12
HoeliusCenomanensisepiscopus,21. K Q
HIISOarchiepiscopusI.ugdunensis,24. Qui etiam appsto- Qulnlini(S.) fratres, epist, 17,52.
lica? sedis vicarms, 54. Legalus, -Bb,59, 60. Bomanaa R
Ecclesise legalus, 61, 66. Episcopuspriiiitesedis, 66, Badulfusabbashionasterii Sancli Fusciani.255.
68, 158. -> Badultusde Balgenciaco,248.
Hugo Cluniacensismonasterii abbas, 191. BadulfusBemensium archiepiscopusepistola?,188,211,
Huyo EcclfsiaeAurelianensisdecanus^ 194. 252,259.
HugoTrecensmmcomes,209, 245, BadulfusBemensisEcclesiaepraeposilus,161.
Hugo Sue^sionum episcopus, 42. liadulfusTuronuinarcluepiepiscopus,255.
Hugo Belvacensis Ecclesiaedecanus, et -caeterifralrcs, Bainaldus,236.
77. BainaldusRemorumarchiepiscopus,15.
HumbaldusAnlissiodorensisepiscopus,166, §41. BeginaldusAndegavensis episeopus, 272.
11.SuessionensisEcclesiaadiaconus, 96. Bemensisdioecesisepiscopi,83.
Beudo, vel EudoNorthmanniaedapifer,27. .
Joannes primaesedis Lugdunensisarchiepiscopus, tpist. Bicardusvel Bichardus Albanensisepiscopus,et sanclae
236. sedis vicariussen legali'S,15%141,181, 216, 217.
JoamiesAnrelianensiume.ectus, 64. Episcopus,75, 100, RicheriusarchiepiscopusSenonensis,8, 55, SO.
114, 162,215, 221,247. 34, 57.
Joahnes cardinalispresbyler, etBomanaa Ecclesiae lega- Robertus,
Bobertus comes PonMvensis,120.
tu=, 84 Vicarius,87. BoberlusLincholiens:sEcclebiaeepi^copus,278.
Joaunes Tarvanensisepiscopus,97. BohertusMellenlinuscomes,145, 151.
„ Bogenuscardinalis, 18.
Lamberlus Atrebater.sisepiscopus, episl. 33, 97. " Hogeriuspresbyter, 29.
Lauronliusmonasterii-Charitatismonachas,186. Bosceliuus, 7.
LeodegariusarchiepiscopusBituricensis,180.
Lesiardusvel LisiardusepiscopusSuessionum, 203, 229, Sancliopresbyter, episl. 51.SEpiscopus, 62. Aurelianen-
246,279,280. sis, 55.
Leudo presbyier, 63. Wigorniensis episcopus 163, 207.
Ludovicusrex Francorum,127,196, 202, 239, 253, 26i, SamsG
265. Sleplianusarchidiaconus,158.
L. SuessionensisEcclesiaaprnopositus,*6. x Steplianus comes, 178.
M Slephanuspalalinuscomes, 49, 86.
ManassesMeldensiumepiscopus,epist.'2S1. Stephanusregis cancellarius,260.
ManassesIlemorum-archiepiscopus,85, 145. SuessionensiscongregalioB. Stephani, 58
102, . SuessioneusisEcclesiaeclerus, 96.
Manegaldus,~40. • T
MalildisAnglorumregina, 107, 142,174.
MatildisBlesensisvieecomilissa,150. ThomasEboracensisarchiepiscopus,epislola, 215.
Mellentimclerici, 45. Turgedus Abrincensiumepiscopus,270.
O U
O o archidiaconus,epist. 155. .Urbanus pontifex maximus,epist. 5, 12,23, 43, 45, 48,
Odopresbyter, 128. 63, 67, 289.
Olricus, 156. W
Oabbas majorismonasterii, 289.
O. Gemmeticensis,\el Gemeteasisinonaslerii abbas, 16J. , WaloBelvacensis episcopus,268.
P C Walterius,seu GallerinsMeldensisepiscopus,16.
Paschalispontifexsummus, epist. 81,88,89,92,94,95, WalteriusabbasFossatensismonaslerii, 26.
GalteriusBelvacensis Ecclesiaebibliolhe-
105,104, 105, 108,109,110, 117, 153, 144, 147, 159, Walteriussive
carius, 184.
173, 173,176,190,204,210,219, 227, 238, 244, 250, Wido, seuGuido, regis dapifer,23, 47.
254,258,271,274,276. Wilelmus,vel GuillelmusFiscanensis monasteriiabbas,
fetius doclor,36.
Veirus Piclavensisepiscopus,36. 19, 80.
, Plnlippns comesTrecassinus,79." Wilelmus Parisiensis archidiaconus,183, 185.
PliilippusFrancorumrex, 9,15, 22j 28,56. WilelmusRothomagensiumarchiepiscopus,185.
PhilippusTrecensiumepiscoptis,257. Wigrinus Aurelianeusisarchidiiiconus,194.
Pontius Cluniacensiumabbas,231, 262. WlgrinusParisiensis archidiaconus,122,151, 158.

t
Nomina aliorum QUORUM EPISTOLM insertce el vel adjunctce sunl Ivonianis.

Bernardus Claraeval.O aboati 'Majoris Monastern,p3g.
Daimberlusarchiepisc. Senon. Joanni Lugd. archiepisc,
episl. 256, pag. 100.
Hugo Pontiniacensis O. abbaii Majoris-Monasterii,pag.
\Zo.
Joannes Lugdunensis arehiepisc. Daimbertb Senonens
archiepisc.episl. 237. pag. 102.
Urbanuspapaclero et populoCarnotens. epist. i, pag. 1.
IdemRicherioSenon. archiep.epist. 2, pag. 1.
ldem honi, pag. 2.

. D. IVONIS EPISTOL^E-

1 EPISTOLA PMMA. D EPISTOLA II.

UBBANDS [II] episcopus, servus servorum Dei, dilectis Vrbanus episcopus, servus swvorum Bei, RICHERIO
in Christo filiis, clero ac populo Carnotensi salutem Senonensi archieviscopo, salutern et aposlolicam
et apostolicam benediclionem.
benedictionem.
, Nos quidem lum pro beatse Marisesemper virginis
devotione ac reverentia, etc. Exstat inter epistolas 0_uantas pro Gaufrido rjuondam episcopo, ete.
Urbfmi II, Patrologia? lem. CLI. Videubi supra.
:45 ; EPISTOL^:. — EPIST.-IV. U
g Oratio Urbani papm ad Ivonem consecratum A fratrum [Belvaeensium aa ep/iT] pia societas cha-
episcopum. ritateplena plus omnibus divitiis mibi applaudebat,
Quoniam, utcredimus, divino te nutu vocante, cle- cum sic mihi latenti, nec tale quid suspicanti Ec-
FUSet populus Carnotensis jecclesise a. unanimiter clesia €arnotensis pontificatus professionis pondus
elegerunt rectorem, et ad nos usque perducentes obtrusit (episl. 8); nec sane ejus volunlali aliqua
petierunt consecrari episcopum, et ideo Deo an- ratione victus cederem, nisi jd vos velle^itque pra>
nueate per manus nostrse impositionem episcopus cepisse (episl. 12), cui non obedire nefas est, pro-
consecratus es, amodo, frater charissime, scias te testaretur. Episcopum Belvacensem Ksanctitati vc-
maximum pondus suscepisse laboris, quod est sar- strse commendo, cujus simplicitas hoc habet lauda-
cina regiminis animarnm, et commodis deservire bile, quod nec perversa agentibus placere, nec recte
multoruni; omniumque fleri minimum atque mini- sapientibus displicere potest; novit enim prudenlia
strum, et pro credito tibi talento in die divini exa- vestra eum in quibusdam accusatum, non tam zelo
minis ralionem redditurum. Nam si Salvator noster justitiae quam virtulis semulalione. Sed mihi non
dixit: Non veni ministrari, sed minislrare (Marc x; videtur .rationabiliter posse fieri, ut a, niinori per-
Mattli. xx), et animam suam posuit pro ovibus suis, sona debeat retractari quod sub vestri judicii exa-
quanto magis nos desidiosi servi summi Patrisfami- B mine finem sorliri meruit. Sed ad me revertar, quem
lias debemus maximo sudore incumbere, oves Do- pastoralis curse vincula premunt; qui etiam, quod
minicas, nobis a summo pastore consignatas, ad nondum erratibus meis adhibui, cogor debere cor-
ovile Domiuicum suffragante divina gratia absque rectionem alienis erroribus; cujus vita, licet olim in
morbo vel macula [et mancha] perducere? Exhor- conspectu summi Judicis calumniosa haberetur,
ts.mur itaque dilectionem tuam, ut iidcm quam in nunc maxime lamen vicinior est accusationi suas
exordio tuse eonseerationis breviter lucideque' di- quam excusationi aliense. Vale.
gessimus, illibatam et/inviolabilem custodias; quia EPISTOLA IV:
fides est fundamentum omnium virtutum. Scimus Ivo, Dei gralia, humilis Carnolensium episcopus, dile-
aatem quod ab infsntia sacris es lilteris eruditus, ctissimo abbati Majoris-Monaslerii BERKARBO, et
et canonum institutis edoctus, attamen breviler ad qui secum [al. qui tecum] sunl fratribus, in Domino
te noster dirigendus est sermo. Nullus lc favor ex-- . satulem.
lollat, nulla adversilas atterat, id est nec [aL utncc; Quoniam summus Pastor pastoris nomen habere
al. non in] in prosperis cor tuum elevetur, nec in nos voluit, et officium pastorale exercere praecepit,
adversis aliquo dejiciatur, sed omnia et in omnibws errabundis et languidis oyibus congruam medicinam
caute et cum discretione agere te volumus, ut abs- providere nos convenit, ul nee importuna instantia
que reprehensione ab omnibus vivere comproberis. aliquam prsefocemus, nec blandiente nobis desidia
Sancta Trinitas fraternitatem tuam sua protectione nostra negligenter aliquam perire peimittamus : ne
incolumem cuslodiat, ut dum [cum] tali moderamine otium nostrum negotiis ssecularibus prseponamus,
in Domino nostro onus quod suscepisti peregcris, quominus parlurienti Ecclesise debilum minisjerium
in die seternse retributionis eo dicente audire me- persolvamus. Licet enim in amplexus speciosse Ra-
rearis : Euge, serve bone et fidelis, quia super pauca cbel intendat labor imlitiae noslrse, spe tamen prolis
fuisli fidelis, supra muha teconsliluam, intra in gau- , nuraerosioris, amplexus Lise nobis est tolerandus
dium Domini tui (Luc. xrx; Matth. xxv). (Gen.xxx): quia, cum illaplus videat, ista plus fru-
EPISTOLA III b. clificat: et cum illi visio sua sit jucundissima, hujus
URBANO summo pontifici patri el domhw suo Ivo actio multis est necessaria: et, ut evidentius dicam,
Carnotensis. cum in illa pene sola sil dilectio Dei, in hac mani-
Si animo meo morem gerere vellem, si denique fesla est etiam dilectio proximi. Cujus dilectionis
sic esset tolerabile ut non etiam posnale judicaretur sequacibus suis insinuandse formam protulit Me-
successorem Petri in arce summi pontificatus posi- p diator Dei et hominum, qui non solum^pro nobis de
tum lacessere, jam quidem in vos ooWum castra secreto suo ad publicum nostrum prodiit, sed etiam
movere, maledictis persequi non cessarem. Credo carnem assumptam flagellis, colaphis, sputis, ac
enim, propter quod loquor, me opera vestra de tran- demum morli crucis addixil. Quid hoc facto sum-
quillitatis littore abslractum in altitudinem maris nius Paslor nobis insinuat, nisi ut nos dicti pastores
inopinato casu devenisse, et temporalium occupa- oves erroneas ad custodiam nostram pertinentes,
lionum quasi procellosis fluctibus jactandum pro- per devia quseque et aspera fugienles, indeficienti
spicio, ubi, dum multoruni utilitatibus providere cliaritate eonsectemur, ut ad gregem reportenlur :
compellor, tam meae quam ipsorum saluti posse licet in sequendo vepribus conscindamur (inf. ep.
sufScere despero. Elegcram abjectus esse in domo 272), crebris spinarum aculeis cruentemur? Quod
Dei, utpote cui non generis nobilitas, non scientiae quia prudentiam vestram latere non ignoro, nescio
dignilas eloquentise animos dabat, et paucorum, utrum patientiam vestram vel negligentiam, quan-
a Civitatis illius._ c
1 HseGepistolaa Jureto primum edita, reperta est rum Videtur intelligere de Fulcone, argumento eo-
quse notavi ad epist. 50, ev.Anselmo Cantua-
in vetustis schedis Ant. Loeselli jur. riensi archiepiscopo. . .
 15 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 46
tum fas est ex tharitatis affectu, reprehendo, quod j L - EPISTOLA VJ.
eontra instituta majorum quosdam fratres semel Ivo, Dei gratia, quamvis indignus Carnolensium epi-
a nobis ad custodiam animarum dimissos apud vos scopus, GERARDO [al. GIRARDO|;ai. GERAI.DO]
dllecto
delinetis, in quibus nostrarn et itlorum famaiu Isedi sibi in Chrislo, saiutem.
permittitis, et morbis ovium illis commissarum Apices tuse charitatis in me «mntios per praesen-
nullam medicinse curam prseparatis. Unde, tit inte- tium latorem nuper accepi, quibus quse mihi pax
rim de cseteris sileam, rogando moneo, monendo apud vicinos, quse gratia apud principes diligenter
rogo fralerhitatem vestram ul, omni occasione re- inquisisli. Instrumentum etiam nivei candoris ad
mota usque ad prsesens caput jejuiui, transmittatis ordinandos capillos in idipsum charitatis signum
mihi donmum Gauterium, quondam monasterii Bo- transmisisti. Quod cum mihi placeat in suo genere
nsevallis abbatem, quatenus audita g ab eo suse di- quantum hujusmodi placere debent propter exterio-
scessionis causa, solulio ejus si probanda est, a no- rem pulchritudinem, vehemehtius tamen placet
bis approbetur; vel si approbanda nonest, consilio propter pulchri sacramenti interiorem eelsitu-
et auxilio eooperatorum nostrorum in offlcio et dinem. Nam cum in capillis inordinati mores,
loco suo plenissime reformetur. Vale. vel inordinati populi quadam comparatione pos-
8 sint intelligi, credo prudentiam tuam munuscuk
EPISTOLA V. lioc quasi quodam monitorio vigilantiam meam ex-
Ivo, Dei gralia Cariwtensium humilis episcopus , cilare, ut sludeam inordinatos populorum mores
ADEL.«nobili comitissw : rec\a in Chrislo sapere. diversis exhorlalionum modis eomponere, atque
Regius in excellehtia vestra sanguis ex utraque habito discrelionis moderamine ad debilum ordinem
linea descendens, nobililatem generis in oculis om- revocare. Quid vero ipso instrumenti decore, quod
nium [al. oculis bominum] manifeste commendat. longa lima et longa politura ad hunc candorem
Sed hanc apud religiosas mentes morum probitas et perductum est, significare videris, nisi ut castigem
cum
larga ad erogandum manus, quantum didici, vehe- corpus meum et in servitutem redigam, ne forte,
menter exsuperat. Unde mirorqua ratione consobri- aliis prsedicaverim, ipse reprobusfiam? (I Cor. ix.)
nam vestram, Adalaidem [«/. Adalidem] sicat vos Rogo itaque te per ipsa charitatis viscera, quse visi-
ipsam amare dicatis, cujus adulterinos cum Gulielmo tare me dignata estxpio modo voluit aut valuit fra-
[«/. Vuilelmo] complexus vel defendere, vel protelare ternitas tua, ut, quemadmodum [al. ut quomodo]
tanto studio laboratis,Tiec saluli vestrse velillorum prsedictis benevolentise signis cogis nos babere me-
satis commode providetis, neque quantum pericu- moriam lui frequenlem, sic in orationibus tuis ha-
lum, vel quanta infamia mihi super hoc immineat, """beas- frequentem mcmoriam nostri. Vesforaeenim
aliquatenus praeeavetis. Quomodo enim glatlius spi- orationes quanlo quietiores, tanto saniores. Nostrse
Iffitus in ore meo positus ferire audebit longe positos vero et si non saueiae, tamen propler instantes ne-
simili contagione pollutos, qui tangere non audebit cessiludiues a, et ssecularium negotioruni tumullus,
vel dissimulabit juxta se positos? nonne dicturi sunl ssepesunl perturbatse. Perlurbationis veromese causas
mihi illud evangeTicum : Ejice [in v. c. e\ce[ primum et si non nosli per experientiam, nosti tamen per
trabem de oculo tuo, ut poslea videas festucam in no- scientiam. Nam qui in modico flumine ad re-
stro (Matth: vn). Hane porro me habere tolerantiam gendam modicam navem prius nulla ratione pra>
terribiliter Apostolus vctat, de hujusmodi scelerum valebam, quomodo nunc quasi de portu tran-
patratoribus, dicens : Quoniam qui talia agunt, digni quillitatis eductus et in altitudinem maiis deductus,
sunl morte, nec solum qui faciunt, sed etiam qui con- ad regendam tam ponderosam tamque naufragosam
sentiunt facientibus (Rom. i). Consentientes autem navem sufficiam? Quod si meruissem prsesentiam
B. Ambrosius dissimulantes vocal, vel defendentes. luam, sicul Lugduni te rogaveram , per prudentiam
Qua de re qbnixe peto, ut non indignetur adversum consilii tui, et per gratiam quam habes in oculis
me vestra sublimitas, quoniam testis mihi est Ilie, r. civium noslrorum, muita perfecisset divina Clemen-
cui nuda est abyssus humanse conscientise, nie hoc tia, quse atlingere nondum audet imbecillitas mea.
non arripuisse causa malevolentise mese vel aliense, Ilaque pulsando insto, instando pulso, ut, qasesita
sed solo rigore et amore justitise, in lantum ut, si opportunitate, nos tuse vlsitationis consolstione Iseti-
aliter fieri non possit, malim hominum incurrere fices, quod et saluti mullorum proderit, et proposilo
malevolentiain quam legem Dei mei derelinquere. tuse sanctitatis non oberil. Prospera autem iioslra
Quadam tamen condilione condescendam pelitioni et adversa de quibus qusesisti, sic modificat medici-
veslrae, si uterque juraverit quod antelinitam cau- nalis Dei sapientia ut nec frangi permittat adversi-
sam a carnali conjunctione se immunes custodiant; tate, neque exlolli prosperitate, qualenus dicere
alioquin satagendum estmihi, ut mortuum jam qua- possimus cum Apostolo : Videlis Deus, qui nen per-
triduaniim longe lateque fetentem (Joan. xi) crebra mitlit nos tentari supra id quod possumus suslinere
admonitione de inferno inferiori valeam evocare (I Cor. x). Pauci tamen calcaneum meum observant,
(Psal. LXXXV). Valete. sed, l)eo miserante, plures sunf, qui matulini exitus

a al. neeessitates. Hac de re conqueritur, epist. 19.

 ~
17 EPIST0LJ5. — EPIST. VHI. «5
et vesperse Isetilicari desiderant. (Psal. XLV).Pseda- A probriis vestem Domini tui, quam publice scindebas,
.gogus a ille ab officio pastoris el riomine proeul publice resarcias, quateuus sicut multis exemplum
pulsus, jam non liabet unde lac et lanas ovium per- erroris fuisli, sic de ccetero fias exemplum corre-
.ditarum ditipiat, prseterquam quod in Northmannia ctionis [correptionis]". Sio enim bono odore prsece-
prseposituram qttamdam Eeclesise nostrse, auxilio dente, et pristinum fetorein consumente, et a nobis
insulsi comitis terrae illius sibi usurpat et devastat. et ab aliis diligi et colligi, et beueficiis poteris am-
.Vale. pliari.
EPISTOLA VII. EPISTOLA VHI.
.Ivo, Dei gralia Carnotensium humilis ephcopus, RICHERIO,Dei gralia', Senonensi archiepiscopo, Ivo
ROSCEL»O non plus sapere quam oportet sapere, sed
per eamdem gratiam Petri d manibus Ecclesim
sapere ad sobrietatem. Carnotensi consecralus et delegatus episcopus, a
Si esses ovis centesima in desertoperdita, sed Romanm Ecclesiai pace non discedere, et si quid
gregi jam reddita (Luc. xv; Malllu xvm),isicut exar- aliler sapuit, valde velociter [celeriler] resipiscere.
serat in te zelus meus quandiu te intellexi aversum Litteras conlumeliosas et amaritudinis pleuas si-
et adversum, sic requiesceret in te spiritus meus, si gillo vestro signatas, efcnomine [vestro, v. c.] titula-
te cognoscerem ad doctrinam sanam conversum et- ".las, a quibusdam clericis nuper accepi; in quibus
-reversum. Sed quia scio te post «meilium Suessio- primo depressionem [unus v. c. reprehensionem]
nense. in auribus quorumdam quos mecum bene meam et falsas criminum objectiones in me faclas,
nosti, pristinam sentenliam tuam clandestinis dispu- postremo "sedis aposlolicse majeslalem non leviter
talionibus studiosissime ^ defendisse, et eamdem .Isesam mecum vehementer indolui. Cum enim ut
quam abjuraveras, et alias non minus insanas per- pacem haberetis, et in filium susciperelis aposto-
suadere voluisse, non potest intrare in cor meum lica auctoritate (epist. 2) fuissetis [fuisses, Bar.]
quod adhuc fidem tuam correxeris, quod mores in commonitus, nec ut fratrem salutastis me in litteris.
melius commutaveris. Si ergo ex. bac occasione te iUis, nec ut coepiscopum, qui nullum vobis coepi-
afflixit, et rebus tuis nudavit quorumdam violento.- scopi adjutorium, vel filiidenegavi [abnegavit, Bar.]
•rum rapax avarilia, non hoc ex se fecit injusta eo- obsequium. Cur igitur alienigenam ad judicium vo-
-rum violentia, sed justa et correctioni [correptioni] catis, cur obedientise vinculis aslringilis, quem nec
tuae consulens Dei sapienfia, faciens etiam per ma- suffraganeum, nec collegam esse cognoscitis? Huie
los, quamvjs nescientes, bona sua, cujus vestem injurise mese graviorem superadditis, quod demem-
' «cindere conabaris ralionibus humauis
armata, sed „ bratorem metropolitanse sedis non apte satis appel-
-lamen infecunda facundia (epist. 207). Cum vero -Iatis. Nam cum ramus aridus, qui in radice arboris.
multis exemplis ethici tractatoris veram constet esse matris nunquam coaluit, nec in se virens fruclum
sententiam : fecit, magni cultoris manu excisus esset e; eadem
Quo semel est imbuta recens servabil odorem manus quse ramum prsemortuum excidit, me non ad
- Testa ditt. demembrationem, sed ad supplendum locum iude-
HORATIUS, lib. i, epist. 3. mortui [demortui], eidem arbori, quantum in se
non tamen propter me timerem veLIiorrerem pra> erat, inseruit, quia [ quse, Bar.] hoc et cum aliqua
sentiam tuam, de te sperans meliora et saluti vici- spe fructus et sine vulnere matris arboris posse fieri
•uiora. Sed quidam cives nostri ad cognoscendam existimavit [v. c. sestimavil]. Cui ergo sine veslra
-vitam alienam curiosi, quamvis ad corrigendam contradictione licuit quod nocebat excidere, quse
suam desidiosi, te quidem odibilem, me vero pro- ralio impedit ut ei non liceat quod profuturum spe-
-pter te suspectum haberent; et, audito nomine luo rabat inserere? Dicitis etiam [enim, v. c.] in litteris
-et pristina conversatione tua, more suo subito ad illis me sedem invasisse Gaufridi coepiscopi vestri,
-lapides convolarent, et lapidum aggere obrutum in quo manifesle contra sedem apostolicam caput
-praefoearentl. lnterim igitur consulo libi ut assumpta erigilis, dum quod illa sediflcat, vos, quantum in
p
patientia beati Job, quamvis longe impar, cum eo vobis est, destruitis, et quod illa destruxit vos aadi—
tamen dicas :«Sustinebo iramDei, quoniam merui, ficare contenditis; cujus judiciis et constilutionibus
donee justificet causam meam (Job vi). > Testificor obviare, plane est haereticsepravitatis notam ihcur-.
eaiin tibi, si conversus ingemueris^ et in simplici- rere, cum Scriptura dicat : t. Hsereticum esse con
tale fidei degere volens, a vanitate carnalis sensus stat, qui Romanse Ecelesise non eoncordat. J (can.
lui detumueris, non deerunttibi ubera divinsecon- Nolile, dist. 11.) Prseterea [deest in-Bar.] famse ve-
solationis [sicvett. codd.; aiuea, verba div. cons.], straj non bene consulitis, qui caprum emissarium,,.
et mater Ecclesia quse devium exasperavit paterna cujus adulteria, fornicationes, perjuria, proditiones,,.
severitate, correctum assumet materna pietate. Re- per omnem ferme Lalinam Ecclesiam publicatse sunt,.^
stat igitur ut palinodiam seribas, et recantatis op- qui pro his et aliis gimilibus a sede aposlolica daro—
" a 6 Similis locus, epist. 141._
Psedogoginomen in deteriorein sensum accipit ut d Id est, 1TRBANI
"epist. 98, el intelligitur Gaufridus de quo epist. 1. papse, ut supra, epist. 1.
b Idem Iocus, epist. 34, et 108 el240, ex S. Au- e Gaufridu.s de ouo episl. 1; quem eliam videtmv
gust.,lib. 10, Coufess. appellare inimicum hominem, epist. 12.
 "19 D. 1Y0NIS CARNOTENSIS EPISCOPI 26
natus est, ita ut, se purgare non valens, virgam pa- A , censura, ut nihil prius de eo qui ad simim sanctse
sloralem redderet et annulum, de quo apostolicum Ronianse confugk Ecclesiss, ejusque imploral suxi-
accepistis decrelum in liaec verba (sup. episl. I) : lium, decernatur, quam ab ejus Ecclesise fuerit
« Qaicunqiie Gaufridum depositum deinceps juveiit prseeeptum auctorilate, quse vices suas ita aliis im-
ad infestandum vel reinvadendum Carnotensem pertivit Ecclesiis ut sinl in partem vocaise sollicitu-
episcopatum, excommunicatum eum esse censemus, > dinis, non in plenitudinem potestatis. Proinde di-
adhuc episcopum voeare, in episcopum reformare leclio vestra quorum devotione gaudemus, jungat
contcnditis: cujus malefactadefendere, quid estaliud curam suam dispositionibus nostris. > Et post plu-
'nisi similem damnationis sehtentiam in se provo- ra : « Nec pigeat forte aut pudeat nostris obedire
^care? Cum enim, secundum Apostolum, satis sitad mandatis, aut apostdlicse sedis obsecundare prseee-
damnationem peccatis alienis eonsentire, cur non ptis, quia humilibus dalur gratia [qui humilibus dat
magis sufliciet eadem fovere et defendere ? Neque gratiam, Bar.\ non superbis. Nam nulli fas est
enim in hoc protegit vos clypeus .ignorantise, cum velle vel posse transgredi aposlolicoe sedis prasce-
haee, (sicut dixi,) nota sintnoutantum Ecclesiis Lug- pta, nec noslrae dispositionis ministerium, quod ve-
"duneusis Gallise, sed omnibus ferme Ecelesiis Latinse stram sequi oporlet charitatem. Sit ergo ruinse suse
linguse. Est et aliud in litteris illis, in quo eviden- " dolore prostratus, quisquis [at. in v. c, quisque,
lissime et irreverentissime os vestrum posuistis in vel quicunque] aposlolicis voluerit conlraire de-
coelum, et lingua vestra transivit in terra (Psal. LXXII), cretis (cap. S, Nulli, dist. 19), nec locum deinceps
"cum benedictionem per mauus impositionem papaj inter sacerdotes habeat, sed extorris a sancto fiat
'datam et cardinalium Ronianse Eeclesiae, non sim- ministerio, nec de ejus judicio postea quisque cu-
pliciter benediclionem, sed « qualemeunque » hostili ram habeat, quoniam jam damnatus, a sancla et
iri-isione appellastis a; cum ad ipsam principaliter apostolica Ecclesia ac auctoritate, pro sua inobe-
et generalissime pertineal, tam metropolitanorum, dientia alque praesumptione a quoquam esse non
quam tjseterorum episcoporum eonsecrationem [con- dubitatur. » "Inobedientem me quoque litterse ve-
secraliones , ti. c. Bar.] confirmare vel infirmare, straj-non recte accusant, quia, cuni cbediturum me
conslitutiones vestras et judiciaretractare, suas vero paternitati veslrae litterae Domni-papse eommenda-
inconcussas retincre, el nullius inferioris judicio verint (sup. epist. 2), nulla a me paterna vestra ad?
reiractandas vel corrigendas concedere. Sic enim monilip refutata est, quia nec audita. Quod aliunde
de non infirmaiidis apostolicoe sedis judiciis scribit me expetisse benedictioneni calumniamini, veritate
papa Gelasius in. epistola Fausto magistro directa ^, " teste verum dicam, quia [quod] nee episcopatum nec
de justa depositione Acatii: « Nobis opponunt eano- benedictionem episcopaiem a vobis petii, nec a qua-
nes, dum nesciunt quid loquanlur. Contra quos hoc quam [ita plures, v. c, in aliis nec ab aliquo]. Sed
Ipso [hinc ipsi, v. c. sed hoc ipso melius est] venire cum clericorum primo ingenio, postea violentia regi
se produnt, quod primse sedi sana reclaque suadenli fuissem prsesentatus, et inde cum virga pastoraU a
parere diffugiuiH. Ipsi sunt canones, qui appellatio- rege mihi intrusa ad ecclesiam Carnolensem addu-
nes loiius Ecclesise ad hujus sedis examen voluere etus, d cumque, clericis petentibus et pulsantibus,
deferri, ab ipsa vero nusquam prorsus appellari de- nullum diem consecrationis mese velletis prsefigere,
bere sanxeriint, ac per hoc illam de tota Ecclesia interea consiiium niihi fuit eleetioni eorum non om-
jitdicare, ipsam ad nullius commeare judicium, nec nimode [o/. omnimodo] assensum .praebere, donec
de ejus unquam praceperunt judicio judicari, sen- certus fierem et de Caufridi depositione, et summi
fenliamque illius constituerunt non c oportere dis- ponlificis voluntate, ad quem cum pervenissem, ad
solvi, cujuspotiussequcnda dcereta mandayerunt. t petitionem Ecclesise Carnotensis apostolica auclo-
Et paulo post: « Qua traditlone majorum apostoli- ritale sum constrictus, et ita in episcopum conse-
cam g sedem in judicium vocant? > Et item : c Vi- cratus. His et hujusmodi tam rationibus quam au-
derinl ergo si alios habent eanones, quibus suas _ cloritatibusmunitus, Ucetirritatus magisquam cano-
' nice
ineptias exsequantur. Cseterum isti qui sacri, qui vocalus, licet tam in me quam in eapite meo et
ecclesiastici, qui legitimi- celebrantur, sedem apo- •vestro, si lamen vestro [Urbano], injuriam passus;"
stolicam ad judicium vocare non possunt. t Item tamen paratus ero tempore opportuno et loco luto
Gregorius in epistola de Aldrico Cenomaneusi [al. intra Senonensem provinciam, vel eliam Stampis e,
.Cenomannensi] episcopo ad Gallias directa ? « Nul- si conduclum-tutum, comitem vJdelicet Stephanum
lus Aldriciim [anle bsec]judicet, aut judicare prse- ex parte domini nostri regis et vestra propter cir-
' cumstantesinimicos habuero : paratus, inquani ero,
suniat. Sed si quid, quod absit! grave intoleran-
*
diimque ei objectum fuerit, nostra erit exspectanda -vobis occurrere, et quantum salva reverentia sedis

a Hac de r'e etiam conqueritur, in epist. 12.
b Gelasius Fausto legato. Vide eanones sub causa
9, cq. 5. Ipsisunt.
jVon, abundat iu v. c, sed in epistola Gelasii
yeperitur.
tf IJem fatelur se ad solium principum fuisse ele-
vatum per manum Phillppi regis ep. 22. De jure vir-
gseeagil epist. 60.
lnfra, epist. 12, dicit se inordinate fuisse
Siampis accusatum de ordinalione ab Urbano ag-
cepla.
M EPIST0LJ2. -- EPIST. X. 2£
vestris " EPISTOLA X.
apostolicse licuerit, objectionibus respon- A.
dere, ad cujus audientiam aliquando forsitan op- Ivo, Dei gralia, Carnolensium episcopus, virginibus
portebit ista [al. nos ista] referre. Pax Dei, quse >- in Dunensi monasterio [al. coinobio]sancli- Avili
exsuperat omnem sensum, cuslodiat cor" ve- Deo devolis, in virginitalis proposito placere
strum et intelligentiam vestram [al. et animam virginum Sponso.
"'
vestram], ut obedientia vestra prselalis vestris ex- Gloriosum nomen virginitatis, sed gloriosior est
hibila, nos vobis obedientes exhibeat et devote sub- fructus. Cum enim justus quisque Domini sui vesti-
jeotos. gia jubeatur «equi qua poterit, de virginibus legitur
EPISTOLA IX. quia sequuntur Agnum quocunque ierit'(Apoc. xiv,
PHILIPPO£, Dei gralia magnifico Francorum regi i). Et cum unusquisque gradus eoirjugatoruni vel
domino suo, Ivo humilis Carnotensium episcopus continentium semper habeatde perpetrata carnis
[al. minisler] ab eo salvari qui dat salulem regi- corruptione quod defleat, virginitas intemerala sem-
bus, per habel in Auclore suo quo gaudeat. Cujus quanto
Cum testem factorum meorum circumspicio con~ Q superior [est, v. c.] gradus, lanto gravior est ca-
scientiam meam, vehementer admiror,- quianihil in sus. Cui perseveranli quanto felicior [facilior, v. c.] c
me reperio cur pia lenitas vestra atque regia man- " et.suprema speranda est glorificatio, tanto cadenli
suetudo in tantam adversum me conversa sit ama- miserior et extrema timenda damnatio. Virginitas
Titudinem ut a vestra serenitate nullum audiam supernse civitalis est virtus, supernorum civiunvde-
nuntium bonum, nihil andiam nisi verbum aspe- <;us, ubi non habet quis de integrilate quod perdal,
rum. Quod enim inter Beccenses et Molismenses de corruptione quod doleat. Quam quisquis in hac
monachos h quantulamcunque pacem pro tempore mortalitale studiosius scmulabitur , eo familiarius
feci, nullam Beccensibus in boe violentiam intuli. Sponsi virginum visitalione et charitate delectabi-
Sed abbas Beccensis cognoscens et erubescens inor- tur; ut autem probetis hanc paradisi esse virtutem,.
dinatam spoUationem factam Molismensibus.a qui- mementote quia primi parenles.hanc ante peccatum
busdam neophylis monachis suis, multum me ro- in paradiso servaverunl, post lapsum faeti exsules
gavil, ut vel pacem inter eos componerem, velju- ih terris amiserunt. Nam quia suse civilalis miini-
ste inter«os decernerem. Sed ego propter reveren- menta projecerunt, ab antiquo hoste facile expu-
liamvestram judicium "interim distuli, et gratis gnati, etin hujus exsilii serumnas expulsi, ejusdem
oblata portione viclualium suorum ab ipso abbate, civitatis ornamenta merito perdiderunt. Ut ergo va-
quse MoUsmenses repetebant, jurgia quse inter eos P leatis de exsilio ad patriam repedare, ejusdem pa-
erant, pro ipsius abbalis charitate mitigavi. Qua de trise munimentis vos munite, ejusdenr ornamentis
-re non decuit humiUtati niese succensere sublimi- vos ornate^ quo et antiqui hostis callida tentamenta
tatem vestram, quia -si ipsos spoliatores etiam ab fortiter respuatis, et immortaU Sponso, cuiiutegri-
inordinata invasione desistere coegissem, majesla- tatem corporum vestrorum devovistis, complacere
tem tamen regiam [vestram tamen majestatem re- valealis. Chrislo enim vovistis nubere, non cleri-
-giam, v. c.] nullatenus offendissem. Sicul enim est cis. Christo vovistis nubere, non ssecularium homi-
regioepotestatis civilia jura servare, el eortim trans- num colloquia frequenlare. Ad hoc enim vobis
gressores debita poena multare, sic episcopalis of- septa monasterii facta sunt,nemundi:amatores.intra
ficii est ecclesisticas inslilutkm.es subditis servandas castra mundum fugienliunurecipiatis, ne ad publi-
imponere, el transgressores earum paterna severi- •cum prodeatis, ac de «orporali mundi visione,
tate ad debitum ordinem revocare. Abscindantur tractis introrsum foedis imaginibus atque. expu-
[velt. codd. abscidantur] itaque qui serenitatem ve- gnata intus virginitate, corpus quoque corruptioni
stram conturbant, quorum persuasionibus si ac- subjici permittatis. Quomodo ergo pudieitiam ser-
quieveritis, nec per vias jusliiise incedetis, nec ad vare valebitis, quse cum impudieis hominibus mi-
gaudia palriae coelestis pervenire valebitis. Qnicun- D scere coUoquia pubUca vel privata quolidiano usu
que autem illi sunt, si conductum bonum mihi -et laboratis? legistis enim •.Cerrmnpunt. mores bonos
his qui mecum sunt miseritis, ul securi simus in - confabulaliones pessimse (L-C6r. xv). Non eniar
eundo et redeundo, et apud vos morando, paratus beata Virgo Maria, cujus .vita Christi virginibus
sum in praesentia vestra omnibus semulorum specialis [sic in vett. eodd„; anlea spiritualis] estfor;
meorum objectionibus respondere, et injunctas ma pr.oposita, residebatjn.publico, nec procorum
eorum \in uno v. c. csecorum] calumnias irrefraga. delectabatur colloquio^.quando est ab angelo saluT
bili ratione confutare. Nostis enim quanlos inimicos tata, quando est Sp;r,jtu sancto obumbrata. et mater
habeam pro justitia maxime in patria ista, et.in Salvatoris effec.ta.„ Sic. reliquse sanctae mulieros,
curia vestra. Bene valete, et sacerdolem vestrum no- quse in proposito sanclitatis Deo placere voluerunt,
lite impedire quominus pro incolumitate vestra pos- virorum colloquia respuerunt, prseter eos, quorura.
sil orare. n eeessitatibus aliquando de sua, substantia charitato

a Philippp 1, Henrici regis filio. e^Sed lectio quse est-in.textu, rectior.

* C-onferepist. 59.
23 D. 1Y0NIS CARNOTENSIS EPISCOPI 24
nionente miuistraverunt, vel a quibus sanclae ex- J%.tores, per quos vobis necessaria ministrabit, et res
liorlationis gratiam percipere meruerunt, non a au- monasterii veslri lutas et incolumes conservabit. Si
tem aliquando carnis amatoribus p.etiosa veste, vel «nim aliqua vestium esset alicui nuptiali foedere
fucata facie, non gestu lubrico, vel soluto incessu sociata b et ad aUum transiret, nonne adultera ju-
placere studuerunl; immorlalis etenim Sponsus in dicaretur? nonne capilali sentenlia a judicibus pu-
interiorihomine vesfro impulribilem quserit pulchri- niretur? Quanto magis putatis eam majora mereri
tudinem, non exlerioris hominis pulchram putre- supplicia, quse, spretis castis immortalis Sponsi
dinem [putre pulchritudinem, v. c.]. Sic enim de nuptiis, amorem suum cuiquam carnaliter impen-
sponsa Christi legitis [Iegislis,u. c.] in psalmo : Om- dit? Hoc [hsec] considerantes charissimse immor-
nis gloria ejus filiceRegis ab intus (Psal. XLIV).Chri- tali Sponso adhserere, totum amorem veslrum iUi
sti ergo virginem primum decet cordis humilitas, impendite, famse vestrse, quam ex parte maculastis
facies paUida macieque confecta, cutis cilicio de csetero consulite, ne compellar ad vos quando-
squalida, non balneis frequentibus accurata, in lo- que in virga venire, et inveniam vos quales nole,
quendo verecundia, in audiendo obedientia, in cibo et vos me inveniatis qualem non vultis c. Volo au-
parcitas, in potu sobrietas, in incessu gravitas, in tem et praecipio in summa obedieutia, ut omni heb-
veste vilitas, non dissolutae menlis nutrix et index 'B domada semel in conventu vestro legatur hsec epi-
prodigalitas, ut in his omnibus non voluplati ser- stola, quatenus ea quse inhonesta sunt, sollicite
viatur, sed necessitati. Sicut enim bona domus in cavere discatis, et qusa honesta d suntet saluti ve-
ipso vestibulo agnoscitur, sic religiosse mentis ha- .strse congrua, alacriter et fortiter observare studea»
b'itus his signis foris agndscitur, et eisdem ad con- tis. Bene valete.
lemplum sui quotidianis profectibus eruditur (AM- EPISTOLA XI.
BROS.lib. De virg. n). Quanto enim quisque vilior Ivo, kumilis Camotensium episcopus GONTHERIO (al.
est in oculis suis, tanto sublimior est in oculis Con- GUNHERIO. v. c.) fratri et compresbyiero ascen-
diloris. Oporlet quoque ut semper sitis intentae ora- denli a convalle lacnjmarum, intense cantare cun-
tioni, aut lectioni, aut operi, ut diabolus vos inve- ticum graduum.
niat occupatas (S. HIER. in c. Nunquam, dist. 5), Gaudeo te quasi postliminio rediisse, gratias agens
nec mentes vestras nocuis et vagis [al. noeivis vel protectori nostro, cujus misericordia le protexit
lascivis] eogitationibus expositas. Iste cnim mos le- ctiam per marina discrimina. Nunc ergo quia in-
gitur fuisse in monasteriis jEgyptiorum, ut nemi- eolumis esTedditus fratrihus tuis, licet desiderio
nem reciperent qui nollet operi operam dare (S. n( internae quietis omnibus prodesse non possis, ta-
HIERON. epist. adRustic, cfEptPiiAN.mon.hseresi80), men velpaucis prodessenongraveris. Undemoneo
non propter necessitalem, sed propter vilandam fraternitatem tuam, ut ad ecclesiam Gornacensem
otiositatem, quse inimica est animse. Ad hsec forlasse beatai semper Virginis transeas, nbi et desideratas
dicturse estis, quod dixerunt quidam a Domino re- <juieti vacare, et aliquorum fratrum saluti poteris
cedentes, et post Satanam abeuntes : Durus est hic providere. Decsetero ora pro me, 7 fratercharissime,
sermo (Joan. vi). Non potest talia pati nostra setas, ne remigantem in altitudine maris tempestas sub-
non potest ferfe nostra ingenuitas. Quibus respon- mergat me. Vale.
deo : Quse vestrum nobilior beata Csecilia, quse cili- EPISTOLA XII.
cio membra domabat? Quse vestrum Agnete beatis- Reverendissimo Patri Patrum URBANO", fidelissimus
sima tenerior, quse non solum conjugium nobilium ejus filius Ivo Carnotensium dictus episcopus, non
sprevit, sed sicut~ ipsa de se dicit, camis spurcitias leficere in tribulalionibus.
immaeulato calle-transivit? Plena sunt exemplis re- Quoniam per sacram veslrae manus e impositio-
ligiosarurh et religiosorum ssecula, qui ,in omni nem, me de stereore erectum divina providentia
conditione, in omni sexu, in omni setate supra di- suse messis ordinavit operarium; in ipsa Dei agri-
ctis modis Domino placuerunt. Quare ergo vos rion D cultura [agri Dei cultura, v. c.] exercenda, quantum,
poteritis in,Patre luminum, quod isti et islse potue- valeo, me moveo, sed tanquam formicino gressu in-
runt? Est aliud quod fortasse vel tacita cogitatione cedens, praepediente imbeciUitate mea, non quan-
proponetis : si familiaribus noslris denegaverimus lum volo [valeo, v. c.] promoveo; in erogando verbi
consueta colloquiaj et ipsi denegabunt nobis solita semine, curam, prout divina gratia subministrat,-
obsequia, sublrahent nobis necessaria subsidia. Ad adhibeo. Sed quia messis multa est, et ab inimico
quod ego vobis ex apostolica voce promilto, quod homine' multum zizaniorum prius seminatum vel
fidetis Deus, qui non patielur vos tentari supra id superseminatum est (Matth. XIII; Luc. m), paucos
quod poiestis suslinere (I Cor. x), sed parabit vobis fruclus ex meo labore capere me sentio. Timens
pro uno carnali amatore centum spirituales ama- igitur trilieum eradicare cum lolio, et tanquam de
t
a Non deest in v. c. d Deest in v. c.
* Al. copulata. Auguslinusin psal. LXXXIII;etca- e Ab Urbano enim Romsefuit consecratus episco-
non. Quse Christo c. 27, q. 1. pus, sup. epist. 2-et 8.
c Idern reprehendil In sanetinionialibus coenobii f Videtur autem subintelligere Gaufridum de quc
Sanetee Far», epist. 70. epist. 1 et 2, cujus crimina designat, episU 8.
25 , EPISTOL^E. — EPIST. XIII. 26
discrelione prudentis agrieolse mibi blandiens mulla \. tiansit 1. Adversa an prospera erga vos sints, spe-
tolero, multa dissimulo. Sed rursus [rursum, v. c]. ciali [male antea, spirituali] filio vestro rnandate,
utrum hoc sit virtus discrelionis, vel vitium \al., an quatenus quantum Dei donaverit, orare studeamus,
vitium] remissionis a-sub specie virtulis occurrentis, ut si prospera sunt firmentur, si vero adversa pel-
non satis acute distinguo. Tn qua mentis anxietate, lantur. Si venerit ad vos quidam propter infamiam
cum divinum a me studiosius imploretur auxilium. de ecclesia nostra pulsus, rogo ne de eo quidquam
insuflicienliae meaeneeessarium ac deb.itum a vestra staluatur, dpnec a vobis. causa ejus plenius audia-
paternitate pise orationis imploro suffragium. Neque -tur. Bene valeat, sanctitas vestra.
enim aliqua rationehoc onus subire voluissem, nisi
Vestra prsemonuisset sanctitas, nisiut idipsumsub- EPISTOLAXffl.
irem vesti-a perfecisset auctoritas. Paterne igitui RAINALDO RAINOLDO, V. C, vel RAMNALDO] reve-
[al.,
filio uteri vestri consulile, paterne succurrite, ut si rendo Remorum arckiepiscopo, Ivo humilis Carno-
quid per me divina manus dignata fuerit operari, tensium episcopus, consolationis vhceribus abun-
non mese parvitati, sed vestrae post Deum [Domi- dare.
num] ascribatur sanctitati. Multa enim inprdinata
fieri video indomoDei quse metorquent, maximequod Expertus quantum sit periculum praelatorum,
apud nos qui altari [o/., altario t. c.] non serviunt, juxta quod in psalmo legitur ; Qui descendunt mars
de altari vivunt (I Cor^ rx). A quo sacrilegio, cum in navibus, facientes operationem in aquis multis,
fios absterrere velim monendo, increpando, excom- ipsi viderunl mirabilia in profundo; ascendunt ad
municando, altaria a me redimere volunt sub no- cmlos, el descendunt usque ad abgssos, anima eorum
".minepersonae, BiGut a prsedecessoribus meish ex inmalis tabescebal.,Turbali sunt et moli sunl sicut
prava consuetudine redemerunt. In quo maxime in- ebrius, et omnis sapientia eorum devorata esl (Psal.
digeo consilio vestro, si id tolerabile vobis videtur, CVIII). In quo per me minus sapio, vestro esetero-
.vel auxUio, si id intolerabile judicatur. Csetera qui- rumque consilio prudentium informari vel confir-
dem tolerabilia vel corrigibilia mihi in parochia no- mari desidero. Nuper enim cum a domino nostro
stra videntur, si hoc consilio vestro et auxiUq ad rege fuissem invitalus [al., evocatus] ad colloquium,
ordinem redigi cogeretur. De csetero nolum faeio quorumdam malevolorum meorum suggestione ob~
ieatiludini vestrse quod Senonensis archiepiscopus nixe me rogavit, ut essem ei adjutor in celebrandis
[Ricberius, ex epist.1 et 8] consilio Parisiensis epi- nuptiis quas facere disponebat, de Bertreda [«/.,
gcopi infatuatus, adhibito sibi [al., seeum] eodem ' Bertrada] dicta conjuge comitin Andegavensis 11.Ad
Parisiensi episcopo, et duobus aliis non dissimilis quod cum respondissem non ita oportere fieri,- quo-
vecordise, Meldensi et Trecassino, boc anno Stam- niam nondum esset causa diffinita interipsum et
pis de.ordinatione, quam a vobis acceperam, me -uxorem ejus, teslatus est pleniter diflinitam esse
inordinate satis accusavit, dicens me in majestatem apostolica aucloritate, et vestra vestrerumque coepi-
me hoc
regiam .offendisse [deliquisse, v. «.], qui a sede apo- scoporum laudatione. Quo audito, respondi
nisi
stolica consecrationem prsesumpseram accepisse. ignorare, ncchujusmodinuptiis velle interesse,
Cum itaque coriarentur Gaufridum depositumc con- vos earum essetis consecrator et auctor, et coepi-
tra decrelum*vestrum. in statum pristinum refor- scopi vestri assertores et cooperatores, quoniam id
-mare, et in me deposilionis sententiam proferre, se- compelitjuriEcclesisevestrse ex apostolica auclori-
dem apostolicam appellavi, et decretis apostoliGis, tate et anliqua consuetudine. Quoniam igitur confido
quamvis ea non nisi in futurum timerent, a-sua de religione vestra; nihil vos de re perieulosa, et
praesumptione revocavi, appellationem, tamen nec famsevestrse et honestati totius regiii tam perniciosa
vel ra-
prosequi taxaverunt, nec plenam pacem mecum ha- facturum dicturumve, quod non auctoritate
bere voluerunt. Unde necessarium mihi videtur, ut •tione nitatur, studiosissime et devotissime obsecro
litteras communes tam archiepiscopo quam suffra- 1charitatem vestran», ut mihi fluctuanti veritatem
sanum consilium
-ganeis mittatis, quatenus aut plenam mecum pacem hujus rei quam scitis, aperiatis, et
habeant, aut prsesenliam vestram, rationeminde licet arduum et asperum super hoc prsebeatis. Malo
reddituri, mecum adeant. Suggero etiam paternitati enim perpetuo officio et nomine episcopi carere, quam
vestrsed ut partibus nostris ordinetis aliquem lega- pusillum gregem Bomini mei legis prsevaricatione
tum, virum boni testimonii, qui non sua quserat, scandalizare. Sunt etiam latenles causse, quas in-
sed quse Jesu Christi (Phil. n) «. Necessarius enim -terim tacere me convenit, propler quas hoc matri-
esset Ecclesise Dei, in qua quilibet quodlihet audet, -monium laudare non possim [al., possum]. - Ya-
et quod audet facit, ct quod facit impunitum lete.

a Desunt in v. c. « Confer epist. 109.

b AL, ab antecessorib. -Huc speclant verba con-
cilii Arvernensis relata in cap. Qumsiium, can. I,
q. c3.
Ex episcop. dicit epist. 49.
d Deesl in v. c.
i Idem loc. epist. 66.
s Ita «. c. ut eliam inlitulo epist. 2S.
t F.tileonis consanguinei sui, ut dicit epist. 211 ^
-easdem nuptias improbat epist. U, 15,19 et 25» i
27 D. IY0N1S CARNOTENSIS EPISCOPI 28
g EPISTOLA XIV. j\ stalavit, et ita sapieutiam qua praeceUehat amisit
Archiephcopis et episcopis ad regales nuplias invitatis, (UIReg. xi). Cavealergo sublimilasvestra,nein ho-
Ivo humilisa Carnolensis Ecclesice minister cum rum incidatis exemplum, et ita cum diminutione
spiritu consilii spirilum habere fortitudinis terreni, regnum amittatis seternum. Consulite ergo
Exemplar lilterarum, quas misi domino nostro Angelum magni consilii (Isa. vi), ut accepto ab
regi, charitati vestrae transmilto, ut eamdem causam eo Spiritu consilii, inhonesta et inutilia vitare, ho-
«ie 'habere sciatis quam et vos habetis, cur nuptiis, uesta et ulilia in omnibus negotiis vestris Valeatis
ad quas vocali estis, subtrahere vos debetis. Vos perfieere. Valete.
igitur qui convenislis, nolitefieri canesmulih latrare EPISTOLA XVI.
non valentes (Isa. LVI), sed sicut boni speculatores Ivo, Dei gratia, humilis Carnotensium ephcopus,
videntes gladium vemenlem super terram, buccina WALTERIO [GALTERIO] Meldensium ephcopo, viri-
insonale (Ezech. xxxm), ut, cum feceritis quod de- liter slare in agone Christiano.
betis, vestras animas, et eorum qui ad vocem buc- Litteris vestris per portilorem prsesentium nuper
cina?.se observaverint, vobiscum Uberetis. Exemplar ad me direclis, humilitatem meam consuluit vestra
autem hoc est. fraternitas, ulrum quis habere possit eam mulierem
EPISTOLA XV. 13 in conjugem, quam prius habuit peUicem. Quod id-
Domino suo PHILIPPO magnifico Francorum regi, ho circo vobis videtur illicitum, quia apud vos haetenus
humilis Carnolensium episcopus, sic militare in fuit insolilum. Nunc vero dieitis hoc ipsum idcirco
regno lerreno, ut non privelur aiterno. venisse in dubium, quod Rogerius s Romanse Eccle-
Sieut serenitali vestrse dixi prsesens ante jura- sise legalus Romse hanc consuetudinem Silvanectis
mentum vestrum, ita nunc scribo absens, quia huic asseruit, el hoc posse fieri beati Auguslini sententia
nuptiarum solemnitati ad quam me vocatis inter- confirmavit. De qua re vobis respondemus quia su-
esse nec volo nec valeo, nisi prius generalis c con- per hoc diversas habemus sentenlias, alias prohi-
cilii diffinitione decretum esse cognoscam [ agno- bentes, alias remittentes. Dicit enim beatus Grego-
scam], inter vos et uxorem vestram legitimum in- rius in epistola ad FeUcem SicUiseepiscopum :«Eam
tervenisse divortium , et ciim isla quam ducere quam aliquis aliqua iUicita pollutione maculavit, in
vullis, legitimum vos inire posse matrimonium. Si conjugium ducere nuUi Christianorum vel licet lice.
autem invitatus fuissem ad hujus rei discussionew bit. » Legitur quoque in conciflo Cabilonensi capi-
in eo loco in quo cum coepiscopis eanonicas sesure tulo 24, quia juxta canonicam aucloritatem Eaploves
possem conferre sententias, ubi temerariam non ti- „ ad conjugia legilima raptas sibi jure vindicare non
merem multitudinGm, libentissime ad hoc venirem, " possunt. Habemus etiam [et] in decreto Hormisdse
quod lex et juslilia dictaret cum audienlibus audi- papse, nuptias occulte factas non esse legitinias. Et
rem, cum dicentibus dicerem, cum facienlibus far- papa Evaristus contubernia nou Gonjugia dicil esse
cerem. Nunc vero quia absolule vocor ut Parisius d illarum mulierum, quse non sunt a parentibus tra-
cum uxore veslra veniam, de qua nescio ulrum ditse, etlegibus dotatss, eta sacerdotibus solemniter
possit esse uxor, propter conscientiam meam, quam benediclse. Habetur et in conciUo Aquisgrani habito
coram Deo conservare debeo, et propter famam, (cap. Placuit, can. 31, q. 1) : « Qui nrulierem lapue-
quam Christi sacerdolem bonam liabere oporlel apud rit, vel furatus fuerit, aut seduxerit, nunquam eam
eos qui foris sunt (I Tim. III), nialo cum mola asi- uxoreni habeat. t Et in hunc modum plurima repe-
naria in profundum mergi [al., in profundum ma- riri possunt. E diverso vero legimus in decretis Eu-
ris demergi] (Marc. ix), quam per me meulibus sebii papse capitulo 5 : c Virgines quae virginitalem
infirmorum tanquam aeco offendiculum poni. .Kec non cuslodierint, si eosdem, qui eas violaverint, ma-
ista contra fidelitatem vestram, sed pro summa fide- ritos acceperint, eo quod solas nuplias violaverint,
litate dicere me arbitror e, cum hoc et animse ve- post poenitentiam unius anni reconcilienlur. i Dicit
strse magnum credam fore detrimentum, et-coronse D quoque B. Augustinus in libro De bono conjugali
regui vestri summum periculum. Mementotei quia (cap. Denique, caus. 31, q. 1): « Posse sane fieri le-
primum parentem, quem Dominus universso visibili gitimas nuptias ex male conjunctis, honesto postea
creaturse prsefecerat, mulier in paradiso seduxit, et placito consequente, manifestum est. J Quantum
ita ulerque a paradiso exsulavit (Gen. m). Samson ergo mihi videiur quod quidam Patrcs concubinas
quoque fortissimus per mulierem seductus, fortitu- uxores tteri vetueront, honestatem conjugii com-
dine amissa qua hostes superare solebat, ab liosti- mendantes, et fedam concubinatus consuetudinem
Iius est superatus {Judic. xyi). Salomon sapientissi- .coercere cupienles, rigorem justitlse teneri decreve-
mus propter mulierum coucupiscentiam a Den.apo- ruut. Quod vero alii aliter scripserunt, hoc intelligo,

a Desunt in v. c. « Confer epist. 22.

t>Idem objicit episcopis in fine epist. 25.
. dc Vide Aiinonium monach. Hisl. J. vi, c. SO.
Antea Parhium^v. c, sed Parhius legitur in
vctt.- codd., ut. etiam -epist. 189, ct ssepe in aliis
scriploribus illius sseculi.
f Epist. 28; monet eumdem regem, oblurare au-
ditum contra sihilum serpentis. .
B Male antea Itogerius, cardinalem appeUat»
epist, 18.
 29 EPISTOL.E. — EPIST. XVII. 50
quu intuitu misericordise quorumdam imbecillitati A casione justitise aliquam inferri violentiam, ut exo-
occurrentes, rigorem canonum lemperare malue- neratus sarcina pastorali plena amaritudinis fasti-
runt. Iii quibus sentenliis non alia mihi videtur esse diosse c, plena ciirse nubilosse [fastidiosae et v. c.]
"distantia, nisi ea quam inter se habent, judicium et vertere me possim quo me invitat honestum otium,
misericordia, quae toties in unum negotium conve- plenum dulcedinis non fastidiosse, plenum securita-
niunt, in discretidne reclorum ita consislunt, ut tis deliciosse et luminosse. Sed rursus in hac senten-
habita consideratione salutis animarum pro quali- tia quodam modo mihi displiceo, timeus voluntatem
lale persouarum, pro opporlunitate locorum et tem- Dei non sequi, sed praevenire meo [ul. sed convenire
porum, nunc severitas canonum possit exerceri, meo.] desiderio.Et tandem secure mihi consulil ra-
imnc indulgentiam, quibus oportebit, impendi tio, «t sicut non_prseveni voluntatem Dei episcopa-
(epist. 55). De his hactenus. De eo quod monetis, ut tum ambiendo, sic non prseveniam contemnendo1,
pro pace vobis impetranda, dominum regem suo sed voluntati ejus in omnibus obnoxius de manu
tempore conveniam, secundum coniici (ex Terent.) Domini sequo animo suscipiam prospera et aspera
senlentiam vobis respondeo : « Quia opus est huic [al. el adversa], secundum illud Apostoli: Nemo
patrono, qitem defensorem paras. J Hoc vero vobis nostrum si.bi vivil, et nemo noslrum sibi moritur, sed
consulo, ut conjugium ejus quod ante factum ra- B ' ei qui pra ipsis mortuus est (Rom. xiv). Ideo non
lione resislente non laudastis (epist. 13), post fa- audeo manus subtrahere suscepto regimini.Non au-
etum nec dico nec facto inconsulte approbetis; sed deo officiumUngusemeaenegarepopuloDei, quolidie
commune consilium et judicium comprovincialium ad consulla animae suse recurrenti, ne plectarpoena
9 episcoporum et cseterorum studiose expetatis et servi mali et pigri. Unde oportet me propter spem
tonganimiter exspeetelis, et si quid adversi pro numerosse prolis, consortium Lise nocte mihi sup-
amore justitise vobis acciderit, aequanimiter sup- positse, licetlippse, tandiu toleiare, donec post ex-
portetis, hoc attendendo, qi'ia non sunt condignm pletionem senarii operis ad amplcxus speciosse Ra-
passiones hujus temporis ud fuluram gloriam qucere- cliel, donante Dei gratia, valeam penetrare. Ligat
vciabitur in nobis (Rom. vm). Valete". aie etiam charitas cleri, devotio populi, benevolentia
EPISTOLA XYII.- prineipis quse ita se mihi gratuito contulil, ut eliam
Jvo, Dei gratia, hiimilh Carnotensium eohcopus dile- comitissa d, me non petente, imo renuentc, in ma-
Ctis in Chrhto [Deo]filih cum cmlerh fratribus a, nu mea, quam sancte spoponderit pro se el pro co-
sic boni propositi cursum tenere ul ad bravium su- mite, se mihi omnem fidem servaturos, et in nulla,
pernm vocationh valeanl [al.valeatis v. c]pervenire. , perseculione, quam pro lege Dei patiar, aliquatenus
Quaecunque 'diversa veladversa de me vobisiu- defuturos. De domino autem rege, quod mihi infer
mor pupularis aspergat, firma slat- anchora spd stus sit, quia nuptiis ejus diclo et scriplo calumniam
meae, fidelem habens Deum, qui omnes tentaliones (^uam debui feci (supra epist. 15), scio vos non la-
meas pusillanimilati mese contemperat, el ad lole- tere. Propter quod douec hsec procella verlatur in
randumfoititudinem prsestat. Unde si aliquando ex auram, prsesentiam meam non valeo [al. possum.]
humana infirmitate voUtante fama, aliquorum peri- vobis exhiber.e, absens vero exopto et exhorlor, ut
culorum comminatione perturbor, disceplat adver- pacem sectemini et sanctimoniam. Hocvovistis, hoc
s<tmme h ratio mea, et -si uon his verbis, h»c ta- debetis, hoc et exhibetis, sed ul exhibeatis magis.
men sentenlia: Quare tristis esf anima mea ? quare Per hoc bono odore diffuso, qui haelenus a vobis
conlurbas me? (Psa/.sLH.)Quirjunquam defuittibi, proeessit, et facultales Ecclesisevestrsef.equentibus
nusquam [al., nunquid] deerit tibi Deus tuus sa- augmentis multiplicabitis, et euntes de virtute in
lutare tuum. Quid est [libi. v. c.'\ episcopatus, nisi virtutem ut filii pacifici [al. pacis.] in pace in id-
crucialus ? Quidaliud est hie honor, nigi onus ? Quid ipsum dormietis (Psal. IV). Nec alia vobis scribere ,
est [tibi v. c.] iisec sublimitas, uisi naufragosa tem- scio, nisi ut quse a me audistis, et accepistis, et te-
peslas ? Unde si, inventa honesla occasione, huic D ] nuistis, ea indefesse teneatis, et omnes [omnibus.
oneri te subtraheres, et tibi soli vacares, nullo im- ,v. c.] ad societatem vestram venientes [venientibus
pediente stadium hujus vitse percurrens, ad bravium v. c] tenenda doceatis, Prsecipue vero memorcs
-
supernse vocationis expeditius pervenires, Assume estote communionis veslrse, ne si, quod absit! ava-
ergo tibi pennas columbse, el avolabis a molestiis, ritia in vobis radicem fixerit, apostolicse conversa-
. et requiesces, et inhahitabis in soliludinc- mentis. tionis, qua vivere optatis, obUti cum Anania el Sa-
Ibi exspectabis eum qui Ite v. c.] salvum te faciet a phira aposlolica malediclionecondemnemini (Act. v)
pusUlanimilute spiritus, et tempeslate (Psal._j.i\'). In . El quia prona csl omnis setas ab adolescenlia in ma-
bac mea deliberatione, et quadam commodoruni et ]um, adolescentes vestros honestis semper exercitiis
incommodorum veluti libratione, plurimum mihi inteutbs, summadiligentiacustodite, iit caste nu-
placet iUa sententia, ut summopere optem mihi oc- tiiti sacris possint minisferiis applicari. Si quis au-
a In uno v. c interslitium vaeuum relietum -est; ' oeest in v. c.
desunt 'enim proprianoinina. Alii antiqui libri no- c Confcr loc. cpist. 19.
tant agi dc fralrlbus Ecclesiae S. Quiniini, neinpe djCarnolensis cujus ssepe mcminit.
Behdcensis, ut epist. Sl et 52.
 ' D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 32
31
tem inter vos ambulat inquiete, hunc mihi per epi- A intelligam. Quod si hoc pertinaciter etnon rationa-
stolam notate, ut congregatis vobis et meo spiritu biliter vobis videor facere, paratus sum in capiiul*
digna eum possimus severitate corripere, quia non Carnotensi, vel in prsesentia domni papse coram po-
requiescet ia eo spiritus meus, a quo scandalizatur silis uuiversis calumniantibus, legibus in medium
grex pusillus. Postremo quod monui (Adiepist. 52) datis, justitise salisfacere. Valele,
iterum moneo, ut aliquem substituatis loco meo, EPISTOLA XIX.
non quod velim fiaternitatem vestram deserere, sed -Ivo, Dei gralia, humilis Carnotensium Ecciesim ser-
(si ita divinus ordG se habet) a ul [ut deest in v. c] vus, "WILELJIO reverendo abbati Fhcanensh mona-
aliquando possilis sub eo quem meo consiho vobis sterii, non {raudari bravio diurnl denarii.
prsefecerilis, strenue [strenue deest. in v. c] mili- Magnis honestalis propugnatoribus el turpitudi-
lare. Et quomodocunque res se habeat, vivens nis oppugnatoribus, Joanni scUieet et Elise, assimi-
vellem de vestra conversalione experimenlo cogno- lare me voluit in litteiis veslris veslra fraternitas.
scerequid bonipost mortem meam devobis sperare Quorum sanclitati quamvis longe impares simus,
audeam. De cselero orate pro me, et quomodo res eorum tameu vestigia honorare, mirari et imi-
vestrse se habeant interiores et exteriores, et de tari quantum donante Deo possumus exoptamus.
incoiumitale fratrum mihi rescribite.- Valete. B Unde non lantum a rege, cujus iUicilo con-
EPISTOLA XVHI. juglo contradiximus (epist. 13), verum etiam a
Ivo, Dei gratia, humilis Carnoiensium ephcopus Ro- quibusdam aliis filiis hujus sseculi, quorum perver-
' GERIO sanctm Romance Ecclesim cardinali, non de- sitatibus, quanlum possumus, reluclainur, bono-
viare a vesligih Petri. rum ecclesiasticorum gravia damna perpelimur-d.
Quod Simonem de Melfa h adhuc in adulterio suo -Quorum direptionem lucri majoris compensalione
perduranlem, sub velamine aposlolicse auctoritatis perDei gratiam longanimiter sustinemus, et majora,
ab anathematis vinculo relaxare disponitis, quan- sinecesse sit, subireparati sumus (ut sup. epist. 16),
lum iri ^vobis esl majestatem apostolicam multum attendentes illud Apostoli: Quia non sunt eondigam
minuilis, et famse vestrae non bene consulitis; si passiones hujus lemporh ad fuluram gloriam, quai
enim justo anathematis vinculo est Jigatus, cum revelabilur in nobis (Rom. vm); et illud : Si compa-
justa vincula non dissolvat nisi vera cordis conver- timur, et conregnabimus (II Timotli. n). Et quia jam
sio [confessio, v. c \ eo adhuc permanenle in cri- instant illa tempora perieulosa; in quibus impletur
mine, ad persuasionem quamlibet splendidse perso- quod scriptum est: Exabundantia iniqmtatis refri-
nae quid est hoc anathema destruere nisi seipsum gescet charitas multorum {Luc. xxni): dicendum est
prsevaricalorem conslituere ? Si vero acceptis excu- petris montium: Cadite super nos, et abscondite nos
satoriis ejus sacramentis de absentatione c veslri ab ira Agni (Apoc vi). Quod quld est aliud dicere •,
concilii, prscproperam [cod. put. perperam.] in eum nisi in fide robuslis, et sanctitate sublimibus viris in
me dedisse sentenliam cognoscitis (ul interim taceam -liae sententia supplicare, nostrse miserise mlsericor-
quod confossione culpse vestrse crlmen ejus tegitis), diter condescendite, elne in tentationem inducamur,
huic rationi respondeo, quia nequaquam ex senten- etiram Dei incurramus, vestris orationibus impe-
ti3 contilii vestri, cui nou interfui, cujus scita nec trate. Dequibus petris quia vos et in sancta societate-
probavi nec audivi, 10 .aliquid in eum judicavi. veslra plures esse non diffidimus, hanc a vobis apud
Sed co ssepe vocato et monito, et bis aut ter indul- Deum mtercessionem obnixe postulamus, quatenus
tis »patiis quse voluit, causam ejusmulta moraetmulta -sic per ignem e.t aquam transeamus, .ut in refrige-
lima discussi, el eo ad ullimum omnem subterfu- rium divino ductu educi valeamus. Nos enim publi-
giente justiliam, judiciali sententia in eum data ex corum negotiorum tumultibus occupati£, cum ipsis
lege, anathematis eum vinculis alligavi, quandiu compescendis, tola dielaborando sufficere nonpos-
posnitentise remedio non deleverit maculam adulterii simus, interuae quietis suavitatem vix aliquando
sui. Po.staliquantiimverotemporisdefunelaconjuge, ; admitlimus. Raro etiam canonicum pensum deter-
D
cui istam quam minc habetsuperiuduxefat, pulsatus -minatis horis solvere prsevalenius. Vos igitur et ca>
pfecibus ejus et quorumdam amicorum suorum, teri servi Dei, qui velut in portu navigatis, oportet
cum ei ostium misericordiae quam fiagitabat, ratio- ut nobis orationis manus, quam longe potestis, ex- .
nabiliter operire [aperire v. c.] non valerem , dedi lendalis, et vobiscum ad optatam requiem perducere
ei lilteras seriem ejus causse continentes ad dom- studeatis. De csetero, de fralre iUo quem absolvi a
ntim [quidamcod. dominum.] papam, ut, cognita ve- me postulatis, ut libere eum in monachum susci-
ritate, quod inde vellet ordinaret, et mihi remanda- pere valeatis, hoc vobis respondeo, quia si mores
ret. Hocresponsum exspecto, nec aliler niulabo sen- ejus experimento sicut ego noseeretis, nec ligatum
lentiam, uisi aut ex ore cjus audiam, aut ex litteris nec solutum eum habere curaretis [al. qusererelis].

a Sequentia verba restituta sunt ope veterum co-
dicum.
J>Quidam cod., Melphaalius Nihelfa; quodverius
censeo^Melfa enim est oppidulum dioaeesis,Carnot.
Yita haljel v. c.
c Alias in duob. v. c absentione in alio absentijt
d Vide epist. 12 et 25, in fine.
e Deest in v. c.
' t Be
quibus conqueritur epist. 6.
 33 LPlSTOLiE. — EPIST. XXII. Z&
Homo enim magnas est in oculis Buis, amans primos A eo forsitan modo qui non placeal vobis. Valete.
recubitus in coenis, primas cathedras iu synagogis, Deus paciset consolationis [al.et dilectionis, v. c.]
salutaliones in foro, quamvis mundo renuntiaverit, det vobis in hoc negolio et in omnibus aliis recla
vanitati vestium studens, locorum mutatione gau- sapere et facere.
dens; ila deses, ut per decem annos non expleverit EPISTOLA XXI.
dimidiam hebdomadam missse in ordine vicis suse, Tenerabili, Dei gratia, HOELLOa Cenomanensium
qui toties hoc facere conatus est, quoties desidera- ephcopo, Ivo eadem gralia Carnotensium episco-
tus honor ei a fratribus delatus non esl: tolies de- pus, in Chrhli permanere vhceribus.
sivit, quoties locum implendse vanitatis invenit. Gratias ago primum Deo liberatori meo l in die
Quem si fratres loci absolverint, ego eum non te- qua eripuit me"de manu [al. manibus v. c.] omnium
nebo. Aliter autem hoc facere non valeo. Si ergo inimicorum meorum, et de manu Saul. Dehinc vi-
adeo vobis charus vel necessarius est frater ille, a giiantissimse charitati vestrse, quse iritensis oratios-
confratribus ejus hanc solulionem quserile, quia num clamoribus Dominum in navi dormitantem [al.
quidquid sibi licere dicat, sine ulla conditione et in multis v. c dormientem] suscitavit, quatenus eo
stabUitati loci et societali fratrum canonicse profes- increpante ventos et mare, cessaret nubilosa lem-
siouis vinculis est alligatus. Vale. " pestas, et rediret serena tranquillitas (Marc. iv).
EPISTOLA XX. . Unde me vobis arctioribus charitatis nexibus [al.
Ivo, Dei gralia Carnolensh ephcopus, clericis et lai- vinculis] astrinxistis, et inexcusabilem commodo-
ch Carnolensibus, salutem. rum exsecutorem acquisistis, sed in hoc nubilo
Audivi primates urbis vestrae ad invicem conju- menlis mese plenam adhuc consolationem uon ha-
rasse guerram se facturos adversus vicecomitem bui, quod. illi sanclse Iselitise, quando corpus beati
pro mea liberatione. Quod nequaquam mea libera • Juliani translatum est, adhuc in ergastulo clatisus
tio est, nec [sed v. e.] inclusiouis mese nou solum interesse non merui. Posset aulem vestra fraterni-
exasperatio, sed interniinata productio. Quare ne tas hanc nubem cordis mei in serenilalem cilo con-
fiat prohibeo, interdico. Nec [a/. neque] enim incen- vertere, si aliquas illius sancti corporis reliquias
diis domorum, deprsedationibus pauperum potesfcis parvilali mese veUelis communicare. Non enim icde
Deum placare, sed vehemenler exasperare, sine eu- patrocinium loci vestri minueretur, sed fama el me-
jus beneplacito neque vos neque aliquis poterit me ritum beati confessoris pro mea occasione, in Bel-
liberare. Nolo ergo, ut adversum me implere facia- giea provincia, in qua meritum ejus minus notum
tis aures Deipauperum clamoribus,lamentis vidua- p est, publicaretur, et feslivilas ejus omni anno cele-
rum. Nec[al. neque] enim decens est ut qui armis iriter coleretur. Mandate igilur [mihi] per fralrem
beUicisad episeopatum non veni, armis bellicisre- islum cum ad nos redierit, si hoc fieri possit, qua-
cuperem (infra epist. 50), quod non est pastoris, tenus vel ad vos mittam, vel ipsemet, si vobis visum
sed invasoris. Si manus Domini teligit me et adhuc fuerit, veniam. Valete.
extenta est super me, permittite me solum ebibere EPISTOLA XXII.
miseriam meam, et suslinere iram Dei, donec justi- PHILIPPOpihsimo Francorum regi, domino suo, Ivo
ficet causam meam, et nolile tribulationem meam humilh Carnolcnsium ephcopus, sic gubemare tem-
aliena cumulare miseria. Decretum est enim mihi porale regnum ul non amittat mlernum.-
non solum includi, vel ecclesiastico honore privari, Quoniam prsecedente divina gratia de stereore
sed eCiam magis mori, quam per me stragem homi- pauper usque ad solium principum c per manum
num fieri. Moneo igitur vos per supereminentem vestram elevatus sum, fateor me post Deum pro
Christicharilatem, utneque hocfaeiatis nequefieri posse meo cuncla vobis debere quse veslro eongruun t
permittatis. Quod tamen si feceritis, cerlum -est honori et saluti. Sed quia exasperatus propler sa-
quia nihil proderil vobis, cum detenlor meus multos lubres monitus quos serenitati vestrse ex summa fi-
habeat adjutores, et nihil habeat quod ei auferre j)delitate et-charilate direxi d, me difliduciastis <, ct
possitis. Recordamini quod legitur, quia Pelrusser- bona episcopalis domus diripienda adversariis no-
vabalur in carcere, oralio autem sine intermhsione stris exposuistis, gravia et grandia inde perpessus
fiebat ab Ecclesia ad Deum pro eo (Acl. XH).Oratio- incommoda f., regali curise ad prsesens nec secure
nibus ergo et severitate ecclesiastica contenti estole; .possum interesse nec honeste. Supplico ilaque ma-
quam si transgressi fueritis, scio quia ne ullerius jestati vestrse, ut regia interim me mansueludine
episcopum habere non vultis. In eo enim quod se- supportetis, donec possim aliquantulum respirare,
mel recessistis, sicut exitus approbat, non bene etdamnaquae mihi penensque ad penuriam pmis
mihi et vobis consuluistis. De caetero ergo contenti inflicta sunt aliqua ex parte .reparare. Exspecto
eslote terminis quos posuerunt patres vestri, ne si etiam per misericordiam Dei cilo futurum, ul veruni
his contentillfuerilis, quseramliberationemmeam esse cognoscatis illud proverbium Salomonis : Me-
a lta in emnibus, in v. c antea, Boello. -' rege intrusam dicit epist. 8.
t Conjectus enim fuerat in carcerem a vicecomite, d Vide ep. 15.
sup. epist. 2G. c Sic loquitur epist. 175.
c Intelligitepiscopalum. Virgampastoralem sibi a - t Gonfer cum epist. 19.
Ks D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPl 56
Uora sunt vutnera ditigenlis, quam fraudulenla oscida Aj male habenlibus (Mattlt. ix). Licet enim iu regno
blandientis (Prov. xxvn). De csetero calumniatoribus Italico surrexerit alter Achab, in Gallico autem al-
meis, quibus me respondere jubetis,cum insiauatum lera Jezabel, quserentes altaria suffodere, prophe-
fuerit qui sint, et quid expostuknt, respondere non tas occidere, non est tamen dicendum Helise : Reli-
subterfugiam, velin ecclesia, si ecclesiastica sunt ctus sum solus, et qumrunt animam meam (III Reg.
negotia, vel in curia, si sunt curialia. Bene va- xix); ne divinum dicat ei responsum : Retiqui mihi
iete. septem millia virorum, qui non curvaverunl genua sua
EPISTOLA XXIII. ante Baal (Ibid.). Licet ad placitum Herodis saltet
Ivo, Dei gratia, humilis Carnotensium episcopus, Herodias, petat caput Joannis, concedat Herodes
VUIDONI a domini regis dapifero salulem, (Marc. vi), dicat tamen Joannes : Non licet tibi uxo-
Charissime, quia scio velle te laborare de compo- rem tuam inordinate relinquere, et conlribulis tui
nenda~ pace inter me et dominum meum regem, conjugemj vel pellicem in conjugium habere. Licet
multas gralias tibi reddo. Sed quia hsec pax non Balaam __> doceat Balac edere et fornicari, Phi-
posset essestabilis quandiu volueritin incoepto suo nees tamen non parcat Israeliti cum Madianite for-
durare, consilium meum est adhuc exspectare, si nicanti (Num. xxv). Licet, ad persuasionem Simonis,
forte Deus daret ei mentem bonam> ut vellet con- B ' Nero Pelrum ligel, incarceret (incarcere v. c), non
silinm. situm in melius commutare [convertere, vel, minus lamen Pelrus Simoni dicat: Pecunia tua le-
v. c]. Qubd sifacerevellel," scias omnia esse parata cum sit in perditione [al. perdilionem] (Act. vm).
quse necessaria sunt ad faciendum divortium inter Quanto enim studiosius perversorum temeritas et
eum et novam conjugem suam [Bertredam scihcet audacia rectitudinis slalum iabefactare conaturs eo
concubinam, de qua sup. epist. 13]. Vidi enim Ut- vehementius est eorum improbitati resistendum, et
teras h, quas misil domnus Urbanus apostolicus ad religioni Christianse consulcndum, el lamentabili-
omnes archiepiscopos elepiscopos regni sui, ut eum bus Ecclesise ruinis obriandum. Non heec quasi
ad rationem mittant, et nisi resipuerit, ecclesiastiea ignoranti scribo, sed persuasum esse vellem tuse
eum disciplina ad emendationem yenire constrin- -palernitati, ut iterum manum ad aratrum mitteres,
gant. Hsc quidem litterse jam publicatse essent, sed et de agro Domini spinas, qu-asp*osses,evelleres, et
pro ariiore' "ejus feci eas adhuc detineri, quia nolo .semina quseque messem latura superseminare r.on
regnum ejus, quantum ex me csl [al. in me est. differres. Hsec hactenus. De csetero devotissime po-
Idem locus ephl. 28], adversus eum aliqua ratione stfflo paternitatem tuam qualenus parvitati mese
-commoveri. Hsee omnia volo ut dicas domino no- ._ rescribas, utrum navi periclitantis Ecclesiae, etiam
stro regi, et secundum hoc quod apud eum invene- pene naufragium palientis, manum adhibere dispo-
ris, mihifaciasremandari. Vale. nas, et-quo in loco circa initium Quadragesimae te
EPISTOLA XXIV. valeam invenire. Qusedam enim ecclesiastica nego-
HUGONIreverendo Lugdunensium archiepiscopo, hu- tia tractanda sunt mihi cum tua prudentia, quod
milis Ivo Carnolensium episcopus, in Chrhli esse awihi operosum, tibi aulem non erit onerosum.
vhceribus. - -Yale.
Audivi domnum Urbanum apostolicum legatione*a EPISTOLA XXV.
apostolicam tuseredidisse charitati, qua Iaudabiliter URBANO summo pontifici, Ivo specialis ejus filius, nor.
functus es (epist. 109) tempore prsedecessoris sui servilh limoris, sed castm dilectionh obsequium.
beatse memorisepapseGregorii. Audivi etlselatus sum - Ad visitandum paternitatis vestrse dulcedinem, ad
in his qusedicla sunt mihi (Psal. -cxxi, 1), lum pro- relevandas quolidianas cruces meas, prsesenliam
pter sinceram qua te amplector charilatem, tum vestram jam ssepe adire proposui. Sed impediente
propter communem EcclesiaeChiisti utililatem. Sed Satana votum meum adhuc hnplere non valui. Nam
hanc meam hetitiam postea pcrlurbavit quod HiibL. ad bestias quotidie pugnans (I Cor. xv), non inve-
'
dictum est te in tauta perturbatione humerum (tuam B nio requiem spiritui meo : et miserabiles Christianae
D. c) huic oneri nolle supponere, dissuasione quo- religionis ruinas, quibus reficiendis vix aliquis, aut
rumdam dicentium, propter languidum caput nullus insudat, cum multa cordis contritione deplo-
segrotanli corpori et pene viribus definilo (al. viri- ro. Unde quia video me praeesse, sed nuUi fere prod-
bus destituto, v. c) non posse -commode subveniri. esse, ssepe delibero renuntiare curae pastorali, et
Sed imperitorum medicorum est lale consibum, tu- ad pristinam quietem redire c, ubi illum cxspectem,
mores palparitium, et palpando pulredines digestan- -qui salvum me faciat a pusillanimitatespiritus et tem-
lium, amantium suam tranquillitalem, non segro- pestate (Psal. LIV). Sed pene sola retinet me pater-
tantium sanilalem, nec ultendentium quod Veritas nilatis vestoe dilectio, cuiquantum debeam nft; ipse
dicit : Npn est opus sanis medico [al-. medicus], sed pensare sufficio. Tamen nisi viderer os rneum po-

a In septcm veteribus exemplaribus ita scriptum interpretatio.

est, utetiam in titulo ep. il quae habetidem argu- h Fortasse illse sunt quarum mernink ep. 25, in
mentum. Antea cusum fuit, Vuilelmo. Sunt eliam fine.
qusedam membranse quse non expresso nominepri- c Vide epist. 17 et 219 in .fine.
mam tantum litteram praferunf, unde nata diversa
 •
W EPISTOL^E. — EPIST. XXVII. "38
nere in ccelum (Psal. LIXII), injuriarum adversus A rus mei periculi melropolilanis, et eorum sufiVags-
eum agerem, qui septem annis pro Rachel servienli,- neis sine mora direxi d; adhuc tamen tacent, tan-
Liam jussit nocte supponi (Gen. xxix). Quae saltem si quam canes muti non valentes ktrare. Yalete.
fetaret, et speciositatem Rachel sua feeunditate EPISTOLA XXVI.
eompensaret, vix tandem ea conditione toleranda Ivo, Dei gratia humilh Carnoiensium ,episcopusf
videretur, ut ad amplexus Rachel post alios septem WALTERIO[al. WULFER'0,vcl WDLFEPIO], abbati
annos perveniendi copia donaretur. Nunc vero, Fossalensis monaslerii,iii sancto proposito viriliter
quia hujus sterilitatem experior, et iUius delecta- stare.
tione non perfruor, miserabiliofem omniliomine me Quoniam pro gratia tibi divinilus collata annonam
judico, et ut tam lamentabile damnum diu tolerer quam potes conservis tuis fldeliter administras, licet.
[tolerem, v. c.], animse meae persuadere non valeo. ipsos conservos ingratos et de sua salute non satis
Si placetitaque sanctilali veslrse ut adhuc tolerem, sollicitos'invenias, non lamen sub pondere et aestu
cudite mihi virgam ferream (Psal. n), qua vasa lu- diei fatigeris, ut peracto die a patrefamilias liur-
tea conterantur, -quaenon eo modo parcat uni, ut num denarium perciperemerearis. Audivi er.im.~i
in discrimen adducanlur plurimi. Hocideo suggero fratre tuo Raimberto (Ramberto) monastcrii nostr: e
sanclitati veslrse, quia quidam clericus nostrse ur- H monacho, quod exteriorum tribulalionum crehra
bis a, falsis delalionibus aures vestrse pietatis jam infestalione vexatus, et propter indisciplinatam mo-
secundo pulsavit, dicens SP per conjeeturas accusa- nasterii tibi commissi conversationem quodam ta~-
tum, et de sola suspectione [al. suspicione, v. c.] dio tabefactus, onus libi impositum disponas depo-
proscriptum. Sed causa illa propter quam a clero neref, et in otium te conferre/magis eligens in imo
separalus est, lam manifestis indiciis est revelata,' • salvari quam in suinmo perielitari. Et hsec forsitan
tam certa aecusatione publicata, tam cvidenti exitu bona iritentio est, sed summa ~etfrequeiiti libratione
comprobata ut neriiini, non tantum civium, sed pensanda, ne angelus Satanaitransfigurans.se in an-
tliam comprovincialium dubium sit quin in domo gelum lueis (II Cor. xi) sub hoc paUio pise inten-
sua falsam monetam fabricari fecerit, et in quadarn tionis te a rectitudinis tuse statu dejiciat, et ^ic pau-
ccclesia ejusdem (cujusdam)prsepositurse, quam ei lalim ad perpetranda aliqua inordinata latenter in-
Gaufridus h vendiderat, conlra voluntalem omnium ducat. Nam sf-aliquibus ibi prodesse potes, non,cst
fratrum hoc publicum facinus, et qusedam ejus hor- sanum'consilium ut fratres.tibi ordinate commissos
renda ffagitia Deo volente vera esse probabo suo inordiriate relinquas, sed omnem sollicitudinem
lempore in vestra prsesentia. Ideo sacramentum r tuam intus et foris illis impendens bonos verbo el
quod mihi obtulit, intuitu charitatis nolui suscipere, exemplo ad meliora provoces, malos corrigcndo to«
sciens eum peccatum perjurii peccato priori velle' leres, omnes communiter ames. _3 Sicut enim ait
superponere. Tamen propler reverentiam vestrse pa- beatuspapaGregorius (cau. _\i, q. i) : « Ibi aequa-
ternitatis ad quam confugerat, quamvis dolose, in- nimiter portandi sunt mali, ubi aliqui reperiuntur
terim volui ei reditus [al. redditus] unius prsebendse boni. » Si autem apud te omnes ita sunt suse salutis
integerrime dare, et cibummecum in mensa, donfic inimici ut penitus sit inutilis labor tuus, eonsulo
possem de hoc negotio in prsesentia vestra agere, et fraternitali tuseut relicta terra malcdicta ad terram
consilio veslro quse restituenda -viderentuf, miseri- benedictam -te conferas, ubi et si non alterius, tuse
corditer restiluere. Ipse autem uti superbus et ar- saltem saluti provideas. Sic enim propinato siLi.ve-
rogans est, lanquam falsa dieendo perditain recu- neno bealus Paler tuus fecit Benedictus, qui prae-
perasset innocentiam, nequemihi,neque amicis suis esse his noluil quibus prodesse non potuit (S. Gn"£-
voluit acquiescere, nisi qusecunque petebat, et in GOR.,Dialog. lib. n, c. 5). Quem si imitaris, mona-
manu mea non sunt, et ab his qui ea legitime ac- sticse professioni niillatenus adversaris. HseGpauca
ceperunt, invitis auferri non possunt, redderem in- tibi pro multis scriberecuravi,persuasioneprseuicli
tegerrime. Igitur secundum quod placuerit discre- f. fratris tui Raimberti [Ramberli,-v c.\, videlicet ut
tioni vestrse, aliquid lale super hoc parvitali mese" in hoc consilii tui summam diligenter altendas, qua-
rescribite, quod huic stulto et cseteris cornua non tenus aut cumaliquo fructu onus tibi injuncfum
iddat, et vires meas non excedaf. Ipse autem nunc loMganimiter feras, aut sine aliquo fructu tibi viciu-
ad vos venire disposueram, sed iste publicavit ad- rus deponas: Vale.
ventum meum studiosissime per totam Romani ili- EPISTOLA XXVII.
nens viatn.Prseterea c quse damna, quas passiones, Ivo, Dei gratia humUisCarnolensiumepiscopus,Ex_TiOx
quas persecutiones inlus et foris hoc anno pro lege [inuno v. c. EIDONI;in alioRcuDONi],IVortofiiHiia;
Dei pertulerim (ui sup. epist. 19), nota vobis facere dapifero, a zeio bono non tepescerc...
poterit iste frater. Litteras sanctitatis vestrae secu- Qusesivit a me dilcclio tua utrum cpntra eum qui

a Confer loc. epist. 12 in.fine. episl. 23. ' -

b De quo epjsl. I. e S. Quintini.Belvacensis, instiluti ab jpso Ivone.
*"r^eest in v. c. "f Abbas- consensu episcopi potest locum suum-
d Adversus regts adulterium, de quibus - supra - deserere, ca. abbascan. 18, q., %, - ~:
.
 §9 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 40
ante ordinationem suam de Simoniaca hseresi, et A obsequens Dominicis 6prseceplis, etDeum metuens,
quibusdam criminibus apud metropolitanum et com- a peccatore sacerdote separare se debet, cum habeat
provinciales episcopos a le et aliis honestis pulsatus, potestatem dignos cligendi, et recusandi indignos,
diem stalutse examinationis anticipando subterfugit, quia in lege ostendit Dominus ordinaliones sacer-
et violentia principis consecrationem adeptus sedi dotales, non nisi sub populi assistentisconscientia
episcopali est intrusus, agere debealis sicut episco- fierl-oportere, ulplebeprsesente vel malorum crimina
pum, vel sicut tantummodo clericum. Ego plane-hoc detegantur, vel bonorum merita praedicentur. » Si
ad inquisita respondeo, quia licet apud quorumdam igitur rationes vestrse constant, constat non esse
imperiliam existimetur episcopus, illis tamen non agendum contra eum ut episcopum, [al. quoniam]
est in quorum conscientiis invasor est et hsereticus. quem prsediclse auctoritates episcopum esse non si-
Unde sic dicit Leo papa in epistola Rustico Narbo- nunt. Nam sicut dicit papa Bonifacius: « Manife-
nensi episcopo directa (ep. 90, c. 1 et c. 1, dist. 62): stum est confiteri de crimine, qui indulto et delegato
< Nulla ratiosinitut inter episcopos habeantur qui judicio purgandi se occasione non utilur. » Praelerea
nec a clericis sunt electi, nec a plebibus expetiti : » secundum consuetudinem Romanse Ecclesise aliter
Et postpauca : « Quis ambigat non esse eis Iribuen- agitur contra Simoniacam et neophytorum hsere-
dum xraoi non docetur fuisse collalum ? i Quibus « sim (GRAT.dist. 4.8),quam adversus caetera crimina.
verbis ostenditur quia invasoribus episcopalis honor Nam curii in aliis accusalionibus, accusatorum et
nullatenus est tribuendus. Non esse etiam clericatu testium innocentia quseratur, ad insimulationem
dignos probat idem Leo in epistola episcopis Gallise talium etiam infames personse admiltuntur. Possem
et Germanise direcla a, sic dicens :« Sic decet fidem quidem Iatius ista dixisse, et multa similia ad hujus
sanctorum Patrum servari in Ecclesia catholica, ut sententise confirmationem de authenticis scripturis
quod habuitamittatqui improbabili lemeritate quod collegisse, sed propter vitandam prolixitatem epi-
non accepit assumpserit.» Quos non esse sacerdotes stolae, nunc ista sufficiant. De csetero suadeo dile-
beatus Gregorius ita confirmat in epistola Syagrio ek ctioni tuae, ut in causa ista non facile te committas
coepiscopis ejus missa h : < Quicunque sacerdotium illorum judicio, qui in hujus invasoris depositione
studet pretii dalione mercari, non officium, sed no- suum attendunt imminere periculum. Sicut enim di-
men attendit; non -esse, sed dici tantum sacerdos cit beatus Leo *: < Qui episcopi talem consecraverint
concupiscit. t Idem in epistola ad Ciriacum episco- sacerdotem, qaalem esse non liceat, etiamsi aliquo
pum Constantinopolitanum (epist. 169, lib. vi) : modo damnum proprii honoris evaserint, ordinalio-
< Sicut locus regiminis desideranlibus negandus nis tamen jus ulterius Bnon habebunt, nec illi sacra-
est, ita fugientibus offerendus. Et sicut scriptum' mento intererunt, quod, negleclodivinojudicio, imme-
est: Nec quhquam sibi sumit honorem, sed qui voca • rito praestitenint. » Si ergo secus quam justitia se
tur a Deo ianquam Aaron (Hebr. v). ~»Et alibi c : hahet, tibi judicatum fuerit, judices ipsos ad aposto-
« Sicul qui invitatus renuit, quaisitus refugit, sacris licam invita audienliam, sine qua hujusmodi negotia
altaribus est admovendus; sic qui ultro ambit, aut commode finiri non possunt. Ego autem domno [al.
importune se ingerlt, procul dubio est repellendus.J domino] papse litteris meis commendabo causam ve-
Hinc dicit papa Paschasius : « Quomodo tales epi • stram, si legati vestri *•per me transierint. De ipso
scopos.vel abbates vel clericos devitamus, cum qui- vero papa de quo o~usesisti,hoc tibi dico, quia mense
bus si vel simus, vel oramus, excommunicationem Novembri [al. Novembris] cum eo Romam pacifice
subimus [in uno cod. si vel simul oramus excQinmu- intravi: mense Januario ibi eum dimisi. Ibi adhuc
•tiicationi subjicimur; ita ms. c. 7]. » Quos quidem moratuf, et adversariis Romanse Eeclesise, quantum
sacerdotes esse saltem credere, omnino errare est. Deo donante prsevalet, obluctatur». Valete.
De ^juorum repulsione etiam in canonibus Parisiis EPISTOLA XXYHI.
promulgatis itahabetur d : t Si per ordinationem re- PEILIPPO,Dei gratia magnifico Ffancorum regi, Ivo,
giam istius honoris culmen aliquis pervadere jiimia ,r. humilh subtimitath sum ctericus, sic se regere ut
temeritate pr3esumpserit,acomprovincialibus episco- Regi regum vateat complacere.
pis nullatenus recipi mereatur, quem indebite or- Excellentise vestrse litteras nuper accepi, quibus
dinatum cognoscunt. > Inde ait beatus Ambrosius submonebar ut apud Pontesium vel Calvum monteni
in libro Pastorali : « Oculis carnalibus videtur epi- cum manu miUtum vobis, die quem statueratis, oc-
scopus quasi magnus, sed divinis obtutibus est le- currerem, iturus vobiscum ad placitum quod futu-
prosus, qui per pecuniam acquisivit indebitum or- rum est inter regem Anglorum et comitem Nor-
dinem. » Hinc et beatusjnartyr Cyprianus : <Plebs thmannorum^quodfaeereadprsesensmagnseetmultse
a Sed in c. Sic decet cau. Epist. '86. 25, q. 2, tri- Parisii.
tmuntur Sylverio papse. , « Unus v. c. divinis lib. i, epist. 5 et i ; vide cap.
h Epist. 110, lib. vn. Vide Grat. sub tit. Spirit. Plebs et seqq. distinct. 63.
emere cau. 1. q. I. f Epist. 85, ad episcopos Africanos, et referlur
« Gregor. lib. vn, epist. HOad Syagrium et in ca. in c. 24 Si qui. caus. 25, q. 2. .
Sicut-csa. 1, q. 6, I. xxx De episc. et cler. 6 Deest in ms. c
d Cap. 8. concilii Parisiensis i et in cap. 5 di- h Sic in omnihus libris ut epist. 88.
stinct. 63 ; in sex autem vett. codd. hic scripfjim 1 Confer locum inilio epist. 45.
 41 EPISTOL^E. — EPIST. XXX. . -52
causse me proliibent. Prima, quia domnus papa Ur- A unctione curalum. Putabam quod angelus primoge-
baiius inlerdicit vobis auctorilale apostolica a thorum iiita iEgypliorum [al. JSgyptum]percuticns, domum
mulieris quam pro uxoiehabetis 14> et 1u'a sacra- tuam in ulroque poste signalam inter -Hebrseos per-
menlum de securilate h concilii quod vobis manda- transisset, et primogenita tua intacla reliquis-
verat, fieri vetuislis. A cujus commislione si amodo set (Exod. xn). Nunc vero publicus rumor-est lc esse
11011cessatis, separat vos eadem aucloritas a parlici- reversum in JEgyptum [dl. ad M%. Ita ms. c], et
palione corporis et sanguinis Dominici. Interdieit hoc'primogenitum,quodestcastitas, malleo universse
etiam omnibus episcopis ne capiti illius mulieris terrse miserrimse in le«sse contiitum [quidam inter-
coronam imponant, quam, ut ubique pene terraf um iisse cont.]. Hic oculis meis pene quotidianus flelus
dicitur, lateri vestro iUicite copulaslis. Parcens igi- occurrit; hic jam mihi a-~tergo reverlilur, hic a
tur majcslati vestrse dissimulo vestram adire prse- dextera et lseva frequenter auribus meis, quasi novus
scntiam, ne sedisapostolica; jussione compulsus, cui infertur.Hoc.devotarum muliercularum submurtnu-
vice Christi parere me oporlet, quod nunc dico in rat et circumfert curiosa loquacitas.Hoceremilarum
aure, eogar in-vestris etmultorum auribus publicare. contristat habilacula. Hoc monasteriorum quas 1
Ego autem nolo vos scandalizare, vel regiam maje- commiserando miranlur conventus. Hoc quasi argu-
slileTn vestram mimiefe, quandiu possum aliqiia B mentumaddefensionem suarum abusionum subsan-
honesta ralione dissimulare. Prseterca casati eccle- nando sibi resciscunt quidam ecclesiarum coetus.
siae et reliqui milites pene oirincs vel absunt, vcl pro Hoc audiens et ideo alte ingemiscens, amplius susli-
pace violataexconimunieati suht, quos sinc salisfa- nere .non valui, quindolorem tibi mei cordis effun-
ctione rcconeiiiare non valeo c, et excommunicalos derem (cod. S. Ger. infunderem), et de mea lristilia
in hostcm mittere non debeo. Postremo novit veslra fcsalubriterconlrislarem.Suadeo ergolibi, scuvera,
screnilas quia non est mihi in curia veslra plenase- seu'vcrisimiiia sint quse dicunlur, ut a [at.nt de]
d
curiias, in qiia ille sexus mihi est suspectus et candelabro cui supcrposilus es (Mallh. v), invenla
infestus qui etiam amicis aliquando non satis est hdnesta occasione descendas, ne amodo fumum ma-
fidus. Exspecto Igitur ut aliquando cor veslrum illu- gis * quam splendorem circumstanlibus effundas.
stranie divina clemeniia, contra, sibilum serpenlis Si enim vera sunt, apud auditores tuos reprobus est
audilum dbturetis «et irionilis salutis aures cordis' sermo luus, et qui flagiliorum tuorum "sarcina pre-
aperiatis. Hoc desidero; hinc ante Deum quotidie meris, atiiena non corriges. Si aufem lantum verisi-,
preces effundo [al. furido; iia ms. c.] Vaieie. milia sunt,iiec sic tamcn proficies, quia famam
EPISTOLA XXIX. ,tuam~negle~risti,quam pfopter 'ufilitatem proximo-
Ivo, liumilh Carnolensium ephcopus, ROGERIO confra- rfija' tuorum imriiaculatam conservare debuisli. Qubd
tri et compresbt/tero, salutem. -sihonore gaudens el quserens tua, prseesse magis
Quoniam sub disciplina et timore Domini a~pueri- desideras quam prodesse, convenlus ille pauperum
tia tua nutritus.es et erudilus, etin exeessibus ~re- fratrum tibi commissus, non tantum per manum
gularis"vilsetani verborjim quam verberum severitate tuamultra non mullipiicabitur, sed eliam quotidia-
correctus, non tantum ad presbyterii dignitatem nis -defectibus ad nihilum redigetur.- Quod si hoc
promotus es, sed etiarii «omen tuum in tantam eni- cOhsilium mcum ad proesens videtur libi importa-
luit claritatem ul opinio tua non tanlum inter eru- bile, obteslor le per tribunal aeterni Judicis, ante
ditos, sed^etiam celebris fierel inter Dei servos. UndS quodstabls, ulsallem nuncutiliTuliore"'suffusus [af.
<juidam quser.entesbonasmargafitas, postpositis aliis vili riib. perfusus], amodo suspedarum personarum
multis aeque vel plus nitentjbus, tetanquam singuia- - coiloquia fugias, familiaritalem perhorrescas, ne il-
riter pretiosam margaritam sua existimatione [unus lud proplietieum jure objicialur libi [invelt. codd.
cod. aeslimationej repererunt, et tanquam lucernam objicialur, ut smpe alibi\ : Facies merelricis facla est
ardenlem et lucentem, ut in domo Dei luceres, te iibi.Nbluhlicrubescere (Jer. uij.lnfuturo aulemsub-
super candelabrumposuerunt. Quis ergb le fascina- r, lalus a facie judicanlis, tradaris ministro puniendus
vitK_quis oculos tui cordis excsecavit, ut flagiliuni' sirie respectii miscranlis.' Non ul confundam te hsec
hocquod tihi imponitur, non taritum non perpetra- scribo, sed ut filiiini charissimum moneo, ut saluti
res, sed ne saltem de te probabUifer confingi posset tu~c"provideas,-ct pravo exemplomores simplicium'
' • •
modis omnibus praecaveres ? Putabam eoncupisccn- ron cbrrumpas. Vale. ,
tise carnaUs ardorem flumine>lacrymarum luarum EPISTOLA XXX.
medullitusxin le refrigeratum; etsi'quid ille ignis FbLCdNi,Dei~ gratia Belvacensium ephcopo, Ivo, ea-
riferis aUquando reliquerat in conscientia ttia catite- dem gratia CarnotensiuM ephcopus, in adversis
riatum, putabani frequenti sacfse Scriptura; medila- fortitudinem, iii prosperh liumilitalem s.
tione, tanquam temperativi malagmatis superposi- 'Quoniani %diabolu$ddversanu$ nosler'tanquam leo
lione malaxalum, .et coelitus infusa sancli Spiriius rugiens circuil qumrens quem devoret.(I -Petr. v), fra-
o~,Yideepist. 21i et &6. -.---. ... o Videepist. 15.
h Conferloc.-epist. 55. -. , . - . f Idem consulit Aldeb.erto, epist.. 277.
c Sic in sex v. c.; alias, non'audeo. ' - s !n aliquot vett. codd. praefigitur^capitulum se-
d Ob Bertredam; cujus- inimicitias memorat ut ephcopus drtiiis' debellaret
queiis.: sNon laudgbat
~
epist. 50. superbos, -" -'
PATEOL. CLXII. -a
 m D. IYONIS GARNOTENSISEPISCOPI M
ternitalem vestram familiari eshortatione commoT A bonos habeat nautas, et reliquos navis adjutores,
neo, ut fallacesejuscircuitus omni vigilanliacavere licet etiam prosperum habeat venlum, tamen aut
sludeatis, quatenus propositi et officiivestri memor fluiCat, aut fluctibus immergitur, aut scopulis iUi-
mundanam superbiam non armismundansemalilise a, ditur, et sic plarietum magis invenit quam porlum \
sed armis Christianaj militise superare valeatis. -Sua- sic Ecclesia Dei, recloris sui [unus cod. pastoris'
dendo eliain consulo, etconsulendo suadeo,utcontra sui] prsesentia viduata, mullis modis in hoc mundo
mandata donmi apostolici, etlegati ejnsLugdunensis tanquam in mari naufragoso periclilalur, et ab
archiepiscopi", ubircstat adhue anchoraaliqua spci aditu seternse quietis, tanquam ab inlrbitu portits,
r.ostrse, nulla ratione caput erigatis, sipost quanlas- aut diu differlur, auliu aeternum removetur. Quod
cunque procelias ad portum pervenire cogitatis. Exem- ego atlendens, sicut ssepe monui (ut supra, epist.
plar litterarum quas misit milii domnuspapa decausa 17), ita nunc moneo et iicentiam do, ut vobis re-
regis, postquam legali regis nuper discesserunt ab ctoreni regulariter eligatis, quem sieut patrem ani-
eo e, vobis transmitto : ut sciatis quia domnus papa, marum vestravum omni honore dignum habeatis,
el si non anteeedit, non tamen.retrocedit. Yalele. cujus salularibus monitis cum oinrii liumilitate in
15 EPISTOLA XXXI. omnibus obediatis. Nolo cnim cum pericuio meo et
FULCONI, Dei gratixt Belvacenshim episcopo, Ivo ea- vestro vobispraeesse et nou.prodesse; terram occu-
dem gratia humilis Carnotensium episcopus, gravi- pare, et messem quam terra culla latura est, umbra
iatis anchora se in sanclo proposilo retinere D. mea praefoeare [unus cod. suffocare]. Malo vos vi-
-Quoniam, tam.scientia quam experienlia, novi ventes videre sub alieho regimine.quam lugere mor-
praiatos iu congregatione sibi commissa assiduos tuos sub prselationis mese velamine; habere vos fra-
ossedebere, poslquam placuit ei quiad convivium tres.ordinalos, quam filips incompbsitos. Nolo eniiri
tsuum me invitaverat, ut recumbenti mihi in lbco sine causa laborasse in •-,obis, quos malerno affectu
humili diceret: Ascende superius {Luc. xiv), fre- de veteri homine in novuni mediante Dei limore
quenter monui fratres mihi commissos, ut de con- generavi, ^juos geminovum uberum lacte usque ad
Xratribus suis vel aliunde si ita eis complacerel, solidi cibi perceptionem educavi, quos ita unice
prselalum sibi eligerent, qui eos in disciplina sibi dilexi ut cum gaudentibus gauderem, cuhvdoleiiti-
liadila posset custodire, el ad aseensiones in corde bus dolerem, cum infirmis infirmus fierem, quorum
de valle lacrymarum quotidianis monilis sublevare, onera.lanta mansuetudine supportavi ^uanta'pa-
nelupus invisibilis aditum inveniens ovUe Domini -rentcs filios carnis suse lolerasse vix possunt inve-
iagrederetur, el oves Dominicas autexlra raperet, „ niri. Cum ergo impediente nescio qua Dei disposi-
aut inlus oecultis morsibus slrangularel. Quod cum tione ex maternis [al. dispensatione a mal.] uberi-
hactenus suis de causis ab cis dilatum sit, nunc Lus lac sumere non possitis, quserite vobis matrem-
tandem acquieverunt monitis meis, et disponunt adoplivam, de cujus uberibus iac sugatis, ne aliqui
~ veslrum ante lempus ablaciali, matreiri quam exspe-
.aliquem secundum quod. mentibus eorum inspira-
verit Deus sibi prseficere, qui pro viribus sibi col- ctant non inveniant, et sic ad solidani escam nori
lalis.iu necessitatibus eorum studeat eis tam spiri- perveniant. In efigendo itaque omnes in commuiio
tualia quarh corporalia minislrare. Ea igitur hora consulite, ut nemo ibi privalam occasionem atlen-
qua lilteras istas aceeperilis, per easdem litteras, dal, nemo de privata excellentia intumescat, rienlo'-
licet absens corpore,-prajsens tamen spirilu, depono contentiosus existat, nec illi lmmiliter subdi refu-
in manu vestra prselationem quam hactenus habui giat, quem fraterna concordia provisa utilitate sUii
in ecclesia Beafi Quintini, toto desiderio expostu- prseferri expostulal. Qui lamen tanlo riunc diligeri-'
lans, ut quem congrcgatio illa concorditer vel pars tius a vobis est discutiendus, quantb postea non
sanioris consilii regulariler sibi .praeferri poslulavc- reprehendendus, sed abomnibus sequanimiter est
rit, in eo loco et ordine in quo ibi eram substitua- tolerandus. Nolo autem certam vobis designare per-
-tis, et substitutum in anxietatibus suis pro offioio]D sonam, sed habere liberum electioiiis arbitrium, ul
vestro paterna consolalione relevelis. Ego tamen et electum vestrum eo sequanimius- toleretis quo euin
si depono praelalionem, non desero illius Ecclesisa voluntarie vobis praetuleritis. Hoc tameri [al. tan-
societatem, in qua aliquando potero vobis esse uti- lum] in fratefnitate vestra retineo, ut quehi de fra-
lis, si Deus reddiderit pacem servis suis. Yalete. tribus irieeuin habere voluero, mihi sicut patrifi-
EPISTOLA XXXU. liiim transmitlatis, et sic ubi eum manere voluerb,"
Ivo, Dei gratia .Carnotensh Ecclesim servus, vestrm. sine scandalo concedatis. Qua in fe non est vobis {
. -aulem socielath fidelis frqter, confralribus suis, formidandum, quia" satis in hocservabo modum.
devotum fmlerniialisobsequium e. Hoc etiarii apud vos interim volo habere privilegium7
. Sicul nayis prsesentia .gubernatoris destituta, licet ut si e quse/quod absit! iuter praelatum vestriim et
=- ° In hanc sententiam episl. 20. - quente.
h Hugouis, de quo epist. 24. e Sic conceptus est titulus in vett. codd. AUoqui-
c Confer epist. 28. tur antem canonicos Ecclesise S. Quintini Belvacen-
d Iu aliquot veleribus codicibus habetur^capitu- sis;f el conferendaj sunt cpist. 17 et 31.
lnm "sequens : Quomodo pfmlalionem S. Quintini Vobis deest in-ms. c.
ileposuil in mdnu cphcopi. Conferenda est cum se-- ~sJQum deest in ms. c.
 m EPISTOL^E. — EPIST. XXXV.
aliquem de fratribus orla fuerit contentio, et aliqua A , tenus toto affeclu clamemus ad Domintim, cui mare
intemperaulia zeU adversus alterum altef ex-arserit, et venti obediunt (Matth. vm), ut procellam nostrain
si- hoc commode per vos sedari non poterit, non converlat in auram, ct sileant fluctus ejus. Quod' si
prius ad aures publieas causa iiaec prodeat quam ad "~ Dominus in navi dormiens, -ul experialur sustinen-
me deferatur, ul studeam vel immoderalum zelum tiam nostranf, morarii fecerit, sustinentes suslinea-
illum temperare.-vel dcmum canonicse severitali mus, quia veniet, et supra sustinentiam nostram
vires dare. Incxpcrtus cnhn auriga, dum nescit lenlarinos nonpermittet (ICor.x). De csetero, cha-~
ffena moderari, primo cursu cogitcquum accelera- rissime/lsela tua, trlstia tua communica suo tem-
tione Iassari. Cum ergo sit ars arliuin, onus one- pore diligenti et dileclo, quia h-eta et-lristia-tua mea,
rum regimen animartim, poslquam usu ipsius arlis sunt, sicut"~mea lua esse nori1airibigo. Vale.
edoclus ftterit vester prselalus, qtiid debeal dissimu- EPISTOLA XXXIV.
9are, quid debeal in promptu vindicare, lunc jam Ivo, liumilis Carnotensh Ecclesim servus; ROBERTO
jsuo cl vesl~-ojudicio confenii 1,poteritis oninia com- jambonm spei fratri, ascensiones in corde.
mode negotia veslra commodarc. Quieunque aulem Quortiam, sicut-quorumdam relatione didicimus,
iile sii, taleiii -eligat ffaternitas vestra, qui sciat de jam vilescit tibi mundus etomnis vana spes ejus,-
liiesauro suo proferre nova el velera, qui etiam no- B ' credimus quia propitia divinitas inchoavit in pe-
verit niores vestros, cujus mores cl VGSnon Iiabea- clore lub templurii suurn, e"tloeum sanctum habita-,
tis ignolos, nieiius enini sibi inVicem cohserent la- lionis sua;; unde bonorum omuium lafgitori, a quo
pides, qui freqnenter colliiiiati, iiisequalitalem sitam fit hsec de vetustate in novitatem laudandamutatio,' >
<]cposuerunl frequenii llriialur-e exercilio. Quod si grates exsoivimus, e"tbonis principiis felicem pfo-'
forsilai) conligerit eum in causis cxlerio_ribus minus vcetum et bonum exitum conferri [ila ornnes v. c
esse exercilatiiin (in c. Pelrus distincl. 59), ad dis- antea, proferri],ab eodefn omnium bonorum largi-
ponenda ,omnia sibi commissa. jttvabit ctim bona lore poslulainus. Tu igilur, charlssime,,adjuv'ante
cojiscientia et bonum lesfunqnium. Ipse etiam fa- divina clementia sollicite cave, ne immundus spi-
ciai sihi praepositum., qui consilio ejus ct vestro lilits ad te reverlens, domum quam.reliquit, intus
omnia exleriora disponat. Ipse. aulcm iiitus [sotus vacantcm ,el fbris ornatam inveniat, et seeum alios
cod. Put. inlerin:] secun dum tradiiionem sanclonnn scplcm ncquam spiritus virtutum specie palliatos
Palrum vacet orationi ct leclioni, et iiulricnd-e fra- iiidueat, sicque novissima lua pejbfa prioribus effi-
tcrnse dilectioni. Mulla loquof^ sed quasi nune de- cial (Luc xi). Contra spiriluales itaque nequitias
niuni lg vos^ablaetans vellem.vos in oinnihus esse . pugiialiirus, si securus vispugnare, castris Cflristir
instruclos:_ut qu~e snnt recta \al. bona] sapialis, k niilitum ordinate pugnantium te insere, ne si singii-
et recte inlellecta, opercimpleatis, Sed quia [nl. si Iari certairiine contra exercitatos inexercitatas pu-~-
ad] ad hoc non sufficitis, consulite Angeluni magni gnare ccnlenderis [al. contendis, ita ms. c.], inhu-
consilii, ul consilia veslra dirigat, et ad bqnuna ii- incra adversariqrum tiiorum multitudine compri-
nem \v,- c. ,S. Vict. ad bonam finem] perducat. inaris. Postquam vero Spiritu cbnsilii et fortiludihis
Deus-patientise et solalii sit vobiseuui. Valete. armatus callidilates antiqui hostis evitare consue-
EPISTOLA XXXIIh ^ -, veris,-jam exercitalior [a/. idem exerc.] in spifi-
LAMBERTO,, Dei gralia Alrebalensium episcopo, Ivq, luali ccrtamine poteris solus, si ~ila coutirigat',
. Ecclesim Carnolensh servus,, sincerm diteclionis contra^quoslibet hosfes certamen inire, quorum im-'
munus.. , . peliis didiceris sustlnere in acie. €nde Dominus'
Si lanta essel nobis.convicinitas locorum quanta nosler Jesus Christus diseipulos nondum Spiritii'
est aniniorum, frequentcf vellem luo_duIeiloqiiio sancio confirmatos, et a"dhuc spiritiialis cerlaminis
mulceri, tua consolalione refpveri. Desiderarem libi experles admonuit [admonet v. c. ms.] dicens : Vos
frequenter aislus mcosfeffundefe, perLurbationuKi dutem sedete in civitate, quoadusque induapiini vir-
mearum crebras incursiones luis oralionibus pro- j) ] lule e.v allo (Luc.' xxiv). Possem. fraternitati tuis
pulsandas ostendere, amissam quielem spiritus te- liunc in riiodum multa scrihere, sedquia tu pef te
cum s~epc deflere; in. qua licebat aliquando diyini sapis, hoc prse cseteris obsecro,> ut qui jam de tuis
- amoris -dulcedinem apposila divini verbi mensa gu- I)eo in membris ejfis ccepisti offerre sacrificiuBi,
stafe \sic v. c. anlea, cogifare]. Sed quoniam et tu principalitar ei de te offerre studeas holocaustum,
jubente Deo remigasli in allum, ut iaxares retia in ne si aliter, -quod absit! feceris, dicaturtibi: « Si
capturam, amodo poteris ex tuis niea pensare pefi- recte offeras, recte autem non dividas, peccasti,
cula, qualia praelatos in profundq experiri pronun- cum tua tribuas, et, teipsum tibi retineas a. > Vale.
tiat Psalmista: Ascendunt usque ad cmlos, el descen- EPISTOLA XXXY.
duni usque ad abyssosj aninia eorum inmaih.tabe. RICHERIO, Dei xjralia sanctm matris Ecclesiq; JSeno-
scebat. Turbati sunt etmoii sunCsicut ebrius, et nensh archiephcopo, Ivo, Ecclesim Camolensh ser~
omnis sapienlia eorum devorata est (Psal,. cvij, ln vus , obedientidm secttnduin conslitutiones [ ita
quibus periculis tinum est singulare consilium, qua- omnes v. C, ttntea consxteludines] Patrum, et em-

a Cim et explicat 6p. 47.

 47 D. 1V0NIS -CARNOTENSISEPlSCOPi 48
teris coephcopis in urbe Remensi congregalh fra- jA fidelitatem quam debetis pleniter exhibetis, si cfficit
. ternm dUectionh obsequium. veslri munus «xpletis. Faciat ergo domimis rex f
. Si divinse legis fuissetis memor.es, cujus debetis adversum parvkatem meam, quantum Deo permit-
esse doctores atque tutores, non -contra sanctorum tenle libuerit et licuerit, includat, excludal, pr.o-
Patrum inslituta [instituta ms. codex desunl hi~ scribal, inspirante Dei gralia et prosequente, decrevi
ms.] me invitasselis ad concilium, prsesertim cujus pati pro lege Dei mei, nec ulla ratione cogente volo
facinus ignoratis aut flagitium. Primo, quia inyita- ei consentaneus in culpa esse, qui nolo esse cbn-
verunt me quidam cpiseopi non comprovinciales sors in poena. Angelus magni consilii, et Spiritus
mei,-quLsine auclorilate apostolica mei judices esse fortitudinis sitvobiscum, ut recta sapiatis et rccta
non debent, cum ppregrina judicia nullius esse mo- faciatis. Valele.
menti decretorum pariter et ^anohum generali san- EPISTOLA XXXVI.
ctione decernat [al. decernit, vet decrevit] auctori- Reverendo confratri PETROPiclaviensi ephcopo, Ivo,
tas a. Secundo, quia admonitione melropolitani mci humilis Carnotensh Ecclesim minisler, sic bona
protrahere nitimini causam meam ,extra provin- plantare, til non _tudeat bona convellere.
ciam. Quod cum- multis sanetionibus sauctorum Si fraternitatem veslram in jus vocare posseriius,
tatrum prsecisum sit, unam ex multis beati Ste- B quanturii salvo charitalis vinculo fieri posset, jure
phani papse et marlyris producam ad medium, quce a vobis inultas expostularemus injurias , partim
tanquam gladius biceps ulriusque intentionem re- communes, parlimproprias~: proprias.quia cleri-
•vevberet,in~~itanlis scilicet^taccusanlis. Dicitenim cumin dioecesinostra Deo militantem,"et propul-
heatuspapa Stepjianus (epist. 2): « Ultra provincise chritudine et dulcedine vitse contemplatira, forili-
terminos accusandi [aceusantis ms. cod. sedem] li- yitse totis desideriis inhiantem, ad publieum pro-
eentia nonprogrediatur^sed omnis accusatio intra dire, quieterii suam inlerrumpere, nostra admo-
provineiani audialur, et a comprovineialibus -termi- nitione', nostra aiictoiitate compulistis. Quem cuiii
netur,. nisi.ad apostolicam sedem fuerit tantum apT vobis ad regimen cujusdam regularis ecclesisedioe--
pellatum.» Et: •«Neganda est accusantibus licentia cesis vestrae, vestris"epistolis crebfo compulsi con-
criminandi, priusquam se crimine quo premuntur cesslmus, et "canonice eleetum ab ipsa Eeclesia
exuefint (c. Qui accus. non pos$„ et c. 1, caus. 3, transmisissemus, non sa~tisaptam a vobis passus est".
q,-M). »'Postremo quia non de veritatis tramite, sed repulsam, qui prsepostero "ordirietunc de ejuspres-
de odii fomiteb mea procedit accusatio, apostolicam latione disceptare coepislis, quando jam facta a fi'a-"
sedemapjjellq.Quodomnibusincrimiue pulsalisapo- ,- tribus el cbllaudata avobis ejus electione, in prio-
stolica concedit auctoritas,ut per se,autper vicarios ratus sui sede eum sublimare debuistis. Inquo ~H
suos loco et tempore, quoi mihi prsescripserit, cau- illi fratri nonmodicam intulistis verectmdiani,' bt'
.6ammeam discutiat, et cum peroratum fuerit, legi- airiico veslro "e non miriimam fecistis injuriam»
timam seritenliam .proferri prsecipiat. Neqjie hoc Non enim erat tanta precum iristantia ab amico '
bene mihi conscius causa vitandi judicii facio, cum postuIaudus.~"quiad injuriain doni-et*donariuVtam~'
manifesta et brevis sit msa purgatio de crimine facile riiutata "sentenliafnerat refutandus. Nec salis
perjurii, qui nulli hodie viventium ali-juando jura- tuentur vestram Iratefnitalem litterse domni' papse,-'
mentum feci. Sed nolo exemplum esse cseteris rece- quibus dictandis a latere interfuimus, quse confir-
dendi ab ordine, neque sanum est cbnsilitim pfo mant abbati Sancti Cypriarii jiis illud prsedictse Ec-
incerto^comniodo vel riullo cerlis periculis me oppo- cfeise 11,qubd se habere dieebat ex legilima coii-
nere. Conductum enim a domino riieorege qusesivic,~ cessione quorumdam monachorum, qui (ut" audi-
Kechabere potui. J.,y Quantum vero ex intentatis" vimus) qiiietam possessionem clericbfum appfo-
minis intelUgb, non licefet mihi in cbhventii vestro"' bant, monaehorum vero Sancti Cyprianl "intrusio-
impune dicereveritatem; qui pro jam dfcta veritate,' riem prorSusimprobant.Ad hocenim prsediclus ab-
et apostoliese sedis obedientia tantam sentio jansi ]Dbas modis bmnibusnitebatur, ut prsedictseEcclesise
severitatem, ut perjurium arguar incurrisse, et prioratus ei adomno papaconcedcretur/Quoddom-
majestatem regiam' minuissed. Quod ufpace ve- rius papa riobis~feclamantibus, etliberfatem "cleri-
stra dicam3 reclius in eos retorqueri potesl, qui corum pro posse nostrb deferidcntihusfacererioluit,'
vulnus fomentis incurabile tanquam pii medici eau- prsecavens, sicut ipse dicebat,-nesu'b'hac bccasioiie
teriis competeritibus dissimulant urere, vel medici- p-sedictus abbas cleficbs "moliretur excludere, ct
liali ferro praeeidere «.""In qua seritenlia si mecum inonachos suos intrudefe. Clericorum autem ordini
firmitef fuissetis, jam segrotum nostrum ad sanita- piiblicam infertisinjufiam, qui'monachorum ordi-
tem pefduxisselis. Qiiodquandiu differiis, vldfele si nern ~ ad tam .ruinosam"' -superbiam" -erigitis,
>
u"tclefi-
'a
Refertur "in c. Peregrina,' cum seq.,'oaus.-5, ce; de quibus eplst. 13- , -•
- f Gujus bdia-per ,decennium - • tolerasse scrihit
h
, -A .j5i>eiid.oepisco.pisv '
.se^ fatigatum- -dicit epist. episl. iM. .
e' Veslro, sic v. t. idesflvoni, riiale antea , no-
* c Corifer locum 28, -' - '- - ~
epist. stro. ----- ".'''•' u • <
d Deest iri ms. h Ita hic locus restitutus ex v. c. Adi not.
' Loquitur de nupliis Philippij~egis cum pelli-
 49 . EPISTOL.E.-EPIST. XXXIX. • _ . . £0
cos eis [el, m. s.-c.] subjugare sludeatis, quorum A d.um in via Dei eligendus sit affecto uti nunc es,
tanta debet esse excellentia, ut secundum, beatum nec tua fralernitas qusesivit, neque ipse scire.pos-
Auguslinum a,: «Vixeliam bonusmonaclms bonum sum, nisnne.pulsanle ad oslium cordis-luiy tuos
clericum faciat.i Sed quia clericus isla dixit de ele- "estus ipse.proferres, et in quo veius homo resistat,
ricis, audiamus riionaehum dicentem de monachis. quominus novum .hominem perfichs, simpliciler
Dicit enim Hieronymus h : « Monachus non docenT apefires. Quod Iglicetaliqua ratione impediente ad
(is, sed dolenlis habet officium. » Et alibi: « Clerici prajsens fieri non coniingat, Deum tamen projma-
ovcs pascunt; ego pascor. s Et alibi : « Si cupis bili fratcrnitate tua rogabo, ut qui in peclqre tuo
csse quod dicerls monachus, Id esl solus, quid facis templum suum inclioavil, ipse perficiat, simul exhor-
in urbibus (GRATIAN. sub causa 16, q. 1)? Quse mi- tans ut e-crium vitse-modum quem Deus tibi ipse °
que non sunl solorum iiabitacula, sed mullorum. iaispiraverit,»eligas : in quo.humilitalis viam [duo v..
Habet unumquodque propositum principes suos, c. viae] sub obedientiseJreno jnsislas, el.experimento
Et tit ad nostra veniamus, episcopi et presbyteri ha- siniul elexemplo vitse lusemoderamenaddiscas. Sic
beant a_dexemplum aposlolos et apostolicos viros, enim decens est ut ab imis inchoans ad summa.pror
quorum honorem possidenles habere nitantur et veharis, non ut a summisincipiens adima dilaba-
ineriium.Nosautem habeamus pioposili nostri prin- " ris. Quod cum nostris temporibus de quibusdam
cipes Paulos, Antonios, Julianos, Hilarios, Macha- ipse videris^t audieris d, exemplo illorum te opor-
rios. i Et alibi :„< Mihi oppidum •carcer, et soliludo let.esse cerreclum [al. correptum], ut nqn simile.
paradisus est. Quid desideramus urbium frequen- incurras retrogradationis opprobrium.Plumesce jgi-
tiam, qui de'singularitale censemur? i Possemus tur in nido, antequam voles in allum, ut solidatis
in hunc modurn miulla colligere de privilegip cleri- virtutum pennis possis alas in aclivseyilse modera-
corum, et subjeclione nionachorum, nisi vitaremus tione deponere, et easdem in altitudinem contem-
prolixilalem .epistolae.Nee tamen ista dicendo', mo- plationis elevare. Vale. Apud, fratrem Lambertum
nachorum religioni detrDbimus, imo ut veri mona- liabeme excusatum, quianondummihi scribere Ji--
chi sint, id est, ut vere stngularem sectentur vitam, cuit quae voluit. Scribam autem quseDeus donave^
tola niente desideramus. Laudamus quidem eos et rit, cum mihi-opportunum fuerit. v ,.-'
beatos esse proiiternur, si non transgredianlur ter- EPISTOLA XXXVIII.
minos a patribus suis posilos {Prou^^xn)'; et lunc GUACELINO [al. GUALCELINO nis. c.], reverepdo Vuin-
niagis' esse bealos, cum subcsse magis studuerint -toniensium [sic-v. c, .antca V-uin/orieiisiuiit]epi-
quam prscesse, cum-humililas et. bbedientia sit eo- n scopo, Ivo, humilis Catnotensis Ecclesim .servus,
.rum summa proveelio, ambilio vero et superbia [et , salulcm. ,
superba ms, cod.] lamenlabilis dcjeclio. "Hsee et Liberalilatis "tuse fama nullo simulalionis 'fuco
his similia diligenler allendile, et ordinem clerico- palliala, jampridem mihi per multos innoluit ^et.
rum , in quo cslis, et cui Dep aucfore prseestis, ad placuil. ^Qua fiducia per Gullielmum Sancti Sat3~ri;
meliora provocando horiorale, et nulli alii ordini euiia piTeppsitum, vasculum chrismale, cujus forma nq-
contra morem" ecclcsiasticum • - permillilc,.
- stibjugari Slris arlificibus erat ignola, a.lua munificenifa po-
' -
Vale. stulavi, et sine dilalione impelravi. Quod mihi gra-
EPISTOLA XXXVII. \ ". ti.us fccit charitas danlis quam appetitus postulan-.
Ivo, Carnolensh Ecclesim servus, ROBCRTO in Cltrklo lis. Unde quolies mihi ad usus necessarios anle
dileclo fralri 'jnemorem esse uxoris Lot. bculos poriitur, tui memoriadulciter mihi ad men-,
Gloria mispricordi et sapienii Deo, qui cor luum tom revocalur, et fralema charitas ad rependendam
irianiUim [al. inaniter] inflalum, sagillis acutis yul- yicem, si opportunitas se offerrel, cxcitatur. IJndp
iieralum, ad lantam humilitalein perdomuitul jam poslulo fratemitalem tuam, ut et tu memoriam
ad pelras montium confugias, et ab ira Agni (Apoc_ confratris in tua menle rcponas, quatenus ct oratio-.
abscondi desiderans ab eis vitam salutis num manus e desideranli mihi porrigas, et utrum
yi) arden-:
ter inquiras. £t quia decorem domus Dei diligeref ^ apud lehanc grathun impetraverinf, aliquo signo
c't de valle lacrymarum ascendens.canticum gra- osleridas. Vale. "
duum cantare ccopisli, qriod ipse per tc nosti, so- EPISTOLA XXXIX.
lum hoc superestiit cumApostolo quse retrb sunt A-\_aMo)reverendoCantuarienshimarchiephcopo,lx(.,
cblitus in anteriorale extendas (Phil.ui), donec ad humilis Ecclesiw Garnoiehsh servus, pro mod,ulo
monlem Belhel virtutum ascensionc pcrvcnias,(/s«. sibi collato ftdeiium orationum munus.. ., "r^
m), ubi dilectum fugientem desiderii Iacrj~niispro- ,- Quamvis placuerit ei qui te invitavit, tilii non ajta
sequaris, et aliquando revertentem interni [inlernis requirenti dicerc[in septem v. c.ut libi nc-cqriserenli
ms. c] amoris brachiis compleclaris. Sed quis dicerel] : Ascende superius. (Luc. xiv) -r non tamen
siL aplus vitse modus, vel quis locus ad ambulan- ideo credimus patcrnitalem luam [veslram, nis..c.-]

a Epist. 76, ad Aurelium ; et refertuf in cap^ c Ipse deest in ms.

Legi, 56, causa 16, q. 1.. - - . ' d
'f Ipse vid. desuntin nis. ''"''..
i>Lib. adversus VigU. et lib. De instit. monach.; §ic omnes .antiqui libri , antea , munus, ita
«t lib. De laude vitse solit. ms. cf
 El D, IVONIS CARNOTENSISEPISCOPI Sf
;tiulli religioso onerosam minus esse memorem eo-, ^ Icstiarum tsedio frequenler affeclus, retrospecta
rum quos aliquando in Christo dilexerat, vel a qui- quietis amisssepulchritudinegraviter ingemisco, el
tras -pro Chrfsto aliquod obsequium fraternitatis ac • datis mihi columbse perinis avolare (Psal. LIV),ite-
cepsrat. Quod tamen si-aliquando ex quolidiana ec- rum vacare desidero. In qua periurbatione solum
clesiasticorum negotiorum instantia contingeret, mihi refugiumest orare, et eum exspectareqiiisal-
tamen non immemores vestri [nostri m. s. c.\, par- vum me faciat a pusillanimitate spiritus et tempestaU
vitatis nostrae memoriam tuse sublimitati quibus (ibid.). A cujus voluntate si dissentire non timerem,
possumus vehiculis ad mentem reducimus [v. c. re- tanto oneri impar, eidem oneri humeruni Iiberiter
ducere curamus; ms.-c. feduceretoi/nm], utpote subtraherem. Cum ergo a te ad partes nostras trans-
qui tuis desideramus ofationibus fulciri, et copiis ierint vel redierint aliqui, fac ut videam interiorem
»i necesse fuerit relevari. Astifimus enim hoc anno hominem tuum inlitteris tuis, sicutex partevidisti
pro multa in te benivoletttia monachisBeccensibus a meum in meis. De caelero commendo fratrem istum
contra Molismenses, quautum ralione et auctoritate porlitorem prsesentium [quidam add. litterarum]
suffragante potuimus. Et jam de *>Pixiacensi mo- fraternilati luse, ul familiarem \unus, familiariter}
nasterio plenam per nos consecuti fuissent justi- cum habeas, et in leclionibus tuis ei benicne re-
L>
tiam, nisi quod prius affectant regis captare beni- spondcas. Quantum enim de hbmine aeslimare pbs-
volentiam. De csetero commendo paternitati luse sumus, sedificari quserit, non inflari.
'
fratrem Rothardum [al. Rohardum, vel Rotrardum] 1® EPISTOLA XLI.
pr-Esentium latorem, per obedientiam confratrum Ivo, humilis EcclesimCarnotensis minhter, Gwmtm
ad partes istas directum, ut in quo indiguerit consi- [al. GoimnDO,GoirriHDO,GoDEraiDo]Tt~i</ociiien>
lio, cum munias et auxilio. Si aulem scrvitium no- sis monasterii abbali, cum dileclione salutem.
stfum in "aliquo tuse sanctilati fuerit cdmmodum, Quantum ex tenore litlerarum tuarum perpen-
obedituro prsecipe. Vale. dere potui, summa inquisitionis tuae fuit utrum
EPISTOLA XL. monachus qui tantum a monacho, et non a suo
Ivo, Camatensis Ecclesim non satis aplus minhter, abbate benedfctus est, ab abbale suo iterum °
"
fratri MANEGALDO , [sic crucem Chrhti portareut benedicendus sit. Quod fieri posse et dimitti posse
ejus remigio mare hujus mundi valeat transfre- arbitror absque ullo benedicti vel benedicentis in-
tare. cbmmodo. Monachi enim benediclio non est manus
Quoriiam post multos circuitus levem Christi sar- imposilio, vel alicujus sacramenti ex apostolica tra-
fclnam subire, et contempto mundi flore in domo C flitione celebralio. Nee aliam vim habere mihi vide-
Dei abjecte vivere elegisli, sciens quia metius est tur, quam super poenitentem absolutio, vel super
modicum juslo, super divilias peccatorum multas populum sacerdolis oratio. Dicit enim B. Hierony-
{Psal. xxxvi), divinsebonilali, quse humilibus dat mus: < Monachus non habet ofiicium docentis [al.
gratiam, grates exsolvimus, et ut de commisso tibi non est; vel, monachi ofliciumnon estdocentis], sed^
talento, tanquam fidelis nummularius, creditofi liio plangentis, qui se et muhdurn lugeat. » Sicut ergo
iriultiplicem referas usuram, eamdem divinam bo- monaelius in hoc officiosibi soli prodest, ita ex gra-
nitatem intensius obsecramus. Sic enim ordo ra- tiavocantis solusad hoc bflicium accedere potest^
tionis posccbat ut qui verbo adviam vitse plurimos nee prsejudicat .ad salulem, ufrum siriipliciter a
informaveras, aliquos aliquando conformares et [a simplici ms. c.\ monacho vel abbate suscipiat
confirmares exemplb; et qui de semine patris Jacob benedictionem, quia verum monachum nulla facii
tanquam Zelpha inveterata et ancillari consuetu- exterioradjectio, nisi.mundiconlemptusetplenaDei
dine philosophandi fiiios pepereras, jam de ejusdem diteclio. Quod in principibus hujus ordinis, Panlo
patris semineTanquam speeiosa Rachel ex intimse videlicel et Anlonio, et multis aliis JEgyptiis mor.a-
visionis libertate spiritualem sobolem mUltlplicare chis facile apparet, qui nuliam a prsecedente abbate
non --desistas(Gen. xxix). Ista [ita ms. c.] dicens: Dvel monacho suscipientes "benedictionem, pcrfe-
Minervam quidem non doceo , a qua magis doceri ctam ab eo qui habitare facit monaehos in domo, sui
indigeo; sed fraternis profeclibus congaudens, bo- laboris conseeuti suntretributionem. Quodveropo-
nis principiis meliores exitus apponi desidero. Si- stea multiplicatis monachorum congregatioriibus
mul obsecro, ,ut pusiUanimitatem meam in 'alto re- professiones ab eis exactae sunt, et benedictiones
ihiganlem , ~et pene aliquarido naufraganlem, de super eosdatse, quadam cautela factum est ul mo-
portu "tranquillitatis luse orationibus juves, salu- nasticus ordo quanlo firmius in conspectu Dei et
laribus monitis aliquando consoleris. Notum enim hominum et solemnius iigaretur, tanto robustius et v
predo prudenlise tuse mihi pro Rachel "servienli devotius ab ipsis servaretur. Et sl qui vellent ab hoc
Liam esse nocte suppositam (epist. 4 et 17.), quam proposito recedere, testimoniis pluribus convince-
qriidem invitus [al. quanquam invitus] Suscepi, et rentur [vincerentur, ms. c], et tanquam jurati [in
invitus tolero], utpote parumvidentem, parum pa- iino cod. perjnrati] in Christi sacramenta tirones, ad
-rientem, sed mullum exasperantem. Quarum mo- propositum suum reverti cogerentur. Quibusliquef
HHCvidelur referenda epist. 6. tiem varietas in tit. epist. 43.
.-kAUas,- Pixicensi, Pixinacensi, Pijacensi; ea- ". Je-Itemm deest in ms. c. -
53 EPISTOL/E. — EPiST. XLHL U
traditior.es hujusmodi nihil esse aliud quamuuseoani . t nosorum actuuni reprehensione, alioquin erimus
religionis vincufa, humanse inslabilitati provisa. Quo- pastores nosmelipsos pascentes, nostra quserentes.,
niam omnis traditio religionis Tiovitate et raritate ovestnorbidas non sanantes„scd forles et pingues
viget et floret, antiquitate vero et numerositate, "nfsi devoranles (Ezech. ~xxiv).Necab hac forti tudine deter-
dislricte ligetur et servetur, frigescit et vilescit. Unde reat vos raritas prsesentium excmpiorum, cum cxcu-
in diseretioneabbatum hoc ihihi ponendum videtur, sare nos non valeat hsec ratio apud judicem iiiterno-.
utrum debeant professiones, coram aliis factas, vel rum. Valete, et fratres nostros Bistesiaci [al. Bisti-'
benedictiones, ab aliis datas, In sua" prsesentia ite- siaci] Deo militantes sab patrociosjio vestro pro Dei
rare,.quia non est hoc ecclesiastica sacramerita amore et nostro juvate, et eontra semulorum infesta.-
f
iterando violare, sed.pro instabilitate personarum. tiones paterne supporlaie. ' '
vinculum vinculo [ai. vinculis vincula] superpbnere,. EPISTOLIA XLIu.. .
Quod si -monachi benedictio esset consecratio etiam Domno el Patri suo URBANO summo ponlifici, Ivo,
apud Cluniacenses a apud qrios (ut asseritis) est (Immilis) Ecctesim Carnolensis minhter, cum Pelro
ista consuetudo, nulla prorsus fiefi posset [al. debe- pugnare, et cum Petro regnpre.
"rellfbenedictionis ileratio.-Unde nec consecratio vir- Quoniam .Romana Ecclesia post mulla naufragia
ginurii, qu.se ex auctoritate apostolica eptscoporum sub vestro reginiine ad portum pene [jam ms. c.]
privilegio reservatur (eau. Sicut, etcan. Presbyleri; pervenit,.et Italise regnum h j amdiu-rebelle in con,-
flist. 68), si aliquando a presbyteris usurpetur, pro- specl~i vestro. totum pene conticuit, ita ut novus rex
pter sacramentum GhristietEcclesise quod ibi conti- ad voluntatem Dei etveslram iri manus vestras sa
"netur, nuUatenus ab "episcopis iteratur. Dixi de pro- dederit; gaudeo inDomino, et gaudium meum r.uliig
posita qusestione quod sensi, et quantnm mihi vide- syllabarummetisexplicaresuflieio. Quotidianas etiam
tiir, in riullo a ratione vel aucloritate dissensi.Yale, preccs coram Deo.pro vestra. incolUmiiate.et pace;
et quomodo ieris vel redieris, et quod audieris de mnltiplico, ut sermo Dei per ,vos currM (II Thess.
consilio domni papse mihi rescribe. n), et de die in diem magis proficiat, etbonaqusa.
EPISTOLA XLH. per vos inchoavit, ad finem usque perducat. Nolunx
HPGOM, Dei gratia Suessionensiuni episcopo, Ivo, autem facio sublimitati vestr-se quod Guillelmum-.
humilh Carnotensh Ecclesim minhier, conforlai\ [al. Willelmum de quo ep. 5.] bonaj spei .fratrem-
~ in CarnotensiEcclesianutritum, Parisiensis Ecclesia-
. in Domino.,' _
Publicis negotiis prsepeditus, plura qu~e volui elegit- in episcopum. Qui quidem sine consilio e*,
fraternitati vestrse ^cribere non valui; Si autem ali- ,> assensu nostro nihil tale prsesumere voluit. Misimus,
quando jnererer dulce colloquium veslrum, dicerem. itaque cum eo quosdam de fratribus,. H@ qui dili-,
plurimain aure tuta, quse chartula celare nori pos- genter inquirerent, utrum in eurn^vola omriium,
set, st in semulorum manus, antequam ad yestras concurrerent, ulrum hsec electio mediante pecunia,(
perveniret, incideret. Bocilaque interim suadeo TO- vel aliqua esset a rege exlorta ~riolentia.' Quibns,
bis, ut ju",eiitutem vestram honeslis exercitiis occu- bene cuncta renuntiantibus, illi fratri.dedimuscon--
petis, lectione, oratione", sacrselegismeditatione, siUunret assensum, ut illi eleclioni cederet, et di-_
ut~ si-aliquando -aliqua fceda imaginatio per sen-' vinse ordinationi se non subduceret. Timebamus'
suuni fenestras ~cmplum cordis irrumpens ibi appin- enim ne alius ex transverso intruderet, ct Ecclesiam-
gi tentaverit, vel prorsus ab ipso introitu repellatur, Simoniaca peste macularet. Addidimus quoquexon*
vcl si forte aliqua incuria vel importunilate oslium silio ejus, quia aliquantulum infra annos Jegiti-
cordis irrepseritj casta intus vigente dignitate cum mos °. nobis esse -videbatur, ul promoliones ad gra^,
dedecoreexcludalur. Sic enim testimonio bonae cQn- dus ecclesiasticos per cqngrua intervalla *- differ^.
scientise poteritis in juslitiaDeiexsultare, etintern-B rel, et interiin aut per se aut per nuntios Ecclcsise
suavitatis -gusluin prqximis fiduciaiiter [unus cod. prot his quse ad integritatem ordinalionis. minus.
fideliter] eructare. Wec infructuosus esse paierit 3 sjint, a palerni.lateveslra indulgenUam-.posiuIa.ret.-
sermo doctoris, quem intus accendit et format divini Quod scribo absens , si. opportunitas se offerret,-
virtus amoris. Si vero perversorum odia et delra-^ dicerem prsesens, et pro ipsa Ecclesia, et cum ipsa
ctionescx hocincurrerit vestrafraternitas, toleranda, Ecclesia a paterriitate vestra magna in vos fiducias
crunl vobis verbera verborum, qui in eorum numero (magna animi fiducia ms. c) poslulo, ut nulli semulp,
[id. cod. in_eorum merito] estis, qui apostolico gra- de ejus insimulatione aurem de csetero commodetis.
duinsisientespro domo Dei.sustinuerunl nontantum "[al. accommodetis], et perpisesentium latbreni miM
rapinas bonorum suorum,, sed elian~t lormsnia et et ipsi Ecclesiae litteris vcstris, quo ©rdine.«t quo
inortes corporum. Quod enim illi suslinueruot pro modo res inccepta ad exitum cum gratia vestra per-,
fidei defensione, nos. suslinere habemus pro. crimi- duci possit3 vos ipse disponatis. Gonterat Dominus.

a Sic leg. ex melioribus libris. Cluniacensis mo- oblucj-ari adversariis.

nasterii~ memiriit male aulea, apud Gioria- c Triginla, quse sstas viri perfecti..dictari,n.'c">n-
ep. 78;
censes. ~
% - ~~ cilio Agalhensi, rclato, cap. -6, episcopiis distincti-
b Supra epist.'24, dicit in regnoltalico.surcexisse 77.;. . . .. - _,. s
alterum Achab,- et, in fine ep. 27, Tlrbanum Rom-~a d De intervallis ordinum, Grat. distinc. 77-.
 5? D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 56
Salanam, oro, sub pedibus veslrh (Rom. xvi). Valete. A correctores [ correptores, ms. c. ] suos insurgunt
EPISTOLA XLIV. . tanquam phrenetici in medicos , exspectanles 4e
Ivo, Dei gratia" Camoten.is Ecclesim minisler, om- vobh meliora el viciniora satuli (Hebr. vi), lolcra-
nibus in ejusdem Ecclesim ephcopalu posilis, salu- mus imperfectionem vestram, dissimularous impie-
tem ik Domino. tatem vestram, el cum abundante iniquilale sanare
Notum sit vobis, dilectissimi, qui ad supernam vps perfecte nequeamus, malumus infirmos ef sait-
Hierusalem periinere vos creditis, quia si donati- cios vos haberc quam penitus mortuos, Rogamus
vtim superni Regis, ad quod vocali estis, promereri itaque et obsecramus, et ex auclorilale Domini-JesUj
desideratis, pacem vobis a Deo mandalam remota cujus legatione, licef indigni, fungimur, vobis pr-~e-
omni 'discordise peste servare debetis. Hanc enim cipimus, ut salvationis veslrse mcmores, sallim [ila
Christus mundum ingredieiis angeliea revelalione v. c Put., al. sailem] hos qualuor dics, quibus ct
muiido mandavil coelesti militia cbncinnenle: Glo- Doniinus et Salvalor nosler medicinalia salulis no-
ria in excekis Deo, el in lerra pax hominibus bonm strae sacramenta evidentius operalus est, pacificos
tiolunlaih (IMC. n). Hanc Christus proxime de firmiler habealis [twiits v. c. vos fir. exliibcalis}, ct
mundo egressurus el in brevi ad ccelos reversurus ab omni injuria [al. iniquo], tam inimicoruni quam
commendavit dicens : Pacem meam do vobh, pacem " amicorum, tam alicnigenariim quam indigeiiarum,
meam relinquo vobis (Joan. siv). Hanc Aposlolus mentcs, manns, liiiguas conipescatis. Novit enim
necessario tenendam admonet dicens: Prtcem sequi- quicunque esl Cliristianscreligionis.discipulus, quia
mini cumomnibus et sanclimoniam, sine qua nemo quinta feria [quinlse ferise ctiltus] Dominus Jesus
videbit Deum (Heb. xn). Cum enim Christi adrentus ultimumcum discipulis conviviumcelcbravil(Jl/a»/(.
non solum inler se coelestia et terreslria, sed eliam xxvr, Luc xxn), in quo corpus et sanguinem siium,
ij,sa terreslria ad invicem pacilicarc veneril, ut in quse sunt noslrse rcconciiialionis saeramcnta,etvui-
unitate fidei et Christiaiise pacis unum ChrisLi cor- neruin uostrorum inedicanienta, edendum et biben-
pus fierent, quid ei proderil Chrisli advenlus, qui diiin, et de csetero in sni commcmoraiionem fa-
extra pacem fuerit inventus? Hanc professi eslis, cicndum eisdem discipulis commendavit. Completo
cum ad Deum, aucLorem pacis el amatorem rever- ilaque coense mysterio, corumdem discipulorum pe-
lentes, diabolo auctori el amalori discordise et om- dcs lavit, in sacrameiilum poeniienlise el remissio-
nibus operibusejus in fonle vitce rcnunliaslis. Ergo, nis (Joan. MH); hoe sacramento designans [desi-
fralres, si dissimulare uon vullis, magna esl vobis gnatur, ms. c], terreno pulvere eliam religiosa
indicla a necessilas observandae pacis, qui Regis r. corda sordere,et ncminem esse mortalium , qui
a~terni,sacramenlis obslricti selerni pfjfeniii exspe- non egcat poenilcntia et peccatorum indulgcntia.
ctalione eoeiesti militise vos mancipasiis. Pro certo Ejusdcm diei Jine, discipuio prodente,'tradilus est
enirii sciat fralernitas vestra, quia in regno Christi in marius Judseorum; quod tantapatientia fieriper-'
nullus est relictus discordi-jolocus. Solum cum au- lulil, ut se male tractantibus in nullo resisteret,
ctore [a/. actore] mortis et operibus ejus, indcfi- imo aurem prsecisarii servo principis benlgne resti-
ciens est nobis injuncta discordia. Cum ergo, ut tueret (Luc. xxu). Quinla quoque feria peracla dis-'
dictum est, Christianorum fides pacem debeat ha- pensaiionc suse incarnationis videntibus discipulis,
bere continuam h, et non lantum mentes eortim a in glorificala carne coelos ascendit (Marc xvi); de
vitiis, sedeliam manus debeant vacare ab operibus csetero ad dexteranr Patris iuterpellans pro nobis,
viliosis : videle quanlum jam desit vobis ad Chri- ut co sequalur Iuimilitas gregis, quo prsecesslt cel-
stianam perfeclionem [v. c. vobis Chrislianse pcrfe- situdo pastoris. Quid in his omnibus dux noster,'
ctionis], qui dies, qubs devovistis coelesti mililisb-ad qiiid nisi pacis exempla monslravit? videlicet ut'
quserendamsalutem,remitti vobis cogitis exercendae qua die Clirisliana plebs tot ad vitam medicamenta
malitisead inveniendam mortem. Atiendile, fratres, si suscepit, nemo alium Isedendo' se potius lredat,
quis vestrum allernalim carnem suam tribus diebus D nemo alium interficiendo se potius interficiat; cum
ferro incideret, vel igui comburerct, vel quolibet alio loesus foris, lsedcns inlus [al. interius], pereat.
cruciatuafftigcreljiiuatuor vero diebus lantum voearet. Sexlavero feria primusAdamde limo plasmatus est
[vacaret, ms. c.], nonne ab amicis ligaretur, nonne (Gen. i) et secuudus Adam ad redimendum iiomi-
tanquamphreneticus admedicum duceretur? Quanto nem veniens, inulero Virginis angelo nuntiante cst
magis vulnerator animse suse velinterfeclor forlio- inearnalus (Luc. i). Eadem quoque feria Christus
ribus Christic vinculis esset alligandus, ut a morte passus est, et homo perditus.ad imaginem Dei per
animae su~« cessaret, ef. inccssanler vilae operaih Christi sanguinem est retormatus (Joan. xix). Qua
daretl Sed quia prona est omnis selas ab adolescen- ergo die pax reddita est mundo ,' pacem servare
tia in malum (Gen. vi), et perversi homines stipen- debetomnis homo, nead morlem redeat, quam pro-
dia peccati magis quam juslitise diligentes adversus toplastusuniverso intulitmundo. Septimaaulem feria

- -i Ita v. c. Piit.; alii injuncla. Ms. c. ep. 50, pa- fidci el Chnslianm pacis. In aliis est: Fines pacem
cem qum indicla est. debeant habere,ms. c.
h Ita v. c. Put. ut paulo anle dixit. In unilate c Chrhti deesl in ms. c.
 57 EPISTOL.E. — EPIST, XLVI. 58
-21 requievit Deus ab omni opere^uo, sigiiificante A ctus Gua.lterius [Gauterius] genmt Radulphum „pa-
hoc nobisSpiritu sancto quod rion tantum quiescerc trem alterius Radulfi, qui genuit Vei'mandensem co?
debemus abomni opere vitioso, sedet requiem.ex- mitissam, ex qua nata est uror comitis Hugonis,
speetare post, tempus ^quo .sabbatizandum cst ab cujus filiam nunc ducere vult Mellentinus coriies.'
omniopereoneroso.Non enimonerosum erit Deum Si aulem praedicla genealqgia ita sibi coiiseret, le.-
perfecte dUigere, ctejus laudibus^ex dilectione in- gilimum non pblerit esse coiijugium,rsed-incestum
cessanter Insistere. In figuram quoque futuri et prse- contubeniium, nec filios.poterunt habere legilimps,
sentis sabbalismi [unus cod. in signum quoque pr~e- sed spurios: Unde vobis ex apostolica et canonica
sentis sab.], prsedicta.feria caro Christi requievil in .auctorilale prsecipimus, ut tam calumniosum conju-
sepulcro, anima ejus interim debellante tarjara, et gium in ecclesiis nostri episcopatus ncc ipsi conse-
Iiostis anliqui forlitudine. superata, perdita spolia cretis, nec ab aliquo, quantum in vobis est, conse-'
repoilante. JNoli ergo, Christiane, Christi sanguine crari permitlatis, nisi -primum in praeseritia*nostri
redempte, noli beneficiis tui Redemptoris ingratus consanguinitas hsee septimum gradum excessisse
existere; noli tartara in hac er-eptionis et requielio- legilime fuerit comprobata. Vaiete, et has litteras
nis die tua prsesentia cumulare, bona proximi tui Mellenlino comili trausmiltite.
Tapiendo, et eum qui alienanon rapuit, sed se-ipsum - ,-. EPI.STOLA XLYL
tibi impendit in membris suis-iterum persequendo. URBANO summo ponlifici, Ivo sanctilalh suce filius,
De octava feria, quse et prima, nulli credenti du- fidelium orationum munus. . -
bium est quod ea die Dominus-resurrexit, et certum Yenturi sunt ad vos in proximo nuntii ex parte
nobis argumenlum et exemplum, duplse nostrse re- regis Francorum, per quorum os loculurus est spi-
surrectionis sua resurrectione-co.ntulferit, in qua rilus mendax, qui infatuati adeptione vel promis-
plena pax dabilur filiis adoptionis, jam non concu- sione honorum [quidam, bonorum] ecelesiaslicorum
piscente carne adversus spirltum, vel spiritu adver- infatuare molientur [al., moliuntur, ep. 92] sedem
sus carneni (Gal. v). Tlis et aliis de causis- quse pro justitia^h.-Conlra ^juorum callidilatem a parvilale
brevitate sermonis onerosum est «niimerare, majo- mea vigilautiam. vestram volo -csse prsemonitam-et
resnoslri in his potissimum diebus servaudam pa- prsemunitam, qualenus rigorem vestrum promis-
cem esse sanxerunt, et pro qualitate personarum.et siones- eorum non emolliant, cemminaliqnes non
quantitate malorum diversa et dirasupplicia yiolav exterreaut. Quidquid enim-diceril [ut quid eninij
toribus pacis inferri decreverunt. tJuorum vestigiaj jam securis ad radicem arboris., posita est (Matlh.
proposse nostro, sequenles, exhortaado prsecipi- Q xm), nisi uliaul arcum remiltatis, aut gladium sus-
niiis, et prsecipiendp exhorlariiui;, ut pacem, cujus pendatis. Qui ergo.venturi-sunt cofdklenles in -cai
tonstilulionem vobis scriptam dirigimus, sine-dis- -liditaie ingenioli-sui, el venuslale linguae suse, prse-
.ceptatione .seryelis, et servandam tactis sacrosanciis dietis de causis impunitatem flagitii se impetratuim
reliquiis propria manu -firmetis. Hoc enim vobis bo- regi a sede aposlolica.proinlser,uni, hac ratione-ex
num est, et ad augmeutum rerum temporalium \qul- parteusuri, regem cum. regno ab obedientia vestfa
dam, rerum corporalium], et ad profecfum bono- discessurum c, nisi coronam restituatis, nisi regcm
-rum incommutabiljum. Obedientlbus a Deo pax el ab anathemate absohatis. Si autem jmpoenitenli
misericordia ; huic antem constilutioni non obedilu- venia-coneedalur, quanta spes impune peccandi pec-
rus{a/.,his autemconstilulionibus nonobediturus], cantibus de csetero relinquetur, nou est meum in-
sit anathema ~ maranatha. Yalete. struere.vestram -prudentiam, eujus potissimnm in-
- . - EPISTOLA XLY.- terest delinquentium" errafa uon -foverej- sed ferii~e.
Ivo, Dei gratia Carnolensis ephcopus, clerich Mel- Si autem^iliqui cubdoli"! evidenter ab-unitate ma^
~
lenlinh, et omnibus.in Pixiaeensi archidiaconatu, tris s~ise disceduut, qui jam pridem-mente disces-
salutem. , serunt, consoleiur sanctitatem vestram divinum re-
Perlatum est ad aures nostras quod Mellenlinus D 1 sponsum : Reliqid mihi' septem millia virorum (Jl-i
comes ducere velit in uxorem filiam Hugonis I2e(7.~xix)..Etillud Apostoli. Opartet hmreses essef ut
Crispeiensis comitis; quod fieri non sinit concors ki qui probali sunt manifesti fiiint (I Cor. xi). De cse-
decretorum et canonum sanctio [cod. Put., quod tero volo sciat vigilantia vestra quia. ex prsecepto'
fierl contra decertal eanonum -sanctio], dicens : regis, Reriiensis et Senonensls, et Turonensis ar-
«Conjunctiones consanguineorumfieri prohibejnus. t chiepiscopi invilaveruntsuffragancos-episropos, -uf
Horumautem consanguinitas necignota{a/., igno- post responsa vestra apud Trecas prima Dominica
rata] est, nec,remola, sicut testantur et probare pa- post - festivitatem OmniumSanctornm Gonveniant.
rati sunt prseelari viri de^adem sati prosapia. Di- Quo invitatus ire dissim.ulo, nisi- vestro jeensMio.
cunt enim quia Gualterius [at., Gaulerius] Albus- munitus, limens ne quidcontra juslitiam, ef sedem-
genuit malrem Gualeranni [e/.,W'aleranni]comitis,. aposlolicam moUatur-ille conventus. De histtaque;-
qui genuit matrem Roberti comitis. Item supradi- etdehis quae circa vos sunt, quse libueri) rescribat
fi Sic pluresv. c. alias, Pixecensi ms., c. Pixeien-. c Adi ep. 28 et 211 , - -' -
si, Pixicensi, Pixetensi, ut epist. 39. d Subdoli deest in ms. c. _
h Sic vocat Romam.
i»d D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 60
mihi vestrapaternilas, utin adversis' compal5,-etin _\ !_Remensem melropolim quonoam [al:, aliquando,
Isetis valeam congratulari, Valete. . jns. c.] matrem veslram, nune- autem filiam, sub
EPISTOLA XLVII omni celeritate vestrls" consolationibus refoveri, ve-
Ivo, humilis tlarnolensfs ephcopus, WIDONIS » regh stro auxilio fulciri posluhimus,- ne adversarius no-
- ' - dapifero, salufem, ster qui circuil qumrens quem devorct (I Petr. v),
Quse iriihi mandasti per Landricum presbyterufh electionem in domnum Manassem facla aliqua va-
jam-andieram per Ebrardum nepntem tuum, videli- leat versutia perturbare,- aliqua" perlurbatione cas-
cet uuod rex multa mala -dimittere, et "multa bona sare [cti, quassare]. Non enim poterat iiia Ecele-
sia inter nmnes filios suos quemquam invenire sedi
-sepromitlat velle facere, si-cumpace sedis aposto-
licse^et communibne ecclesiastica mulierem* quam aposfolicse magis devotum, suisutilitatibus magis
illieite habet, valeair ad tempris .relinere. Unde ex neeessariiim, lum propter genefisnobililatera, tum
auctoritate divina hoc charitati tuse rescribo, quia proptef morum honestatem. Quantum vero neces-
hulla redemptione velcommulatione quis peccatum sarium sit Romanae Ecclesise, ut In praedicta sede
suum potefit abolere, quandiu vult in eo permane- devotu» sibi minfstrum subsfitual, non est ineum
re, seeundum illud Apostoli: Voiuntane peccanlibus vestram prudentiam instruere, quse novit-eamdem
non relinquitur hosiiu- pro Q^peccaio {Eebr. x). Bsedem ' diadema regni Tiabered, et emnibus"pene
-Quod est aliis verbis dicere, quia~ nemo in peccato Gallicanis Ecclesiisexemplum ruinaj vel resurrectib-
suo perdurare volens, peccatum suum poterit aliqua nis existere. Valete. - ~
elcenipsyna vel oblalione-redimere. Unde et Domi- EPISTOLA XLIX."
BUSCain sua offerenti, et tanicn homicidium co^i- Ivo, indignus Ecciesite-Carnotensh minhler, STEPUA^NO
lanti legitur respondisse (€e>i. iv) : i Si recte offeras J Palatino comiti, satutem.
et nonrecte dividas", peccasti, quiesee*. ~>Quasi Mansuetadinerii vestram adversum me amarica-
dieat-. Peccas non recle partiendo qui tna offers, *t tamnonsuflicienter admiror, qui personam vestram
°de homrcidio tracfans, teipsum qui tuis nielior es, Isesisse, vel prineipatus vestri jus legitimum In nullo
i~sihiaufcrs. Hinc etiam dicit bealus papa Geiasius me minuisse arbilror. Quod tamen si aliqua subre-
{iu c. Legatur, caus. -23',q. 2): «Legaturcx quo est plione fecissem, familiaribus colloquiis uf errorejn
religio Ghristiana, velcertum detur exemplum in meum corrigerem, fueramadmonendus, autdemuni
Ecclesia Dei a quibuslibet poiitifieibus, afit ab ip'sis ad jus congruis locis et temporibus" invitandus, non
apostolis, ab ipso*denique Salvatore, veniam nisi verbis indignanlibus" et minacibus exasperandus.
-corrigentibus se fuisseconcessam. Auditum autem Cum ergo uihil horum prsecesserite, eognoscat stre-
subisto^oelo ab aliquibus neetegitur omnino, nec jiuitas vestra, quam subito in amicum insurrexerit,
dicitur: Date nobisveniam, ut tamen nos in errore et cdtapeseat indignationem suam; qui sie_parati"
duremus. -Osfendant [al., ostendatur] ergo quibris sumus vestrae parere amicitiae, ut tamen ministe-
occasionibus, quibus regulis, qua lectibne [ak, qua rium nostrum honorifieemus satisfaciendo justilise."
ralione] vel quo documento, sive a majoribus ~no- Quod enim a claustro -canonicorum omnis ssecula-
stris, si~te ab ipsis apostolis, quos poliores fnisse ris potesfas sit elimlnata, jamdiu ante lempora pa-
merito-non dubiuro est, siveubipso Douiino Salva- trum vestforum4«/.~, nostrorum] et regiim deeretis
tore, qni judieaturus ereditur vivos et -mortuos, vel est cautum, et ecclesiaslicis sanctionibusKiulfimofle
sifaetum est unquam,veifaciendum esse roandatur, J roboratum, et ad usquelemporaGaufridi exepisenpi
Propter h~ecet alia multa his similia, scio consilium sine ulla interruptione conservatum. Quod ergo Ee-
domiriiregisbonumexitum-habere non posse, nisi clesia tam liberaliter in primis oblimiit, .quod tam
ab hoc peceato desistat, et Christi jugo se poenitendb multis tempoiibus quiele possedit, putatis unius
subjiciat, cum Deus [al., Dominus, jris. c,] non hoininis levitatc vel perversitate & jure-Eeclesiaj
nostra,- sed nos ad salutem nostram requirat.- Dic posse auferri, et sine multa discussione, sine judi-
[unus v. c dicantur] ergo" h;ec omnia domino regi, U ] cialidefinitioiieinalienumjusposse transferri?Redeai
ut sanius consilium perquirat;^quod-si ei Deus [al., ergo ad se mansuetudo vestra, et acqulescat verbis
Dominus,- ms: c.] miriistrarel, me adjutorem in oui- sapientise dicentis : Ne trans£;ediarh terminos an-
busounque possem inveniret. Vale. liquos, terminos quos posueruht patres iui Tal.,patres
.-, . - EPISTQLA XLYIH.
jios07,ms.e.](P~'OU."""xii).Quosquicunquepra~:sumpse-
"USBANO summo pontifici, Ivo, humiih Ecclesim Car- rit adversus Eeclesiam parvitati mese{nostrse ms. c.\
miemh servus, fidelium or-ationum munus. commissum transcendere, parati sumus pro pote-
,-Quia [quoniam, ms. c.] GaUicanarumEcclesiarum stale [al., possibilitate] nobis a Deo cbllata usque-ad
pericula, quotidianarum pressurarum «xperimento damna rerum, usque ad exsilium conlradicendo re-
cognoseimus,-earumdem .-pressurarum ,onera -sedr* sistere; et gladio" sancli Spiritus usque ad dignani
aposloliese-relevanda nolificari prseoptamus. - Unde satisfaetionempersequendoferire. Hicgladius pene-*
a Ai., GUIDONI regio dap.; ad eumdem -"scribit a Nbn tamen seniper icges Remis coronalos pro-
episl.-23, quae est ejusdem plane arguraenti. . bat-epist. 1S9."
h Eeftradam dc qua'episU-13,15,.-28, 46. - -. ' e Confer. epist. S6. -~
c Quiesce abest ab uno v.c. ut eiiam epist. 34,
 €1 EPISTDL^. — EPIST. LI. 62
-tral turres, dejieit propugnacula, el omnem. altilu- A EcclesiEe (cujus etiam meminit, epist. B4), quem
dinem adversus huntiUtatem Christi se erigentem, ^liquando ex catalogis.civitatum con|icimus"pxsti-
cl hsereditatem quam sibi suo sanguine acquisivit, tfsse, ab Ecclesia veslra reirioveant, et libertateKs
injuste pervadentem. Hic gladitts in egestate fortior quam desideramus eidem Ecclesise defendant, ea
cst, In exsilio nou frangitur, carcerenon alligatuf, conffatribus riostris ostendatis et'eadem parvitati
juxta illud Apbstoli: Verbum Dei non est altigalum nostrse transmittatis, qiiibus tanquamfirmis susten-
(II Tim. n). Quod si^hos cum hoc gladio non ti- taculis inriitamur, et libertatem matris" nostrse pro
metis, timete Deum iir nobis, cujus fungimur lega- posse nostro tueamur.'Quae si inodo ad manumnon
tione licet indigni, cujus sacramentoruni dispensa- habetis, non est consilium meum Ut coritra forren-
tores sumus, dicente Domino per Prophetam : Noli- tem brachia difigalis, imo apostblicls sanctionibus
te langere chrhtos meos, etin propheth meh noliie interim acquiescatis absqueprsejudicio privilegio-
malignari (Psal. civ). Habet enim legilimus princi- rum vel aulhenticarum scripturarum, si quando re-
paius Ecclesiarum quieti providere, non Ecclesia- periri poterunt, quse hanc suhjectionem ah Ecclesia
rum quietem perturbare, sua dare, non suis spolia- vestra removeant, et ejusdem TlccWsiselibertatem
re, quatenus Eeclesia Deum pro principibus etpo- defendant. Qui melius sentiunt, melius consulant.
testatihus orans, non cum tlisceplatione hoc faciat, " Hoclantum pfovideanl [al. prsevideant],' quia rerum
-sed cum pietale. De caetero de~securitate, pro qua exilus prudenlia metitur, utab imminenti gladio
me invitaslis", ut eam vohis Mellis [in uno v. c Mel- caput vestrum eripiaul. De cseterb sciatis canouicos
dis, ei reclfus] facerem, r.on cst mihi consilium ut Parisienses, decahum videlieet caritofem, Rainal-
e&mvobis aUbi faciam nisi in civilate pro qua et de dum ~archidiaconum in prsesentia -nostra secundum
qua vobis eam debeb. Nec decet tarii reclse opinioriis prseceptiimdomni papse jurasse se riullo terrore ve-
hominem, ut aliquid a me exigatis contra consiie- .. gisvel dictse reginse » compulsos, domnuni Gulifel-
liidinem propter suscitandi odii occasio sem. Non. mum [al. Vuilleinium, ut dicta epist. M el S5]"epi-
enim adeo sum eupidus aut timidus, ut me, vel hoc, scoprim sibi elegisse^ neque aliqiiid Simoniacse jira-
vel illud ducat in aliud quam habet ratio et cqnsue-. vitatisinejus eleclibrie iriteridisse. Undemando vo-
tudo. Ego eniih perquisitis Ecclesise scriptis, con- bis ex parte domrii papse ut si Parisiensis Ecelesia
fcullis eliam antiquioribiis. Ecclesise clericis, nullo eum sibi ordinari el consecrari postulaverit, ante
modo inv.enire potui aUquem antecessorum meorum feslum saneti Remigii secundum auctorilatem et
canonice promolum, haric.securitatem fecisse ante- consuetudinem Ecclesise vestrse ei manuin impona-
cessoribus vestris, riisi in ciyilate. Yalete, el Deus „ tis, et honore pallii h ad tempus vobis interdicto,
pacis "sitvobiscum. -in ejus ordinalione et consecratibne uti nullateniis
fbrmidetis. Sic enim domnus papa mihi _concessit
23 EPISTOLA L. apud montein Pessulanuin, cum ad petitionem fegis
RienEiiio. Dei gratia Senonensium archiephcopo, de .ejusdem Gulielmi [al. YuiUelmi] electione tra-
Ivo, humilis Carnotensium ephcopus,satutem cum ctaretur, et post roullam ventilationem ejusdem ele-
debita obedieniia,- etlonis discussio mihi a domno papa commillere-
Paraham me sicut mihi" mandaverat vestra pa- tiir. Ad ultimum rogo paternitatem vestrarii, ut se-
ternitas, ut venirem ad colloquium veslrum et con- cundum institulionem [unus v. c conslilutionem]
fratfum noslrorum, cum eruditiorihus Ecelesise paeK quse a domno papa bmnibus Gallicanis Eccle-
nostrse liliis. Sed interiin mihi pro certo intimatum siis indicta est, de parochiani~r vestris Siampensi-
est a quibusdam amicis meis, quia parabanlur mihi bus, videlicet Ursione filio Theodonis et complic&us
jnsidise a quibusdam" parochianis veslris, qui sunt ejus, justitiam faciatis;' quiepiscopatus nostri par-
afflnesillius oUmdiclse reginse (Sertradse, epist. 15 tem episcopatui vestro contiguain omninodevastant,
ct 103), cujus inimicitise ""nondum surit adversunr et pacemquam habel reliqua pars episcopatus siue
me aliqua ratione sedatae. Unde fogo mansiietudi- Q causa perturbant. Prsccipite itaque Slampensi ar-
nem vestram ut a Picuereis [Plicuris ms. c.\ usque - cliipresbylevo c, ut vel eos ad safisfaclionem addu-
ad vos securum inihi conductiim prscparetis, si prse- cat, vel ipsis excommunicatis et lbcis in quibus mo-
sentia mea adeo necessaria est vobis. Nam_in hoc rantur divinum oflicium interdicat (epist. 263) se-
Ilinere me periculum aliquod' incurrere, quantum cundumconsuetudineiri pacis. Yalele, et"quod vobis
ihihi est damnbsum, lantum vobis iguominiosum. placet per prsasentium portitorem mihi remaridate
Quod si ad praesens iieri non p.otesl, quse dicerem [unus cod. rescribite].
' 'EPISTOLA
vbbis prsesens,"ea scribo vobis abseus. De veterf LI. .
querela qham habet advefsas Senbnensem Eccle- Ivb, Dei gralia Carnoiensium^ephcopuSj,dilecio fra-
siam Lugduriensis Ecclesia, laudo et consulo ut, si tri et compresbytero SANCTIONI d, recla sapere in
gua habetis privilegia, apostolica manu roborata, Domino.
vel scripta autheritica, quse pfimatum Lugdunensis _ Koverit fraternitas tua litteras.mihi esse directas

' .i Quse soror istius-eleeti,~ut ait in fme episl. S4. "c Conjungejepist. SO.' - ~ .".
"' '
^ * Dignitas pallii dicitur episl. 2SG. ' - d Ita supDlelum noriieri ejjiscppfexY. c. S.-G6rm.;
C3 D. 1Y0NIS CARNOTENSIS EPISCOPI 64
a clericis Aurelianensibus, qui majo.res in clerb illo A centiam ab eis promeruit, et hbc tanlum ut mona-
esse videntur, constanter te accusantibus super gra- chus Majoris Monasterii maneret, obtinuit. Qui ergo
vibus capitulis. Simoniaca videlicet hseresi, et inva- contemplo clericatu ad monasterium confugit, et e
sione Aurelianensis ecelesise, aliisque criminalibus converso coutempto, monasteiio, ilerum ad clerica-
culpis a quse si'veroe sunt, canonica severitale sunt tum aspirare contendil, uon mihi facile suscipien-
plectendse. Quiri etiam talionis vinculo h in eisdehi dus videtur ab his quibus vita et doctrina et mori-~~
litteris se astringunt, nisi legitimo numefo testium bus nondum fuif manifestus. Si ergo ejusmodi per-
vera haec esse probaverini, vel in prsesenlia nostra, 50118?inUnsione te senseris prscgiavari, liiiera est
vel eorum ad quorum sentenliam tuum 'refefendum libi facuitas refttlandi, quia secundum decretum
est judicium. Uride charitate, qua in Christi cofpore papseCoeleslini (in c.\% Nutlus, dist. 01) :.c Tunc
unum sumus, Traternitalem luam commoneo, ut si primum alter de ,altera eligendus est Ecclesia, si de
in his* reprehensibilem conscientia lua le judicai, civilatis ipsius clero, cui episcopus est ordinandus,
ab incoepla pravitate pedem retrahas, iie liia inani- nullus dignus (quod evenire non credimus) pc4uerit
tcr disperdas et tc cum tuis misefabililer perdas. reperiri. » Et quia per te sapis, superfluum mihi
Attende quia setatem tuam jam usque in senium di- videtur te inslruere, quibus auctoritalibus debeas
vina misericordia pertraxit c, et cxcessus tuos mo- B ignolos, et ex trapsverso venientes refulare. Hoc
deratis (lagellis. feriens, poenitenliae lempora tibi tamen consulo libi, ut abbatein JMajorisMonaslerii,
indulsil. Noli ,ergo sub ipsum funus iilam celsitu- cujus adhuc monachus est, coramonefaciatis, qua-'
dinem ariibire, quam imbecillitas tua vel assequi lenuspraedictum Ebrardum a tali ambitione com-
non valeat, vel aliquando cadentem gravius elidat; pescat, ac regulari severitale, si sit necesse, coer-
quam eiiam assequi non valuisti. quando erasaetate ceal. Licet enini abbatem eum fieri conseus?rit, nori
viridior, ingenio acutior, viribus corporis longe ro- lamen eum a jugo ' monastics disciplinse "liberavit.
biistior. Nonne libi, charissime, salius erat in loco Yale. '
humili salvari quain in sublimi periclilari? Si in EPISTOLA LIII.
convivio Domini lui novissimum locum elegisses, Ivo, Dei grjuiia hnmilis '£arnoiensium ephcopus,
ct ab invitatore tuo libi dictum esset: Amice, ascende SXKCTIONI d Aurelianensium ephcopo, virililer
superius, lunc essel libi laus et gloria coram simul. agere el ccnfortari in Domino.
dhcumbenlibus (Luc. xiv). Ntinc vei~o§ica't dicitur, Audivi de fraternitate veslra, quod mihi vehemen-
conlra ecclesiasticas sanctients, dala vel promissa ter displicel el oinnibus bonis? quia si quid-per-
pecunia immensa, adjuncta etiam steculari potenlia, ,.^ versv.ai admiltit (quia vobis manus imposui) mihi
ad fastigium curse pasloralis aspiras, quanlum vi-v imputaLur, et semulus vester, non tautum adversum
detur cuni rubore novissimum possessurus locum, vos, sed eliam adversum me de vestris excessihus
cum bona tua distraxeris, et ecclesiam quam inva- gloriatur. Insinuatum est enim mihi per Ulleras
dis thesauris suis ct ornamcntis spoliavcrls. Credo ejuod clerieum illum, quem in die vestri introilus
enini quia nemo condioecesanorum [al. condiocesia- secimdum morem vestrae civilalis nostra exhorta-
noruai] libi manum audebit imponere, nisi aul papa tione de carcere liberastis, itcrum carcerali cuslo-
praeceperit, aut te immuneni ab his criminibus le- da~ecrudeliter mancipastis. Ea namque die qua"vo-
gUima discussio demonstraverit. Nunc libi usque ad bis in missa servierat, qua vobis in mensa conimu-
tindecimam horam olianti [unv.s v. c. mofanti] et" nicaverat, verberatum", spoliatum, per manus ser-
osGilanli, in vinea Dci laborandum erat, ul saltem vorum trahi fecistis ad carcerem, el curiaetradilum
in vespera.laborares, et denarium diumuin cum liis nuila consolatione refovistis, neque de ejus libera-
qui portaverunf pondus diei et mslus reciperes tione curare voluistis. Nonne salius erat rapinam
(Maiih. xx). Non hsec ex aliqua amaritudine dico, bonorum veslrorum perpeti, vel elianf personam
sed ex summa dilectione. Yale. . veslram, sicut promiseratis, carceri roancipari,
24 EPISTOLA LII. [) quam clericus vester non judicalus, non damnatus a
Ivo, humilis EcclesimCarnotensh minhler, GAUFIUDOvbbis curise traderetur [curise tradere, epist. 66]?
Cenomanensis Ecclesim decano, salulem. ubi riiore furis, conlunieliis et injuriis quolidianis
Muifis et magnis negotiis occupatus, fraternilati cruciaretur. Non est hoc oflicium pastoris,'sed mer-
tuse suflicicnter ad prsesens scribcre non potui. De cenarii. Non facit tales fructus arbor quam planlavit"
Ebrafdo [Eberardo ms. c.] tamen hoc tibi respnn- , Dominus; non promittunt bonos exitus mala prin^
deo, quia cum morum acerbitate, et tairi aciuum cipia [al. isla pr.]. Unde si vullis amplius nbs ami-
stiorum quam verborum Importabiii prsesumplione cos liabere et adjulores [unus cod. cpadjutores], aut
confralres suos frequenter offenderet, hoc modo Ii- diaconum curise tradilum liberate, autproejus U-"

sed variat in libio Put. in quo est Samsoni, quae va-
fietas eliam notatur in tit. epist. 53. Primitiva edi-
tio habehat tantum primam l.lteram nominis, ut
multi quoque manuscripti.
a Dequibus postea purgafus, ep. 54.
*>Dequb cpist. 138. - "
c Hunc Sanctionem setate gi'ayem dicit episl. 54.
d Ila supp):eium nomen ex v. c. S. Germ.; in cod,
Put. Sumsoni; quae scriptura; varietas eliam habe-
tur in tit. epist. 51. Incod. S. Vict. legitur-la~itum
Sal.
«5 -,EPISTOLJE. — EPIST, LY. ^6
beratione, quod exigit cura pasloralis sine dila-. __testalis. Cum ergo adjunctis precibus regis instanter
libne perficite. Quod si non "feceritis, patens erit postularet Ecclesia electtim sutim sibi cbnsecrari,
procul dubio quia consilio vestro vel, vestrorum prsetendens irrepafabiles Ecclesise ruinas futuras,
captus fuit, nec eum iides sed fraus in introitu ye- si id non iieret, missis Utteris slatuimus praedictisca-
strd liberavitT Paraverairi quippe litleras miltendas lumniatoribus lempus et diem ante consecrationem,
Lugdunensi archiepiscopo de ordinatione vestra, locum Carnotum videlicet, ubi potestas regia eis
quas relineo donec audiam quomodo vos habueritis bbesse non poterat. Ipsi vero neque venerunt, ne-
in hoc negolio. Yalete. que personam aliquain pro se misefunt. gfg Sub-
EPISTOLA LIV. trahehtibus itaque se prsedictis caluroniatoribus,
HDGONI, Dei gralia Lugdunensi. archiephcopo, sedis riescimus qua calliditate, legitimse discussiorii, vicli
apostolicm vicario, ephcopi Ivo Carnotensh, YUIL- _ precibus pene totius -Ecclesise,-habilo inter nos con-
LELMUS[al. GUILELMUS] Parhiensh, WALTEIUUS silio accepinius lam ab eo quam ab illis qui cum
~
{aL GDALTERUS, epist. 16] Meldensh, olisequium illo"eraiit meliores districta sacramenta usque ad
devolum cum debiia obedientia. septem, quse eum (quantum in conspectu hominum
Quoniam quse geruntur in "Ecclesiis, ad audiluKi purgari poterat) purgaverunt de invasionect simo-
sedis apostolicse vel legaiorum ejus referenda sunt" R nia K Rembtis itaque Impedimentfs quse ei specia-
perlitleras velnuntios eorurii per quos gesla sunt, liter' opponebantur, eum promissa vobis-obedienlia
rie vel lemulorum obtrectalione, vel famse mutatione conseeravimus, et Ecclesise quseeum expelierat de-
secus acla credanlur quamfacta "sunt, ad noliliam stinavimus. A quasusceptus est cum omrii* devo-
veslram feferri curavimus quid de Aiirelianensis tioiie siiie ulla contradictione. "Hsecita esse vera, si
Ecclesise ordinatione nuper egerinius". Defuneto enlm opus iiierii comprobabimus, ulpole qui ista tracta-
JbanneAureliaiiensi episcopo, Turoneiisis archiepi- vimus quam majori diligentia potuimus. Unde ro-
scopus qui in prsedieta Ecclesia adhuc sibi usurpa- gamus palernitatem vestram ut non faeife aurem
bat prseposituram et arcliidiaconatum, et quidam his accommodetis, quos exclusa veritate qiise sua
ejusdem Ecclesise subdecanus cognomine pejorlupo, sunt quserere cognoscelis. Huic vero epistolse inter-
cuni quibusdam jam dcfuncti episcopi el suis farni- serere curavi ego Ivo' Carnotensis episcopus sacra-
iiaribus clandeslinis maGhinationibus cbriari coepe- mentum quod seeunduni piseceptum papse Tecerunt
runt ut Joannem quemdam arehidiacoiium cum Pafisierises pro elcclo suo decanus, cantor_, archi-'
consensu regis haberent in episcopum [cuiri ad id diaconus, retiquiscqnsenlieniibus :.« Non eiegimus
consensum regis haberenl," in cpiseopum eligerent. ndbis in episcopum Willelmum [al. Guillelmuin;
•ns: c.l, cujus viLa nee annoium plenitudiiie, JUGG 0 confer ep. 26 "et SO] prbpler munus acceptum vel
litterarum scientia, ncc moruni matuiilale videba- promissuip abaliquo, vel gratia contubernii quod
iur esse probabilis. Imo pro inhonesla familiari- habeliat soroirejus f cum rege, vel jiropter minas
tate a quam cum dcfuneto episcopo, ct quibusdain nobis illatas s rege, vel prsedicia ejus sorore. Sic,
conim qui eum cxpelere -voluerunl [voiebanl ms. c.\ nosDeus adjuvbt, et iisec sacra Evangelia. J>',Sic
habuisse dicebalur, niodis^omnibus reprobabilis. purgatus secundum quod apiid montem Pessulanum
HOGergo audiens rcliquus clerus qui crat numero fegeposlulantepapa prseceperai, ante festumsanctf
longe amplior, Iitteris eruditiov, vitare volens [al. Rcniigii, a suo metropolilano est consccratus (diela
volebanlj oppressiones qiias perpessus erat a pr;e- ep. 50). Valele.
diclis personis lcmpore defuncti episcopi, saniore EPISTOLA LV.
[sanior IHS.C.] consilio pro temporis opporlunilate HUGONI, Dei gralia Lugdunensi^ urchiephcopo apo-
cl loci, clcgit sibi cum .consensu regis in episcopum f-lolic.e sedh legalo, Ivo, humilis EccleximCamo-
Sancliqncm h ejusdcm ccclesise decanum, virum, (ensis tninhter, cumdepila obedienlia
* fidile servi-
utscitis, selalegravem el moribus maturum*. Qucm. tium. , . , .
cum a nobis ex admonilione Senonensis archiepi- n. Causam Relvacensis elecli nuper apud Neniausum
scqpi consecraii postulasset apud castruni Nanto- cqram domuo.papa.familiariter ventilari vestfa pa-
nense, quod est juxla [quidam, est.inlra, ita ms. c] (ernitas audivit, et aliquandb ut Relvacehsi'Eccle-
parochiam Senonensem, omnino fecusavimus, pro- sise secundum vota sua, faela electiq confirmaretuf
pter priniatum Lugdunensis-.Ecclesise, quem irra- apud domnuni papam cum aliis inlercessofibus in-
tionaliler refutatilla sedes, et interdielum^sedis apo- tei-cessit..Sed quia doninus.papa qulbiis de caiisis"
stolicse (vid._epist. 50j. Interim itaqu.e "gmuli.prae- voluit prsedictam electioneni. borifirriiafe' disiulif,
dicti electi, missis litteris rogaverunt nos ut ei ma- Ecclesia ab intentione sua rion desiltens, pef di-
numjioniinponeremus, quoniam Simoniacus esset vefsa pericula, per laboriosa itinera post eum lega^ -
elinvasor d, simul addentes-se UGCprobaturos in tionem-piisit, eleclum suum quem utilem sibi in re-
loco competenti et.temporejexUamanus regisepo- colligendis bonis s"iiis quse male dispefsa eraiit,'
* ' d Hsec duo crimina, dicto Sanclioiii.
_h Succubus enim diceJiatur, vide ep.,66 et 67. objiciebantur
" ~ • '' "
Quidam cod. Sancionem, aUus', Samsonem. Ad iit flfirfit lbcus epist. 51. , . - • "•
ISanctionem
' £ coepiscopuni^scribfl,6^^ 62. ',- .--'. " e.Septima purgatio appellatiir epist:-229.
"Seriem tunc ftiisse indical e:pist."5l.' ._J r. f Quse dicla.regina eodgm ep.' 50.-'
 67' D. 1Y0NISCARN0TENSIS EPISCOPl 68
fore prseviderat [at. providerat] et jam experta erat, ,A tutos angariare voluerit, vos habito cum eis com-
summa devotione qusesivit, multa precum Ingemina- muni eonsUio" injustis oppressionibus pro persqna
tione promeruit, sic tamen ut super hoc vestra quse- vestra resistite, sic ut quse Del-simt, Deo reddanf
ratur benevolenlia, et desiderium supplicantis Ec- [al. reddantur], et quae Csesaris sunt, Caesari red-,
clesisevestra discrelione implealur sententia. Quo- dere non omittant (Marc. XII). Yaleat multo teinpore
niam ergo exitus hujus negotii ex vestro pendet ar- sublimilas vestra.
bilfio", vigilantiam vestrara mulla precum instantia. EPISTOLA LYII.
flagitamus, ut si aliquis venialis excessus, prout est Ivo, Dei graiia humilis Garnolensh ephcopus, GAO-
humana conditio, in prsedicti electi persona notatus FRIDOVindocinehsis monasierii abbati, mundum
est_ quominus plena in eo videatur regularis integri- spernere cum suo flore.
tas, provida hunc compensatione libretis, et ulili De ffalre illp qui ter a vqbis fugiens, secundum
dispensatione supportetis, prseserlim cum Ecclesia constilutionem monasticae regulae, ter susceptus
prsesens seque sibi utilem.non inveniat, quem cum fuerat (conf. ep. 160), et nunc quarta viee ^verstis
pace regnietEcclesiseconsensuinepiscopumeligat.' fugerat, et item conversus el reversus sepulluram
Neque enim, ut riobis videtur, damnose aliquando cura fratribus per misericordiam obtinuerat, mihi
° satis
rigor canonura remiltitur, ubi multoriim utilitati placet, quia superexaltat misericordiajudiciuin
providetur (idem, epist. 171). Sic enim papa Pela- (Jac n), et Domirius principi ajsostolorum coa.-
gius quemdam Syracusanae urbis electum uxorem suluit, conversb peccatori non lantum dimittenduni
habentem el filios, cum ista occasione ordinationem septies, sed usque septuagies septies (Malth. xvni).
ejus multo tempore distulisset, postea interveniente Sed quia sacrilegium quod commisit [commiserat,
Cefego « Patricio, quia Ecclesia in voluutatis suae ms. c.\ abscondit, nec condigna satisfactione 2©
proposilo irrevocabiliter perstitit, accepta ab eq monasterio rem sublatam restituit, monendo con-"
caulione quae competebal, ordinari permisit. In hunc sulimus, et consulendo monemus, ut sepulturam
quoque modum si veiimus prseleriti et prsesenlis quam cum fralribus misericofditer acceperat, amit-
lemporis exempla colligere, iuveniemus principes tat, quatenus caeteri timorem habeant, et a simili
Ecclesiarum qusedam pro rigore canonum districtius sacrilegio manus conlineant, quia non_potest sequi
judicassej multa pro temporum necessitale lole- plena remissio ubi non fuitvera conversio [unus v.
rasse,muita propersonarum utilitatedissimulasseb. c. confessio]. YTale.
Quse quia sollicitudini vestrse ignola esse non credi- EPISTOLA LVIII.
nuis, ea vbbis enumerare superfluum duximus. Tas- " Ivo, Dei gratia Carnolensh Ecclesim minhter, con-
ium provideat vestra vigilanlia ne ulterius suspen-
dendo ordinalionem electi, laboret et peiiclitetur gregationi SenonensiReati Stephani, salutem et sum
Ecclesia [tiiius v. c. laboreteleetus etp.; conferep. 60]. necessitath [necessitaii ms. c.] debiium adminicu-
Quod si in hoc non bene"consultum fanfae vesb'se lum.
creditis, utile est et conducibile, ut metropolitani sui Petitorio vestro mandavit nobis vestra fralernitas;
et Goniprovincialium discretioni et providentise cum' ut electum vestrum in Purificatione beaue' [at.
vestra beuevolentia commiltatis. Valete. sanclEpJ Marlae, pro oflicib noslro Ordinemus in"
EPI&TOLA LYI. presbyterum, sequenti autem Dominica conseeremus
PHILIPPO,Deigratia serenissimo regi Francorum, Ivb, in episcopum; sed apbstoliea institutio et paterni
humilis presbyier suus, salulem, et sicut domino caiiones« habent'ulnon flallevitica vel sacerdota-
ettegi suo fidele servitium. lis ordinalio, nisi jejunio quarli mensis, septimi et
De eo quod parvitati mese mandavil vestra "subli- decimi, aut initio Quadragesimse, vel Sabbato me-
mitas, post duo concilia iioc anno a domno papa dianse Quadragesimse. Et quia periculum est ordi»
celebrata, nunc legatum ejus Lugdunensem archi- naloris et ordinati citra [al. contra] ordinem a Pa-
episcopum infra eumderii annum, tertium generale iQ tribiis .traditum, sacruin brdinem tradere vel acci-
convocare, et ad iioc regni vestri episcopos invitare, pere, et vefba sunt Sapientise: Hmreditas ad quatn
sereriitatTveslrse respondeo, quia cuni nupcr lit- festinalur in principio, in novhshno benedictione ta-
teras ejus habuefim nihiltale ibi legi, vel a misso rebit (Prov. xx) : exspectet interim vestra fraterni-
ejus audivi. Quod tamen si faceret, non esset hsec tas legilima terapoia, xlonec cum confratribus no-
apostplica institutio", vel ecclesiastica conSuetudo. stris, et cuni ipso electo colloquium habeamus, ec
Si autem aliquis pro culpis suis indulto sibi congruo quidquid fieri veTnon fieri possit, diligenti inter nos
spatio a legatis aposlolicis vocalus fuerit, non po- examinotione pertractemus. Obstare enim quaedam
test subterfugere quin ad diem sibi prsescriplum oc- videntur, de quibus nobis cum ipso electo agendum
currat, nisi eum legitima causa. delineat,. "Quod si est, antequani ipsius electionem confirmemus, quod
quis eos ultra [«/. conlra] lermirios a patribus consti- ad praesens Deo annuente fieri poterit (apud Seno-
a Sic plerique vett.' codd. ut etiam in ca. i, de c'Cap. Nullus; dist. 5, etcap. "ult,, dist. 75. De
Syraeusan. dist. 28.antea, Meiego., temporib. ordinat. Albinus Flaccus, lib. De div.
b Sup. ep."16, Gratian. sub can. 1, q. 7. Ettit. oflic; et Amalarius 1. ir Depresb.etdiacon."SabMto
Mulia ex circumstantih, etc.,disf. 29. eonseer.
 '
69 EPISTOL^E. — EPIST. LX, - 70
nes, i). c.) cum ad colloqjaium regis pariter conve- Muissereferendam,.ut tunc eum demum consecra-
nerimus. Yalete. - - remus, cum quod vobis bene placeret, agnoscerc-
-EPISTOLA LIX. mus, quo;iiam sic praecepit [al. prseceperit] Leo
papa Anastasio. Thessalonicensi episcopo legato
Dei gratia Lugdunensi archiephcopo aposlo- suo E;,personaIe hoc.fuisse
HUGONI, intelligimusprivilegium, -
liccesedh legalo, Ivo, humilh Carnolensh Eccle- non generale decretum, maxime oum secundum-
sim minhler,' cum debila obedienlia devoii famula- eumdem Leonem, « legationis oflicium pars sit apo-
lus obsequia stolicse sollicitudinis, non pleniludo poteslatis. >
Si dilectioni vestrse^aliquando fuil de parvitate,- Quse etiam" pars h modo plus, modo minus recipit
mea bona spes, non_ oportuit gravitatem vestram pro arbitrio coromittentis. Sed quia modo per vos
tarii cito desperare, nec malevolorum, non quse Dei demum cognovi, quod nec dicto nec scripto alicujus
sunl sed sua quserentium, oblreclalionibus lam fa- aute didiceram, non est meum studium -contra- pri-
cile a-aurem inclinare: ul eorum lacerationibus. qui vilegium legationisvestrse,.vel quantarncunque su-
noii possunt ahter sibi famam prbbitatis aoquirere, blimilatem diyina dispensalio vobis dare voluerit,
nisi famse insidientur aliense, suspicemiui me aut in coritentioseagere, qui semper fui paratus pro-viri-
via Dei non ambulasse, aut ab ea propter humanum * bus obedire, ct honestati vestrse conti~a omnes ob-
favorem deviasse. Testis enim est mihi scrutalor trectajores vestros, eos etiam qui me nunc apud .vos
renum et .conscius secretorum, quia in eonsecra- lacerant, quantum praevalui propugnare. De caetero-
lione AureUanensis episcopi h in qua _mansuetudi- itaque consulo sollicitudinem. vestram, ut raihi
nem vestram exasperasse nunc videor, immunis est rescribatis quid nobis agendum" sit- de -Daimberto
manus mea ab omni munere, munda est mens mea S.enonensis Ecclesise electo, queni, licet nobis in-
ab omni temporalis commodi exspeclatione.Eaetiam consullis eleclum, Senouepses clerici bfferunt iri
mala quse de prsedicto episcopo sollicitudini vestrse inilio Qtiadragesimse ordiuandum, ae denuo in
"suggesla sunt, vel. inaudita [mandata ms. c.\ mihi episcopum consecrandum L Commei~danl eniai eum
fuerunt vel incognita, vel s_ialiqua ad aures meas salis accurate electores ejus, et generis nobilitate,
pervenerunt quse purgatione digna-viderentur, licel elmorumhoneslate, etpublicarum actionum stre-
nulla exslarel legitima accusatio c sic lamen sunt nuilale. €ujus «lectio si juxta vobis videbitur, pcti-
seeundum cauonicam mslitutionem pubUca sacra- mus.ut nullas moras inuectatis; si injusta qua lege"
mentorum examinatione purgata, ut si qua possct differendasit,vel cassanda, me et-consuffraganeos
remanere pro humana infirmilate suspicio, ,jam -. meos sic litteris vestris instruatis, ut nec uni, riec
non humano, sed divino mihi videretur reservanda alteri,' sed omnibus hoc onus iniponalis. Bene va-
judicio d. Unde sine ulla disceptatione testimonium lete, etaversutia Turonenensis archiepiscopi i di-
mihi redditconscientiamea, menihil in hqc nego^ Ugenter vobis cavete, ne plus «oceat amicus quam
tio commisisse quod adversetur rectse fidei sanae- nocere nolefit Ininiicus. - ,' .
que doctrinse, qui generales Patrum sanclion.es de
ordinatione episcqporum me nescio transcendisse. EPISTOLA LX. ',
Nam quod opposuislis castilatem eius non fuisse HUGONILugdunensi - archiephcopo sedis apostoiicd
probalam, nec a me in lilteris meis fuisse, com- legato, Ivo humilis Ecclesim Carnotensis minhler,
mendalam e, superfluum mihi visura fuit, post ' 'salutem et servilium. " • ~ ' ~
domnum papam de caslitate ejus disceplare, cujus
prsecepto videram eum Romse in presbyteriun ordi- . Factum est uf iroperastis, et manus a consecra-
nari (cujus .eadeni lex est continentise, quse el.epi- l.ione Senonensis electi ]~continuimust.ct Jitleras ve-
scopi f) cujus etiam sacerdolium posl liueras papse stras per comprovinciaies eplscopos pro apostolicaj
commendatitias legUilteris vestris commendatumj aucloritatis -obedientia direximus.. Petendo itaque
etepiscopum suum, qui.ejussacerdotium asperna- ;) consulimus, et consulendo petimus discrelionem
liatur, a vobis Vehementer reprehensum. Quod vero vestram, ut parcius de csetero nos apostolica: obe-
milii scripsistis, propter oflicium legationis vobis dientise vinculis astringatis, ne humeris. nostris
injunctse prius [post, ms. c.\ hoc ad nolitiam vestram importabilia. .imponendb, -in inobedienliam lalii,-

a Tam facile'Aee.etin ms. c.
h Yidelur inlelUgi -Sanctio, vel Samso, de" cujus"
consecratione agil epist, 54. -
c Ut de tit. Deficienlib. uccusaiorib,, quis sit co-
gendus ad purgandum. caus. 2, q. i.
dSeptem sacfamentishuncSanctionempurgatum
testatur dicta episU S4.
e Juxta canonesapudGratian., dist. 81,' - ^•
.J Inclusa desumpta sunt ex ep. 90, c. 3, Leonis
prinii ad Rustic.lNarbon..
e Leo papa I, in epist. 82, cap. 1, et. referlur in
cap. &, De person_, distinct 65.
t Citatur fri cap. Mullum, causa 3, q. 6., Idem-de
cseteris Ecclesiis' quibus vices suas iinperlit Roma-
na, dicit~S. Gregor.supraep. 8.
i JHunc etiam laudat a nobilitate, cruditione et
bono testimonio, epist. 60; quem taroen hic Hugo
consecrafi proliibuitcausa relata -epist. 65. Qua-de
re conqueritur auctor, epist. 60.
i Hujus insidias notat ep. 66, cujus moresttr-
pissimos~exagitat cpist. -67. •.,*-
- -* Daimbertijutliquet ex epist. 66; Tiujusce autcm
epistolse commeminit, epist." 67;- . r-
71 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 72
ita ab hoc
27 prplribenle aliqua impossibililate, vel impe-^ _ sedula, ms. c] nos imitari non prsecepit,
rante aiiqua necessitate faciatis, quia facile est vo- veluli a [«/. uti a] raagno praecipilio nos -custodire
bis comminante arcu de longinquo pugnare, nobis oportet. » Nicolaus quoque inter caetera sic scribit
autem nimis periculosum advefsanlem gladio de Hincmaro h Ttemensi archiepiscopo : « Ridieulum
pra;senti ferire. Nos tamen iuterdicta seu mandata esl et satis abominabile dedecus, ut traditiones quas
pro lidei defensione, pro fidelium correclione, pro antiquilus a Patribus suscepimus, infringi patia-
sceleratorum emendatione, pro imminentium vel mur c. J Gelasius quoque univefsis episcopis per
futurorum malorum inl.erdiGlione,promulgata a sede Dardaniam de hac eadem re ila scribit (can. Quia
apostolica sic volumus -bbservare ut parati simus, per; dist. 61) : •« Quia per amhitiones illicitas iion
Deo cooperante, -quselibetadversa pro eorum defen- pudet quosdam Ecclesiarum jura lurbare, et prh i-
sione lolcrare. Cum vero ea quse indifferenter se ha- legia quse metropolitanis vel comprovinci.alibus epi-
bentel.in~quibus non observatis, minime salus peri- seopis decrevil anliquitas, avida praesumptione per-
clilalur, vel observatis minime juvatuv, lam obnixe vadere, non respicientes quoniam [al. quia, ita
scrvanda sancitis, vel cum ea quse antiquitas sanxit, ms. c.\ aeternb judici rationem tam de calholicse sin-
consucludo servavil,d yenerabilium aucloritas Pa- ceritatis iiijuria,.quam de traditionum pisejudiciis
trum sacrata firmavit, prout vultis, minuitis, aut ^3 paternarum nbn sine perpetuse dartinationis inleritu
mutatis, allendei~e debet-prudentia veslra , quid sintreddituri; si in hac obstiuatione pernianserint,
saluti eorum quibus per onmia prodesse debetis, charitatem vestram duximus instruendam, ut vos
conferalis, vel quorum inslilutio sit polius tenenda, omnes in communefratres per Dardaniaro, siveper
vel quibus obedienlia potius sit exhibenda, an illis conlighamquamque provineiam consiituli, qui vos
sanclis Patribus qui adhuc nobis in seriplis suis sub metropolitanis vestris esse meminislis, et ab
loquunlur, an vobis quibus liihil est aliud proposi- eisdem [hisdeir] substitui decedentes, sicut velus
lum, nisi priorum.sequielhonorarevesligia.Neque consueludodeposcit,unanimiter studealis antislites,
hsec [hoc, IHS.c-\ dico, quod conlra novos excessus el vicissim-si ~metropolitanus humanse conditionis
non hccat nova promulgare" mandala, sed hoc dico, sorte recesserit, a comprovincialibus episcopis,
quod dicilpapa JZozimusNarbonensibus (can. Contra, sicut vetus forma transmisit, sacraii modis omnibus
caus. 25, q.T):,« Conlra statuta Patrumconcedere- censeatis [Sic plures v.' c. quidam constiiualh]. i
- aliquid yel immutare, nec [ne, ires..c.\ hujus quidem Cum ergo tani ista quam alia generaliainsiitufa'
sedis polest auctoritas, apud nos eniin inconvulsis tam absolute consecrationem "lnetropolitaui conti-
radicibus \ivil anliquilas, eui decrela Palrum neaiit, miramur eur privalis legibus el novis tradi-
p
sanxere reverenliam. ->InTibro quoque pontificuni, tionibus veteres tradiliones et ecnsueludines remo-
qui dicilut' Diurnus, ita conlinetur de professione vere contenditis,prsecipiendo ut Senonensis electus^
Romani pontiiieis :-« Niliil de-.traditione quam a anteconsecrationem suam vobisprsesentetur,etjure
probatissimis prsedecessoribus meis tradiiam el ser- primatus veslri subjectionem et obedienliairf profir
vatam reperi, diminuere a, vel mutare, aut aliquam teatur.~Quod~hactenus nec iri Senonensi provincia;
novitatem admittere, sed ferventer ut eorum disci- nec in aliis provinciis antiquitas instiluif," nec eon-
pulus et sesquipeda totis [al. totiusj mentis niese suetudo servavit. Unde papa Nicolaus" inler csetera
conatibus,,.qu~e Iradila canonice comperio, obser- sic scribit Radulpbo archiepiscopo Biluricensi ali-
vare ac venerari profileor. s>Reatus quoque Grego- qua ultrajus primatis sibi usurpanti (infra episl.
rius Maurentio [unus cod. Maurenlino] magistro pro 85) : «-Primates vel patriarchas nihll privilegii ha-
causa Theodori i«-Grave nimis est conlra veterem bere prse cseteris episcopis, nisi quantum sacri ci-
usum sacerdoles siiii quidquam arripere; i Item nohes concedunt [al. cbncesserint], et prisca illis
iclem : «;Oraniauuae usus antiquilafis slatuit, inte- Consuetudo contuUt, diflinimus, ita ut secundum
merata sefvenfur. t Inde Leo quartus scribit judici regulas Nicsenas sua privilegia serveniur Ecclesiis
Sardinise; .«-Necmos, nec noviter introducta con- D (c. 6 Nic. conc. el c.IIos anliquus," dist. 6). TQuod
sueludo riostrse Eeelesise uostris prsedecessoribus , si privilegio vestrae legationis eum vobis conlenditis
fuit,- conlra canonum slatuta, nova vel inusitata prsesentari, quinee apud^nos/nec apud vos ab ali-
praesumere. t Item Gregorius universis episcopis -quoestaccusatus,noniiapapa LeoAnastasio insti-
Numidise (ep. 75, 1. i, et iu caus. Nos, dist. 12) : tuit Thessalonicensi episcopo vicario suo, sed ul
t Consuetudinem, quse contra fidem nihil usurpare tanlum de nomine electi ad noiitiam ejus provin-
dignoscitur immolam permanere concedimus, sive Ciales referant-sacerdotes {c. De persona, dist. 65),
de primatibus constituendis, sive ,de cseteris capi- ipse autem nullis difficultalibus, niillis dilalionibus
lulis. » Item Leo quarlus Lothario : « Quod justa justasfatigaretelectiones. Qrianlum enim audivimus,
- ac sedula consuetudb [quod si ista consuetudo ac persona nobiUter,nala, coriipelenler crudita e, boni
1'Hoc etiam-reslatur epist. 73. tium. - -
1 V. c. Ser. Hingmauro', al. Hincmaro, sed Hin- '
d,Daimbertus. cujuscoiisecralionem impedieb~i,t
" ' •
cmaro legitur in ipsius Nicolai prim. epist. 70, cita- ob causam relatam 65. .
tureliam cap. 6, dist. 12. - > '.-"* e Confer loeum epist. 59, epist.
hicHugo
in fine.
c Addilur dicta ep. 70, pro libitu semper erran-
 ?5 . EPISTOL&. — EPIST. LX. 74
testimonii inter nolos, cum in ecclesia sua diacona- A . accepto perinanentibus contra quos ista loquunlur.
lus fungeretur officio, sine ulla dissonanlia gralui- Nunc vero quia ea illicita maxinie facit prsesitien-
tam habuit eleetionem. Sed si his exaclionibus tium prohibilio, licita quoque eorumdem prb sua
modo cederet, diceretur munere linguse vel oflicii seslimatione remissio a, videmus nullos aut pene
suam comparasse consecrationem. Quod autem nullos pro hujusmodi transgressione damnalos, plu-
scripsisti prsedictum eleclum investituram episcopa- rimos autem vexatos, plurimas ecclesias spoliatas,
tus de manu regis accepisse, nec relatum [est, plurima scandala exorla, divisum regnum et sacef-
ms. c.\ nobis ab aliquo qui viderit, nec cognitum. dotium, sine quorum concordia res humanse nec
Quod lamen si factum esset, cum hoc nullam vim incolumnes essc possunt nec tutae h. Videmus quo~-
sacramenti gerat in conslituendo episcopo vel admis- que miseroscpiscopos et abbates, necruinis morum
sum vel omissum, quid fidei, quid sacrse religioni nec muroruni reficiendis veile vel possc vacare,
ofliciat, ignoramus, cum post canonicani electio- solum ad hoc intenlos, ut possint sibi aliquam Iin-
nemreges ipsos apostolicaauctoritate a concessione guam magniloquam amicam facere, cujus nundinis
episcopaluum prohibitos minime videamus (ep. 104, se possint utcunque defensare. Multi quoque electi
et c. Cum longe, dist. 65). Legimus enim sanctse qui gratuitam ef canonicam habent electionem,
recordationis summos pontifices ahquando apud "^ quia hujusmodi dilationibusvel faligalionibus impe-
reges pro eleclis ecclesiarum, ut eis ab ipsis regi- diuntur; comparatis sibi pecunia mediatoribus et
bus concederenlur episcopatus ad quos electi erant, prolocutoribus, ne turpem paliantur repulsara, in
intercessisse (c. Reatina 16, dist. 65) aliquorum, Simoniacam offendunt aliquando consecrationem e.
quia concessiones regum nondum consecuti fuerant, Cum ergo oinnis inslitulio ecclesiasticarum legum
consecrationes distulisse (c. Agalho et seqq., dist. ad salutem referenda sit animarum, istarum insti-
63). Quorum exempla supposuissemus [al. propo- tutionum transgressiones aut dislrictius essent cor-
suissemus]j nisi prolixltatem epistolse vitassemus. rigendae, ut-saluti prodessent, auf interim silentio
Domnus quoque papa Urbanus reges lanlum a cor- premendse, ne spiritualia vel corporalia commoda
porali investilura excludit (inf.-ery. 235), quantum supradietis modis impedirent. Nec isla dico tauquam
iiitellexiinus, non ab eleclione, in quantum sunt velim adversus sedem aposlolicam capul erigere,
caput populi, vel concessione; quamvis oetava syno- velejus salutaribus [at. salubribus, ita ms. c.\ dispo-
dus solum prohibeat eos interesse electioni, non sitionibus obvlare, vel meliorum sentenliis prseju-
concessioni. Quse concessio sive fiat riianu, sive dicium facere, si -vivis nitantur ralionibus, et evi-
nutu, sive lingua, sive virga, quid refert? cum reges P ( dentioribus veterum Patrum auctoritatibus. Sed hoc
nihil spirituale se dare intendant, sed tantum vellem cum multis mecum pie sentienlibus, ut Ro-
28 au(.votis pelentium annuere, aut yillas eccle- manse Ecclesiae ministri tanquam probati medici
siasticas et alia bona exteriora, quse de muriificen- majoribus morbis sanandis intenderent, et non ab
tia regum obtinent Ecclesise, ipsis electis concedere. irrisoribus suis audirent: Culiccm excolantes [al.
Unde Augustinus super Joannem prima parte, tra- colantes\ et camelum glutientes, mentem, rutam,
clatu sexlo (c. Quojure, dist. 8) : « Quojurede- ciminum, et anelum decimalis, graviora autem legh
fendis villas Ecclesise, divino an humano? divinum prmcepla prcelermillilh (Matlh. xi), cum per tolum
jus in Scripturis habemus, humanum in legibus pene mundum flagitia et facinora videamus publice
regum.Unde quisque possidet quod possidet, nonnc perpetrari, necea avobis aliqua justitiae falcerese-
jure humano? Nam jure divino : Domini est lerra et cari a. Quorum exempla quia vel a vobis non sunt
plenitudo ejus (Psal. xxm). Jure humano dicitur : remota, vel vobis non ignota, non esl meum eos
Hsecvilla mea est, luec domus mea est, hic servus speciali sermone taxare. Vos videriiis quid de his
meus est. Tolle jura imperalorum, quis audet dice- et similibus agere debeatis. Nunc vero specialiter
re : Hsecvilla mea.est, meus est iste servus, mea ad hoc inlondil slylus meus, ut electum (Daimber,-
estista domus? t Item : « Noli dicere : Quid mihi j) ] tum ut supra) Senoiiensis Ecelesise, si nihil in eo
et regi? Quid libi ergo et possessioni? Per jura quod sacris canonibus obviet, repertum fuerit, se-
regum possidenlur possessiones. Dixisti: Quid mihi cundum morcm antiquum consecrari permitlalis,
etregi? Noli dicere possessiones tiias, quiaad ipsa quia de tanlillo jure, cedere quod habent Ecclesise
jura renuntiasti humana, quibus possessiones pos— „ nostrse, nec volumus nec debemtis cedere ° : cum
sidentur. i Quod si hsecscterna lege sancita essent, beatus dicat (ep. 6,1.1, ad Magnum) : t Quam peri-
non esset in manu prsesidenlium, ut ea in quibusdara culosum sit iintivinis rebus, ut quis cedal jure suo
districte judicarent [vindicarent, ms. c.\ in qui- ct potesta-te, Scriptura sacra declarat, cum Esau
busdani misericorditer relaxarent, ipsis in honore primatus subs inde perdiderit, nec recipere id

0 Sirailis locus epist. 190 et 256. lis afferre rectis ordinationibus, c. & De persona,
h Ex Leonis I, epist. 29 in cap. 20; Res au- disl. 65. ' -
tem, causa 25, q. 5. ln quam rem Ivo epist. 106 d HUG refer epist. 109, ubi de legatis ponlificiis
et Ui. conqueriUir.
'c Hinc laborare etpericlitari Ecclesias ail epist, e Singulis enim Ecclesiis sua privilegia servanda
55, inde primas monetur jiihil morse aut difflculta- cap. Mos, dist. 65. -
~
PATP.OL.CLXH. 9
 7{. b. ryoNis CARNOTENSIS EPISCOPI %
postmodum poLuerit quod [ui. quo ms, c.\ serael A tione audemus, limentes rei fieri sponsionis quaiu
cessit. > Quod si huic petilioni nostrse acquieveritis, melropolitanoe sedi fecimus, Cujus prsesides si
consecrato omni sludio persuadebimus, ut priroa- noii recte incedunt, videtur -nobis secundum
lum a Lugdunensis Ecclesisc recognoscal, vobis, 20 Dominicum prseceptum enormitas eorum de-
sicut primati suo deferat el -omnem debitam reve- Vitanda, pervicacia arguenda, non autem potestas
renliam secundum traditiones Patrum exhibeat. cathedrse d, quse non sacris locis propter personas
Qui si acquiescere noluerit nostris persuasionibug, hujus temporis, sed propter sacra loca personis con-
nos taraen ab his quse prseccperil a_poslollca sedes ceditur, est evertenda. Cum ergo metropolilana se-
[in iribus vers. codd. Romana sedes], non reGede- des ad prsssens ab hoc oflicio suspensa sit, posse-
nius, Si autem pelitionibus nostris non acquieve- musuospro sede metropolilana confratribus [cuni
riiis, el aliquod schisma inde fuerit exortum contra fralribus_ ms. c.\ nostris, secundum cdhsueludines^
votum nostrum, secure dicain, ncque iniquitasmea, nostras, intra dioeeesim hoc sacramentum consecra-
neque peccalum meum (Psal. LVIII), neque vos po- tionis implere,.confirma[a per ministerium veslise
terilis dicere vobis non fuisse prsedictum. De c;>~iero legationis prsetexalse personse eleciione, quam aliter
prsedam a Puleaeensibus in me et in Carnoiensem facientes quam cum ea vel pro ea, vel nou confir-
ecciesiam factam. (.cpist. 75, 111, 112et204)jure " mantes °, videremurpraelatam nobiscaihedram quo-
posseni a vobis repelere, si reverentiam vestram iu dammodo subvertere. Quod si aliquando contigit,
jus vocare possem, quiad suggeslionem semulorum penuria catholicorum episcoporum -vel aliqua alia
nieQrum,pi'sedictos sacrilegos a rne et acoepiscopis necessitale cogente aliquem episeepum, a compro-
liieiscomrounione privatos, me nCsciente, commu- vincialilms non fuisse consecratum f; non debent
nioni reddidistis acperhoc scelerum suorumimpu- haec e~~.emplaprsejudieium facere legi eommiui".
nitate ad perpelranda majora sacrilegia relaxaslis. vel generali consuetudini. Licet enim "prudentia ve-
Quorum ulrum faciendum fueril, vel posl factnm slra velit et debeat ministerium suum honorare ?,
GOgnifaveritate corrigendum, judicel justitia vestra, remiiiisci tamen debet, quia cum Petrus Paulo essei
cumjusta vincula non solvat nisi vera poenitentia. praeiatus, dederunt lamen sibi invicem dexteras so-
Si ad hsec omnia respondere non licet, vel non pla- cietatis (infra episl. 254), ut alter in gentibus,- al-
cet, ad hsee saltem duo ultima respondeat sanetitas ter in circumcisione praedicaret Evangelium (Gal.
vestra. Benevale. n). Attendat ergo discretio vestra, utrum hoc ,ila
EPISTOLA LXI. fieri liceal, et si liceat, utrum expediat, ne forte
HUGOKI primm sedis ephcopo Romanm Ecclesim legar odisse el detrectare incipiant jugum vesfruro, quos
to, Ivo, humilis Carnotensh Ecclesim minister, vultis. habere subjeclos dum hoc exemplo suo se in-
Salulem et obsequium. teUexerint jure esse privandos. Quanla autem fir-
Secundum roandalum vestrtun gratantcr etdevote mitate singulis Ecclesiis sua sint jura servanda de-
vobis quacunque occasione, ubicunque [uhique monslral Stephanus quintus papa ita scrlbens "Wal-
«is» c.\ opportune fieri posset, occurreremus, sed de berto patriarcbae h :« Miramur prudenliam vestram-
terra nostra exire vel in eamdem redire sine nsagno [at. tuam, ita ms. c.\ Gumensi Ecclesise denegare
periculo non possumus, propter quosdam sceleratos consecrare pastorem, cum te etiam [jani, ms. c] ad
viarum nostrarum observatores quos pro pace vio- hoc provocatum noveris apostolica exhortatione,-
lala cl cseteris enormitatibus suis Satanse tradidi- Nunc vero iterato tibi scribimus, nolentes aUcujus
mus h. Prseter hoc secundum consuetudinem Eccle- Ecclesiae privilegium infringere, licet apostolica prse-.
siae uostrse, synodum ° vn Kal. Novemb. celebrare rogativa possimus de qualibet Ecclesia clerieum or-
debemus, in qua de negotiis ceclesiasticis etpace diuare. > Cum ergo prsecipua virtus sit viri illu-
totius patrise multa nobistractauda sunt, quaj sine stris
pneseiitia nosU-a vel non traclarentur, vel traclata ~ Parcere subjecfh el debeltare superboe,
non terminafentor. Yerum de eo quod conseeratio- D
uem Nivernensis electi ad nostram dicecesiui perti- (YIRGIL,,vi JEneid.)
nentem, Augustuduni [al. Augustiduni, ita ms. e»] cavendum est vestise soleftia; ne glorieniur adver-
facere disposuistis, simplieiter dico paternitaii ve- sus nos, recaleilrai~?tes adversus vos, tanquam plus
slrse, quia ncc dispositionem vestram repreliendi- profuerit eis sua repugnantia quam nobis ofeedien-
mus, quoniam revercniise vestrse deferimus, nee lU)us. nostra obedienlia. Sed non est opus ut nos
tanien approbamus, quia JICCex auctoritate, nee ex mullum in dieendo laboremus, quia nihil ultra ter-
consuetudine ordSiiemhujus conseerationishabemus, minosPafrum veslram moderafioneinusurpare arbi-
nec in consuetudineni ducere sine multa delrbera- tramur. Valete.

~~ * Vide Gratianulfl sub dist. 64 et 6S.

supra, e£ cpisl.-5Q et M et 156.
h Hujusnientio
Confer epist. 211. £A1. honorificare; quo veriio utitur, epist. 142-et
cDe synoiMssingulis aunis celebrandis Gralian. £46. Ita ms. c. .
•Decret. parte i, dist. 18. h Quidam, Gualberlo, Ialius exslaf in c. Nmc ve~
<!Idem locusy episl. 226, ro, caiis. 9, q. 3. .
« Confirmanies deest in ms.
 ~
Tr EPISTOL^E. — EPIST. LXffl. 78"
- - EPISTOLA LXII. iV.et salubriter accipientibus miiiistrarej Quorum fa-
Lvo, Dei graiia Garnolensis Ecclesim minhier, SAN* tuitas multipliditer improbari potest, partim ratione,
CTIOXI[al. SANCIONI, ita ms. c.] confrdtti et coepi- partim divinorum operum altestatione, postremo
scopo [forte Aurelianensi, ex epist. 53], salutemet sanctorum Patfum irrefragabili auctoritate. Prinio
serviiium. namque si a quibuscuftque personis divina sacra
Pacem quam feci cum Adeleeia Puleacensis ca* nienta confici et tractari possent, ex abundanti con-
stri domina, super quam admiramini. non ila feoi Slitutus esset inEcclesia ordo sacerdotalis et leviti-
ut aliquid veslri juris usurparerii. Sed omne quod cus; quod impium esf aliquem arbitrari,- cum hhne
ad vestrum jus pertinet, patenter-exciperem. Meam, ulruinque brdinem el vetus lex, primOj Domino ju-
enim tanlum itijuriam reriiisl nOn vestram, et hoc bente, sub figura constituerit, el evangelica vel, apo- -
poslulavi a fraternifate vestra,-uf pro prseteritis in- stolica doctfina -postmodum in veritate consecrave-
juriis meis supra prajdictain fenlinam nullam exer- ritr Unde iri Exodo Dominus ita loquitur ad Moy-
ceretis vindictam: Ad quam refli magna ex parle me sSm : POITOfilih AarOn lunicas lineas parabhj et
compulit tiinor vester. Significastis enim mihi lilte- balleos at tiaras in gtoriam et ad decorem, vestiesque
ris vestris multa incommoda imminere vobis et EG- his omnibus Aaron fralrem tuum, et filios ejuscum eo,
clesise vestrse, si differrem pacem cum ea faoere. " et cunctorum consecrabh manust consecrabhque eos
Unde inventa occasione volui lam vestris quaffi ut sacerdotio fungantw mihi (Exod. xxvm). Et in
meis commodis providere. Si ergo restant aliqusS consequentibus : Hoc oleum unclionh sanctum ent
injurise ad propriam parochiam pertinentes, ne vi- mihi, el juxta oompositionem ejus non facieth aliud
dear vobis esse importunus, prout vobis pl&cueritet (Exod. xxx). Et item : Sanclum sanclorum eril in -
ratio permiserit eas"exposlulate. De clericis autem thymiama, tamen compositionem non facietis. Qui-
vel monachis Puteaceusibus, qtii contra interdictum 'cunquehomo fecerit simile, peribit de populis [al. de
vestrum missas celebraveruht, niorluos sepelierunt, filih\ suh (ibid.). Cnde legitur in Levitico quod Na-
chrisma aliunde acceperunt, hoe vObis respondeb et dab et Abiu, filii Aaron, cum acceptis Ihuribulis po-
consulo, ut si gratiam .Lugdunehsis archiepiscopi suissent ignemf et incensum desuper offerenles co-
plenilerhabetis.cujus consensu interdictum vestruiia ram Domino ignem alienum, quod eis 30 n011erat
pr-edicti Puteacenses cassatum fuisse dicunt, ple- pr~eceplum, egressus est ignis a Domino ct devora-
nam secundum rigorem canonicum [ql. canonum] viteos (Lev. x). Quid est autem ignem alienum sa-
super ejusmodi [hujusmodi ms. c.\ transgressores erificio opponere, nisi sacerdotii opus sine legitima
vindictam exerceatis, utet istos et alios ab hujus _ ordinalione ex sui spiritus prsesuroptione usurpare?
[hujusmodi ms. c.\ inobedieutia «nnpescatis, secun- Habemus quoque in Levilico, quia completis a sa-
dum iUud Apostoli: In prompiu habentes ulchci om- cerdote summo Aaron hostiis pro peccato et holo-
nem inobcdientiam (II Gor. x). Alioquin, levius erit causlis et pacificis, egressus ignis a Domino devo-
ea supporlare, quse non licet ad plenum vindicare. ravit holocauslum Gt adipes quse erant super altare
De Gervasio.(epist. 261 et 266) quoque non debel {Lev. ix). Unde e contrario in libro Numeri legitur
vestra fraternitas mirari vel indignari, quod eum ad quod cumDatan, Core et Abiron, sacerdotium sibi
communionem in paschali curia suscepi. Pro regia usurpare volentes, imposito igne thuribulis, thymia-
enim honorificentia hoc feci, fretus auctoritate le- ma superposuissent, non thymiama divinus ignis
gis, in qua legitur : c Si quos a culpatorum regia adolevit, sed absorptis principibus a terra compli-
potestas aut in graliam benignitatis receperit, aut cem multitudinem similiterthuiificantemmaterialis
mensse suse participes effecerit, hos etiam sacerdo- ignis assumpsit (Num. xvi). Sicul ergo divinus ignis
tum et populorum conventus suscipere in ecclesia- holocausta umbratilia a legitimis tamen sacerdoti-
stica communione dehebit, utquod. principalis pietas . bus oblata visibiliter absumebat et in se converte-
"
recipit [vel receperit c.\, necasacerdotibus Dei alie- bats usurpatorum autem victimas nou tantum res-
num [al. extraneum] habeatur. 1 Yale. ij puebat, verum etiam usurpantes terribiliter condem-
EPISTOLA LXHI. nabat; sic divina virtus sacramenLa hujus temporis
Ivo, humilis Ecclestm^Carnotensis minister, LECDONI a iegitimis sacerdotibus ministrata invisibiliter con-
fralri et compresbytero, salutem. secrat et in veritatem Ghristi corporis et sanguinis
Post multam oblivionem recordatus sum tuse pe-.. transformat,-Atiter veroprsesumentium hostias noa
titionis et mese spbnsionis, quia fqua «is. c.\ spopon- tantum liabet irritas, verumetiam ipsos praesum-
deram me scripturum aliqua contra quofumdam ne- ptores interim csecitate interiore condemnat, in fu-
scio simplicium an duplicium ineptias, qui secun- turo quoque eis irremediabiles poenas parat. Neque
dum Apostolum nesciunt neque qum loquuntur,,ne-_ enim illa sacrificia quse erant umbra futurorum, so-
que de quibus afftrmani '(I fim. i), dicentes quas- lis verbis Dominus perfici voluit, sed oronia circum-
cunque personas eliam sacrum ordinerii non iiaben- stantia mysteria et ministeria ad completionem eo-
tes, verba Dominicaproferentes, sacramenla altaris rum adhiberi prsecepit, altarla videlicet et vasa ad
el csetera ecclesiastica saGramenta poss.e corificefej lioc opus sacrata, sacerdotes quoque et ministros

o Iu multis anfiquis lib,- 81 queln, ms. c. hffic lex refertur etiam epist. 171,
 59 D. IVONIS.CARNOTRNSIS EPISCOPI 80
ad lisec offerenda vel minislranda ordinatos non A ad femoralia (feminalia, ms. c.) M ulentur eh Aa-
sine ornaineiilis myslicis ad lioc offlcium sanctifica- ron et filii ejus, quando appropinquant ad aLare, itt
tis, de quorum omnium sanctificatione.sic habemus minhtrent in sanciuario, ne iniquitath rei morian-
in Levitico : Tulit Moyses unctiunh oleum quo linivit lur (Exod. XXVIH).De cselero si ad paginas venia.-
tabeinaculum cum omni supellectilistta.Cutnque san- mus cvangelicas, legimus Salvatorem non laicis
ciificans aspershsel allare septem vicibus, unxit illud personis, sed solis discipulis suis sacramenla sui
elomnia vasa.ejus, labrumque cum basi sua, quod corporis et sanguinis commisisse celebranda. Qui
fundens super caput Aaron unxit eutn et consecravit; etiam cum sacerdotium vetus transferre vellet in
filiosque ejus oblalos vestivit lineh ttinich, et cinxit novum, praecepit eisdem discipulis ut sibi Pascha
balleos (al. balteo), imposuilque milras, ul jusserat pararent in coenaculo, ubi ipse manifesle novo Tun-
Dominus (Lev. vm). Et post pauca : Assumensque ctus sacerdolio eos Jiujus sacerdolii constituit suc-
unguentum et sanguinem qui eral super altare, asper- cessores, post ministratam Eucharistiam ila lllis
sit super Aaron el super vestimenta ejus, et super fi- prsecipiens : Hoc facile in meam commemoraiionem
lios ejus ac vesies eorum, el sanctificavil in veslitu (Marc. xiv; Luc xxn). Quid est quod Satvalor pri-
suo. Compiela aulem sanclificalione dixit Moyses ad mumin coenaculo voluit hoc sacramentum celebrari,
Aaron : Accede ad altare, el immola pro peccato tuo. nisi quia coenaculum celsior est habitalio domus,
Offer holocauslum et deprecare pro ie et pro populo. sieut sacerdotium celsior est in Ecclesia gradus?
Stalimque Aaron immolavit vilutum pro peccato suo, Cum ergo facta Domini, et facta sintin aperto,et
cujus sanguinem obtuteruni ei filii ejus (Lev. IX). In aliud loquanlur in occulto, quid voluit Domiuus
quibus altendendum est quia primum sacratur la- hac [al. bujus] loci positione signari, nisi ut nemo
bernaculum, altare et vasa, sacerdotesel indumenta altrectarc prsesumat hoc myslerium [ita v. c. anted,
sacerdolalia, dehinc jubelur ut accedant ad allare ministerium], nisi prius pervenerit ad sacerdolium?
sacrificaturi, et pro suis populique peccatls Domi- Hinc et Apostolus ad Hebrseos : Nec quhquam sumit
num deprecaturi, uL inleliigat populus Chrislianus, sibi honorem, sed qui vocatur aDeo tanquam Aaron
quia si, in liis sacrificiis quae tantum fiebanl ad (Hebr. v). Hoc oflicium ab apostolis, cseterls pre-
emundalionom earnis, cum lanta reverenlia, iste sbyteris per successionem esse reliclum teslatur
ritus ministrorum et minisleriorum erat observan- Hieronymus in epislola ad Heliodorum monacbum':
dus, quanto magis in consecralione Dominici cor- « Absit ut de eis sinislrum quidquam loquar, qui
poris et sanguinis, in quibus consistit emundatio apostolico gradui succedenles [in uno additur, sa-
carnis et spiritus, non statim ad mysticas benedi- _ cerdotes], coipus Christi sacro ore conficiunt, per
ctiones et obsecrationes, quibus illa consecratio per- quos nos etiam Chiisliani sumus, qui habent claves
ficitur, quilibet est admitlendus, nisi primum fucrit regni coeloruro. i Quod autem non solum [al. non
in ordine sacerdotali consecratus, et oninium con- solis] solemnibus verbis diviua contenta sinl sacra-
gruentium supelleclilium, et omnium circumstan- menta, testatur idcm Hieronymus in explanatione
lium minisleriorum plenitudine -subornatus. Quod super Sophoniam his verbis (c. 3 in Sophon., etiu
vero alius quam sacerdos ad consecrandum acce- can. Sacerdotes, c. 1, q. 1): « Sacerdotes qui Eu-
dere non debeal, iegitur in libro Numeri dicente charistise serviunt, et sanguinem Doinini popu-
Domino adAaron : Tu et filii tui, cuslodile sacerdo- lls ejus dividunt, impie agunt in Iegem Christi, pu-
tium vesirum; el omnia qum ad cultttm allaris perti- tantes eucharistiam imprecantis facere verba non
nent, el inlrct velum sunt, per sacerdoles adtninhtra- vilam, et necessariam esse tantum soiemnem ora-
buntur. Si quis ixlerntis [al. extraneus\ accesserit, oc- tioncm, et non sacerdotum merita, de quibus dici-
cidelur (Num. xviu). Quid Aaron nisi summos sa- tur : El sacerdos hi quacunque fuerit macula^ non
cerdoLes, quid filii ejus nisi minores signilicant sa- accedet offerre oblaliones Domino (Lev. ~xxi). > Huic
cerdotes? qui accipientes a summis sacerdotibus sententiae consonat Pater Augustinus, quod benedi-
manus impositionem. lanquam per palernam suc- j) cere non possit quis, nisi fuerit ordinatus, ita di-
cessionem, promoventur ad sacerdotalem benedi- censin qusestionibus Veterisgl Teslamenti (c. Di-
tionem; qui ea quse intra velum sunt adminislrant, clum 95, caus. 1, q. 1): « Dictuni est a Domino ia
dum corpus el sanguinem Domini, quse intus aliud Numeris ad Aaron : Vos ponite nomen meum super
sunt, aliud foris apparenl, myslica benediclione filios Israel. Ego Dominus benedicam eos (Num. vi),
cOnsecrant, et fidelibus populis salubritcr admini- ut gratiam [gratiarum, ms. c.] Uaditio per mlniste-
strant. Quid est autem externus nisi in presbyterali rium ordinati transfundat [transfundatur, ms. c]'
oflicionon consecratus? qili autem sacramenla Do- hominibus. Quanta aulem dignilas sit sacerdotaUs
minica simulare prsesumit, jusle occiditur, quia a ordinis, hinc advertamus. Diclum est autem de ne-
corpore justorum sua pr~esumptione prsecidilur. quissimo Caipha interfectore Salvatoris, infer csete-
Quod vero non sine sacris veslibus ministrare de- ra : Hoc autem a semetipso non dixil, sed cum esset
bcantj legitur in Exodo : Cum enim Dominus ad princeps sacerdotum anni illius prophetavil(Joan.~si)~.
Moysem loquens vestes sacerdotales enumerasset, Per quod oslendituf Spiritum sanclum gratiarum
addidit : Facies et feminalia [al. et femoralia] linea, non personam sequi digni ut indigni, sed ordinem
ut operiant carnem turpiludinis suce a renibus usque traditionis, aut quamvis aliquis boni merili sit, non
 Bl EPISTOLJE. — EPIST. LXVI. 82
tamen possit lenedicere msi fuerit ofdinatus, ut A Parisiensis episcopus ad vos proflciscereiur, jam
oflicium ministerii eshibeat. Dei autem est effectum fermecompleverat iter octo dierum, quando nondum
tribuere benedictionis. > Ex his igitur clarel, quia audieram eum ad vos esse venturum. Quo tamen
diviRorum plenifudo sacramentorum non in solis audito, per quemdam servientem suum, misi post
constatmvsticisorationibus [ordinationibus ms. c.] eum litteras istas, quibus commendo eum pater-
etsolemnibus verbis, sed etiam his qusesupra taxa- nitati vestrse, utpote apud nos enutrilum et Terudi-
ta sunt indiget [in septem, v. c. indigent, ms. c.\ tum, etquantum videbatur in annis adolescentiae
supplementis. Qui enim dedit praeceplum, ut ordi- suse innocenter et sine querela conversatum. Pro
nate fierent, negavit effeclum veritatis quse in sa- eo itaque quia ex induigentia vestra pastoralem
cramentis inteliigitur his qui traditum ordinemprse- suscepit sollicitudinem, supplicamus palernilati ve-
termitterent. Unde apostoli qui potestalem accepe- strse ut eum liiaterna pietate colligatis, paterna gra-
rant super omhia daemonia, cum quemdam lunali- vitate corrigatis, qualenus ex disciplina vestra cor-
cum solo verbo sanare voluissent, et non valuissent, rectior, ex gravilate vestra nobis reddatur gravior,
cum admiratione ad Dominum reverlenles didice- videlicel ut studium venandi h, el aiia juvenilia de-
runt se prsetermisisse qusedam necessaria, sine qtii- sideriain se comprimat, studiosius solito oralioni
bus perfici non poterat illius lunatici cura. 'Ail B et lectioni incumbat. Prselerea summopere rogamus
enim.: Hoc genus dmmoniorum non ejicitur nisi in excellentiam vestram, ul eum muiiitum apostolicis
oratione et jejunio (Malth. xvn; Marc ix). Si ergo litteris reraittatis contra Laiiniacensem abbatenf et
hi qui poteslatem acceperant, in quod intendebant monachos ejus, qui nescio qua nova liberlate suos
"prsetermisso ordine implere rion potuerunt, quid excessus tuentur, et subjcclionem Parisiensi Eccle-
mysticum, quid divinum facere poterunl, qui nullam sise debitam et liactenus exhibilam, contra canoni-
potestalem tractandorum divinorum mysteriorum cam inslilutionem de cervice sua exculere moliun-'
acceperunt? Sufflciant tibi interim ista, charissimG, tur. Hse autem personse liujusmodi sunt, quibus
quia eum his quse a nobis dicta sunt multa legendo magis necessaria est suhjectio quam libertas, qui
reperiet tua diligentia, quibus facile propulsabitur UberlaEein oecasionem carnis abulunlur, quibus si
talium vaniloquorum nulla ralione vel auctorilale decem millia paidagogorum in Clirislo ad cuslodiam.
fulta insipientia. Avertat autem Deus hunc errorem deputarenlur, vix tamen sic regularis conlinenlise
ab Ecclesia sua, qui eam mundavit sibi lavacro ac/um legibus ligarentur 0. Sicut ergo decet discreLionem
in verbo, ut eam haberet sponsam sine raacula et moderationis apostolicse, ita rem inter utrumque
ruga (Ephes. v). Yale. temperate [teraperare, ms. - c], ut nec Parisiensis
'
EPISTOLA LXIV «. Ecelesia suo jure minuatur, nec Latiniacense mo-'
Ivo, Dei gralia Carnotensh\'Ecclesim minister,ioki_- naslerium aliquod gravamen a Parisiensi Ecclesia
m Aurelianensium electo, salutem. indebiLe patiatur. De Senonensi electo a, cujus con-
De duobus illis clericis, Roberto videlicet et Vul- secratio a legato veslro Lugdunensi archiepiscopo
grino [«/. Wilelino], super quibus nos consuluislis, ob lioc impeditur, quia ei jure primatus sui, anle
fjuorum alter alterius archidiaconum dicitur inva- consecralionem suaro, obedientiam nou profitetur,
sisse, duabus de causis certam non possumus dare -quid nobis agendum sit, rescribat veslra paternilas.
vobis sententiam. Primo quia magnum nobis arietem Cum enim nulla aliquo accusante alia causa prseten-
•pponitis, Lugduriensis videlicet archiepiscopi insti- derelur, propler quam ejus consecratio differretur,
tutum, cui obviando nec volumus, riec debcmus ali- eo tamen jubente propter reverentiam vestram ma-
'cui dare consilium. Postremo quia juslus mediator nus ab ejus consecratione continuimus (vide cpist.
non 'est. qui alterolitigante *t altero absenle" super 60), cum de professione a metropolitanis primati-
re indiscussa cerlam vult determinare sentenliam. bus facienda, nihil legamus consuetudine firmatum,
Si autem aliquando in audientia nostra et aliorum vel legibus institutum, ullra quas metas nihil can-
ad quos id perlinet, liaecconlroversia ventilala fuerit p. cessum esse primatibus testatur papa Nicolaus ita
auditis utrorumque rationibus, quod ratio persua- scribens e, inter alia, Radulfo Bituricensi archiepi-
-seril et lex diclaverit, libenter proferemus. Vale. scopo : «Primates vel palriarchas nihil privilegii ha-
EPISTOLA LXY. bere prse cseteris episcopis, nisi quantum sacri ca-
Domno et Palri suo URBANO summo pontifici [quid. nones concedunt, et prisca consuetudo illis antiqui-
cod. domino], Ivo filius [suus, tns. c.], salutem et tus contulit, definimus [». c diflinimus]. i De paca
obsequium. sanctse Romanse Eeclesiae el vestra prosperilate, det
Poslquam discessi a facie vestrse beatitudinis, nobis Dominus audire quod[<~7.uu~e;4fa»is.c.] opta^
multis hinc [et] inde concurrenlibus causis non fult ^mus. Valete.
mihi facultas ad vos redeundi, nec per nuntiura 32 EPISTOLA LXVI.
~
meum vestram celsitudinem salulandi. Cum enim HUGOM, Lugdtinensh Ecclesim primm sedis ephcopo,

" Hsecepislola in ms. cod. est 67. d Daimbertum intellige ex eollatione epist. 59, 60
h Yenatio clericis interdicta c. Esau cum seq., et 67.
distmct. 86, et c. 1 De cler. venai. e Cifat epist. 8S, refertur c.
* Lstiniacenses monachi"incoiilinenlis vitse. Conquesius, caus, 9,
0. 3.
85 D. 1Y0NIS CARNOTENSIS EPISCOPI • - 84'
, Romanm Ecclesim legato, Ivo humilh Carnotensis .A gilant usque ad fructuos~earborisl.nsei~tio.nem; quoi
Ecclesim minister, salutem et servilium. in hoc negotio manifestuin est. Non enim Turonen-'
Quja deeprepi dpjiius Dej vos hactenus dilejtisse sig archiepiscopus ideo laboravit, ut Sanelio [quidam
jntellexinius. ppgt dpronum papani super orones velt. codd. et ep. 5£ Sancio] deponeretjir? qua,tenus
ecclesjaslicas persoriasspeciali amore vos dileximus, eo melior eidem Eccleslse prseficerelur, sed liujus-
etjjvmam vestrfjin ab aligno laperari sequo animo piodi qui ei per omnia famularetur. Isle etenim ju-
ferfe nou potuimjis. Eumdem jtaqne .zghim jn vobjs venis qui regejubente, et Turonensi archiepiscopa
nee frigere see tepere sestiroanles, miseriajn Aure- impingente pra?dictse Ecclesiae est intrusus; jta "est
lianensis Ecflesiae .antp pculos vegtrog ponimus sub Turonensi archiepiscopo? sicut puer sub pseda-
(epist. 67); quam fjlii alieni sua quserentes strangu- gogo, ut nec stans sedere, nec sedeps audeat sur-
lant e. deyorant. De ,qua cunr manu vesfra avulsa gere, nisi eo jubente, aut innuente, utpote qui se
esset arbor jjifructuosa, nunc inserifur pestifera, ei ad turpes usus dicitur subdidisse. Ad liltiinunij
Tnronensis enim archiepiscopus prsediclse Ecclegise cum multa jiefaria et turpissima diej verissiing
paedagogus et iucubus, in Nafale Domini, regi con- posseut, quae deficientibus le.stibus ve.ritatis pro hu-
tra iiiterd.ictpm yestrum eprpnanj jropo.nens (epist. jjaana infirmitate probari forsitaH non posscnt, liec
67, in fine), hac ar.tp 3 rege .obljjiujt, ut Joannes qui. B ad repulsionem prsedieti adolescenlis suffieit, quod
per Joannem defhnclujn episcopum fliujtis submur- persona ignominjosa est, ,et per vicinas Ecclesias
niurantibus et jnale sentientibus factus est archidia- jturpiter diffamata. Hic itaque per ljlteras regis ct
conus, ejdeni Ecelesjse prseficeretur episeopus. De capitulj mihi est oblatus suo iempore oj~dinaijdusiji
hoc eniro F.ejfFi~ancorurn non secretp, sed publice . presbyterum; postmodum consecrandus in episep-
jnihi tegtatus esf, quod pysedicfi Jpannis succubus pum. Ejus autem eLecfio nec adhuc a me est im-
fuerit. Et ijoc ita fama per Aurelianense.ro episcopa- prohala, vei approbafa, sed nec aliqu^ndp apprp-
jUi~~a et vicinag urbes publicavjt, ut a cpncanonicis "banda, nisi domni papse vej vestra me ad hpc per-
j3ujs faijipsse cujusfiam coiicubjnae FJpra a agnomen trahat obedientia. Scio enim Ecclesiae Dei non }an-
ncceperit. If.oe (C~UQ~1 dico clej~usapprpbaref, hocpo- tttro hpc esse ignominiosujn, sed ptifiro perniciosuiji.
jpulus acclani,aret, nisi metu regjs comprifljprenf.ur. Ro^o ilaque paternitatem yegtram, ut in Ijaceausg
••-.cliiisidiis T,urQ~iensig archiepispopj ter-rerenfur, vigilaiitissime honestali et auctoritati vestrae coji-
flui clericos sjijj advergantes clandeslinis ,deJalio~ij- .salalis, et Ecclesise Dei provideatis, ne in .manibus
hm eurice tradi facit [sic cpigt. 5), apf in exgjjiym ejris committatur salhs aliena, qui nunquam adhuc
pellejidos, ,a~jtbonis gujs gpoIiaiido~v Hjc enjni cum deliberavit de salute sua. Per portitorem itaqueprse-
4yos episcopafusMiabpre npn pof"gjf?Aureri{meijsei?.s(" sentjum jnjlii rescribite quid me velitis super hpc
Ecclesiam, qufvm non potest retinere per propriasa,, negotio facej'e, ut quod respousurus sum respon-
fier -suljriWgaiuynlt possjdere pergojiam, ,ut in ea deam Aurelianen.ibus cx vesfra auctoritate.Ipsi
ppgsit qupg vpJuftril h~jmjJiaj"e,quos voluerif gubli- tamen quidquid respondeam,deyestra benevolentia
jn~i3~,e, £ui npn guflicif, quod in Ecclegia, ip qua ir- pjus juslo prsesunientes vanizando [vanizandp, stc
repsjt coutr.a. canpnjpag ct apostoUcas sancliones, omn. lib.] djcunt, quod juxta petitionem Turonensjs
t-sferatur, jjjgj igi Jiccflf Ecejesiaro Dei qujbus libue- archiepiscopj eum consecrabilis, vel consecraj-i
jrit procjs prpsliluer,e_ oculos vjdentijim etiam medi- facietisd. (Juidquid autem vos faciatis, ego li-
•corjim vajiiloq~iioruni .sporunj fump, prpmissionum bej*avj animam meam. Mulli eniin Aurejianenses
£uarum njebuljg jntenebrare, ut qnse au-liuiitdeeo ad hsec quse dixi mihi darent lestimouium,
-non audiant, qjjie vjdent nori videant, et quse cer^a sigi timerent carcerem vej exsilium. Et iie me
(SUtiftaaqijan} ignpt.a sustiije-inl, Sie *ninj de se- ista .aliqua occasione confinxisse credatis, unam
~
-ipso dicere solet se ~non jpdjgere bonjs clericjs vel .cantilenaiii de mullise metrice et musice de eo com-
jcanonibus, Gup baec pmnia prseslo siut ei in jnar.- ppsitam cx p.ersona cojicuborum suorum vobis
-supic-suo.» Jfec mirujn, cui quod Ubet licet, et qupd i»isi, quam per urbes npslrag in compitis et plateis
Jieet impujje facit, ut mulfi inde scandalizati altius '^ similes illi adplescenles cantitant, quam et ipse cum
.gejnant, dicentes magis impetrare desideria sua eisilem conculiis suis ssepe canlitavit, et ab illis
apad judices jecclesiasficos, zelantes iniquilatero caijtitari audivif. Pj-seterea sciat vestra sollicitudo
4~i~unsequentes bpnitalem c. Yeritag mijiitegtis est \al, sciat vestra golertja], quia cum abbag Rurgu-
-~tneijon isfa .djcere tanquam adversus jsfog homiiies liensis [sic v. c. anlea Gurguliensis] ore palulo,
jaljquasit mjlii priyafa controversia. Sed tabescere jnanibus apertis ,cum multa securitate ad curiam
me facit zelus meus, cum videam in mess? Pei ve- jjj Natale y,enissef ad aceipiendum episcopatum,
pres et spinas Jionum senien suffoeare, nullamque siput ei ijla praedicta reginaf promiseraf; quia anj-
autpejje njijlamcradieantem nianum. Et si aliquando jijadversi suntpluj'es et pleniores saccjili numnio-
gunt qui perficiant malse arboris ruinam, non pervi- rum latere in apothecis amicorum istius quam

•.a HujusFloraememinit etiam dicta ep. 67. pserat, utindicatlvo epist. 68 "
* Rigamiam Ecclesiae vocat episi. dS5. 0 Horum eliam mentio fit inepist. 67.
« Idem locus supra episl. 12. f Solel illius nomen relicere; ppnfer locum ep.68.
4 m hanc rem ipse-Hugo litteras innitatorias scri-
 S5 EPISTOL M. — EPIST. XXYII.' 86
apud abbatem, ille est admissus, iste esl ex- A . leg. postposila intentione scriptoris'"; ila ms. c.\ se-
clusus. Et cuni abbas quereretur apud regem [«/. cundum quod tunc affectus fuit, participem vos suae
adversus regem], quare sic eum delusisset, respon- amariludinis fieri voluil. Liceat cuique dicere qupd
dit: «Sustinele interira d,onec de isto faciam pro- sentit. Ego de me sentio, quod non est aliqua pjer-
ficuuin meum, postea quserite ut iste deponatur, et sona transmontana, quse pro fidelitate veslra, pro
tunc faciam voluntatem vestram. i Sumnia itaque assertione prseceplorum vcstrorum tot contumelias
' hsec pst verborum meorum, Rogo, monpo, ut huic pertulerit, tot injurias acceporit. Sed quia illa verba
electioni nunquam assensum prsebeatig, ne demum quacunque occasione animum -festrum exacerbave-
Dei publicum prostibulum et speluncam latronum rint, non est meum adversum vos intrare in judi-
faciatis. Postrpmo rogo, quia semel ab Aurelianensi- cium. Maloeniin [omni, ms. c.\ episcopatui renun-
bus deceptus sum, si <jui4 njihi de eo gcribei~eyo- tiare quam iram vestram jusle vcl injysle sustiuere.
lueritis, per talem nuntium cu,i credere possim, . Hsec satisfaclio si placuerit [placet, ms. c.] vestr~e
transmittatis. Et quia turpitudo nnn pptest nisi paternitati, placet et mese parvitati. Hancsi plaeet,
verbis suis exponj, irreligiosis verbis pro religione accipite; si plus placet, plus addite. Si desislo ve-
tamen assumptis yeniamfpostulo. Yal.ele.' sler esseservus, non desislanj veslor esse filius, et
33 EPISTOLA LXYII. 1B sicut expertus sum ante 'cpiscopatum, plijs potero
URBASO sumtno pontifwj, Jvo, minimus scmclitaih sum prodesse in Eoclesia Dei exemplo privalus quam
jf,/i~is,misericordiam et judicium. verbo prselalus. Gratissimym enim niihi e,sf nudnni
Audivi dulcedineni yesU~am in nie amaricatain, nudam Christi crucem pokare, ul in IIlo uberrimo ct
"
serenitatepr veslram adversuro me tui-batam; au- amplissimo prsedio contendam, in qup [m~i~scod., et
divi, et confurbatus esl venter meus, ef ossa mea in illo ub. et amp. prsedio esse contentum. in quo]
conlurbaia sunl (P§al. vi). Et diligenter corisului amor paupertalis eopiosos, amor diyitiarum facit
memoriam Junus c'o-/„'apiinam] meajn quid dixerim, serumnosos. Ecce jam hoc transacto septennio, vi-
quid feceilro, unde mansueludinem vestram exaspe- neam mihi eommissam pro posse rneo pxcolui,
raverim. Nec occurrit niihi, jiisi quod dixerunl qpi- stercora eliam circumposui •; friictum aulem quem
dam mihj quasdam litteras nje cpmposuisse advpj'- qusereliam, nop inveni. Detur- orgo mihi liberlas
sus Romanam disceptantes Ecclesiani. quas niiseram octavo anno ut hoc prineipjum verae [vere] octavai
legato vestro Lugdunensi archiepiscopo, pro cauga aggrediar, ut possim inihi sabbati~~are,dulcesfruetus
Senonensis electi. Sed cum liag apud nip reperiens coniemplationis carper-e, eLoolavseillius gaudia prae-
diligenter perlegisspm a? multa ibi pro Romana Ec- . libare. Quod -si vestra permissione id modo non
clesia, nihil epnlra Romanam Ecclesiam in Jijs scri- facio, necessitale lamen ijio oportpbit id fapere pro-
ptum inlellexi, nisi quis forte ad yoliijitalem scri- pter renovatas in me vetpri de causa regis iijimici-
ptorjs non accedens, et unam facipm castqrum elp- tias (episl."67 etl"il), ef prqpler parochianos meos
quiorum non attendens (sic in tit. epist. 222), dicat, "eontemptores verbi Dei, qui proni sunt solis teri~e-
"quod absil! aulhenliea scripta gibi invicem adver- nis inhiare, "luinquam aulem parati sursum cor
sari, et auctoritatem auetpritate impugnari • cum levare; qui neque propter tiraorem D,ei, ijeque pro-
multa dissona ibi legantur, nisi suo mpdp intelli- pter- rubprem lemporalis excomniunicationis, sacri-
ganlur, et ad sententiam scriptorjs accojjjpiodentur, legia quse perpetrant in Ecclesiis, volunt dinjjttere,
In his enim litteris, sicut mihi testis est conscieritia neG jusliliam Dei recognoscere. Per porlitorem'ergo
niea, et ipsarum tenor Jitterarum, nihil aliud in- prsesentjum quod vobis placet milii reseribite, et ^i
tendi, nisi quod propter erebras inveeliones ae petitioni mese acquiescilis, in vpsfra manu mereti-
murmurationes h adversus' Romanajn Ecclesiam, iiete, rie possint me pseudoepiscopic pro libilu suo
quibiis quotidie tinnjuut aures niese, per domnum fatigare. De csetero quidquid de me fial, obsecro vas
archiepiscopum Lugdunensem, cui consjlia vesUa per charitatem Clirisli, ul si Turoncnsis archiepi-
coriimitlilis sollicitudinem vestram volui esse pr~e- jr» scopus vel aliquis. Aurelianensis clericus pro ele-
' ctione
munitam, quatenus cum vicariis vegtris sip vestra pueri sui ad -vos veneril, non ei aurem prae-
decreta libraretis, ut EGclesia non grayarefur, et beatis' 1. Cujus dofes ut vobis bveviter ainpleelar,
eorumdem transgressor sua senteplia muUatus, persona est ignominiosa, et de inhonesla faroiliari-
aliis se corrigendi exenjplum prseberelui', et fama tate Turonensis archiepiseopi, et fratris ejus defjin-
vestra illibata servaretur. Hic siniplex (Ita ep. 189) cli, multorumque aliorum inhoneste viventium, per
oculus totuni defendit corpus illarum litterarum. urbes Franeiae turpissime diffamata. Quidam enini
"
Sed quia domno Lugduiiensi archiepispopo qusedam " concubii [eoncubi] sui e appellantes eum Fioram,
ibi verba adversa, secus Jadversadum durius, ms. c.\ multas ryihmicas cantilenas de eo composuerunt,
quam-veUet senuerunt, maximedp prinjatu Lugdu- quse a foedis adolescentibus, sicut nostis niiseriam
nensi, postpesita cpntemplalione scriptoris [ alias terrse illius, per urbes Francise in plaleis el poi«pi-
* Intelligit ppigf, .60 ad .flugoiieni Lugd. arpll» # Hujus epistolce meminit epist. 68.
t De his Galiorum conquestionibug e Hbrum etlam menljo fit epist, 66. Flopa autem
• • agit
v ,epjst.
-*" 87,
83etl09. tunc temppris erat fainosa coricubina, ut ^it dlcta
c De his conqueritur epist. 35, cpist". 66;
 *"» D. IYONIS CARNOTEKSIS EPISCOPl 88
lis eanLilanturfquas ct ipse [aliquando] canlitave, et, A1 vide epist. 240) crudelis est. Occidii enim proximum
coram se cantitari ncn erubuit. Harum unam dpmno quanlum in se est. Polesias aulem episcopalis in
Lugdunensi m testimonium misi, quam cuidam eam aedificationem debet esse non in destructionem. Et
ca-ntitanti violenter absluli. Providendo ilaque vestrse cum secundum Aposlolum quorumdam peccata ma-
honestali et Ecclesise ulilitati, nunquam eum con- nifesla sunt prsccedentia ad judicium quorumdam
sccraripermittaLis, ne Ecclesiam Dei proslibulum et subscquanlur, Symoniaea istius intrusio, quse
publicura et speluncam latronum facialis. Sciatis licet vera sit, nonduni lamen prsecedit ad judicium,
eliam quia Turonensis arciiiepiscopus eonlra inler- quoniam isla exsecrabilis negotiatio per cubicula-
dictum (epist. 66) legati veslri in Natale Domini regi rios etpedisequos (quid. cod., pedisequas; sequipe-
coronam imposuit, el ut iste episcopus fieret, hac dam ep. 60, nis. c) facta est, manifesla rclatione ad
mercede [«/., lianc mereedem] promeruit. Et ut aures vestras perveniet, nisi plantationem quam non
gciatis puerilem fuisse clcclionem, quidam etiam de planlavit Dominus stahilire pr~eproperetis, ef elcctie-
eligentibus in Natale Innocenlium in eligendo ita nem regiis precibtts, quse "idem vaient sccundum
jocatus est :' vulgare proverbium quod minse, extorlam, veslra
Eligimus puerum, puerorum festa colentes, . auctoritale coiifirmetis. Habentur enim apud nos
**quidam negotiatores credilores illius diclsc
Non nostrum morcm, secl regis jussa sequenles. rcginaec,
EPISTOLALXYIII. qui secundmn quod nobis dixerunl, exspectant par-
HOGONI, .primm sedis Lugdunensh Ecclesim episcopo, tem pecuniarum a parenlibus Joannis promissarum.
sedh apostolicm vicario, Ivo, Dei gralia Cam&- Sed referente eadem dicla regina quodam cautelse
lensis episcopus, salulem. studio ad persolvendum differuniur, donec sccurius
Lilteras vestrse palernitalis nuper aecepi invilan- post ejus consecralionem persolvantur. Quarum la-
tes me, vel quoslibet qui vellent impugnare electio- men repetundarum aclio cilo ventilabitur, si conse-
nem Joannis Aurelianensis archidiaconia, ut in Kal. cratio aliquandiu differatur. Quid vero super cle-
Martii prsesenlise vestrse se exhiberent probaturi ca- ctione a a principibus facta dieal seplima s)~nodiis,
pilula quse ei objicere voluerint, sive de Simonia quid octava, quid cselera sanclorum Patrum, quid
[duo vet. cod., Simoniaca], sive de aliis quse valeant etiam vestra inslitula clament, non esl nieum ve-
ad ejus repulsionem, quoniara non poleslis simul stram docere prudentiam. Praeterea si inira provin-
accusator esse ac judex. Sed hoc de occultis dictum ciam secundum quod instituta niajorura coiilinent,
esse novit prudentia vestra. Manifesta autem accu- lieret prima discussio, sicut necesse foret, in loco
sationc non egere testatur beatus Ambrosius (c. 5 pG ubi non limeretur temeraria liiultiludo, non dces-
•ct c. 17, can. 2, q. 1) super Epistolam ad Corin- sent accusalores, non deessent tcstes, qui pro hu-
thios, ila dieens de eo qui noverca sua inaiiifcste jusmodi negotiis non audent ad remola Ioca prodire,
abutebatur : « Judicis, inquam, non est sine accu - nec se nec sua pro incerlo exitu incerlum periculum
•satore damnare. Cognito autem opere istius, pellen- " praecipilare. Teslis est milii verax [et, ms. c.\ VCIST
dum eum de fiaternitalis coetu ccnsuit. Oumes enim tas, et amborum charitas, quia et vera dixi, et pro
crimen 34 CJUSsciebant, in qua re neque testibus veritale et cbaritale dixi, providens, quaiituni in me
opus erat neque tergiversatione aliqua poterat tegi est, et Ecclesiae utilitati et veslrse honeslaii, ne si,
crimen. J Simile quid scrihit papa Nicolaus Carolo quod absit! aliter fecerilis quam desiderant qui vos
regi t>:.< Quse Lotharius rex vester nepos operatur, sincere diligtint, lamentabililer postea illud Jeremise
accusatione non indigenl. J Manifesta quippe in eo dicant : Obscuratum est aurum, mulalus esl color
sunt.opera carnh, qam sunl fornicalio et immundilia dplimus (Thren. IV). Sciatis autem me ea quae vobis
(Gal. v). Cum ergo qua; in piioribus lilleris scripsi, mandavi, domno quoque papse mandasse (cpist. 67),
. non tantum in imiiis civitalis, sed multarum civita- et me super Iiis responsionem ejus exspeclare.
tum notitia conspicua sint, miranlur multi, quare EPISTOLA LXIX.
n
quseranlur occulta, cum ad repulsio-iem ejus qui " Ivo humilis Ecclesiee Carnolensis tninhler, GALTnRio-
nondum positus est, sola sufficiant manifesta. Cum [al., GAUTERIO] Slirpensh Ecclesice prmposito, el
enim mulia ei desint quse in examinatione consc- pusillo gregi sibi commhso, salutem el oralionum
crandi episcopi Paulus dicit necessaria, unum deesse suffragia.
ei, nobiscum bene scilis, quod cseleris enumeratis Quanlum inteliexi ex litteris ex veslra parlc mihi
per se prae cseteris necessarium idem Aposlolus nuper oblatis, graviter fert veslra fraternitas quod
commendat dicens : Oporiet episcopnm bonum ha- Lemovicensis episcopus in synodo agens, interdixit
bere testimonium ab his qui forh sunt, ne in oppro- omnibus reguiaribus clericis et regimen parochia-
brium incidat et laqueum diaboli (I Tim. n). Iste rum et confessionem poeniteniium (epist. 215). Qui
autem famam suam hactenus neglexit, quam qui reclius quidem fecisset, si omnes sacerdotcs ad re-
negligit, secundura bealuro Augusiinum (ser. 62; gularem vitam invilasset, quam regulariter viventes
~>Conjugenda est episl. 66 et 67. intelligilur, epist. 13.
h Cap. Qum Lolliarius, caus. 2, .q. 1; exstatinler d Hac de dequa
re epist. 102; vide Grat., cap. Nullus
epistolas Nicolai primi episl. 55. cumseq.,dist. 63.
e Confer locum epist. (36, ^rtasse Bertrada sub-
 S9 EPISTOL.E. — EPIST. LXXI. 90
a Dominicarum bviuro custodia penitus reroovisset; A gustactardua, inter cruentatior.es etiam spinaruin,
quibus tanto plus displicet aliena malitia, quanto inter incerla itinera nebularum, debemus perdila
longius discesserunt a sua. Hsec tamen prohibitio quserere, dispersa coliigere, quantum in nobis est
licet aliquo forsitan livore canoniei ordinis facta sordidata mundare , moniti et instructi exemplo
esse videatur, qtianto salubrior, tanlo fraternitati summi palrisfamilias, qui relictis nonaginta novem
vestrae debet esse acceptior. Yos enim eo per viam ovibus in monlibus, cenlensiniam quse perierat,
Dei expeditius inceditis [eo enim expeditius per ipse qusesivit (Luc. xx;JIatth. xvm), suo sanguine
viam Dei incedelis, ms. c.\, si alienorum criminum redemit, et ad ovile a quo aberraverat reportavit.
"
deprimentes fasciculos cum quotidianis vestrorum Ne ergo nobis tanquam pasloribus sua quserenlibus
cxcessuum lapsibus non porlelis. Hoc vero interim a summo Pastore cum nostra confusione exprobre-
ad inquisita respondeo, quia clerici regulares ab - tur : Quod perierat non qumshth, quod confractum
~hoc officionec
penitus sunt removendi, nec [in uno eral, non consolidastis (Ezech. xxxiv); nullus nos
addii. ad hoc ofiiciuni] indiscrele admovendi. Nam privatus amor, nullius quamlibet excellentis personse
si penitus removenlur, canonico ordini indigna fit favor, nulla spes commodorum, nullus timor in-
injuria, cui tanlo securius esl credenda correctio commodorum ab officii nostri inientione dimoveat,
[al., correptio] vitse aliense, quanto majoreia dili- quominus errantes ad viam revocemus, et animas
geritiam adhibuit vitse suoe corrigendte. Si vero in- propria fragilitate vel diabolica illusione deceplas,
discrete regularibus clerieis hoc onus imponitur, in defaucelupi invisibilis eripere studeaaius". Quod
quibusdam ecclesiaslica disciplina frangitur, el ipsi ideo suggero dileclioni veslrae, quia tam ex verbis
fratres qui in clauslris tanquam in castris contra Turonensium monachorum, quam ex lilteris domi-
tentaliones forfiter staliant et vincebant, cum soliad nae Adeleidis [al. domnse Adelse] venerabilis co-
"
pugnam prodeunt, in tentationibus facile superan- mitissse audivi turpissimam famam de monasterio
tur. Unde ait beatus Hieronymus : « Remotio viri Sanctse Farae, quod jam nonlocus sanctirnonialiiiHi,
eastitatis arma eollocat [al., colligas]rconslruit in sed mulierum d~emoiiialium prostibulum dicendum
melioribus caslra pudoris. J Si qui ergo sunt in est, corpora sua ad turpes usus omni generi IIOHM-
collegio vestro viri prudentes et maturi, etigne ten- num prosliluenlium. Qusequidem si corrigi nol-
tationum examinati, quibus hoe onus imponi velitis, lent, et sibi tantum mortem facerent, tolerari f»r-
ebs deducite ante prsesentiam episcopi, ut ab eo cu- sitan possent. Sed quia muilarum factse sunt la-
ras [curara ms. c.\ animarum suscipiant, sine cujus queus animarum, suggero et consulo vigilanlise
arbitrio, si memiuistis, secundum canonieas san- p vestrae, ul aul praedictas mulieres in loco suo et
ctiones, nec eriminales poenitentias quilibet presby- in suo ordine corrigatis, aut si id iieri non polest,
terpotest [al., presbyteri possunt; ita ms. c.\ in- religiosis monachis locum illum cum suis pos-
jungere, nec, peracta poenilenlia, poenilentes sacris sessionibus committere studeatis; accepta tamen
-altaribus reconciliare. Sic enim facientes, et epi- " ab eis cautione ut prsediclas mulieres sub arcta
scopali reverentise quod suum est deferetis, et cano- disciplina coerceant, et eisdem necessaria de re-
nicse institutionis nulla dispendia facietis. Qui ideo bus monasterii, quandiu vixerint, provideant. Hoc
canonici appellati estis, quod canonicas regulas vos enim modo mulliplicem fructum de bono principio
velle observare cseteris arclius devovistis. Quod vero facietis, quia etincontinentesillas mulieres adpropo-
voluislis, ut Lemovicensi episcopo aliqua super hoc silum continentise redueetis, et possessiones mona-
negotio scriberem, interim ea de causa distuli, quia steriinecessitatibussanctorum a fidelibusdcputatas,
i!le domnus ignotus est milii, ct opportunum tem- in suum slatum reformabitis, et detestabilemfamani
pus exspecto, ut de his et similibus quod ratio et religiosa monasteria malo odore conlristanlem com-
auctoritas dictaverit, inter nos viva voce dissera- pescelis et incestuosorum animas ex earum contu-
mus. .Vale. . bernio pereuntes, ab seterno interitu liberabitis.
EPISTOLA LXX. jj Quse vobis scribo, ex visceribus profero charilatis,
Ivo, humilh Ecclesim Carnotensh servus, "GALTERIO . idem mihi a vobis fieri desiderans, si me desidem
Meldensi [al., GAGTERIO Meidensium\ ephcopo, in simili periculo audieritis; in via Dei namque am-
sancla sapere et sancla facere. bulantes mutuas exhortalionum manus nobis invi-
Quoniam zelus domus Dei tepere non debet in cem porrigere debemus, ut in perventione pariter
cordibus noslris, ejusdem domus gg decorem dili- [cjuid. cod. ut in fine pariter] de manipulis (Psal.
gere, etpro eadem domo murura nos oportet oppo- cxxv) seternoium fructuum gaudeamus. Valele.
nere, ut impelus, quos super eam facit antiquus EPISTOLALXXI.
hostis, aut praecavendo propulsemus, aut si j'am in GUILLELMO [al. WILLELMO a], glorioso regi Anglorum,
cani per aliquam partem irrupit, cooperante Dei Ivo humilis Ecclesim minisler, salutem et servilium.
gralia, collectis iri unum animiviribus,excludamus. In litleris a sublimitate vestra mihi directis nuper
~Et quamvis difficiliorsit labor ruinosa reficere quam [nuper ad me direclis], mansueti, et prudentis ho-
inlegra in suo statu cuslodire, nos tanien per an- minis ingenium nolavi, cum placeret [al.-, placuerit]

a Hic sec. fuil et nequissimus, ut ait Matth. Paris. .: . -

 <M D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPI , n
dij. nllati vestrse prius a mea parvitate rationem quae-,A EPISTOLA LXXIJ-".
rere quam de me aliquid inconsulte judicare, secun- Ivo humilh GamotenshJScclesips iji.mster, G. abbali
>dum illud viri sapientis: Ne judices antequamcongno- monasterii Sancti Guandregesili [al., Wandregisili,
scas (Eccl. -).Qusesivitenimabhumililateniea_vestra al., Guandregesili], salutem in Domino,
excellentia,quarationeexsolverim {absolverim. ms. Consuluit parvitalem meam dilectio vestra ulrnm
c] NivardumdeSeptolio afiduciisetsacramenLisqui- tabulse altarium aliquando cpnsecratse, cum trans-
bussevestrse magniludini ohligaverat, cumChristiani latae fuerint, et guper noyaro struem lapidum pp-
ergaChristianos fiduciassacramenta quse sibiinvicem sitse, denuo sint eonsecraijdse. Qupd nobis ex auclo-
prajbenl, observare debeaut. Quod quidem ita con- ritate ~et ratione faciendum videtur, cum canon di-
-cedimus, silegilima vel non iliicita fueriiit [facta, cat:- Altarp si jjiotunj fuprit, epplesia dppuo con-
ms. c] sacramenta. PrsediPtus autem Nivaj*duste* secj-etur. » Qnod 36 gi ecclesis propter jnotionpm
status est roihi fidueias et saGramenta quse sublinii- , deuno pst co.nsecranda, quantp magis ipsunj ajiai~e
tati vestrse fecerat, prioribus saGramenlis fuisse qjipd nipfuro est ? Prseterea cum gigua gimllitudinem
contraria quse fecerat naluvalibus et legitirois do- Jiabeant earum j'erum quaruni gigna sunt," sicut
minis suis, de quorum manibus [jpluresv. c, maiui, fides, quse caput et fundamenlum egt gacrse religlo-
ita ms. c] susceperat hsereditaria sua beneficia, nec 3 nis, immobjlis «Jebetmanere [a/, perro&nere] in pre-
posleriora se posse observare, nisi priova [prima dejjte, sic visibile ajtare, quod figuram gcrit fidei
ms, c.\, vellet violare. Cui ratione fultus et auctori- debet pianerp jmnioliile. Et giput a fundamento fidei,
, tate consilium dedi, ut accepta de posterioribus poa- si quis motus fuerit per manus iroposiljpjjem cor-
nitentia, justa injuslis,legitimanon legitimis,priora pori Chvisti, quod est Eeclpsia, "?enojjpiliandpsest,
posterioribus sacramenta prseponeret. Quod cum si_cjnenga ajtarig fidei fypum gerens, si nipta fuerit,
mullis rationibus et auctoritatibus confirmari possit iferuro sacrjs mysleriis imbuend.a est, Nec galig gi-
da mullis pauca subnectere curavj. Jlabemus enim milis ratio egt quam quidam fralres -ypbis pbjiciujit,
in Toletano concilio ix, capitulo 1 (can. Duo mala,e_ quod altaria porlatilia \ai. poriajiijia] licefcde loco
seq. dist. 13) : < Duo mala iicet omnino cautissime ad locum moveantur, npji fajnen denuo ponsecrjji-
sint praecavenda, tamen sj necessltas ex iiis unum itur. IJaeccnjm allaria non alifer cojiseeraijjHS, nisi
-temperare epmpulerit, iioc debemus resolvere quod yel in falibus ligneis, vpl ajjquo pompefenti substta-
minori nexu noscitur obligari. J Unde [al. inde] Jorio eompacfa et firmjler siijt afti~.a, Unde licetde
Augustinus De bono conjugali (c. & et 20,jcaus. 22, Jopoad locum .porjentur \at. pbjnportentur], non
q. i): <rSiad peccatum admittondum adhibetur fides tamen de Jpco iij qijo coijsecraf a snnf moventur, A
. mirum csl si fides appellat.ur. Yerumtanaen -qua- quo gj eyulsa fuerint, sicu|;cse|tera altariadenuo sunt
•
lig.canque sit," si contra ipsam sit [al. fit. nts. e.] ponspcranda, Hsec de propogi/a ,qusestione breviter
- pejus sit, nisi cum propterea deseritur, ut ud yobis regcripsi, eadem {eis.dpm. pis. c,] ratippjbus
fldom veram legitimamqup redeatur. i Idem pt auctoritptibus prplixius ogtensurus, si opportu-
Tliarasius patriarcha (cap. 18, caus. 22, q. i) ; jium essel. Sed hsec prmJenlii» vegtrse gufiicerp sum
i Herodes observavit illicitum sacramentum , ^t . aybitralus, Yale.
periit. Petrus vero negavit cum juramentp, et EPISTOLA LXXIII.
conversus flevit, et salvalus est. » Item Hieronymus Ivo, humilh Carnolgnsis Ecclesim piinhter, BERNARDO,
snper Jeremiam lifci (Comment., c. i et c. 2, Majorh Monqsierij qbbaii, pwpierefi eug$ servi
«aus. 22, q. 2) -: t Animadvertendum quod jusjaran- boni,
dum hos habeat cbmites, veritatem, judicium atque Yerjjum quod erat iij orp mujforum auditui jiaeo
jusiitiam. Si ista defuerint, nequaquam erit jura- non inlujit gaudium, quo animadyerli-^enerale di-
-mentum, sed perjurium. » Hinc Honorius papa spendium roonasticse religionis, et speciale incom-
quosdam transpadanos episcopos vehemeuter redar- modum vestrse perturbationis. Relatum enjm e_t
guit, qui suadebant Pelro, viro glorioso, ut sacra- j. mihi quosdam e frafjijjug adversus fraternitatem
meuta quae prsebuerat Aconio rcgi patri regis Adu- yestram jnsurj-exisse, qui jiieerent curajn vohis
lubaldi frangeret, et Ariobaldo [sie vett. codd. antea conjmigsam non legijijnum haiiuisse prjnpipiupi, liis
Arlobaldo] consentirel. Ipsum vero gloriosum Pe- de causis, quod ab eo qui dicebcttur excomnjunica-
Irum accurate commendat, quia pravis sacerdoluiu tus esse, benedjelionem acceperitjs, *t subjecljonem
pevsuasionibus non acquieyil, sed sacramenta quse dpbitam metrppolitanse sedi anfe benedjctionejn pro-
Aeonio fecerat firmiter obseryavit. His et aliis hu- - miserilis, HaJjpnt fovtasse [et., forsitap; ita tns. c.J
jusmodi cognosci polest sacramenta legitima vel li- frafres isli zelum Dei, sed non secupdam scientiam
cita firmiter obseryanda; illicila vero aut esse vi- (Rom. x), pujantes quod proinotionpni abbatis fa-
tanda, aut si facta sunt, cum poenitenlia dissol- ciat episeopaiis benedictio, el non potius -frairum
venda. Aliud consilium si parochiano meo milii . communis ejepfio [abbalis projnotio an fit potius
commisso dedissem, oyem errantem non revocas- benediclione .epispopali quam fratrum eleetione],
- sem, ovi niorbidse curam quam debuerajn non im- cum {amen ipsanj benedietjpuera jconfprat Dominus
pendissem. Valete. non secundum merilum dantis, sed secundum fidem
a Huj'us epistolse meminit epist. 80.
 95 EPIST0LJ5. — EPIST. LXXIII. u
' et
piu-itatem, beneflietionem accipientis. Unde beatus A a Doniino pfsemium «ternse salutis acquiritur. Qdd
Augustinus in libro Qusestionum Yeteris Testa- ergo est disceptandum dtf benedictione abhalis, a
menti : c Dictum est a Demino in Numeris ad quocunque episcopp eam fueril consecutus, in qua
Aaron : Vos ponite nomen meum super fiiios Israel, nec iit manus imposjlio, nec consecratio (idem
ego Deus benedicam eos (Nutn. vi), ut gratiarii tra- sup. epist. 88) sed simplex oratio, in jqua accepia
dilie per ministerium ordinati transfundat liomini- vei non accepta'salus subditorum, nec niinui..
Iius, nec voluntas saeerdotis [unus v. c, dantis ob.] tur nee augetur. Novit. enim fralernitas ve-
-obesse possit aut prodesse, sed meritum benedictib- stra quam multi servi Dei in iEgypto et Paiaeslina,
nem poscentis. J Unde idem Auguslinus in libro -cselerisqfie provineiis monasleriorum palres cxsti-
-lertio De unieo baplismo : « Aliud est non Imbere terunt,-qui neGtamen liujusmodi benedictionem ab
aUquid, aliud non jure habere vel illicUe usurpare. humanoore acceperunt, quibus suliditiniliilominus
Non ideo itaque non sunt saeramenta Christi et -omnem obedientiam exhibuerunt, -nec de salute sua
Ecelesiae, quia eis illieile utuulur rion soli hseretici, propter hoc timuerunt. De cseterxi, quod calumnian-
«sed etiam omnes iniqui ct impii; sed Uli corrigendi lur non reete vos fecisse, quod anle benedietio-
sunt aut puniendi, illa vero agiioseenda et vejieranda nem « promisislis obedientiam sedi melvopolitanse.
sunla. > iLemidem ia libro contra Parmeniani episto-' B vana vei nulla calumnia est. $uomodo enim eon-
lam: s Sicutredeuntinon redditur,quodet foris habe- hexa sibi adinvicem poterunl esse membra corporis
bat,sicvenientinonrepelendumestquodforisaccepe- €hristi_nisi dispeiisatorescanonicarumvel mona&ti«
rat; » Unde consequenter intelligitur pervevsitatem carum "eongfegalionum eam obedientiam exliibeant
iiominum esse corrigendam ; sanclitatemautem sa- prselatissuis,-quam (quamvhms.c aWqualem) sibi
crameiuorum in nullo perverso esse ~\iolandain. -exbiberi volunt asubditis suis? Praeterea quse cuipa est,
-Constat enim eam in' peryersis liorolnibus et seele- " si e-xigitur quod debeluret quoddebetur exhibetur.
ratiSj sive in eis qui inlus sunt, sive in eis qui foris, TJnde Angust. ad -Simplieiaiium libro piimo :« Quis
irapoliutam et [atque ms. c\ inviolabilem penna- nonvidealiriiquilatisneminem arguiposse, quiquod
nere, sed in bonis ad praemium, in malis vero ad sibi detielur exegevit, nee eumcertc qui quod eidebe-
Judiciuin. TJnde etiam Anasiasius papa, sacramerita t~irdonm~enoIuerit?floe autem*non>essoi)ieorum qui
quae Acalius condemnatiis celebraverat, rata esse deJ~itoressiint,sedinejus cui debeluv arbilrio.»Debi-
eonllrmat, ita scribens Auastasio imperatori i « Se- tores"autem esse qui addignilates promovenlur eccle-
cunduBi Ecelesiae catliolicaeeonsuetudinem slnceris- •siasticas, promittendse obedientise lestatur concilium
simumsereuitatistusepectusagnoseal, quod nulium ~@~JToleianuni "undecimum, capitulo-2 : « Unus-
de
" his vel quos Acatius baptizavit, vel quos sacer- " '-quisque quiad gradus eeelesiastieos accessurus-est,
dotes vel levitas secundum canones ordinavit, «Ua non ante honoris consecrationem accipiat, quam
ex nbmine Acatii portio Isesionis attingat, quo for- placiti sui innodatione proraittat, ul fidem catholi-
sitanper iniquum tradita sacramenta, miifus firma cani sinceri cordis devoiione custodiens, juste etpie
esse^yideanlur. J Et infra: s Ideo ergo el hic, cu- viyere debeat, et in nullis operibus suis canonicis
jus nomeii dicmius esse reticendum, male bopa mi- «regulis contradicaf, atque ut deliitum per omnia ho-
nistrando sibi tantqm nocuit. Nam inyiolabile sa- norem atque obsequii reverentiam prsemineriti gibi
eramentum quodpereum datum estaliis, virtuterii unicuique dependat. »Ipse enim summus pontifex 3,
suae perfectioriisobtinuit1'. J Ilem AugustinuseonUa antequam conseeralionis gratiam consequatuv, con-
£criptaPetiliani : t Ut silquisque verus sacerdos , sueludines Romanae Eeclesise et decrela prsedeces-
.oportet ul non solum sacramento [«/. solo], sed sorum suorum se inviolahiliter servalurum profite-
Justitia qubque induatur, sicutscriptum est: Sacer- tur. Sfc reliqui ponlifices antc eonsecrationem exa-
" e
dotes tui indttanlur justiliam (Psal. cxxxi). Qui au- minantur, omnem veterum morum honestatem et
tem solo saeramento sacerdos esl, sieut fuit ponli- •dcbitam obedienliam se exhibituros suis ordinato-
fex Caiphas, persecutor unius et yerissimi sacerdo- TJ ] ribus poliicentur. Cum enim humiliias sola, quae
-comesest obedienti», digna sit exaltari, sicut su-
tis, quamvis ipse non sit verax, quod. dat tamen
"verum est, si non det suum, sed Dei. > Sacerdotii perbia dejiei, nbn peccat abbas sl profiletuf ore,
"
auteni ordinem, sicut dipit idejn Augustinus in libro -quod semper debet in eorde habere, el, cum oppor •
De liono conjugaii, qui semel accpperint, nojj pri- tunum fuerit, exhiberc in opere. Non ergo hujiis
modi perturbatores et perturbati otiose et curiose
"vantur, licet aliqui pro aliquibus culpis ab officio
removeantur. Ad ultimum, diyina sacramenta talia agentes, tion intetligenies qum loquuniur, neque de
~sunt quibus affirmant (JTIIM. i), inutilibus scrutiniis suis,
unicuique, quali corde accesserit, gicut dicit
"et vanis susurriis (sic veti. codd.J fraternitatem ve-
"Augustinug in, Dialogo contva Petiljanum. Et hsec
- qui'dem diota sunt de "sacvamentis ecclesiasticis , stram a SabbatcTcordis expellant, vel a suscepta
sine quibus Chrisliana conversatio non dicitur, nec obedientia vos quanlalibet tempeslale removeant, et

_ e Sacranienta in bonis et malis aeque valent,
epist. 236, in fine.
i Hbc latius referlurjn c. 8, disl. 19.
c Aliud esse in electo episcopo erga suumprihia-
4erii scribit epist. 60, et 66, supr.
d Idem scribit epist 60 ex libr^ cui titulijs Diurni.
e Morum deest in jns. c.
 9S D. 1Y0N1S CARNOTENSIS EPISCOPI 86
cadat super vos illa Iiostilis irrisio : Hic homo cw- j !_itaque tibi respondeo, consulens ut non transgre-
pil mdificare, et non potuit consumtnare (Luc xiv). diaris terminos antiquos, tevminos quos posuevunt
Novit enim vestra diligentia quia ad hoc potissi- patres tui. Aliter [Quid si taliter] namque innocen-
mum antiquus hostis invigilat, ut quieiem servo- tiam defendere, est innocentiam perdere * mono-
rum Dei interrumpat, et cum inlerrupeiit, vasa sibi macbiam enim et fervi calidi examinationem uec
ablala restituat, etrestituta anliquis el novis sordir consuetudo ecclesiaslica in discutiendis causis ec-
bus vehenientius inficiat. Mulliformes igitur ejus in- clesiastieis vecipit, neccanonicaauctovilas insfituit.
sidias calliditate serpentis advertite, et murmurato- Unde Nicolaus in causa regis Lotharii et Theber-
rum molestias<iolumbina simplicitate supportate, et gaec de falsis criminibus impelitse: i Monoma-
taroen, quanlum in vobis est, justam eis murmu- chiam in legem non assumimus, quam praeeeptam
randi eausam auferte, ne, sicul aiunt, res raonasle- .esse non reperimus; cum hsec elhujusmodi seclan-
rii vestra incuria dilabantur, et solila fratrum sub- tes, "Deum solummpdo' tentare videanlur. > Dicit
sidia minuantur. Quod si forte per aliquamcorporis autem [enim ms.] Auguslinus in libro Quaestionum
imbeciUitatem [solus v. c Fab. ineommodilatem.] super Genesim : « Quando habet homo quod faciat,
vel supernse contemplationis sludium ad hoc minus aon debet tentare Deum suum. J Inde etiam ita
sufficitis, sunt vobiscum viri prudentes, vobiscum J3 scripsit Alexander II papa Ramuldo [«/. Rimaldo,
uno spiritu gradientes, quibus poteslis partem veslri vel Raymaldo; referlurca, super caus. 2, dist. il\
oneris imponere; vos autem liberius et ideo uberius Cuniano episcopo : « Super causa Gislandi-presby-
dulcedinem superuae contemplalionis gustare, et in teri tui de morte episcopi sui praedecessoris tui in-
tempore verlii annonam conservis ministrare Non famali inmediumconsuluimus.Itaquecircum aslan-
liomini ignoranti \al. hsec ig., ita ins. c] scribo, tium omnium fralrum assensu unanimi tuse dile-
sed admonitam volo esse charitatem vestram, ne clioni rcscribimus, prsefalum Gislandum [presbyium
tempestas apud vos orta offendiculum liat \al. fa- ms. c\ ante te prsesentandum, ubi, si certi accusato-
ciat] infirmisaut scandalum, qui occasionem quae- res defuerint, tunc diclante justilia, sine omnicon-
rentes incurrunt illud problema Salomonis : qui ti- troversia presbyter qusecunque ob hoc injusle ami-
met ventum, nanquam seininal: et qui considerat nu- sit, ac sacerdotium et infegra accipiat beneficia,
bes, nunquam melit (Eccles. xi). Auferle igilur purgationem tamen antea [ul. ante te] duobus sibi
.omnibus infirmis vel invidis occasionem sanclum sacerdolibus junclis, ubi accusalor cessaverit euna-
propositum blaspheniandi, vel arclam vitse viana non dem ex se prsebere tuo commillimus arbilrio. Vul-
.aggrediendi, ne increpando dicalur vobis per pro- garem a denique Iegem ac nulla canonica sanctione
phetam a Domino: Quod perierat non qumshth, fullam [a nulla canonica sanclione fultam legem ms.
<juod infirmum fuerat [al. eral]\non consotidasth, c\, fervenlis scilicet sive fvigidse aquse ignitique
quod confractum non colligasiis (Exech. xxxiv). Quod fevvi CQiilaclum,aulcujuslibet populavis inventionis,
averlat a sanctitate veslra, qui aniniam suam pro (quia fabricante liaec sunt omnino ficta invidia) nec
nobis posuit, et ut pro fratribus animas noslras po- ipsum exhibere, nec aliquomodo te volumus postu-
neremus verbo monuit, et exemplo declaravit. Yale. Jave, imo apostolica auctoritate prohibemus firmis-
EPISTOLA LXXIV. si;ne[a/. severissime]. slnde eliamStephanusY [al.
- Ivo , Dei
gratia , Carnolensh Ecclesim minhter, Sylvesler, 2 ms. c.\ papa dicil Lamberlo [Luitberto,
H~LDEBERTO Cenomanensi ephcopo, in iribuialione iiis. c.\ cpiscopo Magontino E: f Ferri candenlis vel
tblerantiam, in toleranlia perseverantiam. , aquse ferventis examinalione confessionem cxlorqueri
. Quanlum ex tenore litterarum tuarum » perpendi, a quolibet, sacrimon censuerunt canones, et.quod .
ad suggeslionem aemulorum luorum de proditione sanctorum Palrum documenlosancilum nori esl, su-
Cennmanicae urbis nuper facfa insimularete molitur perstitiosa adinventionenon estpraesumendum. Spon-
regis Anglorum metuenda severitas, nulla adversum tauea enim confessione vel testium approbatione pu-
le legitima accusatione prolata, sed pravnrum de- D blicala delicta, habito prse oculis Dei timore, com-
latione conjecturarum divinationibus palliata, et missa suntregimini judicare: occulla veroet ineognila
cum paratus sis ad perliciendampurgationem legi- illiussunt judicio reiinquenda, qui solus novitcorda
timam, non aliter vult te hujus proditionis immu- filiorumhominum. i 38PIuralibiperscripsissemsu-
nem credere, nisi ignili ferri examinatione demon-- per his, si licuisset. Tuitaque his et aliis auctoritati-
stres innocentiam tuam. Consulis itaque humiliia- bus Pafrum undique munitus viriliter age, et nede^e
lem meam ulruni libi bene conseius pro conser- aliis praebeas exemplum futuris et prsesentibus rib-
vanda integritate famse tuse, et recuperaiida regis citurum. Si enim aliquid contra juslitiam pateris,
gralia debeas voluntaii ejus acquiescere, an quseli- de tribulatione purgaberis, et pr.obaberis, deque
bel adversa nati, ut non recedas ab ordine : breviter probatione misericordiam consequeris. Yale,

a Exstat hujus Hildeberti epist. 19 qua conqueri- berqmrefertur a Grat. in cap. MonomueMam,caus.-2,
tur de saevitia regis Anglorum. q. d5.
h Confer epist. 205. In c.Mennam. caus.,2, q.i etGveg. lib. n_ ep. 8.
c Infra Tewergee, ep. 205 al. Tecbergce^A Tie- e Cap. Consuluisii. cau. 2, C, u, 4,
97 EPISTOLJL '- EPIST. LXXVII. . 98
EPISTOLA LXXV. - j Lmanus imponenda esl, si id ad prsesens ad plenuia
Ivo, Dei gratia'Carnotensh ephcopus, Joanni eadem deprchendere non valetis, differendum mihi hoc ne-
gratia Aurelianensium episcopo, salutem °. golium usque ad fuluram synodum videtur, ut lunc
Quod licenliam postulavi a domno papa Putuar evidenlius discutianluv et eligenlium sludia et ele-
-Gensem dominam [Adeliciam epist. 76] el mililes 'Ctorum merita. De csetero AdT.ciam (epist. 75) Pu-
ejus excommunicandi, magna et manifesla mecom- teacensem dominam et Hugonem fiiiuro ejus (epist.
pulit necessilas pro interminatis injuriis Carnotensi 111 et 112) cuin cseleris adjutoiibus suis propler
Ecclesise ab eis frequenter illatis, et ab Aurelianensi tyrannidem quam in nos exercent, ex aucloritale
Ecclesia nondum emendalis. Ad quod eliani nunc .apostolica a nobis excommunicatos precando insi-
Jabovare videntur qui pro vobis scripserunt, ad libi- slimus, ct insistendo precamur, ut vos quoque ex-
tum suum interpretanteslitteras domni papae, sen- communicetis, aulroale invasa nobis reslitui facia-
suni suum non aplanles ejus voluntati, sed insidias ' tis. Sic enim antiquilus csi jnstitutum, et nuper in
facientes grammalicae positioni, tanquam et ipsi Avernensi \in solo v. c. Pul. Nivernensi] conciliq
qui litteras apostolicas scripserunt, non fuerinl omniuni episcoporura qui aderant, consensu con-
grammatici. Quando enim dixit, ut confirmaretis firniatuin, ut ab uno episcopo quemlibel pro in-
sentenliam nostiam canonice dictalam in prsedictam 3 juriis ecclesiaslicis excommunicatum, vicini quoque
domnam, jam dixerat esse parochianam veslram, et cpiscopi excommunicent (infra epist. 111 et 120).
tanien dedif £arnolensi Ecclesise licenliam excom- Quod si causatur injusle se excommunicatam, ve-
municandi eam pro suis injuriis. Caiionicuin [al. ca- niat ad Ecclesiam cui calumniam facit, e( a qua
nonice, iiu ms. c.\ ilaque est eam excommunicare nuliam injuriam pertulit; audiet Deo juvante \cod.
admonilam, el scepe vocatam, et non resipiscentem Put. Deo annuenle] jiistam se accepisse sententiam.
Satanse tradere, cuni illa potestas hoc concesserit, Apostolica aulem auctorilate a nobis eam esse ex-
cujusestde omnijersona et de omni Ecclesiaju- communicatam, exemplar apostolicarum Jitlerarum
dicare (episl. 78). Rogo itaque et moneo ul implea- quod vobis transmisi, declarabit. Valete.
tis prseceptum quod aecepistis, quia et ego ad prse- EPISTOLA LXXVH.
sens non privabor apostolico muuere quod accepi. Ivo, Dei gratia [humilis Ecclesim Camotensis mini-
Quod autem offertis mihi eam ad justitiam in capi- sler, HOGO.NI Belvacensis Ecclesim decano, et
lulo Aurelianensi, vos ipse [unus cod. ipsi] scitis cmleris fratribus ejusdem Ecclesim, salulem in
non esse canonicum: quia honor quem conlra ca- Domino.
nones invadit, Carnotensis Ecclesise est, in qua molendino quod Ecclesise veslrse [nostra?, sns,
" De
ohluiici omnem justitiam, et adhuc offero. Sed ipsa c.\ ab episcopo ejusdem molendini constructore est
omniuo refugit, quia injuslam se novit habere ca- donatum et non lantum tricenaria ususcapione
lumniam.Debet autem nosse vestra fralernilas quod [«/.-usucaplione, in nonnullh vox usus deesl\ quiete
[al. quia], (epist. 184; Grat. can. 3, q. 6) quaeque possessum, sed etiam vestrorum privilegiorum au-
negotia in locis inquibus ovla sunl, primum sunt ctoritate firmatum; nunc vero impedimentis pon-
discutienda. Yalete. liumet tinclorumsordiliusimpedilum, molendi anii-
EPISTOLA LXXYI. sit officium, juslam el omni ratione subnixam caa-
DAIMBERTO, Dei gratia Senonensium archiephcopo, sam habere videmini, et maxime adversus episco-
Ivo, humilis sacerdos, salulem et debitam reveren- puiri, qui non solum debet suis lemporibus illicita
tiam. non palrare, sed eliam ab anlecessoribus suis illicite
, Quoniam [unus v. c quando] ex antiqua insti- palrata corrigere. Sic enim scribit papa Gelasius
tulione provincialem syuodum celebrare vestra sol- Cresconio et Mesaliae [Massalae, uis. c.\ episcopis
licitudo disposuit, in qua ad correclioneni pravorum {cap.DecessoriHn.caus. 25, q. 2): t Decessorumstatuta
promulgauda sunt inslituta apostolica et canonica, sicut legitima etjusta successorem convenit custo-
'
parvitatem meam quaro invitatis, licet minus uti- r. direita debetetiammalefacta corrigere. J Ideo nunc
-lero, subtraliere nec volo nec debeo, si tamen divina est sufficiens ralio quod dicit episcopus, praecepto
. misevalio Ubevtatem mihi conservavcrit et sospita- .suo nullum impedimenlum illatum fuisse molendi-
tem. Per quamcunque autem viam eadem divina no, quominus officiumsuura faceret, uisi ipse eos
miseralio veuire me coneesserit, ante aliquot dies qui impediunt pro poleslale sui officii removeat ab
praemando vobis ut in loco competenli quam secu- impedimento. Sicut enim scribil Joannes YHI papa
liorem conductum poteritis mihi transmittalis. De Ludovico imperatori (epist. 100):« Facientis culpam
elecliorie autem Nivernensium, in qua se studia par- habet, qui quod polest corrigere, negligil emen-
-.tium [al. vota partium] diviserunt, ex institutione dare. J Quod si episcopus hoc a sua potestale re-
Patrum instructam credo esse prudentiam vestram moveve conaluv, legat sententiam [al. lcgatur sen-
ut illum modis omnibus -praeferatis, qui majoribus tenlia] deconcilio Gelasii papae.Dicit cnim [cap.P/a-
sludiis juvatur et meritis h. Sed quia nemini cito cuil, caus. 16. q. 5):«Placuit liuic sanclse acmagnse-
a In aliquot vett. codd, caput sequens praefigitur : h Nicsen. conc. c. 6, et Antioch.c. 19; Leo papa
Quod sedis apostolicae licentia alterius parochia epist. 82; vide Grat. disL. 61 el 65.
num exeommunicare liceat, confer eum iineepist. 60.
 99 b. IVONIS CARNOTENSIS EPISOOPI ifiO
que synodd, ut res vel pvivilegia quse Dei Ecclesiis A nerii quondam BonaevaUis[ai. Ronsevalensis, ita
ex longa consuetudine perlinent, sivP a divse recof- ms. c\ moiiauhi.' Quorum relatione audita valde do-
daiibnis impevatovibus, sive ab aliis Dei culloribus luimus, procul dubiP scientes, quia Satanas expelivit
in scriplis donaLa, et ab eis per annos triginta pos- vos, et limentes ne ista occasione vos invicem
sessa sunt, nequaquam removeanlur » a poteslate mordcatis et comedatis, et invicem consumatis [unus
praesulum eorum qusecunque ssecularis persbna per cod. consumamini]; Yocato iiaque ad nos abbate
potestatem eis subtrahat, aut per argumenta qriselH Bonaevallis [Bonaevallensis, ms. c.\ monasterii, et
bet \al. hrgumenturo ^nodlibef] ahferat; sed sint omnia cbnvbcatis quibusdam de melioribus Ecclesiae no-
in potestale ac jussu praesulis Ecclesiae, qusecunque stfsfefratribus diligeiiter investigavimus, ulrum prae-
intra trigihta annovum Spatium ab EfcclesiispoSsessa dictuS frater, vel in clericali ordine, velin monastico
gg> fuisse noscuntuf. Quisquis igituv [evgo clerico- aliqtia notabilis apparuisset infamia. Bonum ergo ei
runi, vel] ssecularium contra praesentem definitio- [ejus, IHS.c.\ festimonium in omni aetate et ordine
nem egerit, tanquam sacrilegus judicetur : et dofiee Comperimus. Hoc solum abbas et monachi objece-
se correxerit, et Ecclesise propria privilegia, seu res runt quod siue licenlia fratrum a monasterio disces-
restituerit, anathema sit. » Item de eodem papa Ni- seiif. Sed hujus diseessionis' causam et per nos
COlausAdoni Yiennensi archiepiscopo : l~ «De rebuS B scienleS, et per alios subtilius inquirentes, cogno-
quse semel Deo contribulse atque dedicalae sunt, Pt vimus, quia eo lemporequo discessit, magna iu eo
postea Suli occasionP concessionis principum a qui- monaslerio perturbatio fuit, quam etiam abbas
busdam invaduntur atque diripiunlur, sancimus ut ejusdem loci ferre non valenS, ad majus monaste-
prius consulto priucipe [consulatis principem] ad rium, in quO ad conversionem venerat, necessitafe
fesecandam tainpvaesumplivam faciionPm, et cogno- compulsus rediil. Caus&ni auteni prbpter quarfi ab-
sCeHdum utrum illius sit coucessio, iin invasoris bas disceSsit, propter revei~eiiti&irimouastici ordinis
prsesumptio. Quod si principis inordinati fuerit lar- hielius est silere quam revelare. Quapropter ill&dis-
gitio, et ipse sit princeps pro Pmendatione redar* cessiO, quse illi fratri et multis aliis pie sentienti-
guendus. Si autem invasoris declaratur prsesumptio, bus visa est in melius mutatio, nullum nobis vide-
Usque ad emendationem excommunicationis siLvin- lur ei facere praejudiciuni [unus cod. nulluni eju~>
dicta coercenduS. i Oppositio vero annuse posses- videtuV inipedimentuni], si vola omnium vestrairi
slonis seCifndum consuetudincm Suaecivitalis, sive vel meliorum in eo conveniant, et mores monastico
obligatio episcopi qua se promisit observalurum i-egimini non congruebtes imgediarit, maxime cum
consuetudiiies ejusdem Civrtalis, sive turbrilenla summus pontifex (epist. 7S), cujus eSt de Omni per-
~conj~~S'atipfact~ecomniuniPnis nihil praejudieant le- L sona et de omni Ecclesia judicare, eunl abhbc vin-
gibus ccclesiasticis. Pacta eninJ el Gonstitutiones [al. Culoabsolverit, Missas" etiam ab eo audierif, et in
consuetudiiies] vet Pliaiti juramehta qnse sunt con- omnibus sacramenlis ecclesiasticis coram religiosls
tra leges canoriicas Pt auctOrilates sancLortim Pa- personis ssepe communicaverit. Quapropter si aUa
trtsro, sicttt voSipsi beiie nosfis, nullitis sunt mP- quse canonicis iristitulis contraria sinf iri eo repef ta
mehti. Dicit eilim p&pa ZOiimuS Narbenensis [Nar- non fucrint, rogarous el monenius iit in eo charlta-
"bonensibiis ins. t.\ : « COritra stalirta Patrum aliqaid tem cenfirmetis, Pt ad pacis compagem festinanter
coucedefe [at. condefe teg. hl c Contra taus. 25, rpdire studeatis. Hahemus eilim pfae manibus reli-
17.I] vel niutare, hec liujuS quidem sedis potesl au- giosorum exempla vifovum , qui vplictis probabili
ctoritas. Quod si adversus canorium fOfmSS'ftliquid causa monasleriis suis, ad Cluniacense monasteriuiH
vobis jiidicatriiri fuerit, si vobis viSum fuerit, appel- (Pp. 41). vel ad alia monaSteria secesserunt, vel
labilisaudienliain eOfuMjtfdicum, qui apud vOSnia- etiam ad ecclesiasticas flignitates vel monasleriorum
jPris viderilur Psse aiicfPritatiS, sive apud vestrum curas * sine Pmni repulsione' [repulsa] ascenderuut.
mefcropolltamim, sive aphd legatum Romanum. Post Ex quibus duo de monasterio Crucis, litlerati et re-
apppliationero Vero inffst quinque dieS postulabilis liglosi, GuimunduS et RoUertus, alter ad episeopa*
litteras ab eO a qdo appellatum est (Pp. 220, c. Si lum d AversPnsem, alter ad gubernationem mona-
quh ciim se(J. catis. 2, q. 6), adeum ad quem appel- sterii Sancti Laurentii Avetsensis, auctofitate apo-
latuni est, ut diem utrique parti Constituat, In quo . stolica assumpfi sunt. Arnulftfs [unus, Ernulfus]
cauSam veslram judiciali senteritia terminari prseei- BelvaPensis monasterii Sancti SimphPrlaiil mona-
piat. Valete. chus, vir prudens et religifesus, simili de eausa feli-
EPISTOLA LXXVIII. cto monsfsterio, nuneCantus(riensemonasfei'ium re-
Ivo, Cafnoiensh Ecclesimhumilh minister, monachh git. Sic et multi alii. Valete.
Dolensis mofiasterii, unanhnes habiiare in domo. EPISTOLA LXXIX.
Yeniehtes ad nos quidam de vestro monasterio di~- Ivo, Dei gralia Garnoiensh e/Jiscopas. GuiiEiiius
VfersasentieiitCs, notifieaverunt nbbis dissensienem [al. VILELMDS] Parisiensh, JOAKKES Aurelianensis,
qiik. inter vos"dfta est de electione fralris vestri Ber- GALTERIHS[GAUTEMUS]Meldensh', HCMBALDUS
a -Deestiii mS. c. sicut et in decretb. tom. IH Epislol. SUmmor. pontific.
h Cap. De rebus, Causa 12, q. 2; exstat inter epi- 0 Ita -vett. codd.; vide nof. ms. c
gtolas Nicolai napse I ad Odonem archiepisc, ep. S9, ' "* Sic expluribus ahliquit: libris.
 "
101 EPiSTOLJL — EPIST. LXXX. 1«
Antissiodomtsis, PHILIPPOTreeassino episbopo, sa- A _. novani struero lapidum positse, denuC sint conse—
tuiem. cfandse. Quod nobis ex auetoritate el ratione fa-
Congregatis in Stampensi CoriciliOmulta ^super" ciendum videtur, cftm canon dicat *: <fAltafe si
[al. de frat,] frateriritate tua licet ingratis auditori- motum fuefif,- ecclesia denuo corisecretur. i Qued
bus nobis relata sunt,de quibus valde inlrati siimus.- si Ecclesia propter.motionem solius altaris' denub
quoniam et auribris piorum [al. proborum] sunt est consecranda. quanto magis ipsum altare quod
onerosa, et ordini tuo si vera sunt periculosa; de motum est ? Praeterea cum signa similitudinem ha-
quibus -quia eadem legati lui retulbrUnt, Vel VefeVre beant earum rerum, quarum Signa sunt, sicut fides,
poterunt, interim silere decrevimus. Sed,-quia adjcOn- quse caput et fundamenlum est s&crse"religionis, im -
cilium vocatus \al, invitatUs] nPn Venisli, nPC lega- -mobilis debetmanere in credente, sicvisibile altare,
tum, neclegitimam excusalionem Scriplo vel dicto quod figuram gerit fidei, debet manere iulmobiler-Et
pro te misisti [unus cod, prseraisisti], pOtuisSeniuS sicut a fundamento iidei, Si quis motus fuferil, per
in te canonicam dedisse senlenliam/ Non eniin me- manus impositionerii, corpori Christij
quod est J8c-
Uim mortis aut cruoiatus suspicionem iitferendi, sed elesia,reconciliandus est; sic mensa altaVls lidPi
prsesentem tantum secundum leges (/. ix, d. Qtwd typum.gerenSj si motafuerit, iterum sftcfis inyste^
met. cau.) pro legitima excusatione accipimus, ubi B riis imbuenda est. Nec similis saiis est ralio,
quam'
iter anticipave vel circuire nullse angusliae prohibue- quidam fratres vobis olijieiunf, quod altaria' pofta-
rinl [prohibuerant]. Prseterpa quidam coniemptus tilia \al. portabilia], licetdeloco ad loctifii Movean-
in Jitteris luis notari poluit, quod net eomen me- titr, non tamen dcnuo COuseerantur [vel moneanlus'
tropolitani, sicut in littevis e&cusaloriis a fieri solet, n-1. d. conseeramus]. Baec-enini altaria non aliter
iuterposuisti, nec ad etim aliqua excusatOria vcrba eonseeraniiis, nisi vel in labulis ligneis, vPl in ali-
direxisti. Nos antem misericovdise magis intenti quo competenli substralorio compacts Pl firmituS
quam judieio, inducias tibi a domno metropolitano \al. fivmitev. ita ms. e.\ sint afiixa. Unde licet de"
impetravimus usque ad Dominicam proximafn ante- loco ad locum portentrtf, non tameh fie locoin quo
Natalem Domini, quando futura est consecratio Ni- conseCrata sunt, movgnluf; a quo si avulsa [veh
vernenSis .episPopi. Monendo itaque niitndamds et evulsa ms. c.] fuerint, sicut cseteva altaria demiS
mandando mpnemifs ut tunc prteseritianl tuam re- sunt consecranda. Hsecde mofione altafis. Deparie-
mota omni excusatierte doninp niPtropoliiaftb exhi- tibuS vefo si restfturentur,- quare salibus tantum
beas, satisfactufus deobjeetis. Quod si adesse ne- sint exorcizandi et non cSnsecrandi,- fatio nobis in-
glexeris, amPdo nOn erit culpst riostra, si pro mise- vPstiganda : ad qdod nobis necesSariunl videtur [Vi-
ricordia 4® .udieiuni suSeeperis.- Nec enirii tibi fi- C '
deLur, ms. c.]s utpririium afleridanius forinamtem-
mendum erit de vieeeomile. qui de sP et db filio suo, pli invisibilis, ut Cuiri esi-postea coriferrb possimus
et omnibus suis Mnnefii tibi securMtem in pvsesen- figurain lempli Visibilis. Dicit enihi Aposttflus : Dei
tia totius coucilii promisit. Vale. agriculiura estis, Dei mdificatio eslis, ego ut sapielts
EPISTOLA LXXX. architeclus fundamentum -posui (I Cor. m), funda-
Ivo, Dei grdtia Garnoiensts Ecclesice initihtei', "Vui- mentuni hoc, ut Sdplii [sieuf, ms.- c.\ diximuS, intPI-
'
IELJJP \al. GurtELMp],Fhcatiensis monasHerii ab- liglmuS fidem,-cui sUperpOiTUiiturbPna! bjiera. qtii-
bati, orationum munas muiuum el devoium sitvi- bus probatur dilectio Dei, ct proximi, lanqifam pa-
Iium rietes spiritualis sedificii.His offlriibus superadditlu*
De mPtipne altaris vel parietum eeclesiae,- utrrim vice lecti, celsitudo spei; quse pfocedil penetrando
iteranda sit cbnseeratio, vel nbn" Iterarida, nihil usqoe adinteriora velaminis". Scriptum est autem ab
scviptum in antiquis regulis reperi. - Iu collectiOni- ebdem Apostplp : Sine fide impossibile esl platere
bus \cod. Put. collationibus] autem Brirchardi "Wor- Deo (Hebr. xi)«-Fides ergo Si evellatur, tota aedifi-
macerisis episcopi, ex concilio Meldeflsi capitulo catid spifilualis prOcul dubio dbstruitur. RelfqUa
quinto ifa seripfum reperituv h « Altave si motum i,; vero aedificatio, si aliqua vetusfate attefilur, aliqug
fuerit, ecclesia denub eonsecretur : pariefes vero~Si laesione minuilur, sactttriieBts fidei heqfiftquam it£-
raoli fuerint, et non altare, sdlibus tantum exoVci- Vantur; Sed lanfum quod mapularum est, aspefitafe
zentur. » Hoc capituluin si dUigentPr attendafuf, ad poenflenfiae et comphnctlonis lacrymis emundatur.
omnes'inquisifiones veslras respondet, et qnia de Securidum ergo hanc similitudinem', inoto altaVi,
molione altaTis irionacliis Saneti Wandregisili \dl. quod figufsro gerif fidei sicutdictum est, tofaEcele-
leg. GuaridregisIU] rationes quas potui, aliquaudb gia cbnsec¥aiida' esf, quse corrupta fide tofa deSEru-
reddidi, easdem religioni vbstrae scribere curavi, cta est. Slotis vero parietibus sbla aqua ef salibus,
quibus ita scripsi (episl. 71) : Consulmt parvitateiri tanquarii poeitilenlise sacramenti^ refPrmanda est.
meam vestra' dSectio, utrum tabulae altarium ali-' Novit enim prudentia vPfStra,qMa sic orat Ecclesia
quaudo cousecratse, cuffl trauslatse fuerinf, et supef uf quod in mantffaetis feniplis agitur. hoc in nobis

." Unus eod. vxcusatiorih; ita exensatoria sacrs"* Brocardus,,ut decretaliura lib. iv, tit. k.
menta dixil epist. 18. c Cai. Si molum 18, de consecr. disl. 1, add€
i Extat-in decrelo Burch. lib. m, c. 11, ex de- tit. XL, De cons. eccl. vel altar. lib. m, Decretal,
crelis Higini papse, c. &. Ab aliis^utem.appellatur
i03 D.. IYONIS.CARNOTENSIS EPISCOPI 104
spiritualiter impleatur, quatenus per cultum visibi- fl libi videtur ejus conservatio,- licentiam ei. salvandi
liumjsacrameiitprum provocemurad aguitionem [al. animam suam in alio monasterio concedas^ et hoc
eogrlitionem, dla ms. c\ et amorem invisibilium mihi ad prsesens rescrihas. Jta enim lieri polerit ut et
"edificiorum. Possent de his observationibus cum. frater renovalis moribus meliorelur, et anima ejus
his quae dicla sunt plura dici, sed hocputo sufficere de manu tua non requiratur. Vale. '
prudentiae vestrse, quse novit de minimis maxima, . - EPISTOLA LXXXIII. _ , \
depaucis plura conjiceve. Yale, Reverendh hi Chrisio frairibus dimcesh Remensis
EPISTOLA LXXXI. ephcoph, Ivo, humilis Carnolensium Ecclesim tiii-
PASCHALI summo ponlifici, Ivo, humilis Ecclesim Car- - nhler, salulem in Domino.
notensh tninhter, debiiam obedienliam cum fideli , Litteras a metropolitano vestro ad vos directas
oralionum obsequio. -. vidimus el legimus (ep. 85) et quam asperis et mi-
Palernitatem vestram apostolici cuhninis gradum nacibus verbis sit usus diclator carum, credo quia
ascendisse, et in locum beatse [bonse, ms. c.\ me- meminit prudentia vestra. Sed quidquid niinarum
morise papse Drbani successisse, nostra pavvitas gra- vel contumeliarum intentent liiterse illse, vestrum
-tulalur, et summse providentise gralias inde refe- est tam pro vobis quam pro confratre vestro Sues-
" sionensi episcopo pondus earum animadvertere, et
rens, ut de bonis principiis meliores exilus prove-
niant, pro modulo suo Deum quotidianis orationi- in periculo ejus periculum vestrum studiose prseca-
bus deprecatur. Credimus enim religionem veslram vere. Si enim concessum fuerit, ut metropoUtanus
zelum Dei hactenus habuisse, et decorem domus in Ecclesiis coniprovinclalibus (Graiian. cau. 9, q. 3)
-Dei non ficte dilexisse. Unde postquam palernitatem absque consensu [concessu, ms. c ] episcoporum,
vestram vicem apostolici gradus accepisse cognovi- qui eis praesunt, quidquid voluerit, valeat imperare,
mus, summum desiderium nostrum fuit,ut perpvo- clericos earumdem judicare, vel ab olficio suo'su-
priam personam adircmus praesentiam vestram, nisi spendere, dignitafi episcoporum indignaUet violen-
nos relinuisset periculum molestise corporalis, quod lia, et auctoritati sanctorum Patrum ruinosa injuria
ineundo facile incurreremus de nobis vera fatendp, [sotus cod. Put. calumniosa injuria]. Rogatu itaque
vel periculum lapsus animse quod nobis immineret coiifratris vesfri Suessionensis [al. Suessionis] epi-
vcranegando. Sic enim Pctrus Christum negasse scopi, ex communi debilo charitatis hortamur ve.
dicitur, non quod negaret Christura esse Christum, slram reverentiam, ut liujusmodi incoeplis manus
sed quia negavit Cliristi se -esse discipulum. Milto oJnias extendalis, el tantos iropelus canonicse aucto-
itaque interim vobis fratrem istum praesentium por- r. ritatis ariete repellatis. Habetis eniiu in Heplalico,
tilorem, queni rogo ut vice mea familiarem liabea^ quia in contentione duorum, qui ad alterius pudenda
tis, et in his quse salubriter et utiliter- reverentise manum miserit, lapidibus obruatur (Deuler. xxv,
vestise suggesserit, lanquam "meipsum audialis. videnotas). Quod quid.est aliud dicere, nisi qui in
Valete. ' ". aliqua disceplaliohe in aliquem convitiosa verba pro-.
EPISTOLA LXXXII. tulerit, ab omnibus duriter argualur. Quandiu enlm
Ivo, Dei gratia'Carnolensh Ecclestm minhier, GAU- Suessionenses parali sunt in capilulo suo per epi-
. XRIDOVindocinensh monasterii abbati, salutem. scopum suum canonice satisfacere, nemo cis debet
. Quidam frater monasterii tui nomine Daniel ad hseresis aut sacrilegii crimen imponere, et ipsi cle-
nos veniens graviter conquestus est a tua fraterni- jvici vel eorum episcopus, si canonica sevvatur au-
tale se inordinate et miserabiliter multolies tracta* ctoritas, nisi canonice satisfactum fuevit, eis de
tum tam contumeliisverborum quam injuriis vcr- objecta pev scriptum infamia nullatenus debent ad
berura, et qualem te in se expertus cst, aalem le objecta [unus cod. debent objectis] respondere. Et
exislere iif omnes, aut pene omnes pronunliat. cum ea quse a me scripta sunt multis auctorilatibus
Tlnde nioneo ^fraternitatem tuam qualenus zelum possint muniri, pauca de multis subnecteve euvavi,
tuum ita roodifices, ut nec tumori parcas, nec.in sa- D non ad dpcendura vos, sed ad eommonefacieiidum.
nas parles ferrum mittas, et quos corripis cum cha- Dicit enimJ~ealus Augustinus : * Qui maledicto vel
rltate corripias, et quibus parcis cum charitale par« criminis objectu aliquem laesit, studeat ex ore«odem
cas. Nostienira quiacum unusprophetarumligna coe- proferremedicamenta undeprotulitvuhiera. i Alio-
dens 41 immoderale percuteret, ferrum de mani- quin secuudum papam Fabianum, qui non pvobaye-
bus a prosilivifde manubrio, et unum defiliis pro- rit quod ohjecit, poenam quam intulit, ipse patiatur
phetarum occidit. Sic sic, charissime, immoderatus (tit. Qua pmna, etc. apud Grat. cau. 2, q. 5). Nisi
rigor disciplinse quos corripit non corrigit, sed in illudforte obsit, quia majorum nugse negotia vocari
laqueum diaboli prsecipitanter impellit. Rogo itaque solent. De non judicanda vero alterius Ecclesia, mul-
et raoneo fraternilatem tuam, quoniam praedictus- torum sententiis consenliens inter alia dicil Callix-
monachus sub pondere covreptionis luae [correclio- tus papa (ep. 2, el In c, Sicut cau. 7, q. 1). i Sicut
nis lus. c] deficit, ul euni in aliquacella monasterii alterius uxor nee adulterari ab aliquo vel judicarr
tui vespirave permittas, aut, si onnuno importabilis aul disponi nisi a proprio viro eo vivente ~~iermitlitur.

o e mardbas deest in ms. c. Idem locus^pist. 164, ex Deufer., c. 19. • - - r ~

{0-, EPISTOLiE. — EPIST'. LXXXY. 10(1
sic nec uxorepiscopi, quse ejus ecclesia veiparochia tl_ spatio ad eumdum paralior. Si autem praeter spem
indubilauier intellegiiur, eo viyente absque ejus evenerint haec omnia, cum Dous invicem nos loqui
Judicio etvoluntate.alteri judicari yeldisponi con- concesserit, et de termino et de locb habendi conci-
ceditur. » Inde etiam scribit papa Nicolaus Radulfo lii, et de mullis aliis cum prudentia tua traclabo,
Bituricensi archiepiscopo (refert. epist. 256): . Con- quia multa praetereo quse non siue ratione interim
questus est apostolatui nostro frater nosler Sigego.- chartae commendare dissimulo. Mitto itaque tibi _§,2
dus archiepiseopus Narbonensis, quod clericos suos cum brevigerulo [unus v. c. cum hoc gerulo] tuo
eo invito ad judicium tuum venire compelias, et de cursorem istjim, per quem mihi remandes et de
rebus ad Ecclesiam suam pertinentibusco inconsulio lempore et de loco colloquii noslri, et de conslitu-
quasi j*urepalriarchatus lui disponas, cum Jioc .ncc tione habendi concilii. Vale.
antiquitas {cui Patres sanxere reverentiam) habeal, EPrSTOLA LXXXV.
et auctoritas sacrorum canonum penitus interdicat, MAJiASSjE reverendo Remorum archiepiscopo, Ivo, hu-
nisi forte pro causis quas apud se terminare non milh Carnotensh Ecclesim minhler, charilath
possunt, ad te quasi ad patriarcbam suum provoea- visceribus abundare.
verinl; vel, si episcopus suus deces.serit, res Eccle- Allatae sunt nobis nuper Utterse (epist, 85) a vobis
sise suae judicio tuo dispensare voluerint. Primates B-per
] comprovinciales episcopos yestios niiss», qui-
enim vel paU-iarchas nihil privilegii habere prse ca>,- JJUSperlectis intelleximus "grave scandalum levi de
_leris episcopis, nisi quantum sacri canones eonce- causa inter Remensem et Suessionensem Ecclesiam
dunt, el prisca consuotudo illis antiquitus contulit, nuper exortum. Cum autem in provineia vestra pe-
diffinimus, ita ut secundum Mccenas regulas sua regrinuro, sit judicium nostrum , peregrinum lamen
prhilegia serventur Ecclesiis » (c. 1, 2, 8, 10,17, non putamus esse consilium nostrum, quo charitate
21, cau. 25, q. 2). Possem ju hunc modum multa suadente reverentise vestrae et omni religionl, sifa-
inlerponere, sed supervacuum videtur, quoniam ha- cuitas esset, vellemus Iiene esse consultum. Vide-
bentur apud vos sicut apud nos. Valete. bantur autem. illae litterae, ut pace vestra dicani,
EPISTOLA LXXXIV, plus continere invectionis quam correclionfs [corre-
JOANNIpresbytero cardinali, Romanm Ecclesim le- ptionis. ms. c.], perturbationis quam reconciliatio-
gaio, Ivo, humilis Carnolensium Ecclesice minhter, nia, magis percutere robur sanorum quam cblligare
- legalienefungi inChrhlo. vulnera infirmorum, niti etiam auctoritatibus hone-
Litteras luse benevolcnli-e indices nuper.accepi, stis et firmis, non tamen satis apte h ad id de quo
quibus aliqua consiautiae -tuae ppera parvitati lneae agebatur accommodatis. Nec ista mordendo dico,
iiotificasti. Inquibus hoc egregie laudabile intellexi, 'C sed dolendo, fralerno amore desidcrans ut scanda»
quod te a communione rcgis a abstinuisti, quoniam Jum prudentimoderatione sopiatis, et his qui cuiiosi
in hoc et famae tuse et legationi tibi commissse san.e -sunt ad cognoscendam vilam alienam (epist. 7 ct
eonsuluLli, UceLquidam Belgicseprovinciae episcopi 118), desidiosi aulem ad corrigendani suam, oeca-
iu Pentecosten contra interdictum bonae iuemori~e sionem disceptandi de vobis quam celerius polesiis
papae Drbani coronam ipsi regi imposuerint, .tan- .subtrahalis, et csecis offeudiculum non ponatis. Le-
quam' morluo prsecone justitiam [justilia. ms. c] gitur enim in Exodo quia si litigaverint duo viri, et
mortuam esse crediderint. Quod autem Pictavis aul perculserint mulierem praegnantem, et exierit infaris
inira provinciam Aquilanicam concilium celjbrarc nondum formatus, detrimentum palietur quantum
disponis, omnino laudo, quia si intra provinciam indixeritvirejus, et dabitpro anima sua (Exod.xxi).
Belgicam vel Celticam concilium celebraretur, niulla Quid est autem haec mulier praegnans, nisi aniriia
premi sUentio oporlevet, quae ventiiata scandalum infirma, nondum in amore Dei perfecta? hssc ergo
genev-arent, et totum pene fructum concilii aliqua aninia rcligiosis viris inter se contendentibus, et sua
exsestuatione praefocarent, pressa vero silentio, tan- contentione scandalum generantibus, percutitur ct
<jua~n-verbo Dei alligato, legationis tuae auctoritati _ scandalizatur, ita ut amorem Dei, quem -tenuiler
[solus v. c. Put,- verbo Dei suffocato, Romanse au- conceperat, abj'iciat et perdat. Qui aulem huic in-
ctoritati] plurimum derogarent. -De termino vero firmiori et muliebri animae abortivum excussit, dam-
habendi concilii, quem iv KaJ. Aug. designasti, fa- num patictur, quia mercede, qua fidelis servus pro
cile occasionem quserent -episcopi partium noslra- lalento mulliplicato donandus est, privabitur. Vir
rum, dicturi non-esse congruum-spatium ad pera- _-\ero hujus mulieris est, Christus qui posnam hiiic
gendam viam, et praeparandum viaticum. Non euira offpiisioiii debitam inducit [indicil, ms. c. in quo duo
poterunt mulli episcoporum ad locum pervenire sequeniia verba desunt\ sic dicens, (Marc. ix) :
concilii, nisi per multos circuitus.ctper acquisitos Qui scandulizaverit nnum de pusillh credentibus in
undecunque eonduclus. Si ergo videtur ^prudenlise me, bonum esl ei. mn^is si circumdaretur mola asi-
UKS.convenientior videretur mihi terminus in capite naria collo ejus, el in mare milteretur. Quse detri^
aulanH"! - quando \al. quoniam] et annus erit ferti- menla ul evitare valeatis, filiam vesU~am Suessio-
lior, et unasquisque inviLatus indulto sibicongruo nensem Ecclesiam, quam sacrilegam, lieet canoniea

» Philippi.de rjuo epist. 211,- - h Apte, ckest in nis. .c.

PATROL. GLXII. • ; " - '*
 107 _ D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPI _ 108
»hedire paralani, prout libuit, appellatis [a/. appel- A ut malos habere videatur ei quasi Iegitimum, bonos
.astis ita, ms. c], ad sinum matris patorne revocate, autem eligere quasi nefarium. Quod in hoc satis pa-
*l hsec amaritudinis verba, quse seternarum inimi- let quod adversus lilteras domni papae (epist. 89, ad
."itiarum esse monumentum possunt [possunt esse Paschalem) et vestras de eleclione yel assumptione
.nonimenlum, ms. c.], mutata in melius mente tem- episcopi illicita prohibentes, ad contemptum' sedk
i>erate: ne^forle, si perlinaciter vos invicem mordetis apostolicse, irrisoria et contemptibilia verba in vos
it comedilis, ab invicem consummamini. Qtiantum protulerunt, et postposita omni canonica obedien-
-"iiim intellexi, nisi zelum vestrum temperaveritis, tia clericum quemdam illitteratum, aleatorem et c~e-
uon absque canonica ralioue- cavebit se judicio ve- leris hujusmodi [ai. lmjus mundi] lenociniis vacan-
stro submitlere, qui vclut in hostem videmini ad- tem , procul etiam a sacris ordinibus inventum,
versus eam exercifum.coramovere, et quasi procin- quondam quoque piopler publieum adultevium a
clum belli prsepavare. Utalur ergo prudentia veslra legato Romanse Eeelesiae Lugdunensi archiepiseopo
eonsilio non iratorum, sed [«»«s cod. consiKo ma- de Ecclesia ejectum, pvo voluntate regis, ct illiirs
lorum, sed] eorum qui possint esse discreli media- contubernal^s \al. contubernialis, ms. c, epist. 15]
-iores rUtrarumgue parlium^ ne ferle post mullas suse, in episcopum assumpserunl. Praedictus-autem
vexaliones alienum cogamini subire judicium. Va- B inlrusus Stephanus vocatur de Guarlanda \quidam
lete. cod, de Gallanda, vel dc Yalanda]. Cui si adepisco-
EPISTOLA LXXXVI. paleui minislrationem \in aliis cod. ila ms. c conse-
Jvo, humilh Carnolensh Ecclesim minhter, STEPIIAKO crationem, cod. Put. Si episcopalis consecraiio] ali-
.palalino comili, dilectionem et pacem m Chrisio quando apostolica aueloritate paluerit aditus, ma-
- (al. salulem et dileclionem, ep. 49]. nifestumest,[«/iV_~tiap. aucl. potucrilper vos manif.]
Clericos minis territos el conlumeliis affectos, ad temporibus nostris exiliale silentium imposilum esse
vos mitlere non valeo. Mitto itaque chartam non canonicis Iegibus. Quomodo enim ad fonteni scientise
Jimentem, neque erubescentem, justitiam exigcntem pertingerous, 43 si *u ipsis qui clavem tenenl, in-
yet justitiam promiltentem. Moneo itaquc excellen- trare non peimitlimur? \al. permitlitur.] llis et im-
tiam vestram nunc tertio, ut homines vestros qui in jugmodi prsemonitam el prsemunitam volo esse sol-
pacem offenderunt, ad jusliliam pacis, quam ipse licitudinem veslrani, ut et vobis caveatis, et dom-
diclastis et promisislis , venire facialis, el cum hoc num papam super his cautum faciatis, ut qui ex
jeorrectum fuerit, si quid in vos deliquimus, emen- adverso stat occasionem raaledicendi iion haheat de
.dare parati sumus. Neque enim aliud aliquid ali- vobis tanquam sua quserentibus, et non quse 3esu
^juando de hoc negotio vobis mandavi, quidquid C -Chrisli. Prsediclus enim intrusus fesiinat ut cito
dixerint vobis legati vestri. Quidquid autem vel Romam vadat, aut mittat, et palalinos quibus pole-
plus, vel minus hactcnus in auribus veslris dictuin rit muneribus vel promissionibus flectat in suaro
sit, vel aliter, nunc exposlulo justitiam et offero partem, et doinnum papam quacunque poterit ma
justitiain, seeundum ralionem rerum gestarum et chinatione decipiat. Rei itaque verkalem"vobis noli-
ordinem admonitionum, prout concordiler illi judi- ficamus, ut et auctorilali apostolicae provideatis, et
cabunl, qui justa judicia se facturos de pace jurave- famaevestrse liene consulatis, et Ecclcsiam in"m~iis
runt. Et hoc futnra die Mailis. Quod si refulaveriiis, tabescentem soiatio foveatis, forti mami relevetis, ei
scimus quia potentia vestra et principatus vester corrosorum dentes sinceritatis Japide conteialis
pace ecclesiastica non eget. Nos vero erimus contenti \tnius cod._conlundatis]. Si enim el in hoe cassatf
..terminis nostris; et pacem istam, quaeEcclesisevalde fuerit expectatio nostra, jam quid contra obloquen-
.est onerosa el sumptuosa [quidam infvuctuosa], tes pro Romana Ecclesia loquamur b, non habebi-
guam conlva vos teneve non possumus, dimittemus; mus, et murum pro domo Dei ponere liducia Ro-
in aliis autem sicut magno et potenti vivo sevviemus manae Ecclesiae ultra noii audebimus \al. non valebi-
\al. sevvientes]. Valete. mus]. De mundana ergo Dei donio, et de vindieando
"
EPISTOLA LXXXYII. contcmptu veslro, consilium cito - capite, cl quid
JOANNI et BENEDICTO cardinalibus presbyterh, el Ro- super hoc et super aliis disposilionibus veslris fa-
manm Ecclesim vicarih, Ivo, humilis Ecclesim Cur- cere velilis, per porlitorem prsesenlium rescribite.
notensh minhter, tia sibi cotntnhsa fungi legalione Cum vobis Deo donante loqui polerimus, haecel alia
tit Angelo magni consilii valeant complacere. dUigentius et diffusius exponenius. Valele.
Quia Belvacensis Ecclesise lapsum dudum vobis EPISTOLA LXXXVIII.
ex pavte per litteras insinuavi, nunc in quaulum Domno et omni veneratione dignhsimo PASCHALI
profundum malorum a descenderit, solliciUidiiii ve- summo pontifici, Ivo humiih ejus filius, omnis obe-
strse reticere non valeo : ne mea laciturnitas mihi dienlim affeclum et effeclum,
"
1'i'putetur in vilium et veterno ipsius EcclesicPmurbo Audivi nescio quorum falsidicorum delalione ~ad
nullum prpcuret adhibere remedium. Prsedicla enim aures sanctitatis vestrae pervenisse domnum Hilgo-
Ecclesia tandiu jam bonos desuevit habere pastores tum [«/. Hilgodum] quondam Suessionensem epi-

j" Malorum, deest injns^ c h Yide in hane reni quse scriljil episl. 109
'
169 EPISTOLJS. - EPIST. LXXXIX. 110
scopum pro eertis criminihus deposilum ad mona- _A disrumpor. Lr.de suggero dulcissimse palernitati
slerium confugisse. Quod absit ut credal sanclilas veslrse, ut si quae dc parlibus nostris accusandorum,
vestra! Nulla eniro infamia denolatus, nulla crimi- vel excusandorum episcoporum vel aliorum homi-
_. nali accusatione pulsatus, propler pr~elatorum [piae- num ad aures vestras causae periatse fuerint, non
Iationis] pericula, quae jam expertus fuerat se sa- 'statim petitionibus eorum.qui quse sua quaerunt, et
iubriter ferre iion posse, episcopatui renunliavit, et non quae Jesu Chrisli, acquiescalis, sed indulto
a 1 poilum monasterii confugiens de uauftagio hu- cocgruo et prolixo spalio, religiosorum, qui hi
jus mundi nudus evasit. Eram quippe tunc tempo- vicina regione rem liquide nosse possunt, lestimo-
ris presbyter Belvaci in quadam regulaii Ecclesia : nia requiraiis, et ita cognita veritate prout 'vobis -
ipse autem-mihi familiaris erat propter. aliquam, Deus inspivayerit, juste vel misericordilev .qiiselibet
quam in me aestimabal [al. existimabal] pietatis for- negotia lermineiis. Ila enim bonam fainam veslram.
inani. Per me enim transivit, iu aurlbus meis co- n_uaesedi aposlolicae valde necessaria est, consei-
ram Deo totum se effudit, ad ultimum propositum \ando, mullorum saluti providebitis, et aenuijorhiii
suum aperuit : et cum ei licet leniler [«/. leviter] litigunsa maledicto revocabilis. Alioquin si qusepu-
resisterem, et ut in regimine sibi coromisso persi- denda patris, quod Deus avertal! revelata fueiiut,
sleretmultismodis persuaderem, multis verbis ultro non ea ut fiiii aversionis deridebimus, sed tanien
citroque habitis, summa fuit consilii sui, se malle ' ab hujusmodi admonilionibus, quas infiuduosas
in loco liumili salvari, quam in alto \quidam in videbimus, stylum et linguam .coliibcbinius. Nec in-
summo] perielitari. Visa itaque animi ej'us constan- dignelur sanctitas vestra, si ut filius talia suggcro
lia, quod vir tanfae nobilitatis, et tantse felicitatis, palernitaii vestrsc, quia mullos amatorcs jusliliae
ita muiidum calcaret, et sub leve Chrisli jugum jam vidi [al. quia multos paslores jam vidi: confer.
confugeret, approbaviintentionem ejus, etqui me locos epist. 109 et 110.] propter remissa flagilia,
fecerat conscientise suse judicem, habuit de csete.ro vel "multoiiiin dissimulata facinora \vel dissimulata
sui propositi laudatorem. Qualiter autem in mona- niultoruni facinora, vel flagilia ms. c], ori suo si-
sterio sit postea couversalus, dieant vobis qui nove- fentium posuisse, et a spe coriigendorum inaloruni
runt, qui etiam approbata conversationis ej'us expe- pluriroum defeeisse. Hsec hactenus. Dc caetero no •
risi"~ra in patrem sibi eum elegerunl. In quo niliil tum facio excellentiae vestrse, Belvaeenses dericos
aliud opponunt, quibus plus displicet bonum inso- contra interdictum vestrum eflegatorum vestro-
ptuni, quam malum inolitum, nisi quod episcopali rum, quemdam clericura noinine StejiJianum (de
dignitati indigna fiet injuria, si qui episcopus fuit, ,f, quo epist. 87, 95 et 10l),4n episcopum assumpsisse,
iiat archimandrita. Dicunt enim qula nou potest procul a sacris ordinibus inventum, utpofc nondum
esse abbas sine benedictione \al. si non benedicalur subdiaconum, homiuem illilteratum, aleatorem,mu-
ila tns. -c.], Si autem benedicitur, episcopali bece- lierum sectatorem, publice olim de adulterio pu-
dietioni vehemens injuria irrogalur. In quibus om- blico infamatum h, et ob hoc a Doinno Lugdunensi
nibus vestra exspectanda e.st ceusura, veslra est te- archiepiscopo tunc temporis scdis -apostolicse lc-
nenda sententia. Nam quidquid horum decernere gato, Ecclesiae eommunione privatum. De quo
velit apostolici culminis praerogativa, nulla episeo- possent dici mulla alia iuhonesla, sed haec quav
paU sacramento nobis fieri videbitur injuria, cum vei~a et manifesta sunt ad repulsionem ejus suf-
nbbatis benedictio nuUa sit sacrameuti repetitio, Hciunt, si apostolica et canonica instiluta vigo-
vcl hujus benedictionis abstinentia non impediat rem suum non amiLium. Volo itaque sanclitalero
virum ad hoc electum ad procuranda bonu spirilua- [«/. paternitatem] vestr-am a parvilate mea su-
lia vel temporaUa (vide epist. 75), Quodquam mul- per hoc esse praemoiiilam ct prajnjunitam, ne per
lis modernorum et anliquorum Patrum probari subreptionera innocentiam vestram-aliquis decipiat,
possit exemplis, novit vestra piudentia. Haec ut licentia veslra ad episcopatum 44 pervcniat:
suggerere volui sarietitati vestrse, ut non omni; j) Quod si factum fuerit, quantum in hPc casura sil
spiritui credatis, - nec de honesla persona in- sedis apostolicae auctoritas, si-verbis meis non cre-
- honesta murmurantibus aurem facile prsebealis. ditis, laudem rei cxperientia cognpscelis. Ne igilur
Yaleie. diu tervam occupet, psedagogum lllum ab Ecclesia
EPISTOLA LXXXIX. Dei removete °, ul cselcri inoircuijicisi clerici hsec
vidontes a simili ambitione desistant, et ita ssrmo
PASCHALI sutnmi" pontifici, Ivo, humilh Camotensis
Dei in diebus vcstris currat et proficiat. Sciat-aulem
Ecclesim minhler, quidquid filius patri.
sanclilas vestra hunc StephanunTprius a Belvacen-
Quoniam a uterinum filium Romanse Ecclesiae te- sibus propter pr^etaxalas .causas ,fuisse 'repulsuro,
stante conscientia niea me esse cognosco cum scan- sed cum sanior pars assensu regis quemdam re'.i-
dalizatur, non possum non uri, cuni trihulalur. giosum veliet eligere, a. quibusdam malevolis cleri-
triLulor; cum detractorum livido dente laceratur, cis et laicis excommunicatis eumdem fuisse recc-
a Alias in v. c. Put. intimum filium. Sicjam b Accusante Lisiardo archidiacono ul ait epist.
epist.
12 ad Urbanumpapam scrihens de sedicit, fiiio uteri i-J.
vestri cojisuhle. - * In malam partcm ut epist. 8 ct 98, •
 '
_f__ D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCQPI m.
pttim, jamdiu eriim illa Ecclesia lales consuevill A dici possent, sed liaec vos Ignorare rion sesliroo.
J Vnus cod. consuerat] habere pontifices a quibus; Yalele.
EPISTOLA XCI.
ipsa damnaretur, non a quibus ad viam vitse dirige-
retur. Yestrum autem esl et oves errantes et dissi- Ivo, humilh Ecclesim Carnotensis mimster, ADEL»:
nobili comithsm , cum fideli oratione servitium.
patas per nebulas et avia deserti quserere. et adl
pascua reducere, pastoremque qui gregis curam ha- Gratjas agimus Deo, qui procellam vestrse infir-
beat, eidem providere." Et licet ipsaeoves velint pe- raitatis converlit in serenilatem recuperandae so-
lire, velint errare (vide loc. episl. 102), velint se} spitatis, quia [al. quoniam], sicut contristavit nos
ferocitati lupormn suffocandas dieendum nubilum ingruentis infirmitatis, sic la-lificavit sere-
" objicere;
est lamen sanctitati vestrae, nolo erretis, nolo perea- num, redeuntis sospitalis. Interpellamus itaque di-
tis. Ut autem sciatisverum esse quodpropter adulte- vinani clementiam, utpraesentia flagella carnis me-
rium fuerit de Ecclesia ejectus, exemplar litterarum , dicinam esse faciat interioris hominis, qualenus et
comroissa praeterita flelu diluatis," et flenda de cae-
Lugdunensis archiepiscopi vobis mittere curavi.
Valete. tero cavealis committere, ne divina manus, quae
modo miserieorditer flageUat, postea miserabiliter
EPISTOLA XC. "B conteral. Rogo aulem pro remedio aiiimse
veslrae,
ut ecclesiam heati Joannis Baptislae, in qua regu-
DAIMBERTO , Dei graiia Senonensi archiepiscopo, larero vilam Deo donante ordinavimus, diligatis, et
Ivo, Carnotensh Ecclesiai minister, salutem et ser- res ad ipsam "ecclesiam periinentes contra insidian-
i viiium.
les et iucursanles pro posse vestro dtfendatis, et
Portitor litterarnm vestrarum festinabat ad redi- praecipue regulas cujusdam Haimerici quondam
lum; ego aulem aliquantulum potione et sanguinis; servi sanctse Mariae Jotrensis monasterii iu eadem
minutione [ul. diminulione] debilitatus -erani proi ecclesia conversi, quiete ab incursu veslrorum pos-
valeludine, lamen et opportunitate hsec ad interro- sidere faciatis. Abbatissa enim prsedieti monaste-
gala respondeo, quia trevia [treuvia] Dei non est; rii servum illum cum rebus suis eidem ecelesiae
communilege sancita, pro communi tameji utililate manumisit (juxta canones sub distincl. M), sicut
liominum ex placito el pacto civitatis ac patrise, dicet vobis domna Ililescendis [al. Hilesendis ms. c
«piseoporumetEcclesiarum, ulnoslis,eslauelorilate . vel Hilensis] vicedomina. Pro hoc enim a fratribus
flrmata. Unde judicia violatae pacis modificari opor- praediclse ecclesiae habebitis munus orationum, et a
- tet, secundum pacta et diffinitiones
quas unaquse- pG nobis fidele servitium. Yalete.
que Ecclesia consensu parochianorum instiluit, et EPISTOLA XCII. -
per scripturam vel bonorum hominum teslimonium PASCHALI sumtno pontifici, Ivo, hutnilis Carnotensh
memorise commendavit. Unde palam est, quia vi- Ecelesim minister, debitam cum omni devotione
tricus et frater vester evga illum quem in jurando obedientiam.
pacem ab observanlia paeis exceperunt, quamvis Mater mea Belvacensis Ecclesia, quae in Christo
realum liomicidii incurrerint, non tamen pactum me genuil, quse lacte suo me aluit, crebra muta-
pacis' violarunt. Sed quia exceptio illa personam tione perniciosorum aut [al. atque. vide epist. 87
•noeenlis nou excessit, et nepos illius excororounicati ei 89] inutilium episcoporum valde ~\exala et vehe-
-non erat prius de ejus adjutorio vel communione menter attrita, lacrymabili vociferatione post me
•culpatus, si ille nepos paci eral juratus, quanlum clanial, tanquaro per me impediatur electi h sui
~nobisvidetur, injusle est contra pacis instituta pe- cousecratio, vel eam apud sanctitatem vestram mea
remptus, nisi forle aUas rationes habeatis, quse in impetrave possit intercessio. Et quia materni dolO-
litteris vestris minime fuerunt, quibus iiuerfecto- res, quamvis aliquando non usquequaque rationa-
rem cjus a violatse pacis injuria defendatis. Nori biles pia viscera vehementius penetrant, ejus con-
enim eliam ipsos violatores pacis, non tanlum ad D queslionibus non possum non moveri, ejusdem
.puniendunnion ejsponendos inimicis, sed nee ex- gemitibus non compungi. Postulat autem eadem
connmunicandos esse censemus, nisi postquam ac- Ecclesia in persona clecti sui unam lantum iniper-
cusati et convicli fuerint; et malefacta [al. male- fectionem remitti, videlicet quod in sacris ordinibus
dicta] stia emendare contempserint. Uncle Arigu- non est inventus c cum in caeteris ejus integritatem
stinus in libro De poenitentia : < Nos quemquam a praedicet, utilitalem eommendet. Si autem in eo
communione prohibere [quidam cod. privare] non aliquid criminosum, vel quod sacris canouibus
possumus, quamvis haec prohibitio non s:t mortalis, obviet, repertum fuerit, pro hujusmodi non est
sed medicinalis, nisi aut sponte confessum aut ali- nostrum apud sedem justitise intercederea, nec ve-
quo sive saeculari sive ecclesiastico judicio accusa- strum inordinatis precibus aurem prsebere. Seimu$
tum alque convicfum. » In hunc modum multa tamen ad audientiam vestram.et legatorum vestro-

a Jungendi sunt similes Ioci epist. 87 et 92. 59.

h Is eral Stephauus de Guarlandse ut consiat ex epist.
•*SIc eliam Romam appellat c. iG, et tlironum
ep.« 87 et 89. juslitise epist. 2S0.
Nundum eriim erat Subdiaconus, ut ait diela
 115 EPISTOLJS. — PJPIST. XCIY 1)4
rum quorumdam relatione fuisse perlatum, aliquan- A cuj'us cives sunt \al. fiunt] non tantum qui in liac pe-
do praedictum electum insimulante Lisiardo prae- rigvinantuv, sed omnes qui ad- supernse visionis pa-
dictae Ecclesise archidiacono per Lugdunensem cem pertinere merentur [«nus cod. niumtur]. De
archiepiscopum, tunc sedis apostolicse legatum, caeterocommendamus sollicitudini veslrae, parochia
cujusdam criminis objectione fuisse pulsaluma, nos noslros portilores prsesenlium lilterarum, etcse-
non tamen sponle confessum, vel aliquo ecclesia- teros quos Hierosolymam venisse cognoveritis, ut
stico vel sseculari judicio fuisse convictum. Asserit eos paleruis consolationibus foveatis, eltsi a viaju-
itaque praedicla Ecclesia eumdem ad omnia objecta stitiae deviaverint, obsecrando, increpando, arguen-
fore paratum canonice respondere, si quis 45 ca_ do, adsupernse tramitem intentionis redire monea-
nonice possit accusare. Praedictus etiam Lisiardus tis. Nihil transitorium, nihil quod ad prsesentem vi-
qui tunc iuimicus accusabat, nunc conversus ^pe- tam pertineat a vobis expetimus; sed si aliquid
cialius eum diligit [al. eligit], prse cseteris expetit, pium, aliquid sanctum, quod memoriam vestri menti
quanla potest excusatione defendit. In causis autem nostrse arctius imprimeret, et maj'orem in nobis
in quibus aceusatores fiunt defensores, quid judex graliam devotionis excitaret, nobis mittere possetis,
facere dcbeat, non est meum vestram soUicitudinem hoc optaremus, hoc humililer peteremus. Si quid
monere, vestram prudenliam docere. Quicunqjie autem de statu veslro, et malris nostvae ovientalis
vero hujus facli sint laudatores aut yituperatores, Ecclesiae pavvitati nostrae scribere vplueritis, per
ipse eleclus tanquam de conscicntia sua, quae illi istes secure pcleritis. Augeat Deminus per eflicium
non dubius teslis est aut pro se, aut contra se, linguse vestrae pepulum fidelem mevite sibi et nu-
bene securus tvibunalibus vestris se praesentat, aut mevo servientem. Yalete.
misericordiam accepturus, autjudicium subiturus.
EPISTOLA XCIV.
Petimus itaque cum petentibus, pulsamus cum pul-
santibus h, quatenus sic judicium ex misericordia PASCHALI summo ponlifici, Ivo, humilis Carnotensis
temperetis, ut quantum salvo honore vestro po- Ecclesim minhler, sanctitath sum servus obedien
teslis, miserabilibus Ecclesise ruinis misericorditer lim et servilii munus debitum [un. cod., seipsum ut
occurratis. Sic enini volumus amicis prodesse, ut filium obedientissimuni].
auctoritati et henestati sedis apostolicae in nullo ve- Quoniam divino adjutorio Carnotensis comes pra-
limus obesse c. Valete. vas consuetudines quas habuerant antecessores sui,
EPISTOLA XCIII. et ipse in domibus et rebus Carnolensis episcopi de-
DAIMOERTO, Dei gralia Hierosolymilano palriarchm. P functi vel depositi, multo meo Iabore et sumplu Ec-
Ivo, humilh Camotensh Ecclesice servus, fidelium clesise dimisit,, et parvitas mea super hoc, privile-
oralionum munus. gium a sanclitate vesfra promevuit ad perficiendam
Quia divina miseraUo sollicitudinem veslram illi ejusdem libertatis confirmationem, peto ab exeel-
EccleBiiBpraeesse voluit, de qua verbum Dei proces- lentia veslra mitti lilleras clero Carnolensi contitien-
sit, gaudemus tum propter familiarem qua vos am- les hanc sententiam, ut si forte aliqui CarnotenT
plectimur charilatem, tum propter utilitalem quam sium comilum, vel miuistrorum eorumdem aliquando
populo Dei collaturam speramus veslram sollicitu- cupida temeritale et temeraria cupiditale liberiatem
dinem. Quos igitur corporalis non jungit aspectus, a comite concessam infregerinl, tanquam ecclesia-
jungat indissolubilis charitalis affectus, et ante ocu- stici juris sacrilegi pervasores ab ipso clero aposto-
los mcntis nos invicem quolidiana representet ora- lica auclorilate excommunicenlur, et Ecclesiae, tam
lio, quorum prsesentiam corpofaleni spatiosa d ter- civiles quam suburbanse (epht. 121), usque ad salis-
rarum volumina excludunt. Oramus itaque, ut ex- factionem claudantur. Non enim polest populus ra-
tensis incoelum manibus, etfusis in monte precibus pinis assuetus [quidam assuefactus] aliter a sua ma-
vincatur Amalech (Exod. xvu), quatenus post multa litia coerceri, nisi summo rigore justitise refrenetur,
flagtUa filiorum Israel, in teropore sacerdotii vestri D et terribili excommunicalione plectatur. Addatur
area Dei liberata revertatur in Silo (/ Reg. iv), ubi etiam, ut si succedens episcopus illius sacrilegii pa-
populus pacificas hostias possit immolare, et pro of- tratores absque satisfaclione absolverit, vel ambi-
fensionibus suis sacrificio contriti cordis Deum pla- tione acquirendi episcopatus vel timore amitieroli
care. Mittat etiam Salvalor et propugnator noster, supporlaverit, tanquam sacrilegii parliceps, et epi-
David fidelem e, in auxUium vestrum, qui numerosa scopatus exutor adjudicetur. Tali enim obice poterit
Philistinorum praeputia circumeidat, et in sortem malilise torrens a solito praecipitio retineri, intra-
israelilicae plebis adducat, quatenus haecterrena Hie- que debitos limites coerceri. Nec indebitum est, si
rusalem non serviat ut ancilla cum filiis suis, sed adversus noya moiborum genera inveniuntur et ap
supernam quae libera [al. cum Ubevis] est imiteluv; ponuntur insolita raedicamenta. Valcte.

a Adulterii scilicet, ut scribit epist. 89.
h Scripsit coactus importunitate dicti Stephani, ut
it inilio epist. 95.
c Dl in fine epist. 135.
i Sic habent nonnuUi vett. codd. In aliis cst, spa-
iiosa terrarum exctudil interpositio, vel intercapedo,
ms. c.
<"Ila ex vett. codd. ln quorum uno, scriplum. J.
D. raale antea.dominus lid^
 _\K D. IY0N18 CARNOTENSIS EPISCOPI -H6
• EPISTOLA XCY; A alia provincia faelus cauonieus et archidiaconus.
PASCHALI summo poniifici, Ivo, humilh Carnotensh Additum est etiam quod praetaxalus episcopus jsm
Ecelesim minhter, se ipsum ut filiutn obedienthsi- moriens et inunctus, impprtunitate Drogonissupera-
mutn [episcopus sanclilath sum servus obedienlim tus non [nec, ms. c\ eum praedicla adminisfratione
el serviium debiium obsequium, ms. c.]. investierit, sed tantum eo tenore concesserit,ut eo
Lsctatus sum supra quani dici possit, et de Sle- vivenle nunquam se de ea intromitteret, riec ejus
phani Belvacensis Ecclesise pvoci repulsione, et de ususfruelus usurparet. Invitati itaque a venerabili-
facta in roe propter eum palerna invectione (Vide bus cardinalibus [Un. exemp. episcopis vel cardina-
epist. 87, M et 97), quaravis ego in poslerioribus libus] yestris adjudicium, cum nullus esset qui prae-
litteris nihil contvarium piioribus ex me scripserim, dictis rationibus obviaret, et confirmantibus eisdem
nec pro'ejus persona, sed pro ruinis Ecclesise san- Cardinalibus judicium nostrum [un. cod. fratrum],
ctilatem vestram interpellaverim. Importunitate enirri ex ratione et aucloritate judicavimus non fuissc ca-
sua extorsit a me lilteras, "quas (epist. 92) ei nullo nonicam investituram, eontra quam claniant deereta
iiiodo [at. nullateuus, ms. c.\ profuturas, imo mul- apostolica, canonica instituta, et universa pene con-
tum credidi obfuturas [unus v. c. offensuras], si in- cilia. Leges enim nequaquam appellant investituram
";
teUigentem Iiaberem [haberent tns. c] Ieclorem, et concessionis , sed possessionis , quam piaediclus
cornmodum expositorera. In lilteris itaque vestris, Drogo in vita defuncti episcopi non habuit, sed po.st
quam constans sit in vobis amor justitiae et zelus mortem ejus ipse se impudenler ingessit. Kec habet
domus Dei, liquido mihi apparuit, et me publicante Ordo canonicus, ut in ea Ecclesia quis praepropero
fere omnibus nostri regni Ecclesiis ad "laudeni divini saltu llat prseposilus, in qua nunquam meruit esse
nominis innotuil. Nihil itaque de hoc negotio re- suppositus. Quod autem prsedictus clericus in dua-
stat,-nisiut bonis principiis et bonis provectibus rum civilalum titulari non possit ecclesiis b, tam ex
bonus imponatur exitus. De caetero notum facimus veslris quam praedeeessorum vestrorum comproba-
providentise [al. facio prudentiae] veslrae, quod vene- mus sentenliis. Intelligimus etiam ex dictis papae
rabilis confrater, et Romanse Ecclesiae seinper ama- Gelasii : quia si quid fuerit eontra apostolica decre-
tor Catalaunensis episcopus, per nos qui Pictavensi ta nianifeslepraesumptum,rion opus esse ut tanquaui
[Pictaviensi] concllio inlerfuimus, com enit el inter- res dubia devocetur in judicium, quod tam frequen-
pellat clementiam vestram, quatenus senteuliam ter apostolica falce est praecisum, et generalium con-
vestram de thesauraria Catalaunensis Eeclesise, im- ciliorum sententiis definitum. Nec enim alia de eausa
portunitate Drogonis et nebulis a verborum ejus ab ^, concilia convocatis, nisi ut conteroptores deeretorum -
innocentia vestra extortam, rniligelis, 4S Yelm me~ [prseceplorum, ms. c\ vestrorum ad eorumdem ob-
Jius muletis, et, sicut decet apostolicam modevatio- servantiam revocelis. Unde, si observalores aposto-
jiem, confralri noslro justa el possibilia jubeatis. Et licorum prseceptorum vestra auclorilate fatigantur,
•curo judicium apostolieum a nemine sit foris retra- vel faiigari permitluntur, vos ipse [al. ipsi] videte,
•ctandum (epist. 159), vos ipse perpendite, vos ipse quae pax reslat Ecclesiae, quis rigor [vigor] superest
Judicate, utrum synodalis sentenlia apostolicis de- disciplinse. Sic enim ab obedieutia [cod. Put. obe-
cretis et canonicis sanctionibus munita dissohi de- dientiam] mandatorum sancloruro dissimulabiint
buerit sine utriusque parlis audientia. Nec cnim in- non tantum illi qui ea servant in angaria [hl. qui ad
decens esf, sicul apostolicis docemur exemplis et eam servandum angariantur], sed etiam hi qui c;i-
scriptis. si aliquando sententiam mutet ipse aposlo- stodire volunt cum diligentia. Quid etiam ultra va-
licus in melius (c. Senienliam. cau. 5S, q. 9), curo ali- lebunt celebranda concilia, quorum per unius per-
quid subreptum vel falsis precihus a sede apostolica sonae delationem irrita fient quantalibet auctoiitate
fuerit impetratum. Ut autem per subreptionem a fulta judicia ? Unde roganius sanclitatein vestrara, ut
sanctitate vestra litteras Catalaunensi cpiscopo^mis- librala consideratione commodorum et incorouiodo-
sas exlortas agnoscatis, seriem caussequam tracta- D ] runi quse de hujusmodi perturbatione [al. quae de
vimus, prudentise vestrae bfeviter intimabiraus. Prse- ejus rnisera perturbatione] nasci possunt, sanioii
dictus enim Drogo cum omnium in Pictavensi [al. sententise animum accommodetis, ut et judicia sj~no-
Pictaviensi] conciUo conQdenlium iroportunis clamo- dalia non nisi summa ratione cassentur, el mandata
ribus aures oneraret; dicebat, se prsedicla thesaura- apostolica curiosius observentur. Valete.
ria a Philippo Calalaunensi episcopo canonice fuisse EPISTOLA XCYI.
inveslitum, et ideo injuste spoliatum. Cujus rei ve- Ivo, bttmilh CamotenshEcclesim minhler,PnTRO pu-
ritas cum diUgenter fuisset evenlilata, contestantibus silli gregis doctori, L. Suessionensis Ecctesim prce-
Catalaunensis Ecclesiae ciericis, Drogoni praedicto posilo, H. ejusdent Ecclesim decano, et reliquo Ec-
objeclum est quod'secundunj ordinem ecclesiasti- cleiim clero, sulutem in Domino.
cum praedictum lionorem habere non posset nisi ip-- Veniens ad nos Petrus Ecclesiae vestvse archidia-
sius Ecclesiae canonicus, quod ipse nee fuerat, nee conus postulavit a parvitate mea ut scribeiem fra-
esse poterat, cum jam essei in alia Ecclesia, et in ternitafi vestrss, flagitapti eoiisiliuro mcum, quid sen-
» Ita promhsionum nebulas dixit
ep. G6.
1 In vii synodo et concilio Calced.,
c<*p. 10: vide G/atianum c.ui. 21 « 2.
Wt EP1ST0L.A5. — EPIST. XCIX. ?T8
tire~~nde sepultura patris sui, cui denegata estde- A . i» Chrhlo fralribus Belvaccnsh Ecefeiics filiis,
fuuclo com-munlo ccelesiasllea. quam uee judicio siare, virililer agere et confortari in Domino h. -
ecclesiastico, nec pro aliquo facinore in quo deprc- Divuue miserationi pvo modulo nostro gratlas
hensus fuissct amiserat, sicut idem Petrus dicebat referimus quod in corpore Ecclesiae veslrae sint
i-.i viia. Quod si ita est, rata nobis haec sententia adhuc plora quam crederemus membra sensibiiia,
vs.jetur quoniam \ita v. c. anlea, videtur quod] de- de dolore suo dblentia, etpro sanilate sua Iaboranfia.
funais conimunienem interdieere non debemus, Benedietus Deus; quia in vobis adliuc est aliqua
-q~i'b:isvivis \al. quam vivis] non inlerdiximus : sie- spes vilse, quamvis inter vos sint aliqui lrlii alieni
ul defunctis sllis«ommuiiicare flon debemus, quibus qiti assumpta facie meretricis nescientes erubescere,
vivis non coininunieavimus. Non enim dala est po- pro venlris esca, quam Deus destruet (J Cor. vi), et
-teslas Ecclesiae alia ligare vei solvere, nisi quse sunt vilibus sarcinulis \in -cod. Put. ct libidinis sarci-
super lerram. €nde conslat ea divino reservanda nulis] matrem suam cviscerant, et vitse suse et
jud".cio,quae inter viventes Jiumano non sunt termi- -famae non parcentes, lanquam membra pulrida
natajudicio (episl. 59 cl 212). Precor itaque frater- felorem suum non sentiunt, et reliquos qui sauaii
jiiuuemvestram et consilium do, ut quantum salva possent sua putredine et fetore coinquinare conten-
"
re~,erenlia episcopi veslri fieri \al. forli] potesl, an- dunt. Vos itaque, qui adhuc moriem velare [vilare,
xielatem "confratris veslri relevelis, et sepultuiam ms. c] vultis, et prsedicto putore formidatis putere,
ecclesiasticam, si ila injuste ablata est, ul prsediclus videte ut, quantum in vobis est, aposlolicis^prac-
fraler asserit, veliquiis patris ejus redui facialis, Va- ceptis et mouitis. obtemperetis, et -electioncm in
lete. aliam persouam, non dico illam, vel illam, secl lan-
tura catholicam et canonicam,- seeundum tenorero
EPISTOLA XCVII. aposlolicarumlitterarum, cilo facere studeatis. Doc
ReverendiS fralribus etcoephcoph LAMBERTO Atreba- enim modo et Ecclesiam vestram a multiplici preda.--
Tarvanensi [al. Tarvemensi], Ivo, gogorum invasione liberabitis c, et mullas vexa-
tensi, el JOA.NXI
humilis Ecclesim Carnotensh minisler, salutem in tiones quse adhuc pendente negotio fiunt, evitabitis,
Domino. et famae vestrse utiliter consulelis. Nec ista dico u*
aliquam speciaiiter sicut praetaxatum esl commen-
Litteras doroni pap~eet vobis transmissas per con- dem personam, quia omnis persona roihi piacitura
fratres noslros beati Quintini canonicos credo vos csl quae vita elareat et doclrina d. Nihii enim meum
accepisse, quibus et reprehensi sumus de qualicun- _ in hac causa requiro, sed vobis omnibus qui pro
que assensu Slephani Belvacensis Ecclesise proci ?, domo Dei virililer stare volueritis, el me, etmea
et nrsemoniti quatenus oronibus modis caveamus, ne indifferenter expono, secundum vires, oonsilia
in Ecclesiam Belvacensem irrepat persona" minus vobis profuturus et auxilio. Angelus magni/ con-
apla saera [sacris, ms. c.] ordiuibus. Quoniam igitur silii et spiritus fortitudinis operetur vobiscum.
vestra-semper consuetudo fuil lupos in ovilia Dci Valete.
subintrantes perfecto odio reprobare, et eos sicut fi- EPISTOLA XCIX.
deles in domo Dei eanes ubi licuit impugnare, ve- Ivo, Dei gratia Carnolensis Ecclesieeminister, dilecto-
«tram religionem, imporlune et opportune rogamus in Christo fratri el comprcsbyteraGviLLom,salutetn,
~etmonemus, ut quod haetenus fecistis amore justi- in Domino.
li<e, propensius facialis in fioc negotio ex debito Sciscitata est a me dilectio tua utrum pueri ses
obedientise. Yos itaque ut suffraganei Remensis Ec- annorum, vel iiifra, possint inter se sponsalium,
elesiae admonete metropolitanum vestrum, quale: us [«/. sponsaliorum, ms. c] vel malrimonii contra-
secundum lenorem litteraium quas (c-pist.98) dora- here sacramenta: et celebratis sponsalibus, si allcr
nus papa misit Belvacensibus, Bthacensis Ecclcsiae obiei-it, utrum possil superstes cum sorore, vel cum
clericos ad faciendam eanonicam electionem pro of- j) fratre defuncti inire malrimonium, cum quo prHis
licii sui debilo cohortetur, quatenus ex muniiniiie inierat desponsationis vinculum (epist. 246). E-lde-
aucloritatis ej'us et infirmi habeant unde saneulur matrimonioquidem, silegem naturalem consulimus,
[al. salventur], 47 et fortes unde solidentur. Quod «t verba Domini diligenler- attendimus ubi dicit-
si praeblandienle [al. si ipse bland.] desidia facere di- Propier hoc relinquel homo palrem et tnatrem, et
stulerit, aut dissimulaverit, monendus est a vobis adhmrebit uxori sum, el erunt duo in carne. una •
quatenus sic liouorifieet ministerium suum, ul quod (Gen. n), respondere incunctanter possumus, quia
per eum faciendum est, per manus non impleatur tunc piimum initur lcgitimum matrimonium, cum
aliorum. Yaleie. conjuges per cominislionem carnis reddere sibi
EPISTOLA XCYHL invicem possunt conjugir debitum. Si aulem ante
Ivo, Dei gralia Carnolensis Ecclesim minister, dilectis annos puberlatis ratione dilatandse vel conservand~g
a Id eliam dicit initio ep. 93, qnia precibus coa- elegermit Galonem, de quo epist. 104.,
cl",s scripserat ad Paschalein, ut indicat episl. 92. <•'In dctciioi.'ein parlcni accipit, utepist. 6.
s>Repulso . Stephano, Paschalis jusserat alium <l Yilissimus cnim cpiscopus, nisi p~sefeilal
j-H~i, ut constat ex collaliose enist. 9o el 97. p.aque scicinh ct wcfitate, in capt 45, csus. 1, q. 1.
 •i\3 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPl «0
Pacis inter aliquos talia sacranienta celebrantur, si APictavensl
A \sic vell. cod. anlea Piclaviensi] adjudi-
inler eas personas fiat inler quas lex id fieri non catum est, secundum judiciunj synodi non restituisti
.prohibet, etexamborum consensu, non reprehen- mihi. Paganus (epist. 112 et 1U) enim praedicti
dimus, quia sioutpapa Nicolaus dicit (epist. 215. -altari sacrilegus invasor adhuc manum mittit ad
1. vu el xi, d. De sponsalibus); « Matrimonium sacrilegium, et tam tuo consensu quam Turonensis
facit consensus, non coitus. J Unde etiam in libro arcliiepisccpi patrocinio , cui plus juslo subjacet
Pandectarum, continetur libro xxm tilul. i: t In fraternitas tua, sibi usurpatjiis meuro. Si aulem
"snonsalibus consensus eorum exigeudus est, quorum huic rei consensum non prsebere te dicas, credi non
in nuptiis desideratur. Et ideo sicut nuptiis, ita -potcst, quipro oflicio tuo cum possis vindicare non
sponsalibus liliamfamilias cousentire oportet; > Et vindicas : « Facientis autem procul dubio culpam
iu consequenlibus (I. xm, d. eod. et epist. 154) : habel (c. 5, disl. 86, et epist. 77), qui quod potest
t Filiofamilias dissentiente, sponsaha ejus noroine corrigere non.studet emcndare; nec caret naevo
lieri no;i possunt. > Qua aulem aelate ista fievi consensionis _!|§ occultse, qui manifesto facinori -
debeanl, nec ecelesiasticis, nec hiimanis legibus desinitobviare.-j Unde sciat fraternitas lua quiasi
"pleniier est diffmitum ». Unde in supradiclo con- de praedicto pervasore plenam justitiam mihi non
tinelur libro : ~ In -jsponsalibus contrahendis setas feceris, quod exigi poiest a facicnte, de caetero qui-
contrahentium diflinila non est, ul in matrjmoniis, J bus niodis polero exigam a consentiente. Quid
quapropter a, pviroovdio setatis sponsalia effici pns- autem super hoc mihi facturus sis, per prsesentium
sunt, si modo id fieri aJ>utraque persona intelli- portitorem scripto mihi remandet tua fraternitas.
gitur [intelligatur, ms. c.\, id cst, si non sint mino- Vale.
res quam septem annis. Postquam vero sponsalia
EPISTOLA CI.,
jutriusque-personse consensu conlracta sunt, conju-
gii nomeu acceperunt. Unde dicit Arobrosius ad Jvo, humilh Ecdesim Carnoiensh minhler, ADELJE
exhortalionem virginilatis, Iibro primo (epist. U8 excellenii comithsm, saluiem et oralionum mu- ,
ct 246). j~ Desponsata viro conjugis nomen accipit. nus.
Cum initiatur conjugium, tunc conjugii assumitur ; Audivl quod" a Radulfo [quidam Gradulfo] arehi- ,
jion enlm defloralio virginitatis facit conjugium, sed presbytero nostro bannum [bannum. ut epht. 154]
jpaetio conjugalis. s Item Isidorus elhj-mologiarum leugserequiritis propter quamdam pseudomonacham,
Jib. ix: « Conjuges, veri appellantur \cod. Put. cujus reculas saisivit, quas apud quemdam Burgen-
jure ap.] a prima desponsalionis fide, quamvis adhuc /P sem Blesensem invenit. Unde rogamus et moneinus
ignoretur conjugalis concubitus. > Inde etiam Au- excellentiam vestr,ani ut hanc nobis non inferatis
gustin?js in libro De .nupliis et concupiscentia - \unus cod. non facialis] injuriam (sic epist. 121).
* Neque fallaciter ab angelo dictum est ad Joseph : Omnes enim pseudoprsedicatores, et pseudomona-
Noli titnere accipere Mayiam conjugem tuam (Malih.i). chi, et pseudoclerici fornicatores, adulteri, foene-
Conjux vocatur a prima desponsalionis fide, quam ratorcs et alii qui in Chrislianismo offenduut (exce-
concubitu nec cognoverat, nec cognoscilurus \at. ptis his qui poena capitali puniendi sunt), a nobis
cogniturus, ita ms. c.\ erat. His igitur auctorilatibus distringendi et corrigendi sunt, et ipsi et eorum res
manifestum est quia postquam per desponsationis nostri sunt juris. Et h~ecest antiqua et inconcussa
foedus inter duas personas ex majori, parte fucrit consueludo non tantum Carnotensis Ecclpsi~e,~s8d
conjugium ex utrorumque voluntale eonipactum, omnium ecclesiarum per tolum regnuro Galliaium
lion potest (Gratianus oausa 27, q. 2) ulterius frater ethoc astruere parati sunius, sive in Ecclesia nostra,
uxorem fratris ducere [al. poterit. ita ms. c\ nec - -sive in omni Ecclesia quse eanonicum \alias, cano-
..soror sornris marito nubere. Unde legilur in con- nice] super nos possit faeere judicium. Cesset ergo
cilio Triburiensi capitulo 10 : « Decretum est ut, a tali incoepto prudentia vestra et sicut inconeus-
quamvis mulier nupta esse non potuerit legitimo D I sum vultis habere principalum vestrum, sic Eccle-
vjro, desponsatam tamen fratri frater habere non siam permiltite habere jus suum. Nec obsil nobis
possit. s Hsec libi interim, charissime, ad inter- apud ("xcellenliam vestram, quod vos et vestra
rogata sufficiant. Ex his enira quasi rationum scin- diligimus, et inviti adversum vos aliquid etiam
-tillis [cod. Put. scintillulis] poleris majora coliigere ratione movenle [al., monente, ita ms. c\ altenla-
et quibus necesse fueril de propositis satisfacere, rous. Sciat autem prudentia vestra quia quod fece-
Vale. runt ministri vestri in prsedictum archipresbyterum,
EPISTOLA C, -
graviter ferimus, sed propter dilectionem vestram
Ivo, Deigratta Carnotensh Ecclesim minhter, JOANNI, dissimulamus, Sed si res in pejus, quod absit! ~se
eudem gralia Auretianensh Ecclesim episcopo, verlerit, adhuc ab eis pro officio nostro districte
saluiem, -exigemus. Valete.
JSxspectans exspeciavi et non intendisti mihi, EPISIOLA CIl.
Ijuia altaro de basilicis, quod milii in concilio 'MANASS^E reverendo [al. venerando\ Remorum arciii-
a L. xiv, De spansal. Leo philosopini5,"Nov, 109; statuit ne ir.tra seplimum annum sponsalia inean-
iur, Yj-io ep, 245.
 '
121 . EPISTGL/E. — EPIST. CIV. 122
ephcopo.lvo,humilisCarnotenshEcclesimminhter, ;V infirma suo riiore eligere ut confundat fortia, quis
- salulem in Domino estqui possit vel debeat ejus ordinationi-resistere?
Quam crebris luporum incursionibus \p,nus.'c Sic David de post fetantes ad regnunr assumptus
morsibus], quam multiplicibus filiorum alienoruiri est.-Sic Petrus ad summum apostolatum de pisca-.
deceptionibus -aggravata sit Belvacensis Ecclesia, tione vocalus.- Sic multi egeni de pulvere suscitati
non est necessarium vestram docere prudentiam, et ad summa rcgimina Dei providentia sublimali
cujus-ista non praeteriere notitiam \cod. Put. in \al:, sublevati],]ut bstenderet quia apud eum mundi
cujus ista subrepsere notitiam]. Sed, quia Ecelesia sapientia vel saecularis potentia nullius sunt mo-
illa in Christo me geuuit, et fundamentum religionis menti. Sed quia haecomnia non ignota [<i/.ignorata"]
in me posuit, quamvis ab aliis, quantum Deus dona- suntvobis, summam repetcndo concludam nostrae
vit, superaedificsitunisit, cum infirmatur, rion pos- apud vosintercessionis, videlicet ut labenti Ecelesise
sum non infirmari;.cum scandalizatur, non possum cito subvenire studeatis." Vale.
non uri. Unde non mirelur vigilantia vestra, si apud EPISTOLA CIIL
paternilatem \al, fraternitatem] vestram intercedo PASCHALI summo pontifici, Ivb, humilis Carnotensis
pro genitrice et nutrice mea, ut vos qui "quolidianas Ecclesim minhter, cum Petro miiitare et cum Petro
[cotidianas, velus ms. c. rectius\ ejus ruinas Ire- 8 -donaiivum recipere. •
quentirelatione^ognoscilis, pro oificio vestro lamen- JFiiius vester et confraler noster Silvanectensis
tabilibus ejus iapsibus occurrere studeatis. Vestrum Episcopus (epist. 214 et 2S8) pro Romana Ecclesia
est enim dissipatas oves in die nubis et caliginis contra Romanam Ecclesiam absque audientia et
per avia quaerere, et ad oviie, quantum ad vos^per- judiciode propria sede pulsus, rerumque suarum
linet, -redueere, Ucet velint errare, licet \elint perire damna perpessus^ quamvis hoc anno redlerit a sede
(ep. 89, in fine; S. August. in c- Dhplicel caus. apostolica munitus litleris apostolicis, tamen nec
. 25, q. 4). Vestrum est etiam quaevendo oyes perdi- apud regem tribulationis suae aliquod invenit reme-
tas, per ardua vos et aspera coarctare [latera etiam, dium, nec apud melropolitanum- suum paternum
sinecesse sit, inter spineta crueiilare, mss. c.-], ul suffragium, uec apud comprovinciales suos frater-
possitis gaudens et non gemens bonam aeterno Judiei num solatium. Reditus [«/. redditus] uuoque prae-
de commissa vos sollicitudine rationem reddere. bendse suse Parisiensis, de qua specialiter intuitu
Yestrum. est oves morbidas quae contagione sua riiiserieordise mandaveralis, nullos recepit,'imo,
plurimas perdunt, ab ovili interim removere \al. sicut dicitur, decanus Parisiensis prsebendam suam
piurimos p. ab ovUi interdum rem. mss. c.], et inter alteri tradens, episcopi praebendain sibi riiancipavit.
eas quse vocem pastoris audiunt non connumerare ; ^ 49 Condolens itaque non lantum ejus miserise,
sanis autem et non errantibus pascua provideve, 'et quantjim ingemiscens apostolicae sedisinjuriae, Hac
pastori quem oves cognoscunt et expetunt,- ovile aestate, eum apud me detinui, et pro modulo ineo
cpmmillere. Et quia inlegritatem perspnae electi a "Stipendia ministravi. Supplicando ilaque moneo, et
per vos benenostis, et voluntatem summi pontificis -monendo supplico, ut tam pro vestra uuam pTo"
et consilium super hoc audistis, sanum consilium destituli fihiinjuria, jamnon-desistatis arcum inten-
mihi videretur [al. videlur, ita tns c.\ ut commu- dere ; sed cervicieorum, qui contemplores exslite-
nicato et confirmato cum -coepiscopis consilio, con- runt prseceptorum apostolicorum, nitamini gladium
secrationem elecli prsedictse Ecclesiae acceleraretis [excommunicationem] fortiter imprimere. Si enim
[al. acceleratis], ne differendo, vel non faciendo filius vester, crealio vestra, sub maternis alis pro-
quoiveslrumest, honorem veslrumalteri detis. Non lectionem non invenerit, ignotus quidEcclesiavum sperabit?
cnim licef- regibus, sicut sanxit octava synodus, Siput igitur Romana Ecclesia omnium
Romana Ecclesia commendat et matev est etmagistva (c. Non decet., dist. .12); sic
quam veneratur,
elcctionibus episcoporum se immiscere, vel aliqua eam decet filiovum injurias propulsare, et conlem-
eas falione iropedire \al. praepedire]. Francorum p. plorum inobedientiam vindicare, ut et flUus fuisse-.
eliam reges Carolus et Lodovicus electiones episco- se subditum gaudeat, el contemptores inobedienles
se fuisse poeniteat \al. poeniteanl]. Valete,
poruni Ecclesus concesserunt, quod et in suis capi-
tularibus seriptum reliquerunt (lib. i, e. 81), et in EPISTOLA CIV.,
conciliis episcoporum -provineialibus sanciri per-, PASCHALI summo pontifici, Ivo, humilh Carnotensh
miserunl. Habeat ergo Deus in Ecclesia suaprinci- Ecclesim minhler, cum devolo filii affeciu debiii
paliter quod suum est. Habeat rex posteriori ordine famulatus.obsequium.
post Deum quod sibi a Deo concessum est. Neque id Belvacenses clerici melioris famae, et consilii sa-
impedire videatur quod regi de obnoxietate parentum nioris, prsecedenie consilio vestro, consilio-oplima-
ejus invidiose suggestum esl, quia secundum medio- tum dioecesis suse, et laude populi domnum Galonem
crilatem suam de honestis parentibusprogeriitusest, (epist. 10S) virum vila honestum, litteralibusque
et obnoxietas eorum a nullo vivente legitime com- \al. liberalibusque] studiis et ecclesiaslicis discipli-
prcbari potest. Quod si Deus vult humilia et mundi nis ornatum in episcopum sibi elegerunt. Pauci
0 Gaionis ex collatione, epist, iOi,
 123 D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPl 124
tamen fix cberieis Stephani illuis {epist. ~9S)xepu- iAsuggestronemJOpogonisjeantoris, qui omnl reilgioni,
-diaii comptices, quos sibi -peUicuHs-peregrinorum quaritum praevalet, adversatur, dari fecit, quod
murium atque aliis hujusmodi vanitatum aucupiis Galo in vita ejus nunquam futurus esset Belvacensis
inescavcrat, huic electioni non assenserunt, nee episcopus (epist. 104). Qua in re prudentiam ve-
tamen ei aliquid quod sacris canonibus obviet, obji- slram muniri oporlet spirifu fortitudinis, quia si
cere_.poluerunt. Cum vero rem per se impedire non tali sacramento annuUari polest canonica eleelio,
valerent, regem adierunl, quaedam verba auribus nuhVulterius in regno Francorum futura est, nisi
ejus instillaverunt, quae facile in-cor ejus eliquavc- aut Simoniaca aul violenta intrusio. Quod si san-
runt, videlicel quod prsediclus electus discipulus ctilati veslrae objicitur regem non oportere cogi ad
meus fuerit apud me nutrilus, apud roe eruditus perjurium, recordari potestis quid dicat bealus'Am-
[unus cod. educatus et eruditus], addentes quod a brosius libro primo De ofliciis. Dicit euim (Gratia-.
sanctitate vestra fuerit electus, et quod niagnus ci cau. 22, q. i) : e Est nonnunquam contra offieium
futurus csset adversarius si in regno ejus aliquando promissum cuslodire sacramentum, ut Herodes qui
fieret \al. fuerii] episcopus. Rex itaque virulentis juravit quoniam quidquid peliturus esset, daret
his verbis succensus, et ab omni bona voluntale T iiliae Herodiadis, et necem Joannis concessit ne
turbatus non vull electiuni assensum praebere, nec prosnissumnegaret. iDicitetiamAugustinus inser-
electo bona episcopalia dimittere a- Unde eleclores ntone quein fecit in deeollatione Joannis Baptistae :
ejus ad paternitalem vestram jam confugissenl, nisi « Yideo David hominem pium, sanctum in juralio-
quia metropolitanus corum cos detinet condicto die nem temerariam procidisse [ai. incidisse ms. c],
[unus cod. constituto die] inter contradiclores et et maluisse non facere quod juraverat quam juratio-
electores, sicut dicitur pacem volens componere, nem suam fuso sanguine hominis implere. * Item r
vel forsilan propter voluntatem regis rem callide « Juravit David temere, sed non implevit juralionem-
impedire. Superest ergo, dilectissime Pater, ut pro majori pietate. De duobuspeecatisclegitminimum. t
potestate et auctoritate vestra, sicut coepistis, Ec- Item Ambrosius in libro tertio De officiis : « Pleri-
clesise, prout clerici rationabiliter postulaverinl, que ssepe se constringunt [al. constringuntur] juris-
succurratis, et consilium vestrum inconfusibile fa- jurandi.sacramento, et cum ipsi cognoverinl promit-
ciatis, ne insidiatores et delraetores vestri, subsan- tendum non fuisse, sacramenti tamen conlemplatione
nando de vobis dicere incipiant : Hic homo cmpit faciunt quod spoponderunt, sicut de Herode supia
adificare, et non potuit consumtnare (Luc. xiv). De scripsimus. Quauto lolerabilius fuisset lale perju-
csetero notum facio sanctitati vestrae, quod Fran- (Q riuni sacrameuto, si tamen perjurium dici possef,
corum h rex Romam in proximo se venttiriim dicit, quod ejuratus inter saltantium choros promiseral ? i
quod tamen non credimus. Sed seu veniat, seu Item Hieronymus, lib. i super Jeremiam. « Ani-
mittat, cavete et vobis et nobis, ut semper clavibus madvertendum quod jusjurandum lios liabeat comi-
et catenis Petri fortiter teneatur. Et si forte absolu— tes, veritatem, judicium atque justiliani (epist. lf>,
tus fuerit, et ad vomitum c. sicut jam contigit, re- et in c. 2, cau. 22, q. 2). Si ista defuerint, nequa-
versus fuerit, e vestigio eisdem [ejusdem, ms. c.] quam juramentura erit, sed perjurium. J Et in
clavibus reciudatur, eisdem catenis religetur. Et actione septimae synodi legitur (c. Actione. cau. 22,
hoc lilteris vestris omnibus Eeclesiis manifestetur. q. i): « Herodes observavit sacramentum, et periit.
Ila enim corrosorum dentes confringetis, etjuslitiae Petrus negavit cum juramento, et eonversus flevit et
salisfacietis. Quod si forte Deus cor ejus ad poeni- salvatus est. i Sed quia scienlibus ista loquor, non
tentiam iUustvavevit, mementole nostri qui porla- doceudo sed commemorando et commonefaciendo
vimus pondus diei el aestus d, ut, sicut fuimus parti- haec dicere me arbitror. Ad summam veniam. Si
ceps tribuiationis, ita simus et consolationis. Yalete. rex a sanctitate veslra, seu per se, seu per alios poe-
EPISTOLA CV. nitentiam acceperit [sic v. c. antea, egerit.], el, uf
PASCHALI summo ponlifici, lvo, humilh Carnotensh D pro cerlo credimus, ad vomitum reversus fuerit
Ecclesim minhier, spirilu fortiludinh -abundare. (epist. 104), qualiter me habere debeam, instruite
et litteris prsemunite. Valete.
De tribulatione qua a filiis vexalur alienis Belva-
censis Ecclesia, et de regis Francorum in flagitio 5® EPISTOLA CVI.
suo sacrae rcligioni perniciosa et ignominiosa per- HDNRICO e excellenti Anglorum regi, Ivo, humiiis
tinacia (epist. 13 el 104), nihil apertius et nihil Carnotensh Ecclesim minister, iv eo vivereel re-
vestrse auctoritati utilius et honestius scribere vel gnare per queni reges regnant.
dicere possurii quam scripsi (epist. 104), praeler Quoniam paterni regni solium conscendere vos
quod sacramenluni sacris cauonibus et omni reli- fecitdiviiiadispeiisatio[i~ni-sco~/.miseralio,epist. 95],
gioni obvium per quemdara servienlem suum ad pro gratia nobis \al. vobis] collata divinam inter-
a Etiam j'uraverat rex hunc Galonem nunquam 15 et 105.
fuiurum episcopum, ut ait epist. 105. d Gratiam regis perdiderat pro juslilia hujus
b Vox Francorum videtur e glossa irrepsisse, cum causae, ut ail 141.
antea regcm tautum dicat. " Primo, ejiist.
cId esl illicilura consorlii Bcrtrafiffi, de qna epist. qui tilius Yuilliclmi secundi
123 EP1ST0L.E. - EPIST. CYIIL iS8
peUamus cleiuentiain , quatenus paternos mores, __ muni sorte ut hominera, quodam privilegio diligas
paternam v.os faciat imilari honorificentiam, ul in ul Christi sacerdotem, ct £hristianae religionis pro
nullo vestra sublimitas ab eorum nobilitate degene- suomodulo dilectorem. Hac itaqueconfidentia trans-
ret, et in nuUo ab eorum frugalitate declinet. Et misimus tuse liberalilati duos de canonicis nostris,
quia res omnes non aliter bene administrantuv, nisi qui 4ieeessitatem Ecclesise nostrse tibi referant, et
cum regnum et sacerdolium in unum convenerint benedictionem quam cordi tuo Deus immiserit
sludium (epist. 60,214 et 259), celsitudinemvestram ^epist. 142),.sicut benediclionem aceipiant. Peto
obsecrando monemus, quatenus yerbuni Dei in regno etiam ul ad Jmprimendam arctius menti mese tuae
vobis commisso currere permittatis, et regnum ter- excellentise memorjam, poderem, vel aliquam
renum coelesti regno, quod Ecclesisecommissum est, aliam vestem sacerdotalem parvilati meaetransmit-
subditum esse debere semper cogitetis. Sicut cniin tas qualem deceat etreginam dare, et.episcopumin
sensus animalis subditus debetesse rationi, ita po- - celebratione divinorum sacramenlorum induere.
testas terrena subdita esse debet ecclesiastico regi- Yalete.
mini. Et quantura valel corpus nisi regalur ab ani- EPISTOLA CVIII.
ma, tantum valet tervena potestas nisi informelur PASCHALI summoponlifici, Ivo, humilh Ecclesim Car-
et regatur ecclesiaslica disciplina. Et sicul pacatum B notensh minhter, debitam cum omni devotione obe-
est regnum corporis, cuni jam non resistit caro spi- dienliam.
ritui, sic in pace possidetur regnum mundi, cum a Quanla charitate hactenus sollicitudo Romano-
jamresislere non moliturregno Dei. Hoccogitando, rum ponlificum quieti Jnvigilayerit mbnachorum,-
servum servorum Dei vos esse inteUigite, non doml- quanto fervorc sluduerit procul fieri infestaliones
num ; protectorem, non possessorem; unam debere monasteria gravantium a vexalione monasteriorum,
essede cedris Libani quas plantavit Dominus, in quanlo etiam caulelae sludio discuti mandaverit per-
qua nidificent passeres (Psal. cm), id est sub cujus sonas et causas accusantium et testificantium, nou
tulela quiete fructificent. et conversentur [al. con- est nostrum doeere doctores nostros a quibus tan-
serventur] Chrisli pauperes; quorum oratibnes pro tum exspectamus formam praecepla implendi, sicut
stalu regni vestri et incoluniilale vestra quanto accepimus regulam praecipiendi. Quae omnia si ob-
quietiores, tauto saniores, quanto saniores, tanto servare vult sanclilas vestra incausadomniabbatis
constat esse eflicaciores. Hoc enim faeiendo, et Majoris-Monasterii, nec accusatores admittendos
regnum terrenuro quiete Deo cooperanlepossidebitis, credimus ad accusandum, nec tesles ad testifican-
et ad regnuni aeternum ejusdem miseratione perve- dum. Primo enim si personam accusatoris, Turo- -
nietis. De cselero commendo vobis hos canonicos rJ nensjs videlicet archiepiscopi b attendimus, pene
noslros praesenlium litterarum portitores quos Ec- omnia quae in ordinatione ejus facta sunt, conlra
clesia noslra excellenlise veslrse pro sua necessitate ordinem usurpata sunt. Crimina vero adversum se.
transmiltit, qualenus, ea audita, prout vobis visum comroissavel in seadroissa, pcrjurium videUcet ct,
fuerit et Deus inspiraverit, eidem necessitali occur- prodilio, quse in prscdictum abbatem intendit, non
ratis, et charitatem, quara erga eamdem Ecclesiam sunt facile, quanlum videtur, a judicibus ecclesia-
parentes vestri habuerunt (epist. 118), ct voshabere sticis audienda; quse aut nunquam perpetrata sunt,
studeatis. Eadem enim Ecclesia parentes vestros aut ordinata curatione ad sanilatem perducta sunt,
specialius caeteris benefactoribus suis habet in me- ciim dicat Apostolus : Qui videbantur esse columnm,
moria [habet cum raem.J, tam pro eorum excellentia quales antea fuerint, nihil mea irilerest. Deus enhn
quam pro eormn munilicentia. Yalete. personam hominis non accipit (Gal. u). Quse si vera .
EPISTOLA CVIL essent, tunc dicenda fuissent, quando videbal eum
ReverendmAnglorum reginm MATHILDI, Ivo, hutnilis in publicis conventibus de ecclesiasticis negoliis
Carnotensh Ecclesim minhter, in finibus terrm au- cum episcopis judicanleui, ponlificalia sacrameiita
dire sapienliam Salomonh. D tractantem ; quae tractare non debet nisi manus a
Q_uohiamunam te esse de prudentibus mulieribus crimine immunis, et conscientia innocentiae testis.
fama divulgante cognovimus, corpore longe posi- Si de his recte pulsavi potevat, magis avguendus
tam, praesentem te nobis bonae opinionis odor ex- evat propter usurpationem sacerdotii quam propter
hibuit, et ad diligendam charilatem, quam in te gerendam solliciliidinem monasterii, in qua nuliuin
castarum mentium sponsus ordinavit, excitavit, novimus esse genus ecclesiastici sacramenli, cum
Unde a lua excellentia mutuam promereri cupirous dicat Hieronymus monacliorum institutor prseci-
dilectionem, quam propter praeclaram memoriam puus (sup. episl. 36): « Monachus non docentis
reginae Angelorum Mariae, Ecclesise,- cui auctore habet officium, sed plangentis, qui se et mundum
Deo, licet indigni, deservimus, ante lua tempora Iugeat. t Sed dicet aliquis, quia tunc merilo tacuit,
exhibuerunt reginse Anglorum. Nec indecens est re- quando in episcopalu eum non laesit. Tanto minus
ligloni et famse tuae, si quem diligere debes com- ilaque isle alienaevitse curiosus inspector et suaeue-
a Inv. c. hoc argumentum est, quod monachus t Huuc sa~pecuipat et reprehendit, ut epist. bQ,
non accusandu. est de his qnm fecit anie conversio- in fine et 66 et 67.
tww.
 i-J"? r>. TVONIK CARNOTENSIS EPISCOPl f2S
Bidiosus corrector au.diendus est [unus v. c atlen- A _ moditatem. Unde ego" et q~iidam corregionales no-
dendus est], qui modo sincerum v'as non jamore stri hoc murmur non sequanimiter accipientes, ut-
justitiae, sedlivorevindietse nititur incrustare (HORAT. pote Romanae Ecclesise fihi unanimes, scribere de-
saf.5, lib. ., vers. S6), non incrustalum a sorde crevimus sanctitati veslrae, ut alicui transalpino
mundare. Credo enimet benecredo, quia cum ve- legatioriem sedis aposlolicse injungatis (epist. 12),
terem' hominem depositurus , et novum parifu- qui et vicinius subrepenlia mala cognoscat, et ea
rus, vetustatis "suae saccum in oculis Dei me*gl yel per se veLper relationem ad sedem apostolicam
prsesenle conscinderet, et omne noxium quodintus maturius.cufareprsevaleat. Cui soUicitudini nullum
lalebat per confessionem oris effunderel, si haecde- jnagis coj;novimus idoneum, quam domnum Lugdu-
dbcora in se agnovisset, nullatemis abscondisset. nerisem archiepiscopum, qui et in epdem officio
Denique, si causam hujus accusalionis inspicitis, jamdiu ministravit, et ut experimento cognovimus,
manifeste scitis non aliunde exarsisselstarii male- tam Romanae Ecclesise quam transalpinis Ecclesiis,
volentiam, nisi inde quod intcrdicente sedis aposto- mirabiliter [in plerhque teg. venerabiliter] profuith.
lic~e decreto non potest Turonensis archiepiscopus i Multos enim ad visitandam sedem apostblicam prae-
in Majori Monasterio publicas missas celebrare (c. pediunt, aut pericula imminentia, aut rei familiaris
Abbatem et c. Luminoso, cau. 18, q. 2), erga riio- B indigentia, aut itineris difficultas, aut proprii cor-
nachos imperiose agere, bona monasterii prbut poris imbeeillilas. Unde si velletis mediocritatis no-
libuerit usurpare. Unde etiam hoc anno in syriodoi strae suggestioni acquiescere, congruum yideretur,
agens, sicut dicunt qui adfuerunt, quanlurii in se: ut mediatricem personam Uuic sollicitudini prsefice-
est, Juliani renovavit [revocavit, ms,~c., metius re- retis, potisslmum in eadem sollicitudine consuetu-
novavit ut in textu] decretum, videiicet, « ne quis dine et utilitale probatam, quae emergentia mala
sseculo renuntiaturus parochianorum suoriun majus tanto frequenlius quanlo vicinius agnosceret, et
ingrederetur monasterium. J Postreiiio, si testifican- IPvamina quae melius yaleret adhiberet. Ausu "qui-
lium personse discutiuntur et causse, tales sibi sub- dem familiaritatis et filialis amoris hsec scribo, quia
ornavit [al. subordinavit], quos inter notbs notum sic ego cum multis Ecclesise Dei melius credo posse
est aut maculis aspeVsos, aut sibi consanguiiieos, consuli, et aemulorum obtrectationes \al. detractio-
aut mercede conductos, aut de domo sua productos, nes] posse vitari. Etenim discipuli Deniini, Doisinq
quibus personis, sicut scitis', facile poterit impe- licet nihil ignoranti \al. licet-non ign.], plurima
rari, ut testimonium perhibeanl tammendacio quani necessaria suggesserunt, quae ad informandam.po-
verilati. Cum igitur ea quae dicta" sunt ita se ha- „, steritatem praelalovum non solum patienter audivit,
beant, quamvis non necessario, tamen supplicanio' ' _sed etiain aequanimiter adimplevit. Valete.
exhortamur sanctitatem vestram, quatenus sic in EPISTOLA CX.
IIDC causa paternarum tradilionum tramitem te- rAsciiAi.isionmo ponlifici, Ivo liumilh sanctilaiis sum
neatis, ut et innocentia non pcriclitetur,'etperversa filius, quidquid potesl esse felicius.
tolunlas justo lalione jiunienda suis conatibus cor- Quoniam pro gralia nobis collala, decorem Ee-
rnat, suisque nexibus innodetnr. Yaletc. clesise Dei \al. doraus Dei] diligimus, multa inordi-
EPISTOLA CIX. nate in eadem fieri vehementer dolemus. Qui iu (et
PA>SCHAI.I stimmo ponlifici, Ivo, humilis Carnoterisis cura in ms. c.) quibusdam subditis cum qusedam
Ecclesim minhier, sicut aucloriiate, ita prmminere illicita corrigere, vel cuin quosdam ad meliora prn-
virlule. movere studemus, ipsi in stercoribus suis compu-
Quoniam apud* jios quotidie videmus Ecclesiam trescere cupientes, litteras a sede apostplica, nescio
-' quibus
ruentem, et nullam autpene nullam manum eri- subreplionibusimpetratas nobis deferunt ad
gehtem, el pro domo Isiael murum ponentem, cha- palliandam malitiam suam, vel defendendam inobe-
ritas Chrisli urget nos ut dolorem cordis nostri, dientiam. Unde fit in Ecclesia mirabiUs contemptus
quo pro morte et mdrbis ovium Chrisli cruciamur, D ] mandatorum Dei, el ineffabilis mor.im corruptela,
paternitati vcstrse revelemus. Interest eniiri capilis cum ibi invenit quorumdam perversitas incorrepta
jnembrorum imbecillitatibus providere, et pro vale- confugium, ubi innocentia sola deberel habere prae-
tudinuni quanlitate vel quaUtale congrua remedia sidium. Et quod mirabilius et miserabilius est, isti
procurare." Cuni enini a lalere veslro miltitis ad vitae suae curiosi corruptores ab ipsis columnis [qi-i-
jios cardinales yestros tanquam filios uterinos (epist. dam cod. ab omnibus cdl.] gratanter audiuritur, cu;u
60 et 87), quia in transitu apud nos sunt, non tan- vitara religiosorum aliquibus roaculis respergcre
tum non possunt curanda curare, sed nec curanda moliuntur; quibus non est credendum de aliena in-
prospicere; inde est quod multi praepositorum faela jusiitia, quandiu non discesserent [al. disceduntj a,
gladio- lingiise ferire cupientes, dicunt sedem aposto- sua. Cum itaque tam pro nostra insufficieniia quam
Jicam non subditorum quaerere [in v. c. Put. non pro subditorum duritia prsedictse causse de fruetu
cicricorum quacrere] sanitatem °, sed suam, aut labbris nostripene desperare nos cogant, onns quo.l
laleralium (al. collateralium) suoruni quaerere com- peiie infructuose porlamus, deponere ssejje delibera-
* Vide in hanc rem Joannem Salcsber, Poiicraf. t Da Hugone loquitur ut epist. 24.
Ub, vi, c. %i.
 129 EP1ST0L.E. — EPIST. CXffl. ISO
mus,etpennascolumb-e nobis dari flagitantes (epist. A anathenaate feriatur, sitque danti ,et accipienli. vel
17 et 25), avolare a molestiis inutilibus, et in men- possidenti anathema. > Isla dicendo prudentiam
tis \al. niontis] soliludine quiescere prseoptamus. vestram non docemus, sed ad oflicii vestri sarcinam
-Hacitaque necessitale commoniti, praesentiam san- fortiter, portandam cohortairiur, quatenus pusillani-
ctilatis vestrae adire cupientes, et de his quse dicta mitatem nostram consolatio vestra confoveat, pa-
sunt [al. praedicta], cum mullis aliis vobiscum-lra- "tientiam nostram fortitudo vestra communiat. Ya-
clare cupientes, venimus pene usque ad Alpes~win lete.
quarum angustiis, quia insidias nobis paratas au- EPISTOLA CXII.
.dieramus, usi magnorum viroruin consilio, inito iti- Ivo humilis Carnotensis minhler, FULCONI ° JPaii-
nere [al. incepto itinere] supersedimus. Domnum siensis Ecclesim decano, et clero sibi commhso7
itaque Gualonem confralrem et coepiscopum no- dilecttonetn et salutem: . -
strum, qui in suspeetis locis ad occultandum sc - Quoniam omnis injuria ecclesiastica quae admo-
aptior est, paternitati vestrae transmisimus, in cujus nitione non corrigitur, anathemale pleclenda est,
ore verba noslra posuimus, qualenus eum lam pro si ancillam Ecclesise veslrse adversus dominos suos
sua quam pro nostra necessitate paterne audialis, calcitranlem excommunicaslis , quod vestri juris
el quae corrigenda sunt corrigatis, et quse^utiliter " erat fecistis, maxime cura dominorum poteslatem
slatuenda firmiterstatuatis. Quamvis enim quod ratio in servps suos illibatam debere esse lex conslituat
suadct, vel quodusus approbai, vel episcopaUsroode- (/. H, De his qui sunt sui, vel, Al. jur.), nec cui-
ratio disponit, per se salis vigere videatur, lamen quam hominum jus suum detrahi posse permillat,
charius a fit, et quasi quadam luce.irradiatur, cum .Quod autem ex consuetudine Ecclesise ves"trsehoc
id, quod prohibendum vel prsecipiendum est, de- vobis Jicere absque alterius.personae interpellatione
creto apostolico roboratur. Valete. asserilis, non est hsec solius Pavisiensis Ecclesiae
52 EPISTOLA CXI. consuetudo, sed eliam Carnotensis, et aliarum Ec-
DAIMBEETO, Dei gratia Senonensium archiephcopo, clesiarum,. quibus cpiscopali auctoritate excommu-
Ivo, humilh Ecclesim Carnotensh minhier, salu- nicandi jus concessum est. Unde non aliud sanius
tem et serviiium.- consilium vobis dare possumus quam ut consuetu-
Colloquium vestrum jam a multo tempore deside- jdineni forliler teneatis, a qua si semel cesseritis [ai.
rans, speravi me posse paternitati veslrae loqui in discesseritis], non ad arbitrium vestrum recuperare
conventu ad queminvitati erajnus in civitate Yel- valebitis. De esetero culpo dilectionem vestram, quod
Jatorum [al. Yellanorum], et ore ad os clamorem Paganum (epist. 114) a noBis ecclesiastice excom-
-facere de injuriis quas mihi el Ecclesiae mihi com- municatum ,, et apostolica aucloritate exigentibus
missse infert Hugo Puteacensis, more suorum sem- culpis suis in infamiam pulsum, in communioncni
per rependens mala pro bonis (epist. 76,112 et 211); recipitis, et Hugonem Puteacensem similiter (epist.
quem nec pudor humanus, nec fides quam mihi 76, 24 et 60), quod a nobis fieri de veslris excom-
debet ut domino, detinet a rapinis, dum nulla no- municatis manifeste culparetis. Moneo [monemus,
stra in eum prsecesserit injuria, vel nuUa ei a nobis ms. c] itaqueut de caetero quam a nobis juslitiam
sit*denegata justitia. Quod ergo certa ratione tunc -in necessitate vestra vobis iieri velletis, eamdem
distulimus, nunc praesentibus litteris, flexis genibus nobis in nostra necessitate facialis, ne, si vos negli-
cordis, postulamus, ut eum a nobis excommunica- ^entes invenerimus in nostris, ct nos similes inye-
-lum (epist. 76) excommunifcetis, et divinum officium niamur in vestris. Et, ut hoc apostolica auctoritate
Merarivillaeet ejus adjacentiis interdicatis, et Aure- debere fieri sciatis, litteras domni papse, quas misit
lianensi episcopo, ut idem faciat apud Puteacum i>, Senonensi EGclesise, et Aurelianensi, et Parisiensi
prsecipiatis. Alioquin, si principes mundi plus ti- interim vobis trausmitto, quas jam builatas domnus
memus quam Deum, manifeste jam portse inferi metropolilanus accepit.
praevalebunt, et qui pro domo Israel tnurutn ponere j-) EPISTOLA CXIII.
debemus (Ezech. xm), secundum propheticam irri- DAIMBEIITO, Dei gralia reverendo Senonensium archi~
sionem canes tnuti non valentes latrare i"eputalLmur ephcopo, ,Tvo, humilh Ecclesim Car.notensh mini-
(Jsa. LVI). Res enim ecclesiasticae, sicut testantur ster, filialem subjeclionem el frateniam dileciio-
-etiam saeculiIeges, quia divini juris sunt, Jn nullius nem,
bonis sunt, et ideo prorsus errat, qui pro suis oc- De electione domni Manassae facta in eum a Mel-
casionibus aut principum jussionibus, a quibus eas densi Ecclesia {epist. 115), pia tripudiatione gaude-
maxime servari convenit usurpat, et male traclat mus; quem bonse indolis adolescentem et melioris
(cpist. 145). Unde ait Papa Symmachus in sexta spei juvenem evidenti morum mansuetudine compe-
synodo (c. Quicunque et c. Prmdia, caus. 12,- q. 2): rimus, partim aliorum relatione didicimus. Uude ad
« Qui praedia Ecclesiae petierit,- vel acceperit, vel ejus consecrationem, tam pro vestra paterna admo-
possederit, vel reliriuerit, nisi se cito correxerit, nitione quam pro ejus optabili dilectione, gralanter
a Al. clarius, quod videlur lextui congruentius, 15Hic postea eleclus fuit cpiscopus Parisiensis,
h Quia excommunicalus a suo episcopo .deJiebat epist. 158 et lfi4. ... . ,
efiam excomniunicari a vicinis; episi. 76.
_51 D. JVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 13?
oceurreremus, etiamsi aJ remota Joca hac de causa A, , EPISTOLA CXV.
ivivitaremur. Sed quse difficullates, quse pericula DAIMBERTO Senonensh Ecclesim metropolitano, et suf-
vias nostras sepiant, non minus novit veslra pater- fraganeis ejusdem Ecclesim coepiscoph suis, Ivo,
nitas quam nostra parvitas. Uude, si tanta instantia humilis Garnotensh ecclesim minhter, salutem et
' ~
huic consecrationi interesse nos vultis, aul locum obsequium.
ad quem secure venire possimus eligite, aut con- Quia apostolicum illud in me eoraplelura est, fo-
ductum nobis seeurum proeurate. Alioquin patema lis pugnm, inluslimores (II Cor. vn), praeeordiali-
discretione dateveniam manifesla pericula meiuenti, ter [pr~eeordiabiliter nis. c] doleo quod saneto et
quam darelis eadem pericula non"sine veslrse famae desiderabiU conventui veslro interesse non valeo
jactura subeunti. Quod si regius metus, vel aliorum (epist. 115 et 119). Etvquiain nomine Salvatoris con-
qui adversum nos injuste sseviunt, abesse coegerit, grcgalos vos esse non ambigo, quidquid salubriter
consecralionem quam voce et manibus facietis cor- statuistis [staluitis, ms. c), vobiscum statuo, et no-
poraliler prsesentes, confirmabimus litteris et corde minatim domnum Manassem claris natalibus ortum
corporaliter absentes a. Gmnibus enim aliis cessan- modestis moribus ornatum, quem Meldensis Eccle-
libus causis veheraenter doleo, quod non mereor sia elegit, cum eligentibus eligo, et manus imposi-
vestro colloquio confoveri, vestra consolatione re- "_J ] tionem quam ei facturi estis praeseules corpore,
levari. Gratias tamen quas possum refero excellentiae Jianc ego confirmo et facio, quantum in me est,
vestrae, quia tribulationibus nostris compalimini, et praesens h corde. Credo enim vos esse tanti consilii,
doloribus nostris condoletis, et ad subvenlendura, et lantse fortiludinis, ut nihil prsesumatis illicitum,
nianum, quantum poteslis, exlenditis. Quod si alii nihil subterfugialis legiUmuro. Yalete.
confratres riostri similiter-facerent, non in lantum EPISTOLA CXVI.
porlae inferi praevalerent (Matth. xvi). Yale. Ivo, humilh Carnotensis Ecclesim minister, ADEL^S
EPISTOLA CXIV. excellenli cotnilhsm, salulem el obsequium.
~JoANNi,"J9ei gratia Aurelianensi ephcopo, Ivo, humitis Charitas qua nobilitatem veslram ab inilio dilexi,
Ecclesim Camoiensh minhler, salulem. nullatenus in me refrigescit, sed prsecedentibus et
'
Quod nostris tribulationibus compatiatur vestra subsequentibus. in me beneficiis vestris, magis ac
fraternitas, quanlas sufficiirius vobis gratias referi- magis inardescit. Unde excellenliam vestram ro-
mus De pace autem quam inter uos et domnusa •gando moneo, et monendo rogo, ut si quid sini-
Ludovicum reformare velletis (epist. 124), hocvobis slrum [al., sinistri] me adversum vos vel vestros
resporidemus, quia ,~quantum testalur nbbis COK- fecisse vel dixisse suggestum fuerit (episf. 121),
scientia nostra, nullas ei injurias intulimus, et si C ( nullatenus credatis, nec quidquam quod ira dictante
quid a nobis jexposlularet, judieio vestro et eonfra- servientes vestri postulent, ad praesens statuatis.
trum nostrorum libenter ei salisfaceremus, et si Cum enini terra exterius sit turbata, si etiam in-
~quid adversum parvitatem noslraro fecil, quod eum leslina surgerent bella, periculum repente imminere
non deceret, patienter supportaremus. Hugoneiii , plebi posset et urbi. Cum aulem.Deo prosperante
autem Puteacensem (epist. 112), et Paganum trans- ad nos veneritis, tunc omnia verius addiscelis, ei
fugam (epist. 100 et 112) gg atquedesertorem, sine secundum audita sanius consilium capielis. Valete.
digna satisfaeLione suscipere non possumus, quia EPISTOLA CXVII.
ila esl inter nos nonsine summa obligalione coia- PASCHALI summo pontifici, Ivo, humilh Carnotensh
dictum, et aposlolica auctoritate roboralum. Si Ecclesim minhter, cuin debilo obedientim felicila-
atilem Paganus ideo seipso vult major fieri, quia tem ulriasque viite.
deterior seipso faelus est, et episeopali exeeUen- Cum nuper de amputandis pravis Eeclesise eon-
tiae' summa fiet injuria, et ordini [unus v. c ordi- suetudinibus qusedam mandata (epist. 155), vel in-
nationi] clericorum ad exorbilandum proclivior [al, terdicta vestrae patemitatis accepissem, el fratribus
proclivis ita ms. c.] palebit via. In hoc ergo negotio mihi commissis denuntiassem, quidam [qusedam ms.
ita -praecavele periculo vestro sicut et nostro, quia D,c.] ita gralanter [graviter tns. c.]susceperunt, ut
ut vobis vera fateamur, malumus, quse Deus pevmi- non lantum ea verbis approbarent, sed etiam qui-
sevit advevsa pevpefi, quam in parcendo filiis dis- busdam additis quae ad honestatem vel libertatem
scordiae plurimosin discrimen adduci. De loco aulem Ecclesise prodesse videbantur, jurejurando firmarent.
in quo secure colloqui possimus, cerlum non est Et quia quibusdam qui sua quserunt, quorum famse
milii consilium, quia intra episcopalum vestrum et vel commodis hsec et similia obvlare videntur, ali-
nostruni nullus mlhi securus est exitus, nisilraierna quantisper displicent, ut per succedenlia tempora in-
charitas vos cogeret, quod petere non prsesumo, convulsa maneant sub clavi Petri, ila ea observari
utusque ad nos veniretis, et de quibusbomim esset per mediocritatis nostrae inlercessionem postulant,
nobiscum consulte quando velielis, traelarelis. ut nulli minori clavi ea ulterius solvere liceatfepist.
Valete. 126), et a sua slabilitale convellere. Misimus itaque
«"Ut episl. HS, non enim-est validius dicere sa- . h Juxta cap. 8, 2 et 6, dist. 64, et eap. 2 et 3,
cramenta in electione episeopi, qnam -scribfre, ut dist. 63, quo speeiat etiam epist. 115.
ail Sidon, Apollin. lib. vti, epist. 9.
 •153 EPISTOLJE. - EPIST, CXXT.' ~ _5T
duos ex nostrorum collegio fratres, qui-auribus pa-- A 25), ad purgandum eum postuletis., ei accepta
ternitatis vestrse rei ordinem et causam aperiant, , purgatione, sub-conspectu eum publico ordinetis.
ut curo intellexerilis pro quanta libertate et hone- Si enim praesens essem, si ita res se habet, uti
state, vel pro qiiibus incommodis vitandis fecerinit superius dixi, nihil aliud reverentiae vestrse suade-
quod fecerunl, aucloritate qua praeminetis mississ rem. Yale.
Ecclesiselitteris confirmetis. Valete. EPISTOLA CXX.
EPISTOLA CXYIII. Ivo, humilis Carnotensh Ecclesim minhter, Roberto
HENRICO, excellenli Anglorum regi, Ivo, humilh Car- comili Pontivensi, salutem.
• noiensis Ecclesim minister, regis regum fcticiterr Si injuste vobis a Sagiensi episcopo divinum of-
"[in-uno v. c, fideliter] militare. ficium interdictum cst, displicet mihi tam propter
Quoniam instanlia precum saepe flectitur excel-• facientem quam propter patientem. Sed quia id non
lei-.lia regum, licet imporluni videri erubescamus, , debeo facere proximo quod nollem ab eo pati, ne
tamennune tertio per portitorempraesentium, dom- mireroini si chrisma quod a nobis petitis ad prsesens
num videlicet Gulielmum [Guillelmum ms.' c.] Ec-- non accipitis. Lex est enim ecclesiastica, ut qui In-
clesise noslrae canonieum sublimilatis vestrae aures> lerdicti vel excommunicati sunt ab una Ecclesia,
pulsarous, ut saltem nunc benevolentise vestraes non l-ecipianlur ab alia ^epist. 76 et 111). Nec est
ostium apertum sentiamus, quatenus exsuscifeiis• raeum in absentem judicare, etiamsi pensem [ila
dileclionem quam erga praedietam Ecclesiam pa- habel v. c S. G. praeessem ms. c] utrum juste an
rentes veslri el affectu liabuerunt (epist. 106), et injusle vester pastor vos obligaverit, cum lioc tan-
effeclu probaverunt. Cum enim in regibus prseci- tum observare debeam, ut in alienam messe.m fal-
puevigere debeat pieUis, mansuetudo, j'ustitia,, ad cem non mittam. Libenter autem tantis malis re-
pielatem pertinere credimus, quod ad diviuum cul- mediuro qusererem, si Deus mihi da-et opportuni-
tum etiaro usque ad nos aliquos facullatum veslra- tafem [et ms. c.] perficiendique faculi&tem. Yale.
ruai ramusculos extendi flagitamus. Ad mansuetu- EPISTOLA CXXI.
dinem vero periinet, ul pelentium importunilatem Ivo, htimilis Eccle.im Carnotensh minister, ADELJK
a^quanimiter supportelis; ad justitiam vero, utpro- excellenti comithsm, patientim et pach abundare
missi vestri debiterem vos esse cognoscalis. Non visceribus.
enim ad proprios vel humanos usus aliquid ab ex- Pro summa charjtate qua diligo principatum ve-
cellentia vestraTequirimus, sed in quo non sullici- strum, jam semel et secundo monui celsiludinem
mus ad decorandam vel conservandam domum Dei, „ vestram (epist. 116 et 156), ut quod dictante ira
adminiculum vestrum misericorditer postulamus. suaderenl yobis servientes vestri, non statim reci-
Nec infiucluosam credimus futuramlargitionem ve- peretis, sed reditum vestrum ad nos, ad audiendam
stram. Quia quod nostris viribus non valemus, me- et cognoscendam veritatem rerum gestarum, exspe-
rilis beatae et perpetuae Virginis, cui Deo auclore fa- ctaretis, quia parati erant et adliuc sunt onines ca-
mulamur, indubitanter oblineri posse coufidimus. nonici beatse Mariae ad exsequenduro per nianum
Valete. noslram et quod ratio dictaverit, el justitia exege-
EPISTOLA CXTX. rit. Cum itaque ad omnem justitiam exsequendam
DAIMEEP.TO, Dei graiia Senonensi archiepiscopo, Ivo, erga vos et.erga vestros promplos se exhibereijt,
humilis Carnoiensh Ecctesim minhter, salutem el prsecepto vestro, sicut dicunt, vestri servientes an-
obsequium. nonam EecIesiseapudCastrumduni, et apudBonam-
Quoniam adversus eleclionem domni Manassae vallero violenler acceperunt, et vinum domni Hil-
contradictionem obortam esse audivimus (episl. 415 duini cantoris in vico coriariorum saisierunt (epist.
et 115), tum pro ipsius Ecclesise vexatione, tum 101), plurima etiam indigna clericis et hominibus
pro ipsius_electi injuria, qua debemus compassione, eorum intulerunt. Postulant itaque clerici summa
dolemus, Dicilur enim quod qui adversus praedi- j0 instantia ut in civilateet per totum episcopatum di-
clum Manassem prodiit accusator, nullo teslium sit vinum oflicium interdicam (epist. 94 et 120), don c
fultusadminiculo, nihileliam quodprsesensvideritvel sua recipiant, quae injuste et praepropere sibi esse
sudierit-in accusalione protulerit, sed quod tantum ablala reclamani. Et quia justitise deesse non pos-
B4 suspicionibus ipse sibi suasit, vel volaticis ru- suro, postulavi ab eis inducias, quas vix impetuni,
movibus eonjectavit. Quod si ita est, cuni etiain donec ad vos nunc terlio mitterem, etad corrigen-
ipse accusator pridem sit notatus infamia, nec ejus dum quod perperam factum est, excellentiam ve-
accusatio ullatenus est adraittenda, nec jusla eleeiio stram commonefacerem, Jfoneo itaque et consulo,
ullis est dilationibus fatiganda. Habent enim sicul ut clericis sua restitui faciatjs, ne tam prseclara Ec-
nostis statuta ihajorum, t ut illse causse a judicibus clesia in tam sanctis diebus divino privetur ofiicio,
ecclesiasticis minime audianlur, quse legibus non etde vobis a tianseuntjbus,. qualem non deceret,
continentur (episl. 220 et 241). > Tamen si pru- pulilicetur opinio, In recuperabili eiiim re non est
dentise vestrse visum fuerit, famse ipsius clecti et tam prseeeps danda sententia, nec malevolorum in-
veslrse congruit, ut quos melioris testimonii fralres ordinate salianda saevitia. Monui itaque el iteium
<Ie clero Meldensi probaveritis, (juxta c. Iltud dist. moneo suader.te charitate qua praecordialiler vos
m D. 1V0NIS CARNOTENSIS EPISCOPI 156
diligo, ut quod corrigendum esl Gorrigatis, et quid- .A quid severius in huj'usmodi sacrilegio sine divinse au-
quid duriter facere intenditis, usque ad legitimam ctoritatismuiiiminejudicetur; ubi specialessentenlise
discussionem differatis, ne, digesla ira, poenileat vos nonoccurrunt(l.x« De legibus), quanlum mihi vide-
fecisse quod faciendum non fuisse ratione docente lur, generales, quaesuper divinorum sacramentorum
videbitis. Quod si admonilionibus et petitibnibus temeratores promulgatae sunt, sufficere possunt. Ha-
meis toties repetitisacquiescere non vultis,etjustam betur enim in coiicilio Toletano vm capitulo 11a :
satisfactionem respuitis, ne miremini si doleo cum « Nihil contra ordinem lemeritatis" ausu prsesuma-
dolentibus, et lugeo cum lugentibus, qui per omnia tur, neque illa quae summa veneratione censentur
paratus eram et gaudiis veslris congaudere, el dolo- vel ininimb prsesumplionis actu solvanlur. J Etpost
ribus condolere. Valete. pauca : « Si quis hsec temerare praesumpserit, ex-
EPISTOLA CXXII. - eominunicationis senteniiam sustihebit. > Ilem in
Ivo, humitis Ecclesim Carnotensh minhler, YUL- decretis Julii papse cpiscopis per jEgypfum missis :
bRiNOParhiensi archidiacono, a zelo jusliiim] non « Sacerdos aliter quam praeceptum esl faciens, tan-
tepescere. diu a sacrificando cessabit, quandiu legitima poeni-
Quia porlitor lilterarum vestrarum feslinabat ad tentiae satisfactione correptus ad gradus sui oflicium
reditum, et ego publicis et familiaribus negoliis H redeat quod amisit. > Et haecde his qui simpliciler
prsepeditus eram, plura scribere non potui. Breviler el ignoranter erraverunt, quanto magis de his qui
;taque de Judsea baptizata et Christiano nupta, post- fraudulenter verba sacra perverterunt, et ita mulier-
ea vero ad Judaismum reversa, fraternitati" tuae culani simpliciter accederitem, quantum in se fuit,
respondemus, quouiam verum connubium fuit, fornicationi addixerunt?-Et de his ista sufficiaui.
quod inter personas ejusJem legis nulla interve- Yale. •
riiente causa quse conjugium solvit, rite celebratum "EPISTOLA CXXIV.
fuit. Quamvis itaquemulier duplieiter fornicata sil,
DAIMBERTO, Dei gralia Seiionensiuni archiepiscopo,
quia et ad Judaismum rediit, et viro alteri, Judaici
videlicet ritus nupsit, vir lamen Christiaiius qui Ivo, humilis EcclesimCarnotensh minhter, per om-
nia devolum obsequium.
aliam,vivenle ea, duxit, procul dubio aduUerium per-
Noverit paternitas veslra quoniam Hugo Putea-
pelravit. Canon autem manifeste dicit, sicut ipse
bene nosli (epist. 22S) : «Quiaincestis conjunctioni- censis timore Dei tactus el corde compunclus (epist.
bus nihil venise reservamus, nisi cum adulterium 111 et 112), -ea quae Ecclesiae nostrse abstulerat,
separatione sanaveriut. » Dicit enim beatus Augusti- quantum ad portionem suam perliuuit, integerrime
nus in libro De nuptiis el concupiscentia (c. ult. G reddidil. Mihiveroquae mea et meorum eranl, se
caus.52, q. 7, et epist. 125) : « Manel inler vivenles cuncta redditurum dalis obsidibus sub fidei spon-
quoddam conjugale, quod nec separatio nec cum sionefirmavit, et quia de diseretione a veslra pater-
alio copulatio possit auferre. > Hicronymus etiam nitale fueram commonilus, ea inlerim accipere dis-
ad Oceanum [in duobus v. c. ad ultimum] de morte tuU ^juamdiu abstinueril ab exaclionibus et angariis,
FaTiiolae: t Praecepit Dominus uxorem non debere quas in lerra Fraxineli facere consuevit. Unde gra-
dimitti, excepta causa fornicationis, et si dimissa tias referimus quantas [qUam maximas, tns. c] pos-
fuerit, mauere innuptani. Quidquid viris praeeipi- sumus yestrse paternitali, qui manum nobis in hac
lur, hoc consequenler redundal ad feminas. Neque necessitate porrexif, et qua debuil miseratione con-
enim adultera uxor dimiltenda est, el vir moechus doluk. Rogamus ctiam ut causa nostri de csetero
tenendus. « Mulla in hunc modum reperiri possent, non teneatis eUm iuterdiclum vel excommunicatum ,
sed te hsec bene nosse noh ambigo. Yale. neque suos, quandiu in sponsione suaperseverave-
EPISTOLA CXXIH. ril, et prsedictas exactiones non acceperit; domnus
Jvo, Ecclesim Carnolensh minhler, GALTERIO\al., vero Ludovicus non -vult nobiscum pacem compo-
GADTEMO] fralri, Betvacensis Ecclesim bibliolheca- " nere (epist. 1L4), quia nolo paganum illum in infa-
rio, salulemr miam lapsum,quimatrem suamevisceravit, etquibus
Requisitus ex parte lua, qua posnitentia mulctan- potuit unguibus schismatis laceravit, honoribus ec-
dus sit presbyter, qui verba divina sacramenti, et clesiasticis subjimare. Ego itaque per manum ve-
insignia sacerdotalis officii in conjugali beiiedictione stram offero ei omnem justitiam, vel si ad satisfa.
cujusdain virginis iilusorie transmutavit, etalia pro ctionem venerit, quam ei potero facere lege non
aliis interposuil, hoc inlerim respondeo, quia spe- contradicente.misericordiam. Et quia utrumque re-
cialem sententiam super hoc non inveni, quia nec fulal, unum consilium mihi restaL exspectare mi-
tale adulterium velpotiussacrilegiumdivinorura sa- sericordiam Dei, donec juslificet causam meam. Va-
cramentorum ab aliquo perpetratum [al., sacrorum lete.
alicuhiperp.Julteriusaudivi.Yideturitaquemihi,quia EPISTOLA CXXY..
sicutgg liovumgenus est criminis, ita procarandum DAIMBERTO [al. exemp. UMBERTO, male],-jOci gratia
esl novumexperimentum medkaminis, netamenali . Scnonensmm-archiephcopo, Ivo, Jiumilh Ecclesics
- a Latius exstatin
cap. NiliU, eau. 7, q. 1.
157 EPISTOLJE. — EPIST. CXXVIIL 138
Carnotejish minhter, cum humili devolione servi-,A pauca quse dicta sunt adinquisita suflicere arbitror."
tium. Yalete.
De Hierosolymitanis quorum uxores forriicatae EPISTOLA CXXYI.
sufit (epist. 188), benemihi videtur sentire sanctitas DAIMBERTO, jDci gratia Senonensh Ecclesim archiepi*
vestra quia 'secundum evangelicam et apostblicam scopo, Ivo, humilh Ecclesim Carnolensh minisier,
doclrinam oportet eos <autad proprias uxores redire salutem et obseqmum.
aut,eis vlventibus, sine uUa carnis commistione ma- Gratias referimus [dl, agimus] excellentiae vestrse,-
nere. Alioquin, ii qui nec [nunc, ms. cod.] adulteras . quod paterna diligentia super nos vigiialis, et -he'
muUeres abhorrent, adulleri reputabunlur, et adul- tuvba majorinter Ecclesiam Carnotensem efcomi-
terorum poena apud Deum judicabuntur, secundum lissse clientelam concitetur, praecavere nos monetis.'
illud ApostoU : Forhicatores >el adulleros judicabit Quod et nos sluduimus, quamvis niullis injuriis la-
Deus (Rebr. ~mi).TJnde Augustinus.in libro De de- cessiti, multis contumeliis provocati (epist. 121).
cem cordis : « Non adulterabis, id est non ibis ad Certum tamenliabeat amahtissima veslra p&ternitas,
alieuam aliquam prseter uxorem tuani. > Idem in ii- quia juramentum quod fecerunt clerici de non reci*
bro De nuptiis et concupiscentia (c 20, in c. 28, piendis g@ vulgo natis a in concanonicos, vel -qui-
caus. 52, q. 7) : « Usque adeomanent inter vivenles " buslibet aliisde extranea famiiiagenilis [sic v. c; an-
semel inita jura nuptiarum, ut potius sint inler se lea extraneae f. gentis] me iriconsullo fecerunt. Sed
conjuges etiam separati, quam cum his quibus aUis quia non est meum filios mihi coinmissus in infa-
adhseserunt. >Et.paulo post: < Manet inter viventes niiam detrudere, ne perjurium incurrerenl, non so-
quoddam coujugale quod nec «eparatio, nee cum lum quod fecerant indulsi, sed etiam apud domnum
alio cppulatio possit auferre. > Inde etiam Hierony- papam pro eis intercessi, ut quod fecerant approba-
mus ad Oceanum (in c. xix Matih., caus. 52, q. 5): ret, et decreti sui pagina roboraret, ne cui minori
c Praecipit Dominus uxorem non debere dimitti ex- clavi sblvere liceret (epist. 117), quod sub principali
cepta causa fornicationis, et si dimissa fuerit, ma- clavi seratum esse cognbsceret. Hujus itaque decrett
nereinnuptam (Matth. xvi), quidquid viris prsecipi- formam sanctitati vestrae transmisi, ul si forte col^
tur, hoc consequenter redundat ad feminas. Neque loquium cum comitissa vos habere contigerit, per-
enim adultera uxer dimittenda est, et vir moechus suadeatis ei, ut hanc injuriam, quaequantum ad eam
retinendus. i His. et aliis ejusmodi auctoritatibus pertinet, nulla est, aequanimiler ferat, aul quod ju-
freti,si aliquando apudnos causa fornicationis, tale stitia et lex dictaverit, accipiat. Alioquin parali sunt
divortium conligerit [al. contingat], censura eccle- _-,clerici "magis in seternum exsilium trudi quam ad
siastica cogimus separatos vel sibi reeonciliari, vel perjurium aliquo modo pertrahi. Valete.
sinespe manere corijugii. Quod si ii qui debent EPISTOLA CXXVIL.
tixores virtute prsecedere, volunt uxores viclrices LUDOVICO, Z)ci gralia Fiancorum regi designalo, Ivo,
esse libidinis, ipsi autem vincuntur a libidine qui humilh Ecclesim Carnotensh minhter, salw.emet
aUis muUeribus cupiunt adhaerere (epist. 148), mo- .servilium,
nemus eos, ut considerantes fragilitatem vasis mu- Quando venerunt ad nos litterae vestrse, omnino
liebris id~infirmiori sexui indulgeant, quod fortiori imparatus eram, ut in tam brevi seeure et honeste
indulgeri desiderant. Dicil euim beatus Augustinus vPnire posspm ad colloquium vestrum. Praetereare-
De sefmone Domini in monte (in c Nihil, caus. 32, spectus est inter me ef comitissam usque ad advcri-
q. 6) : f Nihil enim iniquius quam ^fornicationis tum Albanensis episcopi, per cujus consilium vcl ju-
causa dimiltere uxorem, si et ipse vir convincitur dicium promittil se satisfacturam Deo et Ecclesiae
velle fornicari. Oecurrit enim illud Aposloli: In quo nostrae".Infra ergo liunc respectum non est legitimum
enim alterum judicas, teipsum condemnas; eadem vel honestum, ut ,ei quseram aliquod maluhi vel no-
enimagh qumjudicas. Quapropter quisquis fornica- cumentum, vel etiam reddam me in hoc suspectum,
tionis causa vult abjicere uxorem, debet et ipse -a,D Transacto vero Jioc respectu, potero vestrae celsitu-
foniicatione esse -alienus. > Idem in lib. De verbis dini, ubicunque placuerit, cum vestro condrictu, oc-
Domini, traetatu 47:«Intactam quaeris,intactus eslo. currere, et libere et ape.rte secundum quod ratio po-
Puram quseris, noli esse impurus. > Quod si repre- stulaverit, et rerum exitus, ea guse erunt tractanda
hensibiles se esse futuros formidant quod fornicarias tractare, et, prout ratio dictaverit, diflinire. Non ergo
mulieres recipiunt, audiant quid u.icat Hieronymus indignetur adversum me vestra sublimitas, si suspi-
in explanatione Osese (lib. i ad cap. 1; epist. 148) : cionem doli et perfidiae incurreve mea veretur humi-
« Non est culpandus Osea propheta, si merelricem litas; quibus remotis vestrum desidero habere collo-
quam duxit, convertit ad pudicitiam; sed potius Jau- quium, et meum pro viribus oflerre servitium. Valete.
dandus quod ex mala bonam fecerit; non enim qui EPISTOLA CXXVHI.
bo nus permanet, poUuitur si societur malo, sed qui Ivo, humllh Ecclesim Carnolenshminister, ODONI
malus est in bonum verlitur si boni exempla secte- confratri et compresbytero, salutem
lur. J Et quia nou ignoranti legem loqupr, lisec Legatus quem tua fraternitas mihi misitj non ex-
» Ut etiam-libertinis epist. 155; et conditionariis, epist. 147»
PATROL.CLXII. - 3
 r~~9 D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPI UQ
spectavit rpsponsum iiostrum vel rescripiura. Nunc A dricus Sorus quemdam filium filiamque habult, qui
jtaque fraternilati tuse respondeo, de persona illa filius, Lancelinus nomine, filium Laneelinum genuit,
quam ad colloquium nosUum mittere disponebas, ex quo Agnes fuit, quse Robertum genuit, qui Ro-
YirgiUanum illud^ berlus filiam Hugonis Dunensis in uxorem habuit.
...... iimeo Danaos et dona ferenlcs. Filiam vero Landrici Sori habuit Buchardus [al.
VIRG..Mn., lib. II, vers. 49. Burcardus] Rata-pilata. Ex quibusnalus fuit Bucbar-
<juia suspeclum me semper habuit, et apud sublimes dus Calvus de quo FulcoAser [«/. Anser]natus fuit,
potestates [al. personas] quantum potuit me insimu- ex quo descendit Nifrana [al. Vifrana, vel Infraria],
Javjt. Unde, si secus quam vellet, res accideret, de quae Gaufridum Grisam tunicam genult, qui illam
suspecto magis me suspectum redderet, et majores vult accipere in uxorem. Yale.
inimicitias adversum me concitaret. Si autem sua
EPISTOLA CXXX.
sponte, suo instinctu ad colloquium nostrum veni-
Ivo, Bei graiia humilis Ecclesue Carnotensis ephco^
ret, v.el quicunque illiuspariis el modum conciliandse
pus, MATHILDI Blesensi vicecomithsm,salutem. -
pacis inihi inthnaret, quanlum Deo donante praevale- c "Quoniamtibi et omnibus quos in Deum vel pvo-
rem, pulverem pedum portantium paeem liumiliter
Deum diligimus, salubria monita vel praecepta
lavarematque delergerem. Nostrum enim propositum B pter
dare debemus, monemus et prsecipimus per legem
esl, quantum possumus, paci Ecclesise insudare, et
potestate quam uolris Deus dedit, uli in sedificalio- Christianam, ut conjugium quod cum comite Vindp-
nem el non destructionem. Et quantumcunque me ad cinensiteinituram pepigisti, usqueadlegitimam dis-'
Jioc implendum? aut mea impediat imbecillitas, aut cussionem difleras, et lionam sestimationem quam
resistat auditorum pervicacitas (epist. 12, 25, 67, hactenus habuisti non amittas [al. perdas]. Quod si
204), aut quautumlibet me lacerel aemulorum ob- aliter prsesumpseris, et excommunicatioiii subjace-
treclalio, principaliter tamen in corde meo isfa yiget bis, ct perdes res tuas {§7 I118* pvo hoc conjugio
jntentio, quia et sol, licet suae clarilatis radios non distvaxevis. Dicunt enim communes eonsanguinel
effundat cum nube tegitur, tamen caloris sui virtute Vindocinensis cinnilis, et Roberti vicecomitis marili
non privatur. In his itaque recurro ad judicemintflr- lul defuncli, quia consanguinei fuerunt comes Vin-
norum : et cum hona volo et non valeo, judici mro docinensis^el Robertus maritus luus, eo gradu quo
dico: Imperfectum tneum viderunt oculi tui (Psal. litterae comili missse deraonstranl, et probare parati
cxxxvm). Oret Ilaque fraternitas tua ciim caeteris sunt. De qua re slatuam libi et comiti diem etlo-
ponservis meis, ut qui dedit velle, addat et perficere cum, cum ad me propter hoe nuntios vestros mise-
C ritis. Ordo autem parenlelae supra seriptus est
pro bona voluntate. Yale.
EPISTOLA CXXIX> {epist. 129) d. Yale. - .
Ivo, Deigratia humilis EcclesimCarnotensh ephcopus^ EPISTOLA CXXXt.
^GAUFRIDO, Vindocinensicomiti, saluiem. lvo, humilh Ecctesim Carnotensh minhler, WLGRINO
Gum omnibus ovihus nobis a Deo commissis, pa- Parhiensi archidiacono, salutem.
storali diligeutia providere debeamus, ne pascua De presbylero qui Ecclesiam quam regebat, nulla
vitse deserant, ne luponim invisibilium morsibus se
.cogentenecessjtale, in manu tua refulavifj et per
intrudant, prsecipue lioc nobilitati luae debemus, qui manum laicorum cubile
et noster es parochiaiius, et Ecclesiae nostrae cata- sponsae, qua se indigiuim
vel quam se indignam refulando judicavit, conalur
neus n. Quod ideo dilectioni tuse scribo, quoniam hoc fraternilati tuae respondeo. . quia
audivi te velle ducere in uxorem vicecomitissam ascendere,
defuncto marito fuisti justum est ut in judicio quod de se judicavit per-
Blesensem, cujus consangui- maneat, et
sicut mihi et sunt sponsam quam repudiavit, vivenle fralre
neus, scripserunt probare parati ei legitime incardinatus esl, adulterare non
nobiles viri, tam tul, quam defuucti vicecomitis Ro - qui
si per laicorum violentiam intru-
lierti consanguinei. Unde tibi mando, et per legem D praesumat. Quod
dere se voluerit, tua fraternitas novit anliquis re-
Christianam. interdico ferales et inceslas nuptias,
gulis cautum esse quod laicis nulla est attributa fa-
quas nec lege poteris defendere, nec legitimos de eis cultas
hseredes suscipere b. Si ergo salutaria noslra monita presbyteros in Ecclesia ordinandi, vel de Ec-
clesia ejiciendi (can. sub caus. 16, q. 7). Adversus
suscipis; cum ad nos miseris, statuemus tibi diem
quam formam si presliyter Ecclesiam irruperit, tui
certum etloeum, quatenus ad legitimara discussio- -officii
est in presbyterum praesumptorem analhe-
nem venias, et sententiam quam lex Chrisliana di-
malis gladium exerere [al. exercere], et laicos liujus
. ctavCrit, super tali desponsalione recipias [al. acci- donec desinant,, a limini-
pervasionis cooperatores,
piasj. Quod si aliter incoeptura tuum adimplere pvae- bus Ecclesise sequestrare. Yale.
sumpseris, et excommunicatiouem incurres, el in-
famiaenotam non evades. Consanguinitas autem in- EPISTOLA CXXXH.
ter te et yirum prsedictsemulieris sic se habet. Lan- DAIHBERTO, Dei graiia Senonensium archiepiscopo,
a Notanda vox,ca«an«.s;adj.-nec. c Confer epist. superiorem.
h Vefitseepis) 45 et 221. Adi. Gr". caus. 55, q. a Hsecverba non sunt de corpore cpistols.
1, ef senq.
Ui : EPISTOL.S. — EPIST, €XXXffl. iil.
Ivo, humilis' Ecclesim Cdrnotensh minhter, salu- A incrustare moliantur (HORAT., -sttt. 5, lib. i), qui alia
, tem et servitium. de causa Simoniam non reprehendunt, nisi quod
Quoniam importunitas pulsantium frequenter [quia ms. c.\ Simoniaci esse non possunt, cum alii
quod quserit assequitur, iterum etiterum paternita- aUqui in Ecclesia assequuntur quod isti praepedien-.
tem vestram rogamus, ut justitiam adhuc ab archi- tibus quibusdam incursionibus assequi non msren-
presbytero Stampensi dUatam (ep. 50. in fine), tur. Quod [qui ins. c.\ si oculos mentis ,in se refle-
amodo accelerari feciatis de Haymone Stampensi cterenl, prseter Simoniam niulta in se tam facinora
paroehiano vestro et nostro. qui hominem meum et quam flagitia merito rcprehendercnt ut pateuter eis
alium hominem hujus archipresliyteri mei angustiis dici possit illud Apostoli: In quq allerum judicas,
carceralibus et inedia injusle ad -redemptionem teipsum condemnas; eadem enim agis qum judicas
cogit;qui etiam euindem/avchipresbyterum, curn (Rom. n). Nec ista dico quod conscientiam meani
deferret legalionem vestram et nostram ad eum, aliquando tali scelere contaminatam intelligam; sed
coegit in fide spondere qubd nullam de eo procla- mivor our hocsolum vel insola CarnotensiEcclesia
mationem vel apud vos vel apud nos ultra deberet reprehenditur, cum et hoc et multa alia aeque dam-
facere. Hanc igitur Ignominiosam inj'uriani sieut de- nabilia in omni pene Gallicana Ecclesia dominenlur.
cet animadvertite, et vbbis et mihi super -his quan- ^ Quod aulem vobis suggeslum est, Simoniacam hse-
lam oportet justitiam facite. De caetero disceplatio- resim me permittente in Ecclesia Carnotensi publice
nem quse est inter partes Ecclesise nostrse volo ut dbminari, omnino veritate caret, quia hoc malum
sciatis, quam breviter adnotabo vobis. Yiolato clau- ab.inilio clericatus mei semper exhornui, et post-
stro Carnotensi praeterita aestate (epist. 155), major quam ad episcopatum veni, quantum, Deo donante,
cleri pars, quantum ad personarum et numerum, praevalui, in superficie resecavi. Quod manifestum
feire non valentes comllissae injurias et minas, de fierel, si pace confratrum et coepiscoporum nostro-
clvitate exierunt, quosdam ex suis ad vos mittendo. rum fieri possel; In quorum Ecclesiis mullae malse
Alii regem regisque filium pro reclamanda injuria consuetudines adhuc caput erigunt, quae.lemporibus
sibi illata adierunt; de stipendiis communibus fra- nostrisacerdotii Deo auxiliante in Ecelesia Carno-
trum, quod opus fuit, expenderunt. Injuriam sibi lensi sopitae sunt (epist. 94 et 117). Siqua-autem.
factam dicit minor pars adversaria, quod res com- adliuc sunt quae pro consuetudine antiqua publice
munis sine communi consilio est expensa. Cui objec- exigant decanus et canlor, et alii minisfri ab his qui
tioni respondet pars altera : quod expendimus, tam canonicl fiunt, me contradicente et persequente;
provestraquamnostrautilitate expendimus,etquod p Romanse Ecclesiseconsuetudine se defendunt, in qua
vobis cum prius hoc non tractavimus, ratio fuit quia dicunt cubicularios et ministros sacri palatii mulla
aquibusdamvestrum impedimentum timebamus, nee exigere aconsecratis episcopis vel abbalibus, quse
ad Eeclesiam nostram redire permittebamur. Con- oblalionis vel benedictionis nomine paUiantur,. cum
sentiunt in hoe multi quos ad hoc congregavl, quia nec calamus nec charta gratis ibi (ut aiunt) liabea-
-quod pro communi necessitate expensum est pluri- tur, et hoc quasi gg lapide conterunt fronterii
-morum et majorum consensu, de communi exsol- meam a, cum non habeam quid respondeam, nisi
vendum est. Volo itaque, ut per praeseutium porli- evangelicum illud: Quod dicunt servale -et facile;
torem sententiam vestram ct Ecclesise vestrse super sed si id faciunt, secundum opera eorum nolile facere
hoc mihi rescribi faciatis. Vale. (Matth. XXIII).Si autem hanc pestem radicitus evel-
EPISTOLA CXXXIII. lere non valeo, non lantum invaliludini meae hoc
RICARDO pal. RICHABDO], jDci gralia Albanensium imputandum est, quia ad hoc ab origine nascentis
ephcopo el sanclmEcclesim Romanm legalo, Ivo, Eeclesiae Romana Ecclesia laboravit, nec a gremio
humilis Carnotensis Ecclesim minhter, bene valere eliam suo tales sua quserentes penitus prsevaluit eli-
et non omni spiriiui credere. minare. Nec in diebusmalis regnarc desinet cupidi-
Sciens quia meliora sunt vulnera diligenth quatn p, tas, donec, finito mundi termino, pacaturo regnum
fraudulenta oscit/ablandienlis (Prop. xxvn), et illud accipiat charitas. Interim aulem, ut verbis Augu-
Psalmographi: Corripiei me jusius in misericordia, slini utar (epist. 157 ad Hippon., in cap. 6, dist. 47)c
el increpabit me (Psal. CXL): caustica (ep. 277) verba « Quantumlibet vigilet disciplina domus meae, homo
vestra quantum pertinet ad simplicitatem intentionis sum, el inter.homines'vivo; nec mihi arrogare au-
vestrse, sequanimiter accepi; sed duplicitatem fal- deo, ut domus mea melior quam arca Noe, ubi inter
sorum fratrum, qui quasi quibusdam Iatrociniis no- homines bcto reprobus unus derisor patris inventus
ctis (epist. 219), falsa pro veris sollicitudini vestrse est (Gen. ix); aut melior quam domus Abrahae, ubi
suggerunt, graviter animadverti. quorum falsitas dictum est: Ejice ancillam el filium ejus (Gen. xxi);
cito patebit cum luce veritatis reverberabilur et in aut melior sit quam domus Isaac, cui de duobus ge-
lueem prodire non audebit. Horum sunt quidam qui minis diclum est : Jacob dilexi, Esau autem odio
mfamiam suam non ttliter se posse velare arbitran- habui (Mal. i). > Et ut ad Christiana tempora ve-
tur, nisi famam bonorum lsedere, et vasa sincera niam, semper patitur Christus, in membris suis

« Hac de refkegorius -
Magnus epist. 44, etrefertur in cap. Sicut, caus. 1, q. 2. .
145' D. IVONIS CARNOTENSIS.EPISCOPl Ui
Judam proditorem, Ecclesia Nicolaum fornicationis _. A tur. » Qui eonsensus solus in nupliis si forte defue-
laudatorem, Simonem lucrorum sacrilegoium secla- rit, csetera oniiiia etiain cum ipso coitu frustrantur,
torem, etut universaliter dicam. semper abundabit Joanne Chrysostomo magno doclore atteslante, qui
palea donec ventiletar areav Si qua- tamen talia in ait: «jMatrimoniuhi non facit coitus sed voluntas. >
auribus nostris'judiciario ordine publicantur, si Inde etiam iu legibus Romanis [al. Romanorum;
certis documentis approbantuv, conservato quidem epist. 99] Jusliniani imperatoris ita babelur: «Spon-
legum tramite inulta praeterire non palimur. In- salia sicul nuptiae consensu iiunt contrahentium. Et
cevta autem aeterni Judicis tribunalibus judicanda ideO' sicut in nuptiis, ita sponsalibus fUiasfamilias
reservamus, sclentes qiiiaqui non habet potestatem consentire oportet. > Et alibi: « A primordio aetatis
reum condehinare, vel non potest comprobare, im- effici sponsalia possunt, si modo ab uUaque persona
munis est. Intelliganl igitur conservi vestri. vivenles id fieri intelligatur, id est si non minores sint quam
in diebus malis sicut et nos, quibus nondum sunt duodecim-annis. > Hoc de proposita qusestione [al.
rcvelata abscondita tenebrarum et manifesla [al. inquisitione, ita ms. c] sentio; et hujusmodicon-
manifestata] consilia cordium, sicut nec no!)is, ex tvoversiam, si ad aures meas pervenerit, tali ratione
imperfectione ~sua imperfectionem nostram, neque diffroio. De csetero notum facio paternitati vestra"
festinenl incerta judicare. Sed si forsitan ad ligna •B I quod cum nulla a me illata esset injuria, vel nulla
cmdenda •sitnpliciter incedunt, videant ne per im- denegata justitia, cum etiam respectus esset inter
moderatum icluni .ferrum de manubrio fugiat, et ali- me. el comilissani fep. 127), mediante apostolico .:
quem de iiliis prophetarum occidat (Deut. xix; S, Guliehnus comitissse filius in mortem clericorum
GREGOR. lib. x Mor., c 9. PET. BLES.Epist.). Decoe- Carnolensium (epist. 156), et perniciem meam, et
tero notum facio sollicitudini/vestrae suspeclum vos ornnium ad nos pertinentium coram altareXo'.al-
esse clericis Carnotensis Ecclesise, quod eos Blesim tari, ita tns, c] beatae Mariae conjuravevit, et omnes
invitastis ad recipiendum pro emunitale ciaustri civesquisubbanno sunt adeamdem conjuvationem
Carnotensis judicium (epist. 127), ubi dicunt seti- compulevit, nisi voluntati sevvovum suovum «eda-
merevim temerariseTnulliludinis [al. leg. contrariae mus, et sibi usurpet violenlia, quod sola debet obti-
multitudinis], cum clientela comilissse praeeipuam nere [vel retinere] gratia. Ego itaque hoc Herodia-
ibi habeat -potestatem, quae statulum Carnotensis num juvamentum audiens, noluiposteain praesenlia
Ecclesise de non admittendis ad clerum libertis a hujusmodi conjuratorum duina sacramenla tractare,
adversus suam faclum esse conqueritur honestatem. nec super eos benedictionem episcopalem more so-
Quapropter oportet libertatem religionis vestrae ita . lito dare. Promeritum tamen analhema distuli super
in medio slare ut non videamini in judicio parvipen- G ( .eos fundere, donec consilium vestrae paternitalis et
dere personam pauperis el honorare vultum potenlis. collegavum nostrorum super hoc acciperem, et, con-
Nec ista dico, quod mali aliquid suspicer ev parte silio et auxilio multorum fretus, debita eos censuva
eomilissse, sed quia debitor sum honestati Romanse a funesta conspivalione revocarem. Cum ergo ad vos
Ecclesiae, quanlum ad parvitatem means pertinet reniisero, volo vos essc pvaemunitum, ut consilium
(epist. 92), providere. Cujus sinon honoro missum, et auxilium quod vobis sit honestum et nobis-utile
uon videor honorare miltentem. ad manum habeatis, et naufragantibus ante submei-
EPISTOLA CXXXIV sionem manum extendere festinefis. Valete.
TUIMBERTO,- Dei graliu Senonensium archiephcopo EPISTOLA CXXXV:
Ivo, humilh Carnotensh Ecclesim minhter, salu- PASCHALI summo pontifici, Ivo, iiumilh Camoiensh
tem el obsequium. minhter, debitam cum devotione obedientiam. '.
De pactb conjugali quod factum est inter duos Miles iste prsesentium porlitor, nomine Raim-
nobiles (/. Titia., De verb. obligal.), ita ut qui fi- baldus, in obsidione Hierosolymitana strenue mili-
liam habebat, juraverit se eam traditurum uni de tavit. Unde reversus ad propria, diabolico instinclu
filiis allerius nobilis cui veliet, cum ad nubiles an- n et impetu irse subversus, quemdam monachum et
rios virgo pervenisset: hoc paternitati vestrse respon- presbyterum Bonsevallensis monasterii, quia quos-
deo, quod et natura disposuit, et lex taro ecclesia- dam ejus servientes herbam furantes, verberari fe-
'
stica quam mundana firmavil, uuia quorum per con- cerat, 1eastrari fecit. Quod quia inauditum apud nos
jugalem copulam unum debet fier.icorpus, eorumdem fuerat, coacto rigoVe ecclesiastico, arma ei ab-
paritcr animorura debet esse consensus. Quidquid stulimus, g9 et quatuordecim annorum poeniten-
ergo pater, nescientevirgine, juraverit [«/.jurat], cum tiam indiximus, ut diebus sibi prsescrijitis a cibis
«d annes rationales perducta est [vel.perveneril], nisi iautioribus abslineret, et tam imrnane facinus elee-
ipsa virgo eOnsentiat, etiam vivente patre secundum mosynis et jejuniis expiaret. Quod obedienter qui-
leges irritum evif. Cnde papa Nicolaus Hincmaro dem suscepit; scd postea, adhibitis sibi multis et
scribit episcopo :« Sufficiat per leges [al. secundum magnis intercessoribus, multanos precum instantia
leges, ila tns. c, ut in cap. 2, cau. 26, q. 2] solus fatigavit quatenus, propter infestaliones inimicorum
eorunTconsenius de quorum conjunctionibus agi- suorum, armis eiuli concederemus. Sed hujusmodi

aSic pleiique velt.,codd.-;ir.exempl! Ser, -legltur, iibertinh.His conjungendi sunt lociepist.126 ci-147.
 145 EPISTOLJE. — EPIST, CXXXVIII. 146
precibus asseusum dare noluimus, timentes ne el A _ lione et auctoritate sciatis quid sit verius, quid [iit
ipsum et mullos aUos tam facUi indulgentia in di- uno v. c quid sit verecundius, quidve] honeStius,
scrimen adduceremus (epist. 161). Reservantes ita- tamen pro tempbrum opportunitate sequi vos opor-
que hanc indulgentiam apostolicse moderationi, ad tebit quod infirmitali vestrae erit lolerabilius (epist.
Si autem sciremus vos esse paratos, utcum
apostolorum eum limina direximus, quatenus et fa- 171).
tigatione itineris hujus peccatum suurii diluat, el gaudio toierare posselis ruinas domorum, extermi-
,apud pietalis vestrae viscera misericordiam, quam nationes corporum, rapinas bonorum vestrorum,
Deus vobis inspiraverit, inveniat. Yalete. possemus vos exhortari ul sequeremini consilium
EPISTOLA CXXXYl. Susannse, quse magis elegit in manus honiinum in-
Ivo, humilh Ecctesim Carnolensh minhler, ADELJE cidere quam Dei legem derelinquere (Dan. xin).'Sed
Palalinm comilhsm, el pach el charilalh vhceri- quia in donis spiritualibus^ consilium et forlifudo
bus abundare. conjuncta sunl, consilium aliud, nisi quod patien-
Multa vobis de me referuntur quse non oportel ut lia veslra tolerare possit, dare non audeirius, quia
a vobis vera es.se credantur. Habui enim et habeo qualis vestra sit fortitudo ignoramus. De curia au-
multos et magnos ad perturbandum suasores (ejiist. lem in causis elericorum vitanda (Grat. c 11, q. 1),
116 et 124), qui se etiam promitterent futuros per B I de accusatione vel testimonio clericorum adversus
omnia et in omnibus adjulores. Quod adliuc studio- laicos vel laicorum adversus clericos, quid decrela,
se evito et evitavi, licet hoc a mullis non religioni quid canones, quid et mundanae leges clament, et
ascribatur, sed pusiUaniihilati. Et putabam me inve- ipud vos habetur, et nos ex parte scripstssem~~i~~ vo-
nisse modum quo pax fieri poterat cum vestra ho- bis, nisi quia gcrulus litterarum vestrarum sexta fe--
neslaleet clericorum.voluntate, nisi consilio insi- ria posi meridiem ad nos venit, et ad reddilum fe-
pientium et malignorum, filius vesler Herodianum stinavit. Ad praesens aliud auxilium fraternitali
illud sacramentum fecisset (epist. 154), et ad idem vestrse ferre non possumus, nisi quod Angelum
burgenses suos a coegisset. Quo facto usus\rirorum magni eonsilii interpellabimus, ut consilia vesUa~
lionestorum consilio, nolui eis ultra dare benedic- et actus dirigat, et ad bonu-m exitum perducat*
tionem. Sed tamen pro amoVe vestro distuli maledi- Valete.
clionem; nec enim benedictione digni sunt quima- . EPISTOLA CXXXVIII.
ledictionem meruerurit, et in mortem immeritorum
Ivo, humilisEcclesim Carnolensh mhiisler,dileelh sibi
[sic ex velt. codd. antea, in mortem inimicorum]
incaute couspiraverunt, donec resipiscant, et pro ( in Christo archidiaconibus Wulgrino el Stephano
illicito juramento veniam petant. Oportet ergo ut G [Parhiensib. ex epist. 122 et 151], decorem do-
mus Dei diligerefet qum Jesu Christi sunt qum-
aulequam res in pejus vergat, aut per vos, aut ido-
neos mediatores coUoquium habeamus,et prout me- -rere.
-UusDeus donaverit, tam periculosam et inutilem Cum de electione episcopi apud vos agereufr, et
lurbam ad pacem reducere studeamus. Jarii enim quibusdam vestrum domnus Fulco decanus vesler h
dissimulare diu jusle non potero, quin j'usto anathe- eligeretur, habita est ut audivimus inter vos feda
mate feriam talium malorum incentores et ebrurii contentio, quae et multorum aures offenderet, et de
cboperatores, nisi lantis et illicitis aiisibus remedium Ecclesia vestra non bonum odoreiri longe lateque
praepararetur, quo res impia et turba inutilis" in dispergerel. De obtenebrataitaque pacis vestrse se-'
pacis serenum convertatur. Yalele, et quod melius renitate, fratema compassione doluimus, quia quai
vobisvisum fuerit perpraesentiumportitorem reman- gravamina de fvatevno schismate Ecclesiis evenire
'
dale. soleant, experimento didieimus. Petitioni vestrse
EPISTOLA CXXXYII. lamen hoc respondemus, quia eleclioni domni Ful-
Ivo, humithCarnolensh Ecclesim minhter, Belvacen- conis vel alterius assensum noridabimus, nisiquem
sis Ecclesim congregationi, divinatn in tribulaiioni- ~
0 aut eleri plebisque consensus elegeril, aut metro-
bus consolaiionem. politani judicium cum conniventia [al. couvenien--
Sciat fraternitas veslra quia in tribulalionibus lia, iBs. c.] suffraganeorum, halrita legitima discus-
veslris contribulor, et passionibus vestris compa- sione, probaverit (Grat.,dist.61). Consulendo itaque
tior (epist 265 et 264), sed quia res vestra in an- monemus fraternitalcnl veslram ut nemo vestrum
guslo posita est, prout oporteret, certum vobis con- in lanto discriminepriVala odia exerceat, nullus pri-
silium darenon possumus, quia in bocnegotio ve- valum honorem veL privatum commodum quserat,
stro nisi Deus misericorditer consulat, oportei ut iiullus fralrem suum pubhca infamia pulset, nisi
aut legem offendatis autregeni. Si eriim concanoni- judiciario ordine probare possit quod objeceril: ne,
cum vesUum criminaliter impetitum alibi quam in dum temere non probanda .obj'icit, ipse tsdionem c,
Ecdesia examinari conceditis , canonicam legerii recipiat, et"se et sua in .perieulum miltat. Miramur
offenditis; si audientiam regalis curise respuitis, re- autem prudentiam vestram, quare adversus regem
gem offenditis. In qua disceptatione cum ipsi et ra- in praeseulia regis disposuistis causani istam exami-
a Yocat cives dictaepist. 454, - Confer etiam.epist. 159. _
h EcclesicePariensis, utconstatiextit. epist. 112. .« Talionis viiiculum appeUal episl. 5}..", .
 147 , D. 1V0NIS CARNOTENSISEPISCOPl 14§
narea, ubi plus poterit volunlas regis quam juslitia A hibeat aut jubeat. Sicut enim judicibus ecclesiasticis
legis, ubi nec Veritas poterit cum pace discuti, vel non alia crcdenda sunt, lieet vera sint, nisl quse ju-
inventa servari. Yalete. diciario ordine publicantur, quse manifestis testimo-
@® EPISTOLA CXXXIX. niis coroprobantur (c Quamvh 75, caus. 11, q. 5).
DAIMBERTO, Dei gratia Senonensium arcliiephcopo, Ita non omnia quse dicuntur fidei committenda sunt,
l\'o,humilh Carnotensis Ecclesim minhfer, debilum nisilitteris authenticis comprbbentur, autviva voce
filii famulatum. gerulorum publicentur. Hsecinterim de tua dubita-
Appellatio quam fecerunt Parisienses, ad vos re- tione respondeo-fraternilali tuae, nullum faciens
ferenda erat, ut vos eis diem et locum pro arbilrio prsejudicium sententiaj meliorum. Vale.
vestro praescriberetis, et episcopos suffraganeos ad EPISTOLA CXLI.
hancdiscussionemindulto congruospatio invitaretis. RICARDO [al. RICHARDO],Dei gratia Albanensi episco-
Quod quia faclum non est, praepropere mihi facta po et sanctm sedis apostolicm vicario, Ivo, Iiumilh
videtur domni Fulconis eleclio (epist. 258), et ejus- Carnoiensh Eccfesim minhler, salutem el obse-
dem eleetionis futura discussio. Et quia desideranti quium. _
animae nihil satis feslinatur, potefit contingerequod Sicul de excommunicatibiie regis graviter dolui-
per sapientiam dicitur: Hmrcdilas ad quam festinatur " mus, propter Christianae religionis" detrimeulum,
ht inilio,innovhsimobenedictione carebit(Prov.xxix). ita de absolutione ejus, si ad honorem Dei et
Ad hancautem discussionem a domino Philippo sanctae sedis apostolicae fieri posset, granditer gau-
rege invitatus eram; sed hoc mibi displicebat, quia. deremus, propter ejusdem sanctae reUgionis Incre-
secundum morem ecclesiaslicum el institutionem mentum c. Ut autem secus fiat quam sollicitudini
canonicam a vobis talis admonitio non prsecesseiat. vestrae a domno papa commissum est, consulere non
Nunc vero audila veslra admonitione, si conductum audemus, quia de rerum exitu sieut ves ita ef nos
promissum rex mihi dederit, Deo donante venire incerti sumus. Si autem divina gratia cor ejus hu-
curabo. Si autem aliqua prsepediente ratione venire miliaverit ad poenitentiam, consilium nobis videtur,
non potero, neque tot de coliegis convenerint, qui ut coram positis quamplurimis episcopis publice
ad tanti negotii diflinilionem sufliciant, aul in aliud eum et solemniter absolvalis, quatenus sicut longe
temiius.Tem differre, aut ad sedem apostolicam lateque patuit ejus aversio, ila multorum religio-
ulramque partem ire permittite, ad quam iturus est sorum testimonio publicetur circumquaque ejus
domnus Fulco, sive rala, sive irrita fiat ejus ele- optanda reversio. Iu qua re satagendum erit diU-
t':o. Yalete. ~ gentiaevestrse,quatenusquiproamorejustitiseet obe-
EPISTOLA CXL. dientia sedis apostoUcaeperdideruntejus amicitiam,
Ivo, JDCIgralia hutnilh Ecclesim Carnoiensh minisler, in reconciliatione ejus redintegrentur ad gratiam
dilecto fratri et compresbytero GUNHERIO, cmn (epist. 104). Consullum autem famaevestrse riielius
quiele corporis quieiem menth. credidissem si alibi quam Senonis ista fieret abso-
Si s,acramenta ecclesiaslica ab apcstolico, ut ru- lutio, ubi cuique liceret libere diceve quod senliret,
mor est, vetita, quibus periculose interGsse times, De caetero ad conciUum denominatum gratanler ire
scriptis apostoUcis vel yiva voce illius personae, fra- desidero; sed contra voluntatem regis, cujus odium
lernitali tuae interdicta fuissent, cui haee inlerdir jam per decennium tolero d, qua via, quo conductu,
cendi Ucentia commissa fuisset, consulerem ut non vel circuilu Trecas venire valeam, non invenio. Si
tantum eis iiiteresse-.tjmeres, sed etiam ea penitus ergo vel per ipsum regem vel per comitissam, ali-
abliorreres , non quia quod celehratur non sit sa- quam mihi securitatem impelrare potestis, obriixe
cramentum, sed quia communicantibus usurpatum rogo ut id facere studeatis.
per inobedientiam fit detrimentum. Securum itaque EPISTOLA CXLII.
te in lalibus faciat conscicntia munda, quia secun- Ivo, humilh Ecclesim Carnotensh minhter, MATHILDI
dum Apostolum: Otnnia tnunda tnundh (Rom. xiv) jj Angtorum reginm(epist. 107), cumRegina angelo-
coinquinalh autem cl infidelibus niliil mundum, quia rutn in cceloregnare
inquinala est eorum mens ct conscientia (Tit. i). Si Cum omne datum non tantum ex sua quanlitale
ergo ad divina sacramenta te vel pro consueiudine quantum ex dantis affectu aeslimandum sit, campa-
repraesentaveris, vel a fialribus invitatus fueris,quae nas quas beatae et perpetuae virgini dedistis, tum
celebranlur apud quoscunque inveneris, cordis pro vestra devotione, tumpro sua delectabiU sono-
pianu suscipe h mirare, et eorum significata sicut - ritate viee ipsius perpetuae Virginis gratanter susce-
vilse ajimenta ln ventre memoriae suaviter ruminan • .'" pimus, elin loeo celebri ad auditum coufluenlium
da reponc, non magnopere attendens quid opinio populorum collocari fecimjis. Quaequolies ad signi-
aul rumor aspergat, sed quid legatio prselatae po- ficationem cerlarum horarum moventur",ita audito^
testatis ad vos usque ordinabiliter perveniens pio- rum mcntes mulcenl [ai. mulcentur], ut veslra me-
a Ad hujus electionis discussibnem postea invita- Junge. epist. 144
fus fuit Ivo a rege, ut lestatur ep. seq. - a Regis inimicitiae in Ivonem ep. 67, ,et ininse
h Ex Eusebio Emisseno, citat. in fine epist. 287. epist. 35, a quo siJji roefuitepist. 113..
o De absolutione regis Philippi excommunicafi.
449 - jEPISTOLjE. — EPIST. CXLJV. fe-jf}
moria in singulorum cordibus renovetur. Nec A dispergit. In Agatlierisi" quOque coneilio continetu?'
leviter est aestimandatalis memoria, quse tunc reflo- ut in venditionibus quas abbates faeiunt haecformsi-
rescit, quando illa singularis hostia pro nbbis redi- servetur : «ut quidquid sine lieentia episcopi vendi-
mendis in ara crucis oblata, per novi sacerdotii mi- tum fuerit, ad potestatem episcopi revocetura. J
nistros in Domini mensa quolidie consecratur, Idemetiam de strenuitate vestra dici potest, quia di-
quando hymnis ccelestibus, tanquam vitulis labio- vina providentia vos eidem loco defensorem praepa-
ruiri, Deus a fidelibus honorificatur [al. honoratur], ravit, quoniam quidquid a monasterio praedicto sine
quando apeccatoribusreapectora tundentibus Deus vestro assensu distractum esl, totum oportet ipsi
offensus sacrificio conlribulati spiritus ad miseri- monasterio restitui, et usibus fratrum quibus dala
cordiam incUnatur. Dorum bonorum. procul dubib sunt, Integerrime restaurari. HaecIiactenus. De cae-
participes exstant, qui Dei ministris bona qiiibus terb nobilitatem vestram in hoc culpamus quod be--
aliundant et istis desunt, pro ejus honore et amore neficium Carnotensis Ecclesise, quod aliis magnfs
subministrant. Ita quod deerat inopise nostrse, copia magnum v'detur, ita parvipendilis, ut neque quod"
vcstrabenigneministrarejamcoepit,e"tsesuppleturam dispersum est ab antecessore vestro revocare studea-
in supplendis velrestituendis [al. r-eficiendis]@! Ec- lis, neque debitum nobis servitium in aliqub implea-
clesisenostrse tectis uberius repromisit. Sic antiquus tis. Qui enim beneficium illud oceupaverunt, ita. inter
Dei populus ad tabernaculi usum, jubenfe Domiuo utrumque natant ut neque nobis serviant propter
per Moysem offerebat aururo , argentum et ses, vos, neque vobis propler nos. Jlonemus it&que vos,
bissum quoque et coccum , purpuram et hyacin- ut super hoc consilium capialis, et uobis remande-
thum, mulieres eliam gemmas, et~inaures (Exod. tis, qriia in hoc nullum esl vestrse amplitudini com-
xxxv), quibus tunc visibiliter yeslimentum pontificis modum, nobis autem magnum incommodum. Y"a-
et labc-rnaculum ornarentur et ministrorum -Novi lete.
Testamenti sancti mores designavenlur. Quibus au- EPISTOLA CXLIV.
tem pretiosa ista deerant, pilos caprarum offere- PASCHALI summo ponlifici, Ivo, hutnilh Ecclesim Car-
bant, quibus vela cllina fiereut, ad conservandum notensh minhler, cum debita obedientia fidelium
splendorem interiorum ornamentorum, ne pulvere oralionum obsequium.
sordescerent, vel imbribus putrefierent. Hanc for- Notum faeimus paternitati veslrae quod , tertiq
mam pietatis sequetur excelleritia vestra, cum ad [quarto] Kal. Augusti, plures episcopi, tam Reroeusis
utensilia vel sarlatectadomus Dei reficienda,in quibus quam Senonensis provinciae, invitati a domno Ri-
voluerit, velquantum voluerit, suppeditaJiit necessa- Q chardo [a/.,Hichardo] Albanensi episcopo legato
ria. Pro quibus omnibus illum exspectate procul vestro, convenimus in quoddam munieipium Aurelia-
dubio retributorem, quem taUum didicistis fuisse nensis episcopatus,nomineBalgeiiciacum, ad facien-
praeceptorem. Vale. dam absolutionem regis (epist. 141), secundum teno"-.
EPISTOLA CXLIH. rem lilterarum, quas super hac re miserat moderatio
Ive, Dei gralia Carnotensis Ecclesim minhter, Ro- vestra. Convenit etiam rex et laleralis sua (epist. 15
RE.RTOMeltenlino comiti, salutem el orationum et 28), el, secundumpraecepiumvestrum, tactis sacro-
suffmgia. sanctis Evangeliis, parati fuerunt abjurare absolute
Libertati [liberalitati, ms. o.] et jirudentise vestrae omnem carnalis copulae consuetudinem, insuper ct'
gralias referimus, quod domnum Richardum Pratel- mutuam collocutionem, -nisi sub tesiimonio perso-
lensis monasterii abbatem, virum religiosum et pru- navum minime suspectavum, usque ad veslvam di-
dentem, prout dignus est, honeste tractatis [tracte- speiisationem. Sed quia in littevis vestvis contineba-
tis, ms. c.]~ et in negotiis suis, prout opus est, de- lur ut in hac absolutione consilium pruderitium
vote et fideliter ei assistitis [assistatis, ins. c,J; et sibi adhiberet domnus Albanensis episcopus, totum
insuper rogamus, ut quod bene coepistis, meliori onus consilii yoluit ex arbitrio pendere pontilicum.
fine concludatis. Quod enini in revocandis mona- D Episcopi vero nescimus quid conjicientes,. semper
sterii sibi commissi possessionibus elaborat, profes- replieabant se debere esse hujus consilii comites
sionis suse debito coactus' facit, quia ab unoquoque ct uon duces. Quamvis quibusdam nostrum videre-
abbate, quando benedictionem accepturus est ab tur quod prsedicta absolutio ita posset, sicut prse-
episcopo, hoc exigitur, quatenus profitealur res laxata est, honeste fieri, et propier quorumdam si-
nionasterii sui hactenus male dispersas se recolle- multates non satis rationabiliter impediri. Cum ita-
cturum et ad usus fratrum pauperumque fideliter que res indefinita remaneret iij medio, rex clamitans
dispensaturum. Et in decretis, Symmachi papae cse- inculcabal se roale esse tractatum, qui lajnen per se
terorumque sanctorum Patrum de distractis Eccle- et per^ nos adhuc pulsat ad aures paternitatis ve-
sise rebus conlinetur =(epist.111), ut sit danti, et ac- strae, ut secundurn moderalionem litterarum ves.tra-
cipienti, vel possidenti anathema, nee aliquo se rurn, et verba quse domno GalOni coepiscopo nostro
jobstaculo ante tribunal Christi muniat qui a reli- injunxistis, causam ejus temperetis, ne contingat de
giosis animabus ad substantiam pauperum derelicta eo illud Salomonis : Qui nmltum emungii [al., emua-
a Idem decreti lib. 11,-tit. De alienatione et comtnri- An res Ecclesim, ete."
talion. rer. Eccles.; et Gratianus in cap. 12, q, 2,
 {51 D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 152
gitur], elicit sanguinem (Prov. xxx). Dispensationis A _ elesise curam susciperet, humiliter et devote petie-
autem modus nulli unquam sapientum displicuit. runt. Sed quia translationes episcoporum (epist.
Unde beatus Cyrillus ad Gennadiuin presJiyterum 288) necessitate urgente mefropolilani auctoritate et
(epist. 171) : « Sicut enim qui mare navigant, tem- summi pontificis dispensatioue fieri oportet, nos
pestate urgente, navique periclitante qusedam exone- quantum in nobis est eidem electioni assensum
rant, ut csetera salva permaneant, ita et nos cum praebenles, paternitati vestrae suggerimus, quatenus
non habemus salvandorum omnium negotiorum eidero eleclioni astipulando, a domno papa postule-
certitudinem, despicimus ex iis qusedam, ne cun- tis ut prsedicturo episcopum per manum vestram
ctorum patiamur dispendia. > Et quia hsec sugge- tran.sferri praecipiat, cum propriam sedem obtinere
rendo diciraus non docendo, noslrae suggestionis non valeat. Ita enim et.veslrum minislerium hono-
summa est, ut imbecillitati hominis, amodo, quan- riiicabitis. [al., honorabitisf, et Ecclesiae desolataa
tum cum salute ejus potestis, condescendalis, et solatium prsebendo, eligentium et electi devotionein
terram quae ejus anathemate periclitatur, ab hoc [al., dilectionem; itams. c.] vobis arctius astrin-
periculo eruatis. De caetero sanctse paternitali vestrse getis. Et in hoc consilium vobis damus, ne» si alio
supplicando suggerimus, ut domnum Galonem co- exitu res proveniat, Ecclesise vestrse dignitas in'ali-
episcopum noslrum (epist. 145 et 146), dc Belva- B ' quo minuatur, et mutua charitas non tam firmo vin-
censi episcopatu, quem. propter sacramentum do- culo colligetur. Yalete.
mini Ludovici habere non potest, per manum Seno- EPISTOLA CXLYIL
nensis archiepiscopi transferre jubeatis in Parisien- PASCIULI summo pontifici, Ivo, humilis Ecclesim Car- .
sem episcopaturo, quem ei gratanter et devote con- notensh minhler, debiiam cum sinceritale obedien-
cedunt pro vestro amore rex et regis filius. Qualiler iiam.
autem in eum cleri et plebis vota eonveniant, dicct Quoriiam patres nostri antecessores vestri in mul-
voJiis prsesenlium portitor clericus Parisiensis Ec- tis negotiis aliqua severitati detraxerunt (epist. 214
clesise eanonicus, ut cognoscalis eum bene posse et 231), in quibus salus minime periclitabatur, ut
transferri, qui sedem propriam nulla ratione prae- majoribus roalis amovendis operam darent, ea fidu-
valet adipisci. Valete. cia.flexis genibus cordis,majestali apostolicaesuppli-
62 EPISTOLA CXLV. camus, ul erga Ecclesiam Cainotensem misericor-
Pomno MASASS^" Remorum archiephcopo, Ivo, humi- diseviscera effundatis (epist. 126), et pacem diu tur-
lis Ecclesim Carnotensh minhtcr, talutem et ser- batam, quae hene olentem Ecclesise florem cum pro-
vitium. veclu bonorum fructuum concutit et discutit, eidem
Quoniam ego Belvacensis Ecclesiae filiaeveslrse Ecclesise reformare studeatis. Ita enim hsee res ex
genuinus filius paternilatem vestram quasi innala vestro tanlum pendet arbitrio ut ex verbis illius
dilectione amplector, ut omnia veslra in charitate centurionis evangelici secure sanctitati vestraedicere
fiant ex evangelica et apostolica institutione, qua possimus : Dic tantum verbo, el sanabitur puer meus
valeo sinoeritate exhortor. Unde consulendo sugge- (Luc. vn). Jam enim tandero crebris persuasionibus
rimus, et suggertndo consulimus, ut rigorem j'usli- publicis et privatis precibus, multa mora, riiulta lima
tise quem nunc tandem, cum res ad portum jam &_.hoc Carnotensium clericorum corda Deo donante
pene [«/., plene] pervenit, erga Belvacensem Eccle- infleximus, quatenus apud paternitatem vestram
siam siescio quo irapellente mtendistis, consulliori fideliter intercedant, ut conditionarios a de familia
moderatione remittatis, donecpax quae inter domi- Carnotensis comilis, qui de legitimo conjugio nati
num regem, et domnum Gallonem Belvacensi Ec- fuerint, et regios fisealinos, pro quibus similis per-
clesiae consecratum (epist. 144), aut integre solide- tnrbatio fieri posset, de privilcgio quod eidem Ec-
tur, aut periilus disrumpatur. Alioquin proretae offi- clesise fecistis, de non admittendis conditionariis,
cium prohibere videbitur, ne riavis procellis circum- excipiatisb, etin eumdem slatum in quo erant anus
.acta vel ad oplalum portura applicave valeat, vel ad D ] privilegium, redire jubeatis [al., permiltalis]. Non
aiium. Yalete. enim hoc impedit saeramentum cicricorum quod su-
EPISTOLA CXLYI. per hac re antea fecerant, quia cognoscunt, tam ma-
DAIMBERTO, Deigratia Senonensi archiephcopo, Ivo, jores quam minores, el publice fatentur se sacra-
humilh Ecclesim Carnolensh minisler, cum debita mentum illud hac conditione feeisse, ut possent in-
reverentia servitium. slituto suo et profulura adjicere, et nocitura exci-
Notum facimus vestrae paternitati quod clerus ct pere. Aliter quippe damna, scandala, perturbationes
pojMilus Parisiensis Ecclesise voto el vooe domnum intus et foris, contentiones, irse, rixae, quae omnia
Galonem Relvacensi Ecclesise consecratum in epi- ista de causa orla sunt, et quotidie oriunlur
scopum elegerunt (epist. ,144,. 145 et 260),"et ipsam (epist.' 152), sedari non possunl. Hsec autem omnia
electionem cum litterarum astipulatione missis ex Deo faciente cessabunt, si vigilantia vestra manerili»
elero idoneis personis prsedicto episcopo praesentos bus in sua stabiUtate his qui m privilegio sunt, ea
[praesentantes, ms. c] ut pastoralem praedielse Ec- tantum quae Ecclesia dispensari postulat, paterna
*- Conditionarii alicui obligati, velabantur ad- dist. 54. .
"Mttiad sacruijj ordinem, eap.-"7,dist. 54, et cap- IS_ h \_t etiam vulgo natis.enisl. 126.
 155 EPISTOLj;, — EPIST. CXLIX. - 454
provisionedispensaverit; et ea quse cohibenda sunt, A.junctionibus agitur. i\Qui consensus, sl solus in
apostoUcaceusura cohibuerit. Haecomnia in propria nupliis forfe defuerit,'caetera omnia eliam cum ipso
persona putavi me posse dicere sanclitati vestfse; coitufrustrantur celehrata, Joanne Chrysostomo ma-
sed a capite autumni ita me gravis vexavit infirmi- gno doclore testante, qui ait (hom. 16 in Matth.) :
tas et debilitavit ut nontantum prolixum iter, sed t Matrhnonium non facit coilus, sed voluntas. »
nec breve adhuc valeam avvipere. Unde misi vobis Hinc etiam habetur-in libroConstitutionum (I lin. c.
vice mea domnum Bernerium, monasterii Bonseval- De repud.) : « Si quis sine dotalibus instrumentis .
Iensis abbatem, boni testimonii virum, et Romanae affectione marilali uxorem duxeril, non audeat
Ecclesiaebene notum, qui etriecessavia nostra vobis sine causa legibus cogriita repudiufn ei mittere. n
insinuet, et ea quae ei commisimus a sanctitate ve- Item in libris Novellarum (novel. 22 JDCnuptiis, fj,
slra nobis reportet. Miserunt etiam canonici vice sua Nuplias et § Sic ilaque) : « Si quis, divinis tactis
domnum Goseliuum [a/._.Guaslinum~)-"/Gauslinuni; Scripturis, juraverit mulieri se eam legitimahi uxo-
ita ms. c] presbyterum et concanpnicum suum, qui rem habiturum, vel si in oratorio tale sacramentum
commune votum concanonicorum suorum vobis sin- dederit, sit illa legitima uxpr, quamvis nulla dos,
cera veritate denuntiet, el quod sanctitas vestra inde nulla scriptura, alia interposila sit. » Quod si prb-
statuerit, eis renuntiet. Excusatos etiam volumus '." pter patrata utrobique adulleria dicitur eos ulfa-a
-esse apud sanclitatem vestram decanum et cantorem non posse conjungi, consulatur Hieronymus ad
a vobis invitatos, quos jam gravat setas, et imieu- Oceanum scribens (supra, epist. 25) : « Apud IEOS
tium perturbationum [at., perturbantium] importu- quod non licet feminis,.aeque non licet et viris, et
nilas. Yalete. eadem seryitus pari conditione censetur. J Item :
- - EPISTOLA CXLYIII. «Indignantur iharili, si audiant adulleros viros peR-
HILDEBERTO, Dei graiia Cenomanensi episcopo, Ivo, dere similes adulteris feminis poenas, cum tanlo
humilh Ecctesim Carnolensh .minhler , .salu- gravius eos puniri oportuerit, quanto magis' ad eos
tem pertinct el virtute vincere, el exemplo regere femi-
De viro illo qui prius per concubinatum cuidana nas. > Item (supra, epist. 125) : « Non erit turpis
-adhaesitmulieri, postea vero cum eadem muliere iu- neque diflicilis etiam post palrata atque purgata
firmilate correpta pactum conjugale dato annulo iniit adulteria reconciliatio conjugum; ubi per clayes
(epist. 16 et~155), hoc respondemus prudentise ve- regni coelorum non dubilatur fieri remissio pecca-
strje , quia ex maj'ori parte conjugii sacramentum lorum , sed ut post viri divorlium adullera revoce-
non
~" , non ut post Chrisli, consorlium-adullera
implevil, quod postca nisi adulterium intercessisset, (-1tur
Jege divina et humana proliibenle, sblvi non potuit. yocelur.» Idem super Osee : «Non esf culpandus
-Unde Augustinus in libro De bono conj'ugali: «Posse .Osee propheta, si merelricem quam duxit, conver-
sane fieri nuptias ex male conjunctis, honesto posfea tit[a/. converterit; infra, episf. 188] ad pudicitiam,
63 placito consequente. manifeslum est. 1 ldem in sed potius laudandus quod ex mala bonam fecerit.
eodem : c Solet quaeri cum niasculus et femina , Non enim qui bonus permanet ipse polluitur, si so-
nec ille maritus, nec illa uxov aiterius, sibimet non .cietur malo; sed qui malus est in bonum vertifur,
filiorum procreandorum, sed pro incontineritia soUus . si boni exempla secletur. 1 Ex quo intelligimus
-coucubitus causa copulantur, ea fide media ut nec non prophetam perdidisse pudidtiam fornicafiaeeo-
iUe cum allera, nec illa cum altero id faciat, ulrum pulatum, sed fornicariam assumpsisse pudicitiam
sint nuptiaevocandae?Et polest quidem fortasse non quam antea non habebat. Ex his igitur et similibus
absurde hoc appeUari connubium, si usque ad senlentiis colligere potest vcslra pvudentia inter
roortem alicujus eorumid inter eos placuerit, et pro- prsclaxatas personas verum fuisse eonnubium, .et
lis generatioiiem, quamvis non ea causa conjuncti si vir alteram duxerit, vel mulier alteri nupseril,
sunt, non tamen vitaverunt, ut vel, nolint sUii nasci roanifestum esse adullerium; si vero ex eonsen-
filiosvel etiam opere aliquo mala agant, nascantur. J 1D su reconciliati fuerint, nullum esse flagilium. YA-
Ambrosius ad .virginitatis exhortationem : «Despon- lete.
sata viro conjugis nomen accepit. Cum enim initia- EPISTOLA CXLIX.
tur conjugium, tunc conjugii nomen assumitur.Non GULIELMO [al. YILLELMO], jf>eigralia Rothqtnagen-.
enim defloratio virginitatis facil conjugium, sed pa- sium archiephcopo, el cmlerh dimcesis Rothoma-?
clio conjugalis. Denique cum jungilur puella, con- gensis ephcoph, Ivo, humilis Ecclesim Curno.ten,^-
• jugium est, non cum viri admistione cognoscitur a.« lensh minister, salulem et debitm£harita!is obse-z.
fsidorus Etymologiarum" lib. ix, cap. 7 : « Conju- quium.
ges verius appellantur a prima desponsationis fide, Gratias agimus justo et misericordi Deo, qui Ec.-
quamvis adhuc inter eos ignoreturconjugalis concu- clesiam suam delinquentem palerna severitate fla
• bitus. 1 Item Nicblaus (epist. 243) Hincmaro [c/. gellat, et flageUis atlrilam misericorditer visital
Hicmaro; al. Igmaroj episcopo : « Sufficiat secun- (epist. 155,154)7 ut tanquam pia materpanem CQU-
: dum leges solus eorum coijsensus, quorum de con- solationis tribuat lugenli, qni flagfellaprius g.iafe
s Consensus solus pevficit nuptias, vi~?eepisf. 46.
 i§5 D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPI iW
irrogaverat delinqucnli :quod inEcclesiaLuxoviensi, A / rim" no\i ego, noverunt et illi qui promissiones ve-
nunc Deo propitiante, et vestra soleitia cooperante stras raecum aiidierunt. Contra petlt-ionem elenim"
provenisse cognovimus. Quorum consilio et auxilio meam et promissionem vestram, contra canonicam
eliminata est de prsedicta Ecclesia spurcitia a pue- et apostolicam institutionem, contradicentibus ma-
rorum, novacl inaudita neophytorum hseresi, ca- joribus et prudentioribus Ecelesise Beati Quintini &
tliedram episcopalem in eadem Ecclesia usurpan- fratribus, Odonenl olim fratrem, nunc vero hostem
tium. Quod quamvis ad tempus aliqua rationabili in praedicta Ecclesia,qubd sine me lierinon poterat,
consideratione, vel aliqua pusillanimitate sit a vo- confirmastis in abbatem.Hanc planlationem vestrani
bis toleratum, nunc tamen est, quanlum nobis vi- poterit eradicare, qui non plantavit eam, Deus; fru-
detur, inmelius commutatum.Cum el ipsos flamml- ctum quippe primifiarum niearum, quanlum in vo-
geros pueros de prssdicta Ecclesia ejici receritis h, bis est, in hoe mihi abstulislis , et vobis forsitan
et virum strenuum el honesluro, domnum videlicet non satis utiliter providistis. Qui enim hoc consi-
Gulielmum Ebroicensem archidiaconum in pasto- Iium vobis dederunt, callide inter me et vos disci-
rem pi-aedictseEcclesise elegeritis, Unde mullum li dium [sic vett. codd.; antea dissidium] fieri volue-
beralitali vestrse congratulamur, et charilativestrse, runt. Quod qua intentione faclum sit, si modo noii
si in hoc negolio parvitatis nostrae auxilium vel " perpendilis, forsilan aliquando perpendetis. iloc
cbnsilium foret opporlurium, pro viribus paratuEi autem faclumvestrum si ad prsesens eorrigere rion
essepoliicemur, Yalete. vultis aut non valetis, saltem id quod milii inter
EPISTOLA CL. caetera promisistis, ornairienta quae prsediclae Eccle-
Domno et Palri suo PASCHALI summo ponlifici, Ivo, siae commendavi [commodavi, ms. c.], roilil facite
humilh Ecclesim Carnolensis minhter, omnem pro restitui, etin ceUa fralris Gunherii e custodiri, db-
sua possibililale obedientiam. nec suo tempore cogitem quid inde velim facere. In-
Post Idus.Januarii paternitatis veslrae littcras ac- lerim autem, ubicunque sint qui praedictum invaso-
cepi, commonefacientes me quatenus" venirem ad rem non recipiunt, nihil grave, nihU intolerabile [al.
concilium a sanctitate vestra celebrandum in Nonis intolerandum] super eos facialis, vel fieri perniitla-
Martii; a quo termino non restabant nisi septeiri lis, quoniam senlientes se esse praegravatos per me
hebdomadae usque ad diem denominali concilii. et per se sedein aposlolicam appellant; in cujus
Coropensans itaque vires meas cum brevllale lanti redundabit inj'uriam, si quis eis amodo aliquam in-
articuli, sensi hoc opus a me nrillo modo in lanfa lulerit violentiam. Valete.
brevitate posse transigi, utpote cui non erat ad ma- r "
c EPISTOLA CLII.
huni "tanta pecunia de qua possem tanto itineri ne- LEODEGARIO venerabili Bituricensium archiepiseope,
cessaria tam eito praeparare; vel ea corporis sarii- Ivo, humilis Ecclesim Carnotensh minhler,salutem
tas, vel tam libera membrorum agilitas, quae posset et servitium.
lam prolixum iter per vias arduas et ruinosas tanta "Quoniam speculatores domui Israel positi sumus
vblocitate perficere. Vera esse quse dico lestis est~ (Ezech. m), in allo positi
magis a cirPumstantibus
mea veritas et conscientia mea, qui duo testes noa et lbnge positis inspicimur et
discutimur", quam si
sunt producendi impune ad falsa tcstimoiiia; quo- in loco humili positi nostrse tantum saluti et
priva-
rum etiam testimonio profiteor desiderantissime fa- tis utilitatibus nostris solliciludinem nostramimpen-
"ciem vestram videre me vclle, non in turba, neque dere studeremus. Unde
oportet ut in omnibus di-
in transitu, sed in ea tranquillitate in qua possem spensationibus nostris
simpliciler incedamus, et
vestro dulciloquio aliquandiu familiariter frui, et scandala fratrum
prae cseteris cavere procuremus.
aestus cordis mei in oculis vestris effundere, et de Si enim sicut Apostolus monet, bonum nos habere
fonte sacri pectoris vestri ad refocillationem lan- opoitet testimonium ab his qui foris sunl
(I Tim.
guentis animse aliquid salutiferi potus in eor meum III), quanto magis ab his qui domestieam conversa-
^liquare. Supportate igitur paterna discretione ab- D j tiouem nostram sciunt, et quibus voluerinl revelare
sentiain meam,donec Deus donet ut suo tempore ex- pudenda nostra magis quam velare, in aliquo a no-
hibere possim conspectuivestro prsesentiam meam. . bis offensi parati sunt? Quod ideo dilectioni vestrae
Yalete. commemoro, ut injurias domni Hugonis Maidunen-
©4 EPISTOLA CLI. sis, sicut ipse dicit, hactenus neglectas, zelo dileclio-
GAOTRIDO e, Dei gralia Belvacensium ephcopo, Ivo, • nis paternae attendatis,et quod verbo vel lingua cor-
humilis Carnoiensis Ecclesim minhter, sibi ei giegi rigi non potest, severitatis liaculo feriatis. Nec enim
sibi commisso salubriler providere. decet honestatem vestram esse oblitam qualiter vo-
De quanta spe promissionum vestrarum cecide- bis (sicut ipse commemorat) in omnibus necessitafi-
' ">Stercora vocat
epist. 155 ; ne autem neophyti epist. "54, mentio fif subdecani cuicognomen erat
episcopi sub dist. 48.
b Videfiant,videxan, 1.EI0ULUPO.
i Belvacensis scilicef, ut notatur in vet. cod.
epist. 157, ubi de Ranulfo Fla.mmardo
"agitur. c al. Gonherii; fortasse ille esl ad
c In ora unius v. c. S. Yicl. addilur hoc Ipco queni scribit
ijianu prisci librarii: PEJORILLTO, Jam aulem epist, 228,
 4S7 - EPISTOLiE.—"EPIST. CLY, 153
'
bus vestris adjutor et propugnator- astilerit,-qualiter l LCtionem prsemunire. Cum enim gratiam inveneris
de incommodis vestris sicut de suis doluerit, ne in- in conspectu regis Anglorum, testantur multae ec-
gralum fuisse beiiefieiis ejus vobis forsitan sil in- clesiaslicae personae quod plus ei placere studeas
commodum, et aliis in exempluro. Charitate itaque quam Regi angclorum. Non [«/. nec] tamen culpa-
suadenle, excellentiam vestram moneo, rut quod irius ei placere in bis quse Dco non displicent, sed
haclenus erga nobilemvirum minus sollicilelecistis, si quid molitur regiapotestas adversus Doiiiinum et
de csetero diligentius implere studeatis, ne si ad ma- Chvistum ejus, ct @g Ecclesiam ejus, in mente ha-
jorem audientiam clanior ejus pervenerit, et famae beredehes quia Chrisli sanguine redemptus es,quia
veslrse incurratis dispendium, et rerum yestraruiai legibus Christi initiatus, per sacraroenta Ecclesiae
non sine corporis vcslri vexatione detrimcntum.Va- regeneratus [renatus, ms. c.] es, et illius es liber
lete. qui pro te se servum fecit, ut libertas tua nihil se
EPISTOLA CLIII. debere intelligat alicui, IJUOdivinam offendat ma-
GuLiELMo[al.VCILLELMO], Dei gratia Rothomagen- jcstatem et Ecclegise minuat liberlatem. Quod
sium archiephcopo, et Gilberto [al. GISLEBERTO,ideo suademus nobilitati tuse , ut pr~edictum regem
ita ms. e.] Ebroicensium ephcopo, Ivo, humilh Car- sanis consiliis infovmes, et leges ecclesiasticas a
notensh Ecclesim tninhter, abundate spirilu consi- sanclis Patvibus traditas et a catholicis regibus
lii el fortitudinis. confirmatas in nulio conlurbes. Quae enim ratio,
-Quoniampro dbmo Dei stare, et murum pro do- quaelex permittit, ut Rannulfus Dunelmensis epi-
mo Isiaelponere coepistis, solUcitudinivestraesum- scopus de Ecclesia alterius regni rad aliam Eccle-
mopere cavendum est, ut sarlago quse fervere coe- siam transeat (epist. 155, 157, _et 185), et velut
pit, ferrea fortitudine nullis ignibus cedat, sed-ze- quadam moechatione prsesentisesuae [vestr~e,«is. c.],
Ius donius Dei el amor decoris ejus de die in diem vel filiorumsuorum occupatione,.Luxoviensem Ec-
in mentibusveslris et vehemenlius exardescat. Quod cksiam per yiolentiam Angliciregisinvadat?'Quod
ideo sanctilati vestrae commemoro, ut <_uod de Lu- facere vel lolerare, et conlra legem -est, et conira
xoviensiEcclesiabene ineoepistis, melioreexitu ter- regem, quia non est hoc populo regimen praebere,,
minare studeatis, ut caudam hostiae cum capite im- sed discrimen augere. Quantum ergo ex tua senten-
moletis (Levil. m). Audivimus enim et dolemus, lia pendet ejus consilium, suade ei, ut Ecclesiam
quod stercora quse de prsedicta Dei-domovestro fue- Dei, quantum inse est, iibevet, nec de peccatis alie-
rant labore emundata, multiplicato nequam spiri- nis sua multiplicet; Unde illi qui de adventu cj'us ad
tuum numero in eamdem sinl reportafa, etipsa do- bas partcs liona senserunt [aL severunt] et bona
- mus graviori errore quam prius infecta. Quam do-
praedixerunl, velint nolint, mutent sereiritatem lau-
mus Dei injuriara si non, ut decet, animadverterilis, dis in nubilum viluperatioriis. Non enim ad hoc in-
si non pro persona quam portatis correxeritis, cer- slituuntur reges, ut leges frangant; sed djstortoves
tum nobis est quia cum iste fedus et fetidus rumor legum gladio, si aliter corrigi non possunl, feriant.
apostolicas aures vel nostravel aliena reiatione per- Vale. -
cusserit. nec praeterita neglecta remittentur, et hsec EPISTOLA CLV.
graviter exigentur. Ideo, dum tempus est, prtemone- Ivo, Dei gratia Carnotensh Ecclesim minhter,
mus dilectionem vestram, ut suo tempore libera ODOKI Aurelianensi archidiacono, salutem.
fvonle possimus famam vestram excusare, et apo- In litteris tuis sciscitata est fraternitas tua utrum
stoUcas aures opportune pro vobis et importune mulier prsegnans de fornicatione, possit legitime riu-
pulsare. Cum enim, in ipsa infaritia mundl, in La- bere (epist. i 07 et 147), ad quod principaliter ex sen-
mech carnalis bigamia sil culpata, quomodo po- tentia facUe responderi non potest; sed quid in
terit in sponsa Chrisli quae est Ecclesia, laudari hujusmodi observandum sit, ex similibus ratioci-
(epist. 154), quae et sacramento et in veritate sacra- nando ab his qui non plus sapiunt quam oportef.
menli uni debet viro desponsari? Eliminetur ergo. j) colligi potest. Qua in rc ex ralione qua praeditus es
de Luxoviensi Ecclesia Ranulfus [al. Rannulfus, consideraie te oportet, quiajilia est medicina quse
epist. 154] Duuelniensis episcopus, utbigamia non congruit sanis . ad conservandam sanitatem, alia
admiltatur, eliminentur pueri ejus, ut neophytorum quse debetur segrolis ad recuperandara sospilatero,
haeresis exstirpelur. Non ignorantibus legem loqui- quid seeunduin imperium prsecipiatur sanis, quid
mur, sed charitative vosmonemus ut vestrse con- seeuudum indulgentiam concedatur infirmis. Secun-
sulalis honestati et EcclesiaeutilitalL Valele. -dum imperium quidem naturale el iustitulum nuJIa
EPISTOLA CLIV. mulier sive ex flagitio, sive ex matvimonio prsegnans
Ivo, Dei gralia CarnotensisEcclesimhumilh minhier, ante ablactationem sui-partus deb,et viro- carnali(er
ROBERTO comiti Mellentino, perviamvitm incedere pommisceri, sine qui [quibus, ms. c] non complen-
-et ab ea tion recedere. turjura matrinionii. Si autem moderationem aposto^
Quoniam ad ovile nobis commissum pertinere te licam attendamqs, qua dicitur : Vnusqnhque vir ha*
credimus, Jicet lselis pascuis abundes, nostrum ta- beat uxorem suampropter fornicationem, et unaqnm*
men est aliquod sacrae admonitionis tibi pabulum que mulier suum virum (I Cor. vn), non excipie=
CUniftraret et adversus lupos invisibiles tuam dile- mus viduAm, npn excipiemus pi^-e-jnjttnlero.nsn
 im D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 160
excipiemus fornicariam, non excipiemus incesluo- A . consevvanda fideconjugii. Quis enim in circmnei-
gam, taiitum ut [ut ab. abest aliq. v. c.\ in Domino sione vel in prseputio coactus esi a praedicatoribus
sit, id cst ut ipsum per se conjugium non sil flagi- Novi Testamenti uxoremquam habuit ante bapli-
tiosum aut facinorosum. Nec inde cuipandus est smura, dimittere post baptismum? Nec lamen dico
vir, quifornicariam duxit, sed inde laudandus quod quodconlrainterdicta copulanda sint conjugia ; sed
impudieam castam fecit.Unde Hieronymus super si copuiala sunl, p-opter-has causas non essedisjun-
Osee Iib. i a. « Non esl culpandus Osee propheta, si genda. Qui autem contra interdicla talia conjugia
inerelricem quam duxit, ad pudiciliam converlerit; contvaxerint, vel pvesbytevi qui ea consecvaverint,
sed potius laudandus quod-ex mala bonam fecerit. pv.o inobedientia sua digna satisfactione ad aviii-
Non enim qui bonus permanet, polluilur si societur trium judicis sui corriganlur. ut caeleri a lali tenie-
malo; sed qui malus esl in bonum verlitur, si boni ritate compescantur; conjugia vero nisi causa legi-
exempia secletur. » Ex quo intelligimus non pvo- bus cognita roinime solvantur. Sicut enim sacra-
phetam perdidisse pudicitiam fornicarise copulatum. flientum ordinationis, quamyis ab ordinatoribus
sed forriicariam assumpsisse pudicitiam quam anlea .ordinationera illiciteusurpanlibus semcl accepluin,
11011 habebat. Quod si causanlur viri mulieres suas -manet in ordinatis, sic sacramcntum conjugii,
"ante conjugium fuisse fornicalas, attendant et ipsi B ' quamvis ab inobedienlibus presbyteris imposilum,
forsitam se incidisse in crimen fornicaiionis' vel manet in conjugatis, quia virlutem sacramentorum
"adulterii. Quod ergo vull sibi a muliere indulgeri, «assare no,n possunt prava merita usurpatorum.
"cur non et ipse mulieri indulgebit [a/. indulgcatj ? -Seroper crgo sanctilas eorum est honoranda, usur-
'Unde Hieronymus ad Oceanum de moite Fabiolae panlium vero pervevsitas punienda. Sic thuribula
(in cap. 20, cau.22, q. 5):« Apud nos quod non Core, quia eis anle Deum ministralum esl, jubenle
Ticet feminis, ceque non licet viris; eadem enim ser- Deo altari apposita sunt; faclores vero cjus igne
vitus pari condilione lenetur. »Iteni Augustinus De consumpti sunt (Num. xvi). Prolixitalem vilans epi-
adull'erinis~conjugiis (cap. 8, eaus.-22, q. 1): « Non -slolae non fui ausus plura inserere paginse, QQ qnia
-eritturpisnequediflicilis clpostparata atque pur- -nolui frateriiitatem tuam rerum tibi bene notarum
"gata adulteria remissio peccatbrum, non ut posl viri mullitudine onerare. Potes lamen ex liis paucis
divortiuih adultera revoeelur, sed ut post Christi intelligere quid de prselaxatis sentiam, et quid aliis
'consortium adultera non vocetur. i Si ergo hoc fieri ad haeeinterrogala respondeam. YalCj
•licet, de ea
quae foedus conjugale violavit, cur non EPISTOLA CLVI.
-fieri inagis liccatde ea quae m foedus matrimonii Ivo, Dci gralia Carnolensis Ecclesim minhter, di-
quod nondum inieral nihil deliquit? Atteiidantetiam lecto sibiin Chrhlo fratri OLRICO [al., ALRICO]sa-
~viri
hujusmodi calumnias iuferentes, quod dicit Au- luiem.
gustmus in libro De verbis Domini (serm. 46; et ln lilteris tuis conlinentur facinorosum .qucmdaiii
•iii-eap. 2. caus. 32, q. 6) • « Si ducturi estisuxorcs, cujusdam vieini sui domum succendisse, et .idco,
servate vos uxoribus vestris: quales vultis eas ad - cum satisfacere nollet, a presbylero suo cxcommu
vos venire, tales debent vos et ipsse invenire. Quis nicatum fuisse. Qui postea cum vellet absolvi, se-
--"juvenis est, qui non velit ducere Gastam -uxorem ? creto crimen suum [al. secrete faclum suum] con-
et sivirginem ducturus esl, quis non intactam desi- fessus est presbylero suo, cum nihil restiluere vel-
• deret? Intactam quseris?intactus eslo. Puram lel de re perdila proximo suo. Quaerit ergo fralcr-
• qu3e-
ris?noliesseimpurus. Non enim illa potest, et lu nitas lua quid mihi faciendum presbytero ejus ex-
- non
potes. i Ex his ergo et similibus intelligi el communicatorl videatur, curn ipse excommunicatus
- probari potest quia si alligatus non esses uxori, ccclesiam ingrediafur, ulrum sit a communione
- posses deliberare;
sedposlquam expari consensu al- publice repellendus, an aliqua dissimulatione tole-
- jigalus cs uxori, non debes quserere solutionem. Ita randus. Quo in negotio quaedam sententise sibi
- cnimab ipsa mundi creatione naturale [al.
• ita ms. c. vel origine; p| repugnare videnlur, nisi solerli discretionis [al.
condilione] et inviolabile manet COB- nisi sollicitae disc] librationejiensenlur. Primo quia
'
Jugii sacramentum, ut nec prsevaricatio originalis presbyter peceantem absolvcre non polest, nisi poe-
jllud abstulerit, nec diluvii sententia crimina di- • liitentem, secundum quod bealus Auguslinus scribit
Juens immutaverit. Quod ergo diviria sententia san- ad Armentarium el Paulinam (epist, 54, ad Mace-
-
xil, ct immulabile fieri voluit, non debet hurnane don. el in c Si res, caus. 14, q. 6). « Si res prop-
ifiterdiclo disjungi, nisi fuerit absque contrahen- ter quam peccalum esl, cum reddi potesl, non red--
fium factum consensu, aul per se crinfinosum, id difur, non agilur poenitentia, sed fingilur. Si autem
est adulterinum, aut [vel] incestuosum. Quod cum veraciter agitur, non remitlitur peccalum nisi resli-
•
pveneiit, non est diffeVendum, sed separatione sa- tuaturablaturo, sitamen, ut dixi, reslilui potest. i
• jianduin. Ubi vevo ista sive sint raplorcs, Sunt ct aliaecanonicae sentenlise (c. Excommunicatos.
defuevint,
• ~iive
excomriiunicati, sivc quolibel alio vitio conj'u- '- caus. 11,-q. 5), sicul ipsenosti, quse cum excommu-
"ges infecti, taraeifhsec omnia lolevanda sunt pvo nicalis orare (II Cor, vi), vel cibum sumere, vel
a Hefprtuv ~ •
in.cap. 14. .caus. 52. q. U
lOi EPISTOLJE. - EPIST. CLYII. 162
eis ave dicere (II Joan. i), lerribiliter eoniradicunt. ,i citur, coerce, corripe, excommunica.» Idem in ser-
Sunt et aiiaequae confilentium secreta publicare non mone De verbis Evangelii (c 8. caus. 25. q. 4). « A
permittunl. Unde habetur inconcilio Agathensi, ca- njalis corde semper disjungimini, ad tempus caule
pitulo 8 : « Si tantum episcopus alieni se sceleris corpore copulamini. J Idem ,de eodem (serm, 18,
[al. alicujus se sceleris] conscium novit, quandiu JDCver. Domini): « Recedite, exite inde, et imniun-
probare non polest nihil proferat, sed cum.reo ad dum ne teligeritis; sed contaclu cordis non covpo-
compunctionem cordis, secretis correptionibus ela- ris; displicuit libi quod quis [quisque, ms. c,] pec-
boret Qui si correptus pertinacior fuerit, el com- cavit, non letigisti immundum. redarguisti, corri-:
munioni publicsese ingesserit, ille quamdiu probari puisti, monuisti, adhibuisti ,etiam, si rescxegit,
nihil potest in communione omnium, praeterquam congruam, ef quae unilatem nou violef, disciplinpin,
illius qui eum [al. tam omniumquam illiusqui eum.] exisli inde. » Possemus in_ hunc modum plura [al.
reum judicat, permaneat. i Inconelusionehujussen- multa] coUigere, sed ex iis et similibus inlelligere
tentise, solus excommunicator rei, a communione potest dilectio tua,.quia peccantem peccata sua se-
ejus quem excommunicavit, 'excipi non prsecipitur, creto coniitentem non debemusanostra communione
sed excipiendo permittilur abstinere, quia exce- corporaliter separare, nec contactu cordis cjus pra-
ptiones non sdent esse regulse, sed permissiones. Est B vitati communicare. Hoc tenore utramque senten-
etaUa sententia, qusenontantum secretam confes- tiara servabimus, et illam qua praecipimur cxcom-
sioneni publicandam vetat, sed eliam publicanti poe- municatis non communicare, et illam quajubemur
nam [al. publieam poenam.] irrogat. Continetur enira confitentium crimina non propalare. Debent tamcu
in concilio Carfhaginensi cap. 7, cui intcrfuit Fau- presbyteri, non designatis personis, plebibus praedi-
slinus [al. Fautinus, in cap. 5. caus, 6, q. 2.] Ro- care, taliter excommunicatos ante tribunal Judicis
manae Ecclesiaelegatus: « Placuil ut si quando dicit -euncla cernentis esse damnatos, qui contra piaece-;
episcopus aliquem sibi soli proprium crimen fuisse ptum Dei proximp nocuerunt et rem cjus insa-
confess im, atque ille neget, nou putet episcopus ad tiabili cupiditate in suos usus transtulerunt, aut
suam iiiiuriam pertinere quod sibi soli non credi- diabotica malignitale de medio abstulerunt. Sic Do,-
tur, et _siserupulo proprise conscientise dicit se ei minus discipulis dicens: Unus ex vobis diabolus est
uoUe communicare, quandiu excommunicato _non (Joan. vr), non designata persona, Judam elexcom-
communicaverit suus episcopus, eidem episcopo ab municatum prsedicebat, ettamen eum a communioi.e
aliis non communicetur episcopis, ut magis caveat sua ^suorumque roinime. sequestrabat. Cum igitur
episcopus, ne dicat iri quemquam quod aliis docu- n vita Domini Jesu disciplina sit inorum, perfeclus erit
menlis convincere non potest. i Unde Augustinus quisque dicente Domino, si sit, sicul maghler ejus
ad Yincentium (episl. 48, in cap. 10, Quam ma- (Luc vi). Hsec de proposita qusestione sentio, sic
gnum, caus. 25, q. 1):« Facta nocentium quse In- isla quaerenlibus ex ratione et auctoritate respondco.
nocentibus demonstrari, vel ab innocenlibus credi Vale.
non possunt, hon inquinant quemquam, si propler EPISTOLA CLVIL
innocentes etiam cognita sustinentur; non enini PASCHALI summo pontiftci, Ivo, humilis EcclesimCuiv
propter malos deserendi sunt boni, sed propter"bo- notensh minhter, debitum cum omni subjectione
nos tolerandi sunt mali, sicut toleraverunt prophe- famulatum.
tse. contra quostanta dicebant, nec communionem Cum stalus Ecclesiaepene ubique terrarum ruinas
"sacramentorum illius populi relinquebant, sicut lamentabiles patiatur, quisque dilector' domus Dei,
ipse Dominus nocentem Judam usque ad condignum deshonestationes ejusdem domus quanto vicinius
ejus exitium toleravit, et eum sacram coenam cum sentit, tanto uberius plangit, .quoniam et ignis vi-
innocentibus communicare permisit, sicut tolerave- ciniora comburit. Qiiod idcirco majestali yestra?
Tunt apostoli eos qui per invidiam, quod ipsius praelibavimus, quoniam cum in aliis locis_unusquis-
diaboli vitium est [al. quod ipsius diaboli merum D que domus Dei prostitutor malitiam suam ali-
est], Christum annuntiabant. t Ne istse ergo sen- quo velaniine tegere moUatur, in terra Northman-
tentise dissonare videantur, sic modificandse sunt, norum ita manifesle prqstituta est, Ecclesia ut de ea
ut quse de vitandamalorum communione loquuntur, illud proplieticum dici possit: Peccalum suum sicut
de iUis tantum nocentibus intelligantur, qubrum Sodoma prmdicaverunt, nec absconderunl (Isa. m);
facinora aut ita notasunt utprobationenon egeanl, Quod in Ecclesia Luxoviensi paternilas yestra pote-
aut quse confessione evidenti manifesta sunt, aut ju7 rit aguoscere, quam jam per plures, annos Ran-
dieiario ordine publicala, aut sufficientibus testimo- nulfus ©7 agnomine («/. cognomine) Flammardus,
niis comprobata. Unde etiam Augustinus l)e unico Dunelmensis episcopus inaudito invasionis.genere
baptismo lib. n: « Sane si j'udex es, si judicandi occupavit a, qui duos filios suos vix duodennes ac-;
potestatem accepisti ex eeelesiastica regula \al. cx cepto pastorali baculo a comite Northmannprum
evang. regula; al. ex apostolica reg.] si apud te reus prsedictseEcclesiaeinlrudi fecit, ea conditione ut si
accasatur; si veris documentis teslibusque convin- primogenitus moreretur, Judaico more in episcopa-
* Hujus meminit ep. 155 et 154, in qua hos pueros vocat flammigeros.
 -.65 D. IV0NIS CARNOTENSISEPISCOPl 164
tuni aller alteri subrogaretur[Grfl*ian,caus. 8, q. 1]. J| dis ephcopo, Ivo,humilis CartiotensisEcclesiwmi-
,Quod curo pavtim dolentibus pavtim deridentibus nister, salutem el servitium.
plurimis diu' perpessa esset Ecclesia, monitu uuo- Quia Deo annuente sategimus cum rege Franco-
rumdam religiosorum graviter redargui solo chari- rum, et filio ejus rege designato, ut jam displiceat
tatis intuitu Rothomagensem archiepiscopum, ad eis incestum conjugium, quod est inter Constantiam
eujus dioecesim pertinet praetaxata Ecelesia (epist. filiam praedicti regis et comitem Trecassinum, fulti,
149 et 155), quod ex adverso uon staret, quod pro auctoritate legum et adjutorio bonorum, cupiunt
domo IsraeL murum non opponeret. Hoc idem feci hujus eonjugii malurare divortium. Dutn ergOlisBc
aliis episcopis ejusdem metropolitani suffraganeis. voluntas ita fervens esl [quidam codd. ita recens esl],
Tandem cum comes lerrae illius periculo amittendi eorum instinctu moneo etrogo palernilatem_vestram,
principatus sui urgerelur, Jjuasi poenitentia ductus, ul commonitorias litteras mittatis archicpiscopis et
monenle Ebroicensi episcopocummetropolitanosuo, episeopis ad curiam quse habenda est in Natale Do-
praecepit ut prsediclus Dunelniensis episcopus de mini Suessiouis, quatenus a rege ipso audiant com-
Ecclesia curo sua sobole ejiceretur et episcopus ibi putalionem genealogiaea, quahTipse, sicut dicit, pa-
canonice eligeretur. Oblatum est igitur praedictseEc- ratus est jurejurando apjirobare, et idoneis testibus
clesiae, ut secundum morem ecclesiastieum episco- I ! confirmare.Etquia haecgenealogia abArvernensibus
pum sibi eligerent; -qui communicato cum episcopis multoties esl vobis computata, obnixe precanfur, ut
consilio elcgerunt yirum slrenuumGulielmum Ebroi- eamdem computaiionem litteris aperle signatis per
censem arcliidiaconum, quemetlam a metropolitano praesentiura portitorem episcopis ad curiam trans-
suo postulaverunt sibi ordinari episcopum. Sed cum mittalis, et rei veritatem litlerarum testimonio ma-
subauditum esset quod metropolitanus ab oflicio nifesliorem faciatis: Nec enim decens est ut tanlse
episcopali suspensus esset, praediclus archidiaconus, nobilitatis sanguis tam publico incestu [o/.incesto]
quia familiaris meus erat, el nihil adversus canones cliutius poUuatur, et ad similem inceslum perpe-
sciens praesumere vdlebat, ad me veniens mecum trandum ferali exemplo carnalium voluntas anime-
deliberavif, ulrum cum hoc scrupulo posset a mc- tur. Consulo ilaque ut filius et familiaris, ut qui im-
tropolitano suo sacram ordinationem suscipere, vel portune instare deberetis [al. debelis], nunc oppor-
a suffraganeis quibus aucloritas metropolitana solet lune, quantum in vobis "est,roalagma vulneri super-
isla prsecipere. In qua deliberatione cum mihi oc- ponere minime differatis. Yalete.
curreret iliud apostoli : Omne quod non esl ex fide, EPISTOLA CLIX.
peccatumcst (Rom. xiv); ^t illud Augustini :« Quia -, PASCHALI sutnmo pontifici, Ivo, humilis EcclesimCar-
consecratio magis constat in fide~et devotione bene- notensis tninhler, per tnare nujus mundi prospere
dictionem poscentis; quam in merito benediclionem navigare, el post supcrata naufragia navemin tulo
dantis > prsedicto fratrl consilium dedi (epist. 75), collocare,
ut tantum sacramentum nulla cum disceptatione su- Quoniam judicia RomanaeEcclesise-anemine foris
sciperet, sed apostplicam sedenf aut per se, aut per relractari posse, eadem Romana Ecclesia docenle
legatos suos consuleret, et rem, quantum nobls vi- didicimus (c Palel; c Nemo; c Ipsi; c. Cuncia;
debatur, bene iricoeplamauctorilate apostolica perfi- caus. 9,q.-5), si qui aliquando se prsegravatos ipsius
ceret. Videns itaque Dunelmensis episcopus conse- Eeclcsise auctoritate conqueruntur, Iioc eis consi-
crationem differri, aliud tergiversationis "genusarri- lium damus, ut non deseendant in jEgyptum pro-
puit, et prsedictum episcopalum cuidam clerico suo pter auxilium, sed ___ipsa ad ipsam confugiant, et
acomite Northmannorum dalum esse asseruit. Unde inde expetant levamen, unde se conqueruntur aece-
ille clericus ad sedem metr.opoiitanam vocatus est, pisse gravamen, quia quae aliquando corripit pater-
ut iiroferret si quid j'uris se habere in episeopatu na severilate, eadem frequenter colligit materna
confideret; quinulla ratione potuit asserere, quod pietatc Quod ideo praelibavimus beatitudini vestrae,
electionem cleri aut consensum plebis habuisset, aut 0 ut causam Fossatensium monachorum patienter au-
eliamdonum comilis, quod plus obesse quampro- diafis, et quantum salva apostolica reverentia lieri
desse debuerat, accepisset. Consilio itaque rioslro potest, anxietatem eorum misericorditer relevetis.
et quorumdam comprovincialium suorum majestatis Conquerunfur enim se in concilio Turonensi fuisse
veslrse prsesentiam adiit, accepturus autJustuni pro praegravatos quoniam ad suggestionem comiliSjAn-
ralioue judicium, aut necessarium pro dispensatione degavensis dicunt fuisse subreptum domno papse
consUium. Ausu igilur familiaritatis filiaUs suggero Urbano monasterium Sancti Mauri, situm in patria
sanctitati vestrae,quatenus apud majestatem vestram Andegaverisi, quod sub j'ure Fossatensis monasterii
gaudeat-se invenisse paternum suffragium, quae nulli antea per trecenlos aut eo amplius annos exstiterat,
consuevit adse confugienti denegare medicinale re- de ejusdeni monaslerii jure auferret, et ordinato ibi
medium. Vale. abbate liberum esse constitueret. Quod et factum
EPISTOLA CLVIII. cst Fossaiensibus monachisjus suum reclamantibus,
HUGOM, flei gralia Lugdunensis Ecclesim primm se- et muftis qui concilio intererant, aliter sentienti-

a Ita v. c. ut etiam paulo post, male, antea, copulationemgen.

165 EPiSTOL^E. — EPIST. CLXII. _ Jf-5
bus, cum viderent privilegium quo nitebantur Fos- JV nia in epistola Hildeberto Cenomanensi episcopo
satenses monachi de manibus @g eorum ab Ande- missa (epist. 148). Est aulem canonica sentenlia
gavensibus fuisse ereptum, et in plures partes fuisse quia « quod contra leges prsesumitur, per leges dis-
conscissum. Adhibitis ergo multorum inlercessioni- solvi meretur, » veluti si quis contra decreta sa-
bus supplicant praedicti monachi, ut eorum nego- cerdotii sacramentum sibi usurpet, aut est. omnino
tium a majestate yestra Iegitima discussione retra- per leges deponendus, aut a ministerio altaris sus-
ctetur, et vel misericordia flectente, vel justjtia di- pendendus. Quibus auctoritatibus et rationibus li-
etante terminetur. Vale. quet quia non debet praeponderare quod illicile et
EPISTOLA CLX. cuin injuria proximi praesumptum est, sed id quod
Ivo, jDci gratia Carnolensh Ecclesim tninhter, 0. legitime el honeste conserisu contrahentium "prius
[ODOM]Geinelensh [in aliquot v. c Gemeticensh] confoederatum est, quamvis si alterum praepondera-
monaslerii abbati, palernm diteclionh vhceribus ret, cum utrobique crimen sit, periculose tamen se-
abundare. cundum Scripturas, illa admittitur compensatio.,
Iisec ovis gregis yobis commissi dereliclo grege qusecrimen criminedefendil(S. August. in cap. QuoA
.suo luporum morsibus pa.tens miserabiliter per hu- ail, dist. 14). Nec enim in Scriptura saera lauda-
jus mundi desei~ta vagalur, et multa ex ejusdem 'B tur, quod Lot voluit Spdomitis filias suas prosti-
muudi conversatione bella perpelitur, in tantum ut tuefe (Gen. xix), ut ea compensatione compesce-
jpene usque ad contemptum sui ordinis el monaslici rentur a sua lurpitudine. Si ergo aliqua compensa-
habitus venire cogatur. Hsec itaque jam panem de- tio in lalibus admittenda est, ,ea est praeferenda quae
siderans iiliorum, sicut voto, sic voce dicit: Vadam justa severitatesaluliproximorum consulit, non ea
ad Patretn meum (Luc. XV),sed clausa se dicit inve- quse simulata indulgentia Ialiorem viam ad patranda
nissepalerna viseera, ut nec inter filios recipi pos- perjuria, ad committenila scelera lubricis pandit a.
sit, nec inter mercenarios. Novit autem fraternitas Tutius enim est unius juris alieni pervasoris vo-
vestra, quia quicunque pastoris nomen habet, imi- lunlati non parcere quam multos falsae misericor-
lando summum pastorem, pastoris officium implere dise exemplo in discrim&n adduceve. Pvaeterea de
debel, qui oyes quaesivit errantes, invenit perditas. sacramentis minoribus ad majbra nisi ordinabililer
curavitlanguidas, jsanavit morbidas, lsetatur de con- transiri non oporlet, quia desponsata alteri, -alferi
versis,qui dolere nos admonetde aversis. Non equi- nubere non debet; sicut conjugatus nisi a conj'u-
dem ista dicendo vos docemus, sed commeroorando gio solulus, consecrari presliyter, aut monaclius
jier ipsa viscera eharitatis, quibus nos invicem dili- ordinari non potest; 'et in hunc modum plurima.
gere debemus, vos nionemus et roganius, ut hune 'G Vale
fratrem revertentem (epist. 57), de longinqua regione EPISTOLA CLXII.
dissimilitudinis paterne suscipiatis, et cum satisfa- Ivo, Dci gralia Carnotensh Ecciesim minhier, JOANNIJ
ctione qiise ejus excessibus debetur, intra ovile SL -eadem.gratia Aureliauensi ephcopo, saluleni.
quo aberraverat coUigatis. Vale. De presbylero qui in statua feminea sacramenta
EPISTOLA CLXI.I ecclesiastica profanavit, breviter respondeo, quia
Ivo, jDei gratia Carnoiensh Ecclesim minhter, RA- ut sacrilegus et idololatra judicandus est. Quaro si
DULFO Remensh Ecclesim prmposito, et ODOLRICOJractarevultis
secundumcensuramcanonicam, opor-
bonm spei fralri, salutem. tet ut adhibitis vobis aliis quinque-episcopis, publice
De viro qui cum muliere, cujus nuptise interdictse .detractis
,sacerdolalibus indumeulis per. singulos
non erant, pactum iniilconjugale, postea vero ad al- cum et depositum perpetuo caiv
gradus deponatis h,
terius nuptias transiit (epist. 167), hoc sentio, quia cere
damnetis, aut in aeterjium exsilium detrudatis,
sacramentum nuptiarum, quod cum perjurio et pa- Quod. si id facere vobis fuerit diflicile, lamen ab
cti conjugalis violatione usurpatum est, aul esse ir- omni honpre clericali
eumsuspendite, el csetera quae
ritum, aut manere ad j'udicium. Si irritum est, ad D supra dicta sunt ad caetercrum ccrreptienem [at.
prius pactum constat esse redeundum; si aulem pcrrectionem] in persona ejus perflcite, Quod vero
manet ad judicium, cessare debent opera nuptiarum. mei ito sacrilegii sui deponendus sit, testatur decre-
Quod si neutrum fecerit, semper juris pervasor erif .lalis seutentia, qua dicitur.-0 : « Privilegium mere-
alieni. Qui enim juramenlo pactum conjugale firma- ,tur amittere, qui conpessa ,sibi abutilur potestate. >
vit, ex majori parte sacramentum conjugaleimple- Quod vero a conspectu eorum qui scelus ejus co-
vit. Unde et beatam Domini matrem, quse cum san- jgnoverunt removendus -sit, nc Joeda facti memoria
cto Joseph pactum conjugale inierat, angelus con- simpliGium mentes perturbet, hinc probari potest.
jugem Joseph appellal: Noli timere accipere Mariain C[uodpecus innoceng quod a bestialibus hominibus
conjugem tuatn (Malth. i); quam nondum traduxe- asceudebatur, secundum legem (Lev. xix) occfdi ju-
rat, nec aliquando carnali commistione cogniturus Jiebatur (August., q. 74, ad c_ xx Levit.), non pro-
erat. Super qua re multa Patrum dedimus testimo- pler crimen subacti pecoris, sed propter abolendam.

aEpist. 155 et episf. 170. Item c. Disciplina, et c Al. qumdicit, cau. Posteaquam. cap, 25, q/2,
C. Sunt namque, dist. 45. el c ubi ista 8, dist. 74.
h Vide cap. 27, Novimus extra, De vei\ signif. •
 167 D. TVONISCARNOTENSIS EPISCOPI _6S
memoriam tam exseerabilis foeditalis. Quanlo magis A nihUredolerevanitatisetambitionis, quasi cum aniore
ergo ab oculis consciorum removendus est quem relictam abbatiamfenueris, etcum dolore amiseris
nulla defendit innoccntia, nulla excusat ignorantia. (epist. 208). Dicis enim in litteris illis, si tamen tuae
Utergo ad summam veniam, hoc inauditum sacri- sunt, praedictum Mauricium, utcunque loeo tuo
legium prudentia veslra tanta severitate coereeat ut posltum, impulsu malorum te esse ejectum, vilissi-
omnes qui audierint, a tam exsecrabili abusione re- mumque omnium factum, et ab iniquis eum tibi
moveat. Sicul enim criinen est inauditum, sic, si superinductum. Contra quem eliam' minaciter lo-
necesse sit, inaudita poena est corrigendum, quia, querls, si in aliquo eum luae voluntati conlraire
secundum beatum Augustinum, nova genera mor- perspexeris. Si haec verba tiia sunt, longe extra te
borum cogunt nos invenire nova genera curationum factus es. Non congruunt proposilo tuo, hon con-
(epist. 288). Vale. gruunl gestis tuis, qui in manu Romanse Ecclesiae
EPISTOLA CLXIH. legati nullo te cogenle [al. nullo tunc cog.], imo
-
Ivo, JDCIgratia Ecclesim Camotensh minisler, GAU- ipso legato dissuadente, abbatiam dimisisti, et in
"RIDOVindocinensh monasterii abbaii, in omnibus electione ipsius Mauricii primam vocem dedisli.
libram tenere justilim. Redi ergo, dileclissime, ad cor tuum', et "ne pliis
De monacho illo quem juramenlo cbnstrinxisti, B credas adulalori tuo," imo perlurbatori tuo de te
ne ultra illam administraret QQ bbedientiam qu.am quam fibi quia plus aliquando corrigunt nos inimici
aliquandiu sibi usurpaverat per inObedienliam, con- reprehendentes quam-amici fallaciter blandientes
silium meum est ut ulterius eam non habeat, quod juvant. TS'ostienim quia dieit sermo apostolicus :
et illi esset criminosum et cseteris fratribus ruino- Pacem sequimini, sine qua netno videbit Deum
suro. Cum enim juramenlum comites habeat justi- (Hebr. xu). Pacem ergo nulla libi auferat praeteri-
liam etveritatem (Jer. IV), si justum fuit, quamvis tarum injuriarum recordatio. Nec libi dolendum
contra ordinem praesumptum quod j'uravit (ex S. vel condolendum esse credas, qubd de naufragio
Hiefonymo, epist. 105), oportet ut sit et verum. Te:- nuduS evasisti, sed UUspotius condole quos adhuc
statur euini Apostolus juramentum rem esse immo- vides in alto periclitari. Talem te haclenus inlellexi-
bilem (Hebr. vi), per quod dicit Deum hseredibus mus, talem te adhuc aestimamus, nisi simplicilatem
Kovi Testamenti immobililatem sui pronuntiasse tuamperturbalorumdup]icitasmoveat,etatranquUli-
cqnsilii. Praelerea ad propriam redundaret infa- talementis expellat.De caeteroergo si quid in abbate, si
miam, si palliata obedienlia perj'uranti tuam adhi- quid in subjectis corrigendum cognoveris,mitioribus
beres conniventiam. Plura de his dicere possemus,. „ verbis fraterne admone, ut sedificationi studerevi-
quse silentio praetcrimus, quia ignota tibi esse non dearis, non vindictse. J5i autem te non audierint,
credimus. Vale. antequam aliqua dissentib oriatur, rem perperarii
EPISTOLA CLXIV. factam ad notitiam riostram perferre stude, ut pacem
Ivo, Dei gralia Ecclesim Carnotensh minhler, GAII- nionasterils necessariam studearaus talibus moni-
FRIDOsanclm soliludinis cultori, irretorth oculis in tionibus imponere. Yale.
anteriora se exlendere. • EPISTOLA CLXV.
Quani delectabilis, quam necessaria servis Dei sit SANSONI,jDei gratia Wigornensh [Vingomensh, ms.
quies mentis cum quiele covpovis, credo, tam seien- c] Ecclesim episcopo,Ivo, hutnilh EcclesimCarno-
tia quam experlentia, didicit sancta fralernitas tua. tensh minhter, bene valere et in extremh maris ha-
Aliter enim mens discurrentium rumusculis et dis- bitare.
sidentium obtrectalionibus patens, perturbatas aut Quamvis ad praesens Iateres' oculos meos, non
saucias habet ovationes, nec se potest quarilocunque tamen latebas animam meam, quia bonum odorem
suo conamine in unitalem colligere, donec Domi- "tui nominis de transmarinis partibus olfaciebam, et
nus in navi dormiens tantis fluctibus circumacta olfactum [duo v. c olefactum] inlime diligebam.
intensb clamore suscitelur, quo inerepante redeat D Ad ultimum nuntiavit oculus, sensit manus, quod
desiderata tranquillitas (Marc. iv). Unde oportet ut per auditum prius senserat cordis odoralus. Et ita
sancta fraternitas tua ab audilu auris et ab auditu sensibus intus bene nuntiantibus expertus suin
cordis verba eorum repellat, qui sub specie diligen- tuam in me non tepuisse charitatem, quamvis iriu-
tiuni el consulentium virus infundunt decipieutium luam ad plenum non habuissemus inter nos collo-
et perimentium. Quod ideo prselibavi fraternitati cutionem. Prsevenit itaque liberalitas tua tarditatem
tuae, quia nuper oblalse sunt mihi a quibusdam fiio- meam [tuam], mittendo calceamenta evangelica a
nachis Riesensibus quaedam litterae a te Mauricio quo munereerga niedilectioneni tuam demonstrasti,
abbati direclae, quas vix possum credere a te fuisse et ad inj'unctum mihi officium diligentius exsequen-
dictatas, cum non tranquillo spiritu, sed perturbato dum monuisti. Quod ergo ipSe monuisti, remigantes
dictatse "esse videantur, et quasi ferro excusso de perhoc-mare spaliosum et undosum porrigamus
mariubrio indiscretis ictibus, non lignum caedere, sed nobis invicem muluas orationum manus, quatenus
fratrem occidere (Deut. xv). Videntur etiam non et prospere -navigemus, etin optato salulis pprlu

^AL calceamenta sandalia aposlolicis digiia pedibus appellat epist. 207.

 16S BPISTOLJE. — EPIST. CLXVffl. 170
nayes nostro regimini commissas couocare valea- A et Pontio sine sua voluntate copulatam. Negotio
mus. Hoctuse dileetioni pro parvitate nostra pro- itaque diligenter pertractato et judiciario ordine
fiaittimus; hee e eohverso atuadevolione requiri- terminato, judicavimus muiieri quod esset libera a
mus, nec uUa diligentium eordi disjungat localis Pontii,tut non dicam eonjugio, sed contubpi-nio, et'
Temoti-j, qaos fraternae dilectionis congtatinal.^fr qaja nubere posset. .cui vellet in Domino. Haec \
"Tectio.Plura scriberem, sed verbis nisi iiecessariis scripsimus sancti|iati vestrae, quia prsedictam mulie-
srolo aures -OBerareprudeniis. Vale. rem quidam- parochianus vester vult habere in con-
EPISTOLA CLXYL ^ jugeni,,ne de praeteriiis.nupliis aliquod
apud vos ge-
fivo, Dd gratie Carimtensis Ecciesim minisler, HUE- neretur scandalum,,veLpi~esentibus aliquod ponatur
BALBO, eadem. gratia Antissiodorensh Eeclesim epi- offendiculum. Yalete, etcx.mutua dilectione parvi-
scopo, sdlutem. .'• , iatismeae [fflostraejjnemov estote.
Noverit dRectio vestra praeterita ~estate, -cum ....EPIST.QLAJ.JLXYIL' ,
iomnus Brano Signinus episcopus fepist." 167) HjLDEBERTO,-l)eigraUa fienomanensi episcopo, Ivo,
"apostolica legatione fungeretur, Hugonem .Album eqdemrgralia Camqteiasis Ecclesim minisler, sa-
prsesentiam ejus .-adiisse, et qualiter P-ojitius riepos ,B fatleni. -.. , . _ *.
Trecensis episcopl fiUam suam nomine Malhildem Quidam paroehianus vester vulgari nomlue Peti-.
Gaieranno-camerario regis prius a parentibus tradi- tus de.Eupibus [ita omnes v. c.; antea. Petrus], nuper^
lam renitentem et flentem tri conjugium sihi «sur- .causa orationis ad Ecclesiam nostram veuiens^pcli-
•
paveriis, sibi indicasse. Sed qui utraque persona* yit. coUoquium, nosirum. Qui inter csetera retulit
absens erat, injimcfaro est a praetaxato iegato f a- nobis quod filiam suam .cuidam alteri parochianb
risiensi episcopb, ut atramque partem die compe- vcstro de municipio quod Pontiacum.dicitur, conju^
tenfi ad causam vocaret', etauditis utriusque partis gali foedere tradidit, et ilie eam se diicturum iu'.
rationibus controversiam quaeerat" inter Pontium uxorem tempore sibj constituto absolute Juraverit V
et prsedictani Mathildem praderitium vivorum eon-. Nanc vero aJiaru duxit «xorem contra pactum con-
silio et judicio 4erminaret. ReverSus itaque fari- jugale, quod legitime cum, alia muliere prius in-
siensis episcopus diem et looum Pontib et-Mathiidi ierat, Legilima.enim_sunt fcadei-a iiupfiaruui L-fef
1
constituit, 70 me et quosdam coepiscopos suos^ad eas-personas (juarum ijuptiae iriterdictas.non sunt,
discutienSam et terminandam haue rem fcausaisi]"- cum jilia familias a voluntatp patris nbndissentit.IIaee''
«haritative invitavit. Convenerunt itaqueParisium feedera solvi et djvinaeJeges prohilieut et.huirianse..
die constituto ad causam accusafores et accusatus, Etsi mulievad aiium virumiransire iolueritdicitca-1
fC nonica
Eestes -et judiees. Quaesitum est a -praetaxata- Ma- senteJitia, quia mulierem alii [aL alieri] despon-.
thilde^ quare conju-pum Ponlii refutaref, Quae bre- safam,altcrinon licet-habere in conjugium. E coii-
~
verso si yivaliad Vult inireconjugiuKi, legituv in lege
viter respondit, quod -non esset ei legitlme junela,
~ NoveUarum
guoniam prius esset fJaleranno a parentibus iradita (nov. 22, Bemipt., et in cap. 9, caus?
(epist. 247), et huic conti~adicens pro posse-suo et 50, q. S) : t Si quis divinis tactjs Scvipturis muiiert
llens, nolente matre, copulata. Cum ergo oblatam' , Jui-avevitse eam legitimam uxprem.habiturum,~vel
essei-Pontio, ut ad -objecta responderet, quserens ift aratorio.tale sacramentum ''dederit, si0Ua Ie^jr
qusedam diverticula, nihil ad «bjecla respondit, sed fima uxor, quamvis nulla dos, nulfa scripturl"' in^»
a conventu, cai se prseseutaverat, non' satis apte terposita sit. i.Qui alilerfacit, coulra leges sapit;
reeessit"? Mandatum est ei itaque semel et -saeplns, et seeundum decretuui aposlolicum /cap. Vides;
at vel ad objecla ~responderet, vel judicium' audire dist. 10) : * Quod contra Jeges praes.umitur, per le-
iion differrei. Gumergo ita a judicio declinaret, ju- ges dissolvi meretur. » Sic eEim cum praeteiita
(flieatum est ei ex-apostolico decreto, quod dilalio- aestate Signiaus episcopus (epist. 166), apostoiicse
nem senlentise cx absentia lucrari non deberet sedis legatus apud nos essel, et-similis.causa aq
.«xinde prolatis ex legum-et canonum aactoritate . jp. nostrasaures delata esset,' prolatis legibufe justurii
sententiis (cap. Decemimus, caus. 39, q. 9), quia sij esse judieavimus et legitimum. Hsec scripsi^dile-
6estes mulieris, adversus Ponlium agentis, ditis . ctioni vestrse rogatus-a praetaxato milite, ut pro eb
sacramentis probare possent quod mulier objecerat, apud,vos iuterdicerpm {intercederem], quariivis ei
a conjugio Pontu libera essef, et crii vellet in €hri- non esse necessarium" persuadere. satagerem. Bems
sto nnhere posset. Ilerum mandatum esf Pontio, ut enim sentimus de religione vestra/quia, ubi eluxerit
ad-audiendum hsee sacramenta veniret; aut si quidi yohis, veraet j'usfasententia,iion decliriabitis a via
, ' ~*
legitime persenis -testificantium. "vel~dietis ^eorum regia.Yalc " .' .
-" EPISTOLA "" '•
«bjicereposset, objieeret/QuM^cuntiit^tera"-81111- ^ CLXYHL •\-'1-_
"pEcfete vel diiplieitate [«'/., -veLealliditate] sua~su]>- DAHSSBERTO, .Dci .graMa Senonensium jarchiepiicopo,
lerfugeret, ~a "deeemviris" vePfeo' amplius dataist t -r lyQ,_eademDei gratia Ecclesiw Cqrnotensis 'mirdster,
accepta sunt sacramenta, quibiis probatum est, «tt i,iSftlutem el servjtium.,, |F _.,,, •,'--'.-l~'\-
aaulieremprius"a"parCntibus alteri fuisse traditam i , . {Juoniam in.tjuibusdam negqtiis .aliqua duljia vel
aTri hanc" rem- cap. Desponsalas et c. Alho, caii. b Confer epist. 161 etcan.
S7, q.2. • - ~ .' . _. , Quicunque.i^fi.^fofi-
'
jugali; ct can. Duottus modis. caus. 27, q. %, ,' ,
J^A-tROL.-LLXli-. ' It
 471 D. tVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI m
diiilcilia occummt (epist. 169 et 170), debemus in- A justitise nobis praelata sublimitas eo seqaeiiir pra
vicem manus auxiliivel munus consilii porrigeie, posse subjecta nostra humilitas. Et si ad praesens
Seriem cujusdam causae quae praeterita aestate apud non eluxerit vobis eerta sententia.his qui in litte-
nos emersil, et adhueserpit, congruum duxi pater- ris nominati'sBnt~locum et diem competentem con-
nilati veslrae significare \al. notificare], cui haec stituite, et accusatores et accusatum ad eumdem lo-
causa prihcipaliter litteris apostOlicls lcr.vinanda eum lnvitate, utpraesentialiteraudita et cognita veri-
commitlitur, ut et vbbis, et nobis, cui sectmdo loco tate plenius possitis justitiae satisfacere.-Quod ex his
commiltilufy bene provideatis, quatenus nec obe-, vobis melius visum fuerit, parvitati meaerescribite.
dientiam apostolicam conlemnamus , nec aliquem Yalete.
injuste praegravemus. Erst enim quidam liindus i)i . EPISTOLA CLXfX.
parochia nostra,-cujus partem hajjpbal tjuidam ini- Ivo, Dei gratia Carnotensh Ecclesim minhler, GA<L-
les, el in ca domum suam separalim, et alius aliam, LONI[al. GUAIJLOKI] eademgratia Parhiorum epi-
et in ea domum suam similiter separatim, pro hu- scopo, salutem.
jus fundi luitione, utrique serv ebanl vieecomiti Cum Rofrocus comes munitionem sedificaret [ah
Carnotensi. Hancvero tuilior.em cum ser\ilio dedit faceret] in quodam fundo paroehiae nostrae, quent-
vicecomes (Hugo in cpist. 169 et 175) cuidam milili B sui |uris et suae tui.tionis esse defendit (epist. 168
suo in beneficium, domino ridelieet CurVaevillse, et 170), vieecomes vero Carnotensis, et lvo Gurvse^
post non multum temporis ehiit comes Rotrocus villae dominus ad j'us suum pertinere contendif, sug-
parlem illius fundi quae allodium eraf, comporlavit gesfum est domno papae, sicut forsttan audistis ab
Ihi aggerem, et feeit munitionem. Quod audiens vi- Hugone vieeconiite Hierosolymum lendente, quate-
cecomes quia Hierusalem iturus eraf, et dominus nus super hac injuria j'ustitiam facerct_ et rem Hie~-
Ciirvsevilise, clamorem fecerunt in auribus Eccle- rosolymitani secundura sua slatuta defenderet (ejiist.
siae, ut justitia eis fieret, quae debebatur Hieroso- 175). Cujus rei veritatem papa ignorans scripsit
fyn~itahis et paei (epist."169et 175). Consiitutus est nobis quatuor, Senonensi archiepiscopo, Carno-
dies utrirjue parfi ad agendam causam. Curo conve- leusi, Parisiensi, Aurelianensi episcopis, quatenus
asoent, objectum est a vicecomile comiti Rolroco pro debito oflicii uostri justitiani faciamus lam de
quod injuste et cOnlra pacem aedificarctmunitionem fundi invasione quam de Ivonis captione. Acceptis
in fundo tuitionis snse. "Quo audilo responsum est igitur litteris islis importune exigunt a me (Juide
pvoRofroco quodfundus roinime perlineret ad tui- fraternarum rerum custos, el dominus Curvsevill-fi
tionem vicecoroitis, sed polrus ad luitionem llotroci quatenus praedictum Rotrocum [al. Retrophum, tu
comilis. Quse alterc&tio- cum aJiquandiu durassel; " etiam inseq.] sine audientia, sine judicio excom--
-
prsccipimus judicium fieri; judicalumque est quia nmuicem, cum ipse Rotroeus paratum se dicat-, ut
liaee causa sine monomachia terminari non poterat, ad- audientlam domni melropolitani, vel nostram,
ef judicium sanguiuis nobis jagilare non iicebat yel comprovineialium episcoporum, congruo tem-
(epist. 247), ut utraque pars irenl [quidam iret] in pore et loco veniat, et secundum justum judicium
• curiam comitissae, adquam taliajudiciapPrtinebant, de objectis salisfaciat. Ego itaque servato legum
et de CUj"tis feudo (al. foedo) isla lenebant.Sicut j'udi- tramile, nolo quemquam more sieariorum sine au-
catum erat, venerunt utrique in curiam comilissse, dipntia punire, nolo Satanae tradere, donec vel au-
'et aclibnibus utrinque venlilafis nescio quibus de dientiam subterfugiat, vel judicium conlumaciler
Causis vicecomes a causa cecidit. Postea coeperurit respuat. Consulatur super hoc Evangelium, eonsu-
Ivo dominUs"CurvaeviII~e, qui hoc benettcium se as- lanlur leges divinse et humanse a, _si de re in con-
serebat habere a 'viceComite, et 71 comes Rofro- lentionepositaaliler aliqua lex fieri jusserit, post-
cus adversum se guerram facere (episl. 20), et alter posita mea sententia libenter cedam alienae.Nec ali-
alterius boua ffiripere. Et sicut varius est eventus ter puto domnum papam inlellexisse, ubi pKEGepit-
belli, quadam dte, cum praedictus Ivo procederet. . nos pro debito officii nostri prsedictis petiloribus ju-
armata manu ad nescro quae negotia sua agenda, stitiam facere. Hoc lonitruo [a/.tonilru] circumstre-
captus est &inililimrs Rotroci,'et incarceralus. Prae- pente, quamvis non essem dubius de verltate scri.
cipitur itaque vobis et nbbrs ex clamore Hugonis psi tamen metropolitano, ad quem jam litterae apo-
Vicecomitis al) apostolica sede, "rilpro debito officii stolicse venei~ant,ut diligenter inspectis litleris aps-
nostii, Guidbni fr&ternarum rerum cuslodi et -lyoni stolicis, et intellecta rerum gestarum veritate. quam
eapto ]nstitiam faCiamus. "Perlectis ergo litteris ei eonscripseram, consiliura mlhi darel, utrum ^prae-
apostoiicis, diligenter notale verba, et secundum or- diclum Rotrocum deberem sine andientia excommu-
dinem rei gestsb et tenbrem litlerarum apostolica- nicare, an ad judicium vocare. Ipse vero nescio quo
rum proVidete vobis quo ovdine causa sit agenda, instinctu, quo iiileUectu, rescripsit mihi ut littei~~jj
utvum statim -sit Roti-ocus exeommunicandus, an "apostolicis obedirem, et. Rotrocura excommunica:
~ad'jadicium invitandus. Quia quo ordine praecedet #em. Nec tamen determinavitjuxta inquisitionem
[ai. ptaeeeperit] eliif actkme cansse et in executione saeam, iitrum lioc facei-e. deberem cuni audienfia.
« Yide canones cau."5. q. 9.
 i"5 - EPISTOL^E-. — EPJST. CLXXI.
IU
Litteris itaque vestris petimus muniri sententiam A __ quod lex et j'ustitia diclaverit se faclurum. Necista
nostnm, si justa est, aut removeri, si justa non esl. dico-tanquam velim Rotroeum defendere, vel mu-
Addmus etiam petitioni nostrae si nepesse fuerit, nitionem quam facit measententiaconfirmare(epist.
quatenus, sifraterne invitati fueritis, prsesentiam 168,169, etl_73) quae nullitantumnocituraest quam
vestram nobis exhibeatis, et quod faciendum erit mihi, et Ecclcsiae; mihi commissse. Volo tamen in
nobiscum faciatis. Valete. LJt melius eas intelligatis eum Ita sententiam dare, ut possim eafn moribus et.
cxemplarlitlerarum apostolicarum transmisi vobis. iegibus in omni bonorum conVenlu approbare. Va-
EPISTOLA CLXX, lete.
DAIHBERTO, Dei gratia Senonensium arcliiephcopo,
Ivo, htahilis Ecclesim Camotensh minhlir, plenum EPISTOLA CLXXL
debilm subjectionh obsequium. DAIMBERTo, jDei gratia Senonensium archiepheopo,
De parochiano vestro qui maritum euj'usdam mu- Ivo, humflh Ecclesim Carnqlensh mlnhter, dele-
iieris interfecit, et postea uxorem interfecti in uxo- clabiles exitus maluiini et vesperm.
rem duxit, hoc respondemus exceUeutisevestrse quia,- i> Sicut ex litteris veslris accepimus, undiquesunt
si mulier conscientiam suam purgare potest de vobis «ngustiae, quia si raptores jet sacrorum die-
morte mariti, vir vero, sieut dicitis, purgarc se rum violatores juste a vobis a coramunione separa-
potest legitime quod muUerem Ulam, vivente viro, .- tos, sine satisfactione in commuuionem reeipitis,
non adulteraverit, necspe hujus conjugii virum hur offendilis Jegem ; si in sejiaralione eorum _ab Eccle-
jus mulieris interfecerit, secundum legem naturseet sia.sicut dignumest, perseveratis ofienditis regpm.
antiquum .conjugii statum, potest ei indulgentia Qua in.,re si adesset nobis spiritusfortitudinis, sicut.
quam clavis aposlolica viduis aperif aperiri, videlicet adest spiritus consilii, severitatem disciplinae csse
ut cui velint nubant in Christoai Sic enim David, de servandam censeremus (epist. 137). Sed, quia in
quo dicitur, nemo sanctior David', palrato adulterio hbe rigove gvavium dissentionum periculum iniroi-
et homicidio, postquam ei dictum est, aeta poeniten- nerejsentitis, rem dispensatione egere intelligimus.
tia, dimissum est tibi peccatum tuum, Bersabee Et ideo non consiiium nostrum, sed sanctorum Pa-
uxorem Urise retinuit in conjugium (II Reg. xn). trum ante oculos ponimus. Dicil enim Cyrillus.epi-
Sed posteriorum diligentia experta proclive esse hu- scopus ad Gennadium presbyterum et archiman -
manum genus ad lapsuni; et quia in hujusinodi ea- - dritam (epist. 21i et epist. iii) i t Dispensationes
sibus uni parcere nihil aliud csset quam multos in rerum nonnunquam cogunt parum- quid a debitb
^liscrimen adducere, severissime sanxit, ut nullum Q ( quosdam foras exire, ut majus aliquid lucri facianl.
tale conjugium fieri inter hujusmodi personas per- Sicut enim hi qui mare navigant, tempestate ur-
mitteretur,*nlsi prius vir et mulier innocenles esse gente, riavique periclitante quaedam exonerant, ut
ab adulterio et liomicidio districta examinalione csetera salva permaneant, ita el rios cum nqn ha-
probarentur. Nos vero qui medici animarum con- bemus salyandorum omnium negotiorum penitus
stituti sumus, et saluti subditorum providere debe- certitudinem, despicimus ex his qusedam, ne eim-
mus, in nostra deliberatione positum habemus, ut ctqrum paliamur dispendia. » Unde et Augusti.i.
securidum ingruentes necessitates aut rigorem tenear iri epistola ad1\Iarcellinum (epist. lS8): t Soleo au-
mus disciplinse, aut moderationem indulgentise, dire in potestate esse judicis mollire sententiam et
-quatenusfortesindulgentia non emolliat, necinfir- - mitius vindicare [al. judicare, ila ms. c] quam le-
mos nimia severitas frangat. De caetero si relatum ges (episl. 236). i _Idem in tertio libro contra epi-
fuerit ad vos nos Rotrocum uondum excommuni- stolam Parmeniani:«Gum quisque fratrum et Chri-
casse, scialis nos non inobedienter fecisse (epist. stianorum in Eeclesiae societate constiturorum in
169), sed rationabiU et legitima causa distulisse, aliquo tali peccato fuerit depreheiisus,.ut anathe-.
quia pendente negotio quamlibet humilem perso- mate dignus habeatur, fiat hoc ubl periculum schi-
nam, Iege prohibente, excoinmunicare non audeo, D smatis nullum est. » Item : t Quando ,cuj'usque cri-
nec apostolicus cum ad hanc excommunicationem men notum es.t, et omnibus exsecrabile apparet, ut
nobis praesentihus multis persuasionibus urgeretur, vel nullos prorsus, vel non tales habeat defensores,
aliter fieri voluit; qui litteris suis nos qui vicini era- perquos possit schisma contingere, non dormiat
mus admonuit ut rei veritatem investigaremus, et; . severitas disciplinae. > Et quia dispensationes rerum
cognila verltate non sententiam praecipitaremus,, temporalium regibus attributas sunt, et basilei, id
sed, sicut. clebet-officium nostrum, servato legumi est fundamentum populi et caput existunt, si ali-
tramite rebeUium inobedientiam uleisceveimiv. Ac- quando potestate sibi concessa abutuntur, ndnsunt
cusatores vero Rotroci ad audientiam venire, et ju- a nobis graviter exasperandi, sed ubi sacerdotum
stitiam suam probare dissimulant, aut causae dflfi-. admonitionibus non acquieverint, divino judicio
dentes, *]% aut praecipitem sententiam a nobis ex-." surit reservandi, ubi tanto districtius suntpiiniendi,
torquere moUentes,. cum Ttotrocus promitfat' ad-_-"""quanto' minus-iueiint divinis admonitionibus ob- "
audientiam vestram vel. nostram se venturum, ett noxii. Unde habetur in libro Capitulorum regalium
« Vi epist; 166 in quibusdam leg..in Domino/ut t * In v._.c. hoc argumentum jiraefigitur: De impos-
etiam epist. IB5. . nitente quem timot regh cogit,absolvere. t_ _
 175 D. IVONIS CARNOTENSISEPISCOPI 17t»
auctoritate eplscopo-rumconstitutorum 3 : t Siquos .k tione tenuisse . itno ipsos monachos Yindocinenses"
culpatorum regia potestas, aut in gratiam benigni- qui praedictura montem Fauni occupabant inde ju-
tatis receperit, aut mensae suse participes effecerit, dicio Carnotensis Ecclesise eliminatos, latibulum
hos et sacerdotum etpopulorum convenlus suscipere- cujusdam silvse petiisse. Quod cum multorum testi-
ccclesias.tica communione debebit; ut quod princi- mouio eonfirmatur, et ab abbate Vindocinensi niil-
palis pietas recipit, nec a sacerdotibns Dei extra- latenus infringeretur, j*udicatum est abbatem non
neum [aKemim epist. 62] habeatur. i>Ego itaque de esse investiendum, cum nihil dematur usibus eccle-
mea infirmitate paternitati vestrae proflfeor, quia si siasticis, Si quisque quod suum est recipiat. Quod
aliqua dispensatione faciente cogerer aliquem im- Judicium cum displicuisset abbati Yindocinensi, non
poenitentem ad reconciliatienem admittere, patenter confidentia justitise, sed causa afferenda-; morse, se-
dicerem ei: nolo te fallere, introitum hujus visibi- dettl appellavit apostolicam, quam tamen appella-
lis .Ecelesise eum lno periculo te haliere permitlo, tionein projeverentia d&mni papse patieriter susti*
sed januam regni cdelestis taU reconcilialione tibi nulmus, quamvis secundum cautionem legutn, nec
'aperire non valeo. Et ideo in tantum te absplvo, libellum ad eum qui de appellatione cognilurus erst
quantum tua expetil accusatio, etadnospeftinetre- a nobis postulasset (epist. 220), nec tempus nec
missio. Dicentforsitanfortioreslortiora,melioresme- B modum nee ordinem'exsequendse appellationis ob-
.liora: ergo pro medioeritate mea sic senlib, nonlegem sevvasset. Unde eum a causa cecidisse intelligenles,
in talibus praescribens, sedproptervitandamajorape- capellam, 73 quam Blesensibus aedificare concessi-
rieula Ecclesi~e,necessilatitemporum,si commodius mus, de csete.ro confirmamus, et omnes oblatioues
fieri non potest, cedendum esse intelligens. Valete. capellarrim adjacenlium parochiae quse dieitur Ulcha
EPISTOLA CLXXH. illibatas tenere sancimus.
Ivo, Dei gratia Carnolensh Ecclesim mmhter, omni- EPISTOLA CLXXHI
bus Ecclesim filih tam prmsenlibus quam futurh. PASIUAM summoponiifici, Ivo, humilh Ecctesim Car--
Quod ad multorum notitiam pervenire congruum nolensh minisier, debitam cum omni devoiione obe~
duximus, litterarum monimentis mandare provida dientiam."
deliberatione decrevimus.Noverit ergo prsesens setas Secundum tenorem litterarum vestrarum quas
omniumque secuturaposteritasquod Mauricius Ble- -dedistis Hugoni vicecomiti Carnotensi Hierbsolymam
sensis coenobii Sancti Launomari abbas intra termi- eunti, Rotrocum comitem ad juslitiam vocavimus"1,
nbs cujusdam parochiae suse quse dicilur Ulcha h, quia accrisabatur munitionem in terra ad jus" prae-
capellam quamdam nostra aucforitate munltus cee- ([] dicti Hugonis pertinente, postquam crueera aceepe-
pit [cocperit, ms. c,\ sedificare : ad quam quidam rat, sedificare coepisse; et Ivonein ejusdem Hugonis
parochiani, qui remoti erant a matrice ecclesia, suis - militem, qui prsedictam terram ab ipso Hugone lia-
temporibus debitas oblationes reddituri possent con- bebat in feudum, injuste cepisse et redimisse. I»
venire. -Quod audiens Yindocinensis abbas, misso qua vocatione postulatum est a comite Rotroco, ut
petitorio ad hoc canonice improbandum, adversus usque ad exitum causae nihil in coeptamunitione
monachos Blesenses diem sibi dari poslulavit, et ex aedificaret; nihil de rcdemptione Ivonis acciperet
condicto ulriusque partis accepit qui cum die sta- (epist. 168). Die statuta venlum esl ad causam r obtu-
tuto ad causam venissent, dixit abbas Yindocinen- lit se ad judicium Rotrocus, secundum ordinem
sis se oblationes parocliianorum qui morantur in gestarum rerum dixeruntpetitores, qui pro Hugoue
niunicijrio, quod appellatur Mons Fauni, per yiginti loquebantur, se nolle ad hanc causam ingredi nisi
arinos fere tenuisse, nec elicui justitiam denegasse, prius eis satisfaceret [al. satisfieret] de eo quod non
et idcirco monachos Blesenses injuste eas aceepisse. erat intermissa seflificatio munitionis, et recredita
lUnde etiam dicebat prius se esse revestiendum, an- redetriptio Ivonis. Responsum est ex parte Rotroei
iequam transiret ad actionem aliarum causarum. neutrum debere fieri, quia munitio illa ei adj'udicata-
A quo cum qusereretur ulrnra habuisset eas ex con-; D eral in curia comitissae, de cujus feudo erat, cum
cessione Carnolensis episcopi, an ex jnre parochia- Judicio Ecclesiae ad praedietam curiam haec causa
ni, an ex largitione alicujus legilimi possessoris, franslata essete, et prsedictus lvo pro peregrinatione
l:ihil objicere potuit, nisi pertinaciam retentionis. Hugonis minime erat reddendus, cum prsedictus Ivo
Ad quod responderunt Blesenses monachi se ab Rblrocum dominum suum difiiduciasset, et prsedam
fflis parochianis omnia parochialia accepisse, et illam ejus prior cepisset, homines suos, ea die qua captus
partem oblationum quam sibi Vindocinenses mo- est in vinculis haberet, et ad foris faciendjtm cidem
nachi usurpaverant, violentia Lancelini Balgencia- armata manu militum ea die procederet. Dictam esl
cenSis ° oceupasse ; nec tamen eas ipsis viginti sn- ex alteraparte quodpossent omnesistas depulsiones
nis ih quibus coufidehant, absque synodali reclama- veridicis asser.tionibus locis suis et temporibus laP
-"»ld jam retulit eplsk 6"&,ctexstat in-conciBj~»To- njpminit Sugeriu^ abbas in Vita Lvdowci Crassi.-
Ietan.Q-.xn.cap. 3. d flac de-Rotroci causa iam egit epist..-l68,if>9
,' ^^iprit^rum vocat in fine hujus epist.. et 170.
* Sicpbi,rfis v. -c.; «i- alio est Balgiacensh ita ms; '" f JQuiaerat causa sanguiiiis. jjt ail «pist. 108.
«-."-antea," Baigeracensis.-Z&ncelvai Baugemiacensm
 177 - EPISTOL-/S. — EPIST. CLXXYI. 17«
sUlcaTer-sed non esse acceiiclidum ad ista, donec A vestra paternitate Indicti, sed, quiajfrequentiacuriae
satisfactum essetde iis quseprius objecta fuerant, nisi vestrae ea lerapestale uua solitus eram, purgatorium
juaiciocogereutur.Prseceptumestergoconfidenlibus accipere me non perroisil, tola confluentia humorum
elericis, ut liane litem justa sentenlia dirimerent. repente in caput ascendit, et ita media pars capilU
Qui «um diu inde disceptassent, nonpotueruntin . congelascente flegmate in quemdam rigorem tumoris
unam convenire sententiam, dicentes novamessein- . induruit. ,Cum vero propter propositum iter adhuc
stitutionemdetuitione ecclesiastica(epist. 169) im- purgare me differrem, ut et caput resoluto per se
pendenda rebus militum Hieroselyinani proficiscen- . flegmate detumescerel, exspeclarem,non solum non
lium, neque scire utrum haec luitio ad solas pertineat detumuit, sed adhuc gravius et periculosius inlu-
proprietates eorum, an eliam perlineat ad casamenta muit[induruit].Hacitaquenecessilale compulsus.ca'-
eoruiu qusetenent potentes homines seel*ua,fortitu- tharticum aecepi, nec de laxatione catharlici nec de >
dine suadefendentes.Poslulaverunt ergo sibi dari in- durilia tumoris bene convalui, ita ut nec breve iter
dueias, denec superhocvestrarequireretursententia. aggredi valeam sine periculo eorporis mei,-quia, etsi
Quas inducias ea condilione dare voluit comes Ro- tumor exlerius est digestus, dolor tamen interius
troeus, ut aedificatio munitionis non intermitlerelur, non adhucestsedatus. Misi ilaque tres ex archidia-
nec redcmptlo Ivonis suspenderetur. Quod conce- " conibus Ecclesise nobis commissse cum litteris
derepars altera omnino refutavit, et de Iioc iterum noslris, qui lestimonium ipsis litteris perhibeant, et
judicium postulavit. Quo judicio cum se praegravari apud paternilatem veslram excusattim mehabeant,
timeret comes Rotrocus, audienliam aposlolicam . quamvis sil propositum meae voluntatis ante solu-
appellayit, «ujus eum auctoritate preniebanms. Mit- tiojiem concilii videre faciem veslram, si Deus mihi
timus ergo eos paternitati vestrae cum Ulteris nostris plenain reslituerit saintatem, et veniendi ad vos de-
ordinem causae continentibus, ut prudentia et po- derit opportunitatem. tsed, quia [si quse] secretiora
iestale vobis divinitjis concessa lilem Iianc dirima- dicenda sunt, jsti frat.-es dicent vobis. Yalete.'
tis, quia inter nos homines isli magiji sunt, nec a 74 EPISTOLA CLXXVL
nostra parvitate, prout oportet, ad pacem cogi pos- PASCHALI summo ponlifici, Ivo Immilh Carnolensh'
sunt. Yalete. Ecetesim minhler, debilam cum omni subjectione
EPISTOLA CLXXIY. . obedientiam.
-MATniLDiexcellenti Anglorum reginm, lvo, humith Reversus a concilio Tiecensi, filius noster [vester, .
. Ecclesim Camotensis minhler, devolarum munus ms. c.\ Wlgrinus Ecclesise nostrse eancellarius anxie
"
oralionum.. . 4p conqueslus est, quod Dolensis Ecclesia, deslinatis
Vestrse pise devolionis opinio inullorum maxime excellentise veslrse quibusdant legatis suis, eum sibi
religiosorum mentes afflavit, el quadam sanctse di- in episcopum sub praesentia vestra elegerit, et liuic
iactionis suavitate indulcavit. Unde pro gralia nobis eleclioni ad eorum petitionem vestra paternitas as-
divinitus cbllata grales suinrao refcrimus bonorum sensum praebuerit~(epist. 178), necejus excufeationi-
omnium largitori, qul femineo peelori virile rbbur bus quamvis idoneis adhuc aurem aecommodare
immisit, jion soluro ad evitandaflagitia vcl facinora, voiueril. Quamvis enim sit bene lilteratus, et bonis
sed etiam ad impendenda indigentibus necessaria moribus ornatns, multis tamen allegalionibus humj-
suffragia. Nos igitur tam communium quam priva- liter insuflicicntiain suam prsetendens,dieit sepolius
lorum beneficiorum non immemores, exeelleiiti~B -multagrjavia perpessurum quam otms episcopi hoc
vestrae preces devote suscepimus, ef. pro anima fra- tempore subilurum. Novit aulem vestra paternitas-
tris veslri religiosi regis, quod peccalis nostris exi- _quia leges saeculi (1. xn, c De <nnpt.) dissentienfe-
gentibus parumest, devolasDeopi-eces eJTundimus, fiiiofainilias sub cjus noroine sponsalia fieri non
quamvis animam ejus In sinu Abrahse collocalam, permillujit, quanto magis in sponsalibus Ecclesia" id
si vita ejus ita se liabuit ul dicitur indubifanter con- observari conveuil, in quibus nisi sincera subveniat
fidamus. Sed, quia incerli~s est status animarum £) charitas,;quid boni est. quod per angariam facere
posl animal"", non videlur b"tiosumsipro his inlerpe- possit, siyc facultates suas.distribuendo, «ive se-
dimus,, qui Jam requie perfruunfur, ut eorum re- i ipsum ad martyrium exponendo, humana imbecilli-
quiesaugealur, etpro his qui locis purgatoriis depu- tas? Nemo enim invitus bonum facit, etiamsi bonum
tali sunt, ut ftdelium ovationibus indulgenliam conse- . cst quod facit(cap. Prmsens, caus. 20, q. 5). Unde
quantiiv. Hsec et alia quae vives noslvas non excedant . KOS,adinonet Spirilus sanctus in Cantico cantico-
liumeris nostris imponere potesl exeeltentia vestra. rum : Adjuro vos, fiVtm Hierusatem, noliie susciiare
Valete. ditectam, neque evigilare, donec ipsa vetit (Gant. u).
EPISTQLA CLXXV. Ne. igitur noslro Jacob amanti Jlachel, nocte.sup-
PASCHALI siwninopontifici, Ivo, humilh Ecclesim Car- ponatis Liam (Gen. xxix), nisi forte Rachel mandrar
noiensh minhler, debilum cum omni devoiione goras primogenili Lise coneupiscat, et hac mercede
servilittm. conductum Jacob cum Lia dorinire permittal (Gen.
Parabam me pro viribus meis ^id ifer conciiii a xxx). Tali enim ordine posset de tali copula. merces
""Sie
integris litteris scfiplum in plerisque vclt. codd., in aliis compendiose posi anhnal; iit duobus
post coroora, locus de inendo suspectus.
 *
-»% D. IY0NIS CARNOTENSIS EPISCOPI 180.
boni operls provenire, el forlitudo quse plurimum A sciente in Ecclesia eo prsesente orasse, qui famen
riecessaria est omni regimini ad tolerandosejusdem in Eccle.sia profanorum orasse nbn negat [al. nega-
'
• regiminis labores, exuberare. Et ne diu verbls onere- tur], mihi videtur sufficere, si sub duobus lestibus
mus sanetitatem vestram, flexis genibus cordis op- idoneis suse possit conscientise~iunocentiam appro-
\ portune et importune imploramus clementiam ve- bare. Possemus haec multis festimoniis coniirmarc,
stram, ut nullis vinculis obedientise prsedictum fra- - nisi vitaremus prolixitatem epistolsc Ego de propd-
trem eonstringatisa, cujus saluti, quantum possu- ' sito [propositis]- ita sentio, majorum sententias non
mus, providere debemus, quia eum de sacro foiile praeveniens aliquo meo prsejudicio. Valete.
suscepimus, qui etiam elegit magis in IGCQ.humili EPISTOLA CLXXYIIL
salvari quam in alto periclitari. Yalete. Ivo, DeigratiaCamolensh Ecetesim humilh mirihter,
EPiSTOLA CLXXVfl. cleroDolenshEcclesimet STEPHANO comiti, sahiterh.
GAUFRIDO, Dei gratia Belvacensium ephcopo,- Ivo, Bonae intentionis vestrse laudamus affectum quod
eadem gralia Carnotensh Ecclesim minhter,inpro- Wlgrinum filium nostrum,'vita honestum, scienlia.
sperh limoretn, in adversh forlitudinem. clarum, elegistis vobis in archiepiscopum (epist.
Aiitequam legissem litteras dUeetionis vestrae, co- 176). Sed, quantum nobis vldetiir, fruslralaborsfi-
"gnovi cumulum tribulationis vesfa-ae,audivi et con- studium vestrum, quia nec praetaxati lilii nostri
dolul, quia degener iilius essem, si matris mese b voluntas est eleclioni vestrae aequiescere, nec nostrae,
Belvaeensis Ecclesisemiserias immisericordi animo polestatis ad hoc eum iuvitum cogere. Habent enim
sustinerem. Iu quo discrimine sumroa et sola medi- leges imperiales, quia filiofamiiias "dissentiente,_
cina est clamare ad Doniinum, ut nubiium tantae nequaquampossunt sponsaliasub noihine ejuscon-
tempestatis convertatin auram serenitatis, et fluetus - trahi (1. xn, cod. Detmptih,-ei 1. xi, Desitu nupti)._
tanti mali silere facial,'qui pro arbitrio suoimperat Multo itaque minus spiritualis sponsi animus ad spi-
ventis et mari. De caeterodeclerico, illoqui Drogoni ritualis sponsae copulam in angaria est pertrahen-^
excommunicalo in missa et in mensa communica- dus. Praedictus enim fraler jam superhocper litte-
vit, dilectioni yestrae- consulo ut competentem ei ras nostras et suas allegationes domnopapae trans-
poenitentiam injungatis, quse a simili facfo caeteros misit, et onus episcopi, prout potuit, refutavit. Si.
absferreaf, si tamen defendere non vult per tumo- ergo studia vestra mutare non vultis, si in aliam
forsitan per timorem. Alioquin personam deliberatione vestra [deliberationem vc-
' rem, quod deliquit
detur sententia iu c&ntumacem, -quae eum et officio stram, ms. c\ declinare non vullis, non a nobis,-sed,
privet et beneficio. Poenitentiae aulem modus in~ar- „ a summo pontifice est quaerendus, cui concessum
bilrib est constitutus episcopi, cui a Domino con- estinvitos adhsec officia cogere et de volentibus'et
'
oessa Gst poteslas ligandi atque solvendi. Unde Au- " de nolenlibus Ecclesii» Dei pontifices ordinarc.
gustinus inlibro De poeuitentia (c. 85, distinct.-i) : ' Quantum ergo dororius papa super hoc me coegerit.
' ~eJuditeet se homo voluntale duni
potest,ne cumjani tantum ego prsedictum fratrem cogam. Yalete.
'
voluntate non poterit, praeter voluntatem judicetur 75-EPlSTOLA CLXXIX.
'a Domino. Veniat ad antistites, per quos illi claves Ivo, humilis DeigraliaCarnotensh Ecclesim.minister^
in Ecclesia riiinistrantur, et tanquam jam incipiehs ADELJE,excellenti comithsm, bkne sapere et.bene
' boiius esse filius, maternorum membroruro ordine
facere.
constituto[a/. custodita] a praepositis sacramentorum Interdiclus est, ut audivimus (epist. 121 et 156),
""
satisfaclionis suse modum aecipiat, ct in offerendo jiraecepto vestvo filiisnostvis canbnicis beatae Marise
~sac'rificiocontribulati cordis~devotus et supjilex per- Exitus Viarum, panis-ct aqua,'et oninia huicvitae
maneat. Id taiuen agat' quod non solum ipsi prosit nccessaria quae sunt sub pbteslate vestva. Quod quid
"
ad recipiendam salutem, sed etiam caeteris ad exero- • aliud est facere quam homines innocentes etarma
non solum in "
plum ut si [fit si] peGcatum ejus gravi non lenentes sine audientia et sine j'udicio morti
ejus malo sed etiam in fanlo scandalo aliorum est, D" destinare? Ita eniro necat fames et sitis, sicut gla-
atque hoe expedire ulilitatiEcclesiae videtur antistili, ' dius. Quod truces Turci, Christiani nominis perse-
in notitia multorum vei etiam totius plebis_ agere cutores possent truculentius edictum in Dei servos
pcenitentiam non recuset, non resistat, ne lelhali promulgare quam neeessaria eis vitae subtrahere ?
plagae per pudorem addat tumorem. > Si autem prae- Unde monendo consulo et consuiendo moneo nobi-
dictus frater posteaquam notatus est de excommu- liiatem vestram, quatenus inconsideratum senten-
nicationis cuipa ante audientiam communioni se in- liae vestrse rigorem usque ad audientiam in melius
gessit, secundum decretum Martiui papae (c. Si quh commutetis, et non convictos, non judicatos tam
ephcopus, caus.ll, q. 3), etconciliumCarthaginense severa sententia morti addicatis. Nos enim pro
'
(c Placuit, caus. 11, q. 3), ipse in se damnationis amore vestro sententiam nostram quamvis justam
"judicatur sententiam protulisse. De aUo autem cle- et judicio diflinitam temperavimus, nec baptismi
rico quj negat se Drogoiji communicasse, nec se sacramentum, nec confessionem, nec poenilenliam,
" Invitum enim
papa potest cogere ad episcjopa- gehuiaum illius. Sed et se "-'Bclvacensem appell~"t
turii, epist. 178. 181.
*>Sic etiam vocat ep. 02, et ep. 145, se fitium- epist. _
 "
181 EPISTOLiE. — EPIST. CLXXXI IS2
-quse saluti animarum in necessilate s-ufficiunt-,f. cenda super eumcomffiunia [communia, itams. r.I.
ctiam ipsis persecutoribus denegavimus. Ita ergo Interim autem [enim, ms. c] sicul dixit prsetaxali:s
Vos habetote, ut laus fortis muUeris uuam Sapientia -Radulfus, eo medianteinter Amulfum et ejusadvcr-
-commendal (Prov. xxxi), de. vobis prsedicetur, non sarios pax reformabitur, el justitia in nullo peficli-
crudelitasperversae mulieris (quam in Jlerodiade tabitur, et appellatio quae in curia vestra facta est,
Chrysostomus detestatur) per omnes nostras pro- sine vestra vel vestrorum vexatione ad nihilum redi-
vincias publicetur. Quod si ssinis et piis admoni;- getur. Yos itaqiie quod dico, prudenti deliberatione
tijjnibus meis acquiescere non vulfis,. commoneo pensate, et si vera. suat quse dicuntur, si meliora
vos per pacem quam praesenti anno in roanu domni "Eubis non. occurrunt, vos ipsi [ipsos, ms. c.] pro-
papse^, ante aulem tertium annum in mauu mea baje, quia, suadenle charitate, salvajustitia placeret"
promisislis, quatenus diem competentem exsequen- mihi pax vestra. Valele.
dse justitise per praesentium porlitorem nobis deno- EPISTOLA CLXXXI.
minetis, et interim fiUosEcclesise secundum (insti-
RICHARDO, Dei gratia Aibanensium ephcopo, tvo,
tutum pacis, suis rebus. liliere potiri permittalis.
dubio humiih Ecclesim Camatensh minisier, saiuiem et
Quod si hsec omnia .coutempseritis. procuj. n debitum Romanm Eccbesiteservitium.
sciatis quia Ecclesia corde contrito et humiliato,
.ascilis sibl onmibus Ecclesiis subjectis quotidie InteUigens in vobis pro gratia dhinitu.. coliats
ante corpus et sanguinem Domini et sanctoruro-par fervere zelum justitise, veritatem quam novi de
trocinia clamorem faciet adversus omnes hujus mali causa Vigeliacensis et Belvacensis \unus v. c Visp-
"Tsatratoresel consentaneos,, et ad hoc ipsum ex. de- liacensis] nionasterii Sancli Luciani solliritudipi
bito omnes, vicinos episcopos cu,m Ecclesiis sibi vestrae-iniimare curavi. Buglensis ecclesia, de qua
eubjectis invitabit. Dolens hsec dico, consulens nu«ic controversia est, inter praedicla monasleri^,
Umen in hoc honeslatietfamse vestrae, nihil aliud olim fuit j'uris monaslerii Sancti Luciani. Sed, cum
quserenSj nisi ut seeunduni morem et, Jegemjusti- Norlhmannorum persecutio njonasteiia Relyacensis
tiaro faciatis, et, si qua adversus Ecclesiani calumnia territorii [monasterii. ws. e.\ devastasset et in soli-
est, justitiam liabeatis. Valetc tudinem j~edegisset bona monasteriorum propter
EPISTOLA CLXXX. defensionem terrse cx magna parte in usus laicorum
LEODEGARIO, Dei gratia Biluricensi archiephcopo, dislracta. sunt. Antequam aulem" illa vastilas plene
Ivo, humilh Carnoiensis Ecclesim minhter, salutetn reformari potuisspt, in Buglensi, ecclesia quidam
ei serviiium. cgponjci ordinati fuerunt. El ita per succpssiones
Placet admodum parvilati nostrae quod audivimus ^ usquead tempora Guido,nis[«/.Vuidonis,j'foins. e,\
vos rigorem justitise inflexo [irreflexo, ins. c.\ tra- Belyacensis episcopi, et Hugonis Buglensis comilis,
mite veUecustodire. Sed, cum in peetore sacerdotis canonici canonicis supcesseruiit. Hugo autiem comes
r-alipnale affi.xumesse debeat_,et connexum super- habilQ cqnsilio cum Guidone [Yuid.qne] episcopo,
Ijijmerali (Exod. xxvm) condecens est ut rector.sic prsedictam ecclesiam Sanc^loLiiciano reddidit, sibi
moderationem justjtise tenetjt/quatenus nec immo^ et praedecessoribus suis indulgentiam poslulans, qui
deratus rigor eorrigendos desperatione misericor^ eain injuste detinuerant. Sed abbas praedicti mo-
dise in profundum-m~iloi'~imdejiciat, vel indiscrela naslerii SanctiLuchini, contradicentibusolericisp-Ee-
ipisericordia arroganfiam augeat. Quod ideo suggero dictae ecclesise,pro sua simplicitate.distulil aliquantp
sanctilati veslrae,quia au.divi quosdam paroeliiano_3 .lemjiore.monaclios suos.iln^ctrdinare» exsppctans ut
vestros submurmurantes, vos ita esse obligatum cum pace cl.evicoruivi posset onmja transjgere. ^t
cum quibusdam parochianis vestris, ut nisi. eorum quia praedict.uscomes posthabito discretionis mode-
consensu justitjarix iptendere vel remittere nonva- ramine, monachos quomodoeunque festinabatintru-
leatis; unde nuper eontigit, ul audivimus, dura dere, Yigelijicenses [«/. Yizeliacenses] monachos,
eorum obslinatione causam Arnulfi Virsipnensis in qui ibi prope habebant cellam unam, vocaii fecK,
curh".vestra ita.essp exasperatam, ut in, eadem causa 0 pt eis, reclamantibus clericis" el mqnachis Sancti
facto judicio sedes apostolica sit appellata, et fini- Luciani, absqueconsensu episcopiecclesiaHi.^gquse
liva eju.sdemcausae sententia usque ad aposJ,olicam jam_ sua non erat, concessit. Postea, vero ductus
audientiam sit dilata. Quod quanta sit vpxatio, poenitcntia cuin a multjs.arguerelur, eamdem eccle-
quanla rerum expensa, quam incertus negotiorum siain beato Lueiano. reddidiL. Sed quia monachi
exitus, taro, experimento in veslris negoliis didi- ' Sanpti Luciani.rem qu~imvissuam absque judicibus
cistis, quam ex aUorum causis audistis. Coijsilium ab invasoribus acceperunt (epist. 268),, i,n conpilio
ergo quod per quosdam pacis amatores didici, ne- Exolidunensi adjudipata est Yigeliacensibus [«/. Vi-
cessarium vobis spribere existimavi, videlicetutper .zeliacensibus, ul eliam paulo post] sola veslitura.
Radulfum Belgeiacensem \ql., Balgiacensem, vel usque ad tempus legitimae discussionis. Neque ulla
Belgiacensem, ita ms. c] aliquanto prolixas indu- .fuiitiva sententia ibi data est qiwe monachis Sancti
cias delis praelaxalo Arnulfo, non de minoranda Luciani suani j'ustiliam auferret, et roonachis Vige-
justitia ecclesiastica, sed lanlummodo "de non du- liacensibus praediclam ecclesiam perpetuo liabpii-
<-Paschalis secundi, quem tunc fuisse in Galliis hinc collisi potesl!
 183 D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPI iU
*Iam adjudicaref. Hnjus npgotii ordinem, utpote A A tur, quanto magis in perturbatione? Sed, ne longius
, Belvacensis [Ivo JMvacensis], ita processisse co- verba protraham,perpraesentiumportilorem reman-
. gnovi, et qui in .Exolidunensi coneUio huic discus- dabit nobis vestra paternitas diem, locum, securita-
sioni interfui, hsec, siprsesens essem, vera essepro- tem itineris, vel si parvitatem nostram visitare,
„ Iiare possem. Et ideo ea vobis scripsi, ut,-cognita dignabitur vestra sublimilas. Valele.
veritate, ineMus sciatis cui parti aurem securius EPISTOLA CLXXXUI.
Jnclinare audeatis \al. valeatis]. Yal. ,
Ivo, jDeigratia Carnotensi Ecclesim minhter, WIL-
""- - EPISTOLA ^CLXXXH. LELMO [GUILELMO, ms. c.], Parhiensi archidiaeono,
DAIMBERTO, Dei gralta Senonensiurn archiepiscopo, salutem. l'
Ivo,humilis Carnotensh Ecclesim minhier, salutetn De miiite qui de filia sua \al. sponsalia, ita ms. c\
et serviiium. . pactum cum alio milite fecit, hoe diiectioni vestn»
Nuper, cum" in' capitulb noslro qusedam oflieiii pro intellectu meo respondeo. Si petitor adversus.
secundum Ecelesise consuetudinem dispensarem, et eum testes produxerit, qui ipsis sponsalibus inter-
^.porrecto libro investituram subdecaniae Fulconi cle- - •fuerint, vel alios qui ipsum patrem pueUsein sua
]', ripo-strenuo etin-agendis eausis ecclesiasticis valdej prsesentia confilentem hsecsponsalia se fecisse testi-
. necessario facere veUem, veteri odio inflammath ficati fuerint, et hsec jurejurando firmare voluerint,
insurrexerunt in me (epist. 227) Hugone pos decani ila sponsalia \al. quia sp., ita ms. c.] rata esse
et ipse decanus, cum duobus senibus cantore et oportebit cum secundum leges h, probatio ei incun>5
fratre ejus, Nascitissibi quibusdam juvenculis qui -bat qui dicit, non ei qui negat. Credo aufem vos
de domibus eorum prodierant, et tumultuose con- mecum sentire, quia sicut in Christo neque servus
tradicere coeperunt ne facerem, nihil aliud certum est, neque liber, neque masculus, neque femina,
objicientes, nisiquia Ideorum consilio nonfaeerem. (Gal. m) ita in contractibus Christiani populi qnos
Ego autem scieris quod[quia] hanc consuetudinem communes habent liberi cum servis, et -omnes homi -
in Ecclesia non inveni, nec in ipsis coutradictoribus ncs cujuscunque conditionis, si de his controversia
quando suos honores acceperunt obser\avi, ne po- orta fuerit, quascunque (tamen vitse honestse, per-
lestatem meam minnerem, ab incoejrto non destili. sonas et boni testimonii [personas honestse tamea
Jpsi igitur quamvis mei homines essent et per ma- vifse, et boni testimonii, ms. c.]) ad testimonium
'nuiri et per sacransentum,furiose et clamose sedeiri rationabiliter posse admitti, et in civilibus causis,
* meam
circuradederunt, librum a de manibus meis vel-criminalibus lianc discrelionem personarum so-
rapientes, verba turpia, falsa, probrosa, et sacro Q C lummodo debere servari.Inhnjusmodi autem causis
ordini valde contraria in me protulerunt. In tanta monomachia (epist. 205) uullo modo admittenda est,
ilaque turba mortem timens obmutui, et non aperui quia, secundum beatum Augustinum : t 'Quandiu
os meum, et praesidio cseterorum qui \al. pvsesidio habet homo quid \al. quod] faciat non debet tentare
eovum qui] sanius sapientes ciim istis non conspi- Deum suum c. i Sponsio vero pecunise servata',
. raverant, vixeovunrmanusevasi. Ipsi itaque fuvori vel violata, non debet impedire eonj'ugium, si spon-
suo aliquod fore remedium existimantes, priores salia faeta sunt consensu contrahentium. Haecbre-
me monuerunt, ut de me ipso" justitiam eis face- viter prudentise vestrae scripsi, rogans utid faciatis
reni. Ego autem eis respondi me esse paratum, et quod per domnum Walterium \al. dominum Gau-
justitiam ab eis accipere, et justitiamfaceie, aut terium, vel Gualterium, ila ms. c.\ monachuma fra-
'sub judicibus electis, vel secundum judicium metro- •ternitate vestra volumus impetrari. Yale.
politansesedis, eo ordine quo canonica auctoritas EPISTOLA CLXXXIV.
dictaret. Cum ergo elegerint judicium Senonensis Tvo, Dei gralia Carnoiensh Ecclesim minhter, WAL-
concorditer misimus ad vos, ut diem et TERIO[al. GAUTEIUO, ms. c] Belvacen-
" Eccleslse, GALTEMO,
sh Ecclesim bibliotltecario, salutem.
locum agendse causse nobis designetis circa mediam
Quadragesimam, prout vobis opportunum fuerit, ~O * Mandavit mihi fraternitas vestra quorumdam
Locum autem talem constilui nobis a vestra paler-" laicorum adversus Belvaceusem Ecclesiam orlam
nilate misericorditer postulamus, ad queni possimus esse calumniam, qui ob id judicium clericorum
ire secure, et redire seeure. Rogamus eliam utali- ejusdem Ecclesise reprobarit, quod earum rerum
. quos de suffraganeis ad hoc jiidicium convocetis. sunt possessores, pro quibus apud :psos idem laici
- Ron pniin levis injuria, sed inaudita pontificali ordini existunt petitbves. Sed non surit satis periti legum
illata est. Quod si petitioni me.£ addere praesume- ecclesiasticarum, vel ssecularium, qui hoc modo
rerii, "flexis genibus' cordis postulareni, ut Carno- statum Ecclesiarum moliuntur evertere, cum et
tensem Ecclesiam visitaretis, et in propria persona paginae decretales, et leges imperiales et eeclesiasfi-
injurias mihi, imo omni pontificali ordini in me illa- cae consuetudines manifeste eis resistant, sine
tas,~a clericis etlaicis plenius audiretis.Decens enim quibus res divinse et humanse lutse esse nori
cst ut etiam ip tranquillilate roater filjam consoje- possunt, si instrumenlfj-sua deserunt, quibus nia-
a Quo fiebat investitura, ut ait initio epist." 2, cq.,-4; Gregor. epist. 25, seu cap. I2S, lib-.vr
h L. xxin, c. De probdt.; caji. Cifatesx lib. qucest. in Gen.f.epist. 74.
Defi^ientibus; caus.
 ""
185 "EPISTOL.E. — EPIST. CLXXXVI." I . 188
*
jores nostri eas tutas et incolumes esse sanxe- _i. sium archiephcopo, Ivo,"Cdrholensis Ecclesimmi-
' nisier humilis, satutem et servitium.
runt. Primb enim in multis decretalibus senten-
tiis legilur : Omnes lites et conteritiones in Ec- * Declerico prsesentiumpovtitove, qni inordinato
c.lesiis in quibus ortse sunt (epist. 75 «t 168) primo et praepropero saltu cum non esset Tienedictus .iu
77 esse discutiendas et terminaudas, nisi aut utra- clericum,in subdiaconum se feclt"ordinari, subli-
aue pars ex "consensu judices elegerit, vel altera mitali vestrae resporideo, qiiia si rigorem justitise
- pars majorem audientiam appellaveril. A filiis au- ~tenere vultis, nec in acceptis inordinate ordinibus
- tem Ipsius Ecclesiae, in u^ua orta contentio est, et eum minisfrare perinittetis, mee ad superiores-gra-
non ab-aliis^ terminandum esse judicium clamant dus eurri prombveliitis \al. provelietis]. Indecretis
"plurimorum decreta pontificum? quse ita continent enim pbntfficalibus legitur (can. Vides, distinct. 1),
(can. Peregrina, cum seqq. caus. 3, q-.7) : « Pere- o,uia « qubd cbritra leges praesumitur, per leges dis-
grina judicia-generali sanctione pfohibemus. > ln -solvimeretur. > Siautem lionesta vila ej'us. aututi-
quo berie consentiunt instituta imperialia, quse di- litas ccclesiastica ita exigit, potesfis ei dispensato-
cunt res ecclesiasticas non esse jurii humani, sed. ' Tiedalocleiicatu cumdebita satisfactione e"arii*mi-
- divini. Unde Justinianus in' libro Institutionum se^ -sericordiam imperidere, ut cum sacram ordlhatio-
cundo, cap. 1 : i Nullius autem sunt res sacrse, et " nem vos eeteibrare contigerit, hurniliato corde "et
. religiosae et sanctse, quod enim divini j"uris est, id corpore sacris benedictioriibus iritersithonut reor-
nuUius est in bonis. Ea autem sacra sunt [sacra dinetur, "sed ut competentibus verbis in aieceptis of-
enim sunt, ms. c.], quse rite et per pontifices Deo dinibus confirmetur.De talibiis excessibus, pro im-
cofasecrata sunt,~veluti sedes sacrae, et dona quse pendendamisericordiapropriam sententiam ad ma-
rite in \al. ad] ministerium Dei cbnsecrata sunt, quse num non habeo, sed pro simjli negbtio dispensato-
etiam per nostram constitutionem alienari et ohli- ^riam Alexandri papae securidi sententiam vestrae di-
gari prohibemus. » Cum ergo ratio et veritas insti- seretioni transriiitto. Cujus exemplo munitus, si
tuto religiosi principis sine ulla retraclatione conve- vobis.visum fuerit dignum, habita rafiocinatione
- niat, nihU obesse videlur, quare clerici qui de sorte poteritis et acGepta confirmare et non \al. et nori-
suntDomini, non possint de rebus sacris justum de- duin, ita ms. c.] accepta concedere. Senteritia autem
terminare judicium, super quas nullum constat eos haee est: Alexainder secundus Rufnaldo \dl. Ruman-
' habere dominium. Prseterea
generalis consuetudo do, vel 'Grimaldo, in cap. Sollicitudo, dist. 52] COn-
Ecclesiae sic habet, quae-si non-immobiliter serva- staniiensi episcopo : « SoUicitudo dilectionis tuse
retur, Ecclesia omnibus aut pene oninibus bonis" n nos studuit consulerb, utrum portitor istarum Utte-
sals privaretur. De lenenda autemconsuetudinequae rafum diaconatus etpresbyteralusofficium idoneus
legi non obsistit, plurima sanctorum Patrum exstat sitperagere, necne, -ctim ad id prsepropero saltu vel
auctoritas. Dicit enim Augustinus iu epistola ad [saltu vel, desunt in ms. c] cursu, videlicet-sine
. Casulanum presbyterum ~>: « In his enim rebus, de ~ subdiaconatus ordine, negligentia potius quam su~
quibus nilril eerti statuit divina Scriptura, mos po- -perbia cognoscatur asceridisse. Unde nos consulendo
puli Deietinstituta majorum prolegefenenda sunt.i cfiaritati tuse mandainus, ut ab officio sacerdotali
Et sicut prsevaricatores legum divinarum, ita 'con- eum prohibeas, donec proxirao Quatuor Temporum
temptorcs consuetudinum ecclesiasticarum coer- jejunio, subdiaconatus ministerium ei rite \al. sibi
cendi sunt. Gregorius etiam (epist. 75, lib. i) uni- rite] imponas, et sic deinceps admajora ogicia-eum
versis episcopis Numidiae \al. Numidis]: « Nos con- ~redire coricedas. > Valete.
suetudinem, quse contra fidem catholicam nihilusur- EPISTOLA CLXXXVI.
pare dignoscitur [cognoscitur] immotam permanere -Ivo, Dei gratia Carnoiensh-Ecclesim mmister,- LAU-
concedimus. s Isidorus Etymologiarum libro quinto RENTIO,monasterii Charilalis monacho, saluiem.
cap. 3 : < Mos est vetustate probataconsuetudo, sive -Inquisitiones tuse multiplici egent et prolixa re--
lex non seripta. > ltem :« Consuetudo aulem est jus Dsponsione, quaeepistolari non possunt-brevitate com-.
quoddam a majoribus institutum, quod pro lege mode enodari, imo egerent librorum copiosa expli-
suscipitur, cum deficit lex. Nec, differt utrum scri- cari disputatione, et multarum scripturarum quae
ptura an ratione consistat. > Et codicislibro octavo, dicerentur fulciri auctoritate. Praeterea si in aliqui-
tit. 53 5. « Consuetudinis ususque longsevi non v&is bus vellemus uti canonum moderatione, videremur
aucloritas est; verum non usque adeo sui Valitura quibusdam -simplicibus legis aemulatovibus [antea
momento, ut aut ralionem vincat aut legem. » Po- -cumulatoribus] contra canones agere, quorumdam
test in hunc modum vestra prudentia multa-de au- - vero ambitionibus defensionis argumenla. prsepa-
thenticis scripturls eligere, quibus polerit adversus rasse. Idcirco tales disputationes [a/.dispensationo~s,
Ecclesiam laicorum latra^us obsfruere. Vale. ila ms. c] non videntur seripto commendand~e, ne,
EPISTOLA' CLXXXV. si irimultorum manus venerinl,-plus obsint indis-
' WILLELMO jOei gratia Rolhoihagen- crefis quam prosint dlscrelis. Paterna tamen re-
[al. GUILLELMO],
« Itainvett. codd. antea, episcopum, cifatur in h Codicum, lib. vi,tit. 11, ms. c, J. n, Qum sU
'
c. 7. dist. 11. longa coxisuet. '
 «87 D. iVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 188
gula esf, quss mulfis propositionibus luis diligenter .A geritiae,neque ab eis aliquid accipiatur, nisi iijevita-
pevspeeta sufficerc poterit, videlicet:« quia commu- .bilis cogaf.necessitas; quod minime fieri videatiir
aio malorum neminem maculat; sed cousensio fa- . causa familiaris rei amgendse,sed tantum causa ne-
ctorum. > Et alibi : t Nullius crimen maculat ne- , cessilafis injpl.endae.Siclsraelitse in terra jEgyptiOf
'
Siiejitem a. * E. alibi: « Qni non habef potestatem rum bona (Nttm. x_xii),sic iu terra Madian ad usus
^eum condemnare, aut non potest conjprobare, im- necessariosacceperuntresMadianitarum (Exod.xn)..
qiunis est. i. Unde dicit Augustinus jn secundp libro De Jiis consultus Gregorius papa VII, ita scribife
De unjco biiptismo (lib. i, in cap. Forfe, caus. 23, (c._101, Quoniam. caus. 11, q. 3): c Quoniariipeccatis
q. i) : « Forte in populo Dei stat juxta te avarus, nostris exigentibus, mulfos quotidie causa excommu-.
raptor, rebus alienis inhians, quem nosti talem, et aicationis perire cernimus, parlim ignorantia, par-
fidelis est vel lidelis vocatur; non eum potes de tim njmia siroplicitate, partim timor-e, partim etiam,
gcclesia pellere; IIQIIhabes aliquem aditum : casti- necessitate devicli misericordia, anathemalis sen->
jjando et corripiendo corrige. Accessurus est tecum . tentiam, proul [unus v. e. ad tempus prout] possu-
. £d allare, noli timere. Vnusquisque enim gms pro- mus, temperqmus. Aposfolica itaque auctoritale ab
orium porlabit (Gal. \i)_ Quomodo, inquis, ferrem anathematis yinculo hos subtrahimus, videhcet uxo-.
quem novi malum ? nonne meljus ipsum 'ferres, res, filios, servos, ancillas, seu niancipia, necnon
qvam. te fovas efferres ?. ecce quomodo ferres, si [si ruslicos et servientes, necnon et omnesillosuui [in
abesl a duob. v. c] attenderes Apostojum dicentenj : uno v. c alios qui] non adeo curiales sunt, ut eoruni.
Vnusquhque onuspropriutn porlabit, liberaret te ista co.nsilio scelera perpetrentur et eos q~ji ignorantpr-
isententia. Nou enim communicares eum illo. avari- . communicant excommunicatis, siye illosqui-conj-
tiam, sed cpmmunicares pum illo Christi mensam, . municanl cum eis qui excommuiiicaltis communk
et quid tibi. ojiesset, si crim iUo communicares cant. Quicunque autem aut arator, seu peregrinus,
Christi meiisam ?-AposloIus dicet: Qui manducal et . aut vialor in terram excommunicalorum devenerit,
bibit indigne, judicium sibi mandupat et bibil (I Cor. . ubi non possit emere, vel unde emat non habuerit.
xi) sibi non tibi sane si j'udex es, si viudicaiidih po- ab excommunicatis accipiendi licenliam damus. Et
testatem accepisti, 78 ecelpsiastica regula, si apud si quis expommnnicatis non pro.sustentatione su-.
je aceusatur, si veris documentis testibusque con- perbise, sed humanitatiscausa voluerit dare, non
vincitur, coerce, corripe, excommunica, degrada. > prohibemus. >De emptionibus vero rerum ecclesia-,
|dem in epistola contra Parmenianum : « Revera .^sticarum quas monachi a laicis faeiunt, hoc tuse-
cum contagio peccandi \al. -peceati] multitudinem g\ fralerjiitati resppndemus, quia, si res ecclesiasticas
invaserit {episf. 288), divinse disciplinse severa misp- _de laicorum servitute dato pretio libevarent, et juri
ticordia necessaria est. Nam concilia separationis ecclesiastico et episcopall dispOsitioni restitueient,
et inania sunt et pernicipsa a.que sacrilega, quia et pon solum non improbaremus, sed vehejnenter lau-
Impia et superba sunt, et plus perturhantinfirmos daremus, quia non viderejur essje emptio, sed a.
boiiQ.s, quam corriganl animosos malos. > Idestaiu . cunctis pie sentientibus laudanda redemptio; sic
-
cpistola ad Vincentium (episf. &&)•:«Non enim pro- captivi fldelium pietate redimuntur, cum redempto-.
ptermalosboni sunt deserendi, sed propter Uonos . res ipsos.redemptos non in suam redigunt servilu-.
mali sunt tolerandi, sicut toleravunt prophetae coa- . tem, sed in pristinam restituunt libertatem. Verujn,
. tra quos tanla dicebant, nec communione sacra- quja rarus est, aut nullus qui hsec eniat, nisi sujs.
menlorum illius populi relinquebant; sicut ipse Do - aut suorijm usibus, nop est hsec appellanda pia re-
minus nocentem Judam usque ad condignum ej'us demplio, sed inter ementes *et veudentes cupida et
jsxitium toleravit, et eum sacram coenam cum inno- perieulosa coempLio. De oblalionibus malorum quos
centibus communicarepermisit, sicut et [etiam, ms. adhuc intra Ecclesiam toleramus, hoe sentimus,
-_c.]loleravevunt apostoli eos qui per inyidiam, quod quia, quandiueisecclesiastica dispensatione commu-
ipsius est diaboli vilium, Ghristum annuntiabant. > -D nicamus, vanuro et superstitiosum viderelur, si
Ilsec de nbn vitanda communione malorum beati oblationes eorum refutaremus.. Nanj et Dominum
- vjri dicta sufliciant. Si autem qu.is in impietate sua . Jesum Christum," cujus ViUjdisciplina morum fuit,
perdur-ans a)>Ecclesia nomjnatus fuerit, ct judicio ZaGhaeuspublicanus In-domum suaminvitavil, et
• Ecclesise communione privatus,, hujus tantum vi- de suis ei facullatibus ministravit (Luc. xix). Tunc
tanda est communio ab his adquorum aures exeom- cnim recte incedit Chri;"iana religio, cum aul ea
inunicaiio illa pervenerit. Unde Apostolus ait: Si U -facU quae Christus feciJ, au^evitat [ea vital; ms. c..\
qui frater est nominatur fornicator \est,,ms. c.], aut . quae Christum evitasse cognoscit. Donationes vero
avarus, aut idolorum serviens [al. ai.t idolh serviens], et concessiones excommunicatorum, quibus nec di-
cum hujustnodi nee cibum sumere (I Cor. v). De dau- cendum est ave (II Joan.i), propter infirmos vitan-
dis autem vel non accipiendis muneribus erga tales das esse consulimus, quia, licet Apostolus dicat:
"personas hsec ratio mihi servaiida videtur, ut nihil _Omnia munda mundh (Tit. i) : consequenter tamen
eis detur nisi intuilu et compassione huroanae indi- addit, sed malum est homini qui per offenclicnlmn
a Ex S. Aug., episl. 48, in cap. iYimii"»i,cau. 15, i" Ita pleiiquev. c. ut etiam cpist. 288^ in -aliis
q. i. judicandi. ila ms. c.
 '
. EPSSTOL.E. — EPIST. CLXXXVU. ISO
i83
manducat (Rcm. i, &). Unde etiam.in Epistola ad _.^ quotidianis et levihus peccatis si cpngrua sequatur
-Corinthios : Si quh, ait, vocatvosinfidetium, et vulr satisfaetio. ,Si vero graves sint culpse, al> co cui
'
tis ire, onine quod vobh appqnitur. manducate, nihil data est po.testas ligandi atque solvendi, quserenda
interrogautes propter conscientiam. Sive ergo man- est absolutio. De excommunicato hospitio recepto
ducalis, sive bibith, omnia in gloria Dei facite. Sine suflieere videtur, si~hospeaqui eum suscepit conti-
• effettsione estote Judmis et gentibus-M Ecclesim Dei, neat se a roensa excommunicatj et osculo a. Puto
sicut ego per omnia omnibus placeo, non qumrens •me breviter pene ad omnia proposita-tua, et" si nou
- ad omnia, tamen ad graviora, respondisse, tuse di-
quod tnihi uiUeesl, sed quod multh, ut salvi fianl(I
Cor. x). HseGest apostolica et sana doctrina. Qnare scretioni relinquens, ut singuUs.capilulis sparsim di-
- talium donationes vel concessiones vitandse sunt," , gestis generales_ sententias accoroniodes^f quae dili-
non quod Dei creatura ex eis munda [munda deest] genter.perspectae non dicam singulis proposilis, sed
immunda fiat, quia jDemini est terra et plenitudo ejus -fere unaquaeque sententia-phiribuspoterit capitulis
sed ita ms. sim- -obviare. Cum autem siraul 1»coIloqui.Deo disponente
{Psal. xxra),' sed ne [al. quod, c]
~ infirmetur cum talibus - poterimus, si qua restant. autex his quse^modo scrk
pUcium exlioc conscientia,
honis eorum malefacta facere - psimus, aut ex aliis quse Dominus inspirare vol,ue-
«jonjecturis existimant
vel abhorrebant mala ^3 rit, -gratanler respondebimus. Yale..
[placere, ms.c], quse-prius
non esse. Similide causa divinae leges pariter et hu- EPISTOLA CLXXXVIL
- manserefutantet.vitanteorum [quidamv. c. refutari ' Ivo,-j9ei gratia Carnotensh Ecclesim minister, ADELA:,
- jubet eorum, ita ms. c.] testimonia et jndiciai, non excellenli comiiissm, satulem et servilium.
quod non aliquando vera testificentur, et justa de- - Abbas Bonevaliensis monasterii,. ct congregatio.
cernant, sed ut taU repulsa confutati ab .eirore suo . sibi commissa, lacrymosis el miserabilibus clamork
desistant. De his qui criminalia peccata occultecon- bus aures Dei ct hominum pulsant, conquerenlcs,
fitentur, nihil -melius respondere possum - quam '' quod propter interfectionem Hugonis Nigri, injustp
- quod beatus Augustinus in quadam epistola scribit ~eosethomines sui juris vexatisi et' angarias conlra
-(epist. 2Q6) •- « Nos a communione nullum suspen- ' privilegia et instilula prsedecessorurii vestrorum su-
dimus, nisi accusatum pubUce \al. quemquam sus- -per eos faciatis [a/. facilis], in lanlum ut riec miseri-.
.pendere non possumuS, al. nullum suspendere ' cordise nec judicio apud vos eis locum relinquaiis
- possumus, nisi publice accusatum, rns.c.] alque -
[relinquitis]. Quod ego audiens non possum non in-
, conviGtum, vel sponte confessuhisimiliter publice; > "gemisceregemitihus ebfum, qui et in prosperis de~
- Deinanifestis -autem manifesta sententia est, -quia r~jbeoeis eongaudere, et in Uibulatioiiibus condolere.
.qui manifeste peccarurit, manifeste sunt-"arguendi, TJridemonendo rogo, et rogando moneo,.ul seveiila-
et publica pcenitentia sunt eorrigeridi. Dicendum est "tem intentatam prudenti et discreto consilio tempc^
tamen eis non prsecipiendo, sed censulendo, ut se- retis, ne "grex Dominicus insolilse tribulatlonis tem-
ipsos ah officiisecclesiasticis suspendant, ~vels. sa- pestate dispefgatur, et religio quae islis lempioribus
- cramentorum cOmmunione abstineant, quia tali hu- ' reflofuerat, aut minuatuf aut oniliino ad nihilum re-
mUitate et •poenltentia verius agitur, et salusrepa- digalur. Prseterea debelis consulcre saluti vestrae ct
rata lutius munitur. Sacramenta tamen divina a la- ' famse vestrae, ne vanum videatur quod moiiasts-
Jibus tractata propter indignltafem eorum non sunt ' ria quse non' surit juris vesiri, niuneribus veslris
deteriora, sicut, propter dignitatem meliorum non "sustentatis, et quibus modis .polestis ariipliatis, ea
- ~sunt raeUora,{epist. 73 et 256), sed apud quoscun- ' autem quae vestri jurisiunt; minuitis el quasiiiervili
que sunt, seeundum bealum Augustinum, eadem " oppressionesubjugatis. Unde, neisla ad aures multo-
- ipsa sunt. De excommunieatis .communi seijtentia luiri perveniarit, et famse vestrae, sicutsaluli, plu-
non tamen nomlnatis, sive in capitulo, sive iri coh- rimum detrahant, sicut monui iteruurmoneo, utmi-
cilio facta sit iUa excommunicatio, sive sint Simo- lius agalis, ne insolila et intolerabilis seveiitas po-
, niaci, sive presbyteri uxor-ati, idem consilium est D ! sleris vestris sit in exemplum, et vobis in peccatura
quodestde aliis criroinosis, quianon sunt a com- «ternum \al. sempiternum, ita ms. c\. Timendum
• munione suspendendi, nisi publice convicti, vel pu- estenim vobisne gemitus servorum Dei ad aures
blice confessi, quia et DominusJudam furem scie- ejuspervenianl, et qui apud vos miseilcordiam non
"
bal, et ita exeommunicatum ut etiam diabolum no- inveniuntmisericordisevobisjanuam claudant. Sicut
- ininaret, lamen quia non fuit accusalus, donec se- • cniin ipsi dicuntquia vobisopprimuntur, conlinuo
jpsuni Dorainiim prodendo manifestavit, minime gemitu Dci aures implebunl, et quolidiana cbnque-
-'eum abjecit. De subjeclis quoque idem sentimus, stione aures populi Dei tam In vieims qtiam in re-
y@ quia non delient deserere prselatos suos; nisi ' molis lociSjdpnec Dominus imperet ventite clmari,
prius eos viderint publice damnatos, aut nominatim et quiescant fluctus ejus. Quod quia periculosum est
excommunieatos. De mulua confessione, de qua di- "obis et ignominiosum, det vobis Dominus spiritiiir»
- cit apostolus Jacobus : Conftt.emini-alterulrumpec- consilii, ut meUofa eligatjs, et quae sunt periculosa
cala vestra (Jac y), hoc respondeo, quia jsufficit pro fugiatis. Valele.
a Hoc ex Calixto papa refert Ivo lib. v. Panno., caios, caus. .11, q. 3.
Oe senfen. exeom. ei Gratian, in can, E-xcommuni- h Shnul deest in ms. c.
 .ilii - D. IVONIS CARNOTENSfS EPISCOPI 492
EPISTOLA CLXXXVIII. ._A,meretricem quam duxit, convertit ad pudicitiam,
RADULPHO, venerabili Remensium archiephcopo, Ivo, sed potius laudandus, quod ex mala bonam fecerit.
humilis Carnotensh Ecclesice minhler, perseveran- .Non enim qui bonus permanet, ipse poUuitur si so.-
• tem in tribulaiione palientiam a. cietur malo, sed qui malus est in bonum vertitur si
- Qusesivit a me, quod meUus me novit vestra pru- .boni exempla secletur, ex quo intelligimus prophe-
dentia, utrum mulier quse post completa sacramenta lam non pudicitiam perdidisse si copulatum \al. per
et officia nuptiaruminfra duos aut-tres mensespe- cop.] fornicarise, sed fornicariam assumpsisse pudi -
-perisse cognoscitur, debeat propter foedera nuptia- ciliam quam prius non Iiabuerat. > Ex his beati 80
- •rum in conjugio manere, an propler patratum ante Hieronymi verbis colligi potest quia si propter con--
nuptias flagitium matrimonii dignitatem amiltere, , sortium pudici redditur muUer pudica, e contrario
.cum lexMoysi h hujusmodi jubeat lapidari, Super propter divortiu.ro ejus reddifurimpudica. Unde cum
. qua re non memini me canonicam invenisse seuten- leges honestati consulere dpbeant et saluti, tutius,
tiam; dico tamen sine praejudicio melioris senten- mjhi esse videtur, ut vir mujierem quam duxit, licet
-tise,-quia_si ante celebrationem sacrameuti conj'uga- nesciens impudicam retineat uxorem, quam suo di-.
lis, cognita fuisset mulieris turpitudo, secundum le- vortio et illam fornicariam, et se faciat fomicatorem,
gum severitatem non esset honestanda malrimonio, ]B Beati quoque doctores nostri, Ambrosius et Augu •
sed asperis objurgationibus tanquam lapidum jacti- stinus, hujusmodi mulierum lapsus suadentpotius a.
1m~3\al. ictibus] severa ei esset adhibenda correplio, viris debere dimitti quam dislricte et sine misericor».
Yerum, postquam simpliciter prsecedente consensu _dia judicari, cum el ipsi viri vix possint a similibust
contracta suntfoedera nuptiarum, postquam matri- impudicitiis immunesvideri\at. inveniri] (epist. 125)^
nioiiiales tabulae datse sunt, et caetera conjugii sacra- UndeAugustinus De vefbis Doraini, tractatu 47 :« Si
menta completa sunt, vir et mulier unum corpus ducturi estis uxores, servate vos uxoribus vestris.
per commislionem carnis facli sunl, non intelligo Quales vullis eas ad vos venire, tales debent et ipsse-
posse dissolvi conjugium, nisi divorlii causa inter- vos inyenire. Intaetamquaeris? intactus «sto, Puram
currat adulterium, quamvis enimc ex adulterio, quaeris?noli esse impurus. * Inde et Ambrosiusin
docenteEvangelio, possit mulier marito reconciliari, sermone De accusato Domino. « Pudicitise causam
quanfo magis ex simplici fornicatione quse patrata nisi vir pudicus accusare non debef. Talem enim ar-
est quando nondum evat alligata lege mavitali ? Con- bitrum meretur castimonia, apud quem non pencli-
tinetur Ubvo Constitutionum [l. xxm, cod. De nu- tetur verecundia. Quidenim lam divinum, quid tam
plih], quia roeretrices possunt honesliorem vilam justum sentias, quam ut is peccatum feriat qui \qui--
'
eligere, et matrimonii juia conlrahere, quantoma- ", dam v. peccata censeat, qui; ita ms.. c.] peccati sit
gis mulieres, quse occulte peccaverunt, et qusestum expers? Quomodo enim feras alieni ultorem, et pnr-
corpore non fecerunt? Unde Augustinus in libro prii criminis defensorem? > Unde et Augustinusia
T>s conflictu virtutum atque vitiorum : < Qui- libro De verbis Domini, tractatu 47 ;« Dicit Domi--
busdam nubendi licentia tribuilur, hoc est quae\al. nus quod dicere debetmansuetuset j'ustus : Quisine
qui, ita ms. c.] virginitatem vel caslimoniam vidua- pectalo est, prior i» adulleram miltat lapidem {Joan.
Jem nequaquam professae[professi, ifa ms, c.] sunt. VIII). Hsec vox justitia est, puniatur peeeatrix, sed.
Fornicatio veronulli impune concedilur. > Haeesen- non a peccatore. Impleatur lex, sed non a praevari-
tentia non fornicariam excepil, nec fornicarium a catoribus legis. J Item Anguslinus, De decemchordis ^
jege conj'ugii, sicut et Paulus lapsibus humanae fra- « Quoniam virtus castitas cst, tu sul) uno impelu li-
gililatisoccurrens scribit ad Corinlhios : Propterfor^ Iiidinis cadis, et vix uxorem [tuam, ?ns. c] victricem
nicalionem unusquisque habeal uxorem suam, ei una- esse, tu victus jacens? Si eaput est vir, melius de-
qumquehabeal d virum suum (I Cor. n). Quibus ver- ^Jiet vivere, et omnibus bonis factis praecedere uxo-.
bis medicinaliter provisum est, ut carnalis commi- rem suam. > Ex his et liujusmodi sanctorum Patrum
slio quse damuabilis foret turpitudine flagitii, venia- .p sententiis ratiocinando colligi potest quia illicilus.
Jis fieret honestate malrimonii, nec jam reputentur coitus, ante nuptias vel sponsalia patratus, non po-
fornicariae quae prius erant inhonestse, neque liceat testpostea initum separare conjugiuro, quanto minus
viris eas propter priorem lapsiim dimittere, dicente partus, qui non est fructus vitii, sed naturae? AdJioc
Apostolo : Alligatus es tixori, noli qumrere solulio- si quis allius intuens objiciat ex verbis Leonis papae
jxem (I Cor. vn). Curo enim fornicalio et in Veteri non esse nuptias in quibus non continelur sacra-
Testamento ct Novo seque inhoiiesta et damnabilis mentum Christi etEcclesise; cui per Paulum dicitur t
habeatur, ut de inhonesta faceret honestam, prseee- Desponsi enim vos uni viro virginem caslam exht-
ptnm est Oseae a Domino, ut uxorem sibi duceret bere Chrhto (II Cor. n), audiat Hieronymum dicen-
mulievem fornicariam. Unde bealus Hjeronyjnus in tem in tracfatu octogesimi sexti psalmi : « Rem mi-
explanatione super Oseam (lib. i, c 1 ct epist. 148) i~amvobis loquor, sed tamen veram. Sion iiostra ia
ita scribit:.« Non est culpandus Osea propheta, si . qua aliquoties alienigenae sunf, el Tyrus, et ^Ethio
a Hujus lituli causa et ratio petenda est cx his c Enim deest in ms. c.
scribit epist. 190. A Habeai deest in ms. c '
quse
b Sic habent prones v. c; antea, Mosis.
 193 EPISTOLiE.-— EPIST. CLXXXIX. \u
pes, illa speeula, iila Raab meretrix, illa Babylon, i-mus. .Addamus ct exempla rationi concordantia--
illa quspdevaricavit [al. divar.] pedes suos cum omni Sicut enim legitur in Gestis Francorum : « Diviso.
transeunte secundum Ezechie.l \al. Iezecliiel] illa me" regno inter [«/• divisum est regnura inter] filios Lp-_
re'trix si voluerit repente virgo efficitur. > Si ergo tharii nepotes Clodovei, Chariberlus et Guntraijnus.
Raab non repellitur a spirituali conjugio ChristL provincias Cellicorum^ct Aquitanorum acceperunt in
__cur-mulier lapsa non admitlitur ad conjugium viri regnum suum, et alter corum Charibertus, scllicet
jhonesti? Neque enim ab hujusmodi nupliarum foe- Parisium \al. Parisius, ita ms. c. ut epist. 5] sibi se-:
/dere discrepat sacramentumChristi et Ecclesise. Non demregiamposuit,«tusqueadflumen \al. adfluvium]
ergo conveniens est Christianse pietati, neque saera- Garunnam regnum suum extendit; Guntrannusvero.
mentis ecelesiasticis ea est inferenda injuria, ut Aurelianis [dl. AureUanum]sedemregiamsibiconsti--
qpamvis celerius vel tardius ceiebrata sint quam tra- tuit et Burgundiam, quae Celticsepars est, in regnum:
ditus ordo postulat, eos tamen quos de turpitudine aceepit. > Isti quippe reges nullam .a Remensi a_r--
transtulerunt ad honestatem, de civitate diaboli ad -chiepiscopo [a/.-episcopo].benedictionem .vel coro-,
clvitatem Dei, nos indiscreta severitate cogamus re- "nam acceperunt? sed.eKsacerdotihus pypvipciarum.,
"
verli de honeslate ad turpitudinem, de civitate Dei quas rcgebanl, sublimati sunt >et.sacrati [o/.-conse-^.
ad civitatem diaboli. Siveroaliter in aliquibus capi- *ciati]. Postquam vero regnum GaUorum in suam,
tuUs repertum fueril, severitati disciplinae est ascri- - monarchiam revocatumest, deleta progenie [i\el pro-
bendum. Sed, ubi salus periclitatur, moderatione le- pagine] Clodovei, PipinusetfiluejusCaroluset Gar-.
gum salutiinteUigimusconsulendum. De csetero seiat - lomanus \al. Carlomagnus vel Carlomannus], nec
dilectio vestra, quia pro pace Ecclesiae Remensis et Remis nee a Remensi archiepiscopo in reges subli- -
vestra, regem humiliter et fideliter interpellavimus, mati sunt, nec injuncti. Ludovicus quoque -nepos
(epist. 190), et suo teropore interpellare non desiste- Ludovici senioris apud Perrarias,. qui locus est iu,-
mus. Vale. pago Senonensi, et uxor ejus nullo praesente metro-,
EPISTOLA CLXXXIX. polilano a quibusdam episcopis in reges sunt conse-.-
Ivo, Carnotensis Ecclesim humilh minhter *, crali etcoronati. Uridein GestisFrancorum italegi-
Noverit sancta Romana Ecelesia, noverlnt omnes tuf : « Audientes Hugo abbas et caeteri primafes qui „
Ecclesise, ad quas murmuf Remensiuni elericorum 81 cum fiiiis quondam senioris h suLLudovici age- -"
pervenerit, nos in consecratione Ludoviciregis Fran- bant, Ludovicum nepolem ~eum uxorc sua ad iias
corum nihil nostrum qusesisse, sed pro communi partes venturum quosdam episcopos miserunt ad,
utiUtate regni et sacerdotii consulte vigilasse. Efant Ferrarias monasterium, ct ibi eonsecrari cosct co?
J Vonari in
enim quidam regni perturbatores, qui ad hsec \al. reges fecerunt. > Jtem in Gestis Franco-,
qui, ad lioc, ita nis. c.\ omni studio vigilabant.ut aut fum : < Supererant duo filii Roberti comitis Ande-
regnum in aUam personam -transferretur, aut non gavorum, .qui fuit Saxonici generis vir. Ex his senior _
mediocriter minueretur. Quod ne fieret, cooperante Odo dicebatur, Robertus alter; ex his majorem-natu,
Deo, etpro integritate regni, etprotranquiUstate Ec- Odonem Franci et Burgundiones,iAquitaniensesque<
clesiarura, quantum potuimus praecavere studuimus. procercs congregati inJunuin, licet reluctantem tu-
Unde Jivori ascribendum videtur aut tumori, si quis torem Caroli pueri,--~regnique elegerunt gubernato- _
utili et honestse actioni deroget, quam nec ratione raaSipieni unxit Walterus,[«/. Xialterus, Gualteriusyj
potest redarguere, nec consuetudine infirmare, nec %}U-"'."> j$Hi§] archiepiscopus Senonum. >-Item :;
lege damnare. Si enim rationem. eonsulimus, jure in <'-^fiiia~~blus simplex in carcere .positus, Rodulfum no^.
rigem est consecratus, cui jure hsereditario regnu~~a~'^IJem^ilJiumfRieardi Burgundionum ducem, quemji
-competebat, et quem communis consensus episcogof-, il^nt^rjsapro susceperat, una cum ° consilio Hur
rum ctprocerum jampridem elegerat. Prsetefekg-ffigri.^J?j?a|||fia|ni fiUi supradicti Roberli,et procerum,
Tatio est Belgicorum regem suum creare et c^___-_&* .Mpmfi$tm in vegnum sublimayit. Unctus vero e&t
crare, quamvis in aUis provincjis regnatufusfsijyfi }"Jli^egefi£»ipse Rodulfus tevlio Tdus JuUrSuessionis.j
, ita ipsorum regum voluntas et temporum <atqiie4S-; j-fiviralC-Po?t2m<~>rtem Rodulfi regis,,per Vuillelmum <
eerum opporlunitas se obtulerit, eadem est-GfeltieG-.iQ^o/t-G^ilhTl^.^-arcIriepiscopum .reductus est.ab~
rum et Aquitanorum,<[uiBelgicorum [o//Beljgiari)m_: sJtog%jLudGjjSfefiliusCaroli Simplieisin Fran~
provineise nihil dejaent, regem suum,.quafrrehTet iji ciam>^%harlojK#£-Iurii[-"/. ieg. etdecimo tertio.
Belgica regnaturus sit, cligere, et"om"nerrcgi;debituB~i Kal. MSyg&ifimM^Pr^*™, Kal. Jul.] unctus-
obsequium exhibere. Si vero ad- consijetudiriemffSe. est in •re-.eirifapui;l.aiffunum%Post translationem
currimus, quse ih exemplis maxiirieideclafattaf, fre- veroregni Francbrulffl in?#vogeftiem"sHugonisraagni
spondemus ex verbis Augustinij^piia £__&& ixemplis ducjs, Robertus pnssimal -i'e^fillusfltigonisV regis,-
anteponenda est," cui tiuueri^tmemptfcbricordarit.' Aurelianis in regei^oiistepraiCc^St. ^Tcofbnatus,-
Ecce rationem dedimus,' qmm/^aV£Si\:.apui eos' eujus filius Hugo 'juvenis~Comperidii:^esiW_lctus,'et'
aequevalidam super hocjsegMloJnveniriiion credi- in regem sublimatus. >Ex fiis eLBuiusccmlodi^Sf' _
. . , •< ,\. -- *.--, _ -,-~%_,;
*.ln uno v. c. litxMsipiil). ordinatione Jegil Lrasst., , , ,.. . .'" ,•, ,•• „-'S-~J
Francorum. In aUo J$}e~c#Mecriitione Ludovici" ~re- * Eadem" holioiie id-verbi siimitiif «pisj-' iM-J^fi ff.
• •
$is: Yide locum §ufera£.atobatis.iin -Vita; Ludovici ,-. 'Cwnoabest attfiibus v.-eii ,_ '^'!0ih-jpMh^wi'
 195 t>. 1Y0NIS CARNOTENSIS EPISCOPI, , 196
plis manifestum est quod Francorum reges non om- jA ergo fecimus, salubri deliberalione et provida di-
nes in Remensi Eeclesia, vel a Remehsibus arclii- spensatione fecimus, nuUi invidentes, nullius aucto--
episcopis sunt consecrali, sed niulti in mullis aliis ritatem nobis arrogare molientes, sed nos intra-
locis, et a mullis aliis personis consecrati sunt. Quse terminos nostros simplici oculo cohibentes (epist.
orania si retexerehtur, et prolixam facerent oratio- 67). Sentiant aliter qui volunt; non timemus tribu-
nemj etsuperfluam disputationem : cum nullis scri- nal lerreni judieis, quia seeuros nos facit conscientia
jitis vel exemplis probari possit, Remensem \al. Re- nostra ante tribunal inlerni cognitoris [Conditoris,'
niorum] archiepiscopum Francorum regeni extra ms. c]. Novimus enim quia necessarise dispensa-
Belgicamunxisseaut coronasse.Gum ergo hseceadem tionis modus nulli unquam sapientium displicuit
potestas sil cujusque metropolitani inmetropoli sua,- (epist. 214J, quem non solura piivatae leges, quibus'-.
mii um videtur quare[a/. non video quarc] unus in pvo- nec fidei vevitati, nec niovum honestati consulitur,'
prium j'us ambiat vindicare quod multoru mconstat esse sed etiam leges generales contra haereticos vel sce-
commune, nisi forte quis dicere audeat maj'orem leratos promulgatae admittiint, quando maj'oribus
vim sacramentofiim esse apud alios quam apud alios,- morbis sanandis, vel majoribus malis amovendis
quod scliismalicum esset, et unltatem Ecclesiae diyi- melius subvenit moderatio sincerae charitalis quam
deret. Hsec dicentes non repreliendimus institutio-l B rigor indiscretse severilalis. Hsec [hoc; ms:.c.\ primo
nem ecclesiaslicam, per quam pax Ecclesise firmius ex auctoritate evangelica dehinc ex Actibus aposto-
colligata est, cum inferiores a superioribus sacra- lorum, tertio ex Epistolis [exemplis, ms. e.] Apostoli,-
mentorum dispensalionem suscipiunl, nee ullra postremo ex decretis Romanorum pontilicum, caeie-'-
quam sibi coneessum est usurpare praesumunt. Ve-' rorumque ortodoxorum Palrum sentenliis facUe pro-
rum ubi personarum sequalis est potestas, quarum bareniur, nisi prolixitas epistolae modum excedere *
altera alteri nihil prseter charitatem-debet, si altera videretur.
alteri jus .suiim vult detrahere el sibi soli ariogare EPISTOLA CXG.
sua quaereiis, deceptus est sseculi ambitione. Nos PASCHALI summoponlifici, Ivo, hmnilh Ecclesits Gat-
quippe Remensi Ecclesise non invidemus, et si reges nolensis minisler, dileclionem filii et obedieniiam
Francorum erga eam habuerinl tantam devolionem, • per cuncta subjecli. -.
ut malint a metropolitano ejus consecrari quam ab - Nolum esseyolumusexcellentise vestrse, quia ego et'
alio, non repugnamus, non dolemus, imo super dominusTheobaldusbeali Martini monasteriiParisiena
benedictionem eorum, sinos adcsse contigerit, gra-~- sis priOr audientesmiserabilem etmirabilem Remen-*
tanterioeo Idiotse amen respondebimus. Supradicta sis Ecclesise desolationem, ausu familiarilatis oppor-
vero verborum serie ostensum est-in unctioneLu- ^ tuneet impoituricregeniFrancorumintcrpellavimus, *
dovici regis liibil nos fecisse contra raorem. Restat quatenus praedictse Ecclesise expulso' invasore Ger- '
nt ostendamus nihil nos fecisse contra legem. Lex vasio pacem restitueret, et domnum Radulfum ejus-
quippe est praeeeptio vel prohibilio seripta, ad com- dem Ecclesise metropolilanum iii' gratiam suam re-
munCm«utilitatem referens quidquid jubel aut prohi- -~ ceptum h, eidem Ecclesise prseesse concederet. Ac-
bet. Contra hanc ergo nihil fecimus, qui nulla con- quievit "tandem precibus nostris, et concessit ut eum *
tradiclione prohibiti, commimi ulilitati in hoe faeto - ad curiam suam, quae Aurelianis in Natali- Domini "
charitate suggerente consuluimus. Si vero privile- congreganda erat, secure adduceremus, et ibi cunr
giis nititur Remensis Ecclesia, illa privilegia apud eo el cum pf incipibus regni de hoc negotio, quantum
nos nuila -sunt, quia nec in generalibus coneiliis fieri -posset, salva regni integritate traetaremus.
nobis audientibus sunt recitata, nec adEcclesias no-; ~-~factum est ut condictum erat, et convenientes in "
stras epistolaria \v. c epistolari] maturitate direcfa^"'• \jcur?amrtoultlplicalis intercessoribus petifionem no-
et, ut manifestius dicamus, nulla nobis familiaTi '^el .sMf^-Scmel et @2 ssepiusreplicavimus. Sedrecla-'
publica-ratione propalata. IUius ergo ^legis^pfseyarl-1 - tmant^-' curia plenariam pacem impetrare nequivi-
catbres non sumus, cujus auditores nunqufiii fui- > W.mus f^hisi-praedictus metropolitanus per manum et
mus. Quse tamen, si audita esset, niiiiLiiobis^xiBesse•> . satrarifentum eam-fidelitatem regi faceret, quam
deberet. Lex enim justa debet esseet-possib'ilis,-iock; : .jft'sedec&'ssoribussuis regibus Francorum antea fece-"
et tempori congruens. Justa Sijsit^-fieus^spitrKos- - rsiit oni^etrRemenses archiepiscopi, et cseteri regni
autem interim nec ut jusfahi, ajjjjrobamus,, nec ut FfanMgiga.-ijuamUhet religiosi et sancti episeopi."
injustam condemnamusy.*^uaur-adlme ignoramus. Qudd perstiadentibus et impellenlibus totius curiss
Possibilis vero non\ri't, quiagonsecralio regis Re- optimatibus^""Ct -si propter mandatorum rigorem--
mis ab archiepiscolp-Ecciesistnondum intronizato", minuslic&atY-factum esttameh, quia eeclesiastiese-
sine surams^peftufbatione^saflguinis.effusione ce- . paci et_fratem^esdiIectionisic expediebat. Cum enira
lcbrarUfojjp.ote&.i^cojioliconveniebat, quia civi- plenitudo^legis ^.chafitas ( Rom. xm), ih hoc legi-
tas^subJTnsjjiienJaJls^sita erat. Tempojiopportuna bus obtemperatOm S^fe credimus", in quo Charitatis
^ljtersi-, Tquia_si%}.|ecratio regis differretur, regni opus impletum«esse co#ooyimus. Petimus ergo flexis -
f~:»l|.Jus ~etEcclesise^ax graviter periclitaretur. Quod genibus cordis,j»t.5ioc,ctodem intuitu charitatis cl
~-~Ji|f- GerVa^fiis-elRadulfus eontehdebant inter-sede h HincpendetttfllerpretaAioverborum qusehaben-"
:;-^p&feMatu Remensi, ut indicaf epist. 190.,. -t . - lurinfineepist.'1S8»'.4'., X~ •_' • -
197 . EPISTOLJE. — EPIST. CXCII. . 198
pacls veniale «abeat paterna moderatio, quod illici- A tiam obtinuit, sed etiam bealo Joanne o;dinante
lumfacit non aeterna lex, sed intentione acquirendae Ephesinse Ecclesise prsepositus fuit ». Istse memora-
libertatis praesldentium sola prohibitio (epist. 00 et biles personsequia veram poenilentiam egerunt, ple-
236). In excessibus crgo filiorum utili dispensalione nam indulgentiam meruerunl, non tai,tum ad culpae
el compensatione contractis, sufiiciat patri verbum remedium, sed etiam ad ohtinendum pastoraiis
*
pro verbere", et devota liliorum supplicalio pro curse fastigium. Yerumtamen hsec exempla le-
summo reputelur supplicio. Si.enim vult apostolica gem non faciunt, quia sicut dicit beatus Augu-
aucloritas omnia quae medicinali condescensione stinus h ': < Posterdrum \al. posteriorum ita ms. c.l.
dispensantur dislricle judicare, oportebit pene om- diligentia severissime sanxil ut post actam de cri-
nes minislros adininrslrationibus suis renunliare, mine poenitentiani nulius in clericatu maiieat, nullus
aul de Mundo exire, nee Iiabebunl ubi semlnenl sjii- ad clericatum aCfcedat,quod diclum esse creditur non
ritualia, nisi peimitlantiir aliqua tolerare carnalia dispensatione indulgentise, scd rigore disciplinse,
(opisl. 214). Unde necessltaii lemporum cedendum quoniaro aliqui propter affeelatas honorum poten-
csse aposloiica docel subiiinitas, ct Orlhodoxorum tlas, fictas agebant poenitentias. > Unde mihi videtur.
consuiil auctorilas dicens : quia jubi populorum quia sicul ficta poenitentia ficle poenitentes a cleri-
strages jacerit, detralicndum est aliquid canonuni B calu repellit, ita vera poeniLenliavere pdenitentes ad
severitaii, ut inajoribus morbis sanandis" charilas clericatum admiltit. Hsecdicentes sacris Patrum re-
sincera subveniat (c. Necessaria, et seqq. caus-. i, q. gulis non obviamus, sed ex ralione et exemplorum
7, ct episl. 25G). Ha:c dicendo tamen doctam paler- commemoratione in praesidentium intelligimus posi-
niialera vcslram non docemus , sed eamdem consu- tum esse discretione, ul quos viderint veram egisse,
lendo et rogaiido monemus, ut ibi consilii et pietatis poenitentiam. eos ad ecclesiasticam possint promo-
studeatis"visceribu"s abundare, ubi fas non estdebi- vere militiam, si tamen pUblicam non egeiint poeni-
-
- <..., ... exercere. Valete
lain foriiludineili tentiam «; lalibus enim ideo cleficattis denegatur,
EPJSTQLA CXCL quia ab insidiatoribus divinis sacrainentis "pro hu- ,
Ivo, Dei gfaliaCarnolensh Ecclesim minhler, HUGO.NIjusmodi derogatur, et simplicium animusaut scan-
-revereiidoCluniucensis monaslerii abbati, salutem dalizatur, aut infirmalur. Hic vero nihil liorum esf,
el servilium.. quia nec culpa est certa, nec pcenitentia publica;
Est in quodam monaslerio ditionis vestrae quidara persona vero honesta, quantum de allevius vita aesti-
.frater, qui cum esset clericus in sseculo degens mare polest huniana conscientia.' Quse ideo nobis.
quamdam"mulierem'graviaam, cum qua consuetu- r videtur Deo posse offerre sacrificium, quia selpsam
dinem habebat, oppfessit. Mulier vero post aliquot Deo fecit holocaustum. Quis sit ille frater, de quo ,
ditfs abortivum fecit, Sed ulrum hac oppressione agimus," dicent vobis fratres prsesentium portitores,
vel alia oceasione mulier aboflierit, et opprimenti et l*o quo supplicamus reverentiae vestrae, ut, mitigato .
oppressse fait incerlum. Propter lianc tamen cau- rigore vestrse consuetudinis, eum ad sacros ordines
sarn ab accipiendis sacris ordinibus suspenditur, ct pfomoveri concedatis. Prudenti loquimuf, nihil vos~
a sacramentorum dispensatione removetur. Videtur docentes, neque aliquid dicenles quod non noverit
mullis hsec prsedura sententia, uf pro incerta culpa vbstra prudentia, et ssepe traclayerit vestra solertia.
tam severum confirmelur judicium, cum dicat con- Yalete.
sOnaEvangelio canoniea sententia (Sixtus papa, in EPISTOLA CXCIl.
c. Si quis, caus. 50, q. 5): t Nullus pontificum in- Ivo, Dei gratia Camotensh Ecclesim minister, mo-
certa judicarepraesumat. > Quae tamen culpa si certa nachis Columbensibus [quidam cod. Co/an!6inis],
esset, secundum antiquorum exempla, mitius ani- idipsum sapere in Domino.
madverti poluisset \al. posset, ita tns. c.\, si laraen Ut verliis Domiuicis utar : Ecce Salanas expethit
infirmis mentibus non obesset. Sanclusenim David' vbs, ut cribraref sicut triticum (Luc. xxu), quia quo-
post actam de. adulterio et homicidio poenitentiam, ]D rumdam suasionibus a sensu vestfo turbati estis,
prophelise spiritunf non amisit (/ Reg. xi). Petrus' qui, pharisaico fermenlo inflati, non Doniinico fni-
postquam Cliristum cum perjurio negavit-, culpam' mento impinguati, glofiantur in vilitate ciborum, et
lacrymis dUuens.(ilfaft/i. xxvi), non solum aposto- ih non parcendo corpori, cura; secundum ApostOr-
lus, sed.etiam aposlolorum princeps mansit (Ambr. lum, corporalh exerciialio' ad modicum sit ulilis
serm. il. Defide Petri, can. Ri qui. dist. S0). Pau- (I Tim. VIII) , et Regnum Dei non sit esca et poius,
lus, post perseeutionem et csedem discipulorum Do- sedjuslitia et pax et gaudium in Spiritusancto (Rom.
mini, ad apostolicum fastigiuni pervenit. Homicida xiv). Tales quippe non habentes exerciiatos sensus
Ule, quem beatus Joannes Ephesino episeopo nu- in intelligentia Scripturaruro, quse sapiunt non sa-
triendum, erudiendumque commiserat, post csedes piunt ad sobrietatem (Rotn. xn), neque de quibus affir-
et rapinas ductus poenitentia , non solum indulgen- triani cum debita discretione inteUigunt (I Thn. i),
"< ...
Abdias Bab. iib. Euseb. Hist. ecci., lib. HI, cap. tit. De lapsh posl ordinat. .
i7, et Sicephor.-Cal. lib. n, cap. 42. s Cap. 49, 50, S2,35; disl. SO, el eap. i, 2, 3;
31S. Aiigust. epist. 10, ad Bonifacium. Vide disu 55, Nisi tatneii neeessitas aut mm extgerii,
Grat. 1. iDecret. dist.-SO; et[lvonem deereti lib. iii, eap. 62, dist. 50. _ .
 199 D. IVOMS CARNOTENSIS EPISCOPI 200
non pulantes ple ^posse vivere bonos in collegio [«/. A rum judiciorum scrutatores, quid salubrius sit mo-
collectione] malorum, attendentes UludEzechielis : nachis, utrum permanere coenobitas sub praeposito-
Recedite, exite inde (Ezech. xrv; Iso.tn); etnon al- rumsuorum obedientia qusemelior est quam vicli-
tendentes illud quod sequitur : El immundum ne te- mse, et ibi vivere de decimis et fidelium oblationi-
tigerilis (ibid., et HCor. vi), quod intelligendum est bus, quas Ecclesia lege [in ecclesiastica lege, ms. £.]
contactu cordis non eorporis. Unde Augusti- charitatis communicare potest non tantum mona-
nus 83 in sermone 18 De verbis Evangelii (referl. steriis, sed etiam xenodochiis, infirmis et peregri- -
in cap. Ecce, et cap. Recedite caus. 23, q. i): « Quid nis: an fieri Sarabaitas, ut in privatis locis proprio
est exire inde, ni»i facere quod pertinet ad corre- jure vivant a et vietum sibi de substantia pauperum
clionem malorurii, quanturapro uniusquisque gradu " per manum j-aptorum, et de foenore negotiatorum
atque persona salva pace fieri potest? Displicuit tibi "' accipiant. Licet enim decimse et oblationes princi-
quod quisque peccavit, ~non tetigisti immundum. paliler clericali debeantur mUitiae, pofest lamen Ec-
Redarguisti, corripuisti, moiiuisti, adhibuisti etiam clesia omne quod habet cum omnibus pauperibus
congruam etquaeujfitatem~norivioletdisciplinam', habere commune. Quanto magis cum his pauperi-
existi "iiide. Clamavit ista Moyses (Num. xvi), cla- . busqui, relictisfacujlaiibuspropriis, noninangaria -
roavit Isaias(/sa. m), clamavit Jereroias (Thren. iv), B J baj'ulantes Christi crucem, sequuntur pauperem
clamavit Ezechiel (Ezecit. xiv). Videamus si dimise- Christum? Est tamen in quo abbatibus et praepositis
nint populum Dei, et se ad gentes alias translulp- ' monasteriorum parcendum esse non aestirno, sl ab
rtiht. Quam' mulla" et quam vehementer increpavit ilUs ad quos nonperlinent, id est a laicis, decimas
Jeremias in-peecatores et scelefatos populi?, inler etoblationes accipiant (epist. 289), si inordinate
eos tamen efat, unum cum illis templum intrabat, .- eas a quibuscunque personis acquirant, si terminos
eadem sacfamenta celebrabal, 1 In eadem scelerato- transgrediantur antiquos, idest, si stipendia presby-
rum hominum'coligregatione Yivebat,;sedclamando -' terorum antiquitus instituta minorent ac sibi usur-
exibat hide: Ho'Cest "imniuridumnon iangere, hoc est pent. Nec taroen ideo monachi qui haec ignoranl aut -
" non
ekire inde, et volilntate noh consentire, etorenon probant, debent suam collectionem \al. coliec-
parcere. >'IdM in e'odem-(c. 8^ A malis caus. 25, ',, tam] deserere; "aut abbatibus suis mihus oliedienf^s -
q. i): i "Amalis corde semper disjungimini, ad tem- exislei~e,~dicente Domino de prsepositis Ecclesiarum
phs caute aliquahdo cbrpore copufamini. Duobus" et monasteriorum sub nomine Scribarum et Pharl-
rnodis hon fe uiaculatirialus- si non consentias , et saeorunr: ijum dicunf facite, secundum vero epera
si redarguas. iioc estnoncomiimnicare, non consen- ,• eorum nolite facere (Matth. xxm). Sec usus ipsarum
lire. Comffiunicaturuuippe, quando facto ejus con- G rerum prohibendus est his quorum conscientia im-
sortium "volunlatis veI"apprObalionis adj'ungitur. munis est, cum dicat Apostolus, oinnia munda
Neque ergo consenlientes sitis malisut approbelis, ,- mundh (I Tit. ~i);et: Vnusquisque onus suum porta-
neque negligentes iit non arguatis, neque super- ' bit (Gal. vi), et Dominus in Evangelio: Quod intrat in
bientes ut insultantef arguatis. t Idem in epislola' os non coinquinat hominem, sed concupiscenlia mala
epncilii ad Donatistas (cap: Si qiiis, caus. 23, q. i) : quae- procedit de corde, et approbatio maU operis,
« Quisquis in hac Ecciesia Jeeiie vixerit, non pvseju- qnae procedit de ore, hmc coinquinant hominem
-
dicant'ei 'peccata' aliena, qriia iri ea-uniisquisque" (Matth. xv). Hsec _diviniverbi praetaxafi prolatores, ~
proprium onus pqrtaliit. E~~gocommunio malorunr. etnon.satis discreli intellectores minus attendunt:,t
non maculat aliqueiri contmuhibne sacramentorum, qui dum quasi ad ligna csedenda (Deuter. xix) pro-
sed eonsiensio \al. Conserisu"s]'factorum. >>Ideniin cedunt, indiscretis sermonibus et nbn sale conditis,.
librocontra epistolamParmeniani (lib: iii," e. 3, et in tanquain immoderatis ictihus percutiunt conscien-
c. Nonpolest, caus. 23, q.~4) t tCum aidem-morbUs lias infirmorum, dum Ecclesiam orbis terrarum
plurimos occiipsiverit,'niiiil aUudl)onisrestat"quam parviperidentes dicere videntur : Ecce Chrhtus hic,-
ddlor et geniitus, ut per illud~signuiri quod sanclo: et ecce illic, ecce in cubiculh, et ecce in deserto
Ezechieli ostensum est, illaesi evadere ab eoruni"*ty_'(Marc. xni). Ita sentienles ante tempus usurpant
vaslalione mereantur. Nam consilia separationis ef sibi ventilabrum, quo in iine ventilanda est Domi-
inania sunt et perniciosa atque sacrilega, qbia im- nica area, tanquam apud communem Ecclesiam sola
pia sunt et superba etplusrpertufhant infirmos bo- remaneat palea, ad eos vero transeat triticum tan-
nos quam corrigant animosos malos.'»"Hsec et his qliam inDominico horreorecondendum; in qua prae-
siniiiia praecones hujusmodi (non intelligentes aut' sumptionevalde metiiendum est, ne dumqui setrlli-"
ijoti legentes [non legenles aut uon inlelligentes' cum a palea separatum jeputal, pharisaico fermeiito
ms. c',]) suad,ent*monachis ut' riYonasteriasua! dese- inflatuspalealiat. Praetereaqui de laboribus.manuum
raiijtpfopter abbates-siibl et grpCiiVatbffesriibnaste-' necessaria sibi.praepararejnon .§ufljciui|t,. -pon.beiie;
rioruih subrum,""qui aliquas deciiriavquVjhre per-fi prbspiciuiitquiaquaeinaliisr-iprehendunt.frequenter
tirient ad disperisationem~episcopbrririil,'iiioiiii~iteriis ipSi corimiitturit, dum victi p.eijurja.viptjis pr^edipanf
suis acquisierunt. Dicant mihi tam subliles divino- nopulis innocentiam suam, quod jest oyes vendere;
_' ' , , ' ' ' '_ , ' ' - L ,'!''. '
. a Horum, eliam paulo po.s.tfif mcn tio,;
 ~ EPISTOLJE. —. EPIST. CXCIH.
201 . 202
prsedicanl ut mandueent, quodest boves vendere, A tium, si secum .non "habel [ai. habeatj solifudinem'
^camtales venditores,cum vcnditoribus colunibarum mentis, "Sabbatum cordis, tranquillitatem conscien-
de .templq "Dominus ejecerit (Malih. xxi), et a Ca- tise, ascensiones in cofde, sine quibus omnem soli--
tholicorum soeietate-eUminandos liorum similes ludinem comitanlur mentis aceidia, euriositas, vana-
praefiguraverit (Joan. 11).Neque enim hoc eos excii-r _gloria, periculosse tentationum procellae; nee datur
sare videtur quod manu suapecuuias nop accipiunt, periclitanli animse opporluna tranquillitas, nlsi Deo
sed Giezilas (IV Heg. iv) suos aut seeam habent, increpante repellaiur lentalionum importuna tem-
aat post se roitfunt qui coilectionem accipiant, et in pestas. Haec autem si penes vos habueritis, in <juo-
quorum voluerint usus expendant. Haec in se si cunque loco fueritis, in quocunque ordine velha-
considerarent, clericos,-monachos, rectores Eccle- bitu_J)eo militaverilis, bravioseternse remunej'ationis
siarum et monasteriorum non tanto sfudiojacera^ non carebitis. Sed quia Satanas aliquando transfi-
rent. ilaec -scripsi vobis, fnafres, ut non terreamini gurat se in angelum lucis, timeo ne sicut serpens '
tanitru vanarum comminationum, neque moveaniini antiqufisseduxit Evam aslutia sua, sic callidusten-
avestrosensu, sedsecundum statuta praecedenliuni Uitorper occultas administrationes suas quorumdam
Patrum yitam vestram dirigatis, et obedientiam mentes seducat, et conseientias eorum iUusidnibus
-quam praelatis.vestris debetis, et stabUitateni -quam B suis corruptas septem nequam spirituum Jialeitacula.
monasterio vestro professi estis, iirmiter ieneatis, faciat,.qui velamine vanse religionis palliata domi-
.fie damnalionem eorum qui vota suairrifa faciunt, clia sancti Spiritus esse coniirigat, et per deceptos x
incufralis. HSRCdicens anachoretafuin vitam. non suae deceptionis musclpulas latius extendat. Quod
Improho (epist. -256), eorum videlicelqui, in coeno- ne fiat, secundum apostolum, Nolite credere omni
iiiisregularibus instructi discipliriis,-oi~dinabiliter ad, spirilui,sed'probate spiritussiexDeo sunl(IJoan. m),
eremum secedunt, quibus est solitudd paradisus, et quia. discretio spiriluum cum consilio Seripturarum
civitas carcer, ut activam vilam de labore manuum. .poterit islps motus in vobis sedare, et in mentis
viventes exerceant, aut dulcedine contemplativae stabiUtate servare, ut contra tentatores vestros di-
vilae mentem reiciant, fontem vitae ore cordis si- catis cum Psalmista : Qui irtbulant rne, exsullabunt
tiant, et, eorum quse.retro sunt obljti, ad ea ultra si nioius"fnero (Psal. xn). « In hunc modum possem
.*on respiclant. Yerum cum quidam ex hac profes- isaulta ad_aedificationem veslram sciibere, sed iis
sionein melotis suis vicos, Gastella, eivitaies^gy- qui quotidie audiunt sacras Scviptuvas, vel .audiunt
-rando perlustrent, humilitate vestium,.vilitate cl- salutiferasadmonitiones, puto ista posse sufficeie.
borum [it._ humiiitatem vest. yilitatem cib.], me- Yalete. - - .
rita sua populis ostentant a. Ambiunt iieri magistri :, EPISTOLA CXGIII. _ . .
-quinunquam fuerunt discipuli, deprimenles vitanci GAOTKIDO, venerabiliDelvqcensium ephcopp, Ivo, hu-_
^gi^-emnium hominum, quia non sunt quod [a/., milis Ecclesim Garnotensis minisier, salulem el
qubd vel qui] ipsi sunt. Tlos nec eremitas coropu- servitium.
4andos intelligo, neccoenobitas/sedgyrovagos ^aut Dilectionem vestram pro Ecclesia Beali Quintini
Sarabaitas, qui corpus Cliristi quod est Ecclesia saepe interpellavimus (episl. 31),-bonam spem, bo-
tanquam ad unum membrum redigunt; non at- _num promlssum a dulciloquio vestro reportavimus.
tendentes quia unusquisque proprium, donum habet Unde^adhuc humili devotione piis precibus eamdem
a Sao, et qaiain domo Dei^lius ambulaf sic, alius ' dilectionem yestram petendo, pulsando implora-
sic, etquia-omniamembrahon eumdeni acturii lia- mus,. qiiatenus praedict~ecEcclesise, quietem et ipse
bent, et in codemChristi corpore uon dicit ultimum conservetis', et .ab aiiis conservari,, postposita omni
membrum : Ron, sum de corpore, quia ultimuni commodidatione, oecasione,et aemulorum delatione,
sum, nec ,gloriat»r _sup:remum membrum adversus studealis. Nunquam enim adversum vos in judicium
inferiora, quia; supremum ,.est. Universitatem ergo venirevo.luimus, nunquam semulis vestris et de^
corporis Christi, quaritum in seesf, destruunt,-q'ji tractoribus aurem cordis accommodavimus. Sed si
ad paucos^solitarios solummodo Ecclesiam Deiper- quid indecensde vobis fama«onuit, pie dissimulare,
tinere conlendunt. Qui, eliam si seipsos veraciler et fraterna compassione velare studuimus °.-Hoc au-
agnoscerent, iiriperfectioni aliorum prudenter igno- tem eU.quod .a dileetione vestra postulavinms, et
scerent, -Cum nec seipsos a permistione malorum adliuc postuiamus utpvivilegiaquse dictaieatiQuin-
immunes int_elligerent; "cunr Dorninusde singulis tini Ecclesja ab antecessoiibus veslris obtinuit, et
gradibus .Christianse professionis. loquens per siri- apostolica-jnanus foboravit, regia quoque maj'estas
gulos dical: Quiaunus assumetur ad-numerum ele- pragmaticajanctioneiivmavit ,-intemerata sevvetis.
etoium,~ unus _vero relinquetur in massa damnato- "sicut, si^erent vestva^ illibata servari velletis.Nolu-
rum (Marc. xni; Malth.- xxiy). Sou enim beatum , mus adversum ^vos sublimium personarum aures •
'
-faeiusi hominem secreta silvarum, cacumina mon- pulsare, donec experiamurmisericordise viscera ~?o-

„aAdi Joan.-.Salesber.Pplicrat.i. vu, c. 21,; ubi-agit sef vientes,. erantdeteripfes .Safabailis,

' ,ut, dicitur in
-
de liypocritis sui temporis qui ahibilionem falsa iieg. S. Benedieti cap. 4.- •
raligiojiis iniagiiie-Qccnltare.nitebanlur. . ,<"De hpc-Gaufrido ' Belvacensi episcopo conqueri-
tur epist. 151. '' <"• ' - • '•
b~Quiet nUiiquam stabiles, ..v.oiuptatibus et.gulse'
PiTROL. GLSIi; . ~ _ X
 m D. IVONIS CAMOTENSIS EPISCOPI n '^
bis clausa perdurarc, quia tunc demum tumores ferro 1A quam quae perpeirarunt digne emendent. Quorum •
pungeridi sunt, cum sentirefomenta refugiunt. Sciat excoinmunicatio seniofi (epist. 189) eorum et'pro-
vestra prudentia, quod quaecunque boria fecevunt prio episcopo-significanda est (cap. 20, Curte, caus.-'
antecessofes vestri-prsedietse Ecclesise, veslra sunl, 11; q. 3), ne eos recipiant antequam illuc redeant
et aeque profulura vobis ut Illis, si congaudeatis; ubi rapinam fecefunt^et omnia pleniter^emendenl. >
temporaliter et aeternaUter obfutura,-si pusillum Do- Adversus banc sententiam tam pevspicuam^ fam
mini gregem inquietare et a tranquillitate mentis, firmam, si quis stare tentaverit, et malitiamimpoe-
quae servis Dei necessaria est, perturbari aliqua tem- nitentis hominis adhuc velare voluerit, metrqpoli-
pofalis eiholumenli occasioneperroittatis. Yestruro est tanse sedis audientiam appeUb [al. metropolitanam
rigare et nutrire quod alii plautaverunl, ut eumdem sedem ap.].
fructum feddat secunda gratia nulritori, quam re- EPlSTOLA CXCY.
portatura est prima gratia plantatori. Sciat qulppe Ivo,- Dei gratia Carnotensh Ecclesim minhter, GAU-
soJlicitudo vestfa, quia fundatorprsedietseEcelesUe FRIDOVindocinensh monasterii abbaii, non alta
"
bonse memorise domnus Guido Belvacensis episcopus, sapere, sed humilibus consenlire.
nullam niulctam pecuniae, nullam exactionem. nullam _ Accepi litteras tuas palpantes et pungentes", in
consuetudinem in praedicta-Ecelesia, vel in vico sibi""" quibusdam mellis dulcedinem redoienles, in quibus-
dam fellis- amaritudinem "
adjacente -sihi-vel successprib"us~suis, vel cuicunque respergentes, objicienles
potestati retinuit. Omnia haec per regiam manum, -mihi quod le et tibi commissa pradonibus et nfale-
deinde per comprovinciaiium episcoporum conve- factoribus exposuerim,'etmulta tibic malafaetis et
nientiam \in quibusdam v. c conniventiam], demuiri dictis ingesserim.- Hoc prorsus dico teste "veritate,
per -auctorilatem -apbstolieam dedit, oiflnia pfsedi-' quae Deus -est, et conscientia mea, quia nec le nec
ctse Ecclesise prsetaxalis sanctionibus coiifiscavit' tua cuiquam exposui, neque ut res monasterii tibi
Banciibertatem Ecclesia a tempore sacerdotiilnei, commissl male tractarentur, cum aUquo tractavi.
et tempore domni.Galonis a postea Parisiensis cpi- ^Vefunr.quia frequenler ex te bibo amara, non est
scopi inconcusse possedit. Quodmodo ut audiyi ad- mirandum si non possum tibi propinare dulcia, nee,
nihilafe rnolitur malevolorum persuasionibusvestra' exhibere "mepattem, qui te non invenio filium. No^
interitio,-dicens se rem aliter habuisse uuam dixi- ergo est injustum, si trbi subtraho lac mauis.qui
mus, cum constet non^esse pro lege hahendum , mihl debitum honorem non exhibes patris. Noveris
quiod manifestum fuerit contra privilegia fuissc enim vanas esse excnsationes quas obtendis, te.pro-
praesumptum. Quod si aliquis de clientela Ecclesiae, („ pter oliedientiam Romanse Ecclesise, Carnoterisi»
vel paroehianis contra pacem vel Cliristianam legem - Ecclesiae professionem refutasse, cum Ecclesia R.6-
fecerit, per officium vel-lrum ad satisfacfionerii co- mana.a Deo nullam injustam acceperit potestatem,
gite; Ecclesiam vero cum suo abJiate qufcte Dco fidem yiolandi yidelicet, debita sua cuique non red-
servire permittite. Valete. - • dendi, sed tantum quae sunt liganda ligandi, et quae
EPISTOLA CXCIY b. sunt solvenda solvendi. Unde ad omnia objecta tua
Dei gratia, Ivo, CarnotensisEcc!csimminh!er,Ili]Gb-~i velprsemissa brevitef respondeo,postpositis omnSius
-Ecclesim Aurclianensh decano, el YULGRINO ejus- verbis supervacuis: Facqubdtuum est, etcgo faciam
dem Ecclesim^archidiacono, el communi capituto - quod meum -estr Quod quandiu facere distuleris, si
prmdictm Ecclesim, salutem. distulero facerc ea quae lua suni, non [ne. ms. c.]*
Maridaslis ~mihi per litteras vestras, qued Regi- mireris: ' "
naldus Ganardus meum se negat esse paroehiarium; EPISTOLA-CXCVL ,.
qtfod injuste eum negare, si colloquium internos LUDOVICO, Dei graiia Francorum regi, dulchsimo [et '
babevetiir,~ef lege probaremus et consuetudine. fe- diteclhsimo, ms. c.-] dotnino suo,-Ivo, hnmilh Ec-~
rum quia hoc adprsesens commode fieri~aon potesl, clesim Carnotensh minhler,'salutemet debitutnpro
- ,; .
interim eum a npbls excommunicatum inonemus, et rj posse servitium.
rogamus ut pro excommunicato in Eeelesiis vestris" Dictum est mihi <juod ad' suggestionem inimicc-
teneri faciatis'(epist. 76 ct ill). Tn quo-simihi ac- rum ahbatem Sancti Dionysii graviter accusatis,-et." .
quiescere"S5 norivultis, auctoritati saitim [alisai 1 testimonio eujusdampseudomonachi de objeeta sibi
tem] Patrumobtemperelis, quse parocliianos"allerius~ falsitatc infamare contenditis. -Quod nec iegesha-
Ecclesiae ab alia Ecclesia excommunieatos, dum in bent, nec anlecessorum vesteorum regum 'instituta
sua paroehia morarenlur, a propria Ecclesia recipi permittunt, ut aiicrii de se confesso credidebeat.su-
non debere testatur. Legitur enini in coricilio Mel- per crimen alienum (epist;"229 et-2-49, el-t. ult.c."
densi cap. 2 : «T)e illis autem qui infra paroehiam De accusalio"nib.).-Vnie exceUenlye vestrse supplico,
lieneficium aut iisereditatem' liabent, et alterius epi- ut majestati regiae primo eonsulatis, et nobilis mo-
scopi parochiani sunt, et de~iocoM locum iterfa- nasterii, quod cum omnitas sibi apperidentibus ve-
ciunt, rapinas et deprsedationes peragunt: placuit • stvae voluntati obnoxium est, "nein aliqurijura mi-
ut excommuulceritur, uec ante ex parochia exeant,' nuatis," sed potius henefiGia quse prsedecessoresve-
a Qui primum electus h In ms. c. lisec cpist. habetur -post sequentemi
" episeopusj Belvacensis c Tibideestinms.-c. ~*
«pist. 104 et 105.' _-'-:--"'
 "
203 EPISTOLiE. — EPIST. CC. cjtt
strf eiaem venefabili loco coululerunt, tanquam in A erere]. Diem vero g@ Wus Julii denotamus
\al. de"
propriam eleemosynam defendendo vindicetis [unus nominamus, \al. denotavimus, ms. c]; elad locum
v. c vertatis, alii, vereatis, ila ms. c]. El quia pe- illum et diem ea auctoritate qua nobis
praeceptum
riculosumestloca sanctorum perturbare, militantes est, te invitamus, *>et si ad vocalionem nostram
in sanctis locis inquielare, salubre consilium mihi venlurus sis, certos nos ad praesens fieri
flagitamus
vlderetur [«/. yidetur], ut postpositis semulorum in- \al. postulamus]. Vale.
simulationibus \al. insinualionibus] talespersonas ad EPISTOLA €XCIX.
hanc discussiouem invitaretis vel exspectarelis, qui Ivo, Dei gralia Carnolensh Ecclesim minhter, GISLE-
sine omni fuco malitiae consilium vobis darent, et BERTOnepoli domni T-uronensisarchiepiscopi, sa-
vestfae utilitati, et quieti monasterii -salubriter pro- lutem, '
viderent. fn his aulem et in omnibus det vohis Do- Ad causam le ex praecepto domni papae adversus
minus spiritum eonsilii, ct foftitudinis et pietatis. Gaufridum concanonicum. tuum de praepositura'
Vale. Suobrii \in duob. v. c Sodobrii, ul epht. pmc.] de-
EPISTOLA CXCYII. nominato certo die, certo loco invitavimus, et ut de
Ivo, Dei gralia humilis Ecclesim Camotensh minisler,' tuo advenlu certos nos redderes, quia de obedientia
GULIELMO [al. WuiLELiio], eadetn gratia Majoris- " tua incerli eranms, patenter adrnonuimus, ne nos et
Monasterii abbali, sutnmo Paslori in sancto placere alios qui ad haric causam venturi \al. vocati] erant,
proposito. frustra fatigaremur[fatigaremus, ms. c] Tuvero ad-
Conlinetur in litleris veslris presbyterum, tan- monitionem riostram, imodomni papaepostponeiis,
quam ad terrendos inimicos, domum suam succen- legationi noslrse nihil respondisti, judicium subter-
disse, et eo incendio puerum" quemdam sequentem fugiens, nobis ignoranlibus, venisti, et quia cum j'u-
matrem, cum incendium praevaluisset, occubuisse. dicibus de causa non conveneras, judices nori inve-
Quaerit itaque veslra fraternitas utrum praedictus nisti. In -quomelius tibi abseiiti potuit suffragafi in-
presbyter, factus monachus, ulterius valeat Chrisli nocens et simplex veritas quam praesenti prodesse
sacramenta tractare, an omni tempofe a sacerdolali possit ad nocendum multo scrutinio" pCrquisita et
officioalienus existere. Respondeo itaque' vobis ex palliala duplicitas. Quomodo enim prodessenon po-
verbis papseNicolai de simili casu, cuidam episcopo test dolosa absenlia, sic jure prodesse non-potest
Hosbardo \al. Hosbaldo] ila seribentis: « Quoniam dolosa praesentia, quia sicut dicit beatus Augustinus,
presbyter et si voluntatem occidendi non habuit, fu- f Simulata sequitas non est aequitas, sed simulalio
ror tamen et indignatio, ex quibus" morlifera illa n et iniquitas. > Ergo' iterum monemus quod monui-
commofio prodiit, in omnibus, et prsecipue in Dei musuos.el collegaenoslri ex~prseceptoapostolico, ut
riiinistris inhibelur,atqueubiquedamnatur »...> Qui- revertaris ad judicium, et diem libi prsescribimus,
bus verbis colligi potest quia si jiresbyter rem lici- loco non mutato, Eal. Septembris; ad quem si ven-
tara et ordinatam feeisset, et praeterej'us intentionem turus es, usque ad Assumptionem beatae Marise
alicujus inopinafa mors inde pfovenisset \al. proces- prsemandare nobis ne pigriteris, quia ad hane di-
sisset],.immunisesset. Nunc quia diabolo suadente scussionemaliter convenire non debemus, nlsi ven-
quod illicitum et contra sacerdotale propdsitum erat tueum te esse prsesciamus. Alioquin vilabis (epist.,
prius fecit, et de malo initio pejor exitus prodiit, 201) arcum ferreum,-et inciureres arcum aeneum
nullo roodo presbytefum debemus \vet possumus] (Job. xx). Vaie. -
immunem aestimare, nec saeerdotali tifficio dignuui EPISTOLA CC.
judicare, nisi eum-longa monasticae yitae probet ex- DAIHBERTO, Dei gratia reverendo Senonensium [al. Se-
perienlia, et ad inlermissum ministerium ex merito- nonum archiephcopo metropolilaito suo, Ivo, Carno-
rum praerogativa pastoralis obedientia revocet. tensh Ecctesim humilis minhier, debitam cum omni
EPISTOLA CXCVUI. devoiione obedientiam.
Ivo, Dei gralia Carnoiensh Ecclesim minhter, GISLE-D Quoniam sponsse Christi cuslodes- et paranymphi
BERTO bonmspeifratri, et mullipiici honoresubiiriii. deputali sumus, eamdem sponsam casto amore ze-
Novesit dilectio tua mihi et coepiscopis nostris lare debemus,~ut eam Sponso suo immaculatam
Parisiensi et Suessionensi litteras a domno papa di- exhibere possimus. Si ergo macula vel ruga deco-
reclas, quibus prseceptum cst nobis utte et Gaufri- rem ejus infuscaverit, nos omni studio curare debe-
dum concanonicum tuum usque ad Idus Julii in mus, vel rugam dupUcitatis ad simjilicitatem redu-
competenti loco ad audientiam nostvam convoce- ccre, vel maculam turpitudinis nitro et sapone de-
mus, et causam quam adversum te habetpraedictus bitae correptionis \at. correctionis] abluere. Quaeid-
Gaufridus de prsepositura Suobrii \at. Sodobrii ut circo eminentiae vestrae prselibavimus, quoniam iu
epist. seq.\ rationabiliter deeidamus. Locum itaque Eeclesia Senonensi, Deo auctore vobis commissa,
Stampis statuiinus, ad quem loeum unusquisque ve- per quosdam ex fratribus ejusdem Ecclesise grave
strum poterit personas negotio suo necessarias ad- scandalum emcrsisse cognovimus, partim propter
ducere, et intrepide suas actiohes exercere [al. ex- caritorerii ipsius Ecclesise, qui contra sacramenta
•< Laliuscxslat in c. Sludeat, dist. 50. h Qusesequunlur desunt.
 107 D. IVONIS CARNGTENSIS EPISCOPI 203
quse fecit, indebitam sibi sedem in Ecclesia temera- A perare. Hoe quibusdam litterulis [al. litteris] respon-
ria ambilione oecupavit, partlm propter quemdam deo, quae exjparte vestra quaerebant a me duo paria
de prselalis Ecclesiae, qui pubUce sibi duo scorta co- pellium catinarum <*.Quas.ubi legi, propter hono-
pulavit [al. sociavit, ita ms. c.\ et tertiam pellicem rem vestrum valde evubui, nee ex parte vestia cas
cui matrimoniales tabulas faciat jam sibi prseparavit mihi fuisse missas credere potui,: et tamen tanquam
(epist. 218). Quaequantum inhonesta sint, et aposto- a vobis missse fuissent, supradicta rescripsi, ut nun-.
licis prsecejitis contraria, non estmeum prudentiam quam amplius a me vel ab alio [al. aliquo] Episcopa
vestram doeere, sed tantum ut tales excessus non talia quserafis, si regise majestati debitum honorem
tepide, non [al. nec, ita ms. c] trepide comprimalis, servare curalis. Yaie.
filiali dilectione admonere. Decet enim magnifudi- @7 EPISTOLA CCIH.
nem vestram, ut haecvulnera eancrena ne Iatius ser- LESIARDO [al. LISIARDO],Dei gralia Suessionum epi-
pant, medicinali cauterio circumeidatis, et a simili scopo ,ho, Jiumilis Cdrnotensis Ecclesim minhtei\
contagio eseteros horum exemplo compescatis. Qudd salutem.
si per vos id perficere non sufficitis, adhibete vobis- De porlionibus Ecclesiarum ad episeopum peril-
cum duos aut tres ex suffraganeis episcopis, quo- nenlibus, quas archidiaconi vestri ante et post ele-
rum consilio et ausilio scandalum hoc sedare stu- ctionem vestram sibi usurpaverunl, quaesivit dilectio
dealis, ne fovte tantus faetovlongius etlatius diffusus vestrautrum habercro canonieam sententiamhujus-
a<l olfactum Romanae Eeclesiae pevveniat, et cum modi ausibus obviantem, et eorum rapacilatem ea-
fatigatione corporum gravia quoque damna rerum nonico rigore cohibentem. Nova sunt hsec genera
infligat. Valete. morborum, et ideo nova exigunt genera medica-
EPISTOLA CCI. - mentorum. Tamen si inspiciamus epislolam IsidorL
PASCHALI summo pontifici, Ivo, subtimilalh sum filius, - Leufredo h, Cordubensiepiseopo directam,patenter_
_cum debita obedienlia, quidquid potest esse bea- inteUigi poterit, quia non pertinet _adarchidiaeonum
Hus. prseter portionem suamaliquid dered_itibus[o/. red-
Ex maj'estatis yestrae prsecepto Gislebertum nepo- ditibus]parochiarum slbi retinere, vel_ultra lerminos
Eem arGhiepiscopi Turonensis ad praeeidendam [al. a patribus positos aliquid usurpare. Dicitur emmin
decidendam, ita ms. c.J causam quae erat inter eum . epistola prsefata: «Archidiaconus inquiritparochias
et Gaufridum concanonicum suum invitavimus, cum jussione episcopi, et ornamenta ct res basili-
diem et locum ei designavimus, et quia incertum no- carum vel paroehiarum, gesta libertatum ecclesia-
bis erat utrum ad hanG diseussionem venturus es„ ci sticarum idem episcopo refert; colleclam pecuniam"
set, an non^ ne frustranos fatigaremus ut adventum de communione ipse accipit, et cpiscopo defert. >
suum nobis praenuntiaret~[a/. praemandaret], admo- Quibu,s verbis liquet quia ultfa portionem suam
nuimus. Ad hanc admonitionem nihil respondit. No- nihil sibi relinere debet; quod si aliquid usurpat,
bis nescientibus, tanquam per absentiam. uostram deeretalem sententiam papse Joannis subeat dicen-
sublafionem vel dilationem sententiaelucraturus, ad tem : i Qui aliena invadit, non exeat impunitus, sed
locum prsesignalum venit, sed judices quibus dolose quod invasit non siraplum sed quadruplum reddal,
adventum suum celaverat, non„ inyenif. Nos itaque secundum evangelicam sententiam: Si quem defrau-
ifa illusi alium diem ei statuimus, legalum ei cum clavi, reddo quadruplum (Luc xix). i De angariis-
litteris semel et saejrius direximus. Ipse Vero, more vero super presbyteros minime faciendis legitur in
solito, latebras quaesivit, et litterarum auditum tan- concilio Toletano tertio, capitulo 20 : <iNeque in an-
quam venenum vilavit. Remittimus itaque jirsedictum gariis presbyteri aut diacones, neque in aliquibus
Gaufridumpaternitati vestrse, utsecundum ordinero fatigentur jridictionibus. > Quse tamen si in absentia
rerum gestarum, quod vobis Deus inspiraverit de vestra facta sunt, vesfrse discretionis est aut indul-
eo statualis, eljatigationem ejus et miseriam pa- gere, aut canonica severitate vindicare. iLex enim
terna miseratione sublevetis. Decet enim majesla- iS sic de praeterito indulgel, ut in posterum prohibs: t
tem apostolicam tales tergiversatores in -astufia (1.vn, c, De legib. el const. princip.). Pauca scribo
sua comprehendere, et vitantes arcuin ferreurn in- quia non ignoranti legem respondeo. Yale.
tenso arcu aeneode longe sagittare (epist.~199). Yale. EPISTOLA CCIV.
EPISTOLA CCII. Dommo ei Patri suo PASCHALI stHiimoponlifici, Ivo7
LUDOVICO, Dei gratia dulchshno recji Francorum. Immilis Ecclesim Camotensh minhter, quidqtdd
domino suo, Ivo, humilh Ecclesim Camotensh mi- obedientim, .quidquid famulatus ferre potest ejas
nister, salutem et debiium pro posse servilium. - humililas.
Non decet majestatera regiam vilia vel quaelibet Noverit vestra paternilasme Guidonem Puteacen-
yanilatis lenocinia a sacerdote quaerere, nec sacer- sem refugam c, et cleriealis militise desertorem,
tiotalis officiiest in talibus regis majestati obteni- propter sacrilegia sua, propler lamenlatlonem et
s
a Epist. 104 voeat pelliculas peregrinorum murium no In can. Perlecth, dist. 15.
aut copia vdnilatum. « Conferepist. 76, ubicfiam conqueritur de-Hu-
h Al. Leofredo, ita ms. c. Leufrido, Ludifredo, gonePuteacensi.
refertur ab Ivbne lib. m De offic.-ord. et a Gratia,,
 209 EPISTOL^. — EPIST. CGY.- 210
oppressionera [al. lamentabilem oppres.] pupillorum A vestrae prsesentium portitor, et ad pra-.axatas per-
et viduarura, propter indebitas angarias, propter sonas quod jilacuerit, prudentiae \al. providenliafi
intolerabiles exaetiones quas exercet in possessio- veslrse reportabit. Yalc. '
nibus Ecclesise Carnotensis', tanquam putridum EPISTOLA CCV.
membrura a corpore Ecclesise praecidisse, et Satha- Ivo, Dei gratia Carnolensh Ecclesim
minhter, GUIL-
nae, cui pene per omnia famulatur, eum suis sequa- LEHIOnobili el strenuo [ al. strenuhsimo ] milili
cibus \ila v. c anlea sequenlibus] tradidisse. Unde, salutem.
flexisgenibus cordis, paternitati vestrae supplico, ut Missus a te clericus anxie et diligenter ex tua
sententiam anathematis j'uste in eum factam apo- parte consuluit parvitatem meam (epist. 252 ef,
stolica autoritate confirmetis et arcliiepiscopo Seno- 280)quidsenlirem super inlionesta suspicione quam
nensi, episcopo Aurelianensi, episcopo etiam Pari- conjecisti in usorem tuam, opponens ei non esse
siensi, ut idem analhema in eum faciant [j'acia,nl], genilum ex te quod peperit dum morareris in An-
vestra ^uctoritate apostolica injungatis. Nisi enim glia; propterea quod, computatis diebus qui sunt
rebeUium filiorum pravilatem paterna severitate inter conceptum et partum, invenli sunt minus
feriatis, nisi tribulalos materna consolalione [«/. septem dies quam consuetudo credebatur liabere
pietate] foveatis, nisi auxiliatricem manum laboran- B parientium a; auges inde suspicionem tuam, quod
tilins et pene labentibus porrigatis, merito conque- miles quem de concubitu moris tuae suspectum ha-
rendo claraabit ,Ecclesia: Caput tneum plenum est bebas", cum subiisset examinationem ferri candentis
rore, et cicinni mei pleni gutlh noctium (Cantic m), ad se purgandum, cauteriatus est, nee uUus produ-
tpiia pene totum corpus Ecclesiae oceupant vitiorum citur accusator aut testis qui suspicioni tuae nisi de
vepres, etvix invenitur aliqua eradicans manus. conjecturis ullum praebeat argumentum. Pro quibus
In tantum enim apud nos in majoribus populi abun- aliquem condemnare nec ususmajorum, nee ulla
davit iniquitas ut nec paternis admonitionibus obe- legum concedit aucloritas. Primo de conjectura
diant (epist. 128), necDeum terrentem timeant cum dierum cui defuisse dicuntur, respondeo, quia
et ex sterilitate terrse faroe pauperes eorum afficiat. nullum tibi certura faciunt argumentum cum honestsa
et morlio qui dicitur sacer ignis, multorum membra g8 mulieres et veleranae causa veritatisinquirendse
ad praecisionera, multorum corpora ducat ad roor- a nobis interrogatse manifeste responderint \al. re-
tem. Opportune igitur et importune eorum incre- spondeanl], non semper intra eumdem lerminum
panda [sic v. c anlea inculpanda) est malitia, ut vel dierum \al. numerum dierum] "contingere solere
siccognoscatur ab eis severaDei misericordia.Prae- "-, puerperium, cum seeundam alacritatem naturae vel
terea dissentio eslquaedam inter duos Ecclesiaenostrae imbecillitatem, nunc paulo celerius, nunc paulo
prselatos, decanum yidelicet et subdecamim, qui in tardius post coneeptum soleant contingere partus.
rebus ecclesiasticis quasdam consuetudines habent Quod ex ratione seminum facile colligi potest, cum
eommunes, quasdam proprias, similiter quosdam secundum aeris temperiem vel inlemperiem quibus-
reditus communes, qnosdam proprios. Dicilitaque daro annis celerius, quibusdam tardius segetes
decanus quaedam ex ipsis, quse separalim longa re- maturescant ad messem. Siraili modo cauterium
tentioneJiabuit subdecanus, decano esse debere com- militis nullum tibi certum prsebet argumentum, cum
liunia. Quo in negotio, quia nolunt j'udices In unam per examinatioriem ferri candentis occulto Dei judi-
converiire sententiam, ut dicant cui incumbat pro- cio multos videamus nocenles liberatos, multos
"batio,dicenti autneganti, hanc litem sententiavestra innocentes ssepe damnatos. Praeterea cum talis
petimus terminari et fratres dissentientcs \al. volo examinatio sit in Deum tenlatio, non est mirum si
penilus t. etf. dissidentes]" ad eoncordiam revocari. divino auxilio deseritur, cum incaute et sine judi-
Paratus enim est suhdecanus[a/. decanus] quidquid ciali sententia ab aliquo suscipitur. Unde beatus
actor sui juris esse probare potuerit, in pace dimil- Auguslinus defendens Abraham, quod uxorem ^uam
tere, secundum legis tramitem, quse contra petito- D finxit essesororem , ita dicit: <:Quando habet homo
rem judicari prsecipit, et possessionem suo in loco quid faeiat, non debettentare Deum suum. > Unde
remanere , ubi actor rem quam petit, suam esse Stephanus papa scribit Leuberto Maguntio [Magun-
probarenonpoterit/inslit. 2, lit. Z>elegal. § 4.)Tur- tino JIIS. c. ] episcopo: t Ferri candentis vel aquae
Jiant hoe quidam litis amatores \al. litis auctores], ferventis examinatione cosfessionem extorqueri- a
invidiae et odii sui tali imporfunitate virus cffun- quolibel(epist.74. ct280),sacri non censent canones;
denfes, majorum institulionibus nolentes acquie- et quod sanctorumPatrum documento sancitumnon
scere,nisi irrpfragabili conslringantur auctorilate. est, superstitiosa adinventione non est praesumen-
Scribat ergo paternitas vestra quod voluerit Carno- dum. Spontanea enim confessione, vel lestium ap-
. tensi Ecclesiaede hac dissonanlia. Seribat et supra- probatione, publicata delicta habito prae oculis Dei
taxatis episcopis de refrenanda sacrilegorum plan- timore, commlssa suntregimini judicare : occulta
genda maiitia. Cselera quae his negotiis necessaria vero et incognita illius sunt judicio relinquenda, qui
sunt, qu» scribere iongum fuit, referet sanclitali solus novit.corda filiorum hominum \ila v. c. anteu,.
' « - -
Yide A. Gell. lib. m, cap. 16, et Piin., Hisl. lib. vn, c. 5.
 mi D. iyONIS CARNOTENSIS EPISCOPI . 2{2
corda fidelium].tilinc eliam eumad singulare cer- A comprobante) clericuro privat proprio gradu. >
tamen propter similcs suspiciones Teibergam &uxo- Hinc beatus Gregorius scribit Joanni Panormilanq
rcm suam cogere vellct rex Lotharius, adversus episcopo (can. Siquid caus. 15, q. 7): « Si quid de
eum ita scribit papa Nicolaus: «Monomachiam vero quocunque clerico ad aures tuas pervenerit, quod
inlegemnon assumimus (epist. 280) quam(praece- juste possit offendere, non facile credas, ne \al.
pta.m fuisse non reperimus, quam licct iniisse quos- nec], ad yindictam te accendat res incognita. > Unde
dam legamus, sicut sanclum David el Goliam sacra idemin quadam epistola (c. Presbgter quilibet, caus. 2,
pandit Historia (/ Reg. xvi), nusqiiain tamen utpro q. i.): « Si saCerdos vel quilibet clericus a populo
lege teneatur, alicubi divinasanxit aucloritas: cum fuerit accusatus, si cerli testes non fuerintquicri-
Isec et hujuscemodi sectantes, Deum soluriimodo tcn- suiiiis illati approbent verilatera, jusjurandum erit
tare videantur. > His eL hujusmodi senlentils cor- in medio, ut illum testem proferat de innocentiae
reptus, tempera zelum tuum,ue leet uxovcm tuam, suse puritate, cui nuda et aperta sunt omnia, sicque
el sobolem luam imnioderata severitatc trudas in maneat in proprio gradu. > Ilsec prsetaxalorum Pa-
infamiam, quam sedore non poteris, cum aliquando, trum auctorilas eomprobare videlur, quod quilibet
poenitentia ductus, multo sudore sedare sludueris. clericus mala fama pulsalus, sola se manu possit
Suflicial ergo tibi cum juramento uxovis tuaeproba- purgare cl in suo gradu permanere. Yerum poste-
tarum personarum tcstimonium [cum juramenlo. rorum \at. posleriorum; ita. ms. cod.] diligeiitia
ms. c), dicente Apostolo )mnh conlroversimeorum experta, quod temeraria hominum cupiditas facile
finh est juramentum (Hebr. vi). Vale. adderet ilagilio perjurium, dislrielioiem ad sedan-
EPISTOLA CCVI. dampresbyteri infamiam sanxitpurgationem,addens
HILDEBERTO \un. ex. LAMBERTO], Dei gralia Cenoma- aliquid sevevilali, ut saeerdolum studiosius consu-
nensi episcopo, Ivo, humilis Ecctesim Carnolensh levet honestati in quovum ove non est apud sim-
minister, salutem. pliees vevbum Dei pvetiosum , si non habeant eliarii
De subdiacono respersione infamiae laceralo nihil ab hh qui forh sunt bonum teslimoniiim (I Tim. iu).
responderedilectioni vestise [tuse ms. c.]possumus, Posuevunt aulemiiaec in discvelione cpiscopovum,
"quod non noverit vestra prudentia. Sed quia gratum utsecundum quodaudiunt roalam famam presbyte-
estunicuique recte consideranli, cum multos co- rorum crcbrescere et ingravescere, exigant purgar
gnoverit in unam convenire sententiam non est in- toria sacramcnta a presbyleiisinfamatis,cumtribus,
gratum parvitati noslrae ea scribere quse ex aucto- aut quinque, aul septem collegis. Unde ila conli-
ri.tate Patrum collegimus, et quod ipsi in hujusmodi G nelur in concilio Hilerdensi, capitulo x (Ivoiib. v,
negotiis observare consuevimus. Dicit enim beatus et Grai. c. Presbgter si, caus. 2, q. i): « Si quis
Auguslinus(hom. 50; can. M«/fi,caus. 2, q. 1) :«Nos presbyter a plebe sibi commissa fuerit infamatuSj
quemquam a communione removere non possumus, et cpiscopus legitimis testibus approbare non polue-
nisi aut sponte confessum, aut in aliquo ecclesia- ril, suspendatur usque ad dignam salisfaclipnem ,
stico, velsaeeulari judicio nominatum atque convi- ne populus in eo SGandalum paliatur. Sed siye se-
ctum. s Indeet Stephanus papa quintus de quodam cundum canones, sive ad arbitrium episcopi, col-
diacono ex infamia \al. per famam. ita. ms. cod.] legas sibiquinquevelseplem adjungat, cumquibus,
accusato ita scribilLeoni Tiariensi \ol. Theanensi], coram posito sacro Evangelio, juret immunem. se
(can. De crimine, caus. 5, q. 5) episcopo: « Si su- esse ab oJijeclo crimine. > Quam satisfactionem non-
spicio super diaconum habetur, et accusatores idonei nulli prsecedenlium Patruro in consuetudinem duxe-
- reperiuntur, et testes quales sacri canones sanciunt, runt, exemplo Leonis papae per saeramenta purgati
«eumfuerit legitimis testibus approbatus, canonica (episl. 229). His et hujusmodi diclis et exemplis
sententia feriatur, quod si nec sponte eonfitetur, credimus in potestale episcoporum esse piirgationem
neque legitimi accusatores veltestes reperti fuerint, sacerdotum vel exaggerare vel lemperare, secundum
et mala faroa crebrescit, non publico examine,sed D quod inteUigunf, et famse eorum consultum, et
coram te et coram reverendissimis presbyteris ct saluti plebium sibi commissarum esse necessarium.
diaconibus .secreto juramento se purget, et boni Scripsissemus vobis plura, sed nec ista intelUgiiriijs
festimoniipermaneat. > De simili negotio papa Ni- prudentiae vestra esse necessaria. Vale.
colausila seribit Salonioni 1 episcopo Constantiensi: g«J EPISTOLA CCYH.
<LSi, examinante episGopo causam presbyteri vel SAMSOKI, Dei gratia Wigornensi [al., Wigomiensi]
diaconi, non fuerit jiresbyter ille vel diaconus per ephcopo, Ivo, eadem gratia humilis Ecclesim Car-
testium approbationem forte conyictus, non est notensh mhrister, salulem et servilium.
scelus episcopo manifestum legitime, nisi fortepres- Licel roarina discrimina corporalem prsesentiam
byfer vel diaconus scelus sponte suo confiteatur. locali positione discriminent, societatem tamen ani-
SoJa enim spontanea confessio et Iegitimus numerus morum nulla locorum spatia quamlibet longinqua
\al. et canonicusnumerus], vel qualitas testium (de- discrjminant. Quod lamen in parvitate mea eviderili
cernentibus episcopis, et accusatore quod objecerat dilectionis argumento diligentia vestra probavit,
„ » Al. TJiebergam, ul epist, 74 ; Theuperga passim h Al. Satoni, ut esl apud Gratianum can. Presbtjt.
Kcrjbitur apud Nicolaum paparo. 'caus. 15, q. 5.)
 "
2W EPISTOLJE. — EPIST. CCX. 21'#
quando mihi sandalia pedibus apostolicis digna A blandienth (Prov. xxvn). Multa possem in hunc mo-
transmisit (epist. 165). Quod vero gratise veslrse de: dum scribere prudentise tuse, sed sapienti ista suf-
bilas gratias non rependi, non ideo prseterraisi quia ficiunt. Vale. - '
[quod, ms. c\ ingratus sim, sed quia homo lardus EPISTOLA CCIX.
sum, et infecundsefacundiae, et fvontis non satisuv- Ivo, Dei gratia Carnolensh Ecclesim minhier, HUGONI
banae (epist. 7). Unde tarditatem meam cum peti- magnifico Trecensium c comiti, salutem et servi.-
tioneindulgentiserepreliendo, qui tameniardus non tium.,
invenirer, si opportunitas serviendi vobis vel vestris Notum volo facere celsitudini tuae, quia discussio
desideranti animae se offerret. Interim autem ger- illa quse venlilanda est inoclavis Penteeostes Seno-
mano nffectu nos inviceni diligamus, et per hoc un- riis, de^conjugioregis et consolirinsetuse, filise Boni-
dosum et naufragosummare navigantes, mutuas facii marchionis, virgini illi de cujus cbrijugio Ira-
oralionum manus ad alterutrum porrigamus, ut post clandum est, nechonesta esl nec utllis. Ideo iriuti-
Iiaec marina discrimina in tulo salutis portu quie- lis, quia foediis illud quod de ipso conjugio initum
scere valeamus. Yale. est, consilio episcoporum et optimatium [«/.-, opli-
EPISTOLA CCVHI. niatum] omriirio cassabitur. Honesta vero ideo noii
^
Ivo, Dei graiia humUisEcclesimCamotensh minhler, erit, quod infamia virginis, quae de legilimoconju-
GAUFRIDO* dilecto sibi in Christo fratri, de Sion gio nata non est, longe lateque divulgabitur. Nullus
Hierusaierii contemplari. quippe qui fidelitatem fecefit regf, prsesumet illud
Nosti, charissime, de te ipso, et melius me nosti, dare consilium quod sit coiitra Jfidelilatem suam, et
cum quanta spei fiducia, et cuni quanta laude lio- regrii minuat majestatem. Cumiiis enim quse fide-
minum, calcato muudi flore, solitariam vitam elege- Jitas continet, praecipue observandurii est ulile et
ris, quomodo post servatam aliquandiu laudabiliter Jionestum, quse minime observarent qui muliercm
solitariam conversationem, ad regendum monaste- de incesto conjugio natam Tegiaepersonse sociandam
rium vocatus fueris. Nosti quia tumultus populares, esse decernerent. Jam enim insonuit murmur-du-
sine quibus nee modica rei familiaris dispensatio cum et marchionumd qui jam deliberant se--arege
administrari potest, prse amore internae quietis ferre [«/., debeant se a regno] dividere,- si tam mani-
non potuisti, et idcirco ad intermissam quietem mo- festam occasionem valuerint invenire. Vos itaque
dis omnibus revolare sluduisti, in loco tuo abba- qui hujus conjugii paranymphus estis, potestis in
temb, quem congregatio libi commissa voluit, tu utrumque consulere, ut nec rex incuvrat perjurium,
ipse elegisti, et tanquam columba a molesliis evo- 2 nec lurpe cbnsobrina vestra repudium, maxime cum
lans \al., avolans] elongasti, ut in solitudine marie- fex dical hanc se maculam ignorasse.et simpliciter
res, et eum exspectare qui salvum te faceret a pu- in vestra verba jurasse. Propterea scvibo vobis ab-
siilo animo et inqui.eto, decrevisti. Nunc vero, ut sens quod dieerem vobis -prsesiens,consulens in hoc
aiunt quidam , contea propositum luum monachos mese fidelitati, et nobilitatis vestrae honeslati, qua-
rumigerulos de loco ad loeum discursanles, abbati tenus ita discrete et provide rem istam modificetis,
suo detrahentes, et bilingues, intra cellulam luam ut omnlbusquae de hoc contractu \antea, contactu]
libenter suscipis, murmurationibus eorum aurem contingere possunt, salubrl consilio occurratis.Unde
deiectabiliter aperis, et non tantum magnam partem mibi cbnsultius videtur, ut convenlus convocatus
diei, sed etiam nociis, non tantum [m,.in ulroque non fiat, ne res \al., quam res] ista amplius venti-
ioco ms. c.\ supevfluis'(epist. 240), sed etiam noxiis lata in pejus proveniat. Vale.
collocutionibus expendis, et secretuni loeum tuum EPISTOLA CCX.
publicum facis, cum indebita curiosilate silentium PASGIIALI SMiwmo ponlifici, Ivo, humilh Carnoiensh
monaehorum in verba adulatoria et detractoria ne- Ecclesim minisler, pro fideli dispensatione, mlerna
scio qua variitate lenocinante interrumpi permiltis. perfrui visione.
Dicitur etiam quod milites illos qui iieneficia mona- 3 Quia "dispensationis apostolicae consideratio non
sterii habent (cpist. 153 et 168), tanquam eos fibi omnibus seque placet," vel non omnibus aeque nota
reservans, horainium \quidam lib., hominatum] fa- est,'murmurant aliquando adversus borium dispen-
cere abbali non permittis. Dicuntur multa in huric satorem; qui non auderent murmufare adversus
modum, quse omnia summo studio praecavere debet Justum judicem. Dispensaliones ergo vestrae ita li-
tua religio, ul aut omnino non sint, aut probabiliter hrandae essent, ut si male mcrilis impendunt misc-
fingi non possint. Quse scripsi tibi Deus novil; ideo ricordiam, benemeritis non inferant violentiam.
scripsi quia et si non omnia -ita sunt ut dicunlur, Quod ideo prselibavi filiali dilectione paternitati ve-
sed ab semulis fortasse conficla sunt, tamen scio strse, quia domnusv Odo- Cameracensis episcopus
quod aliquando plus prosunt inimici detrahenles anxie gemit, mullis sibi congemiscentibus, quod
quam amici adulantes, et lllud Salomonis, quia me- Radulfum Bribrantensem [al., Bribantensem ve
l.ora siint vulnera-diligenlh quam fraudulenta Oscula BribatensemJ archidiaconunr sine aadientia, sine
" Solitudinis cultor dieitur in lit. epist. 16-1. inscriptse Hugoni Tricasinornm comiti.
'» Maurilium, uf constat ex collatione epist. 164 A Ila ms. c. al., .riarciotrum; male in uno v. c,
c Slaleunus v. c. Trcjectensiutn; exsfaf cpisf. 215 nalioiium.
 215 D. 1Y0NIS CARNOTENSIS EPISCOPI - 215
judiGio suo archidiaconalu spoliastis, qui cum Ro- A Comilhsa Vascinensh [aJ., Vastinensis vel Vesv,"
liiana Jlcclesia semper fuit : Galfridum \at., Gau- nensis.]
cherium, vel Gaulcherium, el Galcherium] vero se- Fulco.Rechins.
dis apostolicse Q@ impugnatorem eodem archidia- , Comitissa Redonensh.
conatu inveslistis. Unde tam pro amore justitise Filia ejus N
quam pro honore sedis apostolicse consulendo, sup- Blanca Arelalensh comtlhsa.
plicamus sanctitali vestrse ut, si alicujus importu- Consiantia regina.
nitate extorta est de ore vestro in bene meritum se- Adera Flandrensis comilhsa.
vera senlenlia, ita discretione vestra modificetur ut Alhertus Frho \Roberlus, ms. c].
religiosi episcopi anxietas relevelur, et bene meritus Roberlus filius Frisonh.
„frater non gravelur, quatenus in hoc facto roale Sexto gradu filius hujus Roberti N.
meriti de sua praesuroptione non valeanl gloriari, EPISTOLA CCXII.
nec bene meriti, a sua spe cadentes, cogantur con- Ivo, Ecclesim Carnolensis minhler, GAUFRIDO , Dei
tristari. Yirorum enim fortium antiqua laiis est gratia Belvacensium ephcopo, satutem.
Parcere subjeclh, et debellare superbos. De eo qui ante plurimos annos bona sua mona-
- sterio Sancti
(VIRGIL.JEneid., lib. vi.) Symiihoriani devovit, et circa obitum
Yale. suum se et sua, nullo calumniante, contiadidit, hdc
EPISTOLA CCXI. respondeo dilectioni vestrse quod legibus etmoribus,
RADULPHO, Dei graiia \reverendo, ms. c.] Remorum et rationi concordat, videlicet quia si adveisus mo-
archiephcopo, Ivo, humilh Ecclesim Carnotensh nachum prselaxatum quandiu in monasterio vixit
minhier, salutem et servitium. nulla actio mota fuit, quod monasterio contulit ab
Consanguinitatem, quae dicitur esse inter filium eo jure alienari non poterit, si tamen huic calumnia-
Flandrensis comitis et filiam coroitis Redonensis, toriconversio jirsedieli monachinola fuit. Sicut eniro
didici, cum essem- iu curia papae Urbani, non pro- de criminationibus (1. fin, c. Ad leg. Tul.) sic
pter istos pueros, qui nondum fortasse nati erant, de pactionibus lex el ratio doccl (1. iv, d. De loc,
sed proptev avos eorum, aut proavos paternos aut et 1. L, d. De rejud.), ul_qui j'am lantumjudicio di-
maternos, dequorum consanguinitate tunc temporis, vino subjacet, judicio ulterius nonpulseturhumano.
urgente necessitate, tractahatur. Computavit enim Prseterea etiam si vera sunt quae calunmiator iUe
eam ad suggestionem domnipapse,me audiente,qui- proponil, ut haeres fueril a praedicto monaclio de-
dam monachus Arvernensis, nomine Castus, aetate ,Q signatus, continetur tamen in libro Institutionum de
maUirus, de nobilibus terrae illius progenitus, vitaet Jiaeredibus,quia prius testamentum poslerioie dis-
fama honestus. Computaverunt earodem eonsangoi- solvitur; et in legibus Theodosianis (Anianus in
ritatem alio tempove in prsedicta curia legati Fulco- sclwl. ad Pauli Sent., lib. v, tit. 11) : i Si aliquis
nis Andegavensis comitis, et prohaverunt, cum ac- unam rera per legitimas scripturas duobus donaye-
cusaretur rex Francorum Philippus quod prsrdicto ril, uni prius et alteri postea, non quaerendum esJ
comiti consanguineo suo uxorema suam subtraxe- in his donationibus qui primus, qui posterior sit:
ral, quam etiam illicite retinebat. Propter quam ac- sedquirem, tradentedonatore,possederil: is eam cui
cusationem,etpatrati incestus comprobationem, ex- tradita est possidebit. » Si alia quae nou audivimus
cominunicalus est rex [Philippus, ms. c.J a domno non impediant, sic potesl de proposita contvoversia
papa Urbano in Glaromontensi conciiioL. Et cum, rationabUiter et legilimejudicari. Yale.
postfactum divorlium, pradictus rex esset reversus EPISTOLA CCXIII.
ad prsedictse roulieris consortium [illicitum, i»s. c.], JO.VNKI, Dei gratia Aurelianensium ephcopo, Ivo, ea-
exeommunicatus -est in Piclavensi \ai., Pictaviensi] dem gralia Carnoiensis minhter, salutem et dile-
concilio, _a cardinalibus Joanne *t Benedicto. Hsec ciionem in Domino.
scriho absens, qui nihil aliud quod ad rem pertineret D Yenerunt ad nos quidam fratres qui in episcopatu
dicturus esseni prsesens. Occurrerem tameniibenter vestro communiler vivunt, solUcile quserentes ulrum
amabili mihi vesiro colloquio, nisi obsisteret mihi clerici regulariter viventes paroehias regere possint,
coluber in via, cerastes in semita, videlicel Putea- et animarum liabere custodiam (epist. 69). Quibus
censis dominus 0, qui projiter intolerabiles injuvias hoc respondi, quia in primitiva Ecclesia nullus
quas infert Ecclesiae nostrse, a nobis est excommu- constitutus est rector animarum, nisi de commurii
nieatus. Computatores vero genealogiae quos mone- vita assumptus, quia nemo rectius custos praeponi-
batis mecum venire, quorum mentionem superius tur vitae aliense quam qui prius custos est facfus
feci, non sunl parochiani mei, neque etiam nevi -vitce suse. Quod nullp in Ioco melius probatur
utvum vivant,,ut possim eos ad hane discussionem quam inter eos in quibus regularis vita vigere vi -
invitare. Generatio autem sic est: detup ; quibus tantum displicet aliena malitia
Gaufridns Grisugonettus[duo v. c. etms. c, /i atrcs-.] <[uantum prius displicuit sua. Unde Clemens m
Fuico AnJcgavensis comes. quavta epistola sua (episl. 5, et in c Dileclhsimis,
Betiredam vocat epist. 15 <A!., domnus. Adi eplst. 76 -et11i^ ubi deHugone
Huic Urbanus secundus pncfuit anno 195. Put"aeer:si.
 217' EPISTOLJI. — EPIST. CCXIV. 218
caus. 12,~q.""5):-« Communis vita, fratres, omnihus A ctifieet,-lamen si quem pium el humilem etquirtum
esl necessaria, et maxime iis qui irreprehensibiliter in hac valie ploralionis invenerint, exemplis infor-
vivere cupiunt, et apostolorum vitam eorumque di- mant, et radiis doclrinae spiritualis iilustrare-non
scipulorum imilari volunl. > Et in sequenlibus : desistunt. El quanto plusvidemus raundum in-ma-
« Unde consilium danles; vestram prudentiam hor- ligno positum, quod deploral Isaias dicens :. Otnne
tamur ut ab apostolicis regulis non recedatis, sed cuput languidum et omne cor mmrcns, a planta pedis
communem vitam ducenles, et Scripturas sacras usqtie ad verticemcapilis nonest in eo sanilas (Isai. l),
intelligentes, quse Deo vovistis adimplere sludeatis. > tanto magis hi in quihus Deus lumen gratiae suae
Inde ctiam papa Urbanus in primo Decretali suo posuit, debent lanlentabilibus Ecclesiae ruinis ob-
(primus in c Scimus, caus. 12, q. 1): « Scimus vos viare, et sponsam Christi maculis et rugis infusca-
non ignorare, fratres, qnia vila communis inler bo- tam in virginitatis suae decbrem pro viribus refor-
nosChristianosliactenus viguit, etadhue gralia Dei - mare. Videmus enim scissurii regnum el sacerdo-
viget, maxiiae inter eos qui in sortem Domini elccii lium a, quibus tanquam principalibus et fortioribus
sunf, id est inter clericos. > Hsesententise apostolicae paxiliis tabernaculi Dei status firmiter tigebatur, ne
nullum clericum a communi vita excipiunt; necchi- uUo impetu procellaruni et lurbinum everteretur.
lis, nec suburbanae ecclesisepresbyterum. Quod vero B In tanta scissura, in tanla procella llorere et fructi-
comriiunis vila in omnibus ecclesiis pene defecit tam ficare non potest mater Ecclesia, de qua dicitur :
ciyilibus quam diaecesianis, @1 nori auctoritati, sed Vna est columba mea, sponsa mea (Cant. vi). Ad
desuetudini et defectui ascribendum est, Vefvige- lianc unitatem resarciendam laborare debcnt mem-
scente chavitate, quae omnia vult hsbere communia, bra Christi, quse medicinaliter ferro nutredines islas
etregnante cupiditate, quae non quserit ea quae Dei resecarent, aut.compelenti dispensationis malagmate
sunt et proximi, sed tantum quae sunt propria. His tantam scissuram procurarenl solidare. Non enim
rationibus et auctoritatibus freti, constanter asseri- in tanto salulis periculo solus medicinae rigor ser-
mus non esse audiendos, qui clericos regulariter vi- vandus esf, sed el dispensationfs modus, qui nulli
venles a regiminc animarum judicant repellendos sapienti displicuit, ad sedandas tantas perfurbaliones
(epist. 69), quia saeculo renuntiaverunt, sed ideo' in aliquibus admiltendus est. Monenle enim Cyrillo
potius ad hoe assumendos, quia voluptates et pompas Alexandrino *>, sicui nautae in mari periclilantes,
saeculixontempserunt. Non enim hiundi contractus cum non habenL spem servandorum omniuin nego-
est animas a vitiis avocare, et ad virtutum celsitudi- liorum suoium, quaedamprojiciunt,ut qusedam ser-
nern "provocare. Ideo eonvenientius ista docent qui .n vent: sic in dispensationibus ecclesiaslicis, ubi non
"
ea quae dicuntopere complent, quam ii qui sunt do- perielitatur fidei vcritas ct morum honestas, quaedam
ctores legis etuon faetores legis. Non tamen ad hoc- insfituta lempevare debemus, ut tantis Ecclesiae vui-
officium aUi assumendi sunt,nisi quos vila et do-- nis subvenire valeamus. Sic enira vela cilicina in
ctrina commendat, et episcopalis auetoritas ad hoc tabernaculo Dei bysso et purpura, cocco et hiacjn-
agendum idoneos probat. Haecfralerne scripsi dile- fho supposita, imbrem et pulverem in se admitte-
ctioni vestrse, ut eorum qui sua quaerunt rapacilatem bant (Exod. xxxv), ut decorem interiorum orna-
ariversus pusillum Dei gfegem compescatis, et in mentorum ab imbrium madidalione cl pulveris of-
clericali miUtia quietevivere faciatis. Vale. fuscatione consewarent. Facit iioc chavitas, quoe
EPISTOLA CCXIV. . operit multitudinem peccatoruin (I Petr. iv), quss
Bflu.NONi, Dei gratia primm sedis Belgicorum eni- cum infirroantibus infirmatur, cum scandalizatis
scopo, Ivo, eadem gratia humilis Carnolensh Ec- uritur (II Cor. xi), et omnibus oinnia fil (/ Cor. ix)
clesim minhler, per hoc mare spaliosum et undosum ut omnibus prodesse mereatur. Unde a subditisucn
pervenire dd mtemm beatiludinh portum. debet reprehendi prselatorum dispensalio, si salvo
Quamvis lateat oculos corporis mei corporalis fidei fundaniento (epist. 190, 250), et nota eon>
vestra praesentia, non lamen Iatet oculos mentis mese ][j muni regula niorum, aliqua infirma faciunt aut to-
quse in vobis lucet divina gratia, per quam adhuc lerant, ut vitam subditorum in proposito suse sanci-
supersunt in murido qusedam luminaria, quae radian- tatis conservare prsevaleant. Unde bcatus Gregorius
tia verbo et exemplo valent ad illustrandam caligi- in libro Pastorali: « Si tu intus ut coccus-rulilas,,
nem viliorum, et iiluminandum decorem virtulum. cilicium quo protegeris cur accusas? » Sic cnim ct
Sicut enim inlerpositis yaporibus hujus inferioris misericordiam eijudicium Domino canlamus (Psal. c).
aeris aliquando luminaria cceli refundere lumen Judicium, cum viliis-omni severitate resistimus-;
suum terris-non possunt, et tamen franquilla supe- misericordiam vero, cum rigorem disciplinse utili
rioris aeris spaiia illustrare non desinunt, ita lumi- compensatione temperamus. Haecdicendo pruden-
naria Ecclesiae, licet canibussanctum, porcismar- tiam majorum meorum et coepiscovum meorum non
garilas (Malih. vn) aliquando auteponere dissimu- doceo, sed tanquam de longo sopore monente cha-
lent, ne vefbum Dei propfer oblatrantes et concul- ritate excitare desidero, ut tandem quisque pro per-
canles apud infirmos auditores minus currat et fru- sona quam portat tantis ruinis occurrat, ne pro suo
a Ob controversiam investiturarum, de qua ad - h Cap. Disvensaliones,
" caus. 1, q. 7; citatur etiam
cpisl. 236. epist. 171. .
 219 D. 1V0NIS CARNOTENSIS EPISCOPJ 220
silentio tanquam mutus canis intereat. Haec pauea A sed etiam ad omnia charitatis officia, quse impendere
ausu charitatis de remolis partibus excellenliae valet facultas vel scientia nobis divinituscoIlata.Vale.
vestrae scripsi, qui bonum odorem vesirse nolitise ad EPISTOLA CCXYI.
nos usque pertingentem suaviler oJfeci. Et quia in RICHARDO, Dei gratia Albanensium episcopo, sanclm,
Belgica piovincia vos estis qui religione et auctori- sedis aposlolicm vicario, Ivo, humilis Ecclesim
fate prsccellitis, supplico sanclilati vestrse, ut ali- Camotensis miriister, obedientiam et saiutem.
quando meae parvitatis memor in hoc peregrinatio- h Frequenfer pulsat aures vestrae sollieitudinis
nis itinere pusillanimitatem meam murmuranlem, Bonsevallensis abbas, uegotiorum suorum rafionibus
et aliquando pene deficientem, verbo consolatorio quae obsunt vilaus; quse prosunt, oratoria declama-
rcfocillare a studeatis. Vale. tione-exaggerans : lanquam ego aliquid de conces-
EPISTOLA CCXV. sione sibi a me facta minuam, et abbati Blesensi
Tuosi^. [al. TUSTANNO] , Eboracensi archiephcopo, coucedairi. Ego vero illibalum unicuique defendere
hio,Jiumilh EcclesimCarnotensis minisier,pro dh- volo quod concessi, cum abbati Bonaeyallensi nihil
pensalione fideli promereri gaudium boni servi. aliud concesserim, nisi quod a possessoribus, imo
Benedielus Deus qui conversationcm vestram lu- detentoribus cuj'usdam parochiae nostrse possct ac-
eere facit in tenebris barbarae nationis, quo his qui- " quirere. Ipse vero etiam ea quae ab eis habei'e non
bus prseestis, verbo et exemplo prodesse possitis, potest vult noslra concessione extorquere. Blesensis
ct bonae opinionis odorem ad nos usque transmitta- vero.abbasreliqnas. partes ejusdem Ecclesiae, quas
tis. Unde arctius inter nos vinculum dilectionis col- BonaevaUensi alibati nemo concesserat, a detento-
ligare \al. colUgari] desiderans, praesentes litterulas ribus obtinuit; quas si abbati Bonaevallensl com-
[al. litteras] direxi benignitati vestrae, ut hoc com- muuicare voluisset, jam pax inter eos reformata
monitorio discamus invicem mutuis nos consolalio- fuisset. Quain re, quiadiclante justitiaBlesensi ab-
nibus refovere, et devotis suffragiis oralionum rele- bati violentiam inferre non valui, ita litem istam
vare. Cum enfin positis in regimine rrequenter im- terminare volui, ut quisque portione sibi concessa
raineant illa pericula, quse Psalmista commemorat contentus esset, et alterius" metas alter uon occupa-
dicens r Ascendunl usque ad cmlos, et descendunt «s- ret; sed infinita monaehorum cupiditas infinitam
que ad abyssos, iurbali sunt et moti sunt sicul ebrius facitmanere discordiam c, Propterea non succenseat-
et omnh sapienlia eorum devorala est (Psal. cvi) : mihi vestra discretio, si in hoc negotio quod volo
lioc solum remedium nobis expetendum est quod implere non valeo. Praeterea satis injuste conquestus
sequitiir : Giamaverunlad Dominum cumtiibularen- Q est Bonsevallensis abbas circa monasterium suum
tur, 32 et de tribulalionibus eoruin eduxit eos (ibid.). j"udicium non esse servatum, quod in Floriacensi
Hunc clamorem charitas auditu dignum facit, quam concilio promulgatum fuil de coemeterio, unde con-
nec temporum insequalitas impedit, nee locorum troversiaeratinter abbatem monasterii Carnotensis et
longinquitas intercludif, cum exauditor ubique sit abbalem monasterii Bonaevallensis. Novit enim ve-
praesens, qui et pia [al. qui cum pia] vota submini- ritas, quia sacramenla in praetaxato concilio adju-
strat-et postulata implerenon lardat. Undeestquod dicata cum omni diligenlia facla sunt. Sed abbas
in typo se invicem diligentium- in tabernaculo Dei,- Bonaevallensis ea audire cdntempsit, quia sibi ea
duo cherubin se invicem respiciunt, et vultus suos obesse perspexit; cui prsecipue sua voluntas ratio
in propitiatorium vertunt (Exod. xxv), quod et mu- est et auctorilas. Vale.
tuam inter se dilectionem proferant, et quod sug- EPISTOLA CCXYII
gerente charitate postulaverint, Deo piopiliante, se RICHARDO, Dei gralia Albanensium ephcopo, sedts
posse obtinere confidant. In hunc modum intuitu apostolicm vicario, Ivo, humilh Ecclesim Carno-
charitatis nos invicem respiciamus, mutuas ora- tensis minhier, debitam et devolam obedientiam.
lionum manus porrigamus, et quae saluti noslrse Juxta consilium et admonitionem vestram (epist.
sunt necessaria vel impetrata vel impetranda pro- j) 216) abbatem Blesensem et Bonaevallensem convo-
pitiationi divinse humiliter ascribamus, quae hu- cavi ad praesenliam nostram, ut ex officii noslri
jus procellosi maris discrimina, in quo suiit reptilia debito _aut pacem inter eos reformarem, aut litem
quorum non est numerus (Psal. cm), sic modificabit qnae inter eos erat j'udiciario ordine terminarerii.
vXnon permittat nos lentari supra idguod possumus Primo itaque auditu [aditu, ms. c.\ ad hoc intendi,
sustinere, sed faciat cum - tentatione provenluni ul quartam partem Ecclesiae de qua lis orta est,
(I Cor. x), qui imperat venlh et mari (Matth. vm), licet nondum eam, quamvis a me concessam, obti-
ut possimus tumores sequoreos superare. De caetero neret, a possessoribus quietam ei faeerem; deinde
iioverit.excellentia vestra parvitatem nostram para- ut aliam quartam, nec a me nee ab aliquo sibi oon-
lam non tantum ad impendenda orationum suflfagia, cessam, acquirerera, quatenus ex beuevolentia sola,

o Ha aliquot v. e.; alii refovere. Animm'refocilla-
Uotieni jdixit epist. 150. •,
h In aliquot veterib.i* codicibus hoc argumenlum
cxstat. De controversia Ronmvallensis abbaih et Ble-
setvJh super E^rUtia Verdensi. Ouod ideo notare vi-
sum,- quia tota hac epistola ut eliam sequente, nulia
ifitmentio Verdensis Ecclesise.
c Alibi vocat monachbrum invidiam dmmoniacam',
epist. 266.-
121 EPISTOLJE. — EPIST. CCXfX. 222
sic in alienos labores introiret, et colligeret iibi non A lis militia, ut psalmodiae et hymnodiae quotidiauuni
sparsif, meleret ubi non seminavit, ca tamen condi- Deoofferat sacrificium: quod offerrej"urenonpoterit,
tione, ul si de eaelero aliquae lites a laicis inde mo- cui, ut plus placeat uxori quam Deo, lenocinante
vercntur, utrique abbates pro pace obtinenda simul uxore et fallente carnis volujitate, operam dare ne-
iaborarent, si quid expendendum esset, simul ex- cessarium erit. Cum enim secuudum Apostolum
penderent, et eommoda et incommoda sequa lance non concedatur laicis orare, nisi eo tempore quo
dividerent. Cum ergo huic dispensationl Blesensis continent{i Cor. vn, relat. in c."l, dist. 31), quanto
abbas et si non libenter, tamen obedienter assensum magis semper debent continere, qui tam pro suis
prsebuisset, BonsevalIensis„abbas nec meo consilio quam pro aliorum delictis jubentur orare. Ad hoc
voluit acquiescere nec judicio. In hoc vero negotio quippe fidelium oblatioiies h in stipendia clericorum
nuUam potest idoneam causam prsetendere, nisi deputatae sunt; ut et conlinentef vivant, et benefa-
forte illam poeticam, quia omnispotestas regni impa- ctorum suorum peccala-sanctitatis intercessione de-
tieiis consorfis erit{Luc.iN. Phars., lih. i, vers. 92, tergere sufflciant, quatenus hi de quorum eleemo-
9S);etnititurquodamnovoethactehusinaudiloman- synis vivunt, hoc eorum merilis assequantur, quo j
dato, quod potius impugnat charitalem quam se- . assequi suis-meritis non merentur. Quandiu ergo in
quatur auctoritatem a. Quod tamen si inviolatum hoc agone positi, ab Omnibus a quibus abslinendum
manet, plusproderit Blesensi quam Bonaevallensi est, se abstinent, merito stipendiis militise.suse ha-
abbati. Habuit namque Blesense monasterium par- bentur digni; cum autem ea servare \al., cum ea
tem decimarum et oblalionum a multis praecedenti- probare] contempserint, .eisdein judicantur indigni.
bus annis perlinentium ad Ecclesiam de qua ista Quibus ad deposilionem eorum hoc solum suflicere
contentio orta est, sicut evidenlia rei probat, et ipse videtur, quod et illicita prsesumunt, et salulafibus
abbas prodere poterit, eum ei necessarium fuerit-. episcoporum praeceptis obedire conlemnunt, sccun-
Hoc interim scripsi sollioitudini vestrse, ne desidise, dum illud Apostoli : Habentes in promplu sulchci
aut contemptui imputaretis, si nihil me inde tra- omnem inobedieniiam (II Cor. x). Prseterea qui ho-
ctasse audiretis. Vale. nestam et utilem Ecclesiae consuetudinem quam pro
EPISTOLA CCXVIII. lege habendam censet auctoritas, pertinaciter et su-
- perbe contemnit, manifeste canonicse institutiouis
GE&LONI, Dei gratia Parhiensium ephcopo, Ivo, hu- violator
existit, cui contemptui qui parcit, mullos
milis Carnotensh Ecclesim minhler', salutem. in discrimen adduclt. In hunc modum Nicaeni cano -
De canonico Ecclesiae vestrse; qui contra prohibi- « nes (iVic. can. 3,16, dist. 32) et Agatense concilium
tionem vestram matrimoniales tabulas sibi compo- prohibent clericum non tantum mulierum carnale
suit (epist. 200), nullam senlentiam ad manum ha- sortiri consortium, sed eti.am domesticum habere
iea, quam dilectio vestra ignoret, si scripta apud contubernium,-exceplis illis personis quse non con-
se reposita diUgenter exploret. Verumtamen consi- linent aliquod suspicionis argumenlum (1. xix, c.
Uum quod mihi ipsi darem, si aliquem de commissis De episc. el cler. et c. 25 et 29, dist. S). In hauc sen-
mihi fratribus uxoria (can. 16,17,18, dist. 81) com- tentiam consentiunt etiaro senlentiae sanelorum Pa-
pede astrictum deprehenderem, tutum csse intelligo, trum, Augustini, Hieronymi cseterorumque docto-
videUcetut sacramentum conj'ugii maneat, clericus rum, qui de vita scripsere clericorum. <Juse omnia
veroqui, postposita clericali continentia, desuperiori ^breviter commemoro, quia nihil horum vos latere
ordine ad inferiorem descendit, stipendia militiae cognosco. Yale., -
clericalis amittat. Novit enim vestra dijeclio, quando EPISTOLA CCXIX,
de Jaica conversione in clericum \al. conversatione
in clerum] quis assumitur, non maritali exercitio, 'Domno et Patri suo, PASCHALI summo pontific"', Ivo,
sed divinse tantum militiae dedicari. Unde ab humilis Carnotensis Ecclesim minhter, ut palri
ordinatoribus iu eorum ordinatione r.' honoretn, ul domino limorem.
;
$3 clericorum,
dicitur de eis : Hmc est generalio qumrentium Domi- Ut Cypriani verbis utar, «si aliqua falsitas de me
num (Psal. xxm); non dieilur quaereritium conju- ad apostolicam sedem praecessit, bporlet ut veritas
gium, sed quserentium tantum Dominum, quia ut subsequatur, > quse latrocinia noctis detegat (epist.
testatur doctrina apostolica -: Netno mililans Deo 153), et ordinem gestarum rerum lucide aperiat.
hnplicat se-negoliis smcularibus, ul ei placeat cui se Nupei" enim litteras accepi a quodam adolescente,
probaverit [al., probavit] (II Tim. n). Poslquam canonico Ecclesiae nostrae, charactere apostolico si-
ergo de inferiori laicorum gradu quis sorfitus fuerit gnalas, quas cum aperuissem et perlegissem, mul-
superiorem, id est militiam clericalem, et inde se tis de causis suspectas habui, existimans eas aut
praecipilaverit.ad vqluplatero conj'ugalem, nuUa ratio -csse furlivas, autaliqua suggestione fallaci subrep-
sinit ut in iHo casu posifus, illius ordinis dignitate ias. Primo, quia praedictus adolescens infestns est
et utilitate potiatur, quara misera voluptate com- mihi, quod eum non permilto contracanoues et
mulasse videtur.. Ad hoc enim instituta est clerica- -conciliorum edicta,. per manum laicam in quadam
« Fortasse ponlif. Rom. qualeillud, quod refutat * Sic v.C, male anteaorofioHcs, ....
cpist, 195.
223 D. IVOMS CARNOTENSIS EPISCOPI 224
Ecclesi^presl)yleriumusurpare(«!«o??. subcaus. 16, . i ila deprayala est, u( nulia-mihi voluntas, nulla ra-
q. 7), et presbyteri oblationes presbytero ablatas tio suaderet, etnuUum coepiscoporum velreligio-
&uis usibus mancipare. Alter vero clericus qui cum sorum virorum consilium approbaret, ut proptev
adolescentefuit, et ipse mihi infestus est, qui in hoc infructuosam rerum canonicalium amplificalioriem
ncgolio nullus est, quia canonicus non est, nccin minuerem dignitatem episcopalem. Panes enimillos
conventu bonormn audiendus, qui a me suspensus vendebant quidam de senioribus, ad ludum vero
est ab offlcio diaconi propler incestum patralum alearuiri dabant quidam de junioribus, etqui sevi-
cum uxore consanguinei sui. Hsec de personis in- dendura praesentabat \unus v. ad videndum prsebe-
terim dicla sinl. "Prseterea consueludinem aposto- bat, ins. c.] horis noclurnis, sublrahebatsediurnis;
licse sedis hactenus fuisse nec legiraus nec audivi<- et qui audieliat missam eatechumenorum, subteifu-
mus, ut ad delalionem unius personae, quamlibet giebat missam sacramentorum. Tahs exitus rei re-
splendida;, sententia daretur in absentem; praeeipue vocavit me ab inlentione @^, mea, ut non auferrem
qu-inec auditus fuerat, nec vocatus. Cum ergo de cis rjuod non dederam, sed fnec aggrederer quod
hujusiriodl j'ure possim conqueri et plurimum dis- proposueram. Quibus verbis liquet, quia de his
ceplare, irialui tamen servare humilitalem obsequen- quae eis contuli, nihil omnino irarainentia regise po-
tis quam mihi arrogare solerliam disserentis.* Re- * testatis abstuli, nec regem ad dispensationes eccle-
slal ergo ufexcusem innocentiam meam, quaeDeum slasticas vel causas invitavi vel admisi; qui eum
teslem habet, el mearo conscientiam. Opponunt meo mullo labore et sudore ct mrillis expensis a
enim mihi lilterseillae, cujuscunque sint, me.dimi- vexalione Ecclesise, ab incendiis et direptionibus
diam parlem cujusdam praepositurse coramunitaii - ecclesiasticoram bonorum procul feci. Iu hoc quippe
canonicorum contulisse, et eamdem conlra canones negotio major pars Ecclesise et sanior mecum fuit.
imiMineniiaTegiaepotesfalis eisdem canonicis abstu- Sed quidam talium actionuni minus periti, intel-
lisse. Cui calumnise respondeo ex lestimonio con- lexerunt rem aliter fuisse quam fuerit. 15ed cum
'seientise mese, immcrito dici ablalum esse quod ca- antc metropolitanum calumnia eorum dilala et ad
nonice polesl, vel a mevel al) aliquo eis fuissecol- ultimum delata fuisset, de hoc negotio certa difiini-
latum, nec esse resliluendum quod probaii non po- lio processit, et omnis conlrovcrsia sopita est, ei
test aliquando fuisse statutum. Dicamitaque paler- pacis osculo confirmala, et in plenario capitulo prse-
nitati vestrae quid dederim, et quid non dederimi, ler eosquinon interfuerant '[«/., nou adfuciantj,
ct cur dederim, et quo de causa nihil ullra dare ab omnibus coUaudata. Quibus suo ordine termi-
voluerim a. Cum enlm in quampluribus canohico-, -i natis, volui ex benevolentia mea, quae mihi multa
Ttim Carnolensium [clericorum ms. c,] desuevisset gravamiua intulit, prsediclam partem j/raetaxalse
disciplinse_regularis observantia, ut de negligentibus prapositurseconcedereduodecim jiresbyteris, sipos-
facerem diligentes, de somnolentis vigiles \ai., vigi- seht iriveniri, qui ad hoc offlcium eligcrentur, et
lantes], de tardis assiduos [sic v. c anlea, assuetos], suis teroporibus ad *sacerdotium promovereiitur,
ad frequenlandas horas canonicas, deliberavi apud Quod cum pev decanum Ecclesiae et per me, ct pev
ihe ut darem eis dimidiam praeposituram, ul inde lilteras domni Ricliardi Albanensis episcojv, legali
fieret quolidianus panis, quem acciperent assidui, vestri, studiose "qusesiissem, nec unus inventus est,
amllterenl tardi, ut ad- quas \al., quod] eos panis qui vellet aut valeret ad hoc ofiicium promoveri aut
inlerni dulc&Jonon inovebat, panis corpovei vcfectio eligi. Consilio itaque ejusdem legati yesiri, et pene
provocaret, quamvis cor.um annua prsebenda eis ad totius Ecclesise, nullo repuguante, nullo contradi-
hoc sufficiens esse deberet. Certus" tamen de prse- cente, prout melius polui, ne Ecclesia ssepius inde
terilis cnruin negligeniiis, et sollicilus de futuris, perturbaretur, personaliler ordinavi, et honesto
prsecepi eis ut ad me mitterent duos de clero illo, clericd et eidem rei administrandse et defensandae
quibus missis cummisi prsesentcs illius anni fructus, sitili contuli [al., concessi, ifa ms. c.]. Ad quarii
iil inde quotidianum panem praepararent, cttradito [) ordinationem alium minime [neminem, ms. c] quae-
«rdine, confvalribus \al., cumfrat.] disperisarent. siissem, nisi illum qui tenebat alteram partem, sed
Novit Veritas quianihil aliiid dedi de reliquo nihil suspeclus erat Ecclesise' tanquam per eum ttirbalio
eis dans aut promiilens, nisi ut in hoc modico fide- haec orta fuisset in Ecclesia. Islo vero ibi posito, et
les et assiduos invenirem, ut milii beneplaceret murmur sedatum est, et quievit Ecclesia. Ne ergo
possessionem rei eis coricedere, et legilima stipula- de csetero Ecclesia hac vana occasione perturbetur,
iione firmare. Hsec dispensalio intra tres mer.ses fiexis genibus cordis, paternae' pietati supplicamus,
a «Hiscet quaklam alia siispectas lilleras illasmihi meam defendat.Nuper enim littefas accepi a quoda.m
fecerunt : verum cujuscynque suit, innocentiam -adolescente canonico eccles. noslrse, charactere apo-
meam accusaut, videlicet dimiiiiam prseposifuram .slolico signatas, quas curo aperuissem et perlegis-
communitatifralrum me conlulisse, et eamdem cbn- sem, miratus sum quod ad suggeslionem cuj'usdam
tra canoiiesimrainentiaregiaepolestaiis eisdem fra- adolescentis contra morem sedis apostolicse litterae
•tribusahstuMsse. Cui calumniae. Si-quid de me ad- illse sententiam dabant in absentem; eum videlicet
versum me peilatum -est ad sedem apostolicam, qui non fuerat auditus, vcl vocatus. i Ita ms. co-
oportet ut pro me subsequatur cum legato charta dex.
non fallax quae oiijcctis respondeat ct iunocentiam
 225 . EPISTOLiE. — EPIST. CCXXII. 220
ut causam, quse semel decisa est, propter cupidorum A secundum statula legum ab agendo reroovendus esl.
et malevolorum delationem, non iteretis, et pacem Quod si forte injuste 3ppellaverit, sumplus qiios ex-
qnam nune habet -Ecclesia-non tantum non con- pendit adversarius, dum appellationem sequerefur,
cutialiSjSed etiam debito paternitatis affectu col- solvere cogendus est. De caetero quod abhas a vobis
lau(ietis,£t de eselero senectutem meam propter su- exigit, ut communem rem fiatruro Veslra stipula-
perflnam efimpunitamappellatorum liceritiam vexari tione quietam possideat, ahsurdum valde videlur ut
non permittalis. Dum enim - prerait nos a prselala a yobis exigatur quod juris 'veslvi nor. esse marii-
potestate illata adversitas, regendi in nobis debili- festeprobatur, canonum auctoritate prohibente (cap.
lalur auctorilas, cuni ecclesiaslieam in eas non au- Si«e, caus. 12, q. 2), videlicet ut r.uilus episcopus
demus exercere disciplinam, qui eam adversum nos rem Ecclesioesine conriyentia [duo v. c, conyenien-
appellant, non confidenlia justitiae, sed pro dilatione tia] cleri alienet, commutet, aut doriet." Unde in De-
sentenfiae. Quod si jsuvenili vigore possemns adhuc cretis pontificalibus legilur : « causae quse legibus
peditare per ruinosas [rumosas ms. c] Alpium vias^ non continentur, a judicibus ecclesiasiicis minime
equitare-per praecipites-prseterfluenlium lorrentium audiantur (irfcmepisl. 119et241). J A'd interrogata
undas, et praecedere aut subsequi ad apostolicam pauca reseribo, quia hsec et [meliora vos nosse non
sedem delatores noslros, procul dubio refrenaret se B dubito. Yale.
Eiurmuranliiinr lingua, quse parum adliuc noyit , EPISTOLA CCXXI.
quid distetinter serenitafem charitatis,et caliginem JOAKNI, Dei gratia Aurelianensi ephcopo, Ivo, eadem
cupidilatis. Si ergo aliquod temperamentum -adver- gratia Carnotensh Ecclesim minisler, salulem.
sus hsee incommoda non procuraverilis, et in- a De libero viro qui nesciens ancillam duxit uxo-
veleralis dierum malorura etindisciplinatis juveni- rem, postea vero veritate cognila eam dimisit, et
bus, qui vix sunt digni habere quae habent, nedum nunc aUam ducere, accepta a vobis licentia, dispo-
ambirequae non habent, vexandum me exposueritis, nil, quoil sentio dileetioni vestrse respondeo. Si de-
unum restat mjhi tutum el totum consilium, as- creta Patrum.et- leges saeculi super hoc consulere
sumptis pennis columbse (Psal. LIV)a molestiis in- yolumus, reperiemusquiainteringenuos et sequales
utilibus avolare, etin solitudine moutisrequiescere, tantum lrgitima constat esse conjugia, et ubialitef
ubi exspectem euin^qui salyum me faciat a pusil- jier ignorantiam evenerit, licita fore divortia. Si vcro
lanimitate mentis el inquieludine. Cum et ante epi- divinum institutum et legem nafurae consullmus,
scopatum et in episcopatu semper volunlas mea ubi neque servus est neque liber, non niihi potest,
fuerit, magis in loco humili salvari quam in alto {_' facile pevsuaderi, utjprdpter condilioneiri quamna-
periclilari,- et in -domo Dei magis abjectum esse tura non habuit, nec diyina.95 lex a Iege conjugali
quam illis prseesse quibus iion possem prodesse. excepit, lex humana poslerius lata cassare possit
Sed quia tantae sublimitatis aures ad fastidium ver- conjugii saeramentura, quod veteri et evaiige.lica
bis nolumus onerare, si qua minus de necessariis di- lege conslal ess,e confirniatuin. Quod si virpi'opter
cla sunt, isti fratres supplebunt, et si opus fuerit, conjugii charitalem noluerit subire servitutem, nec
probabunt. Yale. , , mulieri voluerit acquirere libertateni, ita rem mo-
EPISTOLA CCXX. dificandam puto, ut si per aliquam dispensalionem
HILDEBCRTO, DeigraliaCenomanensium episcopo, Ivo, permittimus cessare opera nupliarum, non tanien
eadem gratia Carnitetisis Ecclesim huwilis tpini- ideo * concedamus cassari conjugii sacramentum."
sier, saluiem. Ita nec prorsus evangelii erimus viplatores, nec le-
De appellationis ordine quantum arbitror, nihil gum humanarum contemptores. De proposita quae-
penes nos invenitur, quod penes vos similiter non stione ita sentio, nectamen a dicentibusmeliora cl
invenialur. Tamen ne fastijiosum videatur amico firmiora,si cum Evangelio et Apostolo sentiant, dis~
respondere, quod super hac re sentio, bveviter di- sentio. Yalete. , _-
lectioni vestrae rescribo. Primum igitur hoc intel- '.D vEPISTOLA CCXXII.
ligo,quia propter yocem appellantis, nunquam trans- Ivo, Dei gratia humilis Camotensis Ecclesice ri.ir.fc
ibitis de Ecclesia ad Ecclesiam, vel de provincia ad sler, clerich Eduensibus [Edulehsibus, ms. c.],
provinciam, nisi primum appellator litteras invita- eloquiorum caslorunmnam faciem attendere.
torias a judice ad quem aiipellatum est, deferat, in Quoniam universm vimDomini mhericordia el ve-
quibus judex"diem et looum agendse causse consli- ritas (Psal. xxiv), non intelligimus Scripturas divi-
tuat. Undeait Felixpapa (can. 15, caus. 3, q. 6, et nas. inter se dissenlire, cum alia.Scriplura rigorens
epist. 172) : « neminem deprovincia adprovinciam intendit justilise, altera, auteni dispensationem.se-r
exhiberi oportet, nisi adrelationem judicis adquem quitur indulgentise. Quod iiterim' omisso sensu al-
appellalum est. J Debet autem ipse appellator infra Jegoriae considerandum puto inter evangelicam sen-
quinque dies litteras accipere a judice a quo appel7 tentiain, quse absolute consulit adulleram aut viro-
latum est, dirigendas ad judicem ad quem appella- priori reconciliari (Maith. xix), aut maneve innu-
tum est; quasqui accipere autpostulare ncglexerit, ptam (/ Cor. vn), et illam Vetevis Testamenli quae
° Hac de re etiafti agitur epist. 242. i>ldeo deest in m?. c.
«27 D, IVONIS CARNQIENSIS EPISCOPI 22S
dicit adulteram dimlssam a priore viro, et alteri per. A latius extendat, et.ager Dei feraciorTiat. Quod curo
si ab eo nul- abinitio nascentis Lcclesiar-Domino dicente neces- -
conjugium sociatam, repudiala fuerit,
latenus priori reconciliandam. Haec enim sententia sarium fuerit, maxime his diebus necessarinm hoe
quae" reconciliafionem adulterae prohibet, rigorem esse videnius, cum manifesta riovissiroorum dierum
mihi videlur sequi justitiae, ne dum uni parcitur, signa prse oculis habemus, seeundum quod praedi-
mulli in discrimen adducantur, et paucis induita li- ctum est homines seipsos amanles (II Tim. m), sua
centia, plurimofum facial pullulare flagitia. Quod - quserentes, quse Dei sunt post dorsum ponentes, tam
notablliter habetur in ipsa legis sciilentia, ubi pro- viros quam muiieres .per omnia corporis sui mem-
liibitioni subinfertur : Ne peccdre facias lerram, bra ordinem natuise adulterantes, et in hunc mo-
quatn Dominus.Deus ttius libi dedit possidendam dum plurimaquae non tantum facere, sed turpecst
(Deut. xxiv). Evangeliea vero sententia humanse in- etiam dicere. Quse quia per domnum Gulielmum
firmitali contemperata misericordiam magis vult [al. Vuilelmum] Carnotensis monasterii S. Petrl-[a/.
quam j'udicium, quae legis temperat austeritatem, B. Petri] abbatem, fraternitati.vestrae displicere au-
sine ulla exceptione consulens fieri adulterse mulie- dhimus, in Domino gavisi sumus,"quia vos utile vas~
ris reconcilialionem; quam seculi sunt Paires nor in domo Derfutururo esse credimus [credidimus];
stri post Evangclium, utiliorero inleHigcntes esse *»simul expelentes ut familiarem inter nos dilectio-
misGiicordiam in lali contractu quam judicium. nem confirmemus, el vicina-ab invieem solatia at-
Bealus vcro Hieroriymus honorans cacramentorum que praesidia pro eventuum et actionum ecclesiasti-
sanclifalein legalem morc suo in hac sententia se- carum necessitate exspectemus. Praesentibus itaque
quilur lcgis auslerilatem,lnlelligens per hoc tulius lilteris inilia vestri episcopatuS visilave decrevimus,
posseniuniri saluleni. In hac igilurambiguitate li- ul amodo fraterna dileclione pro invicem sentia-
nem ponit auctorilas evangelica, conlra quam nec mus, onera nostra invicem portemus, quatenus
personalis nec cpistolaris \alerc debet sententia. secundum carionicam ihstitutionem oppressores ec-
Undc Leo quartus episcopis Brilanniae ila scribita : clesiasticorum paupefum gladio spivitus unanimiter
t De libcllis ct commcnlariis quorumlibet non COB- persequamur, et a communione viventes, ela sepul-
venit aliquos judicare, el canonum atque decrelo- lura mortuos arceri faciamus. Habent enim paro-
rum rcgulas relinqucrc. t Bealus quoque Augusti- chiani nostri a nobis comrounione privati apud Mu-
nus scripturas suas clsibi sirailiuni inler canonicas sivum ° quosdam presbyteros et quosdam mona-
Scripluras in multis opusculis suis h teslatur non clios, a quibus communionem pelunt et accipiunt,
csse comjiutandas. Quod si auctorilale Veteris Tes- P qui etiam fluvium unde Musivus 11vicus iile diciUir
tamcnli me urgelis, brcviler respondeo : hsec et alia transeunt, et in quodam falso coemeterio [ti. c ci-
Yeteris Teslaroenli praecepta quae ilii figurale sunt milerio] corpora excommunicatorum sepulturae tra-
posita, in Ecclesia spiritualiler fui_ssecompieta. Cuia dunt. Quod de caetero fieri prohibeat dileclio vestra,
cnim anima quselihet per fidem Christo fuerit socia- ne manente prava consuetudine conlingat detesfan-
la, si per haerelicain pravitatem a Chrislo recedens da perversitas, si excommunieationis vilescat au-
alteri viro, id est diabolo adhseserit, cuni fortc ad ctoritas, et sceleratorum insolescat- impunitas. Ad-
pviovem virum, id est ad^Christum rcverli voluerit, versus hfficet hujusmodi det vobis Dominus spiri-
secundum difftniiionem*antiquorum canonuro usque tum consilii etforlitudinis, ut-tahquam Jucernasu-
ad cxitum vilsenonest societali ej'us copulanda, id per candelabrum posita,in domo Dei luceatis, et
est ad communionem sacranienlorum Chrisli el Ec- necessarium lumen ignorantibus ministris. Vale,
clesiae adraitlenda, non quod vere poenitens debeat 96 EPISTOLA CCXXIV.
dc indulgentia desperare, sed in hac separatione la- - Ivo, Dei gralia Carnotensh Ecclesim mhtister, Gui-
psum suum humiUter deplorare. Possem ea quae DONIMolhmensis monasterii abbati, salutem hi Do-
dixi multiplicibus sentenliis confirmare, sed puto mino.
ad inlelligendum id <piod senfio isla suflicere. Va- D" Frater iste praesentium portitor Utterarum, cum
lete. '- litteris vestris ad nos venieus, quam inordinate vera
EPISTOLA CCXXHI. eelando, falsa' profitendo, cum ordinandus exami-
Ivo, Dei graiia Camolensis Ecclesim minhler, An- naretur, ad sacerdoiii culmen aspiraverit, laeryma-
DOENO Ebroicensh Ecclesim designato episcopo, Deo biliter nobis aperuil, consultius sibi sestimans^b
placitum adiphci sacerdotium. • > inordinate accepto oflieio penitus cessare, quam in
Quoniam viriiforibus et agricultoribus comparat eodera periculose minislrare. De cujus cordis anxie-
nos sermo divinus (Matth. Xx; £ac. x), gaudere de- tate sollicita perquisitione quod sentio, et quod de
tiemus in Domino, cum agricultioni [duo v. c agri- canonicis Scripturis collegi, fraternitati vestrse re-
colationi] nostrae gralia divina tales adhibet opera- scribo, quia licet inordinate accesserit ad sacrum
"rios, per quos vinea Domini Sabaoth palmites' suos ordinem, sacramenti tamen accepit sanctitatem; sed
a Lalius exstat apud Ivonem dec. lib. u, et in c Sic habent vett. codd. in antea vulgato, Musu-
cap; De libellh, dist. 20. vim.
h Prologo lib. III, De Trinit. et lib. iv, c. 1, De d Ita eliam vett. codd. antea Musuvh.
anima.
 229 EPISTOLJE. — EPIST. CCXXVII. 2S0
tamen quandiu iijperversa inlenlione lucrorum tem- A fcssio illa approlanda \al. comprobanda] est, quia
poralium perstitit, fictusetsolo sacramento sacer- nos cogunt nova geneva moibovum nova quserere
dos fuit sibi adperniciem, licetaliis ad salutem. Et si experimenta mcdicaroentoruro. Cum ergo confessio
in eo rigor canonum servavetur, omni tempore ab illaila fuerit comprobata, jam constabit incestuo-
inordinate accepto oflicio suspenderelur. Postquara sum fuisse conjugium : « Incestis autem conjun-
vero mutata intentione quod deerat integritali sa- ctionibus secnndum canones (can. De inceslh, caus.
cerdotali ei gratia divina contulit, et sanctitati sa- 55, q. 2), nihil venise reservamus, nisi cum flagi-
cramenli novitatem vitse addidit, et impletum est in tiosum conjugium separatione sanaverint. > Ipse
eo quod dicitur : Sacerdotes tui induantur juslitiam autem conjugii violator et accusator (can. Concu-
(Psal. cxxxi)",nori j'am fictus nec solo sacraraento buhti, caus. 32, q. 7) orahi tempore velut viduus UST
sacerdos fuit, etnon tantufn salutem aliorum, sed quc \in aliis v. codd. vel ut minus usque] ad tempus
eliam suam per sacerdotale ministerium potuit ope- peractae poonilentise. sine conj'ugio maneat; mulier
rari. Unde Augustinus in libro contra epislolam,, autem pretium pudicitiaesuse, dolem videlicet non
Parmeniani a ; < Hoc pene in omnibus talibus quse- amittat. Jta quidem ct confessioni safisfaciemus. et
slionibus - inteUigendum admonemus, quia scilicet conjugii hono in futurum utililer providcbimus.Hsec
omnia sacramenta, cum obsinf, indigne tractanti- B interim sine ullo ordinis noslri dispendio facere.
bus, prosunt tamen per eos digne sumentibus. » potest vestra dispensatio, donee suo lempore ad
Item : « Spiritus sanclus iii.Ecclesise proposito vel generale concilium, vel generalem conventum venia-
ministro sic inest ut si fictus non est; operetur per mus, in quo de his et hujusmodi, cum conniventia
eum, et cjusdem mercedem- in salutem sempiter- [quidam convenientia]. episcoporum Iractare valea-
nam eteorum regenerationem velsedificationem qui mus.Ego efiim ita facio, si quid mihi aliquando lale
per eum sive consecraritur, sive evangeiizantur. Si contingit, et sic feci in hac prsesenli Quadragesima
asleni ficlus est, desit quidem salutiejus, et auferat de quqdam milile, semper ad generalem audientiam
sea cogitationlbus ejus quse sunt sine inteUectu; reservans quid slatuendum sit de talis conjugalis
ministerium lamen non deserat, quod per eum sa- boni violatore. Yalete
Jutem operatur alioruhi. _>His et hnjusmodi palam EPISTOLA CCXXVI.
cst prsesentem fratrem ad sacri ordinis minislerium Ivo, Dei graiia Carnotensh Ecclesim minhler, BEII-
misericorditer posse admilti, nisi aliud lateat, quod NERIO,Ronmvallensh monaslerii abbati et fralri-
sacris carionibus obviare videatur. Verum ut lulius bus sibi commhsh, mheriiordim vhceribus abun-
"muniatur ejus coriscienlia, exspectanda est ad hoc P ( dare.
paterna obedientia, -quatenus sanet hoc vera "humi- Monachus praesentium porlitor lillerarum, fugam
- qua de monasterio vestro elapsus-est, lacrymabiliter
lilas, quod vitiavit ambitiosa cupiditas. Vale.
EPISTOLA C€XXY. nobis confessus est, et ut a -fraterni.tate vestra in-
DAIMEERTO, Dei gralia Senonensium archiepiscopo, dulgenliam ei impetrem, multa instantia dcprecatus
Ivo, eadem gratia Carnotensh Ecclesim minhler, est. Precibus itaque miseri hominis, misericordia
cum debita obedienlia saluiem -ei dUectionem. , ...anotus "opportune et imporlune rogo et raoneo, ut
De milite qui anle legitimas nuptias cum sororc .ovisquse aberraverat.a grege, et anxie reverti desi-
uxoris suse concubuit, et culpam suam publice con- derat, cum digna satisfactione suscipialis, edocfi
fessus est, hoo paternitati vestrae respondeo quod exemplo et verbo summi Pastoris, qui ovem perdi-
vos riene nostis, <[uia sibi publicam ingessit infa • fam non solum revertentem recipit, sed etiam fu-
miam, et adversus honestam personam nee accusare gientem et errantem quaesivit, et ad ovile reduxit
de .csetero potest, tiut testificari. Yerum, quia nemo (Luc.- xv). Exemplo itaque illius ex misericordia ju-
criminlosus corifessionem facere potest, nisi aut de dicium temperate, ct misericordiam quam sibi quis-
fiagilio aut de facinore, negare non Jmssumus quin que impendi vellet, si ila affectus esset, fraterna^ha-
confessiones quas proDeilimore el^suasaluteadver-; P ritate impendite. Possem in hanc sententiam plura
sumse faciuntpoeniterites,reeipiamus,et quineisle- vobis scribere, sed puto divinam lectionem quolidie
gitimas poenitentiasinjungamus; quas si eis denega- frequentantibus ista sufficere. Valete.
remus, invisibilium luporum faucibus eos devoran • 97 EPISTOLA CCXXVII.
dos objiceremus. Si vero hujusmodi accusatoressui PASGHALI, sifinino pontifici, Ivo, humilh Camotenti
levjter et impune transire permittimus, bonum con- Ecclesim minhler, in eo semper gaudere qui dcle-
jugaie quod natura et lege ab -mitio sancitum est, clabiles facere polesl exilus malutini el vesperm.
periculose violandum' expOnimus. Quia ergo omnis Quoniam paternitatem vestram a civibus Baliy-
controversiae iinis ceclesiasticae,-secundum Aposto- loniae audivimus plusquam "mille passus .angaria-
lum, est jufamentum (Hebr. xvi), districtis sacra- tam h, intimo dolore congemuimus, et quia ad aliud
"meritis, et per probatas sex personas sive quse prse- rion suffecimus, conditorem bonorura .erdisposito-
senles hoc flagitium cognoverint, sive-quse fidei ,rem malor.um ,'-quantum- [quam, ms. cod.] intensa
suse argvimento rei verilatem as*truere possint, con- . prece valuimus, interpejlavimus, ut tantse procelUe
- o Referturin cap. Per Isaiam, caus. 1, q. 1. vi armata captus esl Ronisc ab imperat. flenrico, de
" h Yidetuf
respici -ad iUud tempus quo Paschalis ..quo ad epist.^5,7. ... . -
 231 D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOP-1 232
Suctus in amam sefenitalis converterel qui Petrum A poenitentis affectus Intelligat. Per internum -enim
in lluctibus ambulaniem ne mergeretur crexit (Maith. gemitum satisfit-interno judici, et idcircs indilata.
xiv), el coapostolum ejus Paulum tertio naufragan- dalur ab eo peecali remissio, cui manifesta -^st in-
tem de"profundo pelagi liberavit (I Cor. \i). Non terna conversio. Ecclesia vero, qul.a oeeulta cordis
ergo dedignetur vestra sublimitas-humilitatem no- ignorat, non solvit l.gatum, lici t suscilalum nisi de
strani consolalio, is suse facere jiariicipem, ut quae monumento elatura , id esl publica .safisfactione
p,'3etordialiter compassa est in' adversis, uberius purgatura. Hinc est quod Ecclesia sua ciiraina con-
gaudere valeat in prosperis. Non enim iromemores fitentes a sacramentorum communione suspendit, et
sumus apostolicse doclrinae monentis : Cum patilur in cinere et cilicio positos ab introitu ecclesiarum
unum'tnembrum, comp'aiiunlur omnia ~membra; ei statulo tempore excludit, ut per hoc expeviatuv, si
cum ijaudel unum membrum.,congaudent omnia mem- jam sunl intus vivificati, cum fuevint longa_poeni-.
bra (I Cor. xu). Quanto magis dolenti capiti debcnt tentiae macevatione probati. Si haec altcndat frater-
ofnnia membra condolere, aut gaudenli omnia con- nitas lua , videbis non - dissentire propheticam et
gaudere? De' csetero si per quameunque personam synodalem sententiam, cum illa deferat quod suum
perveuerit" ad aufes vestras aliqua eonqueslio vel est capiti, et ista concedat quod suum est corpori.
"
suggestio de quadara prsebenda,' quam datufum me In discretione tamen episcoporum est secundum
disposueram euidam presbjtero, nomine Guarino, affectum poenilentiEetempus adbreviare vel prolon-
nosse volo paternitatem vestram, quia sicul dispo- gare, dicente beato Auguslino (Enchiiidio, c. 65, et
sui, sic quaniumiri meest, perficere paratus sum can. S3, De pmn. dist. 1) : * In aciioue pcenitentise,
et paratus [un. v. c. operatus]fui, ea videlicei-eon- pro qua reus ab altari separandus est, non adeo
ditione ul Ecclesia scandalum hac de causa non consideranda est mensura temporis ut doloris, qua-
jpaliatur; quae, sicut nostis, pacis et fraternae di- tenus enim «gnoscis, eatenus Deus agnoscit, juxta
leetionis-magis compagae socianda est, qtiam ali- illud Psalmiste ; Secundum mtdlitudinem dolorum
CJJUSsc'.ssm'se dissensione saucianda. In hoc vero" meorum in corde meo consolationes tiue imlificaverunt
negotio iola pene Ecclesia cum decano in faciem anipiammeam (Psal. xcm).» Deproposita quaestione
mihi restitit (epist. 182), et presbyterum petitorem ista satisfaeiant " \al. suffieiant]. Yale.
prssbendaa, secundum morem Ecclesise canonicari . EPISTOLA CCXXIX.
jion permittit. Hac itaque de causa distuli facere LISIARDO, Deigralia Suessionum\&\. Suessionensium]
quod proposueram, quia nec aliter aliquid illi pre- - ephcopo,-Ivo, ecdem gmtia Carnotensh .Ecclesim
sbjtero, quidquid ipse dicat, me daturum promisi, _ minhter, salulem el servitium.
nisi cuni pace Ecclesise posset fieri, Ilsec ergo pater=. De conjugio mulieris de qua me ex veslra parte
nitas vestra indubilanter credat, et ne Ecclesia inde consuluit domnus ^Siephauus, quae ante conjugium
pefturbetur, sapienlia sibi divinitus collata provi- rem dicitur habuisse pum consanguineo ejus quem
' - • nu,nc habet marjtum, hoc legum fretus tiuctoritate
deat. Yalete.
EPISTOLA. CCXXYHI. - respondeo, quia corruptor ejus etlam si verumsit
fvo, JDC/grutia Carnolensis Ecclesite minister, GON- quod dicit, eam accusare non potesl, dicenle apo-
TICRIO a 1)ona}spei presbgtero, ad oslium verilath stolico decreto (c Nemini, caus, 15, q. 3; et episl.
pulsare, ut ei se ipsam Verilas dignelvr aperire. 196) : «Nemini de s"e confesso credi oportet snper
Quserit fraternitas tua quomodo inter se conve- crimen alienum; J et alibi (c Incerta, caus. 50,
niant prophetica sententia, quse dicit: In quacunque q.-5) : t Neminem reumcsse judicandum, nisi-judi-
horapeccator conversus ingemuerit,salvuserit (Ezech. ciario ordine eonvineatur, i id est nisi ipse in quem
"xvirt),' et synodalis", quae crimina sua confitentes crimcn intendltur, aut spoiite se reum esse fateatiir,
aliquandiu a corporis et sanguinis Christi commu- autper innocentes testes in aliquo sseculari j'udicio
riione suspeiidit; repugnare enim tibi videlurdissen- vel ecclesiastico reus esse compvobetuv. Quod, vevo
Vire senlentiam \ita-v. c; antea', Rep. tibi videntur r. aecusator propter improbitatem suam testes adhibet
«Jissenlireque sententia,itains.c.] capilisetcorporis, quiiactum non viderunt, quamvis vera dicanf, non
ut quos capul, id est Christus celeriter a peccato sunt tamen audiendi, cum leges contineant testes
Jiberat, eos corjius Christi, id est Ecclcsia sub poena adversus reum non esse admittendos, nisi de Ms
peccati diu ligatos retiueat. Quae quaestio facile quse sub prseseritia.eorum faclaesse noscuntur. Si
solvilur, si interni judicis animadversio et humanae vero mulier consulens famae suae adversus hanc in-
fragililatis considefatio diligeiilius attendatur. Cum famiam purgare se voluerit, Romanorum pontificum
enim crimlrialis culpa delinquentem separeta-capite Xisti et Leonis exemplo edocti consulimus prudenlise
Ctn;corpore, rationis" ordo hoc exigit ut internus vestrse (epist. 206), ut secundum quod fama crebre-
judex lanto remittat celerius quantosolus magis -scit, quinta manu muUeris .vel seplima purgatio-
videt Interius; Judex vero qui tantura videt in faeie, nem h xjus accipiatis, quatenus sic et legibusvim
r.sque adeo delinquentes sub peccati poena detineat, non faciatis, ct conscientiae vestrae et sedando vu-
donec ner •roanifestum piBnitentise fructum, qui sit movi consulaiis. De caetevoapud dilectionem vestvam

a Goniierii etiam menlio epist. 1'51. ^ -t>Ita dixit seplem sacramenlh purgare,' epist. 54,
 255 EPISTOLJE. — EPIST. CCXXXI 254
excusatum me csse volo, videlicet quod Carnoti me A i bello a qUem composui fte cbnvenientia veteris et
absente facta est separatio Guidonis cujusdam paro- novi sacerdotii. Quae ideo prsetermissa niihi quia ad
chiani vestri, et Mathildis cujusdam parochianae illam convenientiam de qua in opusculo illo age-
noslrse, quas 93 fratri ej'us prius fuerat desponsata, batur parum aut nihil pertinere Videbantur, Cunt
ego lamen quomodocunque res se habeat, super vero per se ista considerantur, mysticum aliquid
parochianum veslrum nec j'udieittm dedi nec dari Continere videntur, prseter [un. v. c. propterj illas
feci. Ipsi sponte sua consilio quorumdam clericorum consignationes quse dislincte ante istas in tribus
inter se divortium quaesierunt; ipsi causas divQrtii loeis frequentanlur. In his enim specialiter intendi-
me nesciente jurej'urando probaverunt. Quaeres, s1 tur ut illa dona quse jam vocantur sacrificia, irt
perperam facta cst, Vos melius scitis quam ego ; et Christi corpUs el sanguinem commutentur, yel com-
si inde in parochianam noslram \al. parochia no- mutata salutaria nobis efficianlur. Gum autem panis
sfra] aliqua calumnia emerserit, quantum in me est et calix adhibito diacono elevatur, exaltatio Christi
quod ratio et lex suaserit judicalo. Valete. corporis in cruce commemoratur; quod vero cum
EPISTOLA CCXXX. hoslia jam consecrata, inlra vel supra calicem si-
HILDEBERTO, Deigratia Cenomanensiumephcopo,Ivo, gnum crucis impvimitur a latere calicis orientali
eadem gratia Carnolensh Ecclesim minhter, sa- " usque ad occidentalem, et a septentrionaliusquead
luiem et servitium [al. additur et dilectionem in australem, hoc figurari intelligimus, quod ante pas-
•Chrislo]. sionem Dominus discipulis suis prsedixit in com-
Quoniam a principio conditionis humanae nalurali mendationem suse passionis : ctttn exaitatus fuero a
institutione conjugiumconslatcsse saneitum, nullum terra , omnia traham ad me ipsum (Joan. xn). Ho-
credo posse fieri divortium, nisi causa interveniat stia quoque, quaejuxia calicem consignatur.sic debe
quam lex admittit, aut Evangelium. Adhuc eninl esse posita ut sua et calicis positione dextrum Chrir.
.vigebanl Judseorum et gentilium, secundum legem sti latus repraesentet, de quQ manavit sanguis re-
naturalem, sociata conjugia, et nulla vel rarissima demptionis et aqua baptismatis, quaeutraque in ca.-
erant Christianorum connubia, quando apostolis lice contineri prudentia veslra non ignorat. At cum
interrogantibus • Si ticet homhii uxorem dimittere cooperante diacono calix deponitur, et hostia in suo
quacunque ex causa, responsum est a Domino, nul- loco reponiiur, et «orporali palla cooperitur \ hoc
lum conjugatorum fieri posse divwlium excepla for- commemoratur quod Joseph et Nicodemus, accepla
nicationh causa (Matth. v; xxxu). Sed, quia secun- licentia a PiJato, corpus Christi de cruce deposue-
dum aposlolicam doctrinam thorum immaculatam rc runt, et venerajriliter sepulturse raandaverunt. Haee
et honeslum connubium oportet «sse in omnibus de iis senlia, non respuens si quis de eis alliora et
{Hebr. xnr), crescente religione Christiana ad causas secretiora [al. sacratiora] ex aucloritate.vel divina
divorlii additus est inceslus; qui si iu aliqua copula inspiratione dicere valuerit. De monacho qui in
repertus fuerit, non potest probari thorus esse im- ignem cadendi juveni causa fuit non volunlate, sed
maculatus et honestus. Hoc ergo mihi consideran- casu, non videtur mihi esse criminale quod fecit,
dum videtur de muliere quse relicto Judaismo con- testante beato Augustino et dicente : < Peccatum
Volavit ad baptismum, utrum consanguinea fuerit adeo est voluntarium, ut si non sit voluntarium,
prioris marili, an non. Quod si repertum fuerit, constet non esse peccatum. i Uude si ad tempus
credo secundum legem Christianam quara professa monachus ille ab oflieioest suspensus, vel ab aliqua
cst, a"prlori marito posse dissolvi, et nubere cui promotione dUatus, congruum mihi videretur ut et
veUt in Domino; aUoquin vir cui nupserit adulter levitas ejus .impunita non remaneret, et exemplum
erit, et ipsa adultera; t baptismus enim secundum a simili levitate cavendi consoiiibus fieret. Ex sola
Innocentium papam (c. iiaudemus, tit. 19; De di- ergo prudenlia vestra pendet, ut secundum qualita-
vort. 1.iv Decret. et in c 10; Si quh, dist. 34) pec- tem vitse et scientiae [al. et conscientise] aut eum
cata dimittit, non conjugia solvit. n Hoc de proposita D
* omnino suspendatis, aut in sacris cum ordinibus mi-
quaeslionesentio, sine melioris sentenliaepraajudicio. nistrare concedatis. De ctetero si monachi illius
Valete. transgressionem qui sepropter epilepsiam curandam
EPISTOLA CCXXXI. eunuchizavit, secundum rigorem canonum animad-
Ivo, Dei gratia Camolensis Ecclesim minhier, PON- vertere vultis, nec ad aJtiorem gradum promoveri
TIOvenerabili Cluniacensium abbati, in regimine poterit, nec in eo in quo erat ordine ministrabit,
sibi commhso placere sutnmo rectori quod, sicut bene nostis, ei non interdicerelur si esset
"Qusesivita parvitate mea prudens diligentia et di- seetus a medicis. Si enim secundum Nicsenos ca-
ligens prudentia veslra, quid mihi significare videa- nones illi ab ecclesiaslieis officiisremovenlur qui se-
tar caUcis elevatio et ejusdem repositio, quid signi- abscindunt [vett. cod. absciduntj obtentu sei^vandsa
ficanl illse consignationes quse fiunt super calicem castitatis, multo magis illi removendj^ sunt qui se
et intra, et extra, quse praetermissa videntur in li- eunuchizant causa curandae corporalis aegritudinis.

« Exstat hodie additus inter sermones Ivonis. qusestio Wualeranui episeppi Nuvenburg. cum re-
1 De ratione hujus cooperturse exstal in vet, cod. sponsione Anselmi Cantuariensjfr archiep.
PATROX..CLXII. «
 '
235 D. IY0N1S CARNOTEN'SISEPISCOPI 256
Yerura quia sicut rigor commissus est rectoribus ad A sententiam prsecedentium Palrum Gregorii et Dr-
•servandum pro necessitate locorum et temporum, bani (c. Si quis, et c- Quoniam, caus. 16, q. 7),
aut, pro consideratione appetendorum commodo- quantum in me est laudo alque confirmo (epist.fiO).
rum, aut vitaiidorum incommodornm, sic dispensa Quocunque autem nomine talis pervasio proprie
tiones eisdem permissae sunt, quse EcclesiseDei nou vocetur, eoruni sententiam qui investituvas ^aico-
generent scandalum-pro honestate pevsonavum, aut rum defendere volunt, schismalicam judico. %c
pro ulililate rerum publicarum a. Inquibus omnibus ista conlradomnum papam dico a, quia quibusdam
adhiberida est rectorum diligentia, ut nec nocitua litteris mihi sciipsit se eoactum fecisse quod fecit,
concedant, nec profulura proliibeant. Sicut enim et adhuc se pvohibeve quod prohibuit, quamvis
aegroti aliquando servaiis legibus medicinse minime qusedam nefanda quibusdam nefandis scripta per-
curantur, qui remissis competenter legibus sanaren- miserit. Et quia verenda patris debemus potius ve-
tur, ila in curandis morbis" animarum consideran- lare quam nudare (Gen. ix), familiaribus ei cliavn
dum est quibus prosil rigor disciplinae, et quibus tatem redolentibus litteris admonendus mihi vjde-
moderatio indulgenliae. In quibus omnibus summa tur, ut se judicet, aut faclum suum retractet. Quod
consilii est, quam habemus a Patre Augusfino di- si fecerit, referamus Deo gralias, ef gaudeat no-
ccnte in tractatu De disciplina ecclesiastica : « Habe " biscum omnis Ecclesia , quse graviter languet dum
charitatem, et fac quidquid vis; si parcis, parce capul ejus laborat tanta debilitatum mojestia. Si
cum charitate; si chrripis, corripe cum charitale. t autem in hoc languore insanaJiiliter aegrotaverit,
flsec rireviter ad proposita vestra pro intelleclu meo non est nostrum judicare de summo ponfifiee
respondi, quia, veniente ad nos portitore litierarum (epist. 236).Habemus enim evangelicam sententiam,
veslrarum, ego aliquantulum aegrotabam, et portitor quae securos hos facit (unus v. c. nos,ms. c.reddit);
lilterarum ad rffditum festinabat. Yale. Super cathedramMoysi sederttnt Scribm el Pharhmi,
@9 EPISTOLA CCXXXII. qtiai dicunl servate el facile, secundum vero opera cor
HILDEBERTO , 'Dei grctiia Cenomanensi ephcopo, Ivo, r,um nolile facere (Malth. xxm). Yultenim hsecsenten-
eadem gratia Garnolensh Ecclesim minhter,F.J_e- tiapraeceptaprsesidentium ad cathedram pertinenlia
nomaiiensh Ecclesim prmcentorih salutem. obedienterimpleri (eliamsitales sintqualeserantPha-
Dc,viro qui antequam uxorem duceret, circa ma- rissei)non eos facliosa conspiralione a suis sedibusrc-
ritalia loca matrem ejusdem uxoris exteriori pollu- moveri. Sivero ea praecipiant quse sint contra dodri-
tione maculavit, nihil sanius respondere valeo , namevangelieamvelapostolicam,i.bi eisnon esseobe-
quam quod papa Urbanus respondit Hugoni Gratia- P diendum exemplo docemur Pauli apostoli e, qui.
nopolitano episcopo consulenti eum de simili nego- Petro sibi praelato non recte incedenli ad veritatcm
tio c. Resporidit enim ex consulto, propler tale fla- Evangelii in faciem restitit, non tamen eum abjecit.
gitium legilimum solvendum non esse' matrimo- Ubi enim suecumbunt humana judicia, divina est
nium.- Consuluit tamen diligentissimis el districtis- expetenda mlsericordia, quaicnus insitorum conser-
simis examinationibus esse perquirendum , utrum vata pace ramorum, et ipsi qui prsecisi sunl unitali
in tali turpitudine conligerit aliqua carnis commi- Ecclesiae studeant reformari f et' insitorum ramo-
stio, per quam fierent in commistione seminum rum societate laetari. Alioquin nec praecisi inseren-
(macaio, propter quam fieri debet male initi vel tur, uec inserti fructificare aut florere in tanta lur-
violati matrimonii disjunctio. Audivi enim quod vir binum concussione permiitentur. Haecde proposita
il!e de quo agitur, de objecto crimine examinatione quasslione respondeo majorum sententiis uon prae-
igniti ferri se purgaverit (epist. "ti, 205, 252 et 2S0j, judicans, quaepaciEcclesise consulant etsedificatioui.
et a Isssione iguis illsesus repertus sit. Quod si Yale.
ita est, et liocinsaeramenlo puvgationis suse po- EPISTOLA CCXXXIV.
suil quod nunquain eum matre uxoris suae una Dei gratia Garnoiensis Ecclesimminhter, GULIEL-
Ivo,
caro fuerit, contra divinum teslimonium nullum ul- 0 -
HO,abbaiiMajorh Monasterii,elfratribus sibicom-
fcrius investigandum intelligo «sse judicium. ' missh dileclionem in Domino.
"Valete. --'..."
EPISTOLA CCXXXHI. Quod « concordia parvae res crescant, discordia
Ivo, Dei gralia Carnotensh-Ecclesim minhter, HEN- auteni maximae res dilabuntur (SALUSTIUS, Jug. 10),»
I RICO, abbati Angeliacensh monasterii, salutem cxperimento didicisse credo fraternitatem vestram.
el triutuum [al. muluarum; ita ms. cod.] oralio- Unde cum arca Noe Eeclesiae figuram prseferens ,
num munus. cum per singulas dimensiones multis fuisset eubilis
De inveslituris Ecclesiarum quas laici faciunt, dilalata , in uno lamen est cubitu [«/. cubito; ita

n Dispensaiionum modus etiam approbatur epist. d Unusv.cpropter dominum; loquilurde Paschall

250 et 260. secundo, qua de re ad epist. 256.
'" Sic ex -duob. v. c. suppleta inscriptio, Ceno- e Tunc enim claves sua poteslate privandas, dicit
man. Eccl. praec epist. 236.
c Refertur in cap. Extraordinaria pollutio, caus. f AHudit ad verba S. Auscusli-niquoeeliam refert
35, q. 2, 5. epist. 283.
557- EPlSTOLiE. —, EPIST. CCXXXVI. SoS
«;s. c.\ consummata (Gen. vi)-,quatenus hac prsefi—J K tioni obnoxium Jacerei. tJti enirii Beliabet simpJiti-
guratione tunc inleUigerctur Ecclesise forma perfe- tas liominum, plus horret hoc abbas faceve, quid
cia, cum ab inferioribus membris prselatis suis plena • est insolitum, quam quia sit illicitum. Et cum dical
fueril obedientiaexhibita; quam quiamulto tempo-, Apostolus : Corde creditur ad justiliam ,• ore etitem
re non exhibuistis (epist. 235), prout debuistis, non confessio fil ad salulem (Rom. x)^ quod sufflcil ad
est mirandum dilectioni vestrse si a vobis exigitur saiutein* suflicere mihi posse videtur ad promillen*
quoddebelur (un. v. c. quodnondeb.; itams. c), yide- dam subjectionem. Plura scripsissem, sed sapienti
licetutmetropolitano vestro obedientiam debitam et satis dictum est. Vale.
ore promittatis, et datadextera confirmelis. Sica EPJSTOLA CCXXXVL . -
fcetro Domino interrogante exacta est trina conies- JoAKNi-,Dci gratia Lugdunetlsh primm sedis archiepi -
sio (Joan-. xxi), quia eo timente prsecesserat trina seopo, DAIMBERTUS eadem -gratia Senonensium <ir=
negatio (Matth. xxvi). Sic Petrus a Paulo et Barna- chiephcopus, Ivo Carnotensh episcopus, WALOPa*
ba dexfram accepit soeietatis ut apostolatum sibi rhiensis episcopus, JQANNES, Aiirelianetlsh episcS*
commissum non usurparent,sedPaulus ingentibus, pus,cum_cmterh coephcoph Senonensh provinci^
Petrusin circumcisioneEvangelium prsedicaret(Ge4 instiiuiam a Palribus reverenliam »»
n). In liunc modum, si vobis libet, satis Jicet, ut' 8 Jure primatus vestri inVitastis nos ad-Coneilhhfl
'quod debetis et corde tenetis, ore promiltatis,ct itfa- apud Ansam celebrandum, in quo traetare dispQsu!=
iiu confirmetis [de sacramenlo per manum], quia stis defideetinvestiturisiaicorum {epist 233)-, ad
non major mihi videtur obligalio manus quam oris, quQd venire minime contemnimus, sed terminos
dicente Aposlolo : Corde credilur ad jusliliam, ore quos posuerunt patres nostri, terminos anliqwiS
aulem confessio fit ad jsalutem (Rom. x). Sed ali- transgredi formidamus.- Nusquam enim reverenda
quando cogunt nos invenire nova -genera raedica- Patruirisanxit auctorilasj uusquam hoc servare cori*
menlorum, uova incremenla morborum.Et si enim, saevit anliquitas, ut primae sedis episcopus episoo*
quodabsit! exigalur hoc quod dictum est cx aliqua pos extra provinciam propriam positos invitaretad'
vana occasione, cum tamen non obsil fidei et bonis concilium, nisi hoc aul apostolica scdes imperaret,
iHoribus, acquiescendum esi vobis causa reforman- aut una de provincialibus Ecclesiis pro causis qtfas
dae pacis ex debita humilitate. Sic Paulus contra intra proVinciam terminare non polerat', primae sfe*-
proposituiii suum Lystris permisit circumcidiTimo- dis audientiaro appellarel. Quodnori de cordenostro
iheum propler scandalum Judaeorum (Act. xvi), prophetamus, sed apostolica auctofitate munifj^
quaravis sciret et prsediearet sacramentum circuiis- (j, irreffagabillblls sententiis approbamus. Unjle SCribll
cisionis Chrislianae religioni non esse necessarium. papa Nicolaus in hsec verba Radulfo Aquitanianim
Excmplo crgo' suo nos docuit, quod ibi dispensa- primali \al. Rodulfo Biturkensi avchiCpiscopoj ul-
tio admiltenda est, ubi rigor periculosus est. Pos- tra jusprimatisaliqua sibi usurpanti (cap. Conque-
sem plura seribere in Iiunc modum, sed quia pru- stus est, caus. 9, q. 3) : « ConquestUs est aposlola-
dentibus loquor, hsee pauca sufficiant. Yale. tui nostro frater noster- Sigebodus archiepisCQpus
EPISTOLA CCXXXV. Narbonnensis, quod clericos suos co invito ad judi-
RADULFOS Dei gralia Turonum\__> ms. Turonorutn; ila cium venire compellas, et de rebus ad Ecelesi&m
. ms. c] archiephcopo, Ivo, humilh Carnolensh - suam pertiuentibus eoinconsulto quasi jure patriar*
. Ecclesim minister, salulem et Servilium. - ,. clialus tui disponas, cum ho.c nec antiquilas crii Pa-
. Audivi-Cl gavisus sura quod vicini episeopi Ceno- tres sanxere reverentiam habeat, et auctoritas san-
manensis etjAndegavensisjiacein reformare studeant ctorilm et carionum penitus interdicat, nisi forte
inter melropolitanam sedem veslram ei fratrcs Ma- pro carisis, quse ajmd se terroinarl non'possrint,ad
joris Monaslerii, 100 el ad hoe urium solum re- le quasi ad~patriarcham suum provocaverint, vel
sfare, quod abbas id quod profitetur ore, non vult si cpiscojms suus decesseril, res Ecclesisesusejudi^
data dextera conlirmare. Scd hsec dissentio,, quan- D ; cio tuo dispensare voluerint. Primates enim vel pa-*
trim fueril illi monasterio sumptuosa, vobis autem triarchas nihil privilegii habere prae caeteris episco-
inboriosa, melius me riovit prudcntia vestra. Unde' pis,nisiquantuin sacri canones coneedunt, et prisca
consulendiim excellenlise vCstrse, uipaci el unani- consuetudo illis antiquitus contulit, diflminius, ita
milali \al. et unifati] studeatis, quatemis ct niona- ut secundum Nicsenas regulas sua.privilegia serven-
slerium debitam [vobis subjcetionem exhibeat,. et tur Ecclesiis. t>Huic sententise concordant Clemens
aeiatis vcstrae gravitas reliquos dies vitse snse in pace ct Anacletus, qui post apostolos ordinaverunt in
ct quiete perficiat. Si enim debitam subjeelionem quibus civitatibus essent primse sedes, In quibus
abbas ore prolessus fuerit, cumfetiam, ms. c] ad metropolilanse (c Vrbes, et c In illis, di'st. 80), sla-
obtincndani salutcm sufficiat professio oris cum fide luenles ita demum judicium episcoporum adprima-
cordis, crcdo quia cum hoc in audientia EcclGsise ies esse referendum , si ad eorum audientiam fue-
testificatus fucril, promissionem suam irritamnon ~~ rif appellalum. His auctoritatibus muniti, nolumus
iatiet, quod in infamiam eum truderct, el damna- Ecclesiis vestris j nostris, ms. c.] inauditam novlta •»
1 lla resiitula et suppleta huiusepistolae subscriptio ope duorum anliqiioruro codicum, -
235 D. IVONIS GARNOtENSIS EPISCOPI 2i9
tem induceve, ve'1jura earum antiquitus inslituta i c 2) : < Hoc sanitas observat Eccleske, ut cunr
permutare. Prseterea quia iu hoc concilio de investi quisque fratrum, id est Chrislianorum, inlus in Ee-
luris laicorum, quas quidam intter hsereses compu- clesise soeietate conslitulorum, in aliquo tali pec-
tant a, tractare disponilis, potius pudenda patris cato fuerit deprehensus , ut analheroate dignus ba-
vestri [al. nostri] nudabilis (Gen. IX),quaepublican- beatur, fiat hoc ubi periculum schismatis nallum
da noii essent in Geth, nec in compitis Ascalonis est, alque id cuin eo dilectione fiat, de qua ipse
(II Reg. t), devidenda exponetis quam post dorsum Apostolus alibi prsecipitdicens:Utinimicumeumnon'
ea velando benediclionem paternam vobis acquira- existimetis, sed corripite ut frafrem (II Thess. m).'
tis (Gen. ix). Quod enim propter vitandam populi 14}1 Ubisalis ostendit quod, cum metus iste non
stragem palerne in se admisit sunimus ponlifex h, subest, sed omnino de frumentorum certa slaMitale
coegit necessitas, non approbavit voluntas. Quod cevta securitas manet; id est quando ita cuj'usque-
inde conslat, quia postquam cvasitpericulum, sicut [al. uniuscujusquej crimen nolum cst et omnibus
ipse quibusdam nostrum scripsit, quod jusseral exsecrabile apparet, ut vel nullos prorsus, vel non
jussit, tjuod prohibuerat prohibuit, quamvis qui- tales'habeat defensoresper quos possit sehisma
busdam nefandis urgente periculo quaedam nefanda contingere, non dormiat severitas diseijilinse. In
scripia permiseril. Sic Petrus liinam negalionem qua tanto est efficaciovemendatio pravitatis quanto
(Matth. xxvi) trina confessione (Joan. xxi) -purga- diligentior conservatio charilatis. Tunc autem hoc
vit, et apostplus mansit. Sic MarcelUnus papa de- siiie labe pacis et unitatis, et sine laesione frumen-
ceptus a profanis,(can. Nunc autem, dist, 2I)coram torumfieri potest, cum congregationis Eeclesise mul-r
fano (un. cod. coram piofano], thurificavit ct la- titudo ab eo crimine quod anatheniatizalur, aliena
men a fratribus minime judicatus post paucos dies est. Nec [neque, ms. 'c.] enim potest esse salubris
martyrio coronari promeruit. SicAaron in eremo a multis correptio, nisi cum ille eorripitur qui non
moram faciente Moyse, in monte propter importabi- habet sociam multitudinem. Cum vero idcm morbus
Iem populi seditionem vitulum fusilem fieji permi- plurimos occupaverit, nihil aliud-bonis restatquam
sitj quem populus insipiens adoravit (Exod. xxxn), dolor et gemitus, utper illud signum quod Ezechieli
curo tamen non esset seductus a populo, ut Deum sancto revelatum est [revelatur, ins. c], iUsesicvadcre
esse crederet, vel divinae cullurae reverentiam ei ex- ab illorum vastatione mereantur (Ezech. ix). Si quis
hiberet. Meruil tamen veniam tantus excessus , et enim fiater in aliquo cseieris dissimili crimine no-
Domino j'ubente per manum Moysi ad summum sa- minatur, et revera si contagio peccaudi mullitudi-
cerdotiuroesl subliniatus (Lev. vm). SicMoysesipse, „ nem invaseril, divinse discipliuse severa misericor-
sicut ad amicum anii-- J
qui cum Domino loquebatur dia necessaria est. Nam consiUa separationis ct
cus (Num. xn), Deum tamen offendit, cum propter inania sunt, et perniciosa, atque sacrilega, quia et
murmur populi dicenlis : Nunquid .poterit nobis eji- impia et superba fiunt, el plus turbant [perlurbant,
cere [al. eicere] aquamdepelra hac? (Num. xx.) Du-- ms. c] infirmos bonos, quara corriganl [«/. corri-
bilare coactus est, et aquam cum .disceptatione a gunt] animosos malos.» Ad hoc] [al. adlisec] non yi-
Domino postulare (ibid.). ,Sic doctor gentium qui detur nobis utile consilium, ad illa -(hsec, ins. c.)
in synagogis publice clamabat : Circumchio nihil concilia c convenire, in quibus non possumus eas
'est, el Chrhtus nibil vobis proderit, si circumcida- personas confra quas agitur, condemnare vcl j'udi-
tnhri (Gal.\'), propter scandalum Judaeorum circum- care, quia nec nostro, nec ullius [vel aUeujus] ho-
cidi permisit Timolheum, ut hac condescensione minum probanlur subjacere judieio (epist. 235).
Judseos luerifaceret (Act. xvi). Haec infirma proba- Unde nos constat esse immuues, si facta eorum oris
liili necessitate vel provida dispensalione passi sunt gladio ferire formidamus, cum ipse-Mediator obe-
summi et sanctiviri.Deo bene utente malis noslris, dire eis praecipiat etiamsi tales sint qualps erant
utper hoe docereleos seipsos agnoscere, quatenus Pharisaei, si ea quae ad cathedram pertineut, recla
discerent, infirma sua sibi ascribere, et bona sibi ) prsecipiant, ea vero niinime faciant (episl, 61 et
collata ad Dei gratiam referre. Nec ad hoc ista scri- 253). Ex quibus omnibus hoe constare videtur,
p.ta sunt ut in exemplum vivendi ducanlur, sed ut qualenus feminalia sacerdolalia pudendis superpo-
ex lapsu majprum discanl limere roinores, ne simi- narous, ne vereeunda [al. veneranda] noslra deri-
les lapsus incurrant, et si forte ceciderint, summa denda insidiatoribus nostris exponamus, et unde
celeritate resurgant. Quod si papa adhuc in Teuto- quaerimus reformare Ecclesise fortiludinem, in ma-
nicumregem (HenricumlV)debitam severitatem non jorcm incurramus debililafem. Haec dicentes non in-
exercet, credimus quia consulte differt secuudum struimus prudentiam vestram, sed excusamus in-
quorumdam doctorum j'udicia [al. doctorum con- nocenliam noslram, quia et principales Eeclesisfe
silium], qui consuluitt quasdam admittenda pericula claves nolumus potestate sua privare, qusecunque
ut possint vitari majora. Unde dicit Augustinus in persona vices Petri habeat, nisi manifeste ab evan-
tertio libro contra Parmenianum Donatistam (lib. m, -geUea veritate discedat &. Haec dieentes non tolli-
a Improprie epist. 253. fl Idem statnit Bonifacius wiarlyr in c. Si papa,
b Paschalis secundus de quo epist. 235. disl. 40, et Ivo non obediendum ei praecipienti cca-
« Loquitur de provincia lib. tca doctrinam evangelicam clicit.epist. 233.
 UI EPISTOLJE. — EPIST. CCXXXYI. - ~n%-
mus quin possint quique melropolilani episcopos, A sententiam, et ab hseresi revertentes,"et calholicam
secundum jus antiquum, convocare provincialem unilatem profitentes, fraierne suscepit. el-in -hono-
synodum, salva reverentia Roriianae Ecclesise eele- ribus suis manere concessit, judicans melius esse
brare (c. Nec iicuit, et c. Multis, dist. 17). Quse si ul fieret aliquod vulnus in coilice matris arboris
ad praesens non potest Satanam sternere sub "pedi- quod chaiilas sanaret, quam Ecclesia de omn.iLus
bus suis, non obviabit tamen salubribus disposi- quos posset sua membra rion colligeret. Postremo,
tionibus vestris, in quibus secundum quod in prse- quod quidam investituram haeresim vocanl (epist..
taxato libro a legilur, quisquis vel quod potest ar- 257), cum hscresis non sit nisi error in fide, sicut.
guendo corrigit, vel quod corrigere non potest, enim fides cordis est ad justitiam, oris autem con-
salvo pacis vinculo excludit, vel quod salvo pacis fessio ad salutem, ita haeresis error esl ad impieta-
vinculo exdudere non potest, sequitate improbat, tem, professio vero cjusdem erroris est ad perni-
finriitate snpportat, hie est pacificus, et ab isto ma- ciem. Et fides et error ex corde procedunt, investi-
ledictoquod Scriptura dieil : Vm his qui dicunt tura vero illa de qua tantus est molus, in soUs est
quod n,equambonum est, et quod bonum est, nequam? manibus dantis e.t accipientis (epist. 60), quse bona,
qui ponunt lucem iencbras, et ienebras lucem : qui el -rnala agere possunt, credere vel errare iu fide
ponunl quod amarum est dulce, el quod dulce~est » non possunt. Ad hsec si investitura liaechseresis es-
umarutn! (Isai. L.) Omnino liber, prorsus securus, sel, ei renuntiar.s sine vuluere ad eam redire non-
penilus alieniis. His catholicorum Patrum tevminis posset. Yidenms autem, in partibus Germaniarum-
conlenti, quaepossumus secundum decreta Palrum et Galliarum, mullas honestas personas purgato
salvo vinculo pacis corrigere volumus; quse autem isto naevo per quamliliet salisfactionem, paslorales
corrigere non possumus, usque ad raessem, si ne- virgas reddidisse, et per manum apostolicam rcfiv-,
cesse sit, Domino docente tolerare decrevimus. His iatas investiluras recepisse. Quod summi pontifices'
verbis excusatos nos credimus, quod a laeeratione minime fecissent, si in tali investitura haeresim ct'
domni papaelinguas nostras reprimimus, el si quid peccatutri in Spiritum sancium lalere cognovissent..
conlra senientiam suam suorumque praedccessorum Cum crgo ea quae~seterna lege sancita non sunt
(Gregorii sepfurii, el Urbani secundi) de remissis (epist. 60) sed honestate et utililate Ecclesise insti-
Germanico [Germanicorum, ms. c] regi investitu- tuta vel prohibila, pro eadem occasione ad tempus
fis fecisse videtur, filiali chaiitate excusamus. Non rcmittuntur pro qua inventa sunt, non est instittiT-
enim praevaricator est legis, qui delinquit in lege torum damnosa praevaricalio, sed laudabilis et salu-*
aliqua fallente subreplione vel impellente necessi- berrima" dispensatio. Quod cum mulli minus stu-
tate, sed qui iegem impugnat studiose, et delictum diosi minime altendant, .ante tempus j'udicant
suum non curat agnoscere. Unde hunc excessum spiritus mobilis et spiritus immobilis {quitiatn cod.
ejus non tantum non accusamus, sed dictante ra- stabilis, ita ms. c, epist. 288) non inlelligentes dif-
tione approbaraus (epist. 255), si, imminente strage ferenliam. Si quis vero laicus ad har.c prorumpit;
populi, paferna charitate cum nonnullo vuhiere suo insaniam, ul in dalione et acceptionc \irgse jjutet».
se tautis periculis vcluit objicere, ul majoribus 102 se-~tribuere posse sacrameiilum vel rem' sa-
morbis (epist. 190) posset sincera charitate subve- cramenti eeclesiastiei °, illum prorsus judieamus.
nire. Nee ipse primus nec solus faclus est dispen- hserelicum, non propter manualem investituram,-
sstor Ddminicorum prascejUortmi, quia Mediator Sed propler praesumptionem diabolicam. Si ve'ro_
Dei et hominum, cujus vita in terris disciplina fuit congrua volumus rebus nomina dare, possumus
inorum, primo prsecepii discipulis ut nbn ferrent dicere quod manualis illa investitura per laicos fa-
saccriluhi neque peram (Maith. x), quia lunc nulla cta, alieni juris est pervasio et sacrilegapraesum-
necessitas urgebat. Imminente vero tempore passio- ptio; qiia pro libertate Ecclesiae et honeslate, salvo
nis suse, sciens eos penuriam panis passuros cum pacis vinculo, si fieri potest, funditus abscindenda
tiansirent de loeo adlocum, temperavit prseceptum, j) [vett. codd. aliscidenda] est. Ubi ergo sine schismate
flaus eis lieciiliam ut ferient perara ctsacculum auferri potest, auferatur; ulii sine schismate au-
{Lnc xxn), non jam imperans cupiditati h, sed in- ferri non potest, cum discreta reclamatione differa-
dulsens neccssitati. Ita cum baereses diversi gene- tur.-Nihil enira tali pervasione demilur sacramentis
ris pullularentper diversas partes mundi, ul catho- ecclesiasticis, quominus sancta sint (epist. 75),
lici tefriti seveiitate sententiae hserelicorum-sedu- quia apud quoscunque sint [ipsa sunt, ms. c.\, sive
cliones caverenl, se\erissime praeceplum est ut apud eos qui-intus, sive apud eos qui foris suntf
revertentes ab haeresi vcl clerici non fierent, vel eadero ipsa sunt. Haec scripsimus dileetioni vestrse,
clerici non manerent. Pro cujus rigore decreti cum parati refelli sine coutumacia, si' melius his quae
Ecciesia maxima damna pateretur, prudens discre- scripsimus nos docuerit prudentia vestra, quod mu-
tio reUgiosorum voluit et docuit mutandam esse riitum sit scriplura canonica. Yalete.
\
a Ex d. Aug. lib. m contra epist. Parmeiiiaui, Non jam obtcmperans cupiditati.
cap. 1, et.relatumin can. Quhquis caus. 5, q.,i. c Ep. 60 dicit reges intendere se nihil spirifua^S
h Sic ohinBscodd. Bar. tamen in orajibri a"ddil. dare in investitura poritilicum, ctc • - -'
 EPISCOPI ~ 2H
44§ D. IYONIS CARNOTENSIS
EPISTQLA CCXXXYH. A raiorem Constantinum, quiiu Nicsc-noeonciio, prae-
JOANNES (al. JOSCEMNOS), primm Lugdunensis sedh sente papa Sylvestro hujusmodi verba legitur ha-
archiepiscopus, DAIMBERTO, Smonensi archiepi- buisse (append. can. 4, caus, 11, q. 1). c Yos,
seopa, satulem^ hiquit, episcopi, a solo Domino j"udieandi estis. s
a Quonjam sapienti pauca suffieiunt, fraternita- Non ait, ego el vos a solo Domirio judicandi sumus.
tem tuam paucis convenire decrevimus, et quia in Cum enim solos exeludit episcopos, se procul du-.
tnulliloquie peccatum non deerit (Prov. x), multilu- bio, et omnes reges ecclesiastico subdit j'udicio.
djnem verbor-um evitantes ad prolixitatem tuam qua Nunquid culpas factum clarissimi doctoris Am-
Theodosium imperatorem ob suam cuK
potuimus brevitate respondere <iuravimus. Qusedam brosii, qui
litaque proposuisti, in qiiibus partim personam no- pam excommunicavil? Nunquid ineusas Gregorium
gtram de prsesumptuosa [ita v. c; al. prsesumpta] seplimum, qui regem Henricum ob sua scelera
elatione notare, partim Lugdunensis Ecclesise di- damnavit? Addidisti le vereri ne forte patris nostri
gnitati derogare, partim vero in totius' Ecclesiae pudenda in colloquio nostro revelarenUir. Timuisti
cofpus inexpiabilem nsevum inducere velle videris. certe ubi non ^erat timor, Malumus eriim abaque
Pr-imum ergo est, ut nosmetipsos expurgantes ad dubio cum pietate verecundorum filiorum benedici,
csetera liberiores et expeditiores accedaiaus. Placuit quam cum inverecundia irrevcrentis filii maledici.
enim discretioni tuae ut nobis~ imponeres quod te Atque utinam ipse pater pudenda (ut dieis) ista pvo
exlra provinciam adcojicilium apud Ansam (epist. voluntate nastta contegi pateretur! Causatus es
256) celebrandum invilaremus, ad agendum de fide praeterea periculosa tempora, causatns es adversa-
et investituris laicorum, et ad judicandum eas per-- rise partis robur ac multitudinem, causafus es no-
sonas h de quibus non est nobis fas j'udicare. Te- strae partis debilitatem ac pau.citatem. Et pi-ofecto
stem itaque Deum, et conscientiam nostram adhi-* quanto periculosiora sunt tempora,'tanto fortius ser-
bemus, nos neque extra provinciam, neque ad judi- vis DeLest adnitendum (epist. 18) ne cum abun-
candum de illis pevsonis fvaternitatem luam-trahere dantft iniquitate refrigescit charitas multorum, re--
voluisse, sed simpliciter dileetioms tuse praesenliam frigescat etiameharitaspaucorum. Nonne recordaris
ad coUoquendum et consulendum de diversis per- quid paucis discipulis Christus dixerit: Confidiie,
{urbatiouibus ijuse in Ecclesia Dei ortse sunt, adscU inquit, quia _ego vici mundum {Joan. xvi). Si ergo
scere studuisse, ut laborem et meritum ac praemium doces diffidendum, victoriam mundi praedicas, ef
laboris ac mefiti tecum et cum aUis religiosis viris Christi victoriam prosternis. Novum et inauditum
participaremus. Si quidem cum prima Lugdunensis Q philosophandi genus, horUri contra fortes timidos,
pravincia sit, nihilominus secunda et tertia Lugdu- contra imporlunos desides, fieri in bello fugaces, in
nensis provincia est. Cum ergo primse setjis Lugdu- paee vero audaces, in peviculo securbs, in securitate
nensis prsesul pro, suis aut- ilioruro necessifatibus pvovidos. Inteslabilis magistev navis, qui in tran-
$ecundse,vel terlise provincise prsesules vocat, non quilla serenilate arlis suse fastigium exercet, in
&d aJienam provinciam trahit, sed rationabili et iempestate vero clavum et csetera arriiamenta r"e-
justo. ordine servato inferiora membra ad capul mittit. Ne verearjs, frater, bonum senien seminavit
revocat, rit ei vel de adversitate condoleant, vel de Christus in agro suo, Noli superseniinare zizania,
prosperitate eongaudeant, Nec prudentiam tuam quae ultro crescunt, et bonum semen" suffocare ni-
fa/.vestram] latere credimus, .quoslibet metropo- luntur (Maph. xm). Multiplicalur numerus. nialo-
litas provincialia concilia intra suos iines convo- rum, abundant filii diffidentiae; sed potens esl Chrh
candi jus habere. Qua auiem habitudine suffraganei stus sues coiifortave et advevsarios prosternere.
a.d suos melropolitas se habent, eadem metropolitae Quid enim ait Aposlolus? Omnia, inquit, possum iij
ad suos primates.se habere noscuntur, ut videlicet eo qui me conforlat Christo (Phijip, iv). Nunquid in
causae quse apud inferiores terminari nequeunt, SoloPaulo eratCIirisUis?Nunquidin eo solo ornnia
apud superiores diffiniantur [deflniantur, ins. c.], Q poterat? Credimu? etconfitemur quia in omnibus et
pisi ad Romanam audientiam appellatum fuerit, singuUs fidelibus omnia potest, Ecce ego, inquit,
salyis tamen singularum Ecclesiarum privilegiis. vobhcum. suin omnibus diebus (Matth. xxvin). Quod
Utinam igiiur, charissime frater, serio dixisses le autem eos arguis, qui inveslituras ecclesiasticarum
jiolle aut non audeve anliquos terminos a Patribus dignitaium per laicas factas inter haereses compu-
posilos tvansgredi, Tevminos vevo Lugdunensis Ec- -tant, non satis etlicaciter facere videris. Quamvis
clesiae ac Senonensis ah, antiquis Patribus positos enim sicut catholiea fides in corde, ita et hseretlcus
universa pene novit Latinitas. Mirari autem non error in corde maneat; tamen, sicut ex calholicis
suflicimus, quare plures personas ab ec.cIesiastico operibus.eatholjcum senti.mus, ita ex haereticis ope-
judicio exclusas esse notaveris, uisi forte etiimnes ribus hsereticujn cognoscimus, A fructibus eorum,
episcopos iu eadeni empnitate comprehendi volue- inquit Dominus, cognosceth eos (Matth. vn); et una-
yis. Quod si reges aul imperatores a pontificali ju- quaeque. arbor ex fructu suo cognoscitur. El ii-
^jeio exjmere tenfaveris, recurre ad magnum impe- cet exteriores investituras perlaicos factas no;j

a H.secrespondet superiori epist. 256x h Papam intelligit, ut epist.- 233cf 236. • >.
 — "
SW5 EPISTOLiE. EPIST. CCXXXIX. 246'
satispropriehaeresisnominecenseamusai sentireia- .A prseceptione proprium possint haliereepiscopum, el
men acdefenderefieri deliere, indubkata haeresis est. Novioiriensis Ecclesise fruslrare piivilegium. Qued
Quod autemuonnullis indultum essedicis, quod 103 ne liat, sicut filii et fideles rogamus et cousulimus,
de laicorum manibus investituras aceeperint, quasi ut statum Ecclesiarum, qui quadringentis fcrmean-"
ad palpandum et extenuanduin hoc ciimen noyeris nisduravit, iuconcussum manere concedatis, ne hac
sciiplum esse, quia quod lex in praesenii indulgel, oceasione h schisma-quod est in Germanico regno
in posterum vetal (epist. 205). Unde constat, quia adversus sedem apastolicam, in Galliarum regno
omnis indulgentia praeteritorum criminum, fuluro- suscitetis. Nec in hoc resistimus, quiri possit^sedes
rum cautelaest et prohibitio. Sed ctforsan formi-; apostoUca" parochiarum ampliludinem [duo v. c
das quod j"ura tui - prsesulatus annullare velimus."- multitudiuem] minofare,-aut^brevitatem dilatare, si{
Nihil ad tuum siye Ecclesise tuse jus perlinens usur- utiliiaspopuli Dei ita"exigat, et liulluhi inde"schisma
"
pafe volumus; solam obedienliam quam metropo- contingat.' Quia ergo rex Francorum (Ludovicus
litanus primati suo debet, a te charitative requiri- Crassus), utpote homo-simplicis naturae, ©rga Ec-
mus. Obsecundare tibi sicut charissimo fratri, et in- elesiam Dei estdevolus, et sedi apostolicae benevo--'
viceni qbsequium tuum reclpere jparati sumus. Me- lus, petimus et consulimus, ut a benevolentia cjus
rainisse poles quia ex quo amicit-am et - familiari- 13 nulla vos subreptio - sublrahat, nulla- pevsuasio di-
lafeni Lugdunensis Ecclesise recuperasti, gratulan- sj'ungat. Novit enim paternilas vestra, quia eum. re-
ter te vidit, et exsultanler recepit, quanta potuif gnum cl sacerdotium intef se coriveniunt, bene "re--
afTectione honoravit. Noli, frater, omni spiritui cre- gitur mundus,;floret et fructificat Ecclesia. Cum'
dere. Sensimus olim proeellam istaro, sed Beo fa- vero iiiter-se discordant, nori tantum parvse res non
vente aliquandiu [at. aliquantulum] resedit, et ipso crescunt, sed-etiam-magnae res miserabiliter dila-
iacieute X[uievit.Extra provinciam te trahere nolui- buntur. Ad hoc [al. Ad hsec,-c«epht. 241; ita ms. c,]
mus, sed nec volumus. Credebamus enim et cre-Ji- quod petimus curocoepiscopisriostrisnonestcontra
ijius convenienlius esse ut secundarum provincia- majestatem sedis apostolicse, non est contra' utilita--
rum praesules ad primani provin.ciam pro causarum tem, utnon dicam dignilatem Tofriacensis Ecclesise,
necessitate invilentur, quam primarum sedium pon- servare terminos anliquos quos Patres eorum" po-~
lifices ad secundas.pro quibuslijiet causis.tvahantur suerunt, et longa anliquitate servaverunt. Prseterea
proxincias. Alioquin quomodo slabit quod in sacris. cum dignitas episcopalis paupertatem his diebus ho-
canonibus cautum est, ut majores causae ad suos neste ferre non valeat,,providendum est ne ista divi-
referanlur primates? Id enim non esset causas ad sioneuterque episeopus fiat pauper : quod testanfur
primates referri, sed primates ad singularum pro- Noviomenses, qui utriusque Ecclesi»- experfi sunt-
vinciarum causamreduci. Postremo si primae spdis "lacultate"s. De csetero si causa Milonis et filiae.comi-
ponlifex ad secundam vel terliam, yel forte quartam lis Slephani ad auresvestraspervenerit, scial vestra
piQvinciam progrediens, provineiam non excedit, paternitas quia Milo priorem uxoreru canonice non
profecto seeundae, vel levtise, vel quartse melropo- dimisit, et iiliam comilis Stephani, sicut judicio
Jitanusad primam vocatur, ad aUenam provinciam episcoporum probatum est, canonice" non accepit.
non trahitur. Nullum enim causarum forum secun-, Yalete,
darum provinciarum praesulibus convenientius est EPISTOLA CCXXXiX..
quam sua prima provincia. Haec luse dilectioni sub LUDOVICO, Dei gratia Francoruin regi, Ivo eadem
brevitate rescripsimus, adversus quse si quid parare gratia humilis Garnotensis Ecclesim minhier, in eo
volueris sive cominus.sive eminus, audire et respon- ' vivere et
regnare cui servire regnare est._
clere parati sumus. Vale. Quod fama vulgante audiyimus, hoc ex littevis
EPISTOLA CCXXXVIII. yestrae excellentise certius didicimus,' videlicet quod
Domno el Patri suo PASCHALI, summo pontifici, iyof neplem Flandrensis" comitissae, puellam setate
humilis EcclesimCarnotensh tninhter, filialh obc- ,r» nubilem, genere nobilem, honestis moribus ut
dieniim famulalum. dicitur laudabilem, in" uxorem ducere dispona-
Novit paternitas vestra, quia regnuro Francorum tis, Quod nos et Deo placitum" esse credimus'
prae coeteris regni sedi apostolicse semper fuit ob- el homlnibus vestr?e famsehonestatem, et regni ve-
noxium: et idcirco quantura ad ipsas regias pei SQ- stri soliditalem sincere diiigenlibus gratum esse eo-
naa perlinuit, nulla fuit divisio inter regnum. et sar gnoscimus. Cum enlm bene viventium tres profes-
cerdotium[«n. v. c et summum saeerdolum, i[a ms. siones Domino doeente didicerimus, 'conj'ugatorum
c.] Quod ergo hactenus cum pace et utilitate Eccle- videlicet, continentium et rectorum ecclcsiastico-
siae observatum est, humiliter petimus ut de caetero riiro, quicunque in aliqua harum professiorium re-.
obsewetuv, et regni Francorum pax et summi sacer- pertus non fuerit, ante tribunal seterni Judiois pvo-
dolii nulla subreptione dissolvatur. Quod idcirco scriptus seferna hscredilate carebit. Cijm enim Do-
pfsellbamus, quia audivimus clericbs Tornaceuses ad minus de distinctione eleclorum ef repioborum
aposfolicam sedem venisse,.petifuros ut apostolica foquefelur, ait:" si fuerint in medio eorum Noe, Da-
a Sckismatica. dicitur epist. 235, el inter hm- . ep. 256. • ... - ' -
^
reses cempniaia si sacramenium prmbere putatur, b Ortum pfopter investifufaSj-de quo cpisl. 2515,^
 M1 D. IYONIS CARNOTENSISEPISCOPI m
jiiel, el Job,ipsi quidem sulvierunt, filii autetn eorum J{ cundum Apostolum, infirmus in conscientia noslra
non libembunt animas suas (Ezech. xv), in Job fide- frater (I Gor. vui). Quod eveuire aliquando solet,
"liuro conj'ugatorum gradum intelligens, in Daniel cum vicini curiosi corrosores vitse nosUae,desidiosi
vitam continentium, in Noe professionem praelato- autem correctores [o/. correplores] vitse suae, sim-
rum. His ergo documenlis instructi, quotidianis pre- plicia facta nostra inspiciunt, quse in ulramque
cibus pro honeslate vestra et salute, Dei clemenliam parlem verti possunt, adhibitis conjecluris, quibus
imploramus, ut in manu vestra Francorum regnuin aliquando credioportet, aliquandonon oportet. Unde
dlrigat, et in electorum numero vos ascribat. Prae- infirmitati fraternae consulentes ea facere non de-
terea, quod monuimus instanter monemus, ut pro- bemus in oculis infirmorum, quibus tanquam argu-
positum vestrum, quatenus{a/. quanlum; itams. mento utantur ad velandam suamperversitatcm, vel
cod.] in vobis est, ad exitum perducere studeatis, ad infuscandam mentis nostrse serenam simplicita-
ne antiquus hostis aliqua fraudulenta subreplione tem. Quod quia periculosum est, vitanda est a no-
etiam pcr amicos vos impediat, et a bono proposito, bis omnis occasio maledicli, ut is qui ex adversd
et iu ab electorum numero vos excludat. Ad haec, si stat, oecasionem quaerens non inveniat, sed bono
Spiritus Dej in vabis est, sicut ulilitati vestrse, ita exemplo informatus correctus ad se redeat. Haec
Btabilitati regni, et paci Ecclesiarum providere de- ' tibi, dileelissime, ex amore fraterno direxi, non
betis «. Quse omnia, si siue successore de hac vila docens, sed commonefaciens prudentiam tuam, ut
migraveritis, in multas scissuras dividentur, et fiet sicut es custosvitse tuse, ita sis faroae tuae. Habes
quod Dominus dicil; Dmne regnum in seipsum divi- enim fratres infirmos quos scandalizas frequenti et
stim 104 desolabilur, el domus super domum cadet familiari collocutione cujusdam devotse mulieris,
(Matih. xn). Quse ruina quanta sit futura, quamque quse incompetentibus horis et locis, aspectibus
riiiserabilis, nec lingua potest dicere, nee hamanus eorum frequenter occurrit (epist. 208), cum quibus
animus sufficit cogitare. Ul ergo haec omnia viten- vult curiose et oliose verba miseet. Quse res tibi et
tur incommoda, ad ineundum vitae conj'ugalis ordi- iilis apud aemulosoecasio est detrahendi, et libi In-~
nem nolite moras innectere, ne de eo quod saepe
terrupfio Sabbati tui. Praeterea si tu tibi in teipso
proposuistis et saepedistulistis, cadat in vos hosti- coiistruxisti castra pudicitiae, nou debet ista tua se-
lis illa irfisio [al. derisio]. Hic homo cmpit mdificare, curitas his
qui extra ista castra sunt causa esse
et non poluit consummare (Luc xiv). Fes.tinate ergo ruinae. Quod enim sancta animalia ante et retro ocu-
utde lumbis vestris exeat qui vanam speaa tot los habere describuntur
(Ezech. i; Apoc iv), sicul
ambitiosorum hominum destruat, et ad unius spem
Q nosti, hoc inteUigitur, quia sanctorum vila debet
mobilitatemfeducat. QuaeresetiUicitos motus car- essie circumspecla, quatenus sic quisque se diligat
nis compescet, et detractores vestros atque irrisores ut amorem ejus qui supra se est, non postponat;
in conspectu vestro sUere faciet. Valeat celsitudo sic eum
qui supra [ se, ms. c] est diligat, ut eum
vestra, et non desistat.a bono proposito.
qui juxta se est uoii contemnat. Haecest vera et or-
EPISTOLA CCXL. dinata charitas, sine qua quantalibet corporalis
Ivo, Dei graiia Carnotensis Ecclesim minhter, GAU- exercitatio non est vera sed sub velaraine
FRIDO,anachoritm, frui menth religio,
tranquillitate.
Cum omnls castae religionis professor visceribus religionis vana superstitio-(epist. 192), quara a no-
charitatis abuhdare debeat, ut tam saluti proximo- bis avertat'oranijiotens misericofdia et misericors
rum quam suae providere studeat, necesse estut hsee omnipotentia. Yale.
duo principaliter appetat, puram conscientiam et EPJSTOLA CCXLI.
Jjonam famam, conscientiam propter se, famam HuMBALDo[al. GusiBALDo;itams.c.],Deigrutia Anlis-
siodorensi episcopo, Ivo, eadem gratia humilis Ec-
propter proximum. Qui enim negligit famam suam
crudelis est; occidit enim proximum quanlum in se clesim Carnotensis minhler, salutem el dileclio-
est (AUGUST., serm. 52, et can. Nolo c 12, q. 2). nem.
" Sententiarum multitudine, quas milti vobis po-
Qui ergo vult famam suam conservare [enim negli-
git famam suam conservare, ms. c] non tantum de- stulastis, possemus auditorum aures officiose one-
fcet quae bona sunt facere, sed eliam quae probabili- rare, si ad manum tales haberemus, quae negotio
ter fingi possunt mala evitare. Hsec Paulus in se vestro forent necessariae. Quas aa manum idcirco
considerans confideuter dicebat: Pro minimo cst ui non habemus, quia calumniatorum vestrorum pro -
a vobh judicer, aul ab humano die, sed neque me positiones, el quibus eas confirmentrationes prorsus
ipsum judico, nihil enim mihi conscius sum (I Cor. ignoramus. Intendere autem [«/. vero] arcum et mit-
iv). Nos itaque quamvis sanctitati Pauli longe impa- tere sagitlas quae hostem [al. hostes] non feriant,
res simus, tamen quantum Dei gratia donanle pos- risus est intuentium, non defensio diniicantiuiu,
sumus, cum bona conscientia famam nostram Praetereanon est vobis pugna necessaria, quia causa
conservare sludeamus, ne cseco et inlirmo fratri of- vestra jam est apostolica falce praecisa. Quam si
fendiculum aut scandalum ponamus, et pereat se- coram clericis et laicis inconsulto summo pontifice

* In hanc sententiam contimtator Aimoini Hist. Franc. lib. v, cap. 52.

m EPISTOL^S: — EPIST. CCXLIII. S5°
retractaveritis, maj'estatem apostolicam offendelis, A quippe foedera inter ingenuos sunt legitima et inter
et a causa vestra quse nunc in tuto est, jure cade- sequales. t Cum ergo separamus eos qui non sunt
tis. Si autem comes per hominium suum vos cogit hac lege conj'uncti, non dicimus esse conj'ugium.
adretractandam causam ecclesiasticam, contra fide- quod mmcontiii^tjQhiisfi etEcclesise .sa.crameiiium.
Utatem quam vobis debet facit, qui in periculum or- Quod minime continere videlur illa copula viri et
dinis vestri 'vos impingit. Quod aulem unte "judicem mulieris, ;in qua non servatur praeieptum dileelio-
saeeularem, causam ecclesiasticam tractarenon de- nis. Non enim verum est inter eas personas veram
beatis (can. sub tit. Vtruniclericus anle civil. judic lesse dilectionem, quarum altera alteram suo con-~
caus. 11, q. 1) excauonibus ctdecretis pleniter in- tubernio redigit in servitutem. Cum ergo principale
venietis. Habetur enim in decrelis (Fablani papae c praeceplum sit evangelicum, ut diligamus imicem,
5, caus. 5, q. 6): < Pulsatus ante suum judicem cau- et ne facias aiteri quodtibi non visfieri (Matlh. xvu),
sain-dieat: ante non suum judicem, si voluerit, constat a Deo non esse conjunclos, quos potius con-
taceat, t Hoc et Julius papa in haec verba con- traprseceptum evangelicumvidemus essecorporaliter
firmat: c Nullus episcopus (c. 1, caus. 5, q. i) nisi sociatos, nec esse verum conjugium quod contra
in Iegitima synodo, et suo tempore, aposlolica Dei le,gem constat esse praesumptum. Quod etiam
auctoritate convocafa, super quibusdam crimina- " legibus sseculi cautum habemus, quas calholici re-
tionibuspulsatus audiatur, vel judicetur, vel damne- ges composuerunt, et ex auctoritate Romanae Ec-
tur. "Sialiter praesuraptum a quibusdam fuerit, in clesiae catholicis populis servandas tradiderunt.
vanum deducetur \at. dedUcalur, ita nis. c.] quod Unde Justinianus in codice Novellarum (nov. 12,
egerint, nec intraecclesiaslica ullo modo reputabitur De nupliis, c 2; § Si vero, et c 2, extra. De conjug.
\al. reputetur]. i Ad hoe canonibus manifesle, pro- serv.): i Si quis per errorem anciUam muliereai
bibetur (epist. 200), ut causaequse legibus non conti- duxerit uxorem, liberam esse eam putans, vel
nenlur, a judicibus ecclesiasticis non audiantur. e contrario, si libera mulier servoper errorem juncfa
Legibus autem non continetur, imo prohibetur, ut sit, poslea quam veritas reperta fuerit, dicendum
episcopusajudicesaeculari adeausam ecclesiasticam est omnino nuptias non conslitisse. Inter liberum
vocetur, vel cincti \al. vel laici] judicis sententise enim et ancillam, seVvumet liberam mulierem nu -
subjiciatur, ut in duarurii civitalum ecelesiis cleri- ptise contrahi nori possunt. s In taJi ergo crintraclu
cus conscribaiur, in Calcedonensi concilio prohilie? '--.quodi lex damnat, non homo, sed justitia separat.
•"
tur(c. 10, etGiat. sub'caus. 21, q. 1), quantb_iii'a- Qutswj-iiodco.ntra leges prsesumitur (c Vides, dist."
gis si episcopus alierius civitalis in Ecclesia alterius „ lOy^t^episj.^eq".^- perleges dissolvi meretur. Si
provinciae prseficialur? Quamvis ergo ad jSxsiiti- ^ttis»autem liJJBfSnoittsm in matrimonlum duxerit,
guendam praesentem controversiam hsec pauca'rsuf~ nbn^iabffijriiceriffjHivliniiitereeain, siprius scien-
ficere videanlur, lamen si calumniatores'''vestrI- 1 le^CondMS^^ mati imonium
perfinaciter instare voluerint, ajipellate^iKlijaura /j^hntraxeruiiff-quia^coiyulMjn '{ffihsensus facit, non
inetfopolilani vestri et coepiscoporumAyesfforiSiy1".*coifus. Ubi erfofjfofflia! -fidS conjifgid^onfracta sunt,
ut secundum ordinem rerum gestarufii^^uririuim- -^ibi valet quod DMsr'-^%jnn_rii^ift^0^iqn separet
salva reverenlia apostoliea fieri poterji,''Caus;i vestjra .' (Gen.u);- et: Nonlicet mrp -5|»w_tjgi^i^ffen, nisi
ibi accipiat finale judicium. Yale. .'"• "•'- ' -'- -' , caush fornicalionh (Jlfaftw.^it^M^^^gif^ana
105 EPISTOLA CCX|iTi; ^;; =_ J deceptio fcedus nuiitiarum vTfraveVit|%^js4|^{^-,.
AUDOEXO, Dei gratia Ebroicensi epheopo^^ea&em non facit Deus, sed horoo; earuiii"^u||&'^|^?,^i_i? %
gralia Camolensh Ecclesim Jmh.isfe4yalifiSm et nem facit Deus, non homo. De hisp^^^^^lil-T?-"
servilium. /-=",:<--; > ^ • $A, tipliciter rationibus agere, et aufhenlica¥^^~|i|fs;^
Scripsil mihi dileclio vestra~*bs"'riUGU^f S^uibus- inde proferre, sed credo ista sufficere TanB^iM}^
dam, quod dirimerem coniugialibercrufiiclt ancil- veslrse. De csetero scripsislis quosdarii clericos liqrifc^
larum, ete converso (episMi2i%iUrpL'feaus.29, q. 2; D litteris nostris ad vos venisse, qui aucloritate ea^
Greg. lib. iv, tit. 9), e/ We-vbOis^vderi quod ^it rumdem litterarum peterent se ab acolytho usque ad
contra sententiam evangefioamj^iuauicitur : Non diaconatum promoveri, sed ego hoc omnino i'gno'~
licet viro dimillere uxorein;"irM taffiiz fornicationh ravi, quia cum hoc saltu nullum clericum ordinavi,
(Marc x; Mcdth. fikf. %.<!^uodifilectioni vestfae nec ordinandum alicui transmisi. Vale
respondemus, quiaJiohlfaliaJfrseritentiam scienter EPISTOLA CCXLIII.
nihil agimus, vel agefe ,v|>Ium4S.Si enim divortium lvo, Dci gratia Carnotensis Ecclesim minhler, GUA*
facimus inter liberum et arieiljam, non conjugium LONI,eadem gralia Parhiensi episcopo, saluteiri el
solvimus, sed contuberriiuir male conjunctorum , ditectionem.
dissolvimus et dissociamus. Unde scribit Leo papa Nuper cum essemus apud castrum Militoncnse,
a
(epist. 9, et c 12, caus. &, q. 2) Rustico Narbo- narravit mihi dominus Stephanus cancellarius
nensi \male antea, Rotri-o Narb.] episcopo : « Non quasdam nuptias fuisse celebratas in episcopatij
omuis mulier viro jdneta, uxor est, nuptiarum yestro. cpiitra~ placitum vestrum, "inter quenic ani

* Ad himc scriJ'if, epist. 260

 251- D. IYONIS CARNOTENSIS EPISC0PI 252
puerulum et quauidam puellulam, cum adhuc pene A A decem. millibus secure pugnatur adversus eum qm
iri cunis essenl a. Quae nuptiae cum sinl sine fide, cum viginti millibus adversum nos pugnaturus oe-
sine prole, sine consensu, sine omni bono conju- currit (Luc. xiv). Denarius enim qui est secunda
gali, sollicite quaesivit utrum possint legitime dis- unitas, propler Decalogum integrilatem, el solidita-
solvi. Cui secundum tramitem legum breviter re- lemfigurat virtutum; vigenarius veroquiest duplus
Bpondi, quia quod conlraleges praesumilur (c. Vides. ad denarium, duplicitatem et niollitiem significat
dist. 10), per leges dissolvi meretur. Unde et scribit vitiorum. Plura enim sunt vitia quain virtutes,
- papa Nicolaus h : t Conjugium facit consensus, non quia non tantum vitia virtutibus patenter sunt op-
coilus. Qui consensus si forte solus in nuptiis de- posila, sed etiam suntquaidani vitia virlutum specie
fuerit, caelera omnia cum ipso coitu celebrata fru- palliata. Unde, secundum Apostolum, angelus Sa-
strantur. » Quibus auditis rogavit me ut scriberem lanas transttgurat se in angelum lucis (II Cor. xi),
vobis, quatenus lales nuptias aul lieri non permit- cumcircumiens et quaerensquem devorel (J Petr. v),
teretis, aut facias dissolvi praeciperetis. Non enim molitur quosdam fallere per vitia viitulibus similia,
ignota vobis sunt quae scribimus, et ideo de bac je quos impellere non valuit ad manifesta flagitia vel
tam pro legum observatione quam pro ejus amore, facinora. Yidetur enim aliquando suadere justitiam,
quod ad officium vestrum pertinet, facerevos mo- B * ut [ei, ms. c.] sub specie juslitise introducat [intro-
nemus, quatenus hoc exemplo cseteri doceanlur ne ducere, ms. c.] sasviliam, suadel quibusdam largiii
imaginariis, imo falsis nuptiis de caetero Gopulen- propria, ut nudatos propriis im, ellat ad diripienda
tur. Quae sint personae de quibus agitur, a pra> aliena, cum melius sil non babere quod tribuas,
taxato cancellario vobis nolificabitur. Valele. ^uarn male acquirere quorl des. Suadet quibusdam
EPISTOLA CCXLIY. jejunia, non ut amentcontinentiam, sed ut venentur
PASCHVM summo ponlifici, domno et Patri suo, Ivo, vanam gloriam; suadet quibusdam non reddere de-
liumilis Ecclesicc minister, sic summo Regi militare bitum conjugale uxoribus suis, ut sub velamine
ul bravium ceterncc bealiiudinis merealur acci- castitatis mitlai eos ad slupra illicita, vel uxotts
pere. eorum ad perpetranda adulteria. In bunc modum
Domnus Hubertus Silvanectensis episcopus, "crea- occurrunt multa vitia pro virtutibus quibustanquaai
tio veslra, lacrymabiliter conqueritur se a quibus- laqueis occultjs simplex anima decipitur; cujusTila
'dam clericis suis personis ut dicit infamibus, de licet videatur honesta, non tamen satis est circum-
venditionesacrorumordinum (can. subeaus.2, q. 1),- speeta. Haectibi, cbarissime, ausu cbarilatis scripsi,
apudmetropolitanum suum injuste fuisse accusatum, a ut propositum tuum ita circumspicias, quatenus, si-
et quibusdam coepiscopis suis~iactum sibi fuisie cutvideturlaudabilein oculisbominum,ita in ocelSs
prajjudicium, uride sentien.s se gravatum appellavit Deijvldealur acceplum, et sic impleas vota voluit-
ad apostolicam sedem, apjUdquanictper quam-solent taria, ut non omillaslegitima. Duxisli uxorem, qued
bujusmodi gravamina ..materna pietaterelevari, vet lex naturae initiavit, et lex evangelica atque aposto-
in statum [un^v. c. siateram] rectitudinis justitiae %a subsecuta iirmavit c, Dicit enini - vetus lex :
Iance refojfm,ari.,Un<Sesupplicamus beatitudini ve- _ Prapter hoc relinquet homo palrem et matrem, et
Slrae, ^gfip^Djis -j»i<lita et cognita accusantium et adhcerebit,,uxori suce, et erunt duo in came una
testific'ajitiuni/ti&usa-sic compensetis ex misericordia (Gen.„ is). Et Evangelium : Quod Deus conjunxit,
^•u||(}um-jaS;*tgustitia non periclitelur, et judicialis - Iwmo non separet.{Mulih. xix).ElApostolus : Unus-
^jo^o i^sarjum ^minime perturbetur; nullus enim quisque haleat uxorem luam propler-fornicalionem;
^^^ejc^uie])jit innoccnliae, si liceat quibuscunque etvi^reddai debiium uxori, et uosorsimiliter viro;
;^p,ei'|oj)isJ^a quoerenlibus, contra legum sancliones nisi forte ex t-onsensu,ad tempus, ut vecetis orationi,
iypgjpcufrque innooentis vitam maculare. Gujus enim ne lciitet vos Satanas propter inconiinentiam vestram
g^jjjkvitae, et cujus famae, et quibus de causis accusent (I Cor. Vii). Hi? autem «onsensus ita debet esse vo-
jfeum praedicti adversarii, idem episcopus prossens D 1 lunlarius, uUiu,.a vi sit. extortus, vel aliqua simu-
vestrae paternilati referet, el publicam eo'rtim infa- latione palliatus. Alioquin si absque consensu uxo-
miam veridica asserlione relexet. Yalele. ris servas castimoi.iam, etiam si pro Deo fiat, non
EPISTOLA CCXLV. servas conjugalem cjpuiam, nec sacrificium offers
Ivo, Dei gralia Camotcnsis Ecclesice mmister, Hc- de tuo, sed de\alieno Ron enini, secundum Aposlo-
GOM,mugniftco el spcclabili Trecassinorum comiti, lum, vir habet potestitem sui corporis, sed mulier;
sic militare in via utsegnare possil iti patria. • nec mulier habel poteslalem sui corporis, sed vir
Audivimus et cognovimus_ quod Hierosolymam (ibid.). Quse enim.vovenlur de alieno, non placent
profecturus militiae Christile KJJQ ipsumueyovisti, Allissimo (iit, De cunvers. conjug. et can. Agallwsa,
illam evangelicam arrepturus militiam, qua cum cum -seq. cau. 2", q
2). Oportel ergo, ul in boe
a De sponsalibus puerorum agit ep. 96, et Grat. « Haec ostendunt Hugtinem, solulo malrimonio
jn can. Spoiisalia, et c. Ubi, caus. 30, q. 2. quod contraxerat prius cm» Conslanlia Pbilippi re-
J>Exslat in libro RcSponsorum Nicolai papaeprinn
gis filia, alteram duxisse, cu>. Hiorosolymam profi-
ad consulla Bulgarorum cap. 5, ct cilatur ep. cisceretur. Nam priores nupl^s Ivo improbaver-atf.
ut constat ex collatione ep. 15b.
 '
233 EPISTOL^E. — EPIST. CCXLYIII. <2K£
proposito luo' sic tibi provideas, quatenus ista no- A vata prohibilione legitima. Pauca scripsi dilcctioni
vissimaTOta impleas, ut slaluta naturalia et legilima vestrae, quae mecum novit prudentia vestra, et ser-
non frangas. Yale, vare consuevit vestra diligentia. De .caetero com-
EPISTOLA CCXLVI. mendo paternilati [«/. fraternitati] vestrae fratres
LISIARDO,Dei gratia Suessionensium episcopo, Ivo, nostros clericos beati Quinlini i, qui apud vos mo-
eadem gratia. Carnotensis Ecclesice mjnister, salu- rantur, ut palrocinium vestrum eis impendatis, et
tem et ditectionem. a Deo retributionem exspectetis. Yale.
Noverit dileetio vestra, quia conjugium Petri filii EPISTOLAdCXLYII,
Gervasii el filiaeWaleranni Brituliensis [al. Gale- JOANNI, Dei gratiaAurelianensi episcopo, Ivo, eadem
ranni Brilollensis, vel Brutalensis] nunquam lauda- gratia Garnolcnsis Ecclesiceminister, spiritum con-
vi, neque ut fleret consilium dedi vel assensum, imo silii et fortiludinis.
per Drogonem clericum Waleranno [al. Galeranno] Clerici nostriniiper ad nosrevertentes(epist. 218),
consulenti me, dissuasi ne fieret, quia tale conju- qui causaecomitisTheobaldi Aurelianisinterfuerunt,
gjuru stare non posset, "siessel qui concuteret. Ad- retuleruut nobis quod quidam miles domni Radulphi
didi et sententiam legis, quia unus maritus duas so- [al. donni Radulfi] quemdam mililem comitis admo-'
rores non posset habere in conjugium, sicut nec " nomacbiam provocaverit; ethanc provocationem Ec^
una mulier cum duobus fratribus legitimum pos- clesia vestra judicio confirmaverit et diem peragendae
set inire matrimonium a. Sinegundis quippe soror monomachiaeconstituerit.Quodaudientesvaldemirati
bujus juvenculae quam nunc babct praetaxatus. sumus, 107 cum monomachiavix aut nunquam sine
Petrus in conjugium, uxof fuit ejusdem Petri non sangiiinis eifusione transigi valeat; judicium vero
solum legitime desponsata, sed etiam sacerdo- sanguinis servanda Patrum auctoritas clericos agi-
lali benedictione conjuncta. Quod si objicitis tare prohibeat, et Romana,Ecclesia in legem eam"
non fuisse conjugium , ubi constat non subse- non assumat, dicente papa NicolaoIn causa Lotha-
cutum fuisse carnale commercium, ex aucto- rli contra Theobergam reginam : « Monomachiamin
ritate Patrum respondeo, quia conjugium ex legem non assumimus, quam antecessores noslros'
eo insolubile est, ex quo pactum conjugale fir- nsinime accepisse cognoseimus. » Quomodo enim ^
malum est. Unde beato Joseph ab angelo dicitur : Ecclesia judicare debet fundendum sanguinem alie^
Noli timere, accipere Mariam conjugem luam (Matth. num, quaaa primo ortu suo jussa est funderc san-
i). CorijugemJoseph vocabat, quam carnis commi- guinem proprium ? (cap. His a quibus, caus.23, q. 8,
stionenon noverat, nec aliquando cogniturus erat. r, et tit. Ne clerici vel mon. scecul. negot. lib. III De-
u
Unde AmLrosius ad virginitatis Exhortationem libro cretal.) Faciant haeccincti [al. cuncti., ms. c.] Judi-
secundo : t Desponsata viro, conjugis nomen acce- ces, qui ad malorum vindictam gladium materialem
pil, cum enim initiatur conjugium, lunc conjugii no- portant non qui contra nequilias spiriluales gladio
men assumitur ; non enim defloratio virgiriitatis fa- spiritus pugnant, ut _cum unumquodque membrum
cit conjugimh, sed pactio conjuga.is. Denique cum Ecclesiae officium non usurpaverit alienum, laudes
jungitur puella conjugium est; non cum viri admi- mereatur quae sponsae Christi cantantur in Canticis,
Slione cognoscitur. »Item Isidorus Etymologiarum caiiiticorum : Pulchra ut luna, electa ul sol, terribilis
libro nono : « Conjuges verius appellantur a "prima ul caslrorum acies ordinata (Cant. i), Alioquin si
desponsationis fide, quamvis adhuc inter eos igno- alieni ordinis usurpatbres fuerimus, nec nostri offi-
retur eonjugabVconcubilus. » Quod vero vir soro-' ciiqudd postposuimus, necalieni quod usurpavimus,
rem sibi prius desponsalaein corijugium habere non riieritum oblinebimus, sed tanquam capite deorsum
possitj sxut nec frater desponsatam fratris iixorem, posilo, et pedibiis erectis thymelicorum [un. v. c. te-*
cum de paribus idem sit judicium, in concilio Tri- mulenlorum] incessum imitabimur. Praeterea si ex
buriensi continetur capitulo 5 (in can. Quidam, caus. vestro judicio forle periculum ihortis incurreril,per-
27, q. 8; I. v, c. De incest. nupt.) : « Quidam de- ]Dpetes inimicitias 61periculum veslri ordinis ineur-
sponsavit uxorem et dotavit. Cum ea coire non po- rere poterilis. Dico haec ex^dilectione fraternitati
luit, quamfralerejus clanculo corrupit, etgravidam vestrae, qualenus salubri consilio judicium hoc re-
reddidit. Decretum est igilur, ut quamvis nupta esse tracletis, et provida dispensatione, si aliter fieri non
non poluerit legilimo viro, desponsatam tamen fra- potest, majora vitando pericula, minora potius sub-
tri, fraler babere non possit. (J Ut enim esset hone- ^eatis. Yale.
stuii connubiumetthorus immaculatus, diligentis- EPISTOLA CCXLVm.
'
ut
sime praecaveruntpatres nostri, desponsata fratri, Ivo, Dei gratia Carnotensis Ecclesias minister, RA-
alleri fratri non-nuberet, vel confoederatus uni ~so- DULFO de Balgenciaco, salulem el dileclionem.
rori, alteram in uxorem non duceret, quia per hanc "Mandavilmihi serenitas tua" quod nostrum 'velles
licentiam fallente diabolo possent multa inhonesta habere colloquium, vel per litteras in praesenti ne
tt incestuos^ provenire conjugia., quaj cessant ser- cessitate salubre eonsilium ; de praesenti quippe ne-
« ln hanc sententiam Hildeberlus Cenom. episcop, Ivonis epist. 99.
episl. 7 et 17, dtemipliis filii Gualteri de Clincampo; T>Belvacensisscilicet ut episl. 31-et 15i,
ubi ci(at seouentes auctorum locoslConfer etiam.
235' D. IVONIS CARNOTENSISEPISCOPI 2Sff
gotiotuo scripsi Aurelianensi episcopo (epist. 2i7), ji. pie praesumo habere me gratiam, ea prgssumptione"
qiiod illi et tibi utile mihi visum est, a quo poteris aliquando cum aliqua spe peto al) eadem sede apo-
audire quid de hoc confiictu inter te et comitem stolica etiam ea quas videntur esse contra rigoicm"
(Theobaldum) sentiam, et prb tempore consulam. apostolicum, sed non contfa honorem aposlolicum,
Tamen interiin petilioni tuae respondeo, ut quaecun- quia non est indecens sedi aposlolicae cantare Deo
que pactio inter te fuerit et comitem, semper ho- misericordiam et judicium. Cum ergo opporlunum
norem ei deferas, el notam ei infamiaenon opponas. est, securuspulso ad thronum justiliae (epist. -56);
Sic enim dicit Apostolus: Cui Iwnorem, honorem; cum ratio exigit, cum pia praesumptione pulso ad
cui timorem, timorem (Rom. xm). Et alibi: Omnis thronum misericordiae. Judicium sine ulla discepia-'
anima poleslatibus sublimioribus sil subdila (ibid.). lione debet omnis judex, de misericordia vefo deli-
Sic David, quamvis rex futurus, Saul perfido regi berandum est, utrum expediat an non expediai.
honorem detulit, et cum aliquando nactus esset op- Haec non ignoranlibus scribo, sed ad hoc [al. ad
portunitalem occidendi [sic tres vett. coid.; in aliis, haee] ista prsemitto, ut in quamcunque harum par-
aliquando esset ei opportunitas eum oceid.], oram tium se vertat poslulatio mea, aut petenli justitia'
tantummodo chlamidis ejus incidit a, et 'de hoc tan- " nou negetur, aut pie pulsanti misericordiae janua
tillopoenilentia ductus cor suum percussit. Et quam- non claudatur. Quod bene discernere poterit vestra
vis eum persequeretur, semper honoravit vivum, paternitas, cum summam noslrae' petitionis audieri-
ei nlanxit defunctum. A talibus ergo exemplum ac- tis, et per praesentes legatos, adventus sui causam'
cipe, et ea quae sunt pacis et fidelitatis erga domi- cognoveritis novit enim [al. novitautem] vestra pa-"
num imitare. Si quam vero ab eo injuriam expo- teruitas quanto lempore post mortem bonae memo-
stulas, rationibus ulere, verba probrosa et conlu- riae Anselmi archiepiscopi" Cantuaricnsis c Ecclesla"
meliosa dimitte, ne verba superba interminabile pastore ^iduala languerit, quomodo rex Anglorum
odium generent, cum superbia humiliet, humilitas bona episcopalia in usus saeculares usurpaverit,
exaltet. Yale. quanto studio episcopalem electionem ibi fieii non
EPISTOLA CCXLIX. permiseril; nunc vero post increpationes vestras,'
IYO,Dei Gratia Carnotensis Ecclesice minister, GIR- post multas episcoporum dioecesanorum admonitio-
BERTO,Parisiensi archidiacono, salutem. nes praelaxata Ecclesia eonsensu episcoporum, rege
Cum actum et consensum pari pcena (cap. Omnes, tandem connivente,elegitsibiinarcbiepiseopum Ra-
cau- 17, q. 4) condemnet Apostolus (Rom. i) ei per dulfum Rofensem episcopum, virum religiosum et"
innocentes testes crimina comprobanda sint, non phonestum, scientia et moribus clarum. Hic in pro-
mihi videntur testes sufficere ad convincendam moe- pria persona sedem apostolicarii visitare secundum
cham, quam vivenle adultero, timore vel amore pu- majorum institula, deliberavit d. Sed eum partini
blicare vel accusare noluerunt. Quorum etiam qui- corporis debililas impedivit, partim periculuin Ro-
dam lenonicia turpitudinis adulterae ministraverunt maniitineris deterruit. MittititaquepraedictaEccle-
et ita sicut ipsi nunc testantur, consentientes pro- sia vice electi sui religiosas personas, et dictis et'
cul dubio fuerunt, el ideo sicut scitis, de se confes- seriptis obuixe postulantes, ut praediclum electurii
sis non est credendum super crimen alienum (epist. Cantuariensi episcopatui confirmetis, et dignitatem
229). Si tamen in aliis honesti sunt, et ex eorum ei pallii e j|®S concedatis. Ego quoque aflectu"
accusatione fama crebrescit et foedus rumor infir- fraterna? cbaritalis et ausu paternae dilectionis con-
riiorum conscienlias percutit, cogenda est mulier ut sulendo rogo, et rogando consulo, ut etiamsi aliter
ad arbitrium praesidenlium de objeclo crimine pro- fieri non polest, cum aliqua tamen dispensatidne f
batarum personarum testimonio se expurget. Yel, si languenti Ecclesiae subyenialis, et propter Ecclesiae
id facere non poterit, candentis ferri examinatione necessitatem', deinde propler utilitatem et bonesta-
innocentiam suam comprobeth. Si haec causa apud tem personai, petentium supplicalionibus aurem mi-
me ita ventilaretur, ita eam vellem tractari, ila rei D sericorditer inclinetis. Nisi enim medicinalis manus
veritatem investigari, nihil praejudicans sententia? cito subveniat, praedictaEcclesia in veteres ruinas
aliorum, qui forsitan aliter seutiunt, et talia nego- relabetur, et vox dilatoria poteutium sine modo
Jia saepius discutiunt. Vale. ultra modum protelabilur. Cum enim Dominus no -
EPISTOLA CCL. ster, qui institutor erat Sabbati, misericordiae opera
PiVSCHALi, summo ponlifici, Ivo, humilis EcclesiceCar- faceret in Sabbato, et redargueretur a Pharisxis
notensis minisler, devotam ut palri obedientiam, quod solveret Sabbalum, spicas discipulis vellenli-'
debilamut dominoreverenliam. bus, «orum murmuratiorii respondit: Si intellexis-
Quoniam in oculis aposlolicse majestalis allquam setis : Miseriiordiam volo el non sacrifitium(IReg.

? Locus £st Reg. lib. I cap.jxxiv, de quo cap. Do-, LXXVI.; de qup Edinerus Anglus in ejus Tita.
minus. 86'caus, 1, q. 1, et Gregor. in lib. De pasto- <iElecti enim"~episcopisolebaril Ronianiproilcisci,
rali eura. - -. ul etiam indicat ep. 254.
h Quam- "eiiam -probat in casu riecessitafis, ep." '« Ilonor pallii dicitur epist. SO. '
- ' {
252. HujususumsDspc approiiaa, ut ep; 19-i, 214.
- < Obiit anno Dom. 1109, pontifiratus xiu. viiie
 23.7 EPISTOL^E. — EPIST CCLIIt. . «ss
xv) nunquam condemnassetis hmoccnies; (Maillt.-xn) A justilia fieri polest auxilio et consilio sustentetis;
el alibi: An nescitis qtiia Fitius hominis Dominus est babet eiiinj prassens frater sororem quamdam con-
etiam Sabbati ? (Maix. n) per boc doctores infor- jugatam, quam per conjecturas suspeclain liabet
mans, quia tunc possurit legum rigorem propter maritus suus de adulterio, non in adulterio depre-
neeessiiates Ecelesiasticas tempcrare (epist. 214), liensam, non testibus convictam, nec ab aliquo ac-
quando ipsa legum remissio nihil conlinet contra _cusatam. Cum ergo ila res se liabrat, maritus ta-
fidei \erilalem,' vel morum honestatem. His exem- men hujus mulieris borum conjugii deseruit, et de-
plis admoniti securepnlsamus ad januam [tbronum, bitum conjugale subtraxit. Quod audiens pater ge-
epist. 258] misericordiae, credenles non esse indi- . nerum suum convenit, et causam cur hoc faceret,
si apostolicus praaeeplum mittentis sequatur diligenter inquisivit. Qua audita voluit -filiam suam
' gnum
aut exemplum. Poslremo quanlum potest mens bu- . de objecto crimine jurejurando purgare, ct insuper
niana de alieno corde pengare, sanum nobis esse piaacipiti voiunlate ct sine consilio addidit, quod mu-
videlut consilium, ut eum paterne suscipiatis, qua- lier .examinatione candenlis ierrl (epist. 280) parata
lenus vos liberalem filium et fidelem vobis adoptasse esset comprobare quod nunquam fuerit cum praedi-
"
gaudeatis. Valete. cto viro una caro, de quo orta erat tam flagitiosa
EPISTOLA CCLI. B. suspicio. Paulo post .ventilata esl haec causa ante
MANAS,SX, Dei gralia Meldensium episcopo, Ivo, hu- . judices ecclesiasticos , quorum quidam dicebant
milis Carnotensis Ecclesiceminisler, salulem et ser- -quod in hujusmodi causa non esset admittenda talis
vilium. examinatio, in qua nulla judiciario ordine facla
Quaesilum estnuper aparvitate mca ex parte ab- praecessisset aecusatio. Alii vero aliis iia dissenlien-
balissaeJolrensis monasterii, utrum deliquerinl pre- tibus ju.dicaverunl, quod juxta «sset islaexaminatio
sbjleri, qui cuidam segroto ex consuetudine post quam mulier obtulerat .exsuo judicio, non atten-
prandium vomenti viaticum (c. Si quis,.Ae cons.) dentes quja nemo debet tentare Deum suum, .quan-
dare non fuerunt ausi, eodem aegroto consulente ut -diu habet quid faciat (cf. episl. 74). Tunc enim lentat
differrent in crastinum, quatenus hoc sacramentum homo Deum suum, <juando postposito ordine judi-
jejunus acciperet (c. Legimu.s, de cons. dist. 2) et csario per examinationem candentis ferri vel aquse
ei sacramehto debitam reverentiam pro viribus ex- /ervenlis divinum requirit teslimonium.Uiide Sle-
hiberet [al. exerceret] quo audito languentis pieta- phauus papa LitbertoMagontino episcopo :i Ferri
tem laudavi, et presbyterorum diligentem negligen- .candenlis vel .aquae ferventis examinatione confes-
tiam in quo reprehenderem non inveni. Pius fuit sionem extorqueri a quolibet sacrl non •censent ca-
in hoc languenlis timor, pia .fuit medicinae dilatio '" nones; et quod sanctorum Patrum documento san-
[sic v. c.j antea laudalio]. In utroque crgo non fult citum non est, superstitiosa adinventione non esl •
culpabilis negligentia, sed salubris et cauta diligen- .praesumendum ; spontanea enim confessione veHe-
tia, ubi nec medicus suo defuisse videtur offieiq, stium approbatione publicata delicta habito prae ocu-
nee moriens divino caruisse beneficio. Unde Augu- -lis Dei llmore commissa sunt rBgimini 'judicare,
stinus de acceptione Eucharistiae ita scribit (l. De occulta vcro el incognita illius sunt judicio relin-
eccl. dogtn., c. 53, et c. Quolidie, de consec. dist. 2): quenda, qui solus novit eorda filiorum hominum. >
t Faciat unusquisque quod secundum fidem suani Non negamus tamen quin ad divina aliquando recur-
pie credit esse faciendum. Neque enim litigaverunt rendum sit testimonia quando, praecedente ordinaria
inter se, aut quisquam se alleri proposuit Zachaeus accusatione (cf. epist. 249), omnino desunl humana
et ille cenlurio, cum alter eorum gaudens in domo iestimonia; non quod-lex hoc instiluerit divina, sed
sna suscepit Dominum (Luc. xix), alter dixerit: quod exigat incredulita^ humana, sieut de jura-
Domine, non sum dignus ut intres sub leclum meum menlis habemus in Evangelio : Nonjurabis omhino.
{Matth. vin), ambo Salvatorem honorificantcs, Sit autem serino vesler, est, est, non, non, quod am-
quamvis nonuno. modo, ambo peccatis miseri, am- ry plius est, a malo est, non jurantis, sed jurare co-
bo miserieordiam consecuti. i Moneo itaque dile- gentis (Malth. v). Cum ergo ita omne juramentum
ctionem vestram, ut rei yerilalem investigetis, et si prohibeal praeceplum evangelicum, Paulus tamen
ita se veritas habet, nullum inde scandalum in Ec- negotia ecclesiastica ita lermipari permittit in^Ec-
clesia faciatis, ne aut nimiae impulelur simplicitati, clesia, ut propter infirmitatem litiganlium, jura-
aut alicui occultse cupidilati. Valete. nientum finis sit in omni controversia (Hebr. vi}.'
EPISTOLA CCLII. Non scribo talia ignoranti, sed commonefacio, ut
IUDULFO,Dei gratia Remorum archiepisc.opo, Ivo, quod novit prudentia vestra perflciat in hoc litigio,
humilis EcclesiceCarnolensis minister, salutem el et in omni proposito sibi negotio. Valete. !
scrvitium. 109 EPISTOLA "CCLIIL
Ausu charitatis milto paternitali Testrae prsesen- LUDOVICO , Dei gralia serenissimo Francorum regi
senlium latorem canonicum beati Quintini, fconae domino suo ,. Ivo , humitis Carnotensis minister,
spei fratrem, ut pro Dei amore et nostro negotium,, ejus prceceptis obedire , cui servire esl regnare.
propter quoa paternitatem veslram visilavit, dili- Domnus Godefridus.Ambianensis episcopus , vir
geuler atiendatis, paierne dirigatis, quantum.salva r.digiosus el honeslus, nuper Bdjaci hospilatus, ad
 '
259 D. 1V0NIS CARNOTENSISEPISCOPI 260
colloquium nostrum pro humilitate sua venit, im- j^ vocatus est (Luc. IV), et gralias Deoreferimus , et
portabiles rniserias suas et anguslias, quibus a vio- eum ut coliinmam immobilem in domo Dei confir-
laloribus pacis vexatur, lacrymahililer nobis ape- mare prae'oplamus,et apostolicam discreiionem no-
ruit, et consilium quomodo lanla mala mitigare pos- stris desideriis non sine ratione occurrcre flagiia-
. set, a me anxie quaesivit.Quod cum excederet vires mus. Valete.
meas, quia consilium sine fortitudine inulile esse EPISTOLA CCLY.
solel, hoc unum mibi prae caeteris occurrit; quate- Ivo,Del graliaCarnotensis~Ecclesiaimmisier^kVivL-
nus eum monerem, ut regiam majestatem adiret, FO, abbali monasterii Sancli Fusciani, patienlicim
apud quam et consilium inveniri4 et auxilii fOrtiludo beati Job.
valeat sociari. Ex jure crgo fidelitatis el dileclionis Jam a longo tempore audivimus languorem tuuiri,
monemus et rogamus regiam majestalem vestratn , et tam humanilalis intuitu quam pietatis affeclu
quatcnus Iacrymabiles ejus conquestiones inlenta condoluimus, 61si possemus competenter medieinas
aure perpendalis, et cor vcstrum aculeis doloris remedia adhibere, pro compelenlia locorum et tem-
ejus suggerenle pietate compungalis. Decct enim rc- pOrum opportunitale a, si curabilem sciremus mor-.
giam-jnajeslatem vestram, ut pactum pacis quod bum, libenler studeremus aliqua remedia proeurare.
Deo inspirante in regno -veslvo eonfirmari feeist<s, 1" Yerum quia intervalla locorum et innumerabilium
nulla lenocinanle amicitia vel fallente desidia vio- onera negotiorum h nos ad boc vacare non sinuritj
Iare permittalis, ne si uni in lioc maxime principio cum jipsa prsesentia corporalis ad cbronicas passio-
parcere voluerilis, mullos in discrimen adducatis, nes curandas vix sufficiat, tutius nobis videtur me-
_cum e conlrario dical Scriptura : Pestilente ftagel- dicinam non dare quam cam inutiliter vel perni-
lalo sapienssapientior eril (Prov. xix); et : Inlelli- ciose ministrare. Consiiium ergo damus ul corpo-
gens gubernacula possidebil [un. Y. c. tabcmacula rales moleslias patienter supportess quas pro igne
poss.] (Prov. i)t Si ergo poena malorum utilis est purgatorio severa Dei misericordia libi contulil Ud
sapienli, mullo magis impunitas malorum nocitura purgationem vitiorum, custodiamque virtutum. Ne5-
.est insipienti. Facial itaque gladius regalis oflicium que enim credimus libi limendum esse alium ignem
suum ad vindiclam malorum, ut sicut pios colligit purgatoriunij si hunc patienter sustiuueris et in
maiisueludine, sic impios coereeat justa severilate. gratiarum actione permanseris. De caetero si vide-
Sic devotio pauperum pro veslra salute Dominum Tis in regimine monasterii te non posse sufficere,
.[Deum, ms. c-od.]orabit, etquod a Salvalore poslu- non consulo ut tanquam arbor infructuosa occu-
laveril impetrabit. Yalele. - .n pes lerram-, sed des locum alicui de fratribus, quem
EPISTOLA CCLIV. •cdngregatioregulariter elegerit, qui et monasterium
PASCIIALI, summo ponlifici,I\o, humilis EcclesiceCar- regat, et libi In quieto loco, quandiu vixeris," filiali
nelensis minister,cum debita obedientia devotaser- nharitate serviat. Unctionem Vero quam semel acce-
vitia. pisti, non aestimo repetendam °, quia, secundum in-
Pluribus de causis cogit me charilas frequenter stitultim apostolicaesedis, genus est sacramenll. Qui
pulsare aurcs vestrae palcrnitatis, ut mea admonilio antem sacramenla Ghristi et Eeclesite rep"etit,inju-
vel pelitio utilis fiat his qui sedi aposlolicaeminus riam ipsis sacramentis ingerit. Unciio enim infif-
sunt noti, nobis autem bene cogniti. Non ergo gra- morum publicaeposnitentiasest saeramentum, quam
vel serenilalem paternam per litleras tanlum fre- non esse repetandam sicut nec baptismum testatur
quens visitalio quam prjaesentiacorporalis libentius Augustinus-, lestatur Ambrdslus A. Augustinus in
exhiberct, nisi difficultas montium imbecillitatem epislola ad Macedonium: «Caute salubrilerque pro^
meae.seneclutis impedirel. Quaeverba praelibavimus-, Visum est; ut loeus lllius humillimaepoanilentiaese-
ut importimitatem nostram excusemus, et opportu- mel in Ecclesia concedatur, ne medicina vilis mi-
nilatem patemi auditus impetremus. Rogamus enim nus ulilis- esse aegrotls videalur, quae tanlo magis
palernam discretionem vestram pro domnoGaufrido D salubris esl, quanto minus contemptibilis fueril. »
Rolhomagensi archiepiscopo,quitunc landemimpe* Ambrosius in secundo libro De poenitenlia(c. Quum-
travit a principe suo rege Anglorum, ut posset in vis-, dist-. 50, et cod. De pcemt. dist. 3): « Sicut est
propria persona sedem apostolicam visilare, quam unum baplisma, ila et una paenilenlia, quae tamen
lamen non distulit visitare suis temporibus in per- publiee agitur. Nam quotidie nos debel pcenitcre
sona aliena. Non ergo existimamus imputandum peccati; sed hsec, deliclorum leviorum , illa, gra-
contcmptui sedis apostobcae quod necessitas impe- viorum. »
rayit, non torpor dissuasit, non neglectus relinuitj EPISTOLA CCLVI."
pr"6eo enim secure. intereedimus, quia personam IvO)Dei -gralia CurnolensisEcciesiceminister, frairi
utilem et honestam ab adolescentia. .sua et ab aliis RAISALDO, salulem el dilectionem.
diuicimus, et per nos [al. et nos] experti sumus. Novit dileetio tua quia primitiveeEcclesiaeformam
Quia ergo ad altiorem loeum in mensa Domini sui sequi desiderans, ut prudens Nazaraeus (Jud. xvi)
• o hodie definiium concilio Tridentini sess. 14, cap. 3i
Opportunitafe deest in ms. c.
• i»De
quibus saepeconqueritur ul epist. 19. a Yidentur haecdetorta riec pertinere ad unctie-
, * Gap. Njhil. de .pornit. dist. 5, sed repeti posse nem de qua Jac. v.
 %l EPISTOL^:. — EPIST. CCLYII. 2&2
ifl Ecclesia beali Joannis Baplistae professus es san- A larnentabiliterlapsos. -Quod si" Csum carnium cul-
clitalenij ^rdfessus- communiler vivCndi societa- s pas, qui ?.liquando adhibetur [al. admiscelnr] men-
'"
tem, ettanquam aliqua [al. alia] £10 luter-na in "sis communitervitrentium, eonsfderare deljes quia
domo Dei ad incrementnm propositi tui lumen ver- laudabilior abstinentia est sine fceda concupiscentiae
M minus doctis ministrare coepisti. Wuncvero,'nt flamma lautioribus cibisruti etnon replerijquam cum
"
audio, nescio quo spiritu fascinante, derelicla -so- foBda gulae flamma vilibus cibis ingurgitari (S.
ciali vita non sine scandalo infirmoriim ad eremum - ABG., "C. 1, 4, dist. 41). Sic Joannes Baplista
convolare deliberas, ubi tantum offera's sacriiicium 1 deledabilibus cibis utens carnibus focustarum et
"
turturum, postposita oblatione columbarum. Qua melle silvestri laudatus cst a Doriiino a de absti-
• in re-pensare debet prudentia tua quod Christus • neritia '(Matth. m; Marc 1); Esau vero vili cibo
caput -luum, quem sequi debent membra cohaeren- lenticukrvidelicet ingurgitatus, culpatus estde gulae
- tia (quia sicut ipse ambulavit, nos ambulare praece-
concupiscentia (Gen. xxv). Haec dicens nontedoced,
• pit [1 Joan. [n]) dc secrelo suo processit ad publi- sed commonefacio uti boinim luuru ita dUpenses,
cumnostrum, ulcharitatem suam nobis commen- ut eiim perfectioniintendis, neiias scandalum in-
darel, et suo nos informans exemplo |>er vitaevias firmis, quia "satius est aliquando infirma tolerare
ad amissam beatitudinem reduceret. Tu vero post- " quam summa cum schismate faoere [al. quam flrma
hoc communem eui te devo- " cum schism.
posilo eieniplo vitam, f.]. Possenrtibi multain huric modum
visti ?ugere desideras, in qua, nullo vento vanitatis scribere." Sed haec,' ets alia' charitati convenientia
impediente, solidam gloriam" poteris conservai'e, et satis novlt prudentia tua. Vals:
in soliludine cordis [solitudinem menlis, epist. 219] EPISTOLA CCLVII.
ascensiones in corde disponere,,nrultisque-prodesse PHIMPPO, Dei gratia Trecensi episcopo^Ivo, eadem
verbo et exemplo, et in - seeretis ,-locis yitam tuam gratia Carnotensis Echlesice minisler, salutem et
«peetabilem magis quam utllem prsebere^ -quod est servitium.
gloriatn tuam in pulverem deducere (Psal. VII). ' Gratias referimus liberalitati vestrae,"quod me-
Quod si feceris, a voto tuo, a professione tua ex iriOr beneficentise vestrae, dissensionem quae intef
parle ceeidisli; et qui tanquam duobus pedibus, id domnunrGdohem Ecclesiae ~S. Ceorgii priorem, et
est sanctitate et cominuniter vivendi soeietate, quosdam fiatres sibi commissos orta fuerat per
>per geminam charitatis viam" coeperas repedare ad Beati Quinlini Ecclesiam regulariter sedare vo-
palriani, praeciso "uno pede, et praeclusa una cha- lhistis, eteosdem dissentienles ad praeoictam Eccle-
ritalis-via, dum quasi claudus requiris [al. quaeris] n siam transmisistis. Sie enim a paternilate -vestra
religionis augmentum, timeone incurras" lamenla- " [sic v. c.; antea a~pafvitate mea] et Ecelcsia vobls
•MIGdetrimentum. Hsec dieens non condemno vitam commissa inslittllum est,ul Ecclesia Sancli Georgii
-anachoretaruih (epist. 192), sed praefero vitam com- ~avobis ecclesiasticaettemporalia beheficia cumde-
muniter viventium, qui non tantum sua" relique- bita humilitate rccognoscal, ab Ecclesia autem Beati
runt,- sed etiam propriis voluntatibus renuntiave- "Qulntini regularia instituta suscipiat. Factum est
runt, et itasemelipsos secundum eVangelicam ad- ilaque ut imperaslis. Venerunt qtiidam ex dissen-
monitionem-abnegaverunt (Matth. XVI;LMC.ix). tientibus fratribus adversus ' praelatum suum disces
Qui «i etiam ex objectu visibilium aliquibus ten- ptaturi,' et senlenliam debitam pro meritis acce-
-talionibus afficiuntur,-vel non inventa solitudinis pturi. Nos autem scientes quia « coneordia paf va
opportunitate, vel ecclesiaslicorum sludiorum occu- r'escrescunt,"discordia autein|riiaxumae dilabuiitur «
patione, facile ab hujusmodi suggestionibus libe- (SALMIST; Jug. 10), paci el unanimitati studuimus. Et
rantur. Yita vero solitaria ideo" inferior est, quia quia sine"eorum culpa tanla discordia lieri non p5-
-voluntaria et importunis cogilationibus plena, quae tuit, persuasimus illis ul a praelato suo pro coni •
4an-juam muscae minutissimae de. limo surgcntes missis veniam" peterent, el indulgentiam poslula-
volantin oculos cordis et interrumpunt sabbalum D rent. Quo facto, faeta est paS inler domnum OJo^
mentis. Quare punctionibus niisera mens cruentata "nem et praosentes fratres, et condicta h inier prae-
perditdeeorerii illumde quo dicit Psalmista : -Om- seutes et Sbsentes, ita ut qui cum eo remanere Tel-
nis gloria ejus filice Regis ab intus (Psal. XLIV),cum let, remaneret cUm subjectione dcbita. Qui aulesri
currens per phantasias et vanas imaginationes [al. rcmanerenollet, fraternd charilale servata transirct
imagines, ut-ep. 10] suas aliquando ila .superatur, ad Ecclesiam Beali Qiiintini,' vel ad aliquam Eecle-
Tit si opportunitas se offerret, facile in tentationis siam eidem adjacentem cum assensu domni OJoniSj
sirae laqueum laberetur. Nec hoc ex conjecturis et dispensatione doinni Radulfi a^jbatis. Heformata
dicimus-, sed ab his qui experti sunf vera esse itaque pace, noluimus pati ut alius in labores domni
didicimus, quos aliquando In communi con- Odonis intraret,' qui ibi diu cum [al. qui ibi dudum
Tersatione bominum vidimus vixlsse laudabiliter, cum, ita ms.'c.; sed cum deest] multoiabore el su-
sed qtfando ad solitariam vitam se transtulerunt, dore congregavit quae potuit,.et pro scientia' eua
ipsos, eisdem [al. ipsis] confitentibus,novimusfuisse fideliter dispensavit. Si autsm zelus domus Dei in
« A Domino, deest in aliis v. c. inter nos condictum, et episl 289, juxta condieluA.
-b^icduo v." c, alias ei condita.; "ep. 114 Ita est 'tfuod prcecesserat.
 „R* D. IVONIS CAllNOTENSIS EPISCOPI fe64
. nimiam zelotypiam eum excitavit, monuimus eliam .A litteris vestris infra quindecim dies exsequereitar
. ut [at. .eum ut] temperet zelum suum, et, secundum judicium abepiscopoAmbianensi[sici). c; anteaAi-.
Apostolum , fiat infirmis infirmus, et omnibus bianensi] de molendino Beati Quintini factum. Ab-
. omnia nt multos lucrifaciat (I Cor. IX). Remisimus bas ad hoc respondet se nullum judicium de hoc ne 1
itaqueeuni sub tuitionem vestram et Ecclesiaevesme, golio audiisse vel subterfugisse; quod tamen si fa*
ut vobis humiliter et obedienter serviat, et a vobis ctum fuisset non esset legi consenlaneum, cum, lex
in neeessitatibus ecclesiasticis paternum .auxilium delieat esse justa, possibilis, Ioco temporique conve-
^fiducialiter petat. Quod postulo a paternitate vestra, niens (epist. 189), quas omnia defuisse buicnegotio
,postulo a filiis vestris ,JAeinaldo praeposito el archi- manifeste probatratio. Non enim justum esl utin-
diaconis vestris, Petro,Drogone, Joscelino, Simone, commodilatem quam sibi inferl negligentia abbalis,
Odone camerario, ut pauperem Ecclesiam verbo con- aut pervieacia, alter reformet, cum abbas.sludio sub-
solentur, auxilio Jueanlur. Yale. terfugiat munire ripas fiuvii juxta prata, de quibus
EPISTOLA CCLVIII. controversia est, praaterfluentis. Quae si munilas
"PASCHAM, sunimo pontifici, Ivo, humitisEcclesiceCar- fuissent sicut eas vidimus etsajpe perlransivimus,
notensis minister, dileclionem filii et obedientiam de aqua quae redundat in pratis nulla esset contro-
•**versia. Item
subjecti. justum non est, ut quod ab omuibus
Quoniam apud sedem apostolicam viget miseri- molendinis Belvacensis Leva? [atius v. c. leugse]
"eordiaet justilia, a quibuslibet oppressis humiliter committitur, totum in-molendinumBeati Quintini re-
ad cam recurrendum est, ut ibi unusquisque acci- flectalur. Quae si ad statum suum prislinum redige-
piat aut justum pro .rerum verilate judicium, aut rentur, tota haec controversia sopiretur. Abbas enim
,,pium pro apostolica JU moderatione solatium. et quidam monachi Sancti Luciani adversus Eccle-
.Unde flexis genibus co^dis supplicamus excellentiae ^siamBeati Quintini veteres exercent inimicilias, -qui
veslrae, quatenus causam domni Huberti Silvane- quandiu habuit tutorem et defensorem, ab istis - in-
ctensis episcopi, soli audienti» vestrae reservetis quietationibus quievit, et per, quadraginta quinqrie
.(epist. 244.et 103), ubi eum temeraria multitudo annos in quiete possedit. Praelerea omnis obedientia
non terreat, nulla principum violenlia cogat, sed possibilis debet esse, et sicut dictum est, tempori et
solaveritas secundum teslimonium conscientiae suse loco congrua. Haecautem vestra obedienlia praedieto
prolata et probata defendat. Novimus enim quia abbati cum tanto rigore injunct.a,-etiamsi per eum
prseterilis annis cum domnus Richardus Albanensis jusle esset adimplenda, propter rigorera hiemis et
episcopus apostolica legatione fungeretur, quia Trc- Q loca paluslria nullo modo valet ad praesens impleri,
cis ab eodem legato concilium celebratum est, in .quia nullus operarius in locis palustribus el aquosis
quo a malevolis et aemulis personis crimen vendi- hoc tempore praevalet operari. Si ergo per aliquam
tionis sacrorum ordinum eidem episcopo objectum importunitatem vel subreptionem aliquid a vobis
est, sed propter insufficientiam accusantium per- exlortum est, rogamus paternitatem vestram, ut
sonarum consentientibus in hoc episcopis, minime .considerata rerum et temporum- opporlunitate cum
probatum est. Sed prasdictus episcopus tauti cri- discretione temperetis senlentiam , ut et ^Ecclesia
minis infamiam cupiens evitare, ad arbitrium legati Beati Quintini non cogatur molendinum suum ita
vestri, sicut testantur qui affuerunt, 'spontaneus debilitare ut molendi officium perdat, et monaste-
[unus v. c. spontaneis] de ohjeclo crimine-,se pur- rium Sancti Luciani, sub illis judicibus qui nego-
gavit, et innocentiam suam jurejurando compro- tium ordinejudiciario traclant, jus suum non amit-
bavit. Quo facto intelligimus causam istam judicia- tat. Vale.
rio ordine fuisse decisam, et, secundum tenorem EPISTOLA CCLX.
iegum, non esse ulterius iterandam. Sed quia fini- Ivo, Dei gralia Carnolensis Ecclesice minister, STE-
liva episcoporum judicia ad apostolicam sedem sunt PUANO regis canceltario (ep. 243), abundare spiritu
"
referenda,. flnem causifi suae impositurus, et quae consilii et fortiludinis.
dixerit per honestas personas confirmaturus, ad Nuper Aurelianis rediens domnus GalteriusCar-
thronum misericordiae (epist. 250) per nos et per notensis archidiaconus intiinavit mihi fiuetuatior.es
alios sibi benevolos humiliter pulsat, quatenus sic cordis tui, etquomodo anima tua tabescat in malis,
erga eum observelur juslilia} ut non periclitetur quaerens quid potissimum de sibi proposilis eligat,
innocentia; quod sine noslra intercessione sedem autfugiat; simulque addidit, utsecundum auditadi-
apostolicam faeturam speramus. Sed voluntaria lectioni tuae responderem, et consilium quod, Deo
oris noslri (Psal. cxix) approbari ab ea desidera- inspirante, sentirem sanius esse, prudentiae tuaere-
mus. Valete. . scriberem. Quibus auditis nihil utilius tibi consulere
EPISTOLA CCLIX. possum quam ul jactes cogitatum tuum in Domino
RADDLFO, Dei gratia Remorum reverendo archiepi- (Psal. LIV),quia ipse te ab omni fluclualione libera-
scopo, Ivo, eaiem gratia Carnotensis JZcplesicemi- bit, et tranquillitatem cordis in te reformabit. Hoc
nisier, satulem et servilium. tamen unurn consilium praecipue libi do, ut volun-
Praecepit sublimitas vestra Radulfo abbaii Sancli tatem tuam voluntati Dei nunquam pr^eponas, sed
Quintirii Belvaeensis in virtule obedientias, ut -visis Tocanti te ad agriculturam suam humiliter acquie-
 ~
9i35 EPISTOLJE. — EPIST. "CCLXIL 2Gfl
scas, et dicenti libi in Ioeo humili posito : Ascende A enim>dicimus, non ex eonjecturis facimus, quiapraa
>
superius (Luc. xiv), minime eontradic-as. Quid.enim - manibus habemusscriptamgenealogiam, quam scribi
scis, si ille omnipotens medicus hac via honesta te fece.unt nobiles viri de eadem tribu progenili, el pa-
velit eruere de luto fecis,-ct confirmare in pelra suae rati suntante judices ecclesiasticos eamdem genealo-
-dileelionis a[? 'Non enim lerrerete debol, et a bono giam in tuto loco computare, et secundum legum
-proposilo removere, quod domnus papa non abso- inslitula probare. Misi itaque vobis eamdem genea-
iute respondit petitionibus tuis, sive dc relinendis' logiam a trunco suo inchoatam, et usque ad praeta •
bonorihus tuis cum episcopatu Parisiensi, sive de xatas personas computando descriptam, quatenus ea
Bclvacensi Ecclesia, ut aliler non transferatur ad perspecta rei verilatem discutiatis, et prudenti con-
eam domnus Gualo [al. Vualo, ita ms. c. ep. 144], - silio ab illicita copulatione prosdictas personas de-
• nisi eum repetat eadem Ecclesia. Novi enim consue- sistere faciatis. Non enim poterimus a legum tramito
ludinem Romanae Ecclesi», quia non solet neque deviare, si viderimus parochianum nostrum maxime
. vult decretis suis patentcr obviare. Solet autem dis- in pacto conjugali aliquod nefarium perpetrare, di-
pensatorie [al. dispensalionc] multa infirma tolerare centeapostolica sententia:«Inceslis conjunctionibus
poslquam palrata sunt, tam pro locorum necessi- nihil veniaereservamus, nisi cum incestum separa-
tafe, quam pro personarum utilitate et honestate tione sanaverint (epist. 225). i Cum enim reverea-
(can. 'Sentenliam, can. 55, q. 9; epist. 231). Neque mur temporalium regum potenliam, magis nos re-
aliter cogendus esl-summus pontifex contraria sibi vereri oportet aeterni Regis omnipotentiam, ut sic
seribere vel facere, ne cogatur dicere illud apostoli - feddamus quae sunt Caesaris Caesari, et <quae Dei
cum : si quid [quod, ms. c.] destruxi, ilerum cediftco, sant Deo (Malth. xxn). Genealogia autem ut dicitur
prcemricatorem me consliluo (Gal. n). Haec atlen- sie se habel: Gonnors et Seufria sorores fuerunt. Ex
dens fidueialiter ascende superius, quia cum ascen- Gonnors esivit Richardus. Ex Riehardo, Robertus.
deris, tolerantiam, quam nunc absolute non impe- . Ex Roberto, Gulielmus. [al. Yuilelmus] rex. Ex Gu-
- tras, tum pro lua strenuitate, tum pro mullorum te lielmo, Henricus rex. Ex hoc rege ista quae dalur fi-
diligentium mediatione [duo v. c.; al. meditatione; - lio Gervasii. Item ex Seufria cxivit Joscelina. Ex
epist. IBO eo mediante], quanlum Tes temperari po- Joscelina, Rogerius de monte Gummeri"0. Ex Roge-
- terit, salva honeslate.Romanae Ecclesiaequod qusris, rio, Mabilia soror Roberti Bellimensis. Ex Mabilia,
ut credimus, impetrabis. Vale. Mabilia uxor Gervasii.- Et ex ista Mabilia, Hugo fi-
112 EPISTOLA CCLXI. lius Gervasii cui isla datur. .
HHKRICO, Dei gratia excetlenti Anglorum regi, Ivo, liu- c EPISTOLA CCLXII.
milis Ecclesice Camotensis minister, sic ftorere in Ivo, Dei gralia Carnotensis Ecctesiceminister, POKTIO
regno lerreno ut perfruatur ceterno. vcnerabili Cluniacensis monasterii. abbati' salutem
< Quoniam fama vulgante gloriaveslraiongelafeque tt dilectionem in Domino.
- diffusa est, oportet, ut quod de liberalitate vestra fama Quaesivita me tanquam dhinorum secretorum di-
pradieat; reruni veritas in se conlineat. Sic enim ligenti scrutatore diligens dilectio vestra, cur inlev
verum possidebitis regnum, si et vos ipsum -bene verba sacramentorum in consecratione Domir.iei ca-
-regatis, et subditos vestros virga justitise ab iniqui- licis positum sit myslerium fidei, cum Dominus in-
-tale revocetis. Haecest enirii vera gloria regum, se- ter mystica coenaeverba dans discipulis corpus et
-qui formam summi Begis, cui per Psalmistam dici- sanguinem suum hoecverba non posuerit, nec ali-
-liir: Yirga direclionis, virga regni tui; dilexisti ju- quis evangelistarum evangellcis verbis a sc diclaiis
stitiam, et odisti iniquitatem (Psal. XLIV).Haec id- liaucinterserueril. Nunc ergo cur in canone haec ver-
circopraelibavi excellentiae vestrae, quoniam audivi ba posita sint Tideamus; deinde utrum ab evangeli-
TOSquamdam filiamvestram cuidam nostro [ilaex v. stis praetermissa sint, vel alicubi asquipollenter ad-
c.j male, anlea vestro] pardchiano, Hugoni videlicci, missa, manifeste considerare poterimus. Scandali-
filio Gervasii, desponsasse h. Quos quidem parentes " zati sunt enim, et adhuc scandalizantur niulti in-
eorum gradu consanguinitatis esse testantur geni- Mrmi"5, quomodo sub specie elementorum sumatur
tos, ut inter se nuptias contrahere non possint, nisi corpus et sanguis Christi, cum sensus-humani nihil
incestuosas; et iHeoiliicitas. Qiiodrninime decetre- aliud renuntient nisi colorem-et saporem panis et
giam majestatem, culpam videlicel in se admittere vini, propter quorum dubietatem positum esse credo
quam in aliis debet legum severitate punire. Unde in canone mysterium.iidei, tanquain dicatur : Sacra- -
pro reverentia et dilectione vera magnitudinem ve- menta quae vides in altari, aestimanda sunt non spe-
stramXat. vestra] praemonitam et praemunitamesse cie, sed fide. Aliud enim renuntiant oculi exterioris
cupimus, ut honeste, dum fieri potest, tales nuptias hominis, aliud tibi afiirmant menlis ocnli. Sic cum
fierinon permiltatis, ne tale conjugium si contra le- Dominus dixisset discipulis suis aliquanto tempore
ges praesumatur, per leges dissolvi mereatur. Quod antequam celebrasset novissimam coanani cum apo-
. a Cancellarius regis polest simul esse episcopus.
b HUBCpropter pacem violatam exeorriniunicafum cibus Northmannis, cap. 35 et 3(5.
d Ivonis enim tempore vigebat adhuc secla Beren-
postea refert epist. 286. - - -
e Vide Vuilelmum garii.
Gemiticenseni, lib. vm De du-
PATROL. CLXIL -.-.. 9
207 B. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 26S
.stolis : Nisi manducaverilis carnem Filii hominis, et. Acanonico judicio puniendus est, et censura episeo-
bioeritis ejus sanguinem, non habebilis vitam in vobis pali, cum lamen in hu^usmodi interdiclo nullus sil
(Joan. vi), multi ex discipulis abierunt retro dicen- excessus, nihil praepropere faclum , nihil videatur
tes : Dmus est hic sermo (ibid.), putantes quodprae- esse praesumptum. Vos ergo, fratres charissimi,-quia
cipereniur carnes ejus sumere aut elixas in lebeti- scriptum est : Beati qui persecutionem paliuntur
bus, .aut assas in verubus et sanguinem cruentum propter justiliam ( Malth. v), nolite turbari, nolite
sorbere in calicibus. Dominus itaque ne hic error terreri. Deus enim in cujus conspectu intrat gemi-
offenderet omnes, alios qui remanserant his verbis ttis cornpeditorum (Psal. LXXVJII ), Ecclesiam suam
instruxit, qualiter intelligendum esset quod dixil : elsi tribulari permittit, tamen non dimittit. Yidete
Werba quce locntus sum vobis spiritus et vita sunl igitur, dileclissimi, videte ne pro amissione rerum
{ibid.); tanquam si dieeret: Verba quoelocutus sum veslrarum, quod valde timemus, deficiatis. Anior
. vobis, spiritualiter intelligere debetis [intelligenda enim pecuniae parit defectum, defectus opprobrium;
sunt. ms. cod.]. Cibus de quo loquor vobis, non est quod nullateuus evadere potestis, si laicorum pedi-
esca ventris, sed cibus mentis. Si haecverba Domini bus colla supponatis. Et si honor Ecelesiae per vos
vdiligenter attendamus,. mysterium fidei quod in con- periclitalur, si rigor justitiae per vos adnihilatur,
secratione calicis Domini positum est, eamdem sen- B exemplum eriiomnibus vobis quidem dedecorosum,
tentiairi continere videbimus, nec aliunde canoni in- aliquibus vero periculosum. Absit autem ut Ecclesia
serta, nisi ex verbis Dominicis assumpta, cognosce- Belvacensis quae floruit inter alias, tanii dedecoris
mus. De prima quaestione vestra respondi quod sen- nota decoloretur! Absit ut libertas Ecclesiae per vos
tio, sine melioris sententiaepraejudicio. De cselero, in servitutem redigatur! Nos quidem indubilanter,
Melehisedech commemoratum inter sacra mysteria fratres charissimi, nos quidem pro facultate nostra
non alium inielligo quam ipsum regem Salem, cujus et pro voluntale vestra in cmnibus et per omnia.
sacerdotium commendat Apostolus {Hebr. vn), quia Tobiscum sumus, et nos et nostra vobis offerimus,
antequam institutum fuisset Leviticum sacerdolium, etrebus consequimini [consequemini] si vultis quod
in oblatione panis et vini praemonstravit nobis ilovi vocepromitlimus. Valete. Angelus pacis vobiscum.
sacerdotii formam, sicut in Abel sacrificio praefigu- EPISTOLA CCLXIV.
ratam videmus innocentiam, et in oblationeAbrahse LUDOVICO, Dei gralia serenissimo et dulcissimo regi
commendatam videmus obedientiam, quorum om- Francorum domino suo, Ivo, Immilis Ecctesice
nium commemoratio ad hoc valere probalur, ut sic- Carnotensis tninisler, in eo regnare cujus regnum
ut praetaxati Patres Deo placuerunt per fidem futu- r est sine fine.
roruin, ita nos placere studeamus per fidem exlribi- Quoniam regiam sublimitatem [al. potestalem] li-
torum,"et ita probetur una esse fides legis etEvan- bram convenit tenere pietatis et justiliae, sic oportet
gelii, umbrae et veritatis, licel aliis et aliis praesigna- condiri justitiam .ex pietate, ut nec indiscrela
la sint figuris, cum essent futura; manifestis eom- pietas in subditis nutriat insoltntiam, nec nimius
probata documentis, cum essent praeterita. Possent justitiaerigor [u?i. v. e.necnimiserectusjustitiaerigor]
haec latioribus verbis explicari, sed hsee pauca suffi- opprimatinnocentiam. Sicenim constat antiquorum
cere videntur sapienti. Collectiones canonum a quos regum floruisse et viguisse potenliam, ut aliquando
a me postulatis, et opuscula mea quae his addi vo- -peccata humilium subditorum dissimularent, ali-
luistis, in monumentum dileclionis per domnum Er- quando tanquam filiorum ferula corrigerent : GOII-
naldum modo monachum vestrum olim clericum tumaces vero ereclos districta animadversione punl-
nostrum, transmisi vobis. Vale. rent [«/. ferirent], quatenus poena redderet subje-
113 EPISTOLA CCLXHI. ctos,'quos impunitas et patientia faciebat erectos.
Ivo, humilis Carnotensis Ecclesice minisler, Betva- Quibus praelibatis supplico exeellentiae vestrae flexis
censis Ecclesice fratribus, stare in adversis et resi- , genibus cordis, ut in hoc appareat me obtinere gra-
stere perversis. D tiam in oculis regiae majestatis, quatenus pro Dei
• Recitata in medium vestrae calamitatis epistola <>, amore el noslro ita et clerum et populum Belva-
' nobis ex materia litterarum materies orta est
lacry- - censem (epist. 263) pro temeritate interfecti homi-
maium. Siceis enim oculis legere non potuimus . nis traclare studeatis, ut et innocentia non gravelur,
exsilium vestrum, infestationes Burgensium, domo- ct temerilas incauta per subreptionem diabolicam
rum spoliationem, terrarum invasionem; in quibus concitala non superbientium ultione feriatur, sed
omuibus fuit impetus non ratio, et praevaluit semula poenitentium virga corrigatur.Non enim decet, sicut
- clericorum laicalis praesumptio. Cessare quidem a dictum est, regiam moderationem asquo modo tra-
divinis c jusle vel injuste, quid ad regem pertineat ctare subjectos [el ereelos, ms. c.], ne sub specie
- non videmus. Excessus enim clericorum si conti- correptionis subrepat ftiror crudelitatis, ct immode-
gerit, non est vindicandus potestale soeculari, sed ratus terror-dispergat in omnem ventum populum
a Intelligit decretum, cujus prologus habetur in- menti cum sequente epist. 26; eonferatur cum epi.sl.
ter has epislolas sub numero 288. 157, qusead Belvacepses scripta est.
b Nune primum editur; habetur etiam in fine an- c Ecclesia enim Belvacensis suspensa erat a a>
liqui cod. S. Yiet. Esl autem ejusdem plane argu- vino servitio, epist. 264.
 269 EPISTOLJE. — EPIST. CCLXYL «70
haclenus dilectum, a quo potest regia majestas [al. \ 114 de jure praepositorum nihil volo minui, ubi
regia potestas ] praa cas'eris urbibus Galliarum ho- eis justitia et quieta -possessio legitime poterit sufc-
nestum habere servitirim. Quod si in hoc non ac- fragari. Valeat et vivat per Ionga lempora yirtUs $t
quiescit consilio meo et precibus meis vestra subli- gloria vestra.
mitas,-hoc "saltein a majestate vestra impetrare sata- EPISTOLA CCLXVL
git humilitas mea, ut consilium vestrum communi- CONONI,Dei gratia Prceneslino episcopo et sanctce
cetis ecclesiasticis ethonestis persoriis, quas-absque sedis apostolicce iegato, Ivo, humiiis Ecclesiee
malevolentia et amore nltionis velint et valeant Carnolensis minister, obedientiam el salutem.
sarium dare vobis consilium, non ad dispergendum Sicut visito prsesentiani vestram per legalum et
el conterendum populum, quod crudelitati ascriba- ljtteras, sic visitarem propria persona, nisi adhuc
lur, et post tempus factum vestrum pcenitentia co- detineret me ex longa infirmitate contracta debilitas.
mitetur. Si qua vero adversus deeanum vel clerum In primisitaque suggero simpliciter incedenti vestrae
voLis est controversia, moneo et consulo, ut unam- sollicitudini, ut non .credaiis omni spirilui. Suasit
quamque personam juxta ordinem suuntexaminari enim Hugo filius Gervasii (epist. 261) propter vio-
• facialis, et sub judicibus ccclesiastlcis causam cujus- latam pacem .se esse injuste excommunicatum, et
que ternrinetis. Ita enim regia majestas in nullo mi- • terrae palris sui injuste divinum officium esse inter-
nuetur, el cuique personae suum jus conservabitur. dictum (epist. 264), quia dicit ea die qua vocatus
De divino autem servitio, a qua maler (epist. 266) erat ad justiliam, se a domino rege suo fuisse, de-
Belyacensis Ecclesia suspensa est, consilium sanum tentum. Quaa excusatio adversus pacem violatam
•mihi minime'videtur, quia iste rigor alibi minime apud nos nullius momenti esl, quia rex el princeps
servandus est,nisi ubi culpa sacrilegii, vel violatae hanc licentiam dederunt militibus suis, ut absolu-
pacisaliter vindicaii non potest (cpist. 50). Yalele. , tam fidelitatem jurarent paci et justitiis pacis infra
EPISTOLA CCLXY. septem dies, quibus moniti essent se venturos ad
LUDOVICO, Dei gralia dulcissinio et serenissimo Fran- justitiam, nisi eos detineret aut proprii corporis in-
corum regi, temporali domino suo, Ivo, eadem valetudo, aut propriae personae violenta delentio, nec
gratia Carnotensis Ecclesim minisler, in eo vivere rege excepto nec domino. Unde si praetaxalum H"i-
el regnare per quein reges regnanl. gonem sine satisfactione absolverem, haberent me
Suggestum -est excellentiae vestrae quod clerici .parochiani mei sicut ethnicum et publicanum, etjlte
Oarnotensis Ecclesiaa jus praepositoium suorum mi- cujus bona diripuit, usque ad novissimum quadian-
nuant, et quod longo usu possederunt eis auferant. , tem totum quod amisit .a me repeteret, et de me et
. Unde suadeo sereriitati vestrae, ne credatis omni * de meis quam gravius posset talionem exigeret. De
spiritui, maxime sua quaerenti, et non quae sunt Jesu caetero supplico sanctae sollicitudini vestrae, ut ad
Christi. Non enim minuitur aliquid de jure praepo- termiuandam causam quam tertio Kalendas Srplem-
tiitorum vel aufertur,"sed apostolica auctoritate in- bris inter me et abbatem Majoris Monasterii statui-
terdicuntur eis illicitas angariae (epist. 271), et pau- stis (epist. 267 et 268), latus vestrum munialis pru-
perum vexationes, quas non tantum clericis, sed nec dentibusetreligiosis personis, quae necfalli quaerant
iaicis-licet exercere vel exigere. Quod euni ex rela- nec fallere, nec pretio vinci uec precibus. In boc
tione clericorum more ecclesiastico perventum sit enim monachi confidunt, quod multis multa et
ad aures apostolicas, ne illicifa? angaiiae amplius in magna promiltunt. Ul autem hujus rei uoveritis ve-
pauperes ecclesiaslicos tiant, papa (Pasehalis) sub ritatem, brcviter vobis aperiam, latius vobis dictu-
anathematis vinculo prohibuit (epist. 271), et quod rus vel scripturus, si Deus dederit opportunilatem.
prohibuit scripto firmavit. Nonpolest igitur decre- Haec enim Ecclesia in municipio quod Curvavilla
tum apostolicum inconsulto apostolico vel a me, vel dicitur sita, a fnndatore suo in honore sancti Nico-
ab aliqua persona, sirie periculo ordinis sui destrui, _lai canonico ordini fuit deputata, et haec praedicti
mutari vel minui. Unde flexis genibus cordis sup- } fundatoris devolio, episcopali auctoritate, et anathe-
plieo excellentiaevestrae, ut superadmonitionevestra .matis severitate roborata. Defuncto autem funda-
congruas milii et Ecclesiaj detis inducias, donec tore successor ejusnpmine Jerogius ascivitquosdam
transacto fervore canicularium dierum possint legati monachos casmentarios, quorum monasterio promi-
Carnotensis Ecclesis ad sedem aposlolicam mitti, et sit se daturum praedictam Ecclesiam, si muro mu-
pcrmittente sede apostolica conservata Justitia et .nirent praetaxatum municipium. Quod audientes
remota pauperum oppressione, sine periculo Eccle- monaehi Majoris Moriaslerii, qui in vicina quadam
, sias vestra voluntas adimpleri. Interim autem rogo cella morabantur, nolentes habere alterius monastc-
et moneo regiam majesfatem vestram, ut cum Eccle- rii monachos sibi vicinos, inconsulta Carnotensi
sia pacem habeatis, nec de peccato alieno peccalum Ecclesia,- cujus juris est praataxata Ecclesia, «on
vestrum cumuletis. Decet cnim regiam majesiatem . tantum canonicali [amonicali, ms. c.l jure* sed etiam
regiam viam tenere, nec_cupidorum ambitionibus parochiali acceptis a Jerogio duabus praebCndis, Ec-
aures aat linguam inclinai-e ». Sciatis enim quia 'desiam illam contradicentibus clericis loci illius

oQuiadicehanthocprivilegium Ecclesiae, factumcontrajura regia,et ideoregemseduxerant,ut ail ep.271'

 271 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPl 272
invaserunl; nec amen communionem canonicorum, lA Sic ergo in bac causa sollicitudini vestrae providetc,
nisi quorumdam assenlatorum habere potuerunt. ut cum fama hujusreilonge lateque sonuerit, honor
Unde quidam ex illis religiosus et litteratus nomine sit Dei et sauctae Romanae Ecclesiae. Valete.
Robertus, cum quibusdam-aliis domnum Hugonem EPISTOLA CCLXVIII.
Diensem episcopum adiit qui tunc erat sedis aposto- Episcopis WALONI Belvacensi, GOMELHO Catalaunemi
iicae (papae Gregorii septimi) legatus (epist. 274), et [al. VUILELMO Catatdunensi], GAUDEFRIDO Am-
in aurlbus ejus privalim et publice clamorem de bianensi, CLAREBILDO Silvanectensi, Ivo humilis
hac invasione venlilavit; qui acceptis litteris a legato Ecclesim Camotensis ninister, spirilu scientice et
domuin rediens, prtediclis monachis praedictaeEcclc- pietatis, et zelo juslithje abundare.
sise invasionem per has litteras interdixit. Illi vero - Cum secundum decrelales paginas et scita cano-
infra praescriptum ternrinum Ecclesiam dimiserunt, num omnes controversiae ecclesiasticae in locis, in
et de csetero per triginfa et duos annos aut eo am- quibus ortae sunt, primo sint 115 diseutiendae. et
plius absque synodali reelamatione quietam relique- nisi appellatum fuerit terniinaud-c, abbas Majoris
runt. Nunc vero cum ordinem canonicum non dis- Monasterii poslposito ordine judiciario (epist. 267
sipare, sed in melius in ipsa Ecclesia consensu cle- " et 274),- contempta fraterna charitate, et injuslura
ricorum studerem promovere, monachi daemoniaea- et inordinatum clamorem de me detulit ad sedem
irividia moti voluerunt in alienam messem falcem apostolicam, qui nullam feceram ei injuriam, imo
mittere, et me episcopali jure privare a. Quod vero judieio Ecclesiae mihi commissae, prsesente Gualterio
dicunt hanc Ecclesiam ab antecessore meo (epist. 1 [al. Gaulero] archidiacono et Hugone subdecano d
et 2) eis fuisse eoricessam'; quidquid dieant, Carno- cum pluribus aliis omnem obtuleram justitiam.Unde
tensis Ecclesia cujus ipsa membrum est, ignoravit, in auribus domni cardinalis et vestris et tdtius hu-
- at quod ibi invaserunt, illo minime reclamante vel jus eonvenlus hane
primitus exposlnlo injuriam.
adjuvante, amiserunt. Haecbreviler scripsi, ut ad de- Qua de re si dilata vel denegata mihi fueril justilia,
fendendam veritatem arctius vos accingatis, ei cle- ul res non ad ordinem redigatur, longc lateque cla-
ricalis orJinis in quo eslis (epist."36), quanlum po- mabo dictis ct scriptis, qiiia aegrotanli et impetum
icstis, ruinas lelevetis. Valete. monachorum ferre non valenti, infertur violentia.
EPISTOLA CCLXVIl. Haec enim causa praecepto domni Hugonis Diensis
CONOM,Dei gratia Prceneslino episcopo, Ivo, eadem episcdpi, quondam sedis apostolica legati, in con-
gralia Carnotensis Ecclesice minister, devotam et cilio Exolidunensi (epist. 181) me praesente et au-
debitam legalis apostolicisobedientiam. ir, diente cum quibusdam aliis Carnotensibus clerlcis
Invitavit me sollicitudo veslra ad agendam causam praeoisa est. Et ideo si in causa non esscmus, cum
»-elper me vel per vicarios meos de ecclesia Sancti caeteris episcopis canonice judicaremus quia ulte-
Sicolai adversus monaehos Majoris Monasterii, quae rius repetenda non est. Quod autem dico, honesta-
' sita est in
municipio quod Curvavilla dicitur, quam rum personarum teslimonio comprobari potest, quus
jiiquando contra jura Ecclesiastiea oecuparepraasum- clamorem canonicorum Ecclesia? de qua agilur, in
-pserunl. Sed secundum legum tramitem [can. Vides, pluribus conciliis audierunt, et judicium de remo-
iist. 11], quod ab eiscontra leges praesumptunrest, vendis ab Ecclesia monachis -certissime cognove-
praecipiente legato apostdlico domno Hugone Diensi runl. Hujus remotionis lestis est etiam tricennalis
episcopo i>per leges dissolu tum est.Hanc igitur causam quieta possessio, in qua toto hoc tempore c3noniei
tdcirco tractandam suscepi, quia in propria persona canonicis in praedicta Ecclesia successerunt", nec
-tne eam posse tractare putavi. Nune vero quia ad- recedentes nec accedentes aliquam caimnicam ca-
huc equitare vel vehiculum aliquod sustinere non lumniam a monaehis audierunt. Ego quoque toio
valeo, supplico sanctitati vestrae, qualenus ita sin- hoe tricenario nullum clamorem canonicum apud
cere tractari faciatis eausam istam, ut propler in- antecessorem meum (Gaufridum, epist. 266), de cu-
sufficientiam vicariorum nullum praejudicium patia- DJus ] concessione confidunt, super hoe faetuni co-
• tur absentia mea, sed gnovi, et in viginti quinque annis, quibus in episco-
potius, si necessarium fuerit,
secundum tenorem canonum, congruo loco ve'1tem- patu moratus sum, Galumniam canonicam vel apud
pore exspectetur praesentia mea. Quidquid enim me, vel apud concilia provinciarum, vel generalia
-monachi dicant, si praesens essem, probarem irre- aliquando factam audivi. Quidquid ergo monachi
fragabiliter nihil monachos illos in praedicta Eccle- dicant, haec sicut a me dicuntur, si necesse slt
'Sia habuisse nisi per invasionem, partim clericis de [af, si necesse fuerit, ita p., ila ms. c.], prohabun-
loco suo expulsis, partim comminalionibus territis, "tur. Quibus possem multa addere, -sedista credo ad
partim graviter percussis (epist. 268 et 274)5 nec fir- deferidendam justitiam meam prudentiae vestrae
mamenta chartarum habere sive de apostoliea manu, posse sufficere. Ordo autem rerum gestarum diffu-
sive de episeopali, nisi extorta per subreptionehi <=. sius in lilleris cardinali inissis coritinetur, quarum

-. R De quorum violentia conqueritur ep. 268, etde c Sequentia addita surit.ex v. 'e.
cabimniosis objectionibus epist. 274 d Sic v. c.; antea, subdiacono; subdecani memi-
i> Is fuerat legatus in Galliis sub papa Gregorio nit epist. 54 et 204, ut etiam subdecanise epist.
septimo ex^p. 274. "1-82.
S73 EPISTOLJE. — EPIST. CCLXXI. 274
exemplar vestra soliiciludini transmisi, ut ex eis j\. lum consilii et fortitudinis, ut et sana.sapiatis, et
veritas certius possit agnpsci. Valete. eadem fortiter impleatis. Valete.

EPISTOLA CCLXIX. E.PiSTOLA CCLXXI.

ro, Dei gralia Carnolensis Ecclesice minister, BEU- PASCIUM,Dei gratia sumnib ponliftci [Patri et do-
KERIO[al. BERSERO]Boncevallensis monasterii ab- mino suoa] , Ivo, humilis Carnotensis Ecclesim
bali et fratribus sibi commissis, abundare visceri- minis er, integram el devotam pro viribns obedieu-
bus fraternce dilectionis. tiam
Quoniam divina gratia fralrem praesentium porli- Gratias referimus «ummaeb paternitati vestrae,
torcm praevenit in benedictionibus dulcedinis, ut latorem perspectis litteris no-
quod per praesentium
eundo de virtute in virtutem arduas vias Patrum stiis, confirmastis optatum privilegium communi
studeat sequi, et post longam eoenobiticaj conversa- clero Carnotensis Ecclesiae contra rapacitatem prae-
tionis experientiam solilariae quietis dulcedine de-
positorum (epist. 265), ad compescehdam oppressio-
sideret perfrui, et in solitudine mentis (epist. 219) g nem ccclesiasticorum pauperum (1. n, c. De epise._
[et cordis] (ep. 256) Dominum dominorum in Sion el cler.). Adversus quod duo ex preepositis, quos
contemplari, non nobis fraudandus [esse ms. c.] a praesenlium lator celsiludini vestrae.nominabit, per-
desiderio suo videtur, sed confovendus et promo- tinaciter se erexerunt, et regiae potestati ad diminu-
vendus, ut non frigescat, auttepescat in eo divini tionem sui regni hoc privilegium factum esse sug-
amoris tam pia devotio. Monemus ergo ut in hoc gesserunl«, et ita in
apostolicam sedem, si animad-
boni fratris proposito nulla mentes nostras titillet vertere velit, ad
perpeluam infamiam suam graviler
invldia, neque ejus tanta promotio fraternaefamaevi-
deliquerunt. Unde pro ipso clero et cum ipso clero
deaturesse diminutio, tanquam placere et se praeferre .fiexis genibus cordis supplico excellentiae vestrae,
studeat in oculis hominum, qui in hoc proposito .quatenus repetitis scriptis deeretum v.eslrum corra-
soli contendit placere Patri luminum. Unde etsi boretis, el qua poena feriendi sint praesentialiter-isti
nqn est datum omnibus imilari, nolite tamen ad- apostolici decreti contemptores, manifeste et sine
versari, neque cxstinguere in eo spirilum arden- ambiguitate verborum , Ecclesiae Carnotensi cum
tem et Iucentem, et talia desideria suggerentem. terribili gladio cx iutraque parte inobedientiam fe-
Vale. riente dirigatis. Isti enim ad hoc regem (Ludovicum,
iC epist. 265) seduxerunl quomodo voluerunt et value-
EPISTOLA CCLXX.
runt, ul minaces lilteras adversus clerum mihi mit-
TURGEDO, Dei gratiaAbricensium[al., Ambricensium; teret, continentes cum minis quod bona clericorum
al. Abrincensium] episcopo, Ivo eadem gralia hu- .sibi accepturus sit ubicunque poterit, nisi privile-
milis Camolensis Ecclesice minister, Paracleti con- gium veslrum destruatur, et rapacilas jjraepositorum
iolatione refoveri. in pace concedalur. Has itaque litteras excellentiae
vestrae lnisi, quibus visis, in suggestores eorum se-
Quoniam cum patilur unum membrum debent veram \\Q sententiam dictetis, quatenus infamiae
compati omnia membra, auditis tribulationum ve- semper subjaceantj nisi ii qui hac occasione res
strarum angustiis, compassus sum et condolui. Cer- suas amiserint, eas ex integro recipiant. Ita enim et
tum tamen vobis consilium dare non aiideo, quod oppressionem pauperum relevabitis, et caeteros a si-
sine offensione alicujus potestatis vos sequi posse nriii praevaricatione compescetis. De precariis ver<r
non video, Cogit enim vos ex una parte legatio apo- (can. 4, 5 et 6; caus. 10, q. 2), quas Jam bis in
stolicae sedis, nt praeceptis ejus obediatis; urget vos Carnotensi Eeclesia vetuistis, similiter obnixe pre-
ex altera regia potestas, ut resislatis. Cum igitur camur, ut nunquam mutetui' vestra sententia, sed
sibi invieem adversentur praecepta apostolica et re-' D magis confirmetur ; quia quando personaliter aeci-
galia, sanum consilium nemo vobis dare potest aliud piebanlur, oriebantur inde illicita emptio et Venditio
quam quod Susanna dictante Spiritu sancto sibi de- inter accipienles et non accipientes, et fceda con-
dit: Meliusest mihi incidere in manu hominum quatn tentio, irae, rixae, asmulationes, inimicitiae, et multa
deielinquere legem Dei mei (Dan. xm), videlicet, ut illicita, quae radicitus evellenda esse ab Ecclesia
aut aposlolicse sedi in legatissuis plenarie obedia- sancife debet vestra excellentia. De caetero et ego et
tis, aut principaliter ad sedem apostolicam viearios clerus celsitudini vestrae supplicamus- de hoc prae-
vestros -mittalis,,qui ibi pro vobis satisfacient, et sentium Iatore, ut si quid adversitatis ipsi causa
gratiam sedis apostolicas vobis restituant. Alioquin hujus negotii contigerit, apostolicam manum et vin-
anathematis vinculum rumpere potestis, soivere dicem et adjutricem sentiat. Nam cum ante hoc ne-
[at., solvere autem; ita ms. c.] non potestis. ln his gotium in pace esset, nunc et a rege et a comite
omnibus ambiguitatibus det vobis Dominus Spiri- Carnotensi sub obtentu aliarum occasionum minis

a Inclusa desunt in uonnullis, v. c.; sunt ms. c. c Praepositorum rapina velata nomine juris regii t
J>Snmmce deest in ms. c. - quibus ne aures inclinet, monet regerii episl. 265.
275 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 276
atqtie odiis circumvenitur, nec tamen et se et sua pro jA censi episcopo justis de causis nobis aHiieissimo
Ecclesia et pro pauperibus devote et misericorditer sollicitudini vestrae supplicamus (cpist. 270), qua-
impendere desistit. Deprecamur etiam, si quid de hoc tenusexcommunicationeminepiscoposNorthmannias
negotio postulaverit quod prasenti pagiuula non intentatam ita in eo temperetis, pro amore Dei
contineatur, ut ipsum tanquam nos in hac re au- et nostro, et eaHerorum pro eo supplicantium, ut si
diatis. Yale. episcopale offieium ei coneederenon potestis, saltem
EPISTOLA CCLXXH. introitum ecclesiaeadtempusnon negetis.Sub alieno
REGINALDO [RAGINALDO, ms. c.], Dei gratia Andega- enim jure tanquam sub torculari positus b dolet et
vensi [Andegavensium, ms. c,] episcopo, Ivo, eadem gemil se nihil plus posse quam permittitur. Unde
gratia Garnolensis Ecclesice minister, sic gregem iterum et iterum supplicamus", ut apud vos pro eo
sibi regere credilum, ut non tristis neque gemens nostra valeat intercessio, quam a nobis non ex.-
- torquet nisi sola fraternaa charitatis affectio. Yalete.
cogatur cetemo Judici pro eo ralionem reddere.
Cum nobis sacerdotibus ad hoc Dominici ovilis EPISTOLA CCLXXIV.
cura eommissa sit, ut oves nobis commissas per PASCHALI summo pontifici, Ivo, humilis Carnotensis
pascua vitaeducere sludeamus, non oportet ut ovem Ecclesice minister, cum plena obedientia plena sa-
errantem ita ab unitate gregis irrevocabiliter separe- 1B lulis gaudia.
mus (epist. 279), quatenus eam devorandam lupo- Causae, quam inter me et abbalem Majoris-Mona-
rum faucibus exponamus. Exigit enim cura nobis - sterii coram Praenestino episcopo sedis apostolicae
commissa utpotius ovem errantem per devia sequa^ legato fieri praecepistis (epist. 267 et 268), praepe-
mur, et cum scarillcatione et cruentatione a laterum, diente eorporis infirmitale interesse non polui, re-
si necesse sit, per dumeta et spineta nos coarctemus, sponsales tamen meos et litteras meas calumniosis
ut eam ovili suo reslituere valeamus. Quaeverbadile- monachorum c objectionibus obviantes eidem le-
etionivestraepraelibavimus, quiapro quadam paro- gatOTestro et episcopis, quos ad'hanc causam tra-
chiana vestra, nomine Mathilde, rogare sollicitudi- clandam convocaverat, transmisi. Quarum littera-
nem vestram ab domno Gaufrido dilecto nobis, cujus^ rum veritatem cum monachi nullo judiclMio ordine
consanguinea est, rogati sumus, quatenus erro- infirinare valuissent, nondum aliquo judiclo prae-
res et lapsus ejus ita misericorditer et discrete gravati, vel aliqua In eos data sententia, non confi-
- altendatis, ut postposita omni simultate, deleto dentia justitiae, sed causa afferendae morae, absen-
omni rancore, consilium vitae quaerentem non tem et aegrotantera me ad apostolicam sedem invi-
abjiciatis, sed exemplo summi Pastoris, qui peccalri- £ taverunt (epist. 219), cum ego per responsales meos
cem lacrymantem suscepit (Luc. vn), vulnera ejus obstringere me vellem ad ea infirmanda quae mihi
sanare, et ad viam salulis et honestatis eam reducere objecerant, et ea judiciario ordine comprobanda,
studealis. Cum enim vita Domini Jesu disciplina mo? quae litteris meis injustis eorum objectionibus re-
rum fuerit super terram (epist. 279), tunc Tecte per sponderam, si infirmitaii meae indulgeretur locus
vias vitae incedimus, cum ea vitamus quae eum vi- opportunus et tempus opportunum. Ut autem sum-
tasse cognoscimus, vel ea facimus \at. imitamur] mam veritatis breviter concludam, noverlt veslra
quse eum fecisse didicimus. Plura diceremus, sed sanctitas [sancta palernitas, ms. cod.], quia nullam
prudentiam vestram multiloquii fastidio onerare investituram illius Ecclesiae de qua controversia est,
ibrmidamus. nec in toto, nec in narte habuerint, nisi per inva-
EPISTOLA CCLXXffl. sionem aut subreptionem. Quae invasio cumad au-
CONONI, Dei gralia Prceneslino episcopo, sanctce sedis res domni Hugonis Diensis episcopi delata fuissef,
apostolicce legalo, Ivo, humilis EcclesiceCarnoten- qui tunc temporis legatus erat papae Gregorii (se-
sis minister, salutem et obedieniiam. ptimi, Regisl. lib. ix, epist. 15 et seq.), missis lit-
Novit yestra sollieiludo, quia vaccae quae arcam leris praedictam Eeclesiam a monachorum invasione
portabant, relictis fetibus domi Bethsamis ibant et D liberavit, et canonicis ibidem servientibus aposlo-
[tamen, ms. cod.] cum pro fetibus mugientes relro lica auctoritate quietam reliquit. Ab eo ergo tem-
aspiciebant, non [nec ms. c.] tamen a via exorbita- pore eadem Eeclesia nullam inquietudinem, nullum
bant (I Reg. vi). Quod atlendere debet sollicitudo clamorem legitimum, vel in qapitulo Caruolensi,
yestra, quia licet ab obedientia sedis apostolica? vel in synodo provinciali, vel in concilio generali
nulla ratlone dissentire velimus, tamen aliquando sustinuit, sed sub suo episcopo clerieis vicissim
fraternae compassionis affeclu, pro fralribus in tri- [a/. viritim] sibi succedentibus per triginta aut eo
bulatione positis, sedem apostolicam, vel vicarios amplius annos in clericali ordine militavit Nunc
ejus compellare compellimur, ut moderato rigore verq cu-m vellem eorumdem clericorum vitani
jusliliae, amicis et familiaribus nostris aliquod con- vel [et] ordinem ad meliorem statum erigere,
^olationis remedium impetremus. Unde pro Bajo- monachi adversus me surrexerunt, et propositum
a Sicex duobus y. c.; male antea, cum saprifica- dolebat et gemebat se nihil a rege
plus posse quam
tione et ctarificutione, seu etiam confricatione,
b Regis scilicet; nam in tribus vett. codd. naac. permittebatur.
c Horum invidiam dcemomacamvocat epist. 266.
ep. habet argumentum sequens: De episcopo qui
*77 EPISTOL.E. — EPIST. CCLXXVI. 278"
117 meiim injuslis calumniis [ila v. c., antea, i Lse.ad omnem justitiam ante judices pacis eo ordine-
fneum multis cal.] impedierunt. Et cum eis nullam quo rerum gestarum ordo postulaverit, in omni loco
justitiam denegassem, praepostero saltu el postposito ad quem securus suas possit, et in quo securus suas
ordine judiciario ad aures apostolicas injuriosam (sic) possit exercere [al. exerere] acliones, el probare,,
calumniam detulerunt. Flexis igitur genibus cordis exacturus tamen prius injuriam sibi factam, qaod'
supplico sanctitati vestrae, ut hanc injuriam meam praepropere et inordinate mililes sui excommunicati,
vestram reputetis, et intra provinciam nostram sub sint, qui vel nihil inpactum pacis deliquerunt, vet"
judioibus a paternitale vestra ordinatis causam hanc nullam indejustitiam denegaverunt. Audilis itaque.
in loco vicino, in quo possim meam exhibere prae- ejus responsionibus consilium mihi fuit, ut reye-
senliam, ct tractari terminari jubeatis, aut mona- rendas personas religioni vestras transmitterem, qui
chos cognito ordine rerum ab injusta calumnia ces- verba comilis et hsec et alia vobis referrent, ut de
sare faciatis. Misi itaque paternitati vestrse litteras his cum domino rege tracletis, et inter eum et co-
- mitem pacem
quas scripsi legato vestro [Cononi, ex cpist. 267j, componere studeatis. Ita enim comes
etepiscopis quos adhanc causam idem legatus con- verbis defendil suam innoeentiam, el regis et comitis
vocaverat, ut in eis veritatem quamprobareparalus ^a Nivernensis exaggerat injuriam, ut justam causam.
eram in loco opportuno liquide cognoscatis, et ita habere videalur, nisi judiciario ordine et invincibili
propulsandae injustitiae, ct defendendae juslitiae me- ratione convincatur. Sciat aulem vestra prudentia
lius providere valeatis. Quaecunque enim de hac <juia in propria persona me Jiis actionibus praesen-
causa ibidem continentur, paratus suni canonice fassem, si imbecillitas corporis me permitteret equi-
probare, si imbecillilati meoe"indulgeatur locus op- tare, et laborem.itineris sustinere. Communicalo
porlunus et tempus opportunum. Consulal igitur itaque consilio cum episcopis et judicibus pacis, ita
beatitudo vestra famae suae, ut nullum prsejudicium banc controversiam sedare studete, ut qui ex ad-
apud vos fleri permittat senectuti et imbecillitali vcrso slat uon babeat quod reprehendat et pax
meae,vel demembrationem Ecclesise mihi commissae. Eeclesiarum et -quies pauperum in sua stabilitate
Decaetero obsecro per viscera paternae misericordiae, permaneant. Dicit enim comes quod libenter reddet
ut si aliquis clericorum Carnolensium aliqua sub- aut recrei]-4 comilem Nivernenseniysi, auditis ejus
reptione a vobis impetrare -votuerit ut ei geminetur rationibus, judices pacis in hoc consenserint, et, di*
hnnor ccelesiasticus, non aGquiescatis ne praevari- clante justitia, judicaverint. Yalete.
cationi imputelur, et perniciosa consuetudo, quse
EPISTOLA CCLXXYI.
abolita fuerat redintegretur. Sub eisdem prccibus Q
commendo paternitati Tesira Ecclesiam Beati Joan- PASCHALI summo pontifici, Palri et domino suo, Ivo,
nis Baptistae, et ejusdem Ecclesiae abbatem praesen- humilis Camolensis Ecclesice minisler, debilum et
tium portilorem, utquod pro necessitate pusilli-gre- devolum obcdieniicefamulatum.
gis sibi commissi postulaverit obtineat, unde leligio Quoniam sedes apostolica, omnium pie pulsan-
loci sibi commissi crescal et vigeat. Yalele. tium necessitalibus occurrit, ab omnibus filiis~ suis
liibulalionem patientibus tanquam ad materna vis-
EPISTOLA CCLXXV.
cera consolationis concurritur, utab ea lac parvulis,.
GO.NONI, D,eigratia Prcenestino episcopo, sedis aposto- solidus cibus adultis, pro cujusque necessitate mi-
licat legalo, Ivo, eadem gratia Carnolensis Ecclesice nistretur. Unde Eboracensis Ecclesia in
partibus oc-
'minister, salulem et obedientiam. cidentis posita, diu pastore desolata, tam ger filios
Nuper accepi litteras vestras, conlinentes excom- quara per familiares suos ad aures matris suae pie
municationem eorum qui Nivernensem comilcm pulsat, ut in tribulatione posita maternse misericor-
ceperunt, vel captioni ejus iiilerfuerunt, vel de diasviscera inveniat. Elggit enim praetaxata Eccle-
spoliis ejus aliquam partem acceperunt, vel auxilium sia venerabilem virum, nomine Tustinum [fort.
in hoc dederunt excepta sola persona Theobaldi [al. D Turstinum, velTurstanum] in archiepiscopum : qui,
Tebaldi] comitis, cui inducias usque ad octavas Om- quantum ad personam pertinet, continentis est vita>
nium Sanctorum donastis. - Et lamen, nisi interim et honestae famae, et utilis, quantum humana con-
comitem Nivernensem reddat, ex lunc eum eidem scienlia de alterius vita potest indicare, sanclse Dei
cxcommunicationi subjecislis. Has ilaque lilteras Ecclesiae. Hujus conseeratio studiose dilata est,
Theobaldo [al. Tebaldo] comiti legi et exponi feei, propter indebitam consueludinem, et conlra ejusdem
ut audito rigore ecelesiaslieo forte apud se cogila— Ecclesiae privilegia, quaeexigit ab eo Canluariensis
ret, vel Deus -ei inspiraret, ut prsedictum comitem Ecclesia. Sed, quia paternas discretionis esl Eccle-
reddat, el terrae turbatae, et gravius turbandee, pa- siarum contentiones sedare, et pacem intcr easre-
cem restituat. Quibus audifis et intellectis miralus formare; quamvis ex abundanti facere videamur,
est valde quod rex apud judices ecclesiasticos cla- palernilali vestrae tamen supplicamus, ut praedictae
morem de eo fecerit a, qui nullam ei, cum do- Ecclcsiaejus suum defendatis, el maneritibus insua
minus ejus sit, justitiam denegaverit. Offert itaque stabilitate apostoliCis privilegiis electum - ejusdem.
a Pacig violatores excommunicari solebani, ut epist. iil.
 £79 D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 280
iScclesias,in ea dignitate ad quam vocatus est, prout At assumplis penms xolumbm in exlremis maiis ha-
dignus est paterne coufirmetis. Vaiete. bitare.
EPISTOLA CCLXXVII. Quanto de remotiori provincia.vicinior fuit vestraa
Ivo, humilis Camoiensis Ecctesics minisler, ALDE- munilicentiae parvitatis nostrae memoria, tanto am-
BERTO« Cenomanensis Ecclesim eleclo , sincerce plior a nobis eidem dilectioni referenda est gratia,
dileetionis munus. quaememoriam humiKtatisjiostrse nullomerito uo-
Quoniam, gecundum \erba Sapientiae, meliora stro prsaeedente pura mcnte concepit, et operis exhi-
sunl vutnera diligentis , quam fraudulenla oscula bitione probavit. Unde, si qua nobis divinitus collata
blandietitis (Prov. xxvn), moneo fraternitatem est gralia, quae utilis esse possit aut vobis ,aut ve-
tuam, ut verba mea non graviter accipias, H@ stris, quod voce promit affectus Deo donante in rei.
Iicet aliquantulum caustica el mordacia, quoniam exhibitione probabit effectus. Si ergo aliquod servi-
intendunt correptioninon criminationi, purgatidni, tium nostrum placet benevolentiaa vestrae, per alnm-
non inveclioni [al. non impugriationi]. Placet equi- nos veslros apud nos morantes, quos tam pro sua
dem mihi temporalis tua proveclio, si non sit ab honestate quam pro veslra charitatediligimus, nobis
seternitate dejectio, si non illud Psalmistae in te im- , scribite, ut illis mediantibus voluntati vestrse pro
" viribus
:
pleatur Dejecisti eos, dum allevarentur (Psal. LXXII). salisfaciamus, et charitatis vestrae affeclum
Audivi enim de te, quse mihi sunt dolori el horrori. circa nos arctius astringamus. Interim autem mu-
Quse si vera sunt, non poteris populo praebere re- luas orationum marius nobis invicem porrigamus,
glmen, sed augere discrimen. Dicunt enim quidam quatenus emenso procelloso bujus vitae salo, in tuto
de majoribus CenomannensisEcclesias,qui anteactam stternitatis portu sedem collocare mereamur. Ya-
vitam tuam se nosse testantur, quod ultra modurn lete
laxaveris frena pudiciliae, in tantum ut post acce- EPISTOLA CCLXXIX.
ptum archidiaconatum accubante lateriiius tuis LISIARDO, Dei gralia Suessionensi episcopo, Ivo, ca-
plebe muliercularum, muliam genueris plebem pue- clem gralia humilis Ecclesim Carnotensis minisler,
rOrum et puellarum. Tu aulem nosti, quod probatae discretionis et misericordim visceribus abukdare.
debeat esse castitatis, qui sublimaiur ad fastigium
curae pastoralis. Alioquin postsacrumordinemlapsus Praesentium portitor litlerarum ad nos yeniens
non solum non debet ad majorem gradum conscen- vulnus suum tanquam medico detexit, sedmedieina?
dere, sed nec in eo in quo lapsus esl ordine mini- remedium tanquam per nos minime curandus non
strare. Unde beatus Gregorius scribit Januario epi- rC accepit. Dedimus tamen ei consilium, qualis ei utilis.
scopo Caralitano (c. Pcrvenit dist. 50): t Qui post esset medicina, et a quo sulubriter expetenda. Obje->
acceplum sacrum ordinem in peccato carnis lapsus cit itaque vcrbis meis se hoc totum fecisse, et a pa-
fuerit, sacro ordine ita careat utad ministerium a! • ternilale vestra secundum regularem disciplinam se
taris ulterius non accedat. > Nosti etiam quod qui in niodum poenifenliaeexpetisse; sed impediente quo-
ofiicium pasloris assumitur *>, pro peccatis popu- rumdam simultate se invenisse non remedium. cu-
lorurii Dei supplicaturus, Dei et hominum mediator rationis, sed severitatem sectionis. Unde supplico
efficitur. Dicit autem bealus Gregorius In Moralibus: dilectioni vestrse, quatenus aut eum in Ecclesia cum
« In gravibus peccatis quispositus,"dum suis pre- regularis disciplinae satisfactione recipi jubeatis, aut
milur, alienanon diluit. t Idem in Pastoraji: e Cun- ei in alia regulari Ecclesia Deo militandi licenliani
ctis liquet quia, cum is qui displicet, ad interceden- impetretis. Non enim conveniens est ut ovis ab ovili
dum mittitur, procul dubio irati animus ad deie- suo expulsa lupoi um faucibusexponatur (epist. 272),
riora provocatur. * Addunt quoque huic calumniae et nimia severitate afflicta, abundautiori tristitia
prsetaxatae personae, quod nec earum consilio fueris absorbealur. Recogitandus est nobis ille bonus pa-
electus, nec conserisu. Quseomnia si ita sunt, peri- stor qui, cum malediceretur, non maledicebat; cum
culosa tibi sunl, dilectissime frater, et infinitum la- D*- percuteretur, non comminaliatur, sed patientiam
borem, quanlum aistimo, paritura. Unde consule suam proponebat nobis in exemplum, cujus vita
tibi secundum testimonium conscienlias tuae, ut vel nobis proposita est ad eruditionem morum (epist.
honeste etcaule cospta perficias, vel saluti tuae con- 272). Ad cujus ovile minime perlinebit, qui formse
sulens sponte ipse deficias c. Jucuudus enira debet vitoe ejus imprimi contempserit. Quod si tanquaia
esse defeefus, in quo salutis speratur effectus. Yale, ovem morbidam eum abjiciendum judicatis, quae
et de me quantum de amico per omnia jusla et ho- totum gregem contaminet, diligenler examinanda
nesta coniide. est vobis vita ejus et conversafio n« viventem mor-
tificelis, aut mortuum vivere aestimetis (Ezech..s.m).
EPISTOLA CCLXXYIII. Sed quia non est meum aut Minervae sapienliam -
ROBERTO, Dei gratia Lincholiensis Ecclesim episcopo, instruere, aut Mercurii facundiam exornare, summa
Ivo, eadem gratia Ecclesice Carnotensis minisler, est petitionis meae, quatenus sic ex inisericor&a
a Ita habeut dud Sntiqui Godices,non Hildeberto,
epist. 15, ad comitemelectum in episc. Carnot.
ifa ms. 6. c Idem consulit Rogerio epist. 29.
b In simiiero sententiam praeclare Pel. Bles.
281 EPISTOL.E. — EPIST. CCLXXXII. 282
judiciumteniperelis, ul nee judicium conterat, nec A comes non polesl uxorem suam nisi legilimo testium
uiisericordia insolentiam pariat. numero de. adulterio convincere, praesertim cui nee
EPISTOLA CCLXXX. charitatem conjngii exhibuit, vel vix debitum con-
LISIARDO , Dei gratia Suessionensium episcopo, Ivo, jugji reddidit. Possem multa in hunc modum rescri-
eadem gratia humilis Carnotensis Ecclesim mini-j bere, sed, quia scienti legem seribo,puto ista suffi-
• •
ster, super oves sibi commissas pastorali vigilqre cere. Yale. '
custodia. EPISTOLA CCLXXXI. ,
Archidiaconus vester filius domni Nivelonis Petro- ANSELO,Deigralia Belvacensi-episcopo,Jvo, humilis
fungensis ad nos veniens*um„ quibusdam honestis -Carnolensium episcopus, salutem. -
fratribus diligenler consuluit parvitalem nostram, Audiyimus quia canonici S. Pctii Belvacensis in-,
qualiler consultis legibus liberare posset' sororcm ferunl calumniam canonicis B. Quintiui, qui-illam
suam delnfamia quamei odiose objieit Suessionen- terram-absque omni contradictione possederurit tem-
sis comes maritus suus. Quibus audilis visum est pore domni Widonis episcopi praedecessoris ycstri,
mihi quod non eam judiciario ordine pulsat, 'nec ad et subsequentium episcoporum, usque ad tempora
legitimam purgationem provocat. Dicunt enim in- " vestra. Sciatis quod, si certum et conveniens tem-
slituta legum Novellarum (JDSTINIANCS, Novel. ,117. pus prescriptum fuerit, in quo vobis in capilulo ve-
Vt liceat matri et avim, cap. 15), quas commendat et stro possim me praesentare, paratus sum alicui vice
servat Romana Ecclesia, non prius ad poenam tra-' mea facto, probare quod ego interfui capitulo cano-
dendum vel esse conviclurn, quem maritus suspe- nicorum veslrorum, cl vidi et audivi quia ipsi con^>
ctum habet, quod velit illudere pudori uxoris suse. ccsserunt canonicis supradictae Ecclesi;» lerram, de
nisi per tres idoneos 4esles eum ter contestatus fue- qu.a locutus sumj perpeluo jure quiete possidendam,
rit, ul nullum familiare colloquium babeat cum nuilo-contradicenle. Videte ergo ne lemporibus ve-
uxore sua in domo sua vel aliena. Quod post- stris Ecclesia paupercula possessionibus suis minua-
quani factum fuerit, si eos de caelcro cum tri- tur, non faciente jusliliamad queni ecclesiasticarum"
bus 119 idoneis testibus colloquentes iu privato rerum gubernalio. pervenil Dei providentia, ne nes
loco invenerit, lunc primum potest eos yel ad judi- et alii ejusdem Ecclesiae amalores cogamur illas
cium provocare, vel poenam debitam inferre. Alio- sibi injuriasad majorem audicnliam deferre. Ya-
quin de conjecturis aliquem reum lieri, nec leges lete.
mundanae concedunt nec-di\inae, et hene novit pru- EPISTOLA CCLXXXH a.
dentia vestra quia inoffensus debet esse affectus ac- r. Ivo Ecclesim Camotensis minisler h. -
cusatorum et testium, ut nihil per simultatem fial, Cum ca quae xenodochiis, ptocotrophiis vel aliis
necipse acGusator inde reprehensibilis sit unde religiosis domibus devotio fidelium c pro redemp-
allum accusat. Quod vero comes eam ad examina- tione animarum suarum dare consuevit, ad_susten-
tionemferri candentis provocat (ep. 252), quia hoc tationem eorum qui ibi (epist. 185) commorantur,
eam sponte cbtulisse teslatur, vel ad monomachiam, non jam in liumanis rebus computanda sunt, quia
leges ecclesiasticae potius hoc prohibent quam ju - Dei sunt, oportetrectoresEcelesiarum uteatanquam
bent. Unde Stepbanus Euitberto episcopo Mogon- divina- patiimonia in defensionem Ecclesise susci-
tino :« Ferri candentis vel aquae ferventis examina- piant, etexerto gladiospiritus pervasores edrum et
tione confessionem extorqueri a quolibet, sacri non distractores tanquam Dei contemptores canonica se-
censentcanones; et quod sanctorum Patrum doeu- veritate ferire non differaut. Quod ego Ivo Ecclesiae
mento sancilum non est, superslitiosa adinventione Carnotensis minister pio affectu considerans, omnia
non est prsesumendum Spontanea enim confessione quae Ptocotrophio [al. procot.] quod situm est in
vel lestium approbalione publicata delicta, habito Caslroduno [duo v. c. Castrodumo.] prope ecclesiam
prae oculis Dei limore, commissa surit regimini judi- BeataeMariseMagdalenseafidelibus collata sunt, vel
care; occulta vero et incognita, illius sunt judicio D in futurum Deo donante conferenda sunt, in luitio-
reseryanda, qui solus novit corda filiorum homi- nem sancfas Carnotensis ecclesiaeet nostram paterne
num. J Indeetiam dicit Mcolaus I papa (ep. 50 ad suscipimus, etpervasores eorum atque distractores
Car. reg., tom. IIIEpist. sum.- pontif.): < Mono- anle tiibunal aeterni Judicis terribiliter condemnan-
machiam vero in lege non assumimus, quam prae- dos esse denunliamtis, et in hactemporali Ecclcsia,
ceptam fuisse non reperimus, quam licet quosdam sine cujus communione ad illam aeternam perveniri
inibse legamus, sicut sanctum David et Goliamsacra non potest, eos a corpore et sanguine Domini et
proditffistoria,nusquam tameunt pro lege teneatur ejusdem Ecclesias communione sequestramus, donec
alicubi divina sanxit auctoritas, cum hoc el hujus- resipuerint, et Christi patrimonium reformare bli-
modi sectantes Deum solummodo tenlarevideantur.» mili salisfaclione sluduerint. Conservanlibus aulem
Bis et hujusmodi sentenliis liquet quia prsediclus et idem Cluisli patrimonium ampliEcanlibus bene-
a Haec epislola est absque inscriptione in ms. c. in calcem libri rejectse.
in quo est 213. c Horum mentlo in 1. 19 et 20, De sacros. ecctes.
b Sic eonceptus lilulus in vett. codd., sed non est C. antea, procot.'
proprie epistolae,ul nec quatuorquse sequuntur. Ideo
 283 D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 284
dictio et pax a Domino Jesu Christo^qui, cura dives A pagiuae concedunt, oporlel lpsos eplscopos vigiian-
esset pro nobis pauper el infirmus factus est, ter attendere, ut quaiiscunque disceptalio sit inter
ut nos ditaret sua pauperlate, et sanarel sua infir- homines ut fidelis quis inveniatur, ipsi sibi bene
mitate. conscii pio affectu et sincero intuitu disponant quae
EPISTOLA CCLXXXIJI. disponenda sunl;illis praecipue manum exlendentes,
Ivo, Dei gratia humilis Ecclesim Carnotensis mi- qui renunliaverunt mundi aclibus, et nudam Chrisli
a tdslcr crucem nudi secuti sunt. Si enim, ut dicit regula Pa-.
Cum de ea quae rcligiosis locis devolio fidelium rruni, < exigente charitate episcopus servus est-ple-
pro redemptione animarum suarum dare consuevit, bis, non ddminus, » niulto magis oporlet ut eorum
ad sustentationem eorum qui Ibi commorantur, non quibus raundus crucifixus est, minister sit el servus.
jam in humanis rcbus computanda sunt, quia Dei Quod ego Ivo, humilis Garnolensis Ecclesiae mini-
sunt, oportel rectores Ecclesiarum, ut ea lanquam ster attendens, notum facio cunctis Ecclesise fideli-
divina patrimonia in defensionem Ecclesise susci- bus, tam futuris quam prsesentibus, quod vir reli-
piant, el exerto gladio spirilus pervasores eorum el giosus Bernerius Bonaevallensis monasterii abbas
dislraclores tanquamDei contemptorcs, canonica se- (epist. 226 et 269) humilitalem nostram adierit sup-
veritale ferire non differanl. Quod ego Ivo Carnoten- " plicans, medianle Gauslino ejusdem loci archidia-
sis Ecciesise humilis minisler pio affectu considerans. cono,ut ecclesiam Beati Petri, in Castrodunensi sitam,
praesentis scripturae monumento notum facio omni- quam per pecuniasamanu laicioccupaverantquidam
bus ortliodoxis Ecclesiaefiliis.tam praesentibus quam clerici incircumcisi, Bonsevallensi monasterio conce-
futuris, quod Rotrocus nobilis et strenuusMauiila- deremus. Cujus petitioni, quia saluti animarum cen-
niae comes humililalis nostrae praesentiam adierit, venire mihl visa est, assensum praebeus, praesente
postulans ut conseeraremus cujusdam coenobii coe- el concedente ipso laico Odone nomine, qui eam
melerium, quod situm est super fluvium qui Tiron hactenus occupaverat, praetaxatam ecclesiam Bonae-
"vocatur, ad usutn quorumdam religiosorum niona- vallensi monasterio concessimus eo tenore, ut cle-
chorum, qui in eodem loco eremiticam vitam ducere rici praebendas suas in vila habeant, si caste vixe-
elegerant, et monasterium ibi pro loci et temporis rint, et in ipsa ecclesia, sicul decet, Deo servierini.
opportunitate conslruxerant. Nos itaque tanti viri Post obitum vero eorum usibus suis monaebi eas re-
piae petitioni assensum praebenles, praetaxatum lo- tineanl, illis profuturas qui in eadem ecclesia sub
cum in usum coemelerii, ea dunlaxat conditione monastica religione Deo servierint. Si autem prsediti
corisecravimus, ut nulla ibi de caelero saecularis po- ig clerici criminaliter deliquerint, aut ecclesiae servire
teslas aliquas sasculares consuetudines accipiat, noluerint, episcopali judicio ab ecclesia eliminentur,
nullas exacliones exlorqueat. Cui conditioni prseta- et prsebendae usibus monachorum" mancipentur.
xatus comes benigne asseutiens, rem csjmulalius Adjecimus etiam ut quidquid haetenus de casa-
quampeteretur, exhibuit, praedictseIiber*?ti addens, mento Carnotensis Ecclesiae concessione possiden-
ul quidquid de feudo ejus eidem loco concederetur, lium et praesidenlium per annum et diem quiele
eadem immunitate polirelur. Nos igitur ad conser- possederint, de caetero noslra concessione quiete
vandam tranquillitatem servorum Dei, praedictum possideant, salvo leguiri tramite et salvo in omni-
\ocum cum appendiciis ejus ad petitionem praedicti bus jure Carnotensis Ecclesiae. Confirmamus etiam
comitis in tuilionem sanctae 1^0 Carnotensis Ec- eis capellam Sancti Innocentii [un. v. c. Vincentii]
clesiaeetnostram palerne suscipimus, et pervasores qu33 Carnoti sita est juxta portam Cinerosam, quam
eorum atque distracloresante tribunal «terni Judicis dedit ei Hugo vicecomes
lerribiliter condemnandos ' esse denuntiamus, et in EPISTOLA CCLXXXY c.
hac temporali Eeclesia, sine cujus communione ad Ivo, Dei gralia Carnotensis Ecclesim minisler.
illam seternam perveniri non potest, eos a corpore et Quoniam dignum est commendari scripturae quae
sanguineChristietejusdem Ecclesiaecommunione se- D posterorum sunt transmiltenda cognilioni et memo-
queslramus,donecresipuerint,elCuristipatriuionium riae, ego Ivo, gralia Dei Carnotensis Ecclesiae, licet
reformare humili salisfaclione studuerinl. Conser- indignus, episcopus, cum consensu et astipulatione
vantibus aulem el idem Christi palrimonium ampli- fratris nostri Odonis archidiaconi, prsecepi in hac
ficantibus benediclio el pax a Domino Jesu Chrislo, describi paginula quod de ecclesia Sancli Nigasii,
qui, cum dives esset, pro nobis pauper et infirmus apud Mellentinum sila, in perpetua haberi volo no-
factuscst (II Cor. vtn), ut nos ditaret sua pauper- tilia. Erat aulem hsec ecclesia Sancli Nigasii a sa;-
tale, et sanaret sua infirmitate. cularibus clericis per manum laici, comilis videlicel
EPISTOLA CCLXXXIV K Melletensis inlranlibus inhabitata et possessa, do-
Ivo, Dei gralid Camotensis Ecclesim minisler. nee placuit domino Roberto comiti Mellelensi cum
Quoniam disposiliones rerum ecclesiasticarum beneplacito clericorum in praedicta ccclesia inlitula-
episcopali curae faciendas decretorum et canonum torum, ipsam ecclesiam in meliores usus commu-
a In ms. c. nullus est titulus, sed in margiue ha- t Ex tribus veteribus codicibus nunc primuni
betur : Privilegium Turoncnsis abbatis ct est intei editur. . '
epist. 250. Confer episl, 282. c Ex veteribus schedis nunc prinmm edjlur.
9SS EPISTOL.-E. — EPIST. CCLXXXVII. 2S6
lare,- et ut ibi Deo regul-ariler serviieturclaborare. A modum, qiiam ulilitatem liabere non possel nit>>
Tradidit itaque ipse comcs Roberlus cum consensu coclum prius esset : sic Cbristi corpus ante pas->
et beneplacilo prsedictorum clericorum illam eccle- sionem quale erat datum est discipulis passibile,
siam Sanctse Mariae Beccensis monasterii, utab ipso quod per passionem transiturum erat ad impassi-
monaslerio, secundum quod opportunum sit, mona- bilitatem. Nec cuiquam profuisset ad salulem iufir-
chi in pfsedicta ecclesia Sancli Nigasii ordinentur, milas illa passibilis corporis, nisi subsecuta fuisset-
Deoque regulariter famulentur; "hanc autem tradi- glorificatio impassibilis et immortalis. Quoraodo
lionem a^praefatoRoberlo comite factam, frater Guil- enim posset mihi dicere figulus, Vas quod tibi do
lelmus Beccensis abbas cum quibiisdam sui mona- ante ignem inutile elinfirmum, hoc statim reddam
slerii fratribus ad praesentiam nostram detulerunt, post ignem utile et firmum [n/.'et robustum]: ita
humiliter deprecantes ut noster assensus praedictam Dominus noster Jesus Christus signanler dixit; Hoc
donationera corroboraret. Et quia digna videbatur corpus, quodpro vobis tradetur, accipite; etsubse-
eorum postulatio, salvo jure et reverentia Caruo- quenter adjunxit : Hoc facite(Luc. \xn). 122 H°c
tensis Ecclesise, illis SKpedielam Sancti Nigasii ec dixit, non aliud : allerum tamen futurum essendn
clesiam concessimus, ul ibi monachcs ordiueiit qui negavit, qualenus relinqueret intelleclui nbstro,
Deo regulariter serviaut, et per Lbrum a ipsam ec- B corpus quod de Dominiea mensa sumimus, ejusdem
clesiam fratri Guillelmo Beccensi abbati dedimus, esse substantise [al. essentise]; quod exemplo suse
praesente et assensum dante fratre nostro Odone ar- transfigurationis et documenlo suae-aucloritalis
^hidiacono, praesentibus quoque Hilduino caniore, praesignaverat suis discipulis futurum esse alterius
Ansello cancellario, Ernoldo archidiacouo, GuasLno gloriae. Nec prsetereundum est ad hujus rei discus-
praeposito, Geraldo capellano. sionem, quod cum dixisset, hoc facite, addidit, in
EPISTOLA CCLXXXVI. meum commemorationem. Quse autem sit illa com-
- Non est epislola sed inslrumentum fundalionis mo- memoralio, beatus apostolus exponil dicens : «Quo-
nasterii S. Joannis in valte Carnolensi. Yide infra fiescunque enim panem Domini accipimus, et cali-
inter diplomala Ivonis.) cem ejus bibimus, mortem Domini annuntiamus
donCcveniat. » Sicut ergo impassibilis corporis as-
121 EPISTOLA CCLXXXVH.
Ivo, minitnus JSelvaccnsis Beati Quintini presbyter, sumplio, Dominicaemortis praeteritse est comme-
HAIMERICO botw spei fratri, quod pie putsal sibi moratio^, sic passibilis illius corporis acceptio,
palenler aperiri. ejusderii Dominicaemortis adhuc -futuraefuit prae-
Litteras fraternitatis tuae nuper accepi; neque nunliatio. Nec refert quale lunc acceptum fuerit vel
enim domi eram quando ad Ecclesiam nostiam per-1C raodo accipiatur, sed qua utililate acceptum sit vel
lataesunt, Lugdunum profectus occasione cujusdam accipiatur. Et cum utriusque acceptionis unus finis
ecclesiastici negotii. vJuseiit autem in litteris illis reperiatur, de qualitate rei quae sumitur, omnis
fraternitas tua utrum Dominus upster Jesus Chri- dubitatio sopialur. Sicut enim cum esurio panis
stus in ccena quam fecit cum discipulis ante pas- meus qualis sit non exquiro, mollis an durus, fri-
sionem suam dederit eis corpus suum passibile, gidus an calidus : virium quoque meum cum sitio,
cum nos illud d,e mensa altaris aceipiamus impas- non curo sapa sit an carenum •>; sed hoc attendo,
sibile. Ad quam quaeslionem si tibi respondeatur, ut ruinas ventris reficiat, et indigentise meae,satisfa-
discipulos Christi corpus lale accepisse quale lunc ciat: sic Christi corpus qualecunque sumplum sit
erat, nos vero tale accipere nuale nunc est, non a discipulis, vel nunc sumatur a Chrislicolis, nil
video quae aucloritas contradicat, non video quae mea interest; lanlum utilitati salisfaciat propter
rationis violentia meurgeat: imo, si aliter dicerem, quam slatutum est aDomino, ut illudpopulus fide-
repugnantem mibi viderem rationem et auctorita- lis accipial. ltem dixisti le hasrere in quibusdam
tem. Nam corpus Illud quod tunc discipulis suis . vcrbis beati Auguslinic conanlis determinare verba
Dominus eommendabat, adhuc fuisse passurum, Domini duodecim apostolos inslruentis qui re-
n
nemo est qui abnuat; sicut tu ex auctoritale Domi- manserant, septuaginta fcrme retro abeuntibus.
nica inlitteris tuis pospisti : «Hoc corpus quodpro Surit autem haec verba : « Non hoc corpus quod
vobis tradetur. > Passibile autem fuisse quod pas- videtis, manducaturi estis; neque bibituri illum
surum erat, quis deneget? Impassibile vero nunc sanguinem, quem fusuri sunt illi qui me crucifi-
esse quod sumimus, tu ipse bene ex auctorilate gent. Quod sic convenieuter intelligi potest, quia
Apostoli [al. apostolica] confirmasti, quod Christus ipsum est, et non ipsum. Ipsum quidein materiali
resurgens ex mortuis <jam non moritur, mors illi essenlia, sed non visibili forma. Unde et subditur :
uitra non dominabilur (Rom. vi). i Quomodo Elsi necesse est illud visibililer celebrari, necesse
enim si figulus daret mihi vas fictile ante fornacem est tamen invisibililer intelligi. J Ipsi
eninTqui re-
crudum et infirmum, post fornacem vero redderet cesserunt, pulabant quod carnes Domini viventis
idem coctum et firmum et humanae utilitati com- bestiali more essent in frusla scissuri, et aut clixas

a Libro porrecto fiebal investitura, ut epist. 182. c Episl. ad Irenaeum, et in c. Non hoc, dist. 2,
b inuno v. c. sapidum sit an acidtim ouod glosam De consecrat.
olel.
 '
287 D. IYONIS CARNOTENSIS EPiSCOI'1 288
vel assas in verubus comesluri. Quod si nollenl, 4 quia aliud videlur, aliud inlelligitur. J Idem in ser-
non possenl ejus esse discipuli.Nos autem sic im- mone ad neophylos. « Hoc accipite in pane, quod
molalum Christum manducamus et bibimus, ut in- pependit in cruce, hoc accipite in calice, quod ma-
tcgrum eum ad dexteram Patris manere credamus. navitde Christi latere. J De hac item invisibili cor-
Etcumsemel indisiinctione membrorum suorum, poris Christi assumptione dicit Eusebius Emisse-
in manifestatione corporis sui se obtulerit bostiam nus a : « Cum reverendum altare cibis spirituali-
viventem, passibilem et morialem, quotidie tamen bus saliandus ascendis, sacrum Dei tui corpus et
sub Telamenlo panis et vini a saucta Ecclesia immo- sanguinem fide respice, honora, niirare, mente con-
latur, et non in partes scissum neque cruentum tinge, manu cordis suscipe, el maxime totumhaustu
corpus ejus fidelium ore percipitur, et hoe est quod inlerioris hominis assume. J Possem quidem de
dicitur, non hoc corpus quod videtis manducaturi Scripturis in hanc sententiam plura \al. plurima]
estis. Neque eniiri quod de altari sumimus, beatus eoiligere, sed nunc isla sufficiant fraternitati luae.
Augustinus verum- corpus esse negaret, qui hoc in Vale.
plerisque tractatuum suorum locis evideuter aflir- CCLXXXVIII.
mat. Unde ditit in quodam sermone de verbis Evan- Reverendissimo Patri et domno 0. Dei qratia abbati
gelii : c Quodvidetis in altari panis est et calix, 3 Majoris Monasterii sancloque et in Christi chari-
etiam oculi renunliant;. autem fides tale junclo conventui H. Pontiniacensis h, et
quod quod B. c Clarmvallensis, spirilu ambutare, et qucerere
pjstulal instcuenda, panis est corpus, calix est semper non pigre faciem Dei Jacob
sanguis. t,Et interpositis 1 quibusdanu t Quomodo Charitas fratres, etc.
pauis est corpus, vel quod habet: calix quomodo {Exslal inler epistolas S. Bernardi, n. 597, «/. 387.)
csl sanguis? Ista fratres, ideo dicuntur sacramenla,
a Homil. 5 et in c. Quia corpus, De consecrat.. Bernardi ep. 33
dist. 2. c Bernardus, qui cura diclo Hugone scribil ad
'DIs est Hugo de Pontiniaco, ad quem exstat S. Honorium papam epist. 46 et 49

ADDENDA.

S. IYOSIS IPISfOII M DIPIOIAIA.

QU;E IN OPERUM EJUS EDITIONIBUS DESIDERABANTDR.
I
EPISTOL^l.
i. i} dere, et ab angariis et gravaminibus, quae sua quaj-
Ad Paschalem II pontificem Romanum, pro ccenoblo rentes archidiaconi ibi facere moliuntur, penitus li
S. Petri Canwlensis. berare; quod etiam quidam autecessores nostri se
PASCHALI sumrao pontifici, Ivo, humilis Ecclesise fecisse putaverunt, sed libertas illa integras vires
Carnotensis minister, cum debita obedientia quid- uon habuit, quia apostolica auctoritate munita non
<juid in terrenis et coelestibus desiderare el sperare fuit. Poslulat itaque prsedicti monasterii tola con-
polest mens humana. gregatio ut, per mediationis nostrae mediocritatem,
Cum auctoritale apostolica mouiti, el muniti, paci idem monasterium cum suis appendiciis sub tute-
ecclesiasticse, et quieli monasticae operam dare de- lam sanctse Romanae Ecclesiae suscipiatur; et liber-
bemus, in quibus ad hoc implendum nisibus nostris (as, quam prsedecessores nostri monasterio, et pos -
non sufflcimus, apostolicam sedem consulere cogc- sessionibus monasterii concesserunt, salvb jure
niur,uteam seuliamus adjuvanlem, quam habui- Carnotensis episcopi, apostolica auctoritate robore-
mus imperantem, qualenus excellenliae apostolicse lur. Quod enim principalis clavis per se clauseril,
non Incongrue dicamus : « Da quod jubes, et jube minor clavis aperire non valehit; et quod aperuerit,
quod vis. t Quod ideo celsitudini veslrae praelibavl- claudere non valebit. Misimus ergo quemdam prae-
•mus, quia volumus notum esse sollicitudini vestrse '' dicti monasterii fralrem praesenlium latorem, qui
In suburbio Carnotensi silum esse monasterium ia plenius, et specialius ea quae liberari et defendi apo-
iionore B. Petri, ab antecessoribus meis fundatum, stolica auctoritate convenit, nominatim determinet;
et de bonis Carnotensis Ecclesiae, piout facultas et instrumenta confirmare [f., confirmatse) liberlatis
ferre poiait, ainpliatum in quo aliquando religio nobis reportet.
viguit, aliquando tepuit, cum, sicut mos est, defi- II.
cienle integritale praelalorum, subsequi non potuit Ad Adelam comitissam Blesensem.
sanitas subdilorum. Sed quia, Deo praeveniente, et (Edidit ex autographo Majoris Moriasterii seri inci-
nonnullo studio nostro cooperante, in prsedicto mo- sam Mabillonius, De re diplomatica, p. 585.)
nasterio religionis vigor refioruit, necessariam mo- I[vo], humilis Ecclesiae Carnotensis minisier,
nasteriis quietem vellehius eidem monasterio provi- A[DEL/E]nobili coinitissaBsaluiem.
 289 • DIPLOMATA. 290
Semota omni mundana cupiditate, piam vestram A promovebitis. In decrctis enim ponlificalibus legitur
inteationem jaudo quod. eeclesiam S. Marlini de quia, quod contra,leges prsasumifur, per leges dis-
Yalla, quae olim monasterium fuit, in antiquum sta- ^solvi meretur. Si autem honesta vita cjus aut ulili-
tum reformare desideratis; simulque consulo ut ias ecclesiastica.ita exigit, potestis ei dispensatorie,
quod pie desideralis, ad celerem effeclum caute dalo clericalu cum debita satisfactione, cam miseri-
perducere studeatis, ne antiquus hostjs intentidnem - cordiam impcndeie, ut cum sacram ordinationem,
vestram prsepediat et ad desideratum finem perve- , vos celebrarecontigerit, humilialo corde et corpore
. njre non sinal. Ego enim ad hoc implendum, prout ..sacris ordinationibus-intersit, non ut reordinetur,
ratio et facultas perniiseril, el consilium promitlo . sed ul competentibus verbis in aeceptis ordinibus
et auxilium. Yalete confirmetur. De lalibus excessibus impendenda mi-
IH. sericordia propriam sentenliaro ad manum non ha-
Ad Goffridum Yindocinensem abbatem. — De non -beo, sedpro simili negotio dispensatoriam Alexandri
reileranda infirmorutn unctione. , papce secundi sententiam veslrae discretioni trans-
.(Est epistola vicesima libri u Epislolarum Goffridi .niitlo. Cujus exemplo munitus, si vobis dignum fue-
Yindocinensis abbatis. — Vide Patrol. t. CLVil. •ril, habita ratiocinalione potestis et accepta con-
'
IV. . 1B firniare, et nondum accepta concedere. Sententia au-
Ad Guillelmum Roihomagensem archiepiscopum. lem Iisecest :-i Alexander secundtts Rumaldo Con-
/Opp. Guiberli Novigentini, edit. d'AcHEiiv,append., slanliensi episcopo : Sollicitudo dilectionis tusa nos
pag. 689.) studuit cousulere jitrum pbrtitor litterarum islarum
tJoiLixLHO, Dei gratia, Rothomagensium arctiie- diaconalus et presbyteratus officiumidoneus sit pgr-
piscopo, Ivo,humiIis EcclesiaeCarnolensis miuister, agere, necne, cum adid praepropero cursu, videlicet
salutem et servitium. sine subdiaconatus.ordine, negligenlia potiusquam
De clerico praesentium portitore, qui inordinate cl -superbia, cognoscatur ascendisse. Unde nos consu-
propero sallu, cum non esset benedictus in cleri- lendo charilati vestrac mandamus ut ab oflicio sacer-
cum, el in subdiaconum se fecit ordinari, sublimi- - dotali eum prohibeas, donec proximo Quatuor tem-
lali vestrae respondeo, quia, si rigorem justitiae tenere porum jejunio, subdiaconalus ministerium sibi rilo
vultis, nec in acceptis inordinate ordinibus eura mi- -imponas, et sicdeinceps ad majora officia eum re-
nislrare permittelis, nec ad supcriores gradus eum - dire concedas. Yale. i

DIPLOMATA.
. i. C faclione.m^confiigerint, ct, nt hoc per succedenfis
Charla pro ecclesia Sanclm Marim ei Burgomedio.' .•tempora firmafurii et slabile permaneat, hanc char-
tam manu propria.firmaviirius, et manibus praela-.
(BERSIEB,Hist. de Blois, p. 8, ex archivo mona- -
sterii Burgimedii.) lomm Ecelesise nostrseiirmandam Iradidimus.
Ego Ivo, Dei gralia Carnolensis episcopus, notum Signum Ivonis-episcopi. -• , •
esse volo cunclis Ecclesise fidelibus, tam prsesentlbus Signum Arnaldi decani.
'
quam futuris, quia Adela comitissa, Stephani comi- • Sighum Helduini canloris.
tisuxor, divini amoris igne suceensa,augmentandae - - Signurii Wilelmi archidiaconi.
religionis desiderio inflammala, humililalem nO- " Signum Serani subdeeanu ..
slram humililer adiit peteiis ut libertatem ccclesiaa , Signum Warini subcantoris. ~- , .
Sanctae Mariae de Burgomedio, ejus canonicorum et Signum Anselmi Cantuariensis archiepiseopi.
aliorum clericorum eidem ccclesiae famulantium, Signum Fulconis archidiaconi. -
nee non eorum servienlium, ab Odonecomite et Signum Arlonis .archidiaconi.
Bcrtha uxorc ejus olim factam per antiquilatem Signum Odonis archidiaconi.
- - Signum Andreae archidiaconi.
aliquantulum imminulam, sed -per eam diligenfis-
sime rcformafam, anctoritate nostrae exeoinmuni- D . Signum flugonis praepositi. . • >
calionis confirmaremus. Nos itaque jusiaepetitibni, - . .
Signum Gerosii camerarii.
justisque desideriis assensum pra5ben!es' cum grege Dala Carnotis, oclavo Kalendas Julii, aniio ab In-
nobis commisso, violatores ejus libertatis excom- • earnatione Domini 1195, indictione. xin, regnante»
tnunicamus, et a liminibus sanclae dictse ecclesia; - Philippo regeFrancorum, anno regni ipsius XLV:-
sequestramus, tam eos, quam eorum ad prsedictam •'" il. - -
Iibertateminfringendamfautores.Ininfirraitatea;pre- Churta Ecclesice Carnotehsis pro Bernardo abbate
~ ' ~ '
.sbyteris non visitenlur, in hora piortis, corpus et san- Tironiensi. „•, ; •.
guinem Christi rion suscipiant, in coemelerio Chri- (MABILII. Annal. t. V,-p. fi80, ex archivo Tironiensi.)
stianorHm non sepeliantu r, aeternas gehennse ilammas In noroine sanctse: et individuae Trinitatis ,
incunant, nisi resipientes ad emendatione,m et satis- -.amcn..Ecclesia Carnptensis -cunctis- Chrisll fideii-
291 D. IYONTS CARNOTENSIS EPISCOPI ^52
bus praesentibus et posteris salutem et pacem. A praamaluerunt, volumus et largimur quod Tironen-
Salvatoris noslri Jesu Chrisli ejtisque Geriitricis sis abbasprimo quovis honore priraus post episoo-
Mariae piae matris nostrae admiranda prodigia et pum emineat. Ut antem eo magis bonis temporali-
praeconia nostris in temporibus aceideritia cum si- bus accrescal, quo speramus et optamus eos in
lere fas non sit, iu lucis nolitiam educere volentes, domo Domini fructus uberes allaturos, volumus et
omni posteritati notificamus quod cum tribus conti- eis in perpeluum concedimus et largimur, quod in
nuatis diebus nostrum pluribus visiones quasdam, quibuscunque dominiis et-terriloriis noslris et sub
ut nunc perpendimus, apparuissent: quibusdam nobis existentibus ipsi Iibere acquirere possint, et
agmen apum dulcissimum nostras adiens sedes, aliis acquisitum in raanu mortua libcre in perpetuum
\ir nionachali redimitus habitu, miro vallatus can- teneaut el possideant, nullaque calumnia per nos
dore, ipsosa somno excilans; visiones autem ipsas \el nostrum aliquem super hoc eis inferri possit.
miiificus et suavissimus sequebatur omnium arn- Ab omni autem consuetndine et exaclione saecu-
inatum odor, quas flagitatim duobus perpensanlcs lari ipsi et eorum bomuies in quibuscunque do-
diebus, ad extremum quajuam hae visiones essent, miniis et districtibus nostris liberi sint et immu-
cujusque rei gratia concernerenl, singulis quibusque nes. Ut autem per succedenlia tempora hae noslras
noslrum per dies, per momenla, per horas solei tcr Iargitiones firmse eis et validae permaneant, volu-'
discutienlibus, missa sancli Spiritus celebrata et mus et largimur nullum ipsis lapsum, nuilum in
-ejusdem gratia poslulala, paulo post nuntiatum fnit contrarium usum vel possessionem, quin his li-
"adesse domnum Bernardum reverendum Tironcn- bertalibus et largitionibus in perpeluum inviola-
sium Patrem, nostro coetui loqui deprecantem, qtii bili gaudeant et uti possint in futurum, his obesse
intromissus in nostro capitulo nobis in eo congrc- posse; quin imo nos ipsos actus, usus et pot-
galis, proponensque se cum sua congregatione malie sessiones vel quasi, ac praescriptiones quascun-
in bealas Marise territorio quam piincipis terrenide- que secutas ex nunc irritamus ct anuullamus, ac
gere, carrucatam terrae ad ccenobium suse aedifican- irritas et nullas, irritosque et nullos deeernimus,
dum congregationi deposcens, a nobis libenter ad- Volentes haec decreto legati et quorumcunque ?u-
missus est. Cognoscentes enim ab nudiustertius periorum noslrorum in perpetuum firmari, et omnes
habitas visiones, libenter cisdem eorumque succes- usus, actus, possessiones vel quasi, et prsescriptio-
soribus diclam carrucatam concessimus cum omni nes secutus quascunque, prsemissis per nos largi-
jurisdiclione, jure, dislrictu, et alia quavis liberfate tis contarias, per eum et eos irritari et annulari
spiriluali et lemporali, et ita libere et quiete lenen- Q pro in perpetuum, ac irritaea omnia per quae con-
dam ab ipsis, sicuti ipsam prius tenebamus. Laeta- ira venirent et nulla decerni. Unde hsec sub no-
bundi autem de eorum adventu, eos, si in carrucaia strorum Ecclesiam Carnotensem facientium nomi-
lerrae quam eis in lerritorio nostro de Garzeis cou- nnm subscriptionibus et signis, manibus nostris
cessimus, monasterium sibi aedificenf, libertatibus factis, ipsis religiosis sub sigillorum nostrorum
sequentibus immuniraus. Yolentes siquidem ipsos characteribus unanimi omnium .voluntate et as-
jn pace et tranquillitate foveri, ne mundi crescente scnsu duxiraus concedenda, perpetuam firmitatem
malilia super optata per nos pace turbentur; volu- illatura
n>us et in perpeiuum ipsi monasterio largimur,
monasterium el cellaedomus et ad- Ego ivo Carnolensis episcopus.
quod ipsum ejus Arnaudus decanus, Gerogius cantor Carnot.
nrinistrationes praeseiites et futura, et habitantes
Hugo subdecanus Carnot. Warinus succentor
in eis prsesentes et posteri, soli subsint episcopo Carnot.
Carnotensi, ila quod nec nobis decano et capilulo,
nec quibusvis nostris archidiaconis, dignitatibus , . _ Ansgerius arcbid. Carnot. Wallerus archid. in
officiis, vel praebendis suberunt, nec eoram eis in Duno.
nec alium quam per Car- Goslenus archid. in Pisciaco. Rambaudus arch.
aliquo_ respondeant, per D.111Droco.
n
notensem episcopum juridiclio spirilualis sive in
chili in eos exerceatur; sic famen et sub hac con- Odo archid. in Bleso. Landricus archia. in Vin-
dilione praemissa a capitulo , archidiaconis , dU docino.
officiis et et tolli- Gofiredus praepositus in Northmannia.
gnitatihus, praDbendisrejicimus
mus et episcopo tribuimus, quod abbam Tironen- Henricus prsepositus in Mazeziro.
sem ad suam synodum episcopus venire vel inter- leraudus praepositus in Euvercio
esse non compellat, nisi ab eo super aliquibus Hugo praeposilus in Ingreyo.
tolum dioeceseos ecclesiasticum statum concernen- Rodulfus camerarius Carnot.
tibus noviter ordinandis, consilium et consensuni Stephanus abba sancti Johannis
exquirentibus, litteratorie sibi insinuatis et expres- Data Carnoti manu Wlgrini caneellatii, teriio
satis, voeatus et vocandus exstiterit. Licentius enim Nonas Fcbruarii, anno ab incarnato Verbo iilO,
ipsum abbam sollicitudini et curae sibi commissa: regnante in Francia Ludovico Philippi.
vacare vellemus. Insuper volentes eos honoribus
plus cseteris attolli, quia in territorio noslro ^degere
 - " 294
S95 DIPLOMATA. _
III.. A dileeto nostrc quasi per" compunctionis foramen
Monasteno Bonmvallis, petente Bemerio abbate , maiium (Cant. v) promotionis et auxilii ad nos
eceiesiam B. Pelri Castrodunensem concedit. exlendente, ssepe et multum cogitavimus, et -cogi-
(Edidit D. d'AcHEitvin notis ad Guibertum abbatem, -tanlesinvestigavimus, qualiter in hac urbe vel in
p. 664.) suburbio aliquam haberemus ecclesiam, in qua de-
Quoniam dispositiones eeclesiasticarum rerum, vota fidelium concio devotam et Deo dignam cano-
episcopali curse faciendas, decretorum et canonum nicam ageret.viiam. Nunc igitur tandem Salvatoris
paginaj concedunt, oportet ipsos episcopos vigilanter nostri Jesu Christi magna et inexpliGabilisbenignitas,
attendere, ut qualiscunque disceptatio sit interbo- quse bene clamanlibus rcspondere, digne pulsan-
mines, ut fidelis quis inveniatur; ipsi sibi bene con- tibus novit aperire, desideriorum nostrorum diutins
scii, pio affectu et sincero intuilu disponant qua? non differens efficaciam, B. Joanni,s Yarliacensis
disponenda sunt; illis praecipue manum extendentes ecclesiam, locuni scilicet opportunum, et tam sacris
. qui rehuntiaverunt mundi actibus et nudam erucem institutionibus aptissimum, ut pote a populari stre-
Christi nudi seculi sunf. Si enim, ut dicit Regula civitatis aliquantisper seposilum,nobisobtulit*,
pitu
Patrum, exigenle charilate, episcopus servus est et corda quorumdam fratrum loci ejttsdem beneii-
plebis, non dominus, multo magis opprlet ut eorura cia non satis ecclesiastice tenentium sic illuslrando
quibus mundus crucifixus est minister sit et servus. prseparavit, ut secundum Apostolum, mente exce-
Quod ego Ivo humilis Carnotensis Ecclesise mini- dentes nonjam sibi, sed Deo velint vivere, et fieri
ster attendens, notum facio cunctis Ecclesiae fide- initium Dei ereaturae. Ego autem [itaque]
aliquod
libus, tam futuris quam prsesentibus, quod vir re- Ivo, S. Dei inatris Ecclesise Carnotensis Dei gratia
ligiosus Bernerius Bonsevallensis monasterii abbas episcopus, communi consilio et assensu totius capi-
bumilitatem nostram adierit supplicans, mediante tuii
primatumque nostrorum, in prsetaxata S. Joan
-Gauslino ejiisdem loci archidiacono, ut eeclesiam nis ecclesia canonicos tales esse decrcvi,
-qui pro-
Beati Petri in "Castro Dunensi sitam, quam per canonicam habeant vilam juxta
prielate posthabila
pecuniam de manu laici occupaverant quidam cle- B. Augustini institutionera. Et quoniam, sine tempo-
rici incircumcisi, Bonaevallensi monasterio conce- ralis boni sustentaculo intenti nequeunl esse divino
deremus; cujus pelitioni, quia saluti animarum con- servitio/illis-quae antea possidebantadvictus stipen-
.venire mihi visa est, assensum praebens praesenle et dia
superaddidimus prsebendseunius cujusque frairi»
concedente ipso laico, Odone nomine, qui eam ha- de
congregatione nostra defuncti sive monachileiii
ctenus occupaverat, praetaxatam ecclesiam Bonaeval- , vel canonicalem h, habitum suscipienlis, seu Jero-
lensi raonaslerio concessimus, eo tenore ut clerici
solymam, vel in eremum proficisccntis, si prseben-
praebendas suas in vita habeant, si caste vixerint, dam dimiserit, vel saeculo renuntiantis, vcl metu
et in ipsa ecclesia, sicut decet, Deo servierint. Si mortis seu infirmitate, vel pro malo introilu prse-
autem praedicti clerici criminaliter deliquerint, aut bendam suam dimiltentis, totos redilus per integrum
ecclesiae servire noluerinf, episcopali judicio ab
annum, ut in singulis diebus unius integri anni
ecelesia eliminenlur, el praebendse usibus monacho- missas celebrent pro anima fratris cum defurictus
rum mancipentur. fuerit. Concedimus eliam ul ecclesia B. Joaunis in
Adj'eciraus etiam ut quidquid de casamenlo ha- eeclesia B. Mariae perpetualiter habeat praebendam,
cteausXarndtensis Ecclesiae, concessione possiden-
quam habebat abbas Albertus cum canonicam su-
tit?;s el prasidentium, per annum et diem quiete
sciperet normam. Dedimus et ecclesiam B. Ste-
possederunt, de csetero noslra coneessione quiele phani, et omnia ad eam perlinentia, altare seilicet
possideant, salvo legum tramite, et salvo in omnibus deMorentiaco cum partesynodiad altare pertinentis,
jure Carnotensis Ecclesise. Confirmamus etiam eis nec non et ecclesiam de Mundonis villa liberam a
capellam Sancti Yincentii, quse Carnoti sila esl ju- et circada, et omni exactione; pariterque
synodo
-ila portam Cinerosam, qnam dedit eis Hugo vice- servos et
) ancillas, et terras sive cultas, sive incultas.
conies. Concediirius etiam Sanctae Fidis eeclesiam, et eecle-
IV. siam de Luciaco, el campi parlem illius terrae quam
Instrumcnlum fundatwnis monasterii S. Joannxs in
valle Camotensi antepossidebamus, et omnes consuetudines terrae
charta S. Joan. — B, Joannis,illius scilicet villse, et terram cumoblatis
(Ex veteri eccles. Yaliacensis.
Hoc instrumentura, ut et sequens, exstat inter de Osanivilla tam episcopalem quam canonicalem.
epistolas Ivonis; edit. Fronteau.) Terram etiam de Aucherivilla concedimus. Super
. Quia summi Patris ineffabili-misericordia dispo- lisec dedimus j'unioratum ecclesiae de Pontegodonls
nente pastoralem curam licet indigni et peecatores, cum omnibus domibus nostris, et totam avensefar-
suscepimus, ut assidua cordis vigilantia comnruni raginem, et totam nostram terram ullra" aquam eo
uiilitati et saluti animarum diligenter providere stu- tempbre incullam, et furnura ejusdem villse; deci-
deamus, et ut- in -vespera nummum recepluri, Domi- mam quoque molendinorum et vinearum. Confir-
nicse vineae circumquaque prcpagines extendamus, mamus eliam donum altaris ecelesiae Serni factum
superna gratia nostram [menteur] illustrante, et vero a Goslino canonico et prseposito Sanctse Mariae, et
« Vide epist. 91. i>Sic vet. scheda.
 l29S D. IYONIS GARNOTENSIS EPISCOPI DIPLOMATA. _><!6
donum Vigerise de Valeia, el lolius lerrse de Mon-*,V dendam concessimus, ipso *-agano inlercedente ct
ceLis cum oninibus consuetudinibus, actum ab conccdente el fralribus ejus Raherio, Goscelino,
Hugone vicedomino hujns civitalis. Confirmamus Guarino, Amarico concedentibus. Idem vero Rahe^
quoque donum totius terrae Eddevilte cum omnibus rius frater Pagan/ qui ecclesiae deeimam laicali
consuetudinibus-et feodis: nee non donum eccle- usurpalione lenehat, minulas in praesentiarum mo-
siae Ardueluth cum omnibus hospitibus, et cum terra nachis dimiltendo coneessit decimas, et decimam de
ad duas carrucas. Ut autem hoe nostrura charilalis cu'turis monachorum eis concessit habendam post
opus per succedenlia tempora firmum ac stabile sui discessum. In hoc quoque dono capellam de
maneat, litlerarum memoriae tradi feeimus, et im- Hidulphi ponle cum ea parte terrse et aqnae quam eis
pressione sigilli nostri alque aucloiiiate et praesenlia praesens dimisit, eis perpetuo concessit habendam.
• Joannis a ct Benedicli Dei gralia cardinalium apo- Nos etiam sicut praesentiaHter nominatim monachis
stolicae sedis confirmatum, manibus quoque canoni- tribuebalur annuimus, ila etiam lotum quod In
corum nostrorum caeterorumque fidelium dedimus futuro a praedictis fratribus et ab aliis ibi aliquid
contirmandum. Si quis ergo aliquam huic canonicse habentibus promittebatnr nominalim babendum
inslitutioni calumniam inferre, vel aliud quid ad- cbaritative concessiinus, hascautem sunt quse pro-
nullare tentaverit, anathemate nostro percussus B missa sunt, scilicet terra duorum boum et hospitia
Deum sibi sentiet iralum; et, nisi digna satisfa- ' cum arpennis lerrae. IIujus vero doni cbncessio
ctione culpam correxerit, poenis infemalibus depu- facta est anno ab Incarnatione iili-, his prsesen-
tetur [f. deputabitur]. Praeterca etiam constituimus, tibus quorum nomina sublerscripsimus. Ex parte
*ut si forte abbas supradictae .ecclesiae defunctus episcopi et archidiaconi fuit Raimbardus Vindoci-
" nensis archidiaconus.
fueril, vel aliqua canonicali occasione [discesserit]. Ausgerus Blesensis archidia-
fratrcs sibi abbatem de eadem congregatione vel alia coniis, Gualerannus canonicus, Raiialdus" ejus cle-
aliqua regulari, si ibi idoneus inveniri non potuerit, ricus, Bcrnerius regularis canonicus, Radulphus
eligant, el ad hanc eleclionera aliquos sani consilii reg. canonictis episcopi Camerarius.
sibi conjungant. Abbas autem electus in communi Ex parte vero abbatis, Willelmus prior, Petrus
capilulo B. Marias praesentetur, et ab episcopo reci- Laidet, Gilo ct ejus filius, Gilduinus Hugo hospitala-"
piat abbaliam, et sieuti alii canoniei in ecclesia ' rius.
B. Mariaesuam faciat seplimanam.- "Defamulis Analdus cameranus, Paganus caE?e-
"
Ego Joannes cardinal. sanctae Romanae Eccle&iae rarius, Landricus famulus prioris, Gaucelimus, Pe-
subscripsi. tnis Burdo, Huberlus Mainbodus.
Ego Benedictus gratia Dei sanctse RomanaeEccle- VI.
siae card. subscripsi. Charta de obedienlia et subjeclione quam Ivoni epi-
Ego Ivo Dei gratia Caruotensis episeopus sub- scopo Carnolensi et ejus successoribus debent red-
dere monacld de Bello-Loco, quibiis 1iac'iantui?i~
scripsi. A f £i„ i condiiione Ivo .permisit monasterium construere et
Signum Ernauldi decani., consecrme.
Hilduni cantoris. • , (TETIT,Theodori Pcenitentiule, tom. II, pag. S97, ex
Guliel. archidiac. cod. m. s. privileg. Ecclesiae Carnotensis.
Serannrsubdecani. In nomine sanctac et indhiduaa Trinitatis, Patris,
Garini succentoris._ ct Filii et Spiritus sancti.
'
Raglbaldi canonici, uMc. ,- Ego Ivo, licet indignus, Ecclesiae Carnotensis epi-
V, scopus, notum fieri volo omnibus tunc praesentibus
• Gharla qua ecclesia de Hancliis Majori Monaslerio quam fuluris , quod dominus Hugo vcnerabilis
concedilur. ...... abbas Cluniacensis monasterii cum grege sibi com-
(Ex veteri Scheda Petavii.) _ misso, et maxime Fratres de Charitale parvitatem"
Ego Ivo Carnolensis episcopus. et Walterius ar-, n nostram bumiliter adieiiint, peterites, ut eis conce-
chidiaconus noltnn fieri volumus tam posteris quam derem (ieri, et consecrari monasterium extra urbem
prassenlibus quod Willelmus abbas Sancti Martini Carnolanam in loco, quem Willelmus ad aedifican-
Majoris Monaslerii cum quibusdam monachis suis dum monaslerium elegerat. Quorum petitio, quia
nostram adiit prsesenliam, humiliter implorans qua- digna impetratione, et multis -profutura visa est,
tenus ecclesiaeBeali Marlini concederemus ectie- assensu confratrum nostrorum beatse Marise in su-
siam de Hanchis quam Paganus, beatae MariaeCar- pradiclo loeo monasterium fieri et conseerari con-
noiensis canoni.cus, tenebat. Praediclus vero Paganus cessimus; ea conditioriis lege, ut omnem obedien-
ibi veniens in manu nostra praefatam ecclesiam ab- tiam et subjcctionem mihi et Ecclesiae mihi com-
.solute dimisit. Nos autem ,donni Willelmi abbatis et missaeet successoribiis meis, quam monachi cir-
monachorum ejnsprecibus.diligenteraureniaccom- cttmquaqtie positi, exhibeant: et jura Ecclesiae
modantes, salvo jure Ecclesise nostras,,petitioni eo- noslrae el ecclesiarum ei concessarum, absque meo
rum gratanterannuimus, et supradictam ecclesiam consensu ct capituli Beatae Marias, el successorura
sieul Paganus-eam. tenebat, eis hahendam ct possi- nostrorum invadere non praesumant.
Ad hunc scribit Ivo episi. 87. _
25? FR. JURETI OBSERYATIONES. S.98

125 FR. JDRETUS BENEVOLO LEGTORI SALDTEM.

Ante annos viginli quatuor Ivonis Carnotensis epistolae e tenebiis erutae in lucem prodierant auspiciis
Pctri Pithoei jurisconsulti, maximi viri, et propensissimi animi in rempublicam litterariam, cuj'us
singulari beneficio plerasque integriores habueram. Cum aulem exemplaria primse editionis pridem
desiderarentur, et de recudendis typographus urgeret, cffectum est ut perquisilis atque invicem accurate
collatis compluribus vetustioribus membranis, iiber redderetur melior etauctior, superior quidem editio
laborabat lacunis, pluriumque epistolarum ordo confusus atqtte prseposterus erat, quando posteriores
aliquol litlerae Paschali insciiptae anle verlebant nonnullas quse ad Urbanum emissse sunt : ctuntamen.
series temporum palam evincat Urbano successisse Paschalem. Alia ejusdem generis sigillatim comme-
morare nihil attiuet, quae mulua collalione facile clarescent, quamvis ea parte nondum plane niihi sa-
tisfecerim : illavero perturhata series, non sine priscorum codicum ductu mutala elrestituta fuit, quem-
admodum etiam eorum fide Iineae et dictiones tolo opere inlerjectse sunt. ./Egre auteni ferendum
ex tol anliquis membranis jiullas hactenus reperlas quae suis numeris undique absolutae viderentur, alise
cnim plures epistolas eomplectebahiur, alise pauciores, easque mendis saepe scalenles : pra-terea dissi-
debant in ordine, ut inde argumentum elici possit, non fuisse primitus digestas ab ipsomet auctore, sed
post ejus obitum a studiosis hinc inde collectas : solum exemplar bibliolhecae Regiae distinclum eral in
decem libros, quam partitionem caeteri codices mininie agnoscunt, neque valde necessaria. Adjuverunl
operam manuscriptis communicatis mulliplici ac recondila eruditione celeberrimi togali Jae. Augustus
Thuauus prseses, Ludovicus Servinus advocalu; regis in suprema curia, et Nic. Faber : quorum clari-
ludini 11Ih.iladdit mea nimis jejuna oratio, nec defuerunt membranae coenobiorum S. Yicloris et' S. Ger-
-maui, ilem doctissimorum ornatissimorumque Puteanorum et Car. Labbaei; quidquid aulem praestitum
est (quod perexiguum esse sentio) si probabilur probis et candidis viris, minus displicebit manum ad-
movisse redintegrando operi Gallici antistitis, ex cujus lectione multa singularia diseuntur, quae a coae-
taneis scriplorlbus non sunt prodita : quare illuslrissimus cardinalis Baronius de Ivone merito honorifice
loquitur, quem modo «lucernam occidentalis orbis, i modo t decus et ornamentum ac fulgorem Ecclesiae
Gallicanse > nuncupat: cujus varias epistolas postremis suis annalibus ecclesiasticis inseruit, c quorum
fontibus hausit complura observalione scituque digna. Quid enim mcramur iniquos rerum aestimatores,
qui obpauculas vocesminus Latinas aul elegantes, temereexistimant priscos scriptores explodi debere,
et ab eorum leclione abstinendum prorsus? quasi vero non sit pervolutandum omne genus auctorum
homini qui rerum cognitione delectatur, et mavult mentem quam linguam instruere. Caeterum non licuit
hoc observatioiium libro ea omnia complecli quae animo conceperam, quoniam intercurrenlia negotia
litlerali studio contraria coegerunl aures alio dividere : satius igitur iuerit alienss diligenliae poliora
relinqui. Absitcnim ut invidere aut calumniari velim, si quis haec et similia quaa olim attigimus, red-
diderit meliora. Argumenta vero in priore edilione affixa fronti epistolarum, hic prseterraissa volui, de-
sunt inquibusdam codicibus calamo exaratis, in aliis variant, cum olim uniuscujusque arbitralu com-
ponerenlur, deinde superflua videntur, quia facilius repeti possunt ex indice rerum ac verborum. Bene
vale et his fruere.

««OBSERVATIONES

AD IVONIS CARNOTENSIS EPISTOLAS.

AD EPIST. I. X Hugo praejudicium fecisset, et non canonice accu-

satum excommunicalionis ac depositionis senlen-
- A Gaufrido quondam episcopo. IJem Urbanus, tise subdidisset. Demum jubet ut iis interim Romse
epist. 2 ad Richerium, dicit Carnotensem Eccle- exspeclarejussis, ipse aul veniat, aut nuntium miltat.
siam multas pro islo Gaufrido molestias susti- Idem epist. 16 ad clerum etpopulum Carnotensem,
"iiuisse, et plures querelas inde fuisse delatas ad ait ipsum Golfreduni cpiscopum se purgasse Romse
apostolicam sedem; quod etiam probalur verbis suspicione Siraoiiiacae pravilatis, dalo sacramenlo
Gregorii septimi, ubi appellatur Gotfredus, qui in super corpus beati Petri. Tum monel proprio pastori
aliis codicibus Galfridus. Verba subjicere operae obediant.
prelium est historise illustrandae causa, ex Regesfi Verum mortiio Gregorio, cum postea Gaufridi
lib. v, epist. 17: < Gotfredus Carnotensis episcopus, crimina plane innotuissent aposlolicae sedi, et pur-
quia non invitatus ct absens judicatus fuerat epi- gare se non valeus virgam pastoralem et annulum
scopali officio a nobis restitutus est, hoc quidem reddidisset: Urbanus Gregorii successor, quia nul-
tenore, quod causa sua ante legatum noslrum de- lus dissimulandi locus supererat, eumdem deposuit
beat retractari alque diffiniri. > Ej"usdem meminit ut Ivonis scripta probant, qui appellat hunc caprum
lib. ix, epist. 15 ad H. Diensem episcopum : quae eriiissarium, et affirmat damnatum fuissc propter
liltera singularis Hugonem ibi significat, ul alii adulteria, perjuria et proditiones per omnem ferme
cjusdem Gregorii loci subindicanl, itemque Ivo, Latinam Ecclesiam publicalas, in epist. 8 ad Riche-
epist 274, et Lisiardus in Yita sancii Arnulphi rium. De eodem intelligit quod ait in iine episl. 6
Suessionensis episcopi, cap. 26 , qui meminere jj psedagogum ab officio pastoris et nomine procul pul-
Hugonis Diensis episcopi et legati Gregorii seplimi. sum, jam non habere unde Iac et lauas ovium per-
Illa igitur epistoia 15 dicit Parisiensem episcopum ditarum diripiat, nisi quod in Nortlimannia praepo-
cum Carnolensi episcopo Roraam vcnisse, el cla- situram quamdam^EccIesiEe Carnotensis sibi usur-
niorem fecisse quod in Camotensem episcopum pabat auxilio comilis.
PATBOL, CLXII. - iO
299 AD D. 1Y0NIS EPISTOLAS sod
127 Animi vestri voluntatem prmvenienles, eic, A . tentes exsiiierunt sophistae, Joaimes qui camdem
canonice secundum noslra monita elegisiis. Idem Ur- artem sopliislicam vocalem esse disseruit, Robertus
banus infra epist. 21 ad Richerium, dicil se Carno- -Parisiacensis, Roscelinus Compendiensis, Arnulfus
tensibus dedisse licentiam eligcndi hunc Ivonem : -Laudunensis. J Aventinus ljb. vt Annal, Boiorum :
quemadmodum eliam ipsemet Ivo scribens ad Pa- « His quoque temporibus fuisse reperio Rucelinum
schalem papam epist. 104, testatur Galonem in epi- Britannum, magistrum Petri Abelardi novi lycsei
scopum electum fuisse a clero Belvacensi, praece - conditorem, qui primus scientiam vocum sive*di-
denle consilio ejusdem papae. Unde colligitur tuiiG ctionum instituit, novam philosophandi viam. in-
temporis cum eligendi essent anlistiles Gallise, Ro- venit. Eo namque auctore duo Aristotelicorum, Pe-
manos ponlifices solitos interveiiire, et clero com- ripatelicorum genera esse coeperunt: unum illud
inendare quos existimarent. sibi benevolos atque vetus, locuples in rebus procreandis,q;uod scientiam
profuturos. rerum sibi vindical, quamobrem reales vocanlur;
AD EPIST. III alterum novum quod eam distrabit, nominales ideo
Variat inscriplio in mauuscriptis, suul enim qui nuncupali, quod avari rerum, piodigi nominum at-
praeferuut : Gommonitio Urbani papce ad Ivoneni que nolionum, verborum videnlur esse assertores.
ln liisceduobus generibus discidium et bellnm ci-
presbyierum Camutensi Ecclesim consecratum epi- vile est. Illius Tliomas
scopum. Li aliis est, edictum vel diclum, quod - Duns Scotus, Aquinas, Italus, et Joannes
ciai pontifcx episcopo cui benedicit. Apud Baro- hujus Willelmus Occomensis Anglus
iiium lomo XI Annal. dictio sive oralio Urba'ni pa- antesignani,»etc. Ivo quidem subindicat hunc Rosce-
pm ad Ivonem. JJ linum insauas suas scntentias super quibusdam
Chrislianae fidei arliculis defendisse, sed non ex-
Populus Carnolensis Ecclesim. Ita melius ex non primil
nisllis -veteribus scbedis, quam ut anlea, populus quales illae fiierint. Verum id illustrari po-
civilatis ~illius. lest verbis Anselmi abbatis Becci qui tunc florebat.
nam scribens ad Fulconem Behacensem episcor
Absque morbo vel macula. Expressa est lectio pum (cujus verba
omnium nostrorum codicum. Idem Bar. edit, abs- profero ex manuscripto
-
exem-
que morboet mancha simulque in ora addila varie-. plari quia nondum edita fuerant) : Audio, quod
tas macuia : dubium an illud mancha sit ex aliquo tampn absque dubielate credere non possum, quia
Roscelinus clericus dicil in Deo tres personas esse
prisco exettiplari. tres res ab invicem separatas, sicul sunt tres an-
AD EriST IV. geli, ita tamen ut una sit voluntas et potestas, aut
Ex charitaiis affeclu. Sic constanti scriptura in Palreni et Spiritum sanctum esse incarnalum, et
yell. codd., nisi in
quod paucis, Karitath. Malein tres Deos vere posse dici, si usus admilteret, in qua
vulgalis aliorum auctorum editionibus inveterata seiitenlia asserit venerabilis memorise archiepi-
sed erronea consuetudine passim cudilur cum as- scopum Lanfrancum fuisse, et me esse. Quapropter
pirationibus nota, quod hic semel monuisse suf- diclum cst concilium avenerabiliRemensl archiepi-
ijciet, ne quis sine causa factum putet. scopo Rainaldo colligendum esse in proximo : quo-
_. Domnum Gauterium. Quidam codex donnutn: niam ergo puto reverentiam veslram ibi praesentem
vox est mediaj selatis, frequens scriptoribus ec- futuram, volo ut instructa sit quid pro me respon-
clesiasticis, unde etiam domnionis nomen S. Hie- '„ deredebeat, si ratio exegerit. > Etpaulopost addit:
ronymo deformalum fuisse volunt, et doinnulae " c Quicunque blasphemiam quam supra posui me
Salviano Massil. in epist. Yide nolata infra ad audisse a Roscelino dici pro veritate asseruerit,
epist. 28. sive bomo, sive angelus, analhema esl, et confir-
AD EPIST. V. mando dicam, quandiu in hac perstiterit perlinacia,
Ex utraque iinea descendens, nobititalem genens. anathema sit, omnino cnim Christianus nonest, >elc-
Yeteres appellabant hanc nobilitatem, sequam pro- Quae verba faciunl ad interpretationem alterius loci
sspiam, ut Cyprianus in Vita S. Caesarii. « San- ejusdem Anselmi postea facli Cantuariensis archi-
ctus ae beatissimus Caesarius Arelalensis Episgopus, episcopij qui scribens ad Urbanum papam, refert
territorii Cabilonensis fertur fuisse indigena. Cujus , se cum in Beeci monasterio esset abbas, praesum-
parentes ajqua prosapia, quod est illustre et praeci- ptam fuisse a quodain clerico in Francia talem
puum nobilitatis exemplum, pras cunclis civibus assertionem; si in Deo tres sunt personse, una tan-
suis fide et moiibus floruerunl. i Ubi fallitur edi- tum res, et non sunt tres res : ergo Patrem cum
tor putans locum mendosum esse et adnotans pro Spiritu sancto cum Filio esse incarnatum. Et paulo
rnqua, legendum egregia. posl addit illum in concilio a venerabili Remensi
AD EPIST. VI. archiepiscepo Rainaldo errorem suum abjurasse;
Sicut Lugduni. Est velus exemplar, in quo scri- audisse tamen postea praefalae novitatis auctorem
iu sua perseverantem sententia dicere,, se non
ptum Lucduni, quod nonnulli probaut a Lucii Planci
nomine, qui eam urbem incendio consumptam in aliud inlerfici abjurasse 12B quod dicebat, nisi quia a po=
timebat: hac igitur causa Anselimun
melius restauravit. Sed alii prisci auctores a luce pulo
deductum nomen voluerunt; qua in sententia He- D scripsisse librum_ De Incarnalione Vcrbi. Ubi non
ricus Benedictinus monachus lib vi De Yita S. Ger- exprimit concilii locum, sed ex hac Ivonis epistola.
niani Autissiodorensis. « In Lugdunenses aaquis palain est intelligi debere de Suessionensi.
Elhici iractatoris. Superior ediiio, elhnici,. ut
processibus arces vexit Arar, Rodano sese sub habent
mo3iiibus abdens. Lucduno celebranl Gallorum ia- pauci codices, ct ad oram adnolata varietas
inine nomen impositum quondam, quod sit mons elhici, quae postrema lectio sequenda, quam plures"
lueidus idcm. » Contra nebulae Lugdunenses et et meliores libri manu exarati referunt. Pro tra-
dies matulina caligine obstructi vix meridiano fer- claloris autem, male quidam velus, tractatoris -.
vore reserari exprobrantur Sidonio Apollinaii, traciatorem enim accipit pro auclore, ut aliquoties
cui amicus gratulatur quod aliquando videat «o- solent prisci scriptores. S. Hieronymus ad\ersus
Helvidium : c quae non solum omnes pene Giseeioe
lein, quem bibilor araricus raro aspexerat, lib. tractatoresin suis voluminibus reliquerunl. s S. Au-
i, epist. 8.
AD EPIST. YH. gustinus Iibro De speculo : « dhiiiorum libroium
veterum et novorum calbolici tracfalores Iioc in-
Roscelino. Ita in nostris vett. codd. scriptum lenderunt. J Cassiodorus in prasfalione lib.. t Be_
a neotericis quihusdam 'dicitur Rozelhms, vel Ru- div. lectione : « Tractaiores vobis doclissimos indi-
celinus. Vetustus et anouymus historicus in fra- casse sufficiat. > Sidonius Apollinaris lib. n epist.
gmenlo historico Francorum a Roberto ad inor- ix, de Origene loquens: c sermocinabaniur -cui:
tem Philippi primi: 11n dialeclica quoque hi po- a quibusdam protomystaium tanquam scaevus ca-«
301 FR. JURETl OBSERVATIONES. 50.1
vendusque tractator improYsaretur. » Alcimus Avi-~. A ret cujuspiam zelo protelare Lintuardum Cumensis
tus lib. De virginilate ad sororem : - Ecclesiae.anlistilem, qui fuerat .electus a-clero, et
Quin et veridici qum pluritna tfactatores expetitus a populo, minatus si prolelaret, et inte-
suis libellis, rim electus Romam veniret, ab ipso papa fore con-
Exposuere mysteria digna secrandum: quod se facturum adjicit, quia prsero-
Hcec ik cuncta tenens animo sitienle bibisti. de qualibet Ecclesia cleri-
gativa apostolica possit
Kicolaus papa primus epist. 4.2:« Si enim ipso- cum ordinare, quamvis nolit alicujus Ecclesise pri-
rum decreto, cseterorum opuscula tractatorum ap- vilegiuminfringere, qui locus integer refertur ab
probantur vel reprobanlur. > y, cap. 15, el decurtatus ab eo-
• Palinodiatn scribas. Male vetus codex S. Germ, Ivone decreti parte et a Gratiano in cap. nunc vero,
demcpist. 61,
palidoniam, et alter, psalmodiam. cau. 9, q. 3. Sed et Gregorius sepliums in simili
Diligi et colligi. Irrepserat in prima ed. tione, et causa episcopi Carnotensis, hunc Richerium pri-
coti, sed omnes manuscripti habent rcctius, et col- dem admonuerat, nt caveret moras adhibere in or-
«
ligi. Siinili notione id verbi positum epist. 65, Ut dinando iilocrui canonice fuerat electus in episco-
eum malerna-pietate colligatis, J et epist. 159: interminatus privationem honoris. Exstant
« Eadem frequenter colligit materna pietate, > et pum, enim in Registro lilterae, lib. iv, episl. 15. Facilis
epist. 160. <Intra ovile a quo aberrayeral colliga- excusatio, si Richerio male affecto et tergi-
> <
lis. Item epist 255 : pios eolligii mansuetudine. -> igilur
Ansehnus abbas Becci epist ad Henricum; « Intra versante, ac nolenle suo munere fungi. Ivo Ro-
mam profectus a papa consecratus fuerit. Favebat
gregem in quo lactatus et nulritus est onmino re •.
t Caeterum Bar. tomo XU J
B 1S9 enim Richerius iJaufrido exauctorato et dis-
coliigi cupit. Annal., cincto ab eodem Urbano propter sua crimina, infa-
postquam hanc transcripsit epistolam addit huc toalus nimirum consilio Parisiensis episcopi, et duo-
usque Ivouis epistqlam absque salutationeprsemis- rum parilis vecordiae episcoporum, si veruni est
sam, vel consuelani bonam benevalendi in fine scribit Ivo ad Urbanum epist.-12, quem sane
ad haereti- quod
ipsius imprecationem appositam, quod mentitum non arbitror : -negari autem potest quin
cum -scriheret: sed sane in aliquol membranis si quis alius eo sseculo, canoniese lilteraturae
xitiam auctor,
plures sunt Ivonis epistolae, ad alios scriptae fuerit perilissimus, <[ni nihil tale aggressus vel pas-
non haereticos, in quarum calce similis precatio sus fuisset, sl vetusti canones repugnassent. Hscc
abest, ut negligentia potius' librarii fuisse videri obiter adnotata sunt, quia nonnulli proxhne repre-
possit, quam auctoris voluntas. henderunl faclum Ivonis, et scripserunt peccasse in
An EPIST. VHI. jura Gallieanai Eeclesise quae molitus fuerif trans-
Richerio Dei gralia Senonensi archiepiscopo. Ba- ferre in manum pontificis Romani: quemadmo-'
ronius tomo XI Annal. ait constanti aninio redar- dum, inquiunt, eodem tempore Anselmus Cantua--
gutiini fuisse Richerium ab Ivone, qui litteraslstas riensis archiepiseopus, papae omnimodis addictissi
sapientia plenas rescripserit: e^ quaruni lantum raus, totis viribus conabatur spoliare rcgem Anglise•
titulo et salutatione instrui ac resipiscere si sape- jure regalium. Sed longe diversa ratio utriusque
ret, valuisset. Anselmus enim Anglia excedens velexsulans, etRo-
Prostratus quisquis Aposlolicis voluerit contraire mae ut plurimum degens, landem pertinaci studio
aecrelis. In tribus velnslis exemplaribus scriptum ^r effecit ut rex Angliae (a quo arcbiepiscopatum ha-
compendiose, quisque, quod valet quisgue, ut in buerat) discederet ab invelerata consuetudine inve-
codd. _Remensi S. Vict. et S. Germ. codex Regius stiendi episcopos sui regni: quod Ivonem lentasse
babet, quisquis, in lib. IServ. quicunque. Vetustio- nusquam legitur, tjui suo regi plurimum detulit, et
res dixerunt qulsque pfo qulsquis, quod plerique investilurasEcclesiarum aprincipibus factas maluit
non observantes, ssepe mutarunt et corruperunt in sustinere concordise publicae gratia, quam schismati
auctoribus contra fidem priscarum meinbranarum. causam praebere ei adversus regem insurgere; ul os-
' Antiqua-inscriptio : « quisque hoc monumentum lenditurcpist.'60. Sed et levis suspicio^voluisse pri-
sive vendiderit, sive dbnationis causa dederit, infe- vare suum metropolitanum Senonensem debito jure
ret. > ^Esopus manuscrip.lus in Vita Alexandri: cbnsecrandi: quia passim ineulcat, sua jura singtt-
e Quisque te consuluerit, veridicentiae tuse non re- lis Ecclesiis illibata servari oportere, nec transcendi
fragatur. J S. Hilarius in fragmento De synodis : debere patrum terminos ; quemadmodum liquel ex
< Sed quisque liaec delata non damnal, necesse est disputatione adversus archiepiscopum Lugdunensera,
eorum sese studiis socium proiiteatur. > Tcrtulia- papaelegatum, epist. 60 etepist. 61, qua dicit exempla
nus in carmlne de Jona: episcoporum aliqua necessitate cogente a compro-
Tu quoc/ue,.quisquc libiDeus est, dic votaprecesque. vineialibus non cousecratorum, minime tamen de-
bere praejudicium facere legi et consuetudini commu-
Vetus et incertus poeta in epitaphio: ni: quin etiam epist. 12 profitetur se nolle interesse
Quisque legis doleas devites talia fala. nuptiis Philippi regis cum Bertreda, nisi Remensis ar-
Rulilius libro i Itinerarii: cbiepiscopusearum sitconsecratoret anctor, quoniam
B id competal juri Ecclesiae Remensis ex antiqua re-
Ut bonus esse velil quisque disertus erit gni consuetudine et apostolica aucloritate. Denique
Paulinus quoque De Yita S. Martihi lib. i: - epist. 85.ad episcopos Remensis dioecesis, scribit ca-
... Tu quisque tegens'tammliatemnis nonicae auetoritatls ariete repellendos esse impetus
Garmina, dum verba irridens, mirabere facta. metropolitani, qui in Ecclesiis comprovincialibus
pntnque blericis peteniibus et pulsantibus nutium absque consensu episcoporum qui eis praesunt, cleri-
diem consecralionis memyelletis prmfigere. Urbanus cos judicabat, vel ab officio suspendebat, et quidquid
supra epist. 2 huic Richerio pariter objicit quod, volueral imperabat. Hsec si accurate observassent
iicet ipsomet papa flagitante, tamen Ivoni^manum Ivonis reprehensores, polerant rainus conqueri. Nulla
imponere recusasset. In generali autem synodo sub autem causa est cur jjuis suspicelur ambitione mo-
Innoeentio seeundo Romae celebrata, cap. 28 re- lumfuisse, nt consecratus ab Urbano liberius epi-
lalo in cap. obeuntibus dist. 65, problbitum fuerat scopalu fruerelur. Saspius enim conqueritur slbi in-
ultra tres menses vacare Ecclesiam. Leo quoqrie vlto et reluctanti nec tale quid cogiianli delatam
papa in epist, 82 ad Anastasium episcopum, jus-r fuisse diguitateni a Carnotensibuset papa, epist. 25
Eerai"nihil morae aut difficultatis aflerre in ordina- et 289, qua quldeni dicit parum abesse uuin pi opter-
liane episcopi rite celebranda, ne grcgibus Domini ea malediclis Urbanum persequatur. [Cujus quiderii
diulius deessel cura pastorum, quod etiain relatunx dignitatis oneribus se obrui passim deplorat, ct ad
in cap. De persona, dist, 65. Sed et Slephanus papa pristinam mentis tranquillitalem poslliminio redire
, olitn reseripserat Gualberto Patriarchae, ut desine- _ desiderat epist. 17,. . _
 503 AD D. IVONIS EPISTOLAS -01
Et inde cum virga paslorali a recjemihi inlrusa ad A mus, non tamen antiquae possessionis jus monaste-
Ecclesiam Garnotensem adductus. Hujus virgae me- riis abstulimus. In llla siquidem personarum muta-
minit episl. 60, ubi dicil variis modis Eeclesias con- tione avaritiae renovalio, et ecclesiasticarum rerum
cedi solitas, manu, nutu, lingua, virga. Et epist.256 distraclio contingehat. Porro altaria quae per qua-
ait multos reddidisse pastorales virgas; et paulo post, draginta seu trigintaannosmonasteria possederunt,
laicum nou tribuere rem sacramenti in datione atque" sicut in synodo constitutum est, immola eis perma-
acceptione virgae. Alio loeo pastoralem baculum ap- nere volumus. Nulla igitur de caetero eisdem fratri-
pellat, nempe epist. 157. Osbernus in epistola ma- bus de supradieto aliari >molesliam inferas, salva
nuscripta ad Anselmum Canluar. archiep. : « Quid tua episcopali j"uslitia. > Quse epistola exstat in co-
aut ad affectum dulcius, aut ad innocentiam praes- dice manuscripto Ant. Loiselli, et nondum, quod
tantius, quam te ante lectum segrotantis violenter sciam, ab aliis edita fuerat. Joannes Salesbenensis
pertraclum, dextram aliorum dextris impudenterde Policratici lib. vn, cap. 17 : « Utique et insignis
sinuextraclam, sinistram nesororemjuvaretfortiter prudentia si quis lot quocunque modo conquirit alla-
retentam virgam cajteris digitulis pertinaciter occlu- ria, ut quasi ritu memphitico quotidianas hostias
sis pollici atque indiei crudeliter impactam, post haec novis possit altaribus immolare : nolunt lamen sa-
tolo corpore e terra te elevatum «piscopalitms bra- cerdotio dominari, aut servire altario quLde allario
chiis, ad Ecclesiam deportatum, ibique adhuc le re- vivunt, ne, ut populus arguit, dicam luxuriautur,
clamante et importunis minis obsistenle, te Deum sed personatus quosdam induxerunt, quorum iure
laudamus esse cantalum? >.Otto Frising. De gestis ad alium onera, ad alium referantur emolumenta. >
Friderici I, lib. n, cap. 6, scribit Episcopalum con- p Huc eliam spectat quod scribit Goffridus Vindock
ferri ab imperatore per sceptrum, et cap. 5, regna nensis abbas in cpistola 12 libri m, ad Andegaven-
per gladium, et provincias per vexillum. Hac autem sem episcopum, qui se testatur interfuisse dicfo
virga significabatur polesias data pontifici. Quibus Claromontensi concilio, et interpretatur quid signifi-
affiuilate rei adjici potest quod Sugerius abbas in cet altarium redemptio (Palrologice lom. CLVII,
Yita Ludovici Crassi et post eum continuator Ai- col. H8). Idem in epist. ad G. apostolicse sedis le-
moini hist. lib. v, cap. 50, ait Ludovico Crasso regi {Vide ibid., lib. i, epist. 27), qua de episcopo
consecralo datum fuisse sceptrum et virgam, et per tatum ndegavensi conqueritur : « Decretum illud, inquit,
hsec Ecclesiarum defensionem. Honoris etiam si- quod idem dominus papa Urbanus in Arvernensi
gnum illa fuit. Inde est quod in palatio regis Go- concilio statuit contra simoniam, ipise sub noniine.
thorum, curapalatii (iserat architectus) solebat in- vicariorum Dei fieri solebat ab episcopis, annullare
cedere cum aurea virga, quemadmodum indicant machinatur. Redemptionerii etiani ecclesiarum quae
verba Cassiodori Variar. lib. vn, formula 5. Paulus in illo magno concilio haeretica pravitas vocata est,
quoque Diaconus De gest. Longobard., lib. vi, cap, 5, ab apostolica sede damnata, licet In pluribus annis
refei t Felicem gramraaticum adeo fuisse carum re- non nisi semel per*vicarios fieret, nunc sub nomine
gi Heriberto, ut ab illo donaretur baculo auro ar- annui census a simplicitate uostra extorquere cona-
gentoque decorato. His conjungenda sunt quas no- tur. Et quia ego et fratres nostri hoc esse scelus pu-
.tantur ad epist. 1, 7, debaculo paslorali. taihus, et ideo refutamus , divinum ecclesiis nostris
AD EPIST.XII. interdixit officium. Ex quilms pendet interprelatio
Fitio uteri vestri consulile. Ita reslilui secutus ^1 „, verborum Gregorii septimi, lib. iv, epist. 7 ad Hugo-
pluresel casligatioresmembranas;aiitea_cusum,/(/jo nem Diensem episcopuni : < Illud vero commune
veslro consulile. Infra bac eadem epist. ut iterum in malum pene lotiuS terrae, videlicet quodaltaria -ven-
inscriptione epist. 19, appellat se filium specialem duntur, el quod iste etiam iu officiosui archidiaco-
papaj Urbani, ut pariler initio epist M, ulerinum fi- natus se fecisse non deuegat, ne deinceps fiat, tam
lium Romanse Ecclesise. Eo significalirvocat cardi- huic, quam caeteris omnibus interdicilo. > Loquitur'
nales filios uterinos papae, epist. 55. Fridericus Im- autem de Gerardo Cameracensi, et de congreganda
perator primus epist. ad Adrianum pontificem apud synodo episcoporum Francias.
Radevicum lib. n, cap. 16 : < Decentissimum est AD EPIST.XIH.
sanctam Romanam Ecclesiam, tanquam matrem om- Nuptiis quas facere disponebdi de Bertreda dicta
nium Ecclesiarum, filios qui sunt fructus ventris conjuge comitis Andegavensis. Yeteres codices Ivonis
aggregare, et aggregatos ad decorem domus Dei per Bertredam scriptum cxhibent, sed in aliis auctori-
domos et familias dislribuere; quibus etiam nostrura bus Bertrada appellari solet. Hauc Philippo nupsisse
imperium, ianquam ab utero et gremiomatrisnoslrae auctor indicat epist. 1S, qui etiam variis locis sup-
progredientibus, debeat et velit congruum honorein presso nomine reginam diclam nuncupat, nem-
impendere. > pe epist. 66 et 68, de hac etiam agitur ad epist. 28
Atiaria a me redimere volunt sub numine personm. el Ui.
In nullo exemplari variat isla lectio : aetate Ivonis, Quoniam id competit juri Ecclesice veslrm. Post
liac de re saepius actum in synodis Gallicanis. Nam tempora auctoris, quia res pendebat a regum arbi-
in canoneseptimo synodi Claromontensis, anno Dom. triohac parte ssepe variatum est. Non enim semper
1094, menseDecembri, apud Baronium tomo X:«Ul D ] Reniis vel a Remensi episcopo uxores regum bene-
altaria congregationibus canonicorum vel monacho- dici et consecrari solebant. Chronologus Autissio-
rum per personas data, mortuis personis libera re- dorensis ad annum Dom. 1154 : < Hoc anno Ludovi-
deant in manus episcoporura, nisi fueriut illis per cus Francorum rex filiam imperaloris Hispanise fe-
eorum scripta vel privilegia confirmata. i Sed et in minain morum honeslate praecipuam acceDit in con-
can. Qucesitum, can.l, q. 5, referuntur verba coiiGilii jugem apud Aureliauis urbem, ibique nuptiis quarii
Arvernensis sub Urbano papa, in Galliis inolevisse solemniter celebralis ab Hugone Senonensi archi-
"ecclesias vel decimas (quas vulgo alfaria nuncupa- episcopo uncla est inreginam. Quod Sanson Remen-
liant) monasteriis datas vendi ab episcopis, et redimi sis archiepiscopos segre tulit, dicens sui esse juris
a monachis post morlem vel ]g,30 mutationem cle- ubicunque fueririt reges Francorum et reginae, eos a
"ricorum, quos personas vocabant; qiiod ihi prohi- se consecrari debere : eum hoc nec approbet ratio,
bitum salvo episcoporum censu annuo. Urbanus nec suffragelur exemplum. Quod quidem Ivo Carno-'
.papa in epistola ad Ingeliannum cpiscopum Laudu- tensis, decretorum aclcgum peritissimus in epistolis
nensem : « Quanto faniiliarius ab Ecclesia Romana suis tam rationibus astruit quam exemplis, dicens,
dihgeris, tanto cbarius quos ipsa diligit, fovere de- nullo unquam scripto vel exemplo prbbari posse,
bueras et amplecti. Idcirco ab infestalione fratrum Remensem archiepiscopum, regem Francorum ex~
beati Remigii fraternitas tua cesset, et altare quod in tra Belgicam provinciam unxisse aut coronasse.
"villa quae Corbiniacus dicitur, iidem fratres liabuisse Ac proinde cum eadem potestas sit cujusque me-
noscuntur, eis restituat. Et si enim personas removi- tropolitani in metropoli sua, injuriosum videtur
505 Fft. JURETI OBSERVATIONES S06
si unus in proprium jus ambiat vindicare,- quod A j si lubet, o regina fratri Arnulpho imo potius crede
jiiultoruni constat esse commune. » ldem ad an-. Spiritui sancto. Nam. si tu fratrem Geraldum hinc
num 1160 : < Ipsoque anno mortua esl regina' ejeceris, Deo vindice, tu quoqueante obltumtuum ,
Francise, filia imperatoris Hispaniae, femina vitae a regno extruderis, conlemptaque ct aerunmosa
3,31 laudabilis, actibus clara, moribus perornata. morieris., Eam viri Dei propheliam , luce clarius
Rex vero Ludovicus consilio procerum suorum ac-t est complelara esse, quando omnes norunt, regi-
cepit in conjugem filiam bonae memorise venerabilis, nam illam post annos aliquot regis animum adeo
comitis Theobaldi, quam postmodum praedictus offendisse, ut conciliari prorsus nollet, amotamque
Hugo Senbnensis archiepiscopus Parisius in reginam a regni consortio, et in pagum Pontium translatam,
unxit, ipsamque cum domino suo Ludovico ipsa posl diulurnam calamitatem illic plebeio more de-
die praesentibus trihus cardinalibus Othone "videlicet functam et sepultam. > Idem scriptor eap. 27, ite-
et Yillelmo Papiensi atque Henrico Pisano in ecclesia rum Bertradam vocat, et illi praedictum fuisse ab eo*
B. Mariaecoronavit, et in eadem ecclesia ipsis car- dem Arnulpho narrat nasciturum ex ipsa Ludovi-'
dinalibus et mullis aliis praesenlibus missse officium cum qui Pbilippo Francorum regi suceedeiet.
solemuiter celebravit, quod faclum valde displicuit Ul Parisium cum uxore vestra veniam. Ita supe-
et .Remensi archiepiscopo, et ejus episcopis. >Pri- • rior editio, quae lectio etiam exstat in quibusdani
scus scriptor in Yita.Ludovici regis VIII, Ioquens de manuscriptis libris ut Thuani, Loyselli ct aliorum
Margareta filia Comilis Provineiae, ad annum 1224 : eamque alibi retinui : at complures libri vetusti urib
.< Hanc rex apud Senonensem urbem in uxorem du- consensu hoc loco habent, Parisius, quod licet vi-
cens legilimam, ut Francorum dominam et reginam JJ ; deatur minus convenire regulae grammaticorum ,
"aGualterocivitatis Senonensis archiepiscopo inungi lamen auctoris sseculo frequens erat eo nomine nll
ctregali diademate feeit solemniter coronari. » GUIIT absolute, quod infinitis prope exemplis probari po-
lermus de Nangis in Geslis Philippi tertii, quem Au- test, ut Yincenlii Bellovacensis, Petri Blesensis,
dacem quidam cognominant, agens de Maria filia "chronicorum, etc.Yetus scriptor inYita S, Philiberli
Benrici ducis Brabantiae ex filia Hugonis ducis abbatis Gemmeticensis cap. 9 : «Inciderat quando-
Burgundiae; < Anno Doraini 1275 congregatis apud que.discordia quaedain cujus causa propere Parisius
.Parisiosiere totius regni Francise baronibus ac prse- se conlulit. 1 Sic habet v. c. Nic. Fabri, ubi editor
ialis Maria regina Francise fuil ibidem per manum mutavit, Luteliam se contutil. .
t
Petri tunc Remensis arebiepiscopi solemniter coro- ' AD EPIST.XYI.
nata etnncta, sicut mos est reginas Francise coro- Opus est huic patrono. Rex enim infeslus erat I-
nari. > Et paulo post : i Ibidem tunc Gillo Senonenr voni, quia nolebal approbare conjugium illius cuni
sis archiepiscopus coram legato Romanae curiae do- Bertreda ' pellice, ut indicat epist. 17. ,
mino Simone Sanctae Ceciliae presbytero cardinali, Ul conjugium ejus quod anle faclum ralione re-
qui prsesens aderat, querimoniam dctulit, dicens sistente non laudastis. Hinc elici volunt regem,licet
quod in prejudicium Ecclesiae suae fuerat regina in rion dissoluto legitimo.matrimonio uxoris Bertse, at-
eodem loco a Remensi archieplscopo coronata, quia tamen duxisse Bertredam suam concubinam : post-
sicut legilur in quadam epistola Ivonis quondam quam scilicet audentior factus cst responso Rogerii
episcopi Carnotensis, ad episeopum sedis Belgicse cardinalis et legati papse, qui Sylvanectis consultus
OTiseest Remis, non perlinet extra provinciam suam (-•*rcsponderat posse pellicem licite nubere suo adul-
inurictio regum, vel etiam reginarum. Sed ex parte tero : quod probabile est, nam Ivo, epist. 15, csele-
regis sic allegatum fuit, qubd non erat uride posset ros episcopos admonet ut convocati regalibus uu-
conqueri Senoneusis archiepiscopus, quoniam ca- pliis se subtrahant.Nec futilis conjeclura hunclega-
pella regis Parisiis exempta erat, et ideo rationeloci tum corruptum fuisse muneribus, quales illo tem-
ad ipsum inunctio.non spectabat. > Epistola autem pore passim notanlur in historiis. Nam et auclor
Ivonis cuj'us illi scriptores meminerunt, illa est quae eumdem libere reprehendit, quia solverat anathe-
in hac editione exstal numero 189. matis vinculo Simonem •Nielpbensem, qui vivente
AD EPIST.XV: conjuge adulteram superducebat, ut probat epist. 18.
Et uxorem vestram legitimam intervenisse divor- Et judicium comprovincialium episcoporum. Ber-
tium.-Berlam appellat continuator Aimoini hist. tholdus in Rebus gestis Urbani papse secundi, anno
Franc.. lib. 5, cap. 50. « RexPhilippus suggestione,, 1094:«In Galliarum civitate quam vulgariter Ostior
diabolicaBertara reginam repudiavit, et ei suam prae- nem dicunt, congregatum fgenerale concilium a ve-
senliam subtrahens, ad castrum quod dicltur Mon- nerando Hugone Lugduiiensi archiepiscopo, et sedis
slerioluni-, supra niare situm, quo illara dotaverat, aposlolicae legato, cum archiepiscopis, episcopis et
eara destinavit. > Yetus "et anonymus auclor in abbalibus diversarum provinciarum xvn Kal. No-
fragmento historiae a Roberto ad mortem Philippi: vemb. in qiio concilio rex Galliarum Philippus ex-
< Rex Philippus repudiata Berta matre Ludovici, eommunicaius, 132 eo 1U011 "vivente uxore- sua
aceepitaliam conjugem Bertradam, etc. > Itaqiie vir alteram superihduxerit. » -
dendum ne sit error in editione vulgata Lisiardi D AD EPIST. XVII.
episcopi Suessionensis, qui coaelaneus Ivonis fuit, Carilas cleri. Antea cusum cum aspiralionis
ubi Bertrada nuncupatur, noa vero Berta * cujus nota, charitm, sed in antiquis exemplaribus,- illa
verba proferenda sunt quia digna observatione. Ille plarie ahest :-quam etiam scripturam toto hoc
-
igilur in Vita sancti Arnulphi episcopi Suessionen- opere Tetinui, quamvis aliter vulgo invaluerit.
sis, capite 18, commemorat praedictum illi Tuisse Quia tiuptiis ejus diclo et scripto calumniam quam
ab Arnulpho ut taudem a Philippo marito extrude- debui feci. In solo cod. Put, quia iniliis ejus, sed
rctur: < Eoabbate ociusinstitulo derepente advolat perperam , quod hic debitam calumniam nuptiis
supradictus ille Pontius, vesanus monastici ordinis facere dixit, alio' Ioco dicit illicilo conjugio contra-
temeraUnydueens secum reginam~Bertradam, quse dicere epist. 19, qua quidem ag.t de eisdera nuptiis
auctoritate regia Geraldum expelleret, et Pontium Pliilippi regis cum Bertrada. Calumniam igitur ac-
conlra fas in sancti loci administrationp.ra intrude- cipit in bonam partem : quomodo canonicam calum-
ret : id ubi rescivit Christi servus Arnulfus, e cella niara appellatepist.268. Contra, pejore significatu,
egreditur, reginam furibundam blanditer appellat, calumniosum conjugium nuneupat epist. 45 : saepe
submisse rogat, ut licet regina sit, memor tamen autem id verbi accipit pro jurgio, sive forensi lite
muliebris conditionis, memor divinorum judicio- ut epist. 76 : « Yeniat ad Ecclesiam cui raluraniam
i-um, contra leges ecclesiasticas venire formidet, ab facit; » et epist. 179 : « SI quae adversus Ecclesiam
injuria lanti viri vereeunde sibi tenjperel: cum au- calumnia est, justiliam habeatis. > ItCm epist. 484.:
tem ea prse regio fastu et lumore viri sancti monita < Laicorum adversus Belvacensem Ecclesiam ortam
jion admilleret, prophetico spiritu divil ei.; Crcdc esse calumniam;-> el epist, 249 : « Ante metropo-
 507 AD D. IVONIS EMSTOLAS 508
"
Iitanum t;alumnia eorum dilata;» rursus epist., A ' scopus Saresberiensis -qui fuit a seeretis Henrico
229 : « Si inde in parochiam nostram aliqua calum- primoregi Anglorum cancellarius,ctmox episcopus,
nia emerserit. » Arnulfus episcopus Lexoyiensis virprudens et integerrimsa famse : nam occupatus
cpist. 52 ,• « Nuntiatur yero nobis teln Anglia nihil multis ssecularibus negotiis, inter hsee tamen eccle-
nisi lites et calumnias exercere. > In veteribus in- siastica oflicia non negligens quotidie omnia iriane
Strumentis seu charlis Ecciesiasticis innumera honeste persolvere solebat, ut expeditius et tulius
sunt huj'usce sermonis exempla: sic calumniatorem caeteris posset accedere, uti sciibit Willelmus Mal-
pro auctore sive pelitore accipit Ivo epist. 212 et niesburiehsis mouachus De gestis reg. Angl. lib. T.
m, Priscus auctorin Yita sanctiHuberti episcopiLeodien-
AD EPIST.xvra. sis : «Ipse consuetudo [f. consueto] orationum operi
Absens vero exceplo. Quidam cod. tanquam prce- constanler iusistebat, sacrumque officium, septeno
sens vero; alius, prmsens vero spiritu exopto. numero dicatum, antequamluxdiurnafieret, Domino
AD EPIST. XIX. persolvebat. > Innocentius papa tertius in diplomate
Raro etiam canonicum pensum deierminatis horis de sancto Homobono Ciemonensi: «-Missa3quoque
solvere pmvalemus. Quod hic pensum vocat, prisci officium et alias horas cum summa devotione fre-
quidam scriptores cursum appellabanl. Guj'us no- quentans, ita assiduis orationibus irisistebai, wt in
miuis ignorantia fccit ut nonnulli loci depravati et certi? horis aul incessanter_oraref, aut horas ipsas
interpolali fuerint, quod obiter notare non ingra- aliquando praevenirel: nisi forte ipsum justa causa
lum crit. Bandomina De vita. Radegundis reginse in aliis nperibus raisericordia? detineret. »
lib. JI, cap. 18 : « Stabat quandoque nocte anto cel- •Q] Toliens hoc facere conatus esl quotiens. Ea scriptura
Iulam suam, corde et ore cursum decantans. J Sic y. c. Antea ioties, et quoiies. Quod lamen [etiam
habet vetus codex Nic. Fabri. "Sed qui edidit iilum rectum est: in antiquis autem monumenlis cadem
auctorem, de suo sensu substituit, corde et ore pre- scriptura irequens. Yeteres cnim sajpe ?! inter c
ces canonicas decantans. Idem efiecit in Wandel- et s posuisse ut mollius id proferrent, -alii observa-
bnrlo diacono auctore Yitae S. Goaris. Nam quo loco runt.
idem Tetus codex praeferl: «Videntes quod quotidie AD EPIST.XX.
ab ortu lucis cum cursum suum baberet comple- Guerram se facturos. Variant hic codices. Pufeani
tum, et missas inde «elebrans, postca cum peri- liber habet, incendium se Ifacturos; unus manuscrl-
grinis et pauperibus qui ad se venissent charitatem ptus Nic. Fabri, Werram se facturos quas scriptura
faceret : > illemet editor obtrusit, « Ab ortu lucis aliis auctorum locis occurrit. Abbas Urspergensis ;n
psalmodise laudes Ghristo persolvens et missas inde1 J.33 imp.: « Si liber homo ingenuus miuisterialis
celebrans; > etmox, pro charitatem faceret, substi vel cujuscunque conditionis fuerit, incendium eom-
tuit, pranderet. Deinde ubi sequitur ;« In Dei lau- miseritpro werra propria, pro amieo, proparente,i
dibus pernoctans, orta prinia bacequod diebus age- Ubi aliud exemplar habet, pro guerra, et in historia
bat, 'cursu suo completo, missarum solemnia ex- anglica Matthaei Paridis in Vita Willelmi secundi:
orsus implevit, »idem longiore verborum circuilu « Yicinos werris et exaclionibus assiduis provoca-
pudit,« Quod diebus agebatpsalmodiae el oralionum bat. J Iderii in Vita Henrici primi: « Werrae leges
yota Deo persolvere coepit: tum demum nbi id per- contra eum ferro simul el ineendio constanler exer-
cgit, missarum, elc. > Sane, cum Vitas sanctorum Q ^ cuit. > Vox-minus Latina, sed usitatissima auctoris
ex antiquis membranis in lucem ederet vir ille de sseculo, infra" epist. 168 : « adversum se guerram
ecclesiastica historia optime meritus, consultius fe- faeere. » .
cisset si nihil mutasset. Sed ut ipsemet fatctur, AD EPIST. XXIV. .
saepe verba et locutiones limavit et expolivil, nulla Qua latidabilifer functus es tempore pmdecessaris
tamen menlione facta veteris scripturae. Quod fac- lui beatm memorim papm Gregorii. Hujus nominis
tum est ut.multae prisci sceculi dictioncs ignorentur, septimi scilicet, ui constat ex ejusdem Gregorii
qtiae antiquaiiis non ingrati forent, si nonnulli.reii- epist. 50 et 52, lib. ix. Sigebertus quoque ad annum
giosiores iuissent in suis editionibus. Yetus etiam Dom. 1080, meminit Hugonis Lugdun. arehiep. et
auctor in Vita S. Eligii episcopi Noviomensis lib. i, legaii sub eodem papa, et ad annum 1098, nptat ea-
cap. 10 :« Diu noctuque in ejus camera cumomui dem legatione funelum sub Urbano secundo, quem
studio solemniter canonicum ademplere studebant etiam intelligit Ivo episi. 30 et 109, licet illis loeis
cursum. J In cujusioci editione ad oram recte scho- nomen non exprimai. Willielmus Malmesburiensis
jiastes notat, canonici cursus nomine significari lib. i De gestis pontificum Angloium : « Lugduneri-
preees hoiarias sive canonicas. Quare proculdubio sis (inquit) archiepiscopusHugo legalus apostolicus
glossema est quod inculcavit contextui lib. if, cap. in Gallia, magni nominis elpotentiae, nec religionis
21, ubi legitur : « Quadam ex causa interdixit, ne egenus. » Petrus Yenerabilis abbas Cluniae. lib. i
cursus, id est,preces canonicae et sacrificium ce- Mirac, c'22, scribit huricHugonem multamorum
lebrarentur in basilica quadam. J Non enim ita prbbitate el religiosa conversatione a papa"Urbano
scripsit auctor. Cseterum quod Ivo conqueritur, ob jjv cunctarunr fere Galliarum constitutum legalum.
infinitas publicorum negotlorum occupationes sibi Cum tamen sjmodo indicta. Placentias anno 1083
vix licere staiutis horis canonicum pensum absol- vbcatus non.venisset, et legatum cum canonica e'x-
vere, idem facit Hildebertus Cenomanensis cpisco- cusatione illuc pro se non direxissel, ab officio ar-
pus in quadam epist. : « Occursant iriimica spiritui cbiepiscopi suspensus fuil a dicto Urbano, ut refert
meo negotia quse me sibi tolum vindicanl,- quai se- Bertoldus in Chronico. Idem ad annum 1085 notat
cretum furantur orationum, quae suis lemporibus hiiiic Hugonem episeopum Lugdunensem, Gregorib
ccclesiastica defraudant officia, s ctc. Quo referri seplimo necessarium fuisse, nou mirura igitur si
potest quod alii recitant ex Petro Cluniacensi in dictus Gregorius morti proximus hortattis fuerat
epist. ad-Besiderium Casinensem abbatem de beato episcopos, ut eligerent illttm in pontificem Roma-
Severino Coloniensi episeopo celebris famae, scilicet num, ut -scribil Leo Marsicanus chron. Casinensis
post morlem apparuisse clerico ardentem et dixisse, lib. III, cap. 64 : sed id frustra. Victor autem qui
nihilinse ultione plectendum prseler hoc, quia dum dieto Gregorio successit hunc valde reprehendit,
in aula imperialibus consiliis implicarelur, cano- quia pro fastu ,et ambitione sedis apostolicse ad
nicae synaxis officia per distincta horarum spatia quam iuhiabat, dolis atque injuriis adversus ipsum
jion persolverit : mane enim ofnnia coacervans si- ageret, a quo tamcn postulaverat et acceperat lega
lnul tota die negoliis ingruentibus secura libertale tionem in partibus Galliarum, itaque Victor jussri
•vacabat. Ob hanc ilaque negligentiam horarum ar- ab illius communione abslineri, ut habetur dicti
doris.ferre supplicium : ea narratione quaemultis Cbron. lib. iv, cap. 71. Sane inhoc HugoneXastum
fabula videtnr, potuit idem metuere Rogerius epi- apostolicae iegalionis reprehendit Ivo epist. 60, cui
 509 FR. JURETI OBSERVATIONES. 310
' tamen legationem~ in Galliis deferendam sciibil Pas- Aj ficlscitur. Et cum nullo ad'hoc piivilegio setueri
chali
' epist. 109. possent, generali consuetudine conira eos facicnte,
Proplcr languidum caput. Subinlelligil Urbanum, petiit rex ut hoc emendarent. Ipsis autem emendare
qui tunc temporis conflictabatur cum Gnibertc seu nolentibus, rcx corum rcgalia Confiscavil, scilicet
-Wigberto antipapa, uliiusque enim factio potens ea tantum temporalia quse ab eo feodaliter lenebant,
erat, et vi armata non sine horrenda et publica decimas et alia spiritualia eis in paco dimittens. Ipse
strage civium Romanorum suas partes tuebatur, enim rexCbrislianissimusseinper 134 timebal of-
modo in hancpartem, modoin alteram forluna in- fendere Ecclesiam Dei, et ej'us ministros. Ipsis ergo
clinante; quod clare apparet ex Chronico Bertoldi lerram et homines regis interdicentibus, et ad Ro-
fautoris Urbani, qui ejus historiam per singulos manam curiam miltenlibus, et in propriis personis
annos digessit. accedentibus, dbmino papa Innocentio terfio con-
In regno Italico alter Acliab. Epist. 45, dicit suetudines et jura regni nolente infringere , aut in
regnum Italiae jamdiu rebelle, tandem in conspeclu - aliquo revocarc, emenda landem facta, et regi so-
Urbani conticuisse. luta, post duos annos recuperaverunt omnia quaj a
In Gallico auiem allera Jezabel. Subintelligit Ber- rcge fuerant confiscata. »
tredam pellicem infeslissimam Ivoni, quia nolebal Domnus pupa UrbanUs.Unus v. c. dominus'. Ob-
applaudere ejus incesto adulferio seu malrimonio servari potest in isiis manuseriptis fere semper
cumrege. Ideo dicit in curia Philippi sibi non esse domnum scribi cum agit deecclesiasticis, cum de
plenam securitatem ob sexum infidum epist. 28, et saecularibus dominum : quod etsi leve, sileri tamen
dictae reginaj inimicitias adversum se nulla ratione iJJ non debult. Postesioribus enim sseculis vox domini
sedatas 50. visa est solius Dei propria, quant Terlulianus noie-
- ' esse, epist.AD EPIST. XXV. bat tiibui impcratoribus : et cx numero Csesarum
Specialis ejus filitis. Ita restitutum eslfldevett. paganorum fuerunt qui talem appellationem aver-
coiid. pro quo anlea irrepserat. spiritualis, nempe sarentur, ul ab aliis pridem notatum. Ilaquc r.on
crrore nato ex compendio scripturse, qui nsevus irecle fecerunt nonnulli neoterici, oui domni voccm
eliam apudBar-. Sed jam supra epist. 12 eorrectum tanquam barbaram rejecerunt, ut illms nullum
pariter, speciali filio vestro mandale?hoc sensti ap- Testigium reslaret, Exempium est in edilione Wan-
pcllat se|filium uteriUrbani papasepist.42; Joannes delberti diaconi in Vila S. Goaris: * Ut legali domni
Salesberiensis Policratici lib. vn, cap. 21, agens de episcopi nobiscum charilatem facianl : sunt enim
hypqcrilis religiosis sui saeculi:« Quo sibi plura lm- in ilinere. > Sic habent veteres memhranse. Sed dicto
pune liceant, a jurisdiciione omnium Eeclesiarum tomo IV, alius de suo capite subsliluit: « ut nobis-
seipsos cxiinunt, et efficiuntur Romanse Ecclesise curn legati noslri ponlificis epulenlur. > Et in lib: «
""fllii speciales,itatamen ut proforo reiubiqueconve- Bandominse de Yila S. Radeguudis reginse, cap. 5 :
niant, sed tamen conveniri non possint, nisi Roiriae t oblemperat regi domnus Germanus, venil Piela-
vel Hierosolymis. > Sic enim ibi reclisslme legunt - vium, intrat in monasterium, in oratorio domiiEe
primitivae ediliones in aliis perperam cuditur, fitii Marise. J Ille substituit:« Ohlemperat rcgi vir apo-
spiriluales, Arnulfus Lexoviensis episeopus episl.12: stolicus Germanus; >et mpx, >in oratorio beatseMa-
< Audita sanctae Romanae Ecclesiae turbatioue con- rise, » Et cap. 14 : « Ad bratorium domirae:Marite
dclui, quia dolorem matris audire sine compassione se conlulit. » Idem edidit : « Ad oratorium bealis-
non poteram filius specialis : mibi enim dolor ille G C sinise Mariae Yirginis se contulit. J
specialius incumbebal quem ipsa semper hactenus Torum mulieris quam pro uxore hubetis. Adden-
tanla charitate dilexit, lanta familiarifate dignata dus locus epist 15;_hac autem de re vetustus et
est,- lot beneficiis et bonoribus illustravit. » Alta- anonymus auctor in fragmento historiae Francorum
men eonstat complures exstare epistolas Joannis a Roberto ad mortem Philippi regis': « RexPhilip-
papae octavi ad reges emissas, quibus eos nuncupat pus repudiata Berla malre Ludovici accepit aliam
spiritales filios, utin tit. epist. 172, 186, 187, 192, conjugem Bertradam, filiam Simonis de Monteforti,
197," 199- sedalio sensu. quse Fulconi Andegavensi comilinupserat, cui idem
Injuriarum adversus eum agerem. Sic casligatum rex eam absfulii, unde multoties a beatse memorise
fide v. c. male antea irrepseratj-fn/tiria/n, qui error papa Urbano admonitus, nequaquam consensit, >
"eiiamincubat editioni Baronii, qui hanc epistolam Vincentius Bellovacus Speculi lib. xxvi, cap. -88 :
refert ad annum seplimum poniificatus Urbani. « HicFulco habuit uxorem quae, relicto eo, Philippo
De sola suspeclidne proscriplum. Plerique libri nupsit regi Francorum ; qui amore ejus ita capttis
habent, suspicione. Malui tamen sequi quod exhi- est ut illa sibi in omnibus imperaret, cum ipseomni-
bent optimae membranae Servini, suspectione, quia busimperare cuperel, deniqueomnium digitis seno-
rainus frittim et obvium. Eadem vox interpolata tari, "et'ab omni orbe Christiano se excommunicari
inulfis auctorum locis, ut apud Aquilinum Gaium propterbujus lihidinem aliquantis annis passus est.>
Velium Juvencum Evangeliorum lib. i : « Nunquid Sugerius abbas in Yita Ludovici regis : « Deiuceps
ait Judam talis suspectio tangit"?»Ita enim nonnul- (ait) in diem proficiente filio , pater ejus rex Plhiip-
]?ecditiones. pro quo in aliis, suspicio. Sed et in D I pus in diem deficiebat. Neque enini -post superdue-
Paulini Nolani versu ad Ausonium :' lam Andegavensem comitissam quidquam regia ma™
' -
Nequa vel a tacito conlractam peciore nuhem, jestate dignum agebat; sed raptae conjugis raptus
Ducerel in sanctum suspcctio falsaparenttm. concupiscenlia, voluplati susesatisfacere operam da-
Aliimutarunt, sMspJcJo.TerenliusinAdriaact. m,sc.i: bat. Unde nec reipublicaBprovidebat, nec proceri et
Qui isthec tibi inciditsnspectiol EnniusapudNonium. elegantis corporis sanitati plus^aequoremissus par-
Severiler suspectionem ferre falsam futilium est.' cebal. Hoc untim supererat, quod timore et amore
AD EPIST. XXVIII: successoris filii regni status vigebat. » Sic enira
Cum manu militum vobis die quam statueralis oc- obiter ille locus suse integritati restituendus est fide
currerem. Eliam tempore belli, episcopi regni Gal- vet. cod. quia fede depravata est scriptura in libro
liae idem Tactitabanl; quam in rem insiguis locusin lypis nuper excuso, cum Glabro, Helgaudo et noh-
hlstoria Rigordi in gestis anni 29 Philippi Augusti : nullis aliis. Hanc Bertradam postea rejecit. Adde
< Cum omnes barones et episcopi vocati ad hunc notas ad epist. 144. _ .
' exercitum convenissent apud Medontam , et misis- A parlicipatione domitiici corporis et sanguinis.
setit ad mandalum regis homines suos prout debe- Ilinc colligi volunt, tempore Ivonis laicos adhitc
bant iri expeditionem illam, Aurelianensis et Altisio- communicasse sub utraque specie quo etiam spei-
dorensis episcopi cum militibus suis ad propria lant verba epist. 65, cum.alt corpus et sanguincm
sunt reversi, dicentes se non teneri ire vel mittere Domini fideiibus populis salubriter administrari.
• in exercilum nisi quando rex ipse personaliter pro- Sugerius de Ludovieo Crasso : « Cum autem cunclis
 Sll AD D. IVONIS EPISTOLAS 312
admiranlibus faeta primum peecatorum confessione, A quod sit onus. Sed ex consequenlibus litteris, de
devotissime corpori et sanguini Jesu Christo com- episcopali dignitate .utrosque loqui eruitur: nam
municasset. > Sane apud Baronium tomo X Annal. Urbanus secundus epislola ad Anselmura abbalem ,
referlur diploma Urbani papae secundi ad canonicos dicit se Belvacensi episcopo indulsisse quae in ejus
beati Marlinij Turonensis: < Si ecclesiatica qnselibet ordinatione injusta videbantur, et curam episcopatus
saecularisve persona contra temere venire tentaverit, ei invito renitenlique injunxisse : demum monet iit
a sacratissirao corpore ac sanguine Dei et Domini episcopo tanquam suo lilio adjulor, corrector et
Redemptoris noslri alienus fiat. » Idem ad annum consultor assistal. Urbano respondet Anselmus se
Christi 1095 refert canonem 28 concilii Claromon- quidem anteasuasisse-amico ut curam subiret, et
tani sub eod. Urbano: < Ne quis communicet de al- satisfaceret desideriis pelentium: sed jam ipsum
tari, nisi corpus separalim, et sanguinem similiter cogi papam adire, ut ejus auctorilate adversariis
sumat, nisi per necessitatem et cautelam. » Post possit resistere. Verba hsec sunt: « De dilectissimo
quse verba additBaronius, id statutum ob recentem noslro episcopo Belvacensi, etc. > Est tricesima
. damnatam haeresim Berengarianam, quae per unam quarlalibriiiinterepistolassanctiAnselmi.YidePatra
tantum speciem satis esse impleri figuram decebat. logim tom. CLYIII. Sed postea transactis aliquot men-
Prcelerea casati Ecclesim. Constans scriptura in sium curriculis, cum idem episcopus multis insidiis
melioribus archetypis, solus enim codex Put. depra- appetitus videret se nihil proficere, et in vilse peri-
vata prisca dictione obtrudit prmterea et causa Ec- culo versari, valde conatus est episcopalu_abdicari,
clesim; quod in alio est, quassati, proprius ad ve- Romamque ea causa profectus fuit, ut teslatur epi-
rum accedit. Casatos Ecelesise hic accipit pro specie 'lj stola dicti Anselmi ad Urbanum (vide ubi supra).
Tassallorum. Mentio fit in Tetusto lapide Aurelia- Sed Roraanus pontifex non acquievitpetilioniFul-
nensi qui adhuc visitur discisus et insertus parieti conis,quem utsibi ulilem noluit abire episcopatu, cu-
templi sanctae Crucis: Ex BENEFICIO S. -JTERJOANNEMjus rei indicium est quia in corpore manuscriptarum
EPISCOPUM, ET PERALBERTDM S. f CASATUM FACTUS epistolarum Anselmi, reperiuntur aliquot lilterae ip-
ESTLIBERLEMTBERTUS TESTEHACSANCTA ECCLESIA. In siasAnselmiadFulconem 136 Belvacensem episco •
legibus Francicis collectis olim ab Ansegisa abbate, pum, quibus refert se a Beccensi raonaslerio invi-
et editis Basilese anno!557 (quae capilularia in se- t.um et nolentem i tractum fuisse ad episcopatum
cundis editionibus vocanlur), lib. i, cap. 68 : <Des- Santuariensem. Ex snperiorum autem locorum col-
cribere faciant quot mansos unusquisque de bene- latione colligi potest de eodem Fulcone accipi debe-
ficio habeat, vel quot homines casalos iu ipso bene- requod scribitur in vetusto Chronico Beccensi, et
ficio; » et lib. IV, cap. 75 : < De vassis dominieis notatu dignum videtur : « Quidam monachus Becci
<jui adhuc inlra casam serviunl, et tandiu habere be- - petebatur ad episcopatum Ecclesise Belvacensis.
, neficia noscuntur, statulum est ut quicunque ex eis Curoque sanctus Anselmus abbas huic electioni as-
-cum domino imperatore domi remanserit vassalos sensum praebere nollet, et monachum suum peten-
suos casalos secum non retineat, sed cum comite, tibus non concederel, dixerunt petitores : Domne,
cujus pagensis est, ire permittat. »Nomen habuisse nos eligimus eum : non se ingerit: quare non vul-
videntur a casis. Paulinus Nol. epist. 2 ad Aman- tis concedere quem pelimus ? — At ille : Si, inquit,
dum : ; Ut in casa Ecclesiae terrulam 'qua victum ipse Deus me eligeret, adhuc timerem : quia ipse
• suttm procuret, accipiat. > Apud ipsum lvonem ca- per prophelam elegit Saulem, et per seraetipsum Ju-
p
u
samenta potentum hominum dicilegilur, epist. 175, dam tradilorem, qui ambo reprobali sunt. > Crete-
-casales eliam alibi memorantur. rum supeiiora valere possunt ad interpretationem
Pro pace violata excommunicati sunt, Hujus rel epistolae nonae Ivonis (quam invenies in fine harum
exerapla habes infra epist. 61, de seeleralis viarum cpislolarum nura. 289) ad Urbanum Papam : qua
observatoribus, qualis erat Puteacensis dominus, quidem dicit episcopum Belvacensem simplicilatis
episl. 211, etde Theobaldi comitis militibus, epist. rectse et laudabilis virum, accusatum fuisse ab invi-
, 255, et Gervasio epist. 266. dis, absolutum tamen ab Urbano.
ln hostem mittere. Id est in exercitum militarem,. Officii vestri metnor mundanam superbiam non
cujus significationis varia exempla in Gallicis scrip- armis mundanm malitim. Aliis locis pariter repre-
toribus. Sugerius in Yila Ludovici: < Collecto mira- hendit episcopos qui sui ordinis immeraores , sole-
bili triginla millia militum hoste. > Et eodem lib. bant usurpare usum materialis gladii, cum ab Ecclesia
< Rogatus vero, non cum hoste, sed domeslicorum vetetur alienum sanguinem fundere, ut ostendit
militari manu iines illorum ingressus; > addantur epist. 247. Ipsemet ctiam cum esset captivus, noluit
loei cx historia Aimoini monaehi lib. v, cap. 22 et armis bellicis liberari, ct reddi episcopatui, utcon-
27.Yer.nacula Gallorum lingua vetus Proverbium est: stat epist. 20 : notum est quod ait S. Bernardus de
^Si thost scavoil que faittlwsl, thosl souvent desfairoit. consid. ad E'igenium papam lib. rv, cap. Z, dupli-
Idem Sugerius alibi appellat hostium : « His et ta- cem esse gladium, sed materialem raanu militis
,libus rex nusquam securus, nativae magnanimilatis exerendum, ad nulum sacerdotis et j'ussum impe-
strenuitate conspicuus , in arcto providus, etiam in .n ratoris. Huc referenda verba prisci hislorici in lib.
Iiostio gladio cingebatur. > "J De vita et moribus el actis omnium
principum, qui
135 AD EPIST.XXX. exstat manuscriptus in bibliotheca Regia.- Loquens
Fulconi Dei gralia Belvacensium Episcopo, in ad- enim de exercilu Leonis noni adversus Norlh-
- versis forlitudinem. Ad eumdem scribens epistola mannos qui etant in Apulia, papae hsec nolat ad annum
. proxime consequente, in titulo monet vel oplat, ut 1055: «Isle primus Romanbrum pontificum a beato
gravitatis anchora se retineat in sancto proposito Pelro ad se usque, cum manu armata in bellum pro-
quia vero auctores ejus saeeuli (quod ipsemet Ivo ^essil. Qui quamvis sanetus fuerit, et pio hoc animo
saepefacit) solebantsuislitteris ejusmodi tilulosprae- cgerit, tamen quia id ejiis non erat oflicii, neque
figere rebus aplos et convenientes : hinc duci potest hoc illi permissum fuerat a domino qui pali vene-
argumentum, Fulconem variis molibus exagitatum rat, suosque ut ab aliis magis patercntur quam ttt
fuisse in episcopatu Belvacensi. Cui rei illustrandse alios persequerenlur prsemonuerat, jdeo exercilus
subjiciendi sunt loci ex epistohs Anselmi Beccensis ' sui multiludo caesaest ipso prospiciente : non enjm
abbatis. Consilium pelierat an oblatam dignitatem Dominus discipulis suis, neque iidem apostolisuis
subiret;responditAnselmus,tutiusessehoinini suam successoribus prseceperunt, ut curis sascularibus ve-
infirmitatein semper timenti magnum onus refuge- . 3ut principes saeculi, materiali gladio Dei populuiu
re, quam de virihus confidendo humeros facile sub- tuerentur, sed verbo doclrinae monerent, et piae cou-
mitlere. Onus igitur recusandum; quod si, nisi per versationis exemplo instruerent. »
peccatum declinare non possit, obedienler subeat et ADEPIST.XXXUf.
sollicite portet. Ea quidem epistola non exprimit Nobis conviciniias locorum, In aliis libris , notjit
 513 FR. JURETI OBSERYATIONES. 5514
vivinitas. Sed cum in v. c. Put. offendissem seriptum A . alteram leclionem retinere tot codicibus confirma-
licet mendose, nobiscum vicinitas; non difficile fuit lain. Ita enim epist. 19 dieit orationis manus exten-
insculpere veram lectionem. dere, et epist. 207 et 215, mutuas orationum nianus
ADEPIST.XXXY. porrigere. Item epist. 70 mutuas exhortationum
Yidete si fidelilatem quam debelis, pleniter exhibe- inanus invicem ponigere. Paschalis papa secundus
tis, si officiivestri muttus expleiis. Infra epist. 190, in epist. ad Anselrimra Cantuariensem archiep.,« ut
patiter meininit fidelitatis quam omnes episcopi Gal- quantoproprius ad Deum passibus virtutum acce-
liarum regi promiltebant per manum et sscramen- dis, nobis orationum tuarum manus extendas. >
lum. Idem epist. 15profitelur seex summa fidelitate Paulinus Nolan. epist. ad Sehasliauum, <orate pro
scribere, non posse nec debere inleresse illicitis re- nobis, conserite validas orationum manus, ut supe-
gis nuptiis. Et epist. 253 ait se ex jure fidelitatis retis multitudinem peccatorum nostrorum. > Ea fi-
Ludovicum regem rogare, ut Ambiauensis episcopi gura dixit S. Augustinus inilio lib. v Confession. :
angustiis opituletur adversus pacis violatores. Item «Accipe sacrificiura confessionum meariim de manu
iu epist. 209 dicit in fidelitate regi facta, praecipue linguae rnese quam formasli et excilasti ; > quod a
observandum esse utile et honestum, neque prsesu- vetusto interprete sumptum Proverb. cap xvni :
meiidum esse regi dare consiliuin, quod sit contra « Mors et vila in manibus linguae. >Ubi S. Salonius
iidelitatem, ct regni majestatem minuat. Jam autera Episcopus ait metapborice dictum linguae manum,
•monuerat episcopos Francise , ut in bac causa Phi- nt pennas venli, manus enim linguae, ipsa verba
iippi regis super incesto conjungio , haberent spiri- esse.
tum fortitudinis cum spiritu consilii, epist. 14. Sed ]j ADEPIST.XXXIX.
cum tepidi et trepidi essent, objecit illis silentium, Promuita in te benevolenliain monachis Beccen-
et reprehendit quia tanquam canes muti non vale- sibus. De Abbatia Becci, et primo Abbale Herluino
bant Jatrare. in calce epist. 25. Parilem culpam et successore ej'us Anselmo videndus Wilhelmus
paulo anle eisderii imputarat Gregorius Yllpapa, Gemeticensis lib. v De ducihus Northmannis, cap.
regesli lib. n epist. 5 ad Manassem Remensem, Ri- 9. Anselmus enim monasticum amplexus fttcrat in-
cherium Senonensem, Richardum Bituricensem stitutum in Beccensi coenobio Northmanniae anno
archiepiscopos, et Adraldura episcopum Carno- aetalis suae 27, in quo Lanfraneus prioris munere
tensem, caettrosque episcopos Francise, qua quidem fungebatur, cui in praefectura eadeniAnselmus suc-
narrat ejusdem Philippi regis varia et nefanda cesserat, ut refert Edinerus Anglus in cjus Vila.
Bcelera. ADEPIST.XL.
137 ADEPIST.XXXVI. Manegaldo. In priscis schedis Ant. Loiselli haee
Litlerm domni papm quibus dictandis a latere in- epistola inscribitur Manegaldo magislro. Ivo indicat
terfuimus. Hic locus depravalus fuerat in plerisque philosophandi stttdio inhaesisse antequam clericali
-libris.Superioncnim edilio habult,.a/«m fnfer/uinms. ordini nomen dedisset Puto eumdem esse qui Ma-
Jnmembranis Puteani, aiacres interfuimus ; et de- nigaudus Teulonicus alibi appellatur: vetus et ano-
. super addita varietas, vel alacri menie interf. In v. c. nymus auclor infragmenlo historiae Francorum a
.S. Ger., et alterc Thtiani, alatri inlerf. ln libro Re- Roberlo ad mortein usque Philippi : « Hoc tempore
gio, alali. Sed GXcodicibus Fabri et Servini resti- tam iu divina quam in humana philosophia florue-
tui, a lalere, qua scriplura nil melius ac verius. Ivo Q runt Lanfrandus Cantuariorum episcopus, Gttido
enim Romse non semel moratus fuerat, ut etiam Langobardus, Mamgaudus Teutonicus, Bruno Re-
siibindlcat epist. 27 et 65, fueratque familiaris Ur- mensis qui postea vila»n duxit eremeticara. >Non-
bano papae, quem hic voluit subintelligi, et in ejus nullis videtur idem esse cujus mentio fit a Berloldo
curia versatus, ut ailepist. 211. Simili autemlocu- coaevoIvonis scriptore in chronico ad annum Dom.
tione dixit, a latere papae mitli cardinales, epist. 1095, ubi dicitur in Alsalia magislrum Manegoldum
109, in qua eliatn laterales sedis aposlolicse appel- de Lutembacb mirabiliter reaccendisse religionem
lat. ecclesiaslicam, jamdudum in illis partibus exstin-
Hitarios. Ita plerique v. c. Antea, Hitariones; sed ctam, et apud annum 1095 : «Manegcldus venera-
illud prius magis respondet et quadrat caeleris no- bilis praeposilus canonicoruni apud Marbach degen-
minibus. lium ab Henrico rege diu in eapiione detentus est,
ADEriST. XXXVHI. quod Urbano faveret, ncc schismaticis obedirel.>
Guacelino. Variant manuscripti: « Guatcelino, Denique ad annum 1100 in Alemannia venerabilis
-Gualcelcino, Laucelino, Gualcherino. » Prior edilio abbas Mancgoldus de monasterio S. Georgii a mo-
Guacelmo. Willelmus Malbesb. lib. n, de gesl. Pon- nacho suo occisus referttir.
tif. Anglor. cap. de episcopis Wintoniensib.: « Sti- El iterum ei iterum vacare. In duobus vett. codd.
gando deposito successit Walkelmus a Willielmo hsecvcrba non geminantur, conlra consensum alio •
-rege datus, cujus bona opera famara vincenlia se- rum codicum. Et sane alii lociid firmant, ut epist.
niutn a se vetustatis repeltent, quandiu inibi sedes 152, « Iterum et iterum rogamus; e et epist. 275 :
cpiscopalis durabit, > elc. quae verba etiam haben- P s Unde iterum el iterum supplicamus. » Pedo elegia
tur dicti historici lib. m De gest. reg. Angl. ubi xa- demorle DrusiNeronis :
-men legitur Walkelinus. In Annalibus Rogeri Houe- Te clamore vocanl iierumque ilerumque supremo.
dini parte prima dicitur Walcelmus. < Anno (ait) Paulinus Nolanus in carmine ad Licenlium,
1098 Walcelmus Wintoniensis 5 Non. Januarii die Hoc tamen el repetens ilernmque iterumque mo-
Domiiiica-obiit. » Sed ibi cudi debuit, Watcellinus. Ul fugias dnrm Lubrica militim.
Nam Mattheus Paris sub anno 1095 : <Cum ante [nebo.
ordinatidi pontittcis examinalionem Walkelinus VIRGIL.jEneid. 5:
Wintoniensis episcopus ecclesiastico more eleclio- Et repelens ilerumque iierumque monebo.
nem scriptam legeret, Thomas Archiepiscopus Ebo- Idem in \m :
racensis quaeslus est scriptum rite non esse fac-
tum. > Idem sub anno DominicseNativilatis 1098 : ...Ilerum atque ilerum fraqor intonat ingens.
«eodem tempore obiit Walkelinus Episcopus Winto- ADEPIST.XLII. '
-niensis.) Dicerem plurima in aure tula. In v. c. Ser. 3_S@
Wentonensium Episcopo. Qmd&m,Winloriensium, in aure tua qtiam lectionem pariter exhibel codox
-alias, Guilloricnsium. Put., in quo restat vestigium litterae extritse, ut in-
Ut oralionum manus desideranli mild porrigas. dicio sit primitus ibi scriptum, tuta, quae leciio nie-
Sic plane vett. codd. Antea cusum, munus, quod lior est et confirmalur consensu cojlerorum. Hora
etiam defendipotestquomododixitepist.168, manus tius lib. i, ad. 28:
-auxilii, vel inunus consilii porrigere. Sed placuit Quidquid habesxige, depone luiis awibus, ~
SIS AD D. IVONIS EPISTOLAS S16
ADEPIST.XLIII A tos dici solilos pro facundis: quo etiam Sensu apud
Ut novus rex. De Conrado iilio Henrici terfii im- Sugerium abbalem in Yila Ludovici regis Crassi:
« Singulariter, inquit, et sohis Treverensis arehie-
perat. qui ad papam Urbanum venit, a quo solutus
cxcommunicatione fuit, haec verba accipit Baronius piscopus, vir elegans et jucundus, eloquentiae et sa-
tomo XI Annal. et refert ad annum sextum pontifi- pientia copiosus , Gallicano cothurno exercitatus
calus Urbani, Gull. Malmesburiensis : « Sed sequiorl facete peroravit. >
(ut videbatur) causse affuit malilia Malhildis, quae flinc Regem cum regno ab obedienlia veslra dhcessurum.
oblita sexus, nec dispar antiquis amazonibus, fer- in aperlo ^est Francos favisse Papse Urbano,
latavirorum agmina in bellum agebal|femina,ejus non autem Guiberto antipapse, quo spectant verba
suffragio Urbanus thronum indeptus apostolicum, Bertholdi in Chronico ad annum Dom. 1089, papaui
securum per undecim annos actitavit oeium. > litteras Philippi regis Francorum debilam ei sub-
Conterat dominus Sathanam^oro, 'sub pedibus ves- jeelionem promittentis suscepisse. Et rursus ad an-
Jris. Solus codex S. Ger. legit; Gonverial dominus: numl091 papam iu partibus Campaniae demoran-
jsed prior lectio aptior ,firmaturque loco S. Pauli in tem ab omnibus catholicis debita reverentia eultum.
Epist. ad Rom. cap. ult. itemque Terbis Ivonis fuisse, et a Philippo Francorum rege. Denique ad
Epist. 256. « Salva (ait) reverentia Ronianae Eccle- annum 109i refert in Galliarum civitate Oslione,
s.isecelebrare: quae si ad prsesens non polesl Salha- generali concilio ab Hugone Lugdunensi archiepi-
nam sternere sub pedibus suis : « Arnulphus Lexo- scopo et sedis aposlolicae legato, renovatam esse
viensis in epist. 19 ad Alexandrum papam. » Porro excommunicationenrin regem Henricum quartum,
schismata haecin Ecclesia Romana frequenlius ac- jj ] et in Guibertum sedis apostolieae invasorem, inque
cidisse etiam Lateranensis palatii picturae demou- omnes corum eomplices.
slrant: ubi catbolicorum Patrum pedlbus, pro sca- Nisi connam restiluatis, nisi Regem ab anathe-
bello schismatici praesnmptores adscripti sunt; nbi mate absolvaiis. Hic locus eorum adjuvat senleu-
superborum et sublimium colla sapientia propria vir- tiam, quiasseruntPhilippoexcommunicato a papa
tute conterit et conculcat : quod sane ea ratione Urbano secundo, interdictum simul regnum' Fran-
factum,utsanctis Patribus cedat ad.gloriam Ticto- ciae : quod alii loci firmare possunt,- ut epist. 66
riaetesris ascriptio, in qua prsesumptores illi vel ad Hugonem Romanae Ecclesiae legatum, qua dicit -
compressiouis poenam sustinent, vel praesumplionis lius archicpiscopum Turonensem contra interdictum il-
veniam deprecantur. Unde et saneti Apostolalus ve- imposuisse coronam regi, ethac arte obtinuisse
stri cathedra sine scabello esse non debuit: sed a rege , ut qnidam malse famaj fieret episcopus Au-
nobiliore scabello debuitillustrari. » Sugerius abbas relianensis. Quod iterum repetit in calce epist. 67
lib. De Yita Ludovici Crassi regis, agensde Burdino ad Urbanum ; sed et episl. 84 laudat Joannem car-
anlipapa schismatico, qui Romse jussu Calixti pa- dinalem legatum, qui a communione regis abstinue-
pae transversus impositus fuil camelo, et caprinis rat,licet quidam Belgicseprovinciaeepiscopicontra
pellibus a.mictus per forum traduetus ; < Ad tantae interdictum papaa Urbani eoronanf regi imposuis-
ultionis (ail) memoriae conservationem, in camera sent,tanquammortuopraecone juslitiam mortuam
palalii sub pedibusdomini papae conculcatum depin- esse credidissent. Item epist. 144 ad Paschalem pa-
xerunt. » pam scribens, ubi agit de reconciliando Ecdesise
ADEPIST.XLIV. ( Philippo, dicit lerram quae periclilabatur ejus ana-
Q
themate, a periculo eruendam. Certe jam antea
Cum Imsus forh, tmdens 'intus pereat. Prseclara scribens ad ipsum Philippum epist. 15 aperte pro-
castigatio ope vett. codd. cujus loco irrepserat antea fitetur suramum periculum fore eoronae regni illius,
cum Jesus foris, Jesus intus pereut, si duxerit pellicem priusquam generali concilio cau-
Sil analhema maranalha. Posterior haecvox dee- Sa Tentilettir. Et paulo post addit, caveat ne cum
ratin quibusdam iibris, quod fortassefactum errore diminulione regni terreni aternum amittal. Prseter-
librarii, cui npva et insolens videbatur. Adj'ecta est ea ad dapiferum regis emissa ep. 25 diclt seiitie-..
fide aliorum codicuui. Exstat in epist. Pauli I ad ras Urbani relinuisse, quia nolebatregnumadversus
Corinth. cap. 16, et in ca. Gutisarius. cau. 25, q. 4. 139 ipsum aliqua ratione commoveri. Astipulantur
In prisco -carmine Theodorici abbatis S. Trudonis: verba continuatoris Aimoini monachi hist. lib. T, C.
Dic sintmaranatha, Deus, hidic sint anathema. 1, scribentis regemet totam ipsius terram anaihema-
In concilio Toletano relato in prisca synodo Re- tis vinculo obligatamfuisse a domno jpapa, cum rex
luensihabitaDurocortori:« Qui conlra hanc vestram nefandissimo.more vilam suam duceret, et nullius
definitionem prasumpserint, anathema niaranatha, admonitione ab eo desistere vellet. Willelmus Mal-
hoc est perditio iri adventu Domini siut, et cum mesburiensis lib. iv De gest. reg. Anglor. cap." 2„
Juda Iscariolh pariem habeant. » Hac de voce S. agens de eoncilio Claroiriontensi sub Urbano se-.
Hiero_njmusepis(. 157,adMaieellam. Baronius etiam cundo : « In eo concilio, ait, excornmunicavit domi-
Annal tom. I sub anno Cbrisli 57, ralionem reddit nus papa Philippum regem Francorum, et omnes
cur anathemali adjicerelur. % qui eum vel regem, vel dominum suum Tocaverint,
p et ei obedierint, et ei locuti fuerint, nisi quod per-
AD EPIST. XLYI. linetad eum <;orrigendum; similiter et illam male-'
Baronius lomo II Annal. hanc refert ad synodum dictam conjugem ejtis, et omnes qui eam reginam
indiciam Claromonli apud Arvernos sub anno sep- vel.dominam vocaverint; quousquead cmendationem
timo pontilicatus Urbani seeundi. venerint, ita ut alter ab altero discedat. » Idem lib.
Confidetites. Addita vox ex codice manuscripto. v, iu Yita Henrici primi, dicit eumdem Philippum
Calliditaie ingenioli sui. Solus cod. S. Gcr. ingenii. * accedente senio libidine gravem comitissasque
Et venuslate lingum suce cod. Put., ct volubilitate, Andegavensis specie lusum, illicitis ardoribus defe-
sed prseferenda est altera lectio quae exstat in caete- neratum : quocirca fuisse ab apostolico excommu-
ris exemplaribus. Nempe auctoris saeculo quamvis nicatum, cum in Tilla qua mansitabat, nihil divini
minus polito, adhuc supercrant plerique in Galliis servitii fieret; sed discedente eo tinnitus signorum
disertselinguae viri,qua laude Gallia nunquam caruit undique concreparent, insulsam fatuitatem cachin-
etiam teslimonio exterarurri gentiura. Cato apud nis exprimebat: « Audis, inquiens, bella quomodo
Sosipatriim Charisium dicit Galliam duas ressem- uno elfugant, » adeo erat "omnibus episcopis pro-
per studiosissime persecutam, rem militarem et ar- vincise suae derisui, ut nullus eos desponsaret praeler
gute loqui, et S. Hieronymus lib. adv. Yigil. ait Willelmum archiepiscopumRothomagensem: cajus
Galliam semper abundasse fortissimis et eloquentis- facti temeritatem luit multis annis interdictus et vix
simis viris. Fortunatianus quoque in libris artis tandem per Anselmum arehicpiscopum apostolicss
scholicae adhotavit gentili Galldrtim vocabulo face- communioni redditus..» Vetus quoque auctor frag-
 517 FR. JURETI OBSERVATIONES. SIS 1
menti historiae Francorum a Roberto ad mortem. Ain uxorem sibi assumpsit malrem Odonis "coaritis,1
Philippi, postquam dixit Philippum multoties a papa Berlam nomine, qui eodem temporc puerulus fue-
Urbano admonitum nequaquam consensisse , addit rat: illa autem commater ej'usdem fuerat i'egis.
a successore Paschali in Gallias missos duos cardi- Ideni namque rex ipsius filium de sacro susceperat
nales, qui regem convenientes et obstinalum repe- lavacro. Quod agnoscens papa Gregorius, totam
rieutes, Pictavis adunato concilio totam Franciam Franciam analhemate percussit. Porro rex amore
pro hac re anatbemati subdiderunt. Citatur etiam ejusdem mulieris plus j'uslo detentus, nequaquam
-auctor prisci Chronici coenobii Sancti Dionysii, eam dimittere voluit, donec Omnipotens per se cor-
adnotanlis toto tempore illius excommmiicationis rigere eumdem regemsluduit. Dum enim de eodcm
in ecelesiasticis actis publicis solitum subscribi, Re- rcge eadem mulier concepisset, credens se parituram
gnante Chrislo, non autem, regnanle Philippo. Quod filium, peperil monstrum. Quaeres regem perterruil,
tamen hodie nonnullis commentum monachale vi- et librum repudii eidem mulieri dare compulit. Quo
detur: suamque opinionem inde slabiliunt, quia faclo absolvi cum toto suo meruit regno. » Sed et
subditi libenter suo parebant regi, el ipsemetlvo Aimoinus lib. De Vita S. Abbonis abbatis Floria-
litteris ad eumdem emissis, licet excommunicatum, censis cap. 11 refert Abbonem rogalu regis Roberti
nuncupat magnificum Francorum regem suumque Romam profeclum, quia Gregorius comminatus fue-
dominum. Ab hoc in tit. ep. 22 optal sic gubernet rat se toli regno Francorum anathemainvectuium,
temporale regnum, ut non amiltat seternum. A qui- quod Amulfus Remorum archiepiseopus, absque
bus titulis (ut inquiunt) prorsus abstinuisset si justa audientia sede sua privatus, custodiseque
pontifex Romanus vetuisset obediri Philippo, et ni mancipattis fuisset. An vero Romanus pontifex
desiisset guhernare regnum. debueritautpotuerit excommunicare reges Franco-
Sed minime novum aut inauditum videri debet si rum, et simul regnum interdiccre, a doctioribus dis-
Urbanus et deinde Paschalis excommunicato a se putatum est. lllud tantum addatur quod Rigordus
Philippo , regnum interdixisse ferantur. Nam paulo narrat in Gestis Philippi Augusti, cum anno Dcm.
anlea Gregorius papa septimus (cui Urbanus suc- 1199 Petrus cardinahs convocato concilio apud
cessilj jam palam saepeminatus fuerat se abdicatu- Divionem, regnum regis Franciae sub interdiclo
rum regno eumdem regem propter alia varia flagilia. posuisset, neque delulisset appellationi nuntiorum
Verba suhiicere. visum est e lib. i regesti, epist. regis ad sedem Romanara : regem vehementer ira-
55 ad Roderium Cabilonensem episcopum, qua in- tum fuisse, quia episcopi sui regni quibuic concilio
vehitur in ipsum Philippum ecclesiarum venditorem interfuerant, interdicto consenserant. Iiaque ipsos
et destructorem. < Noverit (ail) nos duram inobe- episcopos a propriis sedibusexpulil rebusque suis
dienliae.contumaeiam canonica ausleritate coerci- cxspoliavit.
luros. Nam autrex ipse repudiato turpi Simoniacae 140 Relinquatur, non est meum. Quidam codex
haeresis mercimonio idoneas ad sacrum regimen distinguit, hoc modo : Relinquelnr? Non est meum.
personas promoveri permittet: aut Franci pio cerlo, Ab unitate malris suct. Additur in nonnullis, cc-
nisi fidem Christianam abjicere maluerint, generalis clesise, sed ex glossa ut apparet. Simiiis locus epist.
anatheniatis mucrone percussi, illi ulterius obtempe- 98 et 124.
rare recusabunt. > Iderii lib. u, epist. 5 ad Manas- -AD EPIST. XLVII.
sem Remensem archiepiscopum, Richerium Seno- '-, Widonh regh dapifero. Yox \regis nunc primum
nensem, Bichardum Biluricensem, cseterosque epi- ^ addita est fide vett. codd. quoruni ctiamnonnulli
scoposFrancisescribens, desceleribusdictiPhilippi: iiabent regio; male in prima editione deerat. Yide-
< Aposlolica auctoritate commoniti atque eonstricli, tur autem intelligi de dapifero regis Franeiae, quia
raatrem vcstram sanctam Romanam el apostolicam hac epislola agitur de causa Philippi et pellicis.
Ecclesiam debita fide et obedientia imitamini, et ab Alius autem fuit dapifer Normanniae, ut indicat
ej'us vos obsequio alque communione penitus sepa- titulus epist. 27. ln eo dignitatis nomine allusit
rantes, per universam Franciam omne divinum Hildebertus episcopus cum dicit in quadam epist.
officium publice celebrari interdicile. Quod si nec ex dapifero regis factum esse dapem diaboli. Elegans
hujusmodi districtione voluerit resipiscere , nulli autem esl reprehensio S. ..Bernardi Clar.in epist.
clam aut dubium esse volumus, quin modis omnibus 78, ad Sugerium abbalem S. Dionysii, de quodam
regnum Franciae de ejus occupatione adj'uvante Deo clerico diacono, sic sublimalo
1
honoribus ecclesia-
tentemus- eripere. > Idem epist. 18 ad Guillelmum sticis ut nec episcopis inferior videretur: sic impli-
comitem Pictaveiisem : « Si in perversitate studio- cato militaribus officiis, uf prseferrelur ducibus. Ex
rum suorum perduraverit, et secunduiri duritiam cujus verbis quia nolio illius dignilatis aulicse eol-
impoenitenlis cor [disl iram Dei et sancli Petri sibi ligi potesl, nonnulla deflorare j'uvat. « Par salis
thesaurizaverit, nos-Deo auxiliante et nequitia sua utrobique abusio, sine quod diaconus mensse regiss
promerente, in Romana synodo a corpore [et] com- deputetur ministerio, sine quod regis dapifer mys-
•munionesanctseEcclesiae ipsumet quicunquesibi re- teriis alla>is jnserviat. Quis sane non miretiir,
galem honorem vcl obedientianL exhibuerit, sine imo et delestetur, unius esse personae et arraalam
dubio sequeslrabimus, et ejus quotidie supra altare D ducere mililiam, et alba stolaque iridulum in rcedio
sancti Petri excommunicatio confirmabilur. > Hsee ecclesisa pronuntiare Evangelium, tuba indicere
Gregorius. Ex quibus constare videtur, Philippo bellum mililibiis, etjussa episcopipopulis intimare? >
cxcommunicato ab Urbano et Paschali, interdictum Et paulo post: « Cum sit archidiaconus, decanus
simul fuisse regnum. Quid enim aliud sonant >supe- prffipositusque in diversis ecclesiis, nihil horum
riora Terba Ivouis epist. 66 et 67 de imposita co- tamen tam eum, quam regis deleclat vocitari dapi-
rona regi conlra interdictum, et hac epist. 46 de ferura. > Et deiude subjicit: i Ipsum certe quod'
rcslituenda corona, itemqne epist. 144 terram peri- gestat in capite signum, plus regius decet faslus
clitari anathemate? Probabile est etiam excommu- quam famulatus, ilemque regale fastigium magis
nicato principe, nonnullos e subditis recusasse ho- armis quam psalmis innilitur, > etc.
norem ae ohedientiam, alios ccluisse et oblempe- - _ AD EPIST. XLYII.
rasse: quemadmodum reeente bello civili discissis Quiesce. Abest uno v. c.
Callorum studiis factum vidimus in Henricis tertio - Legalur ex tjuo. Variat Iectio apud Gralianum in
et quarto. Sie componi potest opinionum diversitas. ca. Legatur, cau. 25, q. 2. In nonnulis membranis
Certe jamanle exeommunicatum Philippum, -alii babetur, « nec legilur ex quo est religio Chrisliasia;
reges Francorum 4;um toto regno censura papali vel certum dalur exemplum; > in aliis, « nusquani
afiecti fuerant, ut Robertus iiiius Hugonis,-de quo Jegitur ex quo est rel. Chr. retc. .
supradictus auctor in fragraento liislorise Francorum AD EPIST.XLYll..
a Roberlo ad mortemPhilippi:-e Idem.vero rex (ail) -. Perlurbaiione-cassare. ilz quatuor amiqui codicesi
 '
519 AD D. IYONIS EPISTOLAS 520
cui Iectioni accedit mendosa scriptura cod. S. Germ. A unitts ob noxam publicae religionis rauuera prohibe-
cessare, vulgata edilio, quassare, ut etiam quidam bantur a summis pontificibus. Gregorius septinius
calamo exarati libri. Sed cassare rectius est, et id lib. m, epist. 5, ad episcopos Franciae, ubi agit de
verbi frequens auctori, ut epist. 59, 62, 87, 155 et sceleribus Philippi primi regis : < Et ab 'ejus vos
209 : diffeientiam nolat Nonius Marc. communione penitus separantes, per universam
AD EPIST. XLIX. Franciam omne divinum oflicium publice celebrari
Gaufridi exephcopi. Antea cusum, episcopi, quo- interdieile. » Willelmus qui.dem Malmesburiensis
modo legitur in nonnullis raembranis. In aliis com- De gestis regum Anglorum, lib. iv, testatur, excom-
pendiose episcopi. Codex Regius perperam obtrudit, municalo eodem Philippo, cessasse diviiium servi-
exempli. Sed in mantiscripto Nicolai Fabri, et allero tium in villa qua mansitahat cum sua pellice Ber-=
S. Yietoris exephcopi. Hunc enim dicit exepiscopum, treda, cujus verha latius relala suut ad episl. 46..
quia depositus fuerat ab Urbano papa, ut indicant Aymoinus, lib. De vita sancti Abbonis Floriaoensis
cpist. 1 et 2 : supra ea forma olim dictos excon- abbatis, cap. 12: « In eo sane privilegio et inter
sules, expraefectos, et exquaestores, et alia complura alia continetur, ut episcopus Aurelianensis, nisi 'in-
notius est quam ut exemplis probari debeat. vitatus, Floriacum nequaquam adeat ccenobium,
Mellis facerem. Ita tres manuscripti; in duobus neve unquam quilibet ponlificum eidem monasterio
aliis, Meldis : Male solus codex Put., ?ne/i«sfacerem. divinum interdicat oflicium, etiamsi tota Gallia cb
AD EPIST. L. populi peecala anathematis ferialur vindicta. > Au-
Aplicueris. Yariant leetiones : Antea cusum a Pi- ctor chronologise Altissiodorensis: « Anno Doraini
cuerh, ul habent nonnulli scripti codices. In aliis jj ; 1200 erat in loto regno lugubris Ecclesiae faeies,
n Pitueris, in ora alterius a Jemerh, in quibusdam quia nulla celebrabantur in ecclesiis sacramenta vel
a PHcueris: et simul adjecla glossa sequens : «Villa divina officia prseter viaticum et baplisma. Nec
in Beotia quse Gallice dicitur Puviers, vel Bluviers. > modo in ecclesiis, sed et liionasteriis cessatum est
De veteri querela quam habet adversus Senonensem a divinis. Negabatur mortuis sepultura, Erat igllur
Ecctesiam Lugdunensh Ecclesia. Infra, epist 54, nbique per regnum moestitia circumfusa, cura hie
dicit priraatum Ecclesise Lugdunensis irralionabili- Ecclesise silerent organa et ora canentium Dominum
ler refutari a sede Senonensi. Sunt testimonia qui- clauderentur. Oclavianus Ostiensis episcopus a do-
bus conslet Senoneiisem archiepiscopum fuisse olim mino papa legalus in Franciam, regnurn absolvit,
primatem Gallise. Chronologia Autissiodorensis ad regem ad hoc inducit ut reginam quam expulerat
annum 1002 : « His diebus domnus Sevinus Seno- in regnum reducal; non tamen cum debito lionore
nensis archiepiscopus obit. Hic Romae per manum susceptam, nec thoro redditam maritali. > Inielligit
Joannis papae archiepiscopale pallium quo anteces- autem de Philippo Augusto qui reginam Ingeburgen
sores ejiis infulati sunt, et primatum Galliaesus- uxorem abdicaverat, et Mariam pellicem superdu-
cepit. > Gregorius aulem papa seplimus confirmavit xerat. Idem, pauio posl: < Tota Anglia gravissimo
primatum Ecclesise Lugdunensis epist. 54 lib. vi. subjicitur interdicto, et tam in monasleriis quam
141 Huic epistolae subjicitur alia ejusdera Gregorii in ecclesiis cessantibus quibuslibet privilegiis- or-
directa coepiseopis Rolhoniagensi, f uronensi et Se- gana laetitiaedivino sunt suspensa silentio. J
nonensi, in eamdem sententiam ut archiepiscopo AD EPIST. LIH.
Lugdunensi ex antiqua Patrum auctoritate primati a (Q Quod clericum illum quem in die vestri inlroitus
se confirmato obedienliam praeslent: ubi etiam ra- secundum morem vestrm civitutis nostra exhortatione
tionem et origineni diversorum in Ecclesia graduum de carcere liberasiis. Pro veslrm, quod habent velt.
declarat. Sed hanc exscribere nil altinet. Repetatur .codd., male antea irrepserat noslrce. Hic autem lo-
e tomo tertio Epistolarum summorum pontificum, cus observatione dignus. Nam etiam hodie episcopi
libro sexto Registri Gregorii papse septimi, epist. 55. Aurelianensis civitatis illum morem relinent, quem
Guillermus Brito Armoricus Philippidos lib. xn, de ferunt fuisse confirmatum placito Burdigalensis
Iioc primatu agit his versibus : curiae anno 1522. Sed unde manarit origo snbobscu-
Et Lugdunensis, quo Gullia loia solebal, rum est. Videlur fluxisse ab antiquissima illac:on-
Ui fama est, primate regi, causasque referre suetudine qua episcopi freqttenter apud saeculares
Difficiles, v(',ibi lis ultitna litibus esset. judices intercedebant pro reis et carcere detentis,
Necmittebalur Romam tis ulla, nisi quam ut vel mitius punirentur, vel liberarenlur: qua de re
Lugdunense forutn per se finire nequhset. alibi fuse dictum est. Priscus auctor in Yita S.
€ujus honorh adhuc metnor esi epigramma sigilli, Aniani episeopi Aurelianensis ita scribit apud Su-
Quiquc monetatus datur ad commercia census, rium tomo sexlo sub die 17 Novemb.: < Cum jam
SacraUque palres quos su/fraganeus illi communihus omnium suffragiis episcopus electus
Ordo lege dedit subici melropolitana. esset, ab Agrippino viro illustri et militum magi-
Itaque non immerilo dicit S. Bernardus Clarsevall. stro peliit ut eos omnes quos carceres vinctos deti-
epist. 174 ad canonicos Lugdunenses, inler Eccle- nerent liberos abire pateretur. Recusabat ille, nescio
sias Galliae constare Lugduncnsem haclenus prae.e- ,p. quid causse prsetexens ; sed cum vellet in templum
u
minuisse sicut dignilate sedis, sic bonestis studiis jirecandi causa irigredi, ab alto decidit lapis in caput
ct laudabilibus institutis. ejus, diramque ei plagam imponens, multum ex eo
Locis quibus moraniur divinum officiuminterdicat. sanguinem expressit. Sensitillico ea causa id acci-
Hic observandus esl mos illius saeculi, quo divinum disse, quod sancli episcopi preces rejecisset. Mittit
officium solebat interdici locis illorum qui pacem ergo, jam a famulis reporlatus in domum suam,
publicam violabant; cujus eliam rei testimonium qui episcopum vocent; mors enim propter nimiam
liabetur epist. 265, ubi Belvaci suborto clericorum sanguinis fluxionem impendere videbalur. Venit
tumultu adversusregisL^idoviciministros, cessatum episcopus, manu sua vulneri crucis siguuni impri-
a divinis. Et epist. 264 dicit hunc rigorem minime mit, sanguis sistitur, redeunt vires prope j"am de-
servari debere, nisi ubi culpa sacrilegii et violatse plorato; aperiuiUur careeres, et exeunl miseri, bea-
pacis aliter vindicari nequit. Idem, epist. 94, poslu- ti episcopi Aniani intercessione in libertatem vin-
lat a Paschalipapa ut jubeat ecclesias tam civiles dicandi.'> Legitur etiamregem Angliae Toluisse
quam suburhanas claudi, si quis privilegium el ii- vinculis npxos liberari in favorem Anselmi, post-
berlatem concessam Carnotensi Ecclesiae infrege- quam eleetus fuit in archiepiscopum Cantuariensem.
rit. Iteni epist. 121 dicit a clericis Carnotensibus Qua de re Osbernus in quadam epist. ad eumdera
instanter peli ut in civifate Carnotensi, et per tolum Anselmum, cujus particulam profero ex antiquo
episcopatum interdicat divinum officium donec illis exemplari, quia non bactenus evulgala: « Quid
res ablalae restituantur. Sed plerisque visa est ffu- namque insignius ad te eligendum ostenderet Deus,
penda magis facli atrocilas, cum toto passim reguo quam ut tu promovereris, regemtriuniplus nobilem,
521 FR. JURETI OBSERVATIONES. 522
sevcritate cunctis iormidabilem lecto decubuisse, A curiales origine non fuissenl: quod tandem ab im-
admortem usque aegrolavisse : le autcm promoto peratore Constanlino Magno vetitum fuil. Poscoa
statim eumdem respiravisse, convaluisse, atque ex Julianus odio religioriis orlhodoxae sublraxit prhi-
fero et miiissimum pariter ac mansuetissimum reddi- legia clericorum, et ilerum eos curise tradidit, ufi
lum fuisse ? Quid, inquam, aut ad divinas laudes refert idem Epiphanius hist. trip. lib. vi, cap. 7, a
magnificentius, vel ad humana spectacula gauden- quopariter proditum est multos episcopos sub Ya
tius, quam quod in tua electione, exclusis omnibus lente traditos curiae. Nam loco supplicii, deputa-
transactse tempestatis afflictionibus, omnia ad pro- banlur curiis, quandoquidem prohihilum sanclione
prii juris possessionem, veluti jubileo terminocu- Gratiani, Yalentiniani, el Thcodosii in 1. 108 de
currerunt, dum vincti ad expedilionem, carcerati ad Decurionib. C. Theodos., ubi dicunt dignitatem non
luceni, captivi ad Hberfatem, oppressi dirissimis debere comilari criminosos, sed poenam. Ejusmodi
exaclorum furoribus redierunt ad erectionein ? Om- autem curiales mullis gravibus reipuhlicae muneri-
nia haec le loquuntur, tibi famulanlur, tuis meritis bus erant obnoxii, quorum pondere obruebantur :
adscribuntur. > Priscus auctor in Yita sancli 142 unde plerique talia onera detrectabant. Quo faclum
Eligii Noviomensis episcopi, lib. n, cap. 15, narrat est ul quibusdam privilegiis oportueiit munire de-
Eligium venisse in civitatem Biturigum, ubi com- curibnes ne Curise vacuaj relinquere.iKur magno ci-
plures ob fiscalem judicem interfectum vincti lene- vitatum damno, queinadmodum iiqiiel ex variis
bantur : appropinquante autem sancto viro j'anuas constitutionibus sub lit. de Decurionib. in Codice
carceris divino nulu confractas fuisse, seras dissipa- Theodosiauo et Jtistiriianseo.
tas, omniaque compeditorum soluta vincula. Ttim JJ AD EPIST. LIY.
illum dedisse consilium reis ut ad basilicam sancti Cognomine Pcjor lupo. Ita omnes nostri manu-
Sulpitii confugerent. Ubi cum omnia ostia sibi ob- scripli. In ofa libri sui Cujacius addiderat, lupus
serata viderent, repenle ostium palefactum fuisse : pejor lupo, forlasse fide alicujus veteris codicis. Si-
cumque milites persequerenlur fugitivos, et manu roile cognomen in notis ad lit. epist. 15i.
iifjecta ferro iteruui alligarent coram allari, oratio- Districta sacramenta nsque acl septein. Anlea cu-
nibus Eligii confractas catenas in terram cecidisse, sum, distincla, sed minus recte ul raeliores codices
militibus magno melu perculsis, et veniam facli de- evincunt, ct similes loci auctoris epist. 170, « nisi
precantibus. Similia exempla repeti possunt ex his- prius districta cxaminationeprobarentur; i etepis'.
toriis sanctorum. Ac probabile est religiosos et 225, « districtis sacramenlis, et per probatas sex
faciles principes honori alque sanctilati veterum an- personas;» et ejiist.252, « consuluil lamen diligen-
listitum aliquoties indulsisse privilegia solvendorum lissiniis el districtissimis examinationibus csse pcr-
rcorum, levioris lamen culpae. Yerum ut longissima quirendum. » Constantius, de Yita S. Germani epi-
selate omnia depravari solent, verendum est ne non- scopi Autissiod. lib. i, cap. 15, < quem cum distii-
nulli postea plausibiles indoctse et niniium credulse cta examinatione discuteret. J S. Gregorius papa
plebeculse narrationes commenti fuerint, qttibus in ca. Habel, cau. 2, q. 5, « ad beati Petri sacra-
innixi personale beneficium lalius exlenderent. et tissimum corpus districta eorum cx abundanti feci-
gratia licentius abuterentur, impunitate trifurciferis mus sacramenta praebere. » Purgatoria autem sa-
prsestita. Cuj*usgeneris mulli hodie censeri volunt cramenta exigi a piesbyteris infam.ilis, cum tribus,
privilegium seu pravilegium quod vulgo appellant P ^ autquinque, aut seplem collegis dicit Ivoepisl.206.
S. Romani Rot. super quo gravissima suborta con- Erant illi qui sacramenlales vocabantur, ut in prisca
'entio, et agitata in concilio regis. NuIIum enim lege Alemannorum tit. 6, 7, 57, 90, 91 et in lege
popularis fabulse de dragone et rco indicium subest Bajoriorum tit. 1 et 5, qui etiam conjuratores in di-
m Yita sancli illius episcopi ab antiquo et fideli au- cla lege Alemannorumtit. 6, et compargatores in
ctore scripla, et novissime divulgata a doctissimo ca. Quoties, et can. Accepimus. til. de purgatione
politissimoque jurisconsulto Rigaitio, quem vcri et canonica ; male igitur in uno vetere exemplari hac
Justi amor ad id impulit. epist. 54 verba illa, usque ad septem, prorsus abe-
Curim traditum. Infra, epist. 66, objicit archiepi- rant, qua quidem in reliquis exslant. Tale enim
scopoTuronensi quod clericos sibi adversanles tradi islud est ejusdem Ivonis epist. 229, « quinta raanu
curiae faceret clandestinis delationibus. Quibus locis mulieris vel seplima purgationem ejus accipiatis; »
videlur accipere curiam pro foro sseculari; ut cle- Hildebertus Cenomanensis episcopus epist. 69 ad
rici ibi posnam subirent judicio laicorum. Sic enim Honorium: « Judicatum est decanum si non pro-Ni-
curiam distinguit ab Ecclesia epist. 25, ubi dicit se colao, quihusdam moratoriis causis quserenle jridi-
responsurum in Ecclesia pro negotiis ecclesiasticis, cium differri: pro Ecclesia tamen quse eum habebat
ct in curia pro curialibus. Ilem in epist. 157 curiam suspectum dehere purgari, atque in septima manu
vitandam esse in causis elericorum : quemadmodum crdinis sui suam j'urejurando declarare innoccn-
ctiam Hildeberfus episcopus Cenom. ait in epistola tiam. >Arnulfus Lexoviensis episcopus episl. 95 ad
quadara, reos lormentis aflicere, censurani esse cu- papam Adrianum IV : « Abbati est a nobis adjudi-
riae, non Ecclesiae. Et in euradem sensum poste- D cata purgatio, septima quidem manu, trium scilicet
riore saeculo canonistae id verbi detorserunl in cap. abbatuni, ct trium monachorum sacerdotum notae
Novimus, extra de verbor. signif. quod brachio sae- opinionis et nominis, quorum juramentis vulneralse
cularLtradi vnlgo dicitur. Cum autem aetate Ivonis famae necessariura posset remedium comparare. >
mutalareipublicseformajampridemiiiGalliis desiis- In Alemannorum lege tit. 6 legitur « sexta manu
sent esse anliqui decurionum ordines, non potuit jurare. > Et in lege Ripuaria tit. 55 « septima manu
dicere clerlcos fradi curise illo significatu el serisu fidem facere. J In Frisionuin lege lil. 14, « sua duo-
-quo vetusliores pontifices Romani, quorum tempore decima manu objectu criminis se purificare sacra-
curialium ordines adhuc in usu erant. Etenim Fa- menlo. > Et paulo post, « duodeciraa inanu perfe-
bianuspapain ca. 28, cau. 11, q. 1, < submolus a ctorio sacramento se excusare. > Etiam in j'ure ca-
.clero curi» tradalur, cui vitse suse cmnibus diebus nonico hujusce sermonis plura exempla, ut in tit.
serviat. > Et Stephanus papa in ca.. 8, cau. 5, q. 4, de purgalione canonica, cap. 5, dicitur « purgari
< clerlcus quia infamis efleclus est, a gradu debet quarla et quinla manu. J Item in ca. Quoties,
recedere, ac curiae tradi serviturtts. » Nempe olim cau. 2, q. 5, « terlia manu sui ordinis, et quarla
cleiici indigni suo officio, et ab Ecclesiae ministerio 143 manu abbalum et religiosorum sacerdotum se
segregali, solebant adscribi curiis, utindicant verba expurgare. > Ita enim ibi legunt aliquot exempla-
iriipp. Areadii, Honorii et Theodosii in 1. 59, de ria, pro quo in aliis est, I et quatuor abbatum. >Et
episcop. Eccl. et cler." Cod. Theod. Narrat ctiam in can. Requisisli, caus. 25, q. 1, « seplima manu
Epiphanius hist. trip. lib. i, cap. 9, a perseculori- propinquorum tactis sacrosanctis reliquiis jureju-
bus Christianos complures datos euriis, cum tameh. ranao dicere, > ut etiam in cap. Laudabilem elcap.
 523 AD D. IVONIS EPISTOLAS Mi.
Litterae, De frigid. et malefic. Alibi legitur clerlcum A
j. suani et gloriosum nomen, quod ex defensione apo-
mala fama pulsatum,« sola semanu purgare posse,> stolicae \ eritatis sibi dignissime comparaverat.
apud Ivonem epist: 206. Hoc de more juranQi lo- Inveslituram de manu regis accephse. Repcriliir
' cus est singularis in prisca lege Alemannorum tit. capituluni Silvestri Romanaj Ecclesiae ponlificis ex
6 de juratoribus,-nbi forma rei praeseribitur: « Ifa illius epistola ad Nicolaum Eeclesiae Sanctae Rufinoa
vero sacramenta, inquit, sic fieri debent, ulilli ju- episcopum : « Nulii elericorum prsebendas vel ec-
ratores niantts suas supra capsam ponant, et ille clesiaslica officia nisi nianu episcopob, vel manu
solus cui causa requiritur, verba tantum dieat, el abbatis, vel regiamanu in sancla accipiant Eccle-
super oninium manus manum suam pbnat, ut sic sia : quod si aliter fecerint, sciaut stare non posse
eum Deus adjuvet vel illae reliqua3, et illi manus acceptionem buj'usmodi. > Scd posteriores pontifices
quas comprehensas habet, ut de illa causa unde in- ne quidem ipsis regibus idlicere voluerunt, iut no-
terpellatus est, culpabilis noa sit > Manum autem tatuni ad epist. 255. Quo etlain spectant verba Pa-
symbolura fidei fuisse veteribus constat. Ideo in scbalis papae in epist. ad Anselmum, de legatis regis
eonci-lio Triburiensi, cujus verbarelala ca. Si quis,. Anglorum loquentis : « Audivimus eos dixisse, quia
cau. 2, q. 5, ubi agitur de presbyterorum juramen- si rex in aliis bane ageret, uos investituras eccle-
to, dicitur : « Manus enim per quam corpus et san- siarum non probibere, nec faelas excommunicare :
guis Chrisli conficitur, jttramento polluetur?absit!> et quod ideo nolebamus carlae committere, ne sub
llaque in Capitularibus Caroli Magni, lib. m, cap.4 occasione ei cseteri principes iu nos" inclamarcnt.
et 10; itemque lib. v, cap. 125, perjurus jubelur Unde Jesum qui renes et eorda scrulatur, in ani-
manum perdere. ^ niaii) nostram testem inducimus,- si ex quo liujus
:g
Eermoldus in Hist. Slavorum lib. i, cap. 29 : sanelse sedis curain ciBpimus gerere, hoc immane
« Rudolphus vulneratus in manu dextra fugit Mar- scelus vel descendit in mentem. J El paulo ppst:
cipolim, mortique jam proximus dixit ad familiares « Si vero nostro silentio pateremur Ecclesiam felle
suos : « Yidetis manum dexteram meam de vulnere amaritudinis et impietalis radice pollui, qua ratione
sauciam. Hac ego juravi doinino Ilenrico ut non no- possemus apud internum j'udicem excusari? Non
cerem ei, nec insidiarer gloriae ejus. Sed jussio apo- est laicorum Ecclesiam tradere, nec filiorum nia-
stolica, pontificumque petitio me ad id deduxit, ul, trem adulterio maculare. Jure igitur prbandus est
juramenti transgressor, honorem mihi indebitum patrimonio qui matrem polluil adullerio, nee mere-
usurparem. Quis igitur finis nos exceperit, videtis, tur ecclesiasticae benediclionis consortium qui eara
quia in manu unde juramenta violavi, mortale hoc impia infeslatioue insequitur. Laicorum est Eccle-
vulnus aceepi. > Quibus Terbis conjungi' debet quod siain lueii, non tradere. > Et paulo post: « A sacris
scribit vetus c, elc. canouibus inhibitum, ne priucipes et sseculares viri
Velus et anonymus auctor in Vita Henrici quarti investituras non solum nou dare, sed nec eleclionl
imperaloris loquens de Rudolfo regui iuvasore : episeoporum se audeanl yiolenter inserere. > His
< Magnum mundo documentum datum est, ut nemo conjunge quae nolaniur ad epist. 190.
contra dominrim suum consurgat. Nam abscissa Quce de munificenlia regnm obtinent Ecclesice.
Rudolfi dextera dignissimam perjurii vindictam de- Ilinc multorum querelse subortae, qui ingrati aiiimi
monstravit, qui fidem domino suo regi juratam vio- notam clero inusserunt. Walthramus episcopus Nu-
lare non timuit: et lanquam alia vulnera non suffi- verburgensis in tractafu Be investituris episcop. :
Cerent ad morlem, accessit eliam hujus membri G C « Romani pontifices, aliique praesules de rebus et
pcena utper pcenam agnosceretur et cuipa. ? fundis per de\btos laieos et laicas acquisitis, et a
AD EPIST. LY. sseculari potesfate conlirmalis, struxerunlet orna-
, Hugoni. Baron., tom. XI Annal., reprehendit verunt ecclesias, ela quibus acceperunt gratiam,non
hunc Hugonem, quia imperium nimls importune debenf -eis inferre coutumeliam : el si de investiluris
cxerceret .adversus Bellovacensem cleutum, et in peccaveriml, exemplu primi Gregorii exhibeaiuur;
Iianc rerii trahit episl, 50, ad Fulconem. quod Paulus dicit: Argue, obsecra, increpa in omni
Districtius judicasse. Quidam cod. vindicasse, et puiienlia et doctrinu (II tim. iv). > Otlo Frisingen-
epist. 60, «in quibusdam districle judicarerit. J sis episcopus in prsefaiione lib. vn Chronici: « Non
tlcsunt tamen qui dicant Deum ab hoc regnum im-
AD EPIST. LYI. ininui voluisse, ut Ecelesiam exaltarel. Regni quiripe
Philippo. Baronius; lom. XIAnnal., refert hanc viribus ac beneficer.tia regum exaSlatam el ditatam
epistolam ad annum oclavum pontificafus Urbani nemo anibigilEeclesiam : constatque eam non prius
secundi: demum transcripta epistola subjicit mul- in tantum regnum humiliare potuisse, quam ipso ob
lum obesse Ecclesise indiscretos ministros, cum amorcm sacerdotum evisceralo acTiribus cxhausto,
pr&cipiunt interdum absque consilio dura quaepras- non ejus lantum, id est spirituali, sed suo proprio
stari vix possunt. materiali scilicet gladio percussum destruelui-, quod
AD EPIST. LX. judicare vel discutere, supra hostras vires esl. Vi-
Hugoni Lugdunensi archiephcopo. Baronius, t, XI dentur tamen culpandi sacerdotes per omnia, qui
Annal., sub. anno Christi 1099, pontificatus autem D E regnum suo gladio, quem 144 " ^PSi ei Regum ha.-
Urbani duodecimo, adnotat hunc legatum apostoli- bentgralia, ferire conantur. J
cum in culpa fuisse, qui rem exigeret nimis audacter Leodienses, in epistola adversus Pasehalem papam
et imporlune magno cum imperio, ct addit, minl- secundum : «Igilur ex verbis istorum el sanctorum
slrum improvidum conjecisse statum Gallicanse Ec- Palrum, consulant sibiepiscopiregibus etimperatori-
clesiaj in magna discrimina. Demum libere fatetur bus obnoxii ex eorum regalibus acceptis, ne proprio
Urbanum papam hujus sui legali verbis slimulatum, gladio, id est corum bcneficiis, eos interficiant. J
vehemehler in ipsum Ivonemfuisse commotum quia Eodem speclant verba Goflridi Yindocinensls ahba-
scilicet prudentia carnis et non spiritus quse perpe- tis, qui postquam mulfa disputavit de investiluris
raih faeta sunt a ministris, defendi solent. Ecclesiarum a regibus fieri solitis, concludil Eccle-
Sed si his exaclionibus cederet. ita correctum ex siam debere cavere in sua libertale asserenda, ne-
v. c. Antea mendose cusum, actionibus. Cselerum dum nimis emunxerit, eliciat sanguinem, et \as
'idem Bar., offensus quod hic dieitur, investiluram ~
ipsum frangat, dum rubiginem dc vase conatur era-
episcopatus a rege Callise factam nihil officere reli- dere : loeus prolatus est iufra ad epist. 190.
gioni, scribit reliqua bujus epistolae verba scabro- In manu prmsidentium, nt ea in quibusdam di-
siora plane csse, cum de iiiTestituris Tetitis Ivo ni- siricie judicarent. Solus cod. Put. in manu possiden-
iniuiu abjecle loquatur, imo despecle multa ingerat, lium; sed depravaio sensu. Nam statim appellat
quae nisi corrigerentur ab aliis ejusdem auclons epi- praesidentes, qtiemadmodumepist. 190 et 191, ei255,
4§tolis, in masinium- discrimen adduxisset famam quo nomine subinteHigitpontiQces Romauos, eodera
S2g- FR. JURETI OBSERYATIONES, 526
gpeciat quod dieitur epist. 256, in parlibus Germa- A rardo Eboracensi archiepiscOpo ut eos conseeraret.
riiarum et Galliarum multos pasiorales vlrgas reddi- Sed Yuillelmus Giffardus Vintoniensis electus qui
disse, et per manum apostolicam refutatas investi- consecrari debuit, Girardi sprevit consecrationem :
turas recepisse : quod summi pontifiees minime fe- quare regis judicio eliminalur a regno. Reinelmus
cissent, si in tali investitura hseresim et peccatum in vero Herefordensis antistes, eo quod a rege institu-
Spiritum sanctum latere cognovissent. Ad hunc au- tionem acceperat, ei suum reddidit pTSPsulalum. »
tera locum illustrandum, juvabit aliquot exempla Sed in consequente narratione non dissimulat ve-
colligere ex scriptoribus illius sseculi. Vetus auctor niam degradatis antistibus factam, mediapecuniarum
in Yita sancli Ottonis, narrat anno millesimo cen- oblatione.
tesimo secundo, post obituin Ruperti, allatis epi- « Anno Domini 1103 Anselmus Cantuariensis ar-
scopatus insignibus ad atilam imperatoris Henrici chiepiscopus, post multas fribulationes et injurias
quarti, collalum fuisse episcopatum Baberburgensem quas a rege perpessus fuerat, Romam perrexit sieut
Ottoni: qui licet investilus fuisset ab imperalbre, ta- inter ipsum et regem convenerat, ducens secum
mcn aelus scrupulo vovit Romam proficisci, ut a papa degradatos abbates, et Yuiilelmum Wintoniensem
denuo investiretur, et consecraretur. Yerba aucloris electum, qui Romam veniens a papa Paschali su-
digna sunt qtite transcribantur: < Hac ralione at- sceptus est reverenter. Dehinc die pro regiis consti-
que hoc ordine pontificatus cathedram scandere tuto negotiis, Vuillelmus de Vuarenast clericus et
ccacttis, segre quidem et cum multa haesilatione procuralor regis Anglorum, causam ipsius in me-
consensit, propter contentionem illam quae erat inter dium tulit; ac inter alia constanler allegavit, quod
regr.um et sacerdolium causainvestiturae et eleclio- U nec ipse pro regni amissione investituras Ecclesiae
num Ecclesiarum, quas evacuare sibique vendicare amittere velit,. et boc verbis minacihus aflirmavit.
plus sequo nitebatur imperialisauctoritas. Rursus Adhsecpapa: «Si quemadmoduni dicis rex tuus,
autem Terebalur, non sine Divinitatis nutu jam ter-' nec pro regni amissione donaliones ecclesiarum
lio sibi offerri episcopatum, eumque si lerlio repu- amittere paleretur; scias prsecise, coram Deo dico,
diaret, posse in ipsum compelere illamsenlentiam : quia nec pro mei capitis redemptione eas illi im-
Noluit benedictionemet elongabitur ab eo (Psal. cvm). pune permitlerem obtinere. In bis ergo regis negotio
Inter has ergo angustias posilus, quod unum salu- terminato, Anselmus archiepiscopus pro episccpis
tare existimabat, ad sanctse et apostolicse sedis et et abbatibus degiadatis multa prccum instantia rio-
catholicse matris auxilium confugere-deerevil. ln minum papam rogare cospit ut cum illis niisericor-
ipso igilur articulo, cum adhuc in aula imperaloris diler dispensaret, ut possent araissas recipere digni-
esset, votum nuncupavit Domino, nunquam se in tates. Tunc sedes clemenlissima quse nulli deesse
episcopatu pennansuruni, nisi consentiente et postu- consuevit (dummodo aliquid albi vei rubei interce-
laute Ecclesia sua, Ipsitis pontificis maximi manu et dat), praescriptos pontifices et abbates ad pristinas
consecrari et inyestituram consequi mereretur. J Et dignitates rcvocavit, et cum gaudio ad proprias se-
paulo post sequitur : « Memor autem voli sui, post des remisil. > Hsec iile monachus Albanensis. Wil-
paucos dies ab ingressu suo in oppidum, priusquam lielmus quoque Malmesburiensis in Viia Willelmi
de rebus cseteris quidquam constituerent, nuntios secundi loquens de Herberto, qui magnus Symoniae
Romam mittit cum liiteris ad dominum Paschalem in Anglia fomes abbaliam episcopalumque nummisl
pontificem ejus noininis secundum; a quoper litte- r fueralTaucupatus a rege : < Verumtamen, ait, erro-
ras evocalus, Roinam profectus est: quo cum in neum impetum juvenlutis abolevit pcenitentia, Ro-
ipsis Asccnsionis Chrisli feriis pervenisset, nec ibi mam profectus severioribus annis : ubi loci Simo-
ponlificem invenisset, in Campaniam abiit, et Ana- niacum el baculum et annulum deponens,.indulgen-
gniae eum repeiit. Qui autem cum illo venerant viri tia clementissimse sedis iterum recipere meruit :
honoralj, data et accepta salute, pontificem eliam quod Romani sanctius et ordinatius censeant ut Ec-
Ecclesiae Bambergensis nomine salutant, suasque clesiarum omnium sumptus suis potius marsupiis
preees et vota pro electo anlislite suo subjungunt. serviant, quam quorumlibet regum usibus militent.»
Otto vero nihil cunctatus nrdinem ef modum suse Sed et ex cpistolis Anselmi et Paschalis papse se-
ad episcopatum evectionis exponit, nihil legit si- cundi liquet multos episcopos ob investiluras et ho-
lentio, pedum et annulum ad poalifieis pedes depo- minia facta regi Anglorum fuisse solutos vinculis
nil, temerilatis el enati veniain petit, addens tamen censurae papalis. 3_i|j| Idem historicus, De gestis
non sua voluntate, sed aliena potestate ita faclum : pontif. Angl. lib, n : « Yenit igitur rex sublimi tro-
postulat adversus seipsum canonicae censurae ultio- paeo splendidus, et triumphali gloria Angliam in-
nem. Tuin pontifex Pascbalis admiratus viri sum- vectus, inTesliturasque Ecclesiarum Anselmo in
mamfprudentianret constantiam, levareeum j'ubet perpetuum in manum remisit: eodem concedente
insignia : ille vero negat, indignumque se prolesta- ut propter hominium regi factum nullus arcerefur
tur. > Et deinde : « Moxque vale dicens pontifici et a beuedictione, coiisccrati sunt ergo Cantuariae
ejus curiae, domum abire ccepit. Ecquid vero face- quinque episcopi ab Anselmo. » Sed el ipsimet An-
rel? -obedienliaepraecepto relrahitur, a comilibus r» selmo cum fuisset antea cousecratus archiepiscopus,
impellitur, atque ita cum tremore et reverentia re- Cantuariae, et hominium fecisset Angliaeregi, papa
versus ad ponlificem, in ipsa sacratissima Pente- Urbanus aut culpam remiserat, aut dissimulaverat,
cosfe, petentibus Babenbergensis Ecclesiae legatis, N quemadmodum conslat ex ejusdem Ansebni epistola
ab ipso ponlifice Romano accipit invesliluram, et ad Walterum cpiscopum Alhanensem et cardinalem,
cum multo decore et exsultatione totius curia3, in- cujus super eo facto calumnias diluit
vccaki Spiritu sancto,- inter missarum solemnia epi- Nec hla clicotanquam vetim adversus aposlolicam
scopus consecratur. > Haec ille ul sunt verba con- sedetn caput erigere. Baronius hic adnotat, anli-.
cepia in edilione.Surii. Matlhaeus Patis : « Ansel- dotum sequens ab auctore appositum fuisse, quia
mus Canluariensis, ait, regi quss Romse decreta in in deteriorem partem superiora de inTestiluris ac-
concilio generali acceperat de invesliluris Ecclesia- cepta videripolerant virus habere. Sed aequisrerum
rum plano sermone descripsit: quod.videlicet nullus sestiniatoribus auctoris sententia rcprehendi vix po-
Ecclesiarum prselatus, episcopus, vel ahbas, vel cle- test. Nam et aliis locis ita se adhaerere Romani pon-
ricus investituris alicujus ecclesiasticae dignitatis de tificis decreto profitetur, si modo, salva reipublicae
manu suscipiat laicorum, unde idem archiepiscopus Chrislianfc concordia, investiturae alaicis fieri solitse
degradavit abbates quosdam, qui de manu laicorum. tolli possunl; nimirum illudvetus oraculum semper.
et data pecunia abbalias obtinuerant. Et ijuoniam fixum esse oportet: salus populi suprema tex esto.
ad jussionem regis quosdam episcopos qui inslitu- Me nescienle communioni reddidisth. Hae de rc
tiones a rege susceperant consecrare noiuit, vel eis pariter reprehendit Fulconem diaconura Paris.
communicare, rex vehemenfer iratus praecepil Gi- eplsl. 112. Exconcilii enim Antioclieni caimjit sexto,
 527 AD D..IVONIS EPISTOLAS 328
a propi 10 episcopo excommunicatus, non prius su- A sacerdotum. Quod denotabiie Mlalum illa res agit.
scipi ah aliis debuil, nisi a suo receptus episcopo : qnia licentia principalis in quo se solvi [al. volvij
quod refertur ca. 2 Si quis, eau. 11, q. 5. Imo ab lieentius curat, ibi alios alligat, cl quos in suain
uno excommunicatus, avicinis quoque excommuni- communionem videlur suscipere, a communione et
candus erat, utscribit auctorepist. 765 et 194. pacc Ecclesiae eligil separare; ul qui ctim illo con-
Similis autem conquestio Goffridi Vindoc. Abba- vescunt sola sacerdolum conimunione privenlur.
tis inepist. ad Radulfum Turon. archiep.: « Super Et idco quia remissio talium qui conlra regem, gen-
Herduino de Malliaco apud vos ssepissime conquesli lem vel patriam agttnt, pcr defiiiilioncs canonum
sumus, et propter mulla gravamina_quse monasterio anliquorum in poteslale soluni regia ponitur, cui
nostro injusle etviolenter fecerat, eum a vobis-jusle et peccasse noscuntur; adeo nulla sc dcinceps a la-
et ralionabiliter cognovimusesse excomniunicalum: lihus abstincbil saceidoiuni communio: sed quos
sed absque praecedenle satisfactione illum impceni- regia polestas aut in graliam henignilatis recepcrit,
tentem audivimus absolulum. Quod si ita absolvi aul participes menssc suse effecerit, hos ciiam sacer-
potuisse creditur, quid peccalum noceal, et quid dolum el populorum convenlus sttscipere in ecclc-
pcenitentia prosit, non videtur. Nam si vera miseria siaslicam coramunioncin debebil, ut quodjani prin-
inipoeiiitentibus negatur, profeclo eis qui de pecca- cipalis pielas habet acccptum, neque a sacerdotibus
tis suis pcenitenl, falsa bealitudo piomitlilur. > Dei habealur extraneum. > Hic aulera culpalortiin
Idemepist. adHildebertumCenom.episc. : «Ex- nomine verum est intclligi excommunicalos, ubi
commttnicafus vel inlerdictus, eo reclamante qui ohservandum, majoribus visum fuissc nihil oflicere
ejtts injuriam sustinuil, consequi non debet rcme- T. sectirilali conscienlise,.si quis communicarel excom-
dium absolulionis. Quae cura ita sint, miramur ve- municato cui rex connnunicaret. Quam in senfen-
hemeiiler, 146 1ua ratione H. absolutus dicalur, tiam pariter nolanda vcrba Ansclmi Caiiluaricnsis
contra quem mjuriae noslrae adhuc clamant, et archiepiscopi: qui cum perlinaciter repugnaret Hcn-
adliuf queruntur. » Denique hujus rei suspicione rico Anglorum rcgi ob jura imeslilurse, cl vetarc-
purgal suos monachos epist. ad Goffridum Carno- lur a Paschali papa nc coniinunicaret cum illis qt:i
tens. episcop. « Quod a fralribus nostris excommu- de manu regis acceperanl ecclesiarum inveslituras.
nicati vestri suscipiebanlur, ei opposuistis. Hoe non at tamen fatebalur cseteros posse impune com-
a vobis sed ab alio invenlum credimus, qui quast municare illis quibus rex commanicabat, locus est
Susannam criminatus testimonium protulit falsita- in epist. ad Erniilpliiim priorem.
lis. Absit enim a sinceritate frairum nostrorum AD EPIST.LXIY.
tanto Ghrisli injuria, et ecclesiaslicse injurise tam. Lugdunensh archiepiscopi institulnm. Iittjus eliam
delestabilis sepultura. Ipsi eniin Dei justiliam se- tacilo nomine nieminit episl. 50: fortasse Hugoest,
pelire non noverunl. Sed ubi mortuam agiioscunt. cujtis crebra inenlio his epislolis, de cujus legalionc
suis orationibus conantur suscilare. > saepius repelita in Galliis sub Cregorio sepiimo,
Ad hmc saltim duo. Ita v. c. Pul., alii saltem. In Urbano secundo ct Pasehali secundo, diclum esl ad
v. c. S. Germ. tantum legitur, ad hmc duo. Semel episl. 24.
monitum velim, ubi offendi sallim in priscis AD EI-IST.LXV.
"niembranis, me retinuisse, alibi non mutasse. Et atiu juvenWta dcsideria. Solus cod. S. Yicto-
Ea de vocula, quae olim notata, nil opus est re- ris, juvenialia, forlassc pro juvenalia, quae poslrema
peli. G scriptura frequens in meinbratMS veteruni auclo-
AD EPIST. LXI. rum.
Hugoni. Baronius, tomo XII Annal., dicit hanc SubjeclionemParisiensi Ecclesicedebilam, Illo saj-
epistolam esse plane egregiam, de confprimendo fa- culo monachi omnem lapidem moverunt ul liberi
stu apostolicae legationis. plane essenl a jurisdiclione cl ccnsura episcopo-
Augustiduui. Quidam libri, Augusluduni; sed in rum: quam in rem propensi cl faciles fuere ponlifi-
quinque manuscriptis clare, Augustiduni, quae scri- ces Romani. Id Ivoni rainime gralum, autlegitimum
pluraetiamhabetur in plerisque aliorum auctorum visum, ut hic locus oslendit, el alter cpist. 195,'
membranis. Hericus Benedictinus lib. i Vitae S. ubirefellit exccptioncs abbatis Vindocinensis, qui
Germani Autissiod. in descriptione Hedttse urbis: sub praelexlu obedientiae Romanse, nolebal cderc
« Urbs quoque proveclum meritisque et nomine professionem debitam episcopo Carnolensi. S. Ber-
sumpsit. Augustidunum demum cum ccepta vocari, nard.Clar. abbas ad 147 Innocenlium papam scri-
Augusti nomentransferl quod Celtica lingtia. > Guil- bens de Treverensi archiepiscopo, qui monasteriuin
lennus Brito Philippidos lib. l nolat hanc ab Arturo Sancti Maximini recuperare volebat sedi episcopali,
Romanis subductam, et postea a Rollone Norwego repugnantibus licet monachis, dicit illos non tam
eversam, redactam in nihilum prorsus vix ut vesti- (ut simulabaiit)appetiisselibertalem quam fugilasse
gia reslent. diseiplinam, episl. 179 et 180. Idem in episl. 42 a<l
Rei fieri' sponsionis quum melropolituno. Vide no- Henrieum Senoncnsem archiepiscopum rairatur
tata ad epist. 257. quosdam abbates sub huniili habitu et tonsura tam
AD EPIST.LXII. D superbe sapuisse, utcum ne unum quidem verbu-
Secundum rigorctn cunonicum. Sic plerique vete- lum de suis imperiis subdilos praelergredi pateren-
res codd. Antea canonum. Ita dixitcanonicassenten-- lur, ipsi propriis cpiscopis obedire contemnerent, et
tias epist. 15, canonicam severitatem epist. 51, et «poliareul ecclesias ut emancipareiitur, et redime-
canonicam judicium epist. 101, ut canonicam cen- rent sene obedirent. Etpaulo post adjicit, liberta-
suram epist. 162, et canonicam calumniara, atque lem Ecclesise quam se quaerere dictitabanl, liberta-
clamorem canonicum epist. 268. tem esseomni servitute serviliorem, quae addicebat
Legh in qua legilur: Si quos culpalorum regia illos pessimse superbiae servituti. Exstat insignis
poteslas. Iisdem verbis hanc eamdem refert infra et memoralu digna hisloria super contentione mo-
epist. 171, ad Daimhertum. Sed ct in suo decreto, nachorum Beali Walerici, qui commentitia finxe-
parte sexta decima, cap. 544, profertex libro seplimo runt privilegia cujusdam Roniani pontificis, quae
Capilularium cap. 585, cum lamen in excusis exem- non puduit illos palam exhibere, et jaclare in ce-
plaribus non putem hodiereperiri, utindicio sitlvo- lebri convenlu Remensi, ut scilicet comprobarent
nem usum fuisse codicibus amplioribus : habetur nulli se sttbjectos nisi Romano pontifici. Quorum
aii.cm in concilio Tolelano, duodecimo, cap. 5, fraudem delexit Godefridus episcopus Ambianensis,
quod qiiidem ceiebratum fuit sub Ervigio rege; cura veste ablersissetatramentum scripluraerccentis.
vcrba subjiceieopera pretium est: « Yidimus quos- Monachi tamen Romam profecti, largilione mune-
dani, et flevimus tsx numero culpatorum recepiosin runrquodvolebant impetrarunt a Paschali secundo_,
gfatiain principum, extorrcs exslitisse a collegio ut narrat Nicolaus monachus Suession. in Vila dicti
329 F&. H3RET1 OBSERVATIONES. 50
Codefridi lib, u, *. 11 e 14, ct 15, qui tamen testa- A fltque mintis caillis decepioria imitandi forma; ac
lur Pasehalein suum postea retraclasse judicium, nerinde vicissim contumax invidenlia. > Et pauio
- post: « Hiuc etiam procedunt litigiorum tumullu j
cap. 21, a quo tempore abbatia Sancii Walerici pa
ruit episcopo Ambianensi, ut inquit cap. 24. Junge assidui, oriunturque frcqucntia scandaSa ac di-
notataad epist, 108. versorum transgrediendo convellilur (siclegendum
De paie 'sancim Romanm Ecciesim et vestra pro- est) tenor ordiuum. > Idem histo.icus lib. v, cap.
sperilate. Haacdicitpropter factionem antipapse quse" ull., Iaudat Henricum regem, qui proposito edicto
liuie Romae aaiiuc vigebat, ut notatum-supraad vetuerat ministeriura ecclesiasllcum aliquo preiio '
epist. 24. conquiri, datori alque acceptori cum j'actura ho-
noris minalus anathema. Tum refert illum dixisse
AD EPIST. LXYI. Gallicanis episcopis Simoniacse philargyri* nequi-
Vanizando dicunt. S. Beruardus Claraev. , in tia corruptis : «Sicut mihi Dominus coronam im-
epist. 42 ad Henricum Scnonensem archiepisco- perii sola miseratione sua gratis dedit: ita et ego
pum : « Nostris necessitatibus- detrahltur quidquid " quod ad religioaem ipsius periinet,gratisimpendain.
accedit vanitatibus vestris; duo denique mala de volo, si placet, ut et vos similiter faciatis. >
una procedunt radice cupiditatis, dum et vos vani- Sustinete inlerim, donec de hto faciam proficuum
.zando peritis, et nos spoliando perimitis. > Sic meum. Sicut habenl omnia exemplaria, nequis de-
enim puto casligari debere quod vulgo cuditur vani- mendo suspicelur. Eadem voce illius aevi scripto-
tando.
' res usi, ut Gregorius septimus lib. vi, epist. 2, Ma-
-Abbas Burguliensis. Quidam, Burgoilensh, vel : g nassse : « Ne debeat graviter ferre si studeamus ad
t Burgoiiensis adeuriam in Natale venisset. > Qui- tempus pro communi honeslate alque proficuo, pe-
dani lih. in Natali, curiam hoc loco accipit de re- tita contra ulilitalem denegare. > Anselmus Cantua-
gia, quemadmodum epist. 28, et epist. 158,.« ad riensis archiepiscopus, epist. ad monachos Beccen-
curiam quae habenda esl iu Natale Domini, Sues- ses : < Regis gratiam quae vobis necessaria est, sine
sionis,» et epist. 190, « ad curiam suam, quae Au- omni proiicuo, imo cum damno maximo non per-
relianis in Natale Domini congreganda etat. ? Alibi dalis. > HiiiC autem deprehendi potest Philippi rc-
meminil curise habitse Paschah festo epist. 62, gis inexpleb.lis auri fames, qui solebal venundare
Jiempe solemues erant conventus a Erancorum re- ecclesias, nec sinebat liberas esse electiones, aut
gibus injici consueti. Turpinus archiepiscopus electos suffragiis cleri et populi adipisci episcopa-
Rem. lib. De Tita Caroli Magni cap. 20 : « In qua- tum et abbatiam, nisi pecunias coulerreiit. Lisiar-
luor solemnitatibus per circulum anni, praeeipue in dus episcopus Suessionensis in Yita sancti Arnul-
Hispania, euriain suam tenens corouam regiam et phi, cap. "9: < InsligaiUe ambitionis spiritu, Pon-
sceptrum gestabat; die scilicet Natalis Domini, et tius quidam pseudomonachus gradu ..comparativo
diePasclue, et die Pentecostes, et die sanctiJacobi.> non secundum grammalicani, sed juxta Simoniam,
Ba ejusmodi Gallorum veterum regiis conventibus 14S a reSe Francorum Philippo nomen et sedem
seu curiis multi historicorum loci collecti sunl ab abriatis actip sciiur, nil non .immerito Malthseus
Hotomano lib. I De anliquo jure regni Gallici, cap. Paris iu Willielmo secundo, dixerit liune Philippum
15 et 14; id etiamin usu fuit aliis regibus. Vetus pecunise tenebris excseca.um fuisse. Hanc sordidam,
auctor 1ib. De Vita Ilenrici quarli Gses. rex t cu- _, avaritiam variis locis graviter reprehendit itidem,"
riam Moguntiriam ad Nalalem Domini indixit, in- " Gregorius. Vide Registri, lib. i, epist. 55, ad Ro- -
•viiavitjiroceres, accersivit multos. » Et paulo_post: derium Cabilonensem episcopum; lib. n, epist. 5,
t Ct causa patris tui Pascbalem curiam alibi dispo- ad Manassem Remensem, Richerium Senonensem,
nas. > Et mox : « Ubi nobis curia Paschalis haben- Richardum Bituricenseni archiepiscopum. Adial-
da fuerat. » Matthaeus Paris in vita Willielmi regis dum episcopuni Caruotensem, caeterosque.episco-
Anglor. pos Franciae.
Plures et pleniores sacculi nummorum. Glaber Ro- Idem dicto lib. episl. 52, ad Manassem Bemen-
dulphus Histor. Francor. lib. n, cap. 6, de praela- sem archiepisc. inier alia : « Nunc iguur caute ct -
tionibus turpi luero arreplis, graviter iilius sseculi diigenter, ut debes, accipias- maluin inauditum,
Simoniacam labem deplorat. < Jamdudum,_inqurt, scelus delestabile, quod Phdippus rex Franeise, imo
muneribus excsecatis meptis pene universis pnnci- lupus rapax, tyrannus iniquus, Dei el religionis
pibus, dessevit bsee pestis, longe lateque, in eccle- sanctse Ecclesiae inhnicus, lialis etaiiarum provin-
siarum quibuscunque praelalis tolo terfarum orbe ciarunnnercatoribus contia Deum et regni sui ho
diffusis, denique omnipotenlis Christi Domini gra- norem fecit, et alia quorain aJ aures uosiras cla-
tiiitum ae venerabile donurn, ad propriae damna- mores frequentissime venerunt, > etc Denique hb.
tionis cumulum ccfnverterunt in avaritiaa lucrum : vin, epist. 20, ad eumdefri Plnhppum scribens, il-
ideoque hujusmodi videlicet prselati tanto minus lum adhortatur ut justitise sit anialor, et Ecclesias
ad divinum peragendum opus idonei, quanto con- defendal, pravo um consilia spernat, et electionem
stai quia non ad illud accesserunt per aditum prin- quani Ecclesiae Remensis clerus et populus tunc fa-
cipalis ostii, El licet adversus talium personarum D cturi erant deposito Manasse archiepiscopo, non.
procacilatem multipliciter clamet sacrarum Scriptu- impediat, quominus canonice fiat; et concludit his
i-arum canon, nunc tamen solito multiplicius coni- ^verbis : « Age igitur, et jam aetale vir factus, in
peritur fleri in diversis Ecclesiarum ordinibus. Nam hac reprocura, utnon frustra tuae juventutis culpis
ipsi reges quisacrseieligionis idonearum decreio- pepercisse, nec in vanum ie ad emendationem ex-
res persoiiarum esse debuerunt, munerum largi- spectasse yideamur. »
tione corrupti, potiorem quempiam ad regimen ec-
clesiarum veL animarum dijudicant illum a quo AD EPIST. LXVII.
ampliora munera suscipere sperant; alque idcirco. Qumdam ibi verba adversa secus quatn vellel, so-
permaxime quique procaces ac turgore superbiae nuerunl. Veteres libri habent etiam, qumdum sibi
inflati, sese ultro cuique prselationi ingerunt, minus verba durius quam : omissa vcce adversa. Ubi di-
formidanies incurrere lapsum neglecta pastoralis ctio secus videtur degenerasse, et altera, durius, e
curse, <juoniani tola solummodo pendetliducia-ex scholio .rrepsisse, ut iortasse sciipserit auctor, se- '
Jbeulis-collectaepecunias, non ex perceptae donis sa- quius quum vellet. Sic enim id verbi non semel ue-
pientise ; lantoque amplius adeplo regimine student pravatum fuisse in aliis auctoribus stio loco irota-
avaritiae, "quanto constat propriam ez illa ambitio- lum est exemplis. Huc aittetn rclerenda quse Goifri-
nem implesse.-: ac velut Idolo sibi pro Deo consti- dus scribrt "Ivoni super causa ej'usdem Sjnonensis
" HHo-illi serviunt, per quam scilicet informati ad clecti Daimberti ad Hugonemaiciiiepiscopum Lug •
viifi nonien absque merito vel opere proruperunt: dunensem (epist. 18, lib. n); ex quibus coiligi pot- ,
PiTaox.. CLKII. 11
 231. AD D. IVONIS EPISTOLAS 552
est Baimbertum non i'elulisse parem gialiam Ivoni, A dus iir Chron. ad annum Domini 1095 ait concilium
simulque- offensum fuisse Urbanum papam, quod generale congregatum in Galliarum civitate Ostione
Ivo libere locutus fuisset. ab Hugone archiepiscopo Lugdunensi et sedis apo-
149 N°n aurem ei prmbeatis. Fortasse Ivo metue- slolicse legato, in quo monacliis interdiclum ne pa-
bat Urbanus cum suis palalinis cblatione munerum rochialium sacerdotum oflicia in parochiis usurpent.
corruptus, a recfo deflecteret. Plerique enim qui in sed et in anliquo exemplari Aug. Thuani prsesidis,
Galliis ambitu vel pecunia intrudebanlur Ecclesiis, quod sequitur scriptum reperi. Ex synodo Septi-
solebant Romam proficisci ut iisdem artibus favo- mana babita apud Arvernam, ila : « In Ecclesiis^
rem sibi conciliarent, quemadmodum indicant ubi monacbi habitant, populus per monachum ncn
verba ipsius Ivonis epist. 87, scripla ad cardinales. regalur, sed capellanus qui populum regat, ab epi-
tJrbanum autem avaritiae nola minime caruisse, scopo constituatur, ila ut ex solius episcopi arbitrio
imo venalem fuisse polest confirraari verbis Wil- tam ejus ordinatio quani et dispositio, et tolius vitse
lelnii Malmesburiensis De gestis pontif. Anglor. suse conversatio pendeat. »
lih. i, quo loco agit de legato regis Anglorum Ro- 150 AD EPIST. LXX.
niam misso adversus Anselmum Cantuariensem Mulierum dmmonialium. Hsec duo verba addlta
archiep. . « Ardebat, iirquit, aliquid efficere, "ut sunt fide veterum codicum, quse deeranl in prima
ampliorem locaret apud regem amicitiam : itaque editione.
arte, qua peritus eral, negotium conficiens, singu- Religiosis monachh locum ithim cum suis posses-
los ambiendo niuneribus ei, pollicitationibus, regi sionibus commitlere studeatis. jEtale Ivonis plura
terminum ad festum sancti Michaelis obtinuit. g ejusdem generis exempla in Gallis. Ob similem enim
Cunctatus est mullum ad id concedendum Urhanus, morum turpitttdinem, anno Domini 1107, Philippus
quod luctarentur in ej'us animo Anselmi religio, et primus Francorum rex' ejecit sanclimoniales nio-
inunerum oblatio ; sed prsevaluit tandem pecunia. nasterii Sancti Eligii Parisiorum, monachosque Fps-
Itane omnia suptrat, omnia deprimil nummus ? satenses introduxit; litterae his verbis concepte fe-
Indignum faclum, utpectori lanti viri, Urbani dico, runlur : «ln nomine sanctse et individuae Trinilalis
vilesceret famss cura, Dei respectus Gederet, et pe- Phiiippus, Dei gratia Francorum rex. Notum fieri
cunia justitiam praeverlerel! Yisum ergoestAn- volumus universis sanetae Dei Ecclesisa cultoribus
selmo, circa tam venalem homineiu exspeulationem tam futuris qriam prsesentibus, quia diuna provi-
non perdere, sed Lugdunum remeare,~sed enim li- derilise clemeniia et assensu domni papae Paschalis,
centiam impetrare non poiuit, retlnente papa, tit monilione qiipque et consilio canonicorum sanctse
invidiam facti aliquo levaret solatio. Feeit igitur Parisiensis Ecclesise, necnon et consensu nostro, et
eum manere secum usque ad concilium in pa- Ludovici filii nostri, Gualo Parisiensis episcopus ab
triarchio, dedilque ei domuin jure hospilii per- ecclesia beali Eligii, membro videlieet episcopalus
petuo. » sui, propfer inteniperantem quam impruJeiiter age-
El de inltonesla familiaritate Turonensis archi- banl fornicationem, moniales (quamvls canonice
ephcopi. Hunc solet reprehenilere et infamare, ut saepissime correptas) templum Domini aperle pravo
opist. 66. Sed nonien non exprimit. Suspicari licet usu violantes, ac correptionis pastoris penitus ne-
fmsse Radulfum , cujus etiam meminit Goffridus gligentes, spemeiius agendia praefata domo dejecit,
Vindocinensis abbas, a quo multa inhoiiesta et per- Q Acceplis itaque domni papae lilteris tunc temporis
versa patrari conquerilur in epislola scripla ad Ri- Parisius venientis, dataque lieentia ordinem religio-
chardum (lib. i, epist. 17), tihi verba, Turonensem nis inibi ponendi, nostra licenlia et ordinatione cum
dictum urchiephcopum, apte conveniunt verbis Ivo- iilii nostii Ludovici obsecralione, beato Pelro' Fos-
nis, qui episl. 56 dicit illum irrepsisse in Ecclesiam satensi, ejusdemqueloci Theobaldo abbati praefatam
contra cahonicas ct apostolicas sanctiones, et in ecclesiam Beati Eligii in cellam duodecim monacho-
eadem tolerari. rum cuin priore suo perpetualiler possidendam eon-
Ot sciatis puerilem fuhse eleclioncm. Hunc paulo cessi ct habendam, salvoquidem jure suae potestalis,
ante vocaf puerum, et episl. 66, juvenem. Ejusdem et Ecclesiae Parisiensis, quemadinodum et iii ipsius
generis est quod epist. 157 repreiiendil Dunelmen- charta dclerminatuin est. Et ut haec charta lLrma ct
sem episeopum qui duos filios suos vix duodennes inconvulsa permaneat, memoriale istud inde fieri,
episcopatui Luxoviensi inlrudi feccrat. S. Bernardus nostri nominis charactere, et signo Philippi sjgnari
Clar. epist. 42 ad Henricum Senonensem : « Scho- -et corroborari praecipimus, astantibus de palatio
lares pucri ct impuberes adolescentuli ob sanguinis noslro quorum nomina intitulata sunt et signa. i
dignitatem proinoventur ad ecclesiasticas dignitates, Signum Hugonis de Greceio lune lemporis dapi-
et de sub ferula transferuntur ad principandum feri nostri.'
pueris, jeic. idem Bernardus in epist. 290 ad domi- S. Waslonis de Pissiaco, tunctemporis coiislabtt-
liuni-ilostiensem, de Jordanecardinaleloquens,nui larii nostri.
foeda et horrenda Gallis vesligia reliquerat: « Turjiia S. Pagani Aurelian. tunc temporis buliculaiii
fcrlur ubique commisisse, spolia ecclesiarum aspor- n" noslri.
lasse, formosulos pueros in ecclesiaslicis honoribus, S. Widonis tunc tempons camerarii nostii.
ubi poiuit, promovisse , ubi non pbtuit, voluisse. » « Aclum Parisius, in capitulo Sanctae Marise, a ~;.a
Similes abtisus deplorat Glaber hist. lib. iv, cap. 5 : ab Incarnatione Domini millesimo centesimo. Anno •
t Tunc in sfleculari potcstate, tum eliam in ecele- rcgni uoslri quadragesimo septimo. Stephaims ean-
siastica religione lotius rcginiirris personae consli- ceilarius relegendo subscripsit. >
lerant in puerili sclate. Propter peccata enira po- De monialibus Argentolii pariter scribit Giilielmus
puli contigil luiic illud Salanionicum, quod ait : de Nangiago in Chronblogia, circa annum Domini
Vm libi terrm, cujus rex est puer (Eccle. x). Nam et millesimum cenfesimum vigesimum nonum : «Mo-
ipse uriiversalis papa Romanus nepos scilicet duo- niales, inquit, quaedam infames, quae ecclesianr
rura Benedicli aique Joannis qui ei praacesserunt, Beal33Marise de Argentolio ditt polentia cuj'usdam
puer ferrne decennis, inlercedenle thesanrortim pe- sororis Caroli Magni regis Francorum occupaverant,
cunia, eleelus exstitil a Romanis, a quibus exinde industria Sugerii abhatis Sancfi Dionysii in Fran-
frequenter ejeetus ac inhoneste receplus nulla pote- cia inde expelluntur, el monachis ejusdem loci quo-
state viguit, Et ut jam superius laxaTimus" caeteros rum prius fuerat, resliluilur. » Qua de re lalius
lunc tcniporis "Ecclesiarum prselatos, aurum polius^. idem Sugerius in Yita Ludovici regis : qui judicio
vel argenlum exaltabat quam lneritum. Proh pu- papse Honorii restilutum fuisse refei t.
dor! t Eadem renelit in fine cap. 5 lib. v. Idem factum eodem anno de monialibus Sancti
AD EPIST. LXIX. Joannis Laudunensis prodit continualor Sigeberti
, Interdixil ommbus scecularibus cleriois: Berthol- Roberttis de Monte : « Lauduni, ait, in ecclesia 1
 FR. -JURETI OBSERVATIONES. 534
Sancti Joannis consilio regis-el principunvmoniali- A occtdatnns eum, et nosira cril. hccrecliias : illlco
bus quae male infames erant ejectis, et monachis in Doniino proponenti contra se jiidiciuni pertulerum,
corum locum substitutis, Drogo religione et facun- quOd veniens malos male perdet, et vineam suam
dia venerabilis a Bartholomeo episcopo primus ab- locabit aliis agricolis, statimque ipsum subjun;_en-
bas ordinatur. > Ejus rei historia latior exslat in tem audierunt, quia auferetur a vobh regnum Dci, et
prisco exemplari, cujus cepiam benigne fecit Marc. dabilur genli facienti fructus ejus (Malih. xxi). Alio
Scarholus advocatus, ex cujus narratione conslat eiiam loco Dominus paraholam proponil de arbore
fuisse tunc temporis nonnullos insulsi judicii qui fici, ad quam tribus annis conlinuis veniens et fru-
Bartholomeum arguerent quod moniales impu- ctum noii invcniensjussil eam succidi. Sed inler- -
clicissimas expelleret. Locum ascribere non inutile cedenle cullore vineae quarti cliam anni dilationem
iuerit : concessit (Luc. xm). Simili raodo domnus Barthn-
< Post hajc monasteria, etiam Sancli Joannis lomeus episcopus sanctimoniales illas et per semet-
Baptistse, -corrigere studuit praefatus episcopus Bar- ipsum et per religiosos viros primo et secundo, ter-
tholomeus. Abbatiam, quae cunctis aliis snpra nie- lio quoque et qttario, necnon quinto el sexlo anno
moralis Laudunensis dioeeesis ccenobiis ferlur anti- de correctione admonens, et nil se proficere videns,
quioret editior, alque nobilior fuisse-: banc siqui- secundum prseceptum Dominicum utique debuit in-
dem beata Sallaberga sicul legitur in cjus Yita con- fi uctuosam arborem succidere, et viueam Domini-
struxit, et sanctimcniales ibi ponens, earum ipsa cani aliis agricolis commitlere, qui reddant eis fru-
jnima fuil abbatissa. > Et paule post : < Tanlae ctum teinporibus suis. Quod ipsum dum non soio
vero dignilalis erat eadem abbatia, ut qtiandocun- [_ sensu suo, sed consilio papae et religiosorum viro-
que rex Franeorum _in diebus solemnibus Lauduni rum fecit, ntique non reprehensione sed laude di-
coronandusesset, in ipsa praecipue coronain aure.am gnum fuit. - . - .
porlaret, nullum eliarn quadrtipes animal intra mu- « Nec timendum esl eum propler hoc sanclarum
rum seu porlam abbatise inlrare poterat, quod non feniinar-um Sallaberga? et Anslrudis quse eamdem
slalim in rabiem et insaniam vcrterelur. Unde etiam ecclesiam construentes sanclimonialium ordini de-
si quando rex vel episcoptis aat alii piincipes ad putaverunt, iram incurrisse ; imo potius creden-
ipsam abbaliam veniebant, omnes equos eorum dum est earum precibus talem voluntatem ei di~
extra portani oporlebal dimiiti, et ipsi pedites ad \iniius advenisse : talesque abbates a Deo fore
ecclesiam procedebant. Bealse Sallabcrgaj raorienti destinatos, qui et ejus servitio, el ipsius eeelesiae
successit abbalissa filia ejus, sancla videlicet relevationi jugiler insistere studeant. In nullo sl-
Anstrudis, el ita per trecenlos fere et eo amplius quidem regni Francorum ccenobio quod ejus dun-
annos sanctimouiales ibi fuertinf, plurimasqtie pos- laxat sit institulionis, majorem religionem vel char
sessiones de donarhs regum et principum longo ritaiivam hospitalitatem ,<_uamin ipso videmus ho-
tempore possederunt. die fenere.nisi quod ijise abbas Balduinus in re-
< In diebus vero praefati domni Bartholomei epi- quirendis et retrahendis Ecclcsiae possessionibus,
scopi antiqua religio non parum in eodein monasle- quas sanctimoniales negligenter distrahi permi-
rio refrigueral : exleriores quoque possessiones serant, valde occupatus et quotidiano labore fa-
paulatim diminutse erant: sed et iioiinulla sinistrae tigatus nihii magis cpnqueritur quam se non posse
famsede eisdem virginibus dicebantur. Unde niullum r jugiter conventui fratium interesse , vel ipsis ho-
conlrislatus idem ponlifex (videbal enim eas fre-- spilibus humanitatis offlcium prout \ellet impeiir
quenter a se commonilas emendationem quideni' dere.
verbo promittere, sed faclo non implere), corrsilio «Dum ergo ipsae sarictae quarum corpora servan-
el auclorilate doinni papse Innocentii, domnique tur in eadem ecclesia, jugiter die ac nocte vident
Raiualdi Remorum archiepiscopi, Ludovici quoqtie ibi tam devote divirrum oflicium fieri, silenliuni et
regis Francorum ad quera eadein ecclesia proprie religionem ferventer servari, sacrificium corporis
pertinere dicebatur, omnes pariler illas sanctimo-- et sanguinis Domini non sicut prius-, sed centuplo
niales ex illa ejecit. devolius et fiequentius celebrari, religiosos hospi-
< Assumens quoque virum religiosum domnum tes quotidie supervenientes cum charilalis dulcedine
Drogonem coenobii Sancti Nichasii Remensis prio- suscipi : nonne credendum est eas tam dulci Dei
rem, eum ibidem primum abbatem ordinavit, et rno-- servitio delectari: el dum monachos coram altari
nachos illic sufircienter ex diversis monasteriis po-- transeuntes, et feretris suis suhmisso capite suppli-
suit. i Etaliquando post adjieit: « Sed qtria quos-' citer cernunt inclinantes, frequenler eis dicere: »
dam niinus peritos, et super haec detrahentes att- Betiediclio Domini super vos (Psal. cxxvm); el :
divi, et dicentes non debuisse tantam mutationem Benedicli vos a Domino qui fecit coelum et lerram ?
fieri, nec propler peccata quarumdam sanctimonia- (Psal. cxin.) Quid alii sentiant, ignoro : ego credo
liura eliam inculpabiles expelli, totamque ecclesiam et credcns ore fidenter pronunlio, sanctas easdem
monachis tradi: maxime cum praedicta nobilis ma- magis talium monachorum quam sanctimonialium
trona sancla Sallaberga cum filia sua sancta An- U quse ibi lempore domni Barlholonipi manebanl,
strude de palrimonii sui possessionibus eam con- dhinis ofliciis delectari : cl tam pro illqrum quam
struxerint, et sanclimoniales in-ea posuerint pluri- pro ejusdem episcopi salute Domini misericordiam
morumque signorum oslensionibus eam splendifi- deprecari. Et sicut David rex psalmos componens
caverinl : ad compescendam et reprimendam insi-- dicebat : Scribantur haic in gcneratione uiiera, et
pientiam vel simplicitatem eorum, libet pauca di- populus qui creabilur luudabit Dominum (Psal. ci);
vinae paginae super simili vel etiam maiori mutatione ubi patenter osiendit se non pro Judaeis sed pro
exempla recolere. Nonne plantatio Dei major est Chrislianis eos composuisse : sic et ipsas sanctas
plantatione horainis? Et certe de Judaeis per David credo gaudere, quod ad hujusmodi nionachos ecde-
regem el prophefam dicitur : Yineam de JEgypto sia quam construxerunt pervenerit, et ad sustenta-
transtulisli, ejecisti gentes et plantusli eam. Dux iii- tionem eornm possessioues earum Dominus per\e-
neris fuhtiin conspecmejus, etplantasli radices ejus, nire concesserit.
el implevit terram (Psal. LXXIX),et caetera quse de « Cum vero superius -dictum sit novem abhatias
ejus conlirmatione subjunguntur. Cum ergo lex per a domno Bartholomeo episcopo conslruclas esse-,
Moysen eis data sit, terram promissionis accepe- quarum nullam invenit : si quis diligenter conside-
rint, reges et prophelas genuerint qui multa mira- ret, hanc vere dccimam forc pronuniiabit. qua3 ,
ctila fecerunt, perpeluamque 151 e's mansionem anle tempus'suum plus quam trecentis annis con-
ejusdem terrse Dominus promiserit : tamen quia slrucla,N sed tempore suo a religionis calore tepe-
venienlem patris familias filium extra fineam ejece- facta, rursum per se divina praestanle gratia intro-
luni et oeciderunt dicentes : Hic est hmres, venite, inissis jnonachis noscitur esse reslructa et renovafa. -
 AD D. IVONIS EPISTOLAS
Qnse renovatio facta estanno Dotninicaa Incarnalio- A , niiliariter ageret, sivc jussum iuiperaioiis,sive eon*
nis millesimo cenlesimo vicesimo "septimo. » Hac- silium suum secutus, Adavaldo e balneo exeur.t;
tenus illttd veius exemplar. Cseterum Nic. Cusanus poculum specie salutiferum dedit, quo epofo rex
Decohcord. cath. 3ib. m, cap. 8 : « Demonialibus ciesipere ac plane mentis inops esse instituit r alii
et earum •custodia cura adbiheri deberet. Nam llle ungiieiitis dciibutum scripserunt. Quod ubi sensit
sanclus Bonifacius scribit Ethebaldo Anglorum re- Eusebius , ipsum et juvenem el amentem impulit,
_gi, quod apud Grsecos et Romanos quasi blasphe- ut propviae securilatis causa principes Ldngobardo-
iniatn Deo irrogasset, qui de hoc reus foret^ ut cum rtfin e medio tollerci. Ccepia inde csede, ac jam
moniali concubuisset. i Qui locus, ut id obiter ad- duodecim e primoribus interemptis, ne malum lon-
daiur , sumptus est ex Ivone decreii_parte vn, cap. -gius serperet, et quasi lenlaetabis contagione sen-
129, qui profert verba Bonifacii martyris Hyleri- sim ad singuios perveniret veriti Longohardi,
baldo, sive Hilttibaldo regi Anglorum : s ApudGrse- ipsum tyrantuim non regem agere criminati sunt,.
cos, ait, et Romanos quasi blasphemiam DJO irro- ac postero anno tumultu excito regno cum regina
gasset, qui in hoc reus sit, ulproprie de hocpeo- matre Theodelinda exegerunt . atque in ejus locum
cato anle ordinationem inlerrogatus, si i'eus invcn- Arioaldum ducem Taurinathim suffecerunl, cui
ftis fueiit, ut cum velata et consecrala nonna con- Gundeberga Adavaldi regis soror erat matriinonia
eubnisset, ab omni gradu sacerdotum Dei prohibe- copulata. Quo faclo ingeiis subito in regno esi co-
rcfur. > orta sedilio, universis sive sacris sive profanis pro-
AD EPIST.LXXL eeribus in duas partes distraciis, atque aut huic
- Naluralibus et j. aut illi adjunctis^ Quippe Arioaljtitn episcopi tran-
legitimis dominis suis de quorum , spadani complexi, alios eli.am in suas parles tra-
manibus susceperat hmreditaria sua beneficia. Lo- dttcere conlenderuiit. Honorius autem ponlifex al-
cns observatione dignus, el ad quaastionem.feuda- que ejus horiaiu Isaacius exarchus sive Theadelin
lem pertinet, ut et alter, epist. 248, qua conswlit dse sludio incilati, sive Arioaldum, ut Ariana labe
militi, semper supjriori suo domino deferre hono- infectum aversati, Adavaldum sibi susceperunl de-
rem jure fidelifatis promissse, quamvis inler illos ferrdendum, Isaacius autem ipsum exercitu in rc-
suborta sil gravis conlroversia. Nec enim vineulum gnura reducere est conatus. Ilonorius autem cuni
iidei et honoris dissolvi posse. Quam in scntentiam episcopos iranspadanos audisset nobilibus magno-
pulchre Anselmus in cpislola ad episcopum Wento- perejsuadere, ttt dcserto contra jusjurandum Ada-
niae (epist. 98 libri m, Palrol. t. CLIX). valdo se ad Arioaldumtonferrent, postero anno a.i
152 £a; his unum temperare compulerit. Ita qui- Isaacium scripsit, ut Adavaldo restituto adversse fa~
dem oranes hic velt. codd., sed in Decrelo ivonis ctionis episcopos Romam ad dicendam causam mit-
parte xn, cap. 15, ubi idem locus citatur, notatur tcrot. E-je liltene ser\aiUur adhuc apud Ivonem. >
ab aliis variare exemplaria, habentia etiam , KJIKHI Haclenus Sigonius.
temerare , vcl iumm leiiiure :- forlasse legeiidum
unum lemnere, nam ibi sequilur de contemptu. AD EFIST. LXXHI.
*-Cum vero, inquit, noxia promissa complemus, et Bcrnetrdo Majorh Monasterii abbati.Xelus scriplcr
i)ei jussa supcrbe comlemnimus , et proximis im- in iibell-i De triLulationilms Majoris Monasierii iu-
pia -crudelitate nocemus, el nos ipsos crudeliori ' justeilhuis ab archiepiscopo et ciericis Sancli Mau-
mortis gladio trucidamtis. > Cceleium in omnibus G vifii Turonensis, meminit hujus Bernardi : « Briva-
Ivonis codicibus cifalur hic locus ex conciiio To- tis , ait, quodam assidente concilio fratrihus na-
leiano nono, cajiittilo quario. Sed in ora editi De- siris illtic delegatis, domuo Bernardo priore, Hil-
etYli notalur alifer, nempe ex concilio oetavo, cap. 2. godo Suessorumepiscopo, et Andrca fratreejus, et
Thurasias palriarcha. Citat ibidem Ivo ex actione Jacobomedico, causa nostra secundum superiores
quarta sepiimse synodi. excursus venlilata esl : > quilocus latior exstal in
i Ariobaldo. Apud Ivonem dicta parie xn, cap. 25, not. ad epist. 108, ubi paulo posl vocalur abbas.
euditur aliler, nempe Ariopalio. Sed pwstal inlc- klem aperte confirmat aiius vetus scriplor in libella
grum locum exscribere, quia minime obvius, et rem manusciipio, quo quidem agit de restaurato Majore
niagis illustral : « Hononus papa Hysiaco, patiicio Monasterio post lempora depnpulalionum -Astigni
exaicho Ifaliss. Quorumdam scriplis didicimus el Rollonis : « Lapsis postuiodnm annis 90, ab In-
quosdam -episcopos in franspadanis partibus quae- carnalione videlicet Domini 109S, anno Philippi re-
tiam verba episcopali aclui imuiica, Petro Pauli fi- gisFrancorum 57, elBernardi hujus monasterii abba-
lio edixisse, alque monitu impiss suasionis innuere, tis anno ordinationis terlio decimo, Urbanus seeun-
asserentes in se perjurii realum suscipere, non ut dtis papa -gloriosus ab urbe Roma veniens, el so!a
Adulubakio regi, sed polius Ariopallo tyranno con- cliaritutis gratia GaUias invisens, cum in Claromon-
sentiret: et quoniam praefatus gloriostts Petrus pra- tano concilio in pra?sentia quingentorum ferme pa-
^is eorum (si fas cst dicere!) sacerdotum respuit trum, arehiepiscoporum seilicet, pontificuni el ab-
suasiouibus inclinari,, sed niagis sacramenla quae batum, ipsis universis una cum Radttlfo [al. Ra-
Aconoregi, patri prsedicli Adulubaldi praestiterat, D dulfo, tit in notis ad epist. 108] Turonensi archi-
firmiier ctistodire; et quia taiitum facinus Deo et episcopo acclamantibus et auetorizantibus privilegia
-piis meiUibus est inimicmn , ut hi qui hoc ab aliis liberlalis et iromunitatis, quse ijise papa nobis et
prohibere debuerant ne fuisset commissum, ipsi ccenobio noslro per manus reverendorum fratrum
polius ut fieret horlati sunt : cum nulu supcrnss nostroium, domni Bernardi Reiaensis, cognomenfo
virtutis vobis laborantibus praefalus Adulu])aldus Poiilii, tunc prioris nostri, doraniqtie Rangerii -q-;:i
in suura regnum fuerit restitutus, praefatos episco- postea jwesbyler card.^S. Rom. Ecclesiae, ac deinde
pos in has Romanas parles adjuvanle vos Deo -Regiensis archiepiscopus fuit, et in prscfato conci-
desfinare dignamini: quia lnijusmodi scelus nulla lio ut arehicpiscopus cardinalissedit,ab urbe Roma
-patiemur ratione inultum. > Quseverba apud urium miserat, anno apostolatus sui octavo, idque in ocia—
tvoiiem servata Carolus Sigonius inseruit etiam vis festi hyemalis beati Martini, tandem pacis et
Jii). n Historise suae de regno Italise, sed non expri- concordiaa graliainter noset Turonensis Beati Mau-
mit quo loco vel libro Ivoretuleril. Cbi quoque va- ricii cnnonicos jam tunc decennio nos persequi non
riat in nomenelatura. Verum nolui recedere ab il!a cessanles, faciendse, > Et multis interpositis sequi-
seriptura quam offeudi in exeinplaribus antiquis. tur in eodem Iibro, in Jgg catalogo abbatum :
Prsestat autem apponere verba ipsius Sigonii, ut < Sexlus abbas Bernardus bic requiescit in dextro
jbistoria clarior fiat. Sic ergo ad annum Dom. 625 : porticu ecclesise a parle inferiori. Hic pro liberlate
< Eusebius ad regem Adavaldtim magnis de rebus hujus Eeelesise inuttura laboravit, ct ab omni arelfi-
ab Heraclio venit legafus ; is.cum apud. regem fa- cniscopaii subjcetione, asosfolica aucto-.ilate, Deo it
 FR. JURETI 03SERVATICNES. aiii
beato Marlino auxiliante, liberavit. >Et paulo post: A consensu civium inmuniiionibus civilatiscusiodiain
< Hic rexit Ecclesiam isiam usque ael annum 1156, postiil : ibique reliclo filio stto ad alia properavit.
15 videlicet annis, et obiit vm Idus Maii. i luterea rex Anglorum videns civitatem sui principis
Ab eo qui dicebaturexcommunicatus,'benediclio- prsesidio desfitutam, liuc accessit : ad colonias ac-
tiem acceperitis. Videtur iiilelligereRodulfum archi- cedit, consedituibem exerchu magno : postea cre-
epjscopum Turonensem, <[ui fuerat excommunicatus mavit coloniara. Rex autcm \idens se esse iliusum,
ab Amato, legato papae : qua de re infra in notis ad cum cxercitu suo discessit. Cum aufem ad ptignam
epist. 108. se jirteparassent, comperfa regis fuga ad urbein
Et subjectionem debitam metropolilanm sedi ante sunt reversi. Quo audilo comes Ilelias limens ne
benedictionem promiserith. De Turonensi archiepi- Fulco comes Audegavensis proscripfioni ejus inten-
scopo intelligit : quo etiam pertinent verha episl. derot, mandavit ad se episcopum Hildebertum et
154 cl 15S. Cregorius autem papa veluerat eptsco- quosdam ex primoribus civitatis, et cum eis-coejiii
pos uiiam exigere professionem a majoris monaste- excogiiare quibus modis civitatem regis iradcrent,
rii ahhalibus : tanlum permiseral ordinationes -et ipsiimquea viiiculis Iiberarent. Erat enitn ipse co-
vjcraliones accipi a Turonensi archiepiscopo, si ta- raes Helias in \inculis regis Anglorura. Timebat
meii calholico, quemadroodum iiidicanl verba prisci -enim ne comes Fulco regiis rauneribus deceplus
aucloris jelata infra in notisad epist. 108. Hic vero cumeo pacem faceret, ettradila civitate ipse pcr-
observandum Ivonem existimasse futiles et vanas petuo damnaretiir exsilio. Episcopus autem ejus an-
esse illorum opiniones, qui censebanl abbates con- gusliis miseratus, cum c-0 de ejus liberatione est
secrandos nullara debere jurare obedienliam episco- U collocutus; Ipseveio rex paulo postiibernrn etquie-
pis : qua de re altercatus fuil ctim Yindocineiisi ab- tum abire permisit. Rex autem capla civitate et mu-
I)aie,allaletractatur in observaiionibusadepist. 195. nilionibus imposiiis in Angliam tiansfietavit. Quia
Scrutiniis stcis et vams sHsurriis. Detracfalillera •autem ex clericis invidenies promotioni episccpi, et
lypographus in prima editione exhibucrat, sssnnis. dolos insidiantes accusaverunl eum apud regem
Sed oinnes veteres membranae habeiit susurriis, qua Angliae, dicenles eum fuisse conscium prodilionis,
dictione coaeviscriptores usi sin.l. Petrus Blesensis quando comes Helias occupavil civiiatem consen-
episl. 56 ad Richardum Caiituarieusem archiepisco- tientibus omnibus. Unde rex suspectum habens Hi'l-
»um : « Studiumque omnium (ere commune est debertum,instanter ab eo exigebat ut turres ecclesife
iinguas procaces laxare conira vos in detcstandum dirui praeciperet (quibus dicebaf sibidamnamiliatuin
swsurrium. > Idera epist. 40 ad praiatum detracto- fuisse) anteqtiam„ in Angliatn transfrelaret. Et ut
rem regis, «labia incircumcisa in susurrium et de- turres diruerct xsbtulil ponlifici raaximum pondus
tractioncm illicile relaxatis. > S. Bernardus abbas auri el argenli-ad sedificalionem sepulcd beati Ju-
Clar. in Cantica sermone 24 : « Yideas ambulare liani, ut dicebat. Quod ad ignominiam iieri videns
seorsum, moxque laxare procaces linguas in dete- episcopus, consilio accepto ad suam reversus _jst
slandum susurrium. t Idem epist. 78 ad Sugerium : Ecclesiam. Primum detulit plane duo cimbala pre- '
< Solamque in personam luam, non etiam in abba- liosa et oplimam cappam de pallio, ct duas pelves
tiam, fralernum susurrium inimurmurabuiU. > Sic argenleas curnaliis mullis ornamcnlis. Intcrea prsa-
enim veteres ediliones; in recenlioribus mutarunl, cepto regis valde anxius, de urbis incendio, de do-
susurrum. Nempe falso putarunt vocem esse mendo- r moriim suorum dcstructione, de civium expulsione,
.sam. Denique apud ipsuni Ivoncm Decret. 10, parte ^1 de cloricorum dispersione moeslissimus, Dei omni-
si,cap. 26, nonnulli libri habent: « Yenefici capite potentis clementiam j'ugiter precabalur, ut abEccle-
ilanineniur, qui artibus odiosis venenis vel susurriis sia etpopulo iram indignsrtionisdignarelur averlere.
magicis homines occiderint. > Miserius autem Dominus afiTictionisillius, indigna-
AD EPIST. LXXIV. tlonem suam ulira quain sperari poterat, mitigavit,
Ad suggeslioncm .mmulorum tuorum de proditione et facies iniinicorum ejus confusione et ignoininia
tenomannicm urbis nuper facla. Ipsemel Hildebertus replevit, ut eanticum eorum verteretur in luctum,
in,quadam epistola qua eonquerilur de tyrannide et organum eorum in voeem flentium. Nam cum
«onsulum Cenomannensium, deque incendio et ex- quadam die in silvam rex a venandi gratia perrexis-
pilatione urhis, refert se citatum fuisse ad subeun- set, ab uno ex suis militibus (qui secum eranl) sa-
dum in Anglia j'udicium, quia turres Ecclesise ju- gitla percussus iiiieriil. Pacata civitate elbostibus
bente rege dejicere noluissel : « Longum est, ait, fugatis Hildebertus Romam proficiscitur, quem Pa-
enarrare, quam constaiui tyrannide rex Anglicus in scbalis secundus papa recipit attenlius, deinde illi in
nos saevierit : qui (temperantia regis abjecta) decre- Apuliam Siciliamque piogresso universi quasi an-
creverit non prius pontifici parendum, quam ponti- geloDei honorem exbibebant etieverentiam. Roge-
cem compellerel insacrilegium. Quia elenim turres rius aulem dux Siciliaa, audita fama et scienlia prae-
ecelesise nostrae dejicere nolumus, transmarinis sub- sulis, illum in maximo honore et reverentia suscepit,
jiciendi j'udicirs coacli sumtis injurias pelagi susti- et dedit ci idem Rogcrius cenlum uncias auri ad
nere: singularem scillcel molesfiam ilineris, alque "n faciendum opus bcali Juliani ct ad viclum canont-
unicam totius Jiumance compaginis disSGlutionem. corum decem libras moneta; dedit. Postea vero
Taniis igitur hic agifafi turbinibus, ad apostolorum idetnepiscopus adCcnomanicamrediitprovinciam. >
limina decrevimus proficisci, magnum nova»tribuia- Et cum paruius sis ad perficiendam purgaiionem
lionis arbilrali remedium, si Roraanus pontifex no- tggitimam, non aliler vull. De qua ad cpist.,54 et229.
bis et consilio subvenerii el auxilio. >Yeram ut tota Vt nonrecedas ab ordine. Hoc siepe.consulit 154
rcs apertius exjilicetur, opus est subscribere narra- viris ecclesiasticis, ul Daimberto Senonensi arcln-
lionem facti e vetere scheda quam studiosus vir episcopo, cpist. 24J, et.Joanni episcopo Aurelia-
communicavit, pertinet enim ad illustrationem hu- "nensi epist. 247. Ipsemet eliam dicit se nolle caele-
j'usce epistolae. Agens igitur de episcopo Hildeberto : ris exemplum esse recedendi ab ordine, epist. 55.
< Belluni gravissimum exorium esl iuter Henricum Consulens ut non transgrediaris. llane eliam ferri
primum Anglorum regem, et Heliam comifem Ce- igniti exaininationem spontaneara reprebendit in
nomanensem, eo quod idem rex episcopalum calum- causa uxoris suspectae pudicilise epist. 205 cl 252,
isiahalur, ideoque ordinationi episcopi moliebatur et 280. Attamen videtur approbasse sifierelnon
obsislere. Cum autem atidissetcrdinatum esse, ma- incaute, sed prsecedeiue legitima accusatione,. et
nifeslis bellorum incursibus palefecii : cujus incce- j'udiciali sententia, dictaejrist. 20S,et 252. Scilicet
ptis comes Helias ccepit resistere. Quo eompepto propter incredulitatem humanam, si oninino desini
Fulco comes Andegavensis in civitalem <advenit, et alia testimonia, eademepist. 2S2. Ideo appellat divi-
° J.oquitur de GuiHelnni angl, rege, (jui inorluus iv Nonas. A>ig. IIOo.
 559 AD D. IVONIS EPISTOLAS', 340-
num testimomum, epist. 252. Quomodo Arnulfus A . menda, et til. 76 de antrussione § I, ubi mentio fit
accusatus in syriodo Remensi, cap. 30, < meumque a?nei calefacti, et manus in seneum niissae, in pacto-
vernaculum episcopis tradam, qui per ignitos vo- pacis Childeberti et Clotarii regtim : < Si homo in-
meres incedens, Deum de te judiGare manifestis genuus in furto inculpatus ad seneum provocalus
declarel indiciis. » Saepeaulem definiebatur numerus manum incenderit, quautum inculpalur furtum
-
examinationis. Nani mentio fit novem vomerum componat. » Quamvisautem in usu forent ejusraodi
ignitorum in prisca lege Anglorum et Werinorum examina, tamen canones ecclesiastici reclainarunl,
seu Thuringorum tit. 15, de veneficiis, et in Capilu- uiarguit Stephanuspapaquintus in cap. Consuluhli
laribus Caroli impi ajiud Ansegisum legis Francicae cau. 2, q. 5, el concilio Lateranensi cap. 10, sub
lib. iv, tit. 5. Gseterum Franc. Hotomanus in Disput. Innocentio terlio,diserte prohibitum ne quis clericus
de feudis, cap. 41, multa collegit exempla auctorum Titum cujuslibet' benedictionis aut consecraiionis
qui nieminerunf; lutjusce examinationis seu proba- impenderel purgationi aquse-fervenlis vel frigidse,
lionis ferri candentis, quae -studiosus inde repetat. seu ferri eandentis; cujus etiam verba relala sunt
'Cujiis consecrandi formula longe caeterisauclior no- in cap. Senlenliam, tit. Ne eler. veLmon. ssec. neg.
• vissime edita est a F-r. Pitbceo' veleris doclrinae cal- se immise. In quarta- etiam addilione
prisearum
Jentissimo in suo- Glossario ad capitularia Caroli legum Caroli cap. 81, interdicitur ne ullerius ex-a-
Magni, secundse edilionis, ex Ordine manuscriplo men aquse frigidse flal.
Dunstani
" Ferventis archiepiscopi Dorobernensis. In antiquo exemplari Laudunensi refertur exem-
scilicet seufrigidmuqum. Hujus exami- plum cujusdam Anselrai religiosi, <_ui ibesaurum
nis meiitio fit in, legibus Wisigothorum lib. vi, tit. jjEcclesiaeLaudunensisfuratus.attamenjudiciumaquai
]
l, 1capitulo 5, quomodo judex per examen caldarise subire volnit, ut se innoxium esse probaret. Quas.
ferventis causara perquirat; et in legibus Frisionum, historia quia nonduni (quod sciam) in lucem pro-
tit. 5 dc Thiubda, § 6 ct 8, etrursus lit. 14 de ho- diit, alqtie conscripta est axanonico Latidunensi co-
niine in turba occiso, § 3, quibus locis appellatur .selaneo liujuscc Ivonis, videtur non oliosum esse si
judicium Dei, ut etiam in legibtis Francicis lib. iv, subjicianlur verba-quse adrem faciunt: « Generalis,
cap. de honore Ecclesise, quem loeum citat Ivo de- ait, conventus canonicorum et civium eonvocalur,
creti parte sextadecima, capi 258; ex- capitularium quid opus sil facto discutitur, et prae omnibus ma-
lib; IV, cap. 15. Eodem Francicarum legum lib. iv, gister Anselmus tunc temporis toiius urbis lucerna
inler capilula mundana' ejusdem Caroli, Tefertur consulitur. Ille ut divinse legis perilissimus, conti-
aliud capitulum 55, quo seivus ad aquam ferventem riuo Josue replicat historiain, quomodo scilicet
se idoniare dicitur. Adalgerus in synodo Remensi furtum in Jericho nullo sciente factura Dominiis
cap. 11 : « Haec si quisquara vestrum aliler esse j'ussit sorte perquiri, primo per tribus;deinde per
pulat, meque iudignura cui credatur, credat igni, familias acdomos, ad ultimuni sigillatim per viros
ferventi aquae-, eandenti ferro : faciant fidem tor- (Jos. vi t).
• inenla quilms non sufticiunt mea verba-. > Hincma- « lnstar hujiis tam suhtilis perquisitionis consulit
rus Remorum archiepiscopus in libro quem scripsit magister Anselmus, ut tanti facinoris auctor judi-
contraHincmariim Laudunensem episcopum nepo- cio aquae perquireretur, ac de singulis urbis paro-
tera suum, cap. 45, quo Ioco agit de Nivino qui in chiis unus infans innocens in vase aqua- benedicta
sua parochia sanclimonialem corruperat, ct de mo- ,Q rejileto poneretur, et qusecunque parochia forie
nasterio noclu edttxeral. « De co vero, inquit, quod culpabilis invcniretur, de singulis-domibus-ejusdera
dicis me ab illo qusesisse, qualiter famam suam pur- parroehiaeunusinfansinaquaponereturelqusecunque
garet, non ideo ab eo quaesivi, ut non scirem quia domus deprehensa fuisset, omnes viri vel fcminae ad
Jioe agere non poterat, sed ut vel ita eum ad confes- eam perlinentes, judicio aqusa se purgare cogerentur.. '
- sionein el pceniteiUiam atque post ad indulgentiam Hoc consilio magistri Anselmi, germauique ejus ma-
1possem compellerc, quem voluntarium- ad ea non gistriRadulli comperto,perterriti civeslicet innoeen-
poleram provocare : et quousque illum perduxi, ut tiaesuaeconscii, aei episcopum confluunt, et nonlonge
si praefati sui homines, quia non liberaeconditionis remotos, sed polius ecclesiaecustodes, et prope tem-
sunl, aut- cum aqua calida, aut cttra aqua frigida plum !§f§ manentes ad judicium primo debere vo-
•indead judicium Dei exirent; quod inde Deus osten- cari conclamant. Annuit episcopus, et sexviros,de
deret milii sufficeret; et cum se a ratione convictum quibus major erat suspicio ad faciendum examen
alque constrictum vidit, in contumaciam et contu- vocat, inter quos etiam ipse solus prsefatura Ansel-
melias prosiluit. > Sic illi,. qtti vixit sub rege Fran- mum nominatim compellal, dicens se contra ettm
corum Garolo Calvo, cujus verba prolata sunt ex exinde moveri suspicione. > Et posl pauca subjicil:
prisco exemplari calamo exarato; ex quibus illud < Ubi dum servaretur, quadam nocle vas masimum
eliam exsculpi potest, non- alios fere quam servilis aqua impleri, seque in eo ligalum fecit deponi; ten-
conditionis homines ejusmodi examini offerri solitos: lare scilicet volens titrum in aqua totus mergeretur,
et firmatur verbis cujusdam concilii Tricuriensis an supernataret. Cum vero se sine tilla dilationevi-
relatis a Gratiano in cap: Nobilis. caus. 2, q'. 5. Sed Q disset ab aqua receptum fuisse, el ad vasis funduin
el exstat liber manuscriplus ejusdem Hincmari Re- pervenisse, exbilaralus dixil se nihil.ultra timere,
mensis in causa Lotharii regis (nempe Lotharii primi sed sponlein aquam ingressurum fnre. Quid longius
imperatoris filii, circa annum Christi 8S5), et Thet- morer? Yenitdiefrconsliluta, confluit ad ecclesiam
bertse reginae uxoris, qnse cura vicarium suum ad innumera multitudo clericorum, militum el rnsti-
judicium aquae ferventis exhibuisset, et incoctus corum diversi sexus et aUalis, juvenes et virgines,
exiisset, restitula fuit thoro regio eodem decreto quo senes cum junioiibus invocant nomen Domini, ejus-
suspensa fuerat : ubi latissime de hoc purgationis que gloriosissimse Genitricis. Qui ergo priinus in
genere tractat. Sed quia longo verborum circuitu aqua positus est,terlius salvus etgaudens exiit;'secundus
tota ea dispufatio innotuitur, nil- potuit iacile et aulem corruit, salvus, quarlus inventus esi
' commode
excerpi. Si quis anlem curiosior fuerit. reus, quinlus liberatur, sextus idem nihil Anselmus cul-
'legat lib. de Antiq. Britan. EcdL non ita pridem pahilis invenitur, sicque probavit profuisse
editum,in RoberloSl Dorobernensi seuCantuariensi quod jirius Dctim tentaverat; sed plurimuni Jianc
archiep., ubi auctor scribit probationem illam per aquam distare ab feeerat. ea in qua prius, dum in cuslorlia
aquam ferventem vel gelidam, aut per candens et esset, se deponi Mox ergo vinctilis religa-
ignitum ferrum, a veieribus Anglis et Saxonibus tus, usque thesaurum fuialum redderet ab episcopo
oppellatam fuisse orduleum; cujus varias species commoiiilus, slatim sicut publice iinprecatus esl, ut sic
commemoral, et multa in han_> rem colligit qusa sttspendi mererefur Judas qui Deura tradidit,
transcribere non est propositi. Ejusdem commemi- sialiquid ex eo haberet vel furatus fuissct. Yidcns
nil prisca lex Salica tit. 56 de manu ab aeneoredi- pontilex quod nihil exhortando posset proliccre, Ni-
541 FR. JURETI .OBSERVATIONES. 542
colao castellanO eum tradidit, prsecipiens ei ut tor- A . cturn, verum et reclurn j'udicium nobis in lioc etiam
quendo thesaurum reddi cogeret. Ille nudatum ter- nianifestare digneris, quatenus.hic homo ex hac re-
i-jetjue prostratum atque ligalum lardo calido fecit putatus causa,Vi per aliquod nialeficitim diabolo in-
perftindi, sed nihil extorquere poluit, > etc. Videttir stigante aut cupidilate, vel superhia culpabilis_est,-
Kiilemaquae frigidaeexamen fuisse cujus mentio hac iir faclu vel cousensu, et hoc comprobalionis judi
listoria. Ex fragniento vero epistolae prisci cujus- cium subverlere aut violare volens malo confisus
t'am praesulis (nam nomen ibi desideratur) colligi ingenio, manum suam in hanc aquam praesumptuose
potest examen istnd levioris ponderis exslitisse, quia mittere ausiis fuerit, tua pietas taliter hoc declarare
loquens de causis Simoniacorum : « Judieium , in- dignetur, ut in ejus manu dignosci queat quod in-
quit^aquse frigidsenon recipimus, nec eorum lesli- justeegit, ut elipse deinceps"per veram confessio-
inonium qui eidein niorbo consentiunt, sed religio- nem pcenitenliam agens ad emendalionem perveniat,
sornm fralrum, qui cidem sceleri sfudio et voluiitate et judicium tuum sanctum et verrim in omnibus
resisltinl. Qui tamen tesles non peraquam frigidam, declaretur gentibus, per te, Redemptor mundi, qui
bed per ignititm ferrutn, vel ferveniem aquam sunt venturus cs. »
acquircndi [foi7.conquirendi].SimoniaGi non admit- Judicium aqum frigidm.
tiinlur ad judiciuui, si probabiles personse etiam
laicorum, vcl teminarum, prelium se ab eis reee- « Cum liomines vis miftere ad judicitim aquse fri-
pissctesiantur : nec aliud est pro manifestis venire gidse ob comprobalionem, ita facere debes. Accipe
ad judicium, nisi tentare Dominuni. Unde et falli- illos homines quos vis miltere iii aquam ,"et deduc
uiur multoties in talibus: quia Deus longe est ab his g] eos in ecclesiain, et coram omnibus illis canlet pre-
qni leiitanl lllum. » sbyter missam, et fac eos ad ipsam missam offerre.
Cjeleiiun formulani consecrandae aquaecalidaeseu Cum autem ad comrauuionem venerint, anlequam
frigidaj a me dudum repertam in vetere codice S. cominuiiicenl,iiiterroget eos sacerdos cum adjura-
iien. Dtvion. et tj-pis evulgatam,iiiciterum subjicere tione et dicat: Adjuio vos .homines per Patrem et
p'acuit, uteorurn desiderio satisfiat qui ejusmodi Filiiim et Spiritum sanctum, etper vestram Christia-
icrutn curiositate deleclantur. Nam ea facta pro nitatem quam suscepistjs, et per unigenitum Dei
flivetsitate lemporum nunc pietati, nunc enori Filium et per sanctam Trinilalem, et per sanctum
nscripia suist. Evangelium, et per istas sanct.is reliquias, quse in
isla ecclesia sunt, ul nonjiraesumalis nllo modo
Rinadicito tel exorcimus aqum^calidm in quamanus
t.d judiciunCmillitur. c:mimunicare, neque accedere ad allare, si boc feci-
stis, aut consensislis aul scitis [al., scislis] qui hoc -
< Exorci?o te, creatura aquavin nomine DeiPa- egerit. Si auiem omnes tacuerint, ct nullus confes-
tas omnipolentis,' et in nomine Jesu Christi Fiiii sus fueril [ot., et nuiltis hoc dixerit], accedaf sacer-
ejus Domini nostri, ut fias aqua exorcizala ad effu- dos ad allaie, el communicei, separatis illis qui
{.andam omnem potestatem inimici, el omne fan- exaniinandi sunt. Postea vcro cbminunicei illos quos
tasraa diaboli, ut si hic homo manitm stiam in te vull in aquam nuliere. Cum aulem communicant,
jiiissurus est innoceiis tinde reputatur, pielas Dei dicat sacerdos per singulos ante allare : Corpus hoc
oinnipotenlie liberet eum : et si, quod absit, culpa- ef sanguis Domini nostri Jesu Christi sit J.f§@ tibi
bilis est, et prassumptuose in te manum mittere au- r. ad probationera hodie, ad laudem et glorWa»nomi-
sus fuerit, ejusdem omnipolentis virltis siiper eum *-• * nis sui, el ad Ecclesiaesuaeiitililalem. Er.pieia missa
hoc deciarare digneiur : nt onmis homo timeal et faciat sacerdos aqtiam benedictam, et deferat eam
contremiseainomeii sanctum glorise Domini nosiri, ad locum examinis [«/., ct vadat ad illum locum ubi
cui vivit el regnat Deus per, » etc. omnes probanlur ; aL, et pergat ad Jocum. Hmc au-
< Domine Jestt Christe, qui cs judex justus, fortis tcm ex aliis schedis restiluta sunl] : curn autem
et patiens, cl mtilium misericors, per quem facta veneril ad ipsum loctim , litaniain facieris, omnibeis
snnt omnia, Deub deorum et Domiiius dominan- pro eadem causa Doniinum deprecantibus, de exa-
lium, qui propter nos homines, ct propler nostram .niinandis bibere de aqua illa benedicta. Cum autera
sahilein de sinu Patris descendisli, et ex Virgine dedcrit unicuique, dicat: Hsecaqua Domini fiat tibi
Mruia carnem assumere dignatus es, el per passio- ad probationem hodie per Domiiiumjiostrum Jesum
n-m iuam muntlum in crtice redemisli, et ad infe- Chrislumquiestverusjudexetjustus.Deindeconjuret
IOSdcscendisti, et diaboium in tenebris exleriorihus aquam ubi mittendi sunt. Post conjurationcim autem
colligasli, ei omnes jiistos, qui originali peccato aqusc exuat illos vestimenlis suis, et faciat illos per
ibideni detinebanlur, magna potentia exinde libera- singtilos osculari sanctum Evangelium, et crucem
sli :iu, Domine, qusesumus, niillere digneris Spi- Chiisti. Et post hsecde ipsa aqua benedicta asper-
r.tuiu tuuni sancfum ex siimma coeb"arce super gat super unumquemque hominem, et projicial eo~
hauc crealuram aquae, quse ab igne fervescere alque statim per singulos in aqua. Ilaic autem omnia fa-
catescere \idelur, quae recttim per eam j'udicium cere debet jejunus : neque illi antea cnmedant qui
supcr iiunc homiiiem nomine illo comprobet ac ma- n ipsos mitlanl in aqua. »
nifostcf. Te, Domine Deus, suppliccs depiecamur "* Conjuralio aqum,
qui iu Cana Galilsese signo admirabili lua virlute e\ < Adjuro te, aqua, in nomine Dei Patris oinnipo-
aqua vinum fecisti, et fres pueros Sydrac, Misac et tenlis qui te in principio creavit, qui te segre-
Abdcnago de camino ignis ardeutis illaesos eduxisli, gavit ab aquis superiorihus, el jussit deservire hu-
et Sasaiiuam de falso"crimine libefasti, cseco.nalo manis necessitatibus. Adjuro-teetiam per Invisibile
ocuios aperuisti, Lazarum quatriduanum a monu- et ineffabile nomen Chrisli Jesu Filii Dei vivi omni-
ineiUo suscilasli, et Petro mergenti nianura por- potcnlis sub cujus pedibus te calcabilem prsebuisti,
rcvisti. Ne respicias peccata noslra in hac oratione, qui etiam in te baptizari dignalus est, et suo baptis-
se.d tmini verum et sanetum judicium eoram homi- raate consecravit. Adjuro etiam te per Spiritum san-
nibus in hoc manifestare digneris, utsi hio liomo cttim, qui stiper Dominum in le baptizatum descen-
piQ hacrepulalionis causa, furto videlicet vel homi- dit, qui te invisibili sanclificatione sacratam ad ani-
cidio, aut adulterio vel luxuria, aut pro qualibet marura purgationem inenarrabile conslituit sacra-
causa culpse modo ad praescns manuin suain in hanc montum : per quam olim et populus Israeliticus
aquam igue ferventeni miseiii, ct culpabilis ex hac siccis pcdibus transivit, et ex, aqua-ferrum quod
causa nohest, hoc ei praestare dignetis, ut niilla casu ceGiderat, Eliseus divin.t \irtute contra natu-
faesio vel macula in eadcm manu ajipareat, per lam nalans, in suo nianubrio redire fecit, til nullo-
qtiam sine-culpa caiumniam incurrat. mcdo hunc hominem si in aliquo ctilpa-
< Iternm le, Deus bmnipotens, nos indigni et bilis estsuscipias ex hoc quod illi objicitur. scilicel aul opere,
peccalorcs famuli tui suppliciter exorarous, ut sau- aut consensiij seu consciontia, vel quolibet ingenio.
 AD D. IVOMS EPISTOLAS
ged per vlrtutein Domini noslri Jesu Christi rejice A .Hominh conjuralio.
cx te, et fac illttm nalare super te, quatenus cogno- - « Adjuro le, bomo ille, per evocationem Domini
scant fideles Chrisli nullum maieficium , nulluni nostri Jesu Cliristi, et per judicium aquse frigidse,
praestigium divinse virluti posse resistere quod non adj'uro te per Patrem et Filium et Spirilum san-
detectum fiat, et omnibus manifesttini. Adjuro eliam ctum, etper Jesum Cliristum etper omnes angelos
iieper virtutem ejusdem Domini nostri Jesu Christi, et archaiigelos, et per-onines sancios Dei, et per
ut ad laudem illius cui omnis creatura servit, el cui diem tremendum judicii, necnon et viginti qualuor
ccelestis exercitus famulalur eiamans, Sanclus, san- seniores qui quotidie laudant Deuro, et per quatuor
etu_s, sanctus Dominus Deus exercituum , ut nobis evangelistas Mallhaeum, Marcum; Lucam el -Joan-
adjurantibus et ejus miseiicordiam obsecranlibus nem, el per dundecim ajiostolos, et per duodecim
obedias, qui regnat et dominatur per inftnita ssecula prophetas, el per ornnes sanctos Dei et per marty-
; sseculorum. Amen. » res et confessores alque virgines, per piiiicipatus
Hominh conjurulio. et potestates, per tlirones el dominationes et virtu-
< Adjuro te, homo, et conlestor per Patrem et tes, cherubinet seraphin, etperomnh secreta coe-
Filium et Spiritum sanctum, cl per sanctam ct in leslia-te adjuro, etper tres pueros qui Deumquoti-
dividuam Trinitatem, et per omnes angelos et ar- die iaudant, Sydrac, Mysac, et Abdenago, et per
changelos, et per omnes principatus et potestales, CXLVIImiiiia qui pro Christi nomine passi sunt, et
dominationes quoque etvirtutes, et per Dei sedilia, per Mariam matrem Domini nostri Jesu Christi, et
cherubin el seiaphin, et per diem tremendum judi- per cunctum 1,57 populum sanctum Dei, et per
cii Dci, necnon et viginti quatuor seniores qui quo- p illud baptismum quod-sacerdos super te regenera-
tidie laudant Deum, et per quatuor evangelistas et vit te adjuro, ul si tu de hac re scisti aut vidisti
per sanctos quoque aposlolos, martyres et confes- "aut bajulasti, aut in domum luam recepisli, aut
sores nee.monet per sanctam genitiicem Dei Mariam, consentiensaut consenlaneus exinde fuisti aut silia-
omnesque virgines, et per cunctumpopulum sanclum bes cor incrassatum et cor induratum, aul si cul-
Dei, vel per sanctum bapiismum in quo renatus es, pabilis inde es, evanescat cor tuum, et nonsuscipiat
si tu boc malum fecisli, ex quo culparis, vel assen - te aejua,neque ullum maleficiumcontra hoc prsevaleat.
wim prsebuisti, aut bajulasti, aut in domum luam propterea obnixetedeprecamur, Domine, facsignum
recepisti, autinde conscius, aut consentaneus exsti- lale ut si culpahilis est hic homo-nullatenus recipia-
tisti, coram omnibus dicito. Quod si diabolo sua- tur ab aqua. Hoc autem, Domine Jesu Christe, fac
ilerite celare disposueris et culpabilis cxinde es, ad laudem et gloriam, et invocationem nominis tui,
evanescat cor tuum incrassafum et induratum, et ut omnes cognoscant quia lu es Deus noster bene-
non suscipiat te aqua incredulum et seductum, ut dictus qui vivis, etc. >
dicat populus, quia Deus noster judex est, cujus po- < Hoc judicium creavit omnipotens Deus, quia ve-
lestas in saecula saeculorum. Amen. » rum est, etbeatus papa Eugeniuset dominus H. Lu-
« Post conjjiratioiiem aquae exuat illos vestimen- dovicus imperator constituerunt, ut islud faciant
lis illorum, et osculari sanctum Evangelium et san- oinnes homines, episcopi, abbates, coroites in em-
clam crucem faeiat, et sanctificatis omnibus aqua nem regionem et probatum est apud nos, et cerlum
henedicta cum timore et reverentia Dei Filius de et verum est utique ; in hoc autem inventuin est ut
cjus clementia projiciat in aquam. p
^*
non liceat homines perj'urare in sancta sanctorum..
< Hoc judicium aulem petente] domino Ludovico Amen. >
imperatore constituif beatus Eugenius, praaclpiens Huc usque priscus ille codex; aliam consecralio-
nt omnes episcopi, comiles, abhates, omnisque po- nis aquse calidsaformulam pridemprolulit Aventinus
pulus Chrislianus qui infra ejus imperium est, hoc lib. IYAnnal. Bajoariorum. Fr. quoque Pilhoeus, vir
judieium defendat innocentes, et examinenlitr no- clariss., in suo Giossario ad capitularia Caroli Magni-
centes, neque perjuri super reliquias sanctorum secundse edilionis anni 160S, edidit aliam diversam
perdant suas animas malura consentientes. » ejusdam generis, cseterisque longeampliorem ex Or-
Hactenus vetus exemiilar. dine Dunslani Dorobernensis Ecclesise archiepiscopi,.
Verum quia v. c. Pel. variat in nonnullis a supe- ex quorum omnium collatione facile colligi polest
riore textu, visum esl illius scripturam subjungere, nullam certam illius rei formulam olim prasscriptam
ut conferrl possit. . fuisse, sed prsesules-singularum Ecclesiarum proli-
Conjuralio aqum. bitu composuisse.
< Adjuro te, aqua, in nomine Dei Patiis oranipo- Igtiilique ferri contactutn.SolsemembranaeLoiselli,.
tentis, qui te in principio creavit, et te jussit mini- contraclum, sed perperam. Hildebertus .Cenom.
strare humanis necessilatibus, qui etiam te jussit episc, in epist. 17 : < Ex abundanti itaque fuit ad
sogregari ab aquis superiorihus. Adjuro te etiam per contactum calidi ferri praefatam deducere puellaro,
ineffahile nomen Christi Jesu Filii Dei vivi omnipo- lanquam tali probaluram examine cum proprio viro
tentis, sub cujus pedibus rnare elementum aquarum nulla se coeundi miscuisse consortia^Elenini fruslra
se calcabile prsebuit: qui etiam baptizari in aquarum lex addueitur, quaead urgentis causaedecisionem mi-
elemento voluit. Adjuro eliarateper Spiritum sanclum D ninie suffragatur. »Ivo aulem epist. 205, dicit cau-
quisuperDomino baplizato descendit, adjuro tc etiam terio igniti ferri nullum eertum prasberi arguwen -
per nomen et sanclum individuse Trinitatis, jier cu- tum, quiaocculto Dei judicio mulli nocentes \ide-
jus voluntatem aquarum elementum divisum est, ct bantur liberari, et innocentcs damnarL Merito igi-
populus Israel super illum siccis pedibus transivit. Ad tur ejusmodi probatio tandem prohibita fuit, ut a
'cujus etiam vestigii invocationem E!ias ferrum quod Stephano papa quinlo, in cap. Consiiluisti, caus. 2,
de manubrio exierat super aquam natare fecil, ul q. 2, et ab Innocentio terlio, in cap. Ex litterh,
nullo modo suscipias hunc hominem, N. ille, si in de excessib. praelalor. et Honorio fertio, in cap. Di-
aliquo culpabilis est ex hoc quod illi objicitur, sci- lecti, de purgat. vulg. Quidni aulem prsestigiis locus
iicel, aut opera, atil e^onsensu, seu scientia, vel liic esse potuit, cum Slrabo referat, Geogr. Iib. v,
; qnolibet ingenio : sed fac illum natare super te, et in monte Soi acte ftiisse olim paganis cultam deam
l< nulla possit esse contra le causa aliqua facla, aut Feroniam nririfico sacri senere, cum scilicet afllati
nulla prsestigiatio quveillud non possit manifestare. ejus numine, nudis pedibus prunas irramhulabaut
> Adjttrata autem per nomen Christi, praecipimus niilia tamenlaesione?
*_>libi, ut nobis per nomen ejus obedias, cui omnes Aul cujuslibetpopttlcirh inveniionh. Paulo post ap-
«reatura servit, qtiem chertibin et serapbin collau- pellat superstitiosas inventiones. Quarum appella-
danl dicentes : Sanctus, sanctus, sanctus Dominus tione possunt comprehendi probationes ea tempore
Deus exercituum, - qui etiam regnat et dominatur usilatae in rebus occtiltis et incertis, nempe judicium
per inlinila saeeula saaculorum. Amen. » per crttcem, de quo in legibtisFrisiorium, CapUtslS''
 543 FR. JURETI OBSERVATIONES. 513
ribtis Caroli Magni, et Foriuulis Marculfi. Item ja- A tyrannide ,sola opulenfus, cum successisset in ho-
dicium per corpus acsanguinem Christi, cujus rei riorePuteoli avunculo Guidoni (paterenim ejusraira
cxempiis ab aliis pridem colleclis addi potest locus stiperbia in igf_> priraordio Jerosolimitanse .v-'se
Glabri.Hist. I. v, cap. 1, elHelgaudi, referentisLeo- .arma assunipserai)oinni malilia patrissare senvn
lericum archiepiscopum Senonensem hac causa se- nequam non desistebat; sed quos pater flagellis, yia-
vere fuisse reprehensum a rege Roberto, eum jam tre nequior scorpionibus cedebal. Inlumeseeiis
tale perversum dogma cresceret. Sane Theod. Bal- quippe quod impune pauperes Ecclesias, monaster,ia
samo, ad can. -61 synodi sextaa in Trulla, lestatur crudelissime oppresserat, eo usque pedem movit
sacerdotem queradam suo tempore aecusalum et de- unde ceciderunt qui operantur iniquitaleni,"exj)u]si
posilum, quod magna qulnta feria panem dedisset sunt nec potuerunt stare.< Cum igilur nec Regem
multis ut boc examine rci furli convincerentur. omnium nec regem Francorum magni duceret, nobi-
QuemadmodumAci'oninistudHoratii,lib.i,epist.lO: lissimam Carnotensem comitissam cum filio Theo-
Utque sucerdoth fugiiivus liba recuso, baldo pnlcherrimo juvene et arrnis strenuo agressus,
scribitiii furti suspicione reps ductos ad sacerdotes terram eonira usque Carnotum depopulans.-rapinis
paganorum, -qui crustum panis" carmine infectum et incendiis exponebat. Nobilis vero corailissa cum
darent singulis. Ejusdem delirii sunt formulse in co- iilio aliquando, licet tarde el insuflicienfer, prout
dicibus monasteriorum, quibus ad detegenda furta poterat, ulcisci nilebalur. Nunquam lamen aut vix
jubebatur oratio Dominica seribi in pane etcaseo, Puteolo a jmiliaribus octoseu decem appropinqua-
postea fieri cruccs de tremulo, quarum una sub dex- bant; tanta erat Hugonis atidacia, tanta potestativar-
tro pede, alia super caput suspecli viri poneretur; TJsuperbise suppeleliat faculias, ut eum pauci dilige
deinde post varias numinis invocationes imprecari, rent, multi servirenl, cum niultl ad defensioiiein,
ut lingua et guttur rei alligaretur, ne transglutire quam plures ipsi etiam ad deslructionem, anhela-
posset, sed eorum omnibus tremeret, nec baberet renl. Magis enlm timehalur ejuam amabatur. Gtim
quo requiesceret. Cui rei aflnis formula Duiistani autem comes praefatus Theobaldus per se parum,
archiepiscopi Cantuar. edita recenter a Pithteoin per regem multum proficere in Hugonem perpende-
Glossario capitulariorum. ret; cum nobilissima matre quae semper nobiliter
-Quiafabricanie hmcsunt omttino ficla invidia. Sic regi servire consueveral, ad eum accelerat, ttt opi-
babent omnes membranse, ut etiam Grat. in ca. -tuletur mullis precibus pulsal, multo seivitio ejus
super caus. 2, q. 4, male inprima editione cusum, opem nieruisse reprajsenial: Hugonis quaedam, pa-
facla. tris, avi et atavorum opinobriareportat. Memorare,
Slephanus Y papa. Superior edilio habuil, Sil- inquiens, domine rex, sicut decet regiam niajesta-
resler Hpapa, quomodo nounulli veteres libri, sed tem, opjirobrii et dedecoris quod avus Ilugwiis palii
lvo ascribit Stephauo epistr 205 et 2S2. Vixit .autem • tuo Philippo foedus perjurio infulil, cum eum multas
bic Stephanus quinlus ante Sylvestrum secundum; illatas injurias ulcisci iniiitentem a Puteolo lurpiter
ad hoc in castigato Gratiani decreto eadem verba tri- repulit, fastu nequissiinae consanguinilatis factios;!'-.
buuntur Stephapo quinto. Error natuse singularibus conspirafionis exercitum ejus usque Aurelianum fu-
littcris. S. Y. gavit, caplum comitem Nivernensem, Lancelimim
Lamberlo. Yariant codices, Luitberlo, Liberio, Baugenciacensem, milites, pene centum (liujus me-
Liutberlo, Viinparto. „ minit Ivo, epist. 172), et quod hactenus inauditum
AD EPIST.LXXYL . erat, episedpos quosdani carcere suo dehonestavit.
Addebat eiiam improperando, qua causa, qua ori-
Propter tyrannidem quam in ttos exercenl. In ,nos, gjne in medio terrae sanctorura constrttelum adtui-
additum est fide vet. cod., deerant enim in prima tionem ejus a venerabiii reguia Constantia castrum
edilione, imperfeclo sensu. Jam aulem epist. 75 di- non ab aniiquo fueral: quo modo ctiam posttotum
cit se licentiam a papa postulasse excommunicandi sibi. nihil regi reliquum prseter injurias fecerat.
Puteacensem dominam, etejus milites piointermi- VioAosi placeret, quia Carnotensis, Blesensis et Du-
natis iniuriis Carnotensi Ecclesise illatis. Quod vero nensis exerciluscopia, qua iietus resistere t:onsue-
hac epist meminit Hugonis filii, cujus tyrannidem verat, nonsolum deficerel sed et ei oflicerel, castri
perstringit, conjungi debet cum loco epist. 111, ubi subversione, et Ptigonis exhscredatione, et paternas
-<i_cit,illum more suorum semper rependere mala pro el suas ulcisci facile possct injurias.Quod sinec suas.
bonis, nec pudore nec fide detineri a rapinis. Sed et necbenemerilorum punire vellet irjurias : Ecclesia-
appellatur, cerastes in semila, et coluber in via, rum oppressiones, pauperum deprsedationes, vidua-
epist. 211. Aymoinus lib. iv, De mirac. S. Benedi- rum et pupiilorura impiissimas vexationes n;uibus et
cti, cap. 24, nieminit hujus Hugonis, loquens de Lu- terram sauclorum et lerrss accolas dilapidabai, aut
dovico, regefilioPSiilippi:« Rebellaveruntautem coi.i- suas faceret, autremoveret. Cum igitur lalibus et
tra cum, quidam Francorum proceies opibus ct vi- phfribus pulsatiis rex,his consulendis diem dedissel,
ribus Guillelmi regis Anglorum fidentes. Ex quibus iliiidunuiii conveiiimus ; ubi multi .archiepiscopi,
Hugo de Puteolo, adversus eum arma corripuit; plu- episcopi, clerici cl monachi confluerites.quia eorum
res sibi asciscens auxilialores. Rex vero ejus auda- D lerras Jupo rapacior dcvorabat, clamaiiant; pedibus
ciam compescere cupiens, undequaque mililum ejtis etiatn nolenlis accubabant, ut rapaeissimum,.
conlrabii n anum. » Sugeilus abhas S. Dionysii in jiriEdonem Hugoneni compcseeret; praebendas suas
lih. De vita Ludovici Crassi regis, ejusdem* facta munificeiitia regum in Belsa quaeferaxesl-frumenti,
scelerata describit, giaviterque afflixisse Carnotcn- servitorilms Dei conslitutas, de fauce draconis eri-
ses teslalur. Yerba proponam, sed correcta variis pial; lerras sacerdotum, non minus sul) ssevitia-
locis ope duorum manuseriptorum codicum, quos Pliaraonis solas emancipalat, emancipare satagat;
benigne .communicarant viri clari Paulus Petavius paiiem Dei cujus ad vivificandum portat rex ima-
et Antonius Loissllus, quia valde illuslrant banc ginem, vicarius ejus liberanrrestituaf, .suppliciter
epistolam, et simul meminerunl Ivonis quem Hugo imploiant. Qtiorum prece bono animo suscepla,
carcere destinueral: nihil inconvenieuter suscipiens, recedentihus praela-
i Sicut bene fructificantis arboris gratissimus fru- tis Ecclesise, archiepiscopo Senonensi, episeopo Au-
etus, aut .slipitis transpiantaiinue, aut ramorum in- - reiianensi, Carnotensi venerabili Ivone qui tentu&
sertione odoriferum saporem,restauial: sic el ini- fuerat carcere, quera coactusfeceratpingiin eodem
epiitalis et nequilise exslirpanda propagatio de tra- castelio, mullis diebus, consensu, bona; memdriae.
duee multorum neqtiam in nno congluliiiaia tanquam - alibatis Adse antecessoris nostri remisit, me Tauria-
anguis angui inter anguillas slimuians, nativa aina- cmii -cui prseeram in Belsa,. viilam.beati Dionysiii
ritudine taiiquam absiulho pofal. Cujus instar Hugo utilem et annonsa ferlilem sed nullo modo mnnitam-,
Puteolensis \irnequam, ef propria et antecessoriim pvsecipiens uf duni ipseeum adhuc ad causam-supeii"
§47 AD D. IVONIS EPISTOLAS
his voearet, villsf providerem, hominum suorum et A cusum : sancimus ut prius, elc. Apud Gratianum iu
uosirorum manu militari pro posse fulcitam, ne eam cap._De reb., caus. 12, q. 2 : « Sancimus ut piitis
incendio dissolveret, operam darem. Eam enim consulatis principem ad resecandam tam prae-
muniret, et sicul pater fecerat, castrum inde im- sumplivam factionem, et cognoscendum utrum. >
pugnaret. > Sequiluribi longa narratio obsessi cas- AD EPIST. LXXYIII.
tri, in cujus fine addidit : « Rex vero non tantum Ad Ctuniucensc monasterium. Glaber-Rodulphus
Hugouem Puteolensem exhseredavit, quam etiam Hist. lib. III, cap. 5, de Regula S. Benedicli agens,
castrum Puteoli dirutis moeniis, et effossis puteis dicit illara instilutionem jam pene defessam ele-
tanquam locuni divinseraaledictionipatulumsubver- gisse sibi sapientte sedem, et fructilicaturam ger-
tens deplanavit. Sed et alia vice longo post tempore mine multiplici in monasterio Cluniaco, sic nomi-
cum in graiiam regis, niullis obsidibus, mullis sa- nato ex situ loei a clivo atque humili, vel potius a
cramenlis reductus esset; iteraia fraudereealcilrans, cluendo, quoniam cluere crescere dicimus, insigne
et docilis Sillam scelerum vicisse magistrum, iterato quippe tncrementum diversorum donorum a sui
a rcge obsessus, iterato exhaeredatus, cum dapife- principio oblinuit. Goffridus abbas Yindoc., iu
rum ejus Ansellum Garlandensem, baronem stre- epist. ad Hugonem, appellat secundum paradi-
nuiim propria laiicea petfoiasset, nativam et assue- sum.
tam dediscere proditionem non valuit; donec via Sine omni repulsione uscenderunt. Antea irrepse-
Jeiosolimitana, sicut et muliorum nequam aliorum, rat, sine ulla. Sed jam collatione facta comjilurium
ejus omni veneno inflammalam nequitiam vitae velerum codicum sibi bene consentienlium resii-
ereptione exstinxit. > Haec Sugerius. Caetenrrn cori- B tuitur, sine omni. Nara et mullis aliis locis ipsius
linuator Aymoini lib. v, cap. 52, etiam refert a Lu- Ivonis eadem locuiio occurrit, nempe epist. 74, et
-dovico Hugonem de Putelco qui contra cum insur- 196, et 281, exempla etiam in aliis auctoribus, ut
rexerat, debellattim fuisse, et Putcolum subversum in Urbani papsc.secundi, epist. 1, ad clerum etpo-
ne successione temporum sibi vel haeredibus suis pulum Carnolensem supra inilio harum epistola-
domiitus de Puleolo posset resistere. rum. Idem in privilegio coenobii Cavensis : Bona
AD EPIST. LXXYII. ipsa ad ipsum taliter devoluta sine omni sua hmre-
Joanni Messulim. Sic eliam cuditur in edilione dumque et successorum suorum contradiclione
Gratiani recoguita iu inscriplione can. Decesso- liceul percipere, Et alio loco : Ut ipsa omncs
rum, can. 25, q. 2. Sed variat noinen in aliis co- concessioneset exceptiottes per eorttm vobis privile-
dicibus habenlibus, Mussalim, Massilim, Massalce. gia debeunl confirmare sine omtti prelio ct twdio lar-
Sive a divmrecordationis imperaloribus. In uno v. c. ditatis. Tale istud est Gregorii septimi lib. H,
truncatis verbis tanlum legitur, sive ab imperalori- epist. 5 : Sine omni veslro pericuto; et lib. vrr,
ribus. Sed in aliis exemplaribus altera lectio sibi epist. 12: Sineomni formidine. Petrus Bles. epist. 6:
constat, quse etiam confirmalur casligala editione Sine omni invidia et depruvutione. Henricus imp. ad
Gratiani in can. Placuit, caus. 24, q. 4. Quare jam regem Celtar. : Sine omni Christiana communione.
hoc loco mutatum est quod exhibuit superior editto, Alla exempla in Arnulpbi Lexov. episc., epist. ^l,
sive a divincerecord. non quod vilium alat ea scri- 23, 62, 63.
plura;"sed quia illud, divm, plures habeat libros Guimundus. Al. Guilmundus.
astipulatores, et magis redoleat sermonem antiqtto- Ad ephcopalum Aversensem. lla plures manu-
rum temporum : qucmadmodum in titulo epist. 87 G scripti; in aliis est Averttettsem, quomodo etiam
Joannis papse octavi: « Ludovico glorioso regi filio exhibuitprior editio. Sed altera lectio sanior est,
divaempmoriae Caroli II imperatoris Augusti. >Idem hic enim Guidmundus inlelligitur episcopus Aver-
lit. epist. 91 :«Dilectse filiaeAngelbergaeimperatrici, sanus qui scripsit tres libros adversus Berengarium
divse memoiiae quondam domniLudovici piissimi im- etfloruitsub UrbanoII. Willielmus Malmesburien-
peratoris conjiigi. » Cujus generis multa exempla in sislib. mDegestisreg. Angl, in Vita Willielmi primi
libris constitutionum impp. ut, sub divcememorim de Berengario loquens « rcspondernnt ei libris Lan-
Constantio. In 1, i De collat. Donat. vel relevat. pos- francus archiepiscopus, sed praecipne et forliter
sess. Cod. Theod., et ab exordio imperii divm me- Guimundus prius monachus de Sancto Leofredo
moriw palris mei. In 1. ull. eodem. lit. Item secun- Normanuiae, postea episcopus Aversanus Apuliae,
dum legein divm memorim Gratiani, in 1. xxxv, De nostri temporis eloquentissimus. »
episc. eccl. et cler., eod. C. Theod. Alexander papa Suncli Laurenlii Aversensis. Sic habent multi co-
lertius in resci ipto ad Arnulphum Lexov. episco- dices, quibus accedit liber Put. Adversensis, in aliis
jium : Divm ac reverendmmemorim Innocentii papm. Avernensh, quomodo exhibuit prior editio.
Neque vero solum de principibtis Chrislianis loquen- AD EPIST. LXXIX.
tes, eorum memoriain divam appcllabant, sed etiam
de desertoribus, el hoslibus orthodoxae fidei. Hinc Humbaldus Antissiodorensis. Eo modo scnptum
e.rim est quod a Yalenliniano et Yalente Julianus nomen urbis in plerisque melioribus membranis,
imperator dicitur divas mcmorise, in 1. n De nume- sunt etiam quse habeut Altissiodorensh, alise Anti-
rar. actuar. C. Theod. pariier ab Arcadio et Hono- D siodorensh, quod vulgo praevaluit. Jam olim variis
r'.o in 1. TH, De pvox. Comit. dipos. eod. Cod. ut modis nomen efferehatur, cujus rei fidem faciunt
etiam a Leone in 1. i.xi De decurionib. Cod. Justin. versus Herici de Vita S. Germani lib. i
quodpostremum non esseferendum dicit Brissnnius Celtica qua medios expergil Gallia traclns,
in Formulis, Sed si vcrum cst quod scripsit Minutius Quaque esl vel ierris vel mitior illa colonis
Felix in Octavio, reges consccratos fuisse a paganis, Urbetn haud incelebrem Galli posuere priores,
• non ad fidem numinis, sed ad honorem emerilse po- Uberibus glebis, eioplimi muttere-Bacchi
lestalis|: hujusmodi serrao non adeo videri dehet in- Ac prmlabenlh jucundis usibus annis
oolens. Joannes Saleslieikiisis in Policr. lib. m,
fidei luce Magnarum qucese mullis componere possif-
rap. 10, reprehcndit principes praesignes, Autricus a priscis olim vocitala refertur.
quod audeant 15© et gautlcaiit se divos appellari, Mlas posterior pinnas et cultnina avilh
y teri consuetudine, inquit, in viiio el adversus calho- Mcetiibusitnposuil duri munimina betli.
licam obtinente. Ad hoc Georg. Cassanderin praefa- Ex augmentatis verso cognomineviuris,
f.one Uymnorum ecclcsiaslicorum, improbat recen- Sive seqtiax usus dicas Anlissiodorum,
ijm usuin appellandi divos, quos antiqui sanctos vel Seu mutilare velis ei Jixeris Alliodorum,
bcatos iiuncupabant, qu'.a nihil inlersit inler divos Nomhte diverso res est cumulalior una.
et dcos.
Sancimus, prius cousulto principe ad resecandam Hsecille pocia anle annos seplingentos. In Itinera-
tiim prmsuiiiptivamfaciionem, 'coijnoscetulam, Antea rio eliam Anfonini Aug. scribiiur Aulesiodorum; in
 349 FR JURETI OBSERYATI0NE5. p!:0
edilionevero Glabri Rodulphi, lih. n, cap. 8, An-, A ditur Iteplateuchus, ct lieplaliens. Ilic autem -intrl-
tisioderum, ubi de Roberto rege loquens rem sin- Jigitlocum Detiteronomii cap. xxv, cujus verba in
gularem notat : « Eam obsidi.ne circumdedit, qui htinc modum concepla circnmferuntur : Si habue-
diu ibi crebris assultibus fatigalus residens, non rinlinter se jurgium viri duo, et unus conlra altetum
adversuseam praevaltiil, quse ferturnunquam fraude rixari cmperit, volensqne uxor allerius eruere virum
vel hoste fuisse decepia. > suum de manu forlioris, miseritque manum et ap-
AD EPIST. LXXXI. prehenderil verenda ejus, abscides manutn illius.inec
Papm Urbani successisse. Bertoldus in Chronico ftecteris super eum ulla misericordia. Peccatum igi-
ad anr.um 1099: «Romsevenerabilis papa Urbanus tur est memoriss quod hic Ivo dicit, lapidibus oljrui
hujus nominis secundus, postquam sedem Roma- qui manum miserit ad genitale lnembrum (quod
nara undecim annos et quinque menses gubernavit, Lactanlius Firm. appellat diviiiuin et admirabile
post nmltas tribulaliones, tandem iv Kal. Augusti Dei optis, lib. De opilicio Dei, cap. 13, et decorum
de hac luce migravit; post cujus obitum dominus atque pretiosum Cassiodorus lib. De anima cap. 16).
PaschaJis, qui et Regengerus, in ordine CLXH papa Naradesola uxore verba debent accipi, nec Iapide
ordinalur, et hoc ex divina revelatione facttim caedi, sed truncari manu jiibetur. Hujus vero appel-
Hbique divulgalur. Ordinatus autem est a clero et lationis ratio esi, quia solebanl veleies Ecclesiastici
populo, post discessum sui prsedecessoris, die deciaia in unum conjiingere et colligare qulnque libros
sexta. > Ubi quod addit de divina revelatione, debet Moysis et insimul. dtios alios sequentes, Josue et Ju-
illuslrari verbis Dodechini abbalis referentis fabu- dicum, itaque, heplaticus complectebatur Penla-
lam de schedula pariim pilosa, partim pura, qua n teuchum. Qtiod si quem locum proferebant ex illis
significabatur papatus illius tempus placidum e( tur- libris, citaliant sub nomine lieptatici vel hcpla-
liuleiilum. teuclii. Cujus rerinscienlia fecit ut nonnulli aucto>-
Quodin eundo facileincurreremus. Baron. tom. XII rum loci depravati et mutaii fuerint : quod ex
Annal., sic interpretatur hnnc locum : « Nimirum scriptura vet. cod. piideni ohservavit Marianu3
sLdiceret, uterat, seRomam pergeread Paschalem, episcopus Realinus in cpist. 7 S. Hieronymi ad
ab^illis relinerelur qui faverentejus inimicoimpe- Lselam, ubi pro heptaleuchnm, alii subslituerant
Tatori et antipapaj. Si vero negaret s.e, ut erat, pentatheucum; etepist. 28 ad Lucinium, oclaleucho,
inhserere Paschali, peccatum incurreret haud Jeve. > pfo heptaleucho; quemadmodum etiam apud Gra-
Et paulo post addif : < Certe quidem quse ad peri- tianum in can. Sanclu, distinct. 15, pro penlaleu-
cula spectant, ita ab Jiostibus vias obsessas hoc chum, correctum esl, in editione Romana, hepla-
tempore Domnizo scribit de Henrico imperatore per- leuchunt, ex decreto Ivonis. Ohserva\i efiam eodem
dueliaeRomanae Ecclesias, atque viam domini Pelri vitio laliorare versuin Araloris apost. Hist. lib. i,
faciebat hic hoslis custodire, viros spoliare jtibeiis c. 17, qui sic vulgo cudilur :
> Hsec Baron. Scribit autem abhas Comprobat Omttipotenstmdarum fmdereUvsen
- peregrinos.
Urspergensis in Chron. anno 1102, Henricum impe- jElltiopam sociasse sibi:
ratorem publicasse Romam se profecturum, quate- Qui error incubal muitis manuscriplis codicibus, ne
nus tam sua quam apostolici causa canonice venti- quis pulet nostro SBDCUIO natura. Sed in anfiquo
lata, catholica inter regnum el sacerdolium eonfir- optimse fidei exemplarl perspicue legilur, Compror
maretur unilas, quae tot annis scissa permanserat. bat heptuticus : quam \ocem solus Aldus relinuit.
- Non tamen venisse,nec nuntia dignilati apostolicae ^1 Heptateuchi mentio fil ab Eusebio Emisseno h om<.
subj'ectionem profitentia misisse,nechoclalerealle- in Dominicam seplimam posl Pentec. el homelia in
mm papara Paschali superponere, si fieri posset, Lucam, eap. 15, ut etiam a Sidouio Apollinari,
conalum ftiisse, nec profecisse. Paulo posl scribit : lib. v, episl. 15, et Gregorio papa jnimo Iib. vn,
. -<Inter haecWernherus tjuidam ex ordine miitiste- epist. 49, ef lib. xn, epist. 50, et in cap. Qualiter.
rialium regis, qtiaeMarcliae,quaein patiibus Aquinse caus. 7, q. 1. Hincmarus Remensis : Qum utraqp,e
. prseerat, quasi eamdem haeresim resuscitaturus, per se perpelrata in heptatico morle Domino prmci-
eolleclis undicunque per Italiam copiis, corruptis picntc mulctuntjcr. Idem alio loco : Quod uutem in
quoque multa pecunia Romanis nonnullis, dum heplaiico de zehlipia scribilur. Henrictis de Gan-
dominus apostolicus Beneventanis immoratur fini- davo lib. De illuslrib. Eccles. script. cap. 8, dicit
bus, quemdam pseudoabbatem de Fafara, proh Petrum de Rigam Remcnsis Ecclesiseclericum scri-
nefas! cathedras S. Petri imposuil, el ipsum papam psisse metrice Heptateuchum.
Ctesaris sub vocabulo Syhestri appellari voluit. Qui AD EPIST. LXXXIY.
tamen post paululum lurpiter, ut merebatur, a Ca- Contru ittlerdictum bonm memorim pupm Vrbuni
tholicis eliminalus, vesaniae suse praimium male coronam ipsi regi imposuerint. Philippus jam antea
conquisilL pejusque dispersi aeris retulit dainnum, excomihunicatus fuerat a papa Urbano in Claro-
praeter lidei quod amiserat, caeco non doluil corde montensi concilio, ut ail Ivo epist. 211. Pcenitens
dispendium. > Eodem speclant verba Dodecliini : postea absolutus: at uhi audivit Urbanum obiisse,
< IntereaWigberlusRomanseelapostoliese!60sedis rediit ad consorlium pellicis Bertredse. Qua causa
invasor moritur, el quia non habuit successorem n Paschalis successor Urhani misit in Galliara duns
suae sectae,ruit omnis popultts ad Paschalem pa- cardinales, qui coacto concilio Pictavis, regem
pam, el sic antiihilaia est Iiaaresis ejtts quia hacte- denuo excofnmunicarunt, quemadmodum indicat
nus vigebat.-» Hsaeille ad aniium Doin. 1098. auclor. dicta ejiist. 211.
Anselmus Cantuariorum archiepiscopus in epist.
. ad Henricum regem Aiiglorum in scliedis manu- AD EPIST. LXXXV.
scriptis : < Hoc tantum dico, quae apostolicus Pa- \et.Et ctim male hoc correctum fuerit. Ila casligatuin ex
schalis secundum Deum ecclesiaslice est electus, cod.; antea : El hocquod rectum fuerit.
el per totam Ecclesiam catholicam jam susceptus Quidquid dixerint vobis legati vestri. Ita reslittii
et oonfirmatus. llle vero invasor de qua fama est, ex plerisque- vet." cod.; anlea : Quatn quod dixe-
nullam habet eleciionem, aut susceptionem nisi a rint vobh leguti nostri, ut habet unus manu-
filiis dialioii inimicis Eeclesiae Dei. Quapropler scriplus.
exspectamus ut super illum cadat, si non cecidif, AD EPIST. LXXXVII.
quod dixit Dominus, omnis plantatio quam non plan- Et veterno ipsitts Ecctesim morbo. Hsec leelioprio-
-tavilPater meuscoelestis eradicabitur. > ris editionis fitmalur consensu variorum manu-
AD EPIST. LXXXIIL scriptorura. Sed in aliis exemi>laria,mutata dictionc
Habeiis enitn in heptatico. Plerique veteres codi- pro veleruo, habetur, ' cl vcteri,' ut in vel. cod_
.ces non praefiguntaspirationis nolam liuic dictioni, Servini. Est etiam lilier Puf. qui refert, el m
. sed' el in aliorumaticlorum libris- scripfum offen - , lerlio^
 351 AD D. IYONIS EPISTOLAS
Omni cononica obedientia. In uno cod. : Omhi ca- A-Capitulai-ihus Ca-cii ctLudovici lib. vn, cap. 192 :
nonica eieciione. qtii reicnlain Ecclesim pelunt a regibus.
Illitteratum, alealorem el cxieris hujtismodi leno- AD EPIST.XCIH.
cinih' vacantem. Ila ex melioribus vei. cod. Pnor Daimberto Dei gratia Hieros. In uno exemplari
eitio habebat : Alearutn ludo tantum el carterh Itu- Lamberto, quod noinen varie scribiturin aliis auclo
jus mundi lenoc. vac. ribus. Nam apud Willelmum Tyriuni Dc bel. sac,
Pro voluntaie regis. Philipjii, a quo jara anlea passim appellafur Dagoberlus, ut lib. ix, cap. 14, e
varias iiiatas injtirias fuisse Belvarensi Ecclosi.e, 13,et lib. x, cap. 7, 25 et 26; item lib. xi, cap. li.
testatur papa Gregorius septimus, lib. r, epist. 73, llemDagobertus apudpriscum et anonynmm auclo-
ad eumdem scrihens. rein fragmenti historiae Francorum a Roberto ad
161 Stephanus vocctur deGuarlanda. Lectlonem inortem Philippi regis, ubi. dicitur papara Uibanum
plurium ct meliorum codicum prseiuli,lum qnod ejus direxisse Hierosolymitaiiis Dagoberlum episcopum
setalis scriplores meminere parilis cognominis. Nam Pisanum, viruin orani prohitale decoi atum. Matthseus
apud Sugerium, lib. De vila Ludovici Giossi, me- Paris in Hisioria Anglica ad annum Dom. 1100 re-
moratur alius Ansellus de Guarianda, dapifer et fert favore ducis Normannorum Roberti, et epi-
miles strenuus, et paulo post Ausellus.Guailadensis scopi cujusdam Maturanensis de C.alabria in se-
baro strenuus, et alio loco Gulielmus Guailadensis, dein patriarchalem fttisse intrusum Arnulphum
apud Wilelraum Tyrium, De bello sacro Iib. i, cap. quemdam sacerdotis filium et inter peregrinos iu-
1 i, Guido de"Garlancla Fraucorum regis dapifer. . contincntia et nimia levitate notatum. Sed addit
AD EPIST.LXXXVJIL B eumdem Amulphum cila -morle iniervenienle co-
Ilitgodum quondam Suessionensem episcopum^ -aclum fuisse deponeredignifalemlemeresusceptam.
Ita ciidi debuit, -quomodo habeul meliores vetusli Post illum aulem vacante sede per menses quinque,
codices, non aulem Uilgotum. Nam ct in prisco a prineipibus prsesenlibus venerabilem Daiberlum
calalogo abbatum a lenipore restatirali scilicet non in throno patriarchali collocatum. Fuil autem in-
aulcm conditi Majoris Monaslerii, Bilgodus appella- quif, anlea e])iscoj)us Pisanse Eccleshc, vir ad jile-
lur, Cujus verba faciunt ad inlerpretalionem hujus iiiimeruditus,eliiiagendisecclesiaslicisapuero enu-
opistolae, qua quidemlvo dicupatrem fuisse elecluni iiilus. Wilielmus Malmesb. De gest. reg. Angl. lib.
in monasterio, sed non cxprimit- nomen loei: t Se- rv, cap. 2, ait se non anihigerepapae Urbani con-
ptimtis abbas Hilgodus. Hic privilegia de libertate sensum fuisse obligatum in ilio consiituendo, qnia
lmjus Ecelesise pro qua domiiius Bernardus diu la- reverendus essel senio, polens eloquio, el aollens
Jjoraverat, data.a bealo papa Urbano attulit.Iu An- , marsupio. Folcerus Carnotensis vocal illum plum
gliam etiam pergens 50 raarcas argenti quas anriua- pastorem, el doclorem egregum, qui maJevolortim
tim habemus a-rege el regina Angloium et pluralia njiis vexatus fuit, et abEcclesia sua ejectus invidia
aquisivil. Hie fuit priiiium episeopus Suessionensis Roberti cardinalis, et Arnulfi sepulcri sancti arehi-
Ecclesise, et postea abhas supradicli cenoJjii. liic diaconi: in cujus locum Evermarus quidam idiota
rcquiescilin introitu in dextera parte ad allaresancti snffecttis. Sed cuni ille Remam profectus fuisset,
Autonii. Hic rexil Ecclesiam islam ab anno 1156 dcque Roberto, Arnulfo et clero suo conquestus,
tisque ad annum 1148 et obiit Idus Octob, > Alius Paschalis papa cumdem Ioco elhonoii prislino resti -i
jiriscus scriplor in libello de tribtilalionibus Majo- Q luil. A. Gul. Tyrio ajipellatur vir litteratus el pru-;
ris monasterii. «Eo itaque tempore Brivatis qiiodam dens, reliogiosus valde, et honeslatis amicus, lib.
-assidente concilio, fralribus noslris illuc delegatis, iv, cap. 14. Ej'us tamen ambitio noiala fuil. Nam
domno Bernardo priore, Hilgodo Suessorum cpi- nnilto labore principum caplaHierosolyma,eam sibi
scopo, et Aiidreafralreejus,elJacobo-medico, causa resignari fecit cum universis perlineiiliis, specioso
-noslrasecuiidtim superiores excursus vcntilata esi.> scilicet religioiiis colore, Gotliefiido dtice spoliafo,
Et eodem libello paulo post ejusdem commeniinit. cui nunquatnea condilione regnum aticloribus priji-
ADEPIST.XC. cipibus tradittim fuerat, ut alicui personae ullius
Quia trevia Dei non esi communi lege sancitu. praestalionis vinculo se obligarcl, quemadmoduin
Geminata lillera in qnibusiam libris, treuvia. Alibi loqtiitur idem J1Q2 Tyrius lib. ix, cap. 16. Quare
iregua vel treua. Wilelmus Tyrius De bel. sac. lib. non immerito a Fr. Belleforelio repiehenditur iu
•1, cap, 15 : Ut pax qum verbo vnlguri treuga diciiur, sua GosmograpJiia.
ab omnibus observarclur iltibnia. Glaber Rodulphus Matris nosirm orienialis Ecclesia>.UrJianus papa
Hisl. lib. v, cap. 1. «Hoeinsuper placuit universis, sec. in sermone babito in concilio ClaroraontensL :
vcluli vulgo dicilur, ut treuga Doinini vocaretur : i Ad defendendam Orienlalem Ecclesiam velocius
'uue videl.cet non solum humauis fulla prseconiis, coiicurrile, Jiaec esl enim de qua loiius vestrse sa-
verumetiam muliorum diviirssiiffragataterroribus.» lulis emanaveriiiit gaudia, quse dislillavit in o~ vc-
. ,ADEPIST. XCJ. slrum divini lactis ubera, quae nobis propina\it
'Et prmciptie recttias. Sic castigavi fide nieliorum evangeliorum sacrosancla dogmata.» A Daiinljeitc
«odicum, maie enira primilus cttsuni regutas quse n palriarcha,Jerosolyma dicitur,omiiiumEcclesiaiuci
labecula eliam inctibat muliis antiquis niembranis. -singularis maier, et genlium domina, apud Willcl-
In nianiiscripto Servini offondi scriptura regulares. niuui Tvrium, De bel. sac. lib. x, cap. 4.
Auclor autem d\\i\. reculas ut epist 101 : ctijus recu- ADEPIST. XCIV.
*/,i.?saisivil, quo loco unus vetus codex obtrudit, Et ephcopaltts extitor adjtidicetttr. Locus restilu-
regulas. Donalus iu Vita Yirgilii : Ccemnndussylvis tus est ope veieris codicis Put. qui solus retinuit
£l apibus curandis reculam auxit. Salvianus De veram et sineeram scripturam antea enim cusum
vero Dei jud. lib. v : Quia transferre illuc reculas u"rat, el episcopalus emptor; quas depravata loclio
alque Itabita juncnlas stuts familiasque non possunt. tiam habetur in aliis manuscriptis. In libro S. Ger.
Ei jiaulb post, spolinti recttlh suis. Ila enim refert alraque planedesunt. Hicaulem illud observandum,
editioParis. annil575. SedPitbceana liabet rescutas, setate auctoris deposilo episcopo, seu mortuo, atit
ct resculh, quod non sinc piisco exeraplari facluin. In supremis agenle, lam laicos quam elericos solilos
Idem Salvianus,lib.i,adEccles.cathol. :CMJ-nonbona fuisse bona illius diripere; cujus pravse consuetudi-
fidedalisu Deoresculihulimur?~]M~ auctoresreicutus nis vestigia restant in can. Ilkid., caus. 12, q, 2,
iiixeruut. Ag bardus in epist. ad imperatoie-n: «Eum quod poslea velitum fuit concilio Ilerdensireiaio.iii
«juein occidere aul superarc cupit, jtissus est ul di- can. Ilmc litijtis, et concilio Arverioensi in can. De
'
ligai sicttt seipsum; reiculas iilas pro quibus con- laicis, dicta caus. 12, q. 2. Willelmus Malmesburien-
teridit, arbilrari ut stercora.» Sic enim-oaservavi sis De gesL reg. Amrt., lib.lv, refert in Anglialem-
scripluro esse in codice anliquoPap. Massoni., nain pore n\'is WillelniC primi, post dee^ssttm episcopi
^u'gata cdilio corruple obtrudit recusias illas. in vcl abbatis omnes redilus -integre custodiri .solilos,
555 FR. JCRETI OBSEUVATIONES.- 554'
quipostea resignandi essent pastori suhsfituerrdo; A , 2 ad regem Eispaiiia;: « De illaatttem persona, quae
at ruortuo illo icge staiim oniiiia mulata fuisse, el in arcliiepiscopum fueral eligeuda, dicimus, licet
reditus fisco regio illalos rapacitale Ranntilfi pro- satis prudens et liberalis videatur, tamen discipliiuc
curaioris, de quo infra in nolis ad epist. 155. fundaniento, videlicet litteralis scientise peritia indi-
An EPIST.XCY. grl. Qua? virtsis, quam sit non modo cpiscopis,
In me propler euin: Sic vet cod.; antea perpelim. veiumetiam sarerdotibus necessaria, ipse satis inlel-
Exprmdecessorum. In duoinis vct. cod. de prmces- lig s, cum nullus sine ea aut alios docere, aut sese
sorum. Est qusedam differenlia utrorumque verbo- possil defcudere. »
rum. Nam pivedecessorum nomen latius extendiitir. In cor ejns eliquavernnl: Male solus cocl. Ptit,,
Cassiodorus, Var. lib. iv, episl. 44 : «Conquestus eloquerentur,, -
foiis pro ciiquarenlur.
est casam sui juris anle decessorem prsedecessorem- Quod prmdictus eleclus dhcipulus meus fuerit.
que iioslrum longua aelatepossessum. >Idemlib. vni, Ideo aemulisIvonis suspeetus, quiacum.hsec scribe-
epist. 16 : « Nam quod vobis per decessores prsede- ' ret, nondum recoiieiiiatus eraf suo regi Philippo,
cessoresque nostros temporibus domni avi nostri quemadmodum apctie indicant verha quae habentur
consuetudo longsevadedit.>HincmarusRem.archiep. in fine hujusce epistolae.
in epist. ad Nicolaum papam. «Nil petii nisi sicut Si iu regno ejus aliquando fieret:episcopus. Ejus-
decessores ac praedecessores mei eo uti in epi- " dem generis esl quod Nioolaus papa repi ehendil Lo-
scopi ordinatione solebant. > Viderit igitur Anf. tharium regeui, quia non permitlebat in suo regno
Contius, qui in prsefatione sua ad Codicem Jusli- Lotliariensi ullum eligi vel prcvehl ad episcopatum
niani. interdictionesquas barbarum saecnlum prave U nisi sibi faventera, cap. Porro, distinct. 65.
inflexisse dicit, numerat prsedecessoris vocem, et Non vull.eleclioni assensum prmbere. Yetuslo jure
addit se nulla addita suaeemendationis ralione ubi- requirebatur consensus regis Gallorum, in electio-
que rescripsisse decessorem, pro praedecessorem. nibus episcoporum et abbatum sni regni, veiuti col-
ADEPIST.C. ligitur ex variis locis ipsius lvonis, epist. 54 et 89.
Nec curet nmvoconsensionis. Ila in oranibus ma- Quin etiamlicet aliqtiando libera esset clcri et po-
nuscriptis. Sed prc nmvo, substilutum est scruputo, puli electio, tamen consulendus erat rex, quod pau-
in can. 5, disiinct. 86, ubi haec verba tribuuntur cis exemplis satis eril indicari. Nicolaus lnonnciius
Joannis papseoctavo, ut eliam in can. 8, cau. 25, c\. coretaneus Ivonis, in Vita S. Godelridi episcopiAm-
5, ubi aseribuntur non Joanni, sed Anaslasio et bianensis, lib. i, cap, 18, scribit Heuricum abbalem
Damaso. Novigeiui liberam permisisse facultatem eligendi
ADEPIST, CI. pastoris in sui locum. Tum episcoporuni consilio,
Cujus recu<,us sahivit solus cod. Put. regnlus; etlngelramnicomitis castelliCociaci,decretum fuisso
simili errorequi supra notatur ad epist. 91. Plures monacho Godefrido hoc onus imponendum, idque
autem membranse habent, sahivit, pro quo quidam relatfun ad Philippum regem Francorum, qui tanli
codices, sasivil, vel saivit. Eodem verho usus epist. viri electione graiulatus, rem jussit accelerari. Et
121 : Invico coriarorum saisierunt. Wilelmus Mal- cap. 29, referl eumdem .Godefridum postea electum
mesbur., De gest. ponlif. Angl., lib. i. Rex ergo ar- fuisse in episcopum Ambianensium, et missam fuis-
cliiephcopatum saisivit. Anselmus Cantuar. archie- se legalionem ad eumdem Philippum cui erat cha-
piscopus in epist. ad Henricura Anglor. reg. : Me PJ rissimus et familiaris. El addit: « Jussit igitur more
in Normannia in pacem vestram, suscepistis, et de regio ejus promotionem accelerari. i Sugerius ab-
arcltiepiscopatu meo me resaisistis. Idem in epist. ad bas sancti Dion)'sii, lib. de Vita Ludovici Crassi, te-
Ernulfuai : Rex me resaisivil de toto arcltiephcopalu. statur monacbos illius coenobii affeclos fuisse con-
Willelmus Malmesburiensis De gesl. pontif. Angl., viciis et carcere inciusos, quia ausi fuerant sibi
lib. i; Anselmutnjubercs resahiri. eligere abbatem euindem Sugerlum, non prius pe-
An EPIST. CH. tita liceutia dicti regis, cujustamen gratiam posfea
In sttis capituluribus. Basiliensis editio anni 1557, meruit. « Abbalis Adaedeccssum denuntiat (inquit)
libro titulum dederat legum Francicarum. Ubi ea communem^dt' persona nostra pleno convenfu fa-
staluta exslant Ub. i, cap. 78. Sed novissima edilio ctam eleclionem : sed quia inconsulto rege factuin
Pitbceana anniiOOo, reelius inscripsit capitularia, ut fuerat, nieliores et religiosiores fratrum, milites
nuncupari solent a priscis auctoribus. Eadem ap- etiamnobiliores cum obtulissentdomino regi eleclio-
pellantur capilula regalia ab Ivone epist. 171, et nem, ut assensum jiraeberel, miiltis aflectos convi-
capitula augustorum ab Hinemaro Remerisi archie- ciis,Aurclianis castcllo inclusos repoi lat > Eljiauio
piscopo. Locus autem quem hic intelligit Ivo, exsiat post: « Triplici angebar dispendio : ulrum conlra
in iisdem capitularibus diclaj editionis sub cap. 84, domini regis voluniatem electiohem suscipiens Ec-
in quam sententiam consule Gratiauum in cap. Sa- clesife Romanse rigore, et domini papae Calixli qui
cwrum, distinct. 65. me diligebat, aucloriiale, matrein Ecclesiam, qua; a
De obnoxietateparentum. Qui enim servili condi- niamilla gratissimo liberalitatis suse gre.siio dulcis-
tioni obnoxii erant, vetaliaiitur iieri episcopi, cap. u., sime fovere non desfiterat, dilapidare et cmungere
1, dist. 54, ut nec originarii, cap. 9, et_cap. 15, ulroque dissipatore occasione mei cum nunquam
eadem dist. alque quilibet oljnoxii, cap. 7, disl. 54, tale quid affectassent, sustincrein, utrumfralres ct
el cap. 15, dist. 54. ainicospro amore uostro delurpari et dehonestari
ADEPIST.CIV. regio carcere pennitterem utrtim etiara pro his et
Dotvnum Gualottem virum vila honcslj.m. Exstnl liujusmodi eam poslponens lanfse impropeilum re-
epislola Anselmi Cantuariensis archicpiscopi, qua pulsse incurrerera. » Robeiius deMonte, in ajjpen-
mentio fit fiuj'us electionis (Yidc epistolas Anselmi, dice ad Clnonicum Sigeberti anni i 141, adnolaf orta
epist. 69, lib. m, Patrol. t. CLIX). £©3 Hoc de Ga- dissensione inter papam Romanum el Francorum
lone etiam alia nolautur ad epist. 110. regem Ludovicum : Gallicanam Ecclesiam fuisse
Lilteralibusque siudih Ita plures vet. cod. antea, contuibatain. Defunclo enim Albcrieo Bituricensi
liberalibusque. Hincmarus Remorum episcopus lib. archiepiscopo, missum a papa innocenlio ejusdem
Adversus Hincmarum Laudunensem episcopum : Ecclesiae pastorem consecraium, sed a rege Ludo-
« Permisi te inlerim tantum ut sludio litterali in- vico rcpudiatum, eo quod sine ejus assensu ordina-
cmnberes, de senteutia jaclilare, donec iu maluriori - tus fuerat, at<_<ie ideo in civiiate miniine receptum.
setate ah illo etiam viiio possem compescere. » Hil De quo etiam*infra ad cpist. 105. Cselerum exslat
deberlus Cenom. episc, ep. 56 : « Ex canonicari epist. 282 S. Bernardi Clar. ad Ludovicura regoro.
poslulas, iuumque tibi nepotem substitui, morib<:s Francorum, "qua dicit nec rationis nec consuetueii-
insigneni, et ad littcralem scieuiiam cosevis excul- ljis fuisse tolies requiiere favorem regis, quol.es.
lum disciplinis. > Gregorius septimus lib. ix; epiM. cbrici disseuliebanf in eligendo pontifice. Sal.s
 3j53- 'AD I). IYONiS EPISTOLAS 556
enim fuisse seinel illos promeritos assensum prin- A . men arcliiepiscopi Turonensis quod bie suppressit,
cipis. potesl suppleri inscriptione epist. 255, ubi appella-
Nec electo bona ephcopatia dimiiiere. In hanc rem tur Rodulfus; ex cuj'us eliarn epislolse lectionc,
locus egregitis in leslamento Philippi Augusti regis, itemque epist. 254 Jiquet graves et acerbas conlen-
quo profeclurus Jerosolymam, Adelse mairi et Gu- liones tunc temporis incaluisse inler ilJtim archiepi-
lielmo archiepiscopoRemensi avunculo suo luielam scopum et abbatem mouachosque Majoris Monasle-
regni corainendavit. « Si forte contigeril sedem epi- lii cujus rei obiter commeminii Goflridus Vindoci-
scopalem vel aliquam abbatiam regalem vacare,vo- nensis abbas in epislola ad Goffridum episcopum
Iumus ut canonici Ecclesiae vel monastcrii vacantis Carnoteiisem, quaeexslat interepist. GoffridiVindnci-
monachi veniant ad et
reginam archiepiscopum sic- nensis (Patrol. 1, CLIX). Uhi superbiam illorummo-
utanle nos venirent, et liberam clectionem ab eis nachorum exaggerat, et reprehendit quod proprio
pelant. Et nos volunius quod sine contradictione eis stio pontifici derogarent. Hujus aulem eonlroversise
concedant. Nos vero tam canonicos quam monachos ampliorem narrationem reperi in libello manuscri-
monemus, ut talem pastorem eligant qui Deo placeat, pto-vetusti et anonymi monaclii supradicti mona-
' utilis sit regno. Regina autem et archiepiscopus sterii, qui exstat inbibliotheca Laur. Bouchelli ad-
landiu regalia in manu sua teneant, donec electus vocati Parisiensis. Verba hasc sunt: «Hosles isti qui
consecralus sil, vel benediclus : et tunc regalia sine nos hactenus afflixerant, non alii fuere quam qul
contradietione eis reddantur. > Qui loetrs exstat nos cuslodire debuerant et defensarc ut filios et
apud Rigordum lib. l De geslis ejusdem Philippi Au- fratres, videlicet Rodulfus a Turonensis Archiepi-
gusli. g scopus cum clero suo. > Et mox subjicit : « Difli-
Francorum rex Rotnam in proximum se venturuni 'eillimumque et solo auditu intolerabile nobis erat
dicit. Tunc enim llagrante adhuc schismale inter quod ipsi intendebant, nec antecessores eorum prae-
Paschalem seeundum el Guibcrlum anttpapam, Phi- sumpserant, ad raensuram easlerorum dioecesis suae
lippus cum toto regno adhserebat parti Pasclialis, cenobiorum, uhi iudecenti petulanlia lascivire so=-
quemadmodum etiam favit Urbano, ut notaium ad leut et sseculari [vet. cod. secculari] quod dictu ne-
epist. 46. fas est, ad hoc dedecus majus redigere monasterium
El ad vomilum, sicutjam conligil, reversus fueril. unde per multas ferras religio exordium sumpserat
Vide epist. 84. et augmentum. Illud tamen quod ex qua nesciraus
AD EPIST. CV. consuetudine vel ex quo lempore inoleverit, nisi
Prmter quod sacramentum sic reclius ex vet. cod. forsilan pro antiqua loci veneratione et dilectione,
quam ut antea, propler quod. Auctor autem epist. ut in monasterio nostro Paschalem archiepiscopus
144, dicit eumdem Galouem Iicet electum, tamen solemniter celehrarel stationem, neepalres nostri,
non posse habere pacifice Belvacensem episcopatum, nec nos eis hactenus negavimus, cum exinde multa
propter sacramenliim Ludovici, fuorat igitur duplex malaetiam usque ad homicidia eveiiisse doleremus,
jusjurandum in hanc rem, nempe Philippi regis pa- donecsub concessa licentia exigere cepemnt illicila.
tris, el frlii Ludovici Crassi. Uterque princeps mor- et quod ad devotionem antiqua consueverat rebgio,
dicus adhserebat suo sacramento. Huc referri potest in derisionem el scurrilitatem moderna eorum sub-
non dissimile faclum Ludovici regis, qui ctim papa verlit abusio.
inscio principe 164 Petrum ordinasselin archiepi- ,p^ « Gum igitur super omnibus querelis quas erga
scopum Biluricensem mortuo Alberieo : id rex (ut nos babebant, justiliam pacisque concordiam in
ait Malthaius Paris) in injuriam suse dignilalis fa- quaeunque curia vellent offercmus, slomachantibus
clum vehementer indignans, propositis publice sa- illis et indigne ferentibus quoniam ad nulum eorum
crosanctis reliquiis in pnesenlia mullorum juravit singula non procederent, impatienter egit adversum
quod archiepiscopus praefatus, qtiaitdiu ipse viveret, nos archiepiscopus, et absqueullo Deiet homiiium
civitalem Biturigam non intraret. S. Bernardus, respectu excommunicationem super nos et super lo-
cpist. 221, ad eumdem Ludovicum appellat illicilum cum nosirum prsecipjtavit, ubique nos diffamavit
maledictumque juramentum, inconsultissime usur- apud reges et principes, ut ethnicos et publicanos
patum contra Ecclesiam Bituricensem : el epist. 225 evitandos denolavit, diversaruin provinciarum epi-
ad Stephanum Praenesliuum episcopum, vocat He- scopos eamdem ferre super nos sententiam, ut su-
rodianum juramentum. Qui pariler in episl. 219, ad per rebelliones et profanos incitavil. In tantum ita-
quatuor episcopos curise, dicit se non excusarere- que excrevit eorum indignaiio et nostra dejeetio, ut
gem, quia juraverat iliiciie, et perseverabat injusle, senes nostros ipsis ante veneratos regibus, vernacu-
verum id non voluntate, sed verecundia : « Nam li eorum arroganler contemnerent, cum eos equis
probro ducebatur apud Francigenas jiiramentum suis-detrusos, rebus ablatis, injuriis et contumeliis
solvere, quamlibet male publice juratum; quamvis illalis per fpaludes ejulando prosequi secernerent. >
nemo sapiens dubilet illicita jurainenta nou esse te- Deinde sequitur :
nenda, > etc. « Providenlia Dei super hoc periculo conslliura et
Per quemdum servienlem suum. Ita vel. cod., ut opem requisivimus domini Amati legati sedis apo-
epist. 65, 116, 121 et 155. O stolicse et archiejjiscopi Burdegalensis Ecclesise.[Qui
Ai> EPIST.CVII. alflictioni noslrse valde.compatiens, indicavit nobis
In finibus terrm. Ut epist. 278, in extremh mans, cassam esse illani excomraunicationem, quam super
quia penitus toto orbe divisi Biitanni Virgilio nos archiepiscopus Turonensis et complices ejus in--
Eclog. 1. Hericus lib. m deVitaS- Germani Autiss. tentaverant. Quippe ipse antea eumdein archiepi-
Brilanniam describens: scoptim Rodulfum cerlis ex culpis excommunicave-
Extima tetluris limbo cinxisse perenni rat (conf. not. ad epist. 75); et in hoc magis nos
Occeanum perhibeni palrum instrumentu priorum. esse reos constanler aflinnabal, quod inobedientisuo
Is certe fittem quadrato fecerat orbi quoquomodo obedieramus, et excommunicato suo
Gallica qua rapidi perstringunt tittora flw-tus. communicaveramus, quam quod ejus temeritati et
Insula ni vaslo terrarum plurima duclu pert'nae,ise ralionabililer occurreramus. Dataqueve-
Allerius ferme nomen conduceret orbi, nia noxae illius et injuncta puenitentia interminavit
Edicto velerum vocitata Britannia nobis, ne tilterius illi commuuicaremus, neque cjus
Reginm angelorumMurim. Htec verba adjecta stmf obligationem ullatenus servaremus, eumque de-
ex vct. cod. quse antea deerant. fensorem el prolocuiorem nostrum super hocratio-
AD Erisi. CVni. cinio ubique prselenderemus. » Et inferius :
Non uliunde exarsisse istam mulevolentium. No- < Eo itaque tempore Brivatis quodam asside.nfe
o Sic apellat in sequentibus ; alibi RadJfus, vel RadtJ.vhus
 S57 FB. JURETI OBSEKVATIONES. S58,
concilio frafribus nostiis illuc delegatis, causa no- A sub fidei suae testimonio flrmavit, quod pacem dile-
stra secundum superiores exeursusventilaia est, et ctioneinque erga nos ct locum noslrum indissolubi-
drligenter enucleata, sanaque et irreprehensibilis liter teneret, de supradiclis quaeslionibus nihil a
reperta est, et ab omnibus approbata, praesente illo nobis exigeret : et si nos privilegium tuitionis a"
de quo ssepe conquesti sumus Rodulfo Turonensi sede Romana impeti are possemus, ipse nobis iaclor
archiepiscopo et faclorilius ejus, qui pudore ipso in [fautor] et suffragator per omnia existeret. Cur hoc
facie notahantur quod unde nos ohligasse putave- nobis promiserit cum nihil tenuerit, nescimus, nisi-
verant, obligatiores ipsi et reprehensibiliores judi- forsan quod ordinalioni suse nos noeiluros quod non
cabantur. > Et paulo post addit: t Huic synodali intendebamus, existimaverit. Postquam vero intro-
diffinitioui praefuit domnus Hugo Romanse sedis vi- nizatus et securior reddilus est, quod in corde gosta-
carius, idem ipse primas Galliarura Lugdunensis bat, in publico aperuit.
metropolitanus, assidentibus ei Auxiensi el Narbo- «Aggressus est itaque novus bic arcliiepiscopus
nensi archiepiscopis cum multis diversarum pro- opera patris sui renovare; autiquum infestalio-'
yindarum episcopis el abbatibus. Sed crudelium et nis spiritum adversura nos resuscitare, ex illius
.insidiantium nobis obstinata etinveterata obturalio, auctoritate et sua publice nos cxcommunicatos
tot sapientium incantatorum molliri non potuit con- acclamare, et rebelles ponlificum nbique deno-
silio, nec divelli ab odio cui semel conglutinata et tare.
confederata fuerit perversse mentis affectio. «Nos igitur qui a facie ursi cvasisse sperabamus,
Aliud ergo non multo post- concilium Augusti- postquam in leonem et calulos ejus pcriculosius
duno celebratum cst a supradicto venerabiliprimate B offendisse nos conspeximus, et nec primatum pa-
el arcbiepiscopo domno Hugone, ubi prassente illo trocinia, nec episcoporum concilia nobis prodcsse
infatigabili colluctaneo nostro Rodulfo Turonensi sensimus; coacti tandem tam longa el inlolerabili
archipraesule, el domno Hoello Cenomanensi epi- persecutione, ad sinum et alas sanclae Romanae
scopo suffraganeo ejus et fautore, multis quoqtte Ecclesise confugimus : ubi et suscepti et rccreati
ecclesiaslicorum officiorum administratoribus unde- sumus. Undeet privilegium liberlatis adversus infe-
cunque adunatis, aslantibus eisdem fratribus no- riorum dignitalum incursiones accepimus, primum
slris, quos in priori concilio 165 adnotavimus, attctore apostolico, qui prius abbas (a) veneraiidse"
cum quibusdam aliis utrarumque parlium causae religionis prsefuit montis Cassini monaslerio; deinde
replicatae sunt. Quantoque nostra diligentius est a successore ejus piissimo ac semper amplectendo
perscrutata, tanlo certior laudabiliorque est re-" papa Urbano."
peria : illorum autem quo magis mota, tanto repre- « Sed neque hoc silere volumus quod ille idem
hensibilior est effecta. » Et paulo post de reconci- Rodulfus Turonensis archiepiseopus, qui facicm
lialis ibidem agens : < Sed ut postea rei probavit suam erga nos immutaverat, et inituni fcedus dis-
eventus, non lam ex vera charitate huic paci con- solverat: cum pallium suum a beato papa Urbano.
senserunt, quam pro synodali increpatione, etj'uslae postularet, non ante habere potuit quam ab insccta-
invectionis inexcusabili confusione, quod in corde tione noslra cessare, et in assensu tuitionis et
non habebant, in facie simulaverunt, nam mox ut libertatis noslrse eidein papae obedire se praesenlibus
hinc discessum esl, quidquid saucitum fuerat, dis- quibusdam ex fratribus nostris, quos illuc misera-
ruperunt, et inconsuelas adversum nos oblrecta- mus, spondidit, etc.
tiones etinsidias, quasi accepto ictti lacessili, acer- G
I «Cum fide sua tenere nos hominem qui teneri
bius insurrexerunt. > Et paucis interjectis addit: non poterat, existimaremus; et quasi labore con-
c Denique Dolensi colloquio, quod eo tempore sttmmato pervenisse ad requiem gaudcremus i rur-
habitum est coram primatibus et legatis sanctae sum incipere, ad sinum aposlolicum inundanle
Romanae Ecclesise, domno videlicet Hugone ct diluvio recurrere coacii sumus. Uiriiique igitur ad
domno Amato, de quibus prsediximus prsesentibus concilium Claromonlanum convocamur, ubi Rodul-
qtioque Cenomanensi et Piclavensi praesulibus, fus Turonensis archiepiscopus de nota excommuni-
multisque aliis episcopis et abhatihus, assistente cationis quam praedecessor ejus super nos injusle
etiam domno abbate nostro Bernardo, ei de congre- inj'ecerat, et ipso comnmnicante et patrocinanle
gatione nostra quam plurimis fralribus, causis nobis apostolico publice confirmaverat, proclaman-
utrinque replicalis repertum est et publico conventu tibus nobis a domno papa appelialus, coram omni
divulgatum, Rodulfum archiepiscopum Turonensem concilio se excommunicatos nos appellasse, in qtian-
qui iii facie cum clero suo aderat, ante illam male lum reminisci posset, denegavit. Quod tamen si
- ab eo super nos illalam sentenliam, a domno unquam ex ore ejtts evaserat, plus ex eommotione
Amato esseexcommunicatum, clarescentibus etpro- aut indignatione animi, qiiam ex deliberatione pro-
positis culpis, de quibus se excusare si voluit, non cesserat. Cum aulemhoc adversus eum jirotestari
potuit. Multis praeterea sacerdotum conventibus, et legiiimarum personarum asserlione possemus quod
principum curiis, in quibus non diffamaverant, im- in conciliis suis praedicaverat, el per totam pene
pudentiae eorum et obstinationis ratione congrua intonuerat Galliam , tamen satisfactum nobis esse,
restilimus, plerisque qui induclu illorum in nos D ] assensu omnium qui aderanl rcjnitavinius, prsestan-
erraverant, correctionis satisfactionem ad nos defe- liusque id nobis fore et omni emendatione hone-
rentibus; illis tamen in errore suo manenlihus, etin slius, illi vero vituperabilius omnes asserebant,
errorem et odium quos poterant adversum nos publico concilio proprio ore dedicere quod probare
secum trahentibus. > Postea subjicit: poleramus publice euni dixisse. > Deinde sub-
«Rodulfus archiepiscopus in sententia crudelitatis jicit :
suse permanens, cum nos a fundamenlo exinanire (Posthsee domnus papa jirivilegium quod nobis
machinaretur, judicio Dei magis ipse exinanitus, et dederat, coram omnibus legi prsecepit, concedens
sede sua pulsus, dies suos dimidiare non potuit. archiepiscopo Turonensi Rodulfo et clero ej'us, cae-
Rodulfum Aurelianensem successorem habuil, cujus terisque omnibus qui fautores ejus esse volebant,
iste imaginem etpolestatem accipiens si quid judicio inio ef aliis qui in neutrapartefleclenles soli justi-
illius deerat, opprobriis et injuriis quas ex ejus tise intendebant, ut si quid canonice possent, privi-
auctorilate nobis inferebat, plenissime exaggeravit. legio et auctoritati Romansecontradiceretil. Cumque
Yerunlamen in prlmordio introilus sui, benignita- illi quos causa gravabat, obstinanter oblatrarent,
lis simulacro affectare nos coepit, infestationem quiTero sanum sapiebant, j'ustitise assentiendo ra-
anlecessoris sui quam exercuerat in nos, vehemen- tione pacifica acclamarent, domnus papaimperato
ter reprehendit, et cum quibusdam senioribus nostris silenlio, etc. Auclorizavit privilegiuni nostrum, sci-
a Yictor papae, successor Gregorii septimi, de quo in Chronico Casinensi.
 559 AD D. IVONIS EPISTOLAS 5G0
licet, ut nullus episcoporum, juxta" quod beafus /_ les, praesenlis aucforitate prsecepii interdieimus, ne -
-{Jregorius prohibet, in dorao Majoris Monasterii quisquam successorum nostrorum stationem in me-
publicam slationem celebrare audeat, propter ser- morato ccenobio faciens, inquietudinem aliquam
voruni Dei inquietudinem : nulliis episcoporum ab serv s Dei faciat, vel facere cupientsbus conseiitial.
abbate Majoris Monasterii exigat professionem, Quod prseceptum ut irrefragahile perseveret, et a
nullus episcoporum super domum Majoris Monasteri nobis lactum certius credatur, nos et plerique fide-
autsuperaliquem monachorum ejus quicuuque sit, lium nostrorum qui tunc nobis assistebanl, signis
intentare audeat excommunicationem, praeter Ro- propriis inferius adnotavimus,» etc.
manura pontiiicem, qui eos in greinium paternitatis Casterum eodem pertinet quod a quodam Joanne,
SU33propler supradictas neeessilates tuendos et re- Majofis Monasterii monacho scribitur in Historia
fovendos suscepit. Caetera vero ecclesiasticae disci- Gaufridi ducis Northmaiiiioruin elcomifh Andegavo-
plinse sacramenta accipiant fratres monasterii a rum, cujus verbaprofero ex ;odrce anliquo: «Con-
Turonensi archiepiscopo, ila duntaxat si calholicus troversia frequens el plurima inter ipsum comilem
fuerit, etin gratia apostolica fundatus. Sin aliter, et Turonensem archiepiscopum versabatur. Contigit
senlentiam habeant accipiendi absque ulla calumnia ergo aliquando ipsos palam coutendere. ArchipraBSul
ordinaliones suas et sacrationes a Romano 166 itaque felle comraolo dixit ad comilera : Quia rebus -
summo ponlittce, aut undecunque eis libuerit. > Et EeclesiaecuiDeo auctore praesum, has et has irroga-
paucis interjectis sequitur: tis injurias, pro certo scialis quia vos excommuni-
<Haec distinctio sive constitutio libertatis Majoris cabo. At comes nil molus, lam voce serena quam
Monasterii facta est in concilio Claromontensi, a j3 j facie, quod me, ait, domine praesul injuriarum ar-
"'domno papa Urbano in octavis beati Martini Turo- guitis, aut purgare crimen, aut emendare convictus
.nicse civitatis archiepiseopi, anno ab Incarnalione non renuo. Porro quas subjung tis minas vestrae
Domini 1095, regnante in Galliis, rege Philippo, excommunicationis penitus non formido. Quo audito
praeseiUe illo' cum 'quo causam habebamus saepe episcopus graviter de contemplu quam de injuriis
. dicto Rolulpho archiepiscopo, cum clericis ej'us dolens, meam, inquit, sententiam non timetis?
conlradicere quidem gestientibus, sed cum ralionem Illatas lnjurias augetis insolentia, et in nostro con-
dare non possent, ad rationem apostolici inviolabi- temptu divinam majestatem oifendilis. Nunquid
lem obmutescentibus, assistente pariter domno nosler parochianus non estis? Nunquid animae
abbale nostro Bernardo, et de monachis nostris vestrse curam ut pastor vester habere non debeo ?
domno Rangerio cardinali, qui fuit Regiensis ar- Ad hsec comes subridens, bone pastor, ait, praesto
cbiepiscopus, > etc. quibus debes, et de illis habelo curam qui tibi
Sequiturin eodem exemplari antiquo lestimonium commissi suut. Canonicis porro Beati Marlini, et
Arnulfi arehiepiscopi Turonicae S3dis,.ex quo elici monachis Majoris Monastferii nunquid dominaris?
potest, necdum post superiora conciliorum edicta, Ego auteni et canonicus sum Sancti Martini, et mo-
pravas consueludines desiisse in illo Majori Mona- nachus Majoris Monasterii. Ergo refrena jura, co-
slerio, quas liic pontifex paulo apeiiius exprimii, el hibe potestatem, et quam mihi senlenliam mina-
prohibere iterttm coactus fuit. «Cum, inquit, juxla baris, super tuos exerce. Sicvirsapiensel-injustam
morem prssfalum semel in anno, quarlo scilicet pontificis evasrt senlentiam, et quanti haberet Ec-
Paschalis solenmilatis die quod mihi oflicii erat clesiarum privilegia comprobavit. >
aclurus, ad eum locum pergerem,qui ideo Majiis '
" Et otnne noxium. Ilsec verba cum seplem cohae-
Monasterium dicilnr, quod inibi sanctus Martimis rentihus, addita sunt fide Teterum membranarum,
primus Deo deseruisse ae monasiicam .conversalio- quae antea desiderabantur.
nem instituisse creditur, comperi qtiaedam illic causa In Mujori Monasterio publicas missas celebrare,'
adventus mei fieri, quse loci ipsius habitatoribus ergamonacltos imperiose agere, bona monasterii prout
exosam raagis nostram visitalionem redderent quam libucril usurpure. In simiiem senlenliam Anselmus
amabilem. Pleriqueenim eorumquimecumtaiHjuam abbas Becci scribens ad Urbanuin, ut raonasterium
sanctse celebrilatis gratia se venire simulabant, tam Beccense aliquo privilegio honorarel : «Non enim
ex laico quam etiam ex clericali ordine, adeo totius (ait) ignotum esse puto vestrse exceilentiae, quia
honeslalis obliti erant, ut contemptis quse Dsi sunt, plures episcopi non tam gaudent monasteria paterna
niissarumque celebralionibus relictis claustra ipsius pietale nuliire, et episcopali cura erudire, quam
~ccenobiiviolcnter irrumperent, secretumque mona- austera quadam dominatione, et propria volunlate
chorum absque Dei reverentia violarent, epulasque gravnre.» ivo quoque epist. 195, reprehendit Gau-
gibi in locis divino cultui ordinatis exhiberi consueta fridum Bellovacensem .episcopum, quod privilegia
redhibitione, fronte pudoris nescio exigerent. Quae monachorum sancti Quintini temeraret, et cxaclione
niala in tantum excrevisse cognovi, ut et ex hujus , latigaret. Gregorius sept.mus, lib. n episl. 69, acl
iam inhonesta exactionis occasione qusedam sacrile- Cunibertum 'raurinensem episcopum, illum arguit
gia et pene homicidia fierent. quod monachos Saucli Michaelis molestiis afficiaf.
« Ego finem his miseriis imponere cupiens statuo, , 16_f Attamen ob varios abusus adversus islasexem-
lit liaec quae jirsediximus, a nullo penitus ulterins •"- ptiones abbatum ab episcopali j*urisdic(ioneiudultas,
cxpelanlur vci perpelrenlur, sed omnia, ut ait sive aposlolica auctoritate, sive bullis adulterinis,
Apostolus cum charitate flant: quatenus adventus late disputat Petrus Bleseusis archidiaconus, epist.
nostcr ad sancta loca potius dici possit paterna vi- 68 ad Alesandrum tertium papam, et S. Bernardus
sitatio quam tyrannica depraedatio, vel hostilis Clar. abbas, De-consideratione adEugenium papam
incursio. Quicunque ergo illuc mecum venire vo- lib. m, cap. 4, conqueritur nullas vel paucas fuisse
luerit, pia ac Deo devota intentione veniat, videlicet Ecelesias quae plagam istam non dolerent aut ti-
ut qu;e ad laudem Dei peiiinent audiat, quse salutis mererit, et addit summum pontificem, suhtraliendo
stiiit animse inquirat, eligens mentem cibo spiritali abbates episcopis, archiepiscopos episcopis, etc,
reficere, quam inbonesfis comessationibus corpus probare se habere plenitudinem poteslatis, seel
aggravare; nullum debitum in Joco eodem requirens, justitiae forfe non item; faeere hoc quia potest,
jniJla temeritate interiores monachorum recessus sed utrum debeat, quaestionis esse. His addendi
violare praesumens, nullisque molesliis eorum tran- loci Joannis Salesberiensis Polycratici lib. vn,
quillilaieni conculiens : et iia ad piopria revertt cap. 2i.
siudeal, ul suse visitationis a solo Deo compensa- AD EPIST. CX.
iionem exspectet, quafenus servi Dei non aliqua no- Galonem confratrem et coepiscopumnostrum. Edi-
biscum Tenienlium imporiunilate moleslentur, ct nerus , lib. n de Yita Anselmi Cantuariensis ar-
yisitatio noslra magis sit eis ainabilis quam exosa. chiepiscopi, testis est.se vidisse Rbmse hunc Ga-
nullo igiltir modo quictem eortmi perturhari voien- ionem quem Wallonem appellat ; < Inlerbaec, ait,
 r n nos a o episcopus Parisiensis, rir. benc A arcJiiepiscopo,nt Pezaiiensem abbaterii cogat Aure-
religiosus," el ecclesiaslicarum consrieiudinum in- liacensi ccenohioc.clesi^m unde lis crat, lestituere.
slitulionibus ab ineunle aetate imbulus, bic Roraae Quod si foiie spirittt superbiaelnduralus aeqiiiesccre
riolus et apostolicae legaiionis minislerio funcius, nolucrit, jubet monaslerioiJli quoil invasuin est, of-
familiaritate patris Auselriii potiebatur. > Quarnvis .ficiiim divinum, et invasori oinneni ccclesiae intro-
- autem Ivo hac
epistola sedem episcopatus non dc - ilum Interdici.
signet, tamen ex collalione aliorum locorum per- AD Eris-r. CXXY.
spicuum est inlelligi debere Bellovacensem; de Daimberto. Mendose qnidam codices Umberto.
quo vide notas ad epist. 104. Recte igitur inonet Ad hunc exstant mnlise atuioris epistolaa. Chro-
Baron. tom. XII Annal. ad annum' Cliristi 1104, iiologia Altissiodorensis ad anr<uiu 1096 . Senoneiisi
qttod hunc Galonem modo Belvacensem modo Pa- ccclesim posl Richeriam prcejttii haimbertus ipsius
risiensem episcopum appellari vides,.nequaquarh ecclesimvicedominus. Idera ad annuin 1!20 : Seno-
tamen esse diversum ob diversos episcopalus. Htinc nensi ecclcsimpusl Duimbertumpriefuit Heniicus co-
enim "primo Bellovacensem coiisecralum episco- qnomenloAper.
pum; inde persecutione res;is translatum ia Pari- -ADEPIST.cxxvn.
siensem. Electum enima Belvacensibus teslatur Ivo Respeclus est inler me et comithsam u~que~adad-
epist. 104 et 105. Sed lamen consensu i-cgisfttisse venlumAlbaneiisisepiscopi. Sic habeiil oninia exem-
translatum ab episcopatu Belvacensiad Parisiensem piaria queinadmodum patilo post : Infra ergo hunc
indicat in fine epist: 144."Ideouisciibil varias epi- respeclum non esl tegitimumvel iwnestum ut ei qtim-
stolas GaloniParisiensi episcopo, nempe epist. 169, p ratn aliquod malum. Idem epist. 154 : Cum eiium
218 et 245; quo.etiam spectat locus epislolse 1S3. respectus essel inter me et comiiissam-mediante apo-
De.IrocGalorreintelligilur locus epist. 144, ubi dicit stolico. Vox illius saeculi qua eliam usus est Rigor-
PaschaJem 'ponlifieem verba quscdaminjunxisse Ga- dus lib. De gcsi. Philippi Augusti regis Francorum,
loni episeopo super absolutione regis Philippi. Idem cap. dc iiislilutione decimartnn : Rcspeclum habe-
postea interfuit cornnalioni regis LudoviciCrassi, bunt a proximo festo Ommum"Sanctoritmposl diem
regis Francorum, ui refertcontinuator Aimoini^mo- molionh domini regis, in duos unnos. Et paulo pos!:
naclii, Hist. lib. y, cap 50, Sugerius abbas in Vita Respecitunde debilo suo habebit jtixta faclam ardi-
dicli Luddviei scribit se coram papa Urbano secun- ~ naiionem. Et mox : -«-RcspeclUiiihabebit de -debito
do cttm esset in Galliis, conlra liunc Galonem mul- illo usque ad proxiinum feslura Omnkim Sancto-
tis ejuerimoniisecclesiam Beali-Dionj-siTagiianlem, rum, -praestiia-quidembona securilate de pace ineJe
Tiriliter stando aperta ratione ct canonico judicio sa- tunc facienda. » Item : « De omnibiis debilis unde
tisfecisse. dalur respectus, oporlebif utdebito dot aequebemam
A» EPIST.CXIIl. fldejussibnem, -velineliorem quam antea dedisset.»
Pia tnpudalione gaudemus. Ea sanior lcclio qitam 168 Fulbertus Carnot. episc. epist. 75, adGau-
ut Iii uno prisco cod. trepidatione. Sirailis error slinum «bbaiem ; At ego correciionis vestrm non
lalet-initio lib. v Roberti monachi Hist. Jeros. « Ba- expers nt Iiul. Ociob. ei rcspectum dedi. Goffri-
bylonieiisesnuntii cum appropinquarent, tantosquc dus Yiud. abbas episl. Goffrido episcopo Carno-
tanto gaudio trepidanles conspicareiilur,niirati sunt. lensi : « .Mihi vestia bonitaie raandastis quod in-
Castigari de])et,"taiUoJ_audio tripudiantes. »Sicenim P ier me ct illam aut placilandi, aut concordiam i'a-
Hem dixit lib. iv. MQuanlum gaudium et tripudii ex- ciendi respectum usque ad-feslivitalem-sancli hcali
sultatio fuit in illa die in caslris. > Abbas Ursper- •acccpislis. »
jgsiisls in Chron. : <' Ineredibili totius civitatis ac AD EPIST.CXXLX.
niuliorum populorum tripttdio susceplus, nimis ho- Et Ecclcsim iwslrm cutancus. Ila qttidem prima
norificeintronizatiir. >Sigeberius in Chron.: < Cuin editio, guse leclio exslat in multis. manuscriptis',
magnotripudio tam cleri quam pqpuli ituni est regi uuo cxcepto, in quo capitdneus, el noi.iiullis' vide-
Francorum obsiam.-» Befloldus in Chron. : < Papa lur decuiiata" dicfio, ut ex capilaneus, -\eteres Ji-
tandem ad apostolicam sedem cum magna glorla et brarii effeceririt capianetts, tinde postea, cataneus.
tripudio feversus." > Infinita surit exempla bujusce Sane priscus auclor Romoaldus secundus Salcrni-
sermonis. tanus archiejriscopus continuatorlibii liondumcriili
ADEPIST.CXYIL Devita ct niorihus omniura principum, qui hodie
Ila gratanter susceperunt. Sic meliores codices, ut servatur in hibliotheca regis GalL, circa finem HJiri,
epist. 110, 141, 141, in uno vet. cod. gnaviter. Iu hac voce usus csl : < Et coniitissa de Beiihenora
antea vul<rato,-graviter. cum Guillelmo de Markysella, nobili Ferrariensi
AD EPIST.CXX. eatanco, cum niagiia multltudine milifuro etpedi-
Elidinsi penscmttlrumjuste an injusle. Prio'r"editio tum ad succurstim ej'usdem civltatis veniebat. »
liabuit, etiamsi pra-essem, quomodo nonnulli ma- Cajiitaneorum autem nomiuequi censereiitur, .lia-
nuscripti in aliis esl, etiam si possem. Sed vcrior betnr in librisfeudorurn. Ivonis.vero tempore jani
vrsa est Jeclio codrcis S. Gennani, eliamsi pensem. Ecelesisedotataeregura munificenlia, liabebant com-
Pensare pro cogitare frequens, ul epist. 25, 55,180, -" plures vassalos militares, ut indicanl verba auctoris
250, et S. Gregorio papseprimo, " cpist. 28,"ad Philipptim regem,"qui j'usseral Ivoncni
. ADEPIST.CXXI. occurrere stipatum manu militari. Sedet epist.155,
Et per ibtuinephcopatum, 'divinum officiumin- objicit eomili MelJenlino tjuia parvipcnderet be^
terdicam. Hic observandus mosJUius sseculi. quo "neficiumCarnotensis Ecclesise, quol aliis -magnis
divihi oiflclicelebraiio solebat publice prohiberi, si virls magnum esse videbatur. Ubi beneficium pro
qiiis res aiienl juris occttparet et invaderet. Quo Teudomilitari accipi dcbel, haec conjecttira esl. Alii
\cro tempore ille mbs cceperit non facilis con- acutioresrem nielius interprelari poiertsnt.
jectura. Hujus exempla proferri possunt ex Gre- ADEPIST.CXXXL
_goriopapa septimo, Regitlri-lib. vn, ep. 16 ad IIu- Qui ei legitime incurdinuijis est udulterure. Pal-
beiium episcopum Tarvannensium; quo loco in- maria emendatio ducta e tribus manuscripfis, itno
terdicit omne divinum omnibus canonicis de casiio. liibliotliecae Regiaa,altero S. Yictoris, tertio S. Hev-
jSaiiCti Pauli (solo Huberlo inlerim usque ad au- matii. In aliis esl, incarnalus, quomodo eliafn haliet
diei tiainexcepio) et ipsis, et locis corum, qiiousqtie prima edilio. Cardinales presbyleri erant non tan-
villam cuin'ecclesia et aliissuis perlinentiis canonice lum in urbe Roma, sed etiam in caeieris, quibus
_resL.ideriut ecclesiaeSanclae Marise'ct Sancti Aticlo- tiluli, hoc est parochise solebanf'commendari. In
raari, et coram Hugone Diensi episcopo cleinobe- conci.io Neoeaisarieiisi cap. 15 : Ut in eodemloco,
dienlia cl exconiraunicatioue sat sfecerint. Idem nec fulnris teniporibusbapiisieria contlruanlur^ nec
codem lib. vn, epist. 18, raandat WiUelinoAuxiensi presbytcr consiitualur cardittalis. Hujusce nominis
PATROL.CLXII. - i
12
 frequens mentioin eplstolis"S. Gregoriiprimi papae, II) V
apud qucm cardinalissacerdosvel ponrtfexfit, lib. i, libri. In aliis est, cum luce veritalis. cito reverbc-
episl. 78 el 79. Item cardinalis presbyter conslitu- rata.
. tus ab episeopo, lib. n, cap. 9, et lib. vu, epist. 71, In otnnipene EcclesiaGallicana domtnetur. ¥etus
ct lib. vui, episl. 5, el lib. x, epist. 51. Presbyler auctor in Vita S. EligiiNoviomensiscpiscopilib. ii,
" quoque dicitur incardinatus, cum est ordinatus, - cap. i. Itnmaniter (ait) SiywniacaItmresispulkddbat
lii). n , epist. 23. Apud eumdeni incardinationis in urbibuset cunctis finibusregni Francorum, ma-
inenlio iit, Jib. 1, epist. Si : Si a decessoretuo non ximeque a temporibus Brunechildh reginmt Idco
est factus -presbtjtercardinalis, ubstiiiendumab ejus S. Gregorius papa cpistola ai reges Franeortim
incardinalione. Vulgal<eeditiones Gratiani corrupe- scripta, admonueral ni detesiabile malum Simo-
rani id verbi in cap. Praiernilatetn, dist. 7i, ubi niacsehseresis ac rieophytoriimde regni linibus stu-
rcferuutur yerba dicii Gregoiii ad Fortuiiatum epi- derent prohiheri. Auctoi' fragmenti hislorise a Ro-
seopumNeapoIitanuni, lib. v, episl. 111 : A nobis berto atl moilem PJitlippicirca annum Domfni1057:
pctiisse recolimus, ut GratianumEcclesimYettefranm « Leo papa in Frauciamvenit qui Remis mulloriim
diaconnm tum concederemusEcclesimcardinandum. adtinavil concilium episcoponnn __,©§et abbalum,
" Alii' subslituerant : Ecctesimordinandum. Idem in in quo Simoniacarahseresimqitsefere lotam resper-
' caa. Pasloralis, caus. 7, <j. 1 : Ut si prmdicla civi- serat Galliam, anathemaiis sngillavit gladio,multos,
tas conlinua-captivitatiscalamilate premiiur, iti hac, humilinns quos ea pestis exlulerat, et sancloriiiii
in qua a nobis incardinalus es, debeas Ecclesia per- Patrum stalula quse propem.odumapud Gallos abo-
manere. Agit ibi deJoanne episcopo quem e capti- lita fuerant reformans. » Glaber, Hist.lib. v, cap. 5,
vata Lissitana civilate, carJmalem constiluerat sa- ~>De extirpatione Simoniaca:«Dignoscensigitur idem
eerdotem, cardinales auiem preshyleri et diacones Henricus per univcrsam Galliainatque Germaiiiam
appellati olim, quia primi cl prsecipuseauctoritatis Simoniacse phiiargyria grassari cupiililalem, coa-
erant. Quod enim priucipaleerat, cardinalis nomine dunari fecilex omni imperio suo tam archiprassules
eensebalur. Inde esl quod ServiusHonoratttsduobus quain caelerospontilices, et tale eis iutulit collo-
locisin lib. i Mn., quatuor venfos nuncupat cardi- ejuium,» elc. Ubi dieitur, graviter reprehensis j)on-
naies: utsanctusAtigustlnuspisecipuos paiiisDonati lificibusa rege ob Jioc spiritale lalrocinium, quid
«ardinalcs, lib. i De bapl, contra Donat.; ul Aurelius respoiiderentnon habuisse, quia pei limescebant ob
Hassiodoius Yariar. lib. vn, cap. 51, in forranla hanc culpain carere propriis seuibus, mox addit :
principatus urbis Romae, memorat principem car- « Cenieiues quoque episcopi gravi sese inveclioue
^iinalemin obsequio regis Gothorum; iiemque Mar\ irretitos, miseiieordiaeoperam iniplorabant. Atipse
Scotus in Chron. prajfecturaprsetorio Qrienlis vocat princeps miscricordia motus, tale consolationispei -
5ii>-uinsuperillustrem eteardinalem. Sed et in an- tulil verbum : «Ite, icquiens, el qtiodillieile accepis-
iiqua notiiia utriusque imperii dicitur officiumroa- lis, Jiene disponere salagite, ac pro anima patris mei
igislerisein pi\cseiui poleslatis cardinale haherl; et qui hacnoia reus vobiscum lenetur, ailentius inter-
ulio loco, oiiisium magisleriaeper Orientem potesia- eederememenlote, quatenus ei indulgentiam hujus
-fis cardinale haberi. Caeierunihorum cardinalium facinorisa 'Deopossuis acquiiere, » etc.
disiincht crant munera, nec obhonorem loci Iicehat Rotnana Ecclesiaiaboruvit, nec a greinio. I\on so-
•illisin alienam messem falcem millcre : quod indi- lus lvo, sed plures alii coajvi scriptores idem leslati
•canthaBcverba Paschalis papsesecundi in episl. ad fi simt. Glaber RodulfusHist. lib. v, cap. ult. in col-
DidacumCompostellanumepiscopum apud Baron., loquio regis llenrici de Simonia agentis: « Patet
lom. XII Annal. : Ecclesim qttam regendam dhpo- ergo maiiifestissimequoniamp:opterbanc offensam
nente Dominosuscepisii,jam diu eliam cum pastoretn venerunt super filios Iiominum eliversseclades, fa-
hubere videretur pastoris solatiis caret. Et jjauio mes videlicel atque raortalitas, ncc non et glaclius.
post : <Gardiriales in Ecclesia lua presbyferos, sen Omnes quippe gradtts ecclesiastici a maxitno ponti-
-diaconos tales constitue, qui digne valeant com- fice ii.que ad hostiarium opprimutUurper suasdani-
missa sibi ectlesiastici regirainis onera suslinere, nationis pretium, ac juxla vocem Domiiiicam, in
porro" quae presbyterorum Lnlersunt, presbUeris, cunctis« grassatur spintale latrocinium. El paulo
>quae.diaconorum "diaconibus cominiUaiilur, at in post: Et quoniam non solum in Gailicanis cpi-
aiiena dispeudia nullus obrepai. >De caidinalibus scopis hajc pcssima pullulaverat nequilia, vcruui
leg6tnictalum OnupJirii. etiam multo ampiius lotam occupaverat Ilaiiam,
Anathematis gladium exerere. Ita meliores libri, omnia quippe ministeria ecclesiastica eo tempore
pro quo alii, exercere. Quod etsi defendi potest, liabebamur venalia,quasi inforo saecularianiercimo-
lamen altera lectio antistaL Iu aliis auctoiibus nia. > Et iii fine capitis addit : « Ipso quoque ui
saspe illa duo commuteniur. Ut in 1. iv. De coi- tempore Roinana sedes, quas universalis jure habr;-
lat. ,fund. palr. in quo exercenda est vindicta, lur in orbe terrarum, praefalo morJio peslifero per
])ro -exercndu.In JL xxn , Decurs. publ. Cod.Th. : viginti quiu.queannorura spatia niiserrrme labora-
« IHliocojnpetens cxe enda est. » Et in 1. xn, De verat, fueratenim eidem sedi ordinatus quidampucr
,pistor. eodem :« Poenaco npclens exeratur. >Yiclor I) circiter annorura duodecimconlra jus fasque,qucm
Cartennensislih. De pusnit. cap. 7 : Jure in illum scilicetsola pecunia auri et argenti plus commen-
cxertiiin septijormesupplicitim. davitquam aetasaut sanclilas, et quoniam infcli-
An EPJST..cxxnx cem haimit inlroitum, infeliciorem persensit ex-
Caustica verbavestra. Haecest leciio piimre edi- itum. »
tionis, quam postea cor.firmatamreperi auctoritate Pulitur membris Juduin proditorem,Ecctesia Ni-
et consensu initltorum veterum codicum. Sed va- coluum fornicaloris laudatorem. Sic habenl oninia
riat in aliis exemplaribus priscis : Habent enim, vetera exemplaria quibus usus sum; attamen An-
austera verha, ut videreess.in"manuscripto S. Gerni. nal Eccles. scriploi*.hunc locum proferens addit
et Nic. Fabri. Ad hoe in ora liliri Gujacii adnotaia asteriscum cum lacuna, liac forma.Puiitur in inem-
est divp-rsalectio : castigantla vcrba, qua;,postrcnise brts suis Judam prodilorem,' Ecdcsin Ni-
seripiursevidenlur lluxisse a glossis.Quia enim ra- colaum for. laud. et adillud oram addilur Anliochena.
rius aut obseuiius eral dici causlica verba, scioiiii- Sed generaliter dictum est ab aucibre nec ail
"'j brarii jara olimloctiro inlerpolarunl. Similis aulern solamAnliochenam pertinere. lvoms contempora-
loeulio aucloris epist. 277 au Alilcbortum: Ul vcrba nei scriplores subindicanf, qui plures alias Eccle-
mea non graviler uccimas,licel aliquaniulumcaustica sias Kicolailana labe pollutas leslantur. In synodo
el mordacia. Romana sub Gregorioseptimo anno 1088 : Senten-
Graviteramnuidverti. Duo vcl. cod. -gravali,forfe lia analhemath dala esl in omnesSimoniacoset Ni-
pro gravate. colaihis k-vrelKOS,qui in errorh sui secta induruii.
 o FH. JURETI OBSERVATJONES. 333
IVlrus Damiaiii ifl fip.sl. aj Rodulfum,Yitalem, elc. /_ illi duos lioneslse vitje viros a'laiere sjio, qui eum a
< Nicolaitaruu? i.__i-egisqnse vobis nobiscum laboran- viuculo anatlieraalis solvcrent. Illi Parisiis regem
tlbus v!fle_,a_urevulsa, repullulat. Deus vull probare adeuntes, multa optimatum prasente frequentla fe-
cor;Staniiam suoruro. Ecce qui prius Nicolaitarum cerunt ut sibi injuiiclum fuerat, in conimunione vi-
et-Simoiuacx hseresis lacjueis lenebantur, nunc ad delicet fidelium recipientes, eo (amcTi tenore, rie
perdilionis suaecumulum sunt etiara violato sacra- Bertradaa ulterius commiscerelur, seiicum ea absque
mento perjuri, quod tamen in Mediolanensi Ecclesia dttobus boni testimonii viris coSIoqiiereiur. Suscepe-
non est novum, quas semper diversi dograalis homi- ral autem jam ex ea Philippum ct quam Tancredus
nes habuit, inilio ab Auxentio atque Ainbrr.sio in- poslmodum in conjugium sumpsii. i
choato. - Berloldus ad annum Dom. 1095 loquens Caelerum postquam anathcmale soiutus fuil Phi-
de Placentina synodo sub Urbano secundo : «In hac lippus, sub finem curriculi \itoe monachalem hahi-
-quoque hseresis Nicolaitarum, id est incontinenlium , tum sumpsisse a rionnulhs dicitur, tanqtlam praeter-
subdiaconorum, diaconorum, et prsecipue sacerdo- itae aetatis noxas ca specie abolitui&^ : quod eliain
tum irrelractabiiiter damnata esi, tit deinceps de of- pellex Berli ada preestilit. Id enim aparle sonant ver-
licio se non inlromittant qui in illa haeresi nianere ba WiHielmi M.;lmesburiensis De gest. reg. Aiigl.
non formidant, neepopulus eorura ottkiauJlo modo lib. v : « Philippo inteica nulla mora insanse teiau-
Teeipiat, si ipsi Nicolaitseconira bsac interdicta mi- lentiae satletateni fecit, nisi" quod extremo vitoe. ta-
nistrare praestimanl. » Abbas Urspergeusisin Chron. ctus morbo, monachiciiin apud Floriacum accepit
sub an. Dom. 1105 agens de concilio generali ciie- haJjitum. Pulchrius et fortunalius illa (comiiissaiii
liralo in villa regia "quseNoiihusum dicitur ; JVf- JJ Andegavensem .paulo ante voeal) quod setate et sa-
coluitarum qttoque fomicuriu commistio ibidem est ab hitate integra, nec_ specie rugata apud Eontein
omnibus abdicata. ' Evraldi sanciiraonialitira appctiil velum. Necmulio
AD EPIST. CXXXY. "post praesenli vitae vale fecit : Deo forsilan provi-
non posse delicatae mulieris corpus leligiotiis
Coacio rigore ecclesiastico. Ila in omniLus vcl. dente, laboribus inservire. »
cod. quomooo eliam habet priina editio, nec opus Rex clamitans inculcabat. Ita stipp!e<um est fide
esl ut quis mutel legatque coacti. vett. codd.; huc atitem referri pole<*ifatium Reqis
Arma ei abstulimus. Jure enim pontificio miles Philippi in paiili causa. Cttin anno 126j,
armis Augtisti
pcenitens cingi vetabatur, cap. Admonere, ille Ingeburgen u\orera suam in qiialemcunquegraT
, caus. 55, q. 2, nec ullerius illa ferre Jicebat, nisi liam recepissqt, ct superductain Ma iam ad terapns
foucilio ejiiscoporum jiro defendenda juslitia, cap. a se separasset : « Couvocaium est coiicilium Sues -
Falsas pwiiiteiiiias, de pcrmit. disf. 5. ln syiiocio sionis abOctaviano et Joannc de Sancfo Paulo pre.-
apud "Wormaciam tempore Ludovici. imper. uf re- "sbytero cardinali apostolicse sedis legalis, cui infer-.
f'-rt Hincinarus Rc-monim cpiscoptis: « Qiiicunque fuit rex cum archiepiseopis, cpiscopis el' totiu3
propria uxore derelicta, vel sine culpa ituerfecta principibus, tractatumque fuit per 15 dies de
aliam duxeritu\orem,armis depositis, publieam agat regui malriinoiiio Ingeljurgensis reginae conlirmando Vrl
jicenitenliani.etsi contuma\ fuerit, comprehendalur
a comite, et ferro \inciafur. > Sigebcrtus in Cliron. separando. Post varias aulenfci inullas disputalio-
nes jurisperitorum, rex longse morae taedio affectus,
«.Ludovicus imperator a suis desertus ac piodilns, relictis ibi cardinalibus et episcopis, cuin Jngebufge
et in potestatem filiorum redaetus, episcopoiura ju- P uxore sumrao raane ipsisinsalutaiis reccssil: niaii-
dicio arma deposuif, et ad agendam pccnileiUiain in- dans illis per nunlios suOs, quod uxorem sttaln ser
clusus cst. > cum c'ucebat sicut sua nec separari tune ab ca yo-
AD EPIST. CXXXVI. lebat. Qno audilo solutumest conciJium, stupefactis
In- omnibus adjniores. In uno v. c. post hccc veiba cardinalibus et episcopis qui ad divorfium Jarien-
relietum esl intersUlium aliquol lineaium. diim convenerani. Et imic Joannes de S. P^ulo cum
AD EPIST. CXXXYIH. nimia erubesceiilia penitus recessit. Octavianus au-
tem in Francia remansit, et sic Pliilijjpus rex bac
Cumconnivenlia sttjfraganeorum.lia-Aurcs codices, vice manus Romanorum evasit. » Hsec Rigordus 'in
-in Iib. S. Ger. convenieniia, quae \arietas frequrns gestisxix annLPLilijipi. „ .-
iJiis locis. Yide notas ael epist. 220.
ADEPIST.CXLVL
AD EPIST. CXLL
decenniuin tolero. Hinc noiat Sed quia translationes ephcoporum necessitate ur-
Cujus odiumjum per Supra fine epist. 144, rogat Paschalem pa-
.Baron. tom. XSIAnnal. hanc epislolam scripfam ab gente. ut Gaiouera episcopum de IMvacensi episco-
Ivone, anno Cbrisli i 104, Paschalis autem papie pon- palu paui,
tificaiu quinto. " tem Iransferri julieat in Parisiensem. Canonum au-
Vel circuitu Trecas venire. IIujus conciliicelebrali jure transialiones ejjiscoporum improbanlur,
nisi ex necessitate et manifesta' communi ulililate,
a Richardo Albanensi commeininit auclor episi. ut sedes non mens mtitetur; qua de re "agittir in
2S8. D can. Mutatipnes, cap. Temporh qualitas, cau. 7;-q. 1,
ADEPIST. CXLIY. et in decretalis Gregorii lib- i, tit. 7, dc translatio-
Aasolulionem regis. De tjua supra epist. 141, con- ne episc. Innocentius -teriius graviler reprehen-
tinuator Aymoini Hist. Franc. lib. v, cap. 50, rcferf dit cardinalem apostolicae sedis legalum quia.motu
Piiilippum postquam a papa anaihematis vinculo proprio prassumpserat trangferre trojanuni episco-
obligalus fuit, landem post plures annos sentenliam pum de Trojana Ecclcsia ad Panormiianam, ul est
"tiinuisse, et atl terminum vilse suse propinquaiitein in cap, 5 nisi, de olficio legati. Zonaras tomo
resipuisse, veniaque poslulala dimisisse pellicem tertio refert Agapetum Romaimm pontificem im-
JJertradam ex qua genuerat Philippuin et Florura, et probasse translationem episcopi faclam sine cau-
coinitissatn Tripohtanam. Haee autem absolutio so- sa a Jusliniano. Sic Eugenius tcrtius noluit con-
leumiter facta fuil Parisiis, ut habelur in fragmeiito firmare translationem episcopi Guicmari SiGens s,
prisd auctoris hisioriae.Francorum a Robeito ad c'e qui electus fuerat a Friderico ut praeesset Ec-
moriem Pbilippi regis. Nam postquara dixit fuisse iaeMagdeburgensi, uti"retulit OttoErinsig.lih. n,
illum exccmmunlcamra a cardinahbus Joainie el &~- cap. S, ubi dicitur eas translationes debere pi\e-
nedicto, quos Paschalis papa in Gallias miseiai, veniii multo ampliore concordia cleri et populi quam
sunjicit : < Non jiost nrulluin temporis idem rex - alias electiones; attendenantet rcprehendunlur nonmilli episcopi
corde corepunctus diiexitquosdam^uorum Romam, Gernjaniae qui quod terreno principi
spondens papse pariturura sibi in qiiibuscunque ju- placoeraL Sed mortuo Eugenio imperatbi: ab Anas-
-beret, tanluni ut absolvi iy©mereretur : qui direxil tasio successore obiinuit facti sui ratilubitioifeaiC&n
Zttf AD D. IVONIS EPISTOLAS 563
j?Iiio, non sine qtiofamdam scandalo, qui ne un- ,&.nttifus. Iliijnsce perditissiini latrouis mores impro
quam id fiercf, immobililer fixum Romanos tenere a bos Anglici historici uiio consensu daninant, ut jit-
proprio ipsorum ore audierant. Unde non solum in sfissima causa Ivoqui illum no\erat, scribat epist.
«secularibus, sed el in ecclesiasticis negotiis dispo- 154, qui de Raiinulfo bona prsedixerant, muiaredc-
nendis auctorilasprincipis pIurimumereTit, utscribit bere laudem in viluperiuin. Wiliiehnus Malnieslw-
i.lein Oito dicti lib. n cap. 10. Paschalis quoque riensis patilo posi. initium lib. iv De gestis regum
secundus Jordanem Mediolanensibus concessit, et Angloriim , loquens de Y\*illielmosecnndo :« Cum
'G:assola;iumundefuerat translalus, restltuil, quia defecissct (ait) ejuod darel, inops et exliatislus ad
iraiishuiovidebalurin animarum et coiporumdamna rapinas converlit animum. Accessit avidae menfi
conversa. Atictor abbas Uspergensis in Chron. ad fomes ctipiditatuni Ranulfus clericus, "exinlimo ge-
ann. Dom. 1116, exemj)la tamen qiiseoporum jam nere Jiomintim lingna et calliditate provectus ad
olim translaloium habentiir apud Socratem Ilisl. suminum. ls si quando edictum regium processissrt,
Eccles. lib. TII, cap. 56, Theodoriim Balsamonem in ut nominatum tributum Anglia penderet, duplum
interpietalione, cap. 15 s\nodi Nicenae,et Burchar- adjiciebat, expilator divilum, extermrnator patipp-
tliim decretorum lib. i, cap. ult. ipsumque Ivonem riim, confiscator alienarum haeretlitatum. Invictus
in praefalione sui decreti, sheepist., 188 infra. Huc catisidicus, et cuniverbis lutn rebus immodicus,
referenda verba AnselmiCanluariensisarchiepiseopi. juxla in simplices ut in rebelles furens, ~ snbinde
"<Henrico suo charissimo domino, gralia Dei reglAn - cachiiinaiitlbus quihusdam ac dicentibus. solum PSSS
glorum el duci Noithnmnnorum, Anselmus archiepi- liominem qui seiret sic agitare ingenium, nec alio-
scopus fidele servifium cum orationibus. Mandavil g rum curarel odium, dummodo complaearet domi-
mihi dignalio vestra per electum episcopum Winto- num, hoc auctore sacri Ecclesiarum honores mor-
niensem, ut sibi scriberem utriim domnus Herveus tuis pastoribus venum locati. Andita namque moile
tepiscopus Bancornensis possel constitui episcoptis cujtislihel episcojji vel abbatis, eonfestim clerieus.
in Ecclesia Luxbviensi. Hoc ulique facile fleri non regis admittebatur, qui omnia inventa scripto ex-
inlelligo. Sicut enim nullus episcopus sacrari debet ciperet, omnesque in posterum rediltis fisco regio
alicui Eccleshe sine assensu et consilio archiepiseopi inferret. Intorea quaarebalur quis idoneus in loco
et aliorum episcoporum tolius provinciae; ila qui sa- defuncti subslilueretur, nou pro morum sed pro
cralus est cpiscopus, non polcst constilui in alia nummorum experimento, dabaturque tandem lionor,
provincia episcopus canonice sine consilio et assensu ut ita dicam, nudus, magno lamen emplus, haee en
archiepiscopi et episcoporum ej usdem provinciae ctim indigniora vidcbanlur, quia tempore palris, post de-
-nuclor.itate apostolica; nec sine absolulione archi- cessum episcopi vcl abbatis, oinnes reditus integre
•episcOpi et episeoporum provincise in qua sacralus custodiehanlur, substituendo jiastori resignandi :
%st. Quse absolutio fierinequit sine magna et com- eligebantttrque personse religionis merito laudabiles,
•muni consideratione, et eonsilio corum sine quibus at vero pauculis annis intercedentibus omnia immu-
•consecrari sicul dixi, non possit. Omnipotens Deus tata. Nullus dives nisi nummularius, nullus cle-
dirigal vosin bacelin aliis actionibus vestris. Amen.» ricus riisi catisidicus, nulliis presbyler nisi (ut verbo
Jntegram exscripsi e priscis membranis, quia non- partim Lalino utar) firmarius. Cujuscunque condi-
dum typis evulgata fuei'at. lionis homuneulus,, cujiiscunque criminis reus sla-
_
ADEPIST.CXLIX. (-- lim ul latronis
de Iucro regis appellassel, audiebatur, ab
faucibus resolvebalur laqueus, si
In Ecclesia Luxoviensi. Ea scriptura sibi constat regale ipsitis
e;oinmodum etc. Idem initio. lib.
in priscis merabranis Ivonis, ut eliam epist. 155, v. sciibii.« Occisopromisisset,» Henrictim eleclum re-
ne forlasse fuisse \Yillielmo,
•154, 157, quis putet culpam typo- gem slaiini per Angliam edicium misisse, injusli-
graphi, quod jam in prima editione ubique legatur, tias a fratre et Ranulpho institutas prohibuisse, et
Luxoviensi, pro quo hodie passim scribilur Lexo- ne quid gaudio abessel, Ranulphum nequitiarum
vicnsi, ad differenliam monasterii Luxovii; quod fsecem teuehris ergastularibus inclusutn fuisse. »
quidem nonnulli putanl olim appellatum fuisse Ltts- Idem lib. m, De geslis Pontif. Angl. inler cselera sic
sedium, ex duobits locis vetusti auctoris, lib. i 'de scribit : « Is est
Vita S. Eligii Noviom. episcopi, cap. 2i,apud Su- mi eapellanus, exRanulpbus, quondara rcgis Wiliicl-
quo ambiguum genere, lingtta ct
rium, qui (ut hoc obiler) tribuit illam Audocno Ro- oalliditate proveclns ad suinnmm, et tclius regni
thomagensi praesuli, cognomine Dadoni; cuin lameii procurator effectus. » Et mox. « Quibus artibus
ex cap. 8 et 12 colligi possit diversum auclorem ex- frelus
stilisse. In aliis scriptoribus etiam illa velus scri- episcopalum Dunelmensem meriiit.Yenitergo
Dunelmum, et primuni quidem limidius se agebat,
ptura manet, ut apud Anselmum Cantuar. in epislola sanclum verens ofTendere, qni feiiur peecantium
ad Henricum : < Ulrutn posset constilui episcopus in se\erus in primis correplor esse. Sed une et altero
Ecclesim Luxoviensi. » Pelrus Yenerabilis Luxovien- delicto commisso nec vindicalo, eo proccssit ut
sem quoque episcopum vocat. rcum si quando ad ecclesiam sancli confugeref,
ADEPIST.CLI. abslraliere non dubitaret, austis scelus omnibus
Odonem olim fratrem,'nunc vero hostem. Haeccon- D relro annis inauditum. » Rogerius Hovedenus, An-
qucstio super Odone confirmato a Gaufrido Belva- nal. parte priore, in Yfillelmo jiiniore : Rex An-
censi episcopo, locum dat conjecturae ut ille sil gloru.n Willielinusjunior de Noiilnnannia rediit An-
quem Anselmus Cantuariensis in epist. nondum .gliam, acet in Pentecosten Londinise cuiiam suam te-
evulgalaad Gonherium, scribit canonicos jyidicfi nuit, Rannulfo, quem negotiorum tolius regnl
beati Quintini Belv. voluisse removere a sua prasla- exactorem constiluerat, Dunehnensem episcopatum
tione, non quidem temere, sed ob.multas raliones, dedit, quem Thomas Eboracensis aichiepiscopus ibi
ei illi substituere hunc Gonherium qnamvis invitum; mox consecravit. » Et paulo post addit: « Mullis
quem propterea adhortalur ne contcmplationi dedi- ter Northmannisdialjoltisin ltorriljiH specie se ffequen-
tus velit refugere honorem. Gonherii alihi merainit in sylvis ostendens, plura cum eis de regc ct Ra"-
Ivo, ut-paritcr Gaufridi Belvac. de quo conqueiitur ntilfo et quibusdam aliis locutus est; nec miruni.
epfot. 195, quia infringebat privilegia dicti mona- Nam illorum tempoie fere omnis legum siluit jusii-
sterii Sancli Quintini. , tia. causisque justitiae suppositis, sola in priticipibus
AD EPIST. CLIII. imperabat pecunia. Denique eadem tempesialenoii-
nullis regise voluritatis magis quam justiliae obe-
Ranutfus Dunelmensh ephcopus. Quidam Iibri Ra- dientibus, Ranulfus contra jus ecclesiasticum, el
~ Aliter
Ingitur "apud eumdem, lib i. Dc gesth Poniif Angl. : subindc ridente rege ac diccule s»
lum e .se.
 589 FR. JURETl DBSERVATiONES. 371}
sui gradus ordinem (presbyler enim eral) ad cen- A _ Itaqm 1liaeccollocutio huncfinem merttit, ut pronun-
sum primitus abbalias, dehine episcopatus; quorum tiaret aposlolicus, nihil Anglornm regis eausa jus- '
Patres a vita diseesserant, noviier acccpit a rege, et titts, pruderitia eminentius, facundia uberius. IIo-
iu singulis annis persolvit ci non modicam sumniara rum pucrorum paler erat comes de Mellento Rnber-
pecunise. Cujus potentia tam vehemens exstilit, et tus (ut dixi) filius Rogerii de Bellomonte, qui Pra-
parvo tempore adeo crevit ul placitatorem ac totius , lellum ca;iiohium Noiihmanniaecons.lruxit, liomo an-
regni exactorem rcx illum conslilueret. Qui tanta tiquae simplicitaiis el fidei, qui erebro a WillieimQ
potestate adepla, tibique locorum per Angliam di- prirao invilatus ut Angliam veniret, largis ad vojun-
tiores ac iocupJeliores quosdam rerum terrarumque latem posscssionibus munerandus, supersedit, prb-
ablatione multavit, pauperiores aulem gravi inju- -nuntians palrum suorum hsereditatem se velle fove-
sloque tribulo incessanier oppressit, mullisque mo- re, non transmarinas et indebitas possessiones vcl
dis et anleepiscopaiura, et iu episcopatu majores et appetere, vel invadere. Ilic duos filios habuil : Ro-
minores communiter aftuxit. Et hoc usque ad regis berlum islum el Henricum. Henricus comes War-
ejusdem obitum. Nam eo die quo occisus periit, vvicensis, dulcis et quieti animi vir, eongruo suis
Canluariensem archiprsesulalum, Winloriensem et moribus sludio vitam egit et clausil. Aller aslufior
Saresheriensem praesulaium in sua maiui tenuit. » el pro moribus ad versutiam cordis, praeterpaterni-
ldem historicus paulo post, in Yita Henrici primi: lalem haeredilalcmin Norlhmannia, et ingentia prar
« Anno milleno ccnleno primo Dunclmensis episco- dia iu Anglia, castiilum quod malris siue fratcr Hu-
ptis Ramilfiis, Kal. Febr., de custodia callidiiate go fiiiiis Gyaleranni lenueral, Mellenlum noniine, a
inaxima evasit, mare transiit, Robei lnm comitem' r, i' rege Franciae nundinattis esl pecunia. Qui cum su-
Northmatinorum adiit, eiquesuasilulAngliamliosti- periorum rcgum lempore spe sensim pullulaiile in
Jiter adiret, » etc. MaUhaeus Paris in historia Hen- gloriam procederet, Jiujiis aHale summo provectu
rici primi : « Teimil autem eo lempore rex in custo- effiloruil,hahehafque ejus consiIium,quasi quis divi-
dia Ranulphum Dunelmensem episcopum, honiinem num consuluisset sacrarium. Jamque non imnierito
perversuni, etad omne scelus paralum, qtiem frater asseculus seslimabalur, quod esset sevi maturus ad
ejus rex Willielmus episeopum fecerat Dunelmen- consulendum, suasor concordise,,di3suasordiscordiav
sem, el regni Anglorum subversorem. Qui cum regi ei prorsusad quod intendercl, pro viribus eloquenlia
jam diclo nimium esset familiaris, coiistituerat cilissirnus persuasor. > Et paulo posladdil:« In pla-
eum rex proeuratorem suura in regno, ut evelleret cilis propugnator justitise, in guerris provisor viclo-
et destrueret, raperet et disperderet, et omnia om- rise; dorainum rcgcmac severilatem legum custodien-
nium bona ad fisci commodum comportarel. Sed dam exacuens, ipsenon eas sequens, sed proponens,
mortuo rege inlquo, et Henrico coronato, de com- -cxpers in reges perfidiae,"iii cseteros ejus persecu-
muni consilio gentis Anglorum, posuit eum rex in tor. » Et longe post eodem lib. icfert comitein de
vinculis, a quibus cum custodibus suis peeunia cor- Mellento in causa fuisse, ut Henricus primus Anglo-
ruptis evasisset, transfretavil elam in Noiilimaniiiam, nim rex di« altercaius fuerit cum Paschali jiapa su-
et sua exhoitatione ducem Robertum commovit in perusu invesliturartira, « quia allegabal multtim
regem fratrem suum. ildem historicus dicit obiisse regiaa majeslali diminui, si oiuitlens morem anle-
anno Dom. 1153. Cteterum in epistolis Anselmi Can- cessorum non invcstiret eleclum per baculum ct an-
tuariensis archiepiscopi raentio fit Raiiulfi episcopi, "'_ nulum. > Exstal in veluslo codice bibliothecse S.
a rege Angliae in episcopatum restituti, el postea Yictoris Paris. Anselmi Cantuariensis cpiscopi epi-
variis facinoribus accusati apud papam Pascba- stola ad Ermilfum in eaindem rem, « Doranus papa
lem II, quod putant referendum esse ad hunc Ranul- (de Paschali secundo loquilur) miper manda\il co-
fum. Yerba liaec sunt ex interrogatis Anselmi : inili de Mellento salulem ct benediclionem suain,
t Ansclmiis. Ranulfus de quo vestrum olim pelii hac videlicet condilione, .si libertali Ecclesiae vo--
consilium, a rege restitutus est in ejiiscopattiin. Si luerit favere, cui hactenus visus est resislere; sin
ei-go vobis jjlacuerit, inquirite vitamejusabcpiseo- autem, ab inlroitu ecclesiae tantum illum arcebatt
pis noslris qui nunc ad vos venerunt, ac de co ar- sicut /eceral prius de illo, et de aliis eomjjlicibiis
ehiepiscopo ejus et mihi primati ejits consulite. ejiis consiliariis regis, in litleris illis quarum exem-r
Paschalis. Ranuifi episcopi causam, quandoqui- plar misi \obis. Sedquoniam idem coracs promisit
dcm juxla praeceptum'nostruin in catliedram pro- mihi sa conalurum ut rex pap:c praeceplis obedial,
priaui restitutus est, indiscussam prasferire hon pa- permisit ei-iniroilum ecclcsia; a quo deiinebatur. >
limu;\ Ejus enim facinora gravissima ad sedera Idetn WiHielmus Malmesb. lib. « De gest. ponl,
aposfolicam mulloriim sunt relaiione perlata. Yo- Angl. de codcm Ilenrico rege loquens : « Jlle qri
lumus igilur ul apud prassenliam vesfram in episeo- sua prudentia consilio Mellentini comitis Robeiii
porum conveiitti, quae de eo ad nos scripla siint, jum in omnibus defaecaius maturuerat, eonsilia salu-
pleniter perfractentur. Discassione Jiabila, nisi se laria dignaiuer accepit. s Ivo ineminit Roberii Mel-
seplima stii ordinis manu expurgare potueril, mox lenlini comitis epist. 45, ct Mellelensis episf. 285,
cuin litterarum nostrarum teslimonio traiismillaliir Ad aliam Ecclesiam trnnseal, ct velttt quudiini
ad nos. Si atitem de conscicnlia sua trepidans ad D I mmchuiionc. Sic rectissime in raelioribus codicibus,
evamen noslrum pcrvenireuolucrif,per experieuliam pro quo in aliis, quadam machinatione, rainus aple :
veslram aJjEcclesia quam occupate\pellatur,el in ca iiicechationis enim nomine voluit inleHigi bigamiam
juxla canonicas sanctiones episcopus subrogetur. » in boc episcopo Ranulfo, qui duarum Eeclesiaruni
172ADEPIS"T. CLIX. episcopus fieri malis arlibus nitebalur, A canonum
Ut prmdiclum rcgem sanis consiiiis infosmes, cl Je- vcterum eenditoribus Ecclesia vel parochia appelia-
ges eccUsiaslicas. IIujus comilis Mellentini, qui lur uxor episcopi vel presliyleri, ut a Callixto jiajia
lnultum valebat gralia apud rego.m Angloruin, Ilen- in cap. Sicui, caus. 7, q. 1, et sponsa presbyteri in
ricum primum, nientio fii a Williclmb Malmesbu- Rcnieiisi coiieilio relalo cap. Sicnl unaqumque, cans.
riensi, lib v De geslis reg. Ang., cujus verba hscc 21, q. 5, ubi scribilur Ecclesiam non posse dividi
sunt: < Rex Angliai, Romanos prudeuliani Nortli- inter duos. quia est uxor et sponsa Christi, non
inannorum mirari ct prsedicare coegil. Et ul nlhil scorlum. Ivoetiam, epist, 151, djcit adulterari spon-
cumulalsepompa; deesset, adolcscenlulos clarissiuii sam el cubile sponsse ascendi, de presbytero loquens
generis, filios comitis de Mellento, ut conlra cardi- qui suam repudiaralEcclesiam, el illam recuperare
nales de dialectica dispularent, subornavit; quoruni . voleJjal vivenfe altero, qui legitime illi incardinattts
iortilibus sophismalibus ctim pro vivacilale raiio- • crat, vel (ut habent quidam codices) incarnalus erat.
iiuin obsisti nequirent; non puduit cardinales con- Idem Callixfns concubilu Ecclesise frui dicil, dicto
fiferi, majori octiduas plagas florere lifferartim cap. Sicut, caus. 7, q. 1. Ivo de codem Raimlfo
periiia, qnam ipti audissent, velputasscnt in jKtiria, agcuscpisi. 155, « Eliminetur, iiiqttit,<le Luxouehisi
571 AD D. IVONiS EPISTOLAS
Ecclesia, ut digamia non admittatur. » Sed el affir- A _ nizet rex ei imperator episcopum; quo die conse-
mat liemincm iieri episeopum duarum Ecciesiarum crationis veniens annulum et baculum ponit super
epist. 66. Sicut plures Ecclesiae uni episcopo com- " altare, et in curam pasloralem singula accip.'t a
mitti non posse scribunt Sozomerms, Hisl. Eccles., stola et auctoritafe S. Petri. Sed coiigruum roagis
lib. iv, cap. 15; Rulfinus, Hist. lib. i, cap. 6, etEpi- est, quod per baculum, qui est leraporalis et spiri-
phanius haeresi 68. Apud Luithprandum Ticin., tualis, praecedens investitura per regem, in fundis et
lib. iv, eap. 5, exslat insignis locus de Manasse rebus Ecclesise eonlra tyrannos et raptores quleta et
episcopo Arelalensi, quiabusus auctoritate et exem- pacifica reddit omnia.» Exslat miranda hisloria*pud
plo Petri apostoli et Marci evaiigelistse, ab Hugone Matthseuin Paridem in Yita Williebni secundi, de
tunc temporis rege Italise suscepit episcopalum Ec- Wlstano cpiscopo Wigornensi, qui ab adversariis
clesias Tridenliiise, Verorensis et Maniuanae. Ex impefilus , baculum seu virgam episeopalem no-
justa auiem causa unus idemque episcopus potest luit reddere, nisi ttimulo regis Edwardi, a quo vi-
liabere duos episcopatus, ul ex Gregorio relatum in venle acceperat: quse quidem ibi affixa, nulJiuspo-
cap. Retalio, et cap. Illud, caus. 21, q. i. stea manu avelli potuit, nisi ipsius Wlstani tali mi-
Bona seventnl. Placet magis isla lecf.o aliquot raculo Deo eomprobaiile, j'ustissime baculum episco-
manusciiptorum, quani ailera, bona scnseruni, etsi palem antea illi concessum a rege fuisse. Innoeen-
defendi polest. Bona enim serere dixit eo modo quo lius papa terlius conccdit jiatriarchse Constaiil;no-
aiii sermonem disseminare. polilano uti baculo ad similitudinem aliorum ponti-
t7f teges frangant, sed dhtotlorcs legutti. Piima flcum in cap. Cutn venhset, de sac. unct,, quo qui-
editio oblrubcrat, sed dcctores legum, quam leclio- B . dem loco addit papam Romanum non ufi baculo,
nem cum mendosam videret esse Baronius, pro dis- lum jiropler historiam, tum ])roplcr mvsticam ra-
lorlores, substituit fraclores, ut videre est, tom. XII lionem. Ea autem ratio petenda est ex OlhoneFri-
Annal., ttbi profeii liunc locum. Restiiui, disiorio- sigi chron. lib. ih, eap. 15; Durando in Ralionali,
res, secuius fidem el consensum priscarum mem- et Jordano, liber De imperio et clecliohe. Quamvis,
branarum, quod sincerum esse liqttet. utobiterid notetur, dtibitari possif an usquequaque
AD EPIST. CLVII. verum sit quod aif ille Innocenlius pontificem Ro-
Accepto pastorali bacvlo. De episcopali agi, tota nianum non uti baculo. Etcnim Luilhprandas Tici-
epislolsc series ostendit. Baeulus autem inter sym- nensis in fine lib. vi, De reb. jier Europam gestis,
bola pontilicise dignitatis recensetur. S. BernarJtis refeii quemdam Benedictum pr.para, exauctbralnm
Clar. in sermone de baptismo : < Sicul in exlerio- f:iisse, sibique abslulishe palliuni et ferulam poiUifi-
lihus diversa sunt signa, varios sunt investilurse se- calein, et eam Leoni rcddidisse, quam idem Leo
cundtim ea de qulbus investimur. YeiLi gratia, in- frogit. Quod etiara confirmat Rliegino, Chron.
Vestitur canonicus per librum, abbas per bactthim, lib. n, his oniiiino veiljis : « Leo aposlol.cus coadf-
cpiscopus per baculum et aunulum simul. Sicuf, nata mullortim episcoporum synodo, euradem Bcr.e-
inquam, in hujusmodi rebus csl, sic et divisiones dictnm Ronjanaj sedis invasorem, jtidicio ouiiiium
gratiarum diversis sunl traditae sacramentis. > Qui ab invaso gradu deposuil, et pomiilcale pallium
jn libro Sententiarum cap. 5, dicit episcopum ha- quodsibi iiuposueral, abscidit, ferularaque paslora-
bere yirgam in manu ut mites lenius corripiat, ba- li?mmanu ejus arrepiam, coram omnibus in frusia
culum ut duros et improbos acrius arguat, cunique (, (J confregit, el ad preces imperaloris, dia™natusei
necesse ftieril, analheraatis scnlenlia feriat. Priscus (antum gradu titi concessit. » Quibus loeis ferul<>ir.
et imiominaiiis auctor vilne S. Romani episcopi Ro • ijein signilieare quod baeulum seu virgam, intlu-
ihomagensis : « Fit itaque inler palatinos proceres bium est. Alibi pedum appellari videas ut a prisco
de viro sancto communis assensio,qui omnes unani- et anonymo auclore Vitse S. Oltonls episcopi Babe-
miterregi constiliint, ne-grex Christi suo frattdetur bei'gensis et apostoli Pomeranonim, cap. 5 : < Per
desiderio, sed divina protimis ad effectum ducatur id lempus (ait) impcralores ecclesiarum investiluras
clcelio. Quo rex gratulalus consilio, csnvocatis conferebani, et quoties episcopus aliquis decessisset
tam episcopis quam abbatibus baculum iili conlulit c vila, licclesia cui prsefue:al, pedum et annulum ad
pastoralem. Intronizatur ergopor.tiiicali apice,» elc. imperatorem liansinitlebal, ab ejusaula petens sibi
Qui locus palam arguil anliquissimi juris usum dari episcopnm.- Ifaquemulli nobiles et prseslanfes
quo Gallioe reges investiebanf antistiles sui regui. viri, cognati et filii principiim, imperaloris aulam
17S Nam ille Romamis claruil sub Ludovico el Cio- sequebantur, eapellanorum ei ministeritini exhi-
tilde, circa annum 625. Evstal memorabilis histo- benfes, sj)e alicujiis episcopalus obtinendi. ,» Et
lia apud GlaJjrum Rodulpbum. lib. v, cap. 1 de Ro- paulo posi, loquens de Ottone imperatore: «Annu-
beiio rege Francorum, cui abbas cujusdam mona- luiucj^oopi, ejus digito apposuil, pedum iradidil,
sterii eqiium opfimum dederat, ut sibi illius amici- ctita iiivestitum legalis aitribuil. > Ilis conjungenda
tiam coiiciliaroi. Dumque praefatus abbas accersitus sunt qtiaa de virga paslorali notala ad epist. 8.
fuissct, ait ei; « Depone baculum regiminis paslo- A comile Northmannorum. Hunc locum inlerprc-
falis, quem credis largitione mortalis hominis debere D lantur.de Roberto qui devictus et in vincula couje-
'
gestari. Quem cum a seprojecsset, suscipiens illum ctus fuit a fratre Henrico Anglorum rege, tolaque
rex, imposuit dexferce imaginis Salvatoris, vade in- Noiihmanniasimulsu])jugafa,dequoEadmerusinYila
quicns abbali, et stiscipe illum clemanu omnipoten- Anselmi Cantuar., el Willelmus Malmesbur. lib, n,
tis>regis, nec sis ulfra pro eo nebi<ov alicujus mor- De gesl. pontiiic. Anglor., ubi scribit illum fratris
talis, sed liljere utere eo, ut decet r-_..neii lanti no- regnum soilicitavisse,'et mentittim minus habileni
minis;at ipsegaudenter illum suscijiiens, plurimis ad guliernandam rempublicam pro lenitale ingenii
de .lali facto alacritatem contulit, ac dcliinc eum An EPIST. CLVIII.
omniiibeiiate viguit. » Yetus fragmentum historise Quod esl inici Constaniiam filiatn prmdicii regis
a Roberto ad morlem Philippi, de Hildebrando et c', comitem Trecassinum. Soluto hoc malrimonio,
flenrico imp. : « Exigebat quoque idem papa ab co Ilugo Tricassinuscomes aliam sibiuxorem sumpse-
dimitli dominatioriem omniiim sui imperii ecclesia- rat, quemadmodum coiligi potest ex verbis Ivonis
rum, ne cui baculnm pasloralem donarel juxta quod epist. 215, ei hac de re ita scribit Andreas, vefus au-
in aiitiquoruin statutis continetur Patrtim. Quod ille ctor et inediftis, in Hisloria Francorum, lib. m :
iacere rentiit; ha:c fuit justior causa cxcominuniea- < Pliilippus defuncto tuiore suo Balduin.o comiie
tionis. > Waltramus cpiscopus in traclatu De inves? consilio Roberti FrLsionis filiam Florentis ducis
tiiuris : Pure et 'integre servanda est aniiqua con- Frisionum Bertam in uxorem, ex quaLudo\ieum et
Stitutio, ne pusilli' Christi scandaiizentur, nihil enim filiam Constantiam genuit: cjuaacum adulta esset,
refert sive verbo, sive praecepto, sive JJacuio, sive usque ad nubiles annos nupsit Htigoni Trecassine
alia re qttam in manu lenuerit, investiat aut inthro- coniiiij a qtio poslea disjuncta propter consang^aini»
 '
§75 FH. SURLTl OBSERYATIONES. 57?
talem nupsit Boa.lmundo, principi Barriehsi, viro A etiam Thomas Walsingliam in liypodigmate Ncu-
magnanimo et slrenuo, > etc. Ej'usdem nieminil Su- strias, quia velut gemraas in annulo, sic rulila! situ
-gerius in Yita Ludoviei Grossi, cujus verba quia loci et fi-uctiium tibertaie. Wilhelmus Gt;meiicerisis
depravala sunt in vulgata editione, obiter hic ex caMiobiiaDediicibusNoiihmannis lib. i,cap. 6 aiiani
vet. cod. castigabuntur. « Boadmundi ad partes nominis ralionem profert, quia pro suis oflbnsis
istas adventus causa fuit, ut nobilissimam doraini illuc gemunt qtiiin flaminis ullricibus <_§;miluriiioii
Ludovici designati sororem Conslantiam moribus erunt. Celeberrimum fu!ssc monasterium indicat
facetam, persona elegantem, facie pulchcrrimam quod scribit idem Thomas, iiongentorum monacho-
raatrimonio slbi copulari quibuscunque modis quse- rum numero exerevisse. Et Wilhelmus plurimos
ritarel. Tanla etenim et regni Francorum et domini episcopos, etnobiles laicos, sprctis soscularibus pom-
Ludovici prseconabatur stienuitas , ut ipsi etiam pis, colla j'ugo ibi subegisse. Ked addit pagaiiorum
Sarraceni hujus terroie copulse terrerenlur. Vacabat' incursu posiea per triginta annos, subversis domi- - >-
domina, comitem Treceusem Ilugonem procum as- bus, cubile ferarum fuisse.
pernala, nec decenlem sponsum iterata copula ap- AD EPIST. CLXIII.
petehat. Callebat princeps Anliochenus, et tam do- Illum adminhtraret obedientium. Anselmus Cari-
nis quam piomissis copiosus, dominam illam cde- luar. in cpisl. ad Ernulphum: « Propfer tenendani
berrime sibi copulari Carnoti, prsesenle rege et do- aliquam potcstaiem quam dicinius obedientiam. >
tnino Ludovico, multis aslantibus archiepiseopis, Gregorius septimus, lih. \i, episl. 21 adcanonieos
episcopis et regni proceribus devote promeruit. » Lugdunenses: « Obedienlias Ecclesise, cseteraque
Eorutn insiinciu moneo. Ita melius ex vet. cod. [j beneiicia, quae sine coromuiii consensu fralrum ac-
quam ut antea : « Dum ergo hsec voluntas ita fer- quisierat, in nianus nostras sponte renuiitiavit. »
vens esteorum, moneo. » AD CPIST.CLXIV.
AD EPIST. CLIX. In manu Romance Ecciesim legali nullo cogcnle.
In concilio Tnronensi. Beiioldus in chron. adnofat Inleiligit Biuiionem Signinum ejnscopum de quo ad
nb Urbano secundo hanc synodura celebralam anno epist. 166; luijus auleiri rei meiilio fit a Gofffido
1096. Vindoeinensi abbaie, tesfe oculalo, cujus hacc cst
Subreplum domno papm Urbano. Scite S. Ber- epislola ad Ivonem Cariiot. cpiscopum, et S. Manss
nardus Clar. in epist. 247, ad Eugenium papam : capitulum: « Ilancesse viiiutem cognovimus vcra*
< Interest quis, et in quo fallatur. {Juanio vestra justitiae, amicum non dcbere jiuarc inendacio, ncc
polestas et digniias major, lanto ea quae vobis forte inimico in veritale dce-,se. De doposilione domni
subreptio fit, non modo periculosior, sed et turpior Goffridi abbatis, et do promolioi.u domni Mauricii
cst/prsesertim in Ecclesiasticis causis. » Idem epist. cjui conlia nos duni iiijiislasexeicuit inimicitias, ct
.178, ad Innocentium papam : « Hoc solet liabeie parumfructuosas sibi egil quoiclas, sicut vidimus
priecipuum 3L74 apostolica sedes, ut non pigeat et audivimus, veriialis te»limoi>iuni peiliibemus.
revocare quod a se forte deprehenderit fratide elici- Yidimus itaque tiomnum GolTridum in prsesentijt
ttim, non veritate promeritum, res plena sequiiate et domni B-uiionis, Romanae Ecclesiaefunc Icgali, ah-
laude digna, ut de mendacio nerao lucretur, prse- baliam suam rclinquere, el domniini Mauricitim iii
serfim apud sanctam el summam sedem..» abbatern propria voce cligeio, r-umqeie eloctum c-l
Urbano ut moitasterium Sancti Mauri. Pctrus Dia- r, suis nianibiis deducliim in loctiin, quem ante ips.e
iconus in Chronico Casin. lib. iv, cap. 18, hacde re tenueral, coJiocare. Hoc \idimas, coram Dro et JIQ-
sjgens : t Idem prseterea poniifex pro negotiis eccle- minibus leslilicaniur paiam ila fatium fuisse. Sed
siaslicis Gallias, ut supradiximus, ingressus, in Tu- si quid aliter actura cst in occulio, coniilciniir nos
ronensi concilio ubi ip.se prjcsidebat, inonaslcrium piwsus ignorare ; ficri eiiiin poluit ut aliiid lingpfi.
Sancti Mauri in Glannafolio a a Fossatensium mo- doinniis- Goiiridus pronuuliaret, ct aliud oecujlare*,
jiachorum aljstractuin tyrannide, pilstinae dignitaii in peclore, Sed qisidquid Blesis nohis praesentlhus"
Sibertatique restiluit, sub magistro tantuni Casinen- super hae catisa lactum exstilit, iu qtiantum cogno-
sis cennobii perpeluo mansurum. » Haeciile niona- scere pnuiirnus, domno Manricio til ciedimus, non
chus Casinensis; vetus aulem scriplor miraculorum ohesscl, sinihil aliud impedirel. »
beati Mauri levitaeel ahbatis, cap. 5, cominemoral Talibus motionibus imponere. Iia meliores vett .
edicfum Ludovioi imper. quo slalutum fuerat ut codd. antea monilionibus, qui enor insidet pleris-
reciores Fossalensis coenoliii semper cttram ageienl que memhranis. Sunt etiam qtiaehabeiil, nostris ad-
inoiiasterii Giannafolii. Yerba lisec sunt: « Rorigo monitionibus. Motiones accipil, ut epist. 197, mor-
denique venerabtlis comes, ne per succedentia tem- iifera commotio prodiil, et epist. 556, de qua lanlus
poralocus ipse habitatontm forta&se negligentia a esl tnolus.
rcciitudiiie regularis tramif is exorbilarel, prsecoplum AD Erisr. CLXV.
-
jmperialisedicii, a serenissimo imperalore Ludovico Samsoni Wigomensis Ecclcsica episcopo, WillioL-
cx sacro promeruit scripto, quatenus reclores Fos- mus Malmeshur. Jib. iv De geslis ponfif. Anglor.,
salensis monaslerii semper jjrovidentiam de eodem t) Ciip. de episcopis Wigornensibus : «Wlslano sncces-
loco habentes, instantiam sollicitudinis sute tam lo- sit Sainsoii, canonicus Bajpconsis, non paivae l.tle-
jw) quam congregaiioni vigilanli cura in omiiihus raturaa vir, nec conlcmnendae facundise, aniiquortim
adliiberent, tales videliccl suse co:igregationis eis homo morum, Ipse liberaliter vesci, et aliis clapsOi-
jnagistros et prsepositos ordinando fralres, quormti tcr largiri. limoxius ad raonachos, nisi quod eis
nutu el regimine cuiicla illis perlicienda ct inicrius Westbeiiam abstulit, ubi Wlstanus raonacbos jio-
et exlerius studiose disponerentur. Quod qualiter suerat, etprivilegio sanctiiafis stiae muniverai. Iilud
ie.mporeliigelberlialjlatum, ignique cremaiuni fue- Sumson diripuil ncc muJtis post annis in cadem
rit, raelius reticendum quam proferendum pula- villa qua cuJpam commisoral, exoessit, s Maithasus '
liius. > Paris in Historia Angloruni. in Willielmo sccundo,
ADEIPIST.CLX. circa nnnum Chr. 1097 :_«ebdem anno (ait) Ansol-
Gentmelicensis monaslerii. Varfant alii codices, in mus Cantuariensis arcbiepiscopus consecra\it Saiii-
ijuibus est, Getneiemis, quod minus apte scrilii vi- sonem in cpiscopuiii Wigoniieiiseiii Londonis, in
clelur. Yetustus auctor in Vila S. Philiberli abbalis, ecclosia Sancti Pauli, die Doininlca, decinio scptimo
Gemineticum appellat, siium inpagoRolhomagensi, Kalendas Julii. ».
ct construclum ait sub Francorum regc Clodoveo." AD EPIST. CLXYI.
sicque ntincupaiiim, ouia instar geininaruni, mulli- Ilumbrildo eadem gralia AnlhsiodorensU. AdeunH
yano decor.e flormnetarboium sit conspicuum ; «l ejemscrib.il opist. 2il, quo tamen loco quidam^cc^
" Esl in dicecesi Andogavcnsi.
 M) 1). IVOMS EPISTOLAS 576
ttei \iriil,"''! Giiiiiiialdiitn rppiil.u. Voliisohieititilo- A
} ros srrpe nlitur GolTridusablias Yindoc, ul in cpisl.
gia ii onai hi AiitifSio.loron-15au amuiiii l>i'in. 1()*J(i: ad Pascbalcni jiapam : t Aiuccessorcs nionasierium
t Aiuissiodorciisciii Lrclc.-i.ini poM H«iln'iiuinio\it fuiulavcriinl, ti bcalo Pelro ;n palrinioniiim cl alo-
llumtialdiis, qui enindoin i.nlc-.iam miihis boneli- tliiim propiiiini cmn rcbus ad ipsuiii pcrtineiUiLus
rns ct orr.aincnti.s intus <i rxtorius ileioravit, nrrrl- obltiloruiil. i llntrue sc appellat alodiaritini Ecclesite
iphcavit .Telijirus, liouorilui» in»ig!ii\it. Ecclosiam IlonianaVin Cjiist. ad Girardum : e Doiiino Girardo
s.iue Iicati 1'etii, sanrtiepic Eiortm Caiioiiicorum rc- lattdubitis viiceepheopo, sancim Romanmsedis legato,
ciiLiriiini csse ronsiimii. \II.P vcio lani lioncsise fraler Go/fridtts ejusdein sedis alodiaritis el servtts. -
fiiit ac solina* ui cv i|iit> cpi-.'eopiis hiottis cst, scse Iiein in episi. ad Coiionein : < Couoni vilse laudabilis
a caniiluis absiinorot, lcfii.mtiiis ci comosiio sulficc- cpiscopo, sanetac aposlolicse scdis legaio, fiater Gof*
roi, ncc \iiii)in ttisi paiiiui lulioret. Qui tandcni Je- fridtis ejtisdem sodis nlmliaiius cl servus, dileciio-
rosohmani profoeius, inicr roilciiiiilum navi peri- nom, cl lotius diloctionis. serviliinn. Viiidoeinense
chtanio snlimorsiis ossjiitavit in niteiilius. » Ei atl raonasteriuin, aloditim lieali Pelri ct palrimoiiiuni
amiiiui III i nofal oeciiobiiim 1'oiiliiiiaoonse fmida- qtiid liboiiatis vcl iinniunifatis," seu digniialis nunc
lntn esso. suli Lmhitlili) voncrabiJi episcopo, tunc usqtte habiierit, el asque in fiiieni sscculi Dcopafro-
AiitbVtadoio pra-Shlerto. cinante Iiabchit. i
liiiino Sigiiiiius' cpisc-opns apostotieu legatione. Jiidicuininqiie cst, qttia hccccatisu sine ••nonoinacbia
Iliinc pariter paii.r logaiuin in GalSiisItiisst; conflr- lenninari non poterat. Ohserva judicio episcopoiuiu
mat opiqola inov scqncntc. Ejiisdoin incrainil Su- visuiu fuisse liicni niilittim dcbcre tcrminari singu-
gMius, lib. i!e Viia j.iidouci Crassi rogis, uhi de- gj lati cciianiine. Aiiamen legibtts ccclesiaslicis jawi
prnvaium ost iioinon, rIJ.HIBrtisonigunus niemlose tutic leniporis iilud polius piolilheri quani jtiliori
175 rtisinin fuii. So<llide veloritin codicnm restl- elicil episi. 280. Idoo episl. 247, rcprclicndil Ectie-
tiioitdiis csf locus lioo iiiodei: < Astilil cliain ihidcm siam Aiireliaiieiiscui quae suo jndicio consliluorat
liiuiiaii.v sodis apositilioaj togatus dmniims IJiiino, diem pcragenda; monomachise intcr dtios mililes
Sigiiimis opisoopiis, a tloniinci Paschali papa ad altoroanles. Ila'c olim vocabatur Dci j'ttdicium, ut
inriiamlaiii ot i tmltirlaiulain santii sopuloii \iani in Bojariorum loge, til. 2, dcDucibus; etLongobar-
lomiiium Ikiiiiiiiiiiilum coiniiaiits, iindu plcnum et doruiii til. 2, dc scandato. Luilhprsudus rex in suo
«tiolire Pitiavis loiiuli coiiciliiiin, cui cl nos inler- cdicto, tit. de monomachia, diccbat se non posse -
fiiiiuus. i Abbas Lrspeigcnsis in Chron. ad aiiiium vciare istam inipiam legeni proplcr consuettidinciii
Hoiii. II10, < Jiruiii) aiitein Signiniis cjiisoopus stue gentis. De qua nihil amplius diei licct, cum alii
allins c\orsus esf. » Gollridus Vindociiiensis abbas plures in hoc argumento lahoraveriiit. Tantttm ael-
in ep. ad Ivoiiom Canioi. epise. rclata supra ad jieianlur duo teslimonia auctorum ssecufi Ivoniani
«pkt. Kii, ojiisdcm.iiiomiiiil. nontluin in lttcein ediiorum, ex quilius colligi potcsf,
Simpliciiaie vct dttptintaie stta sitbterfttgerei. An- etiain inter clericos ct monachos, ejusmodi singula-
ren custiin fuerat, vcl callidiiuie sua': qtiasscripiura reni pugiiam in tistt fuisse. Goffridus Yindoc. abhas
ofiain exslat in plcrisqiic inembranis, noc niiilasseni in epist. ad Pelrttm Saiictonensium cpiscopuai :
nisi priscus oodox Nic. Fnbsi nionuisset. Ilabel - Audivimus, dilcclissime Paler, Bainaldura Cliesnel-
onimscriptr.m, dupticitatc, quo veibo pari significalu lura clericum veslriim cum dooino Guiiielmo ura-
soiot uli \ariis locis, tit iliibiuni non sil, iltud calli- r< naclio noslro duellum ceepisse, nullum lameB es
ilitaic, c quudam glossa in caieros libros irropsisse. stia parte vel cx parte monaclii testem habuisse.
Sunl taiiion alii vetusti libri a qiiibus absunl utra- Quod quia sreculi leges nulla ratione fieri perinillunt,
q;ic vciha, eallidiiiitc cl dtipticiiaie, sed iinpe.iieelo ct sacri canoncs oinnino ne liat inlerdicunt, humili-
SCDSII.iAonipla aiHcin quilitis casligalio coiilirniari ler vos ltjgamtis ut quod in episcopalu vestro alj
ti illusliari diiiii, lia-c siinl: iienipe cpist. 65, du- ecclcsiasticis viris comra ecclesiasticas rcgulas prse-
pliciuni inepiias vocal, cl cpisl. 135, dupliciialeni stimptum dignoscilur, veslra auctorilale irriluni fiat
iilsoruiii frainiiii; ut opisl. Wl, poiiitiiiatoruiii du- et corrigatur, nc foiic perversa cousueludine prseya-
plicitateni. liem cpisi. 199, opponit palliaiam dupli- leal liorainuni iniquitas canonieae sequilaii, el sie,.
oilaieni \crtiati simpliei. Flcin cpisl. 200, elcsiderat quod absil, subdalurveritas falsitati. Si vero Bai-
rtigam duplicitalis ccclosi.v,reduci ad siniplicitatein. naldus vesler elaves sanclae Ecclesiaa agiiare, ei Ro-
Deniepie epist. 245, duplicitalem ct niolliliem vilio- raanorum decreta ponlificum.. qu;e inter ecclesiasli-
iiini dicii. Fulboiius Ciiriiolcnsiscpiscopus episl. 7, cos viros monomachiam pcnittis inhibenf, annullare
ad Lcoieiium Senoiiensem archicpiscop. : < Ten- conatur , conlra ejus inllaios conatus humiliiatom
elo.iidiim ad poiiuiii ece.lesiispalrise. Noli crgo tule Roinana; Ecclcsise quse iniJata crcpare, cl supcrl-a
ipYi libi biilialassuni dtibielatis ac duplicilatis in premere novit, appellamus. » Yelus hisloiia cano-
cordc tuo iuisecro. Simplcx csl enim via Domini, et nici Laudtinensis de quodam Anselmo Bcosso reli-
<;ui aiiibulal siniplicilcr, ainbulal confidenter. » Ur- gioso cui tbesaurus ccclesise Lauduncnsis scrvantlus
bantis papa seo. in eap, 46, Excoinmunicatorntti, trailehaltir : < Non exigiiam pariem (inquil) ftirliiu
cans. 25, q. 5. < Pcciiiicntiam cis indicilo congriicn- rj discer])ens, atirifici cuidam vendendi causa tiadidil,
tein, qiia divime simplicitalis oeulos adversus se priiis ab eo aceepla fidei sponsione quod nulli se
oemiplaoa-c valcant, si forle quid dtiplicilatis pro liujus rei fuisse auctorcm propalaivl. Sed cttiii ieioni
huniaiia fragililate in oodem (lagitio inciirrcrint. » arlifex aurtiin illttd sive lapides ^ticssionis venele-
Sanctus IJeriiartlus, so.rm. 82, in Caniica : « Scd rcl, liulti.Dci canonici Lautluneiises siipervei.ieiiios_
perscverui nihithoinimis in omni anima ctim origittaii aiui sculpturas rccog:io\erunl r el slalim qttaerimo-
diiplicitnie cjcncralis simplicitcis, ul de collttiione nia iacla jircofatum aurificem a judice coiiip-elieneli
conftisio atigeulur. s Joannes Salesberiensis Policra- fccerunl. Ille compreliciisus atquc perlerrilus, ab
lici, sou !)e nugis cuviai. lib. vi, cap. 2i: « Ass> Anseliiio sibi ca tradita fuisse confessus esl. Unde
ril eiiiin in Roriiana Ecclesia quaiiulara.tluplicitatis Latiduimm rcductus, et conlra Anselmum liaec nc-
csse radiocin, cl fomentum avariiisc, quac capttt csl gantem duelli cerlamine congressus, proliims supe-
omnium nialoruni. » Vcluslus auclor in libro De ratus el vicltts csl, forsilan, ut multi putarunl, pra
uitiUUe Ecciesise conservanda : t CJtrislus cxhibuit fidci violalae reatu, quiapromiscrat eidem Anselnio,
silri glorios.am Ecclcsiahi non hahentcm niaculam, qttod eum non delegeret. Pro hac ergo victoria
ncc per tluplicilatem rugam; qttia cl per jusliliani Ansclmtis niniis clatus, quia sibi conscitts eral et se
est munda, el per simpliccni iiitentloncm tersa. i fuiiiira fecissc, et tamen ad\ersarium stipcrasse,
AD Erisr. CLXVIII. inullaniqtie laudem ali liominibus qui sc innoceiitcm
Militi in beneficium. Eodcm scnsu id verbi aoci- esse clamabaiU, acquisiisse, ad inajcra securus per-
pit episl. 71, Uo, 168 et 208. petranda nrovocatur. plurimisqtie lerris ac vincis
Quia alodiiiin eral. Yox feudalis, qtia inter ccle- ditslur. f
 FR. JURETI OBSERYATIONES. 578
\ idc tiaciaium AgobarJi anliqui Ltigduiiensis ar- A cedilur. > Et paulo posl tostaiui papam Uiijanum
chie.piseopi ad Ludbvictim imp. quo iiivebitur Hf® in Arvernensi concilio super Jioc deii.iiiam, e! ab
in nioi.omachiam, dicilque iiide coiUigisSe uiulios omnibus qui aderanl cpiscopis et abbalihits JauJa-
judic.oium perversos eventus. tam dcdisse senlcnliam : Ut quieunque sine voca-
"An EPIST. CLXXI. lione ct judicio exspoliarentiir, eliam sine vocaiione
E-t busilei,idest, fundamenium populi. Sumpsitex et judicio invcslirciilur. Et alia consequente epi-
Isidoro, Origin. lib. ix, cap. 5. N colaus Papa I stola rcfutat eumdem eplscopum qui sua exposi-
Carolo regi: < Nisi cnim vos qui in regali sublimi- t^one magis praebebat occasionem cxspoliandi vesti-
latc posili eslis, lanquam ingenlis fabricse bases ve- tos, qttaiii iiiveslicndi exspoliatos. Gregorius septi-
slro sudore raundtim quodaminodo portasselis, ne- mus, Jib. vi, episl. 25, ad Arnaldum abbatem :
quaquain Grascosermone pu-i).ioivvocabula sorlire- < Indignum quippe esl, ct a canonicis institutis ni-
mini. i Ilanc etiara vulgarem opiniouem «equitur mis alienum duciraus, causam, quse venlilanda est,
Nic. Cusanus, De conc. calh. lib. m, cap. 4. ad exainen debere deduci, nisi de rebus in lite po-
Non sunt a nobis graviter exasperandi : sed ubi silis, ille qui vim palitur, prius fueril revestitus. >
sucerdoittm adinonitioiiibus nott acqttieverint. Locus S. Bernardus, epist. 45, ad Ludovicum regera, de
obsenalione elignissimiis : quam in senleiitiani pul- Parisiensi episcopo loquens : « Itlem episcopus per
chreLeodiensesin epislola scripla eircaannum Dom. maiiunVomiiiura religiosorum se ad juslitiam offert:
H07 adversus Paschalem secunduin paparo : <Igiiur si taraen prius {quandoquidem eadem Ipsa justilia
ex verblsistorum et sanclorumPatrum, consulant sibi videtur exigore) res ci suse abhtlse resiinianlur. >
episcopi regibus el imperaloribus obnoxii ex eorum U Apud Ivoneni decreti parte quaita, refermitur de-
regalibus acceplis, ne proprio gladio, id esl eoruni crela Zepberini, Felicis, Eusebii in eamdem scnten-
beneficiis eos interficiaiit. Si quis denlqiie respeclu liam. Quibus adjungendi canones collecti a Graiiano
sancti Spiritus Yetus et Novum Tebtamenium, suh caus. 5, q. 1, et capitula in decretalibus Gre-
gestaque revolverii, palenter inverriet quod atil gorii suh. til. de resfit. spoliator. Qua pa' te memo-
niinime aut dillicile possunt reges et imperatores ex- rahile est qtiod sciibit velustus. auctor in lib. De
comniuiiicari, secundum etyniologiam nominiiin il- conser. unit. Eccles., uhi ,agit de causa Henrici
lorum, ei ju.Ua tlelerminal.onem exconimunicatio- quarti imperaloris, quera cpiscopi Saxonise el de-
nis et adhuc sub judice lis cst. Admoneri quidern fensores Hildebrandi papse de regno" Saxonico ex-
possum, increpari, argui a timoratis et discrells jiulerant, deque celebralo postea convenlu, ut ra
viris; quia quos Chrislus in terris Rex regum vice concertalio li.uis noii .gladiis conficerotur. Refert
sua coiihlituit, damiiandos ct salvandos suo judicio enim postulatum fui&seul imperaiori saltem conce-
reliquit. J Hildebeiius Cenom. cpisc. in epist: «Ve- derelur uti eo jure, quo conocssum orat uti vel in-
rum apud serenissimum legem opus est exliorta- fimaein Ecclesia personas; ttim palam lcciuin fuisse
lione potius quara incrcpalioiie, consilio qtiam pi-se- capilulum exdecrelis Romanoruiii poiuificum, quod
ceplo, doctri, a qiiam virga. Ilis ille convenieiidus nemo exspoliatus possil accusari, ct jinlicari.ci ex-
fuit, his revceuter iusiruenJus, ne sagittas suas in commttnicari, anlcqtiam omnia sibi ablaia ex mte-
sene compleret sace.dole : ne sanctiones canonicas gro icsfiliiaiUur. Addil ciiines adversse partis opi-
evaouaret, ne persequorclur cinercs Ecclesise jam scopos ita ftusse confusos, ut non hahcient quid ad
sept'tae: cineres in quibus ego panem doloris nian- *- _ liaec resjioiiderent, manente apud Ecciesiam Dci vi-
duco, in quihus bibo caiicem Iuclus. De quibus cloria. '
eripi et cvadere, de morie ad vilain liansire est. AD EPIST. CLXXIII.
luler lias lamen angusiias, nuiiquain de rae sic ira Postquam crucem acceperal. Yox, cruccm, addila
triuraphaf, ut alicui super Christo Domiiii clamore/n est litle velertim codicum, quse antea deerat, triin-
deponere vellem : seu pacem ipsius in nianu foiii et cata verbo um senleiilia. Nempe in lllerosolyniilai a
brachio Ecclesise adipisci. Suspecta esl pax ad quam expedilione illitis sceculi injtiiictinn fuerat ut vivifi-
non ainore, sed vi sublimes veniunl potestaies; ea cae crticis salutare signtim veslibus inipriiuercnf, et
facile Tescinditur , ct iiiint al quaiido ncvlssiina 5n humeris illius sibi poiiarent memoiiam, cui ad
illius pejora priorihus. Alia est via qua compendio- nost.am redcinptioiiem prxiperar.li facttis csl princi-
sius ad eani Chrislo ducente peiiingain : jaciabo patus e|us supe.r liumerum ejus. De quo etam illud
cogitatiim uieum in Domino, ei ipse dabil petitio- Isaiae: Levabil Doiiiiinis signuin in nalionibus, elc,
nes cordis mei. Ipse est in cujus manu corda regum ut dicit Giilielmus Tjrius, De hello saoro iib. i, cap,
cerea suiil. Quocunque sibi placel, eo solus incli- 16. Pelrus Diaconus, Chron. Casin.lib. iv, cap. 11,
nat, alterat in quam vull formam. Si invenero gra- ait signuhi sanctse crucis super scaouhiiu dextram
liam in oculis ejus, gi'atiam i egts vel facile conse- impressisse vestibus. Carni eliain, id cst fronti, ini-
quar, vel utililerainitlam. » presserunt. Bertoldus, in Chron. ad annum 1096 de
AD EPIST. CLXXII. Urhano secundo loquens : « Omnes quoque qui
Dicebal se 'prius esse revestiendum. Probabile est «e ad hoc Her devoveruni, signo crucis seipsos in
Yiudocinensis tlbbalis appellationo, subinlelligi Gof- vestibtts nolarefecit:quod 177 eliam signumin ijisa
friduni, qui lales querelas, licei in diversa facti spe- P came liotatum apparuit; unde et a qiiampluribus
cie, solel ingravare in manuscripto exemplari. Naro Dei ordinatione ot inspuatione ipsum iter inccept11111
epist. ad liunc ipsum Ivonem, conquestus de clerl- fuisse credehatiir. » RoDeiius monaclius', lib. 11:
cis Carnoteiisihus, addit: c Cum dere nosliaanobis «Ciimque requireret qubd-signum gestai-ent peregri-
diu et juste possessa et injusle ablata, securidum naiionis, didicil quod aut in fronlc, -aut in scapulis
sacros canones invesliti fuerimus, si postea de dextris signum ferebant sanctte crucis. » Neubri-
nobis conqueruntur, quod justus judex, quod divina gensis Hisl. Anglor., lib. 111,cap. 22, characterein
lex faciendum jtidicaverit, non recusamus. t Idem Domiiiicura accipere dicit, et sigimm Domini, et
in epist. ad Ranulfum Sanctoiiensem episcopum, signum Regis regiim. Ideo crucifer exercilus dicilur
ail se terminum judioio prsefixum nolle suscipere, ahbati Urspergeiisi in Chron.
jiisi prius ex integro inveslitus fuerit. Qtiae amplio- Recredila redcmplio.'S\c omnes codices, ul epist.
ribus verbis repelit in epist. ad G. episcopum : < Si 275 : Quod libenter reddct aut recredel comitem A-
quis dicit non ad judicium eausce, sed ad judicium vcrnensem. Goffridus Vindoeiii., in epist. : Si caT
invesliturse exspoliatum posse vel debere vocari, perentur, reddi-aul recredi faciebai.
claves sanctse Ecclesise agitare, et leges catholicae el Dominum suum difftduciussel. Ita plane vetusla
apostolicsesedis violare conatur, quihus proiiibilum exemplaria, pro quo anlea typographus ediderat
est ne quilibel exspoliatus vocetur svi judicium, sive diffiduusset. Alii auctores dijfidure dicunt. Sed etiam
in aliquo judicetur, quoniam inane essef et vacuum altera diclio recla cst, qua jam, ustts ipsemet Ivo,
eum ad judicium vocari qtti in nullo jttdicari con- ojpist. 22, ad Philippum rcgcm, mc^diffiduciastii\
 573 AD. D. 1V0NISEPISTOLAS 580
MalfliseusParis, in Prologo Hisi. Anglor. • < Ipsum a A . catione ferialur, et tandiu seiitenlia ab omuibus ob-
regiii solio eieptilil diliiJticialum. >Abbas Urspergen- servelur, donec et ahlata rcddantur, et de illatis
sis, in oonslilutione Frederici I: «Sancimus etiam ul damnis congrtte satisfial. Episcopi vcro et presliy-
quiounque alii damniim facere aut laedere ipsum in- teri qui lalibus forsilan non fesislerent, officii sus-
lendat, itibtis adminus ante diebus perceiium nuu- pensione mullentur, donec roisericordiam sedis
tiittn suitm dilfidtieieiil eum.Quod si laesusdiffiducia- apostolicffi obtineant. i Est eliam hic canon ejiis-
tum se fuisse negare voluerit. >AJibi Ivo dicit fidu- dem Urbani in eodem concilio : t Placuit omnia
cias praehere regi, et absohere a fiduciis et sacra- bona eornm qui Hierosolymas pergunl, semper et
menio regi factis epist. 71. Robeitus nioiiachus, De uhique salva esse in pace et tregua, quousqueredie-
bello Hierosolym. Jib. n : Hanc illi fiduciam juravil; rint. i Idem poslca factum a Gregorio papa ajrad
elimperator acquievit. Esl aulem qui scribil, jJifftdti- Gul. Neubrigensem, Ilisl. Angl. lib. m, cap. 20 :
ciare, barharam esse tlictionem praoaltera, difftdare. «Bona quoquc ex quo crucem acceperint, cum suis
Sed si a fide deduci poturl difftdare, eadera railone famulis ^ub sanctae Roraanse Ecclesias, nec non ar-
Jicere debuit a liducia dici diffiduciare. chiepiscoporum et episcoporum atque aliorum prae-
Difftducitisscl, et prmdam ejtts prior cmpissel. IIuc latoium Ecclesiae proleetione consistant, et nullam
speclat qtierela Cusani, lili. De .concordia catli. dc his quae in stisceptionc crueis quiele possederunt,
cap. 51.: « Hodie videmus (aii) aut confusionein donec de ipso cum reditu vel oliitu cerfissime co-
maxiinam in orUjncjudiciario,. aul penitusniiUam gnoscatur, sustineant quseslione n : sed bona eorum
jut.titiam': honor honorc distinguiiur a jure. Eioc- integra inlerim nianeant et quiela. » Idem vero Ty-
cujjare ctiam.maxima dominianohilesliciteseposse {>rius testatur dicti Iibri i cap. IG, plerosque Hiero-
dicunt, ubi.possessorem niliiljuris habuisse neqtie solymam ttinc temporis petiisse, utsuos creditores,
liabere'conceduiit. Per vilissiraunij diffidationum quihus mrrltorum debitorum pondcre lenebanlur
modum . honorem saivarLpulaiit, et vi post-.ipsam oJdigati, deelinantes eluderent.
inlimalam,diffidationeiii,<ex qiiaounque cohfietaaut Ad casamentu eorum. llscc vox etiam exsfat infra
iiulla causa qualitercmiqueiapla palanraut occulle, epist. 284. S. Bernardus episl. 59, ad principem
licitc eredunt possideri, elianisi hoha Ecclesiae aiit Theobaldum : « Nostrum quoque ac vestrum pariter
clericornm forent. 0 praestimpta- audacia coutra episcopum, id est Lingonensem, abuiidanliori ut
orancs leges el jtira! o iniquissimum judiciumdi- decet lronore suscipiatis, el de casameulo quod te-
stinguens'honestuni a jtisto, aifi.inans.iiijiislum ho- netis, liomagium quod debef s revcrenter ei et hu-
nore possideri. »-Et cap, 54, censulit stalui legem niiliter offeratis. J PJO beneficio seu feudo sumi
ne ulli liceatexquacunque causn altcrius bona oc- indicat locus Ftilheiii episcopi in epistola de forma
cupare, aut darana inferreperdiffidaliones : sed om- fielellfalis apud Ivonem, clecrclorum parte xu, cap.
nia fieri judicum auctoiilate, qui eliam repressaglias 76, tihi posfquam expostiil ea sex quorura semper
conccdere- possinl contra conftunacein. meminisse dehei qui domino suo fidelitalem jurat,
.Et ad -forhfaciendum. Ea consians scriptura in addit : « Ut fidelis hsec liOtumciita cavcal juslum
manuscriptis. Uibamis papa see., i« diplomale pri- est, sed non ideo casameiUum inerelur. Non enim
vilegii Goncessi Petro abbati cuenobii Cavcnsis : sufliclt absfmere a malo, nisi fut quod bonum esl.
Ulet de ipsishominibiis tiberum cttriam el forisfa- Resfat ergo ut in eisdein sox supradictis consilium
cluras-omnes sineulto bajnJo vct minhtro habealis. ' et auxilitim domino stto fijei.lcr 17@ praesiel, si
Idem : Si aliquis forisfactum fecertl per qttod ipsa ad '-' beneficio dignus videri vull, cl salvus esse de fide-
munus reipublicm, de jure possent, applicari. Mal- litale quain jural. Dominus qtioque fideli suo in his
ihaaus Paris, in Henrico prinio : < Siquis baronuin o.mnibus vicem reddeie debet? Uhi scripsi, cusu-
vel horointim meorum forisfeceiiit, nondahil vadium meitlum, p:o quo vulgala edilio habet, cassatnen-
in raiseiia pecunise suoe, sictit faciebat lempore pa- ium , el in ora , addiltjni est, causameniutn; sed
tris vel-fratris„raei, sed secunduui forisfactuise mo- uiraqtie \ov corrupta. De casalis qusedam notantur
duni. > Anselnms .Caiituarieiis. in epist.ad Henri- ad ej)ist,-28.
cumrcg:-« Audio quodvestra excellenlia Vindiclam AD LPIST.CLXXYI" ^ -
exercet super .presbyteros Anglise, el .fomfaclurani ,4 concilio Trecensi. Baron., Annal. tom. XII, ad
exigltabeis quia.iionseivaveruut praeceptuin con- ann.- Ciirisl. 1107, poniificatiis Paschalis secundi
cilii.J -Aliislocis/bn/acere.scribitur, ulapud Dode- octavurn, diversum faoit hoc concilium ab illo cujus
lUiinumabbatem, in.append.ee ad chron. Maria Sc.: meiiiio fil ab hone, epist. 258, quandoquidem an-
Prmdia judicio' proscriptorum a rege, si juste fori- tea fueral celebraliiin per Ricliardura cardinalem in
fncloribus cibjud'iCata,fuerinl. Alibi eiiam forefacere Galliaiegaium. Yult enim conc.lium cujiis menf.o
et forefuciorem dici videas. Rigordus, lib. -m, Dj fit.hac episi. 176, lerlio a superiori anno celohralMin
gestis Phil.ppLAugusfi : El forefacia qttm proprie per ipsum Pascbalem. -Sugerius in Vita Ludovici
nostra sunt-, ibiv,scribenlur. ldem paulo.posl : Ul Crassi, lestaiur Paschalem venisse Trecas, et cele-
andianl ferefacla-baillivorum noslrorum. Guillieimus brasse concilium universale. Chronologia monaclii
Nangiacus, Jib. De gesh "Philippi : El ab ipsis bur- 'B Allisiod. anno 1107 : Paschalis papa concitium cele-
gensibuS guidquid antea clericis forefeceranl, fecil bruvil apud Trecas. Abbas Urspergentisin Chron. ad
ipsis, celeriter emendari. ,, ann. Dom. 1107 hujiis niemiint, elioilque Pasclialem
. Ycr.idicisasseriionibtis. Ita \cl. cod., male antea drca Ascensionem non modicuin apud Treoas lia-
assensionibus. • • buisse concilium : uhi inter mnlla qusepio lcmpore
- Fa/sr/tcare;.Sicomnes"vet.cod.pro falsas osiendere et necessitate eorrigenda correxit, sontcntiam pro-
-Dicenles novam esse-inslilutionem de Auitione cc- mulgavit -juxta prsedecessorum suorum decrela, de
clesiasiica Jmpendcnda rcbus mililum Hierosoltjmam libera, pastorum eleclione, et de coercenda laioo-
profichcentium. Novam appellat, ertiia eo Sieculo- rura prsesuniplione in ecclesiaslicas dignitates. Ad-
ceeperatin usu esse,"auclore papa Urbano.secundo, diliniperatorem Heiiricura niisisse iegatos ad papam
cujus haecsunlverba in eoncione liabila in concilio pro causa investilurarmn.
Claromontensi apud Willelmum Tyrium, De bell. Quam onus episcopi Itoc tempore subituritm. Sci-
sic, lib. i, cap- 15 : «Inlerim,vero cos qui. ardore licel prppter gravissimam rerum publioarum jn;r-
fidei ad expugnandos eos laborem istum assumpse- ttirbalionein. Quare ipsemet Ivo experlus qiiaulinu
rintsub Ecclesise defensioiic, cl bealorum Petri et tunc temporis esset periculum praiat ,rum (ttt ait
1'auli proteciione, tanquara vcrae obedieiilkc iilios episl. 13 et 55), ssepe oplavtt exonerari sarcina pa-
rec _)imus, ct ah universis inqiiietationibtis lam in storali plena amaritudinis faslidiosae, quemadmoi.ium
rebils alienis quain in propriis slatuimus manere se- indicant verba epist. 17 et 25. Hac causa Hilgotus
curos. SLvero quispiam molestare eos ausu lemera- episcopus Suessiouensis episcopalui renunliasoe di-
rio prajsunipsetit, pcr opii>cop'tm loei excoramuni- cifur cpisl. 88, Eodem tempoie Fulco Belvacensjs
581 FR. JUIlETi OBSERVATIONES. 582
episcopus Romam pvofectus.fiiit ut episcopalibus A Aurelianis coronaluin fuisse, addll: « Necduni post
infulis exuerelur, de quo ad epist. 50. ' celebralionein diviiiortim feslivas deposuerat exu-
AD EPIST. CLXXX. vias, cum subito mali nmuii bajulatores a Remensi
Yos itu «sse obtigatum. Ita omnes vet. cod., anlea Ecclesiaassislunt, litteras contradiclorias deferentes,
obligutos. Sed iilius locutionis multa oxempla in ct auctorilale apostolica, si tempestive venissent,
hoc scriptorc, ut epist. 8, 50, 75, 86, 95, 154, 124, ne regia licrot uitclio iiiterminantes, dicebant si
209. quidem primse regis coronse primitias ad jus Re-
AD EPIST. CLXXXYI. -
mensis Ecclesise pertinere (sic legendum est apud
Prottt possumus temperuinus. Cudi debuif, ud tem- Sugerium) et a primo rcge Francorum quem ba-
ptts pvottt possumus temperamiiSjut habent vel. cod. ptizavit bealus Reniigius, Clodovseohanc pra;roga-
Tii. et Lois., ilemque editio Ivonis in decreto. tivam illibatam et incoinulsam obtinere; si quis
Coinmunicani excommunicalis, sive illos qui com- eam lemerario ausu violare tentaverit, anathemali
municanl cum eis qui. Hsec novem dictiones nunc perpctuo suhjacere. Ea si quidem ocoasione arclii-
primum insertse stint fide et consensu plurium episcoposuo \eneiabili etemerilo viro Yitidi Rodulfo,
nienibranarum, ef conQrniaiitur leclionc Ivonis su^ qui domini regis, eo qtiod absque ejiis assensu
periori loco. Bertoldus aulem, in Chronico ad an- clco.iuseiintlironisaliis fueralsedi Remensi, 179
iium 1089, adnotat papam Urhanum liaiic senten- gravissimas et periculosas iiicurrerat inimicitias,
tiam a prsedecossore suo Gregorio promulgatam pacem impelrarc, 1aut regera non coronari sp.era-
confirmassc adversus Guibertum anlipapam, He:>- baiU, qui quia iiUempesli'veiieruhl,ibi nnili, ad
ricum imperatoram et cseteros illius partis. Ideni, f, popria loqtiaccs iodierunt: aul ' si quid
' - dixerunl,
ad aiinum 1094, adnotat niagnam fuisse diffi- nihii tamen ulilereltilerunl.
cultatem in devitaiione excommunicatorum , si Pro communi uiililate re'gni'i\l succrdotii. Observa
noii ( inquit) papa Urbanus seiUenliam qiiodam- ordinein verhortim. Quia enim in hae regis conse-
modo temperassef, ct multos more sui prsede- cralione potissimiiin veiiellalui-causa folius regni,
cessoris Gregorii de excominunicalione seclusissct. idco priore loco rogium iioiuinat,'et ecciesiain po-
Donlque ad annum 1100 : < Jam inulltim pene u- sierioio. Quod ne tine judicio facfunva- prudente
bique senteiitia excommuiiicatioiiis ccepil iopescere, ojiiscopo puti s,'duobus'aliis'locis'hiijtisco epistolse
tit etiam quidam jreligiasi, qni usque ad hoc temiius eumdem ordiliem servdvit. <Pro iuicgiiiale regni ot
in illa causa erant fervenlissimi, a ealholicis disce- pro tranqtiillitale ecclesiarum, qiiaiiluni poluimus,
derent, et inler excoramttnicatos pionioveri non li- praevalcie sltidiiiintis.s Et longe post: « Quia si con-
tnerenl. i Ilaquehacrafioncmoliis Sigebetius Geni- socralio r.egis diff_.rrelur,iegiii slatiiselEccIesisepax
blacensis monachusde ahusu mutuarum excomiiui- graviler periclilarelur. > Idein, epist. 55 : « Quem
nicationum qui illo sxculo in\altieral inter dicliun pro pace legni ei Eoclesiae consensu in episcopum
Gregorium, Uriianum, et Guibcrtuin, et iiuorum- eligal. > Ejusdem gcnoris est quod ait epist. 214 :
que faulores. sic scripsit ad anniim 1088 : « llinc « Yidcimis eninrscissuin regnuni cl sacerdotittm. >
in Ec, lesia scandala el in regno augescunt dissidia, Item opist. 258 : « Nulia fuit divisio inler rcgnuin
dum alter ab altero dissidet, diiin regnum et sacerdo- et sacerdotium. > Et paulo posl: « Regni Franco-
tium dissenfit, dum aJler alteruin excommunicai, ruin pax et sumnii saeerdolii nulla subrepfionc dis-
alter allerius excommunicafionem. aut ex causae, solvatur. > Et deinde: « Cum regiium et sacerdo-
aut ex p-Tsonas pr3?jndicio eonlemnit : dumque al- <-•lium inter se coirveiiiunl, Jienc rejilur mundus. >
ter in allerum excoinniunicandi aticloriiatc magis Sed el in epist. 259 ad Ludovicum regem scribens
ex suo libitu, quam ex justit se respectu ahuliliii', super fuluro iliitis niatrimoiiio : « Sicul(inquil) uti-
auctorilas illius qi:i dceiil polestalem ligandi ac litati vestra, iia slahilitali regni, et paci Ecclesia-
solvendi omnino despioitur. > Quod igitur lis.c epi- rum providere debtiis.'" Denique alibi ^seculare ju-
sldla Laurentius monachus memaslcrii charilalis dicium priore loco nmninat, secundo ecclesiasticum,
requirit consilium Ivonis de raiione vitandse ex - ul opisl. 229. Colelire est iIIud'Optati Milevilani
communicationis , probabiie est referri dehere ad episcopiiib. in: « Non enim respttlilica ,est in Eccle-
causara Philippi Fiancorum rcgis, qui adhtic inno- sia, sed Ecclesia* in republica, idcst in-imperio
dafus erat vinculo censurse pontificis Romani, de Rqmaiio. •>• •/ • <.•,,• \, ••>•
qua superius dictum est. Nam niulli Galli utriusque Eruntenim qniduni-regnfperturbaiows. Ex eorum
ordinis a coinmunione illius se suspenderant, eei,- numerofiiit VviJo seu Guido >de 'Rupeforti,'.cujus
rumque qui illicomraunicaLarit. Quod facile coliigi raeiiiiiiit-SiigeViuspaulo ante ilia vcrha consecrati
potest ex\er!)is vetusti autloris librorum Deunilale legis, causanfque reddil: « Prsefatus ilaque comes
Eceieshe consenanda adversus dicfuni Grcgorium WiJo de Riipcfoiii; quem aemulorum macliiiiaiione
se-ptimum.Qui Iicet regis nomen non exprimat, non malrimonium quod conlrahebatiir inter doininum
aiiiis lauien intelligi potest quani Philippus : « No- designatum (deLudovico Crassointelligit) et iiliain
tum cst onim his qui experii sunl, praecipue autem suam consaiiguiniiate impetitum, divorlio solutum
bis qui dhisionorn Ecclesi;e doluerunt, qualiter' in praesentia domni.papaofuerat (loqtiilur de Pa-
multi iion solum laicorom, sed episcoporum atquc 1D schali secundo, qui lunc lemporig erat in Galliis)
cleiicorum sive monachoriim, Labeiitcs quidem ze- ra.neore hujus concepto scintillam tenuem coiiimo-
1um Dei, sed non sectindum scicntiam (sicut ait tos paVit in iglies,- Nec minus dohiinus dbsignatus
Aposiolus) suspeiidorunt se ac segregaverunt-a coin- in eum zeLiJiaitH': cum subito Gaiiandenses se in-
-liitinione lolius orbis Ecclesiaium, quotquot com- lerraiseeniCs, amicitiam solvunt, foedus dofocderaiit,
rauiiicant nostri lempoiis regi Francortim et im- inimicitias exaggeranl. Nactus itaque occasionein
peialori Romanorum, ipsique exigentes a nobis, bellandi designatus dominus, eo quod Hugo de Poni-
iiou nos ab ipsis, verentur nobis comnuinicare, vol pona miles strenuus; Castellanus de Gornaco Caslro
iii-colloqiiio, vel in pacls osculo, veJ in oralionis super fluvium Matronse sito, iiiercalorum in regia
studio. > Ll vero existimentur inquisita ab illo mo- strala equos ex insperato iapuit, el Gornacuiu ad-
racho pertiiiere atl excoinmunicationeni regisvsua- duvit: ejus coiuuroeliaprsesumpiionis pcne.e.vtra se
dentctiam voiha Ivonis, qui dicil lalcs disputaliones' positus Ludovicus, exercilhin colligii, castruni sub-
non esse scripto conimendandas, ne, si divulgalse ita obsidione,'ul vicluali carerent opuleniia, velo-
in mullorum niaiiiis incidanl, pius obsint indiscretis cissime Cirigit. llaerct castcilo insula grala amoeiii-
quam prosinl discretis. tate pabulorum, >etc. Qtii locus paulo iatitis ascri-
Ao EPIST. CLXXXIX. - > pltis fuil quia castigatur fide raanuhcriptortiin codi-
Murmvr Remcnsium clericorum,- Sugeiitts Iib.de cum; dcpravattis euiin ost in vulgata edilione. Jdein
^ita Ludovici Crassi, etex eo continualor Aimoiui Jiistoricus paulo p 'bt nairala conseeraiione, niii-.
mcnaclii, Ilb. v, cap.-SO,postou'un dixitLudovicum ininit Guidonis lurbatoris: t.Prtefatufiifaquc fuido
 l&, AD. D. IVONIS EPISTOLAS SSI
Rubeus filiusque ejus Hugo Crucialensis [Creciacen-1A Yila Ltidovici !§© regis agens de controversia
sis], juvenis idoneus, armis strenuus, lam rapinis i investiturarum inler Paschalem papam et impera-
quani incendiis aplus, totiusque regui lurbalor ce- lorem, postquam dixit Treverensem arcliie])iseopum
lerrimus, rancore animi cumulato pro amici castri nomine Henrici imper. allegasse pap;e, inveterafo
Gornaci erubescentia, a regiae excelleiilise deroga- jure prsasules Ecclesiarttm post eleclionem annulo
iione noii cessabant, etc. et virga iiivesiiri pb imperatore, et illi fidelilalem
AD EPIST.CXC. 1 et Jiominium facere, subjicit: « Super his ergo do-
Domnum Radulfutn. Sic in omnibus Ivonis ma- minus papa consulte oratoris episcopi Placentini
Tiuscriplis. Apud Sugerium lib. deYila Ludovici voce respondit Ecclesiam pretioso sanguiiie Jesu
Crassi, et continuatorem Aimoini, Hist. lib. v, cap. 50, .Cinisli rederoptam_ el liberam conslitutam, nullo-
Rodnlfns scribiltir, ct addilur cum Ludovico rege modo ancillari oportere. Si Ecclesia oo inconsulto
gravissimas incurrisse inimicitias, qtiod absque Jiu- praelalum eligere non possif, cassafa Cliristi morle
jus assensu electus ct Inthronizalus fuerat sedi Re- ei serviliter subjacere : si virga ei annulo invesfia-
mensi. Robeittis de Monte, in Chron. ad annum tur, ctim ad altaria ejiismodi perlineant, contra
Dotn. IIU : « In Remensi metropoli posf Manassem Deum ipsum usm-pare. Si sacralas Dominico cor-
illustrem viruni, exlurliato Gervasio, Radulphus pori et sangtiini manus laici manibus gladio san-
sttccessit, qui Viridis oognomen liabuit. t Lsiardus giiinolentis oJjJigando supponat, ordini suo et sacrse
in Vita S. Arnul]>hi Suc^sionensis, cap. 56, niemi- unotioni derogare. > Quaequidem verba obiler casti-
aiit hujuscc Rndolphi Viridis Ronionnn archiepisco- gata sunl fide velerum niembranarum, quia in vul-
jii, ttt etiam Nicolaus monaclms in Yita Godefjidi Q gala editione mendosa circumferunlur.
Suessionensis episcopi, lib. m, oaj).24. Potius quo- Yolobant igitur nulltim fieri principi saeculari seu
-que Ycnerabilis ait eum fuisse thesauraritim ec- laico hominium ac jusjurandum fidelitalis in inve-
clesias Remensis antequam episcipus iierct stitura beneficii. Cuj'us rei primus auclor dicitur
Pcr muntim et sacrainentuin eam fidclitalem recji Gregorius, el videtur iJli tribuen.dum esse quod re--
facerel. Utrumque pa. iter coiijunxit cpist. 182: «Jpsi peritur in anfiquo manuscripto codice qui penes
igitur quamvis mei Iioinines essenl ct per sacra- Aug. Thuanum : « Ut clericus alaico nunquara _u~
inentum. > Adalgerus presuyler in cap. II synodi stificetur, nec pro terra nec pro aliis rebus quas ab
Ecclesise Gallioaiiie habitie Dnrocortoii Remorum illo teneaf, nec sibi hominalum faciat; sed oirnino
sisb Hugone ct RoJjeito Francorum regibus : « Ut quas ab eo tcnet, sibi antequam ullam pa<-ilur
hoc factum suh specie lionesti tegerelur, manus ct injuriam, dimitiat. Sin autem, gradum suum ptr-
sacramenla simuICarolo praebui.^ In diplomale Lu- dat. > Cui quidem capitulo nudum nomen Gregorii
dovici Crassi anniH57, conccsso Gaufrido Burdc- praefixum est. Sed prohabile d,e sepiimo accipi de-
gaiensi archiopiscopo et suffraganeisi: « In episco- berc, cum ille palamexfulerit quod alii inusilav?-
poruiii et ahbatum suortim clectionihus canonicam rant (ul ail Gulicimus MalinesJiuriensis) cxcomnu.iii •
oranino concedimus liberlaiem, absque hominii, ju- cans eleclos qui inveslituras Ecclesiarum acciperent
ramenli seu fidoi per niantim datse obligalione. > de manii laici. Successor Urbanus idem statuit, et
Nimirum mamis eratsymbolum ac lestimoniuiii nia- posl^a Paschalis secundus, cujtis haec stint verba :
joris arctiorisque fidei. Qua causa melropolitantis < Pascliaiis opiscopus sanctse sedis Dei venerabili
Turoneiisis arcliiopiscopus cum cxigerel a majoris n.-. fratri ct coepiscopo Anselmo Cantuariorum. Nuper
jiionasterii ahbato ut data dexlera confirmarel ple- in synodo apud Lateranense consistoriuin celebrala,
nara obedlentiam quam ore promiseral, abbasque Patrum noslrorum deciela renovavimus, sancientes
repugnarel, Ivo rescripsit non esse majorem obli- el interdicenles ne quisquam omnino clcricus Jio-
gationem manus quam oris, epist. 254. Sed hac niininm laico faciaf, aut de manu laici ecclesias
parle Rtudiosi observent, aueioris sicbulo gravissi- vel ecclesiastica dona.suscipiat. Hsec enim Simo-
iuam coiiteiitionem subortam fuisse inlcr iuipera- niacae pravitalis raclix, dum ad percipiendos hono-
tores, roges, aliosque laicos super fidclilaie jirse- res Ecclcsise ssecularibtis personis insijjienles Jio-
".tanda a minislris Eceleskc per mantim, ipsoque mines jjlacore desideranl. > etc. Ea ratione gravis
'Iiorninio, ciun lamon id Jorigissimo usu roceptum contentio inter Paschalem et regem Angliae suliorta
csset. Nam ut vctera prineipum jitra in dcsuctudi- fuil. "Wilielmus Malmeshuriensis , De geslis ponlifi-
ncm abirent, nonnulli subtiiiores cooperunt incla- cum Anglor. iib. i, loquens de Henrico rege el eo-
marc, piactilare scelus esse, si sacerdoies in ma- dem Anselmo : < Yertimtamen cum rex more anle-
Jiibus laicortim fideliiatem promittereiit, et rationcs cessorum suoriim ab archiepiscopo hominium ili-
comnieiUi fuerunt, quse si valida; sinl ac irrefraga- lcrrogarei, el il!e pro exconinmiiicaiione Romse
LiL;s, an vero coloral-.eet ftieatse, alii judicalunt.ln facta dlfferret, missis Romaiu ab ulraquc parte iitin-
synodo CJaromoiileiisi sub Urbano secinido, can. 17: tiis, ,jube<ur intcrini regi liominiura facere, vcl al)-
4 Ne episeojjus vol sacerdos regi vel alicui iaico in sohifis nioraruin ncxibus regno ex^edere. Quiu po-
manibus ligiam fi.ielilatom facial. > Sic enim referi tius, respondit iJIe, iiispiciaiUnr aposiolicse lilierae,
Barpn., ox vci. ood.tomo XI AnnalL, sub anno .. el quod lenor caum contincl, fial. Redierant enini
Christi 1095. Rogeritis Ilovcdenus Ani.alittni paiie i, • jara Roma muiiii, cl casso laboie seinilain tiive-
anno 1099 : « Urhanus papa toiiia heJ)domada Pa- ratil, qnod Paschalis papa senlciUiam aiUccessoris
schae niagmim conciJinm tenuit Ronne, in quo ex- sui inviclo rol:o:e lucbatur. Quid ad roe de lilte.is
communicavit omnes Jaicos invcstiiuias ecclesia- apostolicis, ahrcx? Jura regni mei nolo amiflore. >
ru;n danies ol pmnes easdem invesliluras de mani- Cui siniillimum est quod referl Radevicus , Hist.
bus laicoruin aceipientcs,-iiec non onmes in oflicium lib. ii, cap. 50, de Fi itleiico primo imperalore, ctii
sic dali honoris consocranles. Exconiniunicavit cum cardinalcs legati papaeAdriani dictitai-enl (quod
eliam eos qui pro ecclcsiaslicis lionoiibiis laicorum inlei' durissima oapiiula numerat ideni histoi iens)
homines fiunt, dicens nimis exsecrabile videri, ut episcopos Italise soluni sacramentum lideliialis sine
nianus quse in lanlaiii eiiiincntiam excre\orunl, nl, liominio facere debere domino imporatori, respon- "
quod niilli angelorum concessnsn est, Deura cuncta -disse Fridcricum : «Episcoporum Italise ego quidem
ci-caiiiem suo signaculo creent, ct cumdem pro sa- non affecto hominium, si tamen ct cos de nosliis
lute totius imindi Dei Patris obiutibus offerant, in regalibus Jiiliil delectat liabere. Qui si gratanter
Jianc ignaviam vel stullitiam delrtidanttir, ut an- audierinta Romano prssule, Quid tibi elrogi? con-
cilLe fianl earuin raanuum CJUJR ^liebus^ac noctibus sequenier quoque eos ab imperalore non pigcal au-
obrccenis conlactibiis iiiquinanlur, sive rapinis ac dirc, Quid tibi ctposscssioni? > Qtiaepostreina verba
injustae sanguinis effiisioni addictse maculanlur. Et sunt sancf i Augustini, et prolata ab Ivone episl. 60,
ab oninlbiis cst acclamalutn : FiatJ litit! et in his ui probet Jicite posse-episcopos invcstiii a principe
ee::sumn>a!um e^t concilium. » Sugorios . lii>. de bfjnis temporalibus.
 FR. JURETI OBSERYATIONES. 5;<0
Hujus honiinii frequens raentio in epistolis dicti, A magia de electis actiperet, sed nulluni per l>aculuni
Anselmi, raanuscriplis scilicet, quarum teslimonia et annultim invesliret. > Alio loco ideni JiislQiieus
proferenda, ut tota haee disputatio melius intelliga- seribit pluriino Anselmi ad urbem itu el redilu ef-
tur. Cum igilur Pasclialis prsecepissel Ansclmo ut fectum iiiisse, ul rcx indulgeret poutilici investitu -
nullam haberet cominunionem cum illis quidemaini r-am annuli et baculi, relento tamen electionis et
regis Henrici inveslituras ecelesiarum acccporant, regalium privilegio. .
rescripsit Anselmus regi: « Ul aulem ila vobiscum Sunt auteni cx superioris saeculi scriptoribus qui
sim sicut anlecessor meus fuit cuin patre vestro, prohaverinl jiire investiluras fieri a principibtis, et
facere non possum , quia nec volris homagiura fa- ab illis exigi bominia antislitum, inler quos Theo-
cere, nec accipientii)iis de inar.u vestra investiluras derieusa Nyem.YValtramustjuoque episcopus Natim-
ecclesiarum, propter praedictam proliihitioiieui ine bergensis circa annum Dom. 1109 adstruxit, posl-
audienle factam, audeo communicare. > Idem in quam a regibus et imperatoribus Ecclesise dofatae
episi. ad Ernulfum priorem : < Hoc auteni seiloto, fuerunt fetidis, ct j'ura illorum translata in episco-
quia voluntas mea est ut, adjuvante Dco, imllios portim dominiuro, congrutnn ac necesse fuisse ab
morlalis homo fiam, nec per sacrame; Itim fidera eis exigere homagia, sacramenta, ohsides, ut in lio-
alicui promltlam. > Et paulo post addit: « Si qtt s stium irruplione rcges scirent cui suas civitates crc -
exegerit ab aliquo monacbo ecclesiaenostrae sacra- didissent. Tandem concludit in omnibus regnis ser-
meiitum aul fidei alligationem, aut pacium aliquod vanda essc jura et consuetudines in episcopis inve-
quod conlra ordinem sit, pronler 'tcnendam ali- stiendis, qualia snnt antiqua. Nicolaus quoqueCii-
quam potestalem, quam dicimus obedientiam, con- g sanus De concordia cafhollca lib. m, cap. 29, au-
siderate et in quantum possibile.esl, et in quanium dacter asserit non se!um puras investituras fuisse
scilis averlite malitiam. > In alia cjusdem Aiiselmi attractas ab imperalore per Romanum pontificem,
cpistola ad Pasclialem sunt quaedam inlerrogata ad sedeliam tantum pccuniascorrogatum, ul per Ale«
banc rem peiiinentia : « ANSELSICS. Si nullus cleri- manniam omnes se gravalos et destructos conquc-
cus debet fieri homo laici, et aliqua heneficia aut rcrentur : adjicilrabidum appelitum ambiliosisepi-
possessiones non ecclesiaslicas debet tenere delaico,- scopis ita inesse ut de tcniporalibus omnis cura sit.
nec laicus vult dare nisi fiat suus liomo, quid fiet? de spiritualibus nulla. < Non fuit, inquit, ista impe-
— PASCHAIIS. Liberam esse Ecclesiam Paulus dicit. ratorum inleiilio, non volcbaiU spiritualia a tcinpo-
Indignum est igitur ut cle.icus qui j'am in Dci sor- ralibus absorberi. >
teni assumptus est, et etiara Iaicorum dignitatem Fidelitatem reqi faceret qnctni prmdecessoribtts
excessil, pro terrenis lucris homiiiium laico faoiat: suis. De forma fidelitatis quara quis suo domino ju-
neforte, dum repelitur servilii ssecularis obnoxius, rabat, scripsit olira epislolara Fulbciius Carnolen-
vacet, aut gravetur Ecclesia. Scriptum est enim :' sis episcopus, cujus pars relala ab Ivone Decreli
- Nemo militans Deo implicat se negoliis sseculaii- parte xn, cap. 76, et a Gratiano in cap. De formu,
< bus. > Quod Aposloli verbum (ut lioc obiler insc- caus. Jtxn, q. 5. In synodo fccclesiseGallicansehabi-
ralttr) David Scotus Bancornensis episcbpus fantor ta, Durocortori Reraorum cxstat lihollus Arnulli
Henrici quarti olim dicebat non adversari cupidita- episcopi his verbis conceptus : « Ego Arnulftis, gra-
tihus pontificuui per laicos investitorum, quia non tia Dei prsevenienle B.emoriim archicpisoopus , pro-
sit .sseculare negotium si elericus hominium laico mltto regibus Francorura Iiugoni et Roberto me fi-
fecerit. Quod frivolum appellal ^Vilelraus Maltnesb., G ' dem
purissim3m servaturum, consilium et auxiliun*
j)e gest. reg. Anglor.lib.v. IllemelAnselinus in epist. secundum meum scire et posse in omnibus negotiis
ad episcopum Gundulfum : « ConsiJium quod petilis praebiturum, inimieos eorum nec consilio nec auxi-
quid vohis faciendum sit, si dominus meus rex et lio ad eortim infidelitatem scienler adjuturuin. llacc
ego non concordamus, in litleris prioris brevitcr in conspectu divinae majestalis, el beatorum spiri-
iuandavi. Hoc tanlum ad praesens dico : nullse niinae, tuum et totius Ecclesise assistens proraitto, pro hene
nslla promissio, nulla astutia a religione vestra cx- servatis laturus praemia aUernse benediciionis. Si
torqueat aut homagium, aut jnsj'urandum aut fidoi vero, quod nolo, cl quod ahsit I ab his deviavero,
alligationem. Si quid horum aliquis excgeril, lucc omnis benedictio mea convertalur in malediclioiiem,
sit responsio : Chrislianus sum, nionachus suin, et fiant dies mei pauci, ct episcopalum ineum acci-
episcopus sum, et ideo omnibus volo fidem scrvare piat alter. Recedant a me amici mei, sintque perpc-
secundum quod unicuique debeo. Quidquid aliud iuo inimici, t clc. Hseefuil illius professio libellaris
yobis dicatur, his verbis nec addalis quidquam, cnni metropoli Reinorum donalus est, ut scribit
nec minuatis quod ab hac sententia discedaf. H»c .Ghijeiius arcIiiepiscopusRemensis in apologia ad
ipsum de medico, nec super hoc aliquid addere, YVilderodumepiscop. A confinuatore Aymoini mo-
vel de his minuere,^id_uvante Deo, volo. > Denique nachi Hisl. Iibv, cap. 2i, refertur aliutl Juramen-
scribens ad Hugonem Lugdunenseni archicpisco- lum episcopi Lauduniclavali,sedmiiras absolutum :
pum : < Tota diUicultas (ail) eausae inter regem et < Ilincraarus Laiiduneiisis cpiscopus araodo et eic-
ine jam in hoc maxime videtur consislcre : quia rcx, inceppdomino seniori nieo Carolo rcgi sic fidelis cl
quamvis de investituris ecclesiaruin aposlolicis de- D obediens secuiidinn ministcrium liieuin ero, sicut
cretis 181 sc vinci, utspero, permiltet: lioiiiiiiia homo suo scniori, el cpiscopus per reclum suo
tamen prselatorum nondum vult, ait, dicam, quate- regi esse debel. > Quod jm-anienluni etiam habetur
nus in lioc susevoluntatis impetret ab ea licentiain. iu libro Hincmari Remensis archiepiscopi adversus
Quam si adeptus fuerit, dubilo quid nie facere opor- euindem Hincmarum Lauduiiensom. Philippus Au-
icat, si aliquis religiosus elccius honio regis pro gustus in diplomate Attebat. anno 1205 :«Canonici
episcopatu \cl abbalia Ueri respual. Duniiri enim prsedictaeEcclesia; libere poterunt cligere, non re-
niihi videlur ut hoc illi prsacipiam per ohedieiitiam :- quisita a nobis, vel a successoiihus nostris 1ceutia
et si non fecero, videbor irreligiosis hoc facere vo- eligendi: sed electum sttum confirmalum nohis prae-
lentibus Iaxare accedendi indigne ad dignilates au- seritahunt, ut nobis lidelilatem faciat. sicut alii epi-
daciam. De illis quoque qui j'am invcstituras pr«lii- scopi nobis facere eonsueverunt. > Cse.lerunulubilari
,bilas acceperunl, et de his qui eos saeraverunt, nequit faclitatum a regibus Gallorum quod ab im-
puto quia rex postulabit ut in hoc pcmancant quod peraloribus sciibit Cusauus De concordia cath.
illicite prsesumpserunt. > Hactenus ille. Post longas lib. iii, cap. 28 : « Eral, ait, imperatorum consue-
.autein contentiones acquievit Pasc.halis tit princeps tudo facile accusationes fractse fidei et perju-
boniinia retinerel. Sic enim Wilielmtis MaJmesb. De rii admiltere, ut lidelRas per quam soltini pcr-
geslis poniif. Augl. lib. n : < Direcii Romam legali sislit iraperium nunqiiam negligeiuia panipen-
eonlroversiam lot annis agitatam singulari jirobi- derelur. Pcena vcro eiat privationis fidcia non
tate sedarunl. Conccssit siquidem papa ut rex ho- seivanti. >
58" ,AD D. IVONIS EPSSTOLAS 533
Affiniiate liujusce argiimenli liceat adjicere, a A1 apud "Willelinuin Malinosbur. De gesl. reg. Angl.
multis jam olim repiehensum fuisse factuin Hilde- lib. v. Sed et illemet Paschalis ohjiciebal iiriperatori
brandi,qiii, exconiniuiiical*.)imperalore Henrico, Ilenrico Ecclesiam sanguine Christi redempiam libe-
eadem nianu poptilum solvit a..vinculo debihe fide- ramque constitutam jam denuo ancillari, si prinseps
litatis. Yelustus enim et nobilis scriptor qui Vitam investittiras sibi retineat, ut ex Sugerio paulo' anie
illins Henrici, elegante stylo composuit ea <lere lo- relaium iuit. Goffridus Vindocinensis in epistota ad
quens : « Qii/inetiam et.hoc iiddidit,absolvitom- PaschaJem:« Fide, castilale ac lilieiiale vivit acviget
nes a juraiiieiito qui fidemiegi juraverai i, ut Ecclesia: quse si 11011 habet, languet et separaiur a
contra ettin iinpcllerel ahsolutio, quos fiJei tenebat vita. Nam fide fundatur, ornatur castitate, libertale
obligalio. Qiiod factum niiiitis,displio.iiit, si Jamen tegitur.Sed, cum laicam investiluramquae secundum
crii tfisplicere lieet qnod aposfol cus focit > Sige- tradiiiones saiiclorum Patrum lioeresiscomprohalur,
berlus coenohiia Cemblacensis i:i Ghronico apeitius 11011 contra-Jicil sed praecipit, euin corriiinpitur ipsa
id argnit : « Nirnirum. inquit, ut pacc omr.kim muneribus, cuni saxulari poleslali subjicittir, fidos,
bonorura dixerim, haecsola novilas, non dica.n h;e- casliias etlibeitasei simul aiiferunlur, otqusevilain
resis, necduin in murjdo emerserai,~ ut sacerdotcs lioit habel, iiec immerito mortua crediiur. > Idcm
illius qui dixilTegi apostala, el quiregnare fac.il episl. adLconem cardinalcm de eadem invcslilnra
bypocrifam propte.r peccala-populL, doeeant popu- loqttens : « Nam rex et Romanus porrlifex cuni unus
Juin.qubd malis regilms nuUani debeanl suhjeclio- contra alititn, alter pro rcgiiiconsuetudiiie, alier p;o *
nem, et lioet eis sacraihentuin fiJelitaiis fecerint, Ecclesiaeliberlale crigitur, regnum illam consuetu-
nullam tamen debeani fidtlitatem, nec ]ierjuri di- ]i dinera obiinere nec poiest nec poteril, et Ecclosia su.e
cantur qui coptra regem senseriut : irao qui regi libertalis araitlit plttiimum. > I\o quoque fine episl".
paruerit pro exconiinunicato Jiabeatur : qui conlra 256 dicit ilkun aLsciiidendam pro libeilate Ecclesiae
regem feceril, a noxa iiijustitise el porjurii absolva- cl honestale: sed adjicit, salvo pacis vinculo et siae
lui'. t In eamdem senteiUiam pluribtis dispulal pri- periculo schismalis, si licri polosl. Illemcl quoque
scus aiictoi. librprmn De unilaie Ecclesise, cujus Goffiidus illa superiore epislola : «llabcal Ecclesia
Verba sunl : «Manifestum est sttpra dicium papam suam ,liheiiaieiii,sed stimmopere caveat ne, dum
Hildebrandiim injusle pariter et indigne' posuisse nimis emunxeril, cliciat sangtiincm, el, dum rubigi-
lianc notam vel Zao.liariaevel Stejdiano, religiosis «em devase conalur crailere, vas ipsuin frangalur.
utiqiuj pontificibus Romanae Ecclesise, ut alicujus Hoc eslpraeeipuum discrelionis menibium ne quis
horuiri.exemplo, vei illius sacrse Scriplurse tosti- qtialibet aclione Ecclesiaea Salana circiimveiiialur.
rannio posset absolvereajnrameiilo, quo fidein ju- Tiinc enim a1 Salana quis circtimvenilur, quanco
jraverant re_;i suo vol p inc pes, vtl mililcs reipuhli-» subspecie justiliseillnm per nimiam Irisliliain perire
cae. Qtti eiiim solvii pacttim, nunquid cffugiel? coiitingit, qui potuitliberari per indiilgentiani. t
Et longepost, lmnc in inodiim scribil falsi argitens Petinius ergo flexis genibus cordis. Similis piane
poiUiliccniin narralioiie historise : « Quortim neti- locus exslalapud Arnuifum Lexoviensem episco])uiii
ler, uteeiio scimtis, Francigeuas a juramento.ti.le- in epistola quam scripsil ad papam Alex mdriiin:
.lilaiis su.e quani alicui proniisisscnl regi, absolvil, ubi agit de eausa CaiUuaiiensis archiopiscopi, cul
sictu Hildebrandus papascripsit et praMlicavil, ut posl varias conleiilioncs rex Anglonim bona resli-
tali exemplo deeiperentitr principes regni : quasi ([J luerat ad honorem Dei et Ecelesise, salva niiiiirum
ipse possct ahsolvere eos a saGramento fidei quam rcgni sui digiiitate. Addit iiiiiuios Alexandri liac
juraverant regi suo in nominc Domir.i, inlcndeiis clausuJa offensos: el tandcin prtideiiter consulit, ne
eum perinde prhari a regno aiquc doponi. Quod hoc prsetextu papa sinat a suis conttirbari staluro
ctitn per hos xiv, aut co amplius annos ftequonler publicum. « Poslniodum, inquit, revucato consensu,
tenlatuin stt-, ad effoclum ianien pervenire non po- verbura eonservandse in fttturum rogiae elignitalis,
tuit, ->eic. Locus auiem uhi id soipsit 1@2 Gre- admitlere nolueruul, ea quse disposil» fucrant ex-
gorius, .exstal apud Ivonein deoreti parle quiula, ex sequi reotisaiileis: cuni archiepiscopi, episcopi, ab-
Vpistsla ad.. Heriniamiuiii Meletisein cpiscopum. bates, religiosa; personse, optimales regni-qui ad-
Apud puem eiiam referiureap tultnn Gregorii sexti eratit, pro bono tantte pacis mullis jirecihus insli-
absolventis a sacramenlo fideliaiis iilos qui ex- lissenl: quoniam in observalionc rcgise dignilatis
communicatis aihsererit. Il-rai Urhani secundi qui ainllateims videhalur noliis libciias attt dignitas ee-
miliies juralos \Yigoni coniiti excomtnuiiicalo ab- plesiaslica praegravari. Siqtiidem dignitas ecclesia-
solvit saciamentis. S3J et .Gnibertus antipapa Hen- stica regiatn pro\ehit potius quam adimit (male vul-
ricum iraperalorem absplvissc ab observationcjiira- go ibi casum, quam adjuvat) el regalis dignitas ec-
nieiili quod olim Gregoiio papaepraeslileral, legitttr clesiasiicara conservare potius consuevit, quam tol-
in Chronico Casinensi lib. 111,cap. 69. lere libe.tatem. Elenim quasi quibusdain sibi invi-
,Sed sota inteitlione acqnirenda' libet tnlis, Dubium com comp.exibus dignilas ecciesiaslica et regalis
vi.leri polest an intelligal de generali libertate Ec- occurrunt: cum necreges salulein sine Ecclesia, nec
clesiarum, an de solms pontilicis Romani. Sancin j) '; Ecclesia pacem sine protcclione regia eonservant.
illa tunc leraporis vexaiis^iina controversia investi- Genibus itaque pietalis vestrae qiianta devotione
turam interpapas el reges, ilii perstiasum esse \o- posstimus advoluli, supjdiciter obnixeque deposcl-
lebaiu se moveri solo amore libeitalis Ecclcsia', mus ne sapieniia vestra, quasi lilterarum apices et
iion autem inhiare privalis commo.Sis. Pasclialis epncepliones "veiboruro,poliiis quam rcin ipsam dti-
enim secundus in Episl. ad Ilenrioum primtim Au- xeritamplecienJam; sed secundtim dalura a Deo
glise regem : < Grave nobis est quia id a nobis viue- -vobisspirilum discrolionis. Idagite, ne causaunius
ris expetere quod omnino praestare 11011 possumus. in nuillorum et fere innumerabilium perniciem con-
Si eniin consentianiiis aut patiamur inveslituras a veiiatur,quia ad bontim pacis quandoque magispro-
tua excelienfia fieri, el nostruin procul tlubio et licil mansuetudo gralisejjuam severilas discijilinse.>
tuum erit immanepericuluin. Qua in re coniemplari HIECArnulfus. Caierura Baronius Annalium tomo
te volumus, quid antnon facienriti perdas,aut fa- XII, poslquara superiorein Ivonisepisiolam exscrl
ciendo eonquiras. Nos enim in prohibiiione hac psit, addil Paschalem papam annuisse post facttiiu
nihii amplius oliedientiae, nihil lihertatis (cditiohabel petilis, quod facienduro penitus contradivisset, et
liboralitalis) per Ecclesias nanciscimtir. nec tilii de- in «uani sententiam citat rafionem epist. 260.
bilae pot^slat s aut juris suhiraliere quidquam niti- Sufficitttpalri vetbunt pro verbere. Priscus ct ano-
ratir, nisi tit erga te Deiira niimiattir, el sic tihi nymus auctor in Vita Benrici qtiarti caasaris : < Quid
prospera Ctineta continganl. > Qtsae epistola exstat niulta? condonavit filio tam pccnain quam culpam,
(a) Alludit ad locum Job. cap. xxiv.
 589 1-P,. JURETI 'OBSERYATIONES. 59».
Et hoc fuit illi injuriam filii vlndicasse, paterna le- A nio lib: xxvi, cap. i I-_ Coluraclteiil),<vn,• cap. G, ef
nitate filium corripuisse, juxta illud Comici: '< Pro Gornelio CelsoJ " lib. v. •*.-..'
<raagno peecato filii, paululum supplicil satis est/» . - ADEPIST..CCVI.' . -- >.,'
' "'
AD EPIST. CXCH. - --. Hildeberlo Dei gralia Crnomdn. cphc. Haecioclio
An fieri Sarabaitas. Ila etiatn paulo post 'ap;-ellat, ' tot velerum libroram consensu iirmatur ut merito
neque veteres codices hic variant in ea scriptura. Sic debcat prseferri, et rejici altora, Lamb-rlo. Suni au-
quoque nuncuptnlur a Joanne Salesberiensi poly- tom vaiiae litterae-ivoiiis adihunc Hildeberlum; cujus'
cratici lib. vn, cap. 25, in Ttegula' Sancli Benedicti memoriam renovare placet colleclis hiiroinde tr-sV-
cap. i. Alibi Sarabullm vel Sarabatm scribilur, ul raoniis. Yctus sclieda. < Yeiicraliilis Hildebeitusex"
duobus locis apud Priscum auctorem librorunpDe Lavardensi casiro mcdiocribtis, sed ismemhonestis
unitate Ecclesia; conservanda' adversus HiJdebian- ortus parciuil-us a doniino Iloelo CciiOmanensi epi-
dum. ' . : - -"--' liacius magisicr sehohrunvdeinde.archidia-
• scopo
AD EPIST.C5CV. i •-•'; ccnus. el post decessum doniinrlloeli in ej'us loco,,
Accepi litteras tuas palpantes el pungenies. In" esl siibsiiKitiis...Hic itaqtie inorilms placidus'0l, rod-i
velusto codice manuscriplo exslanl compltires ept- desais, prirao iniliosiii episcopaius isatageliaf re-.
slolse islius Goffridi Yindocinensis' abbsitis,"quibus stawraie ca.quse.antecessorum -suornm negligcniia.
conqueritur de Ivone (vide Palrologim t. CLVII)." :: vel destrutia' vel-amissa fiiejanf, jntaligaLHi- btu->
dio. <i' Anonymtis cobiiobita.S. Mariani .Autissiodo-,
183-184'A" ErisT'.^CC."r ," in Ohronbiogiaad aniinm Com-.I007:-< Elo-
Daimberlo. Sicplurinii v. c:* •ai~lS~aie~.L"uikberto; rcnsis llil-Jeberius prius .Cenomanensis
ad hunc enim Daimberlura archiepiscoputn 'Seno ' ,~ g rebat-hoc itempore
nensem exslant multae aucloris epistolce. .."" , episcopus, deinde Turoiiis-aicliiepiscopus. .vir scen-
el lamin versilicando quara in di-
Sponso suo iinmaculatam exhibeie posshnus. In tia.perspicuus,
uno v. c. auclioribus verbis habelur : Spqnso stto noii clando gratiam peeuliarem acIeptusi-InriicaiU hoc
habentem maculam diversa ejus opuscnia- quse meirices.edidit, et epi-t
' iis exltibere turpiludinis vetftigain ditplicila-
possimus. Sed superllua esse quse se- modo slolas.quas ad-diversos direxit, quse ,-oninia-miro
coramendat et elegantia sensnum, ,et lepor.
quuntur satis arguunt, itaqueinculcare.nplui. ,-•
Nitro et sapone. Eo modo meliores librl, inale brevitasqueverborum.-Unde quidam de-eo- •sic ait.
alii intro sapore. Non dissiniilis locus apudS. Cy-' Inclytus etprosa, versuque per omniaprirmis .- i- <,
".HiLdebertusoietprorsus tihique rosam./
prianum epist. 76 ad Magnum-: < Neque enim sic Hscc ille. Willelmus Gemeticensts Jib.v Deducibtis
in sacramenlo salulari deliciorum toniagla, ui in
lavacro carnali et saeculari sordes eutis el corporis Northmannise,"cap. 9, in.Banensi de Anselmo loejueiis : .< Con-
.aliluuntur, ut sapone et nitris, et caeteris quoque futaveratenim Gra;cos ooncilio,iiegantes
a FiUopi-ocedeie.Undesumpta ma-
adj'uinenlis, et folio et piscina opus sit. t ita eniro Spiritum^anclnm Hildebeiii Genomaiiiiorunfcpiscopi Jiunc
legere lihros omnes admonet Pamelius, pui ta- teriarogatu
nien in hac leclione sibi non satisfaeit, el cx eon- librum composuit; J>Sic.enim ibi resliiui.dehet no- *.
, jectura pio nitris el sapone, cmendat, aphroni- menillius, quia in Ynlgata .editione mendosecudi-
tris. tur, Jdebertv. YVillelmubMyJmesbuiieusis De gestis
AD EPIST.CCHI. - . > reg. Anglorum, lib. m_ etimdem nuncupat.prasdica.-
r. bilem episeopiim,'Cujus'doclrinam dicitposteris esse
Et res basilicarum. Ita plures manuscripli, in bxemplo;
aliis estef res ecclesiarutn, quod e gfossa manasse puainstituit quomodo vivLdebeat.Goffi;-
dus Vindoeinensis ahbas appellat virum feligiosum,
videlur. Rasilicas enim pro eeclesiis stimi lot vete- et post melropolitanum.,ih_-provIncia •%&
rum aucloium exenipla comprobant, ut audiri non quemeliam multas scripsitepistolas a priinura, sancto Ber-
deheant qui scripserunl differre liaec verha, et no- nardo abbale Claraevallensivocattir vir totkis reve-
inine hasilicarum significari templa nqndum'" conse-- rentise, ej)isi. .125, et sacerdos -magiius et excelsus
crata. ",' . in verbo gloriae in litulo epist. 12-3,-et.iri contexiu
Si quent defraudavi. Unus v. c. defrttdqvi. ejusdem.epist.-columna magna Ecciosiae.'Est aulerti
AD EHST. CCIV." Iiistorictts p^ui novissime scripsit hunp Ilildeberttrm,
. Ei morbo qui dicitur sacer ignh. lla meliores ve- quia liberrime reprohcnderat iyranr.kem suinmi
teres libri : male in aliis quihusdam, et morbo qui .pontificis, et depravatissimos mores Romanse CIIIUIC,
dicitur sucrilegium. Sigeherlus in Chronico adnotat, fuisse-Romae pelenluni .carcere,*et male.traclatum",
anno Doinini 1095, multos sacro igne-accensos citatque in eam TC-ihRanulii _Polychronicon: Mihi
fuisse, merabris instar carbonum nigrcscentibus. .vero iiondum,conligit.legisse.Ran'ulfuin..,Sed qaod
Abhas Urspergensis id latius exsequitur, et invisibi- •ideni historicus adjicit, \£rosimilp" csse duos episco-
lem ignem \ocat, addilque ea causa complures pos contemporaneos ej'usdem nominis< (quos seqni-
Gallos Hierosolymitanae niilitise nomen dedisse. vocos vetcres dixerunt) quortim uniisCenomanODEis
£ Francigenis occidentalibus, ait, facile persuaderi episcopus, aller.T-uioneiisisarohiepiscopus, non^cst
poterat sua rura relinquere. Nam Gallias per annos ," ut admitli oportcal.. Quandoqtiideni' refellitur tesli-
ialiquotnunc seditio oivilis, ntmc fames,.nune mor- raonio ChronblogiaeAuiissiodoreiisispatiio anlea re-
talitas nimis afflixerat. Postremo plaga iJla quse lato. elPlatinse, quiscribitllonoiiufii papam secun-
circa Nivalensein sancte Geiirudis ecclesiam-orta dum inirifice extulisse kigetiiura Hildebetii, priem
est, usque ad vitae desper-ationem terruerat. Erat deinceps Turonensem archiepiscqpiim creavil, quoj
auiem hujusmodi. Tactus quisquam igne invisi- plurimum heroico 'Clegiacove carmine valereU feta-
bili, quacunque corporis parte, tandiu sensibili, bilitur otiam verbis iilius vcteiis scheda' quae sul;-
jmo incomparabili tormenlo, eliain irremediabilitcr jicientur majoris fidei causa. e Guillebertus Turo-
1S5 ardebat, quousque vel spirilura cum crucialu, nensis archiepiscoptis morilur, et in sede et in loco
jel cruciatum cum ipso taclo membro amitterct. jJlius ILIdebeiius Cenomanensis.episcopus apicc-m
Testanlurhochactenus nonnulli maiubus velpedibus cst sorliltts, concodeiileLudo\ ico Grosso Francortim
ac pcena truncali. > Hunc ignem mortiferi ardoiis rege, anno Dom. 1129. Tandem 15 KaJ. Januarii,
noraine intellexit Giaber Ilist. lih. v, cap. 1, sub id esl 18 Decemh. anno Dom. 1156, in senectuie
anno millcsimo quadragesimo primo. < Deinde qito- bona obdormivil in Domino, et sepulitis est Tur«;iis
que occulto Dei judicio cocpit desaevire in ipsorum in ecclesia San.cliMauricii: rexiique Ecclesiam Tu-
plebibus divina ullio : consumpsit enim quidam ronensera annis septem, et ntensibus sex, et
inortifer ardor mujtiis tam de magnatibus quam de Ecclesiam Cenomanensem annis viginti duobus, ot
mediucrihus atque infimis populi. Quosdam vero .fuitvila ejus q;uasi ocloginta annorum. i Hoe de
truncalis memhrorum partibus reservavit ad futu- cpiscopo etiam agetur infra ad epist. 277.
i-oruin exemplum. t Saeri vero ignis mentio fil Pii- Sola se manujpufgare. Tale esl quod dicilur manu
 "
591 AD D. IVONIS EPISTOLAS 532
suajurare in feudis lib. n, tit. 27. § Si rustictis. El 'A _ Ivone TJeereti parte vi, cap. 120, ela Gratiano in'
manu propria singula cum sgcramento idoneum se cap. Si mala, caus. 2, q. i. -Sed et Smaragdus in
facere,-itLCapi.tularibtis CaroJi Magni lih. i, cap. ult. l.b. De jjressuris eci losiasticis {Patrologim, t. L'l),
Arnulfus in synodo habiia Duroeorlori Remor,um paiie prima improhal eam conjtnandi consuetiili-
oap. 50 : < Postquam -peroravero, mca dexlera ita ne;m, dicitque adinvoiuani til in saceidotes Dei lire-
esse sacramenlo firinabo. t Sanclus Bernardus ritts lnalevoli s;c\iant, q:iando oogiinl acxnsatrm
epist. 255 : < Nisi decanus quod objectum ei fticrat, tili defensione Tjuam implere miiiiine valeat, vel qi.ib
proprise manus juramento repelleiet. i Hujus inoris illum jure officii oninino inipedial.
meiitio fit in decretis poiitificnm : ex quibus eliam ADEPIST. CCYIIL
colligi potest loeum Jiabuisse in catisis levioribus, - Hottiinium facere abbati. Sic veleros mcmbraiiac,
non autem crimiualibus. Vetus ooinpilator sub 1it. ili uno lanfinn cod. hominalntn, quomodo iiabiiit
De purgatione subdilorum adversus praelatos se- jnimitiva oditio : qua eliam dictione usus Gregorius
ejiiontia tria tcslimonia profert. Sylvester papa : papa : < Clericus a laico niinquam jusli.leetur, nec
< Sola manris suaconlra lesiimoniiiin appellatuS se pro lerra, nec pro aliis rebus qtias ab illo teneat :
jurojuian.lo, si crimeri rion csl, purgabil. » Felix nee sibi hominatum faciat, t etc. Quae verha haben-
p<pa : < Si <juis opiscopus vel aroliidiaconusquein- tur in prisco libro calaino exaralo, sed non "expri-
piam saceidolnm cx aliqua accusa.eril occasione, mil quis-Gregorius sit. DixermU etiain Itominhcmn,
opoiiehit sacerJoloin soia maiui, pnescnlcamisa- ut in veteri histrumenlo lccognilionis factaa per
lore, se purgaro. Si quidam ox oiiiiiinali causj eum Rosfagnum dc Montepesalo, dbnilno P. archicpi-
accusa\erit, inami sepliraa adversus magislrum B ] scopo de castro de S. Nazario, anno 1226, ragnante
suum, prscsenle semper accusatoro, sc opoituerk Lndovico roge, mense Junii : < Manihus juro vobis
dofenJere. t Aiigusliniis : < Si quis sibi subdilo lidelilatem et hominiscuiii facio. > Ipsemot atictor
qiiidquam mactiLe objocerit, oportot illum excusarc eplsl. 211 ad Hunibahlum, dixil per lioiiiinium co-
absque ulia alia assertione, sola maiiu sua, nisi sit gere, qua voce plures illius saeculi usi. Sed el homa-
criminalis causa qnam oporlet quanquam subditum gitim plerique dixertint.
leiiia mami excusare. > AD EriST. CCIX.
Cum tiibus, aul quinque, atii sepiem collegis. Ve- Hnjus conjugii paranymphns eslis. Ea lectio mul-
lustissimus liic mos fuil reos jurare cuni mullis lorum codieuui.-Sicepist. 200. Paranyniphorum in
aliis, quos ideo conjurato-cs app"llari notatur ad eonjugiis olim adhibitorum frcquens menlio, ut a
epist. 57. Priscus auctor in Vila S, Eiigii episcopi S. Amhrosio lib. jx, cpjst. 70, el S. Aiigtistino De
Noviomensis lib. nt, cap, 51 : < Vir quidam agrura Civit. Dei lib. xiv. Ilem Evaiislo papa in cap. Atitet;
Eccb'siae sancli episcopi apud Calvoiiiontein siliim, caus. 50, q. 5, et in concilio Carthaginensi IV, re-
sil)i rapaei cujjldiiate vendicare voluif, sod obsisle- lato in cap, Sponsvs, dicta caus. 50, q. 5. Ifem in
bat ei Sparnus, ejus Ecclesise abbas. Rcs ad pala- legibus Longohardornm tit. De vi pttJjJ. et a S. Ber-
»lium regis relata est, pronunliatumque a rege ut, nardo Jib. m, De coiisider..cap. ulf
si abbas in sacro loco jurare vellet agrum esse Ec- ADJEI-JST.CCS-I.
clesiac, eura ipse retineret. Sed abbas nialuit virum Excommunicalus est rex a domino papa Urban- '
peiiinacem jurare suuni esse agruni, el non Eccle- in Claromonfensi -concilio- Bertoldus in Chronic»?
siaa. Lata igitur seiitentia esl nt vir ille cuin mullis (- ad annum Dom.1094, referl in concilic eeJcLrato
aliis jufarot. Sic enim apud Francos in more posi- *- ab llrrgone Lugdunensi in civitate Galliarura Oslione
liim est. Y.eruin ahbas aliis omnibus remisit jitra- exeoramunicatum fuisse hunc Philippum ; cujus
nienlum, nealterius Jlagiiio implicarentur. SolusilJe yerba prolafa sunt sujira ad episl. 16. Idem ad an-
agri usurpafor procerum senleiitia jurare jussus nuin proxime sequentem dicit Urliaiium papam cc-
csl. i AhiUebanlur aiiteni lioniiuili illo more j'u- lebrasse «ynodum Placenllse, ad quam Philippus
rantli, cum juratores sihi inviecm tanquam ex com- rcx Galliarum legatioiiem suam diiexit, seque ad
pacln colludereiil, quemadmodiim liquelex epistola illam iter incoejiisse, sedlegitimis soniis (sicenini
186 Hincinari -
Remorum episcopi atl coepiscopum obiter cbrrigo quod vulgo cudilur, sociis")inipeditum
Joaiinem : Qualiter de infaniato prcsbjlero ex au- fuisse mandavit; unde inducias sibi usque in Pen-
clorilale majortim tenemus, tuse dilectioni manda- locoslen apud dominum papam synodo' interce-
mus, et sicut sanctus Gregoritts decrevil:si mala dente iinpelravit. Sulrjicit idera Bertoldus ad annuw
fama ex siinilitudiiie per paiochiam de preshytero 1095 : tln Galliis ad-Clartimmoiitem generalis sys-
cxierit, et accusatores ac testcs legales dofuerinl, nc O lus a domino papa in octava Sancfi Marlini con-
contia Aposloluw, infinnoruin corda de niala fama •grogata csf, in qifa xnt afchiepiscopi cum eorum
presljyleri perciuiantur, ct nc viluperetur ministe- suifraganeis, fuerunt, et ccv paslorales-virgae nume-
rium nostium, neque secuiiores presbytcri existen- rafce sunt. ln hac synodo dominuspapa eadem sta-
les licenlius in poccaturo labanltir, seeundum de- tutaquae et in pneierita synodo Placentina o.onfir-
creta majoruin cura denominalis sibi vicinis prcsby- mavil. Insuper et Philippum rogem Galliarum ex-
leris septem, quos scimus nolle perjuraro; sacia- 'communicavil, eo quod, propria uxore diraissa, mi-
niento famani suain purgot. Si aulem clenominafos a "lilis sui uxorem sibi ni conjugiuin soeiavit. Ibi
nobis sibi presbyteros ad famam suam purgandam otianialiam synodum in terliain siibsequeiUis pua-
iiabere nequit, et alios securn ad jurandum con- dragesima? hebdomadam Turonis celebrandam dc-
duxcrit: qiioniam cxperti sunms quosdam ad invi- nuritiavit. i> Wjllelnnjs Malniesbttriensis De gest.
cem conspirasse, ut reputati mutuo in sua purga- rcg. Angl. lih. iv ad anniim 1095, agens de cod.-m
lione juieni, sicut et presbyleri plor.i iniqtia cogita- papa: < Tunc legitirais tixoriJras exclusis, nnilti
tione adversus Susaniiam eonspiraverunl : presby- coiurahebant divortiura, alicnuin expugiianies ma-
leii ,qui in jmrgatione infamali sacerdotis se una trimonium ; quare in his et in illis erat confusa cri-
euni eo ad jusjurandum offerunl, examinaiionem minum silva, ad poenam qiiorumdam potentiorum
'
judicii pei'advocatum infamali presbyleri recipiant, designata sunt nomina. Qua de re actum iu concifio
ut in "Sacramenlo se Deo non perdant, sicut quos- Claronionlano, in quo eiiani Philipptis rexGailo-
dain liinc j'am revocaios comperimus. Invocatio au- rirai cum sua pellice Bertrada excommunicaius. >
lem sliper eum qui ad judicium exit, talis habelur : Ulemet Berioldus ad ann. W96. < Philippiis, inquit,
qiiod Lpse presbyter lalem accessmn etfreqtienlatio- rex Galliarum J.QJ jamdudum pro atlullerio ex-
nein ac icohabilationem
1 et aclionem contra sacros comnuiuicatus, tandera doniino papse dum adJiue in
canoncs hoi» hahuerit, unde mala suspicio et inco.n- Galliis morarelur satis bumiliter ad satisfaclionem
venieiis|sacerdoli fama merito posset cxire. t Sie venil, et abjurata adultera, In gratiam receplus est,
ifle, uti jverba sunl concepta in vct. cod. Thuani, seque in servitium domino papae salis pioraptum
nam ejtis capitis parlicula tanlum relata est ab 'exhibuit. Dominus papa bene dispositis rebus in
 FR. JURETI OBSERVATIONES. 391
Gallia, post reconciliationem regis Galliarum, et A dicimus, vixpauci sacerdotes, aut cJerici calholici
post multa concilia, tandem In Longob^rdiam cum in tanta terrarum latitudine reperiantur. Tot igitur
magno triumuko et gloria repedavit. > filiis in hac strage jaceutibus, Christianas paeis ne-
AD. EPIST. CCXfl. cessitas exigit, ut super hos materna Eeclesia?. \i-
Et in tegibus Theodosiattis, si aliquh unam rem. - scera apetianiur. Palrum itaque noslrorum exemplis
Nulla exemplaria vetera hic variant, observandum et scriptis instructi, qui diversis temporibus Nova-
tamen est haec verba quse citat, esse Aniani prisci lianos, Donatistas, et alios hsereticos in suis ordini-
inierprelis codicis Theodosiani ad Paulum, Senten- bus susceperunt, praefati regni episcopos in schi-
tiar. lib, v, tit. 2, eo modo Gratianus relictis verbis smate ordinatos, nisi aut invasores aut Simoniaci,
ejusdem Pauli citat verba istius Aniani In cap. aut criminosi comprobentur, in offieio episcopali
Propter, caus. 2, q. 6, quamvis notnine supprosso : suscepimus. Idipsum de clericis cujusque ordinis
cujus rei ralio est, quia prisciiibrarii solebant ut constituimus, quos vita scientiaque commendal. »
saspius, solas inlerpretationes exscribere, ut indicio Eodem spectaut verba Paschalis papae secundi ad
sunt aliquot membranaa codicis Theodosiani, iu interrogala Anselmi Cantuariensis archiepiscopi.
quibus praUermisso Iegum ampliore contexlu, sola < Anselmus. Saepe necesse est aliquid de apostolicis
supersunt Aniani scholia; quibus etiam scholiis el eanonicis statutis pro eompensationibus relaxare,
subscriptiones adjectae sunt habentes consulum no- el maxime in regno in qub fere omnia sic corrupta
mina; ita fucum faciebantlectori minuscauto. Cu- et perversa sunt, ut vix ibi aliquid omnino seetin-
jus generis codicem habuisse Ivonem, cura hsec scri- dum statuta ecclesiastica fieri possit. Peto ut per
beret, Tero shnileest. -
licenliam veslram possim quadam prout mihi dis-
AnErisT. CCXIV. .» cretionem Deus dabit, temperare quod petii a domno
In tanta scissura, in tanta procella. Cujus cau- .papa Urbano , et ipse posuit in raea cleliberatione.
sam praebuit Gregorius seplimus, et magno scandalo Pascbalis. Dispensationis modus, sicut Jieatus Cy-
erat toti mundo, ut ail Sigebertus in Chronico ad rillus in epislola Ephesinae synodi loquilur, nuJIi
annum Dom. 1111. Quam vero jusla et urgente unquam sapientum displicuit. Novimus enim san-
ratione Ivone defleat tale disstdium, melius clarcs- ctos patres noslros et ipsos apostolos pro leinporuin
celverbis prisci auctorislib. n De unitate ecclesise articulis, et qualitatibus personarum dispensatio-
conservanda. < Hildebrandus papa, inquil, sic divi- nibus usos. Quamobrem nos ae religione et sapien-
sit etiam ^acerdotia quemadmodum Ecclesiam Dei, tia tua diu longeque speclata nihil penitus ambi-
atque rempublieam imperii: J^uoniam partes inde gentes, tua? deliberationi commitlimus, ut juxla da-
segregavit sihi; inter ipsuni namque el Interregcm tura tibi divinitus intellectum, cum Ecclesise cujus
Henricum graves ortse sunl atque inexorabiles dis- prseposilus es tanta necessitas expetit, sanctorum
cordiae, papa plurimum adnitente ut rex deponerelur canonum decretorumque difficultatem opporttina et
a regia potestale pariter et dignitate : rege vero rationahili valeas provldentia temperare. t Quibus
coutra nitente, ut defeuderet se ab bostium suorum etiam conj'ungenda sunt verba Goffridi Vindoeinen-
circonvenlione, qui pro parte ejusdem papaa eertan- sis abbatis ad Calixtum papam : Dispensationes
les quserebant eum opprimere. Exinde divisa est aliquando in Ecclesia faciendae sunt, non quidem
Ecclesia, et divisa sunt Ecclesise sacerdotia, atque amore pecuniae, vel quolibet liumano favore, sed
omnia scandalorum orla sunt genera : exinde crevit pia et misericordi inlentione. Tuncenim apaslore
gravc et diuturnum bellum, et non solum civile bel- G ' Ecclesiae dispensatio pie et misericordiler fieri cre-
lttm, sed plus quam civile bellumet factsesunt abs- ditur, cum aliquid minus perfecte ad tempus fit ab
que divino pariter et huinano respectu vastationes illo, vel fieri permittitur, non voluntate sua, sed
ecclesiarum et caades hominum : exinde etiain cor- aliorum necessitate, ne in ipsis. videlicet fides Chri-
ruptae sunt divinse pariter et htimanse Jeges, sine stiana periclitelur. Sic igitur facienda est dispeu-
quibus non suhsistit vel Dei Ecclesia, vel imperii satio ab Ecclesia,- ut semper fidei nostrae veritas
respublica: et exinde violafa est fides et publica instruatur, efsi quid aliter ad horani faclum fuerit
st catliolica : exinde etiam illa crevit injustitia, ut velprqmissum_ opportuno tempore corrigatur.,» Et
pro veritate falsa teslimonia, et pro fide eafh.olica aliquantopost: <Possunt etiam etdeljentiieridispen-
abundent periuria, ut postquam bello leges silucre sationes quibus Ecclesiarum et monasleriorum con-
coact.se, » etc. Idem paulo post,:« Sed jam facla divi- suetudines immutentur, sed ubi postponilur - minus
-sione Imperii simul et sacerdotii surrexit rex ad- bonum, ut quod' est melius institualur, etc, qu;e
versus regem, gens adversus gentem, episcopus hanentur in manuscriplo exemplari. Vidcnda sunt
contra episcopum, populus contra populum. Exinde quse bellissime disputat S. Augustinus epist. 5 ad
vero quaulae caedes lactse sint horainum, tjuantas Marcellinuin, ubi dicit mutata temporis causa, quod
destrucfiones ecclesiarum, quanta etiam rerum con- recte antea factum fuerat, pbstea recte non fieri
fusio exinde facta sit in omni Ecclesia, indigere nisi mutetur.
videtur tragaidia magis quam historia. u Henricus AD EPIST.CCXY.
quarlus imp. in epistola ad Coloniensem archiepi- Thomm Eborac.ensi archiepiscopo. Inscriplio variat
scopum: < Vide ne oppressse Ecclesise te sulitrahas, D ] in priscis exemplaribus, in quibus partim legitur
seJ regno et sacerdotio condoleas : quo tttroque sic- Tustanno, partiin Thomm, quod postremum habet
ut hucusque Ecciesia est exallata, ita nunc heu ! prima editio, et fortasse hinc nata est diversilas,
humiliatur viduata. Nam unus dum utrumque sibi quia in aliquot vetustis niembranis 1@@ prim.t
vindicavit, utrumque dissipavit, nec iu uno profuit, tantum liitera signatur, T., quam alii posiea varie
qui in neutro prodesse voluil, nec paluit. » Et inlerpretati sunt. Sed et iufraepisl. 276 memoratur
paulopost: < Ilanc Dei ordinationem qualiter Ilil- ab Ivone Tusiannus sive Tustinus clectus Ebora-
debrandica insania confuderit, tuipse nosti, si scire censis archiepiscopus. Auciiiris vero aetate dup -
voluisti. Nulitim ejus judicio licet esse sacerdotem, Thoraae fuerttnt praefecli Ecclesiae Eboracensi, sci-
nisi quihoc a fastu suo emendicaverit. » Willelraus licet Thoraas ille a quo Henricus "primus Anglorum
Malmesburiensis lib. v De gest. reg. Angl. testatur rex coronatus est: cui paulo post mortuo successit
isto schismate statum Ecclesisa coriturbatum fuisse Gerardus, et Gerardo mox defuncto subrogatus
plus quam quinquaginta aiinis. Thomas dicti Henrici eaneellarius, anno Dom. 1108,
Sed el dispensaiionis modus, qui nuUi sapienti ut refert Matthaeus Paris in Yita illius Henrici. Qui
displicuit. Huc pertinet ifagmentuni vetusti cujus- etiam notal hnnc Thomam Eboracensem arcliiepi-
dam Romani pontificis sed incerti : < Per multos scopum obiisse anno Christi 1115, eique Turstanum
jam annos regni Teuionici latitudo ah aposloticae successisse. Ad huiic exstat epistola Anselmi Gan-
sedis unitaie divisa est. In quo nimirura schismaie tuariensis archiepiscopi (epist. Wd, lil). n). Sed et
tantum periculi facium esi. ut quod cum dolore habetur alia Anselmi epislola ad eumdem Thorasm
PATIIOL. CLXII, "
595 AD D. IVONIS EPISTOLAS 596
quie apfirte confirmat quod paulo anle dictum est, A tustissimus, cujus mentio in coneilio Carthagineiisi
duos eodem fere lempore fuisse Eboracenses epi- quarlo cap. 84 relalo in cap. Ephcopus, de conse-
scopos qui Thomae dicti sunt (epist. 155, lib. m). crat., distinct. 1, et in concilio Herdensi relalo in
In tenebris barburm nutionis. Paschalis papa se- cap. De his qui, caus. 55, q. 2 et 5. S. Augustinus
cundus 1eamdem genlem Anglicam appellai barba- serm. 58 De tempor : < Ecce post sermonem lit
ram in epist. ad Anselmum arcliiepiscopum C.antua- missa calhecumenis. Manebunt fideles, venietur ad
riensem : < Deo autem gratias, ail, quia in te sempcr locum oratiouis.it Hincmarus Remorura episcopus in
episcopalis auctoritas perseverat, et inler barbaros lib. manuscripto adversus Hincmarura Laudunen-
positus, non tyrannorum violenlia, non potentium sem episcopum, cap. 24 : < Ulile tibi foret illa quaa-
graiia, non incensione ignis, non efftisione manus, rere quse acl luain et commissorum tibi salvationem
a veritatis annuntialione desistis. r Idem in alia debueras bajulare : scilicet quomodo in regulis sacris
epist. ad ipsum Anselmum': « Quod ergo tibi super dcbeas inlelligere, quia quidam jubentur usque ad
hls in barbaris regionibus disponendum, ex ipsius missam caticliuminorum nianere in eeelesia, qtii-
prceceoii poteris eoJIatione distinguere. » dem autem sola intra ecclesiam fidelium oratione
, AD EPIST. CCXVHI. jitngi sacrse mysteriorum celebritali, a dominieas
Matnmoniales tabutus sibi composuit. Quod liic auteni mensse cbnvivio scgregari. >
de canonico Parisiensi, idem de quodam prselato Ut causatn qum semel decisa est, propler cupido-
Ecclesise Senonensis scribit epist. 200, qui prsetcr rum et mativornm detalionem non ilereiis. Hsec verba
duo scorta, pellici malrimoniales lahulas fecerat, nunc primum addita sunt ex aliquot priscis libris.
unde colligi potesl tuiic lemporis in Ecclesia Galli- IJ; Appellant non confidentia justitim, sed pro dila-
cana difflcilefuisse continentiam clericis persuadere, tiotte senteniim. Sic reclius ex v. c. quam ut antea,
Ct multps exstilisse uxoribus alligatos. Nam et att- sed prolatione sententim. Tale est quod ait epist.
cior epist 186iespondel presliyteros uxoratos non 172 abbatem Vindocinensem sedem aposlolieam ap-
esse a communione suspendendbs, nisi puhlice con- pellasse non confiderilia justitise, ^ed causa affe-
victos vel confessos. Nicolaus moiiachiislih. n, cap. rendaa morae. Idem epist. 180 conqueritur de nimia
8 de Vita S. Godefridi episcopi Ambianensis (ad appellationum Jicentia ad sedem apostoJicam, ob
quam exstant epislolce Ivonis):«Sanclilatis el pudi- vexationera, rerum expensam, et incertum negolio-
eitia;-custos adeo pneclarus et studiosus ubique ex- rum exitum. Ea eliam de re agit S. Bernardus lib.
stitit, ut mfames clericos \el impuro matriinoniq in De consider. ad Eugenium papam, cap." 2. Quo
eopulalos non solum a suo consorlio, sed etiam a loco docet quis modtis sit adliibendus in appellat.o-
chori ingressu eonstantcr arcerel. Eam ob rem nibus ad sedem Romanam. Vetus et frequens fuit
muilis convitiis ab illis proscindebalur, mullis aji- haec querela episcoporuni GallicanaeEccleslae, cuj'us
petebalur insidiis. » Et lih. m, cap. 15 : « Aderat generis habelur epistola liihieberli Turonensis ar-
eutn aliis etiam quidam e clero, ex eortim grege, chiepiscopi ad Honorium papam : qua quidem inter
quos supra diximus, impuro conjugio polhilos, qui- caetera dicil, moratoriis et superfluis ejusmodi ap-
biiscuni multuin beato episcopo negolii fuil, ulcor- pellationibus plantari in horto domini toxicum
rigentur. t Chronologia Autissiodorensis ad annum morlis, quo subvenlus afflictorum moritur, pontifi-
Domini 1119: < G;iido Viennensis nrcbiepiscopus calis vigor elanguet, justiliae parcimonia in nihilum
Stephani Burgundionum comitis germanus, in pa- Q revertilur, iticrementuin aulem suscipit ubertas de-
pafum tiigitur, et ab eo concilium a prsedecessore lictorum.
iiidictum Remis celebralur, ubi excommunicati AD EPIST. CCXX.
sunt Simoniaci universi, et qui exigunt pretium Sfiie; conniventia cleri aiienet. Variat bic Iectio iu
pro sepultura, vel chrismale, vel baptismo; uxorum exemplaribus. Sunt enim quae habent, sine conve-
quoque et concubinarum conlubernia presbyteris, nienlia, ut apud Gratianum in cap. Sine, caus. 12,
•diaconibus, subdiaconibus ibi sunt penitus inter- q. 2. Vulgati libri referunl, absque omnium conni-
dicla.» venlia et subscriplione clericorum : ubi Contius ju-
El salutaribus episcoporumprmceplis obedire con - risc. notat in suo Cod. legi convenieniia, quod post-
lemnuni. Hujus rei exemplum in epistolis Anselmi remum probal, et prius illud rejicil. In lvonis au-
Cantuariensis ad Ernulphum nondum vulgalis, ubi tem Pannormia tit. Dealien. rer. eGcles. (uljicanon
licet rex Anglisepraecepisset, ut presbyteri Ecclesias ille refeilur) legilur sine collatidalione, ut apud
et feminas haberent sicut teinpore palris sui et Lan- BurchardumDecrelilib. in. cap. 170. Sedconniven-
frauci archiepiscopi, Anselmus conlra per totam tise vox pro consensu tof, locis reperitur, ut temere
Angliam jussit omnes sacerdoles qui feminas tene- mutari non liceat. In can. obeuntibus, dist. 64 :
renl, privari Ecclesiis el omni ecclesiastico bene- Quod absque consensu eorum ct conniventia faclum
ficio. Idem alia epistola ad dictum Ernulphum et fnerit, in rilutn habealur. Hincmarus Remensis lib.
archidiaconum Cantuariensem, excotnmunicavit adversus Hincmarum Laudun : Cum conniveniiucle-
eosdem presbyteros qui superhe contempserant jus- ricorum subscribere. S. Bernardus episl. 165 : Yiri
sionem prohibitarum feminarum. Qua de re Mat- IQilli in qttorum connivenliu res posilu est. Arnulfus
thaeus Paris in Hisl. Angl. Lexov. epist. 21 : Donec posset quod mente concepit,
Quam pro-lege habendam censet anclonias, perli- assensus veslri conniventia i onfmnusse. YVillielmus
naciter et superbe. Hae.novem dictiones nunc pri- Tyrius De bel. sac: lib. x, cap. 7 : Quem eudem Ec-
mum adjectse sunt auctoritate velerum membrana- clesiadi communi otnnium conttivenlia sibi preefece-
rum, quse hactenus deerant. rai. Eodem significatu apud ipsum Ivonem eplst.
1 Au EPIST.CCXIX. 158, 165, 195, 220, 250.
Ut Cypriani verbh utar. In exemplari Reg. bujus AD EPIST. CCXXIII.
epistolse exordium tale est: < Si quid de me adver- ln quodam falso cmmeterio corporu excommunicu-
sum me perlatum esl ad sedem aposlolicam, opor- lorum sepuliurm trudunl. Quia nimium frequentes
tet ut pro me subsequatur cum legato charta non erant episcopales censurse, et saepe ob leviores
fallax, quse objectis respondeal, et innocentiam causas, non mirum est si lunc.lemporis excommu-
raeam defendat. Nuper enim Iilleras accepi, i etc. nicaliones coiitemnerenlur, et sepulturae iuterdicllo
- Qui nec auditus ftterat, nec vocatus. Hac parte insuper haberelur. Quam in rem exstant variae eon-
foedaiabes in membranis, qua etiatn prima editio quesliones Goffridi Vindociuensis abbatis in manu-
deturpata. Habent enim pluscula verba frustra ex scripto exemplari unde verba transferani. ln epistola
precedentibus repelita et inculcata prisci librarii igitur ad hunc Ivonem qui interdixeral divinum
oscitamia : quae ideo lolli debuerunt. officium in casteJlo, et banno ieugse comitis Yiudo-
18® Qui audiebut missam caiechumenorum. cinensis : <Pauperum corpora sepeliri concessislis,
Mulli v. c. catlticuminorum. Hujusmissae usus ve- quod nos abnuere nec possumus nec audemus. Sed
 597 FR. JURETI OBSERVATIONES. '558
saiva veslra paee.et reverentia dicimus, si insepulta A amboncm_ conscendissel. Juramentum dicti Letuiis
remanerent pro Ecclesise justilia, non ideo antmse refertur a Burchardo Decret. lib. 1, cap. 198. His
minus, haberenlde gloria. Et quia a sanctilate ve- junge not. ad episi.
stra pauperibus sepultura conceditur, sub nomine AD EPIST. CCXXXL .
patiperum a sepultura j'am nullus excluditur. > Se- Qui se propter epilepsium curandam eunuchizavit.
quilur alia ejusdem epist. ad eunidem Ivonem : Yaria erat hujus loci scr.iptura in codicibus manu-
< Noverit, charlss.ime Pater, vestra diIectio,in castro scriptis, liabentibus epileustum, -epilesium, epylen-
Yindocinensi dictos illos regulares beati Georgii siam sive epilemsiam. Meliores epilepsiam. Huc au-
canonicos, in Ecclesia Beali Petri apraiis januis tem pertinet quod in cap. Ex purte, tit. De corp. vi-
contra iiuerdicfum vestrum solemniter festivitatem liat. ordin., dicitur ab Innocentio tertio, presbyte-
celebrasse, aliosque ejusdera castelli clericos quem- rum qui ne iri lepram incideret, de consilio medici,
dam Burgensem defunctum et cum defuncto justi- virilia sibi fecit abscindi, liberam habere facuUatem
tiam quasi defunclam sopelientes, pubbcisprocessio- exsequendi sui ministerii. Nam et Aetius scribit
nibus sepulturas tradidisse. De qua Ecclesiasticse lib. xni, cap. 125, castratos hoc leprae morbo non
justitiae sepultura, quaj contumaciaa studio acta di- laboiare. Tbeodorus autem Balsamo ad Apostolor.
noscitur, ef de hujusmodi sepulturae vindietaveslrae can. 25, refert plurimos liomines paulo considera-
sublimitali nostra bumilitas aliquid scripsissei, si tiores, qui suos castraturi erant, ad Ecclesiam ac-
monachus unus sulfieeret de inobedientia clericorum" cedere solitos, et morbum et testiculorum abscisio-
accusare multitudinem, nec praesumpluosuni videre- nem aperire. Idem ad cap. 1:«Nicense synodi testa-
turtantaediscretionisdocerepontificem. Illudtamen g tur senullum vidisse suo tempore sacris initiafum;
perpendat vestra dilectio, quod si lanta justitise in- cui propter morbum permissum erat ut castraretur,
juria palienler portatur, verendum est ne sancta licet mulfi boc synodice expetierint.»
Ecclesia hac occasione de statu stio pluriraum per- AD EPIST. CCXXXII.
dat, etsuse honestatis et ordinis intolerabilem jaciu- Circu maritulia loca. Iisec tria verba deerant
ram patiatur. > Et paulo post : t Nam quis ex primse editiopi, quse adjecta sunt aucloritate el con-
divitilius contra intefdictum vestrum sepeliri, et non sensu pluiium meinbrariarum.
sepeliiur? Pauperibus aulem qui culpam non ha- Hugoni Gmlianopolilano ephcopo. Antea cusum
bent, sepultura negatur. Polenlibus aperiunlur Graliopolilano. In aJiquot editionibus Gratiani, ubi
ecclesiae, impotentes per quos qtiod male aclum - est hoc rescriptum Urbani exstat habetur inscripfio
corrigi non potest, ab ecclesiis excluduntur, etc. hujusmodi: < Urbanus secundus Gratiano Neajjoli-
Idem in epistola ad Rannulfum Sanctonensem epi- tano episcopo; > sed perperam, quod etiam recte
scopum : < Iilud etiam quod irr Haimerico de Ran- castigatum in novissima edilione. Monachus Autis-'
cone a vobis actum est, non tacentcs. Haknericus siodorensis in Chronico ad annura 1078 :< Hoc anno
siquidem propter multa mala qttae nobis fecerat, a S. Hugo Gratianopolis episcopus fit, ubi per annos
domino papa et a vdbis fuerat excommunicatus, et 52 viiiutum exemplis incomparahiliter floruit, >
in ipsa excommunicaiione jiisto Dei judieio per- etc. Sigebertus Gemblac. nieminit illius Hugonis,
errpt^s est, et ideo exstitit a ccemelerio alienus. et Gratianopolitanum
Postca vero precibus uxoris illius, et pretio, ut qui- Agens enim de Brunonepariler episcopum appellat.
Carlhusise fundatore circa
dam dicunt, corruptus, exeommunicalo excommuni- ,, annum Domlni 1084 : Hujus, ait,^ancti propositi'
caluni illum sine satisfactione absolvendo commu- cooperator et aemulatur beatae memoiise Hugo Gra-
nicastis, el prsesentihus fraliibus noslris, per quos tianopolilanus episcopus, ab eodem Brunone habi-
injurise nostrss in auribus vestris resonabanl, quse lum monachicum sumpsil, eunctisque ibi habitan-
adhuc resonare non cessant, corpus ejus sepulturse libus insigne exemplum praebuit. > Roberfus de
ipsemet tradidislis. Auetdfitate tamen sanctorum Monte in Chronico ad annum Dom. 1152_: < Obiit
canonum firmiter tenemus, et nullatenusdtibitamus, vir sanctus Hugo Grafianopolitanus episcopus, ciijtts
quia quibus vivis non communicamus, nee morluis religiosain vitam conscripsit Guigo prior Carthusiae,-
communicare debemus : el qui aliter fecerit, si cjuaenon longe a Gratianopoli. >
laicus est, debet et ipse excommunieari : si cleri- - AD ET-IST.CCXXXIH.
cus, eujuscunque dignitalis vel ordinis sit, debei, Patrum Gregorii el Urbani. Vox patrum, addlta
penitus degradari. Yalele, .et quse dicta sunt, sapien- - ex aliquot v. c.; intelligit autem Gregorium septi-
ter adveiiite. >Ha?clatius ascripta, quia pertinent- mum qui et Hildebrandus dictus est, cujus est hic
etiam ad epist. 62. Qua quidem Sanctio episeopus canon in synodo Romana : < Quoniam investkuras
Aurelianensis consilium petit quid agere debeal in Ecclesiarum contra slatuta sanctorum Patrum a
causa clerieorum, vel monachorum qui contra in- laicis personis in multis partibus o.ognovimus fieri,
terdictum missas celebrarant et mortuos sepelie- etexeo plttrimas perturbationes in Ecclesia oriri,
raut. Quod de excommuHicalis intelligit. ex quibus religio Christiana conculcalur," decerni-
AD"EPIST.CCXXIX. mus ut nullus investituras episcopatus, vel alibatias,
Xisli et Leonis exemplo. Purgationis Xisti terfii vel ecclesise de manu imperatoris vel rogis, vel ali-
papse meminit Nicolaus papa in cap. Nunc autem, v cujus laicse personae, viri.vel fcminagsuscipiat. Quod
dist. 21, et Anastasius Hibliothecarius in Yiiis pont. si' praesumpserit, recognoseat investituram illara
Yerha ipsius Xisti relata sunt a Gratiano lf_i© in apostolica" auctorilate irritam esse, et usque ad di-
cap. Mandaslis, caus.- 2, q. 4. Purgationis Leonis gnam satisfactibnem excommuBicationi subjacere.»
papse testimonium exstat apud eumdem Grat. in Urbanum autem idem slaluisse indicant verha Wil-
cap. Omnibus, caus. 2, q. 5, ubi dieilur babuisse lielmi Malmesburiensis De gestis ponlif. Angl. Jib.
duodecim episcopos in sua purgatione. Monaclms n, de Urbani concilio loquens : < In hoc coiicilio
Sangalensis in Yita Caroli Magni: « Leo, inquit, papa cum omnibus sententiam excommunicalionis
assumens evangekum Domini nostri Jesu Clnisti vibravit in laicos investitores Ecclesiarum, et inve-
posuit super caput suum, et in conspectu Ca- oli slitos a laicis, et in taliter investitos consecrantes,
ejusqne militum, assisteiUiuus etiam persecutoribus et in illos qui pro Ecclesiasticis lionoribus laicorum
suis in hsec verba juravit: Sic in die magni judicii homines fiunt. i Quodquidem concilium Romse ha-
sim particeps evangelii sicut imraunis sum criminis bitum fuit eirca annum 1098, ut prseter cseteros no-
falso inihi ah ipsis olijecli. > Alter monachus San- tat Thomas de "Walsingham in ypodigmateNeustrise.
etiEparchiEngolismeiisis irr descriptione Titae ejus- Citantur etiam hi canones ex concilio Claromon-
dem Caroli,- itemque alius incerlus scriptoi Anna- tensicuiinlerfuit ipsemet UrJianus :< Ut nullus ec-
lium Pippini, Caroli Magni et Ludovici ad annum clesiasticns aliquem honorem a manu laicorum ac-
1500, tradit id factum Romse coram omni populo cipiat. > Item : < Inteidiclum est ne rcges vel alii
in basilica BeatiPetri, cum evangeliiim portans Leo prmcipes aliquam investituram de ecclesiasticis"ho-
 AD D. IYONIS EPISTOLAS 400
noribus faciaut. » JVOsupra cpist. 60 dicit se audi- A et altero Regio, in quibus episcoporum nomina sic
visse reges ab Urbano exclusos fuisse a corporali diserte expressa. Est autem probabile composilam
tantum investkura. Hic autem videtur non esse prae- ab Ivone quod stylus satis arguit. Sic jam supra
termittendum quod liberrime testatus est. Onu- epist. 79 suo et quatuor aliorum episooporum no-"
phrius ille, Ilalorum doctissimus in libro quem mine scripsit epistolam ad Philippum Trecassiinim;
scripsit de Vita ejusdem Gregorii septimi : < Supe- quemadmodum etiam apologiam pro coronatione
riore illo suo decreto non tanlum imperatorem regis Ludovici !©___,suo et caeterorum episcoporum
Henricum quartum, sed et omnes i'eges Latinos ct nomine, episl. 189.
Occidentales petitos fuisse, deinde episcopos et uni- Apud Ansam cetebrandum. Solus eod. S. Germ,
versum clerum Galliarum, Germaniae et Italiae : ma- Ausam, sed roale; nam et Joannes arcbiepiscopus
jestalem quoque et dignitalem imperii Romani Lugdunensis infra epist. 257 Ansum appellal.
eversara : quodque longe pejus erat, ea fupdamenta Si eu qum ad culhedrum pertinent, rectu prmcipianl,
jacta quibus illius potestas omnino labefactabatur. > ea vero minime fctciant. Prior edilio habet, ea vcio
Schhmaticutii judico. Idem in fine epist. 256 ait qum conlru calliedram faciunl, minime faciant. In v.
haereticurn esse laicum qui putat in datione el, c. Ser. aliler : Ea vero qum ud jus cuihedrm perii-
acceptione virgae se posse tribuere sacraraentum. nenl minime fuciant; ubi verborum superfiua repe-
Joannes Lugdunensis archiepiscopus dicit investi- titio.
tufas exteriores per laicos factas, non satis proprie Salvovincuio pacis comgere volumus. Antea cusum,
haeresis nomine censeri; defendere tamen fieri de- salvo vinculo corrigere vel, quod iraperfectam habe-
bere, bseresim esse, infra epist. 257. Exstat in co- rj p bat senlentiam ; kaque Bar. qui tomo XII Annal.
dicibus manuscriptis Jac. Sirmundi, tractatu Gof- hanc episl. transcripsit, addit, vinculo churiiatis.
fridi abbatis Yindocinensis ad Petrum Leonem Paulo ante Ivo vinculum pacis appellat duobus
cardinalem , de ordinafione episceporum , et de locis.
investitura laicoruin, ubi disputat eam esse liasreti- De remissis Germanico regi inveslitvrh fecisse vi-
cam (Vide Pulrol. t. CLYII, col. 214). delur. In uno exemplari tantum legebaiur, de remis-
!©! Quibusdam lilicris mihi scripsil se couctum. sis regi inveslilurh. Sed in aliis codicibus vox Ger-
Infra epist. 256 dicit Paschalerii idem seripsisse aliis manico exslat, sine qua sensus siibobscufior. Hac
episcopis.Quo spectant verba Anselmi Cautuar. archi- eadenr epistola paulo ante Teutonicum appellat:
episcopi in epist. ad Paschalem : < Misi sanctitali < Quod si, ait, papa adhuc in Teutonicum regem de-
vestrae in hoc anno post Pentecosten litleras perBer- bitam severitatem non exercet. > De eodem intelii-
nardum servientem domini Petri camerarii vestri, git, cum epist. 255 dicifpapam quibusdara nefandis
quod rex Angliaeconqtteritur quod suslinctis regem scripta nefanda permisisse; quo loca pariter agit de
Teutonicum dare investiluras Ecclesiarum sine ex -' iuveslhuris a laicis factis. Hsec autem est coutrover-
communicatione, et ideo niinatur se sine dubio re- sia quse illo sseculo luctuosissimas et atrocissimas
sttmpturuin suas investiluras, quoniam ille suas te- tragcedias exckavit in orbe Cbristiano, cujus origi-
net inpace. Videat igittir prudentia veslra sine dila- nem et seriem si quis forte" desiderat, non inulile
lione quid inde agere debeatis, ne quod tam bene fuerit e jiuris fontibus iiaurire, prolatis et composi-
sedificastis, irrecuperabiliter destruatur. Rex enim tis invioem historicorum coaetaneorum teslimoniis,
nosler diligenterinquirit quid de illo rege faciatis. > ut apertius inlelligantur quae ab Ivone scribunlur
Anselmo respondi^, papa his verbis: < Porroquia in G C tola hac insigni epislola, Willelmus Malmesburiensis
eis Jiiieris significasti, scandalizari quosdam, quod De gest. reg. Angl. lib. in in Willielmo primo :
regem Teutonicura dare iiivestituras Ecclesiaruni to- e Imperator Alemannorum Henricus a filius ffenrici
leramus. ncc tolerasse aliqtiando, nec toleraturos (de quo supra memoravimus) iratus contra papam
scias. Exspectavimus quidem ut ferocia gentis illius quod excommunicationem in eum propter investitu-
edomaretur. Rcx vero si in paternae nequitise tra- ras Ecclesiarum prbrnulgaverat, cum exercitu ve-
miteperseveraverit, beati Pelri gladium, quemjam niens Romam obsedit, Hildebranduin expulit, Gui-
educere ctcpimus, procul dubio experietur. > Haec beiium i>Ravennalem introduxil. >Et paulo post ex-
autem ex mairascripto exemnlari desumpia sunt, primil quis fuerit primus auclor ac inoeiitor Iiujus
quia hactenus inedita. conleiUionis : < Alexandro ergo defuncio,»ie/!«'(_suc-
AD EPIST. CCXXXY. cessit Hildebrandus, Gregorius sepiimus dictus. Ilir.
quod alii inusilaverant (sic Itabent ediliones,guod qui-
Radtdfo Dei cjratia Turonnm archiepiscopo. brego- dam mutat in mussitaveiant) palam extulit, excom-
rius septinins ineminit Rodulphi Turonensis nrchi- muuicans electos qtti investituras Ecclesiarum de
episcopilib. n, epist. 19 et 20; item lib. iv, epist. 5. manu laici paf annulum et baculum acciperent. Unde
Goffridus quoque Vindocinensis aljbas, Radulfi Tu- Ilenricus imperator Alemannorum fremens quod
ronensisarcliiep.,qui suo saeculovixerit, mentionem sine sua conscientia taliaprsesumeret.illum, utprcp-
facit in epislolis, cujus eliam locus prolattts est dixi, post undeeim annos Roma deturbavil Guibeilo
supra ad epist 67. Duo autem hujusce nominis ex- inducto, nec multo post lethali morho papa iclus. t
stitisse honis aetate, quorum unus alterius proximus f) Sigebertus in Cliron. ad ann. Dom. 1111: «Hemicus
successor fuerit, lestalur diseiiis verbis priscus rex Romam vadit propter sedandam discordiam quae
auctor monacIiusMajoris Monasterii, cujus narralio erat inter regnum et sacerdotium, quse ccepla a papa
habetur in observationibus ad epist. 108. In cujus Gregorio septimo, qur etllildebrandusnominatus esf,
etiam membranis aliquoties scribitur, Radulfus et etexagitala a successoribus ejus, Yictoreet Urbano,
Rodulfus, ut pro eodem sumi debeat. Sic enim qui et prse cteteris a Paschali, magno scandalo eiat toti
RodiilfuS Viridis Remorum arcbiepiscqpus a non- mundo. > Willielmus Tyrius De bello saero lib. i,
nullis dictus est, ab aliis Radulphus appellatur, ut cap. 15, agens de eodem Gregorio : < Inoleveratcon-
notatum esl supra ad epist. 190. suetudo, praesertim in imperio, quod defungentibus
Ecclesiarum praslatis, annulus et virga pastoralis ad
,AD EPIST. CCXXXVl. dominum imperatorem dirigebalur. Uiide poslmo-
Tilulus hujiis epistolae alius el simplicior fuit in dum unumquemlibet de familiaribus et capellanis
priore cdilioiie 1: « Joanni primaeEugdunensis sedis suis c investiens, ad Ecclesiam vacantem dnigebat,
archiepiscopo.Ivo Et-clesiseCarnotensis minister sa- ut ibi pastoiis fungeretur officio, non exspectata
lulem. > Talemenim repereram in priscis membra- cleri clectione. Quod dominus papa contra omnem
nis quibus tunc temporis usus fueram. Jam \ero fieri honestatem consideraas, el jura in eo facto coh-
jestituitur ea forma qua conceplus in coaiceS. Yict. culcari ecclesiastica perpendens, semel -secundo ac
• Hujus norainis quartus. etiam Dodechinus in appendice ad Mar. Scot
Appeilal Wigebei tum aJjbas Ursp. in Cnron. ut c Qui erant filii nrincipum, ut not. ad
epist.
 m FR. JURETl OBSERYATIONES. 402
tertio eumdem iinperaiorein commonitum cum re- A s.tere. Qui amicilise auxilii et consilii dextras dede-
vo aienon posset, vinculo analkematis innodavit. runl.regnum exposuerunt, et qui cum eo Cataulantim
Quod factum nimis indigne ferens imperator, ccepit imperatoris legatos occurrere festinenl, archiepi-
Ecclesiam Romanam persequi, et domino.papse Gui- scopos, et episcopos, et abbatem S. Dionysii Adani
oeiium Ravennatem archiepiscopum virum littera- cum quo et nos fuimus, conjunxerunt. Ubi curii
tum et locupleleni nirais, suscitavit adversa- dominus papa aliquantisper demorarelur, ex con-
rium, etc. > Gregorio septimo successit Yictor pau- dicto ipsi imperatoris Henrici legati non humiles,
carum diertim, qui etipse proliibuit investituras Ec- sed rigidi et contumaces, cura apud S. Memmium
oiesiarum fieri a laicis, ul refert vetus scriplor Chro- hospitia suscepissent, reliclo inibi eancellario Al-
nici Casinensis. Post viotoris obitum successor Ur- berto, cujus oris et cordis unanimitate ipse impe-
Jianus secundus, habito Romse concilio circa annum rcitor agebat, caeteri ad curiam nrulto agmine,
Domini 1098, easdeia pariter vetuit, ut nolatum su- muko fastu, summe pbalerati [ul., falerati] devene-
pra ad epist. 255. At, defunclo Urbano, contentio runt. Hi siquidem erant archiepisc. Treverensis,
longe atrocior exarsit. Matthseus Paris De geslis reg. episc. -Alverlatensis, episc. Monaslcriensis, comites
Anglor. in Henrico primo : < Anno Domini 1112, quamplures, et cui gladius ubique prseferebatur
facta est contentioRomaeinterpapam Paschalem et dux Welfo, vir corpulentus, et tota superficie longi
Ilenricumimperatorembac de causa : imperator uli et lali admirabilis et clamosus : qui tumultuantes
voluit privilegio antecessorum habito annis trecentis magis ad terrendum quam ad ratiocinandum missi
sub Romanispontificibus sexaginta, qui licite dede- videreniur. Singulariier et solus Treverensis ar-
rant episcopatuset abbatiasper annulum et baculura JJ chiepisc. vir elegans et jucundus [ul., jocundus]
pastoralem. Econlra censebant Romani pontifices, eloquentise et sapienlise copiosus, Gallicano co-
nec posse uec debere, > etc. Quse verbaetiam ex- thurno exercilatus facete peroravit, domino papse
slant in Sigeberti Chronico ad annum Dora,-1111. el ctiiise salutem et servkium ex parte domini im-
"Wiliielmus Malmesb. Sib. v De gest. reg. Anglor.: peratoris deferens, salvo jure regni. Et persequens
< Cuni Uibano papse Pasehalis successisset, rursus de mandatis: talis est. inquit, domini noslri ira-
quseslio de in\estituris Ecclesiarum, rursus bella, peraloris pro qua miltimur-causa. Temporihus an-
rursus I.tes agitari, neutris partibus loeo cedentihus. tecessorum vestrbrum sanctorum el apostolicorum
Imperator omnes episeopos etabbates regni sui quod virorum raagni Gregorii et aliorum, hoc ad jiis im-
eitra montes est, iautores babebat; quia Carolus perii pertinere dinosckur, nt in omni electione liic
Magnus pro contundenda gentium illarum ferooia ordo servetur anlequam eleclioin palam proferatur,
omnes pene terras Eeclesiis contulerat: consiliosis- ad aures domini imperatoris perfene, et,,siperso-
sime perpendens, nolle sacri ordinis homines tam nara deceal, assensum ab eo ante factam electionem
faeileb^uam laicos fidektatem domini rejicere. Prae- assumere : deinde in conventu secundum canones
terea si laici rehellarent, illos posse excommuniea- petitione populi, electione cleri, assensu honora-
tionis aucloutate etpotentiae severitate compescere. toris proferre : eonsecratum libere nec symoniace
Papa uitra montaneas Ecclesias suse rationi subjece- ad dominum imperatorem pro regalibus, ut annulo
rat, parumque suscipiebant urbes Italise Henrici do- et virga invesliatur, redire, fidelkatetn el hominium
miiiiuiii, servitio putantes se exutas post Conradi facere. Nee mirum; etenim civiiates__et castella,
fratris ejus kiterkum. Qui a patre relictus Longo- ~ marchias, telonea [ul., thelonea], et quasque ini-
bardiae in regem apud Aretium obieiat diem. At vero - perat. dignit. nullo"modo aliter debere occupare.
Henricus antiquis"€aesaribus in nullo virtule deje- Si haec dominus papa sustineat, prospere et bona
ctior, pbst paeatum regnum Teutonicum, praesume- pace regnum et ecclesiam ad honorem Dci in~
bat animo Italicum, rebellionem urhium subjugatu- haerere.
rus, qusestionemque de investitura suo libitu decisu- < Super his ergo dominus papa consulte oratoris
rus. > Hsec ille. episcopi Placentini voce Tespondit: Ecclesiam pre-
Sugerius autem testatur Paschalem papam venisse tioso Jesu Christi sanguine redemptam et liberam
ad parles occidentales , < ut regem JFrancorum, et constitutam, nullo modo iterato ancillari oporlere :
filium regem designalum, et Ecclesiam Gallicanam siEcclesia eo inconsulio praelalum eligere non possit,
consulerel super quibusdam molestiis, et novis in- cassata Chrisli morte ei serviliter subjacere; si
"vestilurse ecclesiasticse querelis, quibus eum et in- virga et annulo investiatur, cum ad altaria ejus-
festabat, et magis infestare ininabatur Henricus im- modi pertineant, contra Deum ipsum usurpare : si
perator. > Etpaulo post: < Equidem deliberatum est sacratas Dominico corpori et sanguirii manus laici
Romse, propler Romanorum Gonductkiam perfidiam, manibus gladio sanguinolentis obligando supponant,
de praefatis, imo de omnibus u_usestionibuslulius re- ordini _suo et sacrae unctioni derogare. Citnique
gis et regis filii et Ecclesise Gallicanse in Francia , haec et Ms similia -cervicosi audissent legali, teu-
quam in urbe, disceptare naufragio. > Sic enim obi- tonico impetu frendentes tumultuabant, et si tulo.
ter iJIa verha casliganda fide vet. codd., quia misere auderent, convicia eructarent, injurias inferrent.
depravata sunt in edifione vulgata. Unde eliam Non bic, inquiunt, sed Romae gladiis terminabifur
oblata occasione caatera verba quae ad hanc conlen- D querela. Verttm papa quam plures viros approbatbs
tioneni faciunt, proferamniultis modis emendata, et peritos ad caneellarium misit, qui eura snper
ut interim locus Yulgatae editionis suo nilori resti- - his composite et placide convenirent, et audirenl,
tuatur, donec Sagerii Historia recudatur integrior. et ad "pacemregni eum operam dai'e, obnixe exora-
De adventu igilur papse in monasterium B. Dionysii rent. Quibus recedentibus dorainus papa Trecas
loquens : < Occurrunt, inquit, ei ibidem rex Philip- venit, diu submonitum uniyersale concilium ,ho-
pus et dominus Ludovkus filius ejus, gratanter, et norifice celebravit, et cum amore Francorum, quia
votive amore Dei majeslalem regiam pedibus ej'us multum servierant, ct timore, et odio Teutonicorum
incurvantes, quemadmodum consueverunl ad sepul- ad S. Petri sedem prospere remeavit. Imperator,
crum piscatoris Petri reges submisso diademate in- vero secundo fere recessionis ejus anno, collecto
clinari: quos dominus papa manu erigens, tanquam mirabili triginta millia militum hoste nullas nisi
devblissimos aposlolorum filios ante -seresidere fe- sanguine fuso gaudet habere vias, Romam tendif,
cit: cum quibus de statu Ecclesiaeut sapiens sapien- mire callens paceni simulaf, querelam inveslitu-
ter agens famiJiariter contulit; eosque Mande dc- rarum deponit, multa et haec et aliabona pollice-
mulcens, beato Petro, sibiqueej'us vicario supplicat lur, et ut JJrbem ingredialur, quia aliter npn po-
opem ferre, Ecclesiam manu lenere, et. sicut anle- terat, blandkur; nec fallere summum pontificem et
cessorum regum Francorum Caroli Magrii et aliorum totaroEIcclesiam, imo ipsum Regem regum verelur.
mos~3_93 hiolevit, tyrannis et Ecclesiae hostil)us ,• Unde quia audiebant tantani', et tam perniciosain
et potissimum Henrico imperatori auclacter resi- Ecclesiae Dei sopilam quaeslionem, aequo aut pltts
4-05 AD D. IVONSS EPISTOLAS m
asquo Romani Quiriles tripudiant, clerus supreme A eremum soliludinis confugit: moranique ibidem
exsultat, et quomodo eum honorifieentius, et ele- perpetuam fecisset, si universalis Ecclesia et Ro-
gantissime recipianl exbilarati decertant. Cumque manorum violentia coactum non reduxisset. Yerum
dominus papa episcoporum et eardinalium togata Dominus Jesus Christus redemplor et defensor
cum opertis albis operluris equis constipatus tur- Ecclesisesusenec eam diutius conculcari, nec impe-
ma, subsequente populo Romano occurrere acce- ratorem impune feire sustinuit. Qui. etenim nec
leraret: prsemissis qui tactis sacrosanctis evange- tenti, nec fide obligati fueranf, causam Ecelesiae
liis ab eodeni imperatore jurameutura pacis, inve- fluctuantis suscipientes, domini designati Ludovici
stkurarum depositionem susciperent, in eo qui di- suffragio et consilio in Gallicano celebri concilio
ctur Mons gaudii* loco, ubi primttm adventantibus collecta Ecclesia imperatorem tyrannum anathe-
limina, apbstolorum beatorum visa occurrunt, id- mate iunodaiiles, mucrone beati Petri perfode-
ipsum iteratur. ln porticu vero mirabili et univer- runt, > etc. Haec Sugerius.
»sali Romanorum speclaculo, manu propria impe- Sed quse iriura septiraanarum violenla Paschalis
ratoris etoptimatum triplicaturjuramentum. Exinde captione conventio extorta fuerat, poslea enervata
inlinite nobilius quam si Africana victoria potito fuit ooncilio celebrato anno 1112, ponlificatus papas
arcus triumphalis arrideret, cum hymnis et laudum xn, ut scribit Wrllelmus Malbesb., De gest. pontif.
multiplici triumpho, domini papae manu sacratis- Angl. lib. v. Damnatum eniin fuit JSf&investitmae
siina diademate coronatur more Auguslorum, ad privilegium, quod a pravilate privilegium polius
sacratissimum apostolorum altare praecinentium voearunt. Sic enim ea vox cuda debet apud dictum
clericorum odis, et Alemannorum cantanlium fer- B Wilielmum, quam lecfionem confirmal locus Otto-
ribili clamore! ccelos penetrante celeberrima et so- nis Frinsing. Chron. lib. vn, c. 14; hocque concilio
Iemni devotione deducitur. Cum ergo dominus papa Romae habilo renovata sunt et confirmala deereta
missas "graliarum agens corpus et sangttinem Gregorii VII et Urbani III, adversus inveslituras
Jesu Christi confecisset, paiiilam Euecaristiam laicorura. XJnde commotus imperator Henricus,
[ul. Eucharistiam] iu amoris impariiabilis confcede- an. xvu pontificatus Paschalis, ilerum Romam con-
ratione el pacti conservatione obsidem miraiiilem tendit, acrius in illum ulturus. At cum inlerea
Ecclesiae devoyens suscipiendo imperalor comniu- Paschalis obiisset, et Gelasio illiussuccessore mox
nicavit. Necdum dominus papa post missam epi- expulso ac mortuo, Guido eleclus papa (qui Calix-
scopalia deposueral indumenta, cunr inopinala ne- tus~dictus est) statim ipse concilium Remis cele-
quitia, ficla lkis occasione furor Teutonicus fren- bravit, quo rursus prohilrilse investilurse laicorum,
dens debacchatur, exertis gladiis velut pleni insania simulque (nisi resipisceret) imperator anathemate
discurrentes, Romanos tali in loco jure inermes involutus.
aggrediuntur, clamant j'urej'urando ut olerus Ro- Tandem evenit ut imperio multis modis attrito,
manus, omnes tam episcopi quam cardinales ca- imperator videns a se regnum paulatim deficere,
piantur, aut trucidenlur, et quod ultra nulla polest exemplum patris sui menle revolvens, metu ana-:
attingere insania, in dominum papani manus impias thematis urgeretur, ut ail Golfridus Yilerb. Chro.
injicere non verentur. Luctu inexplieahili et dolore parte xvn, el Olto Frinsing. Chro. lib. vn, c. 16.
praecordiali tam nobilitas Romana quam ipse po- Quare mollita animoskatereceptus in communio-
b
pulus luget, faucionem Iicet sero animadverlunt. Q nem sedis Romanse, eeclesiasticas inveslituras per
Alii ad arma currunt, alii sicut stupidi fugiunt, annulum et bacuhmi remisit Calixto. Cui vicissim
nec inopinato hostium beilo nisi cum trabes de Calixtus concessit, ut electionibus episcoporum et
porticu deponentes, eorum ruinara suam fecerunt abbatum Teutonici regni assensum praeberet, et ab
defensionem, evadere potuerunt, Praefatus autem illo electus regalia per sceptrum reciperet, quem-
imperator pessimse eonscientiae et facinorosi facti admodum scribunt idem Wilelmus Malmesb. lib .v,
perterritus crueiatu urbem quantocius exivit, prse- et abbas Urspergensis ad annum Dom. 1125. Quaa
dam a Christiano Chrislianis inauditam dominum verba faciunt ad iuterpretationem lociOttonis Frin-
videlicet paparii ct cunctos quos potuit cardinales sing. De gest. Friderici imp. I., lib. n, c. 6. Qui
et episc: addiicens, civilate Castellana loco natura eliam Chronici lib. vii, c. 16, refert cavillum Ro-
et arte munitissimo se i'ecepit: cardinales ipsos mandrum, qui dicebarit ptivilegium datum impera-
turpker exuensinhoiieste tractavit, et quod dictu tori, ut elecli non prius ordinarentur quam regalia
nefas est, ipsum eliam dominum papam tam plu- de manu ejus per sceptrum suscjperenl, soli Hen-
viali quam mitra cura qutecunque deferret insignia rico datum pro bono pacis, non tamen successori-
apostolaius, non vcritus in Christum Domini mit- bus. Sic igitur tandem sedatus est veternus mor-.
tere manum superbe spoliavit, multasque inferens bus qui Ecclesise statum conlurbaverat plus qiiam
injurias, nec eum, nec srios multo deeiecore affli-r quinquaginta annis.
gens diraisit, donec ad praefati pacti soluiionem, Sunt aulem alii veteres scriptores qui memine-
et exinde facti privilegii redditionem coegit. Aliud runl hujusce contentionis inter Paschalem et Hen-
etiarii de manu domini papae ut deinceps investiret Q ricum, ut alibas Dodecliinus in appendice ad CJiron.
subreplicium privilegium extorsit : quod idem do- Mariani Scotli, et Martinus Polcfeius in Vita Pa-
minus papa in magno concilio trecenlorum et eo schalis. Ejus quoque rei lestimonia reperla in ve-
amplius episc. judicio Ecclesiae ndbis audientibus tustis riiembranis pridem evulgavi, quorum aucto-
conqqassavit [melius concassavit], et perenni ana- ritate alii usi sunt : quae quia pertinent ad inter-
themate in rrritum reduxit. Yerum sr quaerit quis prelationem ei illustrationem hujusce Ivonianse
quare Dominus ila tepide fecerit, noverit quia episl. ^56, iterum subjicere placuit:
~
Ecclesiapercusso pastoreet collateralibus langue- Ephtola Joantiis Tusculani ephcopi, de caplione
bat, et pene eam tyrannus ancillans, quia 11011 erat Paschalis pupm, Riclturdo Albuno ephcopo missu.
qui resisteret, tanquam propriam occupabat. Cui < JOANNES Dei gratia Tusculanus episcopus agens
certurii faclo dedit experimentum, quod cum fra- \ices domni Pasciialis papse \incti Jesu Christi ,
tres Ecclesiae columnas ad tukionem et Ecclesise venerabili fratri RICHARDQ Albano episcopo in Do-
•
reparationem quomoddcunque solvi fecisset. pa- mino Salutem.
cemque Ecclesise qualemcuiique reformassel, ad < Quoniam, sicut ait Apostolus, unum corpus
a Vide Petrum Diaconum, lib. iv, Chron. Casi- titis occusione.
tensis cap. 59. ~ Hic
episcopus, fidelium animos ad opem Eccle-
b Sic liabetunus v. c.;alter /awe^itmem.Ineditione sise ferenclam nunquam exckare Jitteris deslitit, ut
Sugerii, saiiclionem. Omnes mendose; forlasse leg. aii 1'etr.Diacoii. in Chron. Casin. lib. iv, cap. 41.
fdctionem vel fictionem, quia paulo ante dixlt : ftcta
 85 FR. JURETI OBSERVATIGNES. 406
sumus in Christo, et si patitur unum membrum, A ratore investkus Jiliere accipiaf conseo.rationem aL
caetera membra compatiuntur, quse de capile episcopo ad quem pertinuerit. Si puis vero a clero'
nostro et de tota fere Ecclesia gesta sunt, fra- et a populo eligatur, nisi ab imperatore investia-
ternitati tux significarous. Cum igkuf" Henricus ~lur, et a nemine consecreliir, et archiepiscopi et
Theutonicorum rex Sulurum [al., Sutriam, vel episcopi libertatem haljeant consecrandi ab impe-
SutriumJ-pervenisset, legatos quosdam Romam di- ratore inveslitos. Super his etiam domnus papa
rexit, qui jurejurando lirmaverunt doinini papae Paschalis noninquietabk regem Henricum, nec ejus
Paschalis legatos secure ducere ac reducere. et re- regnum et imperium.
gem ipsum sacramento firmare omnem Ecclesiarum 1@5 Sacrumentum ex purte pupm.
invesliturarn penitus abdicare, ohsides etiam dare,' < Domnus Paschalisnoninquietabitdomnum
ne ad hoc flagkium iterum rediret, et res ecclesia- imperatorem papa Henricunf, nec ejus Tegnum de invc-
slieas et regalia ae beati Petri patrimonia iibera et stitura episcopatuum et abbaliarum,.neque de,in-
quieta omnino dimktere, obsides eliam dare pro sibiillata et suis in personis etbonis, neque
securitate cum ad coronandum eura ad beati Petri juiia aliquod malum reddet sibi vel alieui personae pro
basilicam exiret. Postea ex parte Ecclesisc a laicis hac et penitus in personam imperaloris
causa,
viris lirmatum est, si ista quse promissa sunt jam Henrici nunquam analhema ponet, nec remanebk in
dictus rex observaret, quoddoinnus noster eum be- domno papa~quin coronet eum sicut in ordine con-
algne susclperet, et ei diadema regni imponeret, et tinetur et regnum et imperium officii sui auxilio ad-
coronatus si vellet urbem inlraret. Pro transiiu juvabit pro posse suo. Et haec adimplebit dommis
etiam pontis ohsides accepit, pro quilius sacramen- B papa sine fraude et malo ingenio. > Hsec sunt uo-
tum exliibuit, quod in ipso die dominico si pontem mina illorum episcoporum, et cardinalium qui fraa-
transiret, eos in liberamnostrorum xeslitueret po- ceplo domni papae Paschalis privilegium et amlci-
testatem. De Ms igitui omnibus sacramentis ex tiam sacramento confirmaverunt domno imperatori
utraque parte peractis et obsidibus datis, cum ad Henrico. Petrus Portuensis episcopus. Cenfinus Sa-
coronandum eum ad ecclesiain beati Pelri papa biniensis episcopus. Robertus cardkialis sancti Eu-
exiret, postposilis sacramentis et dimissis obsidi- scbii Bonifacius cardinalis Sancti Martini. Anasta-
bus eum in ipsa ecclesia cum episcopis el cardinar sius cardinalis Sancti Clementis. Gregorius cardina-
llbus et multis Romanis violenter cepit, et tu ca- lis apostolorum Petri et Pauli. Gregorius cardinalis
ptioue arctissima detkiel.RomaniJvero post allerum Sancti Chrysogoni. Joanncs .cardidinalis Sanctcjj
diem collecti in hostes Ecclesise impetum facientes Potentianse. Risus cardinalis Sancti Laurenlii Ra-
de porlicu fugere compulerunt interfeetis mullis de" meruscardinalis Sanctorum Marcellini et Pelri. Vi-
suis, et perditis equis, tentoriis, pecuniis, et infi- talis eardinalis .Sanotse Balbinse. Dinzo cardinalis
uita supellectili. Post hsec omnes unanimes contra Saricli Martini. Theobaldus cardinalis Joannis et
eum juraverunt uuo animo, una voluntale pugnare. Pauli. Joannes dificotnis Sanclse Mariae in scliola
Tu igitur prudenter vigila et quanlo amplius neces- Graeca. Leo diaconus Sancli Vilalis martvris. Abbo
sarium conspieis, tanto magis eJabora, el matrem diaconus Sanctorum Sergii et Bachi. .
Ecclesiarum omnium adj'uvare nedesinas. Orationes
pro liberatione domni nostri, imo pro ipsaEcclesia Privilegium Paschalis papm qnod fecit mperatoi\
Henricode investilnrisephcopatuum eUtbbuliarum.
ubicunque potueris fieri facias. Vale. Hoe autem
factum est anno Domini 1111, indictione quarta C <Paschalis episcogus, > etc. Yide in.Paschali II
pridie Idus Fehr. in basiliea S. Petri aposlolorum ad an. 1118,
nrineipis, die Dominica ante caput jejunii. i P.aschulh papm, aamnans priviteghtm quod
< Hoe modo reconciliaiio inter Paschalem papam Epistola -Henricus per vim ab eo extorseral, Guidoni archi-
et Henricum imperatorem facta est. episcopo Yiennensi missa.
Juramentum imperatorh.
< Ego Henricus liberos dimittam quartavel quin-: «.Paschalis episcopus, > etc. Yide ibid.
ta fefia proxima domnum papam Pascbalem, et epi- Excommuniculio concitii Yiennmccdfibruti a Guidone
scopos et cardinales, et omnes captivos et obsides archiepiscopo de Henrico imperaigre facla
qui pro eo et cum eo capti suut, et liberos produci t Iuveslkuram episcopaluum et abbatiartim ef
faciam inter portani Transtiberinae civilalis, nec bmnium ecclesiasttearum de manu laica, sancta1
ulterius capiam, aut capi faciam eos qui in fideli- Romanae Ecclesise auctoritalein sequehtes, haeresim
tate domni papse Paschalis permanent ; et populo esse judicamus. Seriptum illud seu privjlegium.quod
Romano et Transtiberinse insulse civitali pacem et a domno Paschali papa violenter "Henricus rex de
securitatem servabo lam per me quam per meos ; investituris, de aiiathemateinpersonasuaiioii sponte
et in perso.riis et in rebus qui pacern mihi servave- extorsit, in virtnte S. Spirilusl danuiamus, atcjueIr-
rint. Patrimonia et possessiones S. Rom. Eccl. quse ritum esse, et mniius beatae memorise jndicamus
abstuli resfituam, et cuncta quse babere debet, fieri. Henficum Theutonicum J@© regein, qui si-
more anlecessorum meorum recuperare et tenere niulata pace Romam veniens, posl data' sacramenta
' 'adjuvabo hona fide, et domno papse Paschali obe- D doinno papae Paschali, vilse, membrorum, malse
dia.ni, salvo iamen honore regni et imperii, sicut captionis, refutationis investifurarpm, eumdem
catholici imperatores cathoiicis pontificibus Roma- doinnum papafh in sede apostojica ante corpus
nis, Haecomnia observabo bona fide, sine fraude et beati Petri, post osculationeni pedis, orisetfaciei,
maio ingenio. > Isli sunt juratores ex parie imp. pro'dilione, perjurio et saerilegio, velut alter Judas,
Henrjci: Fredericus Coloniensis archiepisc. Gebe- cum cardinalibus, episcopis,archiepiseopis, et mul-
hardus Tridensis episc. Bruno Spirensis episc. Bru- iisRomanorumnobilibuslradidif, etccepk, etraptum
chardus Monasteriensis episc. Albertus cancella- in castra insignibus apostolicis exuit, et indigne at-
rius, comes Herimannus, comes Berengarius, Fre- que inhoneste irrisum' iractavit, et ab eo supradi-
dericus comes Palalmus. Item Fredericus comes, ctum nefandissimum et detestabile scripfum violen-
Bonifackis marchio, Albertuseomes de Bl.aiidriaco^ -ter extorsk, excommunicamus, anathematizamus,
Godefridus comes, Warnerius marchio. ei a greniio sapctae matris Ecclesise sequestramus,
Concessiopapm de investituris episcopatuum. donec his omnibus abrenunliatis plenam satisfa-
< Bomnus papa Pascbalis concedit domno impe- ctionem eidem Ecclesise exliibeat." >
ratori Henrico et regno ejus, privilegio suo sub Guidonis archiepiscopi ad domnum papam
analhemate etconfirmahit et corroborabk, episcopo Rescriptum Paschalem de confirmando concilio quod Yienncs
vel abbatelibere electo shie Simonia assensu im- celebratum est.
peratoris, quqd dominus imperator eum annulo et
virga investiai. Episcopus autem vel al)bas abimpe- <Domno sancto. et dulcissimo patri .Paschali,
 407 AD. D. 1YONISEPISTOLAS 408
Guido Viennensis archiepiscopus, et apostolicse 6e- A nulli addiclissimi papaj qui asserebanl inefficacia
dis legalus et caeteri oranes episcopi et abbates qui plane esse sacramenta partis adversse. Id teslalur
Vienuensi adfuimus concilio debitam subjeclionem Bertoldus in Chronico ad annum Dom. 1091, qui
et obedienliara. Sanclos pielatis vestrse mandala se- Guibertistis et Henricianis contrarius, refert Ber-
truenles, > etc. Yide in Paschali II. nardtim Constantiensem magistrum scholarum,
Filiali charitate excusamus : non cnim prmvarica- seaipsisse pro judicio dicti Gregorii, adversus sa-
tot est legis. Paulo ante jam dixit, necessitate non cramenta extra Ecclesiam a schismaticis iisurpata.
voluntate propter vilandam populi stragem islud Sed nimio zelo ductum alicubi modura excessissc.
factum a papa, ad illustrationem Jiujus loci maxime Negavit enim omnino, ab eis el ab eorum commu-
faciunt verba abbalis Urspergensis in Chronico ad nicatoribus sacramenta posse confici, ila ut ab.il-
annum Domini 1116. ubi agil de concilio celebrato lis ordinatos si resipiscant, iterum ordinandos
Romse sub Pasehali ut retractarenlur quse de inve- ceuseret, cum taraen ea opinio repugnet Nicseno
stituris paulo anlea concesserat Henrico imp. : eoncilio et Africano, iiem sententiis Augustini,
<Ti»ac apostolicus causam concilii et animi sui in- Anastasii papas, et Gregorii primi. Demum conclu-
tentionem his verbis exposuit. Postquam dominus' dens Bertoldtts: < Idem venerabilis Bernardus, in-
de servo suo fecit quod voluit, et me populumque quit, in ista, sicut et beatus Cyprianus in reba-
Romanum tradidit in manus regis : videham quoti- ptisationis sententia, non pertinaciter eontraEccle-
die passim fleri rapinas et incendia, csedeset adul- siam egerunt, sed utcunque, nimium contra schi-
teria. Ha;c et hujusmodi mala cupiebam avertere sniaticos zelantes, aliquantulum regulam ecclesia-
ab Ecclesia et populo Dei, et quod feci. pro libera- 13 B sticam excesserttnt. > Remardi autem ilhus epis."ola
tione populi Dei feci. Feci autem nt homo, quia ad Adalbertum scripta recenter in lueem nrodiit.
p~ulvis.sum et cinis. Fateor me male egisse, sed AD EHST. CCXXXVH
.,1'ogo vos omnes, oratepro me ad Deum, ut indul-
mihi. Illud aulem malum Jounnes primm Lugduhensh, etc. Sic reslitula
geat scriptum quod in fuit
ientpriis factum esl, quod pro pravitate sui privile- inscriplio fide et consensu aliquot veterum codi-
gium dicitur, condcmno sub perpetuo analhemate, cum. Superior editio babuit, Joannes primm Lug-
ut nullus unquara sit boiiae memoriae; et rogo vos dunensis sedis urcltiephcopus Ivoni Ecctesim Cat-
omnes ut idem faciatis. Tunc ab universis concla- noiensh ephcopo. S. Minus recte inseribebatur soli
malum est, fiat, fiat. Bruno autem Signintis epi- Ivoni. Hic enim Joannes respondet epistolae su-
256 quae quidem emissa fuerat nominc
scopus altius exorsus est: Gratias agamus omnipo- periori
tenti Deo qul dominum papam Paschalem qui prae- Daimberti archiepiscopi Senonensis et aliorum co-
senti concilio pfaesidet, audivimus proprio ore episcoporum. Porro in uno vetere codice bis scri-
damnantem illud privilegium quod pravilatem et ptani inveni a prisco librario oscitante. Nam cum
haeresim continebat. Ad haec quidem cavillatorie ille primo scripsisset, Joannespiimm Lugdun., etc,
subjunxit. Si privilegium illud haaresim continebat: post aliquot paginas immemor scripsit, Hugo primm
qui iUud fecit, hsereticus fuit. Joannes aulem Caj'e- Lugdun. Utrumque autem stare non potesl et vi-
tanus ad haec commotus, Signino respondit: Tunc delur jam moituus fuisse Hugo archiep., sedetin
hic et iu concilio nobis audientibus Romanum pon- alio priseo libro priraa nominis littera tanlum desi-
tificem appellas hsereticum? Scriptum quod fecit gnata habetur. /. primm Lugdunensis, etc.
dominus papa, malum quidem fuit, sed hseresis non dunensh Siquidem cum prima Lugduncttsis provincia, Lug-
fuit. Etalter-quidam adj'ecit. Imo nec malum dici "provincia sit, nihiiominus. Hic quoque lo-
debet, quia si liberare populum Dei, bonum est, cus restitutus est duorum codicum auxilio, quo-
quod dominus papa fecit, bonum fuit. Sed liberare rum verborum repetitio inclariorem edilione lucem addit sen-
populum Dei bonum est auctoritate evangelii, qua tentiae, codicibus quse alioquin prima et aliis
praacipimur animas qtioque pro ffalribusponere. Ad priscis obscure concepta fuerat.liunc in
hsec patientia domini papae horrendo haeresis noniine niodum : Siquidem cum prima Lugdunensis provincia
niliilominus secunda. In vetere aulem eodice
pulsala, expergefacta est, et manu silentium indi- sit, Thuani: Siquidem cum primu Lugdunensis provin-
cens, dissidentium clamores et murmura lali ratione cia Lugdunensh providentia sit. Sed in ora manu
compescuit. Fratres et domini mei audite : Ecclesia
ista nunquam habuil haeresim, imo hic omnes hse• prisca ibi correclum provincia pro providentia.
i'eses conquassalae sunt, > etc. Yide notata ad episi. Triplex autem provincia Lugdunensis memoratur in
255. itinerario Antonini.
Jam igilur, lector, habes compendium totius hi - iVfsf forle el omnes episcopos in eadem emunitate
storiae de eontroversia investiturarum inter Ponlifir comprehendi votuerh. Sic omnes nostri vell. codd.,
cesRomanos et imperatores, quae horrendo scliismati Cujaeius adnotaverat in ora sui libri, in eadem
originein dedit, unde pendet interpretalio aliquot lo- enormitale, puto potius ex prisco libro quam ex
corum Ivonis, qui epist. 214 ad Brunonem deflel dis- conjeetura. Sed id verbi in nullo exemplari re-
sidium Ecclesise et regni quod suo saeculo contige- _r> • peri,
habent enim pari consensu, in eadem etnuni-
rat, cujus etiam conimeminit epist. 258 ad Pascha- tale, in quorum tamen uno ad oram libri librarius
lem papam, qua illum admonet, caveat ne suscitet jam olim notaverat emunilatis verbo significari
in regno Galliarum schisma quod erat in Germanico violeniiam : verum illa notatio plane inejya et.in-
adversus sedem Romanam. sulsa. Scripsk igitur aucior emunitate. Hic enim
Ubi ergo sine schismate auferri polest, uuferutur: archiepisc. iespexit ad haec 198 verba epist. 256 :
«Nec nosti'0 nec ullius hominum proliantur subja-
nbi Jj_9y s''"*?schismate auferri non potest. Ita sup- cere judicio: unde conslatnos esse immunes, si facta
pletus cst defectus ex vett. codd. Sanumautem hoc eorum oris ferire formidamus. > Emunilalein
consilium Ivonis. Eodem spectanl verba Goffridi igitur dixit gladio pro iramunitate. Qua vocc plerique ve-
abbalis Yindocinensis in epistola ad Petrum Leonem teris sssculi scriptores usi. Ivo epist: lo5 pro emu-
Romanse Ecclesiae cardinalem.NampostquammuIta niiate clauslri. S. Gregorius in can. Cum devoiis-
disseruit adversus investituras a laicis factas (quae simam, cau. 12, q. 2, pro violata emunitate illud
relata sunt, infra in notis ad epist. 255) tandem con- emendare noluerunt. In legibus Ripuariae titulo 67:
cludit, quasdam esse invesliiuras laicis permitten- < Nisi emunitas regis hoc conlraelixerit. > ln con-
das ul vitentur publiea schismata. cilio Aurelianensi capite 10 apud Burciiardum lib.
Sive apud eos qui foris sunt, eadem ipsa sunt. HI, cap. 90 : Quia hmc pro emunilale habentur. In
t'jc habet v. c. quae non frustra dicuntur ab Ivone. concilio apud Tlieodonis villam cap. 2 apud eura-
Tunc enira flagrante schi^maie Gregorii septimi, dem Burchardum lib. m, cap. 94: < Quia liaec in
Urbani, el Paschalis, ct Henrici imp. eranl nou- antiquis caiionihus pro emunitate tenentur, nemo
409 FB. JURETI OBSERVATIONES. 410
abstraJiere audoat. >In concilio Tribu.iensi cap. 20 , igilur absque latione Ivo refragabalur voluntaii
(relalo etiam a Gratiano in cap. Si qttis, cau. 17, hujus arcliiepiscopi Lugdunensis satagentis con-
q. 4): pto einnnitate nongcntos sotiaos componut, et cilio provinciali Gallicano dissolvi factum Pascha-
cap, 50 :_.quidquid pro emunilate violata emsn- Jis. Timebat enim verenda papae deridenda expo-
dandum est, allario solvatur. Item in coneiiio Me- nere, ufinquit epist. 257.
diomatr. cap. 2 : pro einunitate 1400 solidos epi- Verumtamen synodunr in Galliis habitam fuisse
scopo componal. Denique in Capitularibus Caroli monel idem Sugerius, cum scribit domini Ludo-
Magni lib. v, cap. 24 : Ul latrones de infractu emu- vici designafi suffragio, in Gallicanse Ecclesise cele-
uitule ujudice ipsius immunitdtis in comilis placilo bri concilio imperaloiem tyrannum anathemaie in-
prmsententur. Frustra igitur haec dictio noniiullis nodatum, et mucrone beali Petri perfossum. De-
suspecta est. inde Gallos regno TJieutonico applicanles, adversus
Ambrosii qui Theodosium imperalorem ob suam illum commovisse parlcm regni maxiniam. Wilel-
culpum excommunicavil? Nunquid incusus Grego- mus quoque Malmesb. De gest. reg. Angl. lib. v,~
rium septimum qui regem Henricum. Otlo Frin- ail omnem Galliam ecclesiastici zeli vigorem in-
singensis episc. in Chronico lib. vi, cap. 55, lo- tenlasse in Henricura, nec dissimulasse exsecrari.
quens de eodem Henrico quarto, affnmat nusquam Sed illi non exprimunt an privilegia investiturse
inveniri quemquani regum et imperatorum aute a Pascliali concessa Henrico, condemnata fuerint,
hunc a Romano pontifice excommuiiicalum, vel re- an vero tantummodo vis illata pontifici.
gno .privatum: < Nisi forte quis, ait, pro anathe- Inleslabilh mughter navis. Ea esl lectio omnium"
rnate habendum ducat, quod Philippus ad "breve nostrorum codicuin. Attamen in annalibus ecclesia-
a Romano inter collo- B
tempus episcopo posnitentes sticis quibus haec epistola inseritur, depulsa veters
catus, et Theodosius a bealo Arabrosio propter et sincera scriplura_ substilulum est, delestabilis.
cruenlam csedem a liminibus Ecclesiae sequestra- Nihil mutari debuerat. Sallustius in : improbus
tus sit. > Vetuslus auclor lib. i, De uiiitate Eccle- intestabilhquevidelur. Lepidus consulJug.
siae conservanda, apertius reprehendit eumdem in lib. Histor.: sf pejor atque intestabilior apud eumdem
'fuerit. Ta-
Gregoriuni sive Hildebrandum, qui ut statueret et citus lib. xv Annal. : incusat ullro inlestabiiem et
confirniaret parlium suarum schismata, proferebat consceleratum. Nonnulli etiam-ea
illam -Jiistoriam, sed respondet Gregorium abuti versum Marii Vicloris lib.- m iu parte jlepravarunt
Genesim. Nam ubi
exemplo, et longissime discedere a faclo sancli
Illius pontifieis. Nam Theodosium Jeniter quidem primitiva cditio,
fuisse coercitum ecclesiastica disciplina; non ta- Ut taceam magici scelus intestabile monstri,
men Ecclesiam divisara ab Ambrosio, vel soluto quomodo etiam babetur in manuscripto : contra
fidei sacramenlo separatos principes et milites rei- subrogarunl, magici scelus exsecrabile monstri.
publicae ab imperaloris sui consorlio simul et oh- Sed et forsan formidas quod jura tui pmsulatus
sequio; quod novo more fecerat Gregorius; qui annulure velimus. Haecdecem verba nunc primum
solverat statula sub anatheinale confirmata a mul- reducla sunt auctorkate priscorum codicum/quia
lis Romanis ponlificihus de invesliendis episcopis fugitiva deerant in prima editionc. Nicseuo autem
per reges et imperatores. Neque enim tale quid ten- concilio statutum erat sua priviJegia singulis Eccle-
laverat Ambrosius, quando etiam pro studio haere- siis servari dehere, quamini-eni mulli canones re-
ticorum Valentiniani imperatoris, matrisque ejus G lali a Gratiano sub cau. 25, q. 2. Ivo etiam constan-
Justinae minis alque verberibus pttlsabatur. Hsec et ler relineri voluit, ut indicio esl epist. 69, qua pro-
alia plura persequitur ille auctor, quem nonnulli fitetur se nec velle nec debere cedcre de tantillo jure
putant fuisse Yenericunl Yercellensein; alii Sige- suae Ecclesiae. Et epist. 61 dicit metropolkanse sedis
bertum monachum Gemblacensem, alii alium. etcoepiscoporumilliusjuranon essc usurpanda.Idem
Utinum pro volintlute nostru conlegi patereiur. epist. 85metropolitanum absque conscnsu singulorum
IIoc ideo dicit qula Paschalis papa quodam scrupulo 19S coepiscoporum, non debere quidquam moliri
religionis tactus, verebatur suum factum retractare. quod fiat iujuria vel violentia dignitati episcopo-
Nam, ut in privilegio investilurse a se concesso legi- rum. Goffridus Vindocinensis abbas in epist. ad
tur, testatus fuerat Henrico imperatori cum illum Ranulfum Sanctonensem episcopum : « Iterum,
coronaret, se dare corpus Domini in confirmalio- inquit, contra archiepiscopum qui in parochia ve-
nem veraa pacis el concordiae inter ulrosque. Imo stra vobis inconsulto multa jam agit, el adliuc agere
etiam, veluti dicit Sugerius, parfuam Eucharistiam conatur, ex pharetra beali Julii papse sagitta diri-
in amoris impaiiibilis confcederatione, et pacti con- gilur hoc modo : Si quis nietropolilanus episcopus,
servatione obsidem dederat. Quinetiam inrprecatione nisi quod ael suam solummodo propriam perliuet
usum fuisse refert Pelrus Diaeonus in Chronico parochiam, sine consilio et voluntate omnium com-
Casinensi lib. iv, cap. 42. < Cumque ad hostiae provincialium episcoporum aliquid agere in provin-
confraclionem venissel: partem ipse sumens, reli- cia tentaverit, gradus sui periculo sulijacebit, et
qtiam imperatori tradidit dicens : sicut pars ista quod egerit, irriium habeatur et vacuuni. >-Chro-
vivifici corporis divisa est, ita divisus sil a regno D nologus quoque Autissiodorensis ad anntim Doni'.
Christi qui paclum istud rumpere ac violare tenta- 1081 refert defunclo Melciensi cpiscopo ab Ilugone
verit. > .Sed el postquam captivus in tentoriis pri- Diensi episcopoel apostolicae sedis legato, apud eam-
vilegium illud concessit, taedio affectus in eremi dcni urbem concilium babitum fuisse, et Rober-
solitudinem secessit, moramque perpetuam ibi fe- tum ecclesise Resbacensis abbatem ordinatum epi-
cisset, si non Roraani violentia coactum reduxis- scopum. QuodRicherlusSenonensis archiepiscopus
sent, ut ait idem Sugerius. Wilelmus quoqueMal- sine suo assensu et prsesentia iieri indignans, Ro-
mesbiiriensis Jib. v, De gest. pontif. Angl., dicit bertum excommunicavit, et alium episcopum ordi-
multas a Romanae Ecclesias ministris passum fuisse navil atque subrogavit. Sed el Glaber Rodulphus
injurias, quia objiciebantillum sublimasse imperiali .monachus Cluniacensis Hist. lih. n, cap. 4,- ubi
benedicfione Henricum lyrannum, et sacrilego pri- agil de monasterio Lucacensi exslruclo a Fulcone
vilegio donasse. Addit praecipuos insligatores fuisse comite Andegavensi, quod Hugo Turonum archi-
Guidonem vel Vidonem arehiepiscopum Viennen- praesul in cuj'us dieecesi constitutum erat, sacrare
sem (qui postea papatum obtinult) et Girardttm En- distulit, nisi prius Fulco restitueret praedia et nsan-
golismensem, legatum in Aquitania; qui duo caj- cipia quae injuste diripuerat malriecclesia; sedis sibi
teros coepiscopos irridebanl ad exinanienda quae commissse: Cumque Fulco Romam pergens mulla
Paschalis coucesserat. Itaque non tam prsocipiente auri copia obtinuisset a Joanne papa, ut misso
quam eonnivente Paschali, habitum est postea Petro cardinali postulata Fulconis intro.pide exple-
Romse concilium ut privilegium retractaretur. Non rentur, addit verba sequentia : < Quod .utique au-
 4.] AD D. IY0N1S EPISTOLAS 412
dientes Galliarum quique prsesuies, prassurnptionem A . desiaeras. > Ei in fine epistolsa : ntfaxinie enitere,
sacrilegam cognoverunl ex cseca cupiditate proccs- ut beatum Potrum, in cujus potestate est tuum re-
sisse, dum videlicet unus xapiens, alter raptum gnum et anima tua, qui te potestin ecelo etln terra
suscipiens, recens -in Romana Ecclesia schisma ligare ti absolvere, lihi faeias debilorerii. >
creavissent. Universi eliam pariter detestantes, quo- Clericos Tornucenses ud apostolicum sedem~ve-
niam nimium indecens videhalur, ut is qui aposto- nhse pelituros. Robertus de Monte in appendice
licara regebat sedem apostolicum primitus ac cano- Chrouici Sigebeiii ad annum Domini 1147 : t Ec-
nicum transgiediebaturtenorem : cuminsuper mul- clesia Tornacensis quaeper annos circiler 600 a tem-
tiplici sit antiquitus auctoritate roboratum, ut non pore. beati Medardi sub episcopo Noviomensi sine
quispiam episcoporum inalterius dioecesi istudprse- proprio fuerat sacerdote, hoc anno proprium epi-
sumat exercere nisi prsesule, cujus fuerit, compel- scopum ccepit habere. > Sic enim in vulgafis edi-
lente seu perniillente.- > Et paulo post ita caput lioiiibus cusum est, sed alibi variatum-csf in numero
concludk : t Licet namque pontifex Romanas Ec- annorum sexcentorum, ut scriptum a prisco et in-
clesiae ob dignitatem apostolicae sedis cseteris in certo auctore qui tempore Ivonis vixit, fuitque cano-
orbe constitulis-reverentior habeatur, non taraen., nicus Lauduni clavati: <Idem Anselmus cum cceno-
ei licet transgredi in aliquo canonici moderaminis bio Sancti Yincenli: fere decem et seplem annis
tenorem. Sicut enim unusquisque orthodoxae Eccle- praefuissel, et pro ulilitale ccenobii cum germano
siaeponlifex, ac sponsus proprias sedis, uniformi- suo domno Galiero ipsius loci monacho Romam
ter speciem geiit Salvatoris : ita generaliter nulli profecttts fuisset, a cieticis Tornacensibus qui j'am
convenit quidpiam in. alterius procaciter patrare U quadringentis annis proprio cpiscopo cartierant,
episcopii dicecesi. mirabili eventu Deo ordinante ibi repertus, in epi-
Ex quo amicitiam et familiuriialem Lugdunensh scopum eligitur, el.a domno papa Eugenio invitus
ecclesim recuperasii.* Ilic locus argumento esse et reluetans, ohedienliae vinculo constrictus ponti-
jiotest, jurecenseri ad Daimbertum archiepiseopum fex consecratur : sicque per eum Tornacensi Eccle-
Sononensem scriptam fuisse istam episloJam. Dissi- sise antiqua dignhas reslituitur, anno ab Incarua-
dium enim fuerat liuter illuni et IJugoitem archi- lione Doroini 1145, dominica Lmture Jerusaletn, re-
episcopum Lugdunehsem, quia Daimbeiius anle diens ergo a Roma, et cum magna processione
consecralioi.em stiam nolebat proliteri obedientiam Lauduni suscepius, nolens priores filios Yincentii
Hugoni; ideo Hugo impediebat illius consecratio- monachns _g(|Jf5felinquere orphanos, ununi ex eis
nem, ut indicant verba lvonis epist. 60 et 65. Sed scilicet Balduinum aetate juvenem; sed moribus gra-
cl fuerat cbntenlio altera dc primatu inter utrosque vem loeo suo abbalem eis constituit^ el a domno
arcbiepiscopos, monente eodem Ivone epist. 50. Bartholomseo episeopo fecit ordinari; sicque Tor-
Baronius autem posfquam transcripsit et inseruit nacum ad regendum ovile sibi commissum leleri-
hanc Lugdunensis arciiiepiscopi epistolam suis an- dil. > Quod autem supra citatus Robertus dicif, a
nalibus, addit verba sequentia : < Ipse Ivo nihil tempore beali Medardi TOrnacenses caruisse pro- •
respondisse reperitur, imo (quod in aliis haetenus prioepiscopo, id apertius fit verlris Foitunaii pree-
non fecisset) adversarii epistolam perircnolens, cum sbyleri antiqui scriptoris in Vita S. Medardi epl-
suis consuit, ut cum eis.perpetuo servaretur, indi- scopi Noviomensis, cap. 18 :« Cum ergo ecelesiam,
<ans illamdignam memoria sempiterna. > Haec ille, quam Noviomi construxerat, felicissime guberna-
jsed aliis videtur studiosum aliquem post niortem < C ret, el suos quosque prout diximus, ad aeternam .
Ivonis has potius collegisse epistolas. remunerationem confortaret: sancfum Eleulherium,
Tornacensis Ecclesia} quem ipse in in-
AD EHST."CCXXXVIIL _ - fanlia sua futurum poniificem,esse prsedixerat episeopum,
Semper fuil obnoxium. Quid obnoxium Lalinis Iiominem contigit exuere. Post cujus lugubres exse-
significet, notal Aulus Gellius lib. vn, eap. 17, et qttias, cum de ponlificis electione invicem dissere*
Ivo episl. 102 obnoxietalem accepit pro. quadam rent, peracto liiduano jejunio, et solemnibus hostla-
specie servae condkionis. Hic vero obnoxium nil rum victimis Deo devote oJilatis, subita sancti Sji-
aliud significat quam Gallorum spontaneum el pro- ritus inspiratione inflammali, uuanimiter sanclum,
pensum animum in amicitiam et favorem Romani hunc pontificem Medardum elegerunt. Ponlificali
pontificis. Cujus rci veritas ne altius" repetatur, demum, metropoliianl scilicet et comprovinciaMum
salis erit proferre aliquot exempla"' saeculi Ivoniani. suoium evictus auclorilate, regisque ac proceruni
Guibertus de Urbano secundo loquens : < Com- .assensu plebisque coactus incessabili acclaraatione,
meatum destinavit facere in Franciam. Apostolicae vix eonsensk.; - et unaniml ponlificali videlieet ac
nempe sedis pontificibus ab anliquo consuetudina- regali auctorkaie comprovincialium episcoporum,
rium fuit, si quam sinl passi a finklma gentemo- teropore Hormisdae papse, sub sancto Remigio, tunc
>
lestiam, auxilia semper expelere a iTraiicis. Suge- temporis Rhemorum archiepiseopo, assensu regis
rius abbas trilius Jocis id confirmat in YitaLudovici el curialium ac ulriusque plebis accJamalione tan-
Crassi. Refert enim liunc Paschalem secundum dem suscepit, et ut utrique ecclesiae catbedralis
propter condue;titiamRomai]orumperfidiam,venisse D [ seni])erhonor maneret, benigne concessit. >
in Galliam, ut auxilium supplicaret a Philippo rege, Quin possit sedes aposlolica parochiarum amplitu-
ejusque filio Ludovico adversus Henricum quartum, dinem minorare, aut brevitaiem dibatare. In eluobus
cujus verba prolata in not. ad epist. 256. Idem de v. c. parochiarum multitudinem minorure. Huc au-
papa Gelasio loquens :« Ad tuteiara et protectionem tem pertinet quod S. Innocentius in sua decretafi
serenissimi regis Ludovici el Gallicanae Ecclesiae epistola ad Alexandrum Autiochenum episeop.
compasslonem sicut antiquitus consueverunt, con- dicit, divlsis imperiali judicio provirrcris ut duae
>
fugit. Denique de Innocentio agens : « Tutum et metropoles fiant, el duo melropolitani ejnscopi de-
approbattim elegit personae et Eeclesise posi doniini beant nominari: non tamen ad 'mobUkatem neces-
defcnsionis asilum, regnum nobilissimum Franco- sitatum mundanarum, Rei Ecclesiam coinmutari,
>
riim. Sane ipsemel Sugerius dicitFrancos qui nec lionoresque aut divisiones perpeti quas pro siiis
tenti nec fide obligati erant, causiim Ecclesiae Ro- causis faciendis duxerit imperaldr, qui locus habe-
manae et Pasclialis p.apaesuscopisse adversus Hen- tur in cap. Lege, dist. 10. Sed et in concilioCar- -
ricum imperalorem' cufus verba prolata sunt in thag. n (relato in cap. Felix, cau. 16, q. 1) : <Pla-
notis ad epist. 256. Gregorius autem septimus cui:. ut dioeceses quae nunquam episcopos habue-
lib. vin, epist. 20 ad Pbilippum Francorum regeni j-unt, non habeant, et quae aliquando habuit, habeat
seribens : <In hoc le tuae salutis amicum soUici- proprium. > Grafianus in Argumento, cap. Et tem-
lumque demonstras, si apostolicam benevolenliain porh", cau. 16, q. i, adnotat posse papam duos
sicut Christianum regem decet, asseqiii ef oblihere episcopatus in unum redigere, e£ unum. in duos
 415 FR. JURETI OBSERYATIONES. .514
dividere, quo spectat cap. Quod translationem, De; A interpretari quid significaret vox cincli : qua?
olficio Iegati. Yetus et ineditus auctor in libello quod minus protika et vulgaris erat, facile po-
manuscripto D.etribulationibus et angustiis Majoris ' tuit degenerare ac mulari. Cincli autein plane
Monasterii, eomposhus aetate Ivonis, agens de pri- legilur m antiquis" membranis regise bibliothecse,
vilegio quod illi monasterio concessit Urbanus se- ilem Thuani, Servini et Fabri, eamque lectio-
eundus in concilio Ciaromontano, anno 1095, ut nem confirmanl argumenla epistolarum quaeprsefi-
eximeretur a censura Turonensis arcliiepiscopi : guntur inilio veterura lihrorum. < Quod aposto-
< Dominus, inquit, papa imperato silentio erectus lico j'udicio decisum est non esse retractanduni,
in pedes, coram omni concilio ex auctoritate apo- riec de causis ecclesiasticis a cineto judice 203,
stolica et decretis pontificalibus concionatus est, judicandum. > Ubi in v. c. Servini legitur accincto.
Jicere sibi facere ex uno episcopaiu "duos, et ex Parili nsevo deturpatus fuerat locus ejusdem
duobus unum similiter, et abbatias caeterasque con- Ivonis epist. 247, ubi restitui fide prisca, « Faciant
gregationesdictanteratione aequitatis,quolibetmodo hsec cincti judices qui ad malorum vindiclam gla-
sibimelius videretur,autcoaduriarepossetaut disjun- dium materialem portant. > Pro cincti, superior edi-
gere, et quidquid in dorainium et palrimonium lio ibi referebat cuncti. Sylvester papa in suis decre-
sanctaeRomanseEcclesiaesusciperevellet,nullusej'us lis: « Nemo clericus, vel diaconus, vel presbyler
auctoritati obviareposset. Quse et a prsedecessorinus "projjler quamlibet causam infret in curiam, neo,aiite
suis facta ostendk, et ipse in praesenti concilio nullo judicem cinctum causara dicere prsesumat, quoniam
contradicente fecit. Cum ergo tali ratiocinio vere omnis curia a cruore dicitur et immolalione simula-
sapientissimus papa omnium ora conclusisset. ex B crorUm. > Sic enim citalur ille locus a prisco au-
auctoritate Dei, et beati Petri apostoli omniumque ctore in libro De unitate Ecelesiae conservanda, et
apostolicorum et sua, nodo indissolubili firmavit, et ab ipsomet Ivone Decreli parte vi, cap. 554. Sed
auctorizavn privilegium nostrum , salisfaciens om- apud Gratianum in can. Nuttus clericus, cau. 11,
nibus, prseter quos invidise et iracundite furor exa- q. 2, ubi pars eorum verborum relala est, vetus et
gitabat, quia talem qualem prselibavimus, faciendi elegantior scriptura passim mutata fuit : nani pro
quod vellet haberet' potestatem. > Theodorus Bal- cinclum, subrogarunt male civitem. Cinctorum au-
samo ad finem cap. 16 synodi Carthaginensis, tradit tem appellatione intelligehantur laici potestateni
in potestate imperatoris fuisse episcopatus in melro- consecuti; ilaque lusit in ea voce Sidonius Apollina-
poles erigere, et a suis metropolibus alienare, et de ris lib. v, episl. 7 ad Tbaumaslum : « Hi sunl qui
novo episcopos et metropolitanos constituere : quia invident reverentiam clericis, origiuem nobilibiis,
nec canonibus nec legibus subjicilur. Quaepariter consessum prioribus, congressum aequalibus, cinctis
repetit in interpretatione can. 58 synodi sextae in jura, discinctis privilegia. > Quse verba ul plusoula
Trullo; quo dicitur brdo ecclesiasticus consequi alia consequentta ejusdem epistolseperperam trihiUa
civiles ac publicos typos, ubi per lypos accepit jussa sunt a neotericis aucloribus Catalogi testium verita-
imperatoris, quse etiam scribit ad ean. 12 Chalced. tis, Hildeberlo Cenomanensi episcopo, sive etiam
Synodi. His conjungi debet Novella Justiniani de pri- archiepiscopo Turoneusi; qui quidem fragmentum
vilegiis archiepiscopi Justiriianse primse, et quse col- illud evulgarunl lanquam novuro, necdum ahtea in
legit Rurchardus Decreti cap. 55 et 54 ex concilio lucem edituro : imo ctiain supposito nomine Roraa-
Tolelano 15, cap. 4, et ipse Ivo decreti parte quinta |Q norum, initio dicli fragraenti prsefixerunl : « Ro-
pap. 144, cujus quidem concilii auclorkate defini- inani sunt quos timent et timentur.» Quss res fucuni
tum fuit irrilum esse Wambss liispanorum, vel ut fecit nupero historico, alioquinvalde diligenti et
alii legunt, Gallorura regis factum, qui contra ca- erudito, quicum idbausissetex turhidis rivulis,non
nones in viljulis novara cpiscopo sedetri erexerat. animadvertit parliculam esse epistolse Sidonii, qui
Episcopi enim non debent constilui in castellis nec longe anliquior fuit Ilildeberto. Neque vero slylus
modicis civilatibus ac vicis, ne vilescat nomen epi- Hildeberli convenil. Adhuc in iisdem calalogis parili
scopi., can.Episcopi, cum seqq. distinct. 80. errore cudiiur, cunciis jura, pro, cinclis. Jllemet
- _ AD EPIST.CCXLI. Sidonius lih. i, epist. 7 : Prius cinclns cuslodia quam
Contesper hominium suum vos cocjit. Antea cude- potestute- dhcincVus. In Constitulionihus iinpcrato-
batur, per dommtm suum. Yariat scriplura in aliis Tum crebia mentio fit cinguli administratorum.
codicibus. Habent enim, per homineni sumn, ut Cassiodorus in istud psal.xxix : Prmcinxisii me Imli-
codex. S. Germ. Utrumque mendosum est. R~es'!itui tiu : « Perpende verbum, inquk, praecinxisti. Cingu-
igitur per hominium suum, quomodo exhibeut mem- lum significat quod ad judicis pertinet digriitatem.
branse regise bibliqlhecae : et sane sensus arguit eo Nam cuncta potestas in ipso vocabulo noscitur.con-
modo legi oportere. Jam autem supra epist. 208 stituta. Sic enim cinctum dicimus judicem, quando
hominii nomine usus est, de quo verbo Hotomanus ejus fasces honoresque declaramus. >S. Augustinus
in commemariisfeudorum. Yelustiores autem dice- lib. De verbis Domini, tract. 19, et referlur in cap.
bant homagium, quod indieant verba Alberti Krantii Militure. cau. 25, q. 1 : « Non enim de his Uaiitum
Wandaliaelib, m, cap. 59 : <Ajmd Caesaremimmenso n' milkibus Scriptura loqukur, qui armata militia de-
auro in salisfactionem et bominio, quod nunc vor tinentur : sed qttisquis militise suaecingulo utilur di-
cant homagium , praestito immunitatem coemit. > gmlalis suse miles ascribilur. Atque ideo hsec sen-
Alio signiilcatu quam splet in materia feudorum, tentia polest dici, verbi gratia, mililibus, protecto-
videtur sumi a RoJierto monacho Histor. lib. n : ribus, cunctisque rectoribus. > Marcellus papa in
< Requisivit a nostris ut silriprincipes exercitus fa- cap. Nullus; cau. 11, q. 1 : « Magistralus qui boc
cerent hominiuni, id est securitatem pacis, et ipse jubere ausus fuerit amissiono rerum et cinguli ple-
conduceret eos per desertas regioiies cjuas iugres- ctetur. >Eorum exemplo clerici sibi vindicarunt cin-
suri erant, > etpaulo post: < Fecerunt igitui eicum gultim honoris et niilkise ceeiestis, quod ad hanc
sacramento hominium tali condkione, ut tandiu emendalionem nihil pertinel.
duraret, quandiu ipse perseyerasset in sacramento ADEPIST.CCXLIL
suo etpromissione. >
Hoc et Julius papa. Sic ex v. c. antea cusum Quos potius conlra. Yerba sequentia addila sunt ex
Julianus. ' v: c. quse antea desiderabantur.
Yel cincti judich senlenticesttfcffefat«r.Nunc pri- Fmdus nupliurum viiiuverit. In uno v. c. Pith.
mum Mc locus suo nitori restituitur, nam antea edi- iniliaverit. Fortasse non male, namlexet naturse dixit infra
ini-
tuiri, vel laici judicis, quod licet probari et retineri epist, 245 : « Duxisli uxorem quod
possit, niaxime cum quidaro alii prisci codices tali tiavit. > ADEWST.*CCXLTV.
lectioni aslipulentur: tamen indubium est id a glos-
sograplii manu hactenus irrepsisse. Yoluit enim El in slatumreclUudinis justitice lanceicfqrman.
415 AD D. 1V0N1SEPISTOLAS 416
Sic Vulgata editio, quam firmant plerique vett. JA consilium, ut eum poneret arcliiejjiscoporum, qui
eodd. Auctor epist. 24 : < Perversorum temeritas et vel aequis passibus virlulum antecessores suos con-
audacia rectitudinis statum labefactare conatur, >et sequerelur, vel semularetur proximis. > Et paulo post
epist. 26 : < Netea reclkudinis tuae statu dejiciat. > agens de Radulfo Rofensi, cujus mentio fit haclvo-'
In uno autem vetusto exemplaii nempe regio, Jegi- nis epistola, refert ab electoribus dictum fuisse :
lur aliter, et in stutera rectitudinh. Ac fortasse re- « Dicatur quod nullius vulneret conscientiam. Satis
spicere videtur ad hsec verba sancti Gregorii Mora- superque alienae gcntis homines fuisse archiepisco-
lium lib. xx, parte iv, cap 6, quse etiam referunlur : abundare patriae linguse viros, qui referant
in can. 10,dist. 45 : «|Omnis qui recte judicat, state- Eosanfrancum scientia,religione Aiisolmum exhibeant,
ram in manu gestal. in utroque penso justkiam et pannis utrumque. Esse Radulphurn Roffensem epi-
miserieordiam portat, ut justo libramine qusedam scopum, qui fama sequet antiquos, humili affabili-
per seejuilatem corrigat, quaedam vero per miseri- tate vincat el veteres el novos. Si genus exjilores,
cordiam indulgeal. > spectabili Normannorum prosapia oriundum : si vi-
AD EMST.CCXLVII. lam inquiras, nulla etiam infamia perstrictum. So-
Facianl hmc cincli judices qui ad'malorum vin- lum esse cujus religionem nec livor carpere possit
diclam gludium materialetn porlani. Latebat iiic vi- quod discreta sit.Si scientiarum litlerarum rimeris,
lium quod sine ope priscarum membranarum facile totas exhausit Athenas : si eloquenliam exigas, mel-
deprehendi non poterat. Vulgala enim leclio hahe- leo quodam lapsu ex ejus ore fluit oratio : cui acce-
J);it, cuncli judiccs, nt etiam nonnulli prisci codices. dit genialis soli, id est Csenomaniei, accuratus et
Sed cum in iribiis manuscriptis perspicue legatur, ]B quasi depexus sermo. Hsec meruerunt suffragia, ut
cincti judices, nuila amplius dubkalio est quin multo conlinuo niulata sententia rex in eorum voluntatem
rectius id sit, huic scriplurae accedunt variselectio- transiret. Aclum quinto die post exactum quinquen-
nes. Unus codex habet accincti, aller succincti. Ter- niuin a morle Anselmi. Radulphus apud Sagium,
lius xcinti, quod postremum exhibel veius liber quse est abbatia Normanniae, -primo adolescentiae
S. Vicloris. Emendatioiiem vero palam confirmat flore monachum se devoverat, coalescentibusque
locus episl. 241 : «iVel cincti judieis sentenlise virtulum iiicremenlis jniino subprior, mox prior,
subjiciatur, ubipro cincii, hactenuslegebatur laici.t poslremo abbas fuerat, etc. > Idem paulo post addit
Ofjiciiquod postposuimus. Ila restkulum ope v. c. de ejus obilu a paralysi: « Obiit xnr Kalendas No-
Antea cusuni, quod proposuimus. In uno v. c, auod vembris, anno ix patriarchatus, Incarnationis Romi-
posuimus. nicae millesimo centesimo vicesimo secimdo. Hunc
Capite deorsum el
posito, pedibus ereclis ihymeli- habuif finem Rodolphus religione impar nulli, peri-
corum incessum imitabimur. Alias in v. c. temitico- tia lkterarum magnittce pollens, affabilitate certe fa-
rum, sed in exemplari Servini aliter legitur temulen- ciie oranium primus. Qui forlunarum amplitudine
lorutn, quod videri potost fluxisse a manu prisci nibil plus acquisierit, nisi ut plus benefacerc posse,*
glossographi, cui incognka vox thymelicorum, qui quibusvellet. Quanquam ad «slimationem vulgi tan-
erant sccnici arlifices. Ex vestigiis atramenti paulo tum ejus decedebat gloriaj, quantura accedebat for-
recenfioribus non obscurum est in dicto exemplari tunse. Cseterum nullius delicti suspicione vel levi
Servini primifus scriptttm fuisse, tliymeticoruin, sed riotabilis, nisi quod ad risus et jocqs inclinatior erst,
postea interpolatam scripturam. Simili autem sensu ,Q quam vel dignitalis vel gradus interesse videretur
dixit S. Auguslinus in cap. 5, cau. 52, q. 6 :~«Ubi Ssed qusecunque faciebat, bono utique animo vir ille
melius vivii mulier quam vir, capile deorsum pendet faciebat. de quo quidquam sinistrum suspicari, con-
domtis. > tra religionem est nili. > Haecille.
ADEWST.CCL. Obnixe postulanles. Ita meliores codices, ut epist.
In octdis aposiolicmmujestulis. Solus codex Serv. Ul obnixe rogo, et epist. ^571obnixe precamur, in
liahel, in oculis divinm majeslatis, sed minus apte. quibusdam est, obnoxie posl, quod noh apte qua-
SoJet eiiim auclor dicere apostolicam niajestatem, dsat, nou enim pallium istud episcopis concedi mo-
sive majestatem papae, ut epist. 8, 147, 157, 159, - ris erat, nisi summis precibus a summo pontifice
201, 258 , quemadmodum efiam alii ooaevi scripto- pelerelur. Itaque quod hic auctor dixit obnixe psstu-
res. Joannes Salesberiensis Polic. lib. vn, cap. 21 : lare, alii dicunt fortiter et insianter, ut S. Gregorlus
< Nec ego apostolicae majeslati et regiae arbitror re- primus lib. vn, epist. 5 : < Prisca consuetudo reti-
luctandum. > S. Bernardus epist. 268 ad papam nuit, ul lionor pallii nisi exigentibus meritis causa-
Eugenium : « Alii vereantur majestalern in vobis, et rura, et fortiter postulanli dari non debeat. > Yctus
Iremulis Jabiis>c digitis quod ad rem pertinet,vix ad auclor rituum ecclesiasticorum sive sacrarum ceri-
id unquam lougis ambagibus anfractibusque perve- nionialittm SS. Romanse Ecclesiae, lib. i, sectione 10,
niant. > Sic Arnulfus episcopus Lexoviensis scri- cap. 5 teslis est Ulum cui coucedebatur pallium, his
bens ad papam Adrianum trihuit illi majestatem usum verbis: « Ego N. electus ecclesiaeN. instanter,
epist. 8, ut et Alexandro papae epist. 26, 27, 45, 64, inslantius et instantissime peto mihi tradi el assi-
qui majestaih apostolicm fastigium vocat epist. 21. p gnari pallium de corpore beali Petri> sumptum, in
ldem Aiiiulfus appellat majestatem archiephcopi epist. quo est plenitudo pontificalis officii. Haec ille, ubi
15, et cardinalh epist. 65. multa de usu pallii Commemorat; atque inter caetera
Sed non sunt. Alias, sf non sint. refert, in Iege gratiae antiquum esse illud Epbod (id
Pulso ad ihronuin justitim ; cum raiio exigil, cum est pallium) quod a Lino post Petrum secundo Ro-
pia prmsumptionepulso «d..Haeeomnia verba adjeeta rnano pontifice institutum, et in singularis poiestatis
sunt fide et consensu manuscriptorum, quse antea privilegium nostris praesulibus dafum fuit. Rupertus
deerant. Tuitiensis lib. i De div. offlc. c.27 scribil Maternum
Posl morlem bonmmemorimAnselmi archiepiscopi a beato apostolo Pelro missum Treverensi ecclesise
Canluariensis, Ecclesia pastore viduala. Locus hic baereditatem pallii suis successoribus dcreliquisse.
illustrandus esl verbis Willielmi Malmesburiensis Videtur autem nonnullis hic mos potius acceptus a
lib. i De gestis pontificum Anglorum : « Poslquam Csesaribus, eamque in rem ducunt argumentum ex
venerandas memoriae Anselmus lutei 202 corporis verbis Agnelli episcopi Ravennalis, qui refert impe-
nodos evadens, huic vitae valefecit, vacavit archi- ratorem Valenlinianum subjecisse episcopo Raven-
episcopatus pleiio quinquennio. IIoc toto spatio cum natensi quatuordecim civkatum episcopos , at-
rex (intelligitHenricum primum) admonereturutma- .que eum adornasse pallio confecto ex lana can-
tris suaoficclesite viduilati consuleret, liiittiTesponso dida quo soli imperatores ttinc temporis ute-
diflerebat: optimos fuisse archiepiscopos quos paler banfur.
fraterque misissent: se nolle a parentum felicitate Dignitatem ei pallii concedalh. Gregorius papa se-
"degeherare.Quocirca magno scrulinio debere agitari jitinius regesli lib. i, epist. 24 ad Brunonem Yero-
417 TR." JURETI OBSERVATIONES. 4iS
nensem episcopum, dicit antecessorum decreto nisi A et medio foro humi prbstratus, 'pectes tyranni am-
praesenti personae non esse concedendum pallium, plexus', lacrymans precabatur ut Adamum -suuni
Itaque monel illum Romam veniat, utillud accipiat. rediret. Sed ille' ignominiose repellit episcopum,
Urbanus papa seeundus apud Platinam, scribens ar- injuiiis^ffectum etirrisuin. ILec igitur ratioest, cur
chiepiscopo Mediolanensi:« Litteris tuis exorati, in- Ivo ohnixerogal Ludovicura regem.ut lacrymaJiilos
quil, cum apostolicae sedis benedictione pallium Jra- Godefridi conquestiones audiat, quo postea distrin-
ternitati luse miltimus, quod quidem dignitatis ge- gat gladium in vindictam malorum, qui pacem im-
nus nulli ante te, nisi praesenti, concessum est. > pune violaverant.
Sed jani longe antea etiam absenti, nec petenti da- Faciut itaque gludius regalis officium suum ad
tum fuisse indicant verba Gregofii "papse prinii vindictam mulorum. Sugerius in Vila Ludovici
lib. vn, epist. 5 ad Brunechildam reginam : « Extra Crassi, agens de illius coronatione: « abjectoque
hoc autem quia ab eo qui uti desiderat, dtrecta ad ssecularis militiae gladio, ecclesiastico ad vindiclam
nos hoc sibi largiri speciali petkione non poposce- malefactorum eum accingens, diademate i'egni gra-
rat, et anle causam nullo modo prssbere sine ej'us tanter coronavit. > Eleganter Hildebertus Cenoma-
postulatione debuimus : maxime quia et prisca con- nensis episcopus in epist. ad H. Sagiensem episco-
suetudo relinuit, ut' bonor pallii nisi exigenlibus" pum, de dupliei gladio loquens: « Aple proleclo in-
meritis causarum, et fortiter poslulanti dari non de- venlus est uterque apud discipulos Ciiristi, quia ad-
beat: nos tamen, > etc. Glaher quoque Rodulphus huc uterque ostenditur in mcmbris corpoiis Christi.
Hist. lib. v, cap. 4, ubi agit de dissensione Ettgdu- Membrum erim Ghristi, rex; membrum Christi
nensis praesulalus, refert pontificcm Roraanum mi- cj> sacerdos. Scienti loquor, nosli gladium fegis, nosti
sisseOdtloiiiabbali Cluniaeensi pallium et aiinulum, gladiiim sacerdotis. Gladius regis, censura eurise :
et imperasse ut fieret Lugdunensis archiepiscopus: gladius sacerdolis, ecclesiaslicae rigor disciplinas.
quodiamen vir religiosus suae humilitalis proposi- Hocevangelistamfigurasselegisli dicentem: Domine,
tum attendens omnimodis renuk, pallium et aiinu- ecce gladii duo hic. Si esscl qui in gladio regni li-
luni reservans futuro pontifici. CaeterumhuicRadul- beraret me; non peterelur ecluci gladius sacerdoiii
pJio Rbffensi arcliiepiscopo Cantuariensi Paschalis propler me. Cseterum vides qmVjam potestas sine
papa secttndus misit pallium per legalum Anselmum, causa gladium portat: m vagina conditus est, pel-
nepolem ex sorore sancti Anselmi archiepiscopi de- libus mortuorum animalium leetus est. In Christum
cessoris, ut refert Willielnms Malmesbur. lib. i De Malchus, in vasa t6mpli Ballhasar impune manus
gest. ponlif. Anglor. Ulud notahdum, veteres tanli extendit. Nemo esl quem zelus domus Domini co-
fecisse dignilatem hujus rei, ut S. Bernardus Clar. medat: nemo est qui cum Moyse niinetur et dicat :
in epist. 246 adpapam Eugenium scripserit, setole- inebriabo sagittas meas "sanguine, et gladius meus
rabilius habuisse sibi interdici missarum celebra- devorabit carnes, > elc.
- AD EMST. CCLIV.
tionem qnam Bituricensi archiepiscooo usum pallii.
ADEPIST. CCLIR. Qai nunc' iundem impetruvit a principe suo rege
Mherias suas et angusiias quibus a violutoribus pa- Anglorum, ut posset in propria persona. Tunc lem-
ch vexatur. Quod hic scribit Ivo, lucem el inierpre- poris non licebat anlistilibus Anglicis Romtileam
tationem muluatur a verbis Nicolai monachi in Vita urbem proficisci, nisi prius licentia petita a rege.
liujusce Godefridi Ambianensis episeopi lib. n, *- ,L Cujus rei ratio redditur a nonnullis, quia vereban-
cap. 50, 51, 54, et lib. lii, eap. 2, 5, 4, 5. Cujus tur.principes ne si, libere regni fines subdki emi-
verba diffusiora in compendium redigo. Cum hie grarent, sub alieno ccelo mutarent animos, et ab
episcopus peregreprofectus reverterelur Ambianum, exteris depiavali multa kinovarent contra receptas
secum duxerat Adamum ejus civilatis prinoipera, ae patrias leges. Willielmus Malmesbufiensis De gestis
tunc militum praesidio destitutum. Cumque Adamus ponlif. Anglor. lib. l de Anselmo Canluariensi ar-
moneret aliud iter esse capescendum, quia sibi me- chiepiscopo agens, <Htcc,ak, eoramunicaturus cum
tuebat ab hoste atrocissimo Guermundo Pinquinaci papa, rogavit licentiam pergendi Romam, liis terque
vicedomino, responderat episcopus comitem secu- frustra.Intelligo enim, aiebat rex, licentiam interdi-
rum esse' debere, quia Guerinundus sancte nuper cendam, cum eum nullo gravi peccato sciam oncrarl,
j'uraverat se pacem bona fide servalurum, honoreih- cujus a Roma petat absolutionem, nec egere iliius
que habilurum episcopo iuo temporali domino. loci consilio, cum ei Urbanum nullius scientiae desit copia.
Forte mox accidit ut Guermundus multo slipatus Magis certe dixerim, Anselmi cedere sa-
equkalu viantibus oceurreret, et confestim viso pientise, quam Anselmum Urbano omnem
indigere. Quod
Adamo districlis ensibus illum appeteret, equo de-v si perlinacius ccepiis institerk, archiepisco-
turbarel. Id cernens episcopus, ab equo desilit, toto paium in meum fiscum redigam. Transgreditur enim-
203 corpore super Adamum incumbit, porrigil ju- promissa sua, quibus fidem suam astrinxit omnes
gultim, et exclamat, quibus furiis impulsus Guer- consueiudines servaturum regni mei. Insolitum est
mundus se praesente tale facinus audeal; quin etiam quippe niilri, ut quisquam procerum meorum eat
cervicem objicit, precatusne quid moliatur adversus " Roniani, nisi meo potissimum missu. > Inler arti-
Adamum. Territis episcopl comitibus et fugientibus,-" culos sive constitulionis capita quae proponebantur
Adamus injectis cateuis Pinquiniacum abduckur; abAnglorum rege Thomse archiepiscopo Cantua-
quem episcopus flens et ejulans, comamquevellens, riensl: Isiud numeratur ab Eduardo in illius Viia
solus sequitur, se ejus prodilorem, tantseque cala- _ cap. 6. < Quod non liceat archiepiscopo et episcopo
mitatis auctorem clamitans. Ubi Pinquiniacum ven- cxire de regno, et venire ad vocationem doniini-
tum est, caeleris intromissls episcopus stare foris papse sine liceutia regis. > Sane idem olim observari
cogkur. Redit igitur ad civkatem, rem refert clero solitum in regnq Francorum facile colligitur ex epi-
etpopuIo,captivitafemdominisuiAdami,etinjuriam stola Hincmari archiepiscopi Remensis ad Adria-
prsesulis deploranti. Ilaque episcopus pleetit anathe- num papam 11:« De eo quod pusillitati meaa vestra
niate Guermundum, et ecclesias Tegionis infidi do- rescripsit sublimitas, ut eumdem Hincmarum (iutel-
mhii claudi jubet. Inde crebrse vastationes agrorum, ligit Lauduncnsem episcopum nepotem) et alios tres
pagorum depopulaliones, et l.emplorum incendia; episcopos omnium episcoporum regni clominiCaroli
quibus mire afflictus episcopus, miserum se dicebat vicem ferentes, ad synodum Romam mitterem^ ve-
qui in ea temporaihcidissel.Necflecti polerat Guer- stra sciat auclorkas, quia nec praedictum Hincma-
mundus ut Adamum captivum dimitteret, quamvis rum, nec eliam quemlibet episcopum diceceseos
intercedente rege, regnique principibus. Tandem Remorum, minime autem aliarum provineiarum
episcopus putans novabumkkate semollitufum du- episcopos, nisi dominus rex prseceperit, Romam vel
ritiem cordis insani subditi Tegente h:eme cilicio in aliquam partem mea commendatione raiitendi
indutus, nudis pedibus lleruni venit Pinquiniacum. Labeo potestatem, nec ipse ego ultra fines regni sui
419 AD D. 1Y0NIS EPISTOLAS 420
ahsque illius scienlia jirogredi valeo, sicut missis A sede sacramentunf vocetur, et cum nulluni. gacia-
vestrse sanctkatis coram Odone venerabili episco- menluni ilerari debeal, iterandam putanf. Unctio-
po, et Ansegiso religioso presbytero et abbate, qui- -adeo nis utique sacrainentum beatus ^nnocentius papa
bus nostrse eausse sunl coguitse, dixi.-> Gregorius niagnum dicit, quod pcenitentibus, quibus cae-
autem septimus reprehendit regem Anglorum, qui tera sacramenta neganlur, nulla ratione putatur
vetabat anlistites Eeelesiarum sui regni Romam posse concedi. Quid tamen super hoc magiiitudo
proficisci. Sic enim |lib. vn, epist. 1 ad Hubertum vestrae discretionis sentiat, et qttid tenendum doceat,
Romanaj Ecclesiae subdiaconum. «Multa sunt unde scire desideramus: quia quamvis ista et ratione et
sanelallQmanaEcclesia adversus eum queri potesl: auctoritate esse vera non dubitemus, eo tameu ve-
nemo enim omnium regum eliam paganorum,' con- strae auctoritatis decrelo firmari volumus et roga-
tra apostolicam sedem hoc prsesumk teniare quod is nius. i In eodem exemplari subjicitur postrema pars
non erubuit facere, scilicet ut episcopos, archiepi- hujusce epistolse Ivonis. Alio loco illemet Goffridus
scopos ab apostolorum liminibus uJlus tam irreve- De sacramenti iteratione sic scribit: «Ibi reiteratur
rentis et impudentis animiprohiberel. Unde volumus sacramentum ubi idipsum iterum datur, quasi puod
ut eum nostra vice prudentia tua studeat admonere, prius datum est, postea posse dari credalur. Verbi
quatenus honorem quem silri a subdkis sttis gra- gratia, si aliquis baptizatus, iterum in aquis bapti-
viter ferret non exhiberi, sanctae Romanse Ecclesise smatis mergeretur ea intentione ut ab originali et
non tantopere labofet imminuere, et debkas gratias aliis peccatis solveretur. Aliter enim non rebapli-
agendo graiiam beati Petri procuret acquirere. > zatur, etiamsi multoties aliquis .aquis baptismalis
In propria persona sedem apostolicam vhitar-e. 3 suhmergalur. Ubi vero propter aliud et aliud datur,
Hujusce moris tenax fuit Gregorius septimus. Nam non ileralur sacramentum, sed tribukur ad virtutis
lib. vi, epist. 50 ad Lanfrancum Cantuariorttni ar- argumentum. Quamvis enim prius in veiiice et
chiepiseopum, dicit se stupere ac mirari, cur ex illo postea in ffonle homo chrismale ungatur, non tamen
tempore quo papa factus est, ad illum proficiscl non iteratur chrismatis sacramenlum: quia, nt supra-
mnlium curaveril. Nonenim debuisse metu regis diximus, propter alittd et aliud iit. Sicut et baptis-
Angliei, aut ctijusquam personse superstitioso amore mus minime iteratur, etiamsi mulloties posl bapli-
a conspectu papae retrahi. « Quateuus, inquit, de his smum aquis baptismaiis aspergamur. Inunctio infir-
et aliis negotiis prsesentialker confcrre, atque utilitas morura, magnum saeramentum est, et ideo nulla
Ecclesiae de noslro colloquio augmentum valeat, Deo est Tatione iteiandum. Sicut enim cselera sacra-
favente, percipere. > Et lib. ix, epist. 20 ad eumdem ^menla per apostolos Christiana religio suscepisse
Lanfrancum (sic enim suppleri polesl lacuna edi- crcditur, ita et istud suscepissc ab apostolica tradi-
tionis vulgatae) arguitillum qtiocl licet saepeaposto- lione minime dubitatur. Orone autem sacramentum
lica legatkrae fuissel invkatus Romam venire, etiam a Spiritu sauclo per doclores sanctos, in quibus ipse
pro fidei et religionis Christianse comprobatione, ta- loquitur, iterari probibetur,' et idcirco videlicet ne
men aut superbe negligenler abusus palientia 204 medicina sancta vilesceret, et minus ufilis esscl:
Gregorii distulisset, nec eliain canonicam excusa- qttae tanlo magis salubrius est quanto minus con-
tlonem praetendisset.<Non enim, ait, labor aut diffi- lemptibilis invenitur. >
cultas kineris tesuffitienter excusat, eum satis no- ADEMST. CCLVIII.
tum sitmulios longe remoios, licet corpore-invali- Trecis ab eodem legato conciliutn celebratum est.
dos et infirmos, et a |Iectulis vix valentes surgere, G Hujus rei meminit auctoreplst. 141,et Nicolaus mo-
tamen beati Petri amore flagrantes-ad ejus litnina nachus Suessionensis in Yita S. Godefridi episcopi
vehiculis properare.J t Demum minalur ab omni Ambianensis lib. i, cap 50: «Eo tempore Ricbardus
officio episcopalisuspendendum fore, nisi postposila cardinalis, et apostolieae sedis legalus, apud Trecen-
occasione velinaniibrmidine, infra quatuor menses ses celeberrimum habuit convciitum episcopomm,
inobedientiae reatum emendare non ulterius negligat. abbatum, el Galliae procerum. > Diversum est conci-
Sed et lib. IX, epist. 1 irascitur W... aRhotomagensi lium apud easdem Trecas habitum a Paschali papa,
archiepiscopo, quia apostolorum limina visere tanto de quo supra epist. 176.
lempore parvipendisset, cum ab ipsis mundi finibus AD EPIST. CCLXRI.
gentes noviter convcrsae ad lidem, annue ad illa Si laicorum pedibus colla supponatis. Goffridus
venirent. Imo quoque legatos papae qui'propius Yindocin. abbas in epist. ad Gautfidum Carnofens.
erant, adire non multum curaret: quoaque digni- episcop. agens de lite Ecclesise suae cum comitissa,'
talis praeclarius irisigne, pallium, al) apostolica sede Vindocineusi: « Omnino enim justum esl, et sacris*
pro more acquirere postponerel. Demum concludit, canonibus, sicut ipse melius nostis, penitus obviare
nisi culpam emendet, carilurum jure ordinationis et videtur, ut ecclesiaslica causa saeculari et peregrino"
conseerationis. , judicio terminetur, et quod vos et veslros facere
ADEPIST. CCLY. decct, aliis etiam ecclesiasticis personis concedatur.
Unctionem vero quam semel accepisti non aesli- Hoc si fieri posset, Ecclesia vestra damnum patere-.
mo repetendam. Ejusdem sententia; fuit Goffridus tur, et sui juris et honoris perderet plurimum. Ec-
abhas Yindocinensis, cnjus esl epislolain manuscri- 1D clesiae etenim vestrae gloriam alteri dare, nec sancti-
pto exemplari. «Ivbni Carnotensi prsesuli frater latis genus, nec rehgionis membrum. Hoc etiam
Goffridus salutem a Domino, et a se debitse servi- bene nostis, dilectissime, quod saeculares homincs
tium. Sicut consueludines monaehorum-bealiBene- sua consuetudine sancise Ecclesiae auctoritatem co-
dicti regulse concordanlcs laudamus: sic eas quas nantur annullare : etcumeis in modico occasio cu-
sanctus Benedictiis nec docet nec praecipk, etquse a jushbetcoiisuetudinis contra ecclesiastica jura con-
ratione penitus discrepare videntur, laudare non pos- cedilur, hoc deinceps omni terapore sibi vindicare
sumus. Sunt enim qusedam apod monachosinstku- nituntur. Si quis boc facit coritra suam Ecolesiarii,
liones quas ratio liullaienus aamklit, nec sanctorum mundialem susckat rixam: el cum aliquando aliler
quilibetPatrum invenit, sed insipienfium consuetudo facere voluerit, ssecularis tempestas non patitur. .>
homiiium instituil; has in monasleriis quidam mo- Idem ad Calixtum papam : < Quando vero Ecclesia
nachi sibi pro jege vindicant: et cum Chrislus di- saseulari polestati subjicitur, puas ante domina erat,
xeril, ego srini verkas, nec dixerit, ego sum con- ancilla efiicitur, et quam Christus Dominus dictavit
suetudoi prosua tamcii consuetudinelegem vcritatis in cruce, et quasi propriis manibus desanguine^uo
iramutant. Et ut csetera laceamus, in hoc ut nobis scripsit cbartam libertatis amktit. >
vhietur, non mediocriter errant, quod unctionem ADEPIST. CCLXVI.
'iiiiirraorum cum a sancla catbolica et apcstolica Cononi Dei cjralia Pra-nestino cpiscopo. Ita habent
a Fortasse legendum Willelmo.
 421 FR. JURETI 03SER"\ATI0NES. 422
meliores codices; ad eumdem scribit.fres alias epi- A rasse dicto palam profitetur, < Cum in majorem
slolas. In ejus nomine non semel erratum, ut in vul- Ecclesiam nostram nianum mitterenon poteslis, nec
gsto Chronico Roberli de Monte qui continuator est audetis, in caeteris qtise in episcopatu veeiro suru
Sigeberti. <In civitate Belvacensi, ait, a Conone nostris Ecclesiis divinum officium, non quidcm salis
sedis apostolicse legato eoncilium pelebratur. > Pro juste, "abstulistis. Et.quia vestra auctoritate hoc in-
Conone, editum, canonice. Confirmat locus Nic. mo- jusle actum dignoscitur,- auctoritale Romana quse
nachi in Vila S. Godefiidi episcopi Ambianensis omnium pertersae auctoritali est contraria, in ipsis
Iib. III, cap. 9: <Interim Conon cardinalis,pontifiei Eccjesiis afratribus nostris privaiim et publice can-
maximi legatus, el Radulphus Remorum .archiepi- tabitur. Sancta ,el irretractabili Romanorum ponli-
scopus apud Bellovacum synoduni ceJelirant. > Huj"us ficum licentia nobis conceditur, ut si iriterdictum in
etiam meminit Sugerius lib. De vka Ludovicl Crassi, ecclesiis noslris a quolibet cpiscopo injuste facfun
cuj'us loci verha quia sunt corrupta in Vulgata edi- exstiteiit, nullatenus ~~nobis observelur. > His con-
tione, hic proponeutur castigatiora. Agens autem jungenda sunl quse nolantur ad epist. 50.
de Thoma deMarnahomine perdilissimo,"qui pagura Accipit quosdam monachoS cemeliturios, al. cm-
Laudunerisem, Remensem et Ambiancnsem diabolo menturios. GoffridusYindoc. in epistoIa'adIJiIdcbcr-
ei prosperante (ut loqukur) dilapidaverat, "subdit. tum Cenomannorum episcop. : < Joannem cemei;-
< Cuj'us intolerabili fatigata molestia cum sederet tarium esse monachum Ecclesise nostrse, et ablpsa
Eelvaci generali conventu Gallicana Ecclesia, ut in Ecclesia saepius per inobedientiam reoessisse firmis-
hosles veri sponsi Jesu Chrisli, hic etiam judlcii sime scitis. J El alia ad eumdem epistol. : <Joan-
primordia, et damnativam incipiat promulgare seu- R nem cementarium raonachum quidem, sed.non l'ia-
tentiam, venerabilis sanctaeRomanae Ecclesiaalegatus bentem cbaritatis ceinentum, quoniam projjrji loo.i
Cono Pramesliuus episcopus, innumerarura pulsa- deseruit obedientiam, et suae professionis fidem ir-
tus molestia querelarum, Ecclesiarum, pauperum, ritam fecit. >
et orplianoruni, devexaliontim tyraniiidem mucrone ; AD EPIST. CCLXYIII
beali Petri, anathemate scilicet generali detruncans, In concilio Exolidunntsi. Quia hoc loco dicit I/u -
cingulum mililareni ei, licet absenti, decingit, ab
omni honore, tanquam sceleralum , infamatum, gonem Diensem episcopum cl apostqlicum legatura
interfuisse concilio, palam est debere inlelligi -con- .
Chrisliani nominis inimicum, omnium judicio de- ciliumcelebratum anno 1081. Sic enim scribit au-
ponit. > Ibi cusum est Bcliaci, j)ro, Relvaci: et Ce- ctor Chronologiae Autissiodorensis : « Anno.Domini
nopreslintts, pro Cono Prmnestinus. In Cbronico 1080 magnus lerrse molus cum gravi terrae mugitti
abbatis Urspergensis ad annumDom. 1!16 et 1119 factus est vi Kalendas Aprilis, prima hora nociis.
appellafur Cuno: ubi adjicitur illum excommuni- Sequer.ti anno apud Exoldunuui castrum, quod est
cationis suaesententiam in Henricuin imperatorem in Biluria siittm, cclebratum est coticilium. Anno
dictasse Jerosolymis, et postea in Grsecia, Ungaria, autem altero defunclo Meldcnsi episcopo, venerabi-
Saxonia, Lotharingia , -Francia quinque conciliis lis Diensis episcopus et apostolicae sedis lega-
confirmasse. Yetus chronologus Autissiodorerise. tus,Hugo apud eamdem urbem conciliurii habuit, et IIo-
205 « Ann0 Bomini 1115, liia concilia celebrata berium Ecclesiae Resbacensis abbatem episcopu"',
sunt in tlallias a Conone sedis apostolicae legato, ordinavit. >
primum Remis, secundum Belvaci, tertium Cata- G - ADEWST. CCLXXI.
Jauni. > Qtiajverba pertinenl etiam ad illusli ationem
loci episloJseGuidonis archiepisc. Viennensis pro- Putri et Domino suo. Haec quatuor verba desunt
lalaa infra in notis epist. 256. Exstant Goffridi Vin- in aliquot manuscriptis, sed258. confirmantur exemplis
docinensis abliatis epistolse inscriptae Cononi , vitse tkulorum epist. 250, 244, Joannes Salesbe-
laudalhiis episcopo, sanclse apostolicae sedis Jegato. riensis Polycratici lib. vi, cap. 24, Adrianum papam
Willielmus autem Malmesburiensis iib.i De gest. alloquens : < Omnes apj)laudunt tibi, Pater omnium
ponfif. Angl. scribit hunc Cononem, Cum legatione vocaris et Dominus, et capiti tuo infundilur omne
oleum peccatoris. Si ergo pater es, quare a filiis
fugeretur in Gailiis, non fuisse facilem cujus verba munera et retributiones exspectas? Si Dominns,
prolata ad episfolam 275.
Et lerrm patris sui injuste divinum offtcium inter- quare Romauis tuis timorera non inculis, et teme-
' dictum esse. repressa, eos ad lidem non revocas? >
Hujus pcenaeexempla in epistolis Gof- ritate
fridi. Nam scribens Ivoni Carnolens. episcop. : Quando persoiiuliter accipiebantur. Martyrologium
< Gratias agimus quod comitem Vindocinenserapro Ecclesise Carnot. de ipsomet Ivone Joquens : «Mi-
causa nostra $.&rationem mitfi feeislis, et quia quod noratas omnes hujus Ecclesiaeet 206 precarias in
communes redegit usus, et eas in posterum perso-
iniqtte gesserat coirigere neglexit, ejus castelloet
castelli banleugaea divinum officium abstulistis. > nis distribui, lam siio quam apostolico privilegio
Et post panca Tationem hujus pcenae. explicat : vetttit. > De personis dictum ad epist. 12
« Unum tamen ufrfe nobis, irno vafde necessarium " AD EnsT. CCLXXIII.
esset : pro quo vobis lanquam patri filk humiliter ]) Excoiiimunicglionem in ephcopos Normunnim in-
supplicamifs ; quatenus genuS pietatis quo pastor tentatum ita in eo tempereth. Fortasse bic locus in-
Eccjesise cum necessitas exigit, impius pro domino terpretandus ex verbis Willelmilfalmesb. Jib. i De
iieri ciebet (genus enim pietatis est ut beatus Hiero- gestis pontif.Angl. : «In principio regni Henrici,
nymus dicit, impium fieri pro domino) ka in co- • ait, venerat in Angliam ad exercendam legalionem
mitem et in omnem terram ipsius, zelus ~veslrae Guido Yieuneiisis afchiepiscopus^ qui postea apo-
reclitudinis propagaret, toluni videlicet ejus comita- stolicus fuit: lunc Anselmi, nec multO-posl quidam
lum a divinis officiis segregans, et ipsum dislrictio- Petrus, omnesque reversi nullo effectu rei, grandi
ris justitiae vinculis alligans, ut universa plebs quae praeda sui, Petrus maxime, quod onines eum incen-
nostram injtiriam,d ejus maliliam non ignorat, et dere caverenl, qui esset filius Petri Leonis, summi
cui illius iniqukas multum displicet, nec major ju- Romanorum principis. Crebra ergo ad Angliam
stkia displiceret, hinc bccasione accepta proclama- commeabat Iegalio Romanorum insidiantium imhe •
ret in eum ; et sic, quoniam Dei amore ab injusta cillkatl Radulpbi. Sed effugabantur omnes cautela
actione sporitaneus non vult desistere, claraore si - Henrici. Nolebat enim ille in Angliam praeler con-
mul et timore hominum desisteret. > Hlemet tamen suetudinem anliquam recipere legatum, nisi Can-
Goffridus ipsum Ivonem redarguit quod id austis tuariensem archiepiscopum : illique libenter refrin-
fuissel in moDasterium Vindocinense, quod vocat gebant impetum propter violentiam denariorum. At
allodium Romauae Ecclesiae, et ideo se non obtempe- non ila facilis flecli Cono legalus in Gallia omnes
a Sic habet optimus v. c.
425 AD D. 1V0NIS EPISTOLAS 424
episcopos et aJibates Normanniae suspensionis nota A scopus Ehoracensis, cum praadicto eardinali et oin-
implicuit, quod tertio vocati ad concilia sua non nibus episcopis et akbalibus regni. > Idem sub dieto
venerant. Super quo habito traclatu, missus Romam anno 1115 : « Orta est autem inler Rodulfum Can-
Radulphus archiepiscopus et Herebertus Norwicen- tuariensem et Thurstannum Eboracenseni archi-
sis, ut suo JLabore lantamiegatorum confusionem episcoposmagna disseiisio, eo. quod Eboracensis
digererent. > subjici noluit archiepiscopo Cantuariensi de more,
AD EPIST-CCLXXIV. sicut ejus antecessores facere solebant. Causa au-
Responsales tamen meos. Sic. in v. c. ut etiam lem ssspe coram rege et donihia papa ventilata est,
paulo post. Vicarios appellat epist. 267, quse est sed nondum sine debito terminata. > Et paulo post
ejusdem plane argumenti. Horum responsalium cre- subjick: .« Anno Dorainl 1115, consecratus est
bra nienlio in scriptoribus anliquis, maxime Gre- Rodulfus Cantuariensis archiepiscopus Cantuariss,
gorio primo papa, qui eorum munus satis suhindi- ab Anselmo domini papas legato, quinto Kalendas
cat, eum dicit diaconos transmissos ad imperatorem Jubi, et pallium ab eo suscepit. Et eodem die idera
pi'o responsis ecclesiaslicis faciendis, epist, Jib. n, archiepiscopus Theophilum Wigorniensem et Ber-
indict. II, cap. 91 et 92; item lib. vn, epist. 5 nardura Menevensem antistites consecravil. Deinde
el 6. post dies paucos : cum Turslanus, Eboracensis de-
In clericaii ordine militavit, eo modo castigata lectus, ab archiepiscojio Cantuarlensi maneretur,
verba auctorkale veterum eodicttm. Male enim cu- Ul more soliio benedictionem ab eo susciperel, et
sum anlea fuerat, judiciali ordine. sibi obedienliam faceret, et Ecelesise Cantuariensi,
Omnium pie pulsqtiiium. Ita melius ex v. c. quam J3 respondit, se benedictionem ab ipso suscepiuruin.
nt antea, o. pene puls. libenter, sed professionem qitam exigehal, se nul-
Ab omnibus filiis. Verba hsec cum novem proxime lomodo facturuin. Quod audiens rex Henricus, pro -
sequentibus addiia sunt fide eorumdem v. c, quse lestalus est manifeste, quod nisi EcclesiaaCantua-
imperfecta senfentia deerant inedilo. riensi, j'uxla morem antecessorum suoruni faceret
Turstinum in archiephcopum. Prima editio habet quod debebat, ipsum Ehoiapensi cpiscopatu eum
Tttrstinum. Sed poslea in aliis exemplaribus offendi benedictione funditus cariturum. S.cque ab archi-
varie scrihi nomen. Hogerus de Hoveden Annaiium episco Canluariensi inlerposita appellatione, ne ab
parte prima in Henrico prlmo appellat Turstinum. alio quam a se consecrationem acciperet, ab invicem
< Turstinus, ait, regis CapeJIanus ad EJioracensem recesserunt. » Idem paucis interjectis ad annuni
arcliiepiscopatum die Assumptionis.sanclse Marise Dom. 1119 de Callixto papa loquens : « IlieRemis
eligitur Wintonise. > In cujus editione notalur, alias concilium tenuit, ad quod rex Henricus qtio.sdam
legi, Torslanus. A caeteris appellatur Turstanus vel Angliae et Normannise episcopos destlnavit. Tur-
Tursiunnus. MatthaeusParis in Vita Henrici primi stannus quoque Eboracensis eleetus, Uluc veniendi
Anglorum regis :"« Anno DominilllS rex Henricus a rege licentiam impelravit, interposita fide, quod
dedil archiepiscopatum Cantuariensem Rodulpho benedictioncm ab eo non recipei et. Qui ad conci-
Londoniensi episcopo, et illTiniper annulum et ha- lium veniens, Romanos (sicut mos est) in siiuin
culum pastoralem investivit. Obiit eodem anno Tho- favorem largkatls beneficio transtulit, et per eos,
mas Eboracensis archiepiscopus, el ei Thurstanus ut ,a papa consecrarelur, impetravit. Quod ut regi
successk. > in velustis membranis Ant. Oiselli ju- Q ( Anglorum innotuit, omneni ei locum suae domina-
risconsulti, quibus conlineiUur nonnullae epislolse tionis inlerdixit. > Idem post pauca, sub anno Do-
Ilildeberti episcopi Cenomanensis, appellatur Rusti- mini 1125: « Quo utique anno disceplarunl Williel-
nus, sed vitio librarii pro Turstinus. Hildeberlus mus Cantuariensis, et Turslannus Eboracensis ar-
profitetur se Tutslini amicum, et rogat ne falso ru- chipraesules de primatu, quis eorum csse dignior
raori credat, quo dicebalur velle Romam proficisci videretur. > Mox addil: « Anno Domini 1127 rex
nomine €antuariensis archiepiscopi adversus ipsum Henricus ad Natale tenuit curiam suam apud Win-
Turstinura. deleshoram : nbi cum Turstannus Eboraceusis
e Turstino Dei gratia .venerabili Eboraecnsi ele- archiepiscopus,-iii prasjudicium Willielmi Cantua-
cto, suo charissimo amico HildeberlusbumilisCeno- riensis archiepiscopi regem vellet coronare, judicio -
niannorum saeerdos, non facile de amico diffidere. omnium repulsus est et lator crucis ejus quam in
Sieut Seneca testatur, > etc. Yide in Hildeberto in- capellam regis aute se deferri fecerat, extra capellam
fra, acl un. 1154. cum cruce ejectus esl. > Hunc auteni Turslannuci
Qum exigit ub eo Caniuariensis Ecclesia. Sic v. c. obiisse dick anno Dom. 1159.
prima editio Canluariensis. Hujus autem conlenlio- Verum quae de hao. controversia scripsit Williel-
nis ralio-est, quia Eboracensis nolebat subjici Can- mus Malmesburiensis, digna sunt plane quse refc-
tuariensi, quse querela ssspe renovata, ut indicant rantur, ut historia rei clarius innotescat. Sic aulem
Anglici historici. MatthaeusParis in Willelmo con- lib. III De gestis pontificum Anglorum : < Successit
quseslore : < Anno Domini "1072, apud Windles- Thurstanus prsedicandae consiantiae clericus, qui
boram ex prsecepto Alexandri papae, rege etiam cum post aliquot annos aeeeptse elettionis profes-
WiHielmo annuente, in prsesenlia 'Hulierti Ro- "J sionetn Radulfo archlepiscopo Cantuarisa facere
manae Ecclesiaj legaii, ventilala est causa de pri- nollet, volente rege ultro archiepiscopaiu cessk. Sed
matu Ecclesise Cantuariensis super Ecclesiam clericorum suorum monitu postea Romam orofeclus.
jEhoracensem. Ubi tandem antiquarum aucto- iianc epistolam meruerat: >
'rkatibus g®7 seriplurarum probatum est, el os- « Pasch.alis episcopus servus ^ervorum Dei Hen-
tensura, quod Eboracensis Ecclesia debeat subja- rico illusiri regi Anglorum,'salutem et apostolicam
cere Cahtuariensi, et ipsius archiepiseopo, ut pri- benediclionem. Audirimus eleclum Eboracenseni.
malis totius Britatiniae disposklonibus, in omnibus virum sapielilem et slrenuum sine judicio ab Ebo-
quos ad Clnistianam pertinent religionem, fideliter racensi Ecclesia sequestraturii, quod nimirum divi-
obedire. Ita qubd si archiepiscopus Canluariensis nae justitiae et sanctorum Patrum institutionibus
coiicilium lenere voluerit, ubicunque sibi utile vi- adversalur. Nos quidem neque Canluailenseni.
stim fueritj.Eboracensis archiepiscopus cuni orani- Eeclesiam minui, neque Eboracensem voluinus
bus suis suffraganeis ef-subjectis clericis, sui jirse- prsejudicium pali, sed eam conslilutionem quae a
sentiam exhibeat, ejiisque canonicis dispositionibus bcato Gregorio Anglicse gentis aposlolo inler eas-
obediens existat, benedictionem etiam episcopalem dem ecclesias constUuta est, firmam censemus illi-
ab ipso debel accipere, et ei canonicam professio- batamque servari. Idem ergo electus ul juslitia exi-
nem addito juramento prasstare. Huicigitur consti- git, ad suam ecclesiam omnimodis rev^ocelur, Si
tutioni consenserunt rex praefatus et Laufiancus quid autem qusestionis kiter easdem ecclesias na-
archio.piscopus Canluarensis, et Tliomas arcliicpi- scetur, prsesentibus uirisque partibus in noslra prae-
 i2:> *Tt. JIUETI OJJSERYATIONES m
seniia pe tractelur. > Hac epislola fretus Turstanus A visset litigium, controveTsiis imposuisset niedum,
sed"emouam repetiit lihens. Augebatur in dies dis- Sed dicens, Qusecunque authentica habet, nos nvU
sidium iiiter eum et Radulphum arehiepiscopum, lafenus imminuimus, indeterminatam rem ut eraf,
qria R.adulphus nullis deliniuienlis, nullis minis reliquk in medio. > Quibuspostremis verhis convenit
adduci potuerat ut ei manus iiiipoiierel, nisi profes- quod dixil S. Bemaidus epist. 42 ad Henricum Se-
sionem faeeret, nec Turstanus id se faolurum pro nonensein archicpisc, Romanos sui saeculi non
capitis periculo poJIicebatur. Succcssore ergo Pa- valde curasse quo finc res teriuinarentur, quia vaide
schalis papae Gelasjo citra monles venienli, ambo diligebant munera et seqtiebantur retributiones.
staluerunt occurrere causarum palrocinio adfuluri. Cseteriim, qui plura desiderat super controversia
Sed mors apostolici non diu prolongaia tardavk illarum Ecclesiarum, Iegat que scripsit idem Wuillel-
eorum impelunr, donec Callixtus, qui ei successerat, mus Malmesb. lib. 111De gesl. reg, AngS. in Wuil-
Remis ad celebranduni Tenit concilium. Eo Tursla- Iehno prinio,
nus impiger contendit pollieilus regi niJiil se contia Prout dignus esl. Haccaddita- ex v. c
docus Ecclesite Canluariensis molituruin. Quod mox
ut oportuuum vidil, oblkus effregit, ab apostolioo AD. EPIST. CCLXXV,
contra omnes consueludines maj'orum, henedi- Et regis, et comitis Nivernensis exaggeral. injn-
ctioiiem episcopalem suscepit. Praecesserat sane rium. Ilsec septem verba quae deerant in prima edi-
Turstanum ad papam legatus regis, ideraque frater tione, nunc adjecta sunt fide membranarum. Huc
Radulfi Sefredus poslea Ciceslrensis episcopus, aulem referendum est quod scribit Joannes mo-
denuiilialurus papaj ne ullo rnodo Turstanum aut B nachus MajorisMonasterii, in prisca historia Gau-
ipse «acfaret, aut ab ahquo, nisi a pontittce Can- fridi ducis Norraannorum et comhis Andegavorum :
tuariorum secundum aniitjutim nioieni sacrari per- < Comes Theobaudus vir illusti is, quo suo in lem-
mitteret. Et si contra hoe ipse aposlolatus sui jure pme in regno Francorum ditior opihus, fide pra?-
niti vellet, cerlus existerel qula nec pro amissione slanlior, asquior censura nullus exstitit..Sub hujus
coronse suae propositum suum in iiac causa mula- ilaque doininio comes Nivcniensis et Hugo cogno-
ret. His respondil apostolicus : < Ne putet rex me, mento Cenornannicus sese infestabant. Quos ut suos
de quo agit negotio, aliter acturuin quam ipse velit. homines comes Theobaudus ad jus in curia sua
Neque enim voluntas mea unquatn me lulit, ut sscpius invitabat. Porro Nivernensis ille, ut superior,
Cantuariensis Ecclesiae dignitaterii, cui tot prseclari iiostem potius viribus obtinere quani ad jtts descen-
palres ut pene loti mundo notissimum est, prsese- dere volens, comitis Theobaudi curiam suliterfu-
derunt, quoquo modo htimiliem. > His hiaiidiliis giebat. Dum igitur lentis et jugibus inimicitiis
persuasus legatus reditum maturavit. Post cujus utrimque certalur, comes ille Nivernis voions ad
discessuni apostolicus Romanorura jussis obnoxius, unguem hostem conterere, regem Francorum et
qui iu amiciliam Turstani transierant, eum sacra Eduensem episcopum, utrumque cum copioso exer-
vil, palam illud interdicente Joanne archii.iacono cku super eum addueit. Nec minus illecum qjanla
Canttiariensi, respondilque ei apostolicus : < Nul- mililum pedilumque nianu valet,iii hostem procedit.
lam 208 injiistitiain EcclesiaeCantuariensi volumus Tribus igitur exercitihus congregalis, rex, praesul,
facere. Sed salva juslilia et dignitale illius, quod comes, Hugonem obsident in casiro Cona a dioto.
proposuimus exsequimur. i Frivolum id audientes Q Spes nulla penitus evadendl cum vallato undique
judicaverunt, cura dissideret factum a dicto. Hoc castro ab hostibus nullus possel ingredi, egredi nul-
audito, rex Turstano iuterdixit omnem dominatio- lus. In arclo itaque eonstitutus Genomaiuiicus ad
nis suae terram, quam severitatem nec tunc voluit comilem Theobaudum legatos transmiltit discrimen
diminuere cum eum apud Gisortium praesens appel- suggerens, flagitans auxilium. Nec mora, vir pro-
lassel apostolicus, assercns se de fide, qua se iex niius quia mora periculum esset, suos homiues
obligalum esse dicebat, ctini auclorkate beali Pelri jussu, affines precibus cbnducit pariter et amicos»
soluturum. Quod cum frustra fuissot, tunc quidem Quos inler et praa cuuctis Andegavorum comitem
rex impacatus remansit. Sed sequenfr anno cum Gofredum obnixius orat, postulat confidentius,
jara prsefalus papa in sede apostolatus corroboratus, de cujus nimirum auxilio fiducialius praesumit. Nec
liberius quse vellet disponeret, misit epistolam qua cunclatus ilie ut semper promplissiinus in subve-
jubebaturut aut Tuistanus episcopatu suo potire- niendo amicis, pollicefur opeiu, fidera coarclatur.
tur, aut rox anathemate, ct pontifex Cantuariensis Selectos itaque comites et proliatos mililia CXL,
cum his tantum pro»
suspensione sacerdotalis officii plecteietur. llic me- sibi concopuiat, salellites ccc, comes
tus coegit regem cceptis desistere ; reeeptus est perans. Juncti ergo pariter Theohaudus et
Turstanus in sede. Ita ille quamvis Radulfus et Andegavus jioster obsesso Cenomannico festinant
successor ejus Willelmus multa conarentur, raulta succurrere. Quorum adventum "fama prsevolante
effunderent, omnes eorum allegationes instantia rex Francorumaudiens, sano sane cousilio sedom
sua dissolvk, et Irntas fecil. > Hsec Wtiillelmus solvit, linquit obsidionem, ad comilem Nivernen-
MalmesJiuriensis, qui etiam alio loco apeiic indicat r. sem odium inimici ad fugani paululum efficit tar*
Romanos callidis artibus antea fovisse isliusniodi diorem. In quem persequendum Gaufredus come*
contentioues. Nam lib. i De gestis poiitificuin An- invehitur; comite Thepbauiio occupalo in reliquis.
gloruni, cap. De arehiepiscopis Dorobernensihus, Tum vero videns virum illustrem sicut dignilate
sub Unem, proferl verba episloJss ipsius Pascbalis socios, sic pnecedere prohitate, pictos leones prse-
pap;e scripfae ad Angliae episcopos, el Hcnricum ferens in clypeo, veris leonibus nulla erat inferior
regem super hac causa Radulphi, ul)i inter caetera feriludo; conseculus igitur fugientes modus ei
-concludit: < Dignitatem quam per beatuni Augusti- fuit absque modo in hostem desaevire. Ad primum
num suscepit Ecclesia, et quara sanctse memorise velut quoddam militise fulmen primus eos penelrat,
frater noster Anselmus jure ac possessione legkima socii subsequuntur, hos detruucat gladio, illos impetu
tcnuisse cognoscitur, nos profecto nullalenus mi- sternit: nemo ilJaesus effugit .suhsequent^m. Qttid
nuimus, sed in eodem statu esse Cantuaiiensem plura ? necalis quainpluribus caBteiisqut, 'ugatis
Ecclesiam volumus, ut authentica ejus privilegia ipsum'Nivernenseni cotriitem consulcapit, ea__.tutii-
juxta canonum sanctiones nullis perlurbationibus que reddidit comiti Theobaudo.' Talihus insignis
violcntur. > Subjicit autem hisloricus: < Hic si papa virtulibus' taulisque probilatis clarus consul noster
expresse dixisset, Iias el has dignitales liabuit Ec- Gaufredus,sic sicut humanus erat, et dulcis miseri-
clesia <~iantuariensis, el easdem illi-confirmo, absol- corditer, probis et -fortis et animosus virili-

In territorio Antissiodorensi oppidum dictuni Cona, aii Goffiidus, de Yita S. Bernardi lib. iv, cap. 4.
PATROL. CLXII. "ti
427~ AD D. IVONIS EPISTOLAS 128

ter; unde consequens e-sl quod vcre suum erat, ,'. peplgerif. Q-ioJ razj. quidc.n ShnoiiLe, prsesuli
Parcere subiecih cl debetlure superbos. > vero jusiiii.e depulalmn osi. > Quce Iiabet eliam
I ViitG.JEn. vi, 855. Mallhseus Paris in Wilklmo sccundo, sub anno
Doraiiii ' 1092, nisi quod patilo aliler in extremis
AD EOIST.CCLXXVII. vcrbis. Sed hoc (ail) primo regi pro Simonia,
Aldeberto Cenomanensis Ecclesim aecto. Anlea vero pro just.iia reputaium est. s Rogerus
posl
cusum Hildeberlo'; nescio an culpa lypographi, an Hovedunus Annalium parte prinia, notat httnc prae-
quod ita scriplum invenerit iu sua vetere inembrana sulem ohiisse morbo siibitaiieo, cum esset in comi-
quisquis hancej>istolam primseedkioni adjici curave- talu regis Ilemici primi Anglici, decima die Janua-
ral. Desiderabatur enim inillisveieriljuslibrisquibus rii auno 1112. Willelmus Malmeshuriensis lib. iv
lunc temporis usus g©9 fueram. Novissime cum De geslis pontif. Anglor., cap. deiipiscopis Lincol-
incidissem in priscum codicem S. Viel. eamdem niensib., refert id accidisse ctnn regio lateri adeqis:-
reperi in calcc epistolarum Ivonis, sed tamen di- tarel, vixisse in episcopaiu paulo iiiinus
addilque
verso electi nomine. Habet enira non Eildeberto, sed aniiis trig'iiUa,homiiiemqus fuisse hilarem el paruni
Aldeberto, quam scripluram conlirmal aliud exem- gravem, negotiorum saoculaiium scieutia nulli se-
plar calamo exaratum; idque in varietate et dissi- cundum, ecclesiaslicot iim non ila.
raililudine scripturse visum est jam potius sequen- AD EPIST. CCLXXX.
dum, ut suus honor reddalur memoriae Hildeberti Pclrofungsnsis, alias, Pelrmfungensis, Petrmftn-
Genomanensis episcopi. Nam conditor Annaliuin cjensis,Pcirmfunleiuh.
ecclesiaslicorum, lomo XII, ex verbis hujus epislo- An EPIST. CCLXXXV.
I33 reprehendit mores Hildeberti; tum quod etiara J $
Per manum luici, quod contra cauones Deri dic't
scripseral epitapliium poeticum in laudem Beren- 151 et 219.
labe notati: episl.
garii magistri sui! hseretica tjuod qui- El per librum ipsam Ecclesiam. Confer locum
dem elegans el integrum exstat apud Wuillelmuni epist. 182, ubi dicit se invesfiliiram subdecanias fa-
M".Imesb. lib. in De gesiis reg. Angl., nimirum se- cerc voluisse porreclo libro. S. Bernardus in serrao,
cutus lectionem vulgatse haclenus editionis, pottiit de baplismo : - Iuvcstitur canonicus per lihrum. >
Hildeberfuin impudiciliae coargttei e : adeo raagni In vetusio esemplari suh tit. De revestimenlo prav
momenti res est ineidere in libros certse fidei. At hendae exslal formula Gelasii papae liis verhis :
duplex ralio retractandae sententiae. Prima quod in « Fraler, in nomine Domini ego le revestio per
illis veleribus archelypis, ut clixi, Aldebertus diserte hunc librum et per istum panem de hac praebenda,
nominalur, noii Hildebeiius. Allera quod exslant jussu noslri prselaloris et j"ussu canonicoriim istius
pnreedeiUes episiolse ad Hiltlebciium jam Cenoma- Ecclesiae, > etc.
nensera episcopum, quae suo ordini reslitulae fide AD EPIST.CCLXXXVII.
aliquot priscorum codicum, subindicant hanc po- Itoc epistola cum ab auclore scripia fuerk ante-
steriorem vix posse eidem lecte inscribi. Hilde-
inter et laudabiles sui sseculi quam iierel episcopus Carnoti, vicieri poterat ob
berlus vcro optimos ralionem temporis non autem pontificiae dign.talis
episcopos nuineratur, de qiiolafnts in notis ad epist. oollocanda in fronte operis. Nam in vulgaiis exem-
206. Quis autem fuerit iste Aldebertus milii bacte- plarihus inscriptio praefert scriplam fuisse ah Ivone
nus ignolum.' -. presbylero beati Quinlini Beivacensis. Tamen in
Licet uliq-tantulum cuusticu el mordnciu. Illemet ' J liullis vetusiis codicihus prsefigitur inilio harum epi-
Annalium scriptor diclo loco hanc lolam epistolam slolarum. Imo plane dcesl in pletlsque. Vatiat aur
lianscribii, et lacunam cuni aslerisco proponit hoc tem (ilulus. Nam in antiqtio exemplari collegii Na7
niodo, licel uliquantulum' et mordacia, et ad varrici IiaJietur : « Ivonis Cartonensis episcopi ad
oram ibi additur forte legeneitiin, uliquunliitum sint Haimaricum abbatem Aquacinensem, de corpore et
ipsa mordaciu, sed leclio nostrorum codicum jjlane sanguine Domini. > In veteri quoque scheda Anl.
sincera esl, nec quidquam vilii alil, similis enim Loiselli duplex epigraphe. Piima : « Epistola Ivonis
locutio ejjislola 155 ad Richardtun. Sancti Quintini Belvacensis prssposifi ad Aimericum
AD EPIST. CCLXXVIH. monachum tunc Atrehaleusem, poslea abbatem
Roberlo Liiicolnietish Ecclesim episcopo. ilujus Aquicinli de corpore et saiigttine Domini. > Secun-
menlio filahHeiiricoIItiiirindoiiieiisi hislor. Lb. vn : da : «Ivo minimus Ecclesia; Belvacensis ])taii Quin-
« Jimior Willelinus sexto anno regni sui dedil tini presbyter, Haimerico hoiue spei fratri, > etc.
Roberto cognomenlo Bloet cancellario suo episcc- AliJji sciibilur Aquhcincli, ut iu epist. 65 S. Ber-
pattim Lincolniae : quo non erat alter forma venu- l.ardi ad Alvisum abbatem. Aquicinensis Ecclesis
stior, mente serenior, affalu duleior. Promisit quo- nientio fit a Sigeberto in Chronico ad annum JJoni.
que rex se pravas leges emendaluruni, et iu domo 1100. Robertus monachus hist. Hierosol. lib. vn,
Domini pacein positurum. Sed ex quo sanus fuit, Aquiscingensein appellat, si modo ree.ta esl ibi
poanituit eum, et solito pejor factus est, condolens scripfura. « Aquiscingensis ccenobii (ait) indefes-
igilur qi.od cpiscopattun Lineolnisenon vendideral, sus adjutor in omnibus fuil. >
cum archiepiscopo Eboracensi calumniattis esl Ro- D Sapa sit an carenum. Hseclectio vetus firmaiur
bertum episcopum, quod urbs Lincolniae, el provin- vrbis Bei-nardi Bonaevallensisal)balis lib. n deViia
cia Llndessss arehiepiscopo eidem suhjacere debuis- S. Bernardi cap 1 : «Panis ibi opictis pio simila, p.o
sent. Nec ]>oluit causa termiuari, doncc Robertus oarcna sapa, pio rhomliis blera, pro quibuslibet d5-
quingentas libras regi pro liberfale Ecclesiae stue liciis legumina ponebantur. >
———. — .— i - I-J

I D. THEOLOGI, ET CARNOTENSIS ECCLESI.E CANONICI

ffl ITOHIS mmim in «araf«§. :

210 C«m-multa Jureius, vir antiqui moris stttdiosissimus, in observationibussuis ad Ivonis Carnoiensis
episcopi cpihlolus, vel consullo prmlermiserit, vel neglexerit, aut certe homo alieni soli, ei cui vairim hislorim
m i. B. SOUCHETI OBSERYATIONES 430
notiliu deerat, qnadum non novent, quceforle lectori non injucnndu erunf, addere cogttavt, ni, si fieri posset
pauca ad plenam ipsarum lucetn desiderareninr. Prmlermisil enim sponle vir doctissimus et neglexit, ul fate'-
litr ipse, ephlolartim omnium synopses,-qttas cum expcierent plurimi, ipsorum satisfecissem votis, ni ms. codi-
cum, aiqae Petri Pithmi viri de re lilteraria opiimc merili, qui Ivonh ephlolh suas prceftxerant, aspernata',
seu non satis probala, remorata esspt auctoritas. Quid enim inler canoros olores perstreperet raucidus anser?
sed etfaciih Ivonis diclio, lexlus adeo planus el nilidus OEdipo non egel, ncque fare qum mcntem aucloris il-
luslret. Quare quibus conscriptm fuerint epistolm illce, aut personh, aul annh, qttod ejus fieri poliiil, enodare
luntum studui, eoque ordine quo delineatm suttt aui missm digessissem, ni membraitis adversantibtts et alium
exigeniibus detulissem. Eum siquidem inverlere nec volui, nec clebui, ni starel suus antiqttilatis Itoitos, et ith-
baia majorum dhposilio. Yeneranda enim ubique decessorum memoria, a qua recedere nefas arbiiror. Neque
deJureii gloria atiquid demere ejus uddendo lucubratiottibus, inlentionh nnquum mem fuil; sed taniumvt
noiuim quas mente sttas tegendo conceperam, appendices ipsis forent, et Ivonis elticidandis-tabeUis ttinien ali-
quod adferrent. Ea de re, ne in labores ejus ingressus'invidiam mihi parerent, a Pulrum, uliorumqtte aucto-
rum cilationibus, quasipse Juretus, vel in texlus margine, velin observationum suarum corpore delibassel
aul annotasset, abstinui; omissa lantum addidi. Id vero laboris huud proprio impellente judicio (quod nnlti
semper suspectum fnit) sed amicorum hortatu, seu imperio, quibus opellatn meam, aut stttdium denegare vix
poltti, aggressus sum. Qumcunque illm sinl xv>"/ppt,yai,rudes prodeunt. Prcelo enim currente, morbo confti-
cfunte, et -occupntionibusquotidiunis dhtraheniibus, litnatn addere ei polire non vului. Boni ujilur mqttique
considal leclot; et si qtiid quod animum delectet in ipsis invenerit, gratiam Itabeai; si quid nimis depressum et
humile, benignus ignoscaL Ea enim est hominum condilio, seu potius infirmitas, ul vlura nesciunt auum ud-
discere possint, et omnibus placere, paucis vel nullis dalutnest.
AD EPISTQLMIIII. A nasteriura, et in capilulo nostro acceperunl societa-
In-prsecedenti editione epistolara hane.ad calcem tis nostrae beneHcium, tempore domni abbatis Ber-
rejecerat Juretus, ulpole sibi tardius transinissam, nardi, anno ordinationis ej'us decimo terlio, > etc.
et maxima episiolarum parte jam excusa,ut ijise ad C>imaulem illa epistola sitprima in ordine, primam
marginem aniiotaverat : sed quia. vere est hnjtis autsecundam earum quas ad diversos scripsit Ivo
ioci, ideo eam hic inseruimus loco lertise epstoia?, fuisse arbitror cirea 1090.
quae sane non est epistola sed oratio aut commoniJ Domnum. Gauterium quondum monusterii Boncs-
torium papa3 ad cpiscopum quem consecravit, ut vallis abbaiem. Bernerii prsedecessorem, quem recte
nolal Baronius tomo undecirao Annal. et _ut videre ad suum monasterium revocandttm censet, cum
est in ordiiie Romano qui hunc habet tiluluin : ahsque sui episeopi licenlia iJlud deserere non Ji-
« Qualiier episcopus debeat ordihari. > Sed fusius ciieril. Conciliis namque Agathensi can. 52, Pari-.
quam sit apiid Ivonem. Praeclarae aulemsunt ibi ad- siensi vi, can. M, Meldensi can. 50, et Venetico in
nionitiones ad ep:scopum qtialiter se gerere-debeat Armorica celebrato c. 5, dirse inleiitantur in cleri-
ti lecia dignissimse, sed quia fusissiraae sunt nec cos et monachos absqtie lilteris comraendalitiis seu
liujus loci, ideo ad ordinem Romanum lectorem re- fprmatis episcopi sui evaganles: « Clericis aut mq-
niilfnmis. Quia vero baec oratio in omnibus tam naeliis, habet canon,- sine commendatitiis epistolis
niss. quam excusis codicibus sub noraine oralionis episcopi sui, licentia non pateat anibulandi, aut
vel commonkorii vel dieiionis Urbani pajiae ad Ivo- evagandi, et in omnl loco ad quem sine epistolis
iiem, elc, habetur, eam consulto reliquinius mutalo episcopi sui (ut dictum est) venerint, a communioiie
soluin epistola. nomine in oraf onera : sicque nec B habeantur alieni. » Ila etiam conc. Aurelianense i,
Ivonis epistolaruni iiumerum ac seiiem, nee Jureti c, 19 : « Abbaies, Inquit, pro huinilitate religidnis,
nolarum ordinein ulJo.modo interlurbavimus. in episcoporum potestate consislatu. Et si qiiid ex-
An EPIST. IV. tra regulam fecerint, ab episcopis eorrigantur. t
Abbali Majoris Monasierii Bernardo^ Electum Quod lotidem vcrbis Ansegisus lih, \i Capitular..
faisse iliius coenohli abbatem posl Baiiholoniaeuni c. 1"57,referl. Simile quid legitttr in Aiirel. u, c.
conslat anno 1085 computando "a Paschate riiore 21, ubi dicitur quod « abhates qui episeoporttin
Gallico, ex textu, de dedicalione ecclesim Mujoris prsecepla dospiciunt, ad comrauiiionem nec penitus
Nonttslerii (sic enim habet edittts codex) in cujus admiliantur, nisi eoiuumaciam, humilitate suscepla.
initio haecleguntur: < Anno ab Incarnatione Doraini deponanl. » Formafarum autem seu bommendati-
1095 sexto Idus Martii, luna xi, epaeta xxnr con- tiartnn littcrarum haec cral formula, ul in mem-
cunentibus 11, qui est annus Philippi' Francorum branis atitiquis teperio : « Revercnfissimo , atque
regis 57 211 et Bernardi hujus Majoris nostri aniaiitissimo N. praesuli, N. Ecclesise, N. prsesul,
Monasierii auijaiis ab ordinatione sua annns 15, mtiliimodas in Domitio salutes. Yestrse, religiosis-
Urbantis secundus papa gloriosus, eic, anno apo- sinie Paler, noscat sanctitalis industria, praeseiUem
stolicatus sui octavo, id est,in oclavis festi hiemalis N. nomiiie (nic qtialilas inscribeuda esl, nempe
B. Martini, tandem pacis et concordise gratia inter diaeoiii, siibdiacopi, etc.) apud dicecesim nostram
hos elTuronenses beafi Mauricii cauonicos, jam delentiim ibique sacris lilteris imbutum, ac bona
luncdecemiio nos persequi non cessanles, faciendas, fama eoiiversatum. Nunc autem poslulavil nos, uii
monasterio nostro ab eodem visilato, ipsoque ab eidem conimeiidatitias litleras fieri joberemus; cu-
exiguitate nostra pro tempore, oompetenter salis, " jus volis, et desideriis animentes, secundum cano-
ut decuit, excepto, et apud nos diebus sepfem non hicse instilutionis promii!gatam~ anctoritatein, hos
sine mullis expensis repausato, sive refiigeralo, oc- uostra; humililatis apices ei coiicessimus. Humili-
tavademum adventus suidie, qui esl terminus in ler igitur veslram obserramus magnificentiam, uti
prima fr mte paginae annotalus, dedicavit Deo in praefaium N. in illa Ecclesia pro aeternaeretribulio-
lionorem S. Crueis, et bealissimae Dei genilricis, nis augmento ad sacri N. ordinem misericorditer
pi-rpetuaeque Virginis Marise, ac SS. apostolorum jiromovere condignemini.- Et ut nemo eum auclo-
Peiri ei Pauli : neciion et B. Martini, maiorem ba- ritate canonica a vobis possit repetere, et ne huic
silicarn nostri liujus Majoris Monasierii. > Quod epislolae, quam mos Latinus Formaiam appellat,
confirmatur inslrumento in caiiulario illius" ascete- aliqua fraus falsitatis interessevideatur, secundum
rii folio cenlesimo octuagesimo descripto, quod Nicsenum concilium annotavimus in supputatione
est: «Notkia de rebus quas dederunt el vendiderunt prima Grseea elementa Palris ct Filii ei Spiritus
Michael et Alriiarus pater ejus apud Castrum fra- sancli, hoc est7r, y, a, quae elementa oclogenarium
"ctav.alHs.t Iiii enim habetur: « Notum sit omnibus quadringentesimum et primumsignifieant numerum."
quod anno dedicafionis basilicseMajoris Monaslerii Petri qupque apostoli primam litteram n, quse octo«
*ab Urhano papa factae, etc., venerunt ipsimet ambo ginta signiftcal, tiostri quin-etiam nominis primaf!.i;
ifatres Roibeilus Michael et Alinarus ad Majus Mo- vestri quoque see;undam, accipienlis tertiam; civit.a-
 451 AB ©. IVONiS EPI5TOLAS 452
tis eliam Testrss quartara, indictionis insuper prae- i mos fuit aiuiejuittis fp'scopis, u(, caligis H sauda-
numerum. Addidimus etiam etnonagenarium liis iraposilis, caput pectinarcnt. -s-Tcrtio, inqtiif,
- sentis
ct nonura numerurn, quod secundum suaj idioma pectinatur caput. Nam per capiiios, superfluas cogi-
linguae signilical «yiv. » Zosimus ^iuleni papa epi- lationes et cmae terrense seilicitudinis : per capul,
stola 5, quseest I, lad episcopos Gallise decrevk, ut mens et iiitenlio, qsia; cunclis animae actibus, sicut
si quis ex qualibetfGalliarum parte sul>quolibct ec- caput cseteris niembris supereroinet, significanlur,
clesiastico giadu Romam ire conlenderct, vel alio Congrue igitur peciine capil i eomplanunlur el or-
terrarum iVe disponeret, a metropolitano Arela- dinantur, el e\ ulsi separantur, ad notandum quod
lensi formatas aeeiperef,quibus sacerdoiium suum, tunc specialiter mores componere et stiperfiuas co-
vel locum ecclesiasticum quem haberef, scriploruin gilationes a se repellere debef, juxta illud prophe-
ejtts allestatione perdoceret, alioquin se sciret ab ticutn : « Auferte malum cogkationum vestrarum, >
Eteclesiaeconiiuunione esse discretum..Quod epist. 5 atque mens ipsius prsevia discrelione separari,
ac 9, vel eliam 6, alias 11, ad PatroJum Arclaten- qmelari el purgari a terrenis sollicitudinibus, c-t
sem episcopum confirmat : sicut et Yigilius papa viiiutihus ordinari dobol. Pooten enim propter or-
ad Auxanium Arelalensem episc. epist. 2. Plures ll- dinatam in incisiouibus divisionem, discretioneru
larum formataruni formuLe videri possunt apud significat, qua intentio anitnae adornalur, sicul ca-
. Sirmundum tom, [H Conc, pag- 665, et dcinceps. pilli capitis pectine. > Eadem est mens Ivonis hac
Translaliones vero moiiachovum ab uno in ahu.l epistoia cum scribil : « Ciedo prudentiam luam
monaslerium. 2. Yernonse coi.c. c. 10. solis epi- munusculo hoc quasi quodam monitorio vigilan-
scopis tribuif, « Ut monaclii, qui veraciter regulari- -> iiam meam exr-ifare, ul sludeam inordimuos popti-,
ter vivtint, fert concilii lexlus, ad Romanam sedem, lorum mores diversis exhortaliomiin modis compo-
vol aliubi vagari non permiltantiir, nisi obedienliani nore, alque habilo disc eiionls modeiaiuii.e ad dc-
abbatis sui exerceant. Et si lalis causa evenerit, bilum ordinein revocare. > Arteraidoius tainen lilv
quod absk, quod ille al)bas sic remissus, vel negli- De somniorum expiicalione, c 6, pcctini coniparat
gens inveniatur, ut in manus laieorum Ipsum mo tempus dura omnia dissolvens atque corrigens,
nasteriu.n venial, bt hoc episcoptts emendare non quasi hoc munere Girardtis Ivonis animum ad om-
poluerit, et aliqui tales mtfnachi ibidem fueriiit nia mala, qua? ei vel ex adversario Gaufrido epi-
qui pro-pter Deum, de ipso monasterio iu alteruin scopatu oxuto, vel ab ejus avunculo Parisiensi au-.
roigrare veiint, propter eorum animas salvaridas, Li tisiite ct regui cancellario, ipso rege, el nieiropoli-
pnr consensum episcopi licentiam liabeant aualiter tano Senonensi, qui deposift praesulis paiies lue-
eorum animse possml salvari. > banlur, aeque ferenda inilcctere vellet.
AD EPIST. V. hi Normahnia prmposituram qnamdam. Ilanc
Adelm nobili comiihsce. Henrici Slephani Carno- praeposiluram Ricarelus Normanniae dux circa au-
'•snsis comkis uxoti. iiurn 1017 Ecclesiae Carnotensi contulerat, ut ex
P,egius in excelleutia vestra sangv.is.Quod originem dor.ationis mstrumeiilo planum ett, cuj"uspars quao,
ipsa Adela duceret a Guillelmo priuio Anglorum ad iiislituUim spectal ea est: « Regnanie Domiiio-
rege, et Mathilde Balduini Flaiidrensium comitis friia Jesu Christo in perpetutini, annd liicaniationis ejus
illius uxore, quaeiieplis erat ox sorore Ilenrici piimi posl mille decirao septirao, indiclione xv, el Roheiti
Gallorum regis. Quod ita Ordericus Vilalis lilf ni Q regis Francoium anno 26, ego Ricardus marchio
eocles. Hist. exponk : « Ilis lempoiibus (inquit) Normanniae, olo. Nolum usse volo omnibus qualitor
Willelmiis Normannise dux, probitate et potestate Ecclesiam S. Dei genitricis MariseCarnolensis esse
valde crescebat, cunctisqtie vicinis suis liberalkale non tulerim mesc largitalis expertem, lum opitu-
et magnificentiasupereiiiineliat. Hicgenerosam Ma- laudi gralia, quain apud Deum prse omnibus habel:
thibiem Balduini Ducis Flandiensium filiam, neplera tuin injuriae causa non modicae_.quam in vicinia
scilicel, ex sorore Heniici regis Francorum conju- ejus gravitei exercueram, elc. Dono ilaque pari voto
gem accepit. > Et libro IV, de cadem Malhilde lo- el communi favore filiorum, necnoii altinium meo-
quens, scribk : i Hsec consanguiiiea Philippi Fran- rum, et de juie meo, in propriam ditionem, Dei
corum regis erat, et ex regibus Gallias ac imperato- cujus otnnia sunt, et S. Marise Carnolensls perpe-
ribus Germanise oiiginein ducebat, exiroiaque tatn lualiter habenda transfundimus donatione direcia ;
generis quam morura nobilitate ciuebat. Egregio v Lielicet in Ebroacensi comilatu Ebrardi villam to-
maiiio edidit utiiusejue sexus optatam sobolem Ro- tam cum ecclesia, et dccimam venatioiiis de silva,
herlum, ef Ricardum, Willelmum Rufum, et Hen- quse dicilur BortiS; et in eodem pago ecclesiam so-
ricum, Agatham, et Constanliam, Adelizam, Aile- lam de Hawilla : et in Lisiuno, ecclebiam solara de
lam, el Ceciliam, > etc. ___1_1Quod auteni Adela Bonavilia, et in eodem terrilorio Anglicam villam
iiupserit Heuiico- Stephano Carnutum coiniti, idem tofam cum ecclesia; ct ecclesiam de S.Juliano cum
auclor testalurlih. v: « Siephanus, inquit, Blesen- duobus membris.Haecilaque dona, elc, tradidimus
sis palalinus comes cum Guillelmo rege firmare vo- omni cousuetudine nostra, vefinquietalione ' penitus
lens amicitiam, requisivit ab eo in conjugiura Ade- n" dimissa, > etc. -
lauf ejus filiam, citice coiisultu prudentum a palre Auxilio insulsi comitis terrte itlius sibi usurpat et
illi concessa esl, [>etc. Idem habet Guill. Genicti- devastat. Expulso ab Ecclesia Carnolensi.Gauffrido
censis monachus lib. vm hist.Norman., cap. 31. pontifice hujus nominis primo in Normanniara se-
Quo vero anno liaec scripta fuil epislola non salis cessit, uhi Guillelmi Ebroiconsis comitis patrocinio
apparet, hanc lamen anuo 1090, in lucem editam fietus, quse prsepositurse erant facultates dilapida-
puto. bat, De isto Guillelmo videndus Qj?Jericus VkaL
ADEPIST. VI. hist. Norm. Jib. n, ad 1108. Ex quibus slaiim.po.^t
Girarao diiecto sibi. Quis fuerit Girardtis ilie, initum Ivoiiis pontificalum scripfam epistoiam cen-
scitu admodum difiicile est, cuni nudum nomcn seo, cu:n Goniidus exepiscopus Carnolensis, qttem
tantum habeamus. ISi tamen conjectari licet, illunl caprum emissarium vocat Ivo, in NormaBniam ex-
fuisse canonicum regularera San-Quintinianum Ivo- auctoratus cesserit, ut ex epist. hac constat.
nis familiarem, et qui poslea S. Lupi Trecensis AD EPIST. X.
abbas exstitit, exislimarem,-ad quem hanc epist. Yirginibus in Dunensi monasterio S. Aviii Do
scripsif ipso ponlificaUis initio. dicalis. Hoc monasteriuin haud procul a Casfrcduno
Inslrumentum etiam nivei cundorh ad ordinundos sanclimonialiJms erectum esl ante annum 1045,
cupitlos, etc. Peelinem eburneum intelligit, discri- cum eodem Wanelo S. MariiiiLTuronensis fhesau-'
Jiiinando capillo aptum, non tantum ad domesticum rarius quasdam suae possessionis res de beneficle
ct couiraunem usum, sed etiam ad saeium, ut euim Carnotensis episcopi, ecclesise S. Aviti in sanclimo-
"bbservat Durandns lib iv Rationalis diu. oifsc, c 5, nial.iunribidem Deofinmilat.tiuin usus,ce*dat, ut ipss
453. J. B. SOUCHETl OBSERVATiONES. m
in latralis cessionis ab HIo factae agnoscit. Cujus au- A « Paschalis episcopus, servus servorum Dei, "Ve-
temordtnis ab inilio fucrint,nonliquet, cum id lem- r.erabilibus episcopis Ivoni Carnotensi, et Ranulfo
Sanctonensi, salutem et apostolicam benediclionem.
porls -qnam sibi volebant abbates et abbatissse prsefi- Juxla
gebantregulam, vel sahemquse. ab episcopo ohserva- sanciorum canonum sanctiones, > etc. Vfefein
bant dabatur. Alii er.im S. Caesarii Arelatensis ar- Paschaii II %dmi. 1118. Illiid eo magis miror in '
cbiejrfseopi, et S. Caesariae sororis ejus, S. Coltim- Ivone, quod hac in epistola cum consuetudincm
bani, S. Benedicti et aJiorum qua; magis arridebat, hanc tanquam pravara in antecessorihus reprehen-
ampleciebanlur. Nunc vero Benediclinam proilten- dal, et super illius exactione summiira pontificem
tur, deposko schemate anliquo, et novo induto. consulat; Yideat mcliora probetque, deteriora tatnen
Circa 1092 banc missani pulo. scqualttr, ut est .apud Senecam in Medea. Renova-
tum esf prseterea decretum in concilio PictavensL,
AD EPIST. XII a Joanne et Benedicto S. R. E. cardinalihus, Pa^
Reverenaisstmo Valri Patrum Urbano, luijtis no- schalis legaiis, can. 6,ut videre cst tom. VII Concil.
minis secundo. liic natione GaIius,Mit habet Onu- jjart. i, pag. 555, el altero ibidem concilio subiLs-
frius, oppido Casiellionis, quod est in dioecesi Re- de-m oan. 9, pag. 540. > Ejusdem argumenti esl epi-
mensi, domi.us Otho appellatus, ex canonico regu- slola 12, lih. JII 'Goffridi Yindocinensis aJibalis aj
lari Laieranensi monachus Cluniacensis faolus, Uigeriiiin Andegavensem episcopam. Cian tor.uo>,
tum opiseoptis OstiensisaGregorio papa VII creatus, cssenl ooo.losiarum facultales et redditus sicut cx
landem, Yicto^e III Romano pontifice fato functo, coiicillo Nicaeno cap. 41 opiscopi singulis annis pa-
Teroacinse in Campania iv Idtis Martii anr.i Domini fj triarcham aliquo subsidio quod charkaiivum do-
sniHesimi ocluagesimi -oetavi, electus est ot conse- iuini vooabant, jiivare tenebantur, quo pro dignilale
eratus. Sedit annis xi, mcnsihus 4, dicbus 18. sustontaretur : iia rt presbyteri episcopum. Quare
Obiit amem Romae in aedihus Petri Leonis iv Eal. Jns-tinianus cod. De episc. et cleric. lib. xvi, me-
Atig. 1099, et ad S. Petrum situs est. Hanc vero raiiiit cujtisdam capiialionis a qiiiJjiisdam clericis
misisse episfolam Urbano Ivonem contendit Baro- persolvendse ecclesiis qnse erant in potestaie epi-
nius anno 1095, num. 8. quod non proho. Scripta copi. Unde ami in hanc rem non scmel, seu ab
finim sideltir statim atque Roma rediit Ivo, quem in episcopis, seu ab iis qui illibenter suum jiivarent
suum costum nolenies admiltere Richerius Senonen- opiscopum, peccatum csset, concordiae ac benevo-
sis metropolita suffraganeique ipsius, concilie Stam- lentise mutuae gralia factum est, ut in quibusdara
pis coacto, dignitate exuere conali sunl, sed ad dioecesibas opiscopi vacanlium parochialium eccle-
ponlificeni provocatione eorura impetus frogit, ut siarum unitis, seu primi anni fructus et obiationes
ex cartuiario raonasterii Yindocinensis caita 170, -quos «deportuss iicunl, sihivindicariiil,partealiqtia
<]UseIvonemlestem producit anno 1091, indict. U, archieiiaconis 2J.4" concessa, cum ad corum curam
feria 6 hebdomadae paschalis, ipsum 213 Roma sollicitudo paroeJiiaruin ct oidinalio pertincant, ut
rediisse sakem hoc anno probatur, quo synodus babetlsidoms episloia ad LuclifredinnCordubensem
Ula Stampensis congregaia esl, stalimque posthac cpisi;opum; alque ila ccclesise lolius dioeceseos pri-
epislola scripta. sca ilia redemptione allarium solulae. Nam, ul est
Allaria a me redimere votunt, vcl decimas addlt apud Chopiuum lib. m De sacra poliiia-, tit. 5,
Jurefus in Notis, quas vulgo altaria nunciipaljant, p nuni. 5, sicut mllilaria ac prefana benelicia qtia;
quod expungo. Non enim decimse, sed ecclesiae qui- militibus ob fidem et obsequium dala smit, in cau-
bus decimaadahanlur, altaria vocabantur. Cum au- sam cadueariam incidunl ullimi clientis obitu, pa-
tem Ivonis sseculo ecclesias vel a se conditas, \el tronique eo casu primi anni fructus suos pro clien-
sui j'uris, plerique congregationibus ei monasleriis telaris fundi renoyatione, a~cinslauralione faciunt:
offerrent, vel eliam venderent libere possidendas, ila sacri beneficii caducarium annum cedere com
vcnditionem illam redemplionis nomine palliabant. modo benefici collaloris debere dicunt, ^ideo ut, ti-
Ita enim Clironicon Mauriniaceiise: <Mordebat au- tulario morte absumpto, cpiscopus atit arehidiaco-
tem (inquit) abbatis el aliorum quorumdam fratrum nus caducarios ejus anni proventus percipiat. Tota
conscientiam quod antecessores nostri ecclesias, ac Neustria id exacte servaiur, alibi non ita, sed prc
decimas quasdam, non solum donis, verumetiam variarum ecclesiarum consiietudine. Forte scripta
pecuniis acquisierant. Neque enim tunc in initio scili- hsec epist. 1092.
cel constitulionis hujus ecclesiae<]uaesliode Sinionia An EPIST.XIII.
sicvenlilata erat, sicul posferorum diligentia faetum Rainuldo reverendo Remorum archiepiscopo. Rai-
est. Sed si quid ecclesiasficum a saecularibus bomi- naldum Contraclum intelligit sancti Martini Turo,-
r.ibus emereiiir, non eraptio, sed redemptio vocaba- nensis olim fliesaurarium, qui Manassi successit, et
tur, > etc Huie malo, ne longius serperet, manum ab IIugo:ie -Diensi episcopo, Gregorii septimi legafo
admovere cttpientes episcopi ad quos jure communi in Ltigdunensi synodo anno 1080 consecratus est.
omnium suae dioecesis ecclesiarura ordinalio et po- Hane aiilem episfolam ab Ivone Rainaldo scriptain
teslas spectat, ex synodo Aurelianens. i, cap. 19, censet Baronius «nno 1095, num. 15. Ego sequente,
Cabilonensi c, 10, et aliispassim, nonnuuquam ipsas. P cum eo tantum anno Berlradam, de qua in textu
ecelesias monacliis ea Iege concedebant, ut quoties agitur, Philippus Francorum rex-uxorem duxerit,
illarum vicarii (quos personas vocahanl) mutaren- coronamque rcgiam imponi fecerit, ut lecte obser-
tur,certam pecuniae summam a synodalico et calhe- vavit Jurettis ad ejiist. 16, sub finem. Neque diu
dratico quse prselatis debeniur aliam et diversam superstes fuit Rainaldus, cum anno 1095, Atlrebali
penderent, quae redemplio allaris ctiam 'dicebatur. ixKal. Februarii obierit, ut scribit Robertus in ar-
Ilanc vexalionem qu;e Simoniam sapiebat, susluhi chiepiscopis Remensibus, num. &5.
Arvernense concil. ul habetur 16, q. 7, can. 2 Con- AD EPIST. XYI.
greguto. Yerum cum posl synodum praeiati pro re- Watterio seu Gttalterio Meldensium episcopo. IJie
demptione iUa, annui census pensitalionem exige- esl Galierius htijiis nominis secundus, qui a Richc-
rent, quaetallia dicktir, PaschalisII, Urbani succes- cherio Senonensi aichipraesule, contra Robertum ab
sor ahusum illura omnino prsescribere volens gravi- Hugone olim Diensi, tunc Lugdunensi primate, et
ter Ivonem Carnotensem el Ranulfum Santonensem aposlolicse sedis legalo ordinalum, promolus est, ut
episcopos increpat quod ab exacfione hac non ah- habet OJorannus Sancli Petri Vivi Senonensis rno-
stinerent, ut cx ejus episfola ad ipsos directa qusein nacJius.
Yindockiensis monasterii cartulario asservatur, Rogerius Romanm Ecclesim legalus. Nullum co
planum csse. potesl, quae ciim ad inslitulum jilu- lempbrc hujus nominis apostolicae sedis invenio le-
rimum faeiat, reforre non abs -re crit;' sic autem se galum; Htigo siejuidem Lugdtinensis, dc quo supra,
habet : • Ivoiis postiilante epislola 12, in Galliis io^atione
 AD D. IYONIS EPISTOLAS m
furictus esf, post qtiem Richaidus Albanensis cardi- A sanguinolenla; -doiuinisqne suis semper conluniax
nalis, deinde Cono. Quando igilur Jiic Rogerius ?' et 'rebellionis avida. Ponlificales igitur habenas libi
Cardinalem tantum eum \ocat lvo epist. 18. tradere dccerno, quem a pueritia nutrivi, et amavi
'loc vero vobh consulo. Ex his haneepisiolampost sedulo : ct ntinc inler maxlmos regni mei proceres
initum Phtlippi regis cum Bertrada conjugium, seu sublimare desidero. Sanson respondit: Secundum
potlus coHliibernium, sciiptam esfee, asscri potest, apostolieam traditioneni oportet episcopum irrepre-
alque adeo auno 1091, aut 1095. JiensibiJem esse. Ego autem in otnni vila mea suin
AD EPIST. XVII. valde reprehensibilis; omnibusque menlis et corpo-
Quod monui ilerutn moneo, nt aliquem substilualis ris ante conspectum deitatis sum poJlulus Uagiliis,
loco meo. Qiiamvis Ivo episcopalum Carnotensem nec tantum decus conlingere possum prosceleribus
esset adeptus, non prnplerea cuiam ccenobii sancti raeis miser et despicabilis. Rex dixit: Callidus es,
Quintiiii Belvacensis ieposuit, renitenlibus hujus eiperspicaciter vides, quod tu tite peccatorem te
ecclesise canor.icis, ad quos hanc sciibit episfolam confiteri debes; fixam tamen in testatui senfenliam
ut alium sibi praeficiant.J^uod tandera obtinuit, ut nec a te stalulnm convellam, quin episcopalum su-
ex epist. 51 el.52 planuni est; seripla est atitem haec scipias, aut alium qui pro te praesui fial, porrigas.
oirca 1092, cum anno 1095 praefecluram ojurark His audilis gavisus Sanson ait : Nunc, Domine, mi
omnino, Odone sihi substitulo. rex, optime locutus es, et ad hoe agendum admini-
AD EPIST. XVIII. culante Deo me prompium invenies. Ecce in capella
Quod Simonem de Melfu. Perperam deMelfa, quod tua est quidam pauper elericus, sed nobilis ethono.
cx punctis male dispunttis accidit,legendum est: g morigeralus : liuic praesulatum coinmenda in Dei
enim de Nielfa, oppido liaud procul a Montcfoiti ab tiniore, quia dignus est {ut aeslimo)lali lionore. Ro-
Almarico, dicto, cujus Simon illo, de quo hic agi- gi autem percunctanti uuis essel, Sanson respondit r
tur, erat dominus, tit est apul Ordericum Vitalem Hoelus dicilur, et est genere Brito; sed humiiis cst
Jib. xnllistor. ecclesiast.: t Illic, inquil, Simon de et revera bonus homo. Mox jiibente rege Hoelus ac-.
Parona, et Simon de Nealplia, Guido eognomenlo cersitur ignarus adhuc ad quid vocaretur. Cumque
Malusviciius, et Pclrus de Matilia neposejus; Guil- res j'uvenem in Immili habiiu macilenlum vidisset,
lelmus quoque aculeus (qui onuies eranl nohiles despexit; et conversus ad Sansonem dixil:Islene
dicecesis Carnotcnsis) aliique fere clucenti pugiles ost quem tantopere praefcrs? Sanson Tespondil :
de Francia, Galeianno comili militabant, > elc. Edam, domine. Ilunc sine dubio fideliter effero,
Chronicon quoquejMauriniaeensis ascetcriilib. i ejus hunc niihi, raeique similibus jure prsepono. Mitis
nieminil, ditm scribit: «Ecclesias de Stampis veteri- est et benignus, unde magis prsesulaiu tlignus. Pro
5)us, id ost Sancti {Marlini, Sancti Albani, Sancti macie eorporis non sif conlemplibhis. Habitus hu-~
Medardi dedit nobis rex Pliilippus, et litteris regali- milis gfaliorem eura assignat sapienlibus. Ad exle
hus dationem hanc confirraavit, et Ludovico regi riora .tantum non respititDeus; sed intuetur ea quae
designalo filio suo, ut idipsum concedcret, prsece- latent intrinsecus. Rexigitur prudens sapienlis ver-
pit; qui Ludovicus assumptis secum Emmaurico ba intente percepit, et sagaciter examinarecerpit.
Montis-foriis domino, et Simone Nealphae in capitu- Diffusas auleni cogitaliones suas in se reversusra-
Ium nostrura venit, participium henefici,orum no- tionis ligamine paulatim reslrixit, nomiiialumque
stroruni humiliter petiit et accepil. > Scripta autem Q ( cleiicum statim ad se accersik, eique curam et sse-
1'iiil haec-epistola circa 1095. cuJare jus Cenomanensis episecpaius commisit. De-
iv EPIST.XIX. cretum regis clero insinuatum est, ef prsefati de-
Quent absolvi a me postulath. Non Jiie de ahso- rici bonse vilae testimonium ab liis, qui noveiunt,
lutione sacramentali Joquitur Ivo _ sed de facultale, veiililalum est. Pro tam pura et simplici eleclione
aut liccnlia abeundi^a moi asterio, aut loco : ut vi- devota laus a fidelihus Deo reddila est, et eleclus
dere est epistola 78 sequente. Sic quando superior pastor ad caulas ovium snarum ab episcopis ct rel:-
aLcujus ordinis infetiorem suum dignitate exuit, quis fidelibus, quibus hoc a rege jussum fuerat,
verbo t absolvo, > tttitur,quasi dicerel: solvo te vin- honorifie;eperductus est. Atille non niinus ohstu-
culo qtio alligalus eras praefecturse luce, et resiituo puk in tani subita promotione ad praesulatum,
le pristina 1libei taii. Quo anno scripia fuil epislola, quam David reprobatis a Samuele priraogenilis-
incertum; sed si quid conjectura valet, c-am 1091, fratribusin provectione ad regnura. SicIIoelus Ce-
vel 1095, ex his quaeiiiipsa leguntur, inlucem cdi- nomaneiisiuiii prsesul factus est, el ponlificali sche-
tamputo. male per xv aunos sancte perfunctus est. Episcopa-
AD EPIST. XX. lem basilicam in qua corpus S. Juliani confessoris
Adversus vicecomilem, Ilugonem videlicet Pulea- p.iini Cenomanorum praesulis requiesck, et alia
censem dominum et \icecomitem Carnotensem qui bona opera Ecclesiae Dei necessaria condere coepk,
Philippo Francorum regi gialifieaturus, quod Ivb ct pro temporis opportunkate, quae ooepta eram per-
ipsitts adullerium ourn Rertrada Fulconis Andega- ficerestuduil. >Hanc epistolainsciiplatn fuisselidolo
vensis comitis conjuge verbis et scriplis improbarel, p. contendil Baronius anno 1095, iium. 25, quo Hoe-
ijluni caioeri mancipatum diu tenuit, ubi multa in- lus ipse sacraium S. Juliani exuviarum elatio-
commoria perpessus est usque adpenunam p.anis, ' nem eelebravk, el lahente anno, aut vertente se-
ut loqukur HiJdeberfiis Cenomanensis episcopus, ' quenle ohiit, ul ex Orderico ubi supra colligi po-
-
epistola 100, Hanc epistolam assignat Baronius anno tesf.
1095, num21, cui facile assenlior, cum ipso anno AD-EPIST.xx,ni.. , ,
Philippo regi propter adulterium suum cura prsefata Widonni domini regis dapifero. Guillelmum vocat
Beit,ada in syriodo Anernensi Urbanus II aqua et Baronius adannum 1095, nutn. 15', quod ei agnoscit
igni interdixit. Jurettis dum antea WiHelmo casum fuisse*sciibil,
AD EM-ST.XXI. qui error ex membranis contigisse polest, quse non
Hoeto Cciiomanensium ephcopo, HildeJerti de- expresso nomine, primam tantum ipsius lilteram
cessori, de cujus [mira ad Cenomancnsem epi- praeferunt W. quam alii Widonem,. Willelmuin -alii
scopatum promotione, ita scribit Ordericus Yi- inlerprelali sunt : sic quisque suo seusu in litteras-
talis Jib. IV Historiae eccles. : « Defuncio,Ernaldo lusit. Huic opinioni calculum adderem, eum .Willel-
Cenomanoruin episcopo, . Guillelmus rex (An- mus de Garlenda post Anselnuim fratrem liuie ofii-
glorum) dixil Sansoui Baiocensi oapellano suo: •tio piaefectus fuerit. Ita enirii Chronicon Maurinia-
Cenomanensis episcopatus sedes suo viduala 2___Lj. censis rnonasterii lib.n: s Rex elUim Francorum
est antistite, in qua, volente Deo, te nunc volo Ludovicus et Adelais uxor ejus et Wklermus dapi-
subiogaie. Cenomanis a canina jabie dicta,urbs fer qui senescallus appellatur. > (nunc Ordericus
es-t aiitiqua, et plebs ejus finkimis -prqcax et lib. u Histor. ecclesiast. principem miKfue Frauco-^
457 J. B. SOUCIIETI OBSEUVATIONES.
lumvoeal), ni pontitjcalus lyonis reluctarctur iem- A episcopi Ostiensis epistola 6 iibri priini, ad Nico-
pus. Ah anno siquidem 1090', quo inccepit, ad 1115, lauin it pontificein, constat".Vcrum melius oam ex-
quo desiit Ivo, nullum Guillclmura dapibus regiis primit idem auctor apud Baronium lorao xi ad an-
praefectum lego. Willelmus enim ille de Gaiianda,de liura 1059, num. 46, cum scribit: « Nicolakse, au-
quo supra, Aiiselli fratris dignitatem excepit tan- lem dicuntur cle.ici qui contra castitatis ecclesia-
tum anno 1118, ah Ivonis funere tertio, et post slicte regulam feminis admiscentur. Qui plane tunc
eum Slephanus ipsorum quoque germanus, ut ad fornicatores fiiinf, cum fcedi commercii coptilas
epist. 87 dicemus. Rectius igitur Widoni legendum ineunt; tunc Nicolailaejure vocantur, cum hancle-
censeo, cum Wido RaJiens dicitis, Rupisfortis in thiferam peslem velut ex auctorkate defundunt. Vi-
Aquilina dominus, ea dignilate functus*sit Pliilip- tiunr-quippe iii baeresim vertitur, cum perversi do-'
po I et Ludovico Crasso Francoruni regibus, usque gmatis asserlione firraatur. > Quod autem iidem sint
ad aniir.ru 1110, quo in cartulario S. Maitini Cam- Nicolaitae cum neophylis, ex Orderico Vitali probo,
ponsis, fol. 76, Ansollum de Garlaoda in carta qui lib. v suse Histor. ecclesiast. de his ita loqui-
ej'usdera Ludo\ici legis de seivis B. Martini, dapi- tur: « Tunc quippe in Neuslria post adventum
ferum primum video. Widoiicm vcro dapiferum lunc Nortbmannorum in tantum dissoluta erat caslilas
temporis fuisse nemo infioias ibit, qui Crassi gesta clericorum, utnon solum presbyteri, sed eliam prae-
a Sugerio Sandionysiano aiibate descripta vel mi- sules libere uterentur thoris concubinarum, et pa-'
nimum legerit: « IIuc accessk, inquit ille, quod Iam superliirent multiplici propagine filiorum ac fi-
Guido de Rupeforti vir peritus, et miles emeritus, liarum. Htijusmodi mos inolevit lemporcTiedphyto-
praefati Guidonis Trusselli pal- uus, cum ab itinere _"' rum qui cura Rollone baplizati sunt, et desolatam,
llierosolymitano famose, copioseque rediissel, regi regionem non litteris, sed armis inslructi, violen- .
Philippo grafanter adhsesit: et quia antiqua familia- ler invaserunt. Deinde presbyteri de slirpe Daco-
rilate j'am et alia vice ejus dapifer exstkerat, lam rum litteris tenuiter edocli parochias tenebant, et
ipse quam filius ejiis dbminus Ludovicus agendis arma ferentes, Iaicalem feudum mililari famulatu
reipublieae dapiferum prsefecerunt. >Et paulo infra : defendebant. Tandom Bruno Lotharingus, Tullensis
« Erat siquidem in eadem turri uxor prsefati Gui- episcopus, Romam ascilus est, Dejoque dispensante
donis, el filio domliio Ludovico desponsata, quod Leo papa factus est, ctc. In Gallias anno Dominie.»;
cum auribus dapiferi Guidonis insonuisset, » etc. Incarnalioitis 1049, venk, eeclesiam S. Remigii
Dapiferura ergo Guidonem sou Widoiiem cum vi- Remorum archlopiscopi Kal.' Octobris dedicavit, etc.
deamus (el Baronius ibid. num. 17, consential) et Tunc ibidem generale concilium tenuit, et inter re-
lempus congruat, ipsi Widonilvonem scripsisse pla- liqua Ecclesiae coramoda quse instkuit, presbyteris
nuni esl, sed quo anno magis inceiium, nisi oum arm.aferre, etconjugeshabere prohibuit.Exindecon-
Baronio id atmo 1095, sub anni finem post Cla-' suetudo lethalis paulatim exinaniri ccepit. Arma
romontense concilium scriptam senliaraus, an- quidem ferre presbyteri j'am gratanter desiere, sed
toquam Wido Hieroselymkanuni iter aggredcre- a pellicibus aelhuc nolunt abstinere. > Scribebat au -
tur. tem haec Yitalis Ivonis aevo. Nicoiailm veio dioeban-
AD EPIST. XXIV. tur, sed improprie, a Nicoiao, ex septem diaconis
Nihil habeo quod dicere vclim illusirandae Imic uno, cujus Apocalypseos liber meminil; ef Neophyti,
cjiislolse, nisi qtiod rae E-aronius monuit srriptam G ' quoclipsorum haeresis incoepisset a neophjiis et iu
fy.i-seanno 1091. Tu videnum. 5, fide adlmc rudibus.Ejiislolam autem hancannoil94
AD EPIST. XXV. vel non longe post scriptam fuisse conjicio ex liis
Hanc scriplam fuisse contendit Baronius an- quae sub fuiem ipsius continet, ncmpe quod inen>se"=-.
no 1094, nttm. 25 et 24. Ego 1095. Nam si, ul ipse- Novembri cum Urbano suinnio pontifice, qjiem s'ane_
met tradit, epislola 20 scripta est eodem anno, sub liis \erbis (De ipso vcro papa de quofgiimststif.
num. 21, cum in hacI\o se proposuisse dicat ad inteHigif, et mense Januario ibidem euraclem'diirii-
relevandas quotidianas cruces adire Urbanum II serit, ubi adhuc morabatur et adversariis Rbmanae--
sumnium poniificein, et se quotidie ud bestias pu- Ecclosiae,quantum, Deo donante,pi'aevalebat, bLlucla-
gnare, quibus verbis. quas passus fuit injurias ab batur; quae hoc anno contigisseex his qusevex Ber—
Ilugone Puteacensi cum in se, tum in rebus Eccl"- tholdo, rerum inspectore, Baronius refert niin^l^.
siae quas deprsedatus est, saiis denotal ipsam nisi eolligore licet,
]>ostacceptas illas vexationes sciiptam fuisse, quis AD ETIST.XXYIU.
uon videf? Ut apucl Pbntesium vel Culvutn-moittemcum munti
218 AD EPIST. XXVI. miliium vobis die quam stutuerulh, occurrerem.
Gucllerio abbuli Fossatensis monasterii. Reetius Tota hujus collectionis militum causa legilur apud
Welferio, tithabent quidani codices apudFossatense Order. Vilal. Histor. eccles. lib. vm, ad annum 1094 :
monasteiium,etin abbatuniFossalcnsium seiief.uel- « Tunc nimia, irsquit, gueri a inter Guillelmum
ferius legitur. Est auiem Fossatense monasleiiuin Bretolienseni et Ascelinuni Goellum orla est, cujus
in castro Bagaudarum ad Matronam fiuvitira occasio talis est: Guillelmus, frater Goelli juvenis,
olim a S. Bauboleno, divi Columbani discipulo, D I miles, cuidam apud Paceyum injuriain mulieii fe-
curante. Bledegisilo Parisiensis Ecclesise diacono , cit. Unde conquerenti, Guillelmus Bretolicnsis, ut
et impensas Clodo\eo II rege subminiiUranle,- justum principem decuil, de contumaci adolescente
conditum cirea annum Dom. 650. Nunc auleni'' legitimam rectitudinem tenuit. Ascelinus igilur ira-
sseculari toga donatum, Parisiensi episcopatui uni- tus est conlra dominum suum quod publice placi-
lum est. Quo anno scripta fuit hsec' epistola, non tare cogeret fratrem suum, Non multo post arcem
liquet. de Ibreio ingeniosa fraude illi subripuit, et Rober-
JID EPIST. XXYII. to dtici Nortbmannorum tradidk, a quo ille ingenti
Eudoni Nortltmunnim dupifero. Erat, ex Orderico pondere argenti dato, redemit. Postmodum inter il-
Vitali, lib. III, Turslini, cognomento Halduc, filius, los pro hujusmodi furto immanis simullas fervil,
et in pago Coustantino divitiis el potestale inter et ulerque alteri nocere concuphit. MenseFebrua-
Northraanuise proceres, ut ejusdem verbis ular, rio, Ascelinus Ricardum de Monteforli, et familiam
eininebaf. Pliilippi regis sibi ascivit, et Guillelmum dominuni
Neopbylorum nceresim. Eadem est quse Nicolaila- suum contra se ad pugnam vonientem audacter ex-'
rum, qtiae maxime vigebat illo sseculo, ut ex Ivonis cepit, vicit et comprehendit, et Gxerckum ejus, ca-
epistola 149 pianum est. Nicolaitarum autsm dogma ptis quibusdam militibus, fugavit, etc Sequenti
lioc fuit, ut clericos cujuslibet ordinis nuplialibus anno Guillehnus, inquietudine stiriiulanle, guerrain
fcederanles essc conj"ugiis asseierent, quemadmo- iteravit, el munilioiiem in ccenobio monacborum,'
dum ex beati Peiri Daiuiani S, R. E. cardinalis ei quos Rogerktsde Ibreio in honore S. Marice^oon--
439 AD D. IYONIS EPISTOLAS «0
struxerat, militihus suis ronslitiiii. Porro Goellus, k nonsis , Lilse in D. Pofri Cantor, el Tervanensii
qui arceni tenebat, copiam militum eonduxiiad coe- ' archidiaconus. vir speclatse eruditionis el virtutis,
nobiura, quod tunc spelunca latronum, prob dolorj primus Atrebatensis Ecctesiae ab illo cum Camera-
eflectum itierat, appropinquavit, et aestivis ardori- censi divorlio, cpiscopus, invitus licet, assumitur,
bus circa Pentecosten lorrenlibus aeriter impugna- Romamque a snmmo pontifice advocatns, solemni
vit, ignem injecit, et edacibus flammis liasilieani adraodum pompa consoeratur, filque totius Remen-
ct aedes monachorum cum supellectili sua conisum- sis provinciae legatus. Indcacceptis ab eodem pon-
psit, etc Guillelmus aufem Bretolionsis fugiendo tifice variis privilegiis, ad ovilis sibi cominissi regi-
vix evasit, ultionemque de fantis injtfriis siimmo nien concedit, atque divisis urbis suae parceeiis,
nisu conctipivit. Dives herus , intniisocus nimin omnitmi ciHiiulatissime satisfacit votis, > etc. Quae
dolore punctus, irascebatur quod Jioino suus <?on- stylo proliviore prosequitur, visu aut scifu non in-
tra se tanta vi grassabatur : et viies ejus per tres digna. Ev. sttperioribus lamen elicitur epistolam
annos redcmplionibus caplivorum, spoliisque pa- hanc post annum illum 1095 scripfam fuisse.
gensiuin nimis augeJjantur. Tandem Pliilippo regi AD EMST, XXXV.
Fianeorum DCC Jihras pepigit. et Roberto ducl Nihil ad hanc epistolam observo, nisi quod Baro-
Noiihraannornm aliisque pLuribus ingenlfcn) pecu- nius ad an. 1095, num. 14, scriptam esse scrihit,
niam promisit, si fideliter sibi adminicularentur, et quod non abnuo, cum hoc anno apud ciimdem Lo- ""
Iiostiles copise subigerentur. Igitur quadragesimali eritim Dominica qua canitur Ocuti mei, quae est
tempbre rex Franciae ct dux Northinanniae Breher- qtiarta Quadragesimae, co.icilium Remis, cujus
vallum obsederiHU, ibkjue fere duobus mensibus _j B meminit lyo in epislolrc syngraphe, cciehralum
lahoraverunt. Illuc presbyicri cum parocliianis suis fuisse inveniam, Raynaldo metropolilano cuin suf-
vexilla tulerunt, et al)l'at"s ctim hominilras suis fraganois praesidcnte.
coacti convencrunt, > elc Huc vocatus Ivo non ad- AD EPIST. XXXVI.
fuit propter quas allegat rationes. Tunc cnim, et Petro Pirt-avensi episcopo. Is esl Petros hujas no-
longe jmstea, episcopi et alibales regcm ad bellum minis II eleclus 1086, quo Piefavis sedente, mtilfce
cum armala mililium manu soqui lenehantur, ut cx exstilerunt quereise adversns Clnniacenses ascelas,
allalis auctoritatibus a Jureio in notis ad banc qui cunclis fernic heneficiis iniiiabatii, et opima
epistolam, et iis quae hahet Sirmundus in Conoil. quaeqtte sacerdotia sihi vindicare salagehant. Mo-
GalL, jjatet. Ex bis autem epistolam hanc Plii- nachi S^ Petri Carnotensis in ipso/3 qusesiioneni de
lippo 217 ab Ivone missara vertenle anno 1096^ Sano.li Dionysii .Nongentensi a Rotrodo WoJIortim
puto. seti Perticensitr.ii comite recens fundato in coneilio-
AD EPIST. XXX. Augiistodunensi (quod anno 1094, celeljralwii csse
Fulconi Delvacensi ephcopo. llic fiiil Laucelini ab Hugone Lugdunensi Urbani legato trariit Bor-
Belvacensis filius qui ex Beccensi monacho ad epi- tliol»Ius),moveriinl, nocobtiniieiiiiil.u! esf in-ch.vtu-
scopalcs infulas evectus cst; repugnaiue licet Ansel- lario ilJkis ccenobik Goffridus eliam Grossus in Yifa
mo ejus alibale qui nonasuanimEpislo]arum,ei seri- boafi BernsVrdiprimi Tyronensis abbalis hujiis Petri
hit 1094, cum esset ipsc ad Cantuariensem Majoris Pictavonsis synchroni' scct. 24 ct 28, praefalnm
Britaiinise primaliara postulatus, el consecrationi Bernardum soribit a Cluniacensibus in jus vncaluni,
proximus quse eodem anno, Domkiiea qua in Eccle- „•- „ jiro Sanoli Cypriaui Pictavensis Ecclesia, cui ejiis-
~-
sia eaiilalurPopK/ws Sion,id cst Adventus n, conligit deni Pelri ntitii prsesidebat, qtiam stire ditioni de-
ex ejus epist. ad Gauffridum Parisiensem epist;o- bere osse subdilam asserebant; ct quia Jiic auotor
piim. Quo _el;am tempore Ivo FuJconi suam raisit. noiiiiiim in lttcera integer prodit, quid de ipso con-
Cum onim variis criminiJjus apud S. P. Urbanum fliclu romlerit, subjieiam :-« Bernardus igitur, in-
Fuleo insimuUiretur; ul palet cx opistola ab oociem quil, ex inlegro resiimcns laborem, ne gravioris
Uibano illi directa quae apud Louvetum l.h. iv fortunse ictihus succttmberet, motuens peccaro, si
Belvaeensis Ilistoriae, c. 21 legi potest, de ejurando propter desidiam, aut negligentiara suam Sancti
lionefioio cogitavil, et adnilenle pontiitce Anselnii Cypriani monasteiium suani"amilteret liijerjatem,
precibus dimisit Rogero ipsi succedenle. iterum Romara veniens supradictum papam (Pascha-
AD EriST. XXXIII, tem II) rogavir, ul ulriusqne partis causas attenie
Lamberlo Atrebatensi episcope. Diu unitas fuerant discuteret, et jiislum jiidicium faceret. Quod ilic
Cameracensis cl Alrehalensis Ecclesiae; boc epi- facere suliterfugiens , imperavit- ut aut Eeclesiain
scopo disjunctae fuerunt anno 1094, ut est apud Cluniaccnsibus stibderet, aut nunqnam in illa ahba-
Georgium Colvenerisim in serie episcoporum Came- tis offio.iuraexerceret. Porro vir Dei posiquam pro
r.teeiisium Cbronico Cameracensi et Atiebalensi ceiio cognovit, quod in Romana curia nihil proli-
praiixa vel 1095, ut seiibit Jacobns a Meycro An- ceret, glg nec aposlolicum a suae volniilaiis de-
nal. Flandr. lih. iv siatini initio, ubi sic prsefalur : creto fiecterel, stiblimioris curise audieiiliam appel-
« 1095, Urhaiius sectindtis infensus Cameracensi- larc compiilsus est. Quae qtiamvis apud moiialiura
Lus, quod Caesari Henrieo Ecelesiae rebelli, cceluque praetoria inveniri nequoat, unde tamen hanc expeti
pioruni molo, favissent, Atrebates ab eortim civi- D oporteret Bernardo non lalehat. Zelo igitur jiistitiae
tate subtraxk, ae pecttliarem illis prsefecit episco- accensus, illud Salomonis secutus : « Justus ut leo-
pum Lantbertum Morinomm arehidiaconum. > Fer- confidtins absque terrore erit, s domiium_papam, et
reolus Lociius, in Chroiiico Belgico ad cumdem an- omnes itiius in hac re eomplices non praesuraptuosa
niim 1094, hane Ecclesiarum discissionem amplius audacitale, sed lihera magnanimitate in extremi ,ju-
oxplical dicens : « Anno 1094, Cameracensibus de dicii examine ante Judicem judictim nullis ignoran-
ppiscopo post Gerardi II, obitum assiimondo varie tiae tenebris falli, aliquihus se muneribus corrumpi
disceptantibus, Urbanus secundus Pont. Max. iisdem ncscium, constanter iritimavit. Papa autem fanta
irifensus, quod Henrico IV, imperatori Ecclesiae Ro- vocis audita libertate, prae indignalione virum Dei
itianse prosoripto hosti, faverent, Atreliatibtis pecti- a se discedere jussit : deiiinc consiliarios suos quid
Jiarem aniiuit episcopum, misso isto diplomale. super liae re sibi foret agendum requisivit. Illi au-
t Urbanus episcopus, servus servorum Dei, elero tem unanimiter responderunt qualenus cum tanli
et populo Ecclesise Atrebatensis, salutem el aposto- bominis sanctilale ante J-udieem omnium de causae
licam benedictionem. bujus controversia disceptare nou essel secuiuro,.
« Atrebatensis Eeclesia > etc. Vide in Urbuno II, nec alicujus disceptationis contra ipsuni se particl-
Patrol. t. CLI.j pes ullo modo fore conceduut: imo communi con-
Molanus in Natalib. SS. 5 Febr., Sigeberlus, ipo- sideratione decreti, j'ustum esse astruunt, ut sua iiil
rius, fabulae•
Ecclesiae Atrehatens., elc. Quihus sta- dignitas Festituattir, et de iJJatoJabore el injuria ab.
tim addit « Anno 1095,.Lambertus patria Gis- IIlo venia postuletur. Joannes vero atque Beiiedi*
u\ J. B. SOUCHETi OBSERVATIONES. 442
etus, duo oardinaJes, qr.i prsaseiiles aderant; \irtu- A . censi silis, quae ad Beccense monaslerium spectant,
tum illius magnifica prsecoma, quse in Aqukania cl de quibus inter illos poterat esse controversia
noverant, audiente apostolioo propalaljant, lalemque emerssrit. Non enim ex hac, sicut nec ex superiori
nunc illum R manis prsedieabant, qualem in Picta- episiola faciia colligere licet. Tunc autem Becoense
vensi coneiiio, ui)i pro juslitia paralus fueratpaii et Molismense nionasleria celebritaie famae flore-
inartjrium , ipsemet viderant. Apostolicus autem bant, hoca Robeiio Ctllse in insula Germanlca Tic-
tanti viri perfeclione cognita, aninmm ab indigna- ccnsis dioecesis monacbo in Campania, et Lingo-
tione eompesi.uit, el ut in concilium romearet, man- nensis dio;cesis : illui Rotlioma<.eiisis dicecesis ab
davif. Quo ingresso, ul pro se loquerclnr concessif, Herluino, qui nomen imposuh 1054 condilum, quod
ot ut liceiilius ab onmibus audiretur, silenfmm in- dicitur propterea Bcccum Heihiini : de quibus vi-
dixit. Yir aulem Domim sic ccepk -.Vostrae stiblimi- dendi Guillelmtis Gemeticensis lib. vi Ilist. Norihm.
tatis excollentiam, revprenriisslme papa, eiopreoor, c,9; et-Ordcr. Yit. lib. m, v ctvm,p. 460,549 et 711.
ul me pauca, nec a veritate discrepantia dicturtim .AD EPIST. XL.
pnulispor s".stineat. Jam ab annis prajcdenlihus boc Fratri Mattegaldo. S. Jtireii eoiijcelura vera est.
veslia paforniias, cl quampluros qui huic sacro con- Episiola lireo scribi potuil anno 1098, Manegaldo de
ver.tui iiiiersunt, vit.e el sapionlise suse meiito mullo Luto.nliachMarbacousis cbiigregalionis prseposilo. De
JiOiioraliiiss viri, hoc efiam non nescimit, q".aleni!s quo sic Miinsle.iis Germanire suae Jib. nt: < Dis'.an-
S. 'Cypriani Evdesia, qiuenoslrseparvkalis leginiini liainedii milliarii a Murhacho, silum est Lulenba-
oomniissa eU, mitltorum aiinoriim curricuLs sua cense collegium, quod aliquando fuit Bflnediotinense
ntens libertate, in mag'ia religione iloruit, ar.tequam ]_ monasleriinii tiindaiuiii a qiiodam comite Lenlzbur-
Ciuniacense monasterinm esse cceporii. Nunc \ero gensi. qtii et monasteiitun Ergoiense fundavit ciroa
Cluniacensis abbas, juvfa Isaiaevalioinium, aduxo- annum Chrisli 998. Dei :de anno 1090 fundatum est
rem meani hinuire r.on dosiirt, et mihi qiialicunque monasteriiira
1 Marbacense a D. Burokhardo de Ge-
ahbali, lamen velut archi-abbas soperba tvrannile bisvuyler," ct magistro Mangoldo cle Lutenbach. >
dominare appotil: et quo 1noslra Ecclosia, ul aiicilla Esl auteni aseeterium illud Marbacense in abbatia
sihi faraul.iur, sna regnet et imperet elucere satagit. inferior-e situm.
QiioJgenus aml)ifonis novum et inaudilum (mtm 213 ADEPIST.XLI.
ab iilo exordium a.ccipit) nisi in suao.slirpis raiioe Gaufrido Yinclocinensis monusterii abbati. Hunc
amputetnr, multam virulentae prolis propaginem suis nolis ad ejus opislolas notum fecit Sirmundus,
emiserit, corruptionisque" immensse seminaiiuo.i, si plures I\oni niisil epistolas, quse lib. n leguiiltir,
oriii permittatur, pulliilaverit, etc. His laculeiuer qiiaruni iitiUam qu;e ad inslitutum faciat reperi. Est
peroraiis, vir sanctns lacuit. Aposiolicus autetn aiitem Yindociiiense monaslerium dicecesis Carno--
«•ausseCluniacensium monachorum asherlcnibus, ut lens. Goff idi Martelli Andium comitis Agnetisque
dicerent, ituperavil. Sed hi, quia verilatis noii Iia- ejus eonjugis optis, anno 1040 edituni,cujus alibates
benlis angulos argnmenta, quibus S. Cyp:iani Eoole- purpura, ei S. Piisese titulo insignes habentur, De
siam suis l';gibtis debere esse subditam, invenirc qito iios"alibi. Quo aulem anno haec epistola scribi
nequeunt, per amhages pakiatas a-nbkiosis circui- potuil, vix sciii polest.
tionihus plenas, coinmeuta quaedain fingere inci- AD EPIST.XLII.
piunt, quse dum jiisiiliae regulis penkiis dissontire Q Htigoni D. G. episcopo. Ex Ecclesiae Stiossionens.
oonvoiUus qui adorat, intellexit, S. Cypriani mona- iahulis se.lere ocepil llugo 1090 el 110? desiit, quo-
sierium libsrtim ab illis csse astruit." Hocque judi- Aquiic Uierosohma rediens e vivis excessil. Ex
ciiiin aposlolieus oonfirmans, sancto viro ahhalis quo tempus quo scripta fuit epistola conjicere ne-
oflfleium,qaod interdixerat, reddidit, alque inullis queo, quamvis ante 1100 in lueem cdiam fuisse
jiecibiis lioc ali illo obtinere voluit, ut cardinalis asserere possim.
sacsrdoiii dignilalem susciperet, ot Romae secura AD EPIST. XLIII
ecclesiasticarum causarum negotia tractaluriis, re- Guillelmum. Sibi adver.saiitur Baronras el C. Ro-
maneret. > II.ee ille, cui astipulatur Ord. Vit. lib. vin lieitus iii arehiflaminum Parisiensiiim serie : ille-
suae Ilist. ccci. liis verhis : « Circa Jiaec tempora rium sc.iptam episloitm anno 1095. inim. 7, asse-
Rernardus Qninoiaci (idestS. Cypriani) a')bas,Piota- ril; hic anno lantum 1097, queni sequor. Si oniiu
vonse soium reJiquit, quia prajfalum niouasleritnii, Guillclmus iile posleriori J.oe anno electus esl, qui
quoi Iiactenus liberum exstiterat, Cliiniaco siihju- jioluil epistola anno 1095 sciibi? Fuit aulom Guil-
gare nohiit. Et quia sicul scriptum est : Justns ul loJnnis Carnotens. canoiiicu^, Alinaiici Montisfoiiis
teo confidil, in Romana synodo contra Pascbalem comiiis tilius et Beiiraihe Philippi I, Francorf.m.
papam pro libertate liiigavil, ipsuraque quia plona- rogis pellicis frator, ul ox cpisl. 54, sequciiio pla-
riiim sibi roctimi uon focerat, ad diviimm cxamen niim est; Robertus voro otini Iltimbeiii Maurieimav
provocavit, cujus formidandam animositateiii papa comitisprolem, Adelaid:sque Ludovici Crassi uxoiis
reveriltis est, ipsumqiie ul socum ad Roinanae tuo- geiiiianum coiitondil, quod sane cuni his qute-.
lam Ecclesise commorarefur precafus ost. > Quod £ liahel Ivo epislola illa coluerere non possunt, cunt
vero ad Potnim allinet, apud prrcfatiim Gofridiun ibi Parisienses canonici se Guillolinum non elogisse
ejusmodi elogium ipsias reperio : « Qnae dum age- cxpresse dicant : « Gialia ooiiliibernii quod babe-
renliir, Pclavensis url.ni cpiscopatiiin rogebat vo- Jjat s iror ejus oum rcge,> etc HQCenim de Adelahie-
nerabilis Pelnis cpiscopus, qui postea exsili.im pr > Crassi uxore intelligi nequil, cum contuhernium
jiistilia usque ad nioiicm sustiiitik; cujus viiae san- noii de legitimo malrinioiiio , sed concuhinalu lan-
ctitas iniraliilis cxslilil,ul posf ipsius oliitam mira- lii'ii cliciUur. 'Addo Guillelinum olccliim laiiliiin
culorum atlesfatiane paluit. » Sciiplam epistolam fiiisse anno 1096 tit ev CharluJario S. Marlini Cam-
anno 1094, quo in vivis degebat Petrus, eenseo. ponsis colligitur, fol. 57,cbaiia 79 oi fol. 87, oharta
Ao Erisr. XXXVISl. l)e altaribus montis Maritjrum. Ihi cniiii in dala
Gwtcelino. Obiit ex Rogerio de Hoveden Domi- annus 1098 ponlificatus Guillelrai legittir esse ler-
nica, Non. Januar. aimo 1098. Quare hanc episfo- tius. Denique Ludovicus Adclaidi nupsil anno Utn-
lam ante liunc"anntim scriplam fuisse assei i pofebt. lum 1114, ui ex eodem chaiiiilario probatur, folio
An EPIST. XXXIX. quippe 78, anuus 1116 j'eginse Adelaidis seounclus
Anselnio. Cantiiarieiisi arcbiepiscopo et Anglisc dicUtir, quoanno Guilleknus in vivis non erat: Ful-
primali, cui stalim post ejus inaugurationem Ivo coni enini Parisiens. decano morlens 1102, aul cir-
har.c ep-slolam ^cripsk. ciica, dignitatem rcliqueral.
Monachis Beccensibtts con'ra Molhmenses. Quale ADEI-IST.XLIV.
fuorit illud dissidium prorsus ignoro, nisi fortasse Non epistola Iisec, sed potius cdictum pontifioakv
nio quibu*dam parccriis in areiiidtaconattf Piscia- quo dLceccsanos ad pacsra horlatur I\o, dioi pctioL.
 '
m AD D. IVONIS EPISTOLAS 444
lu concilionempeAivenicnsi.cui subscripsilpncsul A lib. vn Hist. Northmann. c. 4, addisco, quorum
noster, slalulum fuerat, can. 1 : «Utomni dieelmo- alter his ve.bis ejus memiiiit: «Tyro quidam, in-
nachi et clerici et feminse, el qu;e cum cis essont quit, Noiihmaniius-Rodbertiis Rogerii de Bello-
in pace permanerent: tribus auiem diebus, scilicot monte filius, Hugonis de Mellento comitis nepos
seeunda, teiiia et quaita, injuria ab aliquo alicui et haeres, > etc. Alter vero de Rogerio scribens :
illata, lion reptitaretur pacis fraclio : quatttor au- < Adelinam, inquil, Waleranni comilis Mellenti
tom reliquis diebus, si quis alicui iiijiiriam intulis- filiam tixorem duxk, ex qua duos filios Rodher-
sef, fractionis sanctse pacis leus habeietur, etprout tuni et Ilenricnm magme pylentiae postea-ccmiles
-indicaium esset, punirelur. > Qttod decretiira factum procreavil. Robertus quippe post Ilugonem avunci;-
fiiil in gratiam eorum qui vel ad lorrain sauctam de lum suuni comes Mfcllcntisplusquam 27 annis vi-
iiifidelium jngo solvendani, proficiscerenliir, vel guit. » Idemiiabet Ordo icus Yiial. lib. vni llisi.
sallem -ad id facultaliim suarum aliquid coiiferrent. eccles., pag. 709: «Roberlus comitatuui deMellenlo
De pace illa sic so.ribit Tyrius lib. i Hist c 15, de in pago Wilcassino baereditario jure postHugonem
Urhaiio II poutifice loepiens : «His diclis fiiicin di- Adelinae matris suae fratrem possedil, et in Anglia
cendi fecit, p"secipiens iis qui aJerant Ecolesiarura comitatum Legeceslrise cumaliis pluribus, el gazis
prselalis, til aJ propria reversi, cura orani instaniia, Henrici regis dono feliciter oblinuit. > Hic aulera
ct debila solliciludine plehes suas ad idem hoitenlur, Robertus Elizabetham Hugonis Magni Ifenrici primi
otinvilentdiligeiUius. > Eipauloinfra : «Ante omnia Fiancorum regis lerlio geniti, et AdclisiseVeronian-
juxia slatuta synodi, fideliter laborantes, ut pax quae duorum comkissae filiam tori consoiiem,reclamaiite
veiho vulgari treuga dicitur, ab onmibus observa- g licet Ivone ascivil. Ilaenim de ipsorum matrimonio
retur illihata, ne ire volenlibus, et ad necessaria loquitur Ordericus qui supra lib. ix et xi Hist. stiae,
tliscurrere ujlura objiceretur impedimeiUum. > Cui quorimi postremopag. 805: «Pulchram quoque, ait,-
Alexandti III papae consonat decretum, quod Iiahe- Ysabel regis Francise neptem uxoreni hahuil, qttae
tur ext. De treuga et pace, c. Treugus et Innova- gcmiitam ei prolem Waleiannum et Roberluni pe-
mtts, et ean. Si quis Romipelas el illi qui peregri- perit, ac Hugonem cogiiomenlo Pauperera, etfflias
nos, 24, q. 5, qui Ivonis diclis conveiiunt. Hoc au- quinque. > Ctti aslipulalur Gemeiicensis lib. vm, c.
lein staiutuin, auf pactum, ex Glabro Rodulfo lib. v 40, his verbis : «Eodeni anno (nempe 1096, quo
Hist, prirailus in partibus Aquitanicis anno Dom. scripta est haec epistola) Hugo Crispeii comes Ita-
1041' edkum est, etpostea per universiim Galliaeler- dulpho et Henrico filiis suis ierrarn suam commisit,
ritoriuni firmatum : ut infra ad epist. 168dicemus. et Ysabel filiam suain Rodbeito de Mellento comili
Ex qnb decretum anno 1095 vel 1096, post Arver- dedit el peregre proficiscens (Hierosolymara scilicet),
nense concilium publicatuin arbitror. secum nobile agmen Francorum adduxit. >
ADEPIST.XLV. r Horum auletn consanguinitas. Gradum in hujusce
Mellenlino comili. Robcrto scilicet Rogeiii Bclli- genealogiaeeuumeralione obmisil Ivo, qui sponsos
montis domini, et Adelinse "Waleranni Mellentiiii illosparentes a quarto ad quiritum profert, cura
comitis filise, genifo, qui posl Hugonem avuiiculum ambo sequali a communi stirpe gradu nempe qtiinto,
Mrllenli oomkalum obiiriuit. Hoc exgeslorttni Guil- distarenl. Sic enim distribuenda est illorum pa-
leliai, Noithmaitniae dttcis libro, et Gemeticensi Q renlcla:
2.20 Gulteritts, Albus dictus, ex Adelitiu Crhpiacensi doinina genuil:
Radulphum Crispiaci coraitem : qui ex Gilduini N. Roberli eomkisMellenlini conjugem, quse ma-
Breloliensis eoniitis Jilia a!tei'um suscepit - riio peperit Edelinam seu Helenam
i
Radulphum Crispiacensem ooinilera, ox quo et Edelina seu Helena Hugonis Monlisfortis in Neu-
Alienorde priraa ipsius ttxore orta est stiia domiiii uxor, quae ex eo suscepit
Alisia Hcrherti YirOinanduoruni comitis uxor, Robertum qui Hugoncmahs- Waleramnim a
rjuae genuil alterara ahsqueprolede- que liberis de- qui ex Oda uxore
cobsit: functum : genuil
Alisiam, quse Ilugoni Maguo nupsit. el ex co inter
alios suseopit Adelinam Rogerii Bcllimoniis CJiijugem, cilh'.^~-
ncui qu;e Adeliuaep,-.pei'it
Eiizabeth Roberlo Mellenfino desponsalam
Robcitam, etUenricum, quorum ille Elizahetham
duxii.
Et h;ec est vera illorum.genea.ogia; ut apud NL- P loacensis filium Inlelligit, Guidonis de Rupefoiii, ad
colauni d^Avanneum in Vila S. Nicatii c. 54 el 55, quem scribif Ivo, ex sorore nepotem. Ila eriim Ai-
et Adriantim Morlerium in labulis genealogicis post moini coutinuator De gestis Francorum lib. v, c.
Amhianens. anliquilates positis, aiiosqtie qui de 46, de ipsis loquitur:« Theobaldus cognomine filans
Viromandius comitibus scripserunt, videre est. stupa forestarius (regis Roberti) firmavit Montem
Seplimum gradum excessisse. Loquitur Ivo secun- Lelhericuin. Ipse habuit unum filium nominalura
dura autiquos canones 55, q. 2 De affinitale, Nul- Guidonem, qui acuepit in uxorein dominam de Fir-
Inm, Piogeniem, Nulli, etq. 4 Consantjuinilus, et q. mitaie et de Goinniet. Idem Guido genuit ex ca Mi-
5 Ad sedem uposlolicum, ol sequentes. lonem de Brayoel Guidonem Rubeum : comitissam
AD EPIST. XLVL quoque Reiteste, et Bonamvicinam de Pontibtis:
Ex Baronio scripla est epistola 1095viitim.9. Ego llolizaketh etiam uxorem Joscelini de Corlinaco, in- '
vcro ipsam amio sequente missain reor, cum non super doininam de Puisalo, > eic. Chaiiularium vero
nisi post inlerdictam a suinmo pontkice cum Ber- S. MaiiiriiCampensis fol. 109,verso, Ebrardum Hu-
trada consuetttdinem in Arvernensi concilio, (quod gonis de Puteolo clAgneiis ejus uxoris filium asse-
nicnsis NovemJiris hujus anni decima octava die ce- rit. Ex quo ipsuin Guidonis quoque nepotein fuisse
lebvarum fuisse Baronius ipse agnoscit), scriplam ex colligifur. Inter eos autem qui anno 1096. Hieroso-
iis qiise ailegal Ivo salis superque constel, nisi statim lymam profecti sunt, Ebrarius de Puteolo apud Ty-
a celebrata svnodo tn lucem prodierit. riuin lib. i Hist. bejli sacri c. 17, numeratur, et m
A-DEpisT.'XLVH. Chronico Mauriniacensis coenobiiIib.n, post initiiim
Ebrardum nepotem tuum. ISbrardum Hugonis Pu- haec loguntiir : t Emit (ucmpe PliiPpous I, Franc.
~ \i~ -"oca^ui'in CaiKil. Colomb,
4fa J. B. SOUCHETl OBSERVATIONES. 44G
rex) eam ab Ebrardo de cujus feodo pendebat, qui A eodem Baronio aa an. 1095, num. E5, cui hanc
dominus'«Poteoli liabobatur, et Hierusalem prolici- enisl. liihtik.
seebatur. > Scripta aulein est epistola eodem anno ADEPIST. LYIl.
quo superior. De frutre illo qui ter u vobis fugiens secundum
AD EPIST.XLYIII. constittttionem monasticm regulm ler susceptus fue-
Remensemmelropoliin quondam malrem vrstrum. rat. Non tantum iji regula S. Bencdicli, c. 29, sed
Fuerat enim Urbanus II, aiitequam ad summum eliam in aliis SS. Patrum; ut Pachomii art. 9 ,
Eco.losiseeveheretur apicem. canmiicus Remensis, fructuosi Braccarensis episcopi c. 20, Magistri c. 64,
ex Yita S. Brunonis in hreviario Remensi. et similium, raoiiachos fugienles et redeuntes sus-
Manasses. Htijtts nomiiiis U, quem Roberlus in .cipiendos esse dickur.Discordanttamen in numero*
Remensium serie priesulum Urbani genlilem asserif, S. enim Benedictus usque tertio tantum <recipiendos
utpote Caslilloneoruin familia prognatum. Electus jiardus censet, cum Magistro. Quibus astipulatur S. Ber-
Clarsevallis ahbas, ea quam ad' Pelrum
vero fuit ex eodem Roberto anno 1096, quo el Iisec .Cluniacenscni abbatem epistola scribit : Frater,
epistola scribi poluit, cum ipsa electionis illius con- inquit, si exierit frequens de raonaslerio, usque in
firmalionem postulet Ivo. tertiiira reversus, resuscipiatur; amplius jam non
ADEPIST. XLIX. suscipiatur; quia.lalis apud Deum ejus cognoscitui
Slepltano pulolino comili. Qui Carnolensi quoque divini servkii fides, qualis apud Iiomines pedum
et Blesensi comitalti potiebatur. Comes autem pala- stabilkas. > Petrus vero Venerabilis lib. i, epist.
tiiius, seu palatii dicebattir, quod in regis palatio, £j 18, Ivoni nostro subscribil, dum fugitivura mona
super regis commeiisaJes dignitate fungerelur^ aut cJium toties in monasterium adinitlendum putat,""
inter ipsos emineret. Hac autem epistola declauslii quoties poenitens ,regreditur, juxta Chrisli Domini
Cariiotensis Ecclesi;e immunitate agit Ivo, ralione seiitentiani, qua parcendum iniraicis sepluagies se:
cujus inter episcopum et aedis primaiice sodales saT plies juhel; hoc esl quoties veniam deprecatur. Ideni
cros, etCarnotenscs comites lites et jurgia pltira Petrus noster Blesensis astruit, episl. 88, quani Ri-
emerserunt. Scripta auleni liaec epislola, antoquani cardi Cautuariensis primatis noniine, Theoderiensi
prius Hierosolymkanum ker arriperet comcs, quoil abbati scripsit: « Quod dcvote, ait, et humiliter
anno 1093, configit mense Soplembri, ut est apud raisericordiam petil, quod orani saiisfaclioni sccun-
Fulcherium Carnoiensem Balduini Goffiidi Lolha- duin rcgulam sancti Benerjicti se offert; quod judi-
ringi fratris capellanum, qui in coniitalu praesens ciiirn a misericordia non excludit. Misericordiam
aderat, liliro quem De geslis peregrinorum Frattco- quani monastici ordinis instilutor ad ternarium
rum, etc. edidit et alios hujus temporis scripfores. numeiiira coarctavit, evangciicac mansuettido gra-
De securitale pro gua me invilasiis. Sccuritatcm tise-soptuagies seplics ampliavit. > Socieiatis Jesu
vocat sacramentura seu juranientum,quod anlisl les .sodales inilluni abeunlem, autdimissum ex eoium
Carnolenscs in primo suo in urbem adventu, aut in- congregalione et postea reductum, vel sponte re-
gressu, ejtisdem urbis comilibus ad altare S. Candi- deuiitem, nisi iterum adinittunt; ut cx regulis Pro-
di, turris seu palatii comitum, praeslare solent, quo vincialis c 5, num. 46, ct ulimo exploialum esf,
se nihil acturos ut coinilalum amitlanl, novi prsc- quod illi hbniines raro ad insliluli eorum discipli-
sules piolitentur. „ nam idonei inveniantur.
Ap EPIST.L. Sed qttia sucrilegium qttocl commherat. Forte
Pictteris. Rectius Pitiveris, quod est Wastmensis qtiasdam ies monaslcrii sibi rctinuerat propriasque
agri, seu verius Belsiae superioris oppidum, vulgo, fcceiat, fjuod inaxime monacho prohibetiir propler
Plmiers, Piviers et Piiiviers appellatiim, peculiarilalis viiium ascetis omnibus inlcrdiclum.
Guillelmum episcopumibi elegisse. De eo supra in Ita enim S. Benediclus ,in regula c. 55 : « Prscei-
epist. 45, comraentario dictum est, ex qtia Carno- jiue, inquit, Jioc vitium radickus ampulandum est
tensis Eeclesiae aliquando sodaletn fuisse constaf. de monasterio : ne quis praesumat aiiquid dare,,
Euii attteni haecepistola circal097 aut 1098 scripta. aik accipere skie jttssione abbatis; neque aliquid'
ADEPIST.Ll. habere proprium, nullam omniiio rcra, etc. Qued
Sanctioni. Ex decano Aurelianens, factns cst epi- si quisquam hoc nequissimo vitio depreiiensus fue-
rit delectari, admonitus semel et ilerum si non
scopus circa 1099, et Senonensis metropolkani. per7 emendaverit, correptioni suhjaceat. > In regula
missu apud Nantonis castrum ab Ivone Carr.otensi, S.. Frucluosi cap. 8, peculiarkas abomi-
Y/ilJehno Parisiensi, et Waltero Meldensi episcopis quoqiie natio dicilur : « Peculiarkas, ait, aut in utensili-
inauguratus, reclamanle Jicet eoruni lactione, qui aut in vesfimenlis, aut quibuslibel rebus vi-
Joanni arcliidiacono episcopalum Aureliaiiensem hus, lissimis saltem, et abjeclisomnimodovitelur, quia
ambienti, favebant. Yerum vix anno absoltilo se- aLominatio nionachis est, et infamiuni qiiidqv.am
dcni occupavk, cum Joannis illius a; te, ab IIu- autreservare proprium, vcl
sedis possideie superllttuni,
apostolicae „ occulitim, quod non longe ab Ananise et Saphirse ,
gone Lugdunensi archiepiscopo
legato, ab ea deturbatus et ejeclus ftierit; ul " exemplo segregalur. > Quaeest sentenlia S. Aug-tt-
scribuiit Scneilius In episc. Aureliancns. serie, stini scrra. 27 De verbis apost., uhi de Anania lo-
221 Sausseius Annal. Atirol. lib. ix, imm. 9 et
in Hisl. chronol. Au- qtiens : « Dum ex co, inquit, quod promiserat par-
et
seq., Sympbor. Guido opisc Sa-
rel., iiuni' 65 v. Sequens, ep. 54, quse tola de San- tom subtraxit, sacrilegiiin damnatui el frattdis.
eiionis ad episropatum promotione est. Quo auteni ciilegii, quodDeum pollicilalione fefellerit :
anno scripla fuerit ba;c opistola, neiniui dubium fiaudis, quod integris niuneribus poiiionera quam-
> Hutic sequitiir
esse' polest quin fuerit 1099, cum eodem coeperk et dam putaverk insublrahendam. Acta apnst. bom. 12: « Qnare,
desieritr Chrysostomiis
inqtik, hoc fecisli ? (Anauiani alloqttitur.) Yoluisti
AD EPIST.LY. liahere? Opoticbat inilio liabere, et-non promittcre:
Belvacensis elecii. Anselmi videlicel, qui ex Lott- iutnc autem postquam consecrasti, majus sacrile-
velo Ilist. Belvac. Iib. IV, c. 2, et Roberlo in Bel- giura commisisii. >.OEcumenius in oaindeni cunit
vacens. aiUisikum serie, num. 49, hocanno 1099 ienleiUiam dum Ananise peccatum sacrilegium vo-
electus est, quo etiam lianc epistolam scriptam con- cat. Qti.od faciunt Arator lib. i in Acla, Beda,
teuatiir Baron., cui non reluctor. Hugo, Lyianusin cap. v Actorum : Inio ct Theo-
An EPIST.LYI. dorus Beza cum in lioc caput scribit, nu,m. 2 :
- Duo concilia. Nempe Claromontanum, seu Ar- « Ananias et Sajiliira cum lioc ])raediiim Domino
\einense et Turonense, quae eodem anno in Galliis coiisecrassent, postea per sacritcgiuin parleni piells•
celebrala sunt (dc- Pisano cnim nihil ad ro.m) ox seposueriim, ne m Ecclcsiffi conspccf.mi Tniirct
 447 AD D. IVONIS EPISTOLAS 44.8
qnod tamen dissimulabanl ; Ua ut ad sacrilegium A _/ clesise suaeIllatas inj'unas, tam ipse Ivo, quam alii
etiam accedcrel diuidentia et liypocrisis. > Quare episcopi, cos sacris interdixerant. Hugoni autem
vere sacrilegii sunt monachi, qui proprietatls vitio legato succenset I\o, quod se inconsulto commu-
laborant, cum ex eo quod inonasterii facultales, munioni Ecclesiae reslituisset--nul!a damnorum, quae
quae ad Deura spectanl, qui usum (antum facli non perpessus fuerat, facla satisfaclione. In concilio
juris, aut dominium nlile, non absolulum, ipsd- quidem Vernense 1, can. 9 legitur.- « Quod si ali-
rum praeposilis reliqtiit: tum quod cum paupertalem quis se reclamaveril quod injusle sit excommuni-
monachi voverinl, peculiaritale voti desertores liant, calus, licentiam haljeat, ad metropolitanura epi-
Quae autem pcena maneat monachos, seu ccenobitas scopum venire, et ibidemsecundumcanonicamksfi-
proprielaii studentes, haec cst, oum ex IvoneJiac tutionein dijudicetur, interim suam excommunica-
opistola : tum ex cap. Cum ad monasterium,.et De tionem cuslodiat. Qtiod si aliquis ista omnia con-
statu moiiach. tit a caeleris in morte separentur, ternpserit, ct episcopus emendare minirae poiue.rit,
commiineque sepiilerum non habeant cuni" aliis regis judieio exsilia condemnetur. > Ibi ne verbum
fratribus. Quoi ila ca\it co;icilium Anglicamim suh quidem, quod a melropoiiiano, vel primate possit
Laiifranco Dorobernensis, sou Cantuariensis EccJe- absohi, imo polius quod excommunicationem suam
siae archiepiscopo Londini anno 1675, celebratum custodial; quare Ivo justam conquerendi de Htigone
Iiis verbis : « Ex regula B. Benedicii, Dialogo Grc- legato ansam nactus crat. Hanc vero epistolam aimo
gorii et antiqua regulariuin locorum coiisueltidine, 1099 scriplam contendk Baronius num. 4. Ego 1096
ut raonaclii ordinem debitum leneaiu, ctc Si quis cam eodem Hugo et Ebravdus Pttleacenses Hieroso-
vero aliquid proprii s'ne praefata licentia hahere in •.
•g lymkanura iter aggrossi sint, el inter proceres le-
moiie fuerit deprehensus, nec anle morlem id rcd- gantur apud Tyriura lib. i, c. 7; lib. n, c 1 el IIb_.
dideiit, cum pcenhentia et dolore pecoaimn suum \;i, e. 17. Order. VitaL lib. ix cl Sugeriiim in Lu-
confessus, nec signa pro eo pulsonlur, nec salutaris dovico Crasso, ijui de Ilugone akerius Hugonis iilio
pro ejus absolutione hoslia iinmoletur, nec in cce- Ioquens : t Pa»er cjus, ait, mira superhia in pri-
meterio -sepeliamr. > lnio, si sepultura jam donaius riiordio Hierosolymkana? viae arma assuinpseraf. >
fueril, cffidiendum canonesjubeiU et in sterquili- He Ebrardo vidinius supra ad epist, 47, etiara epist:
liiiini projiciendum asserunt. Ila eap. Cum ad mo- 75 el 76 sequenlem.
ttasterium stipra citatum § 2 : « Quod si proprietas
apud queraqiiam iuventa fueril in morle, ipsa cura AD EPIST.LXI.
eo in siginim perditionis exlra monasieiiiim in Sectindum consueludinem Ecclesim nostrm, syit-
stcrquilinium siibferrelur; seciindum quod B. Gr1- odum vit Kat. Novetnb. cetebrare -debeinus, Bis in
anno synodos celelrare Nieaeno 1, c. 8; Antiocheno
gorius narrat in Dialogo se fecisse, > lib. nimirum
IV, c, 56. Idque dummodo sine scandalo fieri possit, I, can. 18. Regiensi can.4, Arausicano I, can. 29,
ut hahetur ex eod. tit. cap. Sttper quodain. Quare aliisqye pluribus decrelum fuit, ut est apud Grat.
tantee neqiiilise maliim veitit geheunae p-aecipilium , 18 dist. Habea'ur et Propter. Kalendis nempe Martii
et quasi iler conducens ad iiifernum evifet mona- et Octoli. Et quamvis illud in octava synodo aliro-
chus secundum B. Leandri iib. De insiilutione vir- galum fuerit, ead. 18 dist. Quoniam quidem, in Ec-
ginum, c. 18, consilium. Videndus Joannes de turre ciesia lamen Carnotensi servalus esl mos his in
cremata in Regul. S. Bened. c. 97. Quo anno haec anno synodos celebrandi, Marlis, Mercurii, ct Jovis
epist. scripla luerit non constat, - l inlra octavas Pentecosles ab archidiaconis et capi-
C
AD EPIST. LVIII. lulo Carnotensi, et Mercurii post festum S. Lucse
Congregulioni Senonensi B, Siepltani, id est cano- eiangelistse. Unde hanc epistolam 1099 scriplam
nicorum m.ttricis Ecclesiae collegio, seu ut vulgus colligo, quoi eodem anno sepfimus Kal. Oclob. in
loquittir, Capitulo ae.iis primarise, quse suh S. Sle- diem Mercurii inciderit, cum liftera Domiuicaris
pbani nomine dicata est. De urliis voro Sononeiisis ilii-is anni ftterilB.
dignilate legendus est ClaudiusRobertus i.j Cafalogo velNivernensis elecli. Guidonis scllicet, non Hervei,
arcliiepiscoporum ipsius. eliam, ut scribit Sansseius Hugonis, quorum
222 Electum vestrum. Daimbeiium intelligit, iiltlmus cum esset ex Autissiodorensi canonico
qai, Richerio vila funclo vi Kal. Januari 1096, a Nivernonsls electus, 1105,, velletque cura Hugo
clero Senoiiensis Ecclesise in arcbiprsesulem electus Lugdunensis primas apud ^duos suae provincisa
est ex archiclavi et vicedomino. De eo consecrando consecrare, obslitit I\o, quod nullus episcopus
consulit Hugonenr ai'ehiepiscopura LugJuneiisera exlra provinciam consecrari debeat, dist. 64 et 65J
ivo epistola 59 sequenle, et epistola 60, ojus pro- Prior aulem ex Severtio in Nivernensium episcopo-
hibitioni defert: ita til manus ab oius consecralione rur.i serie elecius fuit anno 1097. P-e Guidonis igitur
conliiiiierit, ut Joquittir ipse. Cum autem Daimber- eleclione explicanda est tabella, cum anno 1099
tum 1096 tlectura luisse dixeriintis, qno amio hsec eleclus fuerit Guido, cui hanc epistolam Baron.
scripta sit cpistola nemini dubium esse potest. uura. 22, aseribit, quGd non inficior.
AD EPIST. LlXr - AD EPIST. LXH.
A versutia Turonensis arclticpiscopi. Radulphi D I Adelitia Puieacensis castri dominu. Ilugoiiis Ptt-
Iiujus nominis secundi, qui prjeposif.ira in ecclesia teacens. uxor, Hugonisque allerius Ebrardi Gni-
Atirelianensi fungens, Joannem quemdam ojtisdem donis et Humbergsc maler, ul ex S. Petri in Valte
ae.iis arcliidiaconum vulgi rumoriMis om l.:o diffa- Cai'notens. aganone, fol. 105 et 109 colligo,
maium intrudere conabatur, millnmque non mo- Parochiam. Hic parochia pro integra dicecesi
vehat lapidem quo Sanetionem cpis opum jara usurpntur, ut apiid auctores saepe.
consecraium de dignitatis adeptse iaslign pessttm Declericis autetn vel monachis Puteacensibus. In-
darol; til opisfola 66 et 67 co-.slal. Cum amem tclligit Ivo monaclios Majoris monasterii, ad quos
framie dicti Radulphi Sanctio anno 1099 depositus PiUeaoensis cella seu prioratus" peiiinet, qui, cum
fneril, hanc epislolam eodem scriptani suspicor. ab epscoportira correotione sint immunes suonte-
AD EPIST. LX. banttir privilegio, ot iiUerdictum ab AureJianensi
A Puteacensibus. Hugone scilicet patre, Ebrardo, episc >po Sanclione, in cujtis dioecesi Puteacum
ct altoro Hugone, Guidone, et Waleranno ejusiem silum esl, indicium , ohservare recusabanl.
Ilugonis prioris filiis qui ipsi Ivoni, nec non Eccie- De Gervasio. Is Castrino\i Thimeriarum dominus
si.e Carnotensi cui plura subsunt in Beloia oppida fuit in dicecesi Carnutensi, ut ex epistola 261 se-
ti possessiones, damna iirtulerant multa, aedes-cam- quente patet. Hanc autem Ivonem scripsisse anno
jiestres dirueranl, fruges ipsartmi ig::e el ferro con- 1099 planum est, cum Santiio, cui eain mittit,
fciiiiipserant, jura cpiscojialus- dhertere, et sibi eodem anno episcopatum Aurelianensem adeplus
Mixikare moliti fticranl, proptcr q-sas silii, of l'c- s 1. et eodern privalus.
 449 J. B. SOSJCHETIOBSERYATIONES 4L0
- Aa ES-IST.LXIH. A Vkam et gesta; S. quoque Sansonis ejus decessoris
Nihil ad hanc epistolain dicere possiun, nisi quoi acla, ct alia quaedatn quse vel temporum Injuria,
scifu cerle digna est, elqtiae a sacerdolibus eino- ve! sequentiuni incuria exciderunt, aut in situ et
\atorilms legaiur, ut illi stium officiumagnosoaul: pulvere pascendis Llalfs adhue delitescunt. Quoad
hi in allerius prsejudicium , quod ad eos non spe- vero epislolam, ipsam Juccni vidisse labente anno ,
ciaf minislerium iiaud usurpare, addiscanl. 1099, vel salfem vertente 1100, cx ipsa facile in-
AD EprsT. LXIY. telligere lioet. Esl auiem Burgolium rnonaslerium
Joanni Aiirelianensiclecto. Is Radulii. Turonum Benedictintini dioeeesis Audegavetisis tiibus leucis
arehiepiseopi, aemuloruinquc Sanctionis arte, iu Gailicis a Salmuro dislans, ab Emma Tfieobaldi
Aurelianensera; decessore expulso, eatliedrara in- primi senioris dicti Carnolensis comitis filia Guil-
trusus est vertenle anno 1099, quo et scripta epi- Ie'mi Piclontim comitis conjuge conditura otopimis
stolafama licet discurrente sinistra quod ipsepostica reditibus fundatum circa annum Domini 992. ut in
Yenere abuteretur. Joannes alter Radulfi gerinanus ipso fundationis instrumenlo legi.
illtid satis ex dictis compertum hahetur, et ex Ivono
episf. 66 , 67 et 68' amplius patebit. AD ETIST.LXATI.
ADEPIST.LXV. Ecce jam transucto hoc septennio. Hanc epistdlam
Latiniacensein ubbulem. Lagny, dioecesis Pari- araio 1098 et tion 1099, ut est apud Baronium ad
siensis iu arcliidiaconalu Briae, ordinis Sancti Be- hunc annum num. 15 scriptairi fuisse ex eo colligo,
nedicti, inter Luleliam Parisiorum et Ialinum Mel- quod Ivo desinenle 1090, inaugtiralus sit Carnolensis
darum, ad Matronam fiuvium. Sanctum Furseum ., episcopus : ut ahbi probo, et non 1092, ut Baronius
Scotum habuit auctorem : 223 Heriberium vero et alii contcndunt.
Campanise, seu Trecarum comitem, qui ibideni AD EPIST.LXIX.
moituorum resurrectioiiem exspeclat, restilutoiem
circa annum 995, Stirpensh Ecclesim prmposilo. Stirpense , sive
S. Petri de Slirpo, vulgo TEslreppe, coenobiiim
AD EPIST. LXYL esl canonicorum regtilarium in dicecesi Lemovi-
Abbas Burguliensis. Baldilous scilicet Aureliauis censi,-
oriuiidus, qui cum Rurgoliensibus nomen dedissel, baldi Lemovicensh ephcopus. Forte Guillelmus, Ilum-
ejusdem monasterii abbas eleclus est anno 1085. tio suiab Urbano dignhale semoti successor, qui ter-
Nalalia Bercosoli cum praelationeni ambiret, nec ob- pontificalus anno, Genevo-exstinctus est cir-
iinuisset, Dolensi landem potitus est anno 1108, ut ca 1099, quo forte hsec epistola scripta.
ipsemet in HistoriaesuseHierosolymitanseprsefalicne AD EPIST. LXX.
.agnosck; licet Argentreus Hislor. suseArmor. lib.m, Monasterio S. Farm. Pharaemonasterium vul-
c. 44, post Rodlandi Dolensis episcopi obkum' anno go dicitur Farmoustier
id accidisse narret. Cum tamen certum sit il- , quod est ordinis Bene-
1111, dictini dicecesis a~S.' Fara divi Fa-
lum post Wlgrkium Carnotensis Ecclesiae caiieellar roms Meldensis Meldensis,
riuni ;qui electionem de seTaclam accoptare recusa- 660. Hanc vero epislolam opiscopi soiore conditura circa,
anuo quo supra dum
vit, statim electum. Confer cum dietis ad episL 176 belli sacri causa Adelse maritus abesset, scriotam
sequentem. Hujus Order. Yital lib. ix Hist. suaeee- puto
cles. sub finemhis verbis meminit: « Hucusqueve- i
nerabilis Baldiici prosecutus sum vestigia, elc.Prae- ADEPIST. LXXI.
falum seniorem , quem bene cognovi, veneranter Guillelmo glorioso rege Anglorum, Ruffo dicto,
honoraiedecrevi. Ilic civis fuit Aureliancnsis, mo- liujus nominis tertio Noiihinannoruin duci, Anglo-
nachus et ahbas Burguliensis, liberalibus imbutus ruraregi sccundo post Guillelmumpatrcm,qui, cum.
studiis, et religiosse merilis vkse veneraliilis. Inde anno 1088 inauguratus sit, saltemimle illum hanc
pio religione el sapientia ad giadum Dolensis ar- epistolam scriplum fuisse negari polest sicut et
chiepiscopatus delectione provectus est ecclcsiasti- post 1100, ~etadeo anno 1099, missam afbilror..
ea. In episcopatu moiiachatum servavit, et cum Hanc ad ipstim niissam a Carnotensi capiltilo epi-
lnonachis.prout sors dabat, plerumque habitavit. In- stolam in ms. codice qui penes me ,est, invenio,
domiiis enim Brifonibus praeerat, quorum perversh quae ne excidat hic apponam : « G. Dei gratia An-
tatem tolerare non poterat; unde protervos et ex glorum regi A.decanus ei Ecclesise'Carnolens. cano-
Jeges frequenter deserebat, et in Noiilimanniam fu- nici', ei placere per quera reges regnant. Non mo-
giehat, tibi DolensisEcclesia stiper Riselae fluvium dica libi incumhk probitatis necessitas, si palris
a tempnrihus sancii Sansonis, regnante Hildeheito lui gloriosi atque magnilici regis virtulem', et ma-
rege"Fianeoium, fuudos Jiabebat, et quiete pacifice- tris luae sanctissimse, aicjue excollentissimse rerai-
que possideLat. lbi scriptis et dogmaiibus suis au- nisceris prudentiam, quorum mors slcut humano
diloressuos ad Dei cullum inciiabat, et vicina coe- generl i^creelihilitcr damnosa exslitit, ita onini-
nohia, Fiscanum scilicet, ac Foiilanellam , atque bus ia ^omraune incredihiiem moerorem attulif.
Gemmalicum , aJiaque plura visitabat, etin tmiore ]D Bene tairien est, Dei gratia, quod te superstitein
Dei sacris sermonibus coiilbrtabal. Tandem in sene- habemus in quo palenise fortiludinis imago ita le-
ctute Lona defuiiciiis csl et Piaiellis in basilica praesentatur, ut parum dislol, quin patris idenu-
S.~Petri apostoli ante cruckixum sopultits est. > Die las magis quam slmililudo exp;imatur. Hsec acl
iiimirum 7 Januarii 1129, vel etiam 1151, apudSe- te scripsimus non mendicando ; sed in noliliam
veit. in Dolens. opiscop. serie. De codem Pelrtis luam venire desiderando, obsecrantes ut nobis.
Maleaceiisis abhas epistoia atl eumdem missa sic dileclionis vicem reddas, non enim eril,' ainor
loqukur : « Felixrevera, et Deo amabUisleiTa Bri- luus infruetuosus, si eum Ecclesise nialris Dei ini-
taiiniaetanli sideris illustrata coruscaiionibus. Ex- pendas ; quia, sicuf apud auclorem suum ct filitiiii
sultat Oriens apostolicorum Palrum doctrinis, ceu ohlinere meruitspecialcmdilectionem, itaetiam ha-
gloriosissima palma decorala; laeletur niliiloininus bel pro quibuscunque voluerit praecipuam interve-
et Occidens, primalis lanti litulis insignila. Depo- niendi pastestalem. Yale. > Poluit verff haec epist.
_nat gens eflera genuinam quodammodo feritaiem, 'mitti 1088, siatim post ipsius inauguralioni;m.
cnrskans ad sui speculatoris mellifluam iiffabilka- Nivurdum de Seplolio. De hoc Ordericus Vitaiis
'lcin. Non knpulelur ei ulterius fatuitas quaedani lih. x eccles. Hist. pag. 767, ad annum 1099 22l4
naturalis, tam sapientissimi autistitis documentis his verbis agit:« Guillelmusrex cum Guillelmo duco.
iiifo.niaia. > Qused.mi -scripta posteritati. reliquit: -Pictaviensiumductu Aknarici juvenis (de Me)iitefoiii)
IJisioriain videlicet Hierosolymkanam; Roberli de et Nivardi dc Septolio, > etc. Est autern Septolium
"Arbressollo, de quo jtluries m hisobservalior.ibus, oppidum dioeeesis Carnctensis et arcbidiaconatus
4-31 AD D. IVONTSEPISTOLAS 452
Pisciacensis Septueil vulgo dictum; quare Nivardum A dem Puleacenses paler, maler ef filii, ab Ivone diris
illum Ivo suum parcecianum appellat, quod in sua devoti, anno 1095, ecclesiaslicaecomnmnioni resti-
dicecesi moraretur. tuli stint ab Hugone Lugdunensi anno 1096, anle-
AD EPIST. LXXII. quam bello sacrb nomen darenl: imo Ivo ipse San-
ctioni Aurelianensium episcopo epistola 6 sciiliit,
G. ubbuli S.\Guandregesili. Girardus is fuii, qui se paccm feoisse cura Adelicia Puteacensis caslri
Lanfranco suffectus est 1091, et hujus monaslerii doiniua, et suam ei injuiiam remisisse. At Sanctio
curam usque adannum 1125 gessk ex Cl. Roberlo Joaniii illi jirimo suffectus esl auno lantum 1099,
inabbatiis Gallire sub Fontanella? nomenclatura. qtio adversus Htigouem Puteacensem-Adeliciaema-
Ex quo annus missionis epistolae hujus vix judicari riitim, qtti luncin Syria agebat, cum eo anno Hie-.
potest. Quaa de altariuin reconsecralione hic scrihit rusalem a GofiidoBiiUonio ci Francis capta fuerit,
Ivo, jam exoleverunt, neque anijdius servantur, sive de injuriis sibi ab ipsis illalis conqueri non pole-
ex consuetudino, sive ex ignoranlia. rat, vigente maxinie treuga Domini, cjua cruce
AD EPIST. LXXHI. signatis et transniarina expeditione accinctis indii-
Bernurdo Mujoris Monastetii abbuti. Inter Majo- ciae imperiiol)ai)tur,ut,habelur epistola 168 se-juen-
ris flioiiaslerii abbates in lib. De geslis episcoporum le, nisi dioalur, illis Puteacensibus- domiuis, Hu-
Turonensium et abhatum Majoris Monasterii, citius gone scilicel ct Ebrardo, ad sua anno 1099 reversis,
reponkur. Ibi enim dicilur : « Hic rexit Eccleslam ad voraituni rediisse el novas injurias Ivoni intu-
islam usque ad annuni 1056, iredecim videlicet an- lisse, quod saiie non inficior, curii eodem anno
nis et obiit VIIIIdus Maii. > Quod cum vero slare T>Daimbertus Senonensem sedem, Joannes II Aurelia-
lion potest, Bernardus enim ille fuil lantura electus nensem occuparent, el Guido Nivernensis dicebatur
abbas post Baiiholomseum, qui vi Kal. Maiiii anni electus, quod nondum essel confirmatus.
1085, vel circa desiit, ut P. ad epislol. 4 annotavi- In Arvernensi concilio. Desunt sane plures huj"us
raus. Quod ex cbarta 1-80chartularii ipsius monaste- concilii canones, cum inter eos qui a Baronio vul-
?ii < De behefieiis quar in Vindocinensi provincia, gali sunl cum ex Lamberto Atrebatensi episcopo,
seu archidiaconatu sita sunt, > patet, cum ibi dica- tum ex Franc Belforesteo, qui eos ex Saudionysiana
turannum quo Urbanus papa II, ecclesiam-Majoris Bibjiotheca descripsil, et aliis, nihil eorum eie qui-
Monaslerii consecravit (qui ftiit anno 1096), deei- bus agil Ivo liic, invobialur. Canone siquidem 52
mum teiiium oj'us administrationis fuisse. Ilanc editionis Lamberlinae tantuin dicilur : « Si qtiisepi-
aulem epislolam circa hune annum, aut paulo scopum ceperit, el incaroeraverit, perpeluse in-
post scriplam fttisse reor, quod' de ejus benedi- famise seibjaceal, ullei-ius arma non cxorceal; >
ctione in ipsa mentionem faciat lanquam de re re- et e;an.9 poslerioiis editioiiis babelur : « Qui manufe
centi. injecerit in episcopuin, vel eum in vincula, aut car-
Promoffonemubbutis fuciut episcopalh benedictio. cerem" duxerit, impius cleclarelur, ct ullegis, cogni-
V. jGlossam iri Clement. Attendentes, de stulii regu- lionisque Dei expers anafhemate feiialur, atque ah
lar. Joann.f&ndr. et Henricum Ostiens. adeap. Tuum ecclesiaecommunione rejiciatur. s Neverhiim quitiem
10 de cetate et qualit. ordinand. de excommunicalione aJiorum episcoporum. Fjeii
AD EPJST, LXXIV. tamen potest ut ampliores fuerinlconciliieliiijus
, canones, cum alii ckentur a scriplorihus, qui tamen
*-'
Hildeberlo Cenomanensi ephcopo. De hoc ita Or- inter vulgatos non reperiuntiir, imo non concor-
der. Vital. lib. x Hist. ecclesiast., pag. 770 et 771, riant qui in lticein prodierunt, et Ivor.cm, qui conci-
sctibit ad aiinuiu Chrisll nati 1098 : « His tempoii- Lo velle veritati, seslimaiiduni non
bus venerabilis vitse Hoellus, gcnere Brito, Ceno- sil. adcral, iinponere
mannortim episcopus defunclus est. Helias autem
coraes Goiffrerium Britonem decanum ejusdem Eo,- AD EPIST. LXXYII
clesias ad episcopatum elegit; sed prac\enieii.s clerus Hugoni Belvacensis Ecclesim decano. Cogiiomina-
Hildebertum de Lavarceio arcliidiaconum in calhe- batur 2____!5 de Gerberoy ex Cl. Roberto in Belvaceii-
dra pontificali residere compulit. * El paulo infia : siura episcoporum sorie num. 49, et Louveto Jnst.
« Hildeberlus autem post mortein Gisleheiii Turo- Belvac lib. iv, c. 25.
nensis archiepiscopi, a clero et populo electns est, Adversus episcopum. Anselmura Belvaceiisem an-
nutuque Dei de Cenomannico cutinine metropoli- lisliiein, qu>scdem iniitl099, et ponexitad xn Iial.
tanain sedem adfeptus est. Ilic mansuetus fuit, ac Deeembris, quo desiil.
religiosus; et tam divinarum, quam saecularium
erudilionis iitterarum studiosus, temporibus noslris AD EPIST. LXXYIII
incomparabilis versificator floruil, elmuka carraina MonuchisDolcnsis monasterii. Dolense iHud mo-
priscis poematibus aequalia, vel eininenlia condidit, naslerium in Bituricensi provincia ah Ebbone to-
etc. Eleganter eiiim et sapienter lbquitur de Christo
et Ecclesia, de corpore et aiiima, de geslis sancto- parcha Caroli Simplicis Francorum regis tcmjiore,
riim et yiiiulibus eorum, de laude virtutum el vi- D conditum est, circa 913, ad Augerim Vel indriira
fluviolum vulgo Ylndre, despicabilem visu, sed cre-
luperalibne vitiorum, etc. Hic sacer heros fere 55 Jira in muJtiplices oiscuisus aivci sectione, ac palu-
annis praestilalus offichim exerctiit, studiisque !;'o- dura
nis in docendo et faciendo speciafker instilil. Ec- ait Aimointis aliquantis in locis ad iransmuamlumdifiicileii!,
clesiaro S. Gervasii, ubi corpus eximii confesso^ FloriacensiS, qui in Bilmiguin finibus
ris Christi Juliani requiesck mukis jnodis laudabi- sttpra Castrara inter Rodulphi casiellum et idem Bo-
liter deejoravil, > etc. De ipso quoque HiLiebertd loiise Ascelerium oritur. Dolensis vero Ecclcsia ab
Baronius ad 1107, num.ll, honorifice satis loqul- Urbano 11S. P. dum in Galljis ageret 1085, dedicaia
lur, quero consule:hanc auiem epislolam aiinillOO est, qu.e-ciuu a seg:'egibus iltigonoiis evessa fuissoi,
initio scriptam esse necesse est, cum eodem die 5. monachi illius celebns alibaiiae cl S. Gildasii vici-
nre sseeulari loga donati sunt anno 1625 a Grego-
Nonas Augusti GuilleJmus Russus de quo liic sup- rio XV P. M., proctiranle Henrioo Borbonio Con-
presso nomine agit Ivo et qui proditionis IiisimuJa- doeo principe, qui co die quo hsec scribebam ab hu-
bat IliJJeberlum in Nova foresta, cjuse apud'Anglds
cst, ictu sagittse inlenit- ut Order. Vital. lib. x', manis cxcessit, et annuente Ludovico XIII, Fran-
corum rege, qtii canoiucoruni in S. Maiiini Castri
p. 785 refeii. Rodulli Eoclesia ssdalitiura institui permisit, quo-
'•.\ AD EPIST. LXXV ET LXXVI. . rum iiispatei'natus, seu nominationem eidom prin-
. •oanni Aurelianensium episcopo, Hujus nomims cipi permisit V. CC. Robert. in abbatiis Galliarum
primo non secundo. Id enim quod supra ad episto- X.D. Y.Dolense. . ;,
latn 60 dixi,.ut aliter-seiitiam 'non patiiur, siuui- Bemc.rii attondam Bonmvatlensss monacln. Boitffi-
 455 J. B. SOUC:iETI OBSERVATIONES. A«-
vallensis aJii.alis f-.iiuri, qui lujic Dolensiseleclus A factus est, ci inde pnusquain unum annuin in rao-
lueral, de quo 1 ad epist. 147. nachatu proficcret, ad Fiscancnsis coenobii regimen
De mcnasterio Gruch.' Quod alias dicitur Crux assuraptus est, > et I.b. xi, pag.852de illo loquens :
Heltonis vel Madriacense coeiiobium,seu etiam Crux < Hic venerabiiis vir, iuquit, bonis moribus pollens
S. Leufredi dicecesis Ebroicensis ordinis Sancti Be- laudabiliter vixk; et multarum nectare virtulum im;
nedicti, quod ibi gloriosus confessor Christi Leu - bulus a pueritia viguil, ct in .clericatu, ac mona-
dfredus lempore Hildeberti et Hilperici juniorum chatu speculum bonorum operum mundo .resplen-
regttm Diraino feliciter 48 annis militasse legatur, duit. Praefatum vero coenobiumadhuc in monachico
ut liahet Ordericus Vitalis lib. iv Histor. ecclesiast., schemate neophylus suscepit, fere 20 annis guber-
pag. 524 et seq. navit, etinmultis intus efextra emendavit. > Dice-
"iiutmondo. DeJiocidem Ordericus ubfsupra, sic batur quoquepro decore Puella, ut ipse Orderictis
scrilik : « Guitmondus venerabilis monaehus cceno- scribit, qui illum Lexoviis 661, Henricus I, Anglo-
Jjii quod Crux Hellonis dicitur, nbi gloriosus con- rum rex, coijvenlum, seu comitia Noiihmaiiniae
fessor Christi Leudfredus, ut S. regio jussu accer- procerum indicarat, redeurrtem, hominem exuisse
siltis Pontum transfretavit, et oblatum sibi a rege et asserit menseMartio 1107; atque ante aram gloriosse
proceribus regni onus ecclesiastici regiminis, om- Virginis Mariae ecclesise Fiscanensis recens ab ipso
nino repudiavk. Erat enini sevomaturus, et religio- exslructse sepultum. Huic Hildeheiius Cenomanen-
BUS,ac scienlia litterarum erudilissimus, cujus in- sis episcopus Epicedium cocinit, quod tumulo afii-
genii praeclarum specimen evidenter patet in libro xum adhuc legitur :
de corpore et sanguine Domini contra Berengarium, „
et in -aliis opusculis ipsius. Hic itaque cum a rege Panperibus locuptes, et sacri nominis ubbat
ut in secum el con- Willelmus, solp corpore cultor humi.
fogaretur Anglla morarelur, -Liber ab JEgypto rediens, deserla reiiquit,
gruum tempuseumpromovendipraeslolaretur, secum Jamque Jerosolymum victor,ovansque tenet.
•subtilker deliberavit, suique votuin proposki aliud Cum viiiis odium, cum moribns ille perennem
esse denionstrans, regi respondit. Multae causse me 22® Pactus apiicitiam, firmus ulroque fttit.
xepellunt ab eeclesiastico reginiine, ctc. Admiralus Lvce gravi nimium, qum sexta prmibat Aprilem,
rex cum proceribus suis insignis monachi constan- Redditus est putrice spiriius, ossa solo.
iiain supplex, ac devotus impendit ei decentem re-
verentiam et competenter- honoratum, jussit- eura De motione altaris, vel-parietum ecclesim, ulrtim
remeare in Neuslriam, ibique quo vellet suain prse- iteranda sit consecratio. Ad primam partcm.quaestio-
stolari prsesentiam, etc. Non mullo post defuneto nis respondet Innocentius III papa in Epist. ad Ni-
Joanne Rotliomagensium archiepiscopo, rex et alii drosiensem episcopum. « Altare, iuquit, in quo ta-
plures Guilmundum ad archiepiscopaium elegerunt; bttla cui consecrationis benedictio pontkicali irii-
^ed aemuli ejus, quos idem viiuperaverat, ue' archi- nisterio adhibetur, si mota, vel enormiter fracta
praesul fieret, quantum potuerunt, impedierunt. In fuerit, debet non immerko consecrari, > quofi sen-
tantj viro nihil objiciendum invenerunt, nisi quod tiunl Sylvester in Suinma verbo Altare, num, 6 et7,
lilius esset presbyleri. Ille autem ab omni avarilia et verbo Consecralio, n num. seu § 7 et 8, et DD.
purgari volens, et inter exteros paupertate promi, in c Proposuil de consecrut.; ad sccuiidam respon-
qtiam inter suos dissensiones fovere malens, Odilo- det Durand. lib. i Ration.diu. ofiicii, rubrica de
uem nionaslerii sui abbalem, reverenter_adiit, el IC dedic. eccles. oirca niedium, quem lector vidcre
hiimiliier ab illo licentiam peregrinandi peiiit et poterit. Hanc vero scriptam existimo, antequam
accepit. Porro illitteratus abbas metiri nesciebat nova, quam exstruxcrai "Willelmus qtti supra, apud
quantus sapientise thesaurus in praefato doetore Ja- Fiscanum basil:ca, a Willelmo Rothomagensi ar-
febat, ideo d^siderabilem philosophum de monaste- cliiepiscopo, aliisque quafuor praesullbus xvn KaL
rio suo facile diinisit, quem Gregorius VII papa ve- Julii consecraretur et dedicarelur, ut est apui Or-
nientem ad se gaudens suscepit, cardinalem S. R. E. dericttm loco ultimo cit.: quo anno inceiium, uisi is
praefecit, et UrJjamis papa jam probatum in mullis ftierit annus 1100, vel 1101, quo ex iis quae habent -
metropolilanum Adversis urbjs solemniter ordinavit. Orderic. lil). v, pag. 568, et Dadreus iu histoiiali
Ha>eurhs tenipore Leonis IX papae a Noiihmannis arehiepisc. Rothomag. Chronolog. YVillelmus Ro-
qui primo Apuliam incoluerunt conslructa est: et thomagensis ohik, quamvis clironicon S. Stepliani
a Roraanis, quia ab Adversis sibi esetilkis sedilicaba- Cadomensis eum devixisse lanlum"anno 1110 scri-
-tur, adversis dicia e_st.> Haud diu stetii,cum a Ro- bat. Si enim ut habet Dadreus incoepit Willelmus
.gerio Siculo principe solo aequata fiieril 1135 ex anno 1079, et rexit secundum Ordericum 22 annis,
Cliionico Beneventano. De Robeito quaidam liaheo vita cessisse anno 1101 vcrum est, atque ita hanc
in nieiiiJjianis, sed non ad manum : de UP.Osuiilcit, epistolam uno, vel altero ipsoruni anno scriptam
ut cui de alio dicitur, fides adhibeatur. fuisse conjici potest."
AD EPIST.LXXIX. ADEPIST.LXXXI.
Philirpo Trecassino ephcopo. Sedit ab anno 1080, J. Paschalis summo 'pontifici. Urbani II successori,
vel 1082, ex Camusaio mPrompt. antiquil. Trecen. qsii, eo siiijlato iv Kal. Atig. 1099, ul habeul Oiiu-
ad 1114, etinfra. Synodus auieni de qua Ldcloqui- iiius- et Baronius ad annum 1100, num. 1, a Gre-
turlvo, habila.est c;rca 1099, quo anho ad thitni gorianse partis cardinaliJms xvm Kalend. Septeni-
bris ejusdem anni pontifex raaximus Romae leliun-
vergente. Guido,Niven:eiisis eleerus, coiiseci'aiusest, iiatus
et hsec epistola scripta. esl,' et sequenti die coronalus. Iserat jiatibne
Sed, qtxiuad couciiium voculus non venhti^ elc. Tuscus, bppido Blera in coroiiatucanoriicus Galliatse, doinims
De pcena episcopis ad synodum non \enientibus in- Reginerius "voeatus,professione regularis
iligenda, habetur 18 dist, cum pcnenit el aliis, apud -Laleranensis, mox Cluniacensis monachus, abbas
honeni Iib. IV, tit. 2, c. 5 ett>. Paiiorm. etparle v, SS. Stephani et Laurenlii "exira muros urbis,- ot
decr. c. 114,'sed et apud Ant. Au"ustiiium lib. vr presbyter cardinalis S. Clementis a tJreg. YH papa
juris vel. pontif. epit. tit. 65. creatus. Sedit contra [-pseudo] Cleinentem 111,
ADEPIST, LXXX. antipapam, an. 18, mens. 5, dieb. 8 : sciiptam hanc
- WillelmoFiscanensis monusiefii abbati. De eo sic episiolam fuisse conlendit Baron.us an. 1100, num.
Jacile annuo. Gi-atulaloria est er.im Pasohaii
. Order. Vilalis lib. m, p. 495 : «,Willelraus autem de 44, cui recenti ipsius &<Jsummurii Ecclcsise aoicem ,
Aos Bajoeensis clericus in eadem EGcIesiatri- pro - ' -
qui 'eveo.tione' -
..plici erathonore praeditus, erat enim canlor.et de- AD EPIST."LXXXL. - '" '
canus, et arciiidiaconus, etc, nori multo posisaeculi _->
,>_pon*pas sponte reliuquens,, Cadpmensis inmiachus Daniel. Fofle quf postea alibas Ebrdncnsis (vulgo
435 AD D. IYONIS EPISTOLAS , 456
Ettroii) anino 1425'fiih. Estautom Ehroniuin nio-. __;principis frater et ipse regis cancillarius ct dapifer
nasteriuai ordinis Bonedicli in Cenomanis inferio- posl Anscllum et Gu.llelmum germanos. Ex Chro-
ribus Beaiae Mari3e Yirgini dicalum ab lladoindo nico nior.asterii Maurinlaceiifis lioc addisco, quod ita
Genomannorutn episcopo duodecimo, circa 650, re- habei lib. u, de Stampensi caiio.lcoriim ^odalilio
gnante Clodoveo III, Francoruin rege. Vide Gauffri- scribens : Fovebat, inguit, eorum partes Algrinus
dum Yjndociiienseni lib. i, epist. 5, et Sirmundum quidam palatinus, et legahs clericus, et Siephanus
ii)i, et ad epist. 20, lib. v. canceilarius Anselli dapifGii frater, el prhalissknus
ADEPIST.LXXXIII. regis consiJianus, cnjus tunc leniporis arbiti io, re-
gnum Francorum dispoticbatur, qui ambo caiionici
A mctropolitano vestro, Manassse (YAjfray, seu Stampenses erant. >Et paulo posl: « Wiltelmus da-
Cajulioneo Urbani II, nuper e pap.e genlili Re- pifer, ait, qui seneseaJkis ajipsUatur, Slephanus quo-
Hisiisi archicpiscopo, de quo supra adejnst. 48. que eanccliariiis fraler cujus consilio tota Francia
Suessionensi episcopo. Yocabatur Hugo Nivelonis regebatur. > Quibus, post tres -vci eircker paginas
^Je Potrafoiite frater, qui Hierosolymilanum iier ag- addil: - Intei ca defuncto WiJIeimo AnselH dap.feri
gressus, Aquilae obkt 1105, de hoc ad epistolam 42 germano, Stephauus canceliarius, de quo supeni-
diximus. venle fecimus ineniionem, frater aniLor,uin Major
ADEPIST. LXXXIY. rogise doinus effeclus est. Moe retroatlis generatio-
ut homo qui dlaconalus fun-
Quod aulem Piclams, uut inlra provimiam Agui- nibus fuerai inaudkum,
lanicam coucilium celebrare disponis. Huic loco ilhi- gebalur offkio, militiae simul post regem duceret
sirando muitum affert, quod Goffiidtts JJrossus in " principaturo. Ilie \irindustr'us,etsa?culari prsedkus
Yita Beinardi Tjronensis abhatis primi scribit, qui sapientia, cum multis ecclosiaslicorum honorum re-
Jiher quia noiidnm in Jticem prodiit, hic subjicere d.tihus, ittm familiaritate regis quam sic hahebat,
ut ei potius a quiLusdara diceretur imperaro,
ipsius teslimonium non gravahor : « Per id tempus,
inquit Gofiiidus, dno cardinales Joannes atque Be- inortelesquam servire, lempoiali fclickate supra. oranes
nedictus, apostolicae sedis legatione fungeiites ad ctus autemnostris lemporibus efiiorobat, etc. >Ele-
urberii Pictavim coiicilium convocarunt, iu quocen- fuerat Belvaeensis epscopus post An-
lum quadraginta Patres affuerunt, qui Philippum, selmi obkum Siepiianus ille Garlamiensis _ a qua
Ivone adversanle cxcidit Walone
rcgera Fiancortim, propler Fulconis eonsulis Ande- tamen electione,
gaveiisium uxorem, quara in adulterio tenebat, ana- nioris ejusdem Ivonis suasu cum a meiioris famse, et sa-
thematis vindicta percusseraiiU Qua excommuni- cousihi clericis eloctus fuisset, suffecto a
catione coinperja, Guilloimus , dttx Aquitanorifin, summo pontifice, Paschali n_,verum rcpugiiante Phi-
qui aderal, lotius pudickiae ac sanctitalis inimicus, lippo, Francorum rege, et Crasso ojus fil.o, dtgnka-
timens ne similem vind.ctain pro consimilihus ctil- tem Walo non obtinuit; sed ad Paiislensem-Eccle-
pis paterelur, nimio furore incensus jussit omnes «iambrcvi franslalus est; quare banc epistolani eo-
illos depraedari, jfegellan, ocoidi. Quod ininistris dem anno quo haec fiebant, nempe 1103 scriplam
suis facerfc incipioniibus pontifices et abbates huc fuisse censeo, quamvis reluclctju- Baron. ad an.
illucque diffugiunt, et ut lemperalem vitam rctine- 1101, num. 8. Y. epistolas sequentes 89, 92, 95, 97
i'ent, tula lalrbula quserere coiitcndunt. At vero Ber- et98.
nardus atque Robertus AJjreselensis, qui concilio AD Eprsi. LXXXYIII.
intererant, fortissimi justitise propugnatores, ac to- 'G Domnum RilgotumquondamSuessionensemephco-
tius iniquitatis et injustitise expugnatores, ita imtno- pum. Ne nomen quidem inter Suessionenses praesu-
Liles, consfantesque perstilerunt, ut nec ab ineoep;ta les lego, forte quod eiectus tantura episcopatum
excommunicationis desislerenf, sed pro Chrisiq lespuerk et monachlsmum amplexatus est, Ivone
mortem, vel conlumeliam pati, gloiiosissimuui du- nondura ad cathedram "Carnotensem evecto, ut ip^e
cerent:et quamvis eis persecutores mortem non in- hic significare videtttr
tulerint, isti, quantum in ipsis est, martyrium per-
tulerunt. » Hujus Joanuis ad qtiem scribit I\o~, so- AD EPIST. XCI.
cii, seu collegae ejus Bcnedicti el concilii Pictav. 'Adelm nobili comitissm. Ctirnolenst," de ijna jam
meminit fragme-itum veteris cxemplaris Floriacen- supra diximus,- qnam ex mcerore amissi consoiiis in
sis, Vincentius Belvac. Jib. xxvi, Spec hist. c. 68; transinaiiiiis, ut ex dielisad 86 episiolam patel, in-
Gaguin. lib. vi, slatiin post initium; Suger, in terempti, Jecto decumbentem solalur Ivo, et ei pro-
€rasso,ot alii. Celebratum auiem fuit hoc conciiium teciionem coenobii S. Jca:,uis in \a!ie piopter Car-
ami) 1100 ex Bouchelo parte m, Annal. Aquit. c.2. nutum a se recens conditi' depiecalur. Prima
et Cliroir.co Turoneiisi ad iiunc annum. Quare Ba- enim ipsius jeeerat fundameiita anno 1-099 et ca-
ronius niciito lianc epist. aiino eodeus scriptam nonicis regularibus addkerat raxla illud vulga-
fu.tse asserit num. 20. tum :
ADEPIST. LXXXVI. Centum, mille mirius nno, currcndbus annis.
StcpJtano palalino comiti. Hanc epistolam suspi- Floruit liic primum locus~ordinecanonicaii.
cor scriptara fuisse ab Ivone Stephano Caniotensi 1 Ea autem in Ecclesia habet mtinus
orationum, ut
comit., aimo 1110, postquama Palestina rediit. Bis ipse Ivo loquitur hac epistola, id est Anniversa-
quippe ad uer Ilierobolymkanum se accinxk anno rium vin Idus Marlii, ui ex Necrologio S. Joanuis
109b"el 1101. De primo videndi suiit FuJcberitis in Yalle patet his verbis : ohiii Adeia comhissa Blc-
Garnot. De.gest. percgr. Fianeorum c. 1, et Rober- sensis.
tus S. Remigii Rpmensis monaclius Hislorim Hiero- Domna Helisendis vicedomninm. De ea ita Necro-
sotymitanm, lib. vt. De secundo' Albertus Aquensis Ecclesise S. Joamiis in Yalle -Carnotensi:
lih. quoepie Hist. Hierosol. vm, c. 6, et lib. ix, Iog^ium
« Sexto Id. Julii. Obiii Heliseridis vicedomina', cuj'us
c. 5 et 6; uecnon Guill. Tyrius hb. x,c. 12 et 19, et corisilio et auxiiio habet ecclesia noslrae vieaise
Malth. Paris in Henrico I,"p. 40. Ord. Vit.' lib. x, ad vicedominum perlinebat : viliam
7S9, locis ductura partem quse
p. quibus Stephauum pcenilenlia etiam quae vocatur Moncelli, atque Erniaiitarv.llam.j
ijuod Ciiristianib apud Anlioehiam ohsessis suppe- Et in cartulario ejusdem abbaiiae
tias non tulisset: inio et in maximum famae.suse de- legitur 1 p. c. 26,
.decus aufugisset, Hierosohmam rediisse 1101 et Ln donum Ermantemllae assenlienlibus Gauffiido cpi-
Ranise obsidioneabAzopaiio Bahvloriiorum satrapa " scopo Carnotensi, et Eli£abelh iilia ipsius vicedorai-
nae sorore Hugonis vicedomlni. Erat auteni Helisen-
captum, Joppecapite luisse scribunt. dis uxor GuerricL vlcedomini -et maler Slephani
' -227 Ao EPIST. LXXXVII. eti'aBi_vicedomini,qui saecularibus curis reuunlians,
Stepltamts de Gartunda. Anselli mililisg Francorum ^bbasS. Joamiis in Yalle factusest, et -lostmoduia
 %W! 3. B. SOtCHETI OBSERYATIONES. 4gg
patriarcha Hierosolymitanus :de quo Tyrius lib. xui, A quereliquamobilia, qusecongregata,vel collecta fiie-
c. 25. Ipsius eliam Helisendis fit mentio in funda- rint sive in urbe, sive extra urbem, ante ohitum vel
tione abbatiae Josaphalensis anno i 120, et in Char- discessum episcopi cujuslibet, intacta a nobis el a
tulario S. Petri in Yalle Carnotensis. Fuit auteni al- nostris dimiltimus, et nos, et/dii nostri Wik. profu-
tera Helisendis vicedomina Carnotensis Gauffridi de tura, quibus episcopus reservare,veldonare, seuper
-Mellegovicedomini uxor; sed sseculo integro poste- se, seu per euchoiromum [ceconomum] suum decre-
rior, uf est in eodem Josaphatensi Chartulario, quod verif, vel majores Ecclesise personse, si id episcopo
. moneo, ne quis in nomine decipiatur. Hanc vero aliqua occasione praevento facere non licuerit. Cdn-
epistolam scriptam pUto| 1101, vel 1102, posl-. cedimus etiam, ut praetaxata exactio, quse, defunctis
<juam Henrici Stephani Carnotensis comitis mors & _ episcopis vel discedenfibus, fieri solot in servientes
innotuit. De qua Matth. Paris in Henrico I, p. 41. episcopi, vel rusticorum, de csetero nunquam fiat.Et
ADEPIST.XCIH. quia tam. benigne ista<concessimus; concesserunt
Daimberto Dei gratia Hierosotymitano pulriarclm. mihi et Adelse uxori mese episcopus et corigregalio
Ai-nulfo deposito suffectus est, ex Guiberti abbatis tota canonicbrum B. Marise, ut per singulos annos
Hist. Hierosolym. lib. vn, c 15, cum esset archi- anniversaria nostra celebrarentur temporibus suis
episcopusPisanusel illuclegatusaS.P. missus, quod in Ecclesia B. Mariae. Si quis ergo prsetaxatam pa-
etiam astruit Willel. Tyrius lib. ix Hist. Hierosol. c. ctionem aniiullare, vel debilitare conahitur, confce-
14et 15.Hancepist. assignatBaroniusan. 1100,n. 54, dimus, quantum in nobis est, ut tam in urbe quam
ego 1101, cum eo anno Hierusalem Stephanus Car- in suburbanis," divinura officium interdicatur, et
notensis et Blesensis comes cum pluribus dioece- g] tanti sacrilegii patratores admoniti, si non resipue-
sis Carnotensis mililibus-{ quos parocbianos suos rint, usque ad satisfactionem, anathemalis gladio
appellat Ivo) nsque ad sexaginla eejiiifum mil- severissime punianlur. Si quis aulem futurorum
lia, peditum vero ampliereni nunierum_~redierit. episcoporum iu domo supradicta lurrim, vel pro-
AD EPIST. XCIY.' pugnacula aedificaverint, lurris et propugnacula tan-
lum destruenfur, domus aulem cum appenditiis-suig
Curnotensh comes pravas consueludines quas hu- inconcussa manebit, Ut autem hoc iirmttm ,
•bebunl anlecessores sui el ipse in doniibus el rebus et inconcussum per.succedentia pactum tempora permaneat, -
Carnolensis episcopi. Episcopis falo funclis, Carno- placuit scripto mandari, et opliraalum tam clerico-
«enses comiles, seu eor.um officiales, qusecunque in rum quaro laicorum astipulatione roborari, et sigil-
episeopis, aliisque doraibus remaneJiant, sui juris lorum uostrorum teslimonio communiri. f S. Ste-
-asserebant. Ut aulem lianc vexationein redimeret phani comitis. f S.Adelae comitissse. f S. Guillelmi.
Ivo ah Henrico Slephano in Syriam redeunte, jus S. f S. Odonis [at., Hugoriis]. f S. Theo-
illud oblinuil, suisque saccessofibus transmisit. Di- fbaldi. Stephani.
Testes ex parte comilis et comitissse, Ste-
ploraate sequenle firmalur concessio, et quae essent phanus Meldensis vicecomes, Galcherius de, Monle-
pravse illse coiistieiudines demonstratur, fert enim : mirabili, Radulfus de Balgehsiaco, Guicherius de
<~Ego Henriciis comes, cognpmiue SlepJianus, nec- Castro Ragmaldo, GuermundUs de€assellione, Gar-
nbii el Adela uxor mea, cum filiis nostris : Noluni nerius Mangoth, Rotrocus comes de Pefsico, Ste-,
fieri vdumus omnibus S. DeiEccJesisefidelibus, tam phanus vicedominus, Hoj-hertus de Castellione, Pa-
laicis quam ciericis, praesentibus et futuris, quia Ivo ganus de Yerziaco, Herveus Belo, Hugo Berbel-
humilis Dei servus, venerabilis EGclesiseCarnotensis ^P u
lus, Ansoldus Berbellus, Roberlus Re.llini, Ber-
episcopus, praessntiam nostram adiit, et a nobis ob- nardus Foristeriusj Ragmaldus Capellanus, Alexan-
uixe postulavit, quatenus domum pontificalem ; do- der Capellanus. > De bonis autem episcopi de-.
fciim scilicet, quara ex lignea lapideam, exvili reddi- functi non subripiendis", Y. AnL Augustinens.
dit speciosam, ab illa prava consuetudine, quam lib. iv, tit. 85, et lib. xv, lit. 34, per iotos ti-
praedeeessores nostri, et nos 'habiiimus in ea huc lulos.
usque, liberam esse concederemus : ne scilicel epi-
scopis ab hacvita demigiantibus , vel aliqua occa- AB EPIST.XCV.
sione decedentibus, praefata domus dissiparetur. ne Gatutuunensh episcopus. Hugo, qui Philippo Theo-
quid ferri, vel plumbi, vel vitri, vel ligni, vel lapidis Jjaldi Carnotensis, comitis et Aleidis hlio successit.
asportaretur, velobrueretur, ne a qualibet sua su- Hac enim epistola. Philippum satis cpncessisse liquet.
pelleelili spoliaretur: Annona quoque 228. vinum, Fuit aulem celebratum Pictavis, ex Chronico Turo-
ienum, oves et boves, et caetera animalia, et omnia neiisi, concilium, anno 1100,,Henrici imperatqris 44
mobilia, quse sunt in urbe, siveexfra nrhem congre- el Philippi regis 40.
gata, Teleollecta fuerint ante obitum, vel discessum Quod aulem prmdiclus clericus in duarum civita-
episcoporura a nobis, el a nostris intacta dimitle- lum tituldri nonpossit ecclesiis. Hbc slatuto fuisse in
reniur, illis profutura, quibus episcopus,reservaie, Claromonlano, seu Arvernensi concilio clericis pfo-
vel donare, seu per se, seupereuclioiiomum [osco- liibitum refert Mattheus P«ris Hisl. Angl. in Wil.li.el-
nemimi~|siuinrdecreveril, velmajores Ecclesiae per- _ mo II, pag. 13, col. 2, sed et longe anle Vitaliaims
^onae, si id episcopo aliqua occasione prsevento, fa- PP papa ad Paulum Cretensem episc. eplst. 5 id" caVe-
cere non lieuerit. Addidit etiam ~pelitioni suae, ut rat. Renovatum p.st quoque clecretum in conc." Pi-
exactio quam vulgo tultiam vocant, quae, defunctis clavensi, anno 1100, ut ex eodem patet t. Yll, Conc
-episcopis vel decedenliJius, fieri solet in sejvientes parte i, can. 2, pag. 555.
episcopi, vel ruslicos, simili consideratiqne condo- ADEPIST.XCVIL
narelur. Nos igitur tanti viri petkionem dignam
frustrari indignam "essejudicantes, et ecdesiasticas Lamberlo Alrebatensi et Joanni Tarvanensi. De
res augmentari potius quam deteri [deteriorari] de- Lamberto P. ad epist. 55 elictum est: DeJoann. Tar-
bere eogilantes, ob remedium animse patris mei, et vanensi, sive Moxinorum episcopo, nihil habeo,
mese, et uxoris meae, filiorumque meorum, rem prse nisi quod in sanclorum album relatus est, et sedem
taxalam a prava consuetudine liberam reddiraus; suam occupavitab anno 1099 ad 1127, de quoMeye-
domjiinscilicet,et dorausejusderii ferrum,plumbum, rtts lib. iv Annal. Flandrise ad an. 1101. Fuit autem
vitrura, lignum, lapides, casteramque supellectilem; Teroana seu Tarvana Caroli V, imperaloris jussu,
scilicet tabulas, scamna, scabella, vasa vinaria, le- anno 1552, funditus' deleta vigentihus interjlluni et
ctos, -necnon coquinas et horrea, granaria, cellaria, Henricum H, Gallorum>regem, bellis, cujusepisco--
tbreuIaria,furnos,furnonimque domos, sive in urhe, palis sedes trifariam divisa, parlim Bononiam (ubi
-sive exlra" urbem; silyas, ut non vendanlur, nec veteribus Gessoriacus poiius), partim Awiomaropo-
succidantur, nec dentur. Annonam quoque, vinum, limet Ipras ti'ansl'ala est. Quoad epistolam, scliptatu
lenum, boves,et oves,"et caetera animaha, omnia- 1101 vel circa puto. . -
PATROL.GLXII. 13
 * -
459 AD D. IYONIS EPISTOLAS 460
An EPIST.XCIX. __sata, et eodemdie regali drademate inslgnila est.*
De his vidend. Matth. Paris in Henriep I. Angl.
Gualoni. S. Qtiintini Belvacensis aJ)bati,Ivonis; ut an. 1101, pag. 40, col. 1. Huic aulem eo-
104 et 105, sequente babelur, discipulo et regead
epist. hoc autem de dem anno quo regi conj'ugi scriptam fuisse episto-
apud eum nutrito el erudito. De quod asseri potest.-Confer epist. 142.
matriraonio inqhirit, videndi sunt auclores qui de lam, An EPIST. CIX.
publicse honestalis iinpedimento scribunt: Gonfer
el 145. Missse siint Vero hse labulse Seriptam fuisse epistolam censet Baronius eit.
epist. 144
Gualoiii 1102, quo electus fnit, Belvacensis episco- 1100, nura. 15. Cujus coi.jeeluram firmat Hugonis
pus ex Baron. ad hunc an. num. 8, vel sallem se- Liigdunensis archiepiscopi iii legalum assumplioV
quse anno 1094 iantum coiitigit. - ,
quenle. . ADEPIST."GX.
ADEPIST. C; Anno 1105 tribuit Barpnius hanc epistolam m\-
_, Joanni Auretianensis Ecclesim episcopo. Is est hu- mer. 12, ego 1104, cum eo acl Parisiensom episco--
anno 1099
jus nominis secundus qui Sausseius Annal. Aurel. Sanctioni ex- a summo pbntiiicc iranslatus ost Gualo. Iir
patum
pulso suffectus est. De quo 1101 Cartulario siquidem Sancti Martini Gampcnsis Paris'.
lib. ix, et ad quem scripta fuit epislola circa fol. 57, annus 1197, dicitur sedis Walonis lertius
aut 1102. el fol. 70, an. 1108, dicitur quaiius.
Altare de Basiiich. Rectius forte de Bazocnns; AD EPIST. CXL
quse in.Aurelianensi diceeesi sitse sunt, et ad epi- Hsecepistola adversus Hugonem Pufcacidominuin
scopi Carnotensis jus paironatus spectant, ob lem-
dominium earumdem, et loci de Balneolis. g scripta est Daimberlo Senoiiensi archiopscopo, ui
porale eum a_communioBe fidelium procul se-moy-oret,fer-
Quare minus recle Sausseius in PullerioAurelia- sua pbssidebat dioeoesi, inierilicio
de Bazochiis altis ar- ramque quariiin
nensi iiominatioltem Ecclesiae submkteret, etJoannerii episctpiim Aiirelanensem,',
cliidiacono Belsise in Ecclesia Aurelianensi trihuit, ut idem faceret hoiiaretur, quod ad vomitum revef-
cum in episcoporum Carnotens. chartis, ad "eorum sus, reditus cum episcopalus; tum Ecclesise Carnp-
wominalioiiem pertinere dicatur. tensis sibi ari'0garet quse plurimorum qubque erat
ADEPIST. CII. querimonia adversus praefatum Hugoneni, ul in
JTanc BarOnius anno 1101, nnm. 12. scriptani Cartulariis Ecclesise Carnolensis lblio 1 Bonsevallen-
fuisse contendit, cui non feluctor. sis folioquoque 1 et Sancti Petri in Yalle pluribu§
in locis legi potest. - .
ADEPIST.CUI. Merarivitla. Mervillam esse suspicor dioecesis Se-
Sylvanectensis ephcopus. Hugo, velLetoldus, 229 nonensis, haud proeul a Sfampis, quse tunc Putea-
qui Ivonis tempore vixerunt. ccnsibus Dominis parebat. lu confirmationelamen
AD EPIST. CIV J3TCV. Ludovici Crassi Francise regis monachis Bonaevai-
Baronius adannumllOl; num. 8, scriptam cen- lensibus eorum quse decessores Gallise reges ipsls
set. Egovero anno 1105, cum eo tanlura Gualo, de concesserant Guidonem de Mereviila testem an.'
quo proxime, electus fuerit Belvaeensis. 1110, lego, qui iilius vici poterat esse dominus.
Gualonem, nempe S. Quintini Belvaeensis abba- AD EPIST. CXII.
tem, quem fefutato Stephanb Garlandensi major et ", "Sedest Carnotensis ei aliarum Ecctesiurum. De
sanior cleri pars elegeral; sed allera, minorelicet,' aliis Eeclesiis non estquoddicam : sufficit de Eccle-
praevalente, a Philippo rege, ejusque filio Ludovico concessione sia Carnotensi loqui, quae sumraorum poiUificum
Grasso, non adinissum, quod Ivonis Carnotensis habet, ut injuriatores suos sacrOrum
episcopi, cui tunc maxime ob incestas cumerat Bertrada^ amotionepiiniatetocclesiaslica censura eoruni per-
nuptias, quibus obtinebalur Ivo, infensus prin- vicaeiam coerceat. Quoillut cunctis exploratum sits
ceps, discipulus el ab eo enutritus et eruditus, Bullam S. P: hic ascriham.
ut hac in epistola legitur, fuisset, et quod aemulo- AD EPIST; CXIIL
rum fraudc jurejurando se obstrinxisset rex non Manasses. Is electus fuit Meldensis episcopus ex*
passurum quandiu in viris ageret Gualonem fore archidiacono an. 1105, quo forle hsec epistola scri-
Belvacensem- episcopum. Quare summo pontifici pta. "
scribit Ivo, ne tantam injuriam electo fieri patiatur, AD EPIST.
" Discordia seu controversia CXVI.
ni velit omnes futurorura episeoporum electiones quse. inter Ivonem,
irritas, aut Simoniaea labe infectasiere, si in regis suosquecanonicos, et Adelam Carnulensem comitis-
arbitrio relinquerenlur, et ab eo penderent. sam movebatur, lisec erat, quodlvo et capituluni
AD EWST."CVI. Carnolense immunilatem sui claustri vioiari quere--
Henrico excdlenti Anglorum regi. Henrico scilicet renlur, quodque de non admhtendis in eoruni sa-
primo, Guilletmi Conquesloris filio, qui Willelmo crum coetum, Jibertis, collihertis, et aliis vilibus
Ruffo fratre Anglorum rege exstincto, adversus Ro- personis, maxime vero decoctoribus; spuriiset vulgo
berlumprimogenitum Germanumregno polilusesl; D natis stalutum ediderant; quod lantum invaluil, ut;"
ut docet Gemeticensls lib. vm bistor. Northman., sublatis servkutis aut libertalis legibus, ultimam
c. 10, de quo etlam infra epistolam 118. Hanc au^-. adhuc perseveret. Nulli enim ad canonicatum et*
tem epistolam Baronius anno 1100,'assignat numer. -praebendam Carnotensem aditus palet, qui se ex le-
29; quod verum esse polest, cum ex eodem Geme- gkimo matiimonio ortum sacramento non juret;
tic. illo anno Henricus regale diadema susceperit. ut infra ad epist. 147 dicetur. Potuit vero scribi haee
AD EPIST. CVIL" epislola anno 1105.
Anglorum reginm Matliildi, cognoriienlo Bova?, AD EPIST; CXX.
Malcolmi seu Milcolumbi Scotorum regis et Marga- Roberlo comiti -Ponlivensi. Rohertum Talvalium-
retae Edgari Anglbrum principis sororis filise natu 230 Bellismae dominum intelligit, cui Pontivensis
majori; ut est apud Bucananiiin hisf. Scoticse lib. comitatus cum Agnete uxore, Guidonis Pontivi co-,
"vn,et in genealogia ductim Northm.pag. 215IIistor: mitis filise, dotalitii nominis obtigerat. De quo Guill.
Noiihman.Deillaaulem, et de conjuge Henrico, ifa Gemetic lib. vni, c. 55, et Ordericus Vilalis lib,
scribit Gemeticensis loco ultimo citato :-'« Ut autem vin, p. 675 et 708.
idem rex legaliler viveret, duxit eodem anno Vene- AD EPISTJ CXXYII.
rabilem Malhildem filiam Malcomi regis Seotiae et Ludovico Deigralia Francorum regi designuto.
Margatetae, etc. Nec illud prsetereundum, quod a Vergebat ad extrenium Philippus, effetumque cor-
S. reCordationis Anselmo Canluariensi arcliiepisco- pus lascivise dedita prior aetas reddiderat seneclufi-,
po, eadeniMathildisinfestivilate SanctiMarlini apud Qtiare cum nec sibi, nec reipuhlicse proficeret, ali-
Westmoiiasterium Henrieo regi nobilissimo despon- quol annis anlequani liominem exueret, omnens-
 461 J. B. SOUCHETI OBSERVATIONES. 462
regni sui cuiam in fiJium Ludovicum deposuit, ita A pius et benignus Dominus"milii fransmitteret. »
enimSanctiMartiniCampensisChartularium fol. 82, Postea vero inlerRonem et lmnc Odonem quidam
in charta Godefridi Ambianensis episcopi de Eccle- odii seu dissidii igniculus exarsit, ut ex epist. 151
sia de Liniaco in fine: < Actum in Ecclesia Amhia- colligere est, Odone quippe Sancti Quintini Belva-
nensi anno 1104 Dominicaelncarnationis, indict. 12, censis abbate facto, quod ejus potuit electioni relu-
rege Francorum Philippo, duce exerciius filio suo ctatus estIvo.
Ludovico, * etc Sed.apertioribus verbis id habet AD*EPIST.CXXIXet€XXX.
fol. 66 verso, in charta Iluberti Sylvanectensis epi- Guufrido Yindocinensi comiti, Grisagonella diclo,
scopi, qua ex cohsensu domini sui Ludovici j'am in qui Mathildem Robeiii relictam nonobstanlibus ab
regem designati confirmat donum Ecclesiae Sancli Ivone propositis impedimenlis uxorem duxit circa
Nicolai de Acy, faeuitn a Roberto vicedomino ex annum 1105.Chartaenim 277 chartularii Vindocinen-
consensuLetardi episcopi de cujus feodo erat Eccle- sis sequenlia lego : i Omnibus notiim esse volunius
sia Sanoti Martini de Campis urbis Parisiensis anno quod Gaufridus filius Gaufredi comitis, orii Grisar
1106, sed et idem expresse scribit Sugerius in gonella vocabatur, calumniam nobis fecit de terra
Crasso, ubi eum regein designatum (cuin Boainun- cjuadain in qua olim hoscus fuerat prope villaui Dei,
dus Ludov. ejusdem Grassi sororem uxorem duxit) quam pater ipsius Gofridus comes nobis dederat,
vocat, clarius praeterea Chronicon Mauriniacense rogatu Mathildis comitissseniatris illius Gofridi, qttf
lib. II, cum ait : < 'Deditnob. rex PJiilippus et lit- caluraniam fecit, >etc Unde Malhildem illam Grisa -
teris regalibus donationem hanc confirmavit, et Lu- gonellam duxisse indubium est. Quod autem de
Jovico regi designato filio suo ut idipsum cone;ede- B consanguinkate affert Ivo inter Grisagonellam et
ret, praecepit, t ete. Ex quihus et Gillio reruni Mathildis priorem conjugem, non ita certum. Ex eo-
Francicarum scriptore, amio 1105, vel circa scri- dem quippe Yindocinensis monasterii Ghartulario ip-
ptam epistolam puto. sorum genealogiam aliter se habere cognosco, fol.
Respectus. Hoc esl quod idiomale vulgari diciraus siquidem 13 n partis invenio Burchardum veterem
r-espit.Ita etiam Goffri;!usVindocin. ep. 24, lib. n :- Vindocinensem et Gorbolienzem comitem genuisse
< Respectum usque ad festivitatem S. Beati accepi- Reginaldum Parisinum episcopum, et N. Fulconis
stis, > et apud Sugerium Sandionys. Ab. pluries. Nenrse Andium comitis uxorem. E qua Adelitiam
AD EPIST. CXXVIII. sjiscepit quae ab avunculo suo Reginaldo, Burchardo
Odoni confratri et compresbylero. Canonieo scili- cuidam potenti longius manenti in conjugio tradita
eot Fani Quinfiniani Bolvac. cuj'us, ni-fallor, estepi- est. Huic quatuor hlios peperit, quorum primogeni-
stola frequens .ad Ivonem, quani ex membranis lus Burchardus avunculo defuucto Vindocinensi ho-
veteribus profero : < Excellentissimo suo Palri et noreetYastinensipotitusest,verum cum adhucillos
domino Ivoni Dei gratia Carnoteiisis Ecclesiaa epi- administrare prse aetale non posset, Fulco matris
scopo, frater Odo in Dei servorum indignus compu- pater tufelam ipsius, honoremque suscepit, quem
tari numero salutem et orationes debilas, et in cor- adulto puero remisit. Ex secunda uxore Falco Go-
pore surami pontificis, ponlificaliter conglutinari. fridum qui ilartellus dictns est, genueral. Huic ex
Cliarissime mi Pater et domine, veslrae tam reve- Henrici I Francorum regis assensu Rurchardus
rendse personae tam efiam divina quajii plnlosopbica ipsiusque mater Wastinensem et Yindocinensetn
insiruclse disciplina, raeain quantulamcunque Mi- Q comitalus servandos commiserunt, usufructu tan-
nervam, et si Socratis philosopliia diserliof, aut lum sibi ggl retento, Burchardo absqtie prole e
Aristolelis peritia sul)tilior, aul Ciceronis iacundia vivis sublato, duplex ille honor Eulconi Anseri vel
eloquentior superemineret, vel audere, vel posse Anserulo (et Eufroniae, quam Nlfranam vocat Ivqj
scriliendo sufiicere, haud unquam arbkror. Sed ne fratri delatus est, qui ex Petronilla uxore Lancelirii
ex indignatione Jforsitan aut magna phUosophici, Balgenciacensis filia, Burchardum juniorem dictum
vel magis divini eloquii inopia, labia consuere videar, charta 222,p. 1, genuit, quae Goffrido Jordano Pru-
non equidem^praesumptuose, sed de necessariis liacensi dicto nupsit. Burchardo defuncio, Yindoci-
animaemeseconquerendo, scribere conabor. Yerum- nensis .comitatus ad Eufroniam et maritum ej'us
tamen non ut vestrse modus eloquentise, vit vestrae Goffridum Pruliacensem devenit, ex quornm am-
tantas gradus doctrinae, aut vestrse sutnmae honestas plexu natus est Gofridus Grts'agonelJa,qui Mathildem
religionis exigeret •:verum prout meaescientiae mo- Ilugonis Castridunensis vicecomitis flliarn, post
dicitas, aut ingenii perspicuitas, aut vobis scri- obitum Roberti seu Radulphi Belgiacensis accepit
Lendi necessitas, admonuerit. Placeat igitur paler- uxorem , ut supra diximus et ex dicendis ap-
nitali vestrae pupillorum vestiorum continenthe parebit. Hic vero Radulphus Landrici de Ralgen-
formam cognoscere. Habemus enira bonum locum, tiaco dicitur filius, qui ab altero Lancelino, alias
idoneam Ecclesiam, optimum episcopum, libros Landrico dicto, Landrici etiam alterius filio, origi -
multos, victum et vestitum : omnia denique quan- nem ducebat. Qui in his perspicaclores snnt videarit
lum prsesenspostulat negotium (Deo gratias) admo- quae ex ipsis eligant. Haecautem epistola scripta fuit
dum necessaiia, inde Deum nobisbenignissimum ,ry circa 1105, quo anno vel praecedente, Grisagonella
sentimus. Prselibata igitur exleriorae prosperitate, comitatum Yindocinens. Hierosolymis defuncto Gof-
seiatis, Pater, interiorem languorem quam vehe- frido Pruliaceusi patre 1104 iniit.
mentem. Ecce quippe multis vulneribus casus meo- AD EPIST.CXXXII.
rum criminum labe contritus, satis superque habeo Simoniucam hmresim me permittente in Ecclesia
dolere, etutinam dolerem; sed nondoleovulneratus. Carnotens. publice dominari. Siraonise crimenid
Imo gaudeomeioblitus. Nolile igitur, quaeso, nolile temporis in ecclesiaslicis maxime notabatur (et vix
sinere me absque vestris perire medicamentis^ imo aliquem qui ea peste non inflceretur reperire eral)
deprecemini summura medicura, quatenus me ve- a sua Ecclesia eliminare, quoad ej'us potuit Ivo, an-
slris inlercedentibus meritis oleo misericordiae in- nisus est; sed irrito conatu-: successor tamen Go-
fuso, leniat, evacuet, sanumque faciat. Si vero fridus de Leugis eam Roberli Arbrescellensis hor-'
animae meae divini spiritus roburaugmentaretur, ut tatu omnino abegit. Quod ex Andraea Rbberti Yitse
decet, sarciuaenostn laboris indesinenter partieipa- scriptore, ejusque socio addisco. Ita enim rem re-
retur. Quod enim suraus, et quidquid fuerimus, vo- fert:- < Quia Simoniaca haeresis, quaeCarnotensem
bis tolum debemus. Yos enim non parum diligere canonicorum basilicam diutissime foedaverat, conce-
debemus pro universis bonis, quae dum apud vos elente Gaufrido episcopo, cujus vita nostra quoque
fuimus, pise charitati veslrse nobis impendere pla- setate suavissime redolet, atque concedentibus de
cuit, pro quibus nimirum bencficiis summo Deo majore ad minimum ejusdem coenobii canonicis, in
vestraequebenignae paternitati, laudes et gratias de- perpetua damnatione perRobeitum nostrum exstin-,-
ferimusimmensas. Utinam socios benignos et utiles, cla est. Et ut haec pestis cxsecrabilis in eadem ec
465 AD D. 1V0NIS EPISTOLAS 464
clesia in sempiternum omnlno damnarelur, votum A terorumque Ecclesiae clericorum, solo decano exce-
quod fecerunt, juramento firmarunt. > Juramentum pto, ad eum installatio spectet, inquirebat ab eo
autem illud tale est^ quod al) eo qui prsebendse in- qui collegio nomen daturus eral, in liaec verba :
vestituram exspectat, adhuc fit his verbis : t Ego N. t Yos juratis super istas sacras reliquias, quod vos
canonizandus inecclesia Carnotensi, juro super istas eslis de legitimo matrimonio procreatus. Itero quod
sanctas reliquias, quod proista praebenda, cujus in- istis liberae conditionis, nec islis collibertus, neque
vestituram exspecto, non dedi, nec promisi; nec filius colliberti, * etc Cui canonizandus se de, et in
alius pro me dedit, aut proraisit, me sciente, aurura, leghimo matrimonio natum et liberum hominem
vel argentura, vcl pecuniam aliquam, vel aliud quod esse respondebal; quodrursum sedente capitulo
per pecuniam aliquam debeat, aut valeat comparari: iterabat, sequente sacrairienlo addito. < Juro etiam
et si promissum fuerit, per me non solvetur, > etc. bona fide roe observaturum cttm auxilio capituli
Si qua autem adhuc sunt qum pro consuetudine consuetudinem hujtis Ecclesise quse est de non reci-
hnliqua publice exigant decanus el canlor, et alii piendis in canonicos seu clericos de toro' manu-
minhtri ab Itis qui canonici ftunl. Intantum praeva- missis, seu manumissorum fiiiis (excejitis quos
luit usus (ne"verius abusus dicam) ul ab Eco.lesia Ecclesia Carnotensis scienter recipeie consuevit),
Carnotens. nunquam eliminari potuerit illa exactio, et de non recipiendis in canonicos, seu clericos de
quam juris, sive laudabilis appellalione consuetu- choro, filiis concubinarum. > Et quia dissidia c-.t
dinis palliant, quamque ab iis qui sacro cathedralis conlentiones pro libertatibus et privilegiis Ecclesise
templi sodalitio inscribuntur, expetunt ratione exa- tuendis inter Adclam comitissam et capilulum Cai^
minis quatuor ipsius Ecclesiae priores dignitates, B notens. tunc vigebant, 232 l>lnc addehant sacra-
aliusus enini lempore non firmatur, cum ut regula mento : < Item juro quod ego defendam hona fide;
juris habet : Quod ab initio non valuit, successu etiam contrihuendo-in expensis, si opus sit, cum
temporis convalescere non possit. De reg. jttr. in 6 consilio capituli, liberlates Ecclesise, statuta,- con-
nemini quijjpe pro beneficto aliqnid, vel niinimum, sueludines legitimas, approbalas, ac maxime privi-
recipere licet, maxime cum sequenle bulla caveatur, legiatas; el privilegia uoibus non esl derogatum, et
quse ita loquitur: < Calixtus episcopus, servus ser- quibus ecclesia in suis negoliis ulitur et causis. Item
vorum Dei, venerabili fratri Gaufrido Carnotens. juro quod in negotiis quae habemus et hahehimus
episcopo, salutem et apostolicam benedictionem. contra comitem Carnotens. et Rlesens. et suos bail-
Quaareligionis honestale perspeeta in Bei Ecclesia livos, ministros et servientes, et contra alias quas-
statuuntur, inconcussa debent stabilitale servari. cuuque personas, praestabo fidele consilium et auxi-
Siquidem, fratef in Christo charissime, de com- lium bona fide secundum conscienliam meam pro
hiissa tibi ecclesia omnem Simoniacam expellere ecclesia Carnotensi, et nunquam scienter contra
desiderantes pravitatem, assensu decani, prsecen- Ecclesiam, consuetudines , statuta , privilegia, et
loris, subdecani, succentoris, et caeterorum praela- libertates ipsius : et hocr si praesens fuero inoapi-
torum Ecclesise statuisli, cangregatione fratrum id- tnlo, vel absens _ cum fuero requisitus. Item"juro
ipsum approbante, atque unanimiler postulante, ut quod si aliquis canonicus, vel persona Carnotensis
nee decanus, nec prsecentor, nec suhdecanus, nec damnum, aut injuriam, sine evidenti culpa ipsius,
succentor, nec ulla alia ecclesiastica persona, vel per comitem, aut suos, occasione litis motae in eum,
canonicorum quisquam de honoribus ecclesise, vel iC suos, el nos, consilium et auxilium praestabo, et in
praebendis quidquam exigat, vel accipiat, vel per se, praedictis contribuam si necesse fuerit. > Ila vetus
vel per suppositam manum. Nulltis eorum, qui ca- codex saerameiitorum EcclesiaeCarnolensis quaead
nonici fiunt pro prsebenda guidquam det, vel pro- hanc illustrandam epistolam, quam 1104, seriptaim
miltat, auf per se similiter, aut per suppositam ma- vtilt Baronius num. 9 referre non piguit.
num, neque post decessum prselatorum, qui nunc AD EPIST. XXXIV ET XXXVI.
in ecclesia vestra vivunt, ullus vel decanus, vel prse- Guillelmus comilhsm filius. PrimOgenitus vide-
centor, vel subdecanus, vel succentor in locum ip- licet de quo sie Order. Yital. Hist. suse lib.' v,
sum staluatur, quousque in communi capitulo, li- pag. 574, de Stephano Carnotensium comite et
quido juret pro offieio suo se nihil dcdisse, vel pro- Adela ejus uxore loquens : < Filios qualuor (Ste-
misisse, quousque etiam juret se pro praebendis ni- phanus) Guillelmum et Theobaldum, Stephanumque
hil exacturum, vel accepiurum, autper se, aut per et ilenricum ex prsefata conjuge genuit. Quorum
suppositam manuni. Similiter postdeeessum simpli- tres priores sunt potcutes consules, et inler maxi-
citim canonicorum, qui modo in Carnotens. ecclosia mos Fi'ancorura computantur et Anglorum proceres.
•yivujit, nullus in locum eorura canonibus sufllcia- Primogenitus Guillelmus gener Gilouis de Soleio et
tur, nisi ante in communi capitulo juret, vel tutor haeres,"vir bonus est, et pacificus, et sobole pollens
suus pro eo, si ipse infra annos fueril, se proprse- faeultatibus, > et lib. n, pag. 110, de Adela
benda nihil dedisse, aut promisisse, nec per se, nec atque verba faciens : < Laudabilis hera, inquil, post pere-
per suppositam manum. Hanc igitur constitutionem
ad bouorem Dei et aoimarum salutem, a fralernitatc D grinationem mariti, consulatumillius honorifice gu-
i hernavit,
tua provisam, nos, prsestante Deo, auctoritate sedis sanctse solerter tenerosque pueros ad tutamen Ecclesise
educavit. Guillelmus enim qtti major
apostolicae conflrniamus, et ratam in posterum per- natu erat, filiam Gilonis de Soleio uxorem duxit, et
manere sancimus, etc Datum Remis per manum soceri sui hseredkatem possidens, diu pacifice vixit,
Crysogoni S. R. E. ac
cardinaMs bibliothecarii, IV
Non.!Novemb., ind.l3,Incarn. Dom. au. 1119, pon- laudabilemque sobolem, Odonera et Ranerium ge-
> etc. Ipsius meminimus supra in notis ad
tificatus domini Calixti II anno i, > etc. Videaut nult, 94. Praesens autem circa 4105 seribi poiuiu
hanc bullam ali- epist.
ilaque quorum interest, qui post AD EPIST. CXXXVTHET CXXXIX,
quid' a canokizandis (ut loquuntur) exigere pos-
sunt. Fulco decanus vesler eligeretur. Quo anno fuerit
Statulum Ecclesim Carnotensh de non admiltendh electus Fulco in Parisiensem praesulem, exploratum
ud clerttm liberlis, etc Sacramenta hoc statulum omnino non est; tametsi Guillelmo suffectum fuisse
confirmabant canonici Carnotenses, et antequam e non Iateat.' Si quid tameir conjectura valet, eura
Gallia nostra, volente Ludovico XI Francorum rege, circa annum 1100 eiectum fuisse cum S°.vertio
servitus exsularel, nullus ad sodalkium majus ca- pulo, ctim anno 1039 in charlulario S. Martini Cam-
lliedralis assumebatur, nisi se liberse esse condi porum fol. 26, charta 58, Guillelmura Parisienseni
tionis, non libertate donatum aut manumissum, non sedem occupasse legam. At hanc epislolam ante
collibertum, id est, ex libero corpore aut venlre, et 1104 missam dico, propler subsequentem Walonem
servo, aut e contra natura assereret. Cantor enim seu Gallonem, qui eodem anno finiente Parisien-
vel ctuivis alius ipsius vice, cum canonicorum, cae- sem episcopatum adeptus est, de quo videndu<=
 &>$ i. B. SOUCHETI OBSERYATIONES. 'ffixr
ideni SeTeiiius in Parisiensium episcoporum serie A AD EPIST.CXLIY.
num. 65. ^Balgentiucum. Quod _lambk Liger oppidum de-
AD^PIST. CXLI. cim,o ab Aurelia milliario distans, ponte egregio
Ricardo Albanensium ephcopo, qui tunc in Gailia quem noslri reges olim fieri curarunt, instructum ;
legatione fungehatur, ut Pasehalis summi pontifieis trada quo antistiles Galli absolvendo rege Philippo et Ber-~
Sice, Philippum Francorum regeiri primum excbm- pellice superinducta conveneranl; ut ad epist.
. municatione solveret, quam (ob turpem quam cum 141, supra notavimus. Ibi etiam Eudovici junioris.
'Bertradaadulteraconsnetudinem habuerat) contra- Francorum regis et Leonorae, seu Alienordis, ipsius,
xerat, et seu yere, seu iicte pcenitentem sacris resfi- conjugis malrirrionium diucontraclum, et proleflr-"
tueret. Convenerani quidem Remensis et Senonen- ,matuin, muluo consensu dissolutum est, quod bello-.
sis provinciae cum suo metropolkano antistites le- rum, quae diuturna adversus Anglos, funesfa et
gati mandato apud Balgenciacum; sed ipsis inter se exitiosa fuere, initinm fuit. Crebris praeterea, qtii
dissidentibus, rege quoque secum roale agi conque- in eo acti sunt, convenfibus episcoporum et princi?
*
rente, negothrm orone Parisios remissum est, ubi pum aliis lemporibus nobile exstitit. ,
absolutio regis solemni_er facta ; ut ex Ivone ipso," AD"EPIST.CXLYI."
ct hist. Franciae a Roberto ad mortem Philippi regis. Clerus el populus P^arhiensis Ecciesim, voto epvoce
"fragmenfo patet. domnum Galonem Belvacensis Ecclesim consecrqtum
Trecas vettire vuleum. Duo conciliaTrecisPaschale in ephcopum elegerant. Reriitentibus Philippo "Fran-
summo pontittce habita.- Alterum sub Ricardo ip- corum rege, Ludovicoque C)asso iilio, Belvacensem
siuslegato 1104; alterum Paschaleprsesidentell07. B episcopalum adipisci non potuit. Quare Romani ad,
Hanc autem epistolam prioris tempore scriptam ex Paschalem II summum pontificem profectus, dum
dictis arbilror, illi slomachurii deponerent, Tancoremque quem ad-
versus ipsum conceperant decoquerent, Galonem in
Au EPIST. €XLIIL Poloniam riiisit, unde circa anni itnem 111)4 re-_
Ricardus P-rqieHensis abbas. De eo Ordericus Vi- diens, Ivone procurante, pontificeque maximo pro-
-talis lib. VIIIHist. sitaeeccles._,p. 709, ita loquitur : banle, in Parisiensem electus est. Confer prsece-
j Ricardus autem de Furnellis moderno lempqre dentes epistolas 144 et 145, ducentesimamque sexa-
idem monasterium rexit, quem Robertus Tumba- gesimam sequenteni cum ista, quse anno 1104,
lienetisis (is fuk liobertus de Monte Sigiberti conti^ scriptam fuisse nemini ob supradicla dubium esse
nuator) ad moiiacbatuhi Bajocis in Ecclesia Sancti potest.
Yigoris suscepit. Verum Odone Bajocensi praesuje, AD EPI.ST.CXLVII.
gui novi ccenohii (Sancti Yigoris) fundator erat, in Conditionarios. Pr«;ter illa quae supra ad epfst
carcere Guillelmi regis gemente, el Roberto sophista CXXXII, de servis in clerum non admittendis dixi-"
montem Sancti Michaelis de periculo maris; unde mus, quaedam bic ad majorem diclorum lucem sub-
eojnobita erat, repetente, seu po.tius in Latias partes, nectere possumus, servili conditioni obnoxioSj etiam
ut supra retuli,-migrante, npva construclio et im- servis annumerandos pontilicia rescripta volurit
perfecta "celeriter dissipata est, et concio Jidelium dist. 54 per totam. Ut enihi ibi diciiur can. Sf^ftifs
\quseilluc confluxerat de diversis -Iocis, rectore ca- propter obligationem servilem, eos 'reprobabatcle-
rens,_cko dispersa est. Ricardusitaquejamus ex illis, ( *rus nec ordinari sinebat nisi prius libertate a suis
divinis litteris erudkisslmus fuit, el in tanta deva- C dominis consecuta. Hoc expresse dicitur can. Nullit
statione teneri gregis religiosos sophistas qusesivk, ead. dist.:» Nulli|habet canon) de servili condilione
jn quorum contubernio dogmalibus almis iuhaeiens, ad sacros ordines prpmoveantur, nisi prius a proT
reverenterhahitavit;EanamquetempeslateinNorth- priis dominis legitimam liberlalera Consequantur;
pannia florebarit Anselirius Beccensis , Gerbertus cnjus libertatis charfa anle eirdinationem in alnbbne
Fontanellensis^Cuntardus Gemmeticensis, aliique publice legatur : et si nullus conlfadixerit, lite cou-
plures in templo Dei lucentes lucernse, a quibus in- secrabuutur. Porro seryus npn canonice consecra-
signiter illustratus , "salubris hauriebat ubertatera tus, poslquam de gradu ceciderit* ejus conditionis
doctrinae. Defuno.toauterii Goisfredo abljbte,, Ificar-^ sit, cujus fuerat ante gradum. > Illi autem condi-_
dus ad regimen Pratellensis abbatise electus est: tionarii dicebantur, quod alicui tiibutb servili, vel
jjuod Roberti ducis et Henriei regis tempore fere -aliqua conditione, tyel patrocinio cujuslibet doraus
viginti quatuor annis tenuit," ibique defunctus est. ohligabantur, ul eodem can. Si quh kabelur. Suh,
Hic in divinis codicibus apprime studuit, in via Dei hac appellatiorie comprehendebanlur qubque' ascri-L
per antiquorum vesligia Patrum psallens ah ado- ptitii qui nimirum per triginta annos fuefanl in solq.
fescentia cucurrit, famelicisqiie pueris aenigraaticum Cod. dedgri. et censi. Jib. n, c. Cum satfs,colonus,"
panem in donio Doroini benigniter fregit, manum- inquilinus et similes eod. tit. difiinimus. 1. Origi-
qae tendentihus alacriter et ubertim distribuit: tor- narii vel servus, I. Si coloni, qui, quemadmodum
pentibus quoque et Teeusantibus, ut mandarent vim servus fugieris, non prsescribunt sibi libertatem
jntulit. Commentafium super Genesim Mauritio San- Jongo leriipore; ut c. De ser. fugit. lib. L. Omnes
cti Launomari Blesensium erudilissinio abbati edi- I3 originarii quoque qui ab ascriptkiis bfiginem duce-
dit, et aliud domno Adelelmo eruditissimo presby- bant et nati eranl in ipso solo, procuratores, aclo-
tero cbnscripsit, Flaviacensi quidem monacho, qui res et exsecutores seu cuiatores pupiilorum, qui
cum Fiscanensihus sanclse Trinitali reverenler mi- omnes ab ordinibus suscipiendis arcebantur, can.
litans, consenuit. Egregio CIuniacensru.ni abbati Magnus, ead. djst.- curii non sui, sed alterius juris"
Pontio eximiam explanationem super Paraholas Sa-' essent. Quare cuni servos suos et manumissos Car- -
loniQnis' contexuit: aliisque venerabilibus personis" iiotensis comijlissa in Ecelesiam Carnotensera inlru-.
Eeclesiaslen, et Canlica canlicorum, ac Deuterono- dere vellet,"resikerun_t canonici, in suum collegiuni
mium luculenter exposuit/multosque tractalus su-' admktere neminem, nisi libeise et non servilis con-
per obseura prophetarum problemala allegorice, seu dkibnis forel,- allegantes. Quamvis eniin raanumissi
tropologice,- disseruit. J Est autem Pratellense mo- dicerentur, non ideo liberi erant, qiiod, retentb
nasterium, ut. ipse Qrdbricus loco ultimo allato ipsius_obsequio^ servituti adhuc tenebantur obnoxii
scribit, in Neustria optbnq loo.ositum prope potium et ab ~caquando vellet in pristinam servitutem re-,
.Maris el pontemAdimaii, 233 dbi rapidepontum Ri- duci poterant, quod in cleri vergebat opprobrium.
dela pelit, el in illum mergitur, a Mellentinis comi- Si ex cleiicis fierent servi, idestin pristinum statum,
ftbus Roberto et Henrio.o fratfibus conslructuni. - redigerentur. Probrosura quippe clero efat sui or-'
Quare nilmirum, si Roberto Mellentino comki illud dinis vires in servitutem relabi et vilibus officiis im-_
commendal Ivp, qui hanc tepistolatn eirca 1104 pediri'. Quapropter. ne lanta injuria fierel brdini
seribere potuit." elericali, majoris fempli seu matrieis ecclcsiae so-
 467 AD D. IfONIS EPISTOLAS
dales statutura conceperunt de non admittendis in A j gensem. archiepiscopatum suscepit. > Fuit autom
clerum libertis, vel collibertis; ut supra ad episto- Cadomensis mcnasterii recens a GuiileJmoL, NortJi-
Iam 52 et 116 retulimus, ut conditionarios illos om- mannorum duce et-Angloruni rege fundati pflriius
nino ab ordinibus, ecclesiasticisque beneficiis se- professus et a])bas secundus,* aG landem Rotlioma-
moverent. Dure tulit decrelum comitissse, et qtrpad gensis metropolita quse ex Order. Tital. Iib. v hist.
ejuspotuit, ut revocaretur, nullum non,lapidem mo- suse pag. 551, expresse scribit his verbis : < InCa-
vit. Obstabat summi pontificis, ijljus.confirmatio di- doriiehsi Eeolesia Guillelmus Radbodi Sagiensis epi-
ploroate, seubulla, quae adhuc inler Ecclesiae pri- scopi lilius Lanfranco suecessit, quem post novem,
vilegia legitur_, instaliant familiae comitissse condi- ut reor, annos inde rex Guillelmus ad regendam
tionarii qui, de Iegitimo matriraonio nati, fuerant Rothomagensem melropolim provexit. Hic conso-
et regii Fiscalini, id est ex familia dominica, ut est brinus. Guillelmi praesulis Ebroicensium filii Gi-
aprid Mareulphum in formulis vel servi fisco ad- rardi Frehelli fuit, cujus potentia tempore Ricar-
dicti, de quibus idem Marculphus de unaquaqtte villa doruni in Ncustria, maxime viguit : canonicus et
fiscali, tres homines ex servientibus uttoque sexu a archidiaconus Rotliomagensis Maurilio pontifici pa-
servitio relaxentur. De ipsis eliam V. capkul. lib. m ruit, magisque amore Dei fervens, eum Theoderlci»
e. 16. Fiscalini, inquam, llji instabant fisco addicli, Uticensi"abbate peregre perrexit, et gloriosum Salva-
ut de privilegio Ecclesise Carnotensi concesso, de toris sepulcrum in Hierusalem reverenter adiit.
non admlttendis conditionariis exciperentur,, et in Inde reversus pristinos prsecavens labores amittere,
eiimdem statum in quo erant ante privilegium,, re- mundl Jeiiociniis penitus subfraxit se, et in Beccensi
dire a sutnrao poiilifice j*uberentur. Infercedenatlvo II
1 ccenbbio divinae gratanter inhaesk militia : Dein cuni
apud Paschalem; nec statuti, aut sacramenti per Lanfranco ad instructionem neophytorum qui in Ca-
"eos nuncupati, quidam Carnotenses canonici solu- dontense Castrtim ad servitulem" Clirisli conflae-
lionem aversabantur, quamvis repugnarent alii, bant, protractus est, quoruni ipse panlo jiost Pater
cum illud se sub hae condilione fecisse faterentur, ef magister laudabilis factus esf."> El lib. v, pag.,
ul pbssent inslitulo suo et pro futura adjicere, et no- 568, postquam de Joanneiocutus est, addit ~-
citura exeipere, ul loquilur hic Ivo. Addebat minas Posl hunc Guillelmus, vir nobiiis atque benignu&,
"oomilissa, et nova quolidie repulsione exacerbata, Calltolico ptebem traclavil.Rolhomagensem.
damna, scandata, iraa> rixas, perttirbationes molie- Quibus baec subnectit : < Hic seeundus Cadomensis
batur. Yicit tandem Adelitiae improbitas, et suorum abbas fuit, et inde tractus, in arcliiepiseopatu 22
pervicacia, qui a summo pontifice Pascliale II, hoc annis tempore Gregorii, Vicloris, Urbani cl PascJia-
diploma potius eslorserunt, quam oJilinuerunt: lis paparum iloruit. Ipse Guillelmum regem et Ma-
< Paschalis episcopus servus servorum Dei Carno- thildem reginam Cadomi sepelivit. > Obiit vero II10
tensis Ecclesiae clericis, salutem el apostolicam be- ex Cadomensi chronico riiense Januario, vel Fe-
nedictionem. Indubia veracium fralrum relalionc bruario; ex ejus epitaphio. Quo anno hsec epislola
comperirous,i etc. Videiii.PaschaliII,sub. ..!«>..405. scripta fuerit, ex eo quod infra de Flammardis
234 Sed necillud diploma et pontificii arbitrii decre- refert, anno 1107, scriptam fuisse coraperuim est.
luin, molus qui iiide cxsurrexerant, compescuit, Flammigeros pueros. Ad ipsorum alludit. cogno-
cum ex supremo, dioecesis collegio. quidam de sla- mcn. Erant enim Radulfi Flammardi, qtii Anglis di-
tulo ab eisin eondkionarios.et vqlgo nalos condito, *Q *( citur Flamme, Dunelmensis episcopi filii, qui nova
ne latuni quidem unguem discedere voluerint. Quod et inaudita praesumptione eos in Lexoviensem Ec-
ex supra, allatis. sacfamentis ad epist. 152. Certum clesiam pastore vacuamintruserat, duodennesiicet,
est, de sol.emni juramento quod contra comitem ipsosque, ut si prior deficeret, alter substiluerelur,
Carnotensem et Rlesensem ejusqtte olficiarios, cano- quasi hsereditario jitre sufiicere nitebatur. Rem plu-
nici Carnotenses etiam ppstea faciebanl. Perseverat ribus prosequitur Order. Yital. lib. vm et x, ex
adhucjuramentum de nuptiarum legitima prole in quibus hsec tantum quss ad ilhistrandam hanc epl-
Ecclesia Carnotensi adraittenda. De libertis autem stolam faciunt, et cur Guillelmus ille, quem Lexo-
et colliberiis jam nulla mentio, cum servltutis j"u- viensem electum serihit Ivo, prsesulatum non fuerit
gum ab ipsorum capitibus ecclesiastica decreta, re- adeplus, aperiunt, decerpsi. « Non multo post, in-
gumque et principum sanctiones solverint et exeus- quit, Gislebertus senex cognomento Maminotus,,
serint. Lexoviensis episcopus raense Auguslo raortuus est;
Bernerlum monasterii Bonmvallensis abbatem. De atque Fulcherius frater Flammardi ejusdera sedis
quo supra ad epist. 78. Ex Dolensi autem in Bitu- prsesul a Guillelmo archiepiscopo mense Junio conse-
riglbus abbate,, ad Ronaevallensis prselaluram evo- cratus esl. Hic pene illitteratus ad episcopatum pro-,
catus est. Hujus monasterii, quod in Dqnensi existit, curatione fratris sui de curia raptus est. Quo dap-
ordinis Renedictini aCarolo Calyo imperatore, anno silitate laudabilis 7 mensibus potitus, mense Ja-
Doraini 840, constructum est, monachus fuerat, et nuario defunctus est. Deinde Ranulplius Flambar-
landem abbas, cujus rogatu, et Theobaldi comitis dus, qui in Northmannia exsulabal, et Dunelmensi.
Carnotensis et Blesensis; nec non Hugonis Dunensls ,p. praesulatu carebat pro inimicitia regis, cui resliterat,
vicecomitis hortalu, Ludovicus Crassus Francorum Luxoviensem pontificatum filio suo Thomae piiero,
rox, omnia quae a decessoribus concessa fuerant siiscepit, et per triennium, non ut praesul, sed ut.
monasterio confirmavit Stampis xvm Kal. Oclobris praeses gubernavk. Interea-GuilleJmus de Paccj'o in_.
1110, ut ex litteris constat. Quaedam simultates in- genli pretip comiti dato praesulatus praeoccupafe sa-
ter Ivonem et ipsum inter,veneruni,.quibus compo- tegit; sed pro Simoniaca lue prius Rothoniagi,
nendis raullum insudavere Robertus Arbfescellen- postea Romae condemnatus, teraeritatem suam mi-
sis et Bernardus Tyronensis anno 1115. Ad ipsum sere luit. Sic fere quinque annis .Luxovium rectore
Rernerium exslant Gaufridi Vindocinensis abbatis caruit, et Dominicus. grex pastore diclo. carens, lu-
epist. 14, 15, 16,17, 18, et 19, libri iv^Quo aulem pinis dentibus patuit, donec illi gratia Dei Joan-
arrno scripta est epistola non satis apparet. Yerum neni ad plebis suse consolationem episcopum desk
eam missam 1105 pularem. gnavit. >
ADEPIST. CXLIX. ADEPIST. CL.
Guilletmo Rolhomagensi-archiepiscopo. De eo sic ' Concilium a sanctitale vestra celebranduin... La-.
Guill. Gemetic. Jib. vu. hist. Norm., c. 26 : Post- terani, velTrecis, quod postremum circa Ascen-
>
ipsura, inquit, Lanfrancum scilicet Cadomensem sionis Domini festum (^lebratum est anno 1107, es.
abbatem , postea vero Cantuariensem archiprsesu- Abbate Urspergensi in chron. quo anno praesentem
lem. s Willelraus monachus Radbodi Sagiensis epi- epistolam scriplam coneludo.
scopi filius Cadomensis Ecelesiae regiraen tenuk; 233 AD EPIST. CLI.
cp.i et ipse post Joannem metropolitam Rothoma- GauftidoBelvacensium ephcopo. Walonisseu Galo-
469 3, B. SOUCHETI OBSERVATIONES. m
nis ad Parlsiensem cathedram translati, successori, & , ejus, fere omnes illitis sseculi scriptores meminer
anno 1105, electo quo vel sequenle hcec epislolaad rnnl, bsec addere j)lacuit, quihus omnibuS'magis
eum mitti potuit. notus (iat etsuis coloribus depingatur. Ex'Orderico" -
'
'. AD EPIST..CLII. igitur Yilale lib. vm et x Turslini cujusdam plebeii
Bajocensis presbyteri fiiius fuit. Maferejussortile-'
-Leodegnria venerabili Bituriensi archiepiscopo. Ser giis debita. cum dsemone cre!>ro loquebatur, et.ex
dem auspicatus est -anno 1097, quam ad Martii 51, cujus.ncfaria consuetudine oculum amiserat. Apue-
snni 1120, implevit. Hujus fit mentio in Roberti rilibus annis inter pedissequos curiales, cum viltbus
Arbrescellensis ordinis et monasterii Fontis EbraU parasitis educatus crevit, callidisque tergiversatio-
densis inslitutoris vita, cujus -exsequiis cum ursani nibus, et argutis verborum machinalionihus plus-
in ^ua dicecesi, ul)i hominem exuit Roberlus, tum quam arti lkteratorise studuit. Unde a Robertb
Fonli Eliraldi, ubi sepulcrum nacius est, interfuit dispensatore regio Flambardus eognomkiatus est;~
de illo quippe frater Andraeas Roberti actorum scri- quod vocabulum ei secundum mores ejus, et actus, "•
plor haee prodidit :.« Eadem vero lempestale Leo- quasi prophelioe collatum est. Grandior factus,.ju-~
degarius vir vita floriilus et aetate, Bhuricensis dice- venis Uuillelmi regis Angliae gratiam promeruit,
eesis archiepiscopatum tenebat, quem, nisi. fallor, eumque ul lolius Anglise cqnlineniem describeret,
inseparabilis dilectio magislro Roberto conglutina- . illius parfitionehi deiiuq fac?TCt, et iricolis, sive in- -
bat. Tanto namque, ut reor, amore invicem conjun- digenis, sive advenis qiiidquid praeter prssicfiptum
gebantur, ut quod nnus vellet, alius vix denegaret. > ppssiderent^ auferrel, incitavit. Hinc mali labesi -
Gui ex chartulario Font-Ebraldensi fol. 49, addere B ' Nam juvenis 236 i*ex. morieritibus ecclesiafum
possumusqusechartal59, conlinentur: « •
Antlquo- prselatis ipsarum reditus inibat, et cuilibet suoruni.
rttra, inquit, patrum saucivit auctoritas, ul.quidquid safellitum parcelicet, partem eoncedebat; reliquum
Ecclesiis tribueretur, lillerarum rriemoriseteadere- sibi retinens : ita ut uno et altero, verum et lustro"»
lur, ne oblivionis caligine delecetur. Notum sit aul amplius Ecclesise pasloribus orliataeremanerenl. '
omnibus tum futuris quam praesentibus, quad eo- Anselmus Beccensis abbas ad Dorobern.ensium seu"
dem die quo raagistri Robeiii de Arbrescello cor- Cantuariensium metropolim evectus, 'tanto malo.
pusDei gratia.de ionginquo allatum, in loco Fontis- medefi stu.duit, regern, proceresque saope, ut ab
Ebraldi quem Beo auxjliante fundavit, liiunalum ccclesiarum facultatibus abstinerent commonuit,
fiierat, non miniina religlosarum persoiiaitim ad nec obiinuk; imo exsilium et diras pgrpessus.esl,
tanli viri funeris obsequium illic congregala fuerat et regno diu abstinerejussus est. Interim Flamhar-
turba, qttaruni una fuit Leodegarius Biturtcensis dus Dunelmensi episcopatu potilus, cum regiis sa-
Ecelesise arcliiepiscopus. > Tanta autem inter ipsos tellitibus omnia vastabal in Anglia,"el Ecclesiis suis
Leodegarium et Robertum intercessit dileclio, ut prselatis vidualis inhians , Ihesaitros defunclorum"
secundum cor dilecti sibi Roberti condi supremis corradebat el fisco attribuebat. Quare summus re-~
labulis voluerit Leodegarius TJrsani, quod est dioe- giarum procurator opum, et jusliciarius factus,
cesis Bifuricensis parthenonum virginum ejusdem proceres quosque Ilenricum ipsum Anglici regni
ordinis Fontis Ebraldensis, ut quiluis vivenlibus hseredem futurum aspernabatur, et conlractis undi-"
ijntim cor fuerat, post mortem concordes dormi- que opibus^ et ampliatis Iionoribus, "ciihctis ad stu-
rent, el quomodo in vita sua dilexerant, in morte Q porem erainebal. flic nimirum de plebis fece ad su-
<juoque non separarentur. Fuit vero pfsesens epi-' premas regni dignilates eveclus, slomacbum nmltis^
stola ab Ivone missa circa anrium 1405. roovebat, el oranibus cxosus, qui de' tanto rerum'
ADEPIST. CLIII. fastigio" pessumdarent, superciliumque cohiberent
Gilberlo Ebreicensi episeopo. De eo ita Ordericus_ plures cogitabant. Coriimodum accidit Ruffi interi-
Vitalislib. iy Ilijst. eccles., pag. 520: < DefunQto, tus, quo defensofe carens, de sublimi potestalis
culmine in arce Londinensi ab llenrico,
inquit, Guillelmo Eijroicensi episcopo, Baldqinus Guillelmodejcctus, de Magnavilla custodiendus traditur. Ye-
ducis capellanus suceessit, et praesulalum fefe 7 rum incluso
annis regulariter rexit. Quo defuncto, Gislebertus lagena fune a suis immisso turre eva-
Osberni filius canonicus, et archidiaconus Lexovieu- sif, et eursorio equo lum celerein Nortiimaniiiara ve-_
sis successit, el episcopaiunt plusquam 50' armjs uti- ctus, Roberlum Henrici adyersarium convenit, a.
liter tenuit, et res 'E.cclesiaemultis riiojlis atixit, so- quo benigne exceptus et Neuslrise prsefeetus est. Ea
in digiiitate diu Iiaud stetit; cum cadente RobeitC
lertiaque sua emendavit. i Et libr. xu, pag. 840 : fortuna, cecidit et sua. Ui eral lamen ingenib acer
c Anno ab Incarnatjone Dominf"1112, inquit, Gisle-
bertus senex ^broicensis^episcopus, postquam in et callidus et arte seu dolo Henricum sibi adversantem
episcopatu 34 annis vixit, in senectute bona' rv demeruit, jiace sibi a piincipe reddita reliclo'
Ralendas Septembris obiit, et in basilica sanclae episcopatu Lexdviensi cui incubabat, et filiis suis
Dei genitricis Mariae sepultus est, quam ipse per- Nicolaus servare satagebat ad punelraensem reversus est^ ~
Harpenfeldiiis qusedam addit quse soiVj
jjeeit, dedicari Jecit. possessionibus, et' ornarnentis
1 sunt prorsus indigna, ideoejue hucreferenda%4
ditavit, clerum anipliavit, et ecclesiaslico cultui ni>on
" Sseculb nempe undecimo cap. 28, scribit quod
npcte diejque mancipavit, > etc Hugonis Lugdu-
nensis archiepiscopi ad Iyoneni pro. hoc Gisleberlo.L « cum multisapud regem accusationibus impetere-^"
nec illis aurem ille daret; Giraldus quidam cum
scriptam .epistoiaui in membranis habeo, cujus,' tur, alijs in necem ejus conspiravit. Callido.itaque con-
quia nondum evulgata, teiiorera hic. promam : <_H.~
sedis re- sllio usus," veijit ad eura, simulans se missum a..
Lugdunensis episcbpjis apostolicse Jegatus,
verendo fratri J. Carnoiensi epigcopo, salutem. NoT Mauritio Londinensl episcopo peficuloseaegrotante, -
verit fraternitas vestra, > etc,' Yide in Hugone ar- qiiodque vehemeiiter illius .coJIoquium expetercl,
et ne qua.sil in ^eniendo mora, misisse Maurilium,,
cljiep. Lugdun.; PatroL, t. CLYII. Quis autem iri ripa Tamesis commoraritem cymbam suam, in
fuerit ille Ursio, satis non novi, nisi forte Nivelo-
nis de Fractavalle fiUus, de quibus ssepeconquestus quani Ranulfum ingressum, Giraldus in altum mare
et in navim armatis hominibus oppletam im-
Gpfridus Vindoeinensis abbas, a Pascliale secundo duxlt, j'amque illius nece consullabatur. Quod
sacris.abstinere jussi sunt. Videndse illius episto- posuit: daliim de est dpobus ex naulis, recepturis in
lae 8, 9,15, 24, 50, lib. n. Hanc autem epistolam nfegotium sceleris mercedern pretiosas vestes. qui))iis indue-^
Ivoni scriptain anno 1096, fuisse patet, quod eodem batur. Sed cum iUi forte de partitione illarum non„
Seuonensis Ecclesia Richerii obilp vacaret.
cqnvenirent, csedes in proximum diem dilata est.-
AD EPIST. CLIV. Exorta interim immani lempestate, omnes de yita.
Rannlfus Dunelmensh. Quaravis de ipso qutedam ,periclitabantur : et sedata tempestale, cujusdam ope,
«upra ad ejiistoJ,am"149,'notaverimus, quoniam qui posl Giraldum praecipuus erat, Ranulfustandeir^
 m AD D. IVONIS S J-.FlSTOi-A.S
EPISTOLAS 47a
in terram expositus ad terram rediit. Giraldus in A construxit, ibique 140 monachos, in loco qui Glanno-
voluntarium exsilium abiit. Rex vero Rauulfum ki folium dicitur, regulariter instruxit,-!-etc «Post vero.
deliciis magis quam anlea haliuit, et ingenium ejus beaii Mauri obitum (ut ait GJaber Rodulphus histo-
suis usibus tam accommodum, licet ad summam riae suse lihi m, cap. 5) succedeate tempore hostium
reipublicse pernieiem, et sunnnam Ranulfi invidiam, infest.i«ionihusexpulsi monachi a monasterio cogno-
atque odium laudabat, et Dunelmensi eum tandem mento Glannofolio, quod ipse construxerat, sicutin
episcopatu' ainplificabat. Moituo Riiffo et Henrico ejus gestis hahetur, in Andegavensi lerrilorio,iJiaud
succo.dente, in turrim Londineusem ab eo conjectus procul a Salmuro ad Ligeris marginem beali viri
est. Unde postea uoetu aufugit, et per litteras Ro- corpus, seu sacras lipsanas ad Fossatense monaste-.
bertum fratrem Henricum conckavk, a quo Lexo- riura detulerunt ibidem asservandas. Quod anno,
viensi episcopatu donatus est, qui postea cum exer- Incarnationis Dominicaeoefmgeutesimo sexagesimo,
citu Augliam invasit. Sed pacilicalione deinde inita octavo, Carolo Calvo Francorum rege, et Arura Pa-
inter.regem et Robertum, permansit in episcopalu, risiorum pontifice, accidisse testatur Odo coenobii
ad annum Chrisli 1128, ulque regis gratiam ftrmius S. Maari alibas prsefatione in Jib. Yitse ejusdem san-
conciliaret, eorumque qui apud regem intimi erant, cti. Anno siquidem 845, cum Rorigo eomes Glano-,-
multa effudit, et gravi Eeclesiam »«iam exactione folium a barbaris eversum reslituisset, Ipgelheiio
premebat: quam tamen liunquam patuit solide re- Fossatensi abbati subniisit, qni assumpiis suae con-
cuperare, elc. Triennio post reditum, castellum il- gregationis fratribus, eos ilkie direxit et Gauslino.
lud apud ripam Tuvedi fiumiuis hichoavit. Con- monasterio praefecto, Ursmari Turonensis archi-
struxit et insignem pontem ad Uviri fluminis ri- episcopi, Ebrolni Pictavensis, Dodonis Andegaven-
pas, > etc. De illo eliam Mattbseus Paris in Hen- B sis episcoporum saeculo, ibi substiterunt, donee.
rico I; Polydorus Yirgil. hist.Anglic, et ajii. Scripta Norfhmannis Gallias vastanlibus,beatiMauri glebam
•pislola 1107. circa 861; ne ab impiis hominibus pollueretur, e
AD EPIST. CLYIL, monasterio averterunt, et per sexemiium huc illuc-
Hanc scriptam esse Paschali ab Ivone 1107, con- que errabundi deferentes, tandem Idibus Novembris.
tendit Baronius ad liunc annum nura. 10. De eo 868, ad Fossatensea Divi asceterium piain sarcinam de-
nomine Sancti Mauri Fos-
autem quod in lerra Nortlimannouum prostilutam posuerunt, quod
satensis abbatia dicla est et adhue nuncupatur. Hauc
esse ecclesiam scnbit, confer hanc epistolam cum vero
notis nostris ad epist. 27, et ad prsecedenles 149 slerioGlannofoliiUrbanus unionem cuni Fossatensi mona-
et 156. disjunxit papa II, in concilio Turo-„
nensi 1096 et Gafsinensi atlribuit, ut Petrus CassK
AD EPIST. CLVIII. nensis cbronici Iib. iv cap, 18 scribit, cuj'us verba
Comifem Trecassinum. Hugonem scilicet, ut recte non adduximus, quod apud Juretum referantur.
monet Juretus ad hanc epistolam. Ille autem Uugo Quod graviter et iuiquo animo ferentes Fossatenses
Theobaldi Carnotensis comilis, et Adelkiae CresT monachi, ul sibi restitueretur -Glannofolium,Ivonem
piensis fiiius, Henrici Stephani comitis quoque Car- erga summum ponfificem Paschalem II, deprecato«
notensis •«_Meldensis frater fuit. Comitatibus Tre- rem adhibent, ul ex hac epistolapatet, quse Paschali.
censi et Barrensi super Alham ex parentum sueces- anno 1106 aut 1107 in Galliis agenti scribi valuit.
sione potitus est, unde Campanise comkis aliquan- AB EPIST. CLX.
do, sibi tilulum usurpavit. Desponsavk sibi primum Q I O. Gemelicensis monasterii abbati, Orsus siv.e
anno. 1097, Constantiam Philippi I, Francorura re- Ursus nuncupabalur. Ita eum vocat Ordericus Yi-
gis filiam, ex qua Odonem etPhilippum suscepit, ut tahs Historiaesuae Ecclesiae iih. x, p. 765 :« Gunlar-
ex chartulario monasterii Arvernarensis patet.Verum dus, inquit, Gemeticensium «trenutfs abhas apud
propter consanguinitatem divorlio faclo 1104, Boa- Clarummonlem, dum famosa synodus. ibi celebra
muj.do.AiitiqcIienoprineipiCarnuti 1106, nupsit, ut retur vi Kal. Decembris ohiit. Iri cujus locum rex,
est apud Siiger, in Crasso, Order. Vital. lib. xr, TaneardumFiscanensem praepositumsubrogavit, qui
p. 817, et alios. Hugo vero Lombardam quamdam post aliquot annos orto inter ipsum et monachos
super duxit, quam uterum gestaniem reliquit et co- probroso tumultu, cum infamia recesslt, eique Ro-
mitatu Theobaldo magno dicto. Carnotensium co- tlidmagensis Ursus ab infantia ej'usdein ecclesiae.
miti ex fratre nepoti vendito, in Syriam perrexit, monachus per annos 20 successk. > Sic quoque lib.,
ubi, conjuge viverrte, militiam Fratrum templi pro- XII,pag. 846, appekat, et in abbatum Genieticensiuni
fessus esl, ut est apud Bernardum epist. 51, et Ivo- serie hoc nomine designatur apud Robertum. Quod
nein epist. 245, sequente, Diu vixit et usque ad ex- vero ad epistolam spectat, eam cirea annum 1107
treraam senectutem. scriptain fuisse suspicor. Est autem Gemeticum
Geneulogia. Quo affraifatis gradu sese attingebant monasteriuin ordinis Benediclini dioeeesisRolhoma.-
Hugo et Conslantia a communi slipite ex parte pa- gensis. De~quo sic "WillelniusGemeticensis mona-
rentum, non est facile dicere. Variant siquidera chus lib. n, cap. 6 : e Qui locus j'ure Gemeticus TO-.
auctores in ea exponenda, ne idein faciam, peritio- catur, quia pro suis oflensis illic gemunt, qui in
ribus relinquo discutiendum. Scripta autem est 0J ilammis ukricihus gemituri non eru,nt. Quidam vero
epistola 1104, post Trecens.e concilium. a geinma illum vocatum arbitrantur, quia ut gemma
in annulo, rutilat situ, et uberlate fructuum. Hic
A» EPIST.CLIX. nempe Clodovei Franeorum regis temjiore a bealo
Hanc anno 1096 scriptam fuisse contendit Baronius Philiberlo, opitulante regina Ballhilde constructus,
numer. 10,_sed qui id dicere possit non video, cum in tanto incremento adolevit, ut in nongerilorura
Paschalis tantum iv Kal. Aug. an. 1099, ex Onu- monachorum numero oj'usquantitas suppleretur. In
frio fuerit electus, et ex iis quse dicuntur hac in epi- quo quamplurima multitudo episcoporum, seu cle-
slola, clarum est noneo anno, sed posteriore missam. licorum, vel nobilium laicorum sprelis «secularilius
Quodautem ad Fossalenses monachos attinet«Beatus pompis, collecta, Chribto regi milkalura, propria
2S7PaierBenediclus(scribit0rderic Yital. lib. viu colla saluberrimo jugo subegii, >etc. Yerum mona-
historiae suae,pag. 712), ut noliis omnibus evldenter sterio a Northmannis in prima irrupiione ferro et
patescit, beatum Maurum monasterii sui priorem, flamma solo adaequato,Guillelmus II Northmannorum
quem a pueritia nutrferal, in Galliam misit, et li- dux restituit, monachisque ad conviver-^o/n opima
brum regulas quera ipse vlr Dei propria manu con- praedia contulit. De quibus idem auctor lib. i, cap. 6,
scripsit, et libram panis, heminamque vini pereum lib. n, c. 9, et lib. m, c. 7, el 8.
Francis destinavk. Hic a Tlieodeheiio rege susce- ADEPIST.CLXI.
ptus, usque ad obituni suum in GalLia permansit, Obedientiam. Obedientiam dicebant veteres mo-
atque Flpro regis corisiliario adjuvame, c^nobium nachi, administrationem ceiii loci, in quem a mo,-
 475 I. B. SOUCHETI OBSERVATIONES. 474
nasterio quidam depulabantur, nt ipsius fruges, A dictae nupsisse. Hugonls autem Albi mepiinit Suge-.
aliosque redilus"coIligerent, et ad monaslerium re- rius in Crasso his verbis : i Quod videntes nobilis-
ferreut: has prioratus, seu, capellas nunc vocant, simi viri Engerannus deBo\a, Ebalus de Russiaco
quos etiam prius cellas appellabant. Sic Goffridus comes Andrseas de Rameru, Hugo Albus de Jirmi-
Yindocihens. lib. i, cpist. 9: c Obedientiam quara tate. i
jae poslea viginii quinque millia solidorum redimere Wulerunno camerario regis. Titulo 18. Magno
oportuit. > Et lib. i
n, epist. 52: Obedienliam no- Cambell. lmj'us lit mentio in acto, seu instrumento
jsliam .adeo depraed&tisunt et devastaverunt, quejd . concessionis factse nionasterio SS. Baitliolomaei ef,
necesse est monach.os qui eam habitant, et cultores Maglorii Parisiensis de ecclesiis SS. Pelri aposfolo-
ejus, discedere, eamque in solitudiriem redigi. > rum principis et Laurentii archidiacoui et martyris,
Libroqiioquey, epist. 18: ..Rogastisilaque, iuquit, pppidi Mojitisforfis a Symone ej'usdem loci doniiim
lit Rainaldum Quarlaldum in.obedientiam, dejjua anno 1072, Judilh. 10. Ibi enim inter testes legkur
eum amovimus, remitteremus, x etc. Eodem in eo^ Waleramms camerarius, 3\cut-et in l.aiiulario S.
dem sensu verho utiiurFulbertus nosler epist. 1, et Martini Campensis -fol. 75 in charta Pliilippi regis"
epistolae pontificura passim. Unde et ohedientiarii deMolendino in Magno-PoiUe,I)alaAurelianis 1075_.
illi dicunlur monaclii, qui ad cellas, seu prioratus in- qua Walerannus quoque camerarius ut testis
ioraneosmittuniur. CelJa aulem parvum est mona- nominatur. Tillio dicitur Guido Valerandus de „ re-
sterium quod alteri subest, et vulgo dicilur priora- gibus Franc. eerum choro etjdomo.
tus, seu praepositura. De qua sicLupus Ferrariensis AD E.PIST.CEXVIII,
epist. 2_- eCellara sancti Jodoci, quam magnusCa- g B^ronius hanc epislolam 1104 scriptam fuisse
rolus quondam Alcuino ad eleemosynam exhiben,- * scribitj ego 1106, cum ipso, tiut sequente Hieroso^
dam, peregrinis, commiserat, > ejtc. Et in additione L ljinam profectus sit Hugo Puteacensis, de quo liic
ad Capitular. Ludov. imp. tit. 44, scribitur, i ut ab- agitur. Qum Rramundo enim iter Iiierosolymiianum,
batibus liceat habere cellas, in quibus aut monachi est aggi;essus anno 1106, ut facile ex fragm. histpr.^
sint, aut cauonici, et abbas provideat _ie niinus de Fi-ancoi. a Roberto ad mortem Philippi regis colli-
monaciris ibi habitare permittat, quam sex. > De- gerelicet. Ibiquippelegitur, «quodBramundus, etc,
ductum est autem nomen «jroTQOX.W..OU, id est do-I transilo mari lii Gallias venit; iiinumerabilem tam'
mo. Quare Moschopulus in schedis: Ki).),.o¥v.oa>S>- equitum quam mijitum .multitudinem ab eis eduxit,
-~a.pl/.'A-TCKOL- e.uf.«Tio»,id est, cella communiter et non solum de Galjiis, verum et de totp Occidenle,
apud Atlicos domunculu. Graecorum imperitim pprturbare conatus, ea vitle-
AD EPIST.CLXIY. licet occasione, quoniam imperalor semper adver-
Mauriiius. Al)bas S. Launomari Blesensis, qui sabalur omnibus Hiefosolymajn lendentibus, elc,
sirffectus est Gaufrido dignitatem ejuranti, ut videre, Bramundus ergo filiam regis.Philippi in conjugem
est apud Gaufridum Yindocinensem epist. 14, lib. n, duxitet commealu tanto exerqilui riecessario appa-i
quam refert Juretus. flujus meminimus supra ex rato tn Barri perttt angustum pelagus verno tem-
Order. Vital. ad cpist. 145. Obiit autem vi Jdus pore permeans, in adversum litLus. illaesam nav(ium
Jiilii- ex Necrologio S.-Petri in Yalle Carnotensi. traduxit classem. Hinc Grsecorum pef vadens, imp'e-
Ouo anno mihi incertum. Vivebat tamen anno 1106 rium, urbes, munieipia, villas et agros devasla.ns^
, et 1107, tjuorum altero liaec scribi potuit epislola. (n venit Dyrracliium, quam obsidione cingens, oppu-
238 AD EPIST:CCLXV. giiabaltempore multo, etc. Dux ergo audiens irppe-
Sansoni Y.igorniensiepiscopo. Ex TSajocensi cano- ii_ales-adversum se venire legiones, dirigitet ipse ex,
nico ad Yigornieiises infulas provectus esl. Sic enira suisnianum validam obviam illisitinere dierum sex.,
de eo scribit Nicolaus Harfeldius histor. eecles. Sahbato igitur sancto pervenere ad radicem niontis,
Anglie. undecimo saeculo: «Ulstanno autem defun- in quo situm estcastrum Corbiuiuni,elc.,mane yero
cto, successor per Ruffum regem dalus est Sarison faeto, quoniam sanctum Pascha erat, CQnimiiniea-
canonieus Baj'ocensis, qui noc dotirinae, nec elo- runt onines. Adversarii denique praelio disposito
qiientiae, nec aliarum rerum laude caruit. Yitio ei operiebanlur illos. Ilaque Franci cuni alacritate sese
tamen datum quibusdam, quod ubi Ulstanuis mona- exhortantes, adoriuntur eos. Principabant" vero eis
chos apud Westeberiaui posuit, illam monachis ab- Hugo de Puieolo Rainerius Brunus, Phifippus de
stulerit. > De eo quoque ita loquitur Ordericus Yi- Monte Aureo, Robertus de Yeteri-Ponte cum aliis. *
laiis lib. vin histor. suaeEecles", pag. 665: <De di- Ex quibus colligo,, quod si Bramundus post Pasclia
scipulis, quos ita nutriebat (Hugo Bajocensis epi- aimi 1105, aut 1106, despoiisavk sibi Carnoti Con-
scopus) faerunt Thomas archiepiscopus Eboracen- slantiam, anno tantum sequente, qui erat 1106 aut
sis, alque Samson- fraler ejus episcopus Wigorni- 1107 obsedisse Dyrrachium, et ougnam cum impe-
ensis. > ' ratoris Grseci coplis ipso dic. Paschse anno revoluto,
AD Erz^r. CLXVI. commisisse, ex quoiierum eodem anno Hugonem
Hanc epistolam scripiam retur Baronius 1104, Puteacensem in exercitu fuisse.assero. Etea quse de
num. 17. Ego vero 1105, cum Bruno Sigrrinus anli- -jr. Hugoue illo et Ivone Curvaevillaedomino hic liaben-
stes hoc anuo 1104 tantum a summo pontifice in tur, intra eumdem aiinunf quo venit in Franciam
Gallias fuerit missus legatus. Quod ex ipso Ivone Bramundus, el ex. e'a abiit, acciri^issenecesse est,
planum est, duui aestale praecedenleHugonem Allmm ctim Hugo et alii superius relati, cum ipso in Orien-
se Coram legalo sleiisse scrihit, nisi Gallicano niore t~emperrexerint.- Ergo aimo 1106, vel 1107 non 1104,,
annos suppnfet. Irao notat Sirmundus ad epist. 14 scrijjlam fuisse banc epistolam, cum j'am essent in
liJ). n epistolar. Gaufridi Yindoeinensis, hanc J3ru- procinctu Hugo et alii, clarum est. Conlroversiam,
norris Signiniln Campagnia Italica episcopi lega- autem quae erat inler Ivqnem de Curvavilla, vice-„
lionem incidjsse tantum in annum Christi 1106, cbmitem Bugonem, et Rblrocum Perticensem co-
quod ex eo probare nititur, quod boc anno in Gallias mitem diremitipse lvo. Ciim enim se ab '-adversarieV
venisse Bramundumprincipem Antioeheiium, Petrus potente premi videiet, jjofeiitiorem ei objicere cogi-
Diaconus, et Sugeiius Sandionysianus ^bbas scri- tavit; Thcobaldumvidelicet Carnolenseni 'comitem,
bant. Rectius tameri ex ajiis' in GalUas Bramundum cui qua. conlro\ersa eranf vendidit, ut sequenti
anno 1105, venisse dicurit quo et Carnuti Constan- instrumento apparet ex Tyronensis monasterii char-
fiam PJiilippi regis filiam et Crassi soroiem duxit lulario descripto; cujustenor sic est: «Ivo de Gur-.'
uxorem supra ad epist. 158 notavimus: sed el Ord. vavifla abrenuntians saeculo, dimisit comili Theo-
Vit. Jib. n, pag.-817, idem astruit cum ait eq anno' baldo Curvamvillam cum omnibus quae lenebat de
mense Marlio Bramundum ad Beati Leonardi tumu- feodo ipsius comitis, vel vicecomhis. Pro nis dedit -
lum qui in Lemovicensi agro celebrjs habetur, per-' eicomes Theobaldus ducentas inarchas argenti, et
rexisse el soluto voto posl Pascha Constantise prae- jurayitei setenere eleemosyuas se sciente. Juravit
4.T5 AD D. IVONIS EPISTOLAS ilG
etiam terram tenere cum consuetudinibus ilhs, cum A esse salva in pace, et. trenga, quousque redierint.»
quihus Ivo eam tenebat, et quod in terris sancto- lmo et.in concione illa quam ex Tyrio lib. i, c. 15,
rum nullas millet, vel se sciente niitti permitlet recilal quamque in Claromontensi concilio habuif.
consuetudines a servientibus suis per castrum Cur- Urhanus, illa leguntur : < Nos autem misericordia.
vaevillae, ef quod Roberto de Veteri-Ponte terram Dei, et bealorum apostolorum Pelri et Pauli auclo-
reddet cum ipse Rbberlus praediclam pebuniam ei ritate confisi, fidelibus et Christianis qui contra eos
reddiderit. Etpraedicta sacrdmenta juravit, riec aliis arma susccperint, etonusslbi Iiujusperegriuationls
eam reddet a prima Domini Nativitate post hanc assunipserint, immensas pro suis deliciis poeniten-"
conventi.onem usque ad annum. Et si Robertus non tias relaxamus. Qui autemin vera pcenitentia de-~
venerit 239 usque ad illum terminum, reddet eam cesseriut, et peccatorurii indulgentiarii et~iructum
iilio Guillermi de Tortaquercu quem„habuitde sorore aeternaemercedis sfenon dubitent hajjiluros. Interim
Roberfi, secundum j'am praeciictas devRoberlo con- vero eos, qui ardofe fidei-ad expugnaiidos illos la-
ventiones. Et si filius defuerit, maritabit unam de borem istum assumpsSrint, sub Ecclesiaedefensione
filiabus Guillermi, qttam liabttit de sorore Roberti, el beatorum P-etri et Pauli proteclione tanquam ve-
uni de horainibus' suis cum lota terra illa, cumj"ara rse obedientiae filios recipimus, et ab Universis inv
praediclis conventionibus de Roberto. Hafum con- quietationibustaminTebus alienis quam in propriis
Yenlionutn olisides per fidem dedit comes Gofridum statuimus manere securos. Si vero quispiam mole-
vieecoraitem Casfri-Duni, Guillelmum Gohietum stare eos ausu temerario praesumpserit, per episco^
juvenera, Guidonem de Galardone, Andrseam de Bal- pum loci excommunicatione feriatur, et tandiu sen-
dimentOj^Gohierlum de Alnelo, Girardum Boellum, B g lentia ab omnibus observetur, donec et ablata red-
Gauslinum de Leugis, Hugonem de Castro-Theode- dantur, et de illatis damnis congrue satisfiat: Epi-
flci, liomines quoque Everardivillse per fidem ob- scopi vero, et preSbyteri, qui lalibus forsitan nori
sides dedit comes, ut si de supradiclis conventioni- resliterint, oflicii suspensioneinultehtur, donec mi-
bus ipse exlerlt, eum recto hserede se tenebunt. > sericordiarii sedis apostolieae obtineani:' > Et paulo
Ut justitia eifteret qum debebutur Jerosolymitunh post suhjick: „ Ante omnia juxtji statula synodi1'
et puci. Glaber Rodulphus lib. iv Histor. suse, c. 5, lieJelker kborantes, ut pax, quae verbo vulgari treu-
de pace illa, sic" scribil anno a Passione Doraini ga dickur , ab omnibus observetur illibala, ne~ ire
millesimo, etc. Tunc priniitus coepere in Aquitanise volentibus^ et ad necessaria discurrere", ullum obji-
partibus ab episcopis, el abbatibus, eceterisque viris" ceretur impedimentum. . Quare merito Ivo ianc
sacrse religiouis devotis, ex universa plebe coadu- pacem juslitiam vocat, cuniin justransierit, etj'ure
nari conciliorum conventus, etc, per universos epi- conqueruntur Hugo et Curvsevillanus Ivo, quod ad
si-opalus indictum est, qualiler certisin locis a prae- sacrum bellum ituris Rotrodus Peiiicensis, non
sulibus, 5 magnatibusque totius patrisedereforman- Cenomanensis comes, ut scribit Baronius', pacem'
da pace ct sacrae fidei iiisikulione celebrarenlurcon- turbaret, et facultates quae in proteclione Ecclesise
ciiia. Quod etiam lola" mullitudo universae plebis erant, sibi vindicaret. Confer epistoiam 90, ubi de
aiidiens, Isetanter adiere maximi, niediocres, ac treuvis illa.
rainimi, parafi cuncli obedire quidquid prseceptum Comes Rotrocus: Henrici primi Anglorum gener
fuisset a pastoribus Ecclesiae, non minus videlicet, Malliildem quippe ejus naturalem filiam uxofem
quam si vox emissa de ccelo hominibus in lerra lo- "«_ duxerat, quae anno 1120 cum fralre" Guillelmo
queretur. Terrebat enim universos clades praeteriti Adelino naufragio periit: ex Guill. Gemetic. lib. VIII
temporis, inslabalque metus ne adipiscerenlur opu- cap. 29; Orderic Yital. lib. n, pag. 810, et lib. xn,
ientiam futurae uberlatis: eral quippe descriptio ca- p. 870. Iter Hierosolymitanum cuin aliis multis, an-
pitatira digesl_L,--qua coiUinebanlur tara illa quse no 1096 arripuerat. Unde anno 1100 rediit, ut scri-
(leri prohibehantur, quam ea quae devola sponsione ptum reliquil Ordericus lib. xm, pag. 890: . Anno,
omnipotenti Domino bflerre decreverant. In quibus inquit, ab incarnatione Domini 1100 peractis rebus
pbtissimum erat de inviolabili pace coriservanda; pro quibus Hierusalem ierant opliriiates, redierunl,
ut scilicet viri ulriusque condilionis, cujuscunque et sua, ut justum erat, repetierunt. Tunc Rodber-
antea fuissent rei bbnoxii, absque formidine proce- tus Northmannoi'uro dux, et Robertus Flandrensis,
derent armis vacui. Prsedo nairique, aut invasor atque Rolro Moritoriiensis, aliique plures prospere
alterius facultatis, legum dislrictione aretalus," vel reversi sunt, et affinibus mefito congralulantibus
dbnis facultatum, seu pcenis corporis acerrtme sua quique possederunt. > In Chartulario quoque
multaretur. Locis nihilminus sacris oninium eccle- monaslerii sancti Dionysii Nongentensis a Gauffri-
siarum honor, et rcverentia talis exhilieretur, ut si do ejus parentc fundati in Cliarta Thebalde Molis-
qriis ad ea cuj'uscunque culpse obnoxius confugium castri in fine bsec reperiunfur : . Testes Rotrocus
faceret, illsesus evaderet, nisi solummodo ille qui comes Maurkaniensis, qui de Hierusalem venit,
pactum prsedictaepacis violasset ; hictamen cajjfus Hugo vicecomes Castriduni, > etc.
a.d aliare prseslilutam vindictam luerel. Clericis si- Hmc causa sine monomachiaterminari non possel,
militer omnibus, monachis, el sanctimonialibus, ut „et judicium sanguinis nobis ugiturc non dicebut. Ivo-
si quis cum eis per regionem pergeret, nuliam vim D nis saeculo, qui litigabanl, si litis ___.___© argumenta,
ab illo paterelur. >Et infra ; « Quod utique in cse- seu, quod dicunt controversise capila probare non
leris quae dubilare palerant, fiderii pfaestabat, qui- poteraiit, monomachia, seu duello, aut, ut dicebant,
bhs universi lanto ardore accensi,' ut per raanus bello, ferri candentis : vel eliam frigidse seu ferven-
episcoporum baculum ad ccelum elevarent, ipsique •- tis aquse jproljalione, dirimel)ant. Quse quidem om-
p.almis exlensis ad Deijm Pax, p.ax, pax, unanimi- riia inconcilio Lateranensi sub IniiooeulioRI, c. 18,
ter clarriafent, iit esset yideljcot signum perpetui prohibita sunt, El exlru ne clerici vel monuchi, c
pjactidehac quod spoponderarit inlef se ef Deum.> Senientium. Decretum babetur ex quo subsequenlia
Ilaee de pace illa. Quidquid aiitern de ea dicant Si- cum ad fern nostram faciant, referemus : « Nullus
gebertus ad anmim 11)52 Biildericus Noviomeiisis quoque clericus rotariis, aut balistariis, aul hujus-
episcopusin chron. Caineracensi et Atrebafensi lib." modi viris sanguinum, praepnualur, nec illam chi-
iii, cap. 52, lolidem ferme verbis et cap. 55 et 54T furgiae partem subdiaconus, diaconus, vel saeerdos
ct Baronius ad an. 1054, nuin. 2, 5, et 4, tandem a exerceant, quae aduslionem vel ineisionem inducit.
pontifice Urbano secundo propalam fuisse in Cla- nec pi-3ecipuequisquam purgationi aquae ferveiitis,'
romontana synodo, ut ipsius canone i videre est et vel frigidae, seu ferri candentis ritum cuj'uslibet be-
cx ipso Baronio ad an. 1095, num. 50 quse hunc ca-' nedictionis aut consecrationis impendat, salvis ni-
nonem quem, tanquam corollarium prsedictorura hilominus prohibitionibus de monomachia, sive
huc refero, recenset, t Item placuit omnia bona duellis antea iiromulgatts, > De ooibus 2,' q. i,~
eorum qui Hierosolytnas p.rgunt, semper et ttbique Monomiichiu,eldcj'udioio sanguinis.lvopart v, caj>,"
477 J. B. SOUCHETI ORSERVATIONES. 478
515, et part. vi, cap.'222, decrelum.,At voro cumplu.- A ABEBIST.CLXXIl.
ribus Juretus in notalionibus,suis ad lvonemde hisi Vlcliu , vujgo. Oucqpes, archidiaconalus Dunensis'
agat, nihiL nos.amplius. et decanatus'Belsiae-pagi, dicecesis Cainotcnsis,
Ivo dominus Curvmvillm.Plures fuerunt hujus no- In municipio qttod appellalur .Monlfauni. Uhil-
niinis Curvaevillse{quo.i est munieipium agri Carno-. slrandse huic epistolse multum facit instrumentum,
tensis, a quo quatuor loucis Gallicis distal) domini. .quod in Vindocinensis coenobii carlophylacio asser-
Ule autem de qua hic Joquitur Ivo noster fuit secun-. vatur, cujus lenor Iiic est:« Quicunque mente provk-
dus Georgii elPhiJippa. iilius ; ut ex tabulis sancti[ da saeculihuj'us.defecfuum intuetur varielatem, de-
Petri in Valle Carnotensis ad annum 1094 apparet. bet summbpere ad seraper mansuram anhelare
Yirum pium et liheralem fuisse ex eo conjioipofest, feiicilatem, ad quam surama devotione totoque men-
qtiod ecclesiam Sancti Nicolai Curvaevillaecaiionicis! suerit
tis nostrae conamine requirendam, cum multas po-
multiformis gralia_ Dei vias, unusquisque
regularibus S. Joaniirin Yalle Carnoti concesserit, !
terram de Orgeviila haud procul a Pruveto Gilonis seciyidurn fidei suae niensuram, prcprio eas fre-
Tyronensibus monachis tribuerit, aliaque plura re- quentat modo, et alius qiiidem bona docendo.
ligiosis locis legaverit. De quibus videnda Ghartula- alius recta faciendo, alius alio quolihet virtutis ge-
ria illarum abbatiarum et Nota ad epistolam - 267 nere, regni CGeleslisiter ingreditur. Inter quos ego
et alias sequentes. Radulphus „de Balgiacensi, licet piger viator ; pro
data tamen a Deo in. be.ne faciendi facultale,, elee-
AD EPIST. CLXIX. mosjnarum deportatus veliiculo, semkam vitse car-
pere disposui, de rebris itaque et possessionibus pro
Galloni Pnrisiensi ephcopo. Episcopalum Pari- R mea , meorumque salute prsedecessorum , dono
siensem auspicafus est 1104, sul) anni linem ; ut in et concedo bealo LauijoroarQ-.et monachis ejus,
chartulario SanctiMartiniCampensis apud Lutetiam lerram ad constriiendum ecclesiam.et burgam aedit;
fol. 57, recto, et 70 verso videtur. In charta enim ficandum infra oppidu.m_meum,quod. Monsfaunura
donalionis Anneli factae a Waleranno de Yilteperatj dicitur, ubi haetenus parochialis ecclesia > non
alias de Yillepreux, assensu Guidonis de Puteaco fuit. Capella vero quae ihi liabetur, malii ad-
fratris sui, et Hugonis filii Everardi Puleacensis, jacet ecclesia, quae in nomine Ulca in honore,
scribitur ipsam datam fuisse publice in-.Capitulo sancti Joannis fundata est , ubi ex dic.tcburgo,
beataeMariseParisiensis, anno ablncarnalioneDomini et toto oppido, oronia parochialia , et omnes"
1108, indict. 15, epacta 17, concurrente 5 Ludovico 241 oblationes solemnes juxta morem eccle-
tege regnante anno primo, episeopatus Gualonis siasticum deferuntur. Ex jure igitur hujus eccler.
anno 4. Et Jn Chartulario Columbensis monasterii, siae, quam beati Launomari et monachorum ej'us
alia habetur charta oj'usdem Galonis data Parisiis iu esse constat, cum eadem eapella in oppido meo sita,"
Capirulo beafaeMariseanno ab Incarnationis Domini et ea quae pr.edicti monachi possident per manum:
1106, indict. I4,epacla 14 concurrente 7, Philippo bonse memoriae patrjs mei Lancelini, spoliatjs inde
rege rcgnaute anno 48, episcopatus dicti Gualonis2, Blesensibus moriachis. Vindocinenses monachi prae-
cofam Bernerio decano, Adamo praecentore, etc dictam non sine invasione subintraverunt capellam ;l
Gvido fraternurum rerum custos. HicGuido frater Et exinde orta est controversia inter diclos raona-.
erat Hugonis Puteacensis et vicecomilis Carnoten- chos in Carnotensis ecclesiae curia, Ivotie episcopo
sis, atque EverardMe Yillaperat domini, ut supra ad (C praesidente, liabita judicii discussione, expulsis Vin^,
hanc epistolara diximus. Quod ex cbronico, Mauri- docinensibus monacliis, Blesensibus est eadem ca-'
niacensis monasterii lib. u addiseo, in quo hsecle- pella ab ipso episcopo cum assensu. clericorum, ca-
guntttr :« Guido etiam vicecoraes Starapensium, nonico j"udicio restituta. Unde ego judiciuia recium,
etc, illius magni Hugonis domiui Puleoli, in cujus intelligens, et S. Launomari jus recognoscens, prae-
feodo ecclesia ista fundala est, fiiius fuit. > Et ex cepto ejusdem episcopj quidquid in supradicla ca-
cfcartulario SanctiMartiniCampensis. fol. 28, charta pella possideo, sine aliqua retenlione praedicto,
60, coiifirmatiir. Ibi enim scribitur: « Hujiis autem sancto, et monachis ejus.in perpetuum concedo.
concessionis. lesles fuerunt Hugo de Puteaco, et Quia vero in servitio esse non possumus, c-t cselera.
Wido frater ejus. > Etfol. 14 verso, charlaSl, haec majora sanclae Ecclesiae sacramenta, vel officia, pro
habentur : < Sciant omnes quod Walerannus de Vil- lege capellae ibidem celebrari nequeuntt et paro-
laperat dedit ecclesiaeSancti Martini de Campis, pro chialis S. Joannis procul indeTemota est ecclesia,
animae suaerequie et parentum suorura defunctorura impetrata a j'am tiictis Blesensibus monachis, ac-'
salute, lerram quas Alnetum dicitur, apud Sanctum cordato prsefati pontificis ad sedificandum intra ter-
Clodoaldum existentem, ctc. Hoc donum concessk minos ejusdem parochiae prope jam diclum oppi-
Wido quitunctenebalcastrum Puteoli, qui frater dum, aliam oppoiiuniorem ecclesiam, terram eis.
Waleranni erat, etc His.kagesiisaliqiiaiito tempore ad hanc, et burgum suum, sicut pra;diclum est,
elapso, Hugo filius Ebrardi, ad quem paterno jure construendam secundum terminos metarum, tribuo..
prsedic.tuni castrum Puteoli pertinebat, quadam die Omnes autem quoscunquepoluerunt ibidcm hospkes
ad S. Martinum venit, et rogalus-a domno Theo- D ] relinere, praeter oppidi mei habilatores, relineanl,
baldo priore, et domno Gilduino fratre prsedicli sintque illi ah orani penitus consueltidine liberi et
Waleranni, concessit donum quod patruus suus fe- immunes, excepto quod me in Campalc, si necesse
cerat, et aceedens ad altare posuit super illud coram fuit, praelium praecedente, sequentur. Quod si glan-
positis his testibus Wallerio scufario", elc Et ut hoc dibus et pascuis porcorum, boscus quae (sylva longa
donum firinius slare possit, et ecclesia Sancti Mar- dickur) abttndaverit, onmes porci monachorum, et
tini praedictam terrara in pace, et sine calumnia pcr liominum suorum, et ibi liabitantium, et aliorum
succedentia tempora possidere possit, Roherlus co- ubicunque hahitent, liberttm habeant per eamdem
mes Mellenlinus donum quod Walerannus fecerat silvam sine ulla pastinatici exactione. Haec omnia
concessk, et sua illud auctoritate contirmavit» De sicul hie descripla sunt, lali tenore concedo, quate-
fcudo enim illius terra illa erat, et quando illis nus insuper dicta nova ecclesia omnia sacramenla et
concessit, hi testes audierunt advocati, «.Villelmus officia, quse adparochiam perlinenl, de caelero celc-
de Rurgo novo, Odo de Morenvillari, Walerannus. brentur. Tcstium autem qui his interfuerunl istasunt
Factum est hoc anno incarnati YerbillOS, indict. nomina. Ex parte mea Arraldus, roala terra, Gajul-
i, regnante Ludovico rege Francorum anno prinio dus, Garnerus Hisol, Baillivus praeposhus, Thomas
regni ej'us. Walone Parisiaca? urbis episcopo exi- capellanus, Gaufridus eancellarius. Ex parte mona-
stente. >Ex quibus Hugonein, Walerannum, Wido- .chorum Baiiliolomaeus, Girardus de Doraco, Petrus.
nero, et Gilduinum fratres fuisse, Hugonisque Pu- eubicularius, Joannes de Luco, Leodericus Major..
teaeensis filios quivis intelligere polesl. Signum Radulphi, Signum Macheldis uxoris suse. »,
4,79 AD D. IVONIS EPISTOLAS 480,
AD EPIST. CLXXIIL A iis ejus, Lancelini fratris Symonis, de nundinis S.
Ejiisdem argumenti est cum epist, 168 et 169 Beaii, et Lancelini "apud Balgentiacum, in prseseiitiaT
praecedonlibus. domni 242 R.oberti abbatis, eo in palefrido suov
AD EPIST. CLXXIV. -sedente anno 11S0. » Numeratur vero Radulphus.
Pro aitima fralris vestri religiosi reg'\s. Edgari inter proceres qui ad bellum sacrum profecti sunt
videlicet Scotorum principis, qui absque llberis de^ amio lt)96, apud -Guill. Tyrium Jib. i suae Historiae
cessit 1107, ut ex Iiistoria Scotica Buclianani lib. cap. 17, et inter eos qui pinies Theobaldi Campa-.
vn, clarum est. Ex quo hco, vel sequente arino niae, et Carnoti comitis adversus Ludovicum Cras-
Jianc epistolam scriptam arbitror. _sum sequehantur; ut est apud Suger. Sandionysia,-
AD EPISTCLXXV. num abbalem, qui inter alia haec scribit: < Hac
Cancilii a vestra pulernitute indicii. Trecense in- eadem-causa Radulfum de Balgentiaco cum conju-
telligk exepist. sequepte, qiiairi anno 1107Paschali gem germanam cognatam regis, Hugqnis magni
qui concilio piaefuit, Ivbneni scripsisse Baronius frliam haberej, > illexit. Et paucis interjectis :
asseriinum. 5. < Carnotenses, Dunences, et Brienses, suftragio
f AD EPIST. CLXXVI. Rodulli Balgentiacensis nullo,opposito arcebantur. >,
Wlgrinus Ecctesice nostrce cuncellurius. Nempe E quibus viri praestantia et liobilitas^ssequipotest.
Carnolensis ecclesise, qui cum a Dolensi eapifulo in Scriplam tabellam " 1108 puto, vel circa. ""'
prsesulem electus esset 1107, "non acquievit, sed AD EPIST.'CLXXXl.
electionem abnuens, procurante Ivone in prima Yigeliacensis. Alias Yezeliacensis. Est autem Vi-_
Stalione raansit, suscipiente Baldrieo Burgoliense B zeliacum, seu Videliacum locus dioecesisAfduensis,
abbate, quam respueral dignilatem, de quo tomo in quo Ecclesia B. Mariae Magdalense sacra, ipsius"
VII Conc. partei, pag. 540, impressionis Parisieu- sanctse peccatricis oineribus celehris, quse a Joan-
sis Morelli 1656. ne VIII papa, dum ad Trecense coiicilium pergeret,
AD EPIST. CLXXVII ET CLXXVIIL dedicata fuit. Ibidem aliquando sanctimonialium"
Gaufrido Belvacensium ephpopo. Hunc minus coenobium condiderat Girardus Russilionis domi-
recle praeferl Waloni Claud. Rohertus in Belvacen- nus, quod Bonedictini instituti ascetis pqstea ces-
sium episcQporuriisei ie, cum ex ipsomet Gaufridus sit, el landem canonicis; illis saeculari toga do-
liic ooeperk tantum anno 1105, quo-Walo jam ex nalis.
Belvacensi ad Parisiensem episcopatum transierat, Belvttcensh monasterii S. Luciani. Ordinis quo-
Baronius ad an. 1107, nura. 4, epist. 178 eodem que Benediclilii, quod a fundamenlis efexit Childe-
flnno scriplam censet, quo et superiorem puto. berlus, Francorum rex, sed cui ultimam manum
AD EPIST. CLXXIX, imposuk Chilpericus successor ipsius.
Tru,ces Turci. Turcus et Tuica apud id saeculi Buglensis ecclesia. RectiusBuIJensis,^eudc Bullis
auctores indifferenler usurp.antur. Ita enim apud dicecesis Belvacensis, et decanatus Brithuliensis,
Albeiium Aquensem Hist. Hierosol. lib. i, c. 22: cujus prioratus a Vizeliacensi ecclesia, seu collegio
. Foikcrus, inquit, Carnutensis vir nominatissimus movet. Huj'useplstolae elucidatioui plurimum con-
iji terra sua, apud Nicseam in Tiircortim congressu fert tabula restkutipnis ecclesiarum el castrr de
occubuk; > et lib. v, cap. quoque 22: - Cousli- Bullis abbatiae S. Luciani, apud Louvetum Historise
tuilur a Balduino in civitate Sororgise cum centum. Q Belvacensis, lib. m, cap. 17,[cujus tenorhicest: eln
probis et bello assuelis militibus contra Turcos,""J. nomine sanctae et individuae Trinitatis : Ego Wido
lib. iv de Geslis Francorum, et aliorum Hjerosolyiri. Belvacensis urbis Dei gratia pfaesul. Ad omnlum
C. 10. Solimanus, Soljmani veleris filius, dux Titr-" incitanientum bonorum nostris acta temporibus,
£orum dicilur. In hisloria praeterea Roberti S. Re- fldelium nblilise manifeslare ouravi. Unde eum
migii Remensis monachi lib. vi: « Innumerabiiia domnus Hugo comes de Domno-Maftino, pro Eccle-
Turcorum agmina prospexit. t- Guillelmus etiam siis de Bubulis (quas injuste tenuisse falebalur)
Tyrius lib. vi .Hist. suae Hieros. c. 22 . < Turcae npstram adiisset praesenliam, quara salubrius ej"us
pognilo Christianorum adventu prostraverant, » et animae consulere potuimus nos consuluisse credi-
ita communiter. mus. Sanctus namque niartyr Lucianus easdem
AD EPIST. CLXXX. ecclesias, cum omni ipsius castri integritate, et douo
Radulfus de Balgenciaco. Lancelini ejusdem loci Childeberti regis, et Constantini Belvacensis episGopi
domini filius de quo nos superius ad epist. 172, et sibi concessi, duduni possederat; sed pustmodura
infra. De Lancelino autem hsec in ciiartulario coe- barbarorum incursione, et impiorum, id est Hasten-
nohii S,. Tfinitatis Yindocinensis, charta 227, re- gorum, pervasione, cuncta perdidefat. <J,uod ego
perio. « Lanceljuus castri Balgentiaci dominus pertractaps, ut injuste ablata, et perverse retenta
liomo quantum quidem ad iiatahtium spectat, ge- S, martyri redderet, illico consului, persuasi, qui
nerosilaie, parentum nobililate clarissimus : quan- nostri consilu jussis obtemperans, domnum The,o-
tum vero acl proprise virliilis laudem, tam militaris baldum, monasterii S. Luciani abbatem adiit,
Strenukalis polentia, quam rei familiaris honesta suam, suorumqne injustitiam antecossorum, reco-
solliciludine procuraodis, industria famosissimus, D.gnovit, et ipsas ecclesias laudanfibus canonicis,
Eeclesiam in' suburbio casiri sui, a quibusdam quos ibi postterat, j'ussu nostro et concessu clerico-
frdelibus inchoalam, perfeeit, et a Rainerio Aure- rum nosfrorum, cum omnibus appendentiis suis
lianensi ponlifice dedheare fecit, in meinoriain S. sancto Martyri reddidit. Idein auiem abbas cum ex
Sepulcri, eamque S. T. [Sancti Trinhati] donavit. 1
nostrae admonilionis jussu cum quibusdam mona-
Hanc calumniali isunt canonici S. Lifafdi de J3al- choruni suorum denon.inalum castrum adiisset, et
genciaco, quod ska esset infra illoruni cosmeterium. praeceplo nostro, et ipsius comitis redditione; ut-
Calumniam sedavit Lancelirrus apud Itfagdununi diclum est, -ecclesias recepisset, quomodo eas S.
uraesente eodem episcopo; et inde perrexit Romam ;• Luciauus possedera\ volens hahere, super hoc sibi
cumque rediisset, obtinuit ab iisdem canonicis, ut fieri scriptum, et nostrse aucloritalis sigillo confir-
particulam illam coenicterii S. T.xoncederent. S,. mari poposcit: eujus postulalioni gratanter acqui-
Radulfi filii Laneelini de Balgentiaco'Ancelinus de esceiites, hanc ei ohaiinlam sigilli nostri impres-
Bellomonte (qui erat Lancelini de Balgenliaco liater sione firmavimus. Ego Widq Bclyacensjs episcopus
ex chart. 288). Aclum apud Balgentiacum anno Jfanc cliartulam fiefi jussi, et riianu piopria sub-
4081, indict. rv, frrmalum vero a canonicis ?v - Idus scrijjsi. Ego, Theobaldus abbas subscripsi. Ego
Junii prope Ecclesiam S. Firmini in platea puhlice. > Hugo comes subscripsi. Actum in civitale Relva-
Et circa finem dicti-chaiiularii Jegilur : «Concessio eens. an. Incaniationis Dominicse 1075," regnanie
Radulphi deBalgenliaco apud Piciavium urhem rege Philijipo, indict. xm, epacla i. > Scripsit au-
£<?98.Syraonis domini Balgeniiaci5 Adenordis KXO- lem haiic epislolara Ivo anno 1108, vcl-eirciler.
 481 3. B. SOUCHETI OBSERVATIONES. 482
Concilio Exoldunensi. Issouldun Gallice. Quo vero A Pelri in Yalle Carnolensis legitur fol. 59. De vantio
anno habitum sit illud concilium, apttd aucfores Bermceervillm, Odo coraes palatinus et Carnotensis
non inveni, nisi forte fuerit de quo in chartulario vaniium illud eidem monaslerio Savinm ramuscuto
S. Dionysii Nongenli Rolroldi agitur. In notitia de super ullure S. Petri-aposloli posito, concessits Est
concilio Augustodunensi ila inscribitiir el Seldu- apud S. Martinum de Campis instrumentum quo
nense dicitur pro Exoldunense. Sic enim fert inslru- IleiiricusLudovici Crassi regis filius abbas bealse
meiitum : ad uiiud concilium qnod fuit Selduni (non Mariae Stampensis praebendam monachis dicti Joci in
Seldulium; ut legit Brius Hist. comit. Alenc 'et eadem Stampensi ecclesia assigcat» eo ordine quo
Pertic. lib. m, cap. 4) perrexii. Chartularium domiuus Alliertus Canlor in illa obtinebat. « Quam,
quippe ejusdem ccenobii, qitod _penes me cst, ita inquit, in manibus meis per panem et Jibrum reddi-
scribit. Arcum concilium illud inter Senonense et dit, et ego consequenter similiter per panem el li-
Meldense, quse anno 1080 habita sunf, indiclurii brum in manibtis, Yen. TheobaJdi prions de.canipisi
sit, eo airao celebratum fuisse necesse est. Id ex eam seposui.~>>Cseremonia aulem illa de inveslien-
tabulis ipsis apparet quse anno decimo quinto post, dis canonicis Carnotensibus per libelli traditionem-,
" •
Augustodunense coneilium coactum fuisse astru- adhiic eadem in Ecclesia perseverat.
unt, quod exBertoldo et aliis, an. 1094, congrega- Hngo nepos decani. Ad hunc Richardus AJbanensis
tum fuisse constat. Quod vero ad epistolam speciat, in Galliis legatus sequentem scripsit,etod Ernaldum
eam circa 1165 aut 1106 scriptam, reor, cum iis ejus avunculum epistolam, qua. in membranis apnd
annis Richardus Albanensis episcopus (ad quem ip- me existentibus invenitur :« R. peccator Albanensis
sam Ivo dirigit) legatam in GaJliis agebat. T. Ecclesiae qualiscunque minister apostolicse sedis li-
AD"EPIST. CLXXXII. cet indignus servus et legatus amicis suis charissi-
Porrecto itbro invesliturum subdecanim fuiere vel- mis E. decano Carhotensis ecclesiae. et Hu. nepoli
lem. Libello ut piurimum beneficiorum rainorum ejus salutem. Quia-multum de vohis confidimus, et
id temporis, ut pedo aut baculo majorum inveslkura in causis vestris si necesse fuerit libenter vobis •
fiebat, atque ipsorum ejuratio. Sicut enim in acci- adesse volumUs,*familiariter et fidueialiter preces
piendis beneticiis libellum sumebant : in ipsis di- vobis dirigimus, et de vcstro, sicut de amicorum
mittendis, deponebant, seu libellum reddebant. nostrorum, consiJio el auxilio ceiii sumus. Ea ka-
Vide infra ad hanc notam et huc refert. Illius cere- que certitudine freti, rogamus fralcrnitaiem vestram
moniao. meminlt Ivo in instrumento concessionis uf amico. nostro .charissinio domino Roherto ita
prioratus S. Nicasii de Mellehto, quod inter epistolas ~de prsebenda sua subveniatis, ut-ex Ijoc co-
annumeravit Juretus num. 285; et Goffridus Vindb- gnoscat quantus sit inter nos, et vos fervor cha-
cinensis lib. i, epist. 6: Ibi enim de Pagano ex ab- lltaiis. Ad simile enim opus servitii vestri, pa-
bale S. Albini Andegavensis sefibens : • Me prse- ratos nos iuvenietis, si quando vobis-necesse fue-
sente, inquit, in capilulo suo inter manus Andega- rit. >
vensis-episcopi cum regula S. Benedicti abbatiam ADEPIST. CLXXXVI.
penitus ante dimiseraU > Cui lueem prsefert ,Sir- Monasterium Charitalis. Cluniacensis ordinis et
mundus in Notis eo$ quo ex chartulario ejusdem dicecesis
monasterii S. Albini profert testimonio quod ita lam in Carnotensi Antissiodorensis, cui.ut ecelesiam, seu cel-
habet: < De hac igiiur eleemosyna, ego ipse Samson { dioecesi oblineret eo in loco qui
cum regula S.Benedicti, cum qua Ecclesise benefi- C parvus Bellua loeus dicitur, primo, vel altero ab urbe
cium ah abbaie, et fralribus meinorans acceperam, •lapide, Ivo episcopus concessit, de quo monasterio
raemoratos Investivi ahbatem et conventum, et videndus Coquilleus in Historia Nivernensium co-
eamdem regulam super altare B. Alhini dettili ob mitum. ADEPIST. CLXXXVm.
memoriam perpetuse lirmitatis. > Aliquando diam
sola corporis inflexione, seu inclinatione beneficium Radulpho venerabili Remensium atcltiepiseopo. Si
patronis remittebant. Moris quoque temporis illius ita est,bancepistolam annoll08 scriptam fulsse, vel
fuit, ut etiam cum profaham aliquam possessio- post, cerlum est, cum eoderri tantum Re.inensem se-
nem Ecclesiis conferrent, glebam illius terrse, dem Radulphus adeptus sit.
cultellum, baculum, aut aliquid aliud in inve-" ADEPIST.CLXXXK.
stilurse signum super illius ecclesiae altare de- In consecratione Ludovici, regh Francorum. Baro-
ponerent, quod Scoiulio, apud auctores dice- nius hanc epistolam scripiam fuisse anno 1106,
balur. Innocentius-IV, sum. pont., docet JJ&S hum.-44, 1108, post Crassi inaugu-
epist. -ad archiep. et capitul,- Lugdunens. et gu- rationem. .contendit.-EgO,
Quienim posset Ivode consecratione re^
berno, extra c. exsuitatis de consuetudine. Huj'usce gis ipsius loqui antequam inungeretur ? At ex au-
cseremoniae'exempla varia habentur in ecclesiartim ctoribus melioris ndtae auspicatus est regnum Ludo-
labulis, et in Charfophylacio Ecclesiae Carnotensis vicus Crassus anno-1108, ex~ quo hanc epistolain
plures adhucvideniur eukelli quibus donationum in- 1
strumenta alligata sunt. Et _'\ chartulario quod est . hoc anno, non "superiore scriptam praesumi po-
in Camera compotorum ecclesise supradictse charta 'Q lest. '
186 legitur* «Ego Robertusde Carnoto miles.-Nolum ADEPIST. CXC. .
faclo quod ego devolus Carnotensis ecclesiae filius Domnus Theobaldus Beali Martini Par.isiensis
concessi, et dedi in eleemosynam caiuu.icis ejusdem prior. Ad eum Paschalis II, S. P. 11Kal. Maii, in-
ecclesise redditus xx solidorum apud Rouas ef x sp- dict. xv Incarnatipnis Dominicse,,anno 1108, scribiS
lid. apud Domnam Mariam, etc. Unde admajorom Bulla data apud Sanetum Dionysium-ui Fr,ancia lia-
hujus rei notiliam imposterum faciendam, ego in su- beturque in colleciione charluiariim.prioratus SanctJ
pradicta ecclesia ad altare B. Yirginis Marisehumi- Martini Campensis.
liter accedens, donationem praedietam prius in Capi- Expulso invasore Gervasio, pacem resiilueret et
tulo faclam recognovi, et cultello super idem altare domnum Radulphum ejusdem Ecclesim metropolila-
manu propria posiio, et oblato, mullis haecvidenti- nuin in grutiuin suum receptum., eidem Ecclesice
bus, et audientibus conlirmavi, >~etc Quod in plii- prmesse concederet. Radulphus qui Yiridis dicebalur,.
ribus quoque chartis chartularii Yindociuensis mo- Remensis arehiepiscopus/Crassrgravissimas et pe-
nasterii habetur, ut fol. 195, 209, 222 et 282, et aliis. riculosas*. quod absque'ej'us assensu-1108 electus-
Sed etligno investituram super altare posito fieri ex Remensis etInthronizatusfuisset,incurrerat JainiH
eodem chartulario palel, in Aucloramento Rainaldi citias, pro quibus conciliandis ejusdem ecclesiae cle-
Burgundi de Uredonensi ecclesia et in concessione riei legatos misertint qui inauguratioiii regt Atire-
ferise Sancti Beati facta RobertoVindocinensi abbati lianis designalse sese vice illius ecelesise opponerent.
a Simone-de Balgenliaco,-in chartulario quoque S. Piimmque regh coronm primilias adjus Ecclesim pejv
 483 AD D. IYONIS EPISTOLAS 484
tinere Remensh diccrent, ut est apud Sugerium in A j ADEPIST.CXCYIII, GXCIXET CGII.
Crasso, et Aymoiiii eontinuatorem iib. v, cap. 45 : De Prmposilura Sodobrii. Quae ad collegium
« Et a prirao Francorum rege quem baptizavit, Clo- Sancli Martini Turonensis spectat in agro Blesensi,
dovaeushancprserogativam klibalam, et ineonvulsam et dicitur Prevote de Syeure. '
obtinere. > Quam qui ausu temerario violari-tenla- AD EPIST. CCIII.
ret, anathemali perpetuo subjicerent. Exsulabat
tunc Radulphus ille, Gervasio Hugouis comkis Re- Busilicarum. Basilicse dicebantur ecclesiae Ma-
thelii, et Melisendis de Moiitcleherico filio seJein jores, quae a regibus, Vel principibtis "edilicahan-
ipsius interim occupante. Pro Radulpho siimmo tur; seu etiam quod regi regum et omnium, Deo ihi
pontitici Paschali scribuntI\o, et Theobaldus Sancti sacrificia offeruntur. I)e qua le piuribus Stephan.
Marlini Campensis prior, qui tandem ejusdem in Durant. De ritibus Eeclesise, lib. i, c. 1, num. 9
propriam calhedram restitulionem ohfmuerunt, id et Lhiurdo seq.
docenie Roherto de Monte supplemeiito ad Sigiber- Suessionensi. De Urespeio de Crespy
tum anno 1114 : « In Remensi quoque metropoli, dicto, qui anno 1108, ad Suessionensis Ecclesise
inquit, post Manassem illustrem virum, exturhato prsesulatum expraeposko ipsius electus esl. Quod ex
i.ivascre Gervasio, Radulphus sticcessit, qui Yiridis cltartulario Sancti Marlini Campensis, fol. 82, con-
cogiiomen liahuit. > De quo v.dendus etiam Order. statin quo describhur245cliavla ejusdem episcopi
Vilal. lib. vm, Historiae suae Eccles.,- pag. 699, qui de ecclesia de Lerniuco ab eo monachis Campensi-
eum non Manassi, sed Raynaldo successisse dicit. bus data, conseiitiente Crispei comitissa, et Radul-
Certior taraen estRoherti seiuenlia cum ad eumdcm _ pho ejus filio, anno 1125, indict. i, regnante rege
Manassem, qui immediate Raynaldo suffectus est, B Francorum Ludovico, anno regni illius 16, episco-
Ivonis epistola 185 exstet. Hanc -autem non nisi patus vero dicli Liziardi 15. Si enim anno 1125 erat
ex iis quse in ipsa legunlur, scriplam esse 1114 pras- quintus decimus Liziafdi, annus 1108 primus ilhus
sumo. necessario fuit, quo, vel sequente, haec epistola scri-
244 AD EPJST. CXCIL pta fuit.
Monachis Colunibensibus. Columbae,sive Columba, AD EPISTOLAM CGIY.
monasterium est ordinis Benedictini in agro Carno- In duos ecclesimnoslrm prmtalos. Ernaldum scili-
tensl primo) a Nogenlo Eram])erti, seu regis lapide cet decanum, et Fuiconem subdecanum, cui postre-
silum, quod a Rogerio Odonis secundi Carnotensis mo favebat rex Ludovicus; ul ex sequente tabula ad
comitis ex conjiige prima, seu secunda filio, Fran- Ivonem .cripta liquet, quam in membranis meis re-
ciae cancellario, et Belvacorum antislite inchoatum, peri, et sic habet: < L., Dei gratia Francorum rex,
ct ab Olderico Aurelianensi episcopo ejus ex sorore 1. Carnotensium episeopo, totique sanctse Carnoten-
nepole, peifectiimest anno 1028, Roberlo, Franco- sis ecclesise capitulo, sal.. Audilo quia Arnaudus de-
rumrege secundo, regni habenas moderante; ut ex miliaris canus, atque F. subdecanus clericus noster , ac fa-
tabulis lundalionis hujus asceterii; quas alibi retu- amicus invicem adversantur, procul dubio
limu_s,cerium est. Quo anno scripta fueril epistola, ultra credat dilectio vestra, quia valde nobis displicet, et
satis non liquet. quara credatis, molesle ferimus. Cognito nam-
ADEPIST.JCXCHI. que per ordinem quomodo, vel quemadmodum res
Ecclesia S. Quinlini. Belvacensis scilicet. - r(-" agatur, videtttr nohis, et universis etiam sapientis-
Guido Belvacensh episcopus. De hocvidendus Lou- simis personis, quibus ncis ipsi suggessimus, pater,
vctus in Ilist. Belvac lib. iv, c. 14. quoniam F. damnose traclalur, et injuriose. Qtio-
circa rogamiis dileetionem vestram : imo summo-
AD EPIST.CXCIV. pere precaraur , quatenus querelam quae inter illos
Ragirialdus Canurdus. Lupsevillae dominus, a habelur ad honoreui, et proficuum donini Fulconis-,
quo denominationem accepit pagus ille, qui vul- gralia noslri studiose difiiniatis, quemadmodum de
gavi idiomale Louville-lu-Chenurd, nuncupatur, amore nostro curatis et honore. Quod si fecerilis,
qiii,- cum sH t"><j_cesisCarnotensis, Raginaldus ad quodcunque vobis placuerit, nos juxta volunta-
ille ab Ivone Carnotensi, paroecianus ipshis vo- lem vestrani paratos invenietis. Si vero nos in hoc
catuiv tantillo audire neglexerilis, eertum teneal discretio
ADEPIST.CXCV. veslra, quia nos ad iracundiam provocautes, ultio-
Curnolensis ecclesim professionem refutasse. Pro- nis nostrse sententiam quoquomodo sustinebitis. Ad
fessionem, seu Juramentum de obedientia episcopis hoc siquidem vos esse sollicitos volumus, ne super
Carnolensibus, et ecclesiaeexliibenda, edebanl quot- hoc ulterius si placet vobis, quaerimoniam audiamus
quot in Carnotensi dicecesi degebant ahbates; ut in Quod si fieret, damnum ipsius in quadruplum redi-
anliquis episcopatus Carnotensis codicibus et eccle- niere curaremus. Yale, alioquin praefatum Fulconem
siae monimerrlis legere est. Solus Vindocinensis ex clericum nostrum in curia vestra vobis reclitudinem
speciak RomanseEcclesiseprivilegio hac lege exirae- secuturum offerimus. > Ivo judicii invidiam a se
batur et adhuc exeroptus est. Angebat Ivbnem privi-. repellere potens, summum pontificem consulit hac
legium, llludque egerrime ferebat, quod ex chartu- D epislola, ut quid agere debeat, rescribat, dilationem
lario monasterii Vindocinensis, ut cuique innotescat, sentenlise non patiiur Fulco, et ideo adversus Ivonem
' regi sequentem mittit: « L., Francorum regi, invi-
promo:
« Cleroens cpiscopus, servus servorum Dei, Gau- ctissimo domino suo charissimo Fulc. praepositus
frido Andegavorura comili et Agneti comitissse, con- (non moretur lectorem quod praepositum vocet; plu-
j'ugi ejus, salulem elapostolicam benedictioneni. res si quidem eadem in ecclesia tunc obtinebant di-
Quotiens, filii, > etc. Vide in Clemcnle II, Patrol. gnkates) sal.. Sciatis, domine mi charissime, quia
t. CXLH. Hac aulem epistola videlur respondere Ivo quidquid episcopo nostro mandastis pro nobis, non
ei quam ad eum scripserat Goffridus Yindocinensis, pro nobis, sed contranos est, et propter mandatum
quae secunda est lib. n epistolarum ipsius, ut ex ip- vestrum pejor nobis factus est, quam anlea fueral.
sius Jectione palet. Qui cura posuisset nobis tliein juris agendi, infra
An EPIST.CXCYII. diem positum htteris suis a cardinali qusesivit, et
ut eura cardinalis commoneret, et coni-
Guillelmo Majorh Monasterii abbali. Inter iJlius impelravit,
monendo ne nobiscum causam ageret.
asceterii archimandrkas non recensetur Guillelmus; Accusavit prseoiperet,enim nos ei dicens, quod regem adiisse-
sed ejus Ioco reponilur Gaufridus de Conan, de quo mus, regem in rehus ecclesiaenostrae manum miltere
plura iii lihello De geslis aichiephcoporttm Turonen- fecissemus, itaque vosorasse, et ad vestrumauxi-
sium et abbalum Majoris Monasterii, pag. 112 et se- lium, et consilium confugisse, nune nobis nocere,
quentibus. Nuncenim nobis jus et negavit, et negat, et Roma-",;
 485 J. B. SOUCHETI OBSERYATIONES. 4S6
invitos nos traliit, et invkat: Hoc autem scialis, A _, agnatos el a communi cajiite desecndenles usqne ad
eruia multa sunl in ecclesia nostra privilegia, quse septimuin graduni vetabantnr. Hanc autem epislo-
assensu el auctorkate regis Francorum, el reginse: lam post annum 1110 scriptam ex Meyero ceilligo.
facta, et confiimata sunl. In hoc autem novissimoi Nullos vero Balduinus ex Agnete liberos reliquk,
prhilegio, nec ulla mentlo vestri facta est.-In quoi cum ab ipsa Paschalis papaej"ussu divertisset, ob
regni vestri, et coronse detrimentum, et dedecus in- vinculum cognatioriis. Confer cum hac epist. 128.
telligi potest. Yal.. Quidquid autem voJiis mandet, AD EPIST. CCXIV.
sciatis in rei veritate, quia nil nisi malum quserit, et Brunoni primm sedis Belgicorum ephcopo. Hic fuit
omnia pejora mavult quam emendari, et sedari. > Bruno Engilberti sucoessof; qui Trevirensem cathe-
Haec-exmembranis", quibus abuude subdecanum il- dram ah auno 1101ad 1125 occupavit, Ipsum aiitem
lum secius de Ivone plurimum ab aliis laudato, sen- vocat Ivo priinse sedis Belgicorum episcopum, quod
tire et ei male affectum fuisse palet. Hanc vero Augusta Trevirorum, quse Mosellee imminet-, sil
epistolam circa 1109 vel 1110 scriptam puto. Belgiese prima melropolis ": Imo ct Galliarum S,
An EPIST. CCX. •. Alhanasio ad solkarios, aut ut Theofridus Epteona-'
Odo Cameracehsis ephcopus. Aliis dicitur Odoar- censis abbas prsefatione in florem Sanctorum scri-
dus Aureliae natus, qui ex abbate Tornacensi, ad bit: Triparlitm Gatlim prima melropolh. Dicitur
hanc sedem evectus est. De quo Molanus in Natal.. quoque Ammiano lib.~xv, domicilium principum
SS. Relgii 9 Octobris. clarum. In notitia Imperii: urbs Galliatum potentis-
AD EPIST. CCXI. sima. Apud Salvianum lib. vi,de Provid : < Excel-
Generatio aulem sic esl. Eam aliter refert Jacobus .jj -j ieutissima, et opulenlissima Galliarum urbs, aliis
Meyerus lib. ivAnnal. Flandr. ad an. 111,0: « Bal- vetustissima > qupd a Trebeta Babylonio, Abrahami
duinus , inquil, fiiius Roberti comitis Flandrise ac- tempore, duobus ferme ainorum ante Christi nati- "
copit tixorem filiam Alani comitis Brilaniiiae. Conon vitatem millilius, constructa fucrit. Tpse vero me-
episcopus Prsenestinus iii prsesentia Pascbalis papae tropoIilanus^S. Romani imperii eleclor esl, et in
boc niodo recitavit consanguinitatem inter Baldui- regno Arelalensiper Gailias arcliicanceUarius. Bruno
num comitem et oxorem ejus filiam Alani Nanne- autem iste a Sugerio Sandionysiano ahbate in Yita
lensis, seu Britannise comitis. Constantiae Gallorum Crassi Francorum regis dicitur : « vir elegans et
regina uxor Roberti regis et Ermengardis comilissa jucundus, eloquentise et sapientiaecopiosus, Galli-
Avernensis sorores fuerunt. Ex Constantia Adela cano cotliurno exercitatus. > Coram Paschale II,
comilissa Flandrise. Ex Ermengarde, altera Ernien- S. P. oravit pfo Ilenrico III, imperat. an. 1106, ut
gardis comkissa. Ex-Adela' Robertus Frisio eomes est apud Baron. ad hunc an. num. 10, quo etiam - >
Flandriae. Ex Ermengarde Berta comkissa. Ex Ro- ab Uspergensi abbate nominatur.
berto Frisio alter Robertus Frisius. Ex Berta Hau- AD EPIST.CCCXY.
visls Naunetensis comilissa. Ex Roberto II, Raldui- TltommEborucensi. Eboracum Majoris Britanniae
:ius. Ex llauvise comes Alanus. Ex Alano isla virgo oppidum Anglis York, cujus ecclesiae Thomas ille,
uxor Baiduini. > Idem quoque habet Pet. a?Oude- de qoo Jiic agitur , a Willelmo Ruffo, Anglorum
gherst Annal. Flandr. cap. 59, el Jacobus Marchan- rege, praefectus est 1070. Ut est apud Ordericum *
tius-quoad lineam Flandreiisem. Ego vero alia ra- Yitalem lib. iv Histor. eccles., pag. 516 et lib. v, '
tione eos consanguineos in sexlo gradu fuisse P Q pag. 548. De eo Nicolaus Harspfeldius sseculo-H.
reperio, Fuico quippe honus Audium comes ex uxore pag. 271: « Posl ^lredum , Thomas homo North -
sua EhebergaGauffridum Grisam tunicam, seu ut mannus et Bajocensis canonicus, a roge Guillelmo
dicunt grisam gonellam, quod est vestiinenti genus, Ehoracensis episcopus designatus est, > etc, quse
cujus nomen adhuc Occitani retinent, etBIancam ibivide. Obi t autem Thomas eodem quo Henricus I,
Guillelmi Arelatensis et Phocensiu n principis con- inauguralus est anno~, ut habetur ibidem. Ex quo
jugem suscepk. GaufridusexAdela uxore Fulconem episi. hane suspicor nonipsi, sed sequenli scriptam
Nerrani Audiura quoque comitem el Ermengardim fuisse. Fuit namque alter Thomas ejusdem sedis
Conani Armoricorum ducis uxorem. Blanca Con- antistes, apud eumdem Harspfeldium pag. 594, et
stanliam Roberli regis uxorem peperit. Fuleo Nerra de quo Juretus ad hanc epistolam, qui obiit anno
ex Adela pfiore conjuge, Adelam uxorem Goffridi 1114, suffecto Turstino Bajocensi clerico qui erat
Castrilahdonis domini,seu Wastinensis comitis; ut regi a sacris; ut scribit Order. Yital. lib. xit;
vull Bourdigueus Annal. Andegav. parteii, cap. 58, pag. 858, cui Ivonera scripsisse vero sirailius est.
vel ut Odo monachus in Yila Burchardi Corbelien- AD EPIST. CCXVl ET CCXYII.
sis comitis scrihit, Burchardi illi genuit. Ex Roberto Abbatem Btesensem et Bonmvullensem. Quorum
rege etConstanlia, Adela Reginaldi Nivernensium prior Maurilius, posterior Bernerius vocabantur. De
comitis primum : deinde Balduini Flandrensis uxor quibus supra ad epistolas 78 el 174. In lilulo autem,
orta est. Ex Adela Wastinensi seu Corbeliensi et seu argumento epislolse dicitur controversiam quae
Yindocihensi domina. Fulco Rochinus alias dictus erat iuter illos abJiates, fuisse pro Ecclesia Verdensi,
Auser, seu Auserulus prodiit, §46 s'cut ex Adela cujus nulla meniio in corpore epistolse, adde quotl
et Balduino Flandrensi Robeitus Frisius; Fulco."D ecclesia illa ad archidiaconuin ftuneiisem; non' ad
Rochinus non ex Petronjlla uxore quae Lancelini dictos abbates pertineat. ""*
Ralgenciaci Topafchae filia fuit, ut voluit Bourdi- AD EPIST,~CCXIX ET.CCXX.
gueus Annal. Andegav. parte u,- cap. 59, et Argen- De oppellutionh ordine. -Stylus antiquus erat, ut
treus Hist. Armor. lib. m, cap."45; Sed ex Er- appellans infra quinque,>el saltem decem dies apo-
mengardem Borboniorum domini filia alteram Er- stolos peteret. Qui sint autem illi aposloli, paucis
mengardem comkissara Redonensem Alani Fergentii dieam. Simt vero Ikterae, seu libellus dimissorius
secundam tori consortem genuil. Robertus Frisius quos provocantibus concediljudox a quo provocatur,
ex Gertrude Saxonica alium Robeiium Frisium ut ad superiorem pro gravamine reeepto recurrat
juniorem dictum suscepk. Fergenlia Britannise Ar- qui causa cecidit. Praeeipue vero in interloculoriis
moricae comiti Ermengardia Redonensis comitissa quas vocant sententiis exiguntur, quarum judex
Agnetem peperit. Robertus Frisius ex Clementis voluit reparare gravamen, et sententiam reformare-
Calixti M, summi pontificis sorore : vel nepte, Ral- polest; cap. Cum cessanle, de appellal. extra, ideo-
duinum securiferum seu securiculum Flandrise regu- que litterae illae, seu apostoli Tepositorium, seu ma-
lum suscepk, qui Agnetem illam matriraonio sibi vis reparatorium dicuntur, quod judex se provo-
junxit, quamvis se in in sexto cognalionis gradu a cantem gravasse, "agnoscens, et in schedula provo-
primario stemmate per stirpem atlingerent, ut ex catoria deductis, gfavamen reparat, et provocantem
his quaesupradeduximus nemo dubitare potest. Qua eumdem in statum, tjuo ante litem eral, restituk, ot
vero tempestate in vhis agebat Ivo, Jiuplia. inter super provocatione pronuntiabat, habita in forr.ta,
 ' AD D. IVONIS EPISTOLAS
487 488
quibus verbis , sententiam sihi rctormandam tradi _. \ regni coronam de pontificis mauu suscepisset, ipsam
significabat cum in forma probante foret redacla. ponlificem nil sibi ab eo metuentem mali eum car-
In seulenliis definitivis non ita progredilur, quibus dinalibus qui eam comitabantur in vineula conje-
non nisi provocalione damnum resarcitur 1. quod cit, atque de investiendis episcopis et alroalibus
jussit. ff. de rejudical; atque ideo frustra aposloli privilegium extorsk, sed liberlale recuperata stalim
deposcunlur posl finale judicium sicut edicto regio privilcgium velut Otto Frisingonsis lib. vn, c. 14
anni 1559, art. 117, caulum esL Hsectamen praxis loquilur prhilegiuni revocavit pontifex et impera-
in Curiis Ecclesiasticorum observabatur, ut in om- torem diris devovit. Haec autem Pasehalis incar-
nibus provocatoriis causis aposlolus seu dimissorius ceralio accidit Romsein eeclesia S. Petri, die Do-
libellus a judice a quo, exigerentur, quibiis judex an minica ante caput jejunii. De quibus videndae Pi-
provocafioiii deferret, an n~rt; declarabat, priraum thcei noise _ad epist. Ivonis 258, sed roslra suppu-
diem prorogabat ad superiorem appellalionis se- tatione 156 et Baron. ad an. 1112, num. 6. Ronia
cundum Jocorum distantiam ; ut cap. 1, el 7. De autem a beato Pelro i epist. i, c 5 vocatur Ba-
appetlat. in 13, si secundum, se ulterius progressu- bylon propter confusionem , alio prorsus sensu
l'um non obstante appellatione et absque ipsius quam Novatores interpretautur. V. Cornel. a la-
praejudicio promtnliabal. pide in hunc locum, ~t in Apocalyps. c. xm
247 An EPIST.CCXXIII. et xviu
Audoeno Ebroicensh Ecclesice designuto ephtopo. AD EPIST.CCXXVIIL
De illo sic Order. Vital. lib. n Hisl. suse, p. 840 : In cinere et cilicio positos, ab inlroitu Ecclesim
« Anno ab Incarnatione Domini 1112. Gislebertus se- n,; statuto iempore excludit. Haecea_remonia adhuc ob-
nex Ebroicens. episcopus, postquam in episcopatu servatur in Ecclesia Carnotensi, ut feria iv cine-
xxxiv annis vixit, in senectute hona iv Kal. Septem- rum, pcenkentes ab Ecclesia ejicianlur, et feria-n
br. obiit _ et in basilica sancfse Dei genitricis Mariae in ccena Doniini in ipsam revocentur. Quse con-
sepultus est, etc. Sequenti autem anno Anduinus suetudo a ritu vcteri publice pcenitenlium, quibus
Bajocensis capellanus Tegis successit, qtii eruditione ipso die, et jej"unii introku satisfactiones pro ad-
litterarum imbutus, sibi comniissis viam Dei regu- missis cuipis iniponebanlur fluxisse indubium est.
larker monslravit, et lib. xm, p. 919. Audinus Canon siqliidem in capite, qui est 62_ dist. 50 (quem
Ehroicensis episcopus Paschali septiraana in An^- vir doctus perperam concilii Agalhensis anno 566,
gliam profectus est, ibique sexto Nonas Julii (anno celebrati novum esse scrihit; cum lamen eoln con-
1159) Melitone in canonicali caenobio defunctus et cilio nusquam inveniatur), cseremoniam illam om-
sepullus est. Bic in Bajocensi pago ortus, studia nino explicat. * In capitej inquit, Quadragesimaey
lilterarum inquisivit, periliaque liheralium artium bmnes pcenitentes qui publicam suscipiunt, aut su-
imbulus iuter dectissimos coalttit, ct regi Henrico sceperunt pcenitenliam, ante fores ecclesise se re-
Samiliaris effeetus, inter prsecipuos scribas com- prsesenlent episcopo civitalis sacco induti, nudis pe»
placuit. Denique de capella regis proveclus xxvi» dibus. vultihus in terram demissis, reos se esse
annis Ebroicensem dicecesim tenuit, clerum, sub- ipso habitu, el vultu proteslantes. lbi adesse debent
jeclamque plebem ad servandam Dei legem eru- decani, id est archipresbyteri, presbyteri parochia-
divit, ecclesiaeque cultura solerter exercuit, et ba- rum, et presbyteri poenitentium, qui eorum poeni-
silicam B. Dei genitricis Marise, quse tempore illo (_ tentiam-, et conversationem diligenter inspicere de-
combusta fuerat, et fundamentis reparavil. Rolro- *-'bent 5 et secundum modura culpse, pcenitentiam _.
cus autem filius Henrici comilis de Warevico Ro- per praefatos gradus injungere; post hsec eos in
thomagensis archidiaconus, ad episcopaliim ebroi • ecclesiam introducant, et cuni omni clero sepfem
censem assumptus est. Eodem, ut reor, anno Tur- pcenkentiales psalmos in terra prostratus episcopus
slinus Eboracensis areliiepiscopus
- praefati Audini cum lacrymis pro eorum absolutione decaniet. Tunc
frater defunctus est. Ex quibus hanc epislolam resurgens ab oratione, juxta quod canones jubent,
scriptam fuisse non nisi post annum 1115, vel eo nianus eis imponat, benedictam aquam super eos
saltem facile colligitur. spargaf, cinerem prius miltat. Deinde cilicio capita
Guillelmum Carnotensis monaslerii S. Pelri ab- eorum operiet, et cum geniitu crebris suspiriis
batem. Eustachii successorem, et Vernis, sive denuntiet eis, quoniam sicut Adam projectus est
Widonis decessorem , quem Ivonis pontificalu vi- de paradiso : ita ipsi pro peccalis ab ecclesia ab-
xisse, ejusdem coenobii actus plures confirmanl. jiciuntur. Postea jubeal ministris, ut eos exlra ja-
Musivus Yicus. Haud procul a Drocis ad Aurse nuas ecclesise expellant. Clerus vero prosequatur
marginem in dioecesi Ebroicensi silus est et vul- eos cum Responsorio scilicet. In sudore vukus tui
gari nuncupatione Musy dicitur. Aura autem est vescerls pane tuo, ut videnles sanctam Ecclesiara
fivulus, Gailiam a Northmannia separans. Unde pro faciaoribus suis tremefactairi , atque commo-
versus ille; lam, non parvipendant poenilentiam. In sacraau-
Aura, licel parva, Gallorum dividil arva. tem Domini coena Tursus ab eorum decanis, et
Cuj'us citerior ripa ad Carnotensem episcopa- " eorum presbyteris ecclesise lini.inibus repraesen-
tum speetal : ulterior ad Sagiensem et Ehroi- tentttr. > Pcenitentis enim stalus, cinere, elsacco,
censem. *^ seu cilicio reprsesentatur, ttt videre e .t Eslher. c.
- ADEPIST.CCXXIV. iv, Thren. c. ui et iv, Isaiaa LVIII,Jonse c. in et
Guidoni Motismensh monusterit abbuti. Terlio sci- psal. xxxv, Concilii 4 Tolet, c. 10, Agathensis c
licet, Robertus enim illius Asceterii fundalor primus 15, sed et-ad lisec non injucundum fore arbitror
abbas exstitu, post quem Atinas, cui Gutdo isle cir- referre, quod post .Eiieam Sylvium, qui Pius II,
ca 1114successit, quo forte scripta tabella. De Mo- suramus pontifex fuit, Europie c 51 et Raphaelem
iismo aulem monasterio, et ejus fundatore Rober- Volaterranum lib. vn sci ibil Joannes Bohcmus lih.
lo, Legendus Order. Vit. lib. vm, Hist. pag. 711 ni, 24S°e Europa, nempe AlbersladhVquod Sa-
et seq. xonum est oppidum, id quolannis agi. « Inducitur,
AD EPIST. CCXXVII inquit, unus aliquis e populo cinerilio die, horninum
A civibus Bubylonim. Videiur hsec epislola scripta opinione iiequissnrius. Hunc velalo capke, pullave--
eum e vinculis Romanorum Paschalis H, pont. max. ste sacris adrnovent, quibus rile peraclis, templo
liber abire permissus est anno 1112. Eo quippe ejicitur ; ejectus toto jejuniorum tempoie nudis cal-
Mallb. Paris Paschalem n, in custodiam conjectum cibus urbem pererrat, divorum tenipla visitabun-
ab Henrico imperalore IV scribit. Quod epistola a dus. Saeerdotes illi viclum suggerunl, mox in Do-
Joanne Tusculano Rioardo Albanensi in Gallias le- minica ccena iteruni templo inductus, post olei con-
gato eodem anno scripta indict. iv Pridie Idus Fe- secrationem ab universo clero expiatus dimittitur,
bruarii confirmatur. Romse enim cum Henricus IV, eleemosyna prius accepta, quam pie offerl templo.
 ~ ,J.B. SOUCHETI OBSERVATIONES. 490
489
Hunc Adam vulgo vocant, quia ul protoplastus ille A \ baiis suasione, projirium restituk ut liahet Meyerus
orani vacet erimine, per eunique civitas crediiur ad hunc annuin.
Caasa Milonis et filim comilisStephani. Aliamdi-
expiala. > -Quod autem poenitentes toto illoforrbus tem-
vortii causam assignat Suger. in Crasso , quam ibi
jpore Ecclesiam noii ingrediebautur, sed pro
Iproslriiti humi jacerent, lestis esl Socrates Hist. lege. Quo autem anno lisectabella scripta sit vix sci-
.3ceies. lib. 111, c II, de Eeebolo Conslantin. so- rur, ni fuerit anno 1111.
jlphista loquens, qui ad imperatovum ingenia' suunv fin-
AD EPIST.CCXXXIX.
.accbmmodans, subConslanliosefeneiUissknum Neptem Flandrensis comithsw. Clementiam sci-
'xit Chrisiianum, sub Juliano faclus esfpaganus. licet Roberii Frisonis Junioris Flandrensis comitis
Post qnem rursus simulavit se CliTistianum. Nani, i'elictam Calixti n, papae el Siephar.i Burgundiae co-
inquil Ille, i ante portam ecclesiae se proirum ab- _
" mitis sororem. Fuk aulem illa neptis, Adela Ldido-
j.citms, sic vociferalus est: Conculcale me pedibus vici Crassi Francorum regis conjux llumberti II,
quasi salem insipidum. > PluraV.apud Sozomenuni Mauiiennae comiils et Calixti atque Clementiae, so-
J-list. eccl. Jib. vu, e. 16,- roris Jilia : vel ul habet Papir. Massonus in ducihus
- -
An EPIST.-CCiXXI. Sabaudiae Laurentiae, seu Argidise, aut Gillas Veuu-
Poritto venerubili Cluniacensium abbati. ErafMer- sini comitis filiae ejiisdem Humberti uxoris. Yidendi
guliensis Phoceiisis provincise comilis ftlius, qui Suger. in Crasso, et PauJ. Arvil. pag. 98. Hanc
anno 1109 nionachorum iliortim pater eleclus esl", vero exaratam epistolam paulo ante lvonis obitura
e.t a Guidone Yienneiisr archiepiscopo, postea Ca- ptilo. Cura in chartulario S. Martini Canipens. fol.
lixlo n , pontifice supremo, 'vn Idus Maii eju .dem B ] 77, annus 1117, Adelaidis reginae dicalur tertius, et
anni benedictus, a "quo in purpuraiorum societalem folio eodcra verso, anntis 1116 ejusdem primus soi-
eiiam allectum 1119 creatione prinia, fulsse traiit batur. Nupslsse enim ex his Ludovicum Adelse 1115,
Roberlus iri Cluniacensiura abbalum serie. Quo planum est, ctijus nuptias hanc epistolam prsecessisse
fundametito suffultus, nescio, cum apud Ontifriiini necesse csl.
desit, et longe aliter de eo senliani Order. Yital. ADEPIST.CCXLIII.
lib. XII, p. S7i ; Rar. ad an. 1109, H14 el 1126;
Petrus CIuiiiacens's et Petrus Piclaviensis. Obik Domnus Siephanus cdncellarius, Stephanus vidc-
vero 1125, iv.TLal. Januarii Cluniaci sepultus in licet de Garlanda; ui semel exjjlicatet Ivo epist. 260 et
ex chailis illius tempoiis ad ejjist. 87 di-
potiore basilica secuiidum S. Marlini ailare. Ex clispluiiljus
quibus epislolain scriptam po..l ipsum 1109 aiiniiin paiel.
colligo. AD EPIST.CCXLV.
De convenieniia sacrameiilorum. Libriim Jiunc non
agnosco, Jii sll qui sermonuin tkulo lioc \ t.Lumine comili'. Hugoni magnifico et spectabili Trecassinorum 2_|9
adneclitur. Suni enim de Sacranienlis. _ De eo jam supra ad epist. 158 dixiinus, cu
Jisecaddemus bis profectum llierusalem Hugonem ;
. „A_ EWST, CCXXXIII. ut ex instrunienlo aCamuzalo inPromjrtuarioAntiq
. Henrico abbati Angeriacensis monas'.erii. Reclius Dicec. .Trecen. pag. 286 relato clar.um est. Primo
Augeriacensis. Dicitur enira Augeriaoum in Vita quidem 1114, ut inchartulario monasteiii Cellensis
S. Joannis BaplisUe, cui aseeteril sedes primaria lego chaiia incipiente : < In nomine S. et individuae
sacra est, a qua nionasterium deiioniinalionem G < Trinitatis. Quoniam Patrutn noslrorura. >-Ibi enim
sumpsit et vulgo dicilur Suint Jean dAngeli. Esi dicitur : « Ideo ego comes Trecensis mores Palrum
autem nionasleriuiii Benedictini insliluti in San- sequens, benelicia, ct liberlales, quse Ecclesiae B.'
ctonibus silum , a Pijjino, Fiancoruiii rege olim Peui Insulae Germanicae, pro redemptione ar.imse
anno 761, videlicet fundatum , quod fundkus se- meae, et prsedecessoruin meorum conluJi, harum
greges everterunl. lili epistolam lianc scripsisse lisferaruni notulis, signare curavi. OinhiJjus igimr
IvonemtraditBarbn. anno 1 ill, iium. 54. Ad eum- scire volentibus, notum facio, .quod quando Hieru.-.
dem quoque scribhGoilildusYindochi. «bbaslib. IV, salera pi;oficisci vellem, etc. Acla sriiil liaec publice
episl. 5,4 et 5, quarum prima eura vil.e venerabilis Trecis'aiino Incarnali Yerbi 1144 , Ludovicq roge
virum appellal. ' sireiiue Tbgni Francorum gubernaculs moderaiiie. >
_ADEPIST..CCXXXVI ET CCXXXYII. Quo etiam anno hanc epistolarn scriptam liquei.
Concilium apud Ansam aetebrandum. -Locus hic Secundo iter Hierosolymilanum aggressus est circa
dttorum celebraiione conciiiorum illustris cxstat, annum 1122 , ut ex dicfo iiistrumento planum est,
priini quidem anno 1025, secundi 1111, de quo hic quod ita habet : « Iu nomiue, etc. "Notum fieri vo-
Ivo, et Baroji. adhunc annum. 56. Est autem Ansa luinus quod D. Hugo excelleiuissimus comes Tri-
oppidum in Lugduuensium ac Bellijocensium li- cassinus, dum secimda vice Ilierusalem pergeret
mite situm , quatuor leucis a metropoli distans, apud Eduam civitatem , etc. Actura cst hoc puhlice
quod aFIuviolo illud irrigante nomen accepil, de apud Trecassinam ur! em in claustro S. Joannis
-
Papir. Massonkis in descripl. Fianciae per flu- Bapfistae (nunc S. Blasius dicitur) de castello vn
- quomina pag. 15. Jllud vero concihtim , de quo liic D Idus Oclobr., etc, anno ab Incarnalione Dori).
aghur, sicut et praecedens, provineiale taiitum fuil,"" 1122 , > efc Primum autem iler arripuit secunda
cujus et prioris acta perierunt; aut saltem alicubi vivente conjuge , ut ex hac epistola liquet' jino et
delkescuiit, cura nondum Ittcem cjuod schsm , vi- ipsa praegnante., etparlui proxima, ut est apud Pi-
derint. De his V. Seveiiium in archicpiscopis Lug- thoeum; sed forte voiuin probanie. Redierat vero
duuensibus Buchardo et Joanne, pag. 200 et 251, el 1119, cum eodero anno ab Order. YilaL.lib. xn,
in Matisconensibus cpiscojjis, pag.875 83et31, cse- llist. suse ecclesiast. pag. 857 dicatur interfuisse
tera apud Jurelara habentur. eoncilio Remensi ~ct a Caiixto II, cum turmis mi-
Illum julicumus prorsus Itceretitum. Quia in con- litum Moguntinei.si archiepiscopo obvlam missus
cilio Yiennensi an. T). 1112. eelcbrato can. 1. In- fuisse.
vestituram omnem rei Ecclesiasficae de inanii laiea', - A» EPIST. CCfcXVIv '
baereslm esse judicatum fuerat. Ex his aulem quse: n'a/_;raiMij Brituiiensis. Ilic e Vicecomilum Car-
liac lu epist. legiintur, et quse S. diximus seriptam
iuisse aji 1115 censeo. nutensium, seu Puteacensium domiuorum originem
ducebat^ vivebatque Guillelmi H, Angloruni regis
AD EWST.CCXXXYIIL tempore apud -Oider. Vit. lib. m, pag. 485, lihus
fornacenses, qui alias Neryii dicur.tur, ad Scaldira erat Hilduiui, sive Gelduini Carnutensis vicecomkis,
poski subNoviQinensi.episcQpo, a S. Medardi leni- jjui fundator Brltoliensis monaslerri exstitit dioecesis
poreperraanserunt usque ad annuiii 1146 quo Eu-• jMvaeensis circa annum 1040 ex LouvetQ .Iiislor.
gei.iusIII pont. max. S. Bernardi Clarseiallensis ab- Belvacensis " lib. iv, c. 5.
-PATROIV.CLXII, "
_ 16
491 AD D. IVONIS EPISTOLAS 492"
ADEPIST. CCXLVII ET CCXLVIIl. A cogitarat; reversus in Angham ad Calixtum, qui
Remis in Uallia concilium cogebat, nuntios.eadem
Radulphi. De Balgentiaco, ut ex epistola sequente de causa ablegavit, etc. €ui cum aliis quibusdam
conslat. Angliseepiscopis interfuit Thurstinus Eboracensis.
Et licel legati Rodolphi benigne audirenlur, el de
ADEPIST.CCL. - optimo sttse causae exitu bene sperarenl, spe tamen
sua frustrali sunt. Caiixtus enira contra omnia an-.
Hanc epistolara scriptis mandatam fuisse conten- tiquilatis exempla Thurstinum consecravit, etc. Pa-
dil Baronius anno 1114, num. 9. cui non rcluctor ralysis Rodulphum reversuni graviter infestabat.
ex Infra namque dicendis cum ipso conveniam. Qui licei vir esset prudens, gravis, et magni consilii,
Radulfum Roffensem ephcoptim. Prseter ea quse nimia tamen morbi illius vi magts inckatus, ir-a-.-
habet Juretus ex Harspfeldio haec addam, qui duo- cundia, si qtiid prsesei fmi in dignitatis et Ecclesise
decimo saeculo c. 15, pag 525, de ipso sequeritia 250 suae injuriam tenlaretur, effervescere solebat,
scribit : « Henricus (nempe i, A.ngl. rex) ciim jam adeo sane, ul cum Windisoriae Henricus defuncta
magna infamia flagrare inciperet, et vererclur ne
ftedissimae s,uae nolas subi- Malhildi, Adelidi ducis Lotliailngiae filise matrimo-
sempitenias cupidilatis nio copulandus esset, et Rogerus Sarisburiensis epi-'
ret, neque jam posset egregio ilio, de quo dixinius, scopus sacra mysteria (quibus celebrandis propler
simulationis aiiificio amplius uii, ul eas fugerel, Jinguse titubationem et offensionem ineptus Rodul-
serio de pontifice Caiiluariensi in Anselmi locum plms celebrare quasi ea sibi prserogaliva,
cogitare coepit. Et licet ipsius voluntas videhatur)
subrogando in suaprseserlim dicecesi prae aliis deberetur, ten-
in Farisiura Abingdonensem abbatera maxime fer- g tasset. Rogermn vesfibus sacris jam ornalum, illis
relur, totam lamen deliherationem in episcopos re-
conteslatus electionis suaeDeo accuratam spoliarit, et Guillelmo Ventoniensi id niunus dele-_
jecit, eos, Postridie eliam rege ad sacra aitdienda,
ralionem rcddituros. Cumque- quidam in ea essent garit. astante diademate redimilo, illud capiti regio (quod
sententia, ut aliquem de cleio, quique vitse mo- illud, se Inscio, impositum esset) detrahere conalus
nasticae non fuissct initiatus, selegendura cupe- est: et detraxisset, nisi parlim magno bominum
rent, restitere caeteri et insolens exeinplum, excla-
solo murmure, el strepku : partim precibus interceden-
mare, quod Stigando niteretur, qui improbam tibus superatus, ab ea se cogitalioneabstinuisset.
illius dignitaiis ingressionem fediori, et lurpiori Obiitdeindc ad annum Christi 122 supra millesimum
egressu contamiiiaril. Nec iamen Farisius arridebat, sui anno nono. > Ex quo colligo : Ro-
vel quia nim.am ejus asjjeiitalein timebant, vel quia ponlificatus anno 1114, Cantuariensem sedem occu-
exterus essel. Ex quo genere, etsi in duos seleciis- dulphum passe, atque ideo hanc epislolam ei missam eodem
simos incidissent non lainen tam sterilem esse pa- amio quo Roffseadhuc praeerat. De ipso V. Order.
•tfiain dicebant, ul non domi haberenl, qui propter Yilal. lib. xi, Hist. suae, pag. 812, et Matth. Parid.
summas, summoque pontifice dignas dotes, illi di- in Hisl. Anglic in Henrico I, quorum poslremus'
gnitati susfinendae pares essent. Et inter eos Rodui- illum vi Kal. Maii anni 1114, in Canluariensem seu
pliuin Roffensem episcojmm, cujus religiosa et san-
omnis etiam miiiiinse iniamise nolam sem- Dorobernensem, qui idem est, electuui archiepisco-
cta vita, pum scribit, Cantuariensium vero arcliipraesiilum-
per eilugerat. Qui posset propter doctrinse magnitu- tahulae id temporis scriptae ipsum anno 1125, sh
dlnem, de rebus oinnibus solide, vereque judicare, p
et or- humanis excessisse tradunt. Dicunt enim : < Aimo
.et propter eloquenliam eleganler de eisdem, ab lncarn. D. 1125, Radulphus arcliiepiseopus xm
nale elicere. Promptissimis igitur omnium suffra- Kal. Novemb. oJiiit : cui Guillelmus Curbulensis ca-
giis Radtilphus renuntiatus est Cantuariensis epi- nonicus regularis post aliquot annos successit. >
scopus, posl quiiiquennium a niorte Anselrai. Ge-
nereNoiihinannus fuil, et Sagiensis in Northmannia. ADEPIST.CCLI.
inoiiachus, et deinde loei illius ahbas, quem ille
locum valde sua induslria tenuem prius ct exileni lotrensis monasterii. Iotrum, monasterium est
loctipletavit et amplifica\it. In "magna aliquando
ctiiii Roberto Beiesmensi, illius provincise principe, Virginum Benedictini ordinis In dioecesi Meldensi
el e ad Matronam, quod condidit Ado S. Audoeniitoilio-
gratia positus ; a qua postea prersus exoidit,
Noiihmannia ejecttts est, quod fidem et sacramen- magensis praesulis frater, ex Aimoino lib. iv, c. 41,
et Vincentio Belvacensi lib. xxni, c. 91.
tum clientelaecontra papae decretum prsestare recu-
sasset. Profugit itaque in Angliam, ubi aliquaridiu
apud alios commoratus, ad Anselmum, cujus ab AD EPIST.CCLIV.
adolescenfia, consuetudine familiarker usus fuerat,
concessil. Qui Gundulpho Roffensi episcopo demor- Domno Gaufrido Rothomagensi archiephcopo. Ele-
tuo, eura poslea subslituk. Cum jam in episcopum ctus seu nominalus fuit ab Henrico I, Noiihman-
eonsecrandus esset, aiuut Aiisehnum Deuin accurale noruni bluce, et Anglorumrege anno 1111, ex Orde-
rogasse ut prognosticon huj'usmodi Rodulplio sttb- u ric. Vit. lib. xi, pag. 840 : « Anno, inquit, ab In-
jlceret, qUo appareret divinum quoque judicium carnatione_Doniini 1111, indicl. iv, Goiffredus Brito
suo respondisse. Replicato itaque Evangelio, is pri- Cenomannorum decanus a rege Heurico in Angliam
linim se locus obtulk. Erunt similes angelis jjei. ascitus est, et Rothomagensibus ponlifex conslilulus
Pallium Rodulplio, per Romani ponlificis logatum est. Hic eloquenlia el eruditione pollens, clerttm
(nepos fuerat ex sorore Anselmi Cantuariensis), de- et populum catholice docuk, Ecelesiseque Dei xvn
latum est. Advenerat prius in Angliam legalionis aniiis uiiliter prsefuit. > Obiit autem ex eodem Yi-
nomine Guido, ct posl Anselmum Petrus, Al Hen- lale Jib. xn, pag. 888, indictione VJI,vu Kal. De-
ricus niillum alium Iega:um, nisi Cantuaiiensem ar- cenibris. Quo vero anno scripta fuerit haec epistola
cbiepiscopum agnoscere voluil. Hac de causa Ra- non liquet, sed post 1111 missam asserere licel, et
dulphus cuni Hej-eherto Norvicensi episcopo Romam forte anno 1115aut 1114.
delegalus est. Qui lifleras a Paschali ad episcopos
«stregem detulere de CanluaTiensissedispraerogativa,
-ADEPIST.CCLY.
quam sarlain teclam el immuncm prorsus esse \o-
luit. Paschali defunclo, quein nonnisi per nuntios,
propter bellum quod imperator adversus eum ges- S. Fusciani. S. Eusciani abbatis est ordinis S.
sit, convenire potuit, ac deinde Gelasio etiam,quos •Bencdicli dioecesis Amhianensis a Fredegonde
pra?sens de dignitalis suae, coutra intercessorem Francontm regina condila el fundata, el ah lngel-
Tiiurstinum Eboracensem, delensione inlerpellare raiinoAmhiaiibrum comiierestituta circa 1080.
m i. B. SOUCHETI OBSERYATIONES. 494
ADEPIST. CCLYII. A nus quippe apud Baronmm eum tantum apud Poio-
nes nunliuin cum potestate lcgati de Jatere ad Bo-
Ottonem sancli Georgii priorem. Hsec Ecclesia leslaum raissum scribit; apud Gallos nemo. Qui
S. Georgii de Gameyo dioecesis Trecensis S. Quin- enim legalus fuissetin Gallia cum ePolonhVredeuiiti
tini Belyacensis ccenobio addicta est aThilippo Tre- Lutetiaiius ei pontificatus obligit, quo contentus in-
carum episcopo, Ivo nis tempore; GUJUSdonationis ter suos vixit, nec unquam in actis publicis (quae
tabulas referunt, Louvet. in Hist. Belvae. lib. iv, plura Jegi), legatum se scripsit, aut cardinalem, quod
c. 15, et Camuzatus in Prompt. antiq, Trecen. certe non omisisset, cum- ad personse deeorem plu-
fol 117, sieut et concessionis praebendae in Treeensi limumfaceret. Rursusalaterelegatidicuntur quicttn-
Ecclesia foL_118. Potuit autem hsec eplstola raitti quevivsevocispapseoraculo delegantur, sivesintepi-
anno 1114. - scopi, sive capellani (quod aiunt) aut ofliciales;-ut spe-
culator qui esl Guillelmus Durandus olim decanus
AD EPIST. CCLVIH Carnotensis tit. de tegalo. Quol sint genera legatoruni.
num. 6. Hanc § Lateran. et Hostiens. in Snmma post princip. tra-
.Baronius ad annum 1107, scriptam
esse contendit : non contradico, cum eodem anno dunt, propter reverentiam summL pontificis, cujus
Huherto fimbiiam vestimenli tetigerunt. Nec omues legatL
Paschalis, cui.pro Sylvanectensi episcopo etiam a latere ante Gallouis tempus erant cardinales,
scribil Ivo.Trecis synodum habuerit. 2, q. 6, c. Decretor., et: Si quis episcopus et Glossa
in caput Excommuniculh extra de ofjiciolegat. et
Ap ETIST.CCLIX. n cap. Ad eininenliam de sententia excommun. Ul enim
Radulpho abbati S. Quintfnf Belvacensis. Ab Ivone annotavit Plalus Lib. de cardinalisiddignit. ef oflicio
scilicet quarto, qui gravem exeepit litem adversus c. 52.„Callisto secundo ponlifice, est anno circi-
Gerlonem seu Serlonem Sancti Luciani abbatem pro ler 1120, ingensilla et foeda contentio inter impe-
molitura Pistrini Sancti Quintini Belvacensis. Yive- ratores et poiitifices, quae qoinquaginta propemo-
bat autemRodulphus illu et canonicorum regularium duin annis lotam Ecclesiam continonter turbarat,
S.QuintinietEtui prsesidebat abanno 1105 ad 1156, tandem trium cardinalium legatorum egregia opera
ex Louvelo Hist. Belv. lib. iv, c. 15, cujus forlassis plane sublata est, et quidem cum magna Ecclesise
arrno ix haec tabella Radulpho Viridi Remensium dignitate reslituto ei j'ure conferendi beneficia, quod
anlistiti ab Ivone missa est. , imperatores invaseranf. Hi autem cardinales lectis-
simi fuere Saxo e comilibus presbyter, Lamberlus
ADEPIST.CCLX. Ostiensis episcopus, et Gregorius Paparescus diaco-
nus, quorum quidem hi duo postejlores : Deinde
Gallone seu Wallone Paf isiorum episcopo ut qui- etiam pontifices fuere, alter Honorius II, alter Inno-
dam scribuntCardinalitia dignitate auclo, Sleplianus centius II, quoque ejus nominis. Mullo vero etiam
de Garlanda Tegis cancellarius qui Ecclesiae Pari- magis ejusmodi legationes non mullo post ab
siensis calhedrae inhiabat, de eo ad Belvacensem Alexandro tertio frequentari coeptse. Sed nec Galo-
transferendo cogkavit, ut ipse quem Gallo ej'uraret nem, eliamsi legatione functus fuissel, cardinalem
praesulatum obtineret. Ea de re Stephanus PP. Pas- ex eo asserere licet. De slylo et usu quidem Curise
chali apud quem male audiebat, mentem .aperuit, Romanse ab eo tempore cardinales soli legati a la-
quo ad votum non respondente, quidsibi agendum. C tere dicuntur cum partem corporis papse efficiant,
foret consulit lvonem, commisso Galtero Ecclesiae argum. can. Si quis cum mililibus,ti,\. 1, | Verum.
Carnotensis archidiacono toto negolio. Oblinuisse Subtilior enim est quam vetus glossatorVincentius
vero tandem GalQiiem ad Belvacensem sedem trans- affert distinctio, quod legati qui non sunt cardina-
ferri seque &&ParLsiensem ^evebi asserunt. Quod les, dieuiitur a latere: qtti vero cardinales, de la-
sane pace eorum non ita esse dixerira. Galonera tere, propter quamdamconjunctionem et proximi-
enim nunquam inler supremi Ecclesise senatus Pa- tatem quam halient cum papa. Verkm bsec distinclio
tres allecturn fuissc audacler assero, cum.Ivo qui ad destruitur per caput 20 : Ad Eminenliam 4e sen-
eum plttres scripsit epislolas et Aimoinus seu ipsius tent. eecommunic. Ubi textus loquens de cardinali,
continualor qui ejus lib. v, c. 50, meminit, nusquani ipsum appellat absque addito, a Jatere,_quasi cardi-
ipsum nisi Parisiensem episcopum nuncuparunl, nalatus propria sit a latere legalio, quod tamen ad
deihdeivoqui Galoni supervixit (e viyis enira -aniil rem nostram nihil effieit, cum id post Ivonis et Gal-
Galo 1114, vii Kalend. Mailii: Ivo x KaL Jan. 1115), lonis aetatem contigerit. Non igiiur Galo sicut nec le-
dignilalemnonreticuisset, quae ad ejus splendorem - gatus, ita nec cardinalis et episcopus Belvacensis,
.multum^conferebal. Al Galonis cardinalis In Gallia cum episcoporum Belvacens. non tantum series in
legati quem Lutetianura antistkem volunt conslilu- quanon reperkur, sed ejus occasus qui anno 1114
tiones tomo VI BibJiothecse SS. Patrum Margarinus accidit, repugnent. Potuk forte Slephan. Galardensis,
de la Yigne et Severinus Binius parte i, tom. VII. qui apud regem ex Chronico Mauriniacensi omnia
Concil. general. referunt pag. 559, scd nec ipsius poterat, translationem Galonis ad Belvacensem se-
sunt slatuta : imo alterius cardinaliis ejusdo.m no- D dem tentasse, sed ipsius mors superveniens omnes
minis. Quod ex eo proJiari potest quod_Ughellus Gallandse conatus elusit, nec Belvacensi, nec Pari-
et quidam alii Galonem Parisiensem episcopum, pres- siensi episcopatibus donatus(huncenim Gillebertus,
liyterum cardinalem a Paschalell creatum contendanl. illum Gaufridus- oblinueriiiit) inanis remansit, et
Yerum Galo cujus conslkutiones honiinum manibus non nisi Gilleberto vila anno 1125 functo, in Pari-
teruntur, non cardinalis presbyter, sed lanlum dia- siensem ex archidiacono assumjitus est. Hanc au-
conus 251 Sanclae Marise iir Porticu eiiuntialur. tem epistolam scriptam anuo eodem 1114 exi-
Ut pritua fronte legeiitibus occurrit, ,et quod am- stimo.
pllus est non Gallo ab Onuphrio, sed Jacobus Gualla ADEnsT. CCLXI.
appellalur. Utut sit Gallorum legatum in Gallias le-
go,sedanno 12l6,qaoadP_iilippumAuguslum Fran- Hngoni videlicet filio Gervasii. Gervasius hic erat
corum, et Joannem Anglorum reges ut cos compe- caslri novi in .Thimeriaco dominus Carnotensis
sceret, pacemque cutn ipsis componeret Innocen- dicecesis elarcliidiaconatusDrocensis, quo jure eum
tius ni misit, ul apud MaUheum Parisieiisem , vi- siium parochianum I\o appellal.
derc est pag. 194, sed hicnonestJSalo Parisiensis. Geneatogia autem, ut dicitur, sic se habet. Eadem
Dicis legatumfuisse a lalere quse dignitas cardina- ferme rechatur a Quercitano ad calcem Ilist. Noilh-
libus solis competit, legalum fuisse Galonem Parisi- mann. probalque locis citatis. Sed quia in aliquibus
num nego : quodque legalio a Iatere solis, Patribus disseuik, cam, ul vere habenda est, bic appo-
purpuratis hoc terapore conveniret, iniicior. Longi- nani.
 '
m AD D. IVONIS EPISTOLAS. 4S6
§5§ GoiiBorprimo fuit concubina, detnae uxor 1 Satnfna soror Gonnoris, ei Gemetic. lib. viw,
Richardi l, Nortltmann. ducis : ex Gemeticen. cap. 56, fuil uxor cujusdam foreSlurii e quibus pro •
lib. vni, c. 56. Ex ea vero suscepi diit

RiclturdumII,ut habetQuercelun. Hist. Norlntnun. 2 Josceuna uxor Hugonts de Montegommerici, ex

pctq. 2 et 215, qui Juditham,nt comitis Britannice Gof- eodem Gemeticen. lili. vni, cap. 58, quam malrem
fredifiliam, duxit uxorem, scribit Gemetic. lib. v, fecit i
c. 15. Qum ei peperit
I
Roberlum ducem Northmunnim post Riclturdutn 5 Rogerii de Montegotnmerici, .Roberli de Betismo
III fratrem, ex eodeni Getnetic. ibid. el c. 17, et palris : ex Mabilia vero Guillelmi Talvaiii Bclhmen-
lib. vt, c 5. Qui ex concubina Harlevu, uliis Her- sh domini filia, Rogerus ille filios el fttias habuii, in-
lettu aenuil ler quas, ex eod. Gemet. 1. vn, c. 16,
Guilleimum ISotitum, ex eodem Gemelic lib. vi, 4 Mabilia Hugonis de Novocnstcllo uxor, ut est apud"
o. 12, el lib. vii, c 1. Hic vero ex Mathilde Balduini Order. Vilai. f;b~.iv, pag. 546, e qua nalu esV
Flundrensis comitis filia uxore sttstulil, ut refert
O.der. Yu. lib. IV,pag. 512, et lib. vn, pag. 658,
Henricum I, post Roberntm el Guitlelmitm Rufnm 5 Mabilia, qum Gervusio nupsit, cui Caslellinovi
fratres Anglim regem el Northmannor duc. -j «ui ex Iwnorem detulit, ul est in chaiiulario .abbalise Co~
pcilice forle Elizabetha Waleranni comitis Mueien- lumbensis pro terra Barlcli duarum ecclesiarum.
sis sorore, natus est, ut scribunt Gemetic lib. vm, Ipsis aulem successit :
c. 29, et lib, vn, pag. 658.
N. qttm nupsit Hugoni de Caslronovo, nescio an sit 6 Httgo eorum filius primogenitus de quo hic agitur.
Murin qum in famoso illo naufragio, quo omnis ftos Ivonis autem sseculo cognatio iiiter a comuiuni
Gatlicance nobililaiis periit, undis ubsorpta esl, ut slirpe descendeiiles.computabatur usque ad scpti-
refert Polid. Viig. lib. n Hisl. AngL sub finem et mura gradum, ut supra ad epist. 45 notavimus.
alii, ctimalias Henrici filias detiominatus alibi videam
et malrimonio cotlocalas. Ilanc autem nutlibi nisi
apud prmdiclum. Polid. Yirg. leg.
AD EPJST.CCLXII. A scribit : c In civitale Belvacensi a Conone sedis
Haecrjiislola quae legatur digna esl, et scripta apostolicse legato concilium celeinatum esl, Hic est
videtur 1114. Cono unus ex illis religiosis qui eremiticam vltain
Ernaldum modo monachum vestrum : o.tm cleri- apud Truncum Berenger primo duxerunt, et Arroa-
cttm nostrum. Decanum fuisse Carno.iensem colligi- siani ordinis auctores exsi:terunl, qui ordo tisque
.lur ex epist. 7, lib. n. Gaufiidi Yindocinensis, et ex liodie floret el crescit. > Imo vero Ferteolus Lo-
bis quse ad eam anuolavit Sirmundus. crius in chronico Belgico ad an. 1690, Aroasiense
monasterium quod Gallice dicilur Erouuige, iu fini.
ADEPIST. COLXHL bus Artesisa ad Truncum Berengarii a Conone Teu-
«s prmpositorum. Gravabanl Capiluaim pisepo- tonico apostolicse sedis legato et cardinale Praene-
,sili, et angariis ecclesiasticos inferiores ipsius vexa- stino (qui idemcum isto est) adhaerentur Haldemaio
banl. Primarii collegii sodales sacri apud Ivonem Tornacensi ereinita presbyiero exa;dificalum scribit
.de illorum vexationihus conquesti snnt, etrei male anno 1090, juxla hos versus,
gestse eos insimularunt. Pro ipsis scripsk summo Anno milleno Domini, deciesquenoveno
pontif.ci, qui sequentera bullam ad eos misit prse- Norma Berengarii irunco nova cmpil Itaberi.
poskorum juriura infirmalivam : < Pasehalis epi- Plura de islo nioiiasterio, quod caput viginti sex
scopas, servus servorum Dei, dilectis filiis canoni- monasleriorum, seu potius coenobiorum ordinis ca-
cis Ecclesiae Carnotensis, salutera et apostolhiatn nonicorum regularium exstitit, scire cupienti, le-
benedictionem. Exvenerabilis fralris nostri Ivonis, 'gendi sunt ipse Ferreolus Locrius ubi supra, Mola-
ctc> Vide inPaschaliad un. 1118,sub num. 596.253 f- I nus 4 Maii, Gazaeus in catal. episcoporum Atreba-
Qtiae quidem Bulla, cum ad prseposkorum notkiam tensium, Massaeus lib. xvi Chronici, et Jacobus de
devenisset, adversus Ivoneni regem Ludovicum Vitriaco historise suse Occideritalis, c. 25, ct alii
commovere nisi ,sunt, litterasque seu epistolam ip- quos ibidem Locoius citat.
sius ad emndem lvonem obf nuerunt, cui hae re- De ecclesia S. Nicolai Curvmvillm. Cura ipsam ab
spondel. Eranl autein tunc in ecclesia Carnotensr - Ivone illius municipii doraino obtiiniissetlvo noster,
. quaiuor prsepositi, Bclsiaevidelicet, Nongcnli fisci, eam canonicis regularibus S. Joamiis in Valle Ca-
Amilliaci et Fontaneti, qui proprio arbitrio res ca- nolensis, quos fundaverat, concessit. Patct ex lilto-
nonicoruin administrabanl el dilapidabant, quod ris, seu instrumeiito donationis, quas ex chartula-
aeerbius fercntes canonici, eosexauctorari, etreJdi- rio ejusdem abbaliae parte 2, cap. 59, :n publicum
lus facultatesque collegii sui in conimune reponi edo, quse ejusmodi tenoris sunl: < Ego Ivo Carno-
curarunt. At vero ne ecclesia in dignitatibus dispen- tCiisis ecclesise minister, etc. Noium facio quod
dium paterelur, qualuor precarias seu dominia eis Dorainus Ivo de Curvavilla nostram adik praesen-
suffecerunt, a quibus densminationem qui prseposi- iiam perrootus virtuie bpiritus sancti, recognovit
iorum nomen retinuerunt prioribus exactis nacti humiliter tam se quam suos antecessores injuste, el
sunt, hos siquidem mulata veteri appellalione prse- coulra legem Dei tenuisse ecclesiam S. Nicolai de
poskos deYuogradu seu Jugreyo, de Noiiliraannia de Curvavilia. Post tam salubrem igilur recognitioncm
. Masengeio, et de Awersio nuricupant. Ex supradiclis " quam Spiritus sancti gralia cordi ipsius infuderat,
aulcm"b'ulla et epistola hanc labenle vere, et jam eodem Spiritu inflauimatus praediclam ecclesiain in
ad aestivos caiores anui 1115 vergente, scriplwn ' l„u_ manu nostra dimisit ul do csetero nec ipse, nec al'.-
p;it:i quis haeredum suorum "quidquam inde' reclamarei,
AD EPIST. CCLXVI, CCLXVII, CCLXVIII et et pro reniissione peccaiorum suorura,eta.!imaruin
CCLXIX. aiitecessofura suoiom liberatione, aibiulo nostio
Cononi Prmnesttno episcopo. S. S. A. legato de ordinandam rel quit. Nos jiutem i.i capitulj nostro,
ejiiu Robe.tus de Moute Sigiherti continualor i:a oinnibus prselatis ecclesiae noslrse praesenlibus, ,r,ec-
497 J. B. "SQUCHETI OBSERVATJONES. -.98
non cseteiis r.atrihus tam niajoribus quanf minnri- A struxisset, et cirea eam habiiationes monachortim
bus, cum asssnsu omnitim, assenlientihus eliam conversationi habiles disposuisset, ipsam ecclesiam,
eao.enicis praedictse eeclesiae S. Nicolai, et-idem et cellas quas aedificaverat, cum omnibus quseeccle-
fralrihus devote postidanfibus, concessimus ipsara siae illi condonaveral, Domino, et S. Martino Majo-
ecclesiam fratribus de S. Joanne regularker viven- ris Monasterii concessit, domnoque abbati Alberto,
libus in usum eorum, et slipendia perpetualiter ha- ccenohio quod Majus Monasterium dicitur, praelato,
bendam, etc. Ut autem haec concessio a posteris in raanus contulit, ui orationum et beneficii eorum
nostris firmissime teneatur, verissimaque credatur, particeps faclus, seternse,sibi remuneralionis prae-
duplici sigillo B. Mariaeseilicet et nostro ipsum fir- mium acquireret, fecit. Coepit autem idem Goiler-
mavimus, et subscriptione noslri nominis roboravi- mus cognomenlo praedieator, cum praedicto abbate
musin manibus optimorum virorum robofandain el fratribus MajorisMonasterii huj'usmodi composi-
.et slgnandam tradidimus. S. Ivonis Carnotensis epi- "tionem, iit a])bas ipse, vel successores ej'us, illam
scopi, B, Ainaudi decani, S. Gerogii cantoris, S. cellam pro voluntate sua ad Domini scrvitium dele-
Hugonis suhdecani, S.„Gaucheiii archidiae. S. Gua- ctos monachos illucde suis juxta arbitiium sutun,
rini suceentoiis, S. Gafleni archidiac. S. Odonis et loci facultatem millant, qui inibi regnlariter vi-
archidiac S. Landrici archidiac. S. Aulgerii archi- vendo Domino descrvianl: neque unquam eella"illa,
diac. S. Wigrini cancellarii, S. Radulplii eamerarii, vel ecclesia proprios alibates habeal, sed semper
S. Hugonis, praopositi, S. Gaufridi praoposki, S. abhati Majoris Monasterii subjaceal, qtti de suis
"Fecanni prseposki, S__Henricipi'sej)ositi, S. Ebrardi illis monachis, quos, el quot, et quandiu voluerit,
capicerii, S. Garini prseposili, S. Caraceni, S. Hay- g habitare faciat. Horum omniuni testes multi sunt,
moiiis sacerdotis,-etc. S. Hugonis, S.~ Andrsese quorum aliqui huic nolilise ad testimonium, si ne-
decani, S. Huberti diaconi, etc Data per manum cesse fuerit, subscripti sunf. Ivo de Curbavilla. Le-
Wlgrini cancellarii. Anno ab Iucarnatlone Romini therius Bursardus. > efc Qnod autem Ghuisuse
1115, indict. vm. > Majoris autem monasterii ascetae prioratus fundatus fuerit Ivonis Curvsevillae domini
donationis illius odio, adversus S. Joannis Vallia- aetate, patet ex„confirmalione donalionis ipsius mo-
censis canonicoslitem moverunt, sibi prius conces- nachis Majoris Monasterii per Gelduinnm de Rretul-'
sam ecolesiam causantes. Canonieorum quibus ec- lio, et filium ejus Harduinum vicecomitem Carno-.
eJesianfeontulerat pairocinium suscepit Ivo, et pro tenseni factse, qui anno Domini 1049 vivcbant; ut
eis contra Ttiroiienses monachos sumrao pontifici ex Louceti historiaBelvacensi lil). IV, c 8, eonstat,
hano epistolam scribit eodem videlicet anno quo qua et ipse Ivo, qui in tabulis concessionis ut testis
praecedentis. donationis instrumentum facium est, nuneupatur-.
cum lis illa sit eo posterior, quse tandem procurante In viginti quinque qnnh, quibus in episcopalu mo-
Guillelmo Calalaunensiepiscopo, et Perlici comite ralus sum. Ergo vigintl quinque anuorum Ivonis se-
sopka est in Kal. Decembr. 1119, indict. 12, ut ex des apud Carnutes fuit. Ergo cum e vivis exierit x
eodem S. Joann. chartulario apparet. Kal. Jamiar. 1115, anno 1090sedem ejus ineepisse
Gerogius CurvaevilSae dominus. Idex chartulario S. necesse est. Quod ex instrumento quodam quod
Petri in YaUe Carnotensis certum-est, in quo hsec penes me habeo pro ecclesia' S. Nicolai, quae in
leguntur : t In nomine Domini, Amen. Ego Philippa claustfo sedis prsecipuse Carnotensis sila est, liquet,
Curvavillentis, et Ivo iilius meus, etc. Meraorise as- r in cujus dala haee|Iegiintur :" < Facta est autem hsec
signamus, quod bannum quod a prsedecessoribus chartulaanno ab Incarnatione Domini 1114,ordiria-
nostrls, Ivone scilicet et Gerogio, in villa quse Po- lionis vero domini Paschalis papae 16 atque ordina-
meriaca-dicitur, babebamus etc, coneedente do- tionis domini Ivonis Carnotensis episcopi 15, Re->
niino, et patrono nostro Nivelone, domno Eustachio gnante rege Gallise Ludovico regis Philippi filio.
abbali Carnotensis ecenobii, ab omni inquietudine Ex quo et ex his quae retulimus supra annotationo.
absolutum dedimus, etc. Hsec ergo acta sunt.anno secunda, hanc epistolam, ante Paschae anni 1125
ah Incarnatione Domini 1094, menseMariii, indict. - festum more Romano, el nostro jam vulgari suppu--
u.-P'iiM_~_jO" rego j;egr>an.e._Ivone Carnotensis cpi- tando, scriptam fuisse planum est, quamvis Baro-
soopo praesideute. > Sed ejus qaotpi-s mcm_nk Or- nius eam anno 1114 missam num. 11 scribat, qui
der. Yiial. lib. hist. suse IV, pag. 489, dum de &.'- iamen exctisari posset, si supputatione Gallica, qua
naldo de Escalfrio Willelmi Geroiani filio scribit, annus a"ro~^arr6elLone Domiiu incipiebat, suos annos
-qui a Mabilia Talvacii filia, el Rogerii de Monte- nurcerarei.
gommerici uxore, de qua supra ad epist. 261 dixi- AD EPIST. CCLXX.
mus, toxico appetkiis, ni praesens antidotum adfuis- Turgedo Abrincensi episcopo. Ex Order. Yit. lil).
set, ctimmortecommutassetvitain.«Deinde, inquit, IV bist. suae, pag. 507. Turgisus suffo.ctus est in
•pesliferas potiones hsec praeparavit.: ille autem episcopatu AJirincatensi Micliaeli Joannis ad Rotho-
•ErnaMo domino suo, et Geroio de Corbevilla, 25^ magensem cathedram evccti, successori, prsesula-
atque Wilielmo cognomenfo Gouet de Monlemiialio tumqiie ferme 50 arinis tenuit. Et lib. xn, pag. 889,
(unde Perlieum Goueti) propinavit. Sic una tabe " adannum 1129, indict. vn : «.Eodem nnno, inquit,
tres proceres apud Corbevillam simul infecli sunt. Henricus rex (Anglorum i) Jofredo Andegavorum
-Sed Gero.ius, atque Willelmus, qui ad proprias comiti Mathildem filiam suam dedk, qtios Turgisus
domus delali sunl, ibique sui curarii .ad libitttm senex Abrincarum prsesul pontificali benedictione
suum exercere potuerunt, Deo effectum remediis conjunxil. > Unde epistolam hanc, hon, ut scrihit
-medicofum praestante, convaluerunt, > etc Quo loco Baronius, anno 1094, num. 15, scriptam censeo,
menlipiit apparilionis S. Nicolai Ernaldo superius cura ex his quae relulimus, nondum esset Abrin-
nominato ex veneno decumbeuti," factae, ex tjua censis pontifex. Si enim Abrincensem occupavit
forte devolio Geroio iunata est, ut postea eidem sedem ferme 50 annis, et vixk anno 1129, cerle
sancto Ecelesiam, de qua hic quaestio, stto iu oppido ^ianc ei ut episc~ Abrincafensi scribi non potuisse
slrttxeiit, fundarit, et dedicari procurark. 4194 ^erum est, sed tantum sequente, quo Ivo e
Monaclti Mqjorh Monusterii, qui in vicina quu- vivis excessit.
dum cella morabantur. Apud Chuisuae cellam vide- AD-EPIST.CGLXXL
licetlvonis primi Curvaevillaedomini tempore fun- Conferenda hsec epistola eum 265 et his quae ad_
datam, ut ex sequente inslrunignto patet : < Notum illam diximus. Potuit vero scribi eodem anno ,quo
, esse voliimus S. Dei Ecclesise filiis tam praesentibus praecedens.-
-quam futuris, quja ciim Guilermus presbyterin salu- . <AD>EPIST. CCLXXII.
. taii anhhae suae sollicitudine permolus, pago Reginoldo D. G. Andegavensium episcopo. Dictus
Carnoterio in loco qui dickur Chouina, ecclesiam in fuit de Meduana, sive de Martiniaco, Brientii Caslri
memoria SS. niarlyrum Gervasii et Prothasii cbn- ah eo denomiuati domini. filius qui-.atl Remensem
499 AD D. IVONIS EPISTOLAS. 500
postea transiil 1124, vel circa. Electus vcrofuerat A A « In eccJesia. Inquif, metropolifana synodus cele-
Andegavensis post Gaufridum de Meduana, qui eju- brata est, lbi papa xiv Kal. Novembris die Dominico
ralo episcopatu ad Cluniacenses se contulit anno missam cantavk, el Bajocensem Turstinum Ebora-
.102. Ita enim Clironicon S. Albini Andegavensis. -censihus archiepiscopum consecravft: privilegioque
« Aiino 1095 ordinatus esl Gaufridus filius Bugonis ne Cantuariensis metropolitae veluti roagislro, sed
de Meduana Kal. Decembr. vix 7 annis' in episco- quasi coepiscopo subjiceretur, donavit. > Prolixiori
palu mansit. Accusanlibus namque et conquerenli- vero stylo Nicolaus Harspsfeldius controversiam quss
bus plurimis apud papam. quod eo jubente neophy- inter Canttiariensem et Ehoracensem archiepiscopos
tus et pene illiteratus fuisset ordinatus, monilu movebatur, aperit his verbis quse lucem huic epi-
cjusdem Urhani papse sedem deserens monaclius stolse aliquam conferrepossunt. « Turstino episco-
Cluniaco factusest, Pqst cujus abcessum ordinatus patum adepto, recruduit vetus illa inter eum et Ro-
est Andegavis episcopus Rainaldus prid. Id. Janua- dulphum Cantuariensem disceplatio. In qua adeo '
rii anno 1102. > In alio tamen vetere Cbronico pertinax fuit, ut a dignitale se potius maluerit ab-
ejusdem monasterii S. Alhini, cujus excerptumms. oicare, urgente rege, ut vel al)diearet"se, vel Can-
habeo, haec lego : « 1096 Gaufridus de Meduana tuariensi pareret qtiam Cantuariensi sedi subjici.
ordinatus est episcopus. * Unde mendum in priore Postea lamen canonici Eboracenses, nunliis clam
dala irrepsisse suspicor. Melius enim hoc postre- Romam missis, rerum veritate suppressa, graviter
mum cum dictis convenil. Quare perperam, meo apud pontificeni Pascalem, quasi Turslinus~injuste
judicio, Roberlus Andegavensium praesulum serie a sede ejecitts fuisset, conquesti, tantum effecere, ut
abhatiae de Rota ecclesiam a dominis Credonensi- B j; scripserit ad regem ut in sede, sine Cantuariensis
bus fundatam anuo 1099 Reginaidum consecrasse ecclesise tamen prsejudicio, cujus dignitatem immi-
scribit. Quo autem anno scripla fuerit haec epistola nuere nollet, reponeretur. Quod si controversia ali-
non satis constal. qua inter Cantuariensem et Eboracensem ecclesias
AD EPIST. CCLXXIII. superesset, de ea se cognitorum. Ila ille post bien-
Pro Rajocensi episcopo. Ricardo .samsonis filio, nium quam cum rege Northmanniam transmisit, in
qui Turoldo successk circa 1109 ex Order. Vital. Angliam rediit. Indickur deinde synodus Remis in
lib. x, pag. 765 et episcopatum 26 annis tenuit. Gallia. Per Noi thmaniiiam properat ad synodum Tur-
Obiit vero ex eodem Order. lib xm, pag. 897, aniio stinus, ut sua ihi negolia expediret. Cumque venis-
1155, ipsa hebdomada Paschae. set ad regem Rothomagi, graviter rex adversus eum
255 AD EPIST. CCLXXY. indignalus cst, quod absque sua notitia et voluntate
Nivernensem comitem. Guillelmum videlicet, qui Angliam reliquisset. Mandat deinde ne prius ad sy-
a Theobaldo Carnotensi comile delineJjatur iu vin- nodum iret quam certius aliquid de ponlifice Ro-
culis, cujus hic verbis meminit frater Andraeas in inano (duo enim eam ad se 1 sedem nefario seliismate
Yita Robeiii Arbressellonsis, Fontebraldensis mona- rapiebanl) cognosceretur. Tota Gallia et Anglia Ca-
sterii et ordinis institutoris. « Carnotensibus ilaque Jixto (qui verus et gonuinus pontifex erat), imperator
pacificatis, fidelis verbi Domini dispensaior, Carno- et alii Gregorio cuidam adhserescebant. Confluehant
lensem urbem nunquam ad eam postea remeaturus jara ad Calixtnm Remensem synodum frequenles
reliquit, conjuncloque sibi Bernardo Tyronii abbaie , episcopi, ad quam quosdam e Nof thmannia Henrieus
venerabili, cujtts soeietas semper sibi gratissima r*.•- amandavit. AdfuereetianiexAnglia Guillelmus Exo-
fuerat ad castellum quod populariter Blesis dicitur, niensis,RanuIphus Duiielmensis,BernardusMeneveii-
ambo insimul pervenerunl. In eodem vero castello sis, Urhanus Londinensis. Lilleras rex ad Calixium
Guillermus Nivernensis religiosus comes incarcera- misit, qtiihus rogavit ne Guilielrai Cantttariensis
tus tenebatur, eo quod Ludovici regis Franciae par- (quem secum e Noiihmannia , propter segritudinem
tes pro pace tenenda adverstts Carnoti comitem ipse retinuit) a synodo absentiam segre ferret: sed anle
tueretur. Ilic etiam GuiHermus,-exigentibus\ilaesuse omnia ne Turstinum, vel ipse consecraret, vel ab alio
meritis, utrique cbarus baliereuir > et Order Yital. consecrori paleretur, uisi prius majorum suorura in
lib. xn hist. suae, pag. 859, eleeodem Nivernensi co- praestanda Cantuariensi ecclesiaeobedientia, vestigia
mite in haec verba scribit, Ludovicumque Crassum sequeretur. Quam Turslinus conditionem si praecise
in concilio Remis coacto sic Calixltiin II pontificera non servaret, sciret Angliam et Northmanniam sibi
maxinuim alloquentem facit : « Theobaldus comes deinceps adreditum interclusam. Aqua sesenten'ia
bomo meus cst, sed instinclu avunculi sui Henrici nulla deinceps raiione inflecli velle constanter aflir-
scilicetlAngloruniregis, contramenequiter ereetus mat, etsi sibi de regno periclilandum foret, et lo-
est.^Ejus enim divkiis, et potentia inflatus, in me iius seplennii analbema incurrendum. Respondit
rebellavit, et infidus mihi atrocem guerram fecit, pontifex Sifredo monaclio Canluariensi, el regisnun-
regnumque meum ad detrimenla multorum eontur- tio (quem pontifex jamdiu noverat, et cuni quo Sifre-
bavit. Legilinium, bonumque virum Guillelmum co- dus familiariter olim versatus esset) et regis volun-
mitem Nivernensem, qtiem bene noslis, remeantem tatem, et Cantiiariensis ecclesise dignitatem niagnae
de obsidione castelli cujusdam excommunieali furis sibi esse curae. Post haec rogat regem Turstinus, ut
(Thomse deMarla) ubi vere spelunca lalronum, el " liceret sibi cuiu hona illitts gratia, ad synodum per-
fossa diaboli erat, compreheiidil, et usque in ho- gere. Et tandem licet aegre, nec prius quam ex fide
diernum diem carceri mancipavit. > Et panlo infra : regi data promitteret, quod niliil contra dignilalem
« Inde praefatus heros cum mea liceutia paci- Cantuariensis ecclesise, elin illius prayudicium ad-
fice regrediens captus est, et a Theobaldo comite mitteret. Al ille fidem datam mox fefellit, et resci-
usque hodie retentus est: licet eum multitudo pro- dit, tantumque per eos qui apud ponlificem gratiosi
cerum ex parte mea saepe pro liberatione comilis erant, perfecit, ut ab eo, lico.l Joanne Cantuariensi
suppliciter requisierit, etlota terra ejus ab episcopis arcbidiacono palam renitenle, et injuriam Cantua-
analhematizala sit. > Hanc vero epistolam paulo an- riensi ecclesise fieri clamitanle (cui pontifex regere-
lequam boniinem exueret Ivo, scripiain esse censeo, bat, se quod ageret, salva tamen illius ecclesiaedi-
eum tertio, vel quarlo die ab ejus exsequiis,"Rober- gnitale.el sine ulla ejus injuria acturum) initiaretur.
ttts Arbrescellensis, et Bernardus Tyronensis il- Necdum episcopi Angliae ad synodum advenerant,
Ittni Guillermum Nivernensem coniitera visita- citissime enim iter Turslinus expedivit, nihilque sibi
rint. reiiquum ad siimniam 256 kineris, totiusque adoo
ADEPIST. CCLXXVI. negotii celerilatem reliqui*. Alii kaque ex exteris
Turstinum. Eboracensem Archiepiscopum. Dequo episcopis, qui ad synodum eonveneraiit, summo pon-
ad Jureti notas liaec rptse sequuntur licebil addere : tifioi initianli Turstinum inserviebant. At Hubaldus.
Ordericus VilaL lib. xn, pag. 857, de concilio Re- Lugdunensis archiepiscopus, elsirogatus a pontifice,.
sr.is congregato anno 1119. mense Octobri scribens: propter.singularem qua dictani eeclesiam oroseque-
501 J. B. SOHCHETI OBSERVATIONES. SQ2
batur reverentiam, adesse detrectavit. Ilsec cum ita /A menlum, quam anno 1111 vel cireiter conttgisse
ul gesla erant, cerla rex audilione accepisset; om- arbilror. Deest euim anni nota. Quod tamen non de
nibus suis dilionibus Turslino interdicit: neque a prima habitatione Bernardi primi Tyronensis abba-
Calixto in eoiloquio illo, quod apud Gisortium cum tis, sed secunda intelligendum existimo. Sic namque
eo habuit, licet mullis ejus poslulationibus (et inler Gauffridus Grossus Tyronensis asceta in Vita ejus-
alias quod sine regisconsensu, idque inrebus solum dem Bernardi -.« Sub ebdem tempore, inquit, ne mi-
tam arduis et difficilibus, ut commode per episcopos liti Christi Bernardo pugna laboris, atque tribula-
expediri nequirent, legatum suum in Angliam dein- tionis deesset, monacbi (S. Dionysii de Nogento Ro-
ceps non niitterel) Galixtus assenserit, emolliri po- troldi) quorum jam mentionem feeimus, ipsius terraa
tuii, ut eum in gratiam reciperet. Veruni enimvero quam praefatus consul (Rotrocus) ei dederat, deci-
cum Calixtus Cantuanensi postea arcblepiscopo sa- mas et corpora mortuorum sui juris esse dixerunt.
cerdotali offieio interdiceret, et regi ipsi analliema Qua compulsuscalumnia, qusediscipuli summo cum
(nisi ad sedem restitueretur) denunliaret, ne cum labore feeerant sedificia, deseruit, aliudque terrse so-
principibus etepiscopis prius deliberata,^eorum con- ltim in quo sibi habitare liceret, qoserere inlendit.
silio, et suam cessit, etTurstinusEboracum rediit, etc. Illius igitur celeberrimae Carnotensis ecclesise, in
Vitam ad Stepbani regis lempora, et ad quintum quo honore.semper virginis Mariaj dieatse, 25^ venera-
regnayit annum prorogavit, etc.,'et anle obitum pa- bilem episcopum scilicet Ivonem atque canonicos
slorali onere exeusso, in quietem et solitudineni, ut f unc adiif, et ut sibi aliquam portiunculam praedii
imperturbatus Deo vaearet, se contulit, et mona- illius, quod suse possessiunculae conliguum habe-1
clium se apud Pontis-fracli -ccenobium Cluniacen- jj ] bant, ad monasterium suum fundandum darent, pe
sium, professus est. i Ex~ quibus Turslino tan- liit. Erat namque quadam villula praidictorum cano-
tum electo, hane missam Paschaii PP. epist. 1115 nicorum terrulse, quam consul Dei viro" dederaf,
colligo. conjuncla, nomine Gardeya. Illi autem Dei famu-
AD EPIST. CCLXXVIII. lum debila veneralione suscipiunl, clementi licnigni-
Boberto Dei gratia Lhwolniensi. Ordericus Vital. tale exaudiunt, et secundum magnificenliani lavgi-
lib. x, p. 76S, eum Robertum Bloiet vocat. « Rober- tatis, plus terrse quam postulaverat concedunt. Fa-
lus, inquil, cognomenlo Bloiel, qui senioris Guil- cla siquidem donatione, cartam faciuut, atque dom-
lelmi capellanus fuerat, eoque defunclo de povtu num Gaufridum ejusdem ecclesise canoiiicum, et
Tolochse cum juniore Guillelmo mare transfretave- ipsius lerritorii pricpositum cum quibusdam persd-
Tat, etepistolam regis de coronanda prole Lanfjanco nis ad ostendendam terram dirigunl. Qui postquam
srclnepiseopo detulerat, post morlem Remigii ian- ad prsedietum prsedium pervenenint, et decreto ca-
colniensem episcopatum recepit, quem plusquam vi- pituli, juxlarivulumqui Tyronus dicitur,, ad fae'en-
gihli annis tenuit. i Harpsfoldius undecimo saeeulo das officinas sui moiiasterii, terram quam "pelierat
pag. 258, in Lincolniensibus episcopis, ipsum regis ita liberam, sicuti ipsi tenuerant, tribuunt. Porro
Guillelmi Ruffi cancellarium, et ad triginla annos quaedam matrona regali slirpe progenila, Adela yi-
episcopali dignitate functum, apoplexiaque corre- delicet Blesensium comitissa, eo fempore S. Ber-
plum anno 1123 e vivis abiisse, scribit. Quo vero nardo latiores lerrae aniplitudines ad monasterium
anno prsesens epistola in lucem prodierit non video, suum conslruendum, et loco multo utiliora offere-
et in ms. meo deest. r, bal, quaa lamen refutabaf, mallens coenobii stii se-
AD EPIST. CCLXXX. dem locare sub protectione B. Virginis Mariae,
Domini Nivelonis Petrofungensis. Ejus mentio flt quam sub advocalionc qualiscunque sa;cularis per-
tn Cariulario S. Martini de Campis Parisiensis lol. sonse, » etc.
75 et 109, ubi dicitur Nivelo dePetrafonte Drogonis AD EPIST. CCLXXXIV.
de Peirafonte pater. Inslrumentum est concessionis Ecclesias S. Petri
Suessionensis comes. Quis fuerit ille, prorsus CastridunensismonasterioBonavallensi,nonepistola.
ignoro, ni fuerit Agathse de Petrafonte conjux Cono Con/irmamus etiam eis capellam S. Innocentii.
Suessionensium comes post Ivonem Nigellensem Pessima lectio, melior et rectior est S. Vincenlii,
absque liberis defunctum qui et ipse absque prole cujus litulus Carnuti adhuc exstat, et ejus meulio
decessit. habetur in CartaBonajvallensisjnonasterii a Ludo-
4.DEPIST. CCLXXXI. vico Crasso Francorum rege, data Parisiis anno
Canonici S. Petri Beivacensis inferunt^calumniam 1122 regni sui 15. De Hugone eniin Puleoli domina
canonicis B. Quintini. Conqueslo Pasehali pontiflci Carnotensi vicecomite loquens:«Dictus vicecomes,
summo Ivone, de variis, quas adversus S. Quintini inquit, gratanter accipiens, ^et monacborum terram
Belvacensis canonicos sedis praecipuse, quae S. Petri pro posse suo defensaturum in fide sua se promit-
appellatione nota est, sodales inferebant litibus, se- tens, ut mala quajeisfeceratindulgerent alTectupro-
qucntem epislolam Ansello Belvacensi episcopo Pa- pter'donum illud quod per manum venerabilislvonis
schalis rescribit, quse quia liujus illuslrationi pluri- Carnotensis episeopi de capella S. Vincenlii et do-
mum confert, es Louveti Belvacensi historiarum mibus suis apud Carnulum Bonsevallensi coenobio
lib. iv, cap. 15, hic refero : « Paschalis, servus ser- " jamdudum devote contulefat, J elc.
^orum Dei, venerabili fralri Belvacensi episcopo, Juxta portam cinewsam. In acto restauralionis
salutem et apostolicam benedictionem. Sacerdotalis S. Petri Carnotensis ab Agavone episcopo Carnotenst
officii, i efc. Vide in Paschali II. Cum-autem boe Ii33Clego : «Reddimus eis itaque lerram quamdam
iu summi ponlifici rescripto Galonis vel Gisleberti a suis antecessoribuspriscis lemporibuspossessam,
Parisiensis episcopi, qui per Gelementum singulare poslea maio ordine subtractam, quatenus illam ple-
designantur, fiat mentio, quorum ille ut supra dixi- niter possideant, veluti illorum prsedecessores cam
mus vn Kal. Martii 1114-vitam cum roorle commu- lenuisse multorum feslimonio comprobatur._ Ipsa
tavit, hanc tabellam eodem anno, vel praecedente, vero terra conjacet infra et extra muros Carnoti civi-
scriptam puto. Confer cum hac epistola 289. fatis, juxta portam cinerosam. Terminatur vero uno
AD EPIST. CCLXXXII. latere, via -quaaest exitus civitatis : altero vero la-
Non est epistola, ut recle animadvertit Juretus, tere terminatur terra S. Petri Pictaviensis et S.
<jui ideo inter epistolas haud recensere, imo potius Amani,» etc. Cinerosa autem porla illa dicebatur
cxpungere debebat; sed privilegium datum Xeno- quod in supplicatione publica, quae feriaquarta
docbio Castri-Dunensi,"quod ibidem secundum ec- cinerum lieri consuevit, populus illac Irajisiens ci-
clesiam B. Mariae Magdalenes situm est. nere signaretur,
AD ERIST.CCLXXXffl. ADEPIST.CCLXXXV.
Minus recte inter epistolas Ivonis annumeratur, f Noivest quoque haic epistola. scd potius carla
cam i-il benedictionis coemeterii Tyronensis inslrn- (donalionis celke seu prioratus S. Nicasii de JlelreiU»
503 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI m
a Waleranno ejusdem loci comite 1062, vel circa A ad fidem discendam mittant ad ecclesiam, quos ipse
fundati, Beccensibus monacbis factsea Roberto Mel- cum omni castitale erudiaf. t Quare ecclesiae dos
lentino coniite, assentientibus Odone Pisciacensi ad minus.debebat esse pro duobus, ex Glossa in
arclfidiacono, clericisque ibidem commorantibus; cap. Cvm sicut extr. de consecr. eccles. vel altar.
ut ex Ivone bic apparet. Ex quo eorrigendus Nico- Atque ita in pluribus ecclesiis assignabalur reddilus
laus d"Avannein libello de Vita et Martyrio S. Nica - pro junioribus clericis, videlicet in minoribus consti-
sii cap. 56 el57, cum ejusdemxiivi exstructo mo- tutis ordinibus, ut in ipsis commodius rainistrare
)iasterio Gaufridum Carnoiensem episcopum eccle- possent, -et victum saltem et vestitum haberent;
siam, anno 1067, consecrasse, ibidemque fratrem cum qui altari servit, de altari vivere debeat. Qui-
Robertum de Beaufour Becci monachuni primum dam vevo familiae suse illa- affectabaut prsestimonia,
priorem instituisse scribit. Nondum enim Gaufridus seu beneficia, sicut qui in collegiis pro bursariis
aliquis Carnotensis ecclesise"infulas receperat, eo seu collegiatis quos vocant suse familiae, aut certi
anno, (ut alibi probo) nec Roberlus Mellenti comes redditus addicunt loco, quibus exteri excludunlur.
Beccensibus ecclesiam illam contulerat. Quod si Ex multis qua; producere possem exemplis, haee
Gaufridus aliquis Carnolinus pvsesul, aliquem ibi tautum profevani. In Chartulario Majoris Monaslerii
pvaefeceril priorem, id Gofrido de Leugia Iyonis de beneficiis in Vindocin. agro silis, notitia 4, hsec
successori tribuendum cst, non alteri, qui a Carno- legunlur: «Pateat suceessoribus nostris, etc, post
tensis ecclesiae catbedra anno 1090 deturbatus est, concordiam quam de Junioratu ecclesise de Navolio
atque eliminalus. cum Tedbaldo fllioLeterii de Vindocino habuimus,
AD EPIST.CCLXXXVI. g Hamelinum de Langiacis eumdem nobis Junioratum
Inter epistolas Ivonis non est hic aclus censen- calumniatum fuisse, dicendo: seilicel nos sine aucto-
diis.jEsleniincharla, seu instrumentum fundationis ramenlo suo hunc habere non posse, cum ecclesia
abbatiae S. Joannis de Valle in Carnulensi suburbio illa de casamento suo esset. Tedbaldus etiam si quid
"abIvone 1099 factas, ut supra epist. 91, diximus. in ea reclamare poterat, id ab eo in suum habere.
Minoratus. Male, sed Junioratus, ut ad vitseIvonis Nostrse autem ad hsec referebant litterse, ita nos
calcem. Hiaulem erant beneficia, seu prseslimonia, quondam cum parenlibus ejus de ecclesia illa,d de
quaejunioribus clericis in officii solatium dabantur. rebus ad eam perlinentibus concordasse,ut de slirpe
Capltularium lib. v, cap. 21, eorum flt mentio : eorum nemo postea, in rebus his omnjbus, aut in
« Quicunque ibidem dicitur, judex, aut soecularis, ecclesia quidquam debeatreclamare. At cum eilitte-
adversus presbyteruni, aut diaconum, aut quemli- rarum non sufficeret narratio, sacramento per unum
bel de clero, aut de junioribus absque audientia noslrum hominem probavimus, nihil ibi, aut de
episcopi, vel archidiaconi, vel archipresbyteri, inju- genere suo alicui contingere de rebus supra dictis,
riam inferre praesumpsevit, anathema ab omnium juxta concordiam scilicei quam de his quondam ha- -
1
Christianorum consortio Iiabeatur. t Quod quidem bueramus cum parentibus suis. Ita landem calum-
capitulare ex Autissiodorensi prima synodo, can. niam dimisll apud Vindocinum, t etc. Quod repeti-
43. (immutatislamen quibusdam verbis) desumptum tur etiam ibidem notitia 7 iu charlulario quoque S.
est. Unde interclericos aimumeraii ipsos videripo- Petri in Valle Carnotensi, fol. 85, Albertus Hugonis
lest. Quod aulem eorum esset officium ex sequenti- S. Ecclesiae Carnotensis vicedomini filius,, dat S.
bus patet nempe lectiones in ecclesia legere, el alia g Petro, ac monachis sibi famulantibus, cum consensu
quse ad divinum cullum spectant, exsequi. Quare in fratris sui Guerici tunc Vicedomini Junioratum ec-
concil. Turon. 2, can. 12 et 19, eorum cura archi- clesias S. Leoblni de Braico castro super flumen
piesbyteris committitur : imo et paroecis, seu cu- Osanna fundatae, pro animabus parentum suorum,
rionibus m concilio Vasensi 2, c. 1. ubi bsec legun- Arrardo episcopo Carnoti sedehte. Al darius Gre-
tur ; « Hoc enim placuit ut omnes presbyteri, qui gorius Turonensis lib. v, cap. 26, historiae suae id
sunt in parochiis constiluti, secundum consuetudi- explicat, cum scribit. «Post hsec Cbilpericus rex de
nem quam per lolam Italiam satis salubriter teneri pauperibus et junioribus ecclesiae, vel basilicae,ban-
cognovimus, juniores lectores quantoscunque sine nos jussit exigi, oro eo quod in exercilu non ambu-
uxore habuerinl, secum in domo, ubi ipsi liabitare lasseut. Non enim erat consuetudo, ut bi ullam
videnlur, recipiant, et eos quomodo boni patres spi- exsolverent publicam functionem. Quia nomen illud
ritiialiter nutrientes, psalmos parare, divinis leclio- junioratus anliquatum est, et in usu esse desiit, ne
iiibus insistere, et in lege Domini erudire conten- Tei penitus aboleretur memoria, prolixior in eo ex-
"dant: IIt et sibi dignos successores provideant, et ponendo fui. t
a Bomino praemia aelerna recipiant. Cum vero ad AD EPIST.CCLXXXVII.
aelatem perfeclam pervenerint, si .aliquis eoruni pro Digna sane quae a curiosis legatur haec epistola,
carnis fragililale uxorem habere volueril, potestas et a rationes sacramentorum nostroruni sciseitanti-
ei ducendi conjugiuni non negetur. J Quibus con- bus, quamvis soia fldes Christiano sufficiat, et quare,
forme est concilii Matisconensis primi decretum vel quomodo in ore fldelis male sonel, ul scribit Cy-
can. 8, quod babetur II, q. 1. Nidlus clericus, et prianus.'
caput 5. Dl quisque exlr. de vila el honesl. cleric. D ADEPIST.CCLXXXIX
(quod ex eodem vel altero Matisconensi concilio Quaa sequilur charta, non epistola est, sed instru-
male citalur,cum in utroque desit.)In ultimo quippe menlum concessiouis Eeclesiaede Hanchiis et capel-
illorum dicitur : «Ut quisque presbyter qui plebem lse, seu capellaniae de Gidulphi ponte in eadem pa-
258 regit, clericum babeat qui secum cantet, et rochia et dioacesi Carnotensis abbati et monasterio
epistolam, et lectionem legat, et qui possit tenere Majoris Monasterii, seu eorum prioratui S. Thomse
scholas, et admonere suos parodiisnos, ut fllios suos de Sparvone.
 S03 SERMONES. 506

, DltTI 'iVONIfr
CARNOTENSIS EPISCOPI •. -

DE ECCLESIASTICIS SACMMENTIS ET OFFICIIS

AC
PR^ECIPUIS PER AKNUM FESTJS
'
- -
. SERMONES. . .

-
259 SERMONUMELENCHUS. A sacramentonim dispensatores, quia Ecclesia Chvi-
SEKHO I. De sucramentis neophytorum sermo in sy- sli, qiioticiie ex gentibus, operantibus eisdeni sa-
nodo habilus, cramentis, aggvegatuv : populus acquisitionis, -cu-
II. De exceilenlia sacrorum ordinum, et de vita ordi- jus caput esl Christus, per fideni geiiRiatur : pev
nandorum, sermo in synodo haiittis. eliaritatem in virum perfeclum nutritur, spe aetev-
III. De significalionibus indumenlorum sacerdota- nitatis in eadem fide et charitate solidatur : et om-
Jium. ' " niuni sacramentorum adniinistialionem adhuiicfi-
IV. De sacramenlis dedicationis. nem refeianf, ut intelliganl Ecclesiam Dei tanquam
V. De convenientia veteris el novi sacrificii, ul auclor domum Dei in fidefundari.Dilectioiiem Dei et pvoxi-
ipse nominavit, opusculum. mi, tanquam parieles bene sibi cohserenles, supe-
VI. Quare Deus natus et fassus sit. rsedificari : ejusdem altitudinem, spe aeternitatis
VII. De AdveniuDomini. gloriosissimse cumulari. Hoc corpus Christi, Iicet
VIII. De Ifalivitate Dgmini. nativitatem capitis sui consueto nascendi ordine.
IX. De Circumcisione Domini. subsecutum est, tamen hujus capitis nativitalem in
X. De Epiphania Domini. unitate subsecuturi corporis, quaedem niembra prse-
XI. In Purificatione S. Marirn. B cessevunl, palriarchae scilieel et propbetae, et mulli
XII. De Septuagesima. justi, qui prodigiis et praeconiis multis, nativitatem
XIII. De capite jejunii. capitis consecuti corporis praemonstraverunt. Quod
XIV. De Quadragesima. bene ostensum est in-~Jacobo, interioris populi ty-
XV. De Annunliatione B. Ilaria. pum gerente, qui ad ortum festinans, nianum prse-
XVI. In Ramis Palmarum. misit, planlam fratris majoris natu manu tenens
XVII. De Co^naDomini. (Gen. xxxvi): hoc facto significans quia, repiobato
XVIII. De Pascha. priori populo, cujus typum gerebat Esau, nasci-
XIX. In AscensioneDomini. turus esset minor populus, Christianorum videlicer,
XX. In-die sancto Penlecosles. qui benediclionem Dei Patiis oelerna haereditate
XXI. De cathedm S. Petri. possideret. Illius quippe Palris sacramenta sunt
XXII. De Oratione Dominica. nostra documenta, quibus ille populus tanquam
XXIII. De Symbolo Apostolorum.- parvulus esl lactatus : et circa unius yeri Dei cul-
XXIV. De adulterino habitu. tum, ne posl deos vel falsos vel alienqs oberraret,
SERMO PRIMUS occupatus. Unde ab inilio sceculi in oinni aelate sa-
De sacramentis neophytorum, habiius in synodo. C eramenta Christi et Ecclesiae celebrata sunt quibus'
Quoniam populus ad fldem vocatus, visibilibus et ille popuius iiutriretur, et noslrae redemplion's
sacramentis instruendus esl, ul per exhibitionem modus insinuaretur. Nam pviina aetate Adam de
visibilium, perlingere possit ad intellectum invi- ten;a malre, sine terreno patre, honio ad eamdem
sibilium, nosse oportet, Domini, sacerdotes,^ qui imaginem a Deo sexto die plasmatus 2©© est
li<ecsacramenla contrectant, modum et ordinem sa- (Gen. i),et in novissima aetate saeculi, per Chrislum
cramenlorum, et veritalem rerum signiflcalarum : de terrena matre natum, sine terrenopatre, bomo
alioqui - dispeusalores lantorum mysteriorum sunt ad eamdem imaginem Dei reformalus est. Ad ejus
tanquam caeciduces csecorum, lanlum utilitatis inde rei consonanliam, eadem aelalc de latere AdaV,qui
habituri,; quantum capiunt jumenta quae portant erat forma Chrisli futuri, Eva formata est, (Gen: n),
panes ad usus aliorum, licet divina gratia non ef per sanguinem de Christi latere mananlem, cum,
deserat saerainentum, quod per eos operatur sa- aqua sanctificationis Ecclesia fabiicata est. Sccun •
- lulem Dopulorum. Altendanl ergo Dominicorum da vero aetate- mundi, per octQ animas a submer-
 $07 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI . '508
sione diluvii per arcam libetalas, eadem Ecclesia A Christus, sicut sexta die de terra virgine plasniatus
figurata est, qua3 in spe octavse, id est, resurrectio- est protoplastus. HieChrislus estlinis legis, etveri-
nis, per aquas baplismi non sine auxilio ligni salu- tas, Complens omnia quae praecesserantin umbra sa-
taris, a submersione exuberantium tentationum li- cramentorum. In plenitudine lemporis, sicut dictum
berata est. Tertia denique aetate populus Dei-ab , est, natus Chrislus, crevit, ad virilem aetatem perve-
jEgypliaca servitute liberatus, transit mare Ru- nit, tricesimo anno vitaesuae [aetalis suaeanno, sicut],
brum : cedit mare, virga Moysis percussum: prae- sicut tradunt evangelislae, ^i Joamie baptizatus: non
bet viam populo Dei, liostes a tergo sequuntur, et quia indiguit, sed quia ejus vita Chrislianis disci-
submergnntuv : et bic repetita est baptismi, per Ii- plina morum fuit. Dehinc elegit apostolos, praedi-
gnum salutiferum consecuti [consecrati], sanctili- cavit evangelium, crucifixus est, dans nobis exem-
catio : Nam vubet mave Rubrum,rubet etbaptismus, plum humilitatis et palienliae; tertia die resurrexit,
Chvisti sanguine consecratus. Hostes a tergo se- in quo membra sua resurrectionis suse spe con&r-
quentes moriuntur, quia peccata praeterita per ba- t mavit: proxime coelos ascensurus, discipulos, quid
ptismum delentur. Dehinc quarta aetale in illa ter- agere debevent, admonuit, diceus : « Ite, docete
rena Hierusalem claruit regnum David, Christi et " omnes genles, prsedicale Evangelium omni crea-
Ecclesise regnum praeflgurans : de cujus semine turse. Qui crediderit et baplizatus fueiit, salvus erit
idem Christus natus est, in Ecclesia sua [spiritua- (Matlh. xxvm;' Marc. XVI).JHicpaucisverbisdocen-
litcr regnans, et eam sibi obtemperanlem post tem- ftir Domini sacerdotes^ »^apostolorum successores
pora gloriose coronans. Inde est quod qui iu sab- etvicarii, de quibus dicitur : «Pro patribus tuis nati
bato sancto sunt baptizandi, quarta hebdomada qua- sunl tibi filii (Psal. xuv),' J qualiter debeant rudes
dragesimalis observanlise, qua3 continentise nobis populos, terreni boininis imaginem adliuc portan-
srma ministrat, et quarta ejusdem hebdomadse fe- les, catechizare: qtialiier in novitate viKe in Chrisli
ria, catechizandi et exorcizandi, deferuntur at Ec- conformitatem 1lavacro aquae in verbo transformare.
clesiam, ibi audituri et instruendi, qualilev coniva Hoc ifa factum est tempoi]ibu's apostolorum et msr-
spirituales nequitias sint pugnaluri : sed tamen lyrum qui in Judaeis et gentibus Evangelium Christi
usque in sabbatum paschale haplismus eoi um dif- viris intelligenlibus el -quibuscunque personis verbi
fevtuv, hoc attendente Ecclesia, quia qui ad agonem Bei capacibus annuniiaveruni. Postquam vero Ec-
in pvaesenti vita vocantur, in spe fulura? quietis clesia dilatala est et congregata [aggregata] In gen-
baptizantur. Sic enim conlra tisibiles nostes. pu- " trims, nec inter fideles repertusest aliquis adultse
gnaturi, non ante quam in vita, id est, juvenili fidei non fidelis, ne parvuli eorum de bac vita ante
aetate, ad mililiam eliguntur, ut sicut in hac aetate rationabiles anuos exeunles, alieiii remanercnt a
pugriaturi, validiores ad visibiles hostes repellendos, consortio Christi, provisa est etiam in illis medi-
sic ad Chrislianam militiam sub lypo hujus numeri cina salutis, ul in sacramento fldei baplizarentur,
electi, Christianum agonem viriliter exerceant, et ut el per alterius fldem reconciliarentur Deo sicut
coronari mereantur, ab acie non recedant. Post tem- per alterius peccatum alienati erant a Deo. Insti-
pora vero regum Israel, quinta a3lale inchoante, pro- tiilum est -taque ad hoc novum sacramentoium
pter perversitatem praetaxali populi eaptivanteBaby- genus ad catechizandos parvulos, exorcizandos, ini-
lonise rege, transmigravit ex parte idem populus in tiandos et demum baptizandos, in quibus pro par-
Babyloniam, et qui confusioni servierat voluntarius, vulo audit Ecclesia, et ad interrogata respondet, do-
regi Babylonis, quod interpretatur confusio, servivit nec parvulus ad intelligibiles annos perveniat et
invilus. Postsepluaginta annos faciente cbristo Cyro, sacramenta fldei, charitatis [et spei, sibi imposita,
reversus est idem populus in Hierusalem, sicutprae- per se intelligat. De quibus, quid significent, sacra-
dixerat Isaias, deinde Jeremias. Quod bene ad sta- mentis, prout Dominus inspirare voluerit, eharitati
tum perlinet Eeclesiae, qua3post hujus sseculi, quod veslrai aliquid dicere proposuimus; ot et ipsi vir-
septenavio volvituv numero dienim [tempora quae ][j lutem sacramenlorem intelligatis, et auditores ve-
septenario volvuntur, post mullas], multas angu- stros docere studeatis.
sias, quas passavcl passura est sub regibus hujus Notandum ergo prius est, quomodo baptizandus
spiritualis Babylonise, in coelestem Hierusalcm re- in utero matris Ecclesise puer eoncipiatur, quibus
versura esf, ubi visione, pacis fruitura est nulli ulte- alimentis usque ad nativitatem novi bominis in eo-
rius confusioni servitura. Unde dicil Apostolus: Va- dem utero nutriatur. Tria quippe sunt, quibus usque
nitati creatura subjecta est non volens, sed propter ad indumentum novitatis, baptizandus eoncipitur,
eum qui subjecit cam in spe, quia el ipsa crealura li- alitur, et usque ad novitatis integritatem provehitur,
- foerabitur a servitute corruptionis hwjus inlibertatem catecbismi scilicel, exorcismi et orationes. Cale-
glorise filiorum Dei'(JRoiii.vin). Periiaec omnia tem- chizatuv ob hoc qui ad fidem vocatur, nt ad qupd
pora non defuerunt viri justi futurse Ecclesiaemem- vocalur, propvio moveatur voluntatis arbitrio. Exor-
bra : non defuerunt cuique tempori congrua sa- . cizalur, ul ab eo diaboli polesfas iniqua depellatur.
cramenta, tanquam populi nulrimenta. De quibus Addilur pro eo oralio, ut gratia praeveniat et se-
multa possent reckavi, nisi studeremus brevita- quatur, quae vives praebeat libero arbitrio, et per
ii. Ad ulliinum sexta aetate de Virgine Jialus esl quam procul fiaf imiversa maligni spivitus^iilusio.
 S09 SERMONES {,!„•
Signatur llaque pnmo r.apfizanqus erucis signaculo A ettotidem sententiis compreliensum.Postremo par-
infronte;in pectore, in oculis, In auvibus, in nari- vulus ad baptismum interrogalur a sacerdute.:
bus, in ore, cujus virlute victus est diabolus, et Abrenunlias Satanae et omnibus operibus ejus et
exaltatus esl Christus. Unde Habacuc dixit: « Cor- pompis ejus? utprimum respuaterrorem, et sicad-
nua in manibus, ibi reposita est fortitudo ejus proximet ad veritatem, ut possit, juxta Apostolum,
(Habuc. m). J Hoc ergo signo munhintur lolius deponere veterem bominemcumactibus suis (Ephes.
corporis sensus, cujus virtuteetomnia nostra sacra- iv), secundum pristinam conversationem abnegans
menta complenlur, et omnia diaboii figmenta fru- impietalem et saecularia desideria (Tit. n). Respon-
slvantur. Sic cum primogenita delerentur ^figypti, det parvulus per ora gestantium, Abrenunlio. Unde
populus Hebraeorum, signatis postibus domovum Augustinus contra Julianum lib. iv : Quisquis ne-
suarum sanguine agni paschalis (Exod. xu), typo gal per ora geslantium parvulos abrenuntiare et
261 Dominicaepassionis, salvalus est : et populus credere, negetur eos accipere -baptismuni, qui in
iEgyptius, quia hoc signo caruit, in primogenitis manibus gestantium reluctantur. Idem in libro De
suis graviter percussus est. Sic apud Ezechielem poenilentia : Parvuiis ad consecralionem remissio-
nierusalem ab imminente clade liberandam esse nemque originalis peccati prodest eorum fides, a
promiltitur, si Thau, quae flguram crucis exprimit, B quibus offeruntur , ul quascunque maculas deli
in frontibus gemenlium atque dolentium, id est ctorum per alios, a quibus nati sunt, conlraxerunt,
poenitenlium, signavelur (Ezccli. IX). Postea datur aliorum etiam inlerrogalionepurgenlur. Postabre-
sal benedictum in os pueri, ut per lypum sapientiae nuntiationem uugitur caleclmmenus oleo sacro iiv-
"
sale conditus, fetove careat iniquitatis : nec a ver- pectore, tanquam muniattiv advevsus hostem invi-
mibus vitiorum ultra putrescat, sed incorruptus scr« sibilem, ne ei immunda et noxia persuadeal deside-
vetur, ad percipiendam plenam Christi gratiam : ria. Ungitttr el inter scapulas, ubi est vigor portandi
neque ultra a condimento sapienlia? desipiat, ne- oneris, ul fiirtiludinern accipiat ad porlandum pon-
que relro aspiciat, sicut uxor Lot (Gen. xix). dus diei et sestus, sicut bonus athlefa. Exinde exqui-
Exsufffatur postea malignus spiritus foras, quod rilur ab eo, si credal in Deum Patrem omnipoten<
mysteria sacra signiflcant, quando parvulus exsuf- lem, ct in Jesum Chrisium Filium ejus unicum Do-
flatur et exorcizatur. Non enim creatura Dei in in- minum nostrum, el in Spiritum sanctum, unmu
fanlibus exorcizalur et exsufllatur : sed ilie, sub quo Deum in Tiinilate el in unitate, si confitealur unam
~
sunt, qui sub peccato nascuntur. Nondum per sa- esse sanclam Ecclesiani catholicam, et si credat re-
crum baptisma renali sunt- sed jam per crucis si- missionem peccalorum, et vitam aeternam. Hsecom-
gnum inutero malris Ecclesiae concepti sunt.Omnia nia si profiteatur se credere, jam incipil in eo mori
enim chrismala sacerdotalis minislerii crucis figuva vetus liomo, et per fidem vivere novus bomo, qui
perficiuntur. Omnia autem sacramenla quaj acta secundum Deum creatus est in juslitia et sanctitale
sufif, et agunlur exorcismis, oralionibus, insuffialio- vevitalis (Ephes. iv). In abrenuntiationeprioris posses-
nibus, quasi esese sunt, quse parvulos reficiunt in soris, suadente cbarilate, jam vullin legilimi posses-
utero ul renatos aqua salulis, hilares maler Eccle- soris transire domum, in quem jam profitetur se cre-
sia Christo esliibeat. Postea tangunlur ei aures et dere, etab eo aeterna praemiaexspectare. Jam expurga-
' nares cum saliva. Saliva
quippe a capite descendit lum estvetus fermentum (/ Cor. v): sed nonduni est
in os, supernani significans sapientiam, cujus taclu nova conspersio , nisi sacri fontis sequalur ablutio.
et aures cordis apeviunlur, ad intelligendum ver- Sub responsione igilur trinse intervogationis, fvina
bum Dei, el nares ad rcpcllendum fetorem noxia- mevsione catecbumenus a sordibus" vetustatis ablui-
rum delectationum. Cnde ait B. Ambrosius in libro tur, et novum hominem indutus, triduanae Dpmini
De sacramentis : Quid egimus iu sabbato ? uempe sepulturceconsepelitur.Unde ail Aposiolus: Quictin-
aperiionem, quia sacramenla celebrata sunt aper- que in Chrislo Jesu baptizati sumus, iirmovtem ipsius
tionis, quia aures tibi letigit et nares. Quodsigni- r. baplizati sumus. Consepulti cnim ei suinus per ba-
ficat in Evangelio Dominus Jesus Cbristus, cum ei ptismum.inmorte, ul quomodo Cbrislus resurvexif.
oblatus esset surdus et mutus, cujus os leligit, quia a mortuis, ita et nos in novitate vitas ambulemus. Si
mutus, et aures, quia surdus erat, et ait : c E^pheta, euim complantali facti sumus similitudini mortis
quod est, adapevire (Marc. vn). J Deinde venil sa- cjus, simul resurreclionis evimus (Rom. vi).'Hinc
cerdos ad fontem, consecratur fons in nomine Pa- etiam B. Ambrosius'in lib. De sacrameritis : Inter-
tris, et Filii, et Spir.tus sancti, quibus verbis si rogatus es, Credis in Deum Patrem omnipotentem ?
aqua salutis consecrelur, nec a bonOj melius, nec a dixisti, Credo, et meisus es, id est, sepultus es. Ite-
malo pejus baptismus accipilur: Unde August. in rum interrogatus es. Credisin Doininum nostium
lib. III Dennico baptismo : Non est aqua-profana, "Jesum Chrisium , natum etpassum? dixisti: Credo,
nec adultera, super quam Dei nomen invocatur, el mersus es, id est, Christo conscpultus cs. Qui
clsi a profanis et ab adulteris invocetur : quia nec autem Christo consepelitur, cum Christo resurget.
ipsa creatura, nec ipsum nomen est adulterum. "Terl-iointerrogatus es, Credls et in Spiritum san-
Traditur etiam y.ovae-vitae auditoribus symbblum ctum? dixisti: Credo, el lertio mersus es, utmulti-
fidei, quod per cModecim apostolos ordinatum esf, plicem lapsum cogitatiSnis, Ioeuiionis, operatioinsj
 511 D. rVONIS CARNOTEN5IS EPISCOPl - 512
aboleret tertia eonfessio. Hanc sacri baptismatis .k. cerdolale, id est, ut a Chrisli consortio vocetut
emundationem in similitudinem mortis Chrisli cele- Chrislianus, et astevni regni slt eohaeres, hoc sacra-
bratam, praefiguvabataqua aspevsionis in vetevi lege mento post aquam [postquam] perfectio sit, quanda
(Nutn. xix), qua emundabatur qui movticinum teti- ad Invocationem sacerdotis Spiritus sanelus infun-
gerat, ut in caslra reverteretur, cui immistus erat dituv. Exinde tvaditur Chiistiano vcstis candida, ut
cinis vittilae rufae extva castva combusta;, hyssopus qui primse nativitatis decorem, vetustatis pannis
auoqiie, coccus, et cedrus. Vitula quippe illa, quia obfuscaverat, habitu regenerationis gloriaeprseferat
femineus est sexus, fragilifatem, ij est, passibilita- indumentum. Tegitur eliam post sacram unctionem
t?m carnis Chrisli significat. Rufa propler effusionem ejus caput sacro velamine, ut intelligat se diademate
sanguinis, quse etiam exlra castra ejecta est: quo regni, et saccrdotali, sicut dictum est, dignitate po-
figurabalur, quia et Domiriiis passurus, extra chita- tiri. Ad nltimum datur cereus accensus in manus
• tem ductus est. Quod vero sanguine ejusdem vitulse baptizati, t quatenus implere doceantur illud Evan-
septies aspergebatur tabernaculum el omnia vasa gelii: Sic luceat lux vestra coram bominibus, ut vi-
labernaculi, plcnam significat emundalionem, quam deant opera vestra bona, et glorificent Patrem ve-
inlus et extra [foris] contulit sanguis Christi. Anima strum qui in coelis est (Mallh. v).-» Quod si perse-
enim conslat triplici virtute, corpus vero quaterna " verauter fecerlt, non cum fatuis virgin.bus, exstincta
elemenlorum complexione : qua3 utraquc mundata lampade, a janua sponsi repelletur, sed cum pruden-
sunt Christi sanguinis aspersione. Quod verocavnes tibus glorificandus colligetur (Matth. xxv). His om-
ejusdem vitulae, et corium, et stercora conbureban- nibus supra memoratis sacramentis novus homo
lur, hoc significatum esl, quia tota humilitas et in utero Ecclesiae inchoatur, provebitur, consumma-
ignominia passionis , yevsa est in glovjam resurre- lar, ct unitati Ecclesiae aggregaiur : unde etiam, si
Clionis : quam bcne ignis significal, qui semper ad ejus-est valetudinis, sacramenlis unitatis, id est
,superiova tendit,et quod assumit, in se convevlit. Chrisli corpore et sanguine coiifirmatur. Cum vero
Quod aulem hyssopus huic aspersioni admisectur : ad intelligibiles annos pervenerit, monendus est a
hoc significatur, qtiia in fide mortis Chrisli peccala presbyteris, et ab liis per quorum vocem abrenun-
mundantur. Unde ait Aposiolus : i Fide mundans fiavit et fidei symbolum accepit, oualenus -quasper
covda eorum (Act. xv). »Ilyssopusquippeideo fidcm aliorum cra promisil, jam sludeal corde credere, ej
significat: quia cum sit berba humilis, llrmiter hse- proprio ore conflteri, et opere imitari. Unde Augu-
rel in pefra. g@2 Coccus ideo huic mundationi ad- slintts in sermone habitojDominica prima post Pas-
liibetur, quia flammeo colore charitatem significat, _ cba : Vos ante omnia tam viros quam feminas mo-
sine qua movtuum est quidquid fides opevalur. Ce- neo, quifllios in baptismo suseepistis, ut vos cogno-
dvus quoque buic mundationi opitulatur, quaa impu- scatis fidejussores cxstitisse apud Deum pro illis,
Uibilis arbor dicitur, et in excelsis monlibus radicat, ,quos de sacro fonte suscepistis. Ideo semper eos
et ideo speni incorruptionis et supernse glorise signi- admonete, ut castitatem cuslodiant, jusliliam dili-
-fioat. Horum omnium conjunclio aqua aspersionis gant, charitatem teneant : hoc omnibus faciant,
consecralur, quia qui mortuum tetigerat, ut dictum quod sibi fleri volunt : auguria [non .servent : ad
est, emundalur, quia qui operibus mortuis, id est, - arbores et frondes [fontss] vota non reddant :prse-
peccatis originalibus liberatur, baptismate sacro in cantatores aut caragios et sacrilegia aut phylacte-
fide morlis Christi et resurrectionis, cum sponsione ria, veluli diaboli venena, fugianl^ nec furtum fa-
charitatis et spei baplizatur. Unde Apcsfolus ad He- ciant, nec falsum lestimonium dicant. Aute omnia
braeos : « Si sanguis vitulae aspersus inquinatos .symbolum et orationem Dominicam el vos.ipsi te-
sanclificat ad cmundalionem carnis, quanlo magis .nete, et illis quos excepistis, oslendile. Praeterea
Chvisli sanguis, qui per Spirilum sanctum obtulit docendus est unusquisque Christianus, ul eum qui
se Deo, emundabit conscientias nostras ad servien- .sc de sacrofonte suscepit, ita diligat sicut patrem :
duin Deo viventi? ) (Eeb. ix.) Notandum est quod D nec filius cum filia, nec filia cum filio pattis sui
dicit, si fuerit mortuus ante pmificationem, manere spiritualis conjugium ineat: quod non esset dicen-
in immunditia, et perire animam illam ex Israel, id dum conjugium, sed potius incestum contubernium.
est, a consorlio populi Dei. Quo quid aliud vult di- Unde Papa Nicolatis ad respqnsum Bulgarorum: Est
cere, nisi maneve poenam aniniK illi et post movtem, inler fvatres et filios. spirituales gratuita et sancta
si dum vivit, non fuerit mundata isto sacramenlo, communio1: quaenon est dicenda consanguinilas,
-quo. figtiratur Cbristi baptismus? A viro autem sed polius spiritualis germanilas. Unde asbiiramur
mundo dicit hanc purificalionem fieri: ubi signifi- inter eos non possc fieri aliquod legale conjugiuni.
cantur ministri portantes personam Domini sui, qui Hsec et alia similia necessaria et honesta debent
cst vir mundus. Unde in sequentibus de eo qui con- nosse Domini sacerdotes, et docere suos auditores,
spergit aquam aspersionis, ut iavet vestimenta sua, quatenus qui audiunl, eorum duclu recle vivant, et
id est, ut sit mundus mente et corpore. Completis ipsi de bona admiuistratione mercedem accipiant,
-jam baptismi sacramentis ^cum Iiaptizatus de fonte el non gementes, sed cum gaudio rationem red-
-ascender-it, sacro chrismate ungiluv in verticCj ut ,dant.
CAgnoscatse promctum esse in regium genus ct sa-
 M5 SERMONES. JMZ,
SERMO U A sola qiiseritis lucra tempo.al-a. Ad hoc-enim capil-
De excellentia sacrorum ordinum, el ae vita ordi- los in modum coronae in summitale capitis radilis,
nandomm, in synodo habitus. utet reguum spirituale, quo cseteris prseeminetis, taii
Qula Chvislianam mililiam In liaptismate pvofessi figura ostendatis, ct curaj moi talis illecebras fre-
estis, et avma spivitualia coutva bostes invisibiles quenter redeunles, sic amputetis de covde, sicut
pev manus impositionem accepistis, in castvis Do- cvines frequenter resurger.lcs, abraditis de capitc.
mini lanquam gregarii milites aliquandiu militastis, Residuos autem capillos eo ordiue pracidere debe-
si tamen ea quae Christiano nomini sunt inimica tis, ut aures, oculos, et alios senstis capitis libevos
respuislis, et ea quae conveniunt, facere studuistis. reddant: el curam exteriorum non in superfluis de-
De Chrisliana militia, quae vobis cuni caetevis fideli- sideriis camis, sed necessariis taulum exevcendam
lius communis erat, clericatum clegistis", id est agnoscant. Si ergo ad ambulandum in via Dei, sicut
mundo renuntiare, el cum habitu humilitatis , af • praetaxatum cst, affecti estis, et clerici vocai i digni
fecluni promittere humilitatis, ut illud Psalmistae cstis, et ad majova mililise clericalis oflCciapromo-
merito dicere' posselis : « Elegi abjectus esse in veii. Ilaec officia septem gradibus sunt distincla,
domo Dei inei, magis quam babilarein labernaculis quia sancta Ecclesia sepliformis gratiae est muncre
peeealorum (Psal. xxni). » Non est vestrum pri- B decorala. Itec officia in propria persona Doniinus
mum lecuni quaerere in mensa Domini vestri, nisi nosler ostendit, et Ecclesisesuae exhibenda reliquit :
qui vos invitavit, dical alicui vestrum : « Amice, ut fovma quoe pvaecesserat in capite repraesentaretur
ascende superius (Luc. xiv) : t ut sil ci' honor co- in corpore.
xam simul diseumbentibus. Nemo enim ad boc de- In his seplem officiis"primus gvadus est ostiavio-
bet fieri clericus, ul senial voluplali, studeal cuvio- rum qui possunt disccniere inter bonos et malos,
silali , iiihicl ambiiiom; nec aliud qusevat,' nisi ut dignos et indignos, et admiitere in Eedesiam quos
Deum hiereditate possidcat, qucm elegil, et a quo sciunt esse dignos, et vepellere qtios sciunl esse in-
electus cst, quando iu cleiicum assumptus esl. dignos. Istis cura est et introitum Ecclesiae servare,
IIoc euim in Graeco nomeii clerici sonat, quod de et res Ecclesise pevvigili cura custodirc. Unde ct eis,
sorte s:l Domini, quia el Deus sorlilus sil eum, el cum ordinanlur, claves Ecclesise ab cpiscopo tia-
ipse sorlitus sil Deum. Quod clericus soiiitus sit dunlur, el dicilur eis : Sicagite, lanquaih-rationcm
Deum, bene dicitur m psalmo, in persona ipsius Deo reddiluri pro rebus quse bis clavibus rccludun-
clerici, cum stigmale clericalus insiguilur. Dicifur lur. Hoc offlcium Dominus noster nobis initiavit,
cuim Deo : i Domiutis pavs bcereditatis meae (Psai. quando flagello de funiculis facto, « vendentes et
x%). s El iu alio psalmo : < Haec esl generatio quae- cmentes de templo ejecit, el cathedras nurninulaiio-
reiitium Dominum , quaerenlium faciem Dei Ja- riim evcrlit .(Joan. n) : i>hoc facto signiflcans,
cob (Psal. XXIII).i Quod vero Dominus sorlitus sit quod omnis negotiatio rerum Ecelesiaslicarum, ab
-ipsuin clericum, in ipsius clerici tonsione dicitur cx Ecclcsia pellenda sit. Unde et ipse osliarius praeta-
supeiiovi psalmo in persona Domini : «Funescc- xatus dicit : i Ego sum oslium (Joan. x) : i pcr
cideruni mihi in pvaeclavis, elenim haereditas mea •nsesi quis introievit, ingvedietur et egredietur, id
praeclara esl mibi (Psal. xv). t Unde qui per clevi- -est, qni canonice administralionem , ecclesiasliei
catus ofQcium aliud quseril qttam Deum, nec a regni acceperit, ingredietur, id est, ame.recipie-
Deo elet tus est, nec Deum elegit, qui in sorte sua tur :-et egredieltir, quia peracta dispensatione sibi
creaiuram Creatori aut prseposuit, aut aequiparavil. credita, a scryitute bujus , corruptionis liberabi-
Haccdicenles, non inlerdicimus vobis bujus vitae ne- tiir.
cessavia, sed de oblalionibus,"ve! de opere manuuin, Inde promovetur ad officium lectorum, ui jam
vcl de aliis iiinocenlibus artibus conquisita, non cx traditione Eeclesiae -iegai in Ecclesia propheiicas
de usuris, non de turpibus lucris, non de negolia- el apostolicas lectiones. Unde et eis, vidente po-
tionibus 283! v°l ^s iUicitis artibus compilala. ]Q pulo, tradituv codex divinarum Scvipturarum, et di-
Sic enim tribus Levi, quae in figuram clericalis or- citur eis : Accipite, e£ estote verbi Dei relalores;
dinis prsecessit, parlem non babuit inler reliquas babituri, si lideliter et -utilifer impleveritis offlcium,
tvibus, sed vivebat de primitiis, decimis et oblatio- partem cum his qui bene ministraverunt. Hic qui-
iiibus, quas offerebant alise tribus. Si ergo et vos de dem, qui ad hunc gradum provehitur, litterarum
Elipe templi vivere disponitis, si exlra Deum nibil scientia debet esse instructus, ut et sensum verbo-
quseritis, qui, si eo conlenli fueritis, erit vobis am- rum intelligai, vim accentuum sciat, distincte legat,
plissimum et uberrimum praedium, et salubriter ad ne confusione pronuntiationis, intelleclum auditori-
clericatum accessistis, quia et vita vestra concor- bus auferat. Attendat quid sit indicative legendum, "
dat cum nomine, et professio apparet in opere. quid sub inlerrogatione, ubi sit in ovatione subdis-
Alioquin, si patipertatem et humilitalein, quam prae- linctio, media distinctio : quia" et haec male ser-
fert ha'bitus corporis, et ligura capilis, in corde non vata/intellectum pevtuvbant, et gvammaticorura ty-
'
babetis, timeo ne cum hypocrhis sit pars vestra, pum ad risum provocant.. Auribus enim et cordi
et spes vestra ab aelerna mercede sit vacua : qui consulere debet lector. Hoc officium Dopainus no-
lion ul clerici, sed ut aeephali in clericali militia slcr in propvia persona - ostendit, quando in medio
515, D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI SIG.
semovum, librum haiic projihcias aperiens, dislinctc 1A ul fugiant omnem earnis immunditiam. Isli iiiini-
ad inlelligendum legil: « Spiritus Domini supcr nie, strant officiis Levilarum., ct in templo Domini
ad evang'.lizandum pauperibus misil me (Luc. IV; oblaliones suseipiunl a populis. Ad istorum pro-
Isa. LXI), » et caelcra quac in eodem sequunlur ca- visionem pertinel, tanluin de oblalionibus 264 P°'
pittilo : ul hoc excmplo cognoscat lector quia spi- nere in altari, quaiilum jiossil populo sufficere. Ad
riluali gratia debel ciarere, el sic audilovibus ver- horum perlinet officitim, corporales, pallas, et sub-
bum Dei prsedicare. stratoria lavare, cl aquam in baptisterium ingerere
Terlio loeo sequilur ordo exovcistavum, <jui su- [urgerc]. Hi cum ordinaiilur, accipiunt paternam
per catechumenos-faciunt sacvamenla aperlionis, el vacuam, et calicem vacuum de manu episcopi. De
babent spiritale iiiipevium super spirilus inimun- manu vero archidiaconi, accipiunl uvceolum cum
dos, ad ejicienclos eos de corporibus obsessis. Debet aqua, mantilc cl [aquain amanili et] manutergiun.,
autem habere spirilum muiidum, qui spiritibus nn- quibiis mundavc debent manus sacevdos el levila,
perat immundis, ui concordet vita cum ofiicio, et fvaclatuvi Dominica sacramenta. Hoc oflicio usus est
nialignum, quem per acceptum officium expellit de Dominus, quando facta crena cum discipulis,
coipore alieno, per munditiam viiae expellat de linleo se praecinxit: et millens aquam in pelvim,
corde suo, ne niedicina quam alii facil, sibi non " pedes discipulorum lavil, et linteo extersit. (Joan.
prosit, ct ne dicatur ei : « Mediee, cma teipsiim xin.) Una significalio cst Iintei et manutergii,
(Luc. IV), s si per lmnianditiam consciculiaj sjmi- qua; de lino fiunt x el nuiltis castigationibus ct
tum retinet immundum. » Hi cum ordhiaiiliuvac- abluiionibus ad candorem pervcniunl. Linteo ergo
cipiunl de manu cpiscopi librum exorcisinovum, pedcs pulverc foedali "prius aqua IaVaniur, de-
et dicituv eis : Accipile et, haoelote polestatem inde linlco extei^imtur. Sic cum Psalmisla diei*
ponendi manum super cnergumenum sivecateclm- mus : i Lavabo per singulas nocles id est
menum. Hoc oflicio usus est Dommus, quando per singulas offcnsiones, « lectum meum (Psal.
siliva sua teligit aures suidi et muli. et dixil : _ vi), i id est conscientiam meam, in qua sacus
«Evnela, quod est adapenve (Maa.sw). » Quo qttiesco, seger laboro, et cum Apostolo : « Cast'go
exesiplo Ihoc exemplo| docuk nos, tali sacvamentq corpus meum, et iii serviluiem redigo (I Cor. ix.)»
apsrire debere aures prsecordiorum ad inlcHigcn- Eodcni modo ministri manus lavant et tergunt ter,
dum, el os ad confliendum : quod fit [quid fit], cum cum omnem lerreiiam concupiscenliam de operibus
expulso dsemone, verus possessor rccipit vas suuni. suis excnliunl.
Quario loco accedunt acolyti, qui Latinc dicun- G Diaconorum ordo est in sexlo loeo, non sine
tur ceroferarii, quia cereos accensos deferunl dum aliquo senarii myslerio, quo, propter sui per-
legitur Evangelium, vel dum ofleviuv sacviilcium, feclioncm, significalur operum perfectio. Hic ordo
BOIIut tcnebvas hujus aeris illuinineui, scd ob hoc in Vcleri lestamento a tribu Levi babet exor-
ut sicut visibile lumen manibus geslant, iia opcra dium : praecipit cnirn Dominus Moysi (Num. n,
lucis jiroximis oblendant, ct more lucis erranlibus m el iv), ut post ordinationem Aaron et iiliorum
-viam- in lenebris paljianlibus ducatum praebeanl. -- ejus, rursus tribus Levi ad divini cultus minisleria
Hoc officium Dominus se habere testatur, in Evan- ordinaretur, et cousecraretur Domino, et servirct
-
gelio dicens : « Ego sum lux niundi : qui sequitur" pro Israel coram Aaron |Ct fiiiis in taberiiaculo
- me, non ambulabil in lenebris, scd babebit iumen Dei, ipsique gcstarenl arcam, et tabeniaculum,
vitae (Joan. VJII). » Hi ciim ordinantur, poslqitam el omnia vasa cjus, et in circuilu tabernaculi
edocti fiterint ab cpiscojio qualilei' in oflicio agere ipsi caslra construcrcnt, el transportando laber-
debeanl, accipiunl ab archidiocono candclabrum naculum jpsi deponcrent, rursus ipsi componerent.
cum cereo : ulscianl se ad aceendenda luminaria A viginli aulem annis cl supra, jussi sunl ser-
mancipari. Accipiunt urceolum vacuum ad iitfun- vire in tabernaculo, quam regulam sancli Patres
dendam aquam in calicem, quo consecrandus esl p. el in Novo Tcstamento constituerunt : quoniam
sanguis Clnisli. Ubi fit commemoraiio sanguiuis de baec oelas atl porlanda onera robusta est, quod
Christi latere pvofluenfis,- el aqiue inde pvocedenlis. illi -ordini a Moyse instilutum cst, quod etiam in
Quae duo idcivco in calicem comniiscentuv, qnia Novo Teslamento repraesentatur, cum diaconis su-
Chrisii sangiiine sumus redempli, el aqua baptismi a per sinislrum bumerum stola ponilur, et casula
peccalis ablttti (Joan. xix).. in diebus jejunii supcr eumdem humerum com-
Quinlo loco ordinantur subdiaconi, qui jam mini- plicatur. Quia qttidquid laboris et sustiuentia; in
sterio altavis approxiniant, quia vasa corporis et bac vila loleramus, lanquam in sinistra porla-
sanguinis Chvisti portanl. Undc lex coiuinei)ti;e eis mus, donec in dexlra, id esl in-seternitate re-
imponilur, qtiatciius implcanl illud Pvophetae : qtiiem habeamus. Hic ordo in Novo Teslamenio
«Mundamini, qui fevlis vasa Doniiii: (Isu. LII); I ab apostolisiniliumsumpsit, quando, sicut legitur
id esl ut <el seipsos exhibeant vasa in honovem, in Aclibusaposlolorum, scptem viros boni lesti-
non in conlumeliam , ct .vasa isla quibus mi- monii jilenos Spiritu sancto ad hoc officium ele-
nistvatur corpus [corpori] Domini , deferant ad gerunt, et oralione prsemissa, manus eis
impo-
aitare, et referant ab altari ad Dei gloriam, scilicet suerunt (Act. vi). Exinde aposloli et eomm suc-
 ' *
517" SERMONES. 318.
cessores decreverunt, ut in omni matrice [mafrcj A tretis in tentationem (Matih. xxvi). » Hi cum ordi
-Ecclesia septem diaconos circa aram Christi subli- nantur, solus episcopus eis manus imponit, quia ad
miori gradu tauquam columnae altaris assislcreut, minislerium fad sacrificium], non ad sacerdoliuin
non sine aliquo septenarii mysterio. In quo sig- applicantur. Ponitii.r eis orarium ab episcopo super
nificalur ut septiformis gratise spiritu praefulgentes, sinislrum bumerum, ut per hoc agnoscanlse acce-
sancti sint corpore et spiritu. Hic enim numerus pisse jugum Domini, quo omnia quse ad sinistram,'
cum constet quaternario et ternario, qualerna- Id est praesentem vitam perlinent, et premant, et
rius refertur ad corpus, pvopier qualuor elemen- jugo Domini subjiciant. Aceipiunt ettexlum evaiige-
torum in corpore consonam complexionem : ter- • liorumde manu episcopi, per quod intelligant se de-
narius vero ad animam, propter triplicem animae bere esse praecones evangelii.
virtutem, propter quam jubemur Deum tripli- Presbyterorum ordo a filiis Aaron sumpsit exor-
citer diligere, id est toto corde, quod refertur ad dium, qui cum episcopis in pluribus eommune ha-
intellectum; tolaanima, quod refertur ad voluntatem ; bent ofllcium : et qui nunc presbyteri vocantur,'
tota mente, quod referlur ad memoriam. Hi sunt se- - lunc sacerdotes vocabantur, et qui nunc sunl pon-
plem angeli, quos legimus in Apocalypsi tuba canentes tifices, lunc dicebantur sacerdotum principes.Distat
(Apoc.ym): angeli, quia nuntii: luba canentes, id est B aulem hoe tanlum inter pontiflces et hujus tempoi is
alla mysteria de interna aspiratione foris resonan- sacerdoles, quia scilicet solis pontiflcibus addita est
tes. Hi sunt septem candelabra aurea, id est lucem clericorum ordinatio, basilicarum dedicatio, chrisma-
Evangelii manibus, id est in operibus prseferentia, et tis consecratio, et manus impositio, et communis super
ad omnem ignis, id est tribulationis examinationem populum benedictio: cum in aliis sacramentis, cat<.chi-,
probata, hi quoque sunt tonitrua septem, bestiales zandi, missamcelebrandi, in ecclesia verbum faciendi
mentes terribili eomminatione velut quodam terri- 265 a<i populum, communis utriusque sil dispen-
Mli tonitru commoventia. Tale tonitru emittebat satio. Sed summis sacerdoiibus ea quae praetaxavi-
JoannesBaplista, quando dicebat : « Genimina vi- mus, idcirco reservata sunt, ne eadem potestatis
perarum, quis dabil vobis fugere a venlura ira ? > auctorilas, ab omnibus vindicata, insolentes red-
(Mallh, iu.) Et Dominus inEvangelio : «Omnls arbor deret, et-solulo obedienliap vinculo, scandaluni gc-
qusenon facitfruclum bonum, excidelur, et in ignem' neraret. Qui, autem Graece dicunlur presbyleri, La-
miltetur (Mallh. vn). »Et in bunc modum plurima. tine dicuntur seniores, non tam aetate quam pruden-
Isti in modum prseconis, manifeste admonent cun- tia et morum maturitate. Unde dicitur in libroSa-
etos ad orandum, el ad genu flectendum : Isti evan- pienlias : < Cani sunt sensusbominum, et senectus
1
gelizanf, isti sacramenla dispensant. Sacerdolibus ^ boiainis, vita immaculata (Sap. iv). > Presbyleri
non licet calicem Domini in missa [mensa] lollere, quippe successores et vicavii sunt septuaginta disci- -
nisi tradiluseis fuerit adiacono. Levilae hostiasso- pulovum, qui praecedebant Dominum Jesum in
'per altare ponunt: lpsi mensam Domini componunt, omnem civitatem et locum quo ipse evat venluvus
ipsi altare mysteriovum [alta mysteria] operiunt : (Luc. x). Ita pvesbyteri, quia adjutores sunt episco-
ipsi albis vestibus induti, altari assistunt. Qua in re* porum, rudes populos initiant, baptizando unilati
significatur quam munditiam candoris, quam praefe- Ecclesiaeincorporant, et omnibus sacramentis usque
runl in corpore, debeant haberein menle. Tales enim ad manus imposilionem populo Dei ministrant. Epi-
Deum decet babere minislros, qui nullo carnis con- scopi vero successores sunt apostolorum, qui ex ne-
taminentur contagio, sed plena menlis et corporis cessilate adjutorium et supplementum sui officii, quo
castifate praeftilgeant. Quales enim diaconi ordi- facilius plebes innumeras regere "possint, ministe-
nandi sunt, Apostolus plenissime docet scribens ad rium sibi expetunt sacerdotum. Sicu.t Moyses in
Timotheum. Nam cum de sacerdotibus pvaemisisset, eremo septuaginta viros prudentes elegit (Num. xi),
subjunxil: « Diaconos similiter oporlet esse irre- quorum consilio et auxilio immensam mullitudinem
prehensibiles (I Tim. m), ridest sine crimine, sicut .n populi Israel facile gubernavet: sive autem sint mi«
episcopos; pudicos, id est a libidine continentes; noris ordinis, sive summi ordinis sacerdotes, vicem
noii bilingues, seilicet ne conturbent pacem haben- Christi summi ponliflcis gerunt, dum populos de-
les; non multo vino deditos, quia ubi ebrielas, ibi liquenles ad poenilentiam vocant, ct orationum
libido et furor dominalur; non turpelucrum seclan- suarum medicamenio sananl. Unde Apostolusdicit:
tes, ne de spiriluali ministerio terrena lucra secien- « Deus eral in ,Chrislo, mundum reconcilians sibi,
tur. Post haecadjecit : Hi autem probenturprimum, et posuit in nobis verbum reconciliationis. Obsecro
et sic ministrent, nullum crimen habenles. Hi ita- ergo pro Chrislo, reconciliamini Deo (II Cor. v). »
que sicut episcopi ante ordinationem examinari de- Funguntur itaque, ut dictum est, officio mediatoris,'
benl, et si digni inventi fuerint, ad sacvum mini- dum pro populo Deum interpellant, dum poeniten-j
sterium sunt applieandi. Hoc officiousus est Domi- les absolvendoreconcilianl. Unde oportet, ut sicut'
nus (Joan. XIII),quaiido posl coenam proprio ore et medialorDei ethominum, per hoc quod fuit parli-j
propriis manibus sacramenta confecla dispensavit, ceps nostrse mortalitatis,mundum reconciliavit, peri
et quando apostolos dormientes ad oralionem invi- hoc quod fuit particeps divinitatis,,absolvit: ita
tavil [incilavjt], dicens : « Vigilate el 0]ale,,ne in- utviusque ordinis sacevdotcs tanquamiioni meuiato-
519 D. IVQNiS CARNOTENSIS EPISCOPI 520
res, el peccatonhus cmiipatiantur pev conscienliam Ji illi sevmoni non inseruimus. De indumentisergo sa*
suae inlivmitatis, et Dei [cuin Deo] pacem habeantpur cerdofalibus, vel de poutificalibus diligenter consf-
eminentiamsancliiaiis. « Mediatov enim, ut ait Apo- devandum est quid in movibus sacerdotum signifl-
stolus, unius non esl (Gal. m). » Quia utrique pavti cet illa varietas veslium, quid fulgor auri, quid
quampacificave vult,amicus est. Quales debeanlcsse liitorgemuiaruin : cum nibil ibi debeat esse ratio-
pvesbyteri, jdem Apostolus scribeiis ad Tituin , ita ne oavens, sed fovma sanctilalis et omnium iinago
coramemorat: « ilujus vei gvatia rcliqui te Cretse,' virtutum. Sicut enira bona domus in ipso vestibu-
ul conslituas per civiiales presbyleros, quemadmo- lo agnoscitur, sic Chvisti sacerdos cultu saevarum
dumegolibi dispostii{rit. 1). > Si quis sinecrimine vestium ostendit exterius,, qualis apud se csse de-
est, uuius uxovis vii um, filios habentem iideles, bcat julcrius. lble autem sacrarum vesliuai rilus
non maccusatione luxuriap,aut non subditos. Opor- per Moysen sumpsit cxordium : quamvis Chvistiana
let enim ep scopum sine crimine esse. Qua senien- religio jilus inlenta rebus quam figuris, sacevdotes
tia ostendit etiam presbyteros sub ejiiscoporum no- suos non onmibus illis veteribus induil omamentis.
mine taxari. Unde et ad Timotheum de ordinatione Inspiciamusergo piius velerum ornameula pontifi-
episeopi et diaconi scribit (I Tim. m),.de presbyte- cum, vel quo ordine illis utebantur, vel cum ovdi-
ris vero tacuit, sub nomine episcoporum eos inlel- [3 [ naventur, vel cum tbymiama oblaturi, Sancta san-
ligens. Ur.de etiam lales in Ecclesia pvesbyteros clorum ingredereiitur. Deinde nostra.eum ilhrum
conslituendos esse sicui episcopos, el Ar/.osiolus ad indumeutis conferetites, quid simile, quid dissimile
Tiluni ioquitur (Til. i), et canones ipsi leslantur : inter se Labeant, el quomodo etiam in rebus signi-
Hi cum ordinanlur, episcopo eos benedicente, et iicatis conveiiiant atlendamus. Duo enim Cherubim
mantisi super capita eorum teuente, omnes jireshy- propilialovium aspiciunl (Exod. xxm), quia sacra-
tevi, qui piaesentes sunt, manus suas juxta manum menta utriusque Teslamenli ad divinae propitiatio-'
cp'u,copi supcr capila eovum levant, el Spiritum nis fiJem intendunt, quse in sacerdolio vetevi. sub
sauctum supev cos qui ordinanluv, invocaiit:hiposl multiplici cst 'sacrificiorum volamine adunibrata:
invocationem sancti Spiritus, sfolam supev utvum- in Novo autem Testamento per unum verum perfe-
<q-je bumerum accipiunt, quae in modum susten- clumque est sacvificium completa. In ornamentis
taculorum, dextrum lalus munitel sinislruni : ut iiaque utrorumque sacerdolum et sublimitas sacer-
pevhoc intelligantsepev anna justitise a dexlris ct dotii commendatur, et sacerdotum casta digniias
a siiiislris esse munitos ut eos nec aJversa fran- significatur, quatenus per exleriorem liabitum di-
gaol, nec prospera exlollani. Accipiunt el calicem scant quales intra 1
se debeant esse, qui -vices illius
cum viiio, et palenam cum hostia dc manu episcojji, IG veri summique pontificis gerunt, in quo fuit omnis
xjJiatenus his instiumenlis poteslatem accipiant pla- pleuitudovirtutum, quamprolilenturexteriora orna-
cabiles bosiias Deo offerendi. Hoc officio usus est menta membrorum. Sed jam ad id, quod proposri-
Donsinus Jesus Christus (Maith. xvi; Marc. xiv), mus, veuiamus : et.primum qualiter Jjioyses, gQg
quando posl ccenam panem et vinum in corpus ^t ""Aavon elfilios ejus, Domiuo jubeute, oinaveril, ct
sauguinem suum comniulav!t, et ut in memoriam posiea induerit, videamus. Sic enim Iegitur in Levi-
suse passionis idem facerent, discipulis suis ordi- -tico : « Et fecit Moyses, sicul prsecepit ei Dominus:
navit. Hoc eliam manifeslius et exccllcntius ofiicium ct comocavit synagogam ad januam tabevnaculi te-
implevit, quando ipse idem sacerdos et hostia, sei- slimonii, et applicuit Moyses Aavon fralrem suum
psum in ara crucis propler peccaia humani generis et filios ejus, ei lavit eos aqua, el vestivit eum tuni-
obtulit, elper proprium sanguinem sancia a^terna <.&, ct prsecinxit eum zona, et vestivit eum tunica
introiens, cceleslia et tenesiiia paciflcavit. in quo interiore, et imposuit ei superhumerale, el cinxit
apparet quanta sit cxcellentia sacerdoialis officii, eum secundum facluram humev3lis , et imposuit
per quod quotidie in allariChristipassio cclebralur, supcr eum logion, et supev logion manifeslationem
et reus quisquea peccatis, coirversusDeo vcconciiia- et verilalem, ct imposuil supev caput ejus mitvam,
lur. Quibus omnibus de sacerdotali ordine bveviter el posuit super mitram ante faciem ejuslaminam au-
pevtractalis, admonendi suiH Chvisli saeevdotes, ream,in qua scriptumeratnonien Domlni (Levit.sm).»
luatenus sxul excelluni ovdinis dignitate, sicexcel- Notandus est ordo verborum. Licet euim de con-
lantvitaesajictitale, ul el plebs eis commissa, covum slituenio pontilice prsecepisset Dominus, et clegis-
disciplinls edocla, gvatanlev eis obedial, et eoruui set, tamen vocatur synagoga. Idcirco enini "requiri-
imitatione de die in diem pvoficiat. tut- praesentia populi in eligendo sacerdoie, utsciaut
SERMOIII omnes quia qui dociior esi ex omnipopulo, qui oin-
De significalionibus indumenlorum sacerdolalium in ni vivlute praeslantior, Mc eligi debet ad sacerdo-
synodo •kabi.us, lium, et boc cum consensu Ecclesiae, ne qua poslea
Quia sanctitas ministerii sanciitalem cxpetit mi- vetractatio, ne quis scrnpulus remaneat, sed o.r,-
nistrorum, quales ad sacerdoiium promoveri de- nium testimonio commendelur, secundum Aj.osto-
beanl personse, in superiori sermone breviter cx lum : « Oporlet Episcopum bonnni habere testimo-
aposlolica institutione commemoravimus : sed iu nium ab bis qui foris sunt (/ Tim. iu). »,Ita plebis
"
quo habitu ordinari vel ad altare accedeve debear.t testimonio approbalos primo lavat, postea induit.
 521 SERMONES. .522
Moyses quippe m uoc faclotypum legis gerit, qui A coloribus, aut propter" penuriam materiarum/ aut
ordinandos sacerdoles prius lavat, anlequam induat. pvopter absentiam artificum , undecunque tamen
Nisi enim quis priusfuerit-per legis observationem sit, et hsec et illa unum gerunt temperantiae lypum.
probatus, non est ad sacerdotium promovendus. Scquilur quartum indumentum, tunicainlerior, vel
Ita vero probatus, induitur tuniea, quaeapudcos Jiyacinthina, qua et in Veteri et in Novo Tcstamento
liyssina est, apud nos linea. Byssus enim est genus soli utunlur pontifices. Duabus enim turiieis merito
lini candidissimi, et ad summum candorem multa induitur pontifex, quia debet de thesauro suo pro-
vexalione etablutioneperduetum. Significat autem ferre nova et vetera, id est, legem intelligere secun-
perfeclam carnis munditiam, secundum illud quod dumlitteram, quemadmodum anteadventum Chri-
in Apocalypsi legitur : « Byssus sunt justificationes sti ohservabatur, et secundum spiritum,"quemadmo-
sanctorum (Apoc. xix). D Hanc munditiam caro sa- dum post adveutum Chrisli intelligitur. Unde et
cerdolis ex se non habet, sicut nec linum ex se secunda tunicainterior appellatur vel hyacinthina,
est candidum : sed, sicut dictum est, multis casti- cujus color coeli serenitatem imitatur, ut per hoc
"galionibus et ablutionibus redditur candidum, ut intelligatur quia pofatifex plus debet de-coslestibus
aptmn fiat indumeniis,pontificum. Forma est sacer- cogitare quam de terrenis. Rectus quippe ordo est,
doialismunditise,ut, secundumApostolum, sacerdo-" ^* ut primum studeamus-munditise carnis, per quam
tes carnem suam casligent, et in servitulem redi« "veniamus ad munditiam cordis, quae nos provehat
gant (I Cor. ix): et praeeunte gratia, habeant per "ad intellectuni divinitatis; juxta illud : « Beati
industriam quod non potuerunt habere per natu- mundo corde, quoniam ipsi Deum videbunt (Matth.
rani. na;c vestis Grsece izoSnpri;, id est talaris,, v). » Quinta vestis esl superhumerale, quae Hebrai-
appellatur, quia a collo usque ad talos extenditur: ce vocalur ephot [ephod]. Hsec vestis sacerdolalis
et ita est arcta, et membris corpbris contemperata, simul et ponlilicalis apudnos est; apud Hebrseos
ut sua forma testificetur sacerdotem nihil habere vero tantum pontificalis, et apud eos eisdem est
dissolutum, nihil remissum, sed ad orane opus bo- variata coloribus, quibus et zona pontificalis, et
num esse expedilum. Haec eadem veslis circa renes de qua dicitur in ordinatione ponlificis : t Et cir-
zona fortius astringilur, ut castilas sacerdolis miflo cumcinxit eum (de Moyse loquens) secundum fa-
incentivorum sestu dlssolvatur. Quod bene signifi- cluram humeralis. » Humeri quippe fories sunt ad
catur in quatuor coloribus, rjuibus zona illa yariata agenda opera, et portandaonera, quse ex circum-
erat, bysso, purpura, hyacintho et cdcco. Quibus ductione humeralis, suis ligaturis conslringuntur,
coloribus quatuor eiementa signiflcarilur, -quorum _, quia pontilicem et innocentia et operibus jusliliae
complexione natura'constat liumana, quorum dis- oportetesse constrictum, utin eonihil inveniatur
'
temperantla fluxus carnis generat, nisi medicinali dissolutum, nihil remissum. Quod vero significant
cohibeatur continentia. Talium enim conjectores varii coloresiu zona idem significant in superhuriie-
taluram, per byssum, quia de terra oritur, lerrani; rali: quia quidquid de terrenis operamur, sive in -
per pm'puram, quia sanguine cochlearum marina- , largitione, sivein restrictione temporalium, lotum su-
rumiingitur, aquam ; per hyacinthum, quia colo- mimus ex contemperantia quatuor elementorum.
rem sereni aeris imitatur, aerem ; per coccum, qui Unde est, quod qualefnarius decies ductus surga*'
colore flammeo rutilat, signiflcari ignem voluerunt. in quadragenarium, quia elementorum cjuatuor abun-
Quorum, ut diclum est, exuberantia in renibus ma- danlia legilime dispensata, quod signiflcat denarius,
xime superfluos humores, pravi humores illicltos ad verum perducit jubilaeum, qui exhibitione acqui-
motus generunt, qui nisi freno parcimoniae repri- ritur bonorum operum. Quadragenarius enim nu-
mantur, castitatis dignifas in eisfacili impulsuperi- merus partibus suis denominatis quinquagenarium s
clitalur. Ubi aulem major est pugna, niajor est ad- facit. Quo numero in lege (Levit. xxv) supradictus
hibenda custodia. Inde est quod inter indumenta 'jubilseus, id est remissionis annus , exprimitur;
pontificalia adhuc circa renes applicantur linea fe- D j veram prsefigurans libertatem, quam qui ade,-
minalia, non tam ad velandam carnis turpitudinem, ptus fuerit, millam iimebit ulterius servitutem.
rjuse jam solitis operta est vestimentis, quam pro- Huic bononim operum significalioni concinit,
pler signum castitatis conservandae. Undeet Apdsto- quod in humerali duobus pretiosis lapidibus
Ius dicil: « Honesta nostra nullius egent. Quae au- 2,©7 insculpla erant nomina duodecim.patriarcha-
lem inhonesta sunt, his abundantiorem honoreni rum,' sex in uno, ct sex in altero : quorum alter su-
circumdamus (ICor. xn). i Feminalibus non utun- perpositus erat dextro humero, alter sinistro. Nihi.l
tur novi sacerdotii pontifices, quibus est injuncta horum vacat a myslerioi Senarius enim propfer sui
servandse castitatis quolidiana necessitas, sicut est perfeclionem, opera jnstitise significal ; nomina
quotidie offerendi concessa potestas : cum pontifices patriarcharum, memoriam sanctornm quam semper
umbrae servientes, expleta vicesua, feminaliasua in exemplum"bonorum operum babere debemus a
solverent, tempore Tieis suse tamen ea induerent. dextris et a sinistris, id estln prqsperis et- in adver-
Reliqua duo, poderis et zona, veteribus etnovis sis, signiflcant. Et ideo illa nomina in lapidibus scri-
sacerdotibus fiunt indumenla communia , quamvis buntur, quiaquodinlapide sculpiturvixautmmquani
zona nostroivum saeerdotum non sit quatuor intexta inde aboletur. Nec illud vacat a mysterio, quodpon-
PATROL. CLXII. «
 '
&23 D. IVONIS CARNOTENSIS EPiSCOPI 524
tifex cingitur secundum facturam supcihumeralis, A riam ejus csse referendum quidquid a Domini sa-
quia secundum opera sua unicuique retribuetur cerdotibus bene fuerildispensatum. Haec indumenta
(Mallli. xvi). Quod autem nostrorum pnntificum su- octo esse debere constituit Moyses in Exodo ; sed in
perhumerale non est tol eoloribusintextum, necest Levilico de eisdem indumentis tractans, de octavo,
fam pretiosis gemmis redimitum, nihil refert, cum id est feminalibus, tacuit. Unde Hieronymus in epi-
Christiana religio verilati serviens, compendiosis stola ad Fabiolam, scribit: «Ubi refertur quomodo
.figuris idem intelligi faciat, quod vetus observantia Moyses Aaron 1'ratrem suum vestimentis ponlificali-
sumptuosis. bus induerit, de solis feminalibus nihil dicitur, hac,
Postquam ponlificis veicnda velata sunt suis in- arbilror, causa : quia ad genilalia nostra et verenria
diimentis, postquam coelestia jam coepit meditari, lex non misil manum, quia ipsi secreiiora monstra
postquam juslitise operibus ornatus est, postquam confessione digna tegere debemus et velare [et con-
ulroque cingulo, ut in omnibus fortiter elperseve- fusiotie digna rcgere et velaredebemus],el conscien-
ranter slaret, confirmatus est, imponilur ralionale tiam puriiatis Deo judici servare. De caeteiis veio
pectori pontifleis, quod Grsece logion dicitur, per virtutibus, forliludine, justitia, humililate, mansue-
quod sapienlia, quse in ratione consistil, indicatur. tudine, liberalitate possunt et alii judicare : pudici-
Imponitur rationali -manifestatio et veritas. ManiT B tiam sola novil conscieutia, et immani oculi certi
festatio ideo, quia non sufficit ponlifici habere sa- hujus rei esse judices non possunt absque his, qui
pienliam, nisi eliam possit manifestare quae novit, passim in morem brulorum animalium in libidinem
-#i rcddere ralionem de ea, quaj in nobis est, fide et ferimlur. Unde Apostolus : « De virginibus autem
spe. Verilas vero, quia non debet pontifex de suo « praeceplum Domini non habeo (J Cor. vn). » Et in
covde prophetare, sed ca tantum quae veritas babet, Evangelio cum Dominus de eunucbis volunlariis et
manifestare. Sunt autem ad invicem.concateuala ra- non voluntariis ageret, artdidit in fine : « Qui pntest
iionale et humerale : quia cohaerere sibi invicem « capere, capiat (Malth. xix).»Tanquam dicevetui •
dcbent ratio et opera , ut quodmentis ralione conce- Feminalibus ego vos non vestio, nec impono alicui
•pimus, opere impleamus. Et notandus est ordo necessitatem. Qui vult sacerdos esse ipse se vestiaf,
revum : quia non prlus vationale, quam humerale ; ipse se castitate muniat. lgiiur ipsi assumamus fe-
quia non prius sapientia quam opera., sed prius minalia, ipsi nostra verecunda [verenda] operiamus ,
opera, deinde sapientia. Unde habelur in psalmo : non quaeramus .alienos ociilos ; ila legantur genila-
« A mandatis tuis intellexi (Psalm. cxvm). .»Et de lia, ut cum intvamus Sancta sanctorum, nulla ap-
Domino Jesu dicilur : < Quae coepit Jesus facere el pareal luvpiludo, ne moriamur. »
docere (AcL i). » Deinde non prius manifestatio, Notandum vero est quod minoribus sacerdotibus
quam rationaie : quia nemo docerc debet qua3 non neque duplex tunica dalur, neque humerale, neque
novit. Huic ordini concordat -propheta cum dicit: ralioriale, neque lamina aurea, sed tantum poderis,
« Seminate vobis ad justitiam, el melite fhiclum et milra, et zona, qua stiingatur funica, byssina.
vilse, et illuminate vobis lumen scientise (Ose. x). r Fungunturtamen sacerdotio, sednon illa sublimilale,
In hoc pectoris ornamento duodeeim lapides inserti qua funguntur, qui omnibus octo indumentis deco-
erant, duodecim patriarcharum nomina inseulpta ranitir. Novi quoque Testamenti sacerdoies nDn
habenles : quia sanctorum Palrum exempla ponli- omnibus illis utuntur iiidumentis, ?uis nec duabus
fex semper debet habere in memoria, et secundum utuntur tunicis, nec rationali, jraeter solos pontifl-
ca rnoderari facia sua.in duodenario autem numero ces : nulli aulem lamina aurea, quia., sicut dicit
iapidum potest significari .[figuvavi] apostolica do- B. Hieronymus in supiamemorala epislola, « quod
clvina : quia et ipsi lapides per qtialuor ordines olim in lamina monslrabatur, nunc in signo cvucis
sunt distributi, et terni in singulis angulis raliona- ostendituv. Auvo enim legis sanguis Evangclii pve-
lis pqsiti. Quod apostolicse doclrinae bene congruit, iiosior est. »
quse fidem Trinitatis per quatuor Evangelia in omni .^ Uluntur autem tunica Knea, quse poderis dicitur,
jiavie mundi pvsedicavil. Hic ovnatus solius erat vel lalaris, quae omnium figurat casligalionem
jjontiflcis, sicut el nunc est apud cos, qulbus eo uti membrorum ef-zona quae tunicam sliingit [succin
eoncessum est, propter distantiam majorum et mi- gii], quse dissolutam et remissam prohibel esse
novum sacevdolum. Ita ornato pontificc, superponi- casliialem. Ulunlur et i superhumerali, per quod
tur capiti ejus milra, quse alio nomine cidaris vel exiguntur ojiera juslilise a saeerdole, quia non suf-
tiara vocatur, qua regnum quinque sensuum, quo ficit temperantia, el a malo abslinenlia, quse supe-
prajemiuere pontifex debet, intelligitttr. In capile rioribus duobus indumentis flgurabatur, nisi opera
enim usus babetur omnium corporalium sensuum justiliae el misevicovdise suhsequantur. Unde et in
qttod cum bene regitur, eaput viri, id est Chrisius, Psalmo dicilur: t Desine a malo el fac bonum (Psai.
iiecenter ornatur. Et quia caput Chrisli Deus est xxxi; I Petr. m). » Unde ipsum humerali poderi
{II Cor, xi), lamina aurea superponilur cui inscul- astringitur [afiligitur]. Utuntur et stola, quse alio
pium est nomen Dei, quod Hebrseivocanl Ineffabile : nomine orarium vocatur, qua vetus sacerdotium
M per hoe iutelligatur, Deum sicut onmium eon- non utebatur. Hoc lanquam jugnni bobus aranlibus
diiorem, ita csse rectorem , et ad honorem ct glo- vti trilurantibus collo juxla hunievos supevjymitur,
 523 SERMONES. S26
ui illud Evangelicum ab cis impleatur: « Tollile A J Hanc sandaliorum significationem proplieia inlel-
jugiiin meum super vos, et discile a me, quia miiis ligebal, quando dicebat : « Quam speciosi pedes
suin el humilis covde : jugum enim meum suave, annuntianlium pacem, evangelizantium bona! »
et cnus meum leve (Matlh. xi). >Hsec a collo per (Isa. LII; Rom. x.)
anletiora desceudens, deitrum latus ornal et sini- Antequam induantur sandaliis, vesliuntur cali-
slrum, ut doceat sacerdotem per arma juslitiaj %QQ gis byssinis vellineis, usque ad genua protensis, et
a" doxlris et a sinislris, id esl in prosperis et adver- ibi bene constrictis , per quas significalur, quia
sis, debere esse munitum : quod ad fortitudinem debenl rectos gressus facere pedibus suis, el genua
pertinel, sine qua cajterse vhiutes facile expugnau- debilia, id est negligentiis resoluta, roborare, et sic
tur, el minime coronanlur. Unde dicit Apostolus : ad praedicandum Evangciium festinare. Unguntur
« Palientia vobis necessaria est, ut leporlelis re- piaeterea manus presbyteris et episcopis, ut cogno-
promissioiies (Hebr. x).» Et in Evangelio Dominus : scant se in virtute sancti Spiritus hoc sacramento
« Qui perseveraverit usque iu finem, hic salvus graliam consecrandi accipeie, et opera misericor-
erit (Matth. x, xxiv). » Inde est quod stola cum diae erga omnes pro viribus exercere debere. Epi-
zona poderis quibusdam nexibus colligatur , quia scopo vero specialiter caput ungitur, ut intelligat
virtutes virlulibus adj'uvantur, ne aliquo lentalio- B 1 se esse illius vicarium, de quo dicitur in psalmo :
nis impulsu moveantuv. His omnibus indumenlis « Unxit le Deus Deus tuus Oleo,lsetitiseprae consor-
superponilur casula, quae alio nomine planeta ve- tibus luis (Psal. XLIV).» Accipiunt hac unctione
catur : quse, quia communis esl vestis, charitatem- claves regni coelorum ut quaecunque ligaverint super
significai, quaj universis virtutibus superponitur, terram, sint ligata et in ccelis, et quaecunque sohe-
quiacseterae virlutes nihil siue ea utile operahtur. rint super terram, sint soluta el in cffilo (Mallh.
Unde dicil Apostolus: « El adhuc excellentiorem xvm), ct quorum peccata detinuerint, sint detenta ;
viam doceho vos : iEmulamini charitatem (I Cor. et quorum peccata dimiserint, siril dimissa (Joan.
xn). » Et quam inuliles absque ea sint caeteraevir- xx). His ita de ornatu sacerdotali et pontificali bre-
tutes subsequenter approbatur, cum j.raecipuas vir- viter pvaelibatis, admonendi "estis, ut sicut saera-
tntes scientiam scilicet linguarum, distributionem menta profunda audistis, sic ea studeatis et corde
rerum propriarum, ipsum quoque mariyrium siue inlelligere et opere implere. « Non enim auditores
ea nihil esse [v?lere] confirmat. Et ideo prudentiae legisjustisunt apudDeum, sed faclores (Rom. i). »
ponitur loco, quia pleniludo legis est dileclio (Rom. Potest enim unusquisque vestrum intra se regale
xml, et quia menlibus bene composilis,- el divino habere sacerdotium el sacerdotales ornalus, si quem
cullui mancipatis, frequenter subrepit acedia, _opor- G ablueril et mundum fecerit legis observatio, et si
tet iit ad eam frequenter detergendam, diligeus gratia baptismi et unctio cbrismatis illibata per-
sidhibeatur vigilanlia. qua ab oculis cordis emer- manserit, et si indutus duplicibus indumentis, lit-
gens talis saepe laundetur pituita. Unde in sinistra lerae scilicet et spiritus, fuerit, et si in his fortiter
manu ponitur quajdam niappula, quae saepe fltien- accingatur, ul sit castus nietite et corpore; si etiam
tam oculorum pituifam tergat, et oculorum lippi- superhumerali operum juslificetur, si slola forlilu-
ludinem removeat. Hajc quippe ornamenla, ut di- dinis a dextris et a sinistris muniatur, si plenitudine
ctum est, non sunt ipsaevirtutes, sed virtutum insi- scientiae, quam planeta significat, cumulelur, po-
giiia, quibus tanquam scripturis admonenlur uteri- test, inquam, ita ornatus, intra Dei templum, quod
tes, quid debeant appetere, quid vitare, et ad quem ipse est, verum habere sacerdotium. Qui auiem nec
finem sua facta dirigere. Adjiciendum est supra- sacris vestibus induti, nec honestis moribus oraali,
diclis, quia levilae et suo modo utuntur suprame- ad altare Dei aecedere praesumpserint, sicut fllii
moraiis indumenlis, idem significanlibus, quod si- Aaron, Nadab-et Abihu, igne alieno, quem offere-
gnificani in presbyteris. Ulunlur levitse dalmatica, bant anteDominum, consumpti sunt (Levit. x) : ita
quaj propter sui laiiludinem curam proximorum .n isti non divina ordinatione, sed sua praesumptione
significat, quod signiticabat in presbyteris casula, sacerdolium sibi usurpantes, cum his, qui ad rega-
quia utrovumque istorum minislrorum, ad implen- les nuptias sine veste nupliali intraverunl, aeternis
dam dilectioaem, eadem debet esse cuslodia. ignibus sunt cruciandi (Matth. xxn).. Unde dicitur
Utuntur episcopi et cardinales presbyleri sanda- in Levitico :« Et dixit Dominus adjffioysen: Loquere
liis, (juse calceamenta sunt praedicatorum. Habeut ad Aaron fratrem tuum, ne intrel omni hora in
auteni ad tervam [aterva] soleam integram, rie pes sancta interiora, ut non moriatur (Levit. xvi) 1 Unde
tangat terram. Supra vero constat ex eorio, qui- ostendilur, quod si inordinate inlraret Sancta san-
busdam loris peituso, quia Evangelium non debet ctorum, non praeparatus, nonindutus sacerdotaii-
lervenis commodis inniti, nec omnia evangelica bus indumentls, non propitialo sibi prius Deo, mo-
fecclesiastica] sacvamenta omnibus revelari, nec rietur, et merito, tanquam qui non fecerit ea quae
omnibus abscondi. Unde et Dominus discipulis ila opovtet fievi, antequam accedalur ad altare Dei. Ad
dicebat: « Vobis datum est nosse mysterium regni omnes enim nos pevtinet, nos omnes instvuit lex
Dei. cseteiis aulem in parabolis, ut videntes non Dei ut sciamus quomodo debeamus acccdeve ad al-
. videant, et audientes noii intelligant (Matlli. m. » lare Dci,_el offerre, scilicet ut deponamus vesti-
 527 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPl 528
menta sordida, id est, caruis immunditiam, pravi- A miltenobisdebila noslra (Matth. vi). »In hoc ergo
lalem morum, inquinamenla libidinum. Undc et Christi corpore ille solus habetur sublimior, qui
in Exodo, cum enumerasset Dominus vestes, qui- fuerit in Dei amore potentior. Accepistis etiam
Ms induendus erat Aaron et filii ejus, adjunxit: oleum sanclum in pectore, ut vigerel in corde vestro
« Veslles his omnibus fratrem tuum, et filios ejus sapientia. Accepislis et in humero dextro, ut in
cum eo, et cunclorum consecrabis manus, sancti- exerciliis bonorum operum indeficiens servetur pa-
flcabisque illos ut sacerdotio fungantur mihi (Exod. tieniia, neque aliquando noverit sinislra vestra,
xxvm). » Sequitur : « Et utentur eis Aaron et filii quid faciat [feceril] dextera vestra. Quia vero in hu-
ejus, quando ingredienturieslinionii tabernaculum, meris vigor constat porlandi oneris, liujus parlis
quando apjiropinquabunt ad altare, ut minislrent unctione Christi athlelse dedicati estis, ut sciatisvos
in sanctuario, ne iniquitatis rei moriantur (ibid.). » ad certamen esse vocatos, et per totum vitse vestrse
Ex his omnibus colligilur quanla sit dignitas sa- cursum, contra antiquum hostem publicis el priva-
cerdolalis minisierii, et quanta esse debeat saneti- lis congressionibus esse pugnaturos. Data est vobis
tas ministrorum : quamqui habuerit, sacerdotii ad ultimum vestis candida, cajjul et membra coope-
merito non carebit. Qui vero non habuerit, et sa- riens, quae candore suo flguram prseferebat, acce-
cerdotii officium usurpaverit, merito cum supra " ptae novilalis, et spem fulurse immorlalitatis, ad
memoralis praesumploribus interibit. Multa de sa- quam de spe ad speciem venietis, si cum vesfe can-
cerdotii dignitate, multa de indumentorum sacer- dida, id est, vitae innocentia, ad nuptias regis inlra-
dotalium mystica pulchritudine, vilantes prolixi- veritis. His ergo sacramentis initiati et confirmati,
iatem sermonis, praeterivimus : hoc intendenlcs, facti estis templum Dei vivi fundati in fide, super-
quia ad aedificalionem morum, et ad utilitatem au- ajdificaii in charitate, cumulati spe de promissa aeler-
dientium isla sufficiunt. nit-ate.
g@9 SERMO IV. His igitur de spirituali templo Dei breviterprajli-
De sacramentis dedicationis. batis, nunc ad ea quse in his visibilibus templis
Quoniam ad dedicationem praesentis basilicse ho- aguntur sacramenta veniamus, et ea lalius expo-
die devole convenistis, oportel ut quod in his sanctis nenles, prout Dominus donavfcrit, cum superioribus
ms.nufactis lieri videtis, totum impletum esse in cenferamus. Primo enim lapides, qui ad hanc fabri-
vobis cognoscatis. Primo eniro manibus palrinorum cam aedificandam comportati sunt, aut de monlibtis
ad Ecclesiam fuistis allati, et sacerdotibus vel exor- sunt praecisi, aut de locis subterraneis eruti, aut de
clztis ad catechizandum oblati. Qui dum vos catechi- agris collecti. Adhibila est dehinc caementariorum
C
zarent, dum Christi legibus initiarent, de massa manus, quae tundente frequenter ferro, superjecta
anfiqua prajvaricalione corrupla prsecidebant : et regula, scrupulositatem et informitatem lapidum
ipsa fidei professio, et pravorum morum abrenun- complanaret, et ad debitam quadraturam, qua ma-
tiatio, qusj a vobis exigebatur, interiorem paiiu- jores minoribus in paritate comparari possent, artis
ricbal iu vohis novitatem, qua Christi imaginem de suae discijilina perduceret. Videmus hsec in sanclo
co3loporlaretis, renati per gratiam, sicut antea por- Dei templd spiritaliter impleta, cum vos de omnLge-
taveratis imagiuem terreni parenlis, ex eo geniti per nere hominum, sublimium, humilium, mediocrium,
naluram, His documentis instrucli, accessistis ad ad audiendum verbum vitae convenlstis, et. coelestis
aquam, et fonte salutis abluti estis, ubi, secundum disciplinse dolabro fortiludinem veteris vitsedeponere
Apostolum, per trinam mevsionem Chvisto conse- Toluislis, ut in Dei ajdificio tanquam perpoliti lapi-
piilli estis , ul quemadmodum ipse semel carne est des ordinari possetis, ubi jam non aspernaretur no-
mortuus et resurgens ex morluis, jam non morilur, bilis ignobilem, dives pauperem, quem cognosceret
ita vos a peccatis abluti, et prima resurrectione re- secum in coelis eumdem habere patrem. Addila est
generaii, morli animae, id est peccato, non subjicia- etiam complanatis lapidibus, cum in parietibus ad
mini (Bom. vi). Deinde oleo sancto uncti fuistis in D ordinem unius lineae"collocarenlur, sicut nostiis,
capite, ut charitas, quse per Spiritum sanctum da- csementi glutinosa tenacilas, quae lapides iriviccm
.luv, semper abundet in corde, secundum illud ver- eonslringeiet, et ah imposito sibi "ordine separaii
bum Sapientise : « Oleum de capite tuo nunquam non pevmitteret, quamvis alicubi major minori sup-
deficiat (Eccle. ix). > Unde et Apostolus: « Charitas jiositus videretur, alicubi vero minor majore preme-
Dei diffusa estln eordibus nostris, per Spiritum reiur, et hoc in templo non manufacto fieri vide-
sanclum, qui datus est nobis (Rom. v). » Datus est mus, cum eos quos congregavit lidei unitas, ligat
tamen et idem Spiritus, cum aquis salutaribus ab- indissolubilis charilas, ne indignetur major de praj-
lueremini, ^sed ibi ad prajteritoruin criminum re- latione minoris ; ne conqueralur mmor de corre-
missionem, hic vero ad aedificandam in cordibus ptione [correcdone] majoris, cum dicat Apostolus :
veslris Dei et proximi dileclionem. Haeccharitas in «Invieem onera vestra portate et sic adimplehitis le-
Chrisli corpore non prseferl indigenam alienigenae, gem Christi (Gal. vi). » jEdificato itaqiie lemplo, et
non nobilem ignobili, non vlrum mulieri, sed om- quasi in unius lapidis formam csemento constrin-
nes per adoptionem spiritus facif filios, quicunque gente redacto, ut templum Dei nomen et honorem
j»er eumdem Spiritum clamant : t Pater noster, di- babcre mereaiur, ad commendandum bapiismi sa-
529 . SERMONES. , 550
cramenlum, per quod in eodem lemplo novi populi, A dit. Uride etpost trinani percussionem ostiumape-
creandi sunt, ipsum templum piimum suo modb et ritur, quia sacerdoti potestatem suam indigne con-
suo ordine baptizamus, et deinceps multiplici sacra- servanli, pars adversa resistefe non potest.Nam
mentorum sanctitate dedicamus. Primo itaque ipsa ecclesia, antequam pontifex eam ingrediatur,
aquam benedicimus, cui et sal admiscetur. Aqua populi ignorantis, et perfidiae tenebris inclusi.figu-
etenim poenitentiae figuram gerit, qusn velut aqua, ram tenet. Hujus populi ignofantis iypum gerit, qtsi
peccatorum maculas abluit : quam tunc benedici- intus admonitioriem ponlificis quasi admirans, in-
mus, cum virtutem poenitentiae populis ad fidem ve- terrogat: « Quis estisterex gloriae?» (Psal. xxiu.)
nientibus praedicamus. Uiide ct Petrus quibusdam Imperat autem poutifex dsemonibus seu vitiis, di-
corde compunctis, in Actibus apostolorum dicit: cendo : t Tollite porlas, principes, vestras (ibid.), »
« Poenitentiam agite, etbaptizetur unusquisque ve- ut tollant porlas suas, quatenus porlae coelestes, id
strum (Act. n). » Cui admiscetur sal, id est Evange- est virtutes eievantuf, per quas introeat rex gloriae.'
liea doctrina, fluxa auditorum corda suavi mordaci- E contrario portse moiiis sunt peccata. Unde et
tate[moderatione] constringens, el ad conservandam Propheta gloriatur in Domiuo : « Qui exaltas me de
vita3 novilatem sapienter componens. Ista aqua ad portis mortis (Psal. ix). » Sunt autem portse, quae
quamdam baptismi imaginem gyrando ecclesiam B ' elevantur in ecclesia maxime tres, id est sacri verbi
tunc exterius aspergimus , quia ubi morehaptizato- praedicatio, baptismi gralia, chrismatis honor [un^
rum non potest fieri trina mevsio, necesse est ut': ctio]', per quas rex gloiiaj ad corda eorum qui ad
qua possumus saeramenti similitudme trina Uat fidem veniunt, intrat. Aperto veroiosfio, intral pon-^
aspersio. Unam enim habet hanc significatiohem tifex cum clero et populo, dicens : « Pax huic do-
irina mersio, et trina aspersio, quia quidquid cogi- mui (Matth. x) : t ter, quia Christus mundum in-
tatione, locutione et- actione committitur, totum sa- gredieus per assuniptionenr carnis nostrae parietem
lutari fonte diluituf. Interim autem in eircuitu dedi- inimicitiarum peccatis nostris erectum, destruxit ,
^andae-eeclesise duodecim sunt accensa luminaria , et pacem inter Deum et hominem, inter tefrestria et
cpiibus siguiflcatur, quod commendanda sit lucens et cffilestia sui adventus mediatione reformavit., Pon-
ardens apostolica doctrina. Sic eum lemphim a'Sa- tifex-, ergo ecclesiam ingrediens,- pax liuic domui,
lomone constructum, Domino jubente fuisset dedi- clamat,=quia sancli doctores hoe iritendunt, ut po-
catum, duodecim duces eadem munera detulerunt, pulus -qui a Deo discordaverat per peccala, ei recon-
sed ea singuli singulis diebus ohtulef unt : h&e signi- ciliaretur per bonorum operum exereitia. Quod
ficante Spiritu sancto, quod in Ecclesiae aedificatiorie vero, Intrante pontifice ecclesiam, clerus, sacevdos
doctrina apostolica, tinanimis et concors esset prse- et levitae prostrati in terram, a"dDominum clamant,
dicanda, et tamen quaeque gens" suum praedicatorem. pro sanctificatioiie ipsius domus. -Hoc est quod Do-
270 sortitura. ' mirius ante passionem fecit, pro discipulis et caete-
Ad singulos vero circuitus accedit pontifex ad os- ris fidelibus orans : « Pater sanctificaJeos, quos mihi.
£ium basilicae, clero et populo subsequente, et per- dedisti (Joun. xvn). »lta enim Paulus tanquam ec- -
cutit super limiuare virga pastorali, canfando anti- clesiam ingressus, cbhortalur omnes ad orationem,
phonam : « Tollite portas, principes, vestras, et ele- dicens : « Obsecro primum omnium fieri orationes,_
vamini, porta aeternales (PsaL xxm; Matth. x; poslulationes, pro omnibus hominibus, et caetera*
Marc. vi.) t Virga enim pastoralis potestas intelligi- (J Tim-. nj. s
tur sacerdotalis, quam Dominus discipulis suis con- Pontifex ergo dum in novam ecclesiam, eam
iulit, quando eos ad praedicationem mitteus, nihil sanctificaturus, ingreditur, et statim ad orationem.
eos in via ferre nisi "virgam tantum permisit. Qua se confert, Apostoli vocem complet, qui primum
virga, sancti sacefdotes et solantur humiles, et ter- omnium pro omnibus hominibus orationem fleri
rent superbos, et feriunt impoenitentes.,Quam po^ moriet; etita adhue eorumtypum tenet, qui rudem
leslatem a PatreFMus accepit, cum per humilitatem U j ' populum docere incipiunt. Inde est quod surgens ab
assumptse humanitatis, "coelestium, terrestrium et,, oratione, nondum salutatpopulum,-dicendo : Domi-
infernorum dominatum accepit. Eamdem ergo po- nus vobiscum ; sed tantum ad orationem cunctos,
lestatem Dominus suis largilus est prsesulibus, cum hortalur, quia novellus populus -necdum sacerdotis
Petro et in eo Ecciesise principibus,.polestatem de- salulalione dignus videatur. "Orandum ergo est pro_
dit, dicens: « Tu es Petrus, e't super hanc petram talibus, qui nondum initiati sunt, non tamen"salu-
sedificabo Ecclesiam meam :. quodcunque llgaveris landisunt, qui non est eis consentiendum, vel, ap-
superterram, eritligatum etin coelis; et quodcun--- plaudendum. Unde ipsis prsedicaloribus Dominus
qiie solveris super terram, erit solutum et in coelis dicit, «- ulneminem salutent in via,(X«c. x); » id
(Matth. xvi) » Cui ergo portae inferi non prsevale- est, nemjnem transitoria appefentem vana spe de- ,
bunt, et cui ligandi alque solvendi in ecelo et in terra mulceant. His completis, incipit pdntifex de sinistra^
privilegium traditur, eonstat quia et coelo et terrse angulo ab oriente scribere per' pavimentum alpha-
et inferno principetur. Cuhi ergo pontifex super li- betum, usquein dextrum angulum occidentis; atque
riiinafe fulurae ecclesiae virga pastorali ter perculil, iterum a dextro angulo orientis usque in sinistrum
dstendil quia sibi cffili etterrae et iiiferi potestas ce- angulum occldenlalem basilicse. Quid autem per al-
 " D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 532
551 ,
phabelum, nisi initia et rudimenta doetvinse sacrse ih, de quorum salute nondum pleniter speraf. Postea
sntelligi convenit? Unde Paulus ad Hehraeos : « Cum vero benedicitur aqua commisto sale et cinere. £t
dcberetis esse magistri propter tempus, rursum in-- aqua quidem significari populum testatur Apoca-
digctis ut instruamini quaesint elementa sermonum lypsis, dieens1:« Aquse multse, populi multi (Apoc.
Dei (Hebr. v). » Scribit etiam pontifex quasi alpha- xvn). » Sal autem doctrinam verbi divini signat.
befi ordinem, cum daeet fidei simplicitatem. Nam Unde inlege jiraecipitur: « In omni sacrificio sal of-
sicutparvulorum conver.it eruditioni, primum litte- fcres (Levit. n); » nec auferes sal foederis Domini
rarum elementa cognoscere, deinde ad syllabas, ac Dei tui de sacriflcio ejus. Quod est dicere : Non
per vefba paulalim ad senteuliarum cognilionem placent Deo illa opera, qua3 rion condiuntur divina
pervenire , sic sunt quidam gradus intelleclus in, sapientia. Cinis autem reliquias, id est, memoriam
eruditione sancfac Ecclesiae. Quod vero ab angulo signat Dominicse passionis, quam significabat cinis
ovientali sinistro in occidentalem dextrum prior ver- vitulse aspersus, ad expiatipnem populi. Aqua erga
sus desinit, et rursiis ab angulo ovieutali dextvo ver- benedicitur, ut sanctificetur. Sal cum cinere misce-
sas, revertitur insinistrum occidentalem, duplici tur, cum populus ut sanctificari possit divina sa-
ligurse adgaudet. Quarum prima est, quia in lali pientia [scientia] et fide Dominicaepassionis, insirui-
fichemate crux figuratur, ut doclrinae eyangelicas, tur. Fit autem crux ior super aquam et sale et ci-
qua simplices imbuendi sunt, mors Christi princi- nere, cum fidei divinitalis et passionis, fldes additur
paliter inferalur. TJnde Paulus Corinlhiis adhucru- Trinitatis
dibus ita dixit: « JNescivime scire aliquid inter vos, Huic ergo mislurae et vinum additur cum aqua.
nisi Christum Jesum, et hunc crucifixum (J Cor. Quse duo geminam naturam signiflcant in.una per-
n). > Sinister autem angulus orienlolis, a quo pri- sona, divinitatem scilicet et humanitatem. Et est
mus versus incipit populus inlelligitur Judaicus, ex ordo intuendus. Pvimum pontifex oslium inivat
quo ortus est Dominus. Pervenit autem usque in [aperil]; deinde pro populo orat, post hoc, alpha-
angulum occidentalem, quia cum Dominus noster, betum scribit; inde aquam cum salc et cinere be-
ex Judseis sit ortus, fides incarnationis ejus et mor- nedicit, cui vimim admiscet,-quia unusquisque pvi-
tis, a genlibus est suscepta. Sed cum idem versus mum sibi per confessionem portam salutis aperit,.
ab angulo orientali dextro, reverlitur ad angulum deinde est sacerdotis pro eo orare, post hoc pri-
occideulalem sinistrum, hoc sigriificari videtur, mordia fldei ei tradere, et quasi calechumeuum fa-
< cum plenitudo gentium - introierit, tunc omnis cere, deinde inslrui, qualiter jungi possit corpori
Israel salvus erlt (Rom. xi). » Utriusque ergo po- (n sui Salvatoris per sacram doctrinam, doeere eliam,
puli collectionem illi duo versus significant in unani quia Christus Jesus Deus et homo, postremo, saero
crucis compaginem.«Hinc est quod Jacob filiis Jo- fonte purificari. Hoc idem siguificatum cst in exte-
seph benedicens, et cancellatis manibus • effigiem riori parietum aspersione, sed non ideo hic fieri
crucis faciens,dextram manum sujira Ejibraimjunio- ad interiorem parielum aspersionem, supervacuum
ris, sinistram super caput Manassae majoris posuijt videri debet, quia quidquid iu exteriori sanclifica-
(Gen. XLVIII),» significaiis quia populus quondam lioneagitur,superstiliosumest, nisi inleriori homine
dexter, in ainistrum verletur, sinisterque in dex- compleatur.
trum. " - Posthaec lingit sacerdos digitum in aqua, et facit
Quod vero eadem scriptuva virga pastovali per- crucem per quatuor cornua altaris. Aliare enini
agitur, significatur quod iste transitus de Judseis ad Ecclesise figuram prselert, quod per qtiatuor eornua
gentes, et ea denuo. conversio quae in finem mundi distenditur, quia per quatuor mundi cardines dilata-
consummanda esl, per oflicium sacerdotum perficie- tur. Pro. cujus typo Abrahse dictum est:« Dilaiabeiis
tur. Dehinc pontifex ad aliiora conscendit, et stans usque ad orientem et occidentem , septentrionem et
anle allare, Deum sibi in adjutorium invocal, veluti meridiem (Gen. xxvm). > Bene ergo crux de aqua
jam incipiens operavi. Nam praelerita quasi quaedam D ] flt per quatuor altaris cornua, utoslendatur omnem
prooemiafuerunt.Dicit ergo : « Deus, in adjutorium Ecclesiam esse mundandam a sordibus peccatorum'
meum intende,» el caetera absque [usque ad] Alle- pev lavacrum aquas et fldem passioriis. Inde veuit
ltiia. Hsec enim vox es-t in hac vita laborantium, et anle altare, et aspergit illud septem vicibus. Quo
contra hostes visihiles et invisibiles colluctantiuni , numero significatur plenitudo Spiritus sancti, id est,
etideo Deum in suum adjutoriifm invocantium. Ne- « spiritus sapientiae et intellectus, spiritus consilii
dum tamen laudibus Dei Alleluia adjungunt, quia etfortitudinis, spiritus scienliseet pietatis, et spiri-
adhuc in Iaboribus et sudoribus se esse conspiciunt. tus timoris Domini (Isa. xi). » Aspergilur autem
S^Fl Alleluia enim non hujus temporis laudes, sed eadem aqua cum hyssopo, quae herba est humilis,
aeternae vitae gloriam significat: unde mos inolevit, inferiora. pectoris purgans, et duritiam saxorunrra-
ut in diebus Septuagesimae ante Pascha AlleluM non dicibus penetrans, cujus aspergine munditiaj flebant
eanletur, quia sunt dies luctus, et poenitentise. in lege. Significabat autemhamilitatem Christi, qui
Pontifex ergo qui c.um subditorum imperilia et superbiae nostrse tumores sui sanguinisi aspersione
contradictione adhuc certat, adjutorium quidem Del sanavit. Aqjia ergo cum hyssopo spergitur, cam
postulat, Alleluia nondum cum eis Ipleniter cantti, bapfismus Christi sangHine consecvatus Ecclcsise
§§3 SERMONES. ~ SU
tribuitur. Circuit autem altare, spargendo eamdem .A.tiphona', dicit enim se inlroilurum ad altare Dei, id
aquam, ulostendat doctorerh nondebereotio vacare, estad illud altare, quod significatur per istud visi-
sed eorum quos initiaverit mundationi opcr&mdare, bile ad quod non penetrat oculus carnis sed pura
ct nt Dominus mittat angelum in circuitu eorum, intenliomentis; et hocestquodsequilur, « ad Deum
qui eos erudiat [eripiat], semper orare. qui laetificatjuventutem meam (Psal. XLII). t Postea
Circuit dehinc totam-ecclesiam et aspergit parietes extergitur altare linteo : linum enim de terra ortum,
Hius, ut demonstret se omnem curam impendere magno Iabore ad candorem perducitur.J Ita caro
omni setati, omni sexui. Facit autem secuudo et Chrisfl orta de terra, id estB. Maria-Virgine, per
tertio, ut ostendat eos, tjui baptizantur, non solum anguslias passionis pervenit ad honorem resurre~
esse mundandos a peccato-cogitationis, sed etiam ctionis. Doctor itaque quasi linteo altare detergit,
locutioniset operis. Canitur autem interim psalmus: cum imitationem Dominicae 272 passionis audi-
« Exsurgat Deus (Psal. LXVII),» cum anliphona, ut torum menlibus imprimil, dicens cum Apostolo:
vifibus destituantur qui sacramentis fidei adversan- « Christus passus est pro nobis vobis relinquens
tur. Cantaut eliam, antiphonam: « Qui _habilat in exemplum ut sequamini vestigia ejus (I Pelr..
adjulorio AJtissimi (Psal. xc), > asserentes rtiiilum m). »
a.Deo prolegi nisi eum, qui de viribus suis nihil" " Dumergo doctor lalia facit, quasi altare madiduin-
praesumens, Dei adjutorium semper imploraveril. labore humanitatis, abstergit linteo Dominicse imi-
Ipse tamen pontifex non debet quiescere, sed quasi tationis. Deinde fit incensum [offert incensumj,
conspicuus per mediam Ecclesiam incedere,.omnes miod" significat- orationis sanctorum, seeundum
suo exemplo informare, omnibus sacramenta crucis qiiod Joannes dixit de angelo, quod « data sunt ei
ac morlis Domini intimare, et eantare, « Domus incensa multa, ut dafet de orationibus sanctofum
mea domus orationis vocabilur (Isa. LVI; Matlh. superaltare (Apoc. vm), » quod est in conspectu
xxv), » videlicet, ul talem Ecclesiam piseparel, quse Domini. Post effusionem ergo aquse ad basim alla--
non sit spelunca latronum, sed domus orationis; id ris, extergitur altare linleo, et offerlur incensum,
«stj.non fures el latrones,sed"qui benedicant Domi- quia necesse est ut sacerdos, qui salutem populi
num omni lempore; qualiter versum subsequentem sibi commissi Domino commendat, et per afflictio-
possit libere cantare, « Narrabo nomen tuum fra- nem corporis etper intentionem illud agat pise in- -
tribus meis, iu medio ecclesise laudabo le (Psal. lercessionis.
xxi). » Hsectunc bene pontifex agit, cum omnia Unde et Dominus, postquam discipulosPatri com-
bona quse inehoat, per Dei consilium consummari mox subiturus passionem pro ipsis oravit'
' mendavit,
postulat. . (Joan. xvn). Inlerea mittit pontifex- oleutri super
Unde his peractis, pontifex se ad orationera altare iu medio allaris.crucemex "co faciens, etsu-
confert, ut omnes, qui eamdem domum oraturi i«- per ijuatuor angulos altaris. Est quidem satis con-
traverint exauditos se esse gaudeant, ut ostendat grue ordo servalus, ut post emundationem per
pontifex se omnium subditorum curam cum Patalo aquam, et reliqua quae dicta sunt, perfundatur oleo
gerere, et eorum memoriam se in orationibus suis altare, quia et sancta Ecclesia prius aqua mundatur
frequentare (II Tim. i). Complela expiatione, in fonte baptismatis, et sic unctionc insignitur per
ponlifex converlitur" ad allare, incipiens antipho- manus pontiflcis, ut Spiritus sancti in se mercatuv
nam: c Introibo ad- aitare Dei (Psal. XLII), > cum adventum. Kam oleum graliam signifleat Spiritus
psalmo, etfttnditquod remansit de aqua puriflca- sancti (Rom. v), quo charitas diffunditur in cordi-
tionis, ad basim allaris, quia quod ipse nequit, Do- bus electorum ad diligendum Deum et proximum.
roino humililer committit, purgationem scilicet sub- Dehinc insignitur allare saerosancti chrismatis
dltorum, cui ipse lanquam homo cooperari et col- Hnctione, et interim cantatur antiphona :_« Unxit
laborare polest: inlerior autem et- perfecta munda- te Deus oleo lajtitise prae consortibus tuis (Psal.^
i XLIV),> ut hac unctione intelligamus plenitudinem-
lid; solius est Dei. Hinc est, quod in sacrificiis ve- rv
teris Testamenti, sanguis hostiarum vel iu cornibus graliae, quse praecessit in capite, et postea refulsit
altaris ponebatur, vel ex aliquibus hostiis digilo sa- in corpore,"cum misso desuper spiritu, dalacst
cefdotis contra Dominum aspergebatur, et quod apostolis manifesta chvismatum gratia, de qiia dicit
reliquum erat, ad basim altaris fundebatur. Quia Apostolus :« Omnes de jilehiludine ejus accepimus,.
sacerdotum est,- quidquid possunt, ad utilitalem gratiamper gratiam [pvo gratia] (Act. n; -Joam i),»
gregis sibi commissi facere; quod autem vires suas. id est, per gratiam fidei diversachrismata. Hinc est,
excedit, Domino devotissime commendare. Quam quod de- consecrato altari chrismantur in parieti-
formam primus pastor pastoribus reliquit, cum bus illse duodecim cruces, quae typum gerunt apo -
passioni appropinquans, Patri dixit: « Paler,- serva stolicum, qui et' primitias spiritus acceperunt, et
eos in nomine tuo, quos dedisti mibi (Joan. xvn). »< crucis mysterium populis et genlibus manifestare
Sic et Paulus in articulo vitse praesentis, quasi ad studuerunt. Peracla denique consecratione, albis ve-
basim allaris aquam fundens, discipulos Domino laminibus cooperitur altare, quibus et sacramentum.
commendabat, dicens: Et nunc commendo vos Do- intelligitur novitalis, el prajnunliatur, sicut, cum.
piino, ei verbo gralisc ejus. Quod etiam innuii an- de baptizatis loqueremur dictum ,esl, gloria futurafc
§33 , D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 556
incorruptionis. Hujus enim temjili non manufacti A parte commemorare proposui, quia cuncla colli-
tune vera et plena erit consecratio, cum passibile gere et vires meas excedit, et fastidiosis auditorum
hoc induerit impassibilitatem,et mortalehoc aeeepe- mentibus non expedit. Quse autem dieturus sum,
rit immortalitatem, el completuni fuerilin corpore, ad hoc intendunt, ut mediante ecclesiastica [evan-
quod jam prajcessit in capite. gelica] veritate pateat, qualiter conveniant vetera
Unde in psalmo, qui jam Intiiulatur : In dedica-- sacramenta cum novis, cum Ecelesia eadem sa-
tione domus, ex voce mediatoris tam pro se, quam cramenla qua potest imitatione, ex Evangelica tra-
pro membris suis, ila conlmetur: « Converlisti plan- ditione sacro ritu honorat, et testificatur esse prse-
ctum meum in gaudium mihi, conscidisli saccum teritum, quod vetera sacramenta praenuntiavere,
meum,et circumdedisli melaetitia (Psal. xxix).»Plan- venturum. Colligamus ergo aliqua necessaria de
ctum, dicit morlalitem nostram, quaelandiudeflenda veterum libris, qua3 Christum et Ecclesiam praelo-
est, quandiu peregrinamur a Deo; el differtuv a no- quuntur, ut cum ea in Chrisli Nativitate, Passione,
bis visio paris„ qua pevfvuenlur, ,quibus suave est Restirreetione, Ascensione, et Spiritus sancli mis-
dolere in doloribus et aerumnis hujus vitae, el ad sione completa viderimus, tuncfacilius utrorumque
ajternsev'.tae gaudia suspirarc. Jlic planctus, hic do- sacramentorum concordiam inlelligere possimus,
lor in gaudium vertitur (ibid.), cum ad patriam, a cum quod illa fulurum fateniur, haecprout Dominus
qua nunc exsulamus, peracta peregrinatione, perve- insliluit, imitentur. Quaj ergo diximus, appositis te-
nitur. Unde etsequitur :« Conscidisti saccummeum stimoniis, ostendamus, ut primo umbram cum veri-
(Matth. xxv). > Saccus quippe ex lanis caprarum ct tate consonare videamus. «Ac juimo veniat Moyses
haedorum contexitur. Hoedi vero quia petulca ani- in medium, in rubo suecenso,et non combusto,'Cum
malia sunt, pro peccatoribus in Scriptura ponuntur. Deo loquens (Exod. m). > Quo facto figuratur, quia
Saccusergorioster conseinditur cum passibiliias et de populo Judaico peccatorum spinis obsito, ille erat
mortalitas humanae naluvae de peccalo veniens, in exiturus, quiin igne Deilalis, carnis nostrse peccala,
immovtalilem commutatur, et laetitia incommuta. quasi rubispinamacciperet,et inconsumplam noslrae
hilis, dereparala immortalitate commutatur, et hoc bumanitatis substanliam, etiam in ipsi divinilatis
est, quod setjuitur,« Ui cantet tibi gloria mea (Psal. flamma seivaret. Item apud eumdem virga Aaron,
xxix), y cui suspirabat et liebat miseria mea;« et quse post ariditalem 273 floruit et nuces protulit,
non compungar (ibid), » quia deleto in carne pec- (Nuni. xvn), Chrislus est, quj nullo extrinseciis
cato, non punget conscientiam spina peccati," quse infuso humore, de carne virginis ^enilus, amariiu-
tanto esset in recordatione tristior, quanto fuis- r dinem passionis in carne tanquam iiiT.ortice perlu-
set perpelralione jucundior: « Domine Deus meus, lit, et sanclorum mejites | intevnse dulcedinis suae
in a3lernum confitebor tibi (ibid); » id esl, ^ustu, tanquam nuclei dulcedine pascit.
astsrnas laudes de sempilerna gloria reddam libi. Dehinc in libvo Judicum, quid in velleve Gedeo-
« Beatienimqui habitant in domo lua, in ssecula nis complulo intelligitur (Judic. vn), nisi quod
saeculorum laudabunt te (Psal. LXXXIII).> Huictam psalmus de Christi nalivilate prsedixil: « Descendet
jucundse tamque festivae dedicationi gaudens fesli- sicut jiluvia in vellus (Psal. LXXI).» Christum si-
vusque intererit, qui in hoc templo manufacto, ac- gnificans virgineis visceribus se ccelitus infudisse
cepta veste nuptiali tcmplum Dei, quod ipse est sine slrepitu, sine cavnis corruplione; quippe qui
sanctum inviolatumque usque adiianc aeternam in- matrisviscera non vulneravit, sed mundando sacra-
violabileioque dedicationem custodieril. His igitur vit. Haec de mullipiicis futurse Christi nafivitatis
hreviter declaratis, fraternitatem veslram commone? velut oraculis, pauca huic opusculo ihseruimus.
mus, ut quod aure audistis, corde creiatis, et opere Nunc ad ipsa prophetarum praeconia veniamus,
implere studealis, praestante Domino nostro Jesu prseteritis signis, elevangelicaeveritaii consonantia,
Christo, cui est honor et gloria in ssecula sasculo- quibus praenuntialum esl, Christum de virgine
rum. Amen. Q nasciturum, et novum teslamenlum, et novum sa-
SERMOV cerdotium Judseis et gentibus allalurum. Primus
Sive opusculum de convenientia veteris et novi enim Moyses dicit: « Prophetam suscitabit vobis
sacrificii. Deus ex fratribus vestris : ipsum audielis tanquam
Beneficia, quae pro salvandorum reconciliatione me (Deut. xvm). > Quod ipse Christus in principio
Salvator in terris exhibuit, longe ante patriarcha- Verbum sil, el Deus apud Deum, testatur psalmus,
rum senigmatibus praesignata, prophelarum visioni- dicens : « Eruclavit cormeum verbumbonum, dico
hus et oraeulis praenuntiata, ex parte commemo- ego opera mea regi (Psul. XLIV).»Et'alius psalmus :
rare proposui, quae licel Ecclesia Dei suis lempori- « Verbo Dei coeli firmali sunt, el'spiritu oris ejus
bus annua celebritale recordelur, in quolidianis ta- omnis virtus eorum (Psal. xxxn).» Quod idem Chri-
men missarum sacramentis, eadem pia devotione sius Dei Filius, Dei sit sapientia, et de sacramento
commemorat, ut per fiduciam exhibitorum, Hdeli- incarnationis ejus, passionis, et calicis, et altaris
ter [sedenler], interpellat mediatorem, vel ad im- etapostolorum,qui missi praedicaverunt, apud Sa-
petrandam indulgentiam commissorum, vel ad«;on- lomonem legitur in Parabolis: « Sapientia a^difi.-
sequendum prsemia meritorum. Haec, inquam, ex cavit sibi domum, et - subdidit columnas seplem ;
557 SERMONES. , 358
maetavit hostiam suam, et miscuit IHcratere vinum A j Jerusalem, reuovate inter vos novitatem, et ne se-"
suum, et paravit mensam suam, et misit servos minaveritis in spinis: circumcidite -vos Deo vesiro,
suos, convocans.cum excelsa prsedicatione ad cra- etcircumciditepraepuliacordis vestrine exeatsicut
terem dicens : Qui esl insipiens, declinet ad me; ct ignis ira mea, et non sit qui exstinguat (Jer. IV). »-
cgentibus sensu dicit : Venite, edite de panibus Quodiex prior, quse perMoysen dala-est, cessatura
meis, et bibite vinum, cjuod miscui vobis. Derelin- esset, apud Isaiam : « Tunc manifesti erunt, qui
quite insipientiam, et quaerite prudentiam, el corri- signant legem, ne discant, et dices, exspecto Domi-
gere scientise intelligentiam (Prov. ix). i Quod Deus num, qui avertit faciem suam a domo Jacob, confi- -
venturns esset illuminator generis humani et Salva- dens,[fldens] cro in eum (Isa. vni). > Quod lex
tor, apud Isaiam : « Consolamini, pusillanimes, no- nova danda esset, apud Michseam : « Lex de Sion
lite timere : Deus judicium relribuet} ipse v.eniet, proficiscetnr, -et sermo Domini de Hierusalem, et'
et salvabit nos. Tunc aperientur oculi csecorum, et judicabit plurimos populos (Mich. IV). » Item apud
aures surdorum audient [patebunt] (Isa. xxxv). » Isaiam,: « De Sion procedetlex, etverbum Domini
Quodque cum essel a principio Dei Filius, gene- de Hierusalem, et judicabit inter gentes (Isa. i). >
rationem denuo habiturus esset secundum carnem, Item apud Jeremiam : « Ecce dies venient, dicit
ita habeturin psalmo: «Dominus dixit ad me: Filius Dominus, -et consummaho super domum Israel, et
meus es tu, ego hodie genui te (Psal. n). » Item super domum Juda lestamentum novum, non secun-
quod nasciturus esset de vivgine, apud Isaiam : dum testamentum quod disposui palribus eorum in
«Ecce virgo concipiet et pariet fllium, et vocabitur die qua apprehendi manum eorum, ut educerem
nomen ejus Emmanuel (Isa.xii). » Item quod Chri- eos de terra iEgypti (Jer. xxxi). » Quod saeriflciuni
stus Deus et homo, ex ulroque genere sit concre- vetus expelleretur [evacuarentur] et novum celebra-
tus (I), ut mediator esse posset inter etnos Pa- retur, apud Isaiam dicitur : « Quo mihi multitudi-
trcm, apud Jer-emiain : « Et homo est, et quis co- nem sacrificiorum vestrorum, dicit Dominus? Ple-
jgnoscet eum? (Jer. xvn.) > Item in Numeris : «Orie- nus sum holocaustomate arietum et pinguedine
tur steila ex Jacob, et consurget homo de Israel agnorum, et sanguinem taurorum et hircorum nolu'
(Num. xxiv). »Item ibi, procedet homo ex semine (Isa. i). » Item apud Malachiam :"« Non est mihi
ejus, et dominabitur gentium multarum, ct exalta- volunlas circa' vos, dicit Dominus , et sacrillcium
bitur et augebitur regnum ejus. Item apud Isaiam : acceplum non habeo de manibus veslris, ,quoniam
t Spiritus Domini super nie,'eo<juod unxeritme, asolisortu usqueinoccasum clarificalum eslnomen
evangelizare pauperibus misit me (Isa. LXI). > Item meum apud gentes, et in omni loco odores incensi
t pud Isaiani:« Etexietvirga de radice Jesse, el ^1offeruntur nomini meo, et sacrificium munduro,
flos de radice ejus ascendet, et requiescet -super quoniam magnum est nomen meum apud gentes
eum spiritus Domini, spirilus sapientiae et intel- (Mal. XLI). » Item in psalmo cenlesimo undeeimo
lectus, spirilus consiliiel fortitudinis, spiritus scien- [cix] : «Ante Luciferum genui te : Juravit Dominus,
tiae et pietatis, et replebit eum spiritus timoris Do- et non poenitebit eum : Tu es sacerdos in aelernum,
mini (Luc. xxiv; Isa. xi). » Item in psalmo cxxxi: secundum ordinem Melchisedech. » Item in libro
c Juravit Dominus David veritatem, etnon frustra- Regum dicit Dominus Deus ad Heli saeerdotem :
bitur eum, de fructu ventris tui ponam super sedem « Suscitabo mibi sacerdotem fidelem, qui omnia-
tuam. » Quod esset in Belhlehem nascilurus, apud quse sunt incordemeo, facict, etaedificabo ei domum
Michseam : « Et tu, Betblehem Effrata, nunquid- fidelem et transibit in conspectu Christorum meo-
exigua es in millibus Juda? Ex te mihi procedet qui rtim diebus omnibus. Et erit qui femaiiseritiii do-
sit princeps apud Israel; etegressus ejus a princi- mo veniet adorare in obolo pecunise,-et oane el vino
pio, a diebus sa^culi (Mich. v; Mattli. n). » (I[Reg. H)." »
In hunc modum multa de veteribus scripturis His locutionibus propheticis de Chrisli nativitate
colligi possunt, quse temporalem Ghristi nativitatem ,JJ et prsedicatione, et aposlolorum 274 missione, et
prseloquuntur, et confirmandae veritati evangelicse sacerdotii mutatione praemissis, addamus aliqua de
conlestantur. Quod vero in adventu Chrisli circum- eisdem auctoribus prolata, Christi passionem et
cisio carnalis evacuanda esset, et spiritalis succes- resurrectionem prseloquenlia. Inseramus etiain prin-
sura, Moyses dicit: « In novissimis diebus circum- cipalia veterum sacrificia, quse-in exteriori tabefna-
cidet Deus cor tuum ct cor seminis tui, ad Dominum culo offerebantur, in idipsum consonantia,uldein-
Deum tuum amandum (Deut. xxx). > Item apud Je-' ceps commodius aplare possimus sacerdotio veteri
sum Nave : « Et dixil Bominus ad Jesum : Fac libi et evangelicse veritati hoslra sacramenta. Primo
cultellos petrinos nimis acutos, et circumcide se- itaque Genesi morte Abel (Gen. iv), mors Christi
eundohiios Israel (Jos. 11). >Itein apud Jeremiam : flguralur : quia sicut Ille a fralre majore occidilur
« Hsec dicit Dominus : -Yiri Juda. et qui inhabitant in campo, ilaChristus capul minoris poouli natu, a

(1) Non de naturarum confusione el commislione, personam, ex utroque .genere concretum esse, hoc
quod est nefandum Eutychis dogma, sed -de per- <jst,'constare -ex divinitate et humanitate, hoc est,
sonarum unitate,. haec conlra -Nestorium accipian- Deum ct hominem esse, dicere voluerit, Inconfusa
tur, ut Chrislum nnam in divinitate el humanitate Dei el homihis substantia permauente.
 559 D. IVONIS CARNOTENSISJGPISCOPl 540
Judaico populo majore naiu oeciditur in Calvariae A fert novissima juslovum, et gloviatm se haberc
loco. Item in Genesi, quis per immolationem filii Pairem Deum. Videamus ergo si sermones iMus
significabatur in Abraham, nisi Pater excelsus? verisint, et tentemus quse ventura sunt illi; contu-
Quis in Isaac, nisi Christus? (Gen. xxn) Nam sicut melia et tormenlo interrogemus eum, ut sciamus
Abraham unicum fllium suum et dilectum, victimam reverentiam illius, et probemus palientlam illius;
Deo obtulit, iia Deus Pater proprio Fil:o suo non morle turpissima condemnemus eum. Hsec co-
pepercit, sed pro nobis tradidit illtim (Rom. i), et gitaverunl, et erraverunt. Exeajcavit enim illos
sicut Isaac ligna sibi portavit, in quibus erat impo- malitia ipsorum, et nescierunt sacramenta Dei
nendus, ita Christus portavit lignum crucis suse in (Sap. n). >
humeris, in qua erat <;ruciflgendus (Matth. xxvii), Quod ipse dictus sitoviset agnus qui occidi de-
Asinus autem, qui in haec portabat, inseusaia est beret , et de sacramento passionis, apud Isaiam •
stultitia Judaeorum, quae portabat omnia nostra sa- t Sicut ovis ad victimam [ad OGcisionem]ductus
cramenta,,etnesciebat. Sed quid significat ariesin est, et sicut agnus coram londente se sine voce, sic
vepribus hserens cornibus, nisi Chrislum, qui • et non aperuit os suum (Isa. LIH). > In humilitate ju-
ovis dicitur, cujus caro, intacta divinitate, cruci dicium ejus sublalum esl. Nativitalem autem ejus
" quis enavrabit ? Quoniam auferetur a terra vita
affigitur?inler sjdnasenim Judaicorum peccatorum ejus.
suspensus est. Quem Samson in libro Judicum A facinoribus populi mei adductus est ad mortem,
praefigurabat, qui in Gaza civitate Philistinorum et dabo malos pro sepultura cjus, el ipsos divites
clausus, et -diligenti custodia circumseptus, media pro morte ejus, quia facinus non fecit, neque insi-
nocle portas iulit, et non solum liber exiit, sed dias ore suo : propterea ipse consequetur multos,.
etiam montis verticem ascendit? (Gen. xxn.) Hoe et fortium dividet spolia'; propterea quod iradila esl
facto quem significat nisi -Chrislum, qui antelucera ad mortem anima ejus, et inter facinorosos depu-
resurgens, non solum de inferno liber exiit, sed et tatus esf; et ipse peccata multorum tulit [pertulil],
ipsa inferni claustra destruxit, et ccelorum alta pe- el propter facinora illorum est. Ilem apud Jere-
netravit? Quod humilis in primo adventu suo veni- miam : « Domine, signiflca mihi, et cognoscam.
ret, ajmd Isaiam : « Domine, quis crcdidil audilui Tnnc vidi medilationes eorum. Ego sicut agnus sine
noslro? Et brachium Domini cui revelatum est?» malilia, perductus sum usque ad victimam ; in me
(Isa. u.) Annuntiavimus coram ipso sicut pueri, cogitaverunt cogitalum, dicentes : Venile, mitta-
sicut radix in leivasilienti :non est figuraei, neque rous lignum in panem ejus, et eradamus a terra
claritas ; et vidimus illum, et non habuit figuram r vitam ejus, et nomen ejus non erlt in memoria
neque speciem, sed flgura ejus sine honore, et de- amplius (Jer. xi). » Item in Exodo Dominus ad~
fleiens praeter caeteros homines : homo in jilaga Moysen : « Accipiant sibi singuli ovem per domus .
posilus, et sciens ferre imbecillitatem, quia avevsa tribuum, ovem sine vi.tio , perfectum, masculum,
est facies ejus, iuhonovatus est, et non est conis anniculum ab agnis et ab hsedis accipiefis : et occi-
putatus. det eum omne vulgus Synagogse. flliorum Israel ad
Hic peccata nostra portat; et pro nobis dolel, et vesperam; et accipient de sanguine, et ponent super
Xiosputamus esse illum in dolore et in plaga, in duos postes et super limen in domibus, in quibus
vexalione; ipse autem vulneratus est propter faci- comedent carnes ipsa nocte assatas igni : el azyma
nora nostva, et inflrmatus est propterpeccata nostra, cum pigidiis [pigridiis] edent. .Non edetis ex eis
doclviua pacis nostraj super illum; livore ejus sa- crudam, nec coctam in aqua, nisi assatam igni..
nati sumus, omnes sicut oves erravimus. Ilomo a Caput cum pedibus et inlestinis vorabitis, nihil de-
"vlasua erravit, et Dominus tradidit illum pro pee- relinquetis ex his in mane, et os non confringelis:
catis nostris, et ipse proptere-a quod vexatus est, ex eo : quae autem relicta fuerint de eo usque in
non aperuitos suum. Item apud eumdem dicit:Non maiie, igne crementur. Sic autem comedetis eum :
sum conlumax, neque contradico . dorsum meum D Lumbi vestri prsecincti, calceamentaque veslra in
posui ad flagella, et maxillas ad palmas : Faciem pedibus veslris, ct baculi vestri in manibus vestris :
autem meam non -averli a-foeditate sputorum , et et_ edetis eum festinanler. Pascha enim est Domini
fuit Deus auxiliator meus. (Exod. xn). >
Quod ipse sit justus judex, quem Judsei occisuri Quod cruci illum fixuri essent Judaei, apud Isaiam :
essent, in sapienlia Salomonis dicituf : « Circuni- « Expandi manus meas tota die ad plebem contn-
veniamus justum quoniam insuavis nobis, et con- niacem, et contradicenlem mihi, qui ambulanf vias
trarius esl operibus nostris, etexprobrat nobis pec- nonbonas, sed post peccata sua (Isa. LXV).> Item
cata legis; promittit se scientiam Dei habere, et apud Jeremiam : « Venite, mittamus ligniim in.
Filium Dei se nominat; factus est nobis in tradu- panem ejus, et eradamus a lerra vilam ejus
ctionem [contradiclionem] cogitationum noslra- (Jer. xi). »Item in Deuteronomio : « Ei erit pen-
rum : gravis est nobisad videndum, quoniam dissi- dens vita tua ante oculos tuos : et timebis die et
milis est aliis vita illius, et mutalse sunt viae ejus. nocte, el non eredes vitaetuae (Deut. xxvm). » Item
Tanquam nugaees aestimati sumus ab illo; conlinet in psal. xxi: « Effoderunt manus meas, el pcdes
se a viis nostris tanquam ab immunditiis, el pvae- . meos, dinumeraverunt omnia ossa mca. >
 541 SERMONES. - - 5H
Quod in passione crucis et signo virtus omuis sit, A Filius hominis in corde lerrce (Matlli. xu; Joan. n),>
et potestas, apud Habacum : « Texit coelos virtusi Hoc ipsumjigura.um esl in verbis Jacoh, cum benedi-
ejus, et laudis ejus plena est terva, et splendor ejus; ceret Judse patriarchse, hoc modo ; « Catulus leonis
ut IJX erit: cornua in mauibus.ejus erunt, et illic', Juda, ad praedam, fili mi, asccndisti: vequiescens
constabilila est virius glorise ejus , et eonslituet accubuisti ut leo et quasj leaona, quis, suscilabii
dilectionem validam ; ante faeiem suam ibit ver- eum (Gen,XLIX).> Typice catulum leonis, Dominum
bum,et praecedetin campos seeundum gressus suosi Salvalovem appellat tanquam leonina ovtum pvo-
(Habac. m). > Item apud Isaiam : « Ecce natus est; sapia, videlicet regia slirpe progenitum. Bene auteni
vobis puer, et datus est vobis filius, cujus impe- calulus leonis vocatuv, cujus natuva - esse dicitur,
rium super humeros ejus, et vocatum est noroen ut nascens, tribus diebus donniat, deinde rugitu
ejtts niagnse cogitationis nunlius (Isa. ix). » Hoc; paterno excitalus assurgat. Quae figura pulcherrime
signo crucis et Amalech victus est ab Jesu per arridet Domitiicse -dormilioni, qui tribus diebu&
Moysen (Exod. xvii). dormiens, ad Patrem clamal: « Tu autem, Domine,
275QU0(' m hoc^signocrucis salus sit omnibus, miserere mei, et resuscita me (Psal. xi). > Sed re-
qui in frontibus notantur, apud Ezechielem Dominus suseilalus ad prsedam ascendit, quia exspolians in- '
dicit: «Transi mediam Hierusalem, et nolabis signo B fernum justosquosqueadsuperna tanquani prsedam
thau super frontes virorum, qui ingemuntet nioereiit egregiam triumphando evexit. Qui ut leo, et quasi
ob iniquilates quaefiunt in medio ipsorum (Ezech. lesena accubavit, quia qui dormire per earnem in se~"
ix).» Iiern Illic: «Vadife elcsedite, el noliie parcere pulcro voluit, quasi leo victor <lehostibus triumpha-
oculis veslris, nolite misereri seniores, ac juvenes, vit. Quod autem subjungit: «Quis suscitabii eum?
et virgines, et parvulos, et mulieres interficite, iit subaiiditur, quis nisi Pater ? > (Gen. XLIX.)
perdanlur. Omnem autem super quem signum scri- Quod cum resurrexisset, accipevet a Palve omnem
pium est,ne tetigevitis (ibid.). » Item in Exodo potestatem, et potestas ejus aeterna sil, apud Danie-
Deus ad Moysen: « Et erit sanguis vobis in signo lem : «Yidebamin visu nocte, et ecce in nubibus
super domos ubi eritis, et videbo sanguinem, et coelitanquam FMus hominis veniens, venit usque iid
p.otegam vos etnon erit in vobis plaga diminutionis, Velerem dierum, et steiit in conspectu ejus, et qui
cum percutiam terram yEgypli(Exod. xn).» assistebant, obtulerunt eum, et data est ei regia, et
Quodmedio die in passione ejus tenebrsjfuturse omaes reges terrse, "et genus [gensj omnis. claritatis
essent, apud Amos: «Et erit in illa die, dicit Do- serviens ei, et potestas ejus seterna, quse non aufe-
minus, occidet sol hieridie, et ohtenebrabitur dies retur, et regnum ejus quod non corrumpetur (Dan.'
^
lucis, et convertam dies festos in luetum, et omnia vn).»Item apud Isaiam : «Nunc exsurgaro, dicit Do-
cantica vestra in lamentationem (Amosvm).» Item minus, nuncclariflcabor, nunc exaltabor; nunc vidc-
apud Jeremiam: « Exterrita est quse parit, et laeduit bitis,nunc inteiligetis, nunc confundemini; vana erit -
anima ejus: subiit sol, et cum adhuc medius dies fortitudo spiritus vestri, ignis vos consumet [con-
esset, confusa est et maledicta. Reliquos eorum in fundet] (Isa. xxxm). > Item in psalmo centesimo
gladio dabo in conspeetu inimicorum suorum (Jer. nouo: «Dixit DominusDominomeo: Sede a dextris
xv).» Item iuEvangelio: «Asexta autem hora' te- meis : quousque ponam inimicos tuos suppedaneum
nebrae factsesunt per totam terram, usque in horam pedum tuoruimVirgam virtutistuae emiitetDominus
flonam (Matth. xxvn). » ex Sion, et dominaberis in medio inimicorum luo-
Quod a morte non vincerelur, nec apud inferos rum.»
remansurus esset, in psalmo xxix: « Domine, edu- Quod ipse sit Rex regum, in selernum regnaturus,
xisti ab inferis animam meam. » Item in psalnio ni: apud Zachariam: « Dicite filiseSion: Ecce rex luus
« Ego dormivi, et somnum cepi, et surrexi, quoniam vcnit tibi justus,et salvans mites, et sedens super
auxiliatus es mihi. » Item in Evangello sancti Joan- asinum indomilum (Zach. ix). > Item apudlsaiam: -
nis: «Nemoauferet animam meam a me, sed ego a Q j « Quis nuntiavit vobis, quia ignis avdet ? Quis nun-'
me pono eam , et potestatem habeo ponendi eam, tiavit vobis locum aelevnum? Ambulans in justitia,
el poteslatem habeo iterum sumendieam : hoc enim et manus abstinens a munevibus, gvavans aureimne
mandatum accepi a patre meo (Joan. x). t audiat judicium sanguinis, et compiimens ociilos
Quodab inferis tertia die resurgeret, apudOsee": suos, ne videat injuslitiam : hic habitabil in alta
« Vivificabitnos post biduum : dietertia resurgemus spelunca petrae, fortis panis illi dabitur, et aqua
(Ose. vi). > Item in Exodo: « Et dixil Dominus ad ejus fidelis: Regem cum clarilate videbitis (Isa.
Moysen: Dpscende, et teslificare populo et sancti- xxxm). > Item apud Malachiam : «Rex magnus sum
fiea illos hodie e"tcras, Iavent vestem suam, et sint ego, dicit Dominus, el nomen meum illustre apud
parati in perendinum diem: die enim tertia des- genles (Matac. n). > Item in psalmo secundo: « Ego
cendet Doinintis in" montem Sina (Exod. xix). » autem constitutus sum rex ab eo super Sion montem
Item in Evangelio : «Progenies nequam et adultera sanctum ejus, prsedicans imperium ej'us. » Item in
signum quserit, et signum non dabitur ei, nisi si- psalmo vigesimo primo : « Commemorabuntur et
gnum Jonas prophelae. Quomodo enim fuit Jonas in convertentur ad Dominum uniyersi lines terrse, et
venlre ceti tribus diebus et tribus noctibus, ila erit adorabunt in conspectu ejus omnes patriae gentium,
«43 D. IVONIS CARNOTENSISEPISCOPI 544
quoniam Dominiesl regnum, et dominabitur omnium . ide armentis sine macula; secundum, agnum de
gentium. Ad hsec, quid illa Levitica sacrificia sigui- ovibus; lerlium, turturem et columham; quartum,
ficant nisi Cbristum passum, resurgentem, coelos similaginem conspersam, azyma oleo uncta, clibano
aseendenlem, el aspersione sui sanguinis in aqua cdcta. Reliqua vero sacriflcia pro qualitatibus cau-
baptismi populos Novi Teslamenti sanctilicanlem ? sanim in persona Domini offerebantur.
Quod ul manifestius videatur, nunc ipsa principalia Primum itaque sacrilicium vitulus ex armentis,
sacrificia, quaj in altari exterioris tabernaculi cre- Chrislum demonstrabal ex patriarcharum progenic
mabantur," cum suis expositionibus admedium de- descendentera; hic aratro crucis suae, uostrae car-
ducamus: suo poslea loco ea, quse fiebant in altari: nis terrara perdomuit, atque Spiritus sancti semen,
thymiamatis, quod erat in inleriori tabernaculo, re- virtutum fruge ditavit. Iste vitulus sine macula est,
servahimus, quia sic proposito operi convenire ini quja sine peccato ad passipnem ducilur. « Offertuv
telligimus'. Hostiarum enim diversitates imaginem antem non iu labernaculo sed ad ostium ejus, quia
passionis Christi prsefigurabant. Nam postquam ipse extra easlra passus est Christus (Eebr. xm);» per
tiblatus est, omnes illsehostise cessaverunt, quoe in filios autem Aaron sacerdotis offerlur sanguis ejus,
typo vel umbraejusdempraecesserunt, jirajfigurantes quod de Anna et Caijiha intelligi polesl, qui consi-
illud sacrificium, quod unus et verus sacerdos ob- &lium adversus eum facientes effuderunt sanguinein
tulit, mediator Dci et homirium. Cuj'us sacrificii Christi. « Secunda hostia de ovibus agnus oblalus
praemissas figuras in victimis animalium celebrari (Isa. LIII); » id est Chrislus propter innocenliam
oportebat propter emundationem carnis et sangui- liguratur. Hic est agnus, qui apud fsaiam in sacri-
nis : per quam uuam victimam fieret remissio" ficium adducitur, et ab Joanne omnibus demonstra-
peccalorum, de carne et sanguine contractorum, batur: «Ecce Agnus Dei, ecce" qui tollit peccata
quae regnum Dei non possidebunt, quia eadem sub- mundi (Joa?i. i).» Bene ergo in sacrificio agnus offe-
stantia corporalis, in ccelestem commutabittir qua- rebatur, ut innocentise et passionis Christi figura
litatem. demonstrarctur. Bene ethsedus, quia per ejus mor-
Ipse enim in vitulo propter virtutem crucis offere- lem, auctor peccati, diabolus agnoscitur jugulatus.
batur, ipse in agno propter innocentiam; in ariete Tertium sacrificium dicitur turlur et coluniba.
propter principatum; in hirco propter simililudinem Turfurem, carnem Chrisli esse, manifestum est,
carnis peccali, ut de peccato damnaret peccatum ; Salomone dicenle: « Speciosae gense tuse sicut tur-
in turlure et columba, propter Deum et hominem, turis (Canl. i). p Columbam, Spiritus sancti babere
quia medialor Dei et hominura in duarum subslan- n figuram, Joannes Baplista declarat, dicens: « Sujrer
tiarum conjunctione ostendebatur. Porro in. simi- quem videiis Spiritum sanctum descendentem sicut.
lagine conspersionis credenlium per aquam bapti- columbam, hic est Filius meus (Joan. i).»Ac per hoc
smatis 276 collectam Ecclesiam, quae est corpus turlurem et columbam, id est carnem Christi Spi-
Christi, perspicue demoustrabat. Nos autem mora- riiui sanclo sociatam, per mysterium passionis, sa-
liter munus Deo vitulum offerimus, cum earnis su- crificium Deo in odorein suavitalis. Ista tria sacrifi-
perbiam vincimus; agnum, cum irrationabiles mo- cia offerl homo, id est Cbristus Jesus. Quartum
tusel insipientes corrigimus; haedum, cum lasciviam aulem anima offerl; id est Ecclesia offerl sacrifi-
superamus; columbam, dum simplicitatem mentis cium de simila, Ecctesiaj calholicaj liguram prae-
ostendimus ; turturem, dum carnis servamus casti- nuntians, quae ex cdnveiiienlibus membris, quasi
tatem-; panes azymos, dum non in fermenlo mali- simila ex multis granis credentium collecta est, et
lise; sed in azymis sinceritatis et verilalis ambula- legis et EvangeUorum molam mter lilteram et spiri-
mus. Ignis in sacriiicio id significabat, vclul ab lum separat. Per aquam.enim baptismatis adjuncta,
sorbens mortem victoria. In eo autem populo hsec chrismaiis oleo peruncla, sancti Spiritus igne soli-
rite celebrata sunt, cujus regnum ac sacerdotium, dala, per humilitatis spiritum Deo boslia placens
pfophetia erant ventuvi vegis et sacerdotis ad, re- D effecta. Hae sunt qualuor oblationes, quadriformem
gendos et congregandos fideles in omnibus gentibus, Christi et Ecclesisehabitum demonstrantes.
et introducendos in regnum coelorum, ad sacrarium De juvenca rufa cujus cinerem ad aquam asper-
angelorum, ad vilam seternam. Hujus ilaque veri sionis, eorumque mundationem qui moiiuum teti-
sacrificii vera sacramenla sicut Hebraei celebra- gerint, proficere lex mandavit, aliqua dicere cona-
verunt,ila saerilega imitantur pagani. « Quaeimmo- himur.
Iantgentes, ait Apostolus,. d«moniis immolant, et Evidenlissiroum enim signum in ea Novi Tcsla-
non Deo (I Cor. x). > Antiqua enim res esl, et menti prsefiguratur, nec satis digne festuianles di-
praenuntiativa, immolatio sanguinis, futuram pas- cere de tanlo sacramento valemus. Primum enim
sionem mediatoris ab initio humani generis teslifi- quod ita ccepit de hac re loqui scriptura, quem no»
cans. Hanc enim primus Abel obtulisse in sacris moveat, et intenlissimum faciat in allitudinem sa-
Litteris invenitur (Gen. iv). In exordio autem Le- cramenti: « Et locutus est, inquit, Dominus ad
vitici, quatuor genera principalium oblationum -Moysen et ad Aaron, dicens: Isla est distmctio
describunlur, qua? in odorem suavitatis Domino legis, quaecunque constituit Dominus (Num. xix). >
offerri jubentur (Levit: v). -lifesl, primuni; vitulum Procul dubio non est dislincfio, nisi inter aliqua duo
545 SERMOSES. 546
vcl plura. Nam dislinclionem singu.arilas non re- A Quod si repelendi causa dictum est, fortasse nqn
quirit, nec dislinctionem cujuslibet rei conimeino- frustratmyquia eam rem ipsa repetitio firmius com-
ravit, sed addidit, legis; nec cujuseunque legis, as- mendavit ; quanquam et illud non aberret s vero,
sidue quippe in seriptura "dicitur de unaquaque re, ut idem additum intelligatur, quae non habet in se
de qua legitime prsecipitur : haec est lex illius vel vitium, cum jam Vlictum esset, juvencam sine vitio,
illius rei non universalis, quse continet omnia, quse quia in se non habuit yilium caro Christi, in- aliis
legilime prsecipiuntur. Hic vero cum dixisset. «Haec autem habuit, quse membra sunt ejus. Quae enim
est distinctiolegis,» secutus adjunxit: -« Quaecunque caro inliac vita sinepeccato, nisi illa sola, quae non
constituit Dominus,» prsecipiehdo utique, non cre- habuitin se vitium?Etnon est superpositum super
ando. Nam etiam nonnulli interpreles;« Quaeciinque eam jugum ; non enim subjugata est iniquitati, cui
firsecepit Dominus,» transtulerunt: Si ergo haecest subjugalos inyeniens liberavit, el [quos subjugatos
distinetio legis, qnsecunque praecepit Dominus, pvo- invenit, et] eorum vincula disrupit,-Ut ei dicatur :.
cul dubio magna est isla distinctio, -et recte iiilelli- j. Dirupisti vincula mea; tibi sacrificabo hostiam
gilur, duo Testamenta dicere. Eadem- quippe sunl laudis?» (Psul. cxv.) Super illius quippe carnem non
in veleriet Innovo: ibi obumbrata, hic revelata: ibi - est superpositum jugum, qui polesialem habuil po-
praeflgurala, hic mauifeslata. Nam non solum sacra- R nendi animam suam, et ilerum sumendi- eam. El
menla diversa sunt, verum etiam promissa; ibi,, applicabis eam [dabis eam] quidem ad Eleazarum
videntur lemporalia proponi, quibus spirituale prae- sacerdotem.Cur non ad Aaron, nisiita forte praefi-
mium oceulte significetur; hic autem manifestissime guratum est, non ad-tempusquod lunc erat, sed ad
spiritualia promittuntur et aeterna. Tempofaliuin posteros hujus sacerdotii, passionem Domini per-
autem bonorum atque carnalium, ct spiiitualium venluram? Et ejicient eam extra castra -sicut et
atque aeternorum, quse elavior certiorque distinclio ejectus est Dominus (Hebr. xni), passurus extra ci-
est quam passio Domini nostri Jesu Chrisli ? Iri vitatem. Quod auteih ait, in- locum mundum, ita
cujus morte satis constitltnon istam terrenamtran- signilicatum est, quia-non habuit causam malam.
sitoriamque felieitatem a Domino Deo pro magno Etoccident eam in conspeclu ejus, sicut occisa est
munere sperandam et optandam, qiiam quod in uni- caro- Christi-in- conspectu eorum, qui jamfuturi-
\fivAio suo Filio, quem tanta illa perpeti voluit, ideo erant in. novo testamento Domini sacerdotes. - Et
longe aliuda se-peti exspectarique oportere, aper- aecipiet Eleazar ejus-sanguinem, et asperget contra
tissima distinctione declaravit. Hanc igilur passio- faciem taberriaculilestimonii a sanguineejus septies.
nem-Domini nostri Jesu Christi, velut distinctionem Hic lestificatio est, Chrislum fudisse secundum Scri-
duorum Testamenlorum, hoc, quod de juvencae rufaj " pturas sanguinem in-remissionem peccatorum. Ideo
liactatione narratur,- satis congrue praeflgurat. « Lo- contra faciem labernaculi testimomi, quia non alilef
cutus est enim Domlnus ad lloysen et Aaron, di-r declaralum est, quam fuerat divino testimonio praj-
cens : Ista distinctio legis quaeeunque constituit Do- nuntiatum. Et ideo septies, quia ipse numerus ad
minus (Num. xix), > ac deinde mandare incipit, hoc emendationem periinet spiritualem. Et cremabunt
adjungens et dicens: « Loquere iiliis Israel.» Potest cam in conspectu ejus.Ptito, quia erematio ad si'
etiam ita distingui, et locutus est Dominus ad Moy- gnumpertinetresurrectionis.Naturaquippeestignis,
sen et Aarou, dicens : Ista distinclio legis, quaecun- ut in superna moveatur; et in eum coiivertilur quodl
que constituit Dominus dicens, non quaecunque crematur. Nam ipsum cremare, de Graeco in Lali-
constiluit Doinimis creans, sicut cceluni ei terram, et num ductum verhum est a suspensione. Quod vero
omnia -quse in eis sunt, sed quaecunque constituit additum esl, in conspectu ejus, id est in conspectu
Dominus dicens, in duobus scilicet Testamentis, ut sacerdotis, hoc mihi insinuatum videtur, quia illis
deinde sequatur: Loquere filiis Israel, et accipiant appaniilresurrectioChristi, qui futurieraril regale
a te juvencam nifam sine Titio. Juvenca rufa car- sacerdotium. Jam quod sequilnr, etpellis, ct car-
nem Christi signifieat; sexus femineus est, propier tj nes, et saiiguis ejus cum stevcove ejus comburatur,
infirmitatem carnis; rufa est, propter ipsam cruen- idipsum expositum est, quomodo et cremabitur, et
lam passionem. Quod autem ait: Accipianta te, in significatum est, quod non-solum substantia morla-
ipso Moyse figuram legis ostendil, quoniam 277 lis eorporis Christi, quae commemoratione pellis et
secundum legem sibi visi suut~ Christum occiderc, carnis et sanguinis intimata est, verum eliam con-
quia solvebat secundum ipsos Sabbatum, et sicut lumelia et abjectio .plebis, quam nomine stercore
pufabant, obsef=ationes lcgitimas pfofanabat. Quod significalam pulo, convertetur in gloriam, quam
ergo sine vitio dicilur hsec htvenca', mirum ndn est. combustionis flamma significat. Et accipiet sacerdos
Hanc enim carnem etiam cseterse bestiae figurabant, lignum cedrinum, et hyssopum, et coccinum, et
ubi similiter sirie vitio -pecora immolari jubentur. immiltet in medium combuslionis juvencae. Ligniim
Erat quippeilla caroin similitudine carnis peccati, cedrinum spes est, quae dehet in supernis firmiter
sed non caro peccati. habitare, hyssopus fides, quse cum sit herba humi-
Yerumtamen bic, ubi evidentius legis distinctio- lis, radicihus hseret in petra; coccinum, charilas,
nem Deus voluit commendare, parum fuit dieere, quod fervorem spiritus igneo colore testatur. Bsee
sine vitio, nisi diceretur quaein senon habet vitium. tria debemus mittere in resurrectionem Christi
Ej-j D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 548
tanquam in medio combitstionis illius, ut cum illo jA ablulionem de singulis qiiibusque diciiur, et iffi-
sit ahscondita vita noslra, sieut dicit Apostolus : mundtts eiit usquead vcsperam. Neque hic lanliim,
« Et vila noslra abscondita est cum Christo in Deo sed in omnihus autpenein omnibus talibusmunda-
(Coloss. in). » Et lavabit veslimenta sua saeerdos, tionibus hoc diciiur. Ubi nescio utrum" aliquid aliud
et lavabit eorpus suum aqua, el postea introibit in possit intelligi, nisi quod omnis homo post remis-
castra, et immundus erit sacerdos usque ad vespe- sionem plenissimam 27S peccaiorum, permanendo
fum. Lavatio veslimenlorum et corporis quid est, in hac vita, contrahit aliquid unde sil immuudus
-nisimundalioexteriorume*interiorum?Hocsacerdos. usque ad ejusdem vitsefiuem, ubi ei dies isie
Deinde sequitur : Et qui comburet eam, lavabit quodammodo claudilur, quod significat vespera.
-vestimenta sua et corpus suum aqua, et immundus Deinde incipit scriplura dicere, et exsequituv, qtiem-
erit usque in vesperum. In eo qui comburit, hos admodum immundi facli homines, aqna illa asper-
figuratos arhitror, qtii Christi cavnem sepelierunt, sionis purificenlur. Quitetigerit,inquit, morticinum,
resurrectioni eam veluti conflagrationi mandantes. omnis anima hoininis imrnunda erit septem diebus.
JGl congregabit homo mundus cinereni juveneae, et Hic purificabitur die teiiio, et die seplimo, et im-
ponetextra caslva in locum mundum. Quid dicimus imindus erit. Et hic nihil aliud intelligendum vi-
cinevem juvencse, reliquias videlicet interfectionis B deo, nisi contaclum mortui, esse honiinis iniquita-
el combuslionis, nisi famam quae eonsecuta est pas- lem. Sepiem vero dierum immtinditiam, propter
sionem el resurvelionem Chvisti, quoniam « sunt ^animam et covpus diclam puto : animam in ternavio,
reliquiaa homini paeifico? i(Psal. xxxvi.)Nam cinis covpus in qualernario. Quod quare ita sil, longum
evat, quia velut morluus ab infidelibus contemneba- esl disputare. Secundum hoc arbitror per prophe-
tur; ettamen mundabal, quia resurrexisse a fideli- lam dictum : « In tribus et in quatuor impietatibus
-hns credebalur. Etquia hajcfama apud eos maxime F.OII,aversabor (Amos i et n). > Adjungit autem et
claruit, qui in cseteris genlibus erant, et non erant dieit : Si autem non purificatus fueiit die tciiio, ct
de consortio Judaeorum, ideo dictum esse existimo, in die septimo, non erit mundus; omnis qui lelige--
el congregabit homo mundus cinerem juvencse. rit mortuum ab omni anima hominis, et morluus
Mundus utique ah inlerfectione Christi, quse Judaeos fuerit et non fuevit purificatus, id est, ante mortuus
fecerai reos. Et reponet in locum munduin, id est, fuerit taclo mortuo, quam fuerit purificatus, taber-
hoiiorabiliter tvactot, lamen extra castra, quia citra Eaculum Domini polluit, exterminetur anima ilia ex
celebralionem Judaieae consuetudinis honor evange- Israel. Nolandum esi, quod difficillime reperittir in
licus claruit. Et erit Syiiagogae filiorum Israel in his libris aliquid evidentius de vita aniinse post
observationem. Aqua aspersionis, purificatio est. rooiiem, fuisse conscriptum. Hic ergo cum dieit, si
Poslea declarat plenitts, quemadmodum ex islo fuerit mortuus ante purificationem manere in illo
cinere fiebat aqua aspersionis unde mundabuntur a immunditiam, et exterminari animam illamexIsrael;
contaetu mortuorum , quod ulique significat ab idesta eonsortiopopuIiDei, quidaliud vultintelligl,
ioiquilale ejus moribundse vel morticiriae vitaj. Sed nisi manere animse pcanam eliam post mortem, si,
mirum est, quod sequiiur : El qui congregat, inquit, cum vivil, mundata non fuerit sacramento isto, quo
cinerem juvencae, lavabit vestimenla sua, etimmun- Christi haptismus figuratur? Quoniam aqua asper-
dus erit usqne ad vesperam. Quomodo erit ex hoc sionis, inquit, non est circum aspersa super eum
jmmundus, qui mundus accesserat, nisi quia el hi qui immundus esl; adhuc immunditia ejus in ipso
qui sibi videntur mundi, in fideChristise agnoseunt, est, adhuc scilicet posl mortem. Quod vero supra-
quia omnes peccaverunl, etegent gloria Dei, jusli- dixit, labernaculum Domiiii polluil, qaanlum in ipso
ficali gralisper sanguinem ipsius (Rom. m)? Hunc esl, utique dixil sicul Aposiolus : « Spirilum nolile
tamen veslimenta sua lavare dixit, non eliam corpus exslinguere (II Thess. v), » cum exstingui ille non
suum. Credo, quod illius cineris congregatione, et possit. Nam si ex hoc tabernaculum immundum fa-
repositione in hoc loco mundo, si hsec spirilaliter D ; clum vellet intelligi, mundari utique juberet. Postea
intelligantur, ila jam intrinsecus vult intelligi fuisse vero immundos a mortuis operibus, quse sunt ini-
mundatum, sicut Cornelius audiens et credens quod qtiitates, omnes ista mundari jubet. Et accipiant
praedicavevat Petrus, ita mundatus est (Act. x), ut illi imniundum, inquit, a cinere ejus exuslae purifl-
ante visibilem baptismum, cum suis qui aderant, cationis, et effundent super eum eumdem cinerein
acciperei dona Spirilus sancti. Yerumtamen nec vi- aquam vivam iu vase, et aceipiens hyssopum, et
sibile sacramenlum contemni potuit : ut ablulus tingens in aqua vir mundus, circunisperget super
eliam intrinsecus [extrinsecus] lavaret quodammodo domum, et super vasa, et super animas, quotquot
vestimenta sua. Et erit, inquit, flliis Israel et pro- fueiint illic, et super euni, qui leiigerit os huma-
selytis, qui ajiponuntur, legitimum selernum. Quid num, aut vulneratum, aut mortuum, aut monumen-
aliud ostendit, nisi baptismum CJivisti quem signifi- tum. Et asperget mundus super immundum die
cabat aqua aspevsionis, el Judaeis et gentibus pvofu- tertio et in die septimo, et purificabitiir die seplimo,
tuvum, ,id est filiis Isvael, et pvoselytis, tanquam et lavabit vestimenla sua.et lavabiiur aqua, quam
naturalibus ramis, et inserlo pinguedini radicis olea- pulo spirilualem intelligendam, per sigiiificationem,
sJro? Quem autera non facial inleiituiii, quod post non per proprietalem. Nam sine dubio visibilis erat,
 549 SERMONES. SKfl
sicut omnes illse -umbraj fuiurorum. Proinde qiti lcies brcvilcr comprehendit, quibus vel appelimus
sacramento baptismi recte abluitur, quod illa asper- diligenda, vel vitamus fugienda, vel sanamus com-
sionis aqua figurabal, mnndatur spiritualiter, id est missa. Sequitur dehinc ieetio prophelica, vel apo-
invisibiliter, et in carne, ei in anima, utsit mundus stolica, repvaeseutans discipulovum Cbvisti praedica-
et corpore et spiritti. Quod verohyssopum dixit tionem; quos Dominus binos et binos ante se misit
aqua aspersionis aspergi, quam herbam supra dixi- inomnem civiiatem, etlocum, ad.quem ipse evat
mus fidem significare, quid aliler occurrit, nisi quod venlurus (Luc. xx), Post lectionem concinendo re-
scfiptum est, « fide mundans corda eorum? (Acl. spondet chorus, ostendens sacrajleclionisehabuisse
xv.); > Non enim prodest baplismus, si desit fides. [adhibuisse] auditum et affeelum [effectum]. -Et-quia
Aviro aulem mundo dixithoc fieri, nbi significantur hsec divini muneris esse intelliguntur, sequitur Alle-
ministri portanles personam Domini sui, qui vere luia, quod inlerpvetatuv, Laudate Deum, ut implea-
vir mundus est. Nam de his ministris hi consequen- tuv illud aposlolicum pvaeceptum: « Qui gloriatur,
tibus dicit: Et qui circum aspergel aquam asper- in Domino glorielur (J Cor, i). '> Quibus ila suo or-
sionis, lavabit veslimenta sua, id est observabit et dine peractis, transit levita. aut sacerdos ad sini-
corpora. £t qui teligerit aquam aspersionis, irnnun- stram partem Eeclesise, lectt.rus Evangelium. Quo
dus erit usque ad vesperam, et omnis qui tetigcrit ^ faclo significatur illud, quod Judaeis credere nolenti-
illud immundum, immundus erit; ct anima quae le-" bus, aposloli dixerunt : «^Primum oportebat vobis
"iigerit, immunda erit usque ad vesperam. Jam dixi loqui verhum-Dei, sed qiria repulistis illud, etindi-
supeiius, quid mlhi significare videatur, usqiie sd gnos vos exhibuistis, ecce converlimur ad-gentes
vesperam. Hsec quse commemoravimus, et alia quse (Act. xm). > Adversus gentilitatem «rgo, 111 qua.
pro diversis occasionibus in legeofferri mandanfur, frigus.infidelitatis diu regnavit, lanquam in plaga
Cbrisfi sacefdotium praeflgurantia, et res geslas, septentrionali, adhuc praedicatur Evarigelium, donec
quas illse figurse praeloquunfur, Ecclesia compen- introeat pleniludo gentium, ct tandem sub Elia et
. riiosa imitatione repraesentat, cum missarum sacra- Henoch ad fidem 279 veniant reliquiae Judaeorum.
menta per orbem terrarum quptidiana celebratione Et hoc/significatur, cum sacerdos ob complenda
fvequentat." , missae sacramenta, ad dexteram jiartem reyertitur.
Et primo Inlrcitus missae collecltis depsalmis, et Post Evangelium profitetur Ecclesia fidem suamcan-
[vclj de aliis propheticis Scripturis cum sanclse Tri- tahdo symbolum apostolicumj ul ostendat, quantum
nitatis aiorificaliane cantatur, et sequens lilania de- profeeerit per Evangelium. Salutato denique poptilo,
votam eoruhi exspectationem repraesenlat, qui ad- , dum sacerdos hostiam [hostia] accipit a ministris,
ventum Chvisti toto corde desiderabant, et in hac ' et diverslgeneris oblationem [oblationes] a populis,
fldeli exspectatione differvi sibi suum desiderium offertorium cantatur a clericis. Quam cojisueludi-
suspirabaut. Qnalis fuit Simeon, qualis fuit Anna, nem accepit Ecclesia ex eo, quod iu libro dierum
et mulli alii, quos Deus novit, sed non omnes Scri- dedicato femplo a Salomone, legitur populum clan-
plura commemorat, Sub hoc sanctorum desiderio, gentibus levitis et tuhis et tibiis et cymbalis, yoce et
secundum quod prsedictum fuerat a prophetis, Chri- omni genere musicorum (II Par. vi), multiplices
slus de Yirgine natus est, secundum illud quod in hostias obtulisse. Ad hujusmodi hostias spiritualiter
persona ejus dicit Psalmista, ad patrem loquens : afferendas, admonemur per Psalmistam : « Afferle
< Holocaustum et pro peccato non ^iostulasli, lunc Domino,filii Dei, afferte Domino filios arielum (Psal.
dixi, ecce Tenio (Psal. xxxix). » Quod bene reprie- 5-xvm), » id est nosipsosj quos genuerunt appstoli
sentatur, -cum sacerdos Chrisii personam imitans, duces gregis Dominici. Et alibi :.« Tollite hoslias,
choro concinente supra memoratum introitum, pro- et introitein auia ejus (PsaLxcv). » Qffertur, autem
cedit ad dexleram partem altaris, in hoe signiiicaiis prineipaliter a ministris panis et vinum, in corpus
inediatorem Dei ethominum, qui de seipso dicit: Christi sacerdotali benedictione commutanda, quse
< TSbnsum missus nlsi ad oves, quae perierunt do- jprimus-Melchisedech Abrahsb (Gen. xiv), a cajde
mus Israel (Mattli. xv). > qui populus tanquam quinque regum revertenti, legitur obtulisse, hoc
"dexier, solus unius Dei cultum tenuerat, nec post significanle Spiritu sancto, sacramenta Dominici
deos alienos, quos populus gentilis colebat, tanquam corppris et sanguinis aliis non esse communicanda,
sir.istra aberraverat. Post introitum sequitur hyni- nisi his qui regnum quinque sensuum superaverunt;
iius augelicus, lemporali Christi Nativitati lestimo- id est qhi se vitiis et concupiscentiis crucifixerunt.
nium pefhMens, cum et coelestes cives pronuntia- Quod hene significatur illo numero vernaculorum,
rcnt se Deum inde glorificasse, et murum inimici- in quo Abraham supra diclosTeges vicil, quemiiu-
tiarum, pacehominMus reddita, cecidisse. Sequilur merum thau T littera, formam crucis repraesenlans,
deiude oralio, adhuc in eadem parte aitaris sacerdote secundum litterarum supputationem exprimit.
morante. Orandum aulem esse. inler praedicationis In similitudinem talium oblalionum voluit Domi-
suaeprimordiaTJominus praeceplt, quando congrega- nus, ut a parentihus, sub lege faclus, i,n templo of-
lis in.monte.aposlolis, tradita Dominica oralioue, ferrelrir et sacrificium columharum et turturum pro
oraudi formam instituit (Matlh. vi) : Hsec oratio eo offerrefur, quamvis ipse talibus nqn indigeret,
"quibusdam genefalibus voeibus alias oralionis spe- sed per boc significarel Ecclesiam suam aut per
 *KI TV IVONIS CARNGTENSIS EPISCOPl 552
communes ofalioties, quas significant columbse, vd }\ Sicut anle designatum diximus Yerbum Domini
per privatas, qiias significanl turtures, esse muiidan- per vitulum, tanquam aratro erucis corda noslra
dam. Simile quid prsenotaverunt vota trium mago- exarantem, ita Ipsum possumus intelligere perarie-
fum (Mattli. n)7 qui-Christo nuper nalo tvia munera lem, cum Christum ducem nostrum prsedicamus,
obtulerunt: aurum, quomoraliler spiritualis inlel- vel cum ejus innocenliam commendamus, juxta
ligenlia declaratur; thus; quo puritas devotaj ora- illud prophetae: «Tanquam ovis ad victimam duclus
lionis intelligitur; mjrrham, qua carnalis corruptio- 'est, et non aperuil os suum (Isa. LHI). > Per haj-
nis mortificatio ifiguratur[significatur]. Atteiideudum dum quoque idem verbum significamus, cum Chri-
verb est, quod" hsec-omnia, quse ah introitu missse stum in similitudinem carnis peccati yenisse, etpro
commemorata sunl, illis sacrificiis congruc compa- peccalo generis humani oblatum fuisse eommemo-
rantur, quse sacerdotes in' exteriori tabernaculo im- rainus.' Per lurturem et columbam idem significa-
molabant, quia sicut ab illis contuendis populus non mus, cum naluram humanam Spiritui sancto in
amovebatur, ita haec omnia in audientia' omnium Chrislb socialam cohtestamur. Per turturem quippe
celebraniur. Sed mirabilur aiiquis, qusesit ista com- merito Christi caro figuratur, quae gemitum assum-
piralio sacramehtorum, cum iila velera iierent de " psil nostrse passibilitatis et humanitatis et mortali-
'
corporibus, nova vero isla flanl iri vocibus. Sed in tatis. Uhde el Psalmista: Turlur invenit sibi ni-
signifieaiis bene conveniunt, quia dispensalionem dum, id est dispensationem suae incarnationis in
incarnali Yerbi, sicut superius dictum est, quarii qua pullos fecil (Psat. LXXXHI),id est fideles gene-
prrefigurabant senigmata rerum, eamdem esse com- ravit. Per columbam vero Spiritus sanctus intelligi-
jiletam commemorant enunliationes figuralarum vo- turjqui in specie columbae super Dominum apparuil.
cum. Sive ergo oremus, sive psalmum cantemus, Unde dictum est ad Joannem: «Super quem videris
sive lectionem de propheticis, sive de apostolicis, Spiritum descendentem, et manenterii, ipse cst qoi
sive de evangelicis verbis proferamus, quod fidei baplizat(Joan. i).' » In eodem Dei verho siinilaglnem
astruat veritatem, vel morum commendet honesta- offerimus, cum exjiurgato fermento malitise et ne-
tern, quasi vitulum labiorum nostrorum ad altare quitiae, populos ad unitatem ecclesiasticam convo -
- offerimus, quia mystevium vevbi Dei menlibus alta camus. Qui dum eateehizanlur, quasi moluntur;
sapienlibus, in quibus ignis divini amovis ardet, el cuni baptizantur, in unum eorpus, ut unus panis
caro crematur, aperimus. Unde el ab boc vilulo fiant, adunantur; cum ad agonemmstruuniur,quasi
quasi corium detrahilur, cum remoto velamine lit- clibani decoclione roborantur, secundum illud :
teraj, spiriluals intelligenlia revelatur. Hujusetiam ( « Yasa figuli probat fornax, horaines autem juslos
vituli cafnes in frusta concidunluf, cum parvulis in tentatio tribulationis (Eccli. vn).» Et iilud . « Fili,
Chrislo iac (I Cor. n), infirmis olus, solidus cibus accedens ad servitutem Dei, praepara anim&nituam
perfeclis (Hebr. v), seciindum apostolicam traditio- ad tenlationem (Eccli. n). > Tum vero iidem populi,
-
hem, ministratur. Etnolandum quodhic vilulus ad qttasi panis ohlationis oleo liniuntur, cuni per manus
ostium labernaculi teslimonii offertur, cum ea quaj imposilionem sacro chrismate ad eumdem agonem
lexul' prophetse praedixerunt, in Christi adventuim- forliter tolerandum contra spirituales nequitias con-
pleta esse el revelata creduntur, qui de seipso ait: Hvmantur. Nos quoque si Deo placere contendimus,
« Ego sum ostiura. Per me si quis introierit, salva- moraliter haecomnia Deo offerre jubemur. Vitulum
hitur (Joan. x). » Ipse est enim clavis David, qui namque offerimus, cum superbiam humililale su-
« aperif, et nemo claudit (Apoc. m): > claudit, et peramus. Ovem vel arielem immolamus, cum re-
nemo aperit. Super caput hujus vituli ponunt filii ram innocentiam conservamus ; hsedum autem of-
Aaron manus suas, cum Christo, qui caput est Ec- ferimus, cum fetorem luxuriae, carnis castigalioue, ct
clesise, omnia bona opera sua Chrisli sacerdotes contriti cordis compunctione lavamus; turturemof-
"attribuunt, de quo dicitur :« Misil verbum suuni, et ferimus, cum hujus exsilii.aerumnas280 insoliiu-
sahavit eos (Psal. cvi), » et qui de se discipulis suis D dine mentis deploramus, dicendo cum Psalmista :
dicit: « Sine me riihil potestis facere (Joan. v). > « Heu mihi quia incolalus meus prolongatus est! >
Hujus quoque viluli inlestina lavantur cum sanae (Psal. cxix.) Columbam offerimus, cum simplici-
doelrinse, quam illa sacramenta celabant, nihil tatem columbse miramur, ut nuM machinemur do-
contfarium admiscetur ; et pedes, cum ipsius verbi los. Panes in clibano coctos offerimus, cum nullis
prajdicatio, carnalls concupiscentise pulvere nou foe- tvibulatioiiibus ab unitaie Ecclesise non dividimuv.
datur. Unde ait propheta : « Quam speciosi pedes Panes az)'mos a sartagine Deo offerimus, cum zelum
evangelizantium pacem, evangelizantium bona (lsa. justitise ex misericordise visceribus' moderamuv.
LH). » Stercora vero hujus vituli extra castra cre- Panem etiam in cralicula coctum offerimus, euin ob
mantur, cum sputa, colaphi, et omnis contumelia zelum.abstinentiaj, jejuniis et laboribus carnem no-
Verho Dei illata, ipsa efiam cfucis ignominia.in glo- stvam maceramus. HaecChristi etEcclesisesacrilicia,
riam resurrectionis, remota omni cafnali observa- lectiones nostrae de quibuscunque libris historico
tione, commutatur (fiom.L). Quod bene significalur vel allegorico' stylo diclse commendanl: haacmelo-
per ignem, qui quod assumit, in se converlit, et diae cantorum, ad pietatis affectum suavitate canora
semper ad superiora contendit. animospopitlorum cxcitantes, resonant: haechymni
 SBS '
SERMONES, 554"
ct psalmi concrepauf, et quidquid in officiis eccle- A lendo. Quod et Dominus Jesus fecisse iutelligi com-
siasticis sive"nocturnis sive diurnis, vel in silentio snode poiesl, inter ipsa trinae orationis intenalla,
secretorum, vel in audientia populorum frequenta- quando ad discipulosterveniens, dicebat: « Vigilale
tur, non'otiose fit, sed totum vel ad sedificationem et orate, ne iritretis in tentationem (Malth. xxyi). >,
fidei, vel ad compositionem morum, ab his, qui Quid est autem vigilare, nisi de suis meritisnon
non serviunt litlerae oceidenti, sed spiritui vivifi- praesumere, sed in omnibus ad mediatoris gratiam
canti, reflectitur. Sunt et aliae multiplices hostiae, recurrere?Elila dignum esse, ab humana fragilitate
quse pro diversis occasionibus offeruntur, sive pro fieri salubriter docemur, cum angelos, archangelos,
gratiarum actione, sive pro ponlificis ordinatione, et omnes coelestes exercitus Deum iride laudare et
sive pro leprae emundatione, sive pro nocturna il- adorare noverimus, quod beatitudinem suam per
lusione, quae simililer hanc unam hostiam, de qua mediatoris beneficium se obliuere fateantur.
dictum est, figurabant, etfidem ac mores aedificant, Inde erat quod duo cherubim alis suis prppitialo-
quae ideo multae erant, et- ssepe ilerabantur, quia rium velabant, quia de collatis sibi virtutibus_ange-
secundum Aposlolum, perfectum facere non pote- licae potestates Deum honorant, et in propitiatorium.
rant servientem (Hebr. ix) : hsec autem semel ob- aspiciunt, qui ex propiliaDei bonitate excellentiam,
lala, peccata originalia et actualia purgavit, et coe- B quam habent, se habere confidunt. Unde orat sa-
lestia ac lerreslria pacificavit. cerdos, ut in confessione sanctae Trinilatis, laudes
Qualiter veleris ac novi sacerdolii sacramenta in nostrae laudibus j'ungantur angelorum, cum <In no-
aperlo celebrata conveniant, in supradictis, prout mine Jesu omne genu flectatur coelestium, terre-
potuimus, breviter ostendimus. Nunc restat, ut ea strium et infernorum (Philip. n). > Quia ergo me-
prsecipue, quse in mysticis orationibus vel opera- diatori nostro, sicut ipse dicit,«Data est mihi omnis
tionibus sacerdotes nostri faciunt, qualiter cum his potestasinco3loetinterra(JIJflH/j.xxviii), > prosequi-
conveuiant, quse pontifices Intra sancta sanclorum tur sacerdos et rogat Deum Patrem, ut per eum bene-
faciehant, prout Dominus dederit, oslendamus. Ac dicanturoblatamysleria,idestineamveritatemtrans-
primo secretae orationes, quas post offertorium fa- ferantur, quam gerebant in umbra prsedicta illa^sa-
eit sacerdos, in quibus panis et vinum, quse inChri- crificla, in die propitiationis oblata. Quiaenim illa tria,
sti corpus et sanguinem Dominicis verbls comrau- sunt, vitulus, aries, duo hirci, tribusnominibus eorum
tanda sunt, hostiae vel oblationes, vel sacrificia-no- signifieata commemorantur, quia dona, munera, sa-.
minantur, quid cum Evangelio simile habeant, vi- crificia nominantur, quamvis unum repraesentent
deamus. In Evangelio quippe legimus quod Domi- _ sacramentum Dominicse passionis, quia [quaj paci-.
nus facta coenaiu hortum cum discipulis exivit, et flcata sunt divina et humana. Duo quippe hirci duas
ibi antequain ad eum pervenirent, qui comprehen- significant in Christo naturas : humanam, in qua
suri eum erant, remotus a discipulis, eamdem ora- passus est pro reconcilialione nostra, quam signifi-
lionem in silentio ter oravit, commiseraudo miseris catmactatus hivcus pro peccato; alteram divhtam,
Judaeis, dicens : « Paler, si fieri potest, transeat a quam significat hifcus, qui per hpminem paratum,
me calix iste (Matih. xix).» Sed quia ab originali id est per seipsum mittitur vivens in desertum illud
praevaricatione per obedientiam ejus f edimendus scilicet, in quo relictis nonaginta novem ovibus, bo-
erat mundus, elegit magis Judseam in - sua csecitate nus pastor unam venit quaerere, quse perierat (Luc.
derelinquere [delinquere], quam Dei fllios in aterna xv). Cum sanguine horum animalium, vituli videli-
morle relinquere, secundum illud : « Non salvare- cet ef hirci, intrabat pontifex in Sancta sanctorum,
turNinive, nisi aruisset cucurhita (Jon.rv). > Hanc et Dominus Jesus perproprium sanguinem, qui prae-
trinam orationem, in qua se palernae voluntali de- diclorum, animalium sanguine figurahatur, introivit
vovebatfllius tanquam arietcm in hblocaustum, imi- in Sancta sanctorum, aeterna redemptione inven-
tabantur pontifices in Veteri Testamento, in die ta (Hebr. ix), noster quoque sacerdos cum sanguine
propositionis Sancta sanctoruminfi-aturi, cumetiam ]) Christi, id est cum memoria Dominicae passionis,
vitulus offerebalur pro pontiflce, ariei in holocau- ingreditur ad sancta mysteria celebranda. Oral Le-
stum, hircus, in quem sors Domini ceciderat, pro viticus sacerdos, ingrediens tabernaeulum testimo-
peccato popuhmim, cum sanguis eorum, id estvi- nii (Levil. xvi), pro se et pro familia sua. Orat
tuli et hirci, inierendus erat in saneta, crematis eo- Christus pro se, cffilos ascensurus dicens : Paler
rum corporibus extra caslra. His omnibus sacrificii clarifica filium tuum, ut filius tuus clariflcet te
generibus Christus prsefigurabatur, qui in illa trina (Joan xn). Orat et pro familia sua, dicens:«Paler,
oratione offerendum se esse Palri praesentabat tan- serva illos, quos dedisti mihi, in nomine tuo (Joan.
quam vitulum-pro peccato pontificum, lanquam xvn). » Orat et sacerdos noster incipieiis tractare
arietem in holocaustum, lanquam hivcum pro omni sacra mystcria pro summo pontifice, et sancta Dei
prajvaricatione populorum. Expletis dehinc oratio- Ecclesia,etpro hisqui in sublimitafe sunt,secundum
nibus secretis, admonet populum sacerdos primum Apostolum, quatenus « quiefam et tranquillam vi-
salutando; postea, ut quae sunl sursum sapiat, et tam agamus in omni pietate et sanctitate (J Tim.
redemptori suo ingratus non existat, exhortando, et n). » Defert sacerdos Levilicus earbones de altari,
ut hsec omnia mediatoris graliae ascribal, coiisu-- in quibus cremantur animalium carnes secum in
PATROL.CLXH. ie
 §SS D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 556
> Sancla, implens inde thuribulum (Levit. AVI). AS- A stiam offerfe rion valuit; sed ipsa sancta et innocens
cendit summus sacerdos nosler in labernaculum non seipsam obtulit, quia voluit. Unde et in Evangelio
manu «faclum, portans secum cbrpus omni bono dicit: c Nemo tollit a me animam meam, sed ego
odore virtutum refectum [refertum], quas tanquam pbno cam (Joan. x). » Post illa verba communia spi-
2S1 eafhones vivos accejiithumanitas abigne san- fitaliter exponit sacerdos quid petal, scilicbt ut illse
eii Spiritus tanhham de allari qui cremat carnes eoipores maleriae flant nobis corpus et sanguis
mali desidef ii. Defert et nosler sacerdos secum car^ Chrislii HsecOvatio tauquam subiilissimorum fumo
bones de ebdem allari aeceplos, cum memoriam aromalum obiiriibfal propilialorium, quas terrestrem
facit aposlolorttm, et quorumdam martyruih. qui materiam 'el corruplibilem, ccelesti et incorruptibili
per,amoreni spirilus de mortuis viviiicati, et ipsi iii corpori postulat iucofporari-. Sed liuic divini con-
se divina afdeivt amore, el alios slto exemplo slU- silli alliutdini sola fldes adhibenda est, quaeprocedit
deiit-demortiiis -vivosfacere. Hanc eonimemoralio- usque ad interiora velamiuis : quaj initium nou ha-
nem sanclbruhi inler secreta faciendahi a Veteri beret, si sacrameiila quas conlinenl persuasibilibus
Testamento habemuss praeeipiente Moyse (Exod-. humana3 sapientioeverbis probarecbntendcret. Asper-
xxvm), utAaron Sanciuarium ingrediens, fationale git sacerdos umbrsS deserviens, ad oiientem versus
habefet in pectore; in quo descripta esscnt nomiua B propitialorium, saBctuarium el tabernaculum san-
duodecim Jiatfiarcharum, sCuIpta in duodecim lapi- guine vituli et eodem rilu sanguine hirci immo-'
dibiiSi distfibulis jjer lerhos OrdineS ih capitiblts lati : quia idem Chrislus Iqui- figufabalur pefvitu-
quatuor anguioruiri. Qua in re signifioatur, quod hmi signiflcabatiir et per hircum pro peccalo obla-
cum fide Trinitaiis et dbctvina evangelica, in mente lum, asjrergit, et Christus ad orientem, id est ad
sacerdotis semper debet esse memoria prajcedentium Patreni; a quo orlus est asceiHlens, ipsum scilicet
Palrum, quoi um exemplis ad bene vivendttm hifor- Patrem, quem aspersione sui sangtuhis propitium
metui'? et natroeiniis inuniatur. Impositis aromali- nohis fecit. Aspergil et sancluarium eltaberiiaculum,
hus, procedebal fumus'-de Ihuvibulo qui ohumbra- quia pef proprilim sanguinem ihtroiens in sancta,pa-
icl oracUiiim, he videfeliif sunimus poutifex, duin ciflcavil divina et humana; quia, sicut dicit Aposlo-
esset in sanctuario: lus,«complacuit Patri Ifijipso inslaurare omnia, quae
i Legithr el iii Apofialypsi de fiostfd sunimo pohti- sunt in coelis-,fet quse sunt ih terra (Col. i);> idest
fice qui fuit Aligelus maghi consilii? qubd-, ihipleto Ecclesiam,quae ih terris propterinobedientiam prim;
thuf ibuld d§ igue altaris, id est habitante in Ghristi pafenlis erat perdita; in cdehs vefb propter ruinam
• cofpore bmnipotenli divMlatis, tahia
processit ex eo s, ajiostatse angeli imminulai Imitaiur sacerdos hosler
plehiludoj ethscerisus^virtutum, ut excederet omifem ihtra sacra mystefia; tanquam -inlra velum, hanC
liumahum iniellectum (Apoe. vm; Coloss.ii\9iceii- Cluisti sanguinis aspersibnem-, quotie's sacramenla
te Joanne : t Noft enini ad mensurani ciat spirilum ipsa ad orientem versus-, -tinde nohis Salvator adve-
(Joari. x). » Ofanle quoque sacerdole .hostro diini nit; typicis vel propriis nominibus hohiinans, cadem
'
sacramenta Novi Tesiahiehti celebrat, tanta puritas slgno crucis consighats
orationls tauquam fiimus ineensbrum aromatum di- Qhidesl ehim, interipsamysteria rebus sacfatis vel
rigitur ad Deum-, quae ct fationem humanam, et sacrandis slgnum crucis supefponere-, hisi moftem
omiicm superemifieat ihtellecluni. Grat enim sacer- Domini tommemorare?TJnde elDominus formam con-
dos; ut oMaiionerii allari superpositam dignetui' D6- secrandi corporis et sanguihis sui tradehs, ait inlef
miniis facefe benedictaih, id-esl, transferat in illaril caelera '-.i Hoc facite ih meam commemorationem.
singulariter "beiiodictam, id 'est ab omni pecfalo im- Qhotiescunqhe hoc faciiis, morteih Domini amiun-
munerri; ascriptani, id cst non noviief iiislitutaih,'sed tiabitis donec "veniat (J Cor. xi). > Gommemovata
veteribus liguris et scripturis' assigrialam ; falam, id dehique aspcf siohe sahguinis GhristiVefbis Domini-2
est non transiloiiam, quia velus hoslia itrila facta eis, sequunlur verba sacramenlorum, eamdem san-
est, posiquam Christtis vera hostia in cfuce oblatus h guinis aspersionem cofnmemofantia-, ex Toce sacer-
e§l; ratioriabilem, id est hon pecualem, qitaj san- doiis orationeni suainad Pairem intendehtis : < Unde
guifae iaufbruni non potevat jjevfecliim faeere ser- et hiemores, Domine, nos thi sefvi passionis Filii lui,
vieriiem (Hebf. ix). Haje vero hoslia noslra raliona- resurrectionis et aseehsionis, offerimus majestali
lis est, quiaijisa eadem et sacrificahs cst, ct sacfifi- tuae, »id esi oblatam commemoramus per haecdona
cium. Cuta enihi calisam redderel ApostoluS quare tua visibilia, tibi « hostiam puram, »id esisilie fer-
seipsum Chiistus obluiisset, feiibjunxit : t Si enirii mento malitias; « sanclain, > id est iibi consecra-
esset supei'tei'fani, heCesset sacerdos (Hebf. vni);» lam ;-f iminaculatam,» id est taleta ijualem siguifica-
ac si diCefet': idcirco ipsc faciuS est ilbstia, quia 'su- bant animalia, quaj immolanda sine macula quaere-
pef tefram nbh Tuii seqiic digna, iia sufliciens ad ex- bantur. Et hanc veri sacvificii commemorationem
haufienda muhdi cfiniina. Idcirco ipse oflerens, quia postulat sacerdos ita Deo Palri fleri aeceplam sicut
noii esset sacevdbs seque digrius, quia lex cbhstituit acceptafuerunt munera Abel,'Abvahse,Melchisedech,
s*acefdbte's"pcccaiorijs, qui primo offefrent pro p"ee- in quorum oblationibus initiata sunt novi sacerdotii
tialis suis, deinde pro jjbpuli. Peccator ergo sacev- sacramenla, nondum Instituto Levitlci drdinis sa-
dos, qui gibi sulficefe non poterat, tanrsanctam ho- cerdotio. Quid per Abel figuratur nisi Chlistus, qul
 887 - ~ . .SERMONES. S58
innocens .a nocentibus~occisus est? Quid per Abra- A erogaturus.esset eis corpus suum, vel elixum in le-
ham, nisi obedientia, qua Patri qbediens fuit usque betibus, vel assum in verubus. TJnde et Domifius eos
admortem? Quid item per Meichisedech, nisi idem qiti remanserant, iiistruit, dicens : « Si videritis Fi-
Christus, panem et vinum in corpus suum commu- liurfi hoiftinis ascendenfem, ubierafprius (ibid.). >
tans, et huuc novi sacerdotii ritum discipulis ~suis Ac si dieefel: Tunc intelligitis, quia non eo modo
commendans ? Nec mirandum est, nec superfluitati quo piitabilis, efogat corpus siium, et quia gratia
ascribendum, si in sacramentis nostris hocfrequeu- Dei hon consuriiitur morsibus. Unde Aughstinus in
ter commemoratur, quod in veteribus umbris non expositione psalmi quinquagesimi quaiii : Doiiec fl-
otiose frequenter figurabatiir. Post thymiamalis niatur sseculum, siirsuhi est Dominus*; sed tamea
oblationem, post aspersum sanguine vituli et hirci hicetiam nobiscum veritas estDominus. Eccehabe-
sanctuarium et tabernaculum et aitare, mittunt fliii mus Christum integrum in coelo per ostensionem
Aaron manus suas super caput arietis capri emis- - carniSj Palrem interpellanlem pro hobis : Habemus
sarii, et imprecantes ei, mittunt eum vivum in soli- et corpus integrum iu sacramenlo altaris. lu super-
ludinem, portantem peccata filiorum Israel. Dehinc nis oratio Filii ejus est: ( Volo, Pater, utubi ego
revertitur summus saeerdos in castra, orans pro do- suhi, illic sit et meus minister (Jomi. xvn); > haec
mo sua, et pro onini ccetu filiorum Israel. MittuHt « ofatio esi pro faroilia sua, pro membris suis. Et hoc
quippe manus suas Judsei, veleri umbrae scrvientes est, quod legitur summus sac6rd6s, in castra revef-
jn Clnistum, id est divinilati ejus, quse caputhuma- sus, lavareveslimenta sua. Chrislusehimincastris,
nitails erat, secundum Aposlolum, 2§2 dicenlem: id est ifi Ecclesia, lavat vfestimenla sua, cum mundat
c Gaput Cliristi Deus (J Cor. xij; » resistentes, pef baplishium vel pef confessiohem peccata uo*stra,
imprecati sunt sibi, Christo imprecantes : « San- qm vestis ejus sumus, sicut dicitur per prhphetaHi:
guis ejus super nos et super filios noslros (Matth. «Hts oninibus sicut vestimento vestieris (Isa. XLS').»
XXVII).> Eum vivum miserunt in soliludinem, qui Lavat et sacerdos, post allltudinem secretdrum ai
divinitati ejus uocere fion potuerunt, quia ad illam curam infefiofum descendens, vestimefita siia, chm
solitariam gloriam quam habel cum Patre, de morte sibi adhsereritiuni pbpiilorum Iuget peecata, et eo§
carnis liberum ascendere dimiseruht, per hominem Deo reconciliare studet per oialionhhi suffragia, di-
paratum, id est pef seipsum,-porlantem peccata fi- cens cum propheta : « Quis dabit capiti meo aquam,
liorum Israel, id est tollentem peccata mundi, non et oculis meis fonlem lacrymafuni, ut lugeam fri-
hahentem. Hoc coininemorat- sacerdos nosters di- lerfeclos populi mei ? »(Jer. ix.) Hsec cofitinent se-
cendo Deo Patri:«Jube haec perierriper mauus an- .„ quentes [frequentes] oratioiies,tammoftuof"um qitam
geli tui iti sublime altare tuum. >Quis est site-angc- vivoreammentionem facientes. Sed notandum qiiod
lus, nisi Angelus magni consiM, qui propriis mam- inter istas orationes adhibentur sanctorum suffragia,
bus,idest singulari dignitale prajditis operibus,eoelos apostolorum scilicet et maiiyrum, quorum exeihplis
meruit ascendere,- et in sublime altare, id est ad informari, et merilis muniri praesensposcit Ecclesia.
dexteram Patris pro nobis interpellans (Rom. vin), Concinit autem vetevi sacerdotio ista prajcedeniiuih
seipsum sublevare ? Remittitur debinc sumraus Patrum commemorafio. In duobus enim vestimeniis
pontifex in castra, et Dominus dicii 'discipulis, m- porlabat pontifex, sancla ingrediens, patriarchavum
struens eos de assumptione sua: c Ego vohiscum sum nomina in rationali et iu superhuirierali, quae colli-
[omnibus diebus] usque ad consummationem saeculi gata erant adinvicem, significante Spiritu sancto, ut
(Malth. xxvin). » Hoc utrumque sacerdos imitetur. sacerdos Christi justiiiam et veritatem, quam habet in
Primum suis precibus levans Christi corpus super corde, studeat habere inoperatione: pectus eniin 16-
omnem cffilestium sublimitatem.. Inde quasi rediens cusestcordis, humerus verolocus est poflandidheris.
ad castfa dicit:«Ut quotquqt ex hac altaris partici- Ad hanc similitudinem inter saefamenta ndstrsi
patione-sacrosanctum corpus et sanguinem dileclis- bis habetur sanctorum commemofatio : ut sacerdos
sirni Filii lui sumpserimus, omni benedictione coe- D noster gesla sanctorum et cofde mediteiuf, et factis
lesti repieaniur. » Ecce ad memoriani veniunt verba imitetur. Facta sanctofum comnienioratioiie, sacer-
beati AndreaJ aposloli,- quibus asserit el in cffilis dos de meriiis suis non pvsesumens"',orat ul saiicto-
esse corpus Domini, el de altari posse sumi corpus rum meritis assequamur quod nostris meriiis non
Domini. Cujus, inquit, carnes cum sint comestae in valemus : et hoc tanlum per mediatoreni qui factus
terrisapopulo,etsan"guis ejushibitus,ipse tamenus- est nohis propitiatio, redemptio et sanctificaiid (I
queintempora restitathmis [resun'eclionis]omnium, Joan.- xi; JCor. i). Per quem nobis haec sacraihenla
in ccelestMusad dexteram Patris ihteger perseverat instituta sunt ad medicinam vulnerum nostrofum.
et vivus. Si quseris'qualiter id fieri possit, breviter Et hoc-est quod sequitur :,« per qiiem liaec omnia
respondebo : Qiiia sacramenturii fidei est, salubriter creas,»idestinaliamessentiam etefflcentiammutas,
potest mvestigari; rnsi periculdse, 11011potest. quani eorum prima cdndiiio habeat et yisus osten-
- Inde est quod quidam carnales diseijnili recesse- dal.« Sanetificas, vivificas,»idestsanctilatis eivitsc
rtmt ab eo', Cumdixisset: «.Nisimanducaveritis car- sacramenta efflcis. Sequiiur : « Per' ipsum est tibi
nem-Filh hominis, et bibeiilis ejus saliguiuem, non pnmis honor et gloria, > id est qhiaperipsuni cuncla
habebilisYitani (Joaii: vi). » Putayerunt. eiiini quod pperaris, merito peripsum, qui etiam ex te esl, ab
 SSS D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI '560
omnMus super omnia Deus honoraris, et omnium A eris in paradiso (Lite.xxxm), » el de qua cantat Ec-
lautle gloriflcaris.« Et cum ipso» est tibi gloria, quia clesia:« Gaudenl in cffilisanimse sanctorum. > Tertia
et ipse Filius in operibus quse per eum facis, sicut portio, quam in sanguine ponimus illam Ecclesie
coaequalis tecum honoratur, et congloriflcatur : < et parlem significat, quse calicem Domini bibit, id cs-t
in ipso » est libi spiritalis gloria, sicut ipse per co- Christi"passionem inritalur, cum aposlolis a Domino
lumbae tuae vocem dixisti: « Hic est Filius meus di- dictum est : « In mepacem habebitis, in muudo aii-
lectus, inquo mihihene complacui(ifaff/j. ni,xvn).> lem pressuram habebitis (Joan. xvi). > Facta com-
In Ms verbis -Ascensionem Domini manifeste com- minulione sacramenti et completa oralione, qui;
memoramus, in quibus Filiuni cum Patre honorari subnectitur Dominicae orationi, communicat sacer-
pari gloria i>rofitemur. Quibus laudibus lanquam de dos et ministri, certis [cuuctis] diebusfldeles pnpuli.
interioribus ad exteriora procedeus, assensum quse- In qua re iterum significatur unitas capitis, i<i est
rit Ecclesiae sacerdos, dicens sonora voce : « Per Christi etEcclesise, id est corporis Christi, sicut ipse
omnia saecula sseculoium. » Supplet populus super dicit :«Qui manducat carnem meam, etbibit sangui-'
orationem ejus locum idiotae, et respondet, « Amen nem meum, in me manet, ct ego in eo (Joan. v i). >
(I Cor. xiv). » Hac una participem voce ?e faciens . Consideratione trium portiomim supra memo-
rnnnium charismatum, qua? sacerdos multijj.Jici sa- Bratarum, dum saeramenta sumuntur,' ter Agnus
cramentorum diversitale studuitimpelrare, jam ergo Dei a choro cantalur. Primo orat Ecclesia agnum
quasi mutato habitu, quo utebalur dum sacra my- non figurantem islum agnum, sed veriim lollen-
steria traclaret, mutatvocem :iet deinceps tanquam tem peccata mundi, ut inter -ejus membra nu-
in exteyiori sedcj, quse restanjl sacramenta missae meretur, cujus corpori |Communicat et sariguini,
perflcit, hortans secum populum ad faciendam Do- id est, ut adhaereat ei tanquam capiti. Orat
minicam orationeni, qua et sacramentorum conse- secundo eumdem agnum, quatenus societur ilii
cratio perficiatur et populus ad perficienda. eadem parti corporis Christi, quae j"am cum capile
sacramenta orando prajparetur. Sequitur inde sacra- quiescit in pace. Hoc superioribus oravit sacei -
mentorum comminutio, quam ex Domini nostri tra- dos, cum memoratis apostolis et martyribus ad-
ds2ione accepimus, qui corpus suum propriis mani- didit : « Intra quorum nos consortium non assti -
DHSconsecratum, fregit, et discipulis suis distribuit. mator meriti, sed veniae, qusesumus, largilor,
Jn qua fractione possessionem suam designavit mox admitte.» Tertio orat eumdem Agnum, ut muniii
futuram, et sigillum veterum scripturarum, sub quo pressuris non superetur, et malilia, quod supe-'
spiritualis intelligeiilia supersubstantialis animse pa- rius comprehendebat oratio Dominica : « Et ne
nis claudebatur, aperuit. Quod vero idem eorpus ^1 nos inducas in tenlalionem, sed libera -nos a
discipulis distribuit, incorporandam sibi Ecclesiam' , malo. Amen (Matth. vi).,» Et hoc ipsum con-
twelesli victuram pane figuravil. Hoc et in oblatione tinet Dominicse oratloni conuexa oratio. Nihil Jam
summi sacerdolis prsefiguratum fuit, qui de fra- restal de carnibus agni, quod non assumat haec
gmentis similaginis oleo conspersse, mane et post oratio.-Devoral caput, cum seipsarii facit ei cor -
meridiem offerre jubetur, ut 283 interni panis sua- pus; devorat intestina, cum compulari vult -tt
vitas, qnaj mane , id est primitus in littera latebal, concorporari inler intima ejus memlira; devorat
post meridiem, id est luce verilatis apparente, cre- pedes, dum illos sibi incorporare studet, qtti
dentibus misericorditer gustanda prseberetur. Nos cum capite laboraluri sunt iu terra. Unde iu
quoque non otiose saeramentum corporis Christi in hac tertia oratione, pacem sibi darl poscit Ec-
tres partes dividimus, quia et Christi passionem per clesia. Redit post hsec sacerdos ad dexleram par-
hoc commemoramus prajteritam, quam Dle signifi- tem altaris, et ibi officium Missaj consumniat
cabat venturam ; et hoc numero tria intelligimus, significans quia « cum pleniludo gentium intrave-
quibus capitis (id est Chrisli), et Ecclesiae unitatem rit, tunc omnis Israel salviis erit (Rom. xi). ,»
commendamus; prima enim portione, substantivum 1Q Noianduni est quod post contrectata et suuipta
Christi corpus figuramus, quod Sabbato quievit in- sacramenla, sacerdos antequam se converlat' adl
sepulcro, de quo ipse Dominus dicit in psalmo :' conventum Ecclesiae, qui tantse sanctilalis par»
« Caro mea -requiescet in spe (Psal. xv). » Et se- ticipalione mundatus esse debuerat, tanquam a
quentibus verbis suam promiltit resurrectionem, et contactu immuudse et moribundae rei mahus la-
ad dexteram Patris consessionem. « Nec dabis san- vat, et in locum sacrum huic cultui depulatuio,
ctum tuum videre corruptionem. Notas mihi fecisli ipsa aqua vergitur, quae" omnia sine magnse rei
vias vitae, adimplebis me laelitia cum vultu tuo,- de- sacramento fieri non videntur. Ubi mihi occur-
Iectationes in dextera tua usque in flnem (ibid.). t rit, quod huic facto concinit, videlicet, quc-f
Secunda portio, quam cum prima in palena poni- sacerdos in die propitialionis, postquam cremalse
mus, illam Christi corporis, id est Ecclesiae partem fuerant carnes vituli, et Mrci extra castra, noii
signincat, quaejam cum capite suo quasi in sabbato ante in castra revertebatur, donec veslimenta cjus
qnieseit, et unam j'am immortalitatis stolam possi- et carnes ejus, quse exteriora et interiora si-
det, in qua illum latronem credimus esse, eui in gnificant, abluerentur. Et tamen ita lotus secun-
cruce confllefiti Dominus dixit: _«Hodie mecum dum Iegem, usque ad vesperam immundus re-
SSI - SERMONES. 562
pulabatur. Qui enim carnes victimarum extra. A pia praesumjitione provocati, prout 284 e^s beus
caslFa cremabant, Christi passionem extra civi- donaverit, dicent majores majova, et meliores
tatem factam praefigurabant. Nostri autem sa- meliora; el si quid impolilum vel minus perfectum,
cerdotes passionem, quam illi, ut dietum est, quanlum ad propositum meum, in hoc' opusculo
prajfigurabant, in celebrationibus missarum fac- invenerint, parcent charitali, quae forsitan ad
tam esse commemorant, et tamen se immundos unguemdicere 11011valuit quod voluit
usque ad vesperam, id est, quandiu vivunt, et SERMO VI.
-
lantis mysteriis exsequendis indignos se judicant. Quare Deus natus et passus sit,
Unde ait beatus Joannes : « Si dixerimus quia Corruplo peecatis originalibus et actualibus
peccatum non habemus, nos ipsbs seducimus, et mundo, mundi Conditor secrelo et mirabili
veritas iu nobis non est (J Joan. 1). » Inde et consilio per mysterium Verbi incarnati ejusdem
Dominus in Evangelio : « Cum feceritis quae mundi lapsum voluit reparare : qui eo verbo, quo
praecipio vohis, dicite quia servi inutiles sumus : potuit de nihilo cuncta creare, potuit quae perdita
fecimus quae facere debuimus (Luc. xvn). » Idcirco fuerant reformare : « Ipse namque dixit et facta
manus lavant, et aquam ahlutionis honeste tra- sunt : ipse mandavit et creata sunt (Psal. xxxn. >
ftant, per quod altitudinem sacramenti honorant, B ' Hanc ejus potenliam non credimus minoratam,
et indignilatem suam tali ablulione commemorant. non credimus immutatam, « apud qiierii non est
"Ila et sacerdos antequam ad saeramenta tractanda transformalio,necvicissitudinisobiimbratio(Jflc.i):»
aeeedat, manus lavat,- sicut pontifex Sancta san- quo minus esset potens ct sapiens in reformando,
ctorum ingressus, introitu tabernaculi testimonii quam fuerat in plasmando (Luc. 1). Ouuiipotentis
niaims suas lavabal, et sic ad incendenda aro- quippe iiguli manus, cujus t universac viae mise-;
niata veniebat. Haec munditia exhibetur exterius, ricordia et veritas (Psal. xxiv), > quse lutum de
sed interius perfici juhetur, quia « omnis gloria terra levatum, ralionalis naturae dignitale subli-
filise regis ab intus (Psal. XLIV). > Non enim maverat, sic voluit ruinam vasis fragilis refor-
lutum manuum nostrarum sacrosancta sacramenta mare, ut nee peccalum hominis dimitteret im-
contaminat: sed nos, qui nisi correctis moribus -punitum, quia justus est : nec insanabile, quia
et casiigatis aclibus ad ea traetanda et sumenda misericors est. Si jusius tantum esset, cujus sa-
accedamus, non inde medicinam vitae accipimus, pientia < attingit a fine usque ad finem fortiler,
sed judicium mortis incurrimus. Testis est Aposto- et disponit omnia suaviter (Sap. vm), > potuit sua
lus.dieens : « Qui indigue manducat et bibit, fortitudine adversus seductorem humani generis
"
judicium sibi manducat et hibit (I Cor. xi). > contendere, et ovem perditam ad gregem re-
Unde satagendum est, ut, sicut exteriora abluuntur ductam, suo Domino restituere : sed hoc modo
inquinamenta manuum, sic interiora purgentur videretur eminentiam tantum ostendisse virtutis
jflecebrosa desideria mentium. Sequuntur dehinc suse, non medicinalem misericordiam impendisse
orationes, in quibus lit perceptorum beneficiorum redemplis : nec appareret, quanla chafilaie con-
commemoratio, et gratiarum actio : quse duo sunt ditor creaturam diligebat, a qua se diligendum
tanquam cineres vitulse extra eastra combustae , esse mulliplici beneficio expetebat: quatenus mfcer
quos feponit homo mundus ab inlerfectione homo, praecedente gratia, obtineret etiam per mt-
Christi in loco mundo, id est, retinet in corde ritum, quod ei male merito rependebatur indebi-
mundo. Extra castra, id est, extra observantiam lum. Quod ergo Dei sapientia potuit facere sa-
Judaicam, extra quam fidei Chrisliaiia enituit. pienter et fortiter, voluit facere suaviter, uniens
Quibus omnibus explelis, dicit sacerdos vel Le- -sibi infirmitatem carnis noslrse, quam primo in
vita : < Ite, missa est, » id est, meditatio et inter- se sanaret, et per hanc quasi medicinalem con-
cessio quam ministraverat [insumpserat], consum- fectionem generi humano sanitatem restitueret :
mata est. Possent quse scripsimus, multis veterum ~ i non quod non potuit aliter fleri, quantum ad peri-
liguris explicari, et multis expositionum diversi- liam et potentiam medici : sed quia non potuit
talibus dilatari, nuillis schematum phaleris ex- commodius antidotum procurari, quantum ad
ornari; sed non fuit propositum nostrum in hoc complexionem aegroti. « Quod enim infirmum est
opusculo ita exsequi, et planlare nemus in domo Dei, fortius est hominibus : et quod slultum est
Donrini. Tantum fuil^proposilum nostrum , con- Dei, sapientius est hominibus (J Cor. i). » Hsec
venientiam quaerere inter vetus et novum sacer- conversatio [causa] nobis specialis esse videtur,
dolium ut quod ibi multiplici sacrificiorum 'ritu cur Dei Filius hominem induere voluerit, et inter
praefigurabatur, in novo sacerdotio paucissimis et homines conversari, ut mortalitatem quam a nobis
factu facillimis et augustissimis sacramentorum acceperal, moriendo superaret; et naturam nostram
observationibus completum esse monstretur. Nee supra primae originis dignitatem reparatam secum
nos hajc sufficienier fecisse confidimus de eo , qui ad immorlalitatem revocaret, ut eo sequeretur
p,;r qtteriidani sapientem dixit : « Peitransibunt humilitas gregis, quo praecessit celsitudo pastoris.
plurimi, et multiplex erit scientia (Dan. xu), » Sic radius solis humorem, quem ad se trahit,
quia contemporanei nostri vel sttccessores, nostra exsiccat : ipse tamen virtutem caloris Sui «4
 ggj ... D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 564'
splentloris nec miporat, nec immuiat. Sjc ignis A derentur, ita corjms per opinia membra sua in
materiam quam assumif, in se converlit : natu- cruce distenderelur, et totum quod reatu pateriti
«ram vero suam ideo nec mnlat, npe minpit. delicli confracium fueralr, hujus emplastri inalaxa-
Multo fprjius |He ignis, ,de quo dicitur : «.Deus tione consolidaretur. Sed huic medicamento per
noster ignis ponsumeps esl (Ilebr. xn), morta-r smiilia composito admistum est medicamentum
litatem nostram et passMilitalem in se assumpsit: factum per oppositum. Nam hic sanavit obedien-
et inde graiia sanitaf,is [sanitaiem] tolum corpus tia, quod ibi cprruperat inobedientia : et quod
resumpsit. Mjrabife et incomparalnie genus niedi- ibi contaminavit gulae oblectamentum, hic refor-
cinae, propter quani medjcns ^voluif segrotare : et mavit crucis lormenlum.| Contineturin hac cr.ucis
Sgrotos, qjijbjis salufis remedium procurabat, sua figura altius sacramentum : quod quanto est al-
deereyit infirmitftte sanafe. ln| hpc apparet,quam tius, tanto ,est alfendendum dOigentjus'. Inlelli-
jncomparabiji eharitat§ nos dilexerit : quia in po, gitur namque in latitudme crucis dileetio jivoximi
gupd desertoves suos qusesivit, semen Abrajiaa quae non tantum usque ad amicos, sed etiam ex-
apprehpndit, erraijtes reduxit, saucios curavit, lendenda est usque ad diligendos inimicos. Intel-
nihjf sibi addfdit : non <estinde faclus aljipr^ non Ijgitur quoqpe in ejusdem Jpngitudine longa et
fst factus jnde beatior. Tota [haep dispensatip " perseverans Jaborum et persecutionum sustinentia,
nostraj utilitali epnsuluit, npstrae saluti niilitavit, quam palienter ferre debet ad patriamsinrans noslra
divinse potenlise nil conlulit. Nam et cum essemus peregripatio, fam pro dilectione proximorum, quam
yasa contunielise, Omnipoientis figuli manunj effu- prp pxhibitione omnjum 1bonorum operum. Figu-
gere nqn potuimus : utgbatur vasis jraj, prput ratnr simili r,atione in alljtudine gjus^ .eminentia
volebat/ad manifestationem suse gloriaj. Sicpnim spei pepetraus jisqup ad interiora velamiiiis-, ubi
dictum est Pharaoni : « In hoc ipsum excitavj 2g§ visione paeis perfruentur, qui hic a civibus
1«, ijl pslendam |n |e virtutem meam, -gt aij.- Rabylpnise multipliciter exerceiitur : donec in Mber-
nuntietur RPhien raeum in uniyersa terra [Exod, IXJ taleni gloriae filioriim Dei, a servitute corruptionis
fiom. <ix).» Nonne et daemones, cum ejicerenlur a Jm|us liberentur,
Dpmino de corpoiibus obsossis, Domipum glori- Significavit hanc Jatitudijiem charitatjs Dominus
ficabant, quatido djeebant ; « Qiiid nobis cttibi, Jesus in cruee, capul .ad orientem subrigens, ,pedes
Jesu flli Dei vivi? -quid venisti ants tempus" toiv ad occidejitem submilicns, manus ad aquilonem et
quere nos? > (Mare. i,).Constat erga m hjs et ausfrum extendejis, ut adimpleret quod de se ante
liujusmodi aliis, quia divina virtug nostra repa- passionem siiam praadixerat; t Cum exaltalus fuero
ratione non eguit ; sed tamen ea bonitate, qua a terra, »iii cst, cum crucifixug fuero, « onmia tra-
nos condidit, eadem reformare jips vpluit, et ad JiaHi ad jncipsum (Joan, xn), > jd est convocabo ad
hoc, roedicamen, non quam forte potuit, sed roe toium mundum- Hoc sacramento crueis, sanctus
quod lenius eoraplexioni a3grptantis competere Elisajtjs filium Sunamitidis, os ori, manus suas ma-
conspexit, apppsuit, Solenl qujppe medici perjti eegri- nibus ejus applicans, suscitavit, et vivum malri re-
tudines, quas curandassuscipiunt,aliquandocurare stituit (IV Beg, iv). Ejusdem virtute sacramenti,
perconlraria,aliquandopersimiIia,flocfecitDomiisus Moyses in deserto bis silicem virga percussit, el si-
iioster Jesus Christus, suapaupertate nosdjtans,sua tiejiii populo aquam de pelra produxit. Bina quippe
Iiumilitate nog suhlevans,-suainfirmitate nos sanans, percussio duum lignorum fignrate infelligitur in
sua morte nos vivifieans. Sic ratione medicincs sicca cruce facla comjjactio. Ris ergo petra percutitur,
Mmidis, humida siccis, calida frigidis apponun- .cum Christus, de quo dicit Aposlohis : « Petra au-
-tur, et minus fortia contraria a fortiorfbus con- lem erat Christus (J Cor. x), J in duobus lignis cru-
trariis supervenientibus superantur. Simili ratione cis extensus, lancea perforatur. De hac petra aqua
similia similibus apponuulur, cum secundum profluxil, cum sanguis redemptionis et aqua bapti-
quantitatem vulnerum vel turoorum., mensuranlur ,rvsmatis quibus in novum Iiominem transforma-
longitudo vol latifudo epithematum. Sio scorpionis mur, de lalere Christi manavit. Praeterea inter has
carnes- olco coetse percussionibus medenfur scor- crucis dimensipnes, solerter attendenda est crucis
pionum. Sic therjaca de serpentis carne, con- pi'ofunditas, quia profundum est mjsterium crucis :
fectum morsibus serpentis oecurrit et potiones in quo multorum, qui sapientes videhantur esse,
veneno infectas, in potu sumpturo expellit, Ad -ingenia defecerunt, qui hoc ausi ^unt reprehendere,
lianc similitudinem medicus noster mortem nostrae ,quod non potuerunt humana ratione comprehendere:
carni, de serpenle venientem, carnjs suae morte "videjicet,purverbum Deopatri coseternum.omnia con-
ganavit, et ad jmmortalitatis snse speeiem in .linens, omniaimplens, inassumptohomine totum se
tempore restitutionis eomplendam , reformavit. incluserit, et lamen totum mundum regere, complere,
Ubi diligenlius attendendum esl quod mors quae per et conlinere nondesierit, non satis considerantes qaod
-lignum venit, per lignum superata est. Et ipsa ligni valet in minori, multo magis posse valere in majori,
forma longitudini, et latitudini, et altitudini hu- cum vox una et tota de ore loquentisprodeat, et tota ad
mani configurata est corporis, quo sicut totum aures multorum perveniat. Qui dehac qusestione scru
.fiorpus motum est, ul manus ad vetitum exten- pulpsius disputant, ettanquam clauso ostioadparic-
 "
SfiS SERMONES. SG6
tem palpant, audiant primum dieenfenjApostolum : A dicamenium : exhibuit se saeerdotem, et fecit se-
« 0 honio, tu quis es qui respondeas Deo? » (Rom. , ipsum saerificium, ut coropleret.ad quod .venerat, et
ix.) Deinde' miteseant, ct cum pietate pulsent, ut -probaretquanta dilectiouedUexei'at eos, pro quibus
aperiatur eis, et intelligent justum fuisse condito- corpus BiHim in ara crucis offerebat. Unde et in
rem in condemnando, el misericordem in redi- Evangelio suo anle prsedjxerat:« Majorem cliarita-
mendo : necpoiuisse sanafi sine misericordia, quod tem nemo habet, quam uf animam suam 'ponatquis
juste condemnaveralO.mnipotentis juslitia. Hine cpn- - pro amicis suis (Joan. i). » Hino est quod Aposlolusf
sequenter advertent, cum.usque adcaptivati liQm.i- dicit : < Gommendat charitatem suam Deus in no-
riis paupertatem et crucis igno,miniam se humiliaye- bis, quia cum iniroiei essenuis; reconciliavit nos
rit divma omnipolenlia (Pliilip* u), quaein paradiso ,sibi per morlem Filii sui (Rom. v). >Et quia natu-
reum hoininemjusla epndemnaverit sententia. Cum rale est ul homines diligentes se diligant, hac hu-
enim de perpetrata a- Domino argueretur inohedien- -mililate et charilate humiliata est ef liquefaota du-
tia, non se humiliter, ut culpa exigebat, accusavit, -ritia mundi, ut agnoseeret heneficium suse repara-
sed auctorem superbe accusavit dieens : «.Mjilier tionis, quae non agnoveraf excollentiam suaa cpndi-
quam dedisti mihi sociam, dedit roibi de fructu, cl iionis. Unde Psalmisla ; « Homo cuni jn honore cs-
eomedi (Gen. m).» Haec dieendo, se putavit excusa- " set, non inlellexit; comparatus esfjumeritis insi-
tumetcreatorem, mulieriscouditorem, quae adpec- pientibus, et similis faclus est illis (Psal. XLvni), >
candum virum fraxerat, esse iuculpatum. Qui si hu- Postquam vero ad se reversus est, et per dilcetio-
militer se accusasset et in auctorem suum culpam . nem redimentis, el eruditionejii ad.njonenlis cogne-
non retorsisset, a paradiso non exsulasset. Erat au- vit de quanta comiisset. glQr-ia,et, in quanta/versa-
, tem contra divinam justitiam, si reum.impcenilen- retur miseria, expertvs est qupd magna indigeret
lem in prislinum gradum restituisset, et uon usque misericordia, et jmplelum esl quod dicit Psalmjela :
ad dignum poenitenlise fructum qua vellel ratione « MjaltiplicataJ sunl itifirmitates eoru.ro, postea ac»
compelleret. Divina itaque sentcntia movti est adju- celevaverunl (Psal. x-v), » Prajdjcajaest exindevir-
dicatus, et cum tota posteritate, quae delumbis -ejus -ttiscrucis pev uniyersum jnupduro» quse partihus
erat processura, ejectus est de paradiso, et aerum- suis per quatuor njundiparies-est extensa, et totum
„ noso condemnatus exsilio : etqui tine poanitentia in .mundum sua malaxatipne oonjplgKatacompleyit.Mec
statum suum redire non potejat, movendus et tid- jam potuil ex tolo mundus esse ingratus, qui tajjta
monendus. erat ad pcsnitenliam, ut reformaret vo- fuerat charitate sanatus, Crucijixus nosler^i njorje
- luntavjuni subdita humilitas [voluntaria et subjecta. ._• surrexit,' coelosascendit, erueem nobis inmeriioriant
humilitas], quem corruperat male erecla iniquitas. suse passionis reliquit. Grueem reljquit ad saniia-
Non enim conveniens erat, ut invitus Iraheretur ad tem, crucem reliquit ad sanotificaiionem. Hoc signo
prenilenliam, qui spontaneus corruerat in poenanv : -daemones fuganttir, hoe antidoto sanilates perficiua-
1 ne itidem ingralus existeret suaerfiformationi,sicut -tur ; hoc signunt prsesidium est amicis,-obstaculum
exstiterat primas conditioni. Provisum esl igiturtale inimieis. Hujus orucis mysterio rudeg calhechizan-
medicamenlum, quale eonveniebat «jgroto, quo dn- -luv, eodem mysteviofons rcgenerationis consecra-
riliam lumoris sic emolliret, ut mollefactus, sponte -lur: ejusdem oruejs signo per manus impositionem
morliferum vjrus effunderel, dicente Psaljnista : baptizali, dona gratiarum accipiuntfcum-ejusdem
« Effundite coram illo corda veslra (Psal. LXI), »id •crueis signi charactere basilicay dedicarilur, altaVia
est, per confessionem ejicile de conscientiis vestris consecranlur,g@@altaris sacramehtacum inlerpo--
omnia immunda. Quod quandiu lardavit faeere .sitione£impositione]Domiiiipoium verborum confi-
muudus, tandiu remansit imniundus. Ut ergo hoc 'citcntur.SacerdotesetLevitaeper hocidem adsacrPs
fieret, misit medicus noster praecones et testes suos ordines promoventur, et uhiver-saliter omnia sacra-
- ante se legislatores ct prophetas, qui corda audito- 'menta ecclesiastica in eis perficiuritur.Qui hoc mare
rum adpo3riitentiamprsepararent,et ei in tempore j) magnum et spatiosum,' in quo sunt reptilia, quoriim
gratise testimonium perhiberent. Venit ipse medicus non est numerus, absque nauffagio transire deside-
in tempore plenitudinis, publice praedicavit causam rat, crucem sequatur, crucehf- teneat,' et eam non
adventus sui, factus esl doclormedicinse, dicens : " deserat, dohec ad optatum salutis portum perveniat.
« Pcenitenliam "agite, appropinquabit enim regnum Hoc cursum nostrum dirigit,Iiocadagonemaios in-
coelorum (Malth. iv). » Et item :-« Qui crediderit struit, hoc in luctarriine adjuvaf, hob ad vicloriam
et baptizatus fuerit, salvus erit (Marc. vi). » Hoc provehit, hoc maleficia destvuit : et omnjs. daehio-
consilmin inedicinaj acceperunt multi. Contemptori- num machinamenta ad nihilum redigit. Et quodfa-
bus'placuit adhuc magis sibilus serpentis perimen- ciebatin lerris corporalis Christi praesehtia, 1100111-
- tis,
quam persuasio niedici redimentis [redempto- ""cit cum fideli invoeatione nominis Christi, vJcforibsa3
T'IS].Filius vero adoptionis audivit, et obaudivit voci crucis insignita 'memoria. Longum est per singula
promittentis, qui in paradiso non obedierat praece- virtutem crucis exporiere. Quivero inangar'ia,rChrI-
pto mortem comminantis. Expleta dispensalione do- sli crucem porlat, potefit jilura de ejiis viflute ex-
ctrinse suse, et-csecitate in Isvaelcx pavte perdurante, pevimento cognosceve, quam possit sernio 'retexerc,
fandern exlnbuit se medicum, etfecit de seinso me- vel humana cogilatio comprehendere. -'
 567 - D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 568
SERMO YII. .4.peccato jusiificarelur, postmodum per eumdem imr
De Adventu Domini. mortalitati restitueretur (J Cor. xv). Eo enim ordine
Qtioniam pra3sentium obsefvatione dierum, utrum- quo peiierat, eo ordine reparandus erat. Prima
que Christi adventum celebramus, dislinguendum quippe mors, praevaricalio : ex qua generata est se-
est fraternitati vestrae, quid bac ohservatione prse- cunda, per subtractionem animae, carnis corruptio.
teritum debeatis credere, quid futurum exspeclare, Ita ergo prima resurrectio, Justificatio ; secunda, in
quatenus exspectatid futurorum, per timorem solli- immortalitatem carnis corruptae, reformatio. Quia
citos' vos compescat a malis : praeleritorum autem vero uterque adventus nostrse restaurationi fuit ne-
fides,' per charitatem non tepescentes confirmet in cessarius, utrumque subuniustemporis observatione
bonis. Dominum enim jam in forma servi venisse, sancta venerari consuevit Ecclesia,ut inchoata prio-
ut judicaretur, nemo est veslrum qui dubilet : eum ris beneflcia reeolat cum gratiarum actione : con-
in eadein forma venturum ut judicet, nemo est ve- summata vero futuri advenlus bona, cum pia exspe-
strum qui neget. Primus ergo adventus ejus occul- ctet trepidatione. Idcirco ea quae de utroque Domini
tus, secundus manifestus. De primo enim advenlu adventu in lege et prophetis et psalmis et Evangelio
ejus ita legitur : « Et homo esl, el quis cognoscet " scripta sunt, his qualuor hebdomadibus specialius
eum? »' (Psal. LXXXVI.)Et in Evangelio : « Lux legendo et cantando reeitantur in Ecclesia, ut his
in tenebris lucet, et tenebrae eum non cognove- quatuor testimoniorum generibus, de perceplis be-
runt (Joan. i), » et mulla in hunc modum. De se- neficiis ad gratiarum actionem muniamur [monea-
cnndo autem ita habetur in psalmo : « Deus noster mur], ad futuram vero sollicitudine non pigra prse-
manifeste veniet, elnon silebit (Psal. XLIX).» Primo paremur. Conservemus igitur primam innocenfisa
quideni adventu siluit, non a prseceplo, sed a judi- stolam, quam in primo adventu recipimus, ut cum
cio. « Cura enim malediceretur, non maledicebat : ea ad nuptias patrisfamilias occurrentes, alleram
cum percuteretur, non comminabatur (J Petr. H; quoque stolam immortalitatis percipere mereamur.
Isa. LIH), > et sicut agnus coram tondente se sic Mandemus nos ab omni inquinamento carnis et spi-
non aperuit os suum. Secundo nonsilebit, cum uni- ritus : ut quem redemptorem lajti suscipimus, ve-
cuique reddet secundum opera sua. Ita enim dieturus nieiitem quoque Judicem securl videamus. < Dies
esteis, qui a sinistris ejus erunt: « Ite, maledicti, Domini,» sicut ait Apostolus,« quale sit opusunius-
in ignem seternum (Malth. xxv).»Ita vero his qui a cujusque declarabit, quia in igne revelabilur (J Cor.
dexlris ejus erunt : t Venite, benedicti Patris mei: 111). »In die quippe Domini iste aer terrae vicinus,
>percipite regnum quod vobis paratum est ab origine ., quousque aquae diluvii ascenderunt, igne replebi-
""
mundi (ibid.). > Primus adventus humilitate et tur : per quem transibit omnis resurgens, qui ante
mansuetudine, secundus cum terrore et majeslate. tribunal Christi prsesentabitur. Sicut vero ignis au-
~De primo enim per prophetam dicitur Ecclesise: rum et argentum aul probat, aut purgat: sic ignis
f Ecce rex tuus venit tibi mansuetus et humi- iste resurgenlium opera perfecta probabit, imperfe-
lis (Zach. ix; Matth. xxi). » De terrore secundi ita cta purgahit. Sie enim dicit Aposlolus : « Si cujus
dicitur in psalmo: < Ignis in conspectu ejus exar- opus manseiit, igne probabitur : si cujus opus
descet, et in circuitu ejus tempestas valida (Psal. arsevit, ipse salvus erit^sictamen quasi per ignem
XLIX);» ut reprobos ad gloriam visionis ejustempe- (ibid.). » Haec scienlcs, charissimi," prajparemus nos
stas jjrocul pellat, quos deinceps ignis exurat [urat]. in [ad] adventum judicis : ut non quod condemnet,
De hae .tempestate scriptum est: « Tollatur impius, sed quod coronel, in [nohis inveniat. < Prseoccupe-
, ne videat gloriam Dei (Isa. xxvi). » De igne autem, mus adventum ejus in confessione (Psal. xciv), »
cui tfadendisuntreprobi, ita dicit Dominus per plangamus mala quae fecimus : statuamus Judices
•
Moysen: Ignis succensus est in furore meo, et ar- conscientias nostras adversum nos, quia sicut ait
debit, usque ad inferni novissima (Deul. xxxn).» Apostolus : « Si nos judicaremus, non utique Judi-
Cum majestate.quoque se venturum ad judicium, [> caremur (I Cor. xi). > Summus enim Pontifex, qui
ipse sic dicit : « Cum venerit Filius hominis in ma- seipsum pro nobis oblulit Deo Patri, adhuc interpel-
jestate sua,'Congregahuntur ante eum omnes gen- lat pro nohis ad dexteram Patris (Hebr. JX;-J!OHI.
tes (Mallli. xxv). » Primo adventu venit impios ju- VIH): adhuc reservat peccantibus locum venise, qui
stificare, secundo venlurus est impios eondemnare. aversis et non reversis postmodum solum reservat
Primo venit aversos revocare, secundo conversos glo- locum vindiclaB.Dum igitur lempus habemus, vite-
rificare. Primo adventu Cbristus proimpiis indebitse mus vindictam prioris vitse per correctionem [vitae
morti traditus est, seeundo impios debitse morti tra- correptione], quaeramus misericordiam per obser-
diturus est. Primo adventu venit nos intus reformare vantiam Justitiae, ne poslremo adversum nos di-
ad imaginem Dei. Secundo autem « reformabit cor- stricius judex sedeal , qui nunc pius pontifex
pus humilitatis nostrse configuratum corpori clari- pro nobis interpellat Jesus Chrislus Dominus no-
tatis suae (Philip. in). > Sicut enim per pvimum ho- ster (ibid.).
minem terrenum, peccalum intravit in mundum, et 2S7 SERMO VIII.
per peccatum mors (Rom. x), itacongruum erat, ut De Nativitate Domini.
per secundum hominem coelestem, homo primum a In divinee misei'ationis magnitudinem libet aciem
 S69 SERMONES. 570
meiiis intendere , et quantum rationalis creaturat A nostram sanavit inobedienltam. Hsecomniaet verbo
suo debeat Bedemptori, ex beneficiorum commemo- .docuit, et exeinplo probavif, ut quse imitanda jivo-
ratione colligere. Pnmo .quidem quia hominem cum posuit, obedienter impleremus ; quse speranda pvo-
non esset, mirabiliter de terra plasmavit, dehinc misit, sine hajsitatione speraremus. Quantum autem
cum astutia serpentis et fallacia mulieris perditus pretium pvo nobis redimendis solverit iste medicus,
esset, mirahilius reformavit. In plasmando raira a montibus audiamus. De profundo enim clamat ille
polestas, in reforniando mirabilior potestatis appa- moris allus, cui a monle montium commissse sunt
.ruit humilitas. Nec enim adeo humana miralur in- claves regni coelorum. Non enim corruptibilibus auro
firmitas, si potens. aliquis innumeros servos suse , et argento redempti estis de vana vestra conver-
- ditioni servituros potenter acquirat, quam si eosdem satione, sed prelioso sanguine agni immaculati
fugitivos interim abscondita potestale, minis remis- (Malth. xvi; I±Petr. i).Huic consonat aliusmons, a
sis, iudebitaehumilitatis blandimentis revocatos ap- , sole Justitise illustratus doctor gentium: «Empti estis
prehendat. In primo statu conditionis homo desi- pretio magno, glorificale Deum et portate in corpore
piens, quia limuit potestatem, non dilexit majesla- vestro (I Cor. vi). » Agnusisle immaculatus non
tem : appetivit libertatem, incurrit servitutem : et ille est, qui in veteri sacriflcio-requirebaturabsque
quiper obedientiam potuit deiflcari, ex hoe ambiens B ^ maculsevarietate de pecoribus nalus : sed verus et
vanitati meruit subjugari. Renignusergo conditor innocens, de iminaculato vlrginis utero generatus;
nolens perire quod creaveral, in habllti seivi conser- .nonille, cujus sanguine postes lingehantur, sed in
vis apparuit, ut familiari colloquio insinuaret ma- , cujus iide lidelium frontes"crucis impressione si- •
jestatem, excitaret ad charitatem. Facto itaque col- .gnanlur; pon ille, cujus sanguis sacefdotum marii-
lyrio de lerra el saliva, caecinati oculos aperuit, quia bus fundebalur, sed qui a seipso sacerdote vero pfo
Dei sapienlia, inunitatepersonaenostraenalursecon- saluie nostra oflerendus praefigurabatur. Neque enim
juncta in humano genere caecato a prima origine seque digna hostia, seque munda potuit inveniri,
-intelleetum^quo Deum cognoseerel, el amorera quo quaj pro nobis enmndandis offerretur , neque-sacer-
agnitum dMgeret, reformavit, ut jam multiplici be- dos aeque dignus, aeque muridtis, a quo tam digna
neficio obligatum eum non amare non posset, cujus hostia digne offerretur. Ipse enim de seipso sic ait:
tam multa beneficia in se pvaecessissecognoscevet. « Nemo tollit animarii meam a rne, sed ego pono
In beneficio enim primse conditionis, sapientia el eam, et iterum siimo eam (Joan. x). »Iste agnus sine
virtus conditoris enituit: in beneficio aulem recon- macula et ruga virginem sibi sponsam sociavit, sicut
dlialionis, quo aversos et male meritos ad se revo- f ibi malvem vivginem anlea sanctificavit. Unde nati-
cavit, poenasremisit, prsemia repromisit, quantum, vitas, qua lempovalilernatus est Chvistus, non dis-
quod condidit amaret, evidenter ostendit, et sic in similis est nativitati, a qua spivitualitev nascitur
jis quos prior dilexerat, ignem sui amoris accendit. Chrislianus. Sicut ehim Chrisli mater virgo conce-
Agnovit enim aegrotus medicum suse salutis affe- pil, virgo peperit, virgo permansit, sic mater Eccle-
ctuosum etperitum, miralusethumilitalem, miratus sia Christi sponsa, lavacro'aquae in verbo Christia-
et sapientiam, dilexit sanilatem. Agnovit quod pre- nos populos quotidie generat, ut virgo permaneat.
tiosum esset antidotum, quod eum fecerat medicus Ih illa carnis integritas, in hac commendatur iidei
suus ad evadendum morhum tam acutum, tam •in- purilas. Audiamus Paulum amicum sponsi casto
veteratum; etiam mgratus esse non potuil, qui tot amore zelantem sponsam non sibi, sed sponso Ec-
beneficla sui Redemptoris accepit. Humilitatem clesia Corlnthiorum sic dicentem : < .zEmulor enim
qaiippeagnovit, quia ipse medicus noster infirmitale vos Dei aemulatione , despondi enim vos uni viro
carnis nostrae tanquam in lecto discubuit infirman- virginem caslam exhibere Christo (II Cor. x). > Hic
tium, ut experiretur quid sanandum infirmis suis quidem pignore spiritus subarrhata in integritate
esset necessarium^Sapientiam quoque hujus medici fldei, in morum honestate, fidei virgo esl de spe ad
novit aegrotus,quiajuxtarationem medicinse, in qui- D £ spem producenda, ul ibi plena Jucunditate in pleno
busdam sanitatem contulit aegrotis per similia, in sponsi amore gaudeat, cujus arces [artes], contem-
quibusdam morbus evacuavit per conlraria. Per si- pla omni serpentis seductione, conservat. Quomodo
milia quidem, quia natus est ut renascerem.ur; infir- autem matvem camis suse sanctiflcaverit, deinceps
matusest,passibilianoslraemortalitatisperfeieiido,ut audiamus, ut inde laetetur ealholicus, immundus
nos abomnipassibilitateservaremur; crucifixusest, confuletur hsereticus. Omnem quippe naevumtam
ne nos cruciatibus seternis subjicevemuv; movtuus originalis, quam actualis culpse in ea delevit: sicque
est tempovaliter, ne nos in aeiernum movevemuv; carncm ejus sumens, eamdem in divinam munditiara
suscitatus est, ut ei consuscitaremur; ascendit, ut iransformavit. Etenim sic ait Scriptura : « Deus
per suam ad dexleram Patris sessionem secum tra- nosler ignis consumens est (Deut. iv; Hebr. xn). »
lieret devoti gregis humilitaiem. Si vero quibus Sicut ergo ignis malerialis omnem materiam quam
contrariis contrarios morbos evacuaverit, attenda- assumit, mundans, in se conveiiit; sic maleriale,
tur , videmus quia per personam servi nostram re- - carnis nostiae quod divinus ignis assumpsit, divini-
paravit libevlatem, per bumilitatem suam dejecit talis expers esse non potuit, quatenus, quod Deus
antiqui hostis superhiam, per suahi ohedientiam est per naturam, hoc inciperel habere per gratiam.
 571 D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPl 8?a
Prima etenim bumani generis jiarens, quia serpen- A j quaj Judseis propter imbecillitatem suarn1 remissa
tinaj persuasionis"virtus excepit, duplici maledicto fuerant, in Evangelio proeceplis eorum supperaddi-
suceubuit, ut el cum viro mortem incurreret, et ut ; dit, ct ipsas ohservantias carnales usque ad tempus
filios quos camis deleelatione conciperet, cum do- correctionis carnaliter observavit. Inde est, quod
lore parluriret. Hujus maledictionis omnes filiseEvaa puer a parentibus octava die circumcisus, quadra-
hasredes suecesserunt, et omnes fllios suos sub ne- gesimo die ab eisdem cum legalibus hostiis in te.m-
cesgajisemoiiis condemnatione gcniievunt. Sola hsee plo est praesenlatus (Luc. n). Juvenis eliam ad diem
mater, quse non sibilo sefpenlis, sed angeli nuntian- dedicaliGnis,>et ad cseteros dies festos Hierosolymis,
tis verbis credidit benediclionem, qua3 utrumque sicut in Evangelio legimus (ifciii.),frequenter occur-
maledictum excluderct, audire promeruit: « Bcne- ril, et in nullo sacramenla illa legalia refutavit:
dieta tu in mulierjbus (Luc. xiv), » quia nec per donfecin sancto die coenae immblato veterj Pascha,
concupiscenliam gg-g carnis concipies,«uec fllium vetus sacerdotium in novum commutavit, quando
jn dolore paries : et benedjctus fructus ventris tui seipsum convivam et.convivium exhibuit discipulis.
(ibid,),»ipse videlicet filius qui nec ex sanguinibus, « Translato evgo saeerdolio, sicut ait Apostolus, ne-
neque jex yojuntate virj natus, non necessitate, sed cesseeratutfieretetiamlegistranslatio(JJe6r.Vn).)Et
voluntate temporalem^ubiit, et ab aeterna nos morte 1" hoc erattempus correctionis, quandorenovandae erant
liberavil, In hac Chrisli Natisitale Deus homo natus carnales umbrse, suh quibus nalus et usque ad viri-
est, ut homines j'enascerentur dii. In hac inclinalur Iem aetatem educatus est IChfisius. Unde dicil Apo-
divinitas,ut suhlimelur humanitas, Inclinans seDeus tolus : « Postquam venit plenitudo temporls, misit
tanquam hnmilis et fortis adjutor, quasi humerum Deus Filium suum, natum ex muliere/factum sub
, supponit ad subleyandum, et inter tantam dissi- Tege, ut eos qui suh lege erant, redimeret (Gal. wt),i
roililudinem corruptibjlis nalurse et incommutabllis Si enim aliquis observatione extraneus , scienlibus
substantise, personam suam ulriusque naturae paf- legem, sacramenta legis exponeret, quis ei auditunt
ticlpem, mediatricein ojjposuit, quse per id, quod praeberet? Recto ergo ordine magislerii, prius vo-
nobis hahet ajquale, sublevaret, et tanquam dela- luil auditor legis esse quam doctor : prius eam ser-
terna carnis Jippientibus ocujis, et solem nisisub vare quam ejus sacramenta reservare, utpewitam
nulje videi'e volentibus, temperali luminis Jubar ef- et doctrinam suam , ipse esse cognosceretur , cui
fudit,~et ignorantiae nostrse tenebras illuslravit. Mi- " teslimonium dahant iex et prophetse.. Kunc ergo,
. sei etenimhomoadimaginemDeiconditus,« cuniin quia quasdam causas reddidimus quare suh lege
honore esset, non inlellexit :efi«idep» similis factus p, nalus sitDbminus, de circumclsionls sacramenlo,
. cst jumentis insipienlibus (Psal. XLVIII.)» Hsecju- quam in manibus hahemus, qhse Dominus dederit,
. menta fenum, quo aleientur, non habebant,- panem pertractemus. Octava et circumcisio uni concinunt
. suum comedere fuerant objjta, sicut deplorans ait '
sacramenlo. Octava in Scripturis, pro aeternitate
- Psalmjsta;«Aruit cor njeum, quia oblitus sum co- poni consuevit. Sicut enim septenarii numeri cir-
medere panem meum (psat. ci). > Ideo panis aihge- cuitu rerum temporalium volubilitas, ita per octa-
loruprfaetus est feuum animalium, id est alimen- vam, quas septenario succedit, congrue designatur
iumsimplicium, ut inde lac sugeret parvulus, unde setemitas. Unde non inconvenienler colligitur, quia
- forti cibo pascitur angelus; sicque j» virile robur sicut praecedenti sejrtem dierumspatio teriiporalem
• cclueatus per alimoniam laciis, quandoque pertingat Christi Nativitatem reprsesentavimus, qua venil iu-
adinlerjimnet seternumgustum divina3 majestatis, ter homines hujtis exsiliimala perferre, elianguenti
jd fist, quod « Verhum caro factum est, et habitavit mundo sua bona cor.ferre: ila pra^senti octava,
in nobis (Joan. i), > Verhum Domini in principio Chrisli Nativitateni in flgura celebramus, qua in as
apud Deum conlempletur cum angelis, interim per sumpto homine transivit de hoc mundoad Patrem,
specujum in asnigmale, postea verp manifest» vjsione. qua transformata est ejus earo de corrupllone in
Hic siciitin via, ibi sicutin patrja; hie beneficia per jjD incorruptionem , de mortalilate in immortalitatem.
medicumuostraesalulis sapienter,fortiter, mirabiliter fci carne illius Jam absorpta est mors in.victoria
el misericofdiler nobis esse collata gaudeamus. Ho- (I Cor. xv), quam sicut in ea completam certa fide
rumrecordationeperegrinationis nostrse labores re- Jam credimus, ita in nostra carne futuram certa spe
levemus ,' qualenus sic longanimiter militemus in non dubilamus; iia enim dicit Aposlolus :«Si com-
via, ut donanum recipiamus in patria. plantati sumus similitudini morlis ejus; simul et
' SERMO IX. \ , resurrectionis erimus (Rom. vi). > Quaeautem sit illa
,
De Circumcisione Doinini. mortis similitudo, audiamus ab ipso : « Consepulti
. Dominici Nalalis hodie diem celcbramus octavum, enim sumus ei per baptismum in mortem, ut qiio-
in quo puer Jesus a parentibus carnis suse, earnale modoChristus surrexil a movtnis per gloriampalvis,
suscepil circumcisionis sacramentum. t Non eniin, ita et nos in novitate vitae amhulemus (ibid.).» Hoec
sicut ipse ail, legem venerat solvere, sed adimplere mortis similitudo, perfeeta est peccati abolilio, 110-
(Maltli. y). > Legem quidem adimplevit, quia de vltas vitse, observalio Justiliae. Haec ipsa est prima
fsece earnalium observationum spirifualem intelle- resurrectio in anima, de qua dicit Joannes : « Beati
ctum eliquavit, ef qusedain ardua praecejita moraiia, qui habent partem iri prima resurrectione; inhis
 S73 SERMONES. - 5%
"secunda mors, id est, seterna, non habebit potesta- A ei mj^sfica munera oblulerunt,'aurum, tlius, elinyr-
tem (Apoc. xx). > Hscc eadem est vera circumcisio, rham. Primo.ad ajdiflcationem fidei nostrae pvoficit,
per quam non eulem carnis petrinis "cultris exspo- quod exorta nova stella ortum divini luminis in
liamus, sed veterem hominem, id estveleris homi- terris apparuisse nuntiavlt, ne se rationalis creatura
nis similitudinem, Chrislo conformati, cum suis posset ah ejus agnitione excusare, cui videret etiam
. actMns deponimus. De qua alibi dicit Apostolus : elementa servire. Qua in re Judaea minus excusa-
Non enim circumcisio, quae fit in manifesto, id esl, bilis fuit, cum eum non credens, cujus ortum ex
in carne : sed circumcisio cordis , non littera, sed Scripturis didicit, magos lanquam primitias gentium
spiritu circumcisio vera (Bom. u). Illa ergd exterior, videt per praesentia signa Commotos adovare, et
hujus intevioris flgura est, sicut de Abraham Jam mysticis muneribus honorare. Isti etenim magi, non
periidemjustificato, dicitidem Apostolus, quiaisi- negromantici, ul quidam putant, sed gentium erant
gnum circumcisionis accepit signaculuin Justitiseiidei philosophi, qui usu didicerunt ex signis signilicata
(Rom. rv):»Beneautem convenitoctayaenostrae,quod perpendere, et ex circumstantiis rerum, cognatos
circumcisio earnis in ea parte fit corporis; per quam eventus agnoscere. Unde congrua signifieatione per
humana mortalitas propagatur. Yera enim circum- " aurum,'quod regibus in tributum dari solel, regiarii
cisio in nostra octava, id est, in generali resurre- nati infantis polentiam; per thus quod in Dei sacri-
ctione complebitur, cum corruptibile hoc incorru- ficio^doletur, divinam ejusdem infantis essentiam;
ptione, et mortale boc immortaHlate vestietur. Sicut "per myrrham, qua mortuorum corpora cdndiunlur,
autem in hac parte carnis jussa est impleri earnali- mortalem flguvare naturam. Hsec tria in Christi
ter, ut significaretur impleuda est splritualilei% slc fuisse persona, eatholica mater [Ecclesia] et credit et
inreliquis memhris corporis implenda est spiritua-. pra3dicat,etin coelisregnantem non myslicismuneri-
liter, licet non exhibealur corporaliter; quatenus, Ijus, sed atirOjthure et myrrha de eordis suiapotheca
secundum Apostolum, « Non exhibeamus membra prolatis honorat el adorat. Aurum etenim Deo offeii-
nostra arma iniquitatis peccalo, sed arma juslitise mus, cum per palientiam prohali, in tribulationibus
Deo (Rom. xi). J Circumcidimus igitur auresab illicito non dettcimus. Aurum quippe sicut cum malleis
auditu, oeulos ab illicilo visu', nares ab illicito olfactu, lunditur, producilur.: ita pia anima, cum tribula-
289 os aB iHicito guslu, cor ab illicita cogitatione, tur, per patieutiam ad meliora provehilur: et csl ei
linguam ab illicita locutione, manus ab illicito tactu, tribulatio, tunsio^ perseverantia, productio. Unde
pedes ab iMcilo incessu, ne, secundum prophetam, dicit Aposlolus : « Tribulatio operatur palientiarii,
Mors lVitreladanlmas nostras per fenestvas nostvas, rj patientia probationem, probalio yero spem (Jfom v;
(Jer. ix). Unde pvimicerius martyrum Judaeis, sen- Jac. i). >"Thus quoque eiin ara-cordis incendimus,
sus corporis ah iMcitis non observantibus, dicit:«In- cum interno ejus amore flagrantes, ,per studiujn
circumcisi cordihus et auribus, vos semper Spiritui compurfctae et lacrymosae oralionis ei placere con-
sanctoresistitis (Acf.vn). » Quoties ergo festivitatem tendimus. Myrrbam quoquo ce nostri cordis arca
istam annuis recursibus frequentamus^ et secundum proferimus, cum pro ejus amore vigilando, orarido,
fidem gestorum, quse de Christo leguhtur, honore- Jejunando, et aliis honestis exeicitiis inlendendo,
mus, ut eadem ad morum Jiistificationem et aedifi- petulantiam' carnis edomamus. Unde in Caijtico
cationem referentes, fldem firmam, charitatem non canticorum dicit sponsa : « Digiti mei distillaverunt
flctam, spem certam, tam diu teneamus, donee eva- myrrham primam (Cant. v). > Est quidem myrrha
cuato quod exparte est, perfectiopem nobis proniis- "prima, castigatio carnis, cum discrelione assumpta,
sam comprehendere mereamur. His enim inconcusse quae non laudes venatur populorum, sed ad vegela-
manenlibus, dissolulahujus habitationis domo, do- tionem iransit animarum. Hanc distillabant manus
mumion manufaclam, seternam in coelis habeamus Pauli cum diceret: « Castigo corpus meum," et in
[habebimus]. servitutem redigo, ne eum aliis praedicaverim ipse
SERMO X. .]D reprobus efficiar fT Cor. jx). > Nunc ista de prima
Chrisli Epiphania," sive ad fidei, sive ad morum
De Epiphania Domini,
"aediflcationem;probrevitate sermbnis dicla sufficiant,'
Hunc Epiphaniorum diem majores nostri trihus Alia hujus festivitalis est ralio quod Jesus, im-
de causis sanxerunt haberi solemuem. Quas causas pleto trigesimo setatis suse anno, in Jordanem venit
fidelis quisque cognoscitj qui Evangelicam historiam ad Joannem, ut ab eo baptizatus, apeiiis coelis, per
iegere vel audire consuevif. De quibus pauca di- Spiritum sanctum in columbae specie apparentem,
cenda sunt: quompdo el divino militent honori, et et Paternam vocem, Dei Filius est declaratus (Luc.
quod nostrae conferant aediflcationi. Prmia causa in). Quibus rebus et de Clirisli nativilale' nostrse
coniigit, quam hodievnum declarat Evangelium,' fidei veritas approbalur.et de appetendo baptismo,
(Mattli. n), quandonova stella oriente, oitum veri et de ejusdem baptismi utilitate ad fldem venientium
lhminis indicante, Magi in oriehtis.parlibus exci- simplicilas informatuf. Yita etenim Christi, vitam
lati, Hierosolymam venerunt, ct inquisito loco nati- insiituit Chiistiani. Cum ergo credis piifislum non
vitatis Christi, praefata stella praeeunte, et super do- solum in se mundum, sed etiani scelerum mundi
Bium, ubi puer erat, stanle, piierum inveneruul, et mundatorem, videlicet bapiismi sacraihentum a"ser-
 S75 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 576
vo suscepisse, qua ratione quilibel mundus, quili- £Let eadem benedicta m missarum solemnitatibus sa-
bet sanctus, ne ideni sacramentum a conservo sus- cerdolibus offerant. Novit enlm vestra fraternilas,
cipiat, se- poterit excusare? His enim omnibus quod secundum evangelicam historiam Dominus
necessaria est regeneratio, quorum vitiosa praseessit " Jesus quadragesima die a nativitate sua, hoc esl,
- generatio. Quod quia in eo non fuit, de qtto legitur: hodie a parentibus in teroplum est delatus, et ibi a
« Geieralionem ejus quis enarrabit (Isa. xxm)? » saricto Simeone susceptus, et benedictus in templo
-solummodo propter formam implendse Juslitiaepos- est praesentatus (Luc. n). Hoc hodierna festivitate
- teris relinquendam hoc sacramentum accepit. Quod sancta repraesentat Ecclesia. Sicut enim sanclus
vero eo descendente in aquas, coeli aperti sunt super Simeo in manibus accepit infirmitatem, sed intus
eum, et Spiritu sancto descendente in eum, Filius agnovit majestalem, inlidelitatis nostrae tenebras
Dei est appellalus (Matlii. m), sublimitatem Chri- interibres illuslrantem : sie quisque fidelis hoc sa-
stianae gratiae valde commendat, quia in aquis ha- cramentum repraesenlans, ceram in mauibus portat,
ptismi et flammeus gladius paradisum nobis inier- quasi carnem fragilem, sed superferri videt lucem,
cludens exstinguitur, et paradisi aditus aperitur, et exteriores hujus aeris lenebras illuminarilem (Joan.
unusquisque 1baptizatus pignus Spiritus accipiens, iv). Sicut enim caro Christi de mundissimo et
per adoptionem Dei fllius efficitur. 13 hono odore vhiutum referta carne proeessit, et nec
Tertia hujus feslivitatis est causa, quod Dominus in concipiendo, nec in egrediendo matris integrita-
anniversaria baptismi sui die, coram positis disci- tem violavit: sie cera quse hodie gestatur fideiium
pulis suis, bonum conjugale sua praesentia et signo- manibus, de muiidis et odoriferis floribus collecla,
rum suoium initio comprobavit, el eo quod in nu- fructus est apis, virginis videlicet animantis, cujus,
ptiis aquam invinum mutavit (Joan. n), magnum sicut legitur, sexum nec rnasculi violant, nec fetus
nobis mysterium commendavit: primo, per miraculi quassant. Cum ergo eam sub bac significatione por-
ostensionem, suam discipulis adhuc rudibus insi- tamus, Christum portemus in ore, Christum porte-
nuavit divinitatem. Myslice vero aqua in vinum in mus in corde, Chrislum portemus in manibus, ut
nuptiis mutata, hoc insinuat, quod quando Deus dimissi ln pace, cum Simeone sancto salulare Dei
liumanae naturae sociatus est, et facti sunt duo in videre mereamur. Yultis scire quomodo Christum
carne una, Christus et Ecclesia, tunc lex quae hacte- portetis in ore? lpse de se dicit: « Ego sum veritas
nus carnaliter fuerat observata, per dispensationem (Joan. xiv). » Sit ergo in ore veslro veritas, absit -
humanitatis Christi spiritualiler esl intellecta. Nos " falsitas, absint vaniloquia, et turpiloquia, et erit in
quoque de futura et insipida veteris hominis vita _ ore vestro Christus. Sit in corde vestro charilas, et'
per hanc Christi et Ecclesise societatem translati erit ibi Christus. Sic enim dicit iu Epistola sua
sumus i.n flliorum Dei adoptionem. Possent quidem -Joannes : « Deus charitas est: el qui manet in cha-
jde his plura et prolixiora dici, et Scripturarum te- ritate,inDeo manet, et Deus in eo (J Joan. iv). >Sit
siimoniis comprobari; sed ne prolixilale sermonis in operibus vestris innocenlia, utnemini quidquam
onerentur 290 auditores, nunc ista sufBciant. suum auferatis. Sit justitia, ut cuique quod suum
Modestus enim cibum tanto sumit utilius, quanto est,tribuatis, et liabehMisin roauibus Christum. fpse
avidius : et lanlo magis est fastidiosus, quanlo ma- enim nohis factus est a Deo, et justificalio et ju-
gis est copiosus. His ergo supradictis, dilectissimi, stitia (1 Cor, i) 1llunc ergo vobiscum ad ecclesiam
secundum recordalionem gestorum, de Christi divi- apixniate, hunc vobiscum reportate: et habebitis
niiate et humanilale fldem nostram confirniemus, et Christum vobiscum. Sic enim monet sanctus apo-
his solemnilalibus, quas temporaliter celehramus,' stolus Paulus : « Empti estis pretio magno, glorili-
moribus et conversatione congruamus, ut per tem- cate et portate Deum in corpore vestro (J Cor. vi).»
poralia festa quae agimus, pertingere ad gaudia Quid est Deum portare? Imaginem Dei reprseseu-
a3terna mereamur. lare, Christum imitari. Hanc imaginem porlat inno-
SERMO XI. p centia, povlatjustitia, haneportat veritas, hanc por-
In Purificalione S. Marim. tat caslitas, hanc portal sobrietas, et omnis hone-
. . i. . *>.
Consuetudo ecclesiastica multas ex rebus gestis stas. „. Sicut enim porlavimus lmaginem terreni, por-
retinet similitudines, quibus et rerum gestarum 1 temus et imaginem ccelestis |( I Cor. xv). Deponentes
repraesenlat veritatem, el simplicium corda excitat ergo veteris hominis lutulenla negotia, ahjiciamus
-ad pietatem, ut per ea quae foris venerantur, ad opera lenebrarum, et exerceamus nos in operibus
internorum amorem rapiantur. Hinc est quod ad lucis, ut videntes opera nostra bona, glorificent;
recordalionem Dominicse passionis in Ecclesia cru- patrem nostrum, qui in coelis est (Matlh. v). His
ces erigimus, quod tempore Ascensionis vexilla, virtulum ornamentis exornemus domum cordis no-
triumphum Chrisli significantia, in eminentiori loco stri, ut Deum inbabitatorem habere possimus. Sic
ecclesise, tanquam in arcu triumphali sublimamus, enim hodie sub lypo sponsae sancla monetur Ec-
quod sanctorum miracula , vel marlyria picturae clesia : Adorna thalamum tuum, Sion, et suscipe
imaginatione recordamur. Ex hujusmodi consuetu- rggem regum Christum-.Admonitio ista, ornamenta
dine hoc inolevit, ul hodierna feslivitate fideles po- desideral morum, non palliata veslimenta murorum,
puli cum cereis luminaribus ad ecclesiam procedant. ul in sanclis moribus castaenientis amator requies*
 £77 SERMONES. 578
cat Doininus, sicut in ornalo thalamo delectabiliter A j vitatis, de qua servilute dicit Scriptura : « Grave
requiescit sponsus. Unde etiam in Evangelio (Luc- Jugum super filios Adam, a die exitus a venfve
XII), jubemur lumbos praecingere, id est carnis flu- matvis eorum, usque in diem vevevsionis in ma-
xa frenare, et lucernas in manibus ienere, id est, trcm omnium (Eccli. XL). » Nos ergo in hac servi-
proximis lucis exempla monstrare, ut parati invc- tute detenli, quasi supev flumina Babylonis sedc-
niamur convivio cojlestis sponsi interesse, et cum mus, dum iransitoriis hujus mundi concupiscentiis
eo sine fine gaudere.Quod nobis miscricordiler prse- mentem nou immergimus, et tamen fleiuus, quia
stare dignetur Jesus Christus Dominus noster, qui miseri sumus, ct fvequenti desidevio visionis su-
pro nobis dignatus est temporaliier nasci, ut per pernae et seteriise suspiramus. Unde Apostolus 'di-
eum possimus 111aeternitate renasci. cil : « Omnis-crealura ingemiscii et parturil usque
SERMO XII. adhuc (Rom. ym). » Et nos ijisi prhnitias sjiiiitus
De Septuagesimd. habentes, ingeuiiscimus, exspeclantes adoptionem
Scientes, dilectissimi, quia quandiu sumus in iiliorum, redemptionem corporis noslri. HaJCquiJem
mundo, peregrinamur a Domino (II Cor, v), quoti- creatura cst anima de corvuptione peccali ad ima-
dianis lacrymis oportet nos hujus exsilii mala. de- ginem Dei recreata, quse intra se de"vanilale, cui
flere, et ad aeternam patriam toto desiderio anhe- *Bsubjecta est, gemens, et more parturientis nimio
lare. Sed quia Ecclesia multis honorata sacramen- desiderio fit anxia, quod tam diu diffevtur a patria.
tis, hoc publicis conventibus quolidie frequentare Sic parturiebatPsalmista, cum dicerct: « Heu mihi,
non valet, sub lypo universi lemporis commendati quia incolalus meus prolougatus est (Psal. cxix). »
sunt nobis specialiter hi sepluaginta dies, quibus Et ipse Apostolus, qui inter prima Ecclesiae membra
recitatione leclionum et canticorum, casum generis Spiritum sanctum acceperat, adoptionem iiliorum
humani recolimus, et mortalilalis' noslrae dolores desiderans Iiabere in re quam jam habebat in spe,
attendenles, quolidie doleamus. Unde in introitu sic parturiebat, cum dicebat: « Cupio Vlissolvi, et
hodiefnae missae sancta Ecclesia per lapsum primi esse cum Christo (Pkilipp. l). » Malorum itaque
parentis mortem sibi illatam esse deplorat, et in Bahyloniaj taedio fatigati, et supernse civitalis desi-
doloribus hujus vitse ad hsec inferiora detrusse, do- deno afflati, quasi in salicihus organa nostra sus-
lere se clamat: « Circumdederunt me gemilus mor- pendimus, dum, in mundi cupiditatibus radicatis
tis, dolores inferni circumdederunt me (Psal xvn).» ojipressoribus saeculi nostri? imo coutemploribus di-
Ad hoc eliam siguiflcandum vocem usitatissimam vinae graliae coelestis regni gaudia praedicare, dis-
-, simulamus, ne margarilas spargere anle porcos,
in Ecclesia,«Alleluia» scilicet, ah hodierna die usque <-
ad Pascha intermitlimus, et pro hac Hebraica voce, ct sanctum dare canibus videamur. Unde captivati
Latinam, id est, < Laus libi, Domiue, Rex aeiernae suis captivaloribus dicuul : « Quomodo canta-
gloriae,» frequentaraus. Sicut enim jterrena Jerusa- biraus canticum Domini m terra aliena? v (PsaL
lem gerit imaginem patrise cajlestis : sic vox ista, a cxxxvi.) Terra aliena, reproborum est multi-
supradicta clvilate quondam in Dei laudibus fre- ludo, ad supernam non pertinens eivitaiem, quae
quentata, signat laudes civium supernse Jerusalem more porcorura margarilas, lucidum videlicet Dei
malris nostrse, de quibus canituf in psalmo : verbum , negligendo conculcat, aut more canum
« Beali qui habitant in domo tua, Domiue; in sae- conlra sanctum Dei, Dei verbum raale credendo di-
cula sseculorum laudabunt te (Psal. LXXXHI). Dum sceptat. Nunc his de nostra captivitale ex aniiqua
ergo Latina voce, quia in Jerusalem peregrina- et moderna signiflcatione praelibatis, cur septuage-
lione Deum laudamus, exsilii nostri peregrina- narius' numerus sub lypo universi temporis porialur,
tionem significamus, Huic siguificationi septua- breviter audiamus. Septenario quippe dierum cir-
ginta dierum concordat significalio septuaginta culo, totum lempus vilse prsesentis evolvitur, quibus
annorum, quibus cives terrenae hujus Jerusalem nohis decalogi mandata servanda mandanlur. Dum
sub rege Assyriorum ducti sunt captivi, et in Baby- n£ ergo decem legis prsccepta in hoc vilaj noslrae spa-
lonia servitute detenti : quo tempore Dei laudes lio custodimus, quasi denarium per septenarium
291 patrio more celebrare non poterant, sed ex- numerum multiplicamus, el>septuagenarii numeri
sllii sui mala deflebant. Hoc Psalmista praevidens summam implemus. His ergo diebus, quod omni
prophetico more futurum, quasi Jam praeteritum tempore faciendum est, specialius et propensius ge-
canebal, dicens : « Super flumina Babylonis illic milibus et flelibus operani demus, ut ad patriam
sedimus et flevimus, dum recordaremur Sion. hi noslram, a qua morlifera delectatione corruimus,
salicibus in medio ejus suspendimus organa nosira per amaritudinem cordis et lamenta rcdeamus. Ihi
(Psal. cxxxvi). >Assur quippe elalus iiiterpretaturj nunc mtermissum«Alleluia >recuperabimus, el cum
-Babylon, tonfusio; Jerusalem, pacis visio. Ergo rex supernis civibus Deum sine fine laudabimus : quod
Assyriorum, rex superborum, idem rex .Babylonio- quinquaginta diebus Dominicaj resurrectionis signi-
rum,id est, inordinale vivenlium rex diabolus est, ficamus, dum in uno quoque cantu « Alleluia »fre-
qui filios pac-is,populum ad supernam visionem su- .quentamus. Inlerim ergo lugeamus in via, utpost-
spirantem, duro premit jugo servitutis, el quantum modum gaudeamus in patria. Amarescat nobis
praevalet, retardat a reditu et introilu supernae ci- quidquid dulce e&t in rebus seculi prse dulcedine
 '
g?& „ 0. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPl 5S0
et inlus immimtlitiam relineaiis.
Dei, et decore domus Dei~ quanto qtiisque prajj ^ tantum emittatis,
omnibusdiligit, tanlo se amplius ad supernam pa- S92 Non cnim coram Deo cor suum effundit qui
triam pertinere intelligat. Sic in retorlo oculo sta- aperit os suum in confessione, et concupiscenliam
dium vitae praesenlis percurramus, ut bravium su- malam non aufert a corde. Unde etDominus con-
-
pernae vocationis comprehendere valeamus. Qua- queritur de hujusmodi : t Populus hic labiis me
cunque hora in vinea Domini conducti sumus, in- honorat, cor autem eorum longe esl a me (Isa. xxix;
'deficienter pondus-diei el sestus portemus, ut in Mattli. xv). »Item, corsuum coramDeo noneffun-
Vespero, diurno denario hon privemur. Sic enim ' dil,,qui culpam suam in confcssione defcndit, qui
boritinus dicit : t Qui perseveraverit usque in se non humilial cum Psalmista, diceule : « Confi-
finem, hic salvus erit (Matth. x et xxiv). > Nctn- tebor adversum me injusliliam meam Domino, et
simus stulti viatores, ut obliti patrise nostrse, ex-- tu remisisli impietatem peccati mei (Psul. xxxi). >
silium diligamus pro patria, et remaneamus in via. Adversum se quippe confitetur, qui seipsum accusai,
Non simus insensibiles, ut dolere in doloribus pas- et Jioris vel fato, vel slellis peccatum suum non im-
sibilitatis et mortalitalis nosta nesciamus, et in putat. Qusecunque a vobis vel occulta suggestione,
ipsis doloribus medicinae reinedium non quajramus. vel aliena persuasione.commissa sunt, sic in con-
Solet enim de Vita eorum desperari, qui segrotantes B 1 fessione aperiantur, ul etiam de corde pellanlur,
se nou sentiunt inflrihari. Curranius igitur ad me- quia tali confessione <;uncta lavantur. A manibus
dicum salutis «ternaj. Ostendamus ei per confes- ergo procul sinlhoniicidia, ita ut a cordihus procul
sionem vulneranostra,'inlimoclamoreadeuniclamet sint odia, ^quia secundum apostolicam doctrinam ,
hnasquisque: «Miserefe mei, Domine, q;iionianiinfir- qui odit fratrem suum, homicida est: el omnis ho<-
ftitis stim: saname, Domine, quoniam conturbata sunt micida non habet partem in regno Christi ei Dci
ossa mea^Psa/.viJ.jIlaenimmedicus nosier propitia- (I Joan. m). Qui fornicabatur, Jam non fornicetur :"
bituriniquitatibusnostris, sanahitomnemlanguorem qui mcechabatur, Jam non moecheturj.quia, sicut
nestruni, et replebit in bonis desiderium nostruna. ait Apostolus, « Fornicatores el adulteros.Judicabit
SERMO XIII. Deus (Hebr. XIII). » Non quserat etiam aliquis no-
De Gapite jejunii. sirum Ppportunitatem videndi mulierem quam con-
Ilodie mater Eeclesia filios suos, in quibus delri- cupiscat: quia secuudum Scripturam :- « Qui viderit
iienlum se sensisse cognoscit, paterna corripit se- in mulierem ad concupiscendum eam, jam moecha-
Veritate, ht possit eos medicinali parcimonia refor- tus esl eam in corde suo (Mottli. v); » Foinicalio
matos' mateiiiS pietate colligere : invitat saucios ad autem generali homine cst omnis voluntavia carnis
Dstendenda vulnera sua, ne, noii ostensa, incufata ^ pollutio^ quoe qualicunque modo contraliilur, ex-
pulvescant : indicil Psleiideniibus diversa genera cepto legilimo conjugio. «Qui furabatur, Jamjani
corveptionum, ut secundum quantilatem vulnerura, iion furetuf (Ephes. iv) ; » qui raplor erat, raptor
adhibeantui' corigrua fomCnlS curatioiuim. Audite' esse desistat, ne illud maledictum incurrat, quod
ergo, filii, malrehi vestram, iterum vos parlurien- dicitur : « Yaj qui prsedavis, quia praedaheris (Isa,
tem, et imagiheni Dei iteriini per jieccatum deletam xxxni). » Tollantur ae ofe vestro falsa teslimonia,
iteriim fefofmare uujiicntchi. Audite cam voce an- verba turpia et jocosa, quia secundum Sciipturam,
gclica vobis"ciamanleih : « Poeiiitenliamagilc, prope i falsus lestis non crit impunitus (Prou.xix).» Et de
est fegnum coelorum (Mallh. xxiu etxxiv). > Quomodo Omni verho olioso, quod loculi fueriht homiiies,
auiera poenitenliahi agere debeatis,Dominusprophe- feddeni rationem de eo in die Judicii (Mattli. xn).
ticavoce vos admonct, dicens : « Conveiihniiii ad Absit a vobis invidia, quia invidia diaboli mors in-
nie iu toio cofde vesiro, in Jejunio el flelii et plan- travit' in orbem terrarum (Sap. n). Avarifia nec
Clu", et scindite corda veslraj et nrin "vcstimenla nominetur in vobis, quse comparatur idolorum ser-
vestra (Joel. n). > Proecipitur adversis[fojieaversis], vituli. Nam sicui in idolorum cullura,'amatur pro
ut cunctis iniquilaiibus suis renuniieni, et conver- rU Creatore cfeatuva; sic avavus Deufn riegligit ul pos-
sionein siiam Deo aliter placerenon aestiihenl, quia sit retineve vel adipisci pecuniam quam diligit. Non
hon potest fleri ut una pars cordis vesui mundetur Venial vobis pes supevbise, quo a Deo recedatis, quia
Deo, et ajtera immunda fesefvetur diahold. Quo- ibi cecideruht qui operantur iniquitatem : expulsi
modo aiiteni conveiii debeatis, suhinfeftur cum Sunl, nec potuevunt slare (Psal. xixv). Non semi-
dicitiir : « Injejunio et fletu el plariclu, » ul ex- nelis discordiam inter fvatves, quia sieut concorditer
terius carnem casligetis per jejunia,- ihtus auteih vivenlibus fratribus mandavil Dominus-Jjenedictio-
'afisligalismentem per gehiitus et lamenfa. Subditur: hem, sic amatoribus discordise seternam intentat
i 'Et scindite corda veslra > ut intus liihil clausum mriledictionem. Tollite de consuetudiue loquehdi
remaheat quod eompuiictio cordis non expellat, et Jufamenta , non necessaria , ne frequenffer ju-
orls confessio non aperiat. Hoc est quod canituf in fando incurratis perjuria,' et.ad condemnationem
psaimo": «Effundite coram illo corda vesifa (Psai. vestrani, testem adducalis veritatemad vestraih
LXII)", »'id eil, omnem immundiliam cordis vestri falsitatem. Haec, fratres cbarissimi ] quae dicta snnt,
jpef corifessjoneni evomiie, he tanquani fetidum hu- cuin omnimalitia deponiie, et tempus vestruni in
piorem coritinenlia vasa, remoto opefculo, fetoreni Tiis hactenus cofistinipium, vigilando, orando, ffert-
 - " '
&8i . SERMONES, *;g2
do, jejunando, eleftmosynas largiendoiedimile, et X « Sedete in civitaie qiioadusque induamini viriute
regaum Dei, quod Vobis vicinum esse promittilur, ex alto (Luc. xxiv). » Et perMoysen dicitur : « Non
his impensis possiiis acquirere. Ad hoc enim in- arabis in primogeniio bovis
- dulta sunl vobis poenitentise (Deui. xv), » id est,
tempora, ul attendenles hon praedicahis in priricipio' bonoe actionis". Ideo
Dei patientiam,, quse ad prenitenliam vos adducit, jejunavit, ut appelitum
gulsenosrefreharedoceret,
nequaquam thesaurizelis vobis iram in die reve- et ab illecebris vitse temporalis nos abstinere mo-
lationis Jusli Judicis Dei (Rom. 11), qui leddet uni- heret. Sicul enim .baptismd -non
indiguit, qiio in
cuique secundum opera sua (Maltli. xvi). Atlendat se peccatum originale purgaret: sic et ei Jejunium"
qmsque quam miser sit, et quam beatus futurus hon fuit necessarium, quo in se, qu&Jnon habebat,
sit, et non formidet in hoc tempore vilia quseque, carnis iriceuliva refrenaret. Tentari voluit, in se-
et dura pro Dei amore sufferre, ut per* hoc lem- ipso insinuans quia omiii pie vivere inchoahti ten-
porale purgatorium, aelernum possit adipisci re- tatio noh deerit. Sed sicul tentatorem suum in
medium. t Non enim condignaj sunl, ut ait Apo- bmnihus repulit, sic et nos-posl coficuplscentias
stolus, passiones hujus temporis, ad illam gloriam, nostvas non eamus, et a volunfate nostra cohi-
quse revelabitur in nobis (Rom. ui). > Yobis ergo, , be&mur. Iforlitudinem hientis nostfae non resolv&t
qui criminalibus culpis irretiti ad remedium poeni- B I carnis delectatio, non nos'retardet curiositas a
tentiae confugistis, non indignum videatur quod bono proposito, non nns in sinislrain paiiem de=
mater Ecclesia a gremio suo vos abjicit : quia sic- ilectai ssecularis ambitio.' Iu quacUiique ' enim
ut oportuit eam de sua in vobis diminulioiie tri- §93 tehtatione vicit Chrislus, Vinccre debet Chfi-
stari, sic oporlet eam vestra salisfactloneplacari, slianus. Huicmyslico Jejunio convenit etiam mysti-
ut post salisfactionem per eam, cui Deus in pasto- cus numerus, quadragenavius videlicet, quaternavii
ribus vestris dedit licentiam ligandi et solvcndi decies ducti mulliplicatione collectus, quo intelliga-
(Matth. xvi), veslro possitis capili reconciliari, et lur non tanlum nos ab escis Govporalibus Jejimare
per Ipsum et cum ipso gloriari. Sicut enim patien-' debere, sed etiam ab omnibus lemporalibus delc
ler lolerat ajgrotus, quando in eo putridas canies ctationibus abslinere. QUatefnarium namque quasi
urit vel secat medicus, sic sequo animo sunt vobis per denarium mulliplicamus, dum- fragilitatem 110-
hsec poenitentisetoleranda sacramenta , quod in .ci-, slram ex quattior elementorum connexione, Yel ex
jiere et cilicio extra Ecclesiam eslis posiii, quod quatuor lemporum varietate Conlfactam -ad labOrio-
quasi Satanse tradili esse videamini : qula hie rubor sam decalogi discipliiiam viblenler inflectimus. Id-
sequestrationis fit vobis ad interilum carnis, ui Spi- eoque sub univevsi temporis" lypo, hseC nobis Cst
ritus salvus sit Mdieyestrseresurreclionis(JCor. v). ^" quadragesimalis observantla commendata, qnatenus
SERMO XIV. quod ex multiplici occasione reliquo lempore minus
- De Quadragesima, explevimus, nunc sine excusatione reddamus, non
Audivil fraternitas vestra ex pi aedlcatione apo- lantum in parcitate .ciborum,.sed etiam jn exsiirpa-
slolica, quoniam qui dicit se in Ghristo manere^ liohe vitiorum, et exercitatione Virtutum. Tantuifi
debet sicut Christus ambulavit, et ipse anibulare . enimvaletjejunium sine eleemosyna et aliis operi-
(J Joan. n). Discal ergo Christianus quomodo am- buspletatis, quantum valet veteri-tUniCae ihseiius
bulaverit Cbristus, ut ex vita Chrisli informetur pannus rudis, Doinino atleslante: «Wemrimiliit
yila Christiani. Discat neophytus quid a baplismo commissuram rudis panni in veterem tunic&Hi,nfl
recedens fecerit Christus. Audiat proveclus quse inajor scissura liat (Matlh. ix; Marc. ii). > Sicut
lucis exempla a principio suse praedicationis disci- enim pannus novus veterem tunicam lotamnon in
pulis suis.ostenderit Christus. Attendat peffeGtus novat, sed aut facta scissura, aht sola novitate Ve-
quod per acerbilatem passionis consummalus est tustatem ejus deformaf, sic sola abstinentia ciboruni
Christus : inveniet enim in capite suo omnes gra- non reddil perfectum hominem, sed notabiliorem
dus, unde imbuatur, unde provehatur^ unde con- TJ n facit reliquam ejus lurpiludinem. Sentiant ergo Je-
eummelur. Discat ergo neophytus, quia Jcsus re- junium veslrum languores decumbentiurii, .esuries
gressus a Jordane, a Spiritu sanclo ductus est in mendicantium, lassiludo pefegrinantium, ut quod
desertum, ibi quadraginla diebus Jejunavitj etpost corpori vestro subtrahitis, necessitate indigentiuni
jejunium esuriens, tentari -se permisit (Luc. IV). ministretis. Estote quasi studiosi messores, ut hoc
Abiil in desertum, ul neophytis monstraret exem- tempore etpraeleriti anni damna reparetis, et in fu-
plum, ne recenler a conversione sua ad publicum lurum unde vivat anima vestra prseparetis. Sic ap-
prodeant, ne stalim officium prsedicationis arri-r' petitum gulse coerceatis, ut etiam verba delralienlia,
piant, ne ilerum tumultuosis hujus mundi actio-' scunilia, otiosa et maledica nee ipsi dicalis, nec
nibus se immergant, sed quasi in solitudinem menlis dicentes IMenter audiatis. Hoc tempore ex consensu
fngientes, solummodo castigandae suse.vitse inten7 mulier viro debitmh sublrahat, et vir vasculo mu-
dant, ibique exspeelent cum , qui salvos faciat eos. liebri honorem deferat, ul secundum principem
pusillo animo et inquielo.Sic Dominus discipulos aposlolorum non impedianlur orationes vestra?
suos adhuc rudes, et nondum in tribulatione pro-' (II Petr. in), Nec enim debet quis eo tempore dare
batos, a praedicationis suspendit oflicio, djeens^.: e-peram voluptati, quo per poenitentiam desiderat a
§85 D. 1V0NIS CARNOTENSIS EPISCOPI | Wl
perpetratis voluptatibus emundari. Quamvis enim jA tiam suam inohedientiae nostrse, humMtatem suam .
Christus mox a Jordane reversus, sicut Jam dictum superbiae nostrse: quatenus qui superbiendo, in-
est, hop jejunium suo exemplo dedicaverit, ideo ta- ohediendo, a florigera sede heatorum decideramus,
"mentempora Paschali festivitati vicina huic obser- per ejus humilitatem atque obedientiam reformati
vautise deputata sunl, ut et populus Christianus quandoque ad paradisi gaudia redeamus : et hoc est,
caput suum etiam in hoc Jejunio pro posse suo quod ahVAposlolus : « Quod stultum est Dei, sa-
imitari sluderet, et nos hoc Jejuuio purificatos dies pienlius est hominibus. > Stultum enim est visum
sanctiflcatus exciperet: et valde congruum erat ut sapientibus liujus s^eculi, quod qui in forma Dei erat
post tempus affiictionis succederet lsetilia Dominiese per formam sevvi voluit humiliari, Dominus a ser-
resurreclionis, quatenus post toleratas tribulalio- vis reprohari, conspui, colaphizari et occidi; sed
nes, posl superatas tentationes vitse praesentis, spe- haec stultitia facta est nobis a Deo magna et incom-
remus et ipsi nos accepturos gaudia nostrae resur- prehensibilis sapientia : quoniam vitse perditae re-
reclionis, quando liberabimur a servitule corruptio- paralrix nohis exstitit medicina." Potuisset utique .
nis hujus, in libeitatem gloriae filiorum Dei (Rom. lapsibus humanis alio modo divina subvenire po-
vm). Sicul enimgenuflexionibus etaflTictione hujus tentia, sed tanquam bonus orator istis modis et au-
B
' ditorum circa se comparare, et suam apud auditores
temporis, nos peccatorum pondere pressos et dura
servitute incurvatos significamus, ita solutione Je- benevolenliam voluit commendare, quae minus ap-
Junii quinquaginta dierum post Resurrectionem, et pareret, si invisibilis omnino permanens, recusasset
eo, quod stantes oramus, libertaiem noslrse incor- ab omnibus videri, et inter homines conservari.
ruptionis, qua possumus imagine praefiguramus. InlerrogemUs nosipsos, cliarissimi, si riobis aeternar
Ergo, fratres, sic interim istam teneamus imagi- hsereditale privatis, jet in obscurissimo carcere po-
nem, ut illam nunc habeamus in spe, et tandem sitis, regia vel aliqua compolens persona, fegio
percipiamus in-re: quoiiiam hsec peregrinantibus decore deposito, sic nobis condescenderet, ut lan-
congrua sunt in via, illa aulcm expleta militia Jam quam unus ex mobis nosirae captivilalis serumnas
emeritis relribueretur in patria. toleraret, quatenus opporlunitate inventa nos ab
SERMO XV. ipsa captivitate liberaret: qua ratione posset meliris
De Annuntiatione B. Marim. et suam nobis dilectionem inlimare, et nostrani erga
Gaudeamus in Domino, dilectissimi, et licet non se excitare? Undeper se Ipsam Veritasdicit: « Ma-
quanlas dehemus, quantas tamen possuinus, eo do- Jorem hae dilectionem nemo habet, quam ut ani-
nante, gralias nostro referamus Auctori, ne super- mam suam ponal quis pro amicis suis (Joan. xv). »
abundanti ejus in nobis gralise reperiamur ingrati. 294 Simili itaque ratione Domirius noster, medi-
NvVum etenim Yirginis coneeptum nobis feslivitas cus noster, liberator nosler, descendit ad servos
hodierna commendat, quse noslrse repavalionis ce- suos, caplivos suos, humilis et sublimis : humilis
lebratur exordium, certumque proponituf divinae compatiendo, sublimis de servitute diaboli potenter
pietatis et potestalis judicium. Si enlm rerum Do- iiberando.-Quicunque ergo in Christo vocati sumus,
minus, fugitivos seryos requirens, judicium exer7 lsujus tam jucundae, tam necessariaeliberationis ad-
cere, et non pietatem exhibere veniret, nequaquam Kiiranda initia praesenti festivilale nobis ad memo-
yasis lutei bujus fragilitatem, qua nohis compati, riam revocata, toto mentis intuitu consideremusi
et pro nobis pati posset, indueret;" et quamvis hoc tolo meniis affectu diligamus, debitis obsequiis ho-
ipsum slultum et infirmum Juxta vocem Pauli noremus, quatenus de jucundis et admirabilibus
(I Cor. i), videalur genfibus, inanis philosophise ra- principiis mirahiles el jucundos exitus exspeetare
tione nitenlibus, secundum leges creaturse de Crea- mereamur. Fit hodie porla cosli virginis uterus,
tore Judicantibus: quid tamen potentius, quam con- per quam Deus descendit ad homlnes, ut eis ascen»
tra jura naturae Virgini conceptum dare, et per sum praeberet ad coelum. jAudit enim miraturque
moiiem carnis assumplse, mortalem substantiam ad beatissima Yirgo fMum se esse parituram, quae vi-
immortalitatis gloriam revocave. Unde esl illud D rilis amplexus penitus se esse sciebat ignaram;
Apostoli: « Quod infivmum esl Dei fortius est ho- sed confortalur ac informatur ab angelo, qua vir-
minibus (ibid.). » Sapientes denique Judicamus me- tute, quo merito possel in ea compleri, quod in
dicos corporalium segritudinum, qui noverUnt pro aliis mulieribus non patitur natura heri: « Ne ti-
qualitale morborum similia' similibus apponere. meas, inquit, Maria : invenisti gratiam apud Domi-
Quanlo prudentior hic medicus, qui venit genus nura (Luc. i); tanquam si dieeret: Quod tibi pro-
liumanum, servata proporlione medicinse, non tan- nuntio, nou hahet jus naturae, sed donuni est in-
tum in corpore, sed etiam in anima de omni cor- comparabilis graliae. Unde 'sequitur : « Spiritus san-
ruptionis hujus servilule liberare? Yenit enim in clus superveniet in ie, et virliis Altissirai obum-
simllitudine carnis pcccati, -ul peromnia tentaretur braJiil tibi (ibid.). i Non enim, sicut quidam fatui
pro siraililudine absquepeccato, quatenus in quo tcn- el erronei cogitant, Spirilus sanctus in ea vicem
taretur et vinceret, vincendi gvatiam tenlalis de ccelo exhibuit" seminis, sed quia tanta ei divini concessa
ministvaret. Ojiposuiteliam novitatem suam vetustati est vis amoris, quse ila illam niente et corpore in-
nostvse, juslitiam suam injusiilise nostvae, obedien- violatam custodiret, ut nullus ei concupiscenlise
 "
383 SERMONES. D80
carnalis^aeslus-praBvalere posset: sola meruit eligi, \ Sic nimirum piae matres lactescentem in se solidum
de cujus immaculato corpore corpus immaculatum cibum per ubera minislvant indigenliajparvulorum,
sibi aptaret, qui aute tempora praedeslinalus est fitque in iis per ubera ut jani non egeant uberibus,
Filius^Dei in virtute. Unde et eidem beatissimae quarido conforlali per alimoniam lactis, Idonei fiant
Virgini dicitur : « Quod enim ex le nascetur san- ad conterendam solidam escam panis. Ita quoque
ctum, vocabitur Filius Dei (ibid.). » Oportebat uti- reparalor ac nutritor noster longe a .se remotos in
que esse sanclum, quod pra sanciiflcandis peccato- regione dissimililudinis alere voluit iacie suse in-
ribus erat offerendum. Decebat quoque ut vitio ca- carnationis, quo crescere nos faceret ad suavissi-
reretejus generatio, perquam purganda eratflliorum mum et ineffabilem gustum suae divinitatis, qui ta-
Evse viliosa generatio. Tria enim mala Eva sequa- men quandiu per spem ambulamus, et non per spe-
cibus suis inlulit, videlicet, ut viris subjectse essent, ciem (JJ Cor. v), nulii quamlibet mundo corde
et in delicto carnalis coneupiscenliae.conciperent, plene conceditur, sed perfecla ejus satietas, cum
et in dolore iilios parerent (Gen. m). In hoc vero gioria Domini manifestabitur, in seterna Justbruui
conceptu, nulla carnalis concupiscentiae delectatio retributione servalur, quia nulla possibile est via-
sese admiscuit, ubi mavitante fovis verho per audi- tori possidereIn peregrinatione, quod ei promittitur
tum Virgo Verbum concepit, et fecundante Spiritu B in perventione. Haec igitur, fratres charissimi, se-
sancto, ejusdem cor Virginis in thalamo virginali dtila meditatione pensemus, hanc inaestimabilem
divina se sublimjtas in unitate personae, nostrae hu- Dei suavitatem tota mentis aviditate gustemus,
militati sociavit. Hoc splendore Dei Filius^ -conci- consideranles quae el quanta sint quse promittuntur
in coelis, ne a bravio supernas vocalionis cursum
pitur, hac mundilia generatur. Nulla poluit fieri
tristitia concipienti, nulla difflcultas parienti: qui nostrum revocent ea, quse csecis et cupidis menti-
enim laetificare venerat triste saeculum, contrislare bus appetenda videnlur in tevvis. Diligamusmiseri-
non debuit ventris hospitium. Sicut ergb omni cor- cordiam, per quam redempli suirius cum perditi
Consefvemus castilalem, cujus amatorem
ruptione caruit iste conceptus, ita, quidquid hsere- essemus.
liei garriunt, in concipiendo et pariendo Yirginis se esse monstravit qui de castse mulieris visceribus
uterus permansit intemeratus. Quod induhitanter immaculalum sibi corpus aptavil Conformemur ei,
et rationabililer aliis qui vitam suam in lerris regulam nobis proposuit
cognoscere polest, approbare
mansuetudo Christiana, transumplionem faciendo Christiauae conversationis, qui primo adventu suo
de minoribus ad majora, deprioribus ad posteriora. voluit nos intus ad imaginem suam reformare : se-
Si enim solis radius crystallum penelrans, nec in- " cundo vero, etiam reformabit corpus humilitatis
riostrse configuratum corpofi claritatis suae, Jesus
grediendo perforat, nec egrediendo dissipat :<quanto
ad vel veri ei seterni Chvistus Dominus nosler, qui vivit et regnat per
magis ingressum egressum
orania sspcula ssecrilorum. Amen.
Solis, uterus virginalis clausus et integer perseve-
rat? Sic Me rubus ardens, et. non comhustus, in SERMO XVI.
typum virginitatis intemeratae Moysi sancto legitur In ramis Palmarum.
esse demonstratus (Exod. m); sic idipsum prsesi- Qui vulthominem exhibere perfeeium, in Christo
gnans virga Aaron summi sacerdotis, nec succp reperiet omnia documenla virtutum. Inter' quas
animata, nee semine feeundata, quod natura non humilitale el patientia se tanquam pbtentioribus
habuit, flores fructumque produxit (Num. vm). Quaa armis accinxit, cum quibus mundum intravit, cuin
ergo ralio est, ut non credatur Deus hominem posse quihus de mundo migravil, per quas mundum sub-
facere sine viro de femina, qui primum hommem Jugavit. His etenim diabolum slravit el nos de
nec deviro fecit, nec de femina? (Gen. i.) Nimirum ejtis polestate liberavit. Cum his fortem armatum
veram bumanitatem testatur cpnceptus et partus ggg alligavil, et ipse foviior vasa quse in potestate
humanus, et veram dhinitatem comprobat uterus ct pace possidebat, eripuit el sibi mundata retinuit
intemeratus. Contmetur in hoc conceptu, fratres p (Matth. xn). Huroilitas fuit, quod inter homines de-
charissimi, magnum et mirabile sacramentum, quo Ijens, cum publicanis et peccatoribus manducavit
deleto prajvaricationischirograpbo, divina confoede- (Joan. iv); quod fatigatus ex itinere, a muliere Sa-
rantur ethumana, fiunlque duo in Carne una Chri- maritana potum poslulavit (Mallh. ix) ; quod pecca-
slus videlicet et Ecclesia. Cujus conjunctionis quasi tricis mulieris tactum non recusavit ( Luc. vm ) ;
thalamus, uterus virginalis exstitit, de quo, discur- quod. discipulorum pedes Iavit (Joan. sm). Humili-
sis novem mensibus, secundum legem parientium, tas et patientia simul, quod corpus suum percutien-
cum uxore sua, id est carne nostra, tanquam spon- tibus dedit, quod faciem suam a conspuentibus noh
sus e thalamo prodiens, tabernaculum, idcstcarnem avertit, quod maledicentes non maledixit, quod etiam
assumptam in sole posuit (Psal. XVIII),quia carnem usque ad ignominiosam mortem, mortem videlicet
suam, per quam debellaturus erat hostem, visibilem cfucis, quaj tantummodd sceleratis debebatur, se
cunctis exhihuit. Factus est itaque per condescen- tandem inclinavil (Joan. xix). Unde per prophetam
sionem nostrse humanitatis tanquam lac parvulo- dicitur: «Et cum sceleratisdeputatus est (Isa. LIII). »
rum, qui m sublimilate suse divinilatis panis est an- Et in Psalmo : « Propter verba' labiorum tuorum
;,geIorum. Per carnem enim suximus majestaiem. ego custridivi vias duras (Psal. xvi).» H&c arma
PATROL.CLXII, vt
 f»8? D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 58S
sevpens ille antiquus non cognovit. Haec avma pev A superbiae, tanquam per foramen acus ingrediatur,
superbiam dedignatus est, et incautus per haec su - ideo arctam etarduam viam aggrediatur.Quod enim
peratus est. Escam sensil et momordic, sed hamus his diehus passio Doniini in Ecclesia recitatur, quod
eum divinitatis aduncavit, maxillam ejus perforavit, signa Dominicaj pa.ssionls in Ecclcsia pvoducuntur,
el a potestaie solila religavil. Accubuit catulus leo- boc intenditur, ut Dominica passio per hoc ad me-
nis ad vocem palris, cum fortitudine surrecturus, moriam revocetur, et fidelium devolio ad compr.--
pro humilitate sua nomen, quod est super omne tiendum exciteiur, ut ille sanguis digne suscipiafur
nomen (Philipp. n), accepturus'. Hunc exaltationis ah ore fidelium, qui indigne effusus est manibus
modum, Seribarum et Pharisaeorum superstitio su- infidelium. Hoc sanguine agni immaculali ulrique
jierba non credidit: venientem ad se Dominum in postes signentur, id esl menles el frontes, ut corde
htimilitatc contempsit : superbiam corum redar- credalur ad Justitiam, ore aulem confessio fiat ad
guenlem, daemonia ejicientem, miracula facicntem, salutem (Bom. x) : et meinoria crucis suavitev in-
lanquam in Beelzebub ista faceret, blasphemavit hseveat menti, cujus signum impvimatur ct fvonli.
(Matlh. xn). Sola eum pauperum lurba prosequitur, Ergo, fvatres, iit hac recordatione Dominicaepassio-
puerorum innocentia comitatur, tjuia complecli- nis Christo digne compatiamur, ul Chrislo resur-
tur innocentia iunpcenliam, humilitasbumilitatem, " genti consusciiari roereamur. Dimiltamus debila
ac per hoc illuminavi mevetur, ut inlus agnoscat sua debitonbus mistris, qi.ia ipse Chrislus, qui ad
majestatem. Sic eniin dicit Scriptura : « Deus su- imilandum nobis propositus esl, cum paterclur,
perbis resistii, humilibus aulem dat gfaliam (Jac. ovavii pro pevsecutovibus suis. Sic enim ipse Do-
iv.; J Pelr. v). » Tales Domino hodie ad locum pas- minus Jubet: « Ovate pvo pevsequenlibus et calum-
sionis suae venienti occuvvunt : bominem humilem luaiitihus vos, ui siiis filii Patris vestri qui in ccelis
siiper asinam sedenlem videvunl, et lamen tvium- esl {Luc. M). >—« Si autem fiM,elbseredes,haevedes
phalem ei gloviam, ramos arborum porlando, et qtiidem Dei, cohaeredes autem Jesu Cbvisti (Rom.
per viam sternendo exhibuerunl, laudes ei impe- vui). »
riales ceeinerunl (Mallh. xxi), quia prsesago spiritu SERMO xvn.
eum triumphatorem diaboli et mortis, et vitse lar- De CoznaDomini.
gilorem cognoverunt. Hujus turbse, charissimi fra- Opiatus nobis, dilectissimi, dies emissionis adve-
tres, fovmam reprsesentatis, cum virenles ramos ar- nii, quod raaler Ecclesia membra sua, tanquam pu-
horum post vexillum sanclaj crucis in manibus por- trida haclcnus a se projecla, intra societatem com-
latis. Et bene reprsesenlatis, siquod viroresignatur /-t membrorum suorum recipit, quo peccanles Hliqs
in manibus, semper tenealur in moribus, si non suos poenitenlise legibus emendatos, sequestralionis
hieme decidal, si non seslate marcescat: ut dicere ruborc castigatos, ad sacramenlum reconciliationis
possitis cum Psalmisla : « Benedicam Doniino in admittit. Et merito bic dies huic sacramento est de-
onini tempore, semper laus ejus in ore meo (Psal. putaius, quo Dominus noster Jesus Christus illud,
xxxm). » Sed mementote quia non invitaniuv ad qttod pro nobis proxime eral iradilurus, corpus dedit
has laudes,nisi puevi:« Laudale,puevi, Dominum,» discipulis admanducandum, et sanguinem, quem pro
dicit Psalmista (Psal. cxix). Qul vevo sint isli nobis fusurus erat, tvadidit adhibendum. Eo evgodie
jmeri, Apostolus exponit, dicens : « Malilia parvuli nullus lidelis exlovvis dehel esse a covpore Chrisd,
>estole, sensibus aulem perfecli (I Cor. xiv). > Et -quodesiEcclesiaj,quodieme.iicinam susereconcilia-
Bominus ad discipulos : « Nisi qtiis se humiliave- lionis, corjms scilicet etsanguinem Christi, suscepit
ril sicut isle parvulus, non intrabit in vegnuni Dei Ecclesia. Hodie vetevis sacevdotii ritus, quo sanguis
(Matth, xvin). » Parvulum seipsum vocat, ad cujus vitulorum effundebatur, et cinis vitulaj extra caslra
imitatlonemnos monet humihari, ut introire me- cremataj aspevgebaluv (Num. xix) ad emundationem
ieamur regnum Dei. Non enim sunt membra, quse lanlummodo carnis, de mcdio sublatus est, et novi
non sequuntur eaput. Quibus igitur armis diaboluni 1D sacerdotii ritus , quo caro Christi extra povtam
vicil Christus, vincere dehet et Cluisiiainis. Sicui passa, et sanguis Chvisti pvo nobis fusus, emunda-
per humililalem exalialus est Chiistus , exallari los cavne et spivitu sanctificat, velevi sacerdotio
debet et Chvistiauus. Sic enim Dominus dicil: suhrogatus est. Dicit enim Apostolus : « Deus crat
« Qui se humiliai, exaliabitur ( Luc. xvin ); > et in Chrislo, munduni rcconcilians sibi, el posuit in
Pelrus : « Hunilliamini sub polenli manu Dei, ut nohis vevbum reeoncilialionis (II Cor. x). » Quo
vos exaltet in iempore itibulalionis (J Petr. x). > ergo die convenienlius debenf ministri novi sacev-
Ilumiliavit se Chrislus pvo nobis, humiliemus doiii hoc-reconciliationis celebrare sacramentum,
jios ipsos „pro nobis. Inclinavil se sicut camelus, qiiam eo die, quo ab auclore novi sacerdotii hoc
gubiil onera peccalorum nostrorum, transivlt per primitus cst inslitulum? Htiic etiam reconciliationis
forameu acus, quia perlransiil anguslias passionis, sacramento congruil, quod hodie discipulorum pe-
ul nos in Jaiitudinein gaudiorum educefet. Humi- des lavil, quod hoc discipulis servandum esse man-
liemus el nos ad portanda onera proximorum ; davit, non quod indigerent lavari, sicut ipse ait
t nemo nostrum sublhne sapiai, nec speret iri inccrto (Joan. xni), qui loti erant aqua salutari, sed quia
diviliaruuj, scd deposita quasi slrumA cupiditalis afleetus'hominum, quibus tanquam pedibus g^S
 589 - SERMONES. . 590
ad Deuhi acceditur, vel a Deo receditur, non pos-, A verum Iseiilia spirituali fidelium.mentes afficiant, in
sunt terreno pulvere riou fedari, quos oportet inler Christi resurrectione, simili raiione, corda simui
mundi turbines, in medio hominum pollufa lahia laetantur et corpora, quia, Chrislo resurgenfe, homo
habenliwn et liabilantium, el inter Iutulenta mundi noster inlerior a morte peccati ei consuscitalus esi,
negotia conversari. Hajc ergo ablutio pedum, mun- et exterior spes suae resurrecliouis probatissimo
dalio est affecluum, ut si quas de terrena eonversa- argumento confirmata est. Merito ergo utrumque
tiohe fedas imagines introrsum traximus, hoc sa- - lajtalur, quiautrumque Christo consuscitalur inre,
-cramento diluamus. Et pulchre huic sacramento exlerior autemhi spe. Idcireo hsecsolemnitas ad an-
reeonciliationis consonat, quod-caput, id est Chri- niversarium diem suum non recurrit, sicut reliquae
stus, corporis pedes lavat, id est ultima memhra solemnitates, in quibus pvaetevitovumlantum sit re-
sua per officiumpastorum sibi reconciliat. Nos enim cordalio, sed huic observantise Dominica depulatur,
dicti pastores et veluli capiti viciniora membra, dura et lunse decursus post pleiiiliinium.vicinum vernali
pro peccalis vestris oramus, cum- pro excessibus aequinoGtio.Dominica eumi dies quse octava est, ei
vestris lacr^mas fundimus, quid aliud facimus, nisi Domiiiicam congrue reprsesentat resurreclionero ,
quod vohis pedesquibus ad Deum redeaiis, ablui- quae eo die iacia est, et nostram praefiguvat, quse
mus?Cumetiam peccatorum nostrorum [vestrorum] B ' post septenariam hujus temporis volubilitalem fu-
memoria conterrifi ia oraiiofiS nostra de capite la- tura est. Lunae vero decursus certi mysterii causa
crymas fufiuimus, anne consclenlias nostras, tan- huic observantiae est depulalus, quia, seeundum as-
quam pedes immundos, a terreni contactus sordibus trologorum inquisilionem, globus lunae semper di-
emundamus ? Quia ergo vos liodierna die, fratres, midius lucet et dimidius non lucet. Luna enim cre-
ad tam desiderabile sacramentum reconciliationis scente, illuminatur pars inferior ; luna decrescente,
admiliimus, sub Dei miseratione, quantum in vobis illuminatur pars superior. Luna quippe in Scriptura
csi, laborate, tit quod vobis foris per officium no- sacra typum gerit Ecclesise quse et defectum suae
strum ministratur, id vestris mentibus rei veritate mortalitatis ex originis necessitate tolerat, el lamen
eompleatur. Non silis domus illa scopis mundata, in medio nalionis pravse et pervevsae, pvo modo in-
id ess, poenitentiaj sacramenlis palliata, ad quam re- telligentiae suae, humanse ignovantiae noctem illumi-
vertiiur immundus spiritus, qui inde per confessio- ffiat.Huic innovatae et cum Chvisto suscitalaj, per
nem exierat, et inveniens eam vacantem, id est, Apostolum dicitur : « Quae sursum sunt quserite,
nulli vera3 virtuti operam dantem, ingreditur ibi quae sursum sunt sapite, non quse super terram
cuni septem aliis spiritibus se nequioribus, id est. (Coloss. in). » Hoc nobis Paschali mysterio insi-
omnibus superslilionis generibus, et liiint novissima " nuatur, hoc lunae Paschali tempore inferius defi-
honiinis illius pejora priovibus (Matlh. xn). Novis- cientis, et superius crescentis figuva commendatuv,
sivna enim eovum pejora prioribus fiunt, quia pec- ul a tempore innovationis nostrse semper in appe-
cata, quibus in confessione renuntiaverant, occulte titu lerrenorum noster amor minualur, et sujicr-
committunt, et ea diversis .colovibus superslitionis norum desiderio quotidianis profccfibus augeatur.
operire contendunt. Hujusmodi hypocritas aequipa- Tune ergo verum Pascha celebramus, si quod ^e-
rat Dominus sepulcris foris dealbalis, et vasis extra rum et temporum mysleriis significamus, vita et
mundaiis, quse intus plena sunt fetore et sordibus moribus semper teneamus. Idcirco sanctum Pascha
(Matth. xxm). Mundaie ergo, fratres, conscienlias in albis veslMus septem diebus celebramus, ut
vestras, ut vasa honesta et apta sitis ad accipien- munditiam corporis et laetiliam resurrectionis sem-
dum corpus et sanguinem Domini noslri Jesu Chri- per hahere moneamur. Unde per Sapienliam dici-
sli, per quem redempti eslis cum perdili essetis, tur : « Omni tempore sint vestimenta lua alba, et
per quemreconciliamini cumiterum aversi fuissetis, oleum de capite tuo nunquam deficiat (Eccle. IX).>
per quem salvandi estis, si inlra societatem mem- Quod est diceie,: Nunquam munditia a corpore,
brorum Christi inventi fueritis, cui reconciliali ]i) laetitia spiritualis absit a corde. Hoc ideih significa-
eslis. Qui enim manducal indigne, reus est mortis batur, cum Judaicus populus post esum.agni, se-
Domini (J Cor. xi). Qui est qui manducat indigne? jrfem diebus azymis vescebatur (Exod. xxm). Quod
Qui capit ore, et non capit eorde. Qui non est mem- Apostolus in re significata ita inlerpretatur : « Ex-
bvum capitis, nec pavs Chvisti corporis. Hic acci- purgatevetus fermentum, ut sitis nova conspersio,
piens corpus Domini, posnas dabit mortis Domini, sicut estis azymi. Etenim Pascha nostrum immo-
quia tali poena plectetur, qua plectunlur qni indigne latus est Christus (I Cor. v). »,Ac si dicat: Ui ad
ad morteni tvadidevunt covpus Domini. Manete evgo celehrandum verum Pascha et edendam carnem veri
in Christo, ut Christus maneat in vohis, et digne Agni et immaculati siiis idonei, expurgate vetus fcr-
•
accedatis.inparticipationem Dominiei corporis et san- , mentum, id est, tollite vetus peccatum, ut sitis nova
guinis. conspersio, id est, novitatem yitse novaerecuperetis,
quam in lavacro sancto accepistis. Cum enimpopu-
SERMOXVIH. lus ad fidera veniens catechizatur, quasi molitur :
In die Paschatis. quia, sicut diversitas -granorum per molam in uaita-
Cum cseteraefestivitates in recordatione gestarum tem eogitur, sic diversitas populorum per instru-
 1)91 D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 592
clionem fidei in quamdam unanimitatem adunatur. A lcm quse oculus non vidit, nec auris audivit, nec in
Sed nondum est eonspersio. Accedit aqua, et hl pa- cor hominis ascenderunt, qua3prajparavit Deus his
nis. Sic in alio Ioco dicit Aposlolus : « Unus panis, qui diligunt eum (J Cor. n). Haec bona quantum
unum corpus sumus in Christo, quicunque de pane potuit in senigmate contuebatur Psalmista, cum di-
ejus edimus, et de calice ejus bibimus (J Cor. x). » ceret: «Quid enim mihi est in coelo , et a te quid
—«Itaque epulemur, non in fermento vetere, ne- volui super lerram? > (Psal. LXXII.)Admirando di-
que in fermento malitise et nequitise, sed in azy- cebat : Quid mihi esfin coelo? quia coeleslis gloriae
mis sinceritatis et verilatis (J Cor. v). » Ac si dicat: magnitudinem nec dicendo explicare, nec cogitando
Quia verus est Agnus, quem epulamur, sic ad sufficiebat comprehendere. Hsec ergo esuriamus,
carnera ejus edendam accedamus, ut cor mundum a haec sitiamus, quoniam ad hoc pontifex summus
malilia, ct lingtiam immunem conservemus a falla- pro nobis praecursor in vera Sancta sanctorum, ad
cia. Ita enim tanquam panis suavis in Christi cor- dexteram scilicet Patris, ascendit, ut spem membro-
pus transibimus,etChristum nobis incorporabimus, rum suorum eonflrmarei, eo secuturam gregis hu-
>ui Christum in nobis manenlem semper habea- militatem, quae suum credit praeeessisse pastorem.,
mus; 297et >ta n(nl tantum septem diebus, sed Sic enim ipse Donimus promiltit discipulis : e Ubi
omni tempore verum Pascha celebremus, id est, ut " fuerit corpus, Mi congregabuntur et «quilse (Luc.
de imis ad summa coelorum gaudia toto desiderio xvu ; Matth. xxiv).» Aquilas vocat sanctos, qui cu-
transeamus. piunt dissolvi et esse cum Christo (Philipp. m).
SERMO XIX. Fertur enim natura esse aquilarum-, ultra mare
In AscensioneDomini. odoratu suo cadavera sentire, et eo celeri volatu
Hodie, fratres, victoria Christi completa est, hodie suo ad saturandum esuriem suam festinare. Hsec
san-
triumphalia vexilla ejus eriguntur : de spoliatione ergo esuries aquilarum, desiderium significat
sua dolet cumprincipe suolarlarus; de restaura- ctarum animarum, quae caput suum extra mundi
lione danmi sui gaudet coelestis exercitus. Hodie turbines in summa quiete locatum, fidei naribus
earo illa quae de terris sublevata est, ad dexteram sentientes, spei volatu pvaesentise Conditovis vellent
Patris collocata est, quia omni creatuvse pvselata assistere, et satietatevultus^ejus sjne fine gaudere.
est, et omnis pvincipatus et potestas anle eam iucuv- Haecquippe hujus splemnitatis est ratio, ut Christum
vata est. Hodie via nova, de qua dicit Apostolus ad dexleram Patris Jam regnare credamus, etinte-
(Eebr. x),nobis iniiiata est,quia per carnem Chrisli rim eum quasi geminis virtulum alis, charitatis sci-
aditus coeli per quem nulla prius cavo tvansievat, P Iicetetspei, subsequamur,ul, cum tradiderit regnuni
reseratus est: quam adhuc viventem idem Aposto- Deo.et Patri, cum eo sine fine regnemus. Igitur se-
lus dicit (ibid.), quia meinbris Christi suo tempore cundum quod hortatur Psalmisia, t jruia Dominus
per eamdem intraturis prseparata est: hodie apertio regnavit, exsultet lerra (Psal. xcvi),» idest, Ecclesia
libri perfecta est, quem nemo potuit aperire, nisi exsultet in flde, quoniam» tu, Dominus altissimus
Agnus ille qui oecisus est (Apoc. v), quoniam sacra- super omuem terram, nimis exaltatus es super„
menta ejus revelata sunt, cum ea quae in lege et onines deos (ibid.), » exsullet in spe, quoniam «re-
prophetis inveniuutur de Chrislo, consummala dis- .plebimur in bonis,domus tuse (Psal. LXIV).» Excla-
pensatione humanitatis ejus, hodie .comjrieta sunt. memus ex medullis cordis cum Apostolo : «Quis
Descendit pvimo Chvistus, ut nostvae pavticeps fievet nos separabit a charitate Christi? trihulalio? an an-
natuvse : postvemo ascendit, ut suse nos pavlicipes gustia? an fames? an nudilas? an gladius? » (Bom.
facevet gloviae; descendens, lempovali convevsatione vin.) Cum enim de spe produxerit nos ad speeiem,
etvisibMbiismiraculis quasilactavit infantes; ascen- erit Deus omnia in omnibus (J Cor. xv): ipse cibus
dens, dedit donahominibus. Quibus erudili, et quasi et potus, ipse vestitus et omnia, quse honeste cogi-
in virile fobur educali, Jain temporalem ejus visio- tari et desiderari possunt ab omnibus. Hoc donati-
nem non appeterent: sed quo eos praecesserat, toto .ry vum Chrisli milites concupiscant, et mMtiam suam
eum desiderio sequi studerent. Quia igitur tempo- non deserant, doncc hseredilatem immarcescibilem
rali ejus prsesentia viduati sumus, ad aeternam ejus ab imperatove suo, completo agone, percipianl.
visionem lota intentione festinemus; dicamus ei ex SERMO XX.
voee Psalmistae:« Tibi dixit cor meum : Quaesivi In die sanclo Pentecostes.
vultuin luum, Domine, requiram, ne averlas Dies Pentecostes sacraius est in lege, et in Evan-
faciem luam a me (Psal. xxvi). » Tota enim gelio. In lege, quia die quinquagesimo a die quo
dispensatio humanitatis Christi nihil aliud intendit, .(Egyptus spoliata est, in tabulis lapideis digito Dei
nihil aliud fecit, nisi ut intenlionem noslram ad su- scripta, populo Deiin monte Sinai data est(Exod. xix):
perna dirigeret, et explelo tempore nostrse mortali- in Evangelio, quia die quinquagesimo a die quo in-
talis, ad manifestam visionem suiperduceret,-pef- - fernusjspoliatus est, iex charitatis in tabulis cordis
ductos a3terna vultus sui .gloria satiaret, quia, tes- carnalibus populo Nazareuo spiritu Dei scripta est
tanje Apostolo, « videbimus eum siculi est (1'Joan. (Act. n). Unde dicit Apostolus ': « Charitas Del
IH).» Unde Psalmista : « Satiabor, cum manifestabi- diffusa est in cordibus nostris~per Spiritum san-
"twr gloria- tua (Psal. xvi).» Haecsunt bona Jerusa- ctum, qui datus est nobis (Rom. v)."» Sed illa qui-
 595 SERMONES. §34
dem m servitutemdaiaest,haec autem in libertatem. A h toris dubitando palpandas poslulaverat cieatrices
De illa dicit Apostolus :« Untim quidem Testamen- (Joun. xx), post collatam graliam Spiritus sancli,
tum, quod est in monte Sina, in servitulem gene- facta divisione apostolorum, confidenler Evangelium
rans (Gal. iv). » De ista autem : « Ubi Spiritus Do- praedicaturus mittatur ad gentes. Tales per eamdcm
iniiii, ibi libertas (II Cor. m). >Et alio loco : «Noni gratiara effecti sunt Christi discipuli, ut qui, relicto
eiiim accepistis spiritum servitulis iterum in timore, Domino in tempore passionis, praj timore latuerant
sed spirilum adopliorils filiorum, in quo clamamus, (Marc. xiv), de csetero gaudentes irent a conspectu
Abba, Pater (Rom. vm). > Sub hac significatione: concilii, quonjam digni habiiierantpronominc Jesu
antiquus Hebrseorum populus anno quinquagesimOj contumeliam pati (Acl. v). Tam yelox et efficax
qui Jubilseus appellabatur, ab omni opeve servili va- doctor demonstralus esthodie Spirilus sanctus, ut
cabat, et his qui annis retroactis sub servitutis Jugoi idiotarum corda uno momenlo erudiret, ad scien-
servieranl, libertatem dare consueverant. .Septena- tiam, eleorumdem linguas formaret ad omnem lin-
i ius enim seplies duclus, quadraginta novem facit, guarum facundiam (Act. n). Ut etiam attendamus,
et ut quinquagenarius fiat, unitas superaddilur in quantus opifex sit isle Spiritus sanclus, audiarous
quadraginta novem, quia a septenario non recedit; Apostolum dicentem : « Unicuique datur manifesla
temporum volubilitas in unitate quse-sequitur, tem- B gralia Spiritus ad utilitatem : alii quidem per Spi-
pore suceedens significatur seternitas, in qua vera litum dalur sermo sapienliae, alii sermo scientiaj
dabilur Iibertas. -Congrue ergo quinquagesimo die secundum ,eumdem Spiritum, alteri fldes in eodem
Spiritum sanctum accepimus: quia sicut post hujus Spirilu, alii gratia sanitatum in uno Spiritu, alii
tempoiis decursum, a servitute corruptionis hujus operatio virtutum, alii projihelia, alii discretio spi-
in libertatem gloriae flliorum Dei liberandi sumus, rituum, alii gratia linguarum, alii interpretalio ser-
sic isto die ipsum Spiritum sanctum aeternse haere-, monum. Haecomnia operatur unus atque idem Spiri-
ditatis et verae libertatis pignus aceepimus (Rom. tus, dividens singulis prottt vult (J Cor. xn).»Jste
vm). Hinc est etiam, quod deeimo die post Ascensjo- Spiritus sanctus, qui Patris et Filii unus est Spiri-
neni Domiiii, missus est idem Spiritus sanctus quia tus, a Palre procedit el a FMo, et ad corda credcn-
iti mereedem denarius promittitur operariis, perse- tium pariter miltituret a Patre' et a Filio. Unde et
veranter in vinea Domini laboranlibus. Igitur quia Dominus dicilin Evangelio : «Cum venerit Sjiiritus
temerariuni est, aliquid definive de ineffabili ejus Yeritalis,qui aPalre procedit, illevosdocebit omnem
essentia, dieainus 298 aliqua, quse ipse Spiritus veritatem. llle me elariflcabit, quia de meo a^cipiet,
donayerit de mirahili et amabili ejus efficienlia. et annuntiabit vobis (Joan, xv).» Hasc verba ilain-
Ilt? Spiritus sanclus gratiavum distrMutor est, hic C " terpretatur Didymus, illuslrium virorum tilulo cla-
togitationum et intentionum cordis discretor est, hic rus: Inseparabilis est Spiritus a mca et Patris volun^
seuretorum divinorum revelator est. Spiritus enim tate : et amplius : quia non ex se est, sed ex Patre
scrutaiur oninia etiam profunda Dei: et sicut nemo el me est. Hoc enim ipsum quod subsistit et loqui-
eanovit, quae sunl in homine, nisi spiritus hominls tur, a Patre et a me illi esl. Quid est ergo, Sjnritum
qui est in homme: ita nemo novit -quseDei sunt, nisi sanctum a Patre Filioque subsistere, nisi eumdem
Spifitus Dei (I -Coi\ n). Hie digna postulantibus Spiritum a- Patre Filioque procedere ? TJnde et in
piura supplicandi prsebet affeetum, et apud eum qui sequenlibus dicit: Consensus significatio est Spiri-
pia vola intuetur, velocem obtinere donat effectum. tus sanctus, qui est Spiritus veritatis, Spiritusque
Hic peccatorihus inspirat poenitentiam, hic impoeni- sapientiae. Non potes audire Filio loquente quae nes-
tenlium peccala detinet, hic prenitenlium peccata cit, cum ipsum sit quod profeitur a Filio, id esf,
delel. Sic enim Dominus dicit ad discipulos : «Acci- procedens Deus de Deo, Spiritus veritatis procedens
piteSpiritum sanctum: quorum remiseritis peccata, a veritate, consolator manans de consolatore. Hxe
remittuntureis; etquorum retinueritis, retenta sunt adversus haeresim quorumdam Graecorum, Grseci
(Joan. x).» Hic conversos ad iter Justitiae facil per n auctoris auctoritateprotulimus, qui dicunt Spiritum
timorem humiles, perpietalem mites, per scientiam sanctum a solo Patre procedere, ne quis Latinorum
lugentes, per amorem justitiae fortes, per consilium .omnes Grsecos hoc errore infatualos arbitretur, et
ncisericordes, per intellectum mundi cordis, per sa- eorum auctoritati innitens, sal infatuatum esse me-
pientiam contemplantes, per tolerantiam perseculio- reatur. Idem in symbolo Ephesini concilii, quod
lium patientes, quibus Dominus regnum coelorum -Grsecorum fuisse constat, manifeste his verbis
repromittit, quoniam auos timor inchoat, septimo -astrtiitur : Quamvis in sita substantia sit spiritus
gradu perflcit sapienlia, iu octava, tanquam in vero Filii, et intelligatur in persona proprletas, Juxta id
Jubilaeo,lil erat el coronal patientia. Ad hujus per- •-quod Spirilus est, et non Filius.non esl tamen atie-
fectionis apicem, aposlolorum principem provexit nus -ab ipso. Nam spiritus appellatur veritalis, et ve-
liodieraa die Spiritus sanctus, ut qui in passione rritas , Chrislus est (Joan. xiv). Unde et ab ipso siroi-
Domini unius aneillse voce exhofruerat (Malth.xxi), liter sicut a Deo Palfe proeedit. Denique hic ipse
jam perttdam Judaeovum multitudinem pvojihelico Spiritus eliam per sanciorum manus apostolorum
leslimonio manifeste confutave non timeat (Act. n). miracula gloriosa perficiens glorificavit Domiiium
Talcm red lidit Thomam, u( qui 'resuscitati Salva- Jcsujn Chvistuni, postquam asccndil in eoolmii.Prse-
 593 D. 1V0NIS CARNOTENSiS EPISCOPI ' 590
.
terea sicut Filius appellalus est manus Dei Patris A cetur. Super hanc etiaui petvain Doraimis Eeclesiam
non quod ci sitaliqua cum majestate Patris inseqtia suam "ajdificandam providit, quatenas cujus fidri
htas, sedpropter substanlise identiiatem, etproptei confesslo pro sui soliditate Petrse comparanda eraf,
iiianifestam operum exhibitionem : ita Spiritus san- nominis etiam sui applanderet appellationi. Non
ctus appellatus est digitus Dei propter eam, quani ei'go ambitione humana, ut in talibus assolet, Pe-
habet cum Patre et Filio, substantiae unitatem, el trus episcopalem hodie sortilur cathedram, non
manifestau) chavismatum distributionem : quia pei muneribus primos occupat recubitus, non ingerit
maiium, in unitate corporis existentem, fieri solel se pomposis cevvicalibus. Ipso Deo Dei Filio atie-
operatio : et per digitum In unilate manus manen- slante, Petrus eruditur; carnis et sanguinis ab eo
lera, suis tamen arliculis distinctum, solet notari doetrina removetur; Patris, qui in crelis est, effi-
discvetio. Cum vevo pev vevba aliunde tvanslata, ali- cacissima revelatio exhibetur, cujus instinctu ve-
qua nominatuv in divinitate pevsona, non usque- ridico, inioimit Petvus: « Tu es, inquit, Filius Dei
quaqueearum natura revum de quibus hajc tvanslata vivi (Matlh. xvi). 1»Ojucunda Tegis et militis con-
sunt, divinitate est avvoganda, sed illaetantum causse fabulatio, in qua miles regem suum, Regis seleini
attendendse sunt, pvopter quas res corporeae rebus Filium cGnfitetur : Rex vero vicissitudine recir
"
incorporeis assimilari possunt: quia omnis humana proea militem suum a carnalibus discijilinis seque-
vox nihil potest aliud dicere, nlsi corporalia; et stratum, Patris sui tautummodo discipulum attesta=-
Tviniias, de qua nune nobis sevmo est, omnes ma- tur, dignis etiam stipendiis remunerandum arbi-
feviales substanlias supevat: idcivco nullum vevbum tratur, quatenus sic adjiciens subinferat: « Tihi
pntest ei proprie aptari, et ejus proprie et digne in- dabo claves.regni coelorum (ibid.). >0 reverabea-
tiniare substantiam. Et quia ipse Spiritus charisma- tus coeli janitor, cui non lantum claves regni co?lo-
ijim distributor est, invocemus ipsum Paracletum, rum commissae sunt, sed etiam arcanovum coele-
cujug hodie solemnitatemcolimus, cujus hodie dona stium consilia concredita sunt! Ligandi aique sol-
iidelibus collata miramur, ut augeat in nobis fidera, vendi licentia potestativo perfungitur privilegioT
dlatel charitalem, confirmet spem, et caeteravirtu- atque oyilis Dorainiei cura ipsius mancipatur arhi-
tum charismata, quae nobis in hac pevegrinatione trio. Ita enim speciali familiaritate ad eum dicit
sunt necessaria, cooperante Patre et Filio, eum qui- Dominus : « Quodcunque Mgaveris super terram,
bus idem Paracletus vivit et regnat per seterna sse- erit ligatum et in ccelis : et quodcuuque solveris
ctila. Amen. super terram, erit solufum et in coelis (ibrd.). >
SERMO XXI. Q Non ergo repentina faulorum acelamatione, sed
De cathedra S. Pelri. provida Dei dispensalione Ecclesiarum excubiis de-
Non ineonvenienter, fratves, iste Psalmi versicu- pulatus est Petrus generali sanctione, hodie quo-
fus olim divino prsesagio decantatus, hodiernae cele- que Antiochise assumitur peeuliari familiaritate.
britatis tvipudio intevponitur, in qua beatus in epi-. Queni ovibus suis Deus pastorem prsefeeerat gene-
-
scopali cathedva colloeatur. Videtur enim heato, ralem, plebs Antioehena hodie sibi collocat pon
Petvo debere coaptari, quem in sede Judiciaria pro- tificem generalem. Nec tamen Dei nutibus vpopu-
testantur hodievna Ecclesiarum obsequia sublima- lus Anliochenus obviare coniendtt, sed oppprtuna
tum. Ait enim David sanctus, spiritu quoque sancto importunilate Dci vicarium honovave satagit. A
prseventus : «Exaltet eum in ecclesia plebis, et in pontificum ponlifice Jamdudum Petvus ovdinatus
calbedra seniorum laudent eum (Psal. cvi).> Hodie evat, oleum cxsultationis Christi manu infundente
siquidem et in eeclesia plebis Petrus exaltatur, per Spivilus sancti f debriationem [derivaiionem]
§S@ et in cathedra seniorum lautlaluv, quoniam susceperat, negotii sui ministeiium sibi jnjunctum
et in Ecclesia in qua pcpilus acquisilionis conve- Jamdiu exercuerat, necdum tamen aliquo in loco
nit, conslituitur post Domn primicerius, et in ca- proprie deputatus fuerat. Hodie ergo de totius orbis
tbedra seniorum collaudatur episcopus. Haec et-_ * amplitudine asciscitur, quibus proprie prsesit et
enim hodiernse festivitatis sacra institutio, quando prosit: hodie populis prterpgalur. Nec tamen curaa
episcopalis sedis honoratus est magisterio. Hodie, amplitudo propterea decurlaiur, sed apostolatus sui
fratres, Beatus Petrus Antiochenae Ecclesise episco- sollicitudo . dupliciter dilalatur. Adsunl enim proe-
pus ordinatur, hodie plebi, quaih ipsemet Deo sentium ovium balatus, qui eum quotidianis pro-
aequisivit, pastor praeficilur. Hodie etiam in beati -fectibus sollicitent, nec sibi desunt fvaternse dile-
Peifi ordinatiorie sancta Ecclesia exaltata est, quo- ctionis praecordia, in fines etiam orbis terrarum
iitam et ijise promovetur, cui specialiter a Domino pertingentia, quse eum defatigent. Sed futurum
ipsa talibus alloquiis commissa est: « Tu es Pe- est tibi, futuvum est, inquam,. civitas Autioehena,
Ivus, et super hane Pelram sedifieabo Ecclesiam jit adhuc Petrus de sede ad sedem demutetur, ut
ineam (Mattti. xvi). » Felix vocabuli denuntiatio, "necessilate et utilitate populorum exigente, alias
ul a Petrade qua scriptum est, «Petra autem erat [alios] transportetur. Nec poleris habere proprium,
Clnistus (J Cor. x), » Petrus denominelur, nomi- quem sancta Eeclesia in commune suscepit mini-
nis Christi participatione decoretur, ipso Christo sterium. Fratrum ergo dispersioni charitative com-
sibi nomen imponente, ul Pelrus shyel Pctrus \o- munica, ef quem charis amplexibus tibi obhgasfi,
597 SERMONES. 598
aliquantulnm relaxa. Dilige jiroximum luum sicut A } Petri sacerdolio, quam (si dici liceat) in apostoli
teipsum (Mattlu x), el ajquauimiler Petrum tolera- vocabulo. Dicitur de Chrislo : « Tu es sacerdos, in
I-is ad alium destinari praesulatum. Interea urbs a3ternum secundum ordinein Melchisedech (Psai.
beata, de Petri gloriare prajsentia, piis eum de- cix). » Non dicitur quod sit apostolus, etsi fuerit
mulce obsequiis, inviscera eum tibi responsioni- ab angelis minoratus, - sed quod fuerit sacerdos
bus obedientise devoiissimis, praecordialem Dei aulhentica voce conclamatur. Factus est ergo Pe-
amieum, quibus potes delibutionibus tibimet con- trus apostolus, quod uon facttis est Christus : sa-
cilia : conviviis atque ejus sermonibus participa cerdos quoque adoptalus est, quod et eral Domi-
fulurseque luse ruditati circumspeclius invigila. nus! Factus esl Chrisli -consacerdos et cobseres,
Mulios opima degra^avit securitas, et quouiam in nec faclus est coapostolus. Forsitan tamen et Chri-
bodierna confidunt opulentia, de crastina non satis stus vocari possei apostolus, sed ipse Palris, Petrus
sollicitantur penuria. Non noverunt sibi prospe- ' veroapostolus Christi (Ilebr. m). Videturquoque ho-
ctare de crastino, qui totam spem deflxeruut in dievnaj festivitali consonave illud Sajrienlis pvaj-
tempore hodierno. Tu autem, Antiochia, de beati conium: « Ecce sacerdos magnus qui in diebus suis
Pelri prajsenti affahilitate congaude, ipsius collo- placuit Deo, etinventus est juslus (Eccli. L). » Isle
quio tanquam in omni divifiarum afllueritia per- " siquidem prseter Christum sacerdotum opinalissi-
fruerc, deque fulura sui absentia tibi circumspice. mus [optalissimus], Deo in diebus suis sacerdos
D'im vacal, uiaterna .suge ubera : interroga (Deut. acceptatissimus, justitiae insignis titulo, lotum vilae
xxm) patrem tuum, et anmmtiabil tibi; majorem suae cursum Christi dedicavit obsequio. Voluntarie
luum, ei dicet tibi : Hodie apostolorum principem Deo sacrificavit, super ovile sibi creditum compe-
tibi delegisti sacerdotem, hodie coeli Janitorem in- tenter invigilavit, pedetenlim quos potuit coelorum
ihronizasti pontificem. 0 admirabilis in singulis civibus invisceravit, triticum Domini sui caulissime
Dei dispensatio, o divinse dispensationis admlranda ad usuram erogavit. In amore Dei ferventissimus,
discretio ! Quid dicam, fratres? Yadam quo nie in fidei asserlione robuslissimus, <in proximi di«
ducit impetus spiritus ? Eloquar, an sileam ? EIo- lectione accommodatissimus, in terris ccelibem du-
«ui tameu melius censemus quam silere, quoniam cebat vitam. Denique in miraculis erat copiosissi-
et silere, quasi aliquid esset de beali Petri lau- mus, qualenus in plateis ponerentur infirmi in
dihus defraudare. Dicit de se in quodam loco Domi- lectulis, ul, veniente Petro, saltem umbra illius
nus : i Ego sum ostium. Per me si quis introieril, obumbraret quemquam illorum,, et liberarentur ab
salvabitur (Joan. x).» Si ostiurn equidem Dominus i_, infirmilalibus suis (Act. m). Spirilus sancli gralia
confietur, per se introeuntibus salutem pollicetur: in tantum ei linguse sujppeditarat facundiam, ut
el tamen ad Petrum ita exorditur .- « Tibi, inquit, ante reges et praesides nec quid loqueretur excogi-
dahp claves regni cajlorum. » Jam videre potestis, taret, nec quod disertissime loquevetur aliquanda
fra".res charissimi, et videtis quid vester exprimere deesset. Ab inescatione piscium ad capturam trans-
gestiat affectus, sed praj abundaniia spiritus totum latus hominum, iidei relia vagabundis hujus pro-
quod voluto, efferre non valeo. Ita enim perssepe cellosi mundi piscibus ohtendebat. Hodie quoqae
fit ut, prae abundanlis lsetitiae vel tristitiae cumulo, summi Dei sacerdos effectus per odoriferi thuris
verborum suflicientia desit spiritui, ciim ipse spi- et thymiamatis concremationem summo Sacerdo-
ritus nondum discreverit cui potius debeat cedere tum gratanter et Jucunde est acceptus. Immolavii
paiii : fitque in abundantia spiritus error quam- seipsum hostiam vivam in odorem suavitatis, et
maximus, tanquam si cuilibet avaro multimodae Allissimo accuratissime vota sua reddidit. Quo-
apponantur divitise. Ipse siquidem prae alacritate circa benedictionem onmium ^entium dedit illi Do-
nimia hsesitat, quid prius rapiat: et dum anhelal minus, et leslamenium suum conflrmavit super
ad singula, manum porrigit ad omnia. Ila et nos: *caput ipsius. Ideo quoque sfabilita sunt bona illius
impedit nos super tanto ac tali mysterio cogitatio- D '. M Doniino,"et enarrabit eleeniosynas omnis Ecclesia
num multiplicitas, sed tamen Deo prosperante ex- sanctorum. cBeatus »ergo« quem elegisti et assum-
pediet nos orationum vestrarum officiositas. Nosiis, psisti, Domine, > ecce enim tripudians « habitabit
fratres charissimi, quoniam oslio sera et claves ap- in atriis luis (Psal. LXIV).» Kulli ergo sanctorum
ponuntur, quibus Jubentibus [forle Juvantibus]ejus- beatum Petram cveJo secundum, quem Sanctus
dem oslii valvse reserantur et clauduntur. Ostiis sanctovum in fundaniento suarttm collocavit Ec-
etiam ostiarii addicunlur, ad quofum suggeslionem clesiavum, et exaltavit in specula suavum ovium
peuetralium Domini, de osliorum, uti libet, com- altissimum. Nemo coapostolorum in amore sui
modilate prseloquunlur. Ergo quandoquidem Clni- Jesu fervidiov, uemo in ipsa Iraditiouis despera-
stus, sicut ait, oslium est, Petrus vero clavicula- tione fuit animosior. Prcmotus est a navieula sua
rius est. Quid aliud, quam ostii hujus Petrus ostia- Petrus, hotlie in cathedra non pestilentise (Psal. i),
rius est, ut quodammodo per Petri -vicillationein, non columbas vendentium (Mallh. xxi), sed episco-
in ipsum, qui oslium esl, habeamus introgressio- pali collocatus, ut sedeat cttm principibus, et soliura
neni ? De numero apostolico, sacerdotali 300 gloviae teneal (J Reg. n). Si-aluit ei Dominus tesla-
coagulatur collegio, ul altius aliquid admirei is In mentum pacis, ut fuiigevetuv saccrdotio, et offer-
 599 D. IYONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 600
ret illi incensuni' dignum in odorem suavissimum. A luii. Hunc casum plangere hahet quotidianis Ia-
Agite ergo, pontifices, qui beali Petri residetis in mentis humana fragilitas', qualenus eo redeat per
loco, quos episcopalis sublimavit praepositio : con- qtiotidiana lamenta, unde corruit per vana ohle-
siderate quem imitamini; de cnjus dignitate glo- ctamenta : et quse cecidit pede superbise, resurgere
riamini, ne cura commissa abuti videammi. "Non studeat pede obedientiae. Hoc attendens Psalmista
sit vobis ad jactanliae supercilium voeitari pon- dicebat: « Non veniat mihi pes superbiae. Ibi ceci-
tifices, sed velitis el desiderale esse pontifices. derunt qui operanlur iniquitatem : expulsi sunf
Qui enim episcopatum desiderat, honum opus de- nec potuerunt stare (Psal. xxxv).» Expulsi sunt ab
siderat (I Tim.' m). Operamini ergo quod compe- intima quiete : nec potuerunt stare, id est, per se
lat; quod gregem Domini vobis commissum fe- redire. Sicut per eumdem Psalmisiam de eisdem
cundando confoveat, ne forte cum aliis prsedicave- dicilur : « Quia caro sunt, spiritus vadens ei non
rilis, ipsi reprobi efficiamini (Cor. ix). Yos quo- rediens (Psal. LXXVII).» Ad hanc ergo reversio-
que reliqui sacerdoles, inferiores domus Domini nem sive resurrectionem necessaria fuit et me-
mansiunculse, quorum labia custodiunt seientiam : dicinalis gratia Redemptoris, quse sanaret humili-
Angeli enim Domini exercituum estis, lex siqui- tale quod corruptum fueral elatione superbise.
dem requirilur ex ore vestro (Malacli, n), qui pec- B Assumpsil igitur Yerbum Dei forniam servi (Phi-
cata populi Domini comedilis (Ose. iv), tandem lipp. n), in qua posset conservos verbo instruere,
expergiscimini, et quamvis non silis, Juxta distin- 301 etadexemplum vitaesuse, movum disciplina in-
ctionis momenla, pontifices, tamen recolite vbs formare.Humilitatemquippeet obedientiam verbo et
Petri consacerdotes. State ergo in gradu veslro, exemplo insinuabat, quando discipulos exhortando
succineti lumbos viriliter, et sequimini Pelrum dieebat: « Tollite Jugum meum super vos, et discite
sacerdotem magnum efficaciter. Quod enrm hodie a me, quia milis sum et bumilis corde.Jugum enim
infula decoralus sacerdotali collocatur in cathedra, nieum suave est, et onus meum leve (Matth. xi). »
magisterii vestri humilitatem sustollit, Judiciarise Jugum enim ejus obedientise merito est suave, cui
vestrse potestatis 'deliberalivam corroborat discretio- servire est regnare, et onus praeceptorum leve, qtiod
ncm, ei totins vestri oflicii exornat dignitalem. non premendo gravat, sed ad implendum per gra-
Vos quoque pro capacitate vestra Dei cooperarii liam adjuvat. Insinuavit etiam verbo sobrietatem,
et coadjutores estis, instar Petri sacerdotium sus- ubi dixit:« Non graventur corda veslra in erapula ct
cepistis. Mundamini igitur, qui fertis vasa Domini ebrielate (Luc. xxi); > docuit exemplo, qui turbam
(Isa. LII). Si manus"veslraeietigerunlaliquod mor- _ se comiiantem non reflcit sumptuosis deileiis, sed
ticinium," lavate manus, mundate conscienlias, ne panibus hordeaceis (Joan.vi); » docuit intentionem
de sordium iniquarum inquinationibus vasa Do- nosti am ad inlerna bona dirigens qualiter esset je-
mini sordescant, et pro negligenliis veslvis cum Jitnandum, quando dixit: «CkmiJejunatis, nolite fieri
suis portionibus ipsa vasa displiceant. Habetis sicut hypocritse tristes (Matlk. vi); » Mos notans
beatum Petrum sanctitatis exemplar, mundilise qui luctuosis sordibus rigorem simulant abstinenliae,
formam, tolius strenuitatis normam, qui preeum ut videantur hominibus Jejunantes. Qualiter etiam
vestrarum euiogias ef, vota Deo nostro gratificet, facienda sit eleemosyna silentio noluit praeterire, ubi
oblationibusque suis nos omnes ei eommendel, dixit :« Cum facis eleemosynim, nesciat sinistra lua
qui vivit .et regnat Dous per omnia saecuia sae- quid faciat dextera tua (ibid.), » hoc documento in-
culorum. Amen. siuuansquia eleemosynam et omne opus misericor-
SERMO XXII. dise quod facimus non venando laudes hominum, sed
De Oratione Dominica. mtentione vitae aeternse,quae per dexteram significa-
Duo sunt, charissimi, quseprincipaliter attendere lur, facere admonemur. Qualiter quoque esset oran-
debet bumana circumspectio : diguitatem suse con- dum admonuit, ubi ait : e Tu autem cum oraveris,
ditionis, et exce!!entiara suse reformationis* Digni- rj mtra in cubiculum (ibid;), » id est, habelo.cor quie-
latem suae conditionis, ut peccare timeat; exccl- tum, et ab omni tumultu exercitiorum liberum : et
leniiam redemplionis, ut gratiae redimentis ingra- clauso oslio, id esl exclusa phantasmatum turba,
ttis non existat. Sola quippe voluntate Condito- ora Patrem luum.
ris homo de terra3 vilitate suhlatus est, et ad Dei Ecce dictum estqualiter sitprandum; addil etiam
similitudinem privilegio .ralionis sublimatus est. quodsitorandum, ita subjungens : « Sicaulemoia-
Hanc miser homo pevdidit, cum diabolica per- bilis : Pater .nosler (ibid.), t elc. Haec oratio com-
suasione seductus a Conditoris sui instituto super- pendiosis verbis, id est, septem petitionibus omnes
biendo recessit; quem lapsum Psalmisla conside- species oralionis comprehendit, quibus Deum inter-
rans quasi condolendo dicebat : « Homo cum in pellamus, aut pro appetendis bonis, aut prp vitan-
honore essct non intellexit, comparatus est jumen- dis mal]s, aut pro delendis comniissis : haruni se -
fis insipientibus, et similis factus -est illis (Psal. ptem petitionum tres prius positse pertinent ad aeier-
XI.VIII).» De summa erectione proprio arbitrio cor- nitatem, quatuor sequentes ad vitae prsesentis neces-
rtiens merito ultima dejectione damnatus est: qui sitatem ; nam nominis Dei sanclificatio el adventus
per se cadere potuit, sed per se resurgere non va- ejus, quo in claritate venturus est et completio vo-
 mi - SERMGNES. «02
lunlatis ejus sicut ln coelo et in terra, sive Justos et A minibus et ila innotescal illis -Deus, ut exlstiment
peecatores, sive animam et corpus, sive Christum aliquid sanctius non esse quo magis-timeant eum
et Ecclesiam intelligamus; quamvis ab humili ad- offendere, quia nomen Dei sanctificare, est Deum
ventu Christi exordium Sumant, tamen nonnisi sae- tiinere, de quo dicitur: « Initium sapienliae timor
culi termmalione- compleburitur et" omnia tria in Domini (Psal. cx); »el alibi: « Timor Domini san-
aeternum manelinnt. Reliquse autem quatuor adhanc clus permanens in-saeculum sseculi (Matfh. xvm). »
vilam temporalem pertinere videntur, quia efpanis Sequilur :«Advcniatregnum tuum,»id est, nianife-
quotidianus, id est spiritualis, licet sit sempiternus, stetur mundo; sicut praesens lux absens est csecis,
ad hoc tamen tempus pertinet in quantum ministra- ita Dei regnum, quamvis ubique sit, deest tamen
tur animae quibusdam «ignis, id est dictis vel scri- ignorantibus : veT ita ut tu in nobis et nos in te, le
ptis,et ideo panis dicitur quia laborando et disseren- donante regnemus; haec pelitio ad pietatem perlinet,
do discitur, et ita quasi mandendo glutitur.-Nunc quaeest securido gradu inter beatitudines : si enim
quoque peccata dimittuntur uobis etnos dimiltimus pietasesl qua beati sunt mites (Mallh. x)-, petanius
aliis, qua? est intef quatuor secunda portio [petitio ut veniat Tegnum Dei in nos, id est, mitescamus et
habel Pelavianus eodex]. Et nunc tenlationes vitam non resislamus. Sequitur : « Fiat voluntas tua sicut
nostram infeslant, et ipsa liberatio a malo ad hanc " in coelo et in terra, » idest, sicut in angelis ita et
vitam pertinet, quia Dei justitia morlem incurvimus; in. homimbus, vel sicul in Juslis ita et in peccatori-
nnde ipsius misevicovdia liberandi sumus : quse Cum bus : vel ita cousential caro tuaevoluntati-sicut eon-
ita smt ipsarum petitionam verba diligentius- per- sentit spiritus.
tractanda sunt, ut intellecta et majorem generent -Hajcpetitio ad scientiampertinet quae tertio gva-
cordis affeetunij cl quod petitur ad velociorem per- du est inter heatiiudines ? nam si scientia est qua
dticalur effectum. Dicamus ergo « Patev nostev, > beali sunt quilugent, ovemus ut fiat volunlas Dei
cui non timore sed amore famulamur ': non hoc po- sicut in coelo et in lerva, id est, ut consentiat cavo
pulo priori dictum est ut patrem oraret, sed Domi- spivitui •"quia non aliundelantum dolerehabetiiu-
i:us insinuatus est eis eul non filiali obediebanf roana miseria quantum in quod caroconcupiscit ad-
amore, sedservili -suhjiciehahtur timore". Admonen- versus spiritum etspiritusadversus carnem, ut eum
tur autem hoc verbo diviteset nobiles cum Chri- Apostolo cxelamare cogamuf : « Infelix ego homo,
stiani facti fuerint, quatenus se non extollant adver- quis me liberabit de corpore morlis hujus? > (Rom.
suspauperes et ignobiles,quoniam simul dicunt«Pa-" vii.) Sequitur quarta petitio : « Panem nostrum
ter noster : »- quod yere ac pie dieere non possunt C quotidianum da -nobis hodie; potesl.et simpliciter
nisise fratres esse cognoscant; hocergo nomine et "intelligi de cibq corporah ct spivitualiter de' pane
cbaritas excitatur, quia flliis nihil charius debet esse divini verbi: si de eorporali agitur, non extendil pe-'
quam pater, et supplex affectus, cum homines di- titionem suam in longum iste' orator : prseceplum
cunt « Pater nostef, > et qusedam impetraridi prse- sequilur evangelicum,ubi.dicltur : « Nolite cogitare
- sumptio quod petilur cum etiam ante
petitionem lahi In craslinum, craslinus enim dies ipse sibi cogita-
magnum donum acceperimus ut possimus dicere bit (Matlh.xi): > -sic et beatus Apostolus mbnet,
< Patef noster : » quid enim Jam non det flliis pe- habentes victumet legumentum his contenti simus .
tentMus pater, qui.Jam hoc ipsum dedit ut essent si vero spiritualiter accipiat panem islum, vel Ip-
filii ? poslremo quanta cura animum ejus tangit, qui sum-Christum intellige qui est supersubstan.;ilU
dicit Pater noster, uttanto Patre non sit indignus : animae p.anis, quia omnem superat eubstantiam quir
utatur ergo populus Novi Testamenti voce, -populus de seipso ait: « Ego sum panis j">us 302 <lui de
novus ad seternitatem vocalus « Pater noster. » ccelodescendi (Joan. XJ) : > vel ipsum intellectum
Oratio fvaterna est, non dieif paler meus tanquam verbi divini qui nobis neeessarius est ad reficiendas
per se tantum orans, sed pater noster : omnes vide- ruinas animae donec cognominatur hodie: Haec pe-
licet una oratione complectens qui se in Christo fra- B titio ad >fortitudinem pertinet quse quaf to Ioco poni-
tres esse cognoscunt : « qui habitas in coalis, >-id tur ascendentibus ad suminam beatitudinem : si
est in his quorum conversatio-est in coelis : et ac- enim fortiludo est qua heati fiunt qui esuriunt el si-
commodatissima est ista simililudo ut tantum spiri- liunt Justitiam, orandum nobis est ut detur nobis'
iualiter distare credatur jnter Justum ct peccatorem, panis isle .quolidianus qno confortati ad illam
quantum distat corporaliter inter coelum et terram :• perfeclam saturitatem venire possimus. Sequitnr :
peccalori enim dictum est: Terra es et in terram, , «Et dimilte nobis debita. nostra. » Forte peccavit in^
ibis : cujus rei signiflcandse gralia cum ad orationem te aliquis, dimitte illi veniam a te petenti, ne dum
stamus ad Orientero vertimur unde coslum surgit :' fratri negas mlserleordiam tibi claudas palris indul-
non ideo quod ibi sit Deus tanquam caeteris roundi gentiam, dicenteJacobo apostolo: «Judicium Dei
paiiibus relictis, sedut admonealur animus adexcel- sine misericovdia ei qui non fecit misericordiam
lenliorem naturam consurgere, id est ad.Deum. Jam (Jac. i). » Petitio hsec refertur ad consilium, ijuod
qttodpetendum sit attendamus. « Sanetificelur no- quinfoloco jionitur inter gradus beatitudinum : si:
men luum : > quod non sic petitur quasi non sit ,,enim consilium esl quo beati sunt misericordcs, di-
sanctum Dei nomen, sed ul sanctum habeatur ab ho- mitlamus debitoribus nostris debita sua, ct sic oru--
-003 D. IVONIS CARNOTENSIS EPISCOPI 604
mus ut dimilfantur-nobis debita, id est peccala no- j\ nisi qui movbos animse suas sanare contempserit.
stra, pvoptev quse diffevimur ab iinpetvanda venia Hoc ergo medicamenlum, quod nulli sanaementi de-
ni«i eam accelevet fvatvibus facta indulgenlia. Se- esse polest, studiose et pie frequentemus, implentes
quiluv : « El ne nos inducas in lenlationem : > id illud praeeeplum-appslolicum : « Sine intermissione
eht, ne paliavis nos induci, id est, a tentilore se- orate (I Thess. v). > Hoc enim antidotum ita omili-
(iuci. Hoc est evgo quod ovamus, ut non pevroiftat bus morhis occurril, ut assiduatum morbos omnes
nos Deus tentari supra id quod possimus, sed faciat depellat, etomnia corrupta integritati reslituat, pvae-
cnra tentalione proventtim ut possimus suslinere. slante Domino noslro Jesu Christo cui est honor et
Petiiio haec pertinet ad intelleetum qui sexto loco gloria in ssecula saeculorum. Amen.
jio.itur in numero bealitudinum -. si enim intellectus SERMO XXHI (2).
cst quo beati sunt mundi cordes, id est qui purga- De Symbolo apostolorum. .
lum habent-oculum mentis terreno pulvere, oremus Notum est dilectioni vestrae, quod milites saaculi
iion induci in tentationem, id est, non habere du- benelicia temporalia a temporalibus dominis acce-
plex cor, sed unum et siraplex appeiere bonum. ptari, pvius sacvamentis militavibus obligantuv, cl
Sequitur : « Sed libera nos a malo : » nimirum dominis suis Udemse servaturos profitentur; quahto
in quod induci possimus, sed ab illo in quo inducti •" magis aeterno regi militatuvi, et aeterna prajmia praj-
sumus : quopacto nibil reslabillugendum. Huicpe- cepturi, debent sacramentis coelestibus-obligari, et
lilioni congvuit sapientia quae septimum inter beati- fidem, per quam ei placituri sunt, publice pvofitevi;
ludines obtinet locum : nam si sapientia est qua dicit enlm Apostolus : « Sine flde, impossibile est
beati sunt pacifici, id est, qui ordinalis motibus placeve Deo (Eebr. u). > Hanc in covdibus nostvis
suis cogunt omnia servire spiritui, oiandum est agnoscit qui serutatur renes el corda; sed proplev
nobis ut liberemur a malo : ipsa enim liberatio li- conservandam Ecclesiaeunilatem, dispensationi hu-
heros nos facit, id esl, filios Dei ut spiritu adoptionis jus temporis cum ilde cordis necessaria est oris con-
elamemus: Abba, Pater (Jiom;^m).Amen autem iu his fessio, quia« corde creditur ad justiliam : ore aulem
omnibuspetitionibussignificatindubiianievaDomino confessio flt ad salutem (Rom.x),»nonlantum pvsedi-
confevvi quod pelitur, si uitimae condilionis paclum catorum, sed etiam auditorum. Non euim aliter fra-
firmiter teneatur. Hsec tria remediorum genera spe- ter de fratre beue senliret, nec pax Ecclesiaeserva-
cialiler commendavit nohis coelestis medicus, elee- retur nec alium doeere, aut ab alio discere saluii
inosynam, videlicet, JejunMm et orationeni: Qui- necessaria posset, nisi quod in eorde habet, signis
bus tanquam medicinalibus antidolis possemus in- vocum tanquam suis- vehiculis ad aliorum corda
veierata ,mala curare, praesentanea pellere, conser- " transmitleret. Est ergo lides et corde sevvanda, et
vando salutem fuiura cavere. Et congrue tria sunt ove pvomenda : fldes namque bonovum omnium est
genera curationis, sicut praecedunt et tria genera fundamentum , humanse salutis initium. Sine hac
corruplionis. Orone enim peecatum aut fit in anima nemo ad numevum filiovum Dei potevit pervenire,
per consensum pravae suggestionis ad violandum Dei quia sine ipsa in saeculo, nee jusiificationis conse-
lemplum : aut fit male utendo covpore ad laedendum quitur gratiam : nec in-futuro vitam possidebit aeter-
pvoximum, quod est iacinovosum; .aut fit male nam. Et si quis non ambulaveril per fidem, nonper-
utendo covpove ad covrumpendum seipsum, quodest veniel ad speeiem. Hoc allendentes sanctiapostoli,
flagitiosum. Facinora enim licel per covpus fianl, Certam fidei regulam tradiderunt, quam secundum
qualia sunt homicidia, vapinae,fuvta, non tamen cor- numerum apostolicum duodecim sententiis compre-
pus facientis afficiunt vel corrumpunt, de 1 quibus hensam, symbolum vocaverunt, per quam credentes
dicit Apostolus: i Gnnie peccatuin quodcunque fece- catholicam-lenerent unilatem, et.per quam haereti-
rithpmoextra corpus est (J Cor. vi); »flagitia vero et cam convincerent pravitatem.-Solentquijipe sodales
per corpushunt, etcorpus afliGiuntet inficiunt, de qui- cum aliquem in sodalitium suum admiltunt, symbo-
bus dicilApostolus : «Quiautemfornicatur,incorpus r- lum dare, el ita initum lidei pactum confirmare. Ad
suum peGcat (ibid.): merilo ergo facinora quse extra hanc similitudinem sancti apostoli spirituale sodali-
corpusfiunt,eleemosyiia tanquamexleriovipurganttir tium intev se cpnnecteiiles, hoc symbolum confece-
medicina : quia sicul facinus nocuit.prosimo, sic runt, quo sodalitium eovum intrave cupientes, fidei
eleemosyna, quaj extra nos est, et per corpus tamen commercio sibi colligarent, et sic coelestis mensaj
datur jirodesse debet proximo. Flagitiavero congrue pavticipes secum efficevent.Dicat ergo quisque fidem
medicinali mundanlur jiarcimonia : quia sicut caro apostolicam professus per ora gestanlium in bapti-
Lefa traxit ad culpam; sic afflicta reducere debet ad smo, cuin ad annos intelligibiles venerit: « Credo in
veniam.-Si qui vero sunt quibus bsec medicamenla Deum; > et quod profitetur ore, meditetur corde.
non congruant, ut vel eleemosynam dare non pos- Kon dicit credo Deum, vel crcdo Deo, quamvis et
sint propler nimiam paupertatem, aut Jejunare non hsec saluti necessaria sint. Aliud enim esl credere
possint jiropter slomachi imbecillilatem, habenl ter- Deura, quia Deus esl : et aliud credere Deo, quia
tium genus medicinae, a quo se excusare non poterit \erax est, quod, testante Jacoho aposlolo, « et dae-
"(2) Hic etiam scrmo pvimum emittitur e ms. 1Biblioih. Regisj el Pctavianoe, et ex Soucheii vcteri
jnerobraua.
 COS - SERMONES. • «06
jaones credur.t, et conlremiscuui (Jac- n) : > sed A nos sibi vitiis et concupiscentiis consepelirel. Unde
non credunt in Deum, qttia credendo non moventur dicit Apostolus : « Consepulli sumus Cbrislo per
ut eant in ejus voluntalem. Non ergo prodest baptismum in mortem, ut quomodo surrexit Chri-
393 e's spiritus timovis, quia non est in eis spivi- stus a moiiuis per gloriam Patris': ila el nos in
tus amovis. Nos vero qui per adoptionein graliae novitale vilae ambulemus (Rom. vi); » id est, orani
lilii Dei sumus, dicamus : « Cvedo in Deum Patrem vetustate deposita, conformemur Christi similitu-
omnipotentem; » hoc est, sic ei credamus, ut ei per dini. HaJC-ergoinfirmitas Christi superavit omnem
«lilectionem lvaereamus.Patrem dicit qui anle tem- fortitudinem mundi. x Tertia die resurrexit a roor-
jiora coaeternum sibi genuil Filium : « Oinnipoten- tuis. » Triduanae sepulturae mors evidenler oslendil,
iem Creatorem coeli et tevrae; » id est, qui per quod dum corpus in sepulcro Jaeuit, anima illa de
omnipotentiam suam, conditor est et cajlestium et inferis triumphavit: % Ascendit ad coelos. » Ideo
- terreslvium; id est visibilium et invisibilium, ut conditionem naturajnostrae quam de hominemalre
nemo dubitet Deum ita posse, -quern audit omnia natus assumpsit, super ccelos ad dextefam Pairis
posse. Dicta sunt autem bsec adversus gentiles, qui eollocavit. « Sedet. » Quod autem sedere dicilur,
pev infidelitatem cvedebant deos esse-simulacra quse non significat membrorum posilionem, sed Judicia-
condiderant; relicto vero Deo a quo conditi erant. riam potestalem. « Ad dexteram Dei Patris omnipo-
« F<tin Jesum Christum Filium ejus unicum Domi- tentis. > Ad dextevam vero in summa beatitudine
num nostrum. > Sicut iu Patrem, sic et iu Filium inlelligendum est dictum esse; sietit ad sMistram
credendum est. Et quia cum Patre aequalis ma- conslituentur hsedi; id est in ultima miseria. « Inde
Jcstale est, tantum ipsi, quantum et Palri hono- venlurus est Judicare vivos ei morluos. » Vivos
ris debemus. Jesus autem Salvator inlerpr-etatiir : autem et mortuos Judicabit; id est quos ante mor-
« Christus a chrismate dicilur; quia sicut antiqui tem nostram adventus ejus invcniet, et quos jam-
reges oleo sacro perfundebantur , ita Dominus no- mortuos, resuscitabit : sivc justos et peccalores,
ster Jesus Christus Spiritus sancti infusione reple- dicit vivos et mortuos. Atlendant liujus fidei profes-
tus est : ostendunt autem ista in eum Jure esse cre- sores in hoe Symbolo, ad hoc-Chrisii humaniialem,
denduinj qul prajter hoc quod «qualis esl Patri, per quam reconciliati sunt, commemoratam, utin-
Salvator noster est redimens nos; et Chrisius, id grali non exislant benefieiis Redemploris sui, qui
est rex, regens nos, et unicus Dominus noster, eos per suaro humanitatem reconciliavit, per deita-
spolialo antiquo hoste, singulari dominio suo ad- tem absolvit,.ne juredivino priventuv paternis bonis,
sciscens nos. propter ingratitudinem sibi adjudicatis. « Crcdo
« Qul conceptus esl de Spiritu sancto, » id est, in Spirilum sanctum, » aequalem et consubstanlia-
cujus conceptionis solus auclor fuit Spiritus san- lem Patri et Filio, ab utroque aequaliler proceden-
cfus. Sicut enim vermis calefaeiente sole de puro lem. Unde et ita in eum credendum est, sicul M
limo formatur; sic Spiritu sancto illustrante et saa- Patrem et in Filiura. « Sanctam Ecclesiam catholi-
ctificante cor Yirginis, caro Christi de sola carne cam _ »i-J est Ecclesiamorbis terrarum; non eam
Virginis nulla semenlina carnis origine operante dequa dicilur : « Ecce bic, el-ecce illic (Matth.
concepta est. Unde se vermi comparans per Psal- xxiv); » id est quse in cubiculis esse dicituiyvel in
mistam dicit : « Ego sum vermis et non homo deserto ; sed eam 'quaj diffusa est toto orbe teri a-
(Psal. xxi); »id est, non conceptus humano move. rtim, et In unifate fidei solidala. « Sanclorum com-
i Nalus exMavia Vivgine; > id est, sicut non ape- munionem; id est ecclesiaslicorum sacramentorum
ruit uterum matris conceptus, sic nec aperuit par- veritatem, cui communicaverunt sanrti, quiin uni-
tus. Non, ut quidam sceleralissime opinantur, Spi- late fidei de hac viia migraverunt. « Remissionem
rifum sanctum dicimus pro semme, sed potentia ac peccalorum.» Nontanlum eorum quseperbaplismum
nrtuie Creatoris operatum. « Hoc Verbum "caro remissa sunt;' sed etiam eorum quse per huniileni
factnm est (Joan. i); » hoc-est, homo factus est coo- Q confessionem digna satisfactione roundala srjnl.
perantePatreet Spiritu sanctoconceplusaYirgine,et « Carnis resurrectionem, > quae in advenlu Domini
natusexVirgine,ut ineffabili generationis argumento communis futui-a est; sed bonis roalisque-dissimilis,
ipse esset in Virgine Creator sui, qui se pcr Spiri- sectindum quod Apostolus aif:«Omnes resurgemus;
tum sanclum operabatur creandum. « Passus sub sed non omnes immutabimur (J Cor. xv), > subinf
Ponlio Pilato. » Pilati menlio ad temporis signifl- telligendum est in melius. « Vitam-aeternam, » hoc
cationem, non ad_ personae pertinet dignitatem. est quod idem Apostolus dicit : « Oportet enim cov-
« Cruclfixus, mortuus, et sepullus. > lnfirma incar- ruplibile hoc induere incorruplionem, et moriale
nati Verbi commemorantur, de quibuo dicit Apo- -hoc induere immortalilatem (ibid.): i Hsec duode-
stolus": «'Quod infirmum est Dei , fortius esthomi- cim capilula ad regulam verae fidei -flrmissinie per-
nibus (I Cor. i). »Ideo enim passus est, ut nos ad tinentia, fideliler credenda sunt, forliler tenenda,
impassibililatem feformaret. Ideo cfucifixus est, ut veraciter, patienterque defendenda, et si quem hi,>
nos a crucialibus aeternisliberaret. Ideo vera morte" contraria dogmatizare noverimus, tanquam pestem
mortuus esl: sieut vera nalivitate nalus est. utnios fugiamus, et tanqtiam haerelicum abjiciamus. Ita
a morle sempiten.a libcraret. Ideo sepultus cst, ut enim isla quaj posila sunl, cl compendiosisvoc-ibus
 C07 D. IVONIS CAUNOTENSIS EPISCOPI COS
compvehensa sunt, ita calholicse fidei congvuunt, et A j inanifeste apparebit, « quia mulli voeali, paucl ele-
hajreticaj pravilati occummt, ut huic regulaj fivmi- cti (Matth. xxn)..» Tunc iste adullerator habitus
ter adhaeveiiles non sinanlur errare, et a tramile nuptialis Jussu patrisfamilias manifeste excludetur,
reclae fidei deviare. Quisquis autem aliter sapere vo- et. in eareerem retrudetur. Interim tamen amici
luer t, oremus ul hoc ei Deus revelare dignetur. Nos sponsi talem simulatorem non ignorant, quia impu-
autem in eo quod accepimus ambulemus, et' in eo dicus habitus corporis nuntius est adulterati cordis.
quoJ cerlum nobis est, firmiterperseveremus. Hoc,, Inipudictis aulem habitus corporis est in viris su-
Synibolum. doceie spirituales filios vestvos, pro qui- perflua et inordinata capillalura, vestimentorumque
bus in baptismo sponsionem fecistis, quos de sacro-- muliebrium affectata simililudo, calceamenlorumque
fonte suscepistis. Hoc docete filios <vestros,quos de metas necessitatis excedens simulata longitudo. In
carne vestra suscejiistis. IIoc docete eos quos in mulierihus facies fucataj t irilium. veslimentorum
ciientelam veslvam admisistis; quatenus per disci- imitatio, capillorum nativi coloris adulteratio. Hie
plinam vestram omnem errorem caveant; ea quse habitus in utroque sexu adulterinus est, ,et sancta-
iniraica sunt Chvistianaefidei.fugiant, et ea qua3 apla rum nupliarum societate indignus, et a conspeetu
sunt tota virtule perfieiant. Prsestante Doniino lanti sponsi el tantaa sponsae prorsus amoven-
nosiro Jesu Chrislo, qui vivit ct gloriatur cum Pa- B ' dus.
tvc et Spiritu sancto per immortalia sajcula ssecu- Nec silentio praeferire hoc debent amici sponsi di-
lorum. Auien. ligentes decorem domus Dei, debent hujusmodi
SERMO XXIV (5). - adulteriis publice adlatrare; ne dicatur de eis :
De aduilerino habilu virorum vel inulierum. • - « Canes muti latrare non valentes (Isa. LVI,10). »
Audivimus ex parabola evangelica quemdam pa- Qui enim quanlitatem vel formam quam omnipo-
tvemfamilias nuptias filio suo fecisse, et ad eas plu- tens et pvudentissimus Plasmator finxit, in aliam
rimos invitasse. Inter quos 304 cum ingressus transfigurare contendit^ nonne evidenter dicere
esset quidam non habens habitum nuptialem, visus videtur ei qui se finxit, cur me fecisti sic ?
a patrefamilias, Jussus est non tantum a nuptiis Improba temeritas, conditoris plasma .ita vilifa-
„ excludi, sed in tenebras exteriores relrudi. Hajc cere, -ut ijuantitatem suam et formam xjuantum in
parahola insensatos homines hujus temporis eviden- se est, in aliud transfiguret, quod si a natura ha-
Ur redarguit, quamvis aliiori discussione aliquid heret, inconiparabiliter se habere doleret. Kec ista
secretius et sacraiiuspossit inlelligi.Piius ergoquae- dicimus a nobis lanquam ex nohis. Habemus pa-
lamus quis sit istepaterfamilias, quisistefilius, quae ,_ tres nostvos doctoves egregios, qui ante nos con-
sint istse nuptiaj. Quibus perspectis facilius intelli- tra ista scripserunt, et irrefragabili auclorilate
gere poterimus cur ille ab his nuptiis exclusus sit, damnaverunt. Audiamus- Paulum dnctorem gen-
qui ad eas cum adulterina veste accessit. Intelligi- tium, de supcvfiua capillatura dicentem Gorinthlis :
mus itaquehunc palvemfamilias DeumPatvem om- t Vir sicomara nutriat, ignominia estilli (J Cor, i).»
nipotentem, cui famulaniuv universae familia?,gen- Cum enim vir ex Dei ordinatione primatum habeat
tium; qui coaelernum et cosequalem sMi genuit super mulierem : qui conlra honorem sui sexus
Filium, in coelis sine matre, in lerris sine patre;- superiluitate capillorum eaput velat, primatum
cui nuptias fecit quando ei Ecclesjam exomni ge- suumsibiabjudicat,utmeritodeeodicatur:«Homo
nere hominuni sociavit. Ad hanc Ghristi ct Eeclesiae cum in honore esset non jntellexit; comparatus est,»
societatem convocati suut nobiles, ignobiles, divi- ut vera dicamus, non tantum mulieribus, sed etiam
tes, pauperes, omnis eonditio, omnis sexus, omnis « jumentis insipientibus (Psal. XLIX).> Judicio
aetas. Inter hos accessit unus qui solus excludi me-. enim legum, jure ab obtenla dignitate dejicitur, qui
ruit, quia hahituro talium nuptiarum sanctitati con- privilegio sibi commisso abutitur. Audiamus et hea-
gruentem non habuit. Attendite, fratrcs. Iste unus- lum Cyprianum, egregium 1 martyrem et suavissi-
mulli suut, ettamen tota hsec multitudo unitatis 0I mum doctorem, de adulterino habitu disputantem.-
nomine comprehenditur.<Multi enim sunt quantum Dicitenim in epistola quam scribit de habilujvir-
ad numerum personalis discretionis,.sedunus sunt ginum : « Opus Dei et.factura ejus, et plasma ejus
per consonanliam unius pravilalis. Sicut enim una nullomodo adulterari debet, adhibilo flavo colore
Ecclesia est per fidem suh capite Christo, ita tota vel nigvore, vel quolihet [vel nigro pulvere vel
reproborum mhltitudo sivc paleat sive lateat, ununi rubore aut quae] denique lineamenta nativa corruro-
corpus est sub prjncjpe diabolo. Qui ergo per Mfide- pente, medicamine. Dieit enim Deus : > Faciamus
iltatem manifeste a Deo reqedit, ad has nuptias non « hominem ad imaginem et simMtudinem nostram
aecedit.j-Qui ,yero infidelis jest, accedit corppre, re- (Gen. i). » Et audet quisqaam mutare et convertere
cedit mente; nobiscum intrat Ecclesiam, communi- quod Deus fecit? Manus Deo inferunt, quando id
cat nobiscum Christi mensam. Boni et mali pisces quod ille formavit, reformare et transfigurare con-
adhuc latent inlra relia donec diyidantur in littore. tendunt, seientes [nescientes] quia opus Dei est
-Adhue tolerafur palea dpnec ventiletur area. Tune omne quod nascitur, diaboli quodctmque mutatur.
(5) Hic sermo-jam a Jureto editus in caice episto- recognitus ad jexemplaria mss. Bibl. Regiaeel Peta-
hram cx v. c. S. Victor. Paris. ilerum emittiiur vianae.
609 CHRONICON. , m
Si quis pingendi artifex vultum alicujus et speciem h. «imagiuem cceleslis (ICor.xx). > Hanc imagiuem
et corporis qualilatem aemulo colore signasset, et portat virginitas, porlat inlegrilas, .portat sanctitas
signato Jam consummatoque simulacro marius alius et vevitas, portant disciplinae Dei memores, justi-
afferrel {inferrel] et jam formata, -Jam picta quasi tiam cum religione retinentes, stabiles" ih ,fide, hu-
peritior reformaret, gravis prioris arlificis injuria, miles jn limore, ad omnem tolerantiam fortesj ad
et jusla indignatio videretur. » Et in sequentibus : .sustinendam injuriam mites, ad faciendam miseri-
« Non metuisne, cum resurreclionis dies venerit, cordiam faciles, fraterna paceunanimes [«<c.'unia-
artifex tuus te non recognoscal: ad sua praemia et mes] atque concordes : > quae omnia observare, dili-
promissa venienlem removeat et excludat ? incre- •gere et implere-debemus, -ut Apostoli praeceplum
pans vigore censoris et judicis dicat : opus hoc adimpleamus : « Empti enim estis pretio magno,
meum non est, nec imago hsec nostra est, cum le gloriflcate etportate Deum in corpore vestro (I Cor.
-falso (<4)medicamiue polluisti, cum formam quanT ._vi).,> Deum .enim in corpore uostro portamus,
libi dederam mendacip deformasti: facies corrupta cum imaginem ejus per imroundas et profanas adin-
est, membra aliena sunt. Deum videre non potefis venliones non defovmamus, cum pev omnia servi-
quando oculi tibi non sunt quos Deus fecit, sed quos tutis obsequia Redemptovis impevio parere sfrude-
diabolus infecit (5). Audite me itaque ul parenlem, B nius. Ila enim imaginenr suam in nohis recogno-
audite, quseso, vos docenlem, pariter ac monenlem/ scet," et nupliali veste oriraios a- suo' sanctorumque
audite utilitatibus vestris et commodis fideliler con- consortio non excludet : quod nobis mjsericordiler
sulentem. Estole tales quales vos Dominus -artifex - prsestare dignetur qui vivit ct regnat Deus per
fecil. Estote tales quales vos manus patris instituit. omnia sseculasaeculorum. Amen.
Maneat ui vobis facies incorrupta, cervix pura, for- SERMO XXV. ..
ma sincera: acalceamentissuperfluispedes liberi(o),- ' - DE UNOSANGTO MiR™VRE. - . ,_
crines nullo colore fucati, oculi conspiciendo Deo (Exstal in Appendice ad Sermones Augustini, Palro-
digni. Aposloli vox est, quem Dominus vas electio- logim tom. XXXIX, Opp. Auguslini V, parle n,
nis appellavit. Dicit enim : « Primus homo de col. '2158. Inc:: « Triumphalis beati mariyris. t —
•« terra terrenus, secundus homo de coelo coelestis Tide Notitiam lilierariam Operum S. lvonis
« Sicut porlavimus imaginem terreni, sic pOrtemiis ' tomol prwfixam,' num. &.)
(i) Autem falso. Reliqua paulo aliter apud Cy- (6) Apud Cyprfanum, sint a compedibus aureis
pranum. pedes liberi.
(5) Sequentia etiam desumpta sunt ex Cypriano.

DUBIA.

SERMONES SEX AD POPULUM.

Exslant Patrologiai tom. CXLVII, col. 219, in notis ad Joqnnem Abrmcensem.— Vide Notitiam litle-
rariam, num. 4.

MICROLOGUS -.

DE ECCLESIASTICiS OBSERVATIONIBUS.

(Hoc opusculum, Jam a nobis editum tomo CLI (col. 974), Iv.oni yindical Henricus Warlhoniis mAuctario
ad Usserium de Scripturis sacrisque vernaculis, pag. 359 : — Ex codice ms. bibliothecceLambcthanoi,
inquit, Ivonem Micrologi auclorem esse (quod quidem haclenus eruditos laluit) depreiiendi. Codex enini
ipse prmclarm velustatis est, Ivone haud multo inferhr,'ade6que iiihil non fidei meretur. Yide Notiliam
Fahricii Opp. Ivonis tomo I praeflxam.)

LE€TORI. -

- - 305 Fueratanimus edere ClVronicumsalis ampluma Ninb usqul adLudovicum Pium^cujus qnidem media
pars jamin corpore hislorim Francicm edita fueral sub nomine Ivonis episcopi^Carnotensis :_quod etiam in-
iegrum manuscriptum ex thonasierio Snncii Ebrulphi recilperatmh habuimus sitb eodemnomine, Ivonis epi-
 611 D. IYONIS CARNGTENSIS.EPISCOPl 612
scopi Curnotensh. Sedcollato eo cum Hugonis Floriacensis compluribus Chronicis mss. quorunr insignia duo>
sunl in-bibliotheca S. Vicloris Parisiensis, invenimus illud ipsis omni ex parte esse simite, ideoque Ivoni
nostro falso_ascriptum:,sed in hoc deceplos esse complures, guod Chwnicum illud prmferal in fronle epl
stoiam quamdam fiugonis ad Ivonem noslrum, in qua eum rogat ut Chronicum illud suum quod ipsi legen-
dum mitlit, inspicial el emendet, si quid in illo emendandum repererit. Cmterum hic error docte agnitus esl
ab Andrea Duchesne, liistoriographo regio, tomo III, Scriplorum hislorim Francicm, pag. ail, ubi de
diversis Eugonis Floriacensis Clironicis loquitur. Adde quod nenw eorum qui de Ivone scripserunt hujus
Chronici nnquatn meminerit, sicut videre esl in elogiis Ivonis qum initio hujus libri apposuimus. Proplerea
leclorem hoc loco monilum voluimus, ne quidquam ex operibus tanti viri sibi defraudatum pulet.

'
- -DIITI IWBMM' -

CARNOTENSIS EPISCOPI ,

CHRONICONM REGIRUS FRANCORUM(7),

Erancos lingua Altica Valentinianus imperator a A Clodoveus milliario x a Piclavis urbe cum Alarico
feritate el duritia atque audacia. voeari voluit;,qui regepugnammiil, eumque vicit et occidil, sibique
post paululum cum tributa Romanis negarent, et subegit Tolosam, Santonas, omnemque_ Aquita-
Romanorum impetum ferre non possent, egressi a niam. Fulgenlius Ruspensis episcopus, et Aviius
Sicauibria pervenere in exlremos fines Rheni fiu- Yiennensis clari liahenlur.
minis M Germanorum oppida : ibique aliquot annis Mortuo Clodoveo Chlotildis uxor ejus cum qua-
cum principibus suis Marcomiro et Sunone rese- tuor filiis suis regnum Francorum tenuit, Thcode-
derant. Ubi primum regem Pharamundum sibi rico, Clodomiro, Childeberto, Cloiario. Clodomirus
statuunt, legibusque se .subdunt, quas primores et Childehertus atque Clolarius contra Sigismundum
eorum Wispgastus, Arbogaslus, Salegastus invene- exercilum movent, et contra Gothimarum , iugienti-
runt. busque Burgundionibus Sigismundus ad monastc-
Pharamundus rex primus Francorum; Niceta rium Agaunensium martyrum fugiens apprehenditur
Yiennensis episcopus; Justus Lugdunensis episco- a Clodomiro, ibique cum uxore et filiis interficitur,
pus relieto episcopatu in ./Egypto anachoreta mori- ideoque Clodomirus ultra cum Burgundionibus de-
tur, ossaque ejus Lugdunum referuntur, ossaque certans ab eis interfectus est. Quod Franci indigne
Viatoris ministri ejus; Martinus Turonorum epi- ^"ferentes, Gothimarum persecuti occidunt. Childe-
- "berlus et Clotarius filios Clodomiri
scopus miraculorum groiia insignis effulsit. nepoles suos, ne
Didio Pharamundi filius rex Francorum secun- regnarent loco patris, occiderunt: unus tamen Clo-
dus. Ab^hincFranci crinitos regeshabere coepevunl. doaldus effugit, qui clericus factus, etplenus virtu-
Eodem tempove Romani g®g Gallias tenebaut, -tibus migravit ad Chvistum. Beatus Medardus mi-
cilra Ligerim fluvitim Gotbi. - -s gvavit ad Chvistum, sepultus in civitate Suessionis
Clodio post Didionem .rex Francorum tertius. a vege Clotario; qui et non multo post defunctus
Hic de Thoringiorum miibiis egressus Rhenum" in eadem ecclesia sepelituv, regnavitque LII an-
transiit, vicloque Romano exercitu Carbohariam nis.
silvam tenutt, ibique sibi sedem staluit. Qualuor filii Glolarii regnum inter se dividunt.
Meroveus post Clodionom rex Francorum quartus. Karibertus accepit regnum Clodomiri, sedemque
Melis a Francis succensa, Franei usque Aurelianos - constituit Parisiis. Guntranus regnum Childebeiii,
- . -- "sedeniquo constituit Aurelianis. Chilpericus regnum
pervenerunt.
Childericus post Meroveum quintus regnavit an- palris sui Clotarii Suessioni, Sigebertus accepit re-
nis xxiv. "".-- ' „
gnum Theodorici Remis. Karibertus rex morluus
Clodovcus post Childericum rex Francorum sex- in ecclesia S. Romani in Blavio" castro sepeliiur.
tus, regnavit annis xxx. Hic pririius regum Franco- Beatus Germanus Parisiorum episcopus claruit.
riun a beato Remigio baptizatus est cuni populo Chilpericus fratrem suum Sigebertum fvaude Fre-
suo. Siagrius, JEgidii patricii filius, cum Clodoveo degundis reginae intevfectum in Lamhani via sepe-
apitd Suessionempugnam committensdevictusetoc- livit. Inde vero translalus est in basilicam S Me-
cisus est, sicque vires Romanorum in .Galliis ceci- .dardi. Guntranus vero rex in ecclesia S. Mav-
dcvunt. Clodoveus rex Burgundiam sibi subegit. celli Cabilloui sepultus est. Regnavit vero au-
Mamevtus Viennensis episeopus clarus habetuf. " nis xxxi.

"{7) Brevissimam hanc Franeorum.Historiam alii - -nium vel sevmoneih arguat. Georgius Waiiz, Prpleg.
Hugoni de Sancta Maria monacho Floriacensi tri-, al Hugonem Floriaceusem , ap. Pertz, Mohum.
.huere malunt. Sjd nihil habet quod .hujus inge- Germ. hist., Seript. "t.IX (Patrolo'gim t. CLXHl).
m CHRONICON. '
6M
Chilperlcus dolo Landrici ac Fredegundis reginae A x agros divipiens, cum eis hellum iniit, ubi gravis-
ipsius uxoris occisus, Parisiis in ecclesia S. Vin- sima csedes hominum altrinsecus morientium. Post
centii sepelitur. aliquot annos in Bavariam iter arripuil, eamque
Thebdehertus et Tlieodericus filii Childeberti cum cum labore maxiino ad deditionem coegit, sed
nvia sua Brunecbilde in regnum gloriosi regis Guh- postea reluclantes via secunda perdomuit. Iterum
trani Burgundiam directi sunt. Inde Theodericus abiil in Saxoniam, deinde in Suevos conlva Lanfve-
cum Theodeberlo fralre pugnam iniit, eumque oer dum, quos ab infestatipne et injuriavepvessit. Inde
cidil. Brunechildis tandem pro multis sceleribus in conlra Eudonem Aquifanorum ducem ivit, eumque
praesentia Clotarii regis indomitis equis religata cvu- usque in Vascpniam fugavit. Saracenos-prseterea
ribus et bvachiis membvaiim discinditur, ejusque" cum longis navibus venientes,,, urbesque plurimas -
ossa igne concremata sunt. tam Septimaniae quam Viennenses - devastantes
Clolarius filius Chilperici rex. Francorum octa- idero Carolus graviter fugit, eosque in Hispaniam
vus. Hic Saxonum terram adeo -vastavit, <ul non repulit. Post aliquol annos perrexit usque .Vasco-
remaneret ibi homo longior spalha sua, non longo niam, Aquitaniamque depopulatus est, Saracenos
post tempore ohiit anno XLIVregni sui. .. .. quoque Aquitaniam.el alias provineias devastanles
Dagobertus filius Clotarii, rex Francorum nonus, B ' pevdomuit. - . ,
vir strenuus fuit; habuit -autem duos filios Sigeber- 307 Childericus post Theodevieum rex Francorum
tum et Clodoveum. Anno vero regni sui XLIVfebre decimus octavus. Majores domus Carolomanus et
valida taclus et mortuus esl, sepultusque m loco Pipinus, frater ejus. Sed Carolomanus, abjeclo.sse-
Bindionum. culari habitu, Ttoniam abiit : inde ad S. Benedi-
Clodoveus filius Dagoberli rex .Francorum deci- clumin monlem,Casinum perrexit. Gripho aulem,
mus, cujus uxor Bathildis de genere Saxonum ge- faciem Pipiui ducis fugiens, fugit in Saxoniam atque
nuil ei tres, Clotarium, Childericunr alque Tbeo- Bayariam, ducalumque" ipsius Pipini subjugavil.
dericum. Clodoveus xvi regni sui anno vila de- Griplio vero fugiens ad Gaifavum Aquitanovum du-
cessit. cem, conjunctim pavant bellum contva Pipinum.
Cloiarius filius Clodovei, rex Francorum uisdecir lnterea Pipinus, Francorum regnum dcfecisse vi-
mus. Hic iv annis regnans obiit. , , dens, jussu Zacbarjaj papse elevatur iu regem. ,
Theodericus hiius Clodovei, fraler Clolarii, rex Pipinus, ve\ Fvancorum dccimus nonus, regnavit
Fvancorum duodecimus. Ebroinus princeps domus annis xvui. Mox post unclionem suam bellum in
Leodegarium episcopum niullis affectum poenis gla- Saxoniam movit, eamque devicit. Zachariae papae
dio pevcussit, fratremque ejus germaiium. Theode- successit Stephanus. Pipinus rex auxilium Zacharise
ricus anno regni sui xvni obiit. , papseconlra Aistulphum Longobardortim lcgem, qui
Clolarius iilius Theoderici rex Francorum deci- facultates Roinanse Ecelesiaj quae in regno ejuserant
mus tevlius, regnavit annis tribus. abstuleral, porrexit,.eumque quod abstulerat, rcd-
Childebertus fllius Theoderici, frater Clotarii, rex dcre coegit. Bursus ideniPipinus Saxoniam infra-
Francorum decimus quartus. Hic xm auno regni vit, camque Francis per singulos annos tvajectos
sttLobiit. ' equos reddere fecit. Inde anno ab Incarnatione Do-
Dagobertus filius Childeberti, rex Francorura mini 868 obiit.
decinsus quintus, cum adhuc puer esscl, major Carolus gloriosus rex Francoium vicesimus,
autem domus Theodebaldus Pipini Austrasipritm fihus Pipini et Bertrudae reginse. Hic gentem Saxo-
diicisfilius. Dagobertus v annis regnans mortuus num subegit; ubi cum exercitus cjus gravi siti Ia-
-est. horaret, medio die suhito ex quodam torrente lar-
_ Danielem post Dagoberlum quemdam clcricum "" gissiroe aqua emanavit, quae sufliceret cuncto exer-
posi abjeclionem tonsuvse Fra:>ci"super seslaluen-" citui. Iderii Carolus ab'Adri"ano papa Contra Deside-
tes, eum vocantcs Chilpericum, exercitum contra rium Longobardorum rcgem Italiam. intravit, Pa-
Cavolum usque Mosam fluvium movenl. Ex alia piam cepit, Desiderium Occidit, oranemque Longo-
parte Rabbodus dux cum Frisonibus contva eum-, bardiam sibi subegif. Saxones ilerum rebellanles
dem Cavolum insurgit: -pugna valida' commissa , devicit, et ex iilraqtieparte firmavit, custodibusque
Carolus magno damno afflictus est dilapsus. Chil- positis, ohsidibusque receptis rediit. Rursus Saxo-
pevicus simul cum B.agaufridoArduennam silvam "nes Heresburgum" castruminvadunt, machinas ad
iiigressus, pervenerunt usqiie Colbniam : sed suhito " id capiendum praeparantes^viderunt in niodum scu-
Caroio super eos ivruente, praelioque confecto fu'-' tiduos globos flammantes super ecclesiam quaj in
gantur Cliiluericus atque Ragaufjidus. Chilpericus" uno castfo ,eral. Qua visione perterriti, et relin-
ad Eudonem ducem fugiens, ab eodem duce re"d- quentes pfseparalionem suam, ita fuga elapsi sunt,
dilus est Carolo, el v anno posl in civilate Noviomo' '. utmutuissese confoderent gladiis. Quod audiens
mortuusest. . - . :. Carplus rex:Sa\oniam ingreditur, oblinuitque pm-
Theodericus Dagoberli Junioris fllius, rexFran-' nes illorum firmitates, omnesque Saxones cum
covutii decbnus septimus, Carolus major domus et uxoribus suis elinfantibus baptizaios ihfidesibi
Austrasiorum princeps, vastans omnia, ol Saxoimm conjitnxit. Cavolus jJem Pascba.celebiat in.Aquita-
 fitS LAMBERTUS ATREBAT-ENISEPISCOPUS. G15
nia eastvo Cassinogilo (8), Hispaniam ingredilur,, A Martcllus dicitur, a suis dielus est. Et quia in re-
desiruil Pampilonam, Saracenos sttbjugat. Per Nar- gno suo vix aut raropacenj habuit, ideo res Ecclc-
- bonam el Vasconiam reverlitur. Deinde orandi gra- siarum suis mililibus in stipendium contulit maxi-
l'a Romam ingvedituv, Beneventum capit, filios ip- ma ex parte. Qui mortuusin ecclesia Beali Dionysii
sius ducis ohsides cum maximis muneribus acee- marlyris sepultus a sinistra parte altaris majovis,
pit. Idem Avaros geniem ferocem perdomuit, quo- visus estnoctu in specie dvaconis effracto sepulcro
rum dux ad eum se contulit, credcnsque baptizatus per vilream ecclesisecum magno terrore exisse.
esl. Idem quoque Carolus Romam ingressus, pri- • Radulphus rex Francorum vieesimus quintus,
mus-ibi degeule Francorum imperaloris et Augusti Conradi ducis Burgundiae fllius, regnavit annis xix:
nomen sumpsit, eosque qui Leonem papam debone- cultor Justiliaj~reslaurator ecclesiarum, resistentes
slaveiant, deponendo in exsilium misit. Quo tem- sibi prospere devicit.
pore factus est terroeniolus magnus. Eodem tempore Ludovicus Radulphi filius rex Francorum Tice-
rex Pevsarum misit Carolo papiiionem ctlenloria, .simus scxlus,regnavit annis xvm.
' LothaTius Ludovici iilius,rexFrancorum
pallia serica mulfa et pretiosa, sed et borologium de vicesi-
atirichalco arte mechapica mirifice compositum, in mus septimus, regnavit annis xxx. Eodem lempore
quo xn horarum.cursus ad clepsydram vertebatur " fuit Willerraus dux Northraannorum. -
eum totidem sereis pillulis, quse ad completionem Ludovicus"Lolharii'filius,"clericus, rex Franco-
hovarum decidebant, et casu suo subjeclum sibi rum vicesimus octavus, regnavil annis n. Hic ca-
cymbalum tiunive facieharit, addilis lolidem equiti- plus a Francis Lauduni inieriit, sicque progenies
bus, qui per xn fenestras corapletis horis exibant; Caroli Magni defecit.
etimpulsu.egressionis suae totidem feneslras quse Hugo filius Hugbnis Capeti, rex Francorum vice-
pritts evant aperlae claudebant; necnon et alia mul- •simus nonus, regnavit annis x.
ta in ipsobovologio erant mira. Anno Incarnalio- -' Robertus filius Hugonis, rex Francorurj tricesi-
nis Domini'814 Carolus impevatov Aquisgraiii niori- mus, regnavit annis xxxv \ cujus uxor Coiistanlia.
luv, regni vero sui XLV. Hic Juste el religiose regnum suum dispouens san-
Ludovicus Caroli Magni filius, rex Francorum clofine quievit. Gilbertus pajia."
vicesiriius primus, et Imperator Romanorum, rc- Henricus filius Roberti, rex Francorum tricesi-
-gnavii annis xxvm, amator pietalisctreligionis. Hic mus primus, regnavit annis xxxn. Willermus nobi-
in ingvessu impevii secundam et placidam quietem lissinms dtix Nortbmannorum pugnavit apud Yal-
'habuit, sed finis ejus multis calamitatibus fatiga- „ lium dunas. Henricus'rex^forlis in bello Vitriaco
lus. obici. • "
1
CaroIusCalvusLudovicifilius rex Fiancovum xxn Philippus filius Henrici, rex Francorum tricesi-
regnavil annis xxxvn, imperatorel ipse Romano- mus secundus, regnavil annis xiix. Hujus vn anno
rum. Iintia regni elflnem prospere gessit, ajdificalor regni Willermus' gloriosus dux Northmannorum
"ecclesiarum Dei, amalor pauperum, impendens ec- Anglos subegit, ibique rex faclus regnavit xxn an-
clesiis Dei multa beneficia in crucibus-ct in aliis nis. Huie successit Willermus Longaspata, filius
ovnainentis. ejus, regnavitque annis xiv aique in Nova Foresta
Ludovicus Cavoli filius, rex Francorum vicesi- ^sagitta interiil. Huic successit Henricus fvater ejus,
mus sccundus, regnavit annis 'duobus. vir nobiliSjSapiens, Justitise cultor, amabilis, nulli
Carolus Ludovic.Lfilius, rex Francorum vicesi- inoderni temporis in regendo regno comparabilis,
musquarlus.regnavitannis xxxvm. HicTutudi, quod qui et regnavit annis xxx.
.(8) Cassignolio dioecesis Agennensis.

AXJVODOMIMMCXIX
'"
LAMBERTUS

ATREBATENSIS_EPISCOPUS'

NOTITIA HISTORICA
(Gall. Christ. nov., III, 322)
Lambeiius, patria Guisnensis, ex illustri gene- D ac praecentor S. Petri Insulensis magna vir san-
re (1), archidiaconus Traverinehsis fuit, canonicus 'ctitate praeditus. A clero Atrebatensi diligltur an-

(l)Guido Popfivorum comes Hd eum' scribens , rogat.-ut Abhatisvillam venire digi;etur seplima.se-
 G17 NOTITIA LITTERARIA. 618
tistes, ac csnsecratur Roniae ab Urhano papa n, }i Lamberlus ad eumdem summum pontificem «pisio-
apudS. Marlam Novam,"xiv'Kal. Aprilis in Domi- lam, inter instrumenta retulimus. Denique pius an-
jiica Lcetare^ Jerusalem, anno 1093. Hoc ipso ahno tistes pastorali munere summa cum laude perfun-
regimen episcopatus. sumpsit ex charta Remensi;- ctus. migravitad Christum 16 Maii 1115. Tumulatur
cerfe in quodam instrumento Molismensis abba- in cathedrali ecclesia ubi epitaphium hoe in mar-
liae, secundus annus Lamberti iMgatur cum anno hiore visitur adiaevam chori parieli affixiim. Anno
Clirisii 109S. Ab Hugone Lugdunensi archiepiscopo Domini MCXV, xvi Kal, Juniu, obiil beatm memorim
ad concilium Augustodunense invitatus est anno hamberlus hujus Atrebaiensis sedis cardinalis episco-
1094, ubi de Rainaldo arcbiep. Rem; sermo fuit. pus. Per huhc resliluta esl dignitas liujus episcopa-
Ecclesise Remensi obedienliam spopondit eodem tus qum per multa -tempora- Cameracensi episcopo
anno'; nominatur ah Urbano papa inter prajsules fuerat commendala. Huic episcopo et duobus jocu-
quorum consilio usus, Dolensem Ecclesiarii Turo- latoribus Ilhcrio el Norihmanno, beata Maria in hac
nensi lanquam matrisubjectam-foredecernit. Anno ecclesia apparuit, dans eis cahdelam per quam sa
JOflSj-adconcilium Claromonteuse eum pergeret, a naniur ardentes igne malo. Chroripgraphus S. Ber
Guarnerio milite de Castello Pont captus est cum tini aliud prsefert his carminibus^
sociis; sed agenlePhMppo Trecensi episcopo Guar- 1 Vedasius proprius fuil kujus episcopus urbts,
nerii fratre, liber paulo post dimittitur. In synodo
Post cujus obitum proprio sine prmsule languens
positus curam habuit ejusdemactaet canones col- Hmc sedes flevitjsubjecta diu Cameraco.
ligendi; hinc in fine cujusdam veteris codicis, post Donec Lamberlum tumulo qui ciaudilur isto
canones legitur: Hwc suiil iiwenla in libro Lamberti
Moribus egregium, sapientem, religiosum,
episcopi Alrebat. anle quadringenlos annos scriplo. Romm sacravit Urbanus papa secundus,
E concilib regressus ac legatus provinciae Remensis
El -proprium sedi paslorem reddidit isti.
institutus, ad ovilis sibi commissi curam concessit, Mundo decessit, eum-Maius ab Idibus exit.
omniaque vigilantissimi prsesulis munia adimplevit. Pmstet ei reqmem Dominus sine fide mamntem.
Synodum celebravit in ecclesia Sanctse Marise et
diyisionemparoeciarumstatuit. Anho 1096 subscri- Fult Yvoni Carnotensi intimus, ut probat illius
psit chartse Philipp.i Catalaunensis episcopi, qua epist. 33 quse in haecverba uesinit: De ccetero, cha-
monasterio S. Basoli jus advocati remittilur. Muni- rissime, Imta tua communica suo tempore diligenli et
flcum se prsebuit"erga monasterium Elnonense S. dileclo, qula imta et tristia tua mea suni^ sicut. mea.
Amandi, cui plurima concessit altaria an 1097. In- tua esse noji ambigo. Scripsit ad eum et aliam.epi-
terfuit synodo Romse coaclae ab Urbano H, hebdo- 'G slolam numero 97, De Lamberto plura videbis in
mada HI post Pascha, anno 1099. Suhscriptus etiam auctoribus Belgicis. Eum fuisse S. R. E, cardinalem
reperitur eodem -anno in concilio Audomarcnsi, cui quidam existimayerunt, quod in epistolis Hugonis
prsesedit Manasses archiepiscopus JRemensis. Anno. archiepiscopi Lugdunensis et alibi passim vocetur
1104-vices apostolicas demandavit ei Paschalis pa- episcopus cardinalis : verum eo nomine intelligen-
pa H pro absolutione Philippi Francorum regis, ob duin pulamus proprium episcopum tali alligatum
ineestuosas nuptias- cum Bertrada Andegavensi ex- Ecclesise cum titulo.; co fere modo^quo in epistolis
communicati: cujus rei notitia eruitur ex codice ttregorii Magni saepe occurrit episcopi cardinalis
ms. Igniacensis ahbatise; quam hac de re scripsit mentio.
jia Pentecostes, .quia in crastina die Dominica de- propter me, et propter cognationem inter vos el me
bebal Ludovicum regis filium armis militaribus ad- habitam flagito ut venire dignemini. Tom. V Miscel-
qrnare et ad militiam ordinare: igitur, inquit, et si lan. Baluz., p. 310.
propter ipsum Ludovicum venire- refutatis, tamen

NOTITIA LITTEBARIA.

(Histoire litttruire de la France, tom. X-, pag. 44.)

Caslmir Oudin (Scripl. t. H, p. *280)se flatte d'e-~ D 1° Un deces recueils aete mjs au jour par Ba-
tre le premier qui a eieve-1'eveque Lambert a la di- luze (Misc. t. V, p. 257 et 300;.edit. Luc. in-folio,
gnile (feerivain ecclesiastique. Mais en parlant ainsi t. H, p.-127-156). Grignon, docteur de Sorbonne
il. avait «oublie que. Guillaume"Cave (p. 545), quil el chanoine deia cathedrale d'Arras, lui en avait
copieneanmoins souvent, lui avaitdeja fait le meme procure une copie faite sur le manuscrit qui porte
Jionneur. Lambert le merite a plus d'un titre, puis- le nom de 1'eveque Lambert, et qui est conserve a
qtfil a eu la principale part a des recueils fort inte- la bibliotheqiae de la meme eglise. On ne doule
ressants pour la litterature, roais que Jusquici l'on point, sur 'ce titee et -sur la nature des monuments
n'a pas eu soin de faire connaiire pour ce quils ,qu'il contient^ que ce ne soit Lambert lui-meme
sont. Cest a quoi nous allons tacher de suppleer. qui l'a dirige, ou au moins pris soin de le faire faire.
JPATROL.CLXII. 20
 €S9 LAMBERTUS ATREBATENSIS EPISCOPUS. 620
On y distingue trois parlies, dont plusieurs pieces '.A janvler 1096, et de relection de Mar.asse pour le
avaient eifj deja publlees dans""d'a'utres recueils, tels remplacer. Lamhert asspre les chanoines de Reims,
que la Chronique belgique de Ferreolus Locrius, le au'ayant appris cette mort avant quils la lui eussent
Spicittge dedoiii Luc d.'Acheri,, la Nouvelle Biblio- annqneee, il avait deja fait faire a sa cathedrale et
thique de manuscrits du P. Labbe, et sa Collection a 1'abbaye de Saint-Vaast, el ordonne qu"on fitdans
gdndrale des conciies. De meme Aubert le Mire el le reste de son diocese les pvieves accoutumees pour
quelques autres avaient aussi deja-publie quelques- \c vepos de IJame du pvelat defur.t. Du resle il ap-
nns-des monumenls que comprend la troisieme par- pvouve leur nouvelle election, ei les congratnle
lie du recueil; ei depuis qu'il a paru dans le publie, d'avoir choisi un aussi digne sujet, dont il fait
d'autres ecrivains en onitire-pktsieurs pieces quils 1'eioge en peu de mots. Sa lettve est du"second Jour
onl enchassees dans leurs ouvrages, comme 011le de fevricr de la meme annee.
voit nommement dans les preuves du troisieme vo- Si les .autres leltres de notre eveque sont poste-
luiiie du Gallia Chrisiiana \Gali. Cln: nov\ t. III, rieuves a la precedente pour le temps, il est visihle
"app., p. 77-79). qu'on n'y en a fait entrer aucune de celles qu'il
• La premiere partie de cet -imporlanl recueil con- 'p ecsivit pendant les trois premieres annees de son
tient les actes du reiablissement de l'-eveche-d"Av- cpiscopai, a compler depuis son election. Or, de
tois, c'est-a-dire les bulles qu'expedia Urbain U a toules celles-ci, il n'en reste que deux qui se trou-
cet effet, celles de JPascal, son successeur, pour le vcnt dans la premiere partie du reeueil: l'une a
conflrmer, les leltres que 1'Eglise d'Ai-ras, Lambert 3-aichevequeRenaud, 1'autre aux chanoines deson
eveque elu, Renaud archeveque de Reims, metro- J3 eglise. Lanibert les ecrivit. quelque lemps apres son
politain-de la province el aulres, ecrivirenl sur celte oi-dination et son Telour de Rome, pour se plaindre
affaire. Une des pieccs le plus eonsiderables de cette de ce que malgre son exaetiiude a leur faire re-
premiere partie- esi la discussion du droit de l'E- mottve les -lettres du pape, qull en avait appmiees,
glise de Cambrai el de celle d'Arras, qui se fit dans et. malgre les exctises legitimes qu'il leur -avait fait
le concile provincial assemble le troisieme dimariche faire de n'avoir pu jusque-la aller en personne ren-
de careme de 1093, el qui en forme les actes: Tou- dve 1'obeissance quil devait a son metropolitain, a
fes ces pieees, -r-angees a leurs places, sont liees qui neanmoins il en avait erivoye la profession par
entre elles par de eourtes relaiions des faits qui se ecril, il etait encore a recevoir quelque signe de
passerenl taiil a l'occasit>n du retablissement de ce bienveillancel et la moindre consolation de -Ia part
sidge episcopal'en lui-roeme, quc par rapporta i'e- de son Eglise metropolitaine; qu"au eonfraire elle le
leclion et l'ordinaiion du nouvel eveque. El afin de regardait, s'il fallail s'en rapporter "aux bruits pu-"
rendre son ecril plus complet, 1'auteuv a eu 1'atten- blics, comme usurpateur de son siege. A la fin de
tion "de pousser sa narration Jusqtfa la lin du con- ces deuxieltres vienl la jprofession d'obeissance de
.<;ilede Clermonl en 1095, dans lequel eette grande Lambeii a l'archeveque Renaud. De la on doit con-
nffaire fut enfierement consommee. Ce dessein l'a clure que le recueil dont il s'agit ici ne contient pas
Conduit a y faire enlrer les avenlures qui mriverent toutes les lettres de "notre prelat, et qu'il saen-est
a "Lambert en s*y rendatilr perdu beaucoup d'auires.
Qui que ce soit qui a pris soin de diriger cette Dne entre celles qui nous restent, et qui merilent
partie du recueil, on ne peut ltti refuserlajustice (Q d'etre connues, est la vingt-neuvieme de la seconu.s
1'e.reconnaitre qu'il avait du goul et de ritabHele. pavtie du recueil, adressee a Gerard, eveque de Te-
Quoique reveirue Lambert puisse en avoir donne le - rouaue. Achard, chanoine et prevot d'Arras, apres
dessein et y avoir eu encore qtielque autre part, on aviir offense son-eveque, avait quitte son Egiise," et
juge cependanl par un endroit, que c'esl quelquiin s'etait refugie dans celle de Terouane, ou on le re-
desxsleres qui 1'accompagiierent a Rome, plutdt que leiiail conlre les regles, quoique son -eveque fut alle
iui-meme, qui 1'a.execute. Or il y ful accompagne .lui-meme le reclamer, et qu'il. erit prie plus d'nne
_d'Odon, chantre de son eglise; d'Achard scolastique, fois Gerard de le luiTenyoyer. Lambert se plainl de
ot de Drogon, prevrit d'Aubignai. L'on voitpar le cette violation des canons,*et cite a ce sujet 1'aulo-
rieiail ou l'auteur est entre de 15.discussion du rite des conciles de Carthage, el celle du pape saMi
(ivoit des parties, c"esl-a-dire des Eglises d'Arras et Leon le Grand, dont il copie un assez long texte,-
- de-Cambvai, que la.premiere deiendil fort bien sa L'au!eur montre par la qu'il etait fort versedans-la
i.ause. Enlre les anciens monumeiits qu'elie y cita, discipline ecclesiastique. Cest ce qui parait. encore
Fon remarque ie second concile d'Afrique, cClui de paria vingt-cinquieme lettve du meme recueil, aux
Sardique, les fausses decvetales, Ies lettves de saint chanoines reguliers de Guaslines, ou le meuie Achard
- Gvegoive pape, la Yie de saint Remi, 1'histovien s"eiait auparavant retire sans la permissionde l'e-
Ovose,et des chroniqiies qui traitaient des fondateurs •veque.
<les villes. On y lisail que Romulus et Remus Lambert adresse deux de ses autres lellres, la
avaienl fonde Romc el Reims, Ponipee, Arras et •fiente-.quatvieme et la tvente-sixieme du recueil, au
Soissons.
"" TJpape Cvbain If, avec le litve de Pere des peies,_qui
La secbnde parlie du recuei'. comprend 144 lel- est le meine qtreveque des eveques, titve quil donne
Ires, eeriles par grand liombre de diverses person- aussi a Pascal II, successeur d'Urbain, mais non
nes du premier ordre: papes, ravdinaux, legals, pas toujours unifermement. La premiere a Urbain
archeveques, evfiques, rois, princes, m'incesses, 61 roule sur -raffaire -de Roberl, abbe de Saint-B.emi
attlres personnes conslituees en dignite. L'on y voit de Reims. Mais pour eviter les redites, nous remei-
non-seulement quantite de traits-qui concernenlla lons a en rendre compte^ 1'article de Robert, un
discipline de la province ecclesiaslique de Reims de nos hisloriens de la premiere croisade (Yide Pa-
pendant plus de vingl ans, mais aussi plusieurs trologim tom. CLIII, in append. ad Godefridum re-
(ivenements memorables pouv son hisloive, et meme gem). L'autre Iettre au meme pape est uue simple
pour lirisloire generale de la France. On y trouve recommandation en faveur de Geiard, eveque de
encore diverses" particularites curieuses touchant Terouane'; elle -fut ecrite apres le concile que ce
les moeurs et les coutumes de ce lemps-la: Entre pontife iint a Nimes, au mois de-Juillet 1,096,eu s'cn
'ces leilresim en compte 49 qui appartiennenl a no- retournaut de France en Italie.
ii-e eveque, et dont il importe de donner une couvle - On comple Jusqu'a douze leltres de Feveque Lim-
notice, au moins des plus' interessantes. bevt au pape Pascal. Le vecueil en contienl au
La neuvieme, dans 1'ovdredti rectieil, est ecvite moins autant de Pascal a Lamberl, dont plusienrs
a TEglise de Reims, en veponse a la pveeedente, pav -enireics unes et les autres constatent 1a dignite de
iaquelle celte Eglise avait donne a Lambevt avis de legal dans la secpnie JJelgiqite, dont notre eveque
ia movi deilenaud, son archeveque, arvivee-le21 -e;ait"ivveiu. Par une de ces leftres, il prie le pon-
 "621 NOTITIA LITTERARIA.
tife roinain de cOnfirmer le Jttgement qu'il avait. A La cent cinquieme, la ceiil sixieme et Ia cent nen-
rendu en cette qualile, entre 3ean, eveque de Te- vieme, qui appartiennent eucore a Larabert, ne so:n
rouane, et.les clercs de 1'Eglised'Ypres : Jugement non plus que des lettres de politesse et de reeom-
dont ces derniers, qui avaienl ele condamnes, vou- mandation. La premiere des trois est ^crite au roi
laieut appeler au saint-siege." Louis le Gros, pour le prier diionorer d'une au-
Par une autre il supplie le merae pape de main- dience le porteur qui elait charge de communiquer
lenir ee qu'il avait deja si heureusement comraeuce. de vive voix a ce prince certaines choses de la part
il s'agissait d'une peiite abbaye que Lambert avait de notre eveque. Dans celle-ci, comme dans plu-
erigee sous la regle de Saint-Benoit, avec rautorite sieurs autres, 1'auteur ne prend dans l'inscription
du saint-siege, et sous la dependance de 1'Eglise quele titre deprelre, et ajoute Ie plus souvent, par
d'Arras, en un lieu nomme Saint-Prejet de Ferche- un autre trait diiumilite, la qualification de seryi-
res, el que 1'abbe de Saint-Prejet au diocese de teur inutile. Les deux autres lettres indiquees sont
Noyon tentait de revendiquer, comme dependanle adressees, l'une a Raoul le Yert'_ archeveque de
•deson monastere. Beims, dont il y en a une a Lambert, 1'autre au
Les trois dernieres lettres a Pascal, les plus legat Riehard, eveque d'Albane, qui lui adresseune
prolixes de loutes, concernent les dMerends entre des siennes dans le meme recueil, et dont il y en a
les chanoines de la cathedrale d'Arras et les moines une autre en sa faveur, a Robert le Jeurie, comte de
de Saint-Vaast d'une part, les chanoines de la Flandre.
cathedrale de Tournai et Ies moines de Saint- Une des belles lettres de f eveque Lambert, et des
Martin defaulre; differends qui, hien que pour de rj jilus instruclives, est la cent dixieme du recueil,
legers inievets, causevent de grandes agilalidns dans ecrite a un de ses freres uterins, dont le nom n'est
-ces Eglises, et exercevent plus d'une fois la patience designe que par une F. Elle roule entievement suv le
de notve eveque".Enfin il vint a bout de les lermi- mensonge, donl il tache de luiinspirer de 1'horreur,
ner; et la cent quarante-quatrieme letlre, la der- par plusieurs passages de 1'Ecrilure sainte propres a
niere de tout le recueil, est pour rendre comple au cet effet, qu'il lui copie. L'auteur a voulu epargner a
pape de quelle jnaniere il avait reussi a concilier son frere la confusion d'apprendre a la posterite
Sesinterets des chanoines ct des moines de Tournai en quoi il etait coupable sur ce point. U laisse au
en parliculier. Lambert finit cette lettre en conju- povteuv de la letlve le soin de le lui declarer de vive
rant le pape avec de grands sentiments de foi et de voix. Lambert y fait mention de sa belle-soeur, en
pieie, de prier le Seigneur de lui faire la miseri- se servant dti lerme de fralrissa, pour celui de fra-
corde de lui pardonner ses peches, et de le retirer tria, ce qui roarque que son frere etail engage dans
de la prison et des tenebres de cette vie. II lui fait le mariage.
la meme priere en finissant une aulre de ces lettres, Celle qu'il adresse a un nomme Pomon, superieur
par ou Fon voit que ce pieux eveque sentait tout le d'une communauie de chanoines pres de Pavie,
poids -de 1'episcopat, •;t coinbien il avait a coeur les comme il parait par la suite, est curieuse. Deux
biens futurs. Presque toutes ses autres letlres au personnes de la eonnaissance de Lambert lui ayant
meme pape ne sont qtie des recommandations en raconte qu'un chanoine de ceite maisoii, qui s'etait
faveur de personnes qui imploraient le eredit quV rendu moine depuis, avait vu et entendu, apparem-
vait Lambert aupres de ce souverain pontife. La r> ( ment pendant le sommeil, saint Augustin celebrerla
devnieve de loutes est precedee de 1'accovdou tran- messe afautel qui etait a son tombeau, notre prelat
saction qu'il fit enlre les chanoines de Tournai et conjure Pomon de lui cn envoyev une relalion avec
les moines de Saint-Martin. les paroles dont le saint s'etait servi dans la cele-
Lambert adresse attssi plusieuvs de ses Iettres a bvation des saints mysteves. Mais aiin d'avoiv qtiel-
l'archeveque Manasse II, son metropolitain. Une des quechose d'auihentique, Lambevt, en homme de ju-
plus remarquables est celle qu'il lui ecvivit en re- gement, prie Pomon tTavoir soin demarquerrannee,
nonse a ce que ce devnier exigeait qu'on gardat un Vindiclion, le jour, liieure a laquelle Cet eveuement
SLlerditgeneral daus le diocese d'Arras comme il le eiait arrive, et de specifier sous quel pape et sous
faisait observer dans celui de Reims, a raison de quel eveque de Pavie. On ignore au reste si Pomon
1'injure outrageante qu'on avait faite a Hugues, eve- fut soigneux de salisfaire la louable curiosilc de l'e-
que de Chalons-Sur-Marne,en l'arretant et Ie lenant veqtte Lamhevt.
prisonnier dans son propre diocese. Lambert, sur- Pvesque toules ses autves lettves, que nous pas-
pris d'une telle proposition, allegue d'abord les rai- sons soussilence, roulent sur les affaires courantes
sons quil avait pour nepas reconnaitre qu'elle vint de son diocese, ou de ceux de la melropole, dans
de la parl.de son archeveque. Apres quoi ll lui mon- lesquels s'etendait sa legatiou. Qttelques autres sont
tre par plusieurs exemples, et par ce qui lui etait de simples letlves de recommandation, de politesse,
arrive a lui-meme en se rendant au concile de Cler- d'amitie; et toutes font voir les gvandes liaisons
mont, que ce n'est pas la J'esprit ni la pratique de qiravait leur auteur, non-seulement en France, mais
1'Eglise, et qu'il n'y a que ceux qui font les fautes ,U aussi dans les "pays etrangers.
qui en doivenl porter la peine, 1'interdit en etant une Cest ceque montrent encore mieux pres de cent
des plus grieves, qui s'etendrait sur une infinite autres leltres du recueil-, qui ne lui apparliennent
dinnocents. que parce qu'elles lui sont adressees, ou qu'elles le
Le recueil nemous presente qu'une seule leltre de regardent en quelque sorte. Nous avons deja rendu
Lambert a saint Anseline, archeveque de Cantorbery, compte d'un grand nombre, en traitant de ceux qui
quoiquil y en ait deux de celui-ci a Larabai. Cest les ont ecvitesen pavtie. Tels sont, le pape Urbain II,
la quatre-vingl-douzieme, -qui n'est pas autrement le legat Hugues, archeveque de Lyon, les archeve-
fori iuteressante, sinon qu'elle est ecrite en beaux ques de Reims, Renaud et Manasse II, Guillaume
teimes, et avecbeaucoup de politesse. Lambert, in- Bonne-Ame, archeveque de Rouen, saint Anselme
quiet de la sante du saint archeveque, lui endemande de Cantorbery,les eveques de Noyon, Rabod etBau-
des nouvelles, et le secours de ses prieres, sUrtout au dri, Poppon de Metz et Odon de Cambrai. Nous en
saint autel. userons de meme, lorsque dans la suite nous parle-
II faitlameme demandeel dans Ies meines termes rons des auires personnages qui ont eerit une autre
a Daimbert, archeveque de Sens, a qui Madresse une partie des lettres du recueil : Raoul le Yerl, arche-
atitre de ses lettres, la quatre-vingt-dix-neuvieme' veque de Reims, les eveques Ives de Chaiires, Galon'
dtt recueil. Cest eneore une lettre depure politesse de Paris, Gautier de Maguelone, Lisiard, ou Lietard
et bien ecrite, par laquelle il annonce a Daimbert qu'il de Soisvsons,Robert, abbe de Saint-Remi de Reims,
lui envoie unejpaire de gants brodes en or, avec uir et peui-etre encore quelques autres. A 1'egard des
nianttterge. auteurs de quelques-unes de ces mernes -lettres, aux-
62"5 LAMBERTUS ATREBATENSIS EPISCOPUS. €2£
quels nous ne donnerons pasdire d'articles pavticulievs; A de Noyon, son doyen eu tete, fait a Lambert, oe
notis en allons maintenant] deux mots, en fai- consentir a releciipn qu'elle venait de faire de
sant connailre eelles quils, ont ecriles, quoiquil y Baudri pour son eveque, et de vouloir bien se trou-
en ait peu dinleressantes. ver a la ocremonie de son sacre. On y a un bel
II y en a quatre qui appartiennent a Hugues de eioge de feveque elu; et ce qui y est dit de lui,
Pierrefons, eveque de Soissons, et une cinquieme, rapproche de ce que 1'auteur de la chronique de
qui lui estcommune avec Anselme, nouvellemenl elu Cambrai dit de lui-meme, montre yisMlement que
eveque de Beauvais. Elles sont toules ecriles a Lam- ce sont deux personnes fort differentes 1'une de
bert, etne contiennent rien de remarquable, sinon 1'autre.
la grande confiance que Hugues avait aux lumieres Parla quavante-qtiatvieme, qui est deGui, comte
•flenotre pvelat, etretroiteamitiequils avaientcon- de Ponthieu, ce seigneur,-qui etait proche parent de
iractee entre eux; aussi etaient-ils proches parents. Lambert, le pres»e de se trouvev a Abbeville, le sa-
Tvois de ces leltves concevnenl en pavticuliev l'in- medi dans 1'octave de la Penlecote. Le molif d'une
Jure que Hugues se plaignait d'avoir regue de 1'abbe invitation si pvessanle etait d'assister a Ja ee-
de Saint-Medard, et la satisfaction qu'il lui fit en- remonie du lendemain dimanche, a laquelle il de-
suite. Cet eveque, a qui Ives de Charlres adressa la vait cveer chevalier le prince Louis, fils du roi Phi-
quavanle-deuxieme de ses leltres, etait frere de Ni- lippe, qui regna apres lui sous le nom de Louis ie
velon II, seigneur de Pierrefons, ou il fonda le mo- Gios.
nasterede Saint-Sulpiee, sous la dependanee del'ab- La quarante-cinquieme lettre apparlienl a Cle-
baye de Marmoulier. Hugues tint le siege de Sois- jj ' mence, comtesse de Flandre, mere du comte Bau-
sons depuis 1092 Jusqu'en 1103. Ayant entrepris douin VII, a laquelle notre preiat adresse la trenle-
alors le pelerinage de .lerusalem, ii mourut a Aqui- unieme et la trente-neuvieme des sieunes. Celts
lee, en Italie, oti il eiait alle pour s'embarquer a princesse l'y prie d'engager 1'areheveque de Reims
<quelqu'un des porls du pays. a lui rendre justice, dans le differend qu'elle
Quatre autres leltres du rneme recueil, la se- avait avec les clercs de la cathedrale de Te-
<onde, la vingt-huitieme, la quatre-vingt-seizieme rouane.
-et la cent vingtieme, toutes adressees a Lambert, 11y en a deux,la quarante-septiemeetlacinquante-
apparliennent a deux eveques d'Amiens : les deux quatrieme, de Philippe de Champagne, eveque de
premieres a Gervin, qui gouverna cetle Eglise de- Chalons-sur-Marne, depuis 1093 Jusqu'a la fln du
puis 1071 Jusqu'en 1102, et les deux autres au ce- ineme siecle. Par la premiere il prie Lambert de cou-
lebre sainlGodefroi, son successeur immediat. Celui- fevevles ovdres sacvesa des cleves que Poppon, eve-
ci, qui etait auparavanl abbe de Nogent, ayant 016 que de Metz, lui avait adresses a cet effet, mais quil-
elu ou confirme eveque d'Amiens au coneile de ne pouvait ordonner. Par 1'autre, il l'invile a la dedi
Troyes, en 1104, a la fin de mars, ne passa que dix cace de son eglise calhedrale. II parait par cette der-
ans el quelques mois dansPepiscopat; encore en in- niere leltre qu'il y ayait une inlime union entre ces
terrompit-il les fonctions pendant quelque lemps, deux eveques.
pav ]'e grand atlrait qu'il avail pour la solitude. 11 La soixante-unieme esi une production de la jiiit-
mourut a 1'abbaye de Saint-Grespin de Soissons-, le me des cardinaux legals, Jean et Benoit, que le pape
huitieme de novembve 1115, e.ly ful enlevre. Nico- < P Pascal II avait envoyes en France celebrer des con-
las, moine du lieu, dontil sera parlc dans la suite, ciles, el qui,iiivitent Lambevi, en des tevmes bono-
prit soin d'ecrire sa vie. Les quatre letlres de ces rables pour lui, a se trouver avec les abbes de son
rieuxeveques, au reste, neregardenlque desordina- diocese a celui quils avaienl convoque a Poitiers,
naiions, excepte la premiere, qui est pour inviter pour lemois denovembre 1100. Suitunposl-scRpfnm
•Lambert a la ceremonie de la translalion Jes reli- de la main du cardinal Jean en particulier, pour de-
ques de saint Fuscien. Les deux de saint Godefroi, mander a Lamberlla conlinuation de son amitie, et
cn parliculier, ne sont, 1'une qu'un simple exeat, et 1'assurer de la sienne, et de la confiance qu'il avait
l'aulre des lettres d'ordres. Mais on en a ailleurs une cn ses lumieres.
aulre de ce sain', preiat, ecrile a Baudri, eveque dc Une des plus interessantes lettres de tout le re-
Noyon, pour 1'engager a faire liiistoire de 1'EgHse cueil esl la soixanle-troisieme, ecrite a Lambert,par
d'A^niens, sur ce qu'il le croyail auleur de celles de Roger et Lisiard, archidiacres de Beauvais, au nom
'Cambrai el de Terouane. Cetle lettre est datee de de toul le clerge el de loul le peuple de cette Eglise.
iPabbaye du mont Saint-Quenlin, dont Godefroiavait EHe nous apprend un evenement qui ne se lil point
d'abovd eie moine, en mai 1108, el a ete tvaduite en dans les autres monunients de notre histoire. On sait
nolve laugue pav Jacques le Vasseuv, dans ses Anna- en quel trisle eial ctail reduit, au commencement du
ies de 1'Eglise de Noyon. xne siecle, le diocese de Reauvais, destitue d'eveque
La vingt-qtiatrieme et la cinquanie-Qeuxieme du pendanl deux ou trois ans. Le roi Philippe el Ber-
recueil dont nous continuoiis de rendre compte rou- Iradey voulaient placev Etienne de Gavlande, qui s'y
lent sur les affaires couranles de 1'etat orise liouvait portait volontiers de lui-meme. Mais le pape ei les
.ilorsleurauteur. Cest Manasse, evequedeCambrai, "' plus sages prelats de France, nommement Ives de
ct auparavanl archidiacre de 1'eglise meiropolitaine Chaiires, s\y etanl opposes, le dessein projete ne put
de Reims, dont Felection, quoique legilime, et ap- reussir. Onelut ensuite Galon qui ful sacve pour
prouvee par le saint-siege ef les cvtjques de la pro- remplir le siege vacant; mais le roi s'y opposa a
vince, causa dans 1'Eglise de Cambrai -un scbisme son tour, et il iallut chercber uu autre eveque. On ne
qui dura envivon dix ans. Gauchev, ayant ele elu saurait dire precisement en laquelle des irois coh-
par le clerge, ne se irouva pas au goui du peuple, Jectures arriva Fevenement dont la leltre fait men-
qui de son c6lfj elut Manasse. Dans la suite, Gaucher tion : si ce fut avanl qu"on proposat Etienne de Gar-
fiit depose et excommunie, au concile de Clevmonl, lande, ou apres qu'il eut ele rejete, ou enfin apres
en 10BB,et Manasse ovdonne pour gouverner ceite 1'infoiiune de Calon.
Eglise. Mais Gaucher, appuye de rempercurHenrilY, Quoi qu'il en soit, le clerge el le peuple de Beau-
sui s'y maintenir. Manasseetail sans doutemort, lors- vais, gemissant de se voir sans pasleur, s'accorde-
qu'en"U05, le R. Odon ful eiu pouv remplir cesiege. renl a elirepour leur eveque Etienne, archidiacrede
La vingi-sixiemeleltre durecueil n'esi qu'un sim- 1'Eglise de Paiis, homme de merite et propre a rem-
ple billetdeGerard, evequedeTerouane depuis 1084, plir cette place. Mais il refusa constamment d'y
jusque vers 1098, quil futdepose, parlequel ilprie consenlir, malgre la deputation qu'on lui fit des
1'eveque d'Arras d"ordonner prfitre un diacre qu'il pvemieres peisonnes du clerge a cel effet."On lui en
Iui atlressait. fit une seconde; el son Eglise, ayant bien voulu
La quarante-deuxieme est une priere que TEglise l'accorder,il aceeptaenfin son election. II est visible
 625 NOTITIA LITTERARIA. 626
qu'il ne s'agit point ici d'Etienne de Garlande, qui A chanoine-de la cafhedrale de Metz, d'ou son attache-
etait unlaique.et qui,bienloin derefuser cette place, ment pour le saint-siege 1'eleva aux premieres digni-
rambitionnaittout ouvertement. Les archidiacres de tes^de 1'Eglise.
Beauvais, apres avoir fait ce delail a Lambert, Ie La cent douzieme est de Gildouin, ou Geldouin,
pvient d'employer ses bons offices aupres, du pape, qui, apres avoiretd abbe d'Anchin, et ensuite depose
afin de faire reussir leur eiection, et de lui ecrire en. dans les Mvisions dont ce monastere se vit agite a Ia
consequence des iettres eu bonne fbrrne. Ils ajou- lin du- siecle precedent, fut encore recherclie pour
tent quils en ont obtenu de semblables a cet remplir la meme dignite. L'evequeLambert eut quel-
effet, de la part de Farcheveque Manasse, et des au- que part a ce dernier dessein,_par 1'estime qu'il por-
tres eveques de la province, qui venaient de tenir a tait a cet ancien abbe. Cest pour fen remercier, et
Soissons uoe assemblee qu'on ne conriait point lui declarer son eloignement de toute dignite, que
d'ailleurs. Enfin, ils le conjurent dinteresser dans Gildouin lui ecrivit cette lettre. II etait alors dans
cette affaire son bon ami le cardMal legat Jean, sa retraite de Saint-Berlin, d',ou il passa peu de temps
dont il a ete parie. Nonobstanl toutes ces sages apres en Anglelerre, ou il flnit ses jours vers
preeautions, l'election de 1'archidiacre Eiienne 1112.
echoua, comme les deux autres; et ce fut Geofroi A son refus, les moines d'Anchin elurent pour
qui succeda a Galon dans le siege episcopal de Beau- abbe Alviie, alors prieur de Saint-Vaast d'Arras.
vais. Mais coinme il etait profes de 1'abbaye de Saint-Ber-
La soixante-treizieme lettre n"est qu'une simple tin, et qu'il leur fallait le consentcment de Lambert
recommandation du tresorierdeSaint-Quentin,dont B qui en eiait abbe, ils s'adresserent a 1'eveque d'Ar-
le nom n'est designe que par un J, aupres de 1'eve- ras, pour le prier de l'obtenir, Cest Ge qui faitie
que Lambert, en faveur de la personne qui la lui sujet de leurlettre, la cent quatorzieme du recue.il.
devait remetlre. Mais comme 1'auteur n'avait point Lambert, sensible a leur priere, ecrivit a 1'abbe
de cachet pour y apposer son sceau, il donne ,a dc Saint Bertin, et sa lettre est la cent seizieme.
Lainbert un signe pour reconnaitre la niain qui lui La cent dix-neuvieme est un remerciement que
ecrit. Gauthier II, abbe du mont Saiute-Catherine, autre-
La soixante-seizieme est de Bobert le Jeune, nient de la Trinile a la porte de Rouen, fait a notre
comte de Flandres, pour annoncer a Lamberl qu'il eveque, pouravoir donne ason monasiere une eglise
avait ete oblige de rendre a l'eropereur rhommage au diocese d'Arvas. En veconnaissance, il Iui pvo-
qu'il lui devait; mais qu'il s'en etait acquitte sans met en son nomet en celui de Ia communaute, qu'a-
deroger en rien a sa qualile de chretien, ni a ses de-- pves sa movt on y feva pouv lui les memes prieres
voirs envers 1'Eglise Ilomaine et celle de Reims, qu'on avait coutume de faire pour chaque abbe de la
non plus qu'a ses egards pour la dignite de 1'eveque maison; et pour chacun des chanoines de sa cathe-
d'Avras. Cest queiPempereur, qui etait alors Hen- drale, Ies memes 'qu'on"faisait pour chaque moine".,
ri IY,.pasSaitdans ces pays-la pour schismatique et La cent trentieme nous fait connaitre un eveque
excoirimunie. de Nantes, nomme Robert, qui manque dans les
Celle qui suit ironrediatement dans le recueil ap- lisles ou catalogues de cette Eglise, et qui doit etre
partient a Ebremar, alors palriarche de Jerusalem ; place entre Benoitde Bretagne et Bricce. Cest une
elle estdatee du troisieme d'avvil 1104, aussildt ap- Q leltre formee, adresseea notre prelat, en faveurd'un
paremment qu'il eut ete fai.t patriarche; elle n'arriva nomme Thiesbolde qui, elant sorti du dioeese de
a Arras que ie dix-neuvieme de novembre suivant. Nantes, pour aller frequenter les ecoles des autres
Gn y voit en plomb le sceau de 1'auleur, avec une pays, se trouvait alors a Arras, ou des personnes
inscription en grec qui portait: Le saint Sepulcre de malignes lechai^geaieut de divers crimes. Roberl at-
N. S. J. C, et une aiilre en latin, qui annoncait: tesle son innocence, en le recommandant a 1'eve-
Le sceau d'Ebremar, patriarche de Jerusalem. Le que Lambert, et.lui rend temoignage qu'il n'y a rion
contenu de cette leitre se reduit a des politesses, et en sa naissance et sa conduite qui puisse etre un
a annoncer a Lambert qu'il lui envoyait un anneau obstacle a 1'elever aux ordres sacres et ^iux dignites
d'or, avec deux fioles de crislal remplies de baume. ecclesiastiques.
Lambert y repondit par la soixanle-dix-huitieme De toutes les lettres de la seconde partie du re-
letlre qui suit imruediatement daus le recueil eelle cueil, il ne reste plus a faire connailre que la cen-
du patriarche, et qui lui fut envoyee par un archi- lieme et la cent-unieme, qui sont fort courtes, avec
diacre de Terouane. quelques autres dont nous remetlons a parler aux ar-
II y en a deux de Richard, eveque d'Albane, qui, licles des. liommes de leltres a qui elles appartieh-
-ayant ete envoye en 1104 legat du saint-siege en nent-, et qui viendront dans Ia suite. La cenlieme
France, presida aux conciles de Troyes et de Beau- estun billet de Henri ICr, roi d'Angleterre et duc de
genci, tenus la meine annee, el six ans apres en as- Normandie, pour remercier Lambert de certains avis
sembla trois autres: l'un a Clerraont, 1'autre a Tou- qu'il avait regus de lui, el fassurer de sa bienveil- -
louse, et le troisieme a Fleuri, ou Saint-Benoit-sur-- n" lance. La suivante est un autre billet d'un pretre
Loire, desquels il ne reste pour tout monument que cardMalde lasainle Eglise Romaine, dont lenom
deux fort courtes lettres du legat. Les deux du re- n'est designeque par un 0, mais qui peut etre le-
cueil qui lui appartienneut sont la quatre-vingt- meme qui porta le pallium a Thomas II, archeveque
qualviemeetla ceut onzieme. La premiere est ecrite d'Yorck. En effet son nom n'est point non plus au-
a Robert, eomte de Flandres, pour lui demander sa trement designe en cette autve occasion. Quelques-
protection en faveur de 1'eveque Lambert, dorit il uns le nommenf Odeleric. Quoiquilen soit, il donne
lui fait un bel eioge en peu de mots. II adresse l'au- a Lambert rendez-vous. a Corbie, ou il lui devait
tre a Lambert meme, pour 1'engager a abolir la communiquer les ordres du pape.
mauvaise coutume qui s'eiait introduite daus le On a dans la troisieme partie du recueil qtiaiorze
diocese d'Arras," ou il se trouvait quelquefois trois chartes, ou privileges, comme ils sonl qualifies, ran~-
titulaires d'une seule et meme eglise: eu sorte que, ges suivant l'ordre de leurs dates. Cesont autanl de
lorsqu'un des trois venait a mourir, les deux auires monuments de la piete bienfaisante et genereuse de
continuaient a Jouir, en partageant entre eux ce qui revequeLambert,.envers autant d'abhayes etautres
en revenait au defunt. Le recueil ne notts pre- eglises, tantde son diocese que d'autre*s du volsi-
sente poiut de reponse de notre eveque a la leltre nage. Outre les traits singulie'rs de la piete de leur
de Richard. Mais on y en a une aulre qu'il lui auteur, on y en trouve quantite d'atttres qui^pep-
ecrivit a une autre occasiou, avec de grauds titres vent beaucoup serviv a illustvev1'histoive du pays,
d'honneur et la qualite d'arai, en faveur de celui principalement riiistoireecclesiastique de"la metro-
. quila luidevaitremeltre. Ricbaid avait ele d'abord pole de Reims. II n'est point de privilege qui ne soit.
627 LAMBERTUS ATREBATENSIS EPISCOPUS. . 628
souscrit deplusieurs abbes, chanoines et autres pev- A mev, qued'en fatiguev le lecteur-qui n'en devien-.
sonnes constiluees en dignile, d'ou l'on peut tirer dvaitpas plusjinstvuit.
desiumieres pour rectifier les catalogues des abbes Apres tout,' que la premiere reduclion soit due
du pays. Orf peut ajouter que ces privileges sont aux soins de notre prelat, c'est ee qui est attesle par
hien ecrits a tous egards. - un manusorit, ancien de plus de quatre cents ans,
Cette partie du recueil est encore suivie d'une des la fin du xvie siecle, qui porle en tete le tiire
quatrieme, qui contient quarante-six autres monu- suivant: Livre de Lamberl, iveque d'Arras, et Cest dans
ments. Mais etant posterieurs a notre prelat, nous lequel se lisent de suite lestrente-deux canons.
remettons a en rendre compte cn une auire occa- sur ce meme manuscrit que George Couvenier, doc-
sion. - - teur en tbeologie, et seolastique de Saint-Pierve de
2°. On est redevable a Veyeque Lambert d'un au- Douai, avait fait ia copie des memes canons, qu'il
tre recueil fon interessanl. Cest la principale col- envoya a Binitis, et au moyen de iaquelle celui-ci
lection des canons, au nombre de tveule-deux, qui mavqua les vaviantes de ces cauons, dans sa col-
iurent promulgues au grand concile de Clermonl en lection generale des conciles. A ces variantes p.ves,
Auvevgne, tenu en 1095, et auquel il assista, comme le texte se trouva. le meme que dans Tedition qu'An-
il a eie dit. Nous disons la principale colleelion, par lonio Augustinus en avait deja publiee. A la fin^de
la raison qu'il s^entrouvetrois autres: l'unede neuf, sa reduction, Lambeit a eu 1atleution de marquer
1'autre de vingt-quatre, etla troisieme de dix autres le nombre des areheveques, eveques et abbes qui
canons, qu*ou nous donne tous comme ajipartenant se trouverent presents a ce concile. Mais, comme
au meme concile. II serait au resle fovt difiicile d'al- u nous 1'avons deja obsevve en rendant compte deses
leguer une raison decisive, Ipour quoi Lambevt, qui acles a 1'avticle du pape Urbain II, de lous les ccri-
prit soin de recueiilir les trente-deux de la premiere vains quiont entrepris de nous inslruire de ce nom-
reduction, rfyjoignit pas lesquarante-tvois des tvois bre, il nes'en trouve peut-etre pas deux qui s'accoi-
autres collections. Cest sur quoi il ne se presente dent precisement en ce point.
que de pures conjectures qu'il vaut mieux suppri-

1a. i

'
-
INCIPIUNT GESTA

Quibus AtreJjatensium civitas sun UrJjano RomanBe et apostolicse sedis episcopo, excusss
'
Cameracensium subjectionis jugo, in antiquam reformaturi dignitatem. v

Aiino igitur Dei Christi millesimo nonagesimo Q dit itfllictionem Ecclesiae noslrae tyrannico Camefd-
secundo, tertio Idus Augusti, defuncto domno Ge- censium jugo olim per multa (annorum volumina)
rardo Juniore Cameracensi episcopo , qui et AtreLa- indecenter oppressae, ejusque filiorum prae doctrina3
lensi sedi praefuerat, Atrebatensis Ecciesia, quse diu pastovalis penuvia per vitia diversa Iabentium peri-
proprii pastoris solafio caruerat5 in aures donini culo condoluit, dum his diebus per domni apostolici
Urbani II papse diutinum laborem et calamifatem Urbani iniperium, per nostvi quoque piincipis Ro-
rerumque suarum exspoliationem ge.mebunda effu- berti lotiusque cleri et populi congratulantis assen-
dit. Ipse igitur papa, omnium Ecclesiarum gerens sum, eidem Ecclesiae i-ectorem proprium restiluere
sollicitudinem, et Atrebafensis Ecclesiaj reminisceiis disposuit. Dei igitur clemer.tiam, ne nos in hoc COJ-
dignitatem, imo Remensi metropoli duodecim epi- pto negotio deserat, imploramus. Yestroe quyque
scopatus redinlegrare cupiens, domno Raynoldo ve- paternitatis consolationem exposcimus quatenus ad
nerabili Remorum archiepiscopo pro praefata Atre- ipsam clectioneni oratione et Jejunio a sanclo Sphitu
hatensi Ecclesia scripsit iu haec verba : quaesitam clericum discretuiu et nohilem seu aliba-
« Urbanus episcopus, servus servorum Dei, Ray- tem qui in hoc sacro ministerio vesiri intersil vica-
noldo venerabili Removum archiepiscopo, salutem et rius a vestro Iatere transmittere non difleratis. Nos
apostolicam benedictionem. E)enim non dilationis alicujus occasioiiem invesligave."
« Noverit lua fvateruitas, J etc. Videin Urbano II, sed pavali sumus ratioiiabili Jussioni domni apostolici
Pairologim tom. CLI. ad praesens obedire.
« Urbanus episcopus, servus servorum Dei, clero
Epislola Rainoldi archiepiscopi Remensis Atrebatensi
et populo Ecclesiaj Atrebatensis, salutem et aposto- Ecclesim delegala.
licam benedictionem. Raynoldus Remorum ai chiepiscopus, Alrebaiensi
« Atrebatensis Ecclesia , s ete. Vide ubi supra. Ecclesiaj, saiulem et benedictionem in Domino Jesu.
EpistolaAtrebatensis Ecclesim ad domnum Rainoldum Noverit veslra fraternitas quoniam Gameracenses
archiepiscopum Remensera. clericos ut Remis ad concilium quqdinDominica
Reverentissimo Patri Raynoldo Remorum archi-" qua canitur Ocuii mei semper celebraturi sumus ve-
episcopo, Atrebatensis Ecclesiae' clerus et populus, niant, et ut secum privilegia sua affevant, quovum
orationis assiduitatem et fidelem per omnia obe- auctoritate Ecclesiam vestram episcopi sui dominio
dientiam. Dominus noster Jesus Christus vidensvi- velint subjugare monuimus. Mandamus itaque vobis
629, DE PRIMATU SEDIS ATREBAT. 650
quateuus ad: idem concilium auctoritatibus senten- JA siam lot et tantis auctovilaiibus frelani priiicipalem
tiisque Patrum fuhi, quas insuper a beato Remigio episcopum patens est habuisse, civitas eadem ultra
iustitutore veslro habetis, veniatis, ,et easinconspe- priorem modum populosa, clerus et populus patvii
ctu cencilii non timide proferatis. Quod si rationes pastorjs absentiam diutius sustinere non valens,
vestrae vietoriaj locum obtinuerint^.ex, domni papae quem olim amisit, sibi proprium efflagitat restiluK
iraecepto ettotius concilii consilio a.-vestro desiderio 1 Anno siquidem Dei Chrisii millesimo nonagesimo
non vos fvaudari patiemur. seeundo, ni Idus Augusti, defuncto domno Gerardo
Cameracensi episcopo, qui et Atrebatensi
Taliter Atrebatensis Ecclesia ad concitium invitala. Juniore
in conspectu.lolius concilii hanc. diutinm calamita- sedi sic utiuam studuisset prodesse quomodo conti-
lis querimoniam effudit: git et praeesse, praedicta Ecclesia interius et exle-
Audiat domni archiepiscopi providentia, audiat et rius miserabiliter afflicta in aures domni Roroani
hujus sanctae synodi congregatio devota querimonias pontiflcis Urbani diutinum laborem et dolorem effu-
"quas in necessitale sua faeit soror Atrebatensis Ec- dit. Ipsejgitur paler prudentissimus inlelligens ad-
clesia. H&e civitas olim suo proprio pastori dicala venisse tempus miserendi eju§, habejia vcro pote-
et suhnixa sub sola sancta Remensi Ecclesia, una ex statem male ordinata in prislinam revocare dignila-
antiquis et nohMoribus civiiatibus totius Reraensis lem,^Atrebatensi Ecclesiaj liberam contulit.polesla--
metropolis, valiiit in omni.ecclesiastica disciplina. lem qtiatenus secundum instituta sanctorum cano-
Quod vero civitatis et nomen et dignjtatem oblinue- num sibi proprium eligerent episcopum. Tibi eiiam,
rit tesiatur Orosius presbyter in Ubro contra paga- Patervenerabilis Raynolde, ut electum consecrare
nos, saepius in suo tractatude ipsa faciens menlio- non differas delegavit. Quod autem eiderii Ecclesiae
nem. Sed et chronicales libri de conditoribus uvbium paslorem habere desideranti, eo quod et civitas sit et
certissime tractanles Romam et Remis a Romulo ct valde populosa et aliquando habuerit, pastor re-
Remo, Suessiones vero et Atrebalum a Cneo Pom- slitui debeat ex sanctorum.Patrum. < sententiis sub-
peio, reliquas circa civitates a quibusdam Gallis sequentibus colligi potest. Inde enim in upa enisto-
fuisse referunt institutas. Quod aulem hajc ciyitas larum beati Clementis papae."sic legitur : Episco-
sit, et episcopum proprium habuerjt, in Ecclesia pos autem per singulas civitates quibus Petrns
Arelatensi, Yierinensi,Lugdunensi,imoin hacsancta magister meus non miserat prudentes et simplices no
Remensi, ex sanctorum,canonum epilogio colligituv, bis mittere prmcepit. Vos autem per vestras diosceses
ubi Gallicanajmetropoles et eauum suffraganeoe enu- episcoposconsecrale et miltile. In singutis vero civi-
merantur,.inler quas et haec ciyitas Atrebatum a ^ talibus singulos, et non binos vel ternos, nec in viilis
Remensi quarta et ante Cameracum posita itiveni- vel castellis vel modicis civitatibus, ne vile eorum no-
lur. Hinc legitur in Vita sancti Remigii : Per idem men fiat. Hinc pulchre prosecutum in Sardicensi
tempus ab Anastasio imperalore cadicillos Hludowi- concilio episcopum esse ordinandum in his civitati-
cus rex pro consulalu accepil. Sed et Hormisdas Bo- bus quse episcopos habuerunt, aut si qua talis aut
mancesedis .ppniifex sanclo Bemigio antiqum melropo- tam populosa est civilas quae mcreatur habeve epi-
iis episcopo,qum tunc iemporis habebat sub se duode- scopum. Inde etiamFelix.episcopus Selemselitanus
cim civilates et tolidem episcoposeisdem prmsidentes, in secundo concilio Africano ita dixit: Etiam, si koc
vices suas in regno Hludowici commisil. Item m Yita placet sanctitali vestrm, insinuo ul dimcesesqum nun-
beati Yedasti: Sanctus igilur Bemigius divina dispen- qudm acceperunt episcopos non habeant, et illa dicecs-
satione et salubri sacerdolum consilio beatum Veda- sis qum aliquando habuit habeat proprium, et si abs-
stum ordinavit episcopum,el ad prmdicandum verbum cedente tempore , crescenle fide, Dei populus muiti-
vilm Alrebatm urbi_eum direxit, etc. Item testamen- plicatus desideraverit proprium rectorem habere,ejvs.
lum beali. Remigii ab ipso editum Atrebalae uibi videlicet voluhtale in cujus potestate est dimcesis con--
prineipaliter episcopum fuisse conflrmat hoc modo : stituta, liabeat proprium episcopum. Ab universis
Ego Remigius Ecclesim Atrebatensi, cuiDomino an- j) diclum esl : Placet. Quod autera praedictus papa
nuenle Vedastum fralrem meum charissimum episeo- hancrem laudahiliter definivlt,"et in ejus sil arbi-
pum consecravi, ex dono Hludowici regis duas villas tvio conjunctos.disjungere etplures episcopatus unire
in alimoniis clericorum, Orcos videlicet et Sabucetumr e"xbeati G.regorii Yita vel Registrb cqlligitur, qui
depulavi, quibus eliam pro meinoria nominis mei vi- tres yel quatuor sajpe uiiivil, et sajpe unitos dis-
ginti solidos dari jubeo. Ego Remigius testamenlum junxit. Inde eliam Felici episcopo Acropolilano ita
meum relegi, signavi, subscripsi, et in nominePairis seribit: Quoniam Velina, Buxenlina, el Blandana,
et Filii et Spiritus sancli Deo adjuvantecomplevi. Pro- qum iibi in vicino sunt constitutm, rsacerdotis_vacare
s.ecuta aulem excmnniunicatione in hujus testamenti noscuntur regimine,propterea fraleynitati tum earum
violatorem primus respondit Yedastus episcopus : solemniter operam visitationis injungitmis: Item Ja-
Cui pater meus Remigius maledixit malediii, et cui nuario episcopo Caralis Sardiniae : Pervenit aa nof
benedixit benedixi. Interfui quoque et subscripsi Ge- in loco gui inlra provinciam Sardiniam (siius esltei'
neboldus episcoyus. Lupus episcopus, Medardus epi- Phausiana dicilur consuetudinem fuisse eptscoptnr
scopus, Benedictus episcopus, Eulogius episcopus ordinari, secl hanc pro rerum necessitate longU abo-
idem dkcrunt. Quoniam igitur Atrebalensem Ecclc- lcvhse lempoiibus. Quia aufem nunc saccrdvlu-mi-i-
65i LAMBERTUS ATREBATENSIS EPISCOPUS. 652
digentia quosdam illic paganos remanere cognovimus * cbiepiscopo postulaverunt. Yidens autcm Galcherus
et fevino degentes modo Dei cultum peniius ighorare, Cameracensiuni arehidiaconus cum -aliis ejusdem
hortamur ffalernilalem tuam ut illic secundum pri- Ecclesiae clerieis domnum archiepiscopum inducia-
%tiv.ummorem ordinare festinet antislitem, talem vi- rum petitioni nolle acqulescere, sed potius ad -obe-
delicel qui ad lioc opus moribus ac verbo aptus exi- diendufn Apostolici defmltioni instare, prosiliens
slat et aberranies ad .gregem Dominicum pastorati in medium causam Atvebatensis Ecclesiae conatus
studeat mmulatione deducere; quatenus eo illic ani- est pevturbare dicens Atrebatensem Ecclesiam non
marum vacante compendio, nec vos mveniamini su- debere Jure aliquo proprium-pontificem habere se-
perflua poposcisse, nec olim destructa frustra nos re- que ipsum vel"Cameracenses clerieos-in praesentia
formasse pmniteqt. Quocirca, saneti Patres et do- domni papae hoc ipsuin esse paratos probare. Hoc
mini, sub obtenlu ^ancti Spiritus, sub cujus nohiine arcbiepiscopus audiens-domno Galberto praeposito
convocati eslis, respicite sororem vestram, Atreba- caeterisque Atrebatensibus id dedit consilii quatenus
tensem Ecclesiam eripite a Jugo servitutis diu Inju- gralia conflrmationis' caUsae suae *el pro reclaman-
ste captivatam, ne tandem aliquando taedio- affe- tium satisfaclione praeseritiam Apostolici non -du-
cta post vesfigia gregum incipiat vagavi a pastove bitarent repetere. Annuente igitur universo con-
destitula. B cilio statuli-sunt octo dies, a Dominica scilieet ante
Haec in pleno concilio proelamatione sed et Ec- ascensionem Domini usque ad subsequentem, in
clesiaesuas, utpraemonitifuerant, Atrebatenses de- quibus utraque pars apostolico se praesentaret,
liberatione perlecta, cum e contra Cameracenses et prius veniens alteram exspectaret. Factoigiluv
clerici non solum privilegia quibus Atrebatensem silenlio, domnus archiepiscopus sic tandeni causam
Ecclesiam sibi possidendam Vindicarenl non afferrent, istam difttnivit. Et ut hoc pro certo scireiit, toti
sed nec auctoritates ibi perleetas ratione aliqua in- synodo contestans denuntiavit quod si pars Atre-
flrmare praevaluissent, domnus archiepiscopus, ut batensium ire negligeret, de hoc negotio eos am-
pius pater, de ejusdem Ecclesiaerestitutione sollici- plius non audiret. Si vero Cameracenses ire respue
tus, apostolicas litteras,ad se directas in medium af- rent, m Ecclesia Atrebatensi secundum prajceptum
ferri et legi praecepit haec continenles : domrfi papae sine dilatione ordinaret episcopum.
< Urhanus episcopus, S. S. D, dilecto confratri Qualiter autem Atrebatenses clerici, Joannes sci-
licet et Drogo, novem diebus in praesentia 'apo-
Raynoldo .Remorum archiepiscopo, salutem et apo- stolici demorati
stolicam benedietionem.Noverit lua fraternitas quod sunt, qualiter etiam domnus papa
Ecclesia Atrebat., > etc., ut supra. quod prius statuerat lunc secundo confirmaverii",
" ex ejusdem litteris perpenditur sic
archiepiscopo
lpso denique archiepiscopo jubente allatus est dicentibus :
sanctorum canonum liber. Quo assumpto, notarius « Urbanus episcopus, servus servorum Dei, dilecio
hanc sententiam in conspectu omnium periegit : in Christofratri et coepiscopoiRaynoldo Remensi, sa-
Osius episcopus in Sardicensi colicilio dixit: Li- lutem et apostolicam benedictionem.
eentia ordinandi episcopum danda passim non est. < Atrebatenses clerici, i etc. Vide ubi supra.
Si enmi subito aut vicus aliquis aut modica civitas, His litteris ab archiepiscopo reverenter susceplis
cui satis est unus presbyter, voluerit sMi episcopum et lectis, cum a praedictis litlerarum latoribus sc-
ordinari, ad hoc ut vilescat nomen episcopi et sum- crelo quaesisset quam personam Atrebatensis Ec-
mi honoris auctoritas, non dehent illi ex alia pro- clesia sibi in episcopum eligendum disposuisset,
vincia invitati facere episcopum nisi aut in civitati- illi autem trium personarum nomina, sicut velle
bus quae episcopos habuerunt, aut si qua tam po- Ecclesiam suam suspicaliantur, archiepiscopo in-
pulosa est ciyitas vel locus qui mereatur habere epi- timassent/unam inter alias specialius laudavit,
scopum. Synodus respondit: Placet. commendavit domnum scilicet Lamhertum Ghis-
Exsurgentes etiam domnus Burchardus abbas de j. nensem, et ut eligerelur consllium dedit. Praefatis
Sancto Basolo, Dudo quoque capellanus, qui nuper vero clericis suscepto archiepiscopi consilio in-
a facle apostolici fuerant regressi, eumdem papam stantibus ut suas cum apostolicHilleris transmit-
de hocnegotioarchiepiscopo per eos mandasse et ieret respondit non esse necessarium nec idoneum
praecepisse testali sunt, ut scilicet in Atrebatensi ut litteris domini papae Jam secundo EcclesiaeAtre-
Ecclesia episcopum sine dilatione ordinaret. Super batensi de ordinatione episcopi difflnitaj praecipieu-
his igitur omnMus ab episcopis ibidem residenlibus, libus suas ulterius litteras subjungeret. « Yestrum
domno scilicet Hugone Suessionensi, domno Eli- enim, inquif, est eligere, nostrum consecrare. t
nando Laudunensi, domno Rabbodo Yiromandensi, Iidem itaque elerici archiepiscopi sui consilio in-
domno Fulcone Belvaeensi, domno Geivvino Am- sfructi Atrebatum venientes, ejusdem Ecclesiaeclero
nianensi, domno Gerardo Morinensi, et ab uni- et populo litteras apostolici detulerunt, quarum for-
verso concilio consilium expetivit. Cura vcro epi- ma haec est:
scopi cuni archidiaconis et altioribus praesentis « Urbanus episcopus, servus servorumDei, dilectis
cleri personis et quibusdam abbatibus a consilio filiis clero et populo Atrebatensi, salutem et aposto-
rediissent induclas tanti diftlniendi negotii ab -av- lieam benedictionem.
 653 "DE PRIMATU SEDIS ATREBAT. 654
« Dup Ecclesiae vestroe clerici, » etc. Vide ubi A sui ajgre ferentibus, recitata est sentenlia domni
supra. -aposlolici conjinens lianc formam : Ei vero qui
Cognoscens igitur clerus. et populus Atrebatensis . canonico consensu cleri et populi electus fuerit apo-
domni papaevoluntatem atque auctoritatem ut sibi slolica auctorilate interdicimus neimpositam sibi
episcopum eligerent Jam denuo missam, indicto tri-,, electionem dissimulalione aliqua liujus novm ordi-
duano Jejunio et litaniis, vi Idus Julii faciendae ele- nationis subterfugiai. Perpendentes autem Insulani
ctionis diem communiter statuerunt. Ad banc eigo cauonici interdictum apostoliei, etsi,inviti, hac con-
diem non solum propriaj sedis clericos, sed et con- ditione acquiaverunt.quatenus Eeclesia Atrebatensis
vicinK dioecesisquosdam, inter quos familiarius In-' ab Insulana congregatione eurii sibi in episcopum
sulanae congregationis canonieos, sicul fraternitatis legilime dari, sicut canonicuin est,. expelerent.
et societalis suae amicos, el maxime quia in eadem Quod et Ecclesia Atvehatensis sollicite studuit adim-
Ecclesia thesaurum quem desiderabant commorari plere. Congratiilante igitur tota civitate pro tanrca-
noverant, soripfo sigillato invitare studueriinl. Scri- nonica diu desideraii pastoris palrata electione, ar-
ptum igitur illis misstim hujusmodi est: chiepiscopo litteras ut prajdiclum elecium conse- ,
« Gualbertus Ecclesioe Atrebateusis praepositus, craret destinaverunt. Rescriptum archiepiscqpi hu-
"
cum decano et universis Ecclesiae filiis, domno Jusmodi fuit :
Gualtero Insulensi praeposilo, decano, et caete- « Raynoldus gratia Dei Remorum at chiepiscopus,
ris fratrMus, salutem el dilectionem in Ghristo domno Gualfierlo universaeque Aivebaiensis Eecle-
Jesu. siae congregationi, salutem el henedictionem in "Do-
< Sicut, fratres dilectissimi, vobis non est in- mino Jesu.
cognitum, Ecclesia noslra olim Cameracensium "« Scripsistis hobis qualenus terminum vobis re-'
oppressione praediis suis et ornamentis et omni scribevemus in quo electum vestrum GOnsecvave
terreno decore privata, his diebus, cum domno Ge- vellenms. Al quia conseevatio illa non solum ad
• rardo defuneto
pastore caveret, apostolici Urbani nostvam, vevum etiam ad coepiscoporum nostrorum
misericordiam adiit, suamque illi calamitatem anxia potestatem juxta canonum sanctionem pertinera
liatefecit. Ipse igitur paler prudentissimus inteM- videtur, diem vobis hujus consecrationis absque
gens advenisse lempus misereudi ejus, ut sibi pro- eorumdem consilio haudquaquam rescribendum esse
prium deligerent denuntiavit. Quocirca, fvatres cha- dignum duximus. Sed cum in festo sanctae Maris3
rissimi, per charitatem Dei et dilectionem proximi medianle Augusto magnum et episcqporum et cle-
et per amorem sanctae matris Ecclesiae obtestamur _ ricorum .convenlum Remis habituri simus , illud
et obsecramus quatenus ad hanc electionem , quam quod ab eis. super hoc consilium acceperiraus et
proxima dieDominica statuimus fiendam, tres aut terminum in quo eumdem elcctum vesfrum dcbea-
quatuor ex vestris fratribus qui nobis tahlo operi, mus conscciare vobis- mandare non differemas.
cooperante Spiritu sancto, consilium et auxilium Yalete. »
subministrent, dignemini transmittere; inter JJUOS , Ad, hanc ergo diem Atrebatensis Ecclesia ilerum
propulsa omni occasione, "donnium Clarembal- se domno archiepiscopo Remis in bis personis prae-
dum, domnum Cantorem Lambertum, alium quo- sentavit, domno scilicet Abone, Heriberto, Joanne,
que Lanibertum de Cummines mittere elaborate. et altero Joanne; a quibus iterum bujus consecr.a-
Yalete. i tionis secundas inducias usque ad Omnium Sanclo-
Ilaque vi Idus Julii, quae tunc dies Dominica rum solemnilalem expetivit. Sed saepefata Ecclesia
habebatur, cum convenisset cleri et populi maxima desolationis diuturno taedio affecta, pvolelationibus
multitudo in ecclesia sanctae genitricis Mariae, finitis tanlis non canonicis annueve non valens, donmi pa-
missarum solemniis, invocato Spiritu sancto,,recapi- pae mansuetudinem jam tevtio vepeteve pvocuvavit.
tulatis etiam in pulpito domni papaj lilleris in prae- Ad hoc itaque duo clevici missi, cantqv scilicel Ec-
senli sede episcopum ordinari praecipientibus, dom- D.clesia3Odo, cum Joanne diacono, has lillevas domno
nus Lambertus natione Ghisnensis, tilulo autem In- papaepraesentaverunt: ,
sulanae congregalionis canonicus et praecentor, a «Yenerabili magniflcoque tolius sanctae Ecclesiae
Deo vocalus, et ab omui Ecclesia prajfata diu desi - papaeUrbano, devotus olerus et populus Atvebafensis,
deratus, in capitulo bealae Mariae prius a domno orationem continuam atque subjectionem prona
praeposito GuaMerto, Guiberto decano, cajterisque mente omnimodam.
canonicis concorditer ex nomine -designatus, in «Gratias iromensas condilori atque repai'atovi no
conspectu tolius Ecclesiae manifestatur. Sic igitur stro pleno corde agimus omnium , qui inspirando
Domino annuenle electus a clero et tertio accla- movendoque cor tuum, hactenus per raulta arino
raalus et collaudatus a populq, licet invitus et mul- rum volumina depressos gemenlesque visitave ^tc
tum renitens, eligitur, capitur, et in sede pontificali libevave dignatus es a jugo novevcae noslvae, scilicet
inthronizatur. Illo iiaqueflente etin nullo ut episc.o- Canjevacensis Ecclesiae, u.l ad pvistinam libevtatem
paretur consentiente, decano autem suo Iugelrano canonico vedivemus scriplo, et apostolica auctori-
caBterisqueInsulanis canonicis graviter flentibus et tafe roborasti, lestando Atvebalensem Ecclcsiam
qu?a depvaedationem concanonici et pnecentoris unam ex nobiljovibus civilatibus Remensis riietro
635 LAMBERTUS ATREBATENSIS EPISCOPUS. 656 '
polis et principalem sedem cpiscopatus fuisse, suam J\L divectaesunt exemplar vidimus : quas cum perlegij-
dioecesim et caetera pontificalia Jura habuisse, ac ut semus, coepiscopo nostro Suessionensi eas trar.s
secundum sacros canones nobis dignum Deo et ho- misimus, el ut ipse eaelevissuftraganeis transntii-
minibus eligeremus pastorem praecepisti, quod et terel praecepimus, quatenus ab eis accepto consilio
fecimus in imilatlone sanetorum Patrum Jejunio tri- tua3 fraternitati respondeamus. Ideoque tibi iisqiie
duano, precibus lacrymabilibus, et eleemosynis non- octavas sancli Andreas aliquem Jegatum tuum ad nos
nullis, Lambertum videlicet Ghisiienserri, virum re- deleges mandamus, per quem tuaeMlectioni rescri-
ligiosum, corda fidehum largo fonte praedicationis bamus quid super omnibus illis qua3de te domnus
irrigantem, ita ut a multis millibus piaj plebis cla- papa injunxit acturi sumus. Vale. *
metur quia propheta niagnus surrexit in nobis et Nos vero (id est Alrebatenses clerici) die statulo
quia Deus visitavit plebem suam. Hunc itaque ca- legalos nostros ei misimus. Sed nec terminum cer-
tena obedientiae tuae vinculalum tenemus, praesto- lum conseerationis nec ejus litteras accepimus. Ta-
lantes misericordiam Dei, a quo omnes procedunt men nos a coeptoopere desistere recusavimus. Ele-
benedicliones, per te nobis impleri. Nos etenim, re- clum nostrum cum his subjunctis iitleris misimus
clor sancte, ut jussit clementia tua, obediendo tibi ipsi:
per omnia, bis misimus jam pro ipsius consecra- '^ « Dilecto et in veritale diligendo et honorando
tione .'trchiepiscopo Bemensi legationem ut eum Patri et domino Raynoldo Dei ordinatione Remorum
aut consecraret aut cum litteris suis tibi conse- archiepiscopo, clerus et populus Atrebatensis Eccle-
crandum dirigeret. Ipse vero tuo sancto canoni- siaecum Lamberto etsi inutili sanctitatis suae servo,
coque praecepto differens obedire, dilationem in- veram dilectionem cum orationibus et obedienlia.
venit animabus lidelium periculosaro ac nulla ra- < Yesti'aeexcellentiaj dignitati multiplices refevi-
tione subnixam, ut digniias tua praesentium^fra- mus gvatias quia haclenus gvatanter nobis ul pius
trum perpendere poterit relatione. Nunc igitur, pie paler juvamen exhibuistis et henignum vos erga nos
Pater, hac lam gravi necessitale compulsi ad te no- in cunctis causae nostrae fore promisistls. Sed pa->
strura solum sub Deo refugium cogimur redire, ut ternitatem vestrani miramur plurimum in calcc
quod sancte Deoque digne^cepisli, amore ipsius nostri negolii infrigidatam existere, cum infva ter-
cujus sanguine sumus abluti ne differas adimpleve. minum ab apostolico veslrae magnificentia3 electi
Idque huniilitev pelimus ut summa obedientia in- nostri consecrationis injunclum nec solemniter iit-
fra terminum luae disposifiorii placitum archiepi- teris vestris, ul arbitrabamur, ad consecralionem
scopo eum praecipias eousecvave, aut adduci ju- p electum nostrum vocastis, nee diem cerlum infra
beas consecvandum dignilati luae, ne divevticu- terminum designastis. Nuncautem,cum consecratio
Iando Jussio tua Jam tertio archiepiscopo injuncta deinceps infra tricennalem melam nequ.il fleri, sal-
ac in omnibus pene Galliaepartibus divulgata videa- lem litteras vestrae auctoritatis, quae apostolico de-
tur annullari. J ferantur, ut ipse Jtissit, pro consecratione nostii
Coinpaiiens igitur aoranus papa Ecclesiae Atre- electi nobis dare velilis plurima pace precamur.
batensis fatigationi, iino archiepiscopi tarditatem Yalete. t
in lioc lam sacro flniendo admirans negotio, scri- Atrehatensis itaque electus ex obedientia domv.f
pium sigillatum eidem archiepiscopo direxit in papse, etsinon multum ralionabili invitatione donn<i
haec verba': Raynoldi melropolilani sui ad consecrationem voca-
« Urbanus episcopus, servus servoruraDei, reve- tus, tameii ne arrogantiae aut injustitiae ascriberc-
rentissinio confratrietcoepiscopo Raynoldo Remensi, tur, xvi Kal. Januarii, quae tunc dies DomMiea ha-
salulem et aposlolicam benedictionem. bebatur, Remis se archiepiscopo praesentavit Juxta
i Quod de Atrebatensi Ecclesia constituimus, >etc. tenorem et terminum sibi a domnq papa constitu-
Vide ubi supra. tum. Archiepiscopus vero, accepto astutiori quam
Epistola domni papm ad electum Atrebatensem ae- D prudentiori consilio, electum Atrcbatensem cum ad-
legala. stipulatione et suarum et Atvebatensis Ecclesiaelil-
« Urbanus episcopus, servus servorhm Dei, dile- tevarum misit Romara ad domnum papam. Igitur
cto confratri et consacerdoti Lamberto Ecclesiae Atrebatensis electus, et domntis Odo cantor, et
Atrebatensis electo, salutem et apostolicani benedi- Achardus magisterscholarum, et Drogo Albiniacen-
ctionem. sis praepositus, cum servieniibus suis ix Eal. Ja-
« Laetamur propter le inDomino, frater chans- nuarii, quae tunc vigilia natalis Dommi erat, urbem
sime, » etc. Vide ubi supra. Remorum cgreditur", et apud urbem Catalaunoruin
Igitur receptis et lectis archiepiscopo domni papaj in monaslerio omnium sanctorum a domno Odone
-.iiteris, electo Atrebatensi scripsit in hajc verba : venerabili abbate canonicorum ibidem communiter
« Raynoldus Dei gratia Remorum archiepiscopus, viventium honeste colligitur, et in natali beati pro-
dileclissimo confratri et consacerdoti suo Lamberto, lomartyris Stephani per fratrem Nevelonem praedicti
sakilem et beuedictionem in Domino Jesu. monasterii sacerdotem et canonicum usque Trecas
« Littcras quas nobis pro consecratione tua dom- urbem conducitur. Et licel apud Trecas cum peri-
uus phpa direxit suscepimus. sed ct earum qiue liii culo ct timore sit demovaius pvo odio Philippi regis"
 '
657 - DE PRIMATU SEDIS ATREBAT. 658-.
Francorum, et Roberti comitis Flandriaj,' tamen Deo A Cum autem opportunilalerosibi et locumioquendi
miserante usque Molisnium in terram Odonisducis domnus papa mandavit, iterum sicut et prius pro-
cuni pace pervenit; ibique domnum -Guallerium stvavit se ad pedes cjus, rogans eum-quatenus pro-
Duacensem aliquando Castellanum virum reiigio- pler Dfeum ab liac imposita sibi eleclione illum
si;m,licet laicum, exspectavit. Lselificalus tandem et ' absolveret. Sed domnus papa nec iiulc pelitioni as-
consoiatus ex adventu domni Gualtevii Duacensis, sensit. Sed el prjjdieti canonici ct qui cum eo Ro-
kborem viaium el diffieullatem aggredilur, et apud mam venerant domnum papam instanler es.orant ut
Divionem memorabile ducis Burgundise castellum eorum et Ecclesiaesuaemisereatur et eleclum suum
propier recreandos et equos et equites suos per duos conseerare non differat. Acceplo domnus papa con-
hospiiaiusestdies. Cum autem demorarelur, super- silio, die statuto, absente electo, in prsesentia epi- •
venit ibilucerna ardens etlucens indomoDominilau- seoporum et eardinalium suorum • et Romanoruni -
dabiliter honorahilis ethonorabiliter laudabilis dom- fecit Teeilare omnem Ecclesiae Atrebatensis actto- *
nusHugoLugdunensisprimas et apostolicaesedis le- nenr. Quam Romani audienles petierunt ut sibi
gatus. Coguita Alrebateusis electi causa, venerabilis Ostiensis ordinarelur episcopus. Domnus vero papa,
praedictus primas et apostolicaj sedis legatus domnus sicut vir prudens, ne novella Atrebatensis Ecclesiae
Hugo ipsum electum et omnes suos seeum per niagni plantatio eradicarelur; Romanorum preces in hac"
nommis et religionis ,virum domnum ahbatem Clu- parte non suscepit, sed post ahqaot "dies seerelo-
niacensem amicum et aequivocum suum deduxit, et alloquitur saepedictumelectum, el in nomineDomini
apud Lugdunum per sex dies pro nimia aquarum et ex parle beati Pelri praecepu eUiane obedientiam .
inundantia et hiemis asperitate detinuit et quajqne subirein remissionem peccalorum suoruni. Ille tan- -
necessaria abunde subminislravit. -Accepta landem dem acquiescens divinae ordinationi ct apostolicae
fanli ponliiicis benediclione Atrebatensis electus et obedilioni consecratur in episcopum-Romae apud'
conviatores sui securius iter arripiunt, et post multa Sanctam Mariam Novam a sajpius jam dicto domno-
viarum et hiemis discrimlna porticum beati Petri apostolico-Urbano anno Dei Christi 1093, xiv Kal.-
•
apostolorum principis feria sexta anie Dominicam Aprilis ,'quae tunc Dommica Lmtare Jerusalem ha-
Eslo mihi in Deum prolectorem ingrediuntur. Ne hebatur, sub testiinoiiio venerabilium episcoporum.
auleni a Guibertmis aliqua illis inferretur injuria, Joannis Tusculani, Humbaldi Sabinensis, Joannis
-
subsequenti sabbato summo in mane donino Urbano Porluensis,Brunonis Signiensis, domni quoqtte Dai-
papae suum praemittunt -electum .Romaeapud san- herti Pisanorum archiepiscopi, et cardinalium prc—.
ctam Mariam Novam tunc commoranti. Ad pedes Q sbyterorum, et maximse mulliludinis Romanorum.
autem domni papae Urhani eleetus se prosternens,' Conlivmatus aulem episcopus Atrenatensis, sicut
cum lacrymis petiit a domno papa se ab illa electione canonicum est, privilegio et aucloritalelitteravuiu
absolvi, dieens senon esse idoneum, nec debere -vo-< apostolicaj sedis, pvaemisitDvogonem cum quibus-
cari ad tam importabile onus, lum pro infeslatione dam sociis suis, postmodum vevo Odonem canlorem.
Henrici excommunicati imperaloris, ^d cujus impe- et Achardum magistrum scholarum. Ipse yero as-
rhira Cameracus hactenus pertinebat, tum pro inse- sociatus.domno Radulpho Turonensi archiepiscopo,
ctatione clericorum et laicorum Gameracensium di- retento secum Cualtero Duacensi, iu sexla-feria ds-
vilum, potenlum, et secundum saeculum yalde-sa- Dominica Quasi modo genili Romam egredilur, ct.
pienlium , necnon etiam pio niniia; vastatione et apud Osliam mare inlrat, et postaliquatempestuosa-
paupertate rerum et religionis Atrebatensis Eccle- pericula porlum Pisanum satis desideratum occu--
siaj. Bealissimus vero papa, facta absolutione et data panl, et-inde Odonem cantorem et Guallerum Dua-
benedictione, sicat mos est apostolicae sedis, susce- censem ad Clusampraemittunt. Ibi iuvento Auxiensi(2)
pil eum in osculo sanclo, et floccipendens haec om- archiepiscopo Pelro , rursum -Turonensis archiepi-
nia dixit ei : Frater , npn sunt condignm passiones scopus et Alrebatensis episcopus mare intrant et
Intjus lemporis ad futuram gloriamqum revelabilur D-apud Januam anchoram figunt. Dimisso ibi Auxiensi
in nobis, et caetera verba conforlatoria quaj ad ple- archiepiscopo, Turonensis et Atrebatensis comperc-
num jiunc memoriae non occurrunt. Ad ullimuro grini apud Clusam Longobardorum associali, coii-
sulijecit: Esne, fraler, hospitatus ? et: Ubi sunt com- viatoribus Odonecantore et Gualtero Duacensi, us-
peregrini tui ? Respondit: Nondum sum hospitatus, que Lugdunum prospere perveniunt, ibique disce-
sedsocios meos apud bealum Petrutn inporticudimisi. duul. Ei sic, Deo miseranie, domnus Lambertus in
Hocaudiens papa slalhn praecepit adesse domnum die Pentecosles a clericis et civibus Atrebatensihus
Daibertum Pisanum archiepiseopum , et ait Mi : devote suscipitur, et anle horam tertiam in pontifi-
Eunc fralrem nostrum Lambertum Atrebatensem ele- cali sede per auctoritatem beali Petri et obedientiam
ctum in hospitium collige , et qualiter sui et sua de Romanae Ecclesiae inthronizatur. Quoniam vero
voilicu Sancli Petri ad tiss cum securilate deducantur compendiosam digressionem fecimus, ad rei gcslce
tu ei Petrus Leonis quanlscius providete. Quod et ordinem rursum slyluin nostrura converlaraus.
factum est. < Dominu et reverentissimo sanctaj et apostolicaj
(2) Leg. Axiensi, id est, Aquisexticnsi. Alvebatcnscs clerici nesciebant Latinc rcddere nonieii islius ar-
chiepiscopi, quivulgO vocatuv Varchrveque d\\ix.
659 LAMBERTUS ATBEBATENSIS EPISCOPUS. 640 .
sedis papae Urbano, Raynoldus, licet indignus, Dei .< A « Urbano Dei gratia papae, zelo boni fevventis-
gralia Remorum archiepiscopus, saluiis, obsequii de- simo, ac Ecclesiarum restauratori excellentissimOj
bitaeque subjectionis munus uberrimum in Domino. Ecclesia Atrebatensis summalim respirans, depulso
« Post direclas primum nobis apatemilate vestra Jugo indebitaj servitutis, vivere vigerequeperenniter
litteras-plaeuit vestro, serenissime Pater, apostola- in Christo, cum orationum et obedienliaemuriere.
tui ut iterum -alias nobis dirigerelis, praeceptoprae- « Sanctitatis vestrae palernitati prajdicabili agi-
cipieutes quatenus infra triginta dierum spatiura mus quamplures gratias, et licet quaterno ilinere
postquam vestras litteras videremus Alvebatensis faligali, virtutem tamen in vobis perseverantise et
Ecclesiae eleelum in episcopum consgcrare non dif- extollimus et amplectimur, quoniam in restitutione
ierremus. Addidit et hoc solertia vestra, ut si aliqua Ecclesise nostrse non invenilur in vobis est et non,
nobis occurrerel causa qua munus illud aggredi. sed Spiritu sancto innuente visitati a vobis antiquae
formidaremus, eum vobis cum litterarumnostfarum donamur-libertati et propriasdicecesis Jura mancipa-
adstipulationeconsecrandum dirigeremus. Susceplis mus. Omne igitur collegium perfectorum, quia so-
igitur hujus vestrse praeceplionis apicibus, ne qui4 spitas recuperata unius commembri fit gaudium to-
inconsullis coepiscopis i.ostris et consacerdolibus „ tius corporis Chvisli. Sicut autem Jussit vestra
prapsumeremus, cum conslet utique tam ex eorum- sublimitas, litteras vestras de noslri electi consecra-
dem quam.ex noslra auctoritate eamdem pendere tione archiepiscopo tradidimus, eumdemque eleclum,
consecralionem, mandatorum vestrorum schedulam infra tricennalem terminum a vestra auctoritate
ad universos ad quos potuimus direximus, singulo- consfitutum praesentavimus. Quod vero eum conse- •
rumque sciscitati sumus seutentiam quatenus illttd crare dislulerit, non ipsius negligentiae, sedDe:, a
nobis super hac re consilium providerent quod nec quoomnis potestas, ordinationi attribuimus. Quas,
vestrae ohedilioni ohversaretur et ex quo Remensis tamen dilationis protulerit causas fratribus referen-
Ecclesise dignitas non imminueretur. Itaque hsee tibus seriatim scietis. Nunc ergo ad vestram excci-
omnium et episcoporum et clericorum nostrorum lentiam cum paucis fratribus pro temporis angustia,
uua vox fult et senlenlia ut nos q^uidem ab electi periculorum instantia', rerum quoque diu afllicta;
illius consecralione manum suspenderemus, sed Ecclesiae penuria , transmitlimus consecrandum ,
eum-vobis, cum hoc vestrae prajciperent litterae, obnixe pro Christo et in Christo suppiicantes ut sub-
transmitteremus, et quidquidindealiitudinisvestrae limatus pontiftcali infula nobis indilate remittatur
solertia faciendum decerneret arbitrio vestro relin^ nosler electus^quia nobis plurimum est necessarius,
queremus. Timuerunt enim et liment ne Camera- ,C cxistens animarum noslravum peritissimus medicus.
Censesex hocfacto aceepta occasionese aRemensi Hinc eliam sanctitatem vestram affJuentem niiseri-
Ecclesia abrumperent, cum et- civiias eorum alle- cordia precamur quo servulis vestris Jioc priTile-
rius regni habeatur, et regni cujus rex nobis et Ec-- gium velitis dare, ne deinceps quihuslibet forte pro-
clesiae Romanaejam et ex longo tempore inimicatur. clamationem excitantibus hujus canonicae incardi-
Addiderunt eiiam damnosam admodum fleri com- nationis debeamus respondere: quoniam quod semel
mutationem,- si dum Remensis Ecclesia Atrebali constat bene diftinitum, perpetualifer debet mauere
episcopum fleri consenliret, Cameracum, quae sexies inconvulsum. Simulque prsecipiat auctoritas vestra
quam Atrebatum et continentior et [loeupletior est, ut divisio duorum regnorum, Francorum scilicet et
amitteret. Obsecramus ergo-excellenfiam vestram, Teutonicorum, sit episcopalus nostri meta, sicut
Pater sanctissime, obsecrant et episcopi et clerici anliquis iemporibus fuisse per successorum rela-
nostri, quatenus vos, qui in arce et' in specula om- tionem et alia certa indicia cognovimus, ne ali-
nium Ecclesiarum praesidetis, uegotiuni ita terope- quando lis inde oriatur, vel nefas diseordise efficia-,
retis, ut nec quisquam, quodabsit!' decreloruni tur. Decet namque sanctitatem vestram ad finem
vestrorum inde dispositionem reprehendat, nec Re- usque bonumperducere quod constat vos laudabili-
mensis Ecclesia ullam suse dignitaiis Jacturam ve- "• ter inccepisse. »
stris in temporibus sustineat. Nos tamen, qui vestris «Urbanus episcopus, servus servorum Dei, dilecto
obsecundandum doliberalionibus perpetuo propo- fratri et
coepiscopo Raynoldo Remeusi, salulem et
suimus , quicunque sit modus consecrationis, ubi benedictionem.
eum dignitas vestra consecrarit, eonsecratum beni-- apostolicam
« Decuerat fraternitatis tuae prudentiam ad repa-
gne suscipiemus, susceptumque sicut episcopum et
nostrum honorabimus. Caj- randam dignitatem commissae tibi Ecclesisediligen-
suffraganeum deinceps
terum vestram nosse volumus celsilutlinem nos ne- tius insudare, » etc. Vide in Urbano II, Palrologiai
tom. CLI.
quaquam rem hanc ideo landiu dislulisse ut aut
vestris unquam Jnssionibus obsistere enitamur, aut « Urbanus episcopus, servus servorum Dei, di-
ut Domino illi in aliquo derogemus. Eum non hoe leclis fralribus el coepiscopis iRaynoldo Remensi el
-
duntaxat honore dignum esse censemus, sed cujusvis suffraganeis ejus, salutem et apostolicam benedictio
alterius promotionis aplcem ei merito eonferendum nem.
adjudicamus. Yaleat beatitudo vestra incolumis in i Cum Atrebatenses clerici, i etc. Videubi su-
Dommo. » vra.
 641 DE PRIMATU SEDIS ATREBAT. 642
« Urbanus episeopus, servus servorum Dei, A , veniendi apud sanclara Remensem sedem, unde
Alardo. Atrebateusi, Bernardo Obstrevandensi ar- placuit domno archiepiscopo nos arguere, satisfa-
chiiiaconis, et omnibus pvsepositis atque decanis, cere vobis paratus sum per praesentes fratres no-
eum omnibus clericis qiii in praedictis archidiaconiis stros. Nostis enim et inopiam sedis Jiostrae et diffi-
su>nt,salutem'et apostolicam beriedictionem.' cultatem viarum et tempeslatem hellorum et "odium
< Apostolicaesedis nos compeMt auctoritas,» etc. Cameracensium in nos et quorumdam aliorum in via
Vide ubi swpra. positorum. Prostratus Itaque sanctitatis vestraa pe-
<*Urbanus episcopus, servus servorum Dei, di- dibhs, ut me in verbo verilatis audialis et excusatum '
lectis flliis Aloldo Sancti Yedasti, Richardo Marcia- me habere velitis suppliciter exoramus ut domiio
nensi, Alberto Hasnonensi,'Hamerico Aquicinensi archiepiscopo suggerere velitis ut super nos et su-
abbatibus; item abbatissae Sanctae Ragenfredis, et per Ecclesiam nobis commissam viscera misericor-
abbatissse Strumensi, salutem et apostolicam bene- dise suae upeiiens secundum tenorem litterarum a
diciionem. dorrino papa sibi transmissarum, easdem lilteras
< Apostolicae sedis, » etc. Vide ubi supra, suissuffragiis prosequatuv. Ulautem omnem-occa-
«Urbanus episcopus, servus servorum Dei, dilecto sionem coiitemptus a nobis removealis, professio-
filio Roberto Flandrensium comiti, salutem el apo- B ' nem,nostram per hos fratres noslros praesenlamus,
stolicam benedictionem. eamdem facluri cum ad vos Deo miserante cum sa-
< Magna tibi exsultatione gratulandum est, > etc. lute advenira poierimus. »
Vide ubi supra. < Reverendo Palri el domino suo Raynoldo De>
< Urbanus episcopus, servus servorum Dei, di- gralia Remorum archiepiscopo, Lambertus sanclaf
ieclo in Cbrisio fratri Lamberto Atrebatensi episcopo Atrebalensis sedis servus inulilis cum debitasubje-
nostris manibus consecrato ejusque successoribus ctionis reverentia, quod oculus non vidit, et auvif
canonice substiluendis in perpetuum. non audivit, nec' in cov hominis ascendit. - -
< Liquet sanctorum canonum institutis, » elc. « Cum patevnitati vestva3 quantocius potuimui?
Vide ttbi supra. litteras domni papae Uvbani, nostras quoque ,noslv
• Recitatum est autem hoc
privilegium in Claro- impedimentj causas continentes mitterestuduerimus
• moiitensi concilio ex
praeceplo domni Urbani papse valde durum nobis videtur quod neque ex tenor«
11, cui ipse praesedit, et cum eo cardinales Roma- litterarum domni papaeneque ex supplicatione lilte
lii, archiepiscopi xm, episcopi cc et xxv, abbates rarum nostrarum aliquid nobls rescribere placuit
vero xc, et ex eo amplius, exceplis honestis efreli- sed per abbatem Hamericum Aquicinensem, quocr
giosis diversarum regionum et provinciarum cleri- mansueludinem veslram non decuisset, litteras no-
cis et laicis; et intente et sub magno silentio ab bis delegastis, in quibus nos prasoccupatorem sedis
omni consessu conciUi audilum, coilaudatum, et Atrebatensis nominastis, et ne abbates ad obedien-.
confirmatum est iv Kal. Deeenibris, indietione m, tiam Ecclesise nostrse, secundum quod missaeeis a
anno Dominicaejncarnalionls 1094',pontificatns au- domno Papa litterse praecipiunt, commonerem man-
tem domni Urbani H papse vm. dastis. Nos vero rursus per communem filium ve^
< ReverendisPatribusdomino Manasse praeposito, slrae et nostrae Ecclesiae domnum Hugonem Sancti
L. decano, cum omni capitulo sanctae Remensis Dionysii abhalem eausas impossibilitatis hoslrajTe-
Ecclesiie, Lambertus Atrebatensis sedis servus inu- niendi ad vos imprajsentiarum discretioni vestrae
tilis, seipsum etajternam in Domino salutem. intimare studuimus. Sed super his omnibus nec
< Cum sciamus non latere diligentiam vestram primo nec secundo aliquid ex affectu pietatis nec
quod quantocius potuimus domno archiepiseopo lit- alicujus compassionis legationem vestram suscipere
leras domni papae Urbani sibi et suffraganeis suis meruimus; sed per monachos Marcianenses pro
pro me missas per domnum Lambertum monaehum causa domni Alardi archidiaconi et pro excoihmu-
virum religiosum miserim, litteras quoque impe-']rj nicato in assultu Ecclesiae sine confessione et via-
dimenti mei veniendi ad sanctam Remensem sedem tico defuncto," quanquam vobis aliter relatum sit,
non praetermiserim, postmodum vero per domnum litteras direxistis, in quibus nosquasicontemptorem
Hugonem Sancti Dionysii abbatem excusationes Remensis Ecclesiae insinuare voluistis; quanquam
canonicas mandaverim, satis miror quod riecdum non laleat prudentiam "vestram nosiianc sedem non
aliquid consolationis aut pietatis nec ab ipso rfec a praeoccupasse, sed coactos et constrictos et aposto-
vobis suscipere meruerim, sed me praeoccupatorem licseauctoritatis obedientia eamdemsedem obtihuis-
Atrebaleusis Sedis et quasi contemptorem sanctse se. Ne autem quasi conlemptor sanetae Remensis
Remensis Ecclesiae"per abbatem Aquicinensem et Ecclesiae videar in oculis misericordiae vestrse, hos
per monachos Marcianenses nos nominare compla- fratres nostros in persona et verbo nostro pro excu-
cuit. Sed novit Dominus, cujus oculis sunt nuda et satione nostra satisfacturos transmiltimus. Preca-
aperta omnia, msuper aposlolica sedes, quam ro- mur itaque clementiam vestramnt per praesenies
gatus, quam coactus, imo apostolicae obedientiae fratres nostros, tum pro. charitaie Spiritus sancti,
auctorilate ligatus praedictae Atrebatensi sedi deser- lum pro dilectione et reverentia domni.-papae, no-
vire comnulsus fuerim. De quasi contemptu autem stram.professionem interim suscipiaiis, consimile
-645 LAMBERTUS ATREBATENSIS EPISCOPUS. 6«
.opus raisericordiaenobiscum facientesquod in apo- jA chaiissinio filio suo Lamberto consacerdoti et eoepi-
siolica benevolenlia tempore vestwe professiottis scopo, quod sibi in Doraino.
/;ons2culi estis. Cum autem Deo miserante ad vos « Caiionicura istum, videlieet Engelbertum, scias
piofcisccndi facullas altributa fuerit, quod.nunc a nobis absolutum esse. Cseteros vero qui excom-
per fratres nostros facimus, tunc Deo volente in municationis nostrae causa Jam ad te pervenerunt
propria persona nos facturos profitemur. Exoramus vel venturi sunt volumus et mandamus quatenus et
cliam paternitafem vestram ul lilteras domni papae, illos absolvas et sub regulari regimine, ubi corporis
quemadmodum yobis scripsit, vestris suffvagiis pro- ,et animae consolationem habere possint, collocare
-sequamini. Domnum Alardum archidiaconum et studeas quousque illorum Ecclesia resipiscat, sicque
abbates et causas eorum intuilu vestri amoris, si posl per nostram absolutionem atque licentiam illos
littet is domhi papae obedierint, benigne tractabimus. ut proprios filios recipiat. Yale. »
Bene valete in Domino semper, reverende Pater et . « Rainoldus Dei gralia Remorum archiepiscopus,
domine. -J dileelissimo confratri et consacerdoti suo Lamberio
« Ego Lambertus Atrebatensis sedis ordinatus Atrebalensium episcopo, salutem et benedictionem
episcopus tibi, pastor Raynolde, et privilegio Re- AnDomino.Jesu.
raorum Ecclesiae tuisque succcssoribus secundum B « Dileclioni vestrae insinuandum dignum duximus
sacros canones et decreta sedis apostolicse ex sacris nos nuperrime domni papae Urbani epislolam sus-
canonibus ac legibus promulgala, pro scire et posse cepisse et ab eo ut vestra convocata fraternitale
me obediturum promitto. Pro ejusdem quoque,me- circa medium Februavii pvoximi ad couciliuni quod
tropolitani publicis et privatis negotiis studio, con- .intra Tusciam vel Longobardiam tunc temporis
silio, socielate me elaboraturum et absque illius con- celebraturus est ad praesentiam ejus accedere cure-
sensu nullum me prsebere in magnis negotiis vel mus solliciludinem- vestram monitam esse. Ei nos
ordinationibus assensum nisi in eo quod pertinet igitur ad ipsius monitionem vestram monemus fva-
ad propriam parochiam meam -proflteor, et huic ternitatem, quatenus cirea prajdictum tevminum
professioni mese coram Deo et sanctis ejus,- sub vestvam ipsi pvsesentiam cum omnibus abbati-
teslimohio quoque praesentis Ecclesiae, subscri- bus vestris ad 1ipsum concilium exhibeve cuvetis.
b« in nomine Palris, et Filii, et Spiritus sancli. Vaielo. t
Amen. » « Hugo Lugdunensls avchiepiscopus, apostolicse
Facta est autem haec professio Remis mense Se- sedis legatus, Roberto nobilissimo comiti Flandren-
salulem.
ptembri, xi Kal. Oclobris, die natali heati Malthia:, sium, < Yenerabilem in €hristo fratrem i.ostrum Atre-
"apostoliet evangelistaj, indictione n,amioautem
Dei Christi 1094. baiensem episcopum, » elc. Vide in Eugone Lu
< Rainoldus Dei gratia Remorum archiepisco- gdunensi, Patrclogim tom. CLVII.
« Urbanus episcopus, servus servorumDei,dik'Cl*
pus, gloriosissimo pvincipi domno Robeiio Flan- iilio Gualchero Cameracensi
electo, salutem et apo
drensiuro comiti, salutis et benedictionls ubertatem stolicam benedictionem
in DomMo. « Meminisse te convenit,-i elc. Vide in Urbano
« Dileclionis vestrae litteras benignc suscepimus , II, Patrologim tom. CLI.
susceptasque gratanter perlegimus. Quoniam itaque «Urbanus episcopus, servusservorum Dei, dileelo
in ipsis ut nobis quid animi super ordinalione dile- iilio Roberto Flandrensium comiti et optimatibus
ctissiroi fratris nostri Lamberti Atrehatensis episco- ejus, salutem et apostolicam henedictionem.
pi haberemus rogastis vellemus remandare, nolu- « Pro charissimo fratre nostro Lamberlo, > etc.
nius laleat charissimam nobis prudentiam veslram Vide ubi suprq.
nos ipsum pluri.mis diebus, ut quod de eo agendum Anno igitur Dei Christi 1099, rlominus Urhanus
erat legitimeex opiscoporum nostrorum consilio, D papa II qui jam prius ad Clavomontem genevale ce-
fieret, deijnuisse, ad ultimum in concilio quod Be- lebraverat concilium, rursum Romaein ecclesiabeati
mis cum coepiscopis nostris atque principibus mul- -Petri apostoli pro errore et haeresibus Graecorum
lis xv Kal. Octobris habuimus Juxta domni papse diversarum regionum et provinciarum primates ,
Urbani praecepta, quibus inobedire nefas est, consi- archiepiscopos el episcopos ad celebrandum conci-
lio et assensu coepiscoporum nostrorum- more ec- lium studuit convocare in secunda Dominica post
«iesiastico ipsius professionem suscepjmus ejusque Albas qua -Misericordia Domini cantatur. Huicquo-
consecralionem confirmantcs confiimavimus. Unde queconcilio cum castevis Remensispvovinciae episco-
vestraa mandaraus sollicitudini quatenus eumdem pis interfuit Lamhertus Atrebatensis episeopus.
amodo cum debito honore, cum debita reverentia -Qnalia autem decreta praedietus papa de Latina et
suscipiatis, ejusque laboribus puhlice et privatim pro 'Grajca Ecclesia et de ministvis aliaris el de ordina-
amore Dei communicetis, sed et in quantum eccle- tis a Simoniacis et de beneficiis el officiisecclesiasti-
siastica permiilit ratio etut paslori veslro, ut epi- cis per pecuniam adeptis ante corpus beali-Petri
-scopo vestro obediatis. Yalete. » dederit sludiosus lector -legendo invenire polerit.
*-•« Rainoldus DeigraliaRemoium-archiepiscopus, Igiitir in pvaedieloDei Chvisli 1099. iv Kal. Au-
 645 DE PRIMATU SEDIS ATREBAT.' .646
gusti, indictione vn, ingressus est viara universae A . vel inopiae vel alicujus necessitatis occasio quin ve-'
jCarjiis dignse memorise religiosus papa Urbanus H, nial praebeat audaciam, cum nos-nisi personas non
eisepultus est in ecclesia beati Petri aposloli juxta ingenti quidem famulorum caterva stipatas requira-
sanctuin Leonerii papam et Epliesinl concilii au- mus. Quicunque autem post hane admonitionem
ctovem. TJrhano aulem in aposlolica sede succedit nostram se ab hoc concilio absenlaverit, noyerjt
domnus Rainerus veneraDilis cardinalis de titu-' proculdubio quoniam et ordinis sui periculum in-
lo Sancti Clemenlis, cognomento Paschalis II, curret, et domni papae iram, nec impune quidem ,
papa. siM thesaurizabit. Yalete. »
« Paschalisepiscopus, servus servorum Dei, ve- «, Urbanus episcopus, servus servorum Dei, dile-
nerahili fvalvi Lambevto Atvebatensi episcopo,ejus- to fvatri Xajnberto Atrebatensi epis.copo, salutem e*
que successoribus canonice subslituendis in oerpe- apostolicam benediclionem.
luum. « Noveril dilectio tua, >.etc. Vide in Urbano -II,
< Quaejuste a patrihus constiluta sunt,»clc. Vide Palrologia; tom. CLI.
- in Paschali
II, Palrologim tom. CLXIII. Taliter itaque Lambertus Alrebalensis episcopus
c Pasehalis episcopus, servus servorum Dei, ve- ad Claromoritefise concilium «iomni
g papae -Urbani
nerahili fratri Radulpho TRemensi archiepiscopo, - invitatus proficiscitur die natalis apostolorum Simo-
saltitem et apostolicam benediclionem. nis et Judae, quae tunc dies Dominica habebalur, et
« Quod de Atrebatensis episcopalus restitutione,» cum eo domnus Clarembaldus archidiaconus suus,
eic. Videubi supra. el venerabiles domnus Aloldus Sancti Vedasti et do-
Harum exemplar litterarum cum bulla scias con-v •mnus Hamericus
Aquicinensis ahbates, domnus
servari Remis in ecclesia beatae Mariae semper Yirgi-
quoque Gualbertus prsepositus, Odo canlor, Achar-
nis dominaenostrae, in sacrario in locello aureo oui dus magister scholarum, Hugo
presbyler et canoni-
vulgo dicitur berceolum. cus, Mascellinus archipresbyter, religiosus etiam
'
« Paschalis cpiscopus, servus servorum Dei, clero diaconus Joannes de monte Sancli
Eligii poslmo-
et populo Atrehatensium, salutem et apostolicam dum Atrehatensis archidiaconus, et Drogo praedicti
. "
benediGtionem. episcopi 03conomus,,et Otbertus scholasticus de Be-
« Audivimiis quosdam perverse apciues > .etc. tliuiiia. Perveniens
* - ' - itaquCxipud Proviniacum comitis
Vide ubi supra. . _ ^ Stephani -celebre castellum, 'vni Idus Noveinbris
« Paschalis episeopus, servus servorum Dei, di- Proviniacum
egreditur, etipsa eadem diea Guar-
kclo filioBalduiuo Flandrensium eomili et specta- ,C herio
quodam milite de castello Pont de via sua tra-
bili Clemenlise matri ejus comitissse, saluteni et
Jiituv, capilur,'et captus episcopus cum clericissuis
apcstolieam benediclionem. a Garnerio praediclo milite et suis satellitibus deti-
« Quod de Atrebatensis episcopatus, > etc. Vide netur. Abbas SanGtiYedasti
praecesserat episcopum
nbi supra. cum gratia et benedictione sua. Guarnerius vers
« Raynoldus, Dei gralia Reinorum archiepisco- a Philippo fratre suo Trecensi episcopo,
increpatus
pus, dilectissimo iratri et consacerdoli suo Lamberto et Dei oronipotentis miseratione visifatus, v Idus
Atrebatensium ep.seopo, salutem et. benediciionem Novembris summo in mane ad pedes episcopret ar-
in Domino Jesu. chidiaconi sui Clarembaldi et reliquorum clerico-
< Dileclisshnam nobis fralernitatem vestramigno-
rum suorum prostratus cumlacrymis veniam poslu-
rare nolumus quohiam domni papae Urbani epislo- dolens ac poenitens se slulte et prave egisse quia
lam nuperrlme suscepimus, quae nos.ut ad concilium lavit, manum miserit in christuni Domini. Episcopus vero
quod In octavis sancti Maiiini, xiv yidelicet Kal. proslratum mililem erigens-discalciatum ad" mona->
Decemhris, apud Arvernensem, quae et Clarimonlis sterium praecessiti ibique eum poenitenfiam cum shis
dicitur, ecclesiam celebraturus est praesentialiter bum ceperant agenlem ahsolvit. Et codem die
accederemus praemonuit, et nt omnes nostrae me- ® qui
episcopus a prsediclo milite cuiri omnibus" suis cle-
tropoiis suffraganebs , convocatis tam _abbalibus ricis et laicis detinetur, servitur, "etper manum ejus
quam cseteris Ecclesiarum primoribus, sed et excel- Anlissiodorum - cum securitate conducitur.
lentiorihus prhicipibus, ad ipsum concilium invita- usque
Domnusvero" Urbanus papa, audiens Airebatensem
rcnros praeceplt. Et nos sane apostolicaj monitioni d'e
episcopumcaptum, quantocius scripsitGuarherio
ohviam, quod nefas est, incedere nolenles, conci- Poht el Richerio venevabili Senonum
lium quod m oeiavis Omnium Sanctorum insumpse- arcliiepiscopo
iniicec verba :
ramus, propter hoc , ut Justum est, dimittendum
Yestram sollicitudinem lit- « Urbanus episcopus, servus servorum Dei, di-
dignum putavimus. evgo
teris pvajsentibus monemus quatenus omni occa- lecto filio Guarnerio Pontionis filio.salutem et apo-
slone seposita vestram ad idem concilium praesen- stolicam heriedictionem, si obedierit.
tia.m exliibere el, ul prsediclum est, et abbates et , i Yenerahilem frafrem nostrum Atrehatenseir
ccterarum Ecclesiarum vestrarum primores et episcopum ad concilium venientem le-cepissfr au •
dioeceseosvestrae principes, elinaxime Balduinum divimus, » etc. Vide ubi supra.
cojnitem de Montibus, monere curetis. Nulli autem « Urbanns episcopus, servus servorum Dei, cha-
 Ul LAMBERTI ATREBATENSIS EPISCOPI, 64%
rissimo fratri Richerio Senonum archiepiscopo, sa- A lica -benediclione cum suis laelificatusexhnaratur.
liitera et apostolicam benedictionem. Deinde dommis papa iv Kal. Decemhris, indi-
« Audivimus Giiarnerium Pontionis filium vene- ctione iv, concilium Claromontense concludens
rab'lem fratrem nostrum Alrehatensem episcopum praecepit recilari privilegium renovationis el resli-
ad coiiciliiim venienlem cepisse captumque reti- tutionis Atrebalensis JJcclesise in conspectu totius
nere, *etc. Vide ubi supre, conciliij in quo cardinales Romani consederunt ei,
Apud Anlissiodorum aulem Atrebatensis episco- et avchiepiscopi xiv, episcopi cc et xxv, et abba-
1
pus perveniens, associatur comitatui domni Riche- tes xc et amphus, exceplis honestis atque religiosis
rii Senoliensis archiepiscopi et consuffraganeorum diversarum regionum atque provinciarum clericis
'suorum Remensis proviuciae domni-Gerwini Ara- et laicis quorum numerum leviter quisquam seirc
bianensis, domni Gerardi Tarvanensis epistopo- praj multitudine non potuit. Recitatum est autem
rum. Et sic xv-Kal. Decembris in oclavis •sancli Atrebatensis Ecclesiae ^jrivilegium et distincte et
-Marlini, quas lunc dies Dominica fesliviores red- aperte lectum, alque ab oriini eonsessu concilii
.didit, urbera Claromontcnsem ingreditur,- et a ve- sub magno silehtio iritente auditum, collaudatum,
nerabiliprimate Lugdunensi domno Hugone, apo- et confirmatum est anno Dei Christi 1095, cui cum
stolicse sedis legato, riecnonel abipso-domno papa " Patre et Spiritu sancto esl sequalis honor et gloria
beiiigne in osculo sancto suscipitur, alque aposto- per infinita saecula saeculorum. Amen.

IL
^
-• •
'.. EPlSTOLiE

MIBIMI msnopi ITREBAT WS&

ET ALIORUM AD IPSUM.

Miscell. edit. Luc. in fol., II, 157.)

(BALUZ.,

EPISTOLA PRIMA. C riostrse coromitiitur, diligenlia magna, labore ct

0UALTERI INSULANI PR<EPAS1TI -ADLAMBERTUM. suinplu cujusdam fratris riostri feretrum quod-
. Domino Pairi -LAMBERTO, gralia Dei Atrebatensi dam prseparalum est auro, argenio et gemmis
.episcqpo, GCALTERUS, Insulanaj Ecclesise praepo- ad reliquias reponendas beati martyris Fusciani,
silus el confratrcs, salulem ^t obsequii devo- et hoc senatus nostri disposuimus decreto fieri iu
lionem. .-. - ^. celebratione sancti Michaelis archangeli. Obnixe
. Quia sanctae petitionis vestrae-de-domnoconfra- igitur paternitatis vestrse reverenliam prajseniibus
,tre nostro Clarembaldo instantiam sancti Spiri- ilagilanius litteris, quia eslis xiv limens Deiirn^ et
lus instinctu, cui resistere fas non est, inflam- Deo elhominibus placetis et opere et doctrina mel-
matam esse credimus, yestrae de ipso electioni, - liflui oris, quatenus ad laiitum opus exsequen-
quam Deo au.ctore in spirituale commodum ces- dum ministrum et adjutorem vos hahere se laeie-
suram confidimus, non. acquiescere, Deum offen- tur sancta maler nostra Ecclesia Ambianensis. Ut
der.e liinuimus. Molesti igitur, quia maximum ex igitur tantum martyrem ante Iribunal Dei inter-
ejus alisentia sanctae religionis exemplar amissuri, ventorem habealis, caeteris negoliis abjeetis huie
Imo vestro, cui nos cpngrafulari decet, dantes ope- petitioni nostrae et ardentissimo desiderio satisfacia-
ram profectui, eum veslrse paternitali -deser.vitu7D tis. Yalete.
s'um concedimus. Yalete. EPISTOLA HI.
' '
EPISTOLA II. RAINOLDI REMORUM ARCHIEPISCOPIADLAMBERTUM.
GERWINl EPISCOPIAMBIANENSIS ADLAMBERTUM. RAINOLDUS, Dei gratia Remorum archiepiscopus,
GERwiNus,g'ratiaDei praesul Amhianensis, domino dilecto fratri et consacerdoti suo LAMBERTO Atreba-
it charissimo iratri in Christo LAJIBERTO, sanctaj lensi episcopo, salutem et henedictioriem in Do-
Atrebatensis ^Ecclesiae discrelo praesuli, perseve- mino Jesu.
fare felieiter in proposito religionis. Memoiiter vobis inhaerere credimus quidquid de
- In sancla Aihbianensi Ecclesia,. ause
parvilati Hugone de Inciaco nuper cum fraternitate vestra
 «49 EPISTOL& ET ALiORUM AD IPSUM. 650
"ffiullo serroone contulimus. Ipse siquidem Hugo-A dissiimilaremus. Per vos auiem solurn ad emenda-
jiuperrime invilla Sancli Gaugerici quae Felcherias tionem venire nec soiam excommucalionis vesivaj
dicitur m trevia Dei cum armata manu advenit; seittenfiam veveri debet, cum et parochianus epi-
ibique circumquaque discurrens, igni penitus to- scopi Cameraoensis esse dignoscitur, et Inciacjim,
tam villam concremavit,. praedamque non mini- p.er quod hanc exercel maliliam, in episcopatu
mam atque hominum multitudinem miserahMler Cameracensi posilum sit. Yalete, el quod cum co-
secum adduxit. Pervenit etiam ad aures nostras mite Flandrensi egerilis nobis rescribite.
quqd seepislolam nostram habere glorietur qua EPISTOLA V.
cum ab omni timore Cameracensis episcopi, sed FOproNisHETENSIS EPISCOPI ADLAMBERTUM.
ct ab onroium presbytererum exconununjcatione, Domino LAMBERTO fratri el amico Atrebatensi
in quamcunque demenliam clalus fuerif, delibe-.- episeopo, POPPO, Dei -gralia Mediomatrieaj urbis
rari, quod absit, debeat. ScireJgitur v,os volentes episcopus, munus dilcctionis et qrationis in Do
.lianc omnem Jaclanliam cjus irritam esse, vestrae mino.
fraternitati.maudamus «tet illum, quem prajcipue Perlectis sanctitatis veslrae litterjs, pro .com-
diligimus, vos admenealis, qualenus omni excusa- misso nobis clerico gratias yobis digne reddirous,
tione sublala, ul in sanctae paeis violatorem, in " sed notavi cur dignilas vestra faniiliariiatiset OTA-
ipsum gladiuin anathematis exeratis, el,nc ulterius tionis vicem infivmitati nostraj rcscribere reticurs-
donec ad salisfactionem 'veniat in-cuuclis receplibus set, cum sit apostolica veritate prolatum : Oraic
•suis seuin omrii locoin qilo ipse vcl complices pro invicem ul salvemini. Submoneo igitur religie-
cjus praesenlialiter adfuerint divinum cdehretur ofli nis vestrae celsiludinem ut oralioncs vestras atque
cium praecepti vestri auctoritale inhibeatis. Yalete. societalem Dei genitricis Eeclesiae_degenlium rc-
EPISTGLA IV. scribere non recuseiis. Hsec sunl enim quae a vri-
DJUSDEH ADECMDEM. his sperabamus, hsee sunt quibus aeterno Regi de-
"IUIXOLDHS, Dei gralia Remorum archiepiscopus, bemus invicem feliciter commendari. Valeat san-
fratri el coepiscopo suo LAMBERTO Atrebatensi, sa- ctitas vestra. Yisitet iios .oriens ex alto.
tutem et benedictionem in Doraino Jesu. . . . t EPISTOLA Vi.
Ad colloquium comitis Robeiii et ad recipieri- IVOXIS.CARSOTEXSIS EPISCOPIADLAMBERT4JM. t
dam de eo jusliliam in octavis sanctaj Marise in .LAMBERTO, Deigratia Airebatensium cpiscopo, Ivo,
Attguslo vel prsesenliam nostram exbibere vel nun- Carnotensis Ecclesiae servus, sincerae dilectionis «l
tios nostros delegare, sicut jam vohis et coepisco-, devotse oraliouis munus.
pis noslrisNoviemensi atque Moiinensi mandavi-* ^ Si tanta essel nobis viciuiias locorum quanta est
mus, parali erimus. Q_uod aulcm de Hugone de animorum, elc., ixl apud Ivonem Camoiensem,
Inciaco nobis scripsistis, liquere vobis credimus epist. 55.
quoniam in concilio quod Compendii celebravimus EPISTOLA VH
adquerimonias el claraores Gerardi Cameracensis CtilLLELMIROTflOMAGENSIS AD I.4M-
ARCfllEPJSCOPI
episcopi, omnium prsesenlium judicio in eum ana- BERTUM.
ihematis gladium exeruinras et in omuescjns" coo- GTJILLELMUS Ecclesiae Rothomagensis archiepisco-
peratores et censentaneos. Sed neque ideo ipse nec pus cum caeteris ejusdem Ecclesise clericis, LAM-
filius ejus Cameracenseni Ecclesiam persequi de- BERTO Atrebatensis Ecclesiae episcopo non ineom-
«lilerunt. Quippe quos par exspeetatio ultionis an- mode prsesidenli, salulem cum oralione.
gebal, par maliliae et immoder-ationis vinculum Richardum a me in sacerdolem sub Cbristi cle-
aslringebat. Ilaque quoniam, sicut ab Apostolo di- mentia ordinatum tuse commendo paternitati. Eum
clum est, insipiens faclus sum, vos me coegisUs, et sub lui custodia nullis precor sinas subjacere vel
iterum in Actibus apostolorum ad Judajos, quoniam lacerari lerrovilras.
indignos vos judicastis mlernm vitce, ecce converti- ,D EPISTOLA. VIII.
mur ad gentes, sic, quia idem Hugo indignum se H4NASSIS ARCIIID1ACONI ET CLERIREMENSIS ADLAH-
conversionts et coneordiae Judicavit, Gerardus Ca- BERTUH.
meracensis episcopus cum coinilij Flandrensi ad Reverenlissima domino et Patri LAMBERTO san-
convincendam Hugonis malitiam foedus iniit. Unde ctaj Atrebalensis Ecclesiae episcopo, R. el MANASSES
episcopum Cameracensem Gerardum cum Hugone arcbidiaconi, L. decanus, R. ^antor, et universus
concordiam facere absrrue comile Flandrensi' nulla Remensis clerus «et populus, salutem et auxilium
ajquitatis ratio permisit, nec nos sane eum ni- a Domino Jesu.
hiiominus nisi cxcommunicatum habuimus. At Charitati vestr» insinuare commodum pulavi-
vero si volunlalis ipsius esset, et Cameracensem mus reverentissimum patrem ,el Dominum noslrtim
episcopum Remisin praeseiifisi nostra ad justitiam Rainoldum archiepiscopum xn Kal. Februarii cum
faciendam et recipiendam ab ipso termino con- triumpho gloriae viam universae carnis ingressum
gruente parafum haberemus, et nos similiter utro- esse. Unde sanctitatem vestram obnixe exoratam
ora-
ruraque rationes aequa Judicii et misericordiae lance volumus ut ex dehitae charitatis prserogailYa
penderemus, et in omnibus modum observare .non tionum et auxiliorum veslrorum dexterain ei por-
' 21"
. PATROL. CLXII.
b'5i LAMBERTI ATREBATENSIS EPISCOPI 6S2
rigatis, atque in omhibus locis quibus vos praeesse .<\perficiat. Electioni is'ti a vohis facta; de persona na-
voluit dispositio divina hoc idem fieri praaeipientes, taiibus et moribus honesta, sicut canonicum est,^t
diem depositionis eJusmemoriterscribifaciatis.Gse- IMenler assensum praebemus, et caetera quae sanctae
terum cum fanli Patris ac protectons Ecclesla no- Remensi Ecclesiae debemus pro paupertale nostra
stra defensione viduata magnis coepisset laborare pe- et pro religione veslra parali sumus in miseri-
riculis, sed et inimici Dei undique lerrarum seden- cordia Dei ydbis exhibere. Reverendissimi Patres el
tes^in insidiis innumeris persecutionibus publiee et domihi inei, hehe valete in Spiritu sancto paracleto,
privatim eam impugnare conarentur, per spirilum et pro me sanctitalis vestrse scrvo orarenon dedighe-
consilii finem divina misericordia precibus nostris mini.
coneessit, quse non patitur nos gravari sup'ra quam Daia Atrebati IV, Norias Februaril
possumus, proventum faciens eum tentatione ut su- EPISTOLAX'.
stinere possimus. Secundum itaque sanctorum ca- TJRBANl II PAP<E ADSUFFRAGANEOS EOCLESLE REMENSll.
nonum auctoritatem et ecclesiasticam consueludi- URBANUsepiscopus, servus senwuni Dei, dilectis»
nem doihinum noslrum Manassem Ecclesise liostrae simis confratribus cl consacerdotibus Remensis Ec-
praepesilum apprime nobis cognitum, cooperante clesise suflfraganeis, salutem et apostolicam benedi-
gralia Spiritus sancti omniumque pariler prose- B ctionem.
quente petitione, in archiepiscopum nobis rapuiriius, Defunctd venerabili confratre
i nostro; elc; Vide %t
dominumque nobis ipsum irrefragabiliter constitui- Urbano II, Patrologim t. CLI,
mus, quippe quem ferventiori studio erga nos et EPISTOLA XI;
omnem Ecclesiam liactenusexarderejlurinium con- HANASSIS REMENSIS ELECTIADXAMBERTOJil.
gratulali sumus. Hic siquidem, ul quantum in terris MANASSES, Dei gratia Remensls eleclus, LAHIBERTO;
est oninium cxspeclatissimus,- quanto in ipsius in- eadem gratia Atrebatensium episcopo, salutem et
quisitione immoramur; tanto in oculis omnium no- obscquium.
strum gratiosior apparet. Nihil enim aliud est quam Convenienlibus in unum voto meo et apostolico
ex omnibus honis quaedam perfecla collecla perfes- praecepto scribo tibi, dilecte ihi, ut remoto omhi
clio. Unde, sicut de beato Martino legitur, nos eum impedimento, omni occasione posthabita, usqiie ad
potius 'contigit rapuisse quam elegisSe; Et vestra qiiMlani feriam priihse hebdomaitis quadragesimae
igitur benignitas et dominatio lum prd ejus hd- complexibus dileclionis nostrae te ingeras, te prae-
nestatis et religionis magnitudine, tum pro peii- sentes. Promoveri ehim ad diaconatum et sacerdo-
tionis nostrae reverentia, eleclionem ipsius cum tium per impositionem manuum tuarum ardeo et
omni devotioue suscipiat et confirmet, et ad ea C clamo. Yeniasautem pauciscomitantibus, sicul tfi
quae oportct agenda vestrum ei auxilium largiatur; faclurum mihi nuntiafii abbas Sancti Dionysii. Nec
quatenus et de profeetu animarum et bonovum ope- hoc dico ut parcam marsupid, sed quia cum pauco
rum consummatione nostra per vos Remensis gau- comiiatu inimicorum terras quietiusspero te mecurii
deat Ecclesia. Yalete. Qbiit domnus Raynoldus ve- ad papam transiturum. Commumcri autem- tibi gau-
nerabilis Remorum archiepiscopus anrio Dei Chri- dium meumdomnum papam et universos qui secJini.
sti millesimo nonageSinio cpiintOj xn Kal. Fe- sunt eleclioni mese congaudere, auctoritate qua vi-
bruarih genl eam roborare, in nullo apostolicum brachium
EPISTOLAIX. se mihi contrahere. Yale.
-
LAMBERTI ADR. ET M- ARCBTDIACONdS ET CLElUlM AC EPISTOLA XIIs
POPULUM REMENSEM. TJRBANI II PAPJEAD CLERtJM,MILITESET rLEBEM
Reverendis PalrMus et dominis R. el M. archi- REMESSEM. .
diaconibus, L. decano, R. cantori, et universo san- URBANUS episeopus, servus servorum Dei, dilectis
ctse Remensis Ecclesiae clero et populo, LAMBERTCS,filiis clero, ordini, mililibus et plebi Remis consi-
Dei miseratione Atrebatensis episcopus sauctitatis, stentibus, salutem et apostolicam henedictionem;
eorum seryus et Saltllis amatOrs ajternam in Domiuo D Aftectiopis quidem noslrae viscera, etc. Vide ubi
, "
salutem. supra:
Seire volumus dileclionem vestralh quoniam prius ^ EPISTOLA XIII:
quam a vobis disceremus diem obitus venerandi TJKBANI II VkVMADMANASSEM.
Patris iidstri^ddmni Rainoldi archiepiscopi, et in no- URBANUS episcopus, servus servorum Dei; dilecih
stra Ecelesia et apud Sauetum Yedastum fierrfeci- filio MAKASSI, Remensium electo; salutem et aposlo-
mus (ofncium) et per dicecesim nostram ut fiat per licam benedictionem.
congregationes et monachbrum et clericorum insta- Omnipotenti Deo gratias -agimus, elc. Vide ubi
bimus. Super eleetione domni Manasse Remensis supra. - ,
Ecclesiaj praeposili lahdahiliter honorandi et hono- EPISTOLA XIY.
rabiliter laudaudi vobis, sicilt patribus nosiris, sicul tlRBANI « ADSUFFRAGANEOS ECCLESIrfEBEHENSIS.
domhiis noslris congaudemus, et congaudendo, URBAKUS episcopus, servus servorum Dei; dilectls
Deum, qui est verum gaudium onmium fideliumf' fratribus et coepiscopis HUGOSISuessioiiensij LAM-
exoramus4uatenus hoc bonum.opus ipse qui inccepU BERIOAtrebatensij PHILIPPO Gatalaunensi, GERAEDO
 635 EPISTOLiE ET ALIORUM AD IPSUM. - 654
Morinensi, caJlerisque Remensis Ecclesiaj suffraga- A fratri LAMBERTO Atrebatensi episcopo, salutis et dile»
neis, salutem et apostolicam benedictionem ctionis plurimum in Domino.
Scripsimus uuper fralernitati veslrse, etc. Vide Domnum Manassem Cameracensem electum in
ubi supra. octavis Pentecostes, fraler charissime, in episcopum
Tali ergo lamque valida aposlolicm auctoritatls et Remis consecraturisuinus, ad cujus^consecrationem
cpnfirmalionis astipulatione Bemis in ecclesia beatm fraternitatis tuse praeseiitiam invitamus, vobis denun-
Marim semper .Virginis dominm nostrm ordinatur liantes Atrebatensi Ecelesise uliiissimum fore vos
domnus Manasses eleclus arcldepiscopus Nonis Mar- ejus consecratioui interesse. Querela euim illa quam
iii, prima videlicel tunc temporis Quadragesimm keb- Cameracensis Ecclesia adversus Atrebatensem Ec-
domada a donmo Lamberto Atrebatensi episcopo in clesiam habet multum infirmabitur, si illius conse-
diaconum. Sabbato autem medianm Quadragesimm a crationi praesentia veslra cooperatrix et testis exhi-
domno Eugone venerabili Suessorum episcopo ordina- heatur. Vestrae prseterea dilectioni occultum esse
lur el presbgter in prmdicta beatm Marim ecclesia. Et nolumus quia quarta post consecrationem feria nos
insubsequentiDominica,iaa\ic& me,Deus, tonsecratur- et Flandveusis comes mediante Ansello de Ribomonle
apud Sanclum Remigium fier manus ejusdem domni Cameracum convenluii sumus, ut ejecta peste illa
Hugonis Suessionensis episcopi archiepiscopus, astan- B de Cameraoensi Ecclesia consecratum nostrnm in
libus et manusei imponentidus domno Elinando Lau- sedem suam Deo propitio conslituamus. Vestra igi-
dunensi episcopo , Rabbodo NoviOmensi episcopo ,, tur vigilantia comitem adeat, quibus potest persua-
GerewinoAmbianensi episcopo, Lamberto Alrebatensi sionibus eum compellat ut Cameracenci Eccle-
episcopo, Lietloldo Silvaneclensi episcopo. Hoc or- sise compatiens schismaticum illttm ejiciendo subve -
dine el modo perficilur, ordinatio et consecratio niat. Valete.
•domni Jlanassis Remensis archiepiscopi anno Det EPISTOLA XVIII.
Christi millesimo nonagesimo quinio^ quario KaL, . LAMBERTI ADEVRARDUM TORNACENSEM ADVOCATUM. •
Aprilis. Dilecto domino, amico et parochianosuo EVRARDO
EPISTOLA XV rornacensi advocaio, LAMBERTUS Dei miseiatior.e
«JPPONISMETESSIS EPISCOPI ADLAMBERTCM» Atrebatensis episcopus," aeternam in Domino salu-
POPPO,permiserieordiam Dei Metensis episcopus,' tem,
dileclo Patri LAMBERTO Alrebatensium gratia-Dei epi- Si sciretis .quanta qualique pcena puniendi sunt
scopo, debitum charitatis in omnibus. illi qui pontra sanctorum Patrum et canonum de-
Dilectissimi fratres nobis litteras ostenderunt quas creta decimas, et oblationes altarium, quae solis cle-
eis misistis; quibus concessimus quidquid rogastis >C ricis debentur, usurpant, nequaquam ^ltare Sanclse
secundum petitionem et eorum voluntatem. Nos ita- Mariae de Castello usurpare praesumerelis. Quapro-
que suppliciter oramus participes fieri in yestris pter recordaminifiliorum Coreperditioriem,qui,usur-
orationibus, sicut scripsistis nostris fratribus, ut ex pantes ea quae sacerdotibus debebantur, terra eos
mutua dilectione invigilantes communi saluti, tan-, deglutiente vivi absorpti sunt. Saul quoque rex,
dem valeamus aeterna beatitudine perfrui. Rogamus quia offleium sacrificaiidi sibi usurpavit, et regnum
etiam •obnixevestram benignitatem ut nos -apud yi- et vitam a Deo damnatus perdidit. Ozias quoquerex
rds religiosos in nostra persona intime commende- simili de causa a Deo lepra percussus est. Igitur,
tis et -apud domMum .papam, et ubicunque opus sicut vestrum non est nec cujuslibet laici in Eccle-
fuerit nos et nostram Ecclesiam, ut in vobis confidi- sia Dei prsedicare, baptizare-, confessiones suscipere,
mus, in consilio et auxiliosustineatis et defensione, poenitentias dare, aut sacrificare,ita nullius vestrum
si oportuerit. De nobis vero certus estote per om- est decimas et' oblationes altarium sibi vindicare.
nia in quibuscunque poterimus nos praebere vobis Quapropter mandamus dilectioni vestraj ut supradi-
necessarium -ad vestrum honorem ct utilitatem di-, ctum altare in pace nobis et reddatis et tenere per-
gnam. Y-alete. _ mittatis. Quod si facere nolueritis, sicut in conciliis
EPISTOLA XYI: coiistitutum, est, divinom ibi fieri ofilciuminlerdicc-
ROBERTI PERONENSIS ET UXOR1S EJUSADLAMBERTUM.mus. Yalete, et quae Dei sunt facite.
'
LAMBERTO, Dei gratia Atrebatensium episcopo, EPISTOLA XIX.
RoBERTusPeronensis et uxor sua, debitam dilectio - "HANASSIS 'REMENSJS AD CLERICOS ET ALELMUM DE
nem ct subjeclionem. PASSO.
Charitatem vestram piissime deprecamur ut his MANASSES, Dei gratia Remorum archiepiscopus,
Imrgensibus meis cum vino ad Atrebatum tendenti- clericis et ALELMO DEPASSO,ab errore converti.
Lus, quibus Arnulfus et Radulfus de Batpalmis in <Juoniam contempto aposlolico decreto, dilectis-
1'raeterita hebdomada, pacis soluto foedere, vinum simo confratri et coepiscopo Lamberto Alrebatensi
""suum
abstulerunt, aut sua reddere faciatis, aut ve- obedire contempsistis, excommunicationem ab eo in
strum-ofiiciumimpleatis. Yalete. vos factam «t apostolica auctoriiate ^brroboratam-
EPISTOLA XYII metropolitaiia auctoritate prosequimur et conhrma-
MAKASSIS REMENSIS XDLAMBERTUM mus. Prascipimus ergo vobis ut infra octo dies post-
MASASSES, Dei gratia Remorum archiepiscopus, quam has litteras videiitis ante praedicti cenfra-
C5S LAMBERTI ATREBATENSIS EPISCOPI. €50
fris noslri praesentiam condignam satisfactionem pro Vest via in eam quae ccelestis est Jerusalem. Yenite,
veslra tam audaci rebellione facturi vos prajsentetis, filii, audite me, quia hic est limor Dei quem dcceb
et deinceps ei tanquam Palri et episcopc omnino vos. Yalete.
obediatis. EPISTOLA XXI.
1 " HUGONIS EPrSCOPI ADLAMBERTCH.
EPISTOLA XX MJGDUNE&SIS
MANASSIS AD CLERUM, PRIMATES ET PLEBEMCAMERA- HUGO,sanetae Lugdunensis Ecclesiae servus, rere-
|CENSEM. rentissimo fratri LAMBERTO Atrebatcnsi episcopo, sa^-
MANASSES, Dei gratia Reinorum archiepiscopus, lutenr.
universis abbalibus, archidiaconis, decanis, et omni Curamus innotescere vesiras dileclioni sororeiri
clero Cameracensi, comiti B., comiti G. A-.T. de- nostram in Cbristo Emmam; etc. Vide in Hugone
Avesnis, cum cseleris primatibus et universo populo Lugdunensi, Patroiogim t. CLVlI.
Cameracensis Ecclesise, salutem. EPISTOLA XXII.
Credimus Cameracensis Ecclesiae miseriam et af- hCGONISSUESSIONENSIS%AD" LAMBERTCM.
Bictionem vos jam a muliis retro diebus respexisse LAMBERTO, Dei gratia Atrebatensium episcopd;
qua omnium iniquorum diabolus per maledictum IIUGOSuessorum episcopus; salutem et in Christo di-
Hltim Gualcherium, cui sateffitii sui mttltammanum lectionem.
"
accommodal, exercuiletexercet.Credimus etiamejus Mitto fraiernitati vestrse istum parochianurii no-
Ecelesiae lacrymis vos condescendere et compati strum Herimarum nomine,ulei denarids deqtiatuor
tanquam vivos misevicovdise,lanqtiahi filiosobedien- carratis vini, quos Gormarus et Reinerus filius ejus
liaj, lanquam eos qui cuni Chrisli sint, cbnventio- debenl etinjusfe detinent, reddi facialis. Audivimus
nem non haheht ad Belial; cujus Ecclesiaj filios pro- illum velle ire Jerusalem. Sed prchibeat paternitatis
pler obedientiam domni papae, propter noslrorum et vestraeprudenlianepechniam istlus secum deferat.
matris suaeRemensis Ecclesiaecuslodiam mandato- De rapina enim non est facienda eleemosyna. Istud
rum, in omnl egestate et nuditate a sedibus suisper etiam prohibilum esse scitis a domino papa, ne quis
maledictum Illum pulsos Remis ad nos confugientes in haCvia atterius substantiam deferat:" Pnecor igi-
in ea qua debuimus charitate suscepimus -, diemque tur dilectionem veslram quodjnisi debitumfeddide-
illis prseliximus qub doninum Maiiassem eleetum rint, Justitiam de eis qusepertinet ad vos proamorij
shum consecraremus, ct e vesiigio consecrationis ad meo huic facialis. Yalete.
vos illum adduceremus, et in manibus vestris tan- EPISTOLA XXIII.
quam paslorem animarum vestrarum deponeremus. ^ RADBODONIS TORNACENSIS ADLAMBERTCM.
Sed,quia series hujus negolii praesentiam dilectifilii LAMBERTO Dei gralia Atrebatehsium venerabili epi-
noslri comitis Flandrensium habebat pernecessa- sebpo, RADBODO hurhilis Tornacensium praesul, salu-
riam, cum autem, quia aberat, super his ante hac tem el dilectionem in Domino.
fconvenire fas non fuit, dilata est ad breve Camera- Antiquus humani generis inimicus invidiae facibus
censis eletfi quam prajfixeramiis cbnsecratio. Ut att 1 accehsus pacem Ecclesiae; qiiam suis fraudibus no-
tem interim Cam^racensium liliorum nostrorum civahi intelligit esse, omni coriatu nititurperturbare;
mederemur desdlationi, ex eorumdem postulatione Sed illi, episcopos dieo, quibus commissus esl bacu-
et confrairum nostrorum Judicio ad haec confugimus lus ad tuendum Christianumovile, incursanles lu-
remedia. Poteslatem ligandi et solvendi et omne pos a dominicarum oviuhi lsesionedebent arcere.
episcopale officium in Cameracensi episcopio admi- Nec solum specialitcr nobis coriimissis Justum esl
nistrandi ex apostolica auctoritate et nostra Atre- nos custodire, curam impendere, verum etiam alie-
batensi episcopo contradidimhs, elsi reluctanti, eum- nis charitatis affeclu et pielatis sludio oportet invi-
que in privilegio hujus auctorilatis ad vos remitli- gilare. Moveat igitur pietatem veslram monachorum
mus reportanlem humeris suis, humeris misericor- sancti Amandi lacrymabilis quevinionia et injuslis-
dise, dispersioneni sibi creditarum ovium. Unde vos, D sime a Stibditisnostris eisillata exsecrabilis injuria;
dilectissimi, in spiritu misericordiae; in spirilu com- Nuper etenim mihi pereostranseuriti non sine multa
passionis convenio et apostolica auctovilate et no- animi contritione et copiosa lacrymarum effusionej
stra praecipiendo obtestor ut et episcopo, cui com- gemitu etiam ab intimis penetralibus educto yerba
misimus omnem subjectionem exhibeatis, et Came- interrumpente, cbnqueslisuntterrarum suarum vio-
racensibiis clericis propter custodiam mandatorum lentas deprajdaliones, hominum saevissimas-verbe-
Dei a sedibus suis pulsis cum omiii integritate et rationes, poenales incarcerationes, ct usque ad no-
quietehaberefaciatis quidquidderebus Gameracen- vissimum quadrantem inlolerabiles redempliones;
sis episcopiietcammuhilalis fratrum etillorum schi- quse omnia inferri sibi ab Anselmo et ejus dapifero
smaticorum, qui adhuc cum illo Satanae membro Ralnero lacrymabililer' ingemiscuni. Ego autem haec
Camevaci remorantur, in comitalibus vestris seu in audiens de pravltale vesiri parochiani doleo, do-
virtute vestra^alicubi situm est. .Hoc autcm in re-' lens reclamo, reclamahs consilium et auxilium ve-
missionem pecealorum vestrorum vobis praecipiendo strum supplex implo*o, scilicet-ut eum ad satisfa-
pvsecipio. Reminiscimini, filii, quia in hanc causam ciendum propria excommunicatione compellatis, et
gladiuhi -portatis. Pensate, dilectissimi, quia haec rnihi eum excommunicandi licentiam concedatis;
 -EPISTOLJE ET ALIORUM AD IPSUM. er;s
§§T
quiuisl ad satisfactionem yenerit, monachi et san- h. gratia Dei SuessionensiS"episcopus et ANSELLUS Bel-
clorum reliquiis ia terram depositisin hujus rei ul- vacensis electus, salutem in Domino Jesu.
tionem Deum invoeabunt, et Anselmum cum suis De negotiis noslris familiariter, utpole consan-
fautoribiismaledictionibusetexsecrationibusanatlie- guinei et amici, traclantes, sujrmam eonsilioruni
matizabunt. Yalete. et actuum noslrorum a te dirigendam in honestum
- .
EPISTQLA XXIY. finem. obnixius exposcimus, quera eminenti sapien->
MANASSJS CAMERACENSIS ADJ.AMBERTUM, lia praeditum in multis magnisque consultationibus-
- LAMBERTO,DeigratiaAtrebatensiumepiscopo, MAT cognovimus. Et quoniam tibi familiariier loqui vo-,
KASSES eadem gratia Cameracensium episcopus, sa- lumus, nec Jilteris omuia explieare suhicimus, pre-.
lutem et mutuam dilectionem in CJiristq, camur henignilalem tuam ut in oppidum nobis oc-
Amorem et fraterriitatemtuam deprecor quatenus curras quod Mirelli mons dicitur, et in tua dio3ccsi
benedictionem eecles|arum et reeoncMa.tioiieni per situm tuae urbi proximum habetur, xvi. Kal. Ja-
prajsentem legatum mihi mittas. Ego enim instanti nu.arii prjmo diluculo atlesto nobis. Yale.
die-dominica, Dei annuenle clementia, ecclesiam EPISTOLA-XXYIH.
consecrare disposui, et ut amicus ab amico offi- GEREWINI AMBIANENSIS ADLAMBERTTJM,
cio nostro necessaria a te quserere non dubitavh * GEREWIKJJS, Dei-gralia.Ambianensium episcopus,
"
Yale: ' • venerabili LAMBERTO Atrebatensium praesuli, cuni,
EPISTOLA XXV. Christo percuniter gloriari. 6
LAMBERTI ADFRATRES WATINENSIS MONASTERH, Ex precatu dG-mniHugonis Cluniacensis abbatis K
LAMBERTUS, Dei miseratione Atrebatensis episcor cui a cunetis fidelibus obtemperandum, vestrse maji-
pus, domno. BERNOLDO praeposito, RICHOARDO de- damus fraternitati quatenus. hos,quatuor monachos.
cano, caeterisqueYVatinensis monasterii fratribus, eum uno clerieo ordinibus qiios pelierint vice
omnia honeste et secundum ordinem facere. nostra sublimetis. Non enim ad praesens, quibus-
Cum ljqueat sanctprum canonum aucloritalibus dam obsistentibus causis, ordincs Jacerc disposui, "
' "' ---'
aliquem clerieum in allerius episcopalu sine com- Yale. .
niendalitiis episcopi sui litterisnon pergere nec EPISTOLA XXIX;
debere recipi, rairamur prudentiaih vestram satis„et LAMBERTl AO GERARDUM MORINENSEM EPISCOPUM.
super non dehentem transgredi sed conservare ca • Honorabili domino GERARDO,Dei gratia Mori-
nones, EcclesiseiiQstrae thesaurum, domrium sciliCeJ nensi episcopo, LAMBCRTUS, Dei miserafione Atre-
Achardum filium nostrum et Sanctae Mariaepraepo- balensis cpiscopus, Pfilernam in Domino saluiem.
situm, tam incidenter tamque illiclte rapuisse. Per- • Revereuliae vestraj aucforitalem in Adventu Dor.
pendentes ilaque jjatrem nostrum Damasum papam mini adientes, conquesti sumus superdomno Achardo
in hujusmodi violatores auctoritatem qu.aevos non, prajposito ct canonico noslro^quod inobodiendo a
latet sententiam oantem, dilectum fratrein noslrum, nobis recedens in veslro episcopalu JIQJIcanonice.,
quem contra fas et causa rationabili carenlem, et detinetur, et ul nobis resiiltierctur, nec a quoquam-.
cum necesse non sit canonicum fieri, canonicum vestra permissione ordinarclur, ut auctoritas exigit,
quem maleet Mhoneste recepistis, bene et honcste pluriinum precaii,sumus; undeveslra prudenlta nos
usque ad Dominicam Pvpulus Sjon rcddendum pro- conclamantes minhne exaudivit.JSimc yerq per prae-
curate. Fratrem yero Aehardum yohis testibus siciit senles lilteras nostrasvcsiram miseiicordiam conve^.
canonictim, convenimus-quatenususque ad eumdean nir-e fraterna pielale coginuir, precanles nl oveni,
termhiuni pro lam grayi culpa satisfacturus_ adve- nostram, quae inobediendo a grege deviavit, usque
nial. Sin auteni. Scripturarum auetoritatibus nosMr .ad sancti Pauli Conversionem aucloritate vestra.
- reddi prajcipialis. Sin atilem, sciatis nos in prajsen-
que metropolitani et coepiseoporum nostroruat
consilio positi quaj ei convenit sententjae gladium tia yiiiagislrorum nostrorum cxiiideproclanialuros et
jjieum exeremus, vosque "pro mobedienlibus Spir justitiam Deo, auxilianle consecuturos. Quid de hu-„
ritui saneto, cui contraire nefas est, dehiceps haheT jusmodi clcricis episcopis suis iiiobedientibus el ad
bimus. alias Ecclesias tr.ansniigrantibus Leo magnus papa
EPISTOLA XXVI. et doctoi>.dccreveritadyertere sicul.professi sunius,
GGRAttDI ifORINORUM EPISCOPI AD LAMBERTUM. uop negligamus. Aitcnim ^Alienum clericutn invito,
Domino ac venerabili LAMBERTO Alrehatensi epi- episcopo suo nemo suscipiat, nemo sollicitet, nisi forte^
scopo, GERARDus.Mqiinoruni episcopus," saluten\ in ex placito charilatis iil inter dantem uccipienlemqne.
Domino Jesu. tonveniat. Nam gravis injurim reus- est qui de fru-
Mittimus clericum istum Tainboldum nomine ve- tris Ecclesia idquod est ulilius aut freliosius audetc
strse sanctitati quatenus eum ad ordinem sacerdotii vel abjicere vel tenere. Itaque si intra provinci^m res..
promovealis. Yalete. _ 'agilur, transfugam clericum ad Ecclesiam suam me-
'
EPISTOLA XXYII. tropolitanus competlet redire. Ilem de eodem in con-
alienum.nisi
IILCOKISSUESSIONESSIS EPISCOPI ET ANSELLIJSELVA- cilio Carthaginensi, cap. 20,ut clericum
CENSISELECTIADLAMBERTUM. concedente proprio episcopo nemo audeat vel reti-
LiMBERTO, Dei gratia Alrebatensi cpiscopo, HJJGO nere vei promovei;e in Ecclcsia sibi credila. lteni.
6<'9 LAMBERTI ATREBATENSIS EPISCOPl "660
perpendere debemus ex auctorilate ejusdem concilii, A solvi petentem absolvimus, et remissa riobis a veteKi
cap. 15, ut laicfcontemptorescanonum excommu- abbate illius monasterii cura et baculo pastorali, et
nicentur, clerici vero honore priventur. Cum igitur pvaeseutata nobis eleclione de ipso Radulfo abbatem
sanctorum auctoritas laicos contemptores eanonum fecimHS» Sed antequam hsec perScerenlur, rex lit-
excommunicet, clericos vero honore privet, mira- teris ad me missis se agilationem hanc moleste ferre
«iur,vero nec nohis nec Eccleshc nostrae, matri ve- ostendebat, et adjurabat me, atque ad colloquium,
sivae, adhuc quod fraternum et episcopale est fecisse. et orationem vocabat; cujus aversionem volens de-
Bene valete. clinare, sic illa peregimus nostri Juiis plenitudine
EPISTOLAXXX. roborata. Itaque quseso ut eum emendatum et abso.-
RUGONIS SUESSIONENSIS ADLAMBERTUM. lutum absolvatis. Yalete.
Dilectissimo confratrij imo Patri, LAMBERTO Atre- EPISTOLA XXXII!»
batensium venevab.li episcopo, HUGO Deigratia Sues- MANASSIS REBIENSISADLAMBERTUM.
fsrum episcopus, salutera- et gloriam in Domino. MANASSES, Dei gratia Remorum archiepiscopus,
Ab illo vebelli et saciilego Sancti-Medavdensi, non LAMBERTO, eadem gratia Atrebatensis Ecclesise epi-
abbate, sed invasove, posl primam injuriam iterum scopo, salutem ac plenae felicitatis statum.
injuriari et indignius contemni me coram vestra di- B Noverit dileclio vestra, fraier in Christo amantisr
lectione ingemisco. Nam quo modo Rem:s vestro sime, domnum lugelrannuro Laudunensis Ecclesia»
aliorumque coepiscoporum decreto firmatum fuit ad episcopum cum gratia et assensu ordinandi el in
satisfaciendum mihi sprevil. Yeslrara igitur maxi- episcopum consecrandi domnum Ansellum Befcva-
mam inihi et charissimam fraternitatem peto ut se- censis Ecelesiae eleetum ah avchiepiscopo Lugdu-
cundum quod de inobedienie et perverso faciendum nensi regressum lesse. Neigitur diutius Belvacenss,
fore condecrevistis, furem iHum et httronem et non Ecclesia officiorum episcopaliumprivetur admini-,
poenitentem et a me excommunicatum excommuni- stratione, ea qua praesidemus vos monemus aucto3
cetis. In idipsum namque. opem vestvam mihi pavi- ritate ne a praefata electi persona. quod veslri est
ter promisistis. Yale. Hoc ergo die Mstanlis Goonae officii dissimulatione aliquasubtrahatis, sed omni
Dominicae quaeso faciatis. quae obesse potest proeui abiegata occasione, hac
EPISTOLA XXXT. quae post octavas Pentecosles proxime instat Domi-
LAMBERTI ADCLEMENTIAM FLAKDRLE COMITISSAM. nica ejus consecraiioni Remis interesse memineri-
LAMBERTUS, Dei miseratione Atrebatensis episco- tis. Yalele.
pus, honorabili dominae suae CLEMENTLE, FJandren- „ -EPISTOLA XXXPV\
sium comitlssae, salutem etobsequium cum oratio- EAMBERTI ADURBANUM PAPAM,
. v
nibus. Reverenfissimo domino et Patri patrum papae UR-.
Nobilitati vestrse notum lievi volumus quosdanj BANO,LAMBERTUS|, sanctse jAtrebatensis Ecclesiae
peregvinos pavochianos nostvos Roma venientes servus inutilis, idebilam subjectionem cum ora->.
omnes extvaneas terras quiete transisse. Tandem tionibus. "
in vcsira lcrra pervenientes a praeposito vestro Scire yolumus sanctitatem vestrara nos et pro-
G. apud Batpalmas deprsedati sunt. Nos vero mini- vincise nostr.Te abbates et coepiscopos Remis pio
sterium quod ad nos pertinet faeere volentes, man- quibusdam ecclesiasticis negoliis convocatos a me-
davimus ei ut Jibere vel per fidejussionem rpiod in- tropolitano noslro ; ubi, inter cselera. negotia recla-
Juste in pace abstulerat redderet. Illum hoc facere mavit domnus B. abbas MaJorJs.Monaslevii animam
renuentem in Ccena Dommi exeommunica^imus. fvatvis et filii sui Robevli, abbatis m.onasterii Sancti
Nunc autem misericordiam vestram exoramus ut se- Remigii,conteslans M verbo veritatis, quod eum nec,
cundum pacem istiusmodi hominem tractetis et pe- per se ncepev personam aheo.missani Reinensi Ec-
regrmis sua reddi faciatis. Quod si redditum non clesiaeomnino liberum nisi' salva pipfessione et sub-
fuerit, nos statuta pacis mutare non valentes, totum D Jeclionc Majovis Monasterii contvadidevit, quod ita^
castrutn jn quohoc facinus et alia multa faciuora constave domnus Remensis archiepiscopus pvote-
acta sunt m bamium inittemus. Vale. status est. Adjeeit etiam abbas quod cum plura de
EPISTOLA XXXII. prsedicto Rdberto abbate inordina.ta et irregularia
HUGONlS SOESSIONENSIS ADLAMBERTUM. audissut lieri,priroo euni per episfolam, poslmodum
Reverendo et diligendo domino suo LAMBERTO,vero per idoneas personas sub nomine obcdientiae
Atrebatensium episcqpo, HUGO,Dei gratia Suesso- commonefecerit quatenus in determinato sibi die et
rum episcopus, in Christo salutem et obsequium. tempore responsurus de vita et convevsatione sua
.Frequenler et multum expertus sum dilectionem abhatl se pvaesentavet in capitulo Majovis Monaste-
vestram nobis satis benevolam esse satisque pro- rii, sin autein, daret abbas senlentiam in eum lan-
desse; sedin eo quod maxime actum estnegotio de quam in reum profcssionis et sancte regulse con-
Saneii-Medardensi abbate, quatenus mihi adjutoi; temptorem. Frater autem R. abbas haec indicans
fueritis, res ipsa consilio et auxilio vestro compo- domno arcliiepiscopa accepil ab eo consilium et
sita Indicio est.Nosseenim vosvoloquodilleabbas prasceplum ne aliquo modo vel occasione se evigevet
supplex nos adiit. peccasse se confitens; quem ab- contra patrem suum, abbatem videliCetMaioris Mo-
 6fH EPISTOL<£ ET ALIORUM AD IPSUM. 602
uasterii: qaod si facere praesumpsjsset, qualem jn A cordiam sanctitatem vestram ab eo rqgati exoramus.'
fiBm praedictus abbas daret sententiam domnus Bene valete, reverentissinifj dojniiifj.,
arcjiiepiscopus collaudaret et confirmaret. Cum ye- EPISTOLA XXXVII."
ro. in prajfixo termino, sicut ei constilutum fuerat, ANSELMI CANTUARIENSIS ADLAMBERTUM.-" "-
Majori Mouasterio se non praesentasset, dedit jn eum AssELMUsarchiepiscopusCantuariae, amico suo.re-:
abbas Majoris Monasterii excommunicationis sen.- verendo episcop.o Atsebatensi LAMBERTO, "salutem.
tenfiam. Super omnibus his ah archiepiscopo no- Precor sanctitajem vestram quatenus propter do-
stro commoniti, cum Roberfus yerbis ahbatjs sui ca,- _mni papse amorem,et nostrum faciatis conduci istum
nonica ratione contraire nequivisset, Judicatum es.t - cl^ricnm ejus^ per episcopatum vestrum quantunj
ab egiscqpis ef.abbatibns alterius monachum ab ar- vobisplacet. Yalete.
chiepiscopo non esse retinendum, sed prorsus in pq,- EPISTDLA XXXYIU.
testatem abbatis sui redigendum. Ulg autem hoc HOG0NIS LUGDTINENSIS EPISCOPI APLAMBERTUM..
audjens ayertit se ajudiciojnstitiae, et nos et cqepi- .Yenerabili fratri LAMBERTO Atrebatensi episcopo,
scopos cum abbatibus, ut suhter£ugeret disciplinam, HUGO,Lugdunensis Ecclesiae servus, salulem.
ad apostolicam invitavit audientiam. Cujus rei se- Frater iste gerulus, etc. Vide in Eugone Lugdu-
rjem propterea Justitiae vestrae descripsimus^ ut si " nensi, Pfltrologim t. CLV.IJ.
forte inobedieris et excommunicatus iste ad vos ve- EPISXOLAXXXIX,.
neritj non audialis contra judicium episcqporum, LAMBERTI ADCLEMENTIAM"FLANDRLE COMITISSAH;
contra religionem abbatum; sed ut sententia eorum LAMEERTUS, Dei miseratione Atrebatensis episco-
v_estra auctoritate robur qbtineaf, prostrali sancti- pus, honorabili dominae suae CLEMENTI<E, Flandren-
talis vestrffipedibus hurailiter expramus. Beiae va- sium comitjssae, salutem et fidele servilium cum.
lete, reverentissime domine et Pater, et pro nobis orationibus,
in riiaximo periculo et dolore per obedientiam ye-- Domnus Manasses Remcnsis archiepiscopus nu-
stram constitulis orare nmj dedignemini^ per mihi misit litteras pro Moriuensi Ecclesia, qui-
-EPISTOLA XXXV. bus injunxit ut vos arralionarem per nos vel per lit-
^AKASSIS REMENSIS.ADLAMBERTUM. teras nostras de Roberlo et de munitione ejus, per
MAKASSES, Dei gratia Remorum archiepiseopus, quam non desistit praedictam Ecclesiam et bona cle-.
LAHBERTO, eadem gratia Atrebatensis Ecelesiae epi- ricorum diripereet devastare, el quqd jndergsppn-.
"
scopo, salutem et dilectionem in Domino. deretis rescire eum facerem \n proxima 13ominica
MorinensisEcelesiaeeongregatio ac Bernoldus ab- „ quando cantahitur Pqpulus Sipn. Rogamus ergo ex-
bas Guatinensis cum grege sMi credito Ecclesiae cellentiam vestram et honestati vestrse consulimus^
Guatinensis consecrationempia devotione sitientes, quatenus sic juste et honeste archiepiscopo,respon-_
et hujus officii exsequendi gptestatem domno Ge- deatis ne in vobis aut, culpa.m aut injustitiam pro
rardo Morinensi episcopo .ho.c tempore non esse Roberto contra Morinensem Ecclesiam matrem vc-
eoneessam consideraiites, a nohis, in cujus provi- stram aliquo modo inveniat. Bene valete in Dnmino,
dentia nunc pastoris cura pendet, expetierunt qya- semper. Amen, ,
tenus hujus consecrationis QiTicium'alicui coepisco- EPISTOLA XL.
porum nostrorum injungcremus. Nos vero, quia re- LAMBERTI ADGONFRIDUM LENSENSEM CASTELLANUM,
niolioribus episcopis aliquojd in itinere iihpedimen- LAMBERTUS, Dei miseratione. Atrebafensis, episco-_
tum obtingere meluimus, diyersa diversorum male- pus, honorabili domino et amicq suq GoNFRiDO,Len-
facla clrcumspicientes, vobis,"quia caetevisvicinior sensi castellano, licet aliter merito, salufem et di-
estis, quia, ut speiamus, sine impedimento illuc lectionem cum orationibus.
transive potestis, quia ipsius Ecclesise familiaris Pervenit ad synodum npstvam gravis clamor de
estis, hujus consecralionis officium injungimus, vobis quod atrium de Lotheset ten'am ad ejusdem
pvaecipientesquatenus praefattB Ecclesise libertatem 1i) alrii ecclesiam perlinentem infregeritis, et homines,
nostra fultus auctojitate firmetis in perpetuum se- licet rei juslilise vestrae fuerint, ut dicitur, inde no-
cundum decreta et sanctiones canonuni." Yalete.
"'* "" bis iriconsultis, quod nullo modo vobis nec alicui
EPISTOLA XXXVI. terrense potestati facere licet, contra libevtatem saji-
LAMBERTI ADURBANUM PAPAM^ ctaeDei Ecclesiae matvis vestvae, coritraexcommuni-
Reverentissimo domino et Patri patrum papae UR- cationem alriorum et terrarum sanctuarii, contra
BANO, LAMBERTCS, sancta3Atrebalensis EcclesiaBepi- pacem juratam, pro sola voluntate vestra res illorum
scopus, servus inutiiis, debitam eum orationibus volris retinueritis. Unde multum miramur vos tam.
Obedientiam. graride malum in parlibus nostris fecisse, quod fa-
Dominus Gerardus, Morinensis episcopus, spe- cere non soletis, cum in terra hativitatis vestraesem-»
raps apud sanctitatem vestram nos posse interce- per legalein et berie modestum vos fuisse constite-
dere, ut pro eo vobis litteras nostras dirigeremus rit. Scire volumus vos quia Ozias r.ex Israel percus-
exoravif. Xos v.ero quid de causa ejus post Nemau- sus est a Domino lepra p.erpetua pro "eoquod officUim
sense concilium definierilis ignorantes," sicut tuno, pontificatus sihi usurpare praesumpsit. Simihter et
jtn et adhiic^ ttt ei secttndum Deum faciatis mjs.eri- Nabuchodonosor rex Babyloniaequia non dedit glq».
 663 LAMBERTI ATREBATENSIS EPISCOPI 661
riam Deo, creator omnium Deus duram etextra so- Autero, quem gremio susceptum ipsa sMi Iactavit,
cielatem hunianam per septem annos sibi ab eo ac- quem sibi ablaetatum ipsamet educavit, et ad ipsis
cepit vindictam. Quia igitur hsecet quaecunque scri- cunarum exordiis per aetatum et ordinuni gradus
pta sunt juxtaapostolum Paulum ad nostram doctri- sibi penitus vindicavit, ut habere gaudeat ex filio
nam scripta sunt, per praesentes litteras nostvas ad patrem, ex alumno reclorem', ex caiionico suo et
corrcctionem salutis vestrae in prajsentia nqstra vos archidiacono Baldrico pontificem. Nullum namque
invitamus, et eos qui vobis in lam perverso faclo in tota Ecclesia hac promotione cognoscimus" di-
cooperatores fuerunt. Propterea vero synodalem su- giiiorem. Yos itaque, Pater sanctissime,"qui eonso-
spendimus' a vobis excommunicationis sententiam, lationem nostram, ul credimus, fralerna benevo-.
qnia vos el hujus operationis nequam magis deside- leniia diligitis, petimus c[uajenus super hac asseu-.
ramus humiliter salvari qeam contumaciter et su- "sum vestfum domno.noslro archiepiscopo transmit-
perbe damnari. Si igitur infra quindecim dies ab ho- tatis, et ad consecrandum pastorem vos*nobis cha-
dierna die visis lilteris noslris Juxta conslitutionem rilative solamen et auxilium exhibeatis. Valete.
liberlatisel pacis atriorum et terraruro sanctuarii sa- EPISTOLA XLIU.
Tisfacere Deo el nobis, quod absit, nolueritis, rios LAMBERTI ADMANASSEM REHENSEH.
Salvatore omiiium adjuyante, et sanctorum canonum B llonorabili doniino, el Patri charissimo MANASSE
severitate irisinuante, et in eos quos Jam vocavimus Dei gratia Remensi avcbiepiscopo, LAMBERTUS Dei.
et bannivimus et in defensores cqrurti excommuni- misevaliono Atvebatensis episcopus, aelernam in Do-.
cationem facere non lardaliimus. Vale. mino salulem.
EPISTOLA XLI. Mvitayit nos patevnitas yesira sevonimium ad,
MANASSIS REMENSIS ADLAMBV.RTCM. ' consecvatione.ro Novioinensis electi, praesertira cunr
MANASSES, Dei gralia Remorum archiepisCiipus nobis nec copia rerura suppedilet, nec securitas via-
dilecto confratri et consacerdoli suo LAMBERTO, ea rum. Pneterea reminiscemini quod duni Jussistis et
dem gratia Atrebatensium episcopo, saluteiu et, di poiuimus sjne excusatione vobis ct matri nostraj.
leclionis affluentiam. Remensi Eeclesice Jam non semel, sed sajpe, servU
Noviomensis Ecclesia pastoris sui solatio el de vimus et servire parati sumus. Sed quoniam m pr«3
liila sollieiludine se deslitutam ingemiscens, et per scnti his quse prsediximus et aliis quae palernitalL
secutionem.quam interius exteriusque palilur lacry ycstrse pdslmodum suggeremus impedimur. celsitu-.
mabiliter nobis aperiens, faclam d.e donino Baldric nem veslram adversum nos non indjgnari preca.=-
cum "roagno cleri ac populi unanimitalis consensu mur. Quidquid autem metropolitana auctorilas ve-
electionem nobis praeseniavit. Nos vero, nihil in eo 'C stra quod sacris non ohvie"canonibus aut aposto-.
quod sacris obviet cauonibus cognoscentes, et nostvo licae sedis prajceplis faciendum decreverit, libentj
eam assensu probavimus, et diem consecralionis animo laudamus et laudando confirmamus, Yalete.
illius DQminicam in octavis hujus instantis Pento- EPISTOI.A XLIV.
costes deiermiuavimus; ad quam, ulin electo quod GUIDONIS PONTIVORUM COMITISADLAMBERTUM,
vestri esl officii compleatis, diiectionem vestram com- LAMBERTO, Dejgratia Atrebatensi episcopo, et car
monentes. invitamus, quatenus omni quod obesse gnato suo, Guroo Pontivorum comes, salulcm ef
potesl procul relegaia occasione, die praefata Remis amicitiam.
adesse memineriiis. Ut nos tamen parte aliqua la- Yeslram humiliter ohsecro pietatem ut septima.
boris noslri exojievetis, ita vos venluvum quinta feria Pentecostes Abbatisviilam venire digiiemini,
vel sexla fevia volumus] ut pro nohis in Sabbato or- qttoniam m crastina die Dominiea debeo Ludowieum
dines fackilis. Yalele.^ regis filium armis mililaribus adornare ct honorare.
EPISTOLA XLII. et ad militiam promovere et ordinare. Precor itar
R- NOVIOMENSIS DECANI ADLAMBERTUM. que ut. ad ipsum Ludovicum honorandum venlalis.
Revereniissimo atque dilectissimo. domino LAM- Aiictoritatem enim vestvi consilii i.n hoc facto inle-
UERTOAtrebatensium episcqio, R. Noviomensis Ec- •D vesse dcsidevavi. Igitur etsi propter ipsum Ludovi-
clesiae decanus sMique subdila congregatio, fideles cum venire refutatis, tamen propter me et propter
orationes, plurimumque dilectionis in Domino, cognalionem inter vos et me habitam fiagito uf vc-_
Noverit, domine, paternilas tua Ecclesiam nor nire dignemini; et, proptef remunerationem cujus-
stvam pasiovis noslii defuncti vidualam sqlamme, cunque rei quam a me araodo impelrare valuerilis.
rnultis in momeiito jactatam naufvagiis. hiultjs rogo ul in Sabbato Pentecostes venialis. ' 'Yalete.
eiiam pevseculionum oppressam lurbinibus, vix ad EPISTOLAXLY
salxiferaj povtum veductam cousolalionis. Sed "quia CLEME.NTI.E FLANDUU5 ADLAMBERUUM.
C05IITISS<E
De: misericors providentia sperantium in se gemi- CLEMENTIA nutuDei Flandriae comilissa, LAHBERTO,
tus non despicit, plebis suae miseriam dignaius est Aliebatensium episcopo suojcharis.simo, optataquae-
visitare, el electione pastoris Ecclesiam suam amis- que in Domino.
saeprivilegio reformarelaetitia^. Habeten.m communi ijuoniam causa quae inter me et Xarvanensis Ec-
cleri plebisque consilio' et assensu pastorem non clesiae clericos tractatur tibi-nota est, superfluum
aliunde illatum, non alium, sed suum, suo profusum duxi ilerum tibi referre. Verumtamen quia in te noji.
 •§65 EPISTOLJE ET ALIORUM AD IPSUM. 6G6
uth.imuin cenfidd, mando et Ut amieum moneo qua.- A, EPISTOLA XLJX,
teirus archiepiscopo nuntium aut litteras cum meis MANASSIS REMENSISAD LAMBERTUM.
mittas, moneas et suadeas ut de his qui mihi in- MANASSES, Dejgratia Remorum archlepiscopuSjdi-:.
juriam faciunt plenam Justiliam faciat, et consir lecto fratvi et coepiscopo suo Lamberto Alrcbatensi,
Lum mihi ethonori meo eondighum super his dare salutem et pmne gaudium, , .
lion differat,-ne eju.s Justitia-deficiente, opus si,t - Scire.vos.volumus, fvater in Christo dilectissime,
mihi ad vindicandum manum extendere, Yale. domnum -papam eleptum Noviomensem domnum
EPISTOLA"XLYI. Baldrieum cum Iitteris. suis^ ut quodei debetur-im-
P0PP0NISHETENSIS EPISCOPI AD LAMBERTUM. pendamus, &&nq_s.remisisse,-nosque ipsi diem con-
Tolius reverentise dignissimo sanctae Atrebaten- secvationisin proxima videlicetvDominieapost Theor-
S:s Ecelesise LAMBEETO episcopo, POPPOcpnfrater et^ phaniam. ad consilium nostraj. Ecclesiae slatuisse..
coepiscopus"Metensis, perseverantiam in honis ope- . Ad hanc itaque ejus eonseerationeni fraternitatein
ribus. vesiram/postposita orani occasione praesentibus in-
Quoniam a filiis noslrae EccJesise comperimus .vitaraus, ut die praedicta debilum ei nobiscum im-
magnum vos cum domuo antecessore nostro Her- pendatis, Yalete.
manno quodammodo amicitise inisse fcedus, cujus & - EPISTOLAL
EIUSDEM ADCLERUM ET.POPGLUM MORINENSEM. .
vieis, licel Mdigni, fungimur ofncia., quia, sic se
nostrae rationis Mtulil occasio,'ulem pactum amici- MANASSES, Dei gratiaRemornmarchiepiscopus, cle-
liae inter nos tanlo amplius renovari magno opla- ro, ordini et populo Morinensi, salutem et dilectio,-
remus desiderio quanlo amplius nos indigere vide- nem.
nius auxilio. Per hujus enim copulationis gaudium Noverit dilectio vestra,, charissimi, quia domnus
magnum nobisprovenirecreder^mus solatitim, quo- papa inter csetera praecepta s,ua nobis per episco-
niam imheeillitati minus valentium,ut Scripturae sa- pps nostros qui Roma regressi sunt transmissa,
crae confirmat auctoritas, mullum prodest societas niaxime de Ecclesia vestra nos provhlere praecepit
bonorum. Quod si unquam ad, recompensandam ne diutius pastoris solatiq destituta remaneat, sed
ejdem domno Hermanno copulam locum Mquo ejus. eum sine dilatione consequatur. Quocirca yobis tan-
membra tumulata quiescunt adire decerneretis, non quam fiHis ea qua praesumus auctorilate pra»eipimus
parva nobis cordis lsetitia de veslra exhiberetur quatenus sexla feria proxime instanti domnursi
pvaesenlia, Quia igitur ob perseculionis exsilia ad JSoannem, cujus electionem domnus papa et Roroa-
ordinationis complenda officia loca desunt oppor- num conciliuro approbat et confirmat, Alrebatensi
tuna, horum filiorum nostrorum pulsalus precibus, (C episcopo, cui illum promovere in sacerdotem viec.
eos vestrae dilectioni transmiltere decrevimus , ul nostra prsecipimus, nolentes eum vobiscum ad;nos
a vobis in proximo promoveantur consecrationu.m usqtte defatigare, prajsentQtis, ut et nos ei quam
gradibus. Yalele. cititis consecrationis manum . iniponere possimus,
EPISTOLA XLVn. Quod si causas prajlendevilis, ;si dilationes afferre
PHILIPPlC4.TALACNENSIS EPISCOPIADLAHBERTJJM. " .maluerilis, habebit Dominus de manu vestra saji-
guiuem populi sui requirere. Valete. . , - -
LAMBCRTO, Atvebatcnsis Ecclesiaa reverentisslmo
. ., EPISTOLA LI.
episcdpo, PniLippus Calajaunensis episcopus, stola
Iinmortalitalis indui. CLERUS ET.POPULUS TATVVANENSIS AD LAMBERTUM.
Domino suo LA.MBERTO Dei gralia Atrebatensiun\
Quoniam quidem nostru.m esl omnibus sanctae
Ecclesiae filiis In necessjtatibus spbvenire,, sum- episcopo, universus clerus et populus Tarvanensis,
M operibus bonis cooperationem Spirilus sancti.
mopeve pensandum nobis et illis consolatiouis auxi- •
lium mipendere quos ob timorem ccelestis patiiae Susceptis dqmni papae Iilteris super confirma-
mundi hujus credimus solatium deseruisse. Qua- tione electionis domini Joanuis Atrebatensis archw
diaconi, eam corde et animo cominuniter appvoba-
jiropler vestram, venerande Pater, "exoramus cha- ,
"
litatem ut hos.fratres, quos venerabilis-Poppo Me- mus, scientes»eura boni testimonii yirum ac tanto,
officio vit.a et conversatione idoneum Et quoniam.
tensis episcopus consecrationis causa ad nos direxit;
ad sacros ordines in episeopafu nostro, in Ecclesia diutius ab.episcopalibus,officiis noslia carere noij,
"videlicet omnium sanGtorum promoveatis. Mihi yalet Ecclesia, supplicamus sanctitati vestraj ut pro.
etenini curis saecularibus implicito fungi modo non periculp quod ipsi Ecclesiae quotidie scitis immineve
licet bujusmodi officio. Yale. eleclum uostrum in sacerdoxem pvomovendo vestva^
chavitasaccejevetsuccuvrere, quajenus consequentes^
EPISTOLA LXVIIL
sine dilatione aliqua episcqpalem censecrationem,
URBANI n PAP^EADMANASSEM REMENSEM.
UEBANUS serviis' servorum reve praeestante Domino percipiat. Domini autem gratia
episcopus, Dei, euin super gregem illi commillendum sic concedat
reptissimo fratri et coepiscopo MANASSE , Remensi
vigilare ut.ab ipso audire m&reatnr :Euge,serveboneK
archiepiscopo, salutem et aposlolicam henedictio- Yalete.
neni. . . EPISTOLA LII. .
Quamvis clericnrum Noviomensium litteras, etc. MANASSIS KEMENSIS ADLAMBERTUM.
VJdein Urbano II papa, Patrologim tom. CLI. Doinino et confratri suo LAMBERTO, Dei giatiu.
 '
66r LAMBERTI ATREBATENSIS EPISCOPI 6G?
A,trebatensium episcopo,MANASSES Cameracensis Ec- A runt, scripto commendavL Et si non dico easdem
'
clesiae episcopus, salutem et servitium. syllabas et compqsita.m. dictioneip, dicam tarnen
- Yestrae sanclitati nojificstmus ecclesiam de Fiea- ajquipollentes et, inipsius.narrationis cqmpositio-
no, quia proprio caret paslore; nimis essa desola- nem. Ait ergo : In tota sene sanclorum canonum
fratres ejusdem coe- archiabbatem nunquam invenimus adnotatum, quod
' tam; ad cujus cousolationem
nobii quemdam Aquiciricti monachum nomine Taim- utique fui?set; siabbas.abbatiprmpohi debuissel, sed,
baldum in ahbatehi elegerunt, utque inde veslram sicut. netlia potest duobus dominis servire, sic nemq,
jJaternitatem interpellaremus a nobis quaesierunt. potesl duabus professionibus obedire. Monachus enim
ftos vero eorum precihus ex debito paternaechari- ex quo est 06 ecclesia sua emissus et, in abbatem
tatis acquiescentes, mandamus vobis et in spiritu promotus, cujus est abbas ejus est et monachus, Haec
huinilitatis deprecamur quatenus super lanta ne- dixit. Vos igitur perpendite quam recte egerit adr
cessitate ad deliberandum monachum dignemini . versum me archiepiscopns noster, apud quem sup^
tabbatem interpellare, et si Justum et canonicura plicamus vobis ut sitis intercessor noster.
fuerit, etiam per obedieutiam constringere. Yalete. EPISTOLA LYI,
EPISTOLA LIII. HANASSIS REMENSIS ADLAMBERTUM.
-SID<E COMITISS^;DE MOSTIBUS ADLAMBERTUM. B MANASSES, Dei gratia Remorum archiepiscopus,
LAMBERTO, Dei gralia Atrebatensium episcopo, IDA. LAMPERTO confratri suo Atrebatensi episcopo, salu-
comifissa de Montibus, salulem et obedientiam. tem in Christo Jesu.
Yestram, dulcissime, fidenter expostulo paterni - Notumvobis sit, fratercharissime^rupioremver
tatem ut sicut in aliis mihi vos experta sum ami- rum et gaudiosum in aures nostras noviter, perve-
" cum potestale, imo a di-
utilem, ita in hoc negotio sentiam injustaa nisse, quem non ab humana
delationis excusatorem, ne ego aut terra mea sen- yina majestale credimus 1descendisse, Jerusalem
tentia excommunicationis feriatur elaborate. De ouir scilicet stave iji excelso cum gaudio et Jucunditate
riMus coram vo.bis praesto sum satisfacerc Yalete. quam nqstris tcmporibus a Deo, suo lam-gloriose
"' EPISTOLA LIY.
susceperit, Jerijsalem urbs noslrae redemptionis et
PHILIPPICATALAUNENSIS A"DLAMBERTUM» gloria gaudio-gaudet inopinabili, quia, per laborem
Domino et amico charissimo LAMBERTO venerabili. et potentjam iucompai^abilem filiorum Dei a servir
Dei gratia Atrebatensi episcopo, PHILIPPUS , eadem tute paganorum Grudelissima deliberata est. Con-
gratia Calalaunensis episcopus, fideleservitium cum gaudeamus et nos, quorum fides Chrislianitalis in
©"alionibus. speQttloclaritatis aeternaeistis temporibus posita est.
Quoniam ecelesiam Beati Memmii priroi pastoris " Commonitj igitur, vqpati et compulsi, nor solum
nostri xvn. Kal. Novembris cum divioo auxMo de^ per litteras donini papae Pascbalis, verum etiam
"dicaturi stimus, ad hanc celehritatem fraternitatem per preces^buniillimas Qodefridi dupis, quem exer-
vestram invitamus. Vos ehim tantae solemnitati iu- citus Chrisli divina ordinalione in regem subiima-
teresse volumus, tum sanctilatis qua praeeminelis vit, neenon et per domni Arnulfi supplicatinnes
excellentia, tum quia dilectionis pristinae recreari mellifluas, quem M pairiarcjialum Jerosolyrailaiitc
volumus collocutione mutua. Rogat ergo vos beatus sedis unanimiter elegit, vobis mapdamus charitate
Memmius, rogamus et nos ea qua confidimus, de consimili quatenus per singulas parocltiarum vestra-
yobis dileclione ut liumilitatem nostram sublimitas rum ecclesias cum Jejuniis et eleemosynis indefi-
vestra visitare elpraedictae ecclesieeeousecrandaj non cienter orare iaciatis ut Rex regum et Dominus do-
dedignetur adesse. Yalete. minantium contra hosles Christianorum regi im-,
EPISTOLA LV. pendat viclmiam, ut contra sectas et deceptiones
RJOBERTIj S. REMIGHABBATIS ADLAMBERTUM. haeveticprum patjiarchae religionem.d-sapientiam.
Domino suo LAMBERTO Atrebatensium Dei gratia l|aiidaiuus pavi|,er et per obedientiam cqmmonemus
«piscopo, frater R., Sancti Retnigii ahbas expulsus, quatenus omnes qui vqventes iter signum crucis
' l'
quod patri filius et domino servus. super se fecerunt ad proficiscendum Jerusalem ad
Litteras judicii nostri quod Romae"faclum fuii stibveniendum fratribus sujs comminando constrin-
wlumus vestrse paternitati transmittere, ut notum gatis, si vigeiit corppre et unde iter perficere pos-
vobis sit me nullo unquam Judicio depositum esse. sint hahuerint. Gseleros autem per praedicationes
Scire similiter volumus dilecfionem vestram quae vestras solert.er ac devotissiroe nionere he cesseiis
verba papaa contra Ulricum pr.otulerlt cum me ae- qtiatenus populo Dei subyemre non negligant; ut
cusaret, hoc solum dicens quia abbas Majoris Mo- quemadmodum pripii, ita ef. noyissimi denarium
nasterii penitus a jugo suse dominatiqnis me non qui prqmittituv laborantjbus M yinea pariter acci-
absolvisset. Testor Deum me vera dicturum, prout piant. Yalele. Orate prd Bodiensi episcopo (2), pro-
iutellcxi, ct teslimonio eorum qui mecum Mterfue- Aurasicensi episcopo, pro Ansello de Ributmonte,
(2) Adhemarde Monteil, eveque <?u Puy, avait dans leurs armoiries, et queJeschanoines pprtaient
suivi Tarmee des croises en qualife de fegat du une piece de fourrurc en fqrme de cuirasse, qifoii
pape; il mourut a Antioche, aprcs la lcdui.tion de nommait lingarclle.—Actes ' de la
" provipce de Reims,
cette ville. On prelend quec'esl'en memoirede ce IIYUG; not
jsrclat queies cvequqs du Puy avaiont mis une «pee
 069 EPISTOLiE ET ALIORUM AD IPSUM. <)-Q
et pro csleris oimtMus qui tara glorioso coronati A Cameracensmm pastor indigjius,, sajutem el servi-
matyrio
' ' ' in
' pace
' defuncti sunt. tium, .
EPISTOLA LYIL Si frater fratrem adjuvare noluerit, amborum
MANASSIS REMENSIS ADLAMBERTUM, copsolatio multiplicabitur. Consolamini igit.ur, ceh-
MANASSES, Del gratia Remorum archiepiscopus, solamini me, pater reverende,me, inquani, conso-
dilecto fratri et coeplscopo suo. LAMBERTO Atre- lamini, quem Cameraeensium maledicta progenies
batensi, samtem cum omni jirosperltate et benedi- lam Mipudenler tradiderit quam sine culpa, sine.
ctione. merjto comitissa Montensis persequi non desislit.
Gum frater Calterus canonice et absqup -legali ltaque, cum De.us spiritualem gladium nobis so-
cojitradictione in clericatum admissus sii, eum in lummodo rejiquerit, illos spirituali gladip punia-
•canonicum promovere nulla repugnat ratio vcl ju- nms quorum marinosis impulsi tempeslatibus ne-
slitia contradicit, cam uxorem ipsius moechalam que die neque hora quiescerepossumus,Cum igilur
esse, alteri etiam viro nupsissenemo qui dubitet. dicat Apostdlus : Alter alterius onerat pqrtate, etc.
Ut enim Juxta Apostolum loquamur, postquani Pater sanctissime, portate onus raeum, interdipite
nxorem suam-moecbari rescivit, Iibera ei oranin.o per te.rram pradictae comitissae divinum officium,
'.eam dimittendi et quodlibet votum exsequendi tan- " quse neque Deum offendere, neque Homauam se-'
tum in Domino data esl potestas, praeter hoc quod dem %neque Remensem Ecclesiam , neque pasio-
ea vivente alteram ducere non polest. Audito sane ralitatera vestram eriibescil dedecorare; unde me
"quod in Ecclesia vestra et de praebendis et de altari- cum omnibus meis benevolis perpetuEe.servituti po-
hus in secundam et terliam et quartam personam teritis redigere. Yalete, alfariaque excomniunicalpr
hsereditaria successione fiat investitura, magna ad- rum meorum ah ipsorum immundis mapibus^ eri-
miratione concutimur quod tanr pravo et inaudito pite. Yalete.
usui fiaternitas vestra minime restiterit. Hicenim EPISTOLA LX.
usus per simoniacam pravitatem iu saneta Ecclesia MANASSIS REMENSIS ADRORERTCM COMITEM.
inoleyit totis viribus a.bolendu.s, et, omni diligentia MANASSES, Dei gratia Removum archiepiscopus,
exslirpan.dus, q.ueni noslra Elemensis Ecclesja quasi charissimq.sup .strenuissimpcomiti ROBERTP,salu-
nefarium,exsecratur,'omnesqueejusmqdiinveotituras lem, dilectjonem, et benqdiclionis copiam,
irrilas habet, cum Dominus per Propbetam imprecc- Quara prompta quamque benigna affectione (ij( s
fur : Omnes qui hereditate possederunt.sanciiiariunj in terra. yestra receperitis recoleutes, msgiias dile-
Dci, Deuimeus, pone iilos ut rolam et sicul.slipulam { ctioni vestrse gratias referimus, paraii ad quodcun-
ante faciem venti. Yalete. que est araiciliae utililatibus vestris pro posse 1107
EPISTOLA LVffl. stro cperandujn. Eorro si amicjtia de mutuis con-
EJUSDEMAD EIJMDEM, stet ojiiciis, facile egt ut ex animqjesU^qjiostruni
MANASSES, Dei gratia Removum avchicpiseopu , liieliamini. Caeterupi cum dp ecclesiasticis utililati-
dilectissimo confvatii suo LAMBERTO Alrebalensium hus et negotiis apud sanctum Audomarum nobisr
episcopo, salulem in Christo Jesiu- cum una cura coepiscqpis noslris sermonem har
"
Quia confratris nostri el coepiscopi Manasse pre-" buissemjis., de ooiijugatis presbyteris et cseteri?
ces.non desistunl lacrymosse, neque nos dcsisti- ecelesiaslicis ordinibus mentiQpem (ecjsse. nos meT
rous-, sed pro eo vos corde et ore interpellamus, minimus, absque consensu cousilioque, eorumdem
precamur, commclique dolore fratern* desolatio- coepiscoporum nostrorum conjuges eorum, nisi ab
nis charitative, commonemtis ne, • sicttli Jaro vobis hujusmodi consortio declinarent, vobis caeterisque
iiiaiidasse credimus, terram coraitissae Montium in- principihus vestris capiendas post factam -excoiii-
terdicere differalis, sed ad honorem Dei quod vestri -municationem exponentes. Igitur cum clericis no-
juvis est sinc dilalionc plcnaric peragatis. Prae- stris milo consilio conquerentihus adversum nos
tcrea vobis mandamus praecipue per obedientiam jj ] nihil juris canonice eis praesidenlibus absque as-
omiiibus abbatibus yestiis, nionachis, et-clericis sensu eorura parrochhs eorura habere recogno-
ne deinceps Cameraeum intrent,nec ullo modocx- scentes, malurius vobis scribendum necessarium
communicatis commuiiicent, neque aliqua colloquia duximus, mandantes simul et commonentes ne
cum Gualchero habeant. Multoties namque mala presbyteros caeterosque sacri ordinis ministros hac
colloquia bonos mores corrumpunt, et sicufc nobis de causa inquietare vel eorum conjuges perscqui
relaluni est, polius incitant euin in'malo perseve- attentetis vel ab aliquo principe vestro injuriarj
rare quam revocent ab errore. Ergo isios corriga- permittatis, nisi forte episcopus in cujus parrochia
mus, ne coinquinentur ab injustis. Yalete, illorum- esse dignoscilur iji auxilium vos sibi asciverit. No>-
que altaria quiCameraci resident firmiter vobis reti- lumus eijijn neqjie jus,tunj est ut 111aliquo coepi-
nete. Yalele. scopis noslrig habeamur injurii, ne si quid duvitis
EPISTOLA LIX. • Justopiagcepevimiis, in qccasionem rapinin et uti-
MANASSIS CAMERACENSIS AD EUMDEM. litatem ecclesiastici ordiuis proveniat. Decrevimt:§
Domino suo LAMPERTO, providentia Dei Atreba- ^nim ui in synodis suis episcopi ipsos acerrinie
tensium episcopo, MANASSES ejusdem miscricordia super hoc conveniant, et nisi adraoniliQne facta ab
 £T1 fAMBERTI ATREBATENSIS EPISCOPI 67,2.
iioc pvavo opere destiierint, tunc demum sibi vos A . rentur^ ad refrenandam multimqdaj hostjlitatis ne-_
adjutores et ullores asciscant. Valete. quitiam dojnnum Slephanum Pajisiensem archi-
EPIST0J4 LXI. diaconum^ulilem et honestum virum, clerietpopuli
JOANNIS ET BENEDICTI S. R. E. CARDINALIUM. AD pari voluntate et concordi consilio, remota omni
LAMBERTUM. simoniaca pravitate, in dominum el episcopum,
JOANNES et BENEDICTUS sanctae Romanae Ecclesiae elegimus; qui et per majores Ecclesiae nostrae per-
cardinales atque legati, LAMBERTO Atrebalensi epi- sonas a nobis requisitus, nequaquam uostris peti-
scopo, salutem et gratiam." tiqnibus acquievit, sed omnino refutavit. Timentes
Sicut Ecclesise nostrae antiqua est consuetudo, et autefn ne postea aliquoium intrusjone ex transverso,
sacrorum canonum exigit consUiutio, ab apostpjica nohis Mata gravaremur, iterum adpraefatum electum
sede directi sumus ad celehranda concilia et negotia CQjumuni consilio recurrentes, renuentem ac recla-
ecclesiastica tractanda atque definienda. Quapropter mantem, tandem vero a Parisiensi Eeclesia nobis"
uf injunctum negolium explere valeamtts, invita- concessum, honorifice recepimusv et eum in domi-
mus et invitando praecipimus aposlolica auctoritale num et episcopum deinceps habere decrev.imus. Et
yt xiv Kal. Decembris Pietayinj cum. ahbatibus tuis . quopiam omuibus, oculum rationis habentibus ina-
venias. Ibi enim Domino adjuvante tecum et cum "' nifestum est quod Ecclesia nostra ab ingrueniibus
aliis episcopis et arehiepiscopis conciliunl• celebra- incommodis nequaquam ppjerit liberari nisi prius
turi sumus.. pastorali fuerit sollicitudine prajniunita, vestram
Ego Joannes tuse s.anclitatis servus te specialiter idcirco. sanclitatem ohnixe depreeamur ut apud-
saluto, et consiliuiri et auxilium' tuum tara in hoc domnum papam pro electo nostro litteris et sigillo,
quam in caeteris negotiis vehementer exopto, et, ut vestro intercedatis quatenus idem electiis nosler
servus de domino et filius de patre, de lua gratia ej per veslram intercessionem adipiscatur gratiam con-
amicitia praesumo. Vale. secrationis. Stiper islo autem negotio a domno Ma-
EPISTOLA LXII. nasse Remorum archiepiscopo.etcajteris coepiscopis
IIUGONIS SUESSIONENSIS AT>LAMBERTUM. qui convenlui Suessionis habito interfuerunl quse-
Domino et Pairi suo LAMBERTO Atrebatensi.um, sjvimus et impetravimus litteras sumrao pontifici
venerando. epjseopo, HUGOSuessionensis perso.iia, dirigendas, quoniam necesse est ut Belvacensis
indignus vocari episcopusj obsequium semper in Ecclesia per sanctam Remensem Ecclesiam utique
Domino. malrem suam et caeteras sorores suas curse pasto-
'
Significavi vojjs nuper quod meute assidue gei^o£( ralis sollieitudjneperveniat ad quietem, quae tandiu
desiderium meum v.dendi vos etconsulendi pruden- in valle lacrymarum depressa est non Jiabens con-
tiam vestram , oplime Paler. Item idipsum mihi a solatorem. Precamur etiam ut domno Joanni pre-
vestra paternitate cohferri tota aviditale exposco. sbytero cardinali atque legato sanctse lioinanae Ec-
Cum igitur iu proximo disccssurus sim, consilium clesise familiari amico.veslro, depveeatorias super
tuum et -prudentiae tuae colloquium , quod-, ut vere isto negolio litteras dirigalis, qnatenus apud dom-
decet, semper magnipendo, saltem semel ante di- num papam ves,tris precibus ipsum pro nobis inter-
scessioiiem liahere cupiens, locum et tempus mihi cessorem acquiratis. Yalete.
praefigi ct determinari effiagito ubi qplatam mihi fa- EPISTOLA~LXIY,
ciem fortasse in orani vita mea semel adhuc videre EASIBERTI ADBALDUINUM CLERICUM IPRENSEJI.
-
contingat. Desidero enim vos sicut angelum Dei. A LAMBERTUS, Atrebatensis, episcopus, BAL-DBINOcle-
vobis enim multa bona accepi, multa bona audivi. rico Iprensi a sede apostolica nuper regvesso.,
Unde.et infinitarum vobissempersum etero debitor et omnibus eonsodalibus suis super Moiineiifci
gratiamm. Yale. "episcopo de altari Iprensi ca^usam habentibus,
EPISTOLA LXHI, salutem.
HUGONIS DECANI, ROGERI ET L]SIABDI ARCniDIACGNORUM B; Invitamus vos secundum domni papa3 praece-
BELVACCNSIUM ADLAMBERTUM. ptum el invitando apostolica aucloriiate moneinus
LAMBERTO, DeigraliaAtrebalensium episcopo, HUGO quatenus sexta feria infra octavas Epiphanise, id est
decanus/RoGERUs et LISIAIIDUS archidiaconi, om- lerlio Idus Januarii, ante horam sextam, in prajsen-
nisque congregatio Belvaceiisis Ecclesiae, casali lia nostra Atrebalum advenialis, ut ibi causa vestra,
etiam, cum universo populo ejusdem civitatis, ora- de prsedicto videlicet altari, diligenler investigata
tiones et fidele servitium. - canonice possit Dei omnipotenlis. miseratione defi-
Multa et-innumera diversi quoque generis in- niri. Yalete.
ciiiimoda ad impedimentum Belvacensis Ecclesise .EPISTOLA LXY.
"sibi invicein occurrentia nos invitant ad vestram, LAMBERTI AD PASCIIALEM II PAPAM
paternitaiem lilieras mittere, ut vestrae vigilantiae Reverentissimo domi/10et Patri patrum PASCRALI,
studio ah ingruentibus tempeslatibus ad povtum LAMBERTITS, Dei miseraliope Alrebalensis episcopns,
"
quieli possimus enatare.- Cum in Eeclesiam et pa- debitam subjeclionem cum qrationibus.
triam nbstram pastore destitutam hostes non solum - Causara Morinensis epjscopi. etc. Vide in Pq-
.invisibilcs, sed etiain vigiliiles, crudclitcr grassa- scliali II, Patrologim I. CLXllI.^
 673 EPISTOL^E ET ALIORUM AD IPSUM: <vu
"
EPISTOLA LXYI. -A stra sonare omisimus, cursumtamcn omuium hohv-
"-<
" PASCHALIS ADLAMBERTCM. riim et missam in commemoratione beati Pelri apo-
PASCHALIS episcopus, servtts servorum Dei f ve-- stoli' canlantes ad quoddam altare jpsiiis celebramus,
Herabiri fratri LAMBERTO Atrebatensi episcopo1,salu-- ut Dominus sua gralia confratrem nostrum de ca-
tem et apostolieani beriediclionera. plione eruat; et ut vos ilidem faciaiis ad altaiie
Frater iste prsesentiuni portitor, etc. Vide ttbit qnoddam beati Peiri et in oranibuscongregationibcs
tupra. hoc similiter fieri jivajcipialis precamur et commo-
EPISTOLA LXYH. nemusv, et ad priiicipale altare privala item missa
LAMBERtl ADLANFKIDUM S. VVEMARlABBATEM. celebretur; in toto aulem episcopatu divinum offi-
Lambertjis, Dei miseralione Atrebatensis episco- cium interdicatur, exeeptiscongregatibnilius in qui-
pus, dilecto in Chrislo fratriLANTRIDO
" Sancli Wimarii bus, sicut prajdictuin est, cantatur; et in supradiet&s
abbati, salutem. , - maiefaclores quotidie excommunicatio proferatur
Noverit vestra dileclio nos domni papaePaschalis3 donec vel pdeniteiitia cos cdrrigat vel divina muictet
lilteras nuper sriscepisse, vrcesque suas de negotid) Sententia: Yale.
Heriberti abbatis et vestro; scilicet de abhatiai EPISTOLA LXXi >
Saneti YVImari, canonice discutiendo ifobis in- ' -LAMBERTI ADMANASSEM REMENSESI
junxisse; Unde lilteris.praeseniibus vos monemus
el apostolica auctorilate, cujus legatione in hac Honorabili domino et Patrl charissimo J\IANASSE,
"eausa fungimur prajcipimus ut vi feria ante. in- Dei gratia Remorum arcliiepiscopo, LAMBERTIIS; Dei
slantem sancti Joannis Baptistae nativitalem, xv Ka- miseratione Atrebatensis episcopus; dilectionerii et
lend. Julii, _ante horam sextam, oniui fergiversa- aeternam m Deo saltitem.
iione semota, snper hic quae ab Heriberto vdbis; Litteras sigillo vefelrosignatas aquodam la co et
"objicientur canonice responsurhs Tarvennae nobis, facie et nomine.nobisignoto nuper> suscepimus, et
bccurratis. eas eoram fratribus noslris aperientes i'eperimus ve-
EPISTOLA LXYIII. nerabilem coepiseopum nostrum domnum Hugonem
LAMBERTI ADPASCHALEM PAPAM. - Caialaunensem in captione detineri; quod nimium
Reverentissimo domino et Patri palrum papse1 dolemus: Posi, haec vero, cuih dixissent ut hac de
PASCHALI, LAMBERTUS JDei miseratione Atrehaten- causa a divinis laudibus cessaremus, dubitaverunt
sis episcopus, debitam subjectionem cum oratio- fralres nostri a sede veslfae discretionis hujusmodi
nibus. lilleras processisse, ium quia legalus omnibus igno-
Pro venerabili metropolitano noslro domno Ma- " tus erat, tum quia praecepluni ,hoc Vetcrj ct Novo
iiasse Remensi archiepiscopo, etc. Vide in Paschali, Testamentd minime concordat. InVeteri etenim Te-
Palrologim t. CLXIIl. stamenlq legitur, el ciamaverunt ad Dominum cum
EPISTOLALXIX iribularentur, et denecessilalibus eorum liberavit eos.
HANASSIS REMENSIS AD LAMBERTUM. Non praecepit cessare, sed clamare. In Novo auteui :•
MANASSES, Dei gralia Removum avchiepiseopus, Cum Pelrus servarelur, oratio fiebat sine iniermis-.
LAMBERTO venerabili Atrebatensium episcopo, salu- sione ab Ecclesia ad Deum pro eo. Orante siquidem
tero et dilectionis affluentiam. Ecclesia et nbn cossante, misil Dominus angelum
Divinae aucloritatis Jussu commonemur aliorum siium, et eripuit eum de manibusllerodis et de omni
miseriis acsinostris condolere et pro perversorum exspeclafione plebis Judaeorum. Et Dominus in
ohstMatione, ut resipiscanl, omnipolentis pietatem Evangelio ait: Oporlet semper orare el nunquam de-
exorare, utque de ipsorum nefariorum manibus af- ficere. Praeterea objiciunt nobis quod domnus Hurjo
fliclos dignetur liberare. Nam in'initio nascentis Lugdunensis'primas et apostolicaesedis legatus, cum
Ecclesiaede coeli clavigero in carceris squalore po- abArchembaldode Borboncaptus (eneielur,Archem -
sito ila refert aposlolica leclio-.Pelrus quidem serva- ^n baldum specialiter excommunicavit, terram suam
batur in carcere, oralio aulem fiebal sine intermis- et castella a divinis cessare fecit, nec non omneni
sione ab Ecclesia -ad Deiim pro eo. Et tuba coeli Pau- provinciam Mterdixit. Similiter vir venerandae me-'
lus suo nos exemplo docet miserorum doloribus moriae papa Urbanus in epistdla pro correplione
compati, dum ita Corinlhiis inquit: Quis infirmatur, , domini-Philippi Fraucorum regis domno nostroRai-
et ego non infirmor? Quis scandalizatur, et ego non naldo archiepiscopo, praedecessori vestso, diretis?
tiiw?Quocirca valde condolemus el charilaiem ve- inter alia de capf one Carnotensis episcopi scripsit
stram condolere admonemus gravissime capiio.ii dicens: Eamdem quoque inslaniiam pro ereptione
domrii Hugonis Catalaunensis episcopi, aetate et sa- confratris noslri Carnotensis episcopi adhibete. \Quod
"
pientia patris et domini nostvi, et nobilitate pvsecel- si monilis vesiris qui ettm cepit oblempcrare conlem-
cellentis, quem AMricus de Meslano, tyvannica tenet pserit, vos el ipsum excommunicalioni subjicite, et
inneclum captioneelin ipsius ejusdem, prohpudor? castellis in quibuscttnque eutn relihuerit el terrm ejus
episcopatu; pro quo faclo r.os ab Ecclesiae commu- divinum efficium interdicitc, ne simiiia deinceps in
uione tam eum quam illos quorum consilio et auxi- viros hujus ordinis prmsumanlur, ul ordinem testntns
Ko illum cepit separavimus, et cantare et signa no- diligitis, ita lioc acceleraredmnibusmo.diossclagetis,
 67S LAMBERTI ATREBATENSIS EPISCOPI 67G
Pro riohis njhilominus ad Claromontense concilium A et Isambertum in diaconalus ofiicium, Bernerum in
preperantibus, dum a Guarnerio de Pont capti reti- presbyterum. Yalete.
ueremur (5), venerabilis praefatus papa Senonensi - EPISTOLA, i
LXXin.
archiepiscopo Richerio scripsit etpraecepif utguan~ I. ECCLESI<£ S. QUINTIN'1 THESAtJRARII ADLAMBERTCM
diu Guarnerius nes teneret, illum el terram suam Yenerabili Atrehatensium episcopo LAMBERTO, L
excommunicationi subjiceret. Item ex decretis Cla- ecclesiae Beati Quintini thesaurarius, apud liettm et
romonlensis concihr. Si quis episcopum ceperit vel homines gratiam.
Mcarceraverit, -perpeluminfaniim subjaceat, ulterius Paternitali vestrse volumus innotescat puerush
arma non exerceal. Et clamatum esl ab omnibus : hunc rogalu amicorum nostrorum, Guenemari sci-
Fiat. Ad haee exempla vobis direximus quatenus in licet Leudensis atque Galandi, a nobis plena liber-
liis periculosis lemporibus, quae invenerunt nos ni- tate «sse donalum; petimusque ut quae a vobis hu-
mis, vestra metropoliiana sedcs hoc facere et hoc militer expelierit, benigne ei, siplacet, largiamini,
denuntiare studeat quod ralionabililer tota provincia signique hoc ivobis quod cum hoc anho Romam
faciendum suscipiat. Reverende mi Paier et domine, tenderetis, clericum nostrum Fulconem in Hamen-
henevalete in Deo salulari nostro, et quod super sium porta obvium habuevitis. Sigillum quippe lit-
ius Justum ct rationabile vobis visum fuerii rescri- teris adhMere non polttimus, cum id etiam in ipsis
bite nobis. iricendiis amiserimus. Yaletev
EPISTOLA LXXI. EPISTOLALXXlY.
MANASSIS KEMENSIS AD LAMBERTUM. BALDRICI NOVIOMENSIS AL LAMBERTUM.
MANASSES, Dei gratia Rcmorum archiepiscoptis, Domino LAMBERTO, Dei gratia Atrebatensium epi-
LAMBERTO venerabili Atrebatensium episcopo cajte- scopo, BALDRICIIS catlem' grafia humilis Koviomen-
risque qui cum eo sunt Airebateiisis Ecclesiae fra- sium episcopus, seipsum per omnia in Domino-.
tribus, in suis Deum miserationibusmagnifieare, Yestram scimus non subterfugisse notifiam ma-
Graliaruin aGtiones Domino referre laudesquein- gislrum Petrum in nostra ecclesia babuisse titulum
desinenter cantare salagite, qui planctum noslrum, et postmodum divina dispensante gratia in vestro
qui iristiliam nostram convevtit in gaudium et ex- .episcopio postposuisse sajculuni. Quoniam noviler
sultationem. Gloriose eniro lionorificalus esl.elGhri- in veslro episcopatu sibi elegit locum convenientem
stum suum magnifice de vinculis libevavit. Antichii- el quietum, eum benigne paternitati vestrae commit-
stus etenim ille qui cmn in captione habebal, aufu- timus, utque curam illius tam in ovdinibus quam
giendo, eum in Tulleiisemepiscopatum tvaduxeral; Q in caetevisbabeatis obnixe pvecamur. Yalete..
ubi, postquani Tullensis episcopus eumesse didicits EPISTOLA LXXV. ,
vocato ad se duce Theoderico cajlerisque episcopa- MANASSIS REMENSIS AD LAMBERTUM.
tus -sui principibus-, cum de libcrando inter se tva- MANASSES Dei gratia Remorum archiepiscopus, re-
ctarent episcopo, el hoc viriliter insumendum de- verenlissimo fralvi et coepiscopo suo domno IjAii-
cernerent, sensit damuatus ille qui eum tenehal, et BERTOAtvebatensi, salutem cum onmi dilectione.
castelli sui timens suhversioneni, elquod infamem et Abhalc Fovestensis monasteriiviam uuiversae ear-
illegitimumipsum.adjudicare vellent, reddidit epi- nis ingresso, direxerunt iad nos nuperrime litteras
scopum liberem, et quae sua fuerunt omnia sive suas abbas Sancli Richarii el I. Ambianensis Eccle-
suorum, parfun jam reslituit, partem reliquam in sise archidiaconus significantes nobls ejusdem cce-.
domo suaCalalaunis se reddilurum etjustitiam ei nobii fralrem quemdam monachum Sancti Richarii
se facturum pepigit. Unde vos omnes commonitos nomine Robertum in abbatem sibi elegisse; eumque
volumus ut qui pro liberando a carcere preces ad testimonio fideliprosequentes, electionem ejus cano-
Dominuin mulliplicatis, pro liberato laudes multi- nicam et unanimi concordia factam esse affirmave-
plicare el Deuni magnilicare mcmineritis. Yalete. runt. Comitissa etiam Pbntivensis caeterique ipsius
EPISTOLA LXXn. " terrae viri testimonium ei reddenles, et electioiiem
BALDR1CI NGVIOMENSIS AD LAMBERTUJiI. ejus canonicam affirmantes, ut eam consecremus
Dilecto in Chnslo fratri el domino suo LAMBERTOpostulaverunt. Yerum, quoniam locus ille non suf-
venerabili Alrebatensium cpiscopo, BALDRICUS eadem ficienter necessariis abundat, nec ad nos ejus fa-
gratiaNoviomensium episcopus» graliam semper ha- cilis patet trausitus, fraternitati vestrse mandamuset
. bere sancti Spiritus. precamur ut, quia vobis yicinior est, eum in ab-
- Jam vobis scripsimus, Pater reverentissime, pro batem consecretis, nisi forte quod sacris obyiet
monachis Saneti Quintinj de Monte ordinandis. Modo canonibus de eo. et de ejus electione audieritis. -
vero"iierato vobis scribimus humiliter obsecrantes Yalete.
-et in gralia Spiritus sancti postulantes ut pva3senles EPISTOLA LXXYI.
clericos nostros ad sacros ordines promoveatis, Bal- ROBERTI FLANDRJ<E COMITIS ADLAMBERTBH.
duiuum in acolythum, Levolfum et Evrardum- et Domino LAMBERTO venerabili Atrebatensiuro epl
Gislebertum in subdiaconatus ^radum, Bernardum scopo, ROBERTUS, Elandriarumcomes, salutes et ami-
. (5) Vide supra, col.646
(S77 -EPISTOLJE ET ALIORUM AD IPSUM. 678
citias. Noverit discrelio vestra me hominium impe- A seratione Atrebatehsis episcopus,, quod oculus noh
ratari Teulonico fecisse, quia aliter.feodum quod vidit,riec auris audivit, nec in cor hominis ascehdit.
ab eo tenere per antecessoriam debeo integre ha- Saepius jam Vobis per familiares nostros' gra-
here non poteram, praesertim quia prseter hoc pa- tiarum actiones pro donis vestris reddidimus el
triae nostrae pacem restilui nequaquam posse senlie- ut de statu vestrd et de conimentia Vestra nobis re-
bam, boc tamen factum esse salva mihi auctoritale mandaretis diligenter mandavhhus. Sed, quia nec-
el obedienlia Romani pontificis ejusque Eccles.ae dum aliquis de vestro statu ct salute "certificavit,
nec non Remensis et absque meae Christianitatis le- non Juitnobispigrum per dilectum fratrem noslruni
galitatisve violatione, poird me super his loci ac di- A. Morinoruin arcbidiaconum vos salulare et com-
gnitatis vestrae temeralioiiem aul damnum nullale- nionefacere quatenus noslri memor sitis in oratio-
nus incurrisse'. Dilectioni igitur vestrae pacem et nibus vestris apud sanctam Resurrectionem Domini
securitatem "omnlmodam lhandd, et de his, quae a nostri Jesu Christi. Bene valete. Rcverende mi,quia
nobis gesta veLagenda de prsedictis habentur, salu- nobis religiosa et honesta donamittere procurastis,
.berrimo yestrae sanctitatls cdnsilid irie atriodo per retribuatur vobis in resurrectione Justorum. Salu-
onania committendum eeftissime "promittov"Yalete\ tanl vos qui nobiseum sunt fratres domnus. Ciarem-i
B baidus archidiaconus noster et Cono vlr religiosus' A6
EPISTOLA LXXYII
EC3EMARIPATRIARCH^; HIEROSOLVMITANI AD LAM* Arida Gamantia.
BERTUM. EPISTOLA LXXIX.
EUREMARES, Dei gratia Hierosolymitanus patriar- rASCH^LJS II PAP<E ADEUSTACHIlkCOMITEM.
cha, spirituali patri suo dilectissimo LAMBERTO Atre- PASCHALIS episcopiis, servus.servorum Dei, egregid
batensi episedpo, rralernam in Christd dilectionem. comiti EUSTAGHIO, saluieniet apostolicambenediciid-
Gratias omnMiodas vobis referd, Pater dilecfissi- nem.
me, quia, dthri sub mahu hiimilitatis yestrae eram, ^Juaehonis inchdanfur priricipiis, elc. Vide in Pa-
palerno affectu me dilexistis atque instruxistis. Qua- schali II, Patrologim lom. CLXIII.
propter amicitiaaet dilectionis lunc inter nos collau- EPIST OLA /LXXX.
datse ut patrem et doctorem vos diligenter admoneo
PASCHALIS ADMANASSEM REMENSEM.
immemovem uon esse." Quamvis enim spatio terra-
PASCHALIS cpiscopus, servus servorum Dei, venera-
ium marisque separalus veslram duleedinem, unde
Lili fratri MANASSE Remensi episcopo, salutem et a-
doleo, corp.orali visu vldere nequeo, tamen oculis benedictionem.
ihenlis bonilatem vestrarn et charitatem semper in- postolicam
Guarinfrido archipresbytero conquerituf
tueor: quia prse omiiibus, Deus scit, vos diligo et G Super
frater noster Atrebatensis episcopus, etc. Vide ubir
amplector. Igitur, charissime, in benevolentiaveslra -
admodum confidens, obsecrb ut sarcinarii bbedien- supra.- ,
tiae quaih riiMi imposilam esse scitis, si vobis pla 1 -EPISTOLA LXXXI,
cet, me alleviare juvetis, aposloliciim nnplens prse- ICANASSIS REMENSIS-AD GUAR1NFREDUM AltCIHPRESBT-
*
TERUM.
ceptum : Atter alterius onera portdte (Galal. xi, 1)
etc.-Si quid autem nobis mandare vestraj piaeet MANASSES, Dei graiia Remorum archiepiseopus,
excellenliae, secuhdum pdsse meum in omnibus vo- GUARINFREDO archipresbytero •,salulem et pacem, si
luntati vestraBme inVenielis promptissiraum. In ora- qbedierit.
tihnibus et in aliis beneficiis si quid divihaeclemen- Conqueritur frater noster Lambertus Atrebdtensis
tiae fragilitas uostra efficerepotesl placibile, ul magi- episcopus quia decemsui juris eccleslas et earum
slrum et fratrem dilectissimum scilotevosesse con- redditus in territorio Atrebatensi conslitutas, vide-^
sortem. Ad haec de benedictione Sancti Sepulcri licet Yals in.Artciisi, Noeroii, Cadom, Perolvillam,
miltimus vobis annulum unum aureuni, ampullu- Cauvennicurt, Frasndi; Serum, Saudemont, Sclu»
las cryslallinas duas balsamo plenas. Bene valetej r. sam,"\Ahileurt, ethis apperidentes capellas ei vio-
et orate pro nobis ef pro civitate saricta Hierusa- lenter aufers, etjamdiu eas cum. redditibus earum
lenl. pertinaeiter retinere praesumis. Super quo aposlo-
Data in. Nonas Aprilis. licas suscepimus litteras. Unde mandamus libi atque
Postea sequebatur bullaplumbea patriarchm'; in praecipimus quatenus pvaedictoconfratrinostro Lam-
cujus circuitu interiori hmc 'scripla erant Grmce, berto Atrebatensiepiscopo ecclesiasillas dimittaset
o aymt Tccyo? TOUzuptou'IJJCTOUXpicroO,in exteriori vero usque Etd imminentem Dominicam in qua Miseri--
Latine, sigillum Euremari patriarchse Hierusalem. cordia Domini cantabitur satisfacias. tjuod si fa-
Et in margine: Accepta xni Kal. Decembris. cere quae mandamus distuleris et contra apostoli*
Missa ab Hierusalein Atrebatum anno Dei Christi cae^sedisdecreta stare prsesurapseris, a Jairijam de^
1104. terminata tibi Dominica die anathetaati subjacebis.,
EPISTOLA LXXVIH Vale.
LAMBERTI AD EIJREMARUM.- EPISTOLA LXXXH.
HonoraMH domino etin veritate dilecto ECRE- PASCHALIS ADMANASSEM.
SLVB.0Hievosolymorumpatriarehse, LAMBERTUS Dei ml* PASCBAUS episcopus, servus servorum Dei raio-
 G79 LAMBERTl ATREBATENSIS EPISGOPI. 680
rabilifratri et coepiscopo MANASSE Remensi, salulem A vestrse duleedinem exoramus quatenus Justa decreta
el apostolicara benediclionem. sanclorum Patrum et inslituliones canonum nos au-
Signilicaverat nubis dileclio lua etc. Vide tibi dire et tractare in omnibus yelifis. Siquidem Deo
suvra. propitio ecclesiaslicas dispensationes in praebendis
EPISTOLA LXXXni. et altaribus pure et canonice ovdinare studuimus et
PASCUALIS ADLAMBERTUM. studemus. Pev fidelem namque pvaesentium latorem
PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, vene- Ecclesiae nostra3 filium et subdiaconum Drogonem
i&bili fratri LAMBERTO Atrci>ateusi, salulem ct apo- scripsimus excellentise vestrse quatenus vestra per-
licam henedictlonem. missione abbatem super oclo monachos ordinare
Latoies praesenlium Robertusel A., ctc. Vide in possemus in ecelesia nomine Fescherias ad lifulum
Paschali. Sancti Praejecli a domno Gerardo episcopo prsede-
EPISTOLA LXXXIV. cessove nostroliberepossessaet sanclae Atrebaiersi
-RICRARDIA. S. LEGATIAD ROBEItTUM GOMITEM Ecclesiae hactenus in omnibus subjecta. TJnde quia
FLANDRI<£. petitionem nosiram suscepistis, et ut iriibi abbateni
RICHABDUS, Dei gralia Albanensis episcepL.«, apo- juxla regulam beati Benedicti ad obedientiam Atre"-
slolicse sedis legatus, ROBERTO egregio Flandvensium batensis sedis ordinaremus, privilegii vestri aucto-
comiti, salulera. riiale nobis confirhiastis, gratias multiplices agimus
Quantac famae, qttanlae honffstatis, quantse religicf- • vestrae eccfesiastieaj dispensationi. Sed quia post-
nis sit inlimus frater riosler 'LamberluS Atrebalehsis modum Sancti.Pr^ejecli abbas Guibertus conquestus
episcopus, cum remdtissimi ivdvcrint, credimus te, est vohis quod ipsam noslraro eeclesiam quasi suam
qui comes suae civilatis es, non lateve. Etenim adeo cellam sibi anferrem, inde Iiiteris vestrae aucldrilalis
apostolicse sedi commendabilis cst pevsona ut eum ad Remensem sedem, ubi causam istam canonice
quadam praerogaiiva inter reliquos Galliarura epi- definiendam archiepiscopo mandaveratis, diestatulo
scopos"habeat principalem. Talem ergo tamque ve- vocatus in praesentia arehiepiscopi et coepiscopormri
nerabilem virurii priidentiae potentiaeque iuae com- comprovincialium causam hujus negotii justiliam
mittimus u"t contra omnes qui"adversus ipsum re- prosecuturus, adveni. Qualiter. aulem causa ista in
hellionis aliquid machinanturjure potestatis libi praesentia archiepiscopi Remensis et "'comproyincia-
a.Deo creditae luearis. Robertum vero Atrebaten- lium episcoporum usque ad Judicium deducta sit, et
sem, diclum clericum Tiduae copulatum episcopo qualiter prsedictus abbas Justitiae suae diffideris Ju-
suo ohstinale rebellem cum omnibus suae partis .-, dicium subire noluerit, sicut credimus, domnus ar-
'
croplicibus habeas exconimunicatum, donec taufien chiepiscopus litleris suis jam vobis significavit.
suo recdncilietur episcopo. Si qua' sane contra cle-. Unde iterum sanctilatis vestrse sollicitudinem exo-
ricorum ncquitiam episcopus tenenda decreverit, rantes desideramus quatenus nobiscum stetis,-ct
non te fauterem nequitise, sed Justitiae sentiat de- slcut privilegii veslri aucloritate confirmastis, hoc.
feusorem. Vale. • • - -_ idem vos tenere velilis. Et inde magis miramar et
EPISTOLA LXXXV.' gravamur cur cum in nobis nondum iriveneritis esl
LAMBERTI ADPASCIIALEM II DAPAM, it non, tam citb nos oh hujusmodi eausam vocari
Reverentissimo domino Palri patrum PASCHALI atque defatigari volueritis. Sancta Trinitas Deus
papae, LAMBERTUS Dei miseratione Atrebatensisepi- noster "quotidianam sollicitudinem vestram pro san-
scopus, debllam cum oralionibus subjectionem. cla calholicaEcclesialaborantein et orantena diutius
Pro religioso fratre nostro Joanne abbate Montis custodiat incolumerii.
Sancli EHgii precamur sanctitatis yestrae sollicitu- EPISTOLALXXXVIL
dinemquatenus eum in causis suis paterne digne- EJTJSDEM ADECMfiEH.
jjiini audire. Pvecamur etiam ut eum et successores Reverenlissimo domirio et Patri palrpm pASchAi.*
fcjus in eo quo nunc est loco et ordine privilegio ve- D papae, LAKBERTJJS Dei miseratione Atrebatensis epi-
slro et resEcclesiaelegitime datascanonice-posses- scopus, debilani subjeclionem cum orationibus.
sas vel Deo miserante donandas confirmetis. Con- <Juoniam placuit sollicitudini veslraj, quam erga
tessimus etiam canonicis ibi regulariter et absque omnes Ecclesias geiitis, inter nos et clericos no-
proprictate vivenlibus et victuris canonicam ele- stros juxta scita canonum! et decreta sanclhrum ad
ctionem obeunte abbate faciendam, salvo in omnibus honorem Christianae religionis causas definire, gra-
Jure Atrebatensis episcopi. Sancla Trinilas Deus lias Deo- et vestrae sanctitati reddimus. Prajterea
iioster sanctilatem vestram diutius custodial inco- precamur juslitiam vestram ne nuntium Eusiaehii
. lurnera. comitis nomine Guagonem clericum nostrum con-
EPISTOLA LXXXVI, tra nos injusle agenlem de altaribusct ecclesiis no-
EJUSDEM ADEUMDEM. stris iquas Gaufridus Parisiensis episcopus~primo
Reverentissimo domino et Patri palrum PASCHALI Atrehatensis avchidiaconus -in personalu libere tri-
|.apaj, LAMBERTUS Dei miseratione -Atrehalensis epi- ginta et eo amplius annis posseditet episcopalia juva
scopus, debitam cum orationibusreverenfiam.- in diebus nostvis anr.tialiter persolvit, ad damnuro
SaiiGtitatis 'vestrse pedibus humiliati paternilatis Ecclesiaenostraj audire velitis. Ad haecscire "voiumu
 681 EPISTOLiE ET ALIORUMAD IPSUM. 682
mus sanctitatem veslram quod praedietus Comes nec A gnoscitur regulari.ter electis, canonice promovendis,
per nds nec per archiepiseopum Remensem nee et absque seculari strepilu victuris possidendas con-
etiam per litteras vestras secundo sibi a vobis cedimus. Caeteras autem res el possessloncs Juste
missas noslra nos possidere permittit, sed potius et acquisitas et acquirendas propter' infestatiories et
ipse et ministri sui eanobisauferunt. Unde jani eum depraedationes pravorum hominum nihilominus cor-
ab introitu ecclesiarum removimus, et mmislros roborare'velitis. Sancta Trinitas Deus noster solli-•
ejus rerum" eeclesiasticarumraptorcs eicommurii- citudinem vestram diulius cuslodiat incolumem pro
cavimus, et ut vos excommunicationem nostram Ecclesia sancta catholica laborantem ,et oran--
confirmare veiitis exorairius. De Roberti causa, un- "tem.
d.e nobis scripsistis, si quid boni et jiisti valueritis :
EPISTOLA XCI.
impendere, nos.pro paceEcclesiae tolerabimus. De- EJUSDEM ADEUMDEM.
finitivam sententiani, salvo honore et Judicio san- °~ Reverentissimo domino et Patri Patrum papae:
ctae Romanae Ecclesiae, nohis rescribatis. De Gan- PASCHALI, LAMBERTUS, Dei miseratione Atrebaten-'
densi abbate et de cseteris quaestionibus quas fidelis sis episcopus, debitam cum orationibus reveren-
suhdiaconus noster vobis dixerit, sibi respondeaiis. tiam. ' ' ' • *' -
-Sancta Trinitas Deus noster "sahclitatem ivestraia " Frater et Ecclesise nostrse iilius Cono praesentium
diufiuscustodiaf incolumem. • lator rogavit nos quatenus apud misericordiam ve-
EPISTOLA LXXXVni. . stram obtineret ut ecclesiam nomine Rochennias et
PASCHALIS AD EAMBERTUM. , Ibcum m quo cum fratribus habitat ea qua dona-;
• PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, .vene- vimus libertate confirmare velitis.'' Concessimus
rabili fratiijLAMBERio Atrebalensi episcopo, salutem enim et scriptoconfirmavimus pfaedicta loca prae-
et benedictionem. lato et fratribus inibi Deo devote et religidse *ser-
Noiinulli Ecclesise iuae clerici, etc. Vide in "Pa- vientibus et canonice et absque proprietate viventi-
tchuli. bus etTicturis ab omni cathedratica redhibitioneli- 1
EPISTOLA LXXXIX. bera, excepto quod in Ccena Domini ad manum epi-
LAMBERTI ADPASCUALEM. scopi duodecim/denarios solvant, et ut sub propria
Reverentissimo domino etPatriPatrumPASCHALi, et speciali subjectione, ordinatione, et clefensioiie
LAMBERTUS, Dei miseratione Atrebatensis episcopus, .Atrebatensis episcopi prsedicti -fratres permaneant'
debitam subjecfionem cum orationibus". constituimus. Sanctitaleni vestram pro sancla Ec- -
Precamur paternitatis vestraereverentiam ut istos p clesia laborantem diutius custodiat Dominus inco-
fratres de congregationeSancti Amati Duacensisde Jumem.
petitione sua exaudire placeat, rvidelicet ut Ecclesise EPISTOLA XCIL
suse liberlalem et bona legitime data vel danda ca- LAMBERTI ADAKSELMUM CANTUARIENSEM. J
' Honorabili domino et in veritate dilecto ANSELMO
nonice possessa priyilegii vestri auctoritate firmetis,
ne invasorurii manus, quibus circumquaque premi- Dei ordinatione Cantuariorumarchiepiscopo, LAM—
tur, Ecclesiam noslrae obedienliae subditam penitus' BERTUS sanctae Atrebatensis Ecclesiae servus inutilis,
devastandi locum habeant. Quod autem decanus; m quod oeulus non vidit, nec auris audivit, nec in
cujus manu cura cst, ad vos non venit, credite quia cor hominis ascendit.
uon temeritas sed seniumcausa est elinfirmitas. Magno dcsiderio desideravi scire de statu et sa-
Sancta Trinitas Deus noster paternitatem vestram nitate veslra. Scribo dulcissimae mihi palefnitats
diutius conservet incolumem. vestrae quatenus super his scripto vestro nos certi-
EPISTOLA XC. licare dignemini. Utautem mei peccatoris adipsam'
EJUSDEM ADEUMDEM. Dominicam mensam et in sanclis orationibus yestris
_ Revcrentissimo domino et Patri Patrum charissi- reminiscaniini et veniam peccatorum • mibi apud
jno PASCHALipapse, LAMBERTUS, Dei miseratione Atre- D Deum obtinealis corde contrito et spiritu humiliato
batensis episcopus continuam Spiritus sancti conso- sanctitatem veslram exoratam desidero.Bene valeat'
lationem. diutius et semper sancta et religiosa" conversatio*
Soror et filia nostraeEcclesiaj abbatissa-Fulgendis' vestra in Domino," qptime Pater, et ut domnum'
praesentium latrix multum rogavit per nos sanclitati Baldricum amicum veslrum Turhacensem sancti-
vestrae comniendari, quatenus praeseritem abbatis- talis vestrae fMum vice nostra salutetis multum ro-«"
sam in eo quo nunc est loco, professione, et ordine gamus. , " '
pondere vestrae auctoritatis, salvo in omnibus jure EPISTOLA XCHI.
J
et canonica dispositione Atrebatensis episcbpi, con- ANSELMIADLAMBERTUM.
firmare dignemini. Locum monasterii qui dicitur Yenerabili Atrebatensi episcopo LAMBERTO et ami-
Strum et altare de- Hamartvilla, sicut praedecessor co dilectissimo, ANSELMUS servus Ecclesiae -Cantua-'
meus domnus Gerardus cpiscopus • concessit et riensis, salutem et fideles orationes, .
scripto.suo consignayit, nos quoque spe et amore, Gratias ago reverendse dileclioni vestrae pro solli-
religioiris huic praesenli abbatissae succedentibusque" jjitudine quam habeterga me in eo quod tantopere
sibi abbatissis in monasterlo quo nunc praeesse di- nosse vult de noslra sanitate. Dico itaque vobis
tATRor, CLXU, > 22
 685 LA51BERTI ATREBATENSIS EPISCOPI 684
quia gratia. Dei corpore sanus sum, sed continua A -Gualterum dilectissimum fihum nostrum, quiavo-
debilitate laboro. Quod me rogatis ut yestri memo- biscuro ei hahitare jjlacuitf vestrajreligioni pro ho- ;
riam habeain in qralionibus nostris, pro certo sci- nestale sua roultum commendamus. Ipse enim, quia ;
tote quia licet orationes meae viles sinl, tamen quq- vitiis quorumdam assentire nolnit, eorum odia mar
tidie vestri memoriam in eis liabeq et Deq dpnante gisprq veritate quam pro vitio suo incprrit.Yalete,
habebo. Omnipotens Deus sua yos gratia ah omni EPISTQLAXCiX. _ -
malo semper defendat, et suam yobjs. consolalionem LAMBERTI AD DAIMBERTUM
' " SENONENSEM ARCHIEPISCO-.
-*"""""" PUM.
benignus impeudat:
EPISTOLA XCIY. Honorabili domiho et in veritate dilecto DAIMBER-
" TO Dei
JPASCHALIS PAP.E AD UENRIGUM ABBATEM S ^VEDASTI. qrdinatione Senon.ensi archiepiscopo, LAM-
PASCHALIS episcopjis, seryjis gervqrum Dei, dilectd EERTUSsanefaj AtrebatensisEcclesiae servus inutilis,
lilio HENRICO abbati Sancti Yedasti, salutem ,et app- •qudd qculus non vidit, necauris audivit, necin(j"or
- -
stqlicam benedictionem. liominis, ascend.it.
Jiumor quem de te nuper audiyimus, etc. Vide in Chirothecas auro frixo honeste adornatas et iria-
Paschali, Patroiogim i. CLXIII. - nutergium, quaein servilium digiiitalis-vestraj yonis
EPISTOLA XCY. - - g mittere curavimus, ut ea accepto susciperp digne;
BALDRICI NOYIOMENSIS EPISCOPI ADLAMBERTUM. riiini humiliter exoramus. Bene valete", Teverende
Domino LAMBERTO Atrebatensium venerabjli epi- Paler, et-mei peccatoris in ^anctis oratiombus ve-
scopq BALDRICUS, per Dei gratiam Noviomensis. epir slris, maxime autem ad mensam dominicam me-
scopus, salutemet fraternam chaiitatem. _ mentote, ut Deus jaterimisericordiarum et totius
Pauper lisec femina, nostra quideni parochiana, consolationis me peccatorem de lacii Jiiiseriae 2 luto
yelari devote expelil. Pranius itaqae serenitatem fsecis et de carcere huJusvitaemiseriGorditer ad sa-
yestrani velari eam a vobis, sj placet, el in famulam lutem educere dignetur. _ _ -. :
Cbristi consecrari. Valete. EPISTOLAC. - -
EPISTQLA XCVI. .HENRICI REGISANGLORUM ADLAMBERTTJM. --
GODEFRJDI AMBJANENSIS ADLAMBERTUM. HENRICUS, Del gratia rex Anglorum et dux -Aor-.
Domino LAMBEIITO DeigratiaAlrebatensiepiscopo, thmannorum, LAMBERjro Atrebatensiepiscopo, salu-
eadem gratia Dei Ambianensis epjsco- tem et amicitiam. - : ^'
GODEFRIDJJS,
pus, salutem. €rates tibi reddo d.e hoc quod mihi mandasti per -
Hune saeprdoteni nostrum Theoderannum neces- D. clericum tuum, et volo utin me ex-iioc-amodo
sitate compulsum de episcopatu nostro prodeunleni' C habe.as iiduciam, etlibenter prqte faciam.Yale.
el in vestro episcopala remanere volentem absolu- EPISTOLA CI.
O. S. B..E. CARMNALIS ADLpiBERTUM. '
tum vobis tradimus, ita scjlicet ut ohedienjtiamjjuam
Ecclesise np-slrae et nobis debebat yobis debeat et 0. sanctaa Romanae Ecclesise presbyter cardinalis,
persolvat. Yalete. cbarissimoPatri LAMBERTO Ati-ebatensi episcopo,sa-
EPISTOLA XCYII. lutem etpacembonam.
LAMBERTI AD PASCHALEM PAPAM. Nuper discedens a latere DqmMi papse suscepr
Reverenlissimo DoniMo et Palri Patrum PASCEALI. mandata tibi et coepiscopis eommunicanda. Unde ex
papae, LAMBERTDS sanctaj Atreliateiisis Ecclesiaj ser- ejus qui-me misit auctoritale hortamur dileclionem'
vxts"inutilis, debitam cum pralionibus reverentiam. tuam quarta quadragesimse dominica Corbeisenobis-
De tristi et gemebiinda sanctse Remensis Ecclesiae adfuturam. Yalete.
et ejus hqjiorabilis metropoliiani domni Jiadulu -" EPISTOLA GII.
pressura summopere rogamus sanclilalis vestras sol- ODONIS CAMERACENSIS AD LAMBERTUM.
liciludinem quani erga omnes Eeclesias geritis qua- Domino LAMBERTO Dei gralia Atreba.tensium epi-
lenus et apud Deum et apud hqmines praedictae^Ec^ seopo, ODO,indiguus Cameracensis Eeclesiaj seryus,
clesise paceni honam vestro sapienti consilio et au- " fideles orationes in Domino.
ciorjtatis auxilio reformare studeatis. Speramus Istius fratris nomine Eogeri obedientiam, quan-
enim quod per nuntjos Ludovici regis Fraricorum, tum rnea interest, vobiscpncedo,-sivobisplaceleum -
si vigilantia vestra intendere vpluerit, et pacem r.etipere. Yalete.,
-
Remensi Ecclesise et ejus metropolitanq gratiam et .' JEPISTOLA Cm." - - -
amiciliam regis obfmere poteritis. Bene ef diutius et - GONVENTDS AQUICINENSIS ADLAMBERTUM.
semper valeat sanclitas yestra in D,qmino, et pro me DominoyenerabMPatriquesuo reverendo- domi-
peccatore orare dignemini. ; no LAMBERToAlrebatensiepiseopo, humihs conven-
EPISTOLA XCVIII. tus Aqulcinensium fratrum, cum dehitse snbjectionis
salutes et -
5IILLELMIROTEOIIIAGEiSIS.ARGHIEPISCOPJ AD
' LApER-
"'""'"" sponsione suppiices ohsequia.
TU5I./ Noverit veneraPda paternitas vestra nos -omnes de -
WILLELMUS Dei gratia Rqthomagensis archiepisco- disse domno Gelduino pridem abbati*BOstro.-talerii -
pus, dilectissimo el Dominq et fratri Atrebatensium per omnia licentiam"dimittendae abhatiae qualem^e--
ejjiscppoLAMBERTO, praeseiitem et seternam salutem. scistis sive per ipsum sive? per -domnum -Amandun} -
 685 "EPISTGLJE ET ALIQRUM AD IPSUM. 686
"priqrcmnostvumfratresque quos eum eo direximiis. ,,i. rumque filiorum conversaUone referentes compa-
Precamur-autem ut simplicitati potius quani arrqT triptas mei honesti presbyteri L. yideljcet atque A.
"ganliae imputefis quod non primq pum eis hujjis dederiinf jnihi qjiasi .qijamdam tiduciam, -apud frate/r
"
"consensus nostri Jitteras mjsimus yobis; Magnh nitatisyestra3dilec(ioneip.iropetrai,equodpostulamus.-
-quippe dolore - confusi hoc ignoranter oniisimus. Pqstuianiusnanjqye in^anter quatenus visibilem, uj.
Nec sane leviter yel ad primas preces ejus dedimus -dicitur, missae celebrajiqnem/quam quidemfraterca--
ei hujusmodi licentiam ; sed quia, nisi sibi dare- nonicus vester apud Beatum Petrum •yqbis conyica^.
MIUS,vehementi affirmatiqiie discessurum se mina- neum.monachus factus in cqnfessiqne mpnasteiii
batur, maluimus saltem hocniodq euin rethjere praedicti apostoli beatuni Augustinum vidii el audir.
.quamprorsus diroittere. Bpne valete et memoreiii yit agentem ad altare prqprii sepplpri, vestro ye- -
mostri esse optamus
" vos, dpmine. raci stilo descripiiim quqd ibi capialym est, quod
, . EPISTOLA CIY.' lectum est nobis mittere dignemini. pqniipunioneni
EJUSDEM CONVENTUS ADECMDEM. solum.modo, hoc corpus quod -pxo vpbis tradetur, •
, JDomino"venerahili LAMBERTO Atrebatensium epi- praedic|,i ffatres in illo oflicio contestati sunt se re-
-scopo, humilis cqnyentus Aquicinensium, debitae linuisse et cantatam Mi fuisse. Bene valcte, reve--
'
subjectionis et reyerentiae sahijis auxiliante propitia rende et dilecle Pater, in upipq Dei Patris Filio Sal^-
grafta Dei. _ vatore^ostro Domino Jesughristo, el orate pro no-"
-Hunc praesentem fratrem nqstrum dqmnum Rp-, bis. Yisionis autemmqdum etteiijpus ethoramc«m
bertum communi consensu in alibatem nobis elegi- DomMicseIncarnafionis annq §t inriipliqne, sicut
mus, eonseerandumrrtie vestrae paternitati direxi-: canppiciim est, et quis fuerit in sanctst Romana ca-
mus, obsecrantes ut qupd in eo ccepimus laudetis et tholica et apqstolica sede pqntifex, pf quis Thici-^
eonfirmetis. Dominus yos incolsjmem conservet. nensi tunc prsefuerit Ecclesiaj, annolate,
'
EPISTQLA GY.. EPISTOLA cym.
_ EAMBERTI AVLUDOVICUM REGEM. LAMBERTI ADG. PARIS1ENSEM ARCHIDIACpNLiM.
Hqnorabili dominq et regi sup LuD.oyicp in veri- Mei-itq sibi amatissimq fratri et dqmlno -G. Pari7^
tate dileelo, IJAMBERTUS sanctae Atrebajensis Eccle- siensi archidiacono, LAMBERTps,sanclae Atrebatensis^
siae presbyter, yiyere et regnare m Domino Jesu Epclesiae seryus inutilis, qupd qculus npn vidit, nep-
Chiis.lo unleo Dei Patris Filio, Rege reguni, et qm- auris audivit, nec in cor hominis ascenclit.
" - Cum charitas yinculum perfectionis sit et niagi--
nium dominantium Doniinp.
. Rpgamos altitudinis-yestraj mansuetudinem, de( nJ stra omnjum yirtutum, et Juxta beatum Fulgentiuni
qua multum confidimus, quatenus huic nuntio no- episcppum qui in charitate ambulat, non eviaf.
siro praesentiuni latori locum donetis ubi ypbis li- neque peccat, mivamur satis et supra quare nupev,
center quae mandamus denuntiet,- Bene yalete in rfianutevgium quqd.illi Dei servq Melodunensi abba-v
Domino Deo semper, et per eum per quem reges re.- ti fratvi yestro misprainus, cujus obilum riecdum,
gnant oriatur in diebus veslris juslitia et abundan- audieramus, tam obstinaciter, si studeam dipere,.
tiapacis. - - tamque epntradietqrie tandem yobis refinere, sed
'
. . - EPISTOLA GYI, - nqn sine cpnditione, vdluistis. Nolitg itaque, dilectql
LAMBERTl ADRADULFUM REHENSEH. mi frater et dpniine, nplite tale quid in nostris de^
Reverendo Patri et jloniino RADJJLFO Dei ordina- sideriis et yotis deinceps facere, sed quod cum boz-,
tione Remorum archiepiscopo, LAMBERTUS, sancfaj na yoluntatp et plena charitate praedictp Dei seryo,
Atvebatensis Eeclesise servus inutilis gaudium et munusculum misimus, quasi qppdanj Jtjre hasrftdir
lajtiliam sempiternant in Spiritu sancto. tarigj tum pro ejus dileptipnej tum pro devpta ngr
iPro fratre nostro Henrico Saneti Yedasti abbate stra-donatjone, vqbis yindicare nqn negligatis. Bene
scrMimus ypbis ut si aliquis ad vos criminator aut valete, et orate prp nobis.
susnrro propter eum perturhandum adyenerit, nul- l> EBISTOLA CIX_.
lius personam recipiatis aut yqcem audiatis, excepto LAMBERTI ADRICHARDUM ALBAIJpM.
si ad yqs appellatum fuprit, donep riqliis perspnas Inter cseteros et prae caeteris episcppis honpi'abili
accusjrntiuin Imo Christianae pacis et sanctorum dpmino et amico RICHARDO Albanq, LAMBERTUS, sa.nr -
canpnum perturhatpres significayeritis. Bene valgte, ctaeAtrebatensis Ecclesiae seryus Inulips et.preshy-
rpyerende mi Pater et,dqmhie, pum qmjiib.us yos in ier iudignus, gaudium et laetiliam sempiternam in
veritafe diligentibus,el orate prp nobis. Spirjtu sancto.
EPISTOLA CVII. " Ex abundanti dilectipne bonitatis, yestise, quani "
LAMBERTI^TIPOMONEM SACERDOTEM. circa nqs geritis praesumentes, Juinc prsesentium
Domno POMONI religioso sacerdoti et Deo. amabjli latorem vobis commendamus, ut eum diligenter au-
et omnisuae congregatiqni, LAMBEKTUS, sanctse Atrer diatis, et pro Dei amore et npstra petitione ut in""
batensis Ecclesiaeservus inutilis et presbyter indi» - suse causae Justitia sentiat nosijrunj sibi prodesse
reve-
gnus, quod oculus ^iqn vidit, nec aiiris audiyit, nec patTOcinium tiumiliter expranjus. Bene valp,
in cor hominis ascCndit. rende mi Pater el domine, in Dominp Deo' salutaij
Quoniam multa mihi de laudabili yestra yestro- nostrp, et orate prp nobis.
 687 LAMBERTI ATREBATEN SISEPISCOPI 688
EPISTOLACX. ' 1A te praecipimus. Ad hoc de usurariis hoe fieri aposlo-
IAMBERTIAD F. GERMANUMET UTERJNUM FRATREMSUUM. Jica aueloritaic Jubemus ut si eorum impetitores se
LAMBERTUS, Dei miseratione Atrebatensis episCo-' eis pecuniam suam et usuram reddidisse teslium as-
pus, F.' germano et uterino fralri suo, luctari cum serllone possint comprobare, non -dubitetis eos Ju-
angelo sicul luctatiis est Jacob, sed surgente aurora diciarium ordinem implevisse et sic usuram reddi
-
angelumnon dimitlere ' donec ab eo mereatur bene- ' debere.
dictionem suscipere. ' " ' EPISTQLA CXH.
.
' GILDUINIADLAMBERTUM.
Quoniam divina lex magis insequitur et prosequi- '
tur atqiie requirit promissa quam debita,-nullus ve- Domino LAMBERTO Atrebatensi Dei gratia episco-
raciter Christianus facilis aut fallax fiat ad promit- po, omnibusjurevenerando, mihivero prse caeteris
tendum, ne reusaut mendax Judicetur promissum speeiali dileetione semper amplectendo, GJLDUINUS
non adimplendo. Quantum autem piaculum animae vestrae servus sanctitatis, veram animse et corporis
sit mendacium, audiamus cum timore et tremore in Christo Jesu salutem.
prophetam diceritem : Os quod menlitur occidit ani- Illum amorem et dilectionis gratiam quam eirca
mam. Unde et David rex sanctissimus et propheta parvitatem nostram sanctitas vestra dignata est ex-
veracissimus ait: Perdes omnes qui loquutitur men- B ' hibere ex quo vestrae familiaritatis notitia merui
daciutn ; et rursum : Viri sanguinum el dolosi non sublimari adhuc integram sentio el desidero per-
dimidiabunl dies'suos. Et Dominus Jesus in Evan- manerc. Msi enim pacem meam plurimum amare-
gelio : Ex verbis enim tuis justificaberis , et ex ver- tis, fratribus nostris Aquicinensibus de me talia
bis tuis condemnaberis. Sequitur et alia Scriptuia quserentibus taliter non respondissetis. Cognovi
dicens : In manibus lingum vita el mors. Super hoc enim, domno Drogone ex. parte vestra mihi refe-
detestahili e't lam mortifero viiio audiamus sanum rente, fratres Aquicinenses me in abbatem sibi ite-
consilium sacrae Scripturae dicentls : Qui custodit rum elegisse, et ut super tali negotio eos Juvaretis
os suum, custodit animam suam. Apostolus quoque paternitatem vestram consuluisse,'vos vero hoc non
Paulus praeco nostrae salutis et doctus medicus no- posse, quia jam necvestermonachus eram nec in
- strse infirmitatis omnem calholicam Ecclesiam
_in- vestra dioecesi commorabar, respondisse, nunc au-
struit dicens : Noliie menliri invicem, exspoliantes tem domnum Drogonem ut qusenam esset voluntas
vos veterem hominem cum aclibus suis, et induentes nostra super hacre diligenter sciscitarelur misisse.
novumeum quisecundum Deutn creutus estin justi- Unde vestrae sanctae charitati, quia quietem reclu-
tia et sanctitate verilatis. Corrigamus ergo Juxta tot .p sionis noslra3 turbarenon Tultis, multimodasgratias
Scriplurarum medicinalia prseceplapravaselperver- agimus, etut super hoc vos adjutorem et defenso-
sas mentiendi consuetudines. Nullum declpiamus, rem semper habeam omnimoda prece obnixius de-
nulli quod faeere nolumus promittamus, quia dum precamur ; quia fevera non aliam voluntatem, teste
caute et provide proximo mentimur, nos ipsos et Deo, de hac vel alia abbatia habemus vel ultra co-
animas nostras occidimus, etaposlatam angelum imi- operante Deo babere volumus quam illa die habui-
lamur, de quo Christus Jesus in sacrosancto Evan- isaus qua illam dimisimus ; et si voluntas inesset,
gelio ait : Iile ab initio homicida fuii et in verilate cerle salus corporis, quse jam deficit, ad tantum
non stetit, mendax est et pater ejus. Quiajvidelicet pondus nullo modo sufficiens esset. Yalete.
mendacii pater diabolus est, non generando, sed ' ' ' '
EPISTOLACXIII.
superbia illud sibi adinveniendo. Quare de menda- LAMBERTI ADF. ABBATEM.
cio tantum scribere vqluerim lator praesentium et LAMBERTCS, Dei miseratione Atrebatensis episco-
vobis et dilectie mihi fratrissse secreto. intimabit. pus, dilecto in Christo fratri F. abbati, spiritu am-
Bene valete in Domino, el sic studete transire per - bulare, et desideria carnis non perficere, sed quaj
bona temporalia ut non amittatis aeterna. • - ' illi
prsecepit Deus cogitare semper et facere. '
EPISTOLA CXI. J
D Cum litteras nostras nuper tibi miserimus et per
RICHARDI A. S. LEGATIADLAMBERTUM. obedientiam tibi prseceperimus quatenus in quinla
RICHARDUS, Dei gratiaAlbaneiisis episcopus, apo- praeterita feria ad nos venires) et necdum venisti,
stolicse sedis, licet indignus", ministev et legatus, ve- nec quare non veneris mandasli uon sicut hactenus
nerabili fratri LAMBERTO Atrebatensi episcopo, salu-' aeque portamus. Mandamus ergo tibi et ea • qua libi
tem: ' auctoritate prsesumus constanler praecipimus quate-
Audivimus morem abborrendum et sacris cano- nus, remota omni occasione, in instauti quiuta fe-
nibus prohibitum in Ecclesia vestra inolevisse, vi- ria sive pvima sequenti sexta feria ante horam sex-
delicet quasdam Ecclesias tres aut eo amplius per- r tam le nobis prsesentarc non differas. Habemus
sonas pvincipaliter praelatas habere, et una mortua, * enim tecum de religione .tua et de conversatione
cseteras in parteni ejus succedere, et sic usque ad monaslerii tui collationem.facere,' quia cardinalis
ultimam, cum in beatiAugustini commenlariis re- domnus Richardusepiscopus,'apostolicse sedislega-
colamus nos legisse unam Ecclesiam unum .tantum- tus, concilium celebrare ante festivitatem sancli Re-
*
presbyterum habere debere. Hoc igitur prohibemus, migii disposuit et abbates Remensis pfovinciae ades-
etut viriliter prohibeatis aposlolica vobis auctorita-' se niandavit. Quoniam ergo melior est obedientia
 689 • EPISTOLJE ETALIORUM ~ADIPSUM. 'm
'
quam victima," et juxta beatum Gregerium usus re~"A quoniam ex abundanti est vos docere quid beatus
clae conversationisest ut obedientiam "non imperet Benedictus de sancto Maurofecerit, quid eliam san-
qui eamprselatisexhibere non novit, et -vefa obe- -clus Eustasius abbas de sancto Audomaro et Berti-
dientiamoram non habet, iiiterdiciiniis libi et lo- no et" Mom'roolen'6fecerit' non latet; ut omnia in
cum et sedem abbatis nisi quod mandamus adim- 'charitaie fiantpropler amorero Dei et dilectionem
piere cum diligentia studueris. '
proximi,'"ex borid odore vestri mouasterii alii refo-
EPISTOLA CXJY. cillentur, et in vinea boni operarii per vos conso-
A. PRIORIS AQIJICINENSIS ADLAMBERTUM. J lentur.Bene valete, dileete Pater et domiue, et ora-.
Domino LAMBERTO, Dei gratia Atrebatensium epi- te pro nobis. '-'.'-.
frater A. - " '' - " ' !
scopo, prior Aquicinensis, grexque|sub eo EPISTOLA CXYII.
degens,' debita3*obsequium subjectioms. " ' BALDRICI NOVIOMENSIS AD LAMBERTUM.
r ' Domino et conffatri
"Quoniam-d'omine'pater,'ut vobis notumest,elec- LAMBERTO,Dei gratia AtrebaS
tione"qua"domnum Gilduinum elegefamus frustrati tensium episcopo, BALDRICUS sub eadem gratia No-
sumus, vestrseparentesjussioni, cdndicta die eongre- viomensium et Torhacensium episcopus, salutem et
gatis in unum eunctis propemodumfiliis nostrae Ec- veram in Christo dilectionem. ;
clesiae, post multimodam ventilationem, tandem ad- 1B Fraternitati vestrae notificamus clericum istum
miniculante sancto Spiritu, quem nostrjs votis af- Bernardum" nomine inepiscopaiu'.nostro natum,
fore oravimus eurh lacrymis, communi consilio ele- •nutritum et eruditumj ac per 'nos~suT sacerdotii
-gimus priorem ecclesiae. Sancti Yedasti domnum gradum fuisse promotum. Hunc etiam liberum vohis
Alvisum pastorem nobis fieri. Unde precamur ve- cum debita" subjeclione et obedientia mittimus, et-
"
stram clementiam quatenus domnum Lambertum ut ei paterna benignitate sui officii solatiiim con-
ahhatem Sancti Bertini super hocnegotio |pulsetis ; cedatis charitative •
petimus^ Valete. -
ut quia monachus sui ccenobii est professus, nostris EPISTOLA CXVIII. :
asseritiri dignetur votis, largiendo eum in quo ae- LAMBERTI ADODONEM'CAMERACENSEH.
clamavit totius sanior capituli assensus unanimis. • Honorabili domino ODONICameracensium'epi-
-Yalete. • . ,
' scopo, LAMBERTcssauctseAtrebatensisEeclesisequai
, EPISTOLA <CXV. „ liscunque minister, spiritualium gratiam gaudibrum.
LAMBERTI ADJOANNEM MORINORUM EPISCOPCM. Significatum est nobis a curia el per curiam Bal-
Yenerabili domino JOANNI,Dei gratia Morinorum dumi Flandrensis comitls quod vos nuper apud Dua-
episcopo, LAMBERTUS Atrebatensis Dei miseratione, cum per archidiaconos vestros A. et R. et nuntium
si quid est, hene et semper valere in unico Dei Pa- '" imperatoris litleras praesentari fecislis, in quibus sic
trisFilio. • continetur, inter caetera scriptum : Unde mandando
- Qula scriplum est,
fraler adjuvans fratrem, rogamus %t episcopum Gameracensem cum Ecclesia
ambo consolabuntur, rogamus sanctitatem vestram sibi commissa amore gralim nostrm suslentare curelis
de qua" multum confidimus ,' imo praesumimus -iti omnibus qumcunque' eadem Ecclesia ante discor-
quatenus electionem. quam Aquicinenses fratres diam regni et sacerdotii in pago Atrebatensi sive in
de filio vestro Alviso Sancti Tedasti priore fecerunt comitatu veslro tenuil. Ad haec quidam de nuntiis,
nobiscum'confirmetis et confortetis, vel ut eum ab- quod" in litteris praesentatis non continebatur, rio-
hatem habeant secundum auctoritatemvobis aDeo minavit Stratam et Mareolam, et caetera qusevo-
donatam inslanter adjuvetis. Bene valete, reverende luit imperatoris esse dixit. Ecclesia vero Atrebaten-
domine, et orate pro nobis. .. * sis et nos adhuc nescientes quod Atrebatum fuerit de
. EPISTOLA CXYI. imperio, sed de regno Francorum, et per consilium
- • LAHBERTI ID LAMBERTUSI ABBATEM.' et auxilium comitis Roberti apud Castellum tumu-
- Honorahili domino et in veritate dilecto el sem- lati, in cujus potestate Airebatum erat, necnon et
per diligendo LAMBERTO abbati, LAMBERTUS qualis- per licentiam et assensum Philippi Francorum regis,
" de
cunque sanetse Alrebatensis Ecclesiae servus, el ar- cujus regno Alrebatum esse dignoscilur, et.per
chidiaconi C et R. salulis et sanctitatis suae ama- concilia sub Rainoldo archiepiscopo Remis habita,
tores, gaudium et Jsetitiam sempiternam in Spiritu et per auctoritatem apostolicsesedis "et Urbani Ro-
sancto, et amori Deinihil prajponere. , mani pontificis II, tola aetio Atrebatensis Ecclesise
. Reverende domine et Pater honorande, quod a decursa et ordinatio confirmata sit, videtur nobis vos
sapientia vobis divinitus data suppliciter exigimus, inordinate erga nos et erga Atrebatensem Ecclesiam
hilariter faciatis' quia Juxta Aposlolum, hilarem fecisse quod primo per curias principum querimo-
datorem dMgit Deus, humiliter et efficaciter impe- niam de nobis fecistis antequam nos per commune»
trare desjderamus. Electionem siquidem Aquicinen- fratres nostros et Remensis provincise suffraganeos
.ses fratres depriore Sancti Yedasti Alvisio fecerunt. ijonvenireiis. Rogamus ergo vos per fraternitatis
Placeat ergo vobis eum illis donare in abbatem et amorem,.qua sanctitatem vestram sine simulatione
nobis ad obedieutiam nostrae Ecclesise absolutum diligimus, ut nobis rescribatis si praedictaequerimo;-
jeddere, ut in lMertate spiritus etMispossit prae- niae^apud principes' per vos suat factse. Bene valete,
esso et prodesse et Deo digne ubique" deservire ; et.orate pro nobis, . -, . . . .
'691 LAMBERTIATREBATENSIS EPISGOPI 692
EPISTOLA CXIX. A vei'eride Trii Pater et domine, hene valete semper
ERATRISWA. ADLAMBEBTCM. in Spiritu sancto, et oratepro me peecatore, ut om-
Domino et Patri reverendo sanetae Atrebatensis- nipolens Deus sanctis precibus veslris piaeatus me
Ecclesise Dei gratia episcopo LAMBEBTO» frater YVA. peccatorem a peccatis absolvere et de tcnebris hu-
servus servorum sancta3 Trinitatis Rothomagi el sibi jus vitaj et de lacu miseriae dignetur misericorditer,
eommissi fratres, salutem et debitae subjectionis ob- educere et in terra viventium constituere, Salutant
sequium. vos multum domnus Clarembaldus archidiaconus et
. Gratias, Domine, vestrse dignitatis excellentiaere- Rogerus diaGonus, sanctitatis vestraj fidehssimi araa-
verenter exMbemus, qui vestrae dilectionis benigni- tores- " .
tatem erga nos in tantum exlendistis ut etiam post EPISTOLA CXXii.
munus nobis vestra gratia impensum ipsam compro- XAMBERTI AD GODEFRJDCM AMBIANENSEM.
.baretis, et Iicet alterius provinciae rtos simus, iamen Dilecto ct semper diligendo domino GODEFRIDO
concessa nobis Ambrisnensi ecclesia, vestros pafo- Dei gratia Ambianensi episcopo, LAMBERTCS, sanelae
chiales esse voluistis. Quapropter piae devotioms af- .Atrehalensis Ecclesia3servus jnutffisj contmuam in
fectnni devote vobis offerimus, et rios et omnia no- omnibus Spiritus sancli consolationem.
slra vestraj Jussioni subjicimus. Tantum etiam pro " Guisfridus de Hamelaincourt et Guido frater ejus
vobis nos acturos libenter promittimus quantum multuro couqueruntur nobis quod cum primum vo-
pro domno abbate defuncto paternae dignitatis et bis servierint;pro excommunicatis habeatis, cum nec
Jus et consuetudo exigit. Pro dominis etiam noslris eeclesiam Mtraverint, uec hominem inde caplum .
canonicis vestris quantum pro fratribus nostris in extraxerint, nec eliam atrium intrayeriiil, aut de
omnibus agere decrevimus. lstum autem fratrem ejus captione vel redemptione partem aliquam
nostrum R. ipsi Ambrisnensi loco prajfecimuSj cni exspectent; et inde Mstanter quaerunt a nohis jridi-
ut vestrae dignitati debitam obedientiam exhibeat cium Atrebafensis Ecclesise, si a vobis dijbeanl
praeeipimus. Sed et nos omnes tanquam Patri et do- excommunicari. SMiiliter et Theodoriciis de Abling,
mino cum omni-suhjeetione vobis obedire cupimus. et Xluinemarus fraler ejus et ahi parochiaiii nostri
EPISTOLA €XX, qui.ad Guarmundum transieruht de Pinchegny coh-
Yenerabili Patri et domino in Cluisto Jesu dile- " querunt quod eos excommunicaferitis et nos mde
cto LAMBERTO Dcj gratia Atrebatensium episcopo, eos male tractamus, et judicium quserunt a nobis
GODEFRIDUS Sanctae Ambianensis Ecclesias inutilis et a riostra Ecclesia, cum "parati sint jurare quod
servus, infinitse vitaj gaudiis infmitis perfrui. „ scienter nihil de veslro habuerinl; ueque Guarmuhdo
Fratres de titulo Sancta3 Mariae Atrebatensis Ee- pro timore Dei et vestro deinceps servient. De Hu-
clesias et de litulo Sancti Yedasti de Castello, quos, gone Campdavene nihil remandamus," quia in epi-
Paler reverende, parvilali nosti'aj ad sacros ordines scopatu uostro nec demoratur nec invenitur. Kos
promovendos transmisistis, laeti suscepimus, ipsos- tamen accepto consilio fratrum noslrorum alque
que per manus nostrae impositionem, gratia Spiri- abbatumin iiullo audemus vobis consulere ut irans-
tussaneti cooperante,- promotos sanctitati vesirse grediamini anliquos terminos quos patres npstn
reroitlimus, Hugonem, Fulberfum, Elbertum, Hu- constituerurit iii ligandb et golvtado populurii Dei.
noldum, Arnulfum in ordinem sacerdotii, Joannem, Nobis vero non expedit ut prd damno rerum aut
Adelelmum,' Johannem,' Roberlum, Gislebertum; perditione pecuniarum in aliquo excedamus legem
Odonein; YVicardum m ofdinem diaconatus, Nico- Domini; quae irreprehensibilis est. Bene valele, 6t
Jaum,- Gualterhm ihordinem subdiacoiiatus: Yalete. orate pro nobis.
Aclum est hoc anno Inearnationis Domini 11II; xvu EPISTOLA CXXHI.
Kal; Aprilis, iudictlorie iv. LIETARDI SUESSIONENSIS ADLAMBERTCM.
' LAMBERTO Dei gratia Alrfebatensium e|»iscopo;LiE--
EPlSTOLA CXXI:
L'AMBER.f I AD IVO'NEM CARNOTENSEM. P TAtmushumillimus Suessionensiumepiscopus, in ele-
HohoVabiiidominb et Patri charissimo IVONIDei ctorum numero perenni gaudio felieiter perfrui.
gralia Carnoterisiufli episcopo, LAMBERTUS, saiietse Quoniam hunc Odonem inter nbs educatum htque
Atrebaterisls EfScieslaesefvus" inutilis, qiioil Cculus inferioruin ordmhm dignitate sublimatum accepi-
hon vidit,- riec auris audiyit,* nec in cor horiiiriis mus, honorum testimonib* coiifisus ad sacerdotium
ascendit. prbmqvimus. Hunc ergo iprsedictum saeerdotem et
Quoniam' placuit paternitati vestrae per praesen- quod ih suo juris hahebamus vestrse diligentiae com-
tium laiorefii ei "fios"s"alutare el ihedicinain infif- mittiriius. Yalete. "
mitatis nostraj ffiittere,. hMltuni" 1'setifica'slisrio§"qui EPISTOLA CXXIY.
in lantis beliorum tehipestatimrs' et ffessufis posi- RADOLFI REMENSIS ADLAMBERTCM.
lus hostri -meniof fuistis'.' Qhla vSftf tafifa's"qila'ntas - RADCLPHUS Dei gratia Reihorurii archiepiscepus,
flebehras vobis .gi-atias"dfghe"reddeTe'no"n'po's""sulfti'us,•venerahili fratri el cdepiscopo suo LAHBERTO Alre—
ab omhipoteiiti Pominb" ef Salva't6fe hosTfo Jeiu batensi, salutem.
Chrislo' retfibuatur vohis inTfesurrectiofieju"st6ramr, Personse Laudunensis Ecclesise ad nos venienies
quiasajpius multa bona nobis fecislis et faCitis.' Re- nobis retulerunt se eommuni tofms "cleriybluhtate
 - ' . '
B95 EPTSTOL* ET ALIORUM AB IPSUM. 694
et populi exjTetilioiie, cum fegio etiam assensu, J, A seopus, dilecto et lionbrabili Bohonieiisium comiti
domnum Hugonem Aureliahensis Ecclesise deca- EUSTACHIO, parochiano siio, [aetemam in Domino
num m episcopum elegisse; per quem et Eeclfesiae Deo salutem.
suae desolationi etnrbis et patriae ealamitaii subve- Militem captiim de Nigella, cui DonJirius dtedit
niri posse-in Dei misericordia spefantes, ssepius refugimh In ecclesia Bealae Mariafe semper vifginis
iterafa precuhi instantia a nohis exegerunt ne tjlecti "Ddminsenostraj, ui liberum faciatis ei sefcufum, et
sui consecrationem diutius differremus; Quocifca Ecclesiaro Dei horiofetis et castellhni vestruiri in
confratres et coepiscopos nosfros" ad ipsum pridie libeftate spiiitus exofamus. Et quoiriam audivimiis
Nonas Augusti consecrandum Remis eonvocavimus, comitein Flandriae apiid Lens esse, riiandainus ei
cum quibus vestvam praesentiam adesse plnrimum per vos et liiteris pracseniMus Supplicamiis nt eum-
consolaremur. Sedquiainfirmitatepraeijedienteaffu- dem militem per terram siiam securum abire pfer-
turtim esse desperamus, fraterhitatis vestras discre- -miltat. Nemo enjni yestruni est diyfes \>el pauper
tiom mandaihus guatenus, prout sanctorum Patrum - qiii in periculb ihof lis aut captionis ad ecclesiam
expetit aucloritas, ad pradicti elecli eonsecrationem cbnfugeret quin tellel per Eeclesiam liberari, Bene
assensum vestrum mittere proeuretis; Yalete: valete, et facite quse Dei sunt, et Deus faciet quse
*" vestra erunt.
EPISTOLA CXXY.
LAMBERTI ADlUDULPHUM. EPISTOLA CXXYffli
"Reyerendo Patfi et domiho RADOLPHO Dei ordina- LAKBERTI AD RADCLlPHCM "ttEMiSNSEM.
tioife Reihorum arcMepiscopo, LAMBERTUS qiialis- B.everendo Patri et domino RADULFO Dei mise-
euiiqiie Atrefialfehsis_Ecclesiseiniriisier, spiiitualium ratione Remoruih archiepiscopo; oriinibusque ho-
gratiam gaudiorum. nofandis episeopls et abbatibus Reniis in noniine
Pro" dbmho Hiigone Aureliahensis Ecclesiae de- Jesu congregatis, LASIBERTCS^ ,sancta3 Atrebatfensis
cano, nunc aiitem Laudtiriensis Ecclesiae eleetb, de Ecclesiae qualiscrihque minister, disciplinam el sa-
quo nostrum assensum, "qiiia cahmiieum est, ha- pientiam in Spiritu sahcib.
bere~voluistis, paternitali vestrae litteris nostrae Quoniam complachit vobis, reverende Patef, .prb
parvitafis i'emandamus; ut quidquiti 'de ejUs coiise- querela canonicorum nostroriirii et dBinni Hfenvici
cratione vestra metropolitaha auctdfitas Judicavterit, Sahcti Yedasti abbatis fet mohathdvum hbBis maii-
et juxta statuta sanctorum Patrhni in nbrimie Do- dare ut invitatio abhatis usque ih Kalenda§ Novfeni-
mini fecerit, et rios gratanter asserisiihi pi-aeberb,et Jjris differfetur; sicut niaridaSlis facturii est, et ex
ut Deus omnipotens illum sua gratia digiiurii perfi- ,- _ utraque parte coliaudatUm. Behe valete, feverendfe
ciat plurimuni fexlptare." Bene yalete, reverende -Pafer, el honorabiles fepiscopi doniini mei-, cuni
Pater ei domine; cum omriibus Rfehiis in Spiritu -onmMus in coricilio cdhgregatis, et braie pio ihfe
sancto congregatis, fet bratepro hobis. p"eccatore, et instanter felaborale -ut"Ecelesiis no-
EPISTOLA CXXYL" •stfis-hon illani quam mundus ilare potest, sed il-
AD3ALDUINTJM FLANDItLE CbMITEM. ~' lam quse exsuperat omnem sensum, vidfelitet ahge-
-
LAMBERTUsDeimisefationfeAifehaleiisiseiiisfedpus, lorum et hominum; Deo misefahib el Spiritu sancto
lionorahM et magnifico Fiandreiisium comiti BAL- cooperante, pacfem pfer "vhs nos gaudeamhs conse-
BCINO,auxiliumct consilium a Domino Deo semper. cutos.
Clementiacomitissa mater vesfra conqueriturquod EPISTOLA CXXIX.
ei dotalitia sua et alias possessiones quas pater GUALONIS J>IRISIENSISADLAMBERTcii
vester ei contradidit et quiele7 possidere permisit; Domino el amieo suo LAMBERTO Dfeigfafia Atre-
vos quoque ut easdem ei. :.. -.possessiones quiele "hatensium episcopo, GUALOParisiensls pi-esbyter,
et sine scandalo possidere permittatis. Unde roga- salutem.
mus excelleritiaia vestram ut matrem vestram ad Siest in litteris vestris praeinisistis; qiiod dhihis
iracundiafn rioh prpvocetis, sed Juxta prseceptum l^-Ecclesia in fide ac "sacramentoruni celfebfatiorieet ex
]
Doriiihi qtti dixit Hvnora patrem iuum et matrem oiihodoxoium Patrum institutione horas canonieas
tuani ut sis longmvus super terram quam Dominus frcquentando sanctae Romanae, catholieseel apostoli-
Deus duturus est tibi, m mansueludine supportetis, cae eoncordare debet Ecclesiaj, Juxta pelltionem ve-
u"t a Doinino lorigajvus etprinceps paeificus yiva- strain; qiiantum de his Rom» positus et yidi et au-
tis super terram. Quod si hoe facerehiolueritis," ro- divifetad memoriam reducef e potui, praesentihus api-
gat nos et nos rogantes pro ea exposcimus quate- cibus ahnotare curavi. ClericiRomahifiull&fempore
nus ei diem constituatis, et comites terrae vestraj neque in adveritu Domini seu in vigiliis vel M qna-
et castellanos quos ipsa in hac causa adesse volue- dragesima ad primam, sextaihj fet noham horam
rit eonvpcetis, et quod ab illis ei Judicatum fueril precesdicere eonsueverunt, sed post 'capilulum, re-
in curia vestra sive in curia regis Fraricorum pa- sponsorium, versum Kyrie eleyson, Ciiriite eleysVn,
rata est sequi. Yalete, Kyrie eieyson, "statim collectam sine Pater noster di-
. ,- EPISTOLA CXXYH. cunt. Hoc etiam in omnibus festis faciunt. In matuli-
LAMBERTI ADEUSTA.CHIUM BONONIENSEM COHITEM. nis vero et vespertinis horis tantum Pafer "ndstercum
LAMBERTUS, Dei miseratione Atrebatensium epi- capitulis Miserereviei Deus prostrati dicunt;se!.l Kyrih
 695 LAMBERTI ATREBATENSIS EPISCOPI 696
e/eisoiiterrepetitosequiturBeHedJcamasDomiHO. De-. \ tri littera n, primam nominis mei p, secundam ve-
nique papam eamdem quam canonici regulares in stri A, terliam vero nominis ejus quem commen-
paviiLus istis teuenlconsuetudinem incellulasua te- . damus ©, quartam civilatis nostrse intromisimus
nere sciatis, excepto quod in feslis diebus m octa- K, quintam vero indictionis quse nunc temporis ha-
vis ante collectam ter dicitur Kyrie eleyson, in no- bet numerum E breve; quae M unum collecla ex-
cte autem nalivitatis Domini sine Domine, labia mea plent numerum DCCLIII. Addidimus etiam xcvm uu-
aperies, et sine Deus, in adjulorium meum intende, merum, qui secundum Graeca elemenla AMHN de-
et sine invitatorio ab antiphona etpsalmo incipien- signat.
tes, novem lectiories faciunt^quas vigiliam vocant. EPISTOLA CXXXI.
Finita autem nona lectione sine responsorio, sine PASCHALIS II ADLAMBERTCM.
laudibus colleetam dicunt. Et sciatis quod nunquam PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, ve-
Romani post nonam lectionem in feslis diebus respon- nerabili fralrijLAMBERTO Atrebatensi episcopo, salu-
sorium cantant, sed statim Te Deum laudamus in- lem et apostolicam benedictionem.
cipiunt. Et in ahis diebus simMter post leviiam le- Abbatem Saneti Yedasti cum venisset ad nos, etc.
.clipnem responsqrium non dicunl; sed dicto versu Vide in Paschali, Patrologim iom. CLXIII.
sequitur Deus in adjutorium et caetera in matutinis B EPISTOLA CXXXH.
laudibus dicenda. Arbitror hanc talem inolevisse
EJCSDEM ADIEUMDEM.
consuetudinem quoniam soliti erant extremam le-
ctionem populo semper exponere. Post vigiliam au-
PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, vene-
rabili fratri LAMBERToAlrehatensi episcopo, salutem
tem in nocte natalis Domini de qua supra diximus
et apostulicam benedietionem.
matutinas sieut nos faciunt, et primam missam sicut
nos interserunt. A dominica qua cantatur Judica me Querimonias clericorum vestrorum adversus mo-
nachos Sancti Yedasti, etc. Vide ibid.
lieus ad introitum non dicunt Gloria Patri, sicut nec
nos dicimus. In ccena vero Domini horas diurnas sMe EPISTOLA CXXXHI.
antiphona, sine responsorio ita terminant. IHe qui EJUSDEM ADEUMDEM.
prasest in choro dicil: Christus factus pro nobis Palri PASCHALIS episcopus, servus servorum Dei, vene-
obediens usque ad mortem. In sexta feria majore ad- rabili fratri LAMBERTO Atrebatensiepiscopo, salutem
ditur, morlem autem crucis. In Sahbato sanctoad- et apostolicam benedictionem.
jungitur, propler quod et Deus exaltavit illum, et de- De mota burgi veteris et novi burgi quanlilate,
dit illi nomen quod est super omne nomen. Hajc bre- etc. Vide ibid.
viter proul memorise potuerunt occurrere respon- <C EPISTOLA CXXXIY.
"dimus. Csetera ADPASCHALEH.
quae non erunt notitise vestrse reco- .LAMBERTI
gnita, si quando Deus colloqui concesserit, quod Reverendo Patri et domino PASCHALI papse, LAM-
optamus, secundum inquisitionem vestram pleniter BERTCS, sanctae AtrebateusisEcclesiseservus inutilis,
elucidabimus. ' 4 debitam cum orationibus reverentiam.
EPISTOLA CXXX, f, Placuit, reverende Pater, etc. Vide ibid.
ROBERTI NANNETENSIS ADLAMBERTUM, , EPISTOLA GXXXV,
Venerahili LAMBERTO Alrebatensium episcopo,Ro- EJUSDEM ADE*MDEM.
BERTUS Nannetensis episcopus, seternae vitse gaudia. Reverendo Patri et domino PASCHALI papae, LAH-
Audivimus quod quidam noster compatriota BERTCSsanctse Alrebatensis Ecclesise qualiscunque
Thietboldus nomine gralia studii digressus sit in minister, debitam cum orationibus reverenliam.
alienas partes, et in prsesentiarum apud vos moram Suscepimus, domine Pater, etc. Vide ibid
facit; cui-quidam vestratum, ut ad nos perlatum est, EPISTOL,E CXXXYI-CXXXYIII
stimulanle invidia, falsitatis quidem crimen iinpo- PASCHALIS PAP<E ADLAMBERTOM.
iiunt, alii dicenles illum monachum fuisse, alii in
homicidium incidisse, alii vero tale quid propter 'r, (VideinterEpistolasPaschalis,Patrologimt.CLXIII,
sub. numm. 369, 370, 249.)
quod adnotatur-exsiliq perpetrasse. Porro nos sub EPISTOLA CXXXIX.
vero testimonio vestrae innotescimus excellentiaj et ALBERTUM
LAMBERTI AD HENRICUM VEDASTENSEM,
testificamur ipsum non solum his supradictis haud HASNONIENSEM, FULCARDUM MARCIANENSEM.
irretilumcriminibus, imo legitimenatum,nobilibus LAMBERTCS Dei miseratione Atrebatensis episco-
ac laicalibus parentibus progenitum, nec ullo cri- pus, dilectis in Christo "fratribus alque abbatibus
mjnali involutum quo minus debeal ad cujuscunque HENRICO Yedasteusi, ALBERTOHasnoniensi, FUL-
dignitatis apicem promoveri. Ut autem obtreclan- CARDO Marcianensi, per eam quaj in Christo est obe-
lium et invidorum linguae in eum obmutescant, dientiam ad aeternam pervenire lajliliam.
ipsum cqmmendamus, et a quolibet catholico or- , Scire volumus dilectionem vestram nos et episco-
dinari episcopo^cum formata concedimus epistola ; pum Tarvanensem litteras nuper ;ab apostolica se-
in qua ad totius remotionem ambiguitatis prima de suscepisse quae nobis Injungunt ut canonicis
Graeee scripla elementa Palris et Filii et Spiritusc sanctse Turnacensis Ecclesiae et monaehis Sancli
sancli n, y, A,primam quoque nominis apostoliPe^ Majiini Turnacensis monasterii diem et locum con-
 a&7 - EPISTOL.E ET ALIORUM AD IPSUM - - 098
slitueremus ubi querimoniam quae diu inter eos agi-; A chos Sancti Martini habuimus - nobis subvenistis,
tatur diligenler auditam remota appellatione ad de-' ."paterriitati veslrae di^nas rependit gratias. Quia vero
-MluniTmem per Dei gratiam perducere studeremuse ' nos et noslra in poslerum infeslari pertimescimus,
•Nos vero, licet inviti, pro gravis et diutinse infirmi- sanetitatem vestram sollicite exorantes petimus ut
talis nostrae timore, hujus negotii actionem apo- qualiter arbitrii vestri decretum litem inter nos et
. stolica auctoritate suscipiehtes, eadem auctoritate monachos terminavit scripto et sigilli vestri aucto-
-.mandamus et fraternitati .vestrse injnngimus qua- ritate"nobis corrdborelis. Yalete.
.tenus remota omni occasione xm Kal. Augusti ante
horam diei fertiam apud Capi castellum strenui ; EPISTOLA CXLIII.
Concordia inter canonicos Tornacenses el monachos
mMtisdominiRoiperii Peronensis nobis et causis Sancti Martini.
sanetseHomanae Ecclesiae in consilium et auxilium Iu nomine unius veri ac summi Dei Patris, et Fi-
adessenon negligatis.Benevalete inDomino semper, lii,' etSpirilus sancti. Amen.
et orate pro nobis.
Ego LAMBERTUS sanctae Atrebatensis Ecclesiae pre-
EPISTOLA CXL. sbyter humilis rogatus a jdilectis in Chrislo fratrihus
EJUSDEM ADSIGERUM TURNACENSEM ABBATEM. sanctae Turnacensis Ecclesiae filiis ut eis de queri-
Dei
LAMBERTUS, miseratione Atrebatensis episco- "] monia inter eos et mohachos Sancti Martini in sub-
pus , dileeto in Christo fratri SIGEROTurnacensis 'urbio constituto habita
mionasierii ahbati oinriique congregationi sibi coro- nus eorum causa definitascriptum faceremus, quale-
in posterum munirenlur.
missae, per Justiliae semitassemperincedefe et in om- Nos vero. considerantes eorum honestam
petitionem
nibus actis suis Deo placere. esse et quod sapienler sibi et paci Ecclesiarum pro-
Scire volunius dilectionem yestram nos litteras ab viderent et
consulerent, libenter eam suscepimus
apostplica sede nuper suscepisse quae nohis injun- finiendam. Qualiter autenuiegotium istud iractan-
•gunt ut vobis et canonicis sanctaj Turnacensis Ec- dum nobis impositum fuerit, non fastidiosis audi-
clesiae diem et loeum constituamus ubiquerimoniam toribus sed benevolis lectoribus insinuare charitatis
quse diu inter vos et praedictos canonicos agitatw studio non refugimus. J)omnus itaque Paschalis se-
-diligenter auditam remota appellatione ad debitMm cundus litteras ab apostolica sede mihi *t venera-
finem deducere studeamus. Eadem ergo sedis apo- bili Morinorum episcopoJoanni direxit; in
quibus
stolicse auctoritate qua, licet inviti, pro timore gra- nohis injunxit ut canonicis sanctae Turnacensis -
visetdiutinaj infirmitatis monemus, hocfacere eogi- Ecclesise et monachis Sancti Martini Turnacensis
mur, et praecipinius vobis quatenus xmKal.AugHSli monasterii locum competentem constitueremus ubi
anle horam diei lertiain apud Capi castellum strenui' querimoniam eorumdiu et ]vehementer exagitatam,
militis domini Roherli Peronensis adesse non diffe- diligenter examinatam, penilus decidere studerc-
ratis. Bene valete, et orate pro nobis. mus, et remota appellatione debitum illi linem im-
EPISTOLA CXLI. poneremus, ut nullus deinceps per Dei gratiam huic
AD-GOTHERUM DECANCM TCRNACENSEM ET G.
PR^POSITCM. . r ' querimonise locus -relinqueretur. Nos ,ergo tanta
auctoritate constricti et edocti, tandem largiente
LAMBERTCsDeLmiserationeAlrebatensisepiscopas,
dilectis in Christo fratribus domno GOTHERO Turna- Domino in pagd Yiromandensi et episcopatu No-
censis Ecelesiaecdecano et G. praeposilo, aeternam in viomensi, apud Capi castellum in ecclesia Sancti
Domino^alutem. Medardi gloriosi confessoris Christi xvi Kal. Augusti
Licetmiper pro tiniofe.nostoe'gravis et diutinae convenimus ; ibique in prse.senliaepiscoporum,' ar-
inlirmitatis querimonise yestrae' causam, quse inter chidiaconorum, abbatum, et religiosorum clerico>
- TOSel Sancti Martini Turnacensis monasterii mona- rum, prinio omnium prsedicabiliter et multum stu-
chos Jam diu versatur, inviti susceperimus agen- diose rogavimus canonicos Turnacenses et 'mona--
dain, minc tandem apostolicae sedis ' auctoritate chos, optioiiemque eis dedimus quatenus, sicut lilii
constricli mandamus et praecipimus vobis quate- I» dileclionis, et quorum conversatio in coelis esse de-
nusxni Kal. Augusli-anle horam diei tertiani bet, si contra sacros cahones et statuta Patrum al-
ter alterius reprehensibiliter res usurpassent, pro
apud Capi caslellum slrenui-mililis domini-Ro-
herti Peronensis ad causae vestrse actionem vos . Dei timpre suaque salvatione omnino dimitterent.
Ubi cum nihil perfecissemus, audita querimonia
praesentare procuretis. Bene yalete, et• orate• pro
nobis. ' : eanonicorum el responso monachofum, rursum
EPISTOLA CXLn. ; commonefeeimus eos ne tam damnosae animabus
>'
. FRATRCH TCRNACENSIS ECCLESIBAD,LAMBERTCM ; contentioni diutius inservirent, sed fraternam po-
. Domlno suo domno LAMBERTO," Dei providentia;; lius et Christianse perfeclionispaceininter"se com-
Atrebatensis EccJesiseepiscopo, venerabili GOTHERUS ponerestuderent. Cumauferii ad integrumnos>u-
decanus cum caeteris fralribusTurnacensis Eccle- dire noluissent; seeessimus In par.tem, et acGepto
'
siaj oratlonum suffragia et noiif jndebitaj fidelitatis consMq .venerabilium fratrum , capitulum etiam
ohsequja. . beati Petriprse mariibus haboaites quod dedit in
- Ecclesia"nostra non imroemor quam pio, quam eonspectu totius sanctse Romanse Ecclesise in die
paterno aflectu in causa quam adyersus mona- ordinationis sancti Clementis x Si qui ex fmtribus
 699 ": . LAMBERTl ATREBATENSIS EPISCOPI 700
negolia habeni ihier se, apua 'cognitotvs smculi non A j dasti, Adso presbyter de Belhunia, Hugo prseposilus
judicenlur ; scd apucl 'presbyteros Ecclesw quidquid de Bethunia, Balduinus decanus de Sancto Albino,
illud est dirimatur, et omnihb olediant stalulis eo- Adam presbyter de ebdem litulo, Honoratus presby-
rum; fetillud beati Pauli apostoli: In prbmplu habe- ter de domno Medardo. i
rnus ulcisci omnem ihobedieniidm; etrursum in eon- Ego Lambertus Dei miseratione Atrebatensis epi-"
ventu residerites et praediciorum apostolorum au- scopus interfui et huie praedicto instituto assensi; et
ctorifatibus prsemuniti, domni quoque Paschalis ut in memoriam teneatur; seripto et mese humilitatis
papse praecepto instiiieli, huic tam perniciosse et sigillo signari feci.
amarae allercationi talem imposuimus finem, pa-
Actum apud Capi iu ecclesia Sancti Medardi
ei et concordiae atque indulgenti - congruentem,
- gloridsi confeSsoris et episcopi; xyi Kal. Augusti,
quateniis mohachi librtum suum et quod in hor- indictione Incarnalionis Dbriiinicse arino 1108, -
to excolerent absque feclamatione et alieiijus do- i,
autem domni Pasclialis H papaenono.
minalioiiis-redliibiliorie possideffent; excepto si ole- pontificatus
ra hbrti vtel fructus arborurii et csetera horiularia EPISTOLA CtLlY.
venundarentuf; liuic de venalibus decimum eahb- - LAMBERTI ADPASCHALEH PAPAM.
nicis-darent: Dfecimanivefb fabafuih, Iegiiminum, JJ
et fruguni, ovium quoqiie et pbrcorum et aniriialium Reverentissimo domino et Patri Patrum PA- -
.de pafoehia sanctae Turhaccnsis Ecclesise canonicis SCHALI papaj, LAMBERTUS, sanctaeAtrebatensis Eccle-
pacifice et ahsque omrii retractalione darent. Se- siae servus inulilis, debitam" cum oralionibus reve-
pultufam terri hibnacbis et eorum conversis libe- reniiam. _
rani carioiiici edncessere bac coridiiibne interposUa Lator praesentium G. Turnacensis Ecclesiae prse-
utnrillumdfepafdehiaTufnacerisi, riulium de cano- positus in praeterita aestate ab apostolatu vestro de-
riicoruhi parochianis prdpriis, nulluhi etiam de tiilit litleras mihi et venerabili Morinorum episcopo
paribuset casatis-episcopi; nullum yero de paribus Joanhi, ih quihus mandastis nobis quatenus cano-
et casatis peftinerilibus sive ad urbem sive ad caslel- nieis Tutriacensibus et monaehis Sancli Martini de
lum aliquompdo mohachi praesumefent insuo caeme- siiburbio eorum locum "conipetentemconstitueremus
tefio.sepelire nisipefmissu et licehtia canonicorum. ubi utrorumque querimonia fliligenter examinata,
Hanc ailtem pa'cis mbdificationem auctoritate Dei earii penitus decidere studeremus et remota appeb»
omnipoifehtis et bfeatoriihiapostolorunf Petriet Pauli lalione debitum 'iinein imponeremus, ut nullus per
et donmi Pascbalis papaj et ribstri conyentus al- („ Dei graliani querimoniae loeus ulterius relinquere-
.tertitrtim firmiler teneridam staluiriras. Et si qiiis tur. Nos vero, licet gravi infirmitate fatigati et
>?am.qualibet bccasiqne deiribeps pterturbarel, et detenti, [tamen cum Dei auxilio el venerabiiis epi-
iiam Dei dmnipotentis incurreret et graliam apo- scopi Moriuensis et clericorum noslrorum-con-
Slolorurii Petri etT^huli amitteret et canonum seve- silio providimus loeum haliilem ad quod manda-
titafi sicut reUs et ihfamis suhjacerfet quoadusque stis faeiendum. Ibi crgo Cum multum et diu fa-
pro tanto comriiisso dignos poeriitentiaj fructus face- ligarent nos Tuvhaeenses "canonici et mohachi ct
•ret. Ut autem hbc noslrum fconstitutuni perenni •eovumpvolocutbres, tandeiri divina propitianle hii-'
tempdre stabilte.et incbnvulsum permaneat, testes sericordia , veslrae quoque auctorilatis febedieritia,
idoneos el fideles M quorum pfsesentia datum est condonatis slbi allerutrum el damnis rerum et
annotare procuravimus. rancoribus ahimorum, in osculo pacis "et Chri-
dilectionis in praesentia episcopofum Tur-
Dommis Joannes Morinorum episcopus interfuit slianae
nacensis et Cameracensis necnon fei abbatum et
et buic. instituto assensit. Domnus BaldricusNo-
viomensium et Turnacensium episcopus interfuit religiosoruin clericorum fet laiborum pfsedictos 'ca-
et hiiic inslitiito assensit. Domnus Odo Cameracen- nonicos et monachos abire in pa'cepermisimus. An-
sis episcoptis interfuit et huic instituto assensit:' D tequam autem convenlus noster solvterelur, rogali
sumus a clericis Turnacensibus ut paciuih et con-
Claremboldtis Atrebatensis arcbidiaconus, Robertus
cordiam intter eos felnionachos facfam, ne in pdste-
Ostrevahdensis archidiaconus, Hcnricus Sancti Ye-
rum alicujus maligni malitia vitiaretur aut corriim-
'dasti Atrebaterisis abbas, Albertus Hasnoniensis,
nostro eam confirmaremus, quod et
Fuleafdus Marcianerisis, Richardus de Monte sancti peretur, scripto
nos fecimus. Monachis autem nullum scriptum feci-
Eligii, Corio pfesbyter de Arida Gamantia de titulo
Sanclae Trihitatis, item Odo religiosus eremita et mus, quiaut faceremus rogati non fuimus. Suggeri-
mus autem serenissimae el dilectissimaj nobis sahcli-
Presbyler fle Arida Gainantia de titulo sanclae Mariae tatis-veslrae ut causamhanc sic agatis qiia-
doihiriaenostrse". justitise
semper virginis
tenusabbmnipotentiDeo bonam Jusfitiae mercedem
Canonici et presbyteri de sede pontificali: Odo suscipiatis et apud Tuvnaceusem clerum fetpopuJum
prsepositus et presbjier, Anastasius cantor et pf esby- qui valde numerosus est, vtestraedignifati et religio-
ter, Rotgerus presbyter, Balduinus presbyter; Dro- sae speculationi damna laudis non aequiratis. Bene
go osconomus, Gualterus Duacensis, Hugo fijius valete, sahclissime et dulcissime Pater in Domino Je--
Balduini, Gerardus decanus de castello Sancti Ye- su ChristoSalvalorenostrojetadjuvate sanctisora-
 '
701 PRIVILEGIA- - - -- „ ~ 702
tionibus vestris ut ineffabilis omnipdteutis Dei mise- A carcere et tenebfis hujus vilae *etde iaeil inisefise et
xicordia jne peccatorem -a peteatis absblutum fle de liilo faecis educere digndluf.

111«
'
MlVILEGiA CGNCESSA A LAMRERf0.

BALUZ.Misceli. ed. Luc. II, 1S8.-

; i. ] Sancti Roberti Magistri. S. Gualteri Cuslodis. SS.

B
_Pro monasterio S. Dionysii Remensis. canonicorum Beatse MariaeHerberti, Balduini, Algi-
-
(Annol097.) si, Bugonis, alterius Hugonis, Roberti, alterius Ro-
In nomine sanctae et individuaj TrinHatis, Patris berti, alterius Baiduini, Geiardi, Arnoldi, Radulfi,
et Filii, et Spirhus sancti. Amen. Bertulli, Algisi, Andreae, Pelri. S. domni Cononis de
"Lgo Lambertus Dei miseralione Alrebatensis epi- SanctaTrinitate. S. Mascelini archipresbyteri-. S.Dro-
scbpus. goriisAlbiniacensis prseposili. Ego Lambeiius Dei.mi-
Dulcissimis petitionibus luis et Ecclesise cui prse- sefalione Atrebatensis episcopus hoc libertatis do-
esse dignoseeris satisfaciens, dilectissime fraler et naiivumrelegict subscripsi, et in nomiue Patris et
fili Hugo abbavenerabilis congregationis iuvictissi- Filii et Spiritus sancti j- propria manu confirmavi.
mi martyris beati Dionysii Remensis, pvo peccato- _ Actum Atvebati in synodo anno Dei Christi 1057,
runi noslrorum redemplione tibi tuisque successo- tndictione v, Nonis Februarii, anno autem pontifica-
ribtts in eo quo es ioco et ordine sub regula sancti tus" domni Lamberti Atrehatensis episcopi" quarto:
Augustini militantibus sine aliqua turpis lucri ex- II.
actione aitave de Aix non solum concedimus, verum Pro monasterio Elnonensi.
eiiam qua prsesidemus auctof itate liberaliter in per- '
G
(Ahnol097.)
petuum confirmamus. Salvo in omnibus Atrehaten- In nomine Patris, et Fihi, et Spiritus sancti. Amen.
sis episcopi Jure et reddilibus ejus, et archidiaconi Ego i.ambertus Dei miseratione Atrebatensis episbo-"
ministrorumque ejus. Si quis autem posthanc no- pus desideranli.animo cupiens eradicare omnem
stvam definitionem manu sacrilega ,ab Ecclesia cui Simoniacam hajresim a nostra dioaeesi, satisfacieris
Deo disponente annuipius auferre attentaverit, yel precibus domni Hugonis venerabilis abbatis Elno-"
mgeiiiosis riiachiriamentis cqntra ea ire praesumpse- nensis cojnobii de titulo Beati StephanLprotomaf-
rit, cum Simdne Mago anathema sit. Prsedictus tyris el gloriosi Sancli Amandi cseterorumque fra -
vero donfnus Hugo abbas et omnis ejusdem loci trum ejusdem Ecclesiae, jisec altaria, sciliGet de"
successor ejus abbas, si ad synodum Attebatensis. Scaldind, de Lufcid, el de Ruoiii, et de Bulciniolo,
episcopi fuerit invitatus, adveniet. Et si talibus ne« et de Dieraco, quse haetenus personaliter tenuerant,
goliis detfentus et intentus fuerit pro quibus adve- -propeccatorum nostrorum remissione successorum-
nireiion potuerit, per queindam canonicorum suo^ quenostrovum episcoporum praeiiominatse congre-
rura,"nisi anhuente episcopo remanserii, causas sy- gationi liberahter possidenda, remota omni shno-
iiodalis excusationis transmitfet. Hanc eliam affisi- JJ] niaca exactione, in perpetuum conlirmajnus; ea ta-
tatein iiiter Atrebatensem et Remensem gloriosissi- inen cdnditione ut, defunctis presbyteris iocorum il-
mi videlicet riiartyris beati Dionysii ecclesiam in- lorum, idonei ab abbate ad episcopum dediicantur,
convulsa sfabilitate concedimus quatenusRemenses, eisque cifra ahimarum at episcopo gratis impenda-
audito episcbpi obitii, exsequiasillius fraterhe eele- lur. Salvd in "orimibus Jure Atrebalensis epis.copi
brare nondiiferatit, necnori anniversarium ejus et iedditibiis ejus, et consueludinibus archidiaconi
perenniter "custddiant,etAtrebatehses de abbate San- sui et ininistfofum ejus. Si qui vero posl hanc no-
.cti Dionysii similiter faciant. Nos siquideih hujus sirahi definitioriem pvsedictam lueresim eradicatam
paginae auetoritalem ratam et incohvulsam pernia- feplantare praesumpseiit, vel pvo tali negotio pecu-
here volentes, in pfa3seulia subscriptorum testium hiam exegevit, datbr ct acceptdr cuiri Simone hae-
eam corisiguavihius. S. domni Joannis arehidiaconi felico anatiiema sit. Prsedictus autem domnus Hugo
Atrehatensis. S. domni Clareboldi Obslrevaridensis ahbas', sed et omnis Elnonensis ceeriobii successor.
avchidiacdiii. |S. domni Aloldi abbatis de Saccto ejus abbas, si ad syhodum ab Atrebatensi episcops
.Vedasto. S. donnii Joannis de Monte Sancti Eligii fuerit irivitatus, adveniet. Et si talibtis riegotiis de-
abbatis. S.domni OdonispraepositiSanctae Mariae. tentus et intentus fuerit pro quibus-adveiiire nohpo-
S. domni Guiberti decani. S. Anaslasii cantoris tuerit, per quemdam monachbfum suorum; nisi an-
703 LAMBERTIATREBATENSIS EPISCOPI 704
nuente episcopo remanserit, causas et canonicale et ALraretur coepit. Cui consilium tali negotio congruum
synodalis excusationis transmittet.Obedientiariusve- ille ministravit qui hoc velle cordi ejus infundit.
ro allarium supradictorum monachus synodis sem- Nam ibi clericos regulares de eommuni vivenles
per intererit. Hanc etiam afflnitatem inler Atreba- suorum consilio fidelium ordinavit, eisque abhatem
tensem et Elnonensem Ecclesiam inconvulsa slabi- suae professionis praefecit. Unde facto privilegio
litate concedimus quatenus Elnonenses, audito epi- , suos precatus est successores ut eos proveherent
scopi obitu, exsequias illius fraterne celebrare non el fierent adjuiores. Libertatem quoque ecclesiseac
differanf, ef Atrehatenses similiter de abbate saneli possessionum suarum denuo confirmavit, et altare
Amandi/aciant. Nos vero istius paginae-auctoritatem de HucM ea condilione ibi dedit ut singulis annis in
ratam et Mconvulsam permanere volenles, eam in festivitate sancti Remigii xn denarios solvat, et
praesentia subscriptorum testium consignavimus.S. deinceps ab omni redemptione liberum fiat. Altare
domni Clarembaldi Obslrevandensis archidiaconi. quoque de Hodricourt ita deditut sine pei'Sona per»
S. domni Joannis archidiaconi Atrebatensis. S. dom- maneat. Domnus quoque Gerardus praedecessor
ni Odonis Sanctaj Mariae praepositi. S. domni Ga- meus successorque suus in Novilla et Mediana villa
sberti decani. S. domni Anastasii cantoris. S. domni _ sine personis dedit altaria, salvo Jure episeopi et
Gualleri custodis. S. domni Roberti magistri. S. Ma- redditibus ejus et consuetudinihus arehidiacbni ejus.
scelini Atrebatensis arehipreshyteri. S.Amalrici de- Hsecomnia ego Lambertus Dei miseratione Atreba-
cani deMasten. S. Joannis deDuaco decani. S.dom- tensis episcopus libi, reverendissime frater et fili
niAloldi venerahilis Sancti Yedasti abbatis. S. domni Joannes abba, omnibusque in eo quo es loco et or-
Joaunis'de Monte Sancti Eligii ahbatis. S. domni dine propter religionem tuam successoribus luis re-
Alberti Hasnoiiiensis abbalis- S. domni Richardi ligioseet communiler victuris, sicut superius deter-
Marcianensis abbalis. S. domni Hamerici Aquici- minatum est, firma et inconvulsa permanere con-
nensis abbatis. S. domni Raineri Cameracensis cedo. Concedimus etiam suo in tempore, cum opus
abhalis de Sancto Sepulcro. S. domni Goiffridi ab- fuerit inibi canonicis religiose et absque proprietate _
batis Sancti Andresede Novo Castello Cameracensi. viventibus, cum consilio et auctoritate Atrebalensis
S. domni. Geroldi Hamensis abbatis de territorio episcopi, licentiam eligendi-Juxta timorem Dei et
Tarvanensi. sacros canones magistrum et ahfcatem. Quod si
Ego Lambertus Dei miseralione Atrebatensis epi- hujusmodi officii idonea persona ibi iuventa non
scopus hoc libertatis donativum relegi, subscripsi fuerit, assensu episcopi sui et consensu eligent de
"
-j- el in nomine Patris, et Filii et Spiritus sancti Q ( alio monasterio virum religiosum oi dinis et profes-
confirmavi. sionis suse M magistruin et abbatem sibi prajficien-
Actum Atrebati in synodo in basilica Beatse Ma- dum. Post hsec vero deducatur ad episcopum, et
rise semper virginis Dominaenostrses anno videlieet suscipiat de manu ejus temporale heneficium loci
Dei Chrlsti 1097, indictione v, xn Kal. Novembris, pt curam animarum et abbatis benedictionem. His-
annb autem pontificatus domni Lamberti Atrebaten= que beneficiis altare de JJebroniis precatu domni
sis episcopi quarto. Clareboldi militis adjungo, ita ut duos tantum
III. solidos in coena Domini ad servitium episcopi
Pro ecclesia aposlolorum Petri et Pauli iil monte persolvat,' de caeterotolum redigatur sub ahbatis do-
S. Eligii. minio.
'
(Anno 1097.) Hujus rei testes domnus Johannes archidiaconus,
" In nomine
Patris, et Filii, et Spiritus sancli unius domnus Clareboldus Archidiaconus, Odo praeposi-
veri et summi Dei. Amen. tus,Wibertus decanus, fratresque cseleri totius con-
" Lambertus Dei
miseratione Atrebatensis episco- gregationis Sanete Marise semper virginis. Domnus
pus suis successoribus prsesentis vitae lsetitiam et igitur Clareboldus hujus rei horlator nulluiri alium
fotarse gloriam. •> penitus haeredem facere volens quam Ecclesiam Re-
D
' Legimus in gestis pontificum Atrebatensis Came- hi'oniensem, totam quam in vicinio habebat haeredi-
i;acensisque Ecclesiaedomnum Fulbertumearumdem ialem ibi dedit, ita ut ipse supradictus ahbas ad ho-
urbium episcopum corpus beati Vindiciani de terra norem Dei et sanclaeMariae semper virginis ipsum
elevasse, eoque in loco, qui mons videlicet Sancti Eli- locum per.clericos suos detinefet, et prout res exte-
gii dicitur, ecclesiaro, priore destructa, reaedificasse rior augeretur, servitium Dei intus cresceret. Dedit
de titulo aposlolorum Petri et Pauli, ubi clericos videlicet in Earaflo integrum molendmum et unius
octo et stipendia unde viverent constituit, et eos hac earrucae terram et quinque hospites, et in Dahelli-
Iibertate donavit, ut nullius polestati subjacerent eurt quartam partem et silvam ibi attinentem. Hu-
nisi soiius episcopi. Poslmortem vero ejus coeperunt jus rei testes duo iterum archidiaeoni, Johannes
dietim a servituleDeitepere, ecclesiaque usque ad videlicet el Clareboldus, et totus Ecclesise Atreba-
tempus domni Lietbeiii episcopi decliuai'e. Quam tensis convenlus , domnus quoque Aloldus abhas
destruclionem ipse vir misericordiae aegre ferens, ut Sancti Yedasti, Philippus frater coniitis Roberti,
itadicam, alter Samaritanus, ejus miserise condo- Clementia eomilissa FIandi'ensis, Roberlus advoca-
luit, ac secum tractare quomodo id in melius repa- lus, Baldricus de Colbem, Frumoldus de Jusula.
 '
705 PRIVILEGIA. -,-_ - * . 706'-
Eoe igitur datum et si quis aliud legitime dederit,. j_.mat.- Si quis scienter hujus nostrae institutionis
qui usurpare praesunipserit et in pravos usus re-1 privilegium Mfregerit, excommunicationi subjaceat"
digere attentaverit, canonicae excommunicationi quoadusque resipuerit et Ecclesiae Dei satisfecerit.
subjaceat. Fiat, fiat. Ut autem perenni tempore hoc decrelum"
Ego Lambertus Dei miseratione Atrebatensis lirmum et stabile maneal,testesfidelesadndtare cu-
episcopus hoe libertatis donativum relegi et sub- ravimus.S. domni JoannisAtrebatensis aichidiaconi. -
scripsi, ct in nomine Palris, et Filii, et Spiritus san- S. domni Clarebaldi Obstrevandensis archidiaconi.*
cti propria manu confirmavi. , S.-domni Aloldi Sancti Yedasti-abbatis. S. domni
Actum Arrebati M synodo inbasilica Beatse"Mariae Hamerici Aquicinensis abbatis. S. domni Alberti
sempev virginis Dominse nostrae, annd videlicet Dei Hasnoniensis abbatis. S. domni Richardi Marci-.
Qiristi 1097, indictione v, xn Kal. Novembris,'. niensis abbatis. S. domni Joannis sancti Yindiciani
anno autem pontificatus domni Lambertl Atreba- ahbatis. S. Odonis praepositi.Sanctae Marise semper,
tensis episcopi quarto. virginis. S. domni YViberti decani. S. Roberti
IV. magistri. S. Anastasii cantoris. _S. domni Gualteri
r Privitegium Cononi presbytero concessum, custodis. S. Mascelini archipresbyteri. S. Johannis
"(Anno 1097.) .:& de Duaco decani. S. Balduirii decani. S. Adso-
In nomine Patris, et Filii, et Spirilus sanctiunius nis decani de Bethunia. S. Johannis decani de
veri et summi Dei. Amen. Castello. S. Joannis decani de Darigevilla.
-
Ego Lambertus Dei miseratione Atrebatensis epi-. ;. Ego Lambertus Dei miseralione Atrebalensis-,
scopus gaudens de religiosa conversatione tua, reve-. ' episcopus hoc libertatis donativum relegi -. et sub-
rentissime frater et compresbyter .Cono, desiderio. scripsi, et in nomine Patris, et Filii, et Spiritus san-.
desideramus paci .efquieti tuse' tam prsesentibus ctipropriamanuconfirmavi. • . r ,
temporibus quam et fuluris.providere. Jn adventu, Actum Alrebati in synodo in basilica Beatae Mariae
euim tuo et bonae;memoriae.domni Heldemari ma- semper virginis Dominse nostrse, anno-Tidelicet Dei
gistri et consacerdotis tui in Arida Gamantia in pa- Ghfistil097,indictione y, xn Kal.-Nqvembris, annc
rochia nostra qua3 dicitur. Rochennias locum vobis autem pontificatus domni Lamberti Atrebatensis
ad serviendum Deo elegistis, qui, sicul aliquando episcopi quarto.
fugiendus velut spelunca latronum fuit, nune per V.
Dei visitationem et tuam et fratrum tecum habitan- Pro" monasterio S. Vedasti. r - >.
lium factus est refugium et solatium ibi transeun- .. (Anno'1097.) .. .'
G
tium. TJndeet te in eo quo es loco et ordine et suc- In nomine Patris, et Filii, et Spiritus sancti unius
eessores tuos religiose ct canoniee inibi victuros veri ac summi Dei. Amen.
hac donamus libertate ut tanlum episcopo [respon- Cum. inter csetera praeceptorum Christianae reli-.
deatis et in manu ejus in libertate spiritus perma- gionis summopere commendetur ramus uterquel
ueatig. Coiitradimus etiam libi et per te legitimis charitatis, Dei videlicet amor et proxlmi, nisi.
successoribus tuis cum fratribus inibi religiose et proximum erigamus, juraento salutiscircumferamus'
absque proprietate viventibus . atque . victuris in ad exemplum illius Samaritani, non. promerebimur.
augraentum pacis et quietis. loci tui praedictam pa- gratiam hujus sanctse dilectionis. Merito siquidenr
rochiam de.RoclienniesJsub respeclu xu denario- caritas debet amplecti quam divina providentia tan-;
rum in coenaDomini ad servitium.episcopi. Si au- topere commendare studuit. Hsecnamque per legem,-
temaliquando,'quod absit, antiquo hoste instigante, per prophetas mundo prius innotuit,' quam uf altius
et prajdicto loco vel parochise tale quid acciderit Dei Filius commendaret, in temporegratiae visibilis
pro quo feconciliatio necessaria fuerit, tibi legiti- apparens in sole tabernaculum. suum posuiti Et
misque successoribus tuis vice nostra, accepta aqua quoniam charitas loquitur, Omni petenli te da,.ei-
sanctificationis et reconciliationis , ut ea reconcilies p viscera charitatis semper carentinopia,*nosoportet
religioni vestrae annuimus; Si autem praedictus lo- elaborare petentibus'. hilariter administrafe. prouf
cus largiente Domino ad tantam copiam rerum et ratio dictabit et aequitas. Quare ego Lambertus Dei
seryorumDeiibi commorantium excreverit ut prae- miseratione Atfebaterisis episcopus ssepe et inultum
latum eligere debeant, liberam . habeant potesta- Miploratus", salisfacere volui: dulcissimis. precibus,
tem, cum consMo_et auctoritate,Atrebatensis cpi- domni Aloldfvenerabilis abbatis Atrebatensis eoeno-.
scopi eligendi sibi. magistrum *et dominum Juxla bii de titulo gloriosi confessorisChristiYedasti cae-:
timorem Dei et mstituta; sanctorum canonum.: terorumque fratrum ejusdem'-' ecclesiae," ut altaiia'
Postmodum vero deducatiir ante episcopum, et aeci- quse personaliter" tehuerant firniareriius libefaliter-
piat temporale beneficium.loci et curam animarum possidenda prsedictaecongregationi".'Unde cum fide-.
etprselationis benedictionem. Rogamus ergo in Do- libus nostris communicalo.corisilio,' tibi,' reveren-.
mino tam praesentes fratres nostros quam et suc-. tissime frater ef filiabba Alolde, tuisque legitimis
cessores episcopos nostros et sanctorum canonum successoribus pro peccatorum - nostrorum redem-
auctoritate mterdicimus et nostra ne quis hoc do- ptione, sinealiquaturpis lucriexactione, ipsa alta-.
Jiatiyum libertatis yiolare aut [corrumpere prsesu- ria nqn solum concedimus, verum etiam. qua.
707 EAMBERTl ATREBATENSIS EPISCOPI i 708
Actum Atrebali in synodo in hasilica Jieatse
prsesidemus auctoritate liberaliter in pefpetuum ea_.A
^onfirmamus ; ea-tamen conditione ut defunctis Mariae semper yirginis Dominae nostrseanno Dei
m. Idus Octobris,- anno
presbyteris illorum locorum; alii idonei ab abbate Chrisli 1097, indictione vi,
ad episcopum deducantur, eisque cura- animarum auiem pontificatus domni Lamberti Atrehatensis
Salvo in omnibus - - ---
abepiscopo gratis impendaiuv. episcopi^uinto.
et ar- - -- , m.
jureAtvebalensis episcopi-el redditibuscjus
chidiaconi minislrdrumque ejus. Prajterea promit- Vri-onipresbylero et Balduino decano ecclesiam Aiul-
tente nobis et profitente aubale sicut primogenito curtis' chnfirmat. ~ ~ - - ''
lilio nostro in privsttis et publicis negoliis -Ecciesiae {Anno 1101.)
nostraj el in capituio oi extra lideliter et obedienter In nomine Patris, ctFilLi,'et Spiritus sancti.
- - ""
se deserviturum, si vocetur ab ecclesia. Haecautem Amen.
sunl nominalim altaria, Salgi, Florbaes, Lsiventies. - Ego Lambertus Dei miseratione Alrebalensis epi-
Felcy, Yi-, Contehan, Remchendencourt, Afceel •," scopus gaudens de religiosa -conversatfone-et ere-
Hadas . Mons, Novilelle, Pabule, Basiliere, Bom- mitica vila lua, revereniissime frater et compre-
villers, Guaiiuse, Fiscau, Bairy, Fontenellis, Ateias, _ sbyter.Odo,"desiderio dcsidefamus paci et quieti tuae
Gaurerle, Fuscariis, Berlricurt, Bigavtu, Hamhleng, B tam praesentMus temporMus quam et fuluris provi-
Frasne, Noveville, Jser, Tenluz, -Moflancs, Ymer- dere. Unde justas petiliones tuas et Balduini .decani
curt. Si quis aulem post banc nostram definitionem nostri pio affcctu prosequentes, et te el successores
roanu sacrilega cui Deo disponente -annuimus au- tuos religiose et cauonice inibi vicluros hae dona-
ferre vcl pecuniam exigere praesumpserit, dator et mus lihertate ut tantummodo episcopo respondeatis
acceplor cum Simone haerelico anathema sit. Cujtis et in manu cjus in libertale spiritus permaneatis.
rei gratia pignus hoc charitalis nohis recompensan- Ecclesiam ilaque lllam quam devolio iua sedificavit
dum reduci volumusad memoriaro, quatenus audito in loco solitudinis qui dicitur Aiulcurtis tibi et suc-
obitu nostro, exequias e.ttricesimum noslrum et an- cessoribus tuis in proposito religionis perseveranti-
niversarium tara praesentes fratres et abbates eorum bus libere possidendam contradimus, et curam ani-
perpelualiter celebrare pi'ocurenl. Et quoniam san- marum confratrum tuorum eremitarum libi coni-
cta el salubris est cogitatio pro defunctis exorare, mittimus, et decimam agri eideni ^cclesiae s.5r-
ut a peccatis solvantur, rogamus te , dilectissime cumjacentis, quem fratres tui eremilse excolunt.
fili et venerabilis ahba, et omnes suecessores tuos annuimus. Rogamus ergo in Domino tam prsesentej.
in eo quo es loco et ordme futuros abbates quatenus p fratrcs nostros quam et s iCeessores uostros episeo-
in charitate Spirilus, sancti, in qjio est remissio om- pos el sanctorum eanonum auctoritate interdicimus
Ejum peccatorum, quod nohis staluimus fieri, hoc etnoslra ne quishoc donativum libertatis violarc
idem fiat successoribus nostris in Atrebatensi sede aut cprrumpere praesumat. Si quis scienler hujus
fulurisepiscopis. Sane quoniam in deterius defluunt nostrae Mslitulipnis privilegium infregeril, excdm-
lempora, nec actiones humanse possunl' memovari municalioni subjaceat quoadusque resipuerit et Ec-
nisi per lilleras, hoc liberlatis donativum consigna-^ clesiseDei satisfecerii. Fiat, fiat. Ut aulem perenni
ri libuit praesente pagina. O_uodul inconvulsum et tempore hoc decrelum firmumct stabile maneat,
sine refragatione permaneat, in augmenlum llrmila- testes fideles adnotare curavimus. S. domniCIarem-
tis testium subscripsimus nqmina. S. domni Cla- boldi Atrebatensis archidiaconi. S. domrii Roherli
i'emboldi Atrebatensis archidiaconi. S. domni Joan- Obstrevan.densis archidiaconi. S. domni Aloldi San-
nis abbatis de Monte Sancti Eligii. S. domni Alberti cti Yedasti abbatis. S. donini Alberti Hasnoniensis
abbatis Hasnoniensis. S. domni jEraevici- abhatls- abbalis. S. domni Hamerici Aquicinensis abbatis;
AquicMensis. S. domni Raynevi abbatis de Camera- S. domni Richardi Marcinensis abbatis. S. domni
co. S. domni Gaufiidi abbalis de Novo Castello. S. Roberti Molismensis abbatis. S. domni Sigeri San-
domni Adam abbatis de Sancto Auberto. S. domni ]p cli Petri de Gant abbatis. S. domni Joannis de Mon-
Odonis SanctaeMariae praepositi. S. domni Guiberti te Sancti Eligii abbatis. S. domni Adam de Sando
decani. S.Anastasii cantoris. S. Roberti magislri. S. Auberto €anieracensis abbatis. S. domni Raineri
Gualteri custodis. S. Mascelini archipresbyteri. S. de Sancto Sepulcro abbatis. S. domni Cononis de
Joannis decani d'AginvilIe. S. Radulfi decani. S. _ Arida Gamantia. S. domni Odonis praepositi. S. Ana-~
Asconis decani de Bethunia. S. Guarneri decani. S.. stasii cantoris. SS. canooicoruin Gualleri, Algisi
Balduini decani de Bapalmis. S. Cuagonis decani» Roberli, Balduini, Rogeri, Gerardi, Andreae, Gui-
S. Joannis deDuaco: S. Gualteri decani PP. S. Ar- mari, Petri, Anselli. SS, decanorum Mascelini, Ar--
nulfi de Lens PP. S. Bernardi. S. domni Cononis de sonis, Joannis, Gerardi, Guameri, Guagonis, Bal-~
Arida Gamantia detitulo Sanctae Trinitatis. S.doni-. duini, Radulfi, alterius Joannis. SS. Arnulfi prae-
ni Achardi. S. d.omni Drogonis. positi de Lens et Lictardi et Guagonis canonicorum. -
Ego Lambertus Dei miseratione Atrebatensis cpi- SS. Herberli decani, Kurandi, Amandi, - Gualleri,
scopus hoc libertatis donativum relegi, subscripsi f Odechini eanonicorum Duacensium. S. Flotbijri sa-
et in nomine Patris, el Filii, el Spiritus sancti pro- cerdolis et personse allaris de Flers.
pria manii eoniirmavi. Actum Atrebati in synodo in ecclesia Beatae Marist
"09 PRIYILEGIA. 710
-jsemper yirginis anno Dei Ghrisfi 1101, Mdietipiie" A senses canonici cum persona hab.eant, pt episcopp
ix, XVIIKal. Novembris, anno aulem pontificatus ejusque ministris quse episcopalia sunt persolvant;
«lomniLamherii Atrehalensis episcopi octavo. mprtuaque perspna, aliquis Lensensium carionico-
Egq. Lamhertus Atrebatensis episcopus hoc li- rum jn lqco ejus ap episcoppsine qmni redem-
ihertaljs -donativum relegi, signavi, subscripsi f 'Ptjpne i'estiluatj,r. In villa (Juendini ierram ad duas
etinnpmmePatris, etFjlii,etSpiritus sanclicom- GariHicaset sex hqspites et camba et furnum, apud
-plevi. _-- - - - - -- . Guistregumgles carrucam teiTse et csetera quse iu
' charta comilis cqntinentur. Si quis autem in crasli-
; YH.
num hujus npstrae cqnstituliqnis paginam noscens
Privilegium prq ecclesia Linnensi. hujus privilegii diguilatem infiingere, minuere, aut
_," _ . _ \~ (Anno 1106.) _ lemerare quolibetprayousu prajsuinpserit_ a limini-
- In nomine Patris, et Filii, et Spiritus sanctiunius "bus el a sinu sanctae malris Ecclesias sequesiramus;
jreri ac _ummi Dei. Amen. - ct si sepundp tertiove rationaliter cpriimoiiitus quod
Ego Lambertus Dei jniseratione Atrebatensis epi- malg fecit emendare neglexerit, huncialem praesum-
•sjjopjjs Justis et honostis petitionibus honorabilis " pforejn et Chrisiianaj' disciplinas cpntemjitqrem yin-
cpjnilis Eustaehii et. nobilis ejus uxoris- Marise co-. culp. canonieae excommunipationis subjicinius. -
initissae, necnon et matris prsedicti xomitis Idae re- > Actum Atrebati annp Dei Christi 1106, indictione.
ligiosae comitissse acqtiiescens, quodaministerio no- xiy, yii Idu.s Junii, annoautem ppntificatus domni
slro exjgunt, scire voMmus tam prabsenlibus quam Lainberli Atrebatensi. episcqpi xn, regnantePhi-
fuluris filiis et fratribus nostris quod in libertate lippo ljege in Francia, Rpbertq juniore m Fiandria,
spiritus Lensensi Ecclesise' et canonicis ejusdem Eustachio cornite Bpnpniensium ef I<esensium.
Efclesise. es pelilione prsedictarum personarum ra- In festivitale sancti Dionysii persolvant praedicti
iuin et stabile pereimi lempore per nostrae auctorita- canqnici episcqpo -quinque solidqs de Bethay el de.
tis priyilegiuin confirmass.e. Unde omnia illa quse in Durgis. Nos siquidem hujus paginae auptoritatem
possessionem praediclaeE.cclesiaesive a principibus, ratam et inconvulsam ^iefmaiierc yqlentes in prae-
jjt, M eorum piajceptis et scriptis conlmetur , sive senlia subscriptqrum testium eam cqnsignayiraus.
3 cseteris Dei fidelihus Jam praedictaj Ecclesiaj, quae" S_.dpmni Claremholdi archi^iaconi. S. doinni Ro-
epgnpscitur ad Jtitulum Beatae Mariae semper virginis berti archidiaconi. S. domni Odonis prappsiti. S.
dominse ijostrae.efBeati Wlganii confessoris a princir;' domni Anastasii cantoris, Balduini presbyterorum,-
piq. fundala, Justq dpnata et canpnice ppssessa sunl," - Arnoldi^ Petri, Rogeri diacpnqrum, grogonis, Gi-
sjye in ppsteruin concedenda, pojidere npsfrae aucto7 rardi, Anselli subdiaconorum. S. domni Gualteri et
rjlatis a c_an_niicis et eqriim prselalis disponenda aur " Sasgualonis. Ego Lambertus Dei miseralione Atre-
'ejtorizamus. Prseter.ea ecclesias Sanctoi'um Leode-- batensis episcopus hoc libertatis dpnativum relegi,
garii atque Laurentii martyrum et eorum epigcopa^. subspiipsi f et in nomino Patris, et Filii,ct Spiritus
les reddjtus, sicut praedecessqr noster vcnerabilis el sapcti propria manu confirmavi.
religiosus epi&copus I_ietbertus ad usus canonico- YIII.
rum dpnavit et concessit, rios quoque consequenter ~
Privilegium abbalissm Guisendi de Melbodiq
anjiuimus et concedimus; ita tamen ut pi'esbytevi concesswm.-
qjii eis eeclesiis in gopulo praeficiendi sunt per ma- . (Anno fl06.)
riuni canonicorum sive eorum praelatorum Atreba - In nomine Patris, et Filii, et Sgiritus sancti unjus
tensi episcopp semper qfferantur, et sicut canoni- vevi et summi Dei. Amen.
cum est de honestate vitse sup episcopo professio- Egp Lambertus Dei miseratipne 4ij"ebatensis «pi-;
nem faciant, et qbedientiam prqmitlant, et sic cu. scopus venerabilium fratrum noslrorum petjtione et-
ram populi suscipiant et gerant. De decaijo auteni - consilio frelus concedimustibi,lionorabilisin Christo
Juxta timorem Dei et auctoritatem sanctorum cano- 0,mihi soror abljalissa Guisendis de Melbqjlio, et p,er -
mrm eligendo lMerain canonicis concedimus faculta- te succedentibus in eo quo nquc es loco ordinp ab-
tem. Dead.oeatp quoque M causis suis, sicut ex batissis regulariier electis et canonice promovendis
rogatu et permissu comitis cognoyimus, quenivo- altare de Herem, hac interposita conditione, quateT -
luerint et quandiu yqluerint et non ulterius, cano- nus ad synodum Atrebatensem advenias, ita succe-
nici hunc talem habeant advocatum. Ne autem ali. dentes tibi abbatissae, nisi cum licenlia episcopi rer -
qua dubietas aut ignqrantia ppssessionum Jam _sajr manserilis, aut.canqnica et synodali excusatione.
pedictse ecclesiae renascatur, rerum mobilium et Adjicimus etiam papi et libertati yestrse quatenus
immobilium dona subternotari prsecipimus.Teloneum abhatissa |Ielbqdiensis idqneum -presbyterum ante
in eadem vilia Rberum, et ab ipsis sqiummq_dqca- priesentiam Alrebatensis pgiscopi deducit, qui de
nonicis dari yel auferri debeat, etpihil amplius inde honestate vitse suaa prqfessiopem faciat, et canoni-
ipsi cqriiiti accipere hceat quam-carrucam vini XVIII cam obedieiit,iani-proniitlat,-et sicde manu episcopi
modiorum tantummodo. Cambam quoque et furnum, curam in populo Dei gerendam pratis suscipiat. Ut
et apud Becherel molendinum, et apud Guerchin autem nostrse-paginae scriptum perenni tempore in-
hp.dium,, ccclesiain guogue ,de Befhay ct D.ui^giLeii- cqnvulsuni et stabile permaneat. testes fideles in
 711 LAMBERTL-ATREBATENSIS EPlSCOPI 7J2
quoium praesentia altare praedictum Herem absque A J nus, Drogo episcopi oeconomus, Lavulfus decanus,
personatu a nobis concessum est, salvo in omnibus Mauringus,' Robertus filius Ermenfridi, Balduinus.
Jure Atrebatensis episcopi, et redditibus et consue- Petrus acolythus. ._""."
tudinibus ejus, ne'cnon archidiaconi, et minisfrorum . .Testes Corbeienses :~Lambertus preshyter de
ejus, subnotafi nraecipimus. S. ClarenMoldi Atre- Sanclo Petro, Robertus presbyter de "SarictoJoanne,
batensis archidiaconi. S. Roberti Obstrevandensis-- Lambertus Corbeiensis diaconus, Robertus aco-
avchidiaconi. S. Joannis de Monte Sancti Eligii ah- lythus.
balis. S. domni Gerardi. S. Cononis de Arida Gar Ego Lambertus Dei miseratione Atrebatensis epi-
"
mantia. S. Richardi de Rebroniis. S. Gualteri Atre-" scopus hoe donatiyum libertatis relegi, suhscripsi f
batensis canonici, quondaih Duacensis caslellani. et in nomine Patris, et Filii, et Spiritus sancti pro-
SS. Joannis, Mascelini,Roberti decanorum. SS.Eve- pria manu confirmavi.
rardi et Rogeri el Guarimundi de Duaco. S. Henrici Datum Corbeise "xix Kal. Februar., -Mdictione
abbatis de Sancto Yedaslo, S. Raineri de Sancto Se- prima, anno Dei Christi 1108.
- Recitatum est autem Atrebati in secretario
pulcro Cameracensis civitatis. Si quis autem hujus " majo-
nostrse paginae et constitutiouis scriptura sciens," ris ecclesiae Beataj Marise semper virginis 13ominae*
contra illud venire, temerare, minuere, aut quolibet 1B nostrae vii Kal. Mart.,-auno vero pontificatus domni
ingenii modd infringere prsesumpserit, si secundo Lamberti Atrebatensis episcopi xiv.
tertiove commonitus non resipuerit et Ecclesiae Dei '
- _x- -
satisfecerit,-hiinc talemprajsumptorem et-sacrorum' .
PnviCegium pro monmterio S. Petri Baldiniensis
canonum-contemplorem cauouicaj excommunicatio- '"
nis severitati ligatum subjicimus. , (AnnolllO.)
Ego J_ainbertus Dei miseratione Atrebatensis epi- Ln nomine unius veii ac summi Dei Patris,'et Fi-.
scopus hujus libertatis donativumrelegi, suhscripsi lii, et Spiritus saneti.Amen.
-_ et.in nomme Patris. et Filii, et Spiritus sancti Ego Lambertus Dei miseratione Atrebatensis epi-
. seopus, pro humilitatis tuae petitione et Baldmiensii.
propria manu confirmavi.
Actum anno Dei Christi 1106, indictionexiv, vm-. monasterii fratrum dilectione, honofabilis in-Christo
Idus JSJovembris, anno auteni- pontificatus domni abba Ansbolde,"salvo in omnibus jure Atrebatensis
... - episcopi et redditlbus cjus, contradimus tibi et
Lamberti-xn.,
' ' ' - — per
IX, > te et pro te omnibus in quo nunc Ioco "fet -ordMe
• • • prseesse dignosceris futuris per Dei ordmationem ab-
Privilegium pro monaslerio Corbeiensi.
"
• - "* batibus altare-deHarnes et
" (Anno'1108.)'. ejus appenditiam capel-'
In nomine unius veri ac summi Dei Patris, et lam nomine Alnay aljsque pmni venalitate seu feu-
Filii, fet Spiritus. sancli. Amen. • JuslMet turpis lucri exactione deinceps in libertate"
Ego LambeftusDei miseratione Atrebatensis epi- spiritus possideridum. Adjicimus etiam ut et vestra
scopus pro benignitalis luae dilectione'el verierabi-- . vestrorumque succedenfium abbatum providentia-
lium Corbeiensis monasterii fratrum, honorabilis" in idoneum presbyterumAtfebatensI episcdpo praesen-
Christo abba Nicolae, salvo in bmnibus Jure Alreba- tet, eui professionem de honestate vitae suae et ca-
tensis episcopi el ministrorum ejus, contradimus libi stimoriia, sicuti canonicuni est, 'faciat, atque obe-
et pro le et per le omnibus in quo nunc loco et or- dientiam promittat, ac deinde curam de manu epi--
dine praeesse dignosceris-futuris per Dei ordinalio- scopi in praedicta ecclesiade Hafnes in pppulo Dei
1
iiem abbatibus altare de Monciaco sine personatu et gerendam gratis accipiat; Abbas auterii de Sancto
ejus appendiciam capellam de Berla absque omni Petro Baldiniensis coenobii,Tos videliefetjTevefende"
venalitate seu cujuslibet turpis lucri exaetione in in Christo frater Ansbolde, et successores vestri
liberlate spiritus pqssidendum. Adjicimus etiam ut -hbates, Atrebateiisi synodo interesse non negli-*
ct vestra vestrorumque succedentium abbatum pro- +, j- gant, nisi cum licentia episcopi relaxali fuerint aut
'
videntia idoneum preshyterum Alfebatensi episcopo archidiaconi ejus-, si vices pontificis exsequendo
' sj7--
praesentet, cui professionem de honestate vilse suae nodum tenuerit. Ut autem hujusnoslraj constitutio-''
et castimonia, sicut canonicum est, faciat, atque - nis scriptum stabile et inconvulsum permaheat, fide-
obedientiam promittat, ac deinde curam de _manu les testes fratres nostros annotare procurayimus.'
«piscopi in Mociacensi Ecclesia in populo Dei geren- • Claremboldus Atrebatensis archidiacdnus, Herber-
dam gratis accipiat. Idem aulem presbyter Alreba- : tus Moriensis archidiaconus/AMoldus" abhas de For-'
tensi semper synpdo intersit, et redditus synodales mosella, Odo prsepositus, de'
et cathedraticas consuetudiries benigne et hilariter : Insula, Rogerus diaconus, Robertus"prsepositus
Lambeiius Tornanensis'
pefsolvere studeat.Ut autem hujus noslrae consli- l". diaconus, Guido subdiaconiis, Jiobertus magister,"
. tutionis scriptum stabile et incorivulsum permaneat, •* Rohertus filius Hermenfridi, Petrus
acolyfhus, Hu-'
fidelestestes fratres noslros arinotare procuravimus^ bardus lector, Baldulrius decanus de
~ Batpalmis, Si-
Clareinboldus Airebatensis archidiacdnus, Odo praj- mon frater ejus.
pos'itus,Anaslasius cantor, Robertus Obstrevandensis ' Ego Lambertus Dei miseratione Atrebalensis epi- *
archidiaconus. Rogerus presbyter, Wido.sub'diaco-t ; scopus hoc libertatis donativunf
relegi,"subscripsi -j"''
 715 _ &MVILEGIA. 714
et in nomine Palris, et Filii. et Spiriliis Sancli pro- j Lconcedo eeclesiae Beati Potri de Insula altare de
pria manu confirmavi. Moncels,.salyo in oronibus Jure Atrebatensis epi-
AetumannoDominicaelncarnationis 1110; viuldus scopi et eclesiasticis consueiudinibusj minislforum-
Aprilis. indictione m, anno vero pontificaths ddmhi .que ejus, liberiim ab omni turpis lucri exactione*;
Lambefti episcopi xv. iiac interposita conditione, quatenus pro ecclesia
XI. Beati Petri vos, dilecte frater Lamberte, qui nunc
Privilegium Guarino priori de Abbalisvilla bhedientiailus estis de Moncels, et futuri successo-
concessum. res vestri personarum absque omuiempltone et ve-
(Anno 1110.) iialitale gratis de manit episcopi suscipiatis, et syno-
In nominePatrls, et Filii, et Spirilus sancli,unlus dali tempore,cathediaticos et synodales reddiius
Veri ac summi Dei. Ament archidiacono et decano ei ministro episcopi liilariter
Ego Lamhertus Dei miseratione Atrebatensis epi- praeparare et solvere studeatis, et- ad synodum ve-
seopus pro disciplma et religione Chmiacensis mo- nire nrih negligatis. Adjicimus etiam ul eeclesia
iiasterii, unde educatus et monachus esse dignosce- Beati Petii per vos presbyterum idoneum episcopo
ris, reverende mi frater Guafineprior de Abbatisyilla. Atrebatensipraesenlet, quieiobedienliampromiltat.
cohcedimus tibi et successoubus tuis de Abbatisvilia !^ et de vitai suaj honestate, sicut canonicum esl, pro-
prioribus locum nostrum in Belhunlensi teiritorio fessiouem faciat. ac deinde curam in populo de
situm de titulo Sancti Praejecii martyris suh limore Mpncels gerendam gralis suscipiat. Ul ergo hujus
Dei et Regula beati Benedicti gubernandum corpo- nostrae paginse scriptum inconvulsum et stabile per-
raliter el spiritualiler educandum. Adjicimus etiam maneat,-.d hoe corrohovandum fideles et idoneos
praedicto loco parochiam nostram nomine Fusche- testes subnotave pvoeuravlmus. S; Claremboldi
rias, salvo in omnibus jure Atrehatensis episcopi Atrebatensis archidiaconi. S. Roberti Obstrevanden-
et reddituum ejus et consuetudinibus minist-oruto • sis archidiaconi. S. Odonis prseppsili. S. Dvogonis
ejus. Scripto etiam hostro confirmamus ut tu et decani. S. Anastasii cantovis. S.Roberll scholastiei.
successores tui priores de Abbalis\ illa mihi succes- SS. candnicoruro Rogeri et Alulfi. SS. dccanoruri-
soribusque meis. sicut in Claromontensi concil.o Warneri et Gerardi. SS. Hilvini et Arnulfi de Lens..
renovalum et constitutum esl, dignam exhibeatis SS. Petrl et Roberti acoiythorum.
obedientiam. Presbyterum autem de parochia Fus
Ego Lambertus Dei roiseralione Alrebatensls epi-'
. cherias Atrebatensi cpiscopo idoneum adducetis scopus hujus nostrae paginaj scriptum relegi, sub'
qui professionem faciat, et obedientiam promiltat, ^ scripsi, et in nomine Palvis, el Filii, et Spirilus
et sic curam populi Dei de manu episcopi graiis "*sancti
propria mauu confirmavi; -J-
accipiat. Ut autem hujus nostrae constitutionis pa- Aclum Alrebati anno Dei Christi Hll. indictiono
gina stabilis et inconvulsa jSermaneat, fvalres nostres. iv, pontificalus auiem donmi Lamberti Airebatensis'
fideles et idoneos testes annotafe procuravimus.
episcopi xvm
S. domni Claremboldi archidiaconi Ati'ebatensis. Xllf.
S. domni Roherti Ohstrevandensis archidiaconi. S. Guaitero ahbati ecclesiam Ambrisne 'concedil.
domni Odonis prajpositi. S. domni Anaslasii canto- (Annollil.)
ris. S. Balduini presbytcri. S. Rogeri presbyteri. S." in nomine Patris; et Filii; et Spiritus sancti,unius
Rogeri diacdni. S. Pelri diaconi. S. Drogoniss.An- veri ac summi Dei.
selli, M. Rehni subdiaconorum. S. Sasgualonis et Ego Lambertus Dei miseratione Atrebatensis epi-
"Lamberlfacolylhortim, et flubardi lectorls. S. Azo- seopus, honorande in €hristo abba Gualtere» conee^
nis et Mascelini decanorum. SS. parochialium pre- dimus tibi ecclesiam nostrae dioecesis nomine Am-
shyterorum de Atrebato Alberti, Rogeri, Ebrulfi, brisne, salvo in omnibus jure Alrebatensis episc.pi
Isembardi. Cl i-eddilibus ejus, et consuetudinibus archidiaconi
Actum Atrehati anno Dei Christi 1110, indictione
D minislrorumque ejus. Provocamur enim pro vestra
in, vm Kal. Augusti; ponlificalus autem domni et loci vestri honesta conversalione. tunc etiam
__raiberli Atrebatensis episeopi anno xv.
quorumdam fratrum nostvovum interventione, dare
XII. vPbis altare et prajdictam ecclesiam nostram el per
Privilegium pro ecclesia S. Pelri de Insulu. vos omnibus qui in eo quo nunc IOGOet ordine
(Anno 1111.) praeesse noscimini, successoribusque veslris abbati-
In nommePatris, et Filii,et Spiritus saacti, unius bus per gratiam Dei ordinandis et constituendis
veri ac summi Dei. Amen. concedimus. Et. quia de metropoli alienae provinciae,
Ego Lambertus Dei miseratione Atrebatensis epi- scilicet Rothomagensi, et vos et monasterium ve-
scopus pro semper reverenda mihi Ecclesiae Beaii struni estis,-conslitueiido conslituimus, sicut in
Petri apostoli de Insula dileclione-, pro renovenda Cbalcedonensi concilio legitur confirmatum,,et in
quoque et feonfirmandafraterna dilectipne et mulua Claroroontensi concilie a dignae memoriae veuerabili
soeietate precum et orationum instantia, pro tua papa Urbano II est renovatum, quatenus monachus
'
etiam, dilecte in Christo frater Lamberte de Cumi-' ille qufemapud Ambrisiiam priorem esse volueritis,
nes, et quorumdam fralrum nostrorum inlervenlione, mihi futuiisque Ecclesisc Airebalerisis pontilicibuflA
1'ATfiOL."CLXIL. - m -
7,5 'LAMBERTI ATREBATEKSIS EPISCOPI 'Tid
quantum'ad nostram dieecesim perfmet, obedientiam A Ego Lambertus, Dei rhiseratione Atvebatensts
.canonicam el promiltat et exhibeat. Adjicimus etiam episcopus, pro buraili et diutina petilione vesira,
ut providentia vestra et prioris Amhrisnensis ido- nec non et pro vobis commissse congregaiionis Sancii
neum presbyterum Atrebatensi episcopo in populo Amandi fratrum dilectione concedo vobis, rever-iHfe
Ambrisnensi constitiieiidumpi_jsenlet, qtti elpraedi- abba Bovo, altaria et ecclesias cum dotibus sui_,
cto episcopo de honestale vitseel casiimonia sua pro- videlicet de Bulceng el Masteng et de Helemiis, salvo
fessionem faciat, ct obeJietitiaro -, sicut canonicum in omnibus caihedraticis redditibus episcopi et con-
est.promittal, et sic cuvain populi Dei gerendam de suetudinibus avchidiaconi etministrorum ejus.Pres-
manu episcopl gratis accipiat. Praetevea, quia perso- bylero vero de quolibet loco pvajdicto defunclo sive
nam vesiram synodo nostrae intercsse gravarct, piior rationabiliter remoto, provideat abbas Sancli Ahiahdi
Ambrisnensis synodo Alrebatensi intevesse non et procuret alium idoneum presbylerum Atrebatensi
negligat, et cathedralicos et synodales vedditus episcc-po prsesentare. cui prefessiPnem faciat et
episcopo ministrisque ejus sicut de malrice ec- obedienliam promiltat, et sic in populo Dei curam
elesia hilariter solveve procuret. Ul ergo hujus gerendamdemanu episcopi gratisaccipiat.Yosaulem,
noslraj paginae scripluni inconvulsuro' el s',abile reverende frater et abba Bovo, omnesque fuluri per
permaueat, ad hoc corroborandum fideles et ido- B gratiam Dei abbates iu eo quo nunc es loco et ordir.e"
neos lestes fvaires noslvos subnoiare pvocuravi- praeesse dignoscimini, Airebatensi synodo interesse
mus. S. Clavemboldi Alrebatensis archidiaconi. non negligatis, nisi forte alicui veslrura cum bene-
S. Robevti Obstvevandensis archidiaconi. S. Drogo- volentia episcopi relaxatum fuerit. Ut auiem nostrai
nis decani. S. Odonis praeposili. S. Anasiasii canlo- paginae scriptum inconvulsum et stabile pevmaneat,
ris. S. Robetii magistri. SS. canonicorum Rogeri, fideles et idoneos lestes fratres nostvos suhnotave
Salduini preshyterorum, Rogeri, Petri diaconorum, pi'ocuravimus. S. domni Claremboldi Alrebatensis
Hilvhii subdiaconi, Sasgualonis elLamberti acolyto- archidiaconi. S. domni RoberXiObstrevandensis ar-
rum. SS. plebaliam decanorum Mascelini, Radulfi, chidiaconi. S. domniOdonis Ecclesias nostrae pnc-
Gerardi, ei presbyterorum AMevti, Ebrulli, Guene- posili. S. Evrardi sacerdotis , Rogeri diaconi, Gui-
_oa_i_Joannis, Tetboldi. doriis subdiaconi canonicorum. S. domni Richardi
- Ego Lambertus,Dei miseraiione Atrebatensis epi- abbatis deMonteS. Eligii. SS. decar.o: ura Amalrici,
scopus, hujus nostrse ptginse scriplum relegi, stib- Maseelini, Gerardi. SS. sacerdotum Ebroini, Lal-
scripsi, et in noroine Palris, et Filii, et Spiiitus duini, Helgoti. SS. Sasgualonis, Pelri canonicorum
sancli propria inanu confirmavk - - ( Aivebatcnsium. S. Rogeii sacerdolis, et Guiberli
,-
Actum Alrebafi aimo Dei Chvisti 1111-, indiclione diacoui.
iv, vin Kalend. Novembiis, ponlilicalus autem domni Ego Lambertus, Dei miseratione Atrenatensis epi-
Lamberli Alrebalensis episcopi unno xvn. scopus, hujus nostrse paginae scripium relegi, suM>
XIV. scvipsi, elin nomhie Paivis, et Filii, et Spirilus
Privilegium pru cmnobio S. Amandi , sancli propria manu confirmavi. j-
(Anno 1112.) Aetum Atrebati anno Dei Christi 1112, ni Idus
In nomMe Patris.el tilii, el Spivitus sancti, unius Aprilis, indiclione v, ponlMcalus autem domni Lam-
veriac summi Dei. Amcn. herti Atrebalensis episcopi aimo xviu.

CONCILII CLAROMONTANI
Anno Incarnatioms 1095, teiupore Uiiiani II papa., anrio ejus vni, Philippi F_aneoftin_
regis x„xvi, congregali,

CANONES
COLLlGfcNTELAMBERTO ATREBATENSl EPISCOPO (_).
(LABBE,Concil., t..X, p. 506.)
Anno -DominiChristimilhsimo nonagesimo quarto^menseBecenibri-, decreta* domini Urbctni
papai secundi in Claromontensi1- concilio ~data. ,
1. —De pace non infringenda. D cleriei et leminse, et<_uaj cum eis fuerint, inpace
Siatutum est (6) jif in omni die el monacbi et permaneant; tribus autem diebus, scilicet secunda,
*
YARI/E LECTIONES.
1 quinto. " iv Kal. Decembris, aut. vi. 3 aposiolica * Arvemensi.
NOTiE.
(S) Yarietatem lectionum adjeci, inqiiit Severinus nicum et scholaslicum, de Ecclesia optime meri-
Binins, e\ mariuscripto ad me transmisso per reve- tum. J
lenduai doramum Georgium Colveneiium, theo- (6) Contuiirous cum aiitiquissimis membranis qms
logise apud J_uaeenses dociorem et professorem, . apud nos sunt et alhs mss.
collegifttse .eeplesjfe saacii Peiri ibidem cano-
 .17 CANGNES CONCIL. CLAROMONT. 7i8
teviia et quavtaB, ab aliquo alicui illata non veputa- A lionores ecclesiaslicos promoveanlur, nisi monaciia-
Jjitur pacis fractio 6 : quatuor autem reliquis die- liter vel canonice vixerint in ecelesia.
bus si quis alicui injuriam intulerit, fractionis san- XII. — Nemo in duabus civitalibus prmbendam
ctas pacis reus habeatur, et prout judicatum fuerit habeat.
puniatur. Ut nulli clerieorum liceat_demceps in duabus ci-
H. — De itinere Hierosolymitano. vitatibus duas praehendas ohtinere, cum duos titulos
'Quicunque pro sola devotione, non pro honoris vel non possit habere.
pecuniaj adeptione, ad liberandam Ecclesiam Dei XIII. — Ut clerici ad primum semper titidum
Jerusalemprofectusfuent, iter illud pro onini pceni- 4Jrdinentur
tenlia 7 reputelur. Ut omnis clericus aJ eum litulum, ad quem pri-
III. ~-=-Ut decanus sit presbyter, archidiaconus sit mum ordinatus cst, semper oi'dirietur.,
diaconus. . XIY. — Mullus in eadem ecclesia geminos honores
(7) Ut nullus fiat deeanus in Ecclesia nisi presby- habeat, -
ter; nullus archidiaconus, nisi Levita (8). Ut nul- Utnullus deinceps in una ecclesia geminos hono-
lus clericus teneat archidiaconatum, nisi Ipsius di- res habeat.
gnitatis haheat gradum. Ut nullus sit archipvesby- **XV. — Nullus ecclesiasticum honorem de manu laici
tev, quod aheubi dicitur decanus, nisi sit sacer- accipial,
dos ordinatus. Al vero apud~~Gratianum D. XL, Utnullus ecclesiaslicomm -* aliquem honorema
c. 1. Nullus episcopus M eeclesia sua, nisi diaco- manu laicorum accipiat. Ut clericus nullum ecelesia.
nus sit, archidiaconum instituere, nec arcM- honorem a laicali manu recipiat.
presbyterum aut decanum nisi presbyteri sirit, XYI. — Ut principes ihvestiluras non faciant.
ordinare prajsumat. Quod ul districtius tenealur, Interdictum est, nereges vel alii -- principesali-
apostohca auctoritate probibemus et interdicimus. quam in^estituram de ecclesiaslicis honoribus fa-
IY. — Ut clerici arma non portent. ciant.
Ne aliquis clerieus arma deferat. XYH.—Ul episcopus aui presbyter fideliiatem laich
Y. — Ui episcopus non eligatur nondum diaconus. non faciat.
Uf nullus laicus, clericus, vel tantum 8 subdiaco- Ne episcopus vel sacerdos regi vel alicui laico in
nus in episcopum eligatuiv isianibus Jigium fi.Ielilatemfaciat. '
_ .
YI — De emptis altaribus vel ecclesiis. XYHI.— Nullus sine licentia episcopi capellanus fiat
Ut nullus sibi praebendam emal. Quod si quis laici.
enierit, yel "parenles ejus illi emerint, in manum iC Ut nullus presbyter capellanus alicujus laici esse
et dispdsltidnem episcopi se reddat 9. Hoc idem de possit in confessione " sui episcopi. Ut nullus prin-
altari et de omni ecclesiastico.benelicio fiaf- eeps capellanum habeat nisi 13quem sibi episcopus
YU. — De altaribus qum dantur monasteriis per suus, aut archidiaconus procuratofem animse dele-
personas. ctum constilual, ex alio 3Is. cod.
Ut altaria congregaiionihuo canonicorum vel mo- XIX. — Ul laici decimam non retineant, -nec
nacborum per personas data, mortuis personis libera recipiant.
redeanfin manus episcoporum, nisi _uerint illis per Ne laici decimam partemde laboribus suis reti-
eorum scripta priyilegia confirmala. neant, sicut nec debent retinere, ita nec_acei-
YIII. — Ut nullus sepulttlram exigal. pere 14.
Ut nullus deinceps sepulluram exigat. XX. -—Ul taici allana vel ecclestas dcincevs non
IX. — De clericis uxores sibi copulantibus. retineant.
Unde et interdictum est omnibus laieis ne anipliu?
Utnullus sacerdos, autdiaconusi aut subdiaconus,
altavia vel ecclesias sibi retineaiit.
sed et nullus qui eandriicaiu habet, fornicationis sMi
a canonica XXI. — Ut nuilus allerius sibi iwreditalem usuwel-
copulam adjungat. Quod si quis fecerit, j*. Ne aliquis laicus alterius sihj haereditates usur-
omnino arceatur.
~ pet: quod si quis feceril, nec reus lis «tatisfecerit.
X. — Utclerici feminas dominon habeant. nullus sacerdos eum interim ad pcemlenthm ad-
Ut in domibus clericorum nullais liceat habitare mittat. '•
mulieves, nisi quas sancti canones permitturit.
XXII.—Nemo, nisi perfeclam confessionem 'ecerit. ad
XI. — Ut fdii concubinarum clerici non fiant. pmnilenliam recipiatur.
Vt nulli filii concubinarum ad ordines vel aliquos. Similiter 16 nec alhim quemlibet nisinerfectam
YARI_E LECTIONES..
8 s
"injuria. einfractio.1S forte deest ei..li saltem. -"sui reddant.ls "ecclesiasticum. "yi-"'- "forle
• .-
absque concessione. nisi c. f. ep. recipere. rationi,- et. ,
'
NOTiE.
(7) Dist. 6, c. Nullus. - '
(8) Renerimus in mss., inquibus non semper idemiiahefur canonum sequenlium ordo.; '- -
 719 FRANCISCUS CAMENUS.—NOTITIA. 720
eonfessionem fecerit, verbi gratia, ut si perpelra- A crucis aliquod erimen peregerit, et ad ecclesiam vel
fo horoicidio manserit in aduiterio ", vel hujusmodi crucem ecnfegerit. aecepta securitate vitae et n_en_-
ad perfectam poenitentiam minime recipi debere brofum,- veddatur justitiac» ~
decretum est. Attamen consilium damns 18,ut Jeju- XXXI. —JUl nullus clericomm bom diripidt,
net, el eleeroosynas det, ttt ad veritatis viam possit . Ne aliquis clericus res episcoponmi vel clerici.riim
revertu vel in vita vel post mortem eorum diripiat, vel in
XXin, — Ut carrns teta Quadraaesima nm usus proprios conferaf. Quod si quis fecerit, ana-
edanlur. thema sit; et dictum est ab omnibus iFiat,- fiaf.
Ut nullus Chrislianus a eapite Jejunii usque ad Apud Gtaliannm sic habel '10 _De laicis quaesfo
pasGha carnem comedat.- facta esl, qui morientibus episcopis sive allis cleiicis
XXIV. — Quibus temporibus ordines facientti.- fes defunctorum invasas ecclesiae paupevibusque
NeTiantordines 19, nisi quatuor certis temporibus, subvipiunt : eontva quos commune totius eoncilii
et Sabbato mediante Quadragesima 20, et tunc pto- anathema pvolatttm esl, ipso papa hujusmodi sen-
trahatur Jejunium usque ad vesperas",.et, si fieri po- tenliam promulganle.
test, usque ad sl crastinuro, ul magis appareat indie Si quis post inlevdicli praesenti&cognitionem epi-
dominico ordines w fieri. B scoporuffl seu presbylerorum aut aliorum cferieo-
excom-
XXV. — Ne filii presbyterorum fiant cierici, nisi sint rum res invaserit, usque ad satisfactionem
monadii aut regulares. municetur. Episcoporum \»ero deficienfmm res per
Ne filii presbyterorum,. diaconorum, vel suhdiaco- archipresbylerorum seu archidiaconorum manus, auf
novum" caponicorurii, ad ordines vel alios honores secundum mortuoram jhdieium pToipsorurii salute
ecclesiasticos promoveanlur, nisi i„onaehus;vel ca- in eleeriiosynas dispensentur, aut successori, qui
noiiieussS fuerit- Nisi vel fiant monachi vel regulares futurus est, reserventur. Idipsum de preshyterc--
eanonieu rum seh clericorum rehus per episcopum vel supi'a-
XXYL — De Sabbati sanctijejunio. dictas peisonas, aut eui deficientes" jeonimiserint.
" tlt Sahbalo sanclo fiat. Si quis aulem adversus ista prsesumpserit, ana-
protrahatur Jcjunium circa no-
ctem. _ thema fiaf.
XXVTL — Dejejmiio veriset mstaiis. XXXIT.— De iis qui episcoposincarcerant.
Ut semper fiat Jpjunium veris in prima hebdomada Si quis episcopum ceperit et incarceraverit, pei-
Quadragesimse i jejunium vero sestatis infra iiebdo- petuse infamiaj subjaceat,- ulterius arma non exer-
madam Penteeostes. n ceal. El clamatum est ah omnibus : Fiat.
XXVIII. — Ul omnes de allari eorpus et sanguinem Hactenus canones. Qui autem exscripsit, isia adje-
separatim communicenl. cil: e Haecstint Mventa iii libro Lamberti episcopi
Ne quis communicet de altari nisi corpus sepai'a- Atrebalensi&ante quadringintos arinos scripto; quse,
tim et sangiiinem similiter sumat, nisi per necessi- quia iri promplfferant, mittenda putavi.
talem, el per cautelam (9). In eodem libro Lamberli qui concilio interfuit, ut
XXIX Ut liberi sint qui ad erucem eonfugiunt. supra docuimus, hmc habentur non omiltenda : In-
Si quis ad aliquam crueem in via persequentibus Claromontensi concilio cui domnus papa Urbanus 1-
inimicis confugerit, liber ac si in ipsa ecclesia per- prajsedit, fueruRt eum eo eardinales Romani ar-
maneat. chifepiscopixfir, episcopi ccxt-v. abhates- verc-"xc cf
XXX. — De iis qui ad crucem vel ecclesiam amplius, exceptis honestis et religiosis diversaruia
cpnfugiunU rGgiouum el provlnciarunj clericis et laicis
Quod si qjiis pro securitate eCelesisevcl prajdictar
YARI/E LECTIONES.
1TAl. de perpetrafo homicidio- confessus fuerit, manserit m adukerio, ,s ei detur tantum roodov
'*ordinatlones. 2ffmedianse quadragesimae. ^1 in. sa ordinaliones. ^3 regularis.
NOTiE.
(S)-idque oh reeens damnatam hajresim Berenga- impleri figuram aiehat.
rianam, quae per unam tantum speciem satis esse (10) 12, q. 2, cap. _6'.

A-NNOBOMINI MCXV " . - -

FRANCISCUS CAMENUS

N-OTITIA
(FABRIC.Biblioth. med. et inf. Lat., H, 194)1 . -
IVanciscus Camenus, Peri*sinus,~ cujus liymnus Sapphicus in S. Nicolaum peregrnium,. Tranens-R*
721 OAL0 PAMSIENSIS EPJSCOPUS- — NOTITIA. Jf2
Apuium, defunctum an, 1094, sanctisquc jiscr.ptum an, 1098^ exstat in Aelis Sancforum, Junii ___».!,
p. 253, quem P^pebroehius non diu post canonizaii-iiem, cerle ante an. i!17, comppsitum esse adnoteviu

- -
HYMNUS IN S. NICOLAUM
Sidus o coeli Nicolae fulgens,.
-Magne prolectdr populi Tranensis,
Dii, precor, vires tua coneinenti
lnclyta mira_
Helladis firajeo genitus parente,
Et gregis pastor Dominuro vocabas,
More mystaiTim, miserere semper
Kyrie clamans.
Altius spirans, ovibus relictis,
Sigis specum recubantis. ursaj:
Quam fugas signo, DomMique jussu,
Quo.tremlt orhjs.
Hic senex forma monachus verenda
Astitit nudus tihi, canus ora.
Teque confirmat mpnitu salubri,
Inde refugit. - .
Ansia tandem caperis jubente
Matre, pereussus retiueris afce,
Coelitus facto tonlti?u sed exis,
Gbice njpto.
fiursus Mcassum cehibenf catenis:
Solveris semper roanibus Tonantis»
Et super solis radios canoro
Tolleris ore.
Sedditum terris scelerata furtim
Turba te-Mcluni mare merglt xtlto:
Excipit delphin laqueis refectis
Teque revexit.
Mox salutarem repetens eremum,
Eiigis eedro.crucis alma signa;
Ducis et fratrem: videt ille miram
Igne columnam.
Angelus transfert radians ulrumque;
Tu lamen constans tpleras in antro
Quidquid excelsi monucre sancta.
Dogmata Christi.
Iliuc rapi vivus toties, mereris,
Et modo spectas radiosa luco
Lueido supplex^simulacra divum,
Lampade trma.
Hic Tranum monstrat, tibi mox futurum^
Nuntius cceli, tilulum. perennem
Usque ad extremum genus luijus orbis
-Ede sacrata..
PEREORINUM.
A Quot subis poenas mevitis OlympiS
lmmerens, iclus quoties tuli.sti ?
Saueio tandem -superi medentur
Numine summo.
Dum parant naulae tibi machinari
Fluctibuslelhum, pia Virgo tutum
Yexit Hydruntura: ^ariasquepellis
Illico pestes,
_. Ad Tarentinps gradiens, crjiorem,
Bive, fudisii graviier repvessus :
Inde migrasti celebres Ti'anense§.
Hospile grato.
fiyrie hic tutus mjserere clamas,
Teque sectatur puerilis aura
Namqueconcentum similem rogabas,.
** _ Munere ppmh
Pane cum lympha relicis pusillum,
Corpus, induluhi tunicam misellam^
Et-nudis semper pedibus.meabas,
Supplice lingua,
tlinc adhuc spirans.sitiens aquarum^
Poculum poscis, bibis; atreliclus.
Humor esl neclar, yehjt egU olim- ,
€hristus lesus.
Quis tuas plene, Nicolae, laudes?-
Mira quis posset numerare magna ?.
Tu crucis signo- redimis lo.quelam,
"Dive, sorori.
Quot lua incedunt-ope claudicantes^
Quot vident orbi ?-mpyet expedite
-fu .
4nte contractos numerosus artus^
Undique supplex.
Daemones peMs miseris ab alvis,_
€ompedes mullis manicasque solvis,
Naufragas puppes hiemem ferentes,
Hostis et arma,
Dive, tranquillnm mare siste nautisj
Dive, pro nostra vigijes salute,
Ut poli aeterna requie fruamur,
'
Sospite cursu.
Sit Deo PatrL-decus, atque N_to,
Spiritum sanctum veneremur ajque;.
Trinus ttc unus Deus est ubique
Perpete saeclo.Amen.

ANNODOMINI MCXXV

GALO PARISIENSIS EPISCOPUS

NOTITIA '
(Gall. Christ. nov. t. VII, p. 54)
Galo, Walo et Gualo, discipulus et successor D cum elecjus episcopus Belvacensis assensum regis
honis Carnof. in abbatia S. Quintini Bclvacensis, proptcr potentcm ajmuli Stcphani factionem o_>ti»
 7-23 GALONISPARISIENSIS EPISCOPI 724
nere non posset, Romam perrexit, ut suam ordi- __ ob invereeundam conversationem ab ecclesia sancti
nationem ab adversaviis impugnatam summo pon- Eligii ejecit, quam TheobaJdo Fossatensi abbali in
tifici probavet. Ratam banc habuit Paschalis II; cellam duodecim monachorum concessit. Litteras
at cum penes ipsum non staret Belvacensi cathedra Galonis ea de re datas armo 1107, episcopatus
potiri Galonem, legatum hunc misit in PoJoniam tertio, rex suo diplomate confirmavit: nu.iiQin coe-
ad abusus .eformandos, ubi duos episcopos depo- nohio S. Eligii Parisiensis militant religiosissimi
suif Galo. IJIius legalionis meminerunt Longinus clerici S. Pauli, dicti Barnabitse. Quatuor altaria
rerum Polonicarum scriptor, Eadmerus in Vila eodem anno monaehis Sancti Martini de Campis
sancli Ansehui et Baronius toroo XII Annalium. concessit apud Erinniacum, Ermenonyillam, Dui-
In Gallias reversus Galo, in locum Fulconis (1), gniacum, et Luyriaeum (8). Famulos quoque decani
qui vi Idus Aprilis supremum diem obierat, a clero et canonicorum Sanctae Genovefseipsorum subjecit-
solemniter ct rite electus est Parisiensis episcopus, regimmi. Interfuit exsequiis Philippi regis defuncti
missique ad eum qui ut hujusce Ecclesise. curam die mercurii, 24 Julii an. 1108, cum quibusdam
non abnueret humiliter peterent : at duo ejus pvselalis qui cadaver ab ecclesia beatae MafiaeMe-
obstabant electioni . infensus in eura regis animus, lodunensis ad monasterium Floriacense humandum
canonumque severitas, qui a sede ad sedem tran- detulere. Idem postea inaugurationi regis Ludovici,
' sferri non paliebanlur (2). Yerum qui adhibito Crassi adfuit DomMica qua3erai secunda dies Au-
sacramento prohibebat ne Galo Bellovacensi poti- gusti, in ecclesia S, Crucis Aurelianensis, ct sub-
retur cathedra, Pavisiensem episcopatum graianler scripsit cbartse ab eodem rege pro Floriacensibus.
concessit rex Philippus. El certe hoc jam titulo iv B datae annojeodem apud Biturigas. Monachis Sanctl.
Kalend. Augusli a.nui 1101 in convenlu Balgenciaci Martini Alnelum terram largitus est anno 1108,
pro rcconciliatione ejusdem regis cuin aliis <?pisco- episcopatus quavto. Eodem confiimavitconcessant
pis interfuit Galo. Translationi corporis S>.Lifardi ab Imberlo canonicis Sanctl Germani Autissiodo-
Miciacensis ahbaiis et dedicationi Magdunensis ec- rensis liberam potestatem, ut praebendasS. Oppor-
clesiae adfuit mcnse Octobri. Astitit et synodo Pari • lunae quibus vellent -personis idoneis irrequisilOi
siensi, iv Non. Decemb, anni ejusdem (5), in qua conferrent episcopo (9). Subscripsit chartaj Ludo-
de mandato papacLambertus episcopus Atrebatensis vici VI, qua facit potestatem servis Eeclesios Pari-
Philippum regem ob illicitas nuptias illigatum ab- siensis fevendi testimonium in causis fovensitus et
solvit. Romam postea repetiit, ubi a summo pontifice civilibus et placitis adversus omnes homines, imo
benignissime exceptus, non solum translationem el bellandi licentiam concedit anno 1109. Privile .
suam impetravit, sed etiam datis ad clericos Eccle- gium hoc confirmavitPascbalis II, datis ad Galonem
sise Pavisiensis littens VIIIIdus Aprilis eum com- litleris IX Kalend. Fehruarii anno 111- (10). Una
mendavit sumnius pontifex (_), quibus de lanto cum canonicis ivit ad Novienlum die 30 Julii, anno
ipsjs concesso ponlifice gratulatus, ipsietiam contia 1109, obviaro S. cruci, quam Anseilus. clevicus
invasores rerum ecclesiasticarum suas delegavit quondam Parisiensis, tunc cantor ecclesiaj S. Se-
viees. Exstat adhuc cleri Parisiensis ad Pascba- pulcri ad ecelesiam Parisiensem misit cum litteris,
lem II responsum (5), quo gratias illi ob coneessum quas habes inter inslrumenta. Feria sexta posita in
sibi episcopum Galonem referunt, quem imitari ecclesia S. Clodoaldi, Dominica sequeuti allata est
studeanj, canojiici, et cujus doctimenlis ad virlutem Q crux in majorem basiiicara, ubi efiamnum cum ho-
et bonos mores informenlur. Interim Roma redieiis nore hahetur. Guillelmum S. Germani ^tbbatem be-.
Galo Lugduno tvansiit, ubi vidit"sanctum Auselmum nedixit Gaio anno 1110. Eodem episcopatus qttinta
Cantuariensem archiepiscopum secum amicitiaevin- probavit donalionem- a Burchardo de Montmoren-
culp conjunctum, qut Mibi tunc exsul degebat, et ciaco monachis Sancti Florenlii Salmuriensis fa-
Eadmerum, cui dedit partem reliquiavum S. Priscse ctam. Sigillum apposuil suum diplomali Ludovici
martyris (6),' quas olim acceperal a cardinali istius regis pro canonicis S. Genovefaeiv Idus Maitii anho,
liiuli, cum corpus hujus marlyris .Roinae jnveiilum 1111, eonsecvalionis regis tertio. Conventui Melodu-
levatumque est' post rcditum Galonis e legatione nensi a Ludovico rege coaclo adfuisse Galonem
Polonica. Demum, cum Galb Parisios adyentasset, anno eodem autumat Gerardus du Bois (11). Eodem,
admissus a clero Parisiensi in calhedva collocatus ni fallor, anno habitum est apud Senonas a Daira-
est, coepitque eccjesiam Paris. admiiiistrare suh herlo archiepiscopo concilium adversusinveslitura-
initium annj 1105 quo astitit electioni Radulfi in runi privilegium a Paschali concessum.Henrico im-
abbatem Sancti Quintini Belvaeensis in festo dedi- peratori; huic autem adfuit Galo et subscripsitcum
cationis , et confirmavit donaiama Guidone de episcopis comprovincialibus litteris ad Joannem
Tornaco assensu Gaufvidi episcopi monaehis Fos- Lugdunensem episcopum, qui eos ad concilium An-
satensibus eeclesiam Sancli Eligii anno episcopatus sanum anno sequenti celebrandum vocarat, ad
priroo. Insequenti ecclesiam de Marli ab Herveo de quod convenire detreclahant. Circa 5d tempus cum,
Marliaco, ecclesise Columbensi consentiente Gau- Ivone Carnolensi Gualo a sumino pontifice delegalus
frido concessam stabilivit anno 1106, episcopatus est in causa Gisleberli canoniei Turonensis de prae-
secundo (7). Summum pontificem apud Caritatem D positura de Sodobrio. Subscriptus legilur diplomati
adiit anno 1107, de Dionysiaius mouachis conque- Ludovici Crassi dato Catalauni pvo fundalione COJ-
sturus, cui Sugerius tunc monachus aperta rationa nobii S. Vicloris Pavisiensis aniio 1115. Defuncto
et canonico judicio salisfecisse se dicit. Hsec autem circa id tempus Gaufvido Belvacensi episcopo, Ste-
exposlulatio inteliigitur ex epistola Paschalis sumrai phanus de Gavlanda ad Paschalem scripsit, ut Ga-
ponlificis ad abbatem S. Diouysii, in qua Galo lone Bellovacos translato, ipse ejus locum sume-
episcppu.s bonus elcatholicus dicitur, et sacra- ret (12): at haec translalio summo renuente ponti-
menta gvatis siue pvavitate indulgeve, interdictum- lice suum non est effeelum sorlila. Legimus in bulla
que abbali alios antistites adeundi pro i'ecipiendis ejusdem pontificis in labulavio Monlis "Cassini Gald-
sacramentis : exstai epistola in veteri codice Yicto- nem Parisiensem episcopum Beneventi annd 1115,
riuo. Juxta s,ummi pontificis mandatum moniales cum .Paschali summo pontiflce degeritem. Subscri-
(1) Ivo Carnot. epist. i_G. (7) Probat. Hist. Montmor. pag. 68.
(2) Idem epist. 1 __. (8) Bist. Sancti Mart. de Campis, pag. _97.
(3) Bolland. Junii tom. 1, pag. 30-2. Spicileg. (9) Hist. Paris. t.ffl, p. 17.
t. III, p. 150. Cone. Hard. tom, VI, col. 1799. (101 Conc. ilard. tom. VI, col. 1819.
(4) Baluz Miscell. tom. II, pag. 182. "(II) Hist. ecclesiaj Pavis. t. II, pag. 7.
(5)-Spicileg. t. III, pag. 128. (I2)IvoCarnot."ep. 260. ,
(6) Yit. sancli Anselmi, lib. II.
 725 BIPLOMA.. ~M
psit anno.lliS ehartse Mathildis Cauniacensis doT A.Et mihi sisque pater, exquo bonus, hno bonorum
minas ream se agnoscentis injuriarum colonis ec- Oplimus ille pater deslitil esse pater.
elesise Parisiensis illatarum.Nonien adhuc ejus re- Ille paler mihi quas de le dixisse recordor,
perilnr in synodicis. concilii Catalaunensis litteris Gualo, valent alii, prmvalel hic aliis.
de eontroversia Yedastinos inter et S. Quintjni mo- Eunc libi trado patre.m, cujus communico reous,
nachos agitata, dalis anno eodem. Non itaque anno Cui gravis hoc uno sum, quia parco suis.
111J- ut volunl Sammavthani, sed ad-summum 111- Romam vado, vale : Romam se finxit ituruni,
mense Februario.raoi'tem oppetiit. Sepultumferuntin Sed melitts potuit dicere : Vudo tnori.
capclla Yictoriiia S. Dionysii.ad.larvam.De eoNpcro- Mors tnale blundu vjro, minuensquequieie iaborem,
logium Ecclesiaa Quintinianae ad vn Kalendas Martii, Abrupil lucem nocle, viamque mora. -,
Obiil sunctm recordalionis domnus Gaio secundus Nolo virum, disat, gelidas suaare per Afpes;
abbas tiujus Ecclesim, postea Purisiensis episcepus. Sed stel, sed maneal, sed moriatur, ait. -
Quanfsevir fuerit existimationis probat singularis Vas fidei>,vasjustitim,vassiinplicitatis _
quaj inter eum et Anselmura Caiituariensem Ivo- Occidit: illa suo vase cadenle cadtml,,
nemqueCarnotensem intercedebat necessitudo. Plu- Sed tejuslitim vas suvposuissecadenti
res inter Ivohis epistolas adGalonem scriptaeexstant. Audio ; quod si sit nemo, silque tamen.
Hunc Eadmerus libro n De vila sancti Anselmi vo- autem a Giaeonio,"Franeisco Quercetano et
cal virum bene rejigiosum et ecclesiasticarum con- in Quod Saneti Yiclovis Parisiensis cardinalis
sueludinum instilulionibus ab Ineunte aetaie imbu- a Necrologio Paschali H creatus dicatur Galo, evvaluro est.
frum.Id quidem probat ej _s epislola ad Lambevtum B Galo enim Parisiehsis episcopus alius"est a Gallone
Atrebatensem episcopum (15), qui ad eum scripse- cardinali diacono tit. S. Mariae in Porticu, quem"
ral onmem ecclesiam in fide ae sacramentorum ce- InnocentiuS III M Gallias-misit, anno. 1208, ad visi-
lebratioue, et ex orthodoxorum Patrum ihslitulione tandas ecclesias et advevsus Albigenses, ut Rigor-
horas eanonicas frequentando, sanctas Romanae ca- dus, Spondanus, et alii scvipsere auclores, cujus
tholicse et apostolicse cancordare debere EccLesise; siatula exstant ab eo promulgata idmo VI
synodalia
quapropter Galo illuni evudit. de ritibus Romanis Bibliothecse sanctorum Paiium, ei perperara tri--
iu divino offlcio pei'solvendo, quos ipse Piomssde- b_uiitur Galoni Parisiensi, cuin. ajintiibus-Oiisljlu-,
gens dldicerat. Commodum videtur hie inserere tionibus, quse leguhtur toroo XXYl Conciliorum
epiiaphium, quod Hildebertus Turonensium arcbi- typograpliise regiae. flanc jam observavil hallucma-
episcopus Galoni cecinit nomine alterius Galonis, tionem Gabriel-GossarlS. Ji in notis ad constitu--
forte nepotis successori inscriptum (I.): tiones Gallonis, cardinalis lomo XI Concil., parl. J,
Te, pater et pastor, vull sanum nalus ovisque " cpl. 53..
Vota, patef, nati suscipe, paslor, ovis.
(13) Baluz. Miscell. tom- V, pag., 560._ (14) Hildeberti Opera, pag. 1525.

GALQNI-S EPIST-OLA-AD-LAMBE.RTUM.
ATREBATENSEM EPISCOPUM,
(Esl>centesima vicesima-nona inter epistolas Lamberti et aliorum.adIpsum. — Yide Patrologiae U GLXII,<
eo.l, 694;

GALOHIS DIPLOMA
i Quo ejectis inoniaHbus eeclesiam S. Eligii monachis E ossatensh. us concedit-_
(Anno'1107.)
Gail. Christ. nov. VII, instrum.,4?.

In npmine sanclae et;indiyiduae Trinilatis, iC puaenter adhaerens, vofo castitatjs rupjp, proposko
Ratio quidem, et sanctarum Scripturarum monet. religionis penitus abjectd,. templuin Dei speluncam
auctoritas, ut qui pastoraliter __cclesiis praesident, formcationis effecerit, et. vocem nostrae admon.itio- .
vigilanti cura, pastorali sollicitudine subditorum nis nullatenus. audierit. Ego.igitur Galp Dej gratia ,
yitam inquirant et inspiciant, ut in ecclesiis sibi Parisiorum episcopus,_et, Guillelmus arphidiaconus,
commissis, si inhonestas et incorrigibiles viderint tantum scandalum, taiitam pestem minime ferentes,
personas, autad statuni religionis studeanl revocare, ex prsecepto quidem domini papse Paschalis, e_
aut alias omnino personas commutare, ne maje vi- consilio regis nostri Philippi et_ filii sui Ludovici,
venlium exemplo bene viventes corrumpanlur, et hprtatu etiam canonicorum nostrorum, infames et
pastores, si dissimulavevint aut tacuerint,, cx con- incorrigibiles personas pro turpitudine vitas a praj~
sensu taciturnitalis in perpetuum condemnentur. dicto monasterio eli.minavirous, et omninp alienavi-
Omnibus igitur notum fieri volumus monasterium mus, et altiori religionis ordine, cum Dei auxilio
S. Eligii Parisiensis, ordiui quidem lhonacharum sanctum locum decoravimus.. Noverint igitur omnes
antiquitus fuisse depulatum, sed tandein diabolico tam posfevi quam pvaesentes, quia monasterium S
instiiictu, fvagilis ille sexus ad fantam tuvpiiudinis Eligii cum omnihus ad illud pertinenfibus, ecclesia,
prolapsus esl miseriam. ui publice-saeculavitafi im- B. Petri Fossaiensis, salvo qtiidem jure Parisiensi?
 727 GALONISPARLSIENSISEPISCOPI DIPLOMA. 728
ecclesiae, perpetuo habendum concedimus. Ita scili- A Iliud etiam silentio prajterire noluimus, qula quo-
^aet ut abbas Fossatensis praedictum monasterium tiens mater ecclesia a divino officio cessaverit, cte-
tanquam cellam suam possideat, et in monachos npbium S. Eligii ex necessitate cessare, et tacere
illic Deq militantes, plenam ac perfectam abbatis oportebit. Sub hac igitur distinctione potestatem,
polestatem exerceat; institutum est ut duodecim jura, consuetudines, tam episcopi q^am canonico-
ad minus monachi cum suo priore ad serviendum rum, breviter comprehendimus, ut nuila de caetero
Deo illic ^ppouaniur, qiii juxta Regulam S. Behe- conlroversia oriatur, et jus et consuetudo utriusque
dicti ad ordinem tenendum suffieere videantur. ecclesiae praesenti privilegio defendatur. Salvo igi-
Seiendum vero est, quia illam eamdem polestalem tur, ut dictum est, jureParisiensis eeclesiaj, assensu
quam praedecessores nostri in nionasterium S. Eli- quidem regis nostri Philippi, et filii ejus Ludovici,
gii, et in abbalissam illius loci antiqiiitus habebant, communi etiam canonicorum nostrorum consensu,
nos iu abbatem Fdssalensem ex Integro habemus, ecclesiaj B. Petri Fossaten. monasterium S. Eligii
et in perpetuum retinemus, quanlum scilicet ad jn cellam possidendum concedimus, ea videlieet ra-
coenobium S. Eligii, et ad res illius moiiasterii per- tione, quotiens Fossatensis abhas debitam profes-
linere videntur. Sed ul totius altefcalionis molestia sionem in Parisiensi ecclesia fecerit, ibidem^in
in posterum excludatur, quid potestatis episcopus, R praesentia episcopi profitealur monaslerium S. Eli-
quid juris aut consuetudinis canonici Sanctae Ma- gii ex dono cpiseopi, ex benelicio Paris. ecclesiae se
riaj, taih in abbatissam, quam in monasterium illud habere et possidere. YToIumusetiam. illud determi-
prius possedevint, et modo possideant, eyidenler et nare, quia homines praedieti monasterii-inexerei-
aperte distinximus. Sciendum igitur est, qued quo- tum regis inconsullo episeopo nullatenus dehenf
fiens Parisiensis episcopus abbatissam ad justitiam ire, sed abbas aul prior ex consilio>et mandato epi-
yocavit, illa procui dubio omnem exsecuturajusti- scopi illos debent monere et in exercitum mitterc.
tiam ante episcnpum se prajsentavit: siautemvel Diffinitum est etiam quatenus in festivitate sancti
sefyus, vel ancilla, vel "hospes illios mariasierii, Eligii eanonicrsanctse Mariaj dextrum chprum, mo"
contra personam episcopi aut contra proprias res nachi verp sinistrum leneant, .ita scilicet ut cum
illjus. aliquid forefecisset, abbatissa, apdilo prins canonico illo qui chorum tenuerit, autprior, aut
epJscdpi mandalo, M prassentia episcopi, illos ad cantor monachorum ad choium tenendum recipia-
justitiam faciendam adduxisset, et post juslitiam Mr, et nulla alla persona ad id iaciendum admitta-
episeopi, abbatissa suos districtus -aeeepisset si vo- tur. Missam vero aut-abbas aut prior cantabit, si
luisset; quod si abbatissa servps vel ancillas illius ~\neuter interfuerit, aliquis de clero nostro illam ce-
mbnasterii libertale donare, .aut lerram alienare, aut lebrabit. Sciendum vero est, quad illp die praedi-
manufirmam facere voluisset, nullam potestatem, ctus paslus redditur, seilicet ex sex porcis vivis et
«ullam id faciendi. licenliam habuisset absque" sana; carnis, ex duobus modiis vini et dimidio sexta-
assensu episcopi, et absque carta sigillo ejuset rio, et ex duobus sexiariis et dimidio frumentihene
cancellariofirmata. Hanc evgo poteslatemin abba- yanati. Pastus vero qui reddifur" in festo S. Pauli,
lissam et in monasterium S. Eiigii antecessores no- _e octo constat arietibus, "et duobus modiisvini ad
stri habuisse dignoscuntur, pt nos quoque in ahba- mensuram nostri claustri, et ex tribus sextariis
tem Fdssatensis Ecclesiaereamdem potestatis digni- frinnenli beneTana.ti, et ex sex denariis et obolo. Ut
tatem, ut superius determinatum cst, obtinemus. autem haec concessio et institutio inconcussa per -
Njhil scilicet nostri juris relinquentes yel relaxan- maneat, prajsentem cartam fieri prascipimus, el in
tes, sed tantummodo abbatiam in cellam commu- signum perfectae firmitatis sigillo nostro illam signa^
tantes : canonicis vero B. Mariaeprsedictum mona- vimus, eit manibus canonicorum nostrorum Hrman-
sferiuni ^. Eligii per singulos anpos duos paslus e_ dam tradidimus. Sig. Galonis episcopi, S. Berneri
cdnsuetudine" debita persolvit, unum scilicet in fe- decani, S. Adaepraecentoris, S. Guiljelmi archidiac.
stivitate S. Pauli, alterum in festivitate S. Eligii; ] ^ S. Stephani archidiac. S. Rainaldi archidiac. S.
ita scilicerquoduterque pastus in refeclorio cano- Rogeri presbyteri, S. Landonis presbyteri, S. Du-
nicornm recipitur, Cpnsuefiido etiam est ut conven= randi presbyteri, S. Anscheri levitaj, S. Joamhs le-
tuspfajfaii monaslerii, unam cum canpnicis B. Ma- vifse, S. Guineranni Jevitae, S. Thebaldi subdiaeoni,
fia. processionem faclant, et in diebus rogationum, S.vGuillelmi subdiaccni, S. Guilberti subdiaconi.
et in die Ascensionis, et M funeribus cahonicorum,' Actum publice ia capitulo Sancta3 Mariae, anno
alias etiaih prqcessiones, aut prd aeris serenitate, Incarnationis Dominicaj 1107, Mdictione xv, epacta
autpro aliqua tempestate,'sive.necessitate, si ca- xxv, concurrente i. Philippo rege regnante anno
noiiici facere disposuerint, hecesse est prsedictunj XLVII,anno episeopatus Galonis m.
conventum" canonicorum institutasequi, eosque si Gilbertus cancellarius sciipsit.
ni'; adaverint, in iis pvoeessionibys semper comilari,
723 APPENDIX AD GALONEM. 750

- APPENDIX AD GALONEM,

ANSELLI GANTOII8 S. SEPULCRI

EPISTOLA
AD EGGLESIAM PARISIENSEM.
Portioncm liqni S. Crucis mittit.

(Anno 1108.)
(Gall. Chrisl. nov. 'VII, instrum., 1_.)

Apsit, aliud in quo brachia ejus extenta, etpalmae

GALOSI Dei gratia Parisiorum episcopo, et STE- affixse fuerunt, teitium in quo cornus ejus appensum
ruA_o'archidiacono, cujus laudis et poteslalis ma- est, quartum in quo crux affixa fuit, quod eliam
gnitudo per mulla lerrarum loca etiam apud rios ce- aspersione sanguinis laleris, et pedum ihtinctum,
iebris habetur, etB. decano, et R. archidiacono, et et sanctiflcatum est; et crux ista, quain vobis misi,
N. praecentori, omnique conyentui sancfae Marise de duobus est lignis," quia crux inserta est cruci.
Parisiensis, ANSELLUS gloiiosissimi Sepulcri cantor Inserla est de eo-in quo pependit, M qua inseritty,'
et presbyter, licet indignus, subjectionem, reveren- de suppedaneo in quo crux affixa fuit, utrumque
"
iiam, et amorem, et sic in hoc sseculo vivere ut dignum, utrumque sanctum. Porro David rex Geor-
per orationes vestras in futuro vobiscum merear gianorum, qui cum suis prsedecessorMus portas
sine flne gaudere. Caspias tenuitet custodivit, ubi sunt inclusi Gog et
Cum ab ecclesia vestra, et a vobis, in qua, et Magog, quod et fllius ejus adhuc facit, cujus terra
cum quibus nutritus et eruditus fui, jam per vi-_ et regnum contra Medos ct Persas,_est. nobis quasi
glfiti quatuor annosremotus sim corpore, tamen antemurale; hanc vero crucem, quandiu vixit, in
animo fervens in amore vestro, et Ecclesiae vestrae ""_ ^" summa yeneratjone etdilectione habuit, quo defun-
vobiscum cohabito meute. Namque cum his qui; cto, et iilio in regno promoto, uxor ejus venerabilis
per singulos anuos a vobis ad nos venerunt, qui vos , plus sanctitate quam generis "nobilitate caput to-
noverunt, et a vohis noti fuerunt, semper fuil mlhi ' tondit, habitumque religionis suscepit,'et assumpta,
sermo, et est sedulae inquisilionis de statu Ecclesise- cruce ista, multo auro llierusalem cum paucis non
vestrae, et de vobis quid agatis, et quomodo vos ha- " reditura, sed ut ibi in quieto silentio et oratione
beatis, de vobis praecipue quos vidi, et quos cognovl, vitam liniret, adyenit, et de auro quod atiulerat,
et quandiu vixero, licet absens, seinper amabo, congregationibus sanctse eivitatis partes dislribuit,
ssepe quoque per somuia, in solemnilatibus et pro™ pauperibusque et p^regrinis eleemosynas erogavit,
cessionibus, nec non et ferialibus matutinis et offi- postea sub manu domini Gibbefini patriarchae con-
ciis vestris videor inleresse, el vqbiscum psallere. gregationem sanctimonialium Georgianarum, qtt.-.
Hae ergo dileclione pro yobis soMcitus dominum est in Hierusalem, institui.t. Nec mullo post rogatu
venerabilem patriarcham, et canomcos npslros ro- _ororum, el patriarchae,' regimen congregationis
gavi, ut oralionibus et beneficiis nostrae.congrega- suscepit; denique distributis et erogatis, et in ne-
tionis fratres ct participes juiigeremini: cui petitioni cessitatibus coromissae'congregatipnis, omnibus qnae
concedentes itidem a vobis rogant, el rpquirunt. ^n attulerat, expensis, cum inedia fegidn.em nostram:
Praeterea, de donis quae dedit mihi Deus ad hono- oppressisset, ipsa cum subditis coepitegere, cumque
rero et gloriam, et sublimationem ecclesiae vestraj, jam multa dono, multa mutuo recepisset, quod
et vestri, viestraequecivitalis ; donum maximum, et nullo modo pro necessiiatibus sjii corporis facevet,
incomparabile, videlicet cruceni unam de lignp san- pro necessitatibus cougregationis sibi cpmmissae,
ctaecrucis per Anselmuin fidelem yestrum yobis de- pio affeelu facere compulsa est. Itaque istud lignum
vofusIransmisi, a quo et litteras vestras nobis mis- nulli pretio comparandum hac ratione pretio est
sas accepi. Sicut a Graecorum et Syriacorum scri- coniparalum, ecce illud vohis misi, precor habctole
pturis didicimus, palibulum cruchrChristi, de qua- illud honorilice sicut debefis. Verumtamen, ut me-
tuor Iignis fuit, unum in quo Pilatus titulum scri- morialo sit posteris; et suecessoribus nostvis, undo
731 S. GODEFWDUSAMBIANENSISEPISCOPUS.. 75_>
el quomodo illud habuistis, scribitein libris vestris: .A absconderunt; quocirca multos ex eis oceiderunt».
Ansellus clericus noster hanc crucem de ligno sanclm Denique christiani habito consilio seeatam in mul-
crucis Ecclesim nostrm, el nobis, de Eierusalem tran- las povliones. diviserunt, et per ecclesias fidelium
smisit. Postulo igitur a vobrs ut me diligenlem vos distvibuevur.t, quatenus si eisuna pars ad combu-.
diligatis, et post morlem meam in oialionibus ve_ rejidum auferretur, tali modo alise partes reserva-
stris mei memoriam habealis. Quid vero tanti the- renlur. Itaque in Conslantinopdlitana urbe, prajter
sauii latori contigerit, utrumne ad vos prospere imperaloris crucem, sunt inde tres cruces, MOypro
pervenerit, per lilteras yestras mihi notum fa-- duse, in Creta una, in Antiochia tres, m Edessa
ciatis. una, in AJexandria una, in Ascalone una, in Da*
II, -,masco una, in Hierusalem quatuor, Suriani habent
Quaesistis qua ratione, qua necessitate portio isla unam, Grseci de Sancto Saba unam, monachi de.
de dominica cruce assumpta fuerit; ego quid inde valle Josaphat unam, nos Laiini ad SanctumSe-.
ex Iitteris et relatione seniorum Surianorum au- pulcrum habemus uuam, quaehabet palnmm et di-
diyi, et didici vobis manifeslabo. Legitur in Evan- midium longitudinis, et pollicem unum latitudinis,
gelio, mtilla quidem, et alia signa fecit Jesus in et grossitudinis in quadro. Patriarcha quoque Gepr-
eonspectum discipuiorum suorum, qum non sunt scri- gianorum hahet uiiam. rex eiiam Georgianorum.
pta in libro hoc, et vos multa legistis, sed non om- habuit unam, quam modo, Deo gratias, vos habe-
?iia : multa enim babent Grseci, quae non babent tis. Nunc vero ad supplendum gaudiutn vestrum, et
Latini: legislis tamen quod sancta Helena crucem ad gloriam et bonorem ecclesise veslvae, et vegise
dominicam per medium secari fecit, et crucem Con- dignitatis et civitalis vestvaj, et vcstvum donum ma-
Stantinopplim ad-filium delulit, crucemque Hiero- ximum, et thesauvum incomparabilem, necinfevio-
solymis reliquit; relietam Chosdroe vastata Hieru- rem priore, videlicet crucem unam de lapide domi-
salem rapuil, et in Persidem detulit, quam interfe- nici sepulcri per Bernardum Sanctse Genovefseprse-
cto Chosdroe Heraclius imperator Hierosolymam centorem, testimonio vcstro virum honestum, vobis.
retulit, et in Calvariaeloco ut a populo clirisliano devotas transmisi, quam obnixe imploro, ut hono-.
yeneraretur, reposuit. Post mortem yero Heraclii rifice, sicut dignum est, habeatis. Postulo igituv a
populus infidelium adeo cliristianos oppressit, ut vobis ut post movtem meam in oralionibus vestris
nomen Chrisli eonarentur exslingueve, etmemoriam, mei memoriam habeatis. Quid vero tanti the-,
crucis, et sepulcri delere. Itaque congerie lignorum sauri latovi contigerit, utrum prospere ad vos,
supposita partem sepulcri combusserunt, et crucem Q pervenerit, perlitteras mihi vestras notum faciatis..
similiter comburere voluerunl; sed christiani eam Valeie.

AKNODOJIIKI MC_.V

AMBIANENSISEPISCOPUS.

F.OTITIA HISTORICii IN S, GODEFRIDUM

(Gall. Christ. nov., t. X, col. 1168)

Duo saeculi duodeciml auctores contraria de san- D tjone quorumdam contexit. Hic perpetuis Godeivi-
elo Godefrido scripsere, Guibertus ejusdem proxi- dum extollit laudMus, paulo iniquior in sanctum
mus in ahbatia Novigenti successor (1), et Nicolaus, antistitem aliquibus visus ille, et in ejus causa non-
Sa.cfi Crispini Suessionensis monachus; ille vir nihil suspectus ; saneli tamen viri virtutes et recia-
gravis et raaturse aetatis, hic adolescens, qui vix facla dilaudat, ob idque majoris adhuc ponderis
pubertatis annos excesseral cum ad scribendam esse debet ejus testimonium : sed uti-umque discu-
sancti Yilain se accinxit; alter coselaneus, suppar liamus. Ambianensis sedes .aliquandiu, per bien -
alter : insignis doctrina ac dignitate primus, secun- nium scilicet, vacaverat, cum praemissis jejuniis ac
dus simplex coenobita et- nolus splummodo ex Vila precibus de eligendo successore actura est. Electus
S. Godeffidi Ainbianensis episcopi, quam ex rela- est autem, Nicolao teste, Godefridus Novigenti iiu

(I) Yide Patrologiai lom. CLYI, coll. 898, il_6.

?o3 NOTITIA HlSTORICA.. 73_
pago Laudunensi abbas, sive, ut placet GuMerlo A dum urbem totam Ambianum pene incendio con-
archidiaconus quidam Ambianensis, cujus M conci sumptam fuisse die 16 Octobr. 1107. Anno 1108
lio Trecensi procuratorem egit Godefridus. Huju: mense Maio. datis apud Sanctum Quintinum de
clectio Philippo fegi prohata, ut vult Nicolaus, con Monte, ubi versabatur Godefridus, ad Baldericuhi
flrmata est M concilio Treeis habito mense April Noviomensem episcopumlitleris eum rogat utquein-
1104. Huic certe, sive abbas Novigenti, seu electui admodum Cameracensis et Atrebatensis ^ecclesia-
Arobianensis, aut arehidiaconi procurator, adfui rum chronica scripserat, ita etiam res ih Arobia-
Godefridus, unde visis et auditis de electione Am- nensi dioecesi gestaslitterismandaret, neperantiquae
liianorum legatis, fugam meditans, a Richardc ecclesiarum fundationes, -et jam injuria hominum
cardinale et episeopis interceptus esl; et ah omnibus diruta pleraque claustra phlivioni pevpetuse trade-
Ambianorum episcopus proclamatus. Remis conse- rentur. Ex quibus lilteris satis coniperlum est, in-
cratus a Mariasse metvopolitano, astantibus Lam- quiunt Sammarthanj, dignam esse rem episcopali
berto Atrebatensi et Joanne Morinensi episcopis qui sollicitudine ecclesiarum origines et monumenta
ejus latus stiparunt, tumAmhianos veniens nudis perquii'ere, et iis quasi vitam i'estituere quos et
pedibus ecclesiam saneti Firmini martyris est in- morlis ac temporum calamitas oblivioni damnarat,
gressus. Prhno episcopatus anno iv. Kal. Martii Anno eodem Godefridus accersitur a familiari suo
110_ [1103] monachis Lehunensibus [confirinavil Balderico episcopo Noviomensi, cum Odo Hamensis
donata a Roberto "Jumore comile Flandriae, etc., e( castri dominus ei concessil dominium ecclesise Iia-
biduo postpridie Kalendas Marlii-concessit mona- mensis, et de Godefridi assensu intromissi canonicj
chis Sancti Marlini a Campis ecclesiam deLMigeio. regulares. Anno adhuc 1108 monasterioSancti Ar-
Anno eodem ecclesiam saneti Remigii in bosco Iar- nulfl Crispeiensis altaria qusedam contulit instru-
gitus est monasterio Sancti Fusciani, cujus funda- mento inecclesia Ambianensj dalo die 8 Novembris,
tionem seu reslaurationem confirmavit in synodo Confirmavit anno 1109 concordiam qua capitulum
clericorum suorum Ambiani anno 1105. Insequenti Ambianense cedit monacltis. de Lehuno ecclesiam
prioratum SanctiPetri apud Ahbatisvillam confirma: de Foriincourt pro quinque modiis frumenli annuj
vil, et dqnato altari de Condeto _ Manasse archiepi- redditus. Eodem anno ad limina sanctorum Aposto-
scopo Reinigianis monachis subscripsit Hemis, ubi lorum profectus, Papise in Jtalia in somnis cognovit
tunc versabaltir de monachis Sancti Walariei con- sancti Hngonis abbatis Cluniacensis cx hac vila di- ,
queslurus, si sincera sit Walaricianae controversise scessum, qui Cluniaci conligit.in Kal. Maii, uli nar.
narratio, quam postea expandemus, atque stalim in ' rat alter Hugo saucti abbatis Yitse scriptor, cujus
Ilaliam profeclus ad summum pontificem, inde redux esl
epistola ad Godefridum de donalo a Roricone e$
ecclesiam Afoasiensem cum Joanne Tarvanensi, ro- niatre sua sancto Luciano Belloyacensi alodio Gran-
gatus a Lamberto Alrebatensi, solemni ritu conse- dis-villaris (2). Iloe aulem in itinere" Godefridus a
cravit ix Eal. Octobr. 1106. Concilio Trecensi, cui Paschali II egregie exceptus, bullam ab eo pro cano-
ipse pontifex Pascbalis Il-praeerat, mense Malo 1107 ijicis regularibus, quos in ecclesia Sancti Martini
interfuit, Mique confirmari curavit ecclesiam S. R.e- de Gemellis inslituerat, dbtinuil v Idus Maii: sancti
migii sancto Fusciano a se prius donatam. Anno eo- Nicolai sepulcrum apud Barium invisit, et annulum
dem cum corpus Firmini martyris, verba sunt Gui- sancti Honorati episcopi, quem Geryinus ejus de.
berti, utputabal, qualenus de theca in thecatn effer- cessor vendiderat, redemit, et Ambianos revexit. Ad
ret, nullum inibi pitaciuni, ne unius quidem litterm illud autem iter revocari nequit Walariciana causa
teslimonium quis ibidem jaceret invenij, ab Atreba- quse coram Manasse archiepiscopo defuiacio anuo
tensi et ipso Ambianensiepiscopis audivi quod refero. 1106 prius agilala fuerat. Anno 1110 invilalus Go-
Qua de re urbis episcopus plumbem laminm mox in- -defridus ab Anschero Centulensi abbate, ut sancti
scripsit, quod illic conderetur Firminus martyr Am- AngiMerti miraculorum testis esset, primo Ingutio-
bianorum episcopus. Nec mora in monasterio Sancli '. nem sacerdolem praemisit, tum ipse adfuit. Anno
Dionysii idem actilatur. Paralaab abbate ornaliori 1111, episcopatus VIII,Lehunensibus monachis con.
capsu dum inde cxtollitur, dum cum tnembris caput firmavit ecclesiam de Merincurte el medietatem al-
evolvitur, membranula in tnarlyris naribus reperilur, taris de Hevboneriis. Cofpus sancti Salvii apud
in qua quod esset Firminus Atnbianensis martyr ex- Monstrolium e vetevi ih novam capsam tvanstulit
promiturM&c quidem Guibertus, quae optime con- anno eodem die 11 Jttnii,- Ludovici regis m. An.
yeniuntcum lemporibus jam a nobis assignatis in- 1112 non solum -adfuit concilio Yiennensi, sed
ventionis sancti Fivmini marlj'ris cl episeopatus etiam prasfuit pro Guidone archiepiscopo Yiennensi
Sancti Salvii, necnondonalionis reliquiarum sancti sedis apostolicselegato, qui impeditioris erat linguae,
Firmini a Dagoberii I rege monasterio Sancti Diony- ex Nicolao. Reperilur anno eodem in instrumento -
sii factae, quam e veleri codice ms. bibliothecae san- compositionis Adelse Veromanduorum comitissae
cti Yictoris Parisiensis edidit Lucas Acherius in advocataevillae Fiscampi cum Nicolao abbaie Cor-
noi;s ad Guiberlum pag. 567. Hic obiler observan- beiae.Monachis Majoris Mpnasierii confirmavil anno

(2) Annal. Bened. tom. V, pag. 676. .

735 S. GODEFRIDIAMBIANENSISEPISCOPI. 75&
4113, episcopatus x.cellam Sancti Dionysii ab Ingu- A tarium factam Ecclesise Compendiensi xvi Kalendas
tione sacerdote olim ajdificatam et eis donatam, ea Julii anno 1115, episcopatus xu, et subscripsil sy-
lege ut quotannis Drogonis episcopi Tarvanensis nodicis concilii CataJaunensis in oetavis Apostolo-
anniversarium celebrarent. In pralo suburbano tunc rum lifteris in confroversia Vedastinos I.hter et
posita lisec cella, nunc mtra muros includitur patvi Sancti Quintini de Monte monachos.. Denique anno.
bus spcietatis Jesu tradita. Snbscripsit anno eodem 1115, desinente cum Remos peteret cum RaduLlb.
Godefridus chartse fundationis S. Yictoris Parisien- archiepiscopo de quibusdam negoliis acturus, in
sis. Anno 1114, xv Kal. Maii, monachis Lehunensi. itinere defunctus est 8 Novembris, setatis suae annp,
bus in synodo cohfirmavit allaria de Herhoneriis et 50, alque in capitulo monasterii Sancti Crispini
de. Hangesto prius eis donata ab Otgero Ambianen- majoris prope Suessiones sepultus est. Quajdam de
gis ecclesiaa prseposito, gui ihidem roonachum in- sancto Godefrido carmina scripsit Bernardus, deca-
ducrat. Eodem anno, die iv Nonas Julii, confirma- nus Sucssionensis, et breye ejus epitaphium compo-
vilca quoe a Gervino decessore facla fueranl in gra-. suit Joslenus ex Bituricensi archidiacono celeher-
tiam monachoruiu Majoris Monaslerii, qui in cella rimoque Parisiensi magistro Suessionum episcopus,
de Bodinicurle in Pontivo ejus dioscesis degebant. a quo sancti Godefridi corpus anno 1158 e capitulo
Concilio Rcmensi habito iv Nonas Septembris adfuit, B in ecclesiam Sancti Crispini translatum est, et ante
sicut dedicationi ecclesise Laudunensis, peraclse vm summum altare sub lestudinehonorifiee reconditum,
Id. mensis ejusdem. Post duos menses declinans scd diligenter a nostris pefquisilum repcriri non,
turbas in urbe sua ob institutam a civibus commu- poluit. Josleni versus hi sunt :
niam motas ab Ingelranno de Bova comite Ambia- Gloria
ponliftcum, cleri decus ac tnonachorum.
nensi et aliis, assumpto secum quodam Novigenti Formu, gregis dux, exemplar tnorum, Godefridus.
mouacho inconsullis onroibus episcopatum abdica- Hic jacet, aslra petens octava luce Novembris.
vit (5), remissisque archiepiscopo Remensi annulo Sancti Godefridi festum in monasterio Sancli
et sandaliis, Cluniacum profeetus cst, ubi exponlifex, Crispini et in Amblanensi Ecclesia colifur cadem
inquit Guibertus^altare consecravit. Indeinmajorem die. Sanctitate incIytusfnVitasanctiHugonisClunia-
Carlhusiam perrexil, uhi extra conventum in cellula censis abbatis, et in epistola Hugonis Item monachi
mansit a sacris feriis sancti Nicolai mense Decem- ad Pontium abbatem praedieatur, decus ponlificunjs,
bri usque ad Quadragesimse initium, quo revocatus doctriria prajclarus, sanclitate perspicuus. Sancti
a synodis Belloyacensi et Suessionensi, jussis ob- Godefridi "Vitam duobus libris scripsit Nicolaus,
lemperans Remensl se sistit, ubi a Cdnone legato monachus sancli CrispiniJ quam Rolhado Suessio-
et itadulfo archiepiscopo dure increpatus quod te- nensi decano dicavit. Hanc contraxit Surius pro
mere sedem Teliquisset, jussus esl ad suam reverti • more suo, sicque Nicolai exemplar periit, cujus ni-
Ecclesiam, in qua CMerum die adversus consuetudi- hil exstat prseter compendium invenlum in veleri
nem vescendi carnibus in Quadragesiroa vehemen- codice Rubeaevallis prope Bruxellas, in quo nonnulla
ter insurrexit et abolere studuit, et in casiia Domini desiderantur capita., quaj iu pripri difiicultalem mo-
inteinperantes a sacra niensa die sancto Paschse vent. Magnum sane apparuit ejus pjelafis exempUim
removit, et ad diem sequentem distulit. Secessum etvenerationisquaeumpopuliyivum colebant, eum
pariter et redilum Godefridi paulo aliter narrat in nalali Domini sacris «peratus, oblatiohes eorum
Guibertus, pag. 516, qui addit Godefridum Domi- noluit accipere qui muliercularum more promissos
nica Palmarum e Carthusia reversum cum regp lur- capillos gestaliant; nam illi, ne pontificis ^ratia et
rim seditiosorum Impeliisse, qua occasione rex ipse benedictione privarentur, statim arrepiis cultellis,
jaculo in pectore sauciatus sit. Eodem anno Gode- capillilium sibi amputai'unt.
fridus raiam habuit restitutionem quorumdaro al-
- i

AMBIANENSISEPISCOPI

EPISTOLJl ET DIPLQMATA..

I. D omnibus in Chrisio credeutibus, et sacro foute

Epistola Godefridi, episcopi Ambianensis, ad omnes baplismatis renatis, salutem et saniialem
fideles.—Confirmat qum Lehunensi monaslerio do- Adierunt nos dilectissimi fratres nostri Leunensis
nata sunt a cotnile Flandrim Bobcrlo juniore et a
Roberlo Parionensi. Ecclcsiaemonarhi, defeientcs secum chartas sigilla
(Anno H0..J tas a Roberto Flandrensecomitejuniore,et abuxore
[Dom d'Ac_E„v, Spicil. t. VIII, p. 165.] sua Clementia, et filio eorum Balduino, et a Paro-
GODEFRIDUS, gralia Dei Ambianensis episcopus, nensi Roberto, fratre comitis nostri Ingelranni, ei a
(5) His pressus malis Ivonem Carnotensetn epicopum Bellovaci convenerat, a quo epistolam _55 ad
regem Ludovicum obtinuit. i
 737 EPISTOL.E ET DIPLOMATA. '
_ 738
conjuge ejus AJelide, quibus iuscriptum erat quod A j Fi*ater GACDEFIUDUS, Dei gratia Ambianensis epi-
praedictaepersonae omne alodiuhi de Harhonieres, et scopus, omnibus fide et operibus sanctse matris Ec-
omnia ad illud pertinenlia praeter altare, monastefio clesise filiis praesenlihus et futuiis, salutis praesentis
sj sanctorum .apostolorum Petri et Pauli, iihquo ffa-" et pacis conlinuam prosperitatem, etpost transito- >
J tres jam dicti Domino serviebant, hilari devptione' "rise vitse excessum, interminabilem jucundilatem,
; tribuerant, quatenns suis et aii^ecessbrhm suoraun Orthodoxorum Patrum lraditionibus,canonicisque -
l animabus id fieret ad i*etributionis prsemium, quod inslitutionibus mihi in episcopali officio agenti in-
temporalibus necessilatibus suis subtrahentes, pau- Jungilur ut ea qnaj sunt Ecclesiae, cul auelore Deo
peribus Christi conferebant in yiclum,-quibus allatis deservio, cum rationabili sollicitudine dispensentur,
atque perlectis, oraverunt nos fratves illi ut quia et ut quibusque ejus mraistris pro suis mciitis divi-
praedictum alodium in cpiscopio nostro erat, quod danlur, bisque cura solerti distributis, opoftct etiam
factum fuerat charta nostra.teslificaremur etcon- .ut provideamus quantum possibile estuuae ad paeem
firmaremus; guam petitionem libenter suscipienles, eis existant, authenticis institutis, firmisque prhi-
precMus eorum satisfaciendo sic faciumiuisse iesti- legiis ca prajmuniendo eonlra mundi turbines ac
flcamur, et quantum ad nos perlinel.concedendtf *"procellas, quae ex Msidiis perfldorum emergunt. Ilis"
flrmamus, incrementum non detrimentum rebus " itaque officip meo et ordini incumbentibus. debitis
eorum maxime cupientes. excilatus cum ohini vigilantia procuravi nt quse meis
Hujus.doni testes scriptos In prajdictis charlis teraporibus divina gratia largiente ex possessionibus
-tjperimus. In charta Flandrensi : , Ecclesiae meae a viris religiosis recollecta fuerant,
AbbatemMolismensem : el ab injusta laicorum pcrvasione retracta,> ipsis.
Robertum de Betunia. -boni lestimonii et religiosi praepositi personis,- ab
Onulfum senescalcum* Ecclesia nostra nobisque et nostris suecessoribus-
. Baldricum de Golham. jugiter possidenda- concederem, pt .ad repellenda
Amolricum de Neura, pervasorum iacttla, quasiquodam protectionis scuto
Ostonem Bostelarium. - . muroque inexpugnabili, privilegiis confiimarem.
Guillelmum castellanum de S. AMoiBsro Itaque Ecclesiae S. Martini confessoris egregii; in
Hacetum Brugensem. suburbioParisiensi sitae.loco qui dieitur in Campis,-
Balduinum cameravium. Ecclesiaiu deLinigeio cum appendiciis,ejus perpe-
Sigerum de Lilerio. tualiter possidendam, cgo el Ingelrannus nosler ar->
Thebaldum de Bipra, . - - chidiaconus, ct aliaj' AmhianensisJ-cclesise personae
In charta Paronensi ei'ant. "* eoncessimus, ad suppienda neeessaria monachorum
Hainerus de Parona. • ibi et in Cluniacensi monasterio Domiijo mililan-
"
Odofilius Ingranni. , ,- . •_. tium. Nihil tamen juris nostri priseaeque potestalis-
Petrus filius Hilisindis. nobis et successoribus nostris atque -niiuislris in ea
Acai'dus filius Gerardi. imminuentes.- Sed sicut antiquilus propria- sedes-.
Gerardus Frotetus. antecessorum meorum fueral adordinationes faclen-
Seraldus de GapL -
das, et ad clirisma, et ad _lia quselihet sacramenta-
Gonzo et Rabellus. ecclesiastica conficienda, ita et mpdo perenniter
Drogo. monachis id.ex debilo consentientibus perseveiet.
Lupus. Syuodalem honorem,etcensus,-et cjrcadas, et-alia.
Waldricus deVfermendeisvUer.. omnia quae sfb ecclesiis hostri episcopatus carionice'
Sibodus filius Rogeri. e_iguntur,jion pro re sedpro ecclesiade Yi et de
-Rainerus de Lehuno. Yilereia; et pro canoniee.aequirendis persolyeS. >
Herbetus major de Herhonieres," Concedimus etiam fratribus quiequid in episeopiO'
Herbertus avuneulus ejus. nostro sibi et Ecclesise Cluniacensi, salvis honesis
¥. aMertus et Gilbertus,- " tibusct utilitatibus
prajdictis^eeclesiaj nostrse etmP
Si qui hoc violaverint, ut sacrilegi episcopaii yu- nislrorum ejus. Mdubilanter acquirant. I„j_sias"v_er(.
flicio condemnati a corpore Christi, quod esl Ecete- occupationes, et criroinalium causarum discussio"---
sia, separabuntur. nes cleri et populi canonicis conslithtionibus mt.
Data Ambianis rv Kal. Martii, anno prinio Godc- nastico.ordiniinterminalas, nostra sub discussip...
ffidi episcopi. eonstituentes. Dt autem baec cbncessionis confirma-'
tio rata et inviolabilis perseveret, subseriptae probs
Prtoratus SS. Vitiet Modesti de Ligniaco", ud Con- tionis signp suppleo, ut ad posteritatis leslimonium,.-
chiam fluvium, in agro Atrebatensi, concessio a et ad veritatis indicium
Godefrido Ambianensi epkeopo. privilegii hujus- sufficia.
festamentum.
(Anno 1104.) Signum Godefridi episcopi.
[MiHKiER,Eist. S. Marlini de Campts, p. _49.] S. Ingelranni archidiaconi. - '.
ln nomine sanctae et individuae Trinitatis, Patf is, S. Fulconis archidiaconi.-
"
etFilii, et Spiritus sancti. Anien^ S, Rogeri decani,- -•-.'•
 759 S. GODEFRIDI AMBIANENSISEPISCOPI m
S. Otberti prajpositi. A venerabili viro Odolrico primo loci illius abbati c-t
S. Rainerii thesaurarii. ajdiflcatorl, monachisque magisterium ejus secutu-
S. Rogeri cantoris. ris devote concessit, quatenus ibi domo Dei con-
S. Gisliberti sacerdotis. -strucla, locus anlea incullus fleret habitatio homi-
S. Glari 'saeerdotis. ' num, liber et absolutus ab omni sseculari potestate,
S. Hugonis sacerdotis. consuetudine sive exactione. Hoe efiam laudavit et
' • S. Radulfi sacerdotis. ' • evidenter concessit Ingelrannus de Mondisderio, ad
S. Balduini sacerdotis cujus dominium sub Ingelranno coniiteparslterrito-
S. Nantaldi diacorri. rii illius jure hajreditario pernnebat. Hujus henefi-
S. Giraldi diaconi. cio addidit Ingelrannus comes servos et ancillas in
> S. WillelmietTetselinidiaconorUm. ~ locis suis, et quatuor hospites "cum dimidid curtillo
Signa Wrarini, Hugonis, Salomonis subdiaconO- Amelliaci, dimidiamque yillam de Sanctis et am-
rum. plius, sequali libertate et absolute donatam in _ervis
. Actunr esi in Ecclesia Ambianensi, anno 1101 ef aucillis, in nemoribus et ruricolis, etusibus qui
DomMIcae Inearnationls, indictione xn, rege Fran- exiguntur et redduniur ab ipsis. Concessit etiam ut
corum Philippo, duce exercitus filio suo Ludovico, B si quis de sibi subjeetis ob remediuhi aniinaj suse
consuleAmbianensi Ingelranno; episcopatus Gode- domui Domini coustruendse et adaugendae aliqupd
fridi anno primo felieiter. Aineii. beneficium de sua facultate vel possessione' vellet
Giraldus Ambianensis ecclesise subdiaconus vices impertiri, id libere posset et shie retractalionefa-
cancellarii exsequehs siibscripsit. ceret, praeserlim cum idem Ingelrannus in Iiis qUae
Datum Ambianis ii Kal. Martii.' ad monasierium perlinerent, vel sibi yel hajredi
- " suo jus nullum vel exaclionem esset retenturus,
III.
Fundatio Sancli Fusciani de Nemore. solumroodo ad honorem Dei, sibi et hajredi^suo pa-
(Anno 1105). - trocinium reservans monaslerii. Hac itaque audiia
" > libertate, Herleboldus de Trucivilla in rure suo
[Gall. Christ. X, instrum., 299.]
Ffater GOD_-B.ID us, Dei gratia Ambianerisiura epi- unum bospitem dedit, et ad Iecum qui dicitufPuIe-
scopus, omnlbus sanctae matris Eeclesise filiis, ita mont, terram arabilem dimidiae earruca?. sufficien-
per fidem ambulare in hujus convalleplorationis.tit tem; Petrus de Glissy Gualcedi lilius, in villa sua
tfd coritemplandam Dei speciem conscendere merea- hospitem unum, et ad piscariam suam centum an-
mur M montem verae el sempiternae exsultationis guillas per singulos annos moaasterio obtulit,"to-
sanctarum Scriplurarum auc.toritate. -tumquc Fraisnet quod adjacet Piceio easuo, dimi-
" Si
dicimus, fratres mei, quia ab antiquis tempo- diumque vicariae ruris illius monacM pretio rede-
ribus nonnulli sancti pei'egrinationis suaj exsilium meruiil a Drogone de Gissencourt et Gudardo Pi-
. cogndscenles, et ad supevnae civitalis felicia funda- ceiensi. Gilo de Golencourt cum habitum monachi
menta totis praecordiis anhelaotes, facta suorum et suscepisset, concessit favente fllio suo Sevino, me-
sui propria ahreptione, uuxunrtvansitovise.jucuiidi- diam campi partem totius ruris sui, exceptis nova-
tatis pede rationis calcaverunt, 5 et pauperes paupe- libus proprie ad dominum villaj.pevtinentibus, "et a
rera Chrislum imitati, ut cum divite Christo divites circuitu pontis Pratense solum ex utraque parte
efficerentur, ejus servituti quae sola liberos facit, quod fossatum dividit, cui nomen Rivery, ubi etiam
seipsos devotissime mancipaverunt, ab his salutari facla est inhabitatio ruricolavum proprie ad praedi-
exemplo ad -hoslra usque tempora per Dei gratiam clam ecclesiam pertinentium. Hugo de villa Domni
translaio, videmus quosdam monachica contempla- Mariini, pro anima fraf ris - sui Guillelmi cum eum
lione mundomori, alios regulari ordine conversari, sepelissent monachi, dedit hospitem uhum et ter-
nonnullos vero eremifica solitudiue In Dei opeve ram de Alodiis. Hato Botuensis canonicus, in extre-
cxerceri. Sed quia noii omnes capiunt Terbum hoc, 0] mis monachus factus, dedit-Botuae duos hospites et
qui tantaj perfectioni non potest inhserere, nou •ob alodium quod Iiabebat Costeney, tresque hospites
hoc praecipitur de Dei misericordia desperare, sed, cum terra, prato _. nemore. Terram adjacentem
sancte indigenies solatiando et eorum spirilualibus loc. qui diciiur Cambagnaldios,t_uatuor viri aequali
per sua carnalia communicando, ad felicia funda- porlione ut tenebant alodium, ettamen indeparvum
menla de quibus loa. Miur, iixse spei certitudine censum, duos. scilicet solidos Anschiaro Dernuretel
suspirare. Cum enim ipsa Veritas demultiraodo ani- persolvebant, ipsam totam sicut alodialem posside-
marura ajdificanfine loqueretur, ut humanos animos bant, monachis obtulerunt,_ scilicel Harricus de
ad opus misej'ieordiaj excilaret et operis fruclum Saloy concedente Hugone fllio suo, Geroldus de
proponeret, inter alia brevibus verbis magnam sen- Bossincourt concedentlbus fratribus suis Fulberto,
lentiam protulit, dicens : Date et dubitur vobis. Hu- Hugone, Fulcoue, Radulfus de Salcosis concedente
jus itaque divinaj exhortationis el promissionis vo- Radulpho Richardo nepoteejiis, Guido de.Fdntanis
cem aure cordis percipiens Ingelvannus comes, cum concedente Hugone clerico fratreejus; hancgratui-
, »ionasterium martyris Christi B. Fusciani primum tam eleemosynam Anschiarus ut cognovit, prsedi-
ecepisset sediflcare, totum montis ipsius territorium ctum censum ecelesiae ei dimisit. Hibeilusde Ju-
741 EPISTOL_E ET DIPLOMATA. 742
niellis in articulo raoriis" posilus, cuJn se a mona- _A EgoGodefridus Ambianensis cathedroe episcoptis
chis sepeliripoposcisset, diroidiam villam de Moreili - huic piivilegio in synodd Ambianensi in ecclesia
villa cedit, concedenlePetro et Ansehario fratre Sanclse Mavise, ab universis coneorditer confirmafo,
ejus filiis Ilaten, ad quos terrae illius hajredilas pvimus subscvipsi, alque voluntale promptissiaia
proxime perlinebal: Herveus Hermenrici filius dedit "consensi.
duos hospites a Desclemviller, et feodum ivium mili Sig. f Godefridi episcopi.
liim Uvselli, Goeselini, Gieselini. Adam frater Adel ,- S. Fulconis arcbidiaconi.
mi monachus Tactus, quod Ambianis habebat. dedit; v' S. Ingelranni archidiatom.
duos scilicet semifurnos et octo sextarios tritici per • S. Rogeri decahi.
singulos menses ad molendinum comilis; molendi- • S. Oberli praeposili.
num de Til tenet eadem ecclesia ab Hugone de Sa- S. Rogeri cantoris.
loy et Ingelranno arehidiacono et HugonedeCaniei; -S. Rainerii thesaurarii.
censum eis inde scilicet persolvens, Hugoni de Sa- S. Gualteri abbalis Sancti Judoci.
loy tres modios trilici, et in Natali Domini duos ra- S. RobertiForeslensismonaslerii abbatisi
" S. Joannis abbatis Sancii Geremari.
siales tritici, cura duodecim numrnis et duobus
domesticis alitibus; Ingelranno archidiacono duos g S. Willelmi abbaiis SanctaeMarise BntulienslSc
modios trilici, et inNatali Domini duos rasiates tri- S. Anscheri _bbalis" Yirtttensis ecclesiae.
lici.cum sex nummis et duohus domcsticis alilibus; Actum est hoc anno Yerbi Incarnati 1105, indi-
Hugoni de Caniet, .antumdem, 'et eodem tempore. ctione xm, prajsidente in cathedra Romanse Eccle-
Albertus presbyter de Botua, dedit vineam et tres siisePaschali papa II, et in Remensi Manasse archi-
"agros; Hermcnricus autem miles, decimam vineaeet episcopo, elAmbianensi Godefrido episcopo,"Fran-
agroruni-; Amundus de Mondisderio ultra pontem corum fege Philippo, duce exercitus sui filio su6"'
Botusededit tres hospiles; Castelli dominus tres ih "Ludovico, Ambianensi consule Ingelranno feliciter,,
•eodem, et locum sancli Marcelli cum terra adja- amen.
cenle; Gualbertus de Sessolicio, duos hospites et Geraudus Amhianensis Ecclesise suhdiaconus vi-
inansum ecclesiaj contiguum; Hibe.lus de Bomme- ces cancellarii exsequens, siibscripsi.
dardp, hospilem unum in loco qui dicilur Gurge- IV.
tum; Pelvus de Glissy duos curliculos dedit, el tres Epislota Godefridi Ambianensis ad Baldericum No-
llicjiardus deJumellis; Geroldus de Guiincourl, in "viomensemepiscopum:
villa suahospilem unum; Hevseudis de Ameliacd et (Anno 1108.)
Drogo filius ejus, hospilem, et de valle Hairardi me- C [Gall. Cluist. X, 501.J
diam campi partem et terram ad lucrandum; Tain- Dilecto -confratri BALTDERICO Noviomensi episcopd,
fridus de Espany concessit in rure Caisnetel -tertiam GODEFRIDUS Airibianensis episcopus salulem, in Do-
parteni de tribus hospitibus el de tribus melis ara- mino. ,
bilis terras; Guerus de Piceio pater Stephani, apud Me indignum ad hanc pastoris "cufam evexh
Curcellas feodum unius militis. Matroha qusedam Dens, "ut quod dignum devotione gregis est, fa-
fllia Dimonis. de Cune^y, dedil alodium quod habe— ciam. Cum ilaqiie M hac dioecesi perantiquse "sint
bat Espany,°eui conjuncla est alod;ali_ terra quam ecclesiaslicae fundaliones, cijam incuriahominuni
possidet Avelina uxor Hilonis de Hisnu, el post mor- diruta pleraque claustra, ut ea oblivioni perpetuae
tem suam monachis possidendam, viro aimuente, non tradantur, sed piorum locorum recprdatio'sub-
concessit.-Convenil etiam inter monachos prsediclaj levet fidelium aniroos, ad devolionemi propagandi
ecclesise et quemdam GxiaJdricumde Sanciis post cultus divini, el ut multis intercessoribus Deus su-
diuturnam htem de quadam terra, ut in ipsa levva per malitia nostra ftat placabilis el misericordiam
tves partes de Campiparte monachi obtineant, Gttal- largialur, precor obnixe in Domino, ut te labori pio
dricus quartam, terva ipsa-inter eos _d avandum, accingens, aut potius in eo labore perseverans, no-
seminandum et melendum communiter data el con- ; strse dioecesis et Ecclesise lias exscriptor-el scriptor,
cessa. Pastore vero ejusdem monasterii decedente, sicut in eeclesiis Cameracensi et Morinensi fuis'.;
fratres ahhatem sibi eligunt,- et ei secundum Deura fidelis calamus scribse velociter scrihentis. Non ab- '
pastoralem liaculum conferunt, qui consecrandus scondas talenlum in terra, ac beneflciens noli defi
episcopo hujus sedis praesentalur, et ei subjeclus cere. Salutat te Petrus archidiaconus, et ego tuu»
et obediens eflicilur. Has igitur possessiones praj- conservus in ovili Chvisli, in quo vale. '
_
scripti monasterii ego Godefridus liujus sedis, Deo Scnpsl ad S. Quintinum, meas delicias, juxta
auciore, episcopus, concedo, praesentiumque perso- Peronse villam anno 1108, in Maio.
narum attestatione, nostrique sigilli impressidne
V.
confirmo. Si.quis vero contra hoc decretum aliquid
Godefridus Ambianensis episcopus benefacit ecclmim
maligne machinatus fuerit, ut res ecelesiaj' distra- Crispeiensi.
hal, auathema fiat, et nisi digne pceniluerit, piive- (Anno 1108.)
lur transeuntihus ionis, nec valeal inhaevere man- "
[Gall. CMsi-.-X, 208.]
suris. Innomine Patvis, et fllh, ei Spiritus sancti, amcn»
 745 S. GGDEFMDi AMBIANErlsIS EPISCOPI ' 744
Frater GODEFRIDUS gi-atia Dei Ambianensisepisc, A - VI.
onfnibus sancte Ecclesiae filiis praesentibus et futu-
S. Godefridus Ambianensis episcopus confirmiit
ris, salutem etbonam pacem. Majori Mtmaslerio ^ecclesiatnS. Dionijsti.
Dileclis fratribus Cluniacensis nionasleririn cos-
nobio Crespeiacensi ecclesise Sancti Arnulfi Domino (Anno 11_5)
famulantibus," qui promptum Evangelium perfeele [MABILLON., Anndl. Bened. V_692.J
implendo terrenis faeullatibus abi'enuntiaverunt, lu nomine Patris, et Filii; et Spirilus sancfcu
mundique eupiditates in se sepelierunt, dignum Amen.
duximus ex Ecclesiae nostr83 copiis opitulari, sub- GODEFMDUS, gratia Del Ambiaiiensis episcopus,
stantiam nostram eis parliendo, et ex consilio cle- omnibus catholicae Ecclesiae fralribus et flliis praj»
ricorum nostrorum in ecclesiam nostram velut lilios sentibus et futuris, salutis et pacis interminabilem
adoptivos introducendo. Notitiae igitur omnium lam jucunditatem.
praesentium qu„m futurorum inlimamus nunc et in . Necessarium ducimus^ fratres in DomMo dile-
perpetuuni nos eis edncessisse, et praesenti privile- ctissimi, nos qui gratuita Dei henignifate in Ec-
gio conflrraasse altarc de Garmeni et altare de Yil- Clesia pasloralis cnrae "offlcio fungimur,' studiosa
Iers_ et diriiidium altaris de villa, exceplo jure Mon- B sollicitudinei animo quoque. indesinenter vigilante,
disderiensium clericorum, personato scMcet et do- super Dominici gregis ovile, quod nobisa Domino
minatu sacerdotis et impositione ejusdem .. J.. et creditum esl, officiosissime intendere atque pro
exceptis offertorii- totius anni, praeler Nativitatis et "varibus nribis a Deo Patre collatis speculatoris
Puriflcationis sanetae Maiias et Paschse, et solemni- ipsius actiones imitari, qui super specula jugiter
tatis offertoria sancti.ejusdem loci, quibus ajqualiter stans die ac nocte, nequaquam ddrmitat, in seter-
lam clerici quam monachi parlicipant, etexceplis isum neqne dormiet, populum queni peculiareni
censibus et dommaiu hospitum atrii, nam in deci- sibi ex omnibus elegit, conservando ac-prolegendo
mis cunctis eornmdem hospitum aequales partieipes familiae Israel. Super muros nempe irojus terre-
sunt, et excepta quadam parle terrse dicti altaris iu strls Jeiusalem, quaj m valle lacrymarum priml
qua quinque niinse annonae seri possunt, quae est parentis culpa poslta servit ciim liliis suis, cusjo-
juris clericorum, excejjto quod decima ejusdem des constituimur, ejus culluram^j-gimen, tutelam^
terrse inter se ipsi el monacbi ajqttaliter dividunt. jugemque observanliam ordinis nostri ratione pro-
Haecautem eis ideo nos concessisse sciatur ab om^ fitemur. Proinde omni tempore ab hostili incursu
nMus, quatenus hoc dilectionis nostrae beneficio no^ sibi dehemus providere, indefessaque vigilantia
bis h-fraterna conjuncti orationum suarum sludiis C ( praecavere ne .repenlinis perversorum oppressa
Deonos conciliare non desinant, credentes quod isrjuriis, substantiolas ad usus sibi necessarias a fl-
communibus orationibus et alternis apud Deum plus delibus delegatas jiegligentise nostrse lempore amit-
adjuvanlur quam singularibus et privalis. Synoduni tat, Consueverunt siquidem ex cupiditatibus ho-
autem et circatas^ et.mhes consuetudines canonicas minum perfidorum, rapinas-magis quam larglia-
quas ab antiquo prajdieta altaria praedecessoribus tem diligentium, turbelae, el quae non expediunl
nostris persolvefunf, uobis algue successoribus no- pacis inquietatiories pullulari, damna qupque at-
stris, ministrisque eorum" jure perpetuali cum inte-
" que exlerminia jpropagari: quae omnia, si minus
gritate persolvant. ,. cauta providentia, 1minime prajvenla non reSecan-
'
Sig. Godeiridi episeopL, ur, portio ecclesiaslica plurimorum utilitatibus"
Shmum Fulconis archidiacorii. " distincla distrahilur.- Ex
qua quidem dislxaclione'
Sign. Ingelranni archidiaconi. plurima sequuntur, sicut djximus,. Mcommoda,'
"festes Rogerus decanus, Otbertus praepositus, plurima exoriuntur provisoribus dispensatoiibus-
ilogerus cantor, Glarus presbyte.r, Anscheras pre- que pericula, memoriaque ePrunij qui aut perfe-
sbyter, Rodolfus piesbyte-j Acardus presbyter, Wil- ctibnis votp, aut pro peccato' redimendo, res suas
lelmus diaconus, Tethellnus diaconus, Adso diaco- ecclesiis eontulerunt, apud nos derelinquiturjqui-
nus, Giraldus subdiaconus, Hugo snbdiaeonus, - que eas distribuere indigentMus fideliler potevant,-
tloliardus subdiaeonus. officio coronaque fldelium dispensalorum privan-
Actum hoc est anno ab lncamalione Domini mil- tur. In facullatibus enim ccclesiasticis existunt
' lesimo cenlesimo
octavo, indict. prima, die Novem-, pauperum patrimonia, mililantibus. diristo stipen-
bris .octava,-in ecclesia Ambianensi, Godefrido prse- dia debita, peregrinorum et hospitum suscepiacula,
sule,archidiaconibusIngelrannoetFulcone,Ludovico basilicarum labentiuin repai'atio, captivorum quoqu. "
regnanle, Ingelranno Ambianensi eonsule felicifer, redemplio , compedilorumque solutio. Quaj omnia
amen. si adnihilanlur, magna necessitatem patientibns
Sigillum Godefrldi- episcopi solatia subtrahuntur. Consequens est itaque, cha--
*
rissimi, ut propler miseriam inopum devilandam,
propter gemitum pauperum supprimendum, pro-
pter,religionem defendendam, propter nostti loct
professionem adimplendam exsurgamus, el adver-
 745 EPISTOL/E ET DIPLOMATA. , 740
sus nefarios ecclesiaslicarum possessionum .perva- A Ambianis ex pavte prsedictse ecclesiae, et v solidi
sores gladium usque ad animam pervenientem decemque capones de hospitibus ejusdem Alberti;
exeramus. Erit .enim.Deo gratum, cunclisque boni quinque- solidi el sex denarii et duodecim capo-
amatoribus acceplum, cum nos senserint studiose nes de eleemosyna We.mu.idi vicedomini-; et qua-
praecavere, ne Ecclesia defraudelur suo jure. Quare que hebdomada tres higadse iignorum _e eleemo-
agite, fralres,- nobiscum in procinclu castrorum syna Haimonis de Chiedriu in nemore Fragileti,
Dei hodie conyocali,- scuto hdei quo possimus et una quadrigata in nenjore .Douxyille de elee-
omnia lela nequissimi ignea exstinguere obarme- mosyna Erriiecinis et filiaj ejus Emmelinae, ef in
mur, galeaque salutis" protecti, gladio spiriluali ac- eadem villa duo curtilli; hospites quoque 4110S in
cingamur, firmique muniminis deeretum in per- urbe nostra habebat, et exira,urbem. Aliagisterium
petuum duraturum coneordi conscriplione sancia- quoque secundi molendini ........ episcopali
mus possessionibus omnibus monaslerium B. mar- curia cum istis. Altarcquoque DouxviHe ei atrium-
tyris Dionysii in prato Ambianensis suburbii ab et dimidia pars decirnse .casae ecclesiae. Gavulum
Ingutione, divini pro se ariioiis et gratise pleno quoque ejusdem villce, quae jurjs Ruri-
sacerdote sedificafi, et religipsis fratribus Majoris conis episcopj successorumque ejus.
Monasfcrii ah antecessoribus nostris eoncessi. Ho- 13 Sigimm Godefvidi episcopi.
die ergo prsediclo monaslerio privilegium eoufir- Signum Fulconis archidiaconi.
ahahtes, exeommunicamus, et analhemate" indisso- - S. Ingelranni archidiaeoni.
Iubili percutimus illos omnes qui invadere, lacerare, - S. Rogeri decani. -
separare, jurique suo assignare prsesumpserint . S. Warini thesauiarii.
praedia, possessiones, hospiles, pecora, auruni, ar- S. .Radulfi cancellarii.
gentum, gemmas, vel quselibet _alia mobilia vel - S. Balduinl sacerdolis.
immohilia ad viclum vel' ornalum praedicti mona- S. Radulfi sacerdotis:
sterii perlinentia, el univcrsaliler cuncla donaria S. Willehni diaconi.
quae devotione fidelium ei jam accesserunl, quae- S. Adsohis.diaconi. .• - - -
'
que in futurum adjicienda sunt, altare scilicet S. Roberti subdiaconi.
' '
quod jam eis accessit, omnesque ejus oblationes, S. Simonis canoiiici.
ecclesiaque" oinnis praedicli martyris, sepulturaque S. Halduini canonici.
universa, et qusecunque plariiaveriint vel aedifica- Signum canbnicorum ecclesiae S.< Nicolai: Milo-
verunt, decima quoque pccorum suofum atque his sacerdotis", Walleri diaconi, Rogevi subdiaconi,-
lanse sub hujus pvivilegii consignalione quiela C Robevti et Arnulii acolyiborum.
existant, ljbefaquoque atque in perpetuuni abso- _. f ^-
luta ab omni reddiiu, excepto quod ecclesiae egve- Conflvmata est hsec charta anno Terlfi incarnaii
gii confessovis Nicolai quoque anno ih sua soJem- 1113, indiclione vu, in capitulo S. Mariae, anno vi
nitate persolvent duos cereps„ duodecinr denario- regni Ludovici regis, anno x episcopatus domi»i
rum, et tantum tliufis quod -sufficiat "in die- festi. Godefvidi-episcopi teliciter, amen.
Fratribus quoque-in praedicti confessoris ecclesia VII.
degentibus charitatis vinculo sic innectantur, ut
Godefridi episcopi Ambianensis charta, qua rataha"
in funebribus officiis cum candelis cjerici -cum belur-restitutio quorumdam qltarium,
' facta
- ' eccle-
•
monachis, monachique curo "clericis prsesenten- sim Compendiensi. "
lur. Animas ffatrum defunctorum Deo mutuo com- (Ahno 1115.)
'
mendent, trigintaquc diebus pvo invicem' missas [M__i__6_, De re dipl. p. 617, ex charlario Cbrn-
decantent. Anniversarium quoque domni Drbgo- pendiensi.]
his "Theroanensis epiScopi celebvent." Altave quo- Th nomine sanctse et individuae Trinitatis, Patiis,
que Diivtii, et alrium et septem curtilli, et omnes et Filii, el Spiritus sancli, GODEFRIDUS Anibianensis
redditus "et consueludines eorum, aliare de Sarlon Ecclesiae gratia Dei miuister humilliraus.
et atrium, altare Sancti Graliani et atfium, tertia Quia aliaria" possidentes laicos sanctortim ubiqtfe
pars allaris de Curcellis, tertia pars altaris de daninant canonum inslitula, multos jam Dei mise-
Cassaincurle, et apposilio sacerdotis, allare de ricordia ab hae videnius usurpatione desisterd, et
Wulpi et alrium, et dimidia pars alodlofum cam- "utmagis'magisque desistere debeani, commisso
porum, et nemoris et advoealorise; altare de Se- ndbis gregi Dominieo sollicitudine pfaedicare debila
plemvilla et atriura, et omnis decima; allare de noncessamus. Unde parochianovum quidafn flostro-
Cuntai etalrium, altare de Chudrisicco, tertia pafs rum Elinandtis de Mdnte-Desiderio miles, inspira-
duarum^partium altaris de Placi, et tres hospites . tione divina coinpunctus noslraque persuasione
et dimidius, el dimidia pars decimaj casse eeclesiae coinnionitus, allaria de Melvillare atque-Prdnastro,
Roboredi, et omnis decima casae ecclesiae Ulhfastri, quae ad aniroae sua3 periculum diu oblinuevat, cuin
et unus curtillus et yiridiarium; tres campi ettfes appendiciis eovum sanctae Compendiensi^cclesise,
hpspitesin Senercurte; terra de Magno-campo, quam speeialiler sicut urius de confratvibusdilige-
dimidium terrarum Albevti, quse adjacenl civitati hat, tradenda tlecvevit. Qtioniam>"autcm-nonhisi per
PATROL. CLXII , 2.
747 S. GODEFRIDI AMBiAN. EPISC. CHARTA C0MM13NI_EAMBIANENSIS, U8
Virornandoriim comitissam, de cujtts manu dieta A precibus, sicalel dehis feeerant, eadem auctovitate
altaria, tanquam per feodum, tenebat, hoc efficere covroboro. Concedit et hsec omnia "domnus Fuleo
pvsevalebat; ut ipsa quoque idcm concederet, muhis archidiaconus noster, in cujus archidiaconatu dicta
exorando precibus, quia et illa sorov erat ecclesiie, consislunt allaria, et quantum in ipso est laudandft
tandem oblinuit. Yerumlamen, quia et sine assensu coiToborat. Hanc lamen Amhiaaensi dignitatem -
Ambianensis pantificis, in ciijus parochia sunt Ecclesia3 reservamus, ut pro omnibus praedictis
altaria, eta quoea per feodum se quoque dicebat altaribus in synodo Ambianenbi -qailibet Compen-
comitissa tenere; ves minime procedebat; venit ad diensis ecdcs!se frairum se pi-ajsentet, cseteraque
nos Elinandus, venit et comilissa curo filiis suis, et synodalia jura alque episcopaliaminime relaxamus^
in-generali synodo quam apud Montem Desiderium Si quis auiem banc donationis nostrse covvobova-
celebriter habebamus, nobis (ut aequitas exigehat) lionem infivmave aut deleve piajsunipseril, anathe-
altaria resignantes, ut dictae Compendiensi ecclesue matis gladio in perpetuum feviatur.
-eadem redderemus, paviter effecerunt. Ego igitur Actum est hoc, coiifh'matum et ,recitatum Am-
•Godefridus, Amhianensis ecclesiae prajsul, rogalu hianis, in sedepontificali, in plenaria synodo, anno
illustiis Yiromandorum Adelae comilissa, rogatu Incarnatipnls Dominica3 millesimo centesimo de-
etiam filiorum suorum, Radulfi videlicet comiiis, B cimo quinlo, eplscopatus autem noslri amio xii, M-
'llenrici, el Simonis clevici, voluniate insuper, imo dictione octava, xvi Ral. Julii.-
obsecratione devota mililis Helinandi, dono et con- Radulfus canceUarius scripsit, subscripsit alque
cedo sanctae Compendiensi ecclesiae altarla de Met- relegit.
villari atque Pronaslro cum appendiciis eovum, et Signum Godefridi episcopi.
ut quiete eadem in ajternum possideat, per has me- Signum Rogeri decani.
moriales litleras,per aucloritatem sigilli nostri,donata * S. Simouis prajposili.
et concessa confirmo : donum etiam allaris de S. Fulconis archidiacpni.
Herceis, quod jam antea saepedictaeCompendicnsi S. Ingelranni archidiaconi.
eeclesiae, serenissimi Franeorum regis Ludovici S. Wavini thesaurarii.

'
•
TITDLIPRIMLGENII

CHART/E COMMUNI/E AMBIANENSIS

Anno 1106 a sancto Godefrido, ut videtur, dat_3.

(Augustin TniEiuty, Essai sur 1'histoire du Tiers-Etat, tom. I.)

1. Unusquisque jtirato suo fideni, auxilium con- iC alicui res suas absluleril justitiamque illi infra lwn-
siliunique per omnia jus_teohservabit. leucam se exsecuturum negaverit, postquam hoe
2. Qaicunque fuvtura faciens inlra meias co.m- bominihus castelli ubi manserit notum fecerit com -
munise comprehendetur vel fecisse cognosc.elur, munia, si ipsum vel aliquid ad se pertinens, com-
prseposito nosiro tradetur, et quidquid de eo prehendre potcrit, donec ipse justitiam exsecutus
agendum judicio Communionis judieabitur, ei fiet, fuerit, praepositus uosler, donee nos nostiam et
reclamanli vero id quod furlo sublatuni esl, si communia similiter suam habeat emejidationem.
potest inveijire, praepositus noster reddel; reliqua 3. Qui pugno aut palma aliquem de communia,
in usus noslros conveitentur. prseler consueiudinarium coniurhaiorem vel lecato-
5. Nullus aliquem Mter communiam ipsam com- rem, percusserit, nisi se defendendo duobus vel
morantem, vel mercatores ad urbem cum mercibus Iribus lestibus contra percussum disralionare po-
veuienles, infra banleucam civitalis disturbare prae- terit covam pvaeposito noslro, viginti solidos dabit,
sumat. Quod si quisfecerit, faciat communia deeo, quindecim Tidelicet communiae, et quinque justitise
ut_de communiae yiolatore, si eum comprehendere dominorum.
ppterit, vel aliquid de suo, juslitiam facere. 7. Qui autem juratum suum armis vulneraverit,
4. Si quis de communione alicui jurato suo res D nisi similiter se defendendo legitimo testimonio et
suas abslulerit, a praeposito nostro submonitus in assertione sacramenti, se contra vulneratum disra-
praesentia communionis veniet, et quantum scabini tionare poterit, pugnum amittet, aut novem libras,
indejudicaverint, salvo jurenostro, ibi faciet. , seu scilicet flrmitati urbis et communise, ef tres
5. Qui autem de conimunione minime existens, jus.tiliaj dominorum, pro redemptione pugni per-
 7.9 REIMBALDUS PRiEPOSITUS S. JOAN. LEOD. — NOTITIA. 750
solvet, aut si persolvere noa uoterit in misericordia A 15. Qui a majoribus, 'et judicibus et decanis, sci-
communiae, salvo catallo dominorum, pugnum licel servientibus communise, submonitus, justitiam
tradet. et judicium commuuiae subleifugerit, domum illius,
- sipoleiunt, prosternent, ipsum vero inter eos mo-
9. Qui vero communione miniine existens, ali- rari, donec satisfecerit, non permiltent, et catalia
quem de communia percusserit vel vulneraverit, erunt in misericordia prsepositi et majoris.
nisi judicio communiae coram prajposito nostro 16. Qui hostem communiae in domo sua, scienter
justitiamexsequi voluerit, domum illius, si poterit receperit, eique vendendo, et emendo, et edendo,
communia proslernet, et capitalia erunt nostra. Et et
' bibendo, vel aliquod solatium impendendo com-
si eum coniprehendere poterit, coram prseposito...:
municaverit, aut consilium aut auxilium advei.us
per majorem-et scabinos de eo justiliam capiet, et communiam dederil, reus communiaj effieietur",et,
catella nostra erunt. nisi judicio cominuniae cilo satisfecejii, domum
10. Qui juratum suum turpibus et inhonestis
conviciis Mcesscrit, et duo vel tres "audierint ipsum, illius, si poterit, communia prosternet, et catalla
crunt
per eos statuimus conviiiGi, et quinque solvlos,
B '
duos scilicet conviciato, el tres communise dati:.
11. Qui inhonestum aliquid de communia dixerit 20. Qui judices communiae de falsitate judicii
ih audieniia quorumdam, sl communise propalatum comprobare voluerit, nisi,ut justum est, compro-
fuerit,' et se quod illud non dixerit, judicium com- bare potuerit, in misericordia esl et majoris et
muniajjudicio defendeve nolupvit, domum illius, si scabinorum, de omni eo quod habet. ......
potevit, prosternet communia, ipsumque in com-
munia moran, donec emendaverit, non patietur, et - __. Si conventioaliqua facta fuevit ante duos vel
si emendare noluerit; cataila cjus erunt in manu
plures scabinos, de conventione' illa amplius non
Domini et communiaj.
surget campus vel duellum, si scabini qul conven-
hoc testificali fuerint.
1 _. Qui, clamore facto de adversario suo, per . tioni interfuerint,
prseposituni, et majorem et judiees communise jus- 45. Omnia ista jura et prsecepla quse praediximus
titiam prosequi non poterit, si postea adversus majoris et communise, tantum sunt inler juraios,
eurs aliquid fecerit, illum rationabiliter communia non est ajquum judicium. iiiler juratum et non
conveniet, ejusque audita ratione, quid inde postea juratum.
agendum sit, judicabit.

ASSO DOMINIMCXV

REIMBALDUS

PRJ_POSITUS S. JOANNIS LEODIENSIS

-N-OTITIA'

(FABEJCBiblioih. med. el inf. lat., tom, VI, pag. 65).

Reimbaldus, quem Mahiilonius canonicum S. Mariaeel S. Lamberti Leodiensisvocat, reetius, prsepositus

S. Joannis Leodiensis, nam ita in titulo epistolse Wazonis jam memorandae scribitur. Yixit circaa.1115,
quo tempore Leodio fugere, et apud Kicherium abbatem, nescio quem, per menses octo delitescere coa-
ctus fuit. Hujus igitur hospitis suasu librum De viia canonica conscripsit, quem in codice monasterii Al-
nensis oculis usurpavit Joan. Mabillonius, pvout in Analectis p. .75~testatur. Hunc ipsum librum-Wazor.i
priori S. Jacohi Leodiensis mittit Reimbaldus, rogans ut illi manum ultimam admoveat, et corrigenda
corrigat. Wazo vero raodeste respundet se nihil habere quod addat vel emcndet, sed potiiisgratulatur; cui
Reimbaldus altera epistola respondet. Tres illas epistolas (duas tantum observaverat Mabillonius) exeo-
dem codice Alnensi ediderunt-Martene et Durand in Thesauro novo Anecdotorum toro. I, p- 358-seq. Ejus
Stronwfs bis adsunt in bibl. Valicana. Bern. de Montfaucon Bibl. Bibl. mss., p. 101, 138. Versusin Vitam
S. Miijoli exslanl in Aclis saitclorum tomo II, Maii, p. 668.
731 IIEIMBALDIPR^PQSITl S. JOAN. LEOD. EPISTOLJL 752

REIMBALDI EPISTOL^E.

Anecdot. I, 558-540.)
(1). MARTEKE,

I. A conditum in agro invenistis, nec amieis hoc vobis-

Familiaris ephtola Reimbaldi Leodiensis ad Waze- eum quserentibus abscondistis, ut quod vqbis sin-
linum priorem Sancii Jacobi. — Petit ut suis gulariter dedit gratia Dei, hoc commune fidelibus
apusculis cxtremam itle manum imponat, et qum ipsius faciatis. Quod aulem prseeepistis, ut ipsum
corrigenda sitnt corrigat, librum retractarem, emendarero, quod minus di-
REIMBALDUS, gralia Dei id quod est, YVAZELINOctum erat supplerem, quod ex abundanti tollerem,
priori, plurimani in Domino salutom. fateor studipsius vos effecisse, et hreviter etlucide
Concedit Dominus in Evangelio fugiendum de ci- sufficienter omnia dicta, omnia bsee omnibus bene-
vitale in eivitatem, cum necesse sic fuerit. Incubuit volis fore utilia. Yos jgitur in ajdificatione apostolico
necessitas, et relicta sede et eeclesia propria, ex superposila fundamento, ubi alii auruni, argenlum,
proeceptione seu permissione hac Dominica, ad lapides pretiosos superaadificaverunt, hoc quoqui
aliam confugi, non longe tamen a dicecesi noslra, preliosum quadrastis margaritum, quod canonica?
Hic fere per octo menses lalui, cum interim qui hos- vitse quadripartito ordine aequaliter respondet, con-
pilio mereceperat, abbas videlicet Richerius, religio- - nectit lateribus suis. Benedictus Deus qui de lege
sus et honestus admodum vir, aliquid forsan de ine sua vos docuit, et sermonem rectum dedit in os ve-
ultra me senliens, pia salis imporlunitate suadebat, ° slrum, quem de bono thesauro cordisyestri nova et
ul de vita cauonica nonnulla colligerem, et aliquid velera prolulistis. Spero enim quoniam qui hsec
exinde quanto recentius, lanto forsan utilius arbi- honoanimo leget, ad sedificaiionemsui in vila cano-
tratu meo cuderem. Obstinatius reluctarinon potui. nica profeclum inveniel. Yale.
Sed quid hoc? Yicil me landem hospitis mei el offl- III. -
cium et studium. Praisumens itaque nequaquam fa- Ilem rescriplum Reimbpldi.
leor canonicis vivendi formam ac regulam quam REIMBALDUS, gralia Dei id quod est, dileclo suo in
ipse ignprabam contradidi. Sed quomodo dedil Do- Clirislo, et sui conventus ac ordinis egregio priori
minus quse vitse morumque sit correctio, quseve in WAZELINO, salulem in Domino. "- ' • -
ea ad perfectionem progressio; sicut ipsis, sic de Sludio ac diligenlia qua potui, de vila canonica
cseleris omnibus sanctse quidem religionis professo- ediLum a nobis opusculum nuper, charissime, fami-
ribus in medio qualicunque hoc scripto exposui. liafi quidem confidentia ad te, quasi ad eotem ac li-
Nunc igilur amice feceris, si antequam, lioc pro- mam quamdam examinalionis transmisi quod, velut
deat, judiciaria quadam, ut aiunt, severilaie lu re- omni parte beatum et exactum, ut aiunt, in eamdem
censeas. Prava corrigas, superflua deleas, quso de- mihi peiiilusformam remisisli; iusuper luo sic or-
suut suppleas, tantaque -id perficias diligenlia, ut . nalum ac illustralum prseconio, ul nisi de simplici-
obloqui deinceps nemo hic valeat, nisi aut ex insci- - late ac sinceritate tuse erga nos amicilice compertum
lia, aut (quod absit) ex malevolenlia id conlrahat; haberem,non sine fuco aliquo ac nebula id assen-
morborum istorum, aul larda, aut nulla curatioest. lationisfiericredidissem.Nunc autem,utpar est, de
Non est igitur cur magnopere pro hujusmodi labo- amico ac necessario meo bene sperans, bene per
raveris, dummodo compelenti ac sufficienti opusculi omnia sentiens, verbis tibi, non meis, sed Sidonii
hujus casligatione, tam mihi, quam pie rem assequi Alvernorum episcopi, respondeo, quibus J^aniatio
conanlibus , officiose, ul spero, prospexeris. Yale. cuidam familiari suo scribens, sic de Flavio quodam
II. dicebal Nicetio, cum qusedam ejus opuscula nimio
Rescriplum Wazelini. ille, ut referebat, extulisset prseconio. Equidem di-
Domino et amico suo REIMBALDO prseposito Sancli cebal :« In quantum fieri prseler jactantiam potest,
Joann"rs,su'usWAZELINUS, salulemet servitium bonse - gaudeo de prsestantissimi viri auctorilate, si certus
voluntatis. est; amoie, si fallitur. J Hisdem verbis, eharlssime,
Lecto,«t relecto vestro de canonica vita libro, a- nescio si eodem animo, scio lamen quia simplici ac
nimani vestram bealificavi, quse datum optimum et- pio hisdem pene verbis hic tibi respondeo : Equidem
n
donum perfectum desursum a Palre Iuminum sus- " videlicet, in quantum fieri prsetevjactantiam polest,
cepit: hoc opus sanctum, dignum, benedictione ple-, gaude.e me de prsestantissima tua aucloritate, si
num condidit. Yere enim,ut credo,thesaurum abs- cerltis es; amore, si falloris. Yale.
 ANNODOMINIMGXV '

JOANMS MONACHI

CH R0NIC0N BEZUENSE
rajscEDix

CHR0N1C0N S. BENIGNI DWIONENSIS

AUCTORE ANONYMO

{Dom D'ACHERY
Spicileg., edit. de la Barpe, tom. ll, pag. 356)

MONITUM.
Cum ante bina ferme luslra, S. Benigni Divionensis Ghronieon e bibliollieca regia commodasset claris-
simus vir Petrus Puteanus, subierat animo publicam in lucem opus vindicare; nee deerat eharaclcrum
elegantia, quse ad lectionem proliceret; at revolventi ac proprius inspicienti tantse scriptionis salebrse oc-
cufrerant, verbis pars inversis, pars mutilis,'pars omnino absumplis, nt actuario primam pingendi, scri-
bendi postremam iuisse curam crediderim. Hinc discedendi a priore consilio necessitas. Poslea vero qu«rt»
San Benignianumxjoenobium congregationis S. Mauri disciplinam indueral, me convenere viri docli cci/5-
plures, ut autograplium, quo potiebalur eadem abbalia, Parisios mittendum, publicumque faciendum cu-
rarem; ut pole tot annis oblivione sepultum, doctis invisum, nunc autem ab iis ardenler expelitum, qui
Gallicis rebus illustrandis tanquam pro aris ac focis decertantes, oleum et operam impendunt; quin ne bi
solum, sed harioli illi mercenario calamo, stylo calamistrato, ut regni jus hsareditarium (quod Salicam le-
gem vocitant) caligine oifusum, e medio advocare
tollere attenlarent, in subsidium Chromcon islud, velut et Be-
suense, nixu lemerario non erubuerunl (id legenii, quam favel nihil utrumque, pateDit). Ris
proinde quasi calcaribus instimulalus, continuo litteras -seniel atque iterum, ac tertio Divionem, quo ad
me autographumilludtransmitteretur, direxi. Interim quam praescieraminterjecta mora est-, scilicet inslar
thesauri, auliquitatis monumentum isthoc vir illustrissimus D. de Castille, abbas commendatarius S.
Benigni,'reconditum habens, emusseolo distrahi, exlrahive extra regionem segre ferebat. Verumtamen ipsc
singulari comitate prseditus rei dtterarise seu bono publico nolens invidere, ultro concessit San-Benigniano
coenobitsedomno Claudio Beitaigne, e nostra congregatione presbytero theologo, qui maxima cura, summa
diligenlia, exemplar ex mendoso bibliothecse regise excerptum, a se, uti rogaveram, collatum ad arche-
typum, suoque nitori restilutum, quantocius Parisios remisit: quod ego mora procul, adjectis prius mar-
gini variis lectionibus conjeclurisque, typographicse offieinseintuli.
Nec abs re fuerit, tolidem verbis ac syllabis et Sau Benigniani et Besuensis Chronicorum auctores suam
Gallicarum rerum historiam texuisse, ipsa praefatione, Lector, advertas (nam hujuscemodi Chionica co-
thurni mihi visi sunt, utrique pedum apli) quo vel umbra conjecturarum, auctorem primigenium queas
observare. lgilur ex subjectis Chronico Besuensi perspicuum habelur Joannem monachum (seerctarius
appellatur paulo superius) esse rerum Besuensium commentarii conditorem, videlicet ex epitaphio, et li-
brorum, studio Joannis descriptorum, indiculo. Epitaphii haec sunt verba :
Omnibus ostendit monuchi pia cura Joannis, etc.
Et in fine indiculi: Ittum etiam librum de diversis rebus et charlis composuit._Yidesne non chartarum
modo, diversarum quoque rerum concinnatorem prajdicari? Num diversisrebus hisioria cum domestica
tum Gallica insinualur? Favent pfofeclo vefba Joannis. Nihilominus scrupulum ingerit Sau-Benignianus,
qui sese setate haud ita obscure Joannem prsecessisse ostendit : namque ad obitum Halinardi, ex abbate
archiepiscopi Lugdunensis, Chronicon tantummodo perduxit, hoc est annum 1052. Joannes ,vero quae
Besuensi ascelerio Guillenci Lingonensis episcopi, nec non Joffredi Besuensis archimandritse annis plus
minus H29'et H55 fuere cbllata, describit (quse eniin epitaphium" charlse subsequuntur permistim sunt
superadditse) atque in hoc abbate colophonem imponit. At de Iiis sat superque : ejusmodi litem pro-
leiare necessum minime est; quando quidem inficias neuiiquam ierim, quod historiam speclat ssecu-
larem, de Grcgorii Turonensis ac Fredegarii Historiis, ad verbum ssepiuscule Chronicorum auctores
expressisse.
• Chronici Besuensis
autographo (ni fallor) in bibliotheca • Regia asservato, usus fui; a cujus con-
textu vel lalum unguem discedere mihi religio. fuit. Et -ne bilem vel nauseam lectori subinde cie-
rent in Besuensi repetita, his expunclis ad San-Benignianum Chronicon emandavi : illa nihilo s,e-
cius quse ad majorem historise Gallicse illustrationem conducerent, seu glorise regis, seu juri ad-
versantes plurimum exagitarent, quseve alioquin hislorise filura abrumperent, operse preiium duxi re-
cudenda.
San-Benigniano Chronico appendicem, quam auclor proxiino saeculo conscripsit, ingratam fore Lectori,
si adderem^non putavi. Plura quoque antiquitatis monumenta, utrumque ad illuslrandum Chronicon, in-
gerere consilium iuerat, verum id oneris in humeros sodalium meorum qui contexendse eorumdem mo-
nasteriorum hislorise navaturi sunt operam, deposui.
"?55 ANGNYMI 75C»

CHRONICA VENERANDORTlM ABBATUM.

Illustriurnque hujus beatissimi Athletee Cliristi Benigui Divionensis Monasterii benefacto-

" " "' ruin atque iuridatorum.

Cuvmaximo jcum labore, multisque lucubrationibus adauctum est, quod post venerabilem
hujus Prosfati cmiobii Patrem Halimrdum reperies.

INCIPIT LIBER COLLECTANEUS MEMORANDARUM RERUM.

PRJ5FATIO. A ms ipsius sancti quae patrata est anno trideeimo
Antiquorum hujus sseculi sapientum laudabile, imperii Severi. Siquidem Claudio Albino (qui se
ac imo imitandum fuit studkim, ut non solum ea apud Lugdunum Csesarem fecerat) interfecto, Se-
q.ise acciderent in diebus eoium , sed etiam fortia verus civitatem omnem tfadidit in ore gladii; ibi-
priscorum facta Iieroum, ad memoriam posterorum que sanctus Ircnseus martyrizalus est cum omni
traderent monumentis scripturarum. Quse utilis res populo Christianorum decem et octo millibus : tan-
et eis exstilit magnum humanse laudis, et fuluris taque fuit strages .csesorum, ut sanguine fluente a
iiscc legenlibus vel audientibus exemplum, incita- verticeinontis^super quem civitas sita erat) Rho-
meiitumque semulationis. Talia considcrantes nos danus et Araris qui ibi pariter conjunguntur, per
Divionensis sacri monasterii a parvulo habitatores plurima milliaiia rubentes fluere viderentiir. Hoe"
et amatores, ne forte nobis juste succenseant nostri ergo peracto marlyrio sanctus Irenseus cum mul-
successores (sicut et nos de incuria merito culpa- titudine martyrum apparuit beato PoJyearpo, mo-
mus nostros anlecessoies) aggrediemur cum adju- nuitque ut sanctos sacerdotes Benignum et Ando-
torio Dei describere, licet rusticana et minime po- chium, Thyrsum diaconum, et Andeolum subdia-
lita narralione, quse de prsefati loci antiquilale eonum transmitteret Galliam ad prsedicandum. Qui
B sancli Dei missi a saneto
prodita, seu devotorum Deo fidelium gregi eidem Polycarpo, angelo Domini
donata sunl largitione; videliceXregum,.pontificum, ducente, pervenerunt Lugdunum, quse est urbs me-
ducum, comitum, ac illustriuinTirorum, utpotui- tropolis -Galliarum. Hlic sanctum
1 presbyterum Za-
mus addiscere veraci relatione. Quatenus et ho~ chariam reperiunt, qui ob persecutionis procellam
nori et ccenobio nostro possessionum ipsi collata- latenter in crypta iuter marlyrum latitabat sepulcra,
rnm, et memorandarum rerum in eoJem gestarum fluctuantique Ecclesisedivinum advenire precabalur
descsiptio accedat, et <um divinse laudis debito, auxilium. Hic denique post sanctumlrenseum prae-
exoptanda benefactoribus ejus creleslis glorise re- fatam rexit Ecclesiam.
muneratio. Yerumtamen piimo dicendum quo in Cum eo igilur verbum Dei meditantes, atque in
tempore ipse advocatus et peculiaris Christianus Spjritii saiiclo gaudentes, Dominum precabantur,
noster sanclus martyr Benignus venerit in Gal- ut eorum dirigeret gressus. Et dum ibidem mora-
liam, vel quot annos eidem ferocissimse genti prse- rentur, angelo Domini monente, visum est eis, ut
dicaverit sanctum Christi Evangelium, seu quo die, sanclum Andeolum ad Carpentoracensem urbem
vel quo persecutore consummaverit agonis sui prsedicationis gratia destinafent : sancto vero An-
martyrium , ncc non et" quando post multa tem- p deolo ad prsedictum locum iter arripienle, verlium
pora fuerit sacrum ejus corpus revelatum atque Dei gentibus ubique prsedicando, non'longe post a
translalum. Severo imperatore multis afflictus tormenlis, mar-
S. Irenmus martyrio coronulur. S. Benignus in tyrio est coronatus. Hi autem Ghristi testes --a
Galliam a S. PoLycarpo mittilur. — Anno igitur beato Zacharia multis adhortationibus, nt intre-
ab Incarnatione Domini nostri Jesu Chrisli cente- pide verbum Dei et nomen Christi omnibus annun-
simo nonagesimo qninto, indictione tertia, impe- tiarent, corroborati, benedictione etiam et potestate
rante Severo, sub terribili ejus persecutionis pro- omnis ecclesiaslici et divini cultus peragendi ab eo
cella Jireclus est Iiic testis Christi cum suis sociis accept;), ad Auguslodunensem properant urbem ,
Gallicse genti, quse per id tempus erat mancipata comitante Christi virtute, et signorum gratia. Ad
dsemonum cultui. Hujus autem servi Del (I) di- hanc itaque iirbem itiuere attingentes, Fauslum
rectio ita est divinitus jussa , atque suasa Melro- virum nobilissimum ac praefectorise tlignitatis, ac
politano Asise Polycarpo episeopo, et a beato Irenseo Christianitatis verissimum amatorem reperiunt; ad
Lugdunensium Archlepiscopo, septinio die passio- quem angelo monente advenerunt. Qui suscipieiu

(1) Servi Dei. Sie ex conjectura emendavi. Acherius eJiderat swculi Dci.
_?S7 CBRONfCONS. BENIGNI DIVION. - '758
eos cum omni gaudio, ut cognovit sacerdotes exi- l^ elementia., assistente crudelitatis suse ministro Te-
stere, suppliciter peliit ut filium suum Sympho- rentio comite, sanclum Benignum perquiri" jussit,
rianum, annorum trium vel quinque existenlem, ac vinclum et caesum conspeclibus suis pr^esen-
pariterque amicos et familiam, baptismatis gratia tari. Quem in catasta extensum, et nervis diutis-
consecrarent. Quod audientes-, sanctus Benignus sime csesum, ita ut corporis injeriora paterent, rur-
eum baplizavil; sanctus vero Andochius eum de sum in carcerem conjecit, ubi ministri etcarnifices
sacro fonle excepit. Habebat denique illustris vir pedes ejus in lapide cum plumbo rcmisso (3) con-
Faustus sororem germanam, Lingonicse civilatis fixerunt, et in digitos manuum subulas decem acu-
malronam, nomine LeonQlam , Christianam ; cui tissimas et igne candentes infixerunt; ac persex
eranl parvuli gemini, nepotes ex filio tres, viri pul- dies canes duodecim ferocissimos cum co incluse-
dierrimi aspeclu, sed animopulchriores. Itaqueut ad runl. Angelus autem Domini adveniens, dedtt p&-
,eam sanctus.Benignus venire dignaretur impendio nem coelestem, subulas abstulit, eteum de plumbo
deprecatus est. Quem sicut manna coelesle Leonilla eripuit. Ad ultimum collumejus vecte ferreo tundi,
suscepit. Tandem hi tres gemini fratres fide sanctse el corpus lancea perforari jubet. Quo facto columba
Trinitalis imbuti, baptismatis gratia cum omni fa- nivea de carcere Christianis aspicientibus ad coe-
milia, ac populi multitudine, per sanctum'-Beni-J B los ascendit, et odor suavissimus quasi paradisi se-
gnum consecrali, non longe post martyrio coronati cutus est.
sunt. Sanctus vero Benignus perambulans univer- Gregor. Lingonensis episcopus sepuicrum S. Be-
sain longe lateque_prsedicando..rcgionem, etmullos nigni repcrit. — Veniens autem beala Leonilla^
ad Christum vconverlens, pervenit ad castrum Di- eouditum aromatibus corpus ejus non longe. ,ab
vionense. ipso carcere sepelivil in magno sarcophago : iu
Severo itaque deeimo oclavo anno imperii in Bri- p;uo loco Christiani cryptam construxerunt. Sed ob
tannia defuncto, successit Anloninus Caracalla co- gentilium timorem non ei exhibebatui- honor tanto
.gnomento, filius ejus, in imperium, quod tenuit martyri condignus, persecutionis immsmiiale, quoe
amiis septem. Quo moituo imperavil Macrinus a principibus reipublicse Ghristianis inferebalurj
auno uno. Post quem Marcus Aurclius Anloninus fidelcs in Christum credentes deterreiile. Multis
.obtinuit imperium annis quatuor. Hie omnibus igitur transactis annorum curriculis, ex tunc si
flagitiis plenus, etiam in perseculione Christia- quideni ab ipsius imperatoris tempore usque ad
.norum nulli priorum inferior principum, dum finem Diocleliani, et imperium Const3nlini, com-
.Gailiam pervagatur populum in Bcuni credentem putantur anni ocioginla unus; et a Constantisio
persequeudo, a Senonum eivitate devenil ad rus ^ usque ai Zenonem imperatorem , et regnum Clo-
prsedicti viri Fausti, qui dicitur, Sede-locus, ubi dovei regis annis fere centum octoginla; qui sunt
sanctis Dei Andochio et Thyrso per martyrium in summa ducenti sexaginla unus. In quo annorum
consummatis, ipse Divion petens misit Heraclium ilecursu, illius sevi Christianis ex hac luce subtra-
similem sui sanctorum persecutorem ad Augusto- ctis, locus sepulcii sancti martyris ila fuit neglectus
dunum urbem. Heraclius itaque sanctum S.ym- atque oblivioni datus, ut non jam corpus martyris,
phoiianum, primo diris flagellis csesum, et carce- sed poiius alicujus prsepotenlis crederelur in, eo
ris cuslodia maceratum, gladio plecti praecipit. Erat quiescere gentilis. Solummodo ruslicorum docta
atitem quando martjTium passus est sanctus Sym- simplicitas, sagax inquirere notiliam velerum per
phorianus, annorum viginti quinque, utpassione relationem antiquorum hominum, ipsi rustici vola
ipsius, atque in gestis sanctorum supradictorum inibi dissolvebant, et quse petebant, velociter im-
martyrum invenitur. Hinc cognosci potest tempus petrabant. Hsec ignorantia quotidie crescendo per
prsedicationis sancti Benigni viginli.circiter anno- multa annorum curricula duravit, usque ad tem-
rum fuisse, in quibus istam Galliam prsedicando pora sancli Gregorii episcopi, qui sextus decimus
mullos ad iidem Christi convertit, et baptisma&is n in catalogo pontificumLingonensium continetur. Qui
eos unda sanetificans, ecclesias in aliquibus sacra- pqntifex (sicuti cseteri hominum) credens ibi ali-
vit loeis, sacerdotesque ac miuistros ad divinum quem posilum fuisse gentilem, virtutes ibidem
eultum instituit. nullomodo credebat, sed magis ne ibi adorarent,
• Sub'Auretiano imperatore S. Benignus marlyrium detestabatur. Tandem Dei martyr beato se con-
mibiii.— Imperator ergo Aurelius, qui et Aure- fessori revelat., et dicit : « Quid, inquit, agis?
lianus (2) vulgo dieebatur, Divion castrum in- Non solum esl quod me tu despicis, verum ba-
gressus, comperta sancli martyris prsedicatione norantes me spernis ? -Ne facias , quseso, sed
et virtulibus, quas per eum divina operabatur tegmen super me velocius prsepara. > De qua ille
(2) Qui ei Aurelianus. Haud dubium quin de Ela- et Elagabalum dictum esse norunl quicunque in ve-
gabalo loquatur, quem in nummis suis Marcum leri histoiia sunt non omnino peregrini; Aurelianum
"Aurelium Antoninum appellarinovimus, commiini nemo dixit. His accedit, Elagabalum vix credi posse
.scilicet nomine cuin illustri illo imperatore, in in Gallias unquam venisse.
. quo nihil aiunt reprehendi poluisse, nisi quod Com- " (5) Cum plumbo remisso. Forte -demisso, ait Ache-
moili pater fuil; et cum allero Septimii Severi filio, rius; niibi ulcus insanabile videtur.
quem Caracallam vulgo vocant. Eumdem et Varium
 739 ANONYMI 760
visione concussus, beatum sepulcrum adiit, ibi- -^ alios qui ex oiscipulatu ejusdem aposloli fuerunt,
que cum fletu veniam deprecatur, et csetera quse in cseteris urbibus quibus prsedicaverunt cognosci-
-sequuntur in dictis vel faclis beati Gregorii Turo- musfecisse. Quse ecclesia" ad hoc est Deo dicata,
nensis episcopi. Quoniam ille pleniter translationem quatenus ibidem per sacri baplismatis regeneratio-
-corporis ejus, et aliorum in hocloco quiescentium nerei plebes credentiuni transirent in filiorum Dei
d.eseripsil; nobis non est necesse repetere. Qua- adoptionem , etquorum animasafferretDeo, eoruni -
pr^pter, his seposilis, qnse deinceps gesla sunt, in- corpora suo reciperet gremio. Quapropter In tanlum
timamus. sublimata fuit, ut sanctimonialium ibi sisteretur
Jnferius ilominantur sancli et sanctce in sacro hoc congregatio, et plurimi civilatis 1 Lingonicse praesu-
' loco
quiesccntes , et ioca in quibus jacuerunt. les hic sua corpora jusserint tumulari, videlicet ob
- Inventio ac tmnsiatio corporis S.
Benigni.— Igilur devotionem sancti martyris Benigni, utquemse-
anno Dominicse Incarnalionis quadringentesimo quebanlur ordine sacerdotii, eadem qua iOe huino
.oeluagesinio quinto, indictione oclava, praesidente cuperent sepeliri. Unde et sanctus Urbanusunus ex
sanclce Romanse Ecclesise S3'mmacho papa , Zenone eorum primus pontificibus, ibi jacuisse noseitur.
vero.Csesare imperantein republica, Clodoveoquo- Sanctus quoque Gregorius episcopus cui sanctus
queprimo regnante in Franeia-, et Gaudebaudo in B Benignus dignatus est se primum manifestare, ma-
Burgundia, invenlum est atque translatum octavo joruin suorum sequens exemplum in hac ecclesia se
KalendasDecembris,corpus almifici martyrisBeni- petiil lumulari; etjuxta eum dexlra lsevaque jaceU
gni a beato' Gregorio Lingonicse urbis. episcopo, ponlifices bini. Sancius vero Tetricus successor
ilivina revelante providentia , ut refert Gregorius in ejus, ad dexteram partem ipsius basilicse est posi-
iibro Miraculorum (lib. i, c. 51), qiii fuit anlistes lus.
Turonorum. Ojiod cum digne fuisset traiispositum Claruit ergo per multos annos ille locus, ila ul
cum adjutorio supernse virlulls,ne deinceps tcstis esset nobilis abbatia, nulliiis subjacens dominatui;
Christi debitis privaretur offieiis, idem venerabilis nisi solummodo Lingonum poiitifici. Sepultura ita-
prsesul sedificaloei templo, ex diversis partibus ibl- que omnium in Divion castro inlra extraque com-
dem adunavitmultos, Deo servire paratos. morantium fuit antiquitus, ab alveo lorrenlis, qi.i
Insignes in Gallia sanctilala viri. — Fulgebant per medium influit burgum, usque ad locum quo
lunc per Galliam plurimi sanctitate vitce conspicui nnnc est monaslerium : quod testalur mu1li!udo-va-
inter quos erant sanetsis Joannes abbas moiiasterii sorum per illam planitiem -longe Iateque crebei-
quod Reomaus dicitur; nec non Eustadius, ac iime positorum. In hujus sepulturce ultimis finibus
sanctus Sequanus hujus provincice alumni: e qui-" C ad occidentem versus corpus saneti Benigni post
bus Eustadiumbuiclocoprajfuisseperaliquot annos, martyrium positum fuit a Beata Leonilla, sedificata
ct snbjectos sibi religiose educando vixisse, certum super eum huinili opere crypta, prout permisit lem-
tenemus. Unde et moriens condignam meruit sepul- poris angustia. Juxlaque illamcryptam jacuit sancta
luram juxla corpus ssepe dicendi sancti Benigni Paschasia, et ipsa per ignem martyrio consuramala.
martyris. Cui successil Tranquillus : qui quantse S. Gregorius episc. Lingon. monasterium mdificat.
sanetilatis fuerit, crebrae sanllates infirmis ex ejus — Sanclus igilur Gregofius postquam sibi divici-
luniulo prseslilse teslantur, ul refert Gregorius Tu- tus revelatum transtulit sancli martyris corpus,
ronensis (De glor. confessor., c. M), in seipso ex- condignamque illi eleganti opere jussit sedifican
pertus. Sepultus vero cst ad dexteram partem se- basilicam, omnem hanc .tenam, de qua locuti
pulcri sancti mart3Tis Benigni, juxta sanclam Pas- sumus, dedit sancto Benigno, constituitque, ut hoc
_ ciiasiam, juxlaque eum positafuit sancta Florida.Ex solum esset generale coemeterium, pertinens adjus
altera vero parte, juxta sanctumEusladium, sepul- islius monasterii deinceps et in futurum. Quam
crum fuitsancti Hilarii senatoris, conjugisque ejus constitutionem confirmavit aposlolica auctoritate
•sanclse Quittse. Hi fuerunt progenilores supra Hormisda; deinde Joannes qui post sanctum Gre-
memorati Joannis. Et quia prsefatus Gregorius ^ gorium nonus decimus prsefuit romanse Ecclesice ,
Turonorum inlibro De illustribus viris/e. 42),h(ijus scripto roboravit. Sergius quoque post hunc tertius,
Hilarii quis et qualis fueril pleniter meminit, hsse qui proesumsisset hanc transgredi - sub anathematis
tantum dixisse sufficiat. viiiculo interdixit.Gujus exemplar epistolse huic libro
Quia igilur de sepultura sanctorum panca prseli- non pigebit suo loco inserere. Sed et alii pontifiees
bavimus, dicendum riobis est propter aliquorum successores eorum', uecnon et Lingonici prsesules
'prsesumptuosam calumniam, quomodo antiquitus hujus institutionis transgressores , et omnes qui
coameterium habitatorum hujus oppidi constileiit. aliquam vim vel calumniam intulerint Infra ^irae-
Cmmeterium Divionense. Inibi sanclimonialium scriptam terram , vel claustrum quod conjacet in
congregaiio. Plures episcopi Lingonensesillo in cceme- circuitu bujus loci, vel familiam sancti et servos
terio sepulti. — Ecclesia fuit constructa ab ipsis afflixerint, excommunicalionis vinculo adstrinse-
primordiis incoeptaeChristianitalis; quam ecclesiam runl: inter quos praecipue Isaac et Geilo episcopi,
ferunt a sancto Benigno sacratam in honorem san- terribili imprecatione percusserunl omnes inalefa-
cli Juannis Baptistse, et evaqgelistse Joannis.Quod et ,ctures islius loci, ct Deum , et omncs sanctos ejus ,
 761 CIIRONICONS. BENIGNI DIVION. - - 762
sa"actumque'Beniguum, in cujus rebus male agunt, A fuerant, suse poleslati subegil, eumque gladio tru-
habeant infensos et contrarios , nisi resipuerinl, et cidari -praeccpil: atque ex illo die a; tlominationp
ad emendationem veherint. imperii sublala esl Gallia. Anno decimo regni sui
Nunc veniendum est nobis ad narrationem rei ob Clodoveus commoto exercitu sibi Toringiam proviu-
quam maxime coeptus est liber ists ciam subjugavit: inde Gundebaudi rcgis Burgun-
S. Gregorius monasterium ditat. — Postquam , dionum neptem, videlicet fralris siii Chilperici fi-
sicut diximus, saiictus Gregorius, sedificato templo liam (quem gladio interfecerat) nomineCrolildem,
ad honorem Dei et sancti martyris ejus Benigni, pulchram satis puellam, et vere Christianissimam,.
congregationembicadunavit monachorum, ut eis interveniente Aufeliano consiliario ac legalorio suo,
non deessent temporalia subsidia , stnduitditare in conjugem sumpsit: nuplise Cavilonno prseparau-
hunc locum, terrarum, possessionumque larga mu- lur. Venientes cum celeritate Franci- Crotildem a
«ificenlia. DeditergO"de rebus propriis, et derebus Gundebaudo acceptam levantes in basterna cum
episcopi plurima : inler quee dedit potestalem, quse multis thesauris ad Clodoveum dirigunt. Postea
dicitur Saciacus, cum eeclesia et omnibus appendi- poenitens Gundebaudus recordatus quod patrem
tiis, scilicet villas numero tredecim, quse sunt Cor- Crolildae, malremque ac fratres interfecisset, dirigit
B prolinus post eam exercitum,qui consequentes the-
lcnis, Isiadus, Rumiliacus, Frascinus, Gamberia,
Linerolus, Brucialis, Bruciacus, Cernadus Vallis, • sauros et baslernam, cuncta retentant, Crotildis, ve-
Bonacurlis, Juvenadus, Longus-Campus ; islas vil- ro levata in equum a Francis ad Codoveum evasit.
las"cum omnibus adjacentiis, seu et omni re-super- . Quamregali honore assumens,'in matrimonium
posita, campis,-pratis, silvis, pomiferis, pascttis, . perfecto amofe dilexil.Habebatjam tuncClodoveus
accessis, aquis aquarumque decursibus, el omnes /ilium de concubina, nomine Theodoricum. Inlerea
redditus, tolum ad integrum, una cum mancipiis, Godegisilus Gundebaudi regis frater, contra eum-
Iibertis, cum omni peculio eorum, una cum accola- dem germanum suum macbinans dolum, per legatos
bus dedit ad servitium monachorum jure perpetuo petit auxilium a Clodoveo, cum eum comperisset
ad possidenduni (4). fortissimum in prseliis; promittens, si posset ejicere
Igitur, quoniam in principio hujus libri fecimus Gundebaudum a regno per ejus adjutorium, tribu-
menlionem regum qui illo lempore regnabant in tum se illi solvcre paralum. Gundebaudus v.eroigno-
Francia et Burgundia, prosequenda nobis eorum rans dolum, ab eodem fralre instigatus praeparat
chronica usque ad Guntrannum regenij qui bunc exercitum copjosum ad pugilam. Clodoveus cum
locum valde cxtulit, et deinceps ad Carolum impe- Francis adversus duos reges venit, ingenti multi-
ralorem, Ludovici Ccesaris filium, qui pene colla- tudine vallatus : initum est bellum super Oscaram
psum reparavit hoc monasterium. Siquidem ad co- fluvium, secus castrum, quod Divion dicitur : Go-
gnoscendas abbatum successiones, qui per diversa degisillus Clodoveo conjungitur, uterque exercilug
iiic prsefuerunt tempora ; et quse sub uniuscujusque Gundebaudi populum atterit At ille sentiens dolum
. illorum regimine buic loco collata sunl (5) fidelium fratris, terga vertil, Rodaniripam percurrens Avi-
largitione ; episcopos quoque Lingonicse ecclesiee nionem urbem ingredilur. Et postea per Aridium
qui circa hunelocum niunificos se exhibuerunt, no- consiliarium suum paccm a Clodoveo expet.it. Clo-
mlnatim singulos curabimus ostendere ; «t quid ab doveus vero cum prseda maxima, et Francorum
unoquoque illorum collatum sit in augmentatione exercitu, ad propria eslreversus, reliclis cumGode-'
hujus domus Dei, sigillatim demonslrare. gisillo quinque millia Francis. Godegisillus obtenta
Glodoieus ab imperio Romano 'Galliam eximit. victoria promissa Clodoveo ex parte implens, Vien-
Clotitdem ducit uxorem. Gundebaudum devicil, at- nam post Gundebaudum dirigit. Exiens Gundebau-
que etiam Alaricum Golhorum regem. Init amiciliam •dus de Avinione resumptis viribus , Godegisillum
cum Anaslasio imperatore. Moriiur. Vienna circumdat. Per aquse duclum in civitalem
Igitur Childerico rege Francorum defuncto, Clodo- ][) ingrediens, Godegisillum interfecit, Francos aggre-
veus filius ejus succedit in regnum, vir bellicosus gatos in unam lurrim ferro trucidavit, nihil posjea
cl in armis strenuus. Anno quinlo ^regni ejus Sia- Clodoveo reddere disponens. Postea Clodoveus mit-
grius,iilius jEgidii,_palricius Romanorum, qui in tens legalum, nomine Paterium (6), virum indu-
Galliis habitabat, in Suessionis civitate, quam pa- strium; adAlaricum regem Gotborum, de amicHia?
ter ejus tenuerat, residebal, Super quem Clodoveus inter eos condilione mandavit. Alaricus yero cuni
cum exercilu advenil, atque devicil. Jsiagrius fu- per Paternum vellel Clodoveum decipere, aPaterno
giens ad Alaricum regem Gothorum, Tolosse ali- exploralis quse circa eum ei;ant et thesauris ejus
quandiu habitavit. Clodoveus legatos ad Alaiicum ingenio subarratis, illusus est. Igitur Clodoveus ad-
misit, uteum redderet, alioquin noveritsibibellum versus. Alaricum arma .commovit,, et in campania
illaturum. At ille metuens, Siagrium vinctum le- Voglanense decimo ab urbe Pictava milliario Alari-
galis tradidit; quem Clodoveus custodice mancipa- cum interfecit, plurjma manu Gotborum trucidata,
vit, regnumque ejus acceplum, et omnia quae lllius ]'egnum ejus a mari Tyrrheno Ligereque fluvio, ot
_ (&)Hic pauca de Hilario comite, quse in autogra- (S) Collata suni Acherius ediderat collocala sunt. x
pho legi nequeunt, desiderantur. (^) Nomine Palerium. ln alterq codice Paterhum.
705 ANONVMl 764
Eioate Pyrensao usque ad oceanum mare a Clodoveo ii latuit; poslea resumptis viribus regnum Burgun-
occupatum est. Et thesauros ejus a Tolosa auferens, diss tenet. Clodomeris iterum adversiis Godomarem
secum Parisius duxit. Per idem lempus ab Anaslasio exercitum movet. Sigismundum cum uxore et Ii-
imperatore-codicillos Clodoveus rex pro consulatu beris interfecit. Clodomeri ab Avito abbale pradi-
accepit ; cum quibus codicillis etiam illi Anastasius ctum est, quod fecerat Sigismundo ipsum itidem
coronam auream misit gemmis decoralam; et tuui- passurum. Cumque Veseraiitia Franci cum Burgun-
camblatteam. Ex illo dieconsu! et Augustus estap- dionibus bellum inissent, Clodomeris capite trun-
pellatus. Posthsec mortuus est Clodoveus rex in pace, catus cst deceplus ab-auxiliis Theodoriei, quifibam
et' sepultus est in basilica Sancli Peiri apostoli, Sigismundi habebat uxorem. Franci vero in ipso
quam ipse et rcgina sua aedificaverunt Parisius ; prselio resumptis viribus, Burgundionibus superatis,
quae hodie Sanctse Genovefce templum nuncupalur. et ad inlernecionem perduclis, patriam eorum de-
Mortuus esl autem anno quinto, postquam cum vastant. Clotarius uxorem Clodomeris, nomine
Alarico rege Gothorum piignavit. Regnavit vero an- Gundiocam, uxorem ducit: Filios vero ejus tres his
uis triginla : Uunt a transitu sancti Martini usque nominibus Idoaldum, Guntarium, Clodoaldum, Cro»
ad obilum Clodovei anni centum duodecim. thechildis alebat. >Clotarius et Childebertus fuga'„>
Filii regnum dividunt. MortuoCIodoveojrege(Sn) '> Godemarc Burgundias occupanl. Theodoricus filio
qualuor (iiii ejus, id est Theodmicus, Clodomeris, suo Theodebertft cujusdam regis filiam desponsa-
Childebertus, Clotarius, regnum ejus sequo ordine vit, Wisegardam nomine. Theodoricus vigesimo
inler se diviserunt. Sortitus est sedem Theodorieus lertio regni sui anno moritur. Regiium ejus Theo-
Mettis; Clodomeris Aurelianis; ChildebertusParl- deberiusassumpsit,magnum se in omnibus et boni-
sius : et Clotarius Suessionas. Theodoricus habebat tate prsscipuum ostendil.
- Cldldebertus et Clolarius Hispanias
jam filium, noniine Theodebertum, ulilem, et slre- depe-pulanlur.
nuum. Amaliicus filius Alarici sororem eorum in — Post hsec Childebertus et Clolarius, ut diximus,
matrimonium accepil, Barcinona a Childeberto et IMspanias appetunf, easque parte maxima depopu-
Francis occisus esl. Dani evectu navali Gallias ap- laSs sunt, Amalricum regem Barcinona iiiterficiunt,
pelurit, in regno Theodorici irruunt, a Theodeberto sororemque suam anferunt. Csesaraugusta civitas
iilio Theodoiici superantur, omnemque prsedam et orationibuset jejuniis libefatur. Theoderieus Ilalise
vitam auiiseruht. rex sororem Clodovei in matrimonium habuit, ex
Agaunense monasteiium construit 'Sigismundus. qua filiam unam cum matre reliquit. Cum maler ei
Gundebaudi fiiius' Sigismundus apud Genevenseia {r. " regis filium sociandum provideret, a servo, nomine
urbem, villtf Quadrunio, jussu patiis sublimatnr in Traquilla, aceipilur (7). Traquilla cum exercitu a
regno, liabensiixoremfiliam Theodorici regis Itaiise: matre puellce capitur, et capite truncatur: acceptam
unde habebat filium nomine Sigiricum. Eadem mor- fillam mater disciplinam ei ingerens secum duxit,
tua aliam duxit uxorem : filium suum, quem ex Filia matrem veneno interfecit. Theodatus regnum
fiiore conjuge habebal, novercas insidiis jussit Theodorici adeptus , filiam, quse in matre parricida
interfici. Unde postea poeintentiam agens, mona- exsliterat, balueo vehemenler succenso jussit in-
f-terium sanclorum Agaunensium miri opeiis con- cludi, ibique comburitur. Unde causa compositionis
struxil. Cumque ibi in oralionibus persisteret, jeju- quinquaginta millia solidorum Childeberto, Clola--
niis et eleemosynis intentus, revclalum est ei ab rio, et Theodeberlo transndssa sunt. Quod Chiide-
ahgelo, ut adinstar coslestis militise psallendi cho- bertus et Theodebertus Inler se divideutes, xiiliil ex
ros institueret. Quo divinilus accepto consilio , epi- inde Clotario dederunt. Thcodato.defuncto Tolilla
scopos, et alios religiosos viros consuluit, utrum successil in regnum , quem Narses patricius inter-
salubriter cogitaret. Qua interrogatione sancti anti- fecit regnumque Gothorum in Italia deslructum est.
stites inter se ventilata, licet inusitalum opus, ta- Narses a Romanis per invidiam accusatus apud
men Domino annuente unanimiler corroboraverunt. 1D Justinum et conjugem ejus Sophiam, quod servilio
Quod sanctum opus servitutis Dei perfecte inslitu- premeret Italiam, timens secessit Neapoli Campa-
"
tiim, et confirmatum, et pari consensu omnium. nise, et scripsit genti Longobardorum , ut venirent
Atque ex tunc laudes Deo omnibus [iioris] persol- el possiderent Ilaliam. Theodebertus rex .cum exer-
vuntur; aliaque plurima monasteria praefatus Sigis- citu Italiam ingressus, eam maritimis lerminis depo-
muudus spJificavit. pulatus est, Narsete patricio in 1'ugam verso. Posiea
Chrotildis assidue filios admonebal mortem pa- Bucellinus Dux Jussu Theodeberti Siciliam occu-
tris malr<«que vel fratrum ulcisci. Qtiam ob cau- pavit, totamque Italiam dominatus est. Magna feli-
sam iili Burgundias appetunt, Sigismundum, el citas in his omnibus fuit.
Gaudemarem Gundebaudi fralrem in praelio vin - Obiit Childebertus. — Clotarius de Ingunde Gun-
cunt. Clodomeris Sigismundum, ad monasterium tarium, Childericum, Aiibertum, Guntranum, Sigi-
sanctorum dum fugeret, captum, cumuxore et bertum, et Clodesindam filiam habuit: de Arigunde
liberis Aurelianis adducit: Godemaris terga vertens sorore Ingundis, Chilpericum, et de Unxina babuit
- (7) Accipitur.
Leg&decipitur. ScII. Theoderici fi- niani sorori, nec pudicitiam suam diligentius quam
lise idem accidit quod ?ntea Ilonorise Plac. Talenti- illa, servavit.
 765 CIIRONICON S. BEMGNI DIVION. 766
Chrannum. Bucelinus in Italia apud Belisarium et A illo rex erat Albuinus. Hic Clolarii regis filiam , no-
Narsetem Patricios ssepius forliter dimicans, eos in mine Glodosindam habuit uxorem. Mortuo Albuino
fugam vertit, eorumque exercitum proterit. Tan- Longobardi regem, nomine Clip, super se elegerunt.
dem infirmatus a profluvio ventris, exercitusque Haribertus rex, fratcr Guntranni, accepit uxorem,
suus ea infirmitate attritus, Belisariojam interfecto, nomine Ingobergam. Qua relicta Merofledam, lana-
~
a Narsetesuperatur, et interficitur. Theodebaldus . riililiam, accepit; et aliara pastoris ovium filiam,
filius Theodeberti Walderatam duxit uxorcm. Fuit Theudichildam, duxit uxoreni-: ex qua habuit fi-
valde iniquus suis. Secundo anuo regni sui Theo- lium, sed prolinus moritur.
debaldus obiit, regnumqm ejus Clotarius accepit, Porro Sjgiberlus cum videret fratres suos viles
-
copulans Walderatam sibi uxorem.Eo anno Tebel- uxores accipere, Drogonem majorem domus causa
lantes Saxones, Clotarius commolo exercitu maxi- legationis ad Auagildum regem direxit, petens ul ei
mam eorum partem detinuit; Toringiam vastans filiam suam, Brunam nomine, conjugio traderet.
quod eis auxiliari praesumpsissent. Nec multo post Quam Anagildus cmn multis thesauris Sigiberto ad
tempore denuo Saxones rebellantes Clotarius mo- matiimoniuin transmisit. Ad nomen ejus ornandum,
vit exercitum adversus eos : Saxoncs offerentes est auctum, ut vocarettir Brunichildis. Quam cum
cuncla emendare quse male gesserant," et dimidiam multa lselitia et jucunditate Sigiberlus accppit uxo-
partem ex omnibus rebus suis, exceptis uxoribus rem. Quseipsum Drogonem coiitinuo. apud Sigiber-
el liberis, in compositione promittunt dare. Quod tum fecit odiosum. Ac post eadem insliganle inter-
Franci accipere despicientes, sed omnes volentes fecit. Tanta mala, et effusiones sanguinum, Bruni-
interflcere, inito cerlamine,lanla strages a Saxoisi- childis consilioin Francia factse sunt, ul prophetia
bus de Francis facta est-, ut mirum ftiissef. Childe- Sibyllseimpleretur, .dicentis : Venit Bruna de parti-
bertus rex apud Parisios obiit, et in basilica S. Vin- bus Hispaniw, ante cujus conspeclumgenles peribunt.
centii, quam ipse construxerat, sepultus est. Cujus Hmc vero eqidtum cutcibus disrumpelur. Chilpericus
thesauros et regnum" Clolharius accepit. Clotharius Gachilisendam , sororem ejus,habuit uxorem; re-
pro suispeccatis quee gesseral, aut negligenter ege- linquens Fredegundem , et alias quas habuerat uxo-
ral, ad liinina beati Martini confessoris properat ; res. Postea transcendens sacramentum quod Gctho-
exinde Comperidio villa veniens, anno quinqiiage- rum legatis- dederat, ne-unquam eam de culmine
simo uao regni sui vexattis a febre obiit (561). regni degradafet, ipsam jugtilare fecit. Post cujus
Chilpericus occupatis thesauris Clotarii patiis «ri morlem, Fredegundem denuo accepit uxorem. Ha-
in villa Brennaco, sedem Childeberti Parisiis occu- n bebat Chilpeiicus de priore regina Andovcra tres
pavit. Sed mox exinde repellitur. Aribertus, Gun- J"filios, Theodebertum, Mcroveurii, et Clodoveum.
tramnus, Chilpericus, et Sigibcrlus reglium patris Sigibertas prsecepit Arvernis civibus Arelalam.oceu-
dividunt. Dedit sors Ariberto regnum Childeberti, pare. Jubente Guntranno a Celso patricio Arveini
Parisius sedem habens. Guntrannus vero regnum trucidali sunt. Anatagildo rege Ilispaniee defuncto,
Ciodomeris, sedem habens Aureliis. Chilpericus Lenna cttm Leudo fratre regnum assumunt: mo-
regnum Clotarii, cathedram habens Suessionis. Si- ritur Lenna. Levidus integrum Hispaniae regnum
gibertus quoque regnum Theodorici, sedem habens tenet, habens Gadttndam matrem Brunichildee uxo-
Bfettis. Eodem tempore Chuni Gallias appetunt, rem.
contra quos Sigibertus movet exercitum, eosque Eodem tempore defuncto Constantinopoli Justi-
"vicit atque fugavit; postea cum eis pacem-inivit. niano imperalore (566), Juslinus ambivit imperium,
Guatrannus in Burgundia regnans, fuit rex bo- -vir iniquus et cupidus : ad quem Sigiberlus legatos
nus, timens Deum, eleemosynam pauperibus largi- Warnacharium, Francum, et Firminum comilem
ter tribuens, tanla prosperilate regnum tenuit, ut direxit, qui paceiri cum imperatore facerent. Qui
omues etiam vicinse genles ad plenitudinem laudes secundo anno sunt reversi. Defuncto Ariberlo Sigi-
de ipso canerent. Accepit primum concubinam, no- ]) bertus regnum ejus obtinuit. Prorumpentibus Lon-
mineYenerandam, de qua habuit filium nomine gobardis in Galliis Amatus patricius ab ipsis inlcrii-
Gundebaudum. Post accepil Marchitrudem, filiam citur., De Burgundionibus multse ibidem strages
Jlagnacharii: quaepostquam de Guntranno habuit factae sunt. Post Amatum Mommolus patriciatum
filium, veneno Gundebaudum,, prioris conjugis &- assumpsit. Jrruentibus ilerum Longobardis in Galbas,
lium, interfecit. Ipsa judicio Dei filium quem hahe- Mommolus contra eos fortiler dimicavit, et usc;.ue
bat perdidit, et odium regis per saginam incurrit. ad internecionem oppressit. Pauci ex eisdem Italiam
Ea dimissa Austrichildem , cognomento Bochilane, repedarunt. Saxones, quos Theodeberlus in Italiam
Guntrannus uxorem accepit. De qua duos filios miserat, in Gallias prorumpunt, apud Stuplonem
vicina loca ab
' habuit, his nominibus, Clotafium, et Clodomerem. castra ponentes. Multse strages per
Guntrannus instituit Celsum palriciumin loeum Au- ipsis perpetrantur; qui a Mommolo superantur, et
ricolanis , viruni in verbis paratum, et ad omnia in Italiamfugaciter revertuntur, amissis oimiihus>
promptissimum. Gens Longobardorum comitante qusepraedaverant. Iterum Saxones-cum uxoribus et
fameetmortalitateomnem invasitltaliam, ipsamque liberis in.Gallias properant, ut a. Sigibertoregeie-
Jlomanam vastatrix obsidet urbem, Quibus tempore cepti.inlocumunde exiei anl redireul. Venicntes in
 767 ANONYMI , -768.
terrilorio Aveinieo Mummolus prolinus obviam ve- 1Vquos de Fredegunde habebat. Reslilerat adhuc Clo-
niens,eisRhoda-numtransirenonpermittebat; postea doveus filius ejus, quem postea instiganteFredegunde
acceptis muneribus transire eos permisit. Ad Sigi- vinctum cuslodia retrusit; ibiquefactioneFredegun-
bertum pergentes, unde prius egressi fueranl, sunt dis cultro percussus obiit. Chiipericus denuo ut filius
stabiliti. Postea defunclo Clip, Longobardorum du- sibi nasceretur, jubet omnes carceratos "relaxare.
ces Chamo, Zabau, et Rhodanus Gallias irruperunt. Guntrannus rex duos Magnacharii Hlios gladio
Quibus obviam Mommolus cum exercilu venit, et interemit, instigante Austrichilde regina*, facultates
Los trcs duces cum exercitu eorum usque ad inter- eorum fiseo redigit. Filii Guntranni duo contiuuo
necionem delevit. In alio anno Mommolus cum exer- moriuntur. Guntrannus Childebertum adoptavit in
citu Turonos cum Pictavis, jubente Guntranno, de. filium. Anno quoque lertio Childeberti regis, qui
potestate Cbilperici abstulit, et ad partem Sigiberti erat Chiiperici et Guntranni sextus decimus, stella
restituit. Multi ibidem de exercitu Chilperici et ipsi In medio iunse visa est fulgens. Ghildebertus rex
Pictavenses sunt gladiotruGidati. Taloardus et Uncio Ingundem sororem suam Erminigildo Leovigildi re-
duces Longobardorum per Hoscola in Sedunensi gis Wisigotorum tradidit filio, qui hortalione Lean-
terrilorio cum exercitu sunt ingressi, ad monaste- dri Hispalensis episcopi, et suse conjugis, ad fidem
tium sanetorum Agaunensium usque accesserunt. 1B calholicam conversus est. Auno quinto Childeberti
Niniia strage Baccis-villa, non procul ab ipso mona- regis tantse Iues per universas regiones factse sunt,
sterio, dtices eorum exercitus a Yiolico et Theodo- • ut. omnibus mirum fuisset, el universa flumina ter-
rico ducibus Guntranni sunt inlerfecti. Quadraginta minos quos nunquam exciderant prseterierunt. Chil-
tantum exillis fugaciter Italiam remearunt. debertus rex Italiam intravit, .et ,Longobardi se ejus
Postea Chilpericus et Sigibertus Ineuntes consi- ditioni commendant. Gloriose exinde Childebertus
lium, ambo mOverunt exercitum, volentes Guntran- revertitur. Acceperat prius a Mauricio imperatore
num interficere, regnumque ejus assumere. Sed quinquaginta millia solidorum auri, ut Longobardos
voluntate Dei mutalo consilio, Sigibertus super Chil- de Italia expugnaret. Sed non solum eis non nocuif,
pericum irruit, jam ejus exercitus ad propria festi- verum amicitias cum ipsis inivit.
nanslongeaberat, cumlisec cognovisset Cbilpericus, Mulla donat ecclesiis Guntrannus rex.—Guntran-
terga verlens Tornacum pervenit. Sigiberlus post nus rex Francorum cum jam anno vicesimo lertio
tergum ejus venit Parisiusibique sanctum ac beatis- regnum Burgundiae feliciter regeret (587), videns
"ssnum Germanum Parisiorum urbis episcopum Si- sibi liberos non superesse, coepit thesauros suos in
g.bertus cum vidisset, haec ab eodem verha prophe- •*eleemosynis pauperum distribuere, monasteria
tiae audivit : Si gernianum luum ila persequi cogilas, et loca sancta ex ipsis thesauris ditare. Inter
ut eum interficere disponas, elregnum ejus auferre; quse ecclesiam hujus patroni noslri, sancti scilicet
scriptum est: F-oveamquam fratri luo paras, in eam- martyris Benigni, donis optimis extulil. Ipse deei-
dem cades. Cujus castigalionem nolens audire cogi- que domnus Guntrannus praeexeellentissimus rex
labat ccepta perficere. Cumque Yicturiaco accessis- deditSancto Benigno vicum, qui est inprospectu Mo-
se!, omnes Nephrasii (8) se sui ditioni subjecerunt. uasterii, lunc magnse ampliludinis, vocatum Elaria-
Ansoaldus lantum cum Chilperico remansit. Frede- cum, cum omnibus appenditiis suis, super Oscaram
gundis duobus pueris dolo transmissis Sigiberlum fluvium situm. Et omnia quse nunc usque ad pos-
interficiunt, et ipsi interfecti sunt. Resumptis viri- sessionem pertinent hujus loci, a ponte Divionis us-
bus Chilpericus suum regnum recepit. Rrunichildis que Floriacum vlllam, contulit memoratus princeps
cum filio suo Childeberto Parisius sub cuslodia tene- sancto martyri Benigno: in Biciso (9) scilicet,. in
batur. Sed factione Gundoaldi ducis, Childeberlus villa Colanias dicta, in Plomberias, in Seliniaco, in
in pera positus, per fenestram demissus a puero, Sconsio, in Yillari, in Campiniaco, in Lanterinaco,
Metis solus exhibitus est, ibique a Gundoaldo vel in Girone, in Corcellas, in Flaviniaco, in Prunido,
Austrasiis in regno patris sublimatur. Brunichildis -B in Jussiaco, in Matriniaco, in Barbiriaco, his et
jussuChilpericiin exsilium Rotomago traditur. Sigi- -aliis locis mansa, veslita et absa, cum mancipiis
bertus in ecclesia Sancli Medardi sepultus est setate plurimis utriusque sexus, terris cultis et incultis,
quadragenaria, anno regni sui decimo quaxto. vineis, sibris, pratis, etjpascuis, aquis, aquarum-
Obiit S. Germanus. Eo tempore sanclus Germanus -que _decursibus, ingredilus, exjis et egressis, om-
Parisiorum episcopus transiit. Mummolus patricius nibus rebus exquisilis et inquirendis, totum ad in--
Gunlranni, contra Clodoveum et Desiderium ducem fegrum conlulit memoria dignus rex Guntrannus
ChilperieibeUum gessit,eosquesupemit. Chilpericus Deo et sancto Benigno, ad victuni monachorum
enim filium suum Clodoveum transmiserat, qui et ultra Deo in hoc loco deservientium, ulpro se ac sequen-
Ligerim civitates Childeberti pervadeiet. Csesa-sunt tium regum salute, et peccatorum remissione, re-
a Mummolo exercitiis quinquaginta millia, aDesi- gnique totius statu divinam exorent clementiam mo=
derio vero viglnti millia. Chilpericus tres filios jam - nacbi in islo loco degenles. Insuper etiam instituit,
Kdtiltos ab infirmilate dissentirii uno anno perdidit, ut ad similitudinem monasterii sanctorum Agaunen-
• -
($) Nephrasii. In altero codice Butrasii.
(9) h> Biciso. In altero codicc Bisico Colonicas.... siliniaco.Ii&m inirsxveslita et liapsa.
 769 - CHRONICONS. BENIGNI DIVION. 770
sium diu nocluque divir.um in hac ecclesia persol- Aiflius hoinines sancli Benigni servos se profiteritur
veretur officium. Et ut hsec institulio per succe- esse.
derilia tempora "non tepesceret, vel monasticus ordo Cldlperici mors. — Igitur legati - Chilperici- An-
deperiret, conslituit, ntabbafes illius loci, rectores soaldus et Domegilesus, qui ad conspiciendam do-
el provisores in hac domo essent; ut una congrega- tem in Hispania missi fuerant, sunt reversi. His die-
"tio, unusque utrobique servarelur ordo. Similiter bus Leobildus rex contra Ermiiiigildam filium suum
inslituit de loco Sancti Marcelli, ubi ipse rex cor- in exercitu residebat: quem parvo transacto tem-
pore quiescit, quem thesauris et pecuniis, posses- pore interfeciCEjus vero fixor volens reverti Fran-
sionibus etiam mullis ditavil, operibus miiis et aedi- ciam, una cum filio capta, atque Siciliam perducta
ficiis decoravit. est: ibi usquead mortemexsiilavil.Chilpericus Fre-
De -S. Benigni cmnobio.— Apollinarem igitur, degundam filiam suam cum magnis thesauris et
inlerreliquoscomperimus SanctiMauricii, atque hu- multa familia in ejus obsequium Hispaniam direxit,-
jus loci, Sanctique Apri apud Tullum, fuisse abba- quam iilius Leopildiuxoremaccepit. Nec postmora
iem, ul ipsi referunt in antiquis se invenisse scri-» exstanls Chilpericus^veniens ad villam Calensem,
jjtis. Sed et successores ejus deinceps per multa quse distat ab urbe Parisius quasi centum s:adiis,
tempora hujus loci habuisse curam. Quapropter hic " iliic venatiouem exercebal. Quadamvero dieregres-
patronus noster sanctus Benignus illis' in partibus sus de venatione jam obscura nocle, dum de equo
piurima conquisivit terrarum praedia per illud teiri- susciperelur, etunam manum super scapulampueri
pus, ut in eundo et redeundo abbates, eorttmque teneret, adveniens quidam nomine Falco, qui mis-
fideles, ad hospitandumiiaberent suse possessionis sus a Brunichilde fuerat, cum cultro sub ascellam
loca: Siquidem juxta vicum, qui nuncupatur Urba, percussit, iteratoque ictu ventrem ejus perforal;
est ecclesia Sancti Benigni nomine sacrata, quam statimque fluenle copia sanguinis tani per os quam
ferunt ejusdem loci incolae pertinuisse quondam a'd per aditum vulneris, spiritum fudit.
jus istius eccleslse.In Burgo, quam vocant Pontem- Cumque Guntranno perlatum fuisset, eo quod
Artie, superDubiam fluvium situm, medietas ipsiiis fratersuus Chilpericus esset interfectus (583), per-
vici cuni ecclesia dedicata in bonore sancti Benigni, rexit Parisius, ibiqueFredegundam "cumfilio Cliil-
et vilia juxta ipsum Burgum sita, quse dicitur ad perici Clolario ad se venire prsacepit. Quem Riolo*
Stabulos, ubm fuerunt possessioistius abbalice. Quai Tilla baptizarejubet, et eum de sancto lavacro ex-
in prsBslariam data, possidentium violenlia, ac prin- -cipiens iu regnum patris firmavit. Anno vigesimo
cipum injustitia, ac temporum variis eventibus sunt p quinto regni sui exercitus Guntranni Hispaniam
amissa. Super Lupam rapacissimum fluvium, loco ingreditur. Sed loci infirmilate gravatus prolinus ad
nuncupato Pelregio, per quod Romam petentium propria revertitur. Anno vigesimo sexto ejusdem rc-
quondam fuit iter, et est juxta Burgum Salinas vo- gni Leudiscus a Guntranno patricius partibus pro-
catum, homines liberi ibidem commanentes, seet vinciaeordinalur. Childeberli regis filius Theodeber-
sua commiseruut patrocinio hujus sancti Benigni, tus natus fuissenuntiatur..Eo anuo nimia inunda-
-annisque -singulis persolvebant ad ejus altare cen- tio fluminum in Burgundia fuit, ita ul solitum ler-
sum a semet ;snstitulum. minum nimium transcenderent. Ipsoque anno Leu-
Mulla conferunlur S. Benigni monasterio. — De- •pildusrex Hispaniai moritur. El obtinuit regnum
nique, cum per illud tempus sanctus martyr Beni- Richaredus filius ejus. Anno vigesimo septimo regni
gnus cebris virtutum signis elaresceret, et miracu- domni Gunlranni, alius filius Childeberti, nomine
Ioruni insignia, sanitatumquedona omnibus ad ejus Theodoricus, natus nunfiatur.
tumulum venientibus ostenderentur, et largissima Longobardi tribula Ftancis solvuni. — Longo»
Domini bonitas in talibus veneratuf, colitur, adora- bardorum gens. quemadmodum tributa duodeeim
tur, magnificatur, reges et principes ob sancti mar- millia solidorum ditioni Francorum annis singulis
lyris meritum cceoerunt locum diligere, muneribus \D solvebant, referam : vel quo ordine duas dvitates
el bonis extollere: nobiles quiquepossessiones et Augusta et Suisio cum territorio ad parteni Fran-
praedia condonare*: devotus populus plurima confer- corum cassaverant (10), dicam. Defuncto Clip.prin-
re; inulti etiamejus patrocinio se ipsoscommittere. cipe duces Longobardorum duodecim aunos sme
Tunchonorali quidam homines ex territorio Yesun- regibus transegerunt: ipsoque lempore (sicut su-
tiensi.de villa Cussiacus vocata, advenientes ad ejus pra scriptum legitur) per loca in regnum Franco-
sancti limina, ejus palrocinio se commendaverunt rum proruperunt. Pro hac praesumptione in com-
me.ntedevota. Perinanseruntqueannis multis inhu- positioneAugustam, et Suisium civitates,'-cum in-
jiis sancti Benigui et-ei servientium monachorum tegro illorum territorio et populo 'partibus Gun-
famulalione, donec' Alberico comiti nuper dala in ti-anni tradiderunt. Post haec legationem ad Mauri-
prsestariani eadem villa, ab eo injuste collata est cium imperatorem dirigunt. Hi duodecim duces sin-
sancto Stephano praedictseurbis patrono, pro sepul- guli legatos dirigunt, pacem et patrocinium imperii
lurae suse loco. Tamen usque hodie possessionis petenles. Jidem.que et alios legalores duodecim ad

(lGi Cassaverant. Yox nihili; an cesseranl?

 771 ANONYMl . 772
Guntrannum et Childebertum deslinant, ut patro- A _ Anno sexto regni Theodorici (602) natus est ei fi-
cinium Francorum et defensionem habentes, duo- liusde concubina, nomineSigibertus.EoannoTheo-
decim millia solidos annis singulis duobus regibus debertus et Theodoricus exercitum conlra Yascones
in tribula implercnt, vallem, cui nomen Ametegis direxerunt; ipsosque, Deo auxiliante, devietosin
partlbus Guntranni cassantes. His legatis ubi plus suam dominationem redigunt, et tributarios faciunt.
congruebat patrocinium sibi firmarent. Post hsec Lodem anno corpus sancti Yictoris, qui Salodoro
integra devotionepatroeinium eliguut Francoium. cum sancto Urso passus fuerat, a beato Econio pon-
Nec mora post permissu Guntranni et Childeberti et tificeMaurienseinvenitur. Yiderat namque in visu
Clotarii ducem super se Longobardi sublimant jn ut surgens protinus irel ad ecclesiam, quam Sede-
regnum. Alius Antbarius ilemque dux cum inlc- leuba regina suburbano Genevense construxerat, et
gro suo ducatu se ditioni imperii tradidit, ibique in medio eeclesise designatum locum, ubi sanctum
permansit. Antharius vero rex liibuta, quse ad par- corpus jacebat. Cumque Geneva perrexisset cuni
tem Fraucorum spoponderat, annis singulis reddi- beatis Rustico et Patricio episcopis, triduanum je-
dit. Posf ejus deeessum filius ejus Ago in regnum junium facientes, lumen per noctem splendidum,
sublimatus, siinililer implesse dignoscitur. ubi gloiiosum illud corpus erat, apparuit. Quem si-
Gunirannus vita fungitur (597;. Anno trigesimo B 1 lentio hi tres pontifices cum lacrymis et orationi-
secundo regni Guntranni, ila a mane usque ad me- bus, elevato lapide, in arca argentea invenerunt se~
dium diem sol minoralus est, ut lertia pars ex ipso pultura. Cujus faciem rubentem quasi viveret, re-
vix appareret. Anno tricesimo tertio regni Guntran- periunt. Ibi Theodericus rex praesens aderat,"qui
ni, quinto Kalendas Aprilis ipse rex moritur, sepul- jnultis muneribus ecclesiam ipsam ditavit, et maxi-
liis est in ecclesia Saneli Marcelli, in monaslerio, mam partem ex facultalibus Warnacariiibidem con-
quod ipse construxerat. Regnum ejus^Childebertus tulit. Eodem anno Eucherius (11) episcopus Lugdu-
assumpsil; quod tenuit annis quatuor. Anno terlio nensis obiit. Ordinatur loeo ipsius Secuudiuus epi-
Childeberti regnantisin Burgundia, multasigna coelo scoptts. Eodem anno Focas dux et patricius reipu-
ostensasunt, etstella cometes apparuit. Anno quarto, blicce victor a Persis rediens, Mauricium imperalo-
postquam Childebertus regnum Gunlranni accepe- rem interfecit; el in loco ipsius imperium assum-
rat, defuncttis est, regnumque ejtts filii sui Theode- psit. Anno septimo regni Theoderiei de coneubina
beitus et Theodericns assumunt. Theodebertus sor- nascitur ci filius nomine Childebertus. Eo anno sol
lilus est Auslriam, sedem habens Mettis. Theoderi- obscuraius cst. Anno quoque octavo regni Theode-
cus accepitregnum Guntranni in Burgundia, sedem rici nascitur ei filius de concubina nomine Corbus.
habeus Aurelianis. Anno quarlo regni Theodorici' ^ Eodem tempore Berthoaldus genere Francus, major
clades glandolaria Massiliam et reliquas provinciae donius Palalii eratTheoderici, morlbus mensuratus,
chifales graviter vastavit. Eo anno aqua calidissi- sapiens et cautus,,in praelio forlis, ftdem omnibus
ina in lacu Dunense, inquem Arolafluvius influit, conservans. Defuncto Wandalmaro duce in pago Ul-
sic valide ebullivil, ul multitudinem piseium coxis- tramrano (19.)et Sentengorum, Protadius ordinatur
set. Anno quintoTheoderici regni, iterum signa quae patricius, instigationc Brunichildse; et ut Bertran-
anno superiore visa fuerant, globi ignei per ccelum dus interiret, eum a ripa Sequanse usque Oceanum
curronlcs, etadlnstar mullitudinem hastarumignea- Eiare per pagos et civitates fiscum inquirendum di-
fum ad occasum apparuerunt. Ipsoque anno Theo- rigunt. Bertoaldus a Theoderico missus cum tre-
<iebertiis et Theodericus reges contra Clotarium cenfis tantum viris, illis parlibus properavit. Hsec
"movent cxercitum, el siiper fluvium Aroanna, nec comperiensClotariusfilium suum Meroveum, etLan-
procul a Doromello vico prselium confligentes, jun- dericum majorem domus cum exercitu, ad oppii-
xerunf: ibique exercilus Clolarii r-egis gravissime mendum Bertoaldum direxit. Et maximam partem
trucidatus est; ipseque cum ipsis qui r-emanserant, inter Seqnanam et Ligerim pagos, et civitales de rc-
in fugarn vefsus, pagoset civitates Sequanse, quise iI» gno Theoderiei prsesttmpsit, contra pactum prceva-
Glutario tradiderunt, depopulantur et vastant. Plu- dens. Cum Theodericus comperisset quod a Clota-
rimi caplivi ab exercitu Theodeberti et Theoderiei lio pars regni sui contra jus fuerat prserepla, pro-
abducuntur. Clotarius oppressus vellet nollet per tinus cum exercitu Stempas super fluvium Loa per-
paclionis vinculum firmavit, ut inter Sequanam et venit, ibique obviam Jtferoveus filius Clotarii regis
Ligeram usque mare Oceanum et Britaunorum li- cum Lauderico et magno exercitu venit: cum esset
mitem Theoderieus haberet, et per Sequanam Isa- arduus transitus ille ubi Loa fluvius transmeatur,
ram ducatum Denteleni integrum usquemare Theo- vix tertia pars exercitus Theoderici transierat, ini-
debertus recepit. Duodecim tamen pagi inler Isaram tum est bellum. ,Ibi Meroveus filius Clotarii capitur,
et Sequaoam, el mare Oceanum, Clolario remanse- Landericus in fugam versus est; nimia multitudo
runt. exercitus Clotarii in eo praelio trucidata est. Tbeo-

(11) Eucherius. Is est quem vulgo Mtherinm vo- sed an idem dux ultra Juram montem et in Santo-
cant. nico pagofuit? Mihi sane non. Infra baud dub.um
(12) Vliramrano. Acherius conjicit ultrajurano, quin legi oporteal, et ut Berlhoaldus.
 775 CHRONICONS. BENIGNI DIVION. 774
dericus rex victor Parisius ingreditur. Poslea pa- A nigno fuerat cum omnibus appenditiis suis et cre-
cem Theodericus cum Ciotario Compendio villa ini- bris circummanentium viciuorum molestiis infesta-
vit.' Utriusque exercitus redit ad propria. batur : quod usque hodie successores eorum agere
Anno decimo regni Theoderici cum Brunichildis non desinunt. Si quidem palres et anlecessores
avia ejus-etProtadiusmajor domus assidue instiga- eorum ipsum Dei martyrem occiderunl; iste vero
rent eum, ut contra Theodebertum fratrem suum servientes ei non cessatpersequi. In illis temporibus
moveret exercitum, tandem jussu Theoderici exer- fuerunt et alii abbates in hoc loco, videlicet Ethe-
citus coadunalus loco, nomine Caraciaco, caslra rius, Yidradus, Hugo, Odeleus, MajHuus, de quo-
melasset, hortabatur a leudibus.suis, utcumTheor rum gestis nihil ad nos pervenit, solummodo natali-
deberlo pacem inirent. Protadius singulos hortaba- tia obitus eoruni scripta in antiquis martvrologiis
tur ut praelium commillerent. Theodeberlus non invcnimus,
proeul exinde cum exercilu residebat. Tune omnis Ar.no duodecimc regni Theoderici nalus esl ei fi-
exercitus Theoderici inventa occasione supra Prota- Iius de concubina, nomine Meroveus; quem Clola-
dium irruunt, dicentes melius esse unum hominem rius de sancto lavacro suscepit. Eo anno mortuo Be-
mori, quam totum exercitum in periculum mitti. therico, Sisebodus suceessit in regnum Hispanisc,
Interfecto Protadio Theodericus confusus el coactus " vir sapiens, et in tota Hispania laudabilis valde, pie-
cum Theodeberto pacem inivit, et illaesus ulerque tate plenus. Nam et adversus rempublicam fortiler
exercitus ad propria recessit. Anno duodecimo re- dhnicavit , et provinciam Cantabriam Golhortim
gni sui Theodericus Aridium episcopum Lugdu- ditioni subegit. Dux Francio nomine, qui Cantabriam
nensem, Rocorieni et Eboricum comitem stabuli, in tempore Francorum rex erat, tributa Francorum
?.d Bethericum regem Hispanise direxit, ut filiam regibus multo tempore impleverat; sed cum a parte
ejus Hermobergam matrimonio sui jungendam ad- imperii fuerat Cantabria revocata, a Golhis prsaoc-.
efucerent. Qui datis sacrameutis ne unquam a re- cupatur, et plures civitates ab imperio Bomano Si-
guo degradaretur, accipientes eam Theoderico Ca- sebodus liltore maris abstulit, et usque fundamenta
bilonno prsesenlant. Quam ille gaudens suscepit. destruxil.Eo tempore fuil lsidorus doctor, Hispalen-
Factione vero avise suaeBrunichildsenoneamcogno- sis episccpus.
vit, et in tantum odiosa facta, ut post annum ex- Anno decimo tertio rcgni Theoderici (609) habe-
spoliata fhesauris, Hispaniam relransmitleret. Eo bat Thcodebertus rex uxorem, Belichildem nomine,
anno Theodericus persuasione avise suse Brunichil- quam Brunichildis a negotialoribus mercaverat : et
dis, et consilio Aridii Lugdunensis episcopi utens, cum esset Belichildis ulilis, et a cunctis Austmis
sanctum DesideriumepiscopumYiennensem de exsi- vehemenler- diligeretur, simplicitatem Theudeberti
lio regressum lapidare prsecepit. Ad sepulerum mi- honeste comportans, nihiloque se minorem^Brc-
rae virtutes hactenus fiunt. Per idem tempus prae- nichilde esse cerneret, et saepius Brunichildem per
sidebat Lingqnensi ecclesiaeMitius episcopus,Rhio- legatos despiceret, dum ab ipsa improperatur quod
nensem.vero abbatiam, (quo in loco sanctus mar- ancilla ejus fuisset: landem cum bis et aliis verbis
tyr Benignus quiescit) regebat abbas venerabilis legatis discurrenlibus, ab invicem vexarentur, pla-
nomme Gudinus, cujus diebus, scilicet, anno de- citum inter Colerence, et Suentense consistitur, ut
cimo quarto regni Theoderici regis, qusedam nobi- has duas reginas pro pace- inter Theodericum et
lis femina, vocata Goyla, cum consensu el laude viri Theudebertum conjungerent ad loqueudum. Sed
sui, nomine Bonevassi, dedit praedieto sancto mar- Belichildis consilio Austrasiorum inibi veniie di-
tyri Benigno invilla Longus-vicus vocata, vel in stulit.
- omnes fines ejus,
quidquid habere, vel possidere vi- B. Columbanus mulla palitur a Brunichilde. —
debalur, cum omnibus adjacenliis, vel appenditiis Eo tempore beatus Columbanus, cujus fama sancli-
suis, hoeest, Fedenniaco, Postpmniaco, Monaste- latis creverat jam passim per universas Gallise et
riolo, Attegias, medietate Glempono, Curce-bun- p Germaniae provincias, erat omnium rumore Iauda-
tiana, Ficiaco, Chevenas, Marcenniaco, de his omni- bilis, in omni cultu religionis venerabilis, in tan-
bus rebus haeredemfecit post mortem suam et prse- tum , ut Theodericus rex-ad eum ssepe Luxovium
dicti viri sui, sanctum Benignum. .vcnirct, et oraiionum suarum suffragia omni cuin
Episcopi Lingonenses abbates S. Benigni. — De- humilitate posceret. Cumque ssepissime ad eum ve-
functo Micetio episcopo, Dodoaldus successil in pon- niret, coepit eunrvir Dei incrcpare, cur concubina-
lificatum. Hic villam -vocalam Massiacum commuta runi adulleriis miscerelur, el non polius legitimae
vit ex propriis rebus, cum illo a quo possidebalur, coiijugis solamine frueretur, ut regalis proles ex
deditque eam Sancto Benigno. Fungebatur lunc in -honorabili regina procederet, et non potius ex lu-
lioc loco Bobolenus abbatis oflicio; cui successit panaribus viderelur emergi. Et cum jam ad viri
Ricbimarus abbas, jam Betroaldo episcopatum te- Dei imperium rex oblemperarel, et se omnibus
nente. De quibus si non invenimus per scripluram illicitis segregare responderel, mentem Brunichil-
quid addiderint, tamen coliata bene providisse et dis a%iai, sequndce, ut erat, Jesabelis, anliquus,
fortiter tenuisse scimus,praecipuc Elariacum vicum, anguis adiit, eamque contra virum Dei stimulis su-
quod a Guntrauno rege collocalum huc sancto Be- perbise incitat, quia cernerei viro Dei Theodericum
 775 ANONYMI ~ 776
obedire. Verebatur enim ne si abjectis concubinis \ rant. Quem, eum vidisset, velut cceleste munus
reginam aulse praeficerel, dignitatis atque honoris suscepit: tenuit ergo eum Clotarius quantis potuit
sui modum ampulassel. Evenit ergo ut quadam die penes se diebus. Erat.enimClotarius pollens in amore
bealus Columbanus ad Brunichildem veniret (eiat . sapientiae.
enim tunc apud Brueariacum villam) eumque illa Ejus prophetia. — Beato vero Columbano mo-
cum in aula venire cerneret, filios Theoderici, quos raute apud Clotarium lis oritur inler duos fralres
de adulterinis permistionibus babebat, ad virum Theodehertum. et Theodoricum, disceptanlibus
Dei adducil. Quos cum vidisset, sciscitaturquid utrisque de regni terminis. Anno igitur quinto de-
sibi vellent. Brunicbildis ait: Regis filii sunt, tu cimo regni sui uterque id Clolarium legatos diri-
eos benediclionibus robora.kl ille ail; Nequaquam, git : lilerque adversus parem auxilium postulat.
inquil, islos regalia sceptra suscepluros scias, quia Quod Glotarius bealo viro insinuare procurat, con-
de lupanaribus emerserunl. Illa furens parvulos ab- sulens, ut si videretur ejus consilii se uni consen-
ire jubet : egrediens vir Dei regiain aulam, dum tiendo, contra alium dimicaret. Ad quem ille reple-
iimitem transiret, fragor subilo exortus est, qui to- tus spiritu prophelico , ait : Neutri le fore paritu-
tam quatiens- domum omnibus terrorem incussit, rumscias convenire consiliis; iuaque inlra trienni
nec tamen miserce feminse ftirorem compescuil. Pa- tempus in diiione ulrorumque rcgna venire. Yidens
ratque deinde insidias molire, hortatur proceres au- Clolarius-a viro Dei lalia sibi prophelico ore diei,
licos, optimatesque omnes, ul regis animum conlra neutri parere' voluit ; scilicet promissorum sibi
virum Dei perturbent. Episcopos quoque sollicilare lempus lideliter exspeclans', potilus esl Iriumpho
aggressa esl, ut de ejus religione deirahendo sta- victorice.
tum regulse , quam suis custodiendam monachis Auno decimo sexlo regni sui (612) Theodericus
indiderat, macularent. Obtemperantes igilur Au- movel exereilum : el Lingonis de universis regni
ligeri persuasionibus miseise reginse , regis ani- sui provinciis mense Maio exercitus adunatur. Diri-
mum perturbant, cogentes ut accederet ad loctna gensque per Aiidalaum, Nasio-castrum , super Or-
ac religionem probaret. Abactus itaque rex ad vi- nam fluvium silum, cepit; et inde Tullo" eivitatem
rttm Dei Luxovium venil, conqueslus cum viro Dei, perrexit. Ibi Thcodebertus cum Austrasiorumexei-
cur ab comprovincialium moribus descisceret, et citu obviam\enit: Tullensi in campania condiguni:
intra septa secretior;\ omnibus Christianis aditus Theodericus superat Theodeberlum, ejusque pro-
non pateret. Beatus Golumbanus his et aliis verbis stravit exercitum. Ccesa est eodem praelio nimia
auditis, ut erat audaxanimo, objiciens regi respon- ,' multitudo virorum lortium.Theodcberlus terga-ver-
dit : Si' ob hanc cansanvluiiti hunc locuni' venistt, tens per terrilorium Mettensem veniens , transita
ut servorum Dei ccenobia destruas;- et mgularem -di- Yosago Coloniam fugaciler pervenit. Theoderieus
jscip^nam macules, scito tuum regnum fnnditus rui- eum exercilu post lergum insequens, Arduinam
lu.tu"i , et ciwi dmni propagine regia dimersumm. transiens pervenit Tulliaco (15) Theodeberlus,
Quod poslea rei probavit evenlus (jam temerario Saxones, TuringOs, vel caeleras genles trans Rhe-
c.onalu rex refectorium ingressus fueral). His ergo lium, vel undique poterat adjuvare contra Theo-
tcrritus dictis foris celer repedat, Duris post haec doticum, Tulbiaco perrexit; ibique denuo com-
viri Dei increpalionibus rex urgebatur, contraque missum est bellum a Francis, cseterisque gerifibus.
Theoderieus ait: Martyrii coronam me tibi illatu- Tantaque ibi slrages ab utroque excrcitu facla est,
rum speras. Deinde dixit non esse tantce demen- ' (ubi phalanges in congressu cerlaminis prSeliaban-
.tise se, ul Jioc tantum facinus patraret, sed potioris lur) ut cadavera occisorum undique non haberent
consilii si ageret, utilia paraturum , ut qui ab ora- qua ruere possent, sed slabant mortui, ac si vive-
ni more disciscat, quo veneral ea via repedare stu- rent stricti inter cseleros. Auxiliante Deo iterum
deat. At quialongum estuniversa gesta percurre- Theodericus Theodeberlum superat, el a Tulliaco
re, quas-insidias reginae, quae exsilia , ettribulatio- ) usque Coloniam cxercitus ejus gladio trueidalus ,
nes quas perlulit, recitare, succincte iinem rei' ex- oram lerrae cooperuit. Eo in tempore vir Dei Co-
plicemus. Vir Dei deputatis custodibus a Theoderi- lumbanus in eremo morabatur , contentus tantum
co, qui quousqiie dilionis suae regno pelleretur, unius ministri solatio.Ea ergo hora, qua apudTul-
noii eum relinquerent, Namnetis usque perrexit. liacum commissum esl bellum, supra querci pulre-
Moratus «rgo ibi paululum, sciens non plaeere di- "facti truncum sedebat, legens librum; quem subi-
vinae majestati, ul patriam rediret, post ad Clota- tus sopor oppressit, et quid inter duos reges age-
Tium Chilperici regis filium, qui in Austrasis Fran- balur, vidit. Mox excitattts ministrum voeat, cun-
cisque regnabat extrema Gallia ad oceanum posi- ctamque regum puguam indicat, multum buma-
tis, pergit. num sanguinem fundi suspirat. Persecutus est ergo
S. Columbanus Clolarius regem adit. — Clola- Theodebertum Theodericus , et suorum proditin
rius porro audierat quantis qualibusque injuriis ne captum ad aviam Brunichildem Cabillono di-
virum Dei Bruhichildis et Theoderictis faligave- rexit. Quem illa eum recepissel, quia Thecderici
(15) Pervenit Tulliaco. Acherius cumhocloco, um infra monet lcgi oportere Tulbiaco : idemque
Jtfstiluit poieral adunare.
 -
771 . CHRONiCON S: BENIGNI DIVION. 5?&
partibus" magis favebat, furens- Theodebertum fieri A Ligerim, vel provincissjiartibus sitiim erat, suss di
clericum rogavit, ac.non multo post impie nimis tioni retinuit,
perimi jussit. Clotarius moritur (an. 628). In ecclesia S. Vincen-
Obiit TlieodorictisAustrasim et Burgund. rex (617), tii, nunc S. Germani a Pratis sepelitur." —Anno
Brunechildis perimilur. — Aniio decimo septimo quadragesimo quinto regni sui Clotarius moritur,
Tegni sui (617) Theodericus exercitum de Auslrasiis et suburbano Parisns in ecclesia Sancfi Yincenlii
et Burgundia moveri prsecepit, volens super Clota- • sepelitur. Dagobertus cernens genitorem suum de-
rium irruere. Jamque exercitus aggrediebatur, et functum, universis leudibus quos regebatinAustria
Theodericus Mettiscivitate,prdfluviG_ventris inter jubet exercitum promovere; missos in Burgundia
flagrantis ufbis incendia mortuus est.' Exercitus et cseteris regnipartibusdirexit, ul suum regimen
protinus redit ad proprias sedes. Brunichildis fi- eligerent. Cumque Remis venisset, Suessionis per-
lium ejus Sigibertum in regno palris sufficit. Clo- "accedens, omnes pontifices etJeudi regno Burgun-
tarius collecto exercilu fines regni, qui suae ditioni diae inibi se Dagoberto tradidisse noscuntur : sed
debebantur, conatur reeipere. Contra quem .Sigiber- et Neustrasii ponlifices et procerum plurima pars"
tus cumhosliom cuneis pugnaturus advenit; quem regnum Dagoberti visi sunt expetisse. Aribertus fra-
Clotarius .captum fraude sudrum peremit, furens- B ter ejus nitebatur, si posset regnum assumere; sed
effe-
que alias, fratres quinque Theoderiei filios cum ejus voluntas pro simplicitate parum sortitur
Brunichilde proavia eorum cepit: pueros separatim .ctum. Gumque regnum 'omne a Dagoberto fuissct
tan-
-peremit, Brunichildem vero primo ignobiliter camelo praeoccupalum, etthesauri ejus ditioni redacti,
imposilam, hoslibus gyrando monstravit. Postque dem misericordia motus, et sapientium usus consi-
indomitorum equorum caudis irretitam miserabili- lio, citra Ligerim et limitem Hispaniae, et Yasconice,
ter vita privavit. Funditus ergo radicitusque deleta seuetmontesPyrenseos, pagos, et civitates, fratri
Theodorici slirpe, Clotarius potitus esttriumxegno- suo Ariberto concessit, id esl Tolosam, Catureinam, •
rum monarchia solus. Agenensem, Petrogoricum, et Sanctonicum, vel quod
- ab his versus Pyrenseos montes excluditur. Quod el
UtroqueregnoThiodorici politur Ctotarius.—An- vinculum firmavil. Aribertus scdem
no tricesinio regni sui (614) Clotarius Burgundiss et per paclionis
Austrasiorum regnum adeptus est: Anno tricesimo Tolosanam eligens regr.at .in partibus provincisa
et Aquilanise. Pos! annos tres quam regnare ccepls-
quarto regni Clotarius Walnarium, quem majorem- fecit regni
domiis in Burgundia instituerat, cum universis pon 1 set, lotam Yasconiam superans, largius
tificibus Burgundise, seu el Burgundo Faronis,Bcno- <„u sui spatium.
Sub eodem fere lempore (655), id est quinto anno -
geilo villa ad se venire praecepit. Ibique cunclis illo- ' dedit illustris nomine -
sarum jtistis peiitionibus annuens, praeceptiouibus regni Dagoberti, quidam vir,
roboravit. Ermembertus, et conjux ejus Hermeneara, Sancto
Benigno quasdam villas suse possessionis, quae vo-
Dagobertus Austrusim rex. — Anno tricesimo cantur his nominibus, Posciacum, et Fontein La-
oelavo regni Clotarius Dagobertum filium suuin in pago Latiscense; et in Lingomco pago Ma-
gnis
consortem regni facit; ettmque Austrasiis re-
siacum, quae ante acto tempore ab Edoualdo epi-'
gem instituit, retinens sibi quod Ardenna et Yo- scopo Lingonensi huic loco fuerat attributa, sed vio-
. sagus versus""Neustriam et Burgundiam exclude lentia pravorum hominum ablata.
bant. Db justitiam commcndatur Dagobertus. — Dago-
Clotarium inler et filium contentio, a S. Arnulpho berlus anno sexto regni sui Burgundias ingreditur :
sopita. — Anno quadragesimo secundo regni CIo- tanto vero limore pontifices et proceres, et cunclos
larii Dagobertus cu.tu regio ex jussu patris ho- in regno Burgundise consistentes adventus Dagoberti
nesle cum leudibus Clispiaco procul. Parisios ve- concusserat, ut omnibus esset mirandus prse -limore
nil, ibique germauam Sichildis regmse-, nomine-] 0 justitise, quam pauperibus faciebat. Yeniens ergo _
Gomatrudem, in conjugium' accepit. Transactis civitatem Lingonas et inde Divion egressus , -ae
nuptiis die tertio jnter Clotarium et ejus filium Latona residens, aliquantis diebus, taritam inlen-
Dagobertum gravis orla est contentio, eo quod Da- tionem judicandi justitiam populo regni sui habebat, .
gobertus cuncta quae ad regnum Austrasiorum Tit hujus benignitatis desiderio nec somnum oculis
pertinebanlsuaj ditioni vellel recipere, quod Clo- posset capere,"nec cibo satiabatur, intentissime co-
tarius vehementer denegabat eidem , nihil ex hoc g;itans, ut omnes cum justitia accepla" de tsonspectu
volens concedere. Electi sunt ab his duobus regibus suo remearent. Die quadam cum a Latona Cabilono
duodecim exFranciis judiccs,ut eorum disceptalio- properaret, deliberans, et priusquam lucesceret bai-
nefinlremrcontentio:interquos et domnus Arnul- neumIngrediens, Brunulfumavunculum fratris sui
phus pontifexiletensis, inter patremet filium pro pa- Ariberti inlerficere jussit: qui ab Amalgario etAri-
cis loqueretur jcqncordia. ,Tandem a ponlificibus -vel berto ducibus,"et Wrlbaldo patricio interfectus est,
sapientissimis viris proceribus pater pacificatur cum Dagobertus rex post haec Cabilopo pergit juslitise
fibo, reddens ei solidatum quodadspexerat ad re- amore quam cceperal-perficiendse.Po-stAugusljduno,
gnum Austrasibrum : boc tanmm exinde quod cilra inde Autisiodoropergens, dehinc Senona oivitatein,
•" - 25 "
PATROL. CLXIL ,
 779 -AKONYMI 780
indeque Parisios venit, Gomatrudenf "reginam Ru A ctionis vinculum firmassG dignoscitur; ut Neptreco
miliaco villa, -ubi malrimonium acceperat, relin- el Bttrgundia ad regnum Clodovei. post Dagoberti
quens, Nantildam unam ex puellis de ministerio decessum, aspiceret; Austrasia vero eo quod et po-
ejus accipiens, reginam sublimavit. Anno seplimo pulo et terrse spatio cocequalis esset, ad regnum Si-
regiii sui cum Austrasiam regio cultu circuiret, giberli pertinere deberet; et quidquid ad regnum
quamdam puellam, nomine Ragnitrudem, slratu suo Austrasiorum jam olim pertinuerat, hoc Sigiberlus
adscivit, de qua eo anno liabuit filium nomine rex suae ditioni subjieeret, etperpetuo dominandttm.
Sigibertum. Ariberlus Aurelianis veniens Sigibertum baberet, excepto ducatu Dcnleleni quod ab Austra-
de sancto lavacro excepit. Anno octavo Dagoberti sia separatum fuerat, ne ilerum ad Neustriam iun-
Aribertus rex morilur, relinquens filium parvulum, gerelur, et Clodovei regimini subderelur. Sed has
nomine Chilpericum, qui nec posl moram defms- pactiones Austrasii terrore Dagoberti coacti.vellent,
cfus est: ferlur factioni Dagobcrli fuisse inter- nollent lirmasse visi sunt. viuod post mortem .ejus
- filiis regnum adminislrantibus -dissolutum fuisse
fectus.
Rex Dagoberlus fmdus cum Heraclio imperat. init. eonslat. -
—_Anno decimo regni Dagoberti (658) cum ei nun- In Hispaniam proficiscitur. — Eodem lempore.
liatum f uisset exercilum Winidorum ToringanTfuisse U quid Hispaniae parlibus a regibus eorum gestum sit,
ingressum, cum exercitu de regno Austrasiorum de • dic&ndum est. Defuncto Sisebodo rege clementis-
Melis urbe prqmovens, transacta Ardenna Magun- simo, Sentilla successit in regnum uno anno. -C.um
tiam aggredilur, disponens Rhenum transire, sca- essel Senlllla nimium iniquus in suos, omnium
lam de electis viris foriibus de Neustria et Burgun- principum regni sui odium incurrit. Quapropter Si-
dia cum ducibus et graphionibus secum habens. senandus quidam ex proceribus cum consilio c*te-
Saxones missos ad Dagobertum dirigunt, petenles rorum, Dagoberlum expetiit ut ei cum exercitu au-
ttt eis tributa quas fisei ditionibus dissolvebant, in- xiliaretur, qualiter Sentillam pelleret regno. -Hujus
dulgeret; promittenles se Winidis resistere, et Fran- bbnelicii recompensatione missoiium aureum ex
corum limifem de illis partibus custodire sponden- thesauris Gottorum quem Tresmodus rexab Egetio
les. Quod Dagobertus consilio Neustrasiorum prse- patricio susceperat, Dagoberto dare promisit, pen-
stitit. Saxones qui hujus postulationis legatffue- sanlem auri libras quinquaginta. Quo audilo Dago-
-
rant, sacramenlis, ut eorum mos erat, super arma bertus, ut erat cupidus, exercitum in auxilium Si-
pro universis Saxonibus firmant. Sed postmodum senandi totum regnum Burgundise bannire preecepit.
sicut in cseteris mendaces apparuerunt. Tamea Sa- Cumque in Hispaiiia divulgatum fuisset, exercitum
'
xones "tributum quod a Clotario seniore censiti an- ^ Francorum auxiliando Sisenando Hjspaniam in-
nis singulis quingentas vaccas inferendalis-reddere gredi,- omnis Gottorum exercitus ditioni ejus se tra-
consueveranl, prseceptione Dagoberli, lfabent in- didit. Abundantius et Yenerandus cum exercilu
dultum.' Eo tempore legati Dagoberti, quos ad He- * Tolosano lantum usque Ccesaraugustam civifatem
raclium imperatorem direxerat, bis nominibus Ser- eum Sisenando accesserunl, ibique omnes Gothi de
vatus et Paternus, sunt reversi, nunlianles pacem ~ regno Hispanice Sisenandum subUmant in regnum.
perpetuam cum Heraclio firmasse. Duces prsedicti cum exercitu remeant ad proprias
- Sigiberlum ei Clodoveumfilios rcgnis Auslrasim et sedes, muneribus honorati. Dagobertus legatos ad
Burgundim donut.—Anno undecimo regnTDago- Sisenandum regem, Amalgarium ducem elYeneran-
berti cum Winidi fortiter ssevirent, et saepe trans- dum dirigit, ut missorium quem promiseral eidem
gresso eorum limite regnum Francorum vastando dirigeret. Gumque a Sisenando missorius ille lega--
Toringiam, el reliquos pagos insisterent, Dagober- tariis fuisset traditus, a Gothis per viam tolUtur,
tus Metis urbem veniens cum consilio pohtificum et nec eum exinde permiserunt auferri. Postea discur-
procerum, seu et omnibusprimalibus regni sui con- rentibus legatis ducenta millia soUdorum, quod ap-
sentienlibus,Sigiberlumfilium suum in regnumsub- jrj preliatum est missorium, Dagobertus a Sisenando
limavit, sedcmque Melis civitale habere permisit. accepit.
Cunibertum Coloniac urbis ponlilicem, et Agalgisum In Vascones perduelles miltil exercilum. ~—Aimd.
ducem, instituit gubernare palalium -et regnum ; tridecimo regni Dagbberti cum Yaseones fortiter
lhesaurum quod sufficerel filio tradidit, condigne, ut rebellarenl, etjnullas praedas in regno Francoruni,
de,euit in culmine .regni sublimavit. Et quodcurique quod Ai ibertus tenuerat, facerent, Dagobertus" de
eidem largitus fuerat,.sigillatim praeceptionibtis ro- universo regrio Burguridise, exercitum promoveri
borandum decrevil. Deinceps Austrasiorumregnum", jubet, statueris ei caput exereilus Adoindum refe-
et-fines regni -Fraricorum contra Winidos ulilitef rendarium, qui temporibus Theoderici regis quon-
defensare noscuntur. Cumque ar.no -duodecimo dam mullis praeliis probatusest strenuus: culduces
regni Dagoberti eidcm fllius nomine Clodomeris (14) ,decem et exercitus eorum adjunxit.^Tiieruntauiem
de Nantilde rcgina natus fuissct, cqrisilio Keuslra- iii,Ai'embertus, Amalgarius, Leudebertusj Yaiidal-
siorum, cl adtrionitione prineipum suorum, per pa- marus, Waldericus, Herriieiidricus, Barontus, Airar-
(14)' Clodomerh* Ex sequenlibus ' constat legi oportere Clilodoveus. Haud .ita muUo post restiltiendum
Neusiria el Burgundia. ,"-.'"
 781 - CHRONICON S. BENIGNIDIYION. 782
dus ex genere Francorum, Ramelenus ex genere A nasterii sanctorum Agaunensium jusserat. ,Quod
Romanorum, Willibadus patricius ex genere Bur- sludio et industria abbatis Algulli est adimpletum.
gundionum, Aichinus ex genere Saxonum, exce- Multas ecclesias spoliavit, ut hanc ditaret. jOmni
ptis comitibus plurimis, qui ducem super se non ha- quippe devolione sua circa obsequium specialis pa-
bebant, inYasconiam cum exercitum perrexissent, troni intentus erat. Et ideo post mortem spe sua
- et tota
provincia Yasconiee ab exercitu Burgundiae frustratus non est. Qualiter vero per hunc martyrem
fuisset repleta, Yascones de montium latebris egres- auxilianlibus sanctis Mauticio atque Martino s
si properant ad bellum. Cumque praeliare ccepis- potestate dsemonum anima ejus erepta fuerit, cui-
sent, ut eorum.mos est, terga j.vettentes, dum cer-_ dam solitario divinitus monstratum est. Qttandiu
nerent se esse superandos, in fauces vallium montis e»im vrxit, basilicas horum sanctorum specialius
Pyrensei latebram dantes, se locis tutissimis per honoravit: quamvis fuerit cupiditati et amorf mu-
rupes ejusdem montis collocant, exercitus post lierum intefltus, in eleemosynis tamen pauperum fuit"
lergum eornm insequens, plurimos inteificiunt, largus.
multitudinem captivorum abducunt, omnes domos Saraceni grassanlur in impenum. — Post Dago-
eorum incendio tradunt, peculiis et rebus exspo- berti diseessum iilius suus Clodoveus adhuc suli
' liant. Tandem Yascones
oppressi seu-perdoniiti, ve- B lenera seta'te ascitur ad regnum. Omnes quippe
niam et pacerii -pelunl, .promittenles se glorice et leudi de Neustria et Burgundia eum Mosollaco villa
conspeclui Dagoberti regis praesenlaturbs; suse di- , sublimant in regem. Ega vero, quem Dagobertus
tioni iraditos cuncta ab eo injuncta impleturos. custodenr pueri et regni tntorem reliquerat, cum
Exercitus pati'ata victoria. redetint ad propria sani; NanlUde regina condigne gube,rnabat palatium et
Sed Arembertus dux post agmen custodiam exer- regnum. Anno secundo regni Clodovei apud Constan-
citns agens, in valle Subola a Yasconibus est inter- tinopolim sublimalur^in imperium Constantinus fi-
fectus, cum principibus et nobilioribus de suo exer- lius Conslantini. Ejus lempore gravissime a Sara-
citu. . - eenis vastatur imperium. Tempore enim Heratlii
Judimet Brilonum rex. — Dagobertus -residens imperaloris Saracenorum gens de finibus suis egrcs-
Clippiaco mittit nunlios iu.Brilanniam, ut Biitones sa, regna quae sub imperii regimine erant irruunt ad
quse male gesserant in iines regni Francorum velo- • devaslandum, contra quos~ Heraclius exercilum.ad
citer eniendarent,- et suse ditioni se traderent. Alio- resistendum direxit. Saraceni milites snperant,
quin exercitns Burgundise qui in Yasconia fuerant, eesque gladio graviler trucidant. Fertur in eo pralio
de prsesenti in Britannias deberent irruere. Quod centiim quinqua.ginta millia mititum Saracenisfuisse
audiensJudaicael rex Brittonum, CUppiaco ad Da- " interfecta. Iterum Heraclius congregat mttltitudinem
gobertum venit cum multis inuneribus, cuncta quse exercilus: iterum vincitur: ad ultimum iufelix Eu-
sui-in leudibus Francorum iUicite perpelraver.mt, tychetis hseresim secians, cullum Chilsti relinquens
-emendandnm: spondet, et seniper" se et rcgnum srudelitervilam finivit. Cui successit iu imperium
Britamiiai subjectum ditioni JJagoberli et Franco- Constantinus filius, cujus tempore aSaracenis res-
rum regibus esse promisil: indeque Judaicael rex publica nimium vastatur. Duravit hsec vastitas per
Dagoberlo vale dicens in Britanniam repedavit, annos quadragintaseplem, usque ad lempora Con-
tamen a rege muneribus honoratur. Anno stantini superius memorati. Tunc est Hierosolyma
' condigne
quintodecimo regni Dagoberti Yascones omnes se- eapta, et caeterse eversce civitates. iEgyplus inferior
niores terrse iUius cum Amando duce ad Dagober- et superior pervaditur; Alexandria capitur el piae-
luin Clippiaco venerunt; ibi,regio timore perlerriti datur : Africa tota vastatur et a Saracenis possi-
confugerunt iu„ecclesiam Sancti Dionysii: clementia detur: Asia et Europa qualiuntur : omnia regna
Dagoberti vitam habent indultam. lbi Vascones -sa- mari contigua pervagantur. Ad"poslremum ipse
cramentis firmiter promittunt-regi Dagoberto, et imperator Conslanlinusconslrictus atque compulsus,
filiissuis, etTegno-Francorumomnitemporese esse est effectus Saracenorum tributarius, ut Constanti-
fideles^ sed solito more mentiti sunt. Permissu Da- D nopolis cum paucis provinciis et insulis, et urbs
"
goberti reversi sunt adsuas sedes. Roma cum sua palria suse ditioni reservaretur. Tri-
- Dagoberli obitus (645). Ipsius encomia. — ^ago- bus annis circiler, et ferme adhuc ampli^s, per
bertus rex eodem anno Spinogello-villa super Se- unumquemque diem mille solidos auri Saracenorum
quariam fluvium, non procul a Parisiis, adveniens, aerariis supplebat. Tandcm resumptis viribus Con-
profluvio ventris inibi aegrolare ccepit. Exinde ad stans imperium aliquantisper recuperans, tributa
basilicam -sancli Dionysii a suis defertur. Post Saracenis implendum refutat.
paucos dies Dagobertus emisit spiritum, sepultusque Ega moritur. Erchinoaldus majordomus. Pipinus
est in ecclesia ipsius sancli rnartyiis, quam ipse majordomus.SigibertiregisAustras.— Anno tertio
condigne aedifieaveraf,,atque auro et gemmis, mul- regni Clodovei, Ega, cui Dagobertus commiserat
tisque pretiosissimis speciebus ornaverat: tantaeque regnicuram, moritur; el in loco ejus Herchinoaldus
opes ab eodem et villae, et possessiones multae per majordomus constituitur, Eo tempore Sentllla rex
plurima loca ibidem/collatse suht, ut mirarelur plu- Hispaniae, quem Sisenandus oppresserat, nioritur;
rinmm: Psailentium inibi instiluere ad i.ustar mo- etin loco ejus Tolga ipsius filiuspatrisprecibus sub
 785 ANONYMI 784
'
brogatur. Golhorism prineipes et primates videntes. A duno promovcns, Calibono perrexit: ingressus in
depefire statum regni, eo quod princeps essel inva- urbem in crastino ipsa civitas incendio concrema-
lidus, et minus sciens, utpote adolescentulus , tan- tur. Flaucatus judicio Dei percussus, vexatusa febre
dem eligunt ununi ex primatibus, nomine Chinta- collocalur in scapha. Eveclu navale per Ararim ilu-
sindum. Colleclis plurimis senatoribus Golhorum, vium cognomento Sagonna, Latonam properans, in
cum csetero populb Hispanise sublimalur in regnum, ilinere undecima die post Wilbaldi interilum emisit
Tolgane degradato, et ad clericalum lonsurato. spirilum, scpullusque eslin basilica Sancli Benigni
Tintasindus omnem Hispaniam suse redigil ditioni: in suburbio Divionense.
multos Gothorum interfecit, quos in "degradatione Gundeberga Longobardice regina in carcerem ~de-
regum priorum una secum noverat conscios. Cum- trusa. — Langobardorum per hsec tempora fuerunt
que essclplenus dierum, filium suum, nomiiie Ri- hi reges. Post Autharium regnavit Agofiiius ejus;
chisindum in omne regnum Hispanice sublimavil. hic misit legatos ad Clolaritim, offerens iriginla
Pipinus defunclo Anchiso patre suo majordoinus quiiKjiic millia solidorum, ut tributa qtue Lango-
Sigiberti regis in regno Auslrasiorum facltis cst. bardi Francorum regibtis solvcbant, duodecim millia
Fuit namque Pipinus Deum timens, amalor juslitice, solidos cassaret. Quod Clotaritisconcessit, elpacem
eonsilio providus, fide plenus, canins in omnibus **perpeluam cum Langobardis sacramentisct pactis
sapientise sludiis, intenlus in armls, strenuus, au- -firmavit. Posl iiunc regna\il Adoaldus filius ejus.
dax animo. Gubernavit regnum quanditivixit grandi Quo intcrfecto \eneui poeulo ob niroiam crudelita-
moderalione, nec ullo munere poluit unquam a tem suam, CharoaMus dux Tauriiiensis, qui Gunde-
jaslitia averti. bergam ex genere' Francorum habebat uxorem, su-
Flancaius majordomus. Nanlildis regina moritur. blimalur in regnum. Charoaldus eiedensdiclismen-
Wibaldus interficitur. Flaucatus febre interiit. — daeibus Gundebergam reginam in Cauroello caslro
Anno quarlo regni Clodovei (648) Nanlildis regina in unam turrim exsiiiotrudit. Clotariusrex legaios
cnm ipso iilio suo rege Aurelianis eivitatem in re- ad Charoaldum dirigit quare reginam pjrenlem
gnum veniens Burgundiae, ibi omnes seniores, pon- Franeorum humiliasscl. Charoaldus rcgis Franco-
tiftces scilicel, duces el primales totius regni ad se rum revercntiam habens, Giindebcrgam reduclarii
venire prsecepit. Nantildis sigillalim cunclos blan- posl trcsannos dcexsilio sublimat inregno.Poslhsec
ditiis attrahens, Flaucatum ex genere Francorum Charoaldus rex morilur; Gundeberga regina uinini
majoremdomus in regno Burgundise electione pon- ex ducibus, Chrolarium nomine, de lerritorio JBri-
lificum etprincipum laude in hoc gradu honoris sla- „ scia, acceptis ab eo sacramenlis irt nunquam ab eo
bilivit, ncplemque suam nomine Ragnebertam ei- degradarctur de regni culmine, sumens in conju •
dem desponsayil. Flaucatus rcgnum Burgundise per- gium, illum slabilivil in regnum. Postea Chrotariiis
vagatur, atque cum Archinoaldo majoredomus se aliquantis transacfis annis oblitus sacramenta quee
in amicilia obligans, Wibaldum patricium inlerfi- fecerat, Gundebergam de solio regni dejeciam in
eere disponebat. Eo anno Nantildis regina moritur: unum cubicttltinr apud Tricinum in aula palalii re-
Ipsoque anno Flaucatus cum Clodoveo rege et Ar- trudil : eamque privaio habilu vivere fecit. Quinque
ehinoaldo uiajofe domus, „el aliquibus primalibus anni sub ea trusione transierunt. Ula cum essct
Neustrasiis, de Parisiaco promovens per Senonas et chrisiiana, bcncdicebat Dcum in bac tribulatione
Anlisiodorum Augustiduiium accesserunt. Ibique posita. Tandem placuit D.eo ul milterelur Aubedo
Clodoveus Wilbaldum ad se venire praecepil. Yvil- legatarius a Clodo\eo rcgc ad Chrotarium Lango- .
baldus patricius considerans Flaucatum eum caefe- bardorum regem : qui veniens Papiam civitatem,
risducibus de suo interitu incsse consiiium, coll'- quce cognominalur Tieinis, cernensque reginam, a
gens secum plurimain multitudinem exercitus, etiain qna benigne in iegationem veniens susceplus fuerat,
pontifcces, seu nobiles et fortes, quos congregare po- esse Tetrusam, inter caetera Chrotario regi sugges-
tuit, Auguslidunum iter arripuit. Cui obviamaCIo- sit, quod reginam parentem Francorum; per quafD
ioveo rege et suis ducibus Hermenricusdomesticus eliam regnuni adeptus fuerat, non debuissel ila huv
dirigitur, eo quod Wilbaldus trepidabat propius ac- miliare; pro qua re Francorum reges el omnes
cedere; sed accepta securilate ex parte regis Augu- Franci ei essent ingrali. Chrotarius de prcescnli ob
slidunum accessit, legato regis condignis muneri- reverentiam Fiancorum Gundebergam de custodia
bus prius bonbrato. In crastinum Flaucatus el cse- jubet egredi, et per ,lotam civitalcm et foris regali
leri duces, qui de inleritu ejus conspiraveranl, ma- online per loca sanctoium adorationem procedere':
turitis ab urbe prouioverunt cum exercitu. Erchi- de\illis ct opibusfisci omniaqua? amiseratei reslati-
noaldus cum Neustrasiis quos secum habebat bellum rari prseccpit. Quod usque ad dieni sui obilusregio
aggredilur : e contra Wilbaldus tela sumens, quas- cultti post leliciler -lenuil. Aubedo vero a Gundeber-
cumquepotuit adunare pbalanges, occurrit eis. Flau- ga regina fortiter remuneralus repedavit ad regem.
catus, Amalgarius, Ermanlenus, et Walbertus duces Sigiberius Auslrasia.' rex obiit. — Defuncto Sigi-
-contra WTilbaldumconfligunt; ibique Wilbaldus in- berto Auslrasiorum Francorum rege, iiliusejits Da-
terficitur : plurimi cum ipso de suis -gladio liTicidan- gobertus succedit in regnuin. Pipinus, ut diximus,
tur. His ita gestis Flaucatus in cra&lioode Augiisli- post fegenx totius regnlcuram "gercbat,cujus filius,
785 CHRONICONS. BENIGNl DIVION. 786
nomine Grimoaldus, sub imperio patris palatio prae- A . cussione anathemalis. Nam sicut Gregorius olim
erat. Hic considerans Dagobertum inertem, et ad ,prcedecessor vester adhortatu praefati martyris, roo-
regni curam minus utilem, fecit eum tonderi ad nasterii ipsius constructor, rttrisque vivis sancivit
clericatus ordinem. unum quo sanctus jacet, concordiler coemeterium :
De Wlfechranno abbate. — Clodoveus igitur rex, ita nostrse auctoritatis lillerae censuerunt corrobo-
qui et Clotarius dietus esl, octqdccim annis in regni randum. Quisquis etiam a torrente, qui utrumque
adiriinistratione completls, defunctus.est in primcevo burgum dividit auferre ab eodem burgo vel claustro
flore juventutis, reUctis tribus filiis, Clotario, Chil- aliquid. excepto abbate vel monacbis, prassumpse-
derico, et Theoderico, una cum matie eorum Balde- rif, simili senteniia se damnaturum noverit. Bene
childeregina. E quibus Clotarius natu major regnum valete. Data per manus Joannis bibliothecarii lunc
patris sui "Clodovei, Neustrise, et Burgundise obti- sanclse sedis aposlolicse anno pontificatus Domini
nuit. Childericus vero Austrasise et Germanise sedem • Sergii universalis papas decimo in sacralissima sc-de
adeptus esf. Anno igitur octavo regni sui Clolarius beali Petri apostoli iridictione undeclma (679). s
rex residens Mosbllaco palalio suo, Wlfechrannus Agilberlus, Boboienus abbates.'— Defuncto vero.
abbas hujus loci adiit ejus prsesentiam, conquerens Wlfechranno abbate-successit in locum rcgiminis
super quorumdam militum ejus violenlia : Guntran- B ' Agilberlus: post quem praefuit Bbbolenus.
nus uamque^rex dederat sancto Benigno maityri Cloiarius vila funclus. Cui successil Childericus
patrono Divionensis loci, Glariaeum-villam cum rex Austrasios. —"Clotarius rex, igitur postquam ali-
omnibus appenditiis suis; de cujus pqssessionis ter- quot annis tenuit regnum, immatura praeventus
ris supra scriptis calumniatores molesiias infere- morte reliquit iUud sine bserede. Cujus obilum do-
bant multas memorato abbati, monachisque bujus lentes Francorum princ.pes, germanum cjus Childe-
loci. Rex ergo Clotarius annuens ejus precibus, fe- ricum regem Austrasiorum (quem audierant sapier.T
£it prceceptum sancto Beniguo de praescripto fundo ter etprovide regnum disponere) in omni sublimant
annuloque suo jussit insigniri, ut nullus supradi- Francorum regno. Adeptus vero principatum, quid-
ctorum calumniantium, aut eorum hasredes, vel quid adversus leges regum priorum ac majorum
successores, aut ullus aliquis alius cujuscunque ho- principum, quorum vita quondam laudabilis exsti-
noris ac dignilatis in denominato agro audeat ali- ierat ineptuin atque contrarium reperit, ad pristi-
quam vhn inferre. Erat tunc majordomus. regis su- num statum prudentissime revocavit. Eo tempore
pra nominatus Aubedo, quem inscripiio ejusdem Godinus quidam ex primatibus Burgundise una cuni
prcecepti Audebellum vocat. _ conjuge sua nomine Lantrude, dedit Sancto Benigno
Eronus Lingon. episcopus. — Tempore praedicti alodium juris sui, cui vocabulum est Albiniacus,
Wlfechranni venerandae memoriss abbatis praeside- situm in pago Decolatunse quod nunc generaliter
bat Lingonum ecclesiae Eronus venerabilis episco- Portuensis dicitur.
pus, qui inter cselera beneficia quse huic contulit HuicsucceditTheodoricus. S.Leodegarius,S. Lam
loco, a summo pontifice, vel verius Romanis ponti- bertus. JPipini laudes. S. Willebrordus in Frisiam
ficibus Joanne el Sergio Romanse Ecclesise petiit missus. —Childericuscrgo rex paucis annis quibus
fieri decretum : in quo coniinetur, ut nuUus piajsu- regnum Francorum obtinuit, sequo moderamine
mat« constituere ccemeterium vel sacrare, praeter " justisque legibus disjjonens ipsum regnum, defun-
hunc qui ad istam saneti Benigni ecclesiam pertinet: ctus est, et germanus ejus Theodericus in reguo
et ut nuUus audeat vim aliquam inferre in claustro fratris loco sublimatus. Quod tenuit annis sexdecim.
vel in burgo ad hunc locum pertinente. Cujus exem- In diebus ejus sanctus Leodegarius est interfectus
plar decreti.placuit huic.libro inferre, ut videntes ab Ebroino majoredomus, el sanctus Lambertus
discant quantum immineat illis periculum, qui non Tungrorum episcopus a Dodone comi.te. lli uno
timent obK.garianathematis vinculo ^ier Petri apo- tempore innocenter occisi, coronam marlyrii sunt
stoli vicarium. Auiio Domini 696 ab incarnatione D adepti. In illo lempore deiieicntibus jani a pristino
Domini uostri Jesu Christi, prsesidebal sanctse Ro- vigore regibus, cura totjus regni administrabatur
manae Ecclesise Sergius papa; cujus haeesunt verba. per duces et principes domus: inler quos omnes
Litlerm Sergii I ab Wlfechranno obtentce.— « Ser- praeeminebat Pipinus, quem supra retulimus, vir
gius, graliaDei poniifexRomanus,Heroni Lingonum omni sapientiaadornalus : ejusdemque regni maxima
prsesuii, salutem et aposlolicam benedictionem. pars- erat in manu ejus. Bic devicta^Frisia, alque
Quam primum nobis attendendum, charissime, ne ipsius regni fugato" rege, nomine Ratbodo, misit
hoslls maligiius gregem Chrisli perturbet aliqua oc- illuc ad praedicandum servos Dei venientes ex Bri
casione. Divionensium namque monachorum mar- tanuia, WiUebrordum et socios ejus, qui non parvam"
tyfi Benigno sub regimine Wifcchranni abbatis de-, popub multitudinem ad Christum converterunl.
vote-famulantium reelamatio adnos pervenif, cleri- Theoderico rege defuncto, Childebertus filius ejus
cos jam dicti castri ad se eorum cceineterium trans- suocessit in regnum.
ferre conan. Hoc quia prffidecessoris mei Jbannis, Anno ab incarnatione Doniini septingeiilesi.no
Benedicti utique successoris cqntradicit decrelis, nono, Pipinus perrexitin Suvavos contra Willarium.
auctoritatebeatiPetrietnostraprohibetur sub per- -Item anno sequenti commovit exercilum superprsB-
 787 ANONYMl 788
dictum tyranuura. Anno tertio aqtiae vehementer A , ta, ita Carolus omma regna sibi vicina attriyit. De
inundaverunt. Et Childebertus rex mortuus est; et functo Carolo, filii ejus Carlomanus et Pipinus su-
exercitus Franeoruni in Suvavos. Anno quarto ite- sceperunt curam regni. Anno septingentesimo qua-
rum exercitus Francorum in Suvavos contra Wila- dragesimo secundo Carolus perrexit Yasconiam.
rium perrexit : et Eribertus rex Langobardorum Anno sequenti vastavit Alamaniam. Anno quarto
morluus est. Carlomanus et Pipinus invasefunt Saxoniam. Anno
Moritur Pipinvs. — Anno septingentesimo quarto septimo Carlomanus relicta cura regni Pipino fralri
dccimo Pipinus mortuus est inmense Decembris : Pomam perrexit, atque in monte Soracte monachus
ei Grimoaldus filius ejus similiter moriuus est : et habilalionem instituit. Posiea non ferens molestiam
Carolus successit in loeum patris. crebro se visitantium eorum qui de Francia perge-
Eo tempore^Asloricus episcopus erat Lingonum ; bant ad liminaapostolorum, ad Sanctum Benedictum
et Babolenus regebat islud coenobium : lunc dedit in montem Casini commigravit.
Ermenoara Domino saerata Sancto Benigno quidquid Pipinus rex inauguratur. S. Bonifacius mdrlyr
habebat in villa Rufliaco, scilicet mansa cum sedifi- occubuit. — Anno septingentesimo quinquagesimo
ciis desuper positis, omnibusque adjacenliis. secundo domnus Pipinus rex sacratus est per ma-
Dagobertus II morilur. Carolus Martellns. — Anno B rius Stephani papse, et duo filii ejus Cariomanus, et
septingentesimo quinto decimo Dagobertus rex mor- Carolus qui Magnus dictus est. Anno quarlo Pipinus
luus est, et Saxones devastaverunt terram Bagoa- rex intrarit Langobardiam, et Stephanus'papa re-
riorum. Anno septingentesimo decimo septimo bel- versus est Romam. Eodem tempore sanctus Bonifa-
lum fuit in Vinciaco inter Carolum et Ragofredum cius,gentiFrisonumpraedicans, suscepit marlyrium.
majorenidomus : fugilque Ragofredus, et exercitus Anno sexlo iterum Pipinus rex perrexit Langobar-
ejus eaesus est plaga magna usque ad fluvium Wi- diam, etHaistulfus rex moftuus est. Anno sequenti
sera. Anno sequerili Carolus intravit Saxoniam va- delala sunt organa de Graecia missa ab imperatoie
stavitque eam. Anno seplingentesimo vicesimo pri- cum cerlis muneribus domno Pipino regi. Anno
mo expugnavit Eudo Saraceuos de terra sua. Anno~ septingeiitesimo sexagesimo Pipinus rex perrexit
quarto post hunc, expugnavit Carolus Andegavos , Vasconiam contra Waffarium. Iterumanno sequenti
quia rebellabant adversus eum. Theodericus filius cum filiis Carolo et Carlomano perrexit Aquilaniam,
Dagoberti Junioris reglo tunc sublimatus erat in so-- et acquisivit civitatem Bituricas. Pipini regis anno
.io. Cui successit Clotarius, et Clotario Childebeilus, nono quidam homo, Rocolenus nomine, dedit San-
Chlldeberto Childericus, in quo defecit generatio „ cto Benigno allodium suum villare vocatum, situm
Clodovei regis, qui usque luncregnaverat. "*
in pago Belnensi in fine Milliacensi, cum omnibus
Carolus strenue multa gerit. Saracenos expugnavit. suis appenditiis. Eodem tempore quidam clericus
Quare Malleus appellatus. Carlomanus et Pipinus. nomine Bago, dedit Sancto B^nigno bsereditatem
Carlomanus fit momchus. — Anno septingentesimo suam omnem quam habebat in Asiriaco et Istodoro
vicesimo quinto Carolus subjecit sibi Bagoarios; et atque- Salas, quidquid in praedietis villis possidere
Sarraceni irruerunt in Galliam. Anno abhinc sexto videbatur, tam mansis quam quae in aliis tefris ad
Carolus perrexit in Suvavos contra Laufredum. Se- • eadem mansa pertinentibus.
quenti anno Carolus fuit in Vaseonia contra Eudo- In Aquitaniam pergit Pipinus. Ab humanis ex-
nem; et Ragofreiius tyrannus morluus est. Anno cessit. — Anno septmgentesimo sexagesimo secundo
sequenti Carolus pugnavil contra Saracenos in iterum Pipinus rex cum exercitu perrexit Aquiia-
mense Octobris, die Sabbati, juxla civitatem Picta- niam una~ cum Caiiomano; captoque omni pago
vis. Ilerum anno seplingenlesimo trigesimo seplimo Alvernico, civitatem Claromontem et Burbonis ca-
innumera multitudo Scrracenorum coadunata, quae strum igne cremavit. Anno seplingentesimo sexage-
duodecim reges habebat super se, quorum primus^ simo quatio Pipinus rex placilum magnum habuit
et maximus erat Abdirama rex Cordubse civitalis, ]Q cum Franeis apud villam Ca<isiacum.xEodem anno
occupaverunt Gofhiam, obsideruntque Narbonam fuit hyems gravissima, et tenuit gelu a decimo nono
chitatem. Quod audiens Carolus congregavit exer- Kalehdas Januarii, usque' sexlo Kalendas Aprilis.
citum copiosum, insuper et Lindebrandum Lungo- Anno septingentesimo sexagesimo seplimo iterum
bardorum regem convocavit in auxilium, conserto- Pipinus rex intravit Aquitaniam, et conquisivit
que cum Saracenis prselio, ila eos contrivit, ut de Lemovigas civilatem. Et Berlha regina uxor ejus
tanta mullitudine vix aliquis potuerit evadere : sed apud Bituricas hyemavit. Eodem anno seqscnti,
H usque hodie gens illa truculenta Francorum for- anno videlicet septingenlesimo sexagesimo octavo,
widat arma. Anno 759 Carolus intravit in provin- Pipinus rex obiit octavo Kaleudas Octobris, apud
ciam usque Massiliam : invasit Yasconlam, vastavit Parisios civitatem, morbo intercutis aquae; et Waf-
Frisiam, expugnavit Saxoniam, contiivit Alamaniam farius fuit interfectus.
alque Bagoariam. Anno seplingentesimo quadrage- Carolus et Carlomanus inaugurati. Obiit Catloma-
_simo priinq Carolus Tudites mortuus est, qui pro- nus. — Eodem anno Dominus rex Carolus et Carlo-
pterea appellatus est Tudites, quod est malleus fa- manus uncti fuerunt in reges septimo Idus Oclobris.
bri, quia sicut malleo universa tundunlur ferramcn- Franci siquidem facto solemmter generali conventu
7S9 CIIRONTCONS. BENIGNI DIYION. 7S0
ambos sibi reges constituunt ea eondilionepra> A Pipinus siquidem Haistulfum regem paucorum die
missa, ut totum regni corpus ex sequo parlirenlur, •um obsidione apud Ticinum et obsides dare, et
bt Garolus eam partem quam pater eorum Pipinus erepta Romanis reslituere, atque ut reddita non re-
lenuerat, Carlomanus venTeam partem,, cui pa- peterentur sacramento fidem facere. Carolus vero
'truus eoram Carlomanus prseftierat, regendi gratia posl incli03tum a se bellum jion piius destitit, quam
susciperet. Suseept.eesunt utriaque conditiones, et et Desiderium regcm, quem longa obsidione faliga-
pars regni' divisi juxta modum sibi propositum ab rerat, in deditionem susciperet. Filium cjus Adal-
utroque recepta est. Mansitque ista quamvis cum gisum, in quem spes omnium inclinalae videbantur,
sumnia difficultate cqncordia, multis ex parte Car- non solum regno, sed etiam Italia excedere cogeret,
lomani societatem separafe molientibus, adeo u ornnia Romanis erepta restitueret, Chrodogausum
<}uidain eorum bella._commit.tere sint meditati. Sed •Forojulii ducatus prasfectum res novas niolientem
jn boc plus suspicionis quam periculi ftiisse ipse eo^ opprinierct, et Habilinum socerum ejus Tarvisa ci-
rumexitus approbavit. Defuncto Carlomano uxor vitate obsessum caperet, totamque Italiam subjuga-
ejus cum filiis el "quibusdam, qui ex optimalum ret, subactseque filium suum Pipinum regem prsefi-,
ejus numero ptimores eranl, Italiam fuga petiit; et ceret. Finis hujus belli fuit subacta Italia, et rex
nullis existentibus causis. spreto mariti fratre, sub B Desiderius perpetuo depulatus exsilio in Francia, ft-
JJesiderii regis Langobardorum patrocinium se cum lius ejus Adalgisus Italia pulsus, et res 3-Langobaf-
suis liberis contulit. Et Carlomanus quidem post. dorum regibus ereptse Adiiaoo Romanseilcclesise re-
administratum r:ommuniter quadriennio regnum de- ctori restitutse. Italiam intranli, quam difiicilis
cessit. Carolus .autem" fratre defuncto constituitur Alpium transitus fuerit, quamo labore Francqrum
i;ex solus omnium Francorum. invia montium juga et eminentes in ccalum scopuli,
- Ducem Aqidtan. devincil Carol. Mag.— Anno alquc asperse cautes superatse, longum est enarrare.
igitur septingentesimo sexagesimo nono, sui vero Bellum contra Saxones. Caroli urbs. — Anuo
regni. secundo, omnium bellorum quse.gessit primo septingentesimo septuagesimo sexto, rex .Carolus u<
Aquitanicum, a patre incboatum, sed nondum fini- audivil quod Saxones iterum rebellassfnt contra
tum, quia cito peragi posse videbatur, fratre adhuc Francos, commovit exercituin adve sus ec;, bellum-
yivo etiam et auxilium ferre rogalo, suscepit. Et que, quod quasi intermissum videbalur, repelilum
licet eum frater promisso frustrasset auxilio ,'susce- est. Saxones siquidem sicutomnes feregentes Ger^
ptam tamen expeditionem strenuissime exseculus, maniam incolentes, et naiiira feroces et cultui dae-
non prius ab inccepto desislere voluil, quam hoc monum dediti, riostrseque religioni contrarii, nequf
quod effieere iftoliebatur perfecto fine concluderet. divina neque humana jura ^ercntur transgredi
Nam et Himaldum, qui post Yaifarii morlem Aqui- Sttberant et causce quce quotidie pacem turbare po-
laniam occupaverat, bellumque jam pene peractum terant, tertnini videlicet utrorumque utique in plano
reparare tenlaveral, Aquitaniam relinquere el Ya- positi, in quibus ccedeset rapince, ct incendia vicis-
sconiam petere cogit.Quem tamenibi consistere non- sim lieri non cessabant. Ob quam rem sedificaverunt
suslinens, transmisso amne Garonna, Lupo Y-asco- Franci iu finibus Saxonum civitatem', quam voca-
ltum duct mandat, ut perfugahi reddal : quod nisi verunl Caroli urbem; susceptum vero adversus eos
festinato faciat, bello se eum expugnalurum. Lupus bellum, quod riiagna utrinque animositate, majore
saniori usus consilio, non solum fugitiviim reddidit, tamen Saxonum, quam Francorum damno, per con--
sed etiam se ipsum cum provincia, cui prseerat, tinuos triginta tres annos gerebalur. Yidentes Saxo-
ejus polestati commisit. nes quia non potueranl Francis resistere, venerunt
Adriani PP. rogatu bellum in Langobardos sus- majoies natu addomnumregem Carolum,postulantes
cipit.—Compositis igilur rebus in Aquitania eo- pacem : et baptizata est multitudo populi ipsorum.
que beUo finiio, regni quoque socio jam rebus hu- Devicli Saxones a Garolo rege. — Anrio septin-
manis exemplo, precibus Adriani Romause urbis D ] genlesimo septuagesimo septimo gloriosus rex Ca-
episeopi exoratus, bellum contra Langobardos sus- rolus venit Saxoiiiam, loco qui vocatur Patris Brun-
cepit. na; et ibi habuit placitum magnum, ct ibiconvene-
Anno septingentesimo septuagesimo secundo Ca- runt Saxones ad baplismum catbolicum; cedificave-
rolus rex Intravit-Iialiam, el concitato bello, quod runtque ibi ecclesiam Franci,. mullaque millia
prius quidem et a patre ejus, Slephano papa suppli- populorum ibi baptizata sunl, ea coriditione a rege
canle,,cum magsa difficultate susceptum est, quia proposila el ab illis suscepta, ut abjecto dcemonum
quidam ex primoribus Francorum, cum quibus cultti, et relictis patriis ceremoniis, Christiance fidei
consultare solebat, adeo voluntati ejus reuisi sunt, sacramenta susciperent, et Francis adunali unus
ut se regem deserturos domumque i*edituros, libera cum eis poptdus eflicerentur. lioc bello licet per-
voce proclamarent. Coeplum tamen est nunc contra multum temporis spatium traheretur, ipse non am-
Haistulfuni regem, et celerrinie complelum. Sed.li- piitis cum hoste quam bis in acie conflixil, semel
eet sibi et palri belli suscipiendi similis, ae potius juxla montem, qui Osneggi dicilur, in loco Tbeoti-
eadem causa subesse vidcretur, baud simili tamen nelli nominato, Et iterum apud Aisa fluvium, et itoe
labore cerlatum, ac fine constat esse complelum. uno mense paucis quoque interposilis diebus. His
 791 ANONYMl 792
duobus proeliis nostes adeo profligavit, ac devicti A A licetur; praeter hoc solum si ipse aa conspecfnr'.
sunt, utulterius regem neque venienti resistere au- regis venire non cogeretur. Rex ulilitate gentis ma-
derent. Plures tamen eo bello tam ex nohililate gis quam animi ejus obslinatione considerata, et
Francorum, quam Saxonum, et functi summis ho- oblatos sibi obsides suscepit, et quce_petebanturcon-
noribus viti, consumpli sunt. Rex itaque omnium qui cessit, unoque ex filiis ejus obsidatus gratla retento,
>uacetate genlibus dominabatur et prudentia maxi- legatis ob sacramenta a Beneventanis exigenda, at-
mus, el animi magnitudine praestantissimus : nihil que-suscipienda cum Aragiso dimissis, Romam
in liis quse vel suscipienda erant, vel exsequenda, rediit. indeque Galliam feverlitur
vel propler laborem detrectavit, aut propter periru-
Itetn in Bajoanam. Obiere Hitdegardis regina, bt
lum exhorruit. — Anno septingentesimo
In Hispaniam- proficiscilur. Vascones in Galtos tnater Bertha. octuagesimo
irruunt, ac midtos inlerficiunt. — Anno seplingente- septimo Bajoaricum bellum et repente ortum, et
simo septuagesimo oetavo Carolus rex assiduo ac celeri fine completum est, quod superbia Tassilonjs
jducis excitavit. Qui hortatu uxoris, quae filia Desi-
pene conliuuo cum,Saxonibus bello decertans, dis- derii
ac patris exsilium per maritum ul-
positis per congrua confiniorum eorum loca prae- cisci regis erat,
sidiis, Hispaniam aggreditur, quam maximo belli B posse putabat, juncto fosdere cum Hunnis, qui
sunt ab oriente contermini, non solum im-
apparattt poteiat, salluque Pyrenseisuperato, omni- Bajqariis
bus quse adiit oppidis alque caslellis in deditionem perata non facere sed eliam bello regem provocare
tentabat. Cujus contumaciam animosilas regis ferre
acceptis, scilicet Pampilona, Osca, Barsilona, alque
Gerunda. Deinde acceptis obsidibussalvo et inco- nequivit, ac proinde contractis undique copiis Ba-=-
lumi exercitu, revertitur. Prseter quod-in ipso Pyre- joariam petiturus, ad Lechum amnem cum maximo
nseijugo Yasconiam perfidiam parumper in fedeiindo venit ^xercitu (is fluvius Bajoarios ab Alamannis
dividit), cujus in ripa castris collocatis animum iui
expertus est. Nam cum agmine longo, ul loci el cis per legatos staluit experiri. IUe non pertinaciter
angustiaruni situs permittebat, porrectus iret exer-
vel sibi vel genti utile ratus, supplex se regl
cilus, Yascones in summi monlis vertice positis agere,
insidiis (estenim locus ex opacitate silvarum, qua- permisit, obsides dedit; inter quos et Theudonem
filium suum : data insuper fide cum juramento,
ruin ibi maxima est copia, insidiis ponendis oppor-
quod ab illius poteslale ad defectionem nemini sua-
lunus) extremam impedimeutorum partem, et eos
denti assentiri deberet. Sicque bello, quod quasi
qui novissimi agminis incedenles subsidio praece- maximum
fulurum videbatur, celerrimus est finis
denles tuebantur, desuper incursantes in subjeetam ^<
vallem dejiciunl; consertoque cum eisprselio, usque imposilus. Anno sequenti Thassilo dux ad regem
ad unumomnesinterficiunl; ac direptis impedimen- evocatus, eo quod pactum violare eonatus sit, non
est redire permisgus, neque provinciam quamtcne-
tis, noctis beneficio, quae jam instabat, protecti, bat ullerius
summa cum celeritate in diversa dispergunlur. Ad*- duci, sed comitibus ad regendum cst
commissa. Anno quintodecimo regni Caroli regis
juvabat in hoc facto Yascones et levitas armorum, obiit Hildegardis regina, conjux prsedicli prlncipis, et
e£ loci, in quo res gcrebatur, silus : e contra Fran-
Bertrada mater ipsius eodem anno defuncta.
cos et armorum gravitas, et loci iniquitas, per om-
nia Vasconibus reddidit impares. In quo praelio Bellum in Winidos, — Auno septingentesimo
Egichardus regiae mensae prsepositus, Anselmus octuagesimo nano bellum illatum est Slavis qui no-
comes palalii, et Ruolaudus Britannici limitis prse- stra consuetudine Wilei, id est WTinidi,sua locu-
feclus, eum aliis compluribus inlerficiuntur. Neque tione Welitabi dicunlur. Iu quo et Saxonesvelut
hoc factum ad prsesens judicaripoterat, quia hostis avidiores (15) inter cseteras naliones, quee magis
eo perpelrato ita dispersus est, ut ne fama quidem signa jussse loquebantur, quanquam ficta et minus
remaneret ubi nam genlium quseri potuisset. Bo- aevota obedieutia militabant. Causa beUi erat. quod
inuit et Biitones qui ad Occidentem in exfrema D Abotritos, qui cum Francis olim foederati erant,
quadam parte Galliaesuper liltus- Oceani residentes, assidua incursione lacessebant, nec jussione coer-
dicto audienles non erant; missa in eos expeditione, ceri poterant. Sinus quidam ab occidentali Oceanc
qua et obsides dare, et quse jungebantur se facturps Orienlem versus porrigitur, longiludinis quidem in'
pollicsri coacti sunt. coinperlse, latitudinis vero quse nusquam centum
Carqlus Italiam pelit. — Iterum Carolus rex Ita^ millia passuum excedat, cum In multis locis con^
liam ingressus cum exerciiu, ac per Romam iter tractior inveniatur. Huuc multse circumsedent na-
agens, Capuam Campanise urbem accessit: atqueibi tiones. Dani siquidem et Suevi, quos Nordmannos
positis castris bellum Benevenlanis ni dederentur vocamus,et septentrionale liltus, et omnes in eo
eommi.iatus est. Praevenit boc dux gentis Aragisusi insulas tenent. Ad litlus australe Sclavi et Agisti et
filios suos Rinioldum, et dimoldum, cum magnai alise diversse incolunt nationes. Inler quos vel prae-
pecunia obviam regi miltens, rogat ut filios obsidesi cipui sunt, quibus tunc a rege bellum inferebatuy,
suscipiat, seque cum genle imperata facturum pol- Wenlelabi, quos ille una tantum et quam per, se
(15) Avidiores, lege auxiliarcs -qme regis signa mssm sequebanlur. Infra restiluo iia cbntudit ac do"'
muil.
 795 GHRONICONS. BENIGNI DIYION. 794
gesserat expeditione, ita contulit ac domuit, ut ul- A villa Norvia dicta, quamdam parlem suarum rerum
terius imperata facere minime renuerent. dedit ad prsefatum locum S. Bcnigni.
— Aridius abbas. — Defuncto Waldrico abbate, suc-
Bellum infert Hunnis. Anno seplingentesimo
cessil in regimine pasforalis oflicii Aridius. Gujus
nonagesimo primo, rex Carolus commoto magno adolescens quidam ex nobili ortus proge-
exercitu bellura Hunis intulit, quod maximum om- tempore
nomine Dodo, veniens ad conversionem in hoc
nium quae ab iUo gesta sunt bellorum, praeter Saxo- nie,
Divionense monasterium, Deoet sancto Benigno cu-
nicum, fuit, quod ille et animosius quam csetera, el
piehs militare, tradidit, praediclo abbati Aridio, et
longe niajori apparatu admiuistravil. Unam tamen
monacbis hujus loci, quidquid possidere videbaluf
per se expeditionem in Pannoniam, quam proviu- in viila Salonis, et in
ciam ea gens iucolebat, tttne fecit, coetera filio suo Barjgis, tbium ad integrum, et
in villa Monfarulfi vocata, dimidiam quse ad se pcr-
Pipino ac prsefectis provinciarum, comitibus etiam
tinebat, cum omnibus appendiliis, el mancipiis de
perficienda atque legatis commisii. Quod cum ab Et constituit, ut ipsi servi
his strenuissime fuisset administratum, octavo tan- super commanentibus.
uno die ad mensam fratrum dareift
dem anno completum est. Quol prcelia in eo gesta, annis singulis-
frumenti modiura unum in pane, vini modium
quantum sanguinis effusum sit, testalur vacua omni B cervisise modia duo; el pretium unde possint
habitatore Pannonia , et locus in quo regia Cagreni unum.
duo pulmentaria secundum quod praecipit
erat ila deserlus, ut ne vestigium in eoq_uidem hu- praeparari
manse hahilatioiiis appareat. Tota in hoc bello Hu- regula monachorum.
Hiidebrannus abbas. Hildebranni mors. Herle-
norum nobililas periit, tbta gloria decidit, omnis •
gaudus successit. — Memorato abbate Aridio diem
pecunia, et cohgesti ex longo thesauri direpti sunt, Hildebrannus accepit "curam regiminis. In
ullum bellum contra Francos exortuni hu- obeunte,
neque diebus quidam, Frodo nomine, dedit ad me-
mana potest memoria recordari, quo illi magis ditati cujus
ecclesiam sancti Benigni terram quamdam
et opibus aucti sunt, tantum auri et argenti in fegia moratam
juris sui, sitam in pago Belnensi, in fine Consimac-
reperlumr-tot spolia pretiosa in prseliis sublata, ut Facta est haec dona-
merito credi possit hoc Francos Hunnis' juste eri- tense, in luco vocato Yarnedo.
tio anno primo imperii Caroli magni regis. Peraclis
puisse, quod illi caeteris gentibus injuste abstulerant.
Duo tautum ex proceribus Trancorum eo beUo in- aliquot annis Hildebrannus in paslorali cura defun-'
abbas nobilibus
terierunt: Hericus dux Forojulii, et Hierulus Bajoa- clusest.Cuisuccessit Herlegaudus
riae praefectus. Caeierum incruentum pene Francis hujus provinclse natalibus ortus. Is omne palrimo-
hoc bellum fuit, etprosperum exitum habuit, tametsi ., nium, quod sibi ab antecessoribus relictum possi-
suis einere potuit,
diutius sui magnitudine traheretur. Post quod et ^-debal^vel quod a parentibus
contradidit. Sub
Saxonicum suse prolixitati convenientem finem ac- huic ecclesise quam regebat totum
ejus tempore quidam WTiniteriusvocabulo, de terra
cepit. BoemaiHCum et
quoque Linonicunnjuse postea de-
exorta sunt, diu durare noii potuerunt. Quorum proprietalis suse in Assiriaco villa duos campos
-duclu Caroli fllii dit sancto martyri Bcnigno. Jam eo tempore fervor
utrumque sui, quem Burgundiae monaslicse
celeri fine est. religionis tepuerat: jam unusquisque in
res.no prajfecerat, completum bonis parentum suorum haeres fieri quserebat: unde
Vfaldricus nbbas S, Benigni. — Pontifex nomina- quidam eorum quod sibi acquisierant, iu sefvitium,
(us. — Tempore iflo quo prsenominatus rex magnus fratfum et communem utilitatem loeipublice conlra-
Carolus accepit regni curam, abbas nomine Wal- debant.Dederunt igilur Dodo, Amalbaldus, Heraclius
dricus regebat hanc abbatiam': eujus tempore qui- res quas possidebant In Salonis viila, atque Bargis,
dam vir Ansegaudus nomlne, partem suse hseredita- Siiriiliter Witgerius presbyter quidquid in praediclis
lis quam possidebat in viUa Salonis vocata; nec non villis a. parentibus suis acquirere potuil, sanclo Be-
et alia villa, vocabnlo Bargis, contulit ecelesiaeS. riigno conlradidit. Quidam quoque Lebranldus cle-
Benigni martyris. Similiter quidam Leotadus nomi- ) ricus, presbyler ordine, gradu ex parenlda ejusdeni
se non conlemnendam partem suse possessionisMn abbalis Erlegaudi existens, inlra casttum Divioq
prsedictis villis tradidit praefato martyri provis"Ori mansum unum, et foris muros terras quse perline-
Divioneusis loci, cujus. rei donalionem fecit per bant ad prsescriptum mansum, quse emeral a quo-
chartae conscriptionem; in quo scripto vocatur pon- dam Adalrao germano Farulfi, qui erant parentes
tifex idem Waldricus : cujus series ita se habel: sui, et prsefati abbatis, contulit sancto rnaityri pa-
i Domino sacrosanctce basilicas Sancti Benigni trono bujus loci. Yixii autem prsediclus abbas et
martyris, sub oppido Divionensi constructse, ubl ve- perduravil in regimine monasterii usque ad tem-
nerabilis vir domrius Waldricus, prseesse videtur pora Ludovici filii saepius dicti Caroli magni.
pontifex, et David presbyter, i et csetera quse se- Uliimum Caroli magni bellum, De Northmannis sea .
quuntur. Idem vero David prsepositi fungebatur of- Danis. Qumregno Franciai acquisivil Garolus Magnus
fieio. Ipse enim de quodam propinquo suo, Alde- enumeranlur —Prsefatus igitur rex Carolus ultimum
berto vocato, mansum unum cum omni terra ad bellum egit contra Northmannos, qui Dani vocan-
euni pertinente, in villa Assiriacp. Per idem tempus tur : primo quidem piralicam exerccntes , deinde
quidam vocabulo Egremarus, et Eva uxbr ejtis, in majori classe aggregata liitora Gallice atque Ger-
 ' "
79S ~AN0NYM1 . . ~96'
manioe vastabaDl. «Quorumrex Godefridus adeo vana A nisi ddmmum, leque subdilos" et servos ejus pro-'
spe inflatus erat, ut-sibi totius Germaniae potestalem nuntiarent.CumAaronregePersarum, qui excepta
promilteret, Frisiam quoque alque Saxoniam haud Lidia totum pene tenebat Orientem, ialetn habuit in
aliter atque suas provincias aeslimabat. Jam autem amicilia eoncordiam,utis graliam ejus omnium.qui
Abroditos vicinos suos in suam ditionem redegerat: in- loto orbe terrarum eranl regum ac jniucipum '
jam vectigales fecerat. Jactabat etiam se brevi A- amicifiaa prseponeret, solumque illum honore ac
quisgranni, ubi regis comitatus erat, cum maximis munificenlia sibi colendum judicaret. Imperatores
„eopiis adventurum : nec- dietis ejus fides abnueba- etiam Constantinopolitani Nichoforus , Jlichael el '
tur, quin potius verba sequeretur effectus operis, Leo ullro amicitiam el societatem ejus cxpetentes,'
riisi festinata fuisset morte praeventus. Nam a suo etiam complures ad eum misere legatds; cum qui-
satellite interfectus, belli a se incboati celerem finem bus tamen propter susceptum a se imperatoris no—
imposuit. Haecsunt bella quae rex potentissjmus per , men, et ob hoe quasi imperium eis eripere vellet, -
annos quadraginta et septem (tot annis regnavit) in valde suspectus, foedus firmissimum slatuit, ut nulla-
diversis terrarum partibus summa prudentia atque inter.partes cujuslibet scandali^remancret oecasio :-
felicitale gessit, quibus regnum Francorum, quod erat omnis semper Romauis et Grsecis Franc.oram-
post patrem Pipinum magnum quidem et forte sus- B I suspecta potentia.
ceperat, ita nobiliter ampliavit, ut pene duplum illi - Uxores et progenies Caroli Magni. Concubinw.
adjecerit. Nam cum prius non amplius quam ea -Conjurationes in eum. — Habuit uxorem nomine
pars Gallia?,quse inter Rbenum etLigerim Oceanum- Hildegardam de gente Suevorum, prcecipuse nobili-
queacmare Balearicum jacet; et pars Germanise, talis feminam : de quatres filios, Carolum scilicet, Pi-
qua3 inter Saxoniam et Danubium Rhenumque ac pinum, el Ludovicum; totidemque filias Hernodridem.
Salam fluvium, qui Thuringos et Sorabos dividit, et Berrilem et Gislam genuit. Defuncla Hildegarda
posita, a Francis, qui Orientales dicuntur, incoli- Fastradam duxit nxorerii; de qua habuit duas fibas^
tur : et praeler haec Alamani atque Bajoarii ad re- Theoderadam, et Hildrudem •-quae de orientalium:
gnum JYancorum pertinerent: ipse per bella me- Francorum, Germanorum videlicet gente erat. Qua
morata primo Aquilaniam et Yasconiam, totumque obeunte, Leudegandam Alemanam duxit. Post cujus
Pyrenaei montis jugum, el usque ad Iberum amnem,, mortcm tres tantum habuil concubinas, Gersuin-
qui apud Navarros ortus, et fertilissimos Hispanias dam, Adalindam, et Reginam, quae ei Drogonem et
agros secans, sub Dertosa; civitatis mcenia Balearico Hugum genuit. Ex his omnibus duos tantum filios,
mari miscetur: deinde Italiam tolamque ab Augusta et unam filiam, priusquam moreretur, amisit Caro-
Prseloria usque in Calabriam inferiorem, in qua ^ lum, et Pipinum, quem Italise regem praefecerat,
Grsecorum ac Beneyentanorum constat esse coiifi- Ruotrudem quae fliiarum ejus primogenita, et Con-
nia, decies eenlurii et eo amplius passuum millibus stantino Graecorum imperatori desponsata erat. Erat
loiigitudine porrigitur : tum Saxoniam, quaequidem ei filius, noniine Pipinus, 'ex concubina edictus ;
Germaniae pars non modica est, et ejus qtise a facie quidem pulcher, sed gibbo deformis. Is eum
Francis incolitur, duplum in lato habere putatur, pater bello contra Hunos suscepto, in Bavaria hj-e-
cum in lorigitudine possit csse consimilis : post- maret, segritudine simulata cum quibusdam ex pri-
quam ulramque Pannoniam, et appositam ex altera moribus Francorum, qui eura vana regni promis-
parte Danubii Daciam, Histriam qttoque et Libur- sione illexerant, adversus palrem conjuravit. Quem
niam atque Dalmaliam, exceptis maijfimis civitati- post fraudem deleclam, et conjuratorum dafiniatio--
btis, quas ob amiciliam et junclum cum eo feedus nem, dctentum in ccenobio Prumia religiosejamque
Constantinopolitanum imperatorem habere permi- volentem vacare permisit. Facta est et alia prius
fiit: deinde omnes. barbaras, ac feras natibnes quse eontra eum validaconjufatio in Geraiania. cujus
inler Rhenum ac Vistulam fluvibs, Oceanumque ac auctores partim Juminibus orbati, partim meriibris
Danubium positse, liugua quidem pene similes, mo- T, j; incolumes, omnes tamen exsilio deportati sunt; ne-
ribus vero atque habilu valde dissimiles, Germa- que uUus ex eis interfectus est, nisi tres tantum,
niam incolunt, ita perdomuit, ut eas tributarias ef- qui cum se, ne comprehenderentuf, strictis gladiis
ficeret: inter quas fere praecipue sunt Weletabi, So- defenderent, aliquos etiam occidissent, quia aliter
rabi, Abroditi, Boemani : cum his namque bello eos coercere non polerant, interempti sriut. Harum
conflixit, caeteras, quarum multo major est nume- tamen conjurationum Fastradce regince crudelitas
rus, in deditioncm accepit. causa et origo exstitisse credilur. Et idcirco in am-
Auxit etiam gloriam regni sui, quibusdam regi- babus contra regem conspiratum est, quia uxoris
bus ac gentibus per amiciliam sihi conciliatis : adeo crudelilati consentiens, a naturce suaebenignitate ac
-namqne Aldefonsum Gallicae atque Astuiicse regem solita marisuetudine immaniter exorbitasse vide-
sibi soeieiale devinxit, ul is cum ad eum littcras batur.
vel legatos mitteret, non aliler illum, quam pro» Quare Romam quario petierit. — Colebat pi»ce
prium dominum suum appellari juberet." Scotorum ceeteris sacris et venerabilibus locis apud urhem Ro-
quoque reges sic habuit ad suam voluntatcm per mam beati Petri apostoli eeclesiam in ctijus donaria,
munificentiam inclinalos, ut eum uuiiQuani alilcr magna vis pecuniae tam iirauro quam argpiilo. nec
 797 . GHRONICON S. BENIGNI DIVION. 798
non in gemmis, ab illo congesia est. Multa et innu- A et Domini nostri Jesu-Christi, et ob hqnoremsanctse
mera ponlifteibus munera missa. Neque ille toto re- et perpeluse virginis genitricis ejus Marise. In hac
gni sui tempore quidquam duxit antiquius, quam ut sepullus est eadem qua defunctus est die. Arcus-
urhs Roma suo labore, veteri pollens auctoritate,et qtte supra tumuium deauratus exslructus est, cum
eoelesia Sancti Petri per illum non solum tuta ac imagine et titulo hoe modo descriplo : Sub hpc
defensa, sed etiam suis operibus prse omnibus ,ec- conditorio siCumest corpus Caroli Magni atque or-
clesiis esset ornata atque ditata. Quam.cum tanti thodoxi imperatoris; qui regnum Francorum nobiti-
penderet, tamen intra quadraginta septem annorum ter ampliavit,et per annos quadraginta septem feli-
spatium, quibus regnavit, quater tantum illo voto- ciler rexiu
fum solvendofum ac supplicandi eausa profectus Imperium Ludovicus prudenler administrat'.' Di-
est: ultimi adventus sui non solum bse fuere cau- vidit inter filios. — Post cujus" excessum Ludovi-
sse, verum etiam quod Romani Leonem pontificem cus, cognomento Pius, adeptus sedem imperii, ma-
multis affeclum injuriis, erutis scilicel oculis lin- gno moderamine per annos viginti quinque Ffanco-
guaque amputata, fidem regis implorare compule- rum regnum disposuit. Et fines regni quos" :pater
-runt. Idcirco Romam veniens., propter reparandum ejuspugnandolonge lateque dilatavit, hic sapienter
qui nimis conturbatus erat, Ecclesiae statum, ibi [J prsevidendo undique ab hostibus custodivit. Nam
tolum byemis-terapus extraxit, quo temporeimpe- et Graecorum calliditates et cavillaliones prudenti'
raloris et Augusti nomen accepit. consilio devitavit, et Sarracenorum perfidiam, qui
Ludovicus rex et imperator proclamatur a patre. ab Hispaniae partibus erumpere cupiebant, fortiter
Morilur Curolus imp. Sepullus Aquisgrani.— Extre- compescuit, et Danorum audaciam virtute terruit.'
mo vilse tempore cum jam et morbo et- senectute Habuit filios tres, scilicet Lolharium, Ludovicum,
premeretur,- evocatum ad se Ludovicum filium, A- alque Pipinum. Defuncta conjuge priore, duxit
quitanise regem, qui solus filiorum Hildegardae su- aliam, Judit nomine : ex qua suscepit Carolum. Di-
pererat: congregatis solemniter de toto regno Fran- visiones vero>regnl inter liberosita fecit, ut Lotlia-
corum primoribu^, cunctorum consilio consorlem rius, qui major natu , erat (cui et brperii concessit
sibi totius regni, et imperialis nominis haeredem insignia) post se regnum Ilalije obtineret, et partem
constituit; imposiloq-ue capiti diademate imperator Francise qttam Mosa ^t Rhenus flumina inter se-in-
rem et Augustum jussit appellari. SusGeptum est cludunt, partemque Burgtindise : Ludovicus vero
boe ejus consilium ab omnibus qtti aderant magno Germaniam, hoc est, Bavariam et Saxoniam, et re-
cum favore. Nam divinilus ei propter regni ntilita- liqua regua quee Carolus Magnus pater suus bel-
tem videbatur inspiratum : auxitque majestatem " lando subegerat, id est,Pannpniam,"Daciam, Istriam,'
ejus boc factum, et cseteris nationibus non mini- Liburniam, alque Dalmaeiam; barbaras quoque"
mum terrorem incussit. Decessif anno ab incaT- gentes, q;uas tributarias fecerat, qtti sunt Yeletabi,"
nalione Domirii octingentesimo quinto decimo Sorabi, Abodriti, Boomani, ct reliqui, quos longum
ii. £. 814), setatis vero suse septuagesimo secundo, est enumerare. Has omnes gcntes memoratusAu^
et ex quo regnare cceperal- quadragesimo quinto, gustus Ludovicus omni lempore vifse suse habuit
septimq Kalendas Februarii. Appropinquantis JBnis subjectas. Pipino' etiam cbncessit regnum Aquita-
complura fuere prodigia, ut non solum alii, sed nise cum Yasconia, et omnem terram usque Hispa-
etiam ipse hoc minitari senfiret. Per tres namque mamquam Carolus subjugaverat.
continuos vitseque termino proximos annos, et so- Herlegaudus abbas S. Benigni. iHploma Ludovici
lis et lunse creberrima defeclio. Et in sole macula Pii ad.instaurandam S. Benigni ecclesiam. —'Ca-
qusedam atri coloris septem dierum spatio visa. Ipse rolus, qui minimus eratnatu, adeptus est Franciam;
quoque cum ullimam in Saxonia expeditionem eon- atque Burgundiam, et Neustriam : de qua re indi-
tra Godefridum regem Danorum ageret, quadam die gnati sunt fratres sui, vel quia ex alia matre natuni
cum.ante solis ortum castris egressus iter agere-cce- rj nolebant-eum sibi cequari; vel quod prineipalis el
pisset, vidit repente delapsam ccelitus facem.cum melior pars regnr ei collata fujssel a patre: Unde
ingenti lumine a dextra in sinisfram per serenum post morfemAugusti grave exortum est bellum infer
aerem transcurrere ; cunctisque hoc signum jquod eos; sed quamvis in hac pugna vires exercituuni
- portenderet admirantibus subito equus quem sede- Francorum contulerint {16), et exleris occasioneni
bat capite deorsum mersb" cecidit, currique tam gra - rebellandi contulerint, tamen quod a patve eoruni
viter ad terram elisit, ut fibula sagi rupta, balteoque facliim fuerat immutare non valuerunt. Ad extre-
gladii dissipato, a feslinantibus qui aderant mini- mum Carolus i*egnum eliam Aquitanise oblinuif.
stris exarmatus, el sine adminiculo levaretur, ja- Pipino siquifiem antc palrem defuncto f emansit fi-
culum cliam quod tum forte tenebatmanu, ita ela- lius, Pipinus et ipse vocatus. Quem minus utllem
psum est, ut viginti vel eo ampUus pedum spatio ad regnum gubernandum videntes primates.suiet
longe jaceret. Sepullus est In basilica quam ipse principes, ad Carolum se contulerunt. Hujus prin-
Aquisgrani palalii sedificaverat propter amorem Dei cipis praesentiam adiens Herlegaudus (quem supra

(16) Contulerint. lmo contuderint.

 799 - ANONYMI 8C0
retulimus hujus loci abbatem fuisse) suggessit au- .i cilate commutanti, Ulii ejus gravi peniicie in semet
ribus serenitatis ejus basilicam Sancti Benigni mar- dissidentes, unitum prius pulcherrima de diversis"
tyris esse dirutam, nec se habere qualiter eam re- nationibus compsge Francorum regnum fceda se-
stauraret. Unde Augustuscommonitus pia sollicilu- ctione sciderunt. -Qua de re contigit, ut dum optima-
dine scripsit pvincipibus et magnatibus suis ita : «Iu tes aulse uniuscujusque filiorum regis adversus al-
nomine Domini Dei et Salvatoris nostri Jesu Christi terutrum affectare se simuiant gratiam, quidquid
divina ordinante providentia imperator' Augustus, utile sibi fore existimassent, expetere non dubita-
Amadeo comiti, ileliceet Waldo, Isembardo et Bar- rent. At regii adolescentes dum sibi quisque consu-
berto vassis nostris. Nolum sit vobis quia volumus lit, et ne alter ei prseferatur, cavet, injustis aliquando
ut adjutorium facialis Herlegaudo diacono ad re- petitionibus, invito nihUominus aliquoties animo,
staurandam etfecooperiendam ecclesiam Sancti Be- favere cogebanlur. Unde factum est, ut locns iste'
nignrmarlyris Christi : propter illam scilicet ratio- gravedispendiumpatereturpossessionum, quaeusque
nem, quia compertum nobis est, quod vos de ratione tunc temporis habuisse visus est, id est Maseiaeum
ejttsdem ecclesise benelicia habealisvet nonasetde- Inpago Lingbnieo,Posciacuro elFontem-Laguis{17)
cimas in omnibus dare faciafis, quia justum est; in pago Laticensi, Yisernacum in pago Tornodorensi,
propterea constiluimus vobis, ut ad restaUrandam B Yulnonem in pago Senonico, amisit.
illam ecclesiam, et cooperiendam, adjulorium prce- Exorta,"ut diximus, discordia inter fratres, tunc
stetis. Yidele ut omnino impleatis, atque expres- demum inter regni primores conglobantur horribi-
sum vobis demandanius, ul nullani exinde habeatis lia bella \eluli inteslina : deseritur custodia Utto-
negligenliam, si gratiam nostram vultis habere. Et rum Oceani maris : augescit numerus hostium, cre-
ut cerlius cognoscalis banc nbstram esse jussionem, scit iunumerabilis multitudq Nortmannorum, Dano-
de annulo nostro jussiinus sigiilari. » rum, atque Brilonum. Fiunt passim Christianoruin
Albericus Lingon. episcop. disciplinam monasti- strages, deprsedationes, vastationes, Incensiones.
cam, Heleberlo coepiscopo abbatiam gerente, resar- Capiunlur quascunque ~adeunt -civitates nemine re-
cit. — Eo tempore prsesidebat Lingonicce Ecclesiae sistente. Capilur Burdegala, Petragorium, Xanlo-
domnus Albericus pontifex. Defuncto praenominato num, Lemovigas, Engolisma, alque Tolosa, Andega-
' abbate
Herlegaudo, jam pene dilapso monastico or- vorum, Turonensium, perinde et Aurelianensium
dine, in hocloco suscepitcuram regiminis memora- civitates pessumdantur. Ad ultimum videntes reges
tus episcopus Albericus, dans pastorem congrega- sua diseordia addi vires extraneis, et damna civium
tioni hic commanenli Helebertum sub eo coepisco- esse lucra hostium, pacificantur inter se primum ;
puin. Quo tempore factaesunt plurimse commutatio- tum deinde cum hostibus , qui regno eos expellere
nes vel coemptiones lerrarum, tamab ipso pontifice, non potueraril, pactum cum eis ineunt; et quod ar-
quana a rectoribus loci islius : inter quae facta est inis tueri debuissent, pecuniis redimunt.
cotnmulatio a Seraphim abbale Besuensis Ioci, cum Lolharius imperator. — Lotharius igitur oLtisefiS
Ipso Herleberto coepiscopo.Dedit Herlebertus in vil- imperii sceptra, contehtus fuit parte regni cum lla-
Ijs "Luco et Yerona quidquid erat juris Sancti Beni- lia atque urbe Roma. Eo tempore Saraceni invaden-
gni, et Seraphim econtra tradidit terras sanctiPe- - tes urbem Romanam, spoliaverunl sepulbra aposto-
' tri quae erant in Divione, elin fine domni Petri, et lorum, et caetera sanctorum loca. Anno qui fuit ab
Longo Yico, et inCanavis, et in Arzilarias, et Tre- Incarnatione Dominioctingentesimus quadragesimus
moledo, et Fontanis, et Proviso,-el Disto. Item Al- quartus Lotharius habuit filium nomineLudovicum,
bericus episcopus et Fulchrius concaminaverunt ter- quem cupiens sibi successorem fieri, ut cor.onam
ras. Dedit Fulchrius in fineSaciacensicampos tres, imperii sumeret, misitRomam, et cum eo Drogonem
et Albericus episcopus dedit ei in Isizodoro campum Uetensem archiepiscopum, suum scilicetavunculura,
«num, et unum pralum. Item cum Alderanno fecit et reliquos principes regni sui. Qui venientes Ro-
praediclus episcopus concamium. Dedit Adalrannus 0mam nimis austere egerunt cum Romanis, unde
infra castrum Diviou mansum unum, et foras muros animos eorum ad rancorem concitaverunt. Accepto
campos tres ir loco qui dicitur Petraficla. Et Albe- imperio domum reversus non longe post decessit:
Ticus episcopus dedit econtra in Divion vico pecio- scriptum in geslis pontificum Romanorum.
lam de terra, et in fine Tremolensi campum unum. Ingelrannus Divionensis cccnobii curam gerit. —
Item Baldo praepositus, ctcajteri cum eo clerici,-cum Per. idem tempus defuncto Herleberto "coepiscopo
Leotaldo presbytero eommutaverunt terram". Dedit qui vices pastoris in hoc loco tenuerat, suceessit ad
Leotaldus peciolasduas de terra : unaest juxta Di- regimen animarum Ingelrannus idem in ecclesiasti-
vion castrum, alia in loco qui dicitur Pelraficta : cis gerens officium. Hic fecit commutationem de«
fratres dederunl Leotaldo presbylero terram in fine terra in Marcenniaco cum Madalgerio quodam, dans
Tremolensi. ipse de terra Sancti Benigni campum habentem irt
- Morluo Ludovico Pio, dissident filii. — Ludovico longum perticas viginli quinque, et recipiens ab illo
Pio terreni insignia regni anno DomiriicaaIncarna- duplum. Obeunte itidem Alberico episeopo Lingo-
|ionis octingentesimo quadragesimo, perpetua feli- num, Tbeulbaldus epi&eopusadeptus est calhediam.
(17) Fonlem Laguis. Supra Fons Lagnis "scnhitur
 SOI . CHRONICON S. BENIGNI DIYION. . 802
Hic, sicut prssdecessor suus, studiosus hujus loci cul- A tes in regnum Caroli evocat. Auxiliante "autem Do-
lor, fecit commutationes terrarum.in aliquibus loci mino Carolus frafrem de finibus suis expulit, et
cuni qtiibusdam hominibus. Cum Adalsavo commu- Norlbmannos inlra Neustriam compressit, Haee fuit
tavil lerram in Fontanas subteriores, cum Alberlo in secunda irruptio Northmannorum in Franciam. Ali-
Piemberias, cum Widegerio in fine Domiso. In die- quantis transactis anriis Lndovieus dcfunctus est, re-
bus ejus dedit Leotaldus presbyfer, unus ex clericis linqueris tres ftlios, Ludovicum, Carlomanum. et
'
hic coramanentibus, in islo burgo, et in fine Tremo- Cajolum.
' Caroli pietas. Multa
lense partem hsereditalis suse : et alter clericus, no- conferl S. Bentgno. — Caro-
, mine Olisius, vendidit habilantibus isthic de sua hae- lus igitur imperiuin adeptus, ecclesiarum Dei eultor
reditate in Longo vico, et in Ficiaco. Sed et Geral- devotus, nisu quo potuit studebal in cultu religionis
dus presbyler commutavit cum Usuardo lerram in- depiavata corrigere, destrucla reaedifieare, collapsa
Longo vico, recipiens procamium in llariaco, quod erigere. Unde inter caetera comperiens locuiu bunc
utrumque est juris Sancti Benigni. Ipso tempore qui- pene in nihiliim redaetum, commovit ex boc vene-
dam, Balduinus nomine, dedit ad hunc-locura in fabilem Isaac episcopum, quatenus reparari "posse*
Fontanis^vilia terram heereditatis suae. Simililer in pristinum statum, promittens se in omriibus ad-
"
Odolberga et filii ejus ded.erunt in Divion mansum juturum. JJedit igilur isdem inclytus rex Carolus ad
nnum : sed et Warnerius cum uxore sua in Merneolo huhclocum restaurandum, et in ususac stipendia
dedit jornales quatuor: In pago quoque Cabilonensi monachorum in lioc loco Deo famulantium, in sub-
villa Rubiliaco dedit Gonstantinus quidam mansum iirbio Divionis castri terram indominicatam, ubi se-
unum. Hainardus etiam presbyter vendidit.rectori- minantur. modia centum quinquaginta ; vineas iibi
bus hujus loci res suas, sitas in villa Norvia. Alter colliguntur vini modia quingenta -. prata ubisecan-
quoque presbyter, Hirsonnus nomine, in vill? Fon- lur carra foeni quinquaginla : sylvani ubi -saginan-
tanas vineam suam tradidit. Adakanus quidam in lur porci sexceuti: forestem piscium a ponlo Divio-
eadem villa campum unum jsimiliter pretio distra- nis usque advillam Floriacum : farinarios sex; co-
xit. Necnon et Ebbo cum uxore sua ,et filio, in pago lonicas decem i mercatiim pariter et burgum simul
Alsense in villa Sermalise et in Yitriaco -mansum, e't districtum, colonicas sex, et quinque in Lariaco,
cum omnibus quse ad ipsum aspiciunt, dedit. Cum colonicas decem in Bisico, colqnicas sex etsemis iu
Samsonevero commulavitpraedietuspontifex Theul- villa Colonicas dicta-; in Siliniaco colonicam unam;
baldus lerram in vilia Alberici, Curtis voGata. Sed in.Dicmensi colqnicas semis; in Sconsio colonicas
et ubicunque potuit res hujus loci immeliorare cu- sex,,in Yillari colonicas tres, farinarios.duos : in
ravit. ' _ . ^ Lentennaco-colonicam unam et semis, in Girone
TsaacLingon. episcopus abbatiam Divionensem re- colonicas duas, inter Corcellas et Flaviniacum colo-
staurai. — Post'cujus obitum domnus Isaae susce- nicam unam; in Proviso eolonieam semis, in Gam-
pit prsesulalum. Eic prsedecessorum boiuim sequens boio colonicam semis : inler Patriniacum et Marcen-
exemplum, nec uUi eorum passuscsseinferior, hunc niacum eolonicam unam : in Quitiniaco colonicas
lpcum non -solum excoluit, verum etiam in duplum, duas, in Sacunino colonicam unam; in-Gromaco
quam anlea fuisset, statum ejus augmenlaut. Basi- colonicas duas; in -Aguliaco capellam babentem
licam sancti Benigni jam pene dirutam in pristinum mansum unum et semis; in Rufliaco colonicam se-
stalum restau<avit: monachicum ordinem restituit, mis, et medietalem de Scoriaco villa : in Gasnedo
possessiones ad victum eorumdem monachortim ad- colonic&ssemis; in Bargis colonicam unam; in Mis-
didit. Hsecautem omuia, adhortante parifer et adju- siniaco colonicas tres; in Norgia eolonicapi.unam.
vante prsecelso rege Carolo, perfecit. Item in aliis Corcellis colonicam semis, in Aziriaco
- Carolus Galvus impemlor. Secunda Northmanno- villa quidquid Sanctus Benigiius ha^berevidelur, sci-
rumin Galliamirruptio. —Idem vero indylus rex licet capellam cum colonica tina, et-aliis eolonicis
Carolus, anno Dominicse Incarnationis octingenle- sex et semis, et farinario, etterra indominicata, ubi
simo septuagesimo primoregensFrancorumregnum, possunt seminari modia centum, ct prata ubi pos-
'
crga cullum Ecclesiae Dei fuit studiosissimus..Qua- sunt -coliigi foeni carra centum el quiiiquaghiia. In
-
propter multa .evicit pericula, et regni ejus semper villa Carle mansum indominicatum cum capella, et
augmenlabalur gloria. Defuncto siquidem, ut jam quidquidibi videtur accipere : in Prunido mansunt
dictum esl, Pipino fratre suo rege Aquitaniaj, filio- indominicatum, el qttidquid ad ipsum mansum atti-
<[ue ejus in regno subrogato, moderalionem regni net, cum omnibus appenditiis, rebus el roancipiis
non strenue agens, a suis derelictus ac dejeclus esl-, suis. In Jusiaco colonicas duas; in Campaiiiaco co-
et monaehus in monasterio S.Medardi factus. Caro- lonicam unam; in Ateis colonicas duas. Has res om-
lus vero a cunclis principibus expetilus, Aqullanise" nes cum mancipiis desuper commanentlbus utrius-
regnum est adeptus. Posl non multos etiam annos que sexus, dedit jnemoralus Carolus servis Dei mo-
ttiortuo Lothario Imperatore fratre ejus, Carolus nacbis, in isto Joco Domino servientibus et fulurte-
suscepit imperium. Sed Ludoyicus aller fraler cu- temporibus permanentibus, ut pro se et conjuge,
piens jungere nionarcbiam regni, iterum contra-Ca- necnon et iiberis, atqne lolitis regni statti Domini
rolum beUumconcitat, Norfhmannoscaelerasquegen- implorent clementiam : idque prceeepti sui flrmavit
 ANONYMI 804
803
auctoritate, ut nullus posterorum iie eisdem rebus A praecellenlissimus imperator Carolus, cognomiuatu*
cum ecclesiis et omnibus rebus ad eamdem
quidquam dislrahere audeal, aut minuere, aut in Calvus,
alios usus retorquere. vfllatn pertinenlibus. Similiter Albiniacum in pago
Portuensi: ipsam videlicet polestalem cum eccleslis
Berlhilo coepiscopuset abbas S. Benigm. Isaacjus
— Isaac venerabllis et terris. lnsupef conslituit per praeceptum regalis
eligendi abbatis concedit. igitur
in hoc loco monachos sub poteslatis, ut nullus deinceps audeat praripere ve.
episcopus congregavit auferre memoratas res a subjectione hujus Deo dica-
et
coepiscopq abbate, nomine Berthllone; qui regu-
lcpBasilicae.
lariter viverent, et Deo in perpetuum deservirent, et
sui Bertillo igilur coepiscopus et abbas in bocloco
de omhibus quseinclytus princeps per prsecepti conslitulus coepit erga curam officii sibi com-
munificenliamcontulerat.pnvilegium eidem concor-
In missi satagere, el possessiones vel dono vel prelio
dans episcopalis auctoritas edidit. quo privilegio
electionem succiduis datas, autcommutalione terrarum factas stttduit au-
in primis habere propriam
sancli-Bene- gmeritare. Emit igitur a Fulcardo praeposito ec-
temporibus ex-ipsis secundum Tegulam
istius loci concessit. clesiae, Lingonicae, dalo septem iibrarum in prctio,
dicti abbatem eligere monachis
in Aziriaco-villa mansum unum, et terram arahilem
Eum. vero qui electioni fralrum contradicere, seu B
in noveni campos diyisam : dedit el Fnlcardus
eidem congregationi aliquam vim iriferre, vel fami-
in eodem loco campum unum Deo et
liam affligere, aut abquid ab eodem monasterio au- presbyter
Sancto Benigno. Yendidit Eldejarnus in eadem villa
ferre. seu derebus prcescriptisbeneficiare alicuiprce- ferram ubi
. sumpserit, sua ac coepiscorum auctoritate excom- possunt seminari modia sex. Alter qui-
dam Eleardus vocalus, vendidit quatuor mansa
muniealum aeternse damnationis maledictioue mul-
cum ,sedificiiset suprapositis in eadem villa. Alius
ctandum, ac.sancti Benigui, qui prsejudicium inferre
anathema quidam Mummius vocatus, veniens ad conversio-
voluerit, ultione damnandum, insuper nem in iioc monasterio dedit mansa quatuor cum
maratana est imprecatus. Huic excommunicalioni
et decem numero appenditiis suis in eadem villa. Commutavit prae-
archiepiscopi quinque, episcopi dictus abbas Bertillo cum supra nominato Fui-
subscripserunt :. ac deinde omnes qui posl eum
cardo mansum unum in eadem villa Aziriaco. Cura
fuerunt Ecclesise Lingonensis episcopi. alio quodam vero, Bernoart vocato, commulavit
Mutta ablata S. Benigno restituuntur, — Anno terram in fine Longo-vici villa Corcellis, recipiens
, vicesiiko sexto domni Caroli regis, qui -est ab Iu- ab eo scamium in eadem villa, loco Cassanias vo-
carnatione Domini octingentesimus sexagesimus _, cato.
"* Saro abbas. — Considerans uomnus Isaac
sextus, residens Isaac episcopus et Odo comes, episoo-
vel caeteri missi dominicl- in Luco villa in mallo pus Bertillonem coepiscopum et abbatem ad ulrura-
publico ad res audiendas vel judicandas, venit que officiumnon posse sufficere, quoniam tunctem-
Alcaudius advocatus Sancti Mammetis Sanctique poris res ecclesiasticse simul et publicse in niagtio
Benigni, et Sancti Slephani, ve-1 ipsius domni ?ranl discrimine ob infcstationem paganorum, per-
Isaac episcopi, mallavit quemdam Hildebrannum , turbato regni statu, Saronem abbatem consliluit ei
quod ipse et sui Franci, suique servi in fine Sacia- soeium ad regimen et curam animarum; tit dum iste
censi, Bruciacensi, et Gonliacensi in terra vel in adjuncto ccetu fratrum divinis sludet intendere theo-
sylva Sancti Benigni quercum unumtruncasscnl :'el riis, ille Jiberius ecclesiasticis inserviret ministeriis.
quia tuncres non fuit definita, in sequenti anno, in Dederunt per idem tempus aUqui de rebus suis ad
ipso mallo et eodem loco, ilerum prsedictus Advo- slipendia fratrum augmentenda, prout unicuique
calus eumdem hominem repetiit, eamdem qussrimo- eorum divina inspitavil clementia. Dedit Ludovicus
niam ingerendo In tertio vero anno in curle Arno- quidam presbyter in Aziriaco campum unum et pra-
nis ipso domno Isaac episcopo, Odone comiie, Kil- tum, atque servum colonum. Dedit Yindricusln Pa-
deberto abbate, Bertranno atque caeteris missis Do- Otriniaco vineam unam; et Moyses in Cangiaco, in
minicis mallum gerentibus, iterum Alcaudius inler- Arsis casale unum, vineam unam , de terra arabili
pellavil prsedictum Hildebernum, quod .re.s Sancti jomales quatuordecim. Bertha comitissa pro reme-
Benigni,* praedictam scilicet Saciacum-villam cum dio animse viri sui Unfredl comitis dedit in pago
appendiliis suisinjusleretineret. Tuncjudicatum est Dusmense, in villa, Colonicas vocata, mansa liia cum
a projdictis Seabincis, ut aut legem de male perpe- servis et ancillis desuper commanentibus. Dedit Ri-
fratis-facer.et.el revadiarel, aul quod injuste tenebat chardus quidam de nobilibus in pago Belnensi, in
legaliter redderet. Quod et fecit, et sancto Beni- villis Santiliaco, Mammiaco, Cussiniaco, el in pago
- gno viablata restituit. Hanc autem notitiam ideo Magnimontensi, in villa, Alba-terra vocata, haeredi-
huic operi inseruimus, ut ostenderemus supra scri- •tatem suam, Dedit Teudfreduspresbyter ad conver-
ptamproprietalemSaciacensem ab-anliquis tempo- sionem veniens, in Bargis mansum unum, terras ei
ribus juris bujus loci fuisse, quamvis multoties et subjunctas, et in Divion vico mansum scmisque, et
ante hsec tempora, el postea, fuerit sublata. Yilam -terras arabiles. Dedit Gisleberliis ecclesiam in Savi-
etiamquae Longus-Vicus dieilur, quse similiter fue- -niaeo sitam, el mansum cum atrio, et sepultura, et
i-atablata -a dominalione bujus loci, reddidix riobis bortumcum sedificiiscircumposiiis,et terris,et man-
 805 . CHRONICON S. BENIGNl DIVION. 806
cipns, et silvam, ubipossunt saginan porci qua- Ji Simplex est diclus, in cunis sevum agens, patre or-
draginta. batus remansit. Supererant duo filii Roberti Ande^
Sed el terras, quse nuper ablalse fuerant ab hu- gavorum comitis,fratresllugonis (18)abbatls. Senior
jus loci dominatione, inBargis, in Escoriaco, in.Si- Odo dicebatur, Robertus alter patrem nomine refc-
liciaco, repetierunl tunc Isaac episcopus, et Bertillo - rens. Ex his majorem natu Odqnem Franci tutorem
coepiscopus et abbas, ab iis qui eas invaserant. pueri, regnique elegere gubernatorem, quia recidivi
Commulavit idem domnus Isaac episeopus cum Normannorumexcursus imminebant. Iu partibus
Eppleno quodam ex nobilibus in Divion castro com- vero regni, quse Lotharius et Ludovicus tcnuerant,
• manentibus, terras ipso milite
postulante. Dedit filii ejusdem Ludovici regnabant. Nam Lolharius
igitur Epplenus de suo alodio proprio-Isaac episcopo _ sine filiis obierat, Ex his tribus fratribus unus pa-
ac monachis bujusloci in.villa Corcellis, in Cayi- . tris nomine j'ocatus, alter Cariomanus, tertius ,Ga-
niaco, in ^Quintiniaco, in Criclaco, Briscono, Tre- rolus est dictus. Sed duobus intra quinquennium
moledo. E contra domnus Isaac dedil Eppleno.in defunctis, ad juniorem Carqlum rerum summa per-
- villa Casnedo mansum unum cum omnibus
appen- - venit, postque imperii monarchiam esl adeptus. Ad
ditiis suis. hunc accedens domnus Geilo reverendus ^ntistes
Isaaci episcopi liber Ganonum. Mors, seputlura. ? petiit, ut de quibusdam rebus abhocloco substrac-
Successit Gello. Vita funcius Caroius rex. Ludovicus iis, et a se restilutis, prseceptum regalis auctoritatis
Balbus rex.-Dani terlio in Gallias irruunt; sed ab fteri juberel. Qupd.ipse libentef annuit, et per prae- -
Ihtgone abbale expelluntur. Carolus rex. — Idem ve- ceptum conslituH, ut duodecim mansa in villa Hom-
nerabilis Isaac episcopus fecil et alia mulla ntiba in berias ad luminaria ecclesiaeSanctiBenigni delegata,
episcopatu-suo, monasteria corrigendo, eeclesias nuUus in posterum ab hac domo alienare, vel ab
- relevando. Composiiit"et librum qui dieitur, Canones ipso ministerio auferre praesumeret. Quod scri-
Isaac; eo quod ex libris canonum utiliora qusequc ptum factum est anno ab lncarnalione Doriiini
eligendo, in unum-volumen coarctaverit.- Peraclis in octingenlesimo ocluagesimo quinto, imperii vero
«piscopatu annis viginti quinque, obiit Catalaunis, ipsius Caroli in Jtalia quinto, in orienlali Francia -
sepullusque est Remis.-inde post aliquotannos Ar- quartq, in Gallia primo, post obilum Caroli Calvi
grinni episcopi studio.et regis Caroli Simplicis vo- deciino.
cati, dono translatus jacet in hae basilica «ondigno Carolus moritur. Norllimanni per Galliam gras-
bonore tumulatus. Cui successit Geilo in .episcopa- santur. Odo rex consliluitur. —Refertquidam scri-
tum,j3t ipseinter praecipuos egregius., - ptor in eo opere, quod metrico "stylo composuit de
- Carolttsimperator secundo ireRomanrdisponens, C excidio Parisiacse urbis, quo per jseptem annos a
IfaUam ingreditur. E contra Carlomanus Ludpvici Northmannis obsessa, atque vastata esl, huiic Caro-
regis fratris ejus iilius, per aliamviam eamdeto ter- , lum congregato immjenso exercitu expugnare Nor-
ram ingressus, cum immenso exercitu fit ei obvitis. tmannos voluisse. Quod illi audientes legatos mittunt
Carolus vero GalUam reversus", atque iines Lugdu- ad Carolum, promittunt se ei subjici, cuncta ab eo im-
nensiumpertingensjibidem vita defunctus est. Atque perata facere, ad quodvoluisselparalos fore,tanlura
in monasterio aposlolorum Petii et Panli conditus, si permittanlur intra regnum consistere, ct pacifice
loco cui dicitur Nantoide a multitudine aquarum ibi Francis cobabilare. Quibus pfomissionibus delusus
confluentium. Postmodum per admonitionem ange- rex, credens vera esse quse dicebantur intermisit
licam inde translatus,Parisiis in ecclesia Sancti Dio- bellum. Nec multo post Carolus moritur. Nortmanui
nysii regali «epuUura est tumulatus. Successit pa • yero resumpta audacia inyadunt civitates Belyacen-
tris in solio Ludovious, biennio vix regio .npmine sium atque Meldorum, nec non et Milidunum deva-
. functus. Hujus in diebus Joannespapa Romanus stant castellum. Capitur Carnotis ac reliquse secus
Franciam venit, etapud Trecas civilalem cumeodem undique civitates : nam in primo suo adventu.Rolo-
rege coUocutus, parvo tempore ibidem.moratus, j, magum; Ebroas, Bajocasct cceteras Neustrise civi
sicque Romam est reversus. His diebus effera Dano- tales depopulati fuerant. Gallias insuper peryagan-
rum natio tertiam Neuslrasiis inflictura cladem ,ad- tur : Hispanias adeunt,.Rhodanum intrantJIuvium,
venit. Intulissetque majorem superioribus, ni Hugo Italiam populantur et totum Chrislianorum pessum-
per Gallias abbatis bonore praeditus eorum temera- .datur regnum. Interea congregati Francioe principes
rios compescuisset ausus. Auxiliante namque Deo consilium ineunt de magnis rebus; Odonem licet
parvaananu tantas hoslium phalanges fudit, ut vix 1'eluctantem constituunt regem. Qui mente beni-
superesset qui nuntiare poluisset. -Qua plaga ,humi- gnus, et reipublicse hostes arcendo slrenue prsefuit,
liati JJani GaUias per aliquod spatium tempqris quie- et Garolo postquam adolevil sua repelenti patienter
las rcliqueruit.- Huic bello prcefuit Ludovicus rex. • regna refudit. ,.Aquo.parte regni redonatus, quoad
At Hugone ultimos vUsesuae claudenle soles,Ludo- jixit teinpore hostibus terribilis exslitit. His tempor
vicoque, principe post administratum,- ut diximus, ribus Inearnalionis Christi odiiigentesimus riqna-"
-biennio regnum, die.m obeunte, Carolus, quipbstea gesimosprimus volvebaturannus ., _,
"
(18) Fmlres Hugonis. JIoC loco legendumne.''sit tandum'videtur ; atque ^iujus mese, opinionis.Ta-
fraires an fralris, erudili disputant, M.ihi-iiiliiPtiiu- tiOjtiemqpportuno tompore ac loco edani.
 - ANONYMl - 808
80''
Theobaldtts, Lingon. episcop. Abbates S. Benigni A unum cum supraposiio, oraniaque in ipsa _villavel
rccensentur.—Eo lenipore defuncto Geilone episcopo, inNorvia adipsum mansum aspicientia.
- Defuncto
Teiidbaldus Lingonicam regebat Ecclesiam : Abba- Hingone successit Hildebrannus in re-
tum vero hujusloei series paululumiutermissa nunc gimine Et bic paucis annis transaclis ad ccelestia
est replicanda. Bertilone, et Sarone abbalibus ad regna migravit. Hi ambo sub Geilone cpiscopo prae-
aeternam vitam translatis, successit Hingq. Saro si- fuerunt in hoc monasterio. Post Hildebrannum ab-
quidem in"Pultariensi loco sibi eommisso quievit. batis officium suscepit Godcfridus iempore Teude-
Beriilo autem moriens in hoc loco inter sepulcra baldi eplscopi, Sed post aliquantos annos, et isto
sanctorum tumnlari meruil. Ad cujus tumbam-si migrante, suscepit Walo euram regiminis. Horum
fides" petehtiunsfexigat, febricitantium crebraj-sani- uterque prsefuit tempore OJonis regis. Eo tempore
lales fiunt. Anno denique Dominicse Incarnalibnis Richardus dux Burgundise reddidit Sancto Benigrio
"1045,*flalinardo abbate hunciocum regente,- de- ntansum unum cum^vineis et terris aUis juxta ip-
cimo quinto ipsius anrio, cum transferretur, quia sum positis, et ad 'ipsum aspicientibus , situm in
sepulcrumejuslmpediebatintroitum cryplse sancfi proxinio pago Belnense, ct in villa Giuriaco. Huic
Benigni,a parte uieridiaha effosso tumulo , et ad rei jnterfuit Theudebaldus episeopus, Girbaldus,-
B
pedesejus alia fossa' prseparata, qua removeri de- Wido ac Radulfus comites, Madelgaudus Oscaren-
befet; moriacbis adstanlibus cum crucibus et sium vicecomes, Guntrardus Sancti Benignr hujus
thymiamatariis, el lumlnaribus, multis ingerentibus rei teslis et advocatus.. Aetum Longo-vieo iri mallo
tnanus ad movendum , quoniam immensum erat publico - , -
sarcofagum,- subito omnes ad tefram corruunt: Ablatum Francis imperium.-Gallimregnum in sum-
surgerites vero inveniunt sarcbfagurii in prseparato mo discrimine.—Anno incarnali Yerbi-octingentesimo
'
loco decenter composilum; et accedentes utviderent nonagesimo tertio, Odone regnante-in Francia, Ar-
qualiter locatus esset in tumulo , - aperto opertorio nulfo in Ifaba atque Saxonla-, Garolus janr juvenis
• fragrantiam miri odoris senserunt omnes qui ad- regni repetiit [sceplra, atque memdratus-Arnul-
fuerunt. Et ecce corpus ejus-monachili habitu indu- plius imperii Invasit monarchiam. Tunc primum
tum, "sldla sacerdotali auro texla erat Ornatum. a Francorum regibus ad extraneos translalum est
Caput vero ejus, quod ei fuit abscissum, corpori' iraperlum, principibus regni vilipendentibus Caro-
adjunclum; et circa idem sanguis erat coagulatus lum ob mentis tardum ingenium, Odone ,rege duo-
iii sepulcro. Hingo igitur abbas,ordinafus, licetpar- decimo anno regni suidefuncto, qui quoad vixit,
vb teinpore, id est, "triennio, agri dominici cullor P, hostesfortitercompressit. ReciprocatiNorthmanuo--
, fuit devotus. Nam prout potuitterrena et exteriora rum et Danorum insurgunt fluctus. Hungari alv
augfuentavit; divinum vero cultumin nullo tepesce- Aquilone, Saraceni a meridie ac Jinibus Hispaniae
re permisit. Quse autem in diebus ejusdem vel prorumpentes, in interilum confluunt Galliss : per
eiripta "seu commjulata sunt in possessioneagroruiri, ©mnia ssevit gladius, euiicta dantur incendio, san-
scribere non pigebit. ctorum locatraduntur exterminio.
"YYaltemuspresbyter quidam in Rufiaco, in Palri- Vastata Burgundia. Richardl- ducis filii. — His
niaco, iri Gironno dedit parlem suae hereditatis.' undique ssevientibus malis, contigit corpus S. Be-
Salan)annus in Aziriaco. Flotlibertus in Marcen- idgnLad civitatem deferri Lingonis : prsesidebat tum
riiaco. Attila in Palriniaco. Richulfiis in villa Asi- illi Ecelesise^omnus Argrinus, pasior in cura hujus
haiias. Deodalus quidam de' nobilibus veniens ad loGivalde sollicilus. Monachorum vero habitantium
conversionem, iri villa Attegias 'dedit mansum cum in fsto loco abbas erat nomine Lauterius, ad- ipsum
siipra posito", et mancipiisibi commanentibus. Blvi- officium valde sludiosus. Burgundia tunc vastata est
ims dedit in villa Norvia capellam in honore sancti a Northmannis; quibus occurrens prafatus dux RI-
Yalerii dicatam : mansum indominicatum cum ter- chafdus in loco, vocato Argentoilo,- coramisso cum
ris et omnibus appenditiis suis. Warnerius dedil in ][) «is praelio, csesa-est eorum quam plurima multitudo:
"pago"~BeIneris*i in villa, Bononicurte vocata, cani- sicque Darii humiliati' retro redire sunt coacti. Ite-
pumnrium. Hugo quidam dedilin caslello -Dhion. rum apud -Carnotum, socio Roberto duce, Odonis
cultillum vel aream unaro, et foris terramibl -aspi- vegis fratre, Richarduscum-Norlhmannisdimicavit,
cieniemin ipsa fine, atque vineani. Bellhoquoque et eorum- innumeram multitudinem occidit. Habuit
presbyter, Sancti Stephani canonicoruni prseposilus, isdem Richardus filium, nomine Rodulpbum, qui
dedit marisinn unum ciim supraposito , atque sedi- fuit rex Francorum. Allerfilius vocatus est Boson,
ficiis iri villa Curte Mulnisse "in pago Divionensi. qui -Burgundiae-superioris, jqua3'GaUia-comata dici-
Fulchradus' vendidit Ipsi abbati iu Aziriaco7' cam- lur, aceepit regnum. Tertius filius diclus-est-Hugo,
pum unum.Teudegeriiis alteruni. Accepit in cOnf- cognomento Capito, quiluit dux inferioris Burgun-
rilHtalioneaquodamHuberto iri Canavis4erram et dise; Exorta discordia inter Garolum et regni priri- .
vineahvjuxta sitam dans eT in Salonis-villa cam- cipes, Iites et bella, rapinas, et incendia, innumera
pum unum. Similiter fceil cum Euvrardo, dans In uridiquessevinntinala. Tandem rex facti poenitens
AguUacb-easale «um vinea, et campos duos de terra - principes ad^oncordiannioraroonel, pscem exopta-
ars.bili, et rcccpif. ab £0 in villa Burgis mansum tam cum eis firmat.
 B09 CIIRONICONS. BENlGNl DIVIUN. 811)
Abbalia S. Joan. dalurS. Benigni monachis.—Hic: A nus episcopus eum abbate Lanterio commutationem
Garolus rex petente Richardo duce, et Manasse co- lerras infra castrum Divion. Dedit episcopus juxta
mite, feeit nobis praeceptum de abbalia Sancli Joan- murum caslelU aream habenlem in longo perticas
nis, et cunctis ad eam pertinentibus rebus. Exstilitt ancingales novem, et per latum perticas octo. E
eo teropore Ademarus quidam illustris vir ex sena- contra dedil Lanterius abbas el raqnachi areas duas,
toribus, multas habens possessiones tam in Divio- habentes utraque.perticas sex iu longo, et per trans-
nensipago, quaminaliis regionibus, scilicet pagoi versum una area perticas quatuor, alia pertieas
Turonensi, Aurelianerisi, Senonieo, Autisidiorerisi, ' quinque. Ex omni parte terra Sancti Stephani. Eo
Toruodorensi. Ipse Ademarus et conjux ejus, Lam-. tempore dedit Manasses comes Sancto Benignc
paia nomine; dederunt sancto Benigno mansum mansum indomioicatum in Longo vico, cum man-
unum iudominicatum cum supraposito, terrisque ad cipiis utriusque sexus desuper commanentibus, et
eumperlinentibus ac silva .- qui mansus est invilla tcrris ad ipsum mansum pertinenfibus, lam in Ipsa'
Ruffiaco; et aspiciunt ad ipsum mansum, exceptis fine,quam in aliis villis positis, ea condiiione, ut
indominicatis lerris, coloniseet mansa vestita sep- in vita sua relento sibi fructu, singulis annis festi-
lcm, el quinque absi. Dedil et rnancipia utriusque vilate sancti Mauricii congruam refectionem exhibe-
sexus numero quadraginta oclo. Dedit ecclesiam B rel monachis; post mortem vero ipsius in ejus an-
sancti Gregorii nomine sacratam, in Escoiiaco villa niversario die similiter decens refectio de ipso
positam, et quidquid ad ipsam aspicit, cum omni- manso exhibealur fratribus; quod superfuerit eorum
bus qusepossidebat in prsedicta villa Escoriaco. De- utilicatibus profuturum. Hujus doni laudatores et
'
dit et capellam suam mobilem et specialem cum re- testes fuerunt" Walo filius ejus, et Manasses comes
1iquiissanclorum,scilicetsancti Salvatoris, etsanctas junior.
Mariae, aUorumque sanctorum ; crucibusque tam Dedit et Ricardus supra memoratus dux ad eccle-
aureisquam argenteis; et capsis, vestimentisque, siam Saucti Antonii inFiciato sitam, quae est juris
et omnia ornamenta ipsarum reliquiarum. Post Sancti Benigni, mansum unum in Rovira cum ser-
mortem vero ipsius Ademari, Lampaia uxor ejus vis et ancillis supermanenlibus, et hoc laudaverunt
dedit ad altare sanctae Mariae in hoc loco constitu- Adeleia uxor ejus, et Rodulphus lilius ipsius, et co-
tum, quod caput ecclesise dicebalur ab antiquis, in mites Hugo, Boso, Manasses, Gillebertus.
comitalu Tornodorensi SloUvicum, et mansum in- Dedit Milo in Saviniaco de terra jornales sexagin-
dominicatum prope Stolivicum, in loco qui vocatur ta , et silvam ubi possunt saginari porci quadra-
Sairocurte, cum omnibus appenditiis suis et manci- r„ ginta. Tantumdem dedit pater ejus Gislebertus tem
piis ulriusque sexus desuper manentibus. pore Isaac episcopi, scilicet terrse arabilis jornales *
Conferuniur plurima S. Benigno.—Argrinus igitur sexaginta, et ad pqrcos quadraginta saginandos sil-
laude dignus episcopus, in augmentatione rerum vam, cum capella sancti Gervasii nomine dicatam.
hujus loei ferventissimus, donavit ad communem SedetAtfla comitissa pro requie animse viri sui
utiUtatem fratrum abbaliam Sancli Joannis, quam Milonis comilis, dedil Sancto Benigno in Dumiso-
quidamFulbertusmonachusbeneficiario jure tene- villa mansum.indominicatum CUMcasalibus super
bat: concessit et mercatum annuale ad vestimenla exstructis, et aliis lerris ad ipsum aspicientibus.
ffatrum emenda, medietatem quse ad se perlinebat. ActumDominicaelncarnationis anno 902 (i.e. 901),
In Aziriaco etiam viUa decimas, et paratam, et om- Caroli regis anno quarto. Laudatores fuerunt Gir-
nesredditus ipsius ecclesise, quae lunc cellaeratmo- bardus comes, et Reinlrudis uxor ejus, filia ipsius
-nachorum hujus Ioci, supplicante Lanterio abbale, Atilse. Dedit et Winebaldus qtiidam de nobilibus in
-ad usus eoruradem monachorum perdonavit. Simi- suis villis, Marcenniaco scilicet atque Dumiso, e!
Jiter fecit de ecclesia quae est in Longovico, et de in finibus earum quidquid possidere videbatur, ter-
capella, quae est in Prunido, quam deputavit ad ser- ras videlicet cum mancipiis desuper commanen-
vitium infirmorum; et ecclesiam supra scriptam D tibus.
Sancti Joannis ad servitium hospitum. Reddidit in- Lanlerius, Futbertus et Godradus abbates.— Lan-
super mansa novemdccim in diversis locis qusetem- terio abbale hoc mohasterium regente, venit ad con-
pore Teubaldi episcopi antecessoris ejus ablatafue- versionem quidam honorabilis homo, nomine Be-
rant, et in beneficium data cuidam Widoni. De his rengerius, qui dedit de rebus suis in villa Longo-
omnibus quaeprsemisimus fecit .privilegia episcopali prato dicta mansum indominicatum unura, cum
auctorilate, conteslans et monens succedentes pon- fonle in eo nascente, et molendino juxta posilo, et
iifices, ut hanc a se factam eleemosynam paterno ecclesiam dimidiam, quce est in Missiniaco, ct vi-
affectu illibatam custodiant, quatenus oraliones et neis, aliisque mansis ad ipsum roansum aspicienti-
vota Jamulorum Dei in bac domo consistentium, bus, qui sunt vesliti septem absi tredecim, manci-
tam ipsis quam cseteris iidelibus vivis alque defun- pia utriusque sexus numero quinquaginta. Dedit et
clis sint proficuse anfe Deum. Qui vero de his ali- in pago Belnensi.villa Sentennaco, coloriicam unam.
quid subtrahere, aut beneliciare, vel quocunque Similiter Hildemodus canonicus ct Arico presbyier
nindo auferre conatus fuerit, anathematis gladio venienfes ad mbnacbilem conversatiouem, dederunt
percussif, nisi resipuerit. Fecit idem domnus Argri- in Siliciaco villa omnem hcereditatem suam. Adal •
PiTROL. CLXII. * ^G
 8il ANONYMI 812
reus eliam quidam simili devotione hunc expetens A sui Benigni, vocatoque ad se Suavb abbate, dedit
locum, dedil in Bargis villa quidquid habuit. Gotze- ei vice Sancti Benigni pratum unum in Aziriaco, ubi
linuscanonicuset abbas sanctae Lingonensis eeclesiae possunt seeari foeui carra centum quinquaginla.
inffa muros ejusdem civitatis, dedit mansum unum Ideo vero, exceptis aliis rebus quse mente benigna
jtixta ecclesiam Sancti Desiderii. Fecit commutatio- contulerat, hoc pratum dedit ut anniversaria dies
nem Lanferius abbas in villa Carli cura quodam obitus ejus celebrifer agatur a fralribus, et refeclio
Rohardo, in Corcellis superiori cum Isoardo. Lan- congrua eis prseparetur ab abbate, aut ab illo cui
terio abbate post diuturnos labores ad eoelestebra- obedientiam illam providendam commiserit. Obiens
viurn proper&nti, successit FulberUis, et hic multo- autem sepultus est in hac basilica ante altare S. Be-
rum dierum miles emeritus. Qui post annum depo- nigni. Cui successit domnus Gotzelinus in.episco-
nens onus susceptae obedientiae, Godrado commisit patus bonore, anno decimo regni Roberti: de quo
curam regiminis, anno decimo septimo Caroli regis. quia mentio facla esl, oportel dicere quomodo re-
Hic Godradus emit in Aziriaco ab Heldierio et gnum acceperit.
uxore sua Natalia, pratum urium babens in longum Roberlus regnum occupat. Carolus ab Herberto
perticas ancingales sexaginta quinque, et in lalum carceri mancipatur. Rodulphus Francim rectcr North-
B — Odone rege defunclo, Robertus
perticas triginta duas. Domnus igitur Argrinus, re- mannos expellil.
licto episcopatus honore, monachus est effectus in fraler ipsius spcrans el cupiens eam regni partera,
boc monasterio, ac posl biennium defunctus, bono- quam ipse tenuerat, adipisci, quia a Carolo qui
ririce traditus est sepulturaa intra septa hujus ec- tolius regni eral dominus, non reddebalur, palam
ciesiae. tyrannidem invasit. Et hoe post mortem Richardi
Warneriusepisc. Lingon.el Godradus abb. S.Benig. ducis, qui ab exsecutione juslilise cognomen acce-
— Successit ei denique in cura pastorali domnus pit. Ipse namque quandiu vis.il, Carolo regi semper'
Warneriuseplscopus, et ipse augmentator lionorum fidelis exstitit. Rotberlus igitur affectatse lyrannidis
hujus loci devotus. Hic primo anno suae ordinatio- polentiam palam exerceie cupiens, a quibusdam
*iis, nongentesimo duodecimo videlicet incarnali episcopis diademate se regio coronari, ac sceptro
Verbi, indictione quindecima, residens in synodo in regni insignirl, partim blanditiis, parlim roiuis ex-
gremio matris ecclesiaa Sancti Manimetis coram ar- lorsit. Sed nequaquam hujus praesumptionis leetOE
chidiaconibus et abbatibus, atque oriini clero, in- babuitexitus. Denique, postquam uno regnavil anno.
Serpellatus est a Godrado abbate et monachis pa- Suessor.icis in campis bello a ducibus Caroli exce-
.irotii nostri sancti Benigni, de quadam ecclesia infra ptus, vitaque spoliatus, lieet exercilus ejus vieloriarrt
intiros caslri Divion sita, sancti Yincenlii honore ac obtinuerit,.ipse tamen nefariae temeritatis pretium
nomine sacrata, quam domnus Geilo episcopus ad luit. Nec tamen socii defectionis interitu ejus ter-
locum refugii et custodiam corporis seepius dicli rili, perfidiae deseruere contumaciam. Quin potius
sencti Benigni perpetualiter eis habendam concesse- Herbertus eomes Yermandensis infando scelere"do-
rat. Et de qua cuni longo tempore ea usi fuissent, minum suum regemquetoliusFranciseCarolumdolo
repulsi erant a Ratherio archidiaconoetabbate ca- eaptum,vinculisque irretitum, Peionnce direxit teiie-
nouico Sancti Mammetis, ac praeposito abbalise san- broso domieilio recludendum. Et quia regni status
cti Stephani. Considerans ergo memoratus episco- sine principe agebaiur in cerium, maxime cumHu-
pus causas periculorum, quae tunc frequenter immi- goni, Rotberti filio, qui post probis aclibus Magni
nebant Northmannorum incursionibus, cum consi- nomen promeruit, pucrilis obsisteret aetas quomi-
lio et laude ipsius Rathcrii ac totius synodi reddidit nus regias assumeret infulas, et Herberti cunctos
ipsi abbali Godrado et monaehis praedictam eccle- haberef odium.maxime eos quos huinanitatis respe-
siam Sancli Yincentii, cum habitaculis ad ipsam ec- clu ad misericordiam cerumna principis permovebat,
clesiam alrii loco perlinentibus, quas ipsi monachi landem Rodulphus Burgundia oriundus, Richardi
olim ibi ad refugii locum construxerant. De qua ec- ![) ducis filius, regendse prseficilur Francorum patriae.
clesia fecit eis privilegium episcopali auctoritate, ut Qui adeptus regni solium, et in malefactoribus fuit
nullus succedenlium deinceps aliquam vim aut ca- ultor severus, el in coercendis hostibus ac titendo
lumniam sancto Benigno et monachis eidem ser- regno sagacissimus. Ejus in diebus Danorum alque
vientibus inferret. Northmannorum iterum adveniunt phalanges, et
Gozuinus Panio, et Suanus abbates S. Benigni. — non solum Franciam, sed etiam tolam percurrunt
Annis septem in paslorali regimine feliciler expletis, Burgundiam. Contra quos Rodulphus, sumplis ar-
Godradus abbas migravit ad Christum. Post quem mis, ita prolervos eorum compescuit incursus, ut
ordinalus est abbas nomine Gozuinus. Quo post usque nunc Gallias ab eorum invasione faeiat ma-
biennium defuncto, successit in loeum ejus abbas, nere quietas. Conligit tunc corpus hujus patroni
Panto nomine. Et bie in regimine expletis quatuor nostri sancti Benigni deferri inlra muros Divionis
annis obiit. Cui suceessit abbas, nomine Suavus. caslri, ibique servari in eeclesia Sancti Yincen
Warnerius igitur episcopus, appropinquanle obitus tii (19).
sui die, petiit se tumulari in ecclesia sancli patroni Rodulvltus rex favet monachis S. Benigni. — Gol-
(19) Nota auctoris aHatem
813 CSRONICON S. BENIGNI DIVION. 814
zelinus tune.episeopus regebat Lingonensem eccle- .s_cere obit. Ludovicus Transmarinus. Fulcherius el
siam. Hic adiens Rodulphi regis palatium, depreca- Manasses abbates. — Rodulpbo rege defunclo abs-
tus est una cum Manasse comite ejus clementiam, que liberis (nam filiris ejus, Ludovicus nomine,
ut praeceptoregali slatuerel de quibusdam rebus ab quem habuit ex Emma regina conjuge sua, defun-
hoc loco ablatis, sed a suis prcedecessoribus, Argri- ctus est ante" obitum patris), et Carolus ergasfulo
110scilicet et Warnerio, nuper Sancto Benigno red- clausus, animam non corpus custodia exemit; qui
dilis. Quod rex annuens, ipsas res sua regali muni- dum viveret Simplex dictus est ob benignitatem
flcentia Sancto Benigno restituit, Saciacum scilicet animi: sanetus nuhc recte potest vocari, quoniam
villam cum ecclesia, et aliis viUis ibidem pertinen- injuste ab infidelibus suis el perjuris longa custodia
libus, et omnibus rebus quaecunque potestas episco- carceris afflictus, vitse supernse est fransmissus.
paUs ibidem tenuerat. Abbatiolam etiam Sancti Hic reliquit filium Ludovicum ex Eadgiva Anglorum
Joannis. Mercalum quoque die sabbalj, quod est in rcgis filia susceptum. Qui calamitalis paternse pro-
burgo omnibus septimanis, et medietatem annalis, cellis semet involvi meluens, ad Anglos Saxones
quod est festivitate S. Benigni^ pratum etiam in maternae affinitalis invitatus gratia se contulit. Post
Aziriaco viUa, quod Warnerius antisfes in fine mor- excessum vero Rodulphi regis ab Hugone magno
tis suaeconcessif inibi. Mansa octo in comilalu Al- 1B revocatus, specie tenus regno redditus est patrio,
sensi in villa Nermedis cum mancipiis utriusque arino Incarnationis Dominiccenongentesimotrigesimo
sexus. In Gihriaco villa in comitatu Belnensi man- octavo, indictione undecima. Cujus regni admini-
sum unum, favente et deprecante Manasse comile. stratio jus dominationis exercere cupienti laboriosa
Haecomnia praefatus Rodulphus rex concessit Deo - illi fuit, lam sui a Telbaldo Carnotensium comite
et Sancto Benigno, anno Incarnationis Dominicse caplione, quam posl regni recuperalionem, vario
nongenteslmo vigesirao qriinlo, iridiclione tredecima, instabilis fortunse provenlu. IIujus regni anno se-
regni vero sui quarto. cundo Fulcherius abbas est ordinatus : quod offi-
Divione residet Rodulphus. — Isdem Rodulphus cium tenuit annis quindecim, el nibil boni in bac
rex, morttto Hugone duce fratre suo, Burgundiam domo gessit. Quo migrante successit Manasses ab-
adiit, residensque castro Divion mense Aprili, cum bas nomine, et ipse pejor priore.
causas suas teneret Robertus comes palatii, et Gis- Mortuo Ludovico superstites duo filii. Lolharius
lebertus comes Burgundise, aliique plures lam co- rex. — Ludovicus rex moriens duos superslites di-
raites qnam nobiles viri, inlerpellatus est Robertus misit liberos, Lolharium atque Carolum, quos ge-
vicecomes a Vizone advoeato Saricti Benigni de qui- _ nueratei Gerberga, sororOttonisRomanorumpostea
busdam servis qui, quamvis ex illius servo, tamen imperatoris. Carolus aevo junior privatis in sedibus
ex ancilla sancti Benigni, et ex potestale et fisco senuit: in hsereditatem omnem Lotharius successit.
Longivici nati fuissent, magisque Sancto Ber.igno, Qui potestale Tegia funclus est per triginta et eo
quam ipsi Rotberto servire deberent. Tunc in ipso amplius annos. Iilo tempore Manasses vices abbatis
Placito in praesentia principum eosdem servos wer- agente, Hugo comes Divionensis venieris ad obi-
pivit, et Saneto Benigno reddidit. Promittens de- tum, petiit se tumulari in atrio Sancli Benigni. Pro
inceps si aUquis parentum aut haaredum illius cujus requie animae, et loco sepullurae, dedit Adal-
eos repetere vel calumniare voluisset, se lestem burgis eomiiissa uxor ejus, cum laude filiortim
et defensorem sancli Benigni eontra eosdem fore. ipsius, Gibuini scilicet Catalaunensis episcopi, et
Albericus abbas. Lelricus, Ericus, Achardus, Vi- Richardi qui post eum hunc lenuil comitatum, et
dricus episcop. Lingon. — Eo tempore dedit quidam Hugonem Attoariorum comilis : prscdicla conjux
Boso nomine, et uxor ejus Plectrudis, in Aziriaco ipsius dedit mansum unum in Patriniaco villa, et
villa, loco Wora vocato, Sancto Benigno partem quidquid ad ipsutn mansum aspicit.' Dedit ipso
tinius condominae, alteram partem emit ab ipsis lempore Erimarus quidam in villa Curte Arnono
Suavus abbas solidis cenlum, Annis decem Suavus JJ vocaia mansa sex, cum ecclesia inibi conslrueta.
abbas in regimine transactis defunelus esf. Cujus el mancipiis desuper commanenlibus utriusque se-
loco Albericus ordinatus est abbas a Domino Gotze- xus novemdecim. Insuper quidquid babuit intei
lino episcopo. Ipss vero Dominus episcopus aU- duos fluvios- Tilam et Basmonum, dedit Deo e!
quanfis annis in episeopatu perdurans, obiit; qui Sancto Benigno. Evrardus etiam pro Restanlio fra-
quoad vixit tempore, huic loco sluduit prodesse pro tre suo, bujus loci monacho, dedit in villa Cor-
suo posse. Quod successores ejtis ulinam fecisscnt cellis mansum indominicatuiu unum, et omnia quse
laliter! Suceessit aulcm ci in episcopatus honore ad ipsum mansum aspiciunl. Ado sacerdos factus
Letericus episcopus. Post" hunc Ericus; deinde monachus, dedit in Belnensi pago in villa Cussiniaco
Acbardus,- titirue post Widricus. Transierunt sub mansuro unum, et lerram arabilem, et pratum :
his pontificlbus anni ferme quadraginfa et amplius, simililer in Flaviniaco dedit mansum unum, et
in quibus seihper in deterius piocessit bujus loci quidquid ibi vel ubicunque habuit in terris et roan-
slatus, episcopis et abbatibus alia magis quam id cipiis, Saneto Benigno tradidit. Supra scriptus Gi-
curaniibus. buinus episcopus, et fratres sui Ricbardus et Hu-
Rodidphus absque liberis morilur Carotus in car- go, post obitum matris, pro rcqtiie animce ejus atque
JJ15 ANONYMl 850
patrss sui, dederunl boereditatem quara habebant in 4 cus qui antea pravis aetibus et liieffabili negligentia
villa Missiniaco, quam lerram dedit Manasses ab- a cunctis videbatur confusus, nunc felici exercila-
bas in praesiariam cuidam liobili feminse Retrudi, lione virtutum omnium videietur esse floridus. Ye-
et filiis cjus Gotescalco, et Willerio. Similiter in rum quia preedicli Patris industria locis aliis iutenta
villa Bargis dicla dedit viginti septem jornales de erat, et hic loeus sine abbale esse non poterat, itc-
terra eidem Retrudi in prsestariam. Retrudis altera rum domni Brunonis prcesulis pulsatus precibus,
dcdit Sancto Benigno juxta Divionem super Osca- quemdam fratrem fervenlissimum sui Ordinis exse-
ram fluvium molendinum unum, et octo jornales de culorem, et iotius nobilitalis lampade prajfulgidum,
terra arabili in eodem loco. alque in vera humilitate et fraternee dileciionis cha-
Bruno Ling. episc. Himcesim deformalam ad pri- ritate, nec non summum discretionis (quse virtur
slinum splendorem rovocare studet. Azo abbas. — lum omnium mater esse dignoscitur) honestate,
Anno ab Incarnatione Domini nongentesimo octo- laudabiliter radicatum el fundatum, nomine Wil-
^esimo, indictione octava, regni Lotharii regis lelinum, hujus monasterii gregi pra;fecii, et patrem
vigesimo quinto anno, dedit idem rex Brunoni spiritalem sibi poscentibtis filiis instituit. Ilic Italia
Remensis ecclesise clerico, suo vero parenti pro- exstitit oriundus, alto satis germine, et nobili pro-
ci- B sapia editus. Queni supradiclus domnus Maiolus
pinquilate consanguinitatis existenti, Lingonicse
vitatis episcopatum. Ordinatus est aulem idem Bru- Roma veniens invenit in monasterio Lauceio dicto,
no episcopus per manus Burchardi Lugdunensis ubi a puero educatus fuerat, assumensque eum Ipso
selate ju-
arcbiepiscopi, in eeclesia Sancli Slephani, viginti deprecante, secum adduxit Cluniacum,
quatuorannos gerens setatis, ct eodem- anno susce- venili florentem.
ptus esl a clero Liugonicse urbis, ab Incarnatione S. Guillelmus ordinaiur anno 990. Sanclm ejus
videlicet Christi nongentesimo octogesimo primo. vitm actus describuniur. — Ordinatus est igitur ab-
Is asseculus episcopatum, omni quo potuit nisu bas a domno Brunone episcopo, anno ab Incarna-
sequi studuit exemplum boni Pastoris. Monasteria tione Domino nongentesimo nonagesimo, indictione
igituf ipsius ad dioecesim pertinentia in spiritualibus tcrtia. Officiovero abbatis accepto, divinis seipsum
religione, in lemporibus .necessaria peue annullata ccepit exercere virtutibus. Eral enim corpore caslus,
gubernatione considerans, coepit quserere quatenus mente devolus, affabilis alloquio, prudenlia prsedi-
Dei dispensante nulu suum in siatum ea quivisset tus, lemperanlia clarus, interna fortitudine firmus,
reparare. Amovens ergo Manassem abbaiem hujus censura justiliae stabilis, longanimitate assiduus, pa-
loci a dominafone qua non bene utebatur, insti- ->lientia robustus, humilitale mansuetus, bonorum
tuit in locttm ejus abbatem quemdam ex monaste- operum gralia plenus, charitatis equidem affluens
rio Dervensi, Azonem nomine. Eral is Aquilani- visceribus. Pro pauperibus semper erat sollicitus,
cuslgenere, ornatus bonis moribus et religiosa con- Christum vero diligens totis visceribus, dum sicut
versatione. Hic, duobus annis in regimine peraclis, Martha corporalitef non valebat, in cgenis illunr
repedavil ad suum monasterium, dimissa hujus loei quotidie reficiebat. Omnibus hospitii perlargum
gubernatione," atque iterum Manasses abbas stium prcebuit usum : ncmo est exceplus, perpessus neino
recepit ofiicium. repulsam. Dhinorum preeceptorum delectabatur elo--
Monacldcum institulum ope S. Maioli resarcil in quiif-, quia ex bis et suos mores componerc, et siLi
Divion. ccenobio. S. Guillelmus abbas S. Benigni. commissos inslruebatur docere et corrigere. Cunclis
— Yidens igitur doninus episcopus Bruno stalum
seipsum praebebal benc vivendi exemplum. Et sicut
loci in ambiguo positum, supplex adiit domnum in ordine, ita primus studebat ut essel iu opere,
Maiolum Cluniacensis monasterii abbatem, multa- juxta illud evangelislas : Cmpit Jesus facere el dosert
que prece poposcit qttatenus ejus auxilio quivisset (Act. I, i). Peccantes vero zelo pii -amoris coram
reparare in melius, interius religionem, et exterius omnibris arguebal, ut cceteri limorem haberenl. Sed
possessioncs. Cujus precibus flexus reverendus ab- 5 et verba quse sub increpalioneproferebal, utrepre-
bas Maiolus dedit ei duodecim monachos ex omni' benderet, quasi stimuli dura videbantur el aspera,
congregatione electos, disciplinis sanctce religionis ut penetimerentur plusquara verbera, juxta illud ;
instructos, divina el humana sapientia doctos, no- Verba sapienlis, quasi stimuli, et quusi clavi in altum
bilitate carnali claros. Quibus advenientibus, ita defixi (Eccli. xn, 11). Alios quidem blandimeniis,
ordinavit domnus episcopu.s, ut die translationis alios admonilionibus, alios terroribus, et ila juxta
sancli Benigni monachis cum sibi subjectis clericis, Apostolum, proadicans verbum instabat bpportune,
ante sepulcrumscepe fati martyris in erypta noctur- importune, aiguens, obseerans, increpans, in onmi
nale officium peragentibus, ipsi in superiori choro patienlia et doctrina. Miserorum vero haud secus ac
ante principale Sancti Mauricii altare matutinalem si paterelur ipse, afficiebatur calamitatibus. Os ejus
iuciperent synaxim. Quod utaque convenienter ita replebatur ex cordis abundanlia, ut in eeJem
acititn est, ut qui lumen religionis ostendere venie- ore pene nihil aliud nisi lex resonaret divina; &i
bant, intrarent luce diei appropinquante. Proinde quia Scriptura dicit: Qui audit, dical veni (Apoc.
illis hac vel illac pergcntibus isti in loco degentes XXII, 17), ideo quoscunque polerat, a sseculi .ne-
cocpertmt sancla conversatione rcsplenderc, et lo- quilia suadcndo sublrahehat. Et sicul coeleste per
 S17 CIIRONICONS. BENIGNIDIVION. 818
desiderium tolis ipse urimis ad supernum regnum A _ si posset, a sui generis auctoiibus diu possessum
anhelabat, ita secum pergere omnes homines, si- sibi vindicare regnum, sed ejus voluntas illum sorti-
fieri - posset, -exbptabat. Sed nullatenus esl frauda- tur effectum. Nam Franci primates eo reliclo ad
tus a desiderio quod in se conceperat vera dilectio. Hugonem, qui ducatum Francise strenue tunc gu- -
IUe enim qui charitas est, qurse timenlium com- bernabat, Magni illius Hugonis filium (cujus jam
plet voluntatem, viri Dei ferventem affectum per- mentio facta est) se couferentes, Noviomo civitate
duxit ad effectum. Ad ejus quippe monita multi solio sublimant regio. Is eodem anno Rotbertum
quse possederant relinquentes, regulari se discipli- filium sibi consortem regni eligit. CcepltTegnare an-
nce subdiderunt, et beati Benedicti sequentes vesli- no nongentesimo nonagesimo primo ab Incarnatione'
gia, semetipsos abnegantes, vero regi totis viribus Christi, et regnavit decem annis. Post cujus mor-
militaverunt. Parlibus namque ex diversis ad ejus tem Rotberttts solus oblinuit regnum. Ugonis Re-
coenobium multiludo confluxit innumerabiUs. Sed gis fuerunt fratres duo, Otto et Henricus filii Hu-
nationibus licet diversi, mente tamen erant uniti, gonis magni ducis Francorum. Post moftem patris
ut illud ad litteram in eis impletum videretur, quod accepil Ilugo ducatum Francise, et Otto Burgun-
de initio nascentis ecclesiee in apostolorum Acti- dise.Habuit uxorem liliam Gisleberti, qui post Hu-
bus legitur : Erat illis cor unum, et anima -unn " gonem, fratrem Rodulphi regis, ducatum Burgun-
(Act. iv; 52). dieetenuit. Sed eo in adolescenlia absque liberis
Bruno episc. monachis religiose viventibus provi- defuncto, Henricus suscepit frater suus: hlc fuit
del temporatia. — Crescente autem interius reli- comptus boni.s moribus, praecipue mansuetudine,
gionis studio, exterioris substantice supplemenlum vir eeclesiasticus.
coepit abundare non modice, prout Dominus pro- Vezeliacense et alia multa cmnobia Guillelmus db-
misit suis in Evangelio : Qucerile primum regnum bas instaurat. —Ipse denique Henricus dux, audila
Dei, et juslitiam ejus, ethmc ptnnia adjichntur vobis fama religionis eximii patris Willelmi, commisil ei
(Matth. vi, 25). Domnus namque episcopus Bruno abbatiam Yezeliacensem pene ad nihilum redaelam,
nimium exhilaratus corde eorum bona conversa- ut ab ipso restitueretur in pristinum statum : quod
lione, omni studio eorum usui necessaria curabat et fecit, auxiliante Deo. Domnus autem episcopus
subrainistrare. -Reddidit igitur Sancto Benigno et Bruno considerans patrem Willelmum ita ferventem
ejus monachis _ecclesiam in Saciaco sitam, una in religione ac monastica institutione, et loca ei
cum ipsa poteslate et villis ad eam pertinentibus commissa de die in diem iu melius proficere, omnia
totam ex integro, sicuti eam possederat ab auliquis pt in suo episeopio monasteria ipsius delegavit provi-
temporibus. Sed postea multis vicibus distracta et dentiae. Abbatiam scilicet Besuensem, apostolorum
direpla a malignis hominibus : salvamentum vero Petri et Pauli honore dicalam ; monasterium Sancti
'.psius villce Olto comes, cognomento Willelmus, Joannis, quod Reaumaus dieitur ; locuro Sancti Mi-
successor Henrici ducis et hseres, computalo non chaelis archangeli, juxla castrum Tornodorum ; ab-
modicse quantitatis pecunise debito, GazfredoMal- batiam Molundensem, ubi sanctus Yalerius archi-
liacensis castri Domino, pro animse suas remedio djaconus et martyr quiescit; quas omnesila stremie
reddidit Sancto Benigno. Necnon et ecclesiam San- gubernavit, ut post eum singulse singulis abbatibus
cti ApolUnaris reddidit domnus Bruno episcopus, distribulae, stalui illius temporis, quo ab eo rcge-
et terram concessit juxta hoc monaslerium, ut pian- bantur, non quierint aequari.
taretur viridarium; ac secus undique ad vinearum De gestis ejusdem sancti — Anno sexto' suse ordi-
opera, jugera multa in Lariaco, in Biciso, in Sur-r, nationis Willelmus abbas Romam perrexit ad apo-
diliaco, Patrmiaco, "Foedeniaco, canipo Salomonis, stolorjim limina, eorum palrocinia exposcens proee
in "Maroeiiniaco: quse quamvis monachorum aedifi- devola; indeque ad sanctum Angelum montem peti-
carentur studio et opere. tamen Brunonis episcopi vit Garganuro. Sed Benevenlum veniens, gravissi-
fiebat adhortatione. Ubique ergo investigans ablata D I mae infirmitalis astriclus est compede. Cujus in-
restituebat, et de suo jure quodcunque necessarium - firmitatis diuturno affliclus languore, cum jam a
et utile eis foret, libeuti animo tribuebat. Ulrisque suis desperaretur posse evadere, quadam nocte ra-
vero, domno scilicet praesttle Brunone, atque vene- ptus in spiritu tribunali metuendi judicis sistitur :
fando abbate Willelmb, in restauratione hujus loci ubi, cum pro aliquibus increparetur excessibus, et
studiose decertanlibus, ccepit crescere, et quasi de- maxime pro indiscreta severilate, pTo his culpis
nuo refiorere. metueret damnari aeternis .gehennse supliciis, ut
Hugo et Robertus reges Francim. Filii Hugoms sibi visum est, sanctus papa Gregorius in sua eum
llagni. — Tempore quo hsec gerebantur, HugoTex' suscepit fide, diligenliori deinceps victurum sol-
Hugonis Magni fllius, cum Rofberto fllio Francorum lieiludine, et priora errata pietatis et misericor-
potiebalur regno. Lothario namque regi coeleste, ut diae operibus.expianda correctuiumfore. Post visio-
credhnus, pro terreno commutanti (987) Ludovicus nera in semet reyersus, et ab infirmitate eadem cce-
filius successit. Qui immalura adolescens praeventus - pit convalescere die, el priorem austeritatem per-
inorte, destitulum proprio bserede Francorum derili- mutavit in maxlmam -pielatem. Sicque postea onini
quit regtium".Sane patruus ejusCarolusconabatur, vitse^use tempore sanctum Gregorium speeiali eo-
 '
819 ANONYMI «20
luit dilectioue. Coeperunl denique ex sua palria, A tum in sancti benaei et omuium marlyrum; qtiintum
hoc est Italia, multi ad eum convenire. Aliqui lil- sub nominibus sanctorum confessorum et abbatum
teris bene eruditi, alii diversorum operum magi- SS. Joannis et Sequani, alque sancfi Eustadii, pre-
sterio docti, alii agriculturse scientia praediti. Quo- sbyteri ibidem quiescentis. In hac ergo corpora
rum ars el ingeuium huic loco profuit plurimum. sanctorum qui scientia saepedicti testis Christi beata
Crescebat ergo quotidie raultitudo monachorum sub ambiunt membra ;^uorum in principio bujus libri
ejus magisterio degeutium, ut (exceptis his per alia nomina sunt adnotata. Sanclorum vero confessorum
erant monasteria) in hac congregatione quotidie et episcoporum Urbani et Gregorii corpora in ec-
fratres essent sepluaginta, aut octoginta. clesia SanctiJoannnisBaptistce primitus fuerunt lu-
Quanta Bruno episcopus coniulit bona. — Inter mulata, post longa vero tempora inde elevata: Sancli
csetera quse domnus Bruno episcopus in boc loco quidem Gregorii medietas corporis in Ecclesia Saucti
egit bona, longum esf enim enumerare singula ejus Benigni est recondita, lemporequo propter melum
gesta, sed hoc breviter possumus dicere; cuncta ab pagauorum ejusdem sancli martyris effossumcorpus
antiquis huic loco collata, posteaque a malignis di- delatum fuit ad civitalein Lingonas, et tunc alia
illie est re-
repta, vel a pravis rectoribus dispertita, a Brunone medietas corporis prsefati confessoris
episcopo sunt restitula, et licet illi non amittant B ' tenta. Sancti denique Urbani corpus levatum, et in
mercedem suae eleemosynse, hic tamen non inferiori loculo positum, multis miraculorum signis per eum
Dominus lsetificavit corda famulorum suorum in boc
dignus est gratiarum actione : de emortuis enim
cineribus in excellentlorem , quam unquam ante loco degenlium. Yenerabilis vero Isaac aniistitis
fuerat stalum, per eum sublimatus est bic locus. corpus cum exigente templi cedificiotransferretur
Fundator ac benefactores breviter recensentur.—A alio a quibusdam sacerdotibus, maxima ex parle
sancto igitur Gregorio Liugonensi episcopo fundata integrum simul cum capile clericalem adhuc prae-
baec abbatia, a Guntranno rege stabilita et ditata, ferente habitum fertur inventum. Similiter et Do-
a Carolo imperatore cognomento Calvo, el domno mini Argrini pontificis ac monachi sacerdotalia cum
Isaac episcopo restaurata ;" ab honorando prsesule cucullo, necnon interiore cilicio, veslimenta,in testi-
Brunone et Willelmo venerabili abbate, non so- monium ipsius sanctimonise incorrupta sunt reper-
lummodo in aliis rebus, verum etiam in nova' ec- ta. Ad hoc haud longe reperla est sancta Radegun-
clesiae fabnca estrenovala; in cujus basilicse miro dis, habens ad caput titulum sui nominis in la-
opere domnus prsesul expensas tribuendo, ac co- mina plumbea, cujus ossa cerato involuta linteo
lumnas marmoreas ac lapideas undecunque addu- , sunt inventa in eapsa lignea in lerra recondita. Cse-
C lerorum prceterea sanctorum, quorum corpora bic
cerdo, et revereridus abbas magistros conducendo,
et ipsum opus diclande, insudantes, digiium divino noscuntur lumulata, beatus Gregorius Turonorum
eultui templum construxerunt. Cujus artificiosi ope- episcopus mentionem facit eorum describens quac-
ris forma et subtilitas non inaniter qnibusque mi-.- dam miracula (lib. i Mirac, c. Sl, 52, et lib. De
nus edoctis ostenditur per litteras; quoniam in eo glor. confess., cap.-42, 45 et 44 : Benigni videlicet
multa videntur mystico sensu facta, quse magis di- martyris, nostri specialis patroni; Tranquilli quo-
vinae inspirationi quam alicujus depulari debent que confessoris, necnon Ililarii senatoris, et ejus
peritise magistri. conjugis sanctae Floridse sanctimonialis, atque Pas-
casise virginis et martyris. Iisec a sancto Benigno
Sequitur forma ecclesim anliqum hujus tnonaslerii edocta el baplizata, post ejus martyrium S3evitia
Divi Benigni.
paganorum rapta est ad supplicium. Cumque im-
Fundatum est autem hoc templum anno Domi- mobilis in fide Christi persisteret, primo carceris
aicae Incarnatioriis millesimo primo, indictione de- afflicta squalore, postea pro confessione Deitatis
cima quarta, derirno sexio Kalendas Martii. Cujus sentenlia fuit multata capitali; ut quaedam vitrea
longitudo ducentorum ferme cubitorum, lalitudo au- antiquitus facta, et usque ad nostra perdurans
tem quinquaginta trium exslilit. Altitudo vero in se" " tempora eleganli prsembnstrabat pictura. Tantorura
quentibus opportune dicetur. Inferior itaque domus ergo venerandis corporibus sanctorum honorabili-
orationis, in qua sacratissimum corpus sancti Be- ter hsec de quo modo| agitur ecclesia, non medio-
nigni martyris veneralur, eumdem pene modum criterest ditata, exceptis aliorum reliquiis sancto-
haberis quantitatls, fulcitur centum quatuor colum- . rum, quos enumerare superfiuum videtur.
nis. Hsec in figuram T. litterae facta qualuor ordi- Huic paulo superius deseriptae inferiori eryjtae
nes columnarum duodeno dispositarum numero ; conjungitur oratorium ad solis ortum, rotundo sclie-
sequali extenditur in longiludine et latitudine ; de- mate factum, senarumque illustratum splendore fe-
cem vero cubitis erigitur in altitudine; secreta ex nestrarum, triginta septem cubitos habens in dia-
utraque parte habens veslibula. Quinque sane in metro, dccem in alto. Hoc sane oratorium terno
ea contineutur altaria; primum in horiorem ipsius coli.mnarum ordine in semetxegyrato,- quadragiuta
sancti Benigni est consecralum, secundum in me- videlicet atque octo, geometricali disposilione am-
moriam sancti Nicolai et omniuni confessorum; bitur; hujus desuper culmen celso erectum fastigio
terlium in venerationem sanctae Pascasice virginis, viginti quatuor columnarum, ac triginta duorum
quaa ibidem quiescif, et omnium virgmum ; quar- arcuum, tripcitita comparis numeri machina &Yi-
 831 CHRONICONS. BENIGNI DIYION. S2*
sione, cleganti transvolufum «sl opere; Hoc sane A t continentur altaria. A parte quidem aquilonis unum
oratorium sancti Joarinis Baptistse sacratum est ho- in honorem sanctorum apostolorum Petti et An-
nore; eujus altare iliustratur trium fenestrarum lu- dreae; alterum in bonorem sancli Bartholomsei, et.
mine. Ab bac ecclesia surit' per cochleam dextra Simonis, atque Thadsei aposlolorum. Sancti vero
lsevaque triginla seplem gradus, crebris sufficienter Pauli altare est in superiori ecclesia, ante aram
illustrati fenestris, per quos inoffenso ascenditur sanctssTrinitatis, eo quod-ipse rapttis ad tertium
tramite ad basilicam sanctse Dei Genitricis Mariee. ccelum vidit secreta Dei. A meridie sunt altaria,
Ipsa vero ecclesia sexaginta octo subnixa est co- unum in honorem sanctorum apostolorum Matlhsei, -
lumnis, eumdem fere habens modum et fbrmam in et Barnabse, ac Lucae evangelislse ; aliud iir hono-
diametro, sive in altitudine, quem et inferior, un- rem' sanctorum martyrum Slephani, Laurentii at-
denisque irradiatur vitreis. Ad altare aulem ejus- que Yincentii.-Tistaliud altare ad occidentalem pla-
dem perpetuse Yirginis marmoreum per quatuor tri- gam ecclesiae, in eodem latere meridiario, in bono-
pertitos ascenditur gradus, juxta quos hinc et inde rem sanctorum" Mamraetis, Desiderii, Leodegarii,
sunt altaria; ad dextram quidem Joannis evange- Sebasliani, Gerigulphi maityrum. Et ex parte.altei a
listce ac Jacobi fratris ejus, sanctique Thomse apo- sanctorum" maTlyriim Polycarpi, Andochii, Thyrsi,
stoli: ad laevamvero sancti Matthaei, Jacobi, et'.B Andeoli, Symphoriani, Georgii, Christophori, et
PhiUppI apostolorttm. sanctorum confessorum Urbani, et Gregorii, quo-
rum corporibus adornatur prcesens domus. Priitci-
' Huic iterum concordantes, et satis~lucidi, utrin-
que per cochleam ad ecclesiam sanctae et indivi- pale altare est sacratum in honorem sanctorum
duse Trinitatis triginta gradus continuatim praeslant Mauricii atque Benigni: simulque omnium sancto-
aseensum. Hsec in modum coronse constructa, tri- rum altare ad dexleram ejus" in honorcm, S. Ra-
glnta quoque ef sex innixa columnis-, fenestris un- phaelis archangeli, el omnium bealofum spifituum.
dique, ac desuper patulo coelolumen infundenfibus, Ad iaevam vero in honorem S. Marci evangelistse-;
micat eximia clafitate, «mplitudlne inferiori domur alque in medio ipsius Ecclesiaealtare sanctee Crucis
.consiimiis, sed viginti eubitorum altitudinis.- Altare omniumque sanctorum.Anle hocaltare triplex con^
sanctse Trinitatis ita est posilum, u( undecunque" stat introitus cryptce, in quindecim gradibus aseen-
ingredientibus, ac ubicunque ecclesiam consisten- dilur ab ipsa ad superiorem ecclesiam.
libus, sit perspicuum. Inde per quadragemiiias sca- Sepulcrum vero sancti et glqriosi martyris ita esfc
las, altrinsecus factas, ad suprema patel ascensus : constructum : est tumba ex quadris sedifieatalapidir
quarum duse sequali modo positae per" quindecim ' vbus, quse octo cubitos in longum, quinque autem
gradus usque ad sancli Michaelis protenduntur ora- C tenet in latum, cujus cacumen lapideum quatuor
lorium babens in langitudine cubilos triginta tres, sustinetur suffragio columnarum : desuper autem
in altitudine decem, vili faeta schemate : feneslras quatuor columnse marmorese locatse erant "anliqui-.
habet seplem. AUsevero duse per quinquaginta gra- tus. Olim super Iapideos arcus, qui conlinebant ab-
dus sursum dirigunt gressum, ad ima autem sca- sidam ferebant ligneam sex eubitorum longiludinis,
larum bina super murum deambulatoria sunt facta, el trium latitudinis, seplenique ac semis altitudinis,
quse sequaUspatio ab orientali parte -usque ad ec- quae-undique aiiro et argento veslila, historiam Do-
cidenlalem, et infra templum, per arcus deambu- minicce Nativitatis et Passionis praemonstrabat ana-
latorios, et supra lecluni domus muro altitudinis glypho proeminente opere pictura^atisoplima. Ye-
trium ferme cubitorum circumquaque pergentium, rum hoc decentissimum de quo loquimur ornamen-
a ruina protegunt incessum. Hsec tamen ad dexte- turo, ob recreationem pauperum teriipore famis fuit
ram sinistramque partem templi ineipienles, inte- dissipatum a domino abbate Willelmo, ct cum capsa
rius et subtus alas ejus gressum per quosdam oc- aurea mirifice gemmisexornata, pariterque tribus
cultos aditus ad suprema -tecti dirigentes plano, ut tabulis ac duobus thuribulisargenteis, crucibusque;
dictum est, <sallededucuut introrsus undique.-donec n ae omne ornamentum in auro et argento venun-,
superliminare occidentalium portarum attingentes, datum est. Ante heecveio tempora, insignia orna-
per pariles scalas Yiginti graduum in porlicus ec- menta, videlicet geromae, pallia pretiosa, eapsse, la-
clesise majoris deponunt. Quae ad instar crucis sedi- bulae, coronse, vasa quoque -ecclesiastica, seu cau-
ficalahabet in longitudinecubitos centum viginti octo, delabra, ex auri argentique melallo fabricala, cum
in latitudinesicut praescriptumest, quinquagintatres, iraagine Salvatoris-Domini noslri ex auro, fusili
in altitudine quaqua versum per maximos triginla opere facla, latronum fraude, in ipsius sancti festi-
et unum cubitos, in medio autem quadraginta, illu- vitate, occisis custodibus, furto fuerunt asportata.
minalur septuaginta vitreis, fulciturque centum vi- Haec ornamenta a- Guntranino et cseteris regibus
ginti et una columnis, quarum nonnullee juxta ca- buic loco pro veneratione et honore Dei, sanctique
pita fortissimarum, quee sunt quadraginta pillarum Benigni martyris antiquitus collata, sed priscis teiri-
quadrangulatim statutae, una quasi simul coronari poribus sacrilega pessimorum manu sublata, nullns
viderilur corona, quamvis non unius sit magnitudi- postea exstitit principum qui tantuni potuisset recu-
nis" omnium forma. Habet hinc et inde geminas perare thesaurum. Hsecad nolificandarii Divioncnsis
porticiis dupiiciter transvolulas, in quibus bis bina loci antiquitatem et gloriam paucis dicla stiut. Hlud
 g25 - ANONIMI SS.4
tn fine notificandum est, in templi istius a.dificio _A solus supplere videretur solamen plurium. Sed prae-
esse columnas trecentas septuaginta et unam, ex- ter ejus votum, hoe solatium tulit illi paucitas
ceptis illis quse in turribus el altaribns sunt. Fene- dierum. Alter quoque subjunctus est memorato Pa •
strs clausse vel claudendse vitro cenlum viginti, tur- tri, Theodericus dictus, hujus patriae civis, queii,
res octo, portse tres,< ostia viginli quatuor. post diuturnam eruditionem Fiscannensi coenobio
Iterum de S. Guiltelmo abbate.—Regulm S.-Bene- constituit priorem, ad ultimum Gemmeticensium
dict. observantiam diversis in monasteriis reslaurat. praefecit abbatem. Alius ex castro, Belno dicto,
— Nunc ad ea quae omiseramus Palris Willelmi ex- miles, Ledbaldus vocatus, et a studio Sapiens cogno-
plicanda -gesta slylum vertamus. Augustorum seu minatus,PatriWillelmo est adjuncfus. Cujus imbu-
regum palatia cum adiit, in eis non qusesivit quse tus doctrina spiritali, per aliquod tempus archi-
sua sunt, sed quse Jesu Chrisfi, ut ex eorum scili- mandrita in Tornodorensi loeo est substilutus.
cet familiari collocutione subveniret oppressis sua AbbaliceS. Guillel. reformandm traduntur. S. Ar-
interventione, autcerte ex sceculari vel clericali ha-- nulph. Metensis, Fructuariensis.— Fama sacrse reli-
bitu Deo lucrifaceret; ut juxta Domini praeceptum gionis eximii Patris WIHelmi percilus quidam Me-
propria relinquerent, et saecularibus curis semotis tensis clericus, generosis ortus nalalibus, nonune
Deo in tranquillilate servire studerent.- Convenie- " Benedictus, ejus discipulatui est aggregatus, brevi-
bant igitur ad eum plurimi, ut diximus, et licet di- que in tempore studendo eum imitari, doctrina
"versi«ationibus, mente tamen uniti. Laetabatur pa- et conversatione perfectionem attigit monaslicse vi-
stor in sui gregis augmento, magisque gaudebat tse. Per ejus igilur relationem comperit domnus
quod omnes stabant operi proposito. Yerum quia Adelbero Metensis pontifex Patris WiUelmi religio-
super gregem sibi commissum solerti vigilavil cura, sam conversationem, A quo suppliciter evocatus,
divina promeruit gratia de fructu laborem suorum atque Sancti Arnulphi abbatia donatus, eumdem
in hac gaudere vita. Nam regularis vitae disciplinam, Benediclum ibidem constiluitPalrem, ubi per mul-
quse _am pene deciderat per veteruni negligentiam, tos annos sacris intentus actibus, vita functus _cla-
prout beatus Benedictus<_amcomposuit in pristinum ruit multis virtutibus. Ne vero a tanto pontifice re-
statum corrigendo, restauravit, ae per diversas verendus abbas Willelmus rediret vacuus a munere,.
mundi partes per plura monasteria a regulari tra- stolam auro lextam, duasque cappas purpureas au-
mite devia, tam per se quam per suos, quos abba- reo limbo .decoralas, ab ebdem percepit praesule.
tes ordinaverat, monastico ordini subdidit. In hoc Sed et prsefatus Benedictus abbas ordinatus, casu-
vero gaudens rgratulabatur Deo, quod eorum quos , lam auro decenter omatam, .alque alia ornamenta
sua sub cura educaverat, ad monaslicum regendum obtulit ei pro benedietione. Quse prajfatus Pater tam
ordinem fore multos idoneos videbat: ex quibus hocinloco, quam Fructuariensi, a se noviter ccepfo,
nos aliquos dignum judicavimus huic libro iudere, divisit ut sihi placuit. Praadiclam vero Sancti Ar-
ut sciant posteri quam strenui ex hac congrega- nulpbi abbatlam post mortenvantedicti abbatis rexit
tione prodierint monachi, eorumque memoria per- annis multis.
maneat in laude. Ex Tullensi quoque clero \enit ad eum quidam
Insignes S. Guillelmi discipuli. — Cum primum Arnulphus vocabulo, litteris apprime eruditus, om-
abbatis suscepit officium -venerabilis Willelmus, nique mundana sapientia doctus. Hie in brevi asse-
inter monachos in boc loco degentes fuit quidam culus perfectioris vitae institutionem, commissa est
juveneulus vocalus Hunaldus, quem prsedictus Pater ei- cura a domno Patre Willelmo non solum hujus,
videns solerlis ingenii, retinuit sibi cseleris abeun- sed et omnium quae sub ejus erant provisione loco-
tibus. Hunc prsecipue omni studio doctrinse imbu- rum. Qui quanta in hoc loco cgerit bona post refe-
tum in domo Dei constitttit vas electum. Ad omnia remus; non enim debent silentio tegi verborum quae
quippe qusa sibi erant necessaria, prsedicti fratris ipsius clarenl sludiis operum.
juvaliatur solerlia. Denique injunxit illi curam liu- ]D S. Apri Tullensis.—Interim prosequamur insi-
jus sacri periboli, quam lanta prosecutus est cura, gnium memoriam enarrare virorum, quia iipet no/
ut pene totum quidquid fuit ornamentorum in hac eorum sequaces labescamus desides ab eorum reii-
basilica, ejus studio sit aggregatum. Ad ultimum gionis fervore, et undique internis scilicet atque ex-
post obitum prsedicli Patris abbatiam Tornodoren- ternis malis ingruenlibus ab omnibus bonis studiis
sem.assecutus, ibidem quievit annis viginti septem torpentes, simus ignavia et pigritia astricti: erunt
in regimine transactis. Alier quidem hujus castri tamen forsitan post nos aliqui, qui horum legentes
Dhionensis civis, nobili ortus genere Rodulphus, gesta studebunt imitari exempla. Domnus igitur
Albus vocatus cognomine, venit ad conversionem Bertoldus Leucorum; qui Tullo dicitur, episcopus
inter ipsa primordia ejus novae ordinationis, cujus per querimoniam a se delapsi clerici, confabulalio-
pecuniis relevala est paupertas praedicti Patris, et nem quaesivlt saepefati abbatis Willelmi. In cujus
consilio atque adjulorio sublevata sollicitudo regi- verbiS/Consideransincqncussam inadulatamque con-
minis hujus loci, et Besuensis monasterii (adhuc stanliam mentis, cseteraque insignia virtutum in
quippeeratci paucitas monachorum), quem p:ae- ejus actis^t moribus resplendentia, admiratus, mo-
dictus ffater ita juvabat in exterioribus. curis, ut nuit instanli prece ut_ abbatiam Sancti Apri susci-
525 CHRONICONS. BENIGNl DIVION. 820
pieris, emendare curaret secundum sancti Benigui A assidue studentes, vitlentibus exemplo fuerunt pa-
institutionem. Cujus annuens preeibus eumdem coa riter et admirationi. Revereridse"meinoriae Paulus
nobium in paucis annis ad regularem commutavit apud nos in pace quievit. Joaimes vero homo Dei
statum. Invenit ibidem strenuos monachos, ex qui- sanctam ob conversationem vocalus a domno
bus umim, Widricum nomiue, post non multos an- Patre Willelmo, Frucluariensi coenobio abbas est
nos in eodem monasterio conslituit Patrem mona- institutus. De quo loco, quia' occasio sc prce-
chorum. Qui egregii magistri docilis discipulus ila buit, intimandum paucis videtur qualiler fundatus
' *' '
euni studuit imitari in omnibus, ut in suis. omnibus fuerit. .
vel verbis vel actibus repraesentari quodammodo vi- Origo Frucluanetms monasterii. — Dub german.'
derelur.Pater WilleUnus. Multos-d.enique-erudiens -fratres fnetunt scepedicti abbatis WTiIlelmi,tinusvo-
in sancta conversatione, aliquantos aliorum mona- catus estNifardus, alter Gotefredifs. Primus eorum
steriorum Patres monachorum ex sua protulit con- honore comitatus enituit, alius militise stipcndiis
gregatione. contentus fuit. Quos prsedictus Paierssepe adriio-
Plures episcopi et_abbates Guillelmi magisterio se nendo a mundi Ulecebris abdflxit, el ad Christum
subdunt.— Plures igilur.sacerdolum vel abbalum convertit. Yenien.tes ergo uterqtie ad hoc Divionense
sibi commissorum locorum vel ecclesiarum relin- v ccenobium, exceptis aliis rebus, dederuni sancio
quentes curam, ad Patris Willelmi confluebant do- protectori nostro Benignb" quofldain jiiris sui prce-
ctrinam. Quidam episcopus cnitalis Albingalse, quse dium, Yiilpianum vocatum, qttodam prsesagio futu-
estjuxta Genuam civitatem, super mare sitam in rorum. In quo Joco domnus Willelnius fundavit ec-
ItaUa, relicto episcopio, prsedicti Patris se subdidit clesiam in honore saneli'Be"nig'ni', ut notitia cl ho-
imperio. Alter quoque episcopus, Barnabas vpcatus, nor ipsius sancti in illa patria accreseeret, et rit in
genere-Gracus, in hoc monasterio sub ejus magiste- hcereditate parentum suorum aliquid accqilum Dco'
rio plurimis annis est conversatus. Alius vero, Be- aediflcaret. Deinde ut oblatio eorum ad animarum
nignus diclus, episcopus a Roma huc adveniens per proficeret lucrum, alque ,ut fructus bonorum ope-
aiiquot annos cum ipso commoratus fuit subjectus rum quaj ibi geruntur, sibi et illis esset abolitio
et obediens. Abbates etiam perplures ex diversis peccatorum el aiteniee vitse digna recoTiipensatio
partibus venientes sponte se ipsi subjiciebant obe- prcemiorum. Unde et Fructuanensis ille locus
dire parati: inter quos fuerant abbas Joannes, di- est vocatus. In brevi ergo tempore tactum est nobile
ctus Capuanus; alter quoque Joaunes abbas moria- ccenobium, ubi de boc loco et spiritualia et tempo-
sterii S. Apollmaris iii urbe Ravemia; Benedictus C ralia subsidia sunt delata, reliquiae scUicet mulise
quoque abbas monasterii S. Severi urbls Glassis; cum corporibus sanctorum, volumina librorum,
Anastasius etiam et Marcus, et alii abbates plures, omniaque eeclesiastica ornamenla, el monacbi plu-
quos longum est enumerare. Monachorum vero non rimi pariter illuc abierunt. Sed et de aliis suce ditio-
est numerus, qui ab iUis venefunt partibus. Arcbi- ni subjectis locis, et undecunque qblalis supple-'
diaconus etiam quidam Mediolanensis, nomine Go- menlis, magnificatus est locus possessionibus et di-
tefredus, nt nobilem decebat,' nobiliter veniens vitiis, ita ut in vita ejus congregatio illius loci ceii-
cum multis thesauris, inter quos altare onychinum tum nuniero constaret monachis, exceptis locis ccl-
auro et argento decenter ornatum, et quidquid ad larum ei loco subditis, quee fere tr;iginla. existunt.
capellam pertinebat, ornamentum scilicet ecclesia- Convocatis ergo episcopis patria?, rege quoque Ar-
sticum, secum detulit, pluribus annisin hoc.mona- duino, qui ibi poslmodum quievit, sua cum con-
sterio monachus permansit, ac postea per consen- juge, etmultis nobilibus ipsiusregni, in honoresanctse
sum abbatisWilleImipatriamrevocatus,abbas apud Dei Genitricis Mariee, sanctique Benigni, et omniuni
Mediqlanum est constitutus. sanetorum, fecit locum illum sacrari,
Ipsi denique sancti viri patres et doclores eremi- Plurq mdificavil monasteria. —Conslituit et alia
tarum existentes, fama sanctilatis longe lateque no- D monasleria in eadem patria, ubi deputalis mona-
lificati, Romaldus scilicet, Willelmus ac Martinus, chis, et abbatibus .ordinatis adhuc ordo viget
quos in magria veneratione naoeDat urbs Ravenna, monasticus. Sanclimonialium etiam insLituit "mo-
cseteriqttequos intra se concludit Italia, Patris Wil- nasterinm, .
Jelmi expetehant societatem. Quia sanctorum con- Richardi comitis rogatu Fiscannense cmnobijimsu-
juncliograta et jucunda, Ecclesiaeque pernecessaria, scipit regendum. Multi ad eum instituendi monasticis
et e contra'societas malorum impedimentum bono- disciplinh confluunt.—AuditaDei virifama nobilis-
rum. Ipsi vero cultores eremi, relicta quiete solitu- simus Nortmannorum comes Ricbardus misit ad
dinis, gaudebant sub ejus magisterio associari cce- euni, reverenler supplicans ut ad se veniret. - Qui
nebilis. Ex eorum ergo numero adjuncti fuerunt ei tandem libenter ut rogatus fuerat pergens, venit ad
duo, Joannes et Paulus, litteris erudili, quorum sa- eum; a quo sicuti decebat honorifice sus.ceptus est.
pientia ad salutem multarum prqfecit animarum.. Multisque ejus precibus exoratus est, ul ecclesiam
Borumuterque monasticae religionis ferventissimus, sanctce et individuae Trinitatis nomine et honore di-
et in ccenobiali conversatione ceeferis erant imi- catam, in loco qui Fiscannas dicitur, olim constru-
taudi, et in conteroplativa vita lectioni et oralioni ctam, et a se in ampliorem stalum decenter refqr-
 " 828
827 ANONVMI
matam, susei_.erei, alque monachorum collegio de- ^ S. Guilte,mus monaslenorum Gemmetici, S. Au-
coraret, Cujus precibus annuens, ita prsofalum lo- doeni, et S. Michaelis, curam geril, necnoti S. Ger-
cum omnibus religiosis sludiis, cceterisque bonorum mani, S. Faronis Gorzensis. — Commisltel alia loca
copiisadornavit, ul pfce cunctis illius provincice lo- memoralus comes Riehardus saspe fato abbali Wil-
eis, felicibus semper floreat incrementis. In quo lelmo, scilicet Gemmeticum, ut jam diximus, mona-
loco multi convenerunf nobiles viri, tam clerici, sterium Sancti Audoeni, Monlem Sancti Micbaelis
quam laici, ejus doctrinis cupienlcs institui : inler archangeli : in qtto loco post mortem Palris praedi-
quos Osmundus (20) episcopus sanctse et religiosse cti, supradictus Joannes abbas constituil Patrem,
vitse exslitil monachus. -Duoquoque clerici liberali- quemdam monaehum prsenominati Patris Willelmi:
bus artibus apprime eruditi, aula. regis poslposila vocatus esl autem isdem frater Subpo, Romanorum
Willelmum Patrem expetierunt meute devota. Unus patria exortus, et jam dicli magistri inslitutione in
eorum vocabatur Locclinus, aller Bcringerius. E omni sanciilate educatus. Qui postmodum quibus-
quibus prior postmodum abbas'exslitit, sequens in dam contrarielalibus exortis, relicto ipso loco Fru-
eodem loco vilae finem accepit. De trausmarinis ctuariensem abhaliam annis pluribus rexit. Rotber-
eliam partibus, hoc est Anglorum terra, vir quidam tus etiam rex abbatiam Saricti Germani apud Pari-
nobilis regali prosapia clarus, Clemens nomine, re- B sios precatus est praedicturo Palfem ut susciperet,
llctis sceculi pompis ad idcm monaslerium venit, etsecundumregularem institulionem ordinaret, quod
Deo inibi cupiens riiililare. Sed cum ab hominibus et fecit. Nee non cl Oddo comes pari devotione lo-
ex sua patria adventanllbus crebro inviseretur, nia- cum sanctiFaronis in urbe Meldorum eidem com"
gis diligens Deo servire cum quiete, quam vanitates misit venefabUiPatri. Sed el honorabilis praesulMe-
munili frequenter audire, Divionense expetivit coe- tensis ecclesiae Theodericus.Gorziensem abbatiam
riobium, ubi laudabilis vilse complevit cursum. Fuit eodem zelo Dei commendavit illi defuncto illius loci
itaque secundum etymologiam sui nominis clemens abbate : qui dum prsefatum regeretloeum, ex clero
animo, omnibus virtulibus adornalus, prsecipue hu- Metensi quemdam clericum, Sigifridum vocalum,lil-
inilitate, qua in taiitum se abjectum elyiiem assere- leris^bene docfum, admonasticum attraxit ordi-
bat,ut cum sacerdotii gradu fiingeretur,nunquam in nem ; qui post ejus decessum eamdem rexil congre-
omni-rita sua nisi semel ad hoc ministerium acce- gationem.
dere prsesumpseiit. Domnus vero Arnulfus islius loci prior (ut jam
Abbatem Fiscanni sibi subrogavit S. Guillelmus. diximus) cum Patris Willelmi, et prsefali praesulis
Auctoris hujus Chronici mtas.—Postquam igitur per admoneretur precibus, ut jam dieti loei susciperet
annos fere triginta Willelmus abbas Fiscannense curam, atque abbatis officium; Ipse humilitatis
rexit coenobium, cum jam seneclute simul et scgri- amator nullo modo assensit,magisque elegit subesse
tudine gravaretur, et elegisset sibi Fructuariensem quam praeesse; solummodo cujusdam parvi loci a
locum ad habitandum, dcsiderans in palrio solo prsetaxato Patre Willelmo sibi expetivit curam et
quiescere : considerans princeps regni Rotbertus, dominium. Est autem locus ille situs in confinio
qui postpalrem et fratrem defunclos primalum te- Tullensis et Lingonensis parochiarum, in loco qui
nebat Normannorum, petiit per legalos eumdem Pa- vocatur Briltiniaca curlis, Quomodo verb sancto Be-
trem, ul abbatem sibFsubslitueret, quia loci status nigno istius loci patrono fuerit datus, nunc refere-
aliter sine delrimento manere non posset. Ad cujus rous. Jacob Tullensis urbis
episcopus, dum rediret
petitionem, quemdam sibi valde dilectum mona- Roma, incitatus fama miraculorum quse in hoc loco
chum, ejttsdem locipriorem, nomine Joannem, con- Dei operabantur clementia per istius sancti merita,
slituit abbatem : licet eum alibi magis optasset prce- ad
ipsius martyris Chrisli advenit tumulum, cupiens
ficere. Hic Italia, parlibus Ravennse, ortus, lit.eris a Deo veniam adipisci delictorum per hujus gloriosl
eruditus, ac medicinali arte per ipsius Patris jussio- martyris interventum. Dumque per aliquot dies
nera edoctus, reHgiosa- conversalionis ejus, doctri-
D remorando ad tumbam ejus coelorum penetrarel in-
nee quoque, ac omnium virtutum ipsius prae cunctis tima, vocalus a Domino est |ad coelestia regna : san-
aUis exstitit imitalor studiosus. Qui ab exilitate ctique Benigni adjutus precibus, et in coelis cum eo
corporis Joannelinus diminutivo nomine est diclus, gloriam, et in terra juxla^ejus tumulum condignani
sed humilitatis, sapientiae, discretionis, ac caetera-
accepit sepulturam. Cujus soror, nomine Liliosa,
rum virtutum tanta in eo refulsit gratia, ut (sicut ad Sancli Benigni veniens limina, praedictum prae-
sanclus refert Gregorius in libro Dialogorum (tib. i, dium suum donavit sancto Benigno martyri, pro
c. 5) de Constantio presbylero), ita ut in hoc fratris sui
sepultura. In quo loco cedificaverunt
mirum esset intuenlibus , in tam parvo corpore ecclesiam in bonore sancti monachi hunc
Benigni
gratise Dei tanta dona exuberare. Sed quia ad- lociiro inhabitantes : ubi mullis virlutibus a Deo
huc dbmum habitat luleam, sufficit hoc tantum clarificatus est hic martyr sanctus. Sed vicini cir-
dixisse, dicit enim Scriptura : Ne laudes Imminem cummanentes multis molesliis impediebant illi ser-
tn viia siia. vientes : verumlamen videntes quae ibi fiebant mira-
(20) Osmtmdus. Baluzius conjiciebat hoc loco agi de Osmuudo episcopo Sarisburiensi.
 823 CHRONICONS. BENIGNI DIYION 830
cula. frangebantur a sua pertiuacia. Hic enim san- . i atque Willelmum comitem, ipsis raptoribus au-
clus Benignus adversautes sibi diu tolerat, sed ferri, et Sancto Benigno restitui fecit. In quo loco
postmodum impoenitentes dure castigat. Ad ipsuin monasteriuro magnum consfruxit ad honorem san-
itaque locum dedit quaedam Natalia nobilis femina cti Benigni, et cellani instituit monachorum. Erat
terram suae possessiouis in fine Branticianae villse, ibi-antiquiius.ecclesia sancti Marcelli martyris ho-
et in fine Businiacse pratum unum. Quse utraque nori dicata, quse manet usque adhuc. Addilse sunt
sunt iu confinio memorati prsedii. Fecit vero prse- ibi posfea alise duse ecclesiae : in Cimbiono, el in
dicta femina ipsam .donationem tempore Caroli Duellari villare,-possessioque terrarum amplissima.
regis et imperatoris. Hunc ergo loeum supradiclus Lbngum est per singula quasque referre, cum pene
domnus Arnulphus sibi eligens, omni cura studuit omnia, quse iste locus patris Willelmi tempore ac-
eum augmentare. Ac primum basilicam ibi magnam quisivil, domni Arnulfi prioris consilio et labore
construens, officinasque ac reliquahabitacula mo- facium sit. Super castera qnce gessit, hanc cccle-
nachis utUia, nobile coenobium constituit, posses- siam sancti Benigni librorum ornamento decoravit
'
sionibusque et terris augere procuravit. ipse, impensas tribuendo, et domnus Girbertus
- Dedit itaque miles quidam, Evrardns voeatus, scriberido. Fuit autemGirberlus ex primis qtios nu-
villam suam Mannisis dictam in eodcm loco, San- " trivii domnus abbas Willelmus, et ab officio scri-
cto Benigno, acceplo a domno Arnulfo pro hac re plor est appellatus .,
non parvo prelio. Pertingit vero terra ipsius alodii., Girberlus scriptor. — Glto comes, cognomento
usque ad portam caslri quod vocatur RifneUus. Willelmus, quem ante memoravimus, suppUcante
-Cumque dominus ejusdem castri Odulricus comes, domnOWillelmo abbate, qui ei propinquitate junge-
eumdem -alodium sibi vellet vindicare, a domuo batur, dedit Sancto Benigno in Saliuis burgq sedem
Brunone pra.sule tandiu est persecutus excommu- unius caldarise. Sequenti tempore domnus Aiuulfus
nicatione, et inimicitiarum vi, donee ipsum alodium et monachi Divionensis loci, cmeruntaliam calda>-
dimittens vrirpiret, et insuper juraret, nec senec riam a conjuge ipsius comitis, per laudem filii ejus
aliquem haeredum suorum ibidem violentiam iUatu- Rainaldi. Dederunt etiam Willelmus et iilius ejus
rum. Dedit archidiaconus Lingonensis, Beraldus supra dictus Rainaldus sancto Benigno teiTas conja-
dictus, sancto Benigno ecclesiam in honorem sancti centes in his locis :-in Cernensi vUla, et in Dornone
Desiderii dicatam in Algisi villa, simul cum ipsa scilicet terras arabiles, et prata, ubi possunt sccaii
possessione. Et in Brualdi curte, et molendinos in feni qijinquaginla carra. Est in Dordone unum pra-
Materna fluvio, in loco qui voeatur Mortuellus. De- .,' tum, quod possunt secare falces centum : et debet
dit Girardus Melensis comes medietalem villce, quae in censu solidos oclo, multones tres, scindulas eer_-
dicitur Godonis curtis. Dedit Goibertus quidam no- tum. Et in alio loco Callis vpcato pratum ai.eniEi
bilis alodiiHnsuum in loco SoUnimons dicto. Quosl cum sylva ibi permista. Dedit idem comes Otto San-
•dum quidam parens ejus calumniarelur, et ssepe ad- cto Beuigno potestatem Yivariensis villse pro anima
monitus a prcedicto priore Arnulfo non acquiesce- Henrici ducis, qui eum loco iilii adopiavif, et geni-
ret, tandem in bello ab inimieis suis capitur, multis tricis suce Gerbergse uxoris prsedicti ducis, ac filii
plagis confossus. Ipse ergomiles ,-Rodulphus dictus, sui Wi.donis, et Ilermitrudis conjugis. Proque ani-
de Barrensi castro, cognoscens hcecet alia mala sibi maesuce salute dedit prcedictam potestatem cum ap-
provenire ob sancti Benigni injuriam, vocato me- penditiis suis, sieut dono praedicti ducis Senrici
-morato loei ejus provisore, omnem dimisit quam in- et uxoris ejus, suse vero geuilncis Gerbergae, sibi
ferebat calumniam. Sed et fiUus ipsius Rainardus datam legaliter tenueral aunis triginta, ita inle-
dum paria faceret, similem excepit vindictam. Emit gram cum Ecclesiis in ea silis : unara k honore san-
praedictus praepositus in Linerolis villa ecclesiam, ctae Mariae, alteram juxta ipsara positam sancti
et partem ipsius possessionis, et in Montaniaco, et Petri aposloli nomine sacratam, et villis et terris
in CahniUas, atque Latona, in Glini campo, in ;) multis; SGilicetin Chrocberco, in Grugfaco, in Fri-
Conehis, in Salcido, in Salsuris; bis et aliis locis gida villa, in Colombario, in Lusiniaco, in curte
emit plurlma terrarum mansa, quce usquenunc Romanisca, in Destagtio, in Cadiniaco, in Mille-
possidentur ab illius loci monacbis. In hoc vero ponto, in Turiaco, in Albania, in Cariaco,- in villa
ccenobio quanta gessit non est silendum.' Whionis Comilis, vel in aliis quibuscunque locis, cum
viUam dictam in pago Tricasino ipse ad Stephanum, mancipiis utriusque sexus plurimis, et omnes red-
-i-crnque ad Oddonem comites saepe recurrendo, et ditus et consuetudines, quas debent ipsi servi el an-
multas pecunias dando, sancto Benigno restituit. cillce, et etiam illi qui Francos se dictint; desuper
Ubi ne deinceps auferretur, instituit cellam niona- ipsam potestatem, commanentes ubicunque._ Facta
chorum,-officinasque eorum tisui -necessarias, atque est heec donatio anno ab Incarnatione Domini nostri
basilicam amplam et honestam in sancti Benigni ho- Jesu Christi millesimo quarto, indictione secunda..
norem construxit. Ecclesim diversm conferuntur S. Benigno. -—
lu pago Portuensi Albiniacum villam in prsesta- Eodem tempore Oddo vieecpmes, filius Henrici
ria datam, et longinquitate temporum perditam, ducis, dedit Sanclo Benigno quamdam ecclesiam
domnum Bruttouem episcopnm s_epe mterpellans,-' , silam juxta muros castri. quod dicitur Belnum, an =
 851 - ! ANONBII - 832
tiquitus in honore sancti Slepliani sficralam, sedjam A. eo Sancti Stephahi, in villa Empillaco sicco dicla
per- multa curricula annbruro destructam. Quam j (quafn olim Odo Belnensis vicecomes ex consensu
ipse etuxor ejus, Hingala dicla, a fundamenlis in tixoris suse, nomine-Inge, et filiorum ejus, Aquio-
ampliorem stalum resedificantes, abbalis Willelmi nis abbatis, el Joannis, ad jam dictum locum san-
ac Divionensium abbatum providentise perpetuse cti Benigni -delegaverat) vieinum crat abbalice S.
dederunt. Et ut monacbis ibi commanentibus non Petri Flavigniensis. Commuuicatum esl cum servis
deessent stipendia, dedii ad ipsum loGum in comitatu et ancillis, et omnibus appendiliis suis atque red-
Dt.smensi villam, Empiliacus siecus voealam, cum ditibus, per laudem et assensum domini Brunonis
appendiliis^imnibus, el consuetudinariis, et actio- Lingonensis, atque domini Walterii . episcopi He-
nibus, ab his etiam quee Francorum nomine cen- duorura, ad quorum dioeeeses pertinebant prapfatse
sentur pro debilo exigendis. Dedit in Mille ponto ecclesise.
"
villa terras arabiles et vineas; in Pohnarco, -in Postmodumllugo quidammiles de Parvi, Divion
Yallilias, mansum ad manendum, vineas et prala. caslri habitator, partem suee hsereditatis, quam in
Et ut donatio ista perpetualiter manerel, Rotberti praedicta villa Dienato habebat, eum consensu et
regis Francorum, interveniente domno Walterio laude uxoris suse Hildegardis, et filii-sui Humberli,
epibcopo, in cujus dioecesi erat memoratus locus, " dedit Sancto Benigno ante doirinum Brunonem _epl-
ef, Ottone ad cujus beneficium periinebat comite, scopum, multis clericis, et laicis nobilibus astanti-
petiit regali _praecepto Tirmari, ad nomen sancti bus : ac postmodum in preesentia successoris ejus
Benigni jure perpetuo possidendum. Factum est domini Lamberti episcopi, quando capitis eomam
hoc prseceptum anno - incarnati Yerbi millesimo deposuit, reiteravit donationem ad altare Sancti Be-
quinlo. nigni coram multiludine populi, dans ipsum patri-
Alter quidam miles prsedicti «omitis Oitonis, monium suum in jam dicla villa Dienato, vel ubi-
Lelbaldus dictus, quamdam ecclesiam in honorc cunque positum; -cum servis-et ancillis. cumque
sancti Petri dicatam, loco qui dicilur Puteolis,-quam omnibus debilis consueiudinariis exigendis. Actum
beneficiario jure tenebat ab ipso comite, per ejusiau- anno millesimo decimo septimo
df m dedit Sancto Benigno, ditans eam rebus propriis : Ex hac terra sunt in villa Earli mansa decem,
utque hoc donum stabiliretur, petiit a prcetaxato •cum terrisaUis adipsa mansa pertinentibus, acserr
rege Rblberto, memoratis intervenienlibus legatis, vis plurimis et ancillis desuper commanenlibus. Sunt
regali munificentia flrmari, ut monachi ibi Deo ser- in Dienato colonise quindecim, curtilli viginti, et
vientes, pro ipso rege, el ejus prole, quoque largi- ,_ terra absque _estimatione, servi et ancillse plusquam
toribus hujus doni et eorum progenie, omnique po- septuagiiita. Est silva, quse appellatur mons Rigon
puto Christiano Dominunrstudeant exorare. Faclum in Largo fonte, mansa quindecim cum servis et an-
anno millesimo sexto. cillis, 'et terra multa. In Scalurco mansum unum
numbertus etiam dominus castri quod vocatuf cumsuis appenditiis. In Hodesca colonias sex cum
'Salmacia'(__!), dedit ecclesiam Sanctse Marise, sitam •servis et appendiliis suis. In Careo fuit villa quse vo-
Sancto Benigno in perpetuum possi- calur Britonia : sunl ibi foresteUseduse, una vocatur
' inipso castro,
dendam, sub providerilia abbatis Willelmi, succes- Basescolh, alia vocatur Eetra. Sunt in Fontanis
"sorumque ejus; ut monachi ibi mitterenlur Deo et mansi duo cum terris et vineis. Sunl in Marcennia-
ejus Genitrici servientes, ac pro se et omnibus co de vinea jornales tres
vivis ac defunctis supplicantes. Ad quorum victum Dedit domnus abbas Willelmiis monaehis Belneu-
"dedit alias" duas ecclesias, unam in villa-Buxo =sis celte' ecclesiain Sanctl Antonii, in, Ficiaco si-
dicla, cum marisls el terris aliis, ac farinario, ser- 4am, pro excanniq supramemorato Empiliaci sicci
vis et ancillis; alteram in villa Mermedis. Bujus el Dienati. Dedit monachis Sarmoeiensis cellce ad
'rei donatio facta est Roberti" regis anno vigesimo laborandum el custodiendum terram.SancliBenigni,
s'exto,ab lncarnatiorieDomini
' ' millesimo decimo lD positam in Sarmacia villa, et in Yiriaco.
"
iertio.- Ipso in tempore Addita comitissa, uxor Richardi
"Anno ab Incarnatione Domini millesimo duode- comitis Divionensis, reddidit Sancto Benigno quid-
cimo; Willelmus abbas Divionensis, et Amadeus ' quid prsedictus comes vir suus tenuerat de terris
Flavigniensis abbas,'fecerunt commutationem inter Sancli Benigni in beneficio a Manasse abbale, pro
se de terris. Dedit memoratus abbas Amadeus de salute animse ejusdem virisui, ^t filii sui Leialdi
sbbatia S. Petri quidquid habere dignoseebatur in comitis {quorum corpora sepelierat in hoc monaste-
"villa Dienato, et in villa Comitis, et in alia villa •rio Divionensi) coram legalis domini Brunonis
Salice dicta, et in villa Carli, >eiin viila Icio, In episeopi ad hoc missis. Tradidil super altare S.-Be-
Mafciaco, et in villa Tarsu, el in viUa Meleis, nigni ipsam vinopetionem, -ut neque ipsa deinceps,
cuni-omnifamilia utriusque sexus, et omnibus ap- nequs ttllus militum -ejus, de iUo beneficio quidquid
penditiis. Econtra dedit domnus abbas Willebnus retineret, nisi tempore vitse suse. Post obilum vero
quidquid habebat ex abbatia Sancti Benigni, et-lo- uuiuscujusque qtiod tenebant, rediret ad -jus Sancti

(21) Salmacia, Caslrum hoc aliis. -SHnimcJcr^vocatur,

835 CIIRONICONS. BENIGNI DIVION. 85,5.
Benignt. Hsecredditio facta est anno ab Incarnalio- A domnus Bruno episcopus, vocatis" sancti Benigiri
ne Domini miUesimo septimo. monaehis ait: Quod cospistis dijuditare, atque sil
Tempore iUo adolescens quidara/nomineAche- vam quam lenuistis, tenete, quia islfealumniatores
deus, Lingonensis ecclesiae canonicus, in prsesentia nulIam.possunlTeclitudineni ostendere.
domini Brunonis episcopi, et Ottonis coriiitis, dedit Iiigelbertus quidam milesdeviUa Milleponto dicla,
'
ecclesiam Sancti Albini ad altare sancti'Benigni Di- veniens adobilum, monachusque faclus in hoc cce-
yionensis patroni, ea condiiione tradidit praedictam nobio, dedit Sancto Benigno ih comitalu Augustidu-
eeclesiam cum appendiliis suis ad memoratum lo- nensi, villam Brueriam dictam, cum omnibus ap-
cum. pro se, et pro patre suo Letbaldo, in hoe loco penditiis suis circumquaque jacentibus, hoc est in
facto monacho, ut jam diximus, ut annis singttlis villaAdeunt mansum indominicatum, cum appendi-
quandiu viveret, persolveret in cerisu pro prsedicla liis suis, et servo, ac filiis ejus : et in villa Mafdelco,
ecclesia solidos decem, et duo sextaria olei. Posfmo- alque^in Baibarisco, et in' Poliaco, necnon in Vin-
dum vero quidam Hendricus miles matris ejus, siaco. Anno ablncarnationeDomini millesimo sepii-
nsaritusque, quia quamvis erat solutio '-eensus, mo facta estlisec donatio. Dedit et in villa Yalongias
adiit prcesentiam domini Willelmi abbatis, petiilque mansum unum cum appenditiis, coram Brimone
alienari censum prsediclum : quod impetravit, et B episcopo, Willelmo comite, Rainaldo comite, ipsius
ad qualuor denarios redactus est census : et pro filio",Gltone comife, filii e]us Widonis filio.
hac recompensatione, proque animse suee salute, -Dedit Garnerius quidam miles Sancto Benigno in
dedit villam Molensam cum omnibus ad ipsam lise- villa Discaco mansum unum, et servum 'cum filio
reditatem pertinentibus rebus. Constitit ipsa bsere- uno. Et in Yhiacp mansum unum cura appenditiis
ditas in comifatu Oscarense superSagonam fluvium suis , serviset ancillis , ac duas ,vin_eas Idem
atque Oscaram etTyllam : habetque delerminalio- Garnerius', et frater ejus Aldo dederunt" alodium
nes amplas, prout scriptum est in charta.Facta hsee sttum qui conjacet in loco ,,quo dicilur Morlariis ,
donatioablncarnationeDoniiniannomillesimoterlio. in comitatu Divionensi. Constat aulem alodium
Exorta fuit tunc qusedam altercatio inter mona- in terris cultis et incultis, ex se simpliciter divisum.
chos hujus loci, et monachos monasterii SanctlLeo- In silvis vefo partim per se proxime, paftim cifm
degarii, de quodam saltu, qui dicitur Alta silva, ad aliis participatur hoercdibus. Prcprium quidem a.o-
Sasiacum.villam pertinente, quam determinant duo dium terminnlur de uiio latere terra Sancli Mam-'
torrentes. Unus' dicitttr Tramanf, alter Seiiilaria, metis, a loco qui dicitur Niger solium, insupe-
ex-diversa parte veriienles. Quse "cum mota' fuit a riori parteusque Yadarno villam ; in - inferiori
priore illius loci', nomine Fulcberlo, anfellenricum paitejam" dielo Niger solio, usque ad exactuni Wil-
ducem advocatum pfsefati loci, et-Ottonem (qui et' lehni, et usque ad siham perlinentem ad -Saviriia-
Willelmus dictus) comitem, qui tunc advocalus erat ctim. Item de -uria parte-terra Odonis"paftineris aJ
loci istius; atquein prsesentia domini episcopi Bru- Spaniacum: Item de alio latere de loco rmncupa"_:o
nonis":adhoc denique venlum esl, ut respectum ca- Neiiangio, usquead campum peduliosum^elusque^
perenf ulraque. pars super ipsairi sjlvam : o_uibus ad lacnm, efusque ad terrara Sancti Petri de YJla--
comes Richardus cum pliirimis civibus Divionen-' comitis, commune cum aliis hceredibus. Ifem de alia
sibus, videlicet Walterio , Remigio, 'Humberto , parte ierra pertihens ad Yadarnodum. Item co:n-
.aliisque nobilibus, inlerfuisse ad justitiam diffinien- mune alodium incipit a qitercu perdulioso , el pef-
dam noscitur. Indeque caropum fieri decreverunt, venit usque Spaniacum, et Tisque Cangegiura et
slaluto die quo is fieri deberet. Quid plura? hujus Casnedum, et usque villam comifis. Ut ergo pro-
loei prior dominicus adfttit cum suis paratus. Ilie prium, et comriiune lolum simul ad jam dictum
vero qui repetebat se subtraxil, el ad condictum pla- Sancti-Benigni transferreut locum ,' accepcrunt a
citumvenirerioluit. Postque mullis annis sineque- domno Willelmo-abbale et monacbis ejusdem lbci,
rela alicujus, Sancti Benigni locus suam veslituranf rj-octo
] libras denariorum. Sic ex consensu uxoris, et
lenuit. Postmodum vero preedicti Fulcherii succes- irifantum ipsius Varnerii, tradiderurit atque condo-
sor Arnulphus, de eadem silva eoepit proclamare naverunt prcescriptum allodium proprium simul et
denuo coram prcedicto.comite Willelmo, coutra me- eomiriune ad ^Jenominalum monasterium; sub prae-
moralum bujus loci priorem dominicum. Yenientes sentia domni Brunonisepiscopi, aliorumque illu-
igitur ad placitum coramuniler decreyerunt novum striiim virorum, consentiente et testificante Walone
reparare campum,.ubi adfueruritmulti nobiles viri, comite, et fratre ejus Walterio.
monachorum vero hujus loci dictusjniof, et Ar- Alter Warnefius, et ipsenobllis, dedit Sanclo Be-
nulphus ejussuccessor, Waldus, sacrorum custos, nignoin comitatu Divionensi, in villa Spaniaco,
et Henricus: ibique condictum est placilum. In se- vestita mansa tredecim, absum unum, colonias
quentis hebdomadce ieria tertia ilerum prtedictus etiam octo , mancipia ulriusque ,sexus sexaginla
calumniator accedens ad domnum Brunonem epi- tria, et omnes redditus, et consuetudines, atque exa-
scopum, coepit causas preetendere,' o"bcausas non ctiones quas debet ipsa possessio; necnon et omnem
:
posse venlre *ad placilum cainpi' peragendi; atque' terram pertinenterii ad praedictariihsereditateniabs-
rogare ut in' aliud lempus differretur. Quod audiehs que silva. *Ita tamen ut ipsi servi eamdem consne-
855 ANONYMI £58
tudinem quam ipsi habuerunt de praedicta silva, ;A peracto. Ipso denique anno, qui fuit ab Incarnatione
^juandiu eos tenuit, simili finetenus leneant. Fecit Domini millesimus decimus sexlus, domnus episco-.
vero hanc donalionem ipse Warneiius per laudem pus Bruno obiit secundo Kalend. Februarii, peractis
et consensum Aldseuxoris suce, coram Ricardo co- in episcopatu annis triginta quinque. Fuit autem a
mite, atque Hugone, et Odone fratribus ejus, aliis- sancto Gregorio episcopo, qui bunc locum fundavit
que nobilibus viris Divionis castri, Walterio, Hugo, trigesimus primus in successione episeoporum ,
Reraigio, Humberto. In anniversaria die matris ejus nndecimus post venerabilem Isaac ^piscopum.
refectio de ipsa possessione prseparetur fralribus; Lambertussuccessil.—CuisuccessitLambertusepi-
reliqua camerse ipsorum depularentur ad vestimenta scopus, Incujusdiebusquidaro archidiaconus Lingo-
eorumdem fratrum. • nensiseeclesise,Parisiorumposteaepiscopus,Imbertus
De moribus Brunon. episcopi Lingonensis. Obit.— nqmine, abbatiam S. Amatoris sitam_ante mcenia
Quia longum est enarrare cunela quce huic monaste- ipsius urbis , quam beneficifjure tenebat a praesule
rio collata sunt tempore domini Brunonisepiscopi, meraoratcesedis, obtulil Sancto Benignoper donum, et
et quibus p_er ipsum vel propler ipstim, ab aiiis laudem prsedictiepiscopi Lamberti, quatenus ibimo-
augmentatum est bonis, ad ipsius viloafinem, habi- nachi sisterentur, qui Deo hymnis etlaudibus dieno-
tatoribus hujus domus Dei omni tempore dolendum B cluquedeservirent.Similiter quidam canonicus ejus-
et deflendum, veniamus. Sed ante paucis describere dem ecclesice, Gozelinus-dictus, deditin suburbio
curabimus quis fuerit modus vitee ejus. Fu.t itaque ipsius civitalis medietatem unius ecclesise: altare
in eleemosynis largus, in vigiliis sedulus, in oratione vero lotum ex integro, sicul dono episcopi tenuerat,
devotus, in charitate perfeclus., in humanitaie -pro- ita ab eodem prsesule Sanctq Benigno traditum esl
fusus, in sermone paratus, in conversatione sanctis- ad viclum morachoium in praedicto loco consisten-
simus ; erat irreverentibus terribilis aspeclu , me- tium.
tuendus severitate, reverendus jncossu, venerandus Eadem devotione Aymo comes dedit abbatiara in
benignitate. Censuram auctoritatis temperabat man- bonorem sanclae Dei Genilricis Marise sacratam, «t
suetudine humilitatis. Non personse potentiam, sed ante suum castrum, quod Saxonis fons dicituiypo-
morum elegantiam altendebat in singulis, et tanto sitam, laudante prsedicto episcopo Lamberto, obtu-
eminenfius unumquemque honorabat, quanto san- lit Sancto Benigno in perpetuum possidendam et ab-
ctius vivere didicissel. Clericorum ac monachorum, bati Willelmo, quatenus ordo monasticus, qui ibi
sanclimonialium quoque nec non viduarum ac pu- quondam fuerat institutus, ipsius repararelur studio.
pillorum pater erat, atque inler divites, etpauperes „( Sed et Normannorum comes Richardus dedit San-
ita roedius, ut pauperes illutn quasi patrem aspice- cto Benigno ecelesiam sancti Adelberti, cum viUa
rcnt, divites vero quasi superiorem sibi divitem el omnibus terris ad «am pertinentibus, sitam in
iimercnt. Quandiu vixit, ita Burgundiam patroci- pago Oximensi; quod filius ejus Richardus, et ipsius
nando protexit, atque defendit, non clypeo et lan- Ricbardi filius Robertus, et Roberti filius WiHel-
cea, sed consilii prudentia, quo sibi principes patrise mus, postea per succedenlia tempora laudavernnt,
omnes devinxerat. ui cum rex Francorum Robertus et firmaverunt donum; atque advocati el defensores
cum exercitu maximo bane palriam ssepeintraus in- earumdem rerum ad tutelam hujus domus Dei fue-
cendiis et rapinis plurima loca vastaverit, nihU in runt, et adhuc suut. Quidam quoque miles ejusdem"
ea retinere potuit, quandiu Bruno episcopus vixit. comitis, Gotbertus nomine, in loco qui Longus cam-
Et quia ei nocere nonpoterat, hujus nialivolenl_._e pus dicitur, dedit ecclesiam in honorem sanctiMar-
causa domino abbati Willelmo tulit abbatiam lini dicatam, cum terra ad ipsamaspiciente. Ut vero
S. Joannis monaslerii Reomensis, eo quod partibus hsec donatio firma persisteret, nee ab ullo propin-
favebat, ut justum erat, sui pontificis; Denique quo- quorum ejus calumniaretur , dedit ei prsefatus Wil-
dam tempore memoratus rex cum plurimo exercitu lelmus abbas sexaginta libras denariorum. Richar-„
Divionem castrum advenit, circumpositam regionem n dus Normannorum dux, el Roberlus archiepiscopus
devastans ac depopulans. Cujus iram timens prsefa- ejus frater, laudaveruni, et subscripserunt charte,
lus abbas WTillelmus, omnes monacbos ab hoc loco anno millesiroo tertio.
per alia monasteria jussit secedere, aliquantos vere Henricus quidam clericus de nobiUbus dedit San-
ctim libris et omni-ornatu ecclesise intra castrum'
clo Benigno Prisceiam viUam suam , cuin ecclesia
Divion, ac in ecclesia S. Vincenlii, quam tunc inibi sita, in prsesenlia Lamberti episcopi etarclri-
quielo jure monachi islius loci possidebant, fecit
diaconorum ipsius, Beraldi, Humberti, Geraldi,
rcsidere, paucis solummodo fratribus ob cuslodiam
etsancti cum domno abbate Odonis, et aliis quampluribus tamcleficis', quam
loci, Benigni servitium, laicis astantibus, atque Willelmo abbate cum suis
Odilone in hoc loco dimissis. Quem ad hoc accerse-
monachis." Aetuni anno ab Incarnatione Christi
rat; ut siforte rex aliquid mali conlra hunc locum millesiirio
vigesimo.
moliretur, illius precibus exoratus dimitteret. Rex
vero ut erat mente benignus, cum cognoyit propter Femina qusedam nobilis, Aremburgi dicta, mater
se monachos dispersos, valde doluit. Paucis itaque Letbaldi Matiseonensis episcopi, cum eodem filio
transactis diebus, Franciam renedavit nullo negotio suo dedit Sancto Benigno in villa Luvocata, septem
-837 CHRONICONS. BENIGNI DIVION. S5S
maiisacum silva ibi adjacente,el servis qui deprce- A atqae psallendb magisterio erndivit. H_ocdocendo
dictis mansis septem colonicas tenebanl. ceeteris monasteriis peragratis, pervenit ad ccei.o-
Alteramatrona Tetiardis vocata dotaUtium suum bium nomine Fiscannum, ubi plus solito inlirmilate
dedit sancto Benigno per laudem filii sui Widonis. praegravatus, sentiens sibi imminere ultimum voca-
Conjacet.vero in his villis; in Quintiniaco, in Albi- tionis suse diem, convocalis fralribus, per octo dies
n-aeo,-in.Sulliaco, in Atlegias, in curte Arnonis, exhortans eos,atque absolutiolie et oratione Deo
eum tertia parte ecclesiseinibi sitse, dicalse in hono- commendans, octavb die Natalis. Domini sutnpto
rem sancti Germani. .Sunt mansa viginti- unum, Christi corporis et sanguinis sacramento,' rcddidit
cum-terris ad eos.aspicientibns Deo spirilum.Cujus corpus aniedicis quiibiaderant
Quidam miles Rotbertus dictus, veniens ad con- conditum aromatibus, honorifice traditum cst sepul-
versionem, dedit Sancto Benigno omnem bseredita- turse in ipso monasterio, anle altare Sancti Taurini
tero -suam, quse conjacet in comitatibus Belnensi el confessoris. Post cujus obilum domnus Halynardus
Cabilonensi, et inhisvillis, Seyiciaco, Hueledo, suscepit curam regiminis animarum; quem prsefa-
Mossiaco, Ambassiaco, in MonticeUisvUla Gislensi, tus Pater successorem sibi elegerat cum consilio e£
et in Scbdingiis viUa Sesilliis, cum servis'et -ancillis. laude fralrum, baeulumque pastorale ei transmise-
in prsediclis locis manentibus, omnique terra in BTat. Obiil vero preedictus Pater noster Willelmus
prsenominatis locis ad suam partem pertinente, de- anno ab Incarnatione -Domini millesimo trigesitno
dit coram dominis suis WUlelmooomite, et filio ejus uno.Et in ipso anno defunclus est domnus Lam-
Rainaldo. Acluin-anno millesimo seplimo. berlusLingonumepjscopus,decimokalendasSepten_-
Alter niiles, Alberieus dictus, dedit in Gurte curo- bris. Anlequam ipse Pater finiretur, in cjus iocum
nis mansum unum cum terris-ad eum aspicienti- substituit Rotbertus rex episcopum Richardum vo-
bus : et in Assiriaco villa lertiam partem su_ehere- catum, clericum litteris -optime erudituro, et bonis
ditatis. Actum anno snpradiclo. moribus ornatum, lamen conira voluntaiein cleri et
. Alius quoque miles WiUelmus vocatus, eum con-_ plebis lotius : quapropter post meuses quinqxe
juge sua Teudgarda, et fibo Romestannio, misit in adepli episcopalus, captus ac pulsus civitale, ntui "
convadium hseredilatis suse parlem in villa Attegias, multis post diebus.veneno vilam finivit. Rex"autem
tisque ad aunos viginli quatuor, ea convenicntia, ,tit consiiiisTeginee ad iram anlmatus , iterum dedit epi-
transactis prsedictis annis, si non esset redempla ab scopatum cuidam clerico Carnotensis.Ecclesice. Ilugo
ipso vel filiis, aut fibabus ejus, deinceps jam non hic eral diclus, fuissetque utile vas in domo Dei, si
redimeretur, sed monachi Sancti Benigni, quorum juvenilia desideria evitare, ctsuperbiam calcare cu-
pecunia ibi habebatur, jure perpetuo eam posside- rasset". Sed is adjecta crudc-Utate eundo per fas et
rent.-Similiter-alterroiles, Calado dictus, cum con~ nefas, ad ultimum postquam decem etocto peran-
juge sua Theodrada, pari conventione largitus.est nos Lingonicun. iribulavit clerum et populum, pul-
hsereditaiem susm in Attegia, et in Pontificiaco, sus a sede judicio dqmni Leoriis IX papce, et ar-
prsedictis hujus loci monacbis. chiepisGoporum , Ilalynardi seilicct Lugdunensis ,
S. Guillelmusanlequam ab Jmmanis excederet »10-. Hugonis Bisontinensis, Yuidor.is Remoruin, E\rardi
nasteria circumit, fratres adhortatur. Obiii, _>e;.e/.-_,Treverorum, aliorumque raultorura, qui prsesemes
lurque; Fiscan. in monaster. defuncloLatnberto Ling. fuerunt in concilio habito Remis civitaie., in preesen-
cpisc. suffidtkr Richardus, paulo post veneno subla- tia memorati papse Leonis : uhi adfuerant pene to-
lus. Cui proxime successh Hugo. Objperversos mores lius Gallise tam arcbiepiscopl quam episcopi, cum
condemnatur. — Sunt adhuc plurimee qtise desciibi innumerabili multitudine cleri et populi.
possent, sed quoniam ad finem libri tendimus, bis Mors Roberli regis. Donum insigne ejusdem S. Be-
omissis, obitum Patris Willelmi intimare curam-js. nigno factum.— Hujus itaque Hugonis ordinatione
Postquam per annos quadraginta duos viueaeDomi- instante, cum esset deduetus ab -Henrico rege juve-
lucce sedulus cultor eam excolendo jugiter propa- . ne ad civitatem Lingonas cum magna ambiiione,'
gare, ampUficareque curavit: cum jam senio infir- nuntiata est praedieto regi mors patris sui Roberti
mitatiDusque multis preegravatus oplaret dissolvi, el rr;is.-Qui regnavit annis quadraginta £t unum. Et
cum Ghristo esse, bonam consummatiqnem labo- ipse Henricus regni jam sextum annum agebat. Ipse
ruin suorum adimplere cupiens, per omnia mona- Robertus rex interveniente domno Lamberto epi-
steria, qu_e,sub ejus fuerant magisterio, incipiens scopo, et Hugone Antisiodorensi episcopo provisore
ab Italia, circuiendo, et fraires exhortando, ut ea bujus loci, perdonavii salvamentum villarum quse
quee ab ipso didicerant, mente retinerenl, et opere perlinebant adjus Sancti Benigni, quarum hcec
adimplere satagerent. Siquidem ojus doclrina fuit sunt nomina: Lariacus, Bicisus, Quinliniartis, Gro-
uljuxtarruod prcecipitsancti Benedicti Regula (cap.7, manius, Suliacus, Aguliacus, Ruffiacus, Aschiria-
grad. 12, et c. 72), in verbo, in omni actione, in cus, Bargas, Provisum, Colonias, Plomberias, Es-
vestilus qualitate, humUitatem videntibus se semper cuncias, Gironus, Corcellas, Treraolendura, Yilla-
ostenderent: et ut bonore Invicem se prcevenientes, rium, Pruneius, Lenteniacum, Dissum, Congus vi-
dilectionem sine siinulatione exhiberent. His et aliis cus, Saciacus, et omnes quse ad.ipsum pertiuent
virtutum operibus inlentos, etiam distincte legendi villulse. Siliacus, Asverias, Corcellas superiores.
 839 - ANONYMI 840
Norgias, A<ziriacus,Dinatus, Mercenniacus, Pamer- .A Nam paier ejtts Lingonum, mater veio Heduorum
'
Tas, Fedeniacus, Spaniaeus, Villa__arli,villa Comi- eivis exstitit. l,b ipsis- infanlise rudimentis studiis
tis, Onlearuni.(22). In .his el c_eteris viilis ubicun- lilterarum traditus , superna providentia gemina
que lerra Sancli -Benigni salvamenlum- reddebat, scienlia efficacissime claruit. Amabatur paterno af-
Robeflus rexjussit aboIeri,-ulamplius non exige- feclu a venerabili prcesule Heduse civitatis, WTalte-
reiur a quoquam, sedad profeclum monachorum rio.nomine, cujus iilius erai in baplismate, ac ideo
reddidit Deo et Sanclo Benigno, posito super ejus- educabaiur-ab eo majori diligentia, ut post aptare-
altari dono, laudanteConslanliareginaejusconjuge lur- in doroo Dei lucerna. ProcesSu vero temporis.
etflliis, Henrieo tune duce, alque Rolbertofratreejus, decursa pueritia, cum eum jam sibi vindicaret adir-
qui ilh successit. Et bocdonum firmavit prcecepto lescentia, a patre suoest traditus domino Brunoni
regali, annuloque suo jussit insigniri. atque ej)i- Lingonum prcesuli. Qui eum liberali cernensingenio
scopis, et comilibus, ac cceleris primatibus qui prae- valere, canonicorum studuit collegio copulare. In
sentes aderant, corroborare jussit. Interfuerunt au- ea itaque urbe cum philosopbos virosque audiret
ten. Lamberlus Lingonensis episcopus, Hugo Anti- ecclesiasticos, divina inspirante gratia nulli soda-
siodorensis episcopus, Azelinus (25) episeopus Laii- lium erat inferior in sapientia. Fecunditas eloquen-
duncnsis,'Gofredus episcopus Cabillonum, Bcvaldus ][. tise gravitate componebatur sapientise. Ex materia
episcopus Suessionum. Comites vero, Willelmus hujusce compositionis vas esse cospit eleclionis.
Nivernensis, Otto Matlsconcnsis. Actum annomille-" Gumque foret animi ad cuncta capacis, nihil inten-
simo quindecimo, ipsius autem regi vigesimo ocla- tatum, nihil denique liquit inhaustum. Gumjam
vo. Fecit et de Iocis ad hunc pertinentibus,, videli- vestiii ccepisset vernanlibus juventutis floribus, ifa
cet de cella Belnensi, ac Puteolis, ut supra dixi- suam adolescenliam brihis ihstruxit moribus, ut eo
IKUS.Proque bis justum est, ul anniversaria dies teroporejam viderelur monachus, integrum se et
ipsius a nobis agatur. sincerum omni custodia ab liis Tobservabat vitiis,
• De ealice aureo oclo librarum.— Eo tempore raor-
quibus contaminari solent homines hujus cetalis. Is
fuus est Olto, qui et Willelmus dictus est, coraes,' enim imbui timebat, ne tenera in aetate bis infe-
anno videlicet millesimo vigesirno seplimo, et in hoc clus esset, quibus cum vellet carere non posset. -
Sancti Bcnigni monasterio sepullus : ubi et filius Juxta illud quod scriptum est : Adolesans juxta
ejuscomes et Wido ante aliquot annos tumulatus viam[suam,~ etiam cum senuerit non recedet ab ed
jacebat. Hicpro multisin hoc loeo collatis benefi- (Prov. xxn. 6.) Bonorum virorum et maxime pru-
cns, aliqua ex parte a nobis descripiis, promeruit dentium contubernio potitus, lurpitudinis seclato-
ut semper memoria ipsius agatur ab hujus loci mo- 'u res exosus.
nachis.. Siipra memoralus Hugo episcopus Antisio- Deinde ftt monachus. Ideo a parentibus mullas pa-
doreiisis, et comes Cabilonum, protector et ad\oca- iilur contumelias.— Igilur cum pro sua omnibus
tus hujus loci, dedit Sanclo Benigno scyphum au- cbara berievolentia diligeretur a domno Lamberto
reumpondo quinque librarum, ut fieretex eo ca- Lingonum praesule, cuperetque eum idem ponlifex
lix aureus ob expiationem culparum ipsius. Cui eollatis ecclesiasticisgradibus exaltare, ille respuens
eleemosynae addidit Richardus Normannorum dux labilem et caducam mundi gloriam, boc studuil ope-
sextam -libram auri, ut pro hoc aliisque pluribus re adimplere, quod Dominus prsecipit sermone.tjKJ
nobis collatisbonis rettibutionem acciperet a Deor vult (inquit) post me venire, abneget semelipsum, et
aeterneehasreditatis. Chunigundis eliam imperatrix, lollat crucem suam, el sequaiur me (Marc. xvi, 24 %
uxor Henrici Ciesaris, pro rcquie auimse prsedicli Luc. ix, 25). Sprelis itaque omnibus terrenae pos-
dedil duas libras auri, insuper et omnes sessionis stipendiis, ob spem futurae repromissionis
- pfincipis
geriinias ipsius calicis cum palena, studuitque fa- habitum sanctae conversationis sumpsit. Sed non
cere vas eleganfissimum, ut per hoc recolatur per ibi defuit probatio tribulationis. Parentes namque
'asvum. Pro lris cseterisque benefactoribus nostris n ejus insequentes eum, alque ab hoe monasterio per
insistendum est nobis -orationi prece instantissima, consensum episcopi-vi abstrahentes, nudatum babi-
n'e aliorum gratis utentes hono, peccalorum eorum tu monachi per publicumita deduxerunt, ul prohac
nostris sttperaddilis, gravem accumulcmus sarcinam verecundia odiret quod tantopere amplectebalur.-
super capita nostra. Sed nibil-proficit callida ars maligni contra doctri-
Halinardi Lugdunensisepiscopi actus describnntur. nam Sancti spiritus. Nullo modo quippe valuerunt
Fit canonicus.— Temporjbus qUibus h_ecgesta sunt" eum revocare a'sua intentione; verumparvo trans-
domnus Halynardus iri hoc loco prioris agebat of- acto iempore fugam iniit, ut vel extra patriam
ficium. Qui sequenli temporeetiam abbaiis ac pasto- posset perficere, quod in patrio _so!onon permilte-
ris est assecutus nomen el meiitum. Cujus memo- baiur adimplere. Sed iterum insecutus et capttis,
fiani dignum esl nos assignare litteris, qui nos dul- ad episcopum est reduetus. Qui eum multis pro-.
cibus ac paternis roonuil inslitutis. Hicfuit oriun- missionibus et blariditiis demulcebat, si quoraodo
dus Burgundia, nobilium virorum exortus prosapia. posset aniraum ipsius ab hac intentionereveerre. -

../22) O.i.iw...... Alias, Curte-Anwn. ' '

{25) Axelinus. Acherius legi vtilt Adelbero.
m CHRQNICO.VS. BENIGNI DIVION. ^ S_2
At ubividit eumin sua persisiere sententia, vixtan- &^in manibus : ifaque In equilando reficiebalur ani-
dem permisit ei quod vellet .agefe, Sic itaque quod mus legendo, Philosophos vero ssecul-trisque japien-
lise libros cum legebat, illud sagaci sectabatur indu-
cupierat assecutus, deinceps alieno vixit imperio,
«t in nullo quantuin potuit deviaret a sanclae insti- stria, quod per legislatorera divina vox prsecipit de
tutionis proposito. Is enim procul a se remotis be7 captiva. Hsec quippe quse in philosophorum libris
betudine et rimrmure, singularis prae ceeteris obe- reperiebantur utilia, beec sua dignabatur memoria:
dientiseprseeminebat virtutedmplens iUud in fratri- quse vero superflua, de amore scilicet rerumque see-
bus quod dicit sanclus Beriedlctus (Regulmc. 71) ; cularium cura, quasi venenata radebat et mortifera.
Obedientimbonum nonsolum abbali exhibendum £St\ Hic calvitium inducebat, haec unguinum more ferro
sed etiam sibi invicem obediant fratres. Enimvero acutissimo desecabat. Ex lectionis ergo assiduitate
beatiBenedicti, cujus subjacebat discipuiatui, imi- scripturarurainformabalurauctoritate: ifa in cano-
tator existeris, sapientem Dei stultitiam est adorsus, nicis ac monasticis valebat institutis, ut nulli vide-
juxta quod prsecipit Apostolus : Si quis vull inter relur secundus in legum decretis, ac philosophicis
vos sapiens esse in lioc mundo, stullus fiat, ut sit sa- argumentis. Tum virtute et sapientia compositus,
piens (I Cor. III, 18). Haud seeus enim ac pbilosophi fandi quoque honestissime cdpia ditatus, ita se ao-
ad syllogismorumargumenta tota se conferurit men- 1B aptabat singulis, ut omnibus esset diligendus, im-
lis instantia, itase conlulit adea discendaquae^uoti- plens illud Apostoli: Omnibus omnia facius sutn, ui
dianum per usum iri monasterio sunt explenda. Qui- omnes faoerem salvos (I Cor. xi, 22). Quidquid lo^
busomnibussolertefsibicuracognitis,etexperimerito quebatur, sapientise gravitate componebatur. Sermo
memori_ecommissis,viderijamcoepit doctior cunctis. ejus sale conditus,-quo virtutis pondere brevis et
"
Fil prior ct abbas S. Benigni.— Hunc ergo ut rarus ea prudenti suavitate habebatur pretiosus.
in monacbico ordine ita prudentem jam diclus pa- Ideoque quotiescunque ad sedificationem moralem
ier WiUelmus intellexit, congregalioni fratrum prae- faciebat sermonem, ut disertissimus, ita habeba-
ficiens, animarum curam eidem commisit. Quod tur gratissimus. Gregem sibi commissum provida
ministerium tanta auctoritate tanlaque adimplevit regens pietate, adversus pessimum sanctis omnibus
sollicitudine, utomnibus secum conversantibus et inimicttm concordi sancloque certamine admonebat
exemplo fuerit et terrori. Regulari quidem contehtus pugnare : et eorum quisque quod possil operari.bo-
conversatione sic studebat parcimonice, ut differre nuni non desisteret, ne'tunc vellel quando non lice
nullatenus videretur a societale communis mensse. ret. Illis etiam beati Joannis saepius inferebat nioni-
Aliquorum vitia dum conspiceret reprehendenda, Q la, qui in sua ait Epistola : Pacem sequhnini cutn
prius in unoquoque laudanda canebat. dehinc velut omnibus, et sanciimoniam, sine qua nemo videbit,
gnarus reprehendenda carpebat. Cunctos tameri see- Deum (Hebr. xn li).
pius admonebat, ut lales se Deo exhiberent inlerius Archiepiscopat. Lugdun. donalus, imperalori suadet
quales humana opinio pro religionis habilu ferebal Odelricus eligatur. — Diligebatur quamplurimum a
exterius. regibus Francorum Roberto et Henrico. Sed et Conra-
Scienlia pollet et facundia. Qua menie pliilosoplws dus imperator, et ejus filius Henricus Cassar, illui»
legebat. — _Per cuncfa ergo monasterii probatus nimio venetabantur affectu. Unde factum est ut, Lug^
offieia, omniumque ministeriorum obsequiis non se- dunensis sedis vacante antistile, ab ipso Henrico
gniter adimpletis, primuni prsepositi sub ipsius ab- imperatore (eo quod olim sibi cognitus, et pro relir
batis imperio quatuor annis adm.inistra.rit officiuni, giosa conversalione, ac fama sanctitalis erat valde
ad ultimum post praefati Patris obitum pastoralem dilectus,) oblatus est ei illius episcopatus honor. Ipse
suscipefe curam, doctrina ifl exigente justitiae, ab vero grave pondus proccllosi culminis per .custo-
omni coaelus est fratrum congregatione. Qubd li- diam refugit bumilitatis : obtendens se monachum
cet invitus et reluclans aeceptum minislerium, curn ad tanlum onus nequaquam fore idoneum. Erat
cultui vineaemanciparetur divinse, ut Lujus se assi- j) tunc in clero Lingonensi quidam elericus nomine
gnaret colonum, commune utile multorum magis Odelricus, aetate pariter ac sancfaconversatione pro-
quserebat quam proprium. Cunctis benignus, omni- vectus, litteris apprime erudilus, qui tunc in pala-
bus asquus ; nemirii nocebat, quibus poterat prbdes- tio regisaderat, sed tajnen principi non plene co-
se studebat. Sana- quippe doctrina ei inerat, quia gnitus. flunc domrius Pater noster Halynardus suasit
suseconditioni quod x.ompetebat, illud soief ter age- expelendunf: qiiem et sapientice ubertas et senectu-
bat, proptei illud Apostoli - Nemini dantes ullatn of- tis eommendabat dignitas. His renuntiatis regi ver-
fensionem, ut non viluperelur ministerium noslrum : bis, miratus vel quod oblalum honorem sacerdotii
sed in otrmibusexhibeamus nosmelipsos sicut Dei mi- tam vili penderet, vel, quod in se denegabat pro aliq
nistros (II Cor. vi, &). Sanctis etiam et modestis ser- tam sollicite expetebat, assensit, et episcopalus di-
roonibus inditus, obscenis et turpibus omnino inter- gnilatem memofato domno Odelrico concessit. Quem
cludebatur auditus -. propter illud quod scriptum ipse Palef usque ad sedem deduxit: et quaeque in
est: Sepi aures tuas spinis, et noli audire linguam obsequio illius competebant, ac si unus ex familia
nequam (Ecclil xxvm, 28). Adeo lectioni erat dedi- ipsius procuravit, Qui rexit Lugdunensem Ecclesiaro
tiis, ut in ilinere positus, libellum ssepius gestaret par arinos quinque, vefbo el exemplo bonorum ope-
PATROI. CLXII. 27
 giS ANONYMI 811
rum instruens animos subditorum. Postmodum a J! i Lugdunenses clerici. Imperator, ut moris est, pro-
quibusdam malivolis et invidis perpessus insidias, pter datum honorem episcopii requislvit ab eo fidei
quem ferro non potuerunt, veneno penmere nori sibi debitse sacramentuin. Horum verborum dom-
de.reetavertint. Sicque occisus, c_eleris sanctis pon- rius Hugo arcbiepiscopus Chrysopolitanus erat se-
tific bus ibidem quiescentibus est aggregatus. questcr ac mediator. Ille his auditis verbis respou-
Vita funclo Odelrico invilus fit arcldep. Lugd. dit: Si Regis ceierni, et regulee quam jurejufando
E-jus animi demissio , ac prudentia. — Tum demum promisi prsecepta postposttero, quse mihi fides erit
vox totius cleri cum consensu populi, ul ad boc ut imperatoris juramenlum custodire debeam?Do-
culmen suscipiendum colla submittat, hortalur : minus enim dicit in Evangelio : Nonjurare omnino:
utque pastoris curam in cis gereret, deprecatur. Ad et Regula Patris Benedicti prsecipit monacho non
imperatorem legationem roittunt, ut domnus Haly- jurare, et, a smculi aciibus se facere alienum. Hscc
nardus pontifex eis detur, exposcunt. Imperatoris renuntiata regi, miratus et amplectens animo ejus
proeceptum mittitur: ut domnus Halynardus inthro- conslantiam, volens tamen probare perseverantiam,
nizetur, preeeipitur. Sed ejus animus robore firma- dixit nequaquam se illi dare ponlificatum, si non
tus divino, nequaquam ab bsec flectitur, quousque obediret suis preeceptis. At ille ait: Melius est mihi
apostolici papae conventus esl litleris. Joannes, co- 1B nunquam accipere sacerdotium quam transgredj
.gnomento Gralianus, tunc residebat in sede aposlo- Dei mandatum. Ad hsec episcopi illarum parliuni,
lica. Is ui comperit eum nolle acquiescere depre- et maxime Sigehaudus episcopus Spifee, ubi heec
canlium votis, misit ad eum prsecipiens auctoritate gerebantur, insislebant, dicentes : Quis est bic qui
pontificali ttt obedirel prccibus cleri el populi. Fa- pt'_esuriipsil in palalio principis, mandatis ejus non
ctus igitur apostoli compos et compar honoris, du- obedire, quod nostrum nemo unquam facere ausus
xit apostolicam factis et nomine vilam. Eadem vir- fuil? Aut juret fidem regi, aut abjieiatur. Yerum
tus mansithumilitatis, opere multiplicato charitatis. Theodericus episcopus Metensis, et Bruno Leuco-
Oronia quse agebat, virtutum sapore condiebat: ut rum episcopus, ac Richardus episcopus Yerdunen-
speculi fieri solet inspectione, ila se interius divina sium, ipsius amici existentes, suadebant prineipi
considerabat lectione, et ex hac menlis ornatus com- non debere pro hoc molestiam inferre religioso viro,
ponebalur . deformilalis vero si quid deprehende- cujus animum in fide et cscteils virlutibus constan-
batur, justitiae moderamine corrigebatur. Disertis tem scirenl. Ad hsee imperator ail: Suadete illum,
viris quolies jungebatur, et de scripturis, fieri ut si non vult sacramentum facere, vel ad hoc se pro-
assolet, aliquid proponebatur, libenter audiebat, ferat, ut videatur feeisse, ne mos patrise nostras
prudenter el verecunde respondebat. Prava vero si *C annulletur. Respondit ille : Temlumdem est si simu-
qua proponebantur, non acriter, sedingenuopudore lavero ac si fecerim : absil boc a me. Iinperator
confutabat, non cailida argumentalione contra se videns cum sic firmum, noluit amplius inquielare
disputanlem superando, sed per venerabilium docto- illum, soluihmodo verbo et promissis ipsius iidem
rum exempla benigne docendo. Tunc dicta ortho- assentiens, dedit ei quod petebatur. Ac in sua prse-
doxorum tradebat ad mediura, cum evangelicis au- senlia fecit illum ordinari, dans ei qucecunque
ctoritatibus : atque in bunc modum el eruditrssimus fuerunt sacerdoiali benedictioiii necessaria. El non
declarabatur, et elationis, vel eruditionis jactan- solum ipsi, vel cseteris episcopis, sed etiam levitis
tiam fugere videbatur. Jurare omnino cavebat, ne ac minislris altaris ila praspaiabat oninia, scilicet
forte perjuraret. Unde quid' in palatio imperatoris vestimenta, libros, linteamina, ac quasque necessa-
egerit silendum non est. ria, ac si esset non princeps, sed fatnulus. Efat
Burgundim regnum quare possidebat imperator. enim quidem religiosus rex, valde ecclesiastieus,
Sacramenlum imperalori prmslare renuit Alynardus. et circa divinum cultum de.otissimus.
Adulatores episcopi. — Henricus terlius imperatqr Alynardus ordinalur archiep. coram imperatore. —;
Burgundiae rcgnum gubernabat. Rodulphus enim Ordinatus est autem venerandus Paler Alynardus
Burgundiee rex sine liberis existens, Henricum se- '0 per manus domni Hugonis archiepiscopi Chrysopo-
cundum Ceesarem hseredem regni fecit, postquera litani, in loco, qui vocatur Herbrestinc lingua Teu-
ad Conradttm perveiiit imperium. Hic sororem prse- lonica, quod in nostra, bonas mansiones signat,
dicli regis, nomine Gislam, babuit conjugem ; de anno ab Incarnatione Domini millesimo quadrage-
qua genuil lertium Henricumi Cuiex successione simo sexto. Eodem anno perrexit memoratus prin-
paterna jure provcnit regnum Burgundise. In cujus ceps Romam, ibique tunc suscepit coronam in".ie-
regni termino sita est Lugdunum civitas, quam rii, die nalalis Domini, per nianus Clentenlis papae,
Lolharius Francorum rex dedil in dotem sorori quem ipse lmperator ordinari jttssil, el fecil deponi
suse Matbildee reginee, quam despondit Conrado Joannem, qui turu calhedrse prsesidebai, et BeneJi-
Rurgundia. regi,' patn supradicli regis Rodulphi. ctum. atque Sylveslrum, qui in conciUo tunc hsbitq
Igitur propler donum episcopatus domnus Halynar- examinata eortim culpa, invenli suntnon solum Si
dus ad hoe elecius, flenrici Ceesaris curiam adiit, moniaci, sed "etiam pervasores Ecclesiie Christi,
et cum eo episcoporum, qui erant suffraganei, le- Huic concilio inleifuit ipse domnus Lugdunens.unt
gati arcbidiaconi, atque ipsum paslorem queerenles archiprsesul, atque meraoratus Hugo, archiepisco-r
845 CHRONICONS. BENIQNI DIVION, 818
pus, aliique plur.es ex diversls parlibus co idunali ji vidit eum vere poonitenlem cl affiictum, condolens
episcopi. Fueral ei consuetudo Romam oraiionis ei statim indulsit, dicens suflicere ad poenilentiam
gralia frequenter pergere, ut sanctorum aposlolo- ea queepassus fuerat: abeuntem quoque post abso-
rum ac martyium, qui urbem illam protegunt, pa- lu.tionem delictqrum munei avit amplissime: dans
trocinia imploraret. Erat namque ejus voluntas, ut, insuper licentiani recipiendi episcopaius. Venienfes
si fieri posset, ibidem Deo animam redderet. Qua- ergo Romam domnus aichiprtesul Halynardus vale-
propter non est fraudalus a desiderio suo, sed ut facturus ipsi el ceeteris sociis, discubuit cuni eis ad
volait, ita domnus ei concessit. Defuncto memo- rnensam ; ubi oblatus est.ei piscis a quodam falso
rato papa Clemehte, Romani petierunt euni ab im- amico veneno iufectus. Ex quo onincs qui perce^
peratore. Hoc namque a Romanis imperator data perunt, tam ipse quam cseteri, vel infra octo dies
pecunianon parva exegerat,-ut sine ejus permissu mortui sunt, vel post longam -egriiudinem consum-
papa neii eligeretur. IUa eognita voluntatc principis pti obierunt. Duo monachi ex hoc loco qui curn eo
ac populi, dissimulavit ire ad curiam, donec tar- erant, hoc cibo interfecti sunt. Obiit quarto Kalen-
dante eo, alter eiigeretur: dibgebant enim eum das Augusti, anno ab Incarnatione Dqmini mille-
valde Romani propter facundiam oris sui, et affabi- simo quinquagesimo secundo, peractis in pontificio
ijlatem sermonis : ita enim proferebat vernaculum B annis septem, in regimine hujus loci annisviginti.
sonum loquelee uniuscujusque gentis, quousque La- - Romcesepeliiur in ecclesia S. Fauli. Quanta con-
tina penetrat lingua, ac si eadem patria esset pro- tulerit bona S. Benigno. —Praecepit se poni ad SanT
~
genitus. clum Gregorium ad Cliyum Scauri; illum enim
De S. Leone papa IX. Obit Alyndrdus. —Domno locum domnus papa concesserat ei ad manendum.
igitur Leucorum episcopo Brunone, qui appeUa- Sed nobiles Romani qui ad visitandum eum vene-
Jus est Leo papa, ordinato, evocatus est ab ipso rant, dum viveret, adSanctum Paulum jusserunt
Romee ad concilium domnus archiepiscopus Ha- deferri corpus, ibique honorifice traditus est sepul-,
Ijnardus, simulque omnes episcopi Gallise, ad turce, ad lsevam parlem ecclesise, et arcus super
peitractandum inibi de statu et correctione sanclaj tumulum ejus. sedificatus. Omue ornamentumj quo
Ecclesice. In ipso anno ipse domnus papa perrexit utebatur ad sacrum ministerium, transmisit sancto
Franciam, et Remis habuit concilium episcoporum, prolectori suo Benigno, cum non parva auri quan-
sicut jam diximus, ibique fuit cum eo prsedictus titale, et vasis-argenteis, quee eranl in ejus officio.
Pater noster : tuncque fuit translatum corpus S. Auxit ornatum hnjus ecclesice maxima ex parte ;
Remigii ab ipso domno apostoUco, et episcopis-qui inter quee crucem aoream gen.niis ornalam fabri-
ibi adfuerunt, et ipsa ecclesia sacrata. Teitio prse- G cari fecit. Libros etiam plures conscribi jussil.
diclus papa babuit condliuni in urbe Roma, quo OSicinas hujus monasterii renoyavit. El quanquam
a2uit prsefatus prcesul: indeque "iterum Galliam omnibus eruditus esset arlibus, tam n in gcome-
properanti comes individuus exstitit. Yeniens vero tria et physica plurimum studebas. Quse vero in
ad civitatem Lingonas, ordinavit ibi in praseniia hoc loco augmentata sunt in terris, et pbssessioni-
papee domnum Arduinum episcopum, pro illo qui bus in diebus ejus, non est silendum.
fuerat ejectus, Rursum sequenti anno Romam per- Hugo Chrysopolitanae sedis archiepiscopus, ipsius.
gens, cum ipso domno apostolico properavit Bene- valde familiaris amicus, dedit ecclesiam sitam in
ventum, et Capuam, montem Cassinum, alque burgo Salinis dicto, quam sui genitores a funda-
montem Garganum ad sanctum Michaelem archan- nientis exstruxerant. Et est sacrataln honore san-
gelum. Ideo namque praedictus papa perrexit illas clorum Symphoriani et Agatbse martyrum ; san-
in partes, ut babiiatores tefrse illius, si posset ali- ctusqueAnaloIius confessor inibi quiescit. Cujus
qucmodo, relevaret ab oppressione qua mrnii.m loci donationem posuit super altare Sancti Benigni,"
erant gravati a Northmannis. At quia domnus prsesul ' die nalalis ipsius martyris ibidem missas eelebra-
Hal^^nardus prsepotens erat fn verbis, et ad suaden- y, lurus. Atque coram onini populo qui convenerat
dum quodlibet lingua sufficiebat, propter boc ut obligavit excommunicationis vinculo, qui illum lo--
mediator et Iegatus pacis inter preedictos Norihmah- cum subtraheret a dominio abbatis et monaehorum
nos, el Ipsum esset, doinnus aposlolicus secum duxit Divionensium. Hsec donatio facta est annoab In-
eum. Inde regressus, quoniam ad eolloquium impe- carnatione Domini millesimo trigesimo septimo, in-
'
ratoris, qui lum forte erat in finibus Ungarise, pro- dictione quinta, episcopalus sui anno sexto. Con-
perabat: jussit eum prsedictus papa Romce reside- cessit per episcopale privilegium alteram ecclesiam
re, donec ipse rediret. Eral in ejus comitatu dictus in eodem burgo sitam saiictee-Marise honori dica-
Lingonensis episcopus Hugo. Is posnitens eorum" tam : quam ecclesiam Rainaldus comes dedit san^
quse haud secus (24) egerat; domnum' expetiit pa- cto- Benigno pro requie animae patris.sui Ottonis,
pam, ut de commissis modum poenitenlise, etabso- vocati Willelmi.;' proque ejus largilione accepit a
lationem -delictorum imploraret. Ipse vero apostoli- domno Halypardo pecuniam nonparvam, dum adhuc
ciis, sicut erat misericors et benignus animo, ut prioris gereret officium.
'
(24) Q-MeIwudrsecus. Acherius legit, </..«; emcm; at rcsti(uendum,7«cB cecus, sublata negatione.
811 ANONYMI 848
Auctor de se lequitur. — Dedit_ prsedictus comes A rium : piscationem insuper cum bominibus qui de
Ramaldus in supradieto burgo locum ad ecclesiam hoc ministerio sibi serviebanl. Huic donationi prse-
construendam ; in quo exstructa fuit capella in ho- sens fuit memoratus arehiepiscopus Hugo, deditque
norem S. Andrese apostoli. Quse ex niateria ligno- perbaculum, quem ferre manu solebat, altareprsa-
rum facla, per incuriarn ad nihilum postea fuit re- dictse ecclesise abbati Halynardo, el ob memoriam
dacla. Dedit in Evoregio terram, quse fuit Theude- hujus rei commutaverunt virgas suas. Burchardus
berli; quee a monachis aliquandiu possessa est; quoque comes dedit locum Offonis-viUa dictum,
sed propter contrarietates, quas Odilo quidam fa- quondam nobilem abbatiam, et in honore sancii
ciebat eis, intermissa ab bis, usque dum possiden- Leodegarii consecratam, ulque monasticus ordo
tibus ipsis locum sancti Anatolii, iterum jam diclus ibidem repararetur deprecatus est enixius memora-
comes restituit illis. Actum esl hoe ab Incarnatione tum abbatem Halynardum. . '
Domini millesimo vigesimo sexto, posl mortem Sed et Rolgerius dominus castri, quod voeatur
Willelmi eomitis, qui ipso anno obiit.- De habitato- Warigionum rivus, ecclesiam a patre suo Widone
ribus vero ipsius oppidi aliquanti clerici vel laici in honorem sancti Stephani constructam ea inten-
venientes ad conversionem monacbicam in hoc mo- tione largitus est, ul expulsis eanonicis nioiiachi
nasterio, dederunt facultates suas sancto"protectori " ibi collocarenlur ad serviendum Deo die noctuque.
nostro Benigno. Aliquanti offerentes filios suos, si- Rainaldus, etiam possessor castri, quod Castellion
mililer conlulerunt de rebus suis. Inter quos pater dicitur, ad obitum veniens, ae sumens habilum
meus me offerens, exceptis aliis rebus, dedit secus monachicum, dedit potestatem sanctl Juliani-cum
puteum domum, et sedem unius caldarice : quse su- oronibus ad eam perlinentibus terris, et mancipiis,
per solutione census data est postea, ea conven- atque ecclesia ipsius sancli- nomini dicafa : ubi pc-
tione, ui qui eam teneret, quadraginta sex solidos tiit monachos constitui, qui pro ejus anima ac cse-
omni anno persolveret. terorum iidelium exorarent Deum. Simili modo Ab-
Aliquanto post transacto tempore idem memora- berlus comes Metensis dedit villam quam dicunt
lus comes Rainaldus juxta castellum, Vesullum di- Wlferei curtem- cum mancipiis utriusque sexus.
ctum, dedit eeclesiam in honore saneti Georgii sa- Ipse quidem in vita sua dare disposuit, .sed eo
cialam, ut ibi conslrueretur monasterium, et qua- mortuo Girardus dux filius ejus adimplevit. Necnon
tuor monacbi ibidem conslituerentur, qui omni et matrona queedam, Letgardis nomine, soror
tempore Deo servientes exorarent pro requie ani- Lamberti episcopi, dedit ecclesiam sitam in villa
marum patris sui ac matris, fratrisque, ac pro se- dicla fslo super Mosam fluvium, in comitatu Bassi-
metipso, omnique parentela. Dedil ad earum stipen- " niacensi.
dia vineas et terras, vel quodcunque fuit nccessa-
Finis historim prmsentis.

-
CHRONICI ABBATI^ S. BENIGNI GONTINUATIO.
Non autem a nobis hujus antiqui sacrique divi Joannes et Adalbero, de quorum gestis nihil prorsus
Benigni modernis monasterii cultoribus preeler- uobis reperiri potuit) ad hoc veniens monaslerium
mittenda sunt, el oblivioni tradenda, quee ad decus iUud ferme destitutum invenit: nam et forinsecus
et ornatum hujus ecclesiae lotiusqtie congregatio- possessiones factione pravorum prineiputn annul-
nis commodum fecerunt, seu concesserunt supra- latae pene fuerant, interius autem observantia regu-
dictorum abbatum, benefactorumque praeclarissimi D laris, fervorque religionistepefactus omnino videba
successores. Quis enim dfme venerabilium Patrum tur. Sed ipsius venerandi Patris diebus salis ami-
Jarentonis, Odonis, Hugonis, Roberti, aut Ale- qabiliter, placide, ct benigne hanc Ecelesiam visus
xandri, sive illius maximi noslri benefactoris domni estDeus respexisse, cum aliquantis antea tempori-
Claudii de Charmis benefacta enarrare valebit; aut bus ipsam miserabiliter visus fuerit (ut hoc modo
eadem potius nixu toto discere non desiderabit? loquar) despexisse. Is namque venerabilis pastor
Itaque quoniam (ut ait quidam) plus movent exem- divino fullus auxilio, et religionis cultumin prisli-
pla, quam verba, ulque illorum exemplobene vivere num stalum restiluil, et non paucas possessiones
sancteque in congregatione bac conversari sataga- amissas recuperavit, ac nunquam prius habitas sua
mus, cupiamusque, ad ipsorum balbutientes licet prudentia acquirere^meruil. Nam quia erat profun-
nobilissima praeciarissimaque gesta explicanda cala- dus scientia et eloquio,prudens cpnsilio, principibus
mum {Deo concedente) adaplare audebimus, alque taip eeclesiasticis quam scecularibus valde placebat.
eurabimus. - Et quolies illos adisset, maximum in eorum curiis
De vigilanlissimo pastore Jarentone. Ioeum habebal, etab ipsis magnifice muneralus
Jarento igitur hujus coeuobii venerabilis post Ha- redibat. Porro illi non satis erat per vicina sibi loca
lynardum teriius abbas electus (prasfuerant enim ecclesicesibi commissse commoda perquirere, sed ad
819 - CHRONICONS. BENIGNI DIYION. €50
«xteras et remotas regiones, in Hispaniam scUieet, i mam de villa Tur, cum terra presbyteri. Item ecele-
atque Angliam pergendo, aurum, argentum, pallia, siam de Olferes, ecclesiam de Cruceyo, et ecclesiam
aliquanta aiitem et ecclesiastica ornamenta unde- de Colgrino cum plenariis earum decimis, et terris
cunque huc convelrebat. Et ut fidelis minister quee ad ipsas pertinentibus, ac lerris presbyterorum.
sibi a fidelibus tradita fuerant, domus sueefideliler Dedit et plenariam decimam de tota Crecavilla, cum
utilitalibus impendebat. Unde et conligit divina fa- lerra presbyleri, ea videlicet quee ad ecclesiam per-
vente clementia, ut in diebus ejus tam rebgionis tinet. Constituit prseterea praesul supra nominalus
gratia, quam externarum rerum affluenlia, super i-ridem fieri suam et omnium post fuluroium ponti-
omnes sibi vicinas beee Ecclesia caput extulerit. Ye- ficum, canonicorumque Bajocensium sepulturam.
fum de possessionibus per eum recuperatis vel Verum qttia heec omnia, et quas supra reluliinus
etiam acquisitis aliqua memoranda referamus. Hic Divionensi ecclesise in Galliis positus dederat, ipsam
venerabilis Pater sua industria eellam sanctaeMa- eamdem donalionem post modum apud Bajocas in
rise Cabilonensis recuperavit, necnon et cellam de manu preefati ahbatis, laude et testimonio clerieo-
Sarcophagis. Tunfardus (2S) Yalenlinensis episco- rr.m suorum tradidil. El charta facla non solum quse
pus hortatu preefali Patris Jarentonis dedil nobis dederat confirmavit, sed insuper plura addidit: pe-
ecclesias quas in Yalenlinensi territorio babemus. ft cun'am scilicet multam, domos segelibus diversis
Hugo quoque Bisuntinensis archiepiscopus favore refertas, animalium etiam -promiscui generis gre-^
ipsius Patris Jarentonis nobis contulit capellam ds ges, centenarium numerum excedentes.
Logia novella. Necnon et Agano Eduensis episcop'_ts Multa Robcrlus episcopus. Lingon. tribuil S. Be-
etiam nobis dedit ecclcaiam sancti Jacobi de Arneio. nigno. Jarenio diem exlremum clausil. Ademarus
Ipso etiam interveniente duo nobiles viii sub eo abbas. — Domnus Robertus, Ecclesias Lingoriensis
conversi, dederunt alodium suum de Hischino, et episcopus, qui celsa regum Franciae ac ducum Bur-
S. Benigno de Bosco. Per ejus siquidem ae mona- gundise stirpe progenitus erat, postquam divina fa-
chorum iliius industriam habitari et recedificari cce- vente gratia pontificatus suscepit reginien, anleces-
perunt rillae islse ; videlicet, Casnedus major et mi- sorum suorum poritificum, qui hanc ecclesiam ma-
nor, Marcennarius, Yarescis, et Misiniacus: ex terno semper coluerunt affectu, itase sluduit infor-
quihus duas, Casnedum scilicet et Marcenniaeum, ad mare exemplo, eorumque in se transferre animum,
anniversarium suum faciendum deputavit ut, quoad vixit, miro semper amore bunc locum di-
Hujus autem jam dicli Patris lempof e venerandus lexerit, ellibertate munifica donis ingentibus cumu-
Ecclesiee Bajocensis prcesul, Odo vocatus, a suorum lare studuerit. Denique Dei sanctiqueBenigniamore
progenilorum Northmannicecomitum, qui hancDivio- J succensus, prsefalique abbatis Jarenlonis frequenti
nensem Ecclesiam affectu unico dilexerunt, eamque exhorlatiocc commonilus, dedit nobis ecclesiam de
rebus et possessionibus plurimum provexerunt, tra- Noant, cum capella sive sacello ejusdem castri, et
mite salutari minime degenerans, imo potius imila- omnibus lam ecclesiis quam altaribus ad ipsas per-
lor eorum perfectus existens, affectum ipsorum suo tinenlibus. Dedit etiam ecclesiam de Claromonte,
iempore studuit reuovare, ut et stra et illorum me- ecclesiam de Magnomonte, ecclesiam de Icio, ec-
moria apud nos semper nova merito debeat perdu- clesiam de Casnedo, ecclesiam de Spaniaco, eccle-
rare. Cujus de\otionis indicia, ut ex parte tanga- siam de Yareso, ecclesiam de S. Lupo, ecclesiam
mus, cum vice quadam Urbanum papam intra fial- de Germani viUare, ecclesiam de Riviaco, ecclesiam
lias constitulum expeteret, Divionem veniens a jam de Occeio, et ecclesiam depagoAdeleni curtis. Addi-
dicto Patre Jarentone, et fratribus hujus loci, tanta dit pra.terea ingens erga hunc locum stice benevq-
bonorificentia exceptus est, ut sibi nimis incompe- lenlicedocumentum. Capella naraque Wangionisrivi,
tens viderelur, si tanto eorum obsequio sequali vi- juris erat Ecclesise Divionensis, sed clericis illam
cissitudine non responderet, et suum erga eos affe- tenenlibus nullus inde veniebat profectus : unde
ctum perenni teslimonio comprobaret. Unde adhor- , frequenter a preediclo Patre Jarenioue super hoc
tanle ipsum Willelmo Bajocensis Ecclesise decano, compulsus precibus, Guydonis eliam ejusdem castri
pariterqueRichardo Rothomagonsi archidiacqno, der nobilissimi domini crebra exhortatione commoni-
dit sancio Renigno hujus Eco-esise Divionensis pro- .tus, clericis inde remotis, tradidil eamdem capellam
leeiori, per manttm supra memoratijfbbatis Jaren- monachis cum omnibus quce ad ipsam perlinebant,
ionis, monaslerium sive prioralum Sancti Yigoris ecclesiam videlicet de Sariscaco, cum omnibus ad
exira urbem Bajoeensium in morite Cirismatis si- eampertinenlibus,'dimidiam capellam deRoecurte,
tum, cum omnibus appenditiis suis, videlicet plena- et medietatem decimarum, ipsius ecclesice de Mas-
riam decimam totius villae in qua -mouasterium si- nili decimam totam : altare ecclesise de Hericurte;
tum est, tam in bominibus et territorio quam in terram de Grincurte: medietatem quoque decima-
cseleris. Dedit et Burgenses quatuor, duos in campo rum de Columbeiaco, ubi siint duse ecclesiae."
Florido, et reliquos apud ponlem Olberti, cum terra Conslituit etiam supradictus prsesul Robertus, ut
et consuetudinibus eorum. Dedit elplenariani deci- ecclesias Sancti Joanriis et Philiberti, qua. intra Di-

(25) Tunlardus. Acherius emendatj Gontardus.

 "
SSi ANONYMI Sgf
vionem sitse sunt, Kberius et quietius posslderemus. . A a nobis nil per scripturas repertum sif: et ideo
El ut presbyteri in eis eelebrarent, aut subrogaren- cum pr-cecipuisadscriptus est .-et habet in refecto-
tur, vel renioverenlur ad nutum abbatis, sive bujuss rio duodecim praebendas. Post hunc" prcefuerunl
loci monachorum, ipsosque presbyteros ab omnii huic abbatise"Richardus et Aymo, qui et duodecira
exactione presbyterii, episcopi vel archidiaconi im- preebendas habent. Hujus autem diebus quidam Ja-
munes esse decrevit. Preeccplt eliam prsedictus epi- cobus nomine dedit hujus loci monachis centum so-
s.eopus ut totus panis qui in eisdem ecclesiis offerrii lidos Divionenses annui reditus sive census. Pra.-
consuevit, in refeclorio fratribus apponi debeal: utt misso Aymone ad Christum properanfe, exsurrexit
scepius dum corpora inJe reficerent, largitoris ani- e medio vencrandus pree cunctis Hugo de Arcu, ho-
roam ipsi quoqtie suis preeibus recrearent. Snoss ncs_issim_econversationis Pater, bonisque moribus
atitem dies in Domino elausit extremos preefatus; adornalus. Hujus autem tempore contigit in hoc
Pater noster Jarento, migrans ad Dominum anno ai monasterio res terribilis atque miranda : lurris
Dominica bicarnatione millesimo centesihio qulnto. namque lapidea in medio antiquse ecclesise super
Cui successit in reglmine pasforalis of&cii Ade-. bases lapideas summopere stabilita, dimensione
iiiarus. Hic inter buius ecclesiee benefaclores con- longitudinis, Iatitudinis, el altitudinis copiosa, no-
numeran meruit. IB bilique fabrica conslructa, horribiliter eorruit. Sed
Abbaies S. Benigni. llugo, Petrus, Pelrus, Phi- (o miranda res!) theca lignea, quce in inferiori parte
lippus. — Eo autem defuncto, huic congregationi ecclesise pretiosissimas reliquias continebaf, super
praefuit in regimine Henricus : post quem Hugo, duas columnulas lapideas stabilita, majus ruinse
petrus, et alius nomine Petrus, abbates suceesse- pondus sustinuif. Quse quidemitheca omnino illaesa
runt. His decedentibus prasfuit huic ecclesise domnus «liruplis duabus columnulis nuUo alio visibill sup-
Phiiippus abbas, qui inter prceeipuos computatur, posito, per seipsam miro-modosubsistebat. Lam-
elreliquit eximiam in die obitus sui pToeura.ionem , pades etiam quce in loco dictce thecse conlinuo in
pro ejusqtte anni.ersario plurima habemus bona. vencratione sanctarum reliquiarum ardebant, nec
Joannes, Haytno, Petrus. — Circa hcec tempora pmpter taritas ruinas, tanique tefribilem flatnm et
domui contulit huic quidam miles, nomirie Ricbar- soi.ilum, nec propter pulveris inexcogitatum turbi-
dus Bigot, qualuor jugera vineee, sitain campo Ber- nem exstiuctse sunt.
'Irand, cum tribus heminis frumenli. Odo etiam mi- Hugo abbas mdificat ecclesiam S. Benigtd. — Quid
les, ejusdem Richardi filius, dedil nobis tria jor- igifur isthcec preenuntiabant nisi novas reeedificatio-
nalia vineee existentia in territorio Descolonges, pro ^n Eis istius templi divinam dispositionem, exallatio-
auniversario suo singulis annis celebrando. Hi au- icisque sanctarum reliquiarum futuram ordinalio-
tem ambo in hoc loeo sepulturam meruere. Dedit nem designarent? Narii sicut sanclo David a Deo
etiam nobilis femina Aglantina, uxor Bartholomcpi fuit prohibitum certificare domum Dei in Hierusa-
militis de Yilla Comilis, quadraginta solidos annua- Iem, eo quodvir sanguinum esset, quod Salomoni
lis reddilus : quse etin hac ecclesia cumpreefato eon- ejns fllio permissum esl; sic etiam sanctis Patribus
juge, ac etiam filio lumulala_~cst. Preefuerunt tunc in hoc monasterio degentibus, cx aliquo Spiritus
huic monaslerio Joannes et Aymo abbates, qui sancti consilio speciali, non fuitpermissum domum
pauca gesserunt In regimine existentes. Petrus au- Domini his reasdificare, sanctas reliquias exallare;
te-m illis succedens in pastorali cura, multa ad or- huic autem Salomoni Pacifico, preedicto videlicet
nalum ct commodum suas ecclesiee dicitur ges- Patri Hugoni, ex gratia privilegii specialis reserva-
sisse. Iwm est. Et quoniam melior est obedientia victimis,
Nivaldus, Galterus, Adam, Gilebertus, Stephanus, Ideo verierabilis supradictus Pater inspirationi di-
Petrus, Richardus, Aymo, Hugo. — Successerunt vlnce non recalcitrans, sed devotissime obtempe-
huic subsequentes Patres : Nivaldus videlicet, Galte- rans, celeriter qperi fabricce hujus ecclesice (ut im-
rus, Adam, Gilebertus, qui de prajcipuis hujus ab- D prcesenliarum est) poi*rexit dexteram. Quse quidem
batiee benefactoribus est unus. Rainaldus (26) ejus fabrica quantis excogitala vigiliis, quantisque sum-
successor pro anniversario procurationem fecit. ptibus laboriosis esstructa fuerit, ipsamet loquitur
Stephanus Raymundus Loys nobis plurima contulit et satis demonstrat. Completa aufem anteriori parte
bona. Hic ergo cum preecipuis meruit adscribi. jam diclee fabricee, queejuxta vulgare idioma pres-
Ipsius tempore (ut creditur) Olto dominus de Gran- byterium nuncupatur, scepedlctus Pater secundum
dissono contulit buic monasterio, pro una missa diu ante conceptum propositum aggreditur opus
quo.idie iu altari Sancti Stephani celebranda, tri- dulcissimum atque amantissimum; thecam videlieet
ginta tres libras annualis reditus, ef sexaginta soli- argenteam decentissima textura conceplam, auro
dos pro anniversario suo quotannis celebrando. et argento, gemmisque coinpositam fabricare, in
Prcefalo venerabili Patre Slephano ad Christum mi- qua sanctae reliquice, quce diu in imo latitaverant,
grante, electus est pro pastore venerandus Petrus. honorifice conderentur. Qua completa, illiusfretus
Hic fertur plurima nobis bona contulisse, quamvis aiijutorio qui perficit ct solidat omnia, corivoca-
r
{25) Rainaldus, Alias, Raysnundus.
 853 ... CHUONICONS. BENIGNl DIYION. «54
vit prsedictus Pater barones, archiepiscopos, epi- A Vladislaus dux Polonim monachus.— Horum die-
scopos, abbates, aliosque preelalos, dissimilitudine bus licet pauci huic ecclesice beriefeeisse rcperian-
officiorum graduumque uni Domino famulantes, tur, unus tamen Joannes bujus loci monacbus, qui
cum cleri et populi multitudine copiosa. Congrega • faciendum curavit caiefactorium dormitorii, fun-
loque tam nobili coetli pretiosissimas patroni nostri davitque ligna buic necessaria, est intef ceeteros
Christi athletse Benigni de loco uni annis plurimis annumefatus. Hugo de Ray prior Sancti Apollinaris
quieverant, reliquias amovenles, irtfra dictam the- eum Huot patre suo, et Marguarela matre ipsius,
cam sive capsam, post majus aliare decenter atque nobis contulerunt viginti francos, preeter domttm
sumpluose in edto slabililaro, in hymnis et confes- de la Tannarie. Necnon vir illuslrissimus ac no-
sionibus Dominum benedicentes, cum maximo cleri bilissimus nomine Vbladislaus, qui prius fuerat
populique gaudio condiderunt, anno a Christiana dux Albus de Polonia; deinde in hoc loco mona-
nativitate miUesimo ducentesim.6 octogesimo octa- chus, sed sobole deficicnte per papam dispensalus
vo, quarto Kalendas NoveriibrJs. habitum relinquens, donec heeredem fegni sibi suc-
Hujus autem venerabilis Pairis tempore, multi ex cessorem haberet. Taridem auterii occumbens, hic-
ejus progenie et alii multi cxlranei, huic ecelesice quc sepulluram eligens, huic cosnobio contulit duo
ei cjus hahitatoribus muUa bona coutulerunt. lnter B millia et quiugentos florenos pro duobus anniver-
quos prcecipuus fuit-Hugo, dominus de Arcu, miles, sariis.
et Marguareta ejus uxor. Qui. quidem Hugo nobis Alexander de Monte-Acuto abbas. — Sed ut ad
dedit sexaginta solidos Vienncnses, sitos et assigna- laudem venerabilis Alexandri de ilonte-acuto, prce-
los super homines Disier, recipicndos in die anni- dicti Petri successoris, quidquam enarremus, mi-
versarii sui per monachos hiijus loci, quoiannis nime remiltendus est calamus. Hic etenim bujus
celebrandi. Humbertus etiam de Arcu dedit tres he- insignis Ecclesise conslitutus abbas, ipsam magno-
minas frumenti pro procuralione.,Dedit etiam uobis pere intus et foris continuo studuit adornare. Ya-
qusedam nobiUs domina, dicta Isabella de Pesinis, seula namque argentea, necnon et pannos aureos,
pro anniversario quadraginta solidos Turonenses, cum plurimis sericeis ornamenlis, ac-quidquid m
in die obitus sui annualim percipiendos : hcecautem ipsa ecclesia lunc decora erant, nobis contulit.
mqriens intus suam elegit sepulturam. Fttndavit calefactorium refeclorii, et similiter an-
Abbales Girardus, Henricus, Millo, Joannes, Otlo, niversarium -suura, necnon eleemosynam tredecim
Pelrus.—Pluriniisdeniqueinpasloralicuratransactis paupernra in eadem die faciendam quarto Kalendas
annorum curriculis scepe memoralo Hugoni vene- Maii. Hic prseterea venerandus Pater religionem
r
rando, atque plangendo Patri, ad seterna gaudia fe- in hoc loco prudentissime reformavit, manutenuil-
liciter migranti successit abbas Girardus. Post quem que et in nullo tepescere permisit quandiu vixit.
prsefuit huic ecclesice Henricus, deinde Millo. Quo- Totum etiam monasleriura strenue gubernavil, re-
ruin lempore pauca nobis benefacta reperiuntur ex- paravit, et in inullis decoravit. Dereliquit interea
bibita. Sed his ad coslestia regna vocatis, suceessit memoratus Pater Alexander successori suo Joanni
venerabilis abbas nomine Joannes. Hic in die anni- circiter sex millia aureorum , prceter csetera bona.
versarii sui procuralionem fecit. Circiter heec lem- Et ut summalim de eo perstringam, ei non cre-
pora contulit nobis quidam presbyter motus devo- dimus sequalem buic loco prcefuisse usque ad ab-
tione erga beatum jialronum nostrum Benignum, batem Hugonem, qui (ut supra raeminimus) eccle-
Galterus de Boux nominatus, sex modios viui sin- siam thecamque argenteam fabricavit. Hic etiam
gulis annis pro suo anniversario, Imaginem quoque Alexander dicare fecil, ecclesam hujus moriasterii;
prsedicti nostri protectoris Benigni nobis.libere do- in crastino autem ejusdem dedicationis annualim
navit. In hoc loeo post praefatum Joannem preefuit solemne anniversarium sibi ab bujus loci conventu
Otto, qui nihil ad suse eeclesise ornatum reperitur libere concessum. Hic fecit bis refundi magnam
gessisse. Cui successit Petrus, qui et preedecessori ]D campanam quae Benigua nuncupatur. Justitiam su-
consimibs exstilit. pradicti nostri monasterii, quam pene amitiebamus,
Peirus alter; Joannes, Guillelmus, Pelrus.— Post recuperavit, ac solemnia aresta parlamenti Parisieri-
hos surrexit alius noraine Pelrus qui cum prseci- sis super ea obtinuit.
puis benefactoribus noslris scribi meruit. Hic (ut a Joannes abbas. — Hujus reverendi noslri pa-
quibusdam fide dignis audivi) a donino Hugone sloris tempore quidam vocatus Joannes, qui in
tunc Burgundise comiie ob sanclilatem qua fulge- hac domo couversus erat, nobis donavit pro an-
bat, morumque nobililatem, a fratribus hujus loci niversario suo singulis annis per hujus loci fratres
cum humillimis precibus est expelitus, ut videli- celebrando quatuor viginti francos, et multa alia
cet ipse Pater- secum beati Jacobi Tjcclesiam quse nobis fecit. Insuper faciendum curavit cruciiixum
est in Gallicia visitare dignareiur. Quod cunclis qui in angulo claustri depingitur. Prasnomiuatus
annueniibus monachis, feliciter complevit. Tandem autem venerabilis Pater Alexander,- postquam plu-
autem Domino spiritum commendans, successores ribus annorum curriculis abbaliam de Flaviniaco
habuil Joannem, Guilleltnum, el Petrum hujus loci (prius enim illic abbas fuerat) ac etiam praisens
abbates. coeuobium de\oiissime gubernavit, a Christo evo»
8J.S ANONYMT $56
tatus est, anno ab ipsius Dominl nsstri millesi- A }. Patris Benedicli. Migravit autem ad Dominum anno
mo quadringentesimo decimo seplimo', die quinta ipsius Incarnationis millesimo quadringentesimo
mensis Septembris, nobis relinquens successo- sexagesimo septimo. Post hune preefuit in bujus
rem, quem prsenominamus Joannem de Marcbar Ecclesise pastorali cura dqmnus Humbertus de
abbatem. Saulblez, qui fieri .jussit expensis propriis ma-
Siephanus.— Eo autem die obeuute, huic loco gnam vitream ad introitum ecclesiseexistentem. Hu-
abbas fuit nomine Stephanus. In cujus diebus jus diebus prior de Arneto, nominatus Giiillelnms
quidam Renaudotus vocatus, ducis Burguhdia. d'Aguilly, dedit bujus monasterii habitatoribus vi-
cubicrilarius, ac in hoc loco bastonarius, perpe- ginti libras Turonenses annui census, redimibiles
tuo fundavit missam in altari Sancli Pauli, quod pretio trecenlarum librarum.
de novo cedificavit, ipsum dotando quadraginta li- Walterius de Faleretico, Lndovicus de Tinla- '
bris. Be quibus viginti qualuor dantur cantori et villa. — Huic Humberto successil Walterius de
refectoriario, eam celebranlibus, reliquum vero Falerenco cognominatus. Hic seplingenlos au-
conventui remanet, Dedil etiam praefatus Renaudo- reos (ut dicunt) conventui distribuil. Imo pro ejus
lus in fine vitce suce ducenlos aureos pro duorum intentione diei debet in missa de beata Maria, col-
*B fecta Inctina : el
anniversariorum fundalione. post preedictam missam (quse sci-
Petrus, Hugo de Monte Cuniculo. — Petro autem licet dieitur in veteri ecelesia) quotidie dici debet
abbate post prcemissum Stephanum regiminis hujus antiphona de praedicta beata Yirgine, cum collecta
ficclesiae curam gerente, Joannes de Laudona co- de eadem; el Deus cui proprium; pro ipso Patre. Mo-
gnominatus hujus cqsnobii eleemosynam dedit no- rientem aulem subsecutus est inregimine veneran-
bis, viginti soUdos redditus annui, assignatos supra dus Pater Ludovicus, qui de TintaviUa vocatus est:
domum quamdam sitam jn castro de Jusseio. Dede- sed pauca gessisse reperlus est.
runt eliam nobis Joannes de Yisen consiliarius Circiter hcec tempora religiosus quidam, noml-
domini ducis Burgundiae, et Joanneta uxor ejus, natus Benignus de ChemUli, in' hac domo came-
vas argenleum, in quo repositttm est os brachii rarius, fundavit missam de beata Dei Genitrice, sin-
saneti Laurentii martyris. Tandem - migranti ad gulis diebus Sabbati eelebrandam, et in omnibus
Dominum Petro sopramemoralo Patri successit solemnitatibus ejusdem beatse Virginis eamdem
veneraliilis Hugo de Monte Cuniculo. Cujus tem- missam dici quoque insliluit. GuiUelmus Regnan-
pore frafer Joannes Broissandi hujus ccenobii ca- diu, hujus domus prior claustralis, manualiter no-
merarius, recediflcari fecif aulam conventus, silaa- . bis dedit centum Iibras Turonenses pro uno anni-
tam juxta domum Camerarii, ac domum Albani, versario. Godefridus etiam cognominatus Domboys,.
cum torculari sitam ante ecclesiam Sancti Phili- hujus loci camerarius, conlulit "huic monasterio
berti. Hic etiam fundavit pictantiam carnium, quee tres heminas frumenti, singulis annis pernosre-
ter in hebdomada a Pascha usque ad Ascensionem ciprendas.
Domini fratribus in refectorio dlstribuitur. Itera Claudius de Charmis. Ejus morum probilus. —
fundavit dietam camium faciendam in festo beatae Post preemissos aulem omnes venerabiles pastores,
Mariee Magdalense. Fundavit etiam lampadem cum nobis Deus veram in Ecclesia sua lucernam susei-
oleo jugiler ardentera ante altare beatae Marice in tare voluit, vigUantissimum videlicet gregis sui pa-
navi ecclesise. Etiam fundavit luminare in fesfivi- storem, venerandumque Pairem ac dominum, do-
talibus ejusdem beatse Virgiuis, ut fit in festis apo- niin.um Claudium de Charmes, sacri bujus coeno-
stolorum ; ac etiam Iuminare duorum anniversario- bii abbatem meritissimum, qui ex nobilissima
rum suorum, ut mos est facere in aliis prsecipuis. _ Divionensium procerum prosapia exortus, a pueri-
Andreas de Mommorelo in hoc loco infirmarius, libusque diebus in hoc loco sacro beatissimi Patris
tune nobis dedit imaginem sancti Blasii argenteam, nostn Benedicti babitu vestitus, cum priraum ad au-
auroque ampUssime decoratam, cum una ditissima D ] nos pervenisset discretionis, primo ccepit in vinea
cappa aurea. Pro anniversario suo Jacobus etiam Domini florere, ac magis magisque pullulare. Fuit
prsedicti Andrece -frater, subprior de Lareyo dedit namque ob preeclaram, qua praefulgebat, prudentise
Conventui centum libras Turonenses manualiter modestiam, ac piam in omnes beuignilatem, mo •
tradendo, cum cappa de colore quem vulgariter rum quoque honestatem, hac in domo subcellera-
dicuiit cramoisi, pro - suo anniversario. Feinina rius, eleemosynariris etiam conslitutus est. Quodam
qucedara dicta Agnes de Cyterneio, nobis eliam do- vero fulurce preesagio sublimitatis, hic etiam sa-
navit triginta solidos, sitos ac assignafos supra cristice certis temporibus habere meruit officium. Et
quamdam domura sitam in Coemeterio. ut paucis perstringam, sicut de venerabili Patre Ha-
Humberlus de Saulbiez. — Preemissus autem linardo-supra tactum est, omnia hujus Ecclesice
Pater Hugo pro fundalione unius anniversarii nobis ferme officiasolerter et sedulo prudenterque erer-
contulit ducentos aureos, cum quatuor libris Turo- cuisse visus est.
nensibus. Feeit etiam fieri campanas sive tympana • Tandem autem defuncto reverendo Patre Lu-
in hac ecclesia, Dedit prseterea sex viginti francos dovico de Tintavilla (cujus supra jneminimus >
pro facienda procuratione in translatione sancti hujus loci abbate, non vi armorurn, «quorumve
S57 CHRONICONS. BENIGNI DiyiON. 8,".8
strepitu, neque etiam ob nobilitatis, qua preepol-j A in jam diclo majori altari, et cenlum parvse, quas
Tebat, celsitudinem, imo potius probis id expo- nullibi dicantur nisi in prsedicti S. Benigni ecclesia
scentibus suis moribus, ob bonamque vitee per per jfratres ipsius monasterii, vel alios religiosos,
omnia jam cognilas famam, ac divina, ut pie cre- aul sseculares, prout in jam dictjs litteris decl&T
ditur, hoe concedente volunlate, ad pastorale hu- ratur. Dici etiam debent per prsedictos fratres dle
jus Dominlcee domus electus est officium. Hic au- Martis preecedente dictam Mercurii quatuor tempo-
tem in dominico agro ut sedulus cultor, ac fidelis rum diem, post prandium alta voce el solemniter,
dispensator, talentum sibi creditum, non in terram vigilise pro defunctis cum novem psalmis et novem
fodiens, aut abscondens, sed ad decus honorem- lectionibus.
que ac-ulililalem et ornalum Domini sui et spon- Item intendit seepedictus Paler, ut per prsedicios
see sanclee matris Ecclesiae totis viribus explicare fratres ipsius monasterii singulis diebus Adventus,
decrevit. et Quadragesimce, hora~secunda posl meridiem, di-
Qum contnlerit beneficia describuntur. — A capite canlur eliam inlegraliter, solemniter, bt alta voce
namque inciplens preefatus Pater in bac domo vigilise defunctorum novem psalmorum, et novem
campanile seu tympanibulum mirando quiiiem ac lectionum, exceptis Dominieis diebus in quibus non
prae ceeteris excolendo opere constitui, plumbeisque B 1 dicuntur. Quee scilicet suffragia sive servilia divin^
laminis ac magnifice collocalis cooperiri jussil, qui dixerint, et ipsis inteffuerint, summas in supra
prout cunctis ad hunc locum accedenlibus facillime dictis litteris ad hoc confectis declaratas, ab hujus
perspicitur. Ipsam quoque ecclesiam propriis ex- dicli monasterii pitanciario erunt recepturi. Non
pensis dealbari fecit, ornatiusque quam antea fue- tantum aulem prcedictas pecunias nobis contulit
rat, decoravit. Fecit etiam preefalus abbas refundi prcememoratus abbas Claudius, imo etiam plurima
maguum signum, sive tympanum aut cymbalum, donavit ecclesice ornamenia aurea et serica. Dedit
quod in benedictiorie beati Benedicti nomen as- namque ad ornatum suce ecelesicedivinumque cul-
sumere voluit, multasque metalli libras in eo addi- tum exaltandtim, unam pretiosissimarri acditissi-
dlt. Crucem quoque quce ante majus altare erigitur, mam casulam cum dalmalica atque tunica. Queevi-
deaurari feeit, delicet ornamenla auro fulgentissimo abundanter
Anno preeterito centesimo quinquagesimo et uno, sunt conserta ac composila. Dedit insuper cuppam
_die quarta mensls Januarii, donavit, et manualiter argenteam, in qua reconditur Dominicum corpus,
tradidit prsefalus venerabilis Pater, ipsum fervida mullo auro copiosissime decoralam. Deinde fieri
monente devotione, priori et conventui liujus su- _ fecit armariola ad sinistram partem majoris alta-
pra nominati monastei ii, summam trium millium ris novse ecclesise statuta, quorum partes inlerio-
librarum Turonensium, pro acquirendis censibus res ferreee sunt in modum trilicis sive fenestrel-
et redditibus. Ea videlicet intentione quod in pree- Jularum quarumdam fabriealse, auroque magnifice
falo monasterio pro se^suisque omnibus parentibus, deauratse, ut inibi decentius reverenfiusque re-
familiaribus, benefactoribus vivis ac defunctis, pro conderentur sacrse ac pretiosee ipsius ecclesiee re-
spe salutis et incolumitatis suse, singulis diebus, liquise : et maxime cervices sive capita sanctorum,
perpetuisque temporibus per fratres ipsius mo- videlicet Benigni Patris nostri, Gregorii Lingouen-
nasterii 1celebrenlur et dicantur duse missse. Prima sisepiscopi nostri fundatoris, et Radegundis Fran-
scilicet alta voce, cum diacono et subdiacono in corum regince. Quae seilicet Gregorii et Radegun
roajcri allari hujus praedicti monasterii, forma et dis capita ipse doriiinus Pater Claudius multo ar
modo quibus consueverunt aliae roissse conventua- gento auroque sicuti exslant ornavit, munivit et
les in ipsa ecclesia celebrari. Secunda autem siib- decoravit amplissime. Pilas eliam sive coluriinas,,
roissa voce celebrabilur per unum fratrem mona- aut si mavis pilaria, ex auriebalco conflata ante-
sterii prsedicli, in loco, et modo, et tempore fun- praedictum altare, ac ad ipsius altaris ornatum,,
dationis earumdem super hoe confectis litteris ple- j) sex numero construi fecit. Quce desuper sex an-
nius declaratis. gelorum Cbristi "passionis insignia reprcesentan-
Prsefatus nihilominus Pater venerabilis Claudius lium imagines sustinent; auroque ditissime deco-
de suprascriptis nobis a se libere collatis beneficiis rata et insignita, cuuctis facilius cernentibus appa-
minime contentus, sed devolionis ampliori fervore rere possunt.
tactus, acceptantibus prsenominatis priore.et con- Urbs Divio obsidetur. — Circa annum Dominicse
ventu, dedit manualilerque tradidit priori et con- incafrialionis millesimum quingentesimum decimum
ventui summam duorum millium et qtiatuor cen- tertium, christianissimo rege Ludovico duodecimo
tum, librarum Turonensium, inlentione qua supra, in Francia triumphante, inhae autem domo preesi-
acquirendi census et redditus, pro solutione ser- dente memorato reverendo Patre, gens Suevorum,
vitiorum divinorum quce fieri cupiebat et inlen- sive, ut eos quidam nominant, Helvetiorum, gens.
debat. Instiiuit namque prcefatus abbas nltra su- quidem fera et avara, de Germaniss pai tibus egre-
pra declarata suffiragia, ut singulis quatuor tem- dieus, non quee domini sui sunt, sed propria se-
poribus, die videlicetMercurii, celebrentur per tres ctans, ad jussum {ut dicebant) Maximiliani tunc im-
priores hujus prcedicli ccenobii, tres magnce missce pefatoris Divionem obsedit, vaslassetque ac depopu-
 859 ANONYMICHRONICONS. BENIGNl"DIVION. 86F
lafa fuissct, si non sailctissimi protectoris nostri Be- A lit etiam nobis ornamenta majoris allaris viridia,
nigni, ad qttem confugiebant, sacrorumque in hac compositione sericea, nna cum duabus cappis, ca •
Divionensioppidoquiescentium sanetorum precibus, sula, dalmatica, eliam viridibus.
ac prse meritis esset liberata. Divinoeuim nutu, pa- Hic autem reverendissimusPater, velut omnibus
cto inter nos etipsos supermaxima pecunisesumma charus erat, ab omnibusque amabatur. suosqtie po-
ipsis danda facto, ad propria remigrarunt. Sed non lenter tuebafur, ita ab omnibus expetebafur. Gre-
<sinepreedicti Patris, loliusquc congregationis gravi gis enim Dominici apud Sanctum Getmanum Au-
infortunio. Tunc elcnim combusta fuere S. Nicolai tissiodorensem cuslos elcclus fuit; illiusque mttltis
suburbia; nccnon divi Petri ac sancti Spiritus. Ex annis prudentissime cmam gessit. Sed tandem ho-
quibus plurimi nobis singulis annis _proveniebant nore postposito, tradito quoque onere religiosissimo
census etredditus. Apud Sanctum Appollinarem otn- viro domino Francisco de Bello joco, qui ejus con-
nia vastarunt, gravissimumque tunc detrimentnm sanguineus eral, litterisqueae scientia, morumetiam
sustinuil illius loci prioralus. Alii quoque vicino- probitate pollens, bujus loci camerarius annis mul-
rum locorom habitatores multa perdiderunt: exce- tis exstiterat, eum abbatem insiiiuendo. Alias deni-
debanl enim praifati hostes ultra quadraginta quin- que abbalias recusavit, Sancti scilicet Joannis Reo-
que millium hominum numerum. Dederunt autem B me.isis, Sanclique Sequani. Quasambas bumili prece
pro nostri ereptione ccenobii ab ipsorum hostium ipsi de ejus bona conversalione certiores facti obtu-
manibus tam memoratus abbas quam etiam con- lerunt illarum cultores: cui per resignalionem suc-
venttis, duo millia librarum argenti, ultra jam di- cessit quidam vocatus abbas.
cta gravissima incommoda. Inde autem ob devotio- Oremusigitur euncti, qui subeorum proleclione
'nem quam ad beatum Urbanum Lingonensis Eccle- degimus, uli ille qui cuncta sub pedibus videt, rao-
siee cpiscopum, hic olim sepultum, nunc quoque deraturque, etnutu proprio gubernat, ambos 110-
quiescentem, habebat prcefatus venerabilis abbas, biscum diu vivere permittat sanos et incolumes;
"fecit fabricari capsam argenteam auroque plurimo preestet sibi commissum gregem moribus et verbis
decoralam, ut ibidem sanctee pretiosaeque preesulis iitstruere, ac docere concedat, et inspirct: quatenus
reliquise conderentur honorifice. His temporibus post bujus eerumnarum vallis diuturnos labores,
qucedam femina, Guillemeta nomhte, mater Ste- eos cum familia credita in ceterna sua iabernacula,
pbani, mulier quondam mercatoris, qui sub theca perpetuamque hsereditatem suscipere dignelur Do-
seu capsa beatissimi patroni Benigni sensum preci- minus Jesus Cliristus, qui cum Genitore, sacro-
bus ejusdem recuperavit, migravitque in pace ad que Flamine vivit et gloriatur per eeterna scecula.
Dominum , pro anniversario ipsius nobis dedit sum- Multa autem huic sacro collata cosnobio beneli-
mam centum librarum, quam manuaUter tradidit cia fuerunt, preesenli nunc inserenda pagina : ve-
eomentui. Joannes Callot, magister cameree, nobis rum quoniam prolixum foret cuncta recensere, pre-
"donavit pro suo anniversario singulis annis per nos cantes ut heec lectori satisfaciant, operi finemim-
celebrando etiam summam centum librarum Turo- ponimus.
nensium. Joamies Moreaul hujus mon3s.erii infir-
marius, ad nostrce ecclesiceornatum, et ad divinum AdClaudii insignis prmclarique Patris, ac d^oiidnidomini
de Charmis, sacri, divi Benigni Divio-
oflicium reverentitts peragendum, dedit unam cap- nensis cmnobiiabbalis oplime meriti, laudem con-
pam auream araplam valde, ac miro modo composi- ditum subsequitur exile carmen.
lam. Hisetiam diebus Theobaldus Demipont cogno- Clarus in hoc claram claro cum nomine vitam
minatus, nobili prosapia ortus, et in hoc ioco mo- Ducens coenobio, Claudius abba fuit.
riachus devotione prcemotus, fundavit etinstituitlu- Protulit illustris prcecelsa Divio prole,
minare in die solemnitatis corporis Christi, et per . Sed voluit nobis hunc Deus esse Patrem.
octavas. Pro quo debent duo cerei ante armariola jEneas Teucris, Samson quee fecit Hebrceis,
lapidea, in quihus reconditur prcedictum sacramen- D QuceSolymis Salomon, contulit ipse suis.
tum, contiiiuo diunoctuquelucere.Recepitque the- Exaltata bonis hsec est ecclesia multis,
saurarius pro hoc singulis annisunum francum mo- Subsidioque hujus facta decora Patris.
netce. Frater Joannes conversus apud Lariacum mo- Ille suos tutus semper protexit, et omni
ram trahens, nqbisj.ro suo anniversario manuali- Nixu commissas mulliplicavit oves.
ter tradidil quadraginta francos. Nestoreos illi dones Deus ipse per annos
Preefalus denique venerabilisPater cum supra scri- Yivere; Phoenieis compleat bicque dies.
piis ornamentis huic loco per eum concessis, nobis Parcaque cum tenerum.distraxeril aspera lilum,
dedit duas pulcherrimas ac ditissimas aureas cap- - Spiritus celhereosexpetat (oro) lares,
pas, artc quidem preeclarissimacompositas. Contu- Atnen.
8SI- JOANNIS MONACHICHRONICONBESUENSE. WZ

JOANNIS MONACHI

CHRONICON BESUENSE.

Incipit liber memorabilium rerum, seu etiam chartarum Besuensis monasterii

Antiquorum hujus saeculi sapienlum {!) lauda- ,A -Decdnslructionc liujus loci, Clotarii II letnpore, an.
bile, acideoimitandumJuitstudium, utnon solum jGOO. De Amalgario. Besum descriplio.
ea qu_eacciderent in diebus-eorum, sed etiam forlia Igitttr quoniam monasterium istud Besuense CIo-
priscorum facta ber,oum ad memoriam posterorum tarii regis tempore ab Amalgario duce fundatum
traderent monumentis scripturarum. Quce ntilis res fuisse preeUbavimus, palilolatius riobis visura est
et eisexstitit materia humance laudis, etftituris prosequendum, qualiter ab eo et ubi fuerit cqnstru-
Ji?ec legentibus yel audientibus exeroplum, incita- ctum, et quibus rebus ab eo prirnum ditatum,' ac
menque eeroulationis. Talia considerantes nos Be- deincepsli cceteris Deum timentibus, imo diligenti-
suenses sacri monasterii a parvulo habitalores et a- bus largissimis facullalibus amplifica.um. Fuerunt
roatores, ne forte nobis juste succenseant noslri siquidem illis temporibus dur; duces in Burgundia,
successores, sicutnos de incuria merito culpamus quorum unus Waldelenus nomine, gentes quce intra
noslros antecessores, aggrediemur cum adjutorio Alpium septa et Jurani saltus arva incolunt, regebat.
Dei scribere, licet rusticana ct minime -polita nar- Eralbuic uxor nominc Flavia, de qua cum nullius
ralione, quse de praefati loci antiquitate, seu de- hseredis habuisset gaudia, cui suarum opum et ho-
votorum Deofidelium eidem donata sunt largitione noruro posl se reliquisset amplissima subsidia, per
^
regum, pontificum, ducum, comitum ac illustrium beati Columbani, qui Luxovio prscerat, Deo digua
virorum potuimus addiscere, quatenus et honori , precamina filium susceperunt, et ei illiim de sacro
sit cosnobio nostro, possessionum collatarum, et fonte levandum, sieut.ipse qusesierat, obtulerunt.
roemorandarum rerum in eodem gestorum descri- Ilaque "sanctus vir baptizavit, Donalumque noraeii
ptio, et cum divince laudis debito exoptanda bene- i_nposuit;-qui postea in eodem raonasterio sapicntia
factoribus ejus ccelestis gloriae remuneratio. imbutus, Bisontince sedis archiepiscopatum claris-
Primoigitur prosequenda nobis est eorum chro- sime gubernavit. Alter vero dux liarum duarum par-
nica qui regnarunt in Francia atque Burgundia us- tium circumquaque lalissimus dominator, Amalga-
que Clolarium, Ghilperici lilium, cujus videlicet rius nomine, habens uxorem nomine Aquillinam,
lempore monasterium istud Besuense sedificatum est habuilque ex-ea filios, quorum uni Audaliico no-
ab Amalgario duce optimo, et uxore ejus Aquilina niine ducatus sui regimina posl se dereliquit. Habuit
nomine, largissimeque de proprjis rebus dilatum, el alium Waldalenum nomine, quem offerre Deo, a
anno ab Incarnatione Domini sexcenteslmo, indi- quo eum acceperat, cuplens, per manus beati Co-
ciione teriia, prcesidente sanctee Romanse Ecclesiee lumbani eum ipsiinprsedictoLuxoviensimonasterio,
sancto Grcgoriopapa, Mauricio vero Caesare impe- Q quod tunc prse casteris Galliarum atque Burgundise
rante in Republica, bealo Columbano commorante inonasteriis religione florcbat, educaudum contradi-
in Rurgundia. Siquidem ad cognoscendas abbalum dit. Habuitilerum filiamAdalsindam nomine, quam'
successiones, qui per diversa bic praefuerunt lem- Deo offerendam,'ac divinocultui mancipandam ad-
pora, et quee sub uniuscujusque illorum regimine jiidicavit, -
huic loco collata sunt fidelium largitione, episcopos Dum itaque hiduo in scbola Christi erudiuntur,
quoque LingonicaeEcclesiee, qui circa hiinc locum videlicet Waldalenus et Adalsinda, pater Amalga-
munificos seexhibuerunt, nominatim singulos cu- rius excogitat ubi religioni eorum aedificetloca con-
rabimus ostendere, et quid ab unoquoque illorum venientia, ef si qtti postea cum eis Deo voluesint
collatum sit in augmentatione hujus domus Dei, si- servire, unde habeant victus et vestitus suflicientia.
gillatim demonstrare. Cum igitur in ducatu suo duo Chrisli construere vel-
. Igifur Childerico rege, etc. Qum sequebanlur in let ovilia, et ovibus quas ibi Deus aggregaret utritis-
hoc Besuensi Chronico, ad usque monaslerii funda- que sexus ex illis, quos sibi dederat Deus pusris,
lionis narralionem,- in San-Benigniano Chronico re- - pastores prceficere, videlicet WTaldalenum viris, et
peries. Adalsindam feminis, inter ccetera ducatus sui loca
' '
(3) !psis'.iii.a€.hro..ici S. Benigni sunt verba.
SG5 , JOANNISMONACffl 864
duo invenitspeciosissima, atque ad id non parum ,A Maiescum, el adjaceritia sua prsedicto monasterio ,
convenientia. Est locus inter fluvium Araris et Sa- et datis his, factaque epistola-propria manu consi-
gunnee, et fluvium quem Tila vocanl ab emergente gnata, in perpetuum possidenda,coiitradidit.
ibidem fonte noir-modicb, quiBesuus dicitur, di- . Alterius monaslerii fundatio ab Amalgario. — His
ctus et ipse Besua, fons est ipse limpidissimus, ad' ita digestis, descriptaque Besuensis monasterii con-
potandum habilis, ac multimoda piscium copia fer- struclione, quoniam de alio loco superius fecimus
tilissimus; nec sicut alii fontes, qui plurimi decur- Hienlioiiem, quem in ducatu suo 'Amalgarius cedi-
rendoet augmentando, nomenaccipit-fluvii, sedibi- ficavit, -ubifiliam suam Adalsindam sanctimoniali-
dem ubi oritur pree magnitudine flumen dicitur. bus abbatissam prsefecit, dicendura asquum pula-
Nascuntur in eo diversi generis herbae, quee si fru- mus ubi sitlocus, et quis vocatus, quibus appendi-
gum alimonia minus abundaverit,pauperibus subsi- liis ditatus, ut ibi Deo servientibus victus non de-
dium prcebeant vitse : sicque fons iste totius sui ir- fuerit atque veslitus. Est locus haud longe a Se-
rigans confinia, ad-omnia qusecunque ibi seruntttr sontiensi civitate super fluvium Dubium appella-
vebcoluntur confovenda, locareddit habilia. Terra tum, ipsius fluviiintercursu tautum a civilate se-
satis bona, et nisi desit qui laboret, frugum fertilis- junclus,ex alia veroparlehabensniontem vocatum
sima. Prata prope sunt abunde, quibus possunl nu- Waldalenum, anomiueWandalorum,qui ibi castrum
triri pecora, et suppleri alia queequeprivata neces- habuerunt, ut antiqui incoleedicunt. Dornatiacus
saria. Sylvas habetin procinctu lricus et conliguas, dicitur, qui et Yirzilias,' in honorem saneli Martini
-qucead construeuda asdificia, seu ad omnia quse ge- consecratam habens ecclesiam, quem Amalgarius
neri humano sunt necessaria, sufficiant. dux filice suse Adalsindeedonavit; et ut sab ejus
Amalgarius consiruit monaslerium. — Talem igi- regimine regulariter ibi viverent, congregalionem
tur locum Amalgarius dux Deo et sanctis ejus apo- ^anctimoniaUum conslituens, de propriis feLus do-
stolis Petro et Paulo dignum duxil offerre, et sub nationem fecit. Yillam scilicet quce Assona vocatuf
manu filii sui Waldaleni monachos, qui ibi Deoet villam Parnatiacum, villam Pontentiacum, et me-
sanctis ejusdeservirent, sub regula beati Columbani dietatem quam in Balatunna possidere videbatur.
sluduit aggregare. Quid plura? Waldalenum abba- De villa vero Montaniaco similiter. Sed cum bis
tem ibi prsefecit; locum, ut prsedixiraus, Deo et san- omnibus qualiter preefatus locus Dornaliacus eccle-
cto Petro et Paulo liberrime -cumomnibus appendi- siaeBesueusi donatusatqueconjuncttts postea fuerit,
tiis suis obtulit, cum terris et aedificiis, cum silvis in sequentibus, et ubi congruum videbilur, insere-
et accessibus omnibus, cum mancipiis et colonis p mus. Anno trigesimo quarto regni Clotarii TVarna-
et servientibus; denique quidquid babere" ibi vi- rium, quem majoremdomus in Burgundia insti-
debatur, totum liberrime et integerrime , nec sibl luerat, cum universis pontificibus Burgundiee,'~seu
nec cuiquam aliquid ex illis retinens. Et quoniam et Burgundee, Faronis, Bonogello Yillam ad se ve-
locitm omni adnisu voluil extollere et amplifi- nire prcecepit, etc, ut in ChronivoS. Bpnigni.
care, visum est ei ex aliis rebus el appendiliis eum Dagobertus anno sexto regni sui Burgundias in-
ditare. greditur : tanto vero timore pontifices et proceres-,
Dedit itaque Yelusvineas cum appenditiis suis, et et cunctos in regno Burgundice consislentes adven-
sylvas Tilerias, Beriam, Tregias, Cipetum; Buxatel- tus Dagoberti concusserat, nt omnibus esset miran-
lum, et Vendoveram. Item Auxiliacum cum appen- dus prce timore jusliliee quam paupeiibus faciebat.
ditiis, adjacenliis, et sylvis, et colonicis. Blaniacum, Yeniens ergo civitatem Lingonas, et inde Diviori
Bertariacum, Baimam, et Yiriacum, et Attiviacum, aggressus, ac Latona residens aliquanlis diebus,"
Noviliacum, et Villam Collatunnam, et curteni mu- tantam intenlionenr judicandi justitiam nniverso-
-linensem, Marcenniacum, cum vineis xn, etvinilo- populo rcgni sui habebat, ut hujus benignitatis
ribus, et colonicis, qui excolere videntur. Apud desiderio, nec somnum ocnlis posset capere , nec
Cocheiacum vineas non minimse quantitalis. Dedit D cibo satiabalur, intentissime cogitans ul omnes
etiam in pago Belnensi vineas octo cum vinitoribus cum justilia accepta a conspectu suo remearent.
•colonicis.In villa quceYaona dicifur, vineas el ter- [An. circ. 634.) — Quia igitur - per successiones'
ras eum servis et ancillis excolentibus eas. Tradidit regum ad tempora usque Dagoberti regis narra-
-etiam cum cceterisrebus S. Petro terras quas habe- lionem prolulimus, dignum esse putavimus, huic
bat in Divione, et in fine domni Petri, et Longovico, loco inserere quid ipse Dagobertus huic nostro
et in Canavis, et in Arsilirias, et Tremoldo, et Pro- Besuensi monasterio beneficii contulerit, et quibus
viso, et Disto. Dedit et in Gibriaco vinearumnon appenditiis locum huite augmentaverit, atque sui
modicam qtiantilatem, cum vinitoribus et colonicis, - preecepti aucloritate flrraaverit, ut quod ipse Deo et
ct sylvis, et pratis, aliisque adjacentiis , cum servis sanclis apostolis ejus Petro et Paulo offerebat, per-
£t ancillis, omnia omnino liberrime, et prorsus ab petualiter inconvulsum permaueret. Audiens enim
omni consuetudinali reclamatione aliena. Itero ir bo__an_famam Waldaleni abbatis (de quo supra
villa et in .Caciaco quidquid habebat. In villa «juae meminimus), qui tunc prseerat huic sacro monaste-
f?atriniacus dicitur, mansum unum optimum cum rio, donationem fecit per manum ipsius Deo et Ec-
s.npendiliis suis. Curoque his omnibus dedit vfllam cieslae.Besuensi, de villaqiiee dicitur Arlasia, cum
 SG5 CHRONICONBESUENSE. SCfi
terris et appendiliis suis : qusevilla sita est in flrie A tini sacratum , quod genitor meus Amalgarius e<
Campolimicensi. Dedit etiam villam- quee Monaste- Aquilina mater mea construxerunt, el ei maximam
riolus vocatur, nec longe a supradicta Arlasia et in partem de suis facultalibus delegaverunt, hoc reci-
eosdem fiues. Crescente itaque hujus loci religione, pere in Dei nomine debetis, cum villis ad eumdem
Amalgarius dux hujus sancti monasterii fundator, locum pertinentibus, et omnibus universaliter ap-
terras quas acceperat ab ipso Dagoberlo rege in penditiis suis; villani scilicet Assonam , villam Par-
beneficium, contulit buic ecclesiee, villam scilicet niacum, Potentiacum, et medietatem quamin Bala-
Alteriacum cum adjacentiis suis, villam queedicitur tonna genilores nostri tenuerunt. Reliqua vero, quce
Boensis cum omnibus appendiliis suis, omnia dedit ad ipsum monasterium Dornatiacum genitores no-
ad integrum cum consensu et praecepto ipsius Da- stri dejegaverunt, a,die prcesenti in Dei nomine
goberti regis. Item dedit villam Ginceniacum, et recipile. Etde villa Montaniaco quod genitor noster
villam Talamarum , cum omnibus ubique ad ea Amalgarius, et Amoloaldus de fisco pariter prome-
perlinentibus. ruerunt, porlionemnostram a die preesenti in vestra
Die quadam Dagobertus rex a Latona Cabiilono dominatione revocate, ut nec ego, nec quislibet de
properare deliberans priusquam lucesceret, balneum parte nostra, vel ulla opposita persona, adverstun
ingrediens, Brunulfrim avunculum fratris sui Ari- B 1 vos de supradictis rebus calumniam ac laborem ge-
berti interficere jussit. Qui ab Amalgario et Arnber- nerare praesumat. Si quis vero fecerit, conferat una
lo ducibus, et Wilbado interfectus est. Dagobertus cttm sacralissimo fisco auri libras" viginti, argenti
rex post haecCabillono pergit, justitiee amore qttam pondo quinquaginta, Actunl publice Fonte Besua
cosperat, perficiendee.Post Augustoduno, inde Anti- monasterio. In Dei nomine ego Adalsinda hanc tra-
siodoro pergens, dehinc Senonas civilatem, indeque ditionem nostram subseripsi. Hermena monacha
Parisius venit. Gomalrudem reginam Romiliaco vil- jussu domneemese Adalsindee subscripsi. Aga mo-
la, ubi matrimonium acceperal, relinquens , Nan- nacha jussu domnae meseAdalsindeesubscripsi. Sub-
tildem, unam ex puellis de .ministerio ejos acci- signavit Daghius hanc donationem. S. Manaulfus
piens, reginam sublimavit, etc, ut in Chronicon S. presbyter. S._Yiclor. S. Proculus. S. Walibenus.
Benigni. S. Landebertus. S. Trasgarius. S.Rogitus.Ego AUo
(An. 660.) — Clodoveus igilur rex, qui et Clota- hanc traditionem scripsi etdictavi, anno.ab_Inc__r-
rius diclus est,decemet octo annos in regni admini- natione Domini 652, indict. x, epacta- vi, Clotario
stralione eomplens .defunctus est in primeevo flore rege.regnanlein Francia, primo anno regni ejus,
juventu.is, reliclis tribus flliis Clotario, Childerico, . venerabili viro Donato Resonticam sedem tenente.
et Theoderico, una cunr matre eorum Baldechilde. ^ Die Mercurii proximo, anle medmm mensis Fe-
regina. E quibus Clotarius nalu major regnum pa- bruarii. »
tris sui Clodovei Neustrice et Burgundiae obtinuitj, Monasterium Besuense vaslatum, chartmque di-
Childericus vero Austrice et Germanicesedem adep- replm. — Tempore igiiur Clolarii regis cum locus
lus est. iste copiosissime ditalus fuissel, et religionis studio
Nunc vero id videtuf huic nostrcenarrationi inse- floreretjinimicus totius bonidiabolusomni conamine
rendum , iUud quod supra narrare promisimus, efficere voluit ut bona quee ibi fideles donaverant,
qualitef videlicet locus Dornatiacus, qui Birgilias inde auferrenlur, et si fieri potuisset, in perpetuam
dicitur, huic Besuensi loco cum appenditiis suis do- oblivionem traderentur. Nam morluo Amalgario
nalus sit atque eonjunclus. lisdem namque fere duce, Francis inter se discordantibus, etintestino-
teroporibus Donato (de qtto supra meminimus), 'furore inter se dimicantibus, et lerras susepolestatis
existenle Bisonticensis sedis archiepiscopo, Adalsin- bello plusquam civili vaslantihus, eontigit hoc mo-
da abbatissa, quce ei loco preeerat, malorum bomi- nasterium rabiem talium perpeti, et damna rerum
num injuriis et plurimis,adversitatibus affecta, cum omnium sustinere, iri tantum, ut etiam instruraen-,
amplius pati non posset, in manu Waldaleni ab- rj) ta chartarum et donationum, quce preefatus Amal-
batis Jratris sui, Deo et sanctis apostolis ejus Petro garius, aliique Deum iimentes et honorantes eidem
et Paulo.locum iUum cum omnibus appenditiis suis monaslerio contulerant, tollerent, et in pcrditionem
donavitcum consensu ipsius Donati Bisonlicensis darent. Sed banc jaciuram piaedictus Waldalenus
archiepiscopi, sicut ipsius epistola subscripla do- abbas relevare satagens, egit cum Sichelmo duce,
cebit : tunc in Burgundia ducatum agente , ut relationem
Domino sancto et in Chrislo amabili fratrl Wal- acciperet rerum ipsius mouasterii, multorum bono-
daleno, Adalsinda abbalissa. rum hominumconfirmatam consensu e.tsubscriptio-
i Dum malorum homiuum vexatainjuriis, etva- nibus. Tali igitur auctorilate fretus ad regem Clo-
riis adversitatibus, ibidem stare non possem, inde tarium se contulit, eique cuneta innotuit, et ut ejus
ego et germanus meus Adalricus, vobis et fratribus preeceptum ad perpetuam tuitionem mererelur,
vestrispetivimus, ut ad monasterium Sancti Petri super hoc pacto expetivit. Cujus praedictus rex
habitare sub regula vel ordine in Dei nomine debe- assensum prcebuii, et suam prseceptionem clementer
rem; quod el vos pro charitatis studio coricessistis. concessil. Quod ex ipsis conscriptionibus melius
Ideo monasterium Dornatiacum in honore S. Mar- edocebimus.
807 JOANNISMONACHI . SGS
Epistola Sichelmi ducis iransmissa majoribus _i bani, seu beati Benedicli (2) adunassent et maxi-
palatii. niam parlem de faculiate stta ipsi monaslerio de-
Domiuis nostris propriis REIDEBERTO, CnROCEBnii-legassent; sedposlea insidiantepafteadversa, ipsum
TO,ESIERULFO majoribus domus sacri palatii, SICI.EL- monasteriuni a malis hominibus irruptum et exspo-
MDScum reliquis fidelibus et servientibus vestris , lia.umfuerit, et omncs chartce, quas de supradicto
.qttorum subscriptiones vel signacula in hanc sug- loco vcl de icliquis loris, memoralus Amalgarius ,
.gestionem subtertenentur Inserta. velconjux sua ibi delegaverunl, cum multis aliis
Credimus quod gloriosissimus dominus nosler rebus ablalse. Unde memoralus Waldalenus -re-
auditum habeat, qualiter illustris vir Amalgarius latior.e veslra pro firmitatis sludio petiit celsitudi-
tempore ducalus sui in loco FonteBesua nuncupato, nem nostram, tit quascunque rcs ipsius monasferii
inpagoAltoiiense, inhonoresanctorum apostoloruro seu prtcscripti loci in Dei nomine per prceccpti 110-
Petri et Pauli monaslcrium construxit, ubi eliam stri auciorilatem deberemus confirmare. Cujus pe-
monachorum congregationem ad habitandum con- titione mercedem eeternamet divinam nobis-in om-
junxit, et de facultate sua maximam partem supra- nibus acquirere cupienles, nos id prcestitisse et
dicto monaslerio delegavit. Credimus etiam ad ve- confirmasse cognoscite.Prcecipimusigilur, ut quid-
stram pervenisse notitiam qualiter ipsum niona- - quid constilerit a praefafo Amalgario et ejus ma- -
sterium antehos dies a malis hominibus irruptum trona Aquilina, vel ab aliis Deum limentibus homi-
fuerit, atque ^astatum, et oiunes res, quas ipsi nibus, ipsi monasierio collalum, ad integrum hoc
monachi habebant, cum ipsis chartis deportata, et habeat, teneat etpossideat, et nostris et futuris,
omnis habitatio eorura ,in direptionem et devasta- Deo auxiliante, lemporibus, ipsam scilicet Besuam
tionem missa; unde humiliter pietali vestree sugge- cum omnibus appenditiis suis, cum terris el cedifi-
rere preesumimus ut hoc gloriosissimo domno no- ciis, cum sylvis et accessibns omnibus, cum man-
stro innotescere facialis, ut per suam clememiam cipiis et colonis et servientibus, totum liberrime et
talem auctoritatem ipsi loco conscribi jubeat, ut integerrime': Veiusvineas cumomnibus appendiiiis
supradictas res, quas boni bomines ibidem delega- suis et sylvis. Tilerias, Beriam, Tregias, Cypetum,'
verunt, nullus invadere, aul violare, vel inquietare Buxatellum, Yendoveram, Auxiliacum cum appen-
preesumat, sedqusein praesenti habere vel possidere ditiis suis, el sylvis, elcolonicis, Blaniaeum, Ber-
yidentur ipsi monachi, vestris et futuris temporibus laria u , Baymam , Yariacum,' Altiniacum , Novi-
sine inquietudine per veslrum preeceptumhabere et liacum; villam Calatunnam, Curtem Molinensem,
fcnere possint. Ut et eos pro vita veslra, et slabili- n Marcennacum cum vineis duodecim, et vinilori-
tate celsitudinis vestreeet regni veslri, Dei miseri- bus, et colonicis, qui excolere videntur. Apud Co-
cordiam attentius delectet exorare. Dominicus aa- cheiacumvineas non minimce quantitatis. ln pagd
clivit suggestionem. Farulfus subsignavit. Abbo Belnensi vineas oclo , cum viuitoribus et colonicis.
subg. Ermerbertus subg. Frodoaldus subg. Waralo In villa quee V.iona dicitur, vineas et terras, cum'
subg. Tulgoaldus subg. Etircharius subg. Data sub servis et encillis excolenl bus eas. Terras quas ba-'
dieK.sIendas Octobris. Regnanle donmo noslroClo- bebat inDivibne, etinfine domniPelri, et Longo-
tariu rege. » vico, et in Canavis, et in Arzilias, et Tremoldo,
Hane suggestionem regi innotuerunt, et quid et Proviso, et Disto. In Gibiiaco vinearum non mo-
ipse de hoc decreverit, ejus preeceplum deela- dicam quantitalein, cum vinitoribus , «t colonicis,
rabit. et sylvis, ct pratis, et omnibus adjacenliis suis,
•-Prmceplum Clotarii regis. —Confirmat cuncta cum servis el ancillis, et omnia omnino libenirae.
Besum collata. In villa et in Chaciaco quidquid habebat ipse Amal-
. Clotarius rexFrancorum, viro illustri Sichels.© garics. In villa quaePatriniacus dieitur, mansuni
duci. Regem coslorum, qui super omhes reges unurn opiimum cum omnibus appendiliis suis.
termino immenso, c.lnullo imperio regitur , etqui rj, Yillam Majescum cum adjacentiis suis. YUlam Al-'
-
superomnes sedes angeUcassua pietate elpotentia teriaciun, et villam Boensem similiter cum om-
tenet principatum, erga solium regni nostri, quod nibus appenditiis suis. Yillam Talamarura, et .illam
ipse nobis ad regendum coinmisit, credimus esse Giuceniacum, Omnia hceciniegerrime, ac libenime
cultorem, si opportuna beneficia ad loca sanctorum - cum omnibus ad ea periinentibus.
devota mente preestamus, vel nostris oraculis con- _Ut autem heecscriptio firma el stabilis in cevum
firmamus. Igilur venerabilis vir Waldalenus abbas permaneat, et a nullo nostrorum successorun. sii-
ad praesentiam nostram veniens, gloriseregni sug- permutanda, nostro nomine insigniri, et ani.uii im-
gessit quod genitor suus Amalgarius, ct genitrix pfessione jussimus sigillari.
sua Aquiiina, quondam pro Dei amore monasterium « Signum Clotarii regis:
nuncupatum FoiitemTSesuam,in pago Attoariarum '« Datum mense Auguslo, anno ab Iiicarnaiione
suo opere in honore sancti Petri et Pauli eedificas- Domini 658, indictione prima, anno vxii regni Clo-
sent, et monachos ibidem sub regula beati Coluni- • larii. Actum Nemauso feliciter. »
(2) Scu bcati Benedkli. Quin heecverba_e margine in lextum translataiiint nullatentis dubifo.-
 CHRONICONBESUENSE. "
56? S7D
Non solum autem heec confirroavit, sed et defen- A cujus exemplar prcccepti necessarium subjicere ju-
sorem et advocatum Gengulfum, virum Ulustrissi- dicavimus.
mum preedictq monasterio constituit, quod ejttslitte- Incipit prmceptum regis Theoderici. — Bona Adalr
rae indicabunt. rici ducis fisco suo adjudicala, rex confert Besuensi
monasterio.
Quomodo Clotarius consiiluit advdcatum beulum -Merilo beneficia, quas possident, arnittere viden-
Gengulfum huic loco. ,
tur, qui non solum largitoribus ipsorum benefi-.
_ YenerabUis virWaldalenus abbas de monastefio ciorura ingrati existunt, vefum etiam infideles eis'
S. Petri Fontis Besuce, quod suus genitor Amalga- esse comprobantur. Ad hujusmodi igitur exemplum
rius ejusque matrona Aquilina quondam suo opere postquam omnibus palefactum est qualiter Adalri-,
visi fuerunt aedificasse, clementiae regni nostri sug- eus dux Deo sibi cpntrario, nobis infidelis apparuit,
gessit, eo quod ipsum monasterium a raalis bomi- et se Austrasiis consociavit, ut adversum nos et
nibus fuisset vastatum, et instrumenta chartarum nostros fideles scelera sua, si.Domir.us Deus per-
una cum reUquis rebus quamplurimis exinde fuis- misisset, exercuiSset, nos propfer" ipsum facinus_
sent deportata. Ob hoc petiit a nbbis, ut illuster vir omnes res suasadjiostrum fiscum jussimusrevo-
"
Gengulfus omnes causasipsiusmonasterii ad perse- cari. Cogrioscat itaque utilitatis vestree magr.itudo,
quenduro et reintegrandum deberet recipere. Gui nos qubd res nominatas Fiscafelinis una cum appendi-
hoc beneficium prsestitisse cqgnoscile. Quapropter tiis suis, et adjacentiis , el cum colonica, "trevario,
pcr pfeesens hoc preeceplum jubemus ut memoratas et quidquid supradiclus Adalricus"de quolibet attra-
omnes causas ipsius monasterii *x nostro permissu cto ibidem tenuit, vel possedit, ei mohasterio quod
licentiam habeat prosequi, "et unumquodque, ut ju- appellatur Fons -Besuae,quod est in honore sancti'
stum est.reslituat. Sic tameu quaridiu eorum pariter Pelri el Pauli ac cssterorum sanctorum constru-'
fuerit volunlas. ctum, ubi"venerabilis vir Waldalerius prseesse digt.0-
«Data xv Ealend. Septemb., anno x regni domini scitur, plena et integra gratia toium nos concessisse.
Clolarii regis. J Quapropier per hoe nosirum preecoptum decerniiiius
Jlis igitur auc.orilatibus regis el principum adju- ordinandum, et in perpetuum volumus esse mansu- '
toriis fnlluspreedictus Waldalenus abbas, res ad rum, ul memorattts aobas Waldalenus preedicto ino-
ipsum monasterium pertinentes legitime et quiete riasterio Foniis Besueeres jam dictas uria cum eedi-
tenuit, et monasiicum ordiuem cum suis mona- ficiis, mancipiis, aecolabus, leriis, et pralis, sylvis,
chis, sicut miillis indiciis clarum est, regulari- pascuis, aquis; aquavumque decursibus, accessibus-"
ter et devote cuslodivit. Cujusexemplo mnlli ad que omnibus , vel reliquis quibuscunque beneficiis,
nionasticam religionem se' confuleruut, sua", se- cuni omjii usu. fructuario, ex nostrce largitatis mune-
cundtim Dominipra.cep.uin, qusedam pauperibus, re perpetualiter recipiat possidendas. Et ut hsec pree-
queedam eidem loco sar.clo cocferentes : quorum ceptio firmior babeatur,etfuturis temporibus incon- '
donationesadhuc relinemris, cum instrumenlis cliar- vulse teneatur, manus uostrce subscriptionibus cam
tarum. - decrevimus Toborare.
(An. GSi sive GW.) Clolarius igitur rex, post- _ Signum Theoderici regis.
- Datum mense Septembri die iy, cnno iv, re-
qaam nliquot annis tenuit regrium, immatura
preevenlusmorle, reliquit illud sine licerede. Cu-" gnante Theoderico rege.
.us obilum doleutes Francorum principes, germa- « Glyberiss notarius.»
Bum ejus Childericum regem Austrasiorum, quem Primi Besum abbates. — Tempore igitur prsedicti '"
audierant sapienter et provide regnum disponere, -Waldalenimonasticusordoregulariteriloruit, quem
'
in omni subUmanl Ffancorum regno. Adeptusve- snccessores ejus abbales,' ut boni Ulii mores pater-
ro principatum, quidquid adversus _leges regurii nos cemulantes, in regulari' institutione imitati
priorum ac majorum principum quorjum vita quori- "jD sunt : Bercangus videlicet, qui illi in regimine suc-
dam laudabilis exstilerat, ineptum atque contra- ""cessit, et Ferfeolus, qui post Bereangum regiriien
rium reperit, ad pristinum statum prudentissime monasterii suscepit. Sed ef Syrannus vir religiosus
revocavit. pastoralem curam nobiliter temtit. Talibus itaque ,
(An. Q"i7vel679.} Childericus ergo rex, paucis an- fundatoribus, plantatoribus, rigatoribus, Deo incre-
nis quibus regnum Francorum obtinuit, eequo mo- menlum preebente, fn prcedicto coeiiobio_monaslica
deramine jusiisquelegibus disptfnens ipsumregnum, institulio solerter' viguit, permansitque usque ad
defunctus est.-Et germanus ejus Theodericus" in tempora Pipini, Magni Caroli genitoris. In illo tem-
regno fratris loco sublimatus, quod tenuit annis pore, deficientibus jam a pristino vigore Tegibus,
xvi. In diebus ejus sanctus Leodegarius est interfe- cura totius regrii administrabatur per duces et prin-
elus ab Ebroino majoredomus, «t sanctus Larii- cipesdomus, inter quos omnes prseeminebat Pi-
berlus Tungrorum episcopus a Dodoue comite. Ii piriuB, quem supra retulimus, vir omni sapiestia
uno tempore innocentes occisi, coronam' marljris adbrnatus, ejusdemque regni maxima pars erat iii
sunt adepti.Isle Theodericus rex munificenllam " manu ejus. Hic devicta Frisia, alque ipsius regni
largitatis-suee huic loco impendere dignatus est, fugalo rege,-nomine Ratbodo, misil illuc ad pTtedi-
R7i JOANNIS MONACHI S7&
candum servos Dei venientes ex Brilanuia, Wille- A runt, donec ad piissimi augustce recordalionis Ludo-
brordum et socios ejus qui non parvam populi mul- vici imperium ventum est.
titudinent ad Christum converterunt. Theoderico Pipinus rex inauguralur. Anno iv Pipirius rex in-
rege defuucto, Childebertus filius ejus successit in travilLongobardiam, elc.,w_ in Chronico S. Benignu
regnum. In diebus Ludovici imperatoris episcopus Lingo-
Anno ab Incarnalione Domiui 709, Pipinus perre- nensis, Betto nomine, fecit quasdam divisiones de
xit in Suvanos, etc, ut in Chronico S. Benigni. terra Sancti Pelri, sicuthic demonslrabimus.
Res Ecclesim Lingon. laico, et monaslerium Be- Res ablaim monaclds Besuensibus restituuntur.—
suense mulieri a rege tradiia. — Anno 7S-J, dqmnus «Notum fiatposteris, et memorieecommendetur, quod
Lipinus rex sacratus est per manus Stephani papse, ante illustremvirum, Hildegarnum coniitem, seu ju-
et duo filii ejus Carlomannus et Carolus, quiMagnus dices, quos scabineos vocant, et quamplures perso-
diclus est. nas, qui cum eo aderant, in montaniacovilla, inmallo
Pipinus igitur rex habuit quemdam fratrem , no- publico, ad multorum causas audiendas et rectas
mine Remigium, cui in Burgundiaplurimaloca con- justitias termiuandas, ibi veniens Betto episcopus
cessit. 'Inter quce etiam res ad episeopatum Ecelesiee et advocaius suus Burgoardus, novem legitimos
" testes ibi prsesentavit, quoruni nomina hcec sunt,
Lingonensis perlinentes, quas sieut sibi visum est,
suis asseclis dimisit. Sed, o nefas! monasterium boc Simeon, Agano , Bertramus , Gono , Marchirius,
Anglse uxori cujusdam Theodardi, quia ejus stupro Adalardus, Gervio, Gerento, Sirannus. Isti testifi-
potitus fueral, non custodiendum, sed diripiendui-Q caverunt et juraverunt de finibus Besuensis mona-
dedit. Quam prcesumplionem, ut dignum erat, indi- sterii, quoda fine Pontense, et a fine Vendobrinse
gne ferentes monachi, monasterium reliquerunt, seu Yilense, et Yetus-vendobrinse, et Yaurinse, et
prseter paucos aetate et debilitate confectos. ReUqui Tillense, et vetus Viriiense et Bustellense, et Buslen-
vero Luxovium cosnobium expetiverunt, aliaque mo- se, et Lucense, Burbureninse, et Berechelpo villare,
nasteria, in quibus noverant ordinem monaslicum per istos marcatas, inter ipsos fines immunitas
permanere. sancti Petri esl ad integrum, et in locp qui dicitur
Preedicta autem Angla res monasterii, ut talem Boscus monachorum simililer; et in alio loco qui
decebat, disponebat. Ab ingressu autem sacrosan- dicitur Longo Bosco immunitas Sancti Petri ad inte-
ctee basilicee apostolorum senibus iUis qui reman- grum. Etin alio Longo Bosco communitas.El in ipso
serant prohibentibus, aliquandiu temperavit; sed fine Buslellense immunitas ad integrum, et ab ipso
poslquam ceetera sacra loca impune temeravit, eliam „ fine Bustellense usque ad viam Pelrosam. Et deinde,
ipsum oratorium audacter ingredi prcesumpsit, sla- usque ad stratam fractam: et deinde usque ad iinem
timque quia contra Deum vesaniret, experta est. Burburenensem, atque YUarum, immunitas sancti
Nam ut a viris fide dignis, qui ab eis.qui prcesen- Petri est ad integrum. Per istas marcatas euntes
tes fuerunt, el viderunt, et audierunt, comperi- ipsi lioveni testes, quos supra nominavimus, roisso
mus (3); slalim ut ingressa est preediclum orato- secum Balaclerio iUuslri viro ab Hildegarno comite,
rium, invisibili igne ardere ccepit, magnisque clamo- et a suls scabineis, dixerunt et per judicium testi-
ribus se exuri vociferans, ut in fluvium Besuee, qui ficaverunt quod a tempore Pipini regis et deinceps
juxla decurrit, deporlaretur, postulabal. Qttod.illico per tempus domini Caroli Magni imperatoris vidis-
factum est, sed non valuit talis aqua talem exslin- sent inde legitimas vestituras ad partem sancti Petri
guere ignem. Tunc ad fontem misericordiee cucur- haberi, ita ut nec Aldo, nec hceredes, ullam legiti-
rit, prcediclis senibus monentibus et docentibus, sic- mam vestituram exinde unquam habuissent, sed
que salvari meruit; prius lamen temeritate confessa per legem et per justitiam vestitura S. Pelri Fontis-
emendationem in reliquo talis preesumplionis promi- Besuensis erat. Tunc ipsi scabinei unanimiter judi-
sit. Honoravit etiam prcedictum locum donariis qui- eaverunt quod omni lempofe ipsce res per illas
buspotuit, quorum qusedam, ob testimonium tanti D marcalas ad partem sancti .Petri essent •undicalse
ausus, apud nos servanlur. atque legibus conquisitee. His preesentibus testibus:
Eliminatis monachis canonici subslituunlur. — Ralacterio, Madalberlo, Bealo, Eppleno, Baldrico,.
Postquam autera remoto Remigio episcopatus Lingo- Aisono, Yormerio, Milone, Albrico notario, Ferla-
nensis episcopis legitimis cessit, hoc monasterium gio, Leuduino, Arberto, Servio. Walterius prcesens
ab episeopo receptum est. Sed non fuit illi cura digna fuit et subscripsit. Data nolitia diellercurii proxima
pastore, ut oves dispersas adproprium ovilerevoca- in menseMaio, annon, regnantedomno nostro Lu-
ret; magis gaudens quod res monachis delegalee in do\ico rege atqueimperatore.i
subs suorumque usus cederent: sicque monasticus (815) Notitia, qualiter anle Betlonem episcopum
ordo ex hoc loeo penitus est deletus, nullique succe- et Balactarium vicecomitem, ad vicem Hildegarni
dentium episcoporum curee fuit, ut prislinam religio- comilis, seu scabineorum qui ibidem aderant, ve-
nem in hoc loco repararet. Sed alii abbates canonici niens Bernardus advocatus monasterii sancti Petri
ordinis constituerunt, alii sibi serviendum decreve- Fontis Besuce, et Betto episcopus, in fines Bodin

(3) Nota auctoris aevum.

 ' • §7*
S75 CHRONICON BESUENSE.
viUse, et Alteriaci-vill_e, ibi dedit tredecim te- . ^ omnis dolor deseruil, acsi illis diebus nulluro essct
gis
stes appellatos his nominibus: Ursnaldum, Aglar- e-xpertus cruciatum,,surrexit sanus, Iuctusqiie orti-
dum , Guirindum , Marcherium , Aggonem , Sy- nium in gaudium conversus est. Retulit quid' vide-
meonem, Garinum , Adalardum; Syrannum, Wi- rat, quid etlam ipse promiserat, et sub qua condi-
nierium, Ulgerium, Amalerium, Flauminum, isti tiqne salutem menierit. Precatur omnes ut adjuto-
testificaverunt quod inter illas veteres villas, qua- res existerent ad implendam promissionem. Qi.anto
rum una pergit deAlteriaco-villa, ad Colonias vil- autem studio, quantaque cura memor juramenli ct
!am. et altera pergit de Furto-villa ad Yillarum, promissionis hoc .monasterium reparaverit', melius
;nter istas duas vias usque ad locum qui dicitur Yac- ipsa "opera quam verba testanlur. Monaanos ex mo-
caria,-et iUum fontem, qui dicitur Springus, ter- nasleriis sumplos adunavit, abbatem prsefecil., et
ra sancti Petri est, tam in campis, quam in Sylvis, non solum res ad ipsum rnonasterium pertinentes
et semper exinde vestita fuerit ipsa casa Dei, mo- restituit, scd' et alias res de episcopatu ecclesiie
nasterium scilicet sancti °etri Besuensis, per legem suee, cum consilio synodi pfovinciali's, et consensu
et per rectum. Actum his prcesentibus, Madalber- ecclesiee suee subjeciti Hic itaque Albericus episco-
to, Adalelmo,.Balaiterio vicecomite, Ursnado, Gun- pus- timens quod experimento didicerat de eodem
duino, Flaumiro, Syranno, Aglardo, Marcherio, Ag- B Besuensi monasterio, ne de rebus quas ei donave-
gone, Girvio, Ad3lardo',WTinerio,,UIgerio,Bettone vi- raU per successorum pravam pervasionem iterum
cario ef misso.ab Hildegarno comite, Zizone, Unibaldo, spoliaretur, studuit non^tantum sua, sed etiam rc-
flugberto; Aribasto, Yebalto, JLaipno. Ego Aldoerius gali auctoritate confirmare qucecunquc ad praesens
lector hanc notiliam scripsi, anno quarto imperii siia vel in posterum aliorum fideliitm muiiificentia
DomninostriHlucdoviciregisatqueiroperatoris(817). possideret. Adiit ilaque Ludovicum imperatorem, ct
Quandiu monachi a Besuensi cosnobioesssulavere. super hac re.regale preeceptum qucesivil. Annuit
Qua de causa revocantur monacld. Albericus episc. imperator, et sicut scriptum est infra, sua auctori-
Lingon. Resuense tnonast. histuural. — Cum vero taie conlirmavit . -
_ inimicus totius- boni diabolus/comperisset hoc Be- Prmceptum Hlucdoivici imperatoris.'
suense monaslerium religione florere, indoluit ter- - Inlnomine~Domini Dei et Salvatoris nostri Jesu-
rigenas illuc humilitate et-obedientia conscendere, Chrisli, Hlucdowicus et Hlotarius, divina ordinanlc
unde ipse superbia et inobedienlia corruerat. Egit providentia Iroperatores-Augusti. Si petitionibus
itaque ut monasticus ordo ex hoc loco penitus dele- servornm.Dei justis et ralionabilibus divini culius
tus esset. Nec hoc parvi temporis intervallo, sed a P amore fevemus, superna nos gratia. muniri noit
tempore Pipini regis, et tempore Garoli usque ad diflidimus. Proinde comperiat omnium fidelium rifi-
tempus domni Hhtcdovici imperatoris duravit.,Hic strorum, prceseniium scilieet ac futurofum solerlia,
enim-Bettone episcopo defuncto, Albericum viram quia- suggessil mansueludini nostras vir venerabilis
dignum episcopatu, ecclesias Lingonensi constituit. Albeficus Lingonensis ecclesiee prcesuL, qualiter
Qui hunc locum tali ex_causa noscitur restaurasse. quamtiam abbatiam, cujus vocabulttm esl For.s-Bc-
Erat prcedictus episcopus in Besua sanus et hilaris, suus, ex. rebus videlicet episcopalus sul, ubi qttoii-
cum subito gravissimo dolore intestinorura corri- dam monachiregulariter viventes fuerant, sed mo-
pitur, nullumque remedium tanli eruciatus consequi derno fempore penitus era.t destructa, a fundamen -
poterat. Medicis autem multum laborautibus, et tis -reeedificavit, cedificia congrua construxit, mo-
nibjl proficientibus, desperarecoepit, et de !_ola iiacbos aduuavit, abbatem eliam nomioe Seraphim
_mor.e,c-ogilare. Omnibus autem suis gementibus el preefecit-.Et, ut monachi in eodem loeo Doroino ad-
flentibus, et mortem ejus exspectantibus, ipse in juvante congregati melius el liberius ^sub norma
somnum deductus est, viditque in somnis venire ad sanctce regitlse Dco militarent, non soluffl res qitce
se veneranda canilieTeverendum virum, aquo eurii ad preedictam abbatiam legaliter periinebant, i!)i
interrogaretur quomodo se haberet, respondit, ut D reddidit,. sed etiam alias res de prcefatoepiscopafii
erat, nimiis doloribus urgeri arl mortem. Tum ille ibiderii subjecit; sed et constilutionis chaiiulam,
requisivit quam mercedem retribueret illi, qui ei a qua ipseuna per consensum metropolitani sui Ago:
Domino, non solum vifam impetraret, sed et salu- bardi archiepiscopi, et suffraganeoruni- sliorum ,
tem, et diuturnitatem. Respondit : Quanivis nulla necnon et cleri sibi subjecti, et quorumdam ldico-
recompensatio digna esset talibus promissis, tamen, fum nobilium corifirniaverat, nobis ostendit,in qusf
quantum possel et ab illo imperarelur~ rependerel. plenius conscriptum eial,non solum res ad jam
Tum ille senex .-Monasterinm hoc, inquit, sub meo dictam abbatiam legaliter perlinentes ibi reddidisse,
et fratris -mei-Pauli nomine, Domino consecralum vcruiri eliarii ei quasdam resde memorato cpiscopafu
fuit, et bonis fratribus ac Deum timentibus mona- suo Ibidem subjecisse. Quarum hcec siiiil nomiiia.
ehis habitatura, nunc vero, ut ipse cernis, desola- Pauliacuni cum appenditiis suis,'Bellei.aV«iri vicum
lam est: promitte ergo mihi ut hunc locum restau- cum suis appenditiis, Arconem fciim appenJiliis
res, et mouasticum ofdinem in eo repares, et fibi a suis. Istas viilas cum ofnnibus adjacentiis, seu el
Domino salutem impetrabo. Promisif sub jureju- omni re sup"erposita. canipis, pratis, silvis, poniife-
ra.Hlo, H a somno excitalus est, siatimque eum Tisfpascui3,'acressil:us aquis, f,quar.;n.que <.ec"ar-
PATROL. CLSIS. _ 28
 *
'873 JOANNISMONACHI 876
sibus, et oranes'redditus, tolum ad integrum, una A.omnia quee huic coenobio donaverat, quoequeinpo-
cum mancipiis, liberlis, cum omni peculio ipsorum, sterum fulurorum fideUum largitate donanda spera-
una cum accolabus dedit ad servitium .monachorum bat, inserens, sic ait:
jure perpeluo ad possidendum. Ecclesiam etiam, Charia donmi Alberici episcopl,
quce est in ipsa Belenavo villa, in honore sancti . _Iunomine Domini Jesu Christi, notum sil om-
Stephani prorsus ab omni consuetudinali exactione nibus fidelibtis sanctce Dei Ecclesias, quod ego Albe-
liberrimam. Ecclesiam quoque de villa quee dicitur ricusdonoDei episcopus Lingoriensium reperilocmn
Danbrum cum appenditiis suis. Et villamDanblimcum jam dirutum, quod dicitur Fons-Besuus, in bonore
ecclesiaetomnibus appenditiissuis.Et villamTresca- conslructum sanctorum apostolorum Pelri et Pauli',
-sas cum ecclesia, et omnibus appenditiis suis. Item nec non et aliorum, ubi jamolim monaehi regulari-
ecclesiam de villa queedicitur S. Sequanicumappen- ter Deo famulati fuerant, sub Amalgario duce, per-
ditiis suis;et ecclesiam de villa Morniaco eum om- mitlente Clotario rege. Ideoque -ob amorem Dei et
nibus ad eam pertineutibus. Necnon eeclesiam, quee veniam delictorum meorum, Deo inspirante, cogi-
esl in valle Yerona in honore saneti Mauricii. Ec- lavi rcaedificare supradicturo locunr, permittente
olesiam de villa Beria in honore sancti Laurenlii gloriosissimo Augtisto Lucdovico, et consentiente
cum omnibus appenditiis suis.Preeterea in territorio B piissimo filio ejus Lothario imperatore, congregavi
Divionensi decimas illarum vinearum, quas donave- ibi monachos sub abbale nomine Seraphim, qui Te-
.rat huic ecclesieedomnus Amalgarius dux el funda- gulariter degerent et Deo in perpetuiun fideliler de-
lor hujus sacri coenobii. Apud villam quee dicitur servirent. Goncessi enim eis quidquid supradictus
Fiscinis vinearum non modicam quantitatem, cum locus per chartarum donationem asseculus est; et
pratis et campis, ct servis et ancillis ad ea exco- quidquid noslri preedecessores de hoc loco abstra-
Ienda..Et in villa Fisciaco vineas similiter; et in xerant, propler eleemosynam supradicti principis
Marcennaco similiter. Hcruni omnium facla dona- ejusque filiorum libenter resfauravi. Ideoque per
tione, precibus quibus valuit exorans nostram cle- consilium" archiepiscopi nostri Agobardi et consen-
mentiani; ut super eamdem conslitutionem nostra_a tienlibus coepiscopis nostris nec non et piissimis no-
auctoritalem firmitatis gratia mererentur babere, stris principibus, seu omni clero, nec non et omni-
.qualiler preedietus locus, quem pro divino amore bus ttdelibus ecclesice nostree,-addidimus de episto-
et nostra eleemosyna reslauravit, et mouachos ibi patu nostro villas his nominibus : Pauliacum cum
congregavit, qui pro nobis et cuncto populo nobis appenditiis suis, Bellenavuro vicum cum suis appen-
subjeclo perpelim Domini misericordiam exorent, diliis; Arcionem cum appendiliis suis. lstas villas
nostra auctoritate confirmatus esset. Yidelicet nt cum omnibus adjacentiis, seu et omni re superpo-,
si cuiUbet successorum ejus animo sederit ut alias sila, campis, pratis, silvis, pomiferis, pascuis,.ac-
res ibi superaddere velit, in suo jure et polestate, cessibus, aquis, aquarumque decursibus, et omnes
salva discrelionis ratione, id faciendi permaneret. redditus, tolum,ad integium, una cum maneipiis,
Sin autem sua devotio, quceper consilium tantorum libertis, cum omni peculio ipsorum, una cum acco-
bonorum virorum facta et confirmata est, nostro li- labus, dedi ad servitium mbnachorum jure perpetuo
beralitatis prssceplo firma el stabilis permaneret. ad possidenduni. Ecclesiam eliam, quce est in ipsa
Cujus petitionem dignam ac rationabilem judican- Bellenavo villa in honore ^sancli Stephani, prorsus
les, hos nostros imperiales apices fieri jussimus : ab orani cousuetudinaliexactione liberriroam. Ec-
per quos decemimus alque jubemus ul menioralus clesiam quoqtie de villa quce dicilur Dambrun, cum
ordinalionis modus, quem prcedictus venerabilis Al- appenditiis suis, et villamTrescasas cum ecclesia,et
bericus episcopus in prsefato loco constituit, iriviola- omnibus appenditiis suis. Item eccleliam de viUaquee
bilis permaneal, et nullus rector qui in eodem "loco dicitursancti-Sequani cum appenditiissuis; el eccle-
successerit, licentiam liabeat preescriplum ordinem siam de villaMotniacocumomnibusad eampertinen-
permutare, aut res quas ibi reddidil, sive subjecit, n tibus; nee non etiam ecclesiam quceest in valleYe-
ullo modo auferre; sed ejus constitutio per lianc rona in honore S. Mauricii, et ecdesiam de viUa
nostram confirmationem firma et slabjlis perma- Beria in honore S. Laurentii, cum omnibus appen-
neat. Et ut hsec auctoritas confirmationis nostree ditiis suis. Preeterea in territorio Divionensi deci-
per fulura tempora inviolabilem atque inconvulsam nias illarum vinearum, quas donaverat huic eccle-
obtineat firmitatem, dc annulo nostro subter illara siaedomnus Amalgarius dux-et fundator hujus sacri
jussinus assignari. ccenobii. Apud villam quaj diciturFiscinis vinearum
« Signnm Hlucdovici imperatoris. non modicam quantitatem, cum pratis et campis, et
t Signum Hlotharii filii ejus. servis, et ancillis, ad ea 'excolenda. Et in villaFi-
« Actum anno ab Incarnatione Domini 850. Indi- sciaco vineas similfter. Et in Marcennaco similite.r
ctione' vm.Epacta xv. a in substantiam monachorum et alimoniam paupe-
Suscepta deinde regali aucloritate Albericus rum, et ut ibidem delectetur servus Dei Domino
episcoptiSj confirmatisque , ut praediximus, rebus, servire, et pro rege ej-isqae conjuge, ei liberisip-
rediens domum, ut preesentibus notum atqucfuturis ^ius, et lolius imperii ejus stabilitafe, jugiier Do-
ficretf propriam inde conseriptionem fej.it, ia qua mini misericordiam implorare, Ea videlicet ratione
$77 CHRONICONBESUENSE. 878
hoc conslituimus ut semper subjeclus sit Jam dictus A Similiter qujdam Widaldus nomine, vendidit
locus ecclesice sancti Mammetis. et ut nee ego ipse, domno Alberico episcopd terram in villa Casoto
nec ullus de suceessoribus meis hanc conscriptionem mansum unum, et de lerra jornales septem. Domnus
violare preesumal, domni imperatoris confirmalio- vcro Albericus .dedit eam sancto Pelro. Item alius
nem in ea fieri poslulavi. Actum Lingonis civitate quidam Aylardus nomine, resjtiris sui sitas in pago
pubUea. In Christi nomine Agobardus Lugdunensis Atoariensc, in Ibco, qui dicitur Bustellus, el in ipsa-
ecclesiee archiepiscopus subscripsi. Angericus epi- fine Bustellense seu et ibidem aspieiente, quidquid
sbopus subscripsi. Albericus egiscopus ame.facla ibidem genitrix sua visa fuit habere, tam in mansis,
subscripsi. In Christi nomine Faova Cabilonensis quam campis, pratis, silvis, pomiferis, pascuis, ac-
subscripsi. Moddinus Augustoduuensis subscripsi. cessibusque omnibus vendidit domno Alberico epi*
Winitarius indignus abbas Calticensis subscripsi. scopo, per manus abbaifs Seraphim, Radulplio, et
Audinus -indignus corepiscopus subscripsi. Motui- Amalarico teslibus xn, In Kal. Feb. antio xvi impe-
rms indignus presbyter subscripsi. Hiltibaldus Ma- rii Lucdovici.
fiscensis episcopus subscripsi. Ragenardus pfe- Cliarta Teutonis abbalis.
sbyler subscripsi.Ego in Dei nomine Jacob licet Similiteretiamfacta est comniutalio inter abbatcm
indignus" cbrepiscopus subscripsi. Sigoaldus pre- B Besuensem nomine Seraphim, et abbatem Theuto-
sbyter subscripsi. Woanilo presbyter subscripsi. A- nem monasterii Sancti Leodegarii, quod capellense
dalbertus presbyter subscripsi. Simeon pfesbyter nominatur, cujus series ita se habet :
subscripsi. Unricus diaconus subscripsi. I-tajus dia- Auxiliante Domino nostro Jesu Chrislo placuit
conus subscripsi. Beatus diaconus .subscripsi. Fri- atque convenit coram domno- Alberico Lingonensi
derieus subscripsi. Teuthmarus -subscripsi. Roge- episcopo, inler abbatem Seraphim et Theutonem
naldus subscripsi. Signum Humbefti. Sigrium Hil- abbatem de monasterio SanctiLeodegarii, ut aliquid
tanni. Signum Bertardi. Signura Fulcrini. Signum de terris Sancti Petri Besuensis, et sancti Leodega-
F_ruic. Signum Radaldi. Betto subscripsi. Bernoro- rii, pro communi opportunitate mutare debereril,
gitus subscripsi. Ragnqardus subscripsi. Bavo sub- quod ita fecerunt. Dedit Theuto abbas de parte sua
scripsi. Ragenardus subscripsi. Hilpericus sub- ad partem Seraphim, coram Alberico episcopo in
scripsi. Hildigisus presbyter subscripsi. In Chrisjti ccenobio S. Petri Besuensis, curlile unum situm in
nomine Bernardus archiepiseopus subscripsi. Go-, villa Besua. Habel idem curtile in longo pertieas
delsadus abbas subscripsi. Birico ac si indignus le- arpennales 48 el in transverso perlicas arpennales 5
vita subscripsi. Actuni anncab Incarnatione Domini et pedales 7. De utroque laterelerra sanctiPetri est.
850, Indictione vm, Epacla xv, xn Kalend. Decemb. Dedit autem Albericus cpiscopus, et Seraphim ab-
Anno, Christo propitio, xiv, imperii domni Lucdo- bas de lerra Sancli Petri Besuensis, ad partem Theu-
viei imperatoris, el Lolharii augusti filii ejus vi. > tonis abbalis Sancti Leodegarii, curlile unum situm
Tempore vero Domini Alberici episcopi, factee villa Baciaco. Terminatuf auterii ab - uno latere
sunt plurimce commutaliones, vel coemptiones ter- terra Flaviniacensis monasterii, et habet perticas
raium , tam ab ipso pontifice, quam a recloribus arpennales 16 in transverso perticas arpennales
loci istius. Inter quas facta est commutalio a Se- quinque. Simililerin alioloco in ipsa fine Bascia-
iaphim abbate noslro, et Herleberto abbate Divio- censepeciolam unam de terra, qucehabet in longum
nensi. Dedit Herleberlus in viUis Luco et Yerona, peiticas arpennales 8 et in transvdrso perticas ar-
quidquifl erat juris S. Benigni: et Seraphim e con- pennales 4. Si quis vero, quod nec fieri credimus,
tra tradidil terras S. Petri, quce erant in Divione, de iiceredibus riostris, aiit quselibet persona, contra
et in fineDomini Petri el Longo vico, et in Canavis, hanc commutalionem veriire conatus fuerit, inferat
et in Arzilerias, et Tremoldo, et Fontanis, et Pro- ei, cui litem intulerit, duas uncias de auro. Acttim
viso, elDisto. Nec suflecit huic loci istius amatori Fonte-Besua monasterio publico 5 Kalend. April,
Alberico episcopo , suo lempore munificenlissime n anno 15 imperii domni Hlucdovici imoeratoris.
locum islum ampbare, sed audiens qualiter Betto Charta de Busiello.
episcopus, prcedecessor suus, finesBesuensis territo- Anno quinto decimo imperii Hlucdovici) domnus
rii legaliter novem legalibus testibus terminaverat, Albericus Lingonensis episcopus emil terram de qua-
sua auctoritate idipsum confirmavit. Ipso tempore dam femina , nomine Adda, elLaburdo, et Albuino,
quidam Hligarius nomine dedit ad bunc locum.in etLaibulfo,quee sita est in loco qui dicilurBustellus,
AquatoviUa terram hcereditatis sua_, pro peccatis qui est in fine Yetus yineis, omnia quce habere vide-
suis mmuendis. Hoc esl mansum indominicatum, bantttr in ipso Bustello, el in Blaniaco, tara terris,
una cum domo et horreo. Habet vero ipsa terra curtiferis, quamcediliciis desuper posilis, campisque,
perticas arpennales in kmgo quadraginta tres, el pratis, silvis, exaratis, pomifefis, pascuis, aquis,
pedales x, et in lato de uno capite superiore perticas aquarumque decursibus, aecessibusque omnibus.
novem, et pedes TV..Totum ad integrum, tam. ter- Omnia ex integro vendiderunt, et acceperunt pre-
xis, curtiferis, quam eedificiis desuper positis, cam- tium solidos aulnquagiiita.
pis, pratis, silvis, pascuis,-aq'_iis, aquarumaue "de- liem alia.
cursibas, totum ad iniegrum dedit. , - Anno 18 iropern rilucdoviei ilerum emit domnus
 879 JOANNIS MONACIII Kftft
Albericus Lingonensis episcopusservos, Arlebar- A Simililer in alio loeo pratum uimm, qui habet ter-
dum,atque Hayconem,curo ancilla,noroine Humeldi, minationes, ex una fronte, fluvium procurrentem,
et filiabus suis, Adalberga et Eldeardi-,de quodam ex alia vero fronte, et ex uno latere ipsibseredes te-
Nerduino nomine, qui accepitin pretium solidos 15. nent. Signum Adalmari. Signum Odolgarii '
Ludovico Pio terreni insignia regni anno Dominicce Charla de Maiasco
Inearnafionis octingeritesimo quadragesimo perpetua Domnus ilaque Teutbaldus episcopus, et Walcau-
felicitate commutanti, etc. ut in ChronicoS. Benigni. dus abbas fecerunt commulationem cum quodam
De obilu Alberici episcopi. WUrieo riomine, de terris eorum. Dedit ergoYVifri-
Non est nostree possibilitatis verbis ostendere, cus de parte sua ad partem saricli Petrl, campum
quantse devOtionis erga bunc locuin domnus Alhe- unum situm in pago Atoariense, in villa quee dici-
ricus episcopus exstiterit, quantumque eum dilexe- tur Maiascus, seu ih ipsa fine; qui habet termina-
rit. Yefumtamen si verba riostra ad hoc non suffi- tiones, ex uno latere terram sancli Petri, ex alio
ciunfr, opera ipsius et.beneficia clamant et osten- vero terram ipsius donatoris, et ex una fronte ter-
dunt. Iii boc enim apparet illum monasterium istud ram sancti Mammetis, ex alia vero fronte stratam
super omnia dilexisse^ quod qusecunque potuit, et publicam, et babet perlicationes in longo, perticas
undecunque huic loco attrahere, non omisit. Anno- " xxv, pedum x, et in lato perticas xi, el ex ambabus
tavimus queedam de donariis ipsius; prout tenuitas frontibus perticas -xi, pedum iv. Econtra dedit Wal-
memoriee nostrse recordari potuil. Quorum qusedam caudus abbas departe sancti Petri adparlem Wlfri-
adhuc relinemus et possidemus, qucedam parlim ci, campum nnum silutn in pago Atoariense, in vjlla
debilitale nostra, partim infldelitate pervasofum quae dieitur Maiascus.
perdidimus. Est apud nos pallium satis pulchrurii Ubicunque ergo potuit, Teutbaldus episcopus
visu, columbis in eo serialim et pulcberrime con- hunc locum noslrum immeliorari curavit. Posl cu-
textis, uiide ipse multis diebus infulam habuit. jus obitum domnus Isaac suscepitprcesulatum. Hic
Sunt apud nos de libris, quos ipse sanctis aposto- preedecessorum bonum sequens exemplum, multa
lis Petro el Paulo oblulit. Textus Evangeliorum bona huic roonasterio contulit,
unus. Augustinus ad lilteram. Liber Regum cum Carolus igitur, qui eognominatus est Calvus*,im-
Aciibus Aposlolorum in eodem volumine.. Beda su- pcrium adeptus, ecclesiarum Dei cultor devolus,-
perLucam. Quippe non inimerito sperabat salutem, • omni nisu, quo potuit, siudebat in cultu religionis
et vilarii animee per eos Domino Jesu Christo con- deprayaia corrigere, destructa recedificare, collapsa
sequi, per quos sanitatem corporis et valetudinem ^„ erigere. ArinO Dominicce Incarnationis-871 regens
Veceperat. Hujus ilaque spei alque lidei conslantia Francorum regnum, erga cultum ecclesiee fuit stu-
fisus, postquam plurima buic loco ante se prcemisit, diosissimus; quapropter mulla evicit pericula, et
ad extremct vitae propinquans, in hoc monasterio se regni ejus sempcr augmentabatur gloria. Defunclo
sepeliri voluit: quod et factum est. Jacet namque siquidem Pipino fiatre sub regeAquitaniee, 'filioque
benedictum corpus ipsius ad dexteram partem alta- ejus in regno subrogato, moderationem regni non
ris sanctee Mariee: anima vero ipsius cum electis et strenue agens, a suis derelietus ac dejectus est, ef,
sanctis requiescat in pace. Ameii, monachus in monasterio sancli Medardi factus,
Charta de Auxiliaco. Carolus vero a cunclis principibus expetitus, Aqui-
Walcaudas abbas Bestiensis. — Per idem tempus faniee regnum est adeptus. Post non multos eliam
defuncto Seraphim abbate qui vices pastoris in loco annos mortuo Lothaiio imperatore fratre ejus, Ca-
tenuerat, successit ad regiroen animarum Walcau- rolus suscepit imperium. Sed Lucdovicus alter fra-
dus abbas/euindem in ecclesiaslicis gerensofficiura. ter cupiens invadere monarchiam regni, iterum
Obeunle itidem Albefico episcopo Lingonum, Teut- contra Carolum bellum concitat, Northmannos cee-
baldus episcopus adeptus est cathedram. Hic sicut lerasque gentes in regnum Carolievocat :'auxilianfe
praedecessor suus, studiosus hujus loci cultor, fecit JJ autem Doroino Carolus fratrem de finibus suis ex-
commutationes terrarum in aliquibus locis cum qui- pulit, et TSTorthmannosinlra Neuslriam compressit.
busdam hominibus. Quidam namque, Eurulfus no- Hcecfuit secunda eruptio Norlbmannorum in-Fran-
mine, pro remedio animce suaeper consilium Teut- cia. AliquanlislransaclisannisLucdovicus defunctus
baldi episcopi, dedit sancto Petro Resuensis cosno- «st, relinquens tres filios, Lucdovieum sciUcet, Car-
bii tinum campum, situm in villa quse dicitur Auxi- lomannum et Carolum.
liacus, cui terminatur de uno latere terra Sancli Charta de Luco.
Leodegarii, de alio vero ipsi hceredes tenent, de Warinus et Teulberlus abbates. — Defuncto igi-
uria fronte fluvio percurrente, de alia vero fronte, tur Walcaudo abbatej Waiinus successit. Hujus
strata publiea. Infra vero istas terminaliones totum itaque diebus, quidam homo, Baldricus nomine, pro
ccntulit ad integrum sancto Petro. In alio etiam loco remedio animcesuceet geuitoris sui, nomineRomani,
cainpum unum, in eadem villa, quce habet termina- reliquorumque autecessorum suorum dedit sancto
tiones, ex unolatere silvam communem, de altero Petro uuum mansum, qui est in Lttco superiori, vel
vero latere viam publicara. Ex una fronte terram inipsa villa Lucensi, cura omnihusappenditiissuis,
'Codefiidi. de aba ilidem fronte ipsi heeredes tenent. et habet terminationes ex uno laferc, et de una
 8S1 CIIRONICONBESUENSE. • 883
fronte terrani sanct| Marcellini, et ex alio latere, et A quente Ansuino, quod omnis deeima cuin nilegri-
de una fionte, fiscumsimililer. Derebus autem suis, tate ab antiquo suee foret ecclesiee; quse e contrario
queesuntsitaein ipsopago, et in firie Lucensi, seu profitente, et toto annisu Adalardo reluctante, suce
in ipsa villa Luco, raansum cum _supra positis, ecclesiee prorsus magis esse debere; continuo itai
campis, pralis, curtiferis, silvis, pascuis,pomiferis, . que in ipsa synodo exsurgentes tesles valde pree-r
et uno molendino in Busceria, aquis, aqitarumque clari et idonei, superius memorati Ansuini prefeby-
decursibus, exitibus et regressibus, accessibusque tcri, qui veris indiciis Adelardu,m refutantes, apprq» -
omnibus, quidquid de parte" genitorum suorum, vel baverunt el definierunt, secundum quod antiquitus^
quidquidper instrumenta chartarum conquisivil, to- fuit, stare debere, scilicet Magenardus abbas et ar-.
tum jure perpetuo, eidem ccenobio tradidit. Post chidiaconus, Otbertus, qui eodem archidiacouatus.
aliquantos aulem annos veniens quidamUtlaius no- fungebatur officio, Arnoldus eodem florens honore,
mine, ante Evam dominam suam in campo limito Isaac, Fredradus-,"Adalmanniis, Evorinus, et omnis
proclamabat quodpaitem babere deberet in molen- fere synodus, borum veridicorum testium testimo-,
dino, quem Josmundus clericus et frater suus Bal- niis satis confirmatus et roboralus est presbyter,
dricus dederuni sanclo Petro 5n Luco, absque uUius Ansuinus; et laliter uterque eorsim querelse hujus
contradicto. Jussit ilaqueEvafidelibussuis ut irent ^ finem aecepit. "Acta sunl hsec anno Dominicse In-:
cum prsedicto Utlaio, ad monasterium Besuee pro carnationis 870, indiclionem. RegnanteCaroloTege,
tali causa inquirenda, Yenit ergo Aldricus a partibus ecclesiam autem Lingonensem ,regente venerabili,
Utlaii cum cseteris quam plurimis, movens rationem- Isaac pontifice,
de prcediclo molendino cqntra abbalem vel mona^ Obitus domni Isaac episcopi. t
chos. Itaque monachi testes habuerunt quam plu- Mortuo Isaac epise. subrogatur, Geilo. Corpus
ririios, e contra Utlaius nullum inde habuit testem, S. Prudentii Besum donatum.— Isaac deinde hujujs,
<_uia omnes seiebant eum esse mendaceni. Sicque vitee diem obeunte, ejus loco Geilo subsjiluilur epi-
^pe sua fraudatus, qttidquid calumniabatur, totum. scopus, huic Besuensi monasterio amicissimus; et
monachis dimisit, ac vrirpivit. Poslea vero Teui- nobis fere omnibus melioribus optimus. Cum enim
bertus abbas qui supra memorafo Warino succes- alii nobis providerint terrena subsidia, iste apud
serat, ipsum molendirium Uflaio eg ratione recon- Deum procuravit animarura patrocinia. Rediens
donavit, ut si in-delerius devenisset, xxx solidqs enim ex Aquitania, beatissimi ^Prudentii martyris
persolveret. Habet autera idem mplendinum termi- corpus huic loco intulit, et cum aliis multis sancto-
nationes de ambabus partibus tilam, et ex una r. rum pignoribus ad exorandum Deum pro se et pro,.
"
-fronte Isaecus et uxor, ejus tenent, et de alia fronte nobis, ut decuit, collocavit. cAd quorum honorem,
est exitus, et regressus, et semila, quce ad ipsuip ei.Teverentiam .queedam de episcopio suo ad lumi-.
farinarium pergit. nariaobtulit exhibenda, et eorum quce-oblulit facta
Cliarla de Vetus-vineis. legaliter el publice dopatione, scriptum edidit hog
Quidam etiam miles Divionis castri, Epplenus modo. _ , „,
nomine, pro remedio sui, atque pafentum suorum, De coltatAshuic loco a Geilone episcopo.
deditbuic Besuensi ecclesiee.-in villa, quamYeteres- Omnibus dignitatibus, sublimibus ac mediqcribus
vineas vocant, vel in finibus cjusdem viUee tantum utriusque sexus et ordinis nqtum esse volumus,
spatium de terra arabili, ubi possunt seminari an- qualiter ego Geilo Lingonensis ecclesice humilis epk
nonse modii cenlum. . scopus, Dei omnipolentis insplralione commo.tus,
GhartaAe Auxiliaco. beatissimum Prudentium martyremChrisli,Besueiisi
Alius quidam homo, nomine Rogerius, donavit monasterio in honore sanctorum apostolorum Petri
eidem eeclesiee campum unuro, qui est situs in pago etPauli construeto.-digno honore collocaverim. Qui
Atoariorum, in villa.AuxiUaco, et Jiabet terminatio- beatus martyr ante introitum atrii et in ingressu
nes de uno latere, terram sancti Petri, de aiio ter- D templi, ac deinceps miraculis, ut omnibus Christi
ram fiscalem, de una fronte -stralam publicam, de circumquaque fidelibus patefaclum est, claruit.,
alia Yincennam fluvium percurrentem. - Nutu ergo divjnce majeslatis pulsatus, contuli illi
Charla^de Luco. aliquid ad luminaria preebenda ex redditibus sancti
Cum resideret venerabilis episcopus Isaac in ca- Mammetis in Luco, superiori .capellam yidelicet sctn-
thedra episcopali, in.villa Basiaeo, omnisque clerus cli Marcellini, eum appendjtiis suis el mancipiis
ipsius promptus undique ad eum» congregaretur ; utriusque sexus, quee ab.episcopo Yirdunensi ante
calerva qudque admodum jiobilium abbalum cum paucos dies digna commutatione evindicavi. Ponti-
archidiacoiiihus et- presbyteris, ccetuque universo liacum etiam cum adjacentiis suis, et ecclesiam in
in synodo generali, quiddam de causis ecclesiasti- honore sancli Hippolyti.in eodem Joco conseeratara,
cis ordinatura : inter ceetera saricta colloquia, quce eidem sanctissimo martyci Prudentio xontuli. Ect
pariter habuerunt, altercatio qusedam exorta est clesiam quoque de Chasuit ad integrum cum omni-
inter Ansuinum sancti Martini Lucensis presbyte- bus appenditiis suis, eidem sancto delegavi; ita ut
ram, et Adalardum ejusdem viUuleesaneli Marceliini ab bac die has donationes habeat, teneat atque pos-
IIoc so*
presbyterum, de decimis ipsarum ecclesiarum, lo- sideat i» perpetuum, nullo contradiceiite.
 885 , iOANNIS MONACHl 884
Iura*a successoribus meis in Deum et propter Deum A tharta de Luco Mediano.
obnixis precibus exorando deposeo, ut si adjicere Ilis diebus, homo quidam cujus nomen erat Isaao,
aliquid placuerit, faciant; et si non, heecparva a no- deditmoiiasteiio Besuensi mansum unum, qui est
bis' tradita non demant, nec subtrahant. Quod et si in pago Aloariensi, in villa qtise dicitur Lttcus Me-
qui.tentati a diabolo invadere hcec dona cunaii fue- dianus, et habet terminationes de una froute Phl-
rint, nec permittatur eis locus in ecclesia cum cecte- lam fluviumprocurrentem, de alia fronte stratam
risGhristianis, et nisi cito resipiscant, maledictio- publicam. Donavit quoque supradiclus Isaae eidem
nibus cum Dathan et Abiron, et cum Juda traditore loco iu fine, quee dicitur mons Mainberli, in loco,
Doriiini, posnis gebennalibiis subjici^ntur :.insuper qui dicilur Spinido, terrse jornales duos; in alio
et auri libras quinque in ultione refectoribus eccle- vero lopo, qui diciturCabrario, jornales duos, et in
siee Besuensis persolvant. Ego Gejlo humilis episco- alio, qui dicitur Fontinella, jornales tres. Ipsatnqne
pus banc traditionem in synodali conventu peregi, donationem Walcaudo, tuuc temporis ipsius Ioei ab-
et confifmari rogavi. Anno ab Jncarnatione Domiiii bati, et successoiibus ejus perpetuo eqntradidit.
883, indictione i, epacta ix. Regnante Carolo Ma- Charla de Vetus-vineis
gno (&). Signum domini Geilonis episcopi, harum Alius quidam homo nomine Ingelgerius, et uxor
rerum donatoris. S. Helice. S. Oberti. S. Galcaudi, B ejus Amalildis, vendiderunt fralribus Besuensis
S. Helgaudi. S. Arnaldi. S. Guntardi. S. Odonis, et cosnobii in villa, quam Yeteres-vineas appellant,
reliqubrum omniuin, qui illi synodo affuerunt; die unum bortum, qui terminatur de uno lalere, terra
1
|)qminico mensis Octob. vm, Idus ejusdem mensis. ipsius hsereditaiis, de alio latere terra sancti Leo-
Churta de ecclesia S. Mdrtini de Luco. degani, de una fronte, lerra sancti Pelri, de alia
Synod. Cabilonensis. — Anno Incarnationis Dom. vero, strata publica. Habet etiam idem hortus per-
886, anno quoque donini et serenissiini Caroli Im- ticationes agripennales de una fronle a parte vi-
peratoris Augusti in Gallia imperantis n, ir.dictione nece sancti Petri perticas duas, pedum sex, de a]|a
y, xv Kal. JunU, sacer cpiscoporum convenlus ob fronte perlicam unam. Habet et in longo perticas
pacem et tranquillilatem sanctee Dei Ecclesiee sta- undecim pedum novem. Infra istas perticattoncs,
iuendam, et ecclesiaslica negotia decernenda, apud seu terminationes, totum ad inlegrum vendidit pree-
«.cclesiam sancti Marcelli martyris, in subuibio Ca- dictus Ingelgerius monachis Besuensibus, ac-cepto-,
bilonensi, in Christi nomine coadunatus est, ubi que ab eis pretio solidis duobus et denariis ecto,
juerunt domni et _.anctissinii archiepiscopi, Aure- concessit perpetualiter possidendum.
lianus, Bernuinus, nec nonet reverendissimi epi- alia.
scopi, Adalgarius, Geylo, Slephanus, Gyraldus, CltemYir quidam Otgerius nomine, pro remedio animce
Adalbaldus, Isaac et Leboinus. Geylo denique supra palris sui Isaac el fralris sui Waldriei, dedil sanclq
memoratus Lingonensis ecclesice reverendissimus Pelro Besuensis cosnobii, servum quemdam Amale-
antistes, una cum supra scriptis patribus in hoc sa- rium nomine, eo quod ipse Waldricus frater datoris,
cro-sancto residens conventu, eorum auribus inli- cuidaro servo sancli Petri, qui Lanfredus dicebatur,
inavit de supra scripta nolitia; qualiter domnus oculos cruisstf.
lsaac antecessor suus, res ecclesieein Luco, in ho- Charta de Novo Vico.
nore S. Martini in sua S. synodo a partibus S. Mar- Item alius quidam Bernardus et uxor ejus Miltru-
tini de Luco superiori, capellcevidelicet saucti Mar- dis dederuntTeulberto Besuensi abbati, et monacbis
cellini, conlra Adalardum ejusdem capelleepresby- siib eo viventibus, partem de vinea quadam sita
terura, jusle et legaliter eviudicavit de rebus el de- in pago Atoariorum, iu villa Novo-vico, ut babe-
cimis. Tunc omnes episcopi preefati heee audientes, rent potestatem faciendi de ea quidquidpotius ele-
in communem relationem Geylonis, venerabilis epi- gissent.
scopi, et notiliam evendicationis domni Isaac, simul Charta de Villare.'
ponsenserunt, et consentiendo roboraveruut, ut si D Miles quidam Portuensis pagi, Aigardus nomine,
quis temeraria sacrilegaque preesumplione convi- et conjux ejus Rotlindis vocata, concesserunt bea-
c't'usratqueceeca cupiditate csecalus, hoc, quod Dei tissirao Petro in Besuensi coenobio famulanlibus,
et domni Isaac et riostra conlirmamus auctoritale, cunctas res juris sui silas in pago Portuensi in villa
in aliquo infringere preesumpserit, ee.erna se sciens nuncupata Yillare, et totum quidquid in ipsa viUa,
damnalione inullandum, et cum diabolo et angelis vel in fiuibus ejus posscderant: campos scilicet,
ejussempilernobicendio concremandum, atquecum prata, pascua, decimas, rivos, fontcs, aquas, aqua-
Jiida traditore Domini, et cum- Dathan et Abiron rumque decursus cum adjacenliis.suis, et quc-ncun-
perpetuali poena cruciandum, et insuper a liminibus -que dici, aut nominari polest, et quod per eoruro
sanclee Dei Ecclesiee, et coelu omnium fidelium Chri- nomen ibidem vindicareinonachi posseni : acce-
slianorum landiu habeatur extorris, donec de illici.a ptoque ob hoc ab ipsis monachis pretio, quod con-
preesttmptione resipiscens, condigna posnitentia su- \aluit ad iv libras argenli, hanc tantam donalionem
blevctur. lestamento confirmaverunt, et possideudam eidem
ccenobio perenriiter decreverunt.
(&) Garolo 3Iagiw.~A.ntCarlomanrio.
885 CHRQNICONBESUENSE. 886,
liem alia charla. A narios. Dedit etiam eadem Wandalmodis supradiclo
Quldam, Guttinus nomine, «iediteidem Besuensi loco in villa Pichanias servum nomine Humbertum
cosuobio mansum unum in pago Atoariensi, et quid- cttm matre Pleetrude, et mansum unum ibidem, ej,
quid ad ipsum mansum pertinebat, in campis, -pra- quidquid ad ipsum mansum pertinebat. Siroiliter
tis, silvis, aquis et mancipus utriusque sexusin eo- eliam dediteidem loco in pago Divionensi, in villp.
dem manenlibus. Mercennaco, jornalem unum de vinea.
Cliarta de Ponio, Charla de Vivers^.
Aurailus quidam et uxor ejus Ermengardis ven- Nobilis queedam femina, noraine Eva, dedit ei-
diderunt mnnachis Besuensibus mansum unum cum dem ecclesieeBesuensi res proprii juris sitasin pago
appenditiis suis, campis sciUcet, pratis, silvis, pa- Atoariorum, in loco qui dicitur Vivarius, ipsam vi-
scuis, arboribus pomiferis, aquis, aquafumque de- delicet villam Vivers appellalam; el quidquid ibi ad-
cursibus, quod situm est in pago Atoariorunr, in jacct, totum ex integro prcediclo loco concessit,
villa quse dicitur Pontus et babet terminationes, de mansa, servos, ancillas, cttrtiferas terras, silvas,
tnio latere lerram sancti Leodegarii, de alio lerram aquas, aquarumque decursus, cum mancipiis uf,ri-.
fiscalem, de una fronie stratam pubUcam, de alia usque sexus; etper servum, nomine Ajembaldum,
vero, prata. Yendiderunt eliam et alias suas res si- " vestivit ex his rebus preedictam ecelesiam Be--
tas in fine Yendourensi, et in fine Potensi, et in fine suensem.
Lulensi; aceeptisque a monachis pro hac largitione Charia de Brescono.
60 solidis, poteslati eorum eam perenniter possiden- Levita quidam nomine Helias, dedit in pago Di-
dam tradiderunt, -.ionensi, in villa Brescono, ad luminaria .ejusdem
Iiem alia. Besueusis ecclesice, vineam unam bene eultam, ut
Quidam miles nomine Waldrannus pro requie in perpetuum eam possideret sine aliqua contradi-
animae suse, et parentum suorum, dedit preefato cos- ctione.
nobio ancillam unam nomine Lampacem, ut ibideai Charla de Fissiaco,
deserviret, cum omni semine suo ex ea progenito : Adoerius quidam in eodem ccenobio ex laico con-
,et annis singulisin festivitate sanctorum Petri et versus, in villa Divionensispagi, quce Fissiaeus ap-
Pauli, denarios duos persolveret, et ut cseter_eco- pellatur, dedit vineam unam, quee lerminatur de
lonee servitium omne facerent. uno latere lerra sancti Benigni de Longovicq, de
Churta de Lujat; alio via publica, de una fronte vinea sanctee MA-
Landrada quoque qucedam"femina manspm juris p{ HI_Ede Balma, de alia terra, saticti Eusebii de
sui in villa quee dicitur Lujat, situm, dedit eidem Escubilibus,, . _
cosnobio Besuensi: quod mansum tefminalur de Habet ipsa-vineaex uno lalefe in longum perli-
unq latere terra Flammeria; de alio terra sandi cas agripennales __.<_-,
de alio perticas 20, pedum 2;
Leodegarii; de una fronte strata publica; de alia de una fronte perticas 20, de alia vero perticas 15;
vero Thila fluvio percurrente. pedum 7.
Item alia charta. KAROLUS autem imperator secundo Romam ire
Quidain etiam colonus sancti Petri, qui Yautso- disponens, Italiam ingreditur: econtra Karlomannus
uius vocabatur, et uxor ejus Manuheldis, servum Lucdovici regis fratris ejus filius, per aliam viam,*
juris sui, nomine Gunduinum, dederunt eidem scepe eamdem terram ingressus, cum immenso exercitu
nominato loco; ea ianien ratione, ut colonus per- fit ei obvius. Karolus vero Galliam regressus,ratque
maneret, sicut et ipse Vaulsonius. fines Lugdunensium pertingens, ibidem vita functus
Itetn alia. est, atque in.monasterio apostolorunfPetfi et Pauli
Miles quidam Hugo nomine, pro requie animee conditus, loco, qrii dicitur Nantoade a multi-
suee et autecessorum suorum, dedit ad ipsum locum ludine aquarum inibi confluentium. Poslmodum
Besuensem servum quemdam nomine Wlfingum, '.D per admonitionem angelicam' inde translatus, Pa-
necnon uxorem ilUus, nomine Aymam, et infantes risius in ecclesia S. Dionysii regali sepultura est
illorum,-Ermenasiam, Suffuciam, Susannam, Adal- tumulatus. Successit palris In solio Lucdovicus,
sinam, Suppliciam et Godolbergam. biennio vix regio nomine functtis. Hujus in diebus
Gliarta de Picangiis et Mercennaco. Joannes papa Romanus Franeiam .yenit, et apud
MuUerqueedamnobilis, nomineWaudalmodis,pro, Trecas. civitatem cuhi eodem rege collocutus,
requie animeemaiifi sui Humberli et reliquorum an- parvo tempore ibidem moralus, sicque Romam est
lecessorum suororn, donavit ad locum SSr aposlo- reversus.
lorum Petri et Pauli, nec non et sancti Prudentii His diebus effera Danorum natio tertiam Neuslria-
roarlyris, in .villa Fractomonte, servum nomine sisinflictura cladem advenit, intulissetque majorcm
Gundulfum, cum fiUis suis Wlferio, Waringaudo, superioribus, ni Hugo per Gallias abbatishonore
Rambaldo, etdimidium mansum, quem ipsi tene- preeditus, eorum lemerarios compescuiss-Jt ausus.-
bant; tali servitio, ut omnibus annis in corvata mo- Auxilianie nainque Deo paiva manu tantas hostium
nachorum, jornalem unum de iritico, et alium de phalanges fudit, ut vix superesset, qui nuntiare po-
ayena persolverent, et eulogias, el in cera duos de- tubset. Qua plaga h'umili_tliD,trii, Gallias per all-
 88> JOANNIS MONACHI «g§
quod spatiuro-temporis quietas reliquerunt. Huic: A } locum, ob metum eujusdam morbi, qui nanc vasta-
nello praefuit Lucdovicus rcx. At Hugone ultimos; bat regionem. Quarta vice tempore Remigii, fratris
vitas suce claudente soles, Luedovicoque principe i Pipini regis, Magni Caroli patris, per quamdam foe-
post adroinislratuin, ut diximus, biennio regnum, minam, uomine Angla, cui preedictus Remigius
diem obeunte, Carolus, qui Simplex posteaestdictus, hunc locum donaverat: unde et nos in superioribus
in cunis cevum agens patre orbalus remansit. Super- roentionem fecimus. Cujus rei ordinem qui plenius
«raut duo lilii Robcrti Andegavorum comitis, fra-. nosse desiderat, ad eam descriplionis narratiuncu-.
tres Hugonis abbatis. Senior Oddo dicebatur, Rot- lam recttrrat. Sed et boc sciendum, quod ex hoc
berlus alter, patrem nomine referens. Ex his ma- tempore usque ad domnum Alberkum, qui hunc
jorem natu OJdonem Franci lutorem pueri, regni- locum reparavit, ab ordine monastico penitus ces-.
que elegere gubernaforem, quia recidivi Northman- savit. - i
norum incursus imminebant. Tn parlibus vero re- Xim vero dicendura est de illa idlima desolatioflbi
gni, quas Lotharitis et Lucdowicus tenuerant, iilii quce non solum buic loco obfuit, verum etiam to-
ejusdem Lucdowiei fegnabant: nam Lotharius sine tam Franciam ipsis Northmannis vastanlibus, neqtte
filiis obierat. Ex bis tribus fratribus unus paitis uspiam Francis tulam resistendilirmitatemfeperien-
jiornine vocalus,, alter'Carloroanus, lertius Carolus **
* tibus, multa sanctoruin-corpora Divioni caslro in-
est dictus. Sed duobus, intra quinquennium defun- vecta sunt,eo quod firmissimum et inexpugnabile
ctis, ad juniorem Carolum rerum surama pervenit, videretur, quorum quaedam postea su.it relata, qtii-
postque
* imperii monarchiam esl adeptus. busdam ibi remanentibus; alia sunt ad edia loca
Refert quidam scriptor, etc, ut \n Clironico S. Be- translata. '
J
nigni. Delatum est a Suessionicis corpus beati Medardi
' His
temporibus lncarnationis" Chrisli 891 volve-- episcopi. Delatum esl a Tarwanensibus corpus bea-
batur aniius, tissimi Silvini eorum episcopi. Nostri quoque palro-
De deslruclwne hujus loci. ni, beatissimi Prudentii corptis eodem delatum, et iii
-
Yeniens ad obituro prsefatus ac venerabUis Geylo basilica bcati Stephani collocatum, multis annis
episcopus, cognoscens et ipse multa ad diraittendum permansit. Tandero Deo nobis propitio, paeeque red-
seu purgandum iii seipso, antequam occurreret cum dita beatissimi Prudentli corpus inde delatum, et
omnibus ijobis in resurrectione generali, ei in culus beati Silvini corpus cum beala Anglia,ejusfamilia-.
conspeclu non snnt mundi, etiam ipsi cosli, quibus rissima, nobis a f)eo donafum. Sicque factum est,
in yita deservierat, in mortenon solum animain, sed _ ut cum hnjus loci prote^ctioBemprincipaliter habeat
etiam corpus commendavit. Prcccepit itaque eorplis"• cum Paulo priuceps apostolorum Petrus, unuro
suum ad hoc Besuense moiiasterium deferri, et se ipsius exornet lalus beatissimus mart^T Prudentius,
lolum Deo ,et SS. ejus apostolis, quibus datum est alterum cum venerabili Anglia bealus Bihinusepi-
plaiidere coelum, vel aperire quibns voluerinl, cdm- scopus.
mittens, necnon et gloriosissimo aliorurn sanclorum Aliquanlisper protelavimus desolationis nostrae
quorum fric reliqufee habentur, patrociniq, cuin pree- narrationem, nolentes silentio conlegi, qualiter no-
decessore suo Alberico Lingonensi ilidem episcopo bis, qui putabimur nostro palrono desolati, posf-.,
sepullttsest.. modum a Deo sirit pro uno duo procurati. Nunc
' Circa idem fere
tempus, secundum quod seripfum ad ea quce bmisimus redeamus.
esl, risui nostro dolor admistus est, et extrema Audientes bi qui bic erant monachi Noitbmanno-,
t;audii nostri luctus occupavit. Nam venientibus per rum adventum, quidam timore pcenceac roortis se
Frauciam in Burgundia Northmannis, monasterium oecnltaverunt, quidam ad alia monasteria dcmigra-
istud Besuense penitus contigit desolaluni iri. Et verunt. Nec mirum quoniam qui hic remanserunf,
cum-septieslnvenlamus locum istum a perfidis chri- gladio interfecti sunt, quoruui nomina heec sunt:
sliahis, seu a paganis violafum aique destrucfum, JJ Ayrmatmus monaehus, Genesus monachus,' Beral-'
bcec ullima deslructlo non immerito a nobis emphar dus monachus, Sifardus monachus,-Rodco mona-
tice dicitur desolatio desolationum. Dicamus igitur, chus, Ansuinus presbyler, Adalficus puerulus. Hi'
sicutin antiquis membranulis nostrisvix recolligere omnes pro Christo pie jugulati talionem Deo -red-
poluimus, quomodo et a quibus sexies devastatum dentes, sacrificium Deo effecti suut, anno ab Incar-
sit, ut tandem ad hanc ultimam et alrocissimam de- nat, Dom. 858.
solationeni paulo lalius dlsserendam accedamus. Norlhmannos oppugnat Richardus dux. •- Verum-"
Piima vice a Christianis per intestina bella, qui tamen curnnemo repertus sil, "qui eis posset vc'_.
bunc locura invadentes, abstulerunt inde cum aliis auderet resistere, fuil iisdem lemporibus quida<ii"
rebus, etiamomnes chartarum auctoritates : unde dux nostrarum parlium, Richardus nomine, qui a
jam in pfeecedentibus aliquantulum raentionem fe- jnstitice studio dictus est et ipse justificator. Hic pro
chnus. Alia vice a Wandalis, perttdis paganis. Tertia libertate patrice parlim zelo succensus, plurimtim
vice a Sarracenis, quando Augustidunum civitalem vero -pro ecclesiis Dei defendcndis, Deuui habens
destruxerttnt anno ab Incarnatione Domini 851. Fer- adjutorem, expugnare illos aggressus est. Et lieet
tur etiara una vice a monachis hunc relicium ftrissc usque ad hanc Besuam hostilis impetus procurrerit^.'
 8S9 CHRONICONBESUENSE. 890
el hie rabies tnsauice eoium aaco cfierbueiit, ut et __ ^ reverentiam cjiisdein S. Prudentii, quasdam res ec-
nionachos nostros, ul pt-eediximus, gladiis inlereme- clesiee suee, videliEet Pontiliacum -cum adjacentiis
rit el omnia vaslaverit, in lantum ut et foutem ip- suis, et ecclesiamin honore sancti Hippolyti conse-
sum de se gurgitem magni fluvii evomenlem, pota- cratam, eidem monasterio conlulit, quatenus mona-
tione quadrupeduni iraitimerabilium perlolum qua- chis et Dei servis ibidem Domiiio famulantibus, fu-
triduam exsiccaverit; ad Divionem lamen eos aspi- turis lomparibus proficiant in augmenlum. Quo qui-
vare, nec loci firmitas, nec ducis nominatissimi per- deiu de hac vita sublato, sicul reliquee res ecclesiee
misit metuenda bellicosilas. Quin imo occurrens eis nostrce iriationabilitcr ad votinn diripientium distra-
praefatus dux Richardus, in-loco vocato Argenloilo, ctee sunt, ita quoqueelPontiliacus a loco ubi fuerat
commisso cum eis preelio ceesa est eorum quamplu- a preefalo prcesule collafus/ est a Waltario, sicut
rima multitudo. Sicque Dani _cumNorlhmanuis retro cerlissimum est, sacrilege invasus etindebite alie-
redire sunt coacli. - • natus. Unde Gaulcaudus abbas prcefalimonasterii Be-
Anno Incarnat. Yerbi 89.3. Odone regnante, et,c, suce,cum confratribus suismonachis, lioslramInimi-
_.. in-Chronico S. Betdgni. litatem adiens, praejudicium injuste loco illatum la-
Anno 911 Incarnal.-Yerbi, xn Kalend» Aug. in -crymosis queslibus innoluil, etul nostra muiiificen-
Sabhato, oum obsiderent Northmanni Carnotinam 1B tia -stiblala indebite rcdderentur, pro amore Dei, et
urbem, et jam esset penitus capienda, supervenien- reverentia Petri et Pauli apostolorum prineipum,
les Richardus et Rohertus cum suis, Dei auxilio ct .sanclique Prudenlii humiliter deprecatus est. Nos
-BealseMarice patrocinio roborati, fecerunt stragem igitur dcprecationcm illius paterne suscipientes,
uiaximam paganorum, a paucis qui remanserunt eamque cum fidelibus ecclesiee noslrae clericis ac
obsides capientes. Habuit idem Richardiis filium no- laieis pertraclan.es, et juslam raiionabileriique et
mineRodulphum, quiduit rex Pi-ancorum. Alterfl- reclam prospicieiiles, consilio et consensu iolius
{ius voeatus esl Boso, qui Burgundiee superioris, quee Ecclesise noslree, sicut preefatce res ab antecessore
Gallia Comala dicitur, accepit regnum. Tertius fi- nostro scepe dicto loc.oconcessce suril, etnos quoque
lius dictus est Hugo, cognomenlo Capilo, qui fuit preesenliaUler concedimus, et hac nostra auctoritate,
dux inferioiis Burgundice. Exorta discordia inter regnanteDomino nosfro, in perpetuum consecramiis.
Karolum et regni principes, lites ac bella, rapinse et « Ut autem prsesens nostra reslilutio futuris tem-
incendia, innumera undique sseviunl mala; tandera poribusvigorem inviolabilem oblineat, et de ccetero
rex facti pcenitens principes ad concordiam commo- indebitam injustamque nesciat pati jacturan., ma-
vct, pacemque exoptatam cum -eis firmat. nu, propria roboravimtts, fideliumque nostrorum
"
De commutatiohe facla inler Walcaudum abbalem, subscripfionibus confirmare jussimus : s-uceessori-
et Teulhardum. bus nostris per sanctam et inextricabilem Trinitatera
Eo tempore facta est eommulatio inter quemdam humiUter obnixeque suggerentes, ut quce a nobis pie
. Teuthardum, et Walcaudum abbatem, de terris quee slafuta sunt, -ab illis inviolabiliter conserventur.
sub jufe eorum videbantur esse. Dedit itaque Teu= Agrinus sanctee Lingonensis ecclesicebumilis cpi-"
thardus-de parte sua ad partem Walcaudi abbaiis scopus iu Christi nomiiie roboravi et signavi. Ol-^
earapum unum, situmin pago Atoariense, iu fine bertus preepositus et archidiaconus signavi. Bernar--
Pauliacense: et contra Walcaudus abbas de parte dus archidiac. sign. Madalgaudus diacon. sign.
sua dedit Teuthardo campum unum situm in ipso l.aac archidiac sign. Emmarricus arebidiac sign.
fine Pauiiacense. Ewardus diaconus signavi. Helgaudus presbyter si-
flbitus. Geylonis. , gnavi. Arnaidus archidiac sign. Fuculsus diacriu.
Geyloni episc. Lingon. successere Tvuibaudns, e,l sign. Albericus diacon. sign. Aclevertus subdiac.
Agrinus sive Algrinus. —. Defuneto vero Geyloue sign. Wlleus subdiac. sign. Siquinus subdiac sign.'
cpiscopo Teulbaudus successit. Sed et isto.defunclo, Josselmusacolythus signavi. Gislerius'acolythus _.!--
Agrinus episcopus successit, in cura paslorali valde gnavi. Ego Branlio indigrius presbyler hanc resli-
sollicitus. Hic Ponliliacum et «cclesiam S. Hippo- lutionem seripsi et dictavi, n Id. Aprilis, indict. vm,
lyti a quodam Waltario nobis iujuste ablatam resti- anno u regnante Odone rege (an. 889). >
luit, sicut hic demonslrabimus. Charta de Taxnatello.
Charla el confirmatio Agrini episcopi de collalis a
Geyloneepiscopo huic loco. Quidam homo, nomine, Alardus, dedit resjsuas
< Agrinus divina dispensante clementia bumilis proprias, in villa, quse dicitur Taxnatello, vekit in
episcopus, omnibus EcclesiceDei fidelibus utriusque ipsa fine, id esf, curtile unum, quod termiualur de-
sexus et ordinis, usquam locorttm degentibus. Ad uno latere tefra sancti Leodegarii, de alio latere
multorum constal pervenisse notitiam, qualiler terra Willeri; de una fronte, strata publica, de alisj
Geylo pice recordationis episcopus, praedecessor fronteFisco. Irifia ipsas termjnaliones, et quidquid
meus, sanclum Prudentium de Aquitania transfc- aJ ipstim mansum aspicit,tam terris, quam etiata
rens, in nostrum episcopium Lingonense detuljt, et pratis, silvis, pascuis, aquis, aquarumque^lecursi-
iu Besua monasterio ad laudem et gloriam nomiiiis bus, exilibus et regressibus, omnia ad integrum de-
Dei solemniler collocavit.,Ubi ob-amoieni Dei, et -dil Deo et ecclesiee Besuensi, . -
891 JOANNIS MONACHI 892
Charta de Luco. i i in spiritalibus religione, m temporalibus necessana
Eodem tempore quidam bomo, nomine Karlus, et pene annullala gubernalione considerans, ccepit _
uxor sua Retrudis, dederuni ecclesise Besuensi, et queerere quatenus Dei dispensante nutu, suum iri
abbati Walcaudo res proprias, sitas in villa, quee statum eaquivisset reparare.
dicilur Lucus, habentes terminaliones de uno lalere Cum vero de hujus Besuensis moneis.eriimulli-
terramsancti Yincentii, de alio stralam publicam; modis desolationibus dissereremus, diximus prout
de una fronte fiscum, de alia fronte coturnum vici- memorice occurrere potuit, secundum quod in sce-
norum. Similiter dedit in ipsa fine jornalem unum dulis veteribus invenitnus, sexies deserlum et fere
et peciolam de terra : et in alia ,fine, quce dicitur annullatum fttisse. Yerumtamen postea diligenlius
Campania, dedit jornales duos. In alia autcm fine, ccetera perscrutantes, invenimus hunc eumdem
quee dicitur mons Mainberti, jornalem -uuum et pe- loeum ab Hungris combustum quinquies, quippe
ciolam de terra. In alio vero loco dedil ubi possunt cui nullum erat a terreno principe defensaculum,
seminari de tritico modii octo, et ancillam nomine nec loci ad resistendum inimicis munimentum.
Mainbergam, tempore regis Odonis. • Harum combustionum duee quo tempore evenerint,
IMunclo igitur Agrino episcopo, succcssil War- notum nobis est. Anno namque 936 Incarnationis
neritts episcopus. Hic petentibus monachis hujus ' Yerbi venerunt Hungri in Burgundiam mense Jttlio.
cosnobii beaium Prudenlium martyrem retulit de Iterum anno .957 Incarnationis Verbi Lucdowico
Divione cum innumerabilibus clericis diversi ordi- filio Karoli unclo in regem, el nondum eo anno
nis et a plcbe inimmerabili utriusque sexus cum bq- evoluto, Hungri venienles per Franciam et per
noris liipudio susceptus est. Denique monachis pree- Burgundiam atque Aquitaniain, devaslaverunt om-
dicti coenobii cum infinito populo eminus a mona- nia: quee vaslatio in lantum huic loco obfuit, nt
slerio ei obviam OGcnrrentibus,cum imraensis lau- per 61 annos, usque ad annum scilicet Incarnal.
dibus-recepius est, anno Verbi-Incarnationis divlni Yerbi 981, quo domnus Bruno Lingonensi ecclesice
921, ix Kal. Oclobris die. prceficitur episcopus, respirare ad priorem statum
Abbates Besuensis cmnobii. Wumerius cl Gotsel- Requiverit.
mus episc. Ling. Roberlus rex. — Defunelo autem Yidens igitur domnus Bruno episcopus staium
Walcaudo abbate, Walpadus successit, sed et isto hujus loci, et abbatice sancti Benigni Divionensls,
obeunle Galcaudus successor efficilur; sed et isto in ambiguo positum, supplex adiit domnuin Ma-
defunclo successil abbas, nomine Milo, postmodum jolum Cluniacensis monasterii abbatem, multaque
Matisconensis episcopus qui-nihil boni in hac domo r, prece poposcit, quatenus cjus auxilio quivisset eas
gessit. Obeunte autem Warnerio Lingonensi episco- reparare in roelius, et interius religionero, et ex-
po, successit Gotselmus in episcopatus honore, an- terius possessiones. Cujus precibus flexus, etc, ut
no i rcgni Roberti. De quo, quia mentio facta est, in Chronico S. Benigni.
oportet dicere quomodo regnum acceperit. Tempore, quo bcec gerebantur, Hugo rex ,
Odone rege defuncto, Rotbertus Jfaler ipsius spe- Hugonis mngni iilius, cum Rotberto filio, Fran-
rans, elc, tit in Chronicosancti Benigni. corum potiebatur regno, etc, ut in Chronico Sancli
Defuncto autem Gotselmo episcopo, successit el Benigni.
in episcopatus honoreLetericusepiscopus, post hunc Domnus aulera episcopus Bruno considerans pa-
Ericus. Deinde Achardus. Atque posl Widricus. trem Willelmum ita fervenfem in reUgione ae
Transierunt sub his ponfifieibus anni ferme -10 et monastica inslitutione, et loca ei commissa de die
amplius, in quibus semper in deterius processit loci in diem in melius proficere, omnia In suo episco-
hujus status, episcopis etabbatibus alia magis quam pio mouasleria ipsius delegavit prudentiee. Yidens
id curaiilibus. vero abbaliam istam Besuensem in bonore et no-
Rodulpho rege defuncto absque liberis, etc, ut mine beatorum Peiri et Pauli apostolorum dica-
in Clnonico Sancti Benigni. D tam, pene ad nihilum redactam, monuit instanti
De Rrunone episcopo. - prece, ul eam secundura regularem emendare eu-
Anno ab Incarnatione Bom. 980, indictione vm, raret institutionem. Cujus ariuuens precibus istud
-
regni Lolharii regis xxv anno, dedit idem rex Bru- coeuobium in paucis annis ad regularem commula-
noni Remensis ecclesice clerico, suo vero parenti vit statum, etc, ut in Chronico Sancti Benigni.
propinquitafe consangttinitatis existenli, episcopa- Cosperunt denique ex patria sua , hoc est, Ila-
lum Lingonicae civilatis. Oidinatus est autem idem lia mulli ad eum convenire, aliqui litteris bene eru-
Bruno episcopus per manus Burchardi Lugduuensis diti, alii diversorum operum magisterio docti, alii
archiepiscopi, in ecclesia sancti Stephani viginli agriculturse scientia periti, quorum ars et inge-
q»atuor gerens annos aetatis : el eodem anno sus- niuni iiuic loco profuit plurimum. Cum vero Wil -
ceplus esl a clero Lingonicee urbis, ab Incarnalione Iehrius abbas Augustorum seu regum palatia adiit,
videlicet Christi 981. Is assecutus episcopatum, om- in eis, non quee sua sunt, sed quee Jesu Christi
ni, quo potuit, nisu, sequi studuit exemplum boni qucesivit, ut ex eorum seilieet familiari collocu-
Pastoris. . -. lione subveniret oppressis sua inlerventione, aut
Monastoria iaitur ipsius ad dioscesim pcrtincnlia, ' 'cerle ex sasculari vel clericali habilu Deo lucrifa-
 895 CIIRONICON BESUENSE. 894
ceret; ut j'uxta Domim preeceptum propna relin-. k transferri, nosque' id laudare >et oronimodo con-
querent, et seecularibus curis scmotis , Deo in sentire debere. Cujus providentiam et laudabilem
ttanquiUitate servire deberent, etc, ul in Chronico diBcretioiiem non solum laudavimus, sed eliam, ut
S. Benigni. secundum suum velle locorumque necessilatem id
De Rodutplio vicesabbatis agente sub S. Guitlelmo. accelerare deberet, attente monuimus. Sumptum
- Gum primum abbatis suseepit officiurii venera- est itaque de abbalia Sancti Petri Besuensis, el con-
bUis WiUelmus, quidam caslri Divionensis civis, j"unctum abbatice Sancli Benigni Divlonensis, quid-
nobili genere ortus, Rodulphus Albus vocatus no- quid habere diguqscitur in Bruclaco villa; eo tenore,
-mine, venit ad conversionem inter ipsa primordia ut omni anno octo modios vini ante festivitatem
ejus novee ordinationis; cujus pecuniis relevata est sancti PrudenlU in censura reddant; et quidquid
paupertas praedicti patris; et consilio atque adju- supra diximus , perpetualiter monachi sancti Beni-
torio sublevata sollicitudo regiminis hujus loci Be- gni possideant. Quod si iiegligenlia vel oblivione
' suensis monasterii;- adhuc quippe eratei paucitas lfoc termino reddilum non fuerit, eensum duplo
roonachorum; quem preediclus frater ita juvabat restituant,- et conventum inconvulsum permaneat.
in exteiioribus curis, ut solus suj.plere videretur ' Quod si quisque post decessum nostrum, hoc decre-
solamen-piurium. Sed prceter ejus votum, boe sola- turo mnltorum nobilium ore laudalum, infringere
tium tulit ilUpaucitas dierum. tentaverit, nisi cito resipuerit et poenitentiam con-
- Si
hujus viri mentionem facientes, panlulum ex- dignam habueril, anathemalis jugulum caveat, quo
- *esserimus"ordinem rationis, ne cuiquam venial in ferire decrevimus quoscunque, qui nostrorum
faslidium; curee enim nobisfuit, eos preecipue an- decretorum cupiunl staluta evellere. Et ut hoc per
notare, qui erga bunc locum devotiores seu mu- ssecula inconvulsum peririaneat, manu nostra sub-
nifieenliores exstitere. Hic vero Rodulphus, quo- terfirmavimus, et til a pluribus firmaretur rogavi-
niam beee ecclesia secundum quantitatem, quia rous. Signuni Brunonis episcopi, Signum Lamberti
parva erat, tantis patronis , Petro, dico, et Paulo, preepositi. Sig. Teudrici archidiaconi. Sig. Beraldi
non videbatur condigria . a fundamentis incipiens archidiaconi. Sig. Widonis presbyteri. Sig. Teu-
et ad perfectum nsque perducens, in eo statu, quo donis arcbiclavi. Sig. Widonis archidiaconi. Sig.
modo. est, consummavil. Rexit auteiri hunc locurni Befafdi hypodiaconi. Sig. Oddonis. Sig. Amelii. Sig,
sub abbate-Wfllelmo prior magnus, tam in jsxte-s Brunonispueri. Sig. Humberti pueri. Sig. Nivardi.
rioribus, quam in interioribus providendis et ad- Sig. Gozelmi.j
.niiiistrandis strenuissimus : quippe qui hoe ipsuin De collatis huic loco a Brunone episcopo.
'
jugi cura et exereitio <didicerat. Fuerat namque Crescente autem in hoc religiqnis studio, do__-nus
antequamvenlrel ad conversionem vice-comes Di- Bruno episcopus nimium exbilaratus de bona eomiri
vionensis. Convertens itaque studium sceeulare iit conversatione, de suo jure quodcunque necessarium
ecclesiasticum ex bonis initiis roeliores fines obti- et uiile eis foret, libenti animo tribuebat. jtater
nuit. Obiit vero hujus vilee diem Idibus Novembris, ceetera igitur quce huic Ioco contulil, statuit.ut de
cujus anima requiescat in pace. Amen. ecclesiis a sex leucis vel infra a Besua, tempore
Aller quidam monachus, vocatus Hunaldus, etc, Rogationum omnes tam viri, quam mulieres cum
tit in Chronico S. Benigni.. oblatiqnibus ad sanclorum apostolorum .Petri el
- Longnin est enumerare sihgula, quse domnus Pauli limina convenirent
Bruno episcopus in hoc loco egit bona, sed tamen, In nomine sanctm et individum Trinitulis.
quce in chartis nostris reperire potuimus, .demon- Obtationes Besuensi ecclesim faciendm. Monachis
strabimus. audiendarum — « Conside-
facultas confessionum.
- i In nomine Domini Dei et Salvatoris Jesu Chri- rans.ego Lingonensium Bruno episcopus officii mei
(V.i, Bruno diyina dispensante clementia, sanctce neg.igentiam in damnalionem animce meee cedere,
Lingonensis eccleslce liumilis episcqpus. Si loeis pjuxta sensus mei modum elabpravi ecclesiis Dei
Dei
omnibus, el-preeeipue sacris, eorumque rectoribus provisores efficere, ,qui in eis talentum verbi
. nostrce indiguitati divinitus commissis , in sibi disseminantes, mecum pariter de eo, ipsi Domino
iieeessariis prout valemus pie et opporturie eonsu- Jesu Ghristo lucrum reportanles, ilernce vitee re-
limus, eorumque anxietatibus sollicita cura sub- muneratiqne dilarentur.
venimus, uon solum in hoc venerabitrum et Deo _Yolui igitur ecclesiee Besuensi domnum Willel-
. c^evolorum pontificum piorumque paltorum usum mum viruiri religiosissimuni abbatera prceesse, qui
et consuetudinem exsequimur, sed etiam saluti ani- dum in ea cuncla regulariter ac reiigiose dispone-
mce nostree providemus. Idcirco noverif omnium ret, intelligens proptia in quibusdafn non satis sttf-
nostrum, et nostri solertia, "quod veniens domuus ficere, qucesivit ab ecclesia Lingonensi, ecclesiee
Abbas WiUelmus (qtiem ob sanctitalem et vene- Btisuensi aliquid ad luminarii opus conferri. Cf gno-
rabilem religionem" locis in nostra dioscesi manen- scens Itaque"petitioni viri Dei non esseeonfradicen-
sia-
tibus, Divionensi atque Besuensi, amanter prcefe- dum, cum «onailio toiius capituli Lingonensis
insinuaverit nobis quasdam rcs de ipsis ab- tui ut de ecclesiis a sex leucis vel inffa a Besua,
cimus)
ballis inter se'neeesse esse, reddendi cchsusgrafia tempore Rogalioiiuin, tara viri, quain multeres
s_.K JOANNIS MONACIH 896
eum onlationibus ad sanciorum apostolorum Petri JA Besuunculam nomine, quce prope erat, ad missas
et Pauli limina conyeniant. Illud quoque non otiose et christianitatis officium convenirent: eo vero te-
mecum reputans, quia cum tempore eodem Lin- noie, ut quia dignus est operarius men.ede.sua, me-
gonas venire1-deberent, alii longitudine vice , alii dietatem eorum, quee ad presbyteratum pertine-
imbecillitate eorporis., seu aliquibus aUisoccasioni- rent, illi ecclesieecondonareiit.
bus retardali, pabulo diviui verbi et peccaiorum . Item in villa quce dicitur Anblins, quoniam ipsi
remissione, quam ibi deberent accipere, frustraban- in aqua partem nobiscum habebant, cosperunt ca-.
tur. Yeniant igitur illo lempore statuto, et de pec- lumniari, et si quid vellemus cediflcare, ipsi quan^
eatis suis veniam posliilantes ab eis, quorum linguce ium poterant impediebant. Acpessit pater Brunq
claves coeli faclee sunt, a monachis illis Deo ser- episcopus, et ipse iji medio aqucesudem acutam in-
vientibus de salute animarum suarum admoniti, flxit, quse hodieque ibi manet, ut monachi. sancli
facta absolutione et data benedictione, lceti re- Leodegarii medielatem aquse Tisque ad palum haT
vertanlur in pace. Quieunque vero buic nostree in^ berent, et alia medielas usque ad palum nobis in
stitutioni conlraire preesumpserit, Dei omnipp- pace remaneret. , ...
tehtis auctorilale, et eorum qui quce ligaverinl iu Invilla nostra, quse Tiecasas dicitur, voluerunt
terra , erunt ligata et iii coelo, atque omnium B ' aliquando corvatam consuetudinaliter facere. Cum
sanctoium anatheniaiizentur et exeommunicentur, vero non fuisset alius, qui resisteret, quidam rusli-
Amen. cus ?elo justitieeet fidei aceensus, accessit ubibo-
< Et uf hoc per scecula inconvulsum perroaneat, ves j'uncti fuerant, et juncfuras super capita eorum,
nianu nostra subter firroaviraus, et ut a pluribus quas rustici convinculas appellanl, omnes trunca—
firmaretur, rogavimus. Signum Brunonis cpiscopi. vit, Tamen timens ne pro hoe facto , quamvis inr
Sig. Willelmi ahbalis. Sig. Lamberti praeposili. Sig. juste ei malum inferretur, aufugit. Iterum Bruno -
Beraldi archid. Sig. Teudrici archid. Sig. Bruno- episcopus noster, et nomine et re, cuin hoe au-
nis archid, Sig. Teudonis archiclavi. Sig. Wido- disset, non piguit ad locum accedere, elprius quam
nis archid. Sig. Amelii. Sig. Widonis presb, Sign, de hac re Inecepisset disserere, rusticum illum qui
Beraldi hypodiaco. Sig. Nivardi. Sig. Gocelmi, et timore delituerat, nec audebat redire, demandans ;
aliorum multorum. Ego Airardus cancellarius scri- Ubi est, inquif, filius meus, qui boc fecit, et ita
psi, et cum cieleris laudator et roborator exstiti. viriliter loco mei egit? Qui cum venisset ante eum :
Acta sunt heec anno ab Incar. Dom. 1008, indict. Tu es, inquit, filius sancli Petri, et meus : ne pa-
vi.Epactasi, concurrenle iv,regnante Roberto rege, . veas pro.certo habens, quia qui. te odit, me odit.
et D. Brunone sedem Lingonicam lenente. J Securus esto: nani qui te lcedet, mecum quoque
Benevolentiam dom. Brunonis episcopi atque diyidet illud. His dictis, cum per indigenas loci et
devotionem erga hunc locum, notitice futurorum antiquos, quibus nolitia et memoria preeterilorum
eommendare volumus, nobis, hodieque et posteris fuerat, comprobatum fuisset, nullo modo monachos
nostris, quandiu sseculum durabit, profuturam. illos consuetudiuem illam quam reclamabant., iij
"Estecclesia non multum distans ab hoc Besueusi nostram villam babere, domnus episcopus remea-
loco in honore sancti Leodegarii dedicafa, largissi- vit ad sua. . ^
mis prsediis et latifundiis, a regibus, et ducibus, Charia de decimis Novce Villm.
et comitibus dotala. Cuj*us loci monachi non mi- De restiiuiione decimarum, — Per ideni tempus,
nimas injurias et importunitates huic loco infere- quo dom. Willelmus abbas Besuense regebat mona-
bant, terras noslras Occupanles, injustas consue- sterium, miles quidam, nomiris Gj-rardus, cognovit
ludines in ipsis terrisimponentes. Et quoniam pos- se non recta consuetudine accipere decimas cujus-
sessiones noslrce intra possessiones eorum contiguee dam ecclesice ad ipsum -moriasterium pertinenlis,
eranf, justo latius manus extendentes, utpote terre- quce in comitatu Atoariense, loco nuncupaio Nova
norum principum quamvis injusto auxilio confisi, jj-villa, in honore S. Prudentii est consecrata .. eo
quacunque potefant de nqstris rebus locum suum quod decimce illius ecclesice ad alteram quasi ina-
ampliabant. trem .transportabanlur .ecclesiam'", constitutam in -
Est villa, quce dicilur Cusiriacus in parochia rio- vilia, quce dicitur Frasnetum. Cum igitur apud Ca-
slfa ejus villce qui diritur Belenava, ubi cum mo- stellum suum, cui nomen est Fons-venti, vn Kal.
nacbi S. Leodegarii ecclesiam et novam parocbiam April. resideret, reddidit pro remedio animce suee,
conslruere voluissent : audiens boe dom. Bruno et uxoris, filiique sui, nomine Humberti, ipsas de-
episcopus , excommunicavit et ana.hematizavit cimas,.ad jam dictum moii3steriuni, cui ipsa j'ure
cos, qui ibi ecclesiam conslruerent et qui divi- beereditario subjacebal capella. Hoc autem factum
lmm oflicium ibi celebrarent. Considcrans lamen esf sub preesentia et consensu uxoris suee, nomine
.q.ioniam parochialis ecclesia, Belenava scilicet," Gertrudis, ct prcedicti filii sui Humberti, atqueuf
nimis longe aberat; ut bonus paslor animarum curse nemo de heeredibus vel successoribus eorum j'am
-
prospiciens, neve longinquitate vice, aut negligen- amplius ipsas decimas repetendi haberet licentiani,
tia sacerdotis, aut ignorantia plebis, animie divini hanc fieri notitiam jusserunt: quam si quis calum-
ierbi pabulo fraudarenlur, statuit ul ad villain, fiiatus.fucrit, pcnetuce excomraunicafionig feriatuii
 '
897 CHR6NIC0N BESUENSE. 898
anathemate. Nomina testium,qui banc notitiam fir- , ^.debebanlannuatim.deportarent.Timentesautem mo-
mavermrir, bcec sunt. Theodericus , Humbertus , nachi, ne per succedentia tempora heeredes Teduini
Aymo, Joffredus, item Humbertus, Arembertus, et Beroardi fratris ejus, ipsis hominibus aliquam
Gybuinus, Mainfredus, item Haymo, Wido pr.esb. violentiam irrqgarent, vel in servitutem eos redigere
Deodatus, et alii quam plures illustres viri; qui vellent, cum abbate suo Willelmo adeuntes conci-
.omnes testimonhrm firma ratione prcebuerunt, me- lium-, in quo archiepiscopus Hector et episcopus
lius et reclius jam dictam ecelesiam per se debere Bruno cum aliis episcopis residcbant, deprecali sunt
stare cum decimis "suis in parte et possessione ut hanc charlam pariter et liberlatem istorum homi-
Besuensisnionasterii^ quam alteri euUibet subjacere nuni ecclesiastica aucloritate roborarent. Quod ipsi
ecclesiee. libenter concedentes cum cdnsensu aliorum episco-
ilem alia. porum et totius sancti concilii eosdem homines li-
t Cum apud Lingonicam sedem nostram, ego In beros sancti Petri esse statuerunf, et perpeluo anp-
Dei nomlne Bruno episcopus, nostrique archidia- ihemate excommunicaverunt, qiiHUis servitutls ju-
coni, collecta dioscesis nostrae filiorum multitudine, gum ullo modo imponere ausi fuissent. Signum Hc-
gerieralem ageremus synodum, adiil preesentiam no- ctoris archiepiscopi. Signum Bruhonis episcopi,
slram quidam monachus Besuensis monasterii, no- Signum Walterii episcopi. Signum Burebardi Cp -
mine Beiiedictus , prasnionsfrans chaTtulam qaam scopi. Signum Gosleni episcqpi. »
ante fecerat miles qui&am nomine Girardus, ex «on- Charta de Buxiaco e\ de Lama.
serisu uxoris suee, nomine Gertrudis, et filii sui Quidamhomo, Gybuinus nomine, dedit Deo ef
Humberti, reddens ad jam dicturo locum decimas Besuensi ecclesice unum servum' nomine Walcau--
cujusdara eccles:ee in comitatu Atoariensi, NoVa dum, cum sua conjuge atque oirinibus, qui ex his
scilicet villa, sub honore sancli Prudentii consecra- fueririt propagati.- et unutn mansum, qui divisus est
ta.QuamvideUcetchartulam omnespariter audientes in duas partes. Una pars est in villa, eujus vocabu- -
ftrmavimus atque laudavimus. Et quia eadem eccle- lum est Buxiacus, quee de duobus lateribus dividitur
sia in prcedio praescripti monasterii erat constructa, a terra Girardi militis , ct de lertio a terra S. Pett i
decrevimus atque staluiuius ut decimce ipsius omni Besuensis, et de quarto ab aqua quee vocatur Tyla,
tempore jure heereditario ad idem devenirent mona- in qua 52 jornales appendunt; et alia pars est in
sterium, nullo de nostris successoribus, neque de villa, qui dicitur de Lama; quce paftitur undique a
bceredibus praedicti Girardi contradicente, neque ca- terra sancti Petri, in qua appendunl 28 jornales.
lumniam facienle. Si quis-hoc testamenium calum- > Poslmodum vero in die depositionis sueecum fuissst
niatus fuerit, repetantur ab eo cuncta delicta, usque delatum corpus ejus ad sepulturam, omnis affinitas
ad novissimum quadrantem. Aetumpublice Lirigo- ejus dederunt unam ancillam nomine Abdiardam, et
-nis/Nomina testium, qui hoc testaraentum firmave- confirmaverunt hanc ilerum chartam. Quicunque
runt. Lambertus prcepositus. Teudo abbas et archi- vero dempserit quidpiam ex his supradictis rebus,
diac Beraldus archid. Item Beraldus archid. Bruno sitanima ejus abstracta a consortio Dei.
archid. nepos dom. Brunonis episcopl. > Item atia.
Charta de Bustello. Hisdem eliam diebus, Oggerius caluroniam infe-
'
i Notum esse volumus preesentibus, et faturis, rens ancillis, - cum propriis filiis, uni Susannae; ft
qaod Fulbertus et Berengerius fratres recedehtes de nomen alteri Hildegardee, a monacbis S. Pelri per-
Buslello, prp inimicitiis. quas vicini eorum contra nmllorunr curricula temporum jure possessis, cona-
eos exercebant," dederunt alodium ipsius vici Bu- batur in suam-peftinaciter transducere servitulem..
stelU S. Petro, et seipsos et omnem posteritatem Quapfopier jubente Brunone episcoporum prsecel-
suam commendaverunt perpelualiter eidem sancto lenlissinio, fidelium suorum factus est conventus,
iina" denerata cerse omni anno, tam virum ,•qusm insuper etiam campiendi(J)) estdies statutus. Sed, ne
mulierem. Ea conventione, ut si ipsi aut aliqui ex ) bomicidii vel perjurii noxam incurrerei ipse Ogger
eorumprogenle reverterenlur InTegioitem, hceredi- rius, oblati -sunt ei a monachis ibidem marientibtis '
tatem suam, quam saricto dederant, ababbatelqci SO solidi : quibus acceptis, s'ic tandem ab hac" que-
et monachis tenereut. Diseedentes itaque' de episco- rela sponte reticuit. Et quamvis injuste tentasset eas
patu Lingonico, tempbre Brunonis episcopi et ducis ad suum inflectere servitium, accepto jn redemptio- '
Henrici, venerunt in dioscesim archiepiscopatus Ye- nem , ut ita dicam , prelio, sancto PetrO, cui verius
suncionensis. tempore Hectoris archiepiscopi, et co- pertinebant, reddidit coram testibus;itantnecipse.-
mitis WiUelmi/pervenerunt in locum, qui diciiur nec sui coheeres, vel aliqua suspecta persona, audeat'
Rollens, et remanserunt ibi super terram Teduini de his aut eorum progenie aliquando aliquam.calu
et Beroardi ffatiis ejus : qui scilicet Tedtlinus pater tnniam inferre.Hi sunl testes. Girardus comes, Wal-'
fuit Bernardi. Ea vero conventione in terra illorum terius, Nerduinus,"Aldo, Odo, Hugo comes, Odtlo ,
reirianserunt, ut ipsis reditus el consuetudines terree Charta de,Gibriaco.
persolverent, sancfo vero Petro Besuee censum, qivem Per idem lempus, quidam homo Jozaldus noini-"
(5) Camptendi, hoe est, duellum In canipojneuntli.
 809 JOANNIS MGNACHl 900
r,e, pro remedio animee suee per cousiliuin filiorum A , ipsum. alrium sibi dari in auxilium, ad construenda
et amicorum suorum, dono tradidit ad lqcum sancti domicilia, et condenda propria. Horum itaque evicli
Petri Besuensis quamdam vineam in villa Gibriaco, imporliiiiilate, atrium in commune eensus sub ratioci-
in loco nuncupato Casallo, cum jacente, quce habet hioindulsinius; eo vidclicetconditionis ordine, utqui
in longo 26 perticas, in latoperticas 17>ettermina- senurapedum 7vel mensuram usurparet in dominio,
tur de uno latere terra sanctce Mariee, ex alio latere duorum; qui vero aut duodecim, aut tredecim, qua-
de ipsa bsereditate; de una fronle strata publica; de tuor denariorum censum die festivilatis sancli Beni-
alia, terra fiscali. Hanc autem hcereditatem duo an- gni solverel. Qui vero statutum transirei terminum,
tecessores sui, Wicherannus scilicel et Archirannus, jam sciret cum usura secundum legem reddendum.
donaverant ei, et uxori suce Tetsanse, et duobus iri- Charia de Luco Ibuxiaco
fantibus suis Ostrado et Yucheranno. Sicut ergo ab Qucedam femina, Hildegardis nomine, pro reme-
ipsisduobus antecessoribus suis donata sunt, ita ef dio animce suse, et viri sui, filiorumque, scilicet
ipse Deo, et sancto Petro, et Besucnsi monasterio Norgaudi et HUdeberti, tradidit hanc terram cum
tradidit perpelualiler habendam el possidendam. appenditiis suis, quam jure hcereditario possidefe
- Charla de Setis.^ videbatur, monasterio sanclorum apostolorum Pelri
Noverinl fideles per succedentia tempora, quod " et Pauli, quod est situm iri loco, qui dicitur Fons
quidam homo, Lamberlus nomine, curoesset inge- Besuee. Et ut profuturum posteris foret, et firmius
nuus, el maneret apud Setas cuni uxore sua, nomine crederetur, lilteris assignare rogavit.
Eremburgi, ac liberis Framuero et Dominico, ejus- .Igitjir in Bussiaco. villa 4sunt curtilia, 2 ex una
dem conditionls, gratis se tradidit sancto Petro ad parte-fluvii, quidicitur Tila : el alia 2 ex alia parte,
servienduin inloco,.qui dicitur Fons-Besua, abmo- ejusdem fluvii, Ex uno latere esf lerrasancti Salva-
nachis ibi degentibus , famulanlibus Deo; quatenus loris, ex alio terra Gibuini; ex uno. capite currit
Iibertas proveniret animabus eorum. Sed boc fecit praedietus fluvius, id est Tila: ex alio est via publica.
eo tenore, ea conditione, eo fcenore, ul ipse, et suc- Juxta autem alia duo curtilia, quee sunl ex alia parle
cessores ejus, fideliter custodire:it eleemosjnam ejusdem fluvii, ex una parle est terra Girardi; ex
quam comes regionis Rairialdus una cumsua conjuge alia terra Gibuini; ex una ifonte terra prasdicti Gi-
tribuit supradiclo sancto Petro. Nam, quidquid in rardi, ex_ alia scepe diclus eurrit fluvius. In Luco
lucro aut negotio aliquid exinde poluerint lucrari, autem villa secus pontem curtile unum : ex omni
reddant ad veslitum fratrum in camera supradicti parte est terra ejusdem prcedicti monasterii. In ea-
Ioci. Et ul hcec scriptio firma maneret, in picesenti r dem vero villa est et aliud curtile, ex una parte terfa
dederunt in recordatione huic conventui, vir duos sanctiPelri; ex alia, lerra Willeri, exnna fronte via
asinos, et ejusdem viri uxor 10 solidos ad restau- publica, ex aUa.scepe dictus fluyius.
randam caldaiiam. Similiter et unam navim dede- Item In aUa villa, Luco dicta ad sanctum Marfi-
rttnt. Nam noverint monacbi ipsius loci, non eum num, 2 curtilia; ex una parte est quidam exitus ad
habi.re alium advocatum, nisi ipsos, et ideo omni aquam pergendi; ex alia est terra sancti Leodegarii;
terapore cum in vestitu, in calceatu ac cibo semper ex una fronte cun.it Tila, ex alia preedicta via. Item
gubernari. Et utinsuspec.i-manereril, anathemaliza- in j'am dicta viUa Luco ad pontem sunt 5 eurtilia
verunl seniores loci quicunque in aliquo aut quid- modica^ ex omnl parte ejusdem monasterii terra
piam ei molesle •feeerit, aut ejus liberis, perpetua consistit. Item in eadem villa unum curtile; ex una
anathematizatioue, ex auetorilate Dei., sanctique parte est terra Giraldi, ex alia lerra sancli Sahalo-
Petri, ob cujus amorem se tradidit ipse Lambertus ris; ex una.fronte tenet ipsum monasterium, ex alia
ad serviendum, nisi satisfactio facta promeruerit fluvius jam jamque vocatus. Item in eadem villa
veniam. Tesles liuie subscriplioni omnes habitatores uuum curtile; ex duabus parlibus terra saneti Leo-
sancli loci ipsi sunt. Aldo prsepositus, Humbertus, degarii; ex una^fronte terra Gibuini, ex alia scepe
Wido decanus, Orberlus, Necteus, Rainerius. HeecD dictus fluvius. J
enim acla sunt tempore Willelmi abbatis, ac preepo- Hsec ergo supradicta Heldegarcla cum praedictis
siti loci, Benedicti nomine. filiis, jam dicto conlulit monasterio, et fideUsubscri- -
Cliarta de Talatnaro. •lione legitimis testibus.eorroboravlt,
regnante Ro-.
Pervorsorum calliditas dolos corde machinantium, nerto Francorum rege, Contulit nihilominus cum
exigit ut res decretae litterali tradanlur scedulee, ob omnibus his preediclis curlilibus omnia quce ad ipsa
eanlelce studium, et munimen sequentium. Quos ita pertinerit: id est prata i, terras arabiles_, el pascua,
scepe levis circumvolvit inconstantia, ut etiam testi- et cuncta quce hcereditario j'ure possidebal in bis
moniali manu roborafa, sinistrorsum subdola cer- preedictis tribus villis. _
tent refragari solertia. Talium prcecaventes versu- Charta de Lu el Ft-acto monte.
tias fralres loci Besuensis, sub domni abbatis Guil- Item alia qucedam femina, Heremburgis dicla, pro
lebni excubantes reginiine, descripsimus couventio- anima sua, animabusque seniorum suoium'seufiiiOr
nem quam fecimus cum parochianis villee Talananci, rum, deditDeo,necnonsacrosar.cl_e ecclesice,in loco
de alrio ecclesicesancti Yalerii'. Tiraenles enim ho- qui Besua dicitur, in beati Petri apostoli honore di-
siiies impeltts, ad nos veriere unanhres, poseentes eatee, quasdam res jurissui, scilicet colonicas 4si-
 901 CHRONICONBESUENSE. 9021
tas in pago Lingonico. tjuarum m villa, quse dicitur A cibus suis, tara per se quam "per suos lntermmtios'
Lu ad sarictum Martinum, tres sunt. assiduusperstarel (0-7),-ejus coactus postulalionibus
Has igitur tres cum servis supermanentibus j'am jam -diclus prior doirinus Benedictus, ex consensu
dictce dedil ecelesiar, eo paclo, ut in vita sua jure supradicli domni abbaiis Willelmi, dedit ei tertiam
usuario eas possideret; post obitum vero suum ad partem ecclesieepreescriptse villce, Berise scilicet,par-
rectores illius ecclesice-perveniant. Alia autem colo- tc altera retenta. Nam tertiam presbyler pro serviT
nica sita est in eodem pago, in vUla quseilicitur-Fra- tio tenebal.-Dedit ctiam ei mansum unum, in vico
ctus-mons. Hanc jamdictce "ecclesice in vestitura quod dicilur Alia-villa, et unum quai tarium in vil-
tradidit, tit reetores ej'usdem loci teneant et possl- • la, quce dicitur Juvenalis, et ttnum jugerum de vi-
,deant. Nomina vero servorum et ancillarum bisin nea in villa, quee"dicitur Curlis Adonis. Ea "lamcn
terris degentium, hcec sunt: Stephanus et uxor ejus " convenientia ut boc ipsum beneficium diebus yilee
Deodata, et filii eorum Mainardus, Leqtasius, Danu- suceteneret: post obilutn vero suum nec filitis ejus,
cia, Ermengarius, Rainafdus, Ernincia, Mainardus, ncc ttlia, aut aliquis ex ejus parentela, se de eo in-
Bernardus, Fulgerius",Rotrudis, Olosma. termittere aut -prcesumere auderet, nisi eis bona
' Has
igitur cum servis et omnibus appenditiis san- voluntate, aut gratanti donatione abbatis, aut mo-
ctce ecclesieepreedictee,cui domnus Guillelmus abbas B nachorum ej'us concederetur. Quam convenientiam
preeerat, jam dicto conventui concessit, pro bis qtio- in persona sua ac filii sui Aduini sub jurejurando
rum superius memoriam feci, nec non pro anima firmavitj prsesente ipso filio suo, ac graianter con-
Leudonis, qui ei has contulit. Signum Heremburgis, sentiente. Cui rei etiam fideles testes adhibuit, quo-
quee fieri et firmare preecepit. Signum Lebaldi prce- rum beec sunt nomina: Odo, Rotbertus, Wido de- '
sulis. Sign. Adalardi presbyteri. Sign. Joannis levi- canuSj-Luitprannus, Aldo preepositus, Albertus mo-
tee. Sign. Haymonis levitee. Signum Constantini.' nachus, Rotbertus monachus.»
Data per manum Rariulfi levitse, vi feria primo die De obitu Brunonis episcopi, •
mensis Januarii. Regnante Roberto rege. Quia longum esl enarrare cuncta, quee-huic loco
Item alia. collala sunt tempore Bminonis episcopi, ad ipsius
Quidam mUes vocabulo Hirriiuinus, Besuense viteettnem veiiiarous. Sed ante paucis deseribere
adiens monasterium ex consensu uxoris sueeno- curabimus quis fuerit modus vitce ejus. - -
mine Bertilce, dedit ad ipsura locum pro airiore Fuititaque in eleemosynis largus, elc, ut in C/.rc-
sancti Pelri ac sancli Prudentii, nec non et pro re- nico S.: Benigni.
medio animee cujusdani filii sui, nomine Hiniiuiiii Auno ab Incarnatione Domini 1016, Domnus epi-
nuper defuncli, quemdahi servum vocabulo Ewar- scopiis^Bruhq obiit n. Kalend. Februarii, peractis
dum, cum uxofe sua, nomine Stephanri, et infan- iii episcopalu annis xxxv. Ctti successit Lamber-
tibus iUorum; ea ratione, ul lam ipsi, quam omnis tus episcopus, ei ipse augraenlator bonorum bujus
posteritas illorum, ab ipsa die in servitio et domina- loci devotus. - •
lionemonachorumj'am"dicti monasteriijurebeere- ... Charla de Nova-villa
ditario pertineant, nuUo contradicenle, neque calu- In eujus diebus, quidam Henricus, et filius ejus
miiiam facienle. Vilgerius, et uxor sua nomine Adttldis, sepulturam
Charta de Flaciaco. sunt adepti iir monasterio sancti Peiri Besuensis.
-Alius miles, Hugo nomine, tradidit sancto Pe- Ex hac videlicet causa, quo villam Novee villce,
tro pro sepultura uxoris suee Wandelmodis," etpro quam tenuit paler ejus in beneficium, reddiderint
remedio animse ejus mansum nnum, in vico -qui sancto Petro pro remedio animarum suarum. Ne
Flaciacus dicitur, cum omnibus appenditiis suis, autem hcec redditio -frustraretur, dedit ei domnus
terris scilicet arabilibus, silvis atque pratis, Et ut Benedictus prior mansum unum.in villa, quse Cor-
haec donatio nulli unquam ealumniee pateat, sed cellis vocatur, lempore vitee suce, el post obilum
jugiter inconvulsa permaneat, hancchartulam allafi Q ejus rediret ad sanctumPetrum. Hoc autem ne ob>
ejus superposuit, eteammanu sua firmavit, robo- liiteraretur, monachis sibi'tunc cognilis deceden-
randamque testibus fidelibus tradidit, tibus, his litteris sub testificatione priorum mani-
Charla de Beria. festandum rogavit posleris annectendum. Et hoc ut
(iNotum esse volumus omnibus .fidelibus , tam sicuti ftatrum defunctorum anniversaria dies cele-
fuluris, quam preesentibus, quod quidam miles, bralur, lita et ipsius ceiebretur. Humberlus cleri-
Milo nomine, de -villa quee dicitur .Beria, donmi cus Tilccastri testis. -Wido decsmus teslis, et alii
Willelmi abbatis, qui buic monasterio Besuensi multi. -
prasesse dignoscebatur. ac domni Benedicti, quipost _- ' Ilem alia,
ipsum prioratus officiofungebatur, clementiam ad- uvnomine summee et Individuce Trinilatis, a-
ierit, pqscens; sibi de rebus ejusdem monasteririn tris, el Filii, el Spiritus sancti. Notum esse .Gm-
beneficio donari; promiitens se in omnibus jamdieti nibtis volo, quod ego Heuricus, quidquid sanctus
roqnasterii serviliis subditurum, ej'usque utilitatibus Petrus in Nova-villa- videtur habere, .quondam in
pro posse oinnimo-tis profuturum. Qui cum in pre- lieneiicio tenueram, sed a Brunone eoiscopo, subla-
(6-7) persiaret, edilum 'erat vrestareL
 JOANNIS MONACHI '
905 9*1
tum, monachis csl reslitutum. Sed ego post mor- A , nostri Jesu Christi 1017, Indiction. xv, regnatHe
tem Brunonis-resanxivi;nnde abbas Willelmus in- Rotberlo Francorum rege, mense Februario.
dignatus cum monachis versis ad Larobertum epi- Charla Fontis Vennm.
scopum clamoribus, compulsus sum Novam-villam In nomine sapclce et individuee T-rinitatis, omni- •
intermittcre. Poslea vero prcesumptione in humjli- bus, orthodoxae fidei cultoribus. Luce clarius patet
tate -mutata, ipsum Lambertum episeopum prome- humanum genus tam diabolica seductione, quam
rui adjulorem ; quo intercedente ipsani lerram .quse propriee naluree fragilitate Creatorem suum quolidie •
tribus mansis el dimidio dividitur, bac conditione offendere, ejusque iram incessanter irritare, juvfa
monachi mihi reddiderunt, ut retenta corvata suls illud Aposlolicum; _f.imullis offendimus omnes. Et
usibus, et, David, et filio, et Rainaldo, cum ter- si emnes, quod verum est, offendcre dicil, neque
ra, quam tenent, alios jornales haberenl, ct car-' cautos ac perfcctos a gcneralilate offeiidentium ex-
roperam et censum cum eulogiis. Monachi vero cludit, quanto magis nos omiiino sceculares, qtit
de hominibus receptum et placitum reciperent, cum Doroinicortim vix piccceptorum,. meminimus , in
quo etiam quidquid super tria mansa et dimidium quorumque actibus, nihil,. perie nisi peccalum co-
in ipsa villa invenlum est. Quidquid etiam assum gnosci potest, offcndefe credere debemus? Mulla
est, et in curtilis et lerra arabili, pratum quoque B enim mala.scicnler perpctfamus, et in niulia igno-s
indominicatum, et sylvam et molendina. Hoc etiam - rantcr' incurriinus , tle qiiibus ncccssifas magna.
mea promissione firmatum esi, ut ab hominibus' instat, ut anlequam ad districii judicii tribunal
prseter legalem censum teria. nec occasiorie-hospitii, duci cogamur, quomodocunqtie absolvi laboremus.
nec nova necessilate aliquid qxigereiii.' Quod si prce- Et quia Doniinicis et^evangelicis vcrbis reccpiorcm
sumerem, iterum lerram pefdercm, nisi monachos prophetce etjtisti, niercedero prophclce et jusii
satisfactione placarem. accipere instrttiniur, si qtteni Dci serviforem, quod
IIujus igitur terree indulto sorvitio militari, nihil noiniiic justi' sonare videtur, receperimus, aliquan-
aliud a me exigitur, nisi continua defensio conlra tuliim otfensarttm nostraruni sarcinam leviare exi-
preedatores et fraudatores*ejusdem ecclesiee. Sed s.imamus. Sed fic diulius , in loquendo nioremur,
ne in boc vklerer gravari, ne contra potentiores, j'am coepionim intentionem ad medium deduca-
sed conlra eequales milii, genere et poteslate, ct mus.
eontra inferiores raihi in utroquc; in qua defensione « Ego Laroberlus Dei gratia Lingoncnsis ecclesice
si negligens comprobabor, iterum perdendi terram prcesul, notiiin iri volo cunctis sanct_e Cliristianila-
condilione constringor. tisfiliis praeseiilibus, etfuturis, quod Girardus Fon-
Hanc ergo lerram Novce-villse hac conditione re- G (is-vemicecastn domintis, anie pr3.dici.1m-caslrum
ceptam cum omni alia, quam ex parte sancli Petri roonas.ieiium in honore el memoria saucii scpulcri
habebam, id~ est monasteriolum cum ecclesia, in acsanclae Maricesemper Virginis, eedificarc volens,
spso alodo siia, et in Fracto monle mansuin unum, ibi^monacbos, qui semper Deo serviant, locaro
et in Wainart diniidium mansum. InManneio quo- disponii. Ad claustrum qttoque et officiuas, ad hor-
que quartarium unum pro remedio animce mcse, in tum el horrea, et ad cuncla necessana ipsins loci
jus ac proprietatem prasbendee monachofum rclra- componenda, dat eis terram ab ulteriori ripa Vennee
do ; et omnesposteros meos alicno, et in omnibtis aquce, quce est Lingonis venienlibus atl castrum
" bonis, quee ex pafte sancti PelrLpro beneficio-tenui, sinistra, usque ad sylvam quee est eisdeni dexlera :
ne jus bsercdilarium requiranl, exhceredo, clad cx- dc altera vero parte a cruce, quce fixa esl in metlia
cludentlam requirendee heereditatis occasioncm, om- caimee usque ad ipsum castrum per viam quee diicit
ne quod habui per hane chartae nolitiam coram po- ad sylvam. El quia ipsum castrum cum adjaccnti
silis teslibus reddo. terra de casamento nostree dioeceseos • noscitur
Ego quoque Lambertus Lingonicce sedis cpisco- esse, per laudamentum nostrum concedil sanclo
pus, hiijus redditionis lestis assisto. Et quia mea n Mammeti coromutaiionem prsedictse terree apud Ar-
dispositione id actum esf, ut ad preebendam roona- eionis curtem viliam, quam de heereditate Gerelru-
cl.orum redeat Nova-villa, et omnis alia terra, dis uxoris suee contigit habere. Quam etiam lerrce
quam Henricus tenuit in beneficio, gralanter con- commutalionem pro remedio animce meee preedicla.
firmri. Et ne ulterius beneficiali more posl obiluin laudo ecclesise, ut el ipse particeps fiam ticenio-
Heurici ab usibus monachorum sublrahalur, inr synse.
terdico; et auctoritate Patris, et Filii, ct Spirilus . Yttlt autem prsediclus Girardtis hunc locum lali
sancli cum invocatione sancti Petri apostolorum convenlione construere, ut in subjectione et in di-
principis consentientes et stibirahentes excommu- sciplina sancti Petri Besuensis, atque abbatis ipsitis
nico. Signum Lamberti episcopi. Signum Beraldi. ecelcsice perroaneal omni tempore. SinTiliter quitl-
Sign. Rotgeri. Sign. Widonis. Ego Henricus pro- quid ipsi loco ad preesens dat, et quidquid in fu-
pria manu firmo, tesfesque adhibeo. Signum Gi- turum dederit vita comile, et cceleri quique fideies
rardi comitis. Signura Milonis, Sign. Oldebranni. pro remedio animarurii suarum voluerint impertire,
Acta sunt hcpc Tilecastro publice, prcescnte domno in prcedicta abbaiice Beguensis semcer consislat di-
Lamberto episcopo, anno ab Incarnatione Domini tione.
 dOS • CHRONICONRESUENSE. 903
« Rogat etiam me obnixe' episcopali auctoritate A Hcecautem tradilio omni lempore permaneat fir-
confirmare, ut omnium militum defunetorum cor- ma et stabilis, quam propria manu firmavi, ei fir-
pora, jqueeab hoc Foritis-vennce castrq ad Besuam, mandam tradidi testibus subscriplis. Signum Girar-
ut consuetudo eis est, non potuerint porlari, in di. Sig. Gertrudis. Sig. Girardi clerici. Sig. Hum-
cosraeterio istius loci a roe consecrato, consueludi- berti filiorum eorum, Sig. Haimonis. Sig. OlberiL
naliter tumulentur. Cuncti eliam, qui intra castel- Sig. Nocberi. Sig. Aymonis, Sfg. Ariuini. Sig. Ner-
lalum, vel in ipso habitu et receptu castellati mor-. duini. Sig. WTiUelmi.Sig. Lentilli. Sig. Arulfi. Sig.
tui fuerunt, in prasdicto sanctce _Marias coemeterio Olberti Normanni, Sig. Teubaldi. Acta sunt ha>c
perpetua observaiione sepeliantur. Cujus pelitionis Lingonis xvi.-Kalendas Maii, Indictione n, regnante
inteniionem fidelem et devotam intelligens, libenter rege Rolberto xxxti, anno, et Hugone filio ejus nr.
cum consensu omuium archidiaconorum elaliorum Ego Odolricus dictavi ad vicem Beraldi canceliariij
ftdelium, qttod poscit aunuo et confirmo, el sancto die Jovis scripsi et subscripsi. J
Petro Besuensl illum locum laudando; et insuper
hauc lilteraruin notitiam fieri jubeo; quam etiam Charta de Arcionis curte.
propria manu firmo. Quam petitionis Jirmationem, < In nomine sanctce et individuae Trinitatis. Ma-
siveeonventionero, ac scriptionem,' sl quis perversa nifestum iri cupimus tam praesenlibus -quam futu-
mente deceptus aliler mutare aul penitus everte- ris, quod ego Lambertus, gratia Dci
.Lingonensis
re exorsus ftierit, anathematis ceterni et perpetuse Ecclesiee episcopus, dedi Deo et monasterio Sancli
maledictionis vinculo vulneralus, ac Iegis rectitudine Sepulcri et Sanctce Marice quod est conslruclum
convielus, centum auri libras persolvat, et quce in anie caslellum Fonlis-vennce a Girardo et Geitrude
ista eharta cohtinentur, inviolata permaneant. Ego uxore ejus in terra casamenti nostri, me laudante,
Lambertus Lingonicce sedis episcopus, ut sit meroo- terram Arcioriis curtis, quam mihi
ipse Girardus
rabile sceculis, hanc chartam iieri jussi et signavi. et uxor ejus pro commutatione terrce casameuti
Beraldus Suessionis civitatis episcopps signavi. noslri, in qua monasterium aedificaverant, reddide-
Beraldus veteranus archidiaconus et abbas gign. runt. Ergo iUis rogantibus 'tradidi eam liberam
Girardus comes Fonlis-vennse sig. Bruno archidia- Deo, et Sancio Sepulcro, et Sanctee Maiiee, ct San-
conus sig. AUusGirardus sig. Hugo comes sig. Oddo cto Petro, admonasterium Fontis-vennee, eo te-
arehidiaconus et abbas sig. Wido sig. Rotgerius sig. nore ut ipse- particeps fiam eorum
eleemosynae.
Hugo capellanus sig. Item Hugo sig. Rainoldus sjg. Et quia ipsa terra de poteslate Lovuncurtis erat,
Actapuhlice Lingonis, anno abJncarnatione Domini f_ separaverunt eam ab ipsa potestate, el ex toto libe-
1019 indict. n, epacta xn, concur. m, mense Maio. ram fecerunt, ut nullus minislerialiurn
ipsius potc-
Regnante Rotbefto Francorum rege. Ego Odolricus statis in ipsaterra amplius preesumal accipere aut
dictavi ad vicem Beraldi cancellarii, die Jovis scri- tollere; et homines, quiin
..-.,- ipsa terra habitaverint,
psi et si-bscripsi. > silvam ipsius potestatis ad eedificandas domos et
Item alial facienduni sibi focum, sicut ante, ufantur, ct pa-
stionem" ad suos porcos et alias beslias, quas ha-
. In nomiiie sanctce ^et individuce Trinitatis.-Ego
buerint, consueludinalitersimililer ulanfur. Etqui-.
Girardus, notum volo esse omnibus fidelibus adhuc
in carne degentibus, et in futurum.venientibus, cunque pro ipsa silva, aut -pro ipsa polestate aii-
me cum Gertrude uxore mea quamdam partem quid demandare prcesumpserit, peipetua- maiedi-
et excommunicalione ferialur. Signura
heereditafis meee, Lamberto .episcopo jn excambio ctione, - Girardi.
• Lamberti episcopb- Sig. S.g.. Geretrudis.
per unum conventum dedisse.-, ... • Huriiberli patris Theoderici Sig. Haymonis
« Erat. qusedam campeslris. terra subtus meum Sig.
Widonis Rurgundionis villee. Sig. Haymq-
castrum quod Fons venti vocatur, in qua monaste-, patris
riispalris Manasse. »
rium conslruere volebam, Videns ergo hoc me non :r ...
posse adimplere, sine episcopi lieentia, tantumdem Gharia Ilelprici curlis.
terrse dedi ipsi domno mco pro codem loco in villa,
quee dicitur Arctincurtis. Terminatur autem ipsa s ln nomine summse et individuce Trinitatis, vi-
lerra in fronte tcrra sancti Petri Genovensis eccle- delicet Patris, et Filii et Spiritus sancti. Ego Lam-
siee, et circumquaque haereditas roea noscitur cum- bertus, gratia Dei Lingonensis prsesul, noium cu-
jacerc.TaU vero tenore tradidi, ut locus Ule, in pio fieri omnibus Christum Deum vere credenli-
quosedes.eonslrueta est monasterii, inhonore san- bus, quod cum quadam die essem apud Lingqnas,
cti sepulcri et sanctee Marieesemper Yirginis,-abba- et pro modulo. cum meis tractarem clcricis, simul
tiee Besii.enslsaneti Petri semper subjaceat et sub et catholicis laicis, de statu sanciie Malris Eccle-
abbalis potestate permaneat. siee confirmando, et-de religionis depravatce vigore
«.Si quls ergo contra hoc letctura (quod non spe- reeuperando , ecce quidam Besuensis ccenobii fra-
ro per Dei gratiam futurum) ex. hseredibus" nostiis tres meis sese prsesentavere obtutibus, supplici-
aliquam calumniara inferre lentaverit, coactus le- bus eillagitantes precibus, quo eorura necessitu-
gibus in fiscum regis.persolval unam libramauri. dini cliaritate fraterniiat.s eompatiens, altare ec-
PATROL.CLKII. 29
 907 JOANNIS MONACHI i m
clesiee Helprici Curtis concederem ad supplemen- A ampliavit donis; diuque in hdnoris perscveravit
tum prsesentium ac futurorum fralrum. Cujus pe- stabililate, ef religienis. Postea auleni utrum graiia
titionis iraplorationem auditam incunctanter sludui beneficii, aii prcesuinpiionis, Yetus-vineas quidam
rebus adimplere, quoiiiam subsidio fuleieiatur Htigo tenuit : quo defuncto iterurii locus resumpsit,
mercedisfuturee. et quietam ac salidam ferapore Brunonis Lingo-
« Consentieuiibus itaque Lingouensis Ecclesice nensis episcopi possedit. Post cujus decessum,
clericis pariter ac fidelibus laicis :'R. videlicet pras- sicut ccetera ioca banctorunij locus Besuensis ia
posilus, nec non et L. arclndiaconus,- in cujus su- direptionem cecidit. Tunc qui videbantur pacifici,
pradictum est altare ministerio, Besuensi ecclesiee-• preedones"sunt effecti. Inler quos quidam Gerardus,
preelibalurii, altare aelernee retributionis gratia, ad et frater ejus Lamherlus, deprogeniesupra scripti
fratrum relevandam nccessitatem tradidi-, ea con- Hugonis progeniti,'quasi jufc hepreditario Yetus-
dilione, ut obsequia nostrce sedi debita, teBiporibus vineas invaserunt. Sed eum tali invasione nihii
congruis, persolvantur. Inter cceteros.preesens ade- pfoiicerent, tandem convicli justitia, locum sponte
rat miles quidam, Humbertus nomine, in eujus restiluerunt. In qua resiitutione, si qua sihi ab
iieneficio altare prcedicfum videbatur situm. Hic antecessoribus recfiiudo videretur, sponte indul-
Dei graliam consequi desiderans, beneficium. illud B scrunl, tam pro remedio animarum 'suarum, quara
fratribus «jusdem loci concessit, dicens : Ego Hum- pareritum suorum, et pro promerenda indulgentia,
bertus, ob omnipotentis Dei' amorem et animce preedeeporcorum, et arsuree Fielinx villee quam in-
nece. salvationem, dono sancto Pelro et fratribus juste fecerunt, adhibitis testibus, qui restitutionem
Besuensis ccenobiibeneficium ecclesiee Helprici-cur- viderunt, et satisfaetionem. Et ut hcec restitutio et
tis, consentiente mea conjuge, Hisliburge scilicet satisfactio memorialifer permaneat, hanc nolitiam
nominc, et Siguino lilio meo, perpetuo jure possi- fieri pelierunt, manu sua et horuro testium corro-
dendum, ila ut ab hac die suis usibus illud attfi- boratarii. Signum Girardi. Sig. Lamberti, qui hanc
buant, et.inde subminisfrent, et licentiam faciendi chartam fieri pelierunt. Sig. Helvidis matris eorum.
quidquid inde sibi placuerit habeant. Si quis vero Sig. Widonis, et uxoris ejus. Sig. Walterii clerici.
bseredum meorum, quod absil, huic donalioni Sig; Widonis -decani. Sig. Oddonis. Sig. Rolberti.
ralumniam inferre teptaverit, legibus coactus auri Sig.- Erlebaldi Sig. Aldonis/ Aclumpublice apud '
Ubras decem persolvat; et liaec donatio firmitalis Divionense castrum, xm Kalendas Maftii, annoab
«t. stabililatis vigorem perpeluo oblineal. Actum Incarnalione Dominil025, regnanteRotberto rege.»
Lingonis publice, vi Idus Januarii, Indiclione v, C Item alia, et de Tusteio.
in.no IncarnationisYerbi 1022, regnante Rotberto.
Signum Lamberti episcopi. Sig. Brunonis archi- Queedam mulier nomine Ezelina, uxor Nerduini
clavi. Sig. Girardi archidiaconi. Sig. Humberti roilitis, tradidit unum mansum pro redemptione
archidiac Sig. Oddonis decani. Sig. Ansculfi pre- aniroee praescripti mariti sanetoPetro Besuensi, in
sbyteri. Sig. Hugonis presbyteri. Sig. Constantii villa, cui vocabulum est Yetus-vineis, cum uno
presbyteri. Sig. Mauricii presbyteri. Sig. Widonis servo et cum omnibus quae ad ipsum mansum
laici, Sig. Golzelmi laici. Sig. Odolrici iaici. Sig. pertineut. Dedit eliam ad Tusleium unum mansum
Widonis laici t Sig. Rolgerii laici. Sig. alterius in quo sunt quatuor jugera, et de terra arabili 29,
Rotgerii. Sig. Humberti. Sig. Siguiui filii ejus. » et pratum ad unam carralam. Ut hcec donatio in
~ _ . Charta de Vetus-vineis. perpetuum firma sil et stabilis, his subscriptis te-
i Notum sit fidelibus Christianis, praesentibus et stibus firmavit et firmare rogavit. Hi surit Gibui-
futuris, posi coiistructionem Besuensis coenobii ab nns frater supradicli militis, Bernardus,-Aldo. Rcd-
Amalgario duce in honore beatorum apostolorum - didit efiam salvamentum de villa, qus vocatur ad
Petri et Pauli, non parvce ampliludinis praedia inibi Septem-fontes, qucejara sancto Petro fuerant. Acta-
ab eo collata : cum quibus el alodum, quod dici- D publice Besua, anno ab lncarnatione Domini 1027,
tur ad Yetus vineas concessit. In quo loco servo- Indict. x, Epacta xi, Gonc. vi, mens. Octob., re-
rum Oei aggregans multitudinem sub regulari di- gnante RotbertoFrancorum rege.
sciplina vivere paratos, fiiium suum eis 'preefecit Gharta de Flaciaco.
liomine Wandalenura. Post multorum vero tempo- Quidarii etiam homb, nomine'Hayino,-unum
rum curricula, partira invasionq hoslium, partim maiisura cum omnibus appenditiis suis," teriissciii-
irriiptioneHunorum, a quibus iderii locus quinquies cet arabilibus, silvis atque pratis, in vico, qui Fla-
traditur concremaltis, nec minus incuria poutifi- ciacus dicitur, monasterio SS. apostolorum Petri
ciim ut prius augmentum,"perpeli coepil detrimen- . et Pauli, sanctique Prudentii martyris dedit, quod
tum, donec Betto Lingonensem promeruit adipisci esl situm in loeoqui dicitur Fons-Besuae. Et ut
sedem; qui quandiu rebus humanis interfuit, ut hoc profuturum posteris foret et.firmius credere-
idoneus pastor prsefuit. Quo Secedente, Albericus tur, litteris assignare rogavit sub legitimis lesti-
successor cligitur. Quique i>er visitationem aposto- bus, anno _ab Incarnatione Domini supradicto. Hi
Hcam, divina sibi opitulante misericordia, ipsum su-nt lestos : Sign. Bernardi". Sign. Odonis.. Sign.
locum in pristinum reparavit siaunh.iieci_om.uis Rotberti, Sig Aldonls. Sig. Hugonis.
908 - CIIRONICONBESUENSE. 31«
De obilu abbaiis Wilhlmi A ad cxeundum ds monasterio se prsepararet. Illi
Sunt adhuc plurima, quse descnbi possent, _»ed v-sro mittenles ei equos cura quibus aufugcret,
his omissis obitum patris Willelmi intimare cu- competenti loco collocavcrttnt. Quo comperio, ipse
ramus, elc. ulin Chronico S. Benigni.. de monasterio exiens,, equos ascenditchrsuque
Ipso eodem tempore quo rex Rotberltis monar- perpete castrum illud, quod juxta nds est, BelU-
chiaift regni tcnebat, cura audisset in partibus montem dictum,, expetiit. Unde ipse cum suismo-
istis quosdam existere, qui circumquaque res alie- nacbis, Divionenses, qui roale locum istum inva-
nas violenter diripientes, ut liberius impuneque serant, expugnans, vellent, nollenl, ad propria-
retinefent, firmitates et castella nova sibi con- redire coegit'. Ipse aulera ecclesise surc redditus'
struxerant; cum copioso, ut regem decebat exer- et locum istum diu bene ac regulariter jguber
citu, Miribellum ad expugnandum et diruendum nayit,
advenit, erat enim illud una ex mansionibus ra- Charta de Moir.ado,
ptorum : quod et Deo favente in brevi effecit. Sed' t Culpa primi parentis faciente, accidil ejus ge-
diim ibi obsideret, nuntius adveuit, dicens patrem neri post ipsura, ut qualis ipse exslitit, taies post
nostruin Willelmum abbatem ab hac vitadeces- se natos relinqueret. Quade fe sicm ipse miseria
sisse. " non caruit, ita" omncs mlseros genuit : et sicut
Nolens itaque Rotberlus rex locum istum diu ipse -oblitus est bcalitudinis a Deo~ sibi collat-e,
fine paslore manere; ne lupi rapaces gregem inva- sic omnes hdmines obliviosos reddidil. Quia ergo'
derent, domnum Ulgerium, qui lunc vicem priqris obliviosum est animal, e_ scepe labefactari possunt
sub abbate Willelmo tenebat; buic loco abbatem causee rerum gestarum a menle humana, nisi atra-
liiibstituit. Obiit vero prcediclus pater noster Wil- niento ^cribautur, et chartarum apicibus inseran-
lelraus anno ab Incarnatione Dom. 1051. etc ut in ttir, quibus futuri ea quee vel visu Vel audilu i.oi»
lihronico S. Benigni. didiceruht, harum exemplis erudiantur, ideirca
De abbate ViHgerio. nos quse teinporibus nostris acla suitt, et pri-
HIonachiBesuenses vi expelluntur. — Hujus. ita- scorum senectus meminit, notilicanda infima-
que Htigonis ordinatione insiante, cum.esset dedu- mus.
ctus ab Henrico regejuvene ad civitatem Lingonas « Omnibus ilaque notum esse volumus, pr_e;en-
cum magna ambitione, nuiitiata-est regi mors pa- tibus el futuris, qualiter quamdam terruui iil villa
tris sui Rotberti regis, qui regnavit annis XLI,et Mornado sitam, quee jure sancto Peiro .debeba-
ipse Hetiricus regni vi jam annum agebat. Supra- _, tur, tres' fratres his nominibus, Wido, Odilo, An-,
dictus vero episcopus cura suscepisset episcopatum, sericus, sauxiverunt. Nara tcrapore Brunonis cpi-
nou fuit ut decuisset circa Dei ecclesias sollicitu3 scopi exstitit quidam miles Lezclinus nomine,- qui
augmentalor, sed econtrario negligens et distra- ipsam terram contra j'us ipsius episcopi et senio-
c_or..Quaprop_er cum huic loco multas importu-, rum loci supra scripli tenere Voluil, quod videlicei
nitates inferret, et exactiones insolitas, et domnus pequivit. Post bunc exslilit alius Humbeiiusco-
Ulgerius abbas nullomodo ei vellel assentire, ipse gnomine, qui ipsam terram similiter invasit : qui
Halinardum Divionensem abbatem, buic loco con* ad obitum veniens, reddidit ad limina sanclorum
slituit abbatem. Qui veniens cuin suis monachis, Pelri et Pauli loco jam dicto, queecuiique in ipsa
per violentiam Hugonis episcopi domnura Ulgerium lerra tenere videbatur, sive j'uris sui, sive injust»
abbalem nostrum, cum quibusdam ex nostris mo- ablata, omnia reddidit per caligularo suam, ^jua.
nachis captos Divionem duxit; suos autem mo- vulgo osa dicitur, quam implevit de ipsa terra, et
nachoshicdimittens, non ad conservandum eteedifi-, virgulam de viridario sumpsit ad lestimoniurii; quca
candum, sed ad destruendum et diripiendum quce yidelicet transmisit per riuntios suos, sed per in-
intus erant, locum isturo eis contradidit. Quod curiam non admissa fucrunt sancto loco.
postea claruit, nam quadam vice siraulantes se \D « Hinc ergo fratres suprascripti hasredifari cu-
ituros ut vinum deferrent, vas. yinariura', quod pientes, terram invadunt, quasi a pro.avis Sibi di-
tunnam vocant, plaustro superponentes, ornamenta roissam, et ul eis iibilum fuit, agentes, «ltiilaqu--
cum libris et ihesauri maxjma parte in vase illo vi insistenles, contra voluntatem seniorum loco
reposueruut., Sed bujus villee homines hoc in- sanctiPetri degentium, conati sunt agere, quotl et
telligentes, maxime ex eo, quia tunna erat niinis fecerunU Attamen illi non destiterunt a propo__ito
pouderosa, eara aperiuut, ct ,res. nostras iritus in - voluulatissuae.tam per seme.ipsos,quam et perprin-
venienies, relinucrunt. Ferunt quidam ex nostris cipesrcgni seroper clatnanles, etin justun.eoruni ca-
lunc temporis, excepta aliorum ornamentorum calumniampatefacien.es.TandemDeovolenie.etip.is
"
non -minima quanlitate xvn cappas, cum texlu resipiscentibus, cum consilio stiorum seniorum
E.angeliorum ct cruce pretiosissima, Divionem adierunt simul limina SS. apostolorura Pelri rt
a monachis illis deportatas. Pauli, posnitentiam agentes, ibique quidquid in su-
Factum est autem dum domnus Ulgerius abbas pradicta ferra tenere videbautur, sive juste, sive in-
iia Divioni haberelur, monachi iUius, qui ex hoc juste, omnia eontu.lerunt_.ud ipsum locura eo scili-
.loco" dispersi fueranl, _ao.i_icayerunt ei qua.ciius cet tenore, utpost obituni eoruin ipsa terra in testi-
 fflf JOANNIS MONACHI SI2
monium sit sepulturee et societalis eorum, quam et _! A u__am nomine Leulgardam, cum omni successione
pro hoc reddiderunt. Insuper etiam aiiam lerram si- generis filiorum et filiaruui edrumdem.
tam in villa Osiliaco-dicta, quce in eonvadio con- * Item dedertint mansum unum liberrimi" alodi
tra ipsos erat, illis reddiderunl seniores loci supra- permaximum, seu eoloniam pergrandem in vilia
scripti. Actum cst publice Besua monasterio, die Besueta, cum oirinibus appenditiis, quee ad ipsum
festo sancti Benedicti abbalis, videlicet xn Kal. Apr.; niariSum pertinent, id est, terris culiis,- et incultis,
anno 1 ordinationis D. Ulgerii abbatis. Sig. Ilu- etpratis, et cursus, ct decursus, el usus aquartim,
$onis comilis Belmontis, qui hanc redditionem fieri etusus silvarum in gyro circunrjacentium, tam circa
jtissit. Sig. Oddonis nepolis ejus. Widonis decani: Besuam, quara circaVinzennara fluvios, quemadmo-
Willerii, Odonis militis. Leutpranni- Aldonis-pree- dum praedielus Oddo; vel pater ej'us, seii avus. iri
positi. Et heecnomina fratrum. Sign. Widonis,Odi- vita tenuerunt, absque ullo contradieenle illorum
lonis, Anseriei. > generis, seu extranei. Debet enira prsedicta lefra
Charta de Fracto-Monle. - per annos singulos, frumenti modios iv et de tre-
«Preesentium ac futurorum pro certo charitasag- misse modios m, et dimidium : el mense Maio de-
naiios vi. Deinde multonem/etporcum, etper Via-
noscal, quod Milo quidam de Tilecastro dedit sancto ]"
demias carroperum, et vini sextarium: el in Nativi-
Pelro, sanCtoque Prudentio, pro remedio animee suee tate
Domini, vini sextarios duos. El ut ab bodierna
apud Fractum-Montem, unum mansum, ad quem sit in dominitifn prcedictorum san-
9 de lerra araloria et una sectura die, etdeinceps
appendunt jugcra ctorum Besuensis ut faciant moriachi inibi
prati. El ut hoc profulurum posleris foret et firmius Deo deservienies cosnobii,illls
quidquid utililalis melitis vide-
crederetur, litleris asslgnare rogavit sub legitimis ' *_-
*.f9tibus. Anno ab Iricarnatione 1026. Indicl. viii. bitur el placuerit.
nulla concur. mensis Rolberlo « Et utheec firma in omni tempore et slabilis ele-
Ep. _,, Julii, regnante
Francorum rege. Hi sunt testes; Sig. Widonis. Sign. mosyna sive donatio maneat, cum voiuntate paren-
lum el consensu omnium fidelium noslrorum, pu-
Oddonis, et fralris ej"us Roberti. Sign. Aldonis, et blice
- filii ej'us Milonis. Sig. Olberti. . tangentes manibus propriis roboramus," et
nomina noslra et preecipuorum noslrorum conscribi
Charta de Beria. facimus. Si quis vero, quod absit, huic nostrce fa-
Hoc etiam apno Milo de Beria, dedit sancto Petro ciioni,quam pro Dei amore,et animce chari parentis
in monasterio o_ui diCitur Fons-Besuse, pro remedio nostri redemptione fecimus,ni aliquo confrarius
animae suse in ipsa villa unum mansum; ad quem calumniator exsliterit, iram seterni judids, ej"usque
*
adjacent 9 jugera de. terra aratoria et una sectura clavigeri Petvi sentiet, si non cum salisfactione
prati, cum servo nomine Lamberto, uxore et infan- emendaveril.
tibus.- Testes Wido, Bernardus, Aldo, LaEiborlus, •«Nomina firmatorum, qui liane cartam- firmave-
Gri.hejus, Romarus, Hugo filius Aldonis. runt: Sig. Hugonis comitis. Sig. l_etgardis .corai-
Charta de Icio. " tissse. Sig. Gertrudis, uxoris Odonis militis. Sig. Gy-
buini. Sig. Richardi. Sig, Nerduini fiUi ejus. Sig."
Elinandus eliam deditunum mansum sancto Petro
Widonis arcbid. Sig. Hugonis. Sig. Widonis et Odi-
Besuensis coeuobii apud Iciuro, pro animas sueere-
cum servo nomine uxore et iufan- lonis, et Joffrcdi. Sig. Rernardi. S'ig.~Beraardi alte-
medio, Teduinq, rius. Sig. Willerii. Sig. Richardi. Sig. TJlrici. Sig.
tibus, ad quem appendunt jugera9 de terra aratoria
Olgerii: Sig. Willenci; Sig. Humberti.Aetum Besua,
et una sectura prati. Testes Wido; Hugo.-Aldo, Ste-
publice, anno ab Incarnatione Domini 1054. Indict.
phanus. n,Epa. xxvm, regliante Henrico rege, vui anno regni
Ilem alia. ejus, mense Novembris. Ego Heldemannus mona"
Odilo dedit similiter in eadem villa sanclo Pelro chus,'scripsi et subscripsi.-i
Besuensisco3i_obiiunummansum,cumservo nomine „ Charta de Fontanellis. '
- Quidam miles, Richardus nomine, mente non in-
Ansaldo, cum uxore et infanlibus. Testes Wido,
Aldo, Berarmannus, Roberlus. convenienler pertractans, et admodum timens, sacri
. . Charla de Besuela. eloquii consilio fretus, confidenter aggrediens Ulud:
Odonis militis donum insigne.— «In Dei omnipo- Faciteeleemosynam,elipsaorabitprovobis,el omnia
tentis noiriine.^Notum fore volumus quibusque scire munda sunt vdbis. Et, Date, et dabilur vobis, atque
cupientibus, qualiter pro remedio .animee Odoriis •similia. Unde pro remedio animee suee eos.eslfJani-
optimi mililis, atque elegantissimae juventutis filii, tori alque apostolorum principi sancto Petro Besuee-"
videlicet Nerduiui, <ictu repenlirio interfecti, dede- Fonlis donaut mansuro unum, in loco qui vocatur
runt ad*memoriara SS. apostolorum Petri et Pauli, Fontanellas. Quod quidem conj'ux sua, Radmodis
sanctique Prudentii martyris in loco Besuensis mo- nomine, et filius «jus Hugo, fautores lilsenter con-
nasterii, avunculus ejus, Hugo videlicet comes Bel- cesserunt, imo amplius etiam se daturos sancto loco
raontensis, et ipsitis Odonis uxor Gertrudis, fraterque promiserunt. Actum vero hoc pubUce in prsefati-
ejusdem Hugonis servum' nomine Theodericum:. sancti cosnobio, et super ej'usdem altare. Regnante
itemque alium nomine Stephanum> atque ancillam Domino nostro Jesu Chrisfo _cumSplrilu s.ancto in
 915 CHRONICONBESUENSE. 914
meam in vilia Bla-
paternee majestatis dexlera,an_no Incarnationis ipsius i etS. Petro omnem Jieeredilatem
1036, Indict. rv, Epaeta xx, _pridie Kal. Julii, iv, niaco nuncupata. Omnem scilicet terram arabilem
feria, III. Lunee, in qua B. Pauli passio eelebris re- cum capipis, pratis. silvis, pascuis^ sive piscatoria,
colitur, pridie, coapqstoli ejus Petri. |es_o,,debito ex quibus ejusdem villee constatpars maxima. Pr«-
honore peracto, rege Henrico in sceptfis. Franco- terea addo seryos Rotgerium et Alcherium, Ulbal-'
rum agente, Hugo"ne_vero in pontificatus honqre dum, Warnerium, Sendradum, Arcbimbaldum, cum
Ecclesiam regente sanetse sedis Lingonieee. uxoribus eqrum, et filiis, omnique famllia, el omnes
Charta deCaviniacp, et Priniaco, atque.Blaniaco servos, et ancillas ad eamdem.haereditatem meam
Quidam Gybuinus clericus, tactu3 timore divino, perlinentes, quibuslibet locis habitent, ut ab hine
, ob peccaminum suorum" remissionem, seu frafris saneto et monachis ei sgrvientibus, sicut. haclenits
i_ui Nerduini, filiorumque ejus nepotum suorum : mihi, serviantet consuetudines persolvant mente
Oddonis videlicet, et Hugouis donayit dimidium devota. /Ne vero post decessum meum, bnjus elee-
mansuinunum invilla, quae Primiacus dieitur, et mosynce aliquis violator vel falsalqr accedaf, pree-
unum curtile-cum servo, quiin eadem terra stabat, sumptione injusta, Ulrico nepotj.meo commendo
nomine Humhertus, cum filiis duobus Dodone et coram omni populo ad altare sancti Petri sua ra-
Humberto. Reddidil eliam terram quan.dam sitam 3 tione eara demonslrare, et vice mea sancto et mona-
ia Caviniaco villa, quam frater suussupranomina- chis tradere,et teslem veritatis chartamfieri,subni'xa
lus Nerduinus lenere visus est aliquando iojuste.. stipulatione, adhibitisque testibus et signantibus ro-
Reddidit salvamenlum de villis Auxiliaci atque Bla- borare. Signatorum .nomina subsequenter exprimit
niaci. Reddidi. etiam Oldierium cum fratre ejus scheda: Sign. Ulrici nepoljs ejus. Sign. Anserici mi-
nomine Hugone, et sorore, nomine Fratburga, -quos litis. Sign. W.illenci militis. Sign. Walterirmilitis.
tenebant in salvamentum supradictus frater suus et Sign. qmnium monachorum qni .adfuerunt. Sign.
nepotes sui. Donavit eliam servum Guntarium et AVidonis arcbipresb. Sign. Constantii ,presb. Sign.
Ingerranum cum .iilio Stephano. Nam Ingerrannus Rotberti presb. Sign. Haymonis clerici. Sign. Hu-
pro Oddone ante fuerat datus ; filius vero ,ej'us pro gonis preepositi, et totius familiae. Actum. publice
Ftigone. IpseGybuinus, qtti donationem fecit, firma- monasterio Besuensi, anno.abIncarnat. Domini 1044
T5_eharla, Indict. xii, Epacta existenle xvm, m. Idus Junii.
Charla deVelus-vineis. die festivilalis .sancli-Barnabee Apqsloli : Henricq
Quidani homo; Otbertus nomine, reddidit sancto regnum.Francise tenenle, Rotberlo fratre ejus.Bur-
Petro Besuee-F^ontis,-quidquid reclamabat in vUla, •. -et Hugone, -qui postea.repul-
' guudiam imperante,
quee Vetus-vineas dicitur, die seiljcet qui Dominicus sam meruit, in preesulatu sanctceLingonensis matris
habetur, cum in media Quadragesima Lmtare Hie~ Ecclesice, nunc vero pasloris nqmine preesWente..
rusalem in voce exsultalionis sacris^eoncentibtts ad Item aliu.
missas extollitur : ubi a domno Olgerio ejusdem loci Sanepost defunctioncm antefali Gybuini in.llla
abbale ct monaehis peram peregrinationis simul et terra, et servis qui eam. ineolebant, quos ipse sancto
absolutionem Romam profecturus, suscepit. Aclum Petro et monaChisreliquerat,Fulco, quineplcmejus
vero hoc publice super altare memorali sancti apo- in matrimonio habebat, consuetudines coepit requi-
Etolorum prjncipis, v Kalend. April., xxvi lunse ,. rere, et quidam duo mililcs, Hugo frater O.ddonis
rege Francorum Henrico strenue in sceplris agenle, Montis Saligonis, et Wilencus de villa sancti Sequa-
Hugone vero ponfificali in cathedra feliciter preesi- ni, quibus in beneficium eas tradiderat. Sed scepe
denle, Eeclesiamque Lingonicse sedis pie regente, admonitus~et jtistitice ralione compulsus, ad mona-
anno ab Incarnatione Doroini 1036. Indict. IV, sterium veniens, coram altare J)eo et sanctis, mo-
Epacl. xx. nachisque ipsis,>servis et ancillis, easdem consue-
Charta deBlaniaco. tudines perdoriavit, et eisdepi, qui a se in beneficio
«.Luce clarius constat quemque cupientem vafri ) tenebant hoc ipsum facere coegit,et a se et ab omni-
boslis proterere molimiua,' indefesso nisa sectato- bus hominibus liberos eosdem servos et ancillas
rum Christi sequi debere vesligia. Reclorum quippe cqnstituit. Sign. Fulconis. Sig. Ulrici. Sig. Walterii^.
operum casta gestans preeeordia, coslorum gliscit. Sig. Widonis.
gaudia capescere felicia. Quse procul dubio conse- Charta de Luco, Genciniaco, et Cinciaco,
quitur ad coelestes thesauros terrena transferens i In nomine Dei omnipotentis, Patris, el Filii, et
patrimonia, et inopum solans raiserias liberalitatis Spiritus ^ancti. Quia mens. humana labilfs est, et
munificentia. Admonet boc nos divina Scriptura, cilo excidunt memoria res gestee, nisi ehartarum
redemplionem animee viri'eontestans proprias divi- apicibus inserantur, dignum ducimus nos minimi ea
tias. Redimuntur namque misericordiis pauperum quce nostris modo lemporibus gcruntur niandare po,
peccata, et ut ignis aqua, sic eleemosynis aeterni steris, ne sicut preemisimus, oblivione depereant,
rogi restinguitur flamma. Ob quam rem ego Gybui- « Notura .«sse volumus omnibus tani prcesenlibus
mis clericus, frater Hugonis castri Bellimontis, di- quam futuris, qualiter Eremberfus quondaiti miles,.
vina respectus inisericordia, et ad dierum meoium beneficium, quod. temporibus' pristinis, videlicet
perductus cxtrema, concedo et do Deo ommpotenti domn.i Willelnii abbalis,. j_eu Rodulphi pi5epqsi|j.
815 JOANNIS MONACHI ittn
lempore visus est tenuisse, reddiderit. Hic enim E- A Servos roeos Fulcherium et Albertuin, pro quibus
rembertus nobili erat ortus prosapia, secundum see- calumnia creverat, absque. ullo contradijetore mea
culi dignitatem, scd propter intestina bella, quce ex parte dono Deo et sancto Petro, ad monastermm'
inter falsos chrislianos geruntur, pene ad nihilum Besuense monachis ibi degenlibus, quoad vixerint
redactus erat, ita ut beneficium, unde agimus, ven- serv.iuros, et filios eoriim, quos babent, et habituri
dere vellet et manibus alienis tradere. Quod nos sunt, omnesqtie qui ex eis processuri sunt usque in
' '
agnoscentes, fratres videlicet sancti Petri Besuen- eeternum.
sis, damnum esse arbitrantes, si alienis roanibus < Hanc autera donalionis cbartam fratri" meo
terram" sancti venum.daret, ipsura advocantes in Bernardo et sorori roece Evce confirmare faciam et
iiostro consilio, admonuimus eum non recte ageri- filio ej'us Odiloni. Si quis vero hane donationem ca-
tem erga fidelitalem sancti Petri, veruiri ipsum pre- lumniare conatus fuerit, non evindicet, sed insuper
lium, quod ab aliis cupiebat sibi tfibui, nosmet per- iram supernljudicis incurrens, preedicto loco decem
soLeremus. Quod et factum est. Kam ipse miles libras auri coactus solvat. Actuin Gibriaco publice.
aJiens cosnobium sancli Petri Besuensis, domrio' Signum Higmari qui fieri ct firm^re rogavlt. Sign.
Olgerio abbate pr_esente,et cceteris fratribus ejtisdem Bernardi fratris eius. Sign.JHenrici sororii eorum.'
congregationis assumptis, sed et aliis quam pluri- R Sign. Evce uxoris ejus. Sign. Odilonis lilii eorum
niis Deum limentibus clericis sive laieis aclunatis, Sig. Otberti. Sigii. Gisleberti. Sign. item Gisleberti.
in conventu ipsorum, aute altare prineipis aposlolo- Sign. Waldrici. Sign. Humberti. Sign". Arnulfi. Si-
rum Petri aposloli, reddidit ipse, et fiiius ejus Wido gnunrWidouis. Sign. Walterii. Sign. Otranni. »
notnine, accepto prelio centura solidoruro,pro cora- Cliarta de RenaViS; ' -
lnatatione terfce. Non habens omnino, neque ipse, « Ejo Helgerius Cum frafre meo Guntardo bene-'
iteque ullus hceredum ejus aliquam occasionem re- ficiis domni Benedieti, prioris Besuensis monasterii
petendi; quod si repetere prcesumpserit, anathematis et monachorum ejusdem loci preevocati, pro benefi-f
vinculo agnoscat se arceri, auctoritate Petri apo- clo, quod dederunt iiobisinivilla, quee Golonieadi-
tstoli. Benelicium vero, unde res agifur, diversis in citur; dedimus sancto Petro, in villa, quae Renavls
Ijcis cbntinetur. Nam in villa, Luco nomine, ibi dicitur, de alodo nostro mansum urium, habentem
tbrmtnatur, dimidium mansum'; riihilominus aliud appeudenlia decem et octo jugera, et pratum ad tria
dimidium Vendovera villaf Tasnato unnm roansum; carra feni, et usuarium silvce, quee ad-eamdem,
Genciniaeo unrim mausum; Cinciaco unum roan- villam perfinef. Ipsa autem terra ex una partevil-
sum. Testes sunt hi quos adnotamus :"Signura ,Q lam ingreditur, ex aitera strata publica, quee ad
Widoriis deeani. Sign. Hugonis prsepositi. Sign. campanias vadit, terminatur : lertia quoquenostro
OJolrici Beimontis.fiiiiHugonis comitis. Sign. Wal- alodo concluditur. Bedimiis eliam el 'alium man-
terii. Sign. Odilonis. Sign. Haymonis. Sign. Alcrici. sum, in jani dicta villa coloniea, habentem appen^
Sign. Brunonis Camboni. Sign. Rainaldi. Sign. Roi- dentia 6 jugera, el pralum ad unam carradam
mari. Sign. Hervcei. Sign. Rairierb Sig.i. Otberti. feni, ut usuarium silvce, quce ad eamdero' villam-
Sign. Umberti. Actum publiee Besua in monasterio, pertinet. Ipsa autem terra ex una parte villam' In-
anno ab Incamatione Domini nostri Jcsu-Christi gredilur, ex altera, terra S. Petri dividitur : lertia
1043, regnarife Henrico rege in Francia, Rotberto terra Aremberti determinatur, quarta aulem proximo
ffalre ejus Burgundiara imperante. » rivo concludilur.
^ Charla de Gibriaco. « Hanc autem donalionem co tenore fecimus. Jl
« Ego in Dei nomine vocal.rsHigmarus,'notum*esse temporc vitae noslree, cuni preedieto beneficio ip_>-im
-.olo cunclls sancfce Dei Ecclesiee fidelibus, et curi- terram teneremus, solventes pro ea censum duorum
ctis meisparentibus, acpropinquis, pfcp.sentibusac solidorum aunuatim in festivitale sancli Pelri. 31
ftiluris, quoniam sarictce religionis cultor eximius el autem unus exnobis prior mortuus fuerit, ejus pars
jnonasterii, quod Besuense vocalur, almiclavigeri D statim ad eos fevertetur, nisi forle eorum spontanea
Petri sub noniine et honore dicatum, abbas nomine voluntate, iterum alteri 'concedatur. Et ut beec do-
Olgerius, cum pluribus suee ditionis monacbis adiit natio fifmior permaneret, hahcchartammanu nostra
fiindum nqmine Gibriacum, situm in comitatu Osca firmavimus, alque altarisancti Pelri superposuimus.
rensi mecum placifandi gratia, pro quibusdam que- ' Tostesque fideles adhibuimus. Signum Guntardi.
rimoniis, quas inibi contra eurii eram habiturus. Sign. Helgerii. Sign. Oddonis. Sign. Rainardi.'
t Considerans igitur preedicli abbatis et ej'us cce- Slgn. Saleconis. Sign. Bernardi. Data n Non.
iiobitafum in Dei servitio iniioeentice puritatem, el Junii. i"
psr-ebsplacarcbeum mihi posse considerans, con-- Charta de Fonthieilis.-
sullu bonorum hominum, qui aderant, et preema- -« Jn nomine sanctee ef individuss Trinifatis. Ego
xiine Rolberti monaclii, atque Otberli riiilitis, necT If.hleboiga pVcesentibus ef futuris manifesto quia
nop. Henrici sororii mei, pro Deo el animee meaa, el filiusmeus Odilo, immalufaa_taleprsevcntus, diein
palris, et roatris, alque omnium parenlum meorum clausit ultimum, qui et sepultus est in coemeterio
lequiebeata, perdono oranem querelam, quam con- sancti Petri fiesuensis coenoblf. Pro cujus anima,''
t.ra prffifatum abbatam, ejusqjiemoria.cbo&habebam. siniul ei mea, dedi ad ipsum locum, tinum niansiHH
 ' '
g.7 CHRONICON BESUENSE. 9.S
apud Fontenellas, quem tenebam lege dotalitii, in j/k cbo, Girberga eomitissa Fontis-Yennee, -et aliis
quo manebat quidam servus, Hamedeus nomine : multis i
ea ratione, ut quandiu vivam,usu fructuario ie-. Gliarla de Allrisiaco, Maxiaco, Bodenaco, Len-
neam, et uno quoque anno,-festivitate S. Petri, in . tiliaco.
veslitura duodecim denarios persolvam, atque post t In nomine surnmce et individuee Trinitatis, Pa-'
meumdecessum ad dominatum saneliPefri ejusdem tris, el FiUi, ef Spiritus sancti. Notum sit omiiibus'
loci sine omni eontradictione peftineat. Et ut h_eG fideUbus, tam Vivis quam et futuris, quod egq Gi-T
, donatio firma permaneat, hanc chartam ob-notitiam buinus, et neplis mea Eraungardis, tradimus saneto _.
posterorum fieri jussi, et manu iriea, cum filio meo Petro qualuor colonias in vico qui Alirisiacus dici'
Joffredo, coram testibus firmavi, quorum ista sunt tur, pro remedio animce fratris mei Hugonis, qui
nomina : Signum Landrici filii mei.- Sign. Hagani jam dictas colonias adbuc vivens B. Pctro desliua-.
Longi. Sign. Girardi Deujustrui. Sign. Humberti de verat, cum servis et ancillis, quorum hcec sunt
Campanis. Sign. Rolberti de Baleneva. Sign. Oddo- nomiria : Rodulphumcumuxore, et infantibus suis-:
nis. .Sign. Aldonis praepositi. t Abraham et Danninum fratres, cum uxoribus et
Cliarta de Gentiniaco. natis eorum. Orrannum et Laibonem cum uxorib"us,_
'
Quidam miles Arembertus- nomine, de Longo et curo infantibus eorum. Lambertum cum uxore,
campo, tenens benefieium sancti Petri Besuensis in et infantibus suis. Erbertum qui adhuc erat puer.
diversis locis, adiens locum supra nominatum, red- Concedimus bcec beato-Petro libere cum omuibus
didit illi quamdam partem, boc est .beneficium, appenditiissuis, ut sicut a diebus Gibuini proayi-
quod situm est in villa, quee Ginciniacus voealur, mei, et filii ej'usflugonis, nec non et Hugonis patfis
ad integrum, ita ut neque ipse neque alius hasredum mei stetitinnostrapotestate, sicpermaneatin poles-
..uorum repetere valeant. Istam redditionem feeit tate sancti Petri, ab isla die, et deinceps, pro reroe-,
preesente domno abbate Olgerio, et alis ex mona- dio auimae fratris mei Hugonis, ut ipsi habeant con-
eterio ej'us adstautibus anle allare sancti Petri. suetudinem, quam ante Jiabebant, (arri in silvis,
Charla de Gaviniaco. quam in pralis, aquis, campis, et cunctis confiniis...
Qucedain mulier, Alburga nomine, in conjugio Et ut nullus deinceps major, sive forestarius, vel
juncta cuidam militi, nomine Poncio, dedit, sive, ut decanus, de potestate Altriaci, bominibus jam dictis ,
quidam putant, reddidit terram, quee est sita in vel natis eorum, qui de progenie" e6rum per succe-
villa vocitata Caviniaco, quam et anlecessbr quidam dentia tempora exierint, aliquam molestiam iriferre
non medioeris nobilitatis progenitus, nomine Gibui- , preesrimat. Etsipernegligentiainacciderit,utbesti_e
j,
.nus, sanctci Petro cohcesserat; sedab ea j"ure hce- istorum hominum sine cnstode in prato indomini-
reditario, sicuti videbatur, laxata alque retenta cato, vel corvataincurrerint, non coganlur per legem
fuerat. Signum Olgerii abbatis. Sign. Moroni pree- emendationem solvere, sed tantummodo ceslimatio-
positi. Sign. Joannis prioris, et aliorum multorum. nem damni reddant. Hanc eamdem ctrasuefudinem
Charta de Calmonlis-villa. concedimus saneloPetro de*duobus curtilibus, quos
t In nbmine summee et individuee Trinitatis. No- anle hahebat in eadem villa. Item damus sancto
tum, esse volumus fam praesentibus quam fuluris, Petro roansum unum in villa, quce Maxiacus dicitur,
quod ego Moronus eognomine, limore Dei et timofe -cum appendiliis suis,
peccaminum meorum tactus. adii Besuense cosno- « Preeterea dimittimuset abnegamus omnes con-
bium, ubi multorum sanctorum patrocinia continen- sueludines/quas pater meus, etfralres mei, Hugo,
iur, prcecipue saneti Petri apostolorum principis, et Wido accipiebarit in viUa, quee Bodens dicitur, et
cum collega suo Paulo apostolo, ubi preeesse
digno- in Lentiliaco pro remedio animarum illorum, et
scebatur domnus abbas Olgerius. Ibi ergo adstanli- nostrarum, excepto corvatam, quam pro silva fa
bus quibasdam ejusdem ccenobii monachis, et fide-: ciunt. Et si quis haerediim meorum (quod minime -
libus christianis Deum timentibus, quorujn noniina D ' futurum esse credo) bcec calumniari lentaverit, re-
subtus annectentur, feci me lonsurari et monachum petere non valeat, et in dextera Dei qranipotentis,
devovi sub norma regulas sanctiHenedicti confesso- et auctoritate Petri apostolorum principis, analhema
ris permausurum. maranatha fial. Et ut heec charta firma et stabilis
« Dedi ergo ad prasdietum coenobium
medietaterri, permaneat, manu propria- firmavi, nepti, et sponsq ,
quidquid jure heereditatis possidere videbar Calmon- ejusFulconi;. cseterisque fidelibus firmare praecepi,
tis-villa, vel ceeteris cireumjacentiis possesslonibus, Signuui Gibuini. Sig. Fulconis. Sig. Erraingardis,
in pratis, in aquarum decursibus, in silyis, molen- Sig. Bernardi. Sig. Widonis archid. Sig. Richardi^
diriis, sicut prasfatus suai, omnem medielateih per Sig Goffredi. Sig.Widonis. Sig.Odiloiiis.'Sig.Odolc
servum nomine Arnaldum, quem dedi sancto Pelro, rici. Sig.Willenci. Sign. Leubranni, Sig. Milonis, ct ;
etper ipsum omnes servos et ancillas tradidi sancto Gosberti, et Humberti, et Lamberli, et Ulgerif. .
loco adstipulatione subnixa. Acturn publice Bcsua Churta de Lnco.
moriasterio, Benedicto praeposito adstante, Heldel- Eodem"teiripore qiicedam mulier Adilina nqminej, _
mannomonaclio, Adelmo monacboj Oddone mona- cum filiis suis Nocherio et Poncio, dedit unum maii -
 019 JOANNIS MONACHI «26
sum iuvilla, cni cognomen est Luco, cum omnibus A ante patrem universalem el apostolieum recte et
appenditiis suis el censualibus pensionibus, domura- canoniee terminandee; contigit etiam de nobisetde
que in eo consistentem, et servum nomine Alberi- canonicis Lingonensibus rationem haberi. Ipsi nam-
cum. que volebant -devinea noStra, quae esl sub Gibriaco
Ckarta de Buxiaco decimara habere. Unde cum rationeni intellexisset
Similitcr Ezilinia dedit alodium iu vico,.cuino- domnus papa Leo, erupit in voee, et quid in arehivis
men <?stBuxiaco, cum omni integritate sua, appen- sanctse Romanee Ecclesice inde viderat, ostendit di-
diiiis, colouicis, campis, sylvis, aquis, laudante cens : Sanctorum, Patrum_ qui ante «mc sanctas
Kalone illio suo. Romanee sedi preefuerunt, auctoritate sancitum est,
Item alia. ut nulla ccclesia qjse iri hqnore B. Pelri aposlolo-
- Alius quidam homo, Bernardus nomine, dedit fum principis sit fundata* alteri ecelesiee*eensuni
quidquid juris sui videbatur esse in finibusYetus. vel decimas-persolvat. Cujus rationis et auctorita-
vineis. ' - tis pondere repressi ipsi cauonici conticuerunt.
Charta.de Longa Boella-. Isdem verq v^nerabilis Arduinus episcopus.inter
, Ilem Bernardus, qui vocatur Francus, dedit san- ceetera beneficia, quee buic Ioco"contulit, petente
eto Petro 2 jornales de terra, in fine qnas vocatur B abbate Olgerio, a summo pontifice Romanas Eccle-
l_onga Boella. sieepetiit fiefi decretura, in quo continetur, ut.nul-
'" Alia. Ius prcesumat buic monasterio vim inferre, vel eum
Ewardus etiam de Ponlo dedit duas peliuneulas in subjeetionem cujuscunque monasterii redigere;
de prato, in loco, -qui vocatur Molonga prata, et et utnullus audeatinfraunara leuviam amonaste-
duos campos,ad Montannos unrim, et alium adPon- rio vim aliquam inferre : cujus exemplar decnHi
lcm-villam. plaeujt huic libro inserere, til audientes discant
'
! Iiem alia. quantum iriiminec: Illis periculunifqui non timent
Anna quasdam femina, pro sepultura sua dedit obligari anathematu vinculo.per.Pelri-apostoli vi-
sancto Petro unum curlile ad Pontem, carium. Anno Incarnationis Dom. 1052. Preeside-
Chartq de Mariaco. bat sanctse Romance Ecclesice domnus Leopapa;
Benigna mente futuris consulentes sepia membra- - -
Cujus hcec suntverba :
nis imprimere cupimus, quod Milo, qub dicebatur Pripilegium domini Leotds papm.
Bicellus, frater Majoli, cttjus cognomeii Mazilirius, «Leo episcopus, servus servorum Dei, Olgerio
dederit sancio Petro in Mariaco vUla ununi mansum r abhati Besuensis monaslerii, tuisque successoribus,
cum appenditiis suis, et servum nomiae Gerardum, ~ perpetuam in Dbmino salutem.
eurn uxore et infantibus suis. < Convenit apostolico moderamini, > Vide in
Charta de Vad.iriaco. Leone IX, Pairologim t. CXLJII, sub. num. 110:
Adnotandum credimus futuris quod Teto, Montis De obitu Olgeri abbatis. ' . _
Salionis miles, tradideritsanclo Petrounum mansum Defuncto igittir abbate. Olgerio, successit in re-
in Yachiriaco -quondam vico, sed nune deserto, si gimine pastoralis officii abbas Oddo. Quee autem in
mulque servum nomine Ewrino fratre suo. diebus ej'us data vel empfa sunt inpossessione agro-
Charta de Luco.' rum, non est silendum.
Jpslum arbitramur memoriee tradere quod Hugo Cliarta de Vetus vineis.
clericus de Launna delegavefit S. Petro unnm man- Quidam igitur miles hujus nostree religionis,
sum die festivitatis ejusdem generalem mis*samce- nobili prosapia ortus, Olgerius nomine, cum*
iebrantibus senioribus. Publice itaque accedens ad multis aliis loca Hierosoiymitana expetiit, sed in
altare, tradidit doiiationera circumsplcierite populo, revertendo post multa pericula pro Christo tolerata,
affirmans patrem suum-Gibuinum, .ipsum mansuni felici, ut credimus obitu, lucem prcesentis vilcereli-
-Sibidedissedie, quo benedicta«stei capitis corona. D quit.
Esl autem ipse marisus in Luco villa : terra autem Prsesentibus autem conviatoribus et audientibus,
ad illum pertineris conjacet in valle, quce pro fluviolo sancto Petro Besuee et ejus monachis, apud Yerus-
Vernela,qui per eam fluit, Yefnevallis dicilur. Si- vineas urium mansum vestitum cum servo in eo ha-
gnum Olgerii abbatis. Sig. Hugonis. Sig. Joannis. bitante, nomine Arnaldo delegavit, ita sicut pater
Sig. Widonis decani. Sig. Roiberti presbyteri. Sigt ipsius Arnaldi vocabulo Ademarus usque indiem
Girardi-clerici. iriortis sueetenuit, et eidem iilio suo Arnaldo dimi-
Eodera lempore Henricus III imperator Bui-gundisc sit. Uxorem etiam ejus uomine Tedindem cum filiis
regnum gubernabat, etc, ut in Chromco 'S. Beni-' et filiabus simul cum eodari jussit; pariterque par-
'• -
gni. nias, quas testes peregrinationis suee, a Jericho tu-
Veniens ergo idem papa ad civitatem, Lingonas lerat, altari superponi rqgavit. Quam donationem
ordinavit ibi dom. Arduiriuui episcopura pro illo, - conjux ejns Tetburgis appellata, et filii ejus libenli
qtn fuerat ejectus. Dumque ibi demoraretur, pro- animo laudaverunt, et suos homines laudare com-.
ferrenturque in medium diversee diversarum eccle- pulerunt. Debet vero iste. mansus porcum et arie-
siarum disceplationesj ac- inter se calumniee, ufpofe x tcm, sex panes et tres sextarios vini, carroperam
 m CHRONICONBESUENSE. 922
et omnes consuetudines quas doniinis persolvere -1 ^.Mornado villa, et habet ad se lerras pertinei.tes,
debent-servi. Quos suos protulerunt testes signa- cultas et incultas, servos et liberos in eismanentes,
mus calamo oirines : Signum Tetburgis.conjugis prata, pomiferas arbores, et aquarum cursus et rc-
ej'us. Sig. Henrici, et Ulrici filiorum ejus. Signum cursus, quae omnia ad jam dictum locupi sancti
Tetbaldi. Signum Aldonis, et Formaldi, et Ner-? Petri destinavit alque resliluit. El ul ex meliori
duini, et Humberti, ct Nerduini juvenis,- et yoluntale hoc factum esset, accepit a monacbis
Widonisdeeani. Sig. Hugonis preeposifi. Sig. Rot- ipsius loci caballum unum et spcietatem in omni-
berti presbyteri. Sig. Joannis. Sig. Arengerii, et bus 'benefaeliseorum, et ex inde hanc cbarlam fieri
omnium servorum ipsius apud mansiones comino- curavll, quairi - propria manu firmavit, el amicis
rantiuro. alque parentibus suis tradidit firmandam atque
Charla de Altrisiaco, et Villure, et Cinciaco. lattdandam. Actum Besuensi monasterio publice, vi
Alius quidam miles, nomine Humbertus, omrii Idus Februarii. Sigmim Rotberti, quihanc chartam
prclis fiducia destitutus; tradidit Deo etsanclo fieii mandavit. Sig. Oddonis. Signum Goffredi. .Sig.
Petro ad locum, Besuensem sanus et incolumis Achardi. et aliorum multqrum.
existens, omnem iieereditalera alodii sui, quee jure . • Charta de Genevrerias.
paterno cesserat, absque co-ttradiciione hominis ]8 Queedam mulier, Sufisia nomine, pro remedio
ullius. Divisus eniiri erat jam a fratribus suis, flu- animee filii sui Widonis, quem ex Gisleberto susce-
gone, et Ulrico^ el unusquisquevpartem suam sin- pit, dedit unum roansum sancto Petro, in villa
gillatim separaverat a fratre suo. Quam donationem Rellifonlis cum-omnibus appendiliif. suis, et habet
ad moflem per Juctus iteratoconfirmavii, et calum- omnem consuetudinem in campo, in aqua, in silva.
hiatores aeternse maledictioni, in ipsa mortis hoia Servum £liam,in eo habilantem, nomine Martinum.
obligavit. Omnem partem alodii in Altrisiaeensi Alterum.mansum apud Genevrerias, cum omnibus
villa, cumomnibus consuetudinibus in omni po- appenditiis suis habentem cqnsuetudinem in campo,
leslale Altrejaca, in silvis, in campis, in pratis. in aqua, in silva; ea conventione. ut 1S jornales
-Apud villare etiam omnem parlem suse hsereditatis, arabiles de alodo suo in fine ejusdem villse eidem
sicut ipse" in -Vila suatenuit. Nova casa, eunctunr manso ad perficiendum quod rainus habebat, ajde-
suuni alodum, sicut ipse possederat. In Cinciaco ret. Servum quoque in eodem commoranlem, no-
yero similiter alodum suum, cum omni constietu- mineAlbericiim, cum-uxore Fralburge appellafa,
dine, inaquis, in campis,-in pratis, in silvis. Cal- cum infantibus suis. Et ut perpeluali fulcimento
melis, necnon tolum suum aloflum, sicutipsepos- perduraret eleemosyna, horum teslium subtus inr
sedit. Romaniaca eliam, el Ponfo, cunetum alodurn 'C scribi rogavit nomina : Signum Sufisiee. Signum
cum omrii consuetudine in aquis, in pratls, in cam- /Eduini patrastri ejus. Signum Warnerii mariti so-
pis,-in silvis. Est eliam ibi roolendinum unum, roris ejus. Sig. domni Oddonis abbatis. Sig. Moro-
cujus tertiara partem sancto P,etro tradidil. Rerise nismonaehi, etaliorum multorura.
cliara omnerii partem alodf sui, in aquis, in campis, Cliarta de Mafiaco.
iiipratis, in silvis. In comilatu Alsensi,in villa quee
• dicitur Manifestum etiam esse volumus raodernis et suc-
Velinniaco, et in Yillari CorceHIs. Brelone- nomine Sewaldus ex
ria omnem alodum suum, cuiri omnibus appenditiis cessuris, quod quidam miles,
monle Saligone, dederit sancto Petro quo redem-
iu campis,"in praiis, i» aquis, in sihis.' Signura
ptione animee fratris sui Eliranni nnum 'mansurn.
domni Gddonis abbalis. Sig. "Moronrnionachi. Sig.
apud Mariacum villam prope Tilecastrum, cum
Hugonis monacbi. Sig. rheoderici monachi. Sig. omnibus unum servum,
comitis. Fulconis senioris appenditiis suis, simulque
Willelmi Sig. Bellirobntis.
nomine Odilardum. Sig. Sewaldi. Sig. donini Oddo-
Sig. Gisle_K.rti seuioris Reseiae. Sig. Wallonis se-
abbatis. Sig. Moroni. Sig. Petri. Sig. Pontii
riioris Berice. Sig. Odilonis. Sig. Willenci. Sig. nis
militis.-
Laridrici. Sig. Widrici. Sig. Rodulphi, et Olgerii
lialris ejus. Sig. Widonis. Sig. Teteilini. Sig. Charla de Flaciaco.
Rotberti. Sig. Bernonis. Sig. Tferialdi. Sig. Girardi." Notum esse volumus omnibus post nos futniis,
Sig. Isamberli, Sig. Hugonis. Hanc donalionem frater quod quidam miles, nomine Sigefredus, dederif
ipsiusHumberti Hugo coram omnipopulo laudavit, sancto Petro ad exlrema perductus, "2mansos aptid
clomnempartem suamexipso alodo, quia tantum- Flaciacum villam. In uno quidem Erbertus roanebai
dem habet post mortem suam, sanctq Pelrbcon- ejus servus, et debet festivitate Omnium Sanctoium •
cessit. - - - • dimidium sextarium vini: Nativitate aulem Domini
Charta de Mornado. unum sexiarium vini, duospanes, etduas gallinas':
Noverint omnes prsesentes et futuri quia quidam alius vero in eadcm villa conjacet desertus. Ti aili-
jniles, Rotberlus nomine, pro timore el amore Dci dil etiam 10 diurnales lerrce in finibus ejusdem villse,
delegavit ad locum sancti Petri Besuensis monaste- ad eosdem mansos pertinentes, cum pratis, silvis et
rii quoddam mansum, quod qusedam malrona, no- omnibus appenditiis suis. Signuni Ruziiidis uxoiis
mine Ermcngardis, et filius ejus Odricus clerieus, Rotberti, fratris ejusdem Sigilredi, quce hanc dona-
destinaverant. Conjaeet autem mansum illud in tioncm loco ipsius Sigifredi super allare posuil. Si
 925 JOANNIS MONACHI 924
gs.um Oddonls fralrisMazilini.Sig. Willeri. Sig., Aj Gharta de $. Mauricio.
Amalrici. Sig. Petri clerici. Notum facimus charitati fidelium quia mites qui-
Charta de Bodens, el de Lentileio, dam, nomine Hereribertus, diu Ianguoris molestiis
Divina auctoritale inspirata nobilis matrona, Er- pressus, tandem lcum sibi finem vitee imminere seri-
inengardis nomine, sanctum Petrum sibi fecit hse- tiret, ad merooriam beatorum apostolorum Petri.et
redem, omnesque frafres Besuensis monasterii Deo Pauli, in Besuensi loco se sepeliri rogavit, quod et
ac ipsi suinrao apostolorum principi servientibus, factum est. Pro cujusanimeeabsolutionepater.ejus,
suis usibus admisit, reddens illis salvamenlum de aomine Oddo eidem loco dimidium mansum cum
Bodens et de Lentileio, atque de cunctis quas ad dimidia mansione, quia partem alteram fraler ejus
ipsum salvamenlum pertinent, pro remedio animee cum manso tenebal in villa, quee dicitur ad sanctum
suee, ae senioris su.i Hugonis, filiique sui Widonis, Mauricium cum terris adj"acentibus, pralis et silva.
qui tunc fuerat defuuctus, quique ipsum salvamen- In ipsa, et in alterji villa Romanie^nomjnata, cum
tura post mortem patris j'ufe hcereditario posside- legali traditione dedit et manu testium corroborari
bat. Cujus rei cooperatores fuerunt filii ipsius, Hugo fecit; quorum ista sunt nomina: Hugo, Theoderi-
videlicet el Nerduinus, simul Gibuiuus qui adhuc „ cus, Alelmus, Joannes, aIterflugo,-Teudinus, Hem-
vita-perfruebantur. Et .ut haec traditio nota fiat fulu- ma. Qucmipse in brevi tempore subseculus, non
rjs, sicut est prcesentibus, scripto mandare fecit, ut solum apud eumdem locum est sepultus, sed etiara
quod post mortem lestare non poterat, testetur sicut petierat, monachili habitu indutus, hujus vitee
charta servata, in ipsius mouastcrii arcario. Hanc in bono fine diem clausit. Post cujus obitum nos
ergo, ut inconvulsa permaneat, testibus adhibitis mnum foediolum, quem tenebamus, filio ejus dedi-
Eubscripsit manu piopria. Erriiengardis subseripsit, mus et tria jugera in commutatione accepimus, et
llugo, Nerduinus, Gibuinus. Hi sunt testes. nostris lerris junxirous, et duobus hominibus sub
Cliarta 4e Buxiaco. servitio manendum dedimus, ex quibus unus servus
Nolura sit omnibus tam praesentibus quam fulu-. ej'«iset loco dedit,
ris; tjuod Gertrudis uxor Girardi militis de castro Charta de Tasnulo et Germanico,
Manifestunresse volumus tara praesentibus quam
Foiitis-Yennee, cum filiis suis Girardo et Humberto,
tradidit unura mansum pro redemptione anirace futuris, quod quidam miles nomine Walo pro re-
demptione animae conjugis suae, vocabulo Addilee,
preescripti mariti sui et filiorum suorum, ab, ipso deiit sancto Petro unum mansum alodi apud Tasna-
janidonatione facta sancto Petro Resuensi invilla,
cul vocabulum est Buxiacus, ad integrum sicut te- Q C lum, et alium apud Germaniacum, qui persolvit in
nere videbatur Rotbertus Major, cum ipsovidelicet debito census dimidiam heroinam frumenti,. dimi-
diam heminam avence, unum sexlarium yini, unum
Rotberto, et uxore, et filiis, cum omnibus qu<e ad
6
Ipsum matisumpertinent, tam in terris, quam silvis porcum pretii denariorum,i quinque denarios pro
ct in pratis, vel in pascuis, sive in aquis. Et ut haec censu prati, unam rotam et unum bovem tempore
donatio in perpeluum firma sit et stabilis, bis sub- \i-&demi-e. Dedit etiam servos Hunaldum cum uxbre
et infanlibus suis, et Mainerdum et medietatem in-
scriptis testibus firmavit et firmare rogavit. Hi sunt, fantum ejus, absque ulla calumnia. Et ut baec dona-
Aymo.-Olgerius, Joffredus, Librandus, Odtlo, Arle- tio
baldus, Wido, Aldo. Reddidit etiam unum mansum perpeluum obtineret-vlgorem, litteris peliit no-
tum fieri, et testibus corroborarL Signum Wallonis.
quod dudum sancti Petri alodus fuerat, in villa Pa-
Signum Fulconis-. Signum Odilonis. Signum Milo-
tyiniaco, aeceptis pro pretio duobus militantiunu nis.
Signum Wamerii. Signum WTidonis. Signum
instrumentis, quee vulgo dicuntur Helmura et Henrici.
Signum Widrici. Signum Wafnerii.
Qsbergum. Charta de Colonica villa.
Charta de Moringas et Mornado. Notum esse volumus omnibus fidelibus tam fulu-
Notum sit prcesenlibus et futuris, Richardum de D ris quam preesenlibus, quod quidam miles, Gontar-
Behnonte quamdam terram sitam -inter Moringas et dus nomine, cum fratre suo Helgerio, nos adierit.
Mornadas villas, ad abbatiam sanctiPetriBesuensis deprecans ut eis aliquid daremus de lerra sanctl
mOnasterii pertinenlera, diu calumniasse roulieris Petri in beneficio, promittenles se omnimodis in'
suee ex parte, et multa prsejudicio abstulisse. Quam servitio S, Petri et nostro fideliter permansuros.
calumniam monachi sancti Petri satisfaclionis causa Quod cum diu pelerent, victi eorum precibus, dedi-
. scepe voluerunt jitramento, vel qualibet lege deter- mus eis quidquid sanclus Petrus in villa, quee Colo-
minare, cnm preefafus Richardus, Dei nutu aspira'; nica dicitur, habebat, quam dudum tenuerat frater
tus, eamdem calumniam, sive j'usta, sive inj'usla eorum Henricus cttm ecclesia in ipsa villa posita,
csset, sancto Peiro donavit, prsesentibus senioribus indicentes eis annuatim in festivitate sancti Petri
loci sub stipulalione super altare posita. Ego Richar- censum duorum solidorum : eo scilicet .tenore ut
dus cum uxore mea Wandelmode firmavimus, et tempore vitee suse idipsum quod dedimus tenerent,
testibus roborandam tradidimus. Signum Widonis post decessum vero eorum ad jus sancti Petri et
-
decani. Sig. Aldonis. Sig. Benedicti monachi, Sig. monacborum ejus rediret; ifa ut nuilus posterorum
Heldemni. Sig. Alberti. eorum ullo modo ex eo se intermitteret, ni spon-
•S2S CHBONICON BESUENSE. 826
tanea voluntate vel amicabili abbatisaut monacho- Vqui dicitur Adalechassana. Item in alio loco, ad
rum ejusdem loci coucessione, Si atttem unus ex eis Austivacca dicto, duo. Testes donationis hi sunt:
prior mortuus fuerit, ejus pars- statim'-ad nos re- Sylvester mon. suscepit, Grimaldus villicus, Har"r
veriatur : nisi lbrte nostra sponlanea voluntate ite- bertus.
rum ei concessura fuerit. Ut autem hse convenientise Charta de Mariaco.
firmius perroanerent, hane cliartam manu sua fir- Doda etiam de Mariaco, consentiente viro suo,
maverunt, testesque Meles adhibtterunt. Signum Jocero, dedit unum pratum habehtem ad summum
Gontardi. Signum Helgerii. Signum Rainardi.' Si» exclusam - molendini ej'usdem villee, sancto^Petro
gnuro Saleconis. Signum Bernardi. Data-'n Non. nec non monachis ibidem Deo" servientibus. Hujus
Junii. .autem donationis, quam vhavoce fecil, vivos testes
_ - Charta de /.«. adhibuil; qttorum nomina bsec sunt : Folradusf
Notitia, quam Bernardus Belmontis, et nepos Nero, Grimaldus, Lambertus,
ejus defunctus, nomineRichardus, fecerunt s«neto CJtarla de Icio.
Petro Besuensi de terra quadam cumjacenle in fine Notificamus modernis et successuris quod Hilde^.
yillulse, quas vocatur Lu sancti Martini: Tn ipsius berga, soror MTI&Asapienfis clerici, delegavit san-.
finibus dedit roansum-unum, 9 jornales babens de B cto Petro roansum unum _n villa cui nomen Icio,
terra arabili cum duobus servis. et xmius diei arationem in fines ejusdem villse ad
Charta rfe Villa curle, eumdem pertinentem; eo tenore, ut in eo consistens,
Quidam miles, nomine Stephanus, in ^ravi infir- homo, et excolens eum, cui nomen Jordanius, liber
mitale decidens, adivit monasteriura quod jn honore tamen, ut censum, qtiod sibi reddere cpnsueyerat,
principis apostolorura est consecratura, quo,d dicilur mqnacbis p^ersolyat. Insuper etiam unamancillam,,
Besua, ibique ob remedium animce suas tradidil.ad quse vocalur.Raimburgis, solitum capitis sui duorum
ipsnm locum unuin raansum, qui est in viila qute denariorum omni anno reddituram deblturo.Testes
Curtis dicitur, et 4 jomales de terra in campo, qni hujus dpnationis sunt hi: Robertus, Widricus, $0-
appellatur Fistilliacus, cum servo noraine Gaudio, annes, Hugq.
pt est de ambabus partibus terra Gislerii. Cujus Item alia,
eooperatores sunt filii -sui, Wido, Walterius, Hugo, Hildesendis sanctimonialis dedit sancto Petro
et uxor sua, nomihe Fera, in cujus dotalitio erat puellam quamdam, nomine Osannam; filiam Hum-
- ipsa lerra quam reddidit ei. Et ut heec -donatio ejus befti et Relrudis.
nota fiat posteris, hanc cliarlalam fieri jussit et su- . , Ilem «.._._
per allare sancti Pelri posuit, testibusque roboran- Altrudis etiam nobilissima femina, maler Aduini
dara tradidit. Ego Stephanus subscripsi. Sig. Wi- et Milonis, dedit sancto Petro.uxorem Ulrici presby-
donis filii mei. Signum Walterii filii mei. Sig. Hu- teri Granantis-villce, Girburgam nomine, cum infan-'
gpnis filii mei. Sig. Aymonis. Sig, Widonis. Sig. tibus.suis.
Miionis, , Charta de Buxiaco.
liem a(ia. ' Notum sit omnibus tam prsesenlibiis quam futuris
Alil vero duo militcs, Adunus et Milo frater ej'us, quod Belta, uxor Hermuini militis, cum, filfis suis
el Teburgis soror eqrum, tradiderunt Deo et sancto tradidit unum mansum pro redemptione aiiimee
Pelro Glbergam cum infpnlibus.suis. Et ut bsec do- prseseripti mafili sancto Petro.Besuensi in villa, cui
natio eorum nuUi ca}uninieepafeat, .in conventu pu- vocabulum est Buxiacus ad integnim, sicut lenuit
•biico statuerunt decretura utnullus heeredum eprum Lamberlus Major, cum onmibus quse ad ipsum
nullam partem jure heereditario violentiam infeiat., mansum pertinent, tam in terris, qnam in silvis et
(Juod si fecerii, excommuhicationis vindictam sol. in pratis, vel in pascuis, sive in aquis. Et ut hsec
val. Aduinus cl frater ejus firmaverunt hanc char- donatio in perpetuum firraa sit 'et -stabilis, his sub-
tulam. Signum Sopbice. Signum Teburgis. Sig. } scriptis leslibus -firniavit. Hi sunl : Wido, Aldo,
Widonis archipresby.eri. Sig. Lezelini. S.ig.-Tlugo- GonteriuS, Otbertus.
nis preepositi et lolius familice. Actum pttblice mo« Gharta de Pruncethel.
naslerfo Besuensi, pia_senle domno, Oddcne ab- Siroiliter Sejuvoldus el Ida conjux ejus 'dederunt
bate, sancto Petro Besuensis cosriobii mansum unum,
Item aliu. cui lerrae arabilis 9 j'ugera adjacent, et pratum
Similiter et Humberlus, et conjux ej'us, et filii, unum, ex quo 2 carratse feni possunt per singulos
qui injuste conabantur detinere servum sancti Pe- annos eolligi, in loco, qui Pruncethel vocatur. Ea
tri, Fuldradum scilicet, et conjugem ejus, nomine videlicetratione ut quidquid exinde facere monaehi.
Richeldem, et filios eorum, diiniserunt ens iiberos, ejusdem loci voluerint, libero in omnibus po-
qualenus ad proprium dominum coslestem clavige- tiantur arbitrio faciendi. Testes vero hujus dona-
fum redeant. liqnis hic sunt subnotati : Alberlus monachus,,
Charlam de quadam vinea. Odo, Rotbertus sacerdos, Dares, Joannes cocus.
Item Samson de Vadona et uxor ejus dederunf Uiarta de Vetus-vineis.
Deo ei S, Petro ununi.jugerum de vinea in locri Aymo.eiiam de Yetus-vineis natus, frafcr Wido-
 &27 JOANNISMONACH. 928
nis et Waroni monachi, alodum suum in ipsa villa A i curaque ipsa terra conjacet, ex integro, -cnm ccn- *
existsntem sancto Petro- dedit, et cum filio suo sensu filiorum suoium atque fratrum suorum, tra-
Yvfdorie super altare sancti Petri posuit, et filiam didit Deo et sancto Petro, in preesentia universorum
s;;am Gortrudam laudare fecit. Signum Domni Odo- roonachorura. Signnm Hugonis monachi filii ej'us_,
nis abbalis. Signum Girardi. Siguum Ulrici. Richardi filii cjus, Bernardi fratris ejus.-
Gliarta de Flaciaco. Charla de duabus prmbendis Sancti-Gensulfi.
Quidam archidiaconus, JSrieius nomine, canoni- Henricu.s igitur rex Francorum cum jam morbo
cus sancti Mammetis, dedit sancto Petro unum et senectute premeretur,- Philippuni filiunr suuni
mansum, in villa quee Flaciacus dicitur cum suis eongregatis Francorum primoribus, cunctorum conT
appenditiis pro remedio animse fratris sui Milonis. silio, consortem sibi totius regni constituit, im-
AddiJit etiam ununi .servum, binaque tapetia miri- positoque, capili ej'us diademaie, regem jussit ap-
fici operis et enormis magnitudinis. Ne vero per peUari.
succedenlia tempora ab aliqua. opposita peisona - Aimo autem primo regni ejus (1060), domnus
quivlsset fruslrari, rogavit propinquos et circum- Arduinus Lingonensis episcopus,' pro- solo oratib-
ttantes hujus donationis chartam manu propria -r.ttm preemio, dedit sanclo ae Besuensi corigregalio-
lestiinonioque firmare. Signum iErieii. Signum Odo- " ni, laudanfibus cunetis canonicis, duas pfcebendas,
nis. Signum Joannis prioris. Signum Widonis de- quantum accipitur a duobus canonicis, sicut hic
cani, demonstrabimus.
Charla de Daluimu. Priscorum felix solerlia boc salutiferum reme?
Notum facimus prsesenlibuset-fuiuris qtiod Hugo diura providere studuit succedentibus sibi, ut quod
summee probitatls canonicus, cedUicator monaslerii •noii poterant tempora meantia mandare posteris,
saneiee MAR..ELagonniacensis, dedit sanclo Petro allegarei-t apicibus, auctorifate fultis Ulius princi-
suam parteni de omni albdo patris sui apud Dalai- pis, sub eujus preesenlia firmatio foret curii scriptione
mam viliam situm, laudanlibus ffatribus suis et ne- chartis, aut impressione sigilli. Quod et nbs provi-
potibus. Signtim Hugonis. Sig. Ottonis. Sig. Ra'- -deutes, ecelesiee nostrce filiis "et sancti Marametis
daldi. Sig. Pelri. sacrse concioni fore commodi, qualiter unauinies
sinteffecti, litteris adriotamusjuxtatenorerii utrius--
Charfu de Luco.
Nolificamus quibusqtie modernis et successuris <_u'epartis.
mulier nomine Helisabeih filia Wil- La^rgiiione itaque famosi Hugonisprcesulis Lingo-
quod qua:dam
nensis, -ecclesiseBesuensi attribula est ecclesia san-
lerii, ex. Campanis villa, nuporrima viri sui Ozilini 'Q cli
morte destitula. adierit Besuense raonaslerium, tra- Gengulfi, pariterque stipendium quod conseque-
' balur is qui famulabatur in loco deserviens liraina..
diderilque sancto Petro unum mansum in villa quce ribus sacris. "" "
vocabulum est Luco, congruum valde et oppqrtu- Non beec soluinmodo venerabilis episcopus eon-
niim cum suis appenditiis. Signum Ilelizabetb.
iradidit, qitee praediximus, verum eliam viUam, quse
Signum Eriiinee matris 6j"us. Signum Ilttgonis et vocatur Bannus, jureperpetuo concessit. Quodpost-.
Radalonis fratrum ej'us monachoruni. ea quidam indigne ferenles, exempto rebus hu-
Charta de Blaniaco. K_anis, aniequam venerabilis Arduinus decoraretur
Mauifesfum iri cupimus quod quidam nomine sedeponlificali, auxilio fulli Girardi prcepositi "sua
Rainardus, ex villa Yarona natus, concessit sancto procurantes, non quce Jesu Christi, redegerunt in
Pelro alodura quod ipse dudum in Blaniaeo villa potestatem, ut possessum fuerat prius ab eis. Quod
comparaverat, firo abolitione suorum criminum. venerabilis Arduinus infula pontificali jam insigni-
Cujus donationem eleeraosynee fratres ipsius, Se- tus ur«ogriovit, compati cbepit, pielateque qua af-
winus clericus et Albericus, benigne annuentes, fluebat, uiiiversam congregalionem rogare ccepit,
feretro imposilum corpus ejus deducentes ad mo- ul quivillam abstulerant, quam prsedecessor cofl-
n
naste.ium, firmitcr stabilierunt et ad altare vice tuleral, saltem misererenlur Deo servientibus inibi,
ipsitis, sancto el fratribus delegaverunt el subnixis et aliquam rem providerent, ex quo sustentari pos-
testinioniis coram omnibus roboraverunt. Signura sent ecclesice alumni. Exegii denique ab eis in prce-
&wini. Signum Alberici.Sig. Yilrici mililis. _senlia Alberonis abbatis Divionensis, laudantibus
Charta de Busciaco, Lujato, Luco. cunctis canonicis, ul bis edentibus supradictis ca-
Scripto etiam volurous digerere quod IIe!i_.abet, nonicis quanlum pereipiebalur a duobus ex illis,
quce eliatri Liezilina cognomiriata esf, matcr Hugo- lantum susciperent et ipsi monachi, videlicet niane
nis monacbi, dederit sancto Petro in villa Busciaco et sero, etsi semel cibum sumpserint, eodem modo,
dicla unum mansum cum colonica sua, ct ceeteros quo et supra quantitas tribuatur panis *etvini, ut
iaansos ad ipsum pertinentes, cum colonicis suis, aceipitur a duobuscanonicis.
et omnibus appenditiis suis, in campis, in siivis, in Quia vero pecunia tunc defuit, qua debebatur eon-
pralis, inaquis, in aquarum •decuisibus, inpisca- suetudinaria lege cibus prseberi universis ecclesias
toriis, sive in eadem villa, sive in aliis eidem adja- filiis, .ebnditione usi sunt tali rafumque visum est
ccnlibus,- id esf, Lujalo, Luco, Dalaitiia, vcl ubi- cunciis ut suscipercnt socielatem, quce offerebatur
 m CIIRONICONBESUENSE. • fSO
illis pre commutalione cibi: eo lenore, ut si aliquis; A Charla de Moringis.
nuntiaretur exuisse hominem, taliter celebrarelur Adnotandum credimusfuturis quod Willeneus de-
dies deposilionis a monachis, sieut consueverunt ; dit Beo et sancto Petro 2 mansos in Moringis vico
pro cunctis congregationibus sibi conj'unciis; insu-' ' cum omnibus appenditiis suis, et servum nomi.te
per et nomina eorum inscriberenlur cum nomlni- Uhicumcum uxore et infantibus suis. Et ul hcec
bus fratrum, quo agnosci posset dies eorum anni- donatio perpeluam firmitatem obtineat, signato-
versarii et celebrari a cunctis. Et ut heec quee dixi- rum riomiriasubtus dcmonstrat scheda. Sign. Pon-
mus firmius leneantur, a nostris eadem et ipsi Jau- tii filiiejus, Fulconis, Odlloriis, Bernonis clerici.
davere agere pro nostris. Charta de Condilico.
Ne quando ergo aboleatur in succedentibus sche- Noti-icamiis modefnis quibusque et futuris quod
dis quceconscripsimus, prcesente vircvenerabili Ar- Helvindis qusedam matrona dederit sanctoPetro pre
duino episcopo httjus sanctce sedis, subtus adnota- Walterio maritq suo, qui vocabatur Albus, unum
inus ej'usdem j"ussione prcesulis nomina vivorum, mansuro apud Condiliacum, et servum nomir.e
qui inlerfuerunt, conditione tali. Sign. ejusdem Erimberiuin. Signum Gisleberti, Hugonis, WiUerii,
Arduiniepiscopi. Sign. Willenci archidiaconi. Sig. Mauricii filii ejusdem domiiice.
'
Rainardi, qui cognominatus est Hugo S. Rogeri ** Churlu de Vaunna.
thesaurarii. Sig. Ewardi deeani. Sig. __Erieiarchid. Eadem videlicet Helvidis tradiditposf primam do-
Sig. Girardi arcbidiac. Sig. WTarneri. S. Gybuini. nationeni sancto Petro unum mansum apttd YautH
Sig. Ilildegari. Sig. Milonis de sancto Lupo. Sign. nam pro ipso Mauricio filio suo, quem ex preefato
Emmarrici. Sigrium insuper omnium canonicofum, Walterio habubrat.Qui scilicet mansus ita Jiber est
_qui"unanimiterla'udaverunlin capitulo. Actum Lin- ab omni consuetudine alicujus hominis utiion dux
gonis, anno Incarnalionis Domini 1059, Ind. xn, vel ministerial.es sui in eo aliquid requirere possinf,
rv. Quicunque autem hocviolare pfcesumpse- ab aliorum etiam principum vel hominum exaciione
" Epacia
rint; vel aliquid abstulerint sanclo Petro, rectori- oroaiino extraneus sit. Dedil quoque servuin nomine
busque Besuensis ccenobii contraire coiiaii fuerint, -Bichardum. S. Haymonis filii ej'us, Gisleberti.
auctoritate omnipoteritis Dei, Patris, et Filii, et Spi- _Charia de Creponensi villa_.
riliis sancti^ beati quoque Petri, omniumque san-. Yolumus quosquepreesentes et futuros scire quod
ctorum, et riostra sint exeommunicati, anathemati- Rainaldus deAulriacodelegaveril sancto Petro unum
zati, et a sorte justbrum expulsi, etseternaliter, nisi mansum apud Creponensera vicum cttm omnibus
digne satisfacierido eroendaverint, damriati.Signuna (_appenditiis
{ suis, qui debet ministeriali Fontancepo-
Oddonis abbatis et omniummonachorrim ipsius eos- testalis, ,singulis.annis, unum denarium, si tamen
nobii. horoo in Ipsqroanens silvainipsius.potest.atis.frer
Charla de villa Coriaul. quentaverit..Sig. Rainardi, Odilonis, Odonis. -
Churta de Fonlanellis. , ,
Notum sil omnlbus prcesentibus et fuluris qu.od
Berno, VUUGUS Janlint villce,- quoddam alodum ju- ' Ejusdem Rainaidi consilio et exemplo provocatus
-ris sui, quod j'acet in villa Coriaut dicta, ea condi- quidam sobrinus ejus Oddo, qui appellabafur Gibbo-
-
tione dedit S. Petro, et propria manu super altare sus, dedit et ipse sanctoPclro quidquid alodiin vico
Fontanellas vocifato habebat. Signum Oddouis, Odi
misit, ut ipsius alodi usuarium fruclum relineret
Raiuardi.
tempore vitcesuae: post discessum verp vitse sucead lonis,
locum sancti Petri rediret cum omni integritate. . _ Charta de Buciaco vico. - ' , ..
Hujus donationis, quam viva voce fecit, vivos -Clarum esse cupimus omnibus quod Ariebaldus-
festes adhibuit; quoruni nomina hcec sunl: Odilo el Odo fratres concesserunt sancto Petro "untim
prsepositus, Rodulfus, Rado, Aldo, Ewardus. campum quindecim-jugerum in Buciaco vico. Si---
Charla de vinea, quce est in Briscona. grium Domni OJonis abbalis, Moroni, Renedicti. •
Albordis matrona pro remedio animse quondam •'Charta de Flaciaco.
senioris sui, nomine Eremberti, consenliente fratre Manlfesiuni iri optariius lam prcesenlibus qnam
ejus Ozeliuo nomine, tradidit sauctoPelro Resuensis futurisquod Odilina, mater Pontii de Beso'eta,-at-
cosnobii vineaiu, quse appellatur Clausmors, in villa, tribuit sancto Petro ununi mansuni in Flaciaco. Si-
quceBriscona vocatur. gnum Pontii, Hugonispracpositi, Joarinis.
Charta de Velus-vineis. Charta de Lisciaco.
Jtem Alburgis filia Willenci fratris Hugonis senio- Patere volumus cunctis prcesentibus et futuris
Tis castri Relmontis, quidquid.iu villa Yetus-vineas. quod Wido de Lisciaco dedit sancto Petro apud
babebat in pratis, campis, gilvls, pariterque servos eumdem vicum Lisciacum, unum mansum cum om-
Widonem, Theoderieum, Bilinariique sororem eo- nibus appenditiis suis. Dedft etiara sedem molini,^
"rum, tresque ajias ^ncillas^ Heldegardam, Evizai- ubi ipse molinus eonstrueretur, cum uno servo, no-
dam, et Teodradam sancto Petrodedit perpetualiter mino Drogone;. reddidit quoqne servum quem ante
pqssidendas. Sig. PqntU senioris ejus. Widonis mi-^ pro fratfe suo Anserico dederat, cui nemen Odo.
lilis. Walterii mUitis. Signum OJilonis, Anserici, Hugonis preepositi.
m JOANNSSMONACHl S52
Charta de Moringis. __ volumus. quod Gislebertus de Rescia eoncessit
Cognitio, quod Aduintts iradidil sancto Petro pro sancto Petro prq uxore sua unum mansum in
Milone fratre suo, qui vocabatur Albus, quamdam Gampanis villa cum omnibus appendifiis suis simul-
partem alodi quera babebat in vico, Moringas que servura noinine Lotzelmum. Signum Frodonis,
nominato; eo tenore, ut post excessum suum alia Widrici,
pars in dominicatum monachorum deveniret. Dedit . Item alia.
quoque servum, nomine ..Erberlum.- Nec non ante Cunctorum notiticepaterevobimus quod OdoMon-
donaverat pro matre sua, Altrudi nominata, uxorem tis-SaUonis senior dedit sancto^Petro pro Hugone
Ulrici presbyteri Granaritis villee, cum omnibus in- fratre suo unum roansum in eadcm Campanis villa
fanlibus suis. Signum Aduini, Henrici filii ej'us, M- cum appendiliis suis, pariterque servum nomine
remberli. Lozuinum. Signum Ponlii, Hugonis, Arlebaldi.
Gharla de Domno Apro. ,„, .Churta de Genciniaco.
Notum iri volumus omnibus quod Hugo Lanfredi . Manifestare justum duximus quod Walo de Scu-
curtis concessit sanclo fcetrounum mansum in villa viliaco dedit saucto 'Pelro preedecessoribus suis
quee vocatur ad Domnum Apruni, prbpter ecclesiara linum mansum cum appenditiis suis, in Gencin-
quee in eadem villa consiructa est in honbre sancti B niaco villa, et servum nomine Isembardum, cum
Apri, Dedit quoque servunj in eo manentem cum sorore sua. Signum D. Odonis abbatis. Moroni,
uxore et infantibus suis. Sign. Landrici filii ejus, Benedicli.
Hugonis filii ejus, Odonis. Charta de Nogdanti.
Charta de Arciaco villa. Opercepretium duximus litteris tradere,quod Hil-
Tradimus litteris ad posterorum roemoriam quod derius, quem preefati sumus. dedit sanelo Petro pro
Odo clerieus de Gimellisconcessit sancto Petro unam filia sua, uxore scilicet Odonis qui dicebatur Yetu-
villam in Arciaco villa, pro Dodone fralre.suo. Si- lus, unum mansum in villa prcenominata Nogdan-
gnum Odonis, Bernardi, Beraldi. ti, cum una ancilla. -Signum Odonis, Bernardi, Be-
Charta de Beria. raldi, Walterii.
Aperlum esse desideramus omnibus seculuris Charla de lVaura.
qaod Aduinus de Beria tradit sancto Petro unum , Pandi volumus modernis et futuris quod Hugo'
mansum apud eamdem Berisevillam cum oronibus Rufus tradidit sancto Petro pro Humberto patre suo,
appenditiissuis, etunum servum nomine Algrinuni. lllio Hildebranni, duos mansoscum appendiliis suis,
Sign. Walonis, Warnerii, Milonis, in villa qucedieitur Vaura, cum servo. Signurn For-
Item aiia. '2 maldi, Theoderici, Bernardi, fieraldi.
Scire volumus quosque tam modernos quaro fu- Item alia.
turos quod Walo concessit sancto Petro unum Hoc quoque incausto diplomati inseri volumus
mansum in Beria cum appenditiis suis, et unum
quod pro Vislerib militedelegaverit uxor sua sancto
servum nomine Hugonem de Yado, cum uxore et Petro,in prcescripto vicoYaura, unum mansum cum
infantibus suis. Signum Aldonis, cujus noraen Ru-
appenditiis suis. Signum Milonis, Rolberti presby-
sticellus, Milonis, Maioli, cognoraento Mazilinus teri, Hugonis prcepositi.
Charla de Nogdanli Villa.
Charla de Curte Salonis. ~
Omnibus cognitum iri cupimus quod Hildelerius
Censemus" apicibus notificandum preeseniibus et
delegavit sancto Petro pro filio suo Widone, apud
fuluris Rotbertus Montis SaUonis miles, frater
sanctum Julianum a balislrario occiso, unum man- Widonisquod concesserit sancto Petro', ad exitum
sum in Nogdanti-villa cum appenditiis suis et cori- Magpi,
veniens et monachicum indumentum capiens, unum
suetudinibus; pariterque duas ancillas quee erant mansum in vico Curtis Salonis, in parochia Rucia-
sorores.Signum Odonis, Wallerii, Bernardi, Be- censisvillee amplissimuro, cum uno servo, nomine
raldi.
DAlberico. Signum Widonis fratris ejus. Odonis se-
Charta de Albiniaco villa.
nioris moritis Salionis. Hugonis fratris ejus. ltem
Idem quoque Hildelerius eoncessit sanctoPetro in Lanfredi cttrtis.
villa Albiniacensi, quee est in comitalu Divionensi, Hugoms
uxore duos mansos cura Charta de Veronavilla.
pro sua, appenditiis suis,
in terris, campis, pratis, silvis, pascuis. Signum Cunctorum noiitise palere cupimus quod Milo
Walterii. Balbus, Tilensis caslri miles, delegaveril sancto Pe-'
Odonis,
Charla de Pinriaco. tro unum mansum in Yerona villa pro uxore sua,
Clarescere volumus cunctis quod Milo de Bello • cum appenditiis suis. Signum Formaldi, ."Aldonis
-monte concessit sancto Petro pro uxore sua unum privigni ipsius Milonis.
roansum in Pinriaco vlco cum appenditiis suis, et Chdrla de Luco.
unuir servum noniine Ewardum cum sorore sua. Isdem quoque Milo cum Odone Divionensi pree-
Signum Milonis, Fulconis, Odilonis. positb, qui neptem ejus in eonjugio habebafc,mono-
Charla de Campanis villa. machi certaturus pugna allribuit sancto Petro ter- -
Iloe etiam ad mor.imentum futurorum pandere tam quam babebat in Lueo propo atrium eccleslae,
 953 CHRONICONBESUENSE. 954
quo sibi adjutor in disposiio bello existeret. Signum A Chartu de S. Scqusno.
Lamberti, Odonis, Formaldi. Scire -voltimus quosque futuros quod Raimodis
Jtem alid. qusedam matroi.a spectabilis, ad cxitum veniens et
Omnium cognitioni claruiii "esse volumus' quod mullse quantitatis pecuniam diveKarum specierum
Poulius de Besoeta pro uolentia quam irrogavit sancto- Petro relinquens, dimidiam coloniam apud
1 sanctum Sequanum Helpricurlis dedit cum una an-
asylis sancti Petri, adita violando, quando quenidam
Harduinum indeabstraxit, dederit ipsi sancto unum cilla. Ne vero per succedentiateropora hanc eleemo-
- mansum amplissimum cuni appenditiis suis, in synam ulla oblivio valeat delere, membranis depie-
Lrico. Signura domini-Odonis abbatis, Moroni, Be- cata est ad confirmationem tradere. Slgri. Hugonis
nedicti. ' filii ej'us. Gertrudis filice ejus. Regince filice ejus.,
Ilem alia.- Landrici gcneri ejus.
Charta de Picangiis.
Hoc etjam de eo grammis allegare congfuum du-
Notum iri volumus omnibus praesentibus et fu-
ximus quia pro multis toriitudinibus, sceleribus,
turis quod hac spe animatus Hugo, qui pro salva .
sive deprsedationibus, in loco sancto, vel in paupe-
mento Crilliacensis villse salvator dicebalur, pro
ribus ejusdem loci, -ab eo commissis quodammodo
g anima sua etfilii sui Widonis dudum interfecti, de-
posnitens, delegaverit sancto Petro alium mansum-
dit sancto Petro 7 mansos apud Picangias viUain,--
in.eadem vilia cum appendiliis suis, et unum-
et servum nomine Halinardum conduclorem sBuro,
servum nomine Josbertum, qui etiam Babilinus ap-
ancillamque, nomine Addetam, cum filio vocabulo,-
pellabatur. Signum domui Odonis abbalis, Moroni,
Giraldo, et sorore ipsius. Signum Hugonis, For-
Benedicti.
Charta, de Villari vico. inaldi, Halinardi, Odonis filii ipsius Hugonis.-
Ckarla de Ewaldi Curle.
Congruum ducimus litteris- notificare orimibus
- Nolum esse yolumus prcesentibus et futurisquod.
•quod Hugo preepositus pro uxore sua- concesserit
Risroodis uxor Otberti, ad exilum veniens et divina .
sanclo Petrb unum roansum in vico, Yillari noml-
Gradieum et nnum servum - inspiratione lacta, dedil sancto Petro apud Ewaldir
nato, prope castellum; Curtem unum mansura cum servp, nomine Hay-
vocabnlo Lambertum. Signum dpmni-Odonis abba-.
mone, in eo habitante, et uxorem ejus et infantes :
tis, Sigu. Benedicti, Tetbaldi. ,
etinvilla quceFonlanasdicitur.prdximaYilecastro,
Charta de Auxiliaco.
iinum mansum cum uno cliente, qui Christianus ,
Necessarium remur pro utibtate sequentium scri-, ' dicitur. Humberti filiiejus, Aldonis ,
Signum Otberti,
pturse tradere quod Willerius de Crieiaco_ dederit G filii
ejus. , _
sancto Petro unum mansum in viila Auxiliaeensi. Charta de Velus-vineis.
'cum appenditiis suis, et servum nomine Humber- Notum iri vplumustam praesentibus quaja futu-
ttim. Sigrium domni Odonis abbatis, Henedicfi Gi- ris
quod Heinricus, pro fratre suo Ulrico, dedit san-
rafdi leviri ejtts, Humberti, exactoris cauponum. cto Petro dimidium mansum apud Yetus-vineas, et
Gharla de Bellonis-Curtis. servum ejus, nomine Giraldum cum uxore sua; c«
Notum esse volumus preesentibus et fuluris quod tenore, ut
quos ex hoctcmppre genuerint infantes,
Hagano de Yissiaco veniens ad mortem dedit sancto in serviliura monachorum cedant. Signum Henrici,
Petro, pro redemptione animae suce, unum mansum Humberli Rufi.
apud viUam Bettonis-Curtis et unum servum, no- Charta de Icio. "
mine Dominicum, cum uxore sua et filiabus. Et nt Palere volumus modernis et successuris quod.
haec charta perpetuam firmitatem obtineat, nomina Odo, qui dieebatur Yetulus, ad extrema perduclus -
testium subler adscribi rogavit. Sign.' Gisleberti, tradidit sancto Petro in "villa Icio unum mansum
Hugonis, Willerii, Rotberti. et S.jugera terrae in linibus ejusdera yillce cum uno .
• - Charla de Rainaldi Curle. servo, noriime Erberto, e"t fllium.ejuscum eo..Si'. ^
• Quidam miles Humbertus, in extrfimo jpitaecon-
D^gnum Formaldi, Walterii, Berngrdi.
stitutus, pro remissione peecatorum suorum dedit Chaha de Icio et Verona. - -
.sancto Petro apud Marceacum-vUlam dimidium Cognitum esse oplamus omnibus quod Widode -
mansum, jam pridem a fratre ,suo Girardo alterius Fossato delegavit sanclo Petro, pro-fratresuo Al-
medietatis donatione facta ipsi sancto Pe.tro. Tradi- done pincerna, duos mansos,' ununi in vllla lcio, ,
dit etiam servum ribmine Constantimn crim uxore alterum in.villa YerOna, cum uno servo, Koniine'
et infantibus suis : pariter etiam unum .apud Rai-. . Aldone. Signum Widoriis, Amalrici, Aldouis. - - ~
naldi-Curtem, in quo habitabatDavid, cum omnibus. Charla deS. Sequano. .
appenditiis suis, in campis, in pratis, in sUvis, in Notitia -quomodo quidam miles, noroine Wido, -
aquarum dccursibus. Piscaloriam etiam prsedicti pro remissione peccatorum suorum apud s&nctum '
Constantii, sicut vivente eo tennerat, attribuit mo- . Sequanum Helpricurtis attribuit sancto Pefro man-.
nachis loci. Et ut hcec donatio obtineat firmitalem sumunurii, et rinum curtile in-ipsa villa, et
quar- --
yigoris perpetui, litteris solemniter adnotavit. Sign. tam.partem Tachiriacensis silva?., ct,unara ancil-
Girardi fratris e_us, Odonii.;"Hugonis, et -Adelaiais. lam, nomine Annam,. cum duabu5> filiabus suis. -
iixoris.ipsiusHuml)erU._ .- Sign. Pontii, Widrici, BelinL , -. -
95S JOANNIS MONACHI . 936
Charla de Pauliaco. A - Ilent alia^
Omnibus prcesenli vita vigentibus et futura ser- Apud Crusciacum etiam dedit pro secunda uxore,
vitutis manifestum esse volumus quod Formaldus quidquid alodi ex ejus parte in eadem viUa tenebat;
de Icio dederit sancto Petro pro aninia uxoris suse, laudanlibus fralribus ejusdem -.ddimnee. Signum
quee ftiit soror Willenei, mansum unum apud Pau- Mainfredi, Theoderici, Widonis.
liacum, sub tesiimonio utrorumque parentum. Charta de vko Chimiscensi.
Signum Formaldi, Bernardi, Beraldi. Scire voluriius quosque qucd Odo et Hugo Intdi-
Item alia. derint sancto Petro, pro ffatre suo Wdone interfe-
Quia labilis est lmjus vitce status, notum iri vo- cto, unum mansum cum appenditiis suis, _in vico
lumus mortalibus quOd qusedam matrona uxor Hil- Chimiscensi, cum nna ancilla nomineHelgardi. Sig.
demodi, Emma nomine, tradidit sanclo Petro unum Odonis, Hugonis, Miiqnis.
.mausum apud Pauliacum, cum una cortina sub te- Charla deWandaletn-curtis.
siimonio preesenlium fralrum. Sign. Widonis, Universorum notii'_e cupimus palere quodffilde-
-'
j-Eremberli, Aiiselmf. ModuS' delegaverit sancto Petro omnem alodum
- Ckaria de Lalandi cnrte. quem habebat in vico Wandaleni curtis, qui est in-
Quidam etiam miles, Lamberlus nomine, vitricus ^poleslate Hortesis, cum unoservo noraine Theode-
Wilencl, pro reniedio animce suce, concessit sancto rico, sub censu pretii duorum denariorum ceree.
Petro unum mansum apud Lalandicurte. Signum Sig. Odonis, Pontii, Hugonis. -
Willenci
" privigni,"Formaldi, Pontii; Charta de Nogdanli villa.
- Charia de Savhdaco. Limitis vit.ce velocitas cogit ut memoranda quee-
Scire quosque volumus quod Wido dePorta, .ad que grammis charlarum imprimantur, ne lorigitu-
exitum veniens, concesserit sancto Petro duos man- dine iemporum intercurrente a memoria bominum
sos; unum in Saviniacp," alterum in Granciacb in deleanlur. ^Juapropter noiificare omnibus opiamus
regione Diyionensi/et unum' servum nomine Tedo- quod Arlebaldus Montis Saliouis miles tradidit^an-
nem," babitantem in viila Yerbna. Sig. Tetbaldi,' cto Petro unum mansum in villa Nogdanti, cum
Wklonis, Ilumberti. uno ser-vo.SignumOdonis, Hugonis, Pontii - -
Charta de Arciaco. Charta de Villari vico. •
Manifestum iri volunius omnibus quod Tefbai- Oraiiiuro noverit industria quodAymo, qui erat
dus", filius ipsius Widonis, tradiderit saficto Petro glabrio,' concesseril saneto Petro mansum unum in
uiiirin mansum in Arciaco villa, et unum servum r, yico, Yillari vocabulo cum uno servo nomine Rairo-
nomine Mauiicium, sororemque ejus, quam Ewar- baldo. Signum Henrici, Odonis, Widonis. .
das recalvesler de Acetis viUa in conjugiuiri ha- . - Charla de Auxiliuco. * "
bebat. Signum Widonis fratrls ejus, Humberti, Gua- •Hoc etiam simili-modo intimare -curaiimus quod
zohis. Joffredus dederit sancto Pelio in villa Auxilia-
Cliaria de Auxiliaco. censi lOjugera terrce. Sig. .Oddonis, Henrici, Wil-
Pandi volumus quibuscunque quod prb Moranko lerii.
uxor ejus el fillus dederunt sancto Petro unum
— Raihardus Ardtiino
mansum apud Auxiliacum, simulque servum, no- De obitu Arduirii
- episcopo successil.episcopi.i
Et Odoni ubbas Wido. el huic
mine Waldricum. Sig. uxorisejus, Joffredi fihiejus, Gausberius.
_
Heinrici.. , Defuncto. autepi venerabiU Arduino cpiscopo,
Charlu de Ponio. Raynardus adeptus est catbedram. Obeunte ilidem
Cognitio, quod Wido fnater Moranni delegaverit Odoite abbate,-1successii in Iocum ejus Wido, ex.
sancto Pelro unum niansum in Auxiliacb, et alium monasterio Areomarensi monachus. Hic .paucis-
in villa, quce dicilur Pontus, beneficium quod a annis in regimine peraetls repedavit ad suum
robnacbis tenebat reddiderit et manu miserit. Sig. 0 monasterium, diraissa hujus loci gubernatione;. cui
Widonis, domui Odonis abbalis, Moroni, Bene- successit ad regimen.animarum Gansbertus, inmo-
dicti. nasterio sancti Benigni Divionensis pribris gerens
1, ChartadeCalmis. ofiicium, - - - - _.-
I
Manifestum esse volumus omnibus preesentibus - Charta de ecclesia S. Bemigii.
ci.futuris quod Mainfredus, pro Afauricio filio suo, In nomine sanctce Trinitatis et unicse Deitatis.-
dederit sancto Petro duos roansos, apud Auxiliacum-. Noverit omnis sceculoruinlampreesentium;
quam
et quidquid alodi in vUla Calniis, qucepropinqua est futurorum successio,
quod domnus Rainardus Lin_
Miribellc caslello, habebat, concessit. Signum Main- gonensis episcopus petente abbate Gausberto,' «t
fredi, Leulbranni filii ej'us, Arlebaldi. . ^.jusdem loci monacbis, fecerit liberam sahcti-Re-
Charta de Ponto. - migii ecclesiam ab omnibus consueiudinibus quee
Isdem quoque Mainfredus, pro uxore sua priori, in polyptycho continentur paratas, sive debitufn,
quee fuit soror Tetbaldi abbatis, dedit ipsi sancto quod in synodo debebat presbyter, remittens; 5la
Petro unum mansum in villa Ponlo. Signum Main- tamen, ut presbyier quidem ad synoflum consue-
frpdi, Mauricii, Leutbraflni.- •.- tudinaliter cum ceeteris pergat, censum vero alium
 937 GIIRONICONBESUENSE. S5S
nullam persolval. Quod ut immobile perseveraret, A deeimas et lerlias roonachi babeant, ut ubIciii_.{Uo
carruca illorum cujuscunque hominis terram infra
jarn dietus pontffex exemplar hujus subscriptionis
firmitatisque fieri jussit, ne quisquam suorum suc- parochiam exercuerit, damus eis decimas.
cessorum hanc donationem evacuare preesumeret: « De latrocinio vero, vel qualicunque proclama-
iuterminaiionem damnationis perpetuee ab omnipo- tione ex delicto in ipsa lerra commisso, monachis
tente -Deo substituens,- qui buic notioni infractu- concedimus legem, et errantcm et velitum legaliter
rarir tentaverit inferre. Actum Lingonis in" plenaria habeant, et nullius districtione j'udicabitur depre-
synodo,anno ab lncarriatione Domini 1080, Iiidi- hensus nisi judicio moriachi.
clione m. Signum Rainardi episcopi qui hauc no- « Si autem homo-monachorum deliclum commi-
titiam fieri jussit. Tolius sui synodalis conventus scrit, nullius violenlia constringetur, antequam pro-
archidiaconorum suorum, seu decanorum. Signum clamatio ad mouachos facta fuerit; et si inonachi
Girardi archidiaconi. __Erleiiarchidiaconi. Walterii rectitudinem exsecuti non fuerint, ad abbateiri
decani. Hugonis de Butgiaco canonici. prius ipsa proclamatio referatur. Actum publice
Item alia. -Bellojoeo, vigilia Ascensionis Domini. Anno -ab in-
'
Idem etiam eplscopus reclamabatquemdam homi- carnatione Domini 1085, Hugone ex notario archie-
riem vocabulo Rotbertum de Gurziaco, cum uxore B piscopatum Bisonlicensis ecclesiaegubernante, Phi-
sua et imica filia, pariterque ipsius filiee infantes, lippo Francorum rege existenle. Oddone ducatum
quos ex Lamberlo servo sancti Petri habebat; sed Burgundise regente, Rotberto fratre ejus Lingonen-
acceptis centum soUdis, quidquid in eis rectiludinis sis ecclesiaepreesulalum moderarite, Willelmo comite
sibi habere vidcbatur, fratribus concessit, et ex in rebus prospere agente, Gausberto Besuensis ab-
suo j'ure in eorum dominicatum transfudit. Sig, batiee modefamina providente. Sig. Pontii, Her-
Wallefii, Rainerii, Richardi, Gisleberti, Aymo- roumi, Herluiui, Walterii vice comitis, Heurelmi, et
ii is". -Pontii alterius. --
- Gharia de ecelesia S. Valenani et viila. Gharta de Salvumentb Neronti-villo'. '
- Conslaf omnes Notum esse volumus prcesentibus et futuris quod
perfectionis summam volentes
arripere, Doiiiinici praeecpli regulam mentis oculis Fulco et Joffredus filius ejus, salvamentnm siveeom-
anwponere, quo suum quemque pro ipso sua distra- mendationem,quam in Nerontis-viUa accipiebant,
liere et pauperibus mandat devote distribuere. Quia prociamatione facfa a fratribus, apud ducem Hugo-
'.alium jusfkia per cuncla maneblt seeculorum volu- nem et comitem Willelmum in generali placito ipsis
rmina, el cornu ipsorum, id est, remuneratio eerfa- r,-prseserilibusfiesu_e et cseteris quibusque nobilibus
'minis eorum coelesti exaltabilur tn gloria, cum ad viris instantibus, sancto Petro et monachis eo te-
ccelestes ibesauros translata terrena palrimonia, nore dimiserint, ut quidquid sibl j'uste prseleritis
danlibus proderunt in perenni vita, Hac ergo spei -temporibus monachi poterant in causa violenticcet
-iiducia"confortatus ego Pontius castelii Bellij"ocidb- tortitudinis, praster fundum terree el caput hominis
•minus, Redemplori omnium volo tradere de meis _nllo modo amputare, id tolum remitteretur, et prae-
rebus, quce mihijure hereditavio relictce suntapa- dictce villee babitalores a suprascripta caluniriia et
r-jniibus. Do itaque Deo et sancto Petro Besuensi «mnibus injuriis vel tortitudinibus perpetuo liberi
capellam construclam in bonore saneti Yaleriani -manerent. Quce remissib ut perpetuse firmitatis obti-
cuni honore el libere sicut hactenus" visus sumTia- -neret vigorein , et nullus de eorum haeredibus, ullo
bere, fratremeo Eromuino laudante, crim vinea; et modo-supradiclam violentiam posset repetere, roga •
• campumusque adpetrosam et usque ad fontem,'et verunt -eam annotari litteris, ct ad luturorum me-
qnidquid de sylva, quse est j*uxtavineam, monachi moriam arciius retinendam,signatorum vel testium
"sel bomines illorum ad culturam agfi poterunt tra- nominibus confirmari. Sig, Hugonis ducis. ~Willelmi
Iiere. Nec non etiam de illa sylva/quse inter eccle- comitis. Widonis comitis Matisconensis. Girardi
•siam et Sagonnain flumeri est, quidquid ad usum j)Foritis-vennse. Widonis Wangionis Rivi. Pontii
prati ipsi et bomines eorum voluerintacquirere. Glance. Aldbnis Tilecastri, Sewini, Wldenaii. Gisle-
• « Concedo eiiaro mercatum cum omni
libertate, lierti. Aetum publice Besuce in publico coriventu,
et omnes consueludines cuas egb etfrater meus vi- anno ab Inearnationc Domini 1076, indict. xiv, im-
debamur habere; aliamque consuetudiriem pastionis perante Philippo Francorum rege, 'Hugone duee
quam nqs et homines nostri in cunelis silvis; quee prcesente, et Willelmo comite Burgundice, n Eal.
in circuitu castelli Bellijoci surit, habent, monachi Junii die Martis. ' - - _
«l homines illorum similiter habeant, ita ut homines Igitur postquam Rainardus episcopus hujus diei
"illorum uostrce parlls pastionaticum ipsis nionachis lucem <;lausit, vitee prsesentis finem "faciens, secun-
4.oI?ant, etmateriam eedilicandi domos ipsis, et ho- dhm quod scriptum est: Plures fdcli suni sacerdotes,
•minibus eorum quilliic voluerintrcmanere, conce- eo quod tndrte proldberenturpermanere (Heb. vii.25)^
dimus ex sylvis nostris sineTiretio; et inventioneni necessarium fuit loco ipsius alium substituerc. Et
venalionis, sive apum, quse .noslrce partis est, et quoniarii ipse Rainardus satis clare et gloriosri Lin-
quam homines illorum inVenerint, monachis conce- gonensem rexerat- sedem, omnium qubtquoteuin
-dimus, ef iotius culturae tef rae, quam eis dainus, pastorem babuerant animos in desideriiiin-et cemu-
fATROL. GLXil." ' *•-- - *.---- - --- •'-'S0 - -"•
 959 JOANNIS MONACffl 940
lalionem nanc accenderat, ut Deo favente, imo Deo A putribilium Pairum sententiis. Prospiciens igitur
donante talis sibi constitueretur pastor, qui domini animeesueebonuin esse in superni inspectoris ocuiis
Rainardi, sicut successor, ita foret eliam imitator. habitare seeum, oplimam partem elegit, quce noir
Quid plura ? auferetur ab eo. Cluniacum namque expetiit, et ibj
Dpmnus Rotbertus eligitur, satis et ipse clarus in reliquum vitce sueeexegit, pacem queerens, et pacem
omnibu§, ex Francorum regum prosapia editus, fra- inveniens, ei qui pax esl angelorum et bominum
ter autem ducis Odonis cognomentu Borel. Fuit sta- Cbristo consociatus, Amen.
tura ncn nimium longs-s-, nec tamenbrevi, sed me- De cella S. Eugendi. — Interea dom. Rotbertus
die temperata. Et quamvis gemincesri8--t-_eeloquenlia prcefalus Lingonensium episcopus, bene solUcitus,
floreret, veibaejus rarissima, nisi forent necessaria. animo volvebat quem huic eeelesiee loeo dom. Jo-
Utergo dignum erat, coramunivoto tam cleri, quam gberti abbatem subslitueret. Yertebat circumquaque
populi, Rolbertus eligitur, et pontificali decoratus cordis aculum, qucerens cui committeret hujus ec-
infula, ecelesice Lingonensi pontifex-prceficitur. clesicebaculum. Ifec passus esi eum Deus pro voto
Ingrali videremur, si eorum quce huie ecclesice defraudari, sed nec in qua.re.ndo longius faligari. Est
.contulit benefieiorum immemores . silenlio contegi namque cella S. Eugendi, non nH-Uum distans ab
pateremur. Primo ilaque dicamus qualiter ipse ca- " urbe Lingonensi, in eodem episcopio, iii GomitatE
.pellam castrl, qui Fons Yennee dicitur, Deo etsan- vero Trecassino, ecclesia in honore B. Stephani pro-
cto Pelro ecclesieeBesuensis contradidit. tomartyris dedicata, in eminenti quodani monte,
Gkartu capellm de Fontvenz. qui Barrus dicitur, decentissime fundata. Faclum
Quoniam genus humanum carnis mole corrupti- est autem ut hic inveniretur, quod qucerendum diu
bili preeoccupatum, labilis ac defeetuosaememoriee longeque fuerat, ut haberetur. Prceerat namque illi
contraxit vitium, bene visum est prsedecessoribus loco domnus Stephanus, quamvis eetate non mul-
nostris ut quidquid ratum et insolubile teneri vel- tum roaturus , pietate tamen et religione cireum-
lent, fideli litterarum custodice commendarent. Nos fultus, in Dei limore et amore, et secundum Aposlo-
igilur eadem usi ralione, ea queesubtitulanlur, ne lumf in charitate radicatus et fundatus.
quandoque delerenlur oblivione, retinere studuimus J)e Dotnno abbale Stephano.
lilterarum tradilione. Ego itaque Rotberius Lingo- Stephanus abbas nobili orlus genere. Ejus' acta
nensis episcopus, Humberto de Fonlvenz Lingonen- percurruntur. — Yidetur haud incongruum lineam
sis ecclesiee casato, pro servilio ejusdem ecclesieeitj- generis ipsius paululum attingere, quoniam solet
.lerfecto , capellaml praenominati castri ecclesiee r plerumque nobilitas et sibi ad conservandam humi-
Besuensi, in cujus cbsmeterio eum sepelivimus, laude litatem, et ecclesiis Dei ad resistendum raptoributi
etconsilio conjugistsuce, fratrumque suorum ejus- plnrimum prodesse. Exstilit itaque patre nobUis-
dem castri omniumcasatorum, perpetualiter tenen- simo progenitus, Joffredx)nomine, qui et ipse non
dam concedimus ; quateims , per interventionem solum censul, sed etiain _a patre et avo consulibus
bcati Petri apostolorum priiicipis et orationes mo- -originem duxit. De.malre vero prsefati domni Ste-
nachorum ibi Deol servientium, suorum oblinere phani quiddixerim, nisi quod ex ntraqueparte,
valeat veniam delictorum. Ita etiam hoc donum Lin- jiatris videlicel et matris, ex progenie consulum,
gonis in plenaria synodo lenendum dij'udicamus ut iiuo ab ipsis consulibus esl generata. Fuit namque
si quis clericus, vel laicus, de beneficiis ad capeUam Arnulfi nobilissimi et audaeissimi consulis de Ri-
pra.missam perlinenlibus prseter voluntatem mona- :snel filia, matrem habens clarissimi consulis Ge-
cborum Besuensiuni aliquid facere prcesumat, ordi- rardi de Fonlveiiz filiam. Quod autem iste leonum
nis sui periculo, si clericus sit, si laicus, excomrou- .catulus, in agnum primo mulatus, poslea ut aries
nicationi, donec resipuerit, subjaceal. Hujus datio- ad defendendum eam cornibus, et ad generandum in
nis testes sunt : W|iUelmus coraes Burgundiorum, ea spiriluales agnos in ecclesia sit constitutus , fuit
Rainaldus filius ej'us, Humberlus Rufus et frater D hoc gratia Dei, fuit heec mutatio dexlerae Excelsi,
ejus Wido: Wido Rufus, et ceeleri casali. Faeta sunt Yolo, si possim, quamvis non facelo, vero tamen
hsec regnanle Philippo, episcopante Rotberto, Ste- sermone percurrere, qualiter iste leonem rugientem
phano diclante cancellario. reliquerit, etleonem de tribu Juda secutussit; el
Josbertus abbas Besuensis. —In illo lempore huic qualiler ab agno immaculalo agnus effeclus sit, ut
ccenobio praeerat dom. Josbertus abbas, vir totius sequatur eum quocunque ierit.
simplicilatis et religionis; sed quia in EcclesiaDei In diebus illis vocavit sponsus.ad se sponsam
alii sunt muri cedifieati cum propugnaculis , aUi suam, Christus videlicet ecclesiam, venire a cubilL-
«•stium compinctum tabulis cedrinis, bic vir, quia bus leonum et monlibus leopardorum, per monlem '
nou poterat sicut murus expugnare domus Dei ini- myrrhce ct colles Libani. .Principes enim qui prius
micos, exterius existentibus innumeris raptoribus, fuerant similes leonibus propter crudelitatem et ter-
interins periculis in falsis fratribus, erat tamen ad rorem, et leopardis propler diversarum iniquitatum
aperiendum et claudendum ostium corapinctum ta- .varietatem, hyssopina, humili scilicet confessione
bulis eedrinis, quia habebat os ad loquendum et ta- mundati, per myrrbceam mortifieationem libaninc-
cendum, defloratum diversorum excelsorum et im- eandore sunt super nivem dealbatL
 ()4i CHRONICONBESUENSE. 9ii
De SimoneCrespiensi comiie. Fit monachuscumaliis A Dominuin, et ab eo in hocloeo aceipientes feligielii*
S. Claudii. habitumj poslea facti sunt et ipsi lumen ecclesiarum.
pluribus nobilibusin monas. S. Eugendi,seu
.__Horum vero exs.ititcaput et dhx quidam' comes Preeficitur namque ecclesieesancti Michielis Terno-
Francorum nobiUssimus",Simou nomineRodulphico- dorensi ddmnus WTidoEtbbas.Praeficitur ecclesiee.
milis. Hic divma respecliis misericordia _ mundum sancti Sequani dom. Heriricus abbas. Preeficituf
secutus domnus Euslasius ecclesiceNoviomensi sancti Eligii.
fugienleinfugit, et Christum vocantem se
est. Expetut autem coenbbium saneti Eugendi Juren- , Praeficitur ecclesise S. Joannis dom. Godefredus. Efc
ante quamvis ipse non fuisset noster monachus, de BOS»
sis, ibi Christo se sacrificalurus. Praemiserat
se duos Ulustrissimbs virbs, doinhum Rodulfum ,'et tro tamen mouasterid est assumptus. Sed-el alii
dom. Franconem , secum vero dbxit domnum Ro- qriamplures sub-eo eemulatione paterna dilcli, in
aedificandoet acquirendo eum imifabantur patrem,-
ibertum, doiro Arnulfum et dom. Warnerium. Hi
bmnes et secundum genus steculi clarissimi, el se- et hanc ecclesiam dilataveruntj et ornaverunt. ct
tiindum Deum nobibssimi, postea-se holocaustuin munierunt ut niatrem,-
Deo obtulerunt. Ecclesim e Besua pendentes. — fie eedificiiset ,sc-
Inier qkos Stepiiaiius. — Erat adiiue doirinus Ste- quisitionibus iain inlra Besuam, quam extra, M
nobis teneUus > niilitaribus g
plianus (de quo sermo) instauratione corporis ipsius inonasterii, Seu offici-
tamenarmis decoratus . sed sanioriusus consilio, narum, de Ribliotheca tam veteris, quam Novi Te-
imo Deo inspirante, Patres preedi&os sefcutus, see- ^tamenti, de ornamento ecclesiastibo intabulis, iri
culari balteo abrenuntians, Christiquejugum susci- capsis, in eaUclbus, in crucibus, in ihufibulis, in
picns, in preetato coenobio monachilem vitam arri- yestimentis ad officium ecclesiasliciim pertinerifibiis,
puit, Ibiqiiesub domno Hunaudo abbateper decem de 'cappis et cortinis, de pallis et signis ab eb et
anuos se in Dei servilio mactavit. Deinde Clunia'- aliis fratribus, et filiis hujus ecclesiae ipsius teht-
cum expetiit, ubi cum avunCuIo suo domno Widone pore cbmparatis, et huic loco collalis, aliqiiantuiuitt
priore magno, per anniiiri demoratus est. Quo Wi- lalius in sequeiitibus disseremus. Nunc irilerim di-
done postea pro religione et sanctitate Vitacfacto camus de ecclesiisrquse huic loto in diebhs ipsius
.abbate, ipse eum Piclavis' seciitus, seinper seipso collatee suht, tam in hoc episcopatu, quam !ri aliis.
meUorefficiebatur. Novissime ad monasterium suum Ecclesia sancti SymphoriSni de Albitiiaco. Ecclesia
fegressus, apud Barrum cellam sancti Eugendi mis- saricfi Benigni. Ecclesia sSncti Christopiiori Canlin-
sus est. Fiebant heec omnia Dei dispositione, sine tensis".In episcopalu f ulensi, ecclesia sancti WUle-
cujus nutu nee passer cidit supef terram. Hit igitur _;gaUdi, apud Romonem castrutn. Et haec qualiter et
"invenlUs est domtius Stephanus, atque a venerabili a quibus sint collata, chartse liuifc libello inscrtcc
preefatb Rolberto LingonenSi episcopo et ab abbate ostendunt.
Suo huic loco concessus, quamvis renitens abbas • Charta d'e Albiiiiaio, et de 6'cclesiaS.
effectus est, aniiolricarnalic-nis Domini 1088, ind.-xi; Benigni. ,•
epaeta xxv. \ In nomine sanct-e et individuse Trinitatis's Pa-
Abbas Besmeeffeclus,instaural omnia. — Jam vero tris, et Filii, el Spiritus .sancti. Quoniam anteces-
"quanta crira, quanto studio hunc locum emendare Sores nostfi quidquid ratum et indissolubile" teneri.
et augrrienlare studuerit, et si cessetit vefba ipsa vobierunt, litlerarum custodise commeiidaverunt:
testanluropefa.Nam, qtiamvis "monasterium islud a nt videlicet, quod segnis deleret*bblivio;'lilleraru_n
quingenlis; aut eb afflpliuS annis pritnitus fuerit aperiret reprcesentatib, dignum duxifflus lilteris
cohstructuin , k tempore dbtimi Stephani abbaiis bomriiendeire ea quee perpetualiter volumus perma'
videtur sumpsisse principium ,ita omnia innovata, nere. Egb Igitur Rbtbertus Lingonensis episcopus
©mnia stint in melius immutetta. Narii, qubcunque "ecelesiam de Albiniacoet atrium ej'Us,paratas etiam.
gradiebatur, hoc UUerat desiderium, heec illi men- et eulogias quce ad episcopum pertinent, et eccle-
tis cupiditas, ut si alicubi aliquid vidisset honestum [i siam sancti Benigni et atrium ejus, consensu et
aut ecclesicesueenecessariunl, aut iUud ipse aspor- consilio Mtrum LingOnetiSiunl, «cclesice Besuenfi
taret aiifsimile in ecclesia sua "ipse Construeret. In teneridam ebncedo, et In plenaria syriodo Lingonis
feligibrie vero ita refloruit locus iste in diebiis illius, habita Stephano praemissseeeclesiaeabbativde manu
ui usque ad mimdi dominam Romam, famosum no- in"manum trado; et successoribus ejus perfetuaUter
tnen haberet Besua; et per totam Galliam usgue ad habendam instituo. Hoc etiam donum ita tenendum
iharis Uttbra. Unde factum est, iit cum primum huc et permanendum dij'udicamus ut si quis clericbs vel
veniret, vix viginti essetit motiachi j in diebus vero laicus auferre eis preesumpserit, vel mde etis fn-
ipsius quinquaginta seu sexagirita Deo servientes, el juste iriquietaverit, si sit cleriCuti, ordinis sui peri-
victus' ae vestitus necessaria accipientess. culo; si laicUs, anathemati, doriec resipuerit, sub-
Insigties qtii sub diseiptiha Slephani exstitere m'o- jaceat. Sig. GOzelmi ^rchid. Hugonis arch: Guar-
nachi. — Si vero coinputemus eos, qui in cellis "nerii arcbid. Norgatidi arcb. Girardi arehipresby-
nostris extra Bestiain habifant, miitierus usque ad teri. Guidiici archipresbyteri. Facta 6unt heecPK}*"
ceiitenarium consurget. Sed et iUud est ei a Deo lippo regnante, episcopanle Rotbertb, Stephano dl»*
prsestitam, quod iri diebus ejus aliqui conversl ad elante eancellario. 'i ,
9._.5 , JOANNIS MONACHl SU
Cliarla de Sivoio.- A senlis JFM scire volentibus futurisque deinceps cla-
. Iu.ijomine sanetcc el individuce Trinitaiis. Nolum rificetur hominibus quocl Odo Montis-Salionis do-
sit.omnibus fidelibus Cbrisli, qualitermedia pars minus, poenam ceterni siipplicii eupiens evadere et
ecclesiee de Sivoio subnixa est ecclesiee Besuensi. paradisi prcemia percipere, in die sepulturee fratris
x\bbas Stephanus, vir religiosus dum remigando sui Hugonis sua spontanea volunlate partem ribn
per Segunnam ad ecclesiam Besuensem remearet, miniroam mUitum de Monte-Salionls, et clientum,
ab Ilermuiuo, orto nobili progenie in ea villa hospi- nec nonamicorum et vicinorum suorum in Besuensi
tio suseeplus. esl. Benignissimo amorc eum susce- capitulo antequam corpus defuricti ad tumulum de-
pit, atque omnem humanitatem hospitalitalis ei ex- ferretur, convocavit, ibique dona, quce antea fecerat
IiUmit,,et in crastino die pro ceternis peritura com- de ecclesiis, s.cilicet de Albiniaco, de sancto Beni-
mutans, in portu Prantcnensi mediam partem ec- gno, de capella Montis-Salionis, de Icioma, fioc
clesice de Sivoio et ecclesiam S. Dionysii in eadem modo confirmavit. ln prcesentia namque dom. Ste-
villa, sicut erat sibi in patrimonio, anima sua, an- phani abbatis et monachorum, et eoruni quos ipse
tecessorumque suorum sub testimonio legali, per convocaverat, prcediclus Odo et domnus Petrus
manus supradicli abbatis tradidif, apostoUs scilicet avunculus ejus iterum donationem supradictarurii
Petro et Paulo, ecclesice Besuensis. Acta sunt bcec B ecelesiarum ex toto fecerunt et confirmaverunt Deb
anno ab Incar. Dom. 1093, Indict. i, Epact. xx, et sancto Pelro Besuensis eccleslee, possidendamin
Luna VIII,regnante iniperatore Henrico anno xxxiv, perpe'tuum.
Principante Stephano comite, Hugone archiepiscopo Textum etiam Evangeliicoopertiim de argento ad
archiepiscopalem cathedram lenente. Si quis hanc donationem confirmandam super"altare pbsuefunt,
chaitam violaverit, separctur ab angelorum chqris, pro anima supradicti Hugonis, et pro animabus bm-
societufque Datan et Abiron, hic et in ceternum in nium antecessorum suorum, et pro semelipsis. Ad-
inferno inferiori. Signum testium nostrorum. Si- .diderunt etiam huic eleemosynee uniim mansum in
gnum Hermuini. Aimonis. Lavenchse. Giraldi. Al- Albiniaco, et unum servum et unam ancillam.
brici. Teberti. Stigandi. Ego Godefredus caricella- Rogalu itaque eorum pro confirmatione hujus r«i
"
rius abbatis dictavi et bene subscripsi domnus abbas Stephanus, ab episcopo Roberto "in
Charta de Camlinlensi ccclesia et de Majasco. synodo supradictum Hugonem, et patrem ejns, c-t
Tn nomine sanctce et individuceTrinitatis, Patris, antecessores suos defunctos absolvi fecit. Ut vero
et Filii, et Spiritus sancti. Quouiam consuetudina- donatio ista linconvulsai permaneat, assignamus
rium est, et ab antecessorum nostrorum Industria p testes. Sig. Stephani abbatis. Sig. Widqnis prioris.
ductum, ut ea, quee memorice commendanda viden- Willenci. Sig. Odonis et Petri, qui hoc donum jece-
aur, Utterali tradantur custodice, dignum duximus, runt. . - _
ea quce subiriferuntur- he oblivione' dispereant, nec Acta sunt heec tempore, quo PascaUs .summum
yel quod inde actum esl, quandoque aliqua imrau- pontificatum tenebat inRoma, Philippus regimen in
telur. fraudulentia, in hujus chartee sinu fideliter Francia, Rotbertus cathedram episcopalem in Lin-
feeondere. Ego -igilur Rotbertus sanctce Lingonensis gonis, Stephanus abbas pastoralem curam in Besua.
ecclesice, episcopus, precibus Slephani abbatis Be- Anno ab Incarnat. Domini 1101, Indict. vni, Epa-
sucnsis ecclesice scepius admonitus, voluntati illius ,cta XVIII. Sig. 1Teboldi. Tbeoderici. Landrici. Lan-
tandem acquiescens, cum in ecclesia Lingonensi fricurtis. Lamberti de Domarim. "Widrici prcepositi.
.syuodum eelebraremus, et de ecclesiastieis negotiis Ricardi de Yircillis. Rodulfi. Odonis de Bellomobte.
pro posse diligenter tractaremus, eonsilio et as- Haimonis ;de Fontanis. Odonis. Walonis de Calmis,-
sensu arehidiaconorum consedentiuro, duos presby- .Clericorum vero, Humberti archipresbyteri. Wil-
jeratus-Camlinlensis videlieet ecclesiae, et ecclesice Ienci sacerdotis. Joannis sacerdolis.
de Majasco, B. Petro Besuensis ccenobii et fratribus Charta de ecclesiis quas dederunt, nobis Humberlus
jbi Deo- servientibus, deinceps habendos concedi- "D et Wido.
mus; ila _ut presbyteri parochiales, qui in eis de- Agnoscat hoc vita credentium quod res riulla me-
{-•anlaverint, medietatem omnium ad eosdem pres- lius rn factis hominum, quain eleemosyna qiise bono
lyteratus pevtinentium per manus Besuensis abr fit animo, plapabilem reddit Deum, dicente Scrl-
batis obtineant, archidiaconibus aliisque ministris plura : Sicut aqua mortifical ignem, sic eleemosyna
debita servitia exhibeant, paratas et eulogias suo occidit peccatum. Ergo de hae sententia non siirdi,
tempore communiter persolvant. Facta _sunt haec sed fideles auditores fuere duo fraltcs, Huinbeftus
Lingonis iu plenaria synodo, Grbano papa exislente, Rufus et Wido, filii Humberti Fontisvennas. Hi in
PhUippo in Galliis regnante. Signum WiUenci ar- flore juventutts suse pro remedlo suarum ariim.a-
ehidiaconi. Gocelmi archidiacqni. Gainerii archi- rum, suorumque majofum lideiium, ecclesias qiias
diaconi. Norgaudi archidiaconi. Gosberti arcHipre- de proprio jure retinebant^ cilra aquam queeAsman-
sbyteri. Stephanus cancellarius dictavit: Durannus tia dicitur, Deo et sancto Petro, et.Bcsuensi ccenobio
notarius^ scripsit. - poncesserunt, ut charitas altius firmaretiir, apud
Charia de Albiniaco. Bisonticam civitaiem, secus basiiicam sancti Yin-
In noraine Patris, et Filii, et Spiritus sancti. Prce- centii, in preesentia Hugonis archiepiscbpl, stipra:-
 915 CHRONICONBESUENSE OM-
dictas ecelesias Stephauo abbati et Besuensi eccle- A.monasterii, quoad viveret. _Quse tamen possessiuri-
sice perpetualiter tradiderunt. Licet scire quartarn cula sacristee ad • Juminaria ecclesiee postmodum
partem basiliece saneli Martini de monasterio, et data est, pr.ecatibus et pia importunitate prcemeiiio- -
quidquid habebat ecclesia sancli Christbphori Cam- rati Ansirici. Signum Anserici. Sign. Odilonis fra-
lintensis, et quartaro-partem ecclesiee sancti Mau- tris ej'us. Sign. Albrici mqnachi. Sign. Ulrici nio-
ricii de Sivoio, medietatem ecclesiee Fontis vennce nachi. - - •
villce, similiter capellam de Castro, simili modo ec- Charla de Cypelo.
clesiam deLlvoeurte sub tali testimonio. Sig. Hu-
Opere prelium visum est ac necessarium posteris
gonis archiepiscopi, Mainerii archidiaconi, Ber- commendare
nardi magistri, Ermuini, Seweni. memorice, quod Odo Chaterius de Cy-
In ipsa die pfcedictus episcopus annuit Stephano petb eleemosynam sbcrus suee Elizabet, quee et Cha-"
ritas appellala fuerat, videlicet parlem suani de^
abbati omnes ecclesias lieenter habere, quas posset
silva, quce adj'acet villce, quam dicunt Yeteres-vi-
aequirere in dioscesisua.
Acta sunt heec atroo ab Incaf. Dom. 1098, In- njsas Ucet injuste calumnians, postmodum resipuit,"
et priorem donationem, sicut facta fuerat, sancto
dict. vi, Epact. xv, Urbano papa preesidente Romce,
Henrico imperante in Romano imperio. - g Petro et ecclesias Besuensi liberrime concessit. Ad-
Charla de Albitdaco. didit etiam ut mona.cbus, qui Cypeto manebit, ha-"
Firmissime sciat omnis ordo fidelium quod Odo, beat usuarium libefrimum in silvis, campis, pratis
filius Hugonis, senior Montis Salionis, postquam et in omnibus aquis piscationem, excepto vivario
Domni, dato, sed ct in ipso, si abbas in ipsa villa'
suscepit honoreni.stium a Roberlo Lingonensi epi- venerit. Testes huj'us rei: Signum Odonis,
scopo in Calma de Perciacb, reddidit -supradicto Cjpeto
Rotberto.eccIeSiamdeAlbiniaco; lali modo, utearo qui hoc donum fecit. Signum Odbnis Viridis. Sign.
suo_rogatu et suo concessu iraderet sanclo Petro et cli Stephani-abbatis. Sign. Wilenci. Et de familia san-
Besuensi ecclesice perpetualiter possidendam. Hoc Peiri: Sign. Otberti Cocci. Sign. Hugo.nis, et
audiens pontifex, alacri animo suseepit donum, aliorum multorum.
quod abbati Stephatio et ecclesiee Resuensi, ut su- .Ghurta de Fonlanis.
Clarifieetur cunclis viventibus, postque futuris,
pradictus Odo suggesserat, firmiter concessit", sub
testihus istis : Signum Rotberti episcopi. Stephani quod Hugo-juvenis de Fontanis,miles,-veniensail
abbatis. Albrici monachi. YVarnerii archidiaconi. obitum suum, queesivit habitum monachi et devote
Humberli archipresbyteri. Willelmi Fontis-vennse., suscepit, facfusque monachus pro remedio animae
Widonis de Radiaco. Sewini filii ejus. Odonis, qui suee suorumque antecessorum fidelium dedit Deo et
dbnum fecit. Widrici preepositi. Tetboldi. Landrici. sancto Petro Besuensis ecclesiee in supradictis Fon-
Walonis, Alelmi, et fratris ej'us. Pagani de Icioma. tanis unum mansum liberum cum omni libertate,
Aefa sunt hsee anno ab Jncarnatione Boraini 1098, et septeni- jugera terrce-et tresTalces de prato. Ut
Ind. vi, Epact. xxvi, regnante Philippo rege Fran- heec donatio inconvulsa permaneat, assignamusei
:
coruro, Odone ducatum tenente, Rotberto; fralre tcstes veraces Signum Bertranni mililis de Fon-
tanis. Sign. Theoderici filii ejus. Sign. Hugonis Car-
ejus, episcopalem catbedram regenle. Si quis hanc
-chaTtamviolaverit, separetur ab angelorum choris, rucee. Sign. Widrici filii ejus. Sign. Wilenci mili-
tis. Sign. Walonis Columbcede Hello monte. Sign.
societurque Datan et Abiron hic et in ceternum in
inferno. Rodulfi mililis de Aquis. Sign. Rodulfi rustici de
Ckarta de Lisseiaco. - Fontanis. De monachis. : Sign. Wilenci. Sign.
- In nomine sanctce et individuse Trinilatls, Patris, Warnerii. Sign. Odilonis, et aliorum multorum..
et Filii, el Spiritus sancti. Notum sit omnibus pra;- Charlade Lixiaco.- .
senlibus et futuris, Odilonem Lisseiacensem mili- ' Inler cseteras eleemosynas, quee facteesunt eccle-
tem, Deo sanctoque Petro liberrime dedisse quid- D sice Besuensi, nqtum sit omnibus ltdelibus quod
guid apud eamdem villam Lisseiacum habebat, cum Wido roiles de Insula Bollini dedii Deo et sanclo
servis et ancilUs. Qui etiam cum morti esset proxi- Petro,et Bcsuensi ecclesice, quidquid habebat vel
mus, Anxiricum nepotem suiim substituens heerc- habere exislima"batab antecessoribus snis in Lixia -
dem sihi, prscepit ci ut nisi prcedictam servaret do- co, pro remedio animce suee .suorumque anlecesso-
nationem, sua nullomodo retentaret. Sign. Joffredi rum fidelium. Et hoc factum est antequam pergeret
Belraontis. Sign. Hugonis Magni. Sign. Gibuini. Hierusalem. Postquam hoc •iter coepit, et obitum
Sign. Hugonis Columbce. suum cognovit, remisit sancto Petro#et Bes,uens£
Ilem Alia. -ecdesice, per soeios suos, Hugonem miUtem de Ex-
Qusedam etiam mulier generosissima", Facies cuviliaco, et per Constantium de_Diniaeosex uncias^
vuigo dicta, consobrina Albrici Arcionensis moria- auri, et eleeitiosynam suam,.quara fecerat de Lixia--
. chi, queecunque in ante fata viUa possidebat, Be- co;-et cleemosynam matris sucede Flexo, concessit_
"
. suensibus contradidit monachis, una cum duobus sancto Petro et Besuensi ecclesice, habcre in perpe—
- servis Girardo et WiUelmo, cum uxoribus eorum et luum. Signum Widonis Militis.qui hoc donum fe-
filiis,'co ienore, «t ab eisdem alimonia donaretur cit.Sign. Hugonis militis. Sign. Consfantii. Sign.
 9Vt JOANNIS MONACHI 948
Stephanl abbatis. Slgn. Wilenci prioris. Sign. Al- A ad sibi seryiendum existat. Hoc, ul supra diximus,
biici Captivi, et aliorum multorum. tempore suee vitce agat, post mortem vero ejus iu
Charta de Capella Moniis Salionis. mauu abbatis et in potestate redigatur. Huic sub-
Ilj nomine summce et individuee Trinitatis, Patris, scriplioni assignamus testes : Signum Stephani ab-
j_t Filii, et Spiritus sancli. Quoniam consuetudina- batis. Widonis prioris. Wilenci, Jbannis, Warnerii,"
rium est, et a prcedecessqrura nqstrorum ductum Landrici, Albrici, Joffredi. De laicis : Widrici, pree-.
jndustria, ut ea quee perpeluee memoriee commen- positi de Monte-Salionis, Girbefti de lliribello,'
lianda videntur, litterarum tradantur custodice, di- Oberti coci, Hugonis famuli.
gnum duximus ea quas subinferuntur, ne oblivione Charta de lenimenlum Germani presbyteri.
dispereant, ne vel quod indelegitime actum est, Fidelis concio tam preesentium quam futurorum
tjuandoqiie aliqua. immutetur fraudulentia, in buj'us pleniter agnoscat quod domnus Odo j'uvenis, de
{.hartaesinu fideliter recondere. Ego igitur Rotbertus Monte-Salione dominus, in solemmtate sanctorum
almee sedis Lingonicse Dei nutu episcopus, dum in apostolorum Petri et Pauli apud Besuam venit, ibi-
jnatris basilipee gremio, nobis a Chfisto collatee de-. que oblationem Deo, ei sancto Petro et Besuensi
geremus; et secundum nostrum dogma una cum eeclesise pro sua anima suorumque antecessorum
fidelibus preefatceecclesieede statu et profectu illius, fidelium, per textum-Evangelii super sanctum altare
|.um consilioetvoluntate eorum unanimiter tracta- supr-adictorum apostolorum, tenimentum Germani
femus, adfuit inter eos amicus noster Besuensis"ec-. presbyteri dedit, pertinentem et adjaeenlem altarj.
clesiee abbas dqmnus Stephanus, nostram benigui- sancli Symphoriani de Albiniaco, scilicet decima-
fatera Jiumiliter expetens, quatenus capeUam, quee lionem de propria vinea domini Montis-Salionis, et'
«jst in castelloMontis-Saliqtiis sita, ad ecclesiam de' tertiam partem de deeimis, quee pertinent ad domi-.
Albiniaco pertinentem in honore sanctee Dei geni- nicationem episcopi de vineis, de corvalis, de tertiis,
tricis dedicatam, saneto Petro Besuensis eccleslee" el omnem decimationem de terra sancli Pelri. Nec
per instrumenta apicum eoneedere et misericorditer non et querimoniam quam inj'uste querelabat super
largiri non dedignaremur. Cujus nos justam et ra- ccemeterium de Albiniaco, de ceUariis et deotnni-
tionabilem petitionem libenter suscipientes, hoe bus rebus-, postposuit et concessit jure perpetuo te'
quod pie et rationabiUter postulavit," per consilium nendumBesuensi eoclesise et monachis cuiu omnili-
fldeKum nostrorum, recto ordine ad effectum per- bertate. Hoctotum faclum est rogatu Germani presby-
ducere curavimus. Dantes et concedentes suprascri- teri filiorumque ejus, qui posl inde noster effectus est
ptam capellam salvis omnibus Lingonensis ecclesice /. monachus. Huic rationi assignamus testes : Sigrium
consuetudinibus. Ea tamen conditione ut capellanus Odonis, qui hoc eoncessit, Telboldi militis, Ricbardi
eidem capellceinserviat, et beneficiarios usus ab ipso de Vircillis, Widrici prcepositi, Lamberti militis de
abbate Besuensi habeat et possideat. Ut autem hu- Domarim, Calonis de Silviniaco, Girardi Crispi mi-
jus nostree concessionis testamentum futuris tem- litis, Humberti mjlitis de Bigorna, Hugqnis militis
pqribus conservetur, et absque diminulione aut im- de Torciniaco, Theqderici de Divipne miUtis, alio-
mutatione aliqua custodiatur, manu propria eam rumque mullorum.
firmamus, et archidiaconorum nostrorum firman- Charla de Peiro domino Miribelli,
dam tradimus.. Signum Gocelmi archidiaconi. Wi- Omnis fidelis sexus, tam de laicis, quam de cle^
lenci/ archid. Hugonis archid. Amalrici archid. ricis, plane sciat et agnoscat quod domnus Pe^
Warnerii arcbidiac. Acta sunt hcec Lingonis plena- trus de Monte Salionis senior de Miribello, propter
ria synodo, Romanse sedis Pascali apostolatum gu- quoddam infortunium quod sibi contigit, quodam
bernante, Philippo regnante, Rotberto episcopo Lin- die veniens ad Besuense monasterium, in prsesentia
gonensem ecclesiam regente, Stephano cancellario, domni Stephani abbatis et nionachbfum, necnon
puranno notario, suas vices utroque exhibente. etlaicorummultoriim, supradictus Petrus et dom-
Item de eadem Capella. D nus Odo nepos ejus de "monte Salionis doroinus,
Notificetur cunctis, qui has legerint vel audierint ambo omnem calumniam de piscatione, quam habe-r
^itteras, quod domnus Stephanus Besuensis abbas bant super aquam nostf am, quce est a Molendinq ,
Widrieo clerico de Orgis, scilicet nepoli' Widrici quod est ultra Neronem villulam riostrani usque ad
prcepositi dedit capellae de Monte-Salionis, tempore Besuam,'ex toto postposuerunt, et si quid juris
suee vilce tali pacto et tali ratione ut per banc par- inibi ex parfe sua yel suorum antecessorum" un-
tem ex totq servitium faciat, et fidelis sancto Petro, quam fuit, Deo et Besuensi eeclesias in illa die eeter-
et.Besuensi ecclesiae, etsupradicto abbati existat. naliter condonaverunt. De -hac re supradictus Pe-
Si autem ipse, vel presbyter capellanus, qui ibi pro trus, et de_suis malefaclis', quce antea male egerat
eo vicarius fuerit, de noslra divisione aliquid maje ^idversus ecclesiam satisfaciens in prcesentia domni
subripuerit, defraudaverit, admonitus inde se ct . Stepbani abbatis,, de ompibus querimoniis finem fe-
-presbyterum apudBesuam representet coram abbate cit. Et ut.pax fifmius teneretur et bonus linis om-
-propter justitiain faciendam, sicutsuus bomo. Si iiibus diebus vitee suce, manti sua cbram omnibus
yuoque domnus abbas in longinquo itinere ire vo- finem et pacem supra sanclas reliquias Juravit, nec,
.^erit, supradicttis clericus paralus cum suo equo non et Rainaldug prsepositus ejus de Miribello, eft
949 CHRONICONBESUENSE. 9S0.
Hugo clericus, et Lamberlus de Jergeiaco, boc ju- _\ nem parlem ad se pertinenlem de proprio fuiido
raverunt perpetualiter leuendum. Nec non et mili- quem possidebat, ultra Sagunnam fluvium, scilicet'
'
tes, quorum auctoritafe hoc fecit: Dedit fidei jusso- in villa, quce Yalerius vocatuf, et in alia villa de-
res domnnm Joffredum cum suis filiis, Hugonem serta queeArcensisappellatur; et ih aUa villa, quee
et Fulconeiri, Hugonera Columbam cum suo filib Luvinensis nrincupatur, in mansis, in agris, in syl-"'
Walone, Milonem cum suo filio Ewbio. Dorii. Odo- vis, in servis et ancillis. Sig. Hugonis de Cunvu-
nem riepolem suum; Theodericum de Divione, fi- lensi castro, Heinrici, Ramaldi, Widonis, Bernqnis.-'
lium Stephani, Aymonem de Divione, cognomentb Domini Stephaiii abbaf is, Girardi monachi, War-
Chag. Odilonem deLisiaco. Sig. D. Stephani abba- nerii, Wilenci, Albrici, Aymonis. Acta sunt heec
tis, Widonis prioris, Wilenci, Albrici, Landriei, et lempore illo, quo Philippus rex regnabat in Fiair
aliorum multorum. cia, Robertus episcopus in Lingonis, Stepharius ab-
Charta de Burbureno. bas in Besua, Odo dux- in ducatu."
Notum sit omnibus hominibus, qualiter homines Charta de Balenavo.
nativi de villa, qua dicitur Burburena, commanen- Nolum sil omnibus fidelibus tarii Iaicls, quara
tes in Besua" post combustionem doraorum, quas clericis, nec non robnachis, quod rninistri ducis.
in noslraterra primitus habuerant, alias reeedificare B Odonis, prsppositus et alii siiper terram nostrara^
cupientes, ad abbatem loci istius, nomine Stepba- quam sanctus Petrus el ecclesia Besuensis habet in
num, convenerunt, reeedificandi licentiam quee.en- Baleneva, queerelabant consuetudines malas, scilicef
tes. Quibus ipse ait: Atisit ut unquam deinceps m tttlliam pro cibo ducis, pro qua re acceperunt 5 so-
nostro fundo ita mansiones habealis, sicuii bacte- lidos de bominibus. Pro hac injuria domnus abbas
nus habuistis, nisi censuetudinaria servitia rcddide- Stephanus prcclamationem faciens ad ducem supra-
rilis^, sicut nostri et alii faciunt, qui in nostra po- dictum et adducissam uxorem ejus, inde ex utra--'
tostate consistunt. Sfautem nolueritis, construendi que parte terminaverunt placitum apud Divionem;'
ulterius licentiam a me non consequemini. Heecau- ad quod pergens D. abbas Stephanus, armatus suis
tern verba abbatis videlicet illi audientes, inter se cbartfs suisque testimoiiiis, liberaliterdisseruitquod"
consilium inierunt, et cum eo pactum firmiter sta- supradicta t?rrra penitus -duci, neque suis mini-.
luenint, ut deinceps unusquisque de generali placito stris, nu.I?m debebat consueludinem, nec alicui vi-
tantummodo duodecim nummos persolveret, alias venti, hisi sancto Petro et Besuensi ecclesice. Hoc
vero^onsuetudines facerent, excepto carritum vini audiens dux ei uxof ejus statim fecerunt restituere
de Gibriaco, nisi per suam bonitatem aliquis ex eis supradicto abbati illos 5 solidos supraso iplos per
vellet faeere. C Ervejum jircepositum. Ille quoqrie non habens in
Conslituit etiam ipsis idem abbas Stepbanus, ut promptu nummos", abstulit pelles suas de collo suo,
nec ipse, nec aliquis in posterum super eos talliam reddit eas fidej'ussori^ scilicet Joscelmo. IUe nempe
faceret; alias vefo consuetudines ab eis exigeret; illas reddidit abbali Stepbano; abbas quoque secum
Et hoc eliam statuerunt ut si quis iilorum injuriam eas detulit, et tandiu ipsas pelles habuit, donec
a roonachis vel a seivis sancti Petri pateretur, nul- vellel, nollel Ervejus preepositus iUos quinque soli-
. lam proclamalionem, neque alienam justitiam quee- dos reddidit.
reret, donec justitia abbatis et prcepositi monasterii Charta de Picangiis.
ei deficeret. Signum Stephani abb. Landrici prcepb- Qusedam matrona, Alburgis cognomine, pagana,
sili. Ex familia vero sancti Pelri fuerunt illic tunc Walterii de Minoio conjux honestissima, abhoc sse-
multi. Sig. Aydulfi, Giraldi, Albrici, Villici de Bur- culo discessura, B. Pelro et abbali Stephano, eeete-
burena villa, et aliorum multorum. fisque fratribus apud Besuense monasteritim in Dei
Chartu de Mujusco. servitio persistenlibus distribuit terram apud.viR
Agnoscat firmiter omnis ordo fideliura quod Wido lam, quce Picantias vocatur; vel prata, nemusque
miles de villa, quse Firmilas nuncupatur, decidens _• cum aqua, veluii ea in vila sua possederat; Walteri)
in infirmitate, noster effectus est monachus, ipse et et Raimundo filiis suis, prcesente Sevaldo fratre
frater'ej"us Theodericus, et uxor, cum filiis et filia- ' suo, et coraro plurimis testibus gratanter canceden-
bus ipsius Tbeoderici, totum alodium ex paf le ge- tibus. Signuhi Landrici-nionachi, Theoderici, atqtte
neris sui et ex parie Gybuini de Bello-roorite, et Albrici mon. Petri Graiicejaeensis canonici. Odonis
ejus uxoris, quod habebant in villa, quse Majascus Iciacensis militis. Anno 1100 ab Incarnatione Do-
dicitur, in mansis, in agris, in pratis, in sjlvis, in mini, regnante Philippo rege in Gallia, et Rotberto
eleemosina devote obtulerunt Deo, el sanctis apn- episcopo existente apud Lingonas, et cum eo regen-
stolis Pelro et Raulo, et Besuensi eeclesise pro re- tibus Wilenco, atque Goscelmo Lingonensem ecde-
medio sui suorumque anlecessorum pro vivis sive Siam arebidiaconibus. . -_
defunctis. Ckarta de Villarium. .. _.
Ut donum islud firmius tenerelur, uxor Theoae- _ Notum sit omnibus, qui has legeriut vel audierint.
rici inde pro signo habuit unum annulum de aurb, iitteras.-quod terram Hugonis cognomenl.b B.arbe
.et Richardus filius ejus unum cyphum de refeeto- quain dedit sanctoPetro in villa deserta_ quaa voca--
rio. Supradictus quoque Wido post hoc dedit oro- tur-Yillarium^ hane _Richardus filius, j_Ii!oni$,suc«-
 §m . JOANNIS MONACHl 952
eessor, ei gener Hugonis Magni, qul noster effectus K rum, dedit sancto Petro et Besuensi eeelesiee duos"
est monaehus, injusteinvasit, et per 1 arinos eam mansos; unuro apud Lusum cum suis appenditiis,
super calumniam abbatis Stephani ac monachorum et aUum apud Rariacum ; et duos servos, Waldr-i-
ejus tenuit, dehinc resipu.it, et terram et fructum ex cum et Huroberlum, et duas auciUas, Aluvidem
toto, sancto Petro et dom. abbati Stephano, cum et Ermessendem. Huie rei iassignamus testes : Si-
satisfaclione reddidit. Ipse quoque abbas eum vide- gnum uxoris ejus, et filii, et frafris ejus, Walterii,
iicet Richardum tali conditione de prasteritb deliclo Artaldi militis, fontii militis, Henrici de Icio, et
ita absoivit, utsi ille, autaliquis snceessor ej'us, illud aliorum multorum.
repetere vellet, sub anathema maledictionis perma- Charta de Secuniaco.
neret. Signum hujus rei, Siephani abbatis, Wilenci, Glarum fiat omnibus, qui has litteras viderint
Joffredi, Aimonis, Richardi. Sig. quoque Milonis vel audierint, quod Odo miles de villa, quse Icius
patris ejus, Hugonis villiei, Oberti, Girardi dc Vir- vocatur, veniens ad obitum suum, dederit Deo,
dusio, Hugonis famuli, Gisleberti famuli, Giraldi filii, et sancto Petro, et Besuensi ecclesice, pro sua ani-
Gunterii, el aliorum multorum. roa suoruraque antecessorum, tinum mansum in
Charla de Bellojoco. villa, quce dicitur Secuniacus, cum appenditiis suis
Notificamus' modernis quibusque et futuiis quod B tam liberum et tam bonum quod partem in se reti-
Aludis nobilis matrona de Bellojoco, soror' Er- neat de pastionibus, et de tertiis, et libertatem per
muini, etnxor Ulrici de Trevia caslro, in suo obitu omnes fines illius villse. Huie dalioni subscribi-
pro remedio animse suae suorumque antecesso- mus testes : Signum Odonis, et uxoris ejus, et filii
rum, dedil fideliter Deo, et sancto Petro, et. Be- ipsiusTontii militis, qui eleemosynam feeerunt.-Si-
suensi ecclesiee unum mansum in Bellojoco cum gntim Sevaldi Ralbi, Raimundi, Aymonis militls,
servo nomine Rotberlo, in illo manso habitante, cum Pagani prsepositi, Martini Barbati, et aliorum mul-
nxore ejus et uno filio noroine Tebaldo, et una filia torum.
quee vocatur Grimoeldis, et simul.dedit unam vi- Charla de Gaviniaco et Auxiliaco.
lieam novellam , scilicet nuper plantatam. Hoe Sciant omnes tam prsesentes,-quam futun, quod
tolum, et mansum, et vinearo, et servos, et an- Wido, miles, de Auxiliaco",veniens ad obitum suum,
cillas, sicuti ipsa de proprio j'ure possidebat, ho- dedit Deo, el S. Petro, et Besuensi ecclesiee, unum
norifice et cum omni libertate dedit Deo, et san- itiansum cum omnibus appenditus suis et omni
cto Petro", el Resuensi ecclesiee, ut supradictum libertate apud Caviniacum. Dedit etiam Yirida-
est, ipsa et fiUi ejus omnes. Ne aliquis infidelis fal-- rium de Ponto cum appenditiis suis, cum omni
sum hoc existimet, assignamustestes: Sig. Theo- ^ libertate, nec nou et teriiam partem molendlni de
-derici filii ej'us, Pontii similiter filii ejus, Theode- Auxiliaeo, cum piscibus, si ibi capti fuerinl. Ut
rici pueri, Odonis de Bellomonte et uxoris ejus, hcee eleemosyua inconvulsa permaneat, subseriba-
Hugonis Columbee, Odonis de Scia, Milonis de BIUSei tesles: Signum Widonis filii supradicti de-
Eellojoco, Fulconis, Hugonis, Herberti vilbci, Gi- functi, qui eleemosyuam locb patris sui super altare
raldi coriarii. De clericis, Acilini sacerdotis, Ra-. ppsuit, sanctorum apostolorum Petri et Pauli. Si-
raaldi diaconi, Tebaldi de Agiliaco, De nostris mo- gnum fratris ej'us Rainaldi, Eugonis militis de Bel-
nachis, Widonis prioris, Wilenci, Warnerii, Lan- lomonte, Joffredi, militis, Walonis militis, cogno-
drici, et aliorum multorum. mento Columbi, Gisleberli, Warnerii, Hugonis fra-
Gliarla de Vetus-vineis. tris ejus, et aliorum mullorum. De monachis, Wra-
Notum sit omnibus modo viventibus, post nos- nerii, WUenci, Landrici
que futuris, quod Oltrudis filia Widonis de Vetus- Charla de Romanisca.
vineis, neptis Waronis mouachi dedit omnem liae- Dignum duximus memorice tradere quod Hugo
redilalem suam Deo et sancto Petro et Besuensi cognomenlo Rubeus et uxsi ejus, eognomento
ecclesice, quam possidebat in supradictis Yetus- rj Regina, per manum Stepbani abbalis, dederunt
vineis, In mansis, in terris,. in pratis, in silvis, Deo, et sancto Pelro, et Besuensi ecclesiee terram,
et Dom. Odilo monachus noster, qui tunc rege-. quce dicitur de Romanisca, ad integrum cum ap-
bat, bbedientiam dedit ei pro signo, medietalera penditiis suis, in quocunque loco jaceiet cum
eminee frumenti, et aliam mensuram de milio, Ut servis et ancillis, nee non et ecclesiam de Yerona.
heee donatio firma teneatur, assignamus testes . TaU pacto, si supradicta matrona vivens vellet
Signum Widonis prioris, Wilenci, Joannis, Jof- ire ad Resuani post obitum viri sui, susciperent
fredi, Pontii, Odilonis, De laicis, Rotberti villici de eam monacbi cum terra procurandam. Sin aulem
Yetus-vineis, Bernardi, Rotgerii, Petri, Hugonis nollet usque ad mortem post obitum suum cuin
famali, Rainaldi. omni libertate, ef cuni servis et aneillis, sicuti
Charta de Luco. sunra taxatum est.' Pro hac quoque elcemosyna de-
Aiidiant omnes tam praesentes quam fuluri quod dit donrous abbas Stcphanus et viro et mulieri sq-
Raimtmdus de Granciaco miles, qui apud Salinam cklatem et omne bonum quod factum fuerit ih Be-
vulneratus fuit, antequam obiisset coiam multis suensi ecclesia usque ad finem mundi. pro remedio
testibus, pro sua anima suorumqus antecesso- ariimarum suarum suornmque antecessorura lide-
955 CHRONtCONBESUENSE, 934
lium.Ut hasc traditio fifma permaneat, assigna- f\ Petro, el Resuensi ^ecclesiee, pro sua -anima __uo-
mus ei testes : Ulrici roilitis, qui fuit ffater Hugo- rumque antecessorum, fitlelium, unum mansum
nis. Widonis mililis, filii ejus. Richardi mllitis de apud villam, quee dicitur Burgundion, cum oinni-
Yircillis. Widonis fratris ipsius. Widonisxapellani. bus appenditiis suis, liberum cum omni libertate,
Petri presbyteri. Rogerii qui fuit filius Hugbnis. et tres servos manentes in ipso. manso, scihcet
Duranni de Majaseo. Fanuelis, et aliorum multo- Arnulfum, Henricum, Gisleberlum, et medietatem_
rum. De monacbis autem, Stephani abbatis, WTar- de *filiis vel filiabus supradicli Arnulfi, et de alia
nerii prioris, Wilenci, Widonis-capellani, Albrici. parte uiiam ancillam. Huic chartse assignarous ter
Item alia. stes : Signum Leodegardis, quee doiium fecit, Hu-
Notum esse volumus prcesentibus et futuris quod gonis de Comulensi castro, -Richardi de Yircillis,
Yirberga, uxor MarceUi sutoris, dederit semetipsam Widonis fralris.. ipsius. De clientibus, Henriei,.
sanclo" Pelro apostolo eum filiis suis, id est, Mar- Ulrici, Julonis Jilii ejus. Rotberti villici, Bernardi,.
tino, Ermengarde, Maria, Richilde, Ada. Prcesente. Arnaldi clerici, Widonis presbyteri, et aliorum
Godefridb priore, Girardb, WttlteriO, Rotberto, DroV faiultoruip.
gone precposito, Tebaido", Ingelranno, Stephano, -* Cliarta-de S. Sequun
Lamberlo praeposito.-Joanne filio Joannis Majoris, In nomine Patris, et Filii, etSpiritus sancti. Fiat
Willelmo sutore. Marcello sutore.- • , - notum cunctis fidelibus quod Alwidis, uxor Wilenci
Ckarta de Cusiaco et de Chimissin. de villa quce Altason vocatur, dedit Deo, et sancto"
Sacra Scriptura testatur quod eleemosyna libe-. Petro, _et Besuensi ecclesiee, duos mansos liberos
rat animam de morte seterna, et conduclt eani ad cum omni libertate pro anima viri sui Wilenci,.
vitam perpetuam. De qiia re non immemor Hugo nee non et pro anima filiii sui Rainaldi, qui j'uve-
roiles, cognomentb de Chimissins, ipse veniens ad nis mortuus est, et pro sua .anima suorumque an-
obitum suuro, pro sua aniraa suorumque anleces- tecessorum fidelium. Unum in villa, quee sanctus
sorum lidelium, dedit Deo, el saneto -Petro, et Sequauus nuncupatur cum appenditiis suis, et al- -
Besuensi ecclesisequatuor mansos, duos apud Ru- terum apudViriniaciim cum.suis appenditiis. Ut heec
vriacam, ause est villa deserta cum omnibus appen- charta firma et inconvulsa permaneat, assignamus
ditiis suis. AUum apud Cusiacum cum appenditiis ei -testes : Signum Alwidis, quee donum dedit,
suis. Alterum apud Chimissinum, cum 4 jugeri- Humberti de Relloroonte, W7idonis,'Eldeberti, Hu-
biis terrse et unam falcem de prato. Et hos man-_ gonis. De monachis, - Stephani abbalis, Warnerii-
60s liberos dedit cum omni libertate subscriptus Hu- _,prioris, Wilenci, .et aUorum monachorum. Si quis
as- J buic donationi
go. Ut heec-eleemosyna inconvulsa permaneat, jnstigante diabolo contraire vo-
signamus ei testes : Signum Hugonis, Widonis filii luerit, aut dimimiere, cum Dathan et Abiron ana^
ejus, Walonis, Aymonis, Hugonis uepotis ipsius, - thema sit.
Awini de Berta, Nerduini militis, Andrece pre- Charla de Viriaco.
sbyteri, Richardi, Constanlini, et aliorum multo- Habet etiam alium mansum sanetus Pelfus, -et
rum. Besuensis ecclesia apud Yiriniacum, quem dedit
Charia de Nogdanlmtn -Ferrasum. pro anima sua Falco miles de Riveria, et Wicar-
Notum sit omnibus viventibus, post nosque futu- dus fraler ipsius, cum omnibus appenditiis suis,-
ns, quod Hugo puer,-filius Wilenci de villa, quse et habet usum et communitatem per omnem po-
Roseius dicitur, et avunculi ejus, Walo monachus testatem de„ Montiniaco, in silvis, et in pratis, et
et Wido mUes, fratres supradicli Wilenei, pro in pascuis, et-ubique, etPelrum, qui roansum te-
anima ipsius Wiienci, et pro animabus fratrum ijel, quatum eis suppetit, tradiderunt suprascripti
suoruin, et omnium anlecessorum suorum, tam raiiites. El est,alius mansus in supradicta villa scili-
pro vivis, quam pro defunctis, tradiderunt _Deo et cet, Yiriniaco, quem dcdit pro remedio animee suce
Besuensi ecclesise duos mansos. Ununi apud No- ) saucto Petro, et Besuensi -ecclesiavPelrus villicus,
gdantium ferrosum, scUicet mansum Arnulphi, cum et Teberttts frater ejus, vilacus de Monliniaco, cum
suis appenditiis; etaUum in villa, quce dicilur Ne-, appenditiis suis. Et sunt ibi in supradicta villa alii
Tonis, juxta Gradiacum castrum, cum duobus ser- quatuor mansi cum appenditiis, quos tradiderunt.
vis, Lelbaldo etWridone fratre ej'us, et cum appen- alii benefactores, pro animabns suis, Dco et sancto
ditiis suis Ut hsec charla inconvulsa permaneat, Petro, el Besuensi ecclesiee cum omni libertate,
assignamus testes • Signum Widonis, Walonis, sicuti Ismahel de Granciaco, et alii fideles sub lestU
Widonis, WiUelmi filu ejus, Hugonis, Raimodis monio-Christi.
de Longo-campo, Hugonis de Nerone. Ckarta de Cusiaco.
- Charta de Burgundiom Liqueat cunctis modo viventibus, et futuris post
• Fiat clarum cunctis viventibus modo, postque
nos, quod quidam miles Rainerius de villa, quce
vtin.uris, quod Henricus miles de Firmitate decu- Gusiacus dicitur, veniens ad mortem, pro reme-
bans in lecto veniensque ad suum obitum, con- dio animce suce parentumque suornm cuni ma-
sensu et consUio uxoris suce, et -filiorum, et om- gna devotione tribuit -sancto Petro et Besueusi ee--
liium domesticorumsuorum, dedit Deo, et sancto clesice tres mansos, sicuti ipse eos possidebit it__.
SSS - JOANNIS MONACHI 9SS
ipsa supradicta villa Cusiaco. Duo ex hfs debent 2 ,A proprio fundo habeDanl inilla villa deserta, quce
sextaria vini, et panem et carnem; et tertius quia Vachiriacus nuncupalur, in terris, in pratis, etin
minor est medietatem sextarii, et panem et car_r silvis, et In decursibus aquarum. Signum Waruerii,
nem. Deditque unam ancillam inibi manentern Ulgerii, Widonis, Walterii, Humberli, et aliorum
cum tribus fiiiis, quee Rolendis nominatur; sub mullorum.
tali testimonio: Signum Odonis Senioris Montis- Charla de Wascum Curtis.
Salionis, Theodebaldi, Odilonis fratris ipsius mor-- Notum sitomnibus tam prcesentibus .quam futu-
*
tui, cum filijs suis. ris quod Sewinus miles de Raico, pro anima paf ris
Charta de Fontams. sui Widouis, et pro anima.sua 'suorumque fidelium
Notum permaneat omriibus diligentlbus hcec, antecessorum, dedit Deo, et sancto Peiro, et Be-
quod miles quidam de Monte-Salione, nomine Pon- suensi ecclesice, "inpreesentia domni Stephani abba-
tius de Bigorna, in die suas dormitionis;-pro sua tis et monachorum, unum mansum de suo proprio
aniftia suorumque ahtecessorum fidelium, Deo, et fundo cum omnibus appenditiis suis, in villa, quce
sancto Petro, et Besuensi ecclesice, perpetualiter ' Wascum curtis dicitur, de agris, de sylvis, de-
habendos duos niansos tribuit : unum in vflla, pratis,- cum omni iibertate, sub tali testimonio :
quce Font.riellas nuncupatur, cum suis appenditiis, Signum Sewini, ,et uxoris ejus, Widonis, qui est
et alterum in villa, quee Curcellas vocatur, juxta dommusFontis-vennee, Odonis de Bellomonte, Hu-
Fontem vennam, et unum servum crim.filiis efc gonis de villa,' quee Genipefias dicltur, Beraldi fra-
filiabus suis, in villa Campanice. Signum Humberti - tris ej'us. Kalonis de Silviniaco, et aliorum multo-
filii ejus, cum sua matre, Walonis de Calmis, Alel- rum. ' - - ,
mi.de Icioma. • Charta de Firdriaco.
'
.- Item atia. Ratum et cognitum permaneat modo viventibus,.
Fideliter retineant oranes, qui has audierint vel' post nosque futuris, quod Sewinus miles, etej'us
Iegerintlitteras,qiiodmiles quidam de BeUomouie, uxor de lqco, qui Yillesons dicitur, sancto Petro et
Milo nomine, pro reinedio animee fiiii sui defun- Besuensi ecclesiee, pro remedio animee suee.et suo-
cti Hugonis, addita sua suorumque antecessorum,- rum parentum in eleemosyna duos mansos eon-
sanctis apostolis Petro et Paulo, et Besuensi eos- cessit: unum in villa, quse nuncupatur Firdriaeus
nobio, duos mansos-tradidit in villa,qua. Foritinel- cum servo, Bisontico nomine, manente; etalium-
las mmcupatur, cum appenditiis suis, exiolo-Ube- in villa, quee Wascum curtis appellatur, cum.servo
raliter,'et"unum servum Gomparem terrae, noniine <n ad eumdem- mansum pertinente. Sigtium Wido-
Widonem, et filium ejus Alberlum et filiam e|us nis de Raiaco, Sewini, Hermuini, Theoderici, de
Alixem. Signum Milonis, qui donum fecit. Richardi' Trevia, Fulconis, Odonis, Moranni archipresby-
filii ej'us, __Ewini, Walonis, Aymonis de Fontana.' teri.
Widonis filii ejus, Stephani abbatis. Wilenci, Charta de Mor-engis,
- curandum est omnibus, quibus Deus
Jbffredi, "Albrici. Acla sunt hsec tempore PhiUppi Summopere
- ' ' - " dedit feliciter frui de prcesenti vita, ut sint semper
regis.
Charta de Vachiriuco. solliciti de perpetua. T)e hoc bene fuit memor in
Sciant omnes, tam prsesentes quam futun, quod' vita sua quidam miles, Pontms de villa, queenun-
Hugo, cognomento Troaudus, et frater ejus junior cupatur sanctus Sequanus j'uxta Polliacum, qui prb,
Waldinus, donaverunt Deo, et saneto Petro, et remedio animee sui filii, scflicet Widonis, sua"
eeelesise"•medietatem villce, quse Yachiriacus voca- addita, et' parentum suorum, tradidit principibus
tur, pro anima patris sui Rainaldi,-et matris suse, apostolorum Petro et Paulo, et Besuensi eeclesiae
et omnium fidelium antecessorum suorum, sicuti servumnnum, Tewinum, et.terram de Morengis,
illi fenebant, ef anteeessores illorum tenuefunt, in et nemus quod vocatur Noaino ex toto sieul pos-_
terris cultis et incultis, in pralis et in silvis, et in •D sidebat. Signum Pontii, qui boc "dedit,- Nerduini
usus aquarum omnino tolum cura onini libertate : fratris ejus, Widrici de Areo, Odonis Bellimon-
et pro signo dedit illis duobus fralribus Wido mo- tis, Aimonis, Ilugonis Columbee, Hugonis vilUci de
riachus quiPauliacum tenebatundecim solidos num- - Palliaco, Lamberti filii ejus, Joannis filii ejus.
morum. Ut heec charta inconvulsa permaneat, assi- Charta de Vetus-vineis.
gn_tmus ei testes : Signum Odonis miliiis de Bello- Per has cognitum fiat litteras quod Gertrudis,
monte." Sig. uxoris ej'us, Ailadis vocatce, Widonis uxor Henrici de Nova-villa, ct ¥<7araerius gener
militis, cognomento Margot, Rodulphi militis fra- ej'us et Dlia ejus uxor Warnerii, cognomine Cara,
tris ejus. Hugonis villici de Pauliaco, Widonis mb- pro remedio animce supradicti Henrici, et suarum
naehi, et aliofum mullorum. suorumque antecessorum^ obtulerunt Deo et sancto
Item Alia. Pelro Besuensis ecclesiee, super allafe in Yeius-
' Simili modo vineis villa, medietatenl mansi, cunrsex jugeribus-
per aliud tempus duo milites fratres,
scilicet Achardus ct Paganus de sancto Juliano de- terfee, de proprib fundo; et simul unum servum,
legaverunt Deo, et sanclo Pelro, et Besuensi eccle- nomine Telberlum, et "unam anciUam, istius soro--,
itej proremedib.animarura suarum,'quidquid de rem, nomine 'Ollrudem :uterque -et servus et an-.
 957. CHRONSCONBESUENSE, 958
ciUa, nati sunt de Petro Ruslico de Yetus-vineis, A firmaverunt ntramque donationem, proanimapa-
Signum Ulorum qui fecerunt donuin : Odonis, Ri- tris sui Rernardi, et proanimabus suis suorumque.
chardi fratris ejus,"Hugonis de Cbnulensi castro, antecessorum. Domnus Odilo monachus nosler de-
Rairialdi servi ejus de Yetus-vineis. Sign.' dom. dit illis pro signo <juinque solidos nummorum. Ut
Stephani abbatis, Wrilenci monachi. JOannis can. heeccharta inconvulsa permaneat,adnotamustestes:
toris, et aliofiim nionachoruraC Signum Stephani abbalis; Widonis prioris, Albrici,
Charla de Picungiis. Odilonis. De laicis, rEuvini, Milonis, Hugonis fa-
Pro cefto sciant omnes tam futuri, quam pree- mnli, Gisleberti, Rotberti de Yetus-vineis, Ber--
s.entes, quod Alburgis,' cognomine" Pagana^ uxor nardi, Rainaldi. Et in ipso die supradictus Euvinus
Walterii de Mignoio, venieris ad obitum suum, pro junctis manibus effeetus est homo domni Stephani
siia aninia dedit Deoct sancto Petro, et Besuensi ahbatis,-pro quibusdam, quas super.eum habebat5
ecclesice, partem suarn, scilicet quidquid habebat calumniis.
vel possidebat in vita sua-, in villa, quse Picangias Ckarta de kominibus S. Pelro a Pontio daiis.
vocatur, in terrisj in pralis, in silvis, omnino to- Glarificetur cunctis modo viventibus, post nosque
tum: Hanc eleemosynain confirmaverunt.filii supra- futuris, quod Pontius miles, filius Henrici (Je Fir-_
dictce matronee, Raimondus"videlicet, et Walterius, B mitate, qu,ce dicitur Am*osiacus, pro anima patris
nec non ef Sewaldus avunculus illorum, cognomento sui suorumque antecessorum, et pro anima sua,
Balbus. Ut heeccharta-inconvulsa permaneat, assl- per corisilium'suorum fidelium, deditDeo, et S.
gnamus ei testes - Sign. Odonis militis de Icio, Petro, et Besuensi ecclesiceliberaliter et perpetuali-
Pontii fili ejus. Haimonis militis. Henrici, qui erat ter quinque homines, tres mares et duas feminas,.
ininister ipsius domince. Widonis sacerdotis. Petri scUicet Gandradam cum tribus filiis suis, quorum
«anonici de Granciatico. De monacbis, sign. dom. hcee sunt nomina.-Primus, Petrus; secundus, AI-
Stephani abbalis, Wilenci, Joannis, Albrici -: et de bricus; tertius, Theodoricus :,altera de feminis vo-
familia saiicti Petri quam plures adfuerunt, Ofber- catur- Elizabet, uxor Petri desuper nominati. Hoc
tus, Hugo, Gislebertus, Joannes,Aidulfus. donum fecit supradictus Pqntius in festivitate sancti
Cltarta de quodatnplastro dotnus in Besua sito. Petfi, elpropria mariu donum roboravit super altare
' Sciant omnes tam
prcesentes quam futuri quod per librum qui vocatur Regula S. Benedicti, coram
D. PetfusyMontis-SaUonis dominus, ot uxor ej'us multis testibus; tali pacto ut si unquam aliquis de
Eva, quamdam sedem domus vacuam, quam Pla- parentibus suis,sive aliquis instigante diabolo, huie
strum vocant, quod tenebat ipse et antecessores _,ehartee conlraire aat calumniare voluerit, anatbema
ej"usde abbatibus Besuensibus et de monachis, com- sit. Huic chartce assignamus testes : Sig. ipsius Pon-
punctus corde pro remedio -animee suee suorumque tii, qui hoc ^lonum fecit. Sign. Richardi et Wido-
antecessorum, reddidit illud sancto Petro, et Be- nis fratris eju.s de Yircillis. Julonis deGranando.
suensi Ecclesice,et Monachis penitus liberum : tali Widonis filii Rainaldi Conulensis. Willelmi de Fos-
modo ut si aliquis de heeredibus suis deinceps'ali- sato. Odilonis de Lissiaco. Hngonis de Torcennaco,
qriam calumniam super hoc facere voluerit, an^- et.' aliorum nobilium, qui prsesentes fuerunt. De
thema sit,~maranatha in perpetuum. Ut bcecreddi- monachis vero, sig, Stephani abbatis, Wilenci,
tiq ineonvulsa permaneat, subscfibamus ei testes : Albrici captivi, Antonii fratris ipsius, Pontii, et
Sign. Petri, Hugonjs de Yarva, Rodulfi militis de multorum aliorum.
Aqnis,HugonisclericideMiribeUo; defamilia sancti Ckarla de Feodo Giraldi de Luco.
Petri, Rolberti preepositi,, Olberti cocci, Hugonis, Notum sit omnibus modo viventibus, post nosque
Willelmi, Lamberti, Tebaldi, Joannis cocci, et alio- futuris, quod Giraldus poster villicus de Luco,
rum multorum. De monachis, sign. domf Stephani , multotiens discordatus est a nostro servitio, propter
'
abbalis, Warnerii prioris, Wilenci, Joannis, Phi- quasdam iujurias, quas faciebat de terris nostris,
Uppi, Widrici, Rofffedi et aliorum. - j ) quce non pertinebant ad suum feodum. De qua re
Ckarta de nemore, Valle Vicforis diclo, dom. abbas Siephanus per consilium frafrum vo-
Hoc ad memoriam reducatur quod duo fratres Jens terminare ex utraque parte pacem et concqr-
fuerunt, Henricus scilicel, ct Bernardus de Fracto- diam, suo jussu et jussu Giraldi per monachos et
monte. Hi dicebant se habere quoddam alodium laicos fecit,inquirere ad purum feodum Giraldi de
infra terram nostram in valleYictoris. Supradictus villicatione. Inquisitionefacta inventisunt52jugera
qiioque' Henricus, veniens ad paupertatem, dedit terrse, et & falces de prato. Heec jugera terrce, et
domno Hugoni de Beria oronem suam hceredita- _has falces de prato, concessit dom. abbas SfepliaJ-
tem, et ipse tutavit eum usque ad mortem; et par- nus, et monacbi nostri, supradicto Giraldo : deci-=
tem supradicti alodii Henrici dedit supradietusHugo mum ad suum feodum; medietatem quoque
'
Deo, et sancto Petro, et- Besuensi _ocelesi_epro illius annonse, quee vocatur Ungranus, de qua erat
janima filii sui defuncti Warnerii pueri. Partejn - contentio inter illum et monachos, quam ibi ex toto
Bernardi de ipso alodio dedit Euvinus filius dimisit, scilieet in supradicto placilo dom. abbas et
"quoque
Bcrnardi; et mater ejus Pjmcja, et sororius ejus monachi concesserunt ei illam supradictam medie1-
|?ilot et Riehardus frater Euvidi, dederunt et con- .tatem Ungrani tempore vife suea, «t non ampbuSj
 959 JOANNIS MONACHI 960
propler misericordiam et bonum finetn : et in uno A . citum ab abbatibus Stephano Besuensi, etprasdicto
quoque anno exameri de horreo monaehorum, vel Hugone Antislodorensi, et Roberto lunc lemporis
unum becharium, boc est medietatem Jieminm de priore sancti Leodegarii, et ab utriusque partis
frumento vel de sigillo. Hoc concessit D. abbas hominibus, quod parocbianl S, Leodegarii ex eo
Steph. per consilium fralrum,- Giraldo, ut fidelis quod in ipsis parochiis, videUcet Danblin et Dan_-
permaneret sando Petro et Besuensi ecclesiee, me- brun, laboraverint, medietatem decimarum "secmn
lius quam antea fuerat ipse et frater ejus Olardus. deferent, et medietatem ecclesiis relinquent, inprse-
Hujus rei assignamus testes : Signum Stepbani ab- dieta silva, quam Ferrarias vocari diximus, com-
balis, Widonis prioris, Wilenci, Albrici, Landrici, .munitatem nostri homines, et. illorum babebunt, de
Theoderici. De Iaicis, Giraldi, Olardi de Luco," Hu- tribus silvis sancti Leodegarii, quarum hcec sunt
gonis villici, EuTrardifGiraldifilii Gunterii. Giraldi, nomina rGranzuvaure, Chalmes, Droul, facietmo-
Hugonis famuli, et aliorum multorum. nachusj qui Arciqni erit, domum suam, -et, nt vul-
Charla de Molendino apud Fonlanas. '
gariter dicitur, Aasimentum-doraus suee. In prse-
Operce pretium duximus adnotare litteris quod dictam sylvam quam Ferrarias vocari diximus, si
Alisendis uxor Aymonis de Fontariis, veniens ad . laboratum fuerit, cuj'us erit fundus terree, ipsius erit
'
mortem, dedit "prosua anima Deo et sanctoPetro, B et tertia/ Pasturam in nostris et-illorum terris com-
ct Besuensi ecclesiee, cum omnfhonnre et onini munem habebunt, utramque sine damno tanlum.
libertate medietatem molendini deprato Hairardi, Et si damnum factum fuerit, si sine clamorereddi-
laude et concessione Aymonis viri sui, et Widonis tum fuerit, pax erit. Quod si clamor ad dominuni
filii sui. Utheec donalio fifma et inconvulsa per- pervenerit, damnum reslaurabjt, et legem domino
sistat, assignamus testes': Signum Aymonis de Fon- persolvet ipsequi damnum fecerit. Gampum illum
tanis, qui hoc donum fecit, Widonis filii ejus, Hu- qui est intra terranv villse, quce dicitur Trescasas,
gonis Carrucas, Wilenci militis, Hugonis dePorta, sicut fuerat monstratus et ara_us,dimisit dom. abbas
Bertranni militis de Fontanis, Herberti villicj, et Stephanus Besnensis S. Leodegario et dom. Hugoni
Odonis fratris ejus, Hildemari presbyteri, et aliofum Antisiodorensi abbali.
multorum. Et de monachis nostris, Sign. dorii. Facta est heee concordia in uno campo super Cy -
Slephani abbalis, Wilenci, Girardi, Joannis, Al- riacum ab abbalibusS.ephanoBesuensi,.et Hugone
bfici. Anlisiodorensi. Ex monachis Besuensibus affuerunt
Ckarla de Luco. Warnerius prior, Lebaldus,' Alberius, qui Arcioni
Memoria et rccognitio sit omnibus modo viventi- morabatur, Landricus frater Hugonis cognomento
' Columbae. De monachis Antisiodorensibus affiuerunt
bus,postque futuris, quod Giraldus de Luco villicus C
nosler, et Humberfus, cognomento Ingelricus do Robcrtus prior de sancto Leodegario, Itherius se-
Cip.cto, quandam parte.m decimee de terra, quce . cretarius, Emelbertus, Artaldus prior de S. Mar-
dicitur S. Yincentii de Luco, quam per aliqubt an- cello. Ex militibus, Humbertus de Lissei, efOdilo
nos male subripuerant, et sub anathemate et furto frater ej'us, et Hugo Columba, Wido de Agullini,
retinuerant, agnoscenies reatum suum efculpam Wido deDanbrun, et Ilunibertus frater ej'us, et Hugo
clamanfcs, rcstituerunt sanclo Petfo el Besuensi prcejiositus de S.Leodegarioj. Emelbertus prceposi-
ecclesiec, in preesentia dom, Slephani abbatis et tus Antisiodorensis. De familia sancll Pelri, Arle-
-monachortim, promiltentes nuuquam perse, neque baldus -de Beleriava prcepositus, Otbertus coccus,
per aliqttein successorum suorum, tam exsecrabilem Gislebertus famulus. De familia S. Leodegarii, Hu-
fapiriam repetere. go de Ballenava viliicus, et Odilo, Paganus praspo--
Charta de perlinenlibus ad Arcionem. situs deMagnei, elHumbertus, etHugo fratres ejus.
Cum preeeedentium palrum siaiuta a postcris Petrus de Mosteriolo. Acta sunt hsec anno ab In-
quotidie videamus dissolvi, et ea qucein raundo fir- carnalione Ilfl9, Indictione 11, Epacla XVII,concur-
mius stare vidcbantur, aut j'am ceciderint, "aut n renle iv, Hlucdowico rege filio Philippi regnante,
casum minitcntur, ne dum verba, quse cum formari Anno ii imperii ej'us, episeopali catbedra Lingonen-
cosperint, jam non sunt, litterarum tenaci memorice sium prcesidente domno Rotberto, qui hoc placitum
commcndare studuimus, qualiter inter monachos lenuit et hanc concordiam laudavit. Die xxvin men-
sancti Leodegarii, ex diulina contentiorie pax et sis Octobris.
concordia iirmata sit. Heec vero contentio fuerat de Considerans etiam dom. Stepbanus abbas chari-
decimis duarum ecclesiarum saneti Petri, videlicet latem refrigescere, veritatem a filiis hominum dimi-
Dvinblin, et Danbrun, et de una silva, quam Fer- nui, nec solum iargitiones, quce olim fieb.ant eccle-
rarlas vocant, et de uno campo". siisDei maxima ex parte remanere, verum etiam
Placuititaque Rptbefto venerabili Lingonicce sedis largita auferri; Homam peliil, etad cum _qui luiic
epiicopo Stephanum Besuensem abbatcm et Hugo- apostolicce catbecb-ee sedebat papam, domnum vi-
neni Antissiodorensem illius loci, jvidelicet sancti delicet Pascalem aceessit, et B. Petri- auctoritate,
Leodegarii abbatem,. Jerentonem quoque Divio- nec non et illius qui tunc loco ipsius universatis
jiensem convocare, ac demum preedicla coutentio atque catholicas Ecclesiee -curam- babebat; praedicti
Isoc iabdo tcrminata est. "Lauda.um est atque san- papse privilcgio Inviolabili confirmarr fccit,- C.;JCB-
 CHRONICONBESUENSE. - 962
9GI
cunque istud Besuense coenobium possidebat', sive A card.sancti Martini, Risus Card. sancii Laurentii.
in futurum concessione pontificum, liberalitate prin- Gregorius card. sancto.fum apostolorum, Joaunes
cipuin,'vel oblatione fidelium juste atque canonice diaconus card. sanctce Roni. Ecclesice; episcopus
posset adipisei. Potitus aulemeo quod queesierat, Lingonensis, Rotbertus ad cujus pelilionem hcec
ea qtiee retro sunt obliviscens, et in anterioribus se acta'sunt, episcopus Placentinus, episcopus Yiva-
extendens, pericula et labores vitce (hiems enim riensis, episcopus Cameracensis, Henricus abbas
-
erat) parvipendens, non reroiniscebatur pressurae Angeriacensis, Lambertus Pultariensis abbas, Hen-
propter gaudium subsecutum. Nos vero exemplum ricus abbas sancti Sequani," Wido^abbas sancti Mi*
- chaelis, et alii multi. Inferioris vero ordinis cleri-
privilegii Ulius euravimus subscribi infra.
- corum, seu laicorum, "fere innumera multitudo.
Privileginnvdomni Puscalis pupm.
-t PascaUs episcopus, servus servorum Del, di- Quoniam vero Dei dispositionem ab eelerno cun-
'
lecto filio Stephano Besuensi abbati, ejusque suc- cta seqriuntur, suisque quando et quomodo vult,
cessofibus regulariter promovendis in perpetuum. fniseretur, gratuila pietate nos voluit apostolica be-
« Religiosis desideriis dignum est facilem pree- nediclionerelevari. Aclasuntbaee anno abIncarn.
bere eonsensum, etc. i Vid'e hi Pasckali Palrolo- Dom. 1107, Indict. xv, Epa. xxv, die xu KaL
gim tom. CLXIII. ". 1) Martil.u , -
Pascalis papa cmnobium Besuense invisit. Concio- Charta de vinea sucrislm in Besua. — Humsce Cnro-
nemliabel admonackos (1108). nici auctotis nomen etwtas.
" Evolutis
igitur annis duobus contigit eumdem Evangelicee auctoritatis exempb» didicimus quod
papam Pascalem, GaUiarum parfes invisefe. De- seryus fidelis, et prudens in modico, a Homino JESU
veniens autem nsque ad nos. a "domno Stephano stiper multa constituelur. Studui igitur ego Joannes,
abbate, et a nobls aliis cuin' copiosb cardiriaUum terram quee circa basilicam sanetce MARI_Ej'acet,
tam episcoporum quam presbyterorunf ac clerieo- ecclesiee sanctorum Petri et Pauli revocafe, quae
•ruin suorum comitatu, nec non et aliorum episco- jamdiu aliquo roodo distracta f(}erat, sicut ii.fra
' ^
porum, abbatum diversorumque graduum ecclesia- docebimus.
stici ordinis iri boc monasterio Resuense devote su- Domnus namque abbas Odo dederat eara Warne-
sceptus est. Ubi usque in tertium diem demoratus, rio," patri Ulgerii, excolendam, et ad plantandam
eum situs"huj'us locimultum, fratrumque conventus vineam, ut in vila sua illam leneret; post decessum
e"; ordo plurimum ei placuisset, oriinia laudans, veroecclesieeredderetur. Sed eo mortuo, haud ita
omnia beneoicens, ad ultimum in capitrilum ve- evenit. Cum enim filio ejus Ulgerio preedicto pecu-
niens consedit, ubi sefnionem faciens, ab" eo. loco nias deberel tcclesia, concessit ei D. abbas Stephar
inceepit, ubidicitur: Fralres, qumcunquescripla suni, - nus lerranf illam, eo modo quo pater ejus habuerat.
ad nostram doctrinam scriplasunt, ut per paliendam Ego vero cupiens talcntum mihi creditum ampliare,
et consolalionemSctiplurarum,spem habeamus(Rom. donavi Ulgerio 120 solidos, id est sex libras, et ipsj
xv, TV). "Et quia mririachis loquebatur, quibus ac filii ejus quidquid in terra clamabant Deo et san-
maxime patientia necessaria est, eain posuit quasi .cto Petro in manu domni abbatis Slephani reddide-
ftmdamentum.Deindeostendensquod patientia spem runt. Domnus autem abbas Stephanus don.avit et
operetur, de spe disserens, pervenit ad fidem. Fidem «oncessit eam secretario monasterji, per manuici
atiiem nos docens tenere non fictairi ; de ea etiam meam, in perpetuum habendam Jibere absque censsi
multa nbs edbcens iandem ad cbaritatem, quse Deiis et omni cbns.u.etudine quce de aliis vineis persolvi-
est, consceudit. Dixit et de ea, imo de eo, ut tempus tur. Concessit etiam eam consqetudinem quanjt
et ratio expetebal. Cunique sermonem terminassej, W'arnerus et Wlgerius httbuerant; scilicel, ut de
rogatus a D. abbate et ab aliis fratribus, utpote qui sylva illa, quam Castanetum vocamus,' liceret in vi-
locum tenebat ejus, cui data est poteslas ligandi et nea fieri perticas, furcas, paxUlos et quidquid in ea
solvendi in coslo et in lerra, ut-nobis et fralribus I) opus fuerit. Et ut hsec. charta inconvulsa perma-
uostris, lam vivis quam defunetis, absolutio- neat, assignamus eliam testes : Signum domiii Sfe-
nem daret, et benediclionem annuit; et inci- phani abbatis, Warnerii.priofis, Jqannis secretarii,
piens L psalmum, cum Orat. Doniinica, et col- Theoderici prceposili,' Landrici, Giraldi. De laicis
lecta uti rogatus fuerat, nos absolvit et bene- vero, Otberti cqcci,.Martini clerici, Ulgerii, Amal-
diiit. '
berti, Giraldi, Stephani de Beria, Formati, Petri,
NeG illud prcetermitteridum quod altare sanclo- Humberti et Warnerii filiorum Ulgerii.
rum Pelri etrPauli, ipse in honoreeorumdem con- Gharta de Mercennaco.
secravit, ibique inissam solemniter eelebravit; et Sanctorum P_atrum exempbs pice considerationis
eunidiem sieut diem natalis Donibii quot annis ce- oculum-adimitationem infigentes, nos qui regimen:
lebfari prcecepit. sanctce" Ecclesiee suscepimus, necessarium, lmo
'Nomina vero cardinaliura.episcoporum, abbatum,- eequum et salubre, esse cognoscimus, eam fideliter
presbyterorum, seu clericofum,qui cum eo adfueye, ordinare et in .ea. quidquid jboni ordinate dispo-
quaritummemoVise occurrere pofuit, subter.scripsi^ nimus, ne cilius destruatur, mt> pereat, sapienler
mus. Ricbardus card. episcopus albanensis, Divizo - providere.
 9G3 JOANNISMONACHi . m
Notum igitur .facimus omnibus tara prcesenlibus A tamanimi devoMonemerga sanetam Dei Ecclesiam
quam futuris nostris successoribus, ego Stephanus babere debeamusi divina sanctarum Scripturarum
abbas Besuensis ecclesise, cseterique qui mecum demonstrant lestimonia, quee siquidem eam et mu-
sunt ej'usdem cosnobii provisores, quamdam vineam, neribus praecipiunt fieri locuplelem, etomnimoda
quam apud Gibriacum frater Joannes emerat, nos veneratione testantur, et conimendant effici glorio-
cum vineis, de quibus vinum ad commune depor- sam. Hac igitur animadversione compunctus, et a
tatur cellarium, terminasse; sibi etiam cunctisque sancto Splritu spiritualiter instinclus, ego Hugo
post eum veniuris, quidquid terrae sive vinearum, dux Burgundiee notum facio omnibus tam modernis,
atque consuetudinum apud Mercennarium habeba- quam futuris fidelibus, quod redemplionem carro-
mus id concessisse, quaterius ex redditibus earum, rum, quam in porta Divionensi capereconsueveram,
ea quce sunt in nostree ecclesiceministerio apta com- Deo et sancto Petro, et abbali Siephano omnibusque
parentur : et insuper altare sancti Martini in sini- Besuensis ecclesieemonachis donaverim ut amodo
stra parte situm monasterii, exinde j'ugiter illumi- quibuscunque annis vel temporibus Divionein vene-
netur. Quod statutum litteris imprimeutes, auctori- rint ipsi denominatce ecclesice monacbi, tam clau-
ialequa debemus, inviolatum permanere preecipi- strales, quam in ceUis manentes, hanc sibi liberta-
mus. Signum domni Stephani abbatis, Warnerii B '. tatem a me meisque successoribus [obtineant, ut
prioris. Wilenci, Joannis, et cseterorum monacho- " sine omni impedimento et absque alicuj'us redem-
rum. ptionis exactione, cum suis carris indubitanter per-
j tem alia. transeant. Cujus siquidem doniJargitionem zelo Dei
Sciant omnes preesentes et futuri quodThebaldus, succensus, bujus gratia rei pro animce patris m.ei
qui nunc nuncupalur de sancfo Prudentio, quidquid remedio, Besueusi ecclesisecontuli: ut videlicet sin-
eedificiihabuit super caropum, qui capellee sanctee gulis annis apud eamdem ecclesiam ipse in memo-
Mariee adjacet, 'scilicet de vinea, reddidit beato Pe- rfam sit omnium, et sicut mos est catholicus, anni-
Ttroet Stephano abbati et secretario Joanni in per- yersafium ei a filiis' Ecclesice celebretur omnibus,
petum possidendum, et pro talicommercio, dedit quafenus orationibus fidelium Dei.famulQrum, sibi
illi Joannes seGretarius 25 solidos et unam eombam meisque omnibus antecessoribus remissio omnium
quam plantaverat : communicavit ei taliter ut per concedatur peccaforum. Proinde quoniam multa et
medium excolat, et per mcdium fructum capiat. Eo maxima parentum nostrorum insiituta. eos qui mo-
tenore, si fidelis cultor exeliterit, babeat eam cum do sunt ii.. silentio et oblivione, conspicio pr_eteru%
honore tempore vitee suce absque censu. Post ejus .autbentico placuit hoc donum commendare privile-
obilum si qtiis legalis hceres ej'us supradictam vi- ^ gio, etsubscripto approbatorum virorum roborare
neam habere volueril, "bum secretario qui dominus testimbnio, Sign. Hugonis ducis/Henrici fratrisdu-
et socius iude est imprimis eam offerat. Si ipse eam cis,' Walonis abbatis, Hugonis dapiferi, Waleranni
sibi retinuerit, bene; sin auterii noluerit, per con- militis, Hugonis preepositi, Ewrardi preepositi,_Do-
silium abbatis fct monachorum vendat eam alicui minici juvenis. Signum Stepbaui abbatis Besuensis;
de "servis'sancti Petri qui eafn fideliler excolat, et Warnerii priofis, Albrici. De laicis, Otberti, Ewrar-
censum et <jonsueludines secretario reddat. Huie di, Girardi, Arnaldi villiciLingoriensis. Acta sunt .
'Chartse assignamus iestes : Slgnum Slephani abba- hsee anno ab Incarnatione Domini 1115, indictione
tis', Wilenci, Joannis secretarii, qui boc fecit, Gi- vi, Epact. t, regnante HlucdowicoTege.Francorum,
rardi, Albrici, Thebaldi, Hugonis villiei, Haidulfi, episcopante Joccrauno in urbe Lingonengium.
Hugonis famuli, Berengarii, Baldi, et aliorum mul- '
Ckarta de decima Casoti,
torum de familia eeclesice. Opercepreiium duximus litteris adnotare quod
De Obilu Rotberti episcopi. Richardus, qui nepos Esemberti de Casoto fuif, om-
Cum per multorum annorurii curricula domnus nem calumniam quam habebat super _decimam de
Rotbertus ecclesiam fexisset Lingonensem, gravis- jj i supra taxatavillaipostposuit et omnino dimisit ,ia
sirao correptus morbo ad extrema propinquansj prce'sentiaStepbani abbatis et monachorum nec nqn
aptid caslellum, quod Castellion dicitur, abbates etlaicorum. Quapropter ut dehaerefirma paxle-
suos, Stephanum Besuensem, Widonem Molimen- neretur ex utraque parte, dedit ei supradiclus Ste-
sem, item Widonem Ternodorensem, ad se man- phanus abbas quatuor heminas de annona in supra:
dans, humiliter se in conspectum TJei accusans, et dictb Casoto annuatim : duas de tritico, et duas de-v
veniam peccatorum exposcens, a domno Widone hordeo qualiscunque ibi fuerit per fcedum tali pacto
Molimense abbate monachilem habiium suscepit; etlaliralione,si supradicta villa ad supradictam de--
deinde non post multum, Yiaticum ipsum corpus sfructionem pervenerit, ut ibi capere non valeat su-
Christi accipiens, vitara firiivit: sepultusqiieestapud pfadictam mensuram, scilicet de quatuor heminis,-
MoUmensemonaslerium in capitulo decenter ut de- tandiu patienter exspectet, donec villa mel.ioretur,
cri_t. Cujus Ioco substituitur domnus Jocefannus et quod sibi competit, iterum recipere possit. Hpc
Lingonensem sedem gubernaturus. laudaverunt frater ejus Sewinus et soror. Hulc rei
Gharta Hugonis ducis de Karris apud Divionem. assignamus tesfes : Signura Richardi. qui hoc.fecit.-
in npmine sanctceet indivlduee Trinitatis. Quan- Thetbaldi militis de Casoto, Pagani pra.positi de-
 865 CHRONICONBESUtf&SE. 5B6
Tilecastro. De familia sancli Petri, Otberti, Amal- A reiassignamus tesles : Sig."Stephani abbat. Wilen-
berti, Gisleberti, Hugonis, Girardi. ci, Joaunis, Joffredi. Et de familia sancti Petri, Ot-
Item atia. berti, Hugonis', Gisleberti, Nerduini, Joannis. el
Sciant omnes tam preesentes quam futuri quod • aliorum multorum.
filia Poniii, quee cognominata -est Besuela, -et Odo Chaiia de CaviniacO.
miles filius ejus, quidqiiid juris vel proclaroaiionis Clarescat boc cunctis modo viventibus, post nos-
habebant super pueros Girardi, qui cognominalus que futuris,quod Suffisia uxor Pontii de villa, quaa
est Aligrinus, dederunt Deoel sancto Petro, et sanclus Sequanus nuncupatur, el Humbertus gerier
Besuensi ecclesice, ceternaliter pro remedio suorum ejus de Lisiaco, pro anima supradicti Pontii, qui
antecessorum, antearamsanctorum apostolorttm Petri Hierosolymitano itinere mortuus est, pro sua requie
- etPauli,-et in prcesenlia Slephani abbatis etmona- suorumque antecessorum fidelium, dederunt Deo,
cborum. Ut bcec charta Inconvulsa perroaneat, assi- et sancloPetro, et Besuensi ecclesiae unum man-
gnamus ei lestes : Signum Odonis militis, et malris sum, cum suisferriset stiis appenditiis in nostra
ejus, qui hoc fecerunt. Benzonis sacerdotis de Tile- villa quse Calviniaeus dicitur, et unum seryum eum
castro, Humberti, qui coghominaturAngelricus, Yi- medietate suorum infantum, in supradicta villa san-
viani. Hugonis villici, Joannis, et aliorum-multo- B cli Sequani, Ulricum nominc. Ne talis memoria
rum. . delealur, assignamus testes : Humberli mililis de
Ckarta deecclesiis,dalis a dominisMontis-Salionis. Lisiaco, qui donum fecit, cum socru sua, Widriei
In nomine Patris, et Filii, et Spiritus sancli. No- de sancto Sequano, Theoderici de campo curto. De
tificamus omnibus fidelibus, quorum nsque ad au- "clericis, Wilenci archidiaconi, Humberti canonici,
res chartula ista pervenerit, quod domnus Petrus, Joannis presbyieri. Dc monachis, Wido prior, Wi-
cum nepoti suo domno Odoni in bonore ,et dominio lenci,' Henrici, Joannis, Joffredi, et aliorum. De la-
Montis-Salionis successisset, dona o_ueeipse Odo et milia nostra, Hugonis famuli, Aidulff, Artiulfi-villici
avunculus ejus Rainaldus 'conlulerant Deo et eccle- de Caviniaco, Rotberti filii.
sieesancti Petri Besuerisis, de ecclesiis videlicet ca- Ckurla de kominibus Novm villm.
lumniari coopit.Accidit interim archiepiseopum Jo- Notum sil omnibus qui modo sunt posique futurl
cerannum Lugdunensem, et episcopum Cabilonen- quod Deodatus de Nova villa et uxor ejus censum
sem, etepiseopum Auguslidunensem JJivionem ad- de capilibus ejus reddiderunf sanctoPetro, et Bb-
venire. Ibique ratione consilii, imo ratiouabili cou- suensi ecclesiee, et Stcphano abbati, ut alii servi
silio suo eommonitus domnus ipse Petrus, quidquid sanctiPetri et ancillee, vir quatuof' nuromos, etmu-
in rebus preefatis calumnialus fuerat in manu dom- Uer duos. Hoc adiiotairius litteris, n'e filii et filiee
ni Jocerarini archiepiseopi Lugdunensis reddidit. eorum, vel posteritas, si negare voliierint, hoc
Archiepiscopus autem donum-illud in manu domini unquam negare possinl. Nerape lilterse de~ boe
Stephani abbatis posuit, et ecelesiam Besuensem scriiitee', testimonium veritatis semper "babebuntV
inde revestivil: assignamus testes : Sign. Joceran- Charla de Fdntinellis.
ni archiepiscopf Stephani Eduensis episcopi. Wal- Clarificetur cuiifctis modoviventibuspostqtie nos-
terii Cabilonensis episcopi. Wilenci arcliidiaconi, fulutis quod Wido miles deTonlatiis, filiusllaymo-
domni Joceranni arehidiaconi. Stephani abbalis. nis, decumbens in infirmilate veniens ad obitum
Yerentonis abbatis. Stephani Noyi Monasterii abba- suum, ipse et inanipulares ej'us et Rolbertus Fratei?
tis. Warnerii pripris, Joannis, Albrici. De militibus, ejus puer dederunl Deo, et sancto Petro ef cosnobio
Willelmi Fontis-vennee, Hugonis dapiferi, Petri qui Besuensi, mansum tinum in villa quce Fontanellas
boGdonum fecit, Wibrici, Otberti cqcci, Hugonis dicitur, cum appendiliis suis, qui riuncupatur man-
famuli. sus Hugonis prcepositi,etquatuor servos, Constan--
Charta de Arcione,- tium, [qui vocatur railes, cum filiis suis, sub tali
In nomine sancteeac individuce Trinitatis. Diguum testimonio : Signum-Richardi de"Yircillis, Hugonis
duximus litteris adnotare quod Ariebaldus , praspo- CatTiicee,Wilenci militis de Fontariis, "Herberti vll-
situs sancti Pelri de -Belenava, reddidit Deo, et san- lici. Hugonis de Convulensi castro, domini Rotber-
cto Petro et Besuensi ecclesice, omne fosdum, quod ti ptieri,-qui donum fecitet laudavit, etaliofum'
habebat de abbate et de monachis super mansos de jnultorum. -
Arcione, sicut supradiximus, omnem consuetudi- Charla de Beria. *
nem et quidquid calumnii vel juris habebat super Agnoscat pleniter et rellneat memoriter fidelfs-
supradictos, super/-altare indono posuit, pro sua natio, tam de preesenlibus, quam de fuluris, quod
anima suorumque antecessorum, ipse -et.uxor cjus, Humbertus cognomento Solitarius, filius |Arleb'aldi,,
et.filii ejus ceternaliter. Et propter hoc, ut heec do- dedit Deo,et .sancto Pelro, etBesuensi ecclesiee'
natio inconvulsa permaneal, dedit iUi Albericus mo- unum mansuiti "pfo sua anima"suorumqtie ariteces-
nachus qui tune temporis Arcionem gerebat, • duas sorum fidelium in Beria Villa, cum omnibus appen"--
heminas frunienti et unam vaecam, et redemit illi de diliis suis, de"pratis, et de tcrris cullis et, incultis-V
Ranaldo deMiribelquinqueheminasannonae, quas ornatum omnl libertate. Dedit cliam supradictu*
ferdiderat apud Cusiriacum, cum 40 solidos. Huio. HuMibertus»num servum et unam' ancillamr fr*-
 '
967 _ JOANNISMONACIII 9G8
trem et sororem,- Ilumbertum et Rotrudem, perti- \ vitio ecclesiceremahere volueric, ipse habeat aedifi-
nentes ad supradicturo mansuni jureperpetuo. Huic ciumetterram supra nominalam. El qui hoc non
rei assiguamus testes : Signum Hugonis militis de fecerit, post mortem ej*usrecipiet ecclesia et at_ii_i-
Chimissiacb, Lelerii et filiorum ejus, Stephani, Ri- cium et terram in suo proprio jure.
chardi, Joannis presbyteri, Andreee presbyteri, et Ckarla de ecclesiis pro Humberto Bruno dalis.
aliorum multorum de Beria. Si quis perversus huic In-nomine sanctce et individuse Tiinitatis, Patris,
eleemosynee con.raire voluerit, aut aliquid demere et Filii, et Spiritus sancti. Omnibus qui has legerint
"
voluerit, analhema sit. vel audierint nolulas, certum fiat quod in die illa
Ilem alia. quando corpus Humberti Bruni, Fontis-vennce Se-
Est in eadem villa Reria mausus, quem horiori- nioris, apud Besuce monasterium traditum fuil se-
fice et cum -omni libertate dedit Deo et sancto Petro pulturae, consilio et laude Rotberti Lingonensis epi-
Milo miles"de Bellomonte, el uxor ejus Adilina, in scopi, et fratrum, et militum, et clientum supra
die quandq prinium Joffredus filius eorum celebra- taxati Humberti, uxor ej'us pro ejus anima iii illa
vit missam, sub tali lestimonio : Signum Milonis. die dedit Deo, et sancto Petro, et Besuensi eccle-
Sig. Joffredi monachi, qui per cultellum suum do- sice capellam de castro Forilis vennee, et illam par*
num recepit,.Odonis, Stephani, Rotberti, et aliorum S tem quam habebat in ecclesia S. Yalentini de Lu-
multorum. rocurte, habendam et possidendam jure perpetuo.
Charta dellajasco, Nec non et duos scyphos argenieos : tali pacto ut
Omnis fidelis homo pleniter agnoscat quod elee- annuaiim, in suo anniversario, ejus memoria et
mosyna fideles vivos ad vitam dirigit,-el animas de- anlecessorum suorum fideliter celebraretur in con-
'"Ttinctoruiti a morte liberal. De qua re non immemor ventu monachorum. Ut heec charta inconvulsa per-
Odo milesdcCipcto,qui Caleriuscognominatur,fide- jnaneat, subscribamus ei testes idoneos : Sig. Rol-
liter pro anima matris suee, quc&Besuelanuncupata berli episc. WilMmi comitis Burgundiee, Rainaldi
est, patrisque sui suorumque fidelium antecessorum, filii ejus, Widonis de Raiaco, Widonis de Burgun-
dedit Deq, et sanclo Petro, et Besuensi ecclesiee in dione -villa , HugOnis de Bellomohte, Lebaldi de
,.eleemasyna coryatam apud Majascum cum omnibus Petro, Henrici de Nova-villa, Henrici de Finni-
consuetudinibus, quce Uli succedebat liberaliter de tate. Rotberli capellaui, et aliorum multorum.
proprio jure, et 5 j"ugeralerree, nec non et partem De mon. Sig. Gausherli abbat." Warnerii praspo-
suam de caropo, qui supra caslellum jacet, qui Vi- siti, Renedicli prioris Fontis-vennee, Constantii.
nca nuncupatur. Nos quoque Besuenses mouachi Facla sunt hsec regnante PhilippOj episcopante
pro siguo recoropensavimus illi suisque fidelibus ] Rotberto.
oralioiies et beuefacta ecclesiee, tam viyis, quam Item alia.
defurictis in sempiternum. Huic chariee assignamus - Notum sil omnibus tam preesentrous quam fu-
testes : Sign. Odonis qui eleemosyn_.rofecit, Willel- luris quod Odo filius Hugonis, qui frater fuit ab?
ini Fontis vennee, Humberti de Cipeto, Beuzonis sa- batis Odonis, propter quamdam vineaiti quam sibi
cerdotisde Tilecastro, Pagani prcepositi, Willelmi concessit habere D. abbas Stephanus post ohiium
"de Fossato, et de nostra fanjilia quampluriinprum. patris sui, scilicet supradicli Hugonis, seipsum
Itetn alia. spopondit permanere in servitio et in fidelitate
Notum sit omnibus tam preesentibus, quam fuiu- sancti Petri et monachorum siculi liber. Et lali
ris, "quodOdo miles deBellomqnte eoncessit et ex modo, si ipSe absque proprio hcerede moriatur, qui
totb donavil Deo, et sancto Pctro, et Besuensi eccle- non sit de ancilla sancti Petri, ipsa supradicta vi-
sice, quidquid unquam babuit, vel ipse,vel anteees- nea, et quidquid ibi eedificatum fueril, veniat in j'ure
sores sui, calumnii super infantes "Lamberti qui et in proprietate sancti Petri et monachorum, pro
Grossus denarius nuncupatus est, sive j'uste, sive anima ejus : siiv autem ancillam sancti Petri ac-
injusle. Huic nolitice assignamus testes . Signnm , cepit, infantes ejus vineam possideant, quandiu serr
Odonis qui hoc fecit cx sua parte,'et omnium ante- vierint: et per istam pactionem, si circa nos roorte
cessorum suorum. Sig. Sewini de Rejaco, OdiloniS prceoccupatus fuerit, quasi nostrum commissum ob-
militis de Lisiaco, Hugonis Columbsede Bellomon- linebimus.
te ; Lamberli, Otbefti filii ejus, Widrici. De mona- Charta de Veona.
chis, Warnerii prioris,Landrici, Theoderici, et alio- Ad memoriam reducatur modo viventibus, post
rum muitorum. nosque vibturls, quod Thebaldus capellanus de
Ckarla de kominibusBurberenL Verziaco pactum fecit et confirmavit cum Stephano
S.clant omnes per notitiam istarum Utterarura Besuensi abbate super 2 jugera de "terra sancli Pe-
qtiod homines nativi de Burbureno, qui terram ac- tri, quee est in Yeona, quee ad planlandum quce-
ceperunt sancti Petri ad planlandas vi.neas, de ma- sivit lali ratione ut annuatim tempore vitse suce 12
nu Stephani abbatis, scilicet Albricus,. Warnerius, nummos Besuensi ecclesiee pro signo prirsolvat.
et Nerduinus, cum fratribus suis, tali pacto conces- Post obilum vero ejus supradicta ecclesia terram
sa est eis prsedicta terra, ut si quis ex filiis eorum suam cura omni eedificibUberam et cedificatamrc-
acceperit ancillam sanctiPelri in uxorem et in.ser- eipiat. Huicrationi subscripsimus lesfes, : Sigoum
 <969 CHRONICON BESUENSE. 97«
Stephani abbalis, Guilerici, Albrici, Joffredi Divio- A augmentarc, verum efiam omnimodis moliuntur de
nensis prioris, Rotberti presbyteri de Gibriaeo, propriis annullare. Proinde notum sit omnibus et
Humherti clerici de Divione, nec 11011ct aliorum praesentis el futuri seeculi fidelibus, domnum Jof-
muliorum. fredum doniinum Bellimontis, cum Gertrude sua
Ckarta de lerra Lamberti apud Novam villam. conjuge suoque filioHugone, pro anima filii sui
Descriptio terree Laroberti de Poliaco, quse est Fulconis anteccssorumque suorum remedio, In loco
apud Novain villara, super fontem, diurnalem et eleemosynee, Deo et S, Petro, fratribusque Be-
dimidium in villenas: 2 in Campanolas : &in cun- suensis cosnobii, unanimiter concessisse quidquid c
eta de villa Marcelli ab ea parte ubi fuit capella San- £apudj Lentiliacum in teriis, in aquis, in sylvis
cli Langisi: 4 ad camptim juxta pratum, qui appel- possidebat, id est, quiJquid prorsus in reditibus
ialur Campiis natorise. Et in milliarib 2 in campo vel appenditiis aliquibus proprio j"ure ibidem ob-
d^Elcballo, et in campo Delfinum, 3. De pralo ad 4 . tinebat. Quod donum a se suisque hceredibus col-
falces el diraidiaro. laudatum, 'ne procursu temporis vel aliquo obli-
Charta de]uxore Ewrardj. vionis dissolvatur dispendio, opportunum esse eo-
Clarificelur cunelis modo viventlbus; posf hos- gnoscitur solidari privilegio, virorumque qtii ad-
qtie futuris, quod Humbevtus puer, filius Hum- fuerunt roborari testimonio. Sig. Joffredi qui donum
iierti de Cipeio, pre anima patiis sui suorumque fecit, Hugonis filii ejus, Widonis qui Fontis verince
"anlccessorum, dedit Deo et Besuensi eccleslee est dominus, Willelmi avunculi ejus, Hugonis de
flelizabett filiam Warnerii de Burburano, spon- Poliacb, Seuvini de Raiaco, Odilonis de Lixiaco,
"_samEwrardi, filii Gisleberti de Fonte. Ne aliquis Humberti de Faberniaco, Mainfredi de Arco, Au-
infidelis hoc raendaciun existimel, assignamus donis de Fontinellis. De famiiia dom. Joffredi ad-
testes : Sig. Humberti qui doitum fecit, Pagani fuerunt Wido prsepositus, Warnerius cognomento
prceposili de Tilecastro, Walterli , Hugonis fratris Pirdix, et Hugo frater ejus, Gislebertus de Alteriaco
ejus de Tilecastro. Otberti de Picangis,'Tebaldi prsepositus, et Rodulfus de Alteriaco, Gislebertus
de Casato, Humberti, Engelrici, Albrici deBur- de Poliaco, Warnerius de Solaria, et alii quam-
burano. De familia saneii Relri^ Ewrardi, GK_I- plures. Acta sunt heec anno ab Incamatione Do-
terii, Giraldi, Albuini, Giraldi, Oiberli, Hugonis mini 1114, indict. vn, epacta xn, Hlucdowico
famuli. rege regnante in Francia : Jocc-anno episcopo
Ckarla ae Majasco. prcesidente in Lingonis, et Stepbano abhaie ia .
Religiosorum fides acdevotio rirorum eomaxiriie^ Besua.
'semper fuitlaudabilis, quo non solum ecclesiis Dei Item ekarta de eodem postea facta, propter conten-
tionem _teilla prima donalione habilam.
acquisila retinere, verum etiam alia .undecunque
studuerunt acquirere. Quorum forniam prout potui Omtiipolentis cdoclus consilio, simulque i2!ud
iraitatus, ego Stephan. eccles. Besucnsis, licet in-" considerans', quod pro omnibus, qtice in hac viia
dignus, abbas, et ecclesiam juxta castrum quod gerantur, aut puniatur quisque. aut remunerclura
dicitur Confluentum construere cupjens, qucesivi ab Christo," deliberavi ego Joffredus cum uxore mea
Jterio, qui tunc dominus ipsius castri fuerat, qua- Gertrude, et Hugone filio meo, vitce mese tempus et
-Jcnus Deo et ecclesia. sancli Petri Besuensis con- dies quoniam mali sunt, rediinere.
ceJeret quodcunque usuarium habebat in pratis, Concedo igitur cttm uxore mea et filioecclesise
in sylvis, inaquis, seu in campis^ qui petitioneai Sancti Peri Besuensis quidquid apud LentUiacum
nostram intelligeus de fonte pietatis descendere, babeo in ipsavilla, et in campis, et in pratis,«t
-annuit quod petebam, ipse cum matre sua et- fra- in aliis appendiliis, ita ex toto liberrimum, ticut
tribusac sororibus suis. Annuithoc ipsum Warne- unquam liberius ab antecessoribus meis seu s me
rius de Fulcherolis, quantum ad se pertinebat. Item possessum est. De sylva illa quee vocatur Brouls
Poncius de"Ca'stello;quod Firmitas dicitur, ubicun- Droedietatem
j a parte villee Lentiliaci, omnino ab
que ad se pertinebat, eodeni roodo et ecclesiee Be- omni consuetudine liberrimam possldeat. In alla
' suensi concessit.
-medietate mea, monachi et homines ac mulieres
Churta de Lenliliaco. qui apud Lentiliacum manebunt, libere et constfe-
In nomine Patfis, et Filii, ef Spiritus sancti. ludinaliter sibi "ef bestiis suis procursum habeanf.
Iteligiosa fidelium rebus sanctee Ecclesiee invigilans Ingressus nsque in eam partem sylvee,quce mea est
industria, sic suse.possessioni.oportet ut provideat, -erit ab ea parte, quce angulus lirratus dicitur : et
ht .quidquid tenet, inconcusse lerieatuf, et qusecun- eo tencre, ut si eundo damnum nesciens factum "
<jue ex propriis laboribus vel ex piorum oblatio- fuerit, slflipliciter reddatur; si vero seienter, aiit
"nibus adipiscitur,' cuncta se perenniter obtinere exspectando, damnum cum lege (8) iestiluttuf,
in futurum gratuletur. Quamplures etenim hujus Ouod si guerra mihi aut heeredibus meis super-
iemporis homines" crudeles et seevissimi sponsam venerit, a castello Fontisvennce, aut ab Aquato,
Christi, videlicet Ecclesiam , nori solum non Curant aut a Chargeiaeo, ingressus usque in meam pariem

^8) Cum lege, hoc est, cum mulcta pecuniaria, - et quidemlevi- - - -

P.4TROL. CLXIL 21
 m JOANNIS MONACHI- , «72
sylvee, erlt roihi et meis per antiquas et originales A licet mansum propiium cum domo et sedem mq=
vias. Etriterum eo lenore, ut si damnum in eundo lendini eum prato, omnemque possessionem alo-
factum - fuerit nescieuler, simpliciter reddalur, si dii sui, ut supra diximus, in agris, in s^ivis, in
vero scienter, damnum ctim lege reslituetur. Huic pratis ubicunque. Et utl beec charta inconvulsa
donationi assignamus testes : Jocerannum episcb- permaneat, assignamus testes : Signum Andrcee
pum Lingonensem _ Stephanum abbatem Besuen- presbyteri de Beria. Sign. Walterii presbyteri do
sem , Warnerium priorem, Lebaldum , Theoderi- eccles. Sign. Slephani preepositi de Beria. Sigu.
t cum praspositum -, Albricum. De clericis, Josber- Hugonis de Chimissiaco. Sign. Humberti qui fuit
lum decanuro, Lambeitum. De militibus, Joffre- nepos ejus. Sign. Walterii de Yagtis, qui fuit filius
dum eum uxore sua Gertrude et Hugone filio suo. Laifini. De monachis nostris, Signum Warnerii.
Humberium de Lisseio eum Odilone fratre- suo, Signum Aymonis. Signum Odilonis, et aliorum
Widonem villiciim de Gradeio, Rocilinum. Rot- multorum.
bertum de Furt, Richardum de Poiens. Virricura Ckarta de Bei ia. ' -
I
de Altreio, Widonem fralrem ejus, Rugonem de Pateat cunctis modo viventibus, postmodum-
- Pauliaco. que futuris, quod dbmnus Hugo miles et domi-
" nus de Beria, in die
Ckarta de ecclesia S. Mdrtini. qua peram assumpsit ad Hie- •
Preesentis cevi futurisque deinceps hominibus rosolymitanum iter faciendum, seilicet in die Ra-
clarificetur quod domnus Girardus, eeclesice Lin- mis palmarum, veniens in Besuensi eapitulo, misit
.gonensis archidiaconus, dedit ecclesice Besuensi se ad pedes monachorum orans et pelens ut sui
pro quiete suce animce suorumque antecessorum misererentur, et in suis oralionibus memoriam il-
- quidquid habebat in ecclesia Sancti Martini castri, lius habere dignarentur. In ipsa die et in ipso
.quod dicitur Bellimons; scilicet medietatem ec- prcesenti capitulo coram testibus dedit Deo, et san-
clesiee et presbytcratum, laudante idipsum domno cto Petro, et Besuensi ecclesiee, duos mansos opti-
•episcopo Rotberto et omni capitulo Lingonensi. mos pro se et pro anima sua, et pro animabus
Nos vero contuentes pene cuncta a memoriis ho- antecessorum suorum fidelium, unum in villa quce
- Eainum dilabi, chartfs hoc placuit inseri, ut si Beria dicitur, cum omnibus appenditiis suis, sci-
quis deinceps huic donationi contraire voluerit, licet mansum Ogerii, quem tenet Walterius filius
.harum auetoritate lilterarum retinealur. Hujus att- ejus vetulus, frater Stephani preepo_,ifi, qui voca-
_.tem testes rei quamplurimi exstitere, ex quibus tur AUJUS.Alium in villa quae dicitur Luecurtis,
nobis quosdam placuit hic nominaiim subfexere : Q cum omnibus appenditiis suis, quem nominavit
- Doranus Rolbertus episcopus, abbas Stephanus. roansum Otberti de Arbore. Ne aliquis perversus
Warner. Constant.; et de militibus, Rainaldus de hoc frivolum existimet, assignamus testes. Signum
, ' Monte Salionis, et frater ejus Petrus. Domnus Ste- Hugonf., qui donum fecit. Signum Nerduini, qui
- phanus abbas, cum Gibuino sacerdote, et fratre habet fiUam ejus. Signum Hugonis Columbee de
.ejus filiis Berengarii , ex eadem re bujusmodi Bellomonte. Signuro Milonis de eodem castro.
. pactum firroaverunt. Tertiam parlem' deeimee de Signum omnium monachorum qui ibi preesentes
«mrtibus annonis sibi retinuit, excepto Canabo. De affuerunt.
oblationibus vero quatuor festivitatum, Nativitalis, Item alia.
- Purificationis sanctee Marice, Paschce, el Omnium Pcr has ergo litteras agnoscant omnes tam prce-
. Sanctorum quartam partem , el candelabrum , ct sentes quam futuri quod Nerdxtinus miles de villa,
oblationum pro defunciis. • quee Pinus dicilur, et itxor ej'us Hermengardis, quae
Ut vero pax utrinque teneretur, Gibuinus pre- filia Hugonis de Beria fuil, donaverunt Deo, et sancto
. sDyter dedit fidejussores Warnerium Perdicem et Petro, ef Besuensi ecclesise, unum mansum in Beria
Warnerium de Solario, taliter ut si isti defece- villa, scilicet mansum Gunterii, cum omnibus ap-
rint,- alii ,ab eo restituantur. Hoc etiam statu- C penditiis suis in pralis et in terris, et unum ser_.
. lum esl ut si domnus abbas, seu quislib.et ex mo- vum nomine Slephanum, quem supradietus Hti-
nachis Besuensibus, venerit in domo presbyterii, go antea concesserat, et unam ancillaro quee Osana
. libenter suscipiat et servial ei. Ulud etiam addi- vocalur, necnon et sororem ej'us. Hoc totum tradi-
tum est : quodsi presbyter quid ex nostra por- derunt Deo et sancto Petro, ut supra diximus, Ner-
tione inlerceperit, si domno abbati vel monacho, duinus et uxor ej'us , pro anima Walonis pueri,^et L
seu muiislro rem requirenti re.ldiderit in pace pro anima patris sui sttprataxati Hugonis, necnon
erit; sin alias, semel.et iterum per fidejussores et pro remedio animarum oninium antecessbrum
, admonitus, nisi reddiderit, postea summam et le suorum, tam pro vivis, quam pro defunctis.' Huic
gem persolvet. , rei assignamus. testes : Signum Nerduini qui elee-
Charta de Vactis. . roosynam fecit. Sign. Milonis de Bellomonte. Sign.
Cunctbrum notitice patere volumtis quod Ale- Richardt filii ejus. Sigh. Hilherti militis de Salice.
, fridus milfes de Vactis, veniens ad obilum, dedit Sign. Wralonis fratris ejus. Sign. Bugonis militis de
sancto Petro et Besuensi ecclesiee Omnem haere- .Chimissiaco. Sign. Andrese|presbyteri. Denostra fa-
ditatem quam possidebat de proprio fundo sci- miUa quamplurimi. Hocdonum et heee eleemosyna
 ' 874
mz CHRONICONBESUENSE.
tradita est per manus Nerduini et uxoris ejus, per j_. diderunt S. Petro et Besuensi eec.esiee jure perpe-
frustiim lapidis, super-allare nposlolofi.mPetrfet tuo ; et wiam ancillam, quce vocaiur Doda. Et ut
Pauli, cum omni honore et omni libertate seternaliter nullus falsator possit contraire huic eleemosynce,
possidendum. assignamus ei testes : Sig. Milonis mililis. Sig.Wa-
Chartwdomni _Pe.ri. lonis etHilberti, filiorum ejus, qui donum .fecerunt
Ecclesiee Dei fideliura donatione collata, ob Id sine cum roatre illorum. Sigrrum Galterii nepotis ej'us
dubio litteraram traduntur monimentis, ne tempo- qui similiter donum fecil. Et de militibus de Beria,
rum longo succedentium volvente currichlo a me- Sig. Walonis. Sign. Hilberli. Sig. Pagani fratris il-
moria mortaUum aboleantur. Quapropier non inutile - lorum. Sig. Mainfredi de Arclio. Sig. Andrese pre-
Tore veilturis arbitramur, si nuper ecelesice nostrae sbyteri de Beria.
TJoncessatenacibus apiciiiii scriptis "commeridemus. Gharla de Lisseiaco.
XJueeita sese habenl. Pelrus dominus castri Montis Notum fiat fidelibus quol Odilo de Lisseiaco ec-
^alionensis , agnomine Malus respectus, Deo et clesiee Dei -et sancti Petri et Besuensis contulit in
-sanclis apostolis Petro elPaulo, Besuensique ecele-, eleemosyna quidquid habebat apud Lisseiacum ubi-
sice eoncessif, laudanlibus conj"ugeet fiiiis, alodium, r. que, tam in terra, quam in aquis, in pratis, in.
quod quondam 'apud Lentiliacum dederat, Hbertate pascuis, in sylvis, ita bonorifice, sicut ipse tenebat
in posterum possldendum. Addidit quoque in capi- ea. Sed et ipsi monacbi Besuenses' concesserunt ei
tulo, abbate assidente cum monachis, servum no- Qdiloni ea quee ipsi habebant apud Brucciacum eo
mine Walteriuro , et ancillam dictam Alvide", in tenore, ut ipso ex hac vila exeunte, cum omnibus
villa, quee Trescase appellatur, habitanles. De qui- quee ibi cedificavisset, ecclesice Besuensi remaneret.
-bus, ne qua supervenientibus lemporibtts nascatur Obtulit aulem super altare Sancti Peiri, per iexlum
-controversia-, idoneos assignamus testes ^Signum F_\angelii deauratum, et hoc ipsum, sicut diximus,
ejusdem Petri et uxoris ej'us. Sign. Otonis et Rai- de Brucciaco. coram testibus tam monachis, qiiam
naldi, filioriim ejus/Sign. Rodulphi militis. Sign. iaicis. Quorum qusedam nomina hsec sunt : Sig. 0-
Gaudini militis. Sign. Walterii preepositi. Slgnum dilonis qui hoc donum fecil. Sig. Mauriciirnilitis de
-Humberfi filu Olgerii. Signum Girardi abbatis. Sign. Probato.Sig. Otberti. Sig. Hugonis. Sig. Gisleberii.
Wilenci prioris, el totius conventus. Sig. Ettvardi. Sig. dom. Stephani abbalis.Sign.
Charta Rugonis Herii. Wilenci, Lebaldi, Albrici.
In nomine Domini. Scianfomncs tam preesentes, Similem donationem fecit Hugo senior, frater G>-
<raanf futuri, quod Hugo miles de Renavis, cogno- (Q dilonis, de insula Bollina, de sua parte de Lissiaco,
«lenlo-Herks, grati et cum magno affeetu dedit ipse-et filiusWido puer, ct uxorejus, et filia ejus
Deo et saneto Petro, et Besuensi ccclesice alodium Aia, ad integrum cum liberiate tenendum et possi-
«uum tntum cum orani libertate, quod habebal et dendum B. Petro et Besuensi ecclesise in perpeluum
possidebat in villa, quse dieitur Ausiliacus^pro pro sua anima suorumque anteeessorum fidelium.
•mima sua et pro .animabus anlecessorum suorum Sig. Hugonis, Widonis filii ejus. Sig. Humberti di
in campis, in pratis, in mansis, in sylvis, in aquis, Lissiaco. Sig. OdilonisTratris ejus. Sig. Gisleberti
Ut eieemosyna ista et donum firmum persistat, as- sacerdotis de Malliaco. Sig. Humberti proviso.ris
signamus ei iestes idoneos. Sig. Hugonis de Bello- vcl ministralis, et aliorum mullorum
raonte. Sig. Walonis, et Haimonis -Goltimbse.Sig.
Richardi. Sig. Milonis de Poiens. Sig. Urrici de Re- Charla de Majasco
navis. Sig. Rodulphi fratris ejus. Sig. Rodulphi Sapientum virorusn. consuetudinem esse eogno-
filii Urrici. Sign. Widonis, coguomento Chiminal. scimus, prsesentia lilteris assignata futuris seterna-
De T»on. Sig. Girardi abb. Sig. Theoderi. Signum liler reservare temporibus. Scribere igifur dignum
Wjdonis de Renavis. Sig. LebaldL Sig. Remigii duximus quod Rblbertus de Rinei, calumniam
jsresbyteri, et aUorunnnullorum. D quam faciebat de terra quse apud Majascum sita est,
_In tempore illo Rodulfus filius Urrici, de supra- in finem et.pacem posuit pro duobus cquis quos ab
dicto aiodio concessit sancto Pefro et Besuensi ec- abbate Stephano et fratribus Besuensis ecclesise
clesiae-unum-mansum quod ei contulif avia sua post acccpit. Quapropter quidquid in
preedicta ferra
obitum suurii, ubicunque obiisset, vel injuste habere se dicebat, Deo et sancto
* juste
- CJiarla-de Seeuniaco. Petro, el fratribus preedictis libere concessit in
^Sciant omnes tam preesentes, quam Futuri, quod asternum possidere. Quod ut firraius perlineat, lestes.
Galterius miles de Chortoson, venlens ad "obiturii qui affuefunt subsequens scriptura demonstrat
suum, Deo et sancto Petro, et Besuensi ecelesise, Sig. Rolherti militis de Fontanis et uxoris^jus Avl
pro anima sua suorumque atitecessorum," dedit linee. Sig. Richardi militis de Yircillis. Sig. Odonis
tinum roansum liberum cum omni libertate, apud Yiridi. Sig. Haymonis de Monte Salione. Sig. Ber-
villam quce voeatur Secuiriaeus, cum neitiore et tranni militis de Fontanis. Sig. WUenci- militis de
terris, et omnibus appenditiis qtice ad ipsum man- Fontanis. De fcimilia sancti Petri. Sig. Otberti. Si^.
suin perlinent. Omnia quaa ibi videbatur habere et Hugonis, alterius Htigonis. Siar. Aygulfi, et alioftiift
' -
ijse Galterius nepos ejus, in terris et in~sylvis, tra- multorum. ,
D'7B JOANNISMONACHI" '376'
' ' Charta de 'Ltiat. A Yita Joannls erit non imiiseri.o memoranda.
m nomine Patris, et Filii, et Spiritus sancti. Do- Hic eril exemplo preelalis, Iste sequendus,
.minusdicit in Evangelio : Daie eleemosynam, etecce Nos Quis in officio suus est successorliabendus.
igiturqui habemus,
omnia munda sunl vobis. De qua re non surdus audi- Quique Joannistottantibonapatris
opus tol ilorida scripta videmus, -
•tor fuitmiles-quidam, Otbertus scilicet de Tilecastro, Expansis regi manibns qui regnal ubique,
Senior de Cypeto, ul de suis propriis liberius elee- Conferat, oremus, merilum pietatis utrique,-
Ut qui justificatl maj'ores afque pusillos,
-mosynam faceret, seipsum in primis eleemosynam Connumeret patriee ccelesfis civibus illos.
-fecit. Qui veniens ad conversionem ad Besuense -
Hic sunt libri prsetitulati, quos Joannes fecit de-
-monasterium, dedit Deo el sanclo Petro, ct Besuensi
scribi: videlicel magnam parlem Josephi: Augu-
ccclesice, unum mansum in villula', quce vocatur
stinum etiam super 50 psalmos ullimos, a Domine
Luat, cum adjacenliis suis, cum terris et pratis, sic
libere et honorifice, ut iste mansus, qui vocatur exaudt, usque Omnis spiri.us laudel Dotninum. E>.a-
meron Ambrosii; Ambrosium _de Ofliciis, de Sacra-
mansus Letaldi, habeat preecursum et consuetudines
omnia nemora sunt de citra mentis et de morte Satyri fratris sui; Ambrosiuro
per quee Cypeto Tylam de
el ultra, et servum unum Bricionem, cum omni sup- Yirginitate, et Historiam Wandalorum; Histo-
Orosii; Historiam Justiniani; Historiam de
pelleclili sua, qui erat ministralis de terris suis; el griam
nnum mulum optimum quem habebat, et quidquid Ilierusalem. Homeliam Origenis. Confessiones Au-
calumnii babebat super terrani sancti Petri et super guslini. Collectaneum novum. Musicam Widonis.
charta inconvulsa Duos Antiphonarios optimos de Musica. Gradalem,
.homitiespostposuit. Utheee per- et Nocturnalem. Vitam sancias Fidis; et Pastoralem
.maneat, supponamus ei lestes idoncos : Sig, Hum- sancti
.berti deCypetofilifejus. Sig. Aimonis filii ej'us. Sig. Gregorii. Gregorium, de Miraculis. Yilam S.
Widonis clerici filii ejus. Sig. hijulrici, Sig. Hum- Galli, etalias multas vitas, etpassiones sanctorura.
berti filii ejus de Tilecastro. Sig. Aldonis Senioris. Yitam S. Leonis, et Hieronymum super Sopho-
niara, Aggeeum, Joelem etMalachiam. Deeemcolla-
Sig. Odilerii militis. Sig. Widonis de Fossalo mili- tiones Patrum, et alias septem. Vitas Palrum B.
tis, ei aliorum roultorum. De monachis , Sig. Jos-
berti abbalis. Sig. Benedicti. Sig. Constantit. Sig. Hieronymi. Librum Scintillarum. Quaesliones Bedce
in libros Regum. Istum etiam libriim de diversisTe-
Rotberti preepositi. De familia saucti Petri, Sig.
et charlis composuit, *
Joannis villici. Sig. Humberti Cocci. Sig. Giraldi bus
-clerici. . Charta de Preopupa.
Habet sanctus Petrus el nostra Besuensis ecclesia Sciant omnes tam preesenles, quam futuri,- quod
plurimam terram in ipsa villula, quce vocatur Luat, Milo quidam miles de Monte Salionis, cognomenlo
infra el per confinia ipsius. Terram scilicet Iseni- Paganus, veniens ad obituro suum, cum magno af-
berli de Casoto cum adjacentiis suis. Terram W7al• feclu suscipiens habitum monachi, pro remedia
terii de Bellomonte pincernce cum adj'acentiis "suis, aiiimee suas, ipse et Ascherius miles, ncpos ipsius,
Terram Landriei cum adjacenlirs suis. fradiderunt Deo et sancto Pelro, et Besuensi eccle-
CPITAPHIUM. sice, in villa, quae nuncupalur Preopapa, tres falces
de prato, el quartam apud villam quce dicitur Prte-
Omnibus oslendit monachi pia cura Joannis:
Qualis in Ecclesia fuil a puerilibus annis, ciacus, el unum mansum cum sex jugeribus terrce,
Abbatis Stephani sludium queeiens iinilari. et de silva queepertinet ad villam superius nomina-
Pltts studuit reliquis ea quce bona sunt operan tam Preopapa, dederunt monacbis dc Albiniaco i.rce--
Abbas Ecclesiani venerabibter renovavit, ctirsum et consuetudinerii de pastione, et si ibi roi-
Desertasque doroos, veluti patet, eedificaviL serint porcos suos, el omnia quae' necessaria illis
Hic partem cttpiens ipsius habere laboris,
Libris scribendis operam dedil omnibus horis. erunt de illa silvaad domos faciendas et ad_omnia
Stephanus Ecclesiee possessa suee duplicavil, habitacula sua, el ad omnia ntensilia sua, quse de
Dum reditus, fundos et preedia multiplicavit.
Hic rerum cuslos sibi credita dum bene servai, 1 ligno fieri possunt, tradideruntdllis jure perpettto
B
Multiplici studio libios studiosus acervat. . cum omni honore. IUe quoque rusticus, qui in su-
Stephanus Ecclesias thesattros amplificavit, pradicto manso habilaverit. habeat similiter cum
Orania septa fere melius mulando locavit.
Hic rerum custos dum curis invigilavit, honore omnes consuetudines de vUla supradicla, de
Plus in ea reliquis custodibus sedificavit. sylvis, de aquis, de pratis, de pascuis, et nulli -uir-
Stephaniis Ecclesiam clitem de paupere fecit, quam serviat, uisi sancto Petro et monachis. Et de-
Quam roelius staluendb, superflua queeque rejecil. derunt adhuc in hac eleemosyna unum plastrum
Cujus et iste sequens factum non degenerayit,
Dum res Ecclesisepro posse suo decoravit. juxta eapellam de Monte Salione. Si quis ialsator
Slephanus Ecclesice caput extendit super amncni. huic eleemosynee conlraire voluerit, anathema sit.
Novimus auxilium simulimpendisse Joannem. Ui hsec ciiarta inconvulsa permaneal, suppona-
<_uique modo famulando suo dat plurima, progue inus ei lestes. Sign. Archerii qui hoc ilonum facit.
Fine sui cursus bravio sit dignus uterque.
EcclesiceDomini dilexil ulerque decorem, Sign. Lamberti de Domarim. Sign. Hugonis militis
Dum pro posse sui famulatus prasslat honorem. de Cortiniaco. Sign. Odonis Yiridis. Sig., A3'monis
Fidus uterque cliens Domini sepelire lalentum
mUilis. Sig. Rotb,erti presbyteri. Sig. Dominici. De
Noluit-.ex_uno.dum quserit reddere ceiitum,
Yita pairis Siephani pastoribus est imitanda : monachis, Sig. Constantii. Sig. Joannis.,Sig.Ulgerii.
 977 CHRONICGNBESUENSE. ,37?
Charla ae sylva Vetusvmeartim , et tnansili, ±\ dineni nos quoque de rebus huic ecclesice eollatis
quod appellaiur Domos. memoriam, etsi non luculenla, vcra lamen oralione,,
Quemadmodum invidia diaboli roors inlravit in posteris relinquamus. Notum sit igitur -quod dom.
orbem.ferrarum, co ipso adnitente ut nemo, ad vi- Jocerannus Lingonensis episcopus ccclesiam de
tam possit redire, vix est qui faciat bonum, vix est Cipeto donaverit ecclesiee sancli Pelri Besuensis ,
usque ad-unum. Necessarium remur, ut si quis ali- per manum doroini Stephani abbalis, in capitulo
quid ecclesiee contulerit, lilteraU memoria futuro- sanclce MariceFontis vennee castelli, coram archi-
rum fidelium notilise transmiltere. Qucedam mulier diaconis suis , et laudanlibus, Wilenco archidiac,
et ortu.et actu salis- in sseculo clara, fiUa Henrici de el Ayrardo archid. Huraberto canon. Sig. Stephani
Nova villa, nomine Elizabeth, cognomento aulem abbatis, Ulgerii, Rodulphi monachis.
Caritas, dum ad obitum propinquaret, eeclesise Dedit etiam ecclesiam de Tasneto preedictse Bc-
sanclorum Petri et Pauli contulit in eleemosyna, suensi ecclesiae, in sylva qusevocatur Yolort, cqram
pro remissione peccalorum suorum et anlecessorum Warnerio archid. laudante eq, etdonante- quidquid
suorum, quidquid babebat in sylva Veterum vinea- in ca habebat. Coram pluribus, Rotberlo praeposi-
rjim,.et ejus mansilis, quod appellavit Domos. Dedit to, et aliis.
eliam servura noraine Joannem, et ancillam nomine ]1} Charla jocerunni episcopi de Mentuscu,
Eramam, ita omnino libere et hoiiorifice habendum, Ego Jocerannus nutu Dei Lingonensis episcopus,
ut melius seivit ei potuit. Laudanlibus filiis suis, cum pro possibilitate mea, utia cum fidelibus, et
Widone et Philippo. Teslibus vero Alinardo clerico, liliis nostris, de negotiis et commodis Lingonensis
.Odone de Rellomonle, Seuvino de Raiaco, C_.rardo Ecclesiee fideliter agendo disponeremus, venit ad
Crispo, Httgone de Yoslun, Theoderico ministro, nos venerabilis abbas dom. Stepbanus, humiiiter
Pagano capellano. JJe mouachis, Gerardo priore , et devote postulans quatenus deserta cujusdam soli-
Ulgerio Calvo, Albuco captivo, Gerardo, filio ejus- tudinis in terrilorio Attoarensium juxta flumen Ara-
dem mulieris. rim posita, nostree taritum episcopali dominationi
Ckarla de Lixiaco. proprie pertinentia, Deo, et fratribus Besuensis mo-
Perspicientes hujus seeculi casus_et mulal.ones, nasterii donaremus, et supradictee possessionis hse-
operse pretium duximus ea quae nostris leroporibus redes illos constitueremus. Cujus justce el rationa-
ecclesise Besuensi collata sunt, memoriae commen- bili petitioni cilissime consenlientes, et laude et
.dare pererini. Notum itaque fial quod Humbertus consilio fidelium nostrorum Lingonensis Ecclesiae
_de Lissei,- quidquid in eadem villa habebaf, seu archidiaconorum, quidquid in villa, quee vocatur
-babuerat jpse et antecessores ej'us, Deo et S. Petro 'C Meutusca, episcopali jure possidere debemus ; ec-
Besuensi, ita omnino liberrime contulit ui. deinceps clesiam quoque ipsam cum omnibus appenditiis
neque in cosmeterio, neque in ipsa villa, cuiquam suis, supradicto abbati, et successoribus ejus in
boroini, neque suo, neque alterius., liceat ei, seu posterum, salvis Ecclesiae Lingonensis «onsueludi-
hseredibus ejus, aut alicui loco ejus personce, inju- nibus, libere donamus, et episcopali auctoritate do-
riam, vexafionem seu ej-aclionem inferre; et ut nala .cqnfirmamus. Signum Wilenci arcbid. Sign,
praetulimus, in tota villa illa non solum hominem, Garnerii archid. Sign.Ayrardi archid. Sign. Wido-
sea nec qnidquam omnino violenter capere. Data nis archid. Hujus rei testes sunt domnus Gualo
ab Humberto preefalo, cum uxore et filiis suis, coram canonicus regularis, Jozaudus decanus Cabilon.
tesiibus annotatis infra : Albrico fratre cjus, Theo- Guilcncus mon. Albericus mon. Rodulfus., Acfa
-derico monacho. Balduino, Leneilino, Ponlio militi- sunt haec anno ab Incarn. Dom. 1119, indict.
bus, eo die quo ecclesia consecrala est aDom..Jo- xii, epacta vn, concurrente n. Apostolicce sedis
ceranno Lingonensi episcopo : anno ab Incarnat. -Calixto anno i pontilicatum regente. Lucdcwico
,Yerbi Dei 1119, indict. xn, epact. vm, concurrente Francorum rege, Joccranno Lingonensis Eccle-
n Kal. Junii, die D-ominico. n siae episcopatum gubernante, Duraiino nqtario di-
Eodem tempore et eadem hebdomada feria iv, ctante.
quidam miles, Humbertus de Cynciaco, dedit sancto Item de Menlusca.
Petro pro anima filii sui Widonis et antecessorum Audiat omnis bomo, "quod Gualo de Ruphiaco
.suorum 12 denarios, de ecclesia cujusdam villee, castro, filius Clgerii de Coloniis, et Gualo sororius
quce dicitur Mentusca, et unum mansum apud Cyn- ej'us, cum Haimone fratre suo, donaverit Deo , et
ciacum villam, ad porlum cum .ponlinaiico et sancto Petro Besuensis ecclesice quidquid habebant,
piscaria, quee omnia obtulit ad altare, imponens seu tenebant in ecclesia de Mentusco villa, videli-
librum super illud coram testibus : Letbaldo, cet coemeterium, et presbyleratum ipsius ecclesice
Wilenco , ceeterisque quamplurimis monachis, et cum omnibus ad ipsum presbyleratum perlinenti-
Widone fratre ejus, Walterio de Beria, eum aliis bus in mansis, et pratis, etierris, sed etiam terliam
multis. parlem de decima ejusdem villce, e't usuarias con-
Ckarla de ecclesiis Cypeto et Tasneto. suetudines in omnibus terris, et pratis, et silvis, ef
Nqn minlmura successoribus nostris credimns aquis ipsius potestaiis. Signum Stephani abbatis.
, profuluruni, sijuxta majorum nostrorum consustu- . Sig. Wilenci, Sig. Joannis monachorum. Sig. Walo-
 '
-979 JOANNISMONACHI 980
nis qui hoc donum fecit. Signum Walonis. Sig. A _ itoria peragant, quatenus pro his prcemia eeferna
Hayraonis fralris ej'us. Item Sig. Walonis de Yilar. consequi valeaut.
Sig. Henrici. Sig. Rotberti preepositi. Et de familia., lgitur domnus abbas Gerardus atidiens, quod ex
nostra. Sig. Tebaldi hospitiarii. Sig. Humberti pi- quo VenerabilisiJoannes cantorex hae vita migra-
storis, et aliorum plurimorum. vit, monimento librorum nemo condidisset, insti-
De foro Bellimonlis futso. tuit ut omni anno cantori de unaquaqtte obedientia
Ex divini paginis didicimus Testamenti, condem- heroina frumenti daretur, nolens, quamvis majora
nalionis aeternaemaledicto debere eum subjici, qui vellel, aliquem gravare, quo libentius ditiores el
Ecclesiam Dei persequi, ef contra ministros ej*usni- pauperiores praeberent assensum , et futuris non
titur allercari. Pacem enim' quam angelus in Re- esset onerosum. Omnes vero obedientiarum praepo-
demptoris ceeinit Na-.ivitale borainibus boncevolun- siti huic decrelo, quod eis remissionem peccatorum
talis, impium esl exturbare. injungebatur, assenserunt, ef Iibenter se hoc actu-
Ego igitur Hugo Beliimonirs dominas, poenitentia ros promiserunt. Sancitum est hoc a praedicto ab-
ductus quod mea Besuensis coenobii fratres loties bate omnibus laudantibus, die festivitatis aposto-
vexaverim imperilia , animum apposui jam ab rum Petri et Pauli, atque statum, ut a Kalend.
eorum injuriis cessare, et eis amodo perenni dulce- ^Octobris usque in Kalend. Novenibris idem donum
jine concordare. Ad sopiendam ergo fori, quod eis unusquisque cantori solutum habeat. Signrnn Wi-
ibstuleram, calumniam, ante Lingonensem episco- lenci prioris. Sig. Warnerii prcecenloiis. Sig. Ro-
pum, cui clanior ab abbale preedicti locifactus super dttiphi sacristce. Sig.Albricide Arcione. Sig.Josberti
noc ftierat, veni, ct quia pro eo, qui siquidem abba- preepositi. Sig. Bartholomeei subcentoris, et omniuni
.ias sui episcopatus tueri ac defendere deberet, monachorum.
ustitiari, rationemque facere noluerara, rectum De Haymone et filiis ejus.
:eci, et de ca_tero me emendaturum promisi. Qua- Prcesentibus, futurisque fratribus nostris clarifi-
iara itaque sotemni die cum apud Besuam dedicare- cetur, quod domnus abbas Gerardus, omnisque
,ur ecclesia Beati Reinigii, ac pro tanlas celebrita- conventus, Haymonem, et ej'us filios post obilum
is devotione innumerabiles undecunque confluxis- illius telonearios fori esse constituit, quandiu illud
ent popnli, in monasterio beatorum Apostolorum ministerium fideliter et sine fraude servaverint. Si
.""etri et Pauli fratribus cum preedicto pontifice vero inde aliquis-eorum fraudator deprehendatiir,
juamplurimis nobilibus, clericis, ac militibus, ct perpetuo careat prcedicto ministerio. Signum Wi-
}uod eis forum amplius non auferrem, nec in ca- ,P lenci prioris. Sig. Rodulphi sacristas. Sig. AVarno--
,lro meo, nec in lota terra mea; neque in tolo rii prascentoris. Sig. Tigerii cellerarii. Sig. Josberli
posse meo forum venale constituerem, nec homines praepositi. Sig. Otberti famuli. Sig. Willelmi. "Sig.
neee terrse a mercato Besuensi prohiberem, promisi, Hugonis de Ulmis.
-.liumque meum Hugonem promittere et jurare Charta de Beria.
eci. Egoipse Hugodextercemanusineee j'uramento Omnium cognitioni clarum esse volumus, quoct
-trmavi, et insuper ne successorum aliqua redeat Ewinus dominus de Beria, in die deposilionisma-
n futurum calumnia, Deo , et sancto Petro , et tris sucededit ipse, et uxor ejus Annilina, Deo, et
-ratribus Besuensis eeclesiae quidquid est, vel erat, sancto Petro, ac Besuensi ecclesiae unum mansuna
quod meum j'us juste aut injuste possederat de boc in villa Beriee, et 5 "jugera alodii, nee non eliaiE
mercato, totum super aliare posui, et fpsum merca- unam ancillam quce vocalur Gocia , cum tribus-
cum dono donavi. filiis suis'; quorum beecsunf nomina : Ogdieritts ,
Ne autem alicujus longeevitatis hoc dispereat obli- Girardus, Hugo. Alteram quoque ancillam, vocahulo
vione, virorum subscriptorum teslimonio placuit Hodierriam, et medietatem cujusdam prati : siqui-
hanc chartam roborare. Signum Guillenci episcopf dem alia pars a priscis temporibus nostra esse
Sig. Gocelini archidiaconi. Sig. Fufconis arehidia- D dignoscitur. Ut vero insoluhilem firmitatem prse-
coni. Sig. Garneri Ruii archidiaconi. Sig. Pontii de sens charta contineat, assignamus ei lestes : Si-
Rivel. Sig. Gerardi abbatis. Sig. Wilenci prioris. gnum Haymonis. Sig. Heberti. Sig. Widonis. Sig.
Sig. Rodulfi sacristce. Sig. Josberti preeposili. Sig. Rotberli. Sig. Humberti. Sig. Lamberti. Sig. Gun-
Albrici de Arcione. Sig. Tebaldi de Ganibreris. Sig. terii. Sig. Warnerii clerici, et Bartholomeei fratris
Ramaldi de Granceio. Sig. Milonis de Poiens. Sig. ejus. De monachis. Sig. Gerardi abbatis. Sig. Wi-
Odelrici de Renavis. Sig. Guidonis Ranivel. Sig. lenci,Warnerii, Josberti. Hanc eleemosynam in foro
Oberti. Sig. Hugonis Dapiferi. Sig. Constantii, Gi- Besuas laudavit Wido frater Ewiui, coram Mainfredo
% de Arco.
roardi, et filii ejus.
Ckurta de reddiiibus annuis canloris. Ilem de quodam plaslro silo in hac Besuensi villa.
Fideles quique aut orationibus aut donariis, se Fiat notuni ftliis Ecclesiee, quod Ayvinus miles,
invicem debent sustentare, ut hi qui quietam agunt de Beria dominus, quoddam plaslrum quod possi-
vitam, eos qui circa mulfa occupantur precibus j'u- debat in villa Besua sive per j"os, sive iujuste, dedi.
*
vent, et illi cumcharitate ad utilitatem ipsorum ne- sancto Petro, et Besuensi ecclesiee perpetualiteF, et
eessaria administrent. Necesse est enim,ut.s_c_ran&- uxor ejus, et Willermus puer, Ut hsec eleeniosyfi»
981 - CHRONICONBESUENSE. 982
- Charta domni Ascherii Monlis Salionis.
flrma permaneat, assignamus ei tesles. Signum . i
Girardi abbatis. W7ilencbi, Rodulphi. -De laicis, Idcirco eleemosyneeiidelium litteris annolantur,
Sig. Ayvini, Widoriis de Chimisi, Roberli, Ilberli ut hi qui post futuri sunt, legendo quod non vide-
triilitis de Salice, Lamberti, et filii ejus, Rainardi, runt, agnoscant, el si hinc aliqua forte calumnia
Humbeni filii ejus, Gunterii, Ricardi, Henrici filii pravorum hominum orta fuerit, auctoritalc pribrum
ejus, Heinrici, etaliorum multorum. - 'J resistere valeant. Notificandum ergo posteris cense-
Charta domni Galonis Cotumbm. mus, quod Ascherius quidam miles Monlis Salio-
Omne quod est natum lendit ad interitum, secun- nis, ad -oliitum veniens dedil Deo, et -sancto Petro
Besuensi, in terra, quee Craias dicitur, mansum
dum Salomonem, nedum verba, quse cum prolata
quoddam ila libereut ipsebabebat, cum hominibus
sint, jam nbn sunt. Idcirco hic assignamus Gaionem scilicet et
pratis, cceterisque appenditiis suis, duos
Bellimonlis cognomine, dictum Columbam, habitum etiam
fratres, villaeAlbiniaciiiicolas, Albricum, Ste-
sanctse religionis suscipieniem, sancto Petro et Be- eorum AvUinam. Tesles .huj'us
suensi ecelesieededisse in villa Lentiliaco medieta- phanura, neptemque
sunt Gerardus sacri?
lem decimarum ad seperlinentium, de propriis sci- eleemosynce Garnerius prior, Rodulphus
preecentor, et Gunterius.
licel buhus monachorum, et mansum cum terra, et 3 sla, Heinricus,
De militibus, Hugo ef Odo fraires prcedicti Ascherii,
pratis pertinentibus ad ipsum, in villa Sancli Beni- de Buiris, aliique quamplufimi.
Paganus
gni Divionerisis Casneto, atque roedietatem molen- Chatia dotnni Willelmi Fontis Vennm.
dini apud villam Percejum, simulque medietatem
Quia prcesens vila ad malum proclivis est, opor-
plastri siti in hac villa Besuensi. tet ul eleemosynis, vel operibus quisque mala ad-
Addidit etiam mansum apud Lisseium cum terra niissa a conspectu Domini abscondat, quoniam
quce Montis Salionis dicilur, pertinente ad ipsum , redimi prsccipit, eo quod dies
Apostolus tempus
ibidemque in pratis, paniciariis dictis, quidquid mali sinl. Quod Guillelmus Fontis vennae gratia Dei
exinii polest a nemore in pralum. Laudanle boc et
cum manso ap-
eoncedente domino Montis Salionis Odone, domno adimplens, piscaioriam quamdam Albricum nomi-
ad ipsam,piscatoremque
Girardo abbale, testibus assistentibus Alberto Tul- pendenli
ne, cum uxore- et filiis, Besuensi ecclesiee in villa
lensi, et Guidone de Yircillis. Hanc donationera a Calintensi
Galone factam Haimo tribuit, cum adhuc in sceculari militia
prcedicto Hugo filius, frater, divino respectu mona-
et uxor ejus propriis mauibus librura super altare positus esset. Postquam vero
chus effectus est, delegavit in villa quse Cortesours
ponentes, laudaverunt, quam roboramus lesiimonio
vocatur, Deo, ac sancto Petro Besuensi, duos man-
proborum viforum ; Domui Girardi abbatis, Gtti- 2 sos cum'
lerici prioris, Alberti Tullensis , Bartholomcei , et appendiliis suis, duosque homines Stepha-
num, et Theodericum, habilatores eorum, cum
reliquorum monachorum , Jaicoruro , Milonis de
uxoribus, el filiis, omnibusque ad se pertinenlibus,
Poiens, Hugonis de Roife, Humberli Salomonis,
alque omnes nsuarios fructus, quos terlias nomi-
Humberti Divitls , Roberti prcepositi, et aliorum
mullorum. nant, duarum villarum de Corlesours, et de Lare ;
excepto quod duo fratres Yerduinus, et Amalricus,
Charta Hugonis de Torcennaco. villici dom. Girardi, filii ej'usdem Guillelmi, pro
Memoriee posterorum lilieris imprimimus, quod manso Majorali 60 j'ugera retinuerunt. Hcec,utpree-
Hugo miles de Torcenuaco, habitum religionis sus- diclum est, Besuensi ecclesice eoncesserunt Guillel-
cipiens, dedit sancto Petro, ef Resuensi ecclesias mus, et, Girardus filius ejus, laudantibus Guido do,r
quoddam mansum apudRosecium, partemque suara mino Fontis vennse, cum filio suo Theoderico, et
nemoris Montanici, laudantibus filiis siiis , testi- Guidone domino Jovis villce.
bus Roberto capeUano Montis Salionis, et Widone Preeterea in die sepulturce preedicti Guillelmi, Gi-
roilite de Ortis, fratreque ejus Hugone ftufo, cum rardus et Guido domini Monlaniaci reliquerunl in-
aliis rnullis. justam consuetudinem quam erga homines noslros
Noscant omnes qui bos legerint apices, quod Odo dePauliaco babebant, decreveruntque ut.-si aliquis
miles de Picangiis cognomine, dictus Saxo, mona- eorum de aliquo bomine sancti Pctri j'uslitiam pro
chus ad finem factus, quidquid-in molendino apud aliquo forfacto appeteret, alter nullo modo tale ab
villam Lucum calummabatur, sancto Petro conces- eodem exigcret. Nam antca uterque ab uno ex uno
sit, lpsumquc molendiiium fratribus suis laudanti- forfaeto duplex rectum exigebat. De his omnibus
bus, Besuensi ecclesieeperpeluo habendum devote testes adliibemus, domnura Girardum abbalem,
tfadidit. Et ne hoe in posterum quisquatii irrltare Guilencum priorem, Rodulfum sacristam, Garne-
preesumat, supponiraus signa testium qui' preesen- rium prcecenlorcm, Widricttm priorem Fonlis
tes affuerunt. Slgnum Gerardi abbatls, Rndulphi vcnnee, Alberlum Tullensem. Item Hugonem de Ti-
sacristse, Hugonis de Bellojoco, Lebaldi deGene- lecastro, dominum Bellimonlis, filiumqtte ejus Hu-
vreris. De laicis, Sig. Hugonis, Wallerii, Milonis, goncm, Haymonem dc Tilccastro, Hugonem de Bel-
Humberti fratrum prcedicti Odonis. Sig. Roberii lojaco, Milonem de Poiens, Odonem de domnaPetra,
prceposiii, Ilumberli Divilis. Otberli Cocci. Giraldi Widiicum deMonz, Ulgerium deBui*go,YValteriumT
".iilici. Odilonem preepositun. Calintensis, Otberitun Coc-
 m . OANNIS MONACIII - 3M
eum, Hugoiicm dapiferum fratresque preemeinora- A idoneos, qui affucrunt, supponimus : Signum Gi-
tosNerduinum et Amalridum» rardi abbalis, Guilenci prioris, Heinrici, Albrici,
Charta Milonis cognomento Pa^ilenerii^ Lebaldi. Signum Hugonis Rellimontis, et Hugonis
' Secundum
prophetam monentera : Dissolve nbli- filii ej'us, Guidonis preeposili S. Juliani, Humberti
gutiones impietulis, <solvefasciculos deprimentcs, viilici de Baleneva, Yaleth, Oberti Cocci, Girardi
Milo Tilecastri miles diclus, agnomine Gyrovagus, villici.
Humberti Yetulae filiam, uxoretn scilicct O.ionis De villa qum dicitur Trescase.
Malelh, filii Evrardi Divionensis, Oddilinam voca- Praesentium ac futurorum memorise clarescat,
tam, servitute, et famulatu suo, et progenitorunr quod Hugo villicus de Baleneva, et filii ej"us Hum-
suorum absolvit, el snper al.aresancti Pelri liberara bertus, Joanncs, Petrus, terram sancti Pelri apud
proclamans posuit, audientibus, videntibus, et lau- Treseasas, quam pei multos annos calumniati fue-
dantibus suis fratribus Humberto, et Willelmo Des- rant, reddiderunl in pace sancto Petro et Besuensi
fosses, el filiis suis. Hanc donationem confirma- ecclesice, alque se peecasse quod eam invaserant^
mus subscriptis testibus : Girardo abbate Besuensi, eognoscentcs, absoluiionem delicti sui a domno Gi-
GuIIenco priore, Roberto prceposito,"Otberto Coc- rardo ahbaje, et omnibus fratribus, in capitulo pc-
co, Girardo fiio Aidulfi, Drogone filio Gerberli, B tierunt, et acceperunt. Deboc facto assignamus ie-
Hugone de UIons, Lamberto Falsart, Aldoi.e, et stes, Girardum abbaiem, Guilenchum priorem, Al-
OJone fratribus de Fontanis,,aIiisque multis. bricum, et reliquos capituli. Mainfredum etiam dc-
De Dominico Malner. Arco, Guidonem praepositum S. Juliani, Yalelb d&
- Mcmoriali digno bis litteiis adnotamas, Rodul- Baleneva, ct Ofbertum.
fum militem S. Michaelis, quidquid super Domini- Devilla^S. Sequant.
cum Malegrinum, quein sicuti seruim ab anieces- Quoniam facta praecedentia per litterarum adnb-
soribus j'ust« vel iiij'uste habucrat ac possederat, talionem cognovimus, placuit ef nobis scribendo-
sancto PetroBesuensi donasse, et super allare po- posteris relinquere, ut inviolabile iii aelernunfper-
suisse, testibus assistentibus multis, Girardo abb. maneat, quod Joffredtjs Bellimonlis dominus cum
Henrico, Lebaldo, Ricbardo , Hugone monachis. Gertrude uxore sua, pro saluie animarura suariria,,
Laicorum vero affuerunt milites, Wido Ravines, saneto Petro, et abh. et monachis Besuensibus vil-
iiiaritus sororis datoris, Ewinus de Excelso, Wal- iam quamdam quce vocatur Sarictus Sequanus in
tefius Malsualez Granciaci, Odo de Furno : familiee Baascha, sicut ipsi eam libere tenebant, concesse-
nostrae, Humbertus Salomon, Guillielrous, Petrus rtwil; laudante Hugone filio, et nepbte Joflredo, ag-
Pauliaci, Petrus etiam et Robertus de Monte Sa- nomineMarteilo, omnibusque qui hoc donumin po-
lionis, streroo perturbare videbanlur.
De Orcevalis. Contigit autem instigante diabolo, ut suecessor
eiant omnes tam jireesenles, quam futuri quod Martellus posl riiortem praediclorum antecessorunt
.Nerduinus dominus Asperimontis, el Hugo filius suorura , violare non erubesceret, quod prius lati-
ejus miles, et Galo de Willer, et Haymo lilius ejtis daverat, videlicet ut j'uslitiam et latrocinium in prae-
pro animabus suis, et antecessorum suorum, tradi- dicta villa clamaret. Postea vero animante Domino
derunt Deo, et sancto Petro, ac Resuensi ecclesiie, qui Ecclesiam suam eleemosynis privari non patilur,
in loco qui OrcevalHs dicitur, 10 jugera terrce. et dom. Girardo abbate hoc ei admonente, ad seip-
Huic dono assignamus testes : Sig. Hugonis Franci- sum reversus, devolus capilulum fratrum adiit,
gence. Sig. Rodulfi de Renavis, Hugonis Conitensis, fraternitatem accepit, et pro requie animce suce, et
Ewini Spinelli. antecesssorum, gratis quidquid in villa claroabat,
De uxore Theoderici Carpentarii. vel qucecttnque habebat, Iibere concessit, excepto
Firmitet* retineat quisquis has legeril littcras, manso Odilonis, et fralris ejus Galonis, scrvorum
-quod Mainfredus de Arco uxorem Theoderici cum r> suorum. Sig. Girardi abb. Sig. Lebaldi. Sig. Ri-
liberis suis, Deo, sanctoque Pctro Besuensi pro ehardi monachi: de militibus, Maitelli. Welfonis,
anima sua concessil, ipsique Mainfredo domnus Elvini, Hairaonis, Savarini, Odilonis, W7iborli. De
abbas Stephanus ob hanc causam, imo roagis gra- familia sanctiPetri, Sig. Otberti Cocci. Signum Wi-
lia amicitise, 20 solidos dedit. Sed quoniam mens donis, Humberli divitis, Humberti Salomonis.
bumana scepe a bono deviat, idem Mainfredus post _ Arbitramur rectum fore fidelium memorice tradere
pbitura Theoderici cum coram domino Besueusi census ecclesice, ne quando perincuriam nostram
abbate de hac re quasi non gralis vel libere filios a pravis hominibus minuantur.-Ideoque assigramus
ejus dedisset, queritando placitarent, commotus ra- hic quemdam militem, Haymonem nomine, fi.ium
Aione, eos se libere concessisse recognovit, atque videlicet Galonis de Yiler, clamantem in atrio S.Mar-
-eamdem eleemosyiiam confirmans, denuo liberrime tini de Montusca jusfitiam, et latrocinium. Nam ob
buic ccclesiee perpetuo contulif, et uxori suee ac hujuscemodi causain preedam abduxit, et alia roulla
filiis laudari fecit. Abbas vero Girardus ob pacem ecclesias Besuensi irrogaut. Cui, cum in hacperti-
vel memoriam bujus pacti, dedit ei decem solidos, nacia .diu permaneret, placitum "terminavit abbas
«f Humberto de Balcneva duos. Huic ehartae testes Girafdus in eadem villa. Convenerunl igitur utrique
985 - CHRONICONBESUEMSE. 986
5ie terminato, consultus a matrc quee secum placi- __cum converlat animas, el testimonium sit fidele, sa-
tatura verierat, et a reliquis amicis suis, querimo- pieittiain prcestat parvulis. Ego igitur Haymo- de
niam quam super fariiiliam monachorum nostrorum Tiricastroparvulus scientia, mnltorumque frialoruin
ibi degentium Taciebat, in pace abbatt proclamavit: qucp egeram oneralus insipientia, cum ante meum
insuper de duobus bominibus, quos moriacbus foris obitum longa depressus fuissem segritudine, adme-
atrium habitare faceret. Ita tamen ut si aliquodsce- ipsum rediens, etinsuper cogitans quodante Peum
lus a suis vel ab aliis hominibus illic committeretur,' nullum ferrem manipulum j'ustitice, . pro reme-
iisdem ad abbatem Besuensem clamationem facertt, dio animee mece, parentumque meorum, Deo,. et
et-pro nllo patrato scelere, si etiam homicidium aut sanclo Pelro,. et monachis Resuensis coenobii,
adulterium esset, quorum lex maj'or esse <Hgnosci- atrium Sancti Marlini de Luco, concessi, et quid-
tur aliis sceleribus, ullra quinos solidos lege recti- quid ibidcm juste vel injusle possederain toturo eis
ludinis iride quidpiam haberet." - dimisi. Testes adfuerunt-Ricardtis capellanus, Pe-
In notnine sanctm el individum Trinilatis trus capellanus ejusdem Ricardi,Hugo de Couulent,
Universi fidei Christianse domestici sanctam Dei Joannes clericus, Thebaldus de Casoto , Wido
Eeclesiam animi devotione gloriosam, et muneribus Talanat. -
n quanttnn possunt largissimis, facere debent locu- ' Ego Agnes uxor domni Haymonis de Tiricaslel,
plelem. Qua siquidem animadversione compun- cum ipse Haymo maritus meus in paradiso Saneti
ctus, et a Spiritu sancto spirilali.er instinctus, ego Florentii fuisset tumulatus, assislentibus clericis,
Hugo deBellomonte ctim filiisTneis Hugone, etJof- parentibus, et amicis, cum insimul in claustrum
fredo, pro remedio animse mese, antecessorumque regressi fuissemus, et cum de eleemosyna ejus tra-
meorum, Deo, et sancto Petfo Besuensi, abbalique ctaremus, visum nobis est esse bonum, ut donum
Gerardo , monachisque Besuensibus in parrochia quod domnus Haymo fecerat ecclesiee Resuensi de
SanctiMartiriiDeo servire volentibus, dono concessi alrio Sancti Martini de Luco, cum liberis meis.fa-.
quidquid domnus Reniigius ejusdem loci presbyter, cerem, et coram eisbonisac pluribus viris qui af-
iri ecclesiis, in agris, in pratis, insilvis, in doniibus, fuerunt illud confirmarera. Dedi igitur et confirmavi
et uriiversis humance vitce usibus, tencbat; ef insu- donnm quod iecerat, atrium videlicet Sancti Mar-.
per quidquid vadimouiorum quee preedictis mona- tini de Luco monachis Resuensibus, quietum, et
ehis, au' jam dederit, aut in futuium dare volueril, cum omni libertate et pace pro anima marili mei
possidebat. in celernum possidendum. Quod ne deleatur, auf
Rlacuit etiam huic dono anneclere, quod bomi- . oblivioni tradatur temporum intervallo, virorum
nes, qui apud Sanctum Martinum bospitati eTunt, et subscriptorum roboramus lestimonio. Petrus abbas
cirsa monachos habilabunt, in terris castri Belmon- Sancti Stephani Divionensis, Tebaldtts Decanus, Ri-
tensis, omne usuarium libere Ifabeant in sihis, in cardus presbyter, Dominicus prior Sancli.Florentii,
pralis, in pascuis, et in omnibus, quibusvivunt ho- Ronet de Mare, Joanries clericus, Petrus capellanus;
mines usibus; ita scilicet quod si homines damrium Hayrao de Nimie, Wido de Saut, Nocherus, WMo
nescienler fecerint, damnum sine lege reddant: Talanat, Thebaldus de Casoto, Wallerus, Rollanus,
monacbi vero quoquqmodo aut ipsi, aut sui famuli Wido, MarescaUus, Malveslot, Tebaldus Excotex,
scienler, vel nescienter damnum fecerint, damnum Robertus filius ej'us. Hoc factum est et reeognituro.
sine 5egeprorsus reslituant. Piscarium etiam ipsis quod dbnum quod fecerant de atrio, non ideo fece-
dpnavi a Belmonte desuper, ubi, vel quando, vel rant, qtiod atrium suum esset, sed ideo quia in
quomodo eis placuerit piscari: subtus veroBelmon- atrio, quod sancti Petri erat rapiebant, et abla-_
lem pede tenus piscari tantum concessi. Quod do- tiones faciebant, el ea quee j'ure vel rectitudine in
num ne qua tegatur oblivionis nebula, placuit litte- ipso atrio non babebant, injuria el violentia ra-
lis commendare, approbatorumque qui adfuerunt piebant.
virorum testimonio roborare. Sig. Girardi abbatis. 3 ,De Moniigniaco.
Sig. Richardi de Yircillis. Sig. Lebaldi de Gene- Cum transeant cuncta, et ea quae in hoe mundo
vreris, Josberti preeposiii, Henrici capellani, Hiim- sunt, vnunquam in,eodem statu sint diu permanen-
beiii negoliatoris. Petrus Rufus, Joannes famulus, tia, litteris aduotamus, quod Rodulphus, et Mila
Cltrisiianus, Hugo Bellimontis dominus, Hugo filius fretter ejus, qui suo agnomine dicti sunt Rigornen-
ejus, Remtgius pfesbyter, Milo de Poiens, Hugo de ses, pro animabus fratrum suorum' Guidonis, et
Aces, Ewrardus de Rolens. Fredericus de Campa- Rogerii, et pro animabus palris, et raatris suec,,
neio, Wido de Renavis. Rodulfus filius Odol- antecessorumque suorum remedio, -Deo, et sanclo,
rici, Erberlus caplcium. Acta sunt heec annoabln- Petro, et monachis Besuensis ecclesiee dederur.t,
camatione Domirii 1154, indictione T_.II,epact. xxm, duos mansos apud Monliniacum, .unum mansum
concur. vn. qui dicitur mausus Odonis Eurvini, et^ alterum ,
De atrio S. Martini. qui dicitur mansus Widonis Malce filiee. Hoc do-^
Omnium hominum est, qui nomiuis censenlur num apud Besuam fecerunt in Parasceve, id esl in
yocabulo Chistiani, in lege.Domini die ac nocte ju-, die Passionis Domini, tencntes ambo libruiri, per
giter mcditari. Lcx enim Domini irreprehensibilis, qtiemienc.donaliqnem'inpra?sentia domni" abbatle
 «ST . JOANNTS MONACHI 08a
Giraldi stiper altare posucrunt. Sign. ipsius abbatis A cessit. Sig. Ricardi monacbi de Mentusca, Anselmi
Girardi, sig. Widrici prioris Fontis vennae. Sig. Al- soeii ej"us. Sign. Ulgerii monachi, filii Galonis, qui
brici de Arcio. Sig. Alberti de Tullo. Sig. Girberti donum fecit. Sign. Richardi prcepositi. Item Sign.
de-Algeriaco. Sig. Joannis presbyteri de Besua. Ilugonis, et Willelmi filii preedicti-Galonis, Sign.
1
Nolberti capellani. Ricardi conversi _Molimensis.
De Domna Pelra.
Patet quod genus bumanum ad finem semper Sign. WTidouis, et Lemenfredi, et aliorum mul-
defluat, cum profecto honor et potentia hominis torum.
labalur, decorque j'uvenlulis cito marcens evanescat. De Cusiaco.
Quapropter necesse est ut homo , eleemosynarum Fidehttm eleemosynas recensere dignum est, qui
remedia queerat, quonjam eleemosyna I'aeiem;Domi- j'uxta quod Domiiras praecipit, in ccelo sibi thesau-
ni placal, ef misericordiam impetrat. Ne vero dona rizare student. Omnibus ergo scire volentibus cla-
fidelium oblivioni tradantur, Iitleris ea intimare de- rum fiat quod Milo de Fontanis, Haymone fratre
bemus. Igiiur tempore quo a doirino Wilenco Lin- suo defuncto, pro animu ejus dedit ipse et maler
Peironilla nomine, sancto Pctro Besuensis Ec-
gonensi episcopo ecclesia Sancli Martini sancto sua,
Petro Besuensi data est, presbyteratum ecclesiee de clesicemansum unum apud Cusiacum cum appen -
Domna Petra idem episcopus nobis concesserat; sed R ditiis suis, bominemque nomine Benignum cum
huncHumbertus de Lissey, et filii ej'us, qui tunc in uxore ac familia. Habebamus autem ex eisdem apud
eorum dominio erat, ealumniabantur, vique illum Fonlhanellas tria jugera terrce, eum quibus alia tria
letinebant. Theoderico aulem liliopreedictiHumberti libere sicut possederanl, nobis dederunt; et eliam
vifa decedente, fralres ipsius Theoderici, Wido sc-i- minister illius terrce ministrationem suam ecclesise
licet cum tribus aliis patre eorum laudante, ipsum Besuensi reliquit. Dederunt quoque apud Fonlanas
S solidos singulis aniiis in vigilia Omnium Sancto-
presbyteralum, et atrium ecclesise sancto' Pelro Be-
suensi libere tradiderunt, j'ustitias tantum atrii re- rum ad refeclionem fratrum. Hae. supradictus Milo"
tinentes. Ita sane ut si homo sancti Petri in. eodem cum matre sua Petronilla devote sancto Petro Be-
suensi contulit, Euvino cum cseteris fratribus, et
atrio aliquod forfactum fecerit, clamatio ad abbatem
Gibuino sororio ejus, cum uxbre laudantibus". Sig.
Besuensem fiat, rectumque faciens non amplius,
Girardi abbaiis, Rodulphi prioris^ Widrici prioris
quam quod vivens lex ejus fuerit, solvat. Fontis vennee , Ricardi praeposifi , Barlholoroasi,
'Dederunt eliam & falces prati in suo brbulo
Widrici presbyteri. De laicis,
Sancti Sequani, ethorainem Abbricum nomine cnra Richardi, Pbntii,
et Humberti fratrum,
uxore etfiliis, suisque tenimentis, sororemque ejus , Sig. Theoderici, Widricii,
et
uxorem cujusdam Elluini. Addiderunf. et iertiam C Lebaldi, Hugonis.De
Colongiis.
partem tertiaruro de Blaniaco, et alodium, et om- In nomine summce et mdividuee Trinitatis. Ego
nia, quse illic babebant, excepto manso cujusdam Gotbefredus Dei
gralia-Lingonensium episcopus
Walterii, cum appenditiis suis. Hanc ergo eleemo- humilis, omnibus sanctse matris Eecleslce filiis in
synam fratres supradicti defundi Wido, et Hum- perpetuum. Notum facimus, tam preeseritium aetafi
bertus pro remedio animce ej'us S. Petro et Besuensi futurse posteritali, domnum Gerardum Be-
quam
ecclesiae per impositionem libri super altare confir-
suensem, ejusdemque loci monachos, decimam
maverunt, testibus coram adstantibus, quos hic as- partem alodii, quam habebant in et om-
Colongiis,
signabimus. Sig- Gerardi abb. Sig. Rodulphi prior- nem parrochiam et ad ipsam periinentia, per ina-
ris, Heinrici, Alberti, Richardi, Ansirici, Bartho- num nostram sanctimonialibus
deColongiis dedisse,
lomeei, Richardi. De militibus, sig. Hugonis Belli- et concessisse. Ita tamen quod singnlis annis ab ip-
montis, et filiorum ej'us Hugonis, et Jofffedi, Ot- sis sanctimonialibus abbas Besuensis ecclesias sex
tonis de Miribel, Hugonis Asperimoiitis, Euvini de libras de cera
usque ad octavas Natalis Domini pfo
Aees, Milonis de Poiens, Haimonis Golumbce, Ul-
' alodio, et.parrochia haberet. Concessit etiam idem
rici de Renavis, et filii ejus Milonis. ID consentienfe suo capitulo sanciimonialibus de Co-
De Mentusca.
longiis decimam ejusdem loci, quam quldam" bo-^
Constat mullimoda varietate mundi ripgotia prce- mines sibi usurpaveranl. Pro qua decima mulieres
tergiedi, ideoque necesse est quce memoriee digna ibidem Deo devolcereddant eis octo minas bl&diper
sunt scriplis adnotari. Notificamus ergo posteris, medium annuatim.
quorl Galo de Rofel pro anima uxoris suee, Annilina De Lisseiuco.
nomine, et animabus antecessorum suortim; dedit Lilterarum memoriee tradere censemus., quod
sancto Petro, et Besuensi ecclesiceminutas decimas Rotbertus Billeiaci, Hierusalem ire disponens, om-
villae, quae Mentusca dicitur, omnesque decimas nem terram alodii, quam habebat Lisseiaco, dedit
de viila Cincei, Iibere ut possederat. Accidit autera sanclo Petro, a<: Besuensi ecclesice, bominemque
nl postea stibripiente avaritia donum quod feccrat, Bernardum nomine, cum uxore et filiis : eo pacto,
ealumniaretur. De qua re monacnus, qui prceerat ut si gratia Dei rediret Hierosolymis, et de se ipso
Mentuscee cum eo Iocufionem habuit, in qua idem vel de fratre suo, seu de aliqtio filiorum ac nepolum
Galo se errsisse cognoscens, devote pr_edictam elee- suorum, monacbum facere vellet, libenter suscipe-
jnosynam ecclesice Besuensi in pace habendam con- refur. Hoc efiam Peffo f.atri stio fecil laudare coraro
 CHRONTCONBESUENSE. ' 990
989
cb-J-ite GuiUelmo, multisque militibus, llalleiaco. A cardo preeposito,etPoncio,cseterisquenonnulIispr_e-
Quapropler domnus abbas Gerardus dedit ei.70 sentibus.
solidos. Huic ehartce idoneos testes assignamus, De Furi.
Guillelmum comitem, Martellum de Malleiaco, Wi- Quee a fidelibus Ecclesice Christi donantuf, litte-
donem Trosellum, Haymonem" Columbam. Sig. Gi- ris tradi necesse constat, ne quod devotio Deo
rardi abb. Sig. Ricardi praepositi, Alberli, Pontii, parat, avaritice cupido subtrahat. Pateat itaque
Girberli. quod Robertus de villa quee Furt vocatur, ad mo-
De Perciaco magno. nachatum venicns, dedit saneto Petro Besuensi pra-
Gralia sacri flaminis lactus Gttido djj Perciaco, tum , quod in eadem villa possederat, eo paclo, ut
seminare studuit in benedictione, ut meteret bene- 10 solidis, quibus in vadimonio erat, redimeretur.
dictionem. Deditnamque in vita sua, Deo, et sancto Dedit quoque quaf tam partem roolendini,- mediam-
Petro Besuensi, cuncta alodia sua, quee apud Per- que pasturam ejusdem villce, et 2 mansos eum ap-
ciacum majorem, ac minorem, et apud Noidant, penditiis suis juxta fontem villae Lentiliaei. Hoe
et eliam ubicunqueTiabebatlani in mansis, quam donum uxor ejus laudavit cum filio suo Hugone, et
in pralis, et campis, ef terris ac sylvis, cum quodam filia Boillot vocata, testibus Matthaeo monacbo
molendino interposito. Rogavit etiam ut si quando B Lentiliaci, Ricardo', Roberto. De laicis, Rernone,
monachus efliei vellel, in eodem roonasterio recipe- Humbecto Divite', Rodulfo, Guillelmo famulo. Ac-~
retur; quod auctore Deo ad finem consequi meruit. cidit autem ut Hugo de Furt, prcedicti Roberti filius,
Huic chartse subscribimus idoneos testes, qui preedi- hanc eleen.Gsynam , quam laudaverat calumniare-
ctam eleemosynam coram altare sancti Petri lau- tur; pro qua re curo a monacho qui Lentiiiaci prce-
dandoconfirmaverunt-.Eguinum deBeiia, Guidonem erat, argueretur, landem ratione constrictus super
Talevar, cum uxoribus eorum, sororibus supradicti allare sancti Petri boc idem donum per impositio-
Widonis de Perciaco, Paganum Busun, Erluinum, nem libri obtulit, nec nnquam deinceps calumniari
Joannem clericum, Hugonem falsarium. Sig. Gerardi spopondit. Signum Mattheei Lentiliaei. Signum Ri-
abb. Rodulfi sacristee, Ricardi preepositi. cardi, Pontii, Bartholomcei,-Girardi. De laicis ,"Sig.
Carta Brulini presbyteri. Humberti Divitis, Bernonis, Petri Pauliaci, Joannis
Cocci.
Omnibus filiis Ecclesice perpaiescat, quod domnus De servis manumissis. ''
abbas Gerardus tali pacto presbyteratum eeclesiee
Omnibus in Chrislo fidelibus manifestum irivolul-
Sancti Remigu Theoderico presbytero, cognomento
mus, quod Severinus de Faverniaco, el Guiardus
Brutino, dedit, ut quandiu res eeclesiee fideliter ad r frater domno Girardo Besuensis ecclesise ab-
ejus,
profectum raonachorum tractaret, eamdem eccle- Petrum de sanclo Apollinari, «c fratrem ejus,
siam voluntate fratrum haberet. Sin vero bona fra- bali, eorum sacerdotis Bele-
trum adimere, aut eos inhonorare probaretur, nisi omnesque et bseredes, simulque omnes diu ca-
naviee filios, nepotes illius, quos
ad eorum voluntatem emendaret, ipsara eeclesiam lumniati
fuerant, liberos et solutos mantimiserunt-,
amilteret. Testes buj'us rei desigi_amus: Humbertum
et Garnerium fratrem excepto ex preefali sacerdolis filiis, qui eis servie-
divilem, ejus, Gerand^um et bat, quem ad serviendum sibi retinuerunt. Hanc
Bernonem, Symonem et Galterium sororios ejusdem vero manumissionem lam pro salutesua,
prcediclam
presb. Joannem quoque fratrem ejus, qui etiam ipso quani pro animarum parenlum suorura Temedio, et
die matriculariam ecclesise reliquit. Hi oinnes in
etiani pfo eo quod eorum frater nomine Petrus in
capitulo cum fidei sacramento in manu dom. Ge- ecclesia
rardi abbatis in re praedicta se fideles erga mona- supradicta jam erat .faclus monachus, face-
re decreverunt. Huj'us rei lestes sunt de parte illo-
chos, damna eorum restituendo, Tore promise-
runt. rum, Humbertus de Yuchei, .Stephanus Faunejaci
prcepositus, Meifridus de Arcu. De parte vero abba-
De Sancto Benigno. I) tis , Narduinus de Aspero nionte , et Pontius de
Nolificamus his litteris, quod Haymo presbyter Sylvenneiaco monacbi, Ilumbertus de Gillens , qui
villce Sancti Benigni, cum magis quarii jus erat, aut eo tempore Arcioni manebat, Humbcrtus quoque
preedecessores ejus acceperant in deciinis cj'usdem Beleuavice villicus , et Yaslo de «adem villa. Hoc
villce vellet accipere, cum Garnerio, qui tunc eidem autem factum est in campis illius villce, quse
loco prceerat, coram domno Gerardo abbate venit, Arcus dicitur, ante Canonicorum horreum , in
statutumque est, ut quartara partem solummodo de loco qui vulgo Corbiton nuneupatur, die qua.-
decimis frumenli, et avenee acciperet. Porro riiedia dam Dominica.in qua festum sanctce Crucis ceie-
pars baptisterii, mediaque pars Sperarum (9) eidcm bralur.
presbytero concessa est, quatenus monacho fidelis De CaUentensi villa.
cxisteret. Hsecidem presbyter laudavit, et spopondit In nomine Domiiii, Amen. Nomen majorum no-
nil ultra quam sui juris esset, nccipere . dom. Ge- strorum, ac sanciorum aliorum auctoritas chiro-
rardo abbate, 'Garnerio priore Sancti Benigrii, Ri- grapha beneficiorum nostroruni ecclesiasticorura.-.

(9) Sperarum. Forte, git Acherius, hic inlelligitur forfuitus casus, Gallice/e cast/i./. _ .
891 • JOANNIS MONACIH 992
redituumque institutorum-pnvilegia seripta in usi- A EPITAniHIHHDGONIS BE BELLOJ
DUSnostris ad prceteritorum memoriam revocandam Qui decreta deereverunl,
Ex decrelis hoc sanxerunt,
nabere nos inslituil, suorumque institutorum quara- Quod scriptura notaretur
plurima nobis exerapla reliquerit, omnia beneficia Quidquid jam definiretur,
a nohilibus lidelibus nnstris, vel innobilibus clericis, Aut sigillis insigniienl
vel laicis, pro Chrisli nomine nobis collala memo- Quidquid omnes slabilirent,
Ne periret vetustale,
riee sanctee scriptis commendare consueviraus, ut Yel dierum quanlitate.
ostt-nsis beneficiorum nostrorum frequentissime sce- Hoc niajores statuerunt,
Et stalutuni reliquerunt.
dulis, benefaclorum nostrorum animarum in ora- Tales usus antiquofum
.ionibus frequens memoria habealur : illaque bene- Cura servat modernorum,
ficia memoria leneantur, ne pro delela eorum me- Sua namqtie per seripturas
-moria importunus error sequatur. Nos ergo inter Insliluta vel figuras
alia pleraque beneficia nostra, unum speciale, et Semper solent designare,
Yel signando demonslrare.
magnum heneficiumaBurgundiortim consule Rcnal- Sedcum talis vigensusus
do nobis illaltim , 'operee pretium sub silentio occu- Apud omnes sit diffusus
Nos sequenles usuale,
lere non existiinavimus, tum quia res tanta intitula- " Donum quoddam speciale,
.iioiie estdigna, tumquiaa tatila ct tam digna pen- _ Donum dico tale, magnum
sona esl acla. Yel memoriale dignum
, Omnibus ilaque catholicis notificare hac prsesenti salis annotari
Scriptis, el astipttlari
-scriplu:'a satagimus, quod Renafdus comes potentis- Diligeiiler studeamus,
-simus, Deo, et sancto Petro ejus apostolo, Besuensis Ut perfecte describamus.
basilicce patrono, sanctoque Dei martyri Chrislo- Ergo cunctis innotescat,
Nec ab ullis evanescat,
phoro, Calenlensis celleenostree advocato, instinctu Noscat omnis litteratus
divino nulla coactus offensa, sed voluntale pia, et Simul et illileratus,
Jbona, libere, et absolute donavil quidquid de feodo Quod Hugo de Bellomonte
Donavit de sua sponte,
_suo.unusquisque de eadem villa tam nobilis, quam Corde bonee volunlalis,
ignob lis, clericus, vel laicus, pro se, vel preedeces- Et affectu pietatis,
- Deo
sorum suorum animarum requie, praedicteecellceno- simul, et fratribus
In Chrislo cOnfidelibus
-Straefratribus dederal, vel daturus fuerat,.dum tan- Besuensis ecclesise,
.tummodo ex hoc tolum feodum suum ipse non omit- r Pro defunctoruro requie,
laf, assumpta hujus rei occasione, ex hoc quod Odo Pro se et Joffredo filio,"
Pro parenlum remedio
prceposittis suus tyrannide sua, septem marcasar- Tam pro cttnctis fidelibus
genti hominibus de Nova villa abstulerat, quas ipse Quam pro suis heeredibus,
dom. Girardo abbati, stalim ut inj"uriamprcesensit, lnter priraam coloniam,
reddilurum se firmiter edixit. Hujus etiam fedditio- Yel si mavis coeeveiatn,
Simul el quamdam terrulain,
-nis fidejussores doranum Hugonem deBellojoco; el Dictam vulgoRupeculam,
dom. Girardum de Strabona, nelcnon Othonem de Bis binisprali falcibus
Aecumulata grandibus.
Dttrnecto, et Humbertum de Trimolario preedicto Heec supradictis fratribus .
abbati dedit. Quo toio beneficio definito, ecclesiam Donavit Besueusibus
Sancti Dei etmarlyris Christophori, se comilantibus Qui deservirent sedule
Sancli Marlini celiulas.
roullis, festinus intravit, ac ibi ante altare llexo po- Hsecsunt in territorio
plite <x>ramomnibus astantibus, de injuria supradi- Bellimontis sub preedio.
cia, manu ctiam super ipsum allare imposita, Deo, Hcec preeter per inj'uriam
ac S. Christophoro, et. abbati Girardofecitreclura. Suamque violentiam
Et hoc faciendo, quod nullum jus, nullamque ca- 0 Quemdam facta calumnia
Male fugarat patria,
lumniam ejusdem injuiise in supradicla hominibus Et sine rectitudine,
laeiend_e, habuisset, recognovil. Carboneinj dictum nomine,
Hoc autem factum est die quadam Dominica di- Qiti juxla diclam cellulam
Construxerat domunciilam,
-luculo, cum etiam divina missa in supradicla eecle- Servire volens fralribus
sfa cefebrarelur. Qua die etiam ad colloquium con- Inibi faraulantibus,
tra cpiseopum Lingonensenr proficiscebatur. Hujus Quem mox liberum credidit.
Et absolutum reddidit.
rei lestes sunt qualuor supradicti argenti fideijusso- Ad hcec lolam justitiam
res : Hugo videlicet de Bellojoco, Gerardus de Stra- Suam dedilper graliam,-
bona, Otho deDurneto, et Humbertus de Trimolario, De Boiensj rebus omnibus
et Odo suus praspositus, et Guillermus Sylvestf is, ' Simul dicliset actibus.
Post bcecsibi collibuit,
OJo Albus,,et Hugo frater ejus. Isti deparie consu- Quod salviriientum tribuii
De Cavennei prcedio,
Jis.Deparie abbatis, GnirricuspriordeFontevennse, ^Quodtenebat in proprio,
Gothefridus prior Calentensis. Poncius de Silven- Pbstremo qnerimoniam ,
neiaco; In Christo Jesii Domino riosfro. De Blegne vel caluronianf
 S§3 CHRONICONBESUENSE. Wi
Juslam, vel non exposuit, A tus monachatum expetiit, accepit, cam'deihque"-con-
Ila quod nil retinuit. cessionem el donumqnod fecerat, etiteraverat re-
Rursus unam filiolam, ,
domi nutrit ilerans, tolius capituli nostri teslimonio roborari fe-
Quam parvulam,
De concubina genuit, cit. Eo autem viam universse carnis ingresso, insur-
Quod sancta lex prohibuit rexerunt con.-a nos cblloqueutes pro ipsa preefc--
Hancquidera sibi garcio ctura, videlicet fratres de Ralenava, Humbertus, Pe-
Legali malrimonio
Qucerebatsemper j'ungere, frus et Joannes : preepositus eliam de sancto Ju-
Tali decreto foedere liano, cura nepotibus, quorum causa in curia ducis
QuoJ Hugonis prsesidio, Ilugonis pcr roanum ipsius, et uxoris ejus, et opli_-
De Besuano prasdic
Sibi foret reddilio, matura Curiee ita terminata est. Nam victi ratioiie et
Precfecturse vel ratio, donorum largitione, quidquid juste, vel injuste, vel
De qua fecii cal»mniam parentela, veldono alicujusinprcefecluraproclama-
Necjustam querin.oniam. bant lolum abnegaverunt et devoverunt, fide data
Sed quidquid sic disposuit,
Garcio non obtiuuit. contra omne genus suum et contra omncs horaines
Hugo r.amque supplicibus guarantiam portaturos. Hoc assignamus vidisse? et
Monachorum clamoribus, B audisse Hugonem ducem Rurgundice, etuxorem ejus,
Et dare natam renuil,
- Et opem ferre noluit. Widricum Resuensem abbatem, Petrum abbatem
_ _ Heecprcedicta donaria Divionensem, Guidonem priorem , Nerduinum de
Facta sunt in ecclesia Asperomonte, Pontium de Silviniaco,Humbertum de
Besuensis coenobii
Supef gradus allarii, Yirzeiaco, roonachos Resuenses.*
Per textum evangelicum. Urricus vero de Reuavis, et filii sui, nacta oeca-.
Notares est in publicum. sione quod Haimo frater Roberti defuncti liliam ip-r
Qttod Pater fecit, -fllius sius Urrici uxorem duxeraf, contra 4ios insurrexe-r
Hugo gessit lilientius.
runt calumniantes eamdem prceposituram, sed resi-
Be Bellanava. piscentes Ipsam cum omnibus pertinentibus suis ab-
- Caiholica mater Ecclesia gaudens de suorum pro.-
negantes .abjuraverunt. Ipse quoque Urricus et filii
feclibus filiorumetmosrens pro defectibus, quos pa- sui, Rodulfus, Milo, Wido, et Hugo, etfilia, pro qua
titur a privignis insurgentibus, loco filiorum Davj- clamabant, annueruiit, et laudaverunt ecclesiceBe-
dica voce proclamat, dicens -. Belribuebant miki mala suensi quiete ^t liberrime in perpetuum.possiden-
pro bonis (Psul. xxxiv, -12). Et per Isaiara : Filios dam. Quod ,roboramus testimonio proborura .viro^
vnutrivi, et exattavi : ipsi autem tcontemnentes spr,e- rum ; domni.Guidrici abbatis, Rodulfi prioris, Mr
verunt me (Isa. xn).,Dequibus profecio exstitit qui- berti Tullensis, Nerduini de Asperomonte; P-Ontif
dam Robertus,_natus ex servis et ancillis hujus Re- de Silviniaco et reliquorum ; mililum vero, Euvini
suensis ecclesise, et exaltatus ab ea ministerio prce- Daleelz, Ilaymonis Columbce, Milonis de Poiens_.
"
positurse, ssepe numero ipsam exaltalricem plagis, Mainfredi.- -..-.'•-
'
placilis, rapinis, incendiis devaslavit. Postmodum : Ckarla Joffredi Bellimonlis juvenis.
• itaque respeciu clementice Dei de tanlis.malispoe- - Cuncti lideles in corpore sanctee Eccleslce compa-
nitens, etjiullo aUo modo se posse salvari credens, ginati,jjui,veri capilis Christi -membra se cogno-
ministerium ipsum, id estpreeposituraro, cum-omni- scunt, perpendant qualiter invalida membra sua re-
nibus periineutibus ad ipsam, reliquit ecclesice Be— fovere debeant, iuxta quod ait Apostolus : Si palitur
suensi, et concessit in prsesenlia domni. S.tephani iinum membmtn,compadunlur omnia membra (1 Cor.
abbatis, et aliorum multorum,quorum heec suntno- xin, 26). Sancla enim Ecclesia more sagenae missre
mina : Rodulfus. etVigerius monachi, Obertus Coc- in mare,- sinu suce pietatis cunctos advenientes col^
ctts. Hugo dapifer, Berno. Dievero depositionis uxo- ligit, alios solido ciborcficiens, aliis lac polumdul-
ris suce, idem donum iterando confirmavit in capT- ly cedinis infundens, nounullos vero de naufraglo moi*- -
lulo nostro. Hanc-donationem multis diebus in pace, tis liberans. Hoc igitumaufragium instigantedia.r
et quietcet sine calumnia tenuit ecclesia, donec Jiolo Joffredus miles; Hugonis doraini, Bellimoritis
quadam die Humbertus de'Balenava adiens abbatem filius, incurrens in.exercitio milftari morte-depre-
Girardum, proelamavit eumdem Robertura ejus- -hensus, litus orationum fidelium evasurus expetiit,
dem- preeposituree se suosque fratres heeredessta- et eleemosynissua facta redimere studuit. Quae elee-
tuisse. - • . roemoria sit digna, in subsequenti-
mosyna ^quanla
' - UndeRobertus*nimium
exacerbatus, et istud' vi- bus demonstrabimus. Pro tanti igittir criminis exse-
'ribter abnegans, prbtestalus est se quondam in ca- cratione, mortuum corpus iUius anno et amplius
ptione-positum fuisse, el si in iUa captione morerer -sepulturacaruit, donec Deo disponen.te, qui nemi-
'tur, jussuce prasposiluree eisdedisse. Quid plura? nem vult ,perire,. venerabilis Gothefredus , _ qui
Duellum inde firmaverunt, sed slaluto die pugnse tuncLingonensi Ecclesieepraeerat episcopus, Homaiii
, Roberto^Mnvenienter aslantej Humbertus el sui non iret. • , - -. ...
'
;
advenerunf, neque contra mandaverunt. Sic ista so- - Expletis verb prospere cunctis, pro.quibus ierat,
pita calumnia,-post dies aliquot supradictus Rober- _cum et apqstolica 'auclorifafe et licentia rediens,
595 "JOANNISMONACIII m
eumdem Joffredura a suee escommunicationis nodo A a domno Girardo abbate, laudante conventu, mona-
absolvit, et pro eo hostiam salutarem offerens, in- chus effectusest. Illis verp temporibus praedicti Bar-
humataejus membra honorifice tumulavit. Aderat tholomaeipater in villa, quee dicitur Majascusde mi-
tunc Besuse cum episcopo consul Burgundiee Re- nimis decirais raedietatem a Guidone capellano pro
naldus, cum multa militum caterva, qui eo die co- 1S solidis in vadimonio habebat, laU scilicet condi-
-ram cunctis j'uravit tenere pacem Ecclesiee, et om- tione, nisi vivente eo redimeret, Guidone defuncto,
nes eam depreedanles manu bellicosa expugnare. ipse Roduffus, el filii ejus super eam haereditarent.
Ante quorum prcescntiam devotus Hugo, pater Jof- Illain siquidem decnnarum medietatem, de qua su-
fredi defunctPt.um Hugone filio suo adveniens, perius sermoncm fecimus, dona.it Rodulfuspro fiiio
D. Widrico abbati et Besuensi ecclesice promisit pa- Bartholomeeo beatis aposlolis Petro et Paulo, et san
cem tenere, et contra omnes qui de rebus mona- ctee Besuensi ecclesiee, in preesentia domni Gerardi
sterii aliquid usurparent, quasi propriam terram abbatis, uxore sua cum filiisiaudantibus. Quo facto
depopuIarentuT, auxilium ferre. Post beec aulem petiit uxor ejus|adomno Girardo abbate, ut quod
uterque Hugo pater cum Hugone filio, eleemosynam, de decimis illis sua pars m Canabb sibi confere-
quam prius pro Joffredo fecerat, per manum Go- bat, ea vivente retinere concederet, cujus pelitioni
defredi episcopi coram multis teslibus confirma- B domn. abbas Girardus coram cunctis qui aderaut,
vit. favit.
Dedit igitur Deo, et sancto Petro, et Besuensi cc- Ckarta de duobus fratribus de Beria, scilicel Roberto
clesiae, pro anima filii sui, et pro animabus anteces- et Walterio.
sorum suorum, astante, et laudante Hugone filio suo Praesentibus lilteris nolificamuSj quod domn.
corveiam propnam, quain Remigius presbyler in va- Hugo de Beria Slephanum cum suis heeredihus san-
dimonio ab ipsis habebat, el quamdam ierram, quam ctoPetro, et Besuensi ecclesieedederit, Post cujus
dicuut Rupeculam, a -via quae ducit Luillee, usque ad mortem Hugo de Magne ctim Aldone fralre suo, qui
villara quse vadit Fleix, et qtiatuor falces p: ali juxta de filia ipsius Hugonis de Beria orti fuerarit, cospe-
cellulam nostram Sancli Martini, et hominem no- runt prsedicti Stephani filios proclamare, nolenles
mineCarbonem, quem ob multas injurias de patria acquiescere, nec laudare, quod avus-eorum -Hugo
fugavefat. «os dedisset. Quapropier cognitum examen quod sibt
Preeterea dedit justitiam et Corveias qu?.s procla- judicatura fuerat, manii iulerunt, quod domn. Hugo
mabat, liberrime, et absque consueludine in villa avus ebrum tolum quod in patre suo, et in hceredi-
nostra quee Boens dicilur. Dedifet salviinenlura Ca- bus suis h-tbebat, Deo, et sancto Petro dedissel.
vaneiaci villse nostrse, et ealumniam quam fa- u Preedictus vero Hugo, quieos calumniabafur, videns
ciebat in terra noslra apud villam, que Blai- querinioniam suam annuUatam, injuste eps procla-
neis nuncupatur, sive justam sive injustam libere masse, concessit Deo, et sancto Petro, ponens per
coucessit. librum super altare in Besuensi ecclesia. Prcesentes
Hanc auiem donalionem roborari volumus probo- qui affuerunt hujus rei tesies idonei-sunt, Haymo,
rum virorumtestimonio, quorumisla suntnomina : Odo Malenulritus, Haymo Strabus. Et de nostris,
Sig. Hugonis qui hanc eleemosynam fecit, et Hugo- Yidricus abbas, Nerduinus de Asperimonie, Poncius
nis filil ejus. Sig. Euvini de Acels, et Hugonis>filii de Silvinne, Ulricus de Renavis. De Jaicis Berno,
_ejus. Bie vero sepulturce ipsius Joffredi, quando heec Petrus, Humbertus. Curo hoc laudassenl apud Be-
eleemosyna ilerum confirmaia esl.permanumepi- suam praedictus Ilugo cum Aldone fratre suo, sta-
scopi, fuerunt et aiii quamplures, quorum ista sunt tuerunt diem, quo heeematri sueeet uxori facerent
nomina -.Sig. Godefridi episcopi. Rainaldi comitis. laudare; quo die affuit Pontius monachusapud Ma-
Sig. Widonis ahbatis. Sig. Haymonis Columbce. Sig. gne, et laudavit coram eo mater Hugonis, et uxor,
Malnfredi Darc. Sig, Richardi de Fretis. Sig. Milo- et unicus«jus juxta capellam ligneam, prsesentibus
nisdePoiens. Sig. Hugonis Chaine. Sig. Urricide p. Hugone, et Aldone, et Haymone, Odone Malenutrito,
•Renavis, et filiorum ejus.De monachis, sig. WidriGi Hugone, et Ulrico de Angele.
abbatis. Sig. Pontii. Sig. Nerduinide Asperomonte. De nemore quod Rotardus dicitur.
"Sig. Warnerii. Sig. Alberti. Signum Matthaei. Nolum sit omnibus, quod Pontiusde Sanclo.Se-
Sig. Rodulfi chartas islius dilatoris, et aliorum mul- quano, et Ilumberttis frater suus pro pace, «t fine
"torum. quam fecerunt cum Gisleberto d^Avenne-de morle
Demedietate decimarum in Majasco. fratris sui Willelmi, qui apud villam Sancti Sequanl
" Gum fuit occisus, et avunculis ipsius Widone, et Re-
quaedam patrum nostrorum instituta errori-
'bus succedentium obUvioni perpetucetradita videan- naldo, dederunt Deo, et sancto Petro, quidquid
Xur, adjudicamus de prassentibus institutis magno- habebantinnemore, quod dicitur Rotardus.
pere-fore curandum, ut ea serie litterarum semper Item pro hac eadem pace et fineHugo Belmontis
memorata teneanlur. Nos igilur quantum est possi- dominus quinque solidos censuales apud Monta-
bilitatis nostras, styli officio commendamus, quod niaeum in manso de Siligne, sanctee Marieede Fon-
•Bartholoraeeus filius Rodulpbi Yillici de Majasco, -venz, ubi corpus defuncti jaeelat, dari consf<-
fsatre ac matreejus nescientibus, ecclesja? Besuensis tuit tertia die post natale sftncti Bartholomcei, quo
 CHRONICONBESUENSE. - 598
897'
_anniversaria dies ej'us agitur. Quod ettam testt- ,\ strare. Ego igitur Stejihanus abbas notifico oranibus
monio proborum vivorum roborari -volumus. Sig, lam prcesentis quam futuri _sceculi fidelibus, dom-
abbatis de Tusleio.. Sig. abbatis de Caritale, Rot- num Simonem de Bellojoco, el domnum Hugonem
geri de Abens monachi Bellcevallis, Odonis de Furno. fratrem ejus, antequam fuissent uxorati, filiam Ge-
De monachis nostris, Sig. Richardi preepositi, Poi>- raldi divitis, quam parenles, et amici Petro fif o
cii, Nerduini. De militibus, Haymonis, Hugonis Lamberti de Pauliaco in matrimonium dare dispo-
Cbanne. nebant, sanclo Petro et mihi, qui preeesse videbar,
De Sanclo Marlino et Lissiaco. et monachis Besuensis ecclesice liberam,et sicut
Clemens paterfamilias Conditor noster non solum sancli Pelri feminam absque omni retractaclione au-
eos, qui a puerilia fideliter in vinea sua, sancta sci- thentica concessionecorammultisconcessisse. Quod
licet Ecclesia,laborant, mercede non privat, verum ne alicujus malivoli invidia vel improbitale possit
eliam eos, qui sero venienles, hoc esl, jam senio in calumtdam suscilari, justtim mihi visum est hane
gravati in eadem devote vivere student, denario chartam subscriplorum qui affuerunt virorum tcsti-
ceterneebeatitudinis reniunerat, Divino ilaque respe- monio debere roborari. Sign. Simonis. S:g. Hugoiris
ftu Humbertus ,de Bigorna, in senectute mundo rc- frairis ej'us. Sig. Poncii de Silviniaco. Sig. Fulconis
nuntians, Besuense monasterium devota mente pe- B de Yore. Sig. Rainaldi presbytcri. Sig. Bernardi fra-
tiit, ac eidem ccenobio i falces prati, 3 apud San- tris ejus. Sig. Geraldi divitis. Sig. Gaulteri filii ej'us
clmn Marlinum BeUimontis, 1 apud Lisseiactim con- Sig. Slephani abbatis. Sig. Gerardi prioris de Fons-
tulit. Dedit eliam mansum apud villara Casolum, et ve.ns. "Sig. Guillenci. Sig, Alberli Tullensis prioris
.campum triumjugerum inlerAlbiniacum.etc.astrum .Sancli YalerianL Sig. Lamberti de Pauliaco. Sig.
Montis Salionis. HanceleemosynamipseHumber.us, Joannis_fra.iis ejus. Sig. GUeberli famuli.
et fratres ejus Bodulfus, et Milo, et Pontius nepos De eodem.
.eorum, sancto Petro Besuensi super altare ponen- Sciendum vero cst, quod post mortera Lamberli
les librum, dedernnt. Signum Widrici abbatis, Gun- Pauliaci, qusesivit Audo fratri suo Pelro parlem de
terii capel. Richardi preepos. Willelmi famuli, Petri domo quce erat in mercato. Cui respondens Pct-us
Pauliaci, Widonis, et Petri Cocci. ., .dixit^ se ei de hac re nullo modo respondere, qtiia
DeHenciniaco. Lamberlus pater suus sine parle ceeterorura filioruro
Fidelium memorias tradimus, quod Urricus de Re- suoruni et filiarum, deditipsi, quando uxorera duxit.
navis pro aniroa filii sui Hugonis, dedif sartGtoPe- HocAudo se ignorare respondit. Yenerunt itaque ambo
lro Besuensi mansum apud Ossiliacum, singulis .an- n ad judicium, et judicalum est in curia'Gii*ardi abba-
nis nummos duodecim duoque membra, sive duas .tis, ul si idem Petrus de hacre legatos testes habe-
-gallinas in Nalale Domini j'ure persolventem. Addi- ret, in pace esse deber.et. Die autem placiti vento, af-
dit, et medietatein quam possederal corveice nostrse fuit etiam Petrus cum testibus suis, Roberlo sciU-
Genciniaci-; quatenus ipsa corveia Besuensi eccle- cet prseposito, et Hugbne dapifero, cum matre ejus,
sicemaneat. Sig. Rodulfi, Milonis, et Widonis filio- hoc aflirmantibus, et ita domo libera, atque in pace
rum preedicti Urrici. Sig. Widonis Rufi nepotis ip- Petro reddita, Audo. fidejussores pacis. tenendce de-
sius Urrici. dit supradictos. Isti sunt, qui adjudicium fuerunU
De Podiens. Josbcrlus preepositus, Lebaldus, Albricus, Albertus.
Prsesens vita, ut bealus ait papa Gregorius, via Heecdomns Pelro doninum intulit, scilicet 50 ii-
est, qua ad palriam pergimus. Qui ergo ad patriam bras.
vitse-perveuire desideraf, dum in via est, ante mor- - , De Suncto Murlino.
tem legationem bqnorum operum aut eleemosyna- Quoniam rerum mutationeplura, quce melius slare
,rum ad Dominum praemittere studeat. Assignamus videbantur destructa, et quasi non fuissent,videan-
itaque Odonem immatura morte hac de vita subla- .turesseabolita, litteris commendare ralum foreducK
tum, pro. cujus aniraa pater ejus Milo de Podiens, n mus ea quibus -Ecelesia Chrisfi in exterioribns ath
eeclesiceResuensi dedit campuro decerii jugerum," getur, quo earura auctoritate defendatur, vel fu.urjs
uxore -cum filiis, et propinquis ejus laudantibus. Si- _clarificetur. Et ideo annotamus, quod quidam mile?
gnum Widrici abbaiis, signum JMatlheei Alberti, si- Belmontensis, nontine Richardus, cognomento Truta,
gnum Bartholomaei et Richardi fralrum. De militi- habuit filiuin, nomine Haymonem, qtiem in ecclesia
bus, signum Hugonis domini Bellimontis. .Besuensi monachum fieri deliberavit. Qui accessit ad
De Boilliaco. domnum Girafdum, qui tunc ecclesiam Besuensera
. In nomine sanctee et individuCe Trinitatis, amen, , regebat, et ad fratres ipsius monasterii, filium ipsum
Ecclesia Dei, quse ex piorum largitatibus ampliari corammultis testibus abbati et fratribus tradidit, et
gralulatur, eosque gaudet adipisci, propter .oblivio- pro eo ecclesiam ipsam ex propriis amplificari cura-
nis incomroodum devitandum semper debet remini- vit. Dedit ergo huic ecclesiee apud Sanctum Marli-
"
sci. Nam quia morte prohibente unusquisque pastor num in confinio fielmontensi medietatem corveice,
non potest in aeternum permanere, quidquid agit, quam hcereditario j'ure possidebat; et pratum Ross-
yel cognoscit ad commodum suee esse Ecclesice, lit- ros, quod simililer habebat. Consuetudinem etiam,
leris, et scripto.suis debet successoribus demon- qtiam in nostris hominibus -habebat apud Artasiam
 '
999 JOANNSSMONACIII 1006
manentibus, scilicet corveiam, et caetera quce habe- _. i Post non mulfum lempoi.s cum superna Pro-
bat, coneessit. Nec mttlto post medietalem corveice videntia incilasset fideles ad confulandum paga-
de Sancto Martino, quam retinuit, vendere sibi pla- norum perfidiam, compunctus Hugo, filius supra-
cuit. Qui cum ex boc supradictum abbatem Girar- dicti Hugonis, lcum in expeditione Ilierosolymi-
dum prius convenisset, emit ab eo isdem abbas ipsam l_ma proficisci deberet, incertus quid de serei even-
medietatem, laudante hoc uxore sua, el filius in ca- tus daret, devotus capitulo fratrum, vale dicturus
pltulo Besuensi. " eis, adiit, de malis a se ecclesice Besuensi irro-
Postea vero quidam frater ejus, nomine Theo- gatis veniam postulavit, fratrumque oralionibus se
dericus', Jerusalem ilurus omnia quce a fratre sub commendans, eleemosynam fecit. Habebat namqtie
nobis data fueiant vel vendlta, cospit calumniari, in villa sancli Petri quce Pauiiacus dieitur, me-
consentiente fratre suo Richardo, ut postea res in- diel3tem justitiarum, et ierram, el homincs ipscini
notuit. Abb. vero Girardus 30 solidos eis dedit, et lenentes. Quce cuncta eis concessil, preesenle ct
super sanctum altare in capella sancii Bartholo- laudante patre suo Ilugonc. Tcstcs htijus rei suni
meei coram multis lcstibus, adstante, et laudante qui sfftterunt in i capilulo cum eo pene omnis "3e-
uxore sua,etfiliis, uterquesuperposuit.EvoIulisvero suensium hominum et monachorum mullitudo, ct
aliquanlis annorum curriculis, et de medio exempto R i de mililibus Hugo pater ejus, Josbertus, Gloseius,
bonee memoriee Girardo, et succedente in loco' ejus Wido Dessarlinis, Viardus de Renavis, Wido
venerabili Widrico, Richardus, de quo bic agimus, Rufus, Hugo Cbaine, Wido "RaSinellus, et alii
abbati Widrico, quasirudi, et nescieriti, et monacliis multi.
apud Sanctum Martinum manentibus, tolum abdi- Adjungimus eiiam quod alius quidam miles Fre-
caut, et contradixit. Cui abbas Widricus quasi pa- dericus nomine de Campaniis, Hierusalem iturus,
slor bonus lupo rapienfi, obslitit, placilumque, cum in eodem capilulo concessit sancto Petro, et fra-
cb termlnavit. jQui cum ulerque ad diem *enissel, iribus Besuensis 1ccenobii molendinuni cum appen-
abbas supradic.us sapienti consilio fullus, testes ido- ditiissuis apud Blainiset, ettefram,el cuncta, quce
iieos, qui boc audierunt, et viderunt, secutn addu- habebat in eadem villa, adslanlibus, et laudanli-
xil. Quibus cuin non posset contraire, cognovit in- bus Hugone domino Belmontensi, etHugone Chaine
justeet necessitate urgentese hoccalumniasse.Pro- fratre suo, et ceeteris supradictis.
misi. etiam nunquam amplius molestiara inferre, sed Charta qua dom. episcopus Lingonensis dedit nobis
"fidelem se in hoc et aliis quibtis posset, existere. quasdam ecclesias et capelias apud Sanclum Mar=-
- tinum supra Vigunnatn 'et- Bellonwntem.
Quce res he ampiius inquietetur, proborum virorum
teslimonio roboramtis. Sign. Hugonis Belmontis G ( Rerum inundanarum varietaS, quam multimoda
domini, Widouis deSauz. Sign. Nocherii. Sig. Eu- .sequitur defectio? sapienteni ducit ad consilinm, tit
viui Daces, "et Hugonis filii ejus, Milonis de Poiens, adcautelam providenlice,-ne si quid bonf fecerii,
"el Hugonis fratris. Sign. Pontii Crassi. Widonis Ra- pereaf, mentis oeulum extendat in futurum. Quid-
vinel, Widonis Rtifi, et Wiardi'; et de cUentibus quid enim in humanis agitur, auttranscursu teiri-
"Humberti de Soleri, et Warnerii fratris, Alberti poris, atit oblivionis nebula citiusabolei-ir, nisi sif,
'Ghristiani, WarneriiCiassi, Dominici minislri. quod in exeroplis Palrum, et in usu sancta. cogno-
Charta Hugohis Betlimontis domini. scimus Ecclesice eleemosjnas; etbona, quee sancli
M omnipotentis Dei laudem providentes futuro- viri operantur opera liiteris ipropter memoriam stu-
jrum utilitatem, monimentis tradimus litterarum, ne deamus annotare. Quapropter ego Gbtefredus, Dei
aliqua oblivioifis obfuscclur hebula, vel malorum gratia Lirigonenslum episcopus, notum facio onini-
"aliquando periurbelur audacia. Pfsesentibus igitur bus tam praesentis, quani ftituri seecull fidelibus,
'cunctis fidelibus notilicamus, quod domnus Hugo yenefabilem^fralrem nbsirum Wridricum, Besuen-
- "Hellimontis dominus divlno igne succensus, et de "sem abbatem, praesentiani nostram adiisse, el de-
salute auimae suse sollicitus, dederit Deo,, el sancto " votee supplieationis precibus postulasse, ' ut "ec-
'Petro, etbuieBesuensi-ecclesice molendinum, quod ' clesias, quas tehuit dbminus Remigius Belmori-
Petrus Rulus tenebat, ante ecclesiam Sancti Martini ' tensis fcastri presbyter; quas siquidera boriae me-
"
situm, cum moleudinario, etejuS domo, ef pralo, et morice "antecessor noster domnns Wilencus Lingo-
-omnibusappenditiis suis, laudante filio suo Hugone, "nensis Ecelesi_ci praesul, domno Girardo abbali
qui tunc praedicto caslro dominabatur, et uxore sua Besuensi antea dederat; ut firmior esset donatib,
_Matbilde,per manum GotefridiLingonensis Eccle- iterato donarem, et auctoritate noslra robovarem,
siee pontificis, die qua praedictam ecclesiam Gonse- ac propter evitandasTnedorum hominum calumriias,
cravit. Hujus donationis testes idoneos assignamus. quas ecclesiastica semper nititur evitare pruden-
Sigl Gbtefridi episcopi. Sig. Euvini Dacels, et filio- tia, sigillo nostro sigillafem.
rum ej'tis Hugonis, et Hugonis cognomento Werra, Dono igitur, salvo jure Lingon." Ecclesice,' Deo
' et.flilonis. Sig.Milonisde Poiens, et Hugonisfratris. et sancto Petro, et venerabili fratri"riostfo Widrieo
Sign, flugonis filii ejus. Et de"clientibtis, Humberti abbali, monachisque Besuensis eosnobii, "eeclesias
rde Solerii, efWarnerii fratfis ejus, Christiani, fet quas, sicut dictum est, Remigius presbyiertentiit.
;
Albei'Uj el alioniiii multoruro. Bcclesiam yidelicetSanctiMaitini, cuni capella S.
 " ~"
i-siM r.iir.GX.co:; BESUENSE. «302
Barlholomai, et Ecclesiam tle Auxiliaea, «t Eccle- A . Sig. Slepliani nepotis Abb. Widrici. Sig. Petri Mi-
sias Je Campaniis, S. videlicet Juliani, et S. Hila- aistri deBassei.
rii, et Ecclesiam de Domna Petra, auctoritate con- De Aldrico servo,
firmans ponlificali ne quis amplius abbateni, vel Ecclesia Dei variis et crebris tribulalioiium pro-
fralres Besuensis co3uobii de tenore harum Eccle- cellis, sicut maris insula s_epius percutitur, vento
siarum exLurbel, aut audeat inquietare, aut alicujus turbinis flante, id est, inimici suasione pestifera,
.conlroversiae fraudibus usurpave. Quod "siquisprai- fidelium qui nocte ac die servitio Dei videntur
sumpseril, proprio reatu exigenle,sententia. anathe- mancipaii, quielem perturbanle. fjuapropler ipsis
matis se cognoscal subjacere. solerler invigilandum esl, ut quee habent -et pos-^
De Nerone. sident, pacilice queanl retinere, ne malorum ali-
Ecclesiae Dei filiis etsi simplicitas 'auctoritate di- quorum versutia. perdant quod debent conser-
vina teneri prreeipilur, serpentina tamen caliiditas vare. \
eodem prsecepto adhibenda cognoscilur , quatenus Memoriale igitur ssternale esse vommus, scripto
et innocenles ad malum non festinemus, el ea quae commendantes qualiter calumnia, quam Domnus
^identur utilia exercere sludeamus. Cum elenim - Guillelmus de Tricastel, de Aldrico homine sancti
naundus secundum Prophetam ollam succensam, id B Pelri faciebat, fuerit terminata. Ipse Guillelmus dK
est humanam conseientiam, ad facienf exlendat cebat pr_edictum Ablricum apud Veronam mansisse,.
Aquilonis, et moderni quam pluribus prse cupidi- ct pecuniam fratris sui qui niortuus fueral, ipsusa
tale maii vitiorum immergantur procellis, justum Aidricum habuisse. Aldricus dicebat e _conlrario_'
est, ut Ecclesiasliea providentia, et sua innocenter se nunquam in terra Domni Guillelmi mansum ac-
teneat, et sapienter quod tenuerit, in futurum non tepisse, nec pecuniam defuncti fratris habuisse.
amittat. Proinde ad excitandam fulurorum memo- Medianlibus igiturbonis qui adfuerunl viris, Aldri--
riam, et obstruendam oblivionis nebulam, scriplo cus Domno Guillelmo -i. libras, et 10. solidos de-
xommendamus Domuum Widonem de Lyscio, cum dit; et ipse Guillelmus quidquid clamabat super
veairet ad obitum, pro animse su_e antecessorum- eum, dimisit: et i(a ealumniam -suam et hominem
que remedio, Deo et Monachis Besueusibus, in in pace dereliquit. Quod ut iuconvulsum pormaneat,
eleemosynam dedisse quidquid apud Neronem habe- et oblivionis nebula non deleatur, virorum qui ~ad-
bal, et quidquid jure hsereditario, vei quolibet alio fuerunt testimonio roborare, et eorum nomina opus
uiodo debere esse suum inibi reclamabat. Qu_e est sigillalim nominare. Sig. Widrici Abbatis, Al-
siquidem eleemosyna super -altare S. Petri- per berti Tulensis. Sig. Widonis Capellani. Sig. Hum-
manum.uxoris ->u_e_ Chartei, el filii sui Wilencipo- berti Divitis. Sig. Warnerii. Sig. Petri de Pauliaco;
sita est, assistenlibus fralribus ipsius Widonis Sig. Audonis. Sig. Joannis. Sig. Haymonis. H_ee
Poncio, et Willelmo, qui et ipsi hoc donum fece- facta sunt apud Besuam. Postea vero apud Trica-
runt, audienlibus ct videntibus quampluribus ap- stel ipsius uior domni Guillelmi laudaut, et be-
probalis viris, Monachis, Clericis, et Laicis, sub- nigne concessil pacem quam -de Aldrico fecerat
, scriplis, qui adfuerunt. Dedit etiam tunc querir.io- Kiaritus ejus. Testes adfuerunt ipse Guillelmus, Ui-
niam prati quod tenehat, Albricus. Signum Wido- ricus Capellanus de Claro monle, Richardus Pre-
nis Alherli subprioris, Alberti Tullensis, Richar-di sbyter, Warnenus nepos ejus, Joannes Clerieus,
Monachi. • Nocherius Miles, Willelmus de Casoto, Bardulfus,
Titulus de Guidone Molendinario. Wslierius, Wido Cbeeevath, Paganus, Willelmus
Beatiludinem, quam universalis Ecclesia de ora- filius lliribelli, Warnadus, Hugo, Wido, Villicl
lione intelligit Dominica, Adveniat regnum tuum, de Luco. Signum Bardulfi, Walterii de Pichangi,
omni nisu menlis et corporis assequi debemus; Wasleri Malvasloth, Lamberli de Marce]Haco.~Se- -
'
ut cum sanctis postmodum, qui cum eo regna- rianth, Milonis Falsart, Warneiii de Yeronna,
bunt gaudere valeamus. Qua animadversione du- y Warnerii de Solunge. - - :
cta ego C_ecilia, uxor Ewrardi de Bollens, cum ' Charta de -Nemore
Rptfiart.
iilio" meo. Willelmo, quemdam servientem nieum Ecclesiasticaa dispensationis - providenlia, - etsi
Widonem, Deo, «t sancto Petro, elr Monachis Be-. prsecepto Domini serpentina calliditale debeat aug-'
suensis Ecelesia., pro remedio animce mariti mei, jnentari, columbina tamen simplicitate jubetur tem*
antecessorumque salute dedi: ethoc donum tenens perari, ut sic a nobis leneatur, ne plus justo lem-
librum Evangelii cum praediclo lilio meo super perata imprudenter dissolvatur. Cui considerationi
aitare-posui, et iiliam mcam Elizabeth, hancdo- invigilans Ego Widricus Abbas, Ndtunf faeio meis
na.ioiiem laudare feci. Quod ne iiT.tum fiat, vel omnibus in perpetuum successoribus, quomodo
oblivionis nebula depereat. lestes .qui .idfuerunt Besuensis Ecclesia, cui prasesse videor, de v#xa-
sssignari benigne concessi, Sign. Guidonis Prioris, lionibus, et doloribus, quos diu suslinuerat pro
Sig. Alberli Tullensis. Signura Wridohis, Signum caluEinia, qua. eral de Nemore Rothart, tandem
Lamberti de ftacio. Signum Bartholomjei de Aicu. fuerit liberata. Quidam tnim Belmonlenses, qi).
SignumPetri Cellerarii de coquina. Signuinllum- Pneposilales dicuntur, in prfedicto Nemore parleni
berti Divitis. Sig. "Geraldi. Sig. Chalucolh fabri. hajreditaiio jure pioclainabanl, et infestalione osa
" - sa
P4TROt Cl.XJJ.
 1005 JOANNIS MONACHIClfRONICONBESUENSE. *0t>4
inodica, malis quam pluribus illa.is, nobis insur- A sua.Testes adfuerunt, C__ristianus,Malva_>let, Amal-
gebant. Cujus doloris vehementia cum multo tem- ricus, Garneiius Silvestris.
"" Charla de S. Sequano in Beesca.
pore percrebrescerct, Deo, ut credimus, volenle, ac-
cidit quod quidam ex ipsis, nomine Brulinus, qua- Quant_e pielatis desiderio debeamus aelerna me
dam-die cum in fabriea fabri cultellum emoleret, et ditari, labentis mundi casus indicat, qui quotidra-
eum ad terram incaute deponeret, ipso cultello vul- nis defectibus videtur anuullari. Prsesens etenim
jieratus cecidit, et absque vialico, et confessione vita, quaj in suis slipendiis serumnosa conspicitur,
quantocius exspiravit. Cum igitur lali morte defun- quidquid conferl, infinnum cst et fragile, ct quod
cto parentes el amici condolereut, et excommuni- sui amatorem landem redd_.t miserrimum eviden
catum fuisse cognoscerent, cocperunt inquirere ter comprobatur. In cujus siquidem dispendiis,
quomodo in terra coemeterii adhibilo Cbristianitatis quia multiplex pro imbecillilate carnis patiniur, de-
offleio posset tumulari, quod non posse fieri visum Irimentum, ipsa mors per quam omnis earo desti
cst, nisi a malis absoluius esset, qute propter ue- tuitur, doloris el limoris nobis esl argunientum.
moris calumniam Ecclesi_e fecerat, pro quibus ex- Pro respectu hujusmodi, nolens amplius acquie
communicatus apparebal. Clarino igilur fratre ejus scere carni et sanguini, sed Majestatem cceli pro
"
agente, qui sapientior erat, cum Widrico alio fralre piliam promereii rgo Martelhis de Malleio, volens
actum esl, q<uoduxor ipsius Brutini, quarn Baldul- que de peccatis aaere pneniientiam, qa_e pei mese
fum vocant, et pueri ejus Petrus, et Willelmus, et juventutis commisi lasciviam, animo proposui se
omnis familia calumniam prsedicli nemoris dimi- pulcrum Domini Jerusalem invisere, ac Besnensem
«serunt, et heminam milii, qu_e tunc cara erat pro Ecclesiam, quse mea esl parrocbia, prout paliis,
.tempore, a nobis suscipienles, Deo et sancto Petro anteccssorumque meorum teslatur sepultura, lar
el monachis Besuensis Eeelesise pro absolutione giori bonorum meorum erogalioue, consilio cbari-
lllius concesserunt : testibus appositis, Haymouo tatis placuit augmentare. Deo itaque el sancio Petrv?,
monacho, Clarinq, Widrico, Christiano, Humberto fralribusque Besuensis coenobii, inprssenlia Domini
J.oir, jjui videntes et audientes adfuerunl. Proinde Abhatis Gerardi, concedente el laudante coraitcGuil-
pericuiosam illius morlem adducentcs sibi inexein- lelmo, cui in cuslodia, ct proleclione terram ir.eain
plum.fratres el eonsanguinei, Clarino agenie, qui dimisi, donavi duas in Sagonna piscarias, UD&.K
laelipris, sicul dictum esl, fuerat scientiae, omnes quam ante dederam, aliam quam dedi cum hoc
in hoc- convenerunt, ut prsedicta. Ecclesise pacem iter arripui. Dedi autem lioc lenore, ut si opus
facerent, et ne ante Deum rei pto calumnia ne-- fuerit, piscalor servienlem babeal, qui ad guber-
moris apparerent, omnes ooncorditer ipsum jie- '" nandam navem eum adjuvet, et ea quse in artevcl
mus Deo et sancto Petro dimiserunt; insuper be- offieio piscandi sunt necessaria, ei famulando sub-
aiedictionem temporalem a Monachis susceperunl, ministret. Ileminem enim, qui solusnilitur operari,
WidrierE 40 solidos, et heminam milii, Clannus, cum paruni aut nihil proficiet, oporlet adjmari.
et Willehnus frater ejus 40. solidos. Hugo Prse- DeJi cliam pratum unum, quod dicitur, Bra-
positus, pro eo quod nemus ipsum Deo, et san- chium Lamberti. Denique nemus, quod juxla Sa-
ctoPelro guilpivil, filium sumn in Ecclesia nosira giinnam Wevra appellatur, et onmia nemora qu_e
. lteri Monachum oblinuit. Dimissa sic nemoris ca- liaheo [circa villam, quse Beesea vocalur, dedi Mo-
lumnia, omnes pacem bonam et concordiam fcce- nacbis ibidem manentibus . . . . ex illis omne
rnnt, et super altare sancti Pelii quidquid in quodeumque fuerit necessarium Monachis et ho-
prssdicto nemore, et appenditiis ejus, seu juste^el minibus ipsorum in alimentum.
injusle proclamabant, tolum Deo et sancto Petro Dedi etiam decimas de Flagei, ei parochiaticum,
dederunt, guilpiverunt, et insuper juraverunt quod et omncra usum, et consueludinem in nemoribus,
amplius non repeterent. Et si calumnia exinde ve- el in sylvis ipsius villse cum onini libertate. Ad hanc
niret aliqua, fideli enarratione, guarantiam portan- ... donal.onem addidi decimam quar.se partisde portu.
tes legitimam, nobis contra omnes calum niatores Dedi eliam paagium S. Sequani, quod meum erat,
enarrarent. Qu_e pax ne temporum intervallo,vel concessique el donavi Monachis Besuensibus ut
oblivionis depereat ineommodo, legitimorum, qui porcos suosindominicalesin nemoramea ubicumque
adfuerunt, roboranda. est tesiimonio/r Ilaynio Co- habuero mittant, et suic pastionatico per omnia li-
lumha, Willelmus de S. Sequano, Petrus, Aldo bere currant. Monaehi vero, qui apud Beeseam ma-
frater 'ejus de Pauliaeo, Malel, Humbertus,' War- ncbunt similiter faciant per oninia nemora mca
nerius, Cbristianus, Humbertus de Solio, Clarinus, porcos suos indominkabiles sine pastionalico mil-
Widricus, Guillelmus, Sibyla u\or Hugonis lauda- tant, et oenlum desuper si aUrai.cie porcos volue-
vit pacem et d<>numnemoris, quod fecit maritus rint. Qui siquidem Beescenses Mwiachi, quia pro
suus Hugo, et pueri ejus, Milo el alii, Malvaslet remedio antecessorum meorum ibi sunt mancipati,
cuin ruoreretur prsedictum nemus gnilpivil prsesenle nolo quod aliqua vexatione mala per meos homiiies
Abbaie, Poncio Capellano Fisneta, Gisleberlo fiiio videantur faligari. Quapropter concessi, el in loco
ejus .et Chrisliano.»JlJHgo de Aquato ilerum cum eleemosyna. milii constilui, ut villam illam, Beescam
niom^etur hoc jiemus ^uilpivil, prsesente -usoie videlicet, in qua habitanl, cura omni liberlate ha-
,iasS PETRUS CBRYSOL. MEDIOL. ARCIIIEP. — NOTITIA HISTORICA. 1065
Litent ipsi -.lonachi, et piseccpi ut homines mei, ;\ annualim pro ripa molendini sui iu feslivitate san-
q-ui terras hahent in villa, illas elaudant, et sepes cti Martini. Dedil etiam 4 jugera terrsp, quaj ha-
opportunas apponanl, ne animalia villse quod inlus bentur prope arborem ulmum, quse de Mulmis dici-
fuerit devastare prsevaleant. Quod si claudere no- tur. Addidit his el falcem prati prope Aicionensem
luerint, et aliquod damnum evenerit, homo villse siti. Cujus donationis lestes idoneos eliam subscri-
in causam non trahalur, et nemini respondeat, nec - bere curavimus. Quoruni noinina sunt hsec. De
damnum, nee legem inde persolvat. Ut si homo Monachis abbas Joffredus, Poncius Prior, Guido
prsedictse viHsedamnum per clausuram male factam Sacrisla. Bartho]om_eus frater ejusdem llumberti,
susceperit, comiti GuiUelmo ostendat clamorem , Roberlus Verna. Milites," Hiigo de Asperomonte,
ct ipse Comes plerjariam super hoe faciat juslitiam. Avmo Columba, Aymo de Minure, Aynio Bornus.
Et ut hsec donatio aulhentico roborelur prhilegio, Burgenses, Pe.trus de Pauliaco, Maletus, Joannes
subscrlptorum virorum iirniamus testimonio. Sig. cocus, et alii quamplures.
Maifelli, qui hoc donum fecit. Sig. Willelmi Co- Charla de Fonlinellis.
mitis. Sig. Girardi Abbalis. Sig. Constantii Ab- Mansuris- csl imprimendum lilteris quod Hugo
balis. Sig. Pontii. Sig. Gileberli Prioris Beesese. miles de Fontanis pro anima fralris sui Ilaymonis
Sign. Parisii canonici de Masenot. Sig. Roberli B nuper interfeeli, et apud Besuam honorifice sepuki,
Militis de Bille, Wido Trosellus, Walo de terra Di- iaudante sorore cum nepotibus, ct caeleris, ad qnos
vion pro sua suorumque salute res pertinere videbatur, dedit Deo, et Ecclesise
filii sul Guillelmi nuper defuncti et Besuse sepulti, Besuensi apud Fontencllas mansum unum cum
dedil Iiberrime Deo, et Ecclesia. Besuensi h_ec sub- falce prati, ettertiam partem medietatis miiuitsedc-
tus annotata perpetuo jure possidenda, volentibus cimce. Hoc autem licri feeerunt, Milo miles doiui-
stque iaudantibus uxore cum filiis, nec non et JVa- nus de Fossalo, cum fralre Roberlo (ad quos maxi-
tribus, Richardo scilicet et Girardo. Mansum unum me attinebat) in die sepulturse ipsius Besuse, mulsis
videlicet apud Balenavam, eo tenore ut habitator prsesentibus, quorum nomina partim subnotantur.
ipsius usus eonsuetudinales -babeat, sieut prius, i__ Abbas Jofredus, Hautio prior, Wido sacrista, Bar-
aquis, in terris, in pascuis, et in sylvis ejusdem .4holom_eus, Gybuinus Monachi. Milo de Fossato, ct
IJumberti et successorum ipsius. Dimisit quoque Robertus frater ejus, Miliies.
nummos 4 quos Monachus Areionensis ei debebat

ASxYODOM-NIMCXVIl

PETRUS CHRYSOLANUS

MEDIOLANENSIS ARCHIEPISCOPUS

EOTITIA IIISTORICA IN PETRUM CHRYSOLAJNUM

[FAmte.,Biblioth. med. etinf. Lnt.,1, 430)

Crisolanus Trithemio cap. 597 de S. E. (Baronio Cangioque Chrysolamts), Ugheilo (omo III, pag. 120,
et Allalio Petrus Grosolanus, aliis Arisolanns, Grysolanus, vel Proculanus etiam : ex Savonensi episcopo
archiepiscopus Mediolancusis ab anno 1 102, sed ob simonise objeetum crimen depositus A. 1112. E/xsuleni
PaschaHs II papa misit Cpolin ad Alexinm Comnenum, ut Gr_ecos ad Romana sacra ampleclenda redu-
ceret, ubi seripsit De Spiritus sancti processione ad Alexium imperatorem,; el cum - respondissenl illi e
GrsecisJoannes Phurnus, Montis Gani primarius, Nicolaus Methonensis el Eustratins melropolita. Nicse-
nus, idem Joatini Phurno opposuit dispulationem de eodem argumeniG. Incertum esl Grsece ipse scripserit
an Laline polius, sed Grsece exstant e Latinis ut videtur versa mss.- in bibliotheca regis Christianissimi.
Vide Allatium De consensu utriusque Ecclesise, II, 10, pag. 626 seq., et Baroniuni ad annum 1116, num. 7
seq., ubi Disputationem ad Alexium imperatorem, sive compendium illius alque argumenlum refert ev
Latina versione Federki Metii, episcopi Thermularum. Trithemius biinc Chrysolanum quoque/i_>n..B De
S. Trhutaie, et Epislolas ac Sermones et alios diversos trnclalus, sed non visos a se scripsis"se adnotal.
"
Oiem obiit Chrvsolanus RomseA. 1117: .
K07 PETRI CKRYSOLANI MEDIOLAN. ARCHHP. 1603

PETRI €MMWS®I*m.Wl
MEDIOLANENSJSARCHIEPISCOPI

ORATIO DE SANCTO
SPIRITU
I
AD IMPERATOREM ALEXIUM COMNENUM

£Edidit"Gra_ceex mss. et Laline ex inlerpretatione Federici Metii, Thermularum episcopi, Leo AIXATHJS
Grwciceorthodoxte lom. 1, pag. 579.)

npb; tov fixtrO.iay.ipioi/A . Pelri episcopi Mediolanensis ad imperatorem domi-

II.Tpou _7r__rxonou _tlES_o).s_v__v,
'A)S|_OV TOVKOUVVIVOV Ibyo; cruv.o-Twv TO h.nopev- num Alexium Comnenum,\oraiio probans Spiritum
ta-OaiTO__v£uw.a TOay_oviv. TOO Uarpb;, ottoiwfv.ai sanclum es, Patre el ex Filio procedere
iv TOVTtou.
«'. "A.ftu<70V vul VOVXTOV « lyw npbc oi cpSeyyouKi, TOO i. Audi et inlellige quse libi dico, Deo inspiranle,
•0-OU -7T-irVEOVTOE , COpOVtttWTKTc V.aiKV_?i-/.«X-, SvVKTE sapienlissime et clemenlissime, potens pariter, et
vai -Kpwz |3KO-I).E0 'A-.ll.-E,y.«ewv.(3).£7.v?_- eif EfteTOV 6'v- mitissime imperator Alexi: neque respicias me, li-
TK7-_.VTMVT.-V Sov),WV TOU 0EOU EO^KTOV, «).).'«7.6l.).£-.}'OVcet sim omnium servorum Dei postrerous, sed po-
TTpOJ l_._i_.0-l
KUTOV, OVTO 7rpO-.Eif-.EVOV TrpoVyf/... ECTTIV,tius ad illum respice, cujus res agilur, Dominum
TOV Kvptov, fv.u_,'iw.Ov Xfio-Tov,TOVovr« (3ao-t).lwv videlicet Jesum Cliristum, qui est Imperator isape-
-B_<ert),EK, XKl,7r«VTWV TWV (Sact^EUOVTWV (AE-COVK' 5t' ovo! ratorum, et omnibus imperatoribus major, per quem
.-i-Wt-.Et? paadzvovni x«t oi noinrai TWVVOUMV TO-5t- rcges regnant, cl legum condilores justa decernunt.
•y.v.iovv.pivovavJ.'TTTI/J ov v.v.iittpi ov v.ayth6 5ov).of Pro ipso itaque et de ipso ego illius servus, licct
«UTOV,£t x«t «v_.|to?x«i ay^pno-zo;,6ut).w 7rp6f <ri, iadignus et inutilis, tecum verba facio, ne ullo pa-
O7T6)? UV)KVEJO) VtVEO-SKt «VTMU§ptVEVTJ./3«<ri).Et« OW clo sinas in regno luo aliquam ipsi flen contume-
^vj rrwf KOTOJ |3Kp£f«.v,v.«t|3ao-t).tvv.v T/,V Ix5txvi!_-_v 31- jj liam, ne etiam et ipse graves, et quas decet impera-
Hv.r«t7T«jO« o-oOiv TV)fiao-D.eiaKUTOO. Ovj^ic/joa{iSotv tores, a te exigat poenas in regnn soo. Et quomodo
Ej-_7rot_rtT-7)T'w TOUSEOO,6 ),_ywv OvxEVTIV 6 Tto? tcrof conlumeliam Filio Dei ille non infert, qui dixerit,
TW Raxpi', nepi «VTOO y«p \iysi 6 'Air6o-To),of' I "OJ IV quod Cliristus Dominus non sit a_qualis Patri? Dum
popff 6EO0VTTKp^O.V, OUX «p7Ta.yf-.6vV.yviCTKTOTO EtVKttac. Apostolus de ipso affirmat: Qui cum in forma Dei
OEW.J 'iSov6 T<6f loyiCtTKiIcrof TWIlKTpi.\A).).'_-/£.- 'esset, non rapinam arbitralus est, se esse mqualem
"VOr OOTlfA.^EtTO 7TVE0t/« f/V)l.'.7T0l-_VSG-9«t KiTO TOU TtoO, Deo {Phil. 11). Ecce quomodo Filius arbilralur se-
'0\>yU7To)iKJ/.6c-V£l TOVTtOVIC70V TWII«Tpi. __«_VKp7TWf ipsum Deo Patri .equalem. Sed quicunque dicit Spi-
fo-TKtTtof tcrojT« ItKTjOt, l«v p.v.I^r.crvif_';£>) TvivS6Hw rilum sanctum non procedere a Filio, op.nalur Fi-
.f*£T«TOOn«Tfbg; liai yup 56£«TOOIIKT/JOJ EO-TCV,tv« lium 11011 esse tequalem Patri. Quomodo enim Filius
TOItVECf-K TOOItKTOO. V.aiK7T6TOOTtoO.7.7TOJ_E0v3T«t, Patri erit .equalis, nisi .equalem eum Patre gloriam
T.TI. EKV ECTtV
0\1V. £VTWTtM,OTTO)? TOIlVEOftK TOOII«- obtineal? Gloria enim Palris est, ut Spirilus Patris
Hpbs iv.nocevQriv.aiiv.TOOTtoO,CIKVESOV EcrTtvwf i/.Et- a Patre, et a Filio procedal, qua? si non reperiatur
<5_..vvTti.pyj.ir\ S6|« TOOIIKTOO? vii) S6?KTOOTtoO.V.i ilidem in Filio, ut Spiritus Patris a Filio etiam pro-
TOtVUV jJ.uCwj EOTCV,
Ey.EtVVJ XKt«UTVJ i) «TTWV,IfCVJtpbl)cedat, aperte palet quod Patris gloria longe esl ma-
ECTiV OIIX
W-iT EOTIV HTV)J) 56?« TOO llKTf.Of V.alTOUT''o0. G jor quam gloria Filii. Si jgilur Patris gloria est
'l.cv 5e TOOIIC.T/JO? zai TOOTtoOoux 1'orTtv \an v. S6?«, major, et Filii gloria minor, ulique patet quod non
OJSEi? _?ou<r_«to-y/,OVSEVJOtbrr,c pla, oOSiv) u.E'/K* sil a_qualis gloria Palris el Filii. Si yero Patris et
).EtOTl)f. Filii non est aequalis gloi ia, non erit aqualis po-
testas, nec una deitas, nec una majestas.
p'. 'A)).«TtVOf EVEZEV OUStSoTKl T« TtWTOV0EoO,OTfwf % Sed quanam de causa non dalur Filio Dei ut
TOItVEOfiLK KVTOU £K!T«/5Eu!.^ i%«UTOO, EVTW6p.o).Oyttir8«_ suus Spiritus ab ipso procedat, (,um confilemur
TOIlVEOfiK 7r«p'«VTOO BT.M.SO-SKI y.KtStSoaSKt^ ToIlvsOptK Spiritum sanctum ab ipso mitti, et al) ipso dari?
TOtVVV T-6«710V,Uv£0ft«TOVTtOUECTTt, V.'A«7TOO-TO).V_ Spiriius itaque sanctus,
1 Spirilus Filii existil, et Filii
TOVTioO., x«i yJrputpLU. TOOTioO, y.«6«7T£pio-Tt TO missio, et donum Filii, qucmadmodum idem Spiri-
IIvEufiaTBOIIKTJOO? y.Kt«7rofrTo)v. TOOn«Tpo?, z«t ya- tus csl Patris missio, et donum Patris. Ad pe:fc-
pio-ij.aTOOII«Tp6?.llpf.s-TE).£t«TJ)Ta yoOv rn; 7r'io-T£wf clionem ilatjue fiflei perlinet ut quicunque credideri-,
EiSI/ETKt, IVKOTTt?7TtO-T£U£t OTtTOIIveOuKTOU11«- quod Spirhus sanclus a Paire et "Filio, es utroque
xoOTiov it «ficorij-covIrricrDfO-_-|),).£T«J
.rjso.--vtKt XRC fCdialilcr miltitur el dalur, idem ipse eredat Spiri-
 1009 OIUTIO DE SPIIUTU SAXCTO. fOfO
ClSoTKt, 6 KJTOfTTtCTTS-JCV) OTtTOIIVSUUK TOUII«Tp6fAtnm } sanctum Palris et Filii ex utroqae sequalitor
x_.tTOOTtoOI5 «fKfOTEpt»v iyzian; IxrropEuETct. "Oortf procedere. Quicunque vero illud credidcril, et l.oe
Si iztartvtt ivttvo, -/.ui ov Tziartvtt TOOTO, ITT'DKTTOV ' non credit, non est perfecte fidelis.
rrtOT.f ioTCV.
7'. *A'.)' tCtaf 6 TOtOUTOf ptl).).E<ttTTE-V'Ev),«6o0ficci i 5. Sed forlasse dicet ille rCavco equidem rrc (jtio
p-..7TWf V)SoijKTO0IlKTpOf,X«iTOV nV£Uf-.KTOf TOU-CVtOUpacto Patiis gloria et Spiritus sa.rcti, aliquod detri-
D.KTTWCTtV SljYjTKt, EKV TOElVEOftK TO7T«0_.x)v)TOV, OUTWf mentum et iniminulioiiem patiatur, si Spirilus san-
«—6TOOTtou, XK.S-.-rsp KTTO TOOII«Tp6fiv.TzoptveaBatctus ila a Filio, quemadmodum a Patre procederc
SttyBtin. JIij yivotTo.*H§6EKyap TOOTtov S6|a TOO. ostendatur. Absil lioc! Gloiia enim Filii, gloria Pa-
D«Tp6f lcrTtv, v.a^aiztpi. 56H«TOUIlKTpof56:« TOO tris existit, sicut cconlra Patris gloria est gloria
TtoOlortv. OOSsftiKV yccpJTOTE Ivtxviv56?«vtnrti 6 HK- Filii. Nullam eniin unquam singularem gloriam
T!)0 «VEV TOU TtoO,OUTS 6 TtOf «VEU TOUII«Tp.f. £t l_y_ quserit Paler a Filio segregatam, neque Filius silii
IxEivvjv,5t' -Jf Ixstvof TLurnp ICTCV, OUTOfci TtOf' Et gloriam qu.-erit segregatam a Patre, prajler illam
ruyu yup votvn strTtv,«).).'ou j/.t«. I-.vt-.cv3 ouv So'?«TOO solam qua ipse Paler est et qua ipse Filiusest;
TlKTpOf, 5t' V.fIlKTvip EOTlVJ-l«).).OV 31 XKZEtVV) TpOTTW TtVt secus cnim communis est et non singularis. Singu-
565« TOU TtOUItTTtV,E7-£t6 IlKTVjp EVTOUTW
J-.K)).'_V 5o- BI liiris igitur gloria Palris ea esl, qua Pater existit;
iatirat, ort iv.ttvocTCio;avrov iortv. "OjrEp51 /iyojisv sed polius etiam illa quodammodo gloria Filii esl.
TTEpiTVjf56|v)fTOOIlKTpofXKtTOUTtoO, TOKUTO 7Tt- quoniam Pater liac in re magis glorifieatur : Filiu*
CTCOf VOOUftEV XK.i7T£ptTV)f56-_>3f TOV TtoO, VUtTOV «ytOU . enim ille ipsius Patris existit. Quod vcro dicimu*
BvEv^KTOf. 'H yup 56!;« TOOllv£ufta.0f SOEK TOOTtou de gloria Patris et Filii, hoe etiam (idelilcr sentimu*
tartv ov yb.ptyovat izpb; c/).).v3).« t/£cr«tou<r-.v Ttv«ivt- el de gloria Filii et Spiritus sancli. Spiritus cr.inr
_-V.VS6|«V,£t f/.7_OTt IxStVOfTOto0ro'fECTTtV , Uf OVTO sancli gloria Filii etiam gloria existit; neque enim
I-VsOftKix3TOpSV_,Sl73, XKt«VTO TOCOOTOV EBTl,TOIxTTOOEV- habent inter se aliquam singulareni gloriam et pri-
Oftsvovix TOOTtoO. "Ouoiwf51 liyotxtv x«i vooOftsv vatam, nisi quod ille talis esl, a quo Spiritus san-
TTEpt TV);56?)JfTOOIlKTpOfx«i TOO ocytovUvtvaurog. 'II ctus procedat, et isle talis, qui a Filio procedat. Si-
SoEc.yctpTOOn«Tp6f, S6:KTOOnvsvjiKTOf iortv, v.air) " militer dicimus et sentimus de gloria Patris et Spi-
56HKTOVHvEupt«TOf, 56!;« TOOIlKTpoflortv. °0_/.__f rilus sancli. Gloria enim Patris Spiritus sancti e&t
TKVTVjV TfiVf/.OVOftSp£tKV £JfOUfft TTpOf _./)..)),«,OTt6 K«- gloria, et Spiritus sancii gloria. cst'Patris glori?,
cr.pTotoOrof IOTIV,«O> 'OUlx7rop£U£T«t TOIIVEOUK, v.airb Tamen har.c singularitatcni el distinclionem haueni
IIV£UftK TOIOVTOV cCTTtV,0 EZ-TOpEUETKt KJTO ToOllarOOf. inter se, quod Paler talis est. a quo Spiritus san-
C ctus prbcedat, et Spiritus sanetus talis est, qui »
Patre procedat.
S"."OTrcof Sl Tzi.riptari.ro';OtuQtiriTtpb; n TKUTK ).E- i. Ut vero apertissime appareat quorsum haecnoj
yop.tv, oZru; £7rt(7uw7rroji£v, ««i tyirr)aop.t-j5t« Ppa- dicamus, ita brevius qute superius dicla sunt, col
XSOfT« «vwTfpwprfihra. 'AiztSdyQriouv 6!VW5EV, oTt6 ligamus ct perpendamus. Oslendimus igitur supra
II«T«pouo E'X£C, elf £f--tv, 56E«fivtxotf, fitKvwf 7rp6f quod sicut Paler duas Iiabet, ut ita dicamus, singu -
TOV Ttov, xo-t p.ia-jizpb;rb nvevfiaTO«ytov, x«i 6 Ttof lares glorias, alteram quidem quoaclFilium, alteram
5uo, piuv ilsrbvHu-ipu, v.A p.i«v£tf ToIIvEOfta TO«ytov. quoad Spiritum sanclum, ila eiiam Filius duas ba-
Ii«t TOIIVEUptK OftOtWf SOotytl, -ftlKVTTOOf TOV II«T£p«, bet glorias, alteram quoad Palrem, alleram qtioad
XKtJLtlKV ^-p6fTOVTtOv/Oo-Ttf Spff.Et7TV3' To HvsOf/.K SX7rO- Spiriluin sanctum. Spiritus quoque sanclus simi-
ptvtrai ur.b TOV IlaTpof,X«.:OUXiv.izoptvtruivaicazbrov liter duas habet glorias, alleram quoad Patrem, al-
TtoO,S'-0 fCEV o6_:KfXKTK^.tp.TTKVEt TWII«Tpi, K/),KpttKV teram quoad Filium. Quicunque igitur dixeril Spi-
UfUtptTU7Z0 TOV TtoO,XKtpttKV K7r6TOO «VtOU IIvEUWKTOf" rkum saoctum procedere a Patre et non a Filio,
7rp6fov r) x«6o).txv)jrioTtf vvtiiarurui v.ui uvriaaytrat duasquidcm gloiias relinquit ipsi Patri, scd unam
op.o).oyouptlvo)f, »Ttf TOOH«Tp6f xci TOOTtov, vui TOO.T) „ aufert Filio, sicut et Spiritui sanclo; quibus refra- '
K'/iouIIv£up«TOf TVIVOOHKV ziziarii stvat @t6utot."lunyup galur catbolica fides, et repugnat communis om-
ooiu iari rn Tpt&otIv TV> rpiaSt v.aiT/5ftovccSt,xcti Tvj niuni consensus. Fides enim catbolica, Palris et
TptKOtSVTOtfS).).OIf «iTKtrt,<rw«fX«T«7T«VT« «)u).KTTO-Filii, ct Spirifus sancti gloriam seq-jalem esse con-
ft€V)7f TV)ft5tOTV]Tt)f TO0 llKTp.f lv TWIlKTpt, xa! TV]f firmat. jEqualis enim est gloia Trinitati in trinitale
tCtOTVJTOf TOOTtoO Iv TWTtW, X«i TV)ftSt&TViTOf ToO etnnilate, et Trinitati in omnibus aliis, juxla omnia.
t/yiounvsuy.yTOf iv TWnvsuftKTtTWotytw.Ou y«c ouSsif integra permanenle proprietale Patris in Patre, et •
o-;vv)96t»£"7r£tv rtntpi TOO II«Tp6f,St' ov oyvsio£:v«tysv- propnetale Filii in Filio, et proprietate Spiritus '
VITOf,V)EXTTOCEUTOf, OVTE TTEptToOTioO, 5t' OU5>KV€.?.sancti in Spirilu sanelo, ila utnullus alfirmare pos-
n IxTropsuTOf stvat, »)ysvvviTwp, OUTS rrspi «yiouIIVEU- sel aliquid de Patre, per quod Pater vel genilus,
[ «Tor, 5t' ou fuviir, Etvatytvvnrospn yt-jvnrbc. vel procedens esse cognoscerefur, neque quidquam
de Filio, per quod Filius vel procedens, vel geiiitor
ostenderetur; neque de Spiritu sancto, propterquoil
Spirilus saneUis, vel gcnilus, vel genilor-appare-
ret. - l
 **" PETM CIlRYSOLASI MSDIOLAK.ARCHIEP. 'im
e. 'lSou Toivvv,epovtjtwTKTS vai r.p-j.brartpaaO.ev,5t« k 5. Ecce igitur, sapieutissime et clementissime
rwv KvwTspo.ytypafj.jj.ivav vsvast GsoO «TrsSsifcftsv, imperator, quomodo iis qu_esupradixinius, divlna
or.wf tcrv)56?« lartv Iv ToffTpto-i,x«.i Ivtxv.Iv l/.«crTOtf favente ope, ostendimus sequalem gloriam in tribus
«vsv cruyj/uo-£wfTvif yevvnata; v.uiTVJJIxjropsvo-swf. esse divinis personis, et singularem in
singulis abs-
'A7reSsi!;Kf/.sv 51 f<«))ov, wf 6 )s'ywv TO HVSOJ/.K iv. TOO Q_ueulla confusione generationis et processionis.
TtOViv.TZOptVtafjut, OvSspttKV D.KTTWO-tV 7rOtEC T/3fTOO Ostendimus prseterea quicunque dixerit Spiritum
Mv_.uu._TOf So?V]f, «)./.' Ixstvof, ocrTtf ),lyst rb Uv-zvu.u ix sanctum a. Filio procedere, iiullum detrimentum in-
TOOTtou ftv)Ix7ropsuso9./c, «7ro rn; zibZn; TOOTtoO_____ferre Spiritus sancti gloriae, sed ille potius qui dixe-
TOOotytov Dvsup-KTOf Tt utfutpti, x«t uaupruvtt ouTOf rit Spiritum sanclum non procedere a Filio, Filii et
Stf TOV TtOV,X.Kt£t'fTOIIVEUftK TOK.'/10V, X«iQUX KOE6V)-Spiritus sancli glorioe aliquid ipse subtrabit, et in
«TETKt KUTW EVTWTZUpOVTl KtWVt, XKtEVTCf) fts).).OVT£, Et Filium, et in Spiritum sanctum pariter delinquit,
ftvjftETayvoufjTrttrrEucrEt, x«i bp.o\oynatt TOIIv£Op.«. TO nee illi remittelur, nee in praesenti, nec in futuro
«ytovIx TOUn«Tp6f x«t lx TOOTcovlxrrop£veo-6«t. Tou- s.cculo (Matth. xn), nisi posnitentia ductus credide-
TO y«p yVWOTOV lo-TlVOTtX«6«7r£pIv TKUTV7 TV)TplK.Sl rit et confitealur, Spiritum sanctum a Patre et Filio
ouSivfiEt^ovn D.KTTOV iartv, ourwf Iv KUTV) OI)5IV 7rp6- procedere. Hoc enim tibi pateat manifestum quod
Tspov v) vartpov vonriov, iizti xuaa, y) Tptu; iabrtu.b; sic.ii in bac Trinitate '.nihil majus aut minus existit:
EtTTtx«f o-uvKtwvtof.OUTSyup 6 Uurnp 77V7rpoTOO ita in eadem nihil prius aut posterius intelligi dc-
T ou, OUTE 6 Uurno, r) 6 Ti6f TrpoTOO«ytou IIvsvfxKTOf, bet. Tota enim Trinitas asquali lionore est vene-
. iuoiac OVTS 6 II«TV)p fisi£wvTOOT.OO,OVTE 6 llKTV_p, V)6 randa, et coaelerna existit, neque enim Pater pr&>
Tiof ueitav TOOtzyiounvsup_vTOf,OTtIv rn Tptaot 6 cessit Filium, neque Pater, aut Filius Spirifum sai>-
HKTV30 JT-KVTOtWf t'<r_3fS6^V)fioTt ftETKTOUTioOXKtTOU ctum. Similiter neque Pater major est Filio, nequc
«ytOUDVEUf-KTOf, .XKt7T«VT0iwf l<7V3fS6^V3f EtVlftSTKTOO Pafer, aut Filius Spirilu sanclo major est, quoniatB
II«Tp6f x«i TOIIVEO/HK v.ui6 Ttof. ".3.0-T6 «))wf voEtaSat in Triniute Pater omnino asqualis est glorise cutsi
K5VVKTOV IffTtv, ti p.n vov)Ov) T6„nvsufta lx roO nKrpof Filio, et Spiritu sancto, el omnino sunt a_qual.s
«X-rflpsvccrSat KUKxai TOO Tiou. gloria cum Palre, et Spiritus sanctus, et Filius.
Quapropter aliter intelligi omnino nequeunt, nisi ir-
lelligatur Spiritus'sanclus a Patre procedere siiiu.1
el a Filio.
5-'. 'A)),« ).lyEtTtf' *EvTWEuKyyE/.tw cupicrzETKi TO 6. Sed inquil aliquis : In Evangelio reperitur
nvsOftaix TOO Qarpb; iv.noptveadut,x«i ovj/;svptTXETKi C Spiritum sanctum a Patre procedere (Joan. xv), non
_»__. «7r6TOOTtoO.TOVTOV TOVrpbizovov |3ov).0ft«tiyii tamen legitur et a Filio. Sed hoc quidem nolo si-
ctaizav tzupt\btXv,«))' E7rtfts).wfwf ftKSricofievof tvj- lentio prKlerire, sed potius diligenter quajrere, nl
TflCTKt, JtV3 TCMf, TOV 0EOVStSKffXOVTOf, SvVvitrOflKl uvuu,- ipse discam, si quo pacto, L>eodocente, valeam in-
GtaSnrnrw; tvptiv ri Tztarb; «v6pw7rofocosO.st .rspi rov- venire absque ulla dubitatione quid fidelis bomo de
TOVvostv.'H 'A\n9tiu ),sysi, To DvEujjtK iv. TOOUarpbc liac re senlire debeat. Veritas ilaque dicit Spiritum
iv.Tzoptverut, JOX b Tpatv.b; szpoariQ/iatv.ui \iyet, To sanctum a Patre procedere. Sed Grascus addit pra-
IIVSOftK IxTTOfEVETKl Ix TOOTTKTpOf U.OVOV. '0 51 k.uitVO; terea, et dicit Spiritum sanctum procedere a Palre
npoari.6naiv.ui \iytt, To 7rv£0ptK lx7ropEV£TKt Ix TOO IIK- solo. Latinus addit etiam ipse et dicit Spiritum
Tp6f x«t Ix TOUTiou. IIpotrTtSvierz Toivuv6 TpKtxof, sanctum procedere a Patre et Filio. Addit igitur
rzpoarWnatv.a.i6 AaTtvof,6VtIv roi; izpoppnQtlatpr)p.a- Graicus, addit et Lafinus, quoniam in prsedictis
«ri TOOEu-tyyE).tou ouj^ tvpiav.zrui TO« ftovou, > OUTS, Evangelii verbis non invenilur, neque ex solo Patre,
,TO, t Ix TOO*TioO.> Et ouv u\r)Ottu iartv o \iyet,b neque ex Filio. Si igitur vera sunt qua. dicit Gree-
rpKtxof, i]/EOSof KVEtflo)syst 6 AKTtvof. 'ATTO TWV fn- cus, mendacia essent procul dubio quaj dicit Lali-
fiKT-ov TCOV 6'VTWV Iv TW EuK.yys).iw OUTS6 rpatxof StK- nus. Sed a verbis qure habenlur in Evangelio, nc-
«).).'K7r'EXElVVJf D que Grascus dissentit, neque Latinus, sed ab ea adT
yWVSt,OUTE 6 AKTtVOf, TV3f7rpotr8»3X)3f,
. ^v 7rpocrTt9v3<rtv 6 AaTtvof,5t«cj>wvEt 6 Cputv.b;.2u Toivvv, ditione quam addit Latinus, dissentil Grascus. Tu
ypOVlftCOTKTS KVK§,«VK§V]9t 7rp«.Wf Etf TOJ3«p.«T)3fXKO- igitur, sapientissime rex, ascende benigne ad tribu-
fitKf ffov, x«t IvaBiaa; wf v.ptrn; lv TCO 6p6vwTv5fSt«- nal cordis tui, et sedeus quasi judex in solio menlis
voi«f troo xptvovxpto^tv SIXKIKV, x«t ft)3 ovf irzi TO7r).st* tuse, judica judicium juslum (Joan. vn), neque, nt
CTTOV, TztptOu\izn;rbvTputv.bv,wf 7r£xov)t6v o-ou. U y«o fieri solel, Gr;ecos, quasi peculium tuum, foveas.
otxEioTvsf trv^voTEptaf 7rot£tToufv.pira; v.a}j.Tzrttv aizbri.; Familiaritas enim plerumque a veritate declinare
aktfitiu;. <3oO TOIVUV TWV au.tj>oripoiV rov; )oyouf, XKC ftvs facit judices. Pone igitur utrorumque rationes, el
v)7rap__o-oitrT«'6p.tov XKE araSp.tov,n uArpovv.o.ipirpov. noii sit apud te pondus ct pondus, vel mensura
'AftyoTSpK y«p (35E)UXT« elat izupur£>&e5i.Axoucovovv et mensura : utraque enim abominatur Deus (Deut.
i},su6lpKx«p5t« _rou,5t'v.vKtTi«vTzpoarWnatv o TpKtxof sxv). Audi igitur ingenuo corde tuo quanam de
TO«povou,»x«t St« 7roi«vatriuv izpoarfflnatvo hurtvo; causa addat Greecus illud, a solo, etqua iterum de
*x«i SXTOU Ttou'» xai EV6K t'5v)fu.tru\oyov rr,v rcpoaOn- causa addatLalinus et a Filio, Spiritom scilicet san-
xr,v, TW)o'ywKVK7r«.v9_3Tt, v.uisv.eivnT/j 7rpo<r9i7-t/3 1'vw- clum procedere, et ubi videris cuin ratione additio-
eov aavrbv, ivOxU 'ivn; r?,v lzporfnv.wp» p.%riyovav;j nem appositam, ibi menle acqufcscas tu?, et illi •
 - '
1015 OHATIO DE- SPIRITI) SANCTO. iOU
\byov, av t.h r5>\oytu b:/.o\oC0r,aov,uiz' IxeivvjfSl-Tvif"•Vadditioni teipsum adjungas. Ubi vero videris addi-
7tpoa@r)y.rg yiiptaov aiuvrbv. Bov).Oft«iOstvKtri,v vjro- tionem,a tratione alienam,tu quidem rationi adlias-
SsertvToO rp.-cxou, x«i TVJVv.r66e_rtvTOOAKT.VOV, tva rens, ab ea addilione teipsum scgrega. Volo equi-
SsK^Eto-wv «•jtffioTiowv TWV v7To6scrEwv rtupb. oou TO kin- dem argumentum Groeci et Latini in mediura af-
6lf §TJVii6q xpt6v3VKt EJr'KftyOTE^patf TKlf 7rpocr6<3X«tf. ferre, ut utroque argumento per te perpenso, ve-
ritas a te dignosci valcat circa utramque additio-
' >
nem.
?'. '0 Tpatxo; ).ly£t, < 'Eyti bpB£>;TztarevoiTOIIVEU- 7. Graecus inquil: t Ego recte credo Spirilum;
t/« tV.TOOIlKTpOfSXTTOOEUECrflai, xat ouz KTT'«)).ov XKt sanctum a Patre proccdere, et 11011ab alio; et qub -
IjrEt Ixstcs ov TzpoacriOxi uizbrov TtoO,'v. uy iripov, niam inibi, in Evangelio scilicet, «on est additum
rovrov CVSXK OV-j3ov).op.Kt b.a iripov TtpoaQnvut,«).)' a Filio, vel ab alio, bac de caiisa nolo dicere ab
«_r6 TOOIlKTpOfftOVOV VOStV. 'ETIStEKV V)'Ai.nOtlUKCo' alio, sed a Patre solo intelligere. Si enim Verilas ab
irioov ivbnaev,b.tfiripovTtuvrco;stv«t st7re.»Jlpof TKU- alio eliam procedere inlellexisset, utique ab alio
T« lyw urrip TOO AaTtvcu«7ro),oyouptEVOf, oux «vayxatov esse omnino dixisset. t Ad ba;c ego respondfo. La-'
tyoi Iv TOVTW TWT07TW TOVTOV SVEXK VOStV-Iz U.OV0VTOV tinos tutatus •_.• Non eslnecesse lioc in loco hac de
"
H«Tp6f,OTtfcovovTOovopt«Tou IlKTpofiv.tiae riOtruf causa.intelligere a solo Patre Spiritum sanctum pro-
OTtev7ro)/.Kff Tvif6st«f rpK«.v_f yvwptKtf,xat K7T00>«ITSa-t cedere, quoniam solum Palris nomen in Evangelio
ftOVOV TOOV0p.« ToOIlKTpofTt9sTKt,OptMf OVy_ OUTWf ftO- ponitur; multis cnim in locis et senlentiis sacrae-
vof 6 IlKTv.pVOSTTKI, tvKy.n ft«).).o-vxat 6 Tiof tzpp.ojov- Scripturee solum Patrisnomen ponitur, nibilominus
TWfsxstcrsVOVJSEIV), x«9/>_fexEtvoTOTou Eu_<yys).iov pn- non bac de causa solus Pater intelligitur,. ut noit
TOV I Ou yap vptetf ICTTS oi ).«5,OUVT£?, «).)« TOIIVEVJCKmagisFilius etiam congrue ibidem intelligalisi-,
TOO flurpb: VftWV. i 'ioov r) 'A),V)^EK_, ftovovTOOOVo'ft«TOfquemadmodumin illis-Evangelii verbis : Non enim
TOOIlaTpofT£9svrof, anai ruvra ru Suo, TOIIvsOftK iv. vos eslis qui loquimini, sed Spiritns Patris vestri, -
TOO_I«Tp6fIxTTOpEUSTKt, V.u't,TO HVEUftK TOUII«Tp6f qui loquitur in vobis (Mallh. x). Ecce enim Yeritas,
T-lfiMV TO),K).OUV iv VU.IV. 'OtpsD.OptEV Toi-JUV OUTWf VOEtV, solo Patris nomine posito, dicit ha_c duo, Spiritus
TOUvevu.uTOOIlKTpofuftwv,xui ou TOUTtou, xa6-)f 6 videlicet sanctus a Patre proeedit, et Spiritus Palris
rpatzof voet, TOIIvEUftK )iywv Ix TOOnKTpofiv.tzoptve- vestri, qui loquitur in vobis [cum tamen eadem ve-
o9«i,x«i ovv.Ix TOU T'ou; 'E«V51 TOIlvsOftaTOOIlurpb; ritas Filius dicat iisdem discipulis : Ego enim dabo
OUX £<7TtTTVSOftK TOU TtoO, Tt loTtV0 )._y£t6 'A7r6crTo).Of"vobis os el sapienHam, cui non poterunt resistere, ei
i ''Arrs<jTSt).sv6 ©sof TO HvsuftKTOO TtoOKvrovIv TKtf „ contradicere adversarii veslri (Luc. xxi). Pei' os ct
xapoiui; r)y.£>Vix«t jr«).tv, f 'EKVTtf TO nvsvp-KTOU sapientiam. niliil msi Spintum, quem accepturi es-
5p'<7Tououx tyri, avrbc ovx tartv KUTOO; J MviTtys)3 sent credentes, intellexisse,- palani facitidem Evan-
'A).)39stK )syst HvrOftKTOVIlKTpof,x«t ovx.Etmv «).v)- gelista in Actis aposlolicis, dum ait Stcphano : Non
6st« 6 «7r6trro)iOf Tvif'A\.rfitia; \iytt, 11vtvy.urov Tiou, poterant resislere sapienlia;, et Spiritui, qui loque-
XKtIIVEUftK TOOXptOToO ; 'EKV56 KfCC-W «)v)6flEtatVEV batur-(Act. vi). Idem ergo Spiritus Palris et Filii a
TOVTO) TWTOJTO), y.Kto 13'A).v56Et« )lyet IIVSVJ/.K HaTpof, Patre dari dicitur, et a Filio, et non a Pafre solo,
r^ei o 3t)'A)V)6ECOC ataizu IIvsOftKTtoO, Tivof Ivsxsvou_/ licet dixerit, Spiritus Patris vestri.] Debeniusne igi-
Gftotwfbp.fbrepa «'13633 etertvlv Ixstvwrw TOVW p.«).)pv, lurita inlelligere Spirilum sanctum Pafris vesiri,
O7rou-3'A).r)6st«\iytt, TODvsOtiKix7ropeu£<r6Kt KTTO TOV et non Filii, quemadmodum Gr&cus intelligit, Spi -
Rarpb;; TiBnpj.ovo sTspa 7tapaSeiyu.a.rah. TOOEVK'/- ritum, inquiens, a Patre procedere, etnon a Fil;e?
^E)t0U,Iv oif j-tOVOV TO01'Op.K TOOIlKTpOfTt6sT«t,Op.Wf Si vero Spirilus Patris non estSpiritus Filii, qiil
ptovo;6 Uarnp uvtv TOUTtov ov vostTKt."iva 51 Iv CTO- est igitur? quod inquit Apostolus, liisit Deus Spiri-
j/.«Tt§vo, i) Tptwvu.uprvpoivaruOn jr«v p'«fi«, 6 Kvpiof rilum Filii sui in cordibus nostris (Gat. iv); et ito-
Iv35-o0fstTrsvroi; y.uQnrui;-uvrov Iv TW EvKyys)tw' rum : Nisi quis Spirilum Chrisli habuerit, hic illitis
t 'Eav «oijTSTotf «v9j_w7rotfT« ujj.uprnu.ura «UTWV, Dnon erit? (Rom. vm.) Num Veritas dicit, Spirilus-
atpnoti vu.iv6 TztxrrtpOfiwv6 ovpa.vtofT« TzupuTzriijJiara Patris, et non erit verifas quod dicit Veritatis Apo-
VftCOV. J '£v STSpW 7i«)_tVTOTTW ).lyef < "Oo-Ttfav 7rotvio-st slolus, Spiritum sanctum JFilii esse Spiritum efc
TO6e).53ftK TOOUarpb; ftou, TOVIV oup«votf, Ixstvof Christi? Si vero ulraque vera sunt lioe in loco, ct
«5£).p6fftou iariv. 1 'l5ov Iv TOVTOtf TOtf Svtri TOTrotf quod Veritas dicit, Spiritum Patris, et quod Veritas
ptOVOV TOVIlKTfiOfTOOVOftK Tt6£Tat."OfJLWf h X«9o).tXV3tacet, Spiritum Filii, quanam de causa non siniiliter
Tziart; ovx «vij^ET«ttv« p.ovof6 IlKnip, avsu TOUTtoO utraque vera sunt, illa in illo loco magis, ubi Veri-'
tas dicit Spiritum sanctum a Patre procedere? Porro
VOV)TKt SVKVTOtf, OTC EVTW6s)v)ptaTt TO
p.OVOV OVOp.K TO'^
iterum alia duo excmpla ex Evangelio proferam, iu
IlaTpOfTt6sTKt, « )).K 6 OU
ftOVOf HKTV)0 VOSlTKt TTOTe, T6
quibus solum Patris nomeu ponitur, solus tamen-
6D.v)p:K TouIlKTpofx«t TOUTtov ItrTt, XKtV3afiat; TOIV Pater
absque Filio non intelligilur. Ut vero in ore
Kf/.apTtMV, ^Ttf K7T0 TOOCKTpOfE<rTt,V)«UTV3 XKtKJTO duorum, vel trium lestium stet omne verbum (Deut...
TO-J TioOItrTtv. "Op.otwfOTav).lyv3TatTOUvevuaaizbTOO xix), Dominus Jesus dixit discipulis suis in EvaiK;
n«-p6f lx7ropsus<r6at, e't TK^KpiovouTOOHKTpofTOO'VO- gelio : Si remiseritis hominibus peccata ipsorum, re-
p« Tt6£TKt,OftWf13 K'OTIf TWV"S.pf7rt'..Vt,.V OVV. Svt- miilet vobisPgtcr cxkslis ddicia vestra_\Maiih. v*).
 iOlS PETRI CHRYSOL. MEDiOL. ARCillEP. ORAT. DE SPIRITU SANCTO. 101S
yjrat, v.at rtbaytt h« pto'v.f6 Uarip «vsuTO-JT.'O0A Alio etiani in loeo dixit : Qukunque fccerit volwi-
VOV.TKC. talem Patris mei, qui in coslis est, ilfe est fraler meus
(Matih. jxn). Ecce in bis duobus locis solius Patris
nomen ponitur. Catholica ta.nen fides non patitur ut solus Pater obsque Filio in illis intclligalur, quo-
niam in volunlate solius Patris nomen ponitur, sed solus Pater nunquam intelligitur, et voluntas Patris
est Filii voluntas, et peccatorum remissio, quse est a Patre, eadem cst et a Filio. Similiter quando di-
.citur Spiritum sanctum a Patre pvocedere, si fortasse solius Patris nomen ponatur, Christianorum
tameniides non tolerat, neque patitur ut solusPater absque Filio iutelligalur.
13. TOOTO SEvov3T£ov Itrriv, Wf TTOT! p.6vovTOCVOVK 8. IIoc autem intelligendum, aliquando solum 110-
-TOO HKTpOfTi6£TKC, X«i ftOVOf6 IlKTV.p VOEtTCC, Wf Iv men Palris ponitur, et solus Pater inlelligitur, ul in
Tw Eu«yys)iw' « "Hcowvv) TOOfl«Tp6f nv.ovaOn,bvrb; Evangelio : Yox Patvis^audila est: Hic est Filius
tartv o Tiof ftov. i 'iSousv TOUTW TWTOTTM SVV«T«C 6 meus dileclus (Itlatth. m). Ecce-liocin loco potesl
Tpatxof fwvvjvTOOUarpb; drteiv, «).),' ovyi vai TOU Grsecus dicere vocem Palris intelligendam, non vo-
TtoO' ywvv.yap iJxoua-Sis «7roTOODKTp6f,ov ftvjvKTTO TOO cem Filii; vox enim ex Patre audita est, non autem
T-oO. O.aovrovv.i\ IKVTOO SVVKTKI ).iyetvTOVTO, ort ex Filio. Nihilominus ex ipsohoc dicere noii potes!,
" t/ovov
TO6'voftK TOO Uarpb; iv.tivoriSeruf blV E£uvrov, quoniam solum nomen Patris illud loquitur, sed
iittt rotuvrn cowvvj iartv iv.eivn,nrt; ei; ybvovrbv Uuri- potius ab hoc ipso quod bfec vox ea est quoe ad
fa. bvnv.ef . Ou-6f iartv 6 Tiof ftou. f 'ErrtftE^.wf TO£VUVsolum Patrem refertur : Hic cst Filius meus. Dili-
tv Tzaanjtporuatt, x«i Gi3fcsiwfi«Tt, Iv w ftovovTO6'vojta genler itaque est animadvertendum, in unaquaque
TOUIlKTpofTi6£TKt,tTXETTTEOV 07TOt6v ItTTtTOTzpOrtOiytr propositione et significalione, in qua solum Patris
vflv.Et ptlvy«p TOIOUTOV scmv, Iva ti; ftovovTOV Uurica nomen ponitur, qualenam sit illud quod proponi -
i.vr)y.n,v.ui6 rpatxof, x«t 6 AaTtvof,x«i 7r«f ~S.ptaria.vb; tur. Si enim tale est, ut ad solum Patrem referatur,
OjeD.stlxp.6vouTOOHa.TpofiOEtv.Ei 51 ys TOIOOTOV ItrTtv et Graecus, et Latinus, et Christianus omnis debet
TOTzportOiyzvov, tv* x«t stf TOVTlaTEpa,xat se'fTovTtov de solo Patre illud intelligere. Si vero tale exstite-
«zftabvf,v.n,ouxoysD.stSXEC Xpiariavof avBpoiizoc rbv II«- rit quod proponitur, ul ad Patrem et ad Filium si-
sspK K7roTouTtoO,v)TOVTcovK7T6 TOO IlaTpofZoipiaui, mul referatur, non debet eo in loco Ghristianus
«),),«vosfvaft« TOV Tzuripax«i TOV Ttov. 'Ei TKUTV) 51TV. homo, PatremaFilio, etFilium a Patre segregare,
izporaatt x«t anyuaiu rn \tyovan TOIIvEOptK ex TOU IIK-Q sed simul intelligere et Patrem et_Filium. In lia-s
Tp6f lzjtop£U£0-6«t, xat TWTpur/.£>v.ul TWAariva o-xo- vero propositione et significatione qua dicitur Sj>;.
TTDTSOV itmv TtortpOV 13lx7r6p£UO"lf TOOIIVSUftKTOf TW ritum sanctum a Palre procedere, tum Gra?co, tnm
llaTpc l/.OVW, V)«ft« TWII«TpiX«tTOJTtW KVVjXEl. "Eij etiam Latino est considerandum utrum proccssio
Kutv)ftotvuv Ti)f krzi.n; anyuaiu; ovosif Kvaftcot<r§v3TV)- Spirilus sancti soli Patri, vel simul Patri et Filio
ca; SVVKTKI xc/v«7r6ftovou TOOIlKTo6f,v.uv tribualur. Ex ipsa igitur simplici significaiioi.e
eru).).Ǥsfv,
b.TtbTOOn«Tp6fx«t TOOTiov TDVIxTropsvccv TOO IIVSV- nullus aperle potest intelligere an a Patre solo, vc«
UKTOf VOStV bftO.tt. Et OVV6 TpKIXOfpOv).£Tat,07TO)f a Patre et Filio Spiritus sancti processionem intel-
fjytt; iv.eiaeKTTO ptovovTOOIlKTffOf vov)<rwpi£v, Kvayxafov ligere debeat. Si igitur Graecusvoluerit ut nos eo in
ECTTCV, IVKTtv« «v9svTt«vsif TOftlcrov6i)an, r) rivu iv- loco a solo Patre intelligamus, uecesse est ul auclo-
OSJ^OJtEViV ).o'yt»b.TZoStZn,St' OV 6t3Et),Ofl£V TOOTO 7Tt- ritatem 'aliquam in medium afferat, vel rationem
crsuEtv. 'DKV51 ouSefttKvau6svTi«v,n yx/prvpiuviztpi aliquam ostendal congruentem, per quam lioc cre-
TOUTOU SuvDtrsTKt «7To5£f?«t,byoi.oyovy.evbv iartv, wf dere debeamus Si vero auctoritatem nullam, vel le
o-Jxbftiietjv.tiat aTzbftovovTOVII«Tp6f voe'v.Aotnov stimonium de hoe poferit demonstrare: aperle patet
OVVOUXSV/oyOfatTlK EtTTtV KUTV),1)Vavo) VTrspTOU quod non debet in ilio loco a solo Patre procedere
Xputv.ovttizoytv, ti yr) iripaiaoi; i.eyjitin- D Spiritum sancfum iutclligere. Non igilur rationi
congrua est illa causa quam superius diximus pro
Giasco, nisi alia fortasse congruenler afferatur.
 DOMISlMCXYIl
AS.NO

B. ROBERTUS DE ARBRISSELLO
- ' "'*
ORDINIS EONTIS EBRALDI FUSDATOR,'

' "
'
VITA DUPLEX ," . :;/

(Acta sanclorum Dolland., Februarii tom. III, pag. 595)

COMMENTARIUS PILEVIUS.

? I. .Ordinis Fontis Ebraldi a B. Roberlo insliluli A neus l;.n, O.-jgim monasticari, "c 10. 4-.ade__.qii3
primarium monasterium, nomen, sanctitas. mullo prolixius narrat in commcntarid deTreceri-
l.FonsEbraldi nobile esl feminarum in Gallia mo- sium santititate ad an.1106, n. 8 etsqq. {iuerrosius,
r_asterium,unde originem ac nonien traxit eeleberri- et veratti'historiam esse affirmatl Cuivero «,a'probaii
nius ordo, quem in monacbos monachasve dislin- queat, contrarium atteslante Baldrieo Bolensi epi-
-
ctum, sed diversa ineolentes ,ca_nobia-, abbatissa scopo, anlea abhate Burgulieusis coanobii, letlcis
Fontis Ebraldi, tanquam generalis anlistita, moae- pauculis a Fonle Ebraldi distantis, et quidem B.-Ro-
ratur. Yarie ascriptoribus nomen expressum : usita- berti.sequali? Nam is n. 16 ita scribit-: i Lceas
tius Fons Ebraldi, .sive Euraldi, Gallice Font erat incullus et squalidus, spinelis obsitus et vepri-
Evrauld, appellatur. Alii Fonlem Everardi vOcant^Vil- bus, ab anliquo Fons Euraldi-nuncupatus, ab iiomi-
Llnius Neubrigensis lib. i, c. 1S, Ebraudi, Joannes num cohabilaiione sequestratus : a Condalensi au-
rex Angli.fiin diplomate, quod datum diec50Augusti, tem cella quasi duolius distabat- milliariis, dioecesi
anno i regni ipsius, qui eralCbr. 1199, in Mouasli- ' adjacens Pictavensi. » Si cum eo ventt B. Robertus, ',
co Anglicano pag. 195 exstat, nunc Fontem Etvaldi, jam ab anliquo is locus Fons Euraldi dicebatur, non
nunc Ebrardi nuncupat : Rogerius Eovedenus igitur. ab' Euraldo, quem adhuc juvenera illic ipse
parte posteriori Annal. ad. ann. 1177, Frunt Eve- B converterit, nomcn duxit. - -
r'At : Joan. Bromton abbas Jornalensi in Chron. 3. Nolim larnen inficiari fuisse illic fortassis olim
ad eumdem annum Ebrardi et Embraldi : alii densis in silvis prsedonum latibula Namvulgo id
aliter. accoiartim sermonibus celebratur, S. Martinum Tu-
2. Factum"autem nionasterionomen a fente loci, ronensem episc. cum ad Condaten_;emsui episeopa-
in euo silum. De eo ista Baron. to. XII, Annal. ad lus vicum venisset, qusesisse quis ille esset locus.
ann. 1117 ex vulgariTama : _ Ferunt, inquit, Ebral- arboribus' frequens,' quem -emiuus speclabat: cum-~
dum qtiondam juvenem, genere nobilem, sed mori- que audisset saltum essc rapinis ac latrociriiis infa-
ribus corruplis, magna sicariorum manu stipaium, mem, i-espondisse, olim saltum eum sanciis prcca-^
adjacentes vias regias lalrociniis olim infestasse, sil- tionibus, ac religioso culluNuminis.i.luslra.um-iri :''
vasquetunc temporis frequentes insedisse, quarum alque boc demum septingenlis post annis-cseriisse.
hodieque reliqui_e manent non parva.. Posth.ec Ea lamen ipsa narratio nulloveteri testiinonio con-
theologum quemdam Parisiensem eximiae doctrinaj _ firmatur.
virum, divinique verM concionatorem insigncm, i. Jacet vicus Condatensis (jam oppidum, quod
Robertum de Abruscellis nomine, eo adventasse, Galli Candes vocant) in .extremis fmibus dicecesis-
sanclisque exhortationibussuis non modojuvenem ^ Turonensis ad Yigennam amnem, qui haud inde pro-
illum, ut mores vitamque mutaret, impulisse; scd cul Ligm miscetur. Duobus inde milliaribus, ut-
multospr_elerea omnium generum homines ad despi- Baldric seribit,sive modica Gallica leuca( tvibus a
ciendam sajculivanitalem, austeriorisque vitoe leges Salmuro oppido ad Ligerim sito, distat Fons Ebral--'
subeundas permovisse : ad quorum habitationem di. Franciscus Ranchinus Andium p-ovincisa prima-
dislincla iisdem in septis monasteria condidit, sua rias abbatias esse scribil Burgulium et Fonfcni
seorsim viris, virginibus, segrotis, el mulieribus re- Ebraldi. At cum de Pictionibus agit, Fontem Ebral-
liquis sedificando; univers-e porro congregalioni ab- di ait ad Turonum Andiumque confinia, sed in Picla-
batlssam prgsposuisse, i etc. Ista Baron., qucs toti- vensi esse dioecesi. Gervasius monachus Dorober-
dem rerbis, eo tainen mininie eilato, descripsil Mi- nensis in-Chron. -ad an. 1177, Fontem Lbraldi d&'~
 i0<9 B. ROBERTI DE ARBRISSELLQ 1340
Andegama voeat. Et Joan. Bromlon ad eumdem an- I& bealissimse et gloriosissiniaa Dei Genitricis semper-
iiura, « Rex, inquit. in Andegaviam ad Fontem que Yirg. Marise oratorium dedicavimus t Idemque
Ebrardi pro uno comentu, .saneiarum monialium in alia bulla : e Apud B. Marise de Fonle Ebraidi
misit. Atpostea ad ann. 1189. «Processii,'inquit, Ri- monasterium, niouasticse relig. diseiplina, sicut ipsi
chardus comes Piclaviensis, cum corpore patris prsesenles perspeximus, per omnipotentis Dei gra-
sui Henrici H regis Anglia», usque ad Fontem tiam perseverat : unde viri religiosi et Dominum li-
Embraldijin Norlhmannia. >An in Nortlimannia illud mentes, qui ciica ipsum sunt,locum ipsum diiigunt.»
TXEiiobiumlocavil, quod Nortbmanitia primaria erat Callisti quoque decessor Gclasius II : e Ubi, inquit,
earum ditionum quas in Gallia Anglise reges possi- per omnipotentis Dei gratiam ex longo jam lempose
debant, an memotise lapsu, supervacancuin cst qnsa- maxima rcligionis observanliacustodila est.f Postea
rere. Mirseusscribit loco autea cit. «In Fonle Ebral- quoque Innoeeiuitis II: « Quam spectala et famosa
di, intra unius velut oppidi ambitum esse qualuor sit religio monasterii Fonlis Ebraldi, quantumqueex
monasteria, tria monialium, qiiac sunt circiter du- eabonum, ipsius gratia cooperanle, proveniat,ielc.
centifi, et ununi monachorum, qui sunt circiter qua- Lucius quoque II qui anno liii, sedehat, « Sane,
draginla et suum babent priorem. > Ac paulo infe- ait Petronillam abbatissam ailoquens, pro ampliori
rius : t Allare majtis coenobii monachorum Fontis B J religionis prserogaliva, quae de loco vestro per Dci
EbralJi silum esl in confinio dioecesis Pictaviensis, gratiam longius divnlgatur, > e(c. Ipsas etiam idem
Turonensis elAndegavensis.iEt hsec aliaque:«A R. pontifex sanctimoniales compellans, « Quoniam de
P. Gulielmo Richerio abbateS. Vinccntii Coiiomaiien- vobis, inquil, valde confidimus, charitatem veslram
sis, Fonlis Ebraldi olim visitatore, anno 1017 sese per omnipolenlem Bominitm depreeamur, ut ipss
oetepisse > testatur. sjieciales pro me ad Dominum oraliones fac.afis,
o. IIoc religiosissimi ord. caput, hsec abbaiissse, ct per omnes congregal. vestri ordin. fieri studea-
qiue toti illi prceest, sedes. Voluil enim fundator tis. i
(quod loco antea cit. annolat Baron. etinfra clarius 7. Sugerius abbas S. Dionysii in -epist. ad Euge-
palescel) ut abbatissa « in omnes ti.m viros tum fe- nium III papam, quam ex mss. edidit Jacob. Sir-
minas jus summum obtineret, statuens ut viri, S. K_ond.noster in notis ad GoffridiYindonensis epist.
Joan.evangelista. exemplo, virginibus seu nmlieribus inter cse'era in commendationem sauctimonialium
parerenl; et h_e vicissiHi, beatae Yirg. exemplum Fontis Ebraldi ista scribit : « Placeat igitur excel-
sequentes, religiosos tanquam filios amplecterenlur. lentiae veslraeabhis moleslis (quas nimirum illis fa-i
Slatula denique el constiluliones pro utrisque scpa - cessebat episc. Pictaviensis, GilberlusPorretanus, ut
ratim praescripsit.> Ac paulo posl, ait ordinem mul- reor) eas eripere, et ut in paee Deo desenianl, eis
- lorum ponlificum authenticis bull.s approbalum, qui in multitudine misericordia; vestras providere, sub
eum docenl « ab illis verbis Chiisti, Ecce filius.tuus, pvoteclione Dei cceli, et vestra apostolica auctorilale
Ecce maler tua, instiiulioiiis sua3 originem ratio- confovere et protegere : utpote tantum tanlse religio-
. nemque petiisse. > Edita sunt nuper varia diplo- nis locum, quem, cum inparlibus illis in scholis
mata suminor. pontif. qui ^elfundatoris sanclita- essenms, noviter incceptum esse vidimus, el per
lens lauJarunl, vel congreg. ab eo institutam aposto- Dei volunlatem fere ad quatttor aut quinque n\H-
licaj auctoritatis privilegio miinierunt. Ita Pasclia- lia sanctiiiioiiialium jam excrevisse audivimus, ofc
lls II, diplomate dato vn, Ifal. Maii, indict. xm, an- gaudemus. » Obiil, Sugerius ineunte anno Ciiri-
no Chr. 1106, itemque alio dato Nonis Apr.lis, an. slillS2, setatis suse 79; ut tradit Claudius Ro-
Chr. 1115 : « Dilectis in Cbristo sororibus san- bertus.
ctimonialibus in monasterio Fonlis Ebraldi omni- - 8. Biennio fere ante Sugerium jam memoratum
polenti Deo servientibus > inscriplo, quo se fatetur S. Dionysii apud Parisios' abbatem, anno nimkum'
« de ipsarum religiosis studiis ardcntioribus provo- 1150, i vin Kalend. Maii, ul dicilur in Necroiogio
eari, t etc. D Fontis Eb.aldi,migravit a steculo pise memorise do~
6. Calislus II Turonibus apud Majus-Monasterium mina Petronilla, venerabilis nionacha, incomparabi-
dato diplomale, xvnKal. Oct., indict. xm, an. 1119, lis et irrecuperabilis maler nostra, a domino noslro
ita loquitur : « Dileclaa filiaj Petronillse abbatissse magistro Roberto prima conslituta abbatissa. > ldem
monaslerii S. Marisede Fonte Ebraudi, et iis quse aulem B. Robertus, ut seribit|loco cit. Baronius, et
post eam rcgulariter in eodem regimine successe- ex eo Mirsgus. « statuerat, ul cum abbatissa, quam
rinl in perpeluum. Cum per Pictaviensem paroehiam crearat, diem suum clauderet, ea illi suceederet
pro Ecclesiseservitio t: ansilum.haberenius, venerab. quam religiossc ipsse suis suffragiis elegissent. Quod
f.atris nostri Guillelmi Pictaviensis episc. sugge- ab illis semper observatum est, quandiu electionum
stione, ad B. Marisede Fonte Ebraudi monasterium usus in monasteriis permansil. Cseterum et quan-
declinavimus : ubi monasl.ci ord. disciplinam vigere diu stetit eligendi poteslas, et postquam auctoriute
per omnipotentis Dei misericordiam cognoscenles, pontificis constitui abbatissse cceperunt, optimas
locum ipsum cum omnibus ad eum perlinenlibus semper easque memoraMles abbatissas sortitse sui t,
. B. Pelri decrevimus patrocinio confovcre. Unde vilse intcgritate ac sanclitate quam genereiliuslrio-
etiagi noslrl» ta;.qttr_m B. Petri manibus in honor.e res : tametsi pleiseqneregum et principuni, aul no
 fmi ACTA. 1022
iiilissimorum «erte equUum filias fueiint. >- Miror A inter alia loquitur : * Hsee auiem pradicta diximus,
unde h_ec acceperit Baronius, quem ita graveni au- salva pace et reverentra quorumdam lmjus ordinis
ctoremcur non auderet Mirseus sequi? Nobis quo sanetovum et venerabilium conventuum, qui adhue
utriusque opinionem vel firmaremus vel refelleremus. in honeslalis et laudabilis convcrsationis proposito
argumenturo nullum suppetebat. Didici deinde post- et religionis districtione perseverant. Ejusmodi sunt
qyam lisee mandata pr.ielo fuere, adliuc penes re- Cluniaeenses in capite, et in quibusdam «oruro
religiosas Majoris Monasterii (quod solum abba- membris, a capite non discrepantibus ; sicut apud
tissam babet, reliqua monasteria priorissas) at S. Martinum de Campis In Parisiensi civitate et praj-
non penes religiosos jus esse eligendi abba- terea monachi religiosi Cantttariensis in Anglia; et
lissam. illi qui sunt de Afflengien in Brabantia, Sartclimo-
' 9. Exeo
tempore celebiala late sanctimonia hu- niales nigrx de Fontevraul, cum quibusdam aliis Dco
jusce congregationis est, atque in Hispaniam quoque devotis monachorumnigrorum conventibus :quorum
et Angliam hinc accersitse sanctimoniales, quse so- cbaritatem ethumilitateni, labores assiduos et onera
lutam' in nonnullis veteribtis alio.um ordinum mo- pene importabilia novit ille qui eis patientiam et
nasteriis disciplinam restituerent, aut nova conde- perseverantiam subministrat; ut aliis in via delicien-
reut. ln Angliam certean. 1177 evoca.as, dalumque " tibus ipsi ad destinatum sibi bravium festinantes,
iis Ambresbmiense in Willonensi agro eoeiiobium, finem consequantur optatum. >
quod olim S. Eduardi regis ac martyris noverca et v II. Wilhelmus quoque Malmesburiensis, utroque
interfectrix Alfritha fundarat, traditur in Monastico paulo senior lib. v De regibus Anglorum ila et ori-
Anglicano, pag. 191, ex Rogerio Hovedeno. Hujus gineni Fontis Ebraldi describit, ot prsedicat sancli-
isla sunt verba ad eum aimum in parte posteriori tatem : «HujusPetri (Piclaviensis episcopi) fuerunt
Annalium : < Eadem an. idem rex Henricus II, ex- conlemporanei et in religione socii Robertus de Ar-
palsis sanclimonialibus de alibatia de Ambresbirie beisel et Bernardus abbas Turinensis, quorum pri-
propler incmlinentiam suam, etper alias domus re- mus omnium hujus temporis sermocinatorum fa-
liglosas in arctiori custodia distributis, ipsam abba- mosissirtms et profusissimus, tantum, non spumea,
tiam Amhresbirie dedit abbatissse et doirui deFrunt sed mellea viguit eloquentia, ut hominibus certa-
Everoit {legeFonte Ebrahii) in perpeluum possiden- tlra opes congerentibus, illud egregium sanctimo-
dai» : et misso a Frunt Everoit uno conventu san- nialium monasterium apud Fontem Ebraldi con-
ctimonialium, Richardus Cantuariensis arcbiepisco- strueret, in quo, tota sseculi voluptate castrata, femi-
pusintroduxiteas in abbatiamdeAmbresbirie, n Kal. „ narum Deo devotarum, quanta nusquam, mulliludo
Junii, die Domioica, > etc. Idem in Chronico Joan- in Dei fervet obsequio. Nam prseler cseterarum illc-
nis Bromfoni narratur, diciturque abbalissa illa cebraium abdicationem, quanlulum illud est, quod
» per mandatum Alexandri HI papsedeposila, ac san- in nullo loco loquuntur, nisi in capitulo, proposila a
ctimoniaies omnes ibidem, quse errorem et vitie suaj magisli'o perennis taciturnitalis regula; quia semel
'.urpitudinem relinquere, ot ordinem Fontis Ebrardi laxsto silcntio feminse pronse sunl ad mussitandum
lenere nolehanl, a domojlla dispersse. Quibus sic ffivola? »
dispersis, rex in Anilegaviam ad Fonlem Ebrardi 12. Monel tamen Joanr.es Picardus Bellovacusad
pro uno conventu sanclarum moiiialium misit,> ctc. S. "VietorcmParisiis canonicus regularis in notis ad
Ubi vides sanctas moniales appellari monachas c. 15k1. i Historise Neubrigensis, * has regularcs di-
Fontis Ebrakii. De eadem hac Ambresburiensi co- seiplinas, alioquin paulo severiores fuisse mitiga-
lonia agit Gervasius Dorobernensis in Chronico. tas auctoritate summi ponlifieis sub annum 1450...
10. Idem Bromlon « famosum etnobile monasle- Maria enim Britanna, virgo tum piissima, simulet
rium Fontis Ebrardi > appellat: Guillelmus Neubri- nobilissima, Fontebraldensis Antislita, curarat, ope
gensis 1.1, c. 15, < famosissimumillud monasteriuni consilioque virorum prudentium , seligi ex regula
fe_sii-arun.ideFoiileEbraudisvocat.Ell. m, cap. 25, ;D S. Benedicti, Robcrtique inslitutoris sanct.oniLus
« famosum et nobile monasterium, >ae deinde,«mo- eapita, et diligentius servari in universis suse fami-
nasterium celeberrimse religionis titulq inclytum: » lise parthenonib.us; quseque videbantur subobscu-
Willelmus Tyrius 1. xiv, c. 1, deMathilde (ipse Ma-' riora, planius describi. Eorum vero q.'a_ duriora
haldemsacit', secunda Fonlis Ebraudi post Petro- censebanlur, nempesilentium, ubique locorum,nisi
nillam abbali;>saloquens, ita scribit : « Anglorum in capitulo; inlerdicens eollocutionem, tempetatum
regis Henrici (primi ejus nominis) filio desponsata ut liceat loqui post preces, ut vocant, primas : dein
fuerat : sed antequam convor.irent, sponsus in An-- post signum ad laborem factum. >
gliam navigans, naufragium passus, pelago submer- § II. B. Roberti patria, vitai hisloria, anniversaria
sus esl : ejus vero sponsa perpeluum vo^ens ca;li ; memdrta beali ac 'sancli prairogaliva ' nomcn^
batum, in claustro pucllarum religioso admodum tlalio.
Fonlem vi- ' 15.
apud Ebraudi sanctimouialem perpetuo Hujus igituf celeberrimi monasterii et ord.
tam duxit. ; Willelmi Tyrii suffraaaneus fuit, ac dein funda.or fuit B. Robertus. Yariant auctores in co-
S. W. E. cardinalis, Jacobtis de Yitriaco. Is Historise gnomine, ut observant Andreas Chesiiseus in epist.
Occidental. o. 20, de monachis nigrls scribejis,- ita 17, J. u Petri Yenerabilis, Honoralus Nicquetti5 i«V
 J023 B. ROBERTI DE ARRRISSELLO. 109__
6ter L n Ilist. Fontis Ebialdi, e. 5; JoannesBaptista /,\ Ebraldi Gallice seripsk Honoratus Nicquetus noster
Souchelus in notis ad c. 11 Viia. B. Bernardi de Ti- libris qualuor : quorum primo res a B. RoberlO
.ronio.' Appellatur ergo a Gaufrido in dieta Vita B. geslas, secundo ejus sanctitatem, tertio ordinis ex-
Bernardi, de Arbrissello, Arbrissellensis, et c. 25, si plicuit instituta: quarto omnium abbatissarum acta
mendum abest, Orbreselensis: de Abrezetlo in qua- succincle enarravit. Idem scriptor tomum allcrum
dam inscriptione citata a Soucheio, et in ms. Rotcnsi prelo paratum habet, in quo de omnibus omnir.o
apud eumdeni deAbrinccllo: a Petro Pictaviensi epi- prioratibus ovdinis agit, sive quse in Hispania, et
scopo in charta data an. 1106, de Heibressello : a quidem opiOenla, sive quse in majori Britannia, sive
Neubrigensi de Arbusculo ; de Arbrussello in nis. quse in Gallia exstitere nlim, autetiamnum exslant,
jcodice Ccnomanensi opuse.ilorum Goffridi Vindoci- florentque religiosa disciplina, et quidem magno nu-
nensis : de Brusscllo a Petro Venerabili : a Joau. mero. Atque in hoc tomo, tribus libris dislincto, vi-
Boucheto, de Bruxelles : de Bruxello a Joanne tam describit tum virginum, doctrina, nalalibus, vir-
Hirceo citalo apud Souchetum : de Arboreccllo in tute illustriorum. Fortassis et terlium adjunget
quibustlam actis publicis apud Gulielmum Catellum: tomum, si sepluagenaria majorem, et alia haben-
4e Arbricellis in Chronico S. Albini Andegav. -VAr- tem prse manibus, jam affecta, vila ac vires non de-
bricel elArbrisel in chartis Rotensibus : de Arbeisel B' slituant.
a Malmesburiensi : a Niqueto fVAbruissel, Sou- 16. Quse nunc ordinem illum sanclissimum pari
chclus rectius censet deAbrissello;nos de Atbrissello pielalis et prudeniise laude adminislrat, tricesima
relinemus, quod vulgalissimum apud scriplores. prima a Petronilla B. Roberli discipula, est Joanna
11. Dticlum id a loco natali, exili vico seplem Baplista de Borbonio, Henrici IV Galliarum Magni
jeucis distante ab urbe Redonum in Brilannia Ar-' regis filia. Ea cum summo sludio ad conservandum,
jsnorica, qui tunc Arbrissellum vocabatur, teste Bal- qui adhuc in ordine 'wguil, spiritum religiosa.que
drico, Dolensi in eadem Britannia episcopo : nunc exercitationis dignitalem, incumbit; tum prsesertim
vulgo Arbesecdicitur. At Guerrosius in Commentariis sanclissimi fundatoris Roberti honorem nititur, qui-
deTricassium sanctitate ad an. 1106, n. 7, natum in buspotest modis, amplificare. Eaque causa geminas,
Tricassibus affirmal, altero abAugustaTrecarumla- quas dixi, Vitas, anno 1641 et 1617. Flexite editas,
pide, vico cui l'Aubrussel nomen : nec auctorem ci- ad nos mitti curavit, cum aliis libellis, opera praici-
tat ullum qui eam illi patriam tribuat, nec argumen- pue nostri Honorati Nicqueli composilis : quoruin
lias. promit quod id firmel, prseter unicam illait. unus « Summorum ponlificum; S. R. E. cardina-
vocem. Baldricus, qui et Robertum novit, et propin- r. lium,aiilistiliim,principum, clarorumquescriptoium
quam Fonti Ebraldi Burguliense coenobium rexit, de B. Roberti Arbressellensis sancliiale teslinionia >
et deinde Doli in Brilannia antistes fuit, illum ait complectitur; alter inscribifur, Gloria B. B.oberlide
c. 1 Yilce,n.7, « Britanniseminorisalumnum fuisse, Arbrissello, ordinis FonlisiEoraldi fundaioiis, sire
ex pago Rhedoitensi oriundum," villse, quse vulgo vila; epitome, virtules,Jzlogia. Tandem, pro summa
Arbrissellum nuncupatur, indigenam et colonum. > qua minimam' societatem nostram prosequitur, be-
Ac n. 8 Silvester Redonensis episcopus ita eumdem nevolentia, dignata est nobis per litteras commen-
Rs>berlumad se Luletia accersitum alloquilur : «Vi- dare, ut in vaslo nostro de SS. Actis opere locum
des, frater charissime, quomodo sancta Redonensis quoque YitseB. Roberti daremus. Id vero jam antea
Ecclesia, mater tua, sine regimine vacillat. > Qua ultro constilueramus, ut ex iis quse 7 Jan.de B. Yi-
enim ralione Redonensis Ecc'esia mater ejus dici lale Saviniacensi dicta sunt, perspicere licet, quam-
potuit, si erat iu.dioecesi Trecensi nalus, solumque -ws nullam tunc adhuc Yitam B. Roberlinacli era--
in patria antehac et Luletise versatus ? mus. sed qusedam solum illius e variis scriploribus
15. Non viderat Guerrosius, quam hic damus B. elogia. Non pauca ex duobus bisce libellis, historia-
Roberli geminam Vitam, unam, ul diximus, a Bal- que Nie^cat", ad illustrandam sancti viri memoriam
drico scriplam, alteram ab religioso Fonlis Ebraldi,; D decerpsimiis.
ejusdem sancti viri discipulo, quem vulgo Andream 17. Non est adhuc quidem Robertus in ccelitum
fuisse existimant, de quo in ipsa eadem jYita c. 6, tabulas ita pontificis maximi senlentia aseriptus, ut
n. 56, mentio est. Atque ejus videtur in veteri quo- de eo ecclesiasticum officium recitari missseque of-
dam Necrologio ila mentio fieri : « m Id. Augusti ferri sacrificium possit; vcrum id- impetrare eadem
oliiit Andreas sacerdos capcllanus magistri Rober--- Joanna Baptista anlistila omnibus nervis contendit.
ti. > Utraque ea vita e mss. Fontebraldensibus edita Ursit quoque jam a pluribus annis, ut hic publicus
primum ab Micbaele Cosniero oppidi ejusdem paro- in Ecclesia eultus B. Roberlo haberetur, serenissima
cho : qui dein alia perscrutatus archimonasterii mo- . MagnseBritannise regina, qua3 saepius super hac re
numenta, haud pauca nobis subniisit sibi in priorf ad ponlificem scripsil, et per oratorem suum an.
editione desirata. Vita utraque postea Cosniero mor- 1645 supplicem libellum obtulit, e quo islareferun-
tuo nitidius edita Flexia. an. 1617, addita ex oppo- lur in citata Gloria B. Roberli, unde intelligere quis-
silo luculenla paraphrasi Gallica, a P. JoanneBa-. > que possit, qua (andem ratione niota, coelilibus <'.e-
ptistaCIievalier societafis nosttsc presbytero concin- KitumTionorem Roberto procurare aggressa sii; «I:i
nafa. Omnium vero accuratissime hisioriam-Fon'i& tanlo, inquil, Majoris-BritanniEe tumultji, quopeno
 - '
IQTi '. .iCTA.' _ _ mQ
jam lolum regnum susdeque vertitur remedium i. sit Leatus Rebertus-finem «uurri appropinquare.-i
«t praaseiilissimuni malorum levamen fulurum rnihi 20. Cilala ssepius Gloria pag: 55,- ostehdit nOit'
erit, -si insignis alieui jus scrvi Dei gratiam favorem- beati soluin, scd^sancti lituluin.Robeito abomhi're*<
que mihi conciliem, honorem ipsi in lerris procu- tro memoria solere tribuL: « Habet, inquit, etiii'
rando, quo ipse in ccolis pro felici Anglicanarumre- priscis litaniarum supplica ionibus ecclesiasticus or-'
rum successu apud Deum advocalus existat. Quare dinis rilus~ hanc B.P'. Roberti, post S. 'Beiiedicti,J
eum omni liumiliiate supplex peto, ut per .sanctita- invocatioiiem : S. Iloberte, magister botie; ora pro'
tem vestram liceat in ordine JJontis Ebraldi officium nobis. Ef.vei-0 haclenus fons'il!e, qiti aiitiquftusFons'
dicere et celebrare missam deV.P. Roberto ejusdem Ebraldi Vocabatuis' in lionoi-em B: RoTjertfqui ex eO*'
o.dinis fundatore qui fuit olim acceptissimus alque fontebibit, et in-valle,-in qua 'scatitrit, mbnasYe^*
adeo consiliarius Fulconis Junioris comitis Andega- rium ord.capul instiluil," non aliler ^uani FohsS'.'
vise, Turonise et Cenojnanise, postea regis Hieroso- Roberti appellalur-.Adeo lisec saiicli appellaTioservo
lymitani, unius ex progeniloribus serenissimi regis Dei adhsesit,-ut communi populorum ore~celebreliir.»
Majoris Britannise sponsi mei: eujus etiam anteces- 21. Antea vero pag". 15 isla erarit relala : «Corpus'
sores alii Henricus II. Richardus I, Anglise reges ; in Fontis Ebraldi-riionasteriu_iiinagiio cum appa^
ae non«iu_l_ereginse Anglicanse, Eleonora, Elisa- ratu portatum prosecuttis^est Leodegarius" archiepi-
'
betba, niultseque Drincipissse, in jeodein templo^ scopus Biluricensis. Obviam sscris reliquiis ierunt
in quo venerabiiis servi Dei reliquise jacent, sepeliri Fulco comes Andegavorum,' Radiilphus* Tuf onensis
summa pietate exOptarunt, ordincmque ab eo fun- archiepiscopus, Raginaldus{.pIseopus Andegavensis;J
datum per varias Anglicani regni provincias propa- alibatesmulti, innumeri sacei'doles,cum'ihfitiita po-
garunt. > puli multiludine. Cor Ursaui-reienlum', uM honori-"
18. Hactenus ex serenissimse reginse supplice li- fica inelusum esl pyramidc. Ara qufe proxima csl,
beHo. Rex quo-jue Chrislianissimus, ut accepimus, Ara sancii cordis appellatur. > Et-.pag. 29'dicilur
de eadom causa ad Innocentium X pontif. max. Leodegarius arehicpiscopus Biluricensisiepeliri vo-
scripsit, negotiumque urgeri ab ordtore suo manda- luisse « Ursani, ubi sanctum cor B. P.-Roberti riia-
vit. « Urget eliam (ut jara indieavimus, et iisdem, gna populorum veneratione colitur. i Non Veremur
q'i_e liis damus, verbis in cilala Gloria refertur) ex- ergo ne quis nos sugillel, quod tam libere euinBea-
cellentiss. et reverendissima domina Joanna Bapli- ti litulo oincmus, qui jani a 500 ariuis, et qriod ex -
s!a a Borbonio, abbatissaTSlajoris Monasterii, elca- currit, a gravissimo anlislite ei liibutus sit, quiquc
put totius Ordiuis Fontis Ebraldi. Urget drdo uni- , sanclus ab immeinorabili tempore, unanimi popu-'
vcrsus, cum Coudalensi B. Martini, aliisque adjacen- lorum pielale, etiam in sacris lilaniis^ s?t appel-
libus canonicorum capitulis, ut eumdem Robcilum lalus.'
Sancti nomiue constanler hactenus insignilum, ut- 22. Anniversariam B. RoTierli memoriam an-
pole vilse sanctitate et magnis in sanctam Eccleslam notat Saussajus in Corollario ad -Marlyrologium
meriiis celeberrimum, aposlolica eloquentia et ron- Gallieanuni, pag. 1216, "etJacobus Rinaldus noster
stantia prsefulgenlem, sanclse Romanaa scdi addi- In Liliis Gallise sanctse, ad 50 Augusti consignari de-
clissimum, et apostolicse aucloritatis retiiientissiJ bcrc atque insigni eum amboelogio eelebraut. Ja-i'
lmiin, perpetuum hserelicorum malleum, martyrii cobus Sirmondus noster in nolls ad Goffridi abbalis'
avidissimum, el pietalis eausa ab impiis quamplu- Vindocinensis epistolas', pag.-84, verum Roberti na-
rinia perpessum, summorum pontificum, antistitum, talem aperilex Chfonico S. Albini, ubi-istahaberi-
clarorumque seriptorum conimenclationc nobi- tur : « Anno 1116, obiit Roberlus de Arbrissellis v
lem, justitse omnis el sanclilatis proptigiiaiorem in- Kalen.IiIartiS. Iste fuil iundalor monasterii Fontis
vietissimum, tot sanctorum parentem, toi Iiomiiium Ebraldi. >Idem asserit Carolus SaUssayus \,\x Ri-'
uuiusquesexus roiilia Dco lucralum, omnium ctijus- stor. Aurclian., n. 12. Idem quoque perlitteras rios
qne generis miserorum asylum cerlissimoni, cujus 3 edocuit Nicquetus noster : namquod antea existi^
sanctitatem coalum crebris miraculis loquiltir.terra inaril eum vi Kalendas Marlii obiisse,idin IHstoria
quotidianis precibus, votis ac do:iariis lest-ilur, > 1.1, c. 55, ul corrigalur curaturum. Satis quidem
Aposlolicse sedis nutu alqtse auctorilale eolere ut tonstare, ex consensu totius ordinis, anno eum de-
sunclum liceat. - cessisse 1117 Christi, qui secundum Francorurii il-
•19.Quse hic conglobatim celebranlur prseconia, lius sevi caleuluro, 1116 dicebalur, cumanni auspi-
ea.parlim ante probaia, partim suis loeis in Viia, ciuiri a solemniiate Paschalis duceretur, quod de-
aiquc ex eodem de ejus Gloria libello hic probabuh- mum gub Carola IX rege emendalum; cseterum festo
tnr. Bealum cerle jam ab annis circiter 557 prsedi- S. Mathise ista in diem sequentem in Martyrologio '
eavit Baldricus episcopus, iusigni sapienlia prsedi- ord. Fontis Ebraldi prselegi: « Eodem die in B:tu-
tus seriptor. Ita«. 1, n. 7, « Fuil igitur beatus (de rica palria, apud. Ursanum,- prseclamdormitio re-
quo loqui disposuimus) Robertus, Chrislianse pro- verendi domini Roberti deArbrissel, docloris IheO'
fessionis cohseres et filius. > El n. 24:_Pater illa Iogi5 veiierabilispresbyteri,'charissimi Patr.snostri;
q.ise fecil B„ Robertus miracula. Acilemum n. 25-: qui vir" fuit Chrisiianissimus, sanctse Eeelesia! luci-
t Aiuiis.revolaiis el annis, quiLusdam indiciis sejj- lersplendidus.el insaiicia pnedicalione aJu?r quo-'
4027 B. ROBERTl DE ARBRISSELLO 1028
dammodo Paulus. Redonensis dioacesis, piwincise .4 s^locum Aremburgis uxor Widonis, filii Osmundi, et
Britannicse fuit oriundus, fonteque ccelastis doctri- iiivaria filia ejus, ad sediflcandam prsedictam eccle-
nse funditus replelus, et in religio:ie probabiliter siam sibi dederunt. > Idem Pelrus in alio scriplo
fundalus, a primo lapide auclor Fontis Ebraldi, ba- cum vocat« virum religosum, verbo sanctse praedi-
silicam ejusdemque basilicse quamplures cellas fun- cationis deditum; > idemque alibi, « virum wagnss
davit, _edilieavit, multiplicavilque, et in eisdem Io- religionis et bonse opinionis. > Girardus Engolismen-
cis, Deo inspiianle, viros ae mulieres ad servien- sis episcopus vir maximus, nisi eximia virtutum or-
dum Deo omnipotenti lideliter coadunavil : quos namenta postea fovendo Anacleti schismaie dede-
etiam, dum adbuc viveret, et sanctorum Palrum corasset, « bonse memorise ac magnse sanclilatis
exemplis ct regulis, omnique sana doctrina, verbo Virum. i
et exemplo ad plenum informavit. Hic fortis athleta 25. Petrus Abelardtis abbas, < egregium prffico-
verbi Domini fidelissimus dispensalor,dum ex more nem Christi. > Tabulse abbatise S. Marisede Rota,
suo ad exteras nationes prsedicationis sancia. gra- t virum magnse auctoritatis et infinitse reiigionis. >
tia procederet; apud prsediclum locuni, quem ipse Fulco comes Andegavensis, « niagnse religionis e_
Deo favente sedilicaverat, qui Ursanus dicilur, et a honeslatis virum clarissimum. >Fulco Junior itidem
Biturica civitate duodeviginti milliaribus, hoc esl, 1B Andegavorum comes, « homineni religiosissimum,
duodecim leucis, disjungitur, vocante Deo, senex ct cujus admirabilis doctrina verbo sauctae prsedicatio-
plenits dierum, viam universa; carnis ingressus esl, nis et tonilruo sancta; exiioriauonisper tolam Eccle-
ccclo gaudente, terra plorante, glorioso line quie- siam sua fulget eloquentia. > Aremburgis comitissa,
scens, corpus lerras spiritumque polo reddidit, anno Fulcoois uxor, « magnae religionis virum, verbo
ab Incarnatione Doinini millesimo cenlesinio deci- evangelicsepr_ed!calionissagaciler dispensalorei... t
mo septimo. > Alii denique, « hominem sanclisssiinum. s Andreas
autem Yitam, quam infra dabimus, ita exordilur ;
§ III. B. Roberli sanctitas: illustrium virorum
testimoniis celebraia cjus sepulcrum. « Ipsius, de quo locuturus sum, intercedentibus
25. Opersepretium fore existimo, si hic ex utro- meritis, Spiritus sancti adsil mihi gralia. > Postea
que jam cilato opusculo slrictim encomia colligam, eum vocat « lucernam eremitarum, virum omni ore
quibus Reberti virlules ac sauclimoniam eximii scri- laudabilom. > Abbates, quos B. Roberlus consuluit,
plores aiiique viri illustres, ac prsesertim ponlilices eam de primse abbatissseelectione ageretur.« Tuuni,
decoravere. Urbanus II pont. max. prsedicalorem inquiunt, charissime Pater, super hac potius tenen-
aoostolicum
_. instituit : . Inlellexil
- etenim,» ul in Vita 1„ dum esl consilium , prseserlim cum pro certo scia-
refert Baldricus,«quod Spiritus sanclus os ejus ape- mus, inter cceterosnoslra; sstatis morlales fuuni vi-
ruerit. > Paschalis II « magn_ereligionis virum, vi- gere consilium: te enim donavit Deus mundo consi-
rum venerabilem, > dum adhuc viveret, appellavit. liatorem animarum. >
Callistus II niortuum,-« bonse memorise, venerabilis 26. Si quis recentiorum scriptorum de eodem
memorise; > Honorius II « felicis recordationis. > sancto viio testimonia rcquirat, habet superius § i,
Lucius II « bonse memorise, spectatse Teligionispre- num. 2, magni cardinalis Csesaris Baronii, in cujus
sbyterum; > Delegati a Sixto IV « Patrein memoria Annalium epitome ad annum 1117 Henricus Spon-
dignum. » danus, Apamiensis in Gallia episcopus, B. Rober-
24. Baldricus episcopus, qui, ut superiore § dixi- tum vccat« cximise virum doctrinse et probitatis. >
nius, absolute B. Robertum aliquolies vocavit, alibi Anlonius Yepes tom. YII Historise Benedictinse, «ho-
i virum sanclum el justum > nominat. Alibi ita scri- minem pium et sanctum. > Ciaudius Robertus in
bit: « Sanctus igitur Spiritus obedilioni meseadmi- Gallia Cbristiana agens de abbatia S. Marise de
niculetur, el domini Roberli niihi sanclitudo suffra- Rota, « virum roagnas aucloritatis et infinitse re-
getur. > Deinde : i Hunc profecto dixerim, lialiila-. ligionis. > Egregium quoque illius encomium con-
culum Jesu Chrisli et organum Spirilus sancli, re- D texuere Andreas Saussaius et Jacobus Rir.aldus
sponsalem et vicarium Allissimi, ipsius delibutum antea citali, qui absoluie « B. Roberlum > appel-
sermonibus. > Ac postea : « Dominus Roberlus, laiit.
fons praidicationis, fons religionis, singularis semi- 27. Plcrasque aliorum laudationes collegitautsu-
niverbius, doctor illustris el eximius, veibis etope- peravit Leodegarius arcbiepiscopus Bituncensis ,
ribus admirandus, vir extollendus et imitandus. > qui (ut in Gloria B. Roberti dicitur) « venerabilis
Sed hsec aliaque infra in ipso Baldrico licebit lcgere. servi Dei reliquias in sua dioecesi, in qua obieral,
Petrus H episcopus Pictaviensis ininstruniento quo- retinere cum nou possel inlegras, ne tanto thesauro
dam scripto Pictavis anno 1106 : « Quidam yir apo- Bituricensis dioscesis peniius orbaretur, saltem cor
stolicus, inquit, nomine Robertus de Herbressello, tandem oblinuit a PetroniUa prima abbatissa, quse
verbo divinse prsedicationis sagaciter invigilans, et praesens aderal, ipseque defur.cti eorpus prosecutus
tonitruo sanclce exhortationis plures tam viros quam usque ad majus monasterium Fonlis Ebraldi; i ubi
mulieres asseculari luxu revocans, in nostra dioe- eum oralione funebri honestavii, quam Galliceedidit
eesi ecclesiam quamdam in hoaore S. Marise Virgi- F. Ivo Magistri.' Ex ea isla sunt Latine expressa :
riis fundavit, in loco qui Fons Ebraudi vocalur, quem _ Custodit Dommus corpora saiiclorum suorum : id
 1020 ACTA. - 1030
-quod saci_e eorurn testaniur reliquise. Tesiatur et A 50. AJdita hsec nor-seIlli tunibse inscriptio r _Ye-
corpus Palris vestri, quod licet nuilis aromatibus nerabilis quondam Robertus de Arbrissello, vir ad-
canditum, nihil telri odoris ad hanc usque diem modum pius, et zelo animaruni exsfcstuans, divina,
tshalavit, etiamsi jam a mullis diebus exanime re- qua plurimum poterat, eloquenlia, ad Dei obse-
manseril. Quod certissiuium est insignis ejus sancli- quium, ad sseculi eontemptum, multos utriusque se-
monise argumentum, quam non nisi abslinentia vo- xus mortales, qui eum ad deserta loca sequebantur,.
- luptatum sseculi, fervore spiiilus,et auslero vivendi induxit, eaque occasione ordinem Fontis Ebraldi
genere futatus est, > etc. primus instituit: variaque domicilia, devoto prse-
28. « Providcral Deus huic sceculo piissimum Pa- sertini femineo sexui, exstruenda curavit. Quorum
trem magistrutn Robertum : ut quandiu in vivis omniuni caput esse voluit hocce monasteriusn^m
ageret, lucerna esset non abscqndita sub modio, quo abbatissam, non solum virginibus ac -mulierihug
quis peccatorum mentes, pulsis improbilalis tene- Deo dicatis, sed etiam religiosis viris, prseposuit,
liris, Solis justitise radiis illuslraret. Quis enim ve- qui hoc vitse sequuntur inslitutum, a sancta sede
strum nescit eximium illum eremi cultorem, aliis apostolica, jam a sui exordio ad hsec usque tempo-
quidem fuisse odorem vitse in vitam, aliis verosa-- ra, approbatum, variisque privilegiis regiisquejnu-
gitlam potentis""acutam? Ausim dicere, reverendo B neribus auetum. Obiit anno 1117. Ejus ossibus ac
Iiuic Patri non defuisse Josephipalientiam, constan- sacris tegend'S cineribus Ludovica de Boibonio, hu-
tiam JeremiaB, zelum Phineas, et Tobise chantatem. jus ccenobii, alque adeo tolius ordinis antistita, hoe
Davidem retulit, cum perlransiret in deseito, etper mausoleumnovopegmate exornatum, totius ordinis
mille vitse pericula tenderet ad regnum. Parliceps noniine, lanquam parenti optimo, perficiendum cu-
fuit cpnsilii et solertiaj Danielis, el Samuelis obti- ravit, an. 1625. J
liuit ajquitaleni. Praftcursorem Domini imilalus, § IV. B. Roberti in eremitica et apostolica vita primi
anachoreticam vitam duxit; herbisfamem, sitim fri- ^socii.
gida dunlaxat levavit, cilicioque "corpus texit. Pau- 51. Ex iis Roberli encomiis, quse § 2, a. iS, coa
linse eloquenlise participem fuisse aio, > etc. « Pes gesta sunt, unum restat, ut ostendamus sanciita-
fuit claudorum, csecorum oculus, solalium affliclo- tem ejus miraculis esse coel.tus confirniatam. Sed
rum, orphanorum pater, sponsus sanctarum vidua- prius mantissa qusedam attexenda est rerum ab eo
rum, virginum custos et paranymphus, rcfugium festai-tim, quaj ab utroque Vitse scriplore prsaler-
miserorum, vitiorum omnium depulsor, auclor vir- missse, sunl tamen ab antiquis auctoribus Iraditaj.
lutum, concordia dissidenlium, > elc. Alque hoc De primis B. RoberlL in apostolicorum laborum su-
'-'
poslremum mirabile fuisse notatur, in B. Roberto, sceptione sociis atque adjuloribtts, Guilieliaus Neu-
ut qtiisque proprium donum habet a Deo, qui divi- brigcnsis, qui se anno 1155 natum testatur, L i De
dit singulis prout vult. rebus Anglicis, c. 15, jam antea citato, ita scribit:
29. Ifec aliaque ab archiepiscopo illo dicla in ex- « In transmarinis partibus, sicut a majoribus ac-
sequiis B. Roberti, cujus niausoleum, utvoeat.Bal- cepi, tres iuemorabiles viri uno tempore fuere, sci-
dricus, ante arani majorem, qualuor columnis inni- licet Roliertus, cognominatus de Arbuseulo, Ber-
xum eral • superiori saxo insculpla ejtis efflgics : nardus et Yitalis. Hi non ignobiliter eruditi etspi-
habitus ei sacerdotalis, pedum pastorale, manus riiu ftrventes, circuibant per castella et vicos, se-
chiroihecis iecia, insertus digilo annulus. Tanta minantesque secundum Isaiam super omnes aquas,
porro illud mausoleum in veneralione fuit, ui olim de conversione multorum fruclus uberes colligebam:
c.oram co vola religiosa nuncuparent sauctimonia- pio inter se placito conslituto, quod Robertus qui-
les. Anno 1625 novum mulloque magnificcntius ere- dem feminarum communi laiiore ad meliora con-
ctum~esl altare, 8 Octobris, conseeralum a Philippo vcrsarum soll citudinem gcreret, Bernardus vero et
Cospeano Kamietensi lunc episcopo, qui ei reli- Yitalis maribtis propensius providerent. Roberfus
quias inclusit deipara; Virginis, sanctique Joannis n]" itaque famosissimum ilhid monaslerium feminarum
-evangelistse(quorum prseeipuehonori dicatum), ali- de Fonte Ebraudi construxit, et regularibus disci-
quas eliam S. Joannis Baptislse,"ac S. Ludovici re- plinis informavit: Bernardus vero apud Tyrocinum,
-gis. Ob liujus arse fabricam debuit B. Roberti paulo et Yitalis apud Saviniacum monachis regulariter in-
longius tumba submoveri, sub novo itidem posita, stituiis, suos quisque ab aliis per quasdam prsece-
per quam affabre elaborato, mausoleo : cujus ad ptorum" proprieiates distinxit. Cumque ,ex his tri-
angulos varise e sacra Scriptura sententias, uigro in bus radicibus servorum atque ancillarum Dei per
marmore litteris aweis exaratse : eifigies ejusalbo diversas provincias religiosa" germiria pullularent,
e marmore, culiu sacerdotali, in tumba itiuem mar- quidam Saviniacenses monachi Bellelandam no-
niorea recubans. Priore aperto tumulo ossa com- stram condiderunt. > Quse quidem ita accipienda
'
plura inlegra reperta sunt: quse in arculam plum- sunt^ quod cum Bernardus ac Yitalis virorum con-
feminas ag-
beam, cum non exigua copia pulveris, in quem cse- gregalione instituerint, Robertus etiam
tera erant membra resoluta, itemque pulveribus in gregarit, ac praecipuo quidem studio',"'ut quarum
sepitlcro PetriPiclaviensis episcopi reperlis, condila spirilali ministerlb viros, seque adeo ipsum sub-
"
sunt. jeceril : quare ad hune- pra.eipue feminse, etiani
 lOr.I B. R03ERTI BE AR5RISSELL0. 1032
foftassis quos s. duobus illis erant comerssa, accur- & Roberlus ArbresseJIensis iu jslencho codicis Ceiib
rebant. '" " manici apud Sirmundum in observationibus ad
52.' Qua vero ratione iriler sanclos illos viros ami- epist. l~t, lib. iv. Goffridi Yindocinensis appellatur,
citia coalueril, ita in B. Bernardi Pontivensis, primi pro fundatore) S. Sulpitii monialium : apud quas
ahbatis Tironensis, Yita , tradil Gaufridus Gi*ossus hominem exuil xvn Kalend. Septembr. 1129, et in
auctbr coselaiieiis c. 11. Nani Bernardus cum coano- ipsarum ccelesia, magna sanclitatis opinione, situs
bium S. Savini prioris litulo administrarei, Gerva- est. s
sio abbate peregre profecto, jamque mortuo; « co- 54. Illa porro sanctorum virorum in solitudine
gnita (iit ille scriptor ait) nioiiachdrum voluntate, commoratio conligit post conciliumGlaromontanum,
qui eum sibi abbatenr facere disponebant, clam dis- quod an. 1095 habitumest: ante tamen Pictaviense,
cessit ab eis, rem sibi a mullis aunis dcsideratam quod 1)00. De hoc Ivo Carnotensis epist. 211, ad
quserere intendens, scilicel anachorelicse vitoastu- Radulphum Remorum archiepiscopum: « Compuia-
dium-,et nt sibi victum acquirerel labore manuum. verunt eamdem consanguinitatem alio lempore in
Manebat aiitem non multum longe a monasterio S. prsedicla curia (scilicet domni papse, ul anlea dixit)
Savmi vir quidam venerabilis et religiosus eremita, legati Fulconis Andegavensis comitis el probaverunt,
Petrus nomine de Slellis, qui illius posiea moiisne- °
cam accusaretur ,rex Francorum Philippus, quod
rii lund-.ior cxsiitit, quod Fons Gombaudi dicitur. eidem comiii consanguinco suo uxorem suam sub-
Ad quemBernardus divertens, eo quod sibi jam an- traxeral, quam etiamillicite retinebat. Propler quam
tea notus ac familiaris esset, causam, qua venisset, accusationem, et patrati sceleris comprobationem
aperuit. Queni Pelrus-'iiagna cum animi alacritate excommunicatus est rex a domno papa Urbano in
suscepit: sed quia in vicinia monachorum eral, qui ClaronionteHsi concilio. Et cum post- factum divor-
cum invitum abbatem sibi facere satagebant, illuni lium prsedictus rex esset reversus ad pra.dictae mu-
diu secum, licPt nimis exoptarel, tenere non po- lieris consorlium, excommunicatus estinPictaviensi
tuit. Bernardus vero exaestuans cum desiderio jam concilio a eardinalibus [Joaniie el Benedicto. > Me-
opialse pauperlatis ae solitudinis, lum vehementer minit et alibi Ivo illius concilii; cujus canones ad
reformidaiis,' quod, nisi cilius reeederel, abbas, im- eum annum recitat Baronius in Annalibus. Adfue-
plicaedus sellicitudinibus curse pastoralis, impel- runt eidem concilio B. Robertus de Arbrissello et B.
lente abbate suo vel episcopo, coactus Ucret; Petrum Bernardus de Tironio, ul in bujus Yita c. 25 narrat
obnixius rogabal, ut se inde citius latenterquc sub- Gauffridus : « P6r idem tempus, inquit, duo cardi-
duceiet. .Hque adignoias remolissimse regionis so- nales Joannes atque Benedictus, apostolicse sedis le-
litudines perduccret. Petrus iiaque precibus rogan- gatioue fungeutes, ad urbem Pictavium eonciliuro
lis ac^uiescens, factus duclor itineris, quod postu- convocarunt, in quo CXLPatres adfuerunt : qui et
lai ?t complevit. Eranl autem in confmio Cenoma- Philippum regem Francorum, propter Fulconis
lili* Britannicseque regionis vastse solilridines, qnoe consulis Andegavensis uxorem, quain in adut-
tunc temporis, quasi altera JJgyptus, florebantmul- terio tenebat, anathematis vindicta percusseruut.
iituJiue crcmitarum per diversas cellulas habitan- 55. « Qua exeommunicatione comperta, Guillel-
liuni, virorum sanctorum ac propter excellenliam mus dux Aquilanorum, qui aderat, lotius pudici-i_e
religionis famosorum. Inler quos erant principes et ac sanctitalis inimicus, limens ne similem undiclam
magistri Roberlus de Abrcsello, alque Yitalis de pro consimilibiis culpis paterelur, nimio furore suc-
Mauril6\iio, Rodolphus quoque de Fusteja, qui po- census, jussitillos omnes deprsedari, flagellari, oc-
^tea fundalorcs exsliteruul multarum atque magna- cidi. Quod ministris suis iacere incipientibus, ponti-
jum congregationum : quibus divina disposilio per lices et abbales huc illucque diffugiunl, ct ut tem-
Petruro, qui eos antea no.erat, hunc quartum ad- poralem vitam relinerent, lula latibula quserere con-
jungere curavil, ul illis tribus quarlo adjuncto fir- tendunt. At vero Bernardus atque Robertus Oilire-
ina fierel quadratura, qua; poslea magna cl lata D selensis, qui concilio intererant, forlissimi juslitias
seJificia cratporlatura. i propugnatores,actotiusiniquitalisetinjuslitiseexpu-
55. Pergit deinde c. 12 : t Petrus vero de Stellis, gnatores, aliis lurpiter diffugientibus, ita immobilcs
niultorum dierum iiinereconfecto, perven.l ad dom- conslantesque perstilerunt, ut nec ab inccepto ex-
tmjii Yitalem, unum ex supradiclis, quos principes comniuiiicalinnis desisterenl; sed pro Christo mor-
et magistros eremitarum fuisse j»m diximus, > Ra tem vei conlumeliam pati glorlosissimum ducerent :
iile. «,Fuit autem Radulphus (qui hic cum tribus et quamvis eis perseeulores mortem non intulciint,
jIKs sanclis eremitis jungiturj magister quoque san- isli, qiiautum in ipsis est, martyrium pertujerunt. >-
ctimoiiialium^itidem ut B. Roberttts. De eo Joaiines 56. Souchetus ex-Chronico Maleacensi apud Be-
Paptista Souchetup Carnotensis canonicus in Ob- slyum citatb, ista notat : « xmKal. Nov. fuitconci-
scrvationibus ad c. II YitoeB. Bernardi, pag. 178, lium, quod tenuerunl duo cardinales Joannes et Be
ista scribit; « Fuit RaduJphus primum Hendionis nediclus... uni eorum, Joanni nomine, apparuit' S.
aseelcrii, quod nunc S. Jovinus de Marnis in Picto- Hilarius, et dixit ei confirmando : Joannes, noli ti
jiibu-s.dicilur, monachus; deinde eremj cultor; ad mere, viriliter agc, cras' ero lccum : el excommuni-
extremuu) direclor et proeuraior (qtto uominc cljam ca.il regemPhilippum. > JoanncsBouchetusinAn-
 1655 , A€TA. 1051
nalibus Aquitamse parle ih, c. 2 ,'tradit, cum rex i\ unusquisque illorum monasteria construxit, at una
cogendum Pictavis concilium didicisset, a Guiiielmo eos regio minime caperet, una provincia congrega-
duce Aquitanise et comite Piclavensi agnalo suo pe- tionibus ab illis adunalis, minime sufliceret. > Ita
liisse, ne in urbe sua talem sibi injuriam inferri pa- ille. Conditum a B. Bernardo monasterium SS. Tri-
leretur : mandasse illico GuilieJmum, ut urbelegati nitatis de Tironio in Carnotensi est dioecesi Fontis .
cajlerique anlistites illico excederent: unum elegatis Ebraldi, ut antea dietum, ultra Ligerim, qui limes
spatium deliberandi postulasse, eique nocte inse- Arctous est Aquilanise. Saviniaeum in Abrincensi •
.qiiente S. Hilarium apparuisse, et ne minis ducis dioecesi, extrema Normannise ora, Cisterciensibus
terreretur monuisse, ei enim se adfuturum : ducem, deinde institutis addictum a venerabili Serione,cum
cumeilegatuspostridiehocretulisset, permisisse ut aliis xxvn, idque an. 1155, Eugenii HI pontificis
pfo arbitrio cuncta perficeret. Idem apud Baronium max. auctoritate. Radulphus S. Sulpitii ccenobium
ex Boucheto narratur, et iri nolis ad concilium Pi- sanctimonialium apud Redonas construxit. Enu-
ctavense t. XXYI Conciliorum, ut edita Parisiis sunt merat singillatirii Souchetus, in observalionibus ad
ex Regio typographio. "De eodem concilio agitur in dictum 42 caput Gaufridi, monasteria omnia quse a
fragmento Hist. Francorum tom.IV Chesnsei,sed nulla Saviniaco, qusequea Tironio, et Fonte Ebraldi de-
ibi mentio apparitionis S. Hilarii. Dux ille Guiliel-1B pendent.
mus, cujus hic mentio est, pater fuit Guilielmi, § V. B. Roberli miracula.
quem S. Bernardus Clarsevallensis a schismate 59. Yeniemus nunc ad miracula. Recte auctor
ad deferendam legitimo pontittci obedientiam re- GloriwB. Roberti, in ipso'principio opusculi: «Com-
vocavit. De patre egimus 10 Febr. ad S. Gu- mendarunt ejus sanctitudinem summi pontjfices, ar-
lielmi Eremitse Vitam, § terlio,' ac postea dc chiepiscopi, episcopi, abbates , hislorici variique
lilio. - seriplores ; qua sit in existimalione sanclitalis, te-
57. Erat illius concilii Pictavensis tempore B. Ber- slalur qui sacris reliquiis habetur honor, et venera-
nardus abbas monasterii S. Gyprianijuxta Piclavos: tio : testantur etiam miracula. >
Roberlus abbatiam de Rota forsan jam dimiserat, , 40. Bsldricus episcopus sola ea videtur vel per-
aufcerte mox dimisit uti et Bernardus suam. De specta habuisse vel publicare voluisse, quse in ani-
lioc Gaufridus c. 24 Vitse ejus : < Exscstuans amore marum curalionibus facta ab eo erant miracula.
, pauperlalis ac solitudinis, ad secretum eremi, a quo « Exprimat quis, inquil in Yita, quid senserit: ego
fraudulenta violentia abstraclus fuerat, rediit, et audacter dico, Roberlum in mii'aculis copiosum,
nientem suam, quse ibi remanserat,invenit. Quidom- _ super damiones imperiosum, super terrenos prin-
no Roberto de Arbressellor alque Vitali de Mauri- cipes gloriosum. Quis enim nostri lemporis tot lan-
tonio', quorum jam superius menlionem fecimus, guidos euravit, tot leprosos mundavit, tot mortuos
cbnjunctus, Gallicauas regiones nudis pedibus per- suscitavit? Qui de terra est, terrena loquilur, et mi-
agrabant: in villis, caslellis aique urbibus verbum racula in corporibus admiratur _ qui aulem spiti-
Dei pra?dicabant, liomines ab erroribus vitse suse tualis est, languidos et Jeprosos, mortuos quoque
eruenles,-quasi validi ac robustissimi arietes divinse corivaluisse teslatur, quando quilibet animabus lan-
potentise viribus adjuti, muros infidelitatis atque >i- guidis et leprosis suscitandis consulit et medetur-. -
tiorumimpellentesconfringebant, cordahomiiium ab Denique (ut omnium pace dixerim) per quem pas-
errore caducarum rerum evellebant, mala eorum torum tot locutus est, tot operatus est Dominus? »
colloquia bonos mores corrumpenlia deslruebant, His consonant qose§ superiore, n. 57, de B. Rober-
malorum operum nequilias disperdebant, lotius ini- to lieatoque Bernardo a Gaufrido*seripta retulimus,
quilatis coadultam congeriem dissipabant, virlutes, majus quid eos fecisse, dum « animas in peccatis
Deo auctore, cordibus eorum inserentes plantabant, mortuas vivifieahanl, el vivificatas Deo vera? vitse
et planlalas exemplo corroborantes sedificabant : conjungebant; > quani si corporum morbos gravis-
et quamvis mortuorum cadaverum resuscilatores D simos ac vulnera persanassent.
non essent, quod majus est faeiebant, id est ani- 41. Quod vero oplari miraculum illustrius potest,
mas in peecatis mortuas vivificabant, et vivifi- quam ordo religiosus pr_eclaris ab eo institutis con-
las Deo veras vitse conjungebant.JTalia igitur si- ibrmalus, itaque dilalalus, ut eo superslite capilum
gna facientes, quandoque simul, aliquando vero triamillia censerenlur, coenobiafrigiuta et, quod ca-
singulatirii uiversas provincias circuibant : qui- put est, post tot ssecula constanti florens opinione
bus, machinante- diabolo, tribulatienes non de- sanctitalis; non sinemanifesto fundatoris sui apud
erant. i Deum palrocinio? Meminr ante annos' circiter44,
. 58. Idem scriptor c. 42 : i Dum igitur Bernardus cum apud Malthiam Hovium archiepiscopum Me-
' monasterium suum sedifiearet in
Francia, Robertus chliniensem ac Belgii nostri primatem sermo inci-
Arbressellensis suum coustruxerat in Aquitania, disset de B. Ignatio Societatis_ nostra. parenfe in
Radulphus Fusteiensis in Bi-itannia, Vitalis vero de SS. tabulas referendo, et dixisset nonnemo ut ea res •
Mauritonio suum fahricabat in Normannia , qubrum perageretur miracula proferri debere, dixisse sa
supernus arbiter, Jonge a se posilos/ et in diversis pienlissimum illum gravissimumque antistiterii, non
regionibus separatos manere voluit, quia totettanta alia semiracula desidei'ai'eprseter ipsam societatem
PATROL, CLXII. 33
1055 B. ROBERTI DE ARBRISSELLO - 1056
ab eo conditam : se amp.i arctiiepiscopatus pro- A^ 44. In eadem Ursaneusi sede an. 1654', ubi B. Ro-
ventibus, principum AJberli et Isabellse Austriaco- lierti eor asservatur (quod populus cor sanclum ap-
rum faiore, secundis cleri omniumque ordinum pellat, et magiia frequentat et veneralur pielate),
studiis subnixum, tot annis in seminario erigendo coepere missse de sanctissima Trinilate celebrari,
labbrare; cum ille nullis fortunse prsesidiis, nulla quibus graiias agereutur Deojiro eximiis donis san-
•
principum gralia aut commendalioue frctus; exiguo cto illi viro divinilus collatis. Tum vero suavissimo
tempore, lautam leligiosorum hominum congrega- odore ullro eadem complela est sedes, ccelesti quo-
tionem instituerit, viderilque optimis firmalam legi- dam et iuvisihili sufiitu. Palam id testatse ejus cce-
bus, ad ullima terraram propagatam, uberrimos nobii sanctimoniales, qtiarum apud Nicquetum 1. n^
afferenlem fructus. Idem profeclo de Fonlis Ebraldi c. 15, expressa nomina, ac Hugaultius medieus at-
ordine dici merito potest; neque coalescere tantillo que alii, quibus intra septa monaslerii ad infirma-
tempore potuisse hominis unius induslsia, sine pe- rum curationem ingredi fas esl. Eumdcm nidorem
culiari auxilio numinis; neque landiu vigere in eo percepisse se Ludovicus Perrierus ordinis ejusdem
studium perfecliouis, nisi CCEIOrecepius fundalor, saeerdos, tum Ursani coram sancto illo corde, tum
illius identidem curam gereret, sancla excitaret cos- ' in Fontebraldi cum intra cellam suam aliquas B.
lesti ope desideria, labores proveheret sanctimonia- 3 Robcrli reliquias haberet, tesiatus est.
liumjuxlaac monachorum. 45. In eodero Ursanensi monaslerio sorori Ga-
42. Non defuerunt tamen etiam ea Roherto quse brielse d'Assy brachium ulrumque paralysi dissolu-
mortales prsecipuc suspicere soleni, externa mira- tum fuit a Decembri anni 1655 ad menses omnino
cula. In GalKcani Martyrologii Corollario ita de eo quinque. Plurima admoia medicamenta, irrilo la-
scribit Andreas Saussaius : « In omni sanclitate bore. Tandem feria seeunda Pasehse, die 17 Aprilis,
consummatus, apud Ursanum monasterium feliciter pla*cuil'horis xi, assiduas fieri preces, quibus divina
exspiravit, signis postea clarificatus divinis, quibus bonitas ad succurrendum ir.firmse, eoque modo ma-
etiamnum eoruscal.'> Jacobus Rinaldus in Liliis nifestandam sancti fundatoris gloriam Ilectereiur :
Gallise sanclse supra citalis : « Ab Ursonio coenobio, sumpiaque ab omnibus eum in finem sacra eucha-
pugnis etvicloriis suis debitas acceplurus coronas, ristia, Gabrielse restiluta divinitus sanilas est: id-
in ccelum absccssit, dum hic triumphat in roiracu- que oninium earum, medicique suprascripti testi-
lis. i Ncc niirum a Baldrico quse post B. Roberti monio conurmalur.
mortemcontigerint,~niiracula nulla commemorari, 46. Joannse Moussise Ursanensi religiosse sini-
cum brevi post ejus deeessum temporis lapso spatio stram manum ietrum carcinoma, nucis magniiu-
Yilam ejus niiiiis quam succincie collegerit. Andreas 'J dine, mensibus aliquot excruciarat. lmplorala iden-
vero illa fere solum prosecutus est, quse exlremo tidem B. Roberti ope, r.ulla iirajterea adhibita me-
tempore Robertus gessit. Speeiem non vanam ha- dicina, feslo Omiiium Sanclorum, anni 1634 resedit
Jbere miraculi visum Leodegario archiepiscopo, ut malum, omniumque evanuit. Teslala idipsa, ac me-
ipse.supra § 5, n. 27 testalur, qtiod « coipus ejus, dicus.
Iicet nullis aromatibus conditum, nihil ielri odoris 47.Anno 1655, Caudenaciin Borbonio, Henri-
exlialaril, eliamsi niullis diebus exanime remanse- cum Assium acula febris pene ad extrema deduxe-
rit. Quod certissimum est, ii.quil, insignis ejus san- rat : frustra erat ars omnis medicorum : matris
ctimonite argumentum. -» Margaritse Lassaignise aniriium subitrecordalion.i-
45. Recenliora quaadain narrat Nicquetus iu Hist. raculorum quse fieri B. Roberti meritis dicerenlur:
Fontebraldensi: atque hoc quidem ex 1. i, c. 53, volum ei nuncupat: momento remittit febris, redit-
primum fuil, ul diximus, cor B. Roberti in teraplo que puero salus.
coenobii Ursani pyrami_.i marmorese impositum, 48. Concludam hoc caput verbis hisce, quaain
tres altss pedes, quse eliamnum ibi visitur altari pri- Gforia B. Roberli, pag. 49, legunlur : t Quam multi
mario ad cornu Evangelii, ut vocant, satis propin- rj vero variis morbis Iiberati, servi Dei invocalione,
qua, ad templi paricteiH. Non lamen integra nunc aut aliquo ad ejus sepulcrum^ exhibito cultu, vel
est: an. enim 1570, cum dux Bipontinus cum Ger- hausta fontis aqua, cui nomen a S. Roberlo, videre
niauicis copiis ad hsereticorum auxilia venisset in est in informatione facla anuo 1644, mense Junio,
Galliam, quidam ejus miles eam confringere cu- monasterio Fonlis Ebraidi, auctoiitate illus"tii_.s.et
piens, iclibus aliquot contudil. Neque defuit ccele- reverendiss. domini -episcopi Pictavensis. Et quo-
kiis vindicta : csecitate perculitur sacrilegus, et, ut niam jam apud sanclam sedem apostolicam urgetur
quidam tradiderunt, brachii alterius rigore. Sed ejus canouiEalio, pergit Deus mirabilibus signis
i-iox velut translato in animum luniiue, cur ea sibi servi sui prodere Sanctitaiem. >
inflicta sit pcena agnoscit, flagilium detestatur, et,
§ VI. Refutatur epistola' sub .nontine Goffridi Yindo-
unde id ortum erat, hssresim : vovet novendiales cinensis abbatis contra B. Robertum conficla.
illic peragendas in precibus exeubias, atque his fi- 49. Piiusquam B. Robeiti Yitam, a duobus co-
nilis illi restituitur videndi facullas. Ita mcmorant asvis scriptoribusi editam , profeiamus., •macislai_i
eliamnum Ursani ineolse, qui a parentibus suis, unam, quse posset universa, et quse jam memorata
testibus oeuiatis, acceperunl. sunt a uobis, et quse in Yita memorabunlur, illius
 1057 ACTA. 1038
decora offuscare, sentio hic obiter 'detergi opbrtgre.. h. ctrina eorum aut moribus m suspicionem adduclis :
Ea aspersa est ex prolirosa epistoia, quse in libro iv' ita fuiurum ralus, ul si quse erroris aut eliam ignb-
Eplslolarum Goffridi Yindocinensis abbatis nurriefo raiiti3abp'niio,siqu88 cupiditatis, si quse libidinis, aut
quadragesima septima "exstat, Jioc titulo :« Gdfffidus certe Jevitatis, excitata foret, continuo speriiereri>
-, Yindocinensis mbnaslerrf humilis servus, suo In lur, vilafentur, et qiiaj antea seininararit saJularia
* consilia abjicerentur. Nihil optis est id exenipiis ~
Clirlsto niuitum dilecto Tratri, servare modiim di-
! screlionis, et lermiuis, quOs patres pbsuerunl, esse coiifirmafe, quarido Christuhi ipsum; -sapiefi-
contenlum.»In ipso deinde eontextu epistolse: -« In tiarii setefnam , omnis sancliinoniai aucibreiii, nfe-
nuilo agere,pr_eler id quod est agendum, estange- farii homines vinolentum esse ac' Blasphefriur-. -
Lfcaperfeclio; quam habere iriiriime polest, ijuandiu et dajmonum opera ad facienda miracula uti jacta-
hic sumus, uoslra colidilio. Diim igilur non habe- runt '
musperfectionem angeli, nullatehus habeamus prse- 52. Prsecipue tamen si quis femiiiis ad sanctiorerii
sumptionem diaholi. Hsec idcirco; veherabilis Fra- vitam informandis operam navare cceperit, infamia
ler, proposuimns, quia te talia egisse, et adhuc age- eiimturpitudinisalicujusiioiaresataguntdEeinonisliOc
re, fama discurrente sinistra audivimus, quse si in negotio administri. Nani cum sint feminse natura
vera sunt^ ut nulla excusaliorie illa tlefendas, sed ]3 iriagis vefeeuftdte ac limidse, iliicd, si qpid tale au-
cum Omni festinatione corrigas, tuarii siinplicilateni dierint, verebunttir ne subdolisserinonibus vel pu-
germanse charitatis visceribus coinriionemus, Audi- dofi suo sensim labes inferatuf, vel honestati certe
vimus enim, quoniam circa sexum femiueum, quem nominisprobrum consciscatur.S. Hieronymussum"
fcgendum cepisti, diiobus nioiis, altero alleri prer- mus ilie el castissimus dOctor, quod qiiibusdamTOa-
sus cbntrario, te ila sollicitiihi feddis, quod modb iri tronis at virginibusRomanis, quarum erat eximia
ulroquemodum discretionis penltus excedis. Femi- in Sludio pietalis sedulitas, sacras Scfipturas expo-
narum quasdam (iii dicituf) nimis familiariter te- nefet, traductus esl a multis ut hbmo parum pudi-
cum habilafe perniittis : qiiibus privala verba sss- chs, prsecipue cttrii eseluxui poihpisque sajculi nuh-
pius loqueris, et eum ipsis etiam, et inter ipsas tiurii femisissent. testatur ipse et refeljil invido-
noctu frequenter cubare non eriibescis. Hiric iibi rum hoc in genere caluniniasepist. 9D,adAsseIIam,'
videris,- ulasseris, Domini Salvaloris digne "bajulare ubi liajc inter alia isCribit: « Pene certe triennium
eruceni, cum exstingfiere conaris male accensum curii eis vixi. Mulla ihe virginum crebro turba eir-
camis ardorem. Hoc si modo agis, vel aliquando cumdedit. Divinos libros, ut potui, ssepe mullis dis*
egistij novum et inkudilum, sed infrucluosum ge- serui : lectio assiduitatem , assiduilas familiafiia-
nus martyrii invenisti. > u tem, familiaritas iiduciam fecerat. Dicant
quid un-
50. Ac quibusdam in eaihdem seiitenliam inter- quam in me aliler sehserinl, quam Christi«nui_a
jeclis, haecaddurilut: t Tti quidem ih mhndo quasi decebat. Pecuniam cujiisquam accepi? munera vel
mohtem excelsum ascendisti : ac per hoc in te lin- parvavel rhagna nbn sprcvi? in mariu mea ses alicti-
guas et oculos hominuni converlisti. Ergo Stans in jus insonuil? obliquus sermo, oculus petulans Tuit?
monle vide"ne corruas; nec permartyrium martyri- Nibil mihi aliud objrcilur, nisi sexusmeus : el hoc
bus sanctis-^penilus ignotum, religibsss vitse princi- nunquam-objicitur, nisi cum Hierosolymahi Paula'
pio notatn infamise derelinquas. NuIIa etiam tua et Melania proficiscuntur, > Ac paulo ptfst: « Ante^"
aclione mundo, qui pene totus te sequitur, susciles cjuam ctomuih S. Paulse nossem, tbtius in me Urbis
seaudalum. Nani fleret tibi damnatio gi avior, ruina studia consonahant: omnium pene judicio dignuS
. plurimorum.Mulierubi quibusdam, sicut fama spar-~ summo sScerdotio decernebar. Beatse inemdri» Da-
sit, et nos ante diximus, ssepe pfivatim Joqueris, et maSus meus sermo erat; dicebar saiictus', dicebar
earum aeeubitu novo quodam martyrii genere cru- -humilis et disertus. Nunquid donmm aliciijus Jasci-
ciaris. Illis siquidem te sehiper sermone jueunduia vioris ingressus sum?Nunquid me vestes sericse, ni
oslendis, et alacrem actione,- omneque genus hii- ptentes gemrii», picla facies, auri rapuil ambitio?
inaiiitalisexhibes,SiulIa servata parcitate. Aiiisvero, - Nulla fuit alia Rbmse matronaruih, quse meam pos-'
si quaiido cum ipsis loqiieris-, semper loeutione set edomare mentem, nisi lugens aique jejunans,
nimis duriis appares, nimis distrietus correctione : squallens sordibus, flelibus pene csecata, qtiam coa-
illas etiam fame et siti ac huditaXe cfuciai^ ximni tinuis hoctibus misericordiam Domini deprecantem
relicta pietate, > ete Ac taridem epistblam ita solssepcdepreliendit?Cujuscanticumpsalmi, sermo
scriplor concludit: _ Yale; et nbs tuariim sahcta- Evangelium, delicise contineiitia, vila jejunium ?
rum precum-, suppliciter pisee£imur,-participes ef- Nulla me potuil alia deleclare, nisi illa, quam man-
fice. > ducaritem nunquam vidi? Sed po"stc[uam earii pro
1. Ea omni teriipbre daariohis vaMties fuit,-ui< mefito castitatis venerari,' colerfe, susciperfe coepi,
quos vlderet viros prsestarites viftute ac seientia, ad bmnes me illico desefuere virlules? Q iuvidia pri-
aliofum simtil pfoeurandam saJiitem incuinbere; mum mordax tui! o Satanas callidifas semper san-
neque ullisipsiuscircumvenireff audibus, revOcafi- cla persequens! > Plura "adjicit in eumdem seu-
que a proposito 'colendse et aliis inculcandse pielalis sum.
. posse, iis infamiam aliquam inurere conaretur, do- 55. Si cujus autem ejusmodi mystagbgi ita pu-
 «nsa B. ROBERTI DE ARBRISSELLO 1040
Jjlice probata est virtus, ut nulla m eum flagilii ca- iA reor quemquam Chrislianas disciplinse adeo rudem,
dere suspicio possit, aliquid comminiscuntur im- qui isla viro pio ac saplenti venire in animum po-
probi homines, quo nolam illi aliquam saltem leme- luisse existimet.
ritatis, nimiseque sui fiduciaj, impingant. Nolus ille 55. Quid ergo Goffridus, cur (anto pondere ver-
in nostris annalibus religiosissimi ordinis professor, borum amicum reprehendit, si non credidit? Cur
qui cum parum sequo in nostros homines esset ani- non potius seripsit, se prohrum ejusmodiinaudisse,
mo_,nec ferret totius populi sernionibus eorum cele- sed credere non potuisse ? Non inficior, viros quos-
brari integritalem, et circumspectam cum omni or- dam zelo vehemenli prseditos, eliam alioqui doelos,
rline et sexu conversandi rationem, sparsit in vul- nonnunquam quas conficta sunt in pios homines cri-
gus, eos peregrinse cujusdam herbse prscsidio libidi- mina, etiamsi ab uno illa alterove solum audierint,
nls motum reprimere. Atrocior fuit, quse in san- iis fidem tribuere; aut saltem quia metuunt ne vera
ctissimum virum Robertum de Arbrissello, conjecla sint, gravius iis auditis commoveri. Possem,nisi re-
calumnia est, vel dissipalis per ora hominum si- vefentia, quam debemus religiosse antiquitali, vela-
nistris rumoribus, vel conficta, sub Goffridiviri gra- ref, proferre nonnullos, qui vel unius relalione
vissimi nomine, quam diximus, epistola. Ait hujus eliam falsa, vel teniere exaggerata, violentum in
auctor epistolse, se ea quse scribit, « fama discur- " quosdam stylum contorsere. An hic eliam scriptor
rente sinistra audivisse. » Qui vero potuit ea discur- humani aliquid passus, et pelulantis aiicujus homi-
rere fania, cum ita arcte ab aspectu, etiam religio- nis dicterium, « famam discurrentem > vocavit.
sorum ejusdem instituti, arceantur sanctimoniales, Asperior certe nonnuliis visus.
tit ne quidem abbalissa, decana, priorissa, si morbo 56.Dicam plane quod seulio. Nou est eaa Goffrido
correpta confiteri velit, ad lectum accersere sacerdo- scripta epislola nec tempus facile ostendit quispiam,
tem possil; sed his verbis in constitutionibus prse- quo scribi ab eo[potuerit, aut a Rober_o_ansa,-ut
scriptum sit, apud Nicquelum I. ni, c. 12, lil, qua;- scriberetur pr_eheri. Tempore Ui-hani II i(a iloberli
cunque illa sit, t ad capellam transportata, ibi con- facundia cum summa pietate conjuncta, secundis
fiteatur el communicetur, et communicala, egresso homiuuni sermonibus celebrabatur, uf eum ^d se
sacerdote, ad lectum reportetur. > Qui ergo ad eas idem puntifex accersieril, concionari coi am se Andc-
sic conelusas accederc Robertus, vel ipsse ad eum gavisad infinitam propemultiludinem hominum jus-
j)OteranJ?aut cuicredibile sit, qui tantacura carum serit, ac deinde aposlolicum-prsedicatorem consti-
consulere voluerit pudoris securitali, ipsum cum iis tuerit, sive, ut Baldricus ait!, e .seeundum a se Dei
etiam noclu versatum esse? Q seminiverbium. > Non ergo adhuc sinistra illa de
_54. Si porro ea Iate fama manarat, ut usque in Roberto fama Goffiidum afflarat: alioquin pro sum-
Carnutes ad Goffridum pertingeret, quomodo non ad ma sua cum ponlifice familiaritate admonuissct, ne
Piclavensem episcopum vicinum pervenit, effecitque tania auctoritate liominem armaref, cujus in publi-
ne Robertum ita luculente apud pontificem commeH- cum ita periculosa esset conversatio. Et qui poterat,
daret, aut etiam in sua dicscesi toleraret ? Quomodo id lunc ad eum, ab eo ad pontiflcem deferri crimen,
non ea dein fama alio quopiam modo aulam pontificis cum uecdum ullse feminse Robertumconsectarentur.
alflavit, ubi raro ignorantur res ea% quse de viris acne proximis quidem post annis, quando abbatiam
ecclesiasticis, prsesertim non longe summotis, ccn- instituit e"t rexit Botensem canonicbrum reguia-
sura dignae narrantur? At non illi tanto favore Ro- rium ?
Jberlum essent prosecutl, non tam amplis privilegiis 57. Habitum tempore Paschalis II an. 1100,ntinn-
«rdinem ornassent, si quid simile ipsis velleviter sub- tea diximus, concilium Pictavense : c J^ec mullo
pluisset. Non tantonumero huic se ordini addixissent post {ut ad epist. 52, 1. iv ejusdem Goffridi, notat
lionestissimsr. matronse ac virgines, si quid tale acci- Sirmondus noster ex Chronico Turonensi) ahbatia
disse cuiquam audissent: non ei adhserere tot viri Fontis Ebraldi in Pictavensi diojcesi fabricatur. i
_piivoluissent, si se sensissent ejus exemplo in lales D Eo nimirum lempore, dices, id, si non gestum a Ru-
conjici iilecebras. Quidsanctiejus sodales Bernardus Jierto, sparsum certe est,*et Goffrido relalum; cum
et Yilalis ? Ei prsecipue feminas erudiendas tradidis- necdum saBCtimoniales ita essent arcle conclusse. At
sent, velut peculiari ad eam rem industria divinitus non erat, quod tunc ad Rohertum scriberet Goffri-
dotato, si tantreimprudentise, vel impudentise.polius, dus, qui^ipse frequens erat iu Fonle Ebraldi, etiam
obnoxium essentsuspicati? aut non ad illos quoque priusquam ita claustro includerenlur sanctimonia-
fama eadem pervenisset, alque e suis eos monasteriis les, ab aspeclibus virorum penitus summotse, Testa-
excivisset, ut illi in faciem resisterent? Yere enim tur id ipsemet eodem lib. iv, epist. 52. c Quod vo-
.reprehensibilisfuisset, si tale quid tenlasset. Spiri- biscum, inquit, inPaschate non fui, nostri corporis
,tus pietatis.ac timoris Dei qua ratione aceendi fove- infirmilas causaexstitit. Gibbus enimmihi crevit in
rique polerat in mulierum auimis, quas plurimas e dorso, unde me secari opprtuit. Et quamvis inler
peccatorum cseno extraxerat, si non quam longissi- manus et lacrymosas Toces dileetarum Deo sancti-
ine eas abomni abstinebat ejusmodi uelinimento? monialium de Fonte Ebraldi, rasorio scribente in
Facessant igitur filii Belial, si qui, etiam per jocuro, noslra carne suas litferas, corpus nostrum in-
4t viro sancfissimo tale qtiidpiam dixerunt. Nec firmilate pariter et yulnere non mediocriter fatiga-
 1041 - ACTA, - £042
tum teneretur, nec infirmitas, nec serantis crude- A ctori duhiunf posset, eam vere Goffridi non esse. Fa-
litas, nec stalim impositi Salis asperitas, ut TOS vel tetur id quidem, se in editioneepistolarum^Ioffridi
ad momentum dbliviscerer, fatere potuit. > Tam fa- -prsecipue secutum esse codicem Cenomanensem,
miliaris erat in Fonte Ebraldi Goffridus, ut illic re- quod in Yindocinensi non omnes exstarent. Al nos
secari sibi gibbum vellet, sub ipsa monasterii, ut hinc conjicimfls, eum qui Cenomanensem codicem
san-
" reor, exordia, cum ei ministerium impendisse primus conscripsit, undique collectas, quse Goffridi
ctimoniales dicanlur, quas et« Deo dilectas i appel- esse viderenlur, epistolas etiamque istam, quae no-
"
Jat. Cur non tunc Deo quoque dilectum Roherlum men ejus prseferret, in unum volumen redegisse.
inonebat, si quid de illo, quale dicitur, inaudierat? Ipsum quoqueJacobum Sirmondum certoauctore o"i-
Cur necesse erat tam acrem epistolam mittere, at- dici (non enim mihi cum viveret, quanivis frequens
que ut posteritati _quoque innotesceret, ifiTtdversa- inler nos et familiare erat commercium litierarum
riis eam asservare? Idem 1. i, epist. 24, venisse se non lamen mihi lunc venit in mentem uti eum de
ad Fontem Ebraldi scrihit, ut cum episcopo Picta- illa Goffridi epistola interrogarem), sed-ab alio viro
vensi colloqueretur. Epistola deinde 26~/ait "se sincero' et gravi e nostris accepi, cmnino postea
t ulira'FontenrEbraldi progredi secure non pos- indicasse eam epistolam - Goffridi germanum fe-
se. > Ergo illie frequens ac familiaris erat, noii san- " iiMii non esse, re maturius considefata , per-
ctimoniahbus magis quani Roherlo. pensaque Petri Abselardi, quam mox citabi-
58. Neque videri cuiquam potest, posleaquam mus ,-epistola; ac deliberasse, si Goffridi opu-
ordo jam fundatus, suisque legibus formatus erat, scula denuo prselo mandaret, eam epistolam ex-
scripta epistola: qui enim cum Roberto ei sancti- pungere.
monialibus idem Goffridus sanctissimam inire tunc 60. Quisergotandem epistolse auctor? Suspicari
soeietalem voluisset, cum potiustum illum, tum islas," liceret, cum in concilio Pictavensi anno 1100 ila
propter tantam temeritaleniviolalumque si nonpu- forliter pro auctoritate sedis aposlolicse stelisset Ro-
dorem, pudoris cerle nitorem, aversari debuisset? berlus, aliquem e Philippi regis subditis ideo illi ira-
Hahelur autem ea societas in Chartulario Majoris lum,- hoc in eum sub Guijielmi ducis imperio ia
Monasterii Fontis Ebraldi, charta 27, hac formula : Aquitauia degentem, virulentum seriptum contor-
t Nolum facimus ita futuris sicut prsesentibus, quod sisse -. aut e [Sacro ordine ndn neminem .invidenlise
domnus Goffridus abbas Vindocinensis, ante omnes '- oestro percitum, qnod, ut in ipsa epistola.dicitur, to-
etsupra omnes abbates, hujuslocis quiFonsEbraudi - tus mundus post eum abirel, hunc architectatum
.dicitur, familiaritatem habet et beneficium : et cum P" esse calumniam. Cerle enim etiam in pluribus coe-
ut loco "anteacitato queritur Jacobus de Vi-
' ipse obierit, per singulos annos ipsi solemniter cele» - nobiis,
hrabimus anniversarium. De fratribus autem Vin- triaco, restincta pietas, solutaque disciplina erat:
Socinensismonasterh, de quibus breve habuerimus, '- SKculares vero sacerdotes in Britannia, ut ex JBal-
tantum Jaciemus quantum pro nohismetipsis. Ipse drico colligitur, atque in Northmannia, ut Gatifridus
vero domnus abbas parlem telonei, quam apud S. in Yila B. Bernardi scribit (forsan et alibi), status
Florenlium habebat de sale, nostro nionasterio do- sui dignitatem foedissimis vitiis inquinabant: id-
navil in perpetuum et hahendam concessit. Facta eoque in Bernardi necem conspirarunt Northmanni
sunt hsec in capitulo Fontis Ebraldi, , prsesen- preshyteri, ac « presbyterorum (nam ila vocai) uxo-
tlbus doronoGoffridi abbate Yindoeinensi et do- ' res. f Potuit ergo quispiam ex eo genere hominum
mno Roberto magislro nostro, anno 1114, iu- " hanc in Roberlum, nimium moribus suis dissimiiem,
'
dict. vn.»- excogitare calumniam
_59. Satisne jam manifeslum non potuisse eam '' 61. Sed (quod el Sirmondus sensit) vefum ejus
'
vel Jamam spargi de Roberto, vel. ep. scribi a Gof- auctorem indicare mihi videlur Pelrus AbajJardus
frido? Acne in monasterio quidem Yindocinensi, in epist. 21, ad H. Parisiensem episcopuin, videlicet
codice mss. opusculorum et epistolarum Goffiidi, D Rozelinum, sive Roscelinum, qui in concilio Sues-
-ipsiusmet lociabbatis, ea exstal ep.,quod testatisunt sionensi anno 1140 damnatus, scripta ^ua coaetus
ac propria manu subseripserunt, prior ac subprior est igni tradere. De eo in citala epistola Abaelardi
ejusdein abbatise, rogante excellentiss. etTeveren- inter alia : « Deo gralias lefero quod numero
-dissima' Joanna Baptista de fforbonio, Majoris Mo- honorum hominumjam essevideor, ex ejus infesta-
nasterii totiusque ordiriis Fontebraldensis, ut ante lione quem solis Jionis semper constat esse infeslum,
-diximus. generali abiatissa; servaturque in archivo " cujus tam vita-quam disciplina omnibus est mani-
" festa. Hic contra
ejusdem monasterii. Cum vero liic agalur de insigni egregium illum prseconem Cliristi
calurania quse impingitur sanctissimo fundatoii, imo - Robertum Arbrosello COSTUMACEM ausus est EPISTO-
et teti ordini, mirati sunt mulli P. Jacobum Sir- LA.aiCONFINGERE. : et contra illum magnificum Eccle-
_mondumnostrum, cum Coffridi ep. aliaqueopuscula - sise doclorem-Anselmum.Cantuariensem episcopum
edidit, e duobus mss. codicibus uno monasterii Ce- adeo per contumelias exarsil ut -ad regis Anglici im-
nomanensis S. Petri de Cultura, alterO-coenobii perium ah Anglia turpiter impudens ejus contuma-:
Yindocinensis^ non saltem adnotasse, in hoc eam cia sit ejecla, etjvix tum cum vita evaserit. Yult
epislolam non haberi runde minimum stffcoriri le- . enim-infamise suse liabere parlicipem," ut per infa-
 41)45 B. ROBERTl DE ARBRISSELLO .4044
- nriam bonorum suam consoJelur infamiam : nec msi A decessit anno 1129, sedpostea, ut utriusque nomnv.
<bonum odit, qui bonus esse non susiiuet. » Hsec macula inureretur, quse iu contemptum totius ord.
Abselardus, aliaque contra scelesti hominis fraudes ac public-B pietalis detrimentum redundaret; nisi
" ae
fallacias, illud praecipue expendenduro, quod flagitiosi hominis mature retecta ac supressa fuis-
* epistolam eonfictam » scribat: quia non quocun- sot fallacia : quam Abselardus merito « contumacem
„gue modo ea composilasycophanlia est, sed episto- epistolam > yocat, quod cum omnium serraonibus
Ise forma et quia sub alieno nomine merito « con- ord. innocentia, fundatorisque sanctitas celebrare-
fiela ) dicitur, non simpliciler scripla : ac fortassis tur, obslinatione quartam malitise, utrique impu-
neque Roherto «uperstite, neque ipso Goffrido, qui denter obtreetayet.

•
VITA B. ROBERTI DE ARBRISSELLO

AUCTORE BALDRICO EPISCOPO DOLENSI.

v >
(Ex [veteribus mss. Fontis Ebraldi edita Flexise an. 1641 et 1047.)

PROLOGUS AUCTORIS. gens mendica, gens pupilla, in^igehat matre. Tali,

BALDRICUS, Dei gratia Dolensiupi sacerdos, Jicet jnqiiam, mulieres, acceptapro Deo duntaxat pauper-
indignus, ancillse Chrisli PETRONILL^J (1), venecabili fate, sustentandse erant procuralriee. Tu autem be-
mouasterii Fontevraldensis abliatissse, omnibusque ne feeeris, si te lotaro in earupi procurationemex-
ejusdemcoenobiisanctimonialibus sub ejus regimine, tenderis; siteonerisusceplo,tanqitara jumentum im-
* «alulem. molaveris, si te, velut oranium infimam autumaveris.
1. Nequaquam sine (2) te, imo ad erudicndym 2. Prajdictus siquidem r^ohertus viam palrum
tft, qute sponsa Dei es, hujusmodi dietum opirior : nostrorura ingressus est, et, ut creditur, exuta mor-
Audi, fdia, et vide (Ps. XLIV,12), elc. Audisti talitale, immorlalitalis stolam a Deo laurealus ade-
siquidem, et rc vera audisti voeem illius annuntian- ptus est. Quid autem in hujus recordafione potissi-
tis: Egredere de terra et de cognalione tua (Gen. xn, mum sit flere, an gaudere, difficulter discerni po-
-1). Egressa es de quihuslibet penatibus tuis, lares test, cum flere pro absentia charissimi nostri r.os
' paternos aufugisti, seductorias carnis ijlecebras'', cogat humanitas; et quia pro nobis intercessurus ad
'
quse tibi blandiebantur, abhorruisti, et ad Fontem aulam Dei nostri evolavit Roberlus noster, nos gau-
Euialdi venisli, ubi fontemuberem, fontem prsedica- dere jpbeat seeuritas. Quia vero nondum allerum
> tionis, fonlem religionis invenisti, et hausisti, domi- Iiorum prsecipue faciendum novimus, ad utmmque
num videlicet Robertum, noslris temporihus singu- interimTios exlendamus, el in utroque ad hoe psqtte
larem seminiverbum' (5)» doclorem illustrem et exi- , nos-exereeamus, doneede Jaerymarum convallepe-
mium, verhis et operibus adniirandum, virum extoi- detentim eruamur. Defleal igilur et defluat oeulus
lendum et imitandum. Hic aliquando sorores inter ,P nosler, quoniam bonus facundusque doctor et ami-
demorata, et in sancta conve.rsalione erudita, popu- cus Dei a nobis recessit. Lseletur cor noslrum, quia
Jum tuum et domum patris lui oblita prsevio Spiritu Robertus noster ab hujus mundi coenulento exsilio
sanctp, domino cooperante Roherto, in abbatissam ad incolatum nobis deslinatum nos praicessit. Islius
promola es, quamvis |halamorum inqpietudini prius conversationem, quoad in lerris vixit, quam Ionge a
deservisses. Sanelse^iquidem Ecclesiaj nepessilas et commuui hominum conversalione remota fuit, Maier
, utilitas institutiones Iiumangs,nec immerito, fre- charissima, parvitati nostise describendam pr_ece-
quenter obnubilant. Inallavit (4) igitur Deus id so- pisti, quatenus JilUSrarum tenori mandaretur, quo
lium excelsum te, el genti suse, Pascliali papa col- ulilitati liumanse fragilitatis olim quoquo modo con-
lattdante (5), prsefe.citte. Tali nempe (6) gens illa, suleretur. Vestigia siquidem Patrum si scripla repe-

(4) De hac fuse agit Niequetus 1. iv Historise Fon-
tebmldensis, cap. 2, censelque antea nuptam fuisse
aHcuj ex antiqua et illustri familia ife Chemiliuco,
sive Camilliaco, vulgo de Ghemille.
(2) Cosnieri editio, sine re.
(5) Ita utraque editio : alias seminiverbiutn.
(4) Aliud ms., ut nos olim monuit Cosnierus, exal-
tavit.
(5) Diplomate dato vn Kal. Maii, indict. I.HI, an-
noll06."Isponlifex erealus 12 Aug. 1099, obiit2__
Jan. IUS.
(6) Cosnieri edifio, tnascime.
.1045 . - ACTA. — YITA ADCTORE BALDRICO. . 1046
rimtis, multo libentius imitamur, quos pro noliis A rector inter nos otiosus esset? Quomodo dies sine
supplicantibus intercessores confidimus. Yirgilia- luce? quomodo ignis absque calore? eritne glacies
num, seu TuIJianum slylum hoc nimirum opus ex- absque gelu, sol absque splendore ? Et quoniam
peleret. S.arcinaro grandem, et gravem imhecillitali nunquam el nusquam Deus esse potesl otiosus; die-
nostrse, domina Petronilla, imposuisli; cum me et bus tamen nostris eoram noljis pperalus est mani-
multa mundi fluctivagi inquietet procella (7)," el feslius, dum venerabilem Robertum de Arbrissello
maxime minoris Biitannise, in qua cum scorpionibus mundo dedit speculum, suffocatorem viliorum, pro-
liabilo, "bestialis, geminaque circumvallaverit fero • pagatorem et educatoreni virlutum, omnium desola-
cilas. Denique quomodo coloratam legem scribendi tarum et erronearum personarum solamen et pra>
tenebit,quem nulla Sallustianse situloe stilla unquam ambulum. Iste siquidem Rohertus solis orientalis,
roravit? Rogo, quo ausu temerario, quo ore hiulco radius, lucifer Irreverberatus, prsedicator potesta-
Robertumvirum sanctum et justum nominabo, muJ- livus, occidentalem orbis plagam irradiavit, et iguo-
tiplici superonustus peccato? Ad ultimum quid di- ranliaj teneliras ore polestativo 'defuscavit.
cam ? Sehedulas mihi quasdam dedisti, quse prope 5. Hujus admirabilem inter morfales conversatio-
jiihil de domino Roberfo continebant, prseter- nem egoBaUricus Dolensium metropolilanus (9),
quam quod ipsum de Britannis nostris oriundum B licet indignus, sanctimonialium Fontebraldensium
rcferebant. voluntatihus aequiescens, stylo, quamvis impolito,
5. Tamen cum recordor quod Deus eliam inime- mandandam promulgandamque susccpi, quatenus
ritis suam prsestat gratiam me audisse; etbruto sseculis futuris exemplorum illius odor redoleat, et
animalij asellse videlicet, humanse linguse officium schote Chrislianse doclrina ejus proficiaf. Pluris
opificem summum ad horam prsestitisse recolo me enim quselihet rerum gestarum hisloria materies
legisse: non ambigo quin ilie qui linguas infantium erit quam lectiohis scries .commendabit. Supersunt
faeit disertas, illam mihi (8), non pro meis, sed pluiima de Roberto, calamo celebriori referenda,
pro ssepe nominandi Soberti meritis inspiretfaeun- quibus mea multum obesl iriiperitia; obest etiam,
diam, qui, et si voluerit, per plumbeam flstulam quse ingenium meum obtundit, setas annosa, et in
meam aquam limpidissimam aetali successurse profu- oblivionem versa senectus aamula. Non igilur doctri-
turam diffundat. Atlealabo igitur, sorores sanctissi- nse litteratorise suffultus adminiculis hoe opus ag-
mse, vestris oralionihas, quibus me specialiter com- gredior , quoniam duntaxat in Domino confido.
-
mendo, coadjutus, de magistro nostro, pro quo con- Sanctus igitur Spiritus obeditioni meas.admiiiicule-
ttnuo suspiralis, roodSicumquid dicere, sed vereor, lur, et domini Roberti mihi sanctiludo suffragetur.
ne errabundus viator in via deficiam. Quo instudio Amen.
si quid bene dixero, dono Der, quseso, deputate; si 6. De venerabili responsurus Roberto, Spiritum
secus, quod perlimesco, vel setati nosirse decrepilse, sanctum suggestorem veritatis imploro, quatenus
' vel roanui
tremulse, vel mese socordis., seu conver- , quse huic rei digna sunt subministret, "sine cujus
"salioni mesein peecalis inveleratse tandem imputate. adjutorio ipsa dialecticorum loquacitasmutaest,ipsa
Mementote tamen omnes homines, prseter uuum, pliilosophorum excogitatio oblusa est. Ut igitur
peccatis olinoxios vixisse. Yalete. ipsius hislorise fundamenlum altius revolvamusB
CAPUT PRIMUM . qua patria, quibus parentibus processerit, et quibus
B. Fioberti ortus, studia, archipresbyteratus, publica -temporibus efflorueril, succincte tracteraus, ut de
scienliaruin professio, pamilenlim. singulis verifati lestimonium perhibeamus. Non
4. Gratias agamus Domino Deo nostro, qui huc enim aherrare videhimur, si de ipsius origine primi-
usque non destitit visitare nos, tanquam sol matuti- 4us disceptemus.
nus oriens ex allo (Lnc. i). Nec niirum, cum id ipsum 7. Fuit igitur bealus, de quo loqui disposuimus,
Yeritas prsedixerif, cum id ipsum ipse Jesus in hsec Robertus, Christiause professionis cohssres et filius,
verba taliter promiserit: Ecce ego vobiscim SMI»_ 0 et Brilanniss minoris alumnus, quam provinciam de-
'omnibus diebus usque ad cbnsummationem smcuti coravil saceidos, ex pago Rhedonensi (10) oriundus,
(Mattli. xxvni, 20). Si autem nobiscum Deus esl, villse, quse vulgo Arhrissellum (II) nmncupatur, in-
quomodo Emmanuel, quomodo omnium opifex el digena et colonus. Pater au^em ipsius Pamsiliochus,-

(7)A1. turbeila, inquitidem.
(8) AL etiam et mihi~ait idem.
' (9) Hunc sibi titulum olim Dolenses in Armoriea
episcopi "vindicarunt, contradicentibus Turonensi-
bus archiepiscopis; multa a variis de ulrorumque
jure scripta. Dolen^es, teste Claudio Roberto, adhuc
cruce utuntur prsevla in sua dicecesi.
(10) De hoc nomine actum supra § 2.
(11) Joannes Baptista Souchetus in observationi-
bus'ad c. 11, Vitse B. Bernardi de Tironio, Cosnie-
rum reprehendit, quod hic verba aliqua expunxerit,
ac deinccps mulla mala fide prsesciderit. Yisus est
mihi Cosnierus vir perquam sineerus, tum in Jitteris
ad me datis, tum in ipsa B. Roberli Yiia, cui ad
marginem ex aliis codicilms Fontis Ebraldi varian-
tes lectiones, satis quandoque minutas, addidit, el
, in exeraplari ad nos misso sua manu aiias postea
observatas, adnotavit. Souchetus vero -nullum citat
codicem,,ex quo eum convincere possit. Citat qui-
dem pauJo anle apographnm ex codice Rotensi, cu-
jus olim sibi Joannes Picardus copiam fecerit, ubi
pro Abrisselo, legebatur Abrincello, quod tamen ips_,
non sequilur. An ex eodem hauserit quod Cosniero
objicit, minime indicat. Et vero si id asserfiret, qua-
 4047 B. ROBERTI DE ARBRiSSELLO - 1048
mater vero Crgueiidis (12) nonnnahatur. Ipse deni- A et morum sinceritas, suaque comhiendabal notili-
que Robertus ah ipsa pueritia, maturis moribus ino- tas :-qui, prout eral sanguine generosus, generosior
leseere cospit; nec enim,ut assolet, juvenis setatis erat et meritis, et licet non multum lilteratus, litte-
iilius sequebatur lasciviam; sed nitidam, prout po- ratos tamen inliianter complexabatur. Spiritualis
terat, amplexabatur castimoniam, et intrinsecus di- siquidem in eo vigebal disciplina, ut quod ei san-
ligebat munditiem. Fugientes lilteras per orbem guis et caro non inspiraveraut, divina eilueulenter
persequi videbatur, quoniam ab araiis infantilibus, dislillaret doctrina. Comocabat igilur aliunde, si
litterarum studiis, quas assequi non poterat, fuerat quos poterat, litleralos; quod hominum genus Bri-
deputatus. Perambuiabat regioues et proviucias ir- tannia tunc habebat rarissimum. Belatum est sci-
requietus, el in lifterarum studiis non poterat non scitanti de Roherto, et de ejus severitale et sludio,
esse sollicitus. Et quoniam Francia tum florebat in et dixerunt: t De quo loquimur, Robertus, domine,
scholaribus emolumenlis copiosior, fines paternos, tuus naturalis est, nam et Redouensis est tuisque
tanquam exsul et fugitivus, exivit, Franciam adiit, institutionibus satis accommodus; Jiberalihus siqui-
et urbem, quse Parisius (15) dieilur, inlravit, litte- dem disciplinis apprime eruditus est, corpore vege-
rarum disciplinam, quam unice sibi postidaverat, lus, et morum honestale compositus. > Evectione
pro voto commodam reperit, ibique assiduus lector prseparala venerandus pontifex dirigit Parisius, et
insidere coepil. Illis exercitiis totus desudabal, nec accersilum taliter alloquitur : « Yides, inquit, fra-
oh id conversationis approbalse observantiam prse- ter charissime, quomodo sancta Redonensis Eccle-
termitleliat. Inter eonscholares quamdam modifi- sia maler tua sine reginiine vacillat, hoc prsesertim
catseseveritalis majesiatem prsetendehat, elquodde tempore, cum me pene laicum ei contigeritprseesse.
se iuturum erat, id quibusdam indiciis evidenter Esto igilur, quseso, in responsis ecclesiaslicis noster
significahat. Tunc temporis rex Philippus{I4),regis interpres, audiam te, et loqueris in me. Potcris
Henrici filius, Francorum eolonias regebat, et Gre- procul dubio Dei populo"prodesse, si zelum Dei ha-
gorius seplimus (15) urhis Romse papatum tenebat. bens, volueris nobiscum aliquantulum militare. i
Hsec ideirco diximus, ut quibus temporibus Rober- 9. Annuit Robertus Joquenlis obsecralionibus, et
ttis excreveiit et studuerit, palenler insinuaverimus. jam sollicite occupabatur ecelesiasticis occupationi-
Reddebat etenim scliolasticis, quod scholasiicorum Jius ei necessitalibus. In omnibus agendis Deum ante
erat, nec propterea se Dei servitio minus coaplabat. oculos habebat, in nullo desidiosus erat, turpis lucri
Auspicahantur de eo jam aliquid, qui eum nove- a se cupiditatem extricabat, et in singulis legaliter
rant, quoniam intuebantur in eo magnum quid- ^ sibimet imperabal. Episcopo suo per omnia fideliter
dam. patrocinabatur ; namet ejus palrocinium episcopus,
8. Urbs interea Redonis (16) suo destituta patro- licet palronus, non dedignahatur. Quatuor igitur an-
no (17), ad Deum reconversa, prsemissis precihus, nis apud episcopum ita demoratus archipresby-
Silvestrum (18)quemdameIegitinepiscopum, queui ter (19), pacem inter discordes reformando, Eccle-
ri posset sitne is codex pluribus Fontebraldensibus reperitur, vulgo nunc Yigeliana Papirio Masseno
prseferendus, nisi ipsos allegarel codices Fontis teste, Gallice la Villaine.
Ebraldi, aut plerosque, aut antiquissimos optimse- (17) Hic apud Claudium Robertum Mainus, vel
que notaj. Id tamen, quod hic omissum a Cosniero Maino appeJlatur,devulgo Meen:
queritur, nihil de sanctitate Roberti derogal, sed so- (18) Silvester Ja Guerche nuncupatur ab Al-
lum ad natales ejus pertinet. berto Magno de Morlaix^ diciturque arma contra
(12) Nicqueto est Orgliendis vet Oruandis lib. i, Conanum firitanniae ducem gessisse, atque ejus dein
c. 5, uhi ista citat ex Necrologio, sive, ut ibi qui- cancelJarius exstilisse, annol071, episcopus creatus,
dem scribit, Martyrologio Fontis Ebraldi: t Migra- mortuus 1095. Sed hoc non salis cum Vita convenit
vit Oruandis, mater domini Roberti, Patris noslri B. Roberti, qui mortuo Silveslro ivisse Andegavos
iii Non. Fehr. > Addit fratrem ei fuisse Fulcodinm, dicitur, biennio delicatis parinis loricam, qua ad
seu Fulcoeium, de quo quidem Martyrologium : carnem induebalur, texisse, deinde in eremum se-
« ObiitPulchodiuSjfraterdomini Roberti Patris nos- 5 cessisse, duro vestitu, etiam extrinsecus, abstinen-
tri, xvi Kalerjd. Febr,» tiaque se macerasse, adventantes ad se turbas eru-
(15) Ila passim medii sevi scriptores. Yulgo Pa- diisse, socios aggregasse, hisque commemoratis ista
risios vocamus, numero multitudinis. Gentis tamen subnectunlur n. ii : « Contigit, in illis diebus, ut
hoc nomen fuit, sed metropoli, quse olim Lutetia Romanus ponlifex Urbanus seeundus, urgente tem-
, dicebatur, adhajsit. Ila, quod alihi ssepe monuimus, poris n.ecessitale, in Gallias devenerit, > etc. Atqui
-Samarobriva, aut rectius Samarohriga Amhianorum, . in Galliam venit Urbanus anno 1095, et quldem me-
nuhc Ambiani vel Ambiaiium appeilalur : Nemelo- dia sestate. Consequens ergo videtur Silvestrum ali-
cenna Atrebalium populi capul, nunc Atrebalum, quot annis prius obiisse, si quidem Baldricus cuncta,
aliseque passiin urbes. . quo gesta sunt ordine, narrat. Et Claudius Rooertus
(14) Philippus I Galliae rex, Henrico I patri anno quidem in syllabo abbaliarum Gallise, verbo Rot-a,
1060 successit, obiitque anno demum 1108, mense seribit probatum ab Urbano H anno 1096, ut primus
Julio. Rotse abbas esset, quam erexerat, Reginaldo Credo-
(15) Obiit S. Gregorius VII anno 1086, creatus nii domino impensas ac possessiones adfundationem
"1076, colitur 25 Maii. conferente. Id porro non accidjt anle secessum ad
(16) Est civitas Redonum,sive Rhedonum, Gallice erenium, cum duos ipsos annos Andegavi esset com-
Reimes dicla, in meditulJio ducalus Britannise Ar- moralus.
'
iKOricse,ut tradit Claudius Roberlus, ad Yicenoniam (19) Nicquelusj pneterea officialein el viear.um
sila amnem, qtti ct Yidiana quibusdam appellatus episcopi ail fui^se,
 1049 ACTA. — Vlf A AUCTORE BALDRICO. . 1550
sias ab infami laicorum aucillatu liberapdo, inceslas k et impium cui nullum incidere poteral terminale
sacerdotum el Jaicorum copulationes diriniendo, remedium, quem multi susurrabant imbecillitati
Simoniam penitus abhorrebat, omnibusque vitiis vi- lutese esse impossibilem et nimium. Litigabat enim
riliter resistebat. ejulatu incomparahili cum Deo, et totum se vo-
_ 10. Elapso bis biennio reverendus pontifex gravi vehat pro saerificio. Omnibus mitis et modestus,
corporis-tactus molestia hominem exuit, el, ut cre- sibi soli tantum inimicabatur, obstinalus et iniquus.
ditur, ad astra recessit, et Robertus inter orphanos 12. Turbis adventantium (multa? siquidem lurbse
orphanus solus remausit, solus, inquam,,quia probis visendi gratia ad eum advenlabant) jucundus erat ct
.ejus actibus ipsi fraties invidebant, quorum invi- alacer, affabilis et discretus, in ambiguis consultus,
dentia jam ei odium pepererat. Decreviligilur secum in responsis promptus. Redolebat in eo quodam-
invidise cedere, et juxlaMagistri sui voeem, de ci- modo,odor divinse facundise, nam rarus erat similis
vitate in civitatem fugere (Mattli. x, '25): nolehat eloquentise. Unde factum est ut eo audito mulli corda
etenim cuilibet esse in scsmdalum, quod non ignora- sua percut,erent, sufsque pravis conversationibus
hat grande et grave piaculum. Venit igitur Andega- abrenuiiliarent. Alii donium suam revertebantur,
_vum, ibique scholaribus incubuit studiis (20): nec prsedicalionibus ejus meliorati, alii secum demorari
_propterea tepebat a religione, siquidem divinse post 15cupiehant, ejusque famulatui deservire, et irremqti
leclionem assistebat philosophise ; vitahat otiosus consodales ei adhserere rogitabant. Hujusmodifre-
. esse, nunc orationi, nunc vero lectioni deditus. De- quentias ultroneus aufugerel, et solus delitesceret,
„stinans itaque carnis illeceiuis austerius dominarj, nisi propterea culpam metueret incurrere. Legerat
/subtns ad carnem indutus est Joricam : quaveste enim : Qui audil, dicat, veni (Apoc. xxn, 17). Incum-
.duobus usus est annis, antequam ad eremum pro- Jiebat igitur talenlum sibi commissum distribuere,
cesserit. Ad eremum quippe postea processit, seque quod Dominus a nuptiis veniens exigeret cum foen_r
"totum conlemplationi dedicavit. In biennio autem, re. Yisum itaque eslilli multos debere colligere, ipsis-
quo illa ferruginea veste carnem domabat, delica- que dare manducare, ne forte deficerent in vja,
tis desuper tegebatur pannis, oculis et favori ho- quidam enim ex iis de longinquo venerant. Yo-
rainuni se occultans, conspectui vero Dei se dun- cati autem sunl coJJecti illi, legulares, qui more
taxat manifestans. Favorales siquidem in omni primitivse Ecclesise vivere satagebant regulariter.
vita sua despexit nugas, et quasi venenum, omne Faclum est igitur oxamen illud advoJans de mundi
hlandiloquium aspernalus' est. Cibis inlerduni ra- Jenocinio eanonicorum congregalio (22). Prseefat
ris et vilibus utebatur, et interdum vigiliis occupa- _ eis Robertus docens eos mellifico more apis pru-
balur. - denlissimse. jEdificarunt ilaque commune domici-
"
CAPUT II. lium, et complexabantur diligenter monitoriis .ma-
B. Roberti in eremo austera vita, mulliconversi, ab- gisterium.
balim de Rota fiindalio, apostolici xoncionatoiis 15. Contigit in illis diebus ut Romanus ponlifox
prmclare obilum munus. Urbanus secundus, urgente temporis necessitate,
, 11. Dies affuit, quo ad eremum diu concupitam, in Gallias devenerit, et ad Andegavos declinaverit.
ascito sibi quodam presbytero, mundo renuntians, Audivit dc Roberto; non enim abscondi debebat
convolavit, diverlit in silvani (21), hominum asper- lantalucernasub modio. Accersiri eum mandarit,
rp$tus collegium, factus contubernalisbestiarum. Ibi ejusque colloquium desideranler cupivit. Celebrare
quantis inhumanilatibus in se totus sarvierit, quot ibi habuit solemne cujusdam ecclesise (25) dedicatio-
£t crucibus se ipse maclaverit, quam diris nem, ad quam confluxisse putares totam orbis am-
"_ quantis
^oncussionibus sese extenuaverit, quis digne recen- pliludinem. In lanto conventu Robertum loqui.prse-
_seat?Nam prseter ea qua extrinseea videbantur, uti cipit:
pilisporcorum cilicium induere, barbam, sineaqua Et non insolitis mandat sermonibus uii.
radere, lectisternium praeter humum vix nosse, -\i- ) 14. Locutus est ergo Juculenter ad populum :
;num oninino cibosque lautos et saginatos nescire, cujus verba %alde domino papse complsicuerunt
} somnum permodicum, nalurali fragilitate compel- ,lnlellexit etenim quod Spiritus sanctus os ejus
lenle, raro capere; quidam intrinsecus in eo erat aperuerit. Imperat denique, et injungit ei prse-
conflictus, quidam mentis rugitus, quidam pene- dicationis offlcium, et aliquantulum renitenti ei
tralium singultus, quem autumare posses crudelem talis obedientise commendat ministerium. Secun-
(20) Tradunt Nicquetus I.i, c. 5, et Albertus Ma- -" (22) S Marise de Rola, sive de Bosco, estque ca-
gnus de Morlaix, Marbodum archidiaconum Ande- nonicorum regularium ordinis S.' Augustini;-de
gavensem, qui deinde Redonensis episcopus factus, ejus fundalione jam dicium ad capul prjecedens,
seholas "Andegavi, instar academise, erexisse. Yir hot. 18. Nicquetus scribit distare Andegavo 15 leu-
doclus fuil Marbodus, scripsitque nonnullas san- cis._
ctoium Yiias, ut alibi diximus ; suffectus demum (25) S. Nicolai hsec ecclesia est apud Andegavos,
Silvestro in Redonensem episcopatum. ordinis S. Benedicti, ab Urbano II dedicata 10 Febr.
(21) Saltum Credoniensem vocant: Gallice la fo- -anno 1096, ut scribUnt Claudius Robertus et Nic-
rei de >Cruon, a Credonio oppido provincise Ande- - quetus; hic 1.1, c. 9, plures enumerat eeelesias ^i>
gavcnsis. Excisa tamcn" est ma^na pars illius - eodem porxifice in Gallia dedicatas.
silvse.
 " "
4051 B. ROBERTIDE ARBRISSELLO 1052
<lum a se eum statuit Deiseminiverbum (24): utque A num cohabitatione sequestralus, aCondatensi, (28)
ubique discurrat, adhortatur ad hujusmodi_studium. autem cella quasi duobus ulslabat milliariis, dioecesi
15. Hinc ex tunc summi pontificis legationi eu- adjacens Pictavensi. Silvulam hanc, sive dumetum,
riosus ccepit insistere, et finitimorum episcopatuum in quo Dei nova familia et novus exereilus habitaret
regiones perambulare. Honoiahatur ab omnibus, et laboraret, elegit, et dono a quibusdam possesso-
quaniam et honorandus erat, nam et gratia Dei evi- ribus (29) accepit, et prdmiseuos Clnistianilatis ti-
denter cum illo ambulahat. Nec erat sermo illius rones illuc induxil.
sterilis, nec otiosus, quem commendabat laudabilis 17. Fecerunt autem ihi pro lempore qusedamiu-
et verborum et operum comitaius. Quod prsedica- guriola, quse duntaxat eos tuerentur ab intempesliva
bat, complebat operibus, ne forte cum aliis prs.dica- aeris ingruentia. Oratorium eliam ibi quodlibet con-
ret, nec operaretur, ipse statim-reprobus baberetur. struxerant, in quo Deus invocaretur, et hospitare-
'
Adbserebat ei tanta convenarum multitudo ut pene turin mcdio castrorum suorum. Castrenses illi cum
canonicorum numerus reputaretur pro nimio. Mox Deo suo desiderabantsingulariterconfabulari ejusque
enim numerus numerum exGederet, si saltem pari colloquioprssoptabantrecreari. Inde procedehantad.
tem decimam supplicantium canonicis aggregaret. opera, ut de Iaboribus manuum suarum vivere pos-
" sent, et nunquani otiosi vivere prsssumerent. Mu-
Ipse tamen ampli pectoris, nulli deesse voluisset,
si fralrum voluntas et ordo permisisset. Cogitavit lieres lamen ab hominibus segregavit, et inler clau-
igitur ab eis discedere. Considerabat autem quomo- slrum eas velut damnavil, quas orationidepufavit;
do id absque eorum molestia possetimplere. In prse- liomines vero Jaboribus mancipavit. Non sine di-
sentia pontificis Andegavensis (25), in cujus dioscesi scretione id agere videbatur, quia sexum tenerio-
morabantur canonici, venlum est, et juxta rei consi- rem et imbecilliorem commendabat psalmodise, et
derationem, et domini papse jussionem, ex episcopi theorise; fortiorem autem applicabat exercitiis vilte
consilio, et ex clericorum permissione, Robertus li- actualis. Laici et clerici mislim ambuJabant; ex-
bere discessit, ut liberius prsedicalioni vacaret, et cepto quod cleriei psallebant, et missas celeJirabant,
expeditus quocunque et quibuscunque posset profi- laici laborem spontanei subibaut. Omnihus silenlium
ceret. cerlis lemporibus indicebatur. Blande respondere,
el non jurare jubebantur, et orones amore fraterno
CAPUT III
B. Boberli prcedicaiio, conventus Fontis Ebraldi conglutinabantur. Nulla iuter eos amaritudo, nulla
nulla. Flexo eollo, demisso vul-
construeiio, aliorumque; instiiulio ordinis, ac re- invidentia, discordia
gimen. p lu incedebant, garrulitalem vitabant, vsrilloquiuni
16. Non sine communious lacrymis avulsus a nesciebant. Hsee erat subditorum convenlio, erat ea
canonlcis regiones et provincias coepit perambula- lex, sub qua militabant. Prselatum suum Magislrum
re, etprius paucis associatus asseclis, per plateas tantummodo vocabant, nam neque dominus; neque
et compita semgn verbi Dei passim seminare. In abbas vocilari volebat.
modico, sexus utriusque plures adjuncti sunt ei, 18. Longo temporenon juniento cuilibet insedit,
quia neminem, cui Deus aspirasset, audebat repel- nec vinum, nec cibos saporosos gustavit.Tpse sem-
Iere. Ipse adhuc non habebal ubi caput reclinaret, per nudis pedibus incedebal, et tunieas et saccum
nisi quem necessitas coegissel. Postquam a canoni-. asperiores induebat, quousque consilio sacerdotum,
cis "discesseral, noluerat adhuc locum quemlibet corpore jam fatiscente, calceatus jumentum aseen-
eligere,ut liber, et sinebaculo, et siue pera, posset dit, et corpusculo parumper indulsil, nou ut delecta-
pfoeedere. Yidens aulem suhsequentium multltudi-- relur, sed ut ad laborem quoquo modo confoitare-
nem dilatari, ne aliquid ageretur inconsulto, quo- tur; curam enim carnis facere cavebat in deside-
niam mulieres cum hominibus (26) oportebat habi- riis (Rom. xm). Jejunia ssepe conlinuavit, orans
tare", ubi possenl sine scandalorum scrupulositate frequenter pernoctavit, memhra sua diuturna mace-
conversari et vivere, "deliberavit perquirere, et si D ravit inedia, et nulla quemque exasperavit molesiia.
quod desertum contigisset reperire. Locus erat in- Hv'pocrisim a se funditus exstirpabat, facie hilaris
cultus et squalidus, spinetis obsitus et vepribus, eljucundus, simplex etblandus in respondendo, co-
ab antiquo (27) Fons Evraldi nuncupatus, ah homi- piosus in distribuendo, sibi modicum, fratribus et

(24) Ita in utraque editione. Alii seminiverbium cari.

legunt. (29) Quinam hi fuerint, declaral Petrus Pictaven-
(25) Gaufridi", de quo Claudius Rohertus etNic- -sis episc. in Charta data Pictavis an. 1106 his ver-
quetus. bis : « In nostro tempore quidam vir aposlolicus,
r (26) Id esl, cum viris, phrasi Gallica. Ita pau.o noroine Roberlus in noslra dicecesi ecclesiam
post, homines laboribus mancipavit; et num."20, di- quamdam in honore S. Marise Virginis fundavit in
visi sunt homines a mulieribus. -loco qui FonsEbraudi vocatur: quem locum Arembur-
• (27)*N6nergo, utquidam volunt, ab Ebraldo prse- gis uxor YVidonis,filii Osmundi, et Rivaria filia ejus
done, quem illie verterit." ad sedificandam prsedictam ecclesiam sibi dederunt,
"
(28) Iii hocvico (nunc oppido) mortuus S. Marti- - adjicientes terram quatuor Itohus excolendam in
nae, ut ad ejus Vitam 11 Novembr. dicetur. Nic- duobus temporibus. i Agit de hac donatione Nicque-
quetus Gallice Candes scribit, Chevalier Cande vo- tus 1 i, c. 15, et Sammaiihani. etc.
 WS5 - ACTA. — VITA AUCTORE BALDRICO. '
1054
sororibus rodnlgebat multum. In sernioeinando' con- A propter hoc nulla mittentes afllcerentur'peiiuria.
tra peceatores videbatur inveclivus, peccati verq Adventabant prineipes et populi, novam Dei fami-
desertores affectu paterno consolabatur : unde acci- liam pro parcimonia regulari marcidam et pallidam
ditut multi publicanietpuplicanseipsi adhseserint, visitaturi. Nec. recedebant jejuni^ eum' ibi -verbuia
atque toto posse obedierint. Nullum siquidem re- aedificationis prius audirent, panemque charitali-
mitiebat errabuiidum, sed fandem in sinu suo pos- vum pro communione gustarent.
nitentem confovebat collocatum. Sermo ejus non '
CAPUT IV.
polerat esse non efficax, quia, ul ita dixerim, om- Varia ccenobia a B. Roberlo ledifwata, aha : ejtti
nibus omniaerat; poenitenlibus lenis, austerus vi- pietas, miracula,.gbilus.
tiosis, Jugentihusblandusetfacilis, virga irreveren- 20. Jam igitur parietibus oratorii dilatandis et
tium, baculus seuum et vacillantium, pectore ge- inaltandis inslabatur, dabantur suroptus copiosi, of-
mebundus, oculo madidus, consilio serenus. Hunc . ferebantur usus necessarii, clauslraet claustraprse-
profecto dixerim, habitaculum Jesu Christi, tem- parabantur; nec tamen tria vel quatuor tantis mu--
"^.plum et organum Spirilus sancti, -responsalem et lierum collegiis suffecemnt. Divisi sunt homines a
vicarium Altissimi. et seorsum, in locis remotioribus, prse-
'R mulieribus,
' >
19. lpsius delibutum sermonibus, intanlum pec- paratse sunl eis doraus, et domus. Miilieres iterum
catis alirenuntiantium crevit examen, ut numerus segregavit sagax magister ab invicem, et rursus
pene fuerit innumerus : quos alip nolebsvt cengeri per cellas et euneos distinxit eas, catervatim*col-
vocabulo, nisi pauperes Christi. Multi confluQbant locavit illos el illas, quoniam alteruter numerns
homines cujuslibet condilionis; conveniebant mu- in simplicitatem extendebalur. ln claustro.ma
lieres, pauperes et nobiles, viduae etvirgines, seites jori plusquam trecentas insimul, Jocayit : alias
et adolescenfes, meretrices e't masculorum asperna- , vel centenas, ve} sexagenas, vel per alterius c[uanli-
triees. Nec jam innumeram eopiosilatem prseparata tatis turmas commendavit, alibi plus, alibi minus;
capiebant tuguriola , imo capacioribus tiruuculi nec non et honiin§s per discretos delegavit mani-
jCbristi indigebant mansionibus. Cui omnia suppe- pulos.
ditavit stipendia, qui filios Israelin deserlo sua sa- -21, Operariis aulem assistere nec volebat, neepo-
porifera pavit affliientia. Hancquoque suam familio- terat, quia nalionibus mullis prsedicare habebat.
iam inopem et mendicam, et in his cibario suo sus- Consliluit igitur ex sororibus pnam responsis et_ope-
.entavit frutelis, cum ibi necdum araverint, uecdum ribus assistricem et rnagistram, Hersendis nomine,
severint, necdum messuerint. Inspiravit etenim P quse, sprcta sua quaprselucebat nobilitate, choris fe-
Deus omnium omnibus indigenis circum habilanti- minarum adhseserat, injo prior conversa fuerat. Yi->
bus, quatenus quolidiauum eis miserint eduliuni, vebat auteqi Hersendis el ma.gnaereligionis cf magni
quotidianum eis prseparaverint epulum, necdum qui- pariter consilii. Iluic autem Hersendi conjupxit et
dem sine Deo poterat fieri, qui continuabat circum- Petronillam procurationis mansionariae gnaram,
- silis colopis Tolunlatem panes dirigendi. Cum gra- quam ipse Roberluspostea elegil in abbalissam; nam
tiarum aclione suscipiebatur quidquid erat, et gra- Hersendis jam ad superps rCcesserat. Has itaque duas
tiarum actione laudabatur Deus cum quid deerat, In feminas quoniam cognoyerat prudentes et industrias
neatram partem ingrati esse volebant, quia de prse- et jnagnse cautelaj personas, aliis, utdictum est prse-
" sentibus
gratias gaudenter actitabant, futuraceriio- _feeej-at sororibus. De his autem hjiclenus. Dominiis
res et spe robusli exspectabant, sumebant copiam, 3'ero Roiierlus nunquam vel a prsedicatione, vel ab
et sine murmure sustineloant inopiam, in utroque, oratione quibuslfbet occasiunculis avulsus est, sed
vero benedictus Deus. Ad eibos exquirendos exibat ^gtrenuitali totus deditus, finitimas et longinquas cir-
Robertus,' mater apis, apis prudentissima, et cum cumcursabat regiqnes. Erat autem acceptus regibus,
omnibus confabulabalur, etDei familise non jam so- episcopis, ct principibus, clericis, et quibuslibet po-
lum mittebantur pulmentaria, sed ad nuditatem D.pularibus.
suam protegendam indumentorum quselibet donaria, 22. Mittebant in pauperrimi Fontebraldensis cce-
et habitationes eonstruendas largiebantur muuera. nobii gazophilacium reges et consules larga dona-
Omnibus"una voluntas, omnibus indefieiens facul- _ria (50). Dabant principes, et pene omnes, quse vide-
tas, mittentium augmentari videbatur pecunia, cum Jiantur necessaria. Alii sua dabant praedia, et singuli

(50) Multos enumerat Mcquetus~ I. i, c. 22, viros
ac feminas, etiam principes, qiii possessiones dona-
que varia monasterio Fonlis Ebraldi contujerunt
Qusedam iialoquiturin^hartularjo monasterii :«Ego
1 SoficiaRainfredis, filiaPelri Achardi, habitumre-
ligionis monachorum accipere cupieiis domno Ro-
beito e%monialii.usFonlisEbraudi, ibi subregulari
disciplina congregalis, me primam et alodium meum
de Polineio dono et in Kternum concedo. ) Quae
verba ita interpretatuf Nicquetus, quasi ipsa puel-
larupj omnium prima se suaqueDeo isthic conse-
cravit • sensus hic esse mihi videtur, quod se pri-
mum, deinde sua donet. Recle autem observat idem
-scriptor, duas ob causas prsecipue impulsos a Deo
homines, ut luculenlis largilionibus necessaria Fon-
-tebraldensicongregsitioni suppeditarent;priraaerat,
quod hsec ita large subveniret pauperilius et infir-
"mis; nam id genus misericordise plerumqiie Deus
-«muium rerum copia muneratur, seeunda, quod il-
lic eximja vigeret pietas morumque innocentia, ut
proinde omnes expeterent secum merita ac fructum
tam_exquisitse virtutis, quoad fieri posset, partici-
paril
 1055 B. ROBERTI T)E ARBRISSELLO 1056
qusacunque delegissent stipendia. Unde factum est, A 24. Contemporanei noslri, nos quoque pontifices,
- quatenus in brevi locus ille excreverit in domibus et et abbates; clerici, et sacerdotesin labores alienos
oratoriis, in familiari etiam supellectili. Porro dehis introivimus, et de eorum, quam priores pertulerunt,
quas miltebantur, cleemosynam faciebant copiosam; peuuria impinguati sumus, et forsitan parum pro-
suscipiebant pauperes, ac debiles non repellebant; fecimus, et, quod peflimescendum est, forlassis ad
nec incestas, nec pellices ,refulabanl, leprosos, nec improperium nostrum dictum est: Prodiit quasiex
impotenles. Leprosis etenim et suas mansiunculas, adipe iniquilas eorum (Psal. LXXII,7). Roberlus iste,
et monachalia claustra construxit, et unde singuli iste, inquam, Robertus omnimode pro Christo pau-
"
alerentur magister Robertus inslituit: et perssepe, peratus, exsul apaliia, et a propriiscognationibus;
quoad vixit, tales ipse per se humillime visilavit. turbis, quibus prsedicaverat circumseptus, ne illis
Missarum celebralionibus cum tota devotione sin- deesse videretur, in Fomevraldensi soliludine, sine
gultuosus instahat, et, ut ita dixerim, nihil quod ir- cujuslibet reditus pecunia, multas pauperibus mara
rcligionis esset, scienler admittebat. Dominus solus siones sedificavit propter Christum. Ibi oratoria cori-
erat, totus anxiabatur, quoniam in turba quieluspu- slruenda curavit; fuudamentum primum, priinum-
labalur. Ejus quodlibet colloquium, moralis sedifica- que lapidem posuit, servos, et ancillas Dei plusquam
tio erat; nam quidquid dicebat, Deum sapiebat. > " ad duo, vel circiler ad tria millia, congregavil, per
Quamvis pluribus indigeret latomis, el csemen- cellas et regiones lanta Cbrislianorum agmina col-
tariis,. et artificibus diversis, tamen ea cura sibi locavit; unde sustentari poluissent, prseparavit;
videbatur postrema , quoniam ejus anima in san- quatenus in tam brevi spalio magnis regibus hoc
cta religione duntaxal erat sollicita. Cujus^ pu- esset difficillimum. Age jam. Quis hunc men-
' opus
tas, calamus Roberlum ad uiiguem explicabit, dicum, quis luinc indigentem, quis hunc pauperem,
cujus menSj cujus conscientia, cujus animus Deo non testetur divitem ? Dives quidem fuit, cui nihil
semper adhsesit ? Cum plus dico de Roberto, ma- ' quod mullis sufficeret defuit: dives, inquam, fuit,
gis obstupesco; quoniam abundantius, quid adhuc qui tot et tanta. quse modo sitpersunt, opera non
de ipso diceudum sit, invenio, sed quoniam ad ea sibi, sed ipsi Deo prseparare potuit, qui tot fre-
"
quse dicenda essent" nequaquam suflicio, tanquam quentias hominum in desertis cibare potuil. Sed, jjt
nihil dixerim , ecce succumbens supersedeo, et verius loquar, ipse ista~non poluit, sed ul facta fue-
srubescens exclamare compellor : Inopem me copia rint, evidenter promeruit. Deus largilor et magisler:
- .fecit. Robertus dispensator el minister. Alter 3u$i).o~;(51)
25. Ecce de Roberti conversatione prsedicancla ali- _ stillabat, alter fideliter slillas dividebal. Quamdam
quantisper disputavimus, et licet aliquid videamur, amicabilem contentionem inter se visi sunt habuisse,
- tamen pene nihil diximus, qui quanta familiaritate
" quis. eorum plus posset: an ipse prsesentando, an
• apud Deum viguerit, exprimere gestimus, sed suf- ipse distribuendo ? Yere Deus Robertum fldelem "no-
ficienter non possumus. Per quem enirn diebus no- verat procuratorem, cui suam commiseral familiam,
stris copiosiora-Deus operatus est miracula? Nonne et augebat pecuniam. Scriptum enim habemus: Fi-
- Robertus evidenter illius imitator claruit, qui delis servus et prudens, quem conslituit Dominus su-
"
dixit: Spiritus Domini super me, evangelixare pau- per familiam suam (Mallh. xxiv, 45). Quomodo enim
peribus misit me ? (Luc. IV, 18.) Iste revera pau- sine Deo-posseiit bsec fieri? Fateor, et verum fateor,.
peribus evangelizavit, pauperes vocavit , pau- quia eorum non discordaverunt vola, quorum tam
peres collegit.,Nam si qua mulier ad eum de nobili- certissime concordaruut opera. Et hsec sunt, si
late maluravit, illi qui sapit, ibi Nicodenium et Je- nescis, prseter illa qusefecil B. Robertus niiracula,
sum, ibi Cornelium Ccnturlonem et Petrum assimi- Beuni diligere, Deo servire, domini Eoberti volun-
labal, affluenlia siquidem graliarum Dei omnes al- latibus Deum tam eflicaciter respondere, et omiiia,
licit, neminem repellit, quia vult omnes homines sal- quibus indigebant sui salellites, per manum ejus
vos fieri (I Tim. n, 4). Exprimat quis quid sen- ry ] prsebere. Noverat ejus fidem, cujus, nolebat of-
serit, ego audenter dico Robertum in miraculis fendere voluntalem. Denique dum vixit, Ro-
copiosum, super dsemones Imperiosuni, super ter- bertum suum Deus semper extulit, quatenus et
renos principes gloriosum. Quis enim nostri tem- sua familia in manu ejus augmentaretur quot.T
poris tot languidos curavit, tot leprosos mundavit, die, et unde singula consummarentur, largiretur as-
tot mortuos suscitavit ? Qui de terra est, de terra sidue. „ .-
loquitur, et miracula in corporibus admiratur; 25. Tempora suecessere temporibus, nec unqudra
qui autem spiritualis esl, languidos et leprosos, a pacto, quod cum Deo pepigerat, refrixit Roberlus,
mortuos quoque convaluisse testatur, quando quili- semper in amore Dei fervidior, seiirper recens,
bet animabus languidis et leprosis suscitandis con- semper devotior. Annis revolutis et annis, qui-"
sulit et medetur. Denique (ut omnium pace dixerim) busdam indiciis sentil B. Robertus finem suum ap-
per quem pastorum lol locutus est, tol operalus est propinquare, quia membris faliscentibus, corporis
Domimis > -SOSDUdestitui viribus. Visitatum et salutalum ire
"
Id
(51) est large. >".'•' %', -c '
 1057 ACTA. — VITA AUCTORE ANDREA. 1058
fratres disposuit, et sorores, et ibat. Confortabat A gregisspiritum emisit, et, ut creditur; ad astra re-
omnes in Domino, et singulos affabatur ore Jiene- cessit, utubiperenniter cceli regioriarius, sedmagis
volo. Commendabat transilum suum condiscipulis, juxta Apostolum, hseres facius Dei, cohseres aufem
et hortabalur ne unquam tepescerent a bonis insti- Christi (Rom. vm, 17), gaudiis fruerelur sempiter-
tutis. nis. Opimis autem familise Dei, et prsecipue ancilla-
26. Habitis ad sexum utrumque sermonibus, sa- rum Christi, corpusculum ejus irroralum lacrymis,
. cra communione percepla, in consummatione pro- redditum est Fontevraldensi monasterio, et in con-
babili, in hujusmodi videlicet salutationibus, etbonis digno sepullunmiausoleo : Ludovico in Francia re-
exercitationibus se expendens, invaletudine ingra- gnante (55), Paschali urbis Romse papatum ,mini-
veseente, imo Deo suum alumnum invilanle, In loco strante (54), Jesu Christo Domino nostro imperante
qui dicitur Ursanum (52), inter manus singulluosi per infinita ssecula. Amen.
(52) Rinaldus, Ursonium vocat. Nicquetus Gallice ' 1 Aug.
'Ojrsan. (54) De Paschali II actum antea • obiit 22 Jan.
(55) Hic est Ludovicus VI cognomento Crassus, sedis anno xix.
qui an. 1108 Philippo patri successit. obiit 1157,

VITA ALTERA

B. ROBERTI DE ilRERISSELLO
j
SIVE

EXTREMA CONVERSATIO ET TRANSITUS EJUS

. • Auetore monacho Fontis Ebraldi, Andrea, ut creditur; ipsius discipulo ef confessario.

CAPUT PRIMUM. B 2. In primis autem dicendum est quare Robeiius -

B. Roberti wgritudo, deliberalio de abbahssx sil vocatus; non enim sine divina dispensatione
eleclione. tale sortitus est nomen. Dictus namque Rober-
1. Descripta per Baldricum venerabilem DqJen- tus, quasi roboratus, vel robore certus (5). Re |
sium roelropolitanum, Iuculento sermone, magistri enim vera "roboratus erat, quia hunc nimirum
Roberti Vita (1); descripta etiam compendiose ejus Spiritus sanctus ad bene semper agendum ro-
recitanda conversatione et morum honestate : li- borabat. Certus etiam robore fidei fuit, et in sancta'
Jiet (2) etiam sub Jirevitate ad posterorum recorda- religione ad linem usque perseveravit. Dc quo
tionem revocare, qualiter circaiinem vitse se habue- non indigne religiosus quidam metri canorus
rit, qualiterve ex hoc mundo migrayerit. Hoc ait :
-tamen hujus operis lectori notum facio, quia non Si quwris scilicet, similis non invenielur.
omnia quse dicenda erant, in hoc tractatu notaho; Quatis quantus eral, fructu testante docetur.
sed potius quai dicenda sunt, breviter signifi- 3. Hic itaque Robertus,'jam plurimos annos inde-
cabo; nam si cuncta quse in ultimo vitse suse anno fessus prsedicator, non solum adjacentibus, veruin
per eum Dominus operari dignatus est, per sin- ' etiam exteris nationibus verba Dei distribuerat, curii
"
gula vellem recitare", fateor quia tanto pressus ingravesceute corporis ejus infirmitate; aliisque
pondere, etiam nolens succumberem. Sed quo- segritudiiiibus pristinis, ccepit repenle destitui viri-"
riani ad hsec invcstiganda , ingenioli mei pene bus. Denique apud Fontem Ebraldi cogente neces-
nulla est scieutiola; ipsius de quo locuturus sum, sitate infirmitatis, in lecto suo recubans, omnes fra-
intercedentibus "meritis, Spiritus sancti adsit milii tres in eodem loco habitantes ad se vocari prsecipit.
gratia. Omnibus (4) celeriler eongregalis, ait : « Ecce, filii
- (1) Aliud ms. generatione. dole prceditum,-deducit; ut sit quasi nalura quielus:
(2) Ms. al. ficet. vela Rot sive Rool, rubro quasi ruber aut rufus di-
(5) Kon placet hsee etymol.. Komen id e Teufon. caiur : vel a rof, turma aut ordine, quasi indole ad,~
lingua, sive Sicambrica, qua Franci veleres usi, for- militaria coniubernia propensus. Alii aliuride dedu-
matum. De eo in fine Qusestionum Hubeftinarum cunt. Non est saltem Latina vox. -
Joan. Roberti Arnoldus Bocopius noster, qui a'Bu, - (4) Aliud ms. quibus. . ;
quod auielem significat, et berl sive bcart auod in-
1059 B: ROBERTI DE ARBRISSELLO . 1060
mei charissimi, quos in Evangelio genui, corporali \ circo Sapiontis' juxta monitum, volo omnia eum
pulsatus incommodo, viam universse carnisingre- consilio facere, ut post faclum possim non poenitere
dior. Quapropler deliberale vobiscum, dum adhuc (Eccli. xxxn, 24). Qui enim sine consilio majoruia
vivo, ulrum permanere velitis in veslro proposito; opera sua agit, indiscretum se esse ostendit. Unuia
ut scilicel, pro animarum vestranim salule, obedia- qusero a vobis, utrum de convei'sa laica alibatissam
lis ancillarum Christi prsecepto. Scitisenim quia raihi liceat inslituere? ut dum factum fuerit, deira-
qusacunque, Deo cooperante, alicubi sedificavi, ea- ctores (si qui fuerint) authentica noslra (7) auclori-
runi potentatui atque dominalui subdidi. Si vero las compescat. Scio enim hujus ordinis diguitaiem,
cum iliis remanere, sicut coepistis, non vultis; do scio virginem exigere. Denique scriptum esl quod
vobis licentiam, cum meo tamen consilio, alierius qui virgines custodit, virgo debet existere. Sed quo-
religionis. » Quo audilo, pene omnes unanimi voce modo poterit quselibet claustrensis virgo exteriora
dixerunt: t Absit hoc, charissime pater, a nobis, nostra convenienter dispensare, qute non noyit nisi
utunquain eas reiihqtiamus : quOniam, te teste,nul- psalmoscantare? Quid enim ralionabiliter cantavit
latenus melius alibi facere possumus! Absit hoc, in- terrestria-, qua? sfeniper cohsuevit operari spiritualia?
quiunt, a nobis, ut coiisilium tuum relinquamus! Quo, inquam, modo pondus praciicas portabil vitse,
imo stabiliMtffi afqiie persevefantram FoiiTebfal- " quje iion novit nisi gaudia iheorise? Quaratione de
densi Ecclesise, coram Deo et sanctis ejus, in manu exterioribus lingua illa respondebit," quse a ptieritia
tua omnes unanimiler atque spontanee promit- loqui cum Domino orando, cantando, legendo con-
timus. > suevit? Difficillimum etiam, ut cogatur temporalium
rerum tunicam jam exutam reinduere, quse lotos
4. Goncordata itaque fratrum ac sororum nostra-
eongaudet se jam habere. Legi enim quia sa-
riim laliter congregatione, voluit posteritalis suie pedes tnulier domum Suam aedificavit; insipiens veio
ulililati providere, divina, ut opinor, edoetus inspi- piens
aidiiicatam destruil (Proi;. xiv, 1). Quam ob caur
ratione. Nam paucis evolutis diebus, cum "quotidie sam nolo alicui claustrensi is-
febrium ardoribus nonnullos virgini prselationem
ureretur , episcopos tam
et consilium commitlere, ne forte Tidear (quod nunquam
atque abbates ad se mandavit, quod
nuntios nolificavit fial!) quse aedificavi, destruere, quippe cum quod
quoddam petiturus esset, per (8). Deo sedificavi, argui potero, si scienter
cooperante
Et quoniam eodem tempore Piclavensis Eeclesia nescienti hanc curam comfiiisero.
sub Willelmo Eligatur itaqae,
proprio viduata" patrono (6), princlpe siplacet, sagura cilicinuro, iquod tabern3cu!um Do-
laborabat, praecepit ejusdem Ecclesise ad consilium „ -riilili
uhdique cooperiat, et exteriorum rerum tem-
suum nonnullos accersiri primates. Tandem eoadu-
pestates viriliter susliiieat : ut coccus perfecto co-~
»ato religiosarum atque nobilium personaium con- Iore interius rutilare Taleat
(Exod. xxvi, 7). Liceat
ventu non modico, aperuit ei cohsiliisuirationem, Marise ecelestibus continuo inhiare, el eligatur Mar-
pro qua lantam coadunari fecerat multitudinem. sciat exteriora soilicite ministfare (Lxtc.
t Sentio, inquit, fralres mei, finem moum immi- • llia, quse
,
nere, et idcirco vos mandavi quatenus veslro con- X)., _" !
6. Quo audito, seniores qui aderanf, assensura
silio possim Ecclesise nostrse profectui de abbatissse omnia quse dixerat, vera esse
prasbuerunt, atque
eleclione salubriler providere. _ Cui onmes unani- afiirmaveruni. Et ut hsec fliagistri Robeiti sententia
miter, reverenler dixerunt : « Tuuin, charissime firma et inviolabilis in perpetuum haberetur, inter-
Pater, super Iiacre potius tenendum.estconsilium, fuit huic consilio quidam arcliipresbyler Andegaven-
prsesertim cum pro certo sciamus, inter eseieros no-
sis, vir boiise convcrsationis, affirmans quod, dum
strse selatis mortales tuum vigere consilium. Te
quondam Romse esset, audiyit dominnm Urba-
enim donavit Deus mundo consiliatorem animarum,
et eo ipso opitulante, facillimum est tibi, consilium mim_papam (scilicet qui Roberto nostro oliicium
successurse vitse tuorum. i prsedicatoris injunxerat) concedentem, ul quse-
prsebere D dam matrona, quse quatuor viros habuerat, pro'
5. Tunc ait ad eos : « Scilis, dileclissimi mei, tempore et necessitate cujusdami ecclesise, abfia-
quod quidquid in mundo sedifieavi, ad opus sancti- lissa fleret. Noverai sane vir ufse venerabilis quia
moniaiium nostrarum feci,-eisque potestatem 6m- quod humanse fragilitatis nostrse necessit3s sa.1-
nem facultatum mearuni prsebui, el, quod his ma- va fide compellil, divina pietas suam tenens ubique
jus esl, et me et meos discipulos, pro animarum temperiem non punit. Quo cognilo, senalores iili
nostrarum saiule, earum servitio submisi. Quamo- Jaeiati sunt, et quia vir prudens prudenter vellet
brem disposui, cum vestro consilio, huic congrega- agere, universaliter dixeriint. Postquam autem ve-
tioni, donec sum superstes, abbatissam ordinare, nerabilis concioi finita est, solertis viri consilium
ne forte, quod absit! postobilum meum aliquis laudando confirmarunt, ac dunliciter ab eo cum gau-
prsesumat huic meae dehnilioni contradicere. Et id- dio ad sua remearunt.

(5) Haec, usque Sen. .o,!aberanl ab editione Gosnie- pessus, in exsilio sancte oJiiit, ut Malmesburiensis el,
ri: quse lamen ipsemet mihi scripsil se in alio ms. ex eo alii tradunt. <
reperisse. - (7) Aliud ms. ut monuit Cosnierus, veslra, et ior-
'
(6) Petro scil. qui multa a Willhelmo duce per- tasse nielius.
 ' -
1061 ACTA. — YITA AUCTORE ANDBEA. iOG2
CAPUTII. i Ium factum solertis viri ex sua parte concessit, ve~
A
Petronillos abbalissw electio, B. Boberti statuta. rum etiam, quod majus est, privilegium PaschaJis
7. Transeunte autem septimo mense, in quo pra;- Romse papse, missis suis nuntiis, de electione, quain
diclus senatus coadu-nalusfuerat, et appropinquante Roliertus fecerat, haberi fecit. Hinc factum estut
jamfineOctobr., vKalend. Novembr. quoda memo^ Robertus no'ster generale prseceplum abbatissse,
rato senatu qusesieral, alumnus nostef non sine quam elegerat,dedisset,utnunquam aliqua ex clau-
religiosorum virorura complevit consilio. Elegit strensibus in Fontevraldensi monasterio abbatissa
itaque ad tanti honoris dignitatem Petronillam de fierel (41). Noverat sane vir sanctus quod multse
Camilliaco (8), quserelictis paternis rebus, ejus di- Ecclesise sunt dissipatse propter incuriam et impe-
scipula fuerat, a conversationis suse pene inilio, ritiam abbatissarum, quse in claustris sunt educa-
prsecedente tamen nonnullorum sapientum sano tse. Et, ut hoc prseceptum a successoribus inviola-
coiisilii, dicens : « Dignum quippe milii videtur, biliter servaretur, litterarum custodise traditum est,
ut quss portavit mecum Jaborem peregrinationis inter reliqua ejus mandala, quse scripta suut apud
et paupertatis, portet etiam pondus qualecunque Fontem Evraldi, et usque in hodiernum diem ser-
consolationis nostrse et prosperitalis. Licet enim vanfur.
monogama fuerit, cogente tamen necessitate, nulla " 10. Deditnamque eremitarum lucerna, inemora-
mihi convenienlior videtur huic prselalioni. Novit tus scilicet Robertus, genli suse religiosa. qusedam
enim prse cseteris donaria nostra, ei juxta Apostolum prsecepta, ul videlicel tam viri quam mulieres una-
abundare,el penuriampali (Phil. iv, 12). Scit enim Himiter custodirent religionis suse sanctitatem, in
sapienlibus tempestivum responsura dare, seit et Jocutione, in aclu, in victu, atque vestitu. Sciehat
idiotis opporfune condescendere. » revera vir omni ore Jaudabilis quia vana est reli-
8. Postquam vero-quod- fecerat doctor egregius, gio, quam assidue comitalur immoderata loculio.
deforis auditum est, nou solum fratres nostri (9), ve- Sciebat etiam quia frustra quis se habere fidem glo-
rum eliam SKCulares, hujuscemodi eleclionem lau- riatur, nisi eamdem fidem bonis actibus insequalur,
daverunt. Deinum etiam postquam electio facta fue- nam, Jacobo tesle apostolo : Fides sine operibus
rat ad notitiam ejusdem Petronillse, longum est dis- mortua est (Jac. u, 20). Legeral eliam vir beni-
sereie qualiter fugere voluerit, vel quibus modis gnus : Bonum esl carnem non manducare (Rom,
suam electionem detrectare lentaverit. Tiiaebat xiv, 21). Et ideo voluit se et suam familiam a 't»l!..
namque non irrationabiliter (quod timenduin erat) edulio pro Dei amore ahstinere. Noverat denique
tanti status honoris insestimabile ohus suscipere. ^„ quam vilis tunica conieraptum mundi deinonstrat,
Metuebat ex una parte, utpote sapiens mulier, suain el ob hanc causam, et se et suos sibisubditos vilio-
imbecillitatem. Considerabat ex aitera parte insesli- ribus indumentis vestiri volebat. Dicebat enim no-
mabilem ipsius prselationis. magnitudinem. Quid his illa vestimenta omnibus religiosis posse sufflcere,
pleraj Licet multum repugnaris, tandem, annuente quse frigus huinanse fragililatis possent expellere,"
Deb, suorum precibus convicta, "vel,quod verius est, E®nquse corpus quandoque morilurum possent or-
magistri Roberti obedientia constricta, acquievit. nare; quod sine dubio reprehensione dignum est et
Multa eliam sunt relatu digna, quse de ejus conver- sssculare. Hsec lamen regula, de vestimer.tis ab eq
sationepossem narrare. Sed quiafilium ejus, quam- constituta est in hostra religione; ut juxta S. Bene-
. vis indignum, me esse confiteor, taceo interim ; dicti magisterium, neque fratres, neque sorores nc-
ne, quod absit! caput ejus, adulationis oleojudicer strse inculparentur de nativo vestimentorum colore,
impinguare. Electione itaque charissimse matris ao- vel grossitale, aut latitudine (Reg. LV). Si quis
strse, communi religiosorum virorum consensu vero hsec mandata ad plenitudinem nosse desiderat,
hoc modo perpetrata , unusquisque remeal ad pro- apud Fontern Evraldi, ubi tam pro amore tanti viri
pria. quam pro maguo munere scripta sunt, huriiiliter rc-
9. Dehinc non Iongo post tempore cum ssepedi- D I quirat.
ctus Robertus coepisset, propilianteDeo,ex infirmi- CAPUT III.
tate sua aliquantulum meliorari, studuit electionem Pax inter dissidentes reconciliala, B. Boberli opera,
quam prsediximus, Girardi (10) venerabilis Engo- nova cmnobia mdificala, visitalu.
Jisniensium legati auctoritale firmari; qui non so- . 11. Hic quidem, de quo loquimur, Robertus non-

,(8) Ab aliis Chemiiliaco appellatur, ut supra ex
Nicqueto diximus.
(9) Ideo.in archivo Ord. ut 1.1, c. 28, citat Nic-
quetus, t Dei gratia, omnium eleclioiie Mater.effe-
cta J dicitur, itemque « PetfonilJa elecia a M. Ro-
berlo, et constituta abbatissa, communi volunlate
et petilione tam sanctimonialium quam religiosorum
fratrum.» ' Heiir. 1 Anglise reg-is filio desponsam; et llaria,
(10) Fuit hic Girardus, ut superius innuimus, Pa-
schsdis R tempore, Jegalus apostolicus, vir prsecla-
rus, sed postea obstinate a oartibus Anacleti contra
Innocent. II stetit. Hsec gesta minimum anno uro
ante mortem Paschalis II sub exilum nempe an, ;
' -
1116.' _
(11) Notattamen Nicquetus,,post Petronillam non
nisi duas ord. prsefeclas abbatissas, quse non apri-
ma setate Deo virginitatem iri monasterio vovissent.
Duse illse fuerunt, Mathildis, quam supra diximus
Theobaldi Magni Campanise com. filia, Eudouis II,
ducis Burgundiae vidua, au_efuit VH abbatissa.
_M3i ' " B. ROBERTl DE ARBRISSELLO I06i
nalla habitacula in diversis provinciis, cooperante A magisler tantam discordiam invitus audivit; discor-
Deo, sedificaverat, in quibus sanctimonialium cohor- danlibus illis valde condoluit, atque qualiter eos pa-
tes, diviraa religione in Fontevraldensi claustro pro- cificare posspf, apud se cogitare coepit. Prsemisit
batas, juxta Jocorum competenliam includebat, at- ergo anle se per Angardim religiosam monacham,
cue ad earum servitium aliquos ex fratribus nostris quse Fontis Ebraldi tunc priorissa erat, sanctimo-
destinabat. Hsec autem erat prselerea illius inflexi- niales suas ad locum destinatum; ipse vero conso-.
bilis consuetudo, ut ubicunque coenobia sanclimo- ciato sibi Bernardo abbate religioso (18), atque-Pe-
nialibus suis sedificare fecerat, in bonorem S. Ma- tronilla abbatissa sua, propter prsedictavdiscordife
rise semper virginis ea construerel. Et quia S. Joan- reconciliationem feslinat, accurrit Carnolum. Dole-
nes evangelista eidem Yirgini, prsecipiente Christo, bat etenim vir pacificus magistros Ecclesise, detes-
quoadusque corporaliter in mundo conversata esl, -tandse dissensionis libertati infideliler subjacere, et
devotus magister (12) diligenter servivit, decrevit ut verum fatear, postquam prudens concionator
vir prudens ut fralrum oratoria in ejus veneratio- charitate conduclus Carnolum advenit, licet mul-
nem dedicarentur;"quod non sinedivina inspira- tum laboravit, non solum tamen illam dsemoniacam
-tione factum fuisse existimo, ut quem videlicet discordiam funditusdissipavit, verum eliam, quod
B multi jam incredibile suspicabantur, in antiquam
exemplum serviendi sponsis Christi fratres habe-
rent, euiudem suorum oratoriorum patronum esse amicitiam illos restituit.
gauderent. Nec tamcn talia dico, quod velim no- 14. Pace vero inter magistros Eeclesia; sanctse re-
strum servitium equiparare delectabili Joannis ob- formata, appropinquante Dominica Nalivitate, "su-
sequio, credens procul dubio quod ea excellentissi- pradictus discordise mediator ad Altse-Brugerise lo-
ma Yirgo juxla filium suum in coelo posita, sola est cum, de quo paulo ante mentionem fecimus, per-
sine exemplo. rexit; ibique Bominicam Nalivitatem cum dilectis
'
12. Illa vero habitacula, in quibus vir memora- sibi filiabus, quas nou longe ante ad eumdem locum
bilis oves Dominicas cum consilio adjacentium pon- perAngardim(19) transmiserat, celelirans, injejuniis
tificum includebat, more boni pasloris frequenter assiduus, in orationibus prsecipuus, in lectione in-
visitabat, ut si aliquando, diabolica suasione, ali- satiabilis, pernox in vigiliis, superabundans iu Ja-
qua viliorum fomenta pullullarent, ea pro posse suo crymis, in doctriua admirabilis, quot modis semer
radicitus exstirparet. Contigit autem ut daretur ei pro Dei in ara cordis immolaverit, vel quem fructum
quidam desertus locus inter Galliam, concedente in domesticis suis, sive in confluenlibus ad eum tur-
Ludovico (15) Francoium rege, qui nunc usque Alta P bis, Domino acquisierit, nunc usque, ut reor, csete-
Brugeria (14) vulgariter nuncupatur. Despiciebat ris moiialibusmanetincognitum.
reveraintra castella, vel vicos, conventus suse san- 15. Peracta denique in eodem loco cum summa
ctce religionis habere, nimirum apevte cognoscens reverenlia,DoniinicseIncarnationis praclara festivi-
proposito sanctse religionis talia nocere. ..Edifica.o tate ; dispositaque interius et exterius ejusdem loci
vero loco, iufra paucos annos, de quo nohis sermo Dominici ovilis societate, iterum Carnotum rogatus
cst, misit ante se ad eumdem locum per Petionil- advenit. Defunctus quippe jam fueral Carnotensis
lain abbatissam nostram, quam ipse elegerat, ali- antistes, quem supeiius prsenotavimus, et in loco
quas ex sororibus nostris, propler quas maxime lo- ejus, communi clericorum electione, alius inthroni-
cus aedificatus fuerat; quas idem vir vita. venerabi- zatus. Tanta autem seditio inter clericatum et co-
Jis usque sludiose gine mora subsecutus est. mitem ilhus civiiatis versabatur, ut etiam nonnulli
15. Quadam die in territorio Carnotensi ad vicum caiionicovum amissis facullalibus suis, jussu comi-
Boasevallis, in quo qusedam monachorum abbatia tis membralim trucidari timerent. Convenerant liu-
eral (15), hospitalitatis gratia.convenerunt, eodem jus rei gratia Carnolum nonnuJJse potentes personse.
ternpore qno Carnolensium episcopalum regebat Convenit denique abbas Bernardus (19) bonorum
Yvo (16), qui adeo pro quibusdain causis cumBer- D omnium memoria dignus, cujus laus usque iiodie
nardo (17) hujus Bonsevallis abbale discordalusfue-. per omnes Gallise Ecclesias. Sed omnino inutiliter;
rat, ut propemodum irreconciliabilis esset eorum di- nec illam dissensionem jam sedare poteranl, imo
scordia; nam multse religiosse personsc eos multo- instigante omnium bonorum hoste, quotidieau-
ties pacificare tentaveranl, nec lamen interillos pa- gmenlabatur. Depraadatusetenim jam fueral ejusdem
cem reformare convalescebant. Poslquam vero pius urbis prineeps canouicorum domos, eosque in"
'
(12) Aliud ms. minister. (15) Ordin. Benedict. ea est abbalia.
(15) Sextus is fuit illius nominis, ut ante di- :(16) Celebris lvo Carnotensis doctrina et sancti-
ctum. _ _ . lale, cujus varia exstant opera.
(14) Al. Allam Brueriam vocant, Gallice IiatUe- (17) Aliud ms. Bemerium vocat, utmonuil Gosnle-
Bruyere. Distat vinleucis Lutetia. Islhic Bertrada rius, itaque scripsit Nicquetusn. 51.
a Philippo rege dimissa, pie vitam iinivit. Calixlus II (18)HiceslilIe abbas Tironensis.-ut bicidem scri-
in bulla, qua ordinem anuo 1119 contirmavit, ita de ptor tradil.
hoe monasterio loquitur apud Nicquetum c. 51 : (19) Al. 'Augardim.- Quse sequuntur, usque ad "
t Gonfirmamus closum Auberli, ex douo Lodoici num. 26 deerant in Cosnieri editione,- sed post-
regisFrancorum, JoeuniAltaBrueriaex dono prsedi- niodum eo procurante submi&sa ex alio ms
cli regis, et Bertreae novercseejus,fde cujusdoleerat.?
 "
406S" ACTA. — YITA AUCTORE ANDREA. 1066
claustro suo incluserat: et, quod diclu quoque ,h. Domini dispensator Carnotensem urfcem , nunquam
nefasest, prseclarum illum virum, Gaufridum no- ad eam postea remeaturus, reliquit', conjunctoque
mine, quem clerici in ioco defuncti in pontificalein sibi Bernardo Tyronii abbate venerabili, cujus so-
cathedram canonice inthronizaverunt, ab urbe fuga- cietas sempersibi gratissimafueiat, ad castellum,
verat. quod populariter Blesis (21) dieitur, ambo insimul
16. Sed quid moror? Jam Canonicis ipsis-sola pervenerunt. In eodem vero caslello Guillelmus (22)
spes post Deum in nostro Roberto restabat: unde Nivernensis religiosus comes inearceratus tenebatnr,
factum est ut missis legationibus suis prsestantiam ed quod Ludovici regis Francise partes pro pace te-
illius cum omni supplicatione postularent. Noverant nenda adversus Carnoti comilem ipst. taeretuf. Hic
sane canonici quia tantam gratiam dederat Deus etiam Guillelmus exigentibus vitsesuse merilis utri-
viro, de quo loquimur, ut quod aliis impossibile pe- que charus habebatur. Apparet profecto quantse ho-
nitus erat, hoc per illum ille, cui omnia possibiiia norificabilis tunc dignitatis consul ille fueril, quem
sunt, operari <lignarelur. Ille autem maxima infir- visitare in carcere duse istse columnae Ecelesise san-
mitate detentus, cum interrogatus forel ulrum Car- ctse veniebant. Qui adeo confortatus fuisse narratur,
notum venire posset, omnia sibi possibilia esseusque ut diceret : Quis non gaudeat se diu incarcerari, ut
ad mortem, respondil. Quo veniente, quam vere 1B a talibus viris possit visitari? Hsee idcirco dixerim,
Dei famulus fuerit, elsi laceal lingua nostra, exitus ut ostenderem quod Roberlus noster non segnitiei
tamen gestse rei aperte manifestat. Tantam namque vacabat, sed mbdo juxta evangelicum praeceptum
gr?tiam Dominus ei conlulerat, ut eum non tantum incarceratos visitabat, modo et discordantes ad pa-
religiosi quique venerarentur.sed etiam reges et cem revocabat. Yisitato ilaque sibi dilecto coinite,
pfincipes ejus imperio libenlissime obsequerentur. atque plusquam carceralis pcena exigebat, confor-
Dignum quippe erat ut crealura diligeret illum,. tato,duoiIIi visitatores nunquam posthac in vita
quem a Creatorediligi per operum indicia non dubi- sese visiiri, inseparabiliter, ut ita dicam, sunt se-
labat. Ilie ad utrosque secundum sapientiam sibi a parali; inseparabiliter namque separali sunt, quia
Deo tributam Joquens cooperante gratia Dei, totam . quos charitas juugit, terrarum intercapedo non di-
illam maehinalionem diabolicam a fundo exstirpa- vidit. Perfecte etenim charitatis indissolubile est
vil. Nam per ejus monitum, praedictse urbis comes vinculum, quoniam, ut B. Augustinus dicit: « Cha-
clericis universa quse abstulerat, reddidit, ct Gaufri- ritas, quse dividi potest, nunquam vera fuit. » 0 si
dum illura (20), qui ad episcopatus regimen cano- possent modo cognoscere isti, quod se deinceps in
nice electus fuerat, ejus electioni acquiescens , ad _ hac mortali carne non viderenl 1 Credo plane quia
urbeni redire concessit, atque (quod dietu quoque aut vix, aut nunquam viventes in carne a se recede-
delectabile esl), in anteriorem familiaritatem cano- rent, praeserlim si obitum suum tam propinquura
nice copulavit. Credo namque quia hoc mortiferum esse cognoscerent
homicidium per dilectum sibi Robertum ob hoc Do- 18. Abbas autem Bernardus tunc ad propria re-
liiinus exslinguere volebat, quatenus nescientibus pedavit. Pastor vero noster ad Bituricensem provin*
fieret cognitum, quanti meri»i Roberlus noster apud ciam, lalentum sibi creditum multipliciter" dispen-
eum foret. Quse vero, vel quanta beneficia ssepe- sando, iter suum direxit. Nimirum sciebat vir pro-
dictse civitali in illis diebus per servum suum digna- vidus quia quantoscunque aliquis suo sedificaverit
tus sit Dominus prsestare, mese non est possibilitalis exemplo; pro tot fantisque, in die judicii, retribu-
indagare. Hoc tamen referre juvat, quia Simoniaca tionis mercedem accipiet a Domino. Sicut enim
hser.esis, quse Garnotensem canonicorum basilicam fertile apiastrum examina sua circumquaque disper-
diulissimefoedaverat, concederile Gaufrido episeopo, git; sic piissimus Pater noster melliflua sanctimo-
cujus vita nostra quoque setate suavissime redolet, nialium- agmina ex Fontevraldensi claustro aliis
atque concedentibus a majore usque ad minimum locis dispertiebat. Ex hoc itaque venerabilium apuni
ejusdem ccenobii canonicis, in perpetua damnatione D mystico apiastro, olim Biluricensi pago quamplu-
per Robertum noslrum exslincla est. Et ut hsec pe- rimas sororum nostrarum distribuerat, et in loco,
stis exseerabilis in eadem Ecclesia in seinpiternum qui Ursanus a "populo dicitur, prseparato primum
oninino damnaretur, votum quod fecerunt, jura- ligneo claustro, locaverat, quarum etiam amore
mento lirmaverurit. easdem partes catechizando sine dubio nunc"visitare
CAPUT IY parahat-
-Captivi
' visitali u B. Roberto, latrones benignitate _ 19. Sed si unum quod ei in ilinere contigit, reci-
deliniti, Vrsani et in Dolensi abbatia $esta. tare volumus, quantse patientise, quantseque sancti-
; 17. Carnoterisibus itaque pacificatis, fidelis verbi tatis ipse .fuerit, successoribus noslris manifeste
(20) Hic est Idonls successor. In Yita S. Guil- Ligerici amnis,idemque Liger perinde prseterlabens
lelroi 10 Februar. c." 5, num. 12, voeatur t vir prseter piscium copiam, quam illi^loco solemnius
virtutis, plenus spiritu consilii et forlitudinis. » cseterls exhibet, abarum quoque frugum, vini sci-
- (21) Blesse seu Blsesae-Urbsest ad Ligeriii, supra licet et rei frumentarise, cseterarumque humanse
Turones, de qua in YiiaS. Aigulphi abb. Lirinen- necessariarum naturse, magnam prsestat gratiam."-»
sis 3 Septemb. : « Castrum Blesense in latere cu- Gallice Blois appellatur.
-
.jusdam situm est montis, cui contiguum est litlus (22) Tertius hic erat illius nominis Nivernensis
PAmor. GLXU. 3*
 1067 B. ROBERTI DE ARBRISSELLO 10C8
notificabimus. Nam sicut quidam ex fratribus no- A . etiam adversariis suis tanta beneiicia ultroneus im-
stris, Petrus nomine, sacerdotali prsefulgens riigni- pendebat. Gum enim dicat Scriptura: Non conlrista-
tate, verbo et vita fidelis, qui eo tempore cum eo bit justmn, quidqnid ci acciderit [Prov. xn, 21), li-
aderat, nobis retulif f cum coeptum ilcr peragerent, quet patenter, in quanto justitiae culmirie vir iste
quadam die incideiunt in Jatrones : qui secundum fuerit, qui nec provocatus injuriis, nec pro ami-
morem suum, maligno spiritu repleti, non solum cis, a recto itiueris tramite' deviavit. Licetmihi,
bestias sodalium ejus abstulerunt, caeterum etiam fratres, dicere virum hunc in hoc facto S. Samueli
(quod gravius est), illud jumenlum, in quo mi- fuisse comparabilem, qiai iniroicis suis volensred-
tissimus ille sedebat, per freni lora arripuerunt, dere vicem, pro ipsis se promisit facere orationem
illumque contumeliis affectum ad lerram deposue- (I Reg. 511, 25). ]Non enim idiscrepabat ab illo qui
runt. Ille vero, ut eratbenignus, columbina voce coe- ait: Cum liis, qui oderunt pacem, eram pacificus
pit eos pie increpare, et ut se a lalrocinio co- (Psat. cxix, 7). Quid ergo nos miseri in cjus con-
hiberent, blandis sermonibus exhortabatur. Credo gregalione ante Deum dicturi sumus, qui nec ariii-
certe misericordem virum plus doluisse de eorum cos, sicut debemus, amamus?
perditione, quam de sua/vel sociorum dislurbatione. 22. Poslquam autem pacis amator ab inimicis pa-
20. Petrus vero socius ejus, quo harrante hoc di- ^ cis quodammodo pacifice discessit, ad locum Ursani,
dici, non ferens sequanimiter quod factum fuerat de ad quem tendebat, non sine antecedente fidei dispen-
magistro, Jocutus est lalibtis verbis ad prsedones : satione, pcrvenit. Quo in loco cirea quindecim dies
« Dicite, miseri, ubi fugielis? qui talem ac tantum cum dilectis sibi iiliis et filiabus commoratus, le-
virum disturbare non timuislis? Pensate, quseso, clioni et nrationi, atqne prsedieationi, cselerisque
pensate quantareverentia sit sanctis viris exhihenda, virtutum exercitiis indefessus vacabat. Exspectabat
ut sic sallem desinat inimicarfvecordia vestra. Nam, enim ibidem Petronillam abbatissam, qua. a Fpnle
ut sanct_e dicunt Scripturse, viri sancti templa Dei Evraldi ad eum venire debebaf. Qua veniente, pla-
surit. Tempkim enim Bei, ait Aposlolus, sanetum est, cuit illi ut ad exteriora loca, prsedicationis ulilitate
qued eslis vos (I Cor. IH, 17). Quaprcpter, dum exirel; rogaver^nt enim euni quidam populiprsedi-
Sanclus quilibet ad iracundiam excitatur,. constal cationis iilius verba, non mediocriter famelici, ,ut
nimirum quia ejusdem templi iuhabitator Deus ad eis prsedicationis sanctss .beneficium imperlire di-
vindictam provocatur. Desinal ergo furia vesira, gnaretur. Ipse vero piis eorum precihus acquie-
et quod fecislis malum contra sanctum D.ei, deieat scens, eorumque desiderabilem famem, cooperante
fructifera poenitentia. Kunquid non scitis hunc Iio- Deo, satiare desiderans, cum jam coaptum iter age-
" ret, consociata sibi Petronilla
minein, quein jnodo de caballo injuste deposuistis,' aliisque nonnullis,
Roberlum esse de Arbrissello, cujus odor suavis quadam' die apud Dolensem (25) abbatjam hospita-
redolet in universo mundo? Audito vero Roberti litalis gratia pervenit. Queni monachi cjusdem cc&»
nomineconfestim turba latronum timoie p&ierrita, nobii laeti suscipieutes, hospitalitatis jura ei liono-
ad pedes sancti jviri provoluta esl, indulgentiam rifice praebuerunl, ut eorum aninias prsedicalionls
deprecative poslulando. Ipse vero eorum poenitudi-" sanctse pabulo reficere dignaretur, humiUiniepostn-
<-ni congaudens, eorumque petilioni »quo animo eon- laverunt.
donans quidquid circa eum male egcranl, elevavit 25. Quorum precibus largus Dojnini seminiver-
eos a pedibus suis, atque benigne deosculatus est. bius commotus, allera die cum quibusdam ex suis
Quibus non solum veniam quam flagitabant, imper- sociis in capitujum monachorum ingressus est, ubi
livil; verum etiam, quod illi propter peccatum suum ullimuni sermonem, quem!ad populiun facturns
minus merebantur, tolius beneficii sui illos parlici- erat, prolixe faciens, quam dulciter, quam pie, quam
pavit. misericorditer, quam devote, quam prudenter, quani'
21. 0 yiruni ineffabilem, admirabili pietate exube- efcaritative, quam siropliciter, quam discrete, audi-
ranteni, quem nee prosperitas, opitulante Deo, de- U i tores suos arguendo, obseerando, increpando, de-
cepit, nec adversitas superavit! Cum enim, sieut clinare a malo et facere bonum ipse docuerit, etiani
scriptum esl: Doptrina viri per patientiam noscatur illi qui interesse meruerunt, fateiUur se^narrare
(Prov. xix, 11), patet profecto, quantae patientiss, non posse. Sed quid mirum, si hoe sermocinium
quantaeve excellentise in doctrina Robertus isitefue- tam excellenter implevit, perquem Deus tot et lanta
rit, qui eo modo quo diximus, eliam inimicos suos sermocinia, pene incomparabilia, testantibus illis
remuneravit. Ptsnsemus, si possumus, quantse di- qui audire meruerunt, mundo praebuerat, ? Tantain
lectionis fervore vir isle felicis memoiise, amicos namque -prsedicationis sanclse gratiam ei Dominus
suos diligebal, qui juxta Dominicum praeceptum, donaverat, ut cum communem sermociaal-onem

comes, qui sub finem vitajCarlliusiano ord, seman-
. cipavit, et quidem in gradu et condilione conversi,
ut vocant: sed tirocinii tempore mortuus est 20
Aug. 1148. Ita Nicquet.
(25) Dolensis monasterii, prseter Glau. Robertum,
meminit Mass.onuslib. De flumiiiibus Galliae, qui si-
lum ait ad Angercm flumen, sive Angerim, Andriam'
quibusdam diclum, Galiice hidre. Ipse vicus Dolen-
sis est in Biturigum finibus, etvulgo Beols, vel
Bourg de D.eofs,ml Bourg-Dieu, seu Bpurg-Dol. Est
autem ordinis Benedictini.
1069 ACTA. — YITA AUCTORE ANDREA. 1070
popirlo faceret, unusquisque quod sibi conveniebat, ,h. gare, ut apud euni concederent infirmum suum
acciperet. Non erat ejus prsedicatio inefficax,-sed in impensare. Quod ubi ad aures magistri Roberti,
tantum audientium corda conterebat, ut patenter pervenit, vocatis soeiis suis, ait illis : « Nolite, filii,
daretur intelligi quis esset illic. Nimiruni Spirilus hpspitis nostri consilio acquiescere, sed, sicut vobis
sanctus aderat, sine cujus auxilio sermo doctoris jam dixi, ad Ursamim potius me reducite, i Et quo-!
exterius frustra laliorat. De quo etiam scriptum est: niam ipse Petj-onillam e\ Angardim, sicu| supr^
Kon enim' vos eslis, qui loquimini ; sed Spiritus diximus, nd alia loea visitare BominiGum oyile irans-
Pulris vestri (Matth. x, 20). Postquam aute.m sermo- miserat, prassentiens finem suum appropigquare,
nem illum finivit, eosdem monachqs, qui quamdam misitpp.st eas legatum, ut venirent Ursanum fesli-
querimoniam adversus Fontis Ebraldi Ecclesiam nanter eum visitare.,
habebant, sepum omnino ip eodem loco paciiicavil, 26. Slanc autem faeto Issoldunum relinquentes, ad
nec npn etiam quemdam principem illius terrse, Ursanum (sic ipse praeceperat) sanctissimum infir-
Alardum nomine, concordaiit cum illis. . mum deportaverunt. Epdem namque.tempore quae-?
CAPUT Y. , dam nobilis monacha, Agnes nonjine, Ursani priora-
B. Roberti suprema mgriludo, susceptum viqticum, et tum tenebat, quse illi valde oppido phara habeba-
sacra unctio. B tur, eo quod ipsa consilio ejus, fqllaces sseculi di^
24r His itaque peractis, Pelrpnillam atque Angar- vitias, quse sibi multum blandiebantur, reliquerat,
dim Fpntis Ebraldi procuratrices, _ qu_e cum eo ptpro Christo paupertatem delegeral. Quae cum co-
erant, visilatum fratres atque sorores ire commo-. gnovisset tam gravem magistri infirmitatem, quan-
nuit: atque ipse cum (24) Andrea capellano suo ad tum mosrorem habuerit non facile dictu. Quis
populos, qui ejus prsedieationem, sieut superius enim .referre ppsset, quam magnum dolorem ha-
diximus, avide desiderabant, et desiderantes multis buerunt ejusdem loci fratres atque sorores, au-
precibus postulabant, perrexit. Eadem autem die, dito doctoris nostri tam gravi infirniitate ? Revera
qua ipse a Dolensi monaslerio rec.essit, quaj esse enim timebant, tanto scilicet ac t,ali viduari pa-r
sexta feria liabebalur; in ipso itinere coepil de ju- store. Advesperante autem Dpminicp die quo sar
mento suo scepius descendere, et quod multum infir- nus seger Ursanum asporlatus fuerat, coepit ipse
marejur, sociis suis manifestare. Cui cum illi dice- Fonlis Eliraldi nomen pie ingeminare, dicens
rent: « Charissime Pater, revertere, qusesumus, re- c 0 Fons Evraldi, Fons Evraldi, tam a^stimavi
verlere, ne pejus graveris ab infirmilate, J aiebat: in teiacere!.j Cui cum Andreas, fi,delis collega
i Nolite, iilii, nolite niihi talia dicere : sed eamus ejus, dicpret : « Pulcher magister, _quid est quod
nsque ad oppidum, quod Gracaicum (25) dicitur, ul, G dicis? Si sentis hic finem esse, saitem fac qupd
cum audierinlpopuIi,quibus meum adventum promisi, Jpum est, impera cprpus tuum post obitum ad
me illucvenisse, si coeptum iter non polero facere, Fontem Eyraldi portare. > Ille respondit: «Et quare
saltem credant quia necessitate cogente reyersus meum cadaver hinc portar/eiur ? Nam per omnes
sum. i Yenienles autem ad supradictum castrum, in busnacliias (ut verbis illius utar) ahlatum esset a
eodem bospitali sunt,. vobis. »
2Q. Altera autem die, Isabbato scilicet, itajirae- -27. Alia autem die, secunda scilipet feria, rogavit
gravatus est didascalus nostgi"ab infirmitale, ul jam sjbi dai'i yiaticum corporis et sanguinis Domini
omnino non possel .equitsre. Qupd cum ipse senti* nostri Jesu Clnisti: quia enim longius profecturcm
ret, ait collegis suis : « Prseparate mihi, charissimi se esse providebat, idcirco salulierrimum illud viati-
mei, quoddam ligneum feretrum, el reportale me ad cum humillyna deyplipne sibj dari poscebat, sjne
Ursani locum, quoniam scio ex liac ipjirmitate me quo viator quilibet errabundus pipninp deyiat. Allato
moriturnm. )>Quod postquam agnovit hospes ejus, aulem jad eijm corppre DominipOj cpepjt cuin inter-
ait ei: s Noli, quseso, niagister, quod dicis facere : nis gemitibus, atque profnndis susphiis gratuitam
sed potius hic requiesee, qupusque videas si poleris n misericpr^iam ah eopetere, P.eque inutilem servum
ex hac invaletudine convalescere. i Ipse vero quasi " dicere, et in cunctis pperibus suis se accusare. Ye-
privatim dicebat sodalibus suis : « Quidquid alii di- rum sciebat prudens lector, qnod Deps ifa mandaT
cant, nolile curare : sed quod vobis prsecepi, prope- yerat: Cum omnia, mquit,-qum prmcepla sunt vobis,
ranter facite. t Apparei profecto quod seiitiebat fgceritis ,,dicite: Servi jnuliles sunjus, etc. (Lup. xvn,
obitum suum imminere : sed ne sua gens prp cor- 10), Illum-quippe jusium imitabatur, qui cum per^
pore suo laboraret, volebatad.Ursanum redire, dum fectus esse.t, omnia ppera sua yereri se fateliatpr.
vivuserat. Praeparatoitaque sjcut praeceperat, lignep fieniin.um etenim pjanctum agebaj; dolebat piultum
feretro, ad caslellum,,quod Issoldunum (26) dicitur, d.e eq qppd nppnunqu^ni ppminica praecegta prae^
eum apportaverunt, ibique-Iiospiiati sunt. .Hospe? teiierM j P<gpiteJiat ex altera partp ,ex Jipc qnptl
vero qui enm suscepit.-.ccepit epsjpultis niodis rp- _ogjfiia mandafa npn pbservavprat, Et, jij verjja pjus

(24) Quomodo si Andreas Yitaehujus scriplor IQtyGrassay Gallice vpcant, aut Grafay, oppidum
est, et hujas itineris B. Roberto conies iuit, ea quaa est in Biturigibus.
hahentur cap. prsecedenti a. 20-ait ge « Petro nar- ,j(26)Issoudun Gallice, oppiduni est in epru^ndpm
rante didicisse,' i cum ea ipsemet speclasset? Biiuriguin ditione.
 1071 - B. ROBERTI DE ARBRISSELLO -'- 1072
dicam epilogaudo, se servum inutilem fuisse per. Arat.' Ille vero audita ejus infirmitate festinat devo-
omnia plangebat ejulando. Poslquam autem innu- tus eum visitare. Postquam aufem advenit, villu
merahiliter se ipsum accusavit, accepta poeniteiilia,- lam ipsam suis famulis die ac nocle caute cuslo-
nihil de propriis" meritis prsesumens, sed miseri- dire prsecepit: timebat namque tanlo pationo vidua-
cordiam assidue depreeando, Dominicum corpus ae- ri, et ideo prseeipiebat ipsam villulam solerler ob-
cepit. Audiant hic," qui corpus Dominicum ad da- servari. Non solum Bituricensis arehiepiscopus Ro-
mnalionem suam indiscrete accipere audent: ut vel bertum nostrum tunc visitavit, sed eliam nonnulli
sua peccala_per sanctam pcenitentiam, dum licet, principes illius terraBeum curiose visitalum venerei
deleant; vel certe si nolueriiit, tam admirabile sa- Similiter autemet ipsi Ursani villam suam custodi-
cramentum indigne suscipere vereantur. Aperte bus studiose munierunt, dicenles se esse beatos, si
I
eriim clainat Apostolusj quia Qui manducai et bibit lanlo mererenlur decorari palrono. Quolquot aulem
indigne, etc. (I Cor. xi, 19). Si enim tanlus ac talis eum visitare veniebant, ab eo utique cousolationis
. vir tam timide sarrosanctum corpus Dominicum ac- bravium accipiebant. Nam licet infirmus essefin
cepit,' multo magis nos peccatores, tremebundi at- corpore, sludebat tamen ex more suo, circumstan-
que flebiles accedere debemus : qui etiamsi multum tibus populis salutifera praedicationis monita im-
profecerimus, finem nostrum ejus pretio cosequare B pendere.
non audemus. 50. Interea vero mintius, qui transmissus fuerat
28. Praetereunte autem seeunda feria, quia non post abbatissam, ad Podiam (29) usque pervenit:
dubitabat vir bonus exitura suum propinquum esse, ihique eam reperiens, et cur eam sequeretur, ape-
voluit omnia' sanetse Ecclesise sacramenla, uipote riens continuo protulit, et ut velociter reverteretur
Clnistianissimus, in se suscipere. PeUl ergo devote ad Ursanum, commonuit. llla vero, atque Angardis
tertia feria, ut benedicto oleo ungeretur : credens quse cum ea erat, lam trisli territse nunlio, moram
profecto apostoli Jaeobi verbis (v, 15), quod scilicet hahere in eundo nesciveruiil, sed ante diem a Podia
per hujus operalionem mysterii peccala hominibus Bioveinur. Tandem miserse alque flebiles Ursanum
dimitluntur. Unctus autem salutifero unguento, ite- venerunt. Yenientes autem ante incolumem iisfir-
rum munivit sese non sineinterno geraitu, corpore mum, exclamavit Petronilla, et ail: « IJen, bop.o
Dominico : nee lantummodo his duobus cliebus eu- magister! jam nullumbonum nobis amodo facies. t
charistia Christi semet munivit, sed eliam omnibus Angardis \50) vero quse cum ea venerat, pie incre-
diebus, quibus in ipsa infirniitate jacuit. Sed quis pabat eam,~dicens : « Desine, bona femina, talia di-
poterit riarrare qualiier, vel quibus modis ante cor- cere verba: sed magis Deum rogita ut dignetur ei
'*
pus Domini sesemper studuitaccusare?Fateiitur illi, sanltatem adhuc prsestare. llle enim qui ei har.c in-
qui ibi csse meruerunt, quia an unquam anle corpus firmitatem prsebuit, cum placuerit, et sanitatem
Dominicum se plus aecusaverit, omnino nesciuut. prsebebil. J Dicebant eiiam nonnulli, quod ex illa
Nullus est, nullus enim prsedo (27), nullus denique infii inilate non moreretur : ipse vero aliud affir-
sic se accusabat latro; cum enim scripium sit: Ju- mabat.
slus in primis accusalor estsui (Prov. xvm, 17); pa- 51. Longum quidem estper singula recitare, quo-
tet profecto quod ipse jusfus fuerit, qui, quamvis modo prudens infirmus in hac infirmitate sluduerit
singulari conversatione vixisset, tamen se tam mM- utriusque sexus visitatores, sale condito sermone
tipliciter accusavit. commonefacere; sed quoniam nolo leetorem meum
• • - CAPUT YI. , fastidire, ad ea quae tertia die anle finem peregit,
Sepultura a B. Roberto expetita in Fwite Ebratdi. volo transire. Quarta itaque feria anle obitura
' 29. Eadem vero tempestate Leodegarius, vir vita suum, jussit (51) Leodegarium vener. Bituricensem
floridus et selale, Bituricensis dioecesis archiepisco- archiepiscopum, quieum, sicut diximus, visilatum
palum tenebat, quem, nisi fallor, insepavabilis di- venerat, ad sevocari, et aitilli: « 0 charissiihe Pa-
leclio magislro Roberto conglutinabat: lanto nani- ,. ler, tu esmeus archiepiscopus, meus primas ac
•
que, ut reor, amore invicem eonjungebaiilur, ut patriafcha. Tu scis, quomodo nunc usque le semper
quod uiius vellet, alius vix denegarel. De hoc siqui- amavi, et quomodo tibi ohediens fui. Scis etiam
dem Leodegario multa virtiitum prseconia possem quod propter dulcem amorem tuum in has partes
referre : sed quoniam (28) adhuc inter innumeras primitus veni. Rogasli etenim me, ul aliquas de bo-
huius exsilii procellas, in incerto navigat, ipsa hu- nis feminis meis traderem tibi, et tradidi. Tuo mo-
niana ignorantia, velim nolim, cogitme tacere. Nee nit«j alqueTogatu in hanc provinciam eas transmisi.
enim omnis qui cceperit, sed qui ad finem usque per- Non habebam, sicut scis,- hic domos, non ullas jos-
severaverit, hic salvus. erit. Euic itaque felicis me- sessiones, non agros. Praeparasti eis pro animae tuse
mprise Robertus nuntium quemdam transmisit, et tuorumque salute hunc- locum : sedificasti eis, in-
ul eum visitare dignarelur, deprecandp mandave- spirante Deo, hoc habitaculum, quo possent facere
'
(27)Oosnieri editio, pudor; sed
• postea admonhit
1 (29) Gallice La Puye ' >
ms. misit.
' alio ms.
in haberi prmdo. .' " (50) Aliud >
(28) Obiit ut ci; Roberfus'scribit, 51 Mart. 1120, (51) Aliud ms. u. superius, Augardis.
«nde patet, quando scripta sit hsec'Yita. • ' _' - - 'l
llfo - . ACTA. — VITA AUCTORE AMMfeA. 107«,
die ac nocte Dei servitium : nullas Iiuc adduxere .i pro Christo mecum diu srstinuere : ibi sunt, qui
possessiones, non aurum, non argentum, non deni- frigora et calores, miserias et lilbulaliones pro ani-
que supelleclilia : acqnisisti eis terraSj vicluni at- marum suarum salule patienter sustinuerunt : qui
que vestitum, cseleraque necessaria, et facto et ver- ad vocem prsedicationis mese, inspiranle Deo, et se
bo. Gavisus es mulium de earum advenlu, et nunc et sua reliquerunt : quorum alii corpore vivunt,
i'sque multis modis honorasli, et bene servasli. Ecce alii vero in obedienlia perseverantes obierunt. Ibi
itaque volenle Deo, ego iter oninis carnis aggre- jacet Hersendis monacha, bona coadjutiix mea,
dior, el jam tempus resolutionis mese inslat: nec cujus consilio ef opere construxi Fonlis Evraldi
eriim meliof' sunrquam palres uoslri. Quapropter sedilicia. Ibijacent boni'filii mei, quorum precibus
donec ^uperesl in me halitus," quandiu possum Io- apud Deum confido me suffragari.Ibidormiuntbonse
qui, commendo filias meas, et omnia quae illarum monachse mese, quaruni merilis credo apud Deum
sunt, tu_e dilectioni, ut tu, qui eas hue venire fe- adjuvari. Hasc, causa est, charissime, pro qua san-
cisii, pie custodias, earumque curam sollic.tus amo- ctissimorum locorum sepulluram refuto, quod ni-
do habeas. - - -
mirum inter parvulos fraterculos meos atque so-
52.« Yolo prseterea amieitiaj fuse volunlatein eor- rores in luto sepeliri cupio : scio enim quod vi-
dis meidicei'e : volo sanclitali tuse desideriummeum 1R ventes desiderant ibi me jacere, quatenus in die
aperire. Appareat in iine, si viveudo unquam dile- sanctse resun ectionis, in hac eadem carne ciim illis
xisti : manifestum sit, si charum, ut dicebas, un- ad judicium Dei queam ire.
quam me habuisti : non enim ignoras, quod non est 54. « Si enim ibi sepultus fuero, et viventes eum-
vera dilectio,in solis verbis, sed sancta tesle Seri- dem locum amplius diligenl, et illi, quos diabolus
plura, prohaiio dilectionis exhibitio est in operi- per inobedientiam captivat, miscricordiam qtiaerere
bus. Non diligamus verbo, neque lingua, sed opere, et venient. Audient enim dicere, quod ego in Fonte
veritaie (I Joan. m, 18). Nolum igitur, chaiissime Evraldi jaceo : et dum ad memori.im reducent, quod
Pater, fibi facio, quod nolo jacere in Bethleem, uhi Deus per me eos a saeculo nequam eripuit, et quod
Deus de Yirgine nasci dignatus est, nec etiara • multa bona eis per me distribuil, amore meo con-
Jeiosolymisin sancto sepulcro; nolo etiam in Roma siricli, festinahunt ad obcdientiam suam reverti."
sepeliri inter sanctos marlyres, uec in Cluniaco mo- Quis enim niese congregalionis tam ferrea viscera
nasterio, ubi fiunt pulchrse processiones : nec ta- portat, ut, dum mei perfeete recordatus fuerit, vel
men hsec dico, quod conlemnam sanclissima loca, gemendo, vel suspirando sese non molliat? Dum
quse scio oh reverenliam Dominicse incarnationis ., itaque ad mentem revocahunt qualiter eos semper
vere amanda, recolenda ac veneranda. Oinnss enim J dilexi, qualiterve eos instruxi, vel quomodo doctri-
fideles debent Bethlehem sanctam magnifice vene- na sua Deus eos per me satiavit; aliqui divina in-
rari, quse a prophetis laudala, Dominica nativitate spiratione tantis beneficiis vocati, alque poenitentia
meruit decorari. Licet enim Deus uhique sit, omnes commoli, ante lumbam meam misericordiam a Deo
taraen beatam Jerusalem quadani excellentia debent competere venient. Et quoniam sentio hoc adfutu-
amando honorare, in qua-Filius Dei pef mortem rum, commendo posleritali mese, ut nulli miseri-
•suam dignatus est mundum redimere. Nullus etiam cordiam hanc quajrenti, denegetur reconcilialionis
felicem Romam debet despicere, quse lantorum mar- beneficium. Si autem placuerit misericordise Aucto-
t)Tum pretioso purpurata sanguine, sacra testante ri, ut unquam, non meis meritis, de quihus nihil-
Scriptura~ (52), oranem mundi pulchritudinem ex- prsesumo, sed sola sua gratuita pietate, dignetur
cellit. Quis denique sane sapiensaudeatdeprimere mihi aliquid prseslare; studebo ipsum misericordise
supremum Cluniacum monaslerium, ubi quotidie fontem pro omni congregatione mea jugiter inter-
Dei gratia tantum sit beneficium ? pellare : quia ibi non est vila,- ibi deest verusamor.
55. e Nolo postremo humari in quolibel loco alio, Pro posse meo diligam : quoniam in hac vita illoti
nisi solum in Fontis Evraldi loco. Scis enim, mi; D non diligere potero. Scio enim quamlibet sepultu-
Paler, quod ego locum Fontis Evraldi omnium alio-. ram defuncto non nocere : credo procul dubio Do-
rum locorum caput constilui: ibi etiam est major minum ubique auxilium, cui voluerit, posse prse-
pars nostrse congreg, ibi eliam fundamentumnostrse bere : attamen haec, quam praedixi, causa est, quare
religionis. Non rogo te ut sepelias me in monaste- in islis locis-jacere requiro : haec occasio est, cur
rio, vel in claustro; sed lantum inter fraterculos in coemelerio Fontebraldensi meum cad.aver inhu-
meos in Fontis Evraldi luto. Ibietiam sunt presby- mari jubeo. Quam ob causam, sanctitatis tuae reve-
teri mei, atque clerici: ibi etiam sunt sanctse vir- rentiam humiliter prece imploro, ut tu corpus meum
gines, viduas et continentes, die ac nocte in Dei lau- sanctimonialibus nostris reddas, alque ad Fontem
dibus perseveranles : ibi sunt mei dileclissimi in- Evraldi usque perducas, ibique tuo sanclo ore, se-
firmi atque infirmae: ibi sunt charissimi mei Jeprosi pulturae meae olficium facias. Modo apparebit infi-.
atque leprosaemese: ibi sunt boni socii peregrina- nem, si unquam in vila me veraciter dilexisti. Si
tianis mese : ibi sunt illi, qui paupertates et labores ergo cordialis amicus miJii fuisli, si unquam. tibi

(32) Imo hymnp de SS. Petro et Paulo.'

 4075 B. ROBERTUS DE ARBRISSELLO. J076
amicus exliti, concede milii, obsecro, quod postu- A eis dari illud orando optabat, quod sibi ipsi a Deo
lavi. > tribui cupiebat: quin etiam cJarius constat, quam
55. Ille vero, nolens suam dicecesim tanto the- "amicos suos sapienter aniabat, pro quibus ora-
sauro spoliari, respondit illi, et ait: « Ego, charis- tionis niunus Dbmino Deo dulciter ofierebat. Per-
sime riiagister, sicut jamdudum cospi,mente integfa "sequamur, si possumus, qua vigilantia csatera legis
Hiultum te diligo : sed hoc quod petis a me, non est mandaia bbservabat. Quin etiam, qubd gravius
tPtum in mea potestate, sed ex magna parte in prin- esse solef, inimicis suis bona retribuebat: licet
cipibus istius terrae. Tu enim cognoscis, quod locus enim ipse, volente Deo in pace occubuerit, credo
iste sit in tefra cujusdam priricipis, nomine Alardi, tamen quod roartyrii palmam non amisit. Et,ne
quem etiamipseex magnaparlesedificavit. Noloenim fortassis quod dico, quoquo-modo displiceat, au-
libi me casum prbmittere, quam postea non possum diat sanclam Scripturam sic affirmantem et dicen-
implere : sed sine me crastina die de hac re consi- tem : Martyrium non in sola effusione sanguinis,
liuni aecipere. * sed abstinentia peccatorum, et exercitatione man-
36. Quo audito, Andreas sacerdos dixit magi- dalorum Dei perficies. Hinc rursus scriplum est: .
stro : « Noverit dileclio lua, magister bone, quod Omnia vita Christiani liominis, crux est et marty-
Agnes hiijus Joci priorissa, poterlt mullum petitio- B rium. ,
riem tuam aut adjuvare, aut nocere. Quamobrem 58. Postquam aulem pro cuneto populo Christia-
cbsecra eam, ut perfieiat ex parte sua petitionem no, orationes ad Dominum diutissime fudisset, cum
tuam : est enim indigena istius ferrae, et Alardus jam ab eo pene omnes recessisseut, intempeslse no-
fuit vir ejus, qui est dominus istius villse. » Yocavit clis silenfio Petrum quemtlani fratrem laicum, qui
iiaque eam \lr prudens et ait illi : t 0 domina cum eo assidue crat, ad se vocavit, et ait illi : •
Agnes, impero libi obsecrando, et obsecro impe- 4 Yoca ad me Andream saeerdotem. » Yeniente au-
rando, siculi dominse meae, fili.fi atque discipula., tem Audrea, dixit illi :«Affer mihi, obsecro, lignum
ut facias quanfumcunque poteris de hac re, quam sanclae crucis. J Allala autem sancta cruce, de stra-
ab archiepiscopo fieri postulavi. J Cui isla resppn- tis suis virtute qua potuit, helabundus exsilivit, et
dit : « Bone magister, vultis vos ut faciam illud? J ante crucem cum magna reverentia genua sua flexit,
Ille vero inquit: « Yolo, filia, omnino, atque desi- et quid in se de Deo senliret, eircumstantibus ape-
dero : et tali pacto osculari manum meam tibi prse- ruit. Tunc confirmabatur 1se credere, quod Deus
cipio. t Illa vero" osculans venerahilem illius ma- omnipotens, unus in trinilafe, et trinus in unitate,
num, promisit se facere quod flagitaverat desi- _ ipsum coelum et terram, et omnia quse in eis sunt,
derium. imperio voluntatis suse fecerit. Confitebatur etiam
GAPUT YII. quod Luciferum, qui mane oriebatur, qui est prin-
B. Roberti sub viortem preces, professio fidei, publica cipium viavum Dei, habenfem signaculum similiiu-
• peccatorum sacramentatis coyifessio. dinis Dei, plenum sapientia et decore, omni lapide
37. Post ha_.cilli qui circumslabant, cceperunt ei pretioso ornatum, inparadikoDeus collocaverit. Re-
dicere :« 0 bone magister, deberes Deum rogare, eo ferebat etiam se credere, qualiter ille nullo suadente
quod sentis tc morti ita propinquum. s Quibus ille per superbiam suam spontfe ceciderit: et qualiter
respondil: « Ego certe Deum deprecari mulluin de- ad (54) restauralionem ejus, Deus hominem eiimo
sidero : sed propter vos, qui me impeditis, omnino terrae ad jmaginem et similitudinem suam mirabili-
non valeo : recedite, et abite, ut saltem Deum meum ter condiderit. Memorabat quomodo per invidiam
ainodo possim orare. s Omnibus vero egressis, cce- diaboli in orbem terrarum mors iiilroierit, vel quo-
pit Deum ipse humiliter rogitare, ut pro sua pietale niodo fraudulentus hostis hominem de jiaradiso ex-
Romanum papam, et omnes doetores (55) suae Ec- pulerif. Revocabatetiamadmemoriam, quantascao
clesice, in proposilo sanctae religionis dignetur ad <i- citatis tenebras, quantasque miserias humanum ge-
nem usqne servare. Tunc etiaro eospit hospites suos D i nus usque ad mundi fineni sustineat, pro eo quod
nominatim referre, et pro singulis oralionem Deo of- primus homo Dominicum prseceptum prseteriii. His
ferre. Oravit etiam tunc pro omnibus bcnefactoribus autem addebat quemadmodum humanum genus,
suis, et inimicis, el pro cunclis fidelibus vivis al- exigentibus suis peccatis, aquis diluvii perie-
que defunctis. Ad ultimum etiam crepil pro Willel- rit: et quemadmodum Deus octo animas ln arca
mo Pictaviensium comile, qui exigenlibus suis nieri- Noe salvaveril. His adjungebat, quam gloriose
tis excom.-auiiisationis gladio tunc sauciatus erat, Deus filios Israel de ^Egyptiaca servitute liberaverit,
Dominum exorare, ut si ejus providentia esset, pro et quam mirihee (pereunlibus in deserto murmura-
sua benigiiitate dignarelur euni ad viam verilatis- toribus) credentes in terram promissionis intro-
revocare. Apparet profeclo quam magna vir isic ple- duxeiit.
nus fueritcharilate, qui adfmem usque perse.eravit, . 59. Dicebal etiam pronus ante sanctam crucem,
pro amicis etinimicis r.uis tanla derotione orare., qhaliler Dei Filius descendens in uterum. sanctse
Patei liquido, qu_odiuimicos suos ut se diligehat qui. Yirgiiiis, novum, _sicut ille
promiserat, coelum et
(55) Aliud ms. sanctm. angelor. ruinas sive ad rejilenda, e quibus delurbati
(34) Ad reparandas, ul vulgo dicitur lapsorum suut, ccelestis civilatis spaliai - .
 .1077 CHARTA ABBATLE GRANDIMONTIS. 1078
terram fecerit, vel qualiter in BeMeiiem nasci, et, \. erant, plenarienarravit; dehinc.peccatorumsuortim
in prsesepio poni, atque vilibus pannis involvi pi>o confessionem inaudite se accusando, publice mani-
nostra salute, nullis nostris prsscedentibus meritis, festavit, dicens:«Audi, presbyter, peccala mea, quin
sed sola misericordia voluerit. Pro"fi.ebatur etiam etiam audile, cceliet terik; Filius Dei venit in mun-
quod non solum Deus homo pro hominibus dignatus' dum peccatores salvos facere, quof um primus ego
est fieri, sed etiam (quod roirabilius est) circumcidi, _ sum. Eece in iniquitatibus conceptus sum, et in pec-
baplizari, et jejunare. Recordabatur suspirando, catis enutritus, innumerabilibus modis mea culpa
quod panis vivus, qui de ccelo descendit, nt nos sa- peccavi. _>Tunc confilebatur coram omnihus se re-
tiaret, esuriit; quod fons vivus, ut a perpetua siti prehendendo, quod dum csset puerulus, el com-
liberaret, sitivit. Revocaliat etiam ad memoriam ederet cum matre, pulchriores cibos accipiebat: et
gemens atque suspirans; quod ille qui voJun- dum plueret, ipse siccitatem desiderabatj et e con-
tate omnia condidit, factus homo pro hominibus, trario, referebatseetiam arguendo quod, dum adhuc
derisiones el spufa, colaphos atque flagella, in- esset saacularis, in ordinatione cujusdam Redonensis
jurias atque vulnera, et ad ultimum crucis mor- episcopi(55), in veiienum-Simoniae,semelinciderit;
lem pro bominuin redemplione sustinere volun- corifitebatur etiam- qttod Deus magnam litterarum
larie dignatus est. His copulabat vir pius Do- scientiam, atque_ prasdicationis gratiam ei gratis
- minicam
resurrectionem, ct ad coelos ascen- prsestiteral. Se poenitebat de eo quod talentum sibi
sionem, atqueSpiritus sancti adventum : bis eliam a Deo creditum non, ut deberet, multiplicaverat.
similiter adjungebat futurum in finem sascuii judi- Tunc dicebatquod ipse religionem mulierum coadu-
cium, in quo Deus reddet unicuique juxta suum naverat, quai laboreni sanctse religioriis pro Deo
meritum. excellenter sustinebant, sed.ipse solus earum lau-
. 40. Ad-ultimum adnectebat hisj qualiter Deus dem habuerat.
omnipotens exquodam seniculo, et exquadaai pau- 42. Ubi quidem hic locus dicendi est, si-singula-
percula muJiere eum nasci fecerit: et quaJiter ei limnarrare vellem, qualiter vc.quibusmodis eoram
posteainnumerabiliabona; sine.prcecedeniibus me- sancta cruce sese accusaverit? Postquam autem im,-
ritis, prssbuerit. Post h_ec agebat oninipoteriti Deo memorabililer se arguendp accusavil, siugula nomi-
multimodas gratias, pfo liis aliisque innumera- nando peccata, omnium peccatorum suorum absolu-
bilibus beneiiciis humario generi collatis gratis : lionem aDeo humili supplicatione peliit, et ut ei fl-
reddebat etiam Deo magnificas gratias eo quod nem suum in proximo donare dignaretur, post hsec
sibi, aliorum nierilis,. tpt et tanta beneficia tri- _, exoravit. Certum, quidem est quod Dcus servum
buisset. - . • J suum iri hac oratione exaudierit; quem non longe
41, Postquam autem vlr catholicus suam creduli- post a vinculis carneis absolulum, a mundj. hujus
tatem coram sancla cruce, audientibus illisquiibi exsilio abslraxil.
(55) Hoc peccatum ejusdem generis videtur, cujus nse opinione, alleriusve rei commendatione? Nec id
prsedicta duo, quod « puerulus pulehriores cibos i dieit, sed « in venenum incidisse Siinonise, t quia
sibi appositos comederit 1, quodque « dum plueret, fortassis, dum illum audiret aut etiam videret ordi-
siccitatem desiderarit; _ in quibus non facile culpam nari, eo venerit in mentem ut eniteretur ad insignem
deprehendere queas. Nempe bonarum mentium est, doctrinam, quo ad similem perveniret dignitatem,
ibi quoque culpam agnoscere, ubi culpa non est. Ita excogitando quibus modis principis et cleri sibi com-
referebalB. Robertus se«iu venenum Simonisesemel parare favorem posset. Cum aulem sub eodem Sil-
incidisse, in ordinatione cujusdam Redonensis epi- vestro archipresbyter exstirpare Simoniam tanto stu-
scopi.»Fuerunt illius tempore tresRedonenses episc: dio conatus sit, ut supra narralum, non est credibile
Mainus; sive Meen, SiIvester,"Marbodus. Mainus or- ubi Marbodus antistes est creatus, eum ulla ratione
dinatus traditur 11 annis aut circ. ante Roberti na- talem conirahere culpam potuisse. Et fortassis ipse
livilatem.-Silvester vero cum forte 24 aimorum esset tunc Hedoiies reliquerat, atque Andegavum mi-
Roberlus. Quid-vero tunc ut ille episcopus crearetur grarat.
conferre Iiic potuit, tenuit in re nulla adhuc doctri-

CHiRTi ABBATI^E GRANDIMONTIS

Vie de Robert d'Arbrissel, preuves, p. 541, ex antiquo ms.)

(PAVILLON,

Robertus de Arbrissello, viraptus ad-animas Iu- D dem monasterii] Matliildis soror Gaufridi cOmilis
crandas et ad verbum Dei prsedicandum, coenobium Andegavensis, etc.
quod Fons Ebraudi dicitur in cbnfinio soli Andega- -Hi tres socii in religione fuerunt, Yitalis eremita,
vise, Turoniae et Pictavise, anno Domini 1106 aedifi- qui fuerat capellanus comilis Morithonii Abrincensis
pare coepit, etsariclimoniales feminas sub arclissima dioecesis, ac Robertus de Arbrissello, et Radulphus
regula ibidem congregans Petroniilam abbatissam ' de Fusteia. Hi singuli singula monasteria fundave-
prsefecit; qua defunctaei successit inregimine ejus- runt.
 1079 B. ROBERTI DE ARBRISSELLO 1080

REGUL^ SANCTIMONIALIUM

FONTIS EBRALDI.

Exordium Fontis Ebraldi. Flexise 1641,4°, p. 201./

(Michael CPSNIER,

Haec sunt capitula regularia' magistri nostri domini Roberli de Arbrisello, Petronillse
primffi abbatissaa et nobis sanctimoiiialibus Ecciesiae Fontis Ebraldi, et aiiarum cellarum
eidem Ecclesiee pertinentium, data ab ipso ad custodiam religionis et disciplinaa, dum
xrl-rr_r_-n_r\4-

De habitu decenti sive modeslia corporis ,

I. Ut claustrales sanctimoniales omni temporesi-
Ienlium teneant, exceptis illis quse exteriora procu-
rant, quse tamen Jeviter non in clamosa voce, el ne-
cessaria verba loquantur.
II. Ut quaelibet signa non faciant nisi riecessaria.
ffi. Ut honestatem et gravitatem claustralem, in
quantum poterunt intus et extra custodiant.
IV. X)tomnes insimul eant ad ecclesiam, et insi-
mul redeant, nulla earum aliquam ob causam [in
ecclesia remanente.
De vestimentis sive exteriori cultu.
Y. Ut nunquam habeant vela nisi Jinea.
YI. Ut gimpse albse earum nunquam appareant,
velis eas operientibus.
VII. Ut eapillos non nutriant suos.
YIH. Ut nunquam habeant tunieas et mantellos
nisi de vilioribus pannis illius terrse, nativi coloris
et intonsis, ad modum pedis el non ultra.
IX. Ut manicse tunicarum habeant latitudinis
duos pedes, et longitudinem usque ad ^enua.
X. Ut uunquam habeant pelles, sive pellicias, vel
coopertoria in lectis -nisi agnina.
XI. Ut manicas pelliciarum faciant strictas, ha-
beantque longitudinem ad summitatem digilorum,
et dimidii pedis lalitudinem pugno.
- XII. Ut non habeant vestimenta fimbriata,
neque
iii dorso neque in lecto, prseter belamiam, sedincisa
consuantur, ut tunicse et chlamides et csetera om-
nia.
XIH. Ut nunquam habeant superpelliceas nisi (1)
albas.
XIV. Ut nunquam habeanl zonas ad cingendum
nisi laneas. ,
" XV.
Ufnunquaminduantgantos.
XVI. Ut nunquam sinant crescere capillos suds,
sed tribus vicibus in anno radent illos novaeula,
sive forcipibus tundant per totum usaue ad testam.
- 'V
(1) Quidaro tollunt nisi. .: *
A De itinere faciendo extra clauslrum.
XYII. Ut abbatissa aut priorissa non ducat secum
in equitando quamlibet de nutriliis, vel juvenibus
claustralibus.
XYIU. Ut nulla equitet sine duobus religiosis, et
uno sseculari; et ad minus uno religioso, etuno s_e-
culari.
XIX. Ut nulla loquatur in itinere nisi abbatissa,
aut priorissa, donec pervenianl ad hospitium.
De coquina.
XX. Ut ipssemet sanctimoniales faciant coqui-
nam.
De librorum dispositione.
XXI. Ut nulla earum prsesumat extra libros Ec-
g clesise alicui tradere, aut alios a foris suscipere sine
liceulia abbatissse.
De inlroduclione in dauslrum
XXII. Ut null.a praesumat, nec decana, nee prio-
lissa, aliquem adreligionem suscipere siheprsesenvia
abbatissse.
De clausura et occultatione monialium.
XXIII. Ut scholares et magistrse earum semper
liabeant custodem unam de senioribus conversis.
XXIV. Ut nulla sanctimonialium ostendatur foris
alicui nisi jussu abbatissse : cum de aliqua hoc
prseceperit abbatissa, priorissa, sive celeraria custo-
diat illam.
XXY. Ut se de pace .nunquam osculentur, sed
p marmor eis tradilum per fenestram ab omnibus os-
culetur secretana illud administranle.
XXYI. Ut ad nulla opera facienda foras exeant de
elaustro.
SXYII. Ut - sanctimoniales aliarum ecciesiarhm
non ingredianlur conventum earum, nisi abbatissa
illas introduxerit, vel cui impositum est ab abba-
tissa.
XXYIH, Ut nuili Jiceat j,ingredi elaustrum, sive
"
. . .
 1081 PRi£€EPTA RECTE VIVENDI. lOSfc
capitulum, sive reliquas oflicinas sine prsesentia ab- A post missam matutinalem cereos et candelas benedi-
batissse. cal, et benedictis reeedat. -
De clausura monialium. XXXVIII. Ut in Ramis ^almarum post missam
XXIX. Si vero aliquis diveshomoautperegrinus matutinalem rami et flores benedicanlur, et evange-
Christianus claustrum earum, absenle abbatissa, vi- lium, Cum appropinquasset, & sacerdote dicatur.
dere cupierit;sanctimoniales abscondentur; et om- Ipsse postea solse sine presbyteris etcleiicis faciant
nia necessaria custodiautur; et lunc fores eeclesia? processionem per clauslrum, et adorent crucem.
aperiantur; et sic a raajori priorissa slve celeraria XXXIX. Ut in Parasceve cum presbyteris et cle-
et duobus vel tribus fratribus deforis' intus illi ho- ricis cantent Popute meus, -et Agios sine eis, ita ut
mines introducentur; et claustrum, et capitulum, et illse nunquam eis respondeant.
monaslerium et refectorium illis ostendatur. X.L. Ut infirmse nunquam inungantur, aut com«
XXX. Ut ostium ad altare a foris nunquam ape- municentur, nisi in ecclesia.
riatur nisi a celeraria; et nulla ingrediatur in chd- De ritibus ecclesiasticis. -
rum allaris sola, nec celeraria nec alia aliqua. XLI. Ut defunclis, sorores eis faciant obsequium,
De officiocelebrando et clausura. presbyteris tantummodo collectas ad altare dicenti-
XXXI. Ut iu ecclesiis earum nuuquam vigilise B bus ; facto autem obsequio egrediautur sorores in
iiant a sajcularibus. claustrum, et celeraria sit parata, citm una de se-
XXXH. Ut dormitorium earuni semperin die una . nioribus ad ostium sacerdotibus_et fratribus" ape-
conversa custodiat, et dua?,in nocte, vel quatuor: riendum. Tunc sacerdotes et fralres deferant cor-
ante nocturnos una, et alia post usque ad diem,,et pus ad tumulum, illis in clauslro remanentibus, et
haec cum candela. nunquani ad sepulturam defunclse eunlibus
XXXHI. Ut sacerdote ad celebrandum missam " XLIL' Ul nullum scienter excommunicatum in
veniente, nunquam aperiatur ostium chori monia- coemeterio suo recipiant.
iium. nisi solummodo ad communicandum, et cum XLIII. Ut major priorissa recipiatur uhique el in
commuuicaverit, abbatissa, vel decana,"sive celera- ecclesiis Fontis Ebraldi, et in omnibus cellis ejusdem
ria ibi semper cuslodiat. Ecclesise, et obediatur ei, habeatque potestatem post
XXXIV. Ut etiam cum preslrytero et levita unus abbatissam de negotiis ecclesiseagendis. .
de clericis ad eas communicaridas remaneat. XLIV. Ut defuncta abbalissa in slatus sui digni-
XXXY. Ut matutinali missa finita, aqua benedi- taie permaneat et plenariam potesfatem habeat re-
catur, et beriedicta sacerdos egrediatur, et celeraria gendi ecclesiam, donec alia subslituatur abbatissa
et secretaria ad firmandum ostium post eum : vi- ' de conversis sororibus; prout magislerjioster Rft-
Jeantque celeraria et secretaria, ne ulli sacerdotes bertus constituit et hoc cum oralione et jejunio.
chorum ulla hora diei et noctis soli ingredianlur. Slatutum abbalissm.
De officio ecclesim celebrando. Slatuit etiam abbatissa ut in manum priorissse
XXXYI. Ut presbyter vel diaconus nunquam ad majoris veniant decinise denariorum et argenli, et
matutinas legat eis evangelium, prseter Liber gene- pullorum, equarum, et vitulorum, et equorum, qui
rationis in Nalali Doniini et in Epiphania Domini, dabuntur ecclesise, ut ipsa ex hujusmodi donis fa-
Factum est. , ciat pitantias In refectorio in septimana, non in.
XXXYH. Ut in Purificatione S. Marisepresbyter _Dominicis nec in festis diebus.

PRiEGEPTA REGTE VIVENDI.

ibid. p. 208.)
(COSNIEU,
Haec praeceptarecte vivendi et obediendi Deo et B.Mariae, et serviendi sanctimoniaiibus
Fontis Ebraldi, dedit magister Robertus presbyteris, clericis, laicis qui ejus doctrinam,
babittim sanctse conversationis susceperint; qui spontanea voluntate sua et gratuita di-_
lectione promiseriut se sanctimonialilxus sub vinculo obedientiae, usque ad mortem ser-
' vituros : et cum debitae subjectionis reverentia. Hanc autem subjeclionem_non Jantum
loco Fontis Ebraldi fecerint, sed etiam omnibus cellis loco iili pertinentibus; quibus
devotis haec praecepta dedit in sequenti posila.

De officio. D prio teneant, contenti his quse sibi a sanctimonia-

libus cdllata fuerint.
L Ut canonicum celebreut officium
III. Ut regulares disciplinas tencant silentio.
De pauperlate in victu, De vestibus.
II. Ut claysinlem et communem vitam sine pro- IV. Ut uon habeant mantellos, nec cahnsias nisras.
 «183 B. ROBERTl DE ARBRISSELLO 1084
Y. Ut zonas et lumbaria lanea habeant. A De culpis et pomitentia.
VI. (2) Ut culiellos prelii duorum denariorum na- XYIH. Si quis frater clamaverit fratrem in ca-
"
foeant, et vaginas unius denarii, et non amplius. pitulo, sed cum silentio suam veuiam faciat, et re-
- VII. Ut ter in annum sanguinem minuant. gularem disciplinam patienter accipiat.
VIII. Ut reliquise ciborum fratrum deferantur XIX. Ut si quis in crimiuali peccato, aut in furto
ad portam saiictimonialium, el ibi denlur paupe- deprehensus fucrit; aut si aliquis quempiam ver-
ribus. beraverit, aut proprielatem habuerit, aul inobe-
r IX. Ut modus ciborum et lcctorum apud Fonterii diens et rebellis abbatiss_e,autpiiori suo exstiterit,
Ebraldi stalutus a fratribus ubique lenealur, el pra- acriter verberetur et in carcerem roillatur. .
cepla ibi descripta. XX. Ut de levioribus culpis regularis fiat disci-
De tommunitate vitm 'plina.
XXI. Ut si quis frater inobediens discesserit, et
X. Ut omnibus Dominicis et feslis diebus omnes
postea poeniteus redierit, ex prsecepto abbalissse in
ad habitum ad "missam veniant, et ad capitulum,
hospilium reeipialur, et post peraeiam po3nileniiam
nec inde recedant nisi per Jicentiam prioris. ab abbatissa misericordiaro requirat, et per eam
De segregalione a rebus smcularibus. B coiiventum fratrum recipiat.
XI. Ut fideijusslonibus non deservianl. XXII. Ut si quis priori suo per verecundiam cri-
XH. Ut res aliorum in suo conduclu non capiant, men confiteri noluerit, antequam in crimine suo mo-
neque aliquam bestiam ad partem nutrianl. rialur, aliis sacerdolibus confiteatur.
• XIII. Ut terram suam non dent ad habitaudum ho- De officio.
minibus sseeuJaribhs. XXHI. Ut nullus sacerdos parocbialium prsesuniat
; XIV. Ut fratres indomibus suis non recipiant mu- celebrare
officiuni, si uon fuerit prse inopia sacer-
lieres ad opera sua facienda. dolis fralris.
De processionibus. De non suscipiendis religiosis.
XV. Utin processionibus non induantur fra- XXIY. Ut nullus praesumat quemJibel ad religio-
tres clerici superpellicia, nec albas, nisi SPlus nem suscipere nisi alibatissa.
presbyier. Yel extmneis.
XYI. Ut fratres processiones non faciant nisi XXV.Ut nullus extraneus recipiatur in conventum
in clausiro; prseter in" Hosanna, et in obsequiis iG fratrum absque licentia abbatissse.
raortuorum. .
De veslinientis.
De omnium denudationb.
XXVI. Ut nunquam habeant pelhceos, sive cooper-
• XVII. Ut annona, et vinum, et pisces, et denarii, toria nisi de agnis.
et omnia necessaria veniant in manum celerarise, XXVII. Ut cappas et tunicas et caligas unius colo-
et ipsa distribuet cum consilio et prsecepto abbatis- ris, et vilis prelii, et inlonsas habeant.
sai, vel priorissss. Deo gratias,

Quee sequuntur ex quibusdam chartis nobis ab uno venerabili et erudito sacerdote Fr. I_.
Cailleau, Fonlis Ebraldi monacho, «ommunicatis desumpsimus.
Inler vetusla statiila daltt Pelroniilm primm abia-} Dfralrum habeat, obtineatque poiestatem regendi
iissm ei sanctimonialibus ecclesim Fontis Ebraldi Fontis Ebraldi, Ct bmnium locorum
ad custodiam religioiiis et disciplinm a reverendis- ecclesiam
simo Patre magistro Roberto. eidem ecclesi»
' pertinentium, et obediant ei; ve-
eam ut suam matrem spiritualem, in
(3) Ut claustrales sanctimoniales omni tempore nerentur
sllenlium tenearit, exceplis illisj quse in exteriora ejusque prudentia omnia ecclesise negotia tam spi-
rilualia quam ssecularia permaneant, aut quibuscun-
procurant.
que attribuerit., et prout constituerit. >
(4) Utquselibetsignanon faciant nisi necessarla,
- Ut carnes et Ipsa autem abbatissa prsevidens in futurum ha3C
sangulnea nunquam cemedant, ne
quidem inilrmse. ila ordinavit (<>): ut major priorissa recipiafur
(5) Ut inlirmse nunquam inungantur, aut commu- ubique et in -ecclesia Fontis Ebraldi et in om-
nionem percipiant, nisi in ecclesia. nibus cellis ejusdem ecclesise et obediant ei, ha-
. Ut Petronilla electa a magistro Roberlo et con- beatque poleslatem post abbatissam de negoti>s
slituta abbatissa communi voluiitate, et devota pe- ecclesi» agendis
titione tam sanctimonialium quam Teligiosorum (7) tft defuncta abbatissa in status sui digni-
(21 Sseculi rationem attende, (S) Ex cap. 40.
Ex capp. 1, 2 Capitulorum regul., supra. (6; Ex cap. 45.
• (3)
(i) ibid. <7) Es cap. 44.
 1085 DIPLOMATA. 1086
tate permaneat et; .plenariam habeat potestatem A {15) Claustrales per cunctas oifidinais silentium
regendi ecclesiam, donec aiia substituatur abba- teneant.
tissa. (16) Si abbatissa, decana, canieraria, aut celle-
taria aut alicujus loci priorissa in infirmilale po-
Hmc auiem presbyteris, ciericis, laicis qui ejus sita sit, volens confiteri, nullaienus ad iectuni sa-
. doclrina liabiium sanctm conversationis suscepe- cerdos accedat, sed in capellam transportata ibl con-
rint, qui sponlanea sua voluntate et gratnita di- fiteatur ef
lectione promiserini se sanctimonialiSus sub vin- eorarnuriicetur, et communicala egresso
, culo obedienlim usque ad mortem servituros; et sacerdole ad leetum reporteiur.
est debitm subjectionis reverenlia': hanc aulem Sorores nunquam loquantur cum ullo homine,
subjecljonem non lantum loco Fontis Ebraldi,
sed eliam omnibus celtis loco illi periinentibus sine cuslode qui inter ipsos sedeat audiens quse
devola hmc prmcepia dedit in subsequenli posita. dicunturj an utilia sint.
Abbalissa virgines suas sacrare volens ad ci-
(8) Ut canonicum celebreut oflicium. vitates et caslella millatenus ad benedicendum eas
(9) Ut claustrglem et communem vitam sine pro- dccere prajsumat, sed accersito episcopo in cujus
prio teneantconlenti his quse sibi a sanctimonialibus "dicecesisunl, in propria ecclesia benedicantur prse-
collala fuerint. senle abbatissa.
(10) Utter in annum sanguinem mittant. Consecrandse tonsa capita habeant et convenienter
, (11) W reliquise ciborum fratrum deferantur ad de guymplis iigalse, teneant in manibus cereos ar-
portani sanelimonialium, et ibi dentur pauperi- denles, et sic ad Evangelium prope allare introdu-
bus. cantur ante episcopum. Sicque (ul est consueludo)
(12) Ut non recipiaut ecclesias paTochiales, nec }n*seseiitibusTirgiuum parentibus, casterisque 'swcu-
decimas eorum. laribus ad consecrationem eorumdem venirevolen-
(13) Ut non accomraodenl res suas sseeularibus. -tibus consecreiitrir ab episcopo (16).
. (14) Ut nullus extraneus recipialur in conventum Sacratse vero per noTein dies communicentur,
fratrum absque licentia abbatissss. et usque ad nouuni diem in contemplatione per-
manearit, et in quantum potuerint nocles pervi-
clauslro per bos dies minime se»
Bmc vero statuia desumpta sunt ex alio ms. per giles ducant,in
eumdem venerabilem sacerdotem. deant, sed in ecclesia jugiter in orationibus persi-
stant.
(14) Si quid fuerit necesse, potius significetur si- J De conversis autem a sacerdote benedictis iimi-
gno quam verbo. Jiter agatur; sed tantummodo per tres dies.
(8) Sic capTl Praecept. recte vivendi, supra.' (14) Juxta primam et secundam regulam sancti-
(9)Siecap. 2. monialium. ' -
. (10) Sic cap. 7. (15) Juxta cap. 40.
(11) Siccap. 8. "(16) Nofa sanctimoniales.Fontis Ebraldi quam-
(12) Juxta capp. 11, 12,13,14. jJam benedictionem suscipere soJitas ab episcopis
(15) Sic cap. 25. dioecesanis. -

'
B. BOBERTI BE ARBtttSSEL-LA

'
DIPLOMATA.

Clypeus FdnlebfaUensis, Salmurii, tomTI 1684; 11,"1688, III, 1691, 8°,

(JdaliiesDE £AMA.INFEB.1E,
,tom. I, pag. 119, 150.)

i. J)- Hlcclesiani sanctimoniaiium," fr&tresdilectissimr,

Charta Roberti de Arbrissello qua omnia monasteria quam in honore sanctse Dei Genitricis semperque
tam virorum quam' sanctimonialium commsndat
Pelro Pictaviensi cpiscopo, scilicet quce in ejus virginis Marise, opitulante Filii ipsius misericordia,
dicecesisita sunt. et tua, Pelre pater reverende, cooperante solertia,
- in vestra dioecesi in-loco qui Fons Euvrandi voca-
(Anno 1109.)"
PETRODei gratia venerabili Pictaviensi episcopo, tur, fundavimus, 'yestrse tuitionis patrocinio, post
venerabilibusque canonicis sancta? Pictaviensis ma-" JDomini, tradimus, et commendamus in perpetuum:
tricis Ecclesise,-et eorum successoribus, F. ROBER- nt Ecclesia3vestrse tanquara charissimse matri obe-
TCSDE ABBRISELLOJ salutem etdebitam gubjeciio- diens filiaspecialiter privilegio dileclionis adhsereat,
nern. et falce vestise defengionis, IwstUiuin impugnalio-.
 1087 APPEND. AD B. ROBERTUM DE ARBRISSELLO . 1088
num<sentibus de ipsa resecatis, in frugem sanctse A Sigfomnium sanctimonalium Fontis Ebraldi.
religionis fruclificet nova plantalio,' et sanelimo- Data Pictavi in synodo, anno ab Incarnatione Do-
niales quas Dominus noster Jesus Christug per me mini 1109, indict. n, epacta xvn, xm Kal. Julii,
licet indignum sacerdotem de luxu revoeatas in loco seeundo Paschali papa, Petro prsesidente catbedrse
Supradieto plurimas, ad laudem et gloriam sui no- Pictavorum, Ludovico rege Francorum, vVuillelnio
minis congregavit, oblitis curis ssecularibus, sub duce Aouilanorum. In Chrislo Jesu feliciler.
vestrse protectionis clypeo, carnem donient, spiri- Amen. - :
tum roborent, divino prorsus, ut coeperunt. invigi- II.
lantes servitio.
Charta Roberti de Arbrissclloper quam concedit mo-
Eidem defensioni mancipamus, omnia loca quse nasierium in Caduniensi pago situm, domno Ce-
in vestra dicecesi simt, tam virorum, quam sancti- rardo de Salis.
monialium ad ecclesiam Fontis Ebraldi pertinen- (Anno 1115.)
tium. Sanclimonialium scilicet quse sunt ad Podiam Ego Robertus de Arbrissello, concedo et irrevo-
inter Calviniacum et Englam, e( obedientiam de cabiliter tribuo, nullopacto, nisi solo charilativse
Jarunda, et illani de Gaina; et si qua alia loca pos- germanitalis amore relento, domno Gerardo de Sa-
sident, sive in posterum juste et canonice posside- B lis, venerabili magistro, soeio meo, inter necessa-
bunt. Hanc autem tradilionem seu commendationem rios amicissimo, ejusque filiis, irao conservis tam
Teslrse defensioni de Ecclesia Fontis Ebraldi faci- extemporaneis, quam successuris, utrumque locum
mus, fratres dileclissimi; communi consilio sororum in silva Cadunensi situm, videlicet lam eum de Se-
ejusdem ecclesise, et vos consilio charissimi Patris guini valle, quem ipse Gerardus cum suis commili»
Petri venerabilis*episcopi, et omnium veslrum eam- tonibus tanquam sibi sub mei persona acquisierat,
dem recipitis. Pro tanto vero defensionis beneficio, acquisitum ajdifieaverat, quam illum qui Salvitas
ancillse Christi quse in eeclesia Fonlis-Ebraidi sunt, dicitur, et universaliter quidquid mifei vel alii vice
sive fuerint, et pro vobis viventibus quotidie ora- mei prsefatum infia nemus concessum esf,-atque ut
bunt, et quando aliquis vestrum obierit, tantum pro ibidcm sttb dominicse clienfete norma Deo militent,
aniraa ,defuncli reddent Deo servitium, quanlum eorum arbitrio et afiectui relinquo. Hanc autem
pro aniina sanctimonialis, quse de congregalione concessionem authenlicam, et solemniteraclainco-
illarum ex hoc sseculo decesseril. Et in.memoria ram generali sanctimonialium capilulo, collaudante
lantse dilectionis sit iu perpeluum censiva ecclesia et.concedeiite earum fidentissima Petronilla, imo
Fonlis Ehraldi Piclaviensi ecclesise de xn denariis ancillarum Dei ancilla, inconvulsam persistere de-
aO synodum Pentecostes. Fraternitatem veslram cerno, omnisque 'calumnue querelam, sive conlro-
Deus omnipotens in religione custodiat, fratres di- versiam hinc fttnditus seeludo, hinc radicitus evel-
lectissimi. lo, el penitus interdiGO.— -
Sigillum Pelrrepiscopi Esi prsedictorum concessio facta locorum apud
Sig. Aimerici decani. Fontem Ebraldi B. Benedicli diefestiva vldus Julii,
Sig. Gaufredi canloris. anno ab Incarnatione Domini 1115, prsesulatus
Sig. Willelmi archidiaconi. domni papse Paschalis anno xvi, indietione vin, in
Sig. flervei archidiac. tempore viduatse Piclaviensis ecclesise,viam ingresso
Sig. Rainerii capicerii. universse carnis Petro antistite, Ludovico Franeige-
Sig. YVillelmimagistri scholarum. narum rege, Guillelmo Aquitanorum duce
Sig. omnium canonieorum. Talia testantur, qui taliter intitulanlur
Sig. Roberti de Arbrisello. Fulco Andegavensium consul.
Sig. Hersendis sanclimonialis. Paganus de Claris Vallibus.
Sig. Petronillse. Aimericus viceconies Toarcensis, et alii.

: CONCORBfA

Inter monasterium Sancti Sepulcri SulJiensis et ccenobium Fontis Ebraldi.

"
(Anno 1114.)
Viede Roberl d'Arbrissel, p. 609.) -
(PAVIIXON, '

feeverendissimis Patribus suisquc dominis RA- -D sedis in his partibus fideliter et prudentissime dis*
DDLPHO sanetse Turonensis Ecclesise archiepiscopo pensanti, et reverendissimo et Deo aroabilrPErao
et GKARDO episcopo Engolismensi, vices apostolicss episcopo, PETEUSabbas Sulliensis et fotus ejus con-
 ^
1089 PETRI PICTAV. EPISC. PRIVILEG. PRO FONTE EBRALDI. 1090
ventus humilis, etRoBERTus de AIIBBISSEL, clarissi- ,\ dicitur Eons Evraudus sedificalum vel constructum
mus vir et Deo amantissimus, totaque sua humilis fuerat, sive in ecclesiis, sive in ofiicinis, vel iii aliis
et devota congregatio debitse obedieniise reverentia domibus, in omnibus deiiique exstirpationibus nemflh
et sanctorum munus orationum. ris quas in terram arabilem discipuli Patris Roberti
- Quoniam sanetis desideriis, juslisque petitionibus redegerant clamabamus. Quapropter nobis in unum
assensum prsebereChristianseperfectionis esse ma- convenientibus, scilicet abbate Sulliensi cum suis
nifestum est, vestrse sublimitatis affusi genibus, sin-. monachis et venerabili Robeiio de Arbrissello cum
cerifatis vestrse clementiam humiliter ac devotissime quibusdam de discipulis suis, ac de ancillis Dei apud
depreeamur, ut quse infra de pace et concordia, et Salicum, prsesenle ipso principe clarissimo Gallerio
dileclione quse facta est internos, scilicet.monaste- de monte Sorello, quem fundatorem abbatise supe-
rium S. Sepulcri Sulliensis et sanctam Ecclesiam rius diximusSuiliensis,nos Sullienses tanti viri,tad-
Fontis Ebraldi super quadam querela scripto adno- tique doctoris honore debito praesentiam venerantes,
tata videritis, eo divinse auctoritatis pondere con- ejusque sanclis admonitionibus deferentes, malui-
firraetis, utnulla prassenlium vel fuluroruminquie- mus aliquid de proprio relaxare, quam S. Spiritum
tudine convenli nulli possint pravorum penitus ho- in ipso, suaque gloriosissima congregatione irrilare,
minura falsis adinventionibus ullp modo ulterius fa- J" talique convenlione, lali pacto, talique tenore pise-
tigari. Inter csetera itaque quse Galterius prineeps dictse querelse concordia, supradiclo adnitenie Gal-
Christianissimus fundator ecclesise Sulliensis S. Se- lero de monte Sorello inter nos facta esl, ut nos
pulcri, eidem soluta ac libera, ac-jure perpetuo Sullienses monacbi nihil prorsus de omnibus quse
possidenda de propriis possessionibus ob remedium ad D. Robertum et ad suos pertinent, ulterius cla-
suse animse dederit, boc quoque in charta quam ipse memus, elc.
in persona propria ab archiepiscopo Turonensi im- Hsec autem charta facta est anno ab Incarnat,
petravit fieri, ac sigillo proprio sigillari donasse re- Dom. 1114, x Kal. Octobris, regnante Ludovico
perlus est, videlicei boscum de Bort ad exstirpan- rege Francorum et Fulcone Andegavorum comite.
dum, ita ut monachi inde habeant medietatem, „Ego Girardus Engolismensis episcopus et san-
isludidem in prsedicta charta habetur, quod quia ctse Romanse Ecclesise legatus hane concordiam
obscure positum erat, dissensionem et discordiam apostolicse sedis auctoritale conlirmo, et sigillo
inter nos quos magis injuriam pati, quam discepla- meo muniri feci, et propria manu subscripsi.
re vel litigare oporluerat, generabat. Nam nos Sul- S. Radulfi Turonensis archiepiscopi.
lienses monachi prsediclorum verborum occasione, (~> S. Petri Pictaviensis episcopi.
quidquid in bosco de Bort (est, enim ibi locus qui

; APPENDIX

-
AD B. ROBERTUM' DE X\RBRISSELLO.

PETRI PICTAVIENSIS EPISCOPI

PRIVILEGIA PRO ORDINE ET CONGREGATIONE FONTIS EBRALDI.

I. D dam in honore sanctse Marise virginis fundavit, in

Charta confirmalionis ordvus et congregattonis loco qui Fons Ebraudi vocatur, quem locum Arim-
Fonlis Ebraldi a Petro Piclaviensi episcopo. burgis uxor Widonis filii .Osmundi et Rivaria filia
(Annoll06.) ejus ad ssdilicandam prsedictam ecclesiam sibi sede-~
[COSNIER, Exord. Font. Ebrald. p. 144.] runt, adjicientes terram qualuor bobus excolendam
Ego PETRUS,Pictaviensis episcopus, notum facio in dupbus lemporibus; ipse veroin prsedicta ecclesia
omnibus tam prsesenlibus quam futuris, quod in plures congregavit mulieres,' quas sanclimoniales
nostro tempore quidam vir apostolicus nomine Ro- constituit, ut ibi reguJafiter viverent, et mundanis
bertus de Herbressello, verlio divinse prsedicalionis voluptatibus abrehuntiantes soli Deo deservirent.
sagaciter invigilans, et tonitruo sanctae exhorta- Non multovero post tempore, ego domnum Pascha-
tionis, plures tam viros quam mulieres a sseculari lem apostblicum adiens, ab eo impetravi ut ibi sem-
luxu revocans, in nostrse dioscegi ecclesiam quam-' per ganctimoniales*esgentyet apostolicaaucloritato
 4091 APPEND. AD B. RGBERTUM DE ARBRISSELLO. 1092
firmavit. Ego quoque auetorilatem Paschalis papse A , facturi erant per|tolamtcrram de LogiTs; concessit
secutus,Aice a fieo mihi concessa idem confirmo, et vigeriam , et alias consuetudines quas' babebat"
ut nulli personse Jiceat regulam sanctimonialium Gaulerius in illa terra, omiiespro ampre Dei eidem
destruere, vel mulare, neque ipsas 'sahctimonlales eeclesise dedit, et quklquid homines ipsius Gauterii
inquietare, vel perturbare, neque de rebus quas jusle hulc ^cclesise dare voluerint (salvo suorum mili-
possident, aiiquid auferre, vel minuere, sed quid- tum servilio), et quicunque dabil huic Jocp terram in
quideis justedatitm sive debitum ,i iu perpetuum siiva Borcii, dedit eidem ecclesise idem Gaulerius -
quiete possideant; elsi quis aliquando contra prhi- secretariam suam, ei vigeriam suam et omnes con-
Jegium aposlolicum, et nostrum prseceptum facere suetudines suas. Hsec autem--uic-ecclesisedala, au-
prsesumpserit, perpeluo maledictionis gladio fe- ctoritate' nostra confirmamus; ut in perpetuum
riatur, H illius machinatio irrila deficiat. Hoc autem quiete possidcaut; et si quis contra haec machinari
factum est ex consensu vcnerabiiium fralrum noslro- aliquid prsesumpserif, analhematis idadio ferialur ,
rum Pielaviensis matricis Ecclesise Canonicorum, et illius fflachinalioirriia deficiat. Hoc venerabilium.
qtiod utiirmum permaneret, manupropria signavi- canonicorum nostrorum consiiio egimus.
nius, et aliis siguandum tradidimus. f S. Pelri Pictaviensis episcopi
Signum Pelri episcopi. i
B S. Petri archidiaconi. ~
S. Aimerici decani. S.-Willelmi archidiacom.
" S. Yuillelmi archidiaconi. S: Raginaudi succentdris.
S. Arvei archidiaconi. S.- Willelmi magislri scholis
S. Petri archidiaeoni. S. Rainerii arcbipresbyter."
S. Willelmi magistri scholarum. _. S. Willelmi Aleelmi. -
S.' Reginaldi subd. S. Hlarii.
- . -
S. Rainerii capicerii. , S.Wilielmi.
S. Canonicorum. , S. Joannis.
Tradita Pictavis in capltulo anno ab Incarnatione Data Pictavi in camera, anno ab Inearnatidne Do-
Domini 1106, indictione xiv, epactaxiv, papa Pa- mini 1106, indictione siv, epacta xiv, papa Pascha-
schali,'Philippo regeFrancorum, Petroepiscopo Pi- li, Petro Pictavieusi episcopo, Philippo Franconim
~
ctavorum, Willelmo duce Aquilanorum. rege; Willelmo Aquilanorum duce.
II. DI.
Pelri Pictaviensis episcopi cliarta confirmans omnes p, Ejusaem carta donalignis de Rofiaco.
* ' •
possessiones monaslerii Fontis Ebraldi. (Anno 1109.)
(Anno 1106.) [PATILLON, Vie de R. d'Arbrissel, pr.j p, 600.]
[COSNIER, ubi supra, p. 146-1 '
Ego PETRUS,Dei gratia Pictaviensis episcopus/
Ego PETRUS, Dei gratia Pictavorum episeopus, notuni facio pinnibus tam futuris quam prsesentibus
quieti sanetse Ecclesice providens, el in ipsa pacem aie dedisse sponsse mese sancts^ Pictaviensis Eccle-
formare, et altercandi occasionem sopire desiderans, sise, admoueiile dilectissimo fratre nostro Roberto
Eeclesise sanctaj Dei Genitricis de Fonte Evraudi, de Erbressello, viro religioso, ecclesiam de Rofiaco
quam fraternpsler Rolieffus deHerbressello virreli- inlef Laudunnm et montem Sorelli silam, ef.eccle-
giosus^ verbo sanclse prsedicationis deditus, riostro slam de Senentio inter Englam et Calviniacum po-
tempore in nostra dioecesi fundavit; domnus Pa- sitam, ut eas amodoin perpetuum habeat et possi-
schalis apostolicus aucloritate sui privilegii munivit; deat,ete. Si tamen, quodabsit! aliquis episcopus vel
ea quse modo possidet,q«seprosuaruni saluteanima- fraires Ecele.sisenostra; ignorantia hujus nostri de-
rum subscrlpti homines sibi dederunt, quiete in per- creti, aut aliquo modo prsedictas ecclesias alii ec-
petuum possidenda sine reelamatione alicujus, yel eiesiwdare, autnlio modotransmutare voluerit, hoc
personse, vel Eoclesise concedo et confirmo; scilicet "" r,
D quoque prsecipio, constituo', ut eas habeat ecclesia
terram in qua ipsa ecclesia fundata est, quam dede-
quam supradictus Robertus in honore S. Dei Geni-
runt prsedictp Roberto Areniburps et Adelaidis filia tricis seniperque
virginis Marise in loco qul Fons
eju,s, a terraBejiai quse supra fontein est, sieut via Ebrajdi vocatur Dei opitulante pisericordia funda-
publica diyidil, usque ad sccundum molehdinum ; vit, etc,
•prseterea J,antum terrse quantum quatuor boTes pos- > Data Pictavi in synoao, xin Kal. Julii, anno II05.
siin.t excplere in duobus temporibus, et terram quam IV.
d.ederunt prsefatse ecclesise llugo filius Gregorii; et Concordia inler abbqtem S. Pauli de Comierico el
Berlaius de Monsteriolo, et uxores eprum et filii a D. Robertumde Arbrissello.
lerra Guidohis Osmundi filii usque ad boseyin Mi- (Anno 1109.)
lonis deTuille, et usque adclosum S. Martini,usque [PAVILLON, ibid., p, 600.]
ad terram Sanctse "Radegundis; et totum nemus Ego PETRUS,Dei gratia Picta%'iepsis ejiiscopus,'
usque ad .ulmum de Maislre; ipsuper omnes eonsue- Widonemabbatem SanctiPaulideCormerico, et mo-
tudines quas prsedicta? ecclesise dedit Gauterius de nachps ejus aliquantulum discordantes^ cum domno
monte SorelJi, quascunqiie homines hujus -loci* RobertodeErbressello etsanctimonialesde ?onte
1093" PETRI PICTAV. EPISC. PRIVILEG. PRO FONTE EBRALDI. <1094
Ebraldi, studui pacificando .disponere, _et"dispo- A super hac re diligenter nienachcrumrationibos, cam
nendo pacificare, etc. Huic ergo eontroversise finem alicfuam possessionem sive investituram de hac ec-
imponere volens el paci utrique eonsulens, statui, clesia se babuisse, nobis nullatenus possent osten-
concedente prsediclo-abbate, et utriusque ecclesise dere, nec aliqua inde munimenta baberent, domnum
eapitulo,-ut deinceps ecclesraFontisEbraudi,quie(e Rpbertum ut ab incoepto non desisteret monuimus.
teneat, habeat el possideat lotam decimam de om- Ipsevero nostris nolens acquiescere monitis obsli-
nibus pecoribus suis, et duaspariesdecimsefruguni' nato animo pobis respondit, se nihil amplius ibi fa-
terrse.illius de Gaina, etc. cturum donec monachorum calumnia pacifice seda-
Data PictaTi in synodo, xm Kal. Julii, anno In- retur. Nos ergo una curo clericis nostris et Fulcaudo
carnationisDominicse 1109, indict. n. Frenicardi ad Nantoliense monasterium accessimus,
Y. et de prxdicta calumnia cum abbate et monachis
loci incoramunieorumcapiluloconcordiam
Ejusdem charfa insignis de fundatione convenlusTu- ejusdem
cionensis. feclmus. Fulcaudus enim Erenicardi dedit pro hac
(Ahnollll) concordia Nantoliensibus monachis quatuor annonse
[COSNIER, Exord. Font. Ebr., pag. 221 et 222, ex sextarios in decima Saneti Medardi de Yertorio,
chartul. Fout. Eb., chart. 581.] ^ qui eis annis singulis redderentur. Abbas igitur
Ego PETRUS,Dei gratia Pictavorum episcopus, uni- Nantoliensis noinine Gauterius in, capitulo Nanto-
versis catholicis notum fieri volo, etapicibus prse- liensis ecclesise, "nobis"prsesentibus, consilio et as-
sentis paginse denuntio quam diligenti ratione ad sensu monachorum suorum calumniam illam peni-
honorem Dei, et sanctae religionis observationem lus absolvit, alque dimisit; et ecclesiam Tucionen-
locus_qui_a vulgo Tucio nominatur nostro et cauo- sis loci, ipsumque locum ex inlegro dominoRoberto
nicorum nostrse sedis communi assensu, alque con- et prsedictis sanclimoniaJibus et viris ecclesise sub-
silip fuerit sedificatus. Locus namqnfi Tucionensis ministfstnlibus quiete ac perpetuo possidendam con-
' cessit. His
olimvasfasylvarum-soliludinedesolatus, spinarum itagueDei auetoritale pacificatis, Tucio-
et veprium densitate confertus, diu inhabitabilis nensem locum cum ipsa veteri ecclesia, cujus ibi-
exslilit: in quo tamen yetustissima cujusdam pccle- dein, ut sajpe dictum est, vestigia.eminebant Deo ef
sise vestigia apparebant. Cum itaque" vir quidam S. Mariasde Fonte Ebraidi et domino Roberlo, e(
magnse religionis et bonse opinionis nomine Rob.err saepediclis sanciimonialibus, consilio virorum, cle-
tus de Arbrissello loca solitaria et divinis cullibus ricorum dedimus, et ut quiele cl inconcusse per*
idonea vigilanfia, cura diligenter inquireret, in qui- , petuo possiderent concessimus. Concessimus quoque
bus sanctimoniales feminas quas ad serviendum Deo pari tenore, ut omnia quss in nostro episeopatu col"
viventi congregaverat, coliocare valeret. Quidam vir lalione fidelium legitime acquirere possenl, eis fir-
iUustrisqniFuicaudusFrenicardiyocabatur ad eum ma et illibata perpetualiter permau(;rent. Statuimus
accessit, ipsumque obnlxis precibus exoravit ut in eliamuJ quicunque iianc nostram institutionem per-
supradicto ioco eeclesiam sedificare dignaretur. Erat turbare,aut inquielare prsesumeret, vel contra eam
enim locus iste suss possessionis, ejusque subditus temere venire tenlaret, secundo tertiove commoni-
potestati: verumtamen vir prsedictus RoJierlus sta- tus, tandiu anathematis vinculo cogeretur, donec
tiifl precibus Fnlcaudi non acquievil; sed nec Jiunc, digne de perpetrata iniquitatesalisfaceret. Ulnutem
nec alium in nostro episcopatu locum, nisi nostro h_eeconcordia atque-concessio firma etillibatain
et clerieorum virorum consilio se sedificaturum sive perpetuum permaneat, eam scripto tradere curavi-
-susceplurum asseruit. Praedictus igitur Fulcaudus mus,etpropria subscriptione firmavimus, nostro-
arflenti desiderio loeum "Tucionensem domno Ro- que sigillo munire pilsecipimus. Huic autem prsedictse
berto et sanctimonialibus feminis quse sub ejus coueordise atque concessioni ad fuerunt: Willelmus
disciplina in loco qui dicitur Fons Eubraudi Deo Radulphimagisler scholarum-Pictaviensis Ecclesise,'
devolissime serviebanl dare cupiens, ad nos aeces- •n Petrus de Sancto Saturnino ejusdem Ecclesise ca-
sit, roganset obsecrans qualenussupradictum locum nonicus, Ademarus Nantoliensis ecclesise prior, Pe-
prsenomiriato viro domino, sciiicet Roberto conce- trus Fulclierii, LJmbertus de Yestolio, Aimericus
deremus, et ei ut ibidem ecclesiam sedificarel per- Candidus, Aruaudus, Arrius, et mulli - alii Nanto-
suaderemus. His ita transaclis cum prajfatus ilie lienses mbnachi-; Fulcaudus Frenicardi, Ademarus
Robertus nostris persuasionibus acquiescens in illo frater ejus, Aimericus de Pmdra., el mulli alii tam
bco ad Iionoreni _Deiet sanctte religionis .observan- clerici quam laici.
iiamecclesiam et.officinas _sedificarijussisset; Nan- _F&ctaest anteni Jisec concordia atque concessio
folienses monachj Jocum prasdietum domno Eoberto incapituloNantoliensi, anno ab fncarnatione Dommi
calumniati sunt dicentes; quia vetus ecclesia cujus 1-112, indict. v regnanle Ludovico Franeonmr
- - >
vesligia {ut>supradiclum est)' ibi apparebant, de rege.
iare Nantoliensis monasterii /uerat; inquisitisigitur.
1035 aPPEND. AD B. ROBERTUM DE ARBRISSELLO, S0D8

GOFFMDI VINDOCINENSIS'ABBATIS J

CHARTA PRO FONTE EBRALDI

Vie de Robert'd'Arorissel, pag. 609.)
{PAVIIXON,

Notum faeimus tam futuris quam praesentibus A de sale nostro dominico, capilulo suo annuente, no-
quod domnus Goifridus, Yindocinensis abbas, ante bis donavit, et in perpetuum concessit.
omnes et super omnes alios abbates, hujus loci qui Facta sunt autem hsec in capitulo, Fontis Ebraldi
Fons Ehraldi dicitur familiaritatem habet et benefi- prsesentibus D. GofTridoabbate Yindocinensi et
cium; eteuro ipse obierit per singulos annos ejus domno Roberto de Arbrissello, magistro nostro, an-
solemniler celebrabimus anniversarium. De fratribus nuentibus sororibus cunclis, an. 1114 Incarnation.
autem Yindocinensis monasterii de quibus breve Dom., indictione vi.
habuerimus, tanlum faciemus, quantum pro nobis- Concessio autem hujus telonei facta est m capitulo,
metipsis. Ipse vero domnus abbas partem telonei Yindocinensi vi Non. Augusti.
quam apud Sanctum Fiorenlium veterem habebaf

DIVERSORUM DONATIONES PLE

ABBATLE FONTIS EBRALDI SUB REGIMINEB. ROBERTI DE ARBRISSELLO FACTM -

I. B ut ad sustentalionem sanclimonialiuni in ecclesia

Concessio Sibillm S. Crucis abbatissm facla abbalio? Fontis Ebraldi omnipotenti Domino servientium,
Fonlis Ebraldi. unum de locis S. Frontonis dignaretur accipere, et
[PAVILLON, Vie de Robert d'Arbrissel, p. 593.] ad victum sanctarum feminarum sedificare : qui
. Ego Sibilla, S. Crucis abbatissa, volo tam futu- precibus eorum quandoque devictus, unum de mi-
rorum quam prseseiilium scripto tradere placitum, noribus locis corum, et eo tempore jam pene deser-
quod cum domno Robeiio et sororibus de Fonte tum accepit: et ad honorem S. Frontonis et ad re-
Ebraudi per manum et petilionem Hersendis quse cognitionem Jiujus nostrse donationis unam libram
est prior illiusloci, el religiosa est mulier, firmavi- incensi quse in ejus festivitate reddalur, ibi impo-
mus. In quadam itaque lerrse noslrse silvula, quam suit. Itaque ego Guillelmus Petragorieensis Ecclesise
vulgari nomine Born appellant, etloco illi aflinis in episcopus, et canonicorum S. Frontonis abbas, et
parochia de Cuseio esse dignoscitur, concedimus eis eidem canonici, hunc locum qui dicitur iu silva
omnium reddiluum medielatem unam, et aliam me- Cadunii Salvilas, domno Roberto et sanctimoniali-
dietalem ecclesi_eS. Crucis, cujus juris est, integre bus Fonlis Ebraldi dedimus mansurum, et omnia
et per omuia retineant, etc. Hoc donum, et conven- quse ibi possidebamus : et noslris propriis mani-
tionem quam de hujus silva? particula quam quo- iC bus subscripsimus, et ad confirmalionem hujus do—
quomodo excolet propter divinsepietatis timorem et nationis hanc chartulam sigillavimus.
domni Roberli ecclesise nostrse amici dileclionem Testibus Helia prsecenlore. de Cassey, Bernardo
fecimus,.etc. sacrista de Pairac, Itherio archidiacono de Solis, et
- Data in capitulo S. Crucis, ,anno 1104 ab Incar- aliis quam pluribus.
natione Domini. III.
II. Cliarta donationis de terra de Podia.
Ghariadonationis loci de Cadunio domno~Roberto4e [COSNIER, Exord. Font. EbraL, p. 216, ex charlu»
Arbrissello. lario Fonlis Ebraldi, charta 686, fol. 168 b, et
[DE LAMAINFERME, Clypeus Fonl. Ebrald., tom. I, 169.]
p. 149, ex tabulario abbatise de Cadunio. ] Nos Petronilla de Montoranto, Paganus de Valli-
Dum venerabilis Robertus de Arbrissello Petrago- bus, Theobaudus ForescJierius, Belotus de Claris-
ricas partes advenisset, et capitulum Sancti Fronto- Yallibus, Joamies de Tuscha, donamus et in perpe-
~
nis inlrasset, ibique «anonicos ejusdem sancta prse- tuum concedimus domno Roberto homini religiosis-
dicaticne reficeret, rogaverunt eum eidem canonici, simo, et piissiinas Fontis Ebraldi monachorum cc-n-
1097 . DIVERSORUMDONATIONESPLE. 1098
gregati, tejraro scilicet de Podia, avia Carbonaria JAguinera totum ad. intqgrum sanctimonialibus de
usque aJ Boscum Roberti, cum prato de fonte de Fonte Ebraudi concedo. Dono itaque illis solidum
Yoigi, cum decimis et Jucrariis et omnibus reddi-' atque quietum cum omhibus expleturis, quas iK
tionibus, sine cousuetudine possidendam. Prseter antecessores niei habuerunl, "el cum illis quse in
illud vero donum in augmentum boc eis donavi- aqua vel extra aquam ex h.ereditario jure mihi vi-
mus, Boscum scilicet, ad omnia eorum suorumque dentur habere, cum omni utilitate scilicet vel
necessaria, el omnem prsecursum animalium et pa- commoditate, qusejam milii apparet, vel eme^ioranda
snagium porcorum illorum, ex quo aliis porcis veli- esf, ut nemo donum meum violare, aut inquietare
tum esset. Ego vero Elias de Tellio simul et Boa- prsesumat. Hujus autem tieemosynse mese donatio-
roundus fllius meus, quidquid in supraseripto elee- nem concessit Aremburgis eomitissa uxor mea, ex
mosynse islius dono habebamus similiter donamus cujus dote erat, atque Gofredus puerulus lllius meus,
et perenniter eis concedimus. Nos utique Gaufredus et revestimus dominam Petronillam abbatissam
de Chaluiniaco et filii mei Bocurtus, Hector, Gaufre- cuin cultro nigri manubrii. Concessi eis insuper
dus, Pagani, et Lorigus frater episcopi •}-,quidquid boscum meum ac necessitatem ponlis. Adfuerunt
in terra et pasnagio habebimus similiter donamus, isti lestes: Lisiaidus de Sabilleio, Hubertus de Cam-
et eisconcedimus.lsti autem hsec audierunt et vide- B ' paniis. Florus frater comitis, Papabovem de Reil-
runt, Petrus Piclaviensis episcopus, magister Ro- leio, Guillelmus de Molendinis, Barboiinus de Ramo-
bertus, Longus de Turri, Joannes 01iverius,"Arrau- forti, Gofredus ffaler ejus, Archardus deEscharbot.
dus Boschet, Aamerus de Gaslina, Joannes Yilanus, De canonicis Sancti Laudi, Radulphus de Sancto
Benedictus de Bernezaicb. Hilario, Gofredus Caiphas, Odo de Sancto Florentio.
__.-.- - IV.- - __Regnante Xudovico rege Francorum, Fulcone-co-
Fulconis Andegavensis comitis donum de Praiis in mile Andegavorum, Raginaudo Andegavensium epi-
Gaina. scopo.
[COSXIER, ibid., p. 201, ex Fontebraldensi charlula- VII.
rio, charta 548.] Domtm ejusdem de molendinis el pfatis ad Com-
Ego Fulco Andegavensis comes, pro salute animse pignas.
ineae et parentum meorum, omnia prata quse habec»- (Ibid., p. 208.)
in Gaina, concedentibus filiis meis Gaufrido et Ego Fulco junior Andegavensis comes, Fulconis
Fulcone, dono et concedo Deo, et beatoe Marise, el comitis filius, causa orationum apud Fontem Evraldi
sanctimonialibus Fontis Ebraudi in manu domni veniens, pro animse mese et parentum meorum re-
Roberli de Arbrissello. Hujus doni sunt lesles Hugo ^1 medio, dono et in> perpetuum concedo habendum
Rigardi, Gaulerius de Poniaco. Deo, et beatse Marise et- sanclimonialibus Font's
Aeta,Philippo Francorum rege, Guillelmo Aquita- Evraldi in manu domni Roberti de Arbrissello mo-
jiorum duce, Petro Pictavorum pontifice. lendinum et prala omnia quse sunt apud Compiguas
in nemore Monnesio, et aquam Vigennse quam ha-_
Charla ejusdem pro Fonte Ebraldensi monasterio. beo apud Salmurum, ad exclusam et molendinafa-
IJ. DE LAMAIXTERME, cienda. Yideutibus et prsesentibus istis : Bertreia^
Clypeus Fonlis Ebratdi,
U, 200.] matre mea, Petro Pictaviensi episcopo, Rainerio Ca-
Ego Fuleo Andegavensiuiri comes, pro salule ani- picerio, Petro Castelli Eiialdi, Petro de Sancto Sa-
mse mese et parentum meorum, omnia prata quse turnino, et de mililibus Galvanio de Chamilliaeo,
liabeo in Gaina concedentibus filiis meis Gaufrido Griseia de Monlesorello, et Gaufrido de Doato filio
et Fulcone, dono et concedo Deo, et beatse Marise, et ejus, Borello de Salmuro. . „ ;>
sanctimonialibus Fontis Ebraudi in manu domni Acta, regnantc Ludovico Francorunij'ege, Rai-
Roberti de Arbrissello, Hujus doni sunl testes Hugo naldo' Andegavcnsi prsesule.
Rigardi, Gauterius de Poniaco. D ™"
.
Acta, Philippo Francorum rege, GuilleJmo Aqui- Donum ejusdem de xx jultis pralorum in Verone.
tanorum duce, Petro Pictavorum pomifice. (Ibid., p. 206.). _
VI. Lectio sacri eloquii curam animarum nostrarum
Donum Fulconis junioris de Ponte
~ Sagei. habere sub voce modula dulciter nos invitat dicens :
'
(Ibid., p. 209.) Vigilate, quia nescitis quando veniet Dominus. Cujus :
^Faciendum est ndbis quod monet illud evangeli- sacrse exhortationis dilectione animalus ef auctori-
cum prseceptum : Facile vobis amicos de mammona tate frelus, ego Fulco Andegavensium comes, Ful-
iniquitatis; ul cum defeceritis recipianl vos in ceterna conis comitis filius, ardenti desiderio mea magna
tabernacula. Hac igiturj ego Fulco cc-mes Andega- faeinora desiderans relaxari, usque Eontem Ebraldi
vensium junior, auetoritate commonilus, ad elee- magna cordis compunctione^ 01'ationisgratia Deo
mosynam ancillis-Deiindigentilius faciendam prosa- adiuvante perveni. Qui ergo qualiscuhque sim,
lute animse mese parenluirique meorum remedio, de Deum Dominum indesinenti studio suppliciter de-
facultalibus meis Poniem scilicet Sagei (Ponl-de- precans, et sanctimonialium ejusdem Ecclesise mul-
Ce)-el vigeriam ejusdem pontis, furtum atque san- las multarum necessitates ibidem Deo humilitatis
" "
PATUOL. CLXtL 35
1499 APPEXD. AD B. ROB. DE ARBRISSELLO. H00
devotione famuiantiuni considerans, ad earum dila- A.rello de Salmuro, Radulpho de Greio. Regnaiue
lionem unani partieulam doiiare invigilavi, ut ante Francorum rege Ludovieo, Radulpho Turonum ,ar-
tantum judieem mei poccatoris oraliodigneturexau- chiepiscopo, llaginaudo Ahdegavensium episcopo.
diri. Qucin domno Roberto de Arbrissello, homini XI.|
scilicel religlosissimo, cujus admirabilis doctrina Donum ejusdem de terra Francorum.
verbo sanclse prsedicaiionis, et tonilruo sanctse ex- "(Ibid., p. 206.)
hortationis per lolam Ecclesiam ct sua fulgel elo- Ego Fulco comes junior Andegavensis com^s, m-
quentia, iu Christi nomine nomina _iet in sevumillis mis mole.peccaminum aggravalus, notum facio om-
cum omni integrilate donavi, videlicetviginti julla nibus quod Deo, el domuo Roberto de Arbrisscllo,
pratorum, quse in pascuis de Yerone mihi videntur et feminis sub monaslica disciplina loco qui Fons-
habere. Ad hujus rei donalionem, eleemosynce pa- Ebraldi vulgariler appellalur in CJirisli nomine sibi
tris mei concessionem illis sanctimonialibus ssepe suppositis, pro , salute anhnse mese, parentumque
dictis confirmavi, scilicet boscum Rotardi, quem meorum remedio, terram Francorum, quse Barha
pater meus Fulco pro peccalis suis donaverat, et Nova vocatur, ad explendas earum neccssitaies, et
frater meus Gaufridus Martelli cencesserat. Necnon ad usus proprios solidam et quietam dono acper-
ctiani terram illam, quae circa boscum supra dictum S peluo jure possidendam «nicedo, "concedente uxore"
fuerat. Donum hoc datum est in istorum viiorum mea Arembuiga comitissa apud civitatem Turonis.
audientia, Bertradis reginse, Hugonis de Gilleio, Bo- (invitalu comilis in hauc urbem Robertus se contu-
relli de Salmuro, Gaufridi Maumonii, religiosis, lerat.) YidentibusetaudientibusOdone decano San-'
Fulcodii magistri capellani, Caradocci. - cti Martini, Ernulpho de iMonte Gomerico, Ragi-
IX. naudo de Salmoncai, PetrolXoCha.
Donum ejusdem de pralis in Gaxna. Xil!
(Ibid., p. 208.) Dottum ejusdem de terra ds Bruiio.
Opera niisericordiae salutare nobis est seminare^ (lbid.,T>. 205.)
ut in tempore messis fructum Jaboris uostri merea- Aposlolus Pauius ait : Si linguis hominnm loquar
mur, juxta illud propheticum : Venientes aulem et angelorum, charitalem autem noh habeam, niliu
venient cum exsidtatione, portantes maniputos suos. sum. Hujus igitur taniai charilatis aucloritate ego
Fulco junior Andegavensium comes pro salute ani- Fulco comes cognominalus junior, Fulconis comilis
rase mese et parentum meorum remedio, Deo et filius, magis coeleslia quam terrena desiderans, cC
domno Roberto de Arbrissello et Ecclesise Foniis ~ videns posse liullum evadere amarissimae gustum."
Ebraldisanclimonialibus douo prata mea, quse de mortis ad horam, Deoet domuo Robeito de Arbris-
raonachis de Carrophio ad censum Jiahebam, in sello magnoereligionis el honeslalis viro clarissimo
Gaina habenda omni tempore, et solute possidenda, et feminis in Christi nomine sibi srippositis, locum"
ct in perpetuum concedo sub istorum virorum lesli- sanclce et monastic_e congregationis colenlibus, qui
monio, Gaufridi de Ciaris Vallibus, Pagani fratiis Fons Ebraldi vulgari norairie appellalur Deo Domi-"
ejus, Ugonis Rigaudi, Drogonis Fetardi, Aimerici no devot.ssime ibidem militanlibus, pro animse mcse
Flocelli. pareiitumque meorum remcdio, terram meani de
X. Brullio,- quse ad pontem Chinonis esse videtur, et
Donum ejusdem 4e Medietariis el pratis ejusdem de omnes meas illius terrae expleturas, et prata,,et
Borenna. ceusus, ad praediclarum sanctimonialium feminarum
(Ibid., p. 20S.) necessitates explendas ita integerrime sicut mihi vi-"
Ex nonnullis Scripturarum teslimoniis habemus, -dentur habere , dono.et in perpetuum concedo,
ut peccata nostra eleemosynis redimamus. Hujus libere, quiele, sine omni calumnia halienda et
sacrse auctoritalis coinmonilioneni saluberrimam possidenda : et etiam omnes coslumas meas, quae
autiiens, ego Fulco junior Andegavensium eomes, D de cunctis casamentis exire milii videntur Hujus.
Fulconis comitis filius, cogilavi quidpiam miseri- rei lestes existunt Philippus fraler meus, Borelius
cordise pauperibus Dei impendere. Dono equidem de Salmuro, Pelrus de Campo Caprario, Paganus,
Deo omnipotenli et doinno .Roberto de Arbrissello de Petrofonle, Godeftedus Lesgans, Eflredus miles"
magnse honestatis viro el religiosissimo, et sancti- • reginse (Bertradse), Richardus pedagogus Philippi
moiiialibus sibi suppositis apud Fontem Evraudi, in fratilscomitis Andegavensis, Gosbertus de Morlon,
Ecclesia B. Marise semper Virginis feminis de luxu Horsendis priorissa et Petronilla.
sseculi ad monasticse rcligionis observantiam revo- Acta eharla, regnante Ludovico Francorum rege,
calis, omnes medietaiias de Borenha e,t omnia prala, RaJulpho Turonensi archiepiscopo existenle
quse Gaufridus Martellus senior comes Andegaven- XIII.
sis roeus antecesson anticjuitus habuit, lenuit ct Ponum cjusdem de motendinis ad Chinonem.
possedit: ul spatiuui verse poeiiitentise divina Dei (Ibid., p. 205.)
omnipotentis clementia mihi conlerat, et locum re- Quisquis ad coelesiia tolo mentis. anhelat intuidi,
frigerii anlecessoribus meis concedat. llaec concessio de terrena substantia lribtierepauperibus,el ecclesiis-
suh prsesentibus istis facta est: Aba de Bribleio, Bo- opporiunastipendia debet, prout eisua facultas sub-
 " '
jjoi DIYERSORUM DONATIONESPI_E. 1102
minislrat. Scriptum enim est, quia charitas operil A XIY.
inuititudinem peccatorum. Hujus igitur divinse au- Omnium confirmalio donorum ab Aremburge,
Fulconis junioris uxore.
ctoritatis attestatione commouitus ego Fulco junior
(Ibid., p. 214.)
Andegavensium comes, Fulconis comitis filius, ob
medelam peccatorum meorum ae remissionem pa- Universis sanctse calholicse Ecclcsice religiosis
rentumque meorum dono Deo et domno Roberto fidelibus prsesentis paginse audientia sanum praeheat
de Arbrisello, et monachabus in Christi nomine sibi intelleclum de his omnibus, quae insigni sanctimo-
suppositis, in ecclesia B. Mariae Fontis Ebraudi nialium congregationi de Fonte Ebraudi me Areni-
congregatis, duo molendina ad Chinonem, et ex- burgem Andegavensem comilissam \ideriiit affir-
clusam, ubirnolendina existunt, soluta ac quiela in masse atque concessisse. Yenerabilis siquidem vir
omni posteritate possidenda. Sub istis testibus: Ber- meus Fuleo Andegavcnsium comes, Fulconis comi-
trade regina matreihea, Philippo fratremeo, Gos- tis filius, de facultatibus suisque propriis rehus
berto de Mortuno, Roherto Purello, cui prsecepi Robertum de Arbrissello magnse religionis Virum,
eisdem tradere niolendina Amaurico de Monteforti. verbi evangelica; prsedicalionis sagaciter dispensa--
De sororibus, Arsendi priorissa atqiie Petronilla. torem, ad sedificaiidam ecclesiam, (juam ipse ad h^
B riorem Dei, el gioriosse Virginis Marise in loco qu".
Xlll bis.
Ebraudi vulgariter appellatur, instruebai; et
Concordia inler congregationenr Fontis Ebratdi et Fons
Radulphum Ivonis filium a Fulcone juuiore Aixde- ad usum sanctse congregationis ejusdera loci sancti-
gav^comite conslituta. monialium, divina disponente clementia, dilare lar-
(Ibid., p. 212.) giter invigilavit. Omnia vero bona quae prajdiclo
Ut posteritas onmis agnoscat, ego Fulco comes, Roberlo feminisque sibi stippositis a supradiclo
Fulcouis comitis iilius, scripto stalui adnotari iiiam meo viro comile charitative dafa sunt aut concessa
discordiam, quae erat inler congregationem Fontis apud Fontem Ebraudi, meae omnimode concessionis
Ebraldi, et Radulphum, Ivonis filium, et generum munitione integre coafirmavi, sub testimonioGau-
ejus Gaufridum, me omnino definiisse. Cujus causa fridi de Ramoforti, Reginaudi, FraribaUili, Gireii
discordise hsee erat : Guillelmus de Monte Sorello, de Escharboto, Ugonis de Haia, Odonis de Doeio,
et uxor ejus Hersendis ab Ivone Sancti Martini ca- Boterii, ftlii Engilbaudi, Boicrii de Cenomagnis,
nonico et capicerio onniem possessionem, quam in Maithsei de Monslerolo, Beatrieis magislia? eomltis
villa Sancti Martini Condatensis possidebat, enie- sse Andegavensis, Riverise uxoris Ugonis de Doei\
runt, et Stephano filio suo eam dederunt. Et sicut regnante Ludovico Francorum rege, Fulcone Ande-
ipsi eam possederant, ita Slephanus eorurn filius G gavensium comite, Radulpho Turonum archicpi-
eam annis pluribus quiete possedit. Deniquc Guil- scopo.
lelmo niortuo, uxor ejus" Hersendis, apud Fontem XV.
Ebraldi religionis habitum aceepit. Pro cujus anima Fulconis Foterelli donum de domo sua.
iilius ejus Stephanus prsefalam possessionem, quam (Ibid.',T>. 216.)
ei et pater suus etmater dimiserant, Deo et Ego Robertus de Arbrissello mandavi lilter.s tradi
B. Marise, et sanctimonialibus ibidem Deo servien- -donum quod donavit de domo sua et de supellecti-
libus donavit, et fratri suo primogenito Gauterio con-.. libus quse ad domum pertinent, Domino Deo et ec-
cedere fecit. Yerum Radulphus et Gaufridus su- clesiseSanctae Marise atque sanctimonialibus Fontis
pradicli hanc donationem calumniati sunt. Ego vero , Ebraudi, pro Dei amore et mei Fulco Foterellus.
Fulco comes nolens causam istam diulius prolon- Donavit itaque Fulco Fpterellus Deo, et Sanctaj Ma-
gari, cum prsedictis caluinniatoribus talem concor- rise et sanctimonialibus domum suam cum omnibus
diam feci, quod eis manumea suam calumniam cum appendiciis, preclbus et admonitione Fulconis ju-
cultello nigri manubrii dimiserunt : et cum eodem nioris Andegavensium comitis, et matris suse Ber-
cultello donavi et concessi Deo, et Beatae Marise, et tradse reginae, et Eremburgis uxoris comitis , in
p
sanctimonialibus Fonlis Ebraldi in manu domni Bianu mea. Hoc viderunt et audierunt Aimericus de
Roberti de Arbrissello pro animse mese et parentum Faia, Arduinus de Sancto Medardo , Segebrandus,
meortim remedio supra dictam possessionem, vide- Conestabulus, Carbonellus de Sanclo Michaele.
licet domos, vineas, terram, ipsis calumnialoribus Actumestistod in ipsius doino Fulconis inCastro
prsesentibus ot concedentibus jure perpetuo possi- Laudunensi, Philippo in Francia regnante, Fulcone
dendum. Hujus autem rei testes sunt Robertus de Andegavensium comite; Petro bonae memoriae Pi-
. Bloio, Amalricus de Monte Forti, Borellus de Sal- ctavensium episcopo , Raginaudo . de Marligniaco
muro, Aimericus de Averio, Raginaldus de Salmuu- Andegkvensium episcopb".
ciaco, Stephanus de Monte Sorello. Hsec cbarla fa- XVI.
cia est regnanle Ludovico Francorum rege, Radul- Berlaii de Munsleriolo donum de terra de Bornio.
.pho Turonensium archiepiseopo. (COSNIER, Exord. Font. Ebrald., p. H0.)
Ego Berlaius de Munsteriolo et Hugo, filiusGrego-
rii, damus ecclesiae Fontis Ebraldi terram de Bor-
.nio quse-sic terminatur: ex uno latere est terra
 1103 A-PPEND. AD B. ROB. DE ARBRISSELLO. UOA
Guidonis filii Osmundi, ex alio Boscum Milonis de j^ dicente ecclesiam Fontis Evraldi nobis videntibus
Tuille, et ex alicra parte clausum ipsius Berlaii, septem annos quiete lenuisse illam, et xu dena-
alque ex alia terra S. Radegundis, ex altera parte rios de censu nobis annuatim pro exclusa red-
est ulmus de Maislre. Goiicedo et ego Beiiaius ipsi didisse. Nos itaque timentes animaj nostraeperieu-
ecclesise vineas intra deserta sitas, et vineas quse Jum, et calumniam quam faciebamus de exclusa di-
erant de feodo meo, quas ipsi homines qui eas ha- mittimus, ei insuper Deo, etbealae Marise,et sancti-
liebant dederunt prsefatae eeclesiae, retenta tamen monialibus Foniis Ebraldi exclusani, et ex utiaque
vinarii consuetudine ; haec dona fecimus, conceden- parle exclusae terram arabilem, et prata, mareschia
libus uxoribus et filiis noslris. damus et concedimus in manu Roberti de Arbris-
XYII. sello, etc. Prsesentibus ipso Petro episcopo qui con-
Charta prioratus de Vrsano Foniis Ebraldi. donavit nobis injuriam suam pro hac coucordia,
(PAVILLON,Vie de Roberl d^Arbrissel, p. 557.) Rainerio c.apieerio, BuGcardo de Derceio, Garnerio
Notum fieri volumus quod Bituricensis palriae de Gaina. ,
liarones Radulphus videlicet Dolensis, Gaufridus l
Acta, Ludovico Francorum rege, Guillelmo Aqui-
Exoldun. Joannes Lineriensis, Elias Uriacens., Um- tanorum duce, Petro Pictaviensi pontifice.
baldus de Sancla Severa, pro redemptione animarum B XIX.
-suarum dederunt Deo et B. Mariae seroper Virgini Charta donalionis de valle Fontis Ebraldi ab
ct sanctimonialibus feminis sub regulari disciplina Adelaide.
<ii loco qui dicilur Ursan Deo servientibus quod (COSNIER,Exord. Fonl. Ebraldi., p. 110.)
nunquam aliquas consueludines quse vulgo peda- Ego Adelaidis cognomento Riveria, filia Widonis
gium vel teloneum, seu venditiones appellanlur de Osmundi filii, notum fieri volo omnibus, quod cuni
earum pecuniis sive rebus ipsi vel eorum clientes concessione matris mese Afemburgis dono domno
»cciperent. Haec autem donatio atque concessio Roberto de Arbrissello et conventui niulieruai re-
facta est in prsesentia D. Roberli de Arbrissello ligiosarum, quas pro Deo congregavit, vallem Fon-
sub cujus regimine Jocus ipse tenebatur, in manu tis Evraldi ad pedificandam eeclesiam in honorem
venerabilis viri Leodegarii Bituricensis arehiepi- beatae semper Yirginis Maria;. Haec vallis data sic
scopi in cujus dicecesi prcedictus locus consislit. Ut- terminalur: Ex unolatere esl terra Berlaii, et ex alio
autem haec donatio atque concessio firma et illibata via puhlica usque ad secundum molendinum ipsius
omni tempore permaneat, staluerunt prsedicli baro- vallis, etc. Hoc fecimus consilio et -concessioue'
nes, consilio et assensu jam dicti arcliiepiseopi, ut dominorum terrae, scilicel Gaufridi Maumonii,.et
si quis de eorum, quod absit! successoribus, hoe '" Gisleherti de Lausduno, sub audienlia el testimonio
donum violare, vel aliquo modo inquietare prsesu- proborum virorum, scilicet Gauterii de Montesorelli,
merct, propriis privatus possessionibus , tandiu Aimerici ile Bernezay, Ivonis de Sessiniaco.
anathematis sentenlia coerceretur, quoadusque huic XX.1
donationi asscntiret. His itaque peraclis saepedicius Charla Adetaidis filim Guidonis de donatione vallh
t.rchiepiscopus et D. Robertus et alii reliquifratres,- Fontis Euvratdi.
qui ibidem aderant, praetaxalis baronibus eorumque (Ibid., p. 110.)
suecessoribys, illius sancti loci fraternitatem et Igo Adelaidis cognomento Riveria, filia Wridonis*
oninium beneficiorum suorum participationem, ex Osmundi filii, liotumiierivolo omnibus quod dono
parte Dei omnipotentis et S. Marise semper Yirginis domno Roberto de Arbressello, et conventui mulie-
concesseruht, elc. rum religiosarum quas aggregavit, vallem Fontls
Acla sunt anno Domini 1113. Euvraldi, ad asdificandam ecclesiam in honorebeataa
Ego Leodegarius Bitur. archiep. consilio cleri- semper Yirgiuis Mariae. Hsec vallis data sic termina-
corum nostrorum ct aliorum, absolvo -et immunem tur : Ex uno latere est terra Berlaii, et ex alio via
conslituo a synpdis et pactis ecclesiam de Maisons publica usque ad secundum molendinum ipsius
in cujus parochia Jocus Ursani silus est. Prsesenti- vallis".Huic ecclesiae damus lerram quatuor bobus
bus suprataxatis baronibus. excolendam duobus temporibus, et duos junctos
XVIII. terrse anle domum hospitariam. IIoc feeimus consi-
lio et concessione dominorum terrae, scilicet Gau-
Muttiplex Grimaudi de Monlibus donum. fridi Maumonii, et Gisleberti de Lausduno, suhau-
(DE LA MAINFERME , Ctypeus Font. Ebrald. , II,
p 509.) dientia et testiinonio proliorum virorum, scilicei
Ego Grimaudus de Montibus, et fratres mei Pipi- Gauterii de Montesorelli, Aimerici de Benezay,
nus, Rainaldus, Berengarius, Gofridus, notum fieri Ugonis, filii Gregorii, Iveti de Sessiniaco.
volumus, calumniam quam faciebamus de exclusa XXI.
hi~& in Gaina saiiclimoriialibus Fontis Ebraldi per Petri de Gusnachia donum de landa de Belloquercti.
manum Petri Pictaviensis episcopi ad concordiam \Ibid., p.217.)
converlisse. Nos ilaque dicebamus partem exclusse Quid ,uid respeclu pietatis agilur, et hic et 5n fu-
in terra nostra factam fuisse sine concessione turo aactorein suum adjuvat, dicente enira Aposlo-
nostra : Hersendi priorissa FonlisEbraldi conlra- lo : Unusquisque proul laborabit fructus svi laboris
H05 DIYERSORUM DONATIONESPLE. *iOS
accipiet; hujus igitur retribulionis auctoritate seeu- /V Acla, Ludovico Francorum rege, GuillelmoAqui-
rus, ego Petrus de Gasnachia consilio simul et ad- tanorum duce, Pelro Pictaviensi episcopo.
monitione domini meiPetri Pictaviensis episcopi, XXIV.
disposui ecclesiam fundare in loco qui dicitur landa Charla Rainatdi de Salmanche de donatione
de Belloquercu, eamque de meis rebus dotare. Se- loci Ralaii (Rolay).
cutus itaque consilium mei episcopi, ut devotionia (Ibid., p. 221.)
mese affeclus devoliorem haberet effeclum, illum Rainaldus de Salmanche, et Juliana mater ejus
prsedictum loeum dono et concedo, Deo elB. Mariae filia Gautridi, filii Meynardi, dederunt in manu ma-
et sanctimonialibus Fontis Ebraldi in marius domni gistri Roberli pro remedio peccalorum suorum, in
Roberti de Arbrissello; cujus prsedicalione simul et eleemosynam qusecunque habebanl citra vadum de.
exempb bonae vitce, ecclesia illa fundaia suh sanctae Raalioprseterpralum, ecclesise Sanctse MariaeEontis
conversaiionis habitu soli Deo militat; huic siqui- Ehraldi solute et Jibere in perpetuum possidenda ;
dem ecclesiaj landa de Belloquercu fundatse in ho- et Aimeiicus Ruffus lotum feodum Petri de Berria
nore beatse Mariae semper Yirginis, et S. Joannis fratris sui defuncli prsefala. dedit ecclesise pro anima
evangelistse dono, et in perpetuum habendum con- • ej'us, tradens iiliam ejusdem iu consoriium sanclit
cedo terram, nimis de Janda et decimam furnorum B 1 monialium Foniis Ebraldi sacro velandam vela-
de -Belveherio, et deciroam molendinorum Nigri mine : cujus feodi servitium jam dictus Rainaldus
Monaslerii quae Chalo avunculus meus fecif, et clau- capeliam de Raalaio dedicaria a domino Eetro Pi-
sum vinearum matris mese, et marescura G. et pel- claviensi episcopo, et postea ccemelerium benediei a
les domorum Nigri Monasterii, excepto hoc quod si Willelmo Alcelnii ejusdem nrbis anlistite. lpseque
quis venator militum babere voluerit, de palari red- Rainaldus ibi pbrlavil humeris aquam beiiediclatn
det XH denarios et de dama vi. in dolio
XXII Et cum Ccenomanis in articulo mortis positus es-
Leonii 4e Longiaco donum ae Calido Fumerio in set, Essarta quse dederat ad rumpendum supradiete
dicecesi Turonensi. ecclesiai contulit in propriam possessionem : et
(lbid., p. 218.) roandavil per armigeros suos Joannem et Gaufri-
Dominus Leonius ignem timens gehennalem, lo- dum filium Gaufridi Chenfrit, Corindae u^ioii suse,
cum illum qui Calidus Furnerius yocatur cum terra et Rainaldo filio suo, alque Gaufrido fialri suo, ut
(sicut ipse melaveral cum Stephano Foreslario suo donum istud concederenl, et augerenl; quod ita
et Gauterio'Troissello) donavit Deo et magistro Ro- r £ratanter fecerunt, dederunlque quidquid habebat a
berto bonse memorise viro ad ecclesiam construen- capo de Salis, usque in fossam de la Garda, et usque
dam,etcongregationem ibi ponendam. Donum con- in filum aquse. Concessit hoc Corinda uxor ejus,
cesserunt uxor Leonii Barbota, in prsesentia domni Rainaldus, etRadulphus filii eorum, et Julianaiilia
Roberti, discipulorumque ejus Fulconis de Coceio, antequam desponsata esset, et Gaufridus patruns
Ruvallonis, Rogii, Danielis, Judicaelis, Petri, Bur- eorum. Testes primi doni domina Hersendis eccle-
chardi, et aliorum fratruro. Hoc donum concessit siae Fontis Ebraldi fundatrix, domina' Pelronilla
Drogonus frater Leonii antequam iret Jerusalem; ej'usdem loci posfmodum Dei gratia oinnimn cle-
donum etiam concessit Guido filius Drogonis Deo et ctione, mater effccta.
domino Roberto de Arbrissello ante fores S. Martini XXY.
luronensis, etc. Gauterii de Ctichone donum de molendino
de Ponzaio.
XXIII.
(Ibid., p. 238.)
Sophim Rainfredis filim Pelri Achardi donumde
Ripis et de aliis locis diozcesisTuronensis. Ego Gauterius de Clichone, ct Seria uxoi- mea fi-
(Ibid.,]). 219.) liam nostram Robergam omnipotenti Deo et Domino
Ego Sophia Rainfredis filia Petri Achardi hafei- D Roberto de Arbrissello,- ad eonversioiiem monacha-
tum religionis monacharum aceipere cupiens, domno rum damusjetsimul cum ipsa molendinum noslruni
Roberto ef monialibus Fontis Ebraldi ibi sub regu- de Ponzaio domino suprascripto Roberto in alimo-
lari disciplina congregatis, me primam et alodium niam monacharum absolute et in perpetuum conce-
iheum" de Poiineio dono et in seternum concedo ; dimus. Concedenlibus ipsius Serrse fralribus Gaute-
dono etiam terram eis ad Achaicum duobus bobus, ritf, Bernoino et filiis ipsius. Postea unus ex paren--
duahus sationibus excolendam, et ad yincas ibi sedi- tibus Robergse monachae Gerorius fecit calumniara
ficandas quanlum voluerint; verum etiam ad lior- super idem donum; quod cum audivit domna Her-
los, ad ecclesiam, ad domos, ad claustra, et ad vir- sendis priorissa Fontis Ebraldi, Losdunum in cu-
gulta terram ibi quse suifecerit, secLificanda,concedo; riam domni Gisleberli venit, in qua finita est ca-
Boscum ad omnes necessitates earum et exclusam lumnia iila. Testes sunt Gislebertus de Losduno.
dimidiam Joco qui vulgariter Riva vocatur, concedo. Alio filius ejus, Raginaudus, Bernoinus, et multi
Assensit Aimericus vicecomes de Castro Evraudi alii de fratribus Fontis Ebraudi, Lisiardus, Gaule-
in cujus feodo erat; concedente Arraudo, Achardi rius presbyter, Gosbertus de Bernezaio.
fillo, Petronilla filia sua, Gauterio, filio Petronilla;.
 "
4107 • > APPEND. AD B. ROB. DE ARBRISSELLO. 1108
XXYI. A comite Andegavorum, Raynaldo Andegavensis prse-
sule.
Fromondi de Noveslolodonum.
XXVIII.
(DE LA MAINFEHME, Clypeus Fontis Ebraldi, II, 378.) Aimerici de Haia et Effredi fratris ejus aonum
Cum scriptum in Evangelio habeamus : Miseri- de molendino. '
cordiam volo et non sacrificium, nullus hominum (Ibid., II, 241.)
derogare debet operi misericordiae : quod fecit olim f Nos Aimericus de Haia, Effredus frater meus,
domnus Robertus de Arbrissel, primus frater et pa- Deo omnipotenti, et domno Roberlo de Arbrissello,
ter vestrae congregationis, et nos pariter fecimus feminisque [religiosissimis de Fonte Evraudi in Dei
domno Fromundo de Novestolo, de Hugone filio suo nomine sibi supposilis molendinum de Ponchaio
quon__amocciso ad Guirchiam : quia ipseFromun- quiete tenendum concedimus : quod Gauterius de
dus et filius ejus, una onmes parentes ejus, mortem Clicone et Serra uxor sua sine omni calumnia in
filii sui coudonaverant illi qui occiderat. Paratis perpetuum eis dederant. Concessit efiam quidam
prius omnibus, in ccemeterio eum sepelevimus. miles meus Gauterius, qui,lioc supradiclum mo-
Quapropter ipse Fromundus pro redemptione animi lendinum de me habebat, quem Fulco Andegaven-
filii sui, et pro sua suorumque salute dedit eccle- B siura comes multum inde rogaverat. Yidenlibus et
sia. vestrae et vobis dimidium illud quod habebat ad audientibus Fulcone Andegavensium comite, Cha-
Bremium, tam dc censu villse,quam de decima ec- lone de Furnellis, Gaufredo de Claris Yallibus, Pa-
clesise, quam etiam de presbyteratu, quem tum tene- gano fratre ejus, etc.
bat Yilalis presbyter. Quam donationem et conces- XXIX.
Aimonis Roselli donum de terra de Pociaco.
sionera fecerunt Fromundus ct filii ejus Iherus et
Joffredus in capitulo vestro, praesente Roberto ab- (Ibid., p. 242.)
bate vcstro, el videntibus canonicis, scilicel Guarino vum f Ait Propheta : Beatus qui inlelligit super ege-
el pauperem; in die mala liberabit eum Domi-
priore, Roberto sacrista. Adfuerunt autem quam- nus.
nomina sunt haec : Rainaldus, Ilirjus.igitur lantse retributionis auctorilale se-_
plures laici, quorum curus, ego Aimo Rosellus, dono Deo, et concedo
AIlobrox,Henrieus, filius ejus, el Suhardus de Rota.
domno Roberto et sanctimonialium Foiitis Evraudi
XXVII. congregationi ibi Deo humiliter servienti, alodium
Gaufredi Fulchredi donum de consnetudinibus meum de Bociaco de Foris Trincheias, solutum ac
cnrioi de Rest.
quietum omni tempore possidendum. Hujus aulem
(Ibid., p. 249.) 2 doni affirmationem in manu dominsePhilippse Picla-
f Ego Gaufredus Fulchredus dono et concedo
viensis comitissce ad opus monacharum manu misi.'
omnipoteuti Deo, et domno Roberto de Arbrissello, Sub istorum virorum testimonio, Guillelmi de Miri-
ecclesiae Fonlis Evraudi, et sanctimonialibus ibi- de Peliento; ubi autemfilii Aimo-
dem Dco militantlbus consuetudiues meas curiae de bcllo.Raginaudi nis Roselli hanc donationem concesserunt in prse-
Sest, videlicet portum, e( ipsius dominium et vina-
senlia Philippae Pictaviensis comitissse. Testes isti
gia, elc, concedentibus uxore mea nomine Burgun- fuerunt, Burchardus de Chaoriis
ex dote Aimerico fratre Longus de Gx-,
dia, cujus erat, alque meo, Puncius de Belloj'oco.
Sunt testes Lovellus de 'slina,
ct sorore mea Joanna. Hujus XXX,
Daumerieo, Bartholomaeus de Bisai, Fiilcoius Fes- Aimerici de Castro Arraudi donum.
sardus, Hardoinus de Yigneieo,Paganus de Lucaico, (Ibid., p. 241.)
Pelrus Briant, Gautherius de Monle Sorello, Ivo de
Ego Aimcricus, vicecomes de Caslro Arrauii,
Sesigneico, et Herualdus de Sesignei, Frogerius de domno Roberto ad monacharum sustentalionem
Creveieo, Petrus de Menealne. Hoc autem donum scilicet Fbnlis Evraudi in eleemosynam mea froca
factum est in capitulo pise et justae congregationis quaehabeo ad molendinum de Bosco, cum omni in-
saneiimonialium coram Deo et sancta Maria geni- ]0 tegritate dono, et peipetualiter concedo. Yideniibus
trice ejus, in prsesentia domni Roberti illarum patris islis, Beloto de Claris Yallibus,
Raginaudo de Puel-
piissimi. Hoc enim omnibus, quod Gaufridus Ful- lcnto. Post haec autem Aimericus vicecomes, infra
chreius hujus eleemosynse dator existens, domno donum istud el Jarundamdono supradictis moniali-
Roberto de Arbrissello , sanctiriionialiumque sub- bus terram quatuor bobus excolendam, quod utsupra
jecto conventui mandavit videlicet per Guillelmum concesserunt Bosus frater meus,Joannes deTuscha.
de Rest prsefectum suum hoc donum supradictum XXXI.
dare, et prsesentes confirmare absque dubio, pro Charta Leogart et Adelaidis de quibusdam Petraxiis
animse suse parenlumque suorum remedio, in prae- concessisabbatiw Fonti Ebraldi.
sentia domni Petri Pictaviensis episcopi, el Rainerii (IWd.,p.241.)
capicerii, Petri de sancto Saturnino. Testes sunt Notum sit omnibus quod ego Leogart et uxor mea-
Guilkimus de Rest, Ugo de Salmoniaco, Joannes Eremburgis et Adelaidis de Riveria filia mea, Deo
Tiramuscam, Clarenbaldus de Losduno, Rainaldus et sanctseMarise, et domnoRoberto et sanctimonia-
de Losduno, Normandus de Sancto Florentio. libus Fontis Evraudi cum aliis donis donavimus pe-
Daf.a,Ludpvico regnante rege Francorum, Fuleone Iram ad ecclcsiam et ad omnes officinas faciendas.
1109 DIVERSORUMD.ONATIONESPJJ5. fcHO,
Postea vero videntes crescere ecclesiam,. et multi--1\ totam terram meam, et masime ih castello meo, et_
plicare religiouem, crevimus donum de totis pelra- per alias terras ubicunque consuetudines habeo de
riis, etc. Hujus rei sunt tesles Girardus de Podio, omnibus mercariis et de omnibus passagiis. Conc-
Gofredus de Brezay. De fratribus, Andreas prior, do eliam terram de Logiis et _dono vigeriam et om-
Sainfredus de Cleia. nes consueludines, quas ibi habeo, et quidquid ho-
Data, regnanle LudovicoFrancorum rege,Fuleone mines dare voluerinl, etc. Et haecfacio cum conces-
Andegavensium comite, Radulpho Turonuni archi- sione uxoris meae Griseiae, sub horum viroiuin te-
episcopo. stimonio, Gaufridi Maumonii et Joanhis fratris ej'us
XXXII. Gauterii de Gisonis, Gauterii de Pocria Marcoardi,.
Basoini el Papini de Momibus donum de feodo. Gaufridi.de Lineriis.
(Ibid., p. 245.) XXXYI.
Ego Basoinus filLus Aimerici de Castello, et Pa- Ejusdem donum allerum.
pinus de Montibus, et fralres mei, donamus et con- Ego Gauterius de Montesorelli et GuiUelmus filius,
cedimus Deo, et beatae Mariae, et domno Roberlo de meus,_ Deo et Sanclae Marise de Foijle Ebraudi et_
Arbrissello,. atque sanctimonialibus Fontis Evraudi sanctimouialibus ibideni Deo servjenlibus, donamus
feodum quem habebamus ad Yarens de Aimerico -'" et in jierpetuum concedimus piscatoriam aquam,.
Flocello pro remissione peccatorum nostrorum... quse ab hominibus dicilur Concha. Quse quia de..
Hujus rei sunt testes, Aimericus Flocellus, Petrus dominio meo non erat, sed de feodo, .dedi Fulcoio.
ds Montecatorio, Aubertus de Sazai, Peloquinus Fissardi vicaiiani meam commutationem de Rivulo,
filius ej'us, Aimericus de calcea, ct alii. Roberto filio ejus equum mpum. Pralerea piscatio-
Acta, Philippo Franeorum rege, Guillelmo Aquita- neni nostram doriamus eisdem sanctimoniafibus de
norum duce, Petro Piciavorum ponlifice. Resle in perpeluum possidendam. Huj'us concessio-
XXXHI. nis testes existunt Pelrus Guirchia, Guillelmus de
Arvei Gionensisdonum de consueludinibus snis.
" - Tullegio, Ogerius de' Sancto Martino,' Pelrus de
(Ibid., p. 243.) Jarreia. „
Ego Arveus Gionensis in remissionem peccato- Acta sunt _hsecLudovico Fraucorum rege, Ful-
rum meoruni condono sanctae Mariae de Fonte- cone Juniori Andegavensium comite, Pclronilla pri-
Ebraudi in manu domni Roberti, si quid"redditus ma Fontis Ebraudi abbalissa, Angardi priorissa.
uiihi conligerit derebus suis, sive per terram meam, XXXVII.
sive per aquam transeunlibus. Insuper omniuin re- ( Charta concessionisvallis Seguini in silvade Caduniotj
Q
rum suarum me tulelam exhibeo. Hujus rei testes domnoRoberlo da Arbrissello.
sunt Affredus de Dunione, et Maheldus uxor ej'us- (Ibid., p. 149.)
dem Arvei, et Gimo dapifer, et Hugo de Sancto Ve- Ego Guillelnius de Bironlio, et Alpaidis uxor meaK
rano et Albericus de Burliaco, et domnus Aimericus filiis noslris concedenlibus Guillelmo et Bertrando,^
domai Roberti discipulus. - pro nostri nostrorunique salule immobiliter cpnee-.
'-Hoc factum est dimus Deo, et sanctse Marise de Cadunio (de Ga-.
Philippo rege regnante.
' "
XXXIV. douin) domnoque Roberto de Arbrissello^et servis;-
Fulchr.edi de Sanclo Leodegario donum ad hospilium Dei medietatem unius mansi in silva,.qu'se Cadu-
construendum. riiensis appellatur, et.locum qui vallis Seguini nun-
(Ibid., p. 246.) cupatur. Concedimus eliam quidquid de prsedicla
Ego Fulchredus de Sancto Leodegario dono et silva ejusdem loci aedificiisvel usui fuerit neeessa-
concedo Deo et beatse Marise et sanclimonialibus rium. Damus praeterea locum qui Bassa-Calderia
Fontis Evraudi in manu domni Roberti de Arbrissello vocalur, etc. Eadem dona cohcessit Aldebertus co-
pro remissione animse mese et parentum meorurn mes Pelragoricensis; concessit -siriiiliter endem die,
Thuscam ad hospilium fratrum construendum, et 1D eisdem testibus, Guillelmo Pctragoricensi episcopo,
pralum : concedente filio meo Gaqfrido. Huj'us rei Gerardo de Salis, Mainardo de Bainiaco, etc, quid-
sunt testes, Petrus Ottalanus', Cosbertus de Bernar quid in valle Seguini, Algeiius de Moisidario, et Ar-
daico, Gaufridus de Cleta, Paganus de Chinone., naldus de Monte-lucenso eorumque uxpres dederant.
Data, Ludovico Francorum rege,_Guillelmo Aqui- Postea firmaverunt apud lloisidanum coram domno
tanorum duce, Pctro Pictavorum praesule. Roherto de Arbrissello, etc.
XXXY. XXXVIII.
Gauterii de Moniesorelli donum mutsiptex tribus Girardi de Podio Brunello donum de Longo prato.'.
charlis contentum. (Ibid., p. 252.)
(fbid., p. 247.) Ut a Domino misericordiam consequi valeamus,
Ego Gauterius de Montesorelli, dono DeOet beatse ego Girardus de Podio Brunello et Aldeardis uxcr
Mariae, et Roherto de Arbrissello, et conventui reli- mea, nos magnis et gravibus peccalis aggravalos
giosarum mulierum, vigeriam meam, et omnes con- esse cognoscentes, donamus et concediinus Deo, ct
sueludines omnis terrse, quam illi habent, vel ha- sanctas Mariaeel domno Robcrto et sauclimonialibus
hebunt ad Fontem Evraudi. et suis honiiuibus per Fontis Evraudi in perpeluum habere Longum Pra-'*
1111 APPEND. AD B. ROB. DE ARBRISSELLO. 1112
tum, et terram quse est juxta idem pratum. Testes A Donum hoc beatus Pelrus Pietaviensis episeopus,
Paganus filius Bernardi Pictavis, Benedictus frater tanquam capilalis et superior domimis, confirmavit.
Aimerici Evraudi, Guillelmus fraler Segebrandi de Ex archivo prioratusde Yilla Salem. Petrus Dei gra-
Salmuro. tia Pictaviensis episcopus, omnibus hanc charlulam
Actum est hoe lempore regis Ludovici Franco- inspecturis, salutem in Domino sempiternam. Nos
rum, Guillelmi ducis Aquitanise, Petri Pictaviensis autem prsedictus episcopus tanquam capitalis et su-
episcopi'. perior dominus, ad supplicationem et petilionem
XXXIX. prsedicti Audeberti militis, dominitotius Castellanise
Ejusdem donum motendiui de Mortono. de Tremolia et pertinentiarum ejusdem, omnia et
(Ibid.) singula supradicta pro nobis et successoribus no-
Girardus ego divina commonitione commonitus, stris confirmavimus, etc, promittenles etiam Spiritu
et nxor n ea Aldeardis, Raginaudus etiam Audiardus Dei ducti et charitalis affectu, quam erga ordinem
filius, damus et in perpeluum concedimus Deo e't Fontis Ebraudi habemus, tanquam capitalis et su-
bealae Marise, domno Roberto de Arbrissello et san- perior dominus pro nobis successoribusque nostris,
ctimoniaiibus apud Fontem Eubraudi famulanlibus, omnia et singula sujiradicta religiosis garire, "et de -'
quidquid de nostro jure aut generis nostri habere B fendere penitus contra omnes, etc. Hoc actum fuit
videbanrar in molendino de Mortono, quod est situm in ecclesia Beati Petri Pictaviensis.
in j'ure Sancli Leodegarii de Losduno. Damus eis
XLH.
septem arpenta terrae, et tria pratorum, prope mo- Monsterello danum ierrm el bosci de
leiidinum illud ih manu domni Petri Pictaviensis Audeburgis de\ Valle Suchart.
episcopi,- sig. Rainerii Capicerii, sig. Girardi, sig. (Ibid., p. 73.)
Jiaginaudi, sig. Pelri Pictaviensis episcopi. Testes
sunl Rainerius capicerius, Petrus de S. Saturnino. f Ego Audeburgis de Monsterello tam prsesentibus
Acta charta regnante Ludovico rege Francorum, quam futuris notum facio quod dono onmipotenli
Deo et domno Roberto de Arbrissello, ecclesise
Fulcone Andcgavorum comite, Pctro Pictavorum Fontis
existente. Ebraldi, et sauctimonialibus ibidem Deo ser-
episcopo vientibus, pro animae meae parentumque meorum
XL,
remedio, terram et boscum de Yalle Suchart, imo
Lamberti de Bono Oculo , et Stephani de Lineriis et
' 4onum de Terra Platia. quidquid videbatur mihi possidere, cum duabus
(lbid.,r>.m.) feminis, quas in ecclesia Fonlis Ebraldi, sub san-
ciimoniali babitu Deo servire conslitui. Hoc autem
. Nos Lambertus de Bono Oculo, Stephanus de Li- C
donum concesserunt filia mea nomine Mansella, et
neriis, el filii nostri pro nostrorum peccatorum, pa- Odo filise meae filius, etc. Hujus rei sunt testes An-
rentumque nostrorum remis^ione donmo Roberlo, dreas de Prulleio, Archamhaudus de Monsteriolo,
et ecclesisa Fontis Ebraldi, et sanctiirionialibus ibi- de Brai, Michael de Chinon, Bodinus
iem Deo servientibus, Terran\Planam„quam ad va- Roginaldus
de Canda, et plures alii. Prsesente domno Roberto
durii de Croallio usque modo lenuimus, teuendam et
de Arbrissello, et fratribus Huberto scriba, priore
possidendam in perpetuum absolute donamus. Quo- Andrea,
elc, sororibus PetroniOa priorissa, cum
rum douationem ego Pelrus de Brisaico ex eujus comitissa.
feodo eratbonoel Jibenli animo ex parte Domini Agnele
Facla, Ludovico Francorum rege, Fulcone Cceno-
Dei et mei toiam ad inlegrum suprascriptis mona- manensium
comite1,Audeberto (Hildeberto) Cosno-
chabus concedo, et insuper prata, ad Gadum de manensi
episcopo.
Croallio, et aream ad molendinum faciendum illis in
argumentum perpetualiter dono. Cujus rei testes XLIII.
sunt Richardus medicus, Petrus de Yilla Coperia, Pagani de Miribcllo donum ncmoris de Bareto.
Normandus de Chanzelis, Petrus filius majoris de 1) (Ibid., p. 256.)
Brisiaco, Alhoinus de Senecaico, Thomas de Mar- Unusquisque eleemosynarum beneflciis oret sua
caico Guillaumus de Luchiaco. relaxari facinora. Proinde ego Paganus de Miri-
XLI. bello, ut meae, uxorisque mese, filiorumque meorum
Willehni el Audeberti donum loci de Vilta Satem. remittantur iniquitates, dono et concedo Deo et
(Ibid., p. 139.) sanctae Mariaeefsanctimonialibus Fonlis Evraudi in
Willelmus et Audebertus de Tremolia, qui pnus mauu domni Roberti de Arbrissello quamdam par-
medietatem Masi monacbis Fontis Gombaudi dede- tem nemoris mei quod vocatur Raretum circa val-
rant, post eremilis quibusdam, Gauffrido videlicct Jem Genebrosam... Et in hoc nemore, scilicet Ra-
Gastiuelli et Bertramno, in loco qui dicitur Yilla reto, do sanctae Mariaeterram, duobus bobus exeo-
Salem religiose viventibus dederunt. Hi aulem prse- Jendam duobus lemporibus, et extra nemus daraus
dicli ecclesiaefratresformamconversationis religio- tantumdem terrse. Do prseterea unum junctum prali
sarum feminarum Fonlis Ebraldi audientes, decre- super Andrum. Haecdona feci curo concessione Be-
verunt ul locum suum et omnia in eodem loco aequi- Jutiae uxoris mese, et filiorum meorum Joannis,
sita prceaictis sanctimonialibus darent et faeerent, elc. Gaufridi, Arehamiaudi. sub istis testibus, Ga.nerii.!
 1113 DIYERSORUMDONATIONESPLE. 1114
de Yilare, atque Hebone nepote Lebonis de sancto A prias res faciendas pauperibus Fontis Ebraldi. Quod
Michaele. donumsupradictum posuit super altare Sancti Be-
Acta h_ee charta, regnante Pliilippo rege, Radul- nedicti, quae ecclesia vocatuf capella inlirmorum»
pho Turonorum archiepiscopo, Fulcone Andegavo- Hujus doni lestes sunt Fulco Andegavensis comes,
rum comile. et CarboneJlus de Sanclo Michaele, et Fulco de
XLIV. Daune.
' Hoc donum datum est
Ejusdem Pagani donum de Casamenlis. regnante Ludovico Fran-
corum rege, Fulcone Andegavensium comite, Petro
(Ibid.)
Ego Paganus de Miribello dono-ef concedo Deo et Picta. orum ponlifice.
bealae Mariae,et sanctimonialibus Fontis -Evraudi in XLYIII.
manu domni Roberti quidquid eis de omnibus Casa- Joannis Girbaldidonum de Porlu de Chaleio.
'
mentis meis datum fuerit, ita absolule, ut non am- (Ibid.)
plius mibi aut uxori meas, aut filiis meis super, hoc Ego Joahnes Girbaldi"dono et concedb"in peipe-
concessio requiratur. Hoc itaque concesserunl Be- tuum Deo et beatae Marias, el sanctimonialibus apud
lutia uxor mea, et filii mei, Joannes, Gofridus, Ar- Fontem Evraudi.Deo famulantibus, pro animse mese
chimbaudus. Tesfes sunt Garnerius de Yilareio, et parentum mcoruni remedio, in niahu domni Ro-
Raimbaudus de Columbariis, Gauterius de Dreia, berti de Arbrisselio,' porlum de Chaleio, et totam
Rainaudus de Aonia. terram, quam habeo juxta ripam, etc. Hersendis
Acta, Philippo Francorum rege.. vero priorissa ex charitate dedilmihi pullum ex be-
XLY. ncficiis prffidictae ecclesise. Testes sunt Allo frater
Ogerii donum de terra in Verone. meus, Hogerius de Sancto' Martino, Girbdus prsepo-
situs archiepiseopi Caiidotensis (1).
(Ibid.)
Et de fratribus loci Gaufridus de Cleia, Rbbertus
Eleemosynas de nostris Christi pauperihus , ut de Yalleia.
ipsos apiidsummum judicem intercessores habeamus, Acta, Ludovico Francorum "rcge, Fulcone Ande-
erogemus, Ego igitur Ogerius et uxor mea, dedi-. Turonorum archiepi-
rous Deocf sanctseMariaeet domno Roberto de Ar- gavensium comite, Radulpho
seopo. "
brissello et sanctimonialibus Foutis Evraudi terram
illam quam habebamus in Yerone. Testes sunt-Gos- XLIX.
herlus de Morton, Gosbertus de Lochis. IIoc' etiaia Multiplex Vgonis Rigaudi aonum.
-. (Ibid., p. 162.)
donum concessit Hugo de Gisoiis et filius suus pe- '
tilione nostra. Ego Ugo Rigaudi dono Deo et domno Roberto, et
-Testes Peloquinus deNezi, Girardus de Gorleum. F.ontis Evraldi monachabus sub regulaii disciplina
ibi viventibus, molendina quae sunt in Briandia, el
XLYI. terram quam ibi habebam. Non post mullos vero
Marcuardi donum de quaiuor vrati hiaeris.
dies, Goslenus, nepos meus, Bernerius Cbamelladus
(Ibid.) et uxor Gosleni eleemosyna. mese beneficiuin calum -
Donum pauperibus datum, tctius boni remunera- niali sunt, terram scilicet et molendina; quae qui-
tor Deus inremuneralum non praeterit. Quapropter dem calurania, di^ina disponenle clemenlia, apud
ego Marcuardus Malus monaclrus dono Deo et bea- castrum Mirebelli in pace est definita : et ipsi ca-
lissim_e Mariseet doinno Roberto de Arlnissello, et lumniatores, quidquid ex jure suo clamabant in mo-
sanctimonialibus Fontis Evraudi quatuor jugera' lendhiis et in terra, domno Roberto et uominatis
prati juxtaprata Gaufridi Mali Monaclii in Campa- monachabus concesserunt .libere ac quiete omni;
neo. Islud donum concessit Bonus filius et uxor tempore possidenda. Sub istorum testimonio, Petii.
ejus Anneis. Isfius doni sunl testes Gaufridus Malus , Pictaviensis episcopi, Roberti de Arbrisselfo, Aime-
Monachus, et Guarinus de Laval. ]D rici vicecomilis de Castello-Evraudi, Aimerici de
Acta, regnaute Ludovico Francorum rege, Fulcone Faia, Rainerii capellani, prioris Sancti Pauli dc
Andegavensium comite, Petro Piclavorum praesule. Cormeriaco, Herscndis priorissaj.
XLYII. L.
Garsirii de Machecodonum de consueludinibus Lige- . Aimericide Maritleio donum.. .
ris et maris. (Ibid., p. 527.)
(Ibid.,r,'.<&Q.) Ego Aimericus de Marilleio dono Deo et gloriae
NotunTfieri volo quod ego Garsirius de Macheco suae genitrici Mariae unam meam filiam sub mona-
dono Deo et beatissimae Marise, et domno Roberto charum regulari disciplina.sibi serviendam. Cum
deArbrissello, et sanctimonialibus de Fonte Ebraudi, hac equidem -filiamea dono domno Roberto et nvs-
omnes meas consuetudines Ligeris et maris ad pro- nachabus Fonlis Ebraldi quinque julla terrffl ia

{!) Id est Turonensis. Hic menlio fit archiepiscopi tinus igitur ohitum suum longe' ante praescivit. In-»
Candatensis; Candatensis vero dioscesis epistola ter- terea causa exstitit, qua Candatensem dicecesim vi-_
ua Sulpitii Severi ad Bassulam socrum suam:«Mar- sitaret. J
UW APPEND. AD B. ROB. DE ARBRISSELLO. illfj
campo viridi, et hanc rectitudinem meam quam ji partes terrse quse continentur in eodem caropo; et
habep in molendino de Comprigneio. Cujus doni parlem terrae quse est in parochia SanctiPetri Poli-
concessores fuerunt Oda uxor mea, Archimbaudus niaci : et in prsedieta parochia seplem nummos Pie-
de Melna, avunculus meus, Aremburgis, soror mea. tavensis monelae censuales, etc Audilores hujus
Te_>tessunt Gauterius de Turonis, Josbertus de Ye- doni Giraudus de Yilamorer, Pelrus Fulcardus sa-
rezia, Gauterius de Losduno, Gaufredus de Cleia, cerdos, et Isimbertus Escoblat. Regnanle Philippo
et Garinus de Tirnaio. rege in Francia atque Leodegario regente Bituil-
LI. censem Ecclesiam.
- ^-
Frogerii Barbm donum. LY.
(Ibid.,p. 332.) Plurima plurimorum dona.
Ego Frogerius Barba fidehV dator, fideliter om- (Ibid.,ii. 261.)
nibus notum facio, quod molendinum meum de Scriptum est : Sicut aqua exslinguit ignem, ila
pralo, et prata quse ibi habebaro, terram scilicet et eleemosynaexstinguit peccalum.
Feodum Arraudi et Raimbaudi, quin potius feodum Quapropler ego Reginaldus de Pellento dono et
Petri Cheopelli, ipsius etiamque Besdum molendini concedo sanclimonialibus de Fonte Evraudi, prb
domno Roberto, et monacharum novcilse planta-• " salute animce meaeet parentum meortim, per ma-
tionis Fontis Evraudi congregalioni absolute perpe- lium domni Roberli, lerram duabus sationibus qua-
tualiter habere concedo : ut duse filisemeae in ec- tuor bobus excolendam. Simili inodo, nos duo fra-
clesia Fontis Eviaudi ad laudem divini nomtnis tres, Chalo scilicet et Ugo de Yivona, donamus et
monachentur, elc. Sub audientia Aimerici vice- concedimus eis terram qualuor bobus duobus tem-
comitis de Castro Arraudi, Effredi de Borno, et poribus in perpetuum excolendam. Eodem quippe
aliorum. modo ego Salomon de Castello Evraudi, nepos Vi-
LII. viani dc Marigniaco, dono ad quatuor bovcs lerram,
Fulcoii Fessardi donum. eo ipso Yiviano concedente, et Joanne de Tuscha
(Ibid.) consanguine meo. Prseter haec supradicta dona, nos
"EgoFulcoius Fessardi devovi Deo iinam filiam, quatuor, scilicet, Raginaldus et Ghalo, Ugo ct Sal-
et gloriosae genitrici ejus Marise, et domno Roberto mon donamus eis simul prata ad OJJUSduedecim-
sub monacharum regulari^isciplina Deo Domino boum, et de silvis lam viride quam siccum, quan-
devotissime serviendam. Cum hac siquidem filia tum opus eis fuerit ad earum domos faciendas, sive
mea donavi sanctimonialibus Fontis Ebraudi terram _ quajcunque facere sibi voluerint. Teste.s sunt Aime-
in Borno, quatuor bobus duabus salionibus exco- ricus vicecomes, Radulphus de Talniaco, Belotus -
lcndain, et herbergeraentum in eadem terra, et bo- de Claris Yallibus. Philippo Fraricorum rege re-
scum ad omnem earuin necessitatem. Dedi etiam gnante; Guillclmo Aquitanorum duce. Petro Picla-
eis quatuor julla pralorum in Yerone. Sub tesli-- viensi cpiscopo.
monio Ugonis, fratris mei, Eruaudi de Sessigneio, LYI.
Odonis de Saumuro. Roberli de Blodo donum de consuetudinibus
' " sufc.
LIII. (Ibid., p. 260.)
Boberli Fessardi donum. Ego Robertus de Blpdo, pro animae meae, uxoris-
' (Ibid., p. 553.) que mese Hersendis el parentum meorum remedio,
Ego Robertus, qusecunque pater meus Fulcoius omnes consuetudines meas, quse de terra mca, et"'
Fessardus, Deo el sanctse Marias, et sanctimonia- aqua, et de omnibus meis rebus debent exire, dono
libus Fontis Ewaudi donaverat, ex parte mea apud et concedo omnipotentiDeo, et piaeMarise,et domno
Fonlem Evraudi omnia eis integerrime concedo in Roberto de Arbrisscllo, monialibus ejus" Foniis."
manu Tidelicet magistri Roberti, et Hersendis prio- Evraudi. Testes sunt Buccardus de Tavent, Simon
"
rissae. Testibus istis assistentibus, Gauterio Revello, D de Bernezay, Uvillelmus medicus, abbaiissa de Bel-
Fuleoio, patre meo, el Maria, matre mea, et domna lomonte, Hubertus presbjier de Chinon.
Petronilla. ' "
Data, regnante Ludovieo Francorum rege, Fulcone
Data, Ludovico Francorum rege regnanle, Ful- Andegavensium comite, Radulpho Turonorum ar-
cone comite Andegavorum, Rainaudo Andegavensi chiepiseopo.
jiontifiee. LYII.
LIV. Donum Raaulpld Barbotini, et aliorum baronum de
Mutlivtex Pelri Oblinci donum. nemore Agudelia.
(Ibid.,r,.<m.) (Ibid., p. 250.)
Notum sit omnibus quod Petrus Oblinci deserens .Notum sit omnibus quodRadulphus Barbotini, et '
mundum , volens adhserere vitse coiitemplalivse , - uxor ejus nomine Emperia, pro animae suse, et pa-
monitis famuliDeiRoberti,.ecclesiae Fonlis Ebraldi rentum suorum salute dederunt Deo et beataj Marise,
se tradidit : sequentemque partem haereditatis in domnoqueRobertodeArbrissello,etsanetiiiioriialibus
dono dedit prscdiclse ecclesiss, duos quartarios vi- ecclesiae Fontis Ebraudi, quidquid- habebant in ne-""
nearum qui conlinenlur in Bellocampo; et duas more quod dicitur Agudella. JN.ecnon ef caeteribaro-
 1117 ORAT. DE B. ROBERTO DE ARBRISSELLO. 1118
nes quidquid in eodem nemore habebant similiter A , , LX. _ _
sanctinionialibus prsedictis dederunt; Benedictus Da- Eblonis et Garnerii donum de terra avud Fontem
vid, Aimericus de Bilzac, Ranulphus Tanat,' Rigau- Archerium.
dus de Berhezis, Reminundus Chaillac, et alii. Sub (Ibid., p. 246.)
horum testimonio Gofranni de Pirciaco, Ranulphi Nolum sit omnibus quod Garnerius atque Eblo,
de Milliaco, Petri de Grageria. frater Garnerii, donanl Deo et ecclesiae Sanctse Ma-
LYIII. rise, et-domno,Roherto de Arbrissello, et sanclimo-
Donum ejusdem. nialibus Fontis Ebraudi tantum terrae arabilis, apud
(Ibid.) -'>* Fontem Areherium, quantumviginli boves arare po-
Per hanc chartulam notum fieri cupio quod ego terunt, atque prata,. et boscum ad omnem sancti-
Galuanus de Camilliaco pro anima patris mei ettma- monialium sedificationem, uxoribus eorum conce-
tris meae dono Deo, et beatse Marise, et sanctimo- dentibus, Petronilla scilicet atque Stephana, atque
nialibus ecclesiaeFontis Ebraudi decimam moldurse filiis.
sex molendinorum, quae sunt apud Cliamilliacum. XXI.
Horum duorum donum factum est apud Chamillia- Peloquini de Insnla Buchardi donum de consueludi-
cum sub Iiis testibus, Cotardo de Mauritania, Gau- B : nibus suis.
frido de Ver, Peloquino de Bellomonte, ,-Uvillelmo (Ibid., p. 257.)
de Anneta. IJorium vero decinife aliorum quatuor Ego Pcloquinus delnsula Buchardi, omneS*con-
molendinorum factum esl in manu Uvillelmi Fri- suetudines meas omnium reruni sanclimohialibus
lionis ejusdem castelli decani venerabilis, eo scilicet domni Roberti de Arbrissello, per aquam et per ter-
inluitu, ut cuih magister Ulgerius venerabilis Ande- ram, quse mihi videbantur habere, dono et concedo
gavensium episcopus a Roma lsetus redierit lioe do- pro Dei amore, etc. Teslessunt BerneriusdeCham-
num in manu ej'us confirmefur. Testes sunt Uvillel- -pagnei, Burchardus de Tavent, Guillelmus medicus,
mus decanus de Chsynilliaco, Poponus decanus de et abbalissa de Bellomonle.
Chalonnia, Gaufridus de,Ver. Boe donum conces- Hoc autem scitote factum esse in porticu Sancti
sitAalina, Galvani filia, prsesenlcPetronillaecclesiae , Petri de Insula Buchardi. (In cujus templo Robertus
Fonlis Ebraldi prlrna abbalissa. Hoc donum con- mox concionem habuerat.)
cesserunt postea Gaufridus de Argentone, et Mar- LXIL
guarita, filia Galvani. Sub his teslibus, Rainaldo de Char.ta prioralus ae Vrsano ord. Fontis Ebraldi.
Melo, Rainaldo de Sainzaico. (PAVILLON, Vie de Bob. d'Arbrissel, p. 556.)
Acta charta regnante Ludovico Francorum rege; ^ Adclardus de Castello Melano donat domno Ro-
Fulcone Andegavensiuin comile, <UlgerioAndegavo- ~berto de Arbrissello silvam quse dicitur Grosboc, et
rum pontifice. villam Ursan et terram jilanam cum molendino et
LIX. stagno, etc. Donum istud firmatum esl in manuLeo-
Dominorum de Camilliaco donum. degarii Bituricensls arcbiepiscopi.
(Ibid.) LXIII.
Omnibus notum fieri volo quoa ego Petrus de Charla ejusdem P. de Vrsano.
Gamilliaco dono I)ep el beatae Mariajet sanctimonia- (Ibid.)
libus Fontis Evraudi per manum domni Roberti de Ego F. Joannes Dolensis ahbas et conventus fra-'
Arbrissello omnemillam consueludinem lause, quam trtim mihi a Domino commissorum pro charitate
in castello de Camilliaco et extra caslellum ha"be- quam debemus, donamus ancillis Dei quae Deo ser-
bam. Quaeconsuetudo abusivedecimavocalur. Con- viunt apud Fontem Ebraldum sub niagisteilo domni"
cedenle filio meo Gauvannio, ut Deus inisereatur Roberli Herbrisselli querelam quam habemus in
aiiima; mese, et uxoris meae et filiorum meorum. ecclesia de mansionibus, et terram planam el bos-
Hujus doni testes sunt Huberlus de Campania, Bo- D ' cum de loco qui vocatur Uisan.
rellus de Salmuro, Aimericus de Averio. Actum hoc Dolis in capitulo, praesente D.Leode-
Data, Ludovico Francorum rege, Fulcone comite gario archiepiscopo ef eodem Roberto et clericis-
Andegavorum, Rainaudo Andegavensium prsesule. suis. :

LEODEGARII-BITURIGENSIS

ORATIO DE B. ROBERTO DE ARBRISSELLO.

(Yide supra in Proiegomenis, cof. 1028.) '

 ANNODOMISI MCXVHI

'•
SEHERIJS

ABBAS CALMQSIACENSfS

DE PRIMORDIIS

CALMOSIACENSIS MONASTERII

ORDINIS S. AUGUSTINI IN DIOECESITULLENSI

'
LIBRI BUO
'
AUGTORE SEHERO PRIMO EJUSDEM MONASTERII ABBlTE

Thesaur. Anecdot., fom. III, col. 1160, ex schedis reverendissimi Palris Hugonis,
(Edidit D. MAUT__NE,
abbatis Clarifonlis et coadjutoris Stivagiensis.

'
ADMONITIO PILEVIA

Historiam Calmosiacensis monasterii ordinis S. Augustini dicecesis Tullensis debemus humanitati

rcverendissimi Patris Hugonis, abbalis Clarifontis et coadj'utoris Slivagiensis, ordinis Prsemonstratensis,
viri erudilissimi, qui noslris ut faveret sludiis, utque in publicam rei litlerariae ulilitatem aliquid conferret,
ex veteri manuscripto descriptam nobis transmisit. Auctdr ipsius Seherusprimus ejusdem monasterii
abbas opus suum duos in libros divisit, quorum in primo primordia Calmosiacensis monasterii refert, ac
contenliones quas cum abbatissa Romaricensi habuit. In secundo agit de sui monasterii benefactoribus,
quorura donationes sigillatim recenset. Opus certe suo in genere optimum,abauctorecosevo conscriplum,
et solidissimis fundamentis stabilitum, hoc est, epistolis variisque monumentis, tum Henrici Romanorum
regis, tum summi pontificis, episcopi Tullensis, ac Seheri ipsius : quibus certius nihil ad faciendamiidem
Sfferri jiotuit. Porro ex prolixa conlentione cum abbatissa Romaricensi, quam libro primorefert, luce
clarius ccnstat iuauditum fuisse tunctemporis apud Romaricenses canonicarum nomen. Et sane, id prd-
iiant monasterii, congregalionis, sororum, et sanclimonialium voces, quas Seherus usurpat, quse canonicis
»on conveniunt, sed virginibus per vola monastica Deo consecratis. Imo perseverassc eliam diu postea
in Romaricensi parthenone Regulse Sancti Benedicti observalionem facili negotio comprobarepossem, si
res exigeret, nec nisi posterioribus temporibus illius usumin eo obsolevisse, unde etiam Urbanus papa VHI
jn bulla ad Calharinam a Lotharingia piissimam abbatissam declaral se canonicarum statum in Roma-
ricensi ecclesia approbare nolle.

" "
•
,'PR^FATIO.

SEHERDSprimus quidem , sed minus idoneus' contemporaneis et post se futuris fratribus in per-
dispensator domus Cahnosiacensis, omnibus sibi tjetuum,
1121 SEHERI ABBATIS HISTORIA MONASTERII CALMOSIAC. — LIB. I. un
Propitia Diviiiitate scripturus qualceunque mo- ,A qife sexus fidelium, qui lamde suis mobilibus,
numentum, de initio ac processu monaslerii Gal- quam de suis fundis oblationes devotas Deo fece-
mosiacensis, iu honore sancti Salvatoris Domini runlin hujus ecclesiam. Narralionis serie, tara no-
nostri Jesu Christi consecrati, cui, Deo auctore, mina alodiorum, quam nomina eorum qui ea de-
licet indignus, prsesideo: ante bmnia de spiritua- derunt, et quid de ipsis fundis meo lempore fa-
libus volo facere mentionem, ul nirairum universi clum est, prout Dominus donaverit, litieris adnotare
in eo Domino servituri, novcrint et sludeant priino volo. Videtur eliam mihi non incommodum posle-
regnum Dei quaerere et j'ustiliam ejus, ac deinde ris inlimare quomodo quorumdam controversias et
adjectionem temporalium in necessitatibus oppor- inquietationes, miro omnipolentis Dei auxilio eva-
tunis seeunduin verbum Salvatoris fiducialiter ex- serinius, et ut yerius fatear, ipso dispensante (cu-
spectare. Prospieiens utililali igitur et quieli se- jus visesunt invesligabilesl) jier ipsas potius adso-
quenlium, plena, si possum, ratione, in noti.iani lidiorem pacem pervenerimus. Spero autem id plu-
posteritatis nostrae transmittere cupio, qualiter rimum suffragari, non solum his qui illa dederunt,
omnipotens Deus in loco isto, qui Calmosiaeensis verum etiam fratribus quica possessuri sunt : dum
dicitur, non prsescientia humana, sed providentia videlicet ignari rerum, per hancpagiiiam evidenler
divina et dispensatione, noyellse plantationis vineam poterunt edoceri, si inde ulterius aliqua contro-
de figurali vEgypto transferens, radicaverit, et quo- versia, ut assolet, oboriretur. Tunc vero quibus
modo paulatim, et sicul sibi placuit, de rudi silva, aucloribus novella ista jilantalio jiropagata ccepe-
refugii et quietis domum oblalionibus Jidelium cu- rit, quomodo Deo propiiio,- ab ipso in locum hunc
mulatam sibi servire volentibus misericorditer prse- Iransplantata ad incrementum usque perveneiit,
paravit. Siquidem moderatio diviua, quae congrega- rerum gestarum ordiuem, sicut ab initio novimus
lionem hominum sine humano subsidio non posse, aperire lentabimus.
consistere praevidit, corda tetigil diversorum utrius-

INCIPIT LIBER PRIMUS.

1. Apud Castellum Anthenor sacerdosdiscipulos con- {C Paler jilurimum exsultaret, cousuramato praesentis'
gregat. Quibus, defunclo Anlhenore, prmficitur Sehe- vitse cursu, in pace cura fldelibus, ut credimus, eit
rus. — Inspirante bonorum omnium auctore Deo, assumptus; post cujus obitum, fratres communL
quamplurimi pauperes spiritu, evangelica voce Sal- initio consilio, a me minimo omniuni, per cliarita-
vatoris excitali, qua dicil: Venite ad me omnes qui tem quce nos collegerat, exigebant, nt non soluni
laboratis, et onerati eslis, et ego refictamuos, remo- rerum suarum, sed etiara ipsorum curam loco prse-
tioris vitse secretum unanimi devotione quserere coe- decessoris suscipcreni: At ego, quem nec scicntia
pimus, in quo naufragia mundi fugientes, soli Deo ssecularis, nec vita tanto oncri satis congrua com-
attentius vacare, et requiem sine flne mansuram mendabat, primo quidem dubilabam quod mihi in-
animabus nostris possemus prseparare, eumque de jungebatur suscipere, deinde, si renuerem, in fra-'
raenle pertrectaremus, placuit nobis locum quem— ternam dilectionem offendere nihilominus trepida-
dam, cui nomen Castellum est, hujus rei-gralla bam. De divina igitur prsesumens misericordia,,
adire, in quo quidam venerabilis sacerdos Anthe- tandem petitioni eorum cessi, nec propriis praeli-
nor nomine, Deo devotus quidem, et hominibus dens viribus, ei qui vocat ea quse non sunt, tan-.
salis carus, relisiosam vitam ducebat.
. ' • ,Est autem quam ea quae sunt, me cum ipsis regendum et gu->
lOcus ille Romanco monti contiguus, quondam I'" bernandum commisi. Cceperunt interim plurimi no--
sauctissimorum confessorum Amati et Romarici in- biscum Deo servire cupientes convenire, et locus,;
signitus habitatione. Abjectis igitur mundi rebus, qui prius nobis paucis suffecerat, multitudini susci-
neGminus, j'uxta evangelicum praeceptum, propriis piendse minus idoneus habebalur. Erat auiem inter
rehuiitiantes voluntatibus, cum eo et sub eo com- . fratres quos gehennalis timor et aeterni praemii amor
munis vitse societatem suscepimus : et licet adhuc ad convivendum collegerat, ad reparandum primi-v
incerti, quem sanctorum Patrum maxime in habjlu tivae Ecclesiae statuni, -cor. unum et anima una in
religionis sequeremur, sub unius tamen Patris dis- Deo, placuitque nobis omnibus, quos studinsa nu-.
positione obedienliae studentes, satagebat unus-, trix virtutum dileelio paupertatis fovebat, sccun-
quisque noslrum, cqoperante gratia divina, veteris . dumbeati _J.ugustini instituta,sub canonico habitu
couversalionis itinera lata declinare, et imaginem , vitam dirigere, atque sub regulari disciplina de
Dominicam quam -in sseculo-deleveramus, per poe- , consummata obedienlia a Domino bravium supernse'
nitentise lamenla pro viribus renovare . cumque . remuneralionis exspectare.
crescente fratram numero, in devotione fdiorum - _2. Lululfus dccanus S. Leonis condifmonastenum.-
H23 SEHERI ABBATIS- 1124
Cujus et Castelli curam Seherus gerit, et de loco ad A et spiritualibus viris consilio qui rem a Deo Oeri
locum fratres vicissim miltit. — Eodem fcre tem- altius intelligebant: quod offerebatur videre descen-
pore quidam vir venerabilis, Lutulfus nomine, qui dimus, et ipsum aJodium circumeuntes, in silva
tiuic lemporis Tulli in majori ecclesia dccanus maxima nobis sedem accipere placuit, eo nimirum
erat, visitandi gratia nos adiit, et quoniam ipse in in loco qui pacificus atque a populari frequenlia re-
memoriam beati Leonis papae,qui prius ejusdem motus esse videbalur. Yidens autem vir Deo devotus
urbis antistes fuit, ecclesiam extra moenia civilalis Theodoricus quod noliis in alodio suo sedem pla-
condideiaf, humiliter a nobis poslulavit, ut ipsara cuisset accipere, gratias Deo egit,'et portionem il-
fovendam et gubernandam susciperemus, et ad lam quaenobis ad inhabitandum placuerat, praesenlc
serviendum Deo aliquos de fratribus nostris sub Widrico Spinalense, et multis aliis tam servis
disposilione nostra, in ea ordinaremus; dicebat enim quam liberis sancto Salvaloii noslro Deo, nobis et
seipsum sub disposhione noslra libenter vilam veJIe successoribus nostris perpeluo possidendam laelus
dirigere, 'et inultos alios, infra civitatem ad susci- obtulit.
piendum regularis disciplinaejugum, ductorem ido- A. In vasta eremo Galmosiacense monaslerium
neum exspectare : cujus petitionem tam ego, quam exslruit. Theodoricus miles cum uxore sua Hadel-
omnes fratres benigne suscipientes, quibusdam fra- " vide alodium de Calmosio sanclo Satvatori et ejus
tribus mecum assumplis, non multo post hujus rei Genilrici conlulit. — Mox igitur cum frali ibus adve-
gralia Tullum petii, et ab eo in eadem ecclesia ho- -nientes, incullam eremum in domestiGasfabrieas
norifice susceptus cum fratribus meis, ibidem ali- transferre coepimus, el novum oratorium ad ser-
quanlis diebus habitavi, quibus ad serviendum Deo viendum Deo construenles, iu honore bcatae Dei
dispositis prout Dominus donabat, vale eis faciens genitricis Mariaededicavimus. Interiiu praedicta ma-
cum gaudio ad propria sum regressus. Coepideinde trona voli compos effecta exsultabat; et gratias Deo
ulriusque curam gerere loci; et quoniam, coope- agebat quod haeredes magis anirnse, quam fllios car-"
rante gratia divina, ad-utrumque conversandi gra- nis hivenisset, et assiduis precibus virum suum, ut
tia, plerique concurrebanl, quos slrenuos ad in- sicul portionem jain nobis ad inbabitandum tradide-
slruendos alios in regulari discijilina noveram, de rat, sic tolius alodii Calmosiacensis liaeredem ec-
loco ad locum vicissim transmiltcre satagebam; clesiam nostram relinquere satageret. Cujus tan-
porro loci iilius anguslia, in quo prius convenire dem precibus assentiens, nobis omnino id nescien-
coeperamus, me el quosdam fratrum plurimum gra- libus pari volo et dcsiderio ambo se totum alodium
vare coepit, eo maxime quia ibidem qusedam reli- ecclesiae nostrae tradere velle fratribus innoiuerunl.
gioni contraria nobis imminebant, quae aut sine loci Ego autem tunc temporis Metim adieram : unde
mulatione, aut sine propositi nostii delrimenlo ne- fratrum nuntio revocalus, me praesente multisque
quaquam vitare poleramus. Sed non diu distulit aliis tam Jiberis quam servis, quorum nomina ad
diviua providentia, quae jam nobis locum alium testimonium douationis hujus subscripla sunt, prse-
providebal, speranles in se famulos super hoc con- dictus vir egregius Theodoricus cura uxore sua
solari. Hadelvide alodium de Calmoseis dedit saneto Sal -
3. Commodiorem eis locum ad habilandum offert vatori nostro Deo et ipsius Genitrici Mariae, simul-
Theodoricus. — Deo namque, ut credimus, dispen- que mihi indigno, qui inter alios pasloris officio
sante,- cum nobis omnino incognitum hoc maneret, fungebar, cunclis quoque fralribus el futuris in
rumor inde exiens usque ad quamdam matronam eodem loco Deo servituris. Tradidit autem illud ila
nomine HadeUidem pervenit, quse, licel adhuc vi- libere integre et solide, sicut ipse antea possederat,
rum ac possessiones haberet, studio tamen bonse videlicet cum servis et ancillis, cuin agris cultis ef
inlentionis illos speccialiler diligebat, quos viam ineullis, cum pratis et pascuis, cum silva, etea
rcctam ambulare didicissel. Ccepit itaque, hoc au- quse per se esl, et ea quam cum beneficio parlieba-
dito, prsedicla mulier viro suo nomine Theodorico n lur, cum quoque usufructario, et redditibus uni-
vehementer insistere, .quatenus in_ alodiis suis il- versis. Cum his quoque eulogias, quas ex parte ec-
lum locum ad inhabilandum nobis offerret, atque clesise ipse Theodoricusetaniecessorejus consuc-
conlraderet, quemcunque fraj,ernitas noslra ad verant accipere simul contradidit: videlicet porcum
commorandum sibi habilem potissimura invenisset: unius anni, denarios duodecim, et duodecira panes,
frequenter siquidem illi replicabat ut, quoniam et tria receplacula in anno. Tesles aulem fidci
ipse hseredes carnis non haberet, Deum sibi haere- jussores ac denarralores idonei hujus donalionis hii
dem facere omni annisu elaboraret. Denique, Deo liberi homines exstiterunt, Widricus Despinal, Lan-
favenle, ulerque concurrenles, per quemdam vene- dricus et Widricus, nepoles ejus, Theodoricus de
rabilem clericum, nomine Ascelmum, adhuc qui- Yilla, Adolardus de Lusda, Renardus, Renerus,
dem in saeculari habitu degentem, postea vero no- Albricus, Richardus, quse omnia legalis investitura-
hiscum, Dco fideliter famulantem, quod supra dixi- tradilionis sancto Salvalori nostro Deo donata,
mus nobis oblulerunt devole, atque ut adessemus, quoad vixit vir Deo devotus sujiradictus Theodo-
locumque circuraspiceremus, unanimiler et obnixe ricus, solide et paciflce nostra tenuit ecclesia.
rogaverunt. Communicato autem cuni sapientibus 5. Joscetmus, Thsodorici frater, vaslatxl impugnat
H2S HISTORIA MONASTERII CALMOSIAC.— LIB. I. 1126
mpnasterium. — Theodorico autem viam universae \ randocomprobaveruntprsefatae donationi interfuisse;
carnis ingresso, et a nobis in eoemeterio nostro ho- et sicut a sapienlibus viris qui ipsi dono cum ipsis
noriflce sepulto, carnalis frater ipsius nomine Jo- - adfuerant, melius discerni potuit a prsedieto viro
scelmus jrraedictum alodium a modo Dei tentayit alie- Theodorico absque omni legali calumnia, totius
nare, et sibi violenter vindicare, poteslale siquidem alodii investituram ecclesiam nostram Ipsis pra.sen-
accepla ab eo cujus paterno flagello erudiebamurad libus legaliter aceepisse. Cognita autem prsedicta
disciplinam; ne si ad voium temporalia euncta suc- placitorum commonilione, nec non manifesta dona-
cede.ent, minus fortasse futuram etmanenlem civi- tionis comprobatione, quandoquidem ipse Joscclmus
lalem inquireremus, noclurnis diurnisque assul- ad audientiam curiae ssepius vocatus, venire omnino -
libus ipsum alodium coepit vastare, et quibuseunque refugiebat, protinus idem subsequenterjudicaverunt
poteratmolesliis, et deprsedationibus, ut inde rece- dueem Theodoricum, ipsum alodium ecclesise nostrae
deremus, non cess«bat iuquietare, ad ullimum etiam sasire debere, et adversarium nostrum a calumnia et
ad curaulum malorum suorum parochialem eccle- injuriis, quas nobis violenter inferebat, potestalis
siam, in honore beatae Dei genilricis Marise inibi suse objcclione comprimere.. Hi autem exstiterunt
fundatam, ineendio cremavit, alquejiro tanta crude- Iiberi et idonei hujus sententise judiees, Fabio, Al-
litalein ndium plurimis venireaepit. Tantis itaque - berlus, Levardus, Wallerus, AValdricus, Theodo-
injuilis et inquietalionibus ipsius compulsi, ducis ricus, eidem nibilominus judicio consentienle egre-
Th.eoderici curiam adivimus, ut judieio curise suai gio duce Theodorico cseterisque tam servisquam
ab iiijusiiiia et oppressione, quam nobis violenter liberis, in quorum prcesentia habitum est hoc judi-
inferebat , rernc^eret, obuixe' postulavimus; qui, cium apud Waldimacum super ripam Maldonci fluvii.
quamvis prociamalionem iioslram benigne susei- Paucis ilaque transaclis diebus, ipse dux Theodor
peret, et injuriis noslris mulium condoleret, ad au- ricus adveniens, praefatum alodium ecclesise noslrsc
dicniiam tamen curise suae saepius eum convocans, sasivit, familiam quoque ipsius alodii ante fores ;
jiistiliam iude facere per bienuium proielavit. Nos -nori oratorii nostri convocans, in fldelitate noslra
vero cum saepius ducem super hoc repeteremus, et posuit.
adversarius noster Joscelmus justitiam omnino re- 7 Joscelmum anathemate percutit Pibo Tullensis
fugeret, tandem dux cerlam diem et locum statuens, episcopus. — Sed qui3 lerapus pacis necdum adve-
utrosque ad audientiam curise SUSBconvocavit, ul si - nerat, adversarius noster Joscelmus nec sic a cceptis
ad illum diem commonitus venire recnsaret, quid destitit injuriis, sed quibuscunque modis poterat
ipse nobis inde facere deberet, judicio principum n insislebat, ut prsefalum alodium a nobis posset alie-
lerrse ibidem demum disculeret. Cumque ad coii- nare, et sibi violenter usurpare. Yidens autem quod
flicium diem venissemus, et exspectalus diu Joscel- j'udicium curise omnino sperneret, familiae noslrae
mus venire renueret, quam injuste nos perseque- clamoribus iterum compulsi ad gremium matris
i-elur, tamprsefalo duciquam omnibns qui adcrant nostrae Tullensis Ecclesiae confugimus, ul saltem sub
manifestum apparuit. protectione alarum suarurn nobis liceret relinere
6. Adversas quem dux Theodoricus el proceres sen- quod juste alque canonice aequisisse videbamur.
tcniiam ferunt. — Convocatis itaque dux princi- In qua tunc sacerdolium miiiislrabat pise memorise
pibus suis, monuit eos ut judiciali sententia discu- Pibo ejusdem Ecclesise episcopus: ,qui bcnigne sus-
lerent quid ipse inde facere deberet,, ut conlem- cipiens proclamationem nostram, prsedictum Joscel-
ptori justitise inultum non cederel, si temerariis -mum ad satisfactionem ssepius yocavit. Quo re-
vexalionibus ullerius nos inquietare prsesumeret. nuente, pro pace gregis sui pastor sollicitus, anathe-
Porro liberi qui tunc adfuere homines judicaverunt matis scntentiam in ipsum direxit: ut saltem sic
sequum sibi videri, ut si qui eum ad placitum con- perterritus satisfaceret, et a coepta injuria tandem
•\ocassent, in conspeclu omnium hoc probarent, qua- resipisceret, hac denique senlenlia adversarius no-
lenus ex ordine causa procederet, el totius querelse ]) ster, Deo favenle, perterritus.
occasio.ad\ersario tollcretur: et quoniam prsesentes . 8. Sed tandemresipiscit,el acceptis xn librisamalo
aderantplacilorumcommoniiores, Slephanusscilicel proposito desislit. — Yidens_se judicio curise, et ec-
de Yilla, elHumberius de Damno Medardo, astantes clesiastica censura undique constringi, jam in se
in conspectu ontnium j"urejurando probaverunt se ad aliquantulum reversiis adversum nos mitius agere
condictum diem saepe niemoratum Joscelmum ex coipit, et quoniam idetn Joscelmus pauperrimus
parte ducis legitime convocasse: secuti ergo mox erat, quiiiam lam nostri, quam sui amici, id inter
Jiberi j'udices protulerunt nihilominus aaquum sibi nos et ipsum mediaverunt-: ut aliquantam pecui.iam
videri, ut si qui donationi legalis inveslilurae vivente a nobis susciperet, et sic demum omni calumniae
ssepememorato viroTheodoiieo adfuissent,legitima flnem imponeret. Huj'us igitur rei gratia condiclo die
assertione comprobarenl; assurgcntes ileium proT . apud Ranegias convenimus, ct licet nobis grave vi-
tinus liberi, tesles septeni, Widricus videlicet de dereiur, quippe quibus in rudi etagresti locopositis,
Spinaco, Theodoricus de Yilla, et Stephanus frater ipsa quoque necessaria necdum sufficiebant, tamen
ejus, Adolardus de Lusda, Renardus, et Renerus, et _ut conlentiosse controversise flnem imponeremus,
AJJiricus, in conspectu ducis,el totius curise jureju- quantiiatem pecuniae (duodecim videlicet Jibras) da-
 1127 SEIIERl ABBATIS 1128
turo» nos ei promisimus. Cum igitur hujus pecuniae ,A TuJlensis ecclesise, ut nos qui infra dioecesim ipso-
sponsionem a nobis suscepisset, mox in conspectu rum communem vitam in prsefalis ecclesiis duee-
multorum qui aderant, ipsum alodium de Calmo- bamus, cum consilio eorum pastorem nobis ic-o-
seio cum uxore et filiis, qui nihllominus praesentes neum canonice ordinaremus, unde fratres requi-
1
aderant, wirpivit et astipulavit, et totius ealumnise sili, quem potissimum de fratribus abbatem sibi
linem fecit. Huic iutem flni facto, et paci acquisiue vellent ordinari, me minimum, sicut prius fece-
interfuerunt apud Reriegias hii liberi et idonei tesles, rant, ad hoc onus suscipiendum unanimiter elege-
Widricus videlicet, et Reuerus Despinal, Wridricus, runt. Yocatus igitur hujus rei gratia ah episcopo
et Sandicus de Lismaco, Stephanus de Yilla, Al- benedictionis ordinationem suscepi,... el inquo fra-
beftus.alter Albertus de Darneio, Humliertus Lupus, tribus prius'sola ipsorum petitione minislraveram.
Humbertus de Domno Apro', Widricus de Strena, et Sed quoniam locus iste necdum ab episcopo visi-
filins ejus, Ulricus Drogo, el Gerardus de Bosani talus fuerat, neque adhuc dedicationis consecratio-
villa, Widricus Pir.guis de Damviliaco, Widricus de nem susceperat, placuit nobis omnibus, ut ulrius-
Yiverio, Rohertus de Senonis et filii ejus, Ilotto et que loci fralres, ecclesise Beati Leonis, quae j'am
Hugo, Theodoricus de Salsuriis, Maselinus et filius consecrala eral, intiiularenlur, ea inlerposita con-
ejus Drogo, et Anseherus et Robaldus de Damno B ditione, ut postistius ordinationem quicunque - hic
Martino, Hugo de Pisneio, Robertus de Aldono, ad serviendum Deo convenirent, deinceps ab ista
Cono et Albertus de Darnulio, Hugo de Folmariaco, titulum susciperent. Defratribus etiam illis qui jam
Lanfridus de Aleia, Ascelinus nepos ejus, paganus conveneranl, statutumest ab episcopo, ut quemcun-
de Monronis curte, Hugo el W7alterusde Columbeio: que locum unusquisque eorum sponle eligeret, in
adversarii vero noslri ipse Joscelmus et Haduidis eodem deinceps perseveraret: et ut ratum perma-
uxor ejus, filii quoque eorum, Thonnor et Theodo- neret, quod communi consilio inter uiriimque Io-
ricus. Deinde etiam cum eo Tullum pervenimus, et cuffl discreverat, chartam iude ordinavit, propiioque
Piboni episcopo, qualiter landem ad flnem pervene- sigillo corroboratam utrique ecclc-siae tradidit hoc
rimus, per ordinem recitavimus. Porro Joscelmus modo.
ipse sicut jam pridem apud Ranengias feeerat, ite- 11. Pibonis litterm de ordinaiione Eeheri abbaiis.
rum ipsius in prsesenlia episcopi, et aliorum x'ii'a\- — t Pibo Dei gralia Tullensis Ecclesiae provisor in-
torum soepe dictum alodium wirpivit, et sic demuHi dignus, omniijus ej'usdem Ecclesise filiis tam poste-
absolvi meruit. Possedil itaque deinceps, Deo fa- ris quam praesentibus, salutem utriusque hominis,^
vente, ecclesia nostra ipsum alodium, ita quiete, ita „ el divinse benedictionis ampliludinem.
paeifice, uf nullius calumniam supcr hoc ulterius « Chaiitati vestrse, filii in Domino dileetissimi,
sit experta. notum esse volumus, quia Seherum fratrem con-
9. Monaslicam disciplinam et morum institulionem cordi fralrum suoium voto cleclum in abbatcna
a jratribus Beati Rufi suscipiunl. — Cum igitur, Deo promovimus, et in sede Tullensi ad litulum Sancti
propilio, res noslra in pace ageret, utraque eccle- Leonis Sanclique Nicolai ordinatum, sancli Spiritus
sia quibus inlendebam, ista scilicct et illa cujus cooperante gratia, quar.tum in nobis fuit consecra-
longe superius memOriam feci, plerisque coneur- vimus, el accepta ab eo seeundum beati Augustini
rentibus paulatim ad incremenium usque proficeret, regulam jirofessione, oinnium tam clericorum quam
plachit mihi cseterisque fratribus nostris, ut non laieorum quicunque de procelloso saeculi tumullu
sine legibus et consueludinibus viveremus, sed ab sub eo in ununi confluxeranl, vel postea confluerent
aliquibus sanctorum Palrum, qui nos in religione curam ei commcndarimus. Postremo ne quorum-
eadem prsecesserant, vivendi exemplum suscipere- dam clericalis proposili fratrum ordinalio, qui in
mus: verum quoniam multorum celebri relatione silva de Calmesiaco quietem solitudinis praeelege-
didiceramus, fratres qui in monasterio Beati Rufi rant, secundum cauonica decreta cassaretur, ut
quod inProvincise partibus situm est, sub canonica ]Q prsedicto abbati sub eodem lilulo Sancti Leonis San-
professione Deo fideliter famulari, el omni mona- ctique Nicolai quisque proiiteretur , necessarium
gtica discipliiia apprime instructos vicinas ecclesias duximus, domino tamen abbate multis precibus ob-
quasquereligiosas conversationis exemjilis illustrare, secrante, et fidelium.nostrorum intervenienle consi-
duos ex fratribus noslris cum litteris ssepe memo- lio, legilimae professionis tenorem sic dispensativa
rati pontificis noslri ad ipsos direximus, qualenus conditione temperavimus, utque diu locus ille de
secundum modum et institutionem vifse eorum nos Calmosiaco integritatem tjluli non haberet, omnes
quoque vitam nostram dirigere possemus, quos cum snb liluli Sancti Leonis Sanctique Nieolai certitu-
honoriflce suscepissent, omni diligentia verbis et dine, quisque in suo ordine Domino deservirent. Si
scriptis instructos ad nos cum gaudio remiserunt. vero locusille de Calmosiaco quandoque jilcnaiiam
10. Seherus abbas eligilur, Sejnnclio fralrum S. libertatem, ul per se esset titulus, per Dei niiseri-
Leonis el Calmosiaci. — Deinde cum coeiiobitarum cordiam obtineret: nulla promissse obedientiae^ne-
more consuetudines eorum, utpote rcligiosas in cessitas, nulla suscepli tituli auctoritas, ut in Saii-
exemplum nobis vivendi suscepissemus, visum est cti Leonis S.iiictique Nicolai ecclesia pe.rpetuo re-
(Jivino domno Piboni episcopo cseterisque mrjdribus roanexnt, jam dictos fralres astringerel; sed de toto
 »t9" HISTORIA MONASTERH CALMOSIAC. — LIB. I. im
fratrani collegio quos alibas Judioaret"idorieos, sicut A proteclione ponitur. — Cum igitur, lauctore Ded,
eorum Yofimtas ad hoc sponte accederet, communi utfique ecclesise prsesiderem, corisilio ffatrum no-
totius capituli, consilio, ln ecclesia de Calmosiaco strorum, et quorumdam spiritualium virofuni, db-~
iegaliter 4itulandos deslinaret. Ut autem hoc ali- mum Calmosiacensem de liberis" partibus venien-
quando a memoria non excideret, vel ne conlra hoc leni, Romse abeatoPetro apostolo ac ejus etlam'
bumana importunitas -aliquid molireluf, "prassenti vicario, inrefugium noJiisaDeo conslituto privile-
scriplo durabile tradimus, et nostri impressione si- .gium pfomerui: in quo "nimirum diligens lectof,
giili, nostraque siqua est auc.oritate_firmamus, pro- quia huic opusculo irisertum est, prudenter anim-
borum et credibilium viroram sribscripta testiflca- advertere poterit, qui.dipse papa .terribililer simxe- ,
tione roboramus. Peregimus autem ista arino Incar rit, tam pro riovellsejlanlatlonis radicatione, quarii
nationis Dominicse millesimo nonagesimo -quartb, projiraeseriiium sive futararum oblationiim aflifma-.
•prdinationis.vero noslrae anno viicesimo tertio, in tione,- qiialjter etiam idem ipse auclorilate aposto-
diclione secunda, concurrente quinto, calendas De- licadiscreveiit^c delerminaverit, quombdo et nos
«embris, feria prima in ecclesia roajore in honore et suceessbres nosiri, de"his quae-ad cbrislianitatem
beati Stephani protomartyris sacrata. i pertinent, ergaJTullensem sedem nos debeamus lia-
12. In honore beatm Marite dedicatur pfimum ora- " bere. Inserimus auterii ipsum huic qpuscuio nosftro
Aoriutn. Eiectione duorum locorum facla, commoralur ciim c_eterislitteris apostolicis privilegium, quas ab
<quisqueubieleyil.—His itaque dispbsitis, non multo eodem papa PaschaJI In necessliatibus poslris susci-
interjecto lempare, idem pontifex Calmosiacenseiri pere "meruimus, ut qui crediderit, eas in serie fe-
ecclesiam (cui auctore Deq prsesideq) visitandi gratia rum gestarum apertas repeiiat :qni aulefli inda
adiit, atque rogalus nfratribus primiim' ofatorium dubitaverit, quid quoque rescripto impetraverit
nostrumiri honore beatse MariaeDei Genitricis sem- noscat. Scripsit igitur ad Romanum pontiftcem pie-
perque Virginis dedicavit, altare quoqae nihilominuS nam suppJicatione epistolairi ista continentem i
in superiori monasterio, in honeje beati Pelri apo- A~&t Paschalisanctse et-apostolicae sedis ;summo
stoli conseeravit, etut in talilrus consuetum est, Be
pontifici, Pibo -Dei ejusque munere TuIIeiisip-epi7
quisquam ulterius locum nostfum temerariis vexa-
debitse obedientiae Indefessam exhihiliqhenu
Vionibus"inquiefare prassumeret, quantum potuit et scopus, t Cum desideriumingens,•>etc. WideinPaschafi,
debuit pontilicali auctoritate el anathematis sehten- tom. CLXIII. . -
Patrologim
Sia itfterdixifc.0/uibus'solemniler adimpletis, venera-
bilis pontifex, valedicens fratribus, ad propriam se1 15. Ad hsec rescriptum domini, papse, -quod -apud
dem estregressus., nec multo post a nobis rogatus, * mos 'continetur-i..
1 Paschalis servus servorum Dei,' ve-
utjiro quibusdam nostris'negoliis in capitulum no- inerabili fralri episcopus,
slrura apud Sahctiim Leonem advenirel, libens as- Piboni, episcopo Tullensi, salutem et
sensum prsebuit. Cumqiie condicto die advenisset; apostolicam benedibtibnem. - ,
• t -Sicut malum probibere, ->-etc.-¥ide ubi~ su-r
Ppst habitum cqlloquium eorum pro quibiis euril
humililer pra, >- " .
fraeeipue invitaveramus, assurgens ego
ut memor * h&.Conlenlioinler dbbatissamRomaricmsem elab-
postulafe ceepi dispositionis. suae, quairi
de' divisione fratrum inter duas -ecclesias nostras batem Calmosiacensem. DuxTheodoncusfavellioma-
aute islius Calmosiacensis videlicet consecratibriem 'ficensi abbaiissm. — Quod cum ad nolitiairi Romari-
jam dudum perchartaniordinaverat, nuncquoniam "censium pervenisset, "Tullensemvidelicet episcbpum
•cooperante gralia illa jam ordinata pcr ipsius mise- "supradictse ecclesise allare, "in.qua portionem"ipsi
ricordiam titulum proprium susceperal, fratrum babebant; fiobis contulisse, indigne tuleruhl,' linde
super hoc voluntatem reqiiirehdo prsesens adimple- "•advefsunl nos "unanimiter concitati, xlericurif -qui
ret: ,at nihil cunctatus, petitipnem nostram benigne "lunc temporis eeelesiae illius vicafiam leriehat; et
-
5uscepit,-et a fratribus, qui tunc prsesentes aderanl, -. qui nobis etr pfaefaio" virn Theodorico supradictas
singulorum voluntatem per ordinem "fequirere eulogias pfo eadem ecclesia eatenus' persoivere'coii-
ccepit, querii quisque horum duorum "locorum ~ma- sueverat, ad se convocari feceruiit,"et eulogias quas
g\s eJigeret,~ut"jjrofessiQnedata in eoderii deiriceps -riunquarii eis dederat, ab eo irijusfe' qU-ercfe eoepe-
permaneret: cumquesingulorumvohintatemeogrio- rurit': illq vero renuerite, el dicenfe gfavesibividcri
visset, pf otinus ad reqiiirendam etiam illdrum fra- "eis dare quas non debebat, et nbbis persolvere quas
Crum Aroluntatem, qiii tuhc lemporis- inr. hoc loco 'consueverat, adjicientes "poflibnem riullanr in ea
morabanturj domirium Tietmarum abbatem S.Man- *nos habere, eidem vicafio ecclesiam omnimodis
sueti direxit. Adveriiens igitur prseclictus -abbas, sin- ibstulefunt,et cuidam castellario'suo rioiiiine Wal-
gulorum voluntatehi iri capitulo""nostrb' requisivit, frido prbtinus tradidef urit - "proinde eliam" .TuIIum
el_quem quisque lo,cum_elegit, in eodem deincepk 'adeuntes; ipsum in cbnspec^u Tullehsls ecclesiae
.perseverare disposuit: sicque factum est ut sieut pfseseritavere; efiriaxime dux Theodqricus qui pra>
,ab initiojn ppssessiohibus, ita de csetero in fratribus sens aderat,"et-defensionem causse eofum,adversum
unaquaeque ecclesia jus prqpfium obtiiieret. *nos siisceperat, ut cideni Walfrido "altare" trade-
13. Calmosiacensecmnobium sub sedis apostolicck rcnt, cumrBsgria potcntiairislabat. Nos vero&ssutnpt9
PiTnoL. CLXII. . 36
 1431. . SEHKRI. ABBATIS 1152
vicario, in prseseutia majorum TulJensis ccclesise, A valeal: sentiant persccutores nostri, si usque adeo
el ipsorum. adversariOrum nostrprum injuste ab disciplinae vestrae virga se extendat, ut et nos re-
eisdem clericum inyestitura sua privatum quereba- spiranles sub protectione alarum vesCraium sperare'
mur, et ne ei traderent allare quod ex domo Tul- discamus, et illi in se reversi, erubescentes et con-
lensis episcopi ad nostram potius pertinere ditio- versi tandem salvari mereantur. i
_nem humiliter pelebamus, tunc cum consilio re- Qui benigne quidem suscepit litterasnbstras, et
-spondenles archidiaconi, nihil contra justam cau- quoniam eodem tempore, dispensante Deo, abba-
. sam nostram se audere pra:sumere asserebant. Vi- lissa Romaricensis legatos suos direxerat,-ulrosque
dentes itaque adversarii, noslri, se nihil posse pro- in prsesentia sua vocari prsccepit : cumque • ab
licere, adjicienles ipsum fundum, in quo novum utrisque causam diligenter investigasset, diligen-
! monasterium nostrum situm est, ad Romaricensem lius tractandam cum suis fratribus, dominis videli-
polius peiiinere ecclesiam, calumniabantur : ipse" cet cardirialibus, adpraesens distulif, post quorum
efiam dux Theodoricus, qui eatenus in dilectione haibitum consilium et judicium, reTOcatis ad se
nobis faniiliariter adhaeserat, ne iu ariiililia sua nuntiis, quid consilii super hoc acceperat indicavit,'
- ulterius conflderemus interdixit, et aspera loquens, ulrisque vero eidem j'udicio assentientibus, hoc'
,et graviora promittens, sie a nobis nimium iratus, ^ ipsum Romaricensi abbatissae litteris rescripsil di-
recessit. Nos auiemexitumrei prsesiolantes, omni- cens:
potenti Deo, cujus benignum auxilium in necessita- 18. _ Paschalis episcopus, servus servorum Dei,-
tibus nostris jarii experti fueramus, causara nostram dilectse filiaeGislae Romaricensi abbalissae salutem^
-'
regendam et protegendam commisimus. Tullo ita- et aposlolicaiu benedictionem.
que regressus adversarius nostef Walfridus, proti- c Causam quaeinter vos et Calmosiacenses cano-'
nus eamdem ecclesiam violenter invasit, et qu»- nicos, t etc. Vide inter cpistolas Paschalis II, tomo'
cunque polerat ad j"us ecclesias pertinentia cum supra citato, sub nutn. 150.
armata manu mililum rapiens, ad propiia asporfa- .. 19. Susceptis igitur apostoliese sedis reverentiai
vit, et quohiam de fundo loci nostil, quem jam lilteris, jirsefata abbatissa, in ipsa quidem novitate
Romse bealo Petro feeeramus , inj'uste calumniam quod ei a domino papa injungebatur se eomplet»:-'-
moverant, accepto a fralribus et amicis nostris ram spopondit, sed diu idipsum procfaslinando,
corisilio, quemdam fratrem meum carnalem noniiiie cum tandem in communi colloquio convenissemus,
Arnulphum Spinalensem , Romam direximus , et id se facere omnino contradixit. Yidentes denique
per eum supplicationis et querimonise epistolam quod neque consilio domini papse acquiescerenf,
Romano pontifici, de cujus solius auxlJio super hoc r aequea cieptis desisterent injuriis, iterum rieec-6-
post Deuni confidebamus, in hunc modum allega- sitate compulsi secundas lilteras R.omam misimusi
vimus. • - et in tribulationibus et violentiis quas.ab eis frc-"
17. Epistola Seheri abbatis Calmosiacensisadsum- quenter sustinebamus, auxiliuiri dominl papaeflagi-
mum ponlificem. — &Domino papse reverendissimo tanles, scripsimus ei, dicentes :
Patri, et primse sedis pastori, Seherus Calmosiacen- . 20. Altera ad papam Seheri abbatis Calmosia-
sis Ecclesise qualiscunque abbas, et sibi cohserqns censis episiola.-—« Domino papse Paschali revefen-
congregatio, devotam subj"ectionera.~ dissimo Patri et primse sedis pastori, Seherus" Ca'-
, _ ,< Inter rriultas angustias,_quae nos aa sinum pro- mosiacens1,» eeclesije qualiscunque abbas, el silii
tectionis vestrse cognut recurrere, prsecipua est per- cohserens congregatio, devolam subjeetionem.
secutio Romaricensis abbatissse : acenime enim et « Saji.ibvobis, Pater reverende, importuni sumus,
injustissime, et per se et per quoscunqne potest et irreverenter noslris querimoniis .frequenter vos
insequitur, et quia aperle el violenter nos expellere inquietajnus : sed, qui nimia tribulalione" premitur
vel non prsevalet, .vel erubescit, quibus potest fa- non a quo se sperat adjuvari, recurri obliviscilur.
.ciionibus machinatur^ ut Joco suo Jocus- nosler Q Quia ergo, domine, tota ndstra .pax et tranquillitas
subjiciatur , ut vel -sic nos expellerido,-vicinilatp' a vobis pendet, duplex raiio nobis illius evangelicae
__nostranon gravetur. Et quia, ne vos gravaremus , experreetionis ausum prsebet: Domine^,salva -nos,
machinationes quibus innititur (quia longae sunt) perimus. Hinc immensitas nostrse fribulationis, hinc
non perstrinximus, rationum series, si vobis pla- _vestra patipnlissima pietas, qua semper psiuperum
cet, a domino Richardo et a domino Arnulpho hujus causas et Jibenler suspipitis, et diligenter invesliga-
charfae portitore, quia eis nota est requiratur, et tis. Scitis itaque, Pater sancte, quodcausam quam
, apud vos diligenter discutiatur et .flniatur. Et quia, dc parochiali ecclesia cuni Romarieensibus habemus
, domine Pater, singulare refugiuin post Deum factus nuper vobis delatam "diligentef._utrinque inyesti-
- esnobis, suppliciter pelimus ut sis adjuior. noster gastis, et investigatam nostris et eorum "minliis id
in Oppoiiunitalibus, uobisque jam cadentibus sup- concedentibus per concarobluiriterminandamdiscre-
pone irianum, auxilii, ne penitus collidamur; ne, .tissime mandastis. Quod, poslquam ad nosreversi
qusesumus, diutius differatis : quia jam prope e«t ut .sunt, in ipsa quidem .novitate sic se compleluros
dicatur deiiobjs in nostris parlibus : Ubi est Deus spoponderurit. sed id probrastinar.tes semper, et
eoriim?Sentiamus, siplacet, quid,protectio, vesli;a suis.se rursumiactiosismachinationibus implicau-
_!*« HISTORIA MONASTERH CALMOSIAC. — LIB. I. 1134
tes, nunc demum in.communi-colloquio se facturos .s, i .Ecclesiae filius,quod apostolica sedes sanxerat, au-
contradixcrunt: nec hoc multum curamus, si por- cloritate regni impleri" praeciperet : qui quidem
tionem nostram inecclesia quietara possidere nos , adhuc bene cathblicus, necduin a Romana Ecclesia
paterentur, sed et abbatissav et ejus suffraganei aversus, petitionem eorum libenter suscepit, et pef"
omnes, quasi conj'uratione quadam invicem con- lilteras suas eidem abbatissae protinus mandavit,
globali, suis divitiis _et bonoribus quibus afiluunt, qualenus, remota omni excusatione, apostolicse
innitentes, nosque despectui habentes, omni ratione reverentise prasceptum effectui mancipafet, sicscri- "'
postposila, tam nostra quam sua minantur inva- , bens ei:
dere, et ut nos expellant, vel sibi, subjiciant, se 22. Lilferm Henrici Romanorum regls adabbaiis-
accingunt callide; et qui sumus nos^ ut sub lantse samRomaricensem.—t Henricus, Del gratia Rbnia-
tempestatis impetu subsistamus, nisi validissjma norum rex, Gislse, abbatissse '
Romarici montis, salu-"
vestra .proteclione fulciamur? Quapropter, pastor lemcumgratia sua. - . - '- "
bone, quia nos et nostra in vestra -protectione « Quoniam filius et defensof ego sum Romanas
sumus, jiropter Deum. cogitate de nobis, ut pacem Ecclesise, eidem universali matrfmeae sub defensione
habeamus, et si non pr«feclam_ quia non expedii, mea, positse me obedire per omnia convenlens,est:"
saltemne Iocellum nostrum deseramus. > . , . '""«ffendere autem matrem meam In aliquo nimiuni'
-21, Graviter vero ferens dominus papa quiaquod indecens est, quia a praeceplis ejiis recedere pericu-"
ei mandaveratimplere distulisset, secundo-rescripsit losum animabus est. Quidquid ergo statuit sancta
ei sententiam in intentando,,dicens : et venerabilis, sedes Romana, per manum suriimi'
< Paschalis- episcopus, servus servorum Dei, pontiflcis, ne hoc aliquando casselur, sed ut raluiri"-
dilectaefiliaaGislae Romaricensi abbatissae, et ejus et stabile flat, quoadpotero, usque ad mortem Iabo-
eongregatipni, salutem et apostolicam, benedictio- rnre non cessabo. Quapropter riianilamus, sed insur
nem. _ per praecipimus tibi, ut quod prsedicta sedes sanxit
- t Quia pax- multa, > etc. Vide ubi supra, sub de fralribus Calmosiacensis loci,' rie prsesumas
»um. 151. _ .... aliquo modo frustrare, et ex aliqua partesacro-
21. Dissimuianle nbbalissa, Sehems recurrit ad sanctum prseceptum exinlegrare, nt ne rfnatrem
Henricum regemRomanvrum.—Quas, cum per nuu- tuam, cujus filiam te profileris, non ut malrem, sed'
tium nostrum iterum su.scepisset,^sicut prius fece- utnoyercam; non ut filia, sed utprhignaaudeas
rat, ad prsesens non contradixit. Communicat® au- exacerbare : quod si manum aci violanda prsecepta'
tem cum-Suis consilio, .quibus grave videbatur matris meae extenderis, et odium ccelestis Regis in-
quidquam-eis-a Romaiio pontifice pro-pace nosfera'C curres, et iram terrerii regis, qui gladium pro'ej"us
mandabatur, occasione inventa, quod scilicel sine defensione suscepi, non evades, quia, ut supradixi,
rege, ad cuj'us ditionem abbatia eoruni -respiciebat, certarepro dcfensione Romansesedisusque adnior-
implere non.possent, iterum facere dissimularit. lem non deslnam. _>
Nos vero mjustiliae et opprcssioni, eorum resistere -Supradiclis quoque viris commoriitus" super hoc
non valentes, quippe qui divitiis et honoribus mul- ipso, duci Theodorico, ad cujus defensionem Ro-
tis affluebarit, solum auxilium de coelo petentes, niaricensis abbatia pertinebat, huj'usmodi"epistolarii
"
-misericordem Deum assistere-nobis protectorem in misit, dicens : . '
tribulationibus. nostris humiliter petebamus. Con- 25. Ejusdem lillerm ad Theodoricum ducem Lo-
iigit interea dominum Richardum Albanum episco- iharingorum.— « Henricus Dei misericordia Romani
pum, qui tunc temporis in partibus nostris Jegatione regni rex, et ecclesiafum in eo positaruni defen-
fungebatux, Henrici_regis curiam .adire ;cuj'us comi-; sor,' Theodorico Lotharingbrum
' duci,*
"'
salutem et
lesin codem itinere.exstiteruntdqminus Reybaldus gratiam suam. "
,
Tullensis archidiaconus, et Spinalensis Arnulphus, t Insonuit auribus. riostris sumrnum poiifificeni
qui benigne nostri roemores, res ex wdine. regi n matfis uoslrse sanctse Romanse' Ecclesiae' niandasse
retulerunt-: quomodo inquadam silva jjauperes fra- tibi per -litteras, ut defensof Calmosiacensis locis
_-ires ad serviendum" Deo congregati, calumniarii et existeres, ne fratres _ibi Deo servientes exaispefari
oppressionem Roniaricensis abbatissae diu susli- ab aliquopermitteres :cui si verb Christiano nomine
nuerint, etquomodopost frequent&s ejus molestias, censeris, obediens, eris; et, si yerefiliiis ejus' fes,
justitiam et j'udicium domini papse, ad cujus ditio- alicui praeceptorum matris tuae in aliquo nbn dero-
nem locellus^orum perlinerej, super hoc jam se-" gabis. Petitioni Palris nostri petitionem ineam sub-
cundo reqhisierint, intimaverunt nihilominus ei jungo, mandans tibi ut quod statiiit iriviblabilis
quid de hoc ipso dominus papa decreverit, et quid Komanse sedis dignitas," quoad pbtefis, viriliter
iteratoperiilteras suaseidem ahbatissae prseceperit, sustineas, et ne in ecclesiis in "ducalu tuo posilis
qualiter quoque ad ultimum occasione, inventa, quod interturbari requiem Christi perriiiltas : quia adhoe
scilicetsine pennissu regisioc facere nonposset* . tibi permissus est gladius, non ,ut Ecclesiam do^-
eatenus implere contempserit;- petierunl ilaque, ab struas, sed ut eam sicut Ghristi miles a pervasipne
eo', quatenus prqpter Deum pauperibus qpem suse perseque.ntiuin incessanter defendas. Quod si feee-
defensionis impenderet, [et tanquam bonus Romanse ris, a ccelesti Rege pro certamine bene certalq, pro
 1155 SERERI ABBATIS mS(S
-cursu bcne consummato cofonam recipies, clgia- - _\ 28. Seherus abbas Calmosiacensis sunimum ponti-
tiam icrreni regis nou amittes. Finaliter de hac re. ficem adit. — Nos igitur/videnlesquod nulldinodo
•stal sententia tua : scias me nullo turbine posse_ acquiscerenl, communicalo cum amicis nostris cou-
cxcuti, quin ipsam supradictam Ecclesiam et -alias. silio, Romanum" pontiilcem" qui ih Placerilia- urbe
afi incursu malorum defendam, et destructores ea-- Italia? generale concilium indixerat, per riieipsuni
rum, divina gratia subveniente, destruam. Yale. > ipseadii-.quo cum quibusdam fratribus meis cuiri'
24. Seherus iteruni ad sedem aposlolicam confugit.. pervenissem et nbn ibi, sed potius in alio loco, qui
—Sednepax nostra terreniregis imperio acquisita,, Wardastallum dicilur, reperissem, benignissimeiios
minus firma perseveraret, Deo ut credimus dispen-- suscepil: cui itineris mei protinus causam aperiebs,
saute, nec ipsis regis litteris acquiescere, sed qui- quid injustae calumniae et oppressionis a Romari-
buscunque poterant machinationibus salagebant, utt censibu s sustineremus, lam per litteras quas mecum"
aut nos de_ loco expellerent, aut ipsum loco suoi tuleram, quam prsesens viva voce intimavb Ille au-
omnimodis subjectum facerent. Multas igitur ab eisi tem benigue respondens : cEcce, inquit, ad portuni
rursum passi injurias, quod nobis solum singulare i venistis j"am. > Ne autem ipsae litterae huic opusculo
post Deum erat refugium, ad Romani pontificis pr*- deessent, subsequenter sie apposui:-
tectionem iterum confugimus', et quomodo prae- B 27. < Paschali sanctae apostolic»" sedis sumro*
ceptum suum implere contemnerent, et quolidianisi ponliflci; Seherus Calmosiacensis abbas indignus
malilia? incrementis adversum nos inflammarentur, cum suis fratribus, debitse obedieritisedevoiam exhi-
: - *
per lifteras rursum insinuaviriius dicentes bitionem.
24.«Pasehali Patri beatissimo.'et inrefiigiura tri- t Jam, Pater sancle, > elc. Vide~ubi sttpra, col.
bulanliuin a Deo primse sedi conslitulo, Seherus; 458. ' '
abbas qualiscunque cum universa sibi "conjuncla 28. Diutius vero non ferens dominus papa' per-
congregatione, quod solum possunt obedientiara et tinacismalitisecontentionem, non sicut in seeundis
orationem. et tertiis lilteris intentando, sed anathematis • sen-
c Quia illius qui omnium, t etc. Vide in Paschuli, tentiam in ipsam "abbatfssam direxit, et si usque ad
lomo supra citato, col. 456. praesentis quadragesimaefuturae initium quodeipro
Quorum pertinaciam graviter fereiis dominus pa- pace nostra j'amiertio mandaverat, opere non im-
|>a, sed tairien mirabili paternitatis mansuetudine plesset, ab introitu ecclesiae'
eliminavit sicscri-
ad satisfactionem revocans eOs, per iteratas litleras bens ei : ; '
beali Petri sententiara jam secundo intenlavit, sic ^ cPaschalis episcopus, servus servorum Dei, dilectss
scribens eis : " filiaeGislae
Romaricerisrabbaiissae, salutemet apo-
«Paschalisepiscopus, serviis servorumDei, dilectse stolicam benedictionem.
filise GislaeRomaricensi abbatissae, etejus sororibus, < Pro injuria religiosorum Calmosiacensium fra-
salutem et aposlolicam benedictionem. trum, i elc. Vide ubi supra, sub num. 191.
t Pro Calmosiacensibus, > etc. Vide ubi supra, sub 29. Partem utramque Lingonis xoram se adesse
Mum. 175. prwcipit.Adnionetjudkes ne fial ucceplio persona-
Si,h^Rdmdnorum'rexRomaricensemabbatissam alto- rkm. Accessil ponlifex ul litem exaclius discuteret.
*-—
quilur. — Quibus suscoplis, nihilominus obdCiralo Sententia facia a summo ^jjonlifice. Quas,' cum a
corderesistentes,quidquid pro pace el qulete nos*ra donsino papa suscepimus^cuni salule ct apostolica
eis praecipiebatur, tandem se facturos omninocon- benedictione ad propria regressi, ei&emabbalissaeper
tradixcrunt. Post hsec vero cum rex positus essct qtrasdam fratres nostros misimus; hacdemuin sen-
apud Argentiriam, cognito quoddux Theodoricus et tetiti»,Deo favenle, perterritasaepe dictaabbatissa,
ssepe dicta abbatissa illic in prsesentia ejus adesse utrumCfde cancellariuni suum ad doriiinum "papam
deberent, curiam ipsius adivimus, et cum per quos- direxit, ut ei locus diligentius exponendr causam
dani familiares nostros regi innotuissemus; ab co nf suamin praesentia* ejus daretuf obnixe- flagitavit:
bumaniter siiscepti, per eosdem humiliter postula- asserebat emm rem aliter-se habere,- et"si opportu-
vinius ut quod absens duci et abbatissae per litteras nitas daretul*, nonpbtius injustitise-rebs se compro-
suas mandaverat, et illi implefe dislulerafil, prae- &areiiihilominus affirmabat. ^Volehs aulem-discre-
sens viva voce eis prascipiendo tandem linire digna- tissimuspastorefs bmnemcontradiclionis" occasio-
retur. Porrb rex petitioni nostrse clementer annuit, riemtollere^quonlamin^partes noslras ebdem tein-
ctcum in pfffisentja sua dux et abbatissa adveiris- 'pore ipse adveniebat,-Liingonis-ntrosque nos adesse
Aent, sifggerentibus quibusdam airiieis nostris, pro praecepit, ritlbidem in prsasehtiasua^dijigentiusea-
iiobiseos. interpellavit,-et quod consilium domini dem causa ulfinque^discuteretuf atque terminare-
papse sequerentur, coricambium competens acci- tur. Advenienle itaque die coristituto, ROmaricen-
pieudo beriigne adhortatus esi:" qui quidem inducias •sis-abbatissa a"ccersilo"secum-"duceT-heodoricocsfc-
ab eb petier.unl donecinde" ciini suis "loqiierentlir; terisque multis«urii-iriagna- poteritia J_ingonis-per-
sedpostea per suos faniiliares Tegiiii palalkf adhse- Texit, et quoscurique "potuit cxdomesticis palalii sihi
rentes, satageruritut regein a ccepta petitione aver- appilcuit, ut- suse:paiii faverent -solilo--procuravit.
tefeist." Ego autem nori "in scientia,"-neque"in ipeeunia,
1157' HISTORIA MONASTERII CALMOSIAC. - LIB. L U3S,
neque m aliquo terreno .auxilio confidens, tri- ^K.mus, carere nos acquievimus. Quihus peractisj,
bus iantummodo fralribus mecura assumptis, as.- adversarii nostri arbitrabaritur se decimas nostras
terosque plurimum adhortatus, ut Deum nobis (pro quibus tota contenlio inter nos et ipsos diu.
foreauxilio exorarent, clementisslmi Patris prse- fuerat agilata) acquisisse, et sic deiaceps loco suo-
sentiam adii, et ad quem linem contentio diu sulijectos omnimodis nos habere; sed non diu distu-
perlractata, Deo-ner euni dispensante, tandem .per- Jit ineffabilis.providentia Dei, quem nobis in tribula-
venirent, sollicitus exspectavi. Yenit igitur dies in lione adjutorem nssistere precabamur, pauperes
qua dominus papa constituerat de causa nostra tra- * suos consolari; siquidem dominus papa aestimatipni
etare; sed, quoniam ipse eodeni ilie minutus erat ._ eorum tali ordine obviavit, ut statim mihi illud de-
sanguine, prius per Semetipsum uon potuitaccede- cretum Gregorii Magnl coram recitari juberet, quo
re. Convocatis vero ad se cardinalibus praecepit, ut nimirum ab his qui "communem vitam ducunt deci-
cummagna discretione sine "personarurii acceptione mas exigere evidentef interdixit. Quo recitato, pro-
causam eamdem examinarenl, examinatam justo ju- linus subsequenter j'udicaverunt domini cardinales,,
dicioterminarenf." Yenientes igitur in consislorio, " ut nos qui coinmunem vitam ducebamus, nec illi,,
cuin ulrique assistercmus, illi' cum innumerabili nec alicui omnino ecclesiae decimas redderemus,
multitudijie, et iotius curise favore; nos vero cum B aut quisquam- contra probati decreti auctoritatem,,
paucis solo diyino auxilio innilentes, et coslestis a nobis ulterius decimas seu jrimitias exigere prae-
'
jndicis aures piilsantes; coeperunt^domini cardina- sumeret.
Ies quaeslionem ventilare, et quid quisque prb sua 50. Papa Romaricensem abbatissam alloquilur
parte diceret diligenter investigare. Sed, dum haec el admonet. — Proinde dominuspapa Romaricensem
agerenlur', memor universalisjiastor pauperum suo- abbatissam advocans, paterna admonilione allocutus
Tum, fanquam alius Daniel a Dbniino suscitatus est, sic dicens ei: «Yolo quidem, fiiia, et prsecipio,
ad liberandum nbs, per semetipsum accessit.et quid ut sicut privilegium quod olim locus tuus ,in liberta-
_de eaderii .causa agerent diiigehtef irivestigavit, leni -sui a Romana Ecclesia suscepit, inyiolabililer,
curaque de furido novi monasleril nostri (pro quo custodiii desideras, ita tu quoque quod prsesenli
r.ribis licet injuste ssepe calumniam intulerant) quae- judicio fratribusistis coricessimus, privilegiumeliain
stiocoepisset agitari : scientes-et certiEomaricenses ipsorum, quod ipsi similiter per inaiium nostram &.
ex conligua datorum pqssessione eumdem fundum Romana Ecclesia shsceperunt, integrum et illibatum'
ad nos polius pcrtinere, "in praesentia domini papae custodias. De csetero ne suasione rerum tempora-
dominorumque cardinalium," necnon aliofummulto- r( liumaliqua intef vos controversia resuscitetur, ad •
rum circumstantium se nusquam.ulterius pro eadem testimonium contentionis diu agitatae inter vos, et
fundi parte querelam contra nos" facturos promise- in prsesentia mea tandem finilas,"httefas meas meo
riint. Mox igilur dominus papa, sieuti cousuetudo ei sigillo corroboratas vobis dare disposui, ut per boc
est in talibus, esimdem fundi partem per baculum de firina et stabilis inlerL vos perseveret dilectio. > Ista
manu Gisls Romaricensis abbalissas sqrorumque " breviter prosecufus, dicendi flnemfecit; sic igitur
ejus, quae prsesentes tunc "aderant, suscipiens, bonus iile moderator contentionem diu inter nos
quietam et inlegram nobis et successoribus noslris pertraclatamtandemterminavitjipsaqueferminatione
perpetuo possidendam confirmavit. Postea" vero illis lilieris annotata, testamentum in duobus locis eodem
referentibus quod ex antiquapossessione parochialis sensu, eademque litteratura conscriptum, de suo si-
ecclesia Calmosiacensis ad illorum pertineret ditio- gillo raunitum ab utrisque nobis haberi et inViolabi-
nem, riobis aulem et" contradicentibus, quod.ex an- liter custodiii apostolica auctoritate slabilivit. Mo-
liqua possessione anteeessorum iiberi viri Theodo- dus aiitem ipsius inslrumenfi talis existit:
rici hivestituram portionis ejusdem "ecelesiseab eo 51. c Paschalis episcopus, servus servorum Dei.
suscepisseraus, et.eam multo tempofe possedisse- t InterRomaricense monasterium etCalmosiacen-
mus;discretissimusPater,cognita.ulrbrumquecausa, j} sera canonicam, >etc. Vide in Paschali, sub num. 208.,
consilium et judicium dominorum cardinalium saper 52. Confirmata prisiina amicilia inter Romariccn-
hoc requjsbit^ Ac^ illi_ decretum _pap_e-__Gr,egoiiises et Calmosiacenses.— Hjicitaque demum, Deo fa-
seplimi memorantes, qui quidem in generali concilio vente, per manum domini papse contenlione finita,
residens, laicos in ecclesia quidquam haliere omni- accepta benedictione apostolica, lseti ad fratres re-
modis interdixit: nihilominus eliam ab eisdem itli- pedavimus, laudanles ac benedicenles Deum qui non
quid ecclesiasticum suscipi debere prohibuit^ eam- deseruitsperaules in se, sed,secundummullitudinem
dem portionem quam de manu laici post memorali miseiicordise suae in tempore tribulationis et angu-
Gregqrii septimi decretum susceperamus, nos jure stiss invocantibus nomen suum propitius liberator
canonieo debere relinquere judicaverunl. Dicebant assisterenon despexit. Sed, quoniam de dono allaris
siquldem quod iujuste licel ab antecessoilbus posse- pro qua primum conlentio cospil in praesentia domi-
derat, juredare non poterat: Sicque noseidem ju- ni papse nulla inenlio facta fuerat, Romaricenses,
dicio consenlientes, portione parbchialis ecclesiae, - Lingonis regressi, idem donum ab ccclesia nostra
quairi a supradicto yiro theodorico", justc quidein, • alienaretenlaverunt,siquidem assiimpio secum vi-
sccjindum consuetudiriem" terrac"noslra; suscepera^ c_aiio"suoWalfridb, TuJIum pcfrexerunt, etadeun~
 1139 SEHERI ABBATIS 1140
tes episcopum, altare ab eo requirebanf, ut vicario A in lestivitate sancii Romarici sepiem solidos jiro
suosolito more illud traderet obnixe postulabant. sajpe dicla ecclesia Romaricensi ecclesias persol-
Veruin Deo dispensante, quoniam prsesentes adera- vamus. Deinceps itaque, Deo favente, omni suspi-
mus, ebfurii episcopo caelerisque Tullensibus acces- cione depuJsa, solida et familiaris inter nos perseve-
simus, et bslendentes ei cbartam propriam, litteras rat amicilia.
quoqueapbstolicas, quasadconfirmationem ej'usdem 55. Ttdlensis episcopus plures ecclesias a Idicis at-
dorii ipse postulavcrat, et impetraverat, humiliter ceptas Calmosio confirmat. — His itaque gestis, re-
poscebamus, ut quod ecclesise nostrae serael contu- tractare nobiscum coepimus quomodo in praesentia
lerat, integrum ct illibatum nobis conservaret: te- domini papse portionem ssepe memoratae ecclesias
merarium et nimis periculosum reputans episcopus Calmosiacensis (quia de manu laici eam suscepera-
contra propriam, imo, coulra apostolicam ire sen- mus) judicio canonico reliquerimus : unde ne quid-
tentiairi, illis furs.um dare quod riobis jam dudum qaam simile de caeterovel uos vel successores nostri
tanta auctorilate firmaverat, illicitum sibi fore in talibus experiremur, Tullensem anlistitem super
fespondit; ac sic Romaricenses rursum frustrato hsec adivimus, humilifer ab eo poslulanles quatenus
conamine Tedierunl nihil eorum qusc postulaverant ecclesias, quas non canonice per mauus laicorum
assecuti. Nos yero moleste ferentes djuliiiait:. con- susceperamus, sui doni auctoritate ecclesiae nostrae
tenlionem inter<nos tanto tempore protrahi, ut pote perpetup possidendas assignaret: cumque prsesentes
quorum familiarem dilectionem prius experti fuera- adessent dominus Riquinus primicerius, et Rembal-
mus, alia via in concbrdiam eos revocare disposui- dus archidiaconus et boc ipsum nobiscum peterent,
mus; adveniente namque abbatissa Romaricensi in libenter annuit episcopus, et, sicut"possederainus,.
vicinia'nostra pro quibusdam suis negotiis, humili- per baculum suum ab eo deinceps possidendas
tatis proposito eam "adire sluduimus, et pristinse di- suscepimus, ecclesiam videlicel domini Petii, quam
lectionfs commonentes, in concordiam et familiari-- contujit nobis Cunegundis vidua de Kcbiscurl pro
latem ejus redire nos velle insinuavinius. Quam pe- anima filii sui Theodorici, et quartaro pattem eccle-
titionero nostram ipsa quidem benigne suscepil, et siae de Igniaco, quam dederunl nobis Widricus de-
quidquid communes amici nostri pro reparanda Yalcurt et uxor ejus Adeleidis. Quartam etiam par-
pace ei consulerent, libenlissime se facturam spo- tem ecclesiae Willaris, quarii dederunt nobis Mascli-
pondit. Adfuit etiam Dei cooperaritis gratia, et quaj nus de Domuo Martino, et uxor ej'us Hersendis, di-
liona: iptentione cceperapins,, longe meliori quam midiam quoque' partem ecclesiae S. Martini de
sperabamus acceleravit complere, subsequenti r. Domno Basolo quam contulit nobis Widricus de
riamque tempore societalem petitura nostram, locum . Unjcurt, ""et quartam partem ecclesisa de Riviro,
nostrum cum suis familiaribus devote visitavit; quam dedit nobis Berta vidua el postca noslra
quam cum petiisset et accepisset, foederata nobis in conversa-.
ami.citia ad proprium monasterium est regressa; 34. Haecad commonitionem successorum nostro-
aliquauto auteni interjecto tempore, quidam boni rum dixisse suffieiant, ne decretorum synodalium
vni conimunes.amici nostri, id inter nos mediave- ignari, quibus laicis interdictum est, nihil in eccle-
i.unt, ut Romaricenses quod-suum erat. in ecclesia siis debere possidere, et ideo quod injuste possident,
eadem nobis ad t.recensum darenl, ei nos acquiesce- juste dare non posse, de csetero, ab eis quidquam
femus suscipere, assensimus ambo id nobis consu- ecelesiasticum suscipere prsesumant, sed potius cum
lenlibus, et quidquid abhatia Romaricensis in paro- talia obtulerint laici, ab episcopo qui lunc temporis
chialf ecclesia Calmosiacensi eatenus possederat, • fuerit requirant, ut carionice per manum episcopi
per roanum Gislaeabbalissse ecclesia nostra possi- acquisita, cum paee retinere valeanf; verum quo-
dendum suscepil. Yerum, quoniam nulli personae niam singula quseque prout gesta sunt explicantes in.
licet posscssionem unius ecclesiaein j'us alterius pe- Jongum sermonem protraximus, sola monasterii no-.
nitus ac sine ullo monumento transfundere, itidem D stri ordinalione apposita, Jibelli hujus finem facie--
inter nos mediatum ae flrmiter staiutum esl, ut mus, ut in alio quae restant subjiciamus.

'
:
LIBER SECUNJ)US..

1. Calinosidcensis ecclesia a Richardo Atbanensi
episcopo consecratur. Abbates consecrationi astan-
tes. —Cum igitur divina clementia, quas in omni-
bus noliis misericorditer proudebat, undique nobis
requiem contulisset, et nullus jam pene adversario-
fium superesset, novi nostri monasterii domicilium,
Iicet necdum plene consummatum omnipotenti Deo>
cOnsecrare disposuimus; sed quoniam saejiememo-.
ratus TuIJensis episcopus, viribus corporis prae se-
nectute destitutus, ad hoc non sufficiebat, ad domf-
num Richardum Albanum pqntificem, quem domi-
nus papa, sedem apostolicam repeJens. in GalliaruiBi
1141 HISTORIA MOXASTERH CALMOSIAC.— LIB. II. 1142
partibus legatum dimiserat, proprias litteras direxil, A 5. Nunc igitur superest -nt qiiomodo omnipOtens'
allegans videlicet imbecillitalem corpoiis sui, et Deus ecclesiam noslram oblalionibus fidelium cu-
devote supplicans, ut vice sui monasterium noslrum mulaverit, et novelte planiationis propaginem pau-
£b eo convocalus dedicare diguaretur. Quas cum latim ad increirientum usque perduxerit, tam prae-
per nos suscepisset venerabilis Albanus episcopus," seutibusquam post futuris, sicut melius novi dili--
petilioni ejus benigne annuit, condictoquedie ad genler aperiam. Multi ilaque provinciae nostrseutri-
perficiendum quod postulatus fuerat advenit, pluri- usque sexus fidelium, quorum Deus corda tetigerat,
mi etiam religiosi virianoJiis ob dedicationis devo- familiaritaterii nostram ardenter petere coeperunt,'
tionem invitati convenere, inter quos primi exstite- et tam de fundis suis quam de mobilibus ad-susten'--
runt dominus Thiemarus abbas Sancti Mansueti, et talionem nostram oblationes devolas ecclesiae no-
dominus Widrieus abbas Sancti Apri, et dominus strse obtulere : inter quos primus Benchelmus Ca-
Laurentius abbas Sancti Yitoni, et dominus W7asche- stiniacensis, frequenti petilione conjugis suse Leu-
linus abbas SanctiPetrideBriecio ; de archidiaco- cardis admonitus, alodia.quse in vieinitate nosfri
nis quoque Tullensibus interfuere dominus Rimbal- loci possidebat, Lammiriaci videlicet et apud Hugo-
dus archidiaconus,et Hugo de Gondricourt, et Hugo nis curtem Liherici ecclesise nostrse in prsesentia
junior fllius Reinaldi, multitudo etiam innumeralii- " multorum devotus obtulit. Ipsi .siquidem et leucardi
lis utriusque sexus fidelium, audito adventu epi- cum esset nobilibus parenlibus orta patrimonii jure
scopi, addedicationis solemnitatem undiqueconcur- prevenerant, magisque ea nobis quam filiis carnis
rere satagebant. Exspectantibus igitur universis pro- relinquere satagebat, qua^sicut abeisaccepimus, sic
cessit episcopus, et die Kalend. Oclobrium cum deinceps, Deo favente, absque calumnia quiete pbs-
summaomnium exsullatione maj"us ej'usdem mona-. sedimus.
Blerii altare, et universam domum per circuitum in - 4. Donationes faclm Calmosiacensi cmnobio. —
lionore sancti Saivatoris Domini nostri Jesu- Christi Alia eliam Leucardis huj'us prsedictaecognata,tipsius
consecravit. In crastinum etiam altare aliud, quod bono prsscedente exemplo et voto pariter succensa,-
in dextro latere monasterii situm est, in honore virum suum nomine Theodoricum de Villa assiduis
sancti protomartyris Slephani dedicavil, et alrium precibus pulsare coepit, quatenus partem quse ei,in
uihilominus circumquaque per gyrum designans eisdem tribus alodiis ex patrimonio obvenerat, ec-
sanctificatum ecclesiae copulavit. Quibuslrite per- clesise nostrae conferret. Qui quoniani filios.carnis'
actis, ne quisquam deinceps sacrum loc.um violare non habebat, libenter ei assensum prsebuit: et sicut
prsesumeret, in prsesenlia omnium fut moris esl in r poposcerat, partem jirsedictoriim alodiorum, cum ea
lalibus) anathematis sentenlia interdixit. nobis et successoribus nostris perpetuo possidendam.
• Anno
igiiurab IncarnaliolieDomini millesimo cen- tradidit. Porro utraque Leucardis nobilibus ortana-
lesimo septimo, indictione prima, epacta vi, concur- talibus, sicut prsefata alodia libere a parentibus suis
renlp i, Kal. Octob., consecraium est ipsum monaste- susceperant, ita deinceps ecclesiae nostrse integre
Hum a domino Richardo, Albanensi episcopo, Roma- et solide possidenda contulerunt, in "agris videlicet
nm Eccfcsicelegalo, in honore sancti Salvatoris Do- cultis et incullis, in servis et ancillis, in pratis ,et
m'ni nostri Jesu Christi, prmsidente apostolicm sedi pascuis, in usu fructuario; et redditibus^ nniversis,
Paschali papa II, regnante in smculo Henrico Ju- nihil sibi omnino rieque successoribus suis retinen-
niore, apud nos rero imperanle Domino nostro Jesti tes. Quse sicut ab eis libera suscepimus, sic dein-
Christo, cui sit laus, honor, virlus et gratiarum actio ceps, Deo favenie, absqueomnicalumniaquiete pos-
vna cum Patre et Spirilu sancto in ceternum in sm- sedimus. Yerum procedente tempore alodium de La-
cula smculorum. Amen. miriaco, quod propter remolionem et parvitatem sui
2. Praecedenti libello, sicut in exordio ipsius pras- minus utile nobis videbatur, -pro tribus quarteriis
fatus sum, utilitaii elquieli successorum nostrorum terrae alodio Hugonis curtis intermixtum adjacenti-
prospiciens, prout Dominus doriavit, litteris' man- D bus quae ad sacretariam Romaricensis ecclesise per-'
dans,-quomodo in loco isto, qui Calmosiacus dici- tinebant, quam nos proprie custodem eeclesiaevoca-
tur, oblalione cujusdam nbbilis viri Theodorici hu- mus, per concambium dedimus. Ut auiem noyerint
jusalodii hseredes raeti, plures undique fratres ad posteri noslri quam rationabiliter factum fuerit con-
serviendum Deo convenerimus-, et saeculari conver- cambium, breviter intimabo. Gislani siquidem, quse
sationi renunliautes, seeundumbeatiAugustini regu- meo tempore Romaricensem rexit ecclesiam, per me~-
lam, vitam eanonicam susceperimus, calumniam metipsum adii, et prsesentibus domino Reinbaldo
etiamqua a prsedicti viri fralre Joscelmo, pro eodem Tullensiiarchidiacono, et Widrico, et Walfrido can»
alo;lio-suslinuimus, et contentionem pro parochiali cellariis, multis quoque sanctimonialium, et caste-
ecelesia Calmosiacensi inler nos et Romaricensem ris quamjilurimis tam noslris quam suis amicis,
abbalissam diu agitalam, in eodem libello Iatiiis tradidi ego Seherus abbas alodium de Lammiriaco
exposui qualiter quoque, ulramque tandem Deo inmanu praefalae-abbalissaesic liberum etiiilegruin,
propilio 'finlcrimus, sicut meo tempore gestum csl: sicut eafenus nostra possederal ecclesla.^susecpique
qui hujus ecclesise primu» abbas auctore Deo exstiti. de raanu ej'us,supradiclam terrani ad sacretariam
diligenter posteris fetinendum mamlavi. pertinentem, sic Iiberam_et integram (sicnt-iiosti'uiu,
1143 SEHERI ABBATIS, 1144
dabam alodium) nihil debenlem alicui potestati, nec .A.Jiberi et idonei testes, -Widncus videlicel _de Tillio,
bannum, nec placitum, nec quidquam omnino aliud. Walferus nepos ejus, Drogo de Bosom viHa, Mase-
Eadem etiam die, iisdem prsesentibus, aliud con: linus de Castiniaco, Widode Osenviller, Letoldus de
cambium simili ratione inter nos confirmavimus. Rinvilla, Robaldus et filius ejus Albricus, Ancherus,
Alia namque tria quarteria terrae ipsi alodio Hugo- et Drogo et Rofridus de Damno Marlino, Boso de
nis curtis intermixla adjacebant, quse ad polestatem Damno Juliano..Paucis subinde transaclis diebus, cum
quse Cohereis dicitur pertinebant', cumque -circa anobis imjiloratus duxadfuisset Theodoricus,^upra
eamdem villam, terras aljquas de diversis alodiis memorata etiam advenitBertha, cum prsedictis li~
nostris possideremus, de ipsis, quantum competens beris fidei j'ussoribus, etpraesenle duee Theodorico,
concainbium exigebat, in manu abbatissae dedimus, et SimonefiIioasuo, cseterisque multisliberishoniini-
et iterum ipsa tria quarteria. libera el integra de bus, quorum nominaad testimonium hujus donationis
nianu ejus sumpsimus, omnibanno etplacito et jurc subscripta sunt, tradidit praedicla matrona per-
carentia. Nomina autem terrarum noslrarum, quae manum trium fidejussorum universa alodia sua,
pro eis dedimus, sicut lingua rustica dieuntur ap-- quse a parentibus et a viro suo dotalilii jure possi-
posuimus, ut si quando contigerit inde aliquam con- debat, sancto Salvatori nostro, Deo el beatse ipsijus
troversiam oboriri, noverint fratres qui tunc tem- B genitriei Mariae, mihique qui, hujus loci regimen
poris fuerint, quid dederiraus, quid susceperimus, tenere-videl.ar, et fratribus nostris lam praesentibus
quae sic se habent. De quibus ista nunc sufficiant, quam post futuris inlioc Joco Deo scrviluris. Duo
csetera prosequamur. enim patrimonii sui sunt Iisec, alodium quod habebat-
5. Berta nobilis matrona se suaque monaslerio do- apud Unocurt, et pars. alodii quam habebat apud
nat. — Fuit et alia qusedam matrona nobilibus orfa Maslhfe : quaiuor vero quse a viro sup dolalitiirjure .
natalibus, Berta nomine, quae plurima in sasculo susceperat, quorum nomina sunt haec, alodium de
possidebat alodia, qnae cum viro jam defuncto vidua Riviro cum quarta parte ejusdem ecclesiae, alodium
remansissel, sqlo unico superstite filio, maximo cee- ^e Danencurt, alodium de Lifoi, pars alodii de Ma-
pit Kstuare desiderio, ut, relictis omnibus, mundi itili, quse omnia absque -ulla contradictione tradidit
declinaret contagia, volens igilur seipsam suaque ita libera, inlegra el solida, sicut eatenus ea posse- -
omnia obsequiis manclpare divinis, prudenter cogi- derat, in servis et ancillis videlicet, in agris cultis et
tare ccepit, ut secum fllium suum tolleret, aGsic de- incultis, in pralis, et pascuis, et silvis, in usu quo-
mum expedita, universa quse habebat alicui eccle- que fructuario, et reddilibus universis. Iiileifueruiit'
sise possidenda traderet. Dumque id menle tractaret, autem huie secundo dono in ecclesia nostra super
et quo. se verteret animo lisesitanti fiucluaret, tan- ^" altare facto hi liberi et idonei testes : primus dux.
dem divino inspirata consiIio,per quemdam fratrem Tlieodoricus ct Simon filius ejus, Widricus de Spi--
nostrum Aselinum nomine,,qui sibi nolus erat, hu- nal, et Morandus frater ejus, Paulinus de Huldo-
militer postulavit ut eam cum filio et possessioni-; wis 5Ionte et Wldricus, Videricus et frater ejus de
bus suis in communem vita? nostras societalem sus- Griroaco, Rainerus de Dalabin, Wido de Noreio,
dperemus, cujus petitionem benigne snscipientes, Uldericus filius Rodulphi, Gerardus de Donno pario,,
qupd,poscel)at indulsimus. Mox igitur per cumdem xvii Eal. Octobris 1098, indict. vi, epacla xv, con-_
fratrem noslrum domnum Aselinum parentes suos currente iv, in fesiivilate sancti Apri. His ita geslis
apud Sanctum Memmium, villam quamdam, quse atque firmalis, praedicta malrona voti compos effe-
es^super Yerisnam fluvium, convocavit, et quia sese cia sese cum filio suo monasterio tradidil noslro, e%
suaque omnia ecclesias nostrse eorum consilio tra- sseculari habitu abj"eclo, in humilitate caste servire
dere vellet aperuit. At illi bono ejus proposito con-. proposuit, filio autem ejus (quia bonse indolis puer
gratulantes, quomodo id rationabiliter fieret inter erat) canonicum babitum dedimus, in quo cum ferc
se tractarc coeperunt.: et quia prsesentes eramus, biennium in simplicitate et innocentia transegissct,
ego.etfrater Aselinus, earii protinus in manus' no- JJ prsesenti vita defunctus est.
stras suaque omnia, tradiderunt. Yerum quoniam Hac itaque praefata hsereditate cum ecclesia nostrss
lirmiora.etcertiora judicant dona, quse per manus esset legitime inveslila, Walterus de Bevleivilla mi-
Jiberorum fideijussorum fiunt, communicato inter les quidem de familia ducis violeiiter irruens, alo-
se consilio, fratres ex seipsis liberos homines, et dia illa quae ex parte viri sui contuleral nobis sa-
provectioris setatis elegerunt, Willelmum de Gasti- sivit, capilalia tulit, et ccclesiam nostram rebus
niaeo, et Maselinum de Damno Martino, et Widrir possessis injusteexspoliavit. Dicebatenim quiaprae-
cum de Uaocurt, in quorum manibus prsefata nobi- dicti viri Brocardi nepos fuerat, filius scilicet fra-
lis matrona universa alodia sua posuit, et ea scilicet tris sui, ad se potius haeredilatem illam pcrlinere,
quaea parentibus suis hsercditario, jure possjdebat, cujus frequentibus molesliis et injuriis inquietati,
et ea quse a libero viro, Brochardo nomine,-Iegi- ducem Theodoiicum compulsi sumus adire, rogan-
time donata per successionem filii, malrimonii jure tcs ut inj"uslam calumniam ejus judicio suae curiae _
susccperat, lacrymosis precibus efflagitans nt ea discuteret, ac sic eum ab injuriis et oppressioue
absque dilatione ecclesiae nostrse jiossidenda cou- nosfra removeret : qui quidem -proelamaiionem
firmarcn.. Inlerfuerunt autem huic primo dono hi nosiram benigne suscepit, ipsumque Waltenun ad
 JU5 HISTORIA MONASTERII-CALMOSIAC.— LIB. II 1146
audientiam curi» suse ssepius vocavi:. At ille in te-- A promisit. Rursum ergo praefata alodja jure ecclesia^
meritate coeplaperseverans, prsessiiliam ducis fere nostrae sasivimus, cl illo cessante, pauco tempore
perbiennium refugil. quievimus. . , ,-.,,,
6. Videntes iiaque coniemptui eum habere sascu- 8. Seherus Bomam profeclus.novumdmpetrat privi-
larem juslitiam, familias nostrse clamoribus fatigaii, legium. — Peridem fere tempus beati.Petri apostoli.
.quos assiduis deprsedalionibus vastabat, Tullensem sedem pro quibusdam nostris negotiis adivimus, et
episcopum adivimus, et ut tyrannidi illius spirituali a summo Paschali pontifice sedis apostolica. benigne
gladio resisteret, obnixe postulavimus :qui paterno suscepti, post alia quaedam imploralus anobis/ut
affectu filiorum suorum pfoelamationem suscipiens, supradicla, et alias possessiqnes qblatione fidcliuiri
post discussam ejus ebstinationem et inj'uriam ad nobis colletas, in cliarla suo sigillo munita notaref,
ecclesiasticam j'ustiliam vocavit, et cum venire re- et auctoritate aposlolica ecclesise nostrse perpetuo
nueret, anathemalis in illum sententiam direxit. Qua possidenda firmaret, clementer annuit, et sicut pe-
tandemsententia nutu divinoperterritus, cum apud tieramus tradidit nobis chartam proprio scripto :et
Sanctum Deodatum positus esset, episcopi absolu- sigillo corroboratam, in qua anathemal.izantur, et a
tionem postulavit. Ut autem quod poscebal assequi corpore Christiseparantufquicunquepraedicla alodia
mererelur,~ab inquietatione nostra et prfediciorum B sive alias possessiones invadere teiitaveriiit, etee-
alodiorum invasione se cessaturum omnino -promi- elesiam nostram inquietare "praesumpserint. Fulti
sit,-qaoadusque per judicium curise, "quam eate? itaque apostolico privilegio, accepta qupque ejus
nus refugerat, causa ejus aut injusta conyinceretur, benedictione, Iseti ad fralres nostros repedavlmus.-'
aut sijusta esset approbaretur; qua responsione fir- CJiarfam vero ipsam inter alias chartas noslras colr
inata, anathematis vinculis tandem absolu.us est. locavimus. Quse.qui plenius Iegere yoluerit, iri'ar-
Post hsec vero in praesentia jiucis apud Romaricum mariolo nostro condita invenire Talebit,
montem vocati utrique adfuimus, et rogalus a duce 9. Watterius iterum molestat-Calmosiacenses. Qui-
et prineipibus nt in audientia curise aperiret, et qua bus landem perfeclam dedit pacem.—Sed, priusquam
ratione ecclesiae nostrse interrupisset investituram, Roma regrederemur, ssepe memoratus Walterus,
pihil prorsus justse querelae adversum nos invenire aseito secum malitiae suse socio, quodam sororio suo
potuit. Cum igitur solum .superesset judicium, ut Henrico, eadem alodia terlio sasivit, capilalia diri-
qu« injuste invaserat, juste nobis restiluere senten- puil, ac totius juslitiae cl bonestalis oblilus, efferatis
tia prolata cogeretur, boni viri fideles amici nostri solito quibuscunque poterat molesliis el deprsedalio-
paci nostrae prospicientes, id noliis consulueruni, ut nibus nos et nostra inquielare non cessabal. Yidcn-
datis de pauperlate noslra LX solidis, ejus malitiam C tes igitur sine ecclesiaslica censura relius pacem
leniremus, quatenus libenlius quod judicio curise da.i non posse, post clamorem ducis, et electi pori-
facturus erat exsequerelur, et nullam prorsus exinde tificis nostri doriini Riquini .consilio eorum fulti co-
resuscitaridi querelam adversum nos inveniret oe- acti sumus Romano pontifici littcras deprecatorias
casionem. Ipse etiam Walterus, videns F.e nallo scribere, et ut eorum opportunam oppressionem et
modo posse relinere qu.p injuste invaserat, spon- temerariam audaciam apostolico feriret gladio humi-
sionem pecunise ab eis accepit, et gic in prsesentia liler imjilorare. Nec diu dislulit -universalis pastor
ducis, ac principum, ac totius curiae assistens alodia Ecclesias filiorum suorum petitionem (implere, _sed
wirpivit, et astipulavit, capilalia distracta ex inte- per eumdem litlerarum nostrarum purlitorem scri^
gro reslituit, ettotius calumnisfineni fecit. psit duci Theodorico et electo pontifici nostro Rk
7. Hac itaque inter nos pace finnaia, septem quino, ut adversarios nostros .saaculari et ecclesia-.
ferme integris cessavit annis, in quibus absque omni stica censura ab oppressione nostra repellerent, aK
contentione et calumnia alodia ipsa noslra possedit que ecclesiasticse possessionis invasores abintroiiu.
ecclesia; qnibus transactis, ilerum resumptomalitia. ecclesise usque ad satisfaelionem .eliminarent. Jam-,
spirilu, denuo eadem alodia sasivit, capitalia diri- j'amque domni Riquini Tullensis electi episcopi lit-_
puit, et majori elaltis insania, familiam nostram teras ad totfus episcopalus .decanos et presbyleros.
assiduis depraedationibus et possessionibus vastavit, direclas suscpperamus, quibus Wallerum- ct soro-
et altrivit, nec Deum timens, nec homines erulie- rium suum flenricum a coramunione ecclesise ar-_.
scens, in quorum prsesentia, sicul supra raemoravi- cendqs prsecipiebat, cum eccesubitoinsjriralionedi-
mus, et pecuniam nostram acceperat, et alodia ipsa vina compunctus -Walterus, tandem in semetipsum
per finem factum deposuerat. Iterum ergo super hac _ reversus, posnitere ccepit, moxque domno Reimbaldo.,
injuriaducem Theodoricum adivimus, et ut memor avunculo suo,-qui ejus errori Tnultum .cqndojuerat
eorum quaa in praesentia ej'us terminata cranf,.pes_i- quod ecclesi.senostraesatisfacereveljet aperuit; quod_
ferum Wallerum rcpetita audacia poiestatis suse ob- ille gratanter accipicns, congrua exjiorlatipne.iitui,
-jeclione comprimerel,bumiliter obsecravimus. Wal- bantem arthuc ejus aiiimamr_oboravit, et condicta, "
terus autem, cum diu refugisset-curiam, landem in die satisfacicndi gralia ad ecclesiam noslram ad-
praesenlia ducis apud Spinal ndvenit. Commonitus a diixif: cumque praesei.ites adessent niulll liberi e|r
duce, fratribus nostris, qui praasentes aderant, ca- idonei testes, quia pro _fiequentibus' injuriis JBIde-v.
pjtalia ablata restiiuif, ae de caetero se cessafurura praedationibus excommu,nicaWtn ^e nqverat, prima»
 1I47 SEHERI ABBATIS iUS
absolutionem hum.liler postulavit, el accepit, sicque A ecciesise nostrae, sicut eis teuebal, Jiberas et inte-
a nobis in ecclesiam introductus, alodia quae Jicet gvas perpetuo possidendas tradidit, deinde petita et
injuste calumniaius fuerat, super allaresancti Sal- accepta societale nostra, rogavit nos, et exhortatus
yatoris nosiri Jesu Cbrisli deposuit, fundum ipsum est multum, ut molendinum in suprediclo loco con-
ex toto ecclesiae nostrse reddidit, wpivit, et astipu- strueremus : quod et fecimus, ipsumque cum aliis
iavil, et lotius caluniniae finem fecit. Pro capilalibus terris usque in hodiernum diem nostra possedit ec-
v^fo distraclis, ijuia multa erant, duo quarteria clesia.
terrse de proprio alodio suo apud Auncurt ecclesiae 11. Fecit praaterea et alius quidim liber homo
nostrse perpeluo possidenda reliquit. Quibus ita ge- Widricus nomine Wiiocurt, qui n.ediara partem
slis, avunculum suum humiliter posiulavit,' ut duo ecclesiae Sancli Martini apud domnum Basolum a
minora alodia, alodium de Davencurt, et de Lifoi parentibus possidebat; quLcum haeredes non habe-
tempore vitae suse ad irecensum ei coneederemcs, ut ret, locum noslrum per semetipsumadiit, et per-
tionem illam quam vice alodii (ul laicus tenebat)
" sic deinceps firma et stabilis inter nos perseveraret
concbrdia, supef quo consulentes amicos et fratres ecclesiae nostfse possidendam tradidit.
nostros, petitioni ejus acquievimus, et pi£esentibus - 12. Robaldus autem quidam ingenuus honio de
multis suscepit ipsa duo alodia de manu mea, eo vi- " Domno Martino cum liberos niultos, quos piius
delicet tenore, ut singulis annis pro trecensu duos babuerat, vita praesenti defunctos amisisset, ad
"
solidos tertio die post natale Doinini ecclcsiae nostrae ' nltimum illo mortuo in quo tota spes suse succes-
persolveret, et in morte sua sine successione haere- sionis pendebat, ad eeclesiam nostram humandi
dum integra ea et illibata ecclesias nostrae restitue- gratia eum attulit, ut quia proveetse aetatis erat,
fet, elhuic fini facto et paci acquisitae et inTer nos magis de salute animae suae cogitare cospit, et vice
firmatse interfuerunt hi Jiberi et idouei lestes : WI- filiorum quibus in saeculo alodia multa studioso
dricus videlicet de Spinal, el Morandus fvater ej'us qusesierat, et par successio possidenda parva erat,
et Widricus j'unior," el Walterus iilii Morandi; et ' ecclesiam nostram sibi in hseredilatem succedere
'
Yidericus et Widricus et Morandus Tralres de Gi- disposuit, et in praesentia multorum liberorum
sniaco, et Stephanus de Viila, et Richardus de Cal- hominum alodia de Hosceli villa et de Sannuncurt
vo monte, et Ramerus et Cerladus de Spinal. De ' ei possidenda confirmavit, tradens ea ita libere,
clericis vcro domnus Rimbaldus Tullensis archidia- integre et solide, sicut eatenus ea possederat, in
' servis videlicetet
conus, et Arnulphus de Spinal, et alii multi tamii- ancillis, in agris cultis et incultis,
beri quam servi, quos dinumerare congruum judi- _ in pratis et pascuis, et silvis, el vinea quadam, et
cavimus : proinde idem Walterus ut post illatas in- reditibus universis, de quibus nullam experta
'
jurias veram erga nos suam comprobaret dilectio- calumniam integra ea et illibata nostra tenet ec-
nem, condielo die sorores suas apud Casliniacum in clesia.
prasenlia nostra adduxit, et eadem alodia quse iu- 15. Sed et alius quidam liber homo similifer de
juste calumniatus fuerai, wirpire fecit cum duobus Domno Marliuo,' vir senex et grandsevus nomine
supfadictis quarteriis terrse, quas propria haereditale Mascelinus , cum quidam fllius ej"usDrogo nomine
apud 4iincuii pro disti'actis capilalibus nostris ec- ad nos conversandi gratia devenisset, alodium de
. clesiaenosfrae tradiderat, nec multo post supradictus Maltulcut quod ei jamdudum in haereditatem depu-
sororius suus Henricus de Italia regressus, cogniio laveratj-noslrae conlulit ecclesiae, quod sicutlibe-
quod Walterus et uxor sua totius calumniae fecis- rum suscepimus., ita liberum et integrum absque
sent finero, ad ecclesiam noslram salisfaclurus pro- contradictione tenemus. Aliud quoque alodium idem
peravil, alodia wirpivit, absolutionem petiit, etac- vir praefatus Mascelinus postea nobis tradidit. In
cepit. Sicque factum est, cooperante gratia divina, ut morte namque cujusdam filiae suse, quam.de ultima
vera et slabilis inter nos flrmarelur concordia. Hsec ^ua uxore susceperat, quartam partem alodii
nunc de alodiis Berlhse sororis nostra dixisse suffi- n Truillaris, cum quarta parte ecclesiae ej'usdem ad
ciat, quia illa duo quse ex patrimonio suo nobis con- haereditatem puellae ex parte matris respicientem _,
tiilerat, absque omni calumnia nostra possedit ec- • cum matre Adsone supeistite libera scilicet et no-
clesla. bili malrona, ecclesiaj noslrae contulit atque in
10. Atim donaliones factm monasterio. — Juxta praesenlia multorum perpeluo possidendam firma-
autem alodiuin illud quod apud Woeurt nobis con- vit. Ipsa vero mater puellae Hersendis nqmine, ho-
lulerat quidam liber homo Albricus de Hannul viila nesta valdemulier., et bonis moribus ornala, cum
ierras quasdam optimas possidebat, iriter quas locus post sepulturam filise a nobis recederet, infirmitate
molendino construendo congruus super Mosam flu- correpla, ad nos reportata esl, el ingravescente
Viuni habebatur, quas cum sciret uliles nobis fore morbo defuncta, j'uxta filiam, in coemeterio nostro
pro eo quod alodio nostro cohsererent, locum no- est sepulta. Illud quoque alodium nostra nunc
strum cum uxore et flliis adiit, et terras ipsas prse- tenet ecclesia. Aliud quoque vir ingenuus de Ilum-
senlibus his liheris lestibus Hanmone de novo Ca- berticurte, nomine Amaboicus, cum quidam fllius
stro, Henrico fratreejus, Alberto de Rosallum, flliis suus clericus, nomine Rembaidus, sseculum fugien»,
suis Simone, el Alberto, el Bencelino de Casliniaco, inter fratres noslros e.monkum Jinbitum suscepis-
 U49 HISTORIA MONASTERII CALMOSIAC.—, LIB. II. 111$
«et, ipse quoque de salule animse suse sollicitus, A morte sua aliquid nobis donare yaleret, cuinque
-cuni jam setate provectus esset, mundi facultates gravi moerore aflicerelur, ne.si vila prsesenli exce-
-abj'ecit, filiumque suum ad locum nostrum secutus, deret, in eadem urbe-eam sepullurae traderent, do-
-in paupertate vitam extremam ducere disposuit. nicslicos el familiares suos lacrymosis precibus
Yolens autem aliquid loco nostro ex sui parte con- efllagilavit, insuper et adj'uravit, quatenus corpus-
-ferre, tfadidit nobis adveniens alodium quod habe- culumcjusnulla tenusiiisiincsemeterio_noslro sepe-
liat BugneoJis, permissu conj'ugis et flliorum, sicut Jiri paterentur. Quod et factura est. Protinus nam-
illud tiberum et quielum a libefis parentibus susce- que ut defuncta est, corpus ej'us Jevantes cum gravi
-perat et tenuerat. Quod ab eo suseipientes, quia labore viae Iongissimse,ad nos usque, detulerunt,
remotum erat a nobis, in processu teraporis eum quod nos reverenter suscipientes, honorifice in
canonicis Sancti Gengulphi, qui Tulli habitant, ccemeterionostra juxta mpnasterium nostrum sepul-"
snuuente domno Pibone , ejusdem civilatis epi- turse tradidimus. Alodium etiam quod per manum
scopo, per concambium mutavimus. dantes alodium liberorum hominum nobis delegaverat, ab eissus-
iiberum nostrum, ae suseipientes per mauum domni cepimus, quod usque hodie liberum, quietum el
Riquini primicerii ejusdem tunc Ecclesise praepo- -illibatum in ^imnibus ' usibus et redilibus nostra pos-
-sili, alodium eorum, quod cum longe a loco nostro " sidel ecclesia. -•
-
apud Hundini villam possidebaiil cum parva qua- . 16. Alia quoque libera et nobilis matrona, Cune-
dam eeclesia Domni Martini, ad cuj'us parochiam gundis nomine, uxor Rofridi mililis de Yiverio, non
idem perlinet alodium, quod sicut liberum ab eis rninori erga dilectionem noslram fervebatdesiderio;
"
suscepimus , ita exinde quielum et Jiberum usque quse post, mortem viri sqi -partem alodii optimi,
111Iiodiernum diem possidemus. quam apud Basonis montem ex matrimonio suo
14. Fuit prseterea et alia matrona noJiilis Henidis -possidebat, nostros possidendum obtulit ecclesise.
de'Calvomonte, quae loco nostro contigua quod .Fuit et alia malrona uxor Bencelini de Casliniaeo
-Bnlherum dicitur possidebat alodium. Hsec post . nomine Biliardis, quae post mortem viri sui pro
-mortem viri sui cupiens ad augmentum loci no- amore ccelestis patriae omne patrimonium suum loco
stri aliquid de possessionibus suis noslrae relinquere nostro contulit, scilicet quidquid apud Rivirum, et
ecclesiae, tradidit nobis medielaiem ejusdem alodii, -apud Aquosam, et apud Landini \illam, et apud
quod ad propriam haeredilatem suam pertinebat, Berfredi montem possidebat. Denique dispositis
•
prsesentibus filiis, et hoc ipsum annuentibus. Tra- rebus suis omnibus, quidquid habere_poluit, tam in
didit autem ipsam. porlionem ita liberam, integram n pecunia "quam in cunctis mobilibus congregavit, et
et solidam, sicut aliam parlem filiis suis retinebat, -ad ecclesiam nostram gratia conversibnis , relictis
in agris videlicet cultis et incultis, in pratis, et .sseculi pompis , venit, ibique finem aecepit. Huic
pascuis, et silvis, in usu quoque frucluario, et red- > donationi interfuerunt.tesles idonei, dominus Rem-
(Silibus universis, quodeliam nunc quiele noslra . baldus et nepos ejus, WaJlerus clericus, Arnulpbus
" tenel ecclesia.
Spinalensis, Stepbanus de Yilla,, Gislibertus et
15. Widrieus eiiam vir nobilissimus et pruden- • filius ejus Uldericus de Domno .Marlino, Cono, et
tissimusdeWalecurl, et uxor ejus Adeleidis fami- Tlieodericus de Darnulio, et Humberlus roiles ejus,
- liari nobis Jilectione inhierentes, locum nostrum .-Landfridus Castinensis, Gerardus de Longo campo,
devoli adierunt, et accepta societate nostra, contu- -,et Albertus de Bello-mqnte et Wido clericus ej'us.
lerunt ecclesiae nostrae, praesentibus his liberis te- ( Pasehalis episcopus, servusservoruniiDei, di-
sfibus Widrico videlicef de SpinaJ, et Morundo lccto Ulio Sehero , Cahnosiacensis- coenobii abbati
- fratre ejus, Widrico el W7allerofiliis Moruudi, Ul- ejusque successoribus promovendis in perpetuum.
derico et Widrico fratribus de Gisniaco, Hugone et c Pise postulatio voluntatis, > etc. Vide in J>a-
filio ej'us Petro de Paracio , quartam partem alodii ichali, sub num. 273.
— Univef-
delgniaco cum quarla parte ecelesiaeej'usdem, ipsum D 17. Concessionesfactm apud Dornale.
quoque absque bmni caliimnia usquq in praesenti sis flliis Calraosiacensis ecclesiae notificamus quid-
nostra lenet ecctesia, in agris,'et in praiis-, et pa- quid apudDornalepossidemus., Sancfridus Jeroso-
scuis usu etiam fructuario et redditibus universis. lymam profecturus cum lilio suo Ulrico et Hugone
Leucardis vero uxor Theodorici de Yilla, cujns fi^atresuo contulit eeclesiae Sancti Salvatoris ijuid-
longe superius memoriam feci, semper locum no- quid possidebat apud Dornale, in terris cultis et in-
strum prse omnibus dilexit, coluit, et frequentavil; cullis, in pratis et silvis, et in omni usu et banno,.
quse cum post mortem viri sui, Theodorici alium , sicut eatenus possederat.
quemdamAIbertum'Milhenseraduxisset, non multo Item,Beatrix nostra conversa contulit nobis pro
post superveniente infirmiiate correpta ad mortem anlma iilii sui Hugonis apud Dornale quarterium
usque perducta est: cumque jam sibi morteni cer- unum. Item-, Gerardus et Widricus frater ejus con-
neret imminere, accersitis his qui ei assistebant, tulerunt ecclesise nostrae silvam pro salute anima-
partem alodii quam adhuc Darnulio de patrimouio rum suarum hic prope. Ilem, Helfa malcr Gerardi
suo possidebat, ecclesiae nqstrse per nianum eorura contulil nobis campum apud Alchaji-pratura. Itero^
-
delegavit ad hoc quippe eam sibi retinusfaf, ut in Jofriduscontulit. nobis Iria jiigera terne juxta, locuitt
ll-q JOANNIS S. AUDOENI MONACM 1152
qui dicilur Impedesecorum. Ilem, Ascelinus et filia .A nachis de Suricis redemimus. Habebamus- etiam
sua contulerunt nobis duo quarteria apud Dornale in eadem villa domum quae non erat nobis oppor-
in niorte sua. Item, Sibilla mater Yillermi contulit tuna, quam volentes mutare, et non habentes Jocura
nobis hortum in, quo fuit sita domus nostra. Scien- congruum, emimus ab eodem -Richardo duo jugera
dum.est praeterea quid unumqundque quarterium terrae pro septem solidis et equo uno el jugere
debeat. terrae. Ilem, apud Bosonis montem Albertus de ^Pa-
18. In Natale Domini quarterium cura horto qui rocia dedit nobis unum quarterium et parum silvas,
tenuerit debet quinquenummos, qui vero tenuerit qui vocatur Joannis Terp. Dedit etiam nobis apud
sine hqrto de more tantumdem exigitur medio Maii Pincuichort Beatrix de Dornale unum quarterinm,
et duos nummos in nativilate sancti Johannis alia quoque libera et nobilis matrona Cunegimdis
Baptistae. Est regula, in festo sancli Remigii dups nomine, uxor Rofridi militis de Yivenerio, non mi-
nummos debet, eliam suo tempore croatam, brul- nori erga dilectionem nostram ferveJiat desiderio,
Iium et furcam. In festo sancti Remigii debet duos quse post mortem viri sui partem albdii optimi, quam
niodios ahnonae trilici et alterum avenae ad mo- apud Bononis-monlem ex palrimonio suo pbsside-
dium eurise. In Nativitate Domini unusquisque hor- bat nostras possidendum ohtulit ecclesiae. "
tus sine quarlerio debet tres nummos. In Pascha B 20. Anno 1222 vi Marlii, ecclesia "Calraosiaceiicis"
gallinam cum quinque ovls, et croatam, brullium solvit trihulum ad liberlalem ,apud Roiiam Hbnq-,
et furcam, sicut prsefata quarteria. rio III praesidente papa.
19. In festo Sancti Mariini duos nummos, hor- Connus chose soit dtous que Idate de Charnionait
rcum prscparaie, fenum el annonam deducere ad donni et oetroyeen ausmonca 1'eglise de Chaumousis
1 arietem horrei, ramosilatem tempore Marlii prali tout ce qtfetle avoil et avoir devoit.a Charmon, et au
dausuram xv pedes, debel etiam triluram in hor- finage, en lerre, en prez et bois, en moulins et xi fa-
j'eo-quse decem cartellos continet. Item, matrona cuiers de pres, en Cubmonl a ponl ou Wamolin que.
quaedam vidua Hilburgis nomine, ibidem pror«- Tirion tient fa moiiid au pioulin de ^Charmon, ta
medio animae in morte sua contulit ecclcUse BD- moitie la premiere de villenfane que tien Demangeanl
strse quarlerium unuro, quae etiam sepulta est anie Britnes, le champ au franc^et le tayeul que lienneni
Lcclesiam nostram, postea Richardus ejus filius de- Ployresoi de Walmont et Thiria de Boblagonde, et la
dit nobis unum quarterium pro filia sua, quam sus- ierre de Follane, que poyera dujChcne tient, el la
cepimus in conversam. Sequenti vero tempore ierrede la Balloie qui effiert queLambert^e Teni-
idem Richardus in morte -sua contulit ecclesiae no- mon el Thirion son frere liennenl, et td haye eii
sirse duo quarteria, quae In vadis erant pro XVIIIso- foillanl a deux dtats de lerre que Thiria el Tillan de
lidis, ex quibus unum dedit nobis funditus, quera Bebtagondetiennent, ces choscs doivenl avoir Idate et
eliam xx solidis redemimus. Aterum vero hac con- sisnea sychesal, et si mes sonl quitle et fa moitie de
ditione redemimus pro xxvm solidis, uf si filii la CurlUle, mas quc trois frans de Toullois aye le
ejus rcddant nohis xxvni, reJiabeanl suum, sin sieur Virion sur toute la partie de part son pere,
autem maneat nobis in perpetuum. Dedit efriana aye ledit Virion seize frans, du vieux Toullois, ei
idem Richardus apud Pinsincurt quarterium dum d'un presl, au moidin de Charmois ou Tdate aye le
adliuc rivcret, et aliud qvarterium quod ab eade?__ liers au-Dame Doumeny que tient le n\oulin de
in -vadimonio-tenemus,vquod pro xvi solidis a nio- Charmois s'en vient la moiiie"a Geate, ei aux siens.

ASNO DOMISI MCXVII

"JOAENES DIACON-US..
" '
. _ MONACHUS S. AUDOENI

M)TiTIA HISIORICi ET -
LITTERARIA_
" ' "
- -
"/' (Hisl. litt.- de la France, X,<262)

L.es ctudes etaienl en grand honneur ii 1'abbaye de Saint-Ouen de Roucn dans le xi« sieele, ct il s'y
fnraia alors deseleves de merite. Jeaif, diacre, moine de celtc abbaye, ful du nombre, et eoramenca, desl^ge.
 ° ' "
1133 SERMONES QUATCOR. 1154
de vingt ans, a se distinguer par des ouvrages dont une partie est venue jusqu'a nous. Mais lien neTaitjjlus
diionneur au moine Jeanque le clioix qifon fit de -lui pouf tenir JapIumVet faire les foiictloris de secfe»
taire dans le concile fenu aReims, l*an 1119,~par le pape.Calixte II (.1). ' '--_..-'> ._- ; .- • >,
-Jean n'avait pas encore vingt ans lorsqu"il composa en prose -et en vers la Yie de saint _Nicclas. II fit, k
Tage de vingt-cinq ans, des additionsen vers et en.prose riuiee a cellede saint .Ouen, faussement atfiibuee
par-Henschenius a Fridegode, auteur anglais, donl les savants reconnaissent aujourdiiui que Thierri, nioiiie
de -Sidnt-Ouenj est le veritable auteur. SiTon veut en croire Ge qui est rapporte dans quelques•manusefits,"
Jean eut ime vision dans laquelle saint- Oueh lui .ordonna d'ecrire sa Yie,-a quoi il obeit. Mais, ce quiest
plus Certain, c'est qu'il enfreprit ce^trayailpar ordre de son abbe. La nouvelle' Yie de saiut Ouen, que le
irioirieJean eritreprit d'ecrife; est faite sur une plus ancienne Vie du saint eveque de Rouen, ecrite par iir.
.anonyme dn VIII' siecle, ensuite mise envers par Thierri, moine de SainVOuari/avec lequel Jean avait
vecu. Le travail de ce deinier consiste en des additions qu'il a faites a 1'ouvrage precedejit,-eri y ajoutant
qnelquesriiiracles qui avaient ete omis par Je moine Thierri. Ainsi ce n'est proprement que la meme
Yie de saint Ouen, mais augmentee. M. Balllet ne' parait pas avoir" eu connaissance"" de "cetie 'noq- '
velleYie." f. _ -J ". .' - < ._ - , '
__. '- f
- On croit que le raoine Jean peut etre 1'auteur de plusieurs discours qu sermons,, qul se trquv.enf, avec
beaucoup d'autres ouvrages, recueiliis dans un fort beau manuscrit de 1'abbaye de Saint-Ouen de Rouen,
appele teiivre noir, par JeP. Pommeraye. Ce manuserita gix-cents ans d'anliquil 6, au jugement de D. Mar-
tene, et parconsequentremonte jusqu'au temps ou a vecu le moine Jean. Le meine D, Martene a pulilie
jqualre pieces de ce manuserit, du nombre de celles dont _oncroit que_le mqine Jean es_lauteur, sans
tqutefqis Ies lui attribuer ni les lui contester (2). Ces pieces sorit quatre discours, doolle pi'emler_esl sur
la iranslatfdnde saint Ouen, faite en 918* Ie second, sur une autre"translaiion du meme sainj, doiitie corps
se trouva-pouria troisieme fois entier, sahs aucune alteratioh, et dans le meme btat cii -iletait lorsque saihi
-Ansliert, son successeur, le transfera la preroieiefoispourleplacer a rorientderauteldeSairit-Pierrevef
iorsque, cent sqixanle-cinq ans apres cette premiere traiislalior., l'arclieveque Riculfe l'eleva;dans le lehips
du rayage des Normands, pbur le metlre dans une "chasse ga>-nie d'or et de "pierres "precieiis:es."Les conti-
nualeurs de Bollandus ont publie Ies deux pieces dont nous venons de parler sur l'edition,deJ). Maftene,
quilswit eoiiferee avec-un manuserit; etilsont ajoufe des notes pour l'eclaircissemeut du texle f5). Le
troisieme.discours porte cetitre": Translation de saint Nicaise, martyr,-et de ses compatjnons,^saint Quiriri,
pretre, et Scuvicul, diacre. Enfin le quatiieme discours ou serriion est sur la fcte:dessaints dont oh coiif
servail alorsies reliques dans 1'abbayede Sainl-Ouen, etqui ont ete brulees"depuis patria fureur dfes'cal-
Vinistes. - -; - ; = ,._,_,,-"
;. Siiemoine Jean est auteuf dii troisieme de ces discours, conime le P. Pommeraye lesupposeron nepeut
lui en contesteraucun. Hs sqnt si semblables pour le style et pour tout ce qui peut caracleriser un auteuf,
q'u'oh rie jeut lui en attribuef un sans le reconnaitre auteurde tous les quatre". De ^ilusf Je temps ou ils-ont
ete-faitsconvient fort bien au lemps ou vivaitle moine Jean, qui les aura composes pour servir.a l'ofiioe
des differences fetes dont II y est queslion. Ces discours sonl moins des sermbns que des relalions histo-
riqiies de. ce qui a occasionne les "translations de saint Ouen el de saint Nicaise, et des differents eveiie-
- "- - - -"-•'.-1
" II -rieiant ont accompagnees.
nienfsijulies
point separef du moine Jean; -Ambroise', religieux de la meme abbaye, qui employa s'a plume
a.celebrer en prose et en vers 1'iilustre sainte Agnes, viefge et marfyre. Cette vie se tfouve da"s le
meme manuscrit qui contient les ouvrages du moine Jean, et est ecrite du nieme caractere ; ce qui donna
lieu de croife "que ees deux auteurs ont vecu dans le meme temps. Le"P. Pommeraye le corijeclufs
ainsi (4). ,- ... ,. -
- (1) Conc.t. X,p. 872; Ord. Vit.vflisf. 1. xn, p. «63.- ' ' -.' > <•--"-'
" --"/--•
__(2) Tltes. anecd. 1H, p. 1669 el seq. " - - -• - . -: > " "-
Boll. 24^.^ . - ".
'-"-(3). p. 820,824; — -
__".:„.-_,
" "/
(&) Pomm. Bisl. desaint Ouen,r,.S59. _.,"_.-

ir. . '- - . S. AUDOENI MONAGHI -"---' -<.'

; -\

:-::-
''-'/- SE 1:M0N-ES QUATVtT&i--
' ' " ~ " Thesaurus a«ecrfofMHI, 46G9.)
(MAKTENE, \ , T „e ,- _ -,

A sahctorum opbfteat ;gratiilkfi, pVaicipiieftameh in

" xojporis Vealissimi Audoeni ar.cliiepiscopi sanctissimi ab^specioassimi.patrqni^npstfi
TsansTaiio atq,ue
^ , 'Rolhomagi, ,"_. . antistitis Audqerii,..quqtiescjJhque^ejeiiit; celpbri;''
(Exm"s.:S..Audbeni
-' - - " •. -' " ' citer r ~ " cii'T. tate, bhininiodis cbnd^ecetexsultafeieltdfgtiis la'tidiini
Rothbmagensis annorum
600.) prsecoriiis ,Deuih glbriiiciifej qui ialeih-^pbpulb suo
<""1,Lioet,- dileclissimi, in omriium noS festivitate pfovidit pastorem, ac-plissimurii per omnia suffraga*
 y$S 50ANNIS S, AUDOENIMONACHI 1£36
tomn. Uanc ergo diem anuua devotione reeolimus, iL divinse legis observaiionem, et sanetorum debitam,
qua corpus ejus sacratissimum a Galliis relatum, veneralionem.
universsegentiaiostr* novse exsultatiqnis infudittri- 3. Rothomagenses conqueruntnr de S.Audoeni ab-
pudium. Cum enim omnipotens Deus adoptivum sibi senlia. — Interea Rothomagenses super piissimi
per fideui Galliaepopulum,"peccatis exigentibus, ve- pastoris Audoeni sui corporali conqueruntur absen-
luti quoridamlsraeliticam plebem sibi peeuliarem a lia, et aeris siccitate niuria : illud insigne vir-
ChaJdseis',per aliqua annorum curricula ab hostibus tutis memoriter - retinentes, qualiter idem prseco
misMicorditer flagellari permitteret, ne in seternum divini dogmatis , et tuba ductilis in domo Der
districla aniniadversione' puniret; perfidseac crude- Hispaniavpopulis septem anncirum circulis continua
lissimae gentis Danorum exercitus ad praedandum, siccitale" afflictis, quos verbo salutis et rore fldei
barbarico more conspiratus, piraticam exercens, conspersit, velut Elias pluviam coelitus impetravit.
cum ingenti classe Oceani littora occupavit, ac fl- Uujusmodi ergo murnmre populi et flebili querimo-
nilima quseque habitationis nostrae loca depopulan- nia prassulis ejusdem urbis, scilicet Franconls aures ,
et ad explendum tantse rei negotium
do, et cremando consumpsit. Tandem-igitur per va- percelluntur,
slum Sequana3 fluvium irruptionem faciehs, Gem- ;"*ejus animus instigatur. Ree mora palatiumprincipis
meticense monasterium cum omnibus aedificiis igne adiit, suam tetiusque plebis petitionem acdeside-
rium bumiliter et opportune suggerit. Percunctatur-
succendit, deinde Rothomagum metropolim adire
rudis Ghristicola quantse dignitatis, quanteque fue-
disposuit. Quod ubi cives cqmperiunt, rabiem me-
tuentes genlilium, sauctorum corpora exinde aspor- rit excellentiaj vir ille pro cujus reliquiis universa-
tare slaluunt. litas tantopere elaboraret, et sibi restitui vehemen-
ter anhelaret. Tum praesul hoc doetus oraculo, ag-
2. CorpusS. AudoeniCondatmn translalum. Rolloni
anno 312 concessa,Norlhmannia, — greditur ore facundo saucli antistitis seriatim vitam
4uci, baptizalo, in conspectu principis et procerum totius
Monachi igitur beali Audoenicorpusnssumentes, ad aulae. exponere
Qualiter scilicet ab ipsis infantiae rudimentis
sui juris praedium''nomine CondatUm detulerunt, Audoenus senuerit sanctarum
sancti vero .Nicasii marlyris reliquias cum sociis virtutum claruerit probitate, quomodo
YVambasio reposuerunt. Dehique per multa anno- provectione, quam jirsepotens
effulserit in miraculorum exhibitione, quam felici
rumvolumina, scilicet' usque ad Rollonis tempora,
priesentis vitse clausulam decoraverit resolutione,
_ ibldem sanctorum requieverunl pignora. Jlie itaque quantumve gloriosus existat in illo coslestis curias
bellicosa fretus virtute et armalorum expeditione, scnatu coram Christo summo imperatore. Eis in-
velut fulgur fmes irrumpens Gallise, diversa ur- tenlissime princeps auditis, in Jacrymas resolulus,
bium et municipiorum moenia everlit, plurima quo- pro tanti viri meritis in Jaudem prorupit nostri Sal-
quehppidaac rura cum ipsis sanctorum ecclesiis vatoris gratiarum omnium largitoris.
ad solum usqiie diruit, ineendit, atque pradavit. 4. Rollo S. corpus proprim sedi restilui petit et ob-r
Bella qliam acerrima cum Francorum principibus tinet a Carolo rege. Cum magno honore reducitur.—
iniens, numerosas de Christianis strages dedit, nec Dentque Rollo, qui et Robeitus, a latere suo slre-
ab aliquo valuit superari. Tandem divinae propitiatio nuos ad regem Carolum Jegatos dirigit, implofans
majestatis respexit in orationem humilium, et de- araicabilibus verbis ul suum antiquum sacerdotem
baechantium furorem compressit gentllium. Deni- Deo dignissimum Audoenum sibi reddi jubeat, et
jque rex Franeorum" Carolus cum RoIIone pacis fce- propriae sedi metropolitanae malure restitui faciat^
_ dus iniit, suamquc ei filiam-vocabulo Gislam, si ti- quatenus moderni pacti jura ad invicem inconvulsa
i thlum Christianitalis perciperet,-jure conjugii se seryentur, ne, quod absit, aliquo dissentionis offen-
daturum spopondit, totiusqiie Norlhmannise pfovin- diculb viofeulur. Ad hsecrex inclytus j>ro tam Chri-
ciam, quam sibi isdem RolJo debellando subegerat, stiani ducis fide ac devotione, Regi regum gratias
, regali munere liberaliler concessit. Anno igitur Do- B agit-; deinde ad Condatense oppidum sacri thesauri
aninicse Incarnalionis nongentesimo duodecimo RoIIo cuslodibus mandat, ut duci Northmannorum salis- -
cum suo exercitu in sarictse Trinitatis-flde aFran- faciant, et beati Audoeni-glebam adpropria remit-
cone Rolhomagensfponliiice baptizalur, et Rober- taul. J^ec mora acceleratur expleri negotium, quod
tus in baptismate nuncupatur. Fit gaudium sanctse divinitus provisum, vel a rege fuerat imperatum.
Ecclesise pro tanti ducis conversione et gentilium Per loca etiam eeclesiarum, quibus transferendae
- salute. Fit exsultatio sanctis in coelo angelis, etho- erant reliquise, clericis et mouachis regia auctorltate
miuibus in terra bonse voluntatis. Fit lsetitia univer- -mandatur, ut festivo more cum crucibus ac Jibris,
sis pro restituta pace regni et tranquillitate tqmpo- cum cerostatis et diverso processionis apparatu sa-
ris. Terra diu cuitore nudata-inhabitatur,. arairis et . cro corpori occurrant, et dignis exsequiarum laudi-
bobus ,exercetur,.vineta putaniur, et redivivse copia bus ad solum usque Norlhmannias deducant. Qui
fertilitatis.Francia innovatur. Princeps ,vero novus, bmnes alacri devotione decenter et ordinate prooe-
^itLConstantinus,- pra3teritoruni poenitens malorum, dunt, el Deum in sanclis suis gloriqsum in hymnis
aiotuni se conlulit ad ecclesiarum _)ei quas destru- et.confessionibus benedicunt. Personabant undique
,' xerat.restaui-ationem, ad inopum jdcfensionem, ad chori psaljenlium, cleiicorumscijiccf,nioimcborum,
 IVJ SERMQNES QUATUOR. 1158
ac virginum,4innuiis voeibus diversa modulantium, A indehuic. venerabili loco aliquid calumniae aut qiiEe-
carmina concrepantium. Coelestes etiam, uj; credi- itionisingereretentaverit, me prinium requirat.mc,
mus, non defuere exsequiae, et angelicae phalanges inquam, sub manu Domini ejusdem ecclesiae scu-
militiae in tam sancti pontificis translatlone, qui ad- tum protectionis et baculum defessionis. J llis iia
huc vivens.ssepius angelorum fruebatur alloquio, et -praslibalis etprincipali auctoritale etedicto robora-
nuuc in coelis perenni gratulatur consortio. tis, ante sacrosauctum corpus solotenus prostratus,
5. Fixum el immobile constitit in via. — Gonstat - ef"lacrj-mis perfusus oravit, malorum quse in san-
autem verissime totum illud melliflui itineris spa- ctos Dei commiserat- poenitens, et pro transactis
tium miraculis refulsisse, licet "temporis obsoleve- reatibus graviter ingemiscens. Dehinc cominus ac-
rinl vetustate, et eorum qui affuerant inpraesentia- cessit, et coilum ante gehlili fastu superbum ac.ji-
rum incuria et remissione. Francorum proceres gidum, nuncjugo Christi edomitum, mira cuni. de-
cum innumerabili plebe ferelrum subsequunlur de votione feretro submisit, et primus omnium aniicas
illius gloria hilares, de' sui irrecuperabilis damni sibi bajulans gazas, illum ferre gaudebat: per quem
evenlu admodum tristes. Lamenlatur Gallia incom- faclnorum veniam sibi oblinere a Deo nullatenus"
parabilis prelii thesauro spoliata, et totius decoris ambigebat.
gemma de suse stirpis utero prbcreata. Compatrio- 8 .7. In ecclesiaS. Pelri deponiiur (918).—Aderant ibi
farum animus niniio percellitur mcerore, dolens ejus etDani, jam ex lupis facti agni,nec ut olim' prsedM
avelli a corpore, cujus ardentissimo fervebat amore. cruentis rictibus inhiantes, sed unacum aliispretio-
Sic itaque hymnis canora mullitudine beati con- sas sanctireliqulasvenerantes.juxtaquod propheta:
fessoris glebam prosequente ad eonfinium perveni- Leo, inquit, et bossimul comedenlpaleas (Isd. LXV).Nee
lur quo utriusque provincise meta dividitur. Inde enim nlteriusTielliiina rabie humanum sitiunt cruo-_
Gallicanus populus ad propria cum mcerore regre- rem, nec more genlilium sortilegorum, vel in_.extis
ditur, maritimus vero cum gaudiopastoris sui ve- pecudum rimantur divinationem , sed geminam" ex;
stigia comilatur. Pervenientes denique ad locum qui animoconiplectunturdilectionem.elineplaexsecran-
uno ab urbe distat milliario, sacrosanctum corpus, _ fes ludicra, et idolorum nsenias, sanctorum pfonixe
ac si solo flxum Immobiliter conslitit, nee ab ullo expetunt interventionem. Resonabant undiquecom-,
potuit-moveri. Tunc omnibus stupofe attonitis, ab pita viarum dulcisonis vocibus alternatim canen-
his qui sanioris" erant coiisilii, veluti divinse virtutis tiuni, et diversarum copia symphoniarum. Ubi vero
Indicio admonitis, - ad urbis moenia aliqui praemit- ad suburbana civitatis pervenitur, illud pium ac so-
tuntur : duci ac pontiflci sacri .corporis advenlus r, lemne hqsanna, quod Hebraeorum pueri Domino Je-
nuntiatur. Mox a prsesule civium multitudo convo- f osoiymam ingredienli cousona vocis harmonia psal-
catur, salubriter admonetur, ut contrito et humili lebant, beato Audoeno modulalur, et Behediclits "qut
corde, nudis pedibus, cum summa devolione sacfo - venil in nomine Domini (Matth. xxm), al omnibus
corporioecurratur.- Omnibus ergo compositis qiise' concorditerdecantatur. Ad ejus namque felicem re-
ad cultum etdeeorem pertinent feslivaeprocessionis, ditum supei squalida siccitatis molestia se, adepturos
universus tam ecclesiasticus quam monasticus nullatenus ambigebant remedium.Excorruptoetiam
ordo, cum ingenti populo ab urbe'procedit, bbviam, aere tabidapestis.erumpenshumanapassimcorpbra
pergens suo magno paslori, velut quondam Ilebraea" inficiebat; et plurimos improvisa morte perimebal.
plebs hostro Redemptori. Sic candidatorum trium- Ab hac igiturlethifera labe ejiis <3xiinicuplebahl ora-
phalis exercitus cui juxta Apostblum in palsestra' iriinfe,qui multos ab ihferorum efuit •voragine. Sic"
"
Bdei viriliter agonizanti adversus invisibiliter aeris - itaque ejus coipus sanctissimum innumerae plebis
hujus potestates indeficiens est colluctaiio, suo claro fiequentia :constipatum cum hj7mnbruni *t laiidum
antistiti cum Ingenli -laudationum occurrlt prae- ofliciis, cum thymiamatum odoramentis in beati Pc-
conib. " * - tfi sipostoli ecclesiamreportatur,et ibl deeentisskne
- 6. Rotlo Botia S. Audoeno concedit. S. Audoeni i) collocatur KalendasFeb'ruarii,-anno'DomInicse'In-
'
-corpus geslat propriis humeris.— Tunc princeps carnalionis nongentesimo octavd decimo," ubi haGte-
€hristianissimus,'«Hunc, inquit,locum,quem paulo nus summa' excolitur veneratioiie, ad laudem Dei
'
"longlus ab urbe digressi hucusque pedanei conve- dmnipotentis, et selernurii ejus.memoriale." -,- ,
nimus, ambdo Longum pedanum nuncupari censeo, "8. At ubi populus' ad propria discessit,.per mcri-
Ct ab lioc ad usqueurbis mosnia, cmnem quse infra tum "gloriosi 'confessbris nubibus in* ^ere;" coilectis
adjacet terram beato Audoeno iiberaliter concedo, reperite vehemens pluviae inundatio erupit, et terrani
ut niihi, melsqiie haeredibus apud;Deum exislat prse- .sitientem largiter infudit. Renbvatur illud-insigiic
sidio. Quidquid autem anliquitus ih Jerris el pos- yirtutis",'quod Hebraeorum populis contigity advenlu
sessionibusejus ditionis fuisse dignoscitur," ut sibi egregii prsedicatoris, cum ad instar Elise iricumberis
reddatur praecipio, etejus veneraliile coenobium,cum qrationi- aetberis claustra et nimborum- obstacula
'omnibus quaeadnsum*pertihentnibnachorum juxla, patefecit. Denique speelalis zeli constantia, et'vir-
priseorum .privilegia regum nostfa auctoritate, ut gineaeintegritatis gratia floruit ut Eiias. Cilicii aspe-
iriimurie et absolutum maneat ab omni judiciaria fitate "corpus edomuit,-ferro collum >t brachia"
"
exaclione,'aiictorizaliter-conslituo. <Juod si .^uis ventremque constrinxit; ut prolixb maceratus euiri
H!I9 - JOAMIS S; AUDOENI MONACIIl iifcO
luaityribus coronaretur agone, cum virginibus "no- A
vurii -carnien virgb modularetur, cum angelis tripu- De beali Avdocni translatione et ejus sacratissimi
- ~<
diat-ct, cuin Chrisio victor regnaret. corporis iniegrilate.
9. Coruscat miraculis.— Gaudebat tota Neustria, (Ex-eodem ms.)
paiiid antemoerore confecta, super divinae dapsiliia- 1. Prima translatio corporis S. Audoeni aS. Ans-
tis opulentiam, et beali Audoeni praesentiam. Innu- berto. Ejusdem elevatio a Riculfo archiepiscopo.—
merabilium ad ejus sacra pignora languentium cor- Beatissimo igitur Audoeno post hnjus laudabilis
pora convehuntur, et pristinae sospiiati reparantur. vitse cursum felieiter migrantead Dominuro., etprae-
Purulents. valetudines illo medicanle curantur, et clara totius Galliselucerna fepente ab oeulis sublata
ab imminenli clade patria coelilus liberatur, 0 iriira mortalium, sauctissimum corpus ab episcopis et ab-
benignitas nostri -Salvatbris! 0 prsecellens gloria batibus el utriusque ordinis religioso conventu, pre-
"saiiclissimi confessoris! Ejus precibus coelum rese- cerum quoque _ae innumerabili plebe reverenter et
ratur, ejhs "roeritis lethifera pestis effugalur; ipso lionoriflce est traditum sepulturse in ecClesia beali
prsesente mundus respirat, quo absente hellis attri- Petri apostolorum principis, in Joco quem sibi jpse
tus gemebat. His ergo signorum liquet indiciis et prseparaverat, in sarcofago Pafib marmore decenter "
reruin colligitur argumentis, quod nullus Audoeno "* constructo, ubi requievit annis tiibus et mensibns
prastantior mefitorum gloria, potenlior virlutum novem. Quibeatus confessor quantum coelicolis de
cfficaciain lola aliquahdo exstiterit GalMa.Abipsis suo adventu infudit Iselitiam, farilum, terrigeriis de
cnin.' irifanliae, cunabulis guantum Deo placuerit, abcessu ralicuit moastitiam. Post hieo translatum
tiniuse niultis "astipulatione comprobatur miraculi. sanctum corpusiejus a beato 1 Ansberto successce
Miro narhqueauspicio venerabilis jam portendebat suo, et positum ad orientalem plagam -allaris sancii,
Dei prbvisio qualis foret futurus inpontificalioflieio. Pelri apostoli die Ascensionis Domini cum ihgenli
Cum enim interpaternos Jares adhucChristilucefna deeore et tripudio cunctorum, etita ab omni cor- '
deliteseeret, et pia mater Aiga puerum nutricaret, ruptione integrum est repertum,ac si eodeiri die
quadam"die', nohsine divino, utreor, instiiiclu, so- fuisset sepullum. Fecitque supereum praefatus poh-
lilo instanlius matrem commonet, ut sibi balneuni lifex mausolaeum ex auro ct argenlo ge gemmis
citius-pfsepararef. Cui illa : s Non possum, inquit, pretiosisj ubi requievit annis centum sexaginta
fam citb, fili, quia deesf aqua in praesenti unde va- quinque, scilicel usque ad tempora -S.orilnnannb-
leat fieri. Fons enini est in prasdio monialium 1 Dei riiMB,qui gentili rabie furentes vastaverunt Rotho^
Genitrieis Marise unde debemus haurire. Superse- , Kiagum, et succenderunt monasteriumjpsius Idibus
dendum omnibus donec prius bauriant ad proprios Maii anno Dominicae Incarnationis octingenlesimo
usus in quorum cespite manat Dei voluntate. » Ad quadragesimo secundo, regnante' Carolo rege Fran-
ha3c puer eximius Petri fide prseditus ; t Aderit, in- corum. Tunc a Riculfo Rolhomagensi archiepiscopo,
quit, noliis Dominus per omnia potentissimus, cha- et ab episcopis ef abbatibus lotius regni sacratissi-
litale profluus, et Jymphse copiam nolris nostrajque Kum corpus elevalur, el lolum ex integro sine ali-
teffae colonis riiinistrabit, qui pbturii silienti populo qv.a sui diminutione cum digno honore in ferelro
ex arida cote propihavil. J Haecdicens virga quam asro gemmisque prelioso collocatur. Inde etiani bb
nianu gestabat in nomine sanctse Trihitatis rupim Bsetum infandorum genfilium a monachis Wadinia-
perciissil, slalimque fqns viviis erupit, qui cursus ctwn deportatur, ubl aliquot-annis miraculis corus-
sui rivuih ad usque limiteni ejus ditionis extendit,- cantibus requievit. Post hsee invalescente saevilia
ilii hiatum faciens lerfam subintravit.Liquidoenim paganorum, et hoslium dietim crescente exercilii,
ostendit qubd sui usibus famuli Dominus scissa de cum omnis pene occiduae regionis provincia^-febris
cilice novbs latices eiieuit, qui corda famulorum irruptionibus et incendio depopularetur, prsedicti
arentia irrigalurus erat diviijorunrdogmatuisfluen- monachi sancti Audoeni, et sanctorum marlyrum
lis. Talis "igituf infantiae priniordiunfdecuit hunc D i Nicasii, Quiriui, etSeuviculi corpora ad villam suam
virum, quehi -sibi assumpsit in sacerdotem ad mul- Condatum transtulerunt. Rollone igitur seuRobeftq,
loriim' expiationem, qui in Melchisedecb stigmafe Deo aspirante, facto Chrisliano, sopito bellorum
quotidie sub fbrriiiTpahls et vini in altaris offertur lurbine, et serenb'pacis lempore reddito, superni -
libahiirie.Hic queque adiiisfar Moysi, qui exparisis . ifsperatoris clementia sanclissimi rursum patris np-
hraltum Bfaehiis cfueis speciem prseferentibus iri stii membra a Galliis relata cum ingenti glqria prq-_
m"dnte'p'fb"Hebi"_eis ofabat curii Amalech praelianli- priae Ecclesiae Rothpmagensi sunt restiluta.
bus, irucerii DoiMTnicamferens in coiile; etin vir- 2. Duo monachi corpus S. Audoeiii furari medi-
fcufum'subliiiiiofe hioiite pfo universa plebe ^assidue lantes divinilus jpuniii.— fempore yeiq Riciiardi
supplicaibatKegi glbfije. Nuiiceliarii patfi Spirithum primi, cognomento Senis, "egregiiNorfhmannorum ^
~
prafseniisslihhf, et divinae majestatis' speculafof lim- consulis, qul ecclesiamBeat.fi Trinifalis Fiscanni a
pi-fissimusi eofuih hbh desinit esse piifs Interventor fundamentis construxit, duo monacbi e Francia,.
m 'Cbeliif/quibussui "ahiofis pignus tahrpreiibsuin venerunt votum habentes et consilium^ ut si a_Deo
«liqaitiirteffis. - - - _ -- - ." sibi permitteretur, clandestino hoctis silentib.^san-
elissinii Patrisjiostii glebam effi^acto loculo"furiim
1161 SERMONES QUATUOR. 1162 ,
— Inde ubi prima aurora polo stellas fu-
subriperent, et secum efferrenl. Triduanum itaque }i concedit.
pralibantes jejunium cum vigiliis et instanlia pre-" gavit, ascensis pemiciter equis, Roihomagum ipso
cum, tertise noctis in conticinio -sacrorum custodi- die jejunus pervenit. Stalim vero ut monakerium
bus alto sopore depressis, latenler ad feretrum ac- eminus inspexit, de equo dissiliens, et nudis pedi-
cedunt, ut thesaurum exinde preliosissimum aspor- bus humiliter incedens, baculum queni diximus
tarent, el nobis irreparabile damnum et intolerabile manu gestans, stipalus suorum agmine procerum, ,
luctum, imo potius totius Northmanniae genti justi- ad aram sancti ponliiicis Jiumiliter accessit, solote-
cium inferrent. Yerum typicusilleSamaritanus, qui nus preces cum lacrymis fudit, lignum coram fere-
custodit Israel, nec dormitat in sevum, cujus Au- iro posuit, multaque ibi donaria obtulit. Deinde
doenus seraphim more speciali ardet amore, inva- accito venerabili abbate supra nominato, vislonem -
sores sacri templi caecitatis animadversione percus- qiiam viderat serialim exposuit, et de monachis
a beato ita *
sit, omnium etiam membrorum illos virtute priva- quod pfsesule audierat, requisivit, quod
vit. -Tunc illi divinae advertentes ultionis signura, -yeraeiler factum fuisse cognovil. Quamobrem prae-,,"
sacrilegi reatus veniam petunt, et pro suorum in- dibto Palri inlerriiinando prsecepit, ut in eadem ec-
commoditate membrorum Salvatoris nostri, sancti- clesia tam die quam nocte semper duo lucerent lu-
que praesulis clementiam sololenus deposcunt. Illico 1B minaria, unuin scilicet coram allare beati Pelri apo-
pius dnminus sui servi meritis clemeuter illis indul- stoli, allerum vero ante aram beali Audoeni ponti-
sit, discussa caligine oculorum lumen reddidit, et licis, qui sunt duse olivse et duo candelabra ante
pristinumin membrisvigorem restituit. Qui diluculo Dominum aeterna clarilate micantia. Deputatis per-
ascensis equis fuga discesserunt, nec ullra in his inde aedituis, et custodibus idoneis, qui ibidem
parlibus comparueruut. excubias agerent, et pretiosas pignorum gazas, vel
.5. Richardus ea de re divinilus admonitus.— Ea- aliqua quaeque ornamenta diligenter servarent. Ipse "
dem nocte qua hsec acciderunt, prsefato duci Ri- princeps inclyius dedit sancto Audoeno villam San-
chardo apud Bajocas remoranti," ibique palatium cti Martini nomine nuncupatam, et decimam villae
sibi et arcem fabricanti, Audoenus pontificalibus in- quae Ros dicitur. Deinde peritos accersiens auriflces,
firiis redimitus in somnis apparuit, bisque eum ad- tradidit eis copiam auri et gemmas preliosas ad
deaurandum et decorandum sancli praesulis fere-
monuit, ut ocius surgens Rothomagum properaret,
et Hildeberto abbati imperaret, quatenus ecclesise tfum.
suae diligentiorem curam alque custodiain adhibe- - S. Corpus S. Audoeni incorruplum in preliosa theca
ret, et ante lucem maturius fratres excitare satage- £ reponitur. >—Consummato denique hoc opere, con-
ret. Cui adhuc soporis ignavia pigritanti et moras iu vocatis episcopis et abbatibus ac optimatibus suis,
surgendo facienli, prseclarus pontifex ieiiio minaci fecit detegi sanclissimi antistitis membra a quatuor
vullu et terribili assistens, et baculum non paslora- monachis religiosis ejusdem mouasterii cum magno
lem, sed tanquam detruhcatae alicujus hastse parlem metu et reverenlia. Inventum itaque totum corpus
manu gestans, ita eum sub quadam inveclione re- integrum cum capite et absque. ulla imminutione
darguit: <{Tu, inquit, tibi et hseredibus luis-palalia sicuti a venerabili archiepiscopo Riculfo fuerat '
et arces construis, mundique praepolles divitiis, et composiluin. Tunc cum magnis laudum prseconiis
vario vestimentorum ornatu procedis : tui vero pallio valde pretioso involutum, et sindone munda
antecessores ab exteris et barbaris nationibus eruaa- coopertum, sicuti Tepertum fuerat, inlegerrimum
'
pentes, praedia et facultates quas Deo et mibi ser- reppsilura est in scrinio cura circulis ferreis quibus
vientibus divina opitulante gratia dederam, deprae- se vivens constringendo afllixerat pro ejus dulcis-
dando et incendendo abstulerunt. Insuper -etiam simo amore, qui nos in cruce propria Tedemit pas-
vestimentum meum aureum monachi mei famis sione. Ipsum vero scrinium in ferelro est Tecondi-
compellente inedia detraxerunt, et multarum in- tiim, auro gemmisque decoratum. Jbi ergo beati
commoda egestatum in sua peregrinatione et fuga J) Audoeni corpus sacratlssimum beatae resurrectiouis
mesecum ferentes ob metuni et rapacitatem crude- diem exspectat. nt geminam incorruplionis stolam et
lium paganorum praetulerunt. s Verbis quoque ad- - perennem gloriae coronam a Christo percipiat. Ad-
dens verbera, beatus confessor adjecit: < Yide, in- fuerunt huictam felici obsequio et digno spectaculo /
quit, vide _ut competenti me tunica operias, eccle- dux ipse egregius. Ricardus cum conjuge sua Albe-."
siam meam aliorumque sanctorumliumili devotione reda nomine, et filio Roberto cognoinine Dano, qui •
excblas.ne forte, quod absitl typo elatus superbise, defunclus sepultus esf apud -Sanctum Petrum €ar-
aetefnse subeas lormenta geliennse. 1 Replicavit noti, et cum aliis filiis et filiabus ex eadeiri usqre.
etiam insidias' monachorum ejus glebam noctu clam Adfuerunt etiam domnus Hugo ejusdem sedis a.r-
custodibus auferre molientium. His ita dictis, re- chiepiscopus, Ricardus Bajocensis episcqpus, Ro- .
Hcto -baculodisparuit. Tum princeps tanto visu at- gerius Lisiacensis episcopus, Gerardus Ebroicensis
tonilus, simulque timoreperterritus, extemplo quae episcopus, Uildebertus abbas ejusdem moriaslerii, •
viderat aulse suae primoribus narrat, et ad indicium Mainardus abbas Sancti Micbaelis de Monte", Frqt-
veritatis baculum monstrat, mundus abbas Sancti Taurini Ebroicehsis, et ali|"
_<£•Rolhomagum pergit et jj.ura |S, Ajfrfoenodom '. multiyenqrabiles episcopi etabbates.Convenitquoquq
PATROL. CLXTI. . ,-'.'"."-," *- 37 _
rm JOANNIS S.-AUDOENl MONACHI i lik-
innumerabilis monachofuih , clericorum ac proce- A , piraiicam exercens; ciiin ingenti classe Francia3 liues-
rurn totius regni, ~et alia plebs copiosa. Quatuor iffumpefe,'el oeciduae regionis provinciam, quae
vefo monachi qui sanclissimum corpus, bt pr»- niincJ^ortlimannia-dicitur/devastando coepit consu-'
dictum estj.detexefiint, occuJtaDeldispoSitioneipso niere. floruhi ergo infandofunTmetu gentilium
anno ad Doriiinhm migraverunl. Hsec idcirco; di- prasdictoruro ossa maftyrum sanetsequeTPientiaecuin
lectisshM, cbmpendibse digessimus , quemadmo- beatissimi Audoenl prsesulis gleba advicum €on-
duih veridica a ma]oribus nostris felalionecompe-' daiensium sunt translaia: Post pauci temporiS"in-
rimus,ut plarie et absqueambiguitate sanctissimi tefstitium B.~Quirinl cbrpus magna esparte et ex"
patris nbstri Audoeni cofjius integrum et abonlrii' reliquiis beatbrum Nieasii ~\c Scuviculi ad locum'
membrorum pafte immlnulum haberi apud nos, ut qurMalmundariensis dicitur summa-cum reverentia
praediximus, credatur. aspor.anlur, ubi miraculorurii gioria assidueillu-"
III. stranttir. Ibi etiam in honore B/ Qoirini noblleex-
Tra_.sia.io B. Nicdsil marlyris, sociorumque ejus. stat coenobium monachofum 'Chrislomililanlium a"d
(Ex eodem ms.) ejusmemorialeperpctuurii. Qusl vero ex causa^quove"
1. Gloriosissimos martyres Nicasium videlicet . id factum sit ordine, quibus etlam signis ebrum*
" bominus mefita declaraverit hiipso^transiatioriis
episeopum, Quirinum "presbyterum, ac Scuvieulum
diaconum tanto propensius, charissimi, dignis ec- " itinere nequaquam obli.ioncinteriita, sed ahiis"-
clesise laudibus condecet venerari, quanto sublimio- quibus lioc conligit iinpra3seniiarum litterali soler--
res apud Deuni existunt meritis pro glbria victo- " ti» Mut iradila. Exiiis taineii- virtutinn Insigniis''
riosissimse passionis. In exercitu quippe regis nostrl non abs Te afbitror hic aliqua paucis fnemofari ad'
eorum hodie festive •celebramus
gloriosiores faciunt milites vulnera generosse mor- gloriam quorum
tis, et purpureo cruore perfusis dulciora restant memoriahl. Una enim ubique est divinag majcstatis
prsemia divinse retributionis. Ex qiiorhm agmine operatio,-nec ulla locoium diserelio, si tamen nbn-'
desit fldei sSnclse devotio. - - -' - "
triuraphali bealus Nicasius, sociique ejus olim pfb .
• i. Mutuni surdum et coniractmn ^uivni. —£
veritatis praeconiis reprobi facti ludibrio immorta- XJui-
lem angelbruro vitam mortis compendio compara- dam nanique puerulas nomine Hiipericus-ab lpsiS:
runt, et felici commercio pro terrenis eceleslia, ' cuniib-ilis mutus et-Surdus atque contractus, mater-
pro perituris selerna commutarunt. Omissis ergo' nis ad^ectris JiumCris ad toemoriam santt6ruin,"ey -"
quae a principio passionis eisrum narrat historia, templo solulis retinaculis-, ili noVa Yefba pftrupit, -
paucis de fine dicamus, ut ad ea quse bodiernse, ^'et aurium surditate ileposita, ihcedendi oflicium
'J adiriisit. " - - - - '-
congruunt translationi ^compelentius accedamus. -
2. Invictissimi jgitur -alhlelasDei posl sanctse ifldei S. Alter quoque gemino orbalus lumine, bacillo
"
ei pfasdicationls cohsiantiata, postyiftulum ac si- regenie, srispensoque gradu sanelbrum-Jrignoruni
-
gnOfum cojiiarii, tandem in cohfessione Domini gla- vestigia prosequebatur, et ab els visuni sibi restifeii
dioobtruncati divinis conspectibus sunt immol-ili. -• piecabatur. Nec mora 'veri laminis lestes aeterna
Dehinc succetleh.e opacse hoctis sllentio ,* tfes viri claritatefulgentes obseuris orbibus lucis-radios in-*
isii prd sanctae Trinitatls fide Erino decofali marty-*-' fuderunt;eldiscussa caligine oeulofum ad propria
rio, a locb occisioriis surgetftes, etpropiiis manibus' '1 clare videnlem Dominumque laudantem Teittiserun^
' S.-Alins
capTlsibajiilantes, bymnis canora c&iCsti turba CO-J quidam dissolutis omhibus membris, duia 1
mitahie vaduhl ahtea ineoguiium psallerites Domino' ' sanctorain exorat clemeutiam prlstinse incolumita-
transmeafuht, %Ttin "aineanissinia %|usdem fluminis • tis percepil graliam, ut patenter Jafetur inielirglj
rifs&quievefunt '0 roagria ctniififiea iiostri Salva-' • iri illa-elecforum gloria-quo Jculmine prasceliantbo-
tofis gf&lia, qnIforfissImbs'deb"eHatores,-et in pale- horfe, qubve reverentiae-fcultuin tefris debeant hb-'"
slra Hdei adarifante dufibfes, hac privilegii insighi-' Hbrari, ^qui tain eeleriter-bumanis queunt%icomriio -'
"
vit giofia, nlfefrb Ifueidaii, Vivehiium tobre, baud- 0 -dis xipitiilaii. - • -. ' • ' -'
titubante gfegslt irieedWefti, pariqne iripudio cuua '> ' *7. Cwcam morlnam puellttm ^resusUittnt. — In *
angelofuinmolodiaBeinbriien pefsonafebt-I 0 ih- etideni B/Quirini ecclcsta- cumquadam -"die-niissa--
exstinguibilis flileciiG- cbafitatis seraphim ardens- runi -soJqmhiia-agerentur,- eWB^elicani-lectionem'
incehftiis, (jufe pal.ehler hausla eaJice passionis, diacono l-ecltahte j quaedain' pudfa ^ecabulo-CIena*
t6taad_iuq flagrat lHlaudibus^Redemptoris! Yene-" iribpina sorie subifo-ad-terfahi.cecia.tj-et sijiritum"
-
rabiUs dehiqne ^PIenlia monltis VafiCiorum ad fideih exbalavit. Turie-oriines-quraderahtmeiupaiififef-el-
Ghiisii cbnversa, eofuin cofpofa iionoiifice sepeli- stupore attoriiti, defunctainfora&effeFUnt^etfeepul-'
vit, dans ipsum praedium sui jjui is qubd ^W&diniaeus- tur_e tradere deeeinunt,- Dhus^rb iioii-tepidffi fidei}-'
dicitur ad sabctorum mCmoriam ,irbi postea in ho-' c&teris dissuadetboc-fieri-,'quin potius"sahelos snar-'
nbre ipsofum*ebristi ueia est ecclesia, in quaniullb. lyres;tfssiduis ibi&ifl-ifiir&eulisWf uscahfesih cosn--
tempore satictbfum fequifevefunt corpora. • muhe exbrenf. «Qubd-Heiimriecis_se_it/e't "hbra"-fefi--
' -3.
Tmhslalio S. Nicasii- et Sociorum -ob metmn- ctehdfab-oratorio-exissent-,-post panluium regfessi,
Nortkmannorum. •— Post plurima igitur -annorum 1' puellam incolumem repenunt et-se&ntein.apel-fa"'
euricuia, effera-gens Danofum^-barb&rico toore- etiam vocefeferentem quod beaius^Qbiriuus in cle-
 ~ - -
ii6S SERMONES QUATUOR. - - 1166
ricali habilu forma conspicuus in quadam loci amoe- A exanime, quo quondam viveus in carne pervenire
nitale consistentem reviserit, et "divino nutu eam ad non potuil gloriosa praeventus passione. Praevenit
superos reduxerit." quippe triumphus martyrii ofiicium sacerdotis; et
8. SS. reliquim Vambasium delatm. — Interea laudem hominum obsequium praecessit angelorum.
monachiGondatensium, irigruente inedia, beatorum 0 gloria pontificis, qui sui ponlificatus exordium
martyrum Nicasii ac Scuviculi cum reliquiis beati sanguine proprio consecravit, et pro salute gregis
Quirini ad orientalem Franciae plagam, quse.Loilia- seipsnm velut aries eleclus sacrilicium prselibavil!
ringia nuncupatur, in locum nostra possessionis, Reverendissimus igilurpaler Henricus, cum suorum
qui "Wsmbasius dicitur, detulerunt; ibique requie- collegio monachorum, dominus etiam Isembertus
verunt usque-ad tempora Henrici regis Francorum. abbas cosnobii sanctae Trinitatis de vicino monte,
Hac tempestate venerabilis abbas noraine Henricus genere Teutonicus, Jiberalibus disciplinis eruditis-
beati Audbeni coenobio Rolhbmagensi prseerat, sub simus, etin omni religione probatissimus,-cum aliis
quo non minima" monachoruni lurba vero Hegi pluribus leligiosis viris, praesente" inclyto diice
Chrisio regulariter militabat. Eratinler eos quidam Northmannorum Roberto, Richardi secundi filio"
senior vocabulo Genricus, aetale provectus, ef con- cum suis oplimatibus, et .plurima -utriusque seius
silio matufus", qui ab eodem patre ad locum quem " mullitudine suscipientes beatorum martyrum pl-
praediximus pro monasterii utilitate legatur. Qui gnora, balsami el thuris odore fragrantia, cum hym-
cum pretiosissima Christi militum membra ad praj- nis et canticis spiritualibus in ecclesia beati Petri
sens quidem pro naturae conditione resolula, sed aposlolorunr principis, sanetique Audoeiii eximii
generali resurrectione insolubill compage reparanda, •. confessqris honorifice deposuerunt, anno Dominicaj
et gloria immoitalilatis decoranda, neglectui ibidem Incarnationis millesimo iricesimo secundo, pridie'
haberi conspiceret, nec competenli minislrorum of- idus Decembris : ubi per eorum merita Domirii ac
flcio frequentari, uti dignum erat, adverteret; de- Salvatoris gratia cunclis fideliter petentibus plurima"
ereyit oranino es ad suum transferre monasterium, imperlire dignatur beneficia. Qui cum- Deo Patre et
si tamen Dei oninipoterifis in cujus manu sunt om- Spiritu sancto in Trinitate perfecta vivit et regnat
nia, coucederet arbitrium. Quapropter, prsepropere Deus per omnia ssecula saeeulorum. Amen. -
regressus, abbali suocausam innoiuit; a quo con- IV.
fe'slim redeundi accepit mandatum, insuper et sola- Sermo in feslivilate sanctorum, quorum reliquice itt"
tium adid quod deliberaveratperficiendum. puesenii ecclesia requiescunt.
9. Poslea Rothomagum reducuniur. — Timens p (Ex eodem ms.)
autem sehibr he ab incolis loci, quibus sancli mar- 1. Sanctorum gloriam, dilectissirai, erebris so-^
tyres adprime erant veneralioni et gloriae, si id lemnilaiibus venerari divinis incitamur beneficiis,-
palam fieret, impedirefur, aut popularium factione quse nobis ipsorum excellenlissimis impeftiuntur
ac tuniullu ab inceptis omnina frustraretur, intem- meritis. Condecet enim filios Ecclesiae pretiosa ma-
pestae noclis silenlio ad locum quo tantum (besauri tris suse pignora dignis laudum obsequi.s altollere,
servabatur, clanculo cum suis aceedit: fraclisque et Deum in sanciis suis mirabilem et gloriosum in-
Ioculis el sanetorum niartyrum Nicasii ac Scuviculi desinenter collaudare. Quorum quidem animae in
corporibus cum sancti Quirini reliquiis reverenter angelorum curia perenni confruuntur gloria : cor-,
assumptis ocius inde recessit. Fertur etiam quia pora vero apud nos decenter condita signorum mi-
cum illud ubi jacuerant feretrum reserare conaren- rabilium exuberant copia. Ad illustranda quippe
tur,"unus ex eo clavus longe exsiliens disparuit. totius mundi climata veius ille sol justitlse, quem
Unde admodum exterriti, ne forte id compertum , sub umbra sancli Spiritus jucuuda peperit maris'
foret indicio latentis operis, Domini invocanles auxi- stella,Yirgo Maria, diversa in quibusque locis diffu- .
Jium, omnia uti inverierant decenter composita reli- dit luminaria virtutura fulgore micantia. In occiduis
querunt. Igitur prselibatus herqs maximis refertus D siquidem Galliarum partibus uti clarissimum sidus
gazis diviua se comitaute ^ratia iter arripuit, et ab Athenis erumpens magnus refulsit Dionysius, li-
prospero calle confecto, Rothomagum pervenit, berali scientia doctissimus, el martyrii triumpbo -
pragmissoque abbati nuntio, adventus sui causam inyictissimus. In cujus magnilico comitatu sanctis-
patefecit. Facta itaque hujus rei eognitione honora- • simuspraesul Nicasius ciirn Quirino presbyterq, ac-
bilis ejusdem urbis ponlifex nqminc Roberlus cum Scuyiculo levita maiiyrizati acpurpureis a Cbristo^
uuiversis tam ecclesiastici quam monastici ordinis praetextis induti,C03leslis mililise qrdinibus inserun- t
agminibus feslivo cultu sanctbrum reliquiis obviam tur, et in eorum serie conscribuntur, ,
processit cum magnis laudum praeconiis, uti con- % Sanctissimus Pater noster bujus sanctse me-
gruebat triumphaloribus ct amicis Dei qui layerunt tropolis gloriosus pontifex Audoenus, totius Gallise
stolas suas, et candidas eas""fecqrnnl-in sanguine et occiduse regionis lucifer praefulgidus, laudabilis r
%ii. _ ;" . vitaecursu peracto, hic sua membra deposuit, quae .
10. Erat enim gloria iri excelsis Deq, et in terra pro Domini nostri Jesu Chilsli aeterni Regis amore?
pax -hominilius bonse voluntatis, cuiri. sanetissimi ferri duritia et laminarum asperitate indesineuter .
praesulis et invectissimi martyris eo rediret corpus- maceravit. Unde copfessor prascipuus, etiam sui
 i!67 30ANNIS S. AUDOENI MONACHISERMONES QUATUOR. 1168
terrore imihanis effeclus., raarlyrii ostro purpureus, ,\\ gmentis consitus hic ager Dominicus virtutum spi-
summi imperatoris regiam introivil feliciter laurea- rat odoribus.
tus. Deatissimi Romani praedecessoris ejus eximii 5. In hac igitur, dilectissimi, celebritate congruis
caput pretiosum digno reverentiae cultu excolitur in laudum ofliciis nos condecet exsultare, in qua san-
"perpetuum, cujus inclytse nativilalis ortum angelici ctorum oranium, quorum reliquiae vel corpora in
oris nunliavit praeconium. Praeterea sanctorum In- hac continentur ecclesia, festiva devolione veriera-
nocentium reliquise snmmo venerantur amore, quos lur memoria. Inter quos sanclissimum patrem no-
uli primilias et flores martyrum ilerodis immanitas strum atque ponliflcem Audoenum digno reverentiaa
furenti machsera desecuit, sed-Christus infans sertis cultu magnificamus, qui ponlificali infula decoratus,
immarcessibilibus in coelesti gloria decoravit. aposlolica digniiate couspicuus, spiritualium virtu-
tum gemmis emicuit, ad specimeu totius religionis.
5. Beati Calixti papse, et sancti Arnulfi-archiepi- Nam
jaspis viridi colore hujusmodi pretiosorum la«
scopi et martyris brachium nobis salutare conferant
omnium occursus et pidum primus in ordine sanclae fidei in eo exprimit
prsesidium contra impedimenta contra nefandum hsereticse pravitatis erro-.
malorum. Christi tesles purpurei et levilse gloriosi yirorem rem. Pulcher orc sapphirus coeli sereno simillimus
Laurenlius et Yiucentius, quorum suffragiis gloria- "
hujus sacerdotis perspicue lypum gent, qui specio-
mur, fidei certamen aggressi, aller crate ferrea,asta- sum forma prse iiliis hominum secutus, terrena
tus, alter tormentis atrociler examinatus, viclores
flocci pendens, totus inhiabat ccelestibus. Pallidus
coelestis regni solium penetrarunt ovantes. Qui et in umbra
obtunsus, sed clarus ad auram, ut
summo imperatori Christo assantes proximi tanto
lampas chalcedonius beaium virum designat, qui ne
eminentioris glorise coronas ab ipso acceperunt, lucerna lateretsub modio, Ecclesiae iropositus can-
quanto acriora tyranni supplicia pro ejus amore
Invictissimi Seba- delabro, occiduas parles divini verbi fulgore illu-
gralanter pertulerunt. martyris
stravitf cujus ad Alpes usqueTirtutum forma per-
stiani nos sui laatificat portlone| corporis, qui pro volavit.
Perspicuae viridiiatis smaragdus vino lotus
sanche lidci constantia in medilullio scammatis li- et
Christianorum lotus est sutus icti- oleo, oculis gratiosus, flores, herbas, et aerem
gatus adierrorem virescere facit, et tanquam speculum imagines
bus sagittarum. Inclyti martyris Tiburtii preliosa reddit.
Tu, Paler inclyte, vino laetitiae debriatus,
nos tueantur limpsana, qui super prunas ardentes sancti oleo perfusus, divhiae legis decreta
Iaudem seterni Gloriosi Spiritus
gratanter incessil.ad Regis. efficaciter peregisli, et lolius sanctilatis specimen
martyres Marcelliiius et Petrus, Abdon et Sennes,
'n emicuisti. Tricolor sardonix, imo niger, medio al-
Marcellianus et Marcus, Crispinus et Crispinianus, "'
bus, veiiice mineus beatum designat virum, qui
Hermes el Julianus, Marius, Felixjet Januarius nobis
decoior bumiliiate, candidus puritate, roseo ver-
inter adversa adhibeant patrocinia, quorum hic sa-
nans decore, sinceritate fidei et religionis summse
cra florent assidue monumenla. I
cqmplacuit deitati. Sardius rubens totus non adeo
k. Magnus ille Lucifer ecclesiae et vas aureum pretiosus martyrum oslendit exercilum, qui diversis
coelestis sophise papa Gregorius, quos bonorum favis afflicti suppliciis, passionum ob vitae temporalis
recreat eloquiorum pio intervenlu perdueat ad regna coutemplum aeternorum nanciscuntur coronas prae=
coelorum. Beatus Gildardus Rothomagensis prsesul, miorum. Horum Audoenus mififice inhians dignilati,
cujus sacri corporis, ut ihymiama apud rios redo- -carnis illecebras ac voluptates agonizando fundilus
lent brachia, nobis pio oblentu supernse defensionis edomare studuil, ii.desinenter in membris suis per-
adhibeal clypeum contra omniura impetus inimico- ferens sligmata nostri Redemptoris. Aureo colore
ruin. Sanctus Remigius Rothomagensis archiepisco- chrysolilhus paulo cseruleus _*Ithiopum arvis igne
pus, cujus eximios complectimur |artus, nos sua in- perustis gignitur, qui beatum typice figurat virum,
tereessione coeli conjungat civibus. Beati Faronis ecelestis sophiae auro decoratum, et inter adversa
Meldensis episcopi et sanctissimi Pauli primi ere- D mundi veluli -ad solem justitiae decoloratum. Nam
mitae capita, quse Iiic veneranturj devotione debita, ejus purissimi gralia amoris dulcis sibi exstitit om-
nos summo capiti Christo coniungant per suorum nis amariludo tribulationis.
operum merita. Denique sanclus BaleTntonachorum 6. Limpidus acpurusutluditin aqua solis ra-
Leutfridus, cujus sacris fiteremus ossibus, nos suis dius, virens et pallidus, et in manu fervens beryllus
tueatur meritis et precibus. Venerandus confessor beati pontificis honori congruit, qui parcimonia
Christi Yulganius signorum claritate conspicuus, pailens, theoricae iutentus dulcedini, plerumque lm-
sui sacri corporis gleba quam illuslrat ecclesiam per man_e naturan modum transcendit acumme divinse
siiorum meritorum gubernet potentiam. Rosa ver- contemplationis. Cujus exemplo virtulis plures in-
nans et lilium candore virginitatis et rubore mar- flammantur ad amorem divinitatis, deciduum ilorem
tyrii Agnes, cujus caput veneramur pretiosum, nos contemnentes vitse temporalis propler immarcescl-
ad Christi inlroducat nuptiale convivium. Beata bilis gaudia paradisi. Topazion forma rethereus,
quoque Scareberga virgo deceus let inclyta, nobis omni colore superbus, tanto convenit pontifici, qui
aeternas beatitudinis impetret gaudia. His floribus a prima indole omni virtutum genere praeditus, coe-
«ternis quibus halantia"virent arya paradisi, uti pi- lesiis gratiae plerius, speculativa dulcedine fervidus.
 1169 •
ANSELMUS LAUDUNENSIS. — NOTITIA. ii'70
amore Conditoris elanguit, ei sitiens in coelesti glo- A coelestis Agni convivium intromissus, perpeluo gra-
ria copulari, qui pro nobis ut agnus innocens in lulatur, et inter pudicitise choros canticum nqvum
cruce voluit immolari. Aureo viridique colore chry- in citharis modulatur. Taliter.beatus Audopnus fule
soprasus juxta proprietatem sui nominis suspiria calholicus, sermone luculentus, actione magnificus,
exprimit fidelium pro fidei verifate agonizantium, pretiosis virtulum genimis decoratus, coslestis fabri-
et ad c.oelipalalia tolo amore festinantium. Denique cseasdiflcio coaptatus, et inter summos Christi pon-
bealus Audoenus multifarie suspirans in prolonga- tifices stola jucundilatis indutus mirifice coronatur.
tione sui incolatus, in electoruin ordine pontilicum Ergo, sauclissimi Patris iniitatoresestole, filij, ut
supra cosli soliura sublimatur. Caeruieo colore hya- cum eo aeternaehaereditatis sortem valeatis adipisci.
cinthus sereno perspicuus et gratus, nubilo obscu- Ejus fidei unitatem seclemini, et contra haereticae
rus et marcidus beato praesuli coaptatur, qui cce- pravitatis vehementer armemini. Casfi-
argumenta
lestis Jerusalem civium congaudens profectibus, - monise puritatem diligite, quia pastor vester, ut
miserorum utpote piissimus pater condolet afllictio-_ lemplum fieret Condiloris, assidue carnem mace-
nibus. Illis namque conjubilat aeternse gratulalionis randi illibati servavit jura pudoris. Per iter justitiae
tripudio, istis assidue concurrit pise consolationis - et verilatis incedite, nt ipso praevio duce cqelestis
remedio. B Jerusaleih portas valeatis introire. Adsit nobispa-
7. Purpurea specie ametbystus violaceo rosebque riter pia sanctorum intercessio, quorum hodie festi-
colore permistus sanctoriim cernuam designat hu- vam recolimus mentionem, ut eorum promerente
militatem, et sub hujus mundi tribufalione insupe- suffragio, aulse coelestis mereamur ascribi collegio,
rabilispatientiae virtutem. Beatus ergo prsesul Au- largienle Domino nostro Jesu Christo, qui cum Patre
doenus humilifatis gratia prsecluis, patientiae con- et Spiritu sancto vivit et regnal Deus per omnia
Stantia fortis, virginilatis privilegio sublimis, ad sapcula sseculorum. Ameu.

ANNO DOMINIMCXVII - , , ' ' -

' "

.
ANSELMUS

SGHOLASTICUS ET CANONIGUS LAUDUNENSIS

-»«HmMMM_B____i

NOTITIA

(Casimir OUDIN,DeScript. eccles.,tom,, Il/pag. 936)

Anselmus Laudunensis Ecclesise canonicus, aci Q ptis informaretur, quid de illo sbntiret," ita in epii
postea decanus, florebat anno 1100, sub flnem sse- slola Calamitatum suarum exprimit z Accessi _ad
culi undecimi. Iste enim Anseimus Laudunensis et hunc senem, inquit, cui magis longmvus usus quam
frater.ejus Radulphus duo habebantur clarissima ingenium vel memoria famam cgmparaverant; ad
Gallise luroina, leste Saresberiensi, atque omnium quem Si quis de aliqua quxstione pulsandum accede-
et
ore praedicatione celebrabantur. Unde .Guibertus, ret incertus, redibal incertior. Mirabilis quidem erat
abbas de Novigento, ita de Anselmo loquitur in in oculis auscuttantium, sed nullus in conspectu qum-
prsefationeadBarthoJomaeum Laudunensein episco- stionanlium. Verborum usum habebat mirabilem, sed
pum : Indidit lanto Deus capitiduos oculos sideri- sensu contemptibilem, ratione vacuum. Cum ignem
bus flariores, dum a dextris habes Anselmum, tolius accenderet, domum suam fumo implebat, non luceil-
Lalini orbis magislerio prwclarum, cujus tqm sincera tustrabat. Ita scribebat Abselardici ingenii ostenta-
ist in Scripturarum ae fidei asserlione severilas, ut tio, ciim sodalium "cbntemptu, prseceptorum obtre-
cfures viros suis probelur documentis fecisse calhoti- ctatione el suggillatione, quorum glorianfet famairi
;os,quam instituisse potuerit erroneus quispiam lem- imminuere et deprimere gloriebatur, eisque in om-
ooris hujus hm.reticqs: allrinsecus Radulfum, etc.; nihus," de quibus in scholis contentio esse_poterat,i
et lib.ln De vitaf sua: Magister Anselmus, vir totius adversari. Anselmus liic anno 1112 opposuit se
Fra3\cim,imo totius Latiniorbis lumenAnliberalibus soluset contra Laudunenses canonicos, elecliqni
disciptinisM tranquiilis moribns. Non ita tamen -de' Gualdfici in "Lauduriensem episcopum;- velut homi-
Anselriio senflebatPetrus Abaelardus,"qui,boccirci- nis incapacis, qui juxta-synchronum Laudunensem-
ter tempore ad eum accedens, ut theologiae prsece- canpnicum, inlitteraturanihil valens, omnino liitem-t
 1171 - ANSELMUS LAUDUNENSIS. "
J172
los despeciui habens, milites snper omnes "diligebatj A i tione diluendam £sse, cum tantjim scelus mn aquq,
protervtis. pariter.et prmsumpiuosus..Sic auiem de sed potius igne esset expiandum. Quod et coniigit
ista Gualdrici' electione Guilierlus abbas de Novi- haud ita multo post. Haec de vita el humanitate An-
gento, testis oculaliis, lib. ni, cap. 4, : llortuo In- -selrai Laudunensis Ecclesise decani et ornament:
gelvano, inquil, cutn bieiinio vacassel Ecclesia Lau- Scripsitinulta, de quibus" loquuntur.sed minus
dunensis, landem Gualdricum erigunl, quem regis T-ecte, Bellarminns ad amium 1077, quo jam flore-
Anglgrum refeiendariuni, quem auro argentoque au- bat, el Labbeus in opere suo De Scriptoribus eccte-
~dieranl optdeiuiim.Ahte quam electionem, duo Eccle- siasticis, verbo Anselmiis Laudunensis. Atlribuur.t
siw archidiaconi per'mutuas eligeniitim conlenliones - illi Gtossam ordinariam, de qua dul.ium nullum esf.
incathedrqm fuerant erecii, Guallerus scilicel et Eba- Item Commentarium in Evangelhim divi Mmhmi,
his, sed aposlolicm sedis judicio snnt ejecii. Spe igi- .quod habetur impressum iii editionibus anliquis.
lur fulsissima concordorum, electus ille prmdictus a Operum sancti Anselmi Cantuariensis archiepiscopi,
clero, Ingetvano piimum^elabofunte ei cmieris malo Colonise anno 1873, apud Maternum Cholinum, et
'suo adnitcniibus, Rolhomagi a reye Anglorum de cu- seqhentibus oiiiuibus editionibus, usque" ad eam
ria conira canones expetitnr, qui nequaquam hujus ,quam Lugduni procuravilTheopliilus Rayhaudus in
electionis incerlus_, qnod sub nultius ecclesim lilulo fol., anno 1650, extraneis in Scripiuram ".sacraiii.
vrat, nec quidijuam sacri ordinis prmier ciericatum "commentariis evpurgatam. Habelur tom. I, ineipU-
. acceperat, facitonevgit, ut e vestigio subdiaconus fie- "que :' Liber 'generalionis, etc. In ipso exordio'saiis
ret; el cunonirum in Ecclesia Rolliomagensi suscipe- oslendit quod de ImmaniiaieGhrisli'stt acf«ras,'etc.
ret, cum hactenus sese omnino mililariler habuissel. JJ j At hic commentarius non sapit styJuhrvel~genjuih
'•*Cu;nigiiur omnes assensum in ejus susceptione dedis- sieciili xn nascentis, quo florebat Auselmu_s_Laudir-
ssiit, solus magister Anselmus, vir tdiius Francim, nensis;-unde alii volunt hunc cqmmenXarium in
imo Lalini orbis lumen in liberalibus disciplinis et "Maltliseuni, inter Anselmi Gpera-inipressum,'spe-
tranquillis moribus, ab ejus eleclione dissensit. Ali- ctare ad Petrum Babionem, Anglum, qui florebat
qi;oi post mensibus periit Gualdricus, trhcemque anno 1360, teste Possevino lomo 11Apparalus sac;r._
populi i.i maciando episcopo rabiem describit idem pag. milii 240. Hoc autem nbscere et experiii quis-
-JjU-be-tus cap. 8. Qui postquara explicuif qua ,<iuam facile poteritj sivoluerit, nam indubius Peiri
fronte, quove furoie cives in eum Laudunenses ir- .Babionis.comroentarius cum pi'oprio auctdris no-
ruerint, quomodo fuga saluli consulere conatus sit, mine, habetur ms. in .fiegia Galliarum Bibliotheca,
"ct tandem in angiporlu clericalis elausiri ante do- codice 4125, qui incipit : Dominus ac Redemplor
num Godefridi capellani substiterit, subjicitj Cum noster.ad^cominendationetji-evangelic^^deJidiTju
eis-miserabifissime supplicaret, jurejurando ipsis lium voluit non soliim omnibus prmdicari, elc. 0.uo-
astruere votens, se nunquam deinceps ipsorum cpi- modo incipit prologus dicti Commentarii quem edi-
scopum futurum infinitas cis pecunias prmbiturum, de dit Theophilus Raysiaudus, in editione sua Operum
patria recessnrum : omnesque contra obfirmalis aiii- "drvrAnselhii. Alii volunl hunc commentarium spe-
mis insultarent, unus nomine Bernardus, cognomenlo ctare ad Guillelmum de Arvernia Parisieitsera, epi-
de _B_ ueriis, elevata bipenni sacrum, quamvis pecca- ~ Bcoptmi circa annura 1240. Yerus autem commen-
toris, verticem truculenter excerebrat. Qui cmn-labe^ larins Anseljni Laudunensis in Matthaeum habetur
vetur inler lenentium manus, antequam deciderbl, ab Q ( 5n eadfem Ribliotheca Regia cod. 3819, incipiens,
altero sub ocutaribus per medium nasi ex transverso Evangelium Grmce,__Lniinebonum nuntium interpre-
percussus, vccubidt. Ibi pessundaio el tibias concide- taiur, etc. Inseribiluis ex ignoranlia exscriptoris,
runt, el vulnem plurima indiderunl : itaque exspotia- Magistri Anselmi dc Monteiaonh Remensis archi -
lus ud nudum, in aiigulnm ante capellani sui domum-- - episcopitriibi Iegenduin Da-Montetafnis^vel De monte
projiciiur. Deus meus, quis relexat, quol injacenteni Lauduno, ut Laline loquemuivqui nunquam Ile-
a transeuntibus sunt tudibria jacla vervorum, quot inensis archiepiseopus fuit (i).
globorutn jaclibus, quol suxis esl corpus oppressiaiL?— Eidem alliibuuntur Homilim sexdecim in nonnulla
Hasc rabies, hajc episcopi indigni funesla mors, loca Evangeliorum, quse etiani habenlur ibidem inter
quse iniinicos etiam adcommiserationem movit, in- Opera S.Anselmi Ciniuariensis episcopi, veteruin
ter cagtcros magistrum Anselmum Lauduncnsem, -edilionum et novae etiam Parisiensis anni 167S,
qui medias inler furentium turbas, euni ad sepultu: apud Ludovicum Billaine, cuia' et studio Gabrielis
ram extulit. Rem quoque islam idem Guibertus de- Gerbefon, monachi Benedictiiii.
scril.it cap. iO, ad Anselmi Laudunensis com.nen- Iteiu Commentarius in Cantica canticorum, in ci-
dationem, poslquam fuse funestum ecclesise, orna- tata autiqua eilitione Operum divi Anselmi Canlua-
nientorum , palatii, aliorusnque templorum incen- Ticnsis archiepiscopi, tomo I, fol. 184, cujus ini-
dium prosecutus est. In crasiino, inquit, quoni,a_ni__tiuni : Ininiliis librorum causm dicendm sunt, quo
nemo erat pene qui jacens episcopi cadaver sine jaclti modo vel quare composiius sil liber iste, etc.
aut prgbro seu matedicto prmteriret, de sepuliura Denique Commentarius in Apocalypsim ibidem
vero nullus cogitaret, mtigister Anselmus ad tragm- jj
' tomo II, Jol. 583, ciijus-Initiuin ,; Deus ei Dominus
diie hujus "auclores preces fudil, ut hominem vel qui Pater3 prmvidcns persecutiones quasl -elc. Habetur
•ipiscopi nomen et insigne habuerat, sinereni quoque quqque cum expresso nomiue Aiiselmi.Laudunensis
humari. Vix annuunl. Quia ergo nudus ad lerram in bibliolheca Coibertina, cdd.5M7,.ei anonymusjn
canina quadam vititale d vespertinis ferim quinlai bibliotheca Galliarum Regia, cod, 4S13, fol/62, pbst
horis, leriiam crastinm dici lioram usque jacierat, opus Hugonis deMiianiarSjCarlhusianiMonlisRiyi.
jubetur tandem a magislro levari, el salbano super- Haecde sciiptis.
jecio ad Sancium Yincenlium deporiari. Delatus ad Obiit anno 1117 celeberriraus ille sdiolse magi-
ecciesiam nihil prorsus officii, non dico quod episcopo, ster Anselmus canonicus Ecclesise Laudunensis et
sed quod Chrisliano competeret, in exsequiis habuit. decanus, lum n.ulloruin -disciptilorum undequaque
Paulo ante in eadem ecclesia occisus fuerat Gerar- ad se convolanliuni doclor eximius, sepultusquaest"
dus de Siriciaco, prineeps et caslellanus Laudu- ' Lauduni in ecclesia Sancti Vincentii exlra jirbem.
nensis, ejusque sauguine respersum fuerat pavi- Illum aniem in serie decanorum primum collocat
mentum : et tunc inagisler Ansetmus Laudnnensis Lucas Dacberius in notis ad Guibertum abbalein de
Ecclesim decanus, vir scienlia ceteberrimus, qidbus- Ko^sigento. Docuit Lutetiai primum et Lauduiii
dam secrete colloquiis proauntiasse fertur, illam san- postea per quadraguita et amplius annos, unde eum
guinis ejfusionemnonnisi ejtsdem ecclesim concrema- colloeat Beliarminus ad annum 1677 in Jibro suo
(1) Commenlarium in Matthaeum ab auctoribus "asseritur. Videinfracol. 1181, EDIT. *, . .
Benedictinis Gallics lilterarim Anselmo Laudunensi
 mS — 7 -NOTITlAr -—-- 11?!
. J)e scnploribus ecclesjasticis,-qm etad niortem us- }A.cgnventus canpfticorum et civium convocalur -quid
gue theo-Ogiarri publice professus esi.inter alios jdpus sil fac\o discuiitur : el pra? omnibus magister
vero lectionum siiarum audilores babuit hosce vi- Anselmus,'iunc temporis ioiius orbis tucerna consu-
rbs insignes et magistVos -:"4iuIUeImumCampellen- fiiur. Ille, ut divinm legis perilissimus, continuo Josue
sem, qui etipse ma*gisterii dignitate et munere per- replicat fiistoriam, quomodo seilicet furlum in servo
functiis,.ad Caialauiicnsem episcopatum promotus nullo scienle f(iclum, Dgminiis jusscrit sortp perqup-i:
jest; Petium AiselarduaijAlJiericuin- Rhayensem, prhno per tribus, dehide per fqnulias, aedopios, {id
fluLBituricensis postea archiepiscopus fui),; Lothiil- . juttimum sigiltaiim per viras. Inslar fiujus lam sub-
"lum Nbyarieusem, „Gaufridnm Biijonem, qiii anno ,tilis perqnfsilionis, cpnsulil magister Aiiselmug, ut
1111 Rothomageusi arcjiiepiscopatui praaeetus est; tanti facinoris .auclor judicio aqnmperquireretur, av
Pliilippum pbsloa factuiii brdinis Praemonstralenfis singulis urbis parochns unus infans imwcens in vqse
-canonicum,et.Bpnse Spei-in Hannoiiia abbaiem; agum benedictm replelo poneretnr: e/ ^umcunaue,
Badulplium.et Gujllelniuin/quiin Cantuarieusisede "parochia forte culpabilis de singulis do-
sibi ijivicem siiccesserunt. D'e Guillelmo Caniua- ^piibus ejusdem parochim reperiwtur,unus infqns in vase aqum
,Tiensi lta_ sciibit Hefmannus moiiachus, qui Eccle- ponerelur : et qumainque domus deprehensa fuisset,
sise Lauduneiisis pombustae instauralionem iJespri- ,omnes virivet feminm ad' eam pefiinentes,jvdicio
psit:iYo_s ilaque dssumpto domhim noslrm .pherelro ^aqum se purgqre cogerentur. Postejior denique An-
ajcjue reliquiis, Cantudfimn mnimus, ubi lunc erat -selmus fuU abbas S. "Vincentii Laudunensis' , ex,
archiepispopus ~D.Willelmusg iiobis notissimus : quo- monasterio Sancti Medardi Suessionensis ainio
niamjamdudum prb audienda leclione magisiri An- g jlM cooptatus, cuin religiose, docte ac prudeiiter
selnii Lqudunensis- petensr,mnliis djebus' iv t\}scopi .Tnonasterium suum annos plus niinusseptemdeqim
~domomanserai, ibique filigs Badulfi cancelfmii regis fexisset, atque, ut inquit Laudnnensis scriptor,pro
Atigloruin docuerai. Iste.nemps Guillelmus de Cbr- utilitate ejusdem coenqbii Rom,am prqfecfus fuisset:
Jiqlio,. natione .Gailus ,* fibgnqminatus .de Chiche, fiemmnflfilericis Tornacetisibus if)i repertus, in epi-
, .anrio J125. ab"flehricol, Apgbaefege archiepigpppafu scopum electus est, el adoming papa Eugevio invitus.
-Cantuariensi donatus/praecep.torfuefatfllioi.um Ra- et, relucians,obedientim vinculo conslrictns, ponlifew
."dujfi, ejiisdero yegis ^ncellarii, viri in i;egno Angli- -consecratus esl: sicque per eutn Tarnqcensis Eccfe-
cano polentissimi :qul,.ut ^cribit Joannes J?r,omp- sia} anliqup, dignilas reslitulq, anno ab. Incqrnatigne
toij, vigipti annis infirmitale decoctus, in curia iii- Domini 1145. flseo paiilo latius de Anselmi Laujju-
Jiilominus ad onmia ,scelera jjuvene pfompfipr cr#t, nensis doctrin^ , viriute, aiiisque dotibus, quem
.iiinocentes opprimeris, pt niullas sibi terras diri- primum saeculo xi illabenfe ac xn inchoante, sacras
, piens. Cautepo"rra"distinguendiis Aiis<imus Laudu- in JGalliis litteras excitasse, schojas theologicas
nehsis decahus ab -aliis -fiunbus Anselmis Laudunen- aperuisse, narrant scrjptores antiqui omnes. Plura
jSibus, eodem. tempore_vlventjbus, qubrum alter et de illb tariqiiam tbeologorum principe conveniebat
. 'primus cognbmerito -Beessus, uhns e ihesauraiiis dicere, de quo Bellarroinus el Labbeus locis supra
3_.ccies"ise'Eaudunensls,.qui sub prastexluprobitatis citalis. Antonius Possevinus, in Apparaiu sacrb l. I,
_et pietalis?"deceplis diu _q,anbnici's,ripn exiguam pagVseufol. 83. Etquem papcis additis vel mulatis
-gemmafum parlem quibus "sacrae cruces" diebus so- buc lranscripsimus,_ordine t^meu ad iidslrum in-
lenuiioribus drriabantur, furatus, auriflcibus -tradi- g stitutum conyenjeii,tiorij Csesar Egassius Biill?eus
dil et vendidit. Qua de re sciibif auclof ille qui saeculoiv. Historiw Hniversitalis Paridensfs, ^d an-
Jjaudunensis. Ecclesise .instairatlohem describit, f_im 1101, fol.S;ad ann. 1112,|ol.,35;
' ' " deniquc
"
|nagistrique Anselmi "decani _4e Anselmo ista ferre ad_annum 1116, fql.JtG ,47.et -.
jpdicium-bis verbis refert: Prgfinus ergo generalis

" ''
:." . .NOTITIA ALTERA* . - .
.

EisfQir$_Mtt£r£tre4e la .France par des .religieux itnSdiptins, f. X, p, |70,5

' " - 3."—-Vita.'

" 'Ansel -ou Aiiselme de f) Anselmo •Gantuariensi magislrosuo eongessitMsiis,en
Laon', surnomme te Scfw- quelque endroit qu'Anselme ait-fait ses etudes, il
tsrtique, naquita Iiao"nbu-d*ansles envirens, avant " en fll de fort bonnes;" et 11 se rendit capable«n peu
fe milieu du xic siecle/de^parehis pauvies et re- Ae temps d'enseigner a Paris avec Manegolde, doc-
diiils a cultiver"la terre, de'-fduperibus et- rustica- •teur celebre, qui futdepuis chanoine rggulier,et pre-
-nis (1"). JamaisiLneperdi-t de vueson"origine;et mier superieur du nionastere de Morhaceii Alsace,
cette vue luiihspiraioute^sa-^ie un fonds de mo- dont bn le i«gai'de comme le fondateur. jCest peul-
' destie qui releva inflniment les excellentes qualites etfela raison qui a fait crpire a I.aronius qu'Anselme
dexceuf e"td'esprit quil -appbrta en naissanti On ne etait, originaife deParis.
sait rien des preihiei'esaiine;es-ide sa ^euhesse. "DT Anselme ^commenqa a ydon.nef des lecons vers
Dachery (2) ^erditqtfii fut-enyoye daiisTabbayedu i'an 1076, au plus tard, s'il est vrai qu'il ait en-
Bee-, pouf y etudief sbus sairit-Anselme. Cequiia- seigne soif a Paris, soit a Ladn, pendant plusde
vorise cette conjeclure, c'est qn'on voit da.ns son quarante ans, c'est-a-dire jusqu'a la fln.-de ses
commentaire sur saint MaitJileu, qui'n'es( jqifun jours (3). Cesl la 1'epoque du retablisisemqit des
tissu de textes -chpisis _des sainls P.efes, qu'U en lettres dans cetie capitale -et de ia "-fhifologie. An-
avait principalenienf tfredesbuvrages d^^selme selme y lit revivre, selon 1'expressibn aii pape
de Cantorbery son-maitfe :.Ubi'viutia pmcipHe ex Eug^ne III, les letlres et 1'etudede l-Eciitiire sainte

(1*)PetfusC-antbr:; V*rJb.\abirev.,.e, 47, p. 125. (3) Pagi, t. IV, ad an. 1117; Bul. an. 1116,
(2) Not. in Guibert., p.. 6.41, c; <50. p. 47; Marlof, Melrop. Rem. X, II, p.28j>„ ?86-
 H7S 4NSELMUS LAUDUNENSIS. Ii7<_f
et les remit en hoilneur : Eugenius III de eo dixisse k frappent ordinairement, comme la naissance, :es
fertur per eum revixisse litteralis scieniim decus et in- riebesses, la figure, etc. II s'attachail particulie-
telligentiam Scriplurarum (4). Comme il joignait a rement a ceux dans lesquelsauxlestalenls moeurs et la do-
1'eiudition une beaute d'esprit fort au-dessus de sbn cilite se tiouvaient jointes necessaires
,sieele,.cela lui altira un grand nombre de disciples, pour les sciences (9). Son principal soin etait de
donffiuillaume de Champeaux fut un des premiers leur inspirer le gout pour le vrai, et un profohd
et desplus illuslres (5). respect pour' les verites reveiees. Sa theologie
rjNous voyons ici la premiere origine de TUniver- n'elait proprement qu'une exposition simple et
site de Paris. L'eclat et le succes avec lesquels Ma- solide de la sainte Ecriture appuyee de I',autorite
negolde et Anselme y donnerent des lecons font dire des saints Peres, qu'il etudia loute sa vie. Rempli
a-Otton de Frisingue (6) que les sciences avaient de leurs prineipes, et instruit a leur ecole (10), il
passe dans les Gaules : temoignage bien glorieux sentait le danger qu'il y a de vouloif penetrer trop
a ces deux- docteurs. Etienne Pasquier (7), qui avant, et il n'approfondissait dans les saintes Ecri-
^avait examine avec grand soin ce point diiistoire lures que ce qu'il est permis d'y rechercher et
snr la premiere orisfine de 1'Universite, en recule d'y decouvrir. Anselme fit ainsi, dit Guibert de
1'epoque jusqu'au regne de Louis le Jeune; mais Nbgent (11), plus de bons catholiques qu*aueun
tfest faute d'avoir su au juste Ie temps auquel An- heretique de son leinps n'en ayait pervertis : Vt
selme commenca a etre connu. Pasquier n'est pas plures veros suis probelur documentis fecisse Catho-
le seul qui se soit trompe sur cet article. Tritheme, licos, quam instituisse poluerit erroneus quispiam
les Cenluriateurs de Magdebourg, Baronius, Cave, Wtemporis hujus hmreticos.
-J.ean le Mire, Marlot, etc, ne placent Anselme que A 1'egard des verites de pratique, ses exhorla-
.parmi les auteurs du xne siecle, quoiquil soit tions etaienl d'autant plus eflicaces, qu'il donnait
certain qu'il a passe la plus grande partie de sa vie lui-meme 1'exemple de toutes les verlus chretiennes.
dans lexi',et quils'yesl rendu celebre, soit par Ies On connaissait ordinairement ceux qui avaient ete
leqons qu'il a donnees, soit par les ecrits qu'il a eleves dans 1'ecole de Laon, a leur exterieur sage et
coroposes. Mais, eouime sa reputation augmenta, modeste (12). Anselme avait grand soin de reprimer
-et qu'il's'acquit a Laon sa patrie, ou il fut rappele "dans ceux qui etaient distingues par la naissance,
vers la fin du xr siecle, la reputation de profond rinelination qifil remarquait en eux pour Ie faste et
theologieu, peul-etre que Ies auteurs dont nous ve- la vanite C13).Idunge, qu'oncroit avoir ete moine de
jions de parler, perdant de vue les preroiers succes Saint-Emmeram de Ratisbonne (14), et qui avait ete
d'Aiiselme, n'ont fait attention qifaux derniers qui disciple d'Anselme, rapporte a ce sujet un traitde Ia
etaient encore plus brillanls; et c'est ce qui les aura fermete ef.de la seveiite de ce grand homme, dont il
portes a ne le regarder que comme un ecrivain du avait eie le teraoin oculaire (15).
xii« siecle. Toutefois Pasquier s'accorde avec Otton L'ecoIede Laon, sousun chef sl accompli, devint
de Frisingue, en ce qu'il regarde Anselme comine le en peu de teinps la plus celebre de I'Europe. On y
plus ancien mailre de 1'ecole de Paris, qui a eie le vit bientdt, comme aulrefois dans le Lycee, les
berceau de 1'Universite, beaux esprits se rassembler de toutes parls, pour
Du Boulai (8) croit quil fut oouge de quitter celte entendre Ies lecons des deux freres Anselme et
-ecole l'an 1089, mais sansen donner de preuve. II -. Raoul. II en vint dltalie, d'Espagne, d^Allemagne*,
J
pir-iii neanmoins vraisemblable qu'AnseIme alla s'e- d'Angleterre, des extremites du Nord; les docleurs
lablir a Laon avant le commeneement du xne siecle. meme les plus celebres, et les professeurs se fai-
On '.vnt elu cbancelier, ou scholastique de celte saient gloire de devenir leurs disciples. Helmode
eglise, ce qui 1'obligeait a la conduite des ecoles; il rapporte du B. Vicelin, apdtre des Vandales et des
etait deja chanome, selon toute appareuce : c'est le Bohemiens (16), [qu'apres avoir gouverrie pendant
titre qu'on lui donne ordinaireroeril; et auquel il en plusieurs annees 1'ecole de^ Bresme, sous 1'arche-
.ajouta encore un auire, ayant ete elu doyen de la veque Frederic, il passa en France avec son disciple
meme eglise. Thietmar, pour y recevoir des lecons d'Anselme et
Anselme, etant eiabli a Laon, s'appliqua parti- de Raoul, qui etaient alors dit cet auteur, les plus
culierement a la theologie, et en donna des lecons, fameux pour 1'explication de 1'Ecriture sainte; et
pendant que Raoul ou Radulphe, son frere.enseigtiait qu'ils etudierent trois ans sous eux, evitant les
les belles lettres et la dialeetique. SI c'est de lui que questions curieuses et superflues. Guillaume de
- parle du TJoulai sous le nom d'Arnould, qu'on ne Cliampeaux etait deja forl avanee en age, et avait
trnuve nuile part, nous ne voyons pas sur quel fon- enseigne la pbilosophie a Paris avec applaudisse-
dement ilra pu le representer comme un des plus ment, lorsquil alla a Laon se mettre au nombre
• fameux partisans de 1'opinion des nominaux. L'il- des disciples d'Anselme (17). On croyait ne rien
lustre collegue d'Anselme etait anime de son esprit, savoir si on n'avait frequente son ecole. Elle devint
;qui fut toujours oppose aux vaines subtililes des comme un seminaire d'ou sortirent grand nombre
- philosophes de son temps. Jamais il ne fut accuse de pieux et savants ministres de 1'EgIise, qui por-
_d'avoir donne dans cette nouveauie qui causa de si -*terent la lumiere dans toutes les parties de l'Eu-
grands troubles dans 1'pcole de Paris. Les deux rope, et remplirent avec honneur les plus grands-
Jferes, agissant de concert, s'appliquerent avec " sieges. Les plus saints et les plus savants eveques
•soin a 1'education des jeunes gens qui leur etaient quine distinguerent par leur science et leur pieteau
-eoufies et travaillerent encore plus a former le commencement et au milieu du xn« siecle avaient
cosur qu'a culliver 1'esprit : Plus moribus quam etudie sous Anselme et Raoul.
personis, plus mgenio quam generi, plus Deo delulit Guillaume de Champeaux, dont nous veuons de
jjuam homini. N'ayant en vue que la gloire de.Dieu, pailer,futeIueveq,uedeGhaIons-sur-Marnel'ai_illl5,
jamais Anselme ne considera dans les sujets, de et gouverna cette Eglise avec un zele apostoliqi3
quelque part qu'ils vinssent, les avantages qui jusqu'a I'an 1121. Deux autres disciples d'Anselme,
'
(4) Marlot., ibid. (H) Prol. ad Genes.
(5) Journal 4es savants, 1.1, p. 196; Marten.t.Tt (12) Mab. ibid.
Ampl. Coil. p.. 877. (13) Otto Fris. De gest. Freder. 1.1,43. 7.
(6) Prsef. in lib. v, C/iron. (14) Pez, Anec. t. II, p. 514.
"
(7) Rech. I. m, c. 29, p. 263. (15) Lib. de quatuor quwst,
<8) Ad an. 1089". ' <16) Philip. abb.Bonae Spei. Eist. Slav. apud BolL
(9) Mab. Annal. t. ni, p. 387. " 17Maii,c. 58, p. 42,43.
(iV)Angf. sac. t. II, p. 300- (17) Morin. De pcenit. c-22, n. 8.
 1177 -NOTITIA. 147«
Geofroi le Breton et Hugues d'Amiens furent places A de meme queRobert deJJetliuneeveque, d'Herford,
successivement sur le »iege de Rouen, et le rem- celebre par sa science et par sa piete (26). JSfousne
plirent avec distinction 1'espace de cinqua.nte-trois finirious point, si nous voulions falre I'bnumeration
ans. Orderic "Vital(18) releve 1'eloquence cu pre- de tous les grands hommes qui sont sortis de 1'ecole
mier et sa profonde erudition. Hugues d'Amiens fut de Laon, presque aussi celebre dans son siecle sous
un des plus illustres prelats de son temps, selon Anselme, que 1'etait autrefois celle d'Alcxandrie
ie temoignage des liisloriens~ de Normandie el de sous Origene. De cette ecole sont sorlis Guibauld ou
messieurs de Sainte-Marthe qui en parlent avec \'ibalde", abbe de Slavelo et de Corvei en Saxe;
eloge (19). Nous apprenons de Hugues par une Hugues Metellus, abbe de Saint-Leon de Toul,
Ai ses Iettres a Matbieu, cardinal eveque d'Al- Francon,l'undes plus savants abbesdeLaubes,Phi-
bane (20), avec Iequel il etait uni tanl par les liens lippe Hasveng, abbe de Bonne-Esperance, elc.
d.i sang que par la profession religieuse, qu'eiant Le succes de lecole d'Anselme ne lui enila point
nes en meme temps enFranceils avaientele eleves .le coeur et ne lui fit point perdre de vue sa Dre-
e. .seinUe a Laon, et y avaient fait leurs etudes; miere condition. On sait quil refusa plusieurs evS-
que, sYlant ensuite rendus a Cluny, Ils y a\aient ches qui lui furent offerls : Ad pontificales cathedras
recu 1'habit monastique; qtfenfln le Saint-Siege pluries voculus, nullatenus acquievit. L'eveche de
Ies avait iires du cloitre pour placer Matbieu sur Laon fut de ce nombre (27); quoique Guibert de
le sieged'Albano,et lui, Hugues tTAmiens, sur celui Nogenl, qui r-n,toute oceasion rend justice a son
de Rouen. merite, n'en dise rien; ni le moine el non le cha-
Gui d'Etampes, eveque du Mans, avait eie eleve Q • noine Heriman; ni Oiton de Frisingue. II est a pr<§-
des sa plus lendre jeunesse sous Ia discipline d'An- sumer que 1'humilite d'Anselme le porta a etouffer
selrae, qui s'appliqua parliculierement a le former: les premiers bruils qui s'en repandirent, et a arr6-
Cuidonem laudabilis Anselmi familiaritas tommen- ter les poursuiles des puissances ecclesiastiques et
d -vit, gravitas coercuit, inslituil fides, fotmavil do- seculieres, qui Iejngeaient digne desplaces les plus
clrina, exemplum eliminavit discipulo quidquid dis- eminenles. II ne put meine souffrir qu'on elevit a
plicet in Itomine.Gui profita si bien des instructions sa consideiation ses pauvres parents. Pierre le
de son maitre, qu'il enseigna lui-meme plusieurs Chantre rapporte a ce sujet un trait bien Temarqua-
am.ees avec applaudissement (21), et fut juge digne ble et bien digne de notre admiralion (28). Etienne
de remplacer sur le siege du Mans le savant Hilde- de Gariande, qui fut suceessivement chancelier de
Lert, liansfere en 1125 a Tours. Fraiice et grand senechal, ayanl propose a Anselme
Agara ou Algara, autre disciple d'AnseIme, se d'anoblir ses neveux, et de leurprocurer de grands
di lingua par son eminente pieie sur le siege de etablissements, il s'y opposa de toutes ses forces,
Coutai.ces eu Normandie; Religionis nomine vir et lul representa que, etanl nes pauvres et destines
suo XDVO ctarissimus,disent messieurs de Sainte- aux travaux de la campagne, il leur etait plus avan-
Marlhe (22). tageux de rester dans cet eiat, oii Dieu les avait
• Lefaineux Gilbert de la Poree, eveque dePoitiers, places, que d'elre exposes a s'enfler d'orgueil. c A
apres avoir etudie sous les plus babiles mailres, Dieu ne plaise que je consente a ce que vous me
particulierement sous Hilaire de Poitiers et Bernard proposez, repondit cet homme humlile et modesteS
de Cliartres, alla se perfectionner a l'ecole de Laon ,p Qu'ils demeurent dans leur etat,; j'aimerais mieux
. dans fintelligence de l'Ecriture (25)'. II en rapporta ^ navoir jamais fait de legons sur 1'Ecriture sainte
-un exlerieur si grave et si seiieux et un si profond que d'avoir contribue, en en faisanl, a leur procu-
' savoir. qu'il ne pouvait plus s'entretenir qu'avec les rer des honueurs" qui pourraient leur faire perdre
plusbabiles theologiens el les plus exerces dans Ia 1'humilite. » Bel et rare exemple de modestie, qui a
dispule. Toutefois II ne profita pas assez des lecons bien peu diinitaleurs! Tels etaient les sentiments
d'Anselme, et ne sentit pas assez le danger qu'il y a d'Anselme sur la fin de ses jours, et dans un teinps
de vouloir penetrer trop avant dans des matieres oh il elait 1'objet de l'admiration de 1'Europe.
-au-dessus de 1'enlendement humain: nous aurons Anselme donna de grandes marques de sa sagesse
oecaslon d'en parler dans la suite. et de sa prudence dans les temps orageux qui sui-
Outre ces diseiples d'Anselme, qui furent eleves vireut la mort d'Enguerrand de Couci, eveque de
a la dignile epis-eopale,il y en a eu un grand nomlire Laon, arrivee vers l'an 1107. Le siege de cette
d'autres qui se sont rendus celebres par leur sclence " Eglise,devenu 1'objet de l'ambition de plusieurs con-
' ct leur piete, et onV rendu de grands services a tendants, fut envahi par un ambitieux que Guibert
' 1'Eglise et a 1'Etat, el qui ont brilje danS 4e clerge ne daigne pas nonimer; mais la vengeance divine
seculier et regulier, tant en France que dans les- ficlala sur ce temeraire, et le frappa de mort pen-
- Anselme de Custejla, et Olric, vi- dant la ceremonie roeme. Un exemple si terrible
pays etrangers.
• dame de Milan, qui furent successivement lim apres rfayant fait aucune imiiression sur 1'esprit des cha-
1'aulre places sur ce grand siege (24), apres avoir "nofnes, ils eurent la lachele d^Iire, k la sollicjta-
- frequenle differentes ecoles, allerent ,se perfection- tion du roi d'AngIelerre. Gaudri, son referendaire,
ner sous Anselrae et Raoul dans celle de Laon, la ID homme de neant et sans aucun merile. Anselme
regardant comme la plus celebre de toutes. Le B. seul s'opposa a son election. Cum igilur omnes as-
Vicelin, eveque d'Aldenbourg3 et le B. Thietmar, sensum in ejus susceptione dedissent, solus magisler
qui furent deux hommes apostoliques, aulant re- Ansetmus, vir totius Francim, imo et Latiniorbis
commandables par Ieur doctrine que par leur sain- lumen in liberalibus disciplinis_ac tranquillis mori-
tele, etudierent trois ans sous Anselme et Raoul (25). • bus, ab ejus eleclionedissentit (29). Mais 1'oppositidn
Guillaume de Corbeil, qui, de prieur des chanoines de cef homme de bien, et les represenlalions qu'il
reguliers de Saint-Osithe, fut fait archeveque de flt au pape Pascal II, qu'il alla trouver a Dijbn,
Cantorbery en 1123, avait ete disciple d'Anselme, fureut sans effet, et 1'argent que l'usurpateur distri-
(18) Lib.n, adan. iv. (25) Boll. 17Maii,p. 41, 42. ;
(19) Gall. Christ. t. I. (26) BuII. t. II, p. 158; Angl. sac. 1.1, p. 7 et 110;
(20) Mart. Anecd. t. V, p. 897. t. II, p. 209.
(21) Mab. Analec. t: IH. (27) Chron. Laud. a D. Duchesne, in uot. ad
(22) Gatt. chr. t. 11. Abael., p. 1163; Ant. Belotte,' in- caU decan. Laui.
(23) Otto Fris. De gest. Fred. 1,1, c. 46, 50; Bib. apud Guib., p. 819,
Cisterc. t. III, p, 136.\ - (28) Verb. abbrev.', c. 45, p.105.
(24) Pandulphus.Uist. MedioL apudMuratori,_R_T. (29) Guib. 1. III, De vita sua.
Itslic.t.y, c. 17, p. 487.
 *-t'179 ANSELMUStAUDUNENSIS 180
'
rbua, remporta. La-conduite de Gaudri repondit a & tantpar rapporl a ses moaurset a toules ses^randes
son enlree dans Tepiscopat, et il en fnt enfin la qualiles que par rappofl a la science dela theologie,
_ irictime. lrrite de I"assassi!)aide Geiard et a rinlelligencedefErrilure. Cest ce qui l'a fait
' de Creei,Lepeuple,
dont il le regardait comme l'auteur-,,et de appeler par Guibeit (34) la gloire et l'ornement du
' ce qu'il voulait rompre la coinmnnaute de la ville, pays latin; etpar Jean de Sarisbery, Ie doeleurdes
apres F-avoirlui-meme juree, Ie massaera, fit toutes dccteurs; ce qui doit s'entend_re 'desdocteurs du
'. soites dinsultes a son cadavre, etTnif le feu a la tenips d'Anselme. II avait entrepris depuis plusleurs
maison du tresorier, qui, se communiquanl "&l'e- annees des commeiilaircs surla plupart des iivres
[glise, la reduisit en cendrcs, ainsi que le palais de 1'Ancien et du Nouveau Teslamept. fl continua
episcopal. La ville deOnLaon se trouva alors dans et la avec assiduite ce grand travaii jusqu'a sa mort, ar-
plus.triste situation. ne voyait que massacre rivee le 15 juillet 1117 (55),ILe leiierable Rupert,
f que pillage; seion la descriptibn qu'eu fait Guibejt veuait en France pour consulter Guillaume de
-de Nogent. Au milieu de ce desastie, Anscime que Sui hampeaux, passa par Laon, eteut la douleur de le
Diea-avail conserve, selon J'expression du moine trouver expirani. II pleura Ja perle de ce grand
" . Herman (50), comme un autre Jeremie, pour conso- homme (36), Je.plus celebre, selon lni,.qu"aucun
-.Jer_iesresies de son peuple dans cetle desolatibn, eveque, quoiquil ne Je fut pas : Quovis episcopo fa-
,-recueiilitplusieurs passages ou sentences des saintes mosiorem, quamvis ipse non esset episcopus; ei quij
Ecritures, les plus propres a Jes porter a la patience sans I'elre, en avail donne plusieurs a I'EgIise, et Jui
' .-et a la soumission aux ordres de la Providence. avait rendu de grands seryices. Anselme fut en-
jAnselme, non conleht de remplir ees devoirs de g terre dans 1'abbaye de Sairil-Vincent, bii l'on voit
rcharite, envers le peuple de Laon, donna ses soins so» epitaphe ;
pouriui procurer.un bon pasteur; et on croif qu'il SPITAPHE.
: eut beaucoup de part a 1'electioii de Bartheleniy de Dormit in hoc iumuto icelcberrimusille magtste>Y
.Yire, chanoine et tresoricr de leglise de Reims, et
a tout 3e bien qu'il flt pendant les preriiieies annees Anselmus, cui per diffusi cfimata mundi
de-son poniiflcat, c'est-a-dire, lant qu'il se condui- Vndique notiiiam conlraxjt, undique laudem,
Sana fides, doclrina frequens, revereniia morum,
"=sil par Jes sages conseils d'Anselme et de Raoul,
sson _frere.-Ce qui fait dire a Guibert de Nogent (31) Sptendida vita, ntanus diffumUns, aclio cauta,
Sermo placens, censura vigens, correciio didcis,
-que- Bieu avail donne a ce digne chef deux yeux Concilium sapiens, mens proviifa, $obrias clemens.
-plus -brillants- que les astres, savoir Anseluie et Sed quas.longa Dei concessitgraiia dbles :
.RaouL- Idibus invhis dissolvii Jidius mther,
L'ecoie d'Anselme, qui ne parait pas avoir beau- Qua vivensmgv.it, comitetur gralia functum,
-coup-s.oufferf des desordres dont nous avons parle,
.-devintdeplus en pJus florissanle sous 1'eveque Bar- On donne cette epifaphe a Pbilippe de TAumone,
thelemy: on vit toujours lemeroe concours d'etrangers abbe de Bonne-Esperar.ce, d.ans le recueil de ses
aux leeoas des deux frercs. Le fameux Absilard, at- ouvrages; etilpeut l'a"voir composee, ayant du se
-tire par Ja gr^ode reputation d'AnseIme, vini aussi a trouver a ia tnort et aux-obseques d'Ans*elm'e;"niais
Laon la-premiere aimee de Barthelemy, c'es.-a-dire elle y est mai a propos tippliquee a saint Anselmede
eji 1H3, ponr 1'enteiidre. Mais la gravite d'Anselme r. Gantorbery; Je titre est assurement de Tediieur. On
" •temperee par une graude douceur, sa relenue et sa Ja trouve aussi parmi les poesies cfllildebert avec
prudence dans.ses reponses, le peu de cas qu'il fsi- ce titre : Epitaphium magistri Anselli. qui est eon-
jgait des subtilites defeeole, deconcerterent ce jeuiie forme au manuscrit de Saint-Amand. ou"Sanderus
philosoplie a qui nne vaine science et tine facilite ' dit l'avoir vue. Sfais outre qu'elie n'cst poinl d'HH-
-" merveilieuse de s'eiioncer enflaient le cosur : c'est debert, 1'editeur s'est trompe en en faisant dans sa
43equi lui -flt coucevoir un grand roepris pour An- note Vapplication a Ansel, chanoine de Paris et
selme, dont il parle de la maniere la plus desavan- ehanlre du Saint-Sepulcfe. Eufin ejie se trouve rfans
tageuse-: Anselme, --selonlui, ifetait redevable de sa le Recueil d'epitaphes choisies, p. 58; dans les notfes
igrande reputalion qu'au long usage d'enseigner et . de Duchesne sur Abelard; dans messieurs de
non a son esprit ou a sa memoire. Ceiait un arbre Sainte-Marlhei etc.Marbode, eveque .de Rennes,
qui -avajl a la verite de Jielles feuilles, mais qui ne a fait nne autre epitaphe dans laquelle il releve.
pqrtait point-de fruit (32). s Je nse suis approche, teutes Ies belles connaissances d'Anselme qui ctait,
ajo".te Abailard, decet arbre.pourycueillir des fruits; selon lui, habile graminairien, -orateur, poete, phi-
maisl^i reconiiu que c'eiait un arbre steiile, sem- losophe, matheinaticien, -et teliement verse dans
blable a ce figuier doiif parle 1'Eciiture, qui fut maudit i'Eeriture, qu'jl semblait qne Dieu lui en eut inspire
'
parleSauveurdu monde. J II esl aisede compreudre -Tintelligence.
qji"Abaiiard-n'assisla pasiongtemps aux leqons d'un § II. — Scripta.
niaitre donlil avait sipeu d'estiine :-mais la reputa- L'etude -a Jaquelle Anselme s'est principalement
tiqn d'AtiseIme etaii teopbien eiablie, pourqifun ju- j. applique est celle de TEcriiure sainfe, qui fut le
^ement si peu equilable_put y donner alteinte. Nous sujet Je plus «rdinaire des leqbns qu'il donna (37),
pour»ioris opposer a Abailardle lemoignage unanime et des ecrifs qu'il composa. Plusieurs annees svant
de tous les ^avants de ce temps, et de ceux qui ont samort il avait entrepris des commer.laires surla
suivi, eniaveur d'AiiseInie. II eiait si generalement es- plupart des livres de l'Aiieien et dii Nouveau Testa-
- time,
quTqn-se glorifiaitde I'avoireu pour mailre. ment, ct ily travaillaitavec assiduit^ lorsquela mort
Oiton de Frisingue, qui ecrivait en 1146, regardait 1'enleva. Wici le dehonibremenl qu'en a faitleP-ere
Anselme et comme la source de eette 1e Long (58) r
• abondance deManegolde
doctrine et de lumiere, qu'on voyait Une Glose inierlindaire sar- tout 1'Ancien e.i ie
alors en France (33). Sigebert et son conlinualeur, Nauveau Testamenl, aveela glose ordinaire; impri-
et generalement tous Jes ecrivains, semblent a mees a Bale, in fol., enl502 et 1508, et ailleurs
l'envi faire les elogesles plus parfaits", d'Anse!nie, 1524, 1528,1539,1545,1588j'lf317,'l<33'4.
" ' >'
(30) ApudGuib.Novig., p. 528. : (54) Lib. m, c. &.~
•
(5l) Prolog. >adGenes (55) Pagi ad an. 1117,-n. 28,
- ' <32) Bul. an. 1IS3; Otto Fns. De gest. Freder. (56) Rup. 1. i in Reg. S. Bened. -
I. i, c. 47; Guib. Nov. De vita sua, p. ,445; Mab. ijYi) Hic fere pertdtamvitnmLaudunisacras lit-.
4»». t. III; flelm. Mist. Slav. teras docuit. MA.RLOT, -
Metrop, Rem. i. 11. p. $85.
• .
(35) Phil., abbe de Borrae-Esper., ep. 5, 6, 7; (58). Bibt. sacr. p. <>10.
Mart. umpl. Coll. t. II, p. 554.
_ 4181 NOTITIA. . im
- Commentaire_sur le Psautier. ~ - A sitdt
qu'on eut invente 1'imprimerie, et la quantite
Commenlaire sur le Caniigue des canliques. " d'-editionsde qui parurentsuccessivement jusqifa celle
Eicplicaiion de plusieurs endroits des Evangites. ,d'Anvers l'an 1654, qui passe avec laison polir
Commenlaire sur-sahu JIatthieu,-hi-S 0, a Anvers, etre la-plus belle de toules; ainsinous ne Ies iiidi-
en 1<351. '_ . querons point jci; nous remarquerons seulement
Coinhientaires sur les'Epitres de saint Paul et sur _en passant que cctte mullitude d*eihions monti'e
PApocalypse,4onsieiwmde ' saint.Aoselme deQan- .quebetait Je zele de nos peres pour 1'elude de 1*E-
torbery. - \ ,v . ." " -_cvilure - sainle. Noii-seuieinent le grand nombre
La GJose inieriineaire .cPAnselme sur J^Ecritiire, "d'editions eu est la marque^ mais la mullitilde des
.et la'_riargiiialecde Yalafride.Sirabon, qu'il avail je- maniisciils le prouve encore. En ne remoniani que
,vue et augmenleeconsiderablement, bnt,eldregardee.s jusqu'a Anselme, il n"yaguered'oiivrages.nicmedes
daiis 1'Eglise comme nn ouvra_>euj.ileel_meme ne- 'Peres, dont les nianuseiils sdientplus communsque
cessaire pour liieri erifendre rEcriture.sajnte {-59). ^eeux des Gloses ,de cet -autcur et ,de Nicolas de
IS-hseluie y expligiie Je texte sacre par des.notes -JVyre. - - -' - , /
cdurtes el iirees avee beaucoup.de discernement d.es _ Auselme neseborna pas% saGIose interlmeaire,
jeer.tsdes.saints Peres. On:y remarque I'exactitude JJ fit eneoi^e-des*coinnieufaires particuliers sur plii-
cli'erudili6ii. Mulfa^ breviler et *quasi punciim, dit tsieui's Iivres'deI'Ecriture sainte: sur leCantiquedes
" JPossevin (40), sed docte eVaccurate atlingif, L'abbe cantiques, sur iairit Mattbieu,"suf saiiit Jcan "(44*)
"Je B.euf,-parlant -de cette- Glose, inleiiineaire (M )_, ;Ct sur rApocaljpseiTriliieme;SixtedeSienne,etc,
_se~mbleregarder cbnime uiie "qliose indecise qui, en B en ajoulentuucinquIemesuvlePsaiiiier. -Quelques-
est Ie_.veri.aMe.auleur, j-Lesnns, dit-il,,J'atlribueiit : «nns de ces conimentaii'cs furent d'abord allribu^s a
" k "Anselme"de Laon, od'autres a Gilbert,-diacre csainl-Anselme de"Caulorb&y, la .grandea-eputalion
d'Auxerfe..i> Cepeiidantla"chose*parait._decid4e "eii ^dece.sairit, doeteurfaisantjuger qu'il clait auteur
Jayeur. d'AifseJme par le ,lemoignage unanime qp de lous les ouvrages qui portaieni le nom d'An-
" pfesqufe unahime def auteiirs-anciens el niddernes, ^elme". Cependanl les manusciits^de ces coTiimen-
" quiica donhent JatJiose intejlineaire.cJe ne. sais 4aires, que I'on cbnserve -fencoreaujqurd^hiii daiis
" meme si "on ,en trbqyerait quelqu'iin qui l'atiriJ).ue .quelques bibliotheqries peu eloigriees de Laon, d^-
Jjien clairement a -Gilbeft, diacre d'Auxerre.. Car .notent d'une; inaniere a ne s*y point mepi'endi'e
' s'il "ehest qui fassent Gilberfr auteur ,de quelques . *qu'AnseJme de" Laon, eu est le v^ritable nuteur.
jtfbses, .ce n'est,pbint5GiIb.ert;diacred'Anxerre, majs ji .Saiht-Amand le comraenlaire 'sur .saint 'Alal-
'JJilberf de IaPorree qu'ils bnlendenK Ces meprises ihieu esfninsllrititule: llagistfi Anselmi glossm sive
jiennent de ce que ies auteurs qui ont commente Jecturm-sup.erMattlxmum(45). <3e_menie ouvragese
; rEcritureapres_AriseJ.nie-deLLabii, se-sqntI)eaucoup ^rouve dans un".caialogne des. manuscrits de Saint-
servis desa Glose, qui a ele pour eux commeune 3_aa"st_de plus de 500 4ins, inscrit* ilu seul nom
espeee "de.canevas surleqiieV ils onl. trayaille, Cest sjTAnselme;-II y "en a un semblable an" roonastere
ce qu'on voit par Gilbeit de la Porree et par Pierre .d'EynIiam '(46). Ontrouvela meme'inscjlpiiondans
"Jjoiubard (42), dahsleu.rs explicalions sur lesPsau- Jes mannscrils du coBimentaire.sur le £laritique des
^ niesel surles-EpilreseahoiHques, qui furent aussi
~" ^aniiques (4'7);'.ce qui prou.vequ'Anselme de' Laon
appelees* gldses." Bernard Guidonis (45) parlarit rie ^r]_est auteur de ces^commeniaires, etnon:Anselme,de
- Pierre. Lonibard .sur dePmutiej- et les Epiircs de " Cantorbery,- II eslYrai que Sandems (48) cite un
saint Paul, dit"qu'il'.expliqua plus au iong Ja Glose roanuscrit deLiessies, dans lequel.le comineulaire
' ii'AnseIme. qui avait ele conlinuee parGilbert; pe sur Je Cantique descantiques est.alliibue a saint
qu'il fant entendre," non du "diaGred'Auxerre de-ce inselme de Cantorbery r Aiuelmi Caniuariensis ar-
iioni, mais deGllbertiJelaPorree.On coriservememe chiepiscapi inCanticacanticorutn-exposiliomyslicaet
eiicore a .Oxford,;cbmme Je remarque Cave, un ma- prolixa; mais, outre*qu'Edmere, qui nous^iiaisse le
"iiuscrit de cette "GlosedeGilberl de la Eorj-ee sur catalqgue des ouvrages dece-sainl archeveque, n'y
lePsautier; et on.lil-a la fin celtenbte curieuse fait aucune menlion de celui-ci;" il pa..ait d"ajlleurs
' du cei'tain.qu'il n'en ra' fail.aucun sur-1'Ecriture sain-
copisle': ExpMcit glossatura magistri Porretani
super P.sallerium, quam-"ipse recitavit coram suo -
mq-
' Je /49,). Aussi,'le",P.-TlfeqpiiiJeRaynaud, eripubliant
gislro Anselmo. , - Tediiion.desceuyres decesainldoeteur, l'a-t-il db-
'_.Gilbert de Ja J?x>rreeet Pierre. Lombard ne sont chai-gee de lous" ces "commenlaires, qtfcb Jui avait
' pasies "seuls quise.ioient.servis de la Glose,d'An- Xajissement atliibues; Duiesie,"si lagrande reputa*
seiihe. La plupaft Ae ceux qui ont" travaifleV sur tlon de saint Anselme aiaittoft JaAnsebue deLaqn,
l'Ecriture"onl faitla m&me eliose. Lipoman l'a eni- * ayanl ele cause "qu'onl'a, pburiiinsi-dire^depquille
ployee dans sa Ciialne.sur laGenese, ete. Les deux de.sespr.opres ouyrages poui- les attrilmer a_.ce-saint
gipses/sur l'Ecriture,.sa\roir, 1'interlineaire d'An- preIat,'on peut assnrer.qu'elJeJuii'ait iionneur d'un
«elme, etla marginale de Yalafride ^trabon ang- .autreiiqte.puisque les pfoductions delaplumed'An-
mentee paf Je meme AnseJme, se sont conservees jj^elmedeLaon.onticte jugeesdignes de celles d'An-
fusqu'a nos jours sans aucune aIleralion,-dans plu-, " sejmede i-aiitorbery,.'-c'esl-a-dir.e _d'un,.desde plus
des xii* et xme siecles.L'an 1350 saints prelals el des plus-grandsdocteuTs i'E-
' sieurs manusciits -
. .'; . . _...- ':,,"
Nicolas de Lyfe, en .Normahdie, mit au jour une gljse.' -',-_,,
troisiemegldse sonsce titre.: Postiltaiperpelum,q\ii - -Saint Anseljne n'est pas ie seuLanquel -on ait at-
fqrmentavec les iieiix.premieres ef d'autres ouyrages, " tribue Jes produclions de.notre auteur. ,L'hisforien
jungros recueil qii"on trouve aussi nianuscfit dans d'Auxerre (50) semldefaire honneur.a Gisleberlj,
plusiehrs bibliotlieques de chapitres, de monasleres cbanoine d'Auxerre, de la glose sur 1'Eeriture sainte,
= et d'anclens colleges.On a remarque, .en parlant $>u-il dif que « Gilberl,"cbanoIhe,d'Auxerre,"fut sur-
des ?crits de ¥alafride Strabon (44), avec quel eni- nomme YVniversll, c"u parcequil avait glose toute
pressement on mitcette collectiorisous presse aus- 1'Ecriture sainte, ou acausede l'etendue de son sa-
-' Sixt. Sen. (45) Sander: part. i, 'p. 46.-
- ' (39) flenr. Gand,; (46) Ibid. p. 94.' '.-.*/
• (40) Apparut. 1.1, p. 86, - '
sur VHisi. de Paris, t.- 140. ~-.47) IJiid. 104.
• /41) Dissert. H,'p. p:
.' ^42) yihcent. Bellov*.Specul. iiisU, t. III, -c. 1. (48J Paft. n, p".17.
-' (v55)Apud.Murat. in Vita Anasias. J48) Calal. ej, script. apud Eadm.; Theopli.vRayn.
"(M) Bist. iilt. f.-"V,p. 62. ..-- . .,„ , -"editJOp S. Ans.; Lugd. 1B50; -Mir/inlilaritissa^d' "
in nulius calcem auctuariiDe ecefes. ,"
,,.(•1,4")Coramehlariorum Joannem $vm- script.
ter liujtts-nQlitise scriptorem fneminit. Es>'_t. ,(50)1.11^1486. J /, ~*
1*85 ANSELMUS LAtlDUNENSIS. ~'iiU
voir. On ne peut plus, dit-il eneore, discerner au-, A Jaume d'Auvergne, eveque de t*aris, est encore plus
jourdiiui ce qui apparlient a Gilbert dans fa glose insoutenable, Jes manuscrits de ce commeiitaire,
generale.» Toutefois 1'abbe le Beuf recounait <qu'on dont nous avons parle, etant indubitablement phts
ne doit guere compter d'ouvrages ceriains de lui anciens que le prelat auquel on l'attribue, lequel
(Gilbeii) qu'un commentaire sur les Lamentations n'estmort qu'en 1248 (53). Mais, pour ne laisser au-
de Jeiemie, a la fln duquel il mit son nom et sa qua- cun scrupule sur cet ouvrage, nous rapporterons ici
l\ted'Anlissiodorensis Ecclesim diaconus. >Le meine le titre d'un manuscrit(cole n. 78) qu'on en conserve
auleur, parlant d'Anselme, clianoine diacre de I'E- dans le monaslere de Saint-Evroul, en Normandie,
glise d'Au_cerre,qui vivait en 1136 et 1145, et se dis- qui porte en tete le nom d'Anselme de Laon : An-
tingua par la connaissance parfaite de 1'Ecriture, selmi Laudunensis philosophiexpositioexdiversisauc-
regarde 1'eloge qu'on fait de lui dans le necrologe, toribus cxquisitim collecla super Evangelium Do-
ou il est appele in divinis Scripturts magisler egre- mini noslri Jesu Chrisli secundum Matlhmum. Ibi
gius, comme un motif _ qui porte a lui attribuer multa prmcipue exAnseltno Canluariensi magistrosuo
jjuelques ouvrages sur l'Ecriture sainte, tels que congessit.
sont cerlaines peiites gloses sur le Psautier, que 11est aise a present de juger, par tout ce que nous
Du Cange altribue a un Ansel, qui est le roeme avons dit, que les commentaires sur saint Matthieu,
nom autremem ecrit. n Nous convenons sans peine sur saint Jean, sur le Cantique des cantiques, sur
qii'Ansel est le meme nom qu'Anselme, maisnous 1'Apocalypse et les gloses, sur 1'EcritureetlePsau-
•sommes en meme temps persuades que 1'Ansel, dont tier en parliculier, ne sont ni de saint Auselme, ar-
parle Du Cange, et auquel il altribue cerlaines pe- g cheveque de Cantorbery, ni d'Anselme et de Gilbert,
tites gloses sur le Psautier, n'est autre qu'Anselme liin et 1'autre diacres et chanoines d'Auxerre,ni
de Laon, qui, dans d'anciens monuments, esi sou- d'Herve, moine de Bourg-Dieu, nid'aucun autreau-
vent appele Ansel. teur, auxquels on a attribue quelques-uns de "ces
Simon Fonlaine est le premier qui ait entrepns commentaires; mais qu'ils sonttous des productions
de reslituer a notre auteur quelques-uns des ou- de la plume d'Anselme de Laon. L'autorite des ma-
vrages dont oh lui avait enleve 1'honneur pour le nuscrils et les aulres raisons que nous avons alle-
transferer a d'autres. II pulilia a Parls, en 1549, les guees doivent 1'emporter sur tout ce qu'on peut ob-
coromenlaires sur le Cantique des cantiques et sur Jectcr, et nous obligent de restituer ces ouvrages a
1'Apocalypse, sous le nom d'Anselme de Lapn : Jeur veritable auleur. Pour ce qui est du comihen-
Enarrationes Ansetmi Laudunensis in Canlica canti- taire sur les Epitres de sainl Paul, que le P. Je
corum et in Apocalypsim. Mais cette edition ne flt Long met au rang des ouvrages d'Anselme de
pas tomber les prejuges : ces memes commentaires, ' Laon, et qui a ete attribue a saint Anselrae, ui Y\ia
quoique rendus a leur veritable auteur, furent en- iii 1'autre n'en sont auteurs, mais Ilerve, moine
core confondus avec les ouvrages de saint Anselme de Bourg-Dieu, comme nous le verrons en son
de Cantorbery dans les editions faites a Cologne, en lieu (54).
1575 et 1612. Les commentaires sur saint Matlhieu Outre les ouvrages d'Anselme de Laon sur l'E-
et sur saint Jean y furent compris. Cependant, quel- criture sainte, Sanderus a tfouve, parmi les manus-
ques annees apres, Sanderus "jugea, sur les deux crits de Ja bibliotheque de. Saint-Amand, un ecrit
manuscrits qu'il avait vus, que les deux ouvrages Q du meme auteur sous ce tifre : Flores senlenliarum
publies par Sinfon Fontaine appartenaient plutdt au ac qumstionum magislri Anselmi et Radulphi fratris
doyen de Laon qu'au saint archeveque de Cantorbe- ejus. II semble que ce soit un corps de theologie ou
ry. Crovee, Possevin, Bellarmin, Fabricius et les au- sonl trailees les questions qui s^agitaient dahs l'ecole
tres bibliographes ont pense comme Sanderus. du lemps d'Anselme, et qui peut avoir servi de mo-
Neanmoins toutes ces autorites, quoiqu'appuyees dele aux ouvrages de cette espece publies depuis par
des manuscrits qui portent le nom d'Anselme, n'ont Pierre Abailard, Robert de Melun, le Maitre des sen-
point empeche le P. Gerberon de regarder ces ou- tences et autres. Get ecrit, le plus ancien de tous en
vrages coiume des productions d'un savantmoine de ce genre dont on.ait connaissance, est cite par un
JBourg-Dieu en Berri, nomme Herve. Ce qui a donne mome allemand dans un dialogue entre un cluniste
lieu de Iui aitribuer au moins le commentaire sur el un cistercien. Dans ce dialogue, imprime par- Jes
saint Matthieu, quoique jusqu'a present on n'ait eu soins de dom Martene (55), Je cistercien s'appuie
aucun manuscritqui portatlenom d'Herve. On:sait de la deeision d'AnseIme, fondee sur I'autorite" de
memed'ailleurs qu'il n'a point fait de commenlaire sur saint Augustin, pour prouver qu'il est permis de
sajnt Matthieu, car les moines du Bourg-Dieu, dans passer d'un monastere a un autre ou la regiilarite
leur leltre sur la mort d'Herve (51), oit ils font le de- est mieux observee. Cependant, ajoute le cistercien,
tail de ses ouvrages, ne font aucune mention de le meme maitre, c'est-a-dire Anselme de Laon, con-
commentaire sur saint Matthieu, ni sur Jean, ni sur seille a celui qui veut passer dans unmonastereplus
Ies deux livres du Cantique des cantiques et de FA- regulier "d'en demander la permission a son supe-
pocalypse. II est seulement dit qu'il flt quelques ex- jj rieur : Demandez la permission a votre supMeur;
posilions sur les lecons des saints Evangiles et des sHl ne veul point vous Vaccorder, sachez qu\U ..'a
cantiques qui se lisent a 1'Eglise, ce qui- ne marque point decharite;et allezdanscemonastere, enpmfitant
point des commentaires en forme sur les Evan- de la liberte que Dieu lui-memevousen a donn4e.A-ces
giles; Fecil plurimas exposiliones de lectionibus san- paroles d'Auselrae, le cislereien ajoute que le supe-
ctorum Evangeliorum, canlicorum eliant qum in Ec- rieur, en refusanl la permission qu'on lui demande,
clesia leguntur. agit non-seulement conlre la charite, mais encorc
Le sentiment de Theophile Raynaud (52), qui contre le precepte (56). Cest la tout ce que nous
donne le commentaire sur sainl Matthieu a Guil- pouvous dire de cet ouvrage d'Anselme pour en don-
(51) Spicil. t. II, p. 514. "* _. ctius probat Hcere autoritale sancti Aueustini di-
(52) Edit. Op. S. Anseltni, Lugd. 1650. centis: Qui de uno monasterio transit ad aliud distri-
(55) Gall. Chr. t. "VII, p. 99. ctius, non frangit voiutn, sed abundanter implet. Dat
(54) Sander Bibl. mss. Belg., part. i, p. % in tamen idem magister consiliura transire volenti, ut
mss. 121. petat licentiam a praelato suo. Verba consilii sunt
(55) Thes. anecd. t. V, p. 1570, p. 1594; Bern. isia : Pete licentiam a prmlato tuo, qui, si dare nolue-
Pez. Isag. in t. "V, Anecd. ,-p. 12: id. oart. u. rit, scias eum charilatem non habere, et tu vade cum
p. 52. licentia Dei. His verbis magistri subjungimus, quod
(56) Magister Anselmus Lauduneusis in sententiis non solum contra charitatem ' ""fycit, sed etiam contra
%uis transitum, de uno monasterio in aliud distri- praeceptum,
 : '
1185 NOTITIA. -- m\i
ner une idee, n'ayant point en main le manuscrit A de meme si quelqu'un donne son bien, s'il jeune, s'il
dans leauej on l'a conserve. prie, etc, s'il fait tout cela pour Dieu, cela est bon;
I Dom Dachery a insere parmi ses notes et ses ob- mais, s'il le fait par un aulre motif, cela n'est point
servations sur Guibert de Nogent (57), nne lettre bon.,-1 Enfin, Anselme avance cettegrande maximey
d'Anselme a 1'abbede Sainl-Laurent de Liege,dont le selon Jaquelle il faut juger de ce qui est bort ou
nom n'est designe que par la leltre H. Cest sansdoute manvais, savoir gue 1'homme, en agissanl, aime la
Heribrand (58), qui avait ete maitre du veneiable lin pour Jaquelle il fait quelque chose, et que c'est a
Rupert, etqui succeda a Berenger l'an 1113. Cette raison de cet amourqifon doit appelerbon ou mau-
lettre, qui est tres-importaule, parait eerite 'b. vais ce que l'on fait: Itlud autem pro quo facil, di-
1'occasion de quelque question qui s'agitait dains ligil, et secundum dilectionem illam, bonum seu ma-\
1'abbaye de Saint-Laurent. Anselme avef tit d'abord lum debet dici. Cest a peu pres, dans les memes'
1'abbe, a qui il ecril de prendre garde que cetle ques- termes, le grand principe et la grande regle des ac-'
tion ne soit une dispule de mots; sur quoi il dit que tions chreliennes si solidement etablis,par saint
les hommes raisonnables recherchent les sens veri- Augustin, etsi souvent repetes contre les pelagiens.'
tables de ce qui est ecrit, et qu'il ne convient qu'a iTy a encore dans la meine lettre plusieurs autres •-
des enfants, dont l'intelligence est bornee et qui ne cjioses importantes sur 1'amour de Dieu, qu'il ap- 1
coinprennent que faiblement ce qu'ils entendenl et pelle la luniiere du ccauf etle femede de nbs bles-
ce qu'on leur dit, de disputer des lermes; que c'est sures. 11le compare-a un flambeau qui repand"se!s
a euxque s'adresse cet averlissement de saint Paul: rayons dans toute la maison; il fait la descriptiou
Ne soyez point enfants en ce qui est de Vesprit et de B des differents effets que produit cet amour qui ne
la sagesse ; mais soyez enfants en ce qui est de n'a- peut elre oisif. II y parle des clercs et des moines;
iioir poinl de.malice; et ayez Vespril el la sagesse du compte quils rendront au jugement de Dieu,
des hommes parfaits (1 Cor. i, 20). II ajoute que les 1° cbmme hommes raisonnables; 2° comme chre-
sentiments de tous les Catholiques ont, ala verite, tiens; 3° comme appeles par leur etat au parlage
quelques differences, mais qu'ils ne sont point pour de-liieritage des saints; sur 1'abus quils aurxmt
xela qpposes, et quils se reunissent en un meme fait de leur ame, du nom de Dieu etdesa grace. II
point; mais qu'il y a dans les paroles des contra- compare la science des Ecrilures, dans ceux qui n'y
rieies qui excitent des disputes dont les faibles sont conforment pas leur"vie, a la manne qui se pour-
scandalises, qui donnent de 1'exercice aux forls et fissait lorsque les Israelites en reservaienl pour le
occasion de disputer aux orgueilleux, enfln sur les- lendemain. -Nous aurons encore occasion de parler
quelles on n'ecoute point les gens senses, qui font de celte letlre, d'Anselme dans 1'article de Rupert,
yoir comment on pourrait saus peine concilier en- ou nous examinerons quel enfut le sujet. i
semble ces contrarietes. Anselme prend pour exem- Sanderus (59) parle de deux autres Jettres qu'il
ple de ces conlrarletes sur lesquelles on dispute,,ce avait vues a Louvain, dans Ia bibliotbeque du Parc;
qui est dil de Dieu dans 1'Ecriture, qu'il ne veut elles n'ont point ehcore vu le jour. Tritheme (60) lui
ppint le mal et qu'il veut touies Ies choses qui arri- en attribue en general, mais il lemoigne qu'il ne les
vgnt. Non vull Dominus matum, ilem vult omnia qum a.pas vues : Qumdam epistolm.
ftunl. Notre docteur de Laon concilie ces cbnlia- ,On voit a Uxford, parmi les manuscrifs du col-
rietes, ,et en prend occasion d'expliquer en quel, C lege de Sainte-Madeleine (61), el a Cambiidge,
sens Dieu, selon 1'expression de l'Ecriture, fait mi- parmi ceux du monastere de Saint-Benoit, nn ecrit
sericorde a qui il lui plait et endurcit qui il veut. sous ce titre : Anselmus de Anlichristo {tj2). Si cet
Ariselme, parlant dans cette lellre de la misericorde ouvrage est different du commentaire de notre An-
que Dieu falt a- celui quil retire de rabime du pe- selme sur 1'Apocalypse, ce sera peut-etre le traite
che, fait sentir les dispositious que le pecheur doit d'Adson, abbe de Monlier-en-Der. Le copiste n'ayant
avoir dans le coeur. c Si le peche, dit-il, commence trouve dans ?on original que la prem_ere lettre de
a deplaire a rhomihe, et quil veuille le quitter; s'il son nom, A., comme il arrive souvent, se sera per-
fait cela a cause de Dieu, cela est bon el c'est un suade qu'elle designait Anselme, et le Iui aura attri-
effet de Ia grace z Si homini peccatum aliquod inci- biie dans sa copie.
pit displicere, et vult deserere: si propter "DeumIwc Du Cange cite un ecrit sous ce titre; Anselmi Pe-
facit, bonum est, et ex dono graiim procedit; mais, ripaleiici.Rhetorimachia, mss. cod. T/IM«»._589.Cel
s'il agil par un autre motif, ce qu'il fait tYesl pas Anselmeperipateticien serait-illememe que Anselme
bien : Si aliter fit, bo:w.m notv est. Cesl ainsi que de Laon? Si ce n'est pas le meme, il nous est en-
quelquefois on s'abstient des plaisirs, et qu'on ne tierementinconnu. Si c'estle meme, nous ignorons
se livre point ala debauche, afin de conserver son ce qui a pn lui faire donner le nom de Peripaleti-
argent et autre chose semblable," ce qui n'est_puiut cien, car nous he vbyons pas qu'il se soit dislingu«
fait en vue de Dieu, et ne vlent point de la grace: par son zeleDour la philosophie d'Aristote.
- "
(57) Pag. 612 et suiv. (60) De script. eccles. " -
- /58) Gall. chr. t. Ifl, p. 989. (61) Cat.mss.Angl., part. H, n„2I97
-{S9)Part. ii, p. 171. *. (62) Ib., paft. Mi, n. 1411.
HST ANSELMI LAUDUNENSIS 11881

' '

"'-ANSELMILAID-UNENSIS -.;:
.;

/ OP.E1RA,- '-'.
;.: ;:-.-;""_ ;•;

(Sub noiriine sancti Anselmi Cantuariensis ^ichiepiscopi inter.ejus Opera Colonias J573et-1612 edita,_
demtim scholastico Laudunensi restituuntur. — Glossa interlinearis fn utrumque Testamentum, genuW
-num'Anselmilaudunensis opus, yocibus*lextus sacri superscripta, propter;arctam qua ilii adhaefel cj)n-fJ
- nexioriem- seorsim edi nullo modo potest." Exstat in editionibus Grlossmordinarits .quae ab anno 1502 Ba"-;
- - ""'"_""__
sileaeelaliasprodiefunt.)

."fflAIRifllSl I fiilflGA CAffllCSMJi;

Iu ihitiis librorum causse dicendse sunt quomodo A , pervenire possemus a3ternorum, In quo bpere Salo-*;
vel quaie compositus sit Jiber ipse, quas causas mon, id est pacificus, dicitur.
Hieronymus procemium vocat. Auctor iiaque hujus Liber-iste~yocatur Cantica canticorum , e{ eliamr
operis de quo agere vblumus , trinomius fuit: qui pluraliler , propier -mullam excellentiam dignitatis.
ad numerum nominum suorum tres libros compo- Fccitenlm Salomon pritnuni parabolas, scllicetii-
suit, -et eorum intentionem ipsorum nominum in- brcmProverbiorum, in quo simpliciter osfendit quo-
terpielatione distinxit. In primo itaque libro affe- modo reete uteremurhis" mundanis; quedpertinet
ctuoseet" dulcitcr*, mbre patris filium pie admonen- ad activam vitam , et Canticum simpliciter potest
tis, et quasi iac pra_bentjs, quemque iidelem adhuc vocari. Dicuntur autem Proverbia pracepta de vita.
minus validunx, et nondum terrenis pforsus abre- Ifuraana- per aliquas simllitudines; Deinde fecit Ec-~
nuutiare volenlem erudil. In quo Lbro pro hac tanla clesiasten, in quo annuntiavit omnia niundana esse-
dulcedine, Idida, quod dileclus sonat,' edicitur. In contemneiida,- ilt eum dicit: Gmnia sunl vanitas;
boc quippe docel meretricem fugiendam , consonia et "est quidam g^adus ab activa ad contemplativam,
malorum, et csetera quae honeslate ef probitate sunt potestqne dici canticum simpliciter. Post hos fecit
dignafacieiida:In mundotamen, ut diximus,adhuc, " librum istum in quo docet de. diJectione Dei, qnasi
coinmoraiitem. JSecundum nomen ejus est Coelelh, - raundojam"contempfo:quod'peftinet ad contemplaii-
quod Grsece ecclesiastes, Laline concionator diciiur. vamyitam;indevocaturCanticumcanticbrum,scilicef
Concionatorera aulem illum" dieimus, qui in con- canficum cxcellentius prasdiclis duobus', et cajieris-
cione boniinum, id est in concilio, publicus orator similibus. Nomen bujuslibri in Ri)meo,Sirhasirim,
est, prolatione "veritatis nullum .verens", nnlli blan"- quod valet apudnos, Caniicum e«nficon(m..i)i£iiur
dieus: quod in secundo Jibro suo iste facit. JSam, ut Salomon. secundum hos tres libros quos fecit xxx'
quasi quibusdam gradibus ascensionis, ad perfectio- liabuissevocabula : secundum parabolas vocalur
nem quem doctrina sua altraheiel, cui primo mise- Idida, id est dilectus: ibi enini instruens rudes cos-
rieorditer, legitime tamen, terrenis islis cum isise- pit ab ipsis diligi: per quod nomen significalur
ricordi-S operibus concesserat utendum, quoniam Christus, qui per excellentiam dicitur dilecius : ds
carnalem et"adbuc infirrouui ^aniimjm. ccelesliaet quo Deus : Hic est Filitts meus dileclus (Mallh. xvji).
perfectiora non posse teiiefe crcdebat, jam ceii vali- Ecclesiastes nomen est libri et auctoris, et inlerpre-
diorem et ad altiora sumenda potentem ', ad despe- tatur concionaior, scilicet diversos ad idem consen-
cium omnium terrenorum in hoGsecundo libro in- tire faciens. Convocantur namque diversi in illo
vital; monstratque quam caduca quamque transilo- P libro ul sibi consentianl in contemptu mundi: quod
ria sint cuncta lemporalia, sic dicens : Viinitas va- est tractum ex similitudine cantoris, qui diversorum
nitatum et omnia vanitas (Eccle. 1, 2). Hoc vero ad vocesirmnam concordiam moderalur. Ilem perhoc
eontemplativam, cuncta scilicet mundana despicere, nomen signiflcatur Christus , qui est verus concio-
et coslestibus inhiare, pertinet: illud autem quod in nator, docens terrena iransiloria esse spernenda, et
primo Hbroconcessum erat, ad activam vitam. Gujus amanda cceleslia. Dicitur quoque Ecclesiastes, quia
prjBterearei gratia lantum laborem inchoare in hoc Eccle_.iam egregie gubernat et ad unam fldem con- -
suo tertio libro persuaserit,spirilualiter intendentibus vocat. Seeundum hunc librum dicitur Salomon , id
quibusdam terrenis similitudinibus ostendit, ad hoc est pacificus, per quod item signiflcaf Cbrislum, qui
profeclo ut per despectum terrenorum ad gloriam verus paciflcus esl et convocans omnes ad sui dile-
 11-39 - ENARRA.TI0NES1N CANTICA. U$Q
cQonem. Dicitur et auotof in Proverbiis ethieus, idI A' vino, id est doclrina philosophof um , quae uon nu-
esttractans de rooribus. Idem in Eeclesiasie physi- " trit, sed inebriat, et ^superbire facit recipientes, du-"
ctis, idest tractans naturam reruni. In Canticis theb-* *~ citque laiidem ad interitum. Vel per vinum accipia-'
logus, sermocinans dedivinis. Inhoc libro suntma- * mus ihtelleclum earnalem Yeteris Tcsfamenti. Pos---
teria,- sponsus et sponsa,-amici sponsi, qui et para- sumus eliato per ubera accipere geminam dileclio--
nyniphi dieufflur, et amica3spoa*s_e. Est autem sponsus'i" nem, vel duo Tesiaraentaspiritnalitef intellecta, vel"
Deus,"quoniara Ipse spondet se Ecclesise; scilicet si": spirituales gralias; et erit tamen eadem senlentia cum
ei fldem custodiatne fornicefur cumdsemone, copu- pra?dicta. Ubera dico fragrantia , id BslTcdoleiitia,
labif sibi tandenrin nuptiis. Sponsa dieitur' Eccle-* * et odbre suo homines ad se attrahentia. Redolet
sia,scilicet'i_raii in fide, quoniam perfecle sumens quippe doctrina illa, etbonaopinione aefama sua -
fidem sp.mdet se Deo et renunliaf ponipis Satana3." ad se attraliit; optimis unguentis ,' id est per oplima'
Dicuntur amici spoiisr; velulsancfiangelicl peife- unguenta. Sunt. enim indoctiina evangelieaunguen- >
ctiores, ut apostoli, qui sponsum adjuvant nt ami- ta,idest donaspiritualia qme sunioptima,quantum
cam suam retineat, conimoiieiites^etadjuvantes Ec- adunguenta carnalia,quibussoiebant inungi amato-'
clesiam, neipsacum alieno fornicetur, sed soli Deo res,nt-meliusplacerent: veletiauiccenaiiles.Haecau- -
adhasreat. Dicuntuf amica3 'sponsas 'adtiuc' tenerf•"Blemunguentaroefito optima dicunlur : quos eniniin-"
'
inflde, quiiioaplenesciunt Spbnsumdiligere, sed' ungunt,veros reges ac sacerdotes efficiunt. Oleum-
jam exhibent se babiles ut sponsam imrtentur, ul sic effusum. Aliacansa quare desiderasset eum, quiaJ
bene eruditi a sponsa flant et ipsi sponsa. De hac - nomen iuum effusum esl, siciil oleumeflusum/ Olcum
aufenr materia hoc raodo agit, scilicet ostendens quidem, dum in vase est,neque odorem profert, ne-":
qualiter in bac vita" sponsus alloquatur amicam el que dolores sanal; effusum vcro et odorem emittit'
per se ef per amkos, et quanla affectione recipiat et dolores sanat": ita nomen Dei dum ipse adhucin
vefba sponsi,net qualiter amjcas spo.isae oslendat se sinu Patris conclusus lenereluiyparum vel iiihil co-
-
paratas Imitari sponsam, et luquanlur sponsse, ali- gnoscebalur : poslquam vero fcarnem -sunipsil prae--
quando etipsiSponso.Salomon enim adhuctenens seniia suamundum visitans , seipsum omnibus co-
donum sapienihB, illuminatus a Spiritu sancto pro- gnoscendum exposuit; odorem, id est famam et
phetizat qualitef Ecclesia ante adventum Christi, ct" bonam op"inionem-de,se emisil: et infusum per do--
deinde secundum singulos status usque ad finero lores bene reeipienlium prjedicationem suam et pec--.
mundi sit se habitura erga Deum. -Est quoque finis cata sanavit. Ideo adolescentulm , scilicet, quia tam "-
et-inteniio , uf compellat audienles ad dilectionem dignus et tam dulcis es, ideo non solum egd, sed et'.
Dei. Scribit autem hic auctor ut comicus , scilicet ^ e.dolesceniulm, id esl minores et fragiliores, teneri
nihil ex se dicens, sed inducit ipsas personas lo- - adliuc in fide, dilexerunt te,ii est de-omnibus rebus-
quenles : et qliia in nullo amore «que affecluosa te solum diligendum elegerunt. Licet enim ex tem •
verba amoris inveniuniur., sieut inler sponsum et poralibus adhuc-sibi coiisolalionem sumant, tamen
sponsam, facit eos quasi verbis carnalis amoris lo- Deam eis" temporalibus prasponenduin judicant. -
qni. Et sunt h_ecprima verba Ecclesi_e ]am proxiinas ' t Trahe me
VOXECGLESI-.E.
adventui CliTisti_, et nimio amore jam pi*a3sentiam- post le; curremus in odorem un-
eius desiderantis; sicut illi quidicebanl: Pulas vi- i guentorum tuorum. Introduxil me rcx in- cellaria -
debo? putasdurabo? putas invcniet nie illa ualivi- - i sua. Exsullabimus et l_etabimur in te, memores
las"? El sicut carnalis sponsa cui jam egregie per • _ uberum tuorum super vinura. Recti diligunt le. >
nuntios placuisset sponsus,-fastidiens jaro legatos, Trahe me post te. Yidentes contemporanei Christi .
expelens ipsiusp«esentiain diccrel: Veniatipse, ut quasi jam imminere ipsius asccnsionem , et absen-
prffisens mecumioqualur, et ine osculetur, ita hic • tiatn consolationis ipsius, roganl-eum uttrabateos
dicunt fideles illi proxinte_ante Christum: post se, jd est imilalores sui faciat eos. El proprie
- _ CAPUT PRIMUM. - -. - dicit trahe ,
*j quasi quadam violentia. .Yidetur enim
-t Osculeturine osculo oris sui, quiameliora sunt -" - lieri yjolonlia ,' ubi-corpus natum in peccatis a pec- .
_ «bera luavino^fragrantiannguentisopiimis oleum • catis„liberatur. Curremus in ador-em.Vox amicaium
effusum noiuen iuum. sdeo adoleseentul_e dilexe- : sponsffi. Audientes bonitatem Sponsi, et- majores
< >mntte. t' . ~ - • velle imitatores ejus fieriy dicunt sponsi»,-£cilicet-
-Deus ipse sicutprsnuntiatusfest per patriarchas"' - docloribus suis,fjam degustala dulcedine Dei: Tu
el per.prophetas,ipse idemjam, vsculetur me, id-est vis ire post eum , et nos certe curremus -tecum , id .
est tecum obtinere '
ja"m-deleclet meosculo , id est.prtesenlia,-oris sui, (Jahprabimus gaudium nuptia-
id-est Jllii sui, qui dicitur os Patris siculet ¥erbum; runij positi-etiundati-jn odore, id est'in-praedica-.'
quia per ipsum Pater mundo nianifestatut. -Quia tiopeet fama-tua,qua3 nos attrahit, quasestimguen-
metiora suiit ubera.-EK jani loquitur,Ecclesia pra3- __torwtt tuorum,-id est precedens exdonis spirituali-
sens-eum-Chcisto. AC-si itadiceret, convertens se, bus per qu-C-operaris. Bene dicit cunemus, non enim'
ad ipsumprse nimia affectione: (Juia uberaiua, do- ._ _ pigritando elsegniter agendo perveniemus ad illud
ctriua evangelica, meliora sunt vino,; <fuaedoctrina coslcste bravium.-Lvfj'orfK.«_:me rex, Nox Eccles:_e
est-dulcis refectio et suavissicut lac. Melior.cst ji ad minores quos •educavit.-.Audientes quidem cos •
 »191 ANSELMILAUDUNENSIS 1192
Deum desiderare, volunt eos ad idem invilare, ut si}\ et diligentia est eis adhibenda quam filiis, sciiicet
ita responderent illi majores: Dicjlis quia mecuih forlioribus, et quia isti confirmati generant aliquos,
curretis: et bene currendum est, quia eo pervenien- dico quia nigra sum sicui tabernacuta Cedar, id esl
tibus summa refectio est. Et hoc ostendit sibi pa- sicut Cedar habitans in tabernaculis. Gedar fuit
terecum dicit: Inlroduxit me rex, idestmanifestam iilius, ut dicitur Gen. xxv et I Paral. i, Ismael, sed .
cognitionem dedit, in celiaria, id est, in secreta Ec- adeo nequam ul a nullo in domo reciperetur, sed
clesiae, scilicet nt sciam quid sighificent mysteria, semper in tabernaculis haliilabat; de quo Origenes:
sicut in baplismo Spiritum dari, infantes sola gratia cManusejusin orones, elomnium manusinipsum.»
-salvari,et similia qua3 nonpatent omnibus. Velper Nigra sum sicul Cedar, formosa sicut- pelles Salo-
cellaria accipiamus plenitudinem beatitatis, id est mgnis. Pelles quidem in quibus habilabat Salomon -
ffiternitatem vitse, sieut in cellariisreponi solet co- erant bene expilata3, et rubricala3, variis pieturis .
pia magna bonorum , spe autem jam perfecti viri in ornatae, ita sanctiviri expilatisunt omni superflui-
beatitudinem a^ternitatis sunt inlroducti. Exsultabi- tate, et sunt ornati multis generibus virtutum. Bene
mus. "Vox minorum qui aliquantulura per fidem coraparat sanctos pellibus, quia sicut pellis dicilur
provecli audent jam •Spouso loqui in haec vei'ba : corium mortuii animalis, ita sancti moriiftcantes
Quia tu, Domine, spoi sam tuam jam 5n secreta tua '" seipsos efliciunlur quasi simpliciter pelles. El beue .
Introduxisli, ideo et nos praeparabimus nos idoneos, subjunxil Salomonis, quoniam istae pejles, scilicet
ut cum ea introducamur : el hoc est exsultabimus, sancli, sunt illud tabernaculumin quo militat verus
scilicet in corpore, id est, bene operabimur cum pacificus.
exsultatione el Imtabimuf in aniina, quia laetitiajjona Nolite considerare. Dico quia nigra sum, sed.no-
cogitabimus. Vel Imtabimur, scilicet, si bomrfecerl- iite boc attendere, ut propier hoc desistatis ab in-
mus, non'coacti sed voluntarie : et hoc in te, id est, ccepio : quia sol, id est Chrislus, qui est vera clari-
omnia libi attribuemus tanquam prjmse causa3, a tas, decoloravit me; scilicel propter ipsum haec om-
qua omne bonum radicaliter.procedii; et hoc fa- nia passa sum qui tandem mihi remunerare pote-
ciemus memores vberum tuorum, id est, suavis tua3 rit. Filii malris mem. Ostendit per quos ministros
doctrina3 super vinum, sicut superius diclum est. suos Deus eam in persecutionibus sic probavit, sci- -
Recti diligunt te, scilicet bene debemus in te exsul- licet per fllios matris me_c qu_e me prius generavit
tare, et te diligere , quia omnes qui recti sunt hoc in carnalilate. Debuisset mihi esse mater spiritua-
faciunt, quare nisi hoc fecerimus, recti esse non lis, elnie nulrire lacte divini intellectus. Quifra-
pbssumus. Patet finis in omnibus praediclis, quia .„ tres mei pugnaverunt, contra me diversis generibus
sive perfectiores sive minores imitari velimus, ad "persecutionum : el ita persequendo posuerunl me
dilectionem Dei eorum verbis invilamur. • custodem in vineis, id est in ecclesiis gentium. Vi-
VOX-ECCLESI,_£ 1T£M. neam meam, id est vineam quam naturaliter exco-
i Nigrasum, sed formosa, fllia3Iiierusalem,sicut lere elcustodire debnissem, non custodivi. Hic nota-
. tabernncula Cedar, sicut pelles Salomonis. Nolite mus illum statum Ecclesiae quando apostoli de Ju- ,
<-eonsiderare«uodfuscasuni,quiadecoloravitmesoI. da3a setranstulerunt ad gentes, sicut-dicjt apostolus^
« Filii matris me_e pugnaverunt contra me : posue- Paulus Act. xm : Quia nos repulistis, el Indignos -
f runtjne custodem in viueis; "vineam meam non verbi Dei vos oslendistis, ecce converlimur ad gen-
* custodivi. Indica mihi quem diligit anima' mea, tes. Indica mihi. Vox Ecclesiae illorum quae, dimis-
i ubi pascas, ubi cubes in meridie, ne vagari inci- sa Judaea, incipit jam sedificare in gentibus et pre -
t piam post greges sodalium tuorum. i catur hic Deum non ipse, sed in persona eorum qui
Nigra sum. Vox sponsse ad rainores. Audiens noviter convertuntur : et precatur hic Deum, utdet
namque sponsapromissionem minorum quodvellent eis cognitionem sui, scilicet cognoscant in quibus
cum ea currere, timens ne deflciant Inpersecutione, habilet Deus ut eos imitentur; cognoscant ctiam qui
utpote hi qui flvinduro nisi solam dileclionem Dei ]D sunt Ii_ere.ici ut eos non sequantur, ut ita dicat:
gustaverant, et repulant sanctos pro insanis, quia Posita -sum custos in vineis, et ut eas possim cu-
habentur in mundo contemptibiles, praemoneteosut stodire, et inde tibi fructum praesentare, tndica mihi,
mala non considerent, scilicet ut propter hoc desi- id esl novislstis, quod cerle est ad honorem tuum, >
stant a promissione, sed allendant qua3 merita pro ubi pascas, id est in quorum operatione tu reficia-
persecutione obtineanl, ut hoc modo dicat: Vosdi- ris ; vel ubi pascas, id est quibus pastum praebes ut
citis quod mecum curretis, sed tunc oportet vos corpus tuum vel refectionem divini verbi. Indica
denigrari in corpore, sicut ejo propter multas tri- etiam mihi ubi cubes, id est quiescas, sciliCet ubi
bulationes sum nigra exterius. Et ponit effectum pro t nulla offensio te inquietet in meridie, id est in splen-
causa. Exterius quidem sum nigra, sed' interius dore majestatis tu_e, vel in fervore charitatis : scili-
formosa, id est bonis virtutibus ornata, vobis dico, cet qui non suntlin vesbere^ ut jajn in eis dilectio
fitim Hierusalem, id est quas egogenui ad fldem,qui frigescat, ncquein mane ut modo sit in eis lenera.
eliam jam pacem videtis. Hi autem juinores ideo Inrfica dico tu
quem diligit anima mea, id est tota
Jilise dicuntur quia fragilis sexus sunt, et cito decipi affectio menfis
meae;et supponit eausamcurhoc
et deyocari a Me possunt; et quia major custodia precetur,
neincipiam, id esl ideo precbf titindices,
 4193 _ ENARRATIONES IN CANTICA. UU
^ ne incipiam, id est, isti de gentibus, novi adhuc in A & bus, id est inter currus, vel in tempore, curruum
% fide, incipiant vagari, et devia lenere post greges so-" Pharaonis. Per currus in quibus sedebant potentes,
f dalium
luorum, id est imitaudo haereticos, qui di- noiatur superbia vel volubililas hujus mundi, Pul-
cuntur sodales Christi, quia, utpotius decipiant, pra- chrm sunt genm tum. Positis minis, ct blanditiis
dicant aliquid - veritatis, consentiehtes Chrislo, sed ostendit ei inesse facullales quibus cognilionem sui
diversi sunt haereses interserendo. Si autcm per posset retinere. Dixi, si ignoras,
egredere, quod
omnia consenlirent, uon sodales, sed quasi iidem non oportet te facere quia habes genas et collum
ipsi dicerentur. Yel sodales quia ipsi se ejus sodales quibus .potes veram cognitionem tcnere. Genae di-
et amlcos dicunt. Greges bene dicit quia et multi cuntur pars illa hominum quae terit cibum et miflit
sunt et sine ralione yera. in ventrem : ita in .Ecclesia dicuntur genae altiores
_i Si ignoras te, o pulchra inter mulieres, egre- illi qui Scripturas lerunt, et earum capaces faciunt
.f dere et abi post v.estigia gregum, et pasce haedos inferiores, el sicut in genis est signum pudoris, ita
c tuos juxla tabernacula pastorum. ^Equitatui roeo illi semper pudorem praedicant et castilaiem, quae
f in curribus Pharaonis assimilavi te, amica mea. genae sunt, pulchrm, scilicet multis virtutibus, et
< Pulchr_e sunt genae lu<e sicut lurturis, colliim sunl sicut iurluris, quia sicut lurlur nunquam ha-
f tuum sicut monilia. Muraenulas aureas faciemus B I liet nisi unuin sponsum, nec cantat nisi gemendo,
c tibi_vermiculalas argento. > ita istisolum Cliristum habent sponsum, et gemunt
ECCLESI4. saepissime pro delictis suis,et aliorum. Colli oflicium
< Dum esset rex in accubitu suo, nardus mea est ut per illud cibus tritus descendat in ventrem, et
f dedit odorem suum. Fasciculus myrrhae dileclus ut contineat corpus capili ; per quod signilicantur
f meus mihi, inter ubera mea commorabitur. Bo- discipuli illorum altiorum, sicut fuit Timotheus;ad
t trus Cypri .dilectus jneus mihi, in vineis En- Paulum, per quos Scripturae descendunt ad inferio-
t gaddi. _» res, et hi per praedicalionem suam jungunt Eccle-
_St ignoras le. Yox sponsi. Et facit bic tria:Mina- siam Cliristo. Collum dico ens sicul monilig. Mo-
lur, blandifur sponsae, ponit etiam facultates qui- nile monet aliquos -ubi se recipiant, et niunil pe-
bus Ecclesia cognitionem sui possit obtinere. Conti- ctus habentis, ne aliquis manus injiciat ita isti do-
nuatio. Quaeris cognilionenrmei ? ad quam necesse ctrina sua et muniunt Ecclesiamne aduller. diabo-
est tibi, o pulchra, virtutibus et electione mea ut te lus manus injiciat, et monent rainores de Ecclesia
'
cognoscas, scilicet dignitatem tuam quam per fidem ubi se recipiant et sequantur. Murmnulas aureas,
dedi tibi, et dando tibi corpus et sanguinem meum, Vox amicorum sponsi. Volentes juvare sponsum,
insuper caetera spiritualia dona, quia si ignoras te C * quomodo EccJesia in cognitione sui permaneat, di-
in qua dignitale .sis, ex hoc quod sponsa mea es, cunt: Sponsus dat tibi genas et collum, et nos-da-
egredere de consorlio Eeclesiae, el abi, id est longe bimus ornamenta aurium. Si idem Joquuntur hsec
flas ab Ecclesia, ut eliam perdas virtutes quas prius qui sunt genaevel collum,- non nocet. Muraenula di-
habebas. Abi dico, post vesligia, id est imitando .citur a murasna qua plicat se in orbem, et signiflca-
opera, gregum, et sic pasce hmdos, id est in fetidis mus per muraenas sententias orbiculalas et perfe-
actibus. tuis delecteris, et sint tibi pastus ; et hoc, ctas, quibus ornant sancti aurem interiorem, id est
juxla labernacula paslorum, imitando eos qui se di- -intelligentiam ; aureas, id est divina sapientia, et
-_cunt paslores et in tabernaculis Deo militantes, et charitate condilas termiculatas argento, id estdistin-
non sunt, sed liaeretici, vel juxla tabernacula vero- ctas eloquio optimo. Vel sententias, et sapientiam
runi pastorum, et non intra. Volunt enim liseretici quam in se habent, sciunt bonestis positionibus urii-
auclorilaleni suarum immunditiarum trahere ex cuique secundum modum suum dispensare, sapien-
Scripturis sanclis in quibusviri sancli militant Deo, tibus, prout sunt, humilibus similiter. Argentum,
ut quidam dicli Nicolait_e quorum haeresis reproba- quod metallum est melius linniens quam caetera, et
luf, Apoc. ii; et abEcclesia in ea. Quidam autem ,l> per ipsum eloquium signilicatur. Et hoc faciemus
hmretici, 24, q. 3, qui praedicant mulieres commu- dum rex est in accubitu, id est in confessione Dei,
nicandas, et dicunt quia Apostolus dixit omnia^sse scilicet corporaliter remolus ab Ecclesia, vefrepor-
communicanda, et alia hujusmodi. Equilatui meo. tatur Jioc ad sequentia: Dum essel re*.-Vox Eccle-
Positis mlnis.ponit blanditias, ac si diceret: Si te siae sic respondentls : Sponsus, et amici sui dant
ignofas, egredere; sed non debes egredi vel le igno- mihi talia ofnamenta, et ideo dilectus meus mihi,
rare, quia ego sic houoravi ut te amicam meam fa- id est ad-meum bonorem, commorabilur inler mea
cerem, et de jEgypto liberarem; quodfuilpraefigu- ubera, id Cst in intimo amore meo",et est prasmissa
ratum in liberatione filiorum Israel de __Egypto eausa, ac-si diceret: Merito -debeo eum diligere,^
Exod. xn. Educitur autem gentilitasde __Egyplo,id quia ipse dedit- mihi nardum, scilicet virtutes, et
est de tenebrisjnfidelitatis, et-de potestate Pharao- hoc dum esset in accubiiu suo, id est passione, re-
nis, id esLdejugo diaboli, permare Rubrum, quia surreetione, scilicet quia ipse passus fuit el resur •
per baptismuin ubi submerguntnr omnes inimiei, id rexit,-ex boc virtutes- mihi dedil quae dederunt
est omnia^peccata, et hoc dieit,- assimilavi te equi- odorem stium, id est sibi conveniQntem videlicet bo-
tetui, id est illi jn quibus militabara eunti in curri- nam famam. Yel, dum ^sset rex in accubitu stiu, id
f ATROL. UJ_A11. OO
 il9S ANSELMI LAUDUNENSIS. Il9& ,
esl quia traiKjuillilSterii merttis me.e elegii ih qua Linortis Cllriijti qui est petra firmissinia', hidurri po~
iiabitafet, idSd nardtis inea dedil odoreitl Suum. Nar- huht, id est, ih flde inbrtis CliTisii fefugiuhl,' vfel
flfls est uhgughfum (fuffctfit de humili herba, et vo- speih p^onuht. Per nidum quippe Tefugiuhi ei spes
caiur ipsa fierba! siniilitef nardus, per qutfih slgni-'- deslgiiahtuf. Cbluhiba eriim adveriierite imife ad iii-
ficatuf liffmililds, et e's£ calidae natufsb', pef quani duni fugif, el speih in hiddliabei. Gemltum pfo cahtu
signiflcatuf dharitas. Dileclus, inquani, cbmmorabi- iiabet, Id est, sicut aiii delectantuf In cantu, ita ipsi-
tur intef ul erdf et ipse erit milii &.liistilia magria, in tribulatiohe et gehfitu.-HSbet etiahi liahc natiifani
ct gahdiiuh magnum, scilicet de orinribu-Sadvefsis coiuriiba ut visiorieni amissaiii reeuperet, ita quoque
quae ipse passris est dolfib'6, et de" ri.tfibu.sholi gra- praedicatofes et prbvisores Ecclesia_r, aliqub dohb
vattfs est,~ ego gaudebo, et litic dicit: Fascictdus sancli Spiritus amisso pef aliquod delicluni, lecu-
mtjrrhai. Ver myrfham' ndtafur aniafif-udd, fjuia ips"i p"eYantiliud, sicut David qui splrituiri pfoplietiaequem
tfift res am&fLssima, ei ideo ex e& riricta' ctiffioTania:- aniiserat fecupefavit. Habet ilera hanc halurahi
neiit iritegra, quia pi-de himia amaiifadiiie vefrifes quod gfegatiiii volaf. Eocieni mbdo pfaedicatofes gre-
i.on acterfuiit. P&? fasciculum ribfatuf multitudo gatirii, id est, catIiolica'm fideni tenehtes, feridiint ad
'aiiiaritDdiriiim. Erit Ilem dilectus nieus inihi botnts alta gfessibiis bonof urii opefuhi afquevirtuium.Nani
Ctjpri, id est niSgnum gaudiuiii. Per botfuni habe- ' qudt boiia opera faclnius, tbt gfessibiis ad Deum
mns viriuin, in (]uo est Iselilia. Cyprus est Jpcifs ih properamus. Alis se deferidif coluniba, ifa Jibni prae-
qiio' CTescit optimuni vinuni. Ctiiigandct Ecciesia dicatofes senlenliis Patfuhi se muniuiit atque de-
Spoiiso, sicut de resuTrcclioiie et similibus: Bixi feridurii
t commoTSbitiir dilecius hieus intcf tffcera inea. t Ecce iu. Vox spohsER.Tu, spbnse", pulcJifani nic
et hoc ih vineis Engaddi, id est iir Eeclcsiis; iilii est vocas, et talem" nie opbf lei es"se qtiia tu pulchef es,
foiis liaecli,quia ibi IaYaiilur fefidi iii baplisrifb, et cf ideo, iiisi pulchfa essem, tibi cohjurigi noli pos-
liunt caiididi. Enga'ddi aulerii iiitoipfetaluf fbhs sem. Pulcher dicitur secundum divinitatem, decorus,
ficedi; vel tenlitiio dadoruhi. Est aulerii Ecclesia: iri secuiKluni huinariifateni. LecltClusspoiisus pnlcher,
terilaiione oeulornin: posita in hoc mundo, iri quo et SpOiisa piilchfa", et ided opefiihehta coruhi pul--
oriinia sririt noljis pfoposita ad leillandos oeulos. Clira:. Per lectuiuni haTieriius eos in quibus Deus,
. « Ecce t*t pulchfa es, amica niea, ecce tii iMlcliTa, quia p"afumcuriq'uequlescit iri quibus ip§e~quiescif,
i ocfili tui columbarum. i hon offehditur Ecclesid, sed quiescit. Hi autein tales
VOXEUCLESI-E. fsufit Ilofidi, id est, haberifes"Ihitia' bdnorum" ope-
- Ecce tu
pulehcr es, dile*ete'mi, et dCcorus; lc- , rimi. Pef florem ideoaccipinlus initiuiri, qubiiiam
"<fclulus nosler Jlbridus, tigria domorulri nostraTuin ' flos pTaecedit ffuctuni. Tigiid domorum : per figKa
'< eedrin.., Jaquearia nostra" e*ypre"ssirfa.• accipimus forfes illos qiii prirtant pbndus Ecclesise
Ecce tu pidchra. Vox spoiisi audiens efga sfi tait- qui suiU cedfini. Cedriis esC afbor iihpufrescibilis,
tam a*ffeclioT_cnisp'ons"_equod dixdraf : . Dileclu".; ef odorg suo veiihes oceidit; ila isli, quoiiiaiii lia-
i cominorabitui' iiiieT ubera niea, t respolTdet sibi: berit aeiernilaLtemjaiii saltem spe ei praedicalidhe _sua
Quia tafito amofe- maneo" apud lc, t ecCe' tu es pul- et boiia faiiia, interficiurit vitia in cofdibus aliorum.
if ehra. J Quod' b1s pbnil, nota eara pulcliram et cor- Laquearia guiit dejiendentia a tigiiis, et sunt orria-
porc et anima. Oeuli tui colufnbdrum, id Cst colum- roenfa doriius",el per hoc significantuf illi qui depeii-.
bini, sciliect sirijpficiier intuentes", et carentes felle deiftiSs'4 perfeciioribus ornaht Ecdesiarii inslitutione
blinvidia. Tjoiia, e"tfiiiha qui sunt cypressini. ldem de cypressb
Qculi iui, id est prSe.JIcatores tui, qui tibi prbvi- qufld dictum est de cedro. Cum .dicit domorum ve-
dcrit ul ocifli cOrpori, erunt colunibarum. Intransitite slraruni, dat riobis intelligere Ecclesiam illarii de
dictuni est, id esi, eruiit reverS columbaJ,- id est geiitibus, jani aliquarituluni adultam.
sepiem virtutes habentes, quoedenbtanturper septeni CAPTJT II.
naturas coiumb_e. Columba enim .secus fluenta fia* , YOXCHRlSfI.
liilat, ut, yiso accipitre, semergatet evadat; meliora « Ego fl<3scanipi et Jilium convallium. Sicut li-
- liurii ihfef Spinas, sic aihica mea iiiffirjllias. »
"grana eligit, Slienosprillos nutril, rostro non Jacerat,
lelle caret, in caveTuis petrai nidiflcat, geiriifum pro VOXECCLESI_E.
cantu babet. Ita pra3dicatores sancli secus divinse r Sicut malus inter ligna gilvaram, sie dilecfus
' lheuij inter filios. Sub ufiibra illiug qiiem deside-
Sfifiplurae fluenta, qhibus eoruni iiTigdntur cdrda,
iniiabitaiit, ut eorurri mnnimento ab ineursu diabb- « faveram sedi, et fructus ejus dulcis guttufi hieo*.
Jico evadant: Meliora grana, id est, meiibres sehten- - Introduxit me rex in cellsfm viffariam, ordinavit
(ias, seilicet nori hEereticol-umeliguiit. Alicnos pul- « in me eharitatem. Eulcite me floribris, stipate me
los, id est ItomirieSj priinuni a Chiisto alienatds, < malis, quia amore Iangueo. Laeva ejus sub capite
qui piilli, id est, filii diaboli fuerant, doctrina sila _ meo, el dextera illius aropie__abitur me. i
iiutriuiit et exemplo. Rostro non lacefant, id est, Ego fiost Yox sponsi, et commovet Ecclesiam ad
boiias Senienlias basreticorum moTe lacerandff non passionem sustinendam, et proponit se eis ad exem-
peiveiJdril. FelJe careut, id est, ira irrationabili ca- plum, quia sine sua necessilate multa sustrntiit,--uf
feiit. incayernis peir» aidilicaui, id est, in plagis si dicerefr: Vocavi te pulchram et tu es, skui fUiutit
 H&T ENARRATIONES W. CANTICA. • im
iniefspinas. Sleut enirii spinae venlb inblae lafcerant. h. niGiis nfta bsec cbniemhit,et tameh liig sustenta-
lilium ac perforanl, sic filiae, id est, mollitiis saeculi tur; nbn posset ehim vigilare et ca3tera hujdsniodi
dediti, inspiratione diaboli agilaii, Janiant sanclani facere; si corptis his ritin reficeretur. Laeva dico sub
Ecclesiam; neelii "debesfugefe, imo sis Jilium, quia fcapilbel dextera "ejus, id est aeternilas taridem refci-
ego cuin hon indigebam fui lilium, id est, ego fui piet me quam mtidb oblineb sola spe. Sicutiaeva in-
flos campi, cl fui liliiim; scilicet punctus multis per- digniof est ^uam dextera; sic temporalia cblernis.
secutionibus, ego quidem qui fui liliuni ul pungererj fcimiSTCS.
fui "et liliuni; id est decus corivallium; id est humi- i AdjurO vds, fili_eHierusalem, per capreas cer-
lium.- Bene Christus flbri comparatur, quia sicut flos i vosque canipofuni, iie' Siisciletis, heque evigilare
per se nascltur, et est decus canipi, ita Chfistus sine i facialis. dilectarii, quoadusque ipsa veliU i
liumanb seniine natus deeus fiiil Ecclesiae et totius ECCLESfA;
mundi. Sicitt iiiulus.' Vox Ecclesiae sic [dicehtis : t Vbx dilee.ti mei : Ecce isle veiiit saliens in mtihi
Amiciis riieus commbnet ine ad passioncmjet.ego f .tibus, Iransilieiis cdlles. Simllis festdilectus meus
pafata sum oblemperare ei, freta ejus sustentanieii- i capreae hiririiiloque feervorhni: En ipse siat pOsi
to, qtii est ticui maitls: Sibut nialus attrathii vialores; * p"afietem ntisffuhi, respiciens per fenestrag; prb-
et bdore fruetus el bona nmbra, deiride ipsius fru- " ' spibieiis pbr Cahcellos; et dileclus infcus JoquitUt'
clus refeeliOiie polius quam Casterae arbores,-sic. t mihi: Sufge; pf tispera aniica mei, coluinba nieaj
Christus et odore boriae e-peralionis et uriibra,' id est i ftifmdsa mea; "ct vfini. Jam ehim Iiiems trangiit,
proteclibne,-quod cOnTertspiritualibus dbnis et fru- i uihbfa abiitet re*cessit; floresappafueruritinterra
ctu, idesteucbafistia, mfeliiisquanialiquis<.n_iiit_hi: . ^ hoilfa. fehipfis putaiioiiis ridvenit. Vox turtufis
Et inde subjurfgit: Sub ilmbra illius 'sedt. id estj irt i audilS est in lerra hoslra, flcus pi-btulit gr.osJbs
protecliohe ipsius contra aestum diaboli qiiiescurit;- l sUos. virieffi floreutes dederuht odbrem suum.
fructus ejus; id est cofpus et sanguis, vel fefeetio* f" Sufge,- ariiica lhea; speciosii mea; lit verii, coluhiba
iivini verbi dulcis jjutturi meo; id est cbrdi meti. f niea; iri fofaminibus pelrae, in cavefnis inaceriae.
Prster haec etiam introduxit the rex, scilicel qiii po- « Osteritie mlhi faciem tuain; soiiet vtix tua in aufi-
lens est me sustentare el defendere in omni tribu- i Jfiis meis; Vox cuim tua dulcis, et.facies ^ia de-
Jatione, hi cellam, in aliquantulani collectionem i cora. i
geniium, quae est conclusa flde et opcribus "sicut -Adjuro hos. Yox sponsi. Yideris aniicahj siiam
cella, sic mulliplicavit Ecclesiam; vinarium dicit, ainore ejits Jariguere, et jilhi iotam ih tranquillitatfe
quia Ecclesia propiriat vinum, id est aiuorem Dei ~ iffleniiset coiitempiatibrie persistere,' pTaebipii iiiiiib-
qao inebrianlur bibeiites,- adeo ht tibliviscantur pa- fibus et subditis ne peccatis et iiiribediehtiis flimfi-
rentum et prioris vitfe. Cum -istis oi-dhtavil in mi veant iilairi ab illa qiiiele : ut si ita dieeret, ^iiia
charitalem, id est ordirie disposiiit hi me chafilatem; amica hiea ariiore meti languet, ideb Vbi ddjhrd; fi-
scilicet ut in pfimo loco securidum digiiitatem dili- tim Rierusaiem, id e"st,qui esliS generati in visitifib
gam Deiim, et eum ex totis viribiis, deinde prtixi- pacils; plridpreas cervbscjWe catnporuni; iii esl si^viil*-
mum,- et hoe diversis gradibus. Primo Joco,-patreiii * ,tis liabei-6 capreae natiiras 6t iervi, qu_is habeiit sih-
ad-ullimuin,- inimicuin, et hoc pVopfer Deuni. Ftih- cli.Naturacapffeaeest alfapeterti, ctarliiiiiiiiu^esse,
datur autem hoc ordine charitas in nobis, ht pfius iiiide dorcas vocatiir, id est clare viiJeiis; hiuridk
nosipsos diliganius; et p"ostea proximuni,'id esilii , pabiild eiigefe; si traiisflgiitur sa^iitd sfcitsfelpsariisa-
eamdem naturam quam in nobis salvari voIhirit5Sf hare, iiasancli et altitiiflihem vifiuttim petiiht,'et;
ubique eamdeni salvari velihius/et quia naturani Scfiptufas clare ei subtiliief ihtuehtufi ei mundo
nostraln diligimus,- nd dilebtionem Credtoris htijus p*abulb divini verbi Jteflfcihrituf, et gi aliqua sa-
naturae perducimur, et ita*dilectio Del tjifaedigriiof gitta SikBtili -viilnerahluf; pbenitfenlia fet tirationi-
habetur, posterior fempdre habetun Ufide *Jo&'h*ne& l cufant y; cuffehtes ad Chrisium qui, qiiasi
* Si- quis fratrem quein videt ntiri diligil, Deuiri K aicianius; "ejicit ferfurii de vfllriefaiis. Cervi liaec
quem non videt quomodo potest diligBrfc? (PJodn-. itatiira es"t ht velbcitef ciiririit, et cdni' plufes
iv.J t Et quia baec mihi fecit; ideo amote e*us IbH- Ifanseiint de"1666 atl Ibcuhi ,' adjuva'iit i'e invicehi
gueo, id est, usquead defectum carnis me affligo,'fcl siistingfe tin&a ciijiiluiri, degliiliuht S^fperiteifi , e"t
quia sie langueo,- ideo futcite me; id esf/ ferte milii pbstea feeiiffiint a& vinthi fbniehi, qliSsi haustb
consolationem ex initiatis et peffeciis;. Per fJofeSj ejifciunt veheriiihi et ffehbvarituf, ita Saiifctivelofcitef
iniiia ;-per mala matura opeia; seilicet peffectorum. cufriihiper liunchSinpum muhdi tfehdentes ad ve-
Sunt enim cousolationes sanctorum bona opera alio- faih patriahi; el pottarit ihvifc'eihohefa sua cohipa-
rum. bmva.ejus. Dicit Salomon Provi TII : < Longi- tifentes sibi et hecessarik hiinisiranfes, et si ali-
tndo dierum in defctefa ejusj et in sinisti'a ejus divi- quandb tenenum, id festIhsbifatioiiehi ^iaboli fece-
tia3 et gloria,- * et ita Mc accipimus per I-evam, seti perunt," recurrunt ad Cbfistuiii fohiem.vivuih", qub
. skistram," leinporalia;- per dexteram, aetefna. Et iride et venenuhi diaboIiTjiiod fecepefuiit evbihaht, ei
qicitsponsa :t Amore ejus Jangueo;» sed ipse mfehoh Deo renovantur. Si iales iieri viiliis, filiaeJlierusa-
deseret,.^uia « la^va ejns, V id est, ha>c tempbrSliS lem, idest vbs Jidliub terifefi: adjuro "vdshe aiiiicarii
guat sub capite meoj id est; sub mente mea, quia irieam sh"seitetif5,i"dest, aif IlJa"fjtiletS nfehtis Iri qua
4199 ANSELMI LAUDUNENSIS _ 1200
languet, conleroplando Deum, dimoveatis, ut opor- j i ve est, amica mea, id est, quam ego de omnibus"
teat eam laborare pro vobis, neque evigiletis, ut quo- -elegi, columba, propter simplicitatem, formosa, se-
quomodo ejus quietem peccando pro quo , si per- cundum .irtules; et sie veni, quia alios acquirere
ceperit, laborabit, inlerrumpatis, et si non oporteat est tuum ad me venire. Jam enim. Haec quoque
eam laborare. Vox dilecti mei. Yox sponsas. Intelli- verba Chrisli, sed sponsa repraesentat sibi dicta:
gens affectionem sponsi erga se cum interdixit ne Dico, surge, praedica,etprsadicatio tua non erit in-
excitetis. Vox haec, inquit, est dilecti mei, id est, fructuosa, quia infidelitas et persecutio jam cessavit
qui hoc praecipit me diligit, et quia dixit quoadusque iu gentibus, et hic est, hiems, id est infldelitas jam
ipsa velit, intelligo quod vult ut descendam ad ali- cessavit in gentibus, non qiiod adhuc fidem recepis-
quos generandos Deo; ad quod dat mihi exemplum sent, sed habiles se praebebant. Vmbra, id est, per-
sui et auxilium, de quo item dat nobis Apostolus et secutio, id est, grando contundens, jam abiit et re-
exemplum et aucttiritatem , cum dicit ad Philip. i: cessit, id est, in tantum jam cessavit, ut quLperse-
« Cupio dissolvi et esse cum Christo, > multo me- quebantur, modo sequantur, flores, id est initia vir-
lius, manere autem in carrie necessarium propter tulum, apparuerunt in terra nostra, id est in Eccle-
vos scilicet ad tempus. Ecce iste. Ponit exemplum sia, quie est bene culta. Tempus putalionis, id est
ipsius, ac si diceret: Bene debeo descendere ad ali- ]J purgalionis, id est, superflua resecandi per poeni-
quos acquirendos Deo, quia ecce sic fecit ipse, et tentiam, et si qui noluerint, per excommunicatio-
hbc est: lste qui ita me commonct venit in riaturam nem extra Ecclesiam abjiciendi. Vox tarturis,id est,
bumanam, saliens in montibus, id est, pedes ponens admonitio Spiritus sancti, bene recepia, in terra no-
et habilans in illis qui sunt mon„tessecundum perfe- stra. Turtur quae alta pelit, proprie Spiritum san-
clionem el emineniiam virtutum, et etiam eos salire ctum significat, cujus est conferre altiludinem vir-
fecit sicut Paulum , quem ex persecutore cito fecit tutum. Columba ilem quae in vallibus habilat, pro-
summum praedicatorem , saliens dico in montibus, prie significat eumdem spiritum, quia ipsius est
transitietis colles, per quos illos aliquanto inferiores dare humilitatem. Ficus, id est, Judaea, protulil et
montibus, in quibus licet non ita Deus saliat sicut dimisit grossos suos, id estinanes fructus, secundum
in apostolis et in caeteris montibus, tamen transilit carnalem intellectum legis, qui non perveniunt ad
eos, id est, umbra sua tangit eos, quia quamdam maturitatem, quia non perducunt ad perfeclionem.
cognitionem mysteriorum suorum ostendit eis, licet Judaea propler inania opera sua ficui comparatur,
non adeo plenam , sicut perfectissimis. Similis, et qua3fructus facit inanes, id est grossos qui nunquam
bene polest salire, quia similis est caprem, quia nun- perveniunt ad maturitatem. Vinem, id est, Eccle-
quam naturas capreae adeo quisquam habuit ut Chri- lJ siam ingredientes, florentes, id est, beneoperariin-
stus. Similis est hinnulo servorum. Ipse est enim fi- cipientes, odorem dederunl, id est bonam famam de
Jius cervorum, id est prophelarum el patriarcharum se emiserunt. Per ha3c omnia, scilicet cum dicit:
qui veloces cervi fuerunt. Christus hinnulo compa- Persecutio jam cessavil, et alia liujusmodi, notat
ratur , quia sicut hinnulus levis est, nulla carnis slalum Eccleske jam bene in gentibus adultae, et
mole oppressus distinctus maculis, ila Chrislus nulla propter hoc, surge, amica mea speciosa, labora in
carnis mole pressus fuit, et dislinctus omnibus vir- aliis, et ila veni, columba mea, in foraminibus pelrm,
tutibus. En ipse. Ostenso exemplo in Christo oslen- Nidiflcat quidem columba in petra, sed non clausa,
dit sibi auxilium ejus adesse, ac si dicat: Laborare potius ubi sunt foramina, id est receptacula, et pro-
debeo in acquisitionem aliorum sicut ipse fecit, et tectiones conlra roilvos et caeteras importunitates.
perficianij quia est paratus auxiliari mihi, quod est: Per petram habemus Christum, propter soliditatem,
Ipse stai, paralus ut auxilium ferat incipientibus, in quo sunt foramina id est receptacula, quia tgse
pqst parietem nostrum, id est in carne nostrae na-. nullum rejicit ad se venieiitem, et ipsis est prote-
turaa, quae in aliis praeter Christum proprie dicitur ctio contra ha3reticos et caeleras impugnationes dia-
paries, quia est murus inter Deum et homines, quo- '.r*boli; vel per foramina recipiantur plagae, propriae
niain caro est fomes peccati. Habent aliae Transla- " Dominici corporis, quas jubetur Ecclesiaannuntiare
tiones posl tedificationem, quia quicunque incipiat et in ipsis. fldem vestram fundare. _55dificatquoque
asdificare in "virtutibus, Christus slat post parietem, columba in cavernis maceriae. Dicitur roaceria coa-
id est, latenter administrat auxilia, respiciens per fe- dunatio lapidum, ubi sic sunt lapides ordinali quod
nestras, id est, visitans et consolans eos manifestej nullus defluat, et ibi sunt cavernae,"id est, quasdam
per apertas Scripturas, ut per Evangelia, vel per mi- receptacula. Per maceriam signiflcantur quiexdi-
racula manifesta, prospiciens per cancellos, id est per versis gentibus aggregantur in unione fidei Eccle-
strictas et obscuras Scripturas , ut per prophetias, siae, et sic sunt ordinati ut nullus defiuat vel dissen*
vel per incognita miracula, vel per Judaaorum ex- liat a catholica instilutione, et in ipsa sunl cavernae,
caecaiionem, etc. Cancellus est strictum (orameh id est> ipsi sunt receptacula omnium ad se venien-,
raaceriae. Diteclus meus loquilur milii, et prospicit tium, et talis breviler est collecla sententia. Surge,
me,et commonetme, ubi eumannuntiem hoc modo. amica, et sis columba in foraminibus petrae et ca-
Surge, id est descende de tua contemplatione ut ali- vernis macerise, id est, cum simplicitate annuntia
quos mihi lucreris. Propera, quoniam tempus bre- Christura.qui non excludit venientes, sed protegit;
 120l' ENARRATIONES IN CANTICA. t£OI
et praedicaplagas ipsius, et vitam sanctorum an- Aipsis et per ipsos, tisque ad cognitionem' Jnferfo'
nuntia imitandam, in quibus erit refugium ad eo- rum. -
rum sectam accedenlibus. Ostende mihi. Haec quo- CAPUT III.
que verba -sunt sponsi, sed Ecclesia repraesentat ea. f. In leclulo meo quaesivi per noctes quem diligit
Dixit mihi sponsus, t Surge, >et haecetiam dixit : f anima mea : quaesiviillum et non inveni. Surgam
f Ostende mihi, > idest/ut piaceat mihi et eliam t et circuibo civitatem, per vicos et plateas quaeram
nt mlhi sis honori, faciem tuam, id est bonam ope- f quem diligit anima mea: quaesivi illum et non In-
rationem tuam, et vox, id esl, admonilio et corre- f vefli. Invenerunt me vigiles qui cuslodiunt civita-
ptio, tna sonet in auribus meis, id est, sis mihi dele- f tem. Num quem diligit anima mea vidistis? Pau-
ctabilis, etvere placebis mihi, quia suavis es, et fa- t lulumeum pertransissem eos, inveni quem diligit
cies tua decora, id est, opera pulchra, cujus vox' et f anima mea: tenui illum, nec dimiltam donec in->
cpera ahquando mihi displicuerinl. f troducam eum in domum matris meae, et in cu-
meae.i
€ Capite nobis vulpes parvulas qu_e demoliuntur t biculum genilricis
J» lectulo meo. Yox minorum , et ubi ostenditur
i vineas; nam viuea nostra iloruit. Dileclus meus
effectus praedica-
t mihi, etego illi, qui pascitur inter lilia, donec ®_ conversio minorum, manifestatur,
modb mino-
t aspiretdies et inclinentur umbrae. Revertere, si- tionis majorum, ac si ita responderent
Deum ut nos inspi-
f milis esto, dilecte mi, capreae hinnuloque cervo- res: Tu, maler nostra, precaris
< rum super monles Bethel. > ret, quod nobis necesse est, quia aliter ad ipsum
venire 11011 possumus , quia per priorem vilam vo-
Capite. Iterum verba sponsi, sed Ecclesia reprae- luplalum nostrarum invenire ipsum non possumus,
ncntat ea, etrogat sponsus amicos suos ut juvent et lioc est quod dicit: In leciulo meo, hoc est, in
Ecclesiahi, scilicet removendo hserelicos, ae si di- mundanis voluptalibus, in quibus omnino quiesce-
cat: Dilecte mihi, surge, et amicis suis : Capile; id bam, qumsivi illum. Mens enim, cujusque naluraliter
est circumvenite, et sententias eorum falsas et inu- soranial bonum et invesligat. Qusesiviillum dicq, sed
tiles demonslrate; vulpes, id esthsereiicos, qui pro- per noctes, id est per ignorantias, scilicet per Juec
ter calliditatem vulpi comparanlur ; vulpes parvu- temporalia, ut. si quis per divilias exspeclat sufli-
las, id est, qui se humiles et juslos ostendunt ut po- cientiam. Illum quidem quem modo diligit anima
tius decipiant, ideo dico capite, quia demoliunlur, me«, id est tola affectio mentis meae, el non inveni
id est foyeas faciunt et corrodunt vineas. Nam vi- illum. Non enim potest aliquis Deuni adipisci per has
uea, et opus est ut capiantur, quia vinea, id est Ee- dilectiones. Qubd bis' ponit quwsivi, notat affeclio-
clesia de genlibus, quoniam magna cura exsolvi, flo- " nem quaerentis , et' multiplicilatem inquisilionis.
ruit, id est, jam inilia quaedam in se ostendit vir- Surgam, elc. Quia in leclulo non inveni, ideo sur-
tutum, cujus fruclum parant haeretici irnpedire. Di- gam a leclulo, scilicet relinquam mundi appelilym.
leclus meus, ac si dicat: Praedictls modis monet me El circuibo, scilicet fragiles diligenter convertam, et
amicus meus, et ipse dilectus meus semper est mibi inquiram eognilionem Dei, civitatem, scilieel ma-
auxiliator, et ego ideo ero ei "obediens, et adhae- trem meam Hierusalem.convocationem quidem san-
rens, in quantum polero, ut acquiram aliquos illi ctorum, quae mijii praedicavit, per vicos, id est in-
qui pascitur, id est, delectalur ef reficitur, inler lilia, quirendo ab illis qui- stricliora praecepta s.ectantur.
id est, in operibus illorum qui sunt lilia, id est can- Per plaleas accipimus illos qui laxiora praecepla se-
didati in virtutibus, donec aspirel dies, id-est, com- quuntur, ut conjugatos quibus licitum est_,.mjnido
munis resurrectio, quae eril lux vera, el reficiet nos uli. Qtiwsivi illum et. non hweni. Ponit._causam
omni exsultatione post labores liujus vitae, et donec quare ab istis quaerat quoniam prius qu_esivi ubi
inclinentur umvrm, id est, trariseaht ignoranliae hu- -non erat, et non inveni. Invenerunt me. Dixi surgam,
jus vilae. Interim delectatur Deus in bonis operibus surrexi et quaesivi; et me quaerentem invenerunt, id
nostris quae poslea non erunt. Revertere. Ipsa Eccle- Q est meam affectionem cognoverunt vigiles; id esl.san-
sia volens laborare ad correclionem aliorum genti- "cti pastores qui custodiunt Ecclesiam Dei,-Cum di-
lium rogat ipsum Deum ut juvet eam, scilicet osten- cit se prius inventam quam invenisse, notat nobis
dat semetipsum illis acquirendis, et hoc est, rever- vigilanllam et diligentiam quam debent habere pa-
tere, id est, condeseende istis, et aspira eos inte' slores in Ecclesia, scilicet ut ex quo movetur ali-
rius, quia aliter labor noster erit infrtictuosus; vel quis compunctione, parati sint pastores ul eum
revertere, quia ab eis per peecata primi parenlis re- commorieant, et ad notiliam Dei pfertrahant. Num
cessisli, reverlere ad cognitionem, et ut habiles in quem diligil. Invenerunt me vigiles ita dicentem eis:
istisdico. Revertereel estosimilis caprem hinnuloque Num vidistis? id est cognitionem amici mei habui-
cervorum. Natura caprae et liinnuli esl, ut lieet in stis; per hoc quod dicil prius locutum quaerentem,
suiitroitate moutium habitent, descendant tamen in cum prius a vigilibus inventus esset, notat diligen-
colles, ut ab inferioribus videanlur. Caprem dico en- tiam et magnam affectionem quaercntis.. Puululum.
tis super montes Bethel, id est, domus Dei. Cum Quaesivi ab illis, sed eorum ostensione.contenlanon
enim Christus liabitet "in montibus, id est, in emi- fui, sed transivi altius quaefendo-eum, el per.ipsos,
"nenlioribus propler viriutes, rogatiir deseendere ex quiaipsi me ins.ti-uxerunt"quomodo" eunj qusBt_5r*
 1203- ANSELMI LAflDUNENSIS 1204
debemus, et tandem inveni, scilicet bonitatem et A sum Salomflnis, et Ijpc pqteg .cognofcepe per haec
dulcedinem aliquantulum degustavi; paululum ideo intersignia sua qua. pmnia in nie reperies. Hoe di-
dicit, quia sine magno labore cognito Dei habelur. dt: En lectuluni, Salomon, id est in manifpsto, babes
Ex qup enim percipit Deus affectionem quaerenlis, quia inter nps esf lectulus , i|| pst tales sunt infer
ipse seipsum offert, et sponte ingerit. Inveni dico et nos in quibus qpiescit sinp gffpnsi()jipyerjis papifir
tenui, id est firmiter adhaesi: nec dimittam donec in- cus, et hunc lectulum qmbiunt sexaginta forles, id
iroducam eum in domum malris mem, id est in ple- est custodes habemus in Ecclesia. Per sexaginta
nitudinem genlilitatis, quas me in carnalibus fdesi? liabemus pprfpctos in depem praeceptis. Forfps ideo
deriis educavit,*. in cubiculum geniiricis mem,id est, dicit, quia liumiles sunt et potenfes resistere ajiverr
donec faciam aliquos de gentibus sibi Iectulum in sariis; pf hi qmnes sunt plecti ex fprtissimis Israel, id
quo quiescaf sine "offensa. Matrem dicit quantum ad est virorum qui sidpnt Deiini, et oriines hi sunt ie-
educationem, genitricem quantumad creationem : et nenles gladios, id est yerhum Dei, onniesque liene
noiatur hic Ecclesia in eo statu in quq plenitudo sciunt illo gladio percutere, et, hoc est, ad bella do-
gentium subintravit. clissimi. Hic datur nobis intelligi quod tales debeant
f Adjuro vos, flli_eHierusalem, per capras cery.os- pastores esse, qui cum habeant divinam scientiam
t que camporum, ne suseitetis neque evigilare far. " interius,scianfetiamconvei>ientereamexponei'eprae-
« ciatis dilectam, donec ipsa velit. Qu_e est i_staqjiae dicando [unicuiqup secundum modum suum. Vnius-
* ascendit per desertum sicut yirgula fumi px aro- - cujusque ensis,' id est verbum Dei uuicuique eorum
« matibus myrrhse et thuris et uniyersi pulyprig pir comniissum facit unusquisque super femuf suum, id
c gmentarii? En lectulum Salomonis s.exaginta fpr- est carnem suam, quia unggquisque mmiiftcatjpnem
'«tes ambiunt ex fortissimis Israel, omnps tenpnles carnis quam aliiiS,praedicat, \n seipso ipse de-
_ gladios, et ad bella doctissimi nniuscujusqjie en- monstrat propter tioctiirnps iimores, jd est pro-
<sis super femursuumpropter timores nocturnos. 1 pfer occuljas di_})J.QjJ cpncursipnes et spgpstio.;
Adjuro vos. Yox sponsi. Yidens namqup Christus nes.
affectionem hujus introductae gentfjitatjs, quae jiicij. - f Ferculum fepit vsibirex fjalomon ^p Jis.nis Li?
Introducam eum in domum malris mem, praepipit ite^ «bani, cojumnas ejus fecit argenteas, j-ejdipatOj
rum subditis ne eam inquietent, sicut supeijjis fepif rium aureum, aspensuni purpureun), me,dia cba-
de malre istius. Qum est isla, YpxJudaeqriim. Yjden- t rifate constravit pi'optpr fjlias Hierusalem. Egre?
tes tam plenariam conversjpnpni |_g_itiljum, admjr t dimini, et videfe, flljae Sion, regem Salomonein
Tantes dieunt: Qua3 est jsla gum asgendit de yirtute n c in diadeniate qij.qporpnayit eum mater §jia |n die
in virtutem, tendens pervpnire ad ip£um Ijeum per - t jlesponsatiofijs illips, et in d|e iaetitjap cprdis
desertum, .id est pjsr tolam gentilifatpjn, gpae tlicjfur -^ejus. 1
desertum ab omni .cultu. diyjnp, §cil|cet gine cirr Ferxulum fecit. Qstendit hic Ecclesia quasdam jnr
curacisionibus ef caetpris institulis legnJibus, quEe tprsigui^ Sglonionig ip se inveniri per quih cognpscer
nos babemus? Ascen/Jit djcp sfcift yirgiila, id esj pep.a rgfur spojisa veri paciflci; ostendit ef alia. Fereulum
-et graeilis, attenuat.o sorpqre, nqji impingjiiito, jjusp -dicitnr splla pprfaforia, p^ictaa ferpnd.q, in qua se-
-virgulasit, funii, id est Jeyls, iui.Jp pqiijipre pepc^- detgndex, acsidicpi'pt: Praeter baec pri^dicta fecit in
torum preegravetur, qujn lijjgra njtmn pptat. Fumi, nobis quosdam Judice^ in quibus et per qups ipsp
-dico, non qui nocea.t ocplis, sed quj grocedat ea;qrq- judicaref, et hos lalps pon elegit debiles vel immun-
matibus, scUicetpx qiiplibet gejiere .virtutum, el de-- dps, spfi de tignis Libani. Per ligna nptamus quod
terminat ipsa aromala pej' partes ejini djpit myrrhm rpjiusfi siijt, nep fj/angaptur adversis. Per Libanum
et thuris. per royrrhajn gjgnjijcamus ijlqs qui dediti quod ipleiprefatur cqndidatio, significatur quod
-sunt amaritudinibns -earnig ut
m^rtyres. Per thjis, munji sjnf et candidati yirtuiibus. Columnas , id est
quod orationes significat, Jjjifyemugillqs qui oratip- sustentalores, judi.ces scilicet perfectiores in quibus
ni insistunt, .et faljs pst sejitenlia ; Ascendunf qui- D alii iniiitunlur, fecil argenteas, id est plare linnien-
dam permoitifip3li.onero, qpidam proferiinf Deo bq-' tes suinmo nitore divjni eloquii. Reclinglorium au-
num odoren), scilicet deyotionem grationum, pjtnoji renm. Reclinatorium esl illud in quo j-eponitur ca-
solum per haee duo genpra yjrtufum ascenditur, sed put alicujus ad requiem, per quod intelligimus illos
per universum pulyerem.-Perpigmentuniaccipinnis quj divinilatem Dei polius inluenlur, et hi sunt au-
quasdam virlutes; per pujverem, eas redactas in rei, id es\ radianfes cbaritate et sapjentia. Ascon-
quamdam vilitatem. "Nonenini yalent yirtutes in ar- sum, i,d est asceudentes per gradus virlutum qui
roganlia, sed debet homo vilem seipsum reputare, quasi npn ascendunt, quia ex se nil boni faciunt, sed
-recognoscens se sibi nunquam posse suflicgre. En Christus ilscenditin eis, per queni vel cujus auxilio
teclulum Salomonis. Yox ipsius Ecclesiae de gentibus Jjonum omne facimus. Hos tales.fecit purpureps, id
respondentis. Invitat Ecclesia de gentibus Judaeos psf paratps cuilibpt persecutioni, et hoe consiravit,
ad amoiem Christi, sicut regina Austri (7Ji Reg. x) id est, ornavit charitate, scilicet ut charilas ca3-
de longinqup veniens audire sapientiam Salomonis teris omnibps virtulibps esset ornamentttm, sieut
eos.praesentes et familiares ad idem invitaret. T.u perpulchre deducit R. Paulusj (I Cor. xm). Chari-
quseris quis ego sum, et egq tibi dico quia sponsa TJtale dico media, id est quae ab pmnibus pbsspt
 1203 ENARRATIONESJN CANTICA. -' 120G
sequalitefparticipari, yel constravil charitate, id est A tes : oculos dicp columbinos absque eo quod intrin*
cakeras omnes yirtutes inferiores, et constratas, quia secus tatet, id est prteter .intentionem quse longs
nisi per cbaritatem nihil proficiunl, ut ample decla- pjalclirior est. Capilli tui, id est proxime adhaerentes
ratD. Paulus (IQgr.m)- yel, media, videlicet pra- capiti, et subtil.es ac graciies sicut veri pauperes,
^dietarit ferculum, et caetera in medio posita constra- suntisicttf grex caprarum. Grex propter. multitudi-
yit. Ei.ha3C pmnia prnameiila posqit jn nobis rex " nem : caprae dicuntur, quia et aila pelunt et caeleras
propler fijias Hierusalem, id est p.ropter minores et" viifules liabent capi-ae, quas praediximus; qua~
adliuc leneros animaijdos, ut et ipsi properent ad ascendunl de -mqnte, id est de eminentia-yiriutum^
istas dignitafes, seilicetut fiant fefculuni, asceusus, iendentes ad perfeciionem. Mbulem dico Galaad, id
et reliqiia .omnia shniljter. Yel pi'ppler filias Hieru- est ubi est acervus testimonii; sancii enini non cp.ri-
salem dicamuSjPjppter ju^aeos s.cili.cet,utJ.jidaeicon- tinent virlutes lacitc, sed proferunt roultipliciter
siderantes dignjtatem nostram cpnyertantur. Egre- testiraonium Christi. Galaad dicilur ideo acervus
djniini. Itpjn*vpx E^clesiaede gentjbus ad Jmteos, testhnonii, quia Jacob et Laban avunculus ejjis ibi
ac si diceret: Per hagcomnia ofnamenta polestis me construxerunt acervum lapidum, quasi pacis su»
cognoscere spopsam CJirisli, et ideo ut vos talia ha- teslimpnium. Dentes tui, scilicet qui sujil in genis
Jj.eatis, fitim Sipn, j,d egtyps Jud.ei. Poiiif Sion pro BJ fundati, ct per quos conteritur cibus, spnt illi
tpta Judaep. Egredimmi, id esf djpiissa carnalitate sancti qui conterunt Seripturas et inferipribus ih-
.Christo adhaereatis, et ut egrpdi pp§|jfis, yidcte, id lelligibiles reddunt, et hi tales sujit sieut greges
est considerat^ rpgem Safqpwpem, id est .Chrisium tonsarum : greges, quia multi tonsa3, ideo quia sicut
in diaclema{e,id est yicjtpria passjqjiis guajii conse- «vis in tonsione deponit yetustatem suani, ita isii
euljjs est per jnafrejn suam. _sci|ipptSyiiagogapi,(jjiae deposueruuf omnem suam yelustatem, qnm ascen-
eum cruci alfixit. yej ajifg.i^cpnsiderglgCliristunj in diint de lavacro. Ascendunt quidem sancli ad virtu-
diademafe, idest in passione jn qua,coi*.onaijidevicti tes de Iavalione baplismi, et omnes secundum ma-
diabpli pblhujit; qua pags.ipne cgroijavjlpupi mater jorem sui parlem tam oculi quajn caput et dentes,
$1111,spilicel Syjjggpgaquje euni cruci a_lis.il.Malpr sunt geiierantes Deo fllios ex utroquepopulo, scili-
dico quaj corpnavit pum in dij: de^pofjsalipnisilli}is, cet Judaico et gentili. Omnes sunf gemellis fetibus
id esl Clirisfi, p£ guandp -Cbjistus factus esf sppii- qijia unusquisque fideih habet et opera. Sicut yii(a
sus "Ecclesiae, scijjcel in utprp jjrginis piinip. coccinea labia tua. Vittae oflicium est capillos con-
Diciluj' eiiijn tljalamu^ sppnsionj| VPJJfepillius, " stringei'e circa caput, ila labia, id est praedicalores
quia illic djvinifas jiingens se liunraiiae nalurae, per quos loquitur Deus, constringunt capillos Chri-
a qua per peccatuin diyisa fjieraf, sppiidep se deinde V sto, iie diftluant a capite. Coccineam dicit propter
easlpris ejpsdeni^naturae.'Secundo et niflju^ ad pro- Doniinicae passionis rubedinein. Vel per capiilos
posiluin, dicinius spoiisipnem factam psse.in g;is- Ppssunt accipi cogitaliones qua3a menle dependeut
sibne his qui in ipsa fidem fundayei^anf.p filjae et eam priianl. Ipsae enim cogitationes coercentur
Sion, cbgnpspjle ipsuni regem in die twtifim coxdis priedicafipne divini verbi, et cifca menlem cpnstrih-
ejus, id esj, rpsuiTeclipnem ,et ascensionem, et alja guiilur. Eloqnium luum, id est doctfina lua, dtdce
consideraip qjiae pmnia yos feyocahnnt ad ainorpm hutjiens sicut lac. Sictit fragmen mali Punici. Ma-
ipsius. luni Punicuin exferius est rUbeum, sed cum frari-
CAPUT
f » ! — IV. gitur intus apparet candidum : ita genmtuce, id cst
f Quam pulchfa es, amica mea, quam pulchi'a es! saneti 1111 perfectiores infus sunf sicut dentes, exte-
t oculitui cblujiibarum,absqueeoquodiiiljiiiseciis rius sunl trili multis persecutipnibus, et sunt viles
t Jalet. Capilli lui skut grex paprarum quae ascpn- mundo. Intprius vero' cogiiiti inveniuntur candidi
t derunt de monte Galaad. Deiites tui sicut gi'ex multis viiiulilius, absque eq quod intrinsecus laiet,
t tonsarum qua3ascenderunt de lavacrp. Qmnes ge- id est intentione quae longe' pulchrior est. Sicut
t mellis felibus, et sterilis non esf inter pas. Sicuf n. turris David collum, id est sancli, perquos descep-
t.coccinea vitfa labialua, et eloqujuni lutim dulce. dunl Scriptura ad inferiores, habenl et caeteraolJi-
t Sicut fragmen mali Punici, ita genae lure absque cia colli; suntque sicut turris, id est defensio alio-
i eoquod intrinsecus latel. Sicjif liivris David col- i'um ad eos confug;ienliuni,in qua habitat et miliiat
f lum tuum, qua3aedilicata est cum propugnaculis. yerus David; qum turris est mdificata cum propu-
f Mille clypei pendent cx ea, pranisariiiatnra for- gnaculis id est firmis et opfimis sententiis, quibus
t tium. Dup ijbera tua siciit diio hinnuli capi'esege- proeul pellantinsultantesinimicos. Mille clypei sunt •
f melli, qui pascuntur in illis dpnec aspiref dies,'et immorantes circa collum, habent illi propugiiacula;
5 inclinentur umbr_e. > prodeuntes vero ad bella accipiuntabillis qui col-
Quam piilchra es. Ypx sppiisi considerantis affe- luni sunt universas sentenlias quibus se prbtegani,
ctionem illius gentilis Ecclesiae, quaevellel quascun- ethocdicit per mille clypeos;'et accipiunt 'etiani
que posgetin amicassibl attrahere, bomineiidat eam alias sentenlias quibus devincant alios ct sibi attra-
inde. Oculi, id est, fui provisores et diligenter in- hant :"e't hoc est qiiod supponit omnis arniatura
luentps Scripturas, gunt columbini, id est siniplici- foriinm. Duo ubera, id esf prsedicatores tui. in qui-
*r iDtuenfes, ef oipni inleripri simpJicjlate fulgen- - bus ccntinetur
•'! ,,'. doctrina sancta ex. ?gentili et Judaico
',_.._....._:_
 1207 _ ANSELMI LAUDUNENSIS 1208
populo : vel eliam ipsi populi qui doctrina nulriun- A est anathema, quod est separatio, videlicet tales
tur, sunt sicut duo hinnuli caprem gemelli, id est revocabis Domino qui jam non lantura dicebantur
virtutes hinnuli habent et capreae, et sunt gemelli, separati, sed ipsa separatio a Deo. Goronaberis dico
id est sibi similes, et assenlientes in eadem insiitu- - de cubilibus, id est de illis in quibus cubat et quie-
tione. Yel possumus accipere per ubera duo Testa- scit leo, id est diabolus manifeste saeviens. Et haec
menta, quaejara a se non dieuntur dissenlienlia; vel • est sententia : Praemium reeipies, et pro apertis per-
potest dici de omnibus praedictis. Pascuntur, id est secutionibus sicut pro supra diclis, et coronaberis
reficiuntur et delectantur, in liliis, id est in candi- de montibus pardorum, id est de hsereticis quos de
datione et suavi odore 'bonorum operum. Interim inimicis etiam convertis, qui dicuntur montes - pro
dico donec aspirel dies, scilicel aeterna beatitudo, nimia; elalione pardi, quia dislincti sunt variis seclis
et inclinentur umbrm, id est transeant istae igno- et haeresibus, sicut pardus variis maculis. Vuine-
rantiae. rasti cor meum. Dico, veni, coronaberis, quia valde
t Yadam ad montem myrrhae, et ad colles thuris: te diligo, et lioc dico, vulnerasti cor meum dilectio-
«Tota pulchra es, amica mea, et macula non est in ne lua. Sororem eam nominat, quia de eadem na-
«te. Yeni de Libano, sponsa mea, veni de Libano, _ tura est secundum humanitatem, et cohaeres regni
«veni, coronaberis, de capite Amana, deverlice Sa- per gratiam adoplionis, ut deducit D. Paulus (Rom.
- «nir et Hermon, de cubilibus leonum, de monlibus
vm; Gal. iv.) Vulnerasti dico cor meum. Repelilio
« pardorum. Vulnerasti cor meum, soror mea spon- prae nimia affeclione dilectionis. Yulnerasti, dico 4n
« sa, vuinerasti cor meum in uno oculorum luorum uno oculorum, id est quia uniuntur in me una con-
«et in uno crine colli lui. Quam pulchrae sunt spiciendo et inquirendo illi qui sunt in te oeuli, et
«mammae tuae, soror mea sponsa. Pulchrioi-a sunt similiter illi qui sunt crines tul, ideo etiam vulne-
«ubera tua vino, et odor unguentorum tuorum su- rasti cor meum, quia mammm tum, id est doctrina
«per omnia aromata: Favus distillans labia tua, tua quod est Jac nutriens sunt pulchrm, Id est sua-
< sponsa, mel et lac sub lingua lua, el odor vpsli- viter Deo nutrienles populos; ubera tua, id estipsa
«mentorum tuoruni sicut oJor lliuris. Hortus con- tua doctrina, sunt pulchriora vino, id est omni
« clusus, soror mea sponsa, horlus conclusus, fons mundana sapientia quae inebriat et superbire facit
«signalus. Emissiones tuae paradisus malorum Pu- " habentes; et odoY, id est boua fama spiritualium
«nicorum, cum pomorum fruclibus, Cypri cuni graliaruin quae in te sunt, superat omnia aromata,
« nardo, nardus et crocus, fistula et cinnamomum id esl omnia terrena unguenta, et proplpr hoc ideo,
«cum universis lignis Libaui, myrrha et aloe cum Q sponsa, vulnerasli cor meum, quia labia tua, id est
«omnibusprimisunguenlis. Fons hortorum.malorum ' praedicalores sancti, per quos loqueris, sunt favus,
« puteus aquarum viventium, quae Huunt impetu de " id est vas mel conlinens, id est dulcissimam -doctri-
« Libano. Surge, aquilo, et veni, ausler, perfla nara, et non aliis deneganles, sed sunt dislillans
«hortum meum, et fluent aromata illius. > favus, quia verbo aliis praebent nutiimentum. Sub
'
Vadam ad montem mtjrrhm, ac si dicat ipse spon- tingua tua, id est in abscondilo cordis lui: quod
sus : Talia sunt membra tua, ei ego praeter hpc fa- dicilur esse sub lingua, quia quod ibi est manifesta-
ciam omnia meliora, conferendo et multiplicando tur \~evlinguaro; est mel et lac educans parvulos,
graiiam, et hoc dicit: Vadam, id est conferam gra- educans et adultos. Per lac, quod est nutrimentuiu
liam ad montem myrrhae et ad colles thuris. Per puerorum habemus doctrinam qua minores educan—
montem myrrhae babemus martyres, per colles fhu- tur; per mel quod pueri gustare nolunt, nec ubera
ris confessores qui praesenlanl Domino suavem odo- matris parum inde lacta, sed adulli libenter come-
rem oralionum, et merito hoc tibi faciam, quia tota dunt, habemus doclriuam qua majores pascuntur.
pulchra es, el macula, id est crimhiale, non est in te. Yel aliter, mel el lac, id est hiECcorporea alimenta,
Et quia talis es, veni ad me de Libano, id est de suntsub linguatua, idest inferiora, et indigriioria
bona operatione facta in viia, veni secundum ani- D quam lingua lua, id est spirituali doctrina quae.est
mam, scilicet anima exiens de corpore. Veni de Li- in lingua lua, et odor unguenlorum tuorum, id-est
bano, quia candor virtutum et bona operatio perdu- bona fama operum tuorum, quibus tegis pudenda,
cit ipsam ad Deum, veni resumendo corpus in com- est sicut odor thuris, id est ila placens Deo sicut
muni resurreclione, et tunc coronaberis, id est vi- bona devolio in orationibus sancforum; plaeent
ctoriarum retribulionem accipies. In corpore et ani- enim Deo simul isla in aliquo, oraliones et bona -
ma coronaberis, de capile Amana, idest de niajori- opera; alterum enim non placet sinealtero. Hortus
bus illorum in quibus vigilat diabolus, ut aliquos conclusus. Ideo cum praediclis yulnerasti cor meum,
dilaniet diabolus. Amana namque interpretalur dens quia es proprie horlus, id est proferens diversa ge-
vigiliarum. Et coronaberis de vertice Sanir, id est nera virtutum, in quibus ego delector, et paseor,
- de principibus illorum qui per quasdam ignorantias sicut liortus profert diversagenera herbarum. Hor-
et fatuitates decipiunt homines. Sanir inlerprelatur tus dico conclusus, id est munitus, et vallatus fide
. nocturna avis, et per hoc inlelligimus ignoranlias et et operibus, quod nunquam in te paleat adilus ini-
occulle decipienles, et cum his coronaiieris de Her- micis el furibtis. Es etiaro fons signalus. Fons dieitur
mm} id ert convertes aliquos qui er.ant Hermon, id Ecclesia propierbaptismum,aquo lavanturomnes
 1209 ENARRATIONESIN CANTICA. „ 1210
qui sunt Ecclesia. Vel fons, quia ipsa Ecclesia ha- A inquirit divina sapientia, tanto profundior invenitur.
bet in se divinam sapientiam, de qua fluunt multae Profunda sunt ea quae, in baptismo significantur;
aqu_e, scilicet doctrini» multae. Quod dixit bis hor- puteus dico aquarum ex quo fluunt aqu_e, fluunt qui-
tum, fuit exnimia affectione diligentis; vel perhoc dem ex divina sapienlia aquae, qua3 Javant et mun-
dat inlelligerehortum ex Judaeis, et hortum ex genr das reddunf animas. Fluunt quoque ex baptismo
tibus. Emissiones lum. Yocavit eam hortum, modo aquae, id est dona Spiritus sancti, quae in baptismo
ponit eujusmodi fruetum proferat hortus iste, id recipiuntur. Aquarum dico viventium, id est animas
est mala Punica, et similia, et hoc dicit, t Emissio- vivificantium; qum currunt ad correctionem inferio-
nes, >id est illi quos lu generas Deo.sunt malaPuni- rum de Libano, id est de majoribus et de perfectis
ca, id est rubei, et parati cuilibet persecutioni, cum . qui sunt candidati In virtutibus. Fluunt dico et non
pomorum fruclibus, id esl cum maturis pomis. Per parce, sed abundanter et impetuose. Surge,-aquilo.
haec accipimus sanctos illos qui, licet non sint dediti Quasi dicat : Hortus meus tales debet fructus emit-
passionibus, faciunt tamen matura opera quorum tere, et ut fructus ejus non pereat. -Surge, aquilo, id
odore Deus reficitur, et haec talia poma sunt mihi est tu diabole, et fuge. Arbores congelat aquilo, quia
phradisus, id est deliciae; deleclatur enim Deus in frigidus est,iit fructum deslruat, ita diabolus con-
talibus sicut aliquis in paradiso. Iterum eroissiones " slringit congelatque removendo charitatem a corde
lusesunt ctjpri cumnardo, Cyprus enim est virga hominum, ne proferant Deo fructum bonae opera-
gracilis qua3crescit in magnam altitudinem, et habet tionis. Surge dico aquilo, et veni auster, id est vente
grana unde flt regiura unguentum, et habet secum calide, sciiicet Spiritus sancle, -conferens ardorem
nardum, quae herba humilis est. Per cyprum habe- charitatis-, et perfla hortum, removendo congelatio-
mus sanctos qui crescunt in roullam altitudinem vir- nem infidelitatis et inspirando dilectionem Dei: et sic
tutum, et proferunt grana, id est bona opera quibus fluant aromala illius, id est fructus, scilicet odora-
ungituracdelectatur Deus, et semper sunt cum hu- menta bonorum operum. Yel aliter : Quia amica
mililatequae per nardum significalur.Iterum emissio- niea talis hortus est et hujusmodi fractus emiftere
nes tuae sunt nardus cum croco. Crocus est herba ha- debet, ideo surge, tu aquilo, id est diabole, com-
bens aureum florem, per quem intelligitur .divina - move eam; et tu auster, Spiritus sancle, tepida anra
Eapientia, quae non debet in aliquo esse cum timore, lua refice eam, et perfla, uterque, hortum meum.
sed cum nardo, id-est cum humilitate. Sunt etiam Aquilo enim commovens arbores faeit eas germina-
emissiones tuae pariter fisiula, el cinnamomum. Fi- re, ut auster succedens. fructum faciat producere,
stula est herba rubeum habens corticem, et purgat n ita persecutio, succedenle fervore charitalis, gratia
optime tumores pulmonis : el cinnamomum esf vilis Spiritus sancti facit Ecclesiam fructificare.
coloris, scilicet cinerei. Per fistulam accipimus illos CAPUT Y. .
qui liabentin memoria passionem Domini, quse au- f Veniat dileclus meus in hortum suum, ut come-
fert tumores a cordibus eorum, et faciuot seipsos « dat fructum pomorum suorum. Yeni in hortum
viles, et comparabiles cineri, nil de se praesumentes, f meum,- soror mea sponsa, messui myrrham meam
sed omniabonitati Dei atlribuentes. Dico emisslones f cum aromatibus meis, comedh favum cum melle
tuas. Haec cum omnibus lignis Libani, id est einittis t meo, bibi vinum meum cum lacte meo. Comedite,
pariter cum supra dictis omnia ligna, ,id est omnes t amici, et bibite, et inebriamini, charissimi, >
fortes et robustos ad sustinendum pondus Ecclesiae, Veniat dilectus. Yox ipsius sponsae degentibus.
qui sunt Libani, id est candidati in virtutibus. Sunt Attendens quidem Ecclesia quod Chrislus ita com-
etiam emissiones tuae myrrha et aloe, id est illi qui mendasset eam, vocans hortuni et similia, et etiam
majores et minores patiunlur persecullones. Aloe , praecepissel austro ut eam perflaret, precatur ipsum
namque niimis amara est quam myrrha. Vel per ut ipse idem veniat, scilicet multiplicando in eam
niyrrham accipiamus passionem martyrii. Per aloen, gratiam suam, quasi dicat : Quia liujusmodi fru-
quaegustu amara est et interius recepta sanat, ac- D ctum facere debeo quod per nunquam possum,
cipiamus mortificationem carnis per vigilias et je- veniat ergo, id est gratiaro suam in me multiplicel,
junia, et similia quaj, licet ad faciendum videantur quod est venireipsius; etita comedat, id est satietur
gravia et inlolei'abilia, tamen interius animam sa- bonis pomis, scilicet operibus suorum; pomis dico
nant. -Cumuniversis primis unguentis, id est omnia quae sunt fructus, id est non in flore, sed in matu-
snnt prima unguenla, id est dona spiritualia, quae ritate, scilicet maturis et perfectis operibus suorum
sunt prima et digniora omnibus carnalibus ungueu- delectetur*. Veni in hortum. Yox sponsi ad Eccle-
tis, vel per prima ungueuta accipiamus charitatera, siam. Precatis ut veniam in horlum, sed ego jam
quae prima est inter omnes virtutes. Ostendit fru- veni, id est gratiam conferendo et .multiplicando vi-
ctus, modo ponit unde ipse hortus habeat irrigatio- sitavi Ecclesiam meam, ethoc est quoddicit, veni
nem, quasi diceret: In horlo est fons, id est bapli- in hortum meum, el de hoc horto meo messui myr-
smus, vel divina sapientia : fons dico horlorum irri- rham meam, id'est collegi et reposui in secretariis
gans hortuin ex Judaeis et horium ex genlibus, et myrrham, id est martyres sanctos quos maiiyres
non talis fons qui possit cito evacuaii, sed qui sit , collegi, cum aromatibus meis, id est aromata, id esl
putetts, id est altus et profunduj-, quia quanlo.magis confessoreftmeos quorum oratjonibus^ego4elecfpr>
*5>.l ANSELMI LAIJDUNENSIS i_J{2
sicut aliquis bonis qdoramcntis. Comedi, id est fa- A_ nilarum quaeper rorcm significantur quiinnoGlibus
.pile et cum delectalipnc accepi.-et reposui illos qui cadil. ¥el capul mcum, id cst ego ipse in illis sum
eranlfavus ciim metle, id est ita stillantes dulcissi- plenus rorc, et cinchmi mei. Cincinni dicuntur eapilli
mam doctrinam, scilicpl roessui aliquospraedicato- relorti et male adhaerenles capiti, et per hoe signili-
res, vel aliler, myriiiam messui, et alios qui erant cantur illi qui, licet sint de Ecclesia, tamen retor-
maturi ; qui npndujn erant mqturi, ad peifeclionpm quent se el sublerfugiunf divina iirsecepla, et sic
duxi, ut roihi fruclum facererit, et Jioc est, comedi, elongando a eapile sunt pleni guttis, id est magnis
id est in corpus meum transduxi quosdam, eifi- prroribus nociium, quia £111errores ex ignoranlias
ciendo eos favum mfiiun. Bibi vinutn, id est simili- ca3citate proyeniunt. Exspoliavi. Sjc nie commonet
tec iu corpus meum reduxi quosdam qui Jfuerant yi- sponsus, sed quomodo ego resumam curam tempo-
num, et etiam lide et yerilale feryentes et alios ine- ralem, ut praeiideam correpiis in cibo et similia,
briautes doetrina cum lacte, id esl cum siraplicibus quaejam me exui omnibus islis?et hoc dicit: Exspo-
meis qui sunt nutriti lqcte, id pst doctrina fidei, non liavi tne lunica, id est dimisi omnes euras tempora-
alla sentientes, el lios bibi, id est cum delecialione les, quas agebam succinclus tunica. Lavi pedcs
et sine labore mihi incoiporavi, vel bibi, quia matu- meos, "id est lacrymis pjae compunctionis purgayi
ros tales ad bealitudinem assumpsi. Comedite. Vox H etiam quolidiana et levia, quae quasi pulvis aclhae
item sponsi ad amicos, et commonet eos, ut remota i'ent affeelionibus npstris; el quomodo inquinabo eos?
infidelitate per ipsum, quia sunt quidam adhuc te- Necesse est autem praedjpatoribus formam el.gesia
pidi et torpentes, laborent in eis, et removeant igno- ii'ascentis quandoque assumere pro facilioii corre-
ranlias cordis ab ipsis. Et nolatur liic stalus Pccle- ctione quoi-umdam peccatorum, et sic videntur in
_ siae secundum baee'tempora noslra, ubi fidelius prae- tali zelb inqiiinare conscientias suas; yerumlamen
dicatur : Quasi dicat;ego eomedi quosdam et bibi, quia sic aliquos Deo lucrantur, a Deo mulliplcx
et, vos'amici mei, coinedite et bibite, id est delecla- praemium rccipiunt. Dileclus meus. Dixi, quomodo
mmi in his qui in praedicatione vestra prava opera imj.licabor curis saecularibus praedicando aliis, sed
et ignorantias dimiserunt. Comedere dicit de eis oportet me facere quia cum Dominus inspiret eos,
quos oportet conlerere et cum labore acquirere. Bi- et paralos exhibeat ad recipienduni, ego quomodo
bere dicit illis qui cito acquiescunt. Bibite dico, et negarem officium nieum? et hoc est quod dicit. Di-
inebriatnini, id est prae nimia delectatione eorrigendi Jectus meus misit, id est inspiravit infcrioribus
eos, quagi ebrii dimittite omnes curas temporales, roeis, manum suam, id est auxilium suum el opera-
- et obliviscimini totius vestrae
persecptionis, ut ipsos ( tionera suam, scilicet quomodo ipse operalus' est,
puros Deo reddatis. ' el in quibus eum imitari debeant, et quomodo ipse
t Ego dormio, et cor meum vigilat. Vox dilecli auxilieturvolentibus, secundumeum operari, ctJicc
< mei pulsanlis: Aperi mihi, soror mea, amica mea, per fpramen, id est, Jatenter eos visltando. Et ad
f coliimba mea, imroaculata mea, quia caput meum iactum ejus, id est ad inspirationem passionis el alio-
t plenum est rbre, et eincinni mei guttis noctium. rum quae fecit, ef sui auxilii. Intremuit, id est inlra
« Exspoliavi me lunica mea, quomodo induar illa? se treinuit, dolens de praeterilis, ad meliora appe-
« Lavi pedes meos, quomodo ihquinabo IIIQS?Dile- fens inslrui. Surrexi. Vox sponsse proferenlis obe-
« ctus meus misit manum suam per foraraen, et dienliam suam, quasi dicat. Inferiores niei jam cpn-
« venler meus inlremuit ad lactum ejus. Surrexi ut tremuerunt inspiraiione ipsius, et ideo ego surrexi,
t aperirem dileeto roeo. Manus meaj stillaverunt cessando aliquando a quiete contemplationis, et rc-
« niyrrham, et digiti mei pleni sunt myrrha proba- sumendo laborem praedicalionis, ut aperirem corda
-t tissima. fiessulum ostii mei aperui dileclo meo, at aliorum ad perfectam Dei cogiiitionem, et slatim
. iile declinaverat atque transierai. • manus, id est operaliones distillaverunt myr.rham, id
Ego dorpiio. Yox Ecclesisa, quasi dicat : Praecipis est fuerunt amar_c. Oporfet enim praedicalores in
nobis laborare et praedicare ad aedifteationem alio-. D ; senictipsis demonstrare morlilicaiionem carnis, qui
runi, sed ego dormio, id est in tranquillitate meiilis jdem aliis faciendum deimiitianl. Nemo eriim car-
me contuli, dormiens el ccssans a sollicitiidinibusi nem quae fomcs esl peccali, nutiiendam denunlial. -
munAi,et cor meum vigitat, id est ratio mea Deo in- Digiti mei, id est quaedam discrela opera mea, sunt
tenta sola cosleslia conlemplalur, sicut bona amica pleni myrrha probqtissima, id esl ostendit maximas
Ctiam dormiens amicum somniat. Vox ditecii. Dicoi carnis morlificationes, ct'pra_dicando et profereiido
dormio, sed oporlet me quietem interrumpere, quo- excmplum sui. Aperui dilecto meo, id esl corda alio-
niam est vox, id esl admonitio dilecti mei, putsantls,, rum praeparavi ad cognilionem Dei, et hoc feci re-
.id est per multa signa et dicta sanplorurii me ad[ - movendo pessulum ab ostio. Per ostium accipimus
prasdicalionem connnoneijtis, per haec verba, aperi[ ignorantias et caecitales quae obstruunl corda, ne
mihi, id cst praedicando fae aperla corda- aliorumt promoveantur ad bene agendum. Pessulura-dici-
mihi, id est ad honoreni meum, et ul mihi sit habi-- - mus causam qua aliquis in hujusmodi ignorantiis de-
tatio in eis. Dixi aperi mihi, el opus cst, quia caputt tinetur, ut si quis gaudens in mundanis, praelendat
meum , id est quidam pr_elati in Ecelesia ihea siintt excusationem, quia sit sustentator viduae matris:
pleni, id est Jiabehtaburidaiifiaw ignorantinrum rau-- _Al iltc dectimuexat. Dico quia aperuLostium, sed
1215 - ENARRATIONES IN CANTICA. 1244
aulDjjpani aperuissein, ipse declinaverat, id est, l\ Vox illius quae modo pommonpbaf alipsf ut inquirer
seipsumeis manifestaverat. Fjt hlc langit bonitafem fent et indicareiit sibi aniicum suuni, et describit
Dei, qui ex quo jncoepefit aliquis eum velle, ipse esf pis quaedain de ipso, ut istuin lalpm imitentur, et
parafus adjjivare.ef pro muneribus suis ei praemium mjiltp alliqFem jntplliganf, et hoc pst quod dipit:
reddere. J)ico declinayerat, sed cum transieralt id Dileptus meus candidus, id est dealbatus" niulta
est, jnconiprehensibijeni se eis gsfenilerat. yiitute rubicundus prpptei' passionein etectus ex mil-
i Anima nipa Jiquefacta est, uf diledus locutus libus, jd est ex uniyprsis 1'eJjjjs,quia inter orania
; esf. Quaesivi, etnon inveiii; illum yoeayi.,.et non liihil aliud nielius potuit ijiyenjri pefquod posset
* respondit mihi. Invenecunt me cjistpdes qjii eh'r genus hiimanuiii redimi.
« cumiprunt cjvifatem, percusserunt me,et yulner t Caput ejus .aurum optimum. Comae ejiis sicut
t raverunt nie, tuleruiit pallium meum custodes f platappalmai-um, nigra3 quasi ^cpj^vus^Oculi ejus
t murprum. .> t ^jcut colurrjbae super fiyulos aquarum, quae lacte
Anima mea. Yox illpruni inferiprujji quos supra f supf lotae, et resijient juxta ffue.nta pleijissima.
ventrem ypGavjt,yel ipsiusEcplesiae cqrrigeiifis, sed f Genffiillius sjcpt ai-eolae itromatum consitae-a pigr
in perspna cpjrectae, ut sic dicat; Dilectus meus yir I mentariis; labia gjus lilia di§tillantia myrrham
gitavit me miftendo manum suam per foramen, et) " f priniam. Manps illius toj'natileg aureae, plenap
.ajlmonuitperpradicatores sups, et ideo animqmea, t pyaeinthis. Yentei' ejus eburpeus, distiiiclus sajir
id est ralio et inlellectus liquefactus est, id est ca,- « pliifis. Cruj'a Hlius columnae marmoreae, quaa
lore Spiritus sancli illuminatus, et a duritia infide- t fundata3 spnl super bases aurpas. Specips ejiisut
litatis separatps, ut dilectus locuius psl, id est post- j Libani, eleclusut cpdri. Guflur illius siiayissimuni',
quam Dei yoeem et admonitionein ajjdjvi. Dki, quia i el fofns desiderabilis. Tajis esf dilecfus nipps, pt
declinayerat et Jransierat, et qjjia fransivit, qumsivj « ipse est amipus meiis, filjaeHipj'us_alejji.Qup abiit
eum, id est perfectam cognjtioneni ipsius obtinere « dilecfus tuus, o pulcberrimij muliej'ujn ? qup de-
laborayi, el non inyeni. Vpcayi, id esf preces im- ( cljnavjt dilectus tuus ? et quaeremus eum tecujn. >
misi ut ipse seipsurn perfecte ijiihi indicsjrpj;el r\on jCapjji ejus. Modp dpscribit pum secundpin jjjjma-
resppndil milji, id esf; effecfuni vocatjpnis rjpn obfir ijitafem, mpp^p demonstrat pum sec^ndjim alterain
pui. Sip quasrenfem invenerunf me, ijl est affeciior pajiem, jj| pst secijnduni diyinilatgni. Cqput ejus^
nem mpam cpgnoyerunt yeri illi psjslprps quos yjgj- id e?t diviiiitas qup est eaput Dgminici hpminis, est
ies vopat, quia vigiliam et dijigpntiam adhjljgjjt, ut puruin oplimum, id est diviua sapienfia Dei opijnia
suos greges cusfodiant, et alips Deo apqjijj-ant, qui pf "pei'fecta per quam fecit omnja. fianw ejtis, jd-
circuibqni civitaleni diligenter ^scilicet inquirebant - pst illi adhaei'eptes capjti, subfilps et graeijes sjiht
singulos , ut errantium __ignprantias corrigererit. siciii elplm, id. est semper tendenfes aii suppripra.
Dico, qpiainvpnerpni et pefcusserunt, id est arl com- Elata3 qiiidem diGiintur rarni palm.nequi in summo
pnncfjonem me commoyerunt dolore ef recorda- expunt; et semper in alluin se dirigunt, et fprunt
tione praeferitorura, vulnerayerunl me} anjqre Dej, eos iriun.ijjhalpi-es, gf ideojiene cpjjipafat eis papil-
tiderunt pallium meum, id est rempyerunt a mp om- Io§ Chrisli, quj sunt veii trjumphafores, quw talps
iiia operimenfa errpris cuslodes murorutn, id est coma3 sunt nigrp- id pst despipabiles pjiin^p. ^icttt
majprps, uf episcopi qui eustodijjnt illos qui sunt coryus, id pst Ipqpapes el garrulj sicut cprvijs'. Yel
nrari ef dpfensio aljorum, nf episcppi et ajii Talps alilpj': Simil.es corvjs, quia natura cpryi est ut npn
qubs supra vigiles .vpcavimus. pascat pullps dpnec sjnt nigrj, id esl similes sibi. In-
t Adjurp vos, flliae_Hierusalein? si inyenerilis di- terini aufeni residenf ip ore poj'uni niuscplae yenipn-
t Iectum meum, jit nuntietis ei quia ampre laii- tes ad qpemdam ipsorum fetqrem, pt ijjas deyo-
I gjjeo. Qualis est djlecfus tpus ex dilecto, p pul- rant, ita sanpti nijljum pascere volunt cito spiri-
? cberijma nmlierum? Qualis est dileetus tuus ex tuali, quem npn videant similem sibi, id esfdiabolo
s dilecto, quia sic adjujasti nos? Dilectus meijs D renijntianteni, et. palliplicae fidei obcdjentejn. Oculi
f candidus et rubipundus, electus ex millibus. * ejus, id est illi qpi subtili ipfuitu peqpfrant Scriptu-
Adjurovos. Mpdo jntjpducfa Ioquitur, et conjmp- ras, cf aliis pra^videnl. Sunt sicuf cot\tmbm super
net compares suos iit juvent eam quaerere, et hoc rivos el juxtg fluenta plenissimq. Columbae est na-
innuit cum dicit: Si invetieritis dileclum, v.1 nun- tura nidificare vel sedificare juxta aquam, ut se re-
tielis ei quia amore langueo ut cognila dileclipije et ficiat inde, ct uf videat ibi uinbram milvi yel acci-
affeclione mea, seipsum plene inanifestet mihi. pitrjs, ut ppssil efftigerp, ita sancii juxta aquas, id
Qttalis est dilectus tttus? Yox illius qui monetur esf divinas Scripturas, imniprantur, ut inde refi-
ad quaerendum. Quasi dicat; Rogas ut qjneram et ciajitur, et ibi sibi praevideanf ab insidiis diaboli.
til3i ijidicem, sed prius notifica quibus signis coano- Per jivos accipimus minoi'es doctrinas, ut exposi-
scam dilectum tuum, et hoc est quod dicit • Qualis tiones et sei'mbjies sanctprum. Per fluenta plenis-
est dileclus tutts secundum divinitalem ex dilectq ? sima accipiniiis doctrinam Eyangeliprum, ubi plene
Qualis est dilectus luus secunduni hunianitatera. ' bumana correplio continetur. Columbas dicit lacte
Ideo autem quaero qualis est, quia audio euin mira- lbtas, quia fideles illi quos oeulos yocat, sunt purgati
biiem.ldeo quiasic adjurasli ,nos. Dilec^us meus. ei roundati lacte, id est suavi et dulci doctiina, e.
1215 " ANSELMI LAUDUNENSIS 1216
dileclione Spiritus sancti. Genm iltius, id est supe- j(VQuo abiil. Vox item illorum qui monentur qu_erere,
liores illi sancti qui terunt Scripturas, et inferiori- et audita qualitate ipsius, quaerunt quasi locum et
bus intelligibiles reddunt, sunt sicut areolm, id est terram in qua eum quaerant, sicut saeculares amicae
terra bene culta et planlata' ab ipso Deo. Areolae sibi invicem loquerenfur, et moneret aliqua aliam
dico aromalum, id est de quibus suavissimi odores ut juvaret eam ad quaereudum amieum suum, ulsie
orationum »et operum praesentantur Deo; et hae dicant: 0 pulcherrima mulierum, id est inter omnes
areolae, id est hi sancti sunt consitm a pigmenlariis, mulieres, id est philosophos, qui dicuntur mulieres,
id est a sanctis apostolis et prophetis, qui ipsos aedi- quia nutriunt alios in suis sectis. Pulcherrima dico,
licant doctrina sua et planlant, qui dicuntur pig- indica mihi quo abiit, Id est infra quem locum po-
inenlarii, quia terunt omnia reducendo ad humili- lero eum invenire. Hoc dicit secundum hoc quod
talem, sicut pigmentarii species terunt ad pulverem. est incomprehensibilis, scilicet seeundum propriam
Labia ejus, id est praedicatores per quos loquitur, essentiam ipsius. Quo declinavit, dicit secundum
sunt distillanlia, id est annunliantia myrrham, id ha3c qua3 de eo sciri possunt, quasi dicat: Indica
esl amaricationes carnis; nullus enim praedicator mihi qui sunt illi, in quibus habitetDeus, et quibus
docet carnem nutriendam. Primam dieit, quia conferat Deus cognitionem sui, et quare qu_erimus,
maxiine debet caro mortiflcari, quia quanto raagis 5B quia ecce qumremus eum tecum. Et notatur magna
caro morliflcatur, lanto potius fit robustior spirilus. affectio inter eos qui ita se invitant ad inquirendam
Manus ejus, id est operatores eliam in saecularibus cogiiitionem Dei.
actibus, qui ideo dicuntur manus ejus, quia etiam in CAPUT VI.
liis talibus ojteralur Deus, sunt tornatiles, id est pla- t Dilectus nieus descendit in hoiium suum ad
nali et suaves, ut in eis Deus non offendatur; sunl t areolam aromatum, ul ibi pascalurlri hortis et lilia
aurem, id est divina sapientia operanles, sunt eliam f colligat. Ego dilecto meo, el dilectus meus mihi,
plenm hyacinlhis, id est ccelo. Sunt enim boni ope- t qui pascitur inter lilia. >
ralores manuum, intenti prorsus coelestibus, et per Dilectus meus. YoxJllorum qui invitant alios ad
divinam sapientiam sciuntoperari; per hyacinthum quaerendum Deum, ut sic dicant: Tos quaerilis quo
significamus ccelum qui est aerii coloris. Venter declinavit dilectus meus, et ecce anriuntio vobis
ejus, id est niollior pars Ecclesiae, ut conjugati qui quia in Ecclesia sua notus est, et ibi habitat, et
lieenlius muhdo utuntur, sunt eburnei', id est casti. lioc dicit, descendit in horlum suum, jd est de co-
Elephas enim frigidae naturae esl, unde per ebur gnatione angelorum suppliciter se humiliavit, car-
caslitatem significamus. Ebur enim adeo frigidae nem sumendo, usque ad cognilionem hominum;
naturae est, ut superposilus pannus ebori carbone descendit dico ad areolam, id est ad .illos qui sunt
noii nratur. Venter dico dislinclus sapphiris, id est areola, id est qui sunt bene culta terra,' et plantata
aliquando intentus coelestibus. Oportet enim ali- secundum volunlatem Dei. Areola dico aromalum,
quando conjugatos intendere curis mulierum, ali- id est illi qui proferunt Deo suavem odorem oratio-
quahdo etiaro persistere in contemplatione, cujus- num et operum. Descendil, dieo, ad hoc ul pascalur
modi Apostolus vocat divisos (/ Cor. vn). Per sap-' et delectetur in hortis, id est in fldelibus Ecclesiae
pbirum, qui est aerii coloris, accijjimuscoelum. suse. Et lilia colligat, id esl assumat et reponat in
Crura illius, id est illi qui sunt prope novissima seereta sua; lilia, id est candidatos in yirlutibus,
lempora, ut illi qui portaut eum et annuntiant in vel colligat et attrahat quosdam in Ecclesia sua quos
liis novissimis -lemporibus, sunt columnm, Id est faciat lilia, id est candidatos omni virtute. Ego di-
sustentatores aliorum, argentem, fulgentes et reso- lecto. Et mihi ilerum de hoc de.bes credere qaia
nanles nitore divini eloquii, fundatm super bases ego dilecto meo obsequor in quibus possum, et sum
aureas, id est super apostolos et prophetas, qui bene ei familiaris, et ideo dileclus meus adest mihi,
suut aurei, quia pleni charilate et sapientia. Species praebens auxilium suum et cognitionem suam, qui
ejus nt Libani, quasi dicat : Quid epumerarem ,r. pascit et delectatur inter iilia.
singula? Species ejus, id est ipse lotus, scilicet ca- t Pulchra es, amica mea, suavis et decora sicut
pul et corpus, sunt ut Libanus, id est candidati et t Hierusalem, terribilis ut easlrorum acies ordina-
redolentes. Electus, id est ipse Christus secundum t ta. Averte oculos tuos a me, quia ipsi me avolare
propriain personam; ut cedrus, quia sicut cedrus f fecerunt. Capilli tui sicut grex caprarum, quae
dignior arbor est inter omnes alias, ita Ghristus ul- c ajjparuerunt de Galaad. Dentes tui sicut greges
tra omnes homines est; et ut illa imputribilis est, et f ovium, quae ascenderunt de lavacro. Omnes ga-
odore suo vermes occidit, sic Christus spiritualiter. t mellis fetibus, et sterilis non est in eis. Sicut cor-
Gutlur illius, id est verbum interius, sciiicet sensus t tex mali Punici, sic gena3tu_eabsqueoecullisluis.
verborum ipsius, est suavissimus omnibus qui reci- < Sexaginta suntregina3,etoeioginta concubinae, el
piuiit. Quid plura? Tolus esl desiderabilis. Ecce de- f adolescentularum non est numerus. Una est co-
scripsi vobis qualis esset dileclus meus, filiaeHieru- t lumba mea, perfecla raea, una est matri sure,
salem, ut et vos ipsi quem lalein cognoseilis, fortiter t electa genitrici sua;. Yiderunt eam filiae Sion, et
adhajrealis, et mihi de eo deJielis credere quia ipse « beaiissimam priedicaverunl reginae, et concubi-
eii amicm meus, id est milii fitmiliaris actene nolus. i n.elaudavenii.team. >
 ,1217 ENARRATIONES IN.CANTICA. 1218
. Pulchra es. Vox spousi. Audiens Christus .affe- A verterunt, et accipil matrem quantum ad instructio-
ctionem Ecclesiae, ideo eam commendat cum dicit: nem, genitricem quantum ad conversionem, ef quia
Pulchra es, amica mea, elc. Pulchram dicit secundum lalis est sicut per omnia supradicta roanifestatum est,
lioc quod habet tantam voluntatem eum cognoscen- ideo quaecunque aliae filim viderunt eam admiratae
di; suavem propter hoc quod alios invitat ad idem, sunt eam",etreginm et concubinmprmdicaverunt eam
non invidens sponsum suum alias babere amicas, bealtssimamj>Toj>tergloriam venturam et laudavcrunt
decoram dicit secundum opera. Sicut Hierusalem, eam reginm et concubinm de vhiulibus secundiun
id est ila pulchra sicul Hierusaleni" ccelestis, "et praesentem vitam.
decora sicut maler tua, scilicet Ecclesia illa quae le _ Quae esl isla quae progreditur quasi aurora con-
generavit et educavit, terribilis inimicis, ul castro- f surgens, pulehra ut luna, electa ut sol, terribilis
rum acies, quia in te milito, et tu mililas iu ser- f ut castrorum acies ordinala ? >
yitio meo, sicut in caslris miiitalui', et es ordinala Quw est isla. Yox Judaeorum qui yidentes tantum
per institutionem sanctorum. Averle oculos. Tu es profectuin Ecclesiarum in gentibus, ineipientes mor
ila commendabilis, sed tamen desiste putare quod veri ad compunctionem, admirantes, non invidenies
modo credis, ul possis perlingere ad perfectam co- dicunt: Qumest isla, id est qualis efquanla, qum pro-
gnitionem mei, ethoedicifoHte oculos iuos, id est" JJ greditur sicul aurora, id est per terram diffunditur,
infelligenliam quamexerces ad cognilionem plenam . sicutaurora consurgens, in qua sunl quidam, ut luna,
mei vel oculosipsos sublilius intuentes, quia ipsi ad- id est illuminantes tenebrosos ; quidam ul sol, id
yotare, id est separari ab orani cognitioue humana, est illuroinantes eliam quosdam claros, et sunt qui-
me fecerunt, scilicet quia quanto quis subtilius et-al- dam in ea terribiles hostibus, quidam sunt acies cd-
tius Deum scrulalur, tanto eum aliiorem et incom- sirorum, scilicet muniti vallo fidei, et ordinati mulr
.prehensibilem cognoscil. Modo, quia dixit : Averte tis virtutibus.
oculos, ue ista conquereretur se esse indigniorem t Descendi in hbrtum nucum ut viderem poma
matre sua, id est Hierusalem,jcommendat eam sicut f convalliuro, etinspicerem si floruisset vinea,'et
fecit superius matreffi, cum dicit : capilli tui, etc. t germinassent mala Punica. Nescivi.- Anima mea
Dixi: Averte oculos, el tamen habes oculos, etc. ,asque t conturbavit me propter quadrigas Aminadab. Re-
pulchra, sicut illa Ecclesia quae te praedicavit. Non « vertere, fevertere Sunarailis, reverlere, revertere,*
ideo dixit ut oculos avertat quod peccatum sit, t ut intueamur te. '
Deum plene velle cognoscere, sed est peccatum Descendi. Yox sponsi, ut ita respondeat Judaeis :
putare posse adipisci.Sea.agtnJa sunt reginm. Reginae Quaerilis quae sil ista ? ipsa quidem est amica mea
veluxores dicuntur omnes illi insanctaEcclesia, qui (p. et horlus in quem ego descendi. Nucum, ideo, quia
ex sola dilectione Dei ndn spe lucri saecularis Deo in nuce habetur exlerius amaritudo, intraiesta
filios generant; concubinae vero qui non ex dife- quaedamfragilis, intus est nucleus dulcis, eodem
ctioneDei, sed gratia boni lemporalispraedicant, et modo sancfi exterius amaricatiohes multas susli-
Deo lameh bonos*fllios generant. Concubinae au- nent intra corpus, quod est tesia fragilis ; veruin
tem ejiciuntur de domo palrisfamilias, sed Jiiii reti- intus quidem esl dulcissimum, quod est anima or-
nentur. Adolescentulaedicuntur 1111 qui generantur. nala multis virtulibus. Descendi dico ut yiderem,
Ethoc dicil propter lias pulchritudines; habes et ie- id est probarem et auxilia per graiiam conferrem
ginas et reliquas quae dicuntur sexaginta. Per sexa- illis qui sunt poma, id esl matura opera Deo profe-
ginta, qui conflcitur ex decem et sex, scilicet perfe- rentes, et eonvalles sunt, id est humiles ; et inspice-
cti in decem praeceptis legis secundum ^ex opera rem. Inspicere Dei est gratiam conferre, et fideles
"misericordiae. Per octoginta, qui conflcilur ex octo probare, si vinem, id est bi quibus magnus cultus
et decein, habemus eos qui, licet decem praecepta impendifuf, floruissenl, id est initia virthtum prptu»
aliquantulum custodiant et praedicent, tamen ver- lissent, el si niala Punica, id est illi qui paratos sp
santur in siecularibus. Octogenarius aulem cuiri in ostendunl cuilibet passioni, germinasseni, id est ali-
malo accipitur, temporalium curas et Implicamenta 1D quem fructum Deo acquisissent. Nescivi. Vox Judaeo-
designat, quia et saeculi cursus quatuor circuroa- rum compunctorum. Dicis quia haec est amica tua,
.gitur tempbribus, et mundus ipse quatuor climati- et inspicis eam conferendo ei dona spiritualia ; cgb
bus, oriente, occidente, aquilone et austrb dirimi- quidem nesciebam, quia anima mea, id est scieutia
tur. Cohcubinaeigilur sunt, qui amore temporalium quam in lege habui secundum carnalem iiitelleclun?;
Christum annuntiant. Vna est columbamea. Cum di- conturbavit me, id est conturbatum a cognitione Dei
cat tot membra Ecclesiae, vellet aliquis discordiam reddidit propter quadrigas Aminadab, id est projiter
el nunquam uniohem inveniri in Ecclesia, et ideo quatuor Evangelia Chrisfi quae mihi videnturdestru-
hoc removehdo dicit": Quamvis tot partes dixerim erelegem, quam prius acceperam. Aminadab interr
Ecclesiae, ipsa tamen una est, id est in flde unitas et pretaturspoiifoneus Domhti, \elpropopuio,per quem
est una matrLsua3, id est ita estnna sicut mater sua, significalur Christus, qui sponlese Deo obtulit, et.
id est Ecclpsia illa quae istam nutrivit et educavit hoc pro populi-redempiione. Per quadrigas quae fe-"
doctrina suavi. Et est utia genltricis stim, id est sicut runlur quatuor rotis, intelligimus Evangelium quod
genitrix sua, et sicut praedicatores illi, qui eam con- fertur per tolum muudum quatuor evangelistis.
lli9 -ANSELMI LAUDUNENSIS I I i2__0
Riisrtere, reveftere. Vox EceJesicede genlibus. Co- -j A nales, ut cohjugati, habent lamen seminaritiin prsg-
gnsscit qiiideiii errbrem Judaedfum; conimonetque dicaridi et gehcrandi Deo fllios. Et hi tales siihi
ebs ~ad convefsiohem. Et pbnit quater reverte\'e, crnterjdestpotansetihebrians aliOsDei dileclibnG.
qitia revbcat eos de quatuor niundi partibus. Sifna- Cfafef dico tornatilis, id est ita jjlarialus secunduni
ihiieni vocat eamjd cst captivam a diabolo iuBaby 3 voluntatem Dei, ubi manus Dei hullam inveriiat
lijiiiarii, id eslihcoiifusionem vitibruni: Fuit quidehi offensam, qui cratei', nimquam, ihdiget poculis, quia
qtiMahi Sunaniitis fcaptivaiain Babylonia". Reverlere liujusmodi sanctis nunquam deficiet doctfina ijua
dico, ut intueamur le, id est ut inle vitam noslraih poleht alios. Yel umbilifcus Jdeo dicuhturliujusmddi
cbrispiciaiiius; velut te praeniniiabonitatemircmur. saucli praedicalores, quia sicut umbiJicus est in
GAPUT YIL medio veiitris, ita isti sunt 3h medio populi coheib-
t Quid videbis in Sunamlie, nisi chofos castro- nanles el reconcilianles feos Deo. Venier tuus; id
*Tum?Quaih pulbliri siihl ^ressus lul iri calcea- est illa mbllior pars Eeelesiae, qui alios non gene-
f meiitis, filia priricipis: Junclufa fembrum tuoruiri rant, sicul acervhs tritici Vallains tiliis: Aeervus
« sicut mPnilia qtiad fabricata suiit niahii altiHcis. ideo dicit; ifuia inulii siihi tales ih Eeclesia. Tfitici
'« Unibilicus tuiis crater tofnatili.., huiiquam indi- 'dicil; quia et tales siiiit suavis cibus et Qelectabilis
i geris* pociilis. Yeilier iuus siciit acfefvustriliei; B Dei, et siiht vallali, id est bene muiiiiiftiiisv iti-est
i vallatus liliis. Diib ilbera tua sictii dub hiriniili iri virtutibus. Duo ubera, id est praedibatofes,- "qiii
. geinelli caprete, cdllurii iuuhi sicut tiirris eburnea. sunl ubera, scijicet vasa lactisj i'd est doclririae sua-
« Ociili tui sicut piscihae iri llesebon, qiiae siint "iii viter feducantis; Hi tales shnt hhthuli; quia leves et
« pofla iilira liiultiludiiiis. FJasiis tuiis sicut turris agiles ad currenduni,- nbn pfaegfavati ptiiiflefo.car-
« Libaiii, qute respicit contra Dariiascum. Capiit iiis, gemelii dicit, quia sicut geihelli fratfes; licet
« tuum ul Carmelus, et comae eapitis tiii siciit pur- sinl diversi, tariien sibi siriiiles; ita H duo populi
i pura regis juricta canalibus. Qudih pulchra es et Jhdaeorum fetgeiililiura silii similes efiint, quia earii-
«" quani decbfa, cliarissima, in delifciiS! Siatura iua dem insiructionem Jegis ei sequentui' ei docebunt
< assimilalaestpalhiae, el ubera tuabbtris. > Caprbaetirliites babebunt. Colliim luiitn,
"c"opr_!.fe,qiiia
'Quid videbis. Yox Chrisii, et coniniduet licciesiam id est, llli qiii ih Ecclesia hovissima blfieium 6olIi
|i3iitiuni, iit laboret ad conversidnem Judaeorum, liabebuht, erunt sicut ihrris qtiia iid eos co"rifugieii-
quia non, crit inulilis labor et ptvficiieatib ebruni, £. tes defeiisiPnerii inveriieiit, eburma dicit" proplcr
qiia_ii dicdt: Ttf rogas cam ut fevertatuf, a quo hon castiialem.\Ocuti tui, idCst?illi iancii p'faevilofes
est cessahduni, qtiia videbis ih Sunumite, id esi ih („ ei siilitiliier Scriptiiraruni prOfiinditateiii ihluehtes,
Judaeisicaplivilalis a diabblo chbrds, id eslcantantes siint sicut piscinm, id "£st aquae reflcientes Sbctriha
Stpsallbntes Domlnd, chdfosdico castrdruni, id est vefbi Dei omnes sitiehtes. ln Hesibon, (jiibd iriter
in qiiibus ihilitei Deus, ct qtfi siint herie ihuliiii. "pifetatur iinguliim tiikrotis, surit sancti illi qui siint
Quim pulchri ! ltem cdihmohet Eeelcsia de gfchtibuS OCUliet aqiiae flifcuntur, et in Hfesebon,quifi semper
'ad prasditalioiieni Judseoruiii propier aliifni causain chicii sunt mcerore et pioprioruni et alibfuhi delr-
scilieel, quiii iiiultiim iitile eril cl ihagiiuin ffuctuih ctbfuiii, quai piscihae, id est docifinse siint ih porta,
Deb faclel haec notissim.f Ecciesia in ijua feruiit Ju- itl esl parati acl refectibhem fitimmnllitudinis, id est
daei converSi. Nbii ta'hieri fliCitiir quoiioiuhes Jud_i.i mulloriini filioriim. Suht Bnifn qriasiin pbrfa; quia
fandbm cOnveriaritiif, sed tiiajor pars. Ideo iabbra, 6irinibus quiaccederevoluhtpafati suntut eosspi-
tii Ecclelsia do fjeiiiibiis, ad conversiPnerii Judaedruni fltuSli iiqua Teficiant. Nasus tuus. Tnnaso conline-
ijuia valiie bfiiht putchri illi gressiis hii, id est ulliriii trir discfetio bbhi ae mali odoris, et_pef hoc signiii-
ltdeles qui te et doctrinaiii tuani jkiiiabuiit; pulehri canluriili qiii Iiabehi discfeiidhem bohoruni et ma-
dico iti cdlcedmehtis, iS est ih nioriificalibhe carliis, lbfiini, ut disceriiahi qui sint bonae vbluntalis, et eds
quia de moftuis ahimalibiis fiiiht ealceaiilefita, \'el ihfetruaiit, et qui siiit simuiatores et dblosi, bt eos
in calceameniis, id est ih apostolis et aliis sanbtis ,j. rcjiciant. Ili ialcs sunt 'iiitris Libithi, tbfris, ijuia
qiiorum exemplis et auctoriiaie proEegehtui' uitiriii, fu^iehtibussuril Ppportuna miiriilio; Libaiii, qub-
sicul pedes calceamentis. Fitia priiicipis, id cst Dci "iiiaimcaiididati sunt virtutibus. Yei tufris, tjuia sieflt
Ycl jiolest hie esse vox Cliristi a"d ipsbs Judaios pei' turris foriis est riiuiiitio^ ila saheii iri discfetibne
aposlropiieii. Junctura femorum, ld cst cbaOiinaiib sflii n'6n vincunlur, .qiiia forte*s, "Sicutih eleclioiie
cHiorum populorum, sicut monilia qiiia niuniunl et tila h'ec falluiitur, ul bbnum jiidicent hialiiih, vel
moncnt quidem aiios, ut cousideraiites suam piil- maiiiin bdiiurii, quce respicil conira Damascuni.'Fiiit
chfiludinem etdona spiritualiaquae in ipsis vigent, "quidein bairiaseus coiitraria Semper Hief usalem, et
yelint sibi adhaerere; muniunt vero subditbs coritfa cives suos iiiviccm subtraliebarit, et Intetpretatur
insidias diaboli/ et docent eos castitalem. Monilia 'Daniascus polus sanguinis; pef quam sigiiificantur
dico fabricata potentia et.operatione summiaji^cis, _ perseciitores sangulridlehti qui persecutiohem inse-
id est Dei ipsius. ' ' furil vel^gaudeut iri malis alioriihi, cbntfa quos
Vmbilicits hus. In hae parte ventris mulier habet respicihnt praedicti sanctl, ul aliquos cives istis"sub-
Seniinariuni generationis, et pei' hanc partem, quae traharit, et in corpus suum" fraducant. Capiit tuum,
est jn ventre, iiabemus illos qui cum sint hiter car- U est mens tua, vel altibfe"s iri Eeclesia; sjint, ut
 ENARRAflONES ili CANTIGA. - {$&%
iill
Cafmciits, id est liatienteS ikieiitiani circur&cisibiiis. j L et inSbTi-iiitfcsSliqii&s qiii "diligehtef ebs au^iurit, -
intelligiiht eriihi pef prieputiuni ariiputatum, iibl est ei 'odores iut, id est faiha fet devbtib tuofuhi "sicut
sedeslibidinis, etper.quod generatib tota succedit, hioiesnialorum; sicutehim pbriiabdore suo aliqiibs
amputaudam a nobis bmheni veteremgeheratibhem, ktiraliit&t,ita isli eiiaihfania siiasilii'aliquos attfa 1
scilicet depositionehi oinniuni sordium, qii_e taridehi liunf etsociant. Eriiht quiderii yalde boni illiulti-
perfecta erit in communi fesurfectione. Carmeliis hii JUdaeoruni; sicut bstendit Appstolus qiii dicit,
inierpretaturscteH_.ac.rc-.mcisionis. Et comw capiiis, Roin. ii i « Et si diriiihiitio ebriiro -divitiae suht gen-
id est llli qui pfoxime adlfaereht capiii Ecclesiae, tium, ijuaiiib magis plenifiido' eorum ? "i Licel cnini
scilicet veri paiiperes qui Chfislo proxhne adliaereht, hbhbhihes coiiVfertahtiiiylamen inajof pafs ebruni
sunt etiam quasi orriamentum ipsius capitis. Hi tales iionvferfetur. 'Gitiuf, id est vefba iritefiofa, sciiicet
surit sicut piirpura regis, id est imiiatbres passibnis sen*su'sverbbrubi iuof tini; est sicui vinuni bptiimm,
Chfisti, qui verus rex est, purpura dicb vihita cuna- iii est hulfientiaet iiiebiiahlia Iibriiines, nt faciant
libus, id esi passio ebfiihi sit juricta et depeiidens a oblivisei tolius vilffi suae prioris. Dighuin dileclo.
canalibiis, id est a cogitationibris et cbfdibiis, scili- Ybx -Ecclesiae, "elcoriimisridat verba illit quae etiam
-cet iitcuhi propouant seimitatores passiohis Chfisii, laih iligha siiiit iit ea Christus a Deb Pairij accepis-
iioii sit hoe secunduni exteridra taritum, sed etiarii ]J set, iil ilii dicatui : Dico luiim gulfuf sicui, virium
seciinduni iritefiofa. Dicurilur cariales vas"a IJIa iii Pjjliiiiiini, el adeo optiriiuhi ut sil dignuth diiectb
qiiibus lingiintuf pufpufae, et sicut piifpura si bene Web, iil est Clifistd dcl poiffndum, id est ul ChriStjis
adhisreat canali meliiis tirigitur, ita isii passibni ba polel, id csi sine labofe, bt cuni delectaiiohe
Chfisii meliiis adaplaniiir, si per exteriofa et iute- labiis, id est prMicaibfifiiis, et denlibhs, id est
'
irdfa se" cbmpassibiles bstendant. Quahi pulchra. fdrtiPribus, qui Scfipiiifas coiiferiiht digmiih ad
"Quid per singula? Toia jndchra es, secunduni inte- rkminitnilum, id esl dignuhi utlabia et (Jeritesfumi-
fibfes vifiutes, et decord sdcunduni" ojiefa, ht deli- hlint, sfciiite' ieranl et laborent ad inlelligenclum. -
ciis, id estinoihni spiriiuali feiectibne. Slalura, id Ego dilecio vieo] quasi dical: Mibi cfcdcndurii fest,
cst difectio iud sicul palmce. Sicui ehim jialriia ih quia fego &ds'umei sehiper familiaris ex cbn§cieritia
^ailurii sempei fertrir, ita fideles isti semper lendunt iBecfetdrum, ct ipse hfe diligit, et iioc dicit : 'Ad hie
att altiludinem virtutum, ei ubcraiiia, id esi, doclri- cbnversio cjus, id "estad hie ariiofem suiirii "cbhvef-
n_e tuae siihiles sunt bolris, id est vino, sicut eriim tit. Yeni, iliteiti. M"odoEcclesia", Sudita cbmriiorii-
viriuiii,ila doctrinae tuae'inebriant. iidhe Chrisij, pafataqlie ad jJjaedicanduni Judaeis,
« Dixi:' Ascendam in pairiiarii, ei appfelicriciam invit_il spbnsutil ut se*cuiri"sitiri piaedicalidhe illa
t fructiis ejui. Et errint ubera iiia siciit botfi vineic, aUxiliiim silii coiiferens, quasi dicaf-: Pfaecepisti
« e"todor ofis lui sicut odbr malbrum. Gulluf luiim inilii praidicare Juda3ig; qtiod nihil prodefit sine
« sieut vinum bplimum, dignum dilectb meb ad auxilio' tui, el idfeo, dilecle mi, yeni, id feiHaspira eos
t p"otandum, labiisque et dentibus.illius ad ruini- iutferiiis, €f_?</i'c'i/-Bm_«r,-idfest, extra "gentes gradia-
e nandum. Egodilecto meo, et ad meconversio ejus. mur hi agrum, id est ad praedicationpm iliofuhi qui
f Yehi, dilecte mi, egrediamuf in agrum, commo- sirie niagno laborfc faciunt fruetiiiri, et cbmmoremur
< "remur in villis. Slane sufgamus ad vineas, videa- in villis, ld est iri ftdilicatiorie et ordinaticiiie ipso-
« mus si florult vinea, si flores fructus parturiunt, Tura.- Mane surgamits, Id est studiose laboremui \
t si floruefuiil mala Punica. Ibi dabo tibi ubeia qui criim studiosi Sunl, niane surgtiht &d opera Sua.
i niea. Mandragbrae dederunt odorem suum in por-' Per vineas accijjlmus illos iii quibus laboralur ante-
t tis iiostfis. Omnia pohia noyaet velera, dilecie quani frueiurii reddaiif, et vidHariilissi vihew, id bsi
« mi, Seivavi tibi. » illi tantd labore exciilli, fioruissenl, id est, iniiia
Dixt :Ascendam.Pdnit aliam causam quare Eccle- virttilum emisisSeiit, #i ^OJ'CS,id est, illi in quibus
sia de geniibus praedicafe debeat Judaeis, ui "si ila jtai apparent initia virtufum ffuctuiii, id est, ma-
"dicerct:' Tu prfcificare debes quiautilis erit prie-" tura bpbra, parturitinl, et videannis-si mdta Punica,
diealio tua, et mulli converteritur, tum quia conversi D id cst fufhri maftyres adhuC floruisscht. Dixi: Yeni,
Jales cttahi pfobi efuiit, siciitdictuin est, lum quia dilecte/ ad quos quidem hiecum debes venii'b,- quia
cgo ipse^veiiipropfie eos fediniere, linde diciunibsf, ibi dabo libt, id eSl ad tiluni Iionorem ubera liiea, id
Matlh. xv : « Non suih hiissus iiisl ad" Oves quae e&t d&ctrindiri irieani qua libi op*timoi>aequiraih
perierunl dbriius Israel, i et boc dicit, Dixi, id est filios. Mandfagdtke. Dico qhia ibi dabo tibi ubera
ab aeterno disposui, ascendam in p'almam, id est mea. quOd bene potero /acefe, qiiia ipSi Judsei jani
in Crucem, iii qiia dicitur" quaedam-pafs fuissede dederunt roihi bonarii ojsiuibnerii sxisfecbnvef^ioriis,
illa arbore, vel iti. palmahi quia ibi obtihult victo- scilicel idoneos se exhibentes ad reeipiendam fidemV
"riani diaboli, et de dblehtfr muiidi liiumphavit, Mandragorae sunt-Iierhae, e£"h_ibSnt similitudiiiem,-
Dixi ascendam el apprehendam -fructus ejus, Id es*t cjlrii humanis "membris -absque capite; per quod
gSnefabuntniihi.filios^Ctprofefent bOnasopeTatiO- Signifieantur Judaei carerites^capile, id est Christo".
"nes.-Modo converlif se ad.-eani -spoiis.uS ipse, -Cum _?erportas inteiligimlis fidem, quia estpoiia; et iii-
dicit,-cJ -ubefa tua," id est.-doctrinas tuas sicul botri troitus oninilks"adsaluiem. OmniapOma.Mxi quod
aon hederae, sed vinew, id e&tet dulces ad bibendtttn, daTem tibi ubef-i mea, 'quoci Vere faciain, quia wr-
 1223 ANSELMI LAUDUNENSIS &U
vavi tibi, id est ad honorem tui, seiitentias Novi ac Ji f super cor luum, ut signaculum stiper brachium
Ycteris Testamenti, quibus tibi aliquos fruetus t tuum", quia fortis est ut mors diiectio, dura sicut
faciaro, quae senteiiti_e," et suavifer sunl redo- « infernus acmulalio. i
Jentcs, elaudientesila dulcitcr attrabunt sicut poma. Adjuro vos. Yox sponsi. Audiens namque ChristoS
CAPUT VIII. - tanfam affeclionem Ecclesiac Judaeorum, commendat
t Quis mihi det te fralrcm meum sugenlem uberft eam sicut et superiores. et praecipit subditis ne eam
f,malris meae, ut inveiiiain te soltiro foris et deoseu- inquietent. Qum est ista. Vox Ecclesiae de genlibus,
t lerte, etjam me uemo despiciat? Apprehendam Videns namque filiamsuam Ecclesiam de Judaeis ad
t le el dueani in domum malris mcae, et in cubicu- tanlam pcrfectionem pervetiisse, gaudens noninvi-
« luin genitricis meae. Ibi me docebis, et dabo libi dens, cum admii'atione dicil, Qum est isla qum ascen-
t poculum ex vino condito, el mustum malorum gra- dit. Per gradus virtutum, de.deserlo, et infidelitale
« natorum meorum. Laeva ejus sub capite meo, et sua, in qua eral deserta a Deo, affiuens deliciis, id
« dextera illius amplcxabitur me. > est aliundans multis virtutilms innixa super dilectum
Quis mihi. Hic oslcnditur effectus praedicalionis snum, id est Christum qucm liabet fundamentum
Ecclesiae quia loquunlur Judaei audientes sibi annun- omnis recte incedens. Sub arbore malo. Vox Cbristi
tiaiidum Christum, et accensi amore ipsius prortim-' " ad Ecclesiam illam de Jtulaeis modo convcrsam, et
punt in haecverba, Quis tnihi det, id est ulinam commmendat eis dileclionem suam. Conyeniens
aliquis niihi annunliet fratrem tneum, id est Gbri- namque erat ut, cumliber iste totus sit de dilectiono
slum de carne mea natum sugentem ubera matris, Dei, in fine sui tractaius commeifdarct dilectionem.
idest educatum doctrina Synagogae. Modo ex nimio Gontinuatio. Innixa esl Ecelesia de Judaeis super me
ainore converlit sc ad ipsum. Quis mihi det dico dilectum suum. Pone igilur, tu Ecclesja de Judaels,
ut le htveniam foris, id est, ut hominem te cogno- me supercor tuum, id est rcgentem cor tuum et co-
scam in quo lurpiter erravi, et deosctder te, id est gitationes tuas. Et aliter, super, id est compressorem
delecler in agnita tua liumanitate et jatn me nemo tolius iniquitatis tuae, pone dico ut signaculutn, id
despicabilem putabit, qui prius fui eonlemptui om- est ul pateat amicjs te conlinere mea seerela, et
nibus. Apprehendain te, id est, qui prius fueramus inimicis item paleat te non esse de eorum secta, vel
a le separati modp tibi firmiter adhaerebimus. Ap- ab eis secrela quae habes esse clausa et ignota. Yel
preliendam dieo, et ducam in domum matris mea3, signaculum, scilicet ita me pone ut teneas-in corde
id esl illos qui modo serviunt Synagogae, Chrislo Imaginem mei, scilicet disponas te similemmihi et
faciam servire," et incubiculum geniiricis mem, id i_J iu passione et in omnibus aliis protuo raodo, et po-
est quosdam de Synagoga tales efliciam in quibws ne me super brachium tuum, id est operalionem
cubel ac quiescat sine offensa Deus. Ibi, id est dum luam, ut me reclorem habeas in omnibus operibus
ie (iliis Synagogae annunliabo, me docebis, quia ego tuis. Pone dico, tit signacutum, id est ut per ipsa
aperiam os, et lu illud adimplebis sicut promisisli opera pateat amicis te esse familiarem mihi, ac de
(Psal, :LXXX),et dabo tibi poculum,id est convertam eonsorlio eorum iuimici te intelligant alienam a vifa
tibi mullos de Judaeis qui erunt tibi poculum, id est et moribus eorum, et quod hoc debeant facere, pra3-
deleclabilis polus, et refectio perbona opera sua, missa eslcausa, cum dictum est: Sub arbore malo,
et in multis virtutibus. Cujusmodi polum sititDeus, quasi dicat: Merilo debes me ponere super cbr
utipse dixitin ciuce, f Sitio (Joan. xix), i scilicet tuum, quia mortuam in peccalis Iiberavi te et hoc
traduco in corpus meum genus humanum. Poculum dicit, le jacenlem et languidam ~'sub arbore, id est
dico ex vino condito, id est quod poculum sit vinum, sub peccato facto per arborem malo, id estin pec-
id est viri calentes amorc Dei, et alios inebriantes cato primi parentis. Vel, languidam, sub peccato
*
dileciione Dei. Quod vinum est condilum, id est crucis quae itero fuit de arbore hac,^ id est malo.
confectum multis speciebus, id estviriufibusdiver- Legitur enim in Jibris Graecorum quod de eadem
sis ipsorum sanctorum, et dabo etiam poculum, 1D arbore in qua peccavit Adam, ramus quidam aliatus
mustum scilicet vinum calidum, fervens ac bulliens, fuil Hierosolymam, et ibi plantatus excrevit in ma-
pef quod significantur-sancti martyres ferventes ad gnam arborem, de qua postea facta sit crux Domi-
amorera martyrii, qui efiam dicunlur mala granata, ni, ut exquo mors veneral eodem yita repararetur.
quia exterius rubei propiei*. passionem, interius Dicilur quoque.Adam in eodemlocosepultus.in quo
candidi propter virtutem. Lwva ejus, et bene debeo postea fixa fuit ci-ux Domini; ibi, id est in arbore
laborare ut tales sibi acquiram, quia ipse mihi con- llla corrupta fuit et viotata tnater, id est Synagoga.
fert solalium, etper tcmporalia, et per speni aeter- Per corruptam nolat peccati pcenani in quacunque,
norum. , in sententia, qua ex crucifixione Domini habuerunt
« Ajuro vos, filiae Hicrusalem,- ne suscitetis ne- Judaei pcenam, gcilicet destructionem illam quam
_« que evigilare faciatis dileclam dpnec ipsa velit. intulerunt eis Titus et Vespasianus. Cum dicit vio-
« Quae est ista quae ascendit de deserlo, deljciis latam,_notat aetemam daronalionem quamexpec-
« affluens, innixa super dilectum suum ? Sub arbore calo illo habuerunt omnes qui nonresipuerunt. Con-
t malo suscitavi te. -Ibi corrupta est maler fua, ilji tinuatur et aliter versus isie sic: Dixit Ecclesia n>e
.t violata est genitrix tua. Pone nie ut signaculum dilectum suum, et merito debes me diiigere, quia
ms ENARRATIONES IN CANTICA. 1226
ego liberavi te a peccalo priml parentis. Quia fortis A parvula adhuc fenera in fide et ubera, id est doctri-
est. Videlicel ideo debes nie ponere supfcr eor luum, nam non habct ex se, et ideo nisi anxilium ei pras-
quia dilectio mea fortis est sicut mors. Sicut enim beamus, legem dileclionis ferre non poteril. Quid
mors non potest impediri quin veniat, ita dilectio faciemus? Dicit sponsus ad iimicos suos : Quia so-
Dei non potest aliqua perseculione impediri quin ror nostra adhuc parvula est, oportel ut confera-
salvationem faciat, ut dedueil Paulus (Rom. vin). mus auxilia ei, et quid faciemus ei in die quando
Yel sicut mors destruit corporeos sensus, ita dile- affoquenda esl ? In hoc praesenti tempore in quo in-
ctio Dei. Qui enim dileciione Dei bene occupatus stiluenda et alloquenda est ut post hane vilam digna
est, jam non irahit ex visu aliquam delectationem invenialur, quae Chrislo copuletur in nuptiis. Quid
caruis, nec ex caeteris sensibus. Yel sicut mors, id faciemus, dico hoc scilicet si murus esl, id est si
est, ipse diaholus qui est causa lolius mortis. Sicut aliqui sunt in hac Ecclesia qui sint murus et defen-
enim diabolus suis"inimicibiliier damnationem con- sio aliorum. Mdificemus super eum propttgnacula ar-
Isrt, ila diiectio Dei salvalionem. Mmulatio, id est gentea, id est sententias quibus sciant se defendere
e:Tectus dileclionis, seilicet eflicere ea quae dilectio," el alios impugnare, et ;haec argenlea, id esl tinnien-
exigit sunt cura et imporlabilia carni; sicut infer- tia compositiohe eloquii, scilicet sapientes el elo-
nus, id est insatiabilis est illa aemulatio. Nulli enitn » quentes faciamus eos. Si ostium est, id est si aliqui
in quo abundat' dileciio, videtur salis sua dare vel sunt in hac Ecclesia introducenles, compingamus
caetera"facere quas exigit dileclio, nno semper vellet itlud, id esl aliquid apponaraus quod sit eis ad Jio-
plus iaeere. noTem, compingamus, dico tabulis, id esltalesad-
« Lampades ejus lampades ignis atqueflamma- jungamus qui sint tabulae, id est subtiles ,et bene
t i um. Aquae multaenon poluerunt exstinguere cha- dotati-ad voluntalem Christi, ul isii lales sint au-
« rilatem, uec flumina obruent illam. Si dederit xilio eis qui sunt ostium. Tabulis dico cedrinis,
« homo omnem subslantiam domus suae pro dile- id est tales adjungantur qui sint cedrini, id est im-
« clioiie, quasi nihil despiciel eam. > putrescibiles, et odore suo vermes occidentes.
Lampades ejus. Itein describit naluram illius di- t Ego murus et ubera mea sicut turris, ex quo
jeclionis, quasi dical: Ad illam dilectionem festiria- « facta sum coram eo quasi pacem reperiens. Yinea
re debelis, quia lampades ejus, id est ardores bujus « fuit Pacifico in ea quae habet populos. Tradidit
dilectionis, sunt sicut lampades ignis, id est ardores « cam custodibus, vir affert pro ffuctu ejus mjlle
sancti Spirifus, et hoc est quod dicit, ignis. Sicut "f argenleos. Yiiiea mea coram me est, MiJletui
enim ignis calorem minislrat, ita Spirilus sanclus r t Paeiflci, et ducenti' his qui custodiunt fructus
sestum dileclionis, et quia posset esse ignis qui non « ejus. i
luceret, dicit ac flammarum, id est tales sunt lam- Ego murus. Yox Ecclesiae Judaeorunj, proferentis
pades dilectionis quod etiam luceant, seilicet illi quf _ perfectionem suam, ut ila dicat; Dicis ; Si murus
habent has dilectiones lueent aliis, quia alios illu- est, aedifieemus. Ego quidem murum habeo, id est
minant verbo et exemplo. Possumus eliam per Jam- quidam sunt in me qui sunt murus et aliorum de-
pades accipere homines illos-in quibus'habital dile- fensio, et sunt in me ubera, itl esl doctores sancti
clio sicut in lampade ignis. Aquw multm. Ostendit qui sunt sicut turris inexpugnabiles et invincibiles
iterum aliam naturam dilectionis ul el nos amplecli in doctrinis suis. Dico quia hoc habeo et ex eo tem-
ipsam velimus, ut ila dicatur : Talis est dilectio. pore ex guo facta sum coram te, id est in bene pla-
Hanc vero dilectionem neque minae neque persecu-- cilo tuo quasi pacem reperiens, quae prius discor-
tiones parv_e vel magn_e poterunt exstinguere. Per diam per peccalum habueram. Vinea fuit. Ostendit
.aquam accipimus minas et hujusmodi parvas tri- Ecclesia de Judaeis quod ipsa debeal in Christo pa-
bulationes, quia exstinguunl humanos amores. Pcr cem reperire, quia Ecclesia de genlibus quae nullum
flumina habemus majores adversitates. Si dederit Dei ciiltum receperat, paceriv cnm J)eo reperit
homo. Ilem commendat dilectionem tiane, ut forti- j)'ef boc dicit: Vinea, id est Ecclesia de geulibus in
ter nos invitet ad eam conservandam, cu.m dicit cujus cultu maxime Jaborandum fuit Pacifico, id est
esse laleni hanc; pro qua si det aliquis omnem sub- pacem inveiiit- cuin Deo. In ea, supple pace, qum
slantiam, id est universam possessionem suam, et habet populos, id est in qua pace sunt niulli cum
super seipsum despicit eam, id est despicabilem Deo gentilium, dicoquia vinea fuii Pacifico, etpro-
judicahit ad comparationem quam obtinebit. pter hoc iradidit eam custodibus, id est crdinavit in
t Soror nostra parvula, et ubera non habel. eapastores, et doclores, velangelicos custodes,'cu-
«"Quid faciemus sorori noslrae in die quando allo- jus Ecclesiae tanla dignilas esl ul ille qui vir vult
« quenda est? Si murus est, aedificemus super esse, id esl viriliter agere afferat dividendo conve-
t eum pfopugnaeula argentea. Si ostium est, com- nienter tnille argenteos, id est omnia quaede mundo
t pingahms illud tabulis cedrinis. » habet, afferat dico et praesentet Deo pro fructu ejus,
Soror noslra, dicit sponsus. Lex dilectionis tam id est pro vita aeterna qua3 est fructus Ecclesi_e.
"gravis est, sed soror,id est Ecclesia de Judaeis quae Yinea mea. Vox sponsi. Dixisli quia Ecclesia de
dicitur soror Chrisli, quia et de eadem came, et gentibus mihi esset in pace, non solum ea placet
cohaeres regni cum.Ghrisio, ut noviler conversa esl, mihi, sed universa vinea tnea, id est omnis Ecclesia
PATROL. CLXIL 39.
mi - ANSELMI LAUDUNENSIS 1228.
tam ?.e Judseis quam de gentibus coram me esl, id A mum, sed adhuc habitas in hortis ; unusquisque
est in bene placifo meo semper existit. Mille iui enini fidelium habitat in hortis, id est in Ecclesia,.
Paci *ici.id est omnium simul oblata possessio co- fac rne audire, id est dignam te efficeauditui meo,
raro me est. His autem qui custodiunt fructus ejus et habes per quos perferas mihi tam orationes
ut sancli pastores qui provident, ne sancti subdili quam opera, ut mihi placent, amicos meos, et hoc
amittant fructus a3ternitatis, sunt ducenti argentei, est-quod dicit, amici auscultant, id esl parati sunt
id est duplex pretium. Ducenli enira duplex est ad ut bona opera tua Deo prassenlent. Ad hoc quidem
centum. Custodes autem sanctae Ecclesiae duplex flunt litaniae in Ecclesia, ut per sanctorum interces-
pretium Deo offerunt, quia et se immaculatos Deo sionem Dominum placidum invenire mereamur.
observant, et alios lucrantur, ct ideo dupliei prae- Fuge, dilecte mi, 1 quia me oportet habitare in hor-
mio remunerantur. tis, nec possum adhuc sociari tibi in thalamo sic
« Quae habitas in hortis, amici auscultant te, fac sicut vis, id est sustineo mihi abesse praesentiam
« audire vocem tuam. Fuge, dilecte mi, et assi- corporis tui. Hoc autem rogo utcondeseendas nobis
« milare capreae binnuloque cervorum .super mon- et cognitionem tuam non solum perfectis, sed per
t tesaromatum. i ipsos ostende inferioribus. Et boc dicit. Asshmlare
Qumhabitas tn hortis. Quia sponsus modo Ecclesiae B caprew hinnuloque cervorum, scilieet descende in
dixeral: Yinea mea coram me, et caetera talia, ne colles ut videaris ab humilibus. Tu_ dico haliitans
Ecclesia pularet statim assumi ad nuptias, praemo- super montes, id|-esl villis altioribus qui sunfemi-
net eam ut iterum, dum non assumitur, Jaboret et nentes in virtutibus. Montes dico aromatum, id est
operetur, ul beue parata nuptiis copuletur et hoc de quibus profertur Deo odor virtutum ac bonae ope-
dicit: Tu sponsa quae nondum duceris in thala- rationis.

ENARRATIONES

IN EYANGELKM MATTfLEI. '.

CAPUT PRIMUM. iC generatio, postea subdit. Non Adas nos perdentis,

Liber genefationis. In ipso exordiosatis ostendit sed Jesu, id est isalvantis. Non expellentis <a para-
quod de humanitate Christi sit aclurus, cum a carnali diso, sed Christi, id est redueenlis nos ad paradisum.
generalione iucipiat. Generationemenim ejus divinam Multi fuerunt antiquo tempore, quibus datum est
quis enarrabil ? (Isa. vm.) Notandum quod, secundum boc nomen, quod est Jesus,^ed in figura istius, sic-
materiam exordil, libro suo etiam nomen posuit, ut Jesu Nave, id est Josue, fllius Nun (Jesus et Jo-
morem Ilebraeorum secutus, quorum libri ex primor- sue idem sunt). Nave et Nun idem sunt. Jesus He-
diis intitulantur, sicut liber primus Moysi Genesis braicum est, et dicitur Grace awrvp, Latine sal-
voeatur, quia in exordio de genitura mundi agitur, valor. Jesus fuit ei proprium nomen, sicut nuntia-
et sicul Exodusjn cujus principio de exitu filiorum tum est ab angelo, Christus vero nomen officii.
Israel "de _?Egyptotractatur. Bene congruil Novum Chrislus enim significat eum unctum fuisse in re-
Testamentum Yeteri, quia illud incipit a generalipne gem et sacerdotem. Nola quodnon sufliciebat dicere
primi ho.minis et creatione mundi, istud similiter a Jesu, nisi diceret et Christi. Cum enim vellet fideli-
generatione secuudi bominis et restauratione mundi. bus Judaeis ostendere generationem illius, qui erat
Illud vocalur Genesis, istud liber generationis. Illud in lege et prophetis promissus, nomen usitatum 3u-
agit de praeceptis, sed imperfectis; istud vero de in- " daeis ponere debuit, quod est Meschiah. Seiendum
stitutionibus, sed perfectis. Illud de sacerdotio et quod idem est meschiah apud Hebraeos, quod chri-
hostiis, sed figuralivis; istud vero de quodam sa- stus apud Graecos, et unclus apud nos. Mattbaaus
cerdote, scilicet vero, sed et quadam hostia perfecla itaque Hebraice scribens, non dixit Christi, sed
caeteras complente. Illud agit de liberatione __Egypti, Meschiae, sed Graeci translatores posuerunt Christi.
islud de liberatione inferni. Illud agit de introdu- Sequitur alia determinalio : Filii David. Ostendit
ctione in terram promissionis, et islud de introdu- enim eum natum esse de patribus illis, de quorum
etione nostrae captivitatis in coelum. Sed haec gene- semine promissus fuerat, scilicet de semine David
ratio est opposita priori, quia illa duxit nos ad dam- etAbrahae. Quare dieitur specialiter filius David et
nalionem, ista ad reparationem. Illa de paradisoex- Abrahm. IJJis enim duobus tantum promissus fuerat.
pulit, ista reduxit. Dicamus ergo ; Liber generatio- Abrahae quidem ubi dictumlest: In semine luo bene-
nis, scilicet hic est, sicut dicitur : Visio Isaim, fitii dicentur omnes genles (Gen. xxn). EtDavId : De fru-
Amos [Isa, J), sine pronomine hic. Cujus autem sit ctu ventris tvi (Psal. cxxxi), etc. Et in Paralipome-
1229 ENARRATJGNES IN MATTHJEUM. — CAP. I. 1230
non (quod inlerpretatur verba dierum): Et eril, in- _i plent. Undenarius, ad transgressionem mandatorum
quit, cum completi fuerint dies tui, id est dormieris pertinet, quia denarius decem legis mandata signi-
cum patribus tuis, suscitabo semen tuum post le ficat. Septenarius ad universitatem pertinet, propter
(Par. xvn), etc. Quod patet noh dici de Salomone, septem dies, qui universum tempus complent. Unde
qui vivo patre coepilregiiafe.' Qua^ritur quare David dona sancti Spiritus, septem dicuntur, iion quod
ante Ahraham ponitur? Quia, si primum posuisset tantum septem sunt, sed quia per septem dona uni-
Abrabam, et postea David, rursus repetendus esset versa dona intelliguntur. Quod.ergo septuagies se-
Abraham, ut generationis series texeretur. Ideo pties praecipit dimitti, quasi universa delicta jubet
etiam David praeponitur, qui in multis peccavit, non condonari. Itaque cura Matthaeus carnalem genera- ,
Abraham, qui in omnibus justus apparuit, ut ex tionem ostendere intendat, naturales tantum palres
sola misericordia, non ex meritis hominum natus ponil. Lucas vero, cum baptizatum Filium Dei ado-_
probaretur. Ideo etiam David praeponitur, quia Da- ptivum fieri insinuare velit, non solum naturales,
vid etiam evidentius promissus est, quod de stirpe sed etiam adoptivos patres in generatione interserit,
sua carnem acciperet. Unde Juda3i infideles, cum sicut Heli etomnes interpositos usque ad David.
interrogarentur cujus filius essetJesus, responde- Nota quod In singulis patribus tria debent notari,
runt: David (Maith. xxn). JSfotaquia alter eorum historia, moralitas, et allegoria in quibus videlicet
quibus facta est repromissio, est primus patriarcha- unusquisque palrum Christum praefiguret. Moralitas
rum, aller primus regum. Hi duo sunt illae duaa co- in hoc notatur, quod ex singulis patribus in nobis
lumnae quae erant ante osfium templi, inter quas aliqua virtus, vel per signiflcationem nominis, vel
veniebatur ad ostium quia per eos duos venitur ad per exemplum sediflcatur. Unde etiam quadraginta
Christum, dum auditur promissio facla eis. Quae duo patres esse considerantur. Sicut enim filii Israel
ideo dicunlur ligatae esse funiculo triplici duodecim per quadraginta duas mansiones ad lerram repro-
cubitorum, quia duodecim apostoli adhcerent eis, missionis pervenerunt, sic et fideles per quadra- -
dum praedicatione sua promissionem factam eis con- ginta duas virtutes ad Dominum perveniunt. Quid
firmant. autem numerus iste significet, in sequenti expo- '
Abraham genuit Isaac. Quaeritur quare incipit ge- netur.
neralionem ab Abraham? Quia illi primum promis- Quaeritur, cum Abraham plures habuisset f.Iios,
sus est Christus. Quaeritur etiam cur Matthaeus de- quare solum Isaac posuit? Et cum Isaac genuisset
scendendo, Lucas ascendendo computant generatio- Jacob et Esau, quare de solo Jacob mentionem fa-
nem? Ideo Mattha^us descendendo agit, quia huma- „ cit, cum omnes fratres Juda3 cum ipso in genera-
nitatem Chrisli ostendere intendit, qua Deus ad ho- tione computet ? Ideo videlicet, quia Ismael et Esau,
mlnes descendit. Descendendo ergo narrat, ut, quo- non permanserunt in cultu unius Dei, fratres vero
modo Christus, ab illis descendendo patribus, ad Judae in populo Dei sunt computali, et figura lue.runt
nos venit ostendat. Lncas vero cum ascendendo re- duodecim apostolorum. Cum autem historia non
ferat, figuram cujusdam sacramenti nobis notificat. dubitetur quin Abraham Isaac, et Isaac Jacob ge-
Cum enim de baptismate Christi egisset, in quo nuerit, et de aliis similiter, moralitatem et allego-
multa mysleria ad nos pertinentia signiflcaverat, in riam sequamur.
signum cujusdam nostrae institulionis seriem gene- MORALITAS. Abfaham in nobis virtutem fidei per
rationis Christi adjunxit, incipiendo a Joseph, et exemplum sui significat, cum de eo legatur : Abra-
perveniens usque ad Deum. Cum enim dixisset: liam credidit Deo, et reputatum est ei ad justiliam
Factum est cum baptizafetur omnis populus, et Jesu (Gen. xv). Ipse enim fuit prima via credendi, qui,
baplizato, et ^oranie (Luc. m), etc, supposuit: Et quando tres vidit, et unum adoravit sacrameutum
ipse Jesus erat incipiens, quasi annorum triginta ut trinitatis et unitatis nobis indicavit. Sequitur Isaac,
pulabatur filius Joseph, qui fuit Hefi, qui fuit Ma- qui signifieat spem, quia Isaac interprelatur risus,
that, etc, etYad ultimum, qui fuit Adam, qui fuit D qui fuit gaudium parentum, et qui eliam spes fuit
Dei (ibid.), signiflcans per hoc,quod omnis in bapti- patris, dum, lidem promissioni adhibendo, se filium
smate regeneratus, ascendendo de virtule in virtu- habiturum speravit, vel dum per eum se mullipli-
tem, usque ad "hoc quod Filius Dei efliciatur debet candum spei'avit. Spes vero similiter est gaudium
promoveri; ef ideo Christum, ascendendo per suc- nostrum, dum a3lerna bona sperare facit, et inde
cessiohem patrum, esse Filium Dei comprobavit. gaudere. Abraham ergo genuit Isaac, quia fides ge-
Yoluit etiam in numero palrum, qui sunt septua- _-•nerat spem, juxta Apostolum, qui ait: Fides est
ginla seplem, plenariam remissionem peccatorum substantia, id est firmamentum, ren.ni sperandarum
in baptismate acquiri, et per hoc Filium Dei effici (Hebr. xi). Frustra enim sperat qui non credit. Na-
demonslrare. Septuaginta enim et septem, numerus scitur Jacob de his duobus parentibus, id est chari-
est remissionis. Unde dicitur Petro : Non dico tibi tas quas nascitur de flde"et spe. Quod enim credi-
seplies, sed usque sepluagies septies (Malth. xvm). mus, quod speramus, dihgimus. Yideamus quare
Quasi diceret: Omnem transgressionem dimittes. Jacob significet charitatem. Jacob binomius est;
Septuaginta septem ex undenarib et septenario con- prius enim dictus est Jacob, deinde post Juctationem
flcitur. Septies enim undecim numerum illum com- cum angelo, quando Deum viderat in angelo, voca-
 1231 ANSELMI LAUDUNENSiS __ 1232
lus est Israel, id est vir videns Deum. Deinde pro- A euin videat, in pivr.senti per fideni, in futuro per
fectus est ad Laban, el servivit ei seplem annis pro rem. Ecce Jacob significat, ut diximus, cbaritatem.
Rachel, sed supposita est ei Lia Jippis oculis, quia Charitas vero amjilectitur duas vitas, activam et
majoVerat. Deinde servivit septem aliis annis, et contemplativam. Activa, per Liani; contemplativa,
habuit Rachel. MuJtos filios generavit Lia, paucos per Rachel significatur. Lia laborans iiilerpretatur,
Rachel. Hoctotum sigmlicat charitatem. quia acliva in labore esl; Rachel, visum principium,
Dilectio enim habet duos ramos, dilectionem Dei quia socundum eam principiuni, id est Dens, vide-
et proximi. Dilectio Dei, prior csl nalura et digni- tur. Charitas, dum contemplationi vacare desideiat,
lale. Dileclio proximi, prior est tempore. Quod hoc el eam sibi copulare. Lia suppoiiilur nocle, .quia
modo oslenditur ,-Deus est summum bonum, etper prius diligi debet proximus, cum illa dilectio prior
se, non per aliud; caelera sunt bona ex summo sit tempore, in qua vita multi generantur. Merilo
bono. Deus ergo diligendus est, quia per se bonus; Lia Jippa dicitur qi:ia,quandiu sumus in s_eeulari-
caelera aulem diligenda sunt, quia li.ec summo bono JJUS,clare Deum videre non possumus. Postea ac-
bona sunt, non propter se, quia per se non sunt cipitur Rachel quia per dileclionem proximiad con-
bona. Cum ergo crealurac bonac sunl, per illud sum- templationem Dei pervenitur, ubi pauci iilii gene-
nium bonuih diligendce sunt inquanluin sunl ex ipso. " rantur, el quae claros oeulos habere dicitur. Septem
Sed i-alioiialis crealura, quae adhaerel Deo, et Deo annis idem servivil, dum septem praecepta quae sunt
servit, et eum diligit, duplici modo diligenda est, de dilectione Dei et.proximi custodit. Septem etiam
lum quia ex Deo, inquanlum creatura est, turo quia annis lempus pracsens, quod septem diebus agitur,
sponle Deo adhaeret cl servit. Proximus itaque, significalur. Seplenarium ingeminat secundum per-
quia bonus est adhaerendo Deo, dupliciler est dili- fectionem vita3, si modo queat ad illud quod desi-
gendus, tum quia crealura Dei, tum quia bonus cst. derat pervenire. In his tribus virtutibus est tola
Malus autem proximus, tantum diligendus est, quia perfectio vitae, el nullae virtutes sine his ad patriaia
crealura Dei esl. Pasce ergo illam suljslantiarii sus- dueere possunt. Unde dicitur Deus Abraltam, Deus
tentando, quam Deus fecit; sed peccalum quocl ne- Isuac, Deus Jacob (llxod. m), Deus illbrum tantum,
que per se boimni, nequc ex bono Deo debes pdisse. qui bas virtutcs habent. Polius dicilur Deus Jacob
Itaquc homo diligendus esl Inquanlum cx bono est, quam fsrael, quia in prascnti homines polius sunt
inquantum csl crcatura Dei. Yidelur auiein esse con- Jac:;b, id est vitia suj)jjlantantesetluclantes,jn fu-
trarius Jesus lilius Sirach in hoc quod dicil : Itnpio luro vero Israel.
nihit dederis (Eccli. xn). Sed hoc praecipitur ideo, ne Q ALLCGOIUA. Praemissa vero moralitate horum
aliquis foveateumadiiiiquilatem suam exercendam. irium patruin, videamus quid prasfigurent in Chri-
Prohibelur ergo ne nutriatur impius, sed non pro- slo. Abraham in mullis modis et locis figuram
hibetur ut homo pascalur. Bonum faciamus ad Cbrisli portal, et prceterea in nomine. Abraham
omucs, maxime auiem ad domesiicos fidei (Gat. vi). enim pater mtdiarum genlium interpretatur, et
Cseterae -autem erealurac minus diligendac sunl Cliristus est Pater mullorum fidelium. Cum ergo
quia non sunt ralionales, quas tantum sunl bona;, Abraham de cognatione sua exivit, et in terra alie-
qttia factae-a bono, sed non sunt adeo similes sum- na demoratus cst, boc est in terra Chanaan, ad
mo bono, sicut ulentes ratione. Et cum quaedam quam exDei praeccpto transivit. Christum signiiicat,
animalia dala sunt nobis ad prenam, ul lupus, lco, qui, derelicto Judaico populo,"ad genlcs per praadi-
quia nocent proximo, propier amorem proxirai, catores suos transivit. CJirislum significat in hoc
cui plus debemus, a nobis, persequenda sunt, sed iterum quod duos filtos habuil, unutn de ancilla, al-
nontamen in lioc erimus coutrarii dispositioniDei, lerum de libera (Gal. IV.) ; alterum per naturam, al-
quia Dcus sic nosper illaaflligit, ut nobisparcendo, tei um per repromissionem, personam Christi gerit,
concedat etiam interficere illa. Ecce habemus quod quia duos populos generavit, scilicet Judaicum, qui
naturaliter amor proximi descendat "ex amore Dei, D slgnificalur pc-r Ismaelem, quem habuit de Agar,
quia propter Deum proximum, ex quo est, diligi- hoc esl de vcleri lege. Ismael enim auditio inter-
raus. Deum autem plus diligere, quia per se solum pretatur quia Judaei auditores legis fuerunt, non
bonus est, debemus. Sed lamen tenipoi'aliter per faclores. Agar enim interpretatur alienatio; lex
dileclionem proximi pervenilur ad dilectionem Dei. enim antiqua, carnaliter intellecta, eos alienavit a
Non eniiii cognoscitur Deus nisi per creaturas. Deo. Et allerum, scilicct gentilem populum, qui per
Ergo illa bona qua3 videntur, prius diliguntur, Isaac designatur, qui natus est de Sara, hoc esi,
et per ea Crealor illorum diligitur. Sed illa per- de Novo Tesiamento. Isaac enim risus inlerprelaiur,
fecta dilectio non erit donec videamus illum facie quia conversio genlilium gaudium fuil angelorurii
ad faciem. Tamen dum eum in praisenti per aeni- " et omnium fldelium credentium. Et Sara prhtccps
gma el fidem videmus, super omnia diligamus. Ideo interprelalur, quia nova lex inter omnes leges prin-
Jacob prius vocatus est Jacob, et postea Israel, cipalum lenet. Judaicus populus jicr naturam ge-
quia in pracsenti prius homo luclari debet contra neralus est, quia per blanda Iiujus muijdi in cultu
vitia, el in amore proximi laborare, ut postea Israel unius Dei tenebatur; gentilis vero pupulus per ie-
dlcaiur, id est ut postea Deum difigat, et diligendo proraissionem, quia non pro feinporalibus, sed pro
1233 ENARRATIONES IN JUATTHJEUM".— CAP. I. 1234
promissione invisibiliura Deo servivit. Isaac iterum A ingressus legi evangelicae. Puellae qua? Rebeccam
muliis locis personam Chrisli gestavit, el nomine ad Isaac pergentem secute sunt, signiflcant fideles
suo eum signiflcavit. Christus enim est risus no- animas, quae in Ecclesia simpliciter versantui', non
ster, de quo dieitur : Gaudium vestrum nemo totlet a tamen ad thalamum contemplationis perveniunt.
vobis (Joan. xvi). Isaac ab Abraham ductus est ad Invenit Rebecca Isaac in via, quw ducit ad puleum,
immolandum, comitantibus duobus pueris, quibus • cujus nomea est Viventis et Videntis (Gen. xxiv).
Abraham, cum ad montem pervenisset in tertio die, Fons ille est Testamentum Yetus, quia per Scri-
in quo.monte Deus Isaac imniolari praeceperat di- pturam vivimus el videmus Deum. Yia quaeducit ad
xit : Exspeciate hic cum asino, donec revertamur ad puteum, est passio Christi, per quam venitur ad
tjos (Gen. xxn). Et tuncportavit Isaacligna; Abra- antiquam legem inlelligendam. Inea enim suntom-
Jiam vero, gladium et ignem nec tamen immolalus nes hosti_e impletae. In hac via, gentilis populus
est Isaac, sed aries haerens cornibus inler vepres. Christum invenil, quia eum jam passuni, cum ad
Abraham Deum Patrem figurat; Filium suum pas- fldem accessit, reperit. Rebecca conspecto Isaac de_
sioni tradidit; duo vero pueri, Judaicum populum camelo descendit (ibid.), quia Ecclesia cognito
in duo regna divisum, id est regnum Juda et re- Chrislo gentilitatem dimisit. Cooperit facicm pallio,
gnum Israel. Asinus stultiliam Judaeorum significat. B quia ad Christum vcniens erubuil de ritu praelerito.
Judaei cum asino exspectant, quia adhuc in stullilia Quod vero inclinato jam die ingressus Isaac in
sua perseverant. Aries, non Isaac immolatus est, agrum, significabat quod exlremo, tempore hujus
quia caro Christi hserens cornibus crucis inter ve- mundi, velut in diei fine, veniens Christus qttasi
pres tribulationis, non deilas, quaeper Isaac signi- in agrum foras exiit. Unde idem Chrislus, in Evan-
ficatur, passa esl, et hoc tertip die, id est in tem- gelio ait: _Ea.ii>i.a Palre et veni in mundum (Joan.
pore gratiae. Tria enim tempora sunt, ante legem, xvi), quia, cum sit invisibilis, se tamen visibiiem in
sub lege, et sub gratia. Isaac ligna portavit, et hoe mundo Ecclesii» de gentibus demonslravit. Ite-
Christus crucem tulit. Abraham vero ignem et gla- rum Isaac Christum significat, quia duos filios ha-
dium, quia in manu Dei erat gladius morlis Christi, buit, vel duos populos, Judaicum videlicet et genti-
et ignis perseeulionum. Iterum in Isaac, in acce- lem, et major servivit minori, quia Judaicus popu-
plione Rebeccae personaChristi exprimitur. lus dispersus per orbem, modo servit genlibus, non
Servus qui mittitur ad quaefendam Rebeccam ad solum corporali servitute, verum etiam librorum
opus Isaac, signifieat chorum praedicatorum, ad suorum confirmatione. Quod Isaac desidcrat vena-
gentilem plebem convertendam missum. Fons, ad lione filii sui Esau vesci, significat quod desiderat
quem servus stetit, significat fluenta evangelicae Christus bonis operibus Judaici popoli refici. Sed
Scripturae, de qua hauritRebeecacumhydria, quia illo negligente, et in exterioribus, quasi in venatio-
de Scriptura documentum gentilitas conversa acci- nibus, occupato, Rebecca, id csl mater graliac, mi-
pit, cum capacitalis mensura. Rebecea palientia norem filium, id est genlilem. populum sujiposuit-,
interpretatur. Gentilis enim Ecclesia multa pro et priori dignitatem praeripuit. Quod autem Isaac
Deo passa est. Prius bydriam in scapula ponit, caligans, Jacob filio futuram benedictionem prae-
deinde in ulnis, quia praedicationem prius in mente dixit,-sed eum non vidit, significat quod Clnistus
ponit, deindein opere complet. Ornamenta, quibus vocationem gentium per jjrophetas multipliciter
servus Rebeccam decoravit, virtutes et praeeepta praedixit, sed eos non yidit, quia eis in propria
sunt doctorum. Inaures enim ypluntatem audiendi persona non praedicavit. Quod aulem Jacob non-de
verba Dei significant, quae, cum dilectione suseipi venatione, sed de domestico animali, cibos patri
debent; geminaenim praecepta charilalis per pon- paravit, designat quod populus gentilis in seipso
dus duorum siclorum intelliguntur. ATmillae, quae holocaustum Deo oblulit, juxta Psalmistam : In me
sunt ornamenta brachiorum bonam operationem sunt, Deus; vota tua qum reddatn laudaliones tibi
notanl, quae decem sicios appendebaut, quia omnis D (Psal. LV). Vesles Esau, quibus Rebeeca minorem
nostra operatio in decem Jegis praeceptis consistit. filium vestivit, ornamenla sunt pra^ceptorum vete-
Quod Rebecca non solum viro pplum dedit, verum ris legis, quibus Ecclesia gentilis bene inlerprelando
eliam camelos adaquavit, significat quod Ecclesia decoratur. Quod pellibus haedorum manus et colla
genlium conversa omnibus potum praedicationis tegunlur, designat quod gentes ad fidem venientes,
-oblulit, non solum sapientibus, sed etiam insipien- peccata mentis et corporis confitentur Deo. Acces-
libus. Unde Paulus ; Sapientibus el insipientibus sit et osculalus est eum, quando Clirislus sibi gen-
debilor sum (Rom. i). Laban qui vocat servum in tes reconciliavit, de quo osculo dicit in Canticis:
domum el benedictum Domini appcllat, significal Osculeturjne osculo oris sui (Cant. i). Postea bene-
quosque carnales, qui sanclorum doctorum virtutes dicitur, dum virtutibus multiplicatur. Quod Esau
annuntiant, et eos lipnorant, nec tamen cuni eis ad sero ad patrem revertens, tandem benedicilur, si-
Isaac, hoc est ad Christum vadunt. Locus spatio- gnificat quod Judaicus populus in fine saeculi con-
sus, quem Rebeeca apud se esse dixit, lex est na- vertelur. Jacob similiter Christum signifieat vel fi-
turalis, quem Ecclesia, antequam ad Christum ve- gural. Dormitio enim Jacob in itinere, mortem vel
niiel, babebat. Per hanc ergo legem Christi patuit passionem Chrisli significal in cruce. Lapis, suj.po-
 1235 ANSELMI LAUDUNENSIS 1236
sinis capiti, bumanitatem significat suppositam di- .A cel, qui erat Odollamites, ad tondendas oves. As-
vinilati. llic est ille lapis qui facit utraque unttm sumpsit ergo speciemmeretricis, et, velala facie, se-
(Ephes. n). Scala vero quae terram tangebat et us- dit in bivio, ul hac occasione concumbeus cum so-
que ad Ccelumextensa erat, per quani angeli ascen- .cero, aliquod semen inde haberet. Yeniens ilaque
debantet descendebant, praedicationem significat Judas, et non cognoscens eam, promisitei h_edum
sanetorum, in qua aliquando de coelestibus, ali- ' pro coneubitu. Cuitamen petenti arrham, dedit an-
quando de terrenis agitur ;'in qua aliquando de Jra- ' nulum, armillam et baeulum. Faelo concubitu, dixjt
manitate Chrisli, aliquando de divinitate. Paulus ei, ut ibi exspectaret, donee haedum mitteret. Misit
summus angelus erat, qui ascendebat cum diceret: ergo per Hiram, sed illa abierat cum arrha. Cou-
Nos prmdicamus Chrisium, Dei virtuiem el Dei sa- cepit itaque Thamar geroinos, Phares et Zaram.
pientiam (I Cor. i). Descendebat cum diceret: Ni- In partu vero Zaram voluit primus exire, etemisit
iiil judicavi tne scire ni.ri Jesutn Chrislum, et hunc manum, quam obstetrix coccino ligavit. Retraxit
crucifixum (1 Cor. u). Quod surgens mane, erexit tamen manum Zara, et natus est Pbares. Quaecum
lapidem in titulum, significat Christi in diluculo re- vidisset obstetrix , ait : Quare per ie divisa est ~ma-
surrectlonem. Quod oleum fuclit desuper, signifi- ceria vei natura ? (Gen. xxxvni.) .Quasi dicerel:
cat illam resurrectionem factam esse per Spirilus " Quare interrupisti a^dificationem naturae ? Yocavit
sancli operationem. Pra3terea olenm fusum signifi- eum ideo Phares, id est divisio. Phares autem ge-
cavit eum esse regem et sacerdotem; oleo enim re- nuit Esrom. Judas autem genuit Phares et Zaram,
ges et sacerdotes ungebantur. Unde et Christus vo- antequam intrarel in __Egyptum, in quam ambo
catur, id est unctus. Chrislum etiam significat, postea cum patre suo transierunt. In Mgypto vers
dum duas sorores sibi copulavit. Duae enim sorores genuitPhares Esrom, et Esrom Aran, et Aran Ami-
duas Ecclesias signiiicanl,activorum scilicet el con- riadab, elAminadab Naasson. EtideoMoyses duxlt
templalivorum; qui septem annis pro utraque ser- eos ex ..Egypto, et Naasson fuit dux subMoysein
vivit, quia in pra3senti vita pro utraque acquirenda tribu Juda per desertum, in quo genuit Salmon. Iste
Deo militavit. Septenarius enim, praesentem vitam Salmon, mortuo palre, fuit princeps in tribu Juda,
significat, quia pef septem dies, omne tempus vol- qui cum Josue in teriam repromissionis intravit,
vitur. Jaeobduodecimfilioshabuit, et Christus duo- qui duxit Raab meretrieem • quae reeepit explofa-
decim, apostolos per fidem generavit. Jacob sup- tores. Filii enim Israel obsederunt Jericho, et per
planiator inlerpretatur, et signiflcat Christum, de septero dies, clangehtes buccinfs circuieruntmuros»
quo dicitur : Supplantasli insurgentes in me, sublus 'n Seplimo autem die corruerunt muri' in septima
ftte (Psal. xvn),. Quia in istis patribus specialiter si- tuba. Raab vero meretrix, quae proposuerat cocei-
gnificatur Chrislus, et Deus Abraham, Deus Isaac; num in fenestra, sicut jusserant nuutii, salvata est
Deus Jacob multis in Iocis nominatur. In istis tri- Ipsa et domus ejus tota. Quam postea duxit Salmon.
bus omnis modus generationis filiorumDei notatur. Nola quod judices coeperunt a Josue, et durave-
Generat enim multoties Deus de bono praedicatore runt usque ad David. Isti autem qui computantur
bonum filium, et de malo malum; quod designatur in hac linea a Salmon usque ad David, lanlum
per Abraham, qui de libera uxore fldelem filium quaedam capita fuerunt in tribu Juda, non principes,
babuit, et de ancilla infidelera genuit. Aliquando non duces, quia, postquarii divisi sunt in terra pro-
vero generat per bonum praedicatorem bonum et missionis, non habuerunt principes singulae tribus,
malum filium, quod significaiur in Isaae, qui de li- sed tantum unum judicem prineipalem omnes, qui
bera uiiuro bonum et alterum malum generavit. secundum electionem, non secundum tiibum efiicie-
Aliquando generat bonos per bonum etmalum prae- batur. Iste Salmon genuit in terra repromissionis
dicalorem, quod in Jacob significatur, quibonosfi- de illa Raab Bobz. Booz vero genuit Obeth ex Rulh:
lios et de liberis et de aneillis habuit. Jacob aulem Elimeleeh fuit quidam de tribu Booz,-et"pauper, et
genuil Judam et fralres ejus. Judam nominalim n uxor ejus Noemi; qui cum uxore suaet duobus fi-
ponit, quod de illo tantum Dominus deseendit. Ju- liis ivit in terram 'Moabitarum. Ibi vero iilii ejus
das aulem genuit Phares, elc. duxerant uxores de terra gentium. Mortuo ilaque
HISTORIA. Judas babuit tres filios, Her, Onan, Sela. patre et filiis ejus sine semine, reversa est Noemi
Deditautem uxorem, nomine Thamar, majori filio, cum Ruth Moabitide, una de nuribussuisinterram
scilicet Her. Sed quia nequissimus et nocens erat, suam, et suasione socrus suae ivit eadem Ruth in.
oceidit eum Deus sine semine. Data est ergo se- agrum Booz, eausa metendi. In CTastino persuasit
cundo filio suo, scilicet Onan, ut suscitaret semeu ei ut se lavaret, et melioribus indumenlis indueret,
fralri suo. Sed ille nolens suseitare semen fratris et Iocum nocte-eonsideraret ubi in agro Booz dor-
sui, effundebat seinen suum in terram. Morfuus est miret, et veniens discooperiret pallium a parte pe-
itaque et secundus. Sela vero adhuc parvulus erat. dum, et projiciens se ibi jaceret. Factumque eslita.
Bixit ergoJudas Thamar : Vade el sede vidua ia Booz vero turbatus, quaerit quid quaerat. Illa vero
domo tua,donec filius meus udultussit^Gen.xxwm). dixit quod suscitare semen mariti sui vellet, quiav
llla postea consuluit sibi. Audivit enim quod Judas ipse propinquus ejus erat. Ille vero ait aliuro esse
iturus erat inTamna, cum opilione suo, Ilira scili- propinquiorem, adquem prius eundumerat; et si ille
 1237 ENARRATIONESIN MATTILEUM. — CAP. I. 1238
eam repudiaret, ipse eam ducerel. lllo autem repu- .A.ptura, ubi potus estsapientiae. In hac auguratur sa-
diante, duxit eam, et inde genuil Obelb. Hanc gen- piens,.quia ibi videt futura, id est coslestia. Sic au-
tilem ideoposuit evangelista.ut Ghristum non solum guratur divina, qui utilitati proximi ex bona volun-
ostendat nasci de Judaeis, sed etiam de genlibus, et tale inlentus esl. Sequitur Salmon, id est sensibilis.
sic completam prophetiam quaeait : Emitle agnum Poslquam enim aliquis studet in divina Scriptura
luum, Domine, dominalorem terrm de petra deserti fifsensibilis, id est diseernens gustu rationis quid
{Isa. xvi), id est de gentilitate, quae est dura ut pe- bonum, quid roalum, quid dulce, quid amarum.
.;tra, quia idololatria plena et desertum,. quia sine Sequitur Booz, id est fortis. Instructus enim bonis
lege. Obeth genuit Jesse. Pater David binominis est, Scripturis fit ad omnia adversa foleranda forlis.
frequentius enim vocatur Isai. Sed quia propheta Nota quia dieitur simpliciter fortis, ad differenfiam
eum vocaverat non Isai, sed Jesse, dicens : Egre- David, qui dicitur manu forlis, quod aliud signifi-
dietur virga de radice Jesse (Isa. xi), id est ut osten- cat. Iste aulem fortis filius est Raab, id est.Eccle-
deret illam prophetiam esse completam in Christo sias. Sequitur Obetb, id est servilus. Qui enim fortis
et Maria, posuit Jesse evangelista. est servus, idoneus potest eflici; non enim idoneus
MonALiTAS. Iterum videamus quas virtutes isti est ad servitutem Dei, nisi qui fortis est, quae servi-
"
patres m nobis aediiicent,quia fides, spes et charitas tus generatur de Ruthjd est de festinantia. Oportet
sunt omnium fundamenta viftutum; sequentes vir- enim servum esse promptum, non pigrum, sed cur-
tules stlnt quasi superadditiones. Judas interpre- rentem, ne ulla carnalis voluptasJlelineat. Sequiiur
tatur confessio, quoniam aliquis possetcredere, spe- Jesse, id est incensum. Si enim servimus, ex ti-
rare et diligere, et tamen apud praesides dicefetur more et amore erit devotio in corde, quaeex igne et
ex timore negare, ufPetrus, ideo necessaria est fidei desiderio cordis suavissimum incensum offert Deo.
confessio*.Duplex confessio est, altera fidei, altera ALLEGORIA. Modo videamus quoniodo isti patres
peccatorum: Si ergo post tres supradictas virtutes _ Christum praefigurent. Judas confitensinterpretatur.
peccet, necessaria est non solum fidei, sed etiam Et de Christo dicitur : Confiteor libi, Pater, Domine
peccatorum confessio. Merito datur quartus locus cwli et terrm (Luc. x). Secundum historiam etiam
Judae, quia et quartum locum in ordiue fratrum te- personam Christi gerit. Thamar enim significat
net, ubi et confessio, secimdum allegoriam jure populum Dci antiquum, cui dati sunt mariti duo,
quartaponitur.PrimusestRuben, secundus Simeon, scilicet pastores, quorum duo genera in his notan-
tertius Levi, qaartus Judas. Ruben, conciipiscen- tur, npcentes et prodesse nolentes. Her enim signi-
tiam significat, quia de eo in benedictionibus dici- p ficat illos nequissimos pastores, qui non solum non
tur: Ruben effusus ut dqua (Gen.xLix),quia quidem juvant, sed etiam nocent populo Dei. Unde inter-
fluens in eoncupiscentiis fuit. Simeon vero, furor prelatur pelticeus, id esl obsilus peccalis; quaesigni-
-
ejus pertinax interpretatur, et ideo iram ejus signi- ficantur per pellesmortuorum animalium. Propterea
ficat. Levi vero, quia de tribu illius sacerdotes Adam et Eva post peccatum peliiceas tunicas habue-
electi sunt et sacerdotibus lex commissa est, ratio- runt. Onan vero qui effudilsemen in terram, signi-
nem signifieat, quaelege sua utramque vim animae ficat illos pastores,qui, cum possunt prodesse, no-
temperare debel. Si autem illi tres peccant, debet lunt, sed effundunt semen suum in terra, id est in
sequi confessio peccatorum, quae omnia pui-gat. terrenis adhaerent, et studium fecunditatis quod
Posl Judam sequitur Phares et Zaram. Phares divi- debent populo Dei, saecularibus adhibenl. Unde
sio, Zaram oriens interpretatur, et Thamar amari- Onan dicitur, id est dolor eorum, quia magnum do -
tudo. Confessioenim generat divisionem a vitiis, et lorem ingerunt subditis inutiles praelati. Quod Sela
ortum virlutum, de Thamar, id est amaritudine non ducit illam, significat illam interruplionem re-
poenitentiae.Post Phares sequitur Esron, qui sagitta gni, quae fuit in tempore Herodis. Cum enim multi
interpretatur. Postquam enim aliquis divisus est a filii de tribu Juda essent, nullus lamen eorum po-
viliis et sa^cularibus, debet fieri sagitta, utin aliis :D pulum Dei rexit. Unde Sela dicitur, id est dimissio
vitia praedicandopuniat, et corda hominum amore quia eo tempore dimissa est tribus Juda, et alieni-
Dei pungat. Sequitur Aram, qui interpretature/ecfas gena subiit.in regnum. Tunc venit Judas, id est
vel exceisus, quia postquam aliquis a mundo remo- Christus, in Thamna, id est in mundum quia
tusestet aliis proficit, neeesse est ut Deo electus Thamna defectiointerpretatur, quia totus mundus in
sublimis et celebris habeatur, et sit excelsus in defectu erat. Yenit, inquam, ad londendas oves, id
virtutibus. Sequitur Aminadab, id est sponlaneus est auferenda pondera peccatorum, cum socio suo
populus. Oportet enim ut spontanea voluntate, et Hira, id est cum Joanne Baptista, qui Hiras inter-
bona non coactione non timore faciat quidquid ope- pretatur visio fratris, quia vidit fratrem suum, id est
Tatur. SequiturNaasson,qui inlerpretaturaugiunu»., Christum, qui erat de tribu sua. Iste Hiras erat
Hocaugurium non est saeculare, sedcoeleste. Dehoe Odollamiles , qui interpretatur habens lestimonium
gloriahatur Joseph, qui praecepit servo ut diceret in dqua, quod bene convenil Joanni. Cupit ila ei so-
fratribus suis deferentibus scyphum in sacco : Vos ciari Tbamar, id est Ecclesia, sed, mutata facie, id
detulistis scyphum domitii mei, in qub ipse solet au- esl, non jam de Judaeis , imo de gentibus habens
gurari (Gen, XLIV).Scyphus enim esl divina Scri- speciem meretricis, quia satis prius cum idolis
 1239 ANSELMI-LAUDUNENSIS , • 1210
fornicata fuerat, et quasi ignota Judae. Unde David : A Quis suscitabil cum? Non aufcrelur sceplrum de Ju-
Populus quem non cognovi, servivit mild, in audilu da, et dux de femore ejus donec vcniat qui mitlen-
auris obedivit mifti (Psal. xvn). Sedebat illa in bivio, dus est, et ipse erit exspectatio gcnlium, Hgans ad
idest inerroribus hujus saeculi.Sociata ergoChristo vincam pullum sunm, el ad vilem asinam suam. La-
accipit annulum, id est fidem, ct armillam, qu_e est vabit in vino slolam suam, tt paltium snum in san-
ornamenfum bracliii, scilicet bonam operaiionem, guine uvm. Pulchriores sunl oculi iui vino, ei dentes
etbaculum,id est regnum sui. Unde unusquisque luilactecandidiores(Gen. SLIXJ.Haecenimomniaad
i'ex et sacerdos dicitur. Promisit enim hcedum Chri- Christum pertinent. Hunc enim laudant fratres
stus, id est, increpationem peccatorura, quando feui. Haec estonmis sanctorum multitudo. Manus
peecaret, quam sibi per ministros mitteret. Veniens ejus in cervicibus inimicorum ejus, quia adversa-
postea Hiras, id est Joannes, in quo omnis ordo rios bumilial, et fidei sua3colla eorum subdit. Hunc
praedicatorura, qni quolidiepra_parant vJam Domino, adorant filii patris sui, quia omnes filii Dei hunc
signilicalur cum hsedo, id est cum inetepalione ut Deum "venerantur. Christus ad praedam aseendit,
peecatorum, quaerit meretricem in bivio, et non in- quando contra diabolum ad pugnam venit, ut suos,
venit, quia, accepta fide, Eeelesia desivit esse mere- qui i.ninferno erant, eriperel, quod in die passionis
trix , et non liabet locum increpalio in ea. Thamar B complelum est, quando ad inferos descendit. Bene,
inteipretatur amaritudo, quia intra amara hujus inquit, ascendit, quia prius in mundo humililer
saeculi conversatur. In (iliis vero est aliud sacra- vixerat, tunc polcnliam suam declaravit. Requie-
meulum per se, non conlinualum superiori. Zaram scens accubuit, quando in sepulcro jacuit, accubait
qui primus manum emittit, significat primum fide- velut leo, quia tertia die velut leo, voce patris exci-
lem populum, scilicet Abel, Noe, Abraham, Isaac, talus est. Et quis suscilavit enm ? Nullus, uisi Pater.
Jacob, et alios, qui primi manum bonae operationis Non auferetur sceplrum de Juda, donec venial, etc
ostenderunt. Quaaoperatio ligata et confirmata est Quia omnes reges Judaeorum fuerunt de tribu Juda,
coccino, id est passione Christi, quam credebant et usque ad tcmpus Herodis, qui fuit alienigena, sub
exspectabant. Nihil enim sciebant sibi yalere bona quo natus est Christus. Ipse Christus fuit exspecta-
opera sua sine redemptione sanguinis Christi. Unde tio gentium, qttia eas redemit, etad fhlem eonvertit.
Zaram oriens interpreiatur, quia illi primo populo Ligavit pullum ad vineam, quando primitivae Eecle-
prius apparuii sol jusiitiae. Sed ille relraxit manum, siaeassociavit in fide gentilem Ecclesiam.' Vineam
quia illisjecedentibus opus fidei cessavit, et populus enim vocat apostolos, et alios a .Christo vocatos vel
Judaicus intervenit, et lex, qua3 populis fuit quasi conversos, quibus ait Christus: Ego sum vilis vcra,
maceria? divisio, quia primuni populum fidelem et' C vos autem patmiles (Joan. xv). Pullus est gentilis
ultimum qui sub adventu Christi fuit, divisit, et populus, qui fuit filius asiuae subjugalis, idcst po-
quasi se in roedio interposuit. Unde Phares dicitur puli Judaici, qui fuit sub jugo legis, per eos enim
Judaicus populus, id est divisio.. Sed Christus illum corsvcrsi sunt gentiles ad fidem. Asinam colligavit
populum interpositura et legem destruxit, et mace- ad vitem, quia per seipsum qui vitis est, Judaeos
riam diyisam ulriusque populi fldelis conjunxit, id convertit. Lavit in vino stolam suam, quando san-
est aediflcationem. Quaeritur, quare tacitis nomini- guine passionis suae carnem suam perfudit. Palliuia
bus sanctarum mulierum, scilicel Sara3et Rebeccae, suum Iavit in sanguine uva3, quando Ecclesiam
et aliarum notavit in Chrisli generatione notabiles suam a peeeatis lavit in sanguine suo, quae est ve-
mulieres, seilicet Thamar, et Raab, et Ruth, el Beth- stimentum Christi, juxta prophetam: Ex omnibus
sabee. Hoc ideo fecit evangelista, ut ostenderet Cbri- his vetut vestimento [Yulg. otnamenlo] veslieris (Isa.
stum non solum nasci ex Judceis, sed etiam ex XLIX).lpsa est uva, unde vinum exivit, quia ipse cst
gentibus, non de justis solum , sed et de peccato- corpus, unde sanguis processit. Oculi ejus pra3di-
ribus. Unde agnus paschalis praecipitur in lege noh catores sunt, qui subditis suis in Ecclesia provident,
sumi de ovili, ubi tautum sunt oves, sed de illo, ubi j, qui pulchriores sunt vino, id est praedicatoribus ve-
sunt oves et caprae, quia nasciturus erat de justis teris legis, quia evangelica doctrina clarior est le-
ct peecatoribus. Nou obest nasci de peecatoribus, gali traditione. Prcedicatores veteris legis dicuntur
quia filius non portabit hiiquilalem patris (Ezech. %'inum,propter austeritatem comminationum, ubi
XVIII).Hoc de illo, qui maliliam patris non fuerit dietum est : Dentem. pro dente, octdum pro oculo
imitatus. Si autem imitatus fuerit, etiam propatris (Deut. xix), etc. Dentes vero dicuntur exposilores
iniquitate punietur, non per corruptionem, sed per novaelegis, qui obscuritatem Scripturaj conterunt et
imitalionem malitiae eum eo remanens, quasi idem masticant, ul a ventre, id est ab infirmioribus mem-
cum illo punietur. Unde : Yisitabo peccata patrum bris Ecclesiae, possit iucorporari. Candidiores sunt
in filios (Exod. xx). In benedictione etiam sua, lacte, quia mundiores sunt doctoribus veteris legis,
quaniTecepit a patre suo Jacob , Judas Christum quae lac dicitur, et rudi populo data est, ut nutri-
significavit Ait enim Jacob : Juda, te laudabunt rentur. Phares sequitur, quia Christus esl Phares,
fralres tui; manus lum in visceribus vel cervicibus id est divisio, quia separabit oves a dextris, haedos
Hnimicorum,.adorabunt te filii patris lui. A/d prw- autem a sinistris, qui etiam discretor' est cordium
dam, fili mi, ascendisti, reqniescens accubuisti ttt tco. et illuminator. Ipse eliam est Esrom, idest sagitta
 iUl ENARRATIONES IN MATTIIJEUM. — CAP. I. ""l242
vel atrium, quia tanquam sagitla penetrat corda au-- A Abias. Asa; Asa, Josaphal; Josapltal, Joram; Joram
dienlium. Atrium est, eo quod significat latitudincrai genuit Oziam. Noia quod Joram non genuit Oziam
charitaliS; quia ipse inimlcos suos dilexit. Arami secundum historiam libri Regum, sed potius ge-
Christum significat, qui electus vel excelsus inter- nuit Ochoziam, et Ochozias genuit Joas, et Joas
pretatur, quia de eo dicitur per propheta_n: Ecce' Amasiam, et Amasias Oziam (IV Reg. xi, xiv).Sed
vuer meus electus, quem elegi (Isa. xmi). El per quia evangelista proposuerat ab Abraham usque
alium: Excelsus super omnes gentes Dominus (Psal. ad Christum quadraginta duas generationes in
cxn). Ipse item est Aminadab, id est volunlarius diverso statu temporum ponere, et Joram iilius
populus, qui dieit: Voluntarie sacrificabo libi (Psal. Josaphat se miseuerat impiissimo generi Jezabel,
iiu). Naasson etiam, qui augurium dicitur, Chri- ducens filiam ejus ad idololatriam conversus , id-
stum significat, qui novit oronia, praelerita, praesen- eirco usque in tertiam generalionem memoria ejus
tia et futura. Naasson xtiam serpenlinus interpre- tollitur, ne in brdine sanctie nativitatis poneretur.
tatur, quia Chrislus more serpentis omues cavit In- Jorain igilur fornicalus occidit fratres suos , unde et
sidias. Ipse etiam est Salmon, id est sensibilis, quia infirroatus est dolore uleri utviscera egereret, quem
oinnia -sentit. Ipse accepit Raab, id est Ecclesiam secutus filius suus. Ochozias ingressus cst per vias
gentium, quae meretricata fuerat cum idolis, quae domus Achaz. De isto Ochozia legilur in Paralipo-
ostenditin feneslra coceinum, id est amorem, per menon, quod quadraginta duorum annorum erat
confessionem propalavit Christi passionem. Raab cum regnare coepit, et per unum annum regnavit (//
interpretatur fames vel latitudo, vel impetus, quia Par. xxn). Quod esse non potuit, quia Joram pater
Eeclesiam gentiuro esurit, et sitit justitiam, et dila- ejus triginla duorum annorum erat, cum reguare
tata est per lolum orbem, et impetu doctrinae phi- ccepit, et per octo annos regnavit, qui simul sunt
losophos et reges convertit. Judaei qui circumierunt quadraginta, et ita jam esset filius prior illo duobus
Jericho, per septem dies buccinis clangenles, signi- annis, sed depravatus est liber, qui dicit quadragin-
ficant Ecclesi_epraedicatores, qui mundum circum- ta duo, et verius in libro Regum legilur viginti
vallant buccinis sonantes , icl est prajdicationibus duorum annorum (IV Reg. vm). Joas ergo filius
suis praedicatores mundi increpautes, qui per Jeri- Ochoziaeaequievit adorare seulptilia, et Zachaiiam
chosignificantur. Jerichoenim luna interprelatur, fllium Joiadae sacerdotis, qui eum nutrierat, et re-
id est defectus, et paulatim saecularia deficiunt, sed gem fecerat, et ne occideretur ab Athalia, custodie-
in septirao die, hoe est in fine saeculi funditus de- ratrpraecepit occidi, quia eum pro idololatria incre-
struuntur. Booz iterum, qui fortiludo interpreta- C ( pabat. Amasias quoque coluit deos Seir, et ideo hi
tur, significat Christum, de quo dicitur : Dominus tres, quamvis regnum quoquo modo obtinuerint, de
in fortitudine veniet (Isa. XL). Ipse etiam accipit genealogia sunt exclusi, sicut in Jege dicitur : Yisi-
Ruth, id est gentilem Ecclesiam, quae videns vel fe- labo peccata palrum in filios usque in terliam et
stinans vel difUniensinterpretatur, quia Ecclesia vi- quartam generationem (Exod.xs.). Sed sciendum hoc
det Deum; feslinat ad bravium, desinit perseverare essedeeis dictum qui peccata patrum sequuntur^
in bona operatione. Ipse etiam est Obeth seracns, nam et bonus de malo genitus misericordia est di-
quia non venit 'minislrari, sed ministrare (Matth. gnus, et malus de bono nalus pcena pleclitur. Alii
xx). Ipse est Jesse, qui interpretatur sacrificium, qui ponuntur quamvis mali, vel bonos generant,
quia ipse pro nobis hoslia factus est. David genuit vel a boriis generantur , ut Joram filius Josaphat
Salomonem, ex ea qumfuit Vrim. viri justi. Ozias vero in omnibus pene fuit rectus,
HISTORIA.Taeet nomen Bethsabee, ut nominando nisi quod ipse incensum adolere voluit. Unde in
Uriaiu, reducat ad memoriam illud maximum sce- fronte quasi in loco velamine lepra pcrcussus fuit.
lus, quod fecit David in euni. Tacet etiam qiiia Et notandum quod sub Ozia, Joathan , Achaz et.
caeterae, cum essent notabiles, non solum culpari, Ezechia prophetavit Isaias de Chrislo. Nota de Eze*
sed eliam laudari meruerunt. Ista vero adeo"culpa- ID chia quod, cum esset sine liberis, dictum est ei :
bilis est, quod nomine non est digna; justus vero Dispone domui tum, quia morieris (Isa. xxxvm),cf
est dignus nomine. In ea tamen maximum est sa- ideo flevit non propter longiorem vitam, cum sciret
cramentum. Dicit enim historia quod David in Salomonem Deo placuisse quod non petisset amplio-
solario existens, vidit Bethsabee lavantem se, pla- res annos, sed quia dubitabat ne non promissio DeL
cuit ei, vocavit, et jacuit cum ea, et, facta ea gra- implerelur, cum scifet se esse de David, per qucrir
vida, revocavit Uriam de expedilione, ut hac oeca- oporteret venire"Christum, et ipseesset sine liberis,.
sione inlraret in domuni suam, et ita partus ei unde et dicebat : Non videbo Deum, non aspiciatn
aseriberetur. Noluit ille intrare, sed jacuit in vesli- hominem ultra (ibid.). "Sed econlra credebat qiiia
bulo, dicens quia, dum arca Dei esset in tabema- fidelis est qui proihiserat. Deus autem sententiamP
eulis, non erat congruum eum intrare in domum quam dederat ad probationem Cdei immutat, et ge-
suarii. Acceptis itaque lilteris mortis suae, rediit ad nerandi spalium praestat : Ozias genuit Joatham;..
•
expedilionem, et roortuus est,machinanteJoab, sic- Joatham genuit Achaz ; Achaz genuit Ezechiam
ut praecepit David. Salomon, quasi Salemon, a Ezechias gcnuit Manassen; Manasses gemut Amon'
Sale, quod esl pax, genuit Roboam; Roboam, Abiam; Amon genvit Josiam.
 «43 ANSELMILAUDUNENSIS i 5244
MORALITAS. — Consideremus quid moralitatis isti x/__ ALLEGORIA. Yidendum est in quo Christus in istis
patres in nobis genereut. Postquam aliquis est ido- patribus praefiguretur. David significal Christum,
neus servus et suavissimum Deo sacrificium factus, quia ipse Goliam, et Christus ita diabolum supera-
sequitur ut sit David, id est mauu foriis, qui contra vit. David manu forlis dicitur, vel visu desiderabilis.
hostes fortiter dimicavit, et alienigenas Iduma^os Ipse est enim de quo dicilur : Dominus fortis et po-
ti ibutarios fecit. Similiter ipse debet carnales bomi- tens, Dominus potens in prmlio (Psal. xxm). Et ite-
nes verbo et exemplo Deo subjugare, sicut Paulus, rum: Speciosus forma prmfiliis hominum (Psat. XLIV).
qui gentes convertit, qui per Idumaeos designantur. Geril etiam David personam Ghristi in aecepiione
Sequitur Salomon, qui interpretatur pacificus; tunc Bethsabee. Christus, sedens in _solio palris, vidif
enim ille fit paciflcus cum Deo servit, et alios ad Ecclesiam geutilium lavantem peccata sua, et placuif
Deum convertit. Tunc enim in eo sedati sunt omnes ei, et sibi eam copulavit. Quae interpretatur puteus
motus illiciti, et quasi jam in seterna tranquillitate septimus, vel puteus salietatis, quia Ecclesia conti-
positus, potest cum Apostolo dicere : Nostra conver- net copiose profunditatem spiritualis gratiae septi-
salio in ccelis est (Philip, m). Qui merito in quinto formis. Urias, id est diabolus interficitur, qui prius
decimo loco ponitur, qui numerus ex septem et oclo . erat marilus gentilitatis. Urias enim interpretalur
conflcitur, quia post sejitem quse ad legalia insti- lux mea Dei, quia diabolus, in initio conditus, dixit
tuta permanent propler Sabbatum, in octava, id est, suam lucem esse Dei, quia propter eam se voluit fa-
in aeterna requie et resurrectione futura esse vide- cere Deum. Vel Bethsabee significat legem, in qua
tur, quae per octonarium figuratur, quia in octava continebatur sub figuris septiformis gratia3 profun-
die resuscitatus est. Sequitur Roboam, id est populi dilas quas eopulata erat Uriae, id est Judaico populo,
lalitudo. Postquam enim non habet quod in se vi- qui gloriabatur de luce Dei, id est de cognitione le-
deat, ampleeti alios debet, et late populum Dei ad gis. Vidit de solio, id est de CceloCbristus legem la-
superna secum trahere. Sequitur Abia, id est pater vantem, id est exuentem suas figuras, etplacuit
Dominus. His enim praetermissis, potest se profiteri ei. Tunc eonvoeans Judaicum populum voluit intro-
filium Dei et dicere : Dominus est pater meus. Et ducere in domum, id est in spiritualem intellectum
quia talem patrem habet qui in eoelis est, recogno- legis, ille renuit et dicit, quia arca, id est Ecclesia,
scens se esse in peregrinatione hujus mundi, debet est in tabernaculis, id est sub flguris. Ideo dicit se
esse Asa, id est attollens, ut de virtute in virtutem non intrarein domum, id est se accipere alium intel-
ad Patrem ascendat, spernens istam peregrinatio- lectum. Accepit itaque litteras mortis sua3,id est.lit-
nem, et tune erit Josaphat, id esl judicans. Qui enim teralem intellectum, qui ducit eum ad mortem, dum
attollit se ad Deum, ipse alios judicat, et a nemine '•^ nonvultlegemspiritualiter intelligere. Christus dici-
judicatur, et omnia diseernit, ne in aliquo decipia- tur Salomon, id est pacificus, quia ipse est pax no-
tur, et ita fit Joram, id est excetsus, id est in cosle- stra, qui fecil utraque unum (Ephes. n). Ipse est Ro-
"stibus habitans et super omnia aspiciens; nec tamen boam, id est impetus populi, qui post ascensionem
ideo superbit, sed fortitudmem suam Deo ascribit. per apostolos cum velocitate ad fidem eonvertit po-
Unde efficilur Ozias, id est robustus Domhti, quasi pulos. Ipse est iterum Abia, id est paler Dominus,
robur suarum virtutum Deo attribuens, et in suo quia ipse est qui dicit: Ego ero iili iri palrem (II
proposito perseverans. Sed quia in eodem posset Reg. vn), quia tanquam Dominus omnia fecit quae-
perseverare, et tamen nunquam crescere," sequitur cunqhe voluit. Christus etiam est Asa, id est ailol-
Joatham, id est perfectus, quia quotidie in riiajus lens, quia ille est qui abstulit peecata mundi. Ipse
proficit, et quanto melius proficit in virtutibus, tanto est item Josaphat, id est, judicans, quia ipse esl qui
magis fit Achas, id est comprehendens. Qui enim judicabitorbem teiTae. Christus dicitur Joraro, id est
melius Dominica praecepta facit, melius Deum com- excelsus, quia ipse est qui ait: Nemo ascendil in cm-
prehendit. Ex operatione enim melius augmentatur . lum, nisi qui descendit (Joan. m). Ipse est Qzias, ig
flgnitio, unde David : Annunliaverunt opera Dei, el _Dest robustus Domhti; ille est de quo dicitur : For-
facla ejus intellexerunl (Psal. LXJII).Prius enim an - titudo mea et laus mea Dominus (Psal. cxvii). Ipse
nuntiaverunt, deinde intellexerunt. Sequitur Eze- est Jonathas, id est profectus noster, quia ipse quoli-
chias, id. est fortis Dominus. Dum enim Dominum die proflcit Ecclesiae. Ipse est Achaz, id est Deum
comprehendit, Deum fortem intelligit, quia omnia comprehendens, quia nemo novit Palrem nisi Filius
fecit et regit, et diabolum vicit, et se vineere facit, et (Malth.
xi). Christus est Ezechias, id est confortavit
ideo in amorem ejus accensus efficitur Manasses, id me Dominus. Ipse est qui dicit apostolis : Ego sum,
est obliviosus, quia omnia iemporalia tradit oblivioni
nolite timere (Joan. vi). Ipse est Manasses, id est
pro amore Dei. Qui autem temporalia obliviseitur,
obliviosus, qui converso peccatori- dicit: Omnium
quod solent facere iideles, fit Ammon, id est fideiis. non recordabor (Ezech. xvm). Ipse
enim contemnit et ne- iniquitatum ejus
Qui temporalia obliviscitur,
minem vero suo defraudat. Sequitur Josias : Qui est Ammon, ld est fidelis vel nutfitius, de quo di-
enim terrena contemnit, et fidelis est, et coelum pro- ctum est: Fidetis Dominus in omnibus viis suis (Psal.
meretur, et salutem Domini secure exspeetat. Josias CXLIV),qui convocat filios^ ul gallina pullos suos sub
autem salus Domini interprctatur. alas (Matth, xxiv). Ipse est Josias, id est incensvm
 124S ENARRATIONES IN MATTHJEUM. — CAP. I. I24<_.
Domini, quia ille est qui dicit: Dirigatur oratio mea A . et Zorobabel Abiudl Sed hoc videtui esse contrarium
sicut incensum in conspeclu tuo (Psal. CXL). generationi, quae legitur in Paralipomenon. Dicitur
HISTORIA. Josias genuit Jechoniam. Legitur in libro enim ibi: Jechonias genuit Salathiel el Pliadaia, et
Regum quod Josias genuit Joantham, et Joachim et Phadaia Zorobabet, et Zorobabel Mosollam (I Reg. -
Sedeciam. Joanlham vero successit patri m regno, m), et.non annumerantur filii Salathiel. Sed scimus
quo capto a rege __Egypti,substilutus est Ioco ejus in Paralipomenon multa vitio scriptorum depravata,
Joachim frater ejus, sed Nabuchodonosor ascendit unde mullae et indeterminalaa genealogiarum ve-
in Jerusalem, et cepit Joachira, et faclus est servus niunt quaestiones, quas jubet Apostolus vitari (/
tribus annis, et rursum rebellavit contra eum, et Do- Tim. i). Vel potest dici Salathiel et Phadaia eumdem
minus immisit ei multa mala per iniraicos suos, et esse quasi binomium, vel Salathiel etPhadaia fra-
landem morluus est, et regnavit Joachim qui et Je- tres esse, et filios ejusdem nominis habuisse, et hi-
chonias dictus est lilius ejus pro eo, et captus esta storiographum fuisse secutum generationem Zoro-
xege Babyloniae, et loco ejus Sedecias positus esf, babel fllii Piiadaia, non Zorobabel filii Salathiel. De
cujus tempore Jerusalem deslrucla est, etipse, effos- Abiud usque ad Joseph nulla historia invenitur in
sis oculis, aum populo toto in Babyloniam ductus • Paralipomenon. Credendum est lameu apostoluma
est. Sed in tricesimo septimo anno transmigralionis Spiritu sancto, quod dicit de sequentibus generatio-
ejus, Merodach, rex Babylonis.pepercit Joachim, et nibus aecepisse, sicuti castera quae dicit. Alii eliam
faeiebat eum comedere panem in conspeclu suo cun- multi arinales leguntur fuisse apud Hebraeos, qui di-
ctis diebus vitw sum (IV Reg. xxv). Quaeritur-quare cebantur Verba dierum, sicut apud Romanos, ubi
Jechonias dicitur fllius Josise, cum Josias Joachim, facta totius anni ponebant, de quibus Herodes rex
et Joachim Jechoniam genuissel? Si enim, mediante alienigena dieitur multos combussisse, ut ordo regise
Joachim, Jechoniam-genuisse dicamus, cum eum- stirpis confunderetur. Et forsitan Joseph eo tempore
dero Jechoniam bis numeremus, in fine scilicet prae- nomina parenlum ibi legerat, vel aliquos ex ipsis
cedentis tessarescedecadis et in principio sequentis, annalibus occultaverat, vel aliquo alio modo reti-
ad hoc ut tres plenae tessarescedecades.inveniantur, nuerat, per queih evangelista seriem hujus genera-
jam non erunt quadraginta duo patres, nec tres di- lionis scire potuit. Hoc tamen credendum est quod
versae tessarescedecades reperieniur. Hoc autem di- evangelista certus erat *de illa geriealogia, qui ita
versis modis solvitur. Hieronymus (63) ait quod uter- eam disposuit. -
que pater et filius, id est Joachim et Joachim. Je- Jacob genuil Joseph. Quaeritur quare Matthaeusdi-
chonias vocatur, et ita unum habemus in fme prsece- iC cat Jacob patrem Joseph, cum Lucas eum-filiuia
-dentis tessarescedecadis, et alterum in_principio Heli nominet et referat, et Heli fllium Mathat? Sed
sequentis, utcum dicit Josias genuit Jechoniam, Joa- sciendum est quod Mathat qui descendit de David
chim intelligamus. Cum vero dicit Jechonias genuit per Natham, liabuit uxorem quae dicta est Hesta,
Salathiel, Joachim accipiamus. Sciendum est nomen de qua genuit Heli. Post mortem vero Matliat. Ma-
prioris Joachim seriptum per c et m, sequentis per than qui descendit de David per Salomonem, acce-
ch et n, quod vitio scriptorum per longum tempus pit eamdem uxorem, et genuit inde Jaeob. Itaque
confusum est. Augustinus vero dicit eumdem Jecho- uterini fuerunl fratres Heli et Jacob. Heli vero duxit
niani debere intelligi, id est Joachim propter signifl- uxorem, et mortuus est sine semine. Jacob itaque
cationem cujusdam sacramenti. Transmigratio enim suscitayit semen fratris sui, et genuit de uxore ea-
io Babylonem de Jerusalem, transmigrationem apo- dem Joseph. Itaque Joseph secundum legem dicitur
stolorum de Judaeaad gentes signiflcat, in qua trans- filius Heli, secundum naturam filius Jaeob. Non po-
migralione Christus factus est angularis lapis, test dicere, Joseph autera genuit Christum, quamvis
sed
utrumque populum complectens. Et propterea cum et pater ejus nominalur secundum adoptionem,
agerent de transmigratione, voluit Jechoniam eum- dicit virum Mariw, et ponitin eodem gradu-Joseph
dem quasi in angulo' duarum tessarescedecadaruin, D et Mariam. Cum enim secundum Hebraeorum con-
qui utrumque complecteretur parietem ponere, qui suetudinem non soleat fieri computalio genealogiae
Mariam lege
personam Christi utrumque populum complectentis per mulieres, ponit Joseph, qui duxerat
gereret. cognationis, et ita per Joseph probatur Mariam esse
de genere David, quod aliis locis salis probari po-
Quaeritur : Quare filios Josias in transmigratione !
cum ' test, ex hoc scilicet quod Maria ivit cum Joseph.in
genuisse dicatur, transmigrationem nonvidis- de domo et familia David
set? Quia videlicet evangelista, sciens eventum rei1 Bethleem, profiteri, quod
dixit eum filios non in eral,et angelus fert de Christo testimonium, quodde*
praeteritae, genuisse tempore Dayid sit, ubi ait Mariae: Et dabit illi Domi-
genere
transmigrationis, sed in transmigratione, id est ad nus Deussedem
hoc ut transmigrarent, fratres ejus ponit, ut quorum Dayid patris sui (Luc. i). J)e qua, ait,
natus est Jesus, non de quibus, ut de sola virgine
est communis iniquitas, eorum sit slmul miseria.
natum esse Messiam comprobet, alio modo genera-
Jechonias genuil Salathiet, ef Salathiei Zorobabet,, lionis auam alios esse natum ostendat, non^seilicei

(G3) S. Hieron. Comment. inMatth. lib. T, c. i, vers 12seq., edit. Migne.

1247 ANSELMI LAUDUNENSIS 1218
per concupiscentiam carnis, sed per Spirilum san- A Utrumque convenit Christo, qui dicit: Ego sum rc-
ctum. surrcctio et vila (Joan. xi). Salalbiel, id est pelitio
MORALITAS.Scd videamus quam moralitateni meaDeus, illi convenit, qui dicit : Pater saiicle,
jsti patres in nobis generent. Jechonias, id est serva eos, quos dedisii mihi ut sinl unum, sicut et
'prwparatio Domihi. Postquam enim 'aliquis salu- nos (Joan. xvn). Zorobabel, id est magisler Baby-
tem Domini promeritus est, nihil aliud restat, nisi lonis, idest confusionis, illi convenit, qui mundum
ul oecurrat Domino venienti ad nuptias cum lam- de errore idoloIalria3 ad vilam veritalis conveiiit.
pade prceparatus , Vel ad adversitates tolerandas, si' Abiud, id esl paier meus isle, illi convenit de quo
contigerint. Sequitur Salathiel, id est petitio mea pater : Ipse invocabit me; paler meus es lu (Psal.
Deus. Qui enim praeparalus est, 11011 petlt nisi solum LXXXVIII). Eliaeliim, id est Deus resuscltans, ille est
Deum. Sed tanien interim fit Zorobabel, id est ma- qui dicit : Omnis qui videl Filium, et credil in eum,
gister Babylonis. Magister enim terrenorum homi- habet vitam mternam, el ego resuscitabo~eumin no-
num (italiquando civis Jerusalem, tunc*scilicet cum visshno die (Joan. vi). Azor, id est adjutus, ille est,
aliquis sanctus fit prailatus super homines morantes qui dicit: Ecce Deus adjttval me, et Dominus sus-
in confusione, quos verbo et exemplo instruit. Sed ceptor est anhnw mem(Psal. LIII). Sadochjd est ju-
moilo e converso nos miseri facimus, qui civem slificatus, ille est, de quo.dicilur : Justus Domi-
Babyloniae facimus magistrum Jerusalem. Et cum nus et juslitias dilexit (PsaL x). Achim, id est fra-
bene instruxerit justus praslatus subditos, facii re- ter meus isie, quis alius quam ille, qui homo fleri
cognoscere de Deo quod pater roeus iste, quod so- voluit, ulposset habere fratres; de quibus ipse di-
nat Abiud, et lunc ille populus resurgit a vitiis. ceret: Nuniiabo nomen tuum fratribus meis (Hebr.
Sequitur enim Eliachim, qui resurrectio Domini in- n). Eliud, id est Deus meus, convenit Chilslo, qui
terpretalur. Et tuncadbonum operandum est adju- dicit : Deus- meus, utquid dereliquisli me ? (Matth.
tus, quod sonat Azor, et ita efficitur justus. Sadoch XXVJI ; Marc. xv.) Eleazar,' id est Deus meus adjutor,
enim interprelatur justus, unde Sadech-justiiia di- ille est qui ex persona hominis dicit : Deus meus
cilur, et inde Melchisedecb, id est rex jusliiim. Sic- adjutor meus, et sperabo ineum{Psal. xvii).Malham,
ut enim Christus resurrexit et ascendit, el Spiii- id est donans vel donaius, est ille qui dedil dona Ito-
tum -sanctum misil, sic populus Dei prius resurgit minibus (Ephes.iv), etdequodicitur: SicDeusdilexit
in baplismate, adjuvatur a Spiritu sanclo, ad bene mundum,utFUiumsuum unigenitum daret (Joan. m).
operandum in coiifirmatioife, et sic efficilur juslus, Joseph, id est apponens, Christo convenit, quia ipse
et vere justus, quia diligit proximum et Deum, - gentes Judasis apposuit.. Omnes ergo hae generaiiones
'^
quod habemus per sequentia nomina. Aeliim enim dividuntur in tres tessarescedecades. Prima est ab
dicilur ffater meus iste; et Eliud, Deus meus. Dieit Abraham usque ad David, ita quod David ibi inclu-
igilur lidelis per dileclioiiem proximi: Iste est fra- ditur; sccunda a David usque ad transmigralionem,
ter meus. Et per dileelioncmDei recognoscitDeus ita quod David ibi non includitur, sed in transmi-
meus. Sequitur Eleazar, id est Deus meus adjutor. gratione sub ea eontinetur; tertia est a transmigra-
Componitur enim ex .Eliutl et Azor. Eliud enira so- tione usque ad Christum, in qua, si dicamus Jecho-
nat Deus meus, el Azor adjutor vel adjutus. Et ad niam bis nuraeratum, transmigratio inclusalest. Jn
qui-I recognoscat Deum adjutorem suum, ostendit prima tessarescedecade significantur homines ante
Mathati, qui donum vel donans dicitur. Per bonam Jegem , in qua quosdam homines naluralfs legis in-
enim opefationem cxspectat Deum datorem, et sicut venies, sicut Abrabam, lsaac et Jacob^ et omnes
luctatusest in principio , et vitia siipplanlarit, sic usque ad Salomonem; in secunda tessafescedecade
et infine vitae suae oportel jugiter luctari. Unde Ja- significantur homines sub lege, et omnes qui in ea
cob postea sequitur, et sic pervenitur ad cumulum inveniuntur , sub Jege fuerunt; in tertia, homines
virtutum et augmentum], quod per Joseph nolatur. gratiae, in qua Cluistus continetur, qui gratiae dalor
-Joseph enim augmentum dicilur. Sed super omries p fuit : iu qua etiam liberatio a caplivitate Babylo-
vif tules necessarla est incarnatio Chrisli, sine qua niaefacta est, signilicaus liberalionem a captivitate
nullus potest salvari, quae designatur per Mariam. diaboli per Christum factam. Isti crgo omnes qui
Incarnatio enim Christi fuit nobis stella in mari et per distinclionem diversorum temporum ponuntur
lux in tenebris; per quam incarnationem natus esl in hac generalione, omnes nniversaliter Christi fide-
Jestis, qui ducel nos in terram repromissioiiis, ille les significare dicuntur, tum propter vitae dignita-
scilicet qui dicitur Christus; hoc ideo dieil, ul osten- tem, lum propter nominum suorum interpretatio-
dat eiim esse Messiam. Iste nos salvavit, et reges et nem. Unde per quaterdenarium numerum omnes
sacerdoles fecit. compulantur, quia omnes qui justificanlur, oporlet
ALLEGORIA. Modo veniamus ad allegoriam. Je- u't compleaut praecepta Veteris Testamenti, quod
clionias, id est prmparatio Domini, convenit Chri- babemus per deeem qui Decalogum significant : et
sto. Ipse est enim qui dicit: Vado parare vobis lo- praecepta Novi, qubd haberaus per quaternarium,
cumiJoan. xiv). qui quatuof Evangelia significat. Quatuordecim
Nota quod prior Jecbonias Domini resurreciio, enim conficilur ex quatuor et decem. Yel in hoc nu-
scquens vero Jeclionias Domhii prmpataiio dicitur. "mero septifortnis gratia sancli Spirilus sigbificalur.
 1219 , ENARRATIONES 1N MATTILEUM. -- CAP. I. i2r,0'
Jpse enini ex septem et septem conflcitur. Quod au- A de fornicatione damnata , lapidibus obrueretur, ct
iem geminatur, significat gratiam Spiritus sancti etiam ut haberet qui eam procuraret, et puerum et
corpori et animaeesse necessariam, ad hoc, ut sal- eam in iEgyptum duceret et reduceret, et ejus nu-
ventur. Omries enim simul accepti, quadraginta duo / tritius esset.
sunt, si duo Jechoniae intelligantur, in quibus uni- Denique est et alia principalis causa, ut diabolo
versitas fldelium exprimitur. Iste enim numerus partus virginis celaretur, ut cum eam gravidam vi-
conficitur ex senario et seplenario, quia sexies se- deret, a sponso, cui liceret, etiam in desponsalio-
ptem quadraginta duo sunt. Per senarium "sex nis tempore gravidatam esse putaret. Significatur
opera misericordiae iutelliguntur, per septenarium eliam per Mariam Ecclesia, quaevirgo et sponsa est.
requies aeterna designatur, quia in septima die re- T)icil ergo :
quievit Deus ab omni opere suo, quod palraral (Gen. Cum Maria mater ejus. Non quod jam mater es-
'
n). Omnes enim sancli per opera, misericordiae ad set, sed eam malrem evangelisla seeunduni suum
requiem «ternam perveriiunt. Yel per septenarium tempus vocat-
praesens vita habetur qui per septem dies volvitur. Desponsala esset Joseph, ut jam dictum est.
Si autem seeundum Augustinum quadraginta lau- Antequam convenirent, id est, nuptiarum solemnia
tum, remoto Chrislo, coiinunierentur, omnes san- " celebrarent. Yel antequam communi cohabitatione
cti similiter per hunc numerura intelliguntur, quia convenirent, velantequam convenirent ad carnis
cx quaternario et denario conflcituf. Denarius ad commistionem, nontamen ideo dictum est quodpost-
Decalogum refertur, quaternarius ad praesentem vi- ea convenissent, sed hic modus locutionis similis
tam, quae per qualuor lempora transigilur : ver, est illi, ac si aliquis dicerel, anlequain peeniteret
seslatem, autumnum et liiemem. Omnes enim san- mortuus est : nec tamen sequitur, quod post mor-
cli praecepta legis in praesenli servare debent. Yel, tem pceniluisset.
per decem Yetus Testamentum, per quatuor Novum, Inventa est. A Joseph sicut a viro curioso circa
ut superius intelligitur. Chrisii autem generatio sic uxorem suam. Habens in ulero, -id est, gravida
fuit. Quasi diceret : Caeterae generationes sunt cx postlres menses, scilicelcumdeElizabethrediisset.
concupiscentia carnls, sed generalio Christi fuit di- Divina voluntate factum est quod virgo noluit an-
versa ab illis, quae fuit lantumde Spiritu sancto. nunliationera angeli marilo suo aperire. Si enim
Quia sic erat, ut dicluj-us sum, ab initio mundi in puella ei revelaret, non facile sibi crederet, imo ali-
Providentia constiluta; vel aliter : Tales sunt di- quam culpam forsilan suspicaretur. Ideo sibi celan-
stinctiones per tres tessarescedecades. Generatio p. dum erat, donec angelica demonslratione illum s»-
autem Christi tota in massa accepta sicut diximus, cretum sibi detegeretur. Sequitur : De Spiritu san-
erat. clo. Hoc ex parte sua evangelista adj'unxit, ut-cum
Cum esset desponsata. Multa' hic a Matthaeo prae- dicerelur habere in utero, omnis mala removeretur
lermittuntur, qu_e a Luca referuntur, annunliatio suspicio a menllbus audientium. Notandum est quod
videlicet Chrisli per Gabrielem ad Mariam, etqua- 4ilio modo natus esl Christus de Maria, alio modo
liter facta annuntiaiione exsurgens Maria -abiit cum de Spiritu sancto. Cum enlm dicitur de Maria nalus.
festmatione in Montana , .in civitatem Judaeae, et est, de substanlia ejus intelligendum est, et tunc de
intravit in domum Zachariae, et salulavitEIizabeih, materiale est. Cum autem de JSpiritu sancto natus
et qualiterper Spifitum sanclum Elizabeth conceptio esse dicilur, cjuasi expoteslate Spiritus sancti na-
Mariaerevelata est, cum exsultaret iu gaudio inians tivilas illa fuisse inlelligitur, et tunc de potenliale-
in utero ejus, etqualiter ibi mansit tribus mensibus esl. Juxta illud : Ex guo omnia, id est ex poteslatet"
et rcversa est in domum suam. Post reversionem cujus non ex substantia snnt omnia. Ideo dicitur
autem illam, inventa est in utero habens de Spiritu natus esse ex potestate Spiritus sancti, quia Spiritus
saucto et ab hoc loco incjpit Matthaeus dicens: Cum sanctus matrem ab omni peccalo mundavit. Lncum
esset desponsata. Desponsatio liebat per aliquodtem- ]D eliam praeparavit in quo divinitas incarnaretur. Et
pus anle assiduam cohabilationem, et interim erat sicut concupiscentia libidinis semen a patre separat,
sub custodia marili sui uxor, el frequenti visilalionc, sic operatio Spiritus sancti carunculam illam a ma-
donec solemnia nupliarum celebrarentur. Quaerilur: tre separavit, cui Yerbum Dei conditum cst, et pau-
quare de desponsata Christus virgine voluit nasci? latim erevit in utero, sicut et alii pueri, et quando
Mullis scilicet de causis, ul scilicet per Joseph ge- caeteri vivificantur anima, ipse Chrislus anima
neralio texeretur, etMaria ablnfaraia defenderelur. viviflcatus est. Quamvis haec operatio Spiritui san-
Cum enim riiulier sit fragilioris sexus, et magis pu- cto atlribualur, tamen toti Trinilati communis est.
dibundi, voluit nialrem suam non seipsum ab infa- Sed quaeex sola gratia et bonitate Dei fiunt, Spi-
niia tueri. Ipse enim daemoniuni habere dieebalur, rilus sancti dona dicuutur, qui bouitasamor etcon-
filius fabri, et potalor vini vocabatur, et tamen cordia Dei vocatur, quia ab utraque persona Dei
haec et alia opprobria libenler patiebatur. Praeterea proeedif. Joseph aulem. Cum rem adeo mirabilem
noluit virgiuibus dare occasionem excusalionis, eo inveniat Josephjn dubium ponitur quid facial. Cum
quod mater Doniini infamata fuissel. Propier etiaui enim eam caslant novisset, et unde maluni posset
aliam causara voluil de virginc desponsalanasci, ne suspicari deea, nescirel, inipium essetsi eam diftV
l2Si ANSELMl LAUDUNENSIS I2S2
maret. Ex altera parte justitia non exigebat. ut rei AbJosue etDa\id, sed a peccatis eorum, quodnon est
incognilae se copularet, quia aut bona erat aut mala. hominum, sed solius Dei.
Si mala erai, rei malse sociari non debebat. Si bo- Hoc aulem totum factum est, quod virgo desponsa-
na erat, limebat quod non esset dignus. llaque me- retur, quod casta servaretur, quod gravida inveui-
dium consilium invenit, ut oeculte eam dimittat, ut relur, quod per angeium Joseph revelaretur, quod
eam dimissam non videalur dimisisse , sed semper concepisse et paritura esse diceretur. Hoc, inquani,
loquatur cum ea, et semper procuret eam, et tamen lotum factum est, ut impleretur, quod dictum est a
in assidua cohabitalione non recipiat, cum vellet Domino per prophetam Isaiam dicentem (Isa. vn) ;
eam dimittere, quia justus erat, occulte, pius nomi- Ecce virgo.Non enim hoc impleretur, quod virgo con-
'
natur, eam ab infamia defendens, et hoc est, cum ciperetetparerel, nisi desponsata esset,ne lapidare-
juslus esset voluit dimittere; cum nollet traducere tur, et nisi inventa esset gravida, ut postea a Joseph
in publicum,' id est, infamare, voluit hoc facere oc- occulte dimitteretur, et ita propalala lion lapidare-
culte. Ubi nos habemus iraducere, Graeci habent tur, et nisi ab angelo secretum detegeretur, et ita
propalare. Yel, cum noluil eam traducere in domum eam acciperet, ne aliquo modo eam esse dimissam
suam ad cohabilalionem assiduam. Ilaque diu co- per aliquam infamiam efflueret, et tunc iapidatione
gitavit. In quo notatur animus sapientis, qui nihil '° periret. Si ergo ante partum periret, cassaretur pro-
temere vult incipere. plietia, quae ait : Pariet fitium. Quod necessarium
Hsec autem eo cogitante meruit divinum consi- erat impleri. Prophetia alia ex praedeslinatione Dei,
lium. Angelus impressil imaginem suam dormientis quod necessarium estomnibus modis evenire, utsine
animse non quodanimus videret aliquod corpus, sed nostro impleatur arbitrio, ut illa de qua modo agi-
videbatur videre. Duobus modis fit apparitio ange- mus. Alia ex praescientia Dei, eui noslrum admisce-
liea : Yigilanti, assumendo aereum corpus; dor- tur arbitrium, et cooperante gratia consequimur
mienti, imprimendo imaginationem, et tamen an- praemium, velab ea jusle relicti, tormenlum. Alia
gelus qui praesens Joseph erat nullum corpus ha-, non ex praescientia, sed esl quasi quaedain comminatio
bebat. Hae visiones Judseis erant notae et frequentes. more humauo facta. Sicut illud: Morieris el non iws,
Angelus Domini dicitur, ne malignus putetur. Et (Isa. xxxvm). Et illud : Adhuc quadraginta dies, et
ait: Jaseph. Cum ex nominevocat, quasi notum et Ninive subverletur (Jon. iv).Quaenonimpleutur juxla
familiarem sibi ostendit, et attentum reddit cum hoc quod verba sonare videntur, .et lamen vera est
dicat: Fili David. Quodammodo hortatur, ut ad secundum quod inlelligitur. Sicut enim eomminando
memoriam revocet se, et Mariam esse de stirpe servo nostro dicimus: Inlerficiam te, lamen intelli-
David cui promissio facta est, et ideo nullatenus gendo, nisi te correxeris; sic Deus, loquens more
diffidat illam promissionem posse implere in Maria, humano, ait: Adhuc quadraginta dies, et Ninive
cum subdit: Noli timere. Ostendit quare hoc co- subvertetur, inlelligendo, nisi Ninivitas corrigantur.
gitabat, quia seilicet timebat se rei incognitse so- Et illud: Morieris el non vives, nisi fleveris. Et aliter
ciare. Accipe M.ariam-conjugem faa»n,nupiiali con- potest inlelligi. lioc autem totum faclnm est, ila
ventu et assidua • cohabjtatione. Cum vocet eam quod impleretur, etc. Ecce virgo concipiet. Nota quod
conjugem suam, secundum Augustinum hoc exeni- sensum Isaise sequilur non verba, pro concipiet,
plo magnifice insinuatur fidelibus conjugatis, etiam dicil : In utero habebit, et vocabunt homines, pro
servala pari consensu continentia posse permanere, vocabitur. Yoluit propheta ponere boc nomen quod.
vocarique conjugium, non permisto corporis sensu, est Emmanuel specialius, quod utramque naturam
sed custodito mentis affectu. Quod enitn in ea, etc. expriinit. Interpretatur enim : ' Nobiscum Deus ;
Quasi diceret: Noli timere, quia non est malum. quasi dicerel: Deus est nobiscum, id est in natura
"Quod enim in ea natum est, de Spiritu sancto est. nostra. Quod interpretatur. Ne mireris si Hebrams
Aliud est nasoi in ea, aliud ab ea. Nasci ab ea, est loquens cum Hebrseis, exponit Hebraeum per He-
prodire in lucem; nasci in ea, concipi. Pariet au- D braeum, quia eliam apud Latinos mulla sunt, quaj
lem fdium. Et ne videretur sibi Joseph amplius per alia verba Latina exponuntur. Exsurgens autem
eonjugio esse necessarius, cum conceptio esselfacta Joseph. Fecit non tantum quod praecepil angelus,
sine oflicio ejus, ostendit quod quamvis non sit ne- sed etiam sic praecepit.
cessarius conceptui, tamen utilis est procurationi, MORALITAS.— BEDA. Quisquis a Deo movetur
quia ipsa pariet filium, et tunc matri et filio erit solvatmoras, surgat a somno, faciat quod jubetur.
necessarius. Mptii, ut ab infamia defendat; filio, ut Donec peperit. Salis certum est, quod postquam
eum nutriat et circumcidat; quse circuincisio notatur Chiistusnatusesl.postquam Josephpastores audivit,
ubi dicit: postquam magos vidit, postquam Simeon et Anna
Et vocabis nomen ejus Jesum. In «ircumcisione ae eo prophelaverunl, eum non audet tangere. ltaque
enim solet dari nomen. Quod dicit vocabis, sed non removet tempus illud de quo major suspicio habere-
impones, quia ab aeterno impositum est. tur, sicutDavidqui dicil: Donecponam,(Psal. cix), etc.
Ipse cnim salvum faciet. Causam uominis ponit, Filium suum primogenilum. Suum , id est de
quia salvum faciet non quoslibet, sed populum substantia sua. Primogenitum, id cst, genitum a
suum in fide, non ab hostibus oorporalibus, sicut Patre, ante omnia genita. In quibus veriis nalura
 '
4253 ENARRSTIONES IN MATTHjEUM. — CAP. II. d254
divinitatis et humanitatis assignatur.-Vel dictus est d Chaldaei sunt periti astrorum. Dubium est, utrum
primogenitus secundum usum locutionis-, non stella orta sit In oriente, an ipsi ibi positi natam "*
respiciendo ad secundum, quia omne quod primo circa terram Israel stellam vidissenl. Potuit enim
nascilur, primogenitum vocatur. Yel primogenitum eis nasci in oriente, et eos in Jerusalem perduxisse;
respeclu omnium fideljum : juxta Eaulum, ut sit ipse sed' dum Jerusalem venissent quasi ad ^aput regni,
primogenitus in multis fratribus, et hoc secundum et ad Herodem divertissent, eam ad lempus perdi-
dignitatem. derunt, et cum ab eo discederent:
Et vocavit. Ilic praetermittit multa Matthaeus, quae Ecce stella quam viderant in oriente anteces.siteos,
a Luca referunlur, quiostendit, et quomodo et ubi usque dum veniens starel supra, ubi puer erat. Potuit
sit nalus, scilicet in Bethlehem, el qua occasione etiam illis in orienle positis -stella circa Jerusalem
illuc Maria et Joseph profecti sunt. Ait enim : Exiit apparuisse, et prophetiae Balaam, qui de Chaldaea
edictum a Cwsare Augusto (Luc. n), etc, et qualiter fuit, recordati fuerunt, de qua dicitur : Orielur
angeli apparuerunt pastoribus. Matthaeus vero de slella ex Jacob, et vir ex Israel (Num. xxiv), e<;
die circumcisionis tantum facit menlionem, dietus prophetia conipleta est, tum stellae apparitione com-
ita : Et vocavit nomen ejus Jesum, quod Lucas ex- moti,et,Jerusalem pervenerunt, et cum ad Herodem
B diverterent, disparuit" donec ab Ilerode discesserunt,
plicatius exsequitur.
CAPUT II. et tunc iterum stella eos antecessit, et usque ad
Bethlehem perduxit. Yerilas vero - rei ex Evangelio
€um ergo nalus. Quamvis Maltbseus nativitatem non potest percipi. Ubi enim dicunt: Vidimus
Christi praetermittat, tamen adventum magorum re- stellam ejus in orienle, potest intelligi: Yel nos
lalurus eam breviter tangit, notans locum, tempus existentes in oriente vidimus stellam circa Jerusa-
et Iribum. Locum notatubiait, in Betldehem.' Tri- lem, vel vidimus stellam ejus posilam in oriente,
bum, ubi dicit Judae. Tempus, cum subjungit: In Divina tamen inspiratione credunlur incilali, cum
diebus-Herodis regis. Judse apponit, ad differenliam Deum esse credant quem adorare postulant. Sed
illius quae estin terraZabulon. Duaeenim Bethlehem Hieronymus super Isaiam dicil : Mac/i ab orienle
sunt, altera quae est in terra Zabulon, altera quse docti a dwmonibus, vel juxla propheliam Balaam
est in tribu Juda, quae prius Ephrata, quae postea natum intetligenles Filium Dei, qui omnem arlis eo-
in augurium Christi venluri Bethlehem dicta est: rum. deslrueret poteslatem, venerunt Bethlehem , el
Ephrala enim interprelalur videns furorem vel spe- oslendente stella adoraverunl puerum. Docti a dse-
culum, quia postea exercuil Herodes furorem suum P monibus dicuntur, quia per astronomiam, quam
circa pueros, el quasi de speculo Christum ventu- dsemones docuerunt, docti erant. Daemones enim
rum exspectahat. Belhlehcm yero domus panis inter- Christi nativitatemignorabant.Necreferturin Evan-
prelatur, quia panis angelorum ibi natus esl, et gelio, quot reges fuerunt, sed numerus eorum ex
dignum erat ut in Befhlehem Judae^nasceretur, qui nutnero muneris percepitur. Nec soli, sed multis_
de tribu Judae processerat. Tempus etiam convenit. militibus slipati venisse creduntur, sed tanlum de
Quia ecce alienigena rex Israel faetus erat, ut im- regibus in Evangelio menlio habetur. Magi enim
plereturprophetia, quae dicit: Nonauferelur sceptrum dicuntur ab oriente venisse, eo quod vere in vero
deJuda, et dux de femore ejus, donec veniat qui orienle essent positi, sed quidquid est ultra Jerusa-
mittendus esl (Gen. XLIX).EX quo enim "intraverunt lem versus orientem, in oriente quanlum ad eos
"filiiIsrael in terram promissionis, judices habue- dicilur esse. A die nativitalis Domini creditur stella
runl usque ad Saulem, deinde reges usque ad tantum apparuisse, et peracto officio, cum nova
transniigraliouem Babjlonis. Post vero reditum de esset desinit esse. Ait enim Fulgentius : Puer natus
Babylonia per pontifices gerebatur summa rerum novam stetlam fabricavit. Nec mireris eos in tre-
usque ad Hircanum simul pontifieeniet regem, quo decim diebus venisse in Belhlehem, cum equos ara-
fralris invidia vexato, et tandem ab Herode interem- rvbicos et dromedarios habeant, nee multum sunt a
pto, regnum Judaese jussu Augusti tradilum est Judaea remoli. Refert tamen Haymo, et stellam ante
Herodi. Prophetia-itaque completa est, quae dicit: nativitalem apparuisse Chrisli, et eos iter simul
Cum veneritSanctus sanclorum cessabit unctio vestra. incoepisse, et peracto officio stellam in puteum
Ecce magi. Isli tres magi non, ut dicitur, malefici, Bethlehemdecidisse.et aliquando solis ibi virginibus
sed sapientes astrologi fuerunt, de terra Persarum apparere, quod frivolum putatur.
et Chaldaeorum, ubi est Sabba fluvius. Unde Sabaea GREGORIUS. Merito nato Domino angelus pastori-
regio dicitur, juxta quam Arabia est, unde istitres bus apparuit; magos autem non angelus, sed stella
reges fuerunt. Duae enim Arabiae sunt, una ubi est perduxit; quia Judaeis tasquam ralioneutentibus ra-
Sina, de qua ail Apostolus : Sina mons est inArabia tionale animal,id est angelus praedicare debuit. Genti-
(Gal. iv). Altera, quae esl in zona calida. Unde Lu- les vero,quia utirationenesciebant, per signaducendi
canus : eranl. Signa enim datasuntinfidelibusnonfidelibus.
Ignolum vobis, Arabes, venislis in orbem. Dignum eliam erat, ul per stellam Chaldaeis {qui de
Isti viderunt novam stellam in aere, quae novum stellis sciebant) Chrislus osienderetur, et per ange-
Regem natum fuisse designabat. Babylonaei enim et los Judaeis, nui angelos in prophetis satis audierant,
 ANSELMI LAUDUNENSIS - 1250
42S5-
et ipsi aliquandorvidcrant. Et tamen utraque lingua i{ Secundum USPCverba sensus est talis : 0 tu, Be-
de coelo erat, et slelloe et angelorum, quia jam ces- tlilehem, quse prius vocata es Ephrala, quamvis sis
saverat lingua proplietarum. parvus vicus inter millia civitalum Juda, lamen ex
Vbi est qui natus esl rex Judworum ? Yideas tali te nascetur Christus, qui erit dominalor Israel, qui
inquisitione Judaeos confulatos esse. Gentilis enim non lantum ex David, sed eliam egressus ejus ab
inquirit Deum, natum dicil, regemque Judaeorum inilio, quia ab jnitio nalus est ex palre, sicut scri-
asserit; Judseus vero quserere conlemnlt juxta se, ptum est : In principio erat Verbum (Joan. i).; et ne
quasi inventum non agnoscit, regem suum fateri jnitium vidcrelur habere, determinat cum dicat, a
prorsus.refugit, quodlolum significat illuminatio- diebus wternitatis-. Nec mullum differt sensus iste a
nem gentium; Judseorum autem cxcsecationem. verbis positis in Evahgelio :i cum enim dicit, terra
Unde nec meruerunl videre stcllam : Cum dixerunt, Juda, tanlumdem valet quanlum Ephrata. Quod au-
ubi est rex Judworum, ne Herodem quserere videan- tem dicit : Nequaquam minima es in principibus
lur, determinant dicendo qui natus est. Allegorice Juda, id est inter principales civitates Judae, non de
secundum primitias gentium designatur salus,gen- quanlilate, sed de dignitate 'intelligitur. Tunc He-
tiliumque intratura est ad Chrislum. Praecedenle rodes clam vocatis magis. Diligentia quserentis/ut si
stella, id est fidei illuminatione, qua Judaei carentes IB inveneril, faciat quod post se velle ostendit; sin au-
non venient adChrislum, dum divertunt ad Judaeos, lem excusatus sit a Romanis, explorat etiam si rex
slellam amittunt, quia dum a pravis hominibus et eorum irisles faciat Judaeosvel laelos. Ideo clam Ju-
diabolo aliquod consilium quserunt, veram illumi- dseis voluit hoc investigare a magis, quia limebat
nationem amittunt. ne Judaei quasi ex divino oraculo promissum regem
Vidimus enim stellam ejus in oriente. [Rectc di- occulerent, si se eum velle perimere praesentirent.
cuntejus, quia licet omnes ab eodem creatse ipsius Ideo etiam promisit se adorare, ne dolum ejus co-
essent, haec tamen proprie Chrisli erat quia illum gnoscerent, sed potius sine suspicione ei de puero
modo natum nunliabat. Caeterse stellae ab inilio renuntiarenl. Bliltens ergo illos in Bethlehem dixit,
mundi factse sunl, ut distinguerentur lempora, et ile, inlerrogale diligenter de puero. Cognito loco et
operarentur quaedam nobis occulta. Audiens au- tempore, personam pueri non vult ignorare. Nota
tem Herodes rex, alium nalum regem Judaeorum quod illud praecepil, quod absque praecepto erant
quam se, turbatus est, et propler se, quia timebat facturi. Quod autem addit, et cum inveneritis, re-
exitium regni sui, et propter iram Romanorum nuntiate mihi, praeceplio praesumptuosa est valde,
quam pateretur si consenliret. Decreveranl enim quia pulat quod omnes debeant sibi obtemperare.
Romani ne quis rex vel Deus sine suo consilio di- Sed ut ad renuntiandum invitaret subjungit : Vt et
ceretur. Turbatus est proplcr aslantem multitudi- ego veniens adorem eum. Hic Herodes gerit personam
nem magos comitantem, quasi erubescens alium hypocritarum, qui dum iicte quserunt Deum, nun-
quam se quaeri regem. Unde notaudum, quiarex quam invenire merentur. Et ecce stella. Dimisso
hic nominatur, ut ex collalionc ejus qui quaeritur, consiliopravorum, ecce redjt vera cognitio. Stella
ipse extraneus intelligatur. El vide quia coeli Regi enim est quaelibet exhortalio bona ducens ad Chri-
nato, rex terrae turbatur ; dum enim celsitudo cos- slum, vel polius fldes, quie est mentis illuminatio.
lestis aperitur, allitudo terrena' confunditur. Sequi- Vsque dum veniens, etc. Hic apparet quod in aere
lur : Et omnis Jerosohjma cum illo. Yolens illi fa- posila erat, quia domui" in qua puer erat multum
vere quem timebat. Populus enim plus juslo illis fa- fuit vicina. Aliief enim domum non discernerent
vet, quos crudcles suslinet. Unde Salomon . Rex plus quam aliam. Videnles autem stellam, gavisi
injustus omnesministros habet impios (Prov.xxix):Et sunt gaudio. Gaudet gaudio.,qui, propter Deum gau-
xongregans, elc. Duo invesligat Herodes, locum et det, qui est verum gaudium. Sicut vita vivit, qui in
lempus. Locum a Judaeis, qui cognoverant ex pro- virtulibus vivil, et morte moritur. qui in peccatis
phetis. Tempus a magis; qui cognoverant a siella, ui D est. Addit et magno, quia de magna re, et valde,
circa loeum illum quaererc possit piierum : et si a quia nihil majus ipso. Et inlranles domum. Divino
magis illudatur, pueros omnes illius-lemporis inter- nutu faclum est, quod non aderat Joseph, n'e aliqua
ficiat, «l illius loci. Scribse valde sapientes eranl, malae suspicionis occasio dareiur gentibus. Et pro-
qui per se superaddebant suas tradiliones aliis tra- cidentes adoraverunl eam.Non fecerunt Herodi, quod
" dilionibus
Moysi; locum nesciebant magi quia pro- fecerunl puero, quia credunt Yerbum in carne. Et
plielas non legeranl. aperlis thesauris suis. Quamvis Arabes morem suae
Scriptum est per prophetam Michaeam : Ei lu, genlis in donis offerendis sequantur, qui in auro et
Bethlehem, lerra Juda,'elc.(Mich.\.) Nolandum est, thure et diversis geueribus aromatum abundanl, ta-
quod in lestimonio Scripturce vel obliviscendo, vel men aliquid myslicum in donis intelligunt. Per au-
invidendo, scriplores aliquando minus ponunt, et rum, regia potestas: per thus, diyinitas et sacerdo-
quaedam aliter dicunl, sensum tamen el verilatem tium significalur ; thus enim soli Deo et a sacer-
prophetae exprimunt. Sic enim Hebraice scriptum dote offerlur. Per myrrham, morlalis humanitas de-
esl: Et lu, Bethlehem Ephrata, parva es in millibus sigiiatur. Corpora eiiim mortuorum myrrha con-
Juda, ex te egredietur qtti sit Dominator in Israel, diuntur, quia ex nimia amaritudine per eam ver-
el egressus ejus ab juitio « diebas mlcrnitatis (ibid.). mes exslinguuntur.
 - ' ENARRATIONES IN MATTHJEUM. — CAP. II. 42SS
LEOpapa, Quaeritur an singuli singula, an unus- A Anna de eo mulla prophetavit, quo faclo sceesse-
quisquetria obtuleril.' Sedmagisfatendum est quod runt in Nazarelh. Cum itaque rumor de puero jain
congruit mysteriOj scilieet, quod singuli tria. Unus- inciperet dilatari, mittitur angelus scilicet Gabriel,
quisque enim regem et T)eum, et passibilem eum qui in JSgyptum faciat puerum transportari.
v
credebant. t Surge et accipe puerum. Usus Scripturae est saepe
MORALITAS-.— GREGORIUS. Nato regi aurumofferi- puerum nominare, ut eum agnoscamus, de quo di-
mus, si in conspectu illius claritate supernae sapien- ctum est : Puernatus est nobis (Isa. ix).
tise resplendemus. Thus offerimusi si cogitationes MORALITAS. Fuga Christi nos docet, ut quoties-
carnis, per stiidium orationis in ara cOrdis incendi- cunque hahemusquod rationabiliter faciamus, non
mus. Myrrham offerimus, si carnis vitia per absti- objieiamus nos periculo. Unde dicitur : Si vos per-
nentiam morlificamus. secuti fuerint in una civitate, fugite in aliam
MVSTICE. Yeniunt gentes, dimisso nerode, -id est (Matth. xxm). Fugit etiam quia scriptum erat :
diabolo qui pelliceus interpretatur, veL dimissis Non uccides agnumin lacle matris sum (Deul. xiv),
hypocritis'" qui vere pellicei sunl, id est mortuis hoc est in infantia Ghristus noii occidetur. Si enim
pellibus Indutr, id est peccatis. Unde Adam et Eva ante pnedicationem suam Ghristus raoreretur,-ad-
"
pelliceis induti tunicis post peccatum fuisse legun- ventus suae lncarnationis frustraretur. De hac fuga
lur. Yeniunt stella praecedente, id est fide, et intrant praedixit Isaias : Ecce nubem Dominus uscendet /e-
domum, id est Ecclesiam, dum pars Ecclesise effi- vem, et ingredietur J<!gyptum,ct movebuntur simula-
ciunlur, et- inveniunt Ghristum cinn matre. Mater^ cra ejus (Isa. xix). Quod faclum est, quia Domino
Christi sunt prsedicatdres, qui eum in mentibus au- inlrante ^Egyptum, idola templorum corruerunt. et
dienlium generant. Aberat Joseph, id est populus cum ibi latuisset septem annis in quadam civitats
Judaeoruni qui propler perfidiam et infidelitatem diutius babilavit quae vocata est Heliopolis,- id est
suam in consorlio Ecclesioe locum non habent. Tres civitas solls.
sunt, quia de trihus partibus-mundi gentes veniunt, - -MTSTICE.Joseph figural prsedicatores qui aug-
id est Asia, Europa et Africa. Yel quia -de tribus mentant gentem Domini, unde et augmenlum intei-
filiis Noe procrealavsunt. Tbesauros in do,mo"ape* prelatur. H\ portaverunt puerum etmatrem ejus in
riunt, dum fidem cordis pcr confessionem oris JSgyptum, dum iidem Christi et Ecccleslae ad gen-
ostendunt. Bene in -domo, non in via, ihesaurus tes transtulerunt, relicto Herode, id est infidelitate
aperitur, ne a latrunculis forte rapialur. Per hoc do- Judaeorum. In nocte portant,quandiu scilicet Judai
cemur ne thesaurum bonae conscienliae jactando „ sunt in nocte ignorantise. Sed landem mortuo He-
propalemus, ne a spirilualibus boslibus per inanem rode, id est iufidelitate -Judaeorum per prsedicalio-.
glorianmobis .subripialur, sed soli Deo in tuto loco, -nemHeliaeetEnoch, fides Christi ad Judaeos traus-
id est in secreto cordium ojferamus. Et offerunt tria fertur. Gerit eliam Herodes personani persetuto-
munera, id est fidem sanctae Trinitatis": vel apertis rum qui tempove aposlolorum in Judaea fueruni,
thesauris Scripturarum, historicum,moralem, et al- quando scilicet Christus in membris suis, id est in
legoricum sensum offerunt, vel logicam, physicam, apostolis suis fugit ad gentes. Nota etiam quod Ma-
ethicam, dum illa fidei catholicae faciunt servire. riam matrem pueri, non uxorem Josepb dixit, quia
Non loquitur puer ad eos, ne divinitas ante tempus deinecps non sponsus, sed quasi cusios reputatus
revelelur, et ut vera habeatur humanilas, unde et est ejus. '
mox mitlitur in jEgypUim. Per prophetam Osee. Tunc Herodes, elc. Trans-
Et responso acceplo, etc.Mentibus enim quaerebant Iato puei-o in ^Egyptum, permitliturTIerodes irasci
quid vellel divina voluntas de reversione ad flero- et insanire, et se illusum a magis animadveiiere.
dem, et Ideo divinum consilium meruerunt. Scien- Seiendum quia interfeclio puerorum non statim
dum est quod eamdem vlsionem una nocte vide- "facla est, sed per magnum tempus dilata. Cum enim
runt omnes. Per aiiam viam. Legitur quod magi D nihil sibi renuntiatum esset,'credidit riiagos deceptos
intraverunt mare, et na\ibus conductispervenerunt esse, el ideo ad se non reversos; unde tamdiu quie-
ad Persiam, quaenaves cum redissent,'Herodcs pu- vit a pueri inquisltlone. Sed postea vulgatis quse
tahs eos assequi, audito transitu illorum, naves dixil Simeon et Anna de puero, se illusum a magis
quae eos asportaverunt, ex furore combussit. sensit, et tunc persecutus est illos usque ad Thar-
MORALITAS. Admoneiltur fideles ne invento Ghri- sum Ciliciae. Quibus non inventis, naves quibus
sto redeant ad Herodem, id esl ad diabolum; sed Iransvecti fuerant, destruxit. inde aulem rediens in*
per aliam viam, quam per viam diaboli, id est per lerfectionempuerorum distulit. Timebat enim pue-
viam virtutum, redeant ad cceleslem patriam.- Qui • rum a parentibus oecultari, et ideo putabat se, in-
cum recessissenl. Hic praetermillit Matthseus dient "cautis -parentibus, melius posse eum postea decipere
"
purificalionis, in qua omnes primogeniti offereban- vel interimere. Alii dicunt, sicut Haymo, eum accii-
ter in templo, et agnus vel par turturum vel.coluni- * satum Tiomse, et Romae profectum esse, et propter
barum. Quamvis timerent Herodem, tamen non sunt has oceupationes, necem puerorum perduos annos
ausi transgredi legem, quin ad templum puerum de- distulisse, et ideo pueros a bimatu interfeeisse. £z&
"
ferrcnt, ubi Simeon accepit eum. In ulnis suis, et est magis verisimile, post annum et nuatuoi- dies
PiTnoL. CLXII 40
1259 ANSELMl LAUDUNENSIS _ I2G0
Herodem in pueros desamsse, et forsitan fuit illo 1 . lari, ita ut reddantur huic saeculo, quia fiiii sui non
anno aliquibus occupationibus praepeditus, unde Au- sunt, scilieel de hoc s3eculoJVel_aliter,fiuosEcclesiai
gustinus: Quoi el yuantis occupationibus regia cura vocat ipsos persecutores, qui tamen non sunt filii
aistendi polucril, et per plurimos dies ab illa inten- nisi per affectum illius : guia scilicet vellet eos esse
tione vel averti omnino vel impediri, nec enumerari filios suos. Illos etiam potius plorat Ecclesia, et non
possunt causw quibus hoc polueril accidere, el quia vult consolari, id est mitigari dolorem suum quandiu
timebat ne puer cui famutabanlur sidera, speciem vivit: idco, quia non sunt, id est quia omnino pe-
suampaulo super el infra wtatem occultaret, ideo vi- rierunt. Sed quaeritur juxta litteram : Quomodo Ra-
delur pueros a bimatu usque ad pueros unius diei in- chel ploraverit filios suos, cum tribus Juda, qua^
terfecisse. Et ne puer in finibus Bethlehem occul- Bethlehem tenebat,non deRachel,sed de sorore ejus
tarelur, .inlerfecit pueros non solum in Bethlehem, Lia fuerit orla? Quod facile solvilur, quia non tan-
sed in omnibus finibus ejus, ut in tanta multitudine tumin Bethlehero, sed eliam in omnibusfinibus ejus
non posset evadere, et ideo forsilan eos a biinalu pueri snnt trucldali. Tribus autem Benjamin, qiiae
interfecil, ut sieut addidit loco per tyrannidem ad- de Rachel orta|est, proxima fuit tribui Judae, unde
deret et tempori. Hi martyres ad -mferos descende- ^eredi potest non paucos de Benjamin interfeclos
runt, jjuia nondum passus erat Christus, et ideo in - * fuisse. Vel ideo quia Rachel juvla Bethlehem sepulla
solennitate eorum etiam tacentur voees gaudii, id est est, voluit prophela homines illius loci per Rachel
atteluia, et Gloria in excelsis Deo. Bimatus compu- designare.
tatus est a nalivitateChristi,quod potuitlieri secun- - Defuncto autem Herode. Mortuus fuit Herodes tur-.
-dum tempus stellae, quod exquisierat amagis. pissima morte, uLrefert Josephus ; pro eo autem re-
- Vox in Rama. Secuudum historiam haec prophetia gnavit Archelaus filius ejusj supra totam Judaeam et
de interfectione quam fecil Nabuchodonosor agit, Galilaeanvet hie postea damnatus a Romanis, Lug-
quam praevidens propheta ail: Vox in Rama (Jer. duno exsilio relegaius est, et ibi mortaus. Postea
xxxi) : quasi diceret, tanla interfectio ejvt in tribu divisum est regnum in quatuor partes, et dafa.est
.Benjamin, quod vox ploranlium et. ululantium au- .Galilaea Herodi filio Herodis Archelai fralri, juxta
dietur in Rama, qui locus distat a Bethlehem duode- -Lucam, qui ait: Anno quinto decimo imperii Ti.berii
cimo milliario, et lunc Racbel, quae fuil mater Ben- Cwsaris, procumnle Ponlio Pilalo Judwam, Tetrnr-
jamin, plprabit filios suos, scilicet illos, qui de tribu •Jia autem Galilww Herode,-Philippo autem frqtre
ejus sunt, «t noluerunt consolari, quia non erant, ejus Telrarcha Iturew et Traconilidis regionis, et
id est quia mortui erant, et loquebatur ad similitu- ., Lysania Abilince Tetmrcha, sub principibus sacerdor
dinem illitis doloris et interfeclionis de qua legitur tumAnna et Caipha, factum est verbumDomini super
in libro Judicum, quod quidam Levita venit cum Joannem (Luc. m). Cum ergo regnasset Archelaus
uxore sua in tribu Benjamin, ubi quidam pessimi ,in regressione Christi de jEgypto, jam in prsedica-
uxorem ejus apprehendentes, ex nimia stupri assi- ttione Joannis mutatum est regnum. Et vade in ler-
duitate interfecerunt, quam_ maritus in duodecim ram Israel. Non determinatangelus in quo loco terrae
partes dividens, misit per duodecim tribus Israel, Israel, ut dubilaute Joseph ilerum revertatur, et de
.nequitiam Benjamin ostendendo. Quare aliae tribus frequentiore visitatione angeli Joseph certior red-
in Benjamininsurgentes,lribum illamdestruxertint, datur. Quseritur : Quare Jpseph non timuit ireinGa-
praeter trecentos viros, et tunc tantus dolor habitus lilseam sicut injudaeam, cum et Ibi regnaret Arche-
est, quod vox dolentium sin Rama audita est. Sed laus tam bene? Sed melius poLuit faber ille latere
quamvis propheta de perseculione Nabuchodonosor cum puero in Nazareth, quam in Jerusalem, ubi erat
hoe "diceret, tamen significatum illius intelligebat. caput regni et assiduus Archelaus.
Mabuchodonosor enim omnes persecutores Ecclesiae Defuncti sunt enim. Ideo dicit pluraliter, defuncti
desiguat, qui-interliciunt iilios Rachel, hoe est, Ee- sunt, quia tam j bene sacerdotes et scribse quaere-
clesise. Rachel enim ovis vel videns princvpium in- ) banl eum iiilerficere sicutj et Herodes. Quod rever--
terpretatur. Ecclesia vero innocens est, el Deum titur mortuo Herode Jesus ad Judaeos, significat
contemplatur ; ipsa est ovis centesima quam pastor quod, mortua infidelitale Judaeorum, tandem in fliie
in humeris reportavit, et sic hoc tempore Herodis sseculi Judsei converlentur ad Christumj non tamen
secundum significationem prophetia illa completa omnes, sed parum erit in quibus regnabilArchelaus»
est. Herodes enim fuit primitise persecutorum, et id est Antichristus. Archelaus enim princeps populi
pueri primitise martyrum. Plorat ergo Ecclesia per interpretatur, Christus vero seeedet in Nazareth, id
, compassionem martyres interfeclos, et vox illa au- est in sanctitale, id esl in illis ubi flos sanctitatis
ditur in Rama, id est in excelso, id est in coelo. ; erit, quse est in Galilaea, id est-in transmigratione,
Rama enim excelsum interpretatur. Ideo dicitur vox id estnbi fuit transmigratio a vitiis ad-sirtutes. iVa-
in ccelo audiri, quia Deiis vindicat sanguinem mar- . zarwus, sanctus interpretatur, nnde Christiani prius
ly-um suorum. Et quamvis de lemporali morte fleat . Nazarsei vocabantur; sed apud Antiochiam postea
Ecclesia, lamen non vult consolari de hoc, quja in communi concilio a Petrp mulatujn est hoc m-
non sunt, id est quia mortui sunt, quseconsolatio . men, el dicti sunt Christiani.
issct si in.mundo revoearentur. Yel non yult consp- . In diebus. Hic praetermittit Matthseu^ illud totum
 1261 ENARRATIGNES 1N MATTH.EUM. — CAP. KI. • -12..9

tempus"' quod fuit a reversione de Jilgypto usque\ A per locum ostendat quo debeant surgere aJ agen-
ad praedicatiouem Joannis-; sed Lucas interserit illud dam poanilentiarii. Quicunque enim vult agftre pos-
lantumquod,- circa. duodecimum annum, cum pa- nitentiam, vel mente vel etiam loco, ad desenum
rentibus ascendit in Jerusalem, el ihi solus reuian- transeat. Potest enim homo iu mente sibi eremura
sit. De Joanne Baptista dicil Lucas : Puer auiem cre- facere, si saeculiposlponat tumultum. Ideo in deserto
scebal et confortabatur spiritu, et erat in deserlo judww, ul ostendat Judaeam esse desertam a Deo, et
usquein diem oslensionis suaein Israel(Luc. lj.Yixit ideo poenitentiam debere agere,praedicans et dicens.
enim in deserlo indutus camelino cilicio, et cibis Aiiud prsedicans, et aliud dicens, quia et dicens :
deserti vescens, sic edomans carncm, et prsedica,- Agite pxnitenlium, quod praesenlialitcr faciendum
tioni praeparans se. Postquam vero visum fuit ido- erat, et praedicans . Appropinquabit enim regnnm cm-
neum tempus, scilicet circiter triginta annos, inci- lorum, quod futurum erat post passionem Christi,
piens praedicationem suam, et viam Domino praepa- nt ipse Chrlstus potest vocari regnum coelorum, per
rans, ne Ghrislus de se teslimonium perhlberet.irwjf quem sancti regnant: vel Evangelium Christi, per
homo missus u Deo ul teslimonium perhibei-et de iu- quod auditores ad regnum coelorum invitantur,quod
mine<{Joan.j). Joseph in ^Egypto triginta erat an- ulrumqueappropinquabil,quoniamChristus nondum
norum cum regnum jEgypii suscepil. David regnura JB prsedicabat. Aliud est poenitere, aliud est poeniten-
eadem tetale inchoavit. Ezechiel tricenarius prophe- .tiam agere. Pcenilere est anteacta deflere, el deflenda
tare incoenit. Christus similiter in eadem aetate non committere. Agere poenitentiam, est post
praedicavit-: quia in perfecta setaleetregnum et sa- poenitentiam salisfacere, -jejunando, eleemosynas
cerdolium, -et praedicatio fteri dehet. Joannes ergo dando, ele. ,
circa eamdem aetatem paulo ante Chrislum, sicut - Hic est enim. Yere sic praedicavit, sic enim pro-
qui major natu erat, praedicationem suam incoepisse pheta praedixit: Yox clamanlis, etc. (Isa. XL). Aliud
creditur. Quod tempus designat Lucas per tempora estverbum, aliud est vox. Yerbum est inlelligentia
dignilalum sic : Anno quiiilo decimo impcrii Tiberii vocis. Ipsum est aliquando in corde, aliquando in
Ccesaris (Luc i), ete., non determinat Matthaeus^ ore. Yox esl vehiculum intelleclus, quae defert inicl-
cum ait; ligenliam ad aures auditorum, et ostendit quo.l pr us
GAPUT m. erat abscoriditum iu corde, unde Chrislus yecatur
In diebus iliis venit Joannes, id esl manifeslavit "Verbum: In principio erat Verbum (Joan. 1).Joannes
se,-qui tamdiu prius siluerat. Yenilprsedicans, ve- ,vox : Vox clamanlis in deserlo (Isa. ~XL).Christus
nit baptizans, ut in utroque Domino viam prsepara- _ enim eralVerbum in corde Patris, formalum Yerbiuri
ret, qui et praedicaturus et baptizaturus erat. Nisi quasi in ore; quando Christus natus est habuit vo-
enim homines baptizari consuescerent, bapiismuni cem quae illum ad auditorem deferret, id est, Joan-
Christi abhorrerent. Baptismus tamen Joannis non nem. Erat igitur Joannes quasi \ox Yerbi clamantis:
conferebat reiriissionem peccatoram, quia nondum, Verbum enim clamabat in voce, id est, Christus in
effusus erat sanguis Ghristi, sed tamen homines la- Joanne. Clamabat in deserlo, ut-ait Maximus, ne
vari consuescebant. Quseritur ergo : Si morieban- praedicationi ejus insolens turba perslreperet, vel in-
tur, an salvabantur baptismate Joannis lavali?Si iidelis auditor irrideret, qui eum vera praedicanlem
fidem habebant, in sinum Abrahae descendebant, in Jion animadverteret. Typice autem, secundum Be-
inferno Tedemptionem exspectanles, sicutAbraham, dam, desertum illud significat sanclorum vitam a
Isaae, -qui non receperant remissionem peccatorum, mundi jllecebris segregatam.
nisi sub exspectatione. Omnes enim anliqui pecca- Parale viam Domini. Id est, Tidem et bona opera
torum originale et sua actualiaTetinebanl, sed quasi accipite, quae suntvia ad eumquem praedico, etc., et
dimitlisibi dicebant.dum effusione sanguinisChristi rectas facite semitas ejus. Aliud est via, aliud est se-
ab cis relaxari in futuro se credebant. Similiter mita. Via est Iata, quae signilicat laxipra praecepta.
dum poenitentiam agerent sub Joanne, non remis- £) Semita estarcta, quse significat arctiora, sicut est
sionem peccatorum recipiebant, nisi sub exspecta-: ,vila contemplativa, vel inimicum diligere_, vel alia
tione. Tantum ergoproderat etpcenitentia baptizatis bona facere. .
a Joanne, quantum et David poenitenti et omnibus Rectas, id est, ut recta inlentione fiant, non prp
antiquis. Oportebat. ergo eosdem rebaptizari in ba- terreno, sed ccelesli modo, vel secundum Grego7
ptismate Christi, unde quidam inveniuntur in Acti- rium : Via Domini ad cor dirigitur, cum sermo illius
bus apostolorum baptizatiin baptismate Joannis, re- diligenler auditur. Quasi diceret: Praedicationi mese •
baplizati a Paulo in baptismum Chrisli. Sicut ergp credatis, quatenus ad prsecepta Domini recipienda
Joannes fuit prsecursor prsedicalionis, ita et baptis- sint laxiora sive .arctiora, quando praedicaverit pa
matis. Dicitur 6rgo : , - - raliores sitis. Ipse autem Joannes quodverbo prae-
In diebus tllis, id est anno quintodecimo imperii dicabat, exemplo ostendebat. Gerebat enim habitum
Tiberii Gwsaris, venit Joannes, id est manifeslavit; poenitentise, dum cilicio camelino indulus esset,- et
se, et qualis venit, subjungit, baptisla, et prwdicans. cibos sylveslres comederet,'et zonam pelliceam circa
Utrumque,enim faciebat, baptizabal et praedicabat, lumbos ejus. Fecerat autem perizomata de pellibus,
locumsubjungit, in deserto.ln deserto praedicat, nl siccis animahum circa lumbos, ad libidinem refre^-
 ' - '
'12G5 ANSELMl LAUDUNENSIS" - i2G4
nandam. LoGustbs snnt miuuta animalia, et similes A Potens est Deus suscilarc filios Abrul.m de lapidi-
nostris, sed alterius saporis, plenae quasi melle, et bus istis. Cum enim juxta Jordanem esset, oslendit
dulces ad comedendum, sed caput haherit amarutn, ibi duodecim lapidcs, qui ,gentiles praefigurabant.
volant saltando quasi nostrae. Mel sylvestre invenie- Josue cnim tlumjfiljos Israel in terram promissionis"
bat in truncis sive in arundinibns. Sunt enim quae? introduceret, veniens ad Jordanem, fecit per oratio-
dam arundiries plense melle naturaliler. MOIULITAS nem suam scindi illum, et superior pars stetit, et
csl in vcsle Joannis, ut asperis utamur vestibus ad inferior defluxit in mare. Cumque transissent, prav-
carnem domandam. In cibo, ut asperis cibis ulamur, cepil duodecim iapides de alveo transferri in siccum.
el naturalibus, non multum solliciti circa extraneos etduodecim de siccoin fluvium, in memoriamtrans-
et remotos cibos quserendos. ituslsrael fJos. iv). Fluvius significatfluxuniistius sse-
ALLEGORIA. Asperis vestitus est, quia vilia non culi. Duoflecim lapides significant gentes quaeprius
palpavit, sed aspera invectiorie increpavilpeccantes. erantln fluxu hujus sseculi, dum idololatriae sludebant.
"Zonam pelliceam circa lumbos habult, <raia carnem Alii duodecim Judaeos, qui quasiextrafluxum erantj
suam crueifixit cum viliis el concupiscentiis. Mel "dum legem et cultum Dei habebant. Significavit ergo
«dit, quia ejus praedicatio dulceturbissapuit. Silve- Josue, quod Judaei submergerentnr, et gentiles ad
stre, quia sua praedicatio silvestris hominibus fuit B fidem venientes, a fluxu saeculi salvarentur, vel re-
-impensa. Locustas edit, quia in Iocusta est ala et vo- traherentur, et fllii Abrahae efficerentur. Dicit ergo
latus, et cito deciduus. Simililer Joannes volavit Joannes : Potens est Deus suscitare filios Abrahm'de
dum Christus pulabatur, sed cilo decidit, ,dum ab lapidibus istis, id' est, de figuratis islis lapidibus.
eo quaesitum est : Es lu Chrislus? Respondit: Non. Jamenim securis, etc. Utaulem citius adpoeniten-
Nota quod cilic',nm fiebal de pilis camelorum et ca- liam converlantur, post admonitionem-illis commi-
prarum. In eo enim punlebantur peccata quae per natur, quasi diceret: Facitei ergo fructus dignos
capram propter fetorem, el per camelos propter lor- poeniteutise, quia jam, id est, in proximo, securis
tuositatem intelligunlur. Tunc exibant. Tatel sensus poslta est, id estChrislus. Securis diciturChristus,
lilterse, quia qui viciniores et simpliciores erant, qui ex manubrio constat et ferro, id est-,humanitate
primi currebant ad suscipiendum verbum salutis. qua tenetur, et divinitate qua incidit. Posha est,
Mystice designabatur, quod qui venit ad bapVisnmm quia et si per patientiam exspeclal, tamen satis co-
de mundana conversatione exire debet', el venire ad gnoscitur quid silfaclura. PoStVaestad radicemarbo-
Jordanem, qui desccnsus interpretatur, id est, ad ris, id est, flnem Iregni Judaici populi.-Arbor vocatur
humilitatem confessioniselemehdationis; et debent r totus Judaicuspopulus praesens. Radicetn veroappel-
esse Jerusalem, et Judaea, id est, videntes Deum et lat extremos illos qui fuerunt captivali sub Tilo'et
peccata-suar Videns autcr.. DUaehsereses Brant Ju- Yespasiano. Hos destruxit Chrislus. quia fuit causa
daeorum, scilicel Pharisajorum et Sadducseorum. destruclionis ipsorum, sicul ipse ait : Non remane-
Pharisaei r.ovas tradiliones inveniebant,' quas prse- bil in le iapis super lapidem, eo quod non cognoveris
«eptis Moysi praeferebant, et se aliis justiores dice- 'lempus visilationis lum (Luc. xix). Ycb arbor unus-
bant. Unde Pharisaei, id est, divisi ab aliis, diceban-" quisque hjmo, qui plantatus est in praesenti vita,
tur. Sadducaei vero quinque libfos Moysi recipie- de qua vila eradicatur unusquisque quando mori-
"bant, sed prophelas rcspuebant, et resurrectionem lur. Nondum percutit securis, quia nondum homines
noncredebant. Sadducaei jusli interpretantur. Isti excidunlur a vita, et nondum in ignem aelernum
ad baptismum Joannis accedebant, audientes iram mittuntur, sed parala est, quia ciio feriet. Vel radix
venturam, etpersolurii baptismum sine poenitentia polest vocari voluntas, ex qua bona et,mala proce-
peceatorum .eam evadere putabant, quos Ita incre- dunt, quasi rami qui exciduntur in jnorte uninscu-
pat Joannes : Progenies viperarum (Matlh, ix); Filii jusque, juxla Psalmistam : Exibit spirilus ejus~ et
viperarum dicuntur, quia filii Judaeoruni sunt, qui reverlelur An terram suant, iivilla die peribunt om-
parentes suos spirituales, id est, prophetas inlerfe- £) nes cogitationes eorum (Psal. CXLV).Yel securisest
cerunt. Natura-enim est viperarum~ ut parentes suos sententia judieiaria, vel Evangelicus sermo,qui aliis
interficiant. Quis demonslravit vobis, hoc modo, id datur ad vilam, ,aliis ad mortem. Omnis -ergo ar-
est, sine poenitentia, Fugere a ventura ira? Fdcile bor, etc. Et quandoquidem securis posita est ad fa-
ergo. Quando qnidem sine poenitentia salvari nou dicem -arborum. Ergo, omnis arber qum non, etc.
polestis, ergo facite fruclus dignos pcenitentiae se- Notandumestquodarboresdignaeincendio, aliaesunt
cundum qualitatem criminis, et nolile confidere in siceae quae carent foliis, aliae quae habent folia, sed
semine Abrahae,' propter hoc solum salvari posse carent iruetn; aliae quae-habent folia et fructum, sed
credentes quia carnales' estis ejus' filii. Et hoc est'. amarum. Hypoerilse habent folia, quia speciem pie-
Et ne velitis 'dicere, etc. Dico enim. Quasi diceret'. tatis prsetendunt, sed intus vacui sunl a bono opcrex
Ideo non debetis gloriari de semine Abrahse', quia Pagani vero earent etfructu boni-operis, et spccie
qri descendunt de Abraham carnaliter, non sunt religionis. Hseretici vero gerurit speciem religionis,
fiiii Abrabse, Ved qui imilantur fidem ejus : unde et aliis praedicando fructum faciunt,sedmortiferuEi
eliain gentiles qui imitantur fidem Abrahae, filii ejus dicitur vel aniarum. Dicit ergo : Omnis arbor, si' &
'dicuntur, ei hoc irinuit cum dicit: arida, sive viridis et infructuosa, sive viridis^tmor-t
 i2C5 ENARRATIONES IN MATTHiEUM. — CAP. 1H. ms~
-ti.era, quae omncs carenl bono frucfu, excidetur a j\ est, Ecclesiam, Joannes autem amieus est sponsi, et
vita praesenti et post miltelur In ignem aeternalem. non invidet, ei, nec vult usurpare officium ejus, ut
Ego quidem. Quasi aliquis dical: Unde tanta com- sponsus dicalur, elhoc est, <non sum dignus solvere
ininaris, vel unde eonfidis? Respondet: Non' de me .corrigiam ealceatnenti ejus, J id est, ducere sponsam
'est tanta fiducia et tanta potenlia, sed de Domino ejus, quasi dicerei rNon sum dignus vocari spon-
meo : Quia ego lanlum baplizo in aqua, non in Spi- sus, sed tantum amicus sponsi, quia qui habet spon-
ritu, tamen Dominus in Spiritu et in poenitentia. sam sponsus est.
Quamvis enim Joannes inbaptismate Christi-omnia Ipse vos. Et quia rortior me esl ex divinitate, ideo
peccata posse deleri"crederef,tamen ante baptismum dabit vobis quod non possum dare, scilicel remis-
-Ciiristi ad poenitentiam invitahat, quia volebat eos .sionem peccalorum : qnia.ipse baptizabit vos in Spi—
prseparare et aptare, quatenus compunclo corde et rilu sanclo, remittendo peccata in baptismale, et,
•Iiumiliato, per tantum sacramenlum recipient re- postea in igne, scilicet in confirmatione : Quoniann
missionem peccalorum. Undc beatus Glemens,, et recipiunt homines Spirilum sanctum ad corrobora-
quijam alii saneti viri, illis qui turpiter vixerant, ct lionem et inflammationem bonae operationis. Quam-
«onversl baptizari ^olebant, septem dies abslinen- vis enim eliam idem Spiritus in baptismate et con-
"
tiae, vel etiam plures, ad prseparsrtionem injunge- J fiimalione conferatur, tamen diversa dona ibi acei-
bant. Unae adhuc in ratechumenis aliquod spatium pitmiur, quia in baplismate dalur Spirilus sanctus
anle baptisma praeslitaitur. Qui aulem, etc. Ego ad remissionem peccatorum, in confirmatiGne au -
tantam iu aqua baptizo, sed magister jneus qui tem ad munimentum bonorum operum. Yel desi-
venturus est post me, non n3scendo; sed manifesta- gnaulur hsec duo genera purgationum, alternm in
turus se baptizando, prsedicando, Fortior me esl. aqua ubi originalia et actualia eondonantur per spi-
-Ego enim sum fortis ad poenitentiam inyitando, ille -ritum. Allerum vero, quando aliqua post bapti-
fortior peccata remittendo. Ego rcgnum coeloruin smum subrepil macala, quse vel igne poenitenlise,
.praedicando, ille forlior dando. Ego in aqua bapli- .vel alicujus mundanse perseculionis, veldenique;
.-«ando, ille Spiritu sancto. Cujus non sum digms. Jgne purgatorio , ,si qua leyis macula est residua ,
Quaefltur, «um alii evangelistae dicant, cujus non purgatur. Unde in veteri lege perpetuus ignis juxta
sum dignus solvere corrigiam calceamenti ejus : .altare positus erat, designans scilicet, ut qui Deo,
-iste vero Joannem dixisse, cujus non sum dignus semel per fidem et regeneralionem oblati sunt, sem-
calceamenta portare, quae horum verborum dixerit per habeant ignem paralum in quo excoquant ruhi-
Joaunes? Auguslinus : Yel utraque dixit diversis ginem peccatorum. Cujus ventiiabrum. Prsemisso
"
temporibus, vel utraque in eadem oratione, ul ita beneflcio, supponit comminationem, ut quos non
iljceret: Cujus non sum dignus solvere corrigiam poterit commovere per dilectionem, comnjpveat per
calceamenti ejus, neque calceamenta portare. Cal- terrorem. Yenlilabrum est instrumentum tjuo grana
ceamentum est totum Incarnationis mysterium, vel a paleis in venlum excutiuntur, et tunc grana in
totum Evangelium. Unde apostoli dicunlur habuisse area decidunt, et paleae volando separantur. -Hoc
saudalia, quse subtus soleas babent, desuper vero ventilabrum significat discrelionem pltimi judicii,
aperta et ligata corrigiis; quia pedes apostolorum quando oves ad dextram, haedos autem ad sinistram
suntcalceati in praeparatione E^angelii pacis. Evan- ponet. In prsesenti Ecclesia> quae per aream signjli-
gelium enim debei praedicatores munire, ne terr£- catur, sunt grana,,cunigaleis, id est, justicum ma-
nis adhsereant, sed debet esse aperlum audientibus, lis permisti. Sed in ultimo-.judieio permundabit Do-
-ad quos eunt. Non fuit igitur Joannes dignus qui minusaream suam, id est, Ecclesiam, malos sepa-
ad Evajigelium portandum per.orbem mitteretur, id rando a bonis. Yentllabrum autem ideo dicituf esse
/esl, quj officio apostolatus fungeretur.. Joannes ,ta-. in manu sua, quia Pater non judical quemquam, spd
men 'non fuit inferi,or Toeritis apostobs, sed tantum omne judicium dedil Filio (Joan. v). Et congregabit
- offieio minislerii. Majus enim mysterium, non fuit D triticum, id est, bonos, qui non sunt leves utpalea,
quam apostolatus, tamen in coelo non fujt Joannes sed stabilesin bono proposilo, inhorreum coeleslis
minoris dignitatis quam aposloli. Quare autem no- gloriae.
luit et Joannem in aposlolalum eligere, sed in prse- Puleas autem, id est, leves, qui quamvis eum.
cursorem Dei, ignoramus consilium. Vel non fuil di- granls de sacramenlis iidei nali sunt, tamen in Do-
gnus solvere corrigiam ealceamenti, id est, expla- minicis prseceptis solidati non 3unt, comburet igne:
nare quomodo divinitas conjuncla est humanitati in infernali. Nota quia non judicabuntur infideles^
unam personam, el ligaturas -alioruni sacramenlo- quia jam judicati sunt, qui neque grana, neque
runi. Velaliter, solvere corrigiam : Mos eralin lege,. paleae sunt :_quia neque.boni, neque cum bonis in
ut si aliquis superbus repudiaret uxorem quae_sihi lide generati sunt., sed sant zizamaomnino diversi
«ompeteret, alius qui jure propinquitatis eam ducere -a messe triticea. De qpibus dicitur in Evangelio :
veliet, discalcearet eum qui repudiaverat ill.am in Qui non credit jam judicatus est (Joan. m). Et ideo
media porta, et ipsa spueret ei in faciem, etvocare- non fit hic mentio, nisi de Iritico.et paleis ejus..
tur ille in aeternum opprobrium, vel discalceatus in - Tunc venil Jesus. Post praedicationem sui praj-
-populo (Deut. xxv), Jesus vero habet*ponsam, id .cursoris Christus piaenuntiatus est tandem : qui diu.
 "1537 ATSSELMILAUDUNENSIS / 126S
lafuerat, Iiominibus se manifestare voluit. Et prius A oporleat facerc, ut nullus past eum erubescat, et
homines exemplo quam verbo. Accedil igilur ad hoc esl. Sic, id est, dum egp superior et aion indi-
piimum sacramentum nostrseRedemplionis, non ac- gcns baptizari, a le inferiori baplizabor. Decet nos,
cepturus tamen remissionem peccalorum, qui im- seilicet me Dominum baptismum suscipientem, et
snunis erat a peccalo, sed invitaturus homines ad te servum me baptizantem implere omnem justi-
liaplismum exemplo. Tricenarius erat cum se ma- tiam, id est docere consummationem omnis justi-
liifeslavit, in quo ostendit nullum vel sacerdotem lise, quod est ad baptismuin inyiiare. Tunc dimisii
vel proedicatorem debereinstitui, nisi sit-perfeclae eum. Id est, consensit ei, et nihil amplius inlerro-
aelatis. Joseph tricenarius regnum ^Egypti suscepit. gavit, quia quod quaerebat inlellexit.
David regnum ea aetale inchoavit. Ezechiel sub eo- Baplizalus autem Jesus confesiim ascendit de aqua.
tlem tempore prophelare meruit. Plures causae sunt "Secundum silum loci, quiain valle erat, dicil Je-
quarc Christus ad baptismum accessit. Primo, ut sum aseendisse in Jerusalem. QuoJ ascenditur post
"exemplo nos" invitaret ne aliquis forte ab inferiori baptismum, significal quod omnis baplizalus debet
baptizari, vel in conspeclu hominum denudari eru- de virlute"in virlulem ascendere, sine dilatione.
besceret, et ita perfectionem totius justiliae, scilicet - Et ecce aperti sunt cmii, elc. Yolu.'t enim osten-
"
baptismum, devilaret. Secundo, ut baplismale suo dere quod ccelum pro peccatis prius^obsetattim, post
baptismum Joannis contlrmaret. Tertio, ut aquas bapiismum per gratiam fuit ei reseralum, Quaeritu;?
coniirmarct, et quod minus erat in baptisniate Joan- quare in aqua fieri vOluit remissionis saciamentum?
nis, efflcaciam abluendi peccata eis daret. Quarto, Scilicet, ul flammeum gladium , id est, ignem ge-
utoperationemTrinitatis per descensum columhae, hennalem nobis exstingueret, quia aqua contrarium
per vocetn Patris, per praesentiam sui, et cselera elementum est igni. El vidit Spiritum Dei. Quaeritur
luysteria baptismatis declararet. Cum Joannes ila ulrum vera coiumba fuit, et qualiter Spiritus san-
proedicarel el baptizarel: ctus in ea apparuil, et quare dicatur Spiritus san-
• Tunc venit Jesus. Id est, incoepit apparere paula- clus descendisse, cum totus sit uhique? Seiendum
tim, qui diu latuerat. A Galilma, scilicet a Naza- est, quia Deus qui invisibilis £st natura, per varias
i elh, in Jordanem. Galilaea, transmigralio interpre- species et novas se hominibus ostendit. Sicut Moysi
lalur : Jordanis, descensus. Quisquis ergo vult bapti- :in specie ignis in rubo. Sicut in angelis Abrahae sub
zari, id est, transmigrare a vitiis ad virtutes, ve- •humana speeie, et in aliis multis speciebns, quae
"nieudo ad baptismum sehumiliet, quod interpreta- -peractis ofliciis, vel negotiis, desinebant esse. Sic
tione Jordanis significatur. Ad Joannem. Yenit Do- Q ( ista columha vera fuit, et nova creatura,- per quam
ininus scilicet ad servum, superior ad inferiorem , Spiritus sanctus suam pr3esentiam in Christo esss
iie quantumlibet potens ab inferiori, vel a servo ostendit. Non enim tunc primum in Christo coepit
Kaptizari contemnat. Joannes autem, etc. Quia Do- esse, quia tota Trinilas plena fuit in eo. Sed quia
mini humillimam dispensalionem cognovimus, seivi -hoininesignorabanlpraeseiitiam Spirilus essein eo,
etiam prudentem obedientiam attendamus. Obedire ideo per visibilem speciem eam voluit hominibus
volebal, sed cum eum immunem a peccato cogno- reprsesentare. Quaeritur prseterea utrum in illa co-
sceret, causam voluit scire quare Dominus bapti- bimba esset Spiritus sanctus , et utrum propterea
"zari postularet. Itaque ad tempus prohibebat eiim dicatur inc.arnatus? Eratquidem Spiritus in colum-
dicens : ba, sicul in caeteris creaturis, quia eum tolum ubi -
Ego a te debeo baplizuri. Quasi diceret: Ego ter- que confilemur esse, sed non eo modo quo Filius
renus a te coelesli, mortalis ab «terno, peccalor a in donvhiicobomine. Ibi enim divinilas in una pei-
te justo debeo baptizari. Egoegeo, ettu non eges. sona humanitati erat counita. Spirilus vero san-
venis ad me? Respondens Jesus. Dicit etus non erat cum columba una persona, quae
" Quare ergo
Joannes quod quaerehat. Jesus dixit ei: Sine modo, postea peracto officio, columba-desiit esse. Vox Pa-
id est, acquiesce modo voluntati nieae, et me modo ID-lris sinriliter fuit una de speciebus enunliansj qu.se
'sine baplizari a te. Subdil breviter rationem quare voluit Dcus audiri. Non Pater babet os et flatum,
velit baptizari : Sic enim decel nos implere omnem quo vocem emiuerct. Dicitur aulem Spiiitus sanctus
justitiam. Baptismus esl consummalio omnis justi- ideo descendisse per speciem, sicut Domii;us ali-
tiae. Quantumcunque cnimfuerit justus , religiosus, quem allocutum esse per legatum. Dicilur autem
eleemosynarius , jejunator» castus, elc., tamen Spirilus et aliter descendisse, quia se humiliavit,
' si
baptismatis gralia caret, nihil ei proficit. Unde cum per tam humiletn speciem prsesentiam suam
Cornelius ad Petruni missus esl.Baptismus sine vir- manifestavit. Rotandum etiam es} quod ideo cp-
"tulihus aliquando solusvalel, sieut.in puero, sed .lumbasupra caput Christi sedit, ne afiquis puta-
"virtutes sine baplismate nunquam. Ex quo dictum iret vocem Patris ad Joannem factam, npn ad Do-
est: Nisi quis renalus fuerit ex aqua et Spiritu, etc niinum.
(Joan. ni). Yocatur ergo consummatio justitiae, ad , Hic esl Fiiius meus. Posita coluraba super. caput
qtiam Dominus volens homines invitare, ne ab infe- ejus, secuta est vox patris, dicens : H.tc. Demon-
""Vioiidedignentui'haptizari, velin conspeclu homi- .slrative ad homines, ut hae dejnonstratione faciat
"*mtmdenudari. Ueo\uIt exemplo doeere quid alio-s certiores. Fitius 'mcus. Id est. Pilius substanlialis.
 "
•15:69 ENARRATiONES IN MATTHJEUM. — LIB. I. 1270 -
Inquo. Quantum ad Isumanitatem.' Miki complacui. Ji sicut alii delectantur in cantu, ita ipsi in tribula-
Dielum est ad similitudinem pictoris, qui sibi pla- lione et gemitu. Dicitur ergo : Hic est Filius meus :
cet, dum suam picturam bonam considerat. Quasi quia fideles in baptismate fllii Dei efficiuntur. Ur.i-
dicerel: Adam fuit filius diaboli, hic fneus : in illo cuique enim dicilur : Hic, qui prius erat filius dia=
mihi displicui, quia poenituit me fecisse eum; in boli, modo estfilius meus; qui prius invisus, moda
hocnuiiquam, sed mihi in omnibus complacui. IUe dilectus. In quo mihi prius displicui, modo compla*
milii invisus est, hie dilectus. Quseritttr, cum evan- cui. Hoc tantum , sacramentum baptismatis mullis
gelistae diversa dicant Patrem nuntiasse, Matthaeus figuris in antiquis temporihus est praesignatum. In
enim ait : Hic est Filius meus dilectus, in quo mihi arca Noe, in mare Rubro, iri circtimcisione, in
complacui. Marcus vero : Tu es Filius meus dile- multis aliis rebus, "quod hic tandem ' ebmpletum esl;
''
ctus, in te complacui, Lucas vero : In le complacuit CAPUT IV.
mibi;" quaeritur, inquam, quld horum Pater dixeril ? Tunc ductus esl Jesus in deserlum a spiriiu. A quo
Sed, ut ait Augustinus : c Si varia dicant Evange- spiritu, Lucas apertius ponit, dicens : Quia Jcsus
listse de isfa voce, non est multum niirandum, dum plenus Spiritu sancto regressus est a Jordane, et
lautummodo sit eadem summa sententiae : sicut si deinde subdit: Et agebalur a spirilu jm deserlo,
diversi legati alicujus verba deferrent, non eadem ]
(Luc. iv). Non est enim putandum, quod yiolentiam
verba, sed eamdem sententiam curarent dicere. > intulisset illi immundus spiritus , xjui Spirituin
Haecoinnia plena sunt sacramentis. Nou eiiim Chri- sanctum
acceperat. Hoc desertum est inter Jerusa-
Btus propter se, sed propter nos se manifeslare vo- lem et Jericho, ribi triorabanlur latrones. Unde a
luit, quoniam iu his omnibus ostendit quod unus- Doniino dictum est: Homo quidam descendebat ab
quisque in baplishiate accipit. "Ideo enim tbta Trini- Jerusalem in Jericho, et incidil inler latrones (Luc xj.
tas" hic demonstrala est, Pater in voee, Spiritus in Homo
dico, gerens figuram Adae, qui a*daemo'nibus
columha, Filius in homine, ut tota Trimtas in sin- viclus est, et peccatis sauciatus, etavirtutibusspo-
gulis baptizatis operari credatur. Voluit ergo Spi- lialus, qui locus yocatur Damin, id est sanguinum,^
rittis sanclus potius in coluriibse specie apparere, propter effusionem sanguinis, quani ibi faciebant
ulperfectam speciem sui doni in baplizatos deno- latrones. Conveniens ergo fuit ut ibi Christus dia-
tar,et. Gonfert"enim in baptismate nocenlibus inno- Jjolum superaret, ubi diabolus hominem sub figura
centiarii et simplicilatem, quod per innoceutem et superasse" dictus est. Baptizatus autem Chrislus
simplicem avem, quae felle caret, designatur. Hsec Vadit statim in desertum, ductu Spiritus : quia om-
autem innocentia confertur, cum retnissio peccato- nis fidelis debet postponere mun-
post baplismum
rum hominibus tribuitur. Yoluit ergopro qualilate * dum. et aut
petat corporaliier eretnum, aut vacans
charismatis design3nda, super Christum baplizatum a tumultu sseculi, faciat in mente deserlum, et du-
in specie columbae apparere. Super apostolos vero ctu
Spiritus accingatur ad pugnam contra diabolum.
in igne; in transmigfatione,- in lucida ntibe. Dat Tunc enim
persequitur hominem, cum sc viderit
enim Spiritus, ut dictum est, inuocenliam baptiza- derelictum. Unde Chrislus post baptismum pefmisit
tis; ardorem vero praedicationis, et illuminationera se tentari," non ante, ut tentaliones baptizatis doce-
scientiae aposlolis et discipulis; claritatem vero cor- ret immittu Diabolus enim ante baptismum, duni
poris, quod est nubes anitnae, resurreeturis. Signi- eos suosesse putat, non eos ita acriter aggreditnr^
ficantur eiiam septem virtutes in fidelibus per co- Filii Israel
post maiis transilum,,id estbaptismum.
liimbam. Columba' enim secus fluenta habitat, ut 'morantur in desa-to, donec venirent -ad terram
viso accipitre, mergat se in aquis et sic evadat.
promjsslonis, nec est dignus aliquis comedere
Meliora grana eligit. Alienos pullos nutrit. Non la- naauna, id est corpus Domini, nisi in deserto more-
ceral roslro, felle carel, in cavernis petrarum nidi- tur, id est nisi tumultus hujus sseculi et coneupt-
licat. Gemilum habet pro cantu., Ita sancti prsedi*- scentias; si non corpore, sallem mente deserat. Et
•ealores secus divinae Scripturae" fluenta, quibus. rj quia turic immittent tentaliones, accinganlur ad pu-
corda eorum rigantur, inhabitant, ut eofum muni- gnarii. Vide "ergo ordinem : Tria sunt geriera lenta-
menlo incursum diaboli evadant. Meliora grana, id tionum, quae dicitur leiitatio oculorum, in siipefbi a vi-
*st, meliores seulentias, scilicet non haereticas, qui- tae.Omniaautem alia mala ex his proveniunt, sive ira,
bus pascantur, eligunt.- Alienos pullos, id est-, ho- sive invidia, sive contentio, sive odium, sivehomici-
mines prius "a Deo alienatos, qui diaboli pulli, id aium, sive furtum, sive alia.genera. Ex gula, luxu~
est, imitatores fuerunt, doctrina sua nutriunt et ria, dormitionis delpctatio, et voliiptales alise. De
exemplo. Non roslrolacerarit; id est, bonas seriten- 'concupisceritia carnis sunt divitiac,'Iionores, et si-
tiasraore_haeretieorum lacerando non perverlunt. milia. Concupiscentia est exteriorum.' Superbia
'
Felle, id est, "ira irrationabili carent: In cavernis vitse, est vana gloria de bonis operibus. Naturaliter
petrae nidilicant, id est, in plagls mortis Christi, autem prius tentat diabolus in concupiscentia car-
"qui -firma petra est, nidum ponunt. Per nidum nis, quse est homini vicinlor et quasi naturabs.
quippe refugiuhi, et spes designatur. Columbae enim Poslea in exterioribus. Concupiscentia vero carnis-
adveniente imbte, adnidum fugiunt, et spem prolis solet incipere a gula, quia satur venter luxuriam-
isi nido pouunt. Gemitutn haben. pro cantu, id est, appcti., et caeteras voluptates. Et ideo debet fideiis^
 '
3271 . ANSELMI_LAUDUNENSIS 1272
priusgulam domare, quseestporta el initlum csete- A fecisse cognosceret. Jejunayil auLem ideo quadra-
rarum voluplatura; et -quia contra gulam primitus ginta diebus et quadraginta noclibus, ut indicaret
insurgit, a jejunio, quod estfrsenumgulse, incipit. nos ab illicitis debere jejunare, sive in tempore pr_>-
'Et cumjejunasset quadraginla diebus el quadraginta speritatis, quod per dies designalur, sive in lempore
noctibus. Iste tiumerus consecratus est jejuniorum, advefsilatjs, quod per noctes nola.lur. Ei accedens
prius a Moyse, et postea ab Helia, nt a lege et pro- tentator. Yisa esurie, accessit tentator, quia non
phetis confirmetur. putabat Deum, quem fragilem videbat. Yiderat stek
Deinde a Christo, qui est Novi Testamenli lator. las, viderat magos, audierat Joannem clamantem:
Moyses jejunavit quadraginta diebus, alloquio ange- Hjc est Agnus Dei. Audierat forsilan de coelo vocem
lico confortatus. Helias similiter in fortitudine cibi Patris, sed putavit eum vocari filium adopthum,
angelici ivit per quadraginta dies usque ad montem sicut et alios sanctos. Audierat propbetas, sciebat
Dei Oreb, dum fugeret Jezabel. Jesus vero nullum Christum venturum. Sed quum omnia ista vidisset
habebat exterius solatium, nequ.e servilium angeli, sigiia, non tamen credidit esse Dcum, et hoc facie-
neque cibum; sed intus babebat quod suslentabat, bat ejus superbia. Credidit enim, quod sicut ipse
ne deficerel per humanam fragililatem.. Uli non le- nunquam voluitpati infirmitatem, sed voluil etiam.
guntur esuriisse, iste vero post voluit esurire, ut B super omnia exallari, sie non credidit Deuni velle
diabolo potentiam suam celaret, et occasionem len- ullam pati inllrmitatem, jndicans eum ex animo,suo,_
tandi diabolo conferret. Myslice eliani esuriit Chri- et ideo' visa, infirmitate in Christo, eum esse Deum
stus, quia salutem noslram desiderabat. Quadra- nullo modo credidit, et tamen explorat, quum di-
genarius signiflcat totum tenipus prsesentis vitse, iu cit : Si Fijius Dei es. Et tentat, cum dicit: Dic ut
quo omnes homines collecti de qualuor parlibus lapides isti panes fiant. Volebat enim per panem vi-:
lriundi, decem prseceptis armari contra tentationes sum gulam iucilare. Qui enim esurit, viso eibo plus
debent. Undc ex quaternario et denario sit. Vel cupit. Yolebalenini per mutationeni tentare poten-.
qualuor significat OJIIHCSillicitos motus corporis, tiam, et tamen si miracuhtm videre^, non ideo cre-
qui proveniunt ex qualuor bumoribus, id est qua- deret qnia etiam prophetas viderat majora fecisse,
taor elementis de quibus caro constats contra quos scd hominem per panem illudere volebat. Satis con-
motus deccm praecepla opponi|debent. Decem prse- venienter lapidfes offert, qui durus est et impoeni-.
ccpta dividuntur in tria. et septem. Tria pertinent ad tens; et quia scriptum audierat : Ipse dixil, ett facta.
Deutn, sepleni ad proximum : quia bomo.ex anima, sunt, quasi per polentiam blanditur, dicens : Dic
quae habet tres vires , et corpore, quod constat ex ^ solummodo elliet, si Filius Dei es.— Qui respondens,
-quatuor elenienlis. Ideo, quadraginla annis fllii dipil. Docet nos contra tentationem clypeum Scri-
Israel in deserlo fuerunt. De noctibus ideo facit pturarum opponere. Non uiitur divina potestate,
mentionem, ne per dies jejunasse, el per npetes «um posset tamen eum, ut Deus fugare, quia verita-
comedisse, ut haerelici dicunt, credatur. Quadra- tem suse divinae potentiae noluit ostendere, ut qui
ginta diebus, indigens cibo, dum mprtalis viveret, incertus venerat, incertus rrediret. Nonin solo pane.
jejunavit. Quadraginta vero diebus, post resurre- Ista auctoritas sumpta est dc Deuteronomio,; Mpyses
clionem, non indigens cibp, cum discipulis cbmedit. enini yidens quod hoino de gemina subslantia fa-
In priniis enim quadraginta diebus homo in tenta-. ctus est, videlicet torpore «t anima, et neutrum
lione posilus, hominem quid faeerelin agone docuit; sine sustenlamento posse subsistere ;•corpus enim
ct per qnadraginta alios, quod quandiu pugnarent, petit terreno cibo sustentari; anima vero, quae est
et a vanitate saeeuli jejunarent, cum eis esset, el_in substantia spiritualis, pane coelesti; ait: Non insolo
eis eomederet, id est deleclaretur, praemonstravit. pane vivit homa(Deut. vm), etc. Deus est panis an^
Quadragenarius cnim utramque praesentem et fuftH gelorum, sed homo Deum nonpotest comedere, uisl,
ram vitam desigiiat. Et nota, qupd duae abstinentiae faclum lac, ideo per figura.s ei ostenditur, id est
sunt, alia dum carnem domanvus, alia, diim moiibus Dper verba, et per alias ostensiones quaeomnia
sedatis, ex nimia contemplatione et desiderip futurae verha dicuntur, et ideo dicit, quod homo vivit, jn,
vitoe comedere obliviscimur. Itaque abstinentia alia omnt vcrbo, id eslinomni genere locutionum, Dei,
moeroris. alia gaudii. Voluit autem Dominus sponle id est in quibus Deus ostenditur. Quseritur quo-
esurire, ut diabolo tribuatur tentandi occasio. Chri- modohaec responsio,tentationi supradictae repugnet?
slus etiam esuriit, ut celaretur Deus esse : quae la,- Solutio : Hoc sonat quasi diceret, persuasio tua pa-
men esuries, nostrae salutis desiderium, quod ha- tet, quia tenlantis est. De cibp enim corporis agis,
buit, designat. flelias vero et Moyses non esuriunt, qui conimunis est cum pecoribus,non d.e cibo men-
ut divinse polentise essent exemplum. Tantum Chri- lis, qui est nobis communis cum angelis. Si enira
stus voluit jejunare, quanlum illi. duo tjui fuerant amice ageres, de meliori cibo prius me admoneres,
homines, jejunaverant: quia sijplusqnam bomines ssne quo nemo vere rivere potest: Non enim in solo
jejunasset, supra homines eum esse tentator intelli- pane. etc. Tunc ussumpsit. Nota, quod* Lucas ponit
gerel, et ideo tentare non auderel. Si minus, eum istam lenlationem ullimam, et tentationem de monle
esse Dcuni haereticus negarei, et purum hominem secundam, quod videtur magis secundum historiam
_$ssercrei: qnia tw hoe egisset. quod puros Jiomines e»sp. Nafura cnitn exigi!, quod diaholus teut:'l prius.
 1273 ENARRATIONES IN MATTH^EUM. — CAP. IV. - 1274
de concupiscenlia earnis, deinde de concupiscentia A . ria tentare, quia ibi in cathedra doctorum multos
exieriorum, landem de superbia bouae vitse. Sed deceperat in gloria; ideo putavit el istum positum in
Matthseus rcfert secundum hoc , quod in Adam cathedra magislerii, ii> vanam gloriam eiiolle-e
factae sunt, et per eas victus est, ut in eodem or- posse. Si Filius Dei es. Ilerum explorat, cum dicit,
dine quo homo prius >est victus, secundus Adam si Filius Dei, 'etc., et teiuat, ubi dicitj mitte te deor-
vicisse ostendatur. Diciturenim Adam prius tentalus sum. Stulta fuit persttasio quse dicit: Mitte le deor-
per gulam, dum dicitur : El videns lignum, quod es- sum, praeserlim Filio Dei. Rectius enim diecret : Si
sel pidchrum visu, et ad vescendumsuave (Gen. nt); Filius Dei es, ascende in coelum; quod sl faceret, ve-
postea per inanem gloriam, dum dicitur : Erilis si- rum se esse Filiuni Dei comprobaret, sed diaholo'
cut dii (ibid.), Quod superbia erat, transire scilicet convenit, ut in prsecipitium ire commoneat. Scriptum
ullra se, et velle Domino suo parificari; denique, est enim, quia angetis, etc. Auctorilate Scripturse
pjr avaritiam, dutn dicitur: Scientes bonum et ma- Clr istus se defendit, et aucloritate Sciipturse dia-
tvm (ibid.). Tam bene est enim avaritia cupiditas bolus persuadet pcccare. Sed notandum quod Scri-
seieniise, sicut pecumae, et iste ordo factus. est tunc pluram pervertit; ait eniiri Scriptura de quolibet
seciindum hoc quod diabolo convenientius visum bono hontine, et dicit: Quod Dominus angelis suis,
est. Postquam vero corrupta _est natura , alius sicut ministraloriis spirilibus, praecepit, quod in
ordo supradictus a tiatura constitutus- est. Prius. manibus, id est auxiliis suis, exlolianl bonum homi-
per concupiscentiam carnis, deinde cxteriorum, nem, et ita custodiant,'ne offendat pedem, id est
etc. In Adam enim riullus ordo naturaliter erat, affectum mentis, ad lapidem, id est veterem legem
cum nullam concupiscentiam senliret. Quaeri- seriptam in lapideis tabulis. Ail illi Jesus rursutn :
tur qttomodo hse tenlationes factae sunt, quum Mar- Non tentabis, etc. Notandum quod isla verba a dia-
cus dicat, quod quadraginta diebus in deserto fuit, bolo non sunt directa. Si enim dicta sua lempera-
el tentahatur a Satana ? Yidetur enim velle quod vit, quod se Deum esse non manifestavit, sed a
-omnes tentationes in deserto essent. Dicunt igitur Moyse sumpta sunl, qui dicit in Deuteronomio, cui-
quidam quod animo factae sunt hae teatationes a libet homini : Non tentabis Dominum Deum tuum
diabolo, non visibiliter apparente. Suggerebat enim (Deul. vi). Non enim debemus Deum tentare, quan-
ci diabolus, ut de lapidibus faceret panes, et ascen- diu habemus quod rationabililer faciamus, sicut
deret supra pinnam, et inde se praecipitaret,.ul dia- Abraham de uxore, quam sororem vocavit. Sed
bolum adoraret, propter regna mundi. Alii dicunt, postquam necessitas ingruit, lunc debemus Deum
quod visibiliter ei apparuit, tit homo, quod verius P ( vocare, et petere quod necessarium est, sicul lilii
est, et loeutus est cum eo. Et vocavit Jerusalem de- Israel ad niare Rubrum •, et quando pelimns, non
serlum, id est a Deo derelictum, ut omnes tenla- cum tentatione, sed confidenler. Cum tenlatione pe-
tiones dicanlur in deserto fuisse, sed boc non est tebant filii Israel, cum dicerent : Nunquid polerit
necessarium, quoniam littera Marci non cogit, quia Deus parare mensam nobis in deserto ? et si fuerit
tanium dicit, qudd a Salana teutaretur. Verum qui- morte deprehcnsus/ponat totttm iu voluntate Dei,
deta est, quod in deserto eum lenluvit, m\ noii ilicit nisi ereptionem suain inimicis.vidf.rit niilera, sicnt
ianlum iri deserto. Ilerum quaeritur quomodo as- tres pueri in camino ignis.Tentare Deum esset, si
sumpsit? Alii dicutit, quod eum transportavit, et prsecipitem se darct, cum descendere posset, sicui;
staluil supra pitinam : quod non est mirnm, si per- et caeteri homiries. Iterum assumpsit, etc. Tentatu-
misil se transporlari a diabolo, qui permisit se levari rus de avarilia in monlem ducit, quia superbia est,
in cruce a membris diaboli. Alii dicunt quia duxit vermis divitiarum, et quia.ambitio semper alta pelil.
eum per viam usque in Jernsalem, quod videturvelle Et ostendit ei omnia regna mundi, elc. Yel simplieU
Lucas, qui dicit: Et duxil eum in sanclam eivitatem, ter illo surgente, totus mundus ab eo yisus dicitur;
el ascenderunt supra pinnam, sicut et alii homines. velvanitatem mundanse pompae sihi exposuil, di--
Qu;e fuit ullima teutatio, posiquam regressus est a D I cens : Talia et talia sunl regna mundi. Nec est pec-
deserto; et venit in civilatem. Iste creditur esse catum concupiscibilia hahere in mente sine cupidi-
niagister dsemoniorum, qui Dominum Jentavit. Mos tate, sicui videre medici solent genera morboruin.
architecturae est in Palaestina, ut tecta desuper plana, siue labore, vellaesione, quae oninia promittit men-
non cacuminata habeantur. Sjmililer templum Salo- tiendo, cum ea potius Deus donet, sicul Sauli et
monis factum erat planum 4esuper, et in gyro can- David, et multis aliis. Ipse enim non polest dar»
celli deamhulatorii, ne quisincautus inde laberetur; aliquid in muudo, nisi quantum Deus permiserit,
et erat ihi sedCsdpctorum, ut inde Ioquerentur po- Si cadens. Yere cadit, qui eum adorat. Ecce super-
pulo infra ppsilo.. Cancelli dicunluf illa in gyro mu- bia diaboli anliqua : sicut enim in principio voluit.
ralia, unde prospiciunt homines. Inde cancellarii se Deo similem facere, ita nunc volehat divinum
dicuntur, qui habent -sertnonem ad populum de cultum sibi usurpare..Tunc dixil ei Jesus : Vade%
"matidatis regis vel imperatoris, quia jussa regis so- Satana , qui scilicet saluli adversaris , cum crealu-.
Jeni in cancellis prsedieare. Cancelli simililef dicun- ramjubeas adorari. Salanasenim adversariui inler-
tur feneslia., de quibus prospicitur : ideo duxit eum pretatur.Non autem, ut plerique putant, condemna-
super pipnam templi, cum vellet eum de vana glo- tur Petrus eadem sententia, qua, Satanas. Petro,
 1273 AKSELMI LAUDUNENSIS - 1276
enim dicitur : Vade retro me Satana (Marc. vm), id A . facla sunt anlequam caplus esl Joannes. Tunc di-
eit sequere me, qui es coutrarius mese voluntati. scipuli Joannis dixerunt ei : Rabbi, cui tu testin'1-
Jiic vero audit: Yade, Salana, et non addilur, retro nium perhibuisti, ecce hic baptizat, et facit pluies
me, ut potius intelligatur in ignem aeternum, qui discipulos quam tu (Joan. JH). Ut autem coguovit
praeparalus est tibi. Hic iterum est auctoritas in Jesus, quiaaudierunlPharisaei quod Jesus baplizabat,
Deuleronomio, ubi Moyses clamat omni homini : et plures discipulos faceret quam Joahnes, quan-
Dominum Deum adorabis [Deut. vi). Quasi diceret: quam Jesus non baptizaret, sed discipuli ejus, reli-
Non te debeo adorare: qui Moyses prohibuit idolola- qiiit Judaeam, et abiit iterum in Galilaeam. Hic ait
triam. Quaeritur, quare cum dicat soli, an servitus Augustinus : Tunc intelligimus jam traditum fuisse
regis prohibealur, vel alterius hominis? Nequaquam, Joannem. De primo itaque adventu Christi in Gali-
quia apud Hebraeos et Graecosdislinguitur quaedam laeam, non aguut tres evangelistae, sed iucipiunt ab
specialis servilus Dei, quae dicilur tatria. Nos vero hoc ultimo. Quseritur quot annis duraverit praedi-
iion habenius proprium nomen illius, sed commune catio Christi et miracula ejus? In qua re riiversi di-
noinen ponimus, sicul ipsi habent quoddam commune, versa sentiunt. Alii dicunt sequentes Joannem, qui
quod significat quamlibet serviluteni, scilicet dulia. tanlum facit menlionem triplicis Paschae, quod per
Tunc reliquil eum diabolus. Si dicamus ultimam B duos annos et dimidium praedieavit, el fecit mira-
tentationem fuisse in civitate, ita legendum est : eula. Alii quod per tres et dimidium, quod magis
Tunc, id est peractis omnibus tenlationibus reliquil Itabel veritas. Pritrii ita ordinant, quod post bapti-
eum diaholus, non habens quid ageret, sed per om- smum jejunavit Chrislus, postea .rediens, fecit illap
jiia viclus: quse relictio supra pinnaculum templi in eodem anno : quae refert Joannes evattgelista de
intelligenda est, secundum Lucam. Si autem dica- d.uobus discipulis Joannis et Nathariaele, el de aqua'
mus Matlha_um ordinem historiae sequi : diabblus quam mutavit in vinum, de mora facla in Gaphar-
reliquit eum in monte. Et ecce angeli, elc. Quasi a naum,' et bsec facta sunt a tempore theophaniae.
longe agonem Domini angeli aspiciebant, ne viderer Deinde ascendit ad Pascha, et expulit vendentes et
tur eorum prsesidio eguisse vel vicisse. "Ut yeroille cmentes de templo, et loeutus"est Nicodemo. Deinde
victus discessit, parati ad obsequium venerunt; qua venit in Judseam , et fuit ibi doriec Joannes tradilus-
, in re ostenditur in agone nostro victo diaholo, quod est, quod fuit iutra Pascha et Kaleudas Maii, quia-
iiobis angeli congaudentes accedant. tunc legitur Christus incepisse prsedicationem suam,
Cum autem audisset, etc. Quaudiu praedieavit et invenitur in quibusdam complilis signatum quo
servus, exspectavit domitius.Posito autem eo hniti- die, Quo audito secessit in Galilaeam, etfecit publi-
culis, iucepit praedicalionem publicam; reliqua au- 'C cam praedieationem suam. Circa vero alterum Pa-
tem fecerat privatim. et si locutus fueral, non tamen scha occiditur Joannes : quod potest sciri ex verbis
ad turbas, sed quasi in occulto.' Tres evangelistae Mallhaei et Joannis. Ait Matthseus, quod' Joanne
incipiunt a publica praedicalione Christi, ex quo ca- mortuo discipuli venientes nuntiavemnt Jesu. Quod
pttis est Joannes. Joannes vero eyangelista refert cum audisset Jesus, seeessit in desertum, etfecit ibi
iiiulla quae prsetermissa fuerant ab istis , qusefacta iniraculum de quinque panibus et duobus piscibus.
suiil auteunam Joannes traditus esset. Refert enim Joannes vero ait quod quando hoc miraculum fecit,
J031n.es' yuod posl revefsionem de deserto,. erat erat proximum Pascba, et ila paulo ante proximuttf
Christus jtixta Jordanem, et venerunt ad eum duo pascha, Joannes occisus esse intelligitur. In se-
discipuli J.oarinis, Andreas et qpidara alius, et "dixe- tjuenli vero Pascha est passio Domini, et ita Chri-
Yunl ei : Magister, ubi habitas ? etc. Et de Natha- stum, per duos annos et dimidium prsedicasse, et
naele etiam refert, quomodo cum eo locutus est miracula fecisse oslendunt. Sed huic sentenliae con-
Dominus. Deinde hitin Cana Galila.se,"et fecit mi- trarium est, quod miraculum de nuptiis, eo die quo
raculum de vfno. Postea seeessit in Caphamaum, baptizalus est, anno revoluto ab universali Ecclesia
ubi habitavit cum matre et discipulis. Quos discipu- n canitur el praedicatur. Quod falsum est, si dicatur
los .voeal Evangelista, non quod discipuli essent esse factum inter diem theophaniae el Pascha, post
tujic, sed nbmine quod niodo habebant, vocavit: sic- regressum de deserto, ad quod stalim post hapli-
tit si modo diceremus, Paulus apostolus natus est in smum dicitur duclus esse a Spiritu. Ait enim Mar-
/fharso : non quod aposlolustuncvocaretur. Ettunc Cus : Elslatim Spiritus misit eum in desertum, et erat
in Pascha ascendit in Jerusalem, et invenit venden ibi quadraginia diebus (Marc. 1). Ut ergo slare possil
tes et ementcs in lemplo, el expulit eos, quod et alia sententia, dicendum est unum Pascha a Joanne
yice postea fecit, scil.cet circa passionem suam, ut evangelista esse, praetermissum, et^nihil eum de
refert Matthaeus. Bis enim, ut ait Augustinus, fecit primo anno, qui fuit a primo die baptismatis,' usque
lioc miraculum. In illo adventu Iocutus est cum eo ad eumdem ordinem : nisi hoc tanlum, quod ait de
'Nicodemus nocte. Inde venit in Judaeam, et baptiza- 'duobus discipulis Joannis, et de Nathanaele. Anno"
bat, quamvisnon ipse baptizarel, sed diseipuli ejus. Itaque revoluto in eodem die quo el baplizalus est,
Erat enim tunc Joannes baptizans in Enon, juxta fecit miraculum in nuptiis. Postea demoratus est
Sa.im ; nonduin enim Joannes missus fuerat in car- Capharnaum usque ad Pascha". Caetera non mutan-
cerem. Inhjs verl.is datur intelligi quod omnia ista tur-, cl sic habemus a.die baptismatis usque ad pasi
1277 , ENARRATIONES IN .MATTHJEUM.— CAP. IV. 1278
sionem tres annos, et tantum quantum est a' die A bidon, et lerra Nepiilalim,£l novissimo est aggravald
theophanise usqtie ad primum Pascha. Sed ad litle- vid muris trans Jordanem Galilmm gentium. .JPopn-
ram veniamus, quasi diceret: Quandiu Joannes prse- ius qui ambuiabat in lenebris, vidit lucem magnain,
dieabat, noluit Dominus publicam prsedicatiouem habitanlibus in regione umbrm morlis, lux 'orta est
facere. Sed cum audisset quia tradilus esset', se- (Isa. ix). Sensus talis est :'Primo tempore prsedicaf
cessit in Galilaeam de Judsea, nt refert Lucas, venit tionis Christi, terra Zabulon et terra Nephtalim ab
Nazareth, ubi erat nutritus;etintravilinsynagogam; Onere alleviata est peccatorum, quia primi inde
et surrexit legere, et accepto libro, invenit locum conversi sunt, quia in his tribubus fuerunt viculi
ubi seriptum est in Isaia :« Spiritus Domini super de quibus duces nostri apostoli crediderunt. Novis-
me, propter quod unxit me, evangelizare pauperi- simo autem aggravata est fides «orum plurimis
bus misitme, praedicare captivis remissionem, caecis Judaeorum m errore permanentibus, et hoc est,
visum, dimittere confractos in remissionem, praedi^ novissimo aggravata esl via maris|, id est regio illa
care annum Domini acceptum, et diem relributionis eadem juxta mare existens. In Evangelio autem
(Luc. tv). Et cum plicuisset librum, sedit, et ait : diversi nominativi. ad idem verbum reducuntur ita:
Hodie completaesthaec Scriptura inauribusvestris; > Terra Zabulon et terra Nephtalhn, qum 'est via
et dixit ibi multa, propter quae duxerunl illum in "maris, idest, via iuxta mare et quae est trans
n.ontem,*et voluerunt praecipitare: sed ipse transiens Jordanem, scilicet popidus gentinm Galilmm, qui
ivit, et tunc descendit Capharnaum. Unde modo ait habitat in tenebris, vidil luccm magnam, |id est prae-
Matibaeus: ,dicationem Ghristi audivit, et' prima miracula ejus.
Ei relicla-cmlate Nazareth, venit et habitavit Ca- - Per Zabulon accipitur Judaea-Judseorum. Per Neph •
vharnaum mariiimam, in finibus Zabulon et Nephta- ,lalim Galilsea gentium. Altera scilicet Galilaea Judae-
iim, ut adimpleretur, etc. In hac urbe, ut refert orum,est via niaris,'quae juxla mare existit. Et altera,
Lucas, sanavit in synagoga dsemoniacum, et inde id esl, Galilaea genlium, est trans Jofdariem, id
coepit publice praedicare.- est, vicina Tyriis. Sed cum de utraque faciat
Nota quod duse Galilaeae sunt : unaquse^Iiciiur mentionem, plus immoratur in Galilaea genlium,
Judaeorum, allera quse dicilur gentium. Divisa -est cum dicat, populus Galilaeaegentium, quod ad my-
Galilseaatempore Salomonis. Habuit enim maximam slicum sensum maxime pertinet, quod videbituf in
familiaritatemcumHiraniregeSyrise, quia adjuvit sequenti. Et iux orla est eis, id est agnitio veritatis
eum de lignis, ad faciendum templum Domini.Pro- sedeniibus in regione umbrm mortis. llortem vocat
pterea Salomon dedit ei viginti civitates in Galilsea, „ aeternalem,-unibram,- peccata, quae sunt obscuritas
remanentibus tamen. ibi Judaeis sub dilione illius ducens ad mortem. Hieronymus vero dicit, inter
regis, quae pars postea dicla" est Galilsea gentiura, .Eiortem et umbram hoc interesse puto, qdod mort.
feliqua autem Judseprum. Zabulpn est in Galilsea eoruin est, qui cuni operibus mortis ad inferos per-
Judaeorum, Nephalim in Galilaea gentium. Caphar- rexerunl. Anima enim qum peccaveril,' ipsa morietur
naum vero erat in eonfinio utriusque. Rationabi- (Ezech. xviu). Umbra mortis est eorum qui, cum
liter igllurincepitibiprsedicationemsuam, ut quasi peccent, nondum de vita ista egressi stint. 'Possuitt
gentibus et Judaeis eam proponendam signiflcaret. enim,' si voluerint, agere poenitentiam. Sedent ita-
Kon tamenpraedicabat gentibus, sed Judaeis tantum, que in regione umbrae inortis, id est in rcgione
nisi per aliquam occasionem. Ipse enim dixit: Galilaeae,ubi primum regnabal umbra mortis,' id est,
Non sum missus nisi ad oves qum perierunt domus peccatum. Potest etiam illud Galilaeaealio modo dis"-
Israel (Malh. xv) et in viam qentium ne abieritis. tingui, ut dicamus trans Jordanem Galiloese,id est,
Conveniens praeterea fuit, ul ibi prirrium npsceretur trans Jordanein, in .quantum ad Galliaeamperlinet.
praeconiumredemptoris, ubi Israelis prima captivitas Ex altera enim ripa Judaeaeest et tunc legetur per se,
facla est ab Assyriis. Maritima erat Capharnaum, gentium populus, etc.
quia sita erat juxia mare, quod vocatur in uno loco ALLEGORU.-Joanneseslvoxprsecedcits verbumet
mare Galilaeae,in alio Tiberiadis, in alio stagnum '" alii prophelse, quse prophelia postquam cessavit et
Genezarelh: nec tamen mare est, sed collectio maxi- ligala esl, accessit verhum complens, tjuod praedi-
ma aquafum dulcium, sed mos est illius gentis, cavit vox et prophetia, secessitin Galilaeam, id est,
collectionem hujitsmodi mare vocare. Ait enim in transmigratibnem, de figuris ad veritatern, de
Ilieronymus super Isaiam : Mare hie appellat laeum umbra adcorpus. Vel in Galilseam, id est,-in Eccle-
-Genezareth qui Jordane influente efficilur, In cujus siam, ubi est transmigratio de vitiisad virtutes. Vere
littore'Capharnaum, et Tiberias, et Thebaida, et facta est transmigratio, quia relicta Nazareth, venit
Corozaim sitse erant, in qua maxime regione Do- in Capharnaum. Nazareth inlerprefalur flos. Ca-'
niinus conversatus est. Nota imprimis, quod E- pharnaum villa pulcherrima. Reliquit ergo florern
Vangelista mysticum polius sensuni quaerens quam figurarum - quae designabant fructum Evangelii,
historicum, multa de' verbis propbetise prsetermit- ut flos praenuntiat fructum venlurum : et venit in
•tit : quia tantum tendit- ad ea verba quae perli- • Ecclesiam, quse est Christi, villa pulcherrima virtu-
-nent ad praedicationem Domini. In prophetia enim tibus et miraculis Christi, quse est maritima, quia
"habetur iia : Prhno tempore alleviata est terxa lu- juxta niare, id cst juxtaflucfuationeni hujus. saeculi
 ' - . '
4S.79 . -" ANSELMI -LAUDUNENSIS .. 1S30
sita est, et turiditur proceliis- tiibulationum vel A impleverunt ambas naves piscibus. Stupente aulem
perseculionuni. Qu;6 Ecclesiaest in terra Zabulon Petro, ail .Jesus : Noli timere, ex hoc enim eris
etNepblalim sita, id est, Judoeis-etgenlibuscommunis, capiensJwihines;el relictisomnibus, subduclisnavib„$
et constituta est ex eis. Zabulon habitaculum fortitu- ad terram, secuti sunt eum. Erant aulem socii Si-
dinis dicitur quia aposloli,qui deJudaca elecli sunt, monis Jacobus et Joannes in alia navi (Luc. v). Mat-
fortes fuerunt. Nephlalim dilatatio dicitur, quia thseus autem referl, quod ambulans Jcstts juxta
gentium Ecclesia dilatata est per orbem : quod mare Galilseae,vidit duos fratres, et vocavit eos, et
significavit Isaias, quia terra Zabulon, id est Judaeo- non invenit insimul Jacobum el Joannem, sed pro-
i'um, et. terra Nephtalim, id est, gentilium, quae est cedens inde, vidit aliosduos fratres, quos et vocavil.
via maris, quia et juxta esl mare, utdictum est, et Sed sciendum est quod quando Andreas venit ad
tantum via, quia per eam potest iri ad patriam vitaj: ^esum, et adduxit fratrem, tunc non est facta vocatio
et est trans Jorilanem, id est trans baptismum, eoruni, sed tantum praedixit Pelro, de nominesuo
quia scilicet baptizata est. Terra Zabulon et tcrra q_uodfuturum erat, etposteareversi sunt ad propria.
Nephalim vidil lucetn rnagnam, sed praecipue populus De illo iterum quod Lucas refert, intelligendum est,
Galilaess genlium, id est, populus gentilis positus in ul ait Auguslinus, -quod primum faelimi est ante
transmigratione, qui ambulat in tenebiis propter ' istain voealionem, nec lunc eos a Domino fuisse
iuololatriam, yidit luceni niagnam : caelera nou mu- vocalos, sed tanlum Pelro fuisse praediclum quod
ta:itur. homines esset capturus," quod non ita dictum est
Ambukns autem. Incsepta praedicatione Christi, quasi jam pisces nunquam esset capturus. Nam post
«ongruum est ut habeat coadjutores, quos mittat ad resurectionem legimus eos fuisse piscalores, sed ad
prsedicandum. Elegit itaque aposlolos, sel viles, cibum, non ad lucruni. Unde datur locus intelligere,
ignobiles et idiotas, ut evangelium ex vi sua, non eos adcapturam pisciumex more remeasse, quamvis
ex nobilitate vel sapienlia hominum reeeptum esse dicatur, relictis omnibus: non enim
reliquerunl lunc
«stenderet. Noluit igitur Nathanaelem, qui sapiens nisi ad horam. Sed hsec vocatio fuit ultima, quam
erat, quamvis sanctissimus, aposlolum facere. Os- referl Matthaeus, ettuncreliqueruntet res etuxores,
tensio autem in primis praedicatoribus, quia iides et
palres. Itaque nunquam amplius redierunt ad
Orisli recepla est ex vi ipsius Christi, cum idiotse
propria ; et quamvis Lucas referat illud quasi posl
«oruscarent miraculis, et homines non in sapientia
verbi converterentur, lunc additus csttandem Paulus praedicationem factam in Capharnaum, tamen non
tunc factum est, sed quod func praelermiserat, re-
et alii sapientes, ut Cyprianus, Augustinus. De hac
memoratur. Similiter de hac voeatione, quam Mal-
vocalione videntur tres evangclislse dissentire. (_,
thseus refert, ignoralur, ut ait Augustinus, utrum
Joannes enim ait, quod in pfincipio post baplismum
ante vel post prsedicationem publicam facta fot.
-duo discipuli Joannis, quorum unus erat Audreas,
veneruiit ad Jesum, et inlerrogaverunt eum : Rabbi, Ulroque enim modo polest legi, ut dicamus : ila
nbi habilas ? Ipse autem dixit: Venile et videte. Christus iiicoepit praedieationem, et ad hanc praedi-
cationem jam elegerat discipulos, velpostea elegit.
Yenerunt ergo et manserunl apud eum die uno.
Andreas invenit ftalrem suum Simonem, et dixit Qui ambulans juxta mare, vel ad mysterium, vi-
;ei : lnveninins Messiam, et adduxit fratiem suum dit, ete. Quamvis duodecim elegisset, tamen voca-
tionem quatuor lantum refert. Matthaeuslamen vo-
,ad Jesum. Jesus auteni eum inluens, dixit: Tu es
Simon filius Johanna, tu vocaberis Cephas, quod est cationem suam refeti postea inlermiracula. Magnum
.Petrus. Non dixit ei, tu vocaris jam, sed quod enini miraculum fuit, quod publicanus factus est
Xuturum erat, nuntiat ei. In craslino dieviditPhilip- apostolus, et quod quatuor tantum valent ad myste -
pum, et dixit ei : Sequere me. Philippus invenit Na- rium. El ait illis : Venile post me, etc. Non tam pe-
llianael, et dixit ei: Invenimus Messiam, filium dibus, quani affectu mutationis. Et faciam vos, etc.
Joseph a Nazareth. Miratus aulem Nathanael quod Qui prius eralis piscalores piscium, fleri piscatores
.de Galiloeasurgerelprophela, prsesertim deNazareth, hominum. Bene dicit, faciam vos flerL; aliter enim
qui erat viculus, cum omnes propheloe de Judaea in- homo frustra laborat, nisi Deus faciat, ut perficial,
^enirenl, ait: A Nazaieth aliquid boni potest esse ? et tamen ita nt liherum arbitrium non pereat.
id est, potest credi quod dc Nazareth veniat aliqujd Quando fit .hujusmodi ingeminatio, faclarn vos fieri,
boni ? id est, aliquis propLeta ?. el caetera quae certans certavi, assiduitatem significat, quasi dice-
.sequutttur. Lucas veio narrat :, Faclunj. est autem ret : Ila faciam, quod in hoc facto perseverabitis.
cum lurbm irruerentin eum, ut audirent verbum Dei, At illi continuo, etc. Parum habebant, sed illud-pa-.
el ipse stabal secus stagnum Genezarelh, et vidil rum reliquerunt. Qua in re innuilur, quod plus af-
duas naves slantes: ascendens autem inunam na- fectus quam sensus quseritur derelicto. El procedens
vim, qum eral Simonis, docebat lurbas. Vl aulem inde, etc. Hic datum est exemplum illorutn,<_ui so-
eessavit toqui, dixit Simoni: Duc in allum, et lum sensum pro amore Chrisli deserunt: hic autem
laxule rctia vestra in capluram. Et respondens Simon, -ponitur exemplum illorum qui non solum sensum,y
dixil: Pi\wcepto}\ per lotam noclem laborantes nU sed etiam carnales affeclus pro Deo poslponunt. Et
jtil cepimus: in verbo aufem. tuo laxabo rete , et nola quod alii niiUebant retia in mare, alii refieje-
 1-231 ENARRATIONES IN MATTHJEUM. — CAP. V. 1S82
bant; quod -ad figuram valet, sensus Juterse satis A tur. ALLEGORICE. Dehet bona . fama ejns, tendere.
patet, asque ad superbos hujns .saeculi, qui per Syriain,
ALLEGORIAtalis est. Ambnlavit .Jcsus juxla quae dicilur elatio, .significatur. Et poslquam ,sa__~
mare, dum ad nos per Incarnationem venit, qui ctitas ejus cognoscetttr, offerent et detegent ii se.
secundum divinitatem immohilis est. Jttxta mare,- roale habentes, el alios variis vitiis occupalos. Lan.-"
et non in mari-, qui nulla carnali voluptate im- gunrest diufurnus morbtis, tormentum acutusmor-
niersus est. Er ambulans vidif spirituales pisca- bus : ut dolor dentium, lateris, ot alii morbi vexan-
tores : viderat enim eos ab aeterno, sed quantum tes acriter homines. Anriumerat per partes clacmo-
adnos, tunc -.isus estspirilualiter yidisse, curo eos niacos, lunaticos, Lunatici sunt qm vexaiHtir - a
vocavit. Mittentes relia vidit, id est saecularibus ne- dsemonibus circa lunationes, ut hoinines Llasphe-
gotiis-intentos, ct vocavit. Nota qtiod vidit binos ef, ment creaturam Dei, credentes sehoc ex luna ha-
binos, sicut.aUbi legitur, .quod binos et binos misit bere.
anle faciem suam (Luc. x) ad praedicandum. Qui- . "ALLEGORIA est. Daemoniaci sunt idololalrse. Ln-
cunque enim ad praedieandum niiltitur, fraterno nalici-instabiles, quod modo eredunt, mbdo rece-
amore neeesse est eum proximo suo colligetur, ut dunt. Paralytici sunt hominespigri et dissoloti, qui
non pro terreno commodo, sed ex dilectione prsedi- nihil faciunt. Et secutw sunl eum turbm multm. De
care inveniatur, et ideo vidil duos fratres. Nomiiia Ecelesia, quse multis nominibus dcsignatur. Ipsa
etiam mysterio congruunt. Simon enim obediensin- enim est Galilaea. lpsa Decapolis,-id estdeccm civi-
terpretatur ; qui enim prsedicat, prseceptis domini- tatum regio, quae signiftcant decalogum. Ipsa est
cis obedire debet. Postea debet esse Petrus, id est Jerusalem, id est visio pacis, quia assidue""coiitemr
firtnus, ut perseveret in proposito, ne cum prsedi- plalur;supernam pacem. Ipsa est. Jtidsea, id est con-
caverit, iste reprobus efficiatur (I Cor. ix). Deinde fessio. Ipsa esl de trans Jordanem, quia omnes fide-
iit Andreas, id est virilis, ut viriliter aliis prsedi- les receperunt baplismum.
«e'f, ne formidine,nealiquo amoreturbetur,etprae- CAPUT V,
dicando aliis ftat Jacobus, id est supplantator vilioT Vidcns aulem lurbas. De hoe sermone videntur
rum. Sed eum iri omnibus eril perfectus, tunc ne- dissentire Lucas el Matlhaeus. Litcas eniin refeit, "
tessaria erit humilitas, ne sibi, sed soli gralise Dei ,quod Dominus exiit orare in monlem, pcrnocians^in
ascrihat, et ideo fit Joannes,-qui gratiaDei interpre- oralione. Et cum dies faclus esset, vocavil discipulos
-talur. Isti reficiebant retia sua, quia terrena -cura- suos,,el elegit duodecim ex ipsis, quos el Apostolos
.Iiant, et damna saecularium reparare volebant, et P nominavii, el descendens cum eis, sletit in cumpeslri
rerant cum patre Zebedseo, id est cum diabolo. Ze- ' ioco,~etturba discipulorum ct multiludo plebis : et
bedseus enim fugitivus iiilerpretalur, diabolus vero elevatis oculis in discipulos dicebat : Beati pauperes
JI Deo fugit. Quatuor tantum voluit ponere invoca- spiritu (Luc. vi), etmultaponit, quseposuit Matthseus,
-lionc, quia per.eos praedicatores omnes de quatuor multa etiam prsetermtttit, multa quoque alia inter-
-mundi partibus vocatos significat. serit. Matlhseus vero narrat Jesum lurbas vitasse,
- Et circuibat, etc. Associalis sibi coadjutoribus, <: et ideo in montem ascendisse cum
discipulis, et ibi
•insistil praedicalioni, et dticet quia non debet otio- ad -eos sermonem habuisse sedendo, non _stando,
sus esse praedicator, sedcircuire Galilaeam, id est sicut Lucas aif. Potest autem, ut ait Augustinus, et
.EGclesiam,et do<ere in Synagogis, id est in con- idem sermo et aliusintelligi. Si idem csl, lunc di-
.gregalionibus, quia communis debet esse prsedica- ceretur quod et Dominus et discipuli et turbse ascen-
tio. Congregatip dicitur synagoga.. Hic aperte osteu- derunt in montem, in quemdam loctim campe,slrem
.dit quia gentibus non pfaedicavit, cum in synagogis et planum, .qui erat in morilis Jatere, qui mpltum
praedicare dicitur, quae Judseorum sunt: et prsedi- .populum capere polerat; sed postea ascendit in ca-
.cavit non temporalia, non fabulas, sed Evangelium, cumen monlis cum solis discipulis, et ibi elegit
-quod peftinet ad regnum Dei. Docens et pr&dicans, D apostblos, qiiibus electis, descendit ad locum cam-
etc. Dicilur docens in constitutiotie morum, praedi- pestrem, et ibi stetit, donec ad eum congregatse
-cans retribulionem regni Dei, quod nondum videlur. sunt turbse, et postea sedit, quod tacct Lucas, et
-Et sanaiis, elc. Languor est diuturnus morbus, in- .cum.sedisset, accesseruntpropinquius discipuli pjus
-firmitas quselibet vel momentanea, vel non ; et Deus ut familiares, el ita habuit sermonem principalilcr,
.mystice sanavit languores, nostros, id est peccata et ad.discipulos, et ad turbas. Tunc igiturdiceinus,
. inveterala, etinfirmitatesjioslras, id est peccata re- „quod Matthseus iacit menlionem de asccnsione Do-
-centia. MORALITAS est, quod praedicator non soluni mini in cacumen montis vilando turbas, quia vple-
_verba,~sed quaecunque etiam beneficia poterit, dare ;bat discipulos eligere. Quomodo Vero elegit appslo-
-debet. _ - -- -los, quomodo de cacumine montis descendit, ct
Et abiil opinio ejus in lotamSyriam, et ,obtuleruut .quomoao stelit postea, Maithaeus tacet, ct de ascen-
:ei omnes male habentes, uan.s, elc. MORALITAS est, _sione iucipit. Sed melius yidelur, -quod duo sermo-
_quia prsedicator debethabere^bonum ab his qui fo- ,nes sint, unus quem familiariter el privatim fecii
- ris sunt, leslimonium. Nam cujuscunque vita con- ,-discipulis, quibus volehat Novum tradere-Testamen-
-teniptibiiis es_t,restat-ut praedicatin ejus ^ontemna- tum, quod-el postaturierant, quia non omnia omni-
 1235 " ANSELMI LAUDUNENSIS 1284
bus sunt dicenda, el^aliusquem fecit in imo loco k. disponam domui Israel, postdies illos, -dando leges'
coram omnibus, in quo et mulla recapitulavit quae- meas in mentes eorum, ' et in corde eorum supeiseri-
bam eas (ibid.), t «tc. - . ,
iri alio dixerat. Et tunc sciendum est qitod multa
praeteriit Matthaeus, quae dixit Lucas in ascensione' Beati, elc. Sicut Moyses dedit legem in decem
montis, scilicet, quod pernoctavit in oratione, quan- praeccpta, quse omnia alia continebant. similiter
do aposlolos elegit. Ad lilleram veniamus. Missu- Christus tribuit Novum Testamentum in seplem. Et -
rus Chrislus apostolos ad .praedicandum, tradit eis sieut Moyses explicatius tractavit, postea de illis
Novum Testamentum, et qtiia profunda et sublimia faciendo plus quam trecenta tnandala, simiiiter,
erat lradilurus,in niontem ascendit, ut altitudinem Christus de ipsis eisdem per partes prolixius poslea
mysteriorum significarct. Populum vero in imo do- traclat, septem sunt dbna sancti Spiritus, septem
cet, quia non habebat altam inielligenliara. Rece- sunt pelitiones in dominiea oratione, septem ista
perunt autem apostoli in ordinattone sua non solum sunt mandata, quse omnia conveniurit. In propheta
nomen apostolattis,- sed et spiritum majoris intelli- , compuianlur dona, a superiori descendentia ad imum
gentiae. ltaque illis eleetis, alta dicit. Moyses vero dicetido: Spiritus sapienlim el intellectus, spiritus
in monte similiterj legem accepit, quia lotum legis consilii et forlitudinis, spiritus scientim et pietaits,
mysterium intellexit. Populum vero in imo docuit, B et replebit euni spiritus limoris Domini (Isa. xt),
quia rudis el minoris capacilalis eral. Prsecepta ve- quia de Cltristo ascendente ad.terras agebat. Chri-
leris legis initialia et imperfecta erant ad jiisiiliam. stus auteni sequens morem boni docloris, ab infe-
Pfaeceptaveroqusedalurus erat, illud imperfeclio- riori incipit, tendens ad superiora,' et ideo incipit a
nis, quod illa habebant, sublatura sunt, et in istis, paupertate, id est a remotione mali, et a timore,
juslitia-consumenda est. Unde dicturus esl: Nisl Quicunque enimvult accedere adDeum, debetprius
abundaveril juslilia vestra plus quam Scribarum mala removere,' mundum ,abdicare, i Deum limere.
(Matth. v), etc. • _ Nota quod in oralione Dominica septem petitiones
Conlinuatio. Turbm seculm sunt eum. Videns au- -sunl, tres de coelestibus, scilicet priores; tfes infe-
lein Jesus iurbas ascendit in montem. Ut vitaret eas, riores de terrenis, et media esl quasi confinium,
quia coram eis tam alla non erant praedicanda. In adbserens lamen plus-ecelestibus. Et prius ponunlur
Tiis ergo docet quod- praedicator debet dicere juxta altiores, deinde inferiores, -et tameri Libera -nosa
capacitateui audieritium. £. cum sedisset, accesserunt malo (Matth. vi), est prima naluraliter, sicut timor
arf eum discipuli ejns. Idco sedit, ul docerct se esse ih septem donis, dicente Scriptura: Initium sapieii-
magislrum. Magistrorutn enim et doeentiuM est tim limor Domini Eccl. r), et illa duo eonveniunt
sedere. Accedunt discipuli, ut vicittius audianl quaj C cum paripeiiate, a qua incoepit. Agamus prius de
adimplenda properant. pauperlate, et postea de aliis duebus cohserentihus.
Et aperiens os suum. Per, hoc quod dicit aperiens, >Paupertas ista est abdieare se et sua. Duo enim
slgnificat quod non pauca sed mulla, non humi- sunt abdieanda, exteriora et inieriora. Exteriora
lia sed profunda, quasi thesaurum apericns, dictu- sunt nobilitas, divitiaeet-aliae possessiones. Inlerio-
'
vrus erat. - ' ' ' ra, ingenium, fortitudo, pulchritudo, yelocilas et
' ALLEGORIA. ChristusascenditJn montem, id est similia. Abdicare igitur dehemus ista, ne confida-
In Ecclesiam, ut implerelur quod diclum eratper mus in divitiis, in nobilitale, in ingenio nostro, et
David : Ego autem constitutus sum rcx ub eo super cseteris, sed in solo Deo ponanuis spem nostram.
Sion monlem (Psal. xi), etc. Quod sigriificat ibi Sion, Caetera vero ita habeamus, quasi non haberemus.
hic et mons -iste. Sedere, est humiliari per huma- Ista paupertas etiam in diviiiis esse potesl. Unde
nitatem assumptam. Aliter non doceret nos, nisi David: Divilim si affluant, nolite cor apponere (Psal.
formam nostram assumendo sederet, id esl se nobis LXI). Sed securius est eas non possidere nnde Do-
inclinaret, et visa sessione ejus humilitatis, polue- •minus : Vende omnia qum Jiabes (Matlh. xix), etc.
runt ei discipuli accedere, quia quandiu erat in quiaJvix sine amore possunt haberi. Et boc idem
throno majestatis suae, non' poterant eum homines poslulalur, ubi dicitur : Sed libera' nos a malo
comprehendere. Unde dicitur: In mundo erat, et (3Iatth. vi). Liberari enim a malo, est a saeculo ne-
mundus eum nbn cognovit (Joan. i). Et qui prius rio- quam nunquam illici, sed expediri a _desiderio hu-
bis erat locutus in prophelis,in Filio suo locutus jus, muiidi, qui prsesentia bona ostendens, inyisibi-
est, et proprium os Filius nobis modo aperuit. Alia lia derideiis, homines ad se attrahit. Hseeomnianon
lex data est in terrore, quia fumtis et turbae et pro- possumus facere, nisi per spiritum timoris." Audia-
cellae fuerunt circa montem. In datione vero Novi mus enim Deum gehennam minantem, etperhocex-
|Teslanienii nihil horum, sed totum in tranquillitate territi, niurido remmtiabimus, et Deo. servire cum
"fuit factum, ut doceret hanc legem non timore, sed dilectione incipiemus. Nota quod timores quatuor
amore complendam eSse. Alia lex scripta est in la- sunt, duo terreni, et duo divini. Unus. est, quando
ista in .cordibus. Aliter enim Novum a Ye- homines timemus, ne nobis nostra auferant, et
"pidibus,
teriTestamentonon distaret. Unde Apostohts : Mullo ideo peccamus;'velquoliescunque propter aliquem-
melioris Testamenti mediator esl (Hebr. vm). Et per ""timorem peccamus, ne viles simus, ne tieridea-
pfbphetatriaif Dominus . t Hoc TestaniciUum qttbd -mur; sieut quando seetatores eflicimur, quod.pro-
 12S5 - ' ENARRATIONES IN MATTHJEUM. — CAP. V. 1280
hibet Dominus," dicens : Nolite timere eos, qui J^ sibi sua auferuntur. In tentalionem inducitur, si
corpus occidunt'(Matth. x), et iste vocatur huma- doleat, et dolore afficiatur. Islam mansueludinem
.ntis timor. Esl ct alius liroor, qui vocatur ser- dat spiritus pietatis. Si enirii_pius est, et mitera
vilis, quando poenam timemus, et ideo non pec- esse necesse est. Sed quseriiur, quomodo pauper
camus, et tamen voluntalem peccandi rion amitli- sine istis potesl salvari, cum singulse virlutes di.
mus. Sie Judsei pro sola forniidiue a malo absti- eantur bealitttdineni conferre. Sed notandum quod
nebant, nec aliquam dilectionem in bono faciendo aliud est habere virtutem, aliud exercilium virtu-
habebant, nec Deum diligebant. Hi duo limores tis. Pauper ergo habet mansuetudiiiem in menle,
nihil faciunt ad salutem, sed nocent. Sunt alii sed non habet eam aliquando in excrcitio, quia
duo. Unus est, quando Deum timemus, propter fuit forsitan 4n eremo, ubi eum nemo injuriavit,
gehennam, et ideo a nialo abslinemus, sed tamen tamen beatus est. Si enim unam habel virtutem
cum dilectione boni est, et sine voluntale peccandi, in exercitio tantum, laraen ideo non hahet con-
el ita Deum diligere incipimus. Hunc timorem ju- trarium aliarum. Nam si haberet conlrariiim alius
"bet Dpminus, cuin dicit : Polius timete ilium qui virtulis, illud contingeret qupd, dicitur - Qui of-
habet potestatem ' corpus el anhham mittere in ge- fendit in uno, reus esl omnium (Jac. n). Beatt iqui
hennam ignis (ibid.). De hoc limore dicilurj Ini- ]B lugeiu. Quamvis iidelis res mtindi ahdicavil, qiiam-
tium sapientim timor Doinini (Eccli. i). Tunc enim yis'de injuriis non doluit, lamen in mtilta incidit
Deum timemus, quum eum per timorem diligimus. aliquando, et ideo necessariae sunt lacrymae quae
Tunc tantum poenam timemus, cum Deum non semper ahluant, quia scmper peccamus, et^in mi-
diligimus, et tamen a malo propter pcenam abs- seriis hifjus niundi nos esse videmus. Dolcmus.
tinemus. Iste tertius timor est imperfectorum, "et etiam de' peccatis proximorum. Duo sttni. genena
.tamen salvandorum, quamvis non habeant perfe- compunclionis, quando prp niiseriis hujus mundl
ctam charitatem. Perfecta enim charilas foras mit- et peccatis noslris gemimtts, et pro desidcrio coe-
'tit hunc timorem tertium. Qul enim liabet perfe- - lestium. Unde filia Caleph petivit a parte irriguum
ctam charitatem, eliamsi nullam poenani esse sci- siiperius ct irriguurii inferitis (Judjc. i),_quiaanima
ret, tamen Deo solum ex dilectione serviret, ct petit compuiiclionem a Deo^ et pro peccatis, et pro
euro offendere tirherel. Ut bona conjux, quse adeb desiderio patrioe coelestlsi Luctum autein pro mi-
diligit virum, quod eum offcndere veretur, lieet ,-seriis hujus vitae et desidefid-supernae palrise, nori
"etiamsi "peecaret, se verberandam non esse cogno- hahel nisi solus pauper et milis, qul mundum non
sceret, et ita est ex imperfecta charitate, timorre- diligit.sed tniseruni se recognoscit, et ideo -coeluni
verentise, non poenarum. Quseritur ergb quomodo < C concupiscit. His Iugeiitibus pro siiis et aliorum
in Christo fuit tiinor, qui est inittum sapientise, in peccalis conyenit postulare :"Debitd nostrd nobis di-
quo fuil semper perfecta charitas ? cum Isaias di- mitie, sicul et nos dimiltimus debiloribus nostris
cat : Et replebit eum spiritus limoris Domihi (Isa. (Matth. vj). Haecvirtu; quae mundi miseriatn seh-
xi). Sed sicut voluit pavere, taedere, et timere ~tit, et a coelesti patria discernil, descendil a sptritu
poenas passionis, sic et tiniuit poenas g«hennales, scientiae. Scienlia enim de terrenis est, ut sciamus
'iion propter se, sed propter nos, el tamen ex per- quae sit ista habilatio terrena, quam gravis, quam
Teela- charitate, quam in conscientia habehat, quod misera. Quod autem cogitamus de coelesli patria,
si omnes poenaedcessent, Deum tamen non offen- hocideo fit, utper comparalionem.miseriam bujus
deret. Notandum quod de singulis virtutibus pro- • _vilaeintelligamus.
venit beatitudo. Ait enim : Beali qui esuriunl et siliunt justitiam,, quia ipsi
Beati pauperes spiritu. Id est, voluntate, non salurabuntur. H_ctres virtutes praecedentcsde ter-
coaclione. Beati ^mites. De paupertate nascitur man- Tenis tantum sunt, et quasi separatio a nequam
suetudo. Miiis est qui propter nullam injuriam sseculo poVesl yocari. His enim modis mundus
vel damnum commoveri potest. Qui enim amat _ contemnituT--. Abdicando tcrrena, non* dolendo,
terrena, de amissis non potest non commoveri. ex injuria, lacrytnis tergendo pecca.la, et cogilandp
Sed nec vcrus pauper, sicuf nec "habita amavit, . de miseria mundi.. Modo incipiunl virttiles quae ad
ita nec propter amissa doluit. Hsec est enim illa coelestia perlinent, et prima est juslilia. Juslilia
virtus quse laudatur in Moyse. Si autem percu- est reddere unicuique quod suum est, id est, Deo,
"tiebal, tamen milis eral, et ex zelo justitise, non et sibi et proximo. Deo cultum proprium el dilectio-
recedens a charitate. De hac aulem ait Dominus : riem ex loto corde. Nobis debemus creationem
Discite a me quia miiis sum et humilis corde Dei in nohis setvare per victum et yestitum, car-
'
(Matth. xi). Hoc oratur, cum dicilur : Et ne nosin- nem animae subjugare. Proximb, ut ei faciamus
dueas in tentaiioiiem (Luc. xt). Aliud est lentari, qubd nobis fieri volumus, quod tamen a bono
aliudiri tenlalionem induci. Primum rion abnuit, non deviet. Sed hsec jiostra justitia, non dicilur
'scilicet tentari, et non abrogat : sed induci, id est, -- justitta, sed desiderittm justitise. "Sicut justitia in
tentationi succumbere, timet fidelis ; et illud orat prsesenti perfecte' haberi non polest, donec iri coe-
ne conlingat. Tentatur fidelis, dum injurialur, dum lesti patria habitemus, ubi. erit. Deus omnja iit
 ml ANSELMl LAUDUNENSIS 1288
omnibusj et ideo nostra justitia non dicitur ju- A sexfo die homo conditus est ad imaginem Dei.
stitia, sed desiderium yerse justitiae. Sicut Pytha- Haecenim mundttia est imagb Dei, qua clare Deum
et omni caligine vilio-
goras, qui sapientiam hominum vocavit-non so- omnihus perturbationibus,
phiam, sed philosopbiam. Dum enim in praesenti rumremotis, videmus; quoniam illi dicuntur
justiliam non possumus exercere, desiderium,.sal- mundi corde,qui, exutisomnibusnebulisssecularium
lem osteridimus. Illud desiderium per.esuriem et rerum, intuitum mentis in solo Deo couenrplando
sitim significatur. Tantundem ergo valet: Beati iigunt. Haec imago obtenebrala er&t in 'homine
sed modo reformata est per gfatiam ,
qui esuriunl et sitiunt jusliliam, quantum si dice- per culpam,
retur : Beati qui exercent jusliliam in prsesenti Dei, et nunc in sexta die, id est, sexta setate ite-
tempore, quae hic imperfecta est, setl quast esuries Tum factus est homo ad imaginem Dei. Hsec con-
verse justitiae, sed in coelo perfecta erit. Et quia templatio imago Dei est, quia per eam nobis
esuriunt, nec sufficit ei quod justi sunt, postu- ^Deum imaginamur, et quasi per imaginem Deum
lant : Panem nostrum quoiidianum -da nobis hodie videmus, quae merito post alia sequitur, quia nisi
(Luc. n). Panis enim iidelium, per quem justitia illse praecedant, mundum cor in homine non crea-
dalur et corroboratur in eis, gralia Dei est, ver- r, tur_, ln hoc mundo corde Dominus regnat, quia
bum Dei et angelus ministratorius, et omnia quse ibi plus cognosciltir et amatur. Unde postulatur,
valent ad' justitiam corroborandam, quod tolum Advenial regnuni tuum in nobis, id est, ut in no-
dicitur gralia Dei. Hic est cibus ille justitiae, in bis per mundiliam cordis regnes. Hsec mundilia
cujus fortitudirie ivit Elias per quadraginta dies cordis descendit ex spiritu intellectus. Nihil enim
nsque ad montem Dei Oreb, et ideo ex Spiritu aliud est imago Dei quam intelligere Deum.
fortitudinis justilia descendere dicitur : qtti su- Beali pacifwi, quoniam filii Dei vocabuntur. Post-
stentat justuni, ne deficiat in via. Hsec' juslltia quam omnes supradictas virtutes habet homo, ni- -
in mente fundari.non potesl, nisi mundo renun- liil aliud reslat, nisi ut Deum, qui est vera pax,
, tiando per yirtules supradictas. praemiuin habeat. Deus in tanta pace, quod neque
Beuli misericordes, quoniam ipsi misericordiam in personis est dissensio aliqua, sed perfecta con-
.consequentur elc. Quia per solam justitiam nullus cordia, neque in seipso variatur, quamvis res, in
ad alta ascetidere pptest, nisi iter faciat nobis Deus, quibus est, variantur. Suos vero similes sibi fa-
plus quam justum sit, per misericordiam suam ; icietj quia erunt incorruptibiles^ et impassibiles,et
ideo misericordia Dei acquirenda est, quae sup- incommutabiles, et ita sunt concordes, quod de
bonis aliorum gaudebunt, tanquam de suis. Septimo
pleat quod nostra justitia non potest adipisci. G
Quomodo autem illa acquirj possit, dat corisilium loco ponitur, quia in sabbalo vero, requiei dabi-
cum dicit : Eslote misericordes, quia pater vester tur illa pax transactis seplem setalibus, quam Adam
misericors est (Luc. vij nondutn habebat, sed quam transferendus in cce-
lum completa obedientia acceplurus erat. Haecest
Ecce via qua ad misericordiam T)ei pervenitur, pax illa, de qua Apostolus dicit: Et pax Dei, qum
si misericordes eflicimur. Oportet ergo miseri- exsuperat omnem sensum (Philip. iv). Hseccsl illa,
cbrdiam addere justitiae, nt non solum faciamus de qua Cbrislus 1dicit: Pacem meain do vobis, pa-
proxtmo >quod justum est, sed eliam plus quam cem relinquo vobis. (Joan. xiv). Illic do, hic re-
"jusltim. Miscricordiam habet duas partes, dare et linquo, 'quia illa pax noni potest haberi, nisi in
dimittere. Unde dicitur : Dalc et dabitur vobis, di- Jiiluro, sed tamen aliquse reliquise dantur in prae-
tnittiie ct dimittelur vobis (Luc. n). Hse duse vir- senti, quod potest videri inillis, qtii ita habent se-
tules ita eonjunclae sunt, ut altera ab altera con- datos illicitos motus corporis, quod jiullum civile
temperari deheat. Justitia sine miscricordia eru- bellum paliuntur in se, sed habet anima requiem
. delitas est; misericordia sine justitia dissolulio suam in hac yita, nec etiam conturhari posset quo-
est. Rebelles corrigere ex justitia; poenitentibus D libet modo, vel quantumcunque verberentur, sed in
-condonare debemus ex xnisericordia. Sed quia alii se quieti sunt, et alios' reconciliare laborant. Unde
pbts quam alii exercentur injustitia quam in mi- ' dicitur : Pax mulla diligentibus legem tuam, non
sericordia; alii plus in misericordia, quam inju- "tamen perfecta.| Illa perfecta pax et spirilus sa-
slitia : ideo lsti dicuntur beati propter misericor- pientiae non diffentnt. Aliud est intelligentia,
diam, illi propter justitiam, cum lamen non dissb- .aliud sapientia. Inlelligentia est quando res in-
cientur. Haec misericordia postulatur, cum tlici- " vestigatur et discutitur. Sapientia est quando
-lur:"Fiat volunlas tua in nobis, scilicet ut mi- non investigamus', sed jam "sapientes sumus, et
sericordes simus.ut _aliis condonemus. Nam haec in ipso bono sapientiae delectamur.. Haec eadem
est volunlas Dei, hsec desccndit cx spifitu consilii. est illa pax, quando Denm scrutari nbri labora-
Hoc enim est consilium, quod nobis dalur,-si mi-' bimtts, sed in eo tameu -cognito delectabimur,
sericordiam Dei adipisci volumus, miserieordiam et tunc erimus filii Dei, quia similes ei efficie-
aliis faciamus. - riiur. Quod oratur curii dicitur : Samlificetur no-
Beati mundo corde, quoiiiam ipsi Deum vide- men tuum, id est, delui» nomen tuum sanctum in
bunt, etc. Munditia cordis sexto loco ponitur, quia nobis, quod filii Itttiet dii appellemur. _
 — ""
iaS9 ENARRATIONES IN MATTH^TJM. CAP. V. 1290
Septein sunt virtutes, quae faciunt beatos. Octava j _.cere posset, centuplum tamen fecipiunl; et sicut
vero quse agit de persecutione, communis est. Nihil pjus recipit, qui ullra saturifatem, quam ille, qui ad
est enim nisi probatio supradiclarum. Yerus enim saturitatem tantum habet, sic majbr est gloria mise-
pauper in hae fornace probatur, et verus ntitis et ricordium, quam praecedentium. Congrua merces
verus justus, el verus misericors, et alii si sint" datur muridis corde, ut qui habent clarum oculum
veri, forliores et puriores fient in igne. Si falsi, mentis, clare Deum videant et infelligant. Majorem -
«deiiciunt et resiliunt, et de stngulis polest dici. "Alii habent isti retributlonem, quam primi, sicut ille .
•qui patiuntnr; alii qui non patiuntur, et in singulis q.ui in curia regis non solum prandet, sed eliam
gradibus, qui patiuntur, meliores fiunl. iacicm regis videt. Sed ille est summus, qui filius
Octava nihil est, nisi prima repetita. Unde et regis dicitur : quam dignitatem, habent pacifici, et
eamdem remuneratiotiem habet cum prima. Sed tamen omnes beati. Beatus enim est, quinihil mali
agamus punc de remunerationibus. Pauperibus pro- " desiderat, et habet quidquid optat. Nollet autem iri.
mittitur regnuni coelorum, quia majus non potest coeloinferior superioris gloriam Iiabere, quia inju-
haberi quam Illud, quod est commune et generale stum optaret, sed per charilatem omnia habebit,
praemium. Sed quum in octava eadem relribulio dum in superiori, quantum in se illam altitudinem
repetalur, differre tamen jntelligendum est. Sic*enim 1B diliget. Beati estis. Breviter septem generalibus
inleiligitur:_Beaftp_raj.e.,es spiritu, quoniam ipsorum praeceptis prsemissis, a quibus omnia pendenl, latius
est regnum cmlorum. <Jui abdieant terrena, eorum exsequitur, et eum generaliler dixisset : Beati,
est jam regnum eoeloruni in spe; et si in purgatorio ecce convertit se ad discipulos, qui illa praecepta
igne quidam horum ad horam purgantur, tamen non delaluri, prius in eisdem imbuendi erant, ut quod
ambigunt se recepturos regnum coelorum. Qui au- prsedicarent verbo, ostenderent exemplo. Et quia
tem patiuntur perseculionem, habent regnura coelo- mala passuri erant, et quasi_oves inler lupos mit-
rum, non tanfuni in spe, sed etiam in re. Qui enim tendi, in patientia erant prius confirmandi, et in
moriuntur pro Christb, statim ascendunt in coelum. humilitate, quse est custodia virtulum , el pbstea
Hocideo ita legitur, non quod utrique non reci- audilis tristibus, lseta nuntiantur ad consolationem.
piant in re regnum coelorum, sed ut designetur Incipit itaque ab octava, latius eam per partes
quanta differenlia est inter illum , quia babet in exsequendo.
spe, et illum qui habet in re, lanla differentia * Conlinuatio. Dixi quod omnes qui patiuntur, erunt'
est retributionis illius qui non patitur, et illius qut beati, et vos specialiter, quorum est prsecipue pati,
patitur. et vicariorum. Nota tres partes persecutionis, cor-
Mi.ibus congruil possidere terrarii, 'quod potest' " dis, oris, el manus. Sed esl praeposterus ordo ibi.'
videri per contrarium. Immites non possident se- Sciendum etiam est quod in alia translalione, ubi
ipsos, prsesertim nec res sttas, sed semper litigant, habemus : Male dixerint, habetur Oderint, sed iste
et semper dissident. Sed mites qui seipsos possede- translator posuit signiflcationem odii pro odio, id
runt et tentarunt, haeredilalem Patris in futuro pos- esl, maledictioiiem pro maledicto. Magnum eniin
sidehunt. Plus est possidere, quam habere. Multa odium est, cum bomini ipsi alius maledicit. Perse-
habemus, <pisein erastino amittimus. Sed major qui significat omnem persecutionem matius, et di-
est retributio milis, quam pauperis tantum. Nota cere malum, oris persecutio cst. In alia vero Irans-
etiam, quod promiltitur pauperi i'egnum coelorum latione, ubi habemus : Persecuti fuerint, habetur
exuenti terram, sicut diabolo exuenli coelum, data Expulerint, et quia si dicerent malum, quod essct
sunt ima. verum, non essent.beati, addidit mentientes. Et
Lugenlibus convenienter promittitur consolatio , quia propter doininum terrenum pati opprobria
ut qui tristatus est in praesenti, gaudeat in futuro; possenl, vel propter aliud, ut hseretici martyres,
et sicut plus esl gaudere in regno habito,'quam ha- addidittPropto- me. Non enim poena facit martyrem,
bere ad horam vel possidere regnum, multa enim sed causa. Et quia hoc in initio posset eos eontri-
D
possidemus cum dolore, sic major retribulio dolen- stari, dicit: Gaudete mente , et exsutlate corpore,
,tis est, quampauperisetmitis. Nam qui habet se- quia merces vestra, non tantum magna,' sicul alio-,
quentes virtutes, habet et praeeeden.es. Sed qui non rum, sed etiam copiosa esl in cmlis, non solum in
habet prsecedentes, babet semper, non dico merito, materialibus, sed etiam in spiritualibus, id est in
sed in exercitio sequentes.Jure respondeturesurien- iucorruptione, in immortalitate, iri impassibililate,
tibus justitiam, justiliae saturatio, quia sicut plus in quibus coelis Deus est. Sic enim, elc. Nolite mi-
est saturarl in palatio, quam consolari a luctu, sic rari si servi mei patiuntur, quia non est prseter so-
niajor est merces justi, quam a malo separari, quae litum, quia et prophetae prius passi sunt. Sic, id eSt
separatio, ut diximus, in tribus prsecedentibus nota- • easdem poenas, et propter eamdem causam, id est
tur. Meritb misericordibus misericordia impenditur, ' propler me, qui fuerunt ante vos, quasi diceret:
ul plus recipiant, quam meruissent. Sicutin palatio Si illi passi sunt, ^jui non habuerunt -exemplwm,
alicujus regis, cum satur aliquis sit in tribus vel tunc etiam vos debetis pati, et potestis, quia habe-
qiiatuor ferculis, tamen superadduntur multa alia. tis exemplum.
Similiter quidam beati, cum minor bealitudo suffl- Vo$'estis salterm. Causa est quare in tribalai
' •
-PATHOI. GLXII, M
j091 ANSELMI LAUDUNENSIS - 1292
tionetieficere non dcbetis, quasi dicerel -. Necesse 1A pugnans contra mundum. iPos.fa supra montem,M
est, ut tribulaliones constanter" patiamini, qnia vos est Christum, hoc est, nonpotest, etc.
estis^al terra., hoc est fortitudo terrenorum, et Neque accendmil lucernam, el poimnt eam jsafe
ideo defectus vesler esset defeclus aliorum. Nota modio, sed super candelabrum, etc. Alia simiiftudo :
qnod ipsi vocantur sal et lux mundi. Duo enim sunt • Christus fuit lucerna, id est lux in vase humanita-
necessaria fidelibus : illuminatio mentis, et fortitudo tis. ISTonlatuit pro timore praesentium vel Smore,
operalionis. Sunt quidem apostoli lux, per quos alii vel uon latuit in figuris veteris legis,"nt ritus illos.
iliuminantur, et a tenebris ignoranlia. purganlur, semper servare vellet. Similifer apbstoli iton la-
et dicuntur sal quasi salus, qua iidetn servantura' tuerunt sub modio ttmoris vel spei temporalis, vel
corruptione mentis et corporis. Sicul enim sal car- in ritibus Judaicis, sed eoram omriibus veritatem
nem a corruplione servat, et vermes ibi exstinguit, praedicaverunt. Candelabriiih est Ecclesia, iftdomo, .
et fluidos humores siccal, sic et aposloli, postquam id est in Ecelesia. Et glorificent patrem vestruin, etc.
aliquos illuminayerint, eos in' bono proposito de- Removet' finem husnanae Iaudis, et sic nt glori-
bent servare, et vermes vitiorum exstinguere, et licent Beuni in nobis, non ea interitioneutvbs lau-
" ~ ~ --
omnem exsiccare carnalitatem. Unde in Psalmo : demini.
Dominus illuminatio mea, el salus (Psal. xxyt). Si "' Nolite puiare, quoniam^veni solvere~legeia aut
enim aliqttis Ueum «ognoscit, el firmiiateni propo- prophelas, etc. Quasi apostoli .dicefent: Quid. est
sili non habeat, non prodest: el alibi diciiur per quod nova donas praecepta, vis destfuere veterem
prophetam : Posui te in lucem gentium, nt sis satus legem, ctaliam conslituefe? Responsio : Nolite nie
mea usque in exlremum lerrre (Isa. XLIX).Sal qui- putare legem, solvere, seii "adimptere. Tria sunt in
dem facit sterilem terram, qux enim salsa est, ste- veterilege: Moralia ptaecepta, figurse in sacrificiis,
rilis-est. Pr-oplerea destructis urbibns, victores supra promissioftes, ut : Ecce virgo -concipiet (Isa. vu),
fundamenla arabant, et sal supra -seminabant, ut prsecepta ,erant initialia et imperfecla, ei qusedam
signiftcarent sleriiitafem et vastalioneni. Propierea propter fragiliiatem bominum permitterilia. Illa im-
dicuntur apostoli -sal, quia praedicatio eornm est plevit Christus, .dum imperfectionein sustulit, ct
condimentum aliorum.'Nullaenim praedicaiio valet,- promissiones desiruxit. Ul est dilectio proximi,
nisi condimeiuo aposlolicae doctrinse sit suffulla. quae prsecipilur in lege, sed non perfecle , quia ini-
Quod si sai evamierit, id est fortitudo vestra defece- inicus odio haberi permittitur. Ecce illud ihalum
ritin tribulalione, in quo ,salielur ? id esi in quibus quod tolerabalur, deslruiiur, et omnis proxitnus
populus iiifinnior contirmabitur? Ad nihilum valet. «,_ diligi prsecipitur. Oculum pro oculo, dentem -pro
Quasi diceret: Postquam illi, qui capita et exempla dente lex auferri permittit, dum iram bominum sal-
aliorum sunt, defecerunt, nulli usui apla sunl, nisi tem parum temperat, ne reddani malum plus quam
ad hoc ut mittantur foras ab offlcio docendi, el eon- acceperant. Ecee omnino destruit iram, cum dicit:
culoentur ab hominibus, id est vilificentur a earaali- Omnis enim qui irascitur fratri, elc. et vindictam
bus. Vel aliter : Quod si sal, id est dlli qui condi- prohibet. Kguras vero implet, dum facilquod signi-
mentum dicunlur, si sal evanueril, id est defecerit, ficabant; tttm enim soluiaeessenl, si sirie significatis
ut peccent incidendo in aliquem-errorem, in quo sa- rcmanerent. Implel eliam promissiones, dum facit
lietur? quasidiceret: Apostoli sunt principrum do- quod promittunl. '
ctrinse, nechabent£uper sealiosdoctores; si ergo Amen dico vobis, etc. Vere implebuntur, -quia dico
defecerint, quis saliet eos ? id est quis instruel eos ? vobis, atncn, id est vere, quod non prseleribit a lege,
Similiter de papa dicendum -est : ad nibilum valct non dico ununi verbum, sed nec etiam una niinima
ultra, postquam pra^dicalio hseresim sapit, nisi «d figura, quae non operelur aliquid -In lege. lod est
lioc ut mittatur foras ab Ecclesia, et despiciatur ab apud Ilebiaeos jninima littera, sed tamen eam non
hojninibus. Sal vocantur proprie <illi summi pasto- nbminavit Hehraico -nomiiie evangeiista, sed firseco,
res, qui non possunt ab aliis deponi. VeKsivolumus ;T, quod est Jota, quia Dominus similiter quiim babe-
aliospraelatos accipere, luncila legitur : Inrquo sale reLserjBonem ad discipulos,-pronunliayitIota, non
terra, idest terreni sibi subdili salientur?Nola quod Iod : non lamen sine .causa, quse dicetufpost. Et
quilibet praelatus, si exorbitaverit a fide, ejiciendus nec praeteribit etiam uuus apex a iege, quin opere-
est, et accusandus ab hoininibtts. Si in vitasua tur aliquid. Hebraei signiflcanteadem figura-diversa
mala evanuerint, et pr_edieatio fueril bona, aoleran- elejnenta, per Aleph signiflcanl A -el E, sed'per
dus est ab hominibus, juxlaillud : fttuod .dicunt >fa- quosdam punetos distinguunt, supra positos vel in-
cite; quod aulem faciunt, nolite facere. Sed-si vita fra. Apiees dicuntur suprapositae distinctiones lilte-
pasforis corrumpat vitam ovium_, decreverunt Gre- raruin, de jjuibus solis agit propter significalionem
gorius et alii sancti, eum expellendum. mysterii, tpiasi diceret: Non prseteribit aliqua iigu-
Vosestis similiter iux mundi.Etsi non illuminetur ra lilterarum, «necparsiigurae, quin habeat aliquid •
per eam aliquando mundus, non lenianet iamen in operari in lege.
ea. Noh polesl civilas, etc. JSonne rtossenl. dice.t ali- Donex:transeat cxlum et terra. Non enim omnia
quis, laterein angulo, el ibi boni esse? Responde- in adventu -Christi completa sunt, sed paulatim
tur : Non, quiavos estiscivitas muuiensEcclesiam, coroplenlur adhuc qusedam, sed in consummatione
1295 ENARRATIONES IN MATTH^UM." — CAP. Y. , 1294
sseeuli omnia erunt compieta, quasi diceret : Nec \ pretari, ttt non de Christo intelligantur, sapientes
minimum prteceptum, nec pars praecepti evacua- inter suos vocantur, sed in ccelo slulti reputantur
bitur, quin compleantur vel in capite, vel in mem- et minimi, id est pejores quam illi, qui solvunt et
bris, quia quse minima putantur in lege, sicut : non docent. Quod in coelo non sunt nisi magni, si-
Non arabis in bove el in asino"(Beut. xxu), plena gnificavit piscatio Pefri post resurrectionem, quando
sunt magnis sacramentis. Quse tamen evacuabant, impletum est refe centum quinquaginta tribus ma-
et faciebant irrita Pharisaei propler traditiones suas. gnis piscibus : et omnes magni dicuntur, quia in
Ideo vero posuit lota, non loth, quia Iota apud resurreclione non colliguntur nisi magni in Ec-
Grsecos est nona Iittera, et signiflcat decem, et clesia coelesti, praesenti vero boni et" mali colli-
per hune numerum decalogus intelligitur, quasi guntur simul. .Qtiod praefiguratum est in prima
diceret i fion praeteribit unum lota , id est unum piscatione, quando complelum est rete magnis et
de decem praeceptis, per quae caetera prsecepia, quse parvis, bonis el jnalis piscibus, et rele discissum
ex eis pendent, 'antelliguntur. Neque unus apex, est :-quia in praesenlLEedesia indiscrete boni et
id est unum significatum figurarum vel promissio- mali habentur. Qui autem fecerit et docuerit, hic
num Iegis. Ad Iota referimus moralia prsecepla, ad magnus vocabitur in regno cmlorum, licet hic abje-
apicem figuras et promissiones. Per apicem ideo si- 8 ctus sit.
gniflcatum accepimus, quia ostendit sigriiflcatum lit- fltco autem mobis. Bata senlenlia solutorum et
te.rse, quid habeat significare A vel E. Ideo vero po - adimpletorum, docet quomodo debent adimpleri
suit apices non inferiores distincliones litterarum, mandata legis, scilicet, ut quod minus est, in lege
quia per eum allegoricum sensum continet. Allegoi-i- suppleamus. Vgtus lex nonpunit nisi actualia pec -
ctts vero allior est, qui per apicem, q_uaeest altitudo, cata, non coi*dialia. Nullus enim interficiebatur pro
significalur.- adulterio mentis,vel homicidib. In Novo Testamento
Donec ccetum et terra transeat. Haec non trans- promittit .poenam, non tantum pro actualibus, sed
•
ibuntmaterialiter, sed secundum formam. Corrupti- etiam provoluntatibus.
bilia enim mutabuntur, nt terra, aer, in meliorem Coniinualio. Dixtl, qui impleverit, et docuerit,
naturam. Coelestia vero mutabuntur, quia clariora magnus erit in coelo, hoc autem modo debetis
erunt, ut sol, luna, ctjelum, uec amplius volubilia. implere. Dtco autem vobis. Per hoc i'eddit eos at-
Judicium flet, "antequam illa routentur. Quo faclo, tentos. Quia nisi abundaverit justitia vestra plus
erit finis omnium sseculorum, el tunc mutabuntur, quam Scribamm el Pharismorum el cmlera. Ideo
et ideo bene dixit, Donec-illa mutenlur. Qui ergo » ponit justitiam Scribarum et Pharisseorum, quia
solverit unumde mandalis istis minimis (Malth. v), isti justiores in lege esse videbantur, quia non so-
quid igitur? Posfquam se dixit non velle solvere lum faciebant praecepla Moysi, sed etiam faciebant
legem, sed omnia esse complenda, dat sententiam tradiliones noyas. Scribse erant cancellarii, qui
supra solutores el adiraplelores. Solutores dicun- legem exponebant, eijiovas traditiones scribebant.
tur, qui non vojunt faeere. quod moralia prsecepta Domiuus aulem prsecepit, quod abundanlior sil apo-
jubent, et qui figuras legis-male interpretantur vel stolorum justitia, quam Pharisaeorum, quiaJudsei se-
promissiones, et negant in eis esse significatuHf, quebantur tantum initialia praecepta Moysi et imper-
utJudaei. Horum duse suntdifferenlise. Alji solvunt, fecta. Christus praecepit sequi illa^, sed perfecta et
et alios solvere docent. Alii solvunt et non docent. consummata, et perfectionem et impletionem man-
Illi qui solvunt et docent, pejores sunt. Iterum datorum illorum doeet. Sed uf lex sua gravior sit,"
adimpletores sunt diversi, quia alii faciunt, et non poenam addit, quia aliter non intrabitis in regnum
docent, qui sibi et non aliis proficiunt." Alii qui fa- coelorum.
ciunt et docent, aui sibi et aliis proficiunt, et isti ma- Audislis guod dictum, etc. Ponit justitiam Phari-
ximisunl.Estquoddamterlium genus,quinecadim- sseorum, et suam adimpletionem exponit. Cum
pletores debent dici, qui docent et non faciunt, qui |) enim lex prohibeat occidi manu, Christus occidere
aliis et non sibi proficiunt, qui njinimisuut. Hic au- voluntate, iubensnon irasci. Yideamus'ergo quam
tem dat sententiam super-pejores solutores, qui sol- iram prohibeal. Primum, est suggestio in homine,
vunt el docent, et super maximos adimplgtores, qui et illa aut est exterior a diabolo, aut est interior ab
faciunt et docent. ipsa carnis fragilitate, quse utraque non est pec-
Continuatio. Quandp quidem Jiecesse est adim- catum, sed maleria pugnandi et victoriae. Post sug-
plerl, ergo qui solverit, ut dictum esl, unum de gestionem propassio est, id est subitus motus est,
mandatis istis, id est legis, non dico maximis tan- qui est aljqua culpa, sed venialis sine aliqua delibe-
tum, sed etiam minimis, et non solum solyerit, sed ratiorieboniet mali. Deinde sequilur passio, .quando
etiam docuerit sic, id est solvere, quamvis inter non solum habetmotum, sed etiam deliberat quo-
suos magnus dicatur, tamen in i*egno coalorum mi- modo faciat, et ista est raors in domo, hsec passio
nimus judicabitur esse, et ita ibi judicabitur, non duplex est. Alius enim in .ea eogitatione deleetatur,
quod ibi sit illeminimus, ubi non gunt nisi magni, et bonum est ei ibi immorari, et taraen-noilet per-
§ed ita in curia coeli, id est inter sanctos judica- ticere etsi haberet opportunitatem. Alius non solum
bitur. Jud3ei enim qui sciunt male figuras inter- delectatur, sed quaerit etiam opportunitatem, qu»
 t=>QK ANSELMI LAUDUNENSIS - 1296
aliquando deficit, nec ut vellet contingit, hsec ab iAquo sacrificaverunt eo tempore, moi'tuormn cada-
actu occulto non differt. Prima passio dicitur de- veribus implendum, quod tempore captivitatis com-
lectatio. Secunda consensus, aliquando eliam no- pletum est. Tanla enim interfectio fuit Judaeorum
roina" alternantur. Deinde sequitur aclus, qui est facta, quod locus ille impletus mortuis, versus est
iijors in porta, Taridem consuetudo, quse est mors in maximum felorem. Cui fetori Dominus poenam
quafriduaEi. Ctim ergo prohibeat iram, videtur con- infernalem comparans, vocat infernuni, lerram
trarius esse ei", qui dicit : Irascimini el notite pec- henrion, quod est, gehenna. Ge, enim terra, henna
cgre (Psal. iv). Sedqui dicit, Irascimini, depassione hennon dicitur. Sic enim prsecipit Deus non irasci,
dicit, quae auferri non .potest, et non est criminalis, non lsedere verbo. Si autem laeseril aliquo modo
imo naturalis. Deus autem prohihet passionis iram, fratrem suum, docet Dominus et quid sibi con-
quse est ex deliberatione, quse est criminalis, quse tingat, et quomodo medeatur sibi, hoc malum sibi
est mors. Iram prohibet ideo, et ipsam voluntalem eveniet, quod et Cain, quod scilicet Dominus non
moechandi, perquse duo intelliguntur omnes motus respiciet ad eum , neque ad munera ejus,'sicut
ad nocendum fratri, et omnes motus ad concu- nec Cain, qui fratri invidebat el eum odio ha-
piscendas carnales voluptates. Qui duo motus vo- bebat. Hanc autem medicinam donat ei nt Tratri
""cantur ira et concupiscentia , ex quibus omnes " suo reconcilielur, et tunc Domino munera ejus
nascuiitui: actus. Et sciendum est, quod omnes placebunt. Dilectio enim proximi semper lem-
motus ad nocendum fratri, inter genera homicidii pore prseeedit, et dilectio Dei sequitur. Prius ergo
compulantur, id est detraclio, quae est eflectus odii diligit proximum, et post dilectionem Dei ac-
et irse, et homicidium dicitur, unde apostolus Joan- quirit.
nes : Qui odit fratrem suum, homicida est (I Joan. Continualio. Prsecepit, ne lseseris fratrem nec
iu_>.Dicit itaque : Omnis qui irascitur, elc.'« Sine mente nec opere; ergo si beseris et volueris offerre
causa > adduntquidam codices, sed in Graeco non munus tuunt ante altare, etc, quasi diceret : Si
additur, nec est opus. Idem enim sensus esl, si offers muhus iuum, sive eorporale, ut candelam ;
quid sit irasci fratrt atlendatur." Qui fratri, non sive spirituale, ul orationem. Ad altare, sive ma-
peccato fralris irascitur, ille sine causa irascilui. leriale, sive sphituale, id est Chrislutn. Et lunc
Si enim aliquis irascatur ad correctioncm fratris, recordatus infueris, quia frater tuus habet aliquid
non contra fratrem, sed conlra peccaturo irascitur. adversum te, id est, aliquam querelam contra te,
Si autem aliquis propler contumeliam suam fra- non tu adversus fratrem tuum, noli offerre munus
trem odit, ille sine causa debita irascitur. Non ,_ luum tunc, neque lamen orationem postponere,
ciiim propterea irasci debet. Et bene dixit fratri, quia David dicit : Redde Altissimo vota tua (Psal.
omnis enim homo frater est, per primam genera- XLIX),scd relinque, id est differ offerre : ibi, id esfc
tionem , et spiritualiter fidelis per secundam , id postquam recordatus fueris, anle, id est antequam
est per generalionem. Cum dicit fratri, removet offeras ad altare, et vade prius reconciliari frairi
propassionem, nondum enim illa dirigitur in fra- tuo, si praesens est, et humiliare ei, et facquodad
trem. Qui dixerit fralri suo Racha", etc. Racha est te atlinet. Si autem absens est, promitte et habeas
iiiterjectio, et significat affeetum \v<e,quasi diceret: bonam voluntatem, utquam citius invenies, humi-
Qui non tantuni iratus fueril, sed etiam in vocem liabis te illi, et bene poeniteas in corde tuo, el tunc
indignationis proruperit, majorem poenam prome-' • 1'everleie ad oblationem luam. Esto consentiens. Di-
retur. Qui autem dixerit fatue, id esl convilio fra- cel ille : Et si nolueril mihi condonare, quid faciam ?
trem delwpaverit, quod pltts est, deteriorem poe- Esto, inqitit, ei consenliens, idcst benevolus, et sis
liam recipict. Nola quia el judicittm ct concilium ,' ei amicus, et ora pro eo, sed non differendum est,'
et gehenna pcenam signifieant infernalem. Sed quia sed cito debes ei reconciliari, et eum diligere et poe-
sectindum qualitatem culpa_,~qualitas poeuse varia- nilere de laesione. Dum es in via, id est in hoc sse-
tur, voluit Dominus per hsec noinina significare illas ]r) culo cum eo. Si autem morfuus fuerit antequam
differentias. Minus est enim judicium , quando sci- coneilieris, periculosius erit fibi. Sed tamen si pce-
licet cum reo agiiur, et loctim defeiisionis habet, nileas, lunc quoque poteris salvari, licet cum ma-
quam concilium. Concilium enim vocalur, quando jori pcenitenlia.
judicescongregaii sunl non ad causam audiendam, Ne forte. Ideo dum es invia debesTeconciliari.
sed ad dandam sentenliani.' Et-gravius est jam po- JVe forte tradat le adversarius, id estsit cattsa quare
nere in poena, quam sentenliam dare. Simililer ma- tradaris Judici, id esl Deo. El judex ministro, id cst
jor poena erit, secunduin majoritatem peccati, et angelo messori, elc. Yel aliter : Adversarius est di-
gradus tantum pcenae per illa nomina significanlur. vintts sermo, qui nostrae carnis voluptaiibus adver-
Gehenna est primum inventum in Evangelio, et satur : el quandiu est ille adversarius noster quein
sumptum est ab hisloria. Yallis enim est, non laesimus, et divinus;,sermo. Jubet ergo, ut sit con-
erat valde amoena et delectabilis, in qua, relicto sentiens ille qui laesit diviuo sermoni, qui praecipit
teniplo Domini, Judsei solebant idolis sacrtficare. diligere adversarios noslros, et eis reconciliari, ne
Sed Jeremias videns deslructionem Jerusalem a similiter sit causa quare tradatur judici: quadr&a-
Nf.buchodonosor futuj-am, prsedixil locum illum jn tem vocal minima peccata, quia quadrans gentfs esl
•4297 ENARRATIONES IN MATTH.&UM. ~ CAP. V. _- 12S8
nummi qui habet duo minuta. Quasi dicerel: Donec A et ita de cseteris : quia potius expedif, id est conve-
persolval, id est luat etiam miiuma peccata, quod nit, utperealunum membrum, idestamicus noster,
nunquam erit. Yel novissirous quadrans dicitur .velalia quse dicunlur membra noslra, qusejuvant
terra, quia 'quatuor sunt elementa : inferior qua- nos et suslentant, quam lotum corpus, id est ego et
drans est terra et deterior; ignis enim significat , amicus pei-eamus; et si dexlera, etc. Dextera manus
charitatem, aer vitam nostram, aqua baptismum, similiter dicitur aliquis cooperator mecum in bonis
terra omnem corruptionem, el hoc est: Donec per- operibus ; sinislra manus, aliquis cooperator me-
solvat novissimum quadrantem, id est omnia peccata cum in malis rebus. Ei si dextera, id est dexter co-
quse per terram designantur. operator, scandalizal te, aliquodpeccatum monendo
Audistis, etc. Egit huc usque de omni motu ad facere, nec aliler possis evadere, debes eum dimit-
nocendum, modo agit de omni motu atl concupi- tere, sicut mulii eremitse socios suos dimiserunt.
scendum, qui per mcechationem intelligitur; quasi Vel manus similiter potest signiflcare aliquam bo-
diceret: Adhuc ostendo quomodo sit abundantior nam operalionem, vel aclivam vitam, quse si no-
justilia vestra justilia scribarum. Lex .prohihet ceat deseramus eam. Si enim yisitarem aliquam
actualem fornicationem, ego etiam moechiam cor- pauperculam et eam pascerem, et diabolusme ten-
dis. Siautem objicit aliquis, quod lex prsecipit, non " taret in ea, illam eleeinosynam deberem prolinus di-
concupisces uxorem proximi tui (Deut. v), rion vide- mittere; vel si abbas meus mead contraria opera mit-
batur Judaeis hoc esse diclum, nisi de ablatione alie- teret, et ibi non possem me salvare, excusare me
nse uxoris, ut nullus scilicet vellet auferre uxorem debeo. Si autem saepius me coegerit,-nec aliler eva-
alterius, et non credebant esse adulterium deside- derepossem, ettm potius aufugere debeo,
rareeoncubitumalteriusuxoris, etideo aitDominus: Diclum est autem, etc. Iterum ,ostendit abundan~
Ego auleni dico vobis, quoniam omnis qui viderit tiorem justitiam. Moyses (Deut. xxiv) pixipter duri-
mulierem, non visu corporeo, sed ad concupiscendam . tiam cordis Judseorum permisit, non praecepit, di-
eam, id est oculis concupiscentise. Hi sunt miltere uxores si displicerent quia essent litigiosse
oculi qui aperti sunt in Adam et in Eva: erat enim vel fcedae, vel propter multas alias causas, potius
clausa in eis concupiscentia exterlorum et carna- quam eas interficerent. Levius enim erat diraittere
lium voluptatum; sed corrupta natura hominis, quam interficere, et tunc qui eas dimittebaut pec-
ccepit aperiri et diflluere huc et illuc concupiscenlia cabant, nec salvabant. Multa enini perraittuntur pro-
ad omnes carnales voluptales. Ista veroapeitio mala pier gi'aviora vitanda, et quasi consulitur, cuinal-
fuit. Mulier enim hic accepit omnem carnalem vo- n terum sit necesse, vellcvius velgravius peccare,
luplatem et fornicationem large : homo enim debet quando in inferno puniantur levius, et tunc ille qui
esse sponsa Christi, et adhserere ei quasi seterno dimittebat, libellum repudii tradebat, in quo libello
bono. Si -quis ergo relicto seterno bono, adhseret ali- quod scriptum erat ignoratur, nisi 'forte causa re-
cui inferiori, siveidoiis, sive-auro, sive mulieri, vel pudii, et vinese et terrse redditus unde uxor viverel.
alii voluptati, a Deo fornicatur. Quod si ponit finem Ego autem dico non diniilli uxorem, quid omnis, qui
praecepti, addens (sic) etiam de operatione. Quasi dimitlil uxorem faciteam mmchari : ouanlum in se
diceret per singu.3,,: Omnem malam intelligenliam est, licet aliquando illa nolil moechari. Yidetur sihi
et operationem a te.remove (Prov. iv). Per oculum esse contrarius, cum dical alibi: Qui non odit, pa-
enim- inlelligeutiam accipit, per manum operalio- tremwelmatrem, etc,non est me dignus (Malih. yn),
nem. Per hsec enim duo soli peccanl homines: sed et alibi: Qui non reliquerit patrem vel matrem vel
prius de oculis agit. Oculus iste ita large accipitur, uxorem propter nie, non potest meus *essediscipulus
ut significet quidquid pertinet ad intelligentiam. In , (Luc' xiv). Sed non esl. Hoc enim modo inlelligi-
primis dicitur oculus aliquis bonus doctor, qui in- tur: Homo debel diiigere summum bonum, et re-
telligenliam illuminat doeendo Scripturas : si isle spectu ejus debel odisse et contemnere omnesini-
docet saecularia, sinister esl; si docet coelestia, ;D serias hujus mundi, et velle non esse, et omnes
dexler est. Si ergo doctor Ille etiam qui dexter est, conditiones mundanas, sicut est nasci.quod habe-
id esl qui divina exponit scandalizat te, aliquam hae- mus a paire, efconcumbere quamvis cum uxo-
resini interserendo, erue eum a te, et eliam separa re, etc. ~
longe. Iterum oculus est ratio, et exercitium no- Personas autem nobiscttm in coelo velle esse de-
strum in Scripturis. Si ergo exercitalio nostra in bemus, et hoc esl odisse palreni vel matrem, etc,
diyina Scriptura, per ingenii noslri subtilitalem in ettamen illas condiiiones debemus pali, quia nobis
aliquem errorem nos inducat, ante debemus exerci- datae sunt ad poenam, et ad humiliationem. Si au
tationem illarum Scripturarum dimittere, et aule tem pater aut uxor in aliquod peccatum nos trahant,
rustice vivere, quam sapientes hseretici pereamus. tunc dimitlere eos debemus propter -Deum,-quia ni-
Rursus oculus noster est vila contemplaliva. Si bil contra Deum eis debemus. Hic autem pr&cipil
ergo illa scandalizat nos in- desidiam mittendo, ut tion dimittere uxorem, nisi tantuni excepta causa
plures monachos facit, deseramus eam, et ad acti- •fornicalionis. Si enim ipsaruperit legem eonjugii,
vam transeamus, et aliquem laborem faciamus, ut potest eam homo a se separare, "ut commistionem
salvemur in ea pottus quam ibi Iugendo pereamus, illam auferat sibi, quam violavil. Sed tamen sacra-
 1299 ANSELMILAUDUNENSIS 1500
mentum conjugii remanet ut non aliam ducat, lici- A cbritudinem habet ecelum quam lerra, et plus admU
tum est eam retinere si voluerit, juxta Apostolum, ramur Deuni in ccelicreatione, quam in.terrae. Unde
quijubetaut abstinere aut reconciliari (I Cor. vu), dicitur sedere in jccelo, el dicitur terra esse sub pe-
utrumque enim licitum est. Tamen scriptum inve- dibus, quia vilioresse videlur, sicut illa quae pedi-
nitur: Qui adulteram relinet, stultus et improbus bus conculcantur, et in hoc iamen Deus ulrumque
est (Prov. XVIII). Sed de illa dicilur quse assidue possidere significalur, hoc ut dignius, boc autem ut
peccat, ne sit socius ejus adulterii, si eam conscius vilius. Tria sunt quare non debemus perjurare per
toleret. Accipitur hie fornicatio large, ut si illa per- creaturas, tum quia bonae sunt faetsea summo bono,
vertit cor mariti in idolblatriam, vel in aliud crimi- lum quiaDeus habitat in eis, et qui juraret per crea-
Ttale, ut non posset cuiu ea salvari, dimittat eam. turas, jurarei per inbabiiantem, tum quia sunt
Ecce causa fornicalionis uxoris debet eam dimttle- sacramentorum magnorum signa. Goelum enim si-
re, et causa fornicalionis spiritualis, ne ipsa scilicet gnificat animasjustorum,in quibus regnatDeusetju-
fornicelur, sed si pari consensu voluerint abstinere, dicat; terra autem lerrenos homines quos habeat sub
possunt separari, ut iste monachus, illa monialis pedibus, id est sub poteslale; Jerusalem vero Eccle-
fiat, et tiinc non separat eos homo sed Deus. Quod siam, quse est vere civitas Dei, el ideo propler signi-
-nou est conlrarium illi qui dixit: Quod Deus con- B ficata figurse sunt venerandse, ne jurando per figu-
-junxit, Jiomo non separvt (Matth. xix; Marc. x). ras violet signiflcata. Neque per caput tuum. Caput
Itero si aliqttis accipiat uxoris suae morluae cogna- signilicat Christum, quasi dicat: Ideo non debes ju-
tam vel suam, dimittat eam, _et ducat aliam, quia rare per caput, qttia non est 'opus tuum, sed Dei: et
non fuit sua uxor. Similiter si accipiat ancillara vefe non tuum, quia non potes nec unum capillum
inseiens, postquam sciet, laboret ut eam liberel, vel creare, sed nec etiam colorem dare. Nota quod qui
-eam dimiltat, quia non fuit conjugium, sed supposi- menlitur peccat, qui "autem per Deum afiirmat, et
tio. Non enimlexDei facit injuriam dominis muudi, poslea fallit, dupliciler peccat, et in menliendo et iu
nt eis servos auferat vel ancillas. Si frigidse nalurse falsitate afflrmationis per juramentum, quod perju-
estvir, non perfectum estconjugium, dimittatipsa rium est. Si autem, etc. Quomodoergoloquemur, di-
eum, et nubat alteri. ^lterum autem audistis^quia cent illi, qui seraperjurare consuevimus? Siejespou-
dictum est anliquis : Non perjurabis. Moyses videas detur : Si aliquis dixerit, est ? respondete, est si
~se non posse aufewe juramenlum, aufert per- - afitrmare vultis. Si vero aliquis dixerit, non est ? re-
'jurium, et ilerum quia illa per quse jurant hoini- spoudete, non, si negare vultis, Vel sermo vesiersit
nes, habent in magna reverentia, ne creaturas face- esl, est, ut et verbo et signo affirmalio sit, vel
.rent sibi deos, prsecepit Deo reddere juramenta, et non, non, ne aliud sermo dicat, el _aliud signa vel
non jurare per creaturas. Dominus autem perfeclius opcra.
-eos a pei"jurio removet, cum omnino jttrare probi- Quod autem, etc. Prohibuit juramentum otiosum,
bet. Juramentum tamen nequebonum neque malum si autem necessarium est, non prohibet, quia Pau-
per se, quia etiam praecipitur et probibetur cum ad- lus juravil in Epistolis, ubi dicit: Testis esl mihi
ditamento. Sunt quaedampetenda per se, et qusedam Deus (Rom. i) : et Deus juravii : Per memetipsum
vitanda per se, ut fornicatio" et qusedam vitanda juravi (Gen. xxu) : et ideo addit, quod abundaniius
-propler aliud, ut cleiicum habitare cum muliefe, esl extra hunc sermonem, id est, est,esl, non, non,
vitandum est scilicet propter suspicionem et tenta- a malo est, quasi dieat: Si jurare cogaris, a malo
tionem. Alia facienda sunt propter aliud, ut jurare esl, id esl, ab incredttlitate audientis, non dicit ma-
propler incredulitatem hotriinum, ne peccentin no- lum est, sed a malo, id est, a suspicione cogenlis
•bis proximi male suspicando de nobis, quia crude- procedil jurare. Si enim aliquis innocens accusalur,
-litas est famam contemnere, in qua proximus occi- ul satisfacial audientibus de eo male suspicantibus
•ditur. Juramentum euim est de istis ul.imis,-quia jurel, non enim negligenda est fama, in quaproxi-
per se non est malum, quia si essel malum, non ali- ~ mus occidatur, Audistis, etc. Docet ilerum abun-
-quando praeciperetur, nec bonum est quod prohibe- dantiorem justiliam. Moyses dedit quoddam prae-
-tur. Jubelur tameit propter necessitatem, prohibetur ceptum, et pro lsesis et pro temerariis Isedeniibus.
si otiosum sit, quia tunc malum est. Est etiam otio- Ne enim omnes temerarii essent in lsesionibus alio-
-sum et superfluum, et generat perjurium, si .saepitts jum, posuit poenam ut refrenarentur. Item quia non
freqtientetur. poluit omniuo retrahere manus laesorum a vindicta,
Neque per cmlum. Quia prohibuerat omnino ju- saltem voluit iram eorum contemperare, ne super
rafe absolule, ne putaretis quod jurare per Deum injuriam vindicarent se, pro pari parem reddereiit
.solum prohibuisset, et nullum esset peccalum ju- talionem. Solent etiam injuriali gravius injuiiam
rare per crealuras, et perjurare eas, addit: N^que vindicare quam essent, quia eliam pro verbo inter-
per cte/ttm,ad.est per ereaturas. superiores; Neque , ficere bominem. Christus aulem perfectiorem justi-
per terram, id est inferiores. Non dicitur ccelum tiam docet, id esl, omnino non resistere malo, id
thronus, neque terra scabellum, ideo quod Deushu- est-Isedetiii. sed pati injutiam, non-referre; yindicta
insmodi positionem habeat, qui totus est ubiques sed tamen non omnino proliibetur, Dominus enim punit
voluitsignificaredignitateui coeli^"quia majorem pul- malos cum dicit: Discedile a me maledicti (Matth.
- 1501 - ENARRATIONES IN MATTHJIUM. — CAP. Y. - 1502
. - xxv), etc. 4 et qui deditmaxillas percutienti (Thren. A bati, in -quo servilia opera prohibenlur : ergo mille
iu), et David, qui dicebat: Sireddidi retribuenttbusmi- passus non est servile opus, sed licitum, quod et
ht mala (Psal. vn), _i.ecet haec eveniant tnihi, multos numerus millenarius designat, qui perfectionem si-
punivit. Sunt enim vicarii Dei sseeulares potestates, gniflcat; quasi dicat: Si angariaverit te ad aliquod
quaj vice Dei malos damnant, et ad utilitatem eo- servile opus, id est, peccatum quod facit servus,
rum ei ad terrorem aliorum. Licet enim islis vindi- noli faccre; sed si mille passus, id est, aliquod lici-
ctas de malefaclis accipei*e, sed zelo justitise, non tum coegerit, sicut fodere in vlnea sua, vade, id
delectatione poenae, sicat Deus facit, boc modo pu- est, perfice quod cogit, et non solum mille passus,
- niebat David.,Suas etiam injurias polest vindicare, sed etiam duo millia. Ter ponit mille, quia tribus
non sicutbomb, sed sicul judex; cseteris autem modis jubet servire, corpore, aniriio, spiritu: ut et
- homuiibus accipere vindietam prohibelur/lsesi enim _toto corpore operetur, et spiritu, id est voluntale et
non pro amore justitise hoc facerent, sed in odium, animo, id est ratione, scilicet pro Deo, non pro li-
unde Dominus ail: Hihi vindiclam, ego retribuam more, non pro ctipidilate, sed quia Deum retnune-
(fiom..xji), vel.inpersona m_ea, vel-per vicariuin, ratorem exspectat. Mystice etiam qusedam intelli-
„qui non ferit hojninem, sed peccatum ut homp cor- guntur, ut : Si hsereticus dextrum dogma vio!ai*e
rigatur. Tres injurias ponit, laesionem in persona, Byoluerit, oppone aliud testimonium Scripturse, et
xerum ablationem, et angarias in serviliuni, quos iterum prsebe alterum donec lassescat. Spiritualiter
omnes jubel tolerare. De lsesione efiim personae agit, doclbr tunicam tollit, cum.interiorafacit conliteri,
.- cum dicit: Si quis percusserit te in maxiltam, elc. id est, vitia aniniae, ut iram, invidiam et hujusmodi;
.Quamvis ad litterain non.absurdum sit accipere, la- illeaddit et pallium, qui non confiferi erubescit ex-
. men Dpininus non legitur boc fecisse, sed percus- teriora, id esl vitia carnis, ut fornicationem, et cse-
sus in maxijlam, respondisse : Si male locuius sum, tera. Et qui, ctc. Et qnia non sufficil pati damria,
teslhnonium -perhibe.de nialo (Joan. xvui), etc. Nec \ nisi demus noslra, addit: Et qui petit a ie, dq ei.
apbstoli similiter. Per maxillam igitur dexteram Non dicit quidquid pelit, sed d'a. Sipetitrem hone-
accipitur laesio aperta in re digna. Per maxillam, st&m, da vel totum, vel partem sinon potestotum;
aper_io;per dexteram,-res digna intelligilur, quasi et si neulrum potes, da voluntatem; si petit rem
dicat: Si quis improperavefil tibi quod Chrislianus inhonestam, da correclionem.
es velreligiosus, vel jaiiquid dignum hujusmodi,quse Et yolenti matuari a te, ne averlaris ab eo, sed
tesio aperta est, et in i*e digna, prwbe ei et alle- libenter aeeommoda. Est eniin quoddam genus mi-
raih, non dicit sinistram, sed alteram dexteram, sericordiae accommodare, sed npn ut plus recipiat,
subaudil: Bbnus enini honio nihil habel in se sini- Audistis quia diclum est: Diliges yroximum tuum,
. fctriini,"sed omnia dextra; unde legitur in libro Ju- et odio habebis inimicum tuum. Hoc fuit permissio,
dicum (cap. m) adliocsiriistra usus fuisse pro dex- ijon praeceplum. Ego aulem dico vobis: Diligile, etc.
tra, quasi dicat : Prmbe ei ei alteram, id est, pa- Ponit tria genera inimicorum • alii enim manu no-
tere eliam in" lsesione alterius dextfae operationis ceni, alii lingua, alii corde, p_uos praecipit diligi.
sicut opus fuit. Si enitri impropefat quod ttt es Chfi- Odientes corde inimicantur, calumniantes ore, per-
"
stianus, et sis etiam paratus pati, .et vocet te ideo sequentes manu. Prophelae videntur esse contrarii
hypocritam, quia religiosus es. _ huic praecepto, qui mala inimicis imprecantur. Sed
Et ei, etc. Agit de injuriaablationisrerum,prolii- ipsi videntur voluniatem Dei approbare, non impre-
bet enim nos repetere nosti;a si auferantur, si sine con- cabantur, sed divino judicio consensum prsebebant.
tentione hoc facere noiipossunius.; sinautem, ut ait Iterum cum praecipiat orare" pro inimicis, videtur
' Joannes cbntrarium dieere : Si
Apostolus il Cor. vi), pofius deLemus pati fraudem quis sciat fratrem
quam in judicio cum fratre contendere, et ideo Do- suum peccare nonad morlem, oret pro eo, et dabif
minus ait: Et ei qui viilt iecum in judicio contendere, illi vilam Dominus. Est aulem peccatum ad mortem,
ete. Si enimvelit eontendere, potius dimittamus res J0 non pro iilo dico ut roget quis (I Joan. v), ubi aperte
obstras. Per lunicam quse carni propinquior est ne- - ostendilur quosdam fratres esse, pro quibus orare
cessafia intelliguntur, per pallium superflua, Lucas non jubemur. Peccatum ad mortem est, cttm post
meliori ordine usus est, qui dicit : Quod si quis tu- agnitionem verilatis perversus tamen oppugnal fra-
leiit pallium, <limitle"et tunicam (Luc. vi), id est, si lernitateni,etlioniinibono invidet, etbonum odit,et
quis tulerit superflua, dimitte ei et necessaria, si in malo suo omnino obstinalus est: quod peccatum
opus fueiit. Et quicunque, etc. Ecce tertia injuria de obstinatio, vel impoenitentia vocatur. flaec labes ta-
angaria, sicut si aliquis, non dico laeserit fidelem, lis est, uthumililatem pcenitendisublre nonpossit,
- vel res ahstulerit, sed si eum servire sibi et pfeeandi, licel aliquando poentteat,-sicul Judas
coegerit,
quod in captivitate soletfieri, paliatur ci serviat, et qui dixit; Peccavi, tradens sanguinem jusli (Matth.
etiam plusp_uam^>raecepit. Sed si angariaverit eum xxvn), et noluit humiliare se, et precari veniam, sed
aliquid illicitum facere, ut peccatuin, potius patia- faeilius cucurrit ad laqueum, et huic pcenitentise nori
tur seinterfici, quod in bae rnetaphora intelligilur: ignoscit Deus." Homo hujusmodi qui diabblicum
-
Quicunque angariaverit le mille passus, id est, ali- peccatum incurfit, jam cum diabolo damnalusest,
quod licitum opus, mille enim passus sunt iter Sab- necpro eo sicut" nec pro diabolo orandum est. Sed
 iSOS ANSELMl LAUDUNENSIS 1504
non oriines cogrtoscunt euni nisi spiriluales viri, ut,: A faciatis. Tangit moi*emJudseorum, qui qtiando pau-
Joannes, et ideo non praecipitur nisi ei qui scit noni peres congregare volebant, tuba sonabant in publi-
orare pro eo, unde indiscrete pro omnibus oramus, cis locis, et hoc praecipue faciebant hypocritse, qui
quia discernei*enescimus. Cselera peccata non dicun- sub specie boni laudes quaerebant, quasi dicat: Noli
turad mortem, quia de eis poenitere possunt homi- luba canere, id est noli iacta tua notificare et inno-
nes, et quia sanari possunt, non est neganda medi- lescere, ea intenlione sicut hypocritm, quia recepe-
cina orationis : pro impcenitentia vero non est oran- runt tiiercedem laudis: vel receperunt quidam eorum
dum, quia jam est in inferno, id est in desperalione. in inferno mercedem suam, id esl aptam. Tu autem,
Hic aulem prsecipit Dominus orare pro infidelibusi etc. Quia aliquis diceret: Ego faciam pro utroque,
persequentibus. Joannes autem agit de fralribus, et. et pro seterno bono, et pro humana laude, prohibet
ideo non est contrarium. Vel non pro omnibus prae- illud, quia Deus non patilur secum esse patticipem.
cipit orari, sicut nec ipse pro omnibus ereditur Dextra est amor ccelestium bonorum, sinistra vero
orasse iu passione, sed pro illis qui non erant iriL estamortemporalium bonorum, laudis scilicet etcse-
-diabolico peccato, iiec scienter, nec per invidiam, terorum: non ergo consocienturistiamores, el nesciat
impugnabant verilalem, sed per ignoranliam; unde. sinislra, id estpetilio humanse laudis, quid facial de-
ait: Quia nesciunl quid faciunt (Luc. xxm). Hi sunt. B xtra,ii est amor el coelestiumrespectust: Vt sitelee-
videlicet illi quos Petrus postea convertit, quibus ait_ mosynalua in abscondi.o,id esl in pura conscienlia,ubi
Petrus, quod per ignorantiam feCerant, sicut el_ liomo non videt, sed Deus tantum. Et cum ora-
principes quidam scilicet eorum. tis, etc, qui amant orare stantes, quasi eum labore
Vt sitis fdii patris [vestri, elc. Quasi dical, ut imi- in synagogis, id est in angulis platearum. Duo ge-
temini illum qui semper Pater vester est, id est be- nera notat hypocrilarum, alios qui aperte orant in
nevolus vobis, quamvis non sitis filii ejus, sicut inL publico ut viderentur, sicut illi qui orant in syna-
Evangelio ille qui vixerat luxuriose, dixit: Pater, gogis, ubi est totus conventus hominum, et alios
jam non sum dignus vocari filius tuus (Luc. xv). Pa- qui iicet in publico qrarent, tamen latere se velle
trem vocavit, et tamen se filium denegavit: et inL simulabant, cum tamen vellent videri, sicut Jdliqui
<juo debeanl'imitari, subdit: Qui fucil solem suum; in plateis orabant, sed tamen in angulis. Tu autem
or.it, ete. Quasi dicat, qui benefacil gratuito bonis, cum orabis, intra, etc Ad litteram est hoc bonum
et malis. Solem visibilem accipe, non solem justitiae, facere, tamen aptius accipitur per cubiculum secre-
quia illenon est ortus omnibus. Pluviam iterum ma- tum conscientise, in quo cubili oporlet ut non sit li-
terialem aceipe, non doctrinam spirilualem, quia ligiosa uxor, id est carnalitas, quse inquietet et fa-
illa negata est quibusdam civitatibus, ideo non est ; " ciat foras vagari mentem, non permittens sibi quie-
generalis sententia. Si enim, etc. Diligite inimicos, scere. Oportet igilur eam domari et comprimi, ut
non tantum amicos, quia si lantum diligitis quia non inquietet el litiget. Sed non valet refugere ad
uos diligunt, nullam mercedem habebitis. Si tamen cubiculum, nisi clauso ostio, ne intret turba phan-
diligunlui- amici non propter carnalem affeclum, sed tasmatum. Ostia sunl ut quinque sensus corporis,
propter Dei prseceptum, qui ait: Honora patrem et praecipue timor et amor terrenus. Per hsec enim
(Exod. xx), etc, tunc merces habelur. P.ublicani duo oslia intrant oninia phantasmata peccatorum,
dicuntur qui publica veeligalia exigunl, vel a Pu- quae claudenda sunt.
blio Romanorum duce dicunlur, qui instituit hujus- Oranles. Oslenso ubi sit orandum, docet quomodo
Biodi qusestores. Et si salutaverilis fratres tantum, sit orandum, removendo falsam intentionem genti-
etc, id est si tantum amicis vestris bona optetis, in ,lium ab orationibus nostris. Genliles qui serviebant
hoc quid facietis amplius, id est quo silis amplio- daemoniis noit credebant, sicut nec erant, in diver-
res, gentibus ? id est meliores. Ethnos interpretatur sis locis, deos suos esse, et ideo faciebant longas
gens, inde ethnicus, id est gentilis. Estote ergo, etc orationes in multiloquio, confidentes, ut per eas ab
Quia illud non suflicit, ergo estote parali, non tan- T- jx aliis locis revocarent. Praeterea daemones non pos-
tum amicis, sed sicut pater vester, qui amicos el ini- sunt cogitaliones intelligere, nisi aliquibus signis in-
micos diligit, quia creatura sua sttnt, et ideo dat eis dicentur. Erant igilur bmnia verbis suis incitauda.
lemporalia-necessaria. Credehant etiam gentiles verborum compositione
CAPUT VI, deos ad compassionem movere, sicut et homines,
Attendite ne justiliam veslram, clc. Instructis illis faciebant igitur longas oi'ationes in multiloquio con-
in perfeeliori juslitia agit de fine, ut non tamen hoc fidentes. Hoc removet Christus, non quod proliibeat
fine faciant^scilicet propter humanum favorem. Et longas orationes, quia pernoctasse in oratione legi-
agil de ttibus virtutibus, eleemosyna, jejunio, et tur, et passione imminente, prolixius orasse dicitur,
oratione, removendo a singulis hunc finem. Non et Apostolus ail: Orantes sine interinissione (I Thess.
prohibet fleri opera coram hominibus, quia superius v) : sed hac intenlione longas fieri prohibet, ut
dixit: Luceat lux vestra coram hominibus (Matlh. v), quasi in mulliloquio tantum confidant, et non in pro_-
sed hac intentione fleri prohibet, ut rideantur, id pria conscientia, uude ait: Nolite mullum loqui. —
est ut velint videri. Cum ergo, etc Quando quidem ' Multum dico, sicui, id est eadem intentione qua
millam juslitiam, ergo nec eleemosynaro pro laudi^ elhnici, id est gentiles. Putanl enim, Exponit inten-
 1505 ENARRATiONES IN MATTH/EUM. — CAP. VI. 1306
tionem eoruhi, quod in multiloquio exaudiantur. .A turenimillse petitiones quse infuturoeruntconsum-
Sit namque, etc. Quasi dieat, non est. talis, quales matse, quia'digniores sunt. Posleaponunturillae quse
sunt dii eorum, qui nesciunt voluntatem hominum ad prsesenlem vilam peftinent, quia indigniores sunt.
nisi verba audiant. Qnseritur ergo quare verba pro- Sicut Isaias fecit, qui dona Spiritus sancti digniora
muntuf in secrelis orationibus, ut videlicet Deo,' praemisit descendendo in minimis, et Moyses qui di-
opere, voce, coi*deservianius, et potiuspropter nos, Iectionem proximi, dilectioni Beipraemisit, quamvis
ut incitemur orando per verba ne desipiamns, et ut sit posterior tempore. Ut ergo melius et dignitatem,
qusedam verba audita a nobis, nos ad compunctio- et quomodo aliud ex alio naseitur videamus, natu-
nem moveant. Sic ergo, etc Docuit oranduiri, et"ubi Talem ordinem sicut in nobis completur sequamur,
et quomodo. Docet quae sunt oranda, ponendo bre- prius, etposlea ad istum ordinem redeamus.Ultima
viter summam omnium quse debent postulari a Deo. petitio cst : Sed libera nos a malo, quae tamenprima
Et sicut superius docuit septem virtutes quibus ho- est in nobis. Homo enim qui vult ascendere in cce-
mines efiiciantur beati, de quibus omnes alise de- luni, videns quia nonpotest aliter ascendere, nisia
pendent, sic materiam petitionum ponit, ne errent malis hujus, mundi liberetur, clamat: Libera nas a
homines in petitionibus, et ne aliqnid quod non in- maio, id est a peccato originali et actuali, et a desi-
cludatur in aliqua istarum, petatur. Pauca verba et " derio bujus mundi, ubi et temporalia] et melpsum
plenamysteriisponit, ut etidiota possit retinere, et abjicere queam, et flam pauper spiritu. Quod lotum
summatim intelligere, et sapiens ibi inveniat pro- flt per spirilutn timoris, sicut superius expositum
funda mysteria, in q-uibus se posset diu exercere : est planius in tractatu virtutum. El ne nos indu-
el qusecunque in orationibus diffuse petunlur, hic cas, etc Abdicatis omnibus terrenis, necesse est in-
omnia breviler inveniuntur. stare tentationes interiores et exteriores. Necessaria
Pater nosler. Septem sunt petitiones, sicut se- est ergo mansuetudo, ut milis sit et humilis nocen-
ptem dona Spiritus, et sepletn virtutes superius ex- libus, el nulla ira, nec rancor, id est superbia eum
posilae. Per petitiones venitur ad dona, et per dona moveat, quod fit per spiritum pielatis, et non orat
advirtutes, pervirtutes ad bealitudinem. Istse peti- quod non eveniant, sed.ut non inducatur. Hle indu-
ttones uislinctae sunt secundum duas vitas; quia vita citur in tentationem, qui "succumbit tentalioni, et
alia temporalis, alia cceleslis. Per temporalem trans- mergiturin ea.
itur ad coelestem, si bene et rectentatur temporali Et dimille; etc. Quamvis sit liberatus a malo,
viator, ita quod non adhsereal _huic mundo, imo li- quamvis non frangatur tentalionibus, adhuc lamen
beretur ab eo. Tres nltimse petitiones pertinent ad (n non potest mutari, quin in multis Deum offendat. Et
temporalem vitam, et tres primse consummabuntur navis transiens per mare, per rimas recipii aquas,
in coelesti vita. Media vero, quamvis de cojlestibus et ideo neeessarius estluctus quo peccata abluat, et
sit, hic laihen completur, quia panis spiritualis ideo ut sibi dimittatur, aliis dimittat, et de miseriis hu-
petitur, ut in prsesenti eo fruamur, et per eum con- jus saeculi doleat, quod totum fit per spiritum scien-
-fortemur. Sed antequam ad petitiones veniatur, ca- tise. Scientia de terrenis est, et spiritus scientiae fa-
ptatio ber.evolenlise more orantis prsemittitur, cum citlugerehominem, qui quanta sit miseria in prae-
dicat: Pater noster, inducitur unusquisque.fidelis senti facit cognnscere, et peccatis cognitis facit cla-
orans, non sibi, sed communi saluti hominum, ut jsaare: Dimitte nobis debita nostra, id est peccata quae
charitas vet unitas Ecclesise deslgnetur, in qua lam debemus lugere. Sicut el nos dimittimus debitoribus
bene desiderat frater salutem fratris sicut et suam. nostris. Debitores sunt*qui debent riobis pecuniam,
Dicit ergo : Pafer noster. Cum vocet eum patrem, et qui fecerunt nobis aliquam injuriam. Si debent
debetessefibus, neque degenerarea tantopatre, qui pecuniam et perfectus es, dimitte. Siimperfectuses,
affectu et benevolentia est Pater. Cum vocamus pa- licite requirere potcs, si ille habeat unde reddat.
trem, significamus quod jam non sumus servi, sed Sin autem, debes diinittere, si fecit injuriam, et se
filii. Cum dicit noster, signiflcat quod multorum est, D libi humiliaverit," dimitte : si nott vult ltumiliari,
non uniustantum. Qui enim habebatnnum fllium paratus sis ad cbndonandum, et fac quaritum in te
naturaliter per gratiam suam, voluit et alios ado- est. Illi aulem nihil prodest quod tu facis, nisi ro-
ptionis filios addere. Ecce communis est pater om- gaverit, sed tu te expedisti. Panem nostrum quoti-
nium nostrum, per quod admonentur omnes ejus- dianum, etc. Hse tres petitiones ad terrenam vitam
dem fraternitatis et unanimitatis. Non applaudat sibi pertinent, quia liberatio a malo, lentatio, lugere pro
Uives, vel nobilis, sive Dominus, quia similitefFilius peccatis, in prsesenti est, et a mundo separatio vo-
Dei estpauper, ignobilis, et servus. Omnes.itaque catur, modo transit ad ecelestta, et inprimis petit
fratres sumus. Cum dicilur : Qui es in cmtis, vide- sibi dari panem coelestem, quo bene operetttr, et in
tur orare ille qui est in imo, ul ad Patrem suum, via confortelur ne defieiat. De coelo quidempanis'
qui esl iu ccelis, id est in immutabilitale, aeternilale, pelitur, sed ut hic coniedatur, et ita petitio ista con-
impassibililate, possit aseendere, ut cum eo flat im- finium est de temporali ad coelestem vjtam, quia res
mutabilis, impassibilis. Pi'aemissa captatione bene- coelestis irielinaripostulatur, utinpi*sesentiliabeatur.-
volentise,^accedit ad petiljoiies. Sed aliomodo ordi- Pahis iste est Deus, qui paseit angelos, et- sicut pa-
nantur, quam in hominjbus complentur. Praemittun- nis qui a matre comeditur.-in lac in malre conver-
 '
1367 _ _ ANSELMI LAUDUNENSIS - 1308'
titur, ut puer illo Ifuatur, sic Deus quo fruuulur A , tafi tanquam ille homo contradixit, ita in lerra, id
•
angeli sicuti est, nobis versus est in lac, ut eo pos- est in Ecclesia fiat. Vel sicut in cmlo. id est in ange-
' senius ffui.
Assumpsit eniin visibilem fprmam ut lis, ita et in terra, id estin homitiibus..Yel sicut fa
dpceret hbmines, et sic saltem eum cogiiosceremus. cmlo, id est in anima jusli, ita in lerra; id est in
' Coniedimus
ergo eum semper sub aliqua specie, in carne, ul nullo modo caro contradicat Spiritui, sed
sacramerito altaris, in Scripturis, et in verboprsedi- in eadem volunlate consentiat cum eo. Vel sicul ia
cationis et in bmnibus niodis, quibus modis nobis cmlo, Id est in sanclis viris, ita in terra, id est in
revelafur. Fruiinur etiam in illo parie, quando pane peccatoribus. Quod tamen est per^piritumeonsilii,
'' terrenoyesciniur,ntei,forlius suslectati, serviamus. qui dat nobis consilium bonum, quo illam miseri-
Panem islum vbcat supersubstanlialem, quia super coi*diam'adipiscipossumus, ut simus scilicet miseri-
omnes substantias est, et quoiidianum eum vocat cordes. Beati enim miserkordes, quoniamipsimiseri-
Lucas, quiaeum quotidieaiiquosupradietorumino- cordiam consequentur(Matllt. v). '_
" dorujif Advenial regnum tuum. Po§tquam assecutus est
ebriiedimus.''hodie vocat prsesens teriipus.
Per istunrparienresufimus et sitinrus justitiam fu- illam misericordiam, ut voluntati Deinon resistat,
r turani.-tJustilia enim prsesens est imperfecia," et postulat altius donum ut Deuni videal, scilicel clare
" remotis omnibus nebulis
^quasi esuriensi dehac esuiie dicituf : Saliabof cum phanfasmatum, quod non
'
apparueril glofia tua, et desiderium coelestis jusli- "erit perfecte complelum nisi in futuro. Et-quantvis
' tia., -quae iniperfecla est, et iste panis babelur per illa in ccelo non dentur . ordine, tamen-secundum
' donutri fortitudinis. ordinem dignitatis postulantur, quia quamvis non
Fiafvolunlas tua, etc. Istae tres quae reslant-iion sintplenarie data, tamen ordine suntin terra a san-
possunt: impleri perfecte nisi in coelo. Pastus 1'illo ctisrecepta. Haec posiulatio sexla est, quia homo
_pane, pelit quod volunlas Dei fial, in terra sicul in in sextadie, id est in perfeclione, quaepersenarium
crnlo.Duae-sunt voluntates in Deo : una roisericor- stgnatur ad imaginem Dei faclus est (Gen, i), quae
diavquse nonest-cogens, nec aliquid libero arbitrio imago postea per peccatum corrupta est. Modo iu
- aufert, qua omnes hhtnines vult salvos
fieri, quod eatndem imaginem se reformari pelit pei*fectam, id
• tamen in libera voluiftate illorum posituni est. Est est, in ettmdem intellectum ul Deum apeile inlelli-
, alia quae est„de effectibus rerum, de qua'dicitur': gat. Quaeimago regnum Dei dicitur. Yidere enim
Omtiia quaecunque voluit fecit, huic nemo pcftest suramum bonuni, esl regnum ccelorum. Reforma-
resistere, de qua dicituiC: Yoluntati ejus quis resi- tio hujtis imaginis est idem quod mundiiia eordis.
, si?t? hsec providenliae concordal semper, alia vefo, Q Undedicitur : Beali mundo-eorde (Maith.~'\'), etc
non semper. Si enim velil per misericordiam de ali- Quse aliquatenus in praesenli babetur. Hsec petitio
: quo pravo quod sit -justus, e"t conferat ei graliam per spiritum intelligenliae compleiur
-suam, etlamenille per liberum arbilrium contra- Sanctificelur nomen tuum. Haecest septima peli-
dicat, nec -tp*atiae.Dei consentiat. Haec voluntas Dei tio, tiltra quam nulla habetur, quae merito -sequi-
nonconcordat providenlise, quia quamvis per dul- tur post Dei visionem.. Nihil enim-valeret Deuni vi-
.cedinemjgratiam confeial, tamcn scit non 'coiisen- dere, nisi delectaretur honio in illa visione. Haec
. surum. Quse autem de effectibus est, alia est permit- requies et deleclalio praefigurata est in die septima,
-lens, alia-approbans. Permittens esl,q;ua_eflicial nia- in qua dicitiir Deus requievisse. Unde et dicitur .
lum quandocunque vult. Approbans autem est, quod Sanciificayit Deus diem sabbati (Gen. u), quia in
faciat bonum quandocunque vult, et utraque esl ex futura requic vere sancti erunt fideies. Haecest illa
jttstitia. Itaque homines resislunt voluntati miseri- pax de qua dicitur : Beati pacifici, quoniam fdii
^cordise,,et non resistunt voluntati juslitlae. In Paulo Dei vocabuniur (Malth. v). Quando enim similes
tanien videtur cogens--volunlas Dei, sed non est, erunt Deo impasribiles, immortales, incorruptibiles,
u_uialicet sit percussus, tamen volutitas erat lihera, nulla inquietudine moti, sed in aeterria pace,
ut resisteret si vellet, Itt coelosunt omnesDei voluii- g in qua tst Deus ,' viventes tunc erunt filii Dei ~et
tates, et nulltis ihi voluntali Dei resistit, sed in terra etiam dii pariicipalionc vocati. Quod orat isle :
multi contradicunt volunlali Dei, illi scilicet quae Sanctificetur nomen tuum in nobis, ul lu dicaris Pa-
.est ex misericordia. Cura enim vellet pravos etiam ter,"et nos filiitui, et etiam dii. Ac si dicerct :
salvare, si vellenl, lamen ipsi conlradicutit operibus Sanctilas uostra non erit nbstra, sed lua in nobis, et
huic vbluntali._Orat ergoiste, quod sicui volunias ideo sanctificetur, id est, sanctitas tua fiat et appa-
Dei esl in omnibus civibus coeli, ila faciat se et alios real injiobis, el tuum sanclum noriien _in liliorum
terreuos tales,_qui nullo modo voluntati Dei i*esi- appareat -dignitate. Haee petiiio completur per spi-
slant, quod jn nullo perfecte completur nisi in coe- ritum sapientise. Differunt sapientia et intelligenlia,
lesti vita, et tamen aliquo modo in hae vila com- sicut inter nos possumus videre. Intelligehtia enim
plelur in sanctis, etsi non per opera, quia nullus inlra nos est ipsutri exercitium investigandi Scri-
sijie macula vivere potest. pturas. Sapiehtia vero ipsa deleclalio cognitloni^,
Sicut in cmlo et in terra. Diversis modis variari quia jam nihil investigamus, sed quasi onmia sei-
potest, utdicamus, sicut in cmlo, idest in Christo,' mus, in cognitis delectamur, ita per simile in coelo
.r quo Dominico homine deitas sedet, et suaevolun- intelligere, et ipsum .idere, non quod in ccelo sit
 1-509 ENARRATIONES IN MATTH.EUM. — CAP. VI. 1310
labor aliquis. Sapientia vero est in cognitis dele-. A repraesentarent, et oleo solenl.fovere carnenf et hi-
ctari. Ita ascendit, iMequi est in lerfa ad coelum , el laieni facere. Non est ergb credendum, Deum prae-
hoc ordine complentur petitiones istse^eptem. Modo cepisse jejunantibus, quod est luxuiantium etaman-
eas legamus secundum boc quod descendendo sunt tium, sed -meiaphorice ioculus" est. Falsi
igilur
'ordinatae. Quia Ille qui petit, vocaverateurii Patrem .sunl illi inolesii exposiiores? in utroque vcliementes,
in coslis regnautem, petitionem illaro prsemisit quae qui nihil volunt in Yeteri Testaniento .accipere ad
Palri illi vicinior est, de paceilla quahojnines filii lilleram, et riihil allegorice in .Novo. Hic ncvettntur
Dei efiiciuntur, quasi dicerel: duo jejunia , aliud gaudii, aliud trislitise. Jejunium
Pater nosler qui es in cwlis, da utiuum nojnen trislitiaepropterpeccata,'jejuniumgaudiiest. quando
sanclificetur in nobis, id est, ut in coelo teeum roa-. conlemplativus- in -Deo.cogitando adeo deiectatur,
et fllii tui efliciamur. Quam delectationem, • quod tempoi-alium etiam estts obliviscititr.. Praecipit
" neamus, " ~
-quia nisi adveniat regnuni tuum non possumus ha- , ergo. _.._ ,. „•>-, -. •
-bere, idest, nisi reformes in nobis ima^ineui quae Cuvhjejtinaveris, laya faciem luam. Idest, con-
corrupla est. Ideo advehiat regnunijuum. Qua. scientiam tuam, iu -qua Deus-teeognoscit jejunando
irnago et Immunditia cordis, qtiia resfitui noiipo- propteE.peccala. Yer^unge oleo Spiritus-sancti caput
tesldonee voliintail tuae consentiamus,"F«at volun- J . ttium,-id est,-meiitem tuam^ delectando in Deo e£
taslua sicul in cmlo et in ierra. Et quia voluntati ^audendo. Praappslerus ordoihi est. Ideo lava fa-
Dei obedire rionpossumus per omnia, nisipane ciem-, unge-caput, ne^cuin jejunaveris,'ad"laudem
corroboremuf," Panem noslrum quolidianuin , da - , hominmn jejunarc videaris." Qui est in abscondilo,
hobh hodie. ^Et quia corpore" Chrisli djgiii surims, id est, in.selernitate sua ihvisibilis.. VMei in abscon-
quanditi peecatis fcedamur, ideo dimktenobis debila dito, id est iii conscientia — :-,"""
iiostra, sicul et nos dimittimus debiloribus nostris. , Nolile thesaurizarevobis-ilwsatiros, elc. Dixi quia
Utauterii peccata nostra intelligariius, et.deplorare neque eleemosynam,- neque pralioiieiri, fieque jeju-
valeainus', orandum esl nobis", ne lenlationes ini- bium,propter laudetn homihum, faciatisrvel len*e-
riiici nos sibi subdant, et ideo dicendum est: uam".JSt quid dicerem per-singula V 'Jubeo rit nihil
'
"_ Et ne nos ivducas in lenlalionein. Quibus tenla- propter lemporalia velilis facere. Etbocest cNoliU
tibnibus resislere non possumus, nisi tefrena abdi- thesaur\zare, id,esl, cbngregare eijfacerethesauros
ceirius : ideopefendum est. _ - vestr.bs"in lerra,, idestJii terreiiis, Ubinetugo et
-Sed libera nos a mato. Si eniin dimiserilis homini- tinea depwtiiur, -et.fnres effodinnt etfuranlur. Tria
bus peccata eorum, elc. Qui quamdam conditionem P r ponit secundum,tr,es diversitates divitiaruhi. Melalla
posuerat quse gravis erat, scilicet, Dimilte nobis de- serugine, vestes.a tinea demoliuntur. Sunt alia qusfe
bita ^noslra sicut et nos dimitlimus debitoribus no- neque seruginem nec fineam timent,- sicut lapides
strisj "ut ad earo uos invilet, eam hobis commendat, pretiosi, et ideo ponil_generale detririienlum.. scili-
dicens eam quasi medieinam pieceatorum nostro- cet fures, qui omnes divitias Tapere possunt. Potest
Tuiri, rit si condonare .volumus aliis sua peccata, etiatn prohibilio nbn solum de pecunia„sed eljaih de
quse nobis fecerunt, et Deiis nostra nobis condoria- omnibus terrenis intelligi. Quisquis ^enim amorem
Kt. Sinautem, necipsenostra.lNotaquod dicitho- suuiri.in aliqua terrcna applicat, in.terra tbesauri-
iciriibus~et non dicit nos homines,_ quia illi quibus zat, etsi aliquid sicut gulamvel libidinem, vel ali-
condonandutriest, sunfpeccatores. ijuid "lerrenum diligit; vei si bonum.mala intenlione
- Cum dulemjejunatis, nolite'fieri, etc".Dixerat de facial, isle thesaurum in terraponit,- el illa serugo
eleemosyna et oraliotie quod si humani favoris ap- et tinea deinolitur. Mrn%o obfuscat, et.comedit et
petitu afficeretur, etc. Similiter modo admonet de videtur. Tinea vero comedit, sed non videtur. -__Eru-
jejuriio. Non probibet ttistitiain pceriitenlise quia go igitur signllicat carnalia peccata quse videntur.
cbr contritum et humiliatum Deus°non despiciet Tinea spiritualia aiiim_e,^qusenori videntur, sicutt
(Psal. L) , sed tristitiam pei hypocristm. Si enim D I estira,invidia, fures, dsemones.Jirugo comedit tlte»
lupus induit pellem ovis, non tamen ideo ovis sua saurum temporalium.et_linea, dttm ex amore gulse,
pelle debel privari. Exterminant, id est destruuhl vel iuanis glprise, rubigo luxuilse iiascitur, et dor-
per pallorem ac maceriem faciei suae. mitipnis , ct aliarum A'oluplatum, quae illum gulae
Exterminant eaim facies suas, elc Ab exsulibus^ amorem obfuscantj etdum,ex inani gloria nascitur,
sumptum est, id est, extra terminum aliorum vere" invidiae tinea, etlimor etcura quse consumutit illam
poenitentium faciunt pallere et macrescere facies gloriam. Si autem., ut fliximus, propter laudem fa-
suas.sedbaeintentione, ut appareant hominibiis ciiintbona, illa fures . id est dsemones, auferimt.
justi. Probat quod neque jejuniura, neque eleemosyna sub
Tu autem cum jejunas urige caput tuum et faciehi hypocrisi facta aliquid.prbflciant. In coelo- vero
iitam, etc Docuit quod non est faciendum, modo nulla sunf istorum. Ubi enim est thesaurus, etc. Ideo
docet quod est faciendum. Unge caput luum. Cori- non debes interra thesaurizare, sedin cqelo :;quia
vivateres, ut dieil Horatius , solent ungere facies quidquid 'est quod potissimuni est illi servis, in illa
suas. Et mos Palaestinorum erat ungere caput, et cor tuum inflgis, id est, intentionem tuam. Si cor
facieni lavare in feslivis diebus, ut digrum lsetiliam estincoelb, mundum est, quia munda sunt eceleslias
 .151* - ANSELMl LAUDUNENSIS 1512
jSi autem in terra volutatur, quomodo mundum iA liler homo habet odio, et alterum diliget, id est,
est? quoniam sordescit i*es dignior, dum inferiori Deum. Aut unum sustinebit, id esl, diabolum. Non
miscetur, sicut aurum argento. Lucerna, etc. Supe- dicit, aut diabolum diliget, nullus est enjin adeo
rius insinuavit, quod nulla bona mala intentione nequam qui diabolum diligal, sed aliquid diligit pro-
debent iieri, et hoc in proximo ubi dixit : Vbi est pter quod imperium ejus palitur. Sicut si aliquis"
ihesaurus tuus, ibi esl cor tuum. Quod ita probatur. diligeret ancillam alicujus nequissimi, et pi*opler
Ideo pura intentione omnia debetis facere, quia eam suslineret imperium pravi domini. Non dieit
oeulus tuus, id est, bona intenlio, est lucerna, id odit, sed conteinnit. Nullus enim naturaliter odit
est illuminatio corporis tui, id est congeriei bo- Deum, sed propler voluntatem ejus praecepta eon-
narufti actionum. Si enim oculus tuus, etc Deter- temnit. Non potesiis, etc Exponit qui sunt duo do-
minat-quomodo oculusest lucerna, scilicet si sim- mini. Mammona Syriaca lingua sunt divitise. Perdi-
plex est intentio, id est pura, non duplex , id est vitias intelligimus diabolum , qui prseest divitiis,
partim propler lemporalia, parlim propler coelestia, non quod possit eas dare, nisi quantum Deus per-
tolumcorpuslucidum est, id est, tota actio erit bona. mittit, sed quia per eas hominem fallit.
Non tamen intelligendum est de malis, si bona inten- ldeo dico vobis: Ne solliciti silis, elc. Et quia non
tione flant, quod, ideo bona sittt. Nullum enim R potestis Deo servire el mammonse, ideo nolite esse
per se malum bonum potest esse, etiamsi bona solliciti de divitiis temporalibus causa victus et ve-
intenlione fiat. Furtum enim facere, ut dai'em pau- stitus. Duseenim sunt sollicitudines, alia est rerum,
peribus, non esset bonum. Sed qusedam sunt quae alia ex vitio hominum. Ex rebus ipsis oritur sollici-
indifferentia existunt, quae possunt flecti ad bona ludo, quia panem habere non possumus nisi semi-
per intentionem, et ad mala. Sicut levare lapidem nemus, laboremus, et similia. Hanc sollicitudinem
ut ponam in sedificio lempli, et levare lapidem ut non prohibet, quia Domiuus ait: In sudore vullus
feriam hominem, etsi dum bonum facio bona inten- tui vesceris pane tuo (Gen. m). Conceditur ergo no-
tione, malum tamen inde contingat alicui, non est bis providentia et labor. Sed est qusedam sollicitudo
imputandura mihi pro peccato, sicut si dum levo ex vilio hominum superflua, quando ipsi desperan-
lapidem in aedificiumecclesiae, lapis super homincm tes de bonitate Dei frumentum plusquam est neces-
caderet et euin interftceret. Sed boha, si mala in- sarium, et pecuuiam reservant, et dimissis spiri-
tentione fij-nt, mala sunt: sicut si jejuno propter tualihus illis intenli sunt. Hoc prohibeiur hic dunj
laudem. Unde sequilur. Si oculus, id est, inten- dicitur : JYonsitis anhnm veslrw, solliciti, id est vilse
tio est nequam, id est, prava, et totum corpus, id - vestrae, seilicetcibo vestroper quem vita servalur, etc.
est, tota actio est mala. Si ergo, etc Et quando- < C Nonne anima plus est, etc Vere non debetis esse
quidem propter malam intentionem bona fiuntmala, sollicili ultra modum, quia qui dedit majus,- scilicet
ergo mala, per se facta mala intentione quanta vitam, dabit minus, scilicet escam. Respicile vola-
erunt ? Et hoc est: Ergo si lumen, id est inlentio tilia tmii, etc. Simile est a minori. Si Deus providet
quse debet esse lumen operum, quod in te est, id avibus, multo magis hominibus. Nonne vos plurts'
est, in tua manu, tenebrw sunt, id est, prava et estis, etc Hic est comparativus pro positivo. Quis
mala per se mala intentione facta, tenebrae quantae autem, etc Ita conslrue, ut melius videas. Et de
erttnt, postquam malse intentioni unitse erunt ? Vel veslimento quid solticitiestisl Quod ad corpus per-
aliter : Lumen est intentio dicta, quia nota est illi tinef, pro nihilo : quia tolum corpus in meo opere
/ qui intendit. Exitus vero rei, quia incertus est, te- est, ilaque nullus vestrum potest addere aliquid, et
nebrae dicitur. Ille enim qui intendit, licet cogno- hoc est: Quis aulem vestrum, etc. Etsi in corpore
scat quid intendat, nescit tamen quid de facto eve- nihil addere potestis, sed solus Deus tolum facit,
niat, sive bonum sive malum. Ut cum alicui ali- tunc nolite solliciti esse pro indumento corporis,
quid do vel ago, nescio utrum bono cedat illi an quia qui corpus fecit vestiet corpus, mediante tamen
malo. Dicit ergo : Si intenlio qua facis quae tibl providenlia hominum postquam operatur, et dat
nola est, appetilu temporalium sordidatur, quanto quando vult, et quando non vult, et quantum vult.
roagis ipsum factum, cujus exitus dubius est? Quod Considerate lilia agri, etc Iterum alia simililudo,
etsi bene cedat alicui, quod non bona intentione scilicet de indumento. Prior enim fuit de cibo, lilia
facis, nihil tibi prodest, quia quomodo feceris tibi induta sunt coloribus suis. Clibanum vocat -furnum
imputatur, non quomodo illi evenit. gentes quse de Deo non habent notitiam, nec in eo
jYoit polestis duobus dominis servire, etc Adhuc confidunt, nec de futuris cogitant,ista si procurent,
diceret.ille vel aliquis : Sipropter intenlioneiplero.- non est mirandum. Qumrile ergo, etc. De tempora-
poralium bona sunt mala, ego etiam faciara bona, libus non debetis esse solliciti, sed de coelestibus. Et
et propter Ecclesiam et propter temporalia. Ad hoc hoc est, quserite regnum Dei sicut principale, sicut
Dorainus ait •: Non potestis duobus dominis •servire. illud quod finis est ad quem teriditur Quaerite, dico,
Videlicet contrariis quasi uni Domino. Per hos duos et hocprimum, id est prseponite csetens rebus re-
doniinos intelligitut* Deus et diabolus. Aul enim gnum Dei, et quaerite justitiam non pharisseorum,
unum,jetc. Reddit causam quare diabolum, qui aut sed ejus, id est regni Dei, quia alia non regit ad
odio habebit unum, id est, diabolum quem natura- regnum Dei, vel ejus Dei, id est, quam Heus daf.
 -
1515 ENARRATIONES 1N MATTHJEUM. — CAP. VII. 1514
Dixit primum qumrite. regnum Dei, et non postea \. quse fiunt a paribus, non a praelatis. Sunt etiim quse-
subinfert lemporalia quserenda esse, sed ait: Adji- damjudieiaquae in Ecclesia conceduntur, quarido
cienlur vobis. Quia, ut-ait, scit pater vester, quia scilicet .vicarius Christi, id est praelatus, aliquem
omnibus his indigetis, et ideo ipse sponte -adjiciet. vice Christi judical, sed confessum vel corivictum,
Nota quod dicit adjicientur, id est super apponenlur, quia aliter- esset temerarium judicium. Si autem
. quia non sunt munus principale, sed superaddita- aliquis judicat fratrem suum, sive, convictum sive
mentum. Non tamen prohibet ista peti, sicut illa peccatorem, manifestum temerarium judicium esi.
quse necessaria sunt, et ipse necessaria dixit, ubi Non aufertur correclio fratri in fratrem, sed judi-
ait: quia Pater vester scit, quia his indigetis, sed cium. Hoc judicare est, quando nec loquitur cum
ne petantur ut principalia, sed ut viaticum, quo eo nec comedit, imo alios a consortio ejus subtra-
sustentantur homines in vla. Nolite ergo, etc. Pro- hit.
hibuerat sollicitudiiiem prsesentium rerum tempora- Gontinualio. Et per hoc : Nolite judicare temere
lium, modo prohibet sollicjludinem ex vitio homi- fratrem, quia forsitan cras bonuserit. Vel ita forsi-
num provenientem, nonex jebus. Sed si quisabbas tam pejor vel es, vel eris, vel similis : et propterea
providens sibi et monacbis suis colligei*etannonam non est tuum, et non judicabimini. Propterea, id est
ad annum prsesentem suflicientem hoc esset provi- B propter temerarium judicium, non damnabiniini in
dentia, non sollicitudo vana. Sed si esset timens vel futuro, quia cerle judicabiniini id est damnabimini
desperans de bonitate Dei, et ideo ad usum reliquo- in eo judicio, id est propter illud judicium, propler
rumannorum velleteam reservare, haecesset vana quod judicabitis eum temerarie. Et in qua mensura,
sollicitudo, et hoe esset cogilare de ci*aslino. Prae- etc. Id est sectindum mensuram culpse erit mensura
sentem enim diem vocat, scilicet hoc lempus, quod poense vestrae. Secundum boc enim quod magis te-
providentia nostra debetobservare. Non metimus in merarie et gravius judicabitis fralrem, secundum
anno nisi semel, et ideo quantum ad messes unus eamdem mensuram poense qualitas -sibi in inferno
annus est, quasi praesens tempus. Crastinum enim mensurabitur. Quid aulem vides festucam in oculo
tempus est annus alius.et ila in aliis secundum , fralris ttii, etc. Ecce agit de correclione. Judiciu*a
qualiutem rerum. Et quod providentiam nobis non omnino abstuUl paribus, non prselatis. Correclionem
negat ipse oslendit, quibus loculos qui se et disci- autem annuit,'sed mundis lanlum. Si enim immun-
pulos pasceret Iiabuit et Judse tradidit. . dus cofrigit, non amore correctionis facit, sed amore
Crasfinus enim dies, etc Duos dies sunt, dies invidise, vel hypocrisis'ut justus videatur. Si enim
Adae, et dies Domini, de quo ait "David: Hmc dies .,J amorem correctionis haberet, certe in se pfius vitia
quam fecit Dominus (Psal. cxvu). Dies Adae plena mundaret, et postea in fratre. Et tunc cum lenitate
est miseriis. rPosl peccalum enim in miseria et la- et dilectione et pura intentione justitise. Quoniam in
Lore positus est. Unde diclum est Adae: In sudore omni f e est gradus, prius videat ne sint in eo pec-
vuttus lui vesceris pane luo (Gen. m). Dicitur ergo cata, et tunc mittal in alium lapidem, deinde ne fo-
pro nihilo lu haberes sollicitudinem vanam de fu- veat peccatum alterius adulando. Tertio, ne sit ne-
turo, quia certe futurum tempus ex se satis' afferet gligens de peccato alterius, quin corrigat eum, quia
solliciludinemetlaborem, ethocest, craslinus dies aliter consentire esset. Unde Ambrosius : < Consea-
sollicitus erit sibi, et ipse afferet sollicitudinem tire_est non redarguere cum posses. »Non solum
suam sectmi. Sufflcil diei, elc. Pro nihilo superadde- debes cessare a temerario judicio, sed etiam ab il-
res luam soUicitudinem ex tuo" vilio, soUicitudini licita correctione, hoc est: Quid aulem vides festu-
rerum, etita cum jnalitia, Id estlabor et angustia cam, id est notas festucam, id esl leve peccatum
temporis salis suffieiet diei, non oportet-utex lua de ssecularibus obstans oculo, id est nienli fialris
1
parte superaddas. Isti diei Adse maledixit Job. Male- tui; et nonvides, id est nolas trabem in oculo tuo, id
diclus dies in qua nalus sum (Job. m), et Jeremias: est adulterium in conscientia tua. Et non solum rio-
Maledictus vir (Jerxi), etc. Vellenteuim sancti hanc 3 las, sed etiam dieis, id est corrigis eum dicendo :
miseriam uon esse, et niliil est maledicere ebrum, Sine, etc Hic datur licentia corrigendi, sed mundis
nisi velle jion esse. - tantum. Nolite, etc. Cori'ectionem permitto omriibus,
CAPUT VII. ut communem, sed profunda Dei mysteria non
Nolitejudicare, etc. Removit sollicitudinem, modo omnihus dare juheo, imo prohibeo dare sanctum
removet eliam illud quod sequitur ex' sollicitudine, canibus, id est haerelicis oblalrantibus et dilaceran-
scilieet temeraria judicia. Qui enim diligit terrena, tibus, et poreis, id est in luto vitiorum viventibus,
faeile bahet suspiciones malas de factis aliorum. et verbum Domini vilipendenlibus. Non enim de
Inde invidise, detractiones, odia, temeraria -judicia corpore et sanguine Doniini agendum est cuni hsere-
oriuntur. Qui enim diliguiit mundum,< si viderinl t.cisdilacerantibus,etporcis, id estriierelricibus et
aliquem justum numraos ad utilitatem stiam reser- ebriosis, et quibuslibet laicis contemnentibus, vel
vare, avarum vocant, hypocrilam appeUant, et a se etiam clericis vilipendentibus exponendumest. San-
abjiciunt, quia de conscientia sua alios judicant. ctum dicilur iUa Scriplura, quse inviolabilis est et
Dla temeraria judicia prohibet Dominus. Et notan- inexpugnabiUs est et sancita. Margaritae dicuntur,
dpni quod non agit hic ue temerariis jiidiciis, nisi lapides inventijn cpncliis, qui politifpretiqsi su.nt,)
 ' " " '
- _ ANSELMI LAUDUNENSIS -_ '1510
J31S
Simiiiter allegorise de cqnehajgurarum sumptae et. ,\ dat «piritum bonum, ergopetite illum,etill6 impe-
benepolitse pjeti.osse sunt. iYe forfe, elc.Per simile trato, studete.in^dileclione proximi. Et Iioc est:
dicitur quasi yililicent, el ne canes ab -illo sauc|o re- Omnia qumcunque vultis,' etc. Si.vjtllis bene iieri
• vobis, benefaeite aliis. Si vullis corrigi,,. corrigite et-
cipiendo conversi, disrumpant. Nou di_coiilud sau-
clum quod.inviolabile est"in natura sui, sed yos alios. Hmc^st enim lex, id estimpletio legis, «f Pro—
rumpant„clamore. Pelile, etc. Dicent aliqui: Quo- -phetm, id_ est impleiio prophetarum: Per.legemet-
"modo tot et tanta pqterimus -observare. Respondet prophetas moralitatem librorum Moysi etpropheta—
rum aecepit. - . -_ - "-
Christus :Petite a Dep facullalem bene operandt;
Intrate pef angusiam porlam, etc. Quasi^dicat-^
<qumriteubi sit hoc quod vullis, et eo invento, postea
pulsate etjxperielur vobis. Duo sunt quss suntneces- Dura videniur vobis quae prsecipio et angusla, sed
saria homini, operatio et inlelligentia, el prius.opor-' per hanc duritiam etangustiam intrandum est vo-
tet nos operaivqiiam perfecte_ intelligamus. -Unde bis ad vitam, etyere per angustam portam, quiamon
David : Annuntiaverunt opera Dei (Psal. tLXiu), et per latam viam, per -latam enira viam intralur ad
postea intellexeruut, et ideo prsecipitur prius petere jnortem, et hoc est-quod dicit. Porta vero quae ducit
operationem.. Duo subdit quae pertinent-ad intelli- " ad vitam, non solum estangusta, sed etiam. arcta,
gentiam, ut prius quaerant in qua aucioritate sit quia per labores et jejunia panditur. Cbnsiderandum
quod investigant," et inventa auetoritate, si non in- esl quod «competenler de utraque -via locutus est.
telligant pulsent el inyesligent, ei Deus aperiet eis. ^ Per latam multi-ambulant, i angustam pauci inye"
Faciant ad modum inftrmi, qui prius quserit yires niunt, ktam non quseramus, nee invesligaiione
ut eat, deinde viam qua eat, et tandemcum iUuc opus est, .sponte se offert ei*rantiin_via; angustam
venerit, ut aperialur.pulsal. Aut quis ex vobis, etc veronecemnes inveniunt, nec qui inveniunt, sta--
Dixi, vobis, sine determinaiiorie, omnis-gui petit, tim ingrediunturpeream. Multi enim, inventk -veri-
etc. IIoc ut melius eredatis audite : Si patres carna- tatis via, capli saeeuli.yoluplatibus, de medio-ifinere -
les dant bona iiliis, multo magis Patef coslesiis. Duo revertnntur. „ _ _,
ponit, panem etpiscem, Lucas tertium, ovurii, sci-, Attendile a falsisgrophetis, etc Pauci inveniunt ,•
licet. Panis qui esl communis cibus, charitalem si- et hoc faciunt multa impedimenta, quorum tria po-
gnificat, sine qua alise virtules in nobis non valent. nit, scilicet haereticos, tjui sub speeie reiigionis se-
Piscis, fidem, quse exaqua baptismatis orla est, et in- runt errores. Aliud impedimenlum,- ponit, scilieet
mediis fluclibus hujiis mundi pulsatur, et tamen vi- falsos fratres, qui beneloquuntut',.sed_maIe vivunt,
vit. Ovum. qutderii quod est spes aniiualis, sed mnn- et morihus suis alios eomtmpunt, Tertium ponil",
dum animal, spem designat. Contra eharilatem po- scilicet quosdaip a quibus vix possuut sibi homtnes
nit lapidem,|id est odii duritiain. Contra fidem ser- "
cavei'C, qui in nomme Domini praedicant, et roira-
pentem ponit, id "est peiiidise venenum. Contra cula in nomine Domini faciunl. Surrt el alia' impedi-
ovum, id esl sperii, scorpionem ponit, id est despe- menta, sedista ponit, quiamhis majordiligentia est
rationem, quse retfo pungit, sicut scorpius. Cum adhibenda. _ ,
euim spes iu anteriora se extendat, desperatio retro Continuatio. Et quia pauci sunt qui inveniunt, et
aspicit. ' - roulti qui impediunt, cavete vobis ab Impedimentis,
Omnia ergo quwcuiique{vultis ul faciant vobis ko- et inter alia attendite, id est dillgenter cavete ab
mines, etc. Dabit spiritum boiiurii, et dato spiritu, hsereticis, non dicojnanifestis, quia illud facile-est,
procedent. indevirtutes" orones. Sed .cumdeberet sed qui sunt prophetse, id est.praedicatores, scilicet
virtutes ponere onines, ponil" dilectionem proximi, falsi et occulti, quia veniunt in veslimenlis, id est in -
quia ipsa est adimpletio legis. Qui enirit habet dile- jejuniis et oralipnibus el aliis operibus bvium, id
ctionem proximi, perveuif ad dilectio/iem Dei, et est, fideliuni, etc. A fructibus, etc. Si nonab omni-
qui iterum" babet dilectionem proximi, hahet dile- bus, saltem ab aliquibus cognoscetis eos, Nunquid,
clionem sui. PrsecipUjjr enim horoini diltgere pro- , etc. Spinse et tribuli sunt hseretici, qui lacerant et
p
ximum sicut seipsum, Se autein diligererion potest.
punguntmentesjhomiuum. Uva est fervor dileclto-
in malo, crim scfiptum sit: Qui diligit iniquitatem, nis, ficus dulcedo bonse conversationis. Sicul -ergo
odit animain suam (Psal. x). Si ergo pari ambre ju- de spinis non naseuntur uvse nequede tribulis fi--
betur proxifiiuin diligere, cum se in malo non dili- cus, sic nec hseretici fervent in dilectione, nec slu-
gat, nee proxiraum in malo potesl diligere. Qui igi- dent in bona operatlone. Sic omnis arbor, etc. Quse-'
tur habet- dilectionem proximi, nullum malurri ope- rittir quo modo dicat debona arborenon procedere
ratur, rteque in se, neque in proxiuiurh, neque etiam fructum malum, cum David qui bonus erat, pec-
in Deum. Unde Apostolus : Dileclio proxhni malum casse in adulterio et horaicidio legatur, et similia ?
non operatur (Rom. xin). Ecce prohibiliones malo- Sed hic per malam arboiem mala voluntas, per bo-
rum, quae in lege sunt, In dileclione proximi com- nam arborem bona voluntas intelligitur. De mala er-
plentur. Ex dilectione similiter Dei erga Deuro et go voluntate nunquam bona aclio procedit, neque
erga proxiraum bene agit. Sic ergo dileclio Dei et bona voluntas malam actionem generat. Sed ut me-
proximi est impletio legis. Ad hanc ergo accepto lius possimus exsequi litteram quae exsequitur . •
spiritubomines invitat, quasi dicat: Quando quidem Omnis arbor qum non facit fructum bonum excidetur,
 1517 - ENARRATIONES IN MATITLEUM. — CAP. VIII. - '- 1518
Blin ignum mitteiur%quod non potestproprie de A audit verba Dei et facit ea, quiar domum suam,' id
bonavoluntatelegi. Ideo per bonam- -arborem non est collectionem -virtutum sedificavit supra petfam, r-
solum bpna voluutas, sed et bomo :habens bonam id estChrislum, quia nulla persebutiorie destfui pb-
voluntalejn; et per malam arborem, bomo habens' . test,esetefa nbri mutantuf.Ef'omiiil;etc.".poriit"sen- "
malam voluritatem debet intelligi. - - - - tentiam stiper eoniemptores,- contrariam supeiibri
Non amnis, etc.Posuit tinum impedimentum ad diceris : Oiriniso:uiaudit ei norifacil, similisestitul- ~~
viaro vitae, scilicet hsereticos, ecce quomodo et Atiitd to; :qui domum suam, idesi, summumbonuiri, in ""
ostendit, sciheet fratres falsos, qui verbo Deum alia arena,"idest intemporalibus, ijuaeinstabilia" "et
profitenlar, factis autein negant, etzpendet ex supe-" - infructuosa sunf a*uificavit,- qtiGd bonurii-persecu-'
riori ita. Ideo dico ^quod ujfructikus cogiioscelis eo$, -tiones auferuitt in pr_esenti,~et in futuro eritTnagria""
quia in verbis npn sempei' cognoscuntur homines, " "*
ruiria, quahdo dicetur: Ite maledicti; etc.'
quia non omnis quidicit mihi, etc-Huicyideturxon-. ~Et factum esi, etc Duobus modis pptestisteTer-
trariuni quod dicilur ; Hmnis quijnvocaveril nomen sus intelligi. Si enim dicaihus esse" eumdem" sermo- "
Domini salvus erit(Act. jtj. Elillud nemopotest di- ' nenij quem Matthaeus et Lucas referunt; tunc' evi-
cere.Domjnus Jesus^ nisi-in Spii*itu's_ancto,Sed iI-_ dens est liltera :-quoacumconsuinmassct Jesris hafe
lud invocare, atque illud djcere non verbalenus acr g verba, admii*alae«unt tnrbae, quae tunc huic sermo-"
cipiendum est, sedponderosiusinteUigendum, juxta ni interfuisse"non ambiguntur. Si-ariteni duo sertiio- "
iUud Psalmistae; Propp est Dpminus omnibus invo? ries esse dicuritur, tunc intelligeriduiri est
pi*ius ad
cantibus eum in veritaie fPsaL cxi_iv).-Yere_ invocat- solos discipitlos Jesujri in cacumine monlis sermp"-^
. Bominum, qui ,fa_citse idpneum servum. Siiniliter nem habuisse ; postea rid locum campestrem, iqui" -
non potesl vere dicere : Jesus est Dominus jjjeus. erat in latereniontis deseendiss"e,etibi eumdem ser-''
nisi sit ipse ser-vus ejtis idoneus. Cum auiem ait_: " niorieih populo recapitulasse, 'quaedani tameri nova "
Non omnis qui-xlicitmihi ^Domine, Domine, inlrabit "iiiiej-niisceiido, et qusedam jatri diefa- j_k_clerii.itten-
hi .regnitm cmlorum, dicere verbotenus accipitui*. - do,-quem ullimum Matthasus praelerriilttit",et tameri"
Mulli dicentj,etc.P.enit el tertiumjmpedintenlura, qnodam modo innuit eum dicit: Cupi comumnias- "
scilicet falsqs aliosifratres, qui praedicant bene, et. ; setverba hwc, etc, quasi dieerei :Cutn bsee discipu-
eiiam invocationc no.ntjnis Domini miracula faciunt - lis setnel pretulissel, et eadem rcpelendo in secun-
ajjuibus simililer cavendum est, quia in re _oslen-. do sermone consummasset, quse consummatio iri "'
ditur, daemonia ejicere, et alias vi:rtutes faeere,. in- loco-campeslrifactaest, etc. Ei-atenihi docens eos , "
terdum non esse nieriti jllius qnLoperatur, sed inyo- sicut polestatem habens, etc.-Scribae efJPharisaei tan-
cationis nominis Domini ,ad jaeientis damnationem, iG tummodoinfirma et rttdibusMoyse data praedicabant,
et ad videntium utilitatem, nt licet contemnatur in- Chrislus vero docebat peffecta"mandata sicut pote-
vpcas, (amen gloriflcetur Deus, qui talia operatur. stalem babens addendi quae volebat, et commutandi
Et quod falsi quidam fratresin •nomine Domini pro- , figuras in spirilualem -jntellectum - '
.
phetant et mifacula _faciunt, professionem Jllorum "
in ultimo in CAPUT VIlI. '.' "j "_
eomprobat, quam judicjo facient, -quo>_
mentiri non poterunt, etboc est, imdti Mceiit mihi Cum autem.de monte, etc. Cum €b"ristus-eonsum- '-
in illa die, id est in die Judicii, quam non oportet massef sermpnem, voluit coniirmare mu*aculis prae- -
determinari, quia satis est famosa el nota, etc. Et dicalionem,-juxla hoc ,quodalibj,dicitur'. Dbmiho-
tnnc confiteborquianon nqvi-vos, id estnon appro- . cooperanU,et.sermwemcpnfirmanie sequentibus-si-
bayi vos, in hocquadialsi fratres erant. .. . . gnis (Marc. XVJ).Matlhseusetiam ad confirmationem -
Discedite a me guijoperamim iniquiiatjem. Non di- sermonis inter miracula.multa signa annumerat,
cit qui operati estis, quia licet nsodo non habeatit quae tamen anle. sei*monem facta sjjnt. .Unde et
facullatem peccandi, tamen .adhuc peccare vellent, .conversionem.su.am ijafthseus-jnter-roiracula refert, -
sijftdhuc viverent. Omnisergojjmaudit, elc Positu- quem ante «ermpnem nop_dubilatur|u.jsse, euiri ip-
rusDominus finem sermoni suo, commendatilium !Pse in mpnjte eum aliis discipulis in-apostblum _or-- -
iando sententiam super observatores et contem- dinatus sit. De curalione leprosi- Uissentiunt Lueas
ptores." et.Matthseus._Matth_eusenim hancjanleintrroitum in
_Continuatio. Quando .quidetn Illi. qui operantur Uapharaaum nan-at.Lucasveropostintroituin. Sed-
-
iniquitatem a Deo discedant, facite ea quse praecepi, Mattbaeus praecipue .yidelur bistoriam sequi, cum -
quia omnis qui audit iverba mea et facitea, msimils- _dicat..Et ecee.Lucasnondeuransiordinem, hoc mi-
bitur viro forti, etc. In primis Christus illeboino.sa- raeulum iuter,caeteEasvirttttes anriumerat, dicit ergo.
piens -qui sediflcavit.Ecclesiam, suam supra petram, Cum descendissetde monte, id est de Joco eampestri,
-
id est «uper semetipsum, et tunc omnia genera ten- _ quijeratinlateremontis, secuimsmteumtur&mnvulue.'
talionum impulerunt eam, uep tamen eecidit. Pluyia Multi sequebanturdiversiside.causis, alii pnopter in-
quaepaulatim crescit, est earnalis concupiscenlia, sidias_utPharissei,alii proptereharJtatem,alii propter
vel leviorientatio dtabpli. Jlumina sunt impiorum doctrinamej«.saudiendam,.alii propter adinifatio-
persecufiones, Venti sunt_majores dsemonum impu- neiu jnjraculorjim", jalii.propter curationem, quia
gnationes. Hulc potestepinpararij jtt tliximus,, qu% segroii.erant. El-£cpe,m proximo, slepmsus Jiieniem,
 *-,.n ANSELMILAUDUNENSIS 1320-
tam passibus bonae devolionis quam passibus cor- A esse. Offerre autem sacrificium pr&cipii, ut osten-
poris, eum adorabat, id est humili flagitatione vene- deret quod non legem solveret, sed impleret, qui se-
rabatur dicens, hoc est mentls devotionem et vultus cundum Iegem gradiens, supra legem eos sanaret,
bumilitatem ostendens, exterius per oris confessio- qttos remedia legis non sanaveranl. Quodsi aiiquem
nem : Domine, si vis, potes me mundare, quia eum movet quomodo Dominus Mosaicum videtur appro-
Dominum vocat ad se curandum potentem non du- bare sacrificium cum id non receperit Ecclesia, me-
bitat. Dum vero si vis subjungit, quodammodo de minisse debet mundum coepisse sacrificium San-
voluntate et misericordia ejus diftidit. Non diflidit ctumsanctorum, quod Christi corpusest. Christus
quid de misericordia quantum ad eum qui adorabat enim nondum passus erat, et umbram oportebat te-
sed potitts quanlura ad seipsum, qui se indignum nere, donec veritas veuiret sacriftcii: In tesiimonium
misericordia esse judlcabat, unde Auguslinus : illis. Quasi dicat: ideo prsecepit Moyses offerre mu-
i Ostendens vulnus, remedium postulat, elipsa con- nus leprosi, ut essent in testimonium curationis le-
lessio religionis et fidei plena est. J Si vis, inquit, prosi illis sacerdotibus, quorumeratleprosos a tem- .
potes me mundare. Voluntati Dei attribuit potesta- plo ejicere, et sanatos recipere. In lestimonium
tem. De voluntate autem Domini non quasi incredu- etiam erat eis, ut per ipsa scilicet munera legale sa-
lus pietatis dubitavit, sed quasi colluvionis suaecon- B I cerdotium esse venerandum teslificaretur, cum per
scius non praesumpsit curare. Venit ergo ad eum, ipsum leprosi et alii tam mirabiliter sanarentur. Vel
antequam peleret, adorare coepit, antequam rogaret aliter : In testimonium illis, ut scilicet ipsa curatio
culturam ostendit. Venit credendo, adorat colendo, et ipsa mnnera figuraliter oblata, aliam curationem
diciteonfitendo : Domine," elc. Dominum cognoscit aliamque oblationem testificarentur. Typice quod
vere, eujus voluntatem, potentiam , sequi confitetur descensio illius iie monte Incarnationem Illius si-
cum dicat Si vis, potes. Et extendens-manum, tetigil gniltcel, qtiia semetipsum exinanivit, *formam servi
eum, elc. Cumlex pj*ohibeat tangcre lepi*osum, ipse accipiens. Et post liaee secutse sunt eum turbae mul-
solvit legem, ut Dominum se legis ostendat, qui eam tae, quia postqttam Verbum caro factum est et ha-
facit et solvere potesl. Erat enim ih lege permissio, bitavit in nobis (Joan. i), qui tanlum in Judaea awe
non praeceptum, propter bumanam fragilitalem non notus erat, et in uno populo nomen illius magnum
tangere leprosum, et estflgura, ne aliquis commu- babebatur, pe_*hoc admirabilis est factus in univer-
nicaret alienispeccatis. Ulequi perfectionem humi- saterra. Leprosus, genus humanum designat; le-
litatis et misericoi'dise docet, destruitpermissionem, pra, peccata fcedantia. Qui ad Jesum venit cre-
et doGet peifectionem, ne horreamus in pauperein- „, dendo adorat colendo, dicit confitendo : Domine, si
firmam carnem. Tetigit eliam propter aliamcausam, vis, po.es me mundare. Extendit manum suam, id
ut humilitatem videlicet demonstraret, et doceret est auxilium suum. Dum ad ltomines venit; tangit
nullum esse spernendum propter quamlibet corporis lepram dum carnis nostrae infirmitatem suscipit, et
lsesionem quaeaDeoimmittiiur. Cumextenditmarium . nos a peccatis mundat. Cum dicit: Vade, ostende te -
significat se affectum misericordise in eum habere. 'sacerdoli, officium Ecclesise minislrorum innuit, per
Cum tangit, sigriificat se affectum per' operationem quorum ministerium debenl' homines mundari, et $?
complere, et quod fact s osteuderat, verbis manife- peccatis absolvi.
stius postea declarat, cum dicat: Volo, mundare. Cum aulem introiisset Capharnaum, elc Lucas re-
Per volo hotatur misericordia, quam per extensio- fert quod centurio non venit ad eum, sed misit se-
nem manus significaverat, cum dicit, mundare, no- niores Judaeorum ad eum, quia gentilis per se im-
tatur actus misericoi'dise, quod postea flguratum est petrare difildebat, et ideo dixerunt seniores, Multa
per tactum leprae. bona fecil nostrae genti, et synagogam nobis con-
El confestim, etc Nihil medium est inter opus di- stituit; sed Matthaeus dicit per fidem eum acces-
vinum et ejusprseceptum, quia in praecepto esf opus sisse. Itaque centurio accessil passibus fidei, rogat
Dei qui dixit et facta sunt.Et ait illi Jesus : Vide ne- D ] per internuntios dicens : Domine, puer meus, etc.
mini, eic Marcus dicit, at ille cmpit prmdicare el dif- Multi in illo lempore fogabaitt pro diversis infirmi-
famare. Quare prsecipitur neniini riicere; cum revera tatibus, alius pio filio, alius pro alioaliquo, et nul-
sciret illud miraculum ab eo manifestandum esse, lus pro servo, nisi iste solus, et hoc ei ad augmen-
nisi propterea ut doceret non vulganda esse nostra lum beatitudinis, et ad coronam gloriae erat, quod
benelicia, sed potius premenda, ut non solum a pro servo tam humiliter Dominum interpellat di-
mercede pecunise abstineamus, sed etiam gratise, cens : Domine, etc. Singulas miserias servi ita di-
ergo non propter se, sed propter nos prohibuit. Di- ligenler exprimit, scilicel jacet, cujus rei assiduitas
versis de causis mittit ad sacerdotem leprosum, vi- gravat homiuem infirmum, in domo, ubi assidue
delicet propter bumilitatem, ut ille deferat hono- eum video, paralyticus, id est membris dissolutus,
rem cui lex jubet mundalos munera deferre, ut et male lorquetur, acuta
passione infirmitatis, ut
etiam videiites credant ei, vel sinon credant iuex- Christum ad compassionem eommoveat
cusabiles sinl, et ne etiam "legein frangere videre- MOIULITAS. Sic debent homines qui famulos lia-
tur, et ut etiam sacerdotes intelligerent non legis bent et famulas, cogitare, sic misereri, sic condo-
ordine, sed Dei gratia supra Iegem illum curatum lere eis, sic supplicare, sic curam. habere de servis
 «21 ENARRATIONJS IN MATTH^EUM.— CAP. VIII. 13&
-suis vel aucillis, sicut ille beatus centurio fecil. Et A temporaliter potentes, sed etiam feliciter epulantes;
•ait illi Jesus : Ego veniam, etc. non carnaliter jacentes, sed spiritualiier qulesceri-
MORALITAS. Ad sanandum reguli filium venireno- tes cutn patribus sanctis, qui crediderunt in Filiufa
luit, ne divitias bonorasse videretur. Hic ne condi- creatoris. Sequitur : Filii autem regni ejicientur in
tionem sprevisse servilem, ad centurionis famulum tenebras exleriores, etc Filii autem regni signifi-
mox ire consensit. Hsec promissio, impleta fuit, dum cant Judaeos, in-quibus antea regnavit Deas;exte-
per auxilium venit,.et corporaliter etiameoepit ve- riores, non quod"sint extra Deuiri^qui omnia con-
nire. Et respondens, etc. Hsec responsio, utriii Lu- linet, sed sicut csecus sub sole extra solem dicitur
cas, eratlper internjjntios. Ait enim Lucas iJesus esse quem non videt, quamvis sol videat eum; sic
autemibat cum illis, etvumjam non ionge essenta positi in poenis 'Deum non videbunt, quamvis sit
domo, misit ad eum ceniurio amicos, dicens r Do- praesens. Fletus qui veriit ex affectu mentis, aug'_t-
mine noli vexari, non enim sum dignus, Ut intres sub stiammentls signiiicat. Stridor dentium Sngustiam 1
iectum meum (Luc. vi), et aliaquae sequuntur. No- corporis. In membro quo p!us peccavit peccalor,
ialur in hac responsione humiUlas eenlurionis,_quI plus eruciabitur. Et dixit Jesus cenfurioni: Vade,
se indignum visitatione tanti hospitis recognoscit et etc/ Secundum meusuram fidei dat unicuique; cre-
ait: Domine, non sum dignus, etc. Notatur et magna ^• debat quod verbo poterat ciirare etiam absens, ver-
fldes cum supponat: Sed tantum dic verbo, elc. bo curavlt. Mystice cenfurio significat prtmitias geri-
MORALJTAS. Creditenimjussioneeum omnia posse, tium, qui-eenttim militibus stipalus'erat, quia Ft-
aec ejus praesentiam corpoream necessariam esse. deles genliles virtulibus tendeiiles ad coelestia sti-
MOIUUTAS.Simiiiter accedens ad sacramentum pati sunt. Hoc ideo dicitur, quia in sinistra nurne-"
Dominici.corporis, dical unusqriisque fidelis humi- ratur usque ad nonaginta novem, et centenariiis est
liando se: Domine non sum dignus, ut intres sub te- in dextra, et ideo per hunc numerum virtutes ten-
ctum meum. Ostensa humiliiate et-fide cenlurionis, dentes ad cceieslia designantur. lsti pro aliis orant
ponit et prudenliam ejus. Respondit enim quasi qui adhuc servi idololatriae jacent inutiles, dissolu-
(antipophorse) alicujusobjicienlis, e~tunde hocnos- ti, et a diabolo vexati; illis dicit Dominus : Egove-
cis quod omnia verbo Christi obtemperent? Respon- niam per apostolos, et curabo eum *a peccatis. Et
sio : Quia si mihi subjecti obediunt mihi, tunc-om- geritiles dicuntquod non sunt digni, ut in persona
nia iibi subjecta tibi obedient, et-bocest: Namego sua tianseaf ad idololatras et ideo sauet ePs per
sum purus homo, tu Deus; ego sub potestate domini, verba prsedicationis apostolorum, quod it%,'faclura
lu Deus omnium; habens sub me milites, tu angelos p est. El cum venisset, elc Ista miraculay.qute^ie". *
vel omnia, Dico huic, vade, et vadil, tu huic infirriii- quuntur, facla sunt ante sermonem Domihijn mon- .
tati dic, vade, et ibit. Et alii, veni, et venit, et lu dic te, sicut Lueas refert, quod potest videfj^etiaftjin .
sanitati, veni, et veniet; et servo meo, fac hoc, et fa- vocatione Maithsei, quam ponit inter inirataila.^Mat- -
cii. Tu dic angelo, sana eum, et sanabit. thseus enim voluit prius ostendere sermonem^Noyi^.
Audiens aulem Jesus, miralus est, et sequentibus se Testamenti, et ad auctbritatem ianti maglstri sup-
dixit. Non propter se miratus est qui oninia riovit, ponit multa miracula quoquo tempore facta, et ta"-
sed ul nos ad admirationem fidei centurionis invita- men convenienter ordinavit. Cum auterii descendis- '
ret. Amen dico vobis, non inveni tantam fidem in set^de moutequasi deitatis, pritis ostenditper le-
Jsrael. Non de omnibus Patriarchis et prophetis prosum totum genus humanum sanatuiri, quod divi-
hoc.dixit, sed de omnibus prsesentis temporis qui- dit per partes, per genlilem scilicet populum, qui
bus praedicabat, quibus ideo fides centurionis ante- significatur in servo, et per synagogam,' quse signi-
fertur quia ipsi legis et prophetarum monilis docti ficatur per soerum Petri;etquia rnajor gratia fuit
erant, hic autem neminedocente in eum cfedidil, in'genlili converso, et majus miraculum, prius riar-
quia nee "etiam apostoli erant tantse fidei eo tem- rat de servo, vel quia in fine saeculi synagoga ple-
pore. ] narie convertenda est, cum plenitudo genlium sub-'
I)
Dico autem. Ostendit_significationem hujus figu-, intraverit, uon dicit: Et postquam intravit Caphar-
rae, quod centurio gerit personam omnium genti- naurii, vel ecce vel tunc vel aliqtiid simile," quia se-
lium, quasi diceret : ut credatis istum hominem cundnm-bistoriamrion continuatur" superiori.Do-"
magnae lldei esse, et populi gentilis convertendrfi- mus Petri erat in Bethsaida. Sed quseriiUr quarese-"'
gui*amgerere, dico vobis.testor, praedico, quia mali cundum significaiionem synagoga dicitur socrtis
venient ab oriente, et occidente, id est ex omni Pelfi:' Petrus enim fuit doctor circumcisionis,et post
gente, quaeest subsole-eunte ab oriente in occi- ascensionem Christi primitivam Ecclesiam"Judseo-'
dentem, et qui venient, sicut sunt illi ijuibus dictum'. rum ad Christum conveitit", quae fuit quasi uxbr Pe- _
est, ut et •filii qui dispersi sunt, congregentur itt tri. Irifidelis verosynagoga, dequa Ecclesia Judaeo-'
unum. Vel ab oriente-venienthi, qui statim illumi-' rum carnalitef orta est mater, unde et socrus Petri
*
nali transeuntab occidentein orientem, idest-qui potest vocari. Quam Dominus tamen iri prlricijiio,
passiones -tolerayerunt usque -ad mortem pro fide. • parlim convertitad fidem, tunc pef apostol6s,"fun"c'
Venient qnidem et recumbent eum Abraham, Isaac per alios, ex tnaxiiria vero parte' in flrie saeculi per
et Jacob' in regno coeloruin. Recumbent dico, non. Heliam et "Eriocha morte hjfidelitatis revocabit.
PATBOL. CLXH. ^2
 ' ' - -
.1525 -ANSELMI1'ATJDUNENSIS . 1521
Tespere auiem facto, obtulcrunt ei-muttos dmmo- _, /_.Dimitte morluos in peccaiis sepelire mortuos in cor-
nia habentcs, etc. Solis occubitus passionem mor- nore, non ideo prohibel sepelire patrem, quod non
mof luos-, sed-, quia
temque designat illius qui dixit: Quandiu in mundo sit magnse humanilatis sepelire
sum, lux sum mundi, et sole pccidente jjlures dse- melius officium est praedicare Evangelium, et restt-
moniaci quam-aiile, et -plures sananlur aegroli, et .scilare in -anima mortuos, et minora bona pro ms-
qui "temporaliier vivens in carne.paucos Judaeorum jonbus sunt aliquando postponenda. Aliter seeun-
_docuit, calcato mortis regno, omnibus per orbem dum Gregorium, quod lamen non pertinet ad prae-
.gentibus fideidona transmisit, cujus ministris lan- sentem locum. Mortui morluos sepeliunt, quando
adulalores fovent in peccalis peccatores, unde dici-
quam vilae lucisque prseconibus Psalmista dicit:
Iter facite eiquiascenditsupcr o.ccasum(Psal. LXVII). tur : Linguae adulantium alligant animas in peccatis,
, Ascendit' sttper occasum, quando in passione occu- el sepeliunt; quia, cum laudant peccatum, -quafci
buit;'majorem resurgendo suam gloriam manifes- neganl peecatum, et sic peecatorem tegunt. Notan-
tavit. dum est quod nunfiat patrein mortuum, sed quo-
Ipse infirmitates nostras.-ad litleram secundura niam non rogatur Ghristus pro illo, nou fesuseitat
est illum. Sic non resuscilatmortuumin peccalis, -post-
prsesentem locum, ipse infirmitales nOstras, -id
leviores infirmilales bominum, sicut febres et simi- " quam nec ipse nec slius orat pro eo.
les accepit, id est sanando abstuUt, et wgrotaliones, Et ascendente Jesu, etc Sicut miracula fPeerat in
id est diuturnas infirmitales portavil, quasi aspor- terra, iia voluit el in mari, ut se maris el terras
tavit, id est removit. Secundum myslicum sensum Dominum comprobaret esse. Ingressus ergo navicu*-
in cruce infirmitates noslras accepit, et segrotatio- lam, fecit mare turbari, et movit ventos et flucius
nes nostras, id esl diuturnas, portavit, qnia passio- conciiavit.Cur hoc5 Ul discipulos milleret itt tinw-
ne-m el morlem pro minoribus el majoribus iiecoalis rem, elsuutn auxilium postularent, ^uamque poten-
tmsiris suslinuit. liam roganlibus monslrarel. Hla vero tempestasjion
Videns autem Jesus lurbas mullas, etc. In erasti- ex se orla est, sed potestali paruit imperantis, ejus
no post sanationem socrus Petri, ivit Jesus in deser- qui eduxil vcntos 3e thesauris suis. Facla esl verr
lum, ut vitaret turbas ; postea in alio die cum eum inagna et non pusilla tempestas, ul magnnm opus
illuc secutse essent turbse, jussit discipulos iie trans et non pusillum ostenderet.
fretum.De illo die quo ivit m desertum, lacelMat- Ipse vero dormiebal corpore, qui non dormit in
thseus, sedalii referunt, etin via.dumirentad mare, deitate, juxta Psabnistam, qui ail: Ecce non dormi-
contigit de islo scriba-ut vellet Chrislum sequi, et „ tabit, neque dormiet qui cuslodil Israei (Psal. exx).
addiscere aliquid a lam bono magislro, de Scriplu- Orla esl aulem tempeslas, accesserunt discipuli et
ris, de miraculis faciendis non ul Jionus esse vellet, excilaverunt eum dicentcs : Domine, salva nos, peri-
sed ut inde aliquid lttcraretur vel gloriaretur, hoc mus> Tanlo fuerunt melu periei'riti, et pene animo
idem desiderans quod Simon Magus a Petro emere alienali, ut inuerent in eum, et non leviter aul mo-
voluit. Talis ergo fides juxta Domini sententiam leste suggererem, sed illum lurbulenter excitarent,
damnatur, et ei dicilur • Quid me propter divitias dicenles : Domine, salva nos^perimus. Discipuli qtii
sseeuli luci'andas vis sequi, cum lanta* paupertalis adhuc parvuli et iiifirmi erant, necdttni plenarie ro~
jsim ut nec hospitium habeam, nec mea ular domo? busli, nondum enim eos confirmaverat passio Do-
Yel aliter : Yulpes, quod est fraudulenlum animal, mini, resurrectio, et ascensio, nec descensio Spiritus
fraudem significat; volucres cceli, elationem et su- Paracleti, ideo fragilitatem timebant et dicit eis :
perbiam. Quasi dicat: Nolo ut me sequaris, quia Quid limidil Quasi dicat :-Yita vobiscum esl, et de
vulpes, id est fraudulentia, in te habel foveam morle sollicili estis? Si potenlem super terram me
suam, quia fraudulenler vis sequi me, simulando esse cognovistis, quare me non potentem in maii
obsequium discipuli;'et volueres coeli, id est elalio, credilis? Qui pusillum credit arguilur, et qui non
iii le habet nidum suum, sed Fil^us hominis, id esi i0 credit contemr.iltir, fragiles in fide corripiuntur,
ego, non habel in te uhi capul suum, id est divinila- oinnino a fiJe alieni ponuntur, ut pagant, haeretici.
teni suam/reclinet. Gaput enim Cbristi Deus est. Porro homines mirali sunt. Homines hic videtui'
Elalio erat in eo, quia propter inanem gloriam etim intelligere, alios quam discipulos, nautas scilicetet
sequi volebat. alios aPquot, qui in mari erant, qui divinam poten-
Alius autetn-,etc Illum qui rogabat repttdiavit, et tiam mirantur tanlum, non glorifieant. Vel eosdem
eum qui non pefebat vocavit; sed utriusque men- intelligamus discipulos, qui nondum Spiritu sancto
tenv bene aoverat, qui scrutalur renes et corda roborati, nondum ad plenam divinam attendebant
Noyerat.eniin islum nialum, illum aulem gralia.sub potentiam, dicentes : Qualis est hic, quia mare el
; miuistrata fulurum bonum. Domine. Non discipula venti obediunl ei? Typice quidem mare, quod Domi-
tum respuit, sed expleta prius paterni funeris pie- nus cum discipulls transire desiderat, amarus pra>
tate, posl yult eum liberior sequr, Jesus aut dixit scntis saeculi slalus accipilur. Navicula vero quain
illi: Sequere.m.e, et dimitle. morluos sepetire mortuos ascendit, intelligitur arbor beatae passionts,- cujus.
tnos. DupUcem nccesse est mortem nos intelligerc, auxilio fiieles adjuti, transcensis mundi fluctihus,
aiiera.ii corpQris,, etjsl^erani-aninuej-tquasi dicat : quasi ad stabilitatemi ad habilationempatrise coele-'
 1525 ENARRATIONES IN MATTIL-EUM.— CAP. VIH. 1326
'slispervenionl securi lilloris. Cum ergo Christus po- A grediendo." Vel quod notatur per unum, slgniiica-
situs fuisset in eruce, motus magnus factus est, quia lureliam per duos, scilicet gentilis populus, qui de
•comraotaesunt mentes discipulorum de ejus passio- duobus filiis Noe processit,-scilicet ex Cham et
-ne, et navicula operta est -fluctibus, quia tota vis Japhet. De Sem enim extvit Judaicus populus. Sen-
persecutionis circa Ghristi crucem fuit, ubi scilicet sus litterse satis patet. Et ecceclamaverunt dicentes :
•in morte occubuit. Unde diclum est: Ipse verodor- Quid nobis ettibi,Fiii Dei, Jesu? etc. QuserituV
mtebat. Suura dormire, mori est: Excitant eiscipuli quare vocaverunt eum Filium Dei. Si enim cretluiit
Dominum, dum turbali morte maximis votis resui'- esseFiliura Dei,quare cruciflgi faciunt? Si non cre-
-rectionem quaerunt dicentes : Domine, satvanos re- •dunt esse, quare FiUum Dei vocant? Sed credendum
•surgendo, quia perimus lurbalione tuse mortis. Ipse est, illos nequaquam Christum Deuni' esse cogno-
vero exsurgens in die resurrectionis increpat illos, visse, sed suspicari tantura pro sigriomm magnitu-
et duritiam cordis eorum, quae increpatio legitur dine, et ex suspicione et Yimoretalia dixisse. Cum
post resurrectionem nmltis modis fuisse,"sicut illud': ergo Deum illum suspicarenlur, praesentiarii ejus ti-
Exprobravit incredulilalem eomm et duritiam cordis, «tebanl, et >ad judicandos se venisse credebant.
quia his qui videranl eum resurrexisse non-credebant " Postea vero cum passibilem et egentem viderent,
(Marc. xvi), ct cum ilerttm dicit: 0 stuUi-el tardi euhi Deum esse desperabant. Hilarius iamen dieit
corde ad credendumhi oninibus qum loculi sutit pro- daemones cognovisse Christum, his vefbis :« Non
phetw. Nonne hmc oportuit Christum pati, cl ita in- voluntatis ista confessio est, sed necessitatis ex-
trare in 'gloriam suam ? (Luc. xxiv.) Nonne in his lorsio, quae cogit invitos. Velut servi fugitivi post
verbis-dicit : Quid timidi estis modicae fldei?Exsur- multum lemporis dominum -sut;m videntes, non
geiis imperavit ventis, quia diabnli superbiam stra- aliud nisi de verberihus deprecantur; sic et dsemo-
vit. Imperavit mari, quia vesaniam Judaeorum deje- nes Dominum cernenles iri terris, repente lerriti ad
cil, et facta est mogna pax, qitla sedatse sunt mentes judicandos se venisse credebanl. Prsesentia enim
apostolorum visa resurrectione. Possumus eliam per Salvatoris dsenronum sunt lormenta. i Ambrosius
navieulam generalem Ecclesiam intelligere, quse in etiam videtur huic senlentise convenire, cum dicit:
fluctibus hujus sseculi vexalur, et magnis persecu^ « Tantum eis innotnit, quantutn Deus voluit; tantuin
iionibus. Et tunc dicitur Deus dormire, cum tribu- autem voluit, quantum oportuit. Sed innoluit non
lationes suis permitlif accidere. Sed fideles orant, sicut angelis sanctis, qui ejus aeternitate, secundum
Domine, salva nos, quiaperimus. Ipse vero exsurgens quatn verbum est Dei, perfruuntur; sed sicut eis
ad auxilium, restituit pacem Ecclesiae. * /-.
r terrendis innolescendum fuit, ex quorum tyrannica
Et cum venisset Jesus trans fretum in regionem potestate fuerat liberaturus prsedestinatos ad re-
Gerasenorum. Gerasa esl" urbs Arabise irans Jorda- gnum. Innotuit ergo daemonibus non per id quod est
nem, juncla monli Galaad, quem tenuit tribus Ma- vita aeterna, Itinien qiio iliuminat pios , quibus vi-
nasse, non longe a stagno Tyberiadis, in quo porci dendo per fidem, quae in illo esl, corda mundaniui-,
prsecipitati sunt. Significat autem nationent gen- sed per quaedam temporalia suae virtutis effecta, et
tium, quam posl somnum passionts~et resurrectio- occultissimse praesenti_esigna, qttaeangelicis spirili-
nis sue gleriam missis pnedicatoribus Salvator bus, etiam malignis, poiius quam infirmitati homi-
dignatus est visitare. Unde bene Gerasa dicitur. Gc- num possunt esse perspicua. Si autem objiciatur
rasaenim, ut quidam legunt, colonumejiciens, sive ad- quod Apostoius dicil: Si enim coghovisscnt,nunquam
vena appropinquansinterpretatur, videlicetinsinuans, Deum glorim crucifixissenl (I Cor. u), respondit Beda
(jttia genttum populus, et diabolum a quo incoleba- huic objectioni. Non Ideo Judseus eum crucifigere
lur, de suo eorde repulerit, et qui erat longe, factus persuasff, quia Chrislum sive Filium Dei esse puta-
est "sicprope in sanguine Christi. vit, sed quia se morte illius non prsevidit esse dam-
Gccurrunt ei duo habentes dwmonia, de monumen- nandum. Vere enim de hoc mysterio a sseculis ab-
tts exeuntes, smvi nimis, etc. Matlhaeus duos dsemo- D I scondito dicit Apostolus, quod nemo priucipum Lup,s
jtiacos dicit fuisse, qui legionem illam da.monum smculi cognovii. Si enhn cognovissent,nunquam Dcmi-
patiebantur, quae in porcos ire permissa est. Mar- num gloriw trucifixissent (ibid.). Dicunt ergo , ".cl
cus vero et Lucas unum commemorant. Intelligas eum intelligendo eum esse Chrisfum, vel suspican-
ergo unum eorum fuisse clarioris personae, quam do : Quid nobis et tibi, Fili Dei: subaudis est coin-
illa colehat, et p *c cujus salute plurimum mune. Quasi dicat': Qui habent intra se aliquod
" regio
satagebat. Hoc volentes significare duo evangelistae, comrriune.debenlsevisitare.Sedluquarevenisadnos?
solum commemorandum judicaverunl, de quo facti Venisli lorquerenos ante tempus_.«_..«".,ete.Quseri-
hujus fama latius eflluxerat. •Vel Marcus ef Lucas tiir, quare daemonespetant intrareporcos, scilicet ex
scribentes gentibus cum vellent gentilem populum iniquitate sua, ut cum non possent hominum nocere
significare, de uno tantum daemoniaco scripserunt. corpofibus noceant rebus exteriorinus. Petunt autem
Matthseusvero duos posuit, ut non solum gentilem,, ideolicentiam aDeo,quianecrebushominumnocerp
sed etiam Judaicum populura significaret, Judaeisi - possunt, nisi permissione Dei. Deus autem pefmisit
scribens: Ulerque enimpopulttsdaemonibus deditus> in porcos intrare,ut per.damnum homines corriget^t,
erat. Alter idola colendo', altcr mandala legis trans- ei viso miraculo divinae potentia; eos sd fidem cor.-.
 i-52? . . INSELMI LAUtfUNENSlS 1528
-verlcret. Sed miseri nolunt converti, imo cceperunt A-liter cum inler tot gentes constituta sit civisas. de
rogare ut disceaercl a finihus corum; non tamen qua scriptum estj: Gloriosa dicta suniAeie, civitas
jioc ex .superbia faciebant, sed conscii fragilitatis Dei (Psal. LXXXVJ). Cum igitur popttlus Dti inter
Etise praesentia Dei se judicabant indignos, et pro- ;tot civitates habiians, etiairi una domus dicta sil
pter peccata-sua puiabant praeseriliam tanfi viri po- .domus Israel, quis dubitaverit in civilate sua hoc
tius gravare, quam juvafe. Sicut mulier-, quse pro- fecisse Dominum? Cum enim fecerit in Capliar-
.pter Heliam quem hospitata fuerat credebat Deum naum civitateXalilaese, in qua transfretaverat de
.peccata sua rememorasse,.et ideo filium suum ami- regione Gei*azenorum, et veuiens in Gabkeam dice-
.sisse. Quseinquit: Quid tnilii el tibi, vir Dei? ingres- relur venisse in civitatem suam, in quocunque op^
.ss.s es ad me ut rememorarentur iniquitates mem, ct pido esset Galllaeae,praeserlim cum Capharnaum es-
inlerficeres filium meum? (III Reg. xvit.). Mystice set metropolis, ubi offerebant paralylicum jacentem
venit Jesus in regionem Gerasenorum, quia venitin >inIecto.
mundum, in quo habitant Geraseni, id est homines Augustinus dicit essejnendaciam, quando -allquid
tam Judaei quam genliles, qui prius a daemonio in- dicitur aliter, quam -animo sentitur. Unde honio
colebaniur., alii propter idololairiam , alii propter mendax dicitur habere duplex cor. Dolus est5
B quando agitur, et aliud similatur. Justilia est habi-
iransgress_onem_legis,^ed veniente Christo, fuerunt
ejicientes colonum, id est diaboltim, etadvense ap- tus animi, reddens unicuiquequod suum est, scilicet
propinquantes ad Dominum, tuuc occarrernnt.ei per ut se vestiaf secundum mensuram, et comedat et
liberum arbitrium credendo duo daemoniaci, id est procuret se secundum mensuram. Si enim sefames
duo populi de monuraeutis, id est de operibus mor- vel-alio aliquo ullra modum facto labore .perinieret,
lui corporis. Corpora enim perijdorum sun.t quaedam homicida esset. Ilem est justum jit tantum amet
aefunctorum sepulcra, in quibus atiimse mortuce ja- proximum, quantum et se. Item est justum ulDeum
•cenl iri peccalis. Smvi nimis. Quia neque lcgibus loio affeciu animi diligat, et seipsum ei reddat.
divinis, neque bumanis a furore concupiscentiae po- Pnideniia est in mundanis rebus. Fortitudo esl ut
tevant retineri» Unde.Marcus eos calenas et cottir ne nimis adversis ffangamur. et - ne ulira modum
pedcs narrat dirupisse. prosperis tollamur. Temperantia est, rtt sciat unus-
Per Aiiam jllam nemo poterat transire. Via illa quisque se temperare per omnia» Istis qualuor vir-
Chfistus est, qui dixit: Ego sum via, veritas, et. tutibus sunt alia quatuor vitia contraria. Videns
vita \7oan, xiv). In hac via, id est in ipsa vera fide autem, etc. Paralyiictts infirmitate gravatus,nullius
Salvaloris quando adhuc erat incredulus ulerque p discretionis erat, sed Chrislus videns fidem offeren-
populus,' diabolo in se furente, recte gradientibtts, tium, peccata remisitet eutn sanavit. Quantum ej*gd
id est recie cre&ntibus ef fldem praedicantibus obT ptopfia cujusque fides apud Deum valet, ubi tan-
sistebanl. Legitur in.Mareo legionem in eis fuisse, lum valuit aliena ? Confide fili, remittuntur tibi pec-
quia genus liutnanum multis erroribus et idolorum tdta (wa.Curaturushominem Roniinus, primo pec-
cullibus erat maucipalurii. Quod ejecti ab obsessis eatorum vincula dissolvit,ut ostendereteumpropter
corporibus daemones introcunt in porcos, significat culpas dissolutionem memhrorrim' meruisse. Mira
qaod ejecti a mentibus fidclium transeunt ad alios humilitas. Filium voeat.qucrn sacerdotes non digna-
infideles immunde vivenles, et praecipitant eos in bautur tangere; aut recte ideo filium, quia dimit-
fltixum saeculi, et eos in eo inlerficiunt. Quod pa- tuntut* eipeccata.Cum ergo peccata cansa essent in-
slores fugerunt et nuntiaveruiit ea omnia quae vide- firmitalis, removet causam ut inflrmitas removea-
rant, significat quosdam primates impiorum, qui lur. ^Juinque si quidem sunt differentise causarum,
quanquam Christianam fidem vel legem fugiant, po- pro quibus in hac vita molesliis Fcorporalibus ailli-
tentiam tamen Christi slupeudo et admirando prae- gimur. Aut enim ad merita augenda propter patien-
dicant. Quod tola civitas exlt obviam, siguificat ilam jusli corporis infirmitate gravantur, ut beati
quia alii infldeles admirantttr miracula -Ghristi, et •D patres, Jobet Tobias, et innumeri martyresin utro-
tamen volunt ut trauseat a (inibus eorum, id est a que Teslamento.Aut ad custodiam virtutum pei'ce-
seipsis, ne habeat in eis mansionem. ptarum, ne superbia tentanti dispereant. Sicut apo-
CAPUT IX. slolus Paulus, cui, ne magriiludo revelationum ex--
Et ascendens in naviculam transfretavit, ct venit lolleret, datus est ei stimUlus carnis suae, qui eum
in cmtatem suam, etc. Potest nos monere, quod de colaphizet. Aut ad intelligenda eteorrigenda peccata
isto paralytico iWalthseusita narrat esse faetum in nostra/SieutMaria soror Aaronin eremo, ob verba
civitate Domini. Mafcus vero dicit non hoc in ejus temeritatis et supefbiae pereussa est .lepra. Sicut
civitate factttm esse, quae uiique Nazareth vocatur, paralylicus de quo traclamus^ quo non.nisi primo
sed potius in Capharnaum. Renjanel ergo quaeslio dimissis peccalis^potuit ab infirmitatecurari. Aut-
ititer 'Marcum efMaithaeura, quae facilijis solveretur, ad gloiiam Dei salvantis, sive per se ipsum, sive per
st Itlattliseus Kazarelh npmtnaret, nunc yero cum famulos suos, sicttt caecus natus inEvangelio, qui
poteritIpsaGaltlaEJa dici civilasChristi, quia Galilaea neque ipse peecayil, neque parenles ejus, sed ut
"erat Nazareth,'*sicul "uriiversum fegnum in tot ciyi- nianifestentur opera Dei in illo. Et.sicut Lazarus cn- -
tatibus coristitutuiri dicilurRomana civitas. Et siitti- jus iiiiIr_riito.s non fuit ad mortem, sed pro gloria
jK529 ENARRATIONES IN MATTH^UM: — CAP. IX. AZSir
Dei, ut gforiflcaretur Filius Dei per eum. Aut ad in- A nis et peccatorihus confidetitiam salutis.-prpri eal, et
choationem damiiationts stiae aeternae quae reprobo-' nc-nio legcnS canyersioneni ipsius de mlserieoK.i**
rum est proprium. Sicut Antioehus el "Herodes,,qu'i "Detdiffidat.-cum de telonario "evan'gelistan\, yidesi,.
uterque suotempore adversus Detini fepugnsuites,. Non est mirandum quod publicanus ad primam vo-
quod tormentorum suorum poenas iri gehenna per-- cem jubentis Domini terrena lucra reliqueri.,. et co-
petuo passuri essent, preesentium affilictione mise- . mitatui ejus, quem divitils' earere videbat, atlhsese-
riam cunctis osiendebant. Quibus congruit- illufl rifr. Ipse enira qui'vocabafexteriiis, vefbo-intusiri-
Prophet-_e:etduj*f.ei.cora'rii.o.tecontere eos _Jrer..xvii)._. visibiliter docebat, ut sequerelur ohediendo ijifun-
Et ecce quidam,_elc. Cum audiunt Christum ditnit- dens illius meriti, quia-si uesererelthesaurosin ter-
tere peccata, quod est solius, Dei, eum blasphemare ris, incorruptibilesthesatirosincoelis haberet,,perle-
dicebant, quia eum esse Derim non credebant. Bla- "ctamque abrenunliationis formam nobis ille dedit',
sphemare est aliquid divinae poietitiae detrahere, quia non solum lucra feliquit.et curam vectigalium,
quod videbatur eis Chrislus facere duni quod erat sed et periculum conlempslt, quod evenire poteral a
Dei oflicium, usurpabat. Unde apertius ab eis in principibus s_eculi, qut vecligalium rationes inordi-
Marco dicitur-.Quispolesldimitterepeccalanisisolus-. nalas, et ahsque ratione reliquerit,'nimia'm babens
Deus (Marc. u)?-\.erum dieebant, quianemo nisi so- H eupiditatem sequendi Dominum. Sed revertamtir ad
ljts Deus hoc potest, sed errant dumfChrislum Deum lifteram. Vidit hominem sedenteni, etc, Id est huma-
esse negant. Et cum vidisset Jesus; etc. Quia dubila- nis lucris inhiantem,' in telonio, id est in dofiio, tibi
bant eum esseDeura, seDeum evidenti signo osten- scilicet vectigalia coj.gregabantur, id est' publici
dit, dum eorum cogitationes aper_t,„quasi eisdice- fedditus comporlabantur. Erat eiiim iste telpna-
ret: Polentia, qua.vestras.cogitationes intueor, pos- rius dictus a Grseco, quod est lelon, id est vecligai.'
sum et delicla dimiltere. Quid est faciliuVdicere:di- Et factumest, etc. Hic Malihseus non expressif,
mittunluriibi peccaia tua,an dicere, surge et ambuia? in cujus domo discubuif, iiisi Marcus et Lucas, qiti
Btrumqueaeque facile est miht.quia ea potentiaqua boc convivium similiter narrant, dicentes in domo
sano.etiam peccata dimilto. Vt faciatis aniem, eic. Levi eum discubuisse. Cum ergo dicit iri doma %
Facit carnale signum, ut probetur spirituale. Hsec lius, exprimit illum de quo loquebatur superius."
verba possunt esse Christi vel Evangelistse, quasi Noiandum quia discubuit- euni publicanis et pecca-
Evangelista dieeret: Ipsi dubitabaut eum posse di-- toribus. Bnius quippe publieani conversio, multis
mittere peccata, sed'utsciatis, quod Filius hominis luit exeniplum poenitentiae et indulgentise. Qui.enim
habet poiestatem,. ait paralytico, ei& 8i autem di- p cum Jesu el discipuUs ejtis discurabeharit, jatn pti-<
calur Christum pronunliasse haec verba, ita legitur. - biieani, et peccatores esse desierant, nec sliripecca--
Vos dubitatis me posse dimitlere peccata sed ut tis esse et perseverare deeernererit, ei qui sirie pi?c-
sciatis, quiaFilius hominis, idest ego, potest. Tunc cato est convesci auderent, nec forsitan Deus cum
ait paraiytico : Actus rei est, consequens iflius ora-*- eis. Publicani vocantur, qtti puhlicis sceleribujs-fce--
tionis, quse imperfecla est. Iste paralyljcus gerit per- dantur,.vei publicis Begotiis implicantur, quse sine
sonam baplizatfti-um sub aliena fide quorutn anima "peccato aul vix 'aut nunquam tractari possunt. Et
dissoluta est in peccatis, el jacet in lecto corporis, pulchTum fuit pi-aesagium, qttia qui apostoliis et do--
hoc est-voluptalibus.ejus. Offerentes sunt doctores clor gentium futtirus erat in prima sua conversione,
E'cclesise,_quirogant-pro infirmo in peecatis, cui di- peccantium gregem post se trahit ad saltttem, oflj-^"
mittit peccata, et dicit iSurge, a vittts. el tblle gra- ciuthque evangeljzandi, quod proficieiite merilo vii'-
batum, id est carnem "per frena' continentiae corre- tutum dxpleturus erat^a prHnisjam fldetsuse inci-
ctam rege,.ut-anima corpori dominetur, quse prius pif rudimentjs-uif jam proficeret- exemplo, qui profi-
terviebat ei,.el ab eoregebatur..fi vadein domum: eefe' debebat et verbo. Et notandum est, quia se-
iuatn, id est ad paradisumr redi. FtrfeH.es autem eundum quod Lucas dicit, Matthaeus Christo mar
turbm, limuerunt: et glorificavcrunt Deum,.quia, elc. D gnum convivium in domo suaparasse, "congruata
Quia converso peccatpre ad fldenj, universa Eeclesia, beneficiis ccelestibus vicem repetens, ut illi.Gommo-,
* ! daretsua
laelatur. temporalia, a. quo exspectabat pefpettta
Et cum transiret Uide,.vidil hominem sedtntem in bona. Sequituf :
lelonio, etc-.Hinc potestpercipi.hsec miracula ante Et videntes Pkarismi dixerunl discipulis ejus, qua-
"sermonemDomini.in monte' ftiisse factaxum inler-- re cuin public.anis et peccatori]>us~manduculmagister
ea conversionem suam referat-Uvangelisla. Nota,_ vesler? Duplici errore tenenlur Pharisaei,: Cum ma^
quia Matthaeus binominis efat, Vocabatur enim gistro', veritatis de susceptione peccatorum detra-"
Matthseus et Levi. Marcus autem et Lucas eum vo- "hant, arbitrantes seesse jiistos,' qui a; justitialorige
cant Levi,"ut caveant quasi pudori evangelislae,. ne erant, et eos cijminantur injustos^ quKreslpisfcendo
vocando eum usitato nomine.de pristina conyersar- a peccatis iionparum jusiiii.e'appropiriquabanl. Er^
tione euhvnoiabilem facerent palam. Porro ipse raljantergo PhaiJsaei, quinec aliena nec sua nove-'
SlaltliseuSj-quasi accusator sui ipsius^Vulgari no- fant cofda, sed Deus qttbnovjt occulta cofdis^ eos.
"Biine-seappellat, ef in catalogoapostolorum se etiajn quos jam pcenitentes susceperat; ampliits in fida
%m..Iiieamiin.eognom.nat,qualerius perhoc publica - confortal, erillos quos adhuc' superbos lolefat et
 - 1552
4531 ANSELMI LAUDUNENSIS
impio3, ad humiiitatis ac pietatis gratiam provocat. ^lectat. Cujus considerata poenitentia aliipeccatores
Nam Jesus audiens et pravas eprum cogitationes at- converluntur, et eodem convivio refleiunlur. Tunc
tendens ait; accesserunt, etc. Alii evangelislse satis evidenter
Non est opus valenlibys medico, sed male habenli- ostendunt, nott solos discipulos Joannis, sed etiain
bus. Tangit hic Scribas et Pharisseos, qui justos Pharisseos hanc quaestionem fecisse. Cum enim de
putantes se, consortia aliorumdeclinabant. Seipsum convivio peccatorum et participalione eis respondis-
vero medicum dicit, qui mirp medicandi genere sel, de comestione aggrediuntur eum, quajrentes :
propter iniquitates nostras vulneralus est, ut vulnus Quare discipuli tui quasi comestioni vacantes nop
peccatorum nostrorum sanaret: sanos quidem ap,- jejunant? Cui objectiani respondet:
pellahs eps, qui suam yolentes staluere justitiamju- Nunquid possunt filii sponsi jejunare? etc Spon,^
slitiae Dei non sunt "subjecti. Male habentes vocat sum vocat se ipsuni, qui est sponsus Ecclesjae. Fi-
eos, qui suae fragilitatis. conscientia devicti, nec per lios sponsi apostolos nominat, quos ipse in fide ge-
legem videntes se justifieari, pcenjtendo submittunt nuerat. Discipuli Joannls habebant Jejunare ad do-
se gratiae. mandam carnem, ne spirilui rebellaret. Discipuli au-
Euntes autem, discite quid est, misericordiam volo, tem Christi non habebant opus jejunio, quia prae-
et twn sacrificium. Pharisseis 'de falsa justiiia tumi- sentia Christi sponsi, illam fortitudinem dahat ad
d:s, dat consilium" correctionis. Faciebanl saepe sa- carnem comprimendam, et etiam majorem, quam
crificia in templo, ut justi apparerent coram populo, illi haberent per jejunium. Propterea paulatim nu-
sed non exercebant opera misericordiae, ubi com- triendi erant, non austeritate prseceptorum gra-
probatur vera jtistitia. Si enim, vere justi essent, vandi, ad tempus confirmationis habendae per Spiri-
peccatorjbus condescenderent, et de salute illorum, tum sanclum.
sicut de sua laborarent, quasi dical: Vos seslimatis Etnotandum est, quod sunt duo genera jejunii:
vos esse justos, sed .euntes ad prophetas, discite, unum tristttiae propter peccata ;i aliud gaudii ex ni-
quid est vera. justitia, discite quod ait Dominqs per mia contemplatione, quando in solo.bono setei*no
Prophetam^ Ait enim : Misericordiam voto, et noji conlemplando delectatur animus, obliviscilur esiim^
sacrificium, tameri non despicit Deus sacrilicium, Jejunium tristitiae nonjiossunt habere, quia non de-r
sed sacrificium sine misericordia.. bent dolere, quandiu cum eis cst sponsus. Jejunium
Non enim veni vocare justos, sed peccalores, Hic gaudii non possunt habere, quia adhuc carnales
est duplex intellectus, quasi dicat : Ideo frequento sunt, nec coelestibus adhuc inhiant, nec contempla-.
peecatores, ul ad poeniteiitiam invitem. [] tioni coelesljum vacant, donec sponsus subtractus
Non enhn veni in mundunt vocare justos, subaudi sit ab eis ascendens in coelum,et tunc coelestia de-
ad pmnilenliam, quod dicit Lucas, sed peccaiores. Qui siderent.et eis inhient Paraclelo promisso conforlati,
enijn, justus est, ut Natbanael, cui teslimonium Jejunium tristilise habuerunt, non tamen pro pecca-
perhihuitChristus, vel Joannes Baptista, non eratad tis in passione Chi.isli, ila qu.Od Jacobus frater Dor
ptenitentiam invitandus. Vel aliter : Non enim veni mini vovit se non comesturum, donec videretFilium
vocare falsos justos, qui erant de justitia sua glo- hominis resurrexisse a mortuis. Jejunium gaudii
riantes, sicut Pharisaeos, qui ignorantes Dei pjsli - post Pentecosten, quando scihcel intenli co.lcslihus
..liam, et suam volentes statuerej justitiae Dei non fuerunt..
sunt subjecti. Sed illos, qui se peccatores reco,- JVemoaulem, etc. Oslendit quia jejtjnium gaudii.
guoscunt, et gratiae Dei colla submittunt. Quandiu non erat eis imponendum, quia pars est inseparabi-
enim justi in oculis suis erunt sapientes, ad fidera lis novas vitae. Nova vita est, scilicel coelestihus in-
converti non poterunt, sed, postquam sua peccata tendere,et temporalibus abstinere. Apostoli vero, qui
recognoscunt, ipsi idem peccatores, non justi ad fi- carnales erant, Chri.stum in regno saeculari domina,-
dpm voctri poterunt. turum credebanl. Unde Joannes et Jacobus per ma-
MVSTICE.Matlhaeus signjficat hominem terrenis ^ frem suam a Domino petierunt, ut unus ad dexte^.
lucris inhiantem, et sedentem in telonio, id est, se« ram, alter ad sinistram sederet, et ideo ad coelestia
dulum in ssecularibus negotiis. Quem videt Jesus, noninhiabant,"sed terrena postposuerant, quia Do-
dum eum oculo misericordiae respicit, etbonae con- minus prseceperat, tamen nojjdum scientes erant
versationis voluntatem imprimit, et ait illi, vel per quod prajmium. reciperent. Unde etiam Petrus a Do-
praedicationcm,' vel per Scripturaeadmonitionem, vel mino qusesivit : Nos reliquimus omnia (Malth,,
per internanj inspirationem: Sequere me, id est xix), etc, el ideo adhuc veslimentum vetu.s erant.
postposilis ,saecuUcupiditatibus, imitare me. At ille Sunt ergo noyum vestimentum efficiendi visa pas-
surgeps a vitits, sequitur eum, viam veritatis, qui siotte etresurrectioneetascensione,et Spiritus sancti
merito dicitur Levi vel Malthaeus, Levi en.m as- confirmatione, non novus pannus assuendus est ve-
iumptus, Mallhseus donatns interpretalur^Tune enim ten. Naro, qui ponit novum pannutn in veteri, tollit
pcgsiitens a massa perdUorum assumitur, et gralia plenitudinem novi vestimenti a yet.eri vestimento,
Dei Eeclesia. donatur. .Et tunc peccator Deo con- sed non dat novsevitse pleriitudinem homini, sed au-
vivjunj in 4omo sua praeparat, quajtdo Deum in pep- fert ut non habeat quis parlem. Sieut qui vult jeju-
tore suo bonorum op?rum spirituali convi-.io de- nare ;. cibis vult ponere novam vitam in homir.e
 UZZ ENARRATIGNES IN MATTHJEUM. — CAP. IX. 1374
adhucvelerr, quasi dicat :-N6va vita-illa nonpotest; l'Nota quod itlia Jairi duodecennis"eral, ut refcrt
-dari.per partes,sed prlus animidntentio adalta sub- Lucas.
ievanda est, et -tunc gravia onera possunt imponi. At Jesus, etc.-Hic praetermillit quaedamMatlh_eus,
Qm enim aliquod gravepondus illius vitae vult veteri quae referuntur ab aliis duobus. Referunt eniin quod
imponere, pejorseissurafit, quiabomo.inde-deterio- ait Jesus: Quisme teligit ? Negantibus aulem omnibus
talur, et lolum bonum postponit. < dixit P-eirus, et quicum illo erant: Prmceptor, tUrbm
Tollit enim, etc. Ideo rudis pannus, idest novus, le comprimnnt et affligunt, etdicis, Quis me leligit ?Et
non debet potti in vestimento veteri quia tolUt-ssepe dixitJesus : Tetigit tne aliquis, nanielego hovi virlu-
^avestimento plenitudinem ejus, id est perfectionem-, lem de me exisse. Videns antem mulier auia non td-
et tunc fit pejor seissura. Grave enim onus- rudi in- tuit, tremens -venit, et procidit anle pedes ejus, et oi>
|uiictum,iIJudboiiiquodpriuseiiuerat, saepedesiruit, quam causam teligit eum indicavit coram omni popu-
quod etiam nostris temporibus contingere videmus. 16,et quemadmodum confeslhn sanata est. (Luc. vm.)
Duni enim clericis conlineiilia carnalis imponiturj Poslea factum est quod narrat Mattliseus.
ahlato conjugio, quod pejus est-, per foniicationesN At Jesus, conjversus,etc.Quod autem ait, et salva
evagantur. 5 facia est ex illaliora, ex qua Jesus conversus est ad
Neque novutn vinum. Quod est austtriias n,ov_t'vi- eani, intelligendum est ex ea hora, ex qua vesti-
tae, in utres veteres, qui sunt apostoli, qui quamvis mentum teligit, ,non ex illa hora ex qua Jesus con-
omnia quse possidebant postposuerant, tamen adhuc versus est. Cu.in enim Jesus convertit, se ad illam,
novi non erant, sed vet.eres,. id est carnales. Si ergo jam salva fapta.erat, qupd et alii evangeljstae mani-
sseviora. mandata eis traderenlur, rumperentur, et feste ostendunt, et ex veibis Jesupotest perpendi,
Cptam doctrinam effunderent. Sed postquam su,- ubi ail : Fides lua te salvam fecit, non dicit,. te saln
scepto Spiritu sanclo novi, id est apli ad austeri- vam faciat, sed te salvam fecit..Revertatnur ad alle-
tatero novse vitae suscipiendam efficientur, lutic no- goriam, quia litte; a satis plana est. Princeps itaque
vum vinum, id est mustum, npvis utribus secrete Synagogse nullus melius quam ipse Moyses intelligi-
cominilteturi tyr, nnde bene Jairus, Id est illuminans sive illumi-
na.us.vocatur, quia quo accipit verba vitae dare no*
MoiiALiTAS: Gregorius. Ergo doclori cavendum
bis, et per hoc cseieros illuminat, et ipse. a Spiritu
est, .simplicium et carnalium humeris gravia impo- sancto, quo vitalia monita scribere et docere possif,
nat, cum ririlae sint diversse similitudines ad idem, illuminatur, quia juxta Evangelium Lueae videns Je-
tamen differuntvinumnovum, et vestimentum. Yino (_,sum, procidit ad pedes ejus,.quia.prsevidens in spw
intus reficimur, veste foris tegimur. Yeslisergo sunt ritu, in earne. veniurutn Domimun,.humili corde se.
opera bonatjuae foris agimus, quibus eoram homi- ejus potenliae subdidjt, quem ila circa finem saeculj
nibus lucemus. Viuum, fervor fidei et pielatis et homineni incaniaudum esse cognovit, ut ante tem-
charitatis quo in ebnspectu Dei, novitate sensus in^ pora ae.ernu_mnon dubitaret. Si enim caput Chrisli
tus reformemur. Hwc ilbo loquenle, etc. Matthseus Deus est, pedes ejtts qtiod apertius quam assumpla
archisynagogum narrat Domino nuntiasse, filiam humanitas, qua terrara nostrae m.ortalitalis teligit^c-
suam omnino-deHinctam esse. AUi vero duo evan- eipiendi sunt ? Et pj-ocidere ante pedes Jpsu archi-.
gdistse morti proximani, tiondura tamen mortuam synagogum, est legislatorem cum lota progenie Pa-
usque adeo- ut- dicant postea- venisse nunlios, qui trum mediatoremDei et homintim longe sibi dignita?
mortuam esse nuntiareni, et ob hoc jam non debere tis gloria praeferendum cognoscere, el conflteri crira,
vexari magistrum-. Intelligendum est ergo Jaifum Apostolo, quia quod infirmum est Dei, fortius esl ho-i
arehisynagogum, cum a"dBominum venisset, dubi- minibus (I Cor. I). F.ilia,ergo archisynagogi est ipsa.
tare de filia utrum adhuc viveret-, aut jam mortua Syriagoga, quae sola legali institutiojie composita ftte-
esset, et ideo utrumque postulasse dicendo : Filia rat, quasi unica (ilia Moysi, et hoc velut duodecL- -
mea in extremis est vitm, vehi, impone manum super Dmoaetatis anno, quoe tempore propinquante pubcr-
tam uisaiva sit, veldefunclaestfiliumea,sed veni, tatismoriebatyr, quia nobiliter a prophetis educata,
et impone manum et vivet. Cnm ergo- ulrumque- postquam ad" intelligibiles, annos pervenerat, post-
Jairus Uixisset, Matthseus causa brevit-atis, respi- quam spiritualem sobolenj Deo generaredebebater-
ciens -ad rei effectum dicit defunciam , unam- forum languore consternata est, spiritalis vitse vias
partem lantummodo assumens dubitalionis; alii ingredi desperabilitercbnlempsit, et nisi a Christo
vero partem al.teram assumpserunl. Littera satis suscitaretuf, horrendam corruisset in mortem. Ad
patet. _ i
puellam pergens «anandam Dominus, a turba com-
Et ecce mulier qum sanguinis ftu»um palieba-_ primitur, qttia genti Judaese salutaria monita prae-
tur, etc. Dum tendit ad puellam resuscit.andam, in bens, quibus eoruna conscienliam_a vitiis erjgeretj,
ttirba accessit ad eum mulier, fluxum sanguinis noxia carnalium-populorum est gravalus consuetu-
per duodecim anuos paliens, quse ut alii evangelistse dine; Et ecce mulier quw sanguinis ftuxum pflliebatur
refefunt medicis erogaverat omnem sitbstantiam dtiodecim anniSj Mulier sanguine fluens,:sed a Do.-
suam ; .nec ab ullo poterat" curari, qum letigit mino eurata, est. Ecclesia.;de -gentibus congregata,
Smbriam vestimentj ejus, et sanata est (Luc. .nt). quse iiigeiiii-delectationum carnalium fluxti fKjSlufa
155& ANSELMI LAUDUNENSIS" -TSSfi
atque a ccetu fidelium jam fuerat conseparata.' Sed A fine saeculi recedunt, quarido synagoga fidem -CbrK
cum verbum Christi Judseam salvare decerneret, illa «tirecipiet, et persuasionibus illorum- amplius non
paratam et promissam aliis salutem spe certa -prseri- acquiescit, ettunc Christus tenebil raanum, quia per
puit. Notandum quod archisynagogifiliasit duodecen- operationes illorum mundabit et suscitabit eam,et
nis, et mulier haec ab annis duodecim sanguine tunc exibit inde fama per mundum, et multi per eos
fluxit, hoc est eodem. quo haec nata fuit, tempore, convertentur. Nola quod dicit, puella dormit, quia
illa ccepit infirmari. Una enim pene, eaderaque sae- qui peccant in praesenti, nondum mortui sunt, sed
culi hujusaetate, et Synagoga patriarchis coepit nasci, dormiunt, quia adhuc per poenitentiam suscitari
et gentium exterarum natio per orbem idololatriae sa- possunl. Similiter ad liiteram, dormit puella quan-
nie foedari. Nam et in fluxu sanguinis bifariam recte tum ad Christum, quia sic est ei facile morluum
potestintelligi,hoc est, sub idololatriae pollutione, et resuscitare, sicut alicui dormientem excitare. Tenet
super his quae carnis. et sanguinis delectationegerun- manum puellse et suscitat eam, quia nisi prius fue-
tur. Ergo quandiu Synagoga viguit,Eeclesia laboravit, rint mundalae manus Judseoi'um, quae sanguine
defectus Ulius est virtus istius. Illorum delicto salus plense sunt, resuscilari non poterunt. Juxta MORA-
factaest gentibus. Quse juxtaLucseevangeliumeroga- LITATEM, tres mortui a Domino resuscitati, tria ge-
veratomnem substantiam medicis, nec ab ullopoterat " nera mortuorum significant iin peccato. Qui enim
curari.Medicosintellige falsos theologos sive philoso - -peccant, alius in cogitatione, non perducendo ad
phos, legumque doctores ssecularium. Sedhaecubi po- actum, qui per filiam istam in domo ista morluam
pulum Judaeorum ssgrotasse, verumque de coeloco- significatur, qui secreta poenitentia potest delere
^novit adesse medicum, coepit et ipsa languoris sui peccata. Unde pauci arhitri in resuscitalione puellse
sperare pariter et quaerere medicum. Quare accessit sunt adhibili, quibus vehementer ut nemini id ma-
retro, et tetigit flmbriam vesllmenti cjus, dicebat nifestarent prsecipit. Alius pervenit usque ad opera-
enim inlra se :, Si teligero fimbriam vestimenti ejus, tionem peccati, et tunc non lanlum in domp mor -
salva ero. Haecmulier sanguine fluens, non in domo, tuus est, sed jam quasi exlra portam effertur, qtti
non in urbe accessit ad Dominum, ut sanguinis vi- per filium viduse significatur; et quia puMica noxa
tium curaretur. Accedit, et tangit Dominum Eccle- publico eget remedio, in conspectu populi filius vi-
sia, cutn ei per fldei veritatem virlutemque appro- duae resuscitalur. Alius in consuetudine-jam positus
pinquat.Accedit autem retro, juxta hoc quod ipse est, qui per Lazarum ititelligitur. In eisdem etiam
ait: Si quis mihi minislrat, mesequatur (Joan. n); leviores alise aliis pcenitcntise pro qualitate -criminis
et alibi prsecipltur : Post Dominum~Deumluum am- „ notaniur. Facili enira voce suscitat puellam cum di-.
bulabis, quia praesentem Dominum in carne non vi- cit: Puella, surge.ln resuscitatione vero juvenis
dens, peractis jam sacrameniis illius incarnationis, uiilur-pluribus verbis, Uicens : Tibidico, surge. Su-
ad fidei et agnitionis ejus gratiam pervenil. Sicque per Lazarum vero lacrymalus est, infremuit spi-
dutn participatione sacramenlorum ejus salvari a ritu, magna voceelamavit: Lazare, veniforas. Sic
peccatis meruit, quasi lactu vestimentorum ejus, ergo potest notari, quod alii difficilius, alii-levius a
sui sanguinis fluxus, id est imntundse cogitationis raorle peccatorum suscitanlur.
prirhordium, ex quo nascitur omne peccalum, ces- MORALITAS. Ergo puella mortua in domo, est
savit. Yestimentuin dicitur mysterium Incarnaiionis anima mortua in eogitatione. Tibicines, adulalores
Chtisli, qua divinitas vestila est. Fimbrise vesti- qui fovent mortuam. Turba murmuraiilium, est
menti suut verba de incarnatlone Jesu dependeritia. turba instantium cogitationuro. Ejecta turba fan-
Gentilis vero populus tangit fimbriam vesiimenti tasmatum, resuscitat animam, tamen cum paueis
Christi, quia cum Christum in carne |non vidisset, arbitris, id est non per, publicam pocnitentiam, sed
verba tanien ejus incaruationis recepit. At Jesus per privatam, prsesenle ministfo Eeclesiae.
conversus et videns eam, dixit, etc Non dedigriatur . Et transeunte inde Jesu, etc.Hsec de duobus cajcis
Dominus intueri sperantes in se, sed orones qui sal- D et muto daemoniaco, solus Matlhseus ponit. Hli enim
vari mereniur, suo inluitu dignos judicat ac misera- duo caeci, de quibus alii narrant, non sunt isti, nam
ratione, dicens : Confide, filia, ideo dico filia, quia et Matthaeus de eisdem ait in sequenti. Unde potest
fides tua te saivam fecit. Non dixit, salvam factura percipi, qusedam facta esse consimilia, cum idem
est, sed jam salvam fecit in eo quod credidit, Con- evangelisla_ aliquando utraque commemoret. Nota
versa Ecclesia genttum venit ad filiam archisyna- igitur, ut si aliquando singula talia apudsingulos
gogj resuscitandam, quia, cum intraverit plenitudo inveneris, alque in eis contrarium, quod non posset
genftum? tandem in flne saeculi Israel salvabitur. solvi, occurrat, dices, Shoc non esse faclum idera
Domus principis est Judsea, in qua jacet synagoga cum facto relato ab alio evangelista, sed diversum.
filia Mbysi et Patriarcharum mprtua. Et cum venis- Jesu recedente de domo principis praedicti, seculi
set Jesus, etc. Tibicines, pravi doctores, qui Judseos sunt eum duo cmci clamantes et dicentes : Miserere
nohjdocent, nisi figuras, quse sunt lugutae carmen, nosiri, Domine, fili David. Duo cseci duo populi
id est deleciaiio ducens ad luclum et ad .morlem. suut, quia qui Iumen aetemitatis in primo parente
Turha tumultuans, sunt iUi qui adversus doctrinam amiserunt, recte caeci vocati sunt. Quia ergo in dt-
Clmsli vecalcitraveruiit^et murmnraverunt. Isti iu vinitate non est mutabjlitas, attjue hoc tpsum frans-
 1557 ENARRATIONES IN MATTRflSUM.-— CAP. X. 1558
ire mutare est, profecto isle transitus Doniini, ex .*_.dicitur evangelista miracula scripsisse, quse fue-
carne est, non ex divinitate. Per divinilatem enim runt ante j.ermonem in monte," a sanatione socrus
semper astare est, quia ubique praesens est. Huic Petri, quse oninia conttnuavit provide, vel per
ergo Deo incarnato proclamant cseci el dicunt: Mi- consimile, modo redit ad alia, quae facta sunt post
serere noslri, fili David, quasi clicant: Per gratiam sermonem.
incarnationis redde lumen nobis csecis. Filjus enim - Videns autem
lurbas, etc. Yult habere eoadjulo-
David dictus est seeundum carnem. _res in praedicatione, et ideo quos elegerat, mittit ad
Ctim auiem venissel domum, accesserunt ad eum praedicandum; et quare-hoc? Praemiltit, quia roiser-
cmci, et dixit ad cos : Credilis quia hoc possum fa- tus est hominum qui vexali erant per varios erro-
cere vobis? Dicunl ei: Vtique, Domine. ,Tunc Domi- res, et erant jacentes, id est torpentes, et npn eni-
nus fide eorum cognita, teligit oculos eorum el aperli tentes surgere, et cum haberent pastores erant
sunt. MYSTICEdomus iUa.in qua illuminati,sunt quasi non habentes pastores. Messis dicuntur lio-
cseci, Ecclesia est, in qua per fidem, lumen visionis mines, qui possunt meti a praedicatoribus; si non
Dei percipimus, quod per peccatum prirai parentis OEanes, saltem pars de massa et de colleclione per-
amisimus. Quod autem Dominus caecos interrogat, ditorum separari possunt, ut grana excussa a paleis,
non utique ignorabat, quid vel quantum ipsi crede-- " postea in horreis reponanlur..
renl; sed ad hoc interrogat, ut fides nostra orando Rogate ergo Dominum messts, etc Quasi, dicat:
remuneratior inveniatur, ut quae ille paratus est Yidelis quod homines habiles sunt ad ;converten-
concedere per gratiam prsevenienlem, nps quaera- <Jum. Rogale ergo Dominum, ut mitlat operarios in
mus per liberi arbitrii voluntatem : et illis illumi- messem suam. Rogaridus est enim Dominus, ut ex
natis, comminatus est Jesus ne notificarent, ipsi ta- misericordia sua per inspirationem internam, vel
men per totam terram diffamaverunt. Dominus, li- per minlstros suos mittat praedicatores in Ecclesiam
cet eos sicut res erat esse notificaturos cognoseeret, suam. Non enim praedicatores veniunt ad prsedican-
propter humilitatem tamen fugiens jactantiam glo- duan, nisi mittantur. Et bene dicit, mittat, homines,
riie, hoc prsecepit. IUi vero propter memorise glo- epim quiescere volentes, ad prsedicationem quasi.ire
riam non possuut beneficium facere. Egressis autem coguntur, dum Deus inspirat, vel a superioribus
illis, ecce obiulerunl ei iwminem mulum, dmmonium mittuntur.
habenlem. Et dmtnone ejeclo, locutus est mutus. Qui CAPUT X.
oblulerunt bonrinem istum, nulli melius quam san- Et convocatts, etc Cum discipulos ad praedicalio-
cti praedicatores intelliguntur, qui genus humanum ,n nem miltit, dat potestalem miracula faciendi, ut
non in uno loco, sed in una fide> conspectibus Dei, praedicationem suam sequentibus signis possent con-
non tantum corpore, sed anima sanandum pfaesenr firmare. Duudeclm nomina apostolornm ponit in
tant. Sieut enim in Uuobus caecis significatus est catalogo suo, ne pseudoapostoli se de numero apo-
pterque populus, Judseorum el gentium, ita in ho- stolorum praesumerent gloriari. Numerus apostolo-
mine muto et daemoniaco significatum est generali- rum non vacat a mysferio. T_uodeiiarius enim, qui
ter omne genus humanum, quod quasi mutum ad conficitur ex ternario et quaternario,- designat eos
confessionem \erse fldei, nec os aperiebat in laudem per quatuor mundi climata fidem sancla.' Trinitatis
Dei crealoris ,sui, et dsemonium habebat, dum pro esse prsedicaturos. Iste numerus per mullas figuras
Deo falsa figmenta colebat, sed veniente Domino in in Veteri Testamento j.rsefiguralus est :,Per duode-
carne, ejectus est daemon, et loculus est mulus, et cim filios Jacok Per dupdecim principes ftlioruni
miranlur iurbse dicenles : Nunquam apparuit sic in Israel. Per duodecim fontes invenlos in Helim, qui
Jsrael, id est nunquam est visum hoc in Israel: ap- locus est in deserto. Per duodeeiin lajiides in ratioy
paruit, impersonabter potest legi. Turbse mirantur, nali Aaron. Per duodecim panes propositionis. Per
sed Pharissei iniqui calumniantur, dicenles, hoc duodecim exploratores a Moyse missos. Per duode-
eum facere in principe daemoniorum. In turba quae p cim lapides sublatos a Jordane, unde factum est al-
confitetur et miratur, nationum fides exprimitur. tafe. Per _duodecim boves qui sustinebant mare
Pharisaei aulem, quia virtutem negare non poterant, aeneum.'Per duodecim stellas quaft ppnebantur in
opera calumniantur, sed per suam calumniam Ju- corona alicujus spons^. In noyo etiam Testamentp
dseorum usque hodie demonstrant infidelitatem.- designaritur per duodecim fundamenla Jerusalenj
. El circuibat Jesus civilales omnes et caslella, do- quae-vidit.Joannes, et per duodecim portas.
ceiisin synagogis eorum, etc. Notandum quod sequa- i Simon qui dicitur Petrus, etc. ,Hoc dicit ad difie^
liter ju villis, et castellis, et urbibus, id-est parvis reriliam alterius Simonis qui dicitur Chananaeus.
et magnis, absque discretione personarum praedi- . RABAKUS : Quamvis hoc loco dieat Marcus, irapo-
caverit EvangeUum, non attendens potentiam nobi- suit Simoni nomen Petrus, sciendum.est, quia non
lium, sed salutem credentium, et post prsedicatio- nunc priinum Simoni datum est hoc nomen Petrus_,
nem curabat omnem inftrmitatem eorum, ut uui- verum longe ante, cum a frati'e Andrea ad se ad-
bus • sermo non suaserat, operum magnitudo sua- ducius esset. Intuitus eum Jesus, dis.it: .Tu es Si-
deret. Languorem' vocat diuturnam inflrmitatem, monfilius Johanna, qui vocaberis Cephas, quodpnter-
et omnem infirmltatem, Jeves morbos. Huc usque pretatur Petrus (Joan. i). Sed curiiMar.cus volens no-
 133«. . . ANSELMI LAUDUNENSIS ' 15*0
mina duodecijft apostolorum enumerare, necesse. A lampadis. Orariis enim praedicafor, agnilionem et
haberet Petrum dicere, breviter intitnare curavit, claritatem mentis ore debefeonfileri", ut lainpadem
quia non hoc ante vocaretur, sed ita eum Dominus 'quam habet in mente, habeat etiam in ore. Nec mi-
cognominavit, non tunc, sed quando Joannes ipsa nus sit, Bartholomaeus, qui interprelatur filius su-
verba Doraini posuit. Idem Graecesive Latine signt- spendentis aquas, qui evidenter filium Dei sonat,
ficat Petrus, qui Syriace Cephas, et in utraque lin- quod prsedicatoriini suorum mentes, ad coelestia
'gua nomen hoe a Petra derivatum esse, haud du- contempjanda, crigit et suspendit, ut quo celsa libe-
bitini, quin illa de quaPaulusait: Pvtra aulemerat rius personat, eo terrenorura corda veracius, dictpr
Christvs (I Cor. x). Jacobus Zcbedmi. Ad differen- rum suorum gutlis inebriet. Debei esse etiam
liam alterius Jacobi ponlt, qui dicilur Alphaei. Et Thomas, qai inferprctatur geminus vel abyssus.
Joannes frater ejus. His imposuit ut refert Marcus, Piima inferpretalio ad propriam ejus personam per-.
"Christus nomen Roanarges, quod est filius tonitrui linet, qur geminus, id est dubius in res.tirrectione
(Marc. iu). Apte filii tonitrui suntcognoniinati,quo- fuit. Secunda vero omni prsedicatori convenit, qui
rtim unus coelestibus vocem intonans, iliam theolo- altitudinem mysteiiorum Dei novit.. Mattbseus etiam
-gicam,'q'uam nemo prius edere noverat, euiisit: jfri debet esse, id est donatus vel assumptus, donatus
principio erat Verbum, et Verbum erat ay;u Peutn, gratia Dei, assumptus de massa perdilorum. Tha-.
et Dtus erut Verbum (Joan. i), etc. daeuscorculus iiilerpi*eialur, quagi cor colens, quia.
Jacobus Alphmi et Thadwus. JacobumAlphtei cum omuis prsedicator culior cordis, non corporis debefc
additamento posuit. ad differentiam Jacobi Zebedaei. "esse. Debet esse Chanansens, id est zetotes, id est
Ipse cst qui in-Evangeliis nominalur, frater Domini, Dei mmuiator. Gonvenil etiam ut sit Judas, id est
et in epistola ad Galalas. Quia Maria uxor Alphsei, cpnfessor, et scariotes, id est memor Dominicse
soror fuit Mariae, matris Domini, quam et Mariam passionis._Scari(jtes enim memoria morits interpre--
Cleophae Joannes evangelista x.ognominat: fortasse tatur
ideo, quia Alphaeus eliam Cleophas dictus est, vel Rabanus: Judas aufem Scariotes aut-a vico in quo.
ipsa Maiia, defuncto Alpbseo post natum Jacobuni, natus est aut ex trtbu Issacha**pra^sagium susedam-
jiupsit Cleophse.Quod vero Jacobus metito filius nationis vocabulum sumpsit. Isachar quippe qui.
Alphaei, id est doclus, sit cognominatus, ipsi teslan- dicitur merces, pretiumproditionisjnsinual. Scarioth
lur apostoli, qui euni post passionem Dcmini, sia- autem, quod memoria mortis interpretalur, arguit-
tim in Jerusalem ofdinaverunt episcopum. Thadseus eum non repenle persuasum, sed meditaiuiri diutitis,
autem ipse est, quem Lucas et in evangelio suo, et Q < Dominicsetiaditionis patrasseflagitium.
jn Actibus apostolorum Judam Jacobi nominat. Erat In viam genlium ne abieritis, etc. Bis misit Domi-_
esini frater Jaeobi fratris Domini, ut ipse in epistola nus apostolos suos ad praedicandum. Hic videlicet ad
sua scribit, unde eliam frater Domini ipse vocaba- Judseos, quibus debuit prius offerri praedicatio, quia
tur, testantibus civibus ipsius de virlulibus ejus, eis facta erat promissio, ut cura illi repudiaient eam,
stupentes aiebant: Nonne isle est filius Marim, fia- apostoli se ad gentes transferrent. Secundo ad gen-.
ler Jacobi, et Joseph, et Judm et Simonis ? lste idem tes, ubj dictum est: Ite prmdicate Evangelium omri:
Thadaeus a iionnullis voeatus esl Jebeus. Simon Ca- creaturm. In quihus missionibus qusedam sunt com-
nanaeus, et Judas Scarietes qui trauidit eum, hos riiutiia, quoedam specialia: In hac missione, hoc est
qitoque cttm additamento posuit, ad dislinctionera speciale : In viam gentium_ne abierilis, scilicet, ne-
Siinonis Petri, et Judae, fralris Jacobi. Simon autenj gentibus prsedicarent, neque Saniariianis, quod hie
Cananaeus a Cana, vico Galil_e_ecognomen accepit, praecipitur. Samarilani fuerunt geniil.es dimissi itj
quem evangelista Lucas cum interpretatione posuit terram Jsi*ael a Nabuchodonosor "post capthitatem
Siinoii Zelotes. Cana enim xelus, Cananaeus Zelotes, ab eo factam, et multis periculis coacti ad Judai-^
id est mmulator. Judas eligitur ut domeslicum in'j- smum sunt conversi, circumcisionem et quinque.
micum haberet 'Dominus, quia perfectus est, qui -D libios Moysi recipientes; caetera vero omnino'ab--
nequaquam familiarem non timel, et ideo ut doce- horrentes. Unde Judaei Samaritanis non couteban-
iet nos pati malos inter nos, et nulluin nisi convi- tur. Missurus, prius docentur quo eant, et quem
clum abjicere, et ut oslenderet apostolatum non locum devitent,
esse meritum, sed ministerium, cum tam bene ope- Euntes autem, etc Postquam docuit quo eant, et
raretur per istum malum, sicut per Petrum, mira- quid vitare debeant, insinuat quid prsedicent, et.
cula et sacramenta. Ista nomina ad praedicatorum quid faciant. Ecce quid praedicent: Euntes praedi-
-
significationemcpnveniunt. Omnis enim'prsedicator -. cate, etc Eccequid -faciant: Infirmos curate,mor-
debet essePetrus, idest ftrmus in ftde, et Simon, id luos suscipite, eic:' Gratis uccepislis, gralis date.
est obediens,-Simon enim obedicns interpretatur. De- Quia praesciebat noniiullos hoc accepti spiritus' do-
bet esseetiam Andreas, id est fortis in palientia, num in usum negotialionis inflectere, ut Simon
Andreas enim virilis interpretatur. Debet etiam esse magus, vult venalitatem illam prohibere.
Jacobus, id est supplantator vitiorum. Et Joannes, id Notite possidere aurum neque argenlum, etc. Quia
est omuia ascribens gratiae Dei, Joannes enim gratia alios ad contemptum s_ecularium debent invilare,
Sci iuterpretatur. Sit etiaip Philippus, qui dicitur 0$. prascepil ut neque aurum neque argenUim, vel nuni'
 1341 ENARRATIONESIN MATTILEUM. — CAP. X. . , . l"_M2
mosjn zonis possideant. Qui enim videret eosab- A , vitatem suam ex pravitatibus alienis tuentur,ut dum
scondere nummos et habere, putaret eos causa lucri alios talia fecisse considerant, se hoc facere licenter
praedicare. Per aurum et argentum accipit omnes putant. Item Plato dicit duas corporum summitates
divitias. Per pecuniam in zonis, et per peram ac- non esse velandas, nec assuetam debeiefierimolli-
cipit omne viaticum.-Yiaticum" habet duas partes, liem capitis et pedum, quia cum hanc babuerint in-
vel unde emantur necessaria, vel ipsa necessaria. firmitatem, -caetera sunt lribustiora*. Neque vhgatn.
Per pecuniam accipitur illud viaticum, unde emun- Augustinus/Quseritur quomodo MatthaeusetLucas
tur necessaria. In pera vero solent poni casei,panes,' commemorant dixisse Dominura discipulis, ne vir-
pjper, candela, vel consimilja necessaria, el ideo per garo ferrent, cum Marcus dicatet prsecipit eis, ne
eam accipitur omne necessarium in via. Per baec quid tollerent in via, nisi virgam tantum, sed intelli-
jgitur duo, omne viaticum prohibelur." Qui in l"_.c geiidum est sub alia signifiealione; dictam virgam,
missione prohihet deferri necessarios nummos, quse secundum Marcum ferenda est, et sub alia illam
discipulis in passione prsecipit, nt qui babet peram, quse secundum Matihaeum et Lucam non est ferenda,
tollat, id esl deferat eam. Quandiu enim fuil in sicut sub alia significatione intelligitur tenlatio, de
mundo, fuit ptbcura.toreorum, et habuit loculos, ut qua dictum est: Deus neminem lentat (Jac. i), sub
eos pasceret, et ideo noluit. ut curam haberent in B ' alia dequa dicitur : Ttntat vos Dominus (Deut. xv),
sumptibus, quandiu jn procttratione ejus erant. Mit- ut sciat, si diligatis eura. Hla seductionis est, ista
tebat ergo eos sine sumplu, quia ipse providebat probationis. Ita quoque diclum est, ut virgam fer-
unde viverent, inspirando mentibus recipientiuni. rent, et nonferrent virgani. Cum enim diceret se-
Postquam vero subtractus est a conspeclibus eorum, cundum Matlhseum, nolite possidere aurum, et mox
permisit eis vicem suam, ut loculos habere liceret, subdit: Dignus est operarius cibosuo; ideoergo pra>
sjcut et habuit ipse, etsi vellent vivere de bonis sub- cepitnec virgam ferri, ostendens a fidelibus suisde-
diloiura, quod etiam fecit Paulus, qui multoties beri necessaiia ministris suis. Hanc quoque polesla-
Cliam labore acquirebat unde viveret, Neque duas tem,"virgse nomine alius evangelisia sigiiavit, tam.
lunicas, neque cqlceamenta, neque virgatn, Non quod dicit, ne quid lollerent in via, nisi virgam tantum, ut
. in Iocis Scyihiserigeulibus glaciali nive debeat esse intelligatur, quia per potestatcm a Domino acceptam,
contentus aliquis upa tunica, sed ideo hoe prsecipit, quae virga. nomine significatur, etiatn quse non por-
-
non deerunt. • .
pe aliud vestimentum induli, aUud nobis fulurorura lantur, Sequitur:
timore servemus. Neque caiceamenta, duplicia eo- In quacunque civilale aut castello inlraverilis,in-
dem modo. Virgam eliam non ferre praecipjuntur, ut terrogate quis ibi dignus sit-hospes? Aposloli intro-»
qui habet semper auxilium Domini, haculi non quae-'C eunles urbem, scire non polefant, quis et qualis
rat subsidium, Et quia quodammodo nudos et ex- esset. Fama populi eligenda est, et judicio vicinorum,
peditos ad praedicandum aposlolos miserat, et dura "ne praedicationis dignitas.detwpetur suscipientis in-
videbatur haec.conditio, severitatem praecepti sen- famia'. Cum imiversis debeant prsedicare,- hospes
tentia temperavit dicens: unus eligitur non tribuens beneficium ei, qui apud
eum reraansurus est, sed accipiens: ideo dicitur,
Dignus es_t,operarius cibo suo. Tanfum sciUcet ab
eis accipite, quantum in yictum et vestftum vobis quis in ea dignus sit, ut magis se jioveiit gratiam
est necessarium. accipere quam dare.
Intrantes- domum dicite : Pax huic domni, etc.
Myslice autem. Non licet magistris Ecclesise, att- Pax, quae ab ore praedicatoris oflertur, ant re-
rum, et argenium, et pecuniam, quae in zonis est, quiescit in domo, si in illa fuerit filius pacis, aut ad
possidere, scilicet non debent sapientiam, quae per eumdem prsedicatorem reverlilur, quia aut erit qui-
aurum significatur",et eloquentiam, quae per argen- chnque est prsedestinatus ad vilam, et sequitur coe-'
tum exprimitur, quasi propria, vel ab alio, quam a leste verbum quod audit, aut sinullus fuerit qui
Deo accepta, possidere; et hoe dicitur propter pri- audiat, tamen ipse prsedicator sine fructu-non erit,
vatas et hsereticas doctrinas. Vel aliler : Aurum et D ] f.uia ad eura pax reyertetur, dum ei a Domino pro
argentum mystice acceptum non debent possidere, taboreraerces operis sui recompensabitur.
id est sibi servare, sed potitis talentum sibi com- 'Et quicunque non recipit vos, etc Hic dat sen-
missum-multiplicare. Non debenl ferre "peram, id tentiam super non recipientes. Exculite. Non sunt
est pondere saeculi praegravari et impediri, neque sacramenta vilificanda. In sacramentum enim pulvis
duplices animo esse, quod significatur per duplex prsecipitur exeuti in teslimonitim illis. Pulvis enim
vestimentura, neseilieet aliter Deo, aliter nos prse- in pedibus signum est laboris vise.Excutiant ergp
s.entemus mundo. Pfohibet etiam calceamenta ferfe,- in eos,ut ostendant se inaniter recepisse yiaelaborem
ne seilicet pedes, id est eorum affectiones mortiferis pro eis, et quod inaniter susceperunt, in eos retor-
vinculis aUigarentur, sed potius sanctam terram in- quendum et punienduth. Excussio enim pulveris
-
"gredientes, sensus habeant nudos, et a maiorum significat, quod nihil ab eis recipi debet terrenum,
exenjplis semper alienos. Non debet aliquis calcea- etiamsi otferiur, postquam spiritualia audire nolunt.
menta ferre, id est non debet stultorum operura Pulvis quoque inpedihus, venialia significatpeccata,
exempja conspicere, ne sua opera, quasi exmortuis quae adljaereiit prsedicatoribus transeuntibus- per-
pellibus crcdat jDuniri. Sunt etenimmultt quj.pra- inundum. Qua3tamen piopter charilatem proximi
 1315 ANSELMi LAUDUNENSIS lui
condonaniur. Quod signiflcat ablutio pedum in coe- }A ne prsedicetis. In nomine meo,. tieinde- incorrectos
na, etablulio sanetarum muliernm, quse pedes san- flagellabunt; tatidem, ad reges et prmsidesducemini,
ctorum solent abluere, quia et Dominus condonal, in damnalionem;. in teslimonium Ulis et genlibus,
et amor fidelium animarum, quaruin causa pedes quia tormenta sanclorum erunt testimonia dignaa
fuerant foedali, abluit, ita quod in nullo puniuntur dainiialionis inipiorum. Redduntur enim inexcusa-
illa peccata. Si autem incassum assumpla sunt illa biles, <jui interfecerunt" suos. prsedieatores. Notan-
peccata, non tamen puniuntur in apostolis, sed iri dum est, quod otnncs istae malorum praenuntiatiO'-
illis qui eos laborare incassum fecerint, et in hoc nes non solum ad p imaiti missionem, sed etiam ad-
ssignumpulvi.s excutitur in eis. Yelideo puivis excu- secundam perttnent.
litur in faciem JUorum, ul prsedicatores plane oslen- Cum aulem tradent vos,. eic. Quia auditis tot>
dant, nihil terrenum ab illis quaerendum, cum pul- erroribus possent jierturbari corda- inftrmorum r
verem de tCrra eorum non patiuntur sibi adhae- ideo consolalionem" supponit, cum dicat: Cutn «ti-.
rere. lem tradent no*_,nolite cogitare quid loquamini, aut.
&men dico vobis, etc. Quasi dieat :- In tantutri quomodo, id est quibus coloribus rheloricis, et qtio.
damnabiles erunt, quod deterius patientur in in- ornatu verborum, quasi dicat: Yos ad Gertamen ve-.
ferno Sodoriiitis et Gomorreis, eo qttod Evangelium B I nistis, sed ego prselior; vos.verba ejiciiis, sed ego'
audierunt, •et credere Evangelio noluerunt. Sodor sujn qui loquor. T-radent autem,_ etc Praemissa-
niitse vero sine Evaugelio periprunt. consolalione subdit gravioi'a pericula. Graviorem.
Ecce ego mitto vos, etc Quia multa adversa eis enim dolorem ingerunt, quae a parentibus inferttn-
iniminebant, 116forte fluando acciderent,_despera- tur, et Ideo eonvenietiter-post-consolationem, utle-
rent,,ideo praenuntiat mala ventura, quia tela prse-- vius Isedant, ponuntur. Hsee mala non solum prsedi-
yisa minus Isedunt. Quasi dicat : Ipsi vos conlem- cunlur appstolis, sc.d etiam omnibus martyribns.
nent, sed vos exhibete omnem patientiam. Quia ecce^ Qui autem perseveraverit, etc. Non enim maxitna.
egomillo vos sicut oves inter lupos , etc. Pater misit virtus est-coepisse, sed perfecisse, unde cauda ho-.
Filium suumjid passionem, non tamen contempsit stiaejubetur poni in sacrificio. Caudafinis operis est
illius amorein, sic disGipuli a Domino mittuntur. in sacrificio. Caudam ponere,.est bouum opus ad;
Sed quia piius nominaverat oves, propter simplici- finem perducere.
tatem et palientiam, prsecepit eosdem esse serpentes, Cum autem persequenlurvos in civitatem istam, etc.
propler astutiam. Serpens hahet cor juxta caput, et Quia ir.vitaverat eos ad patienliam, ne viderentur-
idco servalo capile, cseterapercussori exponit,quia _. nondebere fugere,"praecepit ,eos ad horam cedere,,
non moritur sine capite Iseso. Capui nostrum est ne moriantur, cum adhuc possint prodesse. Fugit_
iides, quse operatur jier dilectionem, quse, si moria- ergo Paulus de Damasco, ut mullas gentes Domino
lur, caetera omniamoriuntur. Ea ergo servata.debet coriverteret. Bene post persever^ntiam supponil de-
prsedicator oninia sxcularia, et corpus efiam perse- fuga. Fuga enim perseverantiae non est conlraria»
cutori exponere, el auferri sibi lolerare. Solel eiiam _4uie)tdico vobis, etc. Et quia forsitan illi dicerent,.
serpens erigere strictas riraas, per quas transiens terra Judaeorum parva est,.et ideo cito poterimus,
velerem pelletn exuat. Similiterprsedicator.traiisiens converiere, cum ergo fuerit conyersa ad quos ibi-
per angustam viam, veterem liominem omnino de- mus"? Illi antipophorse. respondet. Amen dico vo-.
ponat. In hocdiffert ovis a columba, quia ovis tan- bis, non consummabitis; id est ad consummatiouem-
tum milis est, et non recalcifrat cum interficilur; non.ducelis civitates Israel, id est omnes Judseos,
columba autem, cum iram non habeat, quia felle donec yeniat Filius hominis, id est resurgat a mor-
.caret, tamen iram videtur habei*e, cum roslro per- tuis. Quasi dieat : Nolite putare Judseos, in hac-
cu.lit. Similiter et praedicalor et mitis debet esse in-, pri.ina missione labori vestro non suflieere,. quia
terfiGienti, et correctionis amore, quasi iram debet cerle in eis satis restabil vobis opus nsque ad aliam-
oslendere fratri. , •U niissionem,. quoniam transmittam vos ad genles..
.Caveteautem, etc Ostendit, qui sintlupi, homines Quod erit post resurrectionem, cum eis praecipilur:.
videlicet.quasi dicat; Istilupi sunt rationales, et Ite, prmdjcale Evangelium omni crealurm. Non
ideo contra astutiam debent essc, serpentes,- id est ideo dicit, donee FUius.hominis,.quodtunG posset
astttti. Tradent enim vos in conciliis, etc. Consuetudp eos.conyertere, sed quia tunc eos ad gentes missu-
Judseoium erat, ut si quis contraria legi prLaedicaret, rus. Vel aliter : Yos non convertetis filios Israel
concilium faciebant, et vocato illo, qui legi eonim jilenarie ad fidem, donec Filius hominis venerit, id
contrarius erat, primum prohibebanl, ne ulterius est donec appropinquet secundus adventus. Tunc
.talia praedicaret. Si autem propter probibilionem enim convertelur plenitudo Judseorum, praedicar
non eessabat, in synagoga cum flagellis corrigeba- tione Enoch et Eliae, et tunc hsec oratio non solis
,tur, sicut.de Paulo legiinus. Sedsi nec sicacquies- apostolis, sed pmnibus fidelibus dirigetur.
cere volebat, tunc praesidibus aut regibus ad dampa- MYSTICEpossumus dicere : Cum persccuti vos
lionem tradebaturj sieut Jacobus llerodi. Et hoc est : .fuerint in unam civitatem, hoc est, in uno libro
Ideo necessarium, nt sitis serpentes, id est astuti. Scripturartiro, vel teslimonio, fugile ad alias civita
Uum imdent vos, primum in conciliis prphibendo, tes, id est adJtlia librorum volununa, quamyis enjn'
 4545 ENARRATIONES IN MATTHiEUM. — CAP. X. 4540
eotttenliosus fuerit persecutor, tamen antea VCnictA tumulus mortuorum. Futura crgo supplicia,ctp_enaB
praesidium Salvatoris, quamvis concedatur victoria "perpetuae, quibus cruciandi sunt peccatores, hujus
adversariis. loci vocabulo denotahtur. Sequitur •
j Non est discipuius super magislrum, etc.Seipsum Nonne duo passsres, elc Quasi dicat:" Non debe-
.proponil exemplum patientise, ut quod Dominus pa- tistimere, qttia si minutissima animalia, quae vii
titur, non sit grave servis tolerare, quasi dicat: No- yetitur per aera quasi vagari, Deus hon obiiviscitur,
lite mirari, si ita vos persequuntur, me enim Do- vos, qui ad imagitiera Dei facti estis, ab his, qui
, minum tractabunt similiter. Non sit ergo turpe pati occidunt corpus, non terreamini, quia nec vos
palior, qu.a non esl discipulus supra ma- oblivisceiur.
' j quod ego id est non est majoris meriti meus disci-
gistrum, Quserit fortasse aliquis, quomodo dicat apostolus:
pulus, quam ego magister. Sufficit ergo discipulo Numquid de bobus ctira esT,Deol (I Cor. ix.) Cum
meo, id est suflicere debet, ut sit sicut magister ejus, utique bos preciosior' sit passere. Sed aliud cura,
id esl uleum imitetur, et in quo imitetuf supponit. "aliudscientia. Non Tiolum dico, quod Deus vos non
Si palrem familias, id est me, avocaverunt Beelzebub, obliviscitur, sed nec etiam numerum capjllofum
id est principem dsemoniorum, quanto magis vos? vestrorum: Et hoc esl: Veslri autem et capilli capi-
Hoc est: Si me conviciis aggressi sunt, qui sum B tis numerati suni omnes (Luc. xn), non in aclu
Deus, multo magis vos, qui puri homines estis. •compulalionis,' sed in facultate "cognitionis.' Quse
Nih.il operlum, etc. 'Quasi illi dicerent : Cum pleni servare volumus, bene numeramus, quasi dicat :
shtt iniquitatei, et nobis convicia inferarit, vos au- Tam imniensa est apud liomines Dei gratia, trt nihil
tem religiosi, dignum est, ut vicem ets reddamus, et noslrum lateat ipsum. Nolite ergo timere , quia vos
mala eorum defegamus, et bona noslra praedicemus. estis meliores (ibid.), idestmajoris meriti et digni-
Ad hoc respondet: Nolite' vicem reddere conviciis, tatis cunclis volatibus coeli.- -
quia si mala modo eorum surit opef ta, veniGtdies Omnis ergo, qui confttebitur me coram homini-
judicii, in quo revelabuntur. Et nolite de bonis ve- bus, elc Dixit superiUs : Nolite timere, quia non est
stris gloriari, quia tuncmanifestabunlur, et hocest: limeridum, et quandoquidem non est limeridum et
Nihil mali modo est operlum, quod non revelelur^ quandoquideranihilesttimendum, ergoaudactercon-
et hihil boni occultum, quod non sciatur. Qiiod dico iiteminf me, et supponitcausam, scilicel, quia omnis
vobisin tenelris, dicite in lumine, elc Nolite gloriari qui confitebitur tne coram hominibus, ut non timeat
de honis veslris, sed inviclam,praedicalionem omni- mortem pali propter me, et ego confitebor eum coram
bus propalate, et hoc est: Quod dko vobis in lene- P Palre meo,dicens: Venile,benedictiPatris mei;perct-
bris, id est in figuris et obscuritatibus, djcite in lu- piteregnum. Et quiasuperiuspraeiiiisil:l_'ceee_*t..n.tto
mine. Hoc est aperle, et quod iii aure auditis, id est vos,siculoves inmedio iuporum. Iterum tradent vosbi
privatim, prmdicate super lecta, id est publice. Mos conciliis, etc,jie'aliquis perseculionibus territus di-
enim erat iit Palsestina regione, ubi non sunt tecta ceret: Apud memetipsum fidem meam, quam soli Ded
cacumiriata, sed desuper plana, super tecla, sermo- debeo servabo, et quandiu cognitam scio, etsl inlef
nem habere ad populum , et ideo praedicare super hoiniries mihi pfonunciare non licet, tamen eam illis^
lecta, pro publice verba dicere accipiamus. Vel, iii corde servabo/quaro propter rabiem persecuto-
quod vobis dico in lenebris, id est dum adhuc in rum proferre non audeo, hitic infirmse cogitationi
timore carnali estis, dicite in lumine, id est in fidu- Dominus respondet: Qui autem negaverit me coram
cia vefitatis, cum a Spiritu sancto erilis illuminati. hominibus, id est natum, passum, mortuum, negabo
Et quod in aure auditis, id est solo auditu percipitis, eum el ego, etc. Negare quod Deus non sit, nccpa-
praedicate opere complendo, super tecla existenles, gani ppssunt, tamen quod sit Fibus Dei, et sit et'
id est corpora vestra", quae sunt domicilia anima- Pater, negari ab infidelibus potest. Negalur vero
rum. Et praedicantes : Nolite limere eos qui occidunt unusquisque"a Filio apudPatrem, cui manifestatur
corpus, anhnam non possunl occidere,sed poiius eum D in divinilalis potentia Filius et Paler. Confltebitur
timete qui polest et animam et corpus perdere in ge- a Filio apud Patrem, qui per Filiumaccessum habe-"
hennam. Nomeri gehennse in veteribus libris non in- bit ad Patrem. Sequitur :
venitur, sed primum a Salvatore ponitur, nec abs- Nolite arbiirari, quqd venerim pacem mittere in
que fatione. Idolum enim Baal, legitur fuisse ad ra- terram, etc Quasi dicat: ,Non tantum volo, ui ti-
dicem montis juxla Jerusalem, ubi fuit Siloa. Hsec more mortis non cesselis a confessibrie mei nomi-
vallis irfigua fuit et nemorosa, plenaque deliciis, et nis, sed etiam volo, ut propter me omnes a^fectus
lucus ineaidolo consecratus. In tanlam ergo.demen- parenlum et amicorum rumpatis, ut nec timor mor-
llam pbpulus Israel devenerat, utdeserlo templo, ibi tis, nec amor carrialis vos separet a me.
hostias iminolarel, et iilios suos dsemoniis incen-' JVonentm veni mittere pdcem, sed glaHium. Tolus
deret. Et appellabatur locus gehennon, id est vallis riiundus ad fidem Christi divisusiest contra se. Una-
filiorum Ennon. Et hoc legitur in Paralipomenon,et , quseque domus et infideles habuit, et credentcs, et
inlihro Regum, etin Isaia, etminatus est Dorainus' pfopter hoc beUum -missum est bonum, ut rumpe-
implere illum locum cadaveribus mortuorum, ut retur pax mala, quam Isaias sub typo vEgypti pro^
jiequaqKam vocetur Baal, sed Polyandrhm, id est phetico spiritu eecinit dicens :' Ecce Domihus atcm-
 !34? ANSELMI LAUDUNENSIS 45JS
det nubem levem, et ingredielur jEgyplum, el move- A Perdidit dico, ut propter me morlem subeat tempo-
bunlur simulacra Jigypti a facie ejus, et concurrere ralem. Ne igitur ultra modum desolali reddaniur,
faciam JEgyptios conlra jEgyplios (Isa. xix); his confortat. Et nota ordinem-pulcherrimUm. Miltitad
scilicet contra iidem, illis pro flde dimicantibus. Se- praedicationem. Pericula nott timere docuil, affectus
quitur : non praetulit religioni, aurum et argenium ahstulit,
Veni enim separare hominem adversus palrem ses de zona exeussit. O quam dura evangelistarurit
suum, etc Quasi dicat: Per divini verbi gladium conditio. Unde ergo necessaria? Austeiitalera man-
,dividere faciam omnem affectum carnalem. Possu- dalorum temperat spe promissionum, cum dicitur:
mus ad patrem diabolum intelligere, cujus altquando Qui vos tecipit, me recipit, et qui me rccipii, ille
Patrem meuih recipil, etc. Ut quanlae dignitalis sint,
filii.eramus, non illo creante, sed nobis imitantihus,
sicut Dominus Judaeis improperabat: Vosex diabolo oslenderet, et eos taliter confortaret, et ut in reci-
estis (Joan. vm); sed postquam vocem monentis au- piendis aposlolis unusquisque credeniium arbiira-
divimus : Obiiviscere populutn tuum, et domum pa- rethr Christum suscepisse, ait:
tris tui (PSUI.TLLIV), venil gladius, verbtim Dei, se- Et qui recipil prophelam in nomtne prophetm, H.tjr-
parans nos ab invicem, et osfendit allerum Patrem, cedem prophetm accipiel: et qui reciplt justum, etc.
cui diceremus : Paler noster, qui es in coelis. Et B In his verbis notandum est, quia non ait, mer- .
fUiam adversus matrem suam. Mater est Synagoga, cedem de propheta aceipiet, vel de justp, sed mer-
ftlia vero Ecclesia primitiva. Et nurum adversus so- cedem prophetse et justi accipiet. Quid est enim,
erum suam. Socrus Synagoga est.nurus esl Ecclesia. - mercedem prophelse accipiel, nisi quia is qui pro-
Be geniihus et gentilitate , et sponsus Ecclesiae, phetam sua largilate sustentat, quamvis ipse un-
Chris.tus fllius Synagogse*dicente Apostolo, quorum pheliam non habeat, apud Deum tamen mercedeni
pattes, et ex quibus Christus secundum carnem (Gal. prophetse bsbebil. Iste enim fortasse justus cst, ei
iv). Socrus igitur, id est, mater sponsi, et in nurum, quanto in Jioc mundo nihil possidet, lahto loquendi
sicut praediximus, suam, et in filiam divisa est. Sy- pro juslitia fiduciam majorem babet. Hunc lalem
nagoga carnalis, sive de circumcisione, sive de prae- - dum suslenlat, qui in hoc mundo al.quid possidct,
pufio credentes, perseqtii non cessat, sed ipse, in qui etiatu forlasse, quia pro juslitia adhtic libere .
socrum et matrem divisae sunt, nolentes recipere loqui non praesumit. justitiae se parlicipem facit
ciicumcisionem carnalem , ut Acfus apostolorum illius, ut cum eo pariter justilise prsemia accipiat,
docent. In hoc Ioco Lucas ait: Erunt quinque in quem suscipiendo juvat. Si enim prophela non refi- .
una domo divisi, tres in duo, el duo in tres dividenlur _ citur, cerlum est quoil vox ipsa subtrahetur. Pole-
*-"rat esse oceulta credentium
(Luc. xn). Quomodo ergo quinque? Ecce persona- responsto, ergo et pseti-
ruoi nomina suhjicil: Patris, filii, rnatris et filise, doprophetas, et Judam tradilorem recipere debemus.
socrus et nurus. Sed maler filii, ipsa est socrus Hoc Dominus ante praevidens, dicit non personas
ttxoris ejus, ideoque illa ipsa in liliam suam, et in esse suscipiendas, sed nomina, ct mercedem non
nurum dicitur esse divisa. Sequitur : perdere suscipientem, licet Indignus sit, qui reci-
El inimici hominis domesiici ejus, etc. Cum qui- piatur. Sequiiur : Et quicunque potum dederit aqum
bus erat implicila anima consueludine. Nttlla enim frigidm uni ex minimis istis, elc. Quia aliquis pote-
pacis jura apud eos cusiodiri possunt, inter quos est rat dieere et causari, paupertate jjrohibeor, el tenui-
fidei bellum. Qui amat patrem aut matrem plus quam las me retinet, hospitalis esse non possum, hujus
me, etc Quod ante promiserat, non veni pacem mit- vulneri medicatus est Jesus levi prsecepto, dicens :
tere, sed gladium, id est, dividere complexionem Ul calicem aquae frigidae bono animo porrigamus.
carnalium affecluum, ne quis pielatem parenlum re- Frigidie, inquit, aquae, non oalidse, ne etiam in ca-
ligioni aiiteferret, subjicit dicens : Qui amal pa- lida pauperlalis penuria, ei lignorum occasio quae-
triiin aul matrem plus quam me, non est me dignus, reretur.
etc. Unde legimus in Caniicis : Ordinavit in me cha- > Q Ei faclum est, etc Poslquam discipulos suos Do-
ritatem (Canl. i). Et qui non accipil crucem suam, niinus mitteus ad praedicalionem, hujusmodi ver-
et sequitur me, non esl me dignus (Matlh.x). Crux bis instituit, ipseetiam quod docuerat verhis, faclis"
a cruciatu corporis nomen accepit, quae duobus implevit,' offerens primam prsedicationem Judaeis.
modis portatur. Cum aut per abslinentiam co CAPUT XI.
pus affligitur, aut per compassionem proximi af- Joannes autcm cum vidisset, etc. J)e hoc au.enr.
ficitur animus. Crucem ergo ferre debemus, ila evangelio, diversi auctores diverso modo senlium.
famen, |ut non mundum, sed Christum sequamur. Hilafius enim Pictaviensis ait, Joannem sibi non
Sunt enim nonnulli qui per hypocrisim crucem tlubitasse, sed discipulorum Ignorantiae consuluisse.
portaverunt, sed Christum non sunt secuti.-Sequi- Neque enim debet credi, sancti Spiritiis gratiamin
tur: Qui invenit aniinam suam, perdet eam, ete. carcere posito debuisse, et illum cui dixeral: Ecce
Quasi dical: Yere debet scipsum homo deserere, agnus Dei, ecce qui lollit peccata mundi et ilerum :
«t possit me habere, quia qui seipsum non deserit, Non sum dignus, ul sotvam calceamenla ejus (Joan.
seipsutn perdit. Unde aperte subditur : Et qui per- 1), et iterum, Illum oportel crescere, me autem mt-
dideril anhnam suam prdpter me, inveniet cam, etc. uui (Joan. tif), ignorasse. Sed videns raortem "stiam
4319 ENARRATIONES IN MATTILEUM. — CAP. XI. 1SS0
proximam, voluit disclpulos snos Chrislo adjungere, V modo iterum dubitaret, ideo ab eo levitatem removet,
aniequam discederet. Et qtiia discipuli.sui adhuc dicens: Quid existis in desertumliidere ? quasi riicerel:
dubitabant euni esse Messiam, cui tamen perhtbue- Quid eum putatis esse, qiiem totles in desrrtum existis
rat testimonium, riiittit eos ad Jesuin, quasi sub yidere? Exislis videre arundinem, id est levem, cui
specie sua, eis inlerrogaret, non sibi,et duos mittit, omni vento vel prosperitalis vel adversitatis, huc et
qtiia in ore duorum testium slat omne yerbum, illucfiectatur? Sedilerum, quidexislis videre?Ne ite-
I.Iittit ergo discipulos, quasi discipulis diceret: Si rum comjmolum eum "aliqua cupidilate vanse gloriae
vos dubitalis, illum Messiam fuisse, cui testimo- credant, ut videlicet Chiislum se velle facere, vel ali-
iilum pcrhibui, ite ad eum, et quaerite sub nomine quid hujusmodi, ideo ab eo vanam gloriam retrovcl.
riieo : Tu es qui venturas es, id est, quem prophelae quasi dicat": Non esi inanis glorise cupidus, quia
venturum prsenuuliant, an aluim venlurum exspe- non quserit fi equentiam hominum, sed desertum;
clamus? Gregorius autem refert Joannem dubitas- non molles vestes, sed ciliciuni; j.on dclicatos ciLos,
se, quamvis enim noU dubitaret, eum in propria sed locustas. Et hoc est: Ecce qui mollibus, e(c.
persona in mundum venisse, baptizatum esse, aliis Quasi dicat: Si gloriam qua;rerel, pretiosa vesti-
prsedicasse, tamen ignorabat, utruni esset moritu- menla amaret, et inter summos viros babitaset.
fus, et ad inferos, ad suortim Hberaiionem,' descen- Sed tamen quid exislis videre? Prophelam, etc Post-
surus. Cum ergo mortem suam Joanues Imminere quara levitatem et inanem gloriam, quae de Joanne
vidcrei, et se ad*infei-os destiensurum coguoscereti poterat suspicari, ab eo removit.deinceps in cmn-
voluil scire ejus advenium ad inferos, ut qui' fuerat inendatione Joannis immoratur, quia confirmata
piaecursornativitalis, esset nuntialorejusad inferos ejus auctoritate, qui Christum prsedicabat, Chrisii
descensionis. Quaerit ergo Joannes per" discipulos : auctorilas' conflrmatur. Dicit ergo eum non solum
Tu qui venisti. in mundo nascendo, es tu venturus propheiam, Sed etiam plus quam prophetam, quia
ad inferos moriendo, an alium exspectamus, demo- digito ostendit, quod prophetarura noti est. Piophe-
rantes ininferno? Etrespondens Jesus, ait iliis :Eun- tarura enim est futura praedicere, non etianl de-
ies renuntiate Joanni, qum audistis et vidistis, elc" monstrare prsedicta. Hoc aulem ideo dicil, ut eum
S cut Joannes sub persona sua, quasi sibi dubius recipiant, cuitestimoniumJoannes perhibuerat.-
quaesierat, ita Christus non discipulis, sed quasi Hic est enim, etc. Adhuc commendat eum at_-
dubitaiioni Joannis respondel, et in responsione sua cloritale Malachiae prophelse 'introducenlis Pairein
discipulorum duhiiaiionem removet, et operibus et loquentera ad Filium, quasi dicat: Vere "plus est
praedicatione sua,corda discipulorum conflrmat. Au- ,' quam prophela, qriia est prsecursor adventus Filii-
dierant enim discipuli vei-ba pi-aedicalionis ejus, et Dei, de quo ait Pater Filio : _
viderant miracula virtutis ejus, dicit ergo : Ite, re- Ecce, mitto angelum meum. Id est niintium meum,
nuntiale Joanni qum audistis, quantum ad praedica- anlefacienituam, id est arite manifeslationem tuam,
lionem, et vidisiis, quantum ad miracula. Miracula qui prmparabit viam iuam ante te, praedicando et
vero eis enumeral: baptizando. Amen dico vobis, et quid dicerem per
Cmci vidcnl, etc. Pauperes evangeluantur, id est singula de commendatione ejus? Inter natos mulie-
Evangelio converlunlur. Non eniin amant coelestia, rutn, non surrexh major Joanne Bupiista. Inter na-
nisiqui conlemnunt terrena. Quodipse perProphe- tos, inqttil, mulierum, non virginum; mulieres enita
tam de se ait: Evaugehzare pauperibus misit me. proprie vocantur corruplae. Non ideo ergo Christus
Et beatus est, etc. Relatis miraculis, postea re- major esse negalur, qui non natus mulieris, sed vir-
movet dubitationem, dicens : El bealus vst, qui ginis esse cognoscitur. Si autem Maria mulier ali-
non fuerit scandalizatus in me, id est qui non duhi- quando in Evangelio nuncupetur, sciendum est in-
taverit de advenlu meo. Secundum vero Gregorium, terpretem mulierem pro femina posuisse, sicut ibi:
respendet Joanni, non discipulis, et beatus est qui Mulier, ecce filius luus. Et ibi: Quid mihi et tibi est,
non fuerit scandalizatus in me, id est in morte mea. , ) mulier. Ex Iiis verbis habemus, quod nullus vete-
Dubitabat enim Joannes, ut dietum est, de morte rum, major Joanne fuit, nec tamen inde prohatur,
illius. MVSTICEJoannes vetereni legem siguificat. Joannem antiquis majorem-esse, quoniam tantum
Sicut enim Joannes Christum annuntiavit, remis- minor esse negabatur: non Cnim Joannem aliis prae-
sionem .peccatorum praedicavit, regnum coelorum tulit, sed Joanni cseteros adaequavit".fiut autem tni-
promisit, ita et lex antiqua hsec omnia prsedixit. hor est in regno cmlorum, major est illo, quasi di-
Sed, sicut Joannes vinculis lenetur, ne Christus ari- cat: Non esf minor sanctis, sed tatrien minor est
nuntietur, ita lex mala interpretatiorie Judseorum angelis. Deum enim aliquis in mortali vila, pasiibi-
coustringitur, ne annuntiare Cliristum videatur, ta- litali subjacet, minor angelis, qui immortales sunt,
men lex discipulos suos"millit ad intuenda opera esse apparet. Unde etiam Christiis"paulo miniis ab
Chrisli.ut considefent,in ep -completum, quidquid angelis minoratus dicitur esse. Et'*hoc est: Qui au-
continetur in ipsa. tem minor esl, id est minimus angeli qui est in re-
Illis qutem abeuntibus, etc Quia lurbae audierant gno coelorum, major estillo. Velaliter,'regnritn coe-
Joannem hoc quaesisse, ne viderctur boc fecisse ex lorum praesens Ecclesia vocatur. Minor in praesenti
levitate, cum eum esse Christum modoperhibuisse, Ecclesja est Cliristus h,oc est huririlior, qrii non ve-
 45K4 ANSELMI LAUDUNENSIS 45S2
«it minisrrari, sed ministrare, et qui humiliavit se A i rigorgue mentis Helia. ct Joannis, pares sunt, iUe
in eremo, iste in eremo. Ille zona pellicea cingeba-
usque ad mortem. Cum ergo inter natos mulierum
non eum feo?] majorem dixisset, ne perhoc majpr tur, et iste simtle habuisse cingulum perhibetur.
Christo videretur, addit : . Ille quia regem Achab et Jezabel impietatis arguit,
Qui autem, etc. Yel aliter : lta Ghristus qui mi- fugere compulsus est. Iste quiaTIerodis et Herodia-
nor est Joanne, opinione Judaeorum, niajor est dis illicitas arguit nuptias, capite truncatur. Sunt
ipso,non tamen inter homines, sed in regno coelo- quipropterea Joannem Heliam vocari putant, quia
rum,id estJnEcclesia sanctorum. quomodo iri secundo advenlu Salvatoris juxla Ma-
A diebus autetn, etc Adhuc immoratur in com- lachiam prsecursurus est Helias, et venturum judi-
mendalidne Joannis, narrans mirabilia, quae eve- cem iiuutiaturus est, sicut Joannes in primo ad-
nerunt in temporibus Joannis, quae non accide- ventu fecerat, et ita uterqtie fit nuntius : Iste adven-
runtan temporibus aliorurii prophetarum. Et hoc tus primi, ille adventus secundi, unde merito sub-
cst: A diebus. ejus, prsedipationis Joannis, usque ditur : '
nunc, idest usque ad pi'aedicationem meam, regnum Qui habet aures audiendi, audiat. Si enim planus
cmlorutnvim patilur, id est videtur pati,vim, et di- esset sensus, et manifesta sententia, quid necesse
ctum est per simile. Si enim aliquod regnum extra- B fuit, nosad illius intelligentiam invitari, nisi utnos
neis daretur, etliliis regni auferretur, violentia esse/- moneret, ea qua. de Helia -Dominus dixlt, non caf-
videretur. Similiter Pharisaei et Scribae, qui iri con- naliter, sed spiriiualiter debere intelligere.
spectu hominum justi apparebant, filii regni coelo- Cui autem simile existimabo generationem istam?
rum videbantur, publicani vero et peccatores, quasi Similes sunt pueris sedentibus in ford, etc. Tan-
a regno longe erant, dicit ergo, regnum coeloruna tus est Joannes, sed vos nec ei, nec mihi voluistis
patitur vim. Cum enim Judsei justi in lege, filii hu- credere, el ideo, ctti vos similes aestimabo? Per ge-
|us regni viderentur, illi ejiciuntur foras. et mefe- nerationem accipit communiter et Judaeos, et se
trices et publicani, qui regno tanto indigni viden- etiam cum Joanne, quia aliter non diceret : Similis
tur, per peccatorum confessionem, intrant locum est pueris, etc, cum non solum Judsei, sed ipse
alienum, et in terra generati, sedem ccelorum pos- etiam Joannes et Jesus pueris comparentur. Pueri
sident per virtutem, quo non poterant intrare per dicunt sociis in ludo : Yos non estis socii nostri,
naturam. Et violenli, id est qui violenter domant quia quando cecinimus modo in ludo, vos non sal-
carnem suam, rapiunt cmtum, quamvis alieni. Yel tavistis, et quando ploravimus in ludo, vos npluistis'
de gentibus potest intelligt esse, dictum, quia cum p( nobiscum plorare. Similiter sunt dup"stalus in san- 1
gloria Israel, patribus debila a prophetis nuntiata, ctis, luctus pro peccatis, gaudium pro Redemptione
a gentibus credentibus occupeturregnumccelorum, nostra, quse utraque prophetaverunt anliqui pro-
quasi vim patilur, id est pali videtur. Omnes enhn phetae. Alius.enim dicit : Converlimhii in tolo cords
Prophelm etc. Dictum est superius, quia regnum vestro, etc. David vero ad gaudium nos invitat,
coelorum viai patilur, quando a peicatoribusbene cum ait: Hmc est dies quarn fecit Dominus, exsul-
operantibus rapitur, et vobis, o Judaei, auferlur, nec tate et Imtate in ea. Similiter Christus et Joannes
immerito, quia lumen respuitis, et in umbra versari nos invitaverunt, alius ad lucem, sicut Joannes, tjui
vultis, quare penitus inexcusabiles estis. Qwta om- jejunavit, et ad pcenitentiam invilavit. Alius ad gau-"
nes Prophetm et lex, id est quinque libri Moysi usque dium, sicut Chrisius qui in signum ajternse refectio-
ad Joannem prophelaverunt, id est staltts Veteris nis non jejunabat cum apostolis, sed comedebat, et
Testamenli, usque ad Joannem duravit; A Joanne ad'gaudium nostrse redemptionis invitabat, quasi di-
enim nova incipit gratia, et prsetermissse umbrae ve- cat : Ego, et sequaces mei apostoli et prophetae ce-
ritas. Non intelligitur quod Joannes propheiarum fi- ciriimtts in foro, id est in Jerusalem, ubi omnes con-
nis sit, sed ille qui Joannis testimonio prsedictus est, venjebant, id est gaudium vestrse redemptionis prse-
•jntelligitur, neque tjuod post Joannem prophelas D I dicavimus, et vos, qui eralis nobis cosequales, quia
excludit, cum legamus in Aclibus apostolorum, et de eadem gente et promissione, noluistis saltafe, id
Agabum prophetasse, et quaiuor tirgines filias Plti- est mente et corpore, de redemptione vestra coii-
lippi, sed qtiod Iexet pr/Nphetae,quos scriptos legi- gaudere. Joannes et alii prophetaelamehtaveiunt, id
mus, quidquld prophelavcrunt de Domino verituro., est ad luctum poenitentise invitaverunt, etvbs no-
vaticinati sunt. Quando ergo dicitur ; Omnes Pro- luistis cum eis plangei*e.Imo vpcastis Joannem dae-
phelm usque ad Joannem prophetaverunt, Christi moniacum, qui tanium poiest jejunare, me autem
tempus ostenditur, ut quem illi dixerunt venturum, voracem, qui in signum vestri gaudii, etseternae rc-
Joannes venisse bstendit, in. quo etiam ipse Joan- fectidnis riiaiiduco. Sed ego, quidqaid Vos dicatis,
nes commendatur, et ut adhuc commendabilior ap- qui sum sapienjoiaPalris. juslificor a filiis meis, id"
pareat, subjungit : Ipse esl Helias qui venturus est, est juste agere dicor ab apostolis. Vel sapientia
non qtiod eadem anima, iit phllpsophi et hseretici justificatur a filiis suis, id est ab operibussuis, id
suspicantur, et in Helia et in Joarine fuerit sed quod est opera quae ipse facit et generat, ostendunt sa-
eamdem babuerunt Spiritus sancti gratiam, vel pientiam justam esse.
eamdem Spiritus mensurttm.Sed et vitse austeritas, Tunc cmpit exprobrare, elc. Qui huc usque com-
 4533 • ENARRATIONES IN MATTiLEUM. — CAP, XI, iSSI
mt.niter increpaverat Judajos, nunc nominalim J.i vult miseretur, et quem vult indural, hune per mi-
quasdam civitales increpare inccepit, quibus specia- sericordiam,illura perjustiliam. Proposuei'al Domi-
liler praedicaverat, nec tamen coriverti volebant, di- nus, ut salus non offerrelur genlibus, donpc Judseis
cens : F<z* tibi, Corozaimi vm tibi, Belhsaida! Coro- esset oblata, et" ab eis repudiata, Tyrus vero et
zaim oppidum Galilaeaeesl. est autem nunc deser- Sidbn, erant civilates gentium^ quae postea per
tum. Bethsaida est civitas Galilseae,Petri, et An- apostolos conversae sunt. Sed quare Deus negat'
drese, el Philippi, quse est prope stagnum Geneza- graliam libentef suscepluris, el gratiae consensu •
i-eth,et non longe ab istis, Capharnaum; quse civita- ris, non est nostrum scire, sed hocsolum audemus
les idololatrise el vitiis deditse. Prseferunlur autem affirmare quod juste agit, si peccatores respuit. Sed
ideo, quod Tyrus ct Sidon naluralem legem tantum quare bunc eligit, non consensurum gratiae, illtlm
contempserunl. Istse vero post transgressionem lcgis autem tam bene consensufutn gralise negligit, soli
naturalis et scriplae. eliam signa quaeapud eos facta Deo notum est, ct quibus Deus vult revelare. Non
sunt, conlempserunt. Quseritur ubi scriptum est, suscepturis igitur offerlur gralias ut inexcusabiles
quod.in Corozaim et Bethsaida Dominus fecitsi- "reddantur,.et ut praedicalio prius oblata Judseis, et
gna, sed superius legimus, quia circuibat eiviiales ab" eis repudiata, ad gentes opportuno lemporc
omnes, et vicos, curans omnem inflrmitatem. Inter '° transferatur. Verumlameii Tyro et Sidoni. Quainvis
caeteras ergo nrbes et vicos exislimandum est, Dd- illis non sit facta prsedicatio, et non sint conversi
-minum in istis signa fecisse. AUCU.STI_.US. Sed oritur ad fldem, tarrien remissius eril eis in diejudicii quam
quseslio,jjha ratione Dominus illis imprecafur, cum " tiofcts..Digriius est euim, ul illi puniantur, qui praedi^
_alibi praecipiat diligere inimicos nostros. Et Apo- cationem receperunt. et tamen ei non consenscrunt,
stolus ; Benefacite, et nolite maiedicere (Rom. xit). quam illi qui praedicalionem non audierunt. Et tu'
Sed facile solvitur, nonenim voto pptantis dicuntur Capharnaum, etc Non solum BelbsaidaeetUorozaint
talia, sed praevidentis spirilu. Non enim, quod ait vse erit, sed et tibi, Capharnaum, quia tu nunquid
Dominus, vae tibi, aliud sonat, quam sliquid mali exaltaberis usque ad co./«m,etc. Hic duplex est iiitel-'
eventurum, meiito infldelilatis. Corozaim, mysie- leclus, quasi dicat: quiacontrame in coelum-,etcon-
rium meum interpretalur, quae nominis interpretatio tra meam praedicationem insurrexsstl per superbiant»
surama est ejus confusio ; qnanto magis enim ad inferna descendes, vel aliler : Tu usque ad cce-
mysleria et opera Dei novit, tanto magis damnanda, lumper laudem fidelium exallaberis propter prsedi-
quia non credidit. Bethsaida domus frucluum vel ve- cationem meam in te incoeptam, et propter miracula
natorum inlerpretatur. Hac quoqtte interprela- mea in te ostensa, nonne usque ad inferna descen-
tione damnab.item istam possumus o_,teiidere; dicit' C des, quse neque praedicatibni meae, neque miraculis
ilaque ; Vse libLGorozaim, quse mysteria mea nP- credere voluisli ? Quia si in Sidone, etc. Sodomilae
visli, etlamen credere noluisli! Yae tibi Belhsaida, peccalores erant, et ideo indigni quibus gratia offer-
quac mihi frticiiftcare {lebuisti, et non fructificasli! relurDei, sed lamen habiles consentire, si offerre-
quia si in Sidone et Tyro facim fuissent virtuies, qum 'lur; sed tamen Dominus ex justitia damnavit eos,
in te jactm sunt, id est si in geiililibus populis, dia- nec riiisit prsedicatorcs, nec fecit in eis hujusmodi
bolicis tentatio_.ibtts angustiatis et venalis, id est virtutes, quia nondum tempus eral praedicationis,
deceplis, tot signa fecissem, olitn egissent pmnilen- nec adventus Cbrisli. Quare autem noluitgratiam
Jiam in cinere , condiiionem memorando, elcilicio, offerre eis qui consensuri erant, ipse novil qui om-
id esl jejuniis carnem domando. TJTUSenim angu- nia novit. Sciendum est, quia Capbarnaum pulcher-
slia, Sidon veio venatio interpretatur. Ideo Tyro et rima villa interprelatur, quse miraculis Domini co-
Sidoni, prius non prsedicavit,'nec signa fecil, quod ruscavit, sed nomen suum in contrarium sibi cessit,
/postmodum" tamen lecit, quiatuncapud illos erant dum in infidelilate permansit. In iilo tempore, etc.
qai salvandi non erant, nec advitam reparari mere- Quia sciebat mullos de hac qusestione dubitaturos,
banlur. Subtili ergo occultoque judicio, a quorum- ^ respondit cogitalionibus eorum dicens : Cqnfiteor
dam auribus praedicalio sancta subtrahitur, quia tibi, Pater, id est .gratias ago tibi, el in te exsulto,
suscilari per.graiiam non merentur. Impletum ergo Domine coeli et lerrse, quasi dicat: Qui potes facere
.videmus hodie diclum Salvatoris, quia scilicet Cp- coelos quosque vis, id est qui potes revelare cuivis
rozaim et Bethsaida prsesente Domino credere no- occulia consilia tua, et eadem potes aliis pccullai-e,
ltterunt. Tyrus auiem et Sidon poslea evangelizanti- utjam coelum non dicantur, sed terra.Confiteordico,
bus discipulis crediderunt, tanlaque fide ei devotior.e quia abscondisli hmc a sapientibus, scilicet quare his
fuerunl, ut Paulum Tyfo abeunlem, cuncti cives non fuit prsedicandura, et quare illis fuit, et caetera
', ctim uxoribus et filiis foras civitalem prosequeren- hujusmodi a sapientibus et prudentibus, id est a
ttii',' pulcherrimoque speetaculo, lanta hominum Pharisaeis nec non etiam ab aliis, qui videntur sibi
mullitudo paucissimos hospites, sed sibi eharissj- sapientes in divinis et prudentes, id estastuti in hu-
mos ad naves usque valedietura perduceret. Quam- manis, et ea quse aliis sunt occulta, revelasti parvu-
vis praevidebat Deus ilL>shabiles esse ad conversio- lis, id est huinilibus. Revelasti dico in parte, ct si
ncm, iamen non fuit injusliiia, sed eos Jjui peccato- non ex toto, et ne aliquis iterum inslet, et quaerat
rcs eranl, et ideo indigni, noluit vocare, quia cui xur bec sit, subjungit: Ita ilf, Pater, qucniam pla •
PvTROL CLXII. 43 -
 45o5 ANSELMI LAUDUNENSIS 1556'
'ciium est ante te, id est in conspectu tuo, nec tamen A qui, praesentibus non capi, nolle inferre quod sibi
sine oratione placet tibi hoc, quidquid enim agis, aut ipsi molestum est.perpeti, hsec levia sunt.
"jusle, aut misericorditer. CAPUT XII.
In illo tempore. Isia quaelsequuntur poslmortem
AUGUSTINUS, Confessio dupliciter intelligitur : con-
Joannis facla esse creduntui*. Videnlur enim omnia
iessio de peccatis, confessio de laude quse Christo
tantum convenit. Confessionem vocat Scriptura ge- sequentia intra se continuari. quibns rclatis posica
neraliter, quidquid manifeste sicut cernitur. enun- supponit. Audivit Herodes lelrarcha famam Jesu, et
ait :Hicest Johamtes Baptista,el ipse surrexit Umor-
iialur. Quod autem dixit: Abscondisti hmc a sapien-
luis (Malth. xiv). Unde concipilur, ista omnia posJ
-libus, et revelasti parvulis, ideo dixit, ut probaret se
tumoremdamnai'e. Quod vero mbdit, UaPater, quo- mortem Joannis esse corapleta. Cum enim Joannes
mam sic placitnm ell tibi, blandientis affectu loqui- discipulos suos ad Jesum imisisset, creditur post
tur ad Palrent, ut coepluin in apostolis beneficium paululum decoUatus fuisse, unde cum dicat: In illo
tempore, inde terminatum lempus poni videtur, sed
•compleatur. Hoc enim placeHlli, uthumilis redeat, ad lilteram redeamus.
qui superbiendo recessit ab illo, unde sequitur: Abiit Jesus sabbato per saia, et discipuli iltius cce-
Omniajsunt mihi tradita a Patre meo, quasi diceret: -j **perunt.vellere spicas, et manducare.
Parvulis qui de se non praesumunt, revelantur, quia Legimus in se-
quentibus, quia multi erant qui veniebant et redi-
_per me revelantur. Et vere per me reveiantur,'et re-
.velari possunt, quia omnia tradita sunt mihi a Palre bant, nec manducandi spatium discipuli habebant,
et ideo ut homines esuriebant; quod autem spieas
meo, et nemo novit Fiiium, nisi Pater, etc Quasi di-
xat: Non solum Pater dedit mihi illos, qui per me segetum manibus fricant, et inediam consolantur,
vitse austerioris indicium est, quod scilieet non prae-
habent accessum ad iilum, sed et quod notificatuirt
meum, hoc est Pater dicitur paralas epulas, sed simplices cibos quserebant.
•estpomen perPatrem.
Phariswi autem videntes, dixerunl ei, etc. De sab-
.tantum noscere Filium, quia quod Filius nOscittir, bato
hoc gratiae Pairis tantum ascnbitur, et intellige Fi- judicahant aposlolos, et non de avulsione fru-
liuin hic incarnatum. Et econverso, ttemo novit Pa- gis alienae, quia Moyses in lrge praecepit: Si intro-
ieris in vineam aut in segetem amici lui, cotnede
treninisi Filius, iiicarnatio enim verbi Dei Patris, et
vult anima tua; falce autem non metas, ne-
.divinae majestatis notificatio fuit, ut oslendalur qtsse- quantum
A&m familiaritas, el quasi qusedam conjunctio inter que foras cjicias (Deut. xxm). Idcirco de solo sab-
bato calumiiiantur, et non de frugihus. MYSTICE di-
.caput et membra, id estinter Chtistumet fideles,
: Et cui.voiuerit Filius revelare. Ostenditur r
(
vi scipuli per sata transeunt, cum doctores sancii,
subjungit .... verifatis
quos verbo instruere qttaerunl, cura piae
enim qusedam identitas notitise, inler Patrem et Fi-
sellici.udinis inspiriunt, et qualiter unum quemque
iium, el familiaritas Filii ad Patrem: non enim di-
et quo ordine ad salutem attrahere debeant, sedula
,_rit, cui voluerit Pater revelare, sed dixit, cui volue-
consideratione perpendunt, et salutem liomintim
rit Filius revelare. Nota, quod quando dicit, nisi esuriunt.
Vellere spicas, est^iomines a terrena iu-
Filius, per" unam personam intelligit totam Trinita-
tem, tentione," qua radicem cordis infixerant, eruere. FriJ
care vero spicas, quod alii evangelistae referunt, est
Venite, elc Et quia per me est revelatio, et om- exueie homines, quasi grana a paleis viliorum cum
•-niamihi sunt tradita, ergo venile ad me, sicut sub- manibus virtutum. Manducare, estmundos corpori
monuil Joannes. Ad hoc enim tendebat eommenda- - Ecelesiae incorporare.
-lio ista Joannis, et ad hoc iterum commendatio sua, Al ille, etc. Dominus defcndit discipulos suos per
.ul ad eumomnes venirent. Et hoc esi: Venite pas- necessilatem famis, et ostendit simililer David ne-
Sibus fidei, qui laboratis in lege, id est in jugo legis, cessitate vlolasse legem, comedendo eo diepanes
.tjuodneque vos, neque pati*esvestri portarejrotui- propositionis, quos soli sacerdotes debcnt comedere,
slis, et onerati estis, pondere peccatorum, etego re- D _ et tamen David non vituperatur, per quod liquido
-ficiamvos; id est non solum exonerabo,sedetiam in apparet Moysen nunquam intellexisse, cum praeee-
-seternae vitaerefectione saturabo. pit nullum opus servile in sabbalo fieri, quod aliquis
*' Tollite
super vos, id est in superiori vestro, in non faceret allquod opusculum propter necessiia-
anima scilicel jugum meum, Id est jugum prseceptb- tem. Ille enim proprie dicitur facere servile opus,
rum meorum, et lollendo discitea me, id est exem- qut peccatum eommittit; faciunl itaque apostoli
ploineb, essemites, utnon murmuretis, et humiles, contra litteraro, sed non contra senteniiam. In illo
"ut adversa
palieuter tolleretis. Et hoe modo quietem enim facto prsefiguravit David figuras illas deslruen-
ineritisliabendo, invenielis landem requiem sempi- das tandem, sicut Samuel destruclionem sacerdolii
ternamanimabus tJesf.ts.Etneabhorreatis ferre ju- prseflguravif. David fugiens Saulem venit inNobe,
gum meum : scitote quia-suave scilicet est jugum et ab Ablmelecb sacerdote susceptus, postulavit cl
_idei,-et'0)ius pi'_eceptoi*ummeorum ieve esl. Quid bos, qui dura panes laicos non haberet, dedit conse
jugo ipsius suavius? quid onere levius? pj'obabilem cratos, quibus non licebat vesci, nisi solis sacerdo-*
*beofieri",'abstinere
' a-scelerc, bonumvelle, malum "tibusellevitis';el hoc tantuiriinterrogavit," siinrindi
aolle,-ariiare omnes^ocUsse -nulluin,' aeterna conse- essent pueri a mulieribus: ei illo respondecte.ab
 4337 ENARRATIONES IN MATTH.-EUM.— CAP. XII. 4338
beri et nudiusteriius, non dubiiavit panes dare Abilis no,xaepericulum. Sauanda manus-arida jube-
(I Reg. xxi), melius arbiiratus, propheta dieer.te, tur extendi, quia infructuosae animae debilitas nullo
misericordiam volo, et non sacrificium, defamispe- melius ordine quam_eIeer_iosytiarumlargitate cttra-
riculo homines liberare, quam Deo sacriflcare. Ho- tur. Unde Joannes Baptista turbis sclscitantibus
slia enim Deo placabilis, salus hominum est; figu- quid facerent, ut non velut arbores aridse miltereu-
rate autem, quod David et pueri ejus panes aecepe- tur iu igneni, hoc solunTprsecipil : Qui habel duas
ruut sanctilicatoS) ostendit sacerdotalem cibum ad tunicas det non habenti, et qui habel escas, faciat si-
-usum esse transiturum populorum, sive-quod om- tnililer (Luc. in). Et in Ecclesiastico' dicitur : Fili,
nes sacerdotalem vitam debemus imitarj, sivejjuod non sit manus lua ad accipiendum porrcpta, et aa
omnes filii Ecelesiae sacerdoles sunt. Aut, etc. De- dandum collecla (Eccte". iv). Frustra enim roanus
fenderat aposiolos per necessitalem, addueil ethrn adDeum pio peecatis rogattmis expandit, qui non
exctnplum ubi Judaeiviolant legem sine necessi- has ad inopem .rogantcm beneficiiim laturus exten-
tale, quando scilicet, sacerdoles yiolant sabbatum, dit.
hostias eo die inierficiendo, excoriando, et similia. Et restiluta est, sicut allera,' sanilali, etc. Pcr
Dico aulem jvobis, etc. Quia illi possent diccre, quod sinistram manum, mala operatio intelligilur, et
ministerium tenipli eos excusat. Respondetur; Qttia, J per dexteram, bona. Sicut ergo mala operatio in
si ministerium templi eos excusat, tunc ministerium eis prius vigebat, sic et bbna in eisdcm coepit vi~
Ghrisii debet iilos apostolos excusai*e, quiaJpse ma- gere.
-Jor est templo. Dum enim sunt inteuti praedicalioni Exeuntcs autemPharismi consilium faciejiant adver.
Christi, non possunt quaerere cibos, et ideo spicas sus eum, etc Cum neque vcrbis, neque Jactis pos-
eveUunt. Si autem vellent excusare David et suos sent etini deprehendere, dolo volunt eum aggredi,
per regiara potestatem, Christus similiter rex est, et et mortem ejtismachinantur. Merito ergo dicuniiir-
suos excusare potest per-regiam potestatem. exire, qui a prseseijtia divinae gralise remoli eranl.
- Si aulem, etc. Non solum propter neeessitatem , Jesus autem sciens, recessitjnde, et secuii, etc. Se-
parcere eis debuissetis, sed eliam propter miseri- cessitJesus, quia parcebat vesanise eoj*um, ne eos
cordiam. Sed quia immisericordes eslis, iJeo par- pejoraret, si se periculo objiceret; et nondumveKC-
cere nescitis. Et hocesl. Si sciretis, etc. Auctoiita- rat hora passionjs,cujuslocus extra Jerjisalem i;on
-tem prophetse de misericordia superius cxpositam erat, et accessit, ubi plures invenit, sese per timo-
adducit; Dominus enim esl, etc. .Est et alla causa jem sequentes. Et prmcepit eis, clc. Ilanc riiortali-
quare possunt legem violare, quia sunt servi iilius <r. tatem in nobis generat, ne cum niagnum aliquod
qtti est Dominus sabbati, et ideo potest legem.mu- fecerimus, laudem humanani quaeramus. Spirituali-
tarepro voluntate sua, qui ,fecit eam, Et cum iv.de . ter autem recessit ab eis, cum eos dcseril graiiam
(raitstsset, etc. Hoc videretur iu eodein Sabbato fa- subirahendo, el ad genles transivit, in quibus secmti
ctum fuisse,nisiLucas diceret: Factumesl autem in sunt multi eum per fidem etbonam operaiionein, et
rdio snbbalo, ul iutraret in synagogam et doceret. Et curaviteos perreroissioneni peecator.rai.
eralibikomo(Lucr\i),etc. El interrogabanieum.lht- Vt adimpler£tur, elc. Ostendit per auctoritatcm
tiweus refert illos interrogasse, si licet sabbalis cu- Isaiae, qttod Chrislu1*quaerebal Judaeorum salutcm;
rare? cum Marcus et Lucasreferant, Christum boc non eorum destruciioncm, et ideo eis insullantihiis
interrogasse, si licet sabbatis benefacere? Sed scien- non reclamavit, sed onjnia sequanimiler peitulit,
dum est utramque interrogalionem factam iuisse. usque ad diem resurrectionis. Multa aulcm in hac
Cttin autem qusesissent, an liceret sabbato curare? auctoritate ponuntur, qusead rei pi-sesentis conftr-
•Respondit Christus : Nonne licel benefacere sab- jiialionem non pertinent, sed totus locus illius Scri-
iaio ? pturte gratia Palris indijciiur. Verba auetori.alis sic
Quis erit ex vobis, etc. Sic solvit proposilara exponuntur. Dictum cst per Isaiam piophctam dt-
qusestioiiem, ut interrogantcs avavitiae conderana- {) ceniem in pcrsona Pairis : Ecce puer meus, qui for-
ret. Si vos, inquit, in sabbaio ovein, aut aliquodli- ,mam servi accipiens, minor me factus csf, qur.u
iet animal in foveam Uecidens erjperefesiinatis, non elegi, ad optts cui non erat alius idoncus, dileclus
animali; sed vesirae avarjtiae consulentes, quanto ma- meus specialiter, tnquo bcne complacuit anima mea,
gis ego hominem, qui mullo melioi; est ove, debeo quia per ipsum genus Iiumanum perditum voluit
liberare? Ilaque licet sabbalis benefacere. - , rest-iurare. Ponam ergo spirilummciim super eum,
-ALLEGOBJA. Hoino qui manum habebat ajidam scilicet spiritum sai)ienti_e, ct inteiligetiiis., et forti -
huirianum genus signilicat, infecundilate boni ope- tu-Jinis, ct scientia_, ct p'elat's, ci timoris, et con-
ris are(actum, scd Doiriini miseratione curatum. silii (7sa. n). Spiritus iste Miper etim, jn specieeo-
Cujus dextera, quae in primo parenle. aruerat, dum lumb.e peiiiibctur descendisse, non super, Dei Yer-
veiitse -arbpris ponia decerperet, pcr rcdemptionis bum, eiUnigeiiitum, qui de sjnu P-a(,i'is cxiit, -s«I
gratiam, dum iusomes manus,in omcis arboreex-, super cum dc quo diclum est: Ecce puer nwis,,'t
.enderel, bonorura operum crucis est restituia sa- judiciiun njeKm^geniibus f.unliabit (Jsa. xui);,unde
luti. Et bene in synagoga manuscral arida, quia ubi Psalmista. Deus, judicium tutun rcgi da, -et jifsiiijam
%eienli_edonum est majtis, ibi .gravius est Luexcusa- tuam fdio regis (Psat. LXXI).Et iu- Evaii^elio; PfHstr
 45.>9 ANSELMI LAUDUNENSIS » 13C0
nonjudicat quemquatn, sed omnejudicium dedit Fi- A sed Pharissei calumniabanlur opera Dei dicentes:
tio (Joan. v). Et hic talis non contendet, qttia obla- Hic non ejicit dmmonia, nisi in Beelzebub princips
Uis est, sicut ipse voluit, quando manibus perse- dmmoniorum. Et uon hsec aliqui de turba, sed Phari-
quejtium se ultro fradidit. Neque clamavit, quia sic- ssei-et Scribae caluranial.aniur_ Turlse enim, qu_e
ut ovis ad occisionem duclus est; efsicut agnus co- minus eruditse videbanlui*^factaDomini semper mi-
ram londente se obmutescet, sic non apcruit os suum rantibus, abicontra, vel liscc negare, vel quae ne-
(Isa. LIII), neque audiet quisquam in plateis vocem garenequiverani, sinislra interpretalione pervertere
tjus quia arcla et angusta est via, qum ducit ad vi- lahorabant, quasi haec non di.ini, sed immundi spi-
tam, lata et spatiosa, qum ducit ad perdilionem,' et ritus opera fuissenl, id esi, Beel, qui Deus erat Ae-:
multi ingrediunlur per eam (Matth. vii). Isti sunt caron illius loci. Unde Accaronitae dicunlur. Nam
qui vocem non audiuut Salvatoris, quia non sunt in Beel quidem ipseest Baal; Zebub aulem musca vo-
arcta via, sed spatiosa. Unde his, qui foris erant, caftir. Beelzebub ergoBaal muscarum, id est, vir
non suaVoce, sed per parabolas loquebalur. Sequi- musearum, sive habens muscas interpretatur, pro--
tur: pter sordes scilicet immblatitii cruoris, ex cujus
Arundinem quassalam non contercti Arundinem spurcissimo rilu, vel nomine principem dsemonio-
vocat Judseos, quos et a vento agilatos, et quasi ab " rum noniinabant.
invicem dissipalos,-non statim condemnabit, sed pa- Sciens Jesus cogitationes eorum, etc Non addiclar
tienler supportabit. Et linum fumigans non exstin- sed ad cogitata respondet, ut vel sic eompellerentur
guet, id est, populum de gentibus eongregatum,-qui, • credere poienlian: ejus. Yel: Hsecargumentatio plus
exstincto naturalis legis ardore, fumi amarissimi et dicta est adsedificationem fldelium, et scripta, quam
oculis noxii tenebrosseque caliginis involvebatur er- ad correctionem Pharisaeorum. Haec argumenlatio
roribus, quem non solum non exstinxit, et redegit per diserelam raliocinationera facta, partem adver-
iti cinerera sed ecohtrario de parva scintilla, et peue sarii ad falsum ducit. Cum enim eum dicerenl iu
inorientej maxima exsuscitavit incendia, ita ut to- poteslate Beelzebub dsemonia ejicere, hanc senten-
tus orbis arderet igne Domini Salvaloris, quem ve- tiam ad hocinconveniensducit, quod si per daemo«-
iiit mittere super terram; el qui modicamfidei sein- nes ejieeret; lunc daemones destruclionem sui i*e-
tillam conlemnit in parVulis, hic linum fumigans gni quaererent, quae argumentatio sic ordinatur.
exstinguit, quod Christus non fecit. Ad hoc enim Si egoejicio dmmonia in Beelzebub, tunc Satanas
venit, ut salvum faceret quod perierat; 11011 con- Satanam ejicit, et ^i Salanas Satanam ejicit, tunc
fringet dico, neque exstinguel,.f.o"tec judicem-, sci- ,p Satanas Satanse conlrarius esl, et ita a se divisus.
licel hujus mundi principem, qui jam judicalus esl. Hanc consequentiam habemus, ubi ait:
ejiciat de mundo ad victoriam suam. Unde alibi: Et si Satanas Salanam ejicit, et si Satanas a Sar
JVtiitcprinceps tnundi ejicietur foras, vel donec occul- tana divisus est, quomodo slabit regnum ejus ? Et
luni Dei judicium manifesletur, et in nomine ejus hoc ponit sub intei*rogatione dicens : Quomodo sta-
gentcs sperabunt. Unde Isaias: Erii radix Jesse (Isa. bil regnum ejus ? Hanc aulem ullimara conseqiien-
"
xi), etqui exsurget regere gentes, in eum gentes spe- tiam probat per universales prseroissas, quasi dical:
rabunt.Vellignum possunt esseJudsei,qui in se ali- Vcre si esl a se divisus, desolabilur rcgnum. ejus;
quam scintillara verilatis per legem habehant, sed quia omne regnum divisum iontra se desolabiiur,
amarissimas sentenlias emittebant. Non pejoravit et vere omne regnum, quia omnis civiias: et vere
Christus quantum ad se, non exstinxit illum ignem, omnis civitas, quiaomnis domus, iterum aminori.
sed voluit prsedicationem et correctionem augmen- Cum ergo secunduin hoc, quod Salanas Satanam
tare. Tandiu scilicet nolutt eos destruere nec dam- ejiceret, desolatio regni ejus seqtieretur; tunc Sa-
nare, sed omnia pati. donec judicium, quod factum lanas desolationem sui regni qusereret, si aliusalii
est, in eum ejiciatad victoriam suam, quod fuit in repugnarel. Eligani ergo Pharisaei quod voluerint.
dieascensionis. Postascensionem cnimejus eos per 1DSi Salanas Satanam non potest ejicere, nihil con-
Titum el Vespasianum destruxit. Vel donec suum tra Dominum, quod dieerent, invenire potuerunt;
judicium, qttod prius occultum erat, quandiu illis -si autem potesl, mulio magis sibi prospiciant, et
parcebat, ejiciat, id est", manifeslal, quod fecit in recedant de i'egno ejus, quod adversum se divisum,
dic captiviiatis, et in tempore aliarum ultionum. stare non potest.-
Tunc oblalus est ei homo dmmonium habens, etc. Et si ego in Beelzebuth ejicio dmtnones, filii vestri
Dtemoniacus isfe,nonsolummutus, sedetiamcsecus inquo ejiciuni ? lterum alia argumentatio. Apud Ju-
esse monstralur, curatusque fuit a daemonio, ita ut dseos erant exorcistse, qui per exorcismos a Salo-
loqueretur etvideret; quod tunc carnaliter factum, moue iuventos, saepe dsemonia ab obsessis.corpori-
quotidie completur in conversioue credeniium, ut, bus ejiciebant. Yere ego ejicio potentia divina ab ho-
expulso prius dsemone, fidei lumen aspiciant, deiude minibus daemones, quiafilii vestri, ejiciunt in virtute
' -
ad laudes Dei ora prius taccntia relaxenXur. Dei. .
Quo facto slupebanl omncs turbm, el dicebant: Si ergo expulsio dsemonum in filiis vestris Deo,
Nonne hic est filius David, ctc. Tui*bsestupebanl, et non dsemonibus deputatur,- quare in me idem opus
frtiifitcbantur esse Bemn, qui tanta signa faciebat; non eamdem habeat causam? cum et mea opera
 43CI ENAllRATIONES IN MATTHJEUM. — CAP. XII. 1362
jion videantur, nisi bona, et cum ad invocationem A videre, et voluit se ei parificare. Non ergo ex infir-
Dei, sicut et illi, daemones ejiciam? Et hoc est:' mitate ignorantiae neque substanfiae contra Deum
Et siego in Beelzebub cjicio dmnionia, filii vestri, peeeavit, sed ex sua pravitate, cognoscens tamen
id est, exorcistae yestri, in quo ejiciunl ? Vel etiam eum esse^Dcun, et, conditorem suum, et tamen
filii possunt voeari apostoli, de quibus cerlum erat, contra conscientiam suam, invidit ei. Deus ergo
quod-nullius cdnscii erant maleficii, cum idioiae et juslus j'udex,subtracla gratiasua noluit eum visilare,
illilterati essent, et lamen miraculis eos quolidie co- sed permisit.eum excsecari_omnino, et in obstina-
ruscare vjdebaril, et daernonia ejicei'e. Si ergo disci- lione eadem cadere. Homo vero conditus est in mi-
puli ejus per Spiritttm sanctum daemonia ejlciunt, nori intelligenlia, et infirmiori substantia, quia non
multo magis hocde magistro eorum credendunt habuit tantam capacitatem intelligentise, nec.tantam
est. facultatem exsequendi.Potuit ergo falli alio suadente,
Ideo ipsi, elc. Hoc de exorcislis,' vel discipulis et cum peceavit Adam, putavit facile Deum posse
potestlegi, Quia.exorcistse per invocationera Dei dae- reconcUiare sibi, et ideo noluit uxorem suam sean •
inonia ejiciebant, erunt causa damnatioriis Judaeo- dalizare. Quoniam ergo ex infirmitate cognitionis et
rum, cum Judsei videant puros bomines, et minoris substantiae peccavit alio suadenle, remissibilis fuil
nieri.i, posse divina virtute daemones ejicere, etta- " ei culpa, quia visitante gratia Dei humiliavit se homo
men hoc dc filio Dei prsesurnunt dubitare. Erunt et poenilnil. Similiter alii, cum peccant in adulle-
ergo judices non potesiate, sed causa. Dc apostolis rio, gula, etsimilibus ex infirmitate carnis, et hu-
quoque dicitur ita: Quia aposloli, qui sub discipu- miliant se, recognoscentes infirmitatem suam, elsi
latu meo miracula facienles, meae virlutis sunt te- nondum revertenles, Deus per misericordiam visiliu
stes, et veslram nequitiam damnantes, ideo judices eos, et ad pceuitentiam invilat et sanat. Iterum in-
yeslri erifnt, quia cuni super duodeciin iribus se- firmilates sunt peccaia, peccare in Palrem, in Fili-
dentes judicabunt,. vos eiiam cum impiis damna- um, et ex ignorantia vel infirmitate credere, vel
bunt. Deumnon habereFilium, vel Filium minoremPatre.
Si autem, etc Ecce aliera pars coniplexionis, Et quia sunl ex infirmitate yel ignoranlia, sunt re-
quasi dicat: Aut ego ejicio daemonia per Spiritum missibilia. TSTondico, quod semper remittantur,
sanctum, aul per Satanam, sed si per .Salanam, quia si non poeniteant homines, moriuntur, et ita
qase sunt praedicta sequuntur. Si autem in Spiritu, daninantur. Sed possibile est cos ad pcenitentiam
hsec est utilitas veslra, quia per hoc pervenit in vos, venire, et ita peccata remitti. Quidam vero recogno-
hoc est, intra vos, regnum Dei. Dirainutio _ autem ^ scunt veritatem, et lamen ex invidia et praiilale
regni.diaboli, est augmentatio regni Dei. animi, contra conscientiam suam bonitali Dei resi-
Aut quomodo, etc. Alia .probatio. Vere cgo ejicio stunt, et ideo bonum odio habenl, et delrahunt; ut
dsemonia in Beelzebub, quia contrarius sum ei. Et Judaei, qui-intelligentes prophetas, et signa comple-
verecontrarius sum ei, quia intravi in domum illius, tionis videntes, et nihil raali operibus Cbrisli notare
Iioc est, in mundum, et diripui vasa illius, boc est, volcntes, tamen ex invidia Christo detrahebant, et
homines, in quibus habitabal, pet*fidem subtraxi, et contra conscientiam" suam bonitali Dei resistebant,
til possem ei illos diripere, eum prius alligavi, id est, polius senunquam salvari, quairi Ghristum recipere,
poteslalem hominibus nocendi eripui ei, quia quo- et legem suam dimittere volentes. Isti tales in dia-
modo potest aiiquis inlrare in domum fortis, et vasa bolicum peccatiim cadunt, et Deusdeserit eos sicut
ejus diripere, nisi prius alligaverit fortem, etc Qui Judam; ita quod non possunt poenilere, nechumiliare
non esl mecum, conlra tne est, etc Ego sum contra- se, "sedper obstinationem detenti sunt, et illud pec-
riusei,Kjuia ipse est eontrariusrriihi. El hoc est: Qui catum est jrremissibile, et boc vocalur peccare -in
non est mecum, contra me est, et vere est contrafius Spiiitum sanclum, Spiritus sancfus enim estbonitas
mihi, quia ego congrego, et ipsespargit, Ille enim ad Dei, et qui ita resistit bonitati Dei, contra Spiritum
multa bona saecularia, ego ad summum bonum sin- D sanctum peccat. Solet antem et aliter exponi. Dicitur
"
gulare. Hle ad discordiam, ego ad dilectionem, enim peccare in Spirilum sanctum esse impoeniten-
Ideo dico vobis : Omne peccatum et blasphemia, tem. Remissio -enim peccatorum, proprie Spiritui
remitletur hominibus, spiriius autem blasphemia, non sanclo altribuitur. Legitur ergo.ita :
remiltetur, elc. Ostenso per rationem, quod in Beel- Qui peccat in Patrem, supplendum est, et non
zebub non ejicit dsemonia,vult dare sententiam super peccat in Spiritum (hoc enim non est impoenitens)
Judseos, qui peccant in Spiritum sanctum. Hanc sci- remittetur ei. Similiter qui peccat in FiUum, et noij
licel quod hoc peccatum est eis irremissibile. Sed vi- peccat in Spiritum sanctum, id est non est impoeni-
deamus, quid estpeccarein Spiritum sanclum. Ange- tens, iterum remittetur ei; qui auteni peccat in Spi-
lus in fortitudine scientise et substantise conditus ritum sanctum, id est qui non poenitens perseve-
est, ita quod et profundam cognilionem habuit, et rat, nunquam remiitelur ei. Neque enimvenia, nisi
facultatem exsequendi ex fortitudine substantise. poenitenti promittitur. In hac auctoritate, haeresis
Cum ergo in tanto bono abundaret, videns divinam Origenis exstinguitur, quiasseritpostjudicium uni-
essentiam pra.sianliorem mulio se, contra conscien- versale, posl mulla saecula, omnes' peccatores vex
fiam suam, non ex aliqua infirmitate coepit Deo.in- niam consecuturos, quae refellilur, cunt diciluro
 45(J3 ANSELMI LAUDUNENSIS 4564
Qui culem dixeril in Spiritum sanctum, non remille- A strse?Otiosum quidem veibum est, quod sine utili-
tur ei, neque in prmsenti, nequcin fuluro (Matth. xu). tale loquentis vei audienlis profertur; ad quod pro-
Gonfirmatur eliam ex hac' auctorilate, purgato - bandum subjungit: ^
rius ignis esse. Dicit enim Gsegorius : Datur ex Ess verbis enim tuis justificaleris : et ex verbh'
hoc intelligi, quasdam culpas in ftoc sseculo, quas- tvis coudemnnberib.Et ex praecedentibus adhucpen-
dam vcto in futiiro relax"ari. Quod enim de uno det senteniia, al)i ait: Ex abandantia ^ordis os lo-
negatur, consequens intelleclus patet, quia de quitur. Non est enim dubium, quin damnetur homo
quibusdam concedilur; sed tamen hoc de parris ex verhis quae protuleril, si mala suct, cum erian.
mitiimisque peccatis fieri posse credenduro est, sicut nullo modo polerit justificari ex bonis verbis, nisiea
est as_,iduus' otidsus sermo, immoderatus risus, vel ex irilima cordis bona inteniiOne protnlerit, sicut nce
peccaiuin curae rei familiaris, quse vix 'sine culpa,' Caiphas projjhelando justificatus est.
vel ab ipsis agilur, qui culpam, qualiter declinar: Tunc responderunt ci quidam de Scribis et Phaii-
debeanl, sciunt. Aut etiam in gravibus culpis-errore swis, etc. Postquam cjus verba nullaienus valent
ignoranllae, qtia? cuncta eliam post morteni gravarit, impiobare, qusertiut adhuc illtim in operibus ten-
si itdhuc in hac vita posilis, minime"fuetiiit rela- tare, et quasi nonfuerint signa, quae viderant, signa '
xala. Hoc tamen sciendum est, quod illic saliem de " poslulant. Respondenl ergo Pharisa_i illt et Scriba*,
iniiilinis, nil quisquam purgationis obtinebit, nisi quorutri nequissima erat astutia, et dicunt: Magi-
hie bonis actibus in hac adhuc vifa posilus, ut illic ster, volumus a te signum videre. Sed in alio evan-
- -.
obtineat, promeretur. gelisla quid petant jjlenius explicattir. Deiermiriai
Aul facile arborem bonam, etc Alia probalio, eniin, quia quse-.ehant signum de ccelo. Yel in mo-
quasi dicat: Si me ex merito blasphemalis , osten- rem Heliae, signum de sublimi venire cupiebant.
dite mea opera esse mala. Et hoc est: Aut facite ar- Ycl in similitudinem Saniuelis, tempore aestivo cofc
borem bonatn, id est recognoscite me esse bonura, tra naluram locimugire tonilrtta, coiuseare fulgura,
quia fructum lrieum bonurn esse yjdetis. et quasi non possenl imbrcs ruere, illa calumniari
Aut faeile arborem malam. Id est ostendile me et dicere ex occultis calis ptodiisse, et variis aeris
csse malum, per roalum fructum. Ideo diccad fru- passionibus accidisfe. Nam qui calumnianiur ill^
cturo essc i'espiciendum, quia ex fructu arbor co- quse oculis videni, inanu lenent, utilitate senliurit,-
gnoscifur, id esl ex opsribus vita hominis judicatur. qtiid acturi sunt de his, quae de coelo -veniunl? Uli-
Progenies viperarum, quomodo potestis csse boni, cum que respondebunt et magos, in ^gyplo mulla signa
sitis inali, elc. Quasi dicat : Yere ex frucitt arbor fecisse de coelo.
cognoscitur, quia "ex-verbis veslris nequiiia vestra Respondensergo Dominus, ail iltis: Generatio mala
patet. Progeniem viperarum, id esl filios et imitato- et adullera signum qumril et signum non dabitur ei,
res diaboli appellat eos, qui cum sint malae arbores, nisi signum Jonm prophetm, etc Bene dixit adulteia,
frucluquc hivldi_e redundanles, scienter peccarit, quia dimiserat virum, et juxta Ezechielem multis
sricnler bonis operlbus detrahnnt, quod diabolioum amaloribus se copulaverat.
est. Unde sequifur: Sed noiandum, quod duplici qusestione fuerat
Ex abundahtia enim cordis os loquiiur. Augusti.- pulsatus. Quidam euim calumniabantur eum in
nus. lile bomo ex abundanlia cordis loquilur, qui Bec-Izebubejecisse dsemonia, quibus anie responsum
ignorat, ex qua intentione verba promantur. Quod est. El alii tentantes, signutn de ccelo quserebanl,
apertius ostendere volens, subjungit: Bonus Iioma quibus amodo respondel, dicens se non decoslo si-
de bono thcsuuro proferi bona, et malus mala. The- gnum dare, quod indigni erant videre, sed depio-
saurtis coruis intentio est cognitionis, ex qua intcr- ftmdo inferni," quaie esi: Jonas propheta a celo vo-
mis arbiter judicatprovcnlum ojjeris. Unde fltple- raius, hoc est, Christus de abysso, et moriis fauce
1'timqtie, ulniinorabona nonnulli opereniur majora liberatus: Hoc fpie siguum accipicm, et per hoc"
coelesiis gratlse tnercede, propier intcntionem ^cor- 'dedit illis slgnum incarnationis, non digiiitatis, pas-
dis, scilicei quod niajora volue>*ant palrare si pos- ^* sionis, noit glorialionis, discipulis aulem suis, qui
sehi, et alii majora virlutum opcra oslendenies, ob digni erant, signuni de coelo dedit, quibus scteniiB
incuriam coidis tepidi, minora a Domino praamia beatitudinis gloriam prius figuraUter inmonle irans-
sortiantur, et superioiisentenlisevideturcompetenter formatus, et postea veraciier in ccelum sablevatus
haecadhajrere.Quomodo enimbonus homo nonpossit ostendil. Sequitur :
profeiTe mala, nec malus bona, sicnon possitChri- -Sicut enhn Jonas fuil in ventre celi tribus diebus,..
stus mala, riec diabolus bona opera facere. Sequitur: et tribus noclibus, eic. Ipsum iriduum non tottttn
Dico autem vobis, quoniam omne verbutn otiosum, fuisse plentiHi, Scriptura testis est. Sed primus dies
elc. Hoc quoque bene adhaeret superiori sententise, a parte extrema lolus anminieralus est. Dies vero
quasi dicat: Si otiosum vei*bura, quod nunquam terlius a parte priina, et ipse tolus. Mediusautem
.edificat audientes', non est absque periculo ejus qui inler eos, id est secundus dies, absolule totus ex
ioquitur, et in die judicii inde ralionem i*eddilurus viginii quatuor horis, scilicet duodecim diurn>s, et
fcst, quanto magis^vos, qui opera Spiritus sancti ca- duodecim nocturnis coniposilus. Sextsequidemferiae
|*4!i.iij^mini, reddiluri cstis rationera calumnise >'e- diei partem, qua septtltus esl eum parte noctjs, pi'<j
 4535 ENARRATIONES IN MATTH^UM. — CAP. XII. 15136
noete et die accipies, boc est, pro toto die, sabba- ALrialis fuil in ventre cete trihus diebus el fribus lib»
mm cum nocle et die, noctem dominicani cum ea- ctibus, ita Filius hominis, scilieet Christus verus ^
dem die illucescente pro loto similiter die accipies, Jonas, id est dolens, et dolores noslros ferens per.
Itaque habes triduum ettres noctes, et hoc triduum tres dies et tres nocles, sicul expos;tum est, fuit in
in Scripturis reperlum est signare moriem-Domini corde terrae, in sepulcro scilicet, yel jn corde terrse, .
simplam, et rcsurrectionem simplam. Mors enim id est in corde terrenorum jam desperantium et di-
Domini Jesus non fuit in anima, sed in carne sola. centium, nos sperabamus quod esset redemplurus
Mors vero nostra non solum in carne, sed etiam in Israel (Luc. xxiv).-Sie enimerat Clnisius quorun-.-
aniraa est. In anima propter peccatum, in carne dam corde humano, quasi quilibet jacens in.sepul- •
propler poenam peccati. Ule veroqui peccalum non cro, vel in corde lerrenorum,boc est, in poteslate
habuit in anima, non est .mortuus, nisi tantum in eorum. Potest etiam Christus JonaVper omnia ada-
carne, et hoc propter similiiudinem carnis peccati, ptari. Naulae enim sunt Judaei, piscis mors: JVautse --
quam de Adam traxil. Mors autem ejus fuil in car- tradunt Jonam pisci, et Judsci Chrislum morti. Pi-
ne, et resurreclio. Non eiiini resurrcxit anima, sed scis terlia die Jonam in portu evomuit, et mors ia •_
tanlum carne. Sicut nec morttius esl anima, sed tertia die Christum firmitati vitse reslituit. .Jonas Nk ".
*
carne tantum. Tamen simpla ejus mors et resurre- * nivilis prsedicavit, etChristus per aposlolos gentibus
clio noslrae dujilici morti et resurreclioni profuit. post resurreclionem, verilatem anriuntiavit. Viri
Per morfein enim ejus, mors infernalis, et mors Nhdvitm, etc Quia generatio ista opera et signa
peccatorum nobis sublata est. Et similiter per re- Christi vidil, et tamen credere noluit, ideo Ninivitse/"
burreciionem ejus simjjlicem, quae tantum in carne, qui gentiles sunt, surgent in judicio cum generalione '
non in anima fuit, nobis ulraque resurrectio, hoc ista, non uteosjudiceiitpotestate, sed comparatione.
est, animse in baplismate, et corporis in resurre- Ninivitse enim sine signis ad poenilenliam conversi
ctione communi dabitnr. Cum ergo in eomputaiione sunt, Judsei vero nec per signa.yoluerunt converli,- .
pi-sedicla sit unus dies, id est sabbalum, et duseno-- quam comparatiohem ponit cumsubdit: .Quia pm-
ctes, tiox videlicet sabbati et dominicse diei, accipi-' nilenliam egerunt in prmdicalione Jonm. Et ecce, etc;""
tur per diem, nibrs simpla Christi; per nocles vero, Hoc esl inter Judaeos est quidam plus quam Jonas,
mors ulraque hominum intelUgitur. Sicut ergo dies id est Christus Deus et homo, cujus prsedicationi vo-
duabus noclibus opponitur, sic Chiistus simplam- lunt credere.
buam duplse noslrse opposuit,et duplam noslram' Regina auslri, etc Legiiur iu Paralipomenon,-
inoriens subegit. Si auiem horas computemus ab ._, et libro Reguni quod regina Saba per multas.
hora mortis usque ad boram, qua resurreclio difficultates, reliclo suo imperio, venit lu Judaeara"
ejus declarata est, quadraginta horse inveniuntur. audire sapientiam Salomonis, et ei multa munera,'
In primo enim die, ablioranona quatuor horse inve- deferens.ab eo plura rccepit (III Reg. x).
niuntur. ln sequenti vero duodecim nocturnse, ct Continualio. Non solum Ninivitse condemnabunt
duodecim Uiurnse. Post sabbatum vero duodecim eam comparatione, sed etiam rcgina austri, quia ab
noeturnae computantur, qua. omnes insimul colle- ultimis lerrse finibus venit audire sapienliam Salo-'
ctae, quadraginta reperiunlur. Convenienler ergo Do- monis sine lege, sine prophelis. Judaica vero plebs
niinus pro quadraginta horis tristitiae, quadi*aginta habetlegem, habet prophetas, videl Cliristuni, videt
dies Iselitiserestauravit; vel in tribus diebus et no- opera, et tamen sapienliam ejus non vult audire.
ctibus majus spatiumpotest intelligi. Potest enim sic Condemnabit' igitur eam similiter comparatione,
legi illud quod dicilur : Sic erit Filius hominis in quia ecce hic, hoc est, inter Judseos est plus quam
corde terrm; hoc esl in corde terreiiorum; id Salomon, id est Christus. MISTICEvero per Ninivilas
est in potestate eorum, ul super eum cor suum et reginam, totus gentilis populus ad fidem.coiiver-
expleant tribus diebus et tribus noctibus. A sus significatur. Ninivitse enim significant eos qui"
nocte enim qua traditus est usque ad diluculum re- ]D peccare desistunt. Regiria vero eos qui peccai*ene-"
surreetionis, fuit in potesta'te eorutn. Sic ergo inve- sciunt. Pceriitentia enim peccatum abolet, sapientia"
niunlur duo pi imi dies integri; in tertio vero nox ' cavet, Nec ideo dicilur, quodregina non peccavi&sei,J
tantum, sicut prius invenitur. Et nolandum bene est, quia de peccatisejus Scriplura nihil dicii, imo eaui
quia nox usque ad diluculum, quo Dominus resur- sapientise studuisse asseril.>Ca»nimmundus spiritus,
rexit, ad tertiam diem pertinet, quia-Dominus qui etc. Geutiles comparaveial Niniyitis et i*eginaeau-
j'ussit de lenebris lumen splendescere ut per gratiam stri; modo supponit cui Judaei debeant comparari.
Novi Teslamenti et participationem resurreclionis Ilomini videlicet, a quo immundus spiritus exiit, et
Christi audiremus: Fuislis enim aiiquando tenebrm, ad quem posiea revertens; cum etiam vacantem in-'
nunc aulem lux in Domino (Ephes. v), insinuat nobis veniat, cum aliis nequioribus spiritibus'eum subin-'
quodammodo quod a nocte sumat eliam dics ini- trans, deterius eum quam prius vexat.Homo iller
tium. Sicut enim primus' dies propter futurum ho-' cui comparatur Judaicus populus, est quilibetad fi-
minis lapsum a luce in noctem, ila isti propter bo- dem convei*sus, a-quo ejectus est diabolus per ba- -
minis reparationem a tenebris ad lucem conipulan- ptismum. Qui ejeetus inde, ad^alios lideles vadit, et
tur. Revertamur ad Hlteraro. Sicut Jorias ille histo- non inveniens ibi locum, redit ad eum unde tAidtat,.'
4567 ANSELMI LAUDUNENSIS 1368
sl vidsl \aeantein, il est negligentem, per quod ha- , ^tandisunt, sed ejus polius intelligendi sunt cognatt
bet spem iterum possidendi, sed tamen mundaium esse. Sane quod Dominus ad matrem, fratresque ro-,
a vilits, scopis, id est doctrinis et sacramentis, et ar- gatus ab officioverbi dissimulat egredi, non maternaj
natuu falsis virtulibus. Videt tamen ibi Spiritum refutat obsequia pielaiis, cujus prius prseceptum est:
j>epliformem inhabitantem , non tamen quod sint in Honora patrem et matrem luatn, sed paternis se mi-
Ulo homine septem dona in actu, sed habilitate. Id- nisteriis amplius quam maternis debere monstrat
eo timens quaerit spiritus septem nequiores, id est affeclibus, idem nobis exemplo etverbo commen-
septcm vitia cor.traria illis virtutibus septem, qttas dans, cum ait *.Qui amat patrem ant malrem ptus
dat-Spiritus, et per cam inhabitat inlus. Nequiores quam me, non est me dignus (Mallh. x). Non inju-j
dicuntur, quiagraviora sunt peccatapostbaplisjnum riose fratres contemnit, sed opus" spirituale carnis
quam anle. Ilomini huiusniodi est Judaicus populus cognationi prseferens, religiosiorem cordium copu-
pet* singula adaptandus. Ait cnim in fine paia lani docet esse, tjuam corjWum. MYSTJCE aulein.
bolae: Sic erit et generalioni Imic pessimm. Ajite mater et fraires Jesu est synagoga, ex cujus carne
legem regnabat diabolus in populo Judaico, dum le- est editus et populus Judseorum, qui Salvalore inltisj
gis naluralis transgressores erant, ad cujus trans- doeente, venientes intrare nequeunt, cuju.sspiritua-
gressionis reformationem, hsec lex scripia a Moyse liter dicta intelligere negligunt. Praeoccupans eniin
dala est. Tum ergo et timore legis praeceptis legali- turba ejus ingreditur domum ejus, auscultat sermo-
busque observatis, et in sacramenlorum antiquo- nem, ul evangelisla Mallhseus^leclarat, quia diffe-
ru.n, scilicet circumeisioriis ethosfiarum ef in culiu rente Judsea, genlilitas confluxit ad Chrislnm alque
unius Dei, Judseis magnitudine beneficiorum confir- inlerna vitse mysteria, quanto flde vicinior, tanta
malis, iramundus spirilus ab illo populo recessil, mente -capacior- hausil juxla quod propheta aii;
jipn hahens in eo taniam nocendi potestaiem, quan- Accedite ad eumh et illuminamini (Psal. xxxm). Et
lanret ante legem; tamen sciendum est, quia non dixit ei quidam: Ecce mater el fratres, ctc Inlus est
ab omnibus recessit, sed hic de Judaico populo in- verbum, intus est lumen, unde a.libi: Ul inlrantes,
discrete agtiur, quidam enim inter eos summe boni inguit, kimeu videanl (Luc. vui). Sj ergo foris staif-
semper invenli-sunt. lExiens itaque diabolus, ad les, nec ipsi agnoscunttir parentes,ret prppter no-
gentes trausivit, apud quas usque ad praedicationem strum. fortasse exemplum non cognoscuntur, quem-
apostolorum demoratus est. Qtti cuin prius essent admodum nos agnosceremur, si foris staremus,
humidi, et in carnalibus voluptatibtis fluiiantes, Foris enim stanles, volunt Doininum videre cognati
facli sunt aridi, id est firmi, et solidi igne Spiritus _; ipsius, cum. Judsei spiritualem in lege seusum non
sancti. Tunc ergo ambulans per loca arida, id est- quaerentes, sese ad cuslodiam litlerae foris fixerunt,
fortia corda genliliuiri circuiens, et npn inyeniens et quasi Christura potius ad carnalia docenda cogunt
sibi requiem, ad antiquum populum Judaieum re- exire, quam se ad discenda spiritualia conseniiar.t
vertitur, et post adventum Christi omnino excseca- ingredi.
\*it (dato enim Evangelio, nullus per stalum veteris Exlcndens manum in discipulos ait: Ecee maler ct
legis polest amplius salvari), inyeniensqueillam do- fratres, elc Cum is qui volunlalem Dei fecerit, so-
rnum vacantem, id est populum negligenlem, el npn ror et frater Dontini dicitur, propter uiruroque
in Scripturis bene sibi providentem, cum adventum sexum, qui ad fidem colligitur, mirum non est. Mi-
Chrisii noluit inlelligere, et scopis mundatam, id est randqm enim valdeest, quoniodo et maler dicalur.
<arnalibus observantiis, quasi a vitiis purgatum, et Fideles elenim discipulos fratres vocare digiiatus
ornalum falsis virtutibus sicut Pharisaeus ille, qtti esl, dicens":Ite, nuntiatefratribus meis (Jla.t/t.xxviw).-
in templo gloriabatur, assumit septem spiritus ne Qui ergo frater Domini veniendo ad fidem fieri po-
quiores se, et habitatibi. Per septem spiritus omnia luerit, quserendum esi quomodo et mater potest
vitia inleUiguntur: septenarius enitn universitatem esse? Sed sciendum nobis est, quia qui est ftaier et
D
significat, qui merito nequiores dicuntur, quia JJOSI soror Jesu credendo, maler cfliciiur praedicando,
advenlum Christi, Judaei in grayiora peccata praeci- quasi enim parit Dominum, qui eum cordi audienlis
pilati sunt, scilicet in blasphemiam Christi ct op- infuderit, et mater ejus efficitur, si per ejus voccin
pugnalionem veriiatis, et contemplum lidei, et ila amor Dei in mente proximi generatur.
novissima sunt pejora prioribus. Littera vero sic CAPUT XIII.
continuatur. Ninivitae pcenitentiamegetunt, etregiua In illo die, exiens Jesus Ve domo, sedebal secus
austrl sapientiam Salomonis audivit, Judaicus au- mare, et congregatm sunt ad eum turbm tnullm, ita,
tem populus similisest homini, a quo exivitimmun- etc. Non solu.n autem facta el verba Doraini, verum-
dus spiritus et cum exierat, etc etiara itinera et loca, in quibus viriutes operatur et
Adhuc eo loquente, etc Hsec prsedicatio in domo- praedieat, ecelestibus plena ,sunt sacrameiitis. Post
erat, sicut sequentia declarabunt. Mater vero et fra- sermonem quijipe in domo habitum, ubi nefanda
tres ejus, extra domum eum exspectabant, qum- blasphemia daemonum haberc dictus est egi*ediens,
rentes ei loqui. BEDA.Jratres Domini, non "filii docebat ad mare, ut ostenderet se, relicta ob culpam
beatse, semperquc Virginis Marise, juxla Helvidium, perfldiae Judsea , ad gentes salvandas esse transiitt-
j-.cc Alii Joseph ex alia uxoi*e, juxta quosdam JJU- rum. Gentilium enim corda- diu sapeiba et jncr?.
 45G3 EXARRATIONES IN MATTH3EUM. — CAP. XIII. 1570
dula, meriio lumidis amarisque fluctibus maris assi- A inentUms receptum est, ad horam, in quibus est
milantur; domura vero Domini perlidem fuisse Ju- parum terrae, quoniam ad horam emolliunlur ad
daeam quis nescial ? Sed relicta domo in qua per- desiderium ccelesiis vitse. Sed isti, venienle perse-
pessus. est blasphemias impiorum, coeptl dbcere ad cutione, in tempore tentationis recedunt. Qui radi-
mare, quia derelicla ob incredulitatem synagoga, ad cem non habent, quia nullis disciplinse studiis sunt
colligendam per apostolos populi gentilis mtillitu- eruditi, nullis tentationnm-probationibus emolliil,
dinem venit, unde apte prsemiltilur, quod "eo in nec in charitate radicati. - - .
dotno prsedicante, maier et fratres ejus foiis steter Aliud autem cecidil inler spinas, etc, Spinse sunt
runt, quasi ab eo agniti non "sunt, ac sic de domo divitiae, quse mullis sollicitudinibus mentes homi-
cxiens ad mare ducturus transierit. Quia poslquam num pungunt, quae nimia ciipidilate a bono opere
gynagoga ad custodiam lilterse se foras fixit, inter-' i'etrahunt. Aliud vero cecidil in terram - bonam.
nisque Dominicsefidei arcanis flguras legis antepo- Terra hona fidelis electorum conscienlia est, quse
nere maluit, Dominus sacramenta salutis, quse - eommendatum seraen verbi libenter excipit, et ad
illa spreverat, externis per orbem nalionibus con- fruetum pei*ducit, et aliud reddit eentesimum, ete.
tulit. Tres ordirics Ecclesise hic desienanlur, scilicet
El congregalmsunt, elc Turba multa ad Dominum "R ' conjugali• etcontmentes,
. ...
ln acttva vita et c.ontem-
docentem congregata, significat frequentiam popu— plativa. Debelauteraesse principalis divisio j'usti.
lorum, prsedicantibus apostolts, ad Christura con- alii contemplativi, alii activi. Activi vero subdi •
fluenlium. Quod ascendens narim, sedebai in mari, viduntur, alit conjugati, alii conlinerites. Trice-
significat quod Christus per fidem ascensurus erat narius et sexagenarius fructus activis datur, cen-
in mentes genlilium, et Ecclesiam collecturus in tenarius vero contemplalivis, quia, ut Beda refcrt,
mari, id est in medio nationum contradicenlium, in sinislra "usque ad centenarium numerum anti-
in qua Ecclesia dicitur sedere, hoc est regnare et qui solebant compulare. Cenlenarius vero in de-
dominari. Turba vero quse stabat in liltore, qttse xteram transferebatur, unde Juvenalis :
neque in mari, neque in navi erat, geril figuram .... Jam dextera computal annos.
recipientium -yerbum Dei, et jam fideamari, id est Cum ergo sinistra bona temporalia significet,
a reprohis separatorum, sed necdum per gratiam dextera vero coelestia, juxta illud : Lmva ejus sub
baptismatis in Ecclesia-intromissorum. capite meo, el dextera illius amplexabilur me (Cant.
Et loculits est eis mulla, etc. Legitur in Evan- n). Merito aclivis licite temporalihus utentibus,
geliis, Chrisium locutum fuisse in parabolis, ali- ,p.numerus sinistrse depulatur. Contemplativis vero
qiiando ad tiitionem, craia qui audiebant mysteria solis ccelesfibus vacanlibus, numerus dexterse addi-
Dei, indigni cognoscere erant. Sicut de his legi- citur. Centenarius enim , quia perfecttts estet ccele-
tur, quibus modo praedicatur, ait enim in se- stia significat, contemplativo convenit. Tricenarius
quenli : Vobis datum est nosse mysterium regni vero, qui externario denario conficitur, etferventis
Bei, aliis autem in parabolis (Luc. vm). Aliquando aetatis numerusest, coujugatis depulalur. Qui adhup
aj evidentiam in parabolis loquebatur, utper res in fervore pugnae sunt, dunt fervorem libidinis om-=.
rognilas ad ignoias nienles rudium prpnioveret, nino refrenare non possunt, et tamen iri lide suiit,
t!um per similitudinem invlsibilia ostendeiet. Quam- quod per ternarium intelligitur, et prsecepla legis
vis Dominus in sequenlibus hanc parabolam e\- observant, quod per denarium denotatur. Sexage-
ponai, tamen singula "evidenlius explicanda sunt. narius autem conlinentibus activis cougruit, qtii ex
Seminalor ergo est Christus, qtii exiens de sinu senario et denaiio conficilyr, et-Tiumeriis maluraj
Patris, venit in munduin, ad seminandum verbuin et frigescenlis setalis est. Senarius perfeclioneni
Dei, vel exiit ad seminandum, cum, reljcta Judaea, exprimit, quia in sex diebus Dominus omnia con-
per appstolos ad genies transivit. plevit, et senarius ex suis dividenlibus conlicitur :
Eu atiud cecidit secus viam, etc, Cum verbura lDdenarius vero, ut diGtum est, decalogum signifi-
Dei ab illis horoinibus receptum est qui nondutn in cat. Merito igitur conlinentibus dalur, qui jam
via bonse operationis erant, sed per voluniatem, • carnem edomuerunt, et a tentationibus deferbue-
jam quasi secus vtam stabant, sed et venerunt vo- runt, et in operibus legis, quam conjugali, perfec
lucres, hoc est, dsemones, qui secundum Lucam ctiores inveniuntur.
volucres cceliyocanlur, vel quia spirituales naturae Qui habet aures, etc. BEDA. Quolies hsec adnjo-s
sunt, vel quia in aere morantur. Et comedeiuntil- nitiuncula, vel in Evangelio, vcl in Apocalypsi Jor
lud; id est, a meniibus hominum illud suhripue- annis interponitur, mysticum esse quod dicilui*
runl.et secundum Lucam ab hominibus illud con- insinuatur. Aures audiendi, aures sunf cordis.
culcatum esl, quia prava persuasione impiorutri Et accedenles, etc. Discipuli intelligerites haee
stiblatum est (Luc. vm). esse obscura quse populo dicebantur, voluerunt Dp-
Aliud ceddit in petrosa, etc. Petra significatdu- niino intimaie, ne loqueretur parabolice : cum di-
ritiani prolervse mentis; terra, lenitatem obedien- cit, accedentes, notat quod quamvis essent in ea*
lis animae; sol, fervorem persecutionis. Cecidit dem navi, tamen erant aliquantulum ab eo remcfi.
ergo verburo Dei superpeticsa , quando in duris Qui respondens ait illis : Quia vobisdatum est, etc.
 "
«374 • ANSELMI LAUDUNENSIS 4572
Turbis in parabolis loquebalur, ad majorem caeei- ,4 aroplius poetiiteanl ? quod Marcus dicit de eis, ne
tatem eorum, quia quamvis seqtiereniur eum pro- quando converlantur e. dimittaiitur eis peccata
pter verba ejus audienda, vel miracula videnda, (Marc. iv), sit ila intelligendum, eos peccatis suis
tamen duri erant, et converti ad fidcm nolebant. meruisse, ut non ex propria virtute possint in-
Ex occulto ergo judicio, Dominus in majorem telligere et poenilere? sed tamen hoc ipsum mi-
caecitalem eos praecipitabat, et mysteria Dei indi- sericordia Dei faclum est, ut sua peccala cogno-
gnis obtegebal. scerent, et veniam mererentur.
Qui enim habet, dabitur ei, etc. Quasi dicat : Veslri autem beati oculi, etc Quasitiicat: Oculi
Vobis quidcm revelanda sunt mysleria i*egni Dei, illorum qui videnl, el nolunl eredere, sunt miseri,
scilicet abdita Scripturarum vobis reseranda sunt, veslri autem beaii oculi, et aures beatse; nec ta-
quia ea.diligitis, el illis quae dicuntur vobis fidem men de exteriori visu tantum hoc intelligendum
adhibetis, et hoc est quod dicil: Qui habei, sub- est. Oculi enim Scribarum , et Pharisaeorum non
audis fidem vel amorem divini verbi, dabilur ei sunt beali, qui corpus Domini tanium viderunt,
abundanter sensus intelligendi. Ille vero, qui non sed illi tanium beati sunt, qui saeraraenla ejus
fcabet amorem divini verbi, fides qua debet salvari, agnoverunt, de quibus dicilur : Et revelasti ca
etiam ul videtur quain babet naturali ingenio, vel B parvulis (Malth. xi). *
siudio Scriplurarum, auferlur ab eo, ut nihil ei Amen quippe dico vobis, quia mulli prophetm et
prosit. Nihil enira aliquis patenter potest' intelligere, jusli cupierunt wrfere qum vos videlis, et non, etc. "
qui non habet caput sapientiae, ideo in pai*abolis Probatio esl, quia sunt beali, hi qui praesentiali-
loquor eis, Reddit causam aposlolis, quare turbis ter videre et audire meruerunt, quod nullus prio-
illis parabolice loquebatur, quia cum vidercnt rtKii quantivis merili videre nieruit, quamvis
Christi miracula, et etiam audirenl praedicatio- laultum desideraut. Abrahap.; exsultavit, ut vide-=.
nem ejus, tamen in eum credere nolebant. Et ret diem Christi, et vidit, et gavisus est. Isaias
hoc est: quoque et Michseas et mulli alii prophetse, vide-
Quia videnlcs miracula, elc Non vident oculo runt glorianrDomiiii, qtti etiam propterea viden-
cordis, hoc est, non intelligunt nie esse Deum, et tes sunt appellati. Sed a longe aspicienles, et
audienles praedicalionem meam exleriore audilu quasi salutantesper speculum,i et in senigmale vide-
non audiunl, hoc est, non concipiunt interioii runt. Aposloli vero in prsesentia habentes Domi-
intellectu,- quod exponit, cum subdit : Nequeintel- num, couvesceiitesque ei, et qusecunque voluisscnt
ligunt quod auctorilate Isaiae confirmatur, qui de _ interrogando discentes, neijuaquam per angelos
eis conveiiienter prophetavit, dicens: Auditu ex- aut varias species visionum opus habebant do-
teriori audientes prcedicationem Christi, non intel- ccri.
iigelis, et videntes miracula ejus, videbitis exleriori Vos autem, etc. Quasi dicat, quia illis talibus
visu, et noij videbitis interiori (Isa. vi). non est datum nosse regnum Dei, vos intelligite
Incrassatum est, etc Reddil causam, quare non parabolam, quibus committuntur mysleria coeli.
intelligunt, quia scilicet incrassalum supeibia et Omnis qui audil verba regni, el non inlclligit, etc
induratuin cst invidia cor eorum, et ideo auribus Sic construendum esl: Omnis qui audit verbum rc-
graviter audieruhl. Graviter audiunt illi, qui ea gni, id est, prsedicalionem nieam, quse ad regnum
quse audiunt contemnunt, et ideo sunl eis molesta ccelorum adipiscenduin valet, et non InleUigit.
quse enunliaiilur, et oculos suos clauserunt, quasi Quomodo aulem non intelligat, sttpponil pcr pa-
dicat: Neque ab alio audire voluerunl, et discere renthesim. Venil enim malus, id cst, diaholus, ct
ea quae nescicbant, nequc ex proprio ingenio, ne- rapit quod seminatum cst in corde eorum. Onmis
que ex propria animi adversione, oeulos cordis sui illequi lalis est, hic esi qui seminatus secus viam
_aperuerunt, ul jntelligerent quae videbant. Ideo est. Notandum esl, quia semiiiatus diversis rnodis
clauserunt, ne aliquando ocidis videant. Singula D accipitur. Dicitur enira, et semen seminalum, et
siugulis refcrt, el idco graviter audierunt, ne ali- ager seminatus, quod utrumque hic invenilur: ubi
quando auribus audiant, et quid sit oculis videre, et enim ait, rapit quod scminalum est, de seniinein-
aurjbus audire, postea exponit cum dicit: Et corde lelligendum est. Ubi aulem sequitur, secus niam
inlelliganl. Aure audit, qtti ab alio uiscit, oeulo vi- seminaius est, non de semine, sed de loco semi-
del, qui per se intelligit, et utrumque sub intelle- nis intelligendum est, id est de homine, qui est
clu cordis comprehenditur, et ne converlantur ad quasi ager semine divilii verbi seminalus el fecun-
pcenitentiam, et sanem eos ita per remissionem datus; caetera qnse sequuntur, superius exposita
pecealorum. Qua.ritur,. quare cum aUus eyangelN sunt.
sla dicat: Dominus excmcavit oculos eorttm (Joan. •Alleram parabolam proposuil illisdicens: Simiie
xn), an ita, ut nunquam videant, an iia ut ali- fa':lum est regnum, etc. Sciendum est, quia tunc
tjuando videant, ef quseattdiunt contemnant, et de iterum, exposita superiori parabola apostolis, ad,
caecitatesua doleant, et ex hoc hurailiati poeniteant, lurbas se converlit, quod in sequenti notatur. Haec
et Deum quaerant? Seddubium est, an Dominus omnia locutus est Jesus in parabolis ad turbas,
praMderet eog ita esse "exeseca.os, ut nunquam liitera plana est. MOIULJIASvero talis : Pcr hanc
 1375 ENARRATIONES IN MATTH^EUM.—CAP. XIII. 4574
Gsiirnparabolam nobis suadetur, si diligentiam ad- A zizania seminaverit et eis tunc apparuisse illa, cum
liiheamus, ut bonam voluntatem, cautelam, patien- herba fruetum fecisset ? Magis ergo oportet iritelligi
tiam, discretionem', longanimitatem, justitiam, ha- homines ipsos fldeles servorum nomine significatos,
bere laboremus,"quse omnia in suis locis in para- quos etiam bonum semen dicit. Non enim dicit: In
bola dislincte inveniuntur. Ubi enim dicit : Semi- tempore messisdicam vobis-.Colligite primum ziza-
navit bonum semen, vocat bouam voluntatem, quae nia*;sed dixit: Dicatn me&soribus.Unde intelligun-
In electis est. Ubi vero dicit : Venit inimicus, et tur alia esse offlcia servorum, alia messorum, Servi
superseminavit zizania in medio tritici et abiit, enim non tantse discretionis sunt, quantse illi. Hine .
cautelam habendam intimare voluit,"" Quando au- est etiam quod servi dicunt: Vis lamen hnus et col-
tem audito verbo decrescentibus zizaniis, non ex- ligemus ea ? quibus ipsa veritas, quse patienler om-
arsit rii iram, sed quasi patienter ferens ait: Ini- nes supportat, respondei: Non, ne forle"cum zizania
micus homo lioc fecit, patientiam nobis commen- eradicelis simul et trilicum. In quo docet, non ita
davit. Ubi etiam servis *.olcntibus colligeread con- hominem constilutum in hac viia, ut cerlus. esse.
bus.ior.em, ait: non, ne forte colligentes eradicetis possit, qttalis quisque postea futurus sit, cujus er- .
simul irilicum, donavit nobis exemplum discretio- rorem in prsesenti cernit, vel quid etiam error ejus
nis; quando aulem subjunxit; Shtite utraque cre- " cbnferat ad proventum bonorum. Dicit ergo, noii
%cere usque ad messem, commendare voluit longa- adbuc tales auferendos de hac vifa, ne dum malos
nimitatero. Ad ultimum vero juslitiam comnien- interflcerc conarentur, bonos inlerflcerent, qui forle
davit, cum dixit: In tempore messis dicatn mes- fuluri sunt, aut bonis obsint, quibus etiam invili
toribus : Colligite zizania, et colligale fasciculos ad forte utiles sunt; sed lunc opporlune fleri, curojan_.
cotnburendum. ALLEGOBJX autem talis est. in flne non restal, vel tempus mundanse vilse, vel
Auguslinus. Cum autem ddrmirent homines, tenii pfoficiendi ad virtutem ex alieni erroris occasione.
inimicus, etc Cum scilicet negligenter agerent Quserilur ergo, curquidam hsei-eliciab episrojjis-
pra*positi Ecclesise, aut cum dormitioncm mortis excorinnuiiicantur, et ab Ecclesia separantur, qui-
acciperent apostoli," inimieus veuit, et supersemi- dameliam a potestatlbus saecularibus interliciuntur?
navit cos, quos Domintis malos interp_'elatur fi- Sed non agitur hic de excommunicatione, quia ilia
lios. Sed recte quaeritur, utrura haeretici sint, data est ad correclionem hominum, sed de coinmu- .
an male vivenles catholici ? Possunt enim dici fi- ni separatione ab agro, id est a mundo, quia non de--_
lii mali eiiam haerelici, quia ex eodem Evan- bent episcopi inteittcere, id est separare a mundo,
gelii semine, et Cbristi nomine procreati, „ sicut Petrus, et alii apostoli non recepti in quadam
pravis opinionibus ad falsa dogmata convertuntur. civitate, quaesierunt a Domino, an postularent ignem
Sed quod dictt, eos in medio triticisemjnalos, vi- de ccelo, et desfruerent! Et Dominus dixil: Nesci*
denturilli significari, qui unius communionis sunt. lis cujus spiritus eslis (Luc. ix); Et si quidam jam
Verumtamen quod Dominus agrttm ipsum, non Ec- jttdicati et convicti ct subversi occiduntur a sseculari
clesiam, sed hunc mundunr iuterpretatus est, bene potestate ad correciionem aliorum, tamen non est
intelligunlur baerelici, qui r.onsocietate unius Eccle- communis separatio malorum faeienda, quiapauci
siae vel unius Cdei, sed societate solius nominis' boni remaneient, et hoc est tempus imirititalionis,
Christiani iri hocmundopermiseentur bonis : atilli et qui hodie sunt ntali, cras boni erttnt. Quaeri etiam,
jjui in cadcm fide suntmali, palea potius quam ziza- potest, cur dixitin sequentihus, alligale fasciculos,
nia deputeniur, quia palea etiara fundamentuin et non unum fascem, aut unum acervum zizanio-.
ipsum habet, cum frumento, radicemque commu- rum ? sed fortasse propler .arielalem haerelicorum,
neni. In illa quippe sagena, qua conclutlunlur et rion solum a triiico sed etiam a se ipsis discrepan-
boni et raali pisces,'non absurde mali catholici in- tium dictum est hoc, quapropter alligaiio fasciculo-,
telligunttir. Aliudest enim mare, quodmagis mun- rum infinefulura est, ut non confuse,'sed pro mo-
dum istuni significat, aliud sagena, qtue unius fidei, fr) do suse perversitalis puniatiir quisque. Quod autem
vel unius Ecclesiae commtinioiiem videtur ostende- sequilur: Triiicum congregate inJiorreum, sic est in
i*e.Inter haereticos et tnale catholicos boc intcrest, telligendum,ut puniiis illis, qui diversitates et schis;
quod haerelicifalsa credunl, illi autem vera creden- mala secuii sunt, in cccleste hori*eum recipianlur
tcs, non vivunt ita ut creduut. Sed de his hactenus. et serventur, qui charitalis uuitaiera amaverunt.."
Sequitur: Aliam parabolam, etc. Parabola est cotnparatio ex
Cum autem herba crevissel, et frucium fecisset, dissimilibus, id est cotnparativa similitudo, eoquod .
tunc apparuerunl zizania, etc. Cum enim spiritualis in ipsa comparativa similitudine figuras verborum
homo esse cceperit dijudicans omnia, timc ei possunt et imagines veritatis osiendit. Parabolas parabolis
errores ipparere, et prava dogmata bsereticorum accumulat, ut ex mulliludiue figurarum in els ma-
patere, quibus appareniibus, servi dixerunt ei: jorem excaecationem generet.
• Sitnile est regnum cmlorum, etc Regnum coelo;
jDomiite,nonne bonusn semcn seminasli in agro luo ?
Unde ergo zizania ? Yideudum esl, utrum ipsi sint rum prsesens Ecclcsia dicitur, quae diversis fiijuris,
servi, quos post messores appeUat. Sed quis aude- non secundum se tolam, sea secundumaliquam parT
je. dicCie,messores angelos, scilicei,, nescisse quis tem sui compai*atur, Hic atitera grano sinapis «-"cun-.
 " '
1313 ANSELMI LAUDUNENSIS 1576'
cuui fidem assimilalur, quod homo, id esl Christus .A Qua in re notandum esl, tjuod mentis tbesaurus ab-
seminavil in agro, id est .in cordibus credentium, sconditur ut servelur, quia studium coelestis desi-
quod minimum esl omnibus seminibus. Fides enim deru a malignis spiritibus custodire non suffteit, qui
nostra vilior omnibus doctrinis philosophicis vide- hoc ab humanis Iaudibus non abscondit. In prsesenti
tur. Quid enim stuliius sapientibus hujus mundi enitn vila sumus, quasi in via, qua ad patriam per-
aestimabatur, quam in occisum et sepultum credere, gimus. Maligni autem sptritus iter noslruro, tjuasi
visibilia contemnere, et itivisibilibus iuhiare? Cae- quidam Iatrunculi, obsident. Deprsedari ei*godeside-
tera autem.semina, scilicet libri philosophorum ex- rat, qui thesaurum publice in via portat. Hoe autem
ccllere videntur,.quia de maximarum rerum, agunt dico, non .ut proxiini opei*a nostra non videant,
su-otilitate, et ornali sunt rhetorica compositione. cum scriptum sit: Videant opera vestra bona (Mallh.
Sed, ut ait Apostolus, quodinfirmum esl Dei, fortius v), sed ut per hoc, quod a_.imus, laudes exterius
est hominibus (I Cor. i), ideo cum crescit in mente non quaeramus, et sic sit opus in publico, ut tamen
rccipienlis, et in toto mundo exallatur, major ap- intenlio maneat in occulto. Thesaurus ergo, ut di-
paret omnibus oleribus, el fil arbor, ila ut, etc. xiinus, coelesteest desiderium, ager yerp in quo Ihe-
Scientise philosophicae enim sunt olera, sed ad ntil- saurus absconditur, disciplina ccelestis studii est,
lius utilitalis.robur pervenitir.l. et ideo faeile ex va- ''' quem profecto agrum venditis oninibus comparant,
nitafe sua arescunt. Rami vero hujus arboris sunt qui yoluptatibus carnis renuntians, terrena deside___,
p£trtes fidci multiplices, in quibus habitanl yolucrcs • lia per custodiani coelestis disciplinae calcat. Vel
cceli, id est aninise fidelium delectantur et pascunlur, aliter : Thesaurus iste verbum Dei est, in quo sun'
qiue pennis virtutuni ad cceleslia" volant. Unde di- oranes thesauri sapieritise, qtii esl abscondittis in
ctttrii est: Quis dabit mihi pennas sicut columbm, el humaiia carne. iAliter : Thesaurus abscondilus in
volabo, et requiescam (Psal. uv). Aliam parab&Iam agro, duo .sunt Tcstamenta legis in Ecelesia, quae
loculus _esl eis. Simile est regnum cmlorum fermenlo quis cum ex parte intellecta attingit, illic magna
quod acceptum mulier abscondit in farinm satis tri- laiere-sentit, et vadit et omnia sua vendit, et illum
bus, elc-Hic Ecclesia secundum partem, id est se- emit, id est per -contemptum temporalium compa-
cundum fervorem charitatis ferinenio comparatur, rat sibi oiium.
quod aceeptum mulier abscondit in salis fariiise. S.v Iterum simile esl regnum cmlorum homini nego- •
tura est genus mensurae, juxta morem provinciae liatori, qumrenli bonas margaritas, etc. .Juasi dicat:
Pa!eslin_e, unum et dimidium capiens modiura. Tria Quaestio est, an numerus pluralisad singularem
sata, tres sunt virlutes, quae designantur ubi diclum „ transierit ? uf cum quserat horao bonas margaritas
esl*: Diliges Dominum Deum ex lolo corde, et ex tota unam inveniat prcliosam, quam venditis omnibus
anima tua, et ex lota mente lua (Deut. vi); vel tria habef, emat. Aut ergo homo isle bonos quaerens,
genera hominum significant, quas superiusper cen- cum quibus uliliter yivat, et nnuro prae omnibus in-
tesimum, scxagesimum, et tricesimum fructum ex- venit sine peccato, mediatorem Dei el hominum Chri^
primuntur. Vel oinnes fideles cx tribus parlibtts stum Jesum ; aut prsecepta I quserens, quibus ser-
iriundi collectos, Asia, Africa, etEuropa. Vel ex tri- viens cum hoininihus recte conversetur, invenit di-
bus flliis Noe nalos significant._Mulier verb est sa- lectionem proximi, in quo uiio dicitAposlolus omnia
pientia Dd, quse abscondit in nobis fermentum, id conlineri. Singulae margaritse sunt: Non mmchaberis,
est fervorem charifatis, et gratiam suam in nobis non furaberis, et cselera talia, quae in hoc sermone
reponit, quo corda nostra fernientantur, id esl ad conlineniur. Diliges proxhnum tuum sicut teipsum.
amorem Dei accendunliir. Vel aliler :.Hos intellecttis quserit homo, elinvenit
Ilmc omnia loculus est in parabolis ad turbas, illum, quo cuncti eontinentur, scilicet: In principio
ele. Vt impleretur quod dictum-est perprophelam erat Verbum, et Verbum eral apud Deum. Rursum
David: Aperiam in parabolis os meum (Psal. LXXVII) coeleste regnum homini negoliatoij simile dicit, qui,
qjiasi dicat : Qui prius loculus sum_per projmetas, ]Q bonas margaritas quaerit, sed una-n preliosam inVe-
, modo in propria persona aperiam os meum in pa- nil, quam inventam oninia vendens emit, quia qui
rabolis, cl eruclabo, id est de thesauro secreti mei coalestis yitae dulcedinem, in quantum potest, per-
eniillam in praedicatione mea, mysteria quae abscon- fecte cognoverit, ea quse in terris amaverat, libenter
dila eranl a constitutione mundi. Csetera quae se- relinquit, et comparatione illius .omnia vilescuni.
fjuuntur, de inleipretatloiie.zizaniorum sttperius ex- Deserit habita, congregata dispergit, solis coelesti-
posita sui.t. Trauseamus ergo ad alias parabolas. bus ejus animus inardescit.
Bimite esl regnuin cmiorum, elc. Qui superius turbis Iterum simile est regnum cmlorum sagenm missm
parabolice loquebalur ad excsecationem illorum, in mari, etc Sagena est Ecclesia commissa pisca-
loquitnr ct aposfoiis in parabolis, non ad excseca- toribus, id esl praedicatoribus, quae pisces -de mari,
tionem, sedad aedifieationem, et ul eos loqtri in pa- id esl bomines de mundo extrahit, et hoc ex orani
rabolis doceret. Unde Gregorius : Rognuin ccelorum jjenere, id est liberos et servos, diviles et pauperes,
idcirco terrenis rebtts simile dicitur, tit exb!s qtise forteset infirmos. Unde Psalmisla: Ad leomnis ca-
animUs novit, surgat ad incognita, q-itsenon novit, ro veniet (Psal. LXIV),Quam cum impleta evsel, edu-
Htiaienus rvetjiplo visibilium rapialur ad invisibilia. centes el secus littus sedentes. Sicut mare sseculum,
 4577 ENARRATIONES IN MATTILEUM. — CAP. XIV. 1.-.78
ita liltus finem SEP.culi designat. Tunc impleta erit, A naturale est, cives semper civibus invidere.
cum omnes electi in praedestinalione Dei consum- Et non fecit ibi virlules multas propter eorum in-
mabuntur. Educentes et e\igentes sunt angeli, qui credulitatem. Non quod ipsis increduUs faeere non
educent bonos per resascitationem, et eligent sepa- poluerit virlutes, sed quomodo non mulla faciens
rando a malis, el ponent in vasis, id est in seternis cives incredulos magis coridemnaret. ' '
tabernaculis, malos autem foras mittent. "Sedereau- BEDA.Potest et aliter intelligi. Quod Dominus
tem dicuntur quia sedere judicantis esl, et quodam-
despicitur in domo, et in patria sua, hoc est,1n po-
modo judicabunt, dum totum mysterium exerccbunt pulo Judseorum, et ideo ibi
pauca signa fecit, ne pe-
judicii, malos in poenistradendo, et bonos adregntim nitus inexcusabiles fierent. Et quod aliqna fecisset
introducendo.- Ideoomnis Scriba, elc. Quasi dicat: ibi miracula, lioc babemus ex Marco, qui dicil: Et
Quia intelligenles estis mysteria, quae vobis revelo, non poterat ibi virlutemullamfacere, nisi paucos inftr-
ideo faciam vos prsedicatores, el eritis mihi slmiles, ' .
tnos"hnposttis manibus curavil (Marc. \i)
qui sum paterfamilias, hoc esl, Dominus Sabaoth,
id est exercituuin, videlicet hominum et angelorum - - CAPUT XIV.
qui profero de thesauro scienlise mese, nova el vete- In illo lempore, audivit Herodes Telrarcha famant
ra, id est senleiitias Novi Testamenii et Yeteris. Si- B Jesu, elc Prsecedenlia Tacta, quse narravit post ser-
militer etiam prsedicabilis proferendo utriusque Te- monem habitum de Joainie, ad populum, TecilChri-
stanienli senlentias. Yel nova et vetera vocat com- sltts post mortem Joannisjn ulliriio anno suae prse-
niinalionempoena., et promissionemcoelestis glorise, dicalionis, et ide"o nawat mortem Joannis,- quam
qnia anliquum erat-ad inferos descendere, novura prselermiserat, ut alia facla continuet, quae fuerunt
vero ad coelos ascendete. Ycius ergo prsedicat, qui facta post moftem Joannis. Constat Joannem esse
poenam infernalehi mina.ur, novum vero annunliat, esse decollatum prope pascha, quia slalim nuntiala
qui regnum coeleste pollicelur.' Et boc est quod di- Jesu morte Joannis, transivit mare, ct fecit miracu-
cit: Ideo, quia inlelligentes estis, omnis qui intcr lum de quinque panibus et duohus piscibus, quod
vos erit doclus scriba, id_es'l sapiens pr_edicalor in revera fuit'prope pascha. Ait enimJoannes evange-
regno coelorum, id esl in praifsenli Ecclesia, eril si- lista, referens illud miraculum : Eraf prope pascha
milis ntihi patrifamilias,etc Judmorum (Joan. n). Et ail pueris suis, elc. In his
El factum est cum consummasset, venilinpatriam verbis videntur differre Malthaeuset Lueas. MatthxuS
suam, id est in Galilseam, vel specialiter in Naza- enim dicit Herodem istum, qui foit filius allerius
reth. Unde htiic sapienlia, quantum ad docirinam, Herodis, qui occidit pueros, dixisse Joannem resiir-
et virtutes, quantum ad miracula? Nonne hic esl fi- rexisse a mortuis. Lucas vero de his ita scribit: Au-
lius fabri ? Beda. Palernse arlis opprobrio etim la- dicbat autem Refodes Telrarcha omnia, qum fiebant
cessunt, qui revera filius eral fabri, quem summus* ab eo, el hmsitabat, co quod dicerelur a quibusdam :
fabricator omnitim genueral, et qui bomines igrie Quia Joannes resurrexit a morluis, a quibusdam vero
decoquit, dum eos in Spiritu sancto et igne baplizat, Helias apparuit, etc. (Luc. ix.) Inlelligendum est
qui etiam diversi generis vasa fabrteat, et vasairse ergo, aul posl hanc haesitationem confirmasse euin
sptritus ignc ltiolliendo in misertcordisevasa commu- in animo suo, quod ab aliis dicebatur cum ail :
tat.
" Quem ergo decollavi Joannem, hic a.mortuis resur-
Nonne mater ejus dicilur Maria ? et frater ejus Ja- rexit (Marc. vi). Aut ita pronuiilianda sunt haecver-
eobus, et Joseph, el Simon, el Judas? Fratres Do- ba, ul baesitantem adhuc judicent. Si enim diceret;
mini, non filii beatae Marise, juxta Helvidium, nec Nunquidnam hic est, aut nunquid forle hic est Joan-
filios Joseph ex alia uxbre, juxta quosdani sunt pu- nes Baptisla, non opus esset admonere aliquid do
tandi, sed potius sunt filii illius Mariae, quse dicitur pronuntiatione, qua dtibitans alque bsesllans intclli- -
matef Jacobi minoris, et Joseph, et Judae. Fraires gatur. Nunc quia illa verba desunl, utroque modo
aulem apud Judseos solerit dici cognati, non solum j) pronuntiari polest, ut aut confirmalum esse ex alio-
ex gradu cogiialionis, sieutfratrum etsor"oi'um,"qui rum verbis credentem accipiamus dixisse, aul ad-
etiam usitatissime apud "nos fratres dicuntur, sed huc, sicut Lucas commemorat, haesitanlem.
etiam avunculus et sororis filius , sicut erant Jacob Et propterea, elc Bene omni modo de resurre-
et Laban, fratres appellari invenlunttir. Jesus autem ctionis virtute senserunt, quod majoris potentise fu-
dixit : Non est prophela sine honore, nisi in palria turi sinl sancti, cum a mortuis resurrexerint, quam
sua. Prophelam dici in Scripturis sanctis Dominum fuerunt, cum carnis adliuc irifirmitate gravarentur,
Jesum et Moyses testis est, qui futtiram ejus incar- sed. et ipsum .resurreciionis miraculum ' non esse
"
natioucm prsedicens liliis Israel, ait: Prophetam vo- incrcdibile docuerunt. ."
bis suscilabil Dominus Deus vester de frutribus ve- Herodes enim timuit Joannem,"el alligavil eum,' Cl
stris, quem tanquam me ipsum audietis (Deut. xvm). posuit in carcereni, proptef, etc." Quia dixerat' de
Non solum auiem ipse, qui caput et Dominus est opinione resurreclionis Joannis cum nihil de morte
prophetarum, sed et Helias et Jercmias, caeterique dixissei, ideo revertitur, et nariat, qualiter obierii.
prophelae mincris honoris in pattia sua,' quain in Yetus narrat bistoria,' Philippum Herodis majoris
externis civitaiibus habiti sunl,t_uia prppemodum filium, stib quo Dominus ?ugit in ^Egyptum, fratrem
 "
4-.70 ANSELMI LAUDUNENSIS 1580
hnjus Herodis, sub quo passus est Dominus, duxisse ,A id est exsultat voluptas prava inGdelifate orl3, et
Herodiadem uxorem filiam regis Arethae; postea postulat addi ad delicias suas caput Joannis, id est
verosocerum ejus, exortis quibtisdam contra gene- Christum auferri de intellectu iegis. Defertur ilaque
rum simultatibus, lulisse filiam suam, et in dolorem per filiam matri, quia per pravam voluntatem satis
mariti prioris inimici ejus nupliis copulasse. Quis fit iniidelitati. Quo faclo discipuli Joannis, id est au-
sit autem hic Philippus, evangelista Lucas plenius ditores legis, corpus Joannis sepelierunt, id est car-
docet.,_A.t)toquinlo decimo, imperii Tiberii Cmsaris, nales observantias in se exstinguunt, et ita a lege ad
vrocuranle Pontio Pilato Judmam, Teirarchu atilem Evangelium venieutes, verbi Dei solliciti audilores
Galilmm Herode. Philippo autem fralre ejus Tetrar- fiunt. Nos autetn usque bodie cernimus in capite
cha Iturem et Traconitidis regionis (Luc. m). Ergo Joannis prophetse Judaeos, Christum, qui caput est
joannes Baptista, qui venit in spiritu et virtute He- Judseorum et prophelarum, perdidisse. Aliter : De-
lise, eademauetorilale, qua ille Achab corripuerat, collatio Joannis minor-alionem famse illius, qua
et Jezabel, arguit Herodem et Herodiadem, quod il- Christus a populo credcbatur, insinuat, sicut exalla-
licilas nupiias fecerint, et non liceat frairem vivente " tio Domini in cruce designat prsefectum fidei noslra..
germano illius uxoi*em Uucere, malens periclitari Minutus est ergo capite Joannes, exaltalus esl in
apud regem, quam propter adulationem esse imme- B cruce Dominus, quia sicut idem Joannes ait, iilutn
nior praeceptorum Doritini. Et volenseum occidere li- oporlet crescere, me autem minui (Joan. ni); narrat
pmil poptdum, quia sicul prophelam eum habebant, Josephus vinctum Joannem in castellum Macheionta
eic Hic videiilur diffen*eMallhaeus el Marcus. Mar- adduclum, ibique iruncatura. Narral Historia eccle-
cus enini refert, quod libentereum audiebat. Hero- siastica, sepultum eum esse in Sebaste ui'be Palse-
des enim mciuebat Joannem, sciens eum virum ju- stinae, quae quondara Samaria dicla est, el iempore
stum. Sed sciendum, quod aliud.volebat, el aliud Juliani principis invidenlis Christianis, qui sepul-
sjmulabai. Ciiin enimvellet occideie, mettiil popu- crum ejus pia solliciludine frequentabant, paganos
lum. Frequentabat igilur eum tentans, si aliquo in via invasisse monumenlum, ossa dispersisse per
modo ppsset eum a reprehensione sui revocare. campos, et rurs.um collecla igne cremasse, ac dc-
-. Die aulem natalis, ctc, Non excusatur Herodes, nuo sparsisse per as^os; adfuisse tune temporis
quod invitus et nolens, proplev juramentum homi- ibidein ab Jerosolyjnis monachos, qui misli paganis
cidiuin fecerit, quia ad boc forle juravit, ut futurae ossa colligcntibus, roaximam eorum parlem congre-
occasioni machinas -jirsepararet. Alioquin si ob hoc ga^erunl, et ad palrem suum Philippum Jerosoly-
j'usj"urandum fecissc se dieit, si jiatris, si malris po- mam detulerunt. Al illemiserit ea beato Alhanasio,
stulassel interitum, facturus fuerat, an non? quod •G Alexandrinse-urbis episcopo, ibique servala sunt us-
in se rcpudiaturus fuerit, contemnere dehuii in pro- que ad tempora Theophili, ejusuem urbis episcopi.
pheta. Quando jubente Theodosio principe omnium gen-
Qum cum exissel, dixit malri sum, elc. Herodias tium, fana dcstiuela sunt, (unc expurgato a sordi-
timens, ne fone Herodes resipisceret aliquando, vel bus lemplo Serapis, ibidem illalaiu basilicam, pro
Philippo fralri suo amicus fieret, atque illicitse nu- aedicula Serapis in honore sancli Joannis consecra-
ptiae repudiando solverenlur, monet filiam, ul in tam.Lcge undecimum ecclesiasticseHistoriselibrum.
ipso slatim convivio_caput Joannis poslulet. D^gno Quod cum audissel Jesus, secessil inde in navicula
opere saltaiionis, dignum s>anguinispraemium. in locum desertum decrsum, eic. Salvator-audita nece
Elconstristatuseslrex;propterjusjurandum auletn, sui Baplistae, secessit in locuni desertum. Non, ut
et eos, qui pariter recumbebanl, jussit dari, etc quidara dicunt, limore motlis, sed parcens inimicis
BEDA.Coiisuetudiiiis Scripturarum est, ut opinionem suis, ne homicidium homicidio jungerent, ut praj-
iriultorum sicnarretliistoricus, quomodoeo tempore beret nobis exeraplum yitandi temeriiatem traden-
abhominibus credebalur, sicut Josepb ab ipsa qttoque lium, quia non onines eadem constanlia perseve-
Maiia appcllalur pater Jesu, iia et nunc Uerodes di- ratilin tormenlis,.qui se torquendos offerunt. Unde
. cittir coiitrislattis, quia hoc discumbentes putabanl. alibi praecipit: C«i» vospersecu:i fuerint in una civi-
Dissimulator enim mentis sua. et artifex homicida tate, fugite in itliam (Matlh. x). Postquam vero a
trisliliam prteferebal in facie, dum laetiliam haberet Judaeis, el a regibus Judaeorum, prophetse trunca-
jn menie, scelusque excusat jurameiito, ut sub oc- tum est caput, et linguani el vocem apud eos per-
easione pietalis impius fieret. Quod aulem subjecit, didit propheta, Jesus tempus congruum exspeclans,
elpropter Jsimul discumbentes, vult omnes sceleris secessil in locum desertum, seorsum docens, quia '
sui consortes esse, ne in luxurioso impuroque convi- derelicta Judaea, ad desertum gentililatis iransivit. '
vio, cruentae epulse deferrentur. Joannes figuram Et cum audissenl lurbm, secutm sunt eum pede-
tenet legis. Herbdes significat populura Judseorum, stres de civilalibus, etc Non injumentis et vehicti-
qui sibi velut uxorem gentilisrpopuli de eodem pa- lis, sed-proprio labore pedumjut ardDi*erair.ehtis
rente progeniti sociavii infidelitalem, quani quia ve- ostendeient. MVSTJCE, cum genlilesaudirettll{-T_bdi--
tat.Joanncs tanquam lax, clausa tenetur, el-vocem caticnem Christi, secuti sunt eum passibus fidei; et
darenon permittitur. Ad ultiraum in natalis Herodis, lelictis vetustatibus prisitiiae conversaiib*ais,'qitagi.
id Jist in expleiione naturalis volttplatis, saltat filia, de civitatibus exierunt.
 4381 ENARRATIONES IN MATTILEUM. — CAP. XIV. *i382
M exiens, vidil turbam, etc Exitus ille sigriificat, A est danda fidelibus. Per duos pisces, proplietias et-
quod turbse habuerunt eundi voluritatem, sed non psalmoshabemus. Totum enim Vetus Testamentum"
vires perveniendi. ldeo Salvator egredilur obviam, iu his tribus completur. Unde post resurreetionem
auasi votis eorum oecurrens. Et misertus^est eis. ait Dominus, quia oportebat impleri omnia, quse
Miseretur Dominus, cum gratiam sttam fidelibus in- scripta sunt in lege Moysi,,et prophelis, et psalmis
spirat, et per praedicatores eos vocat. Languidos de me. Quiaitr illis : Afferte huc iiios mihu Quasi
sanat, dum peccata in anima infirmantium remittit. mystice dicat, legis intellecium, prophetarum,' et
Vespere aulem facto, accesserunl ad eum discipuli psalmorum, sciatis ad me referendum. . ,.
' dicentes: Desertus est
locus, el hora jam pfmleriii, etc. Et jussit lurbam discumbere ,super fenum, etc.
Palet discipulos, dum talia dicun.7 fuluri miraculi Super' fenum jussit turbam discumbere, id est cal-
fuisse ignaros. MYSTICEvenit a Judaea in desertiim candam carnem esse studio abstinentiae mystice do-
gentiUtatis,ut dictum -est, et hocvespere faeto, id cuit.- Omnis enim caro fenum, el omnis gloria ejtis
est in fine sseculorum. Tempus enim gratise, finis quasi fios agri (Isa. XL). Quod auteni ait alius evan-
mundi dicitur, quia cum sint tria lempora, anle le- gelista, discubuerunt aiiv quinquageni, alii centeni
gem, sub lege, sub gratia, tempus gratise ullimum (Marc.Mi), diversos ecclesiasticorum conveiitus Si-
computatur. Vel faclo vespere, id est peracta Domi- u gnificari voluit, qui tamen unam faciunt caiholicain
nica passione, quando" videlicet sol justitiae per mor- EccIesiam.Jubilaei quippe requies, mysterium quitt-
tem oceubuit, transivit Christus per prsedicatores ad quagenarri numeri sigriiflcat. Et quinquagensirius bis
gentes. Notandum est, quod Joannes qusedam ducitur,"ut ad centenarium perveniatur. Quia ergo
verba hicinterserit. Aii enim eum dixisse ad Phi-. pritts a malo quiescltur opere,'ut post anima plenius
lippum : _, qttiescat in cogitatione. Alif quinquageni, alii autem
Unde ememus panes, ul manducent hi? (Joah.y:) centeni discumbunt, quia sunt nonnuUi, qui a pra -
Intelligendum autem est, discipulos prius ad Doisa- vis actibus habent requiem operis, et sunl nonnulii
num accessisse el rogasse, ut dimitteret turbas, qui a perversis cogilationibus habent requiem
quod Matthseus refert, et postea Christum furbas in- mentis. -
spexisse, et deinde ad Philippum loeutum fuisse, Acceptis quinque panibus etc. Turbis esurienlibtis,
quod Joannes commemorat, el isti praetermittunt. Salvator non nova creat cibaria, sed acceplis eis
Quod aulem Philippus respondel apud Joanitem, du- quse babuerunt discipuli benedicit, quia veniens in
centorum denariorum panes non sufficiunt eis (Joan. carne, non alia tjuaro praedicta sunt,'pra_dic"at, sed
vi), hocMarcus a diseipuUs responsum esse comme- Q legis et prophetarum scripta, quam sint rnysteriis
morat, volens hoc intelligi ex ore omnium caetero- graiise gravida, dempnstrat. Intuetur in ccelum, ut
r-um diseipulorum jespondisse Philippum. MVSTICE illic
dirigen.dam inentis aciem, ibi lucem scienliae*
autem discipuli ad Jesum aceedunt et dicunt: Deser-- doceat esse
qusereridam. Frangit, et ante lurbas
tus est locus, cum prsedicatores in primitiva Eccle-
ponenda distfibuit discipulis, quia sacramerita pro-'
sia admirantur de conversione gentium, quasi de-
phetise sauetis doctoribus, qui hsec toto corde pree-
sperantcs sejrosse eos, qui tamdiu in itlololatria per- dicent patefecit, et illis minislrantibus, manduca-
manserantet sinelegeeranl, deinceps ad fidemcon- verunt omnes et saturati sunt. Manducayerunt
vertere. Et ideo dicunt: Desertus est iocus, quia.gen- dum Intellexeruiit; saturati sunt, dum perfecle in
tilitas sinelege est, sine aliqua Dei cognilione, et his pro suo moclo intellectum habtieruiit.
ideo jam hora prmleriit, quia usque ad finetn saeculiin
cseeitate perstiterunt. Dimitte ergo lurbas, noli in- Eftulerunl retiquias, duodecim cophinos fragmen-
cassum eis amvunliare verbum veritatis, ut.euntes torum plenos. Quid sunt illa fragmenta, nisi quse po-
in casteUa, Id est tnuninienta philosophicarum sen- pulus non potuit manducare? Inteliiguntur ergo
tenliarum, quae quasi multis i;ationibus muniite qusedam secretiora intelligenliae, quae multjtudo non
, sunt. Emant pretio studii et laboris escas,-id est: rj potest capere. Quid ergo restat. nisi ut illa secre-
non poiest capere,
doctrinas, quaruni paslu delectanlur. Jesus autem tiora intelligentise, qrisepopulus
illis credantur et committantur, qui idonei sunt in-
dixit&is, Non habent necesse ire, id est non habent
necesse diversos cibos quaerere, ut me ccelestem lelligentise, et alios docere, .sicut erant apostoli.
panem dimittant, et ignotos panes quserant. Unde duodecim cophini stint impleti, quia duodena-
_ Dale vos.eispotius maiiducare, etc Provocatapo- rio numern solet perfeetionis cujuslibet summa si-
tolOs ad fractionem panis, id est adapertionem. gnaril Recte per duodecim cophinos fragmeritorum '
Scripturarum. Jiespondcrunt ei, etc Non habemus plenos omnis doctorura spiritualium .chorus.expri-'
hic,nisi quinque pahes, et duos pisees. jQuinquepaT mitttr, quia obscura Scripturarura, quae per se turbae
nes, joxiinque libros" Moysi significant," qui bene ab - nequeunt intelligere, jubentur,ineditando colljgere,'"'
alo evangeUsta hordeacei dicuntur, quia hordeum et meditaia-ac mandata litteris-suo.et turbarum usui -
est cibusjumentorum. Rudibus cnim Judseis tantutn conservare. ,I_pris qtiidem _despecli, sed 'intus salu-f"
grossa _et aspera erant ,data prsecepta. , Animalis lart ciboad alenda humilium corda.cumulatii^Quarei"»
enim homo.non percipil ea tjtise Dei sttnl. ,In Jiordeo -, dicuntur cophini plenMragmentis? constatenim eo--'
tamenlatet meJulla suavissimi sensus, qute perfectis . phino se/vilia opera «olere^eri. Christus, tjui eo-
j385 ANSELMI LAUDUNENSIS 4S8I
mundi elegit, A{ sertum, qui est Belhsaida. Quod cum cognovissent .
phinos fragmentts repleyit, qui infirma
ut confunderet fortia, Manducanlium autem numerus lurbm, secutm sunt iltum, et excepit illos (Luc. ix),
fuit quinque miltia. Notandum est quod duse in et caelera quae sequuntur, usque ad completam Ulam
Matthseo legunlur pasliones, ista videlicet in.qua sacrae refectionis historiam. Sed forte Inteliigainus
in locum desertum, qui est
quinque millia hominum quinque panibus refici in eo quod Lucas ait,
non ipsius vicinja civitalis, sed loca de-
perhibentur, et alia in qua quatuor- millia septem Bethsaida,
eam pertinentia esse designata. Marcus.
panibus satiari asserunlur. Sunt enim duo genera serla ad
bominum in Ecclesia, activi videlicet el contempla- cnim dicjt aperle, quod praecbderent eum in Beth-
tivi. Hsec vero pastio ad activos. illa ad contempla- saidam, ubi ipsius ttnes civitatis constat esse nota-
livos pertinere videtur; unde merito hic quinque tos. Lucas vero, qui non dieit in locum deserlum
millia hominum fuisse leguntur. Datur enim eis ex qui est Belhsaida, sed qui est Belhsaidse, potest ni-
concessione rebus exterioribus licite uti, quse quin^ fallor, recte intelligi, quia non ipsam civilatem
voluerit intelligi, sed locum desertum ipsius, id est
que sensibus subjacent. si tamen bene et perfecte
ssecularibus utuntur, quae perfectio per quinque mil- ad ejus conflnia pertinentein. Narrat autem evan-
lia designatur. QuOniam ergo in veteri legelicenfia gelisia Joannes, manducasse turbas panem juxfa
et ascendentes navem, diseipulos ve-
possidendi saecularia conceditur, ideo per quinque IB Tyberiadem,
libros Moysi, quasi per legalia prsecepta hi mandu- nisse trans mare in .Capharnaum, qute ambaesunt
cantes inslituuntur. Secundum quem intellectum civilates in Galilsea, juxla jstagnum Genezareth,
merito in feno discumbere iegiuilur, ut per fenum quse etiam Tyberiadis a civitate Tyberiade vocatur.
divitiae intelliganlur, quibus quasi sub se positis, Vespere aulem facto, etc Labor discipulorum la-
possidendo dominentur. Quatuor vero riiillia homi- borem Ecclesiae significat. Motus fluctuum niotum
num, septem panibus refecli sunt, quia quasi evan- perseculionum; mare, mundum; ventus, flatum dia-
-gelicis praeceptis irabuti, vendere omnia quae habent, bolicum ,"navicula Ecclesiam significat. Solus dicitur
cl dare pauperibus, et lemporaUa negligere student. esse Chrislus, hoc est, separatus ab Ecclesia : vide^
Septem panibus evangeltca doctrina designatur, tur et eam deseruisse, cum eam permillit in tribula-
qu.a septiformjs Spiritus saucti gratia ibi coutinetur. ttone esse. Merito dicitur esse tempestas in vespere,
Ibi fenum esse npn legitur, quia rebus saecularibus quia dum Ecelesia est in tribulatione, diciiur esse
omnino renunliaverunt, quaeomniaibimelius discu- quasi in nocte, et sol jttsliiise se ab ea abscon-
lientur. Hic autem quare quinque millia fiiissenl, disse.
sufficiat ostendis.se. „J Quarla autem vigilia noclis, elc' Slaliones et vi-
Exceptis mutieribus et^ parvulis. Quasi dicat: gilise militares interna horarum spalia dhidunt.
Refecti sunt perfecti activi, et cum eis alii etiam in- Quando ergo dicit, in quarta vigilia noclis venisse
flrmiores, quorum alii sunt mulieres, id est molles, ad eos Dominum, oslendil lola nocte periGlitalos,
et vitiis dediti, alii vero parvuli, id est in fide inflrmi, et extremo noctis tempore, eis auxilium datum.
nec adbuc pugnse idonei, el lamen communiter Appropinquante autem die, venit Dominus ambulans
verba praedicationis audiunt. super mare, quoniam cum humana fragUitas pusil-
Et slatim jussil discipulos ascendere in naviculam, lanimitatero virium suarum considerat, nihil erga se
clc. Refert Joannes, quia populus viso miraeulo pa- quam tenebras et hostium cernit angustias. Gum
num, Vuluit rapere Christum in regem, unde Chri- vero mentem ad divinum prsesidium erigil, quasi
stus discipulis praecepit transfretare, ipse vero fugit inter 'tenebras ortum luminis in die cernit. Nota,
in montem solus orare (Joan. vi). Qua in re exem- quia prima vigilia eohlicium, secunda intempe-
plum nohis praebuit, ul in bonis quse -agimus, hu- stum, tertia gallicinium, quartalucifer. Venit"ad eos
mani favoris retrihutionem vitemus, et prosperita- Dominus, significans, quia post multam Iribulatio-
tem oblatam recusantes, ,ad Orationem recurramus, nem visitat Ecclesiam suam : super mare ambulal,
et in alto spem noslram flgamus. Non omnis qui Q dum mundi persecutiones sedat.
orat ascendit in montem. Est enim oratio quse Elmdenles putunt phanlasmata, etc. Dicunt hsere-
peccatum facit; sed qui bene orat, qui Deum orando tici, quia si virgo peperit, phantasma fuil. Si phanta-
quserit, hic a lerrenis ad superiora progrediens, in sticum corpus habuit Christus, cur discipuli cum
monlem aseendit. Quivero de divitiis autde morte esse phantasma metuunt? Eiprm limore ciamavernnt.'
inimici sollicitus orat, ille in infimis jacens, viles ad Ssepe enim Ecclesia in tanto labore posita est, quod
Deum preees miltit. -Orat Dominus non ut pro se clamat ad Dominum; Quare me dereliquisti ? et
obsecret, sed ul pro ribbis impetret. Sed quaeritur, quare tristis incedo, dum affligit me inimicus meus?"
qupmodo Matthseus referat discipulos transfretasse (Psal. XLI.), Ipse autem consolatttr eos, dicens.
in terram Genezareth? etMarcus determinatius lo- tlabele fiduciam, quia ego sum. Cum enim in prin-
queris, dicit eos Bethsaidam transfretasse, quae est cipio iranquillitas nondum creditur, a timeniibus
juxta stagnum Genezaretli, cum videalur 'dicere vera liberatio, quod pet*phaniasma significalur, et
Lucas, quod in locls Bethsaidte factum fuerit mira- idco clamant, tandem indicatur eis, quia veie libe-
culum*illud meinorabile, et refectio coeles.Is. Ait rati sunt, quod dicere est: Ego sum. Ad littcram, id
enim : Assiitnp.ls illis, sscessit seorsumin locum de- co dicit, Ego sum, ut despe~atior.eni, ei pliantasiae
 45S3 ENARRATIONES IN MATTH_EUM. — CAP. XV. 4380
opinionem removerel. Nec subjungit qui sum, quia A Genezareth, gentiles significare dicuntur. Genezaretli
ex voce satis uota poterant eum agnoscere, vel quia cnim alia interpretatione, quasi generans auram di«
ipse esf qui dicit: Qui esl, misit me ad vos, ct deeo cilur. Gentilitas autem multiplicium errorum ue*
dicitur : Ego sum qui sum (Exod. m). bulam generavit. Illi audila praedicatione adducunt
Respondens autetn Pelrus dixit, etc Aliud est sa- omnes male habentes, id est, variis criminibus ir-
crameutum de Petro per se, et alia figura. Eadem retitos. Et rogabant eutn, ut vet fimbriam vesti-
enim res multoties diversis- figuris -exprimitur. menti ejus tangereni, etc. Yestimenlum inGarna-
Eamdem ergo personam gerit hic Petrus, quam et lionem Christi, qua diviuitas induta est, siguifl-
uavjcula superius, personam videlicet laborantis cat. Fimbria vero prsedicalionem de incarnatione
Ecclesise. Dicit ergo Ecclesia : Si tues ille verus li- Christi pendentem designat. Gentiles vero non ve-
berator, sicut revei*a es, jube me venire ad te, stimentum tangunt, quia prsesentiam carnis non
optal.enim Ecc-lesiasen_per venire ad Dominum : ad- viderunt.' Fimbriam vero tangunt, quia praedica-
dit super aquas, quasi dicat: Fac nie ad exemplura tionem incarnaiionis susceperunt, et per fidem sal-
tuum mundi superare pressuras^ Gplanti venire di - vati sunt.
cit-: Ven{, quia semper affert auxilium omni petenti. CAPUT XV.
Er descenoe.is,etc.Quiptitalnonesse corpus Domini- " Tunc assesserunt ad Jesum , etc Homines Gena-
cum verura, quiasuper aquas incessil, respondeatquo- zar minus docli credunt; sed qui sapientes viden-
modoambulaveritPetrus, qucmverumhominem esse tur ad pugnam veniunt, juxta illud : Abscondhli
negare non possunt. Mystice naviculaquae superius hmcasapientibus,et revelasli eaparvulis(Matth. xi).
significabat Ecclesiam, designat humanum auxilium, Quare discipuli ii.., elc. Mira Scribarum et Pharisseo-
quianavisest hoininis inslrumentum ad gentes tfans- rum siultilia, quseDei Filiuin putat suis tradilionibus
fretandas. Deseendit Petrus de navicula, cum Ecele- esse subjecium.
sia postposito omni huraano auxilio, humiliando se JVoitenim lavant, etc. BEDA.Multa baptismala
ad Deum solum refugit, et per hoc datur ei calcare erant Judseprum-, quse non erant in lege, sed sp.i-
tribulationes hujus mundi, ul veniat ad Jesum, id' ritualia prophetarum verba carnaliter accipientes,
est, sil ei conformis. Videns autem ventum vaiidum, cjuaeilli decastigalione cordis et operis praecipiebant,
limuit. Ecce Petrus ad litleram ne superbiret, quasi dicentes: Lavamini, mundi estole (Isa. i), et: Mmda-
aequalis Domino, immisit ei Dominus ventum, qui mini,qui ferlis vasa Domini (Isa. LII), ; ,illi de cor-
eum terreat, et humanam fragilitatem recognoscere pore solo lavando servabant. Frustra omnes Judaei
faciat. Permittitur timere et mergi, ut gratius sit r lavani manus, et sua baptismata observant, quan-
auxilium post timorem. Sieui etiam permitlit Ec- diu coniemnttnt fonte Salvatoris ablui. Inlelligen-
clesiam tilubare in persecutione, ut ei infirmitatem tes ergo carnaliter illam salvationem prophetse.
suam ostendat, et vehementius ipse ab ea invocelur. servabant in manibus et corpore abluendo illam
Cu; clamanti, exlendit manum auxilii, et de tribu- praeceptionem, et ideo staluerunt non nisi lotis ma-
lafione inerepat dicens : Modicm ftdei. nibus manducaiidum esse; ille autem respondens,
Ei cum ascendisset in naviculam , etc. Modo redit ait illis :
ad priorem figuram, quia hoc totum de Petro fuit, Quare et vos transgrcdimini ? etc BEDA.Falsam
quasi alia figura inlerposila. Cum superius dixis- calumniam vera responsione Dominus confutat,
set: Ego sum, id est cum Ecclesiam suam conso- cum vos propter traditiones hominum, praecepla
latus fuisset, ascendit in naviculain, hoc est, in Ec- Domini conlemnatis, quare discipulos meos ar-
desiam. Quandiu enim patiebatur Ecclesiam suam guendos.creditis, quod seniorum jussa parvipen-
vexari, quasi absens yidebaturesse,_sed data tran- danl, ut Dei scita custodiant, dum implendo spi-
quiUitate Ecclesise, videlur accessisse,~et {unc ces- ritualiter ablutionem prophetae, operum et cogi-
savit ventus tribulationis. Qui auteih- in uanicula tationum maculam deleant? Nam Deus dixit. In
eranl. Denaulis intelligendum est, ve)de apostolis. j) , quo praeceptum Domini traditione sua transgre-
Eodem modo Ecclesia, pace sibi reddita" gratiarum diantur, oslendit: Beus prseceperat in lege bono-
aetione Deum adorat. Et cum transfretassent, etc. rare patrem et matrem. Pharisaei vero avaritiae ser-
Genezar enirit hortus interpretatur, et ideo paradi- vientes, ut homines' oflerrent munei*a in templo,
sum significat. Merilo post naufragium et naviga- quae in suos usus pervenii*enl, palrem honoi*an-
tionem inaris ad litttts Genezar perveniunt, quia dum, Deum esse muneribus venerapdum interpre-
Ecclesia post persecutiones mundi, et cursttm pra> tabantur, et ita carnales patres sub nomine pietatis
jsentis vitae ad jucunditatem perveniet paradisi. Et -• esse posiponeudos dicebant. Et hoc est quod Deus
•cum cognovissenleum , elc. BEDA". Cognoverunt eum dixil :
rumore, non facie. Vel certe pro signorum magni- Honora palrem et matrem. Honorlste in Scriplu-
tudine, quse patrabat in populis, et notus erat plu-" ris, non lantum in salutationibus et officiis deferen-
i*ibusvultu. Sed vide quanta sit lides hominum terrae dis^ quantum in eleemosyna et munerum collalione
Genezarelh, ut non praesentium tanlum salute con-- sentilur; unde Apostolus : Honora viduas, qum vere
tenii sint, sed mittuntur ad alias percircuitumci- vidum sunt (I Tim. v). Hic honor dowum intelli-
-viiates, qtso omnes currant ad medicum. Horaines giiur. Et- alibi : Presbyteri duplici honore suntfiw-
PATROL. CLXII. . hk
 1587 -' " ,*• ANSELMI LAUDUNENSIS " ""'
138B
norandi (I Tim. v), quasF dicat: Non soluinofficiis, A xvm), id esl qui occasionem dederit ruiu_e, etc. At
sed etiam muneribus sunt donandi.-(2«i autem ,H«- ille respondens ail :
lcdixerit patri aut tnalri, subtrahendo eis beneficia , Omnis plantalio, quam non plantavit Pater meus
debila , morte moriatur. Yos autem dicitis filiis ali- cmlestis, eradicabitur. Plantafio ista doctores legis
quorum .parentum : 0 juvenes, vovele, quanlum- signiflcal, cum sequaeibus suis, qui Chrislum non
cunque silis pauperes, oblationes de rebus. Et si habebant fundaraentum , quare sunt eradicandi.
non potestis pascere parenles, el Deo offei*re, con- Sequitur : Sinite illos. Quasi dicat: Permittite eos
temptis parentibus, i'es vestras Deo vovele : et si suo libero arbitrio , ut eant secundum desideria
paler vester voluerit res vestras aecipere, dicite, cordis sui, quia irrevocabiles sunl. Unde Paubis ;
quia Deo vovistis eas. Et hoc est : Quicunque, Hmreticum homhtem post primam et secundam cor-
id est quisquis veslrum, o juvenes, dixerit, id est replionem devila (Tit. m). Cseci sunt, id est luce
dicei*epolerit, vel dicat patri vel matri, res vesti'as manda.orum Dei privaii pro tradiiionibus suis, et
sumei'e volenti : 13 pater, munus quod est Deo ex sunt duces esecorum, qui non solum sibi prospl-
me jam devolum , proderit tibi ? admirando, id ciiiiit, sed etiam alios in pi'secipitiunt trahunt er-
est, cederet intuos usus? certe'non debes sumere, " i'antes, et in errorem mittenles. Respondens aulem
ne sis reus sacrilegii. Yel ita : Munus quod ego ' Petrus, ail : Edissere nobis parabolam istam.
offero Deo, el mihi el libi proderit, et ideo non Quod aperte dictum fuerat, Petrus parabolice di-
debes sumere res mcas in tuos usus, sed pali ul cttim putat, et in verba manifesta mysticam quseiit
Deo offeram; vel per-eclipsin : Quicunque dixerit in.elligei.liam, uiide corripitur a Domino, dura di-
patri, etc. Subaudis, faciet Dei mandatum, vel com- citur : Adhuc et vos sine intetleclu estis'? Ex quo
plebit legem , vel erit dignus vita aeterna, el sic animadvertimus vitiosum esse auditorem , qui aut
proptet* istas persuasiones avaritiae vestrse, juvenis obscura manifeste, aut manifesta dicta obscure vult
ille no.i honorificabii patrem aut malrem. lrritum intelligere. Dicit ergo : Siue intellectu estis, qui pu-
ergo fecistis mandatum Dei propter iraditiones ve- talis mysticum qttod est praedictutn. Sequilur : Non
stras. Seqnitut' : intelligitis quod otnne quod intrat in os, etc. Aperiius
Et non konoriftcabit palrem suum, aiil matrem. insinual, quod superius dixit, Non quod in os in-
Quasi dieat: Yos tamen filiis persuasistis pessima, trat, etc Quod autem dixit, ttecorde exeunl cogita-
et quia boc persuasisiis, fllius postea palrem aut tioncs malm. Notandum est quod principalis sedes
matrem non honoriflcavit. Et ideo Dei mandalum de anhaae, non juxla Plalonem jn cerebi*o, sed juxfa
suslinendis parentibus fecistis h*ritum, propter tra- _ Christum in-corde est. Sunt etiam arguendi hac.
ditionem vestram, vestrse scilicet avariliae servicntes. senteutia, qui cogitationes a diabolo immiiti putant,
Hypoctitm. Pessimi scilicel simulatores, qui siniu- et nou ex propria voluntate nasci. Diabolus cniin
latis quod non estis, more personse theatralis, bene adjutor et incentor malarum cogitationum polest
ct convenienter moribus vestris propbelavit Isaias esse, non auctor, quia nec interiora , nisi per
de vobis, dicens : Populus hic labiis me honorat (Isa. quosdam habitus et geslus exteriores novit. Verbi
xxix), elc Praevidit qtiidem Isaias simulationem Ju- gratia : Si pulcbram mulierent vos crebro inspi-
dseorum, quod in dolo j-epugnarent Evangelio. Ho- cere viderit, cor amoris jaculo vulneralum intel-
norabat etiam labiis eum , dum dieebal: Magisler, ligit.
scimus quia verax es (Matth. xxn), elc. Yel etiaui Et egressus inde Jesus, secesstt in partes Tyri et
commendando exteriorem munditiam , illum hono- Sidonis. Scribis et Pharisseis relictis, inlrat fines
rabat; sed dum inteiiori quaevera est carebat, cor Tyri et Sidonis, ut filiam syrophocnissaea daemonio
eorum longe erat, et ille talis honor inutilis est eis.' liberaret, ut per fidem gentilis feminse-Scriharuni
Unde sequilur : Sine causa enim cotunt me, quia non perfidiam argueret, significatos per hoc, quod re-
habebunl mercedem cum veris docloribus, docentes lictis calumniatoribus post resurrectionem per prae-
doctrinam et mandata boininuin, contemplis pi*aecep-D dieatores iret ad gentilitatem. Tyrus enim et Sidoa
tionibus divinis. civitates sunt gentium. Sequitur. : Et ecce mulier
El convocatis ad se lurbis, ail eis : Audile, etc Cliananma, etc Hic videtur Marcus a Matlhaeodis-
Non quod inlral in os, coinquinat homincm. Nec sentire, dicit enim Matthseus quod mulier clamabat
etiam idolotvlhum, in quanlum est Dei creaiura, post aposlolos, cum dicant : Dimitle eam, quia cla-
sed potius illud coinquinal, quod procedil de ore, mat post nos. Unde posse intelligi videtur, quia in
id esi verbum exprimens imniunditiam et nequi- via sequebatur eos, et omnia illa verba in via esse
tiam suse pravse mentis ; unde Augustinus : « Non complela , quse in hoc Evangelio leguntur. Marcus
timeo immunditiam obsonii, sed cupiditalis. t vero referl Christum in fines Tyri et Sidonis ve-
Tunc accedentes discipuli ejus, etc Phartsaeorum nisse, et tunc dotnum quamdam ingressum fuisse,
magna est religio in cibis, qui audito boc verbo et ibi Chananajam pro filia sua eum rogasse, et
seandaUzati sunt, id est indignati sunt. Scandalum veiba quse sequuniur, ibi dicta fuisse. Quapropler
quidem Grsece^Jios oflendiculum vel ruinam, velpe- intelligendum est, cum Chrislus in parles-Tyri er.
dis impactionem posstimus dicere; unde dicitur : Sidonis ingrederelur, Chananaeam egressam fuisse,
Qui scandalizaveril unum de pusillis istis (Matth, et clamavisse invia ; Miserere mei, Domine, et tunc
 1389 ENARRATIONES IN MATTH.EUM. — CAP. XV. 4390
eum in via non respondisse, sed Chrislum ct mu- A qui sunt canes, donec Judsei repudient, quasi dicat:
lierem cum silentio domum ingressos fuisse, dein- Yos gentiles indigni eslis ut vobis praedicem, et vo-
ceps discipulos pi*oea rogasse, dimitte eam, etc. ln bis faeiam miracula. Hsec omnia dicit ut exploret
alus vero omnibus conveniunt. Domine, miserere, etc. fldem mulieris. At illa respondet: Eliam, Domine,-
Magna fldes Cbananseae hic notatur. Credit Deum , id est, verum est. Domine, non estbonum ut dones
ubi vocal Dominum hominem, ubi fllium David no- nobis panem, nam mica. nobis sttfficiunt. Et hoc
minat. Credit, qnia jam egressa est de finibus gen- est : Nam et catelli non edunt panem, sed micas, id
liliiatis, id est deerroiibus illius. Nihil ex merito est, i*eliquias dominorum, quasi dicat: Domini no-
postulat, sed solam Dei niisericordiam efflagitat, stri sunt Judsei, qui sedent ad mensam Scriptura-
cum dicit: Miserere. Non dicil: Miserere filiae, sed rum. Nosnon sumus digni sederead mensatn, quia
miserere mei, jjuia dolor filiaeest malris; sed ut ma- canes sumus, sed sub eis existentes, sallem aliquas
gis eum ad compassionem moveat, totum dolorem i-eliquias vellemus habere, sicut est curalio filiae
enaiTat dicendo : meae. Myslice canes, id est gentiles, comediuit mi-
Filia meamale admmonio vexatur. Yulnera me- cas, id esl, interna mysteria, Judaei vero crustas, id
-dico detegit, et qualitalein ei magnitudinem moi*bi est, figuras exteriores.
ostendit. Magnitudinem, cum dicit, male vexatur; ' Tunc respondens Jesus, ail illi: 0 nndier , magnd
qualilatem, cum subjungil, a dsemomo. estfides lua;fiat libi sicul y*ef.s.i.Magnapraed_catur a
Qui non respondit ei verbum. Multse causse sunt Domino fides mulieris, quse primum Salvatorera fi-
quare non responderet, ut scilicet differendo et non lium David, deinde Dominum vocat, extremo «t,
respondendo, patientiam mulieris, et perseveran- Deum adorat. Meruit ergo ul ei dieerelur : Fiat
tiam nobis oslenderet. Cum enim toties despecta libi sicut vis. Quod puerum centurionis, el flliam
esset, et eliam canibus comparata, tamen cum pa- Chananaese,non veniens ad domos eorum, sanat, si-
lientia et humilitate omnia libenter accepit. Ideo gnificat gentes, ad craas non venit sanandas, per
iterum non respondit, ut discipuli pro ea rogarent, praesentiam corporis, sed per verbum suum. Quod
oslendens per hoc necessarias esse preoes eorum, ipsis rogantibus filia sanatur, inlelligenda est.Ec-
vel sancioram ad aliquid impelrandum. Non respon- clesise persona, quse sibi est mater et ftlia. Nam si-
det, ne viderelur esse contrarius suse sentenliae, mul ontnes, quibus conslat Ecclesia, mater dicitui*,
qua dixerat: 7>tviain gentium, etc Differt sanare, singuli autem iidem fllii ipsius [appellantur. El sa-
ut-salutem gentium differendam post resurrectio- nata est filia ejus ex illa hora.-Propter huinilein,
neni prseflguraret. Mulier enim Chanan_ea gentiUum ,-, sermonemque fidelem, filiam deseruit dsemonium.
- Eeclesiam significat, quae egressa de flnibus Tyri et ubi datur exemplum catecbizandi ct baptizandi in-
Sidpnis, id est de ritibus genlilitatis, quse erat pon- fantes, quia per fidera scilicet et confessionem pa-
dere peccatorum angustiata, et venatio diaboli. i*eiituiu in baptismo liberantur a diabolo parvuli,
Tyrus enim anguslia, Sidon vero venatio interpreta- qui nec dum per se capere, vel aliquid boni vel niali
lur. Oral pro fllia sua, id est, pro populis nondum possunt facere. Et cum transisset inde Jesus. Exiens
credentihus, et a dsemonio vexalis. Differl autem de finibus gentilium, venit in Judseam, quia, cum
' muUerem
audire, quse erat figura geutilium, signifi- plenitudo genlium inlraverit, tunc omnislsrael sal-
cans genlilium salutem differendam. Similiter stib vus eiit (Rom. xi). Mystice atitem mare, juxta quod
persona hujus mulieris, fides, humilitas, patienlia venit Jesus, lurbida et tumentia hujtis saeculi vo-
Ecclesise designantur : fides, qua credidit posse sal- lumina significat, in quibus prstvi delectantur,
yari filiam; patientia, qua quolies contempta in quasi pisces in mari, sed illud mare factum est Ga -
precibus perseverat; humilitas, qua senon canibus, ]ilsese,cum avjliisadvirtutes transmigrare coeperunl.
-sed catellis cotnparat. Et ascendens in montem, elc Quia in montem
Et accedenles discipuli ejus, etc. Ecce divinum ascendit, auditores suos ad altiora invital. Dominus
silenlium effectum habet, quia Matthaeus apostolus D enim in monte, verbum est in.alto. Nolandum est
dicit: Ipse respondens ait: Non sum missus, nisi ad quia jpse npn stans, sed sedens loquitur, quia se
oves quat perierunt domus Israel. Primo ut prius humiliavil, ut nobis loquerelur. Non enim illum in-
prsedicem Judseis, posteit gentibus. Prius enim prse- telligerent bomines in sua majestale fulgenlem. Yel
riicatio offerenda eral Judseis, quibus facta erat pro- in monte dicitur sedere, quia in ccelestibus docuit
missio, deinceps cum esset repudiata ab eis, ad sessiouem, ld est, i-equiem esse qusercndam.
gentes ti'ansferenda. Dicitur ergo : Non sum misstis Etaccesserunt, etc. Cum enim se in mundo iia
in propria persona, et principaliter, nisi ad oves, humiliaret, mulli ad fidem illius conversi sunt.
Judseos. Sed tamen aliquando in praefiguratione con- Multi sunl qui Deum ribn laudant, nec fldem coufi-
versionis gentium, aliquos"eorum sub alhjua occa- tentur. Cseci sunl qui non intelligunt viam vitae,
sione curabat. At illa, etc. Npji est bonum, eic. Filii nec animadverlunt. Surdi sunt qui non oblerope-
sunt Judaei generali, et nutriti sub cultu unius Dei, i*anl, quamvis intelligant. Claudi sunt qui prse-
jier legem. Panis est Evangelium, miracula, et alia cepta partim jmplent, partitn non implent. Vel qut
quse ad salutem pertlnent nostram. Nori est ergo valentes in carnali intellectu, claudicant in spiritua--
ctuiveniens ut a filiis auferantur, etdentur gentibus, _li.Qui autera projiciunt eos ad pedes ejus, sunt do,-
 "
\$a ANSELMI LAUDUNENSIS . 4592
ctores Ecclesiae, qui infideles humiliant sub pedibus A , per terram, etc. Quia per scrlpturam Novl Testa-
Domini. Utide Zachauas : Ad dirigendos pedes no- inenti non solum caruis desideria ealcare, sed et
stros in viam pacis (Luc. i). facultates- temporales, quaeper terram signiflcantur,
' Jestts aulem convocalis discipulis, etc Nolandttm derelinquere prsecijumur.
est quod prius aufert debilitates, et postet cibat, Et accipiens sepletn panes, gratias agens. Gi*atias
quia prius removenda sunt peccata, postea anima agit, ut ostendat se congaudere de salute hominum,
verbo Dei nutrienda et pascenda est. Convocat disci- et nos ad agendas graiias informaret in lemporali-
pulos, et qtiod facturus esl, enarrat, ut doceal ma- bus. Panes fregit, cum sacramenla ligurarum ape-
gisirosEeelesise debere minoribus sua consilia com- ruit, quibus nutriendus eral populus fidelium; dedil
municare. Dicit ilaque discipuiis : Misereor tur- discipulis, et discipuli populo, quia per Draedicalores
bm, etc. Miseretur ut homo, vult pascere ut Deus. evangelica doctrina populo ministraiur. El comede-
Turba mystice triduo Deum exspeclat.quia, quam- runt, cum verbum divinum audierunt, et metite
vis sii in flde sanctse Trinilatis, iaraen pane veiiii susceperunt. Et saturali 'sunt, quaudo audita opere
desiderat pasci. Miserclur autem, cura prsedicatores comjileveruut. El quod superfuit de fragmenlis, lu-
i.iillil. Yel tridtio Dominum sustinere dicilur, quia lerunt septem sporlas plenas, etc. Sporlse sunt prae-
jam in luce frinae operationis bene posita est, id B 1 dicatores, quia sportae sunt de junco, et de foliis
est, cogita.kmis, locutionis, etbonse actionis. Ei la- palmarum solent contexi. Juncus vero super aquas
inen in verbo divino enuitiri el satiari desiderai. solet nasci. Palma vero victoribus datur. Junceis
El non habenl quod manduccnt, etc. Quasi dicat : ergo vasis merito comparantui* electi, qui i*adicem
Ideo necessariuni est ut eos pascam doctrina coe1 cordis in fontem vitse collocant, ne a bonis operibus
iesli, qui sine mea passione nihil possunt facere, arescant.
quh. non habcnt unde confortentur; et ideo noio Assimilantur et palmis, quia vielores hujus muridi
eos dimitlere jejunos a cibo mese praedicationis et existunt. Seplem fuisse memoraiitur, propler septi-
admonilionis, tie deficianl in via bujus peregrina- forniemgrallam, qua complentur. Fi*agmenla subii-
tionis. Yel tridito sustlnent me homines, hoc est, litatem mysteriorum Dei significant, ouae non po-
in prsesentivita, quse tribus temporibus constat, tesl capere populus, et ideo sportis traduntur, id
scilicet anle legem, sub lege, sub gratia. Quartum est, doctoribus Ecclesiaereservantur.
lcmpus restal in fuluro, ubi erit dies sinenocte. In " Erant autem, eic. Merilo quatuor millia sunt hb-
pi*sese'ntiergo Dominus exspeclatur, donec. ad quar- minum refeclorum, propler quatuor partes inundi»
tum perveiiialur. de quibus ebllecti suni. Yel per qualuor Evaiigelia",
Dictinl e".: Unde nobis in deserto panes tanli, ut tjuibus refecli sunt. Extra parvulos et mulieres,'eic.
saluremus lurbam lanlam? Patet his verbis discipu- In quatuor millibus perfectos inlelligimus, quia mil-
los adliuc esse rudes, qui non recordantur quinque lenarius perfeclus esi numerus. Parvuli vero parvos
inillia bomitnim quinque panibus esse satiala. in fide siguiflcant. Mulieres vefo niolles vitiis ef-
MVSTICE.Prsedicalores positi j iu deserlo istius fluentes designant, qui tamen prsedicationem inter
mundi, cl videiiles Ecclesiam magis ac magis dila- bonos recipiunt. Notandum est quia duae passiones
tari quotidie, mirantur ubi lot senlenliae possunt in Evangelio leguntur, una ad aclivos, altera ad
invcniri unde tot millia possuiit satiari." Quol pa- contemplalivos perlinet. Inalia, quinque pan"es<sub
nes habelis ? Quaeril non ignarus, sed docendo re- flgura Yeteris Testamenli, in quo licentia tempora-
sponsurus. At illi responderunl: Septem, et paucos lium dalur, ininistrali sunt. In hac, septem panes
piscicutos. Mystiee Dominus respondet prsedicatori- sub figura Novi Testamenti, in quo praecipilur : Va-
bus suis, qui verbum prsedicaiionis liment deficere. de, vende omnia qum habes, et da pauperibus (Malth.
-Quasi dicat: Yos miramini unde lol jnillia possunt xix), populo appositi sunt. Uiraque refectio in
saliari, sed noUle niirari, quia praedicatio Evangelii, monle est celebrata, quia utriusque Testameuli
et exempla beatorum virorum, satis sufficient ad j) scriptura reele intellecla altitudinem nobis coele-
eos reiiciendos. Bene septem paues in mysterio Novi stium praeceptorum mandat,et pi-semiofum. In alia,
Testamenli ponuntur, in quo septiformis Spiritus sederunt super fettum, in hacautcm super terram.
sancti gratia plenius fldelibus cunclis et credenda Fenum enim carnem et carnalia desideria signittcat,
revelatur, et credila datut*. Neque hordeacei esse juxta illud : Omnis caro fenutn, et omnis gloria ejiis
proJ.ur.tur,' sicut illi quinque, de quibus sunt quin- quasi flos agri (Isa. XL). Tei*ra vero temporalia
que millia hominum saturata, iterum sicut in lege hona exprimit. Pr_ecipitur ergo activis ut fenum
vilale alimentum corporalibus sacramentis obtege- calcent, id est, desideria carnis. Contemplalivis
retur. Hordei elenim medulla tenaeissima palea te- vero terram, id est terretias facullates, relinquere,
gitur. Pauci ".ero pisces significanl alias scripturas, et conculcare prsecipitur. Ihi quinque millia, hic
quas habemus, prseler Novum Testamenlum ad aedi- quatuor pascutttur, quia activi quinque sensiLus
ficat.onem nostrain. Yel paucos fideles perfectos corporis subjacent, dum vacant exterioribus bonis.
Novi Testamenti, qtti de fluclibus hujus saeculi ere- Contemplativi vero a tempnralibus possessionibus
pti, suo exemplo nos instruendo reflciunt, ne invigi. denudati sunt, juxta hoc quod Evangelium praeci-
"deficiamus. -Et prmcepit turbm, utdiscumberent su- pit, et ideb qualuor stinl, quasi doctrina qualuor
4393 ENARRATIONESIN -MATTILEUM. ^- CAP. XY/. 4S9i
Evangeliorpm refecti, vel quaiuor principalibus vir- _^ ittis, abiit, etc Nota quod non sicul in aliis locis
lulibus ornati. legitur, dhhissis turbis abiit, sedquia infldelitatis
El dimissa turba ascendit in naviculam, el venit error insblentium-animos obtinebat, non dimisit
in fines Magedan, elc Hic docet, quia prsedicatores eos, sed reliqutt. Per quod iterum significai se Ju-
ministralo .yerbo vitse populo, ipsi inlra cubiculum dseos relinquere, et ad gentes transire. Et cum ve-
cordis virtutum pomis debent refici. Undemerito in nissent discipuli ejus trans freliim, oblili sv.nl panes
fines Mage,dan tendere dicuntur. "Quse poma vel accipere. Quserat aliquis quomodo panes non babe-
nuncia interpretatur. bant? qui statim impletis septemsportis ascenderunt
- CAPUT XVI. in naviculam, et venerunt in fines Magedan, ubl
Ei a.ccesserunt .ad eum Pharismi el, Sadducmi, quoque audiunt nayigantes, quod cavere debeant a
qumrentes signum de cmlo, etc. Petebant enim ten- fermenloPIiaris_eoruni.SedScripluradicit;06/i/isMni
tando, ut more EUse ignem de sublimi venire, vel in eos secum tollere. Quod indicium est, quod modicam
similitudinem Samuelis lerapore.sestivo mugire to- carnis curam haberent in reliquis, quibus ipsa reii-
nitrua faceret, vel qui paucis-panibus mullos satiavit, ciendi' corpotis necessitas, quae naturaliler cunctis
nec [man?Jin exemplum Moyside coelomitteret. Aliter incst, inlentione Dominici comilatus, el dulcedine
enim non videretur esse perfectus, et a Deo.missus, 1B veri panis, qui cum eis erat, mente exciderat. Qui
nisi signa de coelo ostenderet, quasi non possent et dixit illis : Intuemini, el cavete a fermento Phari-
illa ealumniari, et dicere cx occultis et variis aeris smorum, etc Fermentum Pharisseoriim, est decreta
passionibus accidere. legis divinse traditionibus hominumipostponere, vel
Al itle respondens, ait illis, etc. Increpat eos, qui eliam legem verbis praedicare, et factis impugnare,
cum videbantur legis doelores et prophetarum, va- Dominum tentare, nec doctrinae atit operibus ejus
ticinio non potuerunt intelligere adventumChrisli, credere; Ab hujusmodi fermento praecepil eis cavere".
et cum qualitatem temporis fut.uri ex signis praece- Ai illi cogitabant intra se dicenles, quia panes non
dentibus cognoscerent, rem tam necessariam ex accepimus; ideo non vult ut de panibus ooruni come-
signis suis cognoscere negligebant. Et hoc est: Yos damus, et forj, assis jejunanles deficiemus.
diciiis crastinum serenum fore, quia ccelum rubi- Jesus sciens hoc, dixil eis : Qutd coqilatis inler
cundum videtis facto vespere, et dicitis mane, Hodie vos ? elc Quasi dicai: Qttare vos non intelligitis,
erit lempeslas, nam rufilat ccelitin triste, id est sol quod aliquid royslice significatur per quinque panes
rubicundus apparet. Itaque faciem coeli cognovistis et quinque millia, et pet*septem panes, et quatuor
discernere, signa autem temporum adventus inei millia, et per duodecim cophinos et seplem sportas,
non polestis animadvertere. Mystice quidem vespe- " ut cum per panes doctrinae spirituales sigtiificejtlur,
rum, in quo coelum rubicundum est, passionem per fermentum Pharisseorum, traditiones eorum per-
Christi, qua proprio sanguine rubicundatus est, de- versas significari intclligatis ?
sigpat. Craslina vero serenitas, qtjse vesperum Venit autem Jesus in vartes CmsarmmPhiiippt, etc.
subsequitur, Isetiliam Dominicse resurrectionis insi- Quia mortem suam apostolts revelare volebat, prius
nuat. Unde David : Ad vesperum demorabitur. flelus, in fide sua eos vult confli'mare, ne audiia infirmi-
et ad malulinum imlilia (Psal. xxix). Quod vero di- iate suae passionis titubsnt. Confirmaturus ergo eos
cendo subdit: Mane quidem dicilis, hodie erit tem- in fide,.prius opinionem cl errorem aliorum a men-
pestas, quia rutilat trisle coelum, subtiliter edocet, tibus eorum voluit removere. Yeniens ergo in partes
post resurrectionis Dominicae .gaudium per mane CaesarseaePhilippi, inlerrogat discipulos. Iste locus
designatura, subsequi tribulatioiies fidelium suoruni, est, ubi Jordanis oritur ad radiccs Libani moriiis,
quibus etiam quodammodo potuit intelligi et prsevi- ex Jor et Dan duobus fontibtis. .Ubi etiam Philippus
deri judicium universale futurum. Generalio malael frater Herodis exstruxii Csesaraeamin honorem Ti-
aduitera signum qumrit, etc Mala erat in vitiis berii Csesaris, imitatus patrem suum Herodem, qi.i
suis. Adultera, per infidelitalem a Chrislo recedens, j. in bonorem Augusli Csesaris, Coesaiseam appellavit
qui verus sponsus est_ et diabolo, quasi alieno viro illam, quse prius turris Siratonis vocabalur.' Seqiti-
adhaerens. Generatio carnalis signum quserit de tur.:
coelo, ei juxta meritum illius signum de cce-o non Quem dicunt homines esse Filiutn hotninis ? Se
offertur. Qui enim cbelestes fuerunt, signum de cbslo vocat Filium hominis, et de se-Filio hominis quserit,
meruerunt, sicut apostoli, qui transfigurationem in quem eum esse dicunt homines? Pulchre qui de Do-
nionte videruttt, et eum ascendentem in ccelum mino diversam sententiafn ferunl, dicunliu*homines.
-aspexerunt. Eis autem qui eum interfecturi erarit, De apostolis autem dicit:
signum interfectionis ostendere voluit. Jonas enim Vo,s aulem, quem me esse dicifis ? quasi a numero
Christum significat, qui siraplicitate innocentise co- hominum eps segregans. Quasi dicat; Vos autem,
lumbiinis erat. Jonas etiim columba interpretatur. qui non estis homines, sed filii Dei, ct ideo dii,
Nauiae significant Judaeos, qui dederunt eum ceto et quem me esse dicitis? Propter humilitatem se vocat-
morti. Terapestas vero flaiura immundorum spiri- Filium hominis potius qtiam Filium Dei. Yel quia
luum designat. Cetus tertio.die Jonarii evomuit, et homines eum aesiiniabant Filium hominis, iiou Fi-
"iriors Chiisiuin tertio d>'«iyitse reddidit. Et reticth lium Dei. '
 ' I39fr
J.59S ANSELMI LAODUNENSIS
Alii Joannem Baplislam, etc. Errare potuerunt in A ei esse promissum, modo autem esse completum; et
Eliam, et in Jeremiam, quomodo Herodes erravil itt ideo tunc dicluni esi, tu vocaberis, modo autem tir
Joannem, dicens : Quemego decollavi Joannem, ipse es Petrus, ob forlitudinem fidei, et tuaeconfessionis,
surrexit amortuis, et virtutes in illooperanlur (Marc. Petrus dico, dictus a me petra.
VJ; Luc. ix). Respondens Petrus, quamviscademvo- Et super' hanc petram, id est super me, mdificabo
lunlas essei omnium apostolorttm, tamen Petrus pro Ecclesiam meam. Quasi dicat: Sic es Petrus ame
omnibus respondit: Tu es Chrislus Filius Dei vivi. petra, ut tamen mihi reservetur fundamenti digni-
Complexus est oninia, quia naturam et nomen tas. Sed tu, cui ego ut amatori et confessori meo
expressit, in quo sumina virtulum est. Deum vivunr participium mei nomiuis dedi, super me fundamen-
appellat ad distinctionem falsorum deorum. Notan- tum, mundos lapides ordmabis. et reprobos remo-
dum est quia, cum Dominus assumptae humanitatis vebis, et porlm inferi, ii est peccala, vel haereiicr,
humilitatem profileiur, de se intimavit quod niinus vel blandimenta, vel quselibet lalia,- non prmvalebttnt
est, discipulus vero de eo Intimat quod majus est. adversus eam Ecclesiam. Qui enim intimo amore
Dominus de se intimat quod faetus est propter nos, cordis fidem Christi perceperit, facile quidquid
discipulus vero, quia ipse est qrii fecit nos. Respon- extra ingruerit, vincet.
dens autem Jesus, dixit ei, etc Quandoquidem lam " Et tibi dalfo ctaves regni cmlorum, etc Qui regenr
perfecta fidei confessione polles, ego, cujtis dicere ccelorum tanta devotione confessus est, merito col-
facere est, dico tibi : 0 Simon , bealus es, Simon latis clavibus regni cteleslis donatus est, ut oranibus
dico, Bar-Jona, itl est qui tali-confessione ac pia sim- constaret, quia absque fide et confcssione nullus re-
plicitate vocari debes filius colunibse, vel filius dtvi- giram coelorum posset iiitrare. Clayes autem regui
nae gi*atiae,qui in specie columhae dicitur super coelorum ipsam discernendi sententiam etpotentiaui
ipsum descendisse. Bar-Jona Syriace, Laline dicitur nominat. Potentiam; qua liget vel solvat; discrelio-
filius columbse, quod nomen illi a Domino recte im- nem, qoa dignos vel indignos discernat. Qui enini
positttm est, qttia columba niultum simplex animal aliquid indrgne solvit vel ligat, ut ait Gregorius, a
est, ac ipse prudenti ac pia simplicitate Dominum propria potestate se privat. Si scientiam discernendi
sequebatur, metnor illius prsecepti: Estole prudentes habet, nec lamen potentiam suscepit ligandi aique
sicut serpentes, el simplices sicut columbm(Mallh. x).' solvendi, neminem ligat neque solvil. Si aulem pcr-
Filius quidem Spir.itus sancti fuit ab eo tempore, testatem accepit, nec tamen bene discernit, si quent
r_uQab ipso illuminatus graliam divinae cognifionis ligat vel solvit, quamvis iri conspeclu bominum, ta-
accepit; et quia una est voluntas, eademque opera- (n men in conspectu Dei, qui ligalur immerilo vel sol-
lio sanctae Trinitatis, recte cum dixisset: Beatus es vitur, necligatus nec solutus habelur. Et ideo, quod
Simon Bar-Jona, ideslftlius gratise spiiilualis; proti- sequitur, ita exponendum esl: Quoqcunque ligdve-
nus adjunxit, quia caro el sanguis non revelavit libi, ris, subaudi his clavibus, id esl ex potentiael discre-
sedPatermeusquiin cmfisest. Pater mittitSpirituni, tione super terram, erit ligatum et in cmlis, etc.
F*iliusmiltitSpiritum, Spiritus uhi vult spirat (Joan. Nolandum quod dicit, super terram. Non enim daia
m), quia profecto una est volunfas, ut diximus, et est hominibus potestas ligaudl vel solvendi mortuc-s,
operatioPatriselFilii, et Spiritus sancti,elpropterea sed vivos. Mortuos enim sotvendi vel ligandi pote-
convenienter dicitur, quia Paler revelavit filio co- sias soli Deo reservata est. Unde dicitur: Deus, ctti
lumboe mystcrium fidei, quod ei caro et sanguis re- soli competit medicinam pi*sestare posi morteni.
velare nequibant. Caro autem et sanguis recte intel- Ligare et solveieest super terram vivos excomiriu-
liguntur paternum et malernum genus, vel homines nicare, vel absolvere. Qui autem mortuum absolve-
sapieutia carnali inflati, el columbinse simplicitatis rei, vel ligaret, non super terram, sed post terram
nescii, quales fuerunt illi, qui dicehant Christum hoc faccret. Notandum est quod haec potestas non
Joannera vel Eliani. Ye! cerle per carnem et san- solum Petro data est, sed sicut Petrus unus pro
guincm Judaeos proprie significat, quod ei non per __)omnibus respondit, sic in Petro omnibus hanc po-
doctrinam Pharisaeorum, sed per Dei graliam reve- testatem dedit. Unde post passioiiem dictum est":
latum esl, Ghristum hominem esse Dei Filiura. Unde Quorum remiserilis peccala (Joan. xx), etc. Nec solis
Paulus : Conlinuo non acquievi carni et sanguini apostolis, sed etiam omnibus episcopis et pi*esbyteris,
(Gal. 1), Judaeos designans. Sequitur : hsec potestas concessa est; Sed ideo, quasi uni Petro
Egodico tibi, quia tu es Pelrus, etc. Non est iniel- eam concessil specialiter, ut ad unitatem nos iiivi-
ligendum, tunc accepisse hoc nomen, sed potius laret. Ideo enim eum principem apostolorum insti-
tunc, quando dictum est : Tu vocaberis Cephas, fuit, ut Ecclesia quasi unum principalem vicarium
qnod interpretatur Petrus (Joan. i), uteum Dominus Chrisli haberet, ad quem diversa Ecclesisemembra
postea hoc nomine appellaret dicens : Tu es Petrus, recurjerenl, si forte interse dissenlirent, quoniam
non dixit: Tu vocaberis Petrus; sed dixit: Jam es si diversa essent capita in Ecclesia, "nnitalis vincu-
Petrus.. Yel quando Andreas duxit Petrum-fratrem lum rumpereutr per diversa schismata.
suum videre Messiam, cum dixit Petro Dominus, Tunc prmcepit discipulis suis, ut netnini dice-
vel cum'dictum sil: Tu vocaberisCephas, quod inter- rent, etc Quaeritur cum in superiori ntissione prae-
prelatur Pelrus, possunius diccrc, hoc nomen tunc cepisset eis annuntiai*e, regniim ca.lorum appropiri-
m~t _ ENARRATIONES IN MATTH^UM. — CAP. XYI. 4398
quare : appj'opir.quatio autem illa erat per -adven- A A Veritas, dicat: Si quis vult me sequi, deneget se-
tum ejus ; cur modo prohibeat ostendere eos, quia ipsum, quia nisi quis a semelipso deficiat, adeum
Jesus Christus est ipse? Responsio : Cum suae pas- qui super ipsum iest, non appropinquat, nec valefr
sioni appropinquaret; sciens quia passio ejus scan- apprehendere quod ultra ipsum est, si neseieril
dalum in mentibus credentium generaret, voluit mactare quod est, sed jam qui se a viliis abnegat,
deinceps anle passionem se Christum non praedica- exquirendse sunt ei virlutes, in quibus crescat. Nam
ri, ne novi.terconversi adfidem, videntes eum mori, cum diclum est : Si quis vutt me sequi, deneget se-
retrorsum abeuntes pejus aberrarent. In missione" metipsum, protinus adjungitur :
vero non prohibuit, cum horhines adhuc in flde pos- Et toitat.crucem suam, el sequalur me. Duobus
sent confirmari. Exinde conflrmatis animis aposto- etenim modis crux tollitur. Cum aut per abstinen-
lorum, in fide tandem passionem suam eis revela- tiam aflligitur corpus, aut per compassionem proxi-
v_l, sed eos per resun*ectionis pi*8enuntiatiojiemcon- mi affligitur animus. Pcnsemus qualiter utroque
fo:tavil. Littera salis patel. El assumens, etc. Nimii modo Paulus suant crucem tulerat, qui ail: Castigo
ardoris erat Petrus in Dominum, et ita audila pas-. corpus meum, et in servilulem redigo, ne forte, cum
sione, ex affectu amantis eum separatim apprehen- aliis prmdicaverim, ipsereprobus efficiar (I Cor. ix).
sum increpat: separatim ideo, ne magisirum ar- " Ecce in afflictione coi*poris audivimus crucem carj
guere videretur. Qui conversus dixit Petro : Vade nis : nunc 1n compassione proximi audiamtts cru-
post'me;Salana, etc Salanas inlerpretatur adversa- cem nientis. Ait enim : Quis infirmatur, eiegolnon
rius, sive contrurius: Quia contraria, iuquit, loque- infirmor ? quis scandalizatur, el ego non uror ? (II
ris voluntati meae, debes adversarius appeUari. Dia- Cor. xi.) rerfectus quijjpe praedieator; ut exem-
bolo dictum est: Vade, Satana (Matth. iv). Pelro plum daret absiinentiae, crucem portabat in cor-'
vero. Vadeposi me, Salana. Qriasi dicat :Nolipr_e- pore; etquiain se trahebat damna infirmitatis alie-
cedere,insinuando quid debeam facere. Imo vade post nae, crucem portabal in coi*de.
me, id est, sequere me, et voluntatem meam ad- Qui enim voluerit animam suam saivam facere;
disce. Multi putant quod Petrus non sit correptus, perdet eam, etc. Ideo debet se abnegare, et cru-
sed adversarius spiritus, qui hoc dicere apostolo cem portare, quia qui voluerit vilam stiam servarc
suggerebal. Sed error apostolicus, et de pietatis af- in mundo, si tempus fUerit marlyrii, perdet eam,
fectu veniens, nunquam ineentivum diaboli debet boc est, vitam in fuluro, quasi dicat : Qui vitam
videri. Scandalutn mihi es, id est me offendis, dum temporalem noluerit pro Christo perdere, non am-
vis"prseire, quianonsapis ea qnm Dei sunt. Meaj,n bigat vitam seternam se araittere, et postea addit
enim voluntatis est, et-Patris, cujus veni facere vo- ojjpositum : -
luntatem, ut pro hominumsalute moiiar; tu autcm Qui autem perdiderit animam suam, id est de-
tar.lum considerans tuam voluntatem, non vis gra- struxerit vitam temporalem, propter me, infuturo
num tritici in terram cadere, ul multum fructum inveniel eam, non videlicet eamdem, sed vilam pro
afferat. vita, seternam pro momentanea. Haecomnia de tem-
Tunc Jesus dixit discipulis, etc Poslquam disci- pore persecutionis sunt intelligenda, quia quae se-
pulis mysterium suse passionis et resurrectionis quuntuf temporibus pacis coiiveniunt, cum ait.
osienlit, hortatur eos ad suse passionis exemplum, • Quid enim prodesl Iwmini, si universum mundum
ul per patientiam idem recipiant prsemium, dicens iucretur; etc Notantur hic duo martyria, aliud in
ita : effflsione sanguinis, quod eyenit tompore persecu-
. Si quis vult venireposi me, ubneget semelipsum, et tionis, aliud in morlificanuis desideriis, quod in
tollat crucem suatn, etc Quasi dicat : Ego patiar, tempore pacis ad idem continuatur. Vere debet tol-
et si quis vult venire post me, abneget se". Alibi, ubi lcre eruceni, omnia mala damna patiendo. Nam
dicltur -,Nisi quis renunliaverit omnibus qum poisi- quid prodest homini habere prospeiJtatem in riiun-
del, nonpotest meus esse discipulus (Luc. xiv), prse- D do, et temporalia boua ohtinere et diligere, si pei*
ciptmur abnegare nostra, hic autem nos prsecipi- boc patiatur detrimentum animae? Melius esl^tdver-
mur. Tunc autem nos ipsos abnegamus, cum vita- sitafes et damna pati in mundo, quam poenam pati
mus, quod per vetustatem fuimus, et ad hoc niti- in inferno. Et hoc est: Quid enim prodest, etc
mur, quo per novilatem vocamur. Pensemus quo- Aul quam dabit, etc. Iloc dubbus modis polest in-
modo Paulus se abnegaverat, qui dicebat, Vivo au- telligi, quam dabit iwmo commulatioitem pro ani-
letn, jam non ego (Gal. n). Exstinctus quippe fuerat ma? idest, quam retribulionem potest solvefe Do-
ssevissimus ille perseeutor, vivere ccepit ille pius mirio pro anima sua redempta etsalvata? Certe noh
praedicator. Si enim ipse esset, pius profecto non sutit condignm passiones hujus temporis (Rom. vin),
esset. Sed qui se vivere denegat, dicat unde est, etc. Aut pro anima perdita in inferrio, quse com-
quod sancta verba per doetrinam veritatis clamant, mutatio, id est redemptio, potest dari? Cerle si pa-
vivil vero in me Christus (ibid.). Ac si aperte dicat : renles totam peeuniam mundi-darent pro anima
Ego quidem a me ipso exstinetus sum, qui carna- damnati, nihil proficerent, qttia Dominus dabit uni-
Iitei non vivo; sed tamen essentialiter moi*tuusnon "cuique secundum quod roeHtit, non secundum me-
_suui, qui in Clnislo spiritualitoi* vivo. Dicat ergo ritaparcnlum.-Ethocesl : Fiiius enim hominis, ete',
 '
m$ ANSELMI LAUDUNENSIS . - UW
Secundum priorem sentenfiam ita continuatur: Nul-. __Yestimenta, secundum Marcum (Marc.ix), fuerunt
la retrihutio potest Christo solvi pro anima salvata, splendlda, sicul nix, qualla futio super terram non
qnia gloria tanta est, quod Filius cum angelis in potest candida facere, quianemo est qui sine conta-
£loria veniet. Amen dico vobis, etc Voluit pius Ma- gionealicujus peccati vivere possit super terram. Sed
gister aliquibus discipulorum suorum adhuc in terra quodfullo, id est doctor animarum, siveaUquis mun?
degenlibus, a.terna. promissionis gaudia monstrare, dator sui corporis eximius super terram non potest,
quatenus et ipsi, qui vidissent. et omnes jjui audire Dominus in ceelo faciet, mundans Ecclesiam, idest
possent Ievius adversa praesentia tolerarent, reducto vestem suam, ab.omniinquinamento hujus carnisac
esepiusad mentem futurse retributionismunere quod spiritus. Etecceapparuitillis Moyses,et Elias, cum eo
exspectarent. Et hoc innuit in his verbis, quasi di- loquentes. Moyses et Elias, quorum unum in coelum
cat: Dixi quia venturus esl in gloria Palris. Vultis raptum legimus (IVJReg.n), allum mortuum, inma-
autem scire quanta sit gloria? Amen dico vobis, jestate cumDeo, utLucas-scribit(Iac. ix),futuramil- -
quod sunt quidam de hic stantibns, id est Petrus, et lisomniuirisanclorum gloriam significant, qui scilicel
Jpannes, et Jacobus, qui non gustabunl mortemdo- temporejudicii,velvivi sunt in carne reperiendi, yel
nec videant Filium hominis t» regno venientem, id olim gustata morte jesuscilandi, et pariter cura illo
est apparentem in claritate, quam habiturus erat in 13 suut regnaturi, dicente Apostolo : Morlui qui in
regno, quod completum est in transfiguralione, de Chrislo snnl, resurgenl primi, deinde nos qui vivhnv.s-
qua statim ait evangelista : (I Thess. iv), etc. Moyses ergo el Elias, oiunes cum
CAPUT XVIL Christo .regriaturos significant, Moyses morluus
Etpost dies sex, ete. Malthseus et Marcus dicunt, mortuos, Elias vivus eos omnes, qui vhi inve-
post dies sex hoc esse factum.iucas vero post octo. nientur. Aliter : Moyses el Elias, hoc est, legisla-
Dicendum est ergo Matthseum et Marcuni medios tor. et prophetarum eximius apparent, elloquuntur
tanlutu dies posaisse, el primum et postremum non cum Domino de passione et resnrrectione ejus, ut
connumerasse, et ideo dicunt post*dies sex, id est ostendant ipsum esse, quem cttncta legis et pro-
iransaelis sex diebus integris, qui futuri erant post phetarum dracnlapromiserunt.Appareitt autem non
illuui diem, in tjuo hsec dicta sunt, Lucas vero pri- in infimis, sed in monte cum illo, qui nimirum soli
nium et poslremum cum mediis numeral; ad eam- illi qui mente desideria terrena transcendunt, ma-
dem ergo senlentiam conveniunt. Merito post sex jestatem sauctae Scriplurae quae in Domino est ad-
dies gloriam suam ostendit, et octavo die, quia post imjjleta, prospiciunt. Cum ep etiam loquebantur,
,sex aetates mundi est futura resurreptio, et in octa- _. qtiia referebant quod vera fuerunt verba propheta-
J rum de adventu
vo die, id est finito tempore mundi, quod per se- ipsius et salute hominum. Signifi-
ptetndies agitur, venttrrus estin ineffabili gloria sua. cant etiam duas regenerationes, quarum una est in
Tres assumpsit, ul fideles tantum, qui fide sanclse '.baplismate, ubi anima resuscitatur. Altera est in
Trinitetis imbuti sunt, in claritale futurse resurie- resurrectione .ubicaro resuseitabitur, de qua dici-
ctionis assuraendos significaret. Nomina efiam con- tur : In regeneratione cum sederit Filius hominis
veniunt. Unusqujsque, enim fidelis debet esse Pe- (Matlh. xtx), etc. Moyses qui aquaiicus inierpreta-
trus, id est firmus in fide. Poslea Jacobus, id est tur, resurrectionem baptismatis significat primamr
mpplantator viliorum, Postea Joannes, id est ascri- Elias qui sol interpretatur, Elias enim Graece di-
bens omnia yratim Dei contra superbiam vitse, quse -cilur sol, regenerationem secundam signiflcat, in
jsolet oriri ex virlutibus. qua justi fulgebunt sicut sol. Merito ergo duo viri-
. El ducit iilos in montem, etc. Significans illos qui lales apparuerunt, qpi significant fideles primae re-
resurrecturi sunt, adgloriam,idest incoelum ascen- generatiouis parlicipes, et secundam per eam ex-
fiuros. Vel ideo in montem, jit doceat omnes qui speciantes.
hanc graliam videre desiderant, non in infimis ja- Respondens aulem Pelrus, dixit ad Jesvtn : Dq-
cere voluptatibus, sed polius ad superna erigi, juxta ]0 mine, bonum est, etc Quia gustata coelesti dulce-
illud : Nostra conversatio in cmlis est (PJiilipp. m), dine"vilescunt infima, Petrus visa Domini et san-
Seorst.m illos ideo ducit, ut per hoc significaret ju- ctorum majestate, solis his perpetuo vult adhaerere,
slos a malis in judicio separandos. dicens : Domine, bonum_est nos hic esse. O quanta
El transfiguratus est. Non substantiam. carnis felicitas est visionis Deitatis inter angelorum cho-
.amiltendo, sed gloiiam futui*sej'esurrectionis osten- ros, si tanlum transfigurata Chrisli humanitas, et
dendo. Et resplenduit facies ejus sicut soi, id est in duorum sanctorum soeielas.ad punctum visa deleclet.
exemplumfuturseelaritatis, quam j'ustirecipient sub- Nesciebat Petrus, secundum alium evangelistam
latis impiis. Soli faciem suam coraparavit, quia (Marc. ix), quid diceret,quioblitus estregnum sanctis
clarius in mundo nihil inveniri potuit. Vestimenta a Doitiino nou alicubi terrarum, sed in coelis csse
autetn ejus facta sunl alba sicut nix. Vestimenta promissum, et qui in gloria eoelesti tabernacula
Christi sanctos significant, de quibus Isaias ; Omni- quaerit, ubi nulla adversitatis aura est timenda,
bus his veltit indumento veslieris [Isa. XLIX). Yesii- quia Deus omnipotens templum ejus est et agnus;
menta nivi comparanlur, quia et candidi erant vir- sed in hoc lamen sciebaf, quod dicit, bonumesi nos
fulibus. et omnis aestus vitiorum ab-eis remottig ssC hic esse, quia vere solum et perfectum hominis bo-
 «01 ENARRATIONES IN MATTHJEUM. — CAP. XVII. . IiQ2
num est intrare in gaudium Domini sui et perma-, .iniox discesserunt servvne ad illos vox paterna
nere. FCLGENTIUS. Quod si Petrus videns glorifica- emissa videretur. Yitlerunt aiitem Jesum stantem
tam humanitalem, tanto afficitur gaudio, ut nun- ablata nube, et Moysen et Eliam evanuisse, q>jia,
quam velit abhujusJntuitu secerni, quid putandum ppstquam legis et propbetarum umbra discessit,
estdebis qui divinitatem nierebuntur videre? Et quae velamento suo apostolos lexerat, verum lumen
notandum quia in hoc etiam Petrus peecat, quod Evangelii reperitur. Aliter : Cum fieret voxsuper
Dominum et servos paiificat, dicens : Filium, inventus est ipse splus (Luc. ix), quia cum
Faciamus hic tria tabernacuia, libi unum, Moysi njanifeslaverit seipsum electis, erit Deus omnia in
unum, et Eiim unum. Siniul eliam videndum •omnibus. Imo ipsecumsuis unusper.omniaGhristus,
quia responsionem Domini non meruit, eo quod idest, caput eumcorpore splendebit, propter quam
imprudenter qusesivit. Sed figurae cujusdam rei unitatem "Uicitur :_JVe?*iO ascendiiin cmlum{Joan.
mysterium accepit. Quaesivit enim tabernaculum in), elc. Notandum quod ad vocem Patris, Moyses
materiale, et umbraculum nubis accepit, ut discat in locum suum, Elias vero uiscessit in regionem
ia resurrectione morluprum, non domorum te- suam. .
gmine, -sed Spiriius sancli gloria sanctos prote- Et descendentibus illis, elc Non vult hoc in po •
gendos esse. Unde sequilur : pulis praedicari, ne incredibile esset pro magnitu-
Adhuc eo loqueiite, etc. Et ecce vox, etc. No- dine rei, etpost gloriam tantara apud rades ani-
tandum est quia bene convenit mysterium secun- jtios sequeas erux scandalum faceret.
daeregenerationis, cum mysterio primse. In bapli- Et interrogaverunl,- etc Traditio Pharisaeorum
smate enim Christi, operatio totius Ttinilatis os- est juxta Malachiam prophetam, tjui est novissimus
tensa est. Fuit enim Filius ibi ittcarnatus. Appa- in duodecim, quod Elias veniat ante adventum
ruitinspecie columbse Spirilus sanctus, ct Paier Salvatoris, et reducat corda patrum- ad filios, et
in voce fuit ibi deelaratus. In transfiguratione enim filiorum ad patres, et veslituet omnia in anliquum
quae sacramentum fuit secundse regenerationis, si- .stalum. Existimabant apostoli transformationem
miUter tota Trinitas apparuit, quia in voce Paler, illamesse gloriaeultimam, quara viderant inmonte,
In nube Spiritus, in carne Filius. Quseritur autem, et dicunt: Si jam venisti in gloria, quomodo prne-
quare ibi Spirilus in columba, bic aulem, in nube cursor non apjjaret ? Maxime hoc dictint, quia
declaratus est ? Dona enim sua jjer species decla- Eliam tam cito recessisse viderant.--Et hoc est:
rare solet. Innocentia enimin'baptismate dalur.-quse Quid ergo dicuttt Spribm, qtiod Eliam primum
per avem simplicitatis designatur. Dalurus est au- [_ oportet venire..' Quando quitk-tn vidermis fe jam iu
tem-claritalem et refrigerium omiiis voluplalis, et regno glorisctuse, -ubi est,E'ias qui debet prse-
carnalis fomitis in resurreclione. In nube refri- cedere? At ille respondens, ait eis : Elias quidem
gerium -, in fulgorc nubis, claritas rcsurgentium venturus esl; ut restaurel jmmia. quae Malachias pro-^
'corporum figuratur. Cum dicat, ipsum audite, con- phetayit dicens : jEcce ego mittam vobis- Eliam
cordat verbis Moysi, in quibus testimonium incar- prophetam, antequam -veniai dies Domini (Na(.
nationis^Dominicse ferens aiebal : Prophetam vobis iv), etc Ubi dicit, Elias venturus est~, ostendit
susciiabil Dominus de fratribus-veslris, tanquamme: istum non esse secundum adventum, el sic remo-
ipsum audielis, juxla otnnia qum locutus fuerit- vo- vet pravam opinionem eorum. Dico autem, ete.
bis. Oinnis autem anima, qum non audieril pxo- Quasi dicat : Non solum dixi Eliam venturutn.,
phetam illutn, exterminabitur de plebe (Deut..x\m). ut probarem istum advenium non esse secunduni,
.Quem ergo Moyses cum veniret in carne, audien- sed etiam ad comprobandum primum adventum
dum ab omni anima, quae salvari vellet praedixit; dico Eliam jam venisse, sed non cognoyerunt
liunc jam venientem in carne, Deus Pater audien- eum, uec amaverunt eum. Iste scilicet, qui ven-,
dum discipulis ostendit, et suum esse Filium cce- turus est in secundo Salvatoris adventu, juxta cor-
lesli voce signavit." D poris fidem, jam venit in spiritu et .virtute per
Et audienles discipuli, ceciderunl, etc Tripli- Joannem, mei adventus primi prsecursorem. Et
cem vero ob causam terreniur, vel quia se errare non cognoverunt eum, sed potius fecerunt in to-
cognoverant, vel quia nubes lucida operuerat eos, quwcunque voluerunl, et eum ad ullimum decolla-
aut quia Dei Patris vocem audierant. Humana verunt, Pharisseis consentientibus. Sic et Filius-
- enim fragilitas conspectum majoiis gloriae ferre hominis passurus est ab eis. Sicut enim in nece
non potest. Toto itaque corpore et animo contre- Joannis factio Pharisaeorum consensit, ita et in
miscenies ad terram cadunt, quia quanto quis bccissionem Domiiii Herodes voluntatem suam jun-
ampliora tjuaesierit, tanto magis ad inferiora de- xit, quia indutum vesle alba .atque illusum, remi-
labitur, si mensuram suam ignoraverit. El acces- sitad Pilatum(LMc.xxni). Et notandum quia Chri-
sil Jesus, etc Quia jlli j'acebant, et surgere non stus ab eis mortem passurus Filius hominis ap-
poterant, ipse clemenler accedit et tangit, ut ta- pcllalur, quia Christo in carne passo divinitas im-
ctu membra limore debilitata solidentur; et yerbo passibilis mansit.
consolatui*, dicens: Surgite, nolile timere. — Levan- Tunc inlellexerunt discipuli,- etc. lntellexerunt
tes autem oculos, etc. Ubi Filius ccepit designari, dico per indicium suse passionis, de qua ssepe prse-
 "
U(J3 ANSELMI LAUDUNENSIS 4104
dixerat illis, cl per indicium passionis sui praecur- .(\ illis: Propterincreduliiatemvestratn. Htc plane da~
scris, quain complelam viderant. tur intelligi, quia qtiando quis orans non exauditur,
El cum venissel ad lurbam, elc. Loca ipsa re- non est imhossibilitas praeslaritls, sed culpa depre-
lius congruunt. In monte Dominus orat et trans- cantis.
foraiatur coram discipulis, ostendens arcana suae Amen quippe dico vobis : Si habueritis fidem sicnt
majcstatis. In inferiora vero descendens, turbse oc- granum sinapis, dicelis tnonti huic : Transi hinc, el
cursti excipitur, et miseros audit, eastigat, docel, transibit, el nihil impossibile erit vobis. Fideni per-
conforlat. Sursum spiritualem vocem Palris perfe- fectam grano sinapis comparat, quse scilicet sit ia
clis panJil:'deoisum spirilus malos ab Iris qui facie humilis, et fervens in abscondito pectoris, vilis
vexabantur, expellit. Proqualilateenim meritorura, quidem passim intuentibus , nullaruraque viriuin
aliis ascendit, aliis desccndil. Marcus hune dicit apparens, sed pressuris attrilum, quid perfcctionis
surduai etmuium, quera Maltbseus vocat lunaticum, i;.tus gerat ostendens.
iioiiquodlunadsemoiiibus servial, sed daemon cursum Notandum est eliam quod granttm sinapis ad
lunse observans, homines vexat, ut per crcaturam purgalionem capitts salttberrime prodest. Namsi op-
infamet Crealorem. Typice qnidem lunaticus esl, tiine tritum et cribratum tepido et pingui mulso
qui per iiorarum momenta mutatur ad "vilia,-nec permisceas, et hoc jejunus contra soleni calidum ,
perstat in jjroposilo, sed crescit et decrescil, et vel in balneo gargarizes, omnem humorem noxium,
nunc in ignem libidinis fertur, quo corda adulte- etiamsi crassior fuerit, de capite purgat, et immi-
rantium succensa sunt, vel in ignem irse, (juo vi- nentium imbecillitatum pericula facit vitari. Sic per,-
dentur alta petere, nunc in aquas voluptalis car- fecta fides tentationis pistillo probata , et alj omui
nalis, quae molliant et resolvant rebus rnenles, de superficie levium cogilationum cribro discretionis
quibus aqnis dieitur : Aqum mullm non poiuefunt casligata, e't perfectae dilectionis melle dulcorata,
exstinguere charitalcm (Cant. viu). omnes de corde quod est interioris bominis caput,
> Et obtuli eum, etc.Latenterhocdictoaccusat apo- viliorum sentinas exhaurit, non solum ad prsesens,
stolos,cumpossifeilitascurandiintei*dum non ad im- sed eliam in futurum ne colliganlur niunit. Ad lit-
becUlitalem curanlium, sedad eorumfidemreferatur, tci*amveniamus.
qtti ctirandi sunt, dicente Domino : Fiat libi secun- . Si habueritis fidem, dico existentem, sicut gra-
dnm fidem luain (Matth. ix). —' Respondens autem num
sinapis, id est quae comparabilis est grano si-
Jesus, dixit, etc. Non quasi laedio superalus ac furi- napis secunduni nalmam ipsius, si diceretis monli
bundus in haec verba prorupit, qui ut agnus milis
G huic : Transi hinc, et transibit, realiter polesf iutel-
est, sed quantnm ad similitudinem medici, qui, si ligi, sicut legitur beatus Benedietus lapidem borlum
segrotum videat contra sua praecepta gereritem, suum occupanlem verbo transtulisse. Yel diceretls
dicit: Usquequo ad domtim tuam accedam? usque- monti
huie, id est diabolo : Transi hinc de isto ob-
qtto arlis meaeiu te perdam industriam , me aliud sesso corpore, et transibit in alium, vel in maris pro-
jubetiie, et te aliud faciente ? Ita igiiur Dominus fundum.
non homini iralus, sed vilio, ut per urium homi-
nem el Judaeos arguat infidclitatis, slatim inttilit: Et nihil impossibile, etc. Id est nulla incommodi-
tas erit insanabilis.
Afferle illum ad me. Et eum allalum increpavit ' Hoc autem
Jesus, rion daemonium, ut oslendei*et, peccato suo genus non ejicitur, nisi pei' oralionem
vel parentum suorum, immundo spiritui illum esse et jejunium. Durn doeet apostolos, quomodo dsemon
tradilum; vel qttod melius est, non puerum qui nequissimus debeat expelli, onines ad vitam insi*
vim, patiebatur, sed dsemonem qui -infereuat, in- nual, ul scilicet noverimus graviora" quseque velbo-
niinum tentamenta jejuniis et orationibus esse su-
crepabat. Quia qui peccantem emendare desiderat,
vitium utique arguendo et odiendo depellere, et ho- peranda. Iram etiam Dei, cum in ultione nostrorum
minem debet amando refovere. Et exih ab eo, etc. rj scelerum fuerit accensa, hoc singulari remedio posse
Marcusdc isto dicit (Jfi"arc.ix) quod, cumvidisset Do- placari. Jcjunium autem generale est, non solum ab
minura, statira spiriluslurbaviteum,etelisusin terra escis, sed etiam a cunctis illecebris carnis, imb ab
volutabatur, et Domino jubenle ul exeal, exclamat, omnium vitiorum passionibus abstinere : sicut et
et disceipens exil, quia saepe, cum converli ad oratio generalis non in verbis solum est, verum
Dominum volumus post peccata, a diabolo irapu- eliam in omnibus, quae in obsequium nostri condi-
toris fide devota geiimus, teste Apostolo : Semper
gnamur magis, nt vel odium virlutis incutiat, vel
Thess. in). Hoc
expulsionis suse Injuriam vindicei. Exiturus dis- gaudete, sine intermissionejorate (II
id est ista voluptalum muta-
cerpit, el furenti clamoreintuentes terruit, quia igilur genus daemonii,
plerumque dum corde expellitur, acriores tentatio- bilitas, non ejicitur, nisi per oralionem, non tantum
nes excitat, qui prius quietus possidebat. Et cu- Vei*borum, sed etiam devotionis, et jejunium, non
ratus eU puer ex itla hora, quia nullus prsevalel Jantum cibi, sed et vitii. |
morbus, ubi Omnipotentis .interveriil iiianus. "Conversantibus in Galilma, etc. Frequenter voluit
Tunc uccesserunt discipuli ad Jesum secreto, el di- Dominus passionem suam denunliare, quia cogno-
aemnt: Quare nos nonpotuimus ejiwe eum?Diiil verat eos per hoc mullura esse conftirbaisdos, sec!
f*05 ENARRATIOKES IN MATTH^UM. — CAP. XVIIL "440f>
postnuntium trislitiaft, ad consolaiioncnij.resurre- A non venit ministrari,sed ministrare (Malth. xx).Lit-
ctiouem suam supponebat." tera sic legitur : Atnen dico vobis, nisi conversi fue-
Et cum veniss.et Capharnaum, etc Per Augustum ritis, elc, ab bac elalione-et indignatione, in qua
^aesarem facta' est Judsea tributaria, unde Joseph et nunc estis, et efficiamini ita innocentes et humiles
Maria in Bethlehem professi sunt solvendo tributa; per virtulem, sicul parvuli suut per aelatem, non in-
ail enim Lucas: Ascendil autem Joseph inBethlehem, trabitis in regnutn cmlorum.
ul profiterelur cutn Maria desponsala (Luc. u). Quse- Quicunque autem humiliavetil se, etc Quando-
riiurergo tribnlum a Domino; et, quia nutritus est quidem aliter non iutratur, ergo quicunque humilia-
Nazareth, quod est oppidum Galilsese,ui*biCaphar- verit se, sicut parvulus isle, qni videi.s pulcbram
naum subjacens, ideo cum venisset in ma.orem ci- -mulierem, non delectatur, qui non aliud cogiiat, ct
.vitatem, ibi.tribulum ab eo poslulalum est. Sed si- aliud loquitur, intrabit ijt regnum ccelorum. Et
gnoruni magnitudine, non audent ipsum petere, quanto humilior erit, tanto major eflicietur.
- Et
sed conveniunt discipulos malitiose investigando, qui susccperil unutn parvulum, otc Quia apo-
utrum tributum solverent an non. stoli de ambitione invicem murmurantes, per exem-
Magister vesler non solvit didragma? eic Et Petrus " plum suum infirmos et simplices ad ambitionem
jespondit : Etiam, ita est quod non soivil. Et cum possent incitare, ideo praecipit suscipi inflrmos, et
Petrus inlrasset in domum, voluit Petrtts Domtno scandalizanlibus eos poenam comminatur. Et boe
jnlimare, quod Ilerodiani peterent tributum, sed est: Qui susceperit unum parvulum taleni in nomine
Dominus prsevenit eum, dicens : Quid tibi videtur, meo, allrahendo ad eruditionem dulciter jttxta Apo-
Simon? Reges terrm a quibus accipiunl tribulum xel stolum, Suscipite infirmos (I Thess. v), me suscipit;
censum? a filiis suis an ab alienis? etc. Chrislus Fi- vel qui susceperit hospiiando, benefaeiendo, me
lius eral regis omnipotentis, et ex David stirpe geni- suscipit.
tus, ergo quia filius regis erat, non debebat iributa, Qui autem scandalizaveril unum de pusillis islis,
sed quia exemplum omnis humilitalis ostendere vo- yel male inslruendo , vel malo exemplo, sicut
lehat, ne homines scandalizaret, maluit tributmn vos modo facitis, -qui malo exemplo ambitionis ve-.
solvere, sed noluit solvere de communi, docens mo- strae alios corimmpilis, expedil ei ul suspendatur
raliter, utnemo de communitate fralrum, sed quod mola asinaria in collo ejus, -et demergalur, elc. Ad
proprietati suse perlinet, expendat. Misit ergo ad litteram sic expoiiilur : Haecpcena turpissinia eral,
mare. Miranda est praescientiaDomini Salvatoris, et et erat criminosorum, quasi dicat: Expedit, hoc est,
magiiitudo virtutum Cbrisli. Praescientia, quoil no- -, melius esset ei tam tui*pissima niprte pei*ire, quam
verat siaterem in ore piscis. Magnitudo virtutis, si fratrem scandalizare, quia fratrem scandalizare,
ad verbumillius creatus est slater, ut quod futurum pcccatura est, morivero non estpeccatum. Yelali-
erat, ifse fecerit loquendo. Consuetudo enim erat ter : Saeculares homines uicuntur esse dediti rotse
ut jn*asquisque pro se didragma redderet. Stater hujus mundi, juxta illud : In circuilu impii ambu-
vero pondus est duorum didragmatum. Aliquid ta- lant (Psal, n). Per molam ergo asinariam saecularis
iiien mystici in hac re potest intelligi. Piscis est yitae circuitus,"et labor expj-imitur : el per profun-
Chi-istus. Mare mundus. Hamus mors. Christus ge- dum maris, extrema damnatio designatur. Dicit
rebat pretium nostrse-redemptionis. Quod autem ergo : Melius essel alicui contemplativo, utvolveret
pretium in orepiscis inventum est, significat re- molam asinorum, id est saecularis esset, volvens sol-
jiempiioiiem nostiam ore€hristi praenunlialara esse licitudinem mundanorum, et per hoc demergeretur
hominibus. Dalur pro Christoet pro Pelro, sed di- in profundum inferni, qtiam esset eontemplativus
-versis modis. Petrus gerit bic personam Ecclesiae, Scandalizans fratres suos, levior eiiim poena esset
•Christus solvit pretium pro se, quia passio sua fuit sibi in inferno. Yel aliter: In Scripturis asinus fW
sibi.pretium exaltationis, juxta illud : Proplerea guram gentilis populi designat, qui esl alligatus ad
exaltavit illum Deus, et dedit ilti nomen, quod est su- D molam, hoc est, ad lapideos deos, quos csecis oculis
per omne notnen, etc. (Philipp. n). Et pro Petro, id frequenti ei'rore circumeunt, et sic in pr.ofundum in-
est pro Ecclesia, uteam a caplivitate liberarel. ferni demergitur. Ac Si diceret: Melius esset ei
CAPUT XVIII. quod esset genlilis, ligatus adlapideos deos, et per-
In ilia hora accesserunt, elc Quia solverat Chri- iret in jnferno, quam esset lidelis scandalizans fra-
slus tributum pro solo Petro, indignati alti etputanr .tres suos.Meliusestenim non coguoscere veritatem,
tes Petrum praeferri, quseritur igitur quis sit major quam post agnilam retro irc.
in regno cmiorum ? volens sujierbiam eorum con- Vmmundo a scandalis, Ideo expedit ei ut sus-
-tundere, proponit exemplum humilitatis, ne alii aliis pendatur riiola asinaiia, id est ut esset gentilis vej
velint praeferri. El ideo statuit in nie.iio puerum, ssecularis, quia maximum vse erit mundo, id est
ut innncenliam parvuli, quam ex nalura habebat, et hominibus, a scandalis'. id est propter scandala,
industria et rirlute imiteniur. Multi dicunt illum quse ipse infert fi'atribus. , -
.parvulum fuisse sanctum Martialem Lemovlceiisem. Necesseest enim, etc Quasi aliquis qusereret: Erunt
Multi etiam hoc credunt dictum esse de scipso, qui in mundo scandala"? erunt utique, quia s.unt neces-
<jiuer eralmalilia el non selale, el verus humilis, qui saria, ul qui probali sunt, per hoc manifesti fiatu, sod
 "
im : ANSELMI XAUDUNENS.S 1403
tanien ideo noii carebit poena ille, perquem veniunt jA deest. Cum enim quisque a vera unitate per super-
scandala. Et hoc est : Verumtamen, vm itomini, pcr biam divellilur, suae potestatis esse cupiens, non se-
quem scandalumvenit. — Si autetn maitus tiia,elc. ,-quitur uhum quodDcus esf. Ideo Jionaginta novem
Pi'aecepit superius, ne eredenles scandalizarent alios; avibus earuni>signilicationcde se praesumentes, pec-
•nunc vero docet quantum debeamiis cavere ab eis catoribus ad salulem i*edeunlibits se prseponunt. Et
qui scandalizant nos, dicens ita": Si quis tibi adeo cum invenerit peccatorem, gaudebit super eum, id
eonjunctus est, ut manus tua, cujus opus et auxi- cst, facil gaudere suos niagistjuam supraiionaginta
lium tibi nccessaiium est, vel ut pes, cujus discur- novem, id cslquain supta falsos justos. In Luca
sione vel disjiensalione indigeas, possit tocari, et vero sci*iptumest: Quia majus gaudium est super uno
tamen lsedatte aliquo modo-in causaanimae, exclu- peccatore pmniteniiam aqenie, quam supra nonaginta
das iilum a tua societate potius quam cunt illo pei*- -novemjuslos, qv.i non indigen! pmnitentia (Luc. xv),
cas in gehennali igne. quia, ut quotidie experimur, qui iUicita commise-
Bonum esl tibi, clc Y;e : ne scandalizaveris in xunt, in rebus licilis ssepe sibi usum praebent, et ad
fide , omnem affcctum amicorum dcbes abrtirapere, coelestia anxienon-anhelant.et quia securi sunt; ad
quia bonum est libi ad vitiim ingredi debilem vet bona agenda pigri remaneut. Econtra auteni pecca=
claudum, id est contentum uno-pede, id esl jiro-1fi tor plerumqtie facit majus gatidium tle eo, qiiam de
pria .discursione, et crtrere discursione-proximi, siante juslo, uti duxin prselio,plus etun mililem di-
quam habentem duas manus, id est duos caopera- ligit, quiposi fugam reversus hostcm fortiler preniit,
lores, id est te et amicum, vel duos pedes, id est quatii euni qui nunquam fugil, nec unquam fortiler
duos discursores, mitli in ignem gehenttm. Simili- egit. Sed quidam stinljusti, dequibus iantuin gau-
ier lege-de oculo. Ocuium vocat aliquera provisorera dium csf, ut cis ntillus pceniieiis prseponi possit, qui,
suum. Videle. Quasi dicat: Quia tantuni roalura eisi non sunt malorunt conscii, tamert licila dcspi-
provenit ex scandalizandis fratribus, dico videte, nc cittnt, et in omnibus se humiliaiit. fjuanium ergo
contemnaiis unum de -pusillis: Dico enim vobis, quiu gaudium est, si hurailiter plangit juslus, cum gau-
angeli eorum, etc Ideo non sunt eoniemiiendi, quia dium sit, siquod male gessit, damnal injustus. Sic
adco chari sunl Deo, quia angeli sunt eis deputalt non est volunlas, etc. Redil ad superius propositcm;
ad custodiam, quod inntiit, cum dicit •: deqtto dixerai : Vidcle, m contemnaiis, etc. Docens
Dico enim.vobis, quiaangeli eorutn vldcni faciem, idcirco parabolam istam propositara, ut pusillura
etc Nota quia, quamvis miltanlur angeli, lamen non contemnant. Quod auiem dicit, non est voluntas
vident Palrcm. Hoc ideo evenil, •quia Deus ubique Patris, ut pereat aliquis, notaiiulliim perire Patris
est, et juxta ipsuni currnnt. Yenii, cnim alia' causa, " volutttate. Si-autem peccaverit in te fraler luus, etc.
quare non sunl contemuendi, quia ego adeo dilexi Quasi dicar: Noli coiitemncre pusillum, sed si pec-
eos, quod veni salvare eos. caverit in le, faciendo libi injui-iam, labora adeo de
- Quid vobis videlur, etc. Ostendit
per quamdam ^alute illius, quod prius-coi*ripias per le, poslea per
similitudinem quod Deus omnes venil salvare ho- -aljus, deinde per totam ecclesiam, denique per.ex-
niines qui pericrant. Ipse estpastor, qui habet cen- eommuiiicationem, non tam cupidus viudiclse, quam
lum-oves. Centum oves, sunt ordines angeloruni et correctionis fralernse. Quldam volunl hoc intelligere
Iioinijiuni in sua perfectione perseveranlcs : una er- ue omni peccato, non lanlum de injuria, ei dieilur
ravit, quarido horao peccavii, et dutn'minulus est ita : Si peCcaverit fralerjuus in ie, id est publice:
rtumerus, factus est imperfectus. Deseruit 'Cliristus omne enim puhlicum peccatum conlra unumquem-
nonaginta novem in montibus, hoc est, in ccelesli- jque dicilur fieri : quia publice peccans, proximum
bus, quando Verbumcaro factum esl, et habitavii in suum corrumpit: corrige privalim, nepotius videa-
nobis '.Joan. i). Ovem invenit, quarido homincin i*e- risalieni criminis proditor, quam corrector. Si au-
stauravit, et super eam inventam majus gauditim tem nec sic corrigi voluerit, vel dixeiit non esse
est in ccelo, quam supra nonaginla noveni, qttia n] peccatura, adhibe alios lccum, tilcoramniultis eru-
major gloria et major ma.eria laudis fuit ei in re- bescat, vel grobent illud esse peccalum. Si autem
stauraiione hominum, quam in crealione angelo- nec sic eoriigi voluerit, dic loli ccclesise,ut-majo-
Tum. Mirabiliier enim boniines creavit. sed miiabi- rem erubescentiam patiatur. Posl hsec omnia, sequi-
lius reformavit. Nihil enim fuit mirabilius, quam tur exeommunicatiOjjjuse tanlum fieri debet per os
«juod Filius Dei extnanivit se, formam sctvi acci- Ecclesise, id csl per sacei*dotem. Sacerdoie enim
piens,et humiliavil se usque ad mortem (Phitipp.u). excommunicanle, toluni corpus Ecclesiae operalttr.
Vel aliler : OvisDerdita significat-tantum peccatores Atnen dico vobis, etc. Et ne aliquis superbus excom-
qui perpoenitentiaiu reeoneilianturDeo, quamjuxta municationem contemneret, dicens : Si me contem-
alium evangelislam humeris suis reportavit (Luc. .iiis, et ego te conlemno; si me condemnas, et ego
rv),quia se humiliando lales erexit. Ideo autem illas te condemno, proplerea confirmat sentenliam ex-
nonaginla novem dixit, quasin montibus dereli- communicalionis, dicens : Qumcunquealligaverilis,
quit, quia superbos signiflcant, tanquam tumorem etc. Et non solum de excommunicatiotie, sed etiam
yel solitudinem gerentes in animo, dum solos vo- -de omni petitione, quse fiet a consentientibus in uni-
!unt videri se, quibus etiam ad perfeciioneH* unitas tateEcclesisedalconfirmaiionem, dicens:Itentm rtioo
4409 ENARRATIONES IN MATTHiEUM. — CAP. XVIII. U.G
vebis, quia si duoex vobis cbnsenserint super ter- A mitlimus, magna nobis a Deonori dimiituii.ur, et
ra'm, vel poenitentem recipiendo, vel superbum abji- eiiam illud a Jiobis-evigitwvquod j'am nobis per
cieudo, vel de alia re, quam pelierinl, quse Jion sit poaniientiam. dimissurii- fuisse gaUdebanms. Caute
contrariaunilatiEcclesise, fietiilis a Paire meo,,qui tamen intuenduiii cst, quod nonpassiin.peccala di-
in cmlis est. Non vacat, quod dicit.- qurhi cmlis est. mittere,sed poenitetitiam agenti jubemui', et-prlmo
Per hoc eninrosteuditeum super omnia esse,elper quidem ubi dictum est, peceantem misericorditer
boc couiplere posse. Yel 'iu sanctis esl, quodvalet inerepare, ul .sif, cui postmodum juste debeamus
adprobandum, quod reverafielillis., quidquidpelierint dimitierer Mystice - quidem' ille unus, qui debebat
quGddigiiumsil, quia illumin sebabent,aquopetunt. deeem miliia (alenta, populum designat Juriaicum,
Ebi enim sutil duo, etc Quasi dicat: Ideo rata est quia reus multarunt transgressionum legis, expletib-
senteniia consenticnlium, quia Deus habitat cum nem debuit Decalogi, sed curii non baberet unde
eis. " "rcdderet, scilicet cum-viribus suis explere "Decald-
Tunc accedens -Pelrus; elc Dixit superius, ut fra- gum non possct, jussit eutn Dominus venundaii, id
ter fratiem corriperet: modo quserit Petrus,si »fra- esl juslo judicio permisit servum maligr.orum spiri-
tef coi*reptus'pcenileat-, cjuoties ei dimittatur ? et vi- luum fieri,-eljijssit"vendi uxoreiri, et iilios, et omnia
sum e.st ei satis Sufficei'eseptenam dimissionem. *Et " quae habchal, et reddi, id est jussit prd euplditate ef
ideo quscril ulrumclimiltal usqtte septies? Hoc au- operibus, qtiasi pro uxore et filiis pcenas solvcre.
- Procidens aulem servus ilie, etc. Cuni
tem intclligilur dupliciter, AC! de*injuria, vcl-de sponte ncl-
omni peccalo, secuiiduni duplieciu supradielani sen- let malus, coactus pcenitens oi*abat eum dieens-:
lentiam, ut dicalur-: Si peccaverii fraler meas in PaiienUam habe in mc, el omnia reddam libi. Id
ine, faciendoinihi iiijui-iam , ve.l iu contumeliis, vel cst peccalis meis parce, et omnia reddam tibi, id
iit danino, dimillam ei iisque scplies ? Vel de omni est, persolvam credeudo et pcenitendo, quse deliqui
peccato sic ir.telligiiur, vel legilur. Petrus gerit hie praecepta tua transgrediendo. Misertus autem domi-
personam Ecdesise, et dicil : Si frale.rmeus pecca- vus servi illius, dimisit eum, et debitum dimisit ei;
verit in me, id esl JEeclesiarii, seilieet,.si-pecca"t, quia Dominus misericors,-scilicef nan solum captr-
criminaliter, quia qui peccat criminaliler, peccat in vilatem Judaicam,qua quasi-eaplivbtenebantur ab-,
Eccleslam, a qua merciur -separari per criminalia, solvit, sed etiam veniam omnium peccalorum *ptt>-
ilimlllam usque septies? Iloc. atitera ita exponiKir ntistt se dare, sivellcnt inccepto persistefe. Vel ali-
contra illos, qui volitnt unam-lantuni poeiiiieiuiarn -ter.Dimisit euni, quia- pondere earnalium observa^-
inEcclesia. j, tionum' absolvit, et dimisit; quando-priores traiis-.
- Dicit iiii Jesus : Non~dico libi sepiies,.sed usque J gressiones -condonavit. .
septuagies seplies, etc Ilteronyinus iia exponit hunc Egressus aulein servus, ctc. Id est ille supradiclus
numerum, ut dicalur-qiiadriiigentlsnonagiiila vici- de caplivitale liberalus, vel ad liberiatem iidei pro-
bus, ut videlicet toties peccanti dimitiere praecipia- riidtus, invonil unum de consefvis suis, genlilenj
tur in die, qttoiies- ille in die peccare non posset. scilicet populutn , qui debebal ei centum denarios',
Augustirius yero sic accipit, sepluagies;septies, id id est recogifoscere sibi ab eo salutem pra.slitanv,
'est sepluaginta et septem vicibus, et per bunc nu- vel prseslandam, el tenens suffocabat e«.n,-quasi sibj
Eierum omnem transgressionent intelligens. Nume- - debitorem, et dicens graliam Christi npn esse suffi-
IUS enim ille conficilur ex nndeuario et septenafio. clentem ad salutem, carnales observantias non modo
Beplies enim undecim sunt septuaginla et septem. persuasionibus., sed eliam tormentis erigebat gra-
Undenarius euim transgressionem signiflcat, quia vioribus,el dicebat: Redde quod debes, id est obser-
transcendit denarium, per quem Decalogus intelligi- varilias" carnales, observa. At ille humilis adorabat
tur. Septeuarius vefo iiniversitatem designal, quia dicens.: Palienliam habe in me, et omniajeddum tibi,
universum muudi tempus continet: Praecipit ergo adimplebo spiritualiter quidqtiid lex prsecipit.' Ille
dimiiiere septuagiessepties, id est universain trans- Q antem noluit, id*cst carnalis sjtiritualia recusaxit,
gresstonem. Sed sequens parahola innuere videtttr "sed poliris abilt, icl est a spirilualiintelleclureces-
quod liaec sujiradicta non de quolibet peccato, sed sit, et misit itlum. in carcersm, id est arctam tribu*-
-de injuria lanlum sit intelligenda. lationem ,^donec redderet • debiitimj id est .donec le-
Ideo assimilatum est: regnuin cmtarum homini , gem carnaliter implei*et, quod videbatur illi, ut quod
regi, etc. Ostenditper quamdam similitudinem, eon- tleberet. Videntes autem conservi ejus, -scilicet
doriandum esse fratribus, et nisi condoneturj quod prsedicatores Evangelii, qum fiebant, persecutionem
periculum seqttatur. Morem sequitur Syrorum, et Chrislianae Ecclesise a Judseis illatam, contristati
maxime Palaestinorum, qui ad omnem sermonem sunt, et compatiendo venerunl et narraverunt domino
suum parabolas jungunt, ut quod simplex Tjraeee- suo, imploi*antes auxilium contra dolum- persecu-
ptum teneri non potest "ab auditoribus, similitudine •tofum..
-exenipU teneatur. Littera satis patet, sed sentenlia • Tunc vocavit illum, etc Yocatio hsec intus est in
terribilis est, etim dicit: Sic et Patef meus cmlestis conscienlia. Et dixit : Serve nequam, omne debitum,
faciet vobis, si non remiseritis unusquisque frdtri suo -id est omnes legis praevaricationes, quibus mihi_poe-
de cerdibus vestris. Si eriim pai*va fi'alribus non di- ^nas solvei*e debuisti, iiuia in arigttstiis rogasti me-,
 H\i . ANSELMI LAUDUNENSIS |4i£
dimisi Sifci.• uiotlo liberatus compassionem non ba- j«_Deus conjiiiixit; si autem non suitt legitima, tuuc
buisti, uuin potius prophetas etapostolos meos per- Deus non conjunxit, et illa potest hojno separare.
sequeris, et ingraius de j'ustitia prsesumes, spernis Legltima vere hcmio non potesl separare, sed Deus
gentes, judicans illas in Ghristo societate indignas. pelesl. Fiunt enim aliqttando propter Deum conti-
Nonne ergo oportuit et le misereri, cum tui miser- nentes, ut aller monachtts, aller monacha efficianiiir,
tus sum? Tunciratus Dotninus ejus, clc. Juxla ani- Dicunl illi : Quid ergo Moyses, etc. Ctim Deus
niadversioncm tradidit eum torloribus, qui possint respondisset verba aucioritatis, auctoritati oppo-
ititelligi Romani prineipes, Titus el Vespasianus, vel nunt, cum non possunt personse opponere, quasi
tartarei ministri, quibus tandem tradendi suut Ju- dicant : Quandoquidem hoc Deus prsecepit in prin-
ilaei. Tradidit dico, quosque universnm redderet cipio, quare ergo Moyses postea prmcepit mutari
debitum, id est quoadusque spiriiualiter iiilelligeret conjugia, et dare libellum rcpudii in signum dereli-
Decalogtim, velquoadusquesolyei*etpo3iias,{)atiendo ctionis? Ait itlis : Quoniam Moyses nd duritiam cor-
semper, id est nunquam a poenis cessando. dis veslri permlsil vobisdimittere uxores veslras, etc.
. CAPUT XIX. lloyses non prsccepit dimiftei*ettxores, sed permi-
Et faclutn est, cum, consummassel Jaus sermones sit. Permissio enim fuit, non praeceptum, et hoc
istos, etc. Postquam evangelista narravit ea qusp '" propter duritiam cbrdis vestri. Videbat enim lnntam
fecit el docuil in Galilaea, accedit ad ea quae fecil, dmitiam cordis in Judaeis Moyses, quod, cum pro-
j?t docuit., et passus est in Judaea. Transitus iste pter aliquam causam uxores odio haberent, si non
significat Christum transmigraturum per fidem in liceret dimillere, interlicerent. Permisit ergo, quod
fine saeculi ad Judseos, et primum trans Jordanem levius erat, ut gravius vitareiur. Ab initio autem non
a'd orientem. Post cilra Jordanem, quando venit Je-. fuitsic. Id est, sicnon habuit lexnaturalis.Dico au-
richo et Jerusalem. Nam cum omnis Judaeortim pro- tem vobis. Servus coactus infirmilate hominum prse-
vincia generaliter ad distinctionem aliarum gentium cipit, sed ego Dominus et magister dico et prascipio
Jttdaea diela sit, tamen speeialiter meridiana ejus vobis, ut veterem hominem exuatis, et pra^cepta
plaga appellatur Judsea, ad distinctionem Samarioe, iiovae Iegis teneatis. Dfco enim vobis quia quicunque
.Galilsese, Decapolis, et cseterarum in eadem provin- dimiserit uxorem suam, nisi propler fornicatiotiem,
eia regionum. et aham duxerit, mmchutur, Sola fornicatio cst cau-
. Ei seculm sunt eum turbm, etc Quiain fine ssecu- sa separationis. Poslquam enim mulier, quse esl viro
Ji, tjuando omnis Israel salvus erit, multi conycr- juncta, et una erat in carnali copula, in aliam car-
ienturad ftdem, quos a peccatis suis sanabit. r, nem illam unitatem transmiserit, et fornicationein
Et accesserunl ad enm Pharismi, eic. Turbse acce- u illam diviseril, non amitlit quidem vincubjm conju-
jdunl ut doeeantjr et sanentui': Pharissei vero, ut gii, sed meretur.non amplius carnaliter cum viro
doctorem veritatis decipere conentur : hos devotio suo copulaii, qui contra copulatiouem peccavit. Et
pietatis, illtis adduxit stimulus livoris. lnterrogant quia .inculum conjugii remanet, ideo addit : El qui
ergo, si licel dimitlere uxorem ex -qualibet causa ? dimissam duxerit, mmchalur. Accipientem terret,
nl cornuto capiatur syllogismo. Quamcunque enim quia adultera non timel .opprobrium. Similiter de
partem elegerit, concludere parant illi.' Si enim viro intelligenduni est, nec tamen prohibetur recon-
.dixerit dimittendam esse, et aliam ducendam, prajdi- ciliari viro post separalionem.
icalor pudiciliae jam contraria pudicitiae videtur do- . Dicunt ei discipuli: Si ita est causa cum uxore,
•ecre. Si autem responderit, non propter omnem id est, si tali vinculo constrictus est eum ea,'ulnon
•causam debere dimitti, tenebitur reus mandati, et possiteam dimittere, tunc non expedit nubere, idest
dicetur facere adversus legem Moysi. Sed respon- bonum esl continere. Qui dixit: Non omnes capiunt
sionem teropei'at, ut deeipula transeat, quia sanctam verbum istud. Id est non omnes servant verbum istud,
.Seripturam adducit in testimonium, el' naluralem quod bonum sit continere. Non dixit, non possunt
legem, et prinvam Dei sentenliam secundse oppo- jp capere, id est servare, quia bene possent, si vellent
-nens, quse non voluntaie Dei, sed peccantium neces- vineere camis infii*milalem. Seddixit, non omnes
-sitate concessa est, El hoc est: Qui respondens ait capiunt, id est non continent omnes, sed quibus da-
eis : Non iegistis, quia qui fecit Iwminem qb initio, lum est divina gralia. In his verbis ostendit, quia
jnasculum et feminam fecit eos? Non dicit feminas, nisi auxilium gratiae. acceperimus, nihil ex nobis
.sed feminam, multiplicationem conj'ugii excludens, .valemus. Sunt enim eunuchi. Ideo dixi, quibus da-
et ad idem adhuc confii*mandum dicit. Propler hoc tum est. Ronurn est continere, non enim omnibus
.quidem, id esl propjer hauc unam conjunctionem, bonum est coniinere. Sunl enim quidam eunuchi,
-dimiltet homo patretn et -malretn, e.1 adhmwbit ^tti a nativhate eunuclti sunt, qui videlicet frigidae
uxori sum, non uxoribus. Ej. erunt duo in carne naturse exislentes, nihil libidinis appetunt. Sunt
una, non tres, id estin carnali copula. Itaqtie quia iterum alii, qui ab\ hominibus eunuchizati sunt, et
rinum facit carnalis conjunctio, jam non sunt duo, his utrisqne non est abstinentia virtus. Non enim ex
,.sed uua caro, quod facit conjunelio carnalis. voluntate abstinenl, sed ex coactione et necessitate.
- - Quod ergo conjunxit Deus, faciendo unam carnem, Et sunl eunuchi, qui seipsos castraverunt propler re-
•iiomo non separel. Si .conjugia suntjegitiiria, tunc -gnmn cmlorum, illi videlicet, qui continentes sunt es
Uio . ENARRATIONES IN MATTHiEUM. — CAP. XVIII. UU
voluntatejUt regnum.co3»orum_acquiranl, his solis _.^ auletn dicit; Non homicidium facies , etc Hic diise
est coutirientia virtus. vilae proponuntur, activa et contemplativa. Piius
asserat adolescens se
Qui potest capere, capiat. Yox hoitantis Jid, con- activa proponilur, quara cum
linenliam, quasi dicat: Qui potest capere, cajjjat complesse, postea ad contemplativam hortatur, cum
hoc verbum, id est, abstinere, abslineat. Tunc oblati, dicat:
etc. Cum Christus de continenlibus loqueretur, oblati Sts vis perfecius esse,vade,et vende omniaqum ha-
sunlei pueri-qui, quamvis non essent" continentes bes, elc.Perfectusenimomnia debet vendefe, non es
viriute, tamen in figura verofum continentium, vo- parte, sicut Ananias fecit et Saphira (Act. v), et cum
luit jn eis ostendei*e,quid in veris contittentibus vendiderit, dare pauperibus. Nec hoc ad perfcctio-
impletur. Imppsuit enim eis manus, ui veris conti- nem suflicit, nisi.post conlemplas divitias, Salvato-
nentibus, ct vcris humilibus gratiam sui auxilii rem sequatur. Facilius enim sacculus conteranitur
confercndam significaret, et eos sua benediclione et quam voluntas^ et multi divitias reliiiquentes, Do-
gratia dignos ostenderet. Et boc est, quod modo minum non sequuntur. El cum audisset adolescens
ingreditur : Tunc oblali sunl ei parvuli, ut eis manus verbum, abiit tristis, etc. Notandum quod ex diver-
imponeret et oraret. Quasi dicat, ut manu et voce sis verbis huj'us evangelii de adolescente, diversis
illis benediceret. Discipuli autem increpabant eos. I3 modis sentilur. Cum enim superius dixisset: Omnia
Non quod nollent eos maiitt et voce Salvatoris bene- hmc custodivi, postea supponit Marcus : Jes«s autem
dicir sed quia quasi adhuc rudes et slmplices pu- intuilus eum, dilexit eum (Marc. x). Ex his verbis
tarent Magistrum suum ad slmilitudinem reli- contrahit Reda, eum nonvoto tentantis venisse. Di-
quprum hominum lassari importunitate - offeren- cit enim : Non est putandus homo iste vel voto ten-
tium. «tantis venisse, iit quidam putavere Domlnum inter-
Jesus vero ait eis : Sinite-parvulos venne ad me, rogasse, vel de sua vifa esse mentitus, cum se legis
eic Significans per hoc, quod vere humiles et con- raandala custodisse dicebat, sed simpliciter ut vixe-
tinentes ad Deum veniunt, et qttia isli sunt figura ril esse confessus, quia si mendacii aut simulationis
yerorum cpntinentium; ideo addit: noxa teneretur, nequaquam intuitus arcana cordis
Talium est regnum cmlorum, Talium dixit, uon ejus diligere dicerelur Jesus. Ista.vero quse sequun-
istorum, ui ostenderet non setatem regnai*e, sed mo- tur, abiit tristis, neganl eum bonum fuisse. Unde
fes, et bis qui similes sunt pueris innocentia et H>eronymus ex voto eum tentanlis asserit venisse.
simplicitate prsemium repromitti, de quibus Aposto- JEtsecundum hanc sententiam illa intuitio non.fuit
lus : Nolite pueri efflci sensibus, sed malitia parvuli de prsescnti, sed de .sequenti, quia credendum est
estoie (I Cor. xiv). Nec erat causa quare remoye- J postea eum fuisse conversum. Cum autem de
rentur. St enim sancti fuerant futuri, cur vetant eo dicatur, abiit trislis, non est credendum bonam
filios ad patreni venire? Si peccalores futuri sunt, conscientiam eum habuisse, sed mentitum, quando
quare sententia ante culpam datur? Et accedens se dilectionem proximi ponfessus est habuisse. Non
unus, ait illi, etc. Audierat homo iste forsilan a Do- enim vere diligebat proximum, tjui doluit de hoc,
mino, tanlum eos qui parvulis volunt esse similes, quod sua dare proximis prsecipiebatur. Unde 'ac-
dignos introitu regni coeleslis, et ideo certior cupiens cepta occasione, ait vix posse hominem salvari di-
-esse nbn per parabolas, sed aperte postulat expo- Yitem.
ni, quibus meritis vitam aeternam possit eonsequi. Jesus autem dixit discipulis suis : Amen dico vo-
Notandum est quod secundum Hieronymum isle_ bis, quia dives difficile intrabit in regnum cmlorum,
adolescens, et dives, et superbus erat. Alii dicunt etc. HiLAitros. Occasione hujus avari, habuit sermo,-
non voto tenlantis, sed dieentis jnterrogasse, cum nem .de avaro. Et notandum est quod dives hic ac-
dicat : Maqisler bone, etc. Quid me interrogas de cipilur, possidens divitias cum amore. Mulli enim
~ bono? Unus^esi bonus
Deus, etc. Increpat eum Do- possident, qui non amanl. Non dicit: Impossibile cst
minus, quia putabat eum purttm hominem , et non jn intrare divitem in regno coelorum, sed diflicile est.
Deum, et ex se tantum bonum. Unde redarguit ita : Quod enim impossibile est, omnino fieri non po-
Quid meinterrogas de bono ?-subaudis magistro, id test. Quod difficile est, cum labore potesl. Potest
est quserendo a bono magistro. Quod jta sit intel- etenim fieri, sed cum maximo labore, juvante Dci
ligendum, docet alius evangelista, cum dicit; Quid gratia, ut .pecanias habentes, vel in pecuniis confi-
me dicis bonum ? (Marc. x.) Npn sum ila bonus u.t dentes, exutis pbilargyrise relinaculis, januam intrent
putas, id est ex me bonus, secundum hominem. Ex regni ccelestis. Et iterum dico vobis : Facilius est
se enim bonus non est, nisi unus bonus, Deus Pater, camelum, ete. Camelus iste est Christus, qui sponle
etFilius, et Spirilus sanclus. Si autem visjid vitatn Jiumiliatus; infirmitatis nostrae onera sustulit. Acus
ingredi, etc. De mala interrogatione vituperat'eum, est punctio, per quam angttstiae significanlur pas-
ubi dixerat Magisler bone, ad qusestionera vero sar sionis, qua passione, velut acu nostra. naturae, quasi
nam respondet, solvendo dicens : Si vis ad vitam scissa vestimenia Tesarcire djgnatus est, id est re-
ingredi, serva'mandata. Nondicil disce, sed serva; .pararepost lapsuni. Dicitur ergo : Facilius est in-
peritus eniru erat in mandatis. Dicit illi. Quasi di- trare cameium per foramen acus; id est factlius est
ceret: Qiiia multa sunt-,. ideo dicit, Qum? Jesus pati Christum pro dilctoribus mundanorum, quam
 ' - '4410
4liS ANSELMl LATJDUNENSIS
tlilectores mundanoruni ad Chrisium converti. Ali- £A In regeneratione dieo : Cum sederii filiius hotni-
ter. Facilius esl gentilem populum gibbo peccatorurit nis in sede majestatis sum, id est, cura ille qui in
deformem, per anguslam viamvitse ingredi, quain Iforma servi apparuit, j'udiciariam exercebit pote-
Judseum de multis gloriantem, et ad subeundum stafem, sedebitis ei vos super sedes duodecim, etc.
leve onus Christi, seJiumiliare nolentem. Aliter di- id esi judicantes, quia vobis credentibus, illi ere-
citur, quia Jerosolymis quaedam porta erat, quse dere noluei*unt. P.er duodecim sedes, univei'ijitas
Foramen acus dicebatur, per quam camelus, non judicanlium; per duodecim tribus, nniversilas judi-
nisi deposito onere et flexis genibus transire non calorum intelligitur, propter duas partes seplena-
poterat, per quam signiflcantttr divites, non posse iii, per quem significalur plerumque universitas,
ihtrare viam arctam, quae ducit ad vilam, nisi djvi- Quse duae partes , id est, et tria et quatuor, altei'a
tiis saltem non amando deposilis, el sordibus pec-. per alterani partem multiplicata, duodecim faciunt.
catorum renuntiatis, et cordibus per lntmilitatem Unusquisque enim fidelium, interioi*e et exteriore
contritis. hoiniiie, hoe sepienario numero compleiur. Iu in-
Audilis aulem liis, disciputi mirabantur valde di- teriori memoria, inteliectu et voluntate. Inexteriori
cenles ; Quis ergo poterit salvus esse ? -Quo perlinet carne, humore, ilatu el calore, id est, frigido, sic-
hsec inlerrogatio, cutn incomparabililer major sit B * co, humido, calido.
Quicuiique ergo talis per divi-
turba paiiperum, quse perdilis diviiibus, polerat sal- nam exsliterit gratiara, ut unuin Deum qui Trini-
vari, nisi quia inlellexerunt ciinclos, qui divilias tas est, diligati ex toto corde, intellectu et volnn-
amant, etsi non habeant in divilunl numero com- laie, et omues affcc:iones quadripajliii corporis pef
- putari. Aspiciens autemJesns dixft, etc; Nola quia jirudentiam, jusliriam, lemperanliam, fortitudinem
ipse aspectu suo reddit attentos". Apud Iwminem iwc lioveril regere, et uiununiDeum qui trinus est, alii ut
impossibiledst, apud Deum dutem omnia possibilia similiter"credant, et ut prudentes, jusli, forteset
sunt. Non ita accipiendum est, quod cupidi et super- temperantes sint, non^cessanl annuntiare, in hoc
bi, qui nomine illius divitis smit significati' in re- septenario numero, el duodenario conlinetur. Alio-
grium coeloriim sint inlratuii, cum suis cupiditali- quineum inloco Judae tfaditoris,Mallhiam legimus
bus et superbia, sed possibile esf Deo, ut per ver- ordinatum (Act. i), apostolusPaulus quiplus omni-
btim ejus, sicut eliam facium est et quolidie fieri bUs labora.il,ubisedeat, nonhabebit adj'udicandum,.
videmus, a cupiditate lemporalium, ad clariiatein cum lamen ipse dicat : Nescitis quoniam angetosju-
aeternorum, et a perniciosa superbia, adhumilitatem dicabhnus? (I Cor. vi.) De ipsis quoque judican-
saluberrimam convertanlur.'Tunc respondens Petrus. . dis simul causa est in hoc duodenario' numero.
Guru audifet Pelrus, diflicile esse divitem intrare in Non enim quia dictum est, judicantes duodecim
xeg^uhi ecelorum, voluil scire meritum divilias re- tribusJsrael, alia iribus, id est, Levi, quae terliade-
'litiquenlium, dicenS ita : JTccenos reliquimus otnnia. cima est, ab eis judicanda non erit, si non ita ut
Grandis fiducia. Petrus piscalorerat, uives non fue- dictum esl, intelligamus , vel alio modo compe-
rat, cibos arle et manu quserebat, et tamen loquitur tenter.
confidenter -dicens : Dimisimus omnia, et quia nori Et omnis qui reliquerit domuni, elc. Non solurri
sufiicit tantum diinittere, adjungit quod perfectum ad apostolos supradicta sentenlia perlinere videtur:
est: Et secuti sumus le, elc. Fecimus quod jussisii, ail, omtiis, elc. Per" fratres, sorores, patrem, ma-
quid ergo dabis uobis in praemium, vel quid praemii? irem, carnales affectus iiilfilliguutur. Per agros,
Multum reliquit, qui sibi niiiil retinuit. Tantum omnes temporales diviliae siguificantur.
quisque hiente possidet, quantum desiderat. Multo Centuplum uccipiet, elc Quidam ex occasione
ergo deserit, qui omnem cupidilalem postponit. Je- hujus sententiae, Judaicam mille aniiorum fabulamj
sus auleni dixil: postresurrectionem-jui_torum dogmatizant, quando
. Amen dico vobis, quod vos,qui secuti eslis me, elc. omnia qusepropter Deum dimisimus, multiplici sunt
Non dixit, qtii reliquislis omnia. Hoc enim fecit So- j)j nobis fenore reddenda, insuper et vita aeterna do-
crates,el mulli alii philosophi, qui divitias contem- uarida. Nec vident inepli, quod etsi in caeteris di-
pserunt, sed potius ait, qui secuti estis me, qudd gna sit reprpmissio-, in uxoribus famen juxla alios
proprie est eredenlium". evangelislas centenis appareat lui'pitudo, praesertim
~- In regeheraiione, etc. DUK sunt cum Deus et in resurfectione nubendum non esse
regenerationes,
duae adoptiones, duse i*esurrectiones. Una regenera- testatur, et ea quse dimissa fuerint, propter se re-
tioest, de qua_dicitur : Nisi quis fenaUis fueril cipienda non esse in hoc tempore, etiam cum per-
exjiqua et Spiritu sanclo (Joan. ni). Altera de qua •secutionibus asseveret. Sed sic illud centuplum in-
nunc dicit. Prima iterum adoptio, de qua dicit telligendum est, qui reliquefit carnaUa, recipietspi-
"Aposiolus : Non accepisXisspiritum serviiuiis in li- rituaUa. Centenarius enini iiumerus ad ccelestia per-
more,-sed spirilum adoplionis filiorum (Rom.viii). tinet, quia centenarius de lseva in dexteram trans-
Secunda, de qua idem Apostolus : Ingemiscimus latus est in computatione; slcut autem lseva ad
adoptionem filiorum exspectantes, redemptiohem cor- temporalia, sic dextera ad ccelestia i*eferiur. Cum
pqris hpstri (ibid,). Quse piimav, quffiverosecunda sit -ergo cenlenarius dexieraa accidat, merito coeleslia
resurrectio, satts patet. -- - signiftcat. Quctd autem subdit, ei vitam a-teriiahi
Un ENARRATIONES IN MATTH^EUM. — CAP. XX. 1448
possidebit, "expositio est et determinatio : vel cen- Ji_nullus nobis demonstravit ? Possumus etiam et eas-
tuplum accipiet, id est, voluntatem nihil habendi. dem diversitates horarum -ad unumquemque homi-
Multi autem erunt, etc. Sed quia non omnes in nem per aetatis momenta distinguere. Mane quippe
eodembono proposito perseverant, et ad vitia relabun- intellectus nostri pueritia est. Hora tertia est ado-
tur, terribilis sententia subditur : Muiti autetn primi lescentia, quia quasi sol jam in altum proficit, dum
erunt novissimi. Yide, Judam ab apostolatu in aposta- calof setatis crescit. Sexta juventus est, cum pleni-
tara versum, et dicito, quia mulli erunl primi novis- tudo roboris solidatur. Nona senectus est, quando
simi. Vide latronem iii cruce faclum confessorem, sol, id est, calor aetatis descendil. Undecima vero
eodemque die quo pro suis crucifixus est peccatis, decrepita aetas, vel vetei*ana vocatur. In his omni-
gratia fidei cum Chrislo in paradiso gaudentem et bus aliqui ad bonam vitam perducuntur. Qui vero
dicito, quia noutsstmt erunl primi. Sed et quotidie usque ad setatem ultimam Deo vivere neglexit, quasi
"videmus multos in laico habitu constitulos, magnis usque ad undecimam otiosus stelit, unde illis bene.
vitse meritis et praemiis excellere, et alios a prima dicitur. Quid hic slatis tola die oliosi ? etc. Saltem
setate spirituali studio ferventes, ad extremum vitae in ultimis resipiscite, ei ad vias vitse jam non
etio torpentes lacessere, atque inerli stultitia quod multum laboraturi venite. Et hoe est quod dicit:
spiritu coeperunt carne consuramare. ' Ite e.t vos in vineam meam.
CAPUT XX. Cum sero factum esset, id est, cum finis unius-
Simile est regnum cmlorum homini patrifamiiias, j'usque, vel finis mundi,id est, ultima aetas mundive-
etc Ostendit parabolice, qui primi novissimi et no- nisset, de quo fine dicit Joannes: Filioli, novissima
Alssimi primi. Paterfamilias iste Conditor noster est, hora est (I Joan. n); et Apostolus : IVos sumus, in
qui regit quos condidit, et electos suos sic in hoc quos fines smcutorum devenerunt (I Cor. x).
riiundo possidet, quasi subjectos dominus In domo: Dicil dotninus vinem procuratori suo, idest, dicit
qui habet vineam universalerit, scilicet Ecclesiam, PaterFilio suo, cui omnia dedit in manus : Voca
quse ab Abel justo, usque ad ultimuhi electum qui operarios ante ti*ibunal el redde illis mercedem prout
in fine mundi riasciturus est, quot sanctos protulit quisque gessit, ineipiens a novissimis usque ad pri-
quasi tot palmites misit. Hic Pater ad excolendam mos, id est, a tempore novissimorum. Tempus no-
vineam suam tertia hoi*a mane, sexta, nona, unde- vissimorum est passio Christi, usque ad finem sae-
cima, operarios condttcit, quia a mundi hujus ini- culi. Primi dicuntur omnes.a principio mundi usque
tio, usque in finem, ad erudiendam fidelium ple- ad passionem Christi. Usque enim ad passionem
bem, prsedicatores mittere non destitit. „J praedicavit Christus Judaeis tantum. secundum hoc
- Convenlioneautem facla cum operariis ex dena- quod dicit : Non sum missus (Matth. xv), etc. Ac-
rio diurno, etc Denarius imaginem regis habet, di- cedens autem ad passionem Christus dixit : Alias
ctus denarius esl ab hoc, quia pro decem nummis qves habeo, qum non sunt ex hocovili, etillas oportet
apud antiquos compulabatur. Idcirco igitur unus- me adducere, et fiel unum ovile et unus pastor (Joan.
quisque accedit ad cullum divini nominis, ut in x). In passione etiam significavit secundam missio-
Cbristo recipiat imaginem deitalis, quam iu para- nem cum ait :Nunc auiem qui habet sacculum, tollat
diso perdiderat livore serpenlis, et quanto magis similiter et perani(Luc. xxn). Duse enimfuerpnt rnis-
studuerit decalogum implere, tanlo amplius refor- siones apostolorum. Prima specialis ad Judaeos, quau-
matur ad imaginem ejus qui creavit eam. - do dictum esf eis: In viam gentium ne abieritis
" Et
egressus circa horam tertiam , etc. Prima hora (Math. x.)? in quael sacculus et pera prohibita sunt.
fuit ab Adara usque ad*Noe. Terlia vero ad Noe Secunda fuil comniunis,tam ad Judaeos quam ad gen-
usque ad Abraham. In qua lertia.wdit alios slanles tiles,in qua et sacculus etpera concessa sunt, qusein
ih foro, quasi vendibiles, et a bono opere cessantes, multis verbis supradictis signiflcavit.In hisscilicet:at«
et hoc est rjuod dicit otiosos, quos misit in vineam. habel succulum, tollal shniiiler et pera.B.Quasidical :
Iterum fecit simiUter circa horam sexlam, quae est jQ Nunc, id est, in ista alia missione, qui habet sac-
ab Abrabam usque ad Moysen. Et circa horam no- culum, tollat eum, id est, portet eum. Quam mis-
nam similiter, quse est a Moyse usque ad adventum sionem manifestius declaravit post passionem, di-
Domini. Circa jindecimam vero, quae est • ab ad- cens : Ile-, prrBdicate Evangelium omni creaturm
ventu Domini usque in finem mundi exiit ipse, id (Marc. xvi). Primum itaque tempus fuit, quandiu
est, per seipsum apparuit, qui per prophetas et an- nisi solis Judseis prsedicare non licuit. Peracta vero
gelos prius innotuit, et invenit alios stantes gentiles obedientia quia ad praedicationem Chrisli Judaei no-
populos, sciUcet a bono opere torpenles, et dicit il- luerunt conyerti, dedit potestatem offerendi verbum
lis": Quid hic slatis toia die otiosi? Qui enim trans- Dei omnibus' hominibus. Incipit ergo reddere re-
acto tam longo mundi tempore, pro vila sua labo- tributionem in tempore novissimorum, dum lalro-
rare neglexerant, quasi tota die otiosi stabant, et nem in passione salvavit, antiquos patres de inferna
pensandum quid isti responderint. abstractbs, in die ascensionis in ccelum introduxit.
Quia nemo nos, etc NuUus quippe ad eos pa- Et sic completum esl, quod et prius novissimis dare
triarcha, nullus propheta venerat : quid est ergo coepit, sicut latroni, et in tempore novissimorum,
dicere, quia nemo nos conduxii, nisi quia vitse vias ccepil soiverexetribulionemomnibus, quiausque a<|
PATROt. CLXII, 45
 U19 ANSELMI LAUDUNENSIS > U*1Q
tempus passionis , omnes ad inferos descende- A __ qui primi videbantur, id est maximi, fleri novis-
banl. simos, id est yilissimos per damnationem; et
Cum venissent ergo, etc Ipsa vita aetei*naparitei* genliles qui prius erant novissimi, id est damna-
erit omnibus aequalis, et unus denarius omnibus Mes per idololatriam, fieri primos, id est per fidem
atlributus. Ibi lamen sunt multse distinetiones, jtfxta exaltatos, sic accidet in multis aliis. Alii dicunt
illud : In domo Patris mei multm mansiones sunt neminem murmurasse, sed in Dominum interposuis-
(Joan. xiv). Itaque unus denarius et singuli de- se, ut ostendei'et neminem posse juste conqueri de
narii. sua operatipne.
Venienles autem primi arbitrati sunt, etc. Quae- Mulli enim. Primi fient novissimi, id est damna-
fitur aulem quomodo dicantur invidere , murmu- biles. Nam non omnes vocati ad fidem salvabuntur.
rare, cuminpraemio suscipiendo nulla invidia, nulla Et hoc est: Muiti enim, etc.
erit murmuratio? Sed consuetudo est in divina Et ascendens Jesus, etc. Christus aseensurus Je-
pagina multos in collectione accipere, et quaedam rusalem ut pateretur, iterum intimando eis mortem
verba quibusdam personis congruere, et quaedam prseparat eos ad tentaliouem, ne turbarentui* cum
aliis, non toti eollectioni. Cum igitur primi dican- viderenl morientem. Nuntiat et resurrectionem ad -
lur murmurasse, et tamen inercedem recepisse, in "•" eorum consolationem. Ascendimus dicit, secundum
aliis et in aliis personis intelligendum est. Judsei situm loci. Littera jtlana est.
Etmt illi qui murmurabant, et qui in initio Eeclesise, Tunc accessit ad eum, etc Quaeritur, unde filii
fidelibu.; vocatisex gentibus se praeponebant, dicentes Zebedsei habent opinionemregni? De hac causa, ut
se populum Dei esse ab initio, quem Deus dilexit reor, quia audierant terlia die resurrecturum. Pu-
et fovit, quiin Cseremoniis Iegalibus pondus porta- tabant ergo post resurrectionem in mundo regna-;
vit et aestus. Dlcebant etiam populum gentilem ca- turum, et ideo cupidi honoris, deslderant apud eum
nes essepotius quam homines, indignum esse judi- primum locum lenere. Sed cum non audeant boc
cantes, ut qui idolis servterant, sibi comparabiles per se postulare, per malrem postulant.
existerent- Sed Dominus, qui non venit vocare ju- Qui dixii ei, etc. Non interrogat quasi nesciens
stos, sed humiles poenitentes, cui placet ex malis qttid velit, sed ut illa exponente, manifeslam faceret
operibus humilis confessio, potius quam de bonis irrationabilent esse petilionem. Petebant enim quasi
superba gloriatio, subdit: Atnice, non facio tibi inju- irreligiosi et gloriaj amatores, non faabenies utiliura
riam. Murmuratio Ista fuitin Judaeis, et in mundo postulationumdiscretionera. Etnota quod frequen-
arbitrati sunt, quod plus essent aecepluij in futuro. ,- ter palitur Dominus discipulos suos, aliquid non re-
Et isti uon aeceperunt mercedem, sed perfecti qui cie aut>dicere, aut agere, aut cogttare, ut ex illorum
non mui*muraverunt. Legitur igitur sic in collectione: culpa inyeniat occasiones" doeendi et exponendi re-
Primi, id est, Judsei, qui in primo tempore conversi gulam pielatis. ,
sunt, arbitrari suni in quibusdam membris, quod Ail illi, etc. Postulat mater filiorum Zebedsi, er-
plus essent accepturi in futuro quam gentiles. Ac- roremuliebri et affeciupietatil.. rieseiens quidpeteret.
ccperunt autem ipsi primi singulos denarios , in Nec mirum si isla arguitur imperitise, cum de Petro
aliis personis, el ita accipientes in quibusdam per- dicatur, quando facerevult iria tabernacula, nesciens
sonis murmurabant in aliis personis; haec est con- quid diceret (Maic. ix). Etnotandum quia Maltbseus
questio Judseorum adversus Dominum : sciibit matrem postulasse lioe pro filiis; Mai*cus
Hi novissimi, id esl .gentiles, tt«a hora fecerunt, ipsorum desiderium et consilium aperire volens le-
id est laboraverunt. Nos autem Judsei laboravimus gentibus, tacet de matre, et ipsos dicit potius postu-
tdto tempore, quod fuit sub lege. Et portavimus lare quod ipsorum rogatu noverat pef matrem postu-
pondus diei et mslus, id est diu sub onere Iegis su- laluni (Marc. x). Et nota hoc bonum quidem fuisse
davimus. vel longiora carnis tentamenla sustinui- desiderium, sed inconsideratam pelitionem. Ideo etsi
mus, quibus Dominus respondebat per suos scilicet j) j impetrare non debebant, simplicitas petitionis eo-
perfectiores : Amice, per, fidem, et non amice pet* rutn non tainen eonfundi merebatur, quia de amore
operationem, nonne ex denario diurno, id est vtta Domini nascebatur. Propterea no.n voluntatem ne-
aetei*na,convenisli me.cum? id est fidem meam rece- que propositum eorum culpabal, sed sojam ignoran-
pisti ? Sed quia Inccepisti luvidero el murmurare, tiam eorum repi*ehendit dicens :
ideo"tolle quqd tuum est, id est quod meruisti, sci- Nescilis quid petalis. Et notandum quia Domi-
licet damnationem, et vade, id esf discede a me. minus utrique evaugelistse satisfaciens, non matri,
Volo autem et huic novissimo, id est gentilipopulo, sed ipsis quorum erat petilio, respondit: Nesciunt
dare secundum meritum, sicul do libi per roeritum. quid petant, qui sedem gloriae a Domino quam
Talis est mea voluntas. nondum merentur inquirunl. Eos quidem delecta-
Aut non licet mihi facere quod volo. Ego ago se- bat culmen honoris, sed pi*ius debebant exerceie
cundum bonltatem mese misericordiae; an ocutus viam laboris. Desiderabant sublimiter regnare cum
tuus nequam est, Id est invidus, de hoc quod ego Christo, sed prius erat pati humiliter pro Christo.
fionus sum ? Sic ergo erunt pritni novissimi, et no- Potestis bibere calicem, etc. Quasi dicat: Qiiia •
ivissimi primi. quasi dicat: Sicut vides Judaeos, ergo vultis mecum exaltari, potesus niecum per
 U<i\ ENARRATIONES IN MATTHJEUM.— CAP. XX. *422
r passioiiem humiliari ? Noraine calicis passionem &. _ Scitis quia principes geniium, etc Quasi dicat ..
;*-
} nesignat mariyrii, qua et se ipsum, et illos decebat Yos more ssecularium per jiraelalionem vuitis prse-
coustimmari. Non ignorabat quidem Dominus quia venire ad regni possessionem, sed non ita erit, quia
per passionem ejus poterant iraiiari, sed ideo dixit potius pervenitur ad sublimitatem per humilitatem.
boc illis, ut Domino intefrogante, et eis responden- Ei hoc est quod sequitur :
libus, onines nos audiamus quia nemo potest Non ila erit inter vos, sed quicunque, etc Sicut
cum Ghristo regnare, nisi passionem ejus fuerit Filius llotninis, etc. Proponil exemplum, ut si dicta
imitatus. parvip pnderent, ad opera saltem erubescerent, di-
Dicunt ei : Possumus. Non tanttim confiaenlia cens : Sicut Filius hominis non venit ministrari, id
cordis sui, jjuantum ignorantia passionis respon- est temporaliter dominari, sed ministrare, non
tierunt. Nescientibus enim desiderabile est bellum, tantum praedicando, vel miraculis admonendo, sed
sic inexperfts levis videtur esse tentatio passionis animam quam pro nobis accepit impendendo, non
et mortis. Si enim Dominus potuit dicere : Pater, si jjro omnibus, sed pro multis, id esl jiro his qui cre-
fieri potesl, transeal a mecalixiste (Matth. xxvi); dere voluerunt. El egredientibus itlis. Lucas refert
quanto magis non fuerint dicturi, quia possumus, Dominum,-cum appropinquasset Jericho, unum cse-
siseirenlonalis esset tentalio mortis ? Magnttm enim B ' curn illuminasse. Matthseus vero perhibet Gliristum,
dolorem babet passio, tamen mors majorem habet cum de Jericho egrederetur, duos csecos illuminas-
timorem. se. Marcus vero unum, qua in re nemo exislimet
-Aitillis : Calicem quidem mepm bibelis, etc. Jaco- evangelistas contraria sibi scribere, sed Lucam sup-
bus ab Ilerode truncatus est. Joannes in ferventis plesse illuminalionem unitis cseci in ingressti Jeri-
olei dolio tnissus, et in Pathmos relegatus, animo cho, quod Matthseus prsetermiserat. Quod autem
non defuit martyrio. Sic et mttlti alii calicem Do- Marcus narrat, unum illuminatura esse in ingres-
mini biherunt, licet persecutor sanguinem non fu- sione Jericho, et Matthseus duos, sic intelligendum
derit. Quod autem subjungit: , est, quod unus eosum famosus erat, de quo-Marcus
Sedere autem non est meutn dare vobis, sed quibus facit mentionem, alter vero nullius nominis crat:
paratum est a Patre meo, etc. Sic "est intelligendum; Unde et Marcus illiusnomen ponit, et nomen pa-
ftegnumcceloruniiion esi dantis.sedaccipientis. Non tris dicens ila : Fitius Thimei, Barthhneus, cmcus
est eaim acceptio personarum apud Deum (Rom. u), sedebat secus viam mendicans (Marc. x). -Sed quseri-
sed quicunque talem se prsebueritulregnocoelorum tur si nobilis, quaie mendicus? Sed ex aliqua ma-
dignus sit, hic accipiet quod non personse, sed vitse . gna felicitate dejeclus, nolissimse el famosissimas
paratttm est. Si itaque tales estis qui regnum coelorum miseriae erat, propterea ipsum solum voluit meirio-
consequamini, quod triuiuphantibus et victoribus j'are Marcus, cttjus illuminatio tam claram famam
Pater meus paravit, vos accipietis. Vel aliter : Non huic roiraculo comparavit, quam illius r.ota cala-
est meuin dafe vobis, id est superbis, quod adhuc mitas fuit. Mystice autem Jericho luna iiilerpieta-
cstis, sed aliis paratum esl: ergo et vos, noliteesse tur, et per eam nostrse moi talilalis defectus signifi-
superbi, sed estote alii, id est humiliamini, qui jam catur. Appropinquans ergo Jericho, cseco lumen
vuliis exaliari, et tunc paratum est vobis reddidit, quia ante passionem cum morti appro-
Et audienles decem, etc Decem apostoli non in- pinquaret, Judaicum populum convertit. Rene Do-
dignantur mulieri, nec ad mulierem referunl auda- minuspiopemortem Jttdaicum populum convertisse
ciant petitionis, sed ad filios qui ignorantes men- dicitur, cjuia paucis annis ante passionem asseruul
suram suam, immodica capacitate vel cupiditate Eyangelium eum prsedicasse. DeJericho exiens duos
exarseraut. Quemadmodum enim, ut Joannes ait, illuminavit, quia post mortem et .resurrectionem
illi carnaliter petierunt, sic isti carnaliter contristati Evangelium Judseis et gentibus pfsedicari fecit.-
sunt. Si enim utiqtte saperenl, et intelligerent, nec Quod -vero Marcus uuum illuminatum scribit, ad
isti tale quid peierent, nec illi de tali pelitione dole- 1D gentium salutem respicit, •qttarum csecitas notissima
rent. Isti ergo ambitiosi, illi invidiosi, utrique ta- erat. Praeterea Marcus qui genfibus scribebat, me-
men nobis proferunt. , rito jiEiim commemorat, ut figura eongrueret sa-
Jestis autevj, etc. Jesus autem bumUis magisteret lutationi eoruni qudsadfidem instituebat. Matthseus
mitis, nee immoderata. cupiditatis duos arguit po- vero qui Hebraeis scribebat Evangelium, quod in
slulantes, nec decem reliquos indignationis increpat gentium quoque notitiam perventurum erat, i*ecte
et livoris, sed tale ponit exemplum, quo doceat il- dicit duos illuminatos, ut ad utrumque populuin
lum majorem esse qui minor fuerit, et Ulum domi- gratiam fldei pertinere doceret. Duo cmci sedebant
num fieri, qui omnium servus erit. Frustra igitur, secus viam, quia uterque populus qui caecus erat,
aut illi immoderala qusesierunt, aut isti tiolent cunS non in via, sed secus viam sedebat, dum jam fidci
ad summum culmen non potentia, sed humiliiate Christianse per desiderium adhaerebat, et a Deo iUu-
veniant. Quisquis ergo, ut ait, fuaximus diviniiaiis mitiari cupiebat.
cupit maxima lenet*6Jastigia, humilitaiis -secteiur Audierunf quia Jesus transiret. Ti-ansitus illemy-
ima. Et qui -vult fratrem pr_evenii*e regnando, sterium- Incarnationis signilicat. Dum enim natus
prius lllum prseveniat obsequendo. Dicit itaque; esl,-passus est, resurrexit, ascendit, tunc quasi
 1423 - __ANSELMILAUDUNENSIS- - UU
transitum fecit. Hoc mysterium "uterque populus. A Unde haberaus quia quinto die ante pascha veuit
audivit praedicatione aposlolorum, et cum audisset, Jerusalem, qui est decimus dies mensis. Pascha
volens illuminari, per fidem clamavit: enim celebrabatur in quarta decima die. Decimo au-
Domine, fiti David. Deum et hominem recogno- tem die ideo voluit ingredi, quia ita praeliguratum
scunt: cum dicunt, Domine, Deum; cum dicunt, erat in lege, ubi prsecipitur : Decima die mensis hu-
flli David, hominem confitentur. jus tollat unusquisque agnum per familias, et jdomos
. Turba autem, etc Turba ista sunt carnalia deside- suas (Exod. xu). Et paulo postait : Et servabitis
ria, quae bonum solent impedire affectum; vel etiam eum usque ad quartam decimam diem mensis Jiujus,
perseeutores, qui ad fidem venire volenlibus, minis immolabitque eum universa mullitudo filiorum Israet
vel blanditiis solent obsislere. Al illi pulsando, ad vesperam (ibid.). Decinia ergo die mensis primi,
orando,magis instant, donec strejrituni turbse vince- agnus, quem iri pascha immolarent, domum intro-
rent, dicentes : ducijussus est, quia Dominus decima die ejusdera
Domine, miserere. Et stelit Jesus, etc. Transiens laensis, hoc est, ante quinque dies paschae in civi-
audit, stans illuminat, quia per humilitatem miser- tatem, in qua pateretur, erat ingressurus. Modo ad
tusest quando transiit, et per-verbi aeternitatem mysterium redeamus. Betphage est vinculus sacer-
" dotum iu monte Oliveti, et tt.ot.jMS
quod nunquam movetur, lumen reddit.- Buccm interpre-
Et aitillis : Quid vultis ut faciam vobis? Quid tatur. Signjficat erge piimos praedicatores , qui
vellet caecus non ignorabat; sed peti vult hoc |quid fuerunt domus Buccse, ad quos primum venit Chri-
' nos
petere et se corieedcre praenoscit. Imporlune stus, quia primum apostolos et alios condiscipulos
namque ad orationem nos admonet, et tamen dicil: eorum convertil. Mons vero Oliveti, eamdemeliam
Scit namquePater vester quid opus sit vobis,antequam Ecclesiam primitivam signiftcat. Oliva enim fpmen-
petatis eum (Matth. vi): ad hoc ergo requiritutpeta- tum gignit luminis, scilicet oleum, quod etiam car-
tur. Dicunt illi: Domine, ut aperiantur, etc Csecia nem fovet et lsetificat, et in sacramento baptismatis
Domino non aurum, sed luceni quserunt. Parvipen- pouitur. Prseterea est etiam arbor pacis, quse omnia
dentes extra lucem aliquid quserere, quia, elsi habere Ecclesiae conveniunl. Ecclesia enim pacifica, el aliis
cseci quidlibet possent, sine luce non possent videre pacem nuntiat, et eam Christus unctione spiritua-
quldquam. Imitemm* ergo eos, non falsas divilias, lium charismatum sancfificat, et luce «cientiae illu-
non terrena dona, non fugitivos honores a Domino, minat, et oleo exsultationis, id est gratia spirituali
sed lucem quseramus : Misertus autem eorum Jesus, impinguat. Velialiter : Mons Oliveti celsiludinem
tetigit oculos eorum. Quia suo lumine corda eorum p significatDominicaedilectionis, et misericordise, quae
illuminavit, et confestim viderunt, quia crediderunt oleo merito comparatur. Quia, sicut oleum superna-
et illuminati sunt, et secuti sunt eum, quia ad imi- tat omnibus aUis liquoribus, sic misericordia et di-
tandum sese paraverunt. Yidet et sequitur, qui bo- lectio excellunt omnes aUas virlutes.
num quod inlelligit operatur. Ttmc misit duos discipulos, etc. Cum ergo primi-
CAPUT. XXI. tivairi Ecclesiam DominuS| converlisset, voluit et
Et cum appropinquassel Jerosolymis, etc In hac alios per eos eonvertere, quos ad coelestem Jerusa-
figura tolius Eeclesise vocatio figuratur, quod in ex- lem posset perducere. .Misit ei*goduos discipulos, id
positione hujtis evangelii intelligitur. Ad litteram est duogenera prsedicalorum : aliosad genles, alios
vero, qui toties Jerusalem venerat sine laudibus, ad Judaeos. Quidam dicunt hoc fuisse Petrum et
modo cum ramis "palmarum, et frondibus, et voce Philippuro, quia Petrus Cornelium primum gentilem
puerorttni recipi voluit, quia in aliis temporibus non- conversum liaptizavit. Philippus vero Samariseprae-
dum venerat hora ejus, el ideo cum vellent eumca- dicavit, quseasinainterpretatur. Adduxit itaquePM«-
pere, abscondit se ab eis. lippus asinam, Petrus vero Gornelium, quasi asinse
JOANNESCHBVSOSTOMUS. Modo vero appropin- pullum. Yel duos misit, ut eos de doctrina et opera-
quante tempore passionis, passioni sponte accessit, ]D tione perfectos esse moneret. Seu duos, propler sa-
sponte seipsum obtulit, et ad majorem invidiam per cramenta dilectionis.
hqnorificam susceptionem invitavit. Hoc enim ne- Et dixil eis : Ite in casletlum, etc. Id est, ite con-
quitia" eorum exigebat ut qui corrigi nolebanl, de- tra mundum, qui multis sententiis philosophorum
leriores eflicerentur. Miraculum vero auditum de munitus est. Castellum mundum significat, qtiisem-
Lazaro, adbanc honorificam obvialionem commovit. per nobis contrarius est. Duo discipuli, doctores Ec-
BndeaitJoannes: Proptereaquia susciiavit Lazarum clesise sunt, qui semper debent solvere et praedicare
s morluis, obviam venil ei turba (Joan. xu). Nec sine populo per orationes et coiifessiones,' et poeniten-
ratione in hac die venit Jerusalem. Decima enim tiam et jejunium. Asina Ecclesiam significat, vel
erat dies mensis; quod habemus ex lEvangeUoJoan- Synagogam, quse alligata in veteri lege, et nunc so-
nis. Ait enim aiite sex dies paschse venitfiethaniam, luta in nova lege. Populus humilis et niansuetus
ubi facta est coena, et Martha ministravit. Lazarus perpuUum significatur, in quo sedet etrequiescit;
vero unus ex discumbentibus erat, et tunc Maria et ille populus prosternens ramos in via, significat
unxit pedes Jestt. In crastinura vero venit Jerosoly- omnes fldeles, qui ponunt fidem iri Gliristo, et por-
piam, etacceperunteura cum ramispalmarum (ibidX lant frucium boni operis.
 'Up ENARRATIONES IN MATTHiEOM. — CAP. XXI. \m
Et sfatim invenietis asinam alligaiam et pullum A Dicile filim Sioh. Filia Sion Ecclesia est fidelium,
cum ea, etc JOANNES. Asina, quae subjugalis fuit et pertinens ad supernani Jerusalem, quse est mater
domita, Synagogam, quse jugo legis pressa fuerat, de- omnium nostrum, cujus portio tunc minima erat in
signat. PuUus asinse lascivus et liber, populum si- populo Israel. Prsecepititaque Dominus prsedicatori-
griiflcat nationum, qui pullus ab alio evangelista al- bus suis: Dicite filim Sion. Ad litteram, Judaico jio-
-
ligatus fuisse dieitur. Uterque enim populus funibus pulo; myslice.aulem, Ecclesise.
peccatorum erat constrictus, et solulione indigebat. Ecce rex iuus, etc JOANNES. Ecce est adverbiuia
Dle enim legem quam acceperat, utendo male; iste ostendentis, quasi dicat: Videte non carnali aspe-
vero peccaverat, nunquam accipiendo. Omnes igifur ctu, sed spirituali intelleclu, opera virtutum ejus
peccaverunt,elegentgratia Dei(Rom. m). Aliievange- aspicite. Nec dicatis: Non habeinus regem nisi Cmsa-
listae.qui gentibus scripserunt, pullura solummodo ad- rem (Joan. xix), quia revera isle est rex tuus, et
ductum Domino memoraut. Matthaeu.s vero, qui he- venit iibi, si credis ; contra te, si non credis.
brseus ex Hebrseis, Hebraeo sermone scripsit Evange- Mansuelus, etc. Quia primus adventus fuit hunii-
lium, etiam asinae facit mentionem, provida utique lis, secundus erit terribilis; quia sedens super asi-
dispensatione, ut quorum salutem seribendo quae- nam et pullum, nou in curru aureo, sed super be-
sierunt, hos salvandos a Domino mystice docerent B stiam pacis amicam. Myslice autem super utrumque
esse prsefiguratos. Et nota quod dicit Marcus pul- populum, sub Domino e.us humiliatum. Quod au-
lum asinse ante j"anuam in bivio inventum. Janua tem dicit, super pullum et asinam, non est ad litte-
Chrislus est extra quod gentium populus stabat li- ram inlelligendum quod super utrumque sedisset,
gatus', non in una fidei via, sed in diversis errori- sed in praecordiis utriusque populi per illa duo si-
bus. gnificati.
Et si quis vobis aliquid dixerit, elc Id est si quis jBan.es autemdiscipuli, etc Magna eratvirtusChri-
obedienliam eorum negare voluerit, dicite] quia Do- sli, qui sic cor Domini addonandum animal praepa-
mhius his opus tiabei. Dicite, id est, pi'sedicare ravit. Et adduxerunt ad Jesum, et posuerunt,,etc.~
non desistite quia Dominus simplieiler omnium Quia doctores virtute Chrisli utrumque popialum ad
refum Dominus, ctti debet omnis creatura servire, fldem vocaverunt.
Lis opus habet, ut serviant ei. Elimposueruntsupereumveslimenta saa.Id est bo-
nis sanctorum patrum exemplis et dictis ornaverunt
Praeeipitur apostolis et doctoribus aliis, ut si quid eos. Non enim Dominus asinam nudam, non nudum
adversilatis obstiterit, si quis peccatores a laqueo
diaboli solvi prohibuerit, etper confessionem adduci („ debuit ascendere pullum, quiasivegentilis, sive Ju-
dseus sit, nisi fuerit nuper diclis sanctorum brnatus
Domino, non tantum prsedicare desistant, sed con-
stanter insinuentquia Dominus ad sedificandam Ec- et factis, Dominum habere sessorem suum non
clesiam suam talibus opus babet. potest.. Vestes apostolorum sunt divina pi*sece-
pla et gratia spiritualis, quibus turpiludo carnis no--
Quamvis enim ssevus sit persecutor, non tamen
strse tegitur. His prius erant populi nudi, sed modo
potest obsistere salvationi eorum quos novit Domi-
nus qui sunt ejus. per apostolos ornati, Christum -habent sessorem.
Minor vero tui*ba non potuit vestes super asinam
Dominus his opus habet, etc Justum est euim, ut ponere, sed in via,. quia sancti martyres carnem
qui serviunt creaturse, serviant Creatori. Quandoque exuentes, qute quasi animse tegumentum esl, sim-
enim genles Deus in poteslale diaboli pro tempore plicioribusper exemplum, viam sanguine tsuo pa-
reliquit, ut ientaret, non in aeternum contempsit ut rant, ne dubitent ibi ponere, ubi viderint eos in bello
perderet. marlyrii praecessisse. Aliter : Vestimenta sunt legis
Et confestim dimittet eos. In Domini scilicet ser- mandata earnalia, quse Chrislianis fuerant in via, id
vitio mancipandos. Yel, ut legitur, animal quidem esl in Christo conculcanda; et etiam vide, quia su-
quod, postquam ingressum est Jerusalem, ad domi- 0j per jumentum apostoli ponunl vestimenta, sed sub
num suum remissum est. Animal autem prophetia pedibus jumenti csetera lurba Judaica ponit vesti-
in Ecclesia remansit. De animali etiam illo, non quod menta, quia mandalis q*uidem apostolorum Chri-
videbatur, erat necessarium Christo, sed illud quod stiani instruuntur et ornantur. Legis autem mandata
intelligebatur, id est non caro, sed ratio. Ideoque conculcantur, quod est, dum carnales consuetudines
caro remissa est, ralio autem retenta est. Quod ait: omnes et circumcisionein reprobamus.
£t confestim ditniltet eos, nota quod non dixit ad MOBALITAS. Salvatornostersuper j'umentum sedet,
, diabolum, quia prius tenebat eos, sed in arbitrio suo et Jerusalem tendit, cum unusquisque fidelis ani-
adjuto dono gratise. mam suam, seilicet jumentum suum regens, ad pa-
jffoc auletn totum factum est, ut adimplerelur quod cis intimae visionem ducit. Qui vero vestes strave-
diclum est per propheiam (Isa. LXII), etc. Adhibetur runt in via, siguificant eos qui corpora sua per abs-
hulcfacto teslimonium propbetiae, ut appareat Domi- tinentiam domant, ut ei iter ad mentem prseparent,
num omnia, quse de ipso scriptaj erant, complesse; vel exempla bona sequentibus prsebeant.
sed invidla eaecatos Seribaset Phafisa30s,eaquse ipsl- Alii autem cmdebant ramos de arboribus. Ramo»
legebant, intelligere noluisse. vel frondes csedunt, qui vefba ef sententias bona»
 4427 ANSELMI LAUDUNENSIS 14*28
de libi is Patrurii excerpunt, per quas simplicium A Ejecerat jam alia vice, quod soluS Joannes dicit,.sed
corda Christianorum aedificsuitur, ne errent in via de uliima ejeclione dicunt aUi, quando facto flagello
verilatis. Turbm autem, etc. Illi qum prmcedebant de funiculis, omnes ejecit. Notandum quod ea lan-
significant eos qui fuerunt anle adventum Chrisii, tum vendi, vel emi, reperil i_n templo quse ad mi-
et qum sequebantur, significanf eos qui fuerunt post nisterium terapli necessaija ei'ant. Si ergo nec ea
adventum ej'us. Utrique auiem in eadem voce con- voluit in tetnplo venundari, quse in lemplo' volebat
fessionis conveniunl, quiemnes clamabant dicentes : offeri'i,propter studium videlicet avaritiae vel frau-
Hosanna filio David, etc. GREGORIUS. Hosanna dis, quantum puniret, si invenisset ihi aliquos ri-
verbum hebraicum est, compositum ex.conuplo et sui vel vaniloquio vacantes, aut alio vitio mancipa-
iritegro. Dicitur enim Hosanna, quasi osi anna. Osi tos. Aliud tamcn spirilualiter iniclligendum est,
intei'pi*etetur salva, vel salvifica, vel salvum fac. Damnatur enim in hac flgura Simoniaca hseiesis.
Annaest inlerjectib deprecantis, sicut, apudnos, ob- Simon enim magus voluit eraere a beato Petro dona
secro. Unde Hieronymus ita iiitei'pretatur : Ho- Spiritus sancti, cui lalis senlentia data est damna-
sanna., iu est salva, obsecro. Et versus iste sumptus tionis ab apostolo : Pecunia tua tecum sil in perdi-
est ex psalmo centesimo decimo septimo, ubi dici- tionem (Act. yin). Nec solum enientes, sed eliam
tur : 0 Domine, salvum me fac, o Domine, bene pro- " vendentes dainnabiles suiit. Unde Dominus ejecit
sperare, bencdiclus qui venii in nomine Doinini; el omnes vendenles ei emenles de lemplo. Omnes enim
hoc dicilur in translatione sejituaginla Inierpretuin, Simoniaci a lemplo Dci vel sentenlia hoininum, vel
In hebraica autem veritale tantum dicitur : Obsecro, ante oculos Dei privantui*.
Domhte, salva, obsccro. Scqttitur : Benediclus, id esl El mensas nummidariorum everlit, etc Mensaeislse
• gloriosus, qui incarnalus est in noniine, non suo, allaiia signiflcant. Nunimulai*ji, sacerdoles, qui
sicul antichristus, sed hi nothinejDo..it'..i,ideslPalris nummis jilus quam divino servilio sunt inleiiti. Al-
sui glorilicando. Iterum repetunt hosanna, idest salva, laria evertit, dum eamulloties occulto judicio everti
obsecro, et annunliant ubi velint salvari, scilicet in permillit.
ahisssimis, id est in eoelestibus, non in terrenis. Etcathedrasvendenliumcolumbis, etc Quia Spi-
Et cum intrassel Jerusalem, cotnmota esl civilas, ritus sanctus iu cnlumba super Dominum apparutt,
etc Mirans frequentiam, nesciens veritatem. Et recleper columbam Spiritussancti charismata signi-
quserunt: Quis esl hic, cui ita occttrrunt obviam ficantur. Qui autem sunl in templo Dei hodie, qui
cum laudibus? Populi aulem dicebant: Hic est Je- columbas vendunt, nisi qui in Ecclesia pretium de
sus a Nazareth, Galilmm prophela. Plebecula Jesum P imposilione manus accipiunt, per quam videlice?
confitetur, ut confessio sui nominis a minoribus in- impositionem spiritns coelitus dattir? Columba igitur
cipiens, ad raajores perveniat. Et intravit, etc Quia venditur, cummai.us impositio, per quam Spirilus
urbem ingressus, primo templum adiit, formam re- sanctus accipilttr, ad pretium prsebetur.
ligionis quam sequamur, nobis tiemonstravit, ut GREGORIUS. Sed Redemplor noster calbedras ven-
quocunque venerimus .domum orationis, si ibi esl, dentium columbas everlit,quia talium negoiialorum
primuin adeamus, et per orationem Deo' commen- sacerdolium destruil. Notandum est eliam quod pre-
dati, sic ad agenda negotia securius accedamus. In- tium aliud a manu, aliud a lingua, alittd ab officio.
travit etiam propter aliam causam, quia refert Lu- Munus a manu,'pecunia ; njtinus a lingua, favor;
cas quod Jesus, cum appropinquasset, videns civi- munus ab officio, servilittra. Qui aut Spiritus san-
latem flevit, el destructioiiem civitatis praenuntiavit cti dona alicui, propter aliquid horum tribuit, pre-
(LMC.XIX);deinde templum ingressus, ccepit ejiccre tium de colunthis accipil. Propterea ait Propheta :
vendentes, ut causam destructiohis civitatis ex iui- Reatus qui excutil tnanus suas ab omni 'utunere (Isa.
quitate sacerdolum maxime pendere ostenderet. xxxtn). Cum dicil omni, diversitalem rauneium vo-
Et ejiciebai, ete. Exeogilavei*anl sacei'dotes quo- luit signifieare.
modo pi'aedam de populo facerent, ut animalia et _) Et dixit: Scriptum est (Isa. __vi) : Domns mea
coetera, quse oflerenda eiant, vendereiil quam ca- domus orationis vocabitur. Quasi dical: Domus mea
j-ius possent, et oblata rursus baberenl, et quod con- oi*alorium dicitur: nemo in oralorio aliquid agat,
sumere non possent, iterum venderenl, Et quia for- nisi ad qttod facium est, unde et noraen habet.
lasse aliqui essent, qui paf atos non haberent num- Vos aulem fecistis eam speluncam lalroitum. Qui
mos unde emerent, constituerttnt etiam nummula- enim ad accipienda munera in templo residebant,
rios suos qui nummos accommodarenl. Et quia lex profecto quin quibusdam non dantibus lsesiones ex-
vetat accipere usuram, pt*oilla accommodatione le- quirerent, dubium non erat. Domus ei*goprationis
via munuscula, poma scilicet et uvas,J et legumina spelunca lalronum facta fuerat, quia ad hoc in tem-
accipiebant, quasi boc peccatum non praecavisset plo assistere noverant,ut aut non danles munera,
Ezechiel, dicens: Usuramet superabundanliamnon studei*ent corporaliter persequi, aut dantes spiritua-
accipietis (Ezech. xvui). Hanc igitur negoliationem Uter necare. Templum quoque et domus Dei, est
Dominus in templo cernens, dolore latrocinii, seu ipsa mcns etconscientiafidelitim, quse si quando e
ardore spiritus concitatur. Unde Psalmista : -Zelus laesione proximi perversas cogitationes profert, qua->
domus tuce comedit me (Psal. LXVIJI),et ejecil eos. &iin spelunea latrones resident.
 1« ENARRATIONES IN-MATTHJSUM. — CAP. XXI. 4430
Et accesserunt cmci et claudi ad eum, etc. Et in- .i. rum. Verba invenit in eis, non fructum bonse opera-
gressus in templum infirmos sanabat, ut quod pueri liouis. Damnatur ergo, qtiia Judaea,quae verba Scri-
verbis testificabantur, ipse confirmaret miraculis. pturae sine operibus sonabal, digna est ultione pu-
Mystice autem : Cum ejecisset indignos sacerdotes nita. Hsec autem dixerim, non quod tota Synagoga
de templo, simplices peccatores ad se per poeniten- fuerit abjecla, ex qua, ut constat, quod fuerit pri-
tiam accedenfes, prius caecosin cognitiqne, et clau- mitiva Ecclesia Gonstructa, sed illa nimirum por-
dos in operatione Uluminando, et in viam rectitudi- tio Synagogaedamnari meruit, qttse esurientem Cbri-.
nis dirigendo, quotidie-sanat. stum pascere bene operando recusavit, quse foliis
Videntesautem priticipes sacerdolum, etc. Scribae verborum spiritualium magis obumbrari, quam fru-. !
doleutes et indignantes de tam manifesta ej'us po- ciibus spiritus voluil onustari. - '"
tentia, et ejus laude, per pueros celebrata, Iaborant Et videntes discipuli mirati sunt dicentes : Quo-
qiiaerendosi eum possent principes capere in aUquo modo continuo aruit ? etc. Dominus scandalum cru-
vefbo, dicentes : Audis, quid pueri isti dicunl ? cis porfaturus, discipulorttm animos voluit aliquo
Quasi dicerent: Asciibis libi hanc laudem ? Jesus signo anticipari, ut viderent, qjtod ea virtute, qua
autem.moderate sententiam temperat et i*esponsio- _. fieus aruit, eadem virtute inimicos siccaret, nisi
neni. Nonenimait: Benefaciunt pueri, quia mihi eorum salutem per patienliam exspectaret,
testimonium perhibent, quod Scribse audire nollent. Respondens autem Jesus, dixit, etc. Solent genti-
Nec rursum ail, en*ant pueri; parcite corum setati. les quidain contra Ecclesiam maledicta scribere, et
Sed quasi setaeente, verba illorum puerorum con-, improperare nostris, quia non habuerunt plenam fi-
firmat, festimonio David dicentis (PsaL VIII) : dein Dei, quia nunquam montes lrarisferi'e potuerunt,
Nunquam legistis : Ex ore infantium el lactenlium quibus est respondendum : Non omnia esse scripta,
perfecisti Jaudem^, etc Testes miraculorum, quse in Ecclesia sunt gesta, sicul etiam de factis ip-
Chfisti infantes dicuntur, non setate, sed sim- sius Christi Dei et Domini nostri Scriptura testatur
plicitate cordis lactentes, quasi iacte, id est sua- (Joan. xxi.) Undeethocquoquefieripotuisset,utmons
vitate rairaculorum, qusedicuntur lac; panis vero ablatus de terra mitierelur in mare, si neeessitas id
peffecta doctrina. fieri poposcissel, qupmodo facltim legimus pi*ecibus
Et reliclis illis, quasi incredulis et contradictori- beati Patris nostri Gregorii, Neocsesareae Ponti an-
bus, abiii foras exlra civitatemBelhaniam, in domum tistitis, viri meritis ef virtutibus eximii, ut mons in
scilicel obedientise, prsefigurans jam lunc gemMum terra tantum loco cederet, quantum ineolse civitatis
vPc_iionem. Unde dicitur : Populus, quem non co- | Wopus habebanl. Cum enim volens sediflcare Eccle-
gnovi, servivitmihi (Psal. xvn), etc. Et noia quia siam in loco apto, viderei eum angustiorem esse
Cbristus pauper verus, nulli inquam adulatus, mil- quam res exigebat, eo quod ex una parte rupe maris, -
lum invenil hospitem in urbe, sed apud Lazarum so- ex alia monte proximo coarctai*etur ; venit nocte ad
roresque ejus receptus est hospitio in quodam op- locum, el flexis genibus admonuit Dominum proinis-
pidulo. Mane dutem reverlens in civilatem, esuriit. sipnis suae, ut moniem longius pelentis juxla fidem
Nolautorem studiosi operaloris, dum dicitur mane ageret, et mane facto reversus, invenit montem tan-
reversum fuisse in civitatem, ut pra_diearet, et ut tum spatii reliquisse structoribus Ecclesite quantum
aUquos Deo Patri acquireret. Per hoc vero, quod di- opus habuerant.
cit esuriit, nolatur verilas carnis; vel dicitur quia Mystice autem complentur hsec miracula in san-
esuriit salutem credentium. Possumus etiara no- ctis. Diabolus enim vere esl mons superbiae, oui
tare per istam matutinam reversionem factam in Je- per prsedieationem sanclorum de cordibusinfidelium
'
rusalem ipsius resurrectionem, quaitdo scilicet dis- repelliiur, et in mare projicitur-, .id est majorem ve-
ciissis nodis tenebris, damnatoque diabolo, matu- saniam in prsedestinatis ad mortem exercere permit-
tina resurreclione radiante, Illustravit universum titur. Ambrosius vero dicit aliter. Quia per aposto-
erbem. Esuriit, vel veritatemhumanse carnis osten- D los pi'aedicaium esl Evangelium, ipse Dominus, qui
dens, vel esuriens salutem credentium, sestuans ad mons est appellatus, a Judseis est ablatus, ut inter
cfedufitatem Israelis. gentes per apostolorum pi'sedicationem, tanquam in
Et videns fici arborem, etc. Deus prsedicat ali- mare jactaretur. Et omnia qumcunque, etc No-
qiiando verbis, aliquando factis. Quld enim erat tarida esl distinctio deprecanlium, qui perfectam
causse ut esuriens fructum in ficulnea qusereret, fidem habet, quse per dileclionem operatur, ille
cujus non erat teinpus (quia erat prope Pascha Ju- orando vel eliain jubendo potest impetrare quse
dseorum)' arbofemque maledictione damnaret, nisi pelierit.
quia plebem, quod verbo docebat, facto terrere vo- Et cum venisset in templum, accesserunl, etc. Non
lebat? Ficus enim est Synagoga, quse 11011in via, tam fide quam corpore, quod apparet ex verbis eo-
sed secwsDtam erat, id est non in spiritu qui ducit rum, quibus eum tentabant, dicentes : In qua pote-
ad Christum, quiest vera via, sed in littera legis, slale hmc facis ? Et quis tibi dedit kanc potestatem ?
quae"extraveram"viam ducit. Et venit ad egm, nihil- Diversis modis eamdem quam supra calumniam .
que invenit in ea, nisi folia ianlum, etc. Yenit per struunt, quandodixerunt:_In_9eeta_w-> principe dm-
Iricarnationem. Folia, sunl verba legis et propheta- vioniorum ejicit hie rfa*.nom'a(.Z.MC.ii).Quandoenim di-
11151 ANSELMl LAUDUNENSIS Ut%
'eunt, in qna pbiesiate hmc fdcis? deDei dubitantpo- A Hle autem tespondens dixit: Nolo, etc In cogifa-
testate, et subintelligi volunt diaboli esse, qua. fa- tione quidem dixit, nolo. Qui enim habens notiliam
ciat; addentes quoque : Quis dedit tibi kanc pote- boni ct mali, relinquit bonum et sequitur malum,
statem? manifestissimeDei Filium negant, quem pu- videlur Deo persuadenti respondere, nolo.
tant non suis, sed alienis viribus. sigua facere. - Postea autem pmnitenlia duclus, etc.,abiit et ser-
Respondens Jesus dixil, etc. Poterat Dominus monis conlumaciam labore correxit, et hoc 1'uit in
aperta responsione tentatorum calumniam confuta- adventu Salvatoris. Deinde accedens ad alterum,
re, sed prudenter interrogat, ul ipsi vel suo silentio dixit similiter. At ille respondit se ire, et tamen non
in -sententia damnenlur, seeundum illud : Dotninus ivil. Judaicus enim populus in Moyse Domino re-
confregil dentes eorutn in ore ipsorum (Psal. LVII). spondit: Omnia qumcumque dixerit, faciemus (Exod.
Si enim respondissent baptismum Joannis fuisse de xxiv), et tamen non fecit, sciUcet vineam non exeo-
coelo, consequens erat responsio, quare ergonon luit. Potius Dominum vineae extra vineam interfecit.,
estis baplizaii a Joanne ? Si vero dixissent humana Quis ex duobus fecit voluntalem pairis? Dicunl ei:
deceptione esse compositum, et nihil habuisse divi- Primus. Eccevidendum est quomodo proprio judi-
num, seditionem populi formidabant. Omnes enim cio damnantur. Yolens ergo Dominus, ne lateret
" eos sensus parabolae, qui maxime ad eos pertinere
congregalse multitudines Joannis reeeperant bapli-
smum, et habebant eum ut prophetam. Respondit videbatur.
itaque impiissima conflictio bumilitatis. Ail illis Jesus: Amen dico vobis quia publicani, etc,
Nescimus. Yei'bo quo nescire dixit, usa est ad ip-' tsti Matthseus, et meretrices, ut Maria, prmcedent vos
sas insidias captandas. in regno Dei, in Ecclesia scilicet in praesenti, vel in
Aitergo illis Jesus : Nec ego dico vobis, inqua fulura, seilicet coelesti Jerusalein, et reddit causam
poteslate hmc facio, etc IUi in eo quod se nescire quare : Venit enim Joannes, etc. Littera plana est.
responderunt, mentiti sunt. Consequens ergo se- Aliam parabolam audile:
cundum responsionem illorum, Dominum quoque Homo erat paterfamilias, etc Principes sacerdo-
dicere, nee ego scio; sed mentiri Veritas non po- tum, qui Dominum interrogaverant in qua potestate
test, quare ait: JYeeego dico vobis. Unde ostendit et haec faceret, et voluerunt eum in verho capere tjul
illos scire, sed nolle respondere, et se bene nosse; erat fons totius sapientise, superanlur tpsi modo sua
et ideo nondicere, quia illiquod sciebant, non di- arte, et audiunt in parabolis quod aperte non me-
cebant. Jusle ergo confusi, turpiter abseesserunt. rebantur audire. Paterfamilias Deus intelligilur,
Et nota quod de duabus causis occultatur veritas : ,P qui piantavit vineam, de qua Isaias : Vinea Dotnini
Velquia non sunt capaces auditores. Unde dieitur : Sabaoih (Isa. v); et David : Vineam de JZgypto
Multa habeo vobis dicere, sed non potestis portare tramtulisti (Psdt. LXXIX).
modo (Joan. xvi). Yelquia sunt contemptores. Unde Et sepem circumdedit ei, id est angelorum custo-
dicitur : Notite sanctum dare canibus (Mallh. vn). diam deputavit illi. Et fodit in ea torcular, id est
Quld aulem vobis videlur? Homo quidam, etc. imposuit ei legaliatbrmenla, per quse cogerentur ad
Conftilatis saeerdotibus cauta i*esponsione, statim bene vivendum. Aut lorcularia illa, id est martyres,
infert parabolam qua et illos impietatis arguat, et titulo quorum tres psalmi (vm, LXX,LXXXIII) intitu-
ad gentes regnum Dei- transferendum doceat; vel lantur, cum dicitur: Psalmuspro torcularibus, scilicet,
simpliciter haec parabola non de genlibus et Judaeis posuit in ea tales viros, qui parati essent torqueri
est, sed de peccatoribus et justis, ut postea Dominus pro nomine Christi, ut per eos .efflueret qusedam
dixit.. ubertas Spiritus sancti.
Amen, dico vobis, quia publicani el meretrices, elc 1 Et mdificavit turrim, id est templum de quo dici-
Yideridum est, quis fuit liomo isfc. Homo iste Deus " tur per Michseam : Et tu turris nebulosa, filia Sion
est, quiomnes, quos creavit paterno affectu diligit; (Mich, iv).
qui, cum sit natura Dominus, lamen mavult diligi lD El locavit eam agricolis. Quos" alibi operarios vi-
ut Paler, quam timeri ut Dominus. Unde in princi- neae appellavit. Et peregre profectus est. Nonmula,-
pio mandatorum legis non dixit : Time Dominum tione loci, sed relinquens arbitrium liberum bene
Deum tuum, sed dixit : Diiiges Dominum Dewnt operandi. Deus enim, quo complentur omnia, unde
tuum (Exod. xx), etc. abesse potest?
Iste talis paler duos habuit fitios, gentilem et Ju- Cum autem tempus frucluum advenit, etc Rene
daeurit. Et accedens ad primum , id est ad gentilem tempus fructuum,|non proventuum, posuit. Nullus
populum,' dixit: Fili, vade hodie, id est in prsesenti enim fructus fult populi contumacis,~propter quem
hoc tempore, operare in vinea med, id est fac vo- tamen fructum accipiendum misit servos, quos iUi
luntatem meam. Hoc est, quod tibi fieri non vis, apprehensos, vel ceciderunt, ut Jeremiam; vel oeci-
rion facias alii. Sed videndum est quomodo Deus-" derunt, ut Isaiam;vel lapidaverunt, tit Naboth, et
lianc naturalem Iegem locutus est filiis. Non enim Zacbariam quem mactaverunt inter templum et al-
in faeie, ut bomo , sed in corde lbeutus est, uf tare.
Deus. Non in auribus verbum sonans, sed in cordi- Iterum misit alios servos, etc Scilicet misit pro-
bus intellectum." Sequitur :" phetaruru choros, per singulas generationcs, pra:ci-
 1135 ENARMTJONES Ift MATTILEUM.— CAP. XXlL UU
puetempore eaptivitatis factae per Babylonios. Per A NunquamlegistisinScripluris(Psal.cx\n):Lapidem
singulos tamen gradus divinae misericoi*diseeis ex- quem reprobaverunt, etc. Lapis iste Christum signifi-
hibitae. Crescebat eumulus Judaicae malitiae, et con- cabat, quem Judsei sediflcantes suas traditiones, et
tra Dei clementiam certabat humana malignitas. qtiasi domum propriamde subdita sibi plebe statuere
Novissime autem misit ad eos fitium suum. Filium volentesreprobaverunt, el, sicut_anteinventoresmaIi,
suurn dico, non quasi ad noxios et promeritospce- sic etiam facfi cementarii pessimi, auditoribus suis
nse sententiam baj'ulantem, sed patienti venia post conabantur eripere fldem Christi, quse quasi lapis
tol saecula adhtic eis loeum misericordiae reservan- electus debuit poni in sedificio Dei, jungens in se
teiri. Quod autem ait: Verebuniur filium-meum, upn dtios parietes , id est populos..Hic est enim lapis
de ignorantia venit, sed semper* quasi ambigere di- iUe de quo Isaias : Immitlam in fundamentis Sion
citur, ut libera voluntas homini reservetur. Et nota lapidem electum, pretiosum, angularem, et qui credi-
quia misit confundere illos, non punjre, quia borio deril in eum, non confundetur (Isa. xxvm).
domino et benigno pro tantis injuriis sufliciebat sola Ideo dico vobis quia auferetur, etc. Quasi dicat'.
vindicta pudoris. Ecce ex vestra coneessione et prophetica etiam au-
Agrieolm auiem videntes fitium, dixerunt intra se: cloritate concludo vobis, fluia auferetur a vobis Ju-
Hic est hmres, ve.nite, occidamus eum, et habebimus H dseis regnum Dei, id est ut jam non sitis, quod esse
Jimredilalem ejus. Manifeste probat Dominus princi- prsesumebalis. Et dabitur genti, scilicet populo gen,-
pes Judaeorum, non per ignorantiam, sed per invi- tili, facienti fructus ejus. Diximus aliquoties re-
diam crucifixisse EiUum Dei. Intellexerunl enim gnum Dei Scripturas sanctas inteUigi, quas abstulit-
hunc esse, cui dictum est t Postula a me, et dabo Dominus a Judsels,et tradidit nobis ut faciamus
tibi genles hmreditatetn tuam, el possessionem tuatn fructus eorum, et ista est vinea quam tradidit agri-
(Psal. n), et propterea quasi sibi consulentes colis et vinese culloribus. In qua, qui operali nori
apud se dicebant: JEccemundus totus posl eum abiit fuerint, nomen lantum babentes Scripturarum, vi-
(Joan. xu), si dimiltimus eum sie, omnes credent eum nese fruclum sunt perdituri.
(Joan. xt). Haereditas ergo Christi est, quam resurgens Et qui cectderit super lapidem. isiutn, etc Aliud
ipse possedit Ecclesia; quam moliebantur rumpere est offendere Christum per opera mala, aliud ne-
primitiva,dum flde ejus exstincta, justitiam, quse ex gare. Quipeccat, et tamen in Christum credit, cadit
lege est, gentibus persuadere conabaulur. super lapidem, et confringitur, sed non omnino
Et apprehensum eum ejecerunt exlra _vhteam, et conteiitur. Reservatur enim ad salutem per pathn--
occiderunt. Marcus mutat hunc ordinem, dicens": tiam, velpoenilentiam.
Occiderunt et ejecerunt extra vineam 1(Marc. xn), Super quem vero ceciderit, etc Hoc est, quem la-
quasi vile cadaver. In quo notat eprum pertina- pis iUe obruerit, id est qui Christum penitus nega-
ciam, quia, occiso Domino et resuscitato a suis fini- verit, veniet illi desuper in judicio cum poena per-
bus, eum excluserunt, et quantum in se erat, genti- ditionis, et interim conteret omnia bona, quia nul-
ius ad suscipiendum dederunt. Nota iterum quod lOm bonum sine fide.
exlra vineam ejectus est, quia extra portam passus, El cum audissenl prhtcipes saeerdolumet PJiarismt
.vel prius a cordibus incredulorum expulsus, deinde parabolas ejus, cognoverunt quod de ipsis diceret. Et
, crucifigitur. qumrentes eum tenere, limuerunt turbas, etc Quam-
- Cum ergo veniet dominus vinem, id esl cum ad ju- vis duro corde essent et infideles, intelligebant ta-
dicandum veneiit, quid faciet agrtcolis illis ? Inter- raen omnes sententias Domini contra se dirigi, In-
rogat Dominus, non quod ignoret quid resporisuri telligebant enim eumesse hseredem,'se vero pravcw"
sint, sed ut propria responsione sua damnentur. colonos, et solo bumano terrebantur timore, quod^
- Aiunt illi : Male malos perdet, elc Quidam alii, npn audebant eum iriterficere, donec veniret liora
vldentes hoc conlra se dictum, dixerunt: secundum ejus. Mystice quidemhoc quotidie geritur inEccle-
Lucam (Luc. xx.), absit! cum etiam secundum Mat- jI) sia, cum quilibel solo nominc frater, fidei et pacis
thaeum Dominus dixisset : Malos male perdel, et unitatem quam uon diligit, propter bonos cohabi-
vineam suam locabit aliis agricolis , qui reddenl ei tantes,vel erubescit vel timet impugnare, qui tamen
fructum temporibus suis. Myslice vinea cuique loca- sicut destullissima avium struthione Domtnus ait:
tur colenda, cum_mysterium baptizandi datur, quia Cum tempus fuerit, in altumalas erigit (Job xxxix),
operando exerceat. Mittitur servus unus et aller, quia persequendo Ecclesiam quasi Dominum cruci
cum lex, psalmus, et prophetia legitur, quorum mo- addicere, et ostentui gaudebit habere.
"nitu bene operetur. Sed missus cseditur vel ejicitur, CAPUT XXII.
cum serino eontemnitur, vel qttod pejus est, bla- Et respondens Jesus, dixit eis iterum in parabolis :
sphematur. Hseredem, quantum ad se, oecidit, qui Simile factum est, etc. Domino de vinea, parabolam,
Filium Dei conculcaverit, el spiritui gratiae contume- proponente, et dicente : Quoniam justitia Dei a Ju-
liam. fecerit. Perdito malo, alii vinea datur, cum dseis auferenda erat, non sunt territi, sed raagis exa-
donum gi'atiae, quod superbus perdidit, humilis ac- spefati. Et volebant -in ettm inanus mitlere, quod
cipit. Quod autem vinea aliis locabitur," prophetico intelligens Doniinus non lacuit. Sed pravse cogita-
"confirmat exemplo, dicens eis: tioni eorum quam habebant, de morte sua occur-,"
U55 ANSELMI LAUDUNENSIS • US6
revts, Dei graviorem iram per aliam parabulam prse- __ _.tum diligere, sed eliam fei'vent inimicorum suorum
nuntiat illis venturam. Natn si illi qui timere debe- dilectione. Quod aulom dicuntur occisa tauii el al-
rent, non timuerunt, sed potius exasperali sunt, tilia, inteliigendum est vel ab eo quod fuerant oc-
quanto magis Christus tacere non debuit, quem ti- cisa, vel jam per mortem carnis in requie posita.
mere non oportuit. lllos facit attdaees sua malitia, Et nolandum quod in priori invilatione nihil de
isluni propria potestas. Regnum coelorum, quod ho- taujis el altilibus dicitur. Ih secunda autem tauri
mini regi assimilatura est, in hoc loco pi*sesensEc- et aliilia jam maclata memorantur, quia omnipotens
clesia est sanctorum juslorura, scilicel quos regit Deus, cum vei*baejus audire nolumus, sicut nec illi
Deus, quse ideo rcgnum ccelorum dicitur, quia, dum in priori invilatione, adjungit exempla, ut quod im-
sanctorum corda nihil ambiunt in terra, per hoc possibile credimus, per exerapla ad credendum fiat
quod jam suspirant ad superna, jam in eis reguat facilius. SSquitur:
Dominus, quasi in coelesiibus. Homo vero islc, cui Venite ad nuplias. Quasi conclusio est, quia vide-
regntnn coelorum assimilaiur, Deus esl Pater, qui, tis tot et tales viros prsecessisse parlicipes nuplia-
licet homo dicaluf, humanam tamen naturam non rum et mensse, qui habuerunt fidem Incarnationis
suscepit, sed propler causam parabolice homo di- Doininicae: ergo venile, et in hanc iidem cum caete-
citur. - I3 ris concordate.
,
Qui fecil nuplias filio suo. Tuuc enim Deus Paier Illi autem neglexeruni. Talem, ut diximus, admo-
Deo Filio nuptias fecii, quando hunc in utero Yirgi- nitionem habuerunl, sed illi admoniti, venire no-
his humanse naturae conjunxit, quem Deum ante sae- luerunl, imo neglexerunl suse salutis praeconium.
cula genuit. Et abiernnt, alius in villam suatn, alius vero in
GBEGORIUS. Sed quia ex duabus personis solet negotiaiionem suatn. In villani ire, est terreno la-
fieri ista conjunctio, absit hoc ab intellectibus no- bore innnoderale incumbere. Negotiari vero est ter-
slris, ut personam Dei et bominis ex duabus per- reiiis inhiare.
sonis credamus esse unitam! Ex duabus enim atqtte Reliqvi vero tenuerunl servos ejus, et contumelia
in duabus bunc naturis exislere dicimus, sed ex affcctos occiderunt. Non solum vocantis gratiam re-
duabus personis compositum eredi, ut nefas vita- spuerunt, sed el illum in servis suis perseculi sunl.
mus. Aperlius igitur atque securius dici polest, quia Et hoc est: Reliqui vero tenuerunt scrvos ejus, et
in hoc Pater regi Filio nuptias fecit, quo ei per In- eontumelia affeclos ceeiderunt, ac postea occide-
carnalionis mysterium sanctam Ecclesiam copu-' runt. Et nota quod hic siletur occisio sponsi, sed
lavit. Ulerus autem Yirginis hujus sponsi ihalamus n per mortem servotum ostendilur conlemptus nu-
fuit nuptiarum, unde David : Tanquam sponsus De- J ptiarum. Notandum etiam quod de morte sua taeet,
liiinus procedens de thalamo suo (Psal. xvm). de qua jam in alia parabola dixerat, sed morlem di-
El misit servos swos vocafe invitatos ad nuplias, el scipulorum ostendit, quos post ascensum ejus occi-
nolebant venire. Quando misit servos, jam invitati derunt Judaei, maxiine sacerdotes, quaproplcr Je-
erant. Populus enim Israel in glorianf seternilatis 1'usalem poslea a Romanis desirucla est, quod ex-
per legem invitatus fuii, vel per patriarcharum sequitur litlera : Rex autem cum audisset iraius esf.
admoniliones, quod melius est. Qui ergo mittuntur Quando ad nuptias invitabat, et opera misericordiae
jtbstea invitatos vocare, procul dubio Moyses, Da- agebat, homo tantum vocabatur. Nune vero quando
vid, Nathan, Salomon, caeterique prophetse fuerunt, ad ultionem venit, homo siletur, et rex tantummodo
quibus invitati credere noluerunt. Iterum mtsit alios dicitur. *3equitur : Et missis exercilibus suis perdidit
servos, aposlolos scilicet. Bjs ilaque ad invitandum hotnicidas illos, ei civitates illorum succendit. Ro-
servos misit, qui incarriationem Filii per propbelas manus exercittts Dei diciiur esse, quia Domini est
futurara praedixit, et per apostolos nuntiavit factam, terra et plcnitudo ajus (Psal. xxni). Non enim venis-
per quos in invitalione j?.in dicitur : sent Romani Jerusalem, nisi eos Domitnts excitasset
Ecce prandium meum paravi, elc. Prandium est ]Q sub duce Yespasiano et Tito, qui occisis Judseis
doctrina. justilise, et verba coelestiutn mysterio- prsevaricatricem succenderunt civitalero. Myslice
rum de Filio Dei, quasi dicat: Ecce mensam ex nrissis angelis, bomicidas perdidit, quia persequen=
joriini Iege ef ex omnibus prophelis el Scripluris or- tes interemit; civitatem igne succcnclit, quia iliorum
dinavi. non solum animse, sed etiam caro in qua habitave-
Tauri mei, et altilia occisa, et omnia parata, id rant, gehennali igne cruciatur. Tunc ait servis
est exempla patruni Yeteris et Novi Testamenti' siiis :
sunl apposita. Tauri sunt patres Yeteris Tesiamenti, Nuptim quidem paratm sunt, etc Quia rex in qui-
qui dum ex permissione legis acceperant, ul suos busdam se invitantern contemni se conspicil, filit
adversarios odio retributionis percuterent, quid . sui nuptias nolens esse vacuas, ad alios mittit, quia,
aliiid quam tauri erant, qui inimicos Suos cqrporese etsi apud aliquos laboratur, quandoque lamen ubi
virlutis cornu feiiebant? Altilia vero sunt patres sermo Dei requiescal, invenitur. Dicit itaque :
Nbvi Testamenti, qui, dum graliam internae pingue- Nupiim-paralm sunl, etc Quasi dicat: Omne sa-
dinis percipiunt.sublevantur ad sublimia, contem- cramentum humanse dispensalionis, nativitatis, pas-
plationis suse penna. Et non sufflcit eos amicos tan- sionis, resurreciionis, ascensionis peractum est.
 WSl ENARRATIONES IN MATTHJEUM. — CAP. XXII. V&%
Sed quiinvitati fucrunt,i& cst Judsei, hon fueruiu A actum est, "utConditor noster ad sociandam sibi Ec-
digni, qui juslitiam suam staiuere volentes, justitim clesiam carnem sumeret, et mentes elcctorum inha-
Dei noluerunt esse subjecti (Rom. x). bitaret, unde ipse ait: Sic Deus dilexit mundum, ut
Ite igitur ad exitus viarum, id est ad diversas na- Filium suum unigenitum daret pro mundo (Joan. m).
tiones gentium, e! quoscunque inveneritis, id est cu- Quia ergo houiinem charilate ornatum non invenit,
juscunque conditionis homines, vocale, ad Christia- protinus ei quasi iratus ait: Amice, quomodo huc
nitatem, id est fidem christianam, per nuptias si- inlrasli, non habens vestetn nnplialem ? ctc. Miran-
gnifleatam. Yiae quidem intelliguntur errores, et va- dum quia huncet amicum vocat, et tamen i*eprc-
ria gentium dogmata, sed ex omnibus aliqui ad nu- bat. Ac si dicerct: Amice el non amiee. Amice per
ptias veniunt, id est Christo credunl. fidein, etnon amiceper operaiionem, vel per chari-
El quoscunque invenerilis, etc Sicul non est di- tatem. Vel amicum ideo vocat, quia ad nuplias in-
stinctio in natura cieationis homlnum, sic non fit -.tlalus fuerat. Et nota rjuia impudentiae eum arguil,
differentia in vocatione salulls eorum. Et egressi quod veste illa carendo, nuptiales mundilias pol-
servi illius in vias, congregaverunt omnes quos inve- luerit. At itle obmutnit. Quia argumentum excusa-
nerunt bonoset tnalos, etc Genlilis populus ad quem lionis male sibi conscius non babuil. Sed 'lamen
de Judaea egressi sunt servi ej'us, 11011 erant quidem sciendum est quia quisquis hanc vestem nuptialem
in viis, sed in exitibus viarum, non erant in doctri- perfecte non habet, non ideo tamen de venia et iri-
nis quse essent vise ad Chrislum, sed erant tantum gressu nupliarum desperare debet, quia ipse quo-
in exitibus viarum, quia per naluralem legem, qui- que spem nobis per Psalmistam dedit, tlicens : Im-
dara eiantprope veramlegemjivinarum Scriptura- perfecium meutn viderunt oculi lui '(Psal. cxxxvm).
rum : qui eniiu in exitibus viarum est, iseque ex toto Sed quia hoe in consolatione habenlis et infirmantis
remottis a via, neque est in via. Et nota quod prseci- diximus, nunc ad eum qui modo hanc non habet
piunlur congregare bonos et malos, id est et eos qui vertamur, de quo sequitur :
pef uaturalem legem, et morum honestatem quo- _ Tunc dixil rex ministris, ligatis pedibus et mani-
dammodo boni erant, et eos qui postposita naturali bus, etc Ligantur tunc pedes et manus, per distri-
lege male vivebant, et absque discretione boni et ctionem sentenlise, illis qui modoapraviseperUius
maU antea exstiterant. Yel bonos et malos, id est ligari noluerunl, per meliorationem-vitae. Vel certe
prsedestinatos ad \itam, et prsedestinatos ad mortem, ttnie ligat poena, quos modo a bonis operibus liga-
qui indiscrete utuntur prsesentis Ecclesise conversa- vit culpa. Pedes enim qui vjsilare egenum negligunt,
tione. Aliter eftam viae significaut actiones. Exitus [_manus quse indigentibus nih.il iribuunt, a bono opere
viarum defectus significant actionuro, quia plerum- jam ex volutitate ligatae sunt. Qui enim nunc sponfe
qae facile converlunlur, quos in lerrenis actibus ligantur in vitio, tunc invili ligantur in supplicio.
prospera nulla sequunlur vel comitautur. Bene atttem dicitur quod jn exteriores lenebras pro-
Et impietm sunt nuptim discuinbenlium. Ecce jam jiciatur. Interiores quidem tenebfas csecitatem cor-
ipsa qualitate convivanlium aperte ostenditur quia dis dicimus; exteriores vero seteruam nocleni dam-
per has regis nuptias prsesens Ecclesia designatur, nalionis.
in qua mali cum bonis conversantur. Sic enim Deus Ibi erit flelus et stridor dentium, etc Ut scilicet
omnes ad fidem generat, ut tamen omnes per inno- illic dentes strideanl, qui hhrde edacitate gaude-
valionem vilae ad libertatem spiillualis gratiae, cul- bf.nl, et oculi .delleant et doleant, qui liic per illicitas
pis exigentibus, non perducat. Hsec autem vita quae concupiscentias versabantur, quatenust.ingula mem-
inter ccelum et Inferuum sita est, sicut in medio bra.supplicio subjaceant, qui hic singulis quibusque
subsislit, ita utrarumque partium eives conimuniter vitiis subjeela serviebant. Sequilur :
recipit, quos tamen sancta Ecclesia nunc iudiscrete Multi enim sunl vocali, pauci vero elecli. Repulso
suscipit, poslmodum in egressione discernit, unde. igitur uno, in quo scilicet omne maloi'um corpus ex-
pTOtinus liorreiida sententia sttbditur : D primitur, generalis prolinus sententia subinfertur,
Itifrawf autetn rex -ut videret discutnbenles. Rex ,cum dicitur : Multi vocati, etc. Quasi dicat: Quod
ipse est Christus, qui intravit videre discumbentes, de Uno dixi, de multis intelligalis. Et notandum quia
uon quod est aliquid ubi ipse non sit, sed quia ubi sententiola brevis parabolas omues comprehendit,
vUlt aspicere, fit praesens; ubi non vult, absens vi- qriod scilicet in operatione vinese, et in aedificalione
detur. Intravit J3rgo ut videat discumbentes, id est domus, et in convivio nuptiali non initium quasritiir,
fidelium turmas, quasi in fide Domini quieseenles. sed finis.
Et recte discumbentes dicuntur, quasi quiescentes; Tunc abeuntes Pharismi consilium inierunt, ut ca-
id est per ipsam fidem quam tenent, requiem aeler- perenl euri in sermone, et mittunt ei discipulos suos
nam exspeciantes. Et -vidil ibi hominem non vesti- cutn Herodianis, etc Scribae quserentes Jesum com-
tutn, etc. Id est non ornatum cbarilate, quse ma- pfehendere, iimuei*'unt populum. Atque ideo quod
xime vestis Dei dieitur. Intrat quidem ad nuptias, per se non poterant, praesidiunt manibus attenta-
non cum veste nuptiali, qui in sancta Ecelesia assi- banl, ut vel ipsi a iriorte ejus viderentur immunes,
stens, fidem habet, 'sed charitate caret, quse recte uhde quidem mittunt eis discipulos suos, sed cum
nuptialis vestis dicitur. Sola enim dilectione Dei Herodiianis. Discipulos dico, quasi minus notos, ej
im - ANSELMI LAUDUNENSIS IUO
minus suspectos, ut vel "abscondite, facile eum de-. *ktantain sapientiam creaere debuerunt, mirati sunt,
ciperent, aut reprehensi minus apud eum eruhesce- quia tenlandi locum non habuerunt. '-
rent. Malo enim consilio deprehenso, tanto minor Et relicto illo abierunt, et infidelitatem reportave-
nascilur confusio, quanto fuerit persona deterior. runt. In illo die, in quo scilicet Pharisaei discesse-
Sed discipuli talium magistrorum, aetate quidem runt, aecesserunt Sadducmi, qui interpretantur ju-
minores, sed malitia erant pares. Cum Herodianis sli, quod non erant: unus dies fuit, sed multa cei*-
dicit, id est cum mililibus Herodis. Sub Augusto tamina. Frequentabant enim forte taii consilio, ut
Csesare, quando descriptio facta est, Judsea tribu- eum quem ratione superare non poterant, frequen-
taria facla est. His tributis jnaepositus Antipatris tia et tsedio superarent, vel subverterent omnibus
filius Herodis alienigena et proselytus, Judseis sub respondentem. Et nota quia duse haereses erant in
Augusto rex est constitutus. Erat ergo seditio in Judseis, una Pharisaeorum, et altcra Sadducaeorum.
populo: Aliis dicentibus, tributa debere dari pro se- Pharissei justitiam traditionum et observationum,
curilate et quiete, cum Romani pro omnibus mili- qitas iUi Deuteronomium vocant, id est secundam
lent; Pharisaeis contra nitentibus, non debere po- legem praeferebant, unde et divisi vocantur a popu-
pulum dare tributum, qui decimas solvit, et csetera lo. Sadducsei autem resurrectionem corporum non
quae lex prsecipit, nec humanis legibus subjacere. " credebant, et animam inlerire cum corpore puta-
Miltunt efgo Pbarisaei si possent decipere illum. banl. Turpitudinem fabulae fingentes, quae delira-
Et notandum Judaeos humiliatos pro peccatis tri- menti arguat eos qui resurrectionemcbrporum-as-
butum reddere, sicut iUis praedictura erat in lege. serunt.
Sequitur : Et inlerrogaverunt eum dicenles: Magister, Moyses
dixit: Si quis mortuus /tterif, etc,usque Respondens
Magisler, scimus-quia verax es, et viam, etc. Haec
sunt verba discipulorum ad Jesum, quia discipuli Jesus. Nota quod hi septem fratres quos proponunl'
eum magistrum vocant, et veracem, ut quasi hono- Sadducsei, reprobi sunt in hac vita, quse septem die-
ratus et laudatus, mysterium sui cordis siniplieiter bus agitur, qui steriles sunt ab omni bono, quibus
misere mortuis, ad ultimum mundana conversatio,
aperial illis, tanquam voiens habere uiscipulos. Et
nota fraudulenlam interrogationem, qua illuc pro- ut uxor infecunda quae sine fructu est, transibit. Se-
vocat respondentem ut magis Deum quam Csesarem quitur : Respondens autem Jesus, ail illis : Erralis,
elc Scilicet quse resurreetionem asserunt,
timeat, et dicat tributa non uebere persolvi, ul sta-' nescientes,
tim audientes Herodiani seditionis conlra Romanos neque virtutem Dei, quse corpora suscitare poterit.
auctorem teneant. Et nota quod dicunt, non est libi <P In resurrectione ergo neque nubent viri, neque nu-
cura de aliquo, quasi dicant: Non times prselatam beniur feminse, sed sicul angeli Dei erunl in cmlo,
nec respicis personam hominum, fruentes visione Dei sine corruptionis labe. Hsec
persouam,
id est indiscrete dicis veritatem, et majoribus et quidem de resurrectionis conditionibus propositse
minoribus. Cognila autetn nequitia et dolositale eo- reddit quaestioni. De ipsa vero resurrectione contra"
infidelitalem eorum ila ail:
rum, Jesus ail: Quid me ienlalis, hypocritm ? etc
Non sunt verba eorum blanda, sed secundum con- De resurrectione autem morluorum non legistist_
seienliam ipsorum asperam respondet aspere, lo- quod dictum est a Deo, dicente vobis, etc Nota quia
videtur satis ambiguum,-
quens ad animam, non ad corpus, non verbis, sed ponit testimonium, quod
voluntatibus. Prima quidem et niaxima virtus esl vel non satis pertinens ad resurrectionis veritalem,
facit quia prophelas, ubi sunt aperta
respondenlis, interrogantium mentes cognoscere, et sed boc ideo
non discipulos, sed tentationes vocare. Aliud enim testimonia resurrectionis hominum non recipiunt,
sed tantum quinque libros Moysi. Et notandum
erant, et aliud simulabant.
quod hic de resurrectione, et alibi de divinitate,
Dicit ergo eis : Ostendite mihi numisma census. quaedam coi'am lentatoribus Dominus invenitur di-
Denaiium scilicet, qui pro decem nummis compula- D xisse, non ul daret sanctum canibus, et margaritas
batur, el babebat imaginem Csesaris et illis osten- porcis, sed quia inter eos qui tentabant, erant
dentibus denarium, Ail Jesus : Cujus est itnago hmcet ajiqui qui utiliter audiebant, quos pro aliorum im-
superscriptio ? Patet quia non de ignorantia interro- munditia negligi non oportebat. Et notandum etiam
gat, sed ut competenter ad verba eorum respondeat. est quia, ubi dicit DeusAbraham, probat bene seter-
Bicunl ei, Cmsaris. Caesai-isquidem Tiberii privi- nitatem animarum, et "statim .nfert:, Non est Deus
gni Augusti, sub quo et Dominus passus est. Tunc mortuorum,sed viventiutn,ut, cumprobavei*ii animas
ail illis: Reddile ergo qum suht Cmsaris, Cmsari; et manere post mortem, consequenter etiam introdu-
qumsutil Dei, Deo. Reddite Caesari tributum, pecu- catur et corporum resurrectio, quse cum animabus
niam ; Deo, decimas et victimas. Vel aliter : Red- bona vel mala gesserunt.
dite Caesari sua, et quae sunt Dei, Deo. Sicutenim El audientes turbm, mirabanlur in doclrina ejus,
Csesar exigit impressionemsu.eimaginis, sicetDeus etc. Quasi dicat: SimpUeiter gradientes vel mira-
animam vulius lumine sui signatam. Unde Psalmi- cula venerantes, doctrinam ejus sequuntuf^Phari-
Staj: Signatum est super-nos lumen vultus tui, Do- ssei vero non. Et hbc est, quod sequitur:
mine (Psal. i\).—Et audientes mirati sunt. Qui ad Pharismi autem audientes quod silentium impo-
 U&i ENARRATIONES IN MATTIL&UM. ~- CAP. XXIII. 1M£
.suisset Jesus Sadducmis, convenerunt in unum, ei in- A i sei*vileopus (ibid.). In altera vero tabula : Honora
terrogavil eum unus ex eis legis doctor, tentans patreni el mktrem. Non occides T Non mwchaberis,
,eum, etc Qiii j'am fuerant in ostensione denarii con- Non furaberis, Non falsum tesiimonium dices, Non
futali, debuerunt exemplo moveri, ne ultro moli- concupisces uxorem proximi tui, Non concupisces
rentur insidias, sed malevolentia et 1'iYornutrit im- rem proximi tui (ibid>). Nec moveat vos quodMat-
.prudentiam. Conveniunt ergo, ut vincant saltem thseus ait, tentantem Jinxisse iUum a|quo' Dominus
jnultitudine tjuem non possunt vincere ratione. Et interrogatus est. Lucas autem hoc taeet, et in fine
dicuntapud se: Loquatur unus pro omnibus, etom- Marcus ita .concludit quod ei Dominus sapienter re-
nes loquamur per unum. Ut siquidem vincil, omnes spondenfl dixerit: Noh longe es areqno Dei (Marc,
judeamur vicisse. Si autem victus fuerit, vel solus xu). Fieri enim potest ut, qiiamvis tentantis anirito
•rideatur confusus. Et nota quia sicut legimus He- accesserit, Domini tamen responsione eonectus sit,
rodem et Pilafum in nece Domini, fecisse concor- aut certe ipsam tentationemnon accipiamus malara,
iliam, ita et nunc de Pharisseis et Sadducaeis factum tanquam decipere volenlis inimicum, sed cautam
esse cernimus, qui inter se ante contrarii, pari potius, tauquam expeilri volenlis ampllus ignotum.
jnente_ad Domimim tenlandum convenerunt. Dicuiit Non eitim frustralegitur: Qui facile credit,Ievis corde
omnes ergo ore unius : Magistbr, quod esl manda- B ' minorabilur (Eccli. xix).
lutn magnum in lege ? etc. Magistrum vocal, cujus fiongregatis autem Pharismis interrogavit eos
non vult esse discipulus, et non scire desiderans, Jesus, etc. Qui ad tentandum venerant, occasione
•sed tentans. - suse cpnfutationis, dant Chrislo occasionem interro -
Aii ilti Jesus : Diliges Dominum Deum tuum, etc. gandi. Et nota quia haec interrogatio Jesu niultum
•Noia quod primo respondens, percutit fictam con- proflcit nobis usque hodie contra. Judaeos confutan-
scientiam inierrogantis, dicens : Diiiges Dominum dos qui Christum secundum eos ventuium simpli-
Deutn luum ex loio corde luo, id est intellectu per- cem hominem corifitentur, et sanctum virum. Inter-
fecto, ut in confessione divinitatis nullum relinquas rogat igitur Christus eos, dicens :
errori locum. Et in toia anima lua. Id est tota vo- Quid vobis videlur de. Christo, cujus filius est ?
lunlale tua, ut scilicet nihil velis illi contrarium. secuiidttm carnem etiam dico. Dicunt illi : David,"
Et in tota menle lua. Id est tota memoria tua, uihil fjuasi dieant : Purus homo est iste filius David ,
i*eminiscens, quo minus de eo sentias, hoc est, ma- non etiam Deus, Dei filius.Ait illis : Si purus
ximum drgnitalej et primum in ordine. PrimHtn et iiomo est, ut vos dicitis, quomodo vocat eum Do~
maximum mandatum dicimus, quantum ad digni- / minum suum, non in incerto, nec in propria vo-
latem mandalorum, non quantum ad tilililatem. Uli- lunlate, sed in Spiritu sanclo vocat eum Dominum
iilas mandatorum una est, et omnia mandata sibi suum qui, secundum vos non est aute eum. Yocat,
ita cohsei*ent,ut alterum sine altero esse npn pos- dico, Dominuni dicens: Dixit Dominus Domino meo,
sit. Primum vero et maximum mandalum dicitur, sede a dexlris meis; Pater dixit Filio suo : Sede a
quia ante omnia debemus illud, quasi unicura pier dextris, donec ponam inimicos tuos (Psal. cix), etc.
tatis fundamentum, in intimo corde collocare. Sequi- Si ulique homo purus esset, David Dominum suum !
tur: Secundum autem sitniie huic, Diliges proximum non vocaret. Et notandum quod non reprehen-
iuum sicut teipsum. Vide quia diliges Dominum, et duntur, quod dicunt filium David, sed qu^a Fi-
primum et jnaximum mandatum est. Diliges autem Jium Dei esse non"credunt, quia ipse Dominus
proxiraum, niagnum quidem est, sed primum non David est, Deus "scilicet ante teriipora manendo,
est; et ideo dixit simile est, non minimum est. Si- .• et Filius" David apparujt natus. Quod aultm a Pa-
mile quidem est, quia de dilectione, sed lamen non tre, Filio subjiciuntur ihimici, non infirmilatem
par in dignitate. In his duobus mandalis tola lex, ete. Filii, sed unitatem naturse significat. Nam et Filins
Id est ad bsec duo mandata refertur decalogus to- subjicit inimicos Patri, quia Patrem clariiicat super
' •
tus,et monita propbeiarumibi habent finem. No- 1D terrain.
tandum quia duae tabulse legis dalae sunt, in qui- Si ergo. David vocat eum Dominum, quod revera
bus erant decem prsecepla, quse sunl decachordum est, secundum deitatem, quomodo Fitius ejus est
psalterium. In una tabula tria, qu_e sunt ad Deuni. secundum carnem ? Et nemo pdterat ei respondere
In altera septem, quae suntad proximum. Injirima verbum , quia plane confutati erant in verbis. Mec
primum est: Ego sum Dominus Deus luus, qui eduxi le fuit ausus- quisqudm amplius interrogare illum.
de terraJEgyvli. Nonhabebis Deos alienos(Exod.\\), Sed jam aperte cogitanf illum tradere potestati
quia Christus cum Patrc et Spirilu sancto unus est Romanorum. Et notandum venena invidise qui-
- Detis. Secundum: Non nssumes nomen Domini Dei lui dem superare posse, sed difficile conquiescere.
- in vanum (ibid.). Nomen Ghristi non debet in vanum CAPUT XXIII.
accipijUtputemus eum factum, per quem omniafaota Tunc -loculus est Jesus ad turbas, etc Id est iffis
sunf, quia unus esl Pater Deus, et Filius et Spiritus confutatis, qui sunt dolosi, inslruit istos, CJUIido-
- sarictus. Sed Sn
Spiritu saneto, id est in dono Dei nei. sunt, nihilominus hortans eos subjici illis,
reqriies nobis promillilur. Unde teriium sequitur : propter sacerdotium^ et uominis dignitatem; non
Memento diei Sabbali ut sanclifices, non facies in eo opera eorura, sed doctrinam cohsiderantes. E$
 UiZ ANSELMI LAUDUNENSIS iUi
nota quod ad hoc confutati sunt mali, ul cor-. A dendo inlerdum pungeremur, id est quasi sie com-
rigautur boni. Loculus est "Dominusad turbas, etc moti retraherentur ad officiaDei. Sed intellige ltasc
Id est ad simpliciores, et ad discipulos, id est ad non esse portanda in corpore, sed in corde. Ut igi-_
perfectiores. "lur armaria libros,' sic et ipsi habeut riotitiam Dei.
Super cathedram MoysL Id est in raagisterio do- "Atnant atttem primos recubilus in cmnis, etc Quasi
ctrinae quam docuil Moyses, sederunt Scribm et dicat: In coenis gulam sequuntur, mercedem sci-
Pharismi, qui sciUcet recte mores instruunt, sed se- licet suse religionis, et ih publico- gloriam et magi-
cundum quod docent non agunt. Omnia ergo qum- stralem dignitatem. Notandum etiam quod non
cunque dixerinl vobis servate el facite, quse scilicet vetat eos salutari in foro, nec primos sederc vel
ad cathedram pertinent, non ad vitam. discumbere, quibus revera compeiit hoc officii or-
Servate, credendo in corde, c. facj.e ipso opere, dine, sed eos arguit qui haec habita vel non habita
sed secundum opera eorum^ nolile facere, quasi di- appelant. Non enim rej>rehendit de dignitate, sed
cat : Doctrinam tenete, non vitam. Dicunt enim et dignitatis cupiditate. Vos autem nolite vocari, etc.
non faciunt, id est non concordat doctrina eorum Quasi dicat: Pharissei el Scribse sunt amatores hu-
cum vita. jus ssecularis glorise, sed vos discipuli mei, qui mo-
Alligant enim onera gravia et imporlabilia, quia '* ' ribus ef vita digniores esse debeiis, nolite-vocari
et undecunque traditiones colligunt, quae conscten- Rabbi, id est quod Deo debelis, vobis nou praesu-
tiam non levant, sed gravant: quia eas suis viribus malis. Unus est enhn magister vester, qui illumiiiat
nullus implere potesl. Legis iiisTiidatavocat onera hominem inlellectum dando. Horao autem non do-
importabilia , quse, maxime dederat Deus per pec- cet inteliectum conferendo. Omnes enim vos fratres
catum , quae Scribae et Pharissei docebant tnistis estis. Causa est, quare non debet se aller alteri
traditionibus suis, suadentes secundum eas vivere, prseferre.
et non ad facilcm et delectabilem graliam Chrisli Et patrem nolile vocare vobis, etc Nec paler, nec
pervenire. Unde supra : Venite ad me, qui labo- magisler vocandusest alius, nisi Dominus Pafer et
ratis el onerati estis (Maltlt. xi). Et Peirus in Acti- Dominus noster Jesus Cbrislus. Pater, quia ex ipso
bus apostolorum : Et vos quid vuliis imponere ju- suni oniiiia. Magister, quia per ipsum omnia, vel
gum super cervicem discipulorum, quod neque vos, quia per dispensationem carnis, omnes sumus Deo
neque patres vesiri porlare potuisis , sed per gfa- reconciliati. Paulus tamen se raagistrum genlium
tiam Chrisli creditnus saloi fieri (Act. xv). Talia contestatur in fide eiveriiale. Ad quod taliler re-
quidem iuipoiiebant oiiera iti humeros honiinum, rP spondelur : AUud est esse patrem vel magistrum
quasi ad hoc fortes siut. Qui ergo non sunt justi nalura, aliud indulgentia. Deus dicitur paler et
faciendo, volunt saltem apparerejusti dicendo. Se- magister natura , homo indulgentia pater, nt ho-
quilur : nor setati deferatur, non ut auclor vitse habeatur;
Digito autetn suo notunt ea movere. Id est: Nec in magister vero, ex consortio veri Magislri, taiiquam
mininiis volunl eos implendo, quos docent, juvare. ejus minister pro ratione vel meritis vitse ejus, a quo
Tales suiit eliam indiscreti sacerdotes qui omnem mittiiur. '
justitiam populo maiidanl, el ipsi nec modieam ser- Qui major est vestrum, etc. Hic docet nori esse
vant, et grave pondus venientibus ad poenitentiam eontendendum de primalu. Quicunque eiiim vult
imponunt: quse tamen prsecipiunt eis, non faciunt. fratrem suum prsevenire regnando, prius praeve-
Deinde si errant, modicam imponenles pceniteuiiam, niat illum obsequendo. Secundum Apostolum :
nonne melius est propter misericordiam dare ratio- Honore invicem prmvenientes (Rotn. xn). Littera
nem, quam credulilatem ? patel.
Omnia ergo opera, etc. Dixit tales doclores au- Vm autem vobis, Scribm, etc. Postquam disci-
diendos esse, non iniitandos. Nunc ostendit cau- pulos suos de humilitate admonuit, et spiritualem
sam quare non possunt credere Christo, qui sci- ED doctrinam eis benigne recipientibus exhibuit; Pha-
licet opera sua faciuni, ut videanlur ab hominibus. risaicse infidelitatis tumorem ifequenti impreca-
Non enim potest credere Christo prsedicanti coele- tione cbnfutat et reprimit dicens : Vm nobis, Scri-
stia, qui terrenam cupit gloriam. Ditatant enim bm et Pharismi, qui scilicet notitiam legis et pro-
phylacteria sua. Cum Deus dedisset mandata legis phetarttm habetis, et inde etiam superbitis, quasi
pet* Moysen, ad extremum intulit : Ligabis ea in divisi ab aUis estis; byppcritse, qui simulatis quod
manu fua, et erunt immota anle oculos tuos (Deut. non estis.
vi), quasi dicat : Sint tibi iu opere, siut inmedi- Qui eliam clauditis regnum cmlorum anie ho-
latione. Sed Pharissei male interpretantes scribe- mines, etc. Id est, qtti Christi adveutum simu-
bant decalogum in membranulis et ligabaut. in latione .vestrse doctrinae absconditis. Vel clauditis,
fronte per quod religiosi videi-entur populo. Jussit dtim maiuin exemplum hominibus pra_betis. Unde
etiam Moyses, ut in quatuor angulis pallioi*um fa- oranis doctor qui auditores quos verbo sedificat
cerent iimbrias (Nutn. xv), et per boc esserit discre- exemplo scandalizat, regnum Dei claudil, ut neci
tio Israelitici populi. Illi vero faciebant grandes flm- ipse inlret, nec alios intrare permlttat. Unde se-
brias, et eis ligabant spinas acutas," uf eurido vel se- quitur :
 I-IJS ENARRATIONES IN MATTH__EUM.— CAP. XXIII. IM6
Vos enim non intratis ad fidem, nec introevntes, A 1 nummis, quse lucrum habent diligentes estis, sed
idest credere volentes, intrare sinilis. Vm iterum magna praecejjta , de judicio scilicet et miseiicordia
•vobis, Scribm et Pharismi, qui comeditis domos vi- et .flde, illa devoi*atis et negligilis. Mystice culicis
duarum. Id esf qiii vestra - superstitione nihil in- nomine seditiosus homo Barabbas designatur, quia
tendifis, nisi ut praedam de subdila plebe faciatis. hoc animal slrependo inquietat", et sanguine dele-
Yos, dico, longa oralione orantes, ut magis deci- ctatur. Cameli nomine propter liumilitatem quam
piatis. Propler hoc amplius judicium accipielis. Vm habet ad subeunda onera Domiuus inlelligitur. Co-
vobis iterum, Scribm et Pharismi, qui circuilis mare lant ergo Judsei cuTicem, id est minima
observant,_
et dridam, totum scilieet mundum, ut faciatis unum quia Barabbam qui non solverat Sabbatum, dimi-
proselytum, convertendo saltem unum ex gentibus serunt; et camelum, id est majora coitemnunt, quia
ad vestros Judaicos ritus. Et cum fuerit factus, fa- Christum spiritualiter Sabbatum insinuantem, per
citis euni filium gehennm duplo quam vos, quia vi- judicium el misericordiam et fidem, quae illi con-
dens vitia veslra reveftitur gentilis factus, et pio temnunt, occiderunt. Vm vobis, Scribm et Pharismi,
praetaricalibne majori poena est dignus, ut filius qui mundatis, etc. "Diversis verbis eodein sensu quo'
gehennse merito dicatur. Unusquisque enim, cujus supra Pbarisseos arguit, simulationis scilicet et
opera facit, filius illius appellatur. Et nota quod B * mendacli, quod aliud ostendalur hominibus foris,
proselyti de genlibus in fiynagoga sunt recepli. aliud agaiur intus : non qtiod in paropside, id est
Quod per nnum notatur, -quia vix aliquis post Chri- calice eorttm superstitlo nominaretur, sed quia
stum acquievit doctrinse eorum. Quod vero dicit foris hominibus ostendunt sanctitatem, in habitu,
illos totum orbem circuire, ut aliquem proselytum insermone, in pbylacteriis, infinibriis, in oratio-
possint facere, signifieal illos loto orbe Evangelio nibus lougis, eljn talibus; intrinsecus autem sunt
detrabere. Vmvobis iteruin, duces cmci,—ducescmco- vel essent pleni sordibus vitiorum. Calicis quidem
rum (Matlh. xv), — qui dicitis : Quicunque juraverit nitor jitstis interior est. Qui si obsordueritj quii
per templum, niliil est. Id.est non est reus, si fuerit proficiet lotus exterius? Ita igituf riitor interioris
conyiclus mendacii. Qui autetnjuraverit in auro tetnpli, conscientiae est obtinendus , ut ea quae corporis
debet, scilicet illud exsolvere in quo juravei*at, si sunt, laventur forinsecus. Lucas ita ait (Luc. xi):
poterit. Convincuntur hic Pharissei, qui omnia Slulti, qui fecit quod deforis esl, eliani quod
faciebant propter lucra. Dicebant enim sanctiora' infus est fecit ? id est qui ulramque "naturam ho-
esse oblata quam templum vel altare, ut homines riiinis fecit, utramque mundari voluit. Nemp ergo
paratiores essent ad dona offerenda, quanf ad pi*ecesp> putet fornicationem, et hujusmodi corporalia vitia,
. fimdendas, vel justilias faeiendas,, in quo aion Dei solummddo esse gravia, et avaritiaro , superbiani,
timorem, sed suam intendebant cupiditatem. Ideo iram, et caeiera spiritualia putet esse levia. Praemis-
arguit eos Domiuus slultitise et fraudulentiae, di- sa sententia jjatet littefa.
cens : quod multo majus* est templum, quam au- Vm vobisiterum, qui similes estis seputcris dealba-
rum quod sanclificatur a temjjlo, et aliare qnam its, etc. Per aliam similitudinem i*eplicat idem. Vw
bostiae quae sanctificantur ab aliari. Templum, jit vobis ilemm, qui mdificatis sepulcra prophelarum. Id
dicit Joannes, vel altare ad gloriam Dei perlinenl, est propler favorem vulgi exstruitis memoriam occi-
et ad bominum spiritualium salutem. Aurum au- sorum, et ornalis monumenia occisorum justorum,
lem, quod estin templo, vel donum quod esl super ut vldeamini justi, el argitentes facinora patrum
altare, ad gloriam Dei eliam ipsa pertinent, sed ta- vestrorum, dicitis, si non voce, saltem opere : Si
men magis ad bominum delectationem, vel sacer- fuissemus in diebus patrum nostrorum, eic. Itaque
Uoluni utilitateni. Myslice autem templum et altare, testimonium estis vobismetipsis quia filii estis eo-
aurnm et donum, laudes et sacrificia precum, quse riim qui prophetas occiderunt, quia scilicet, dum
Deo offeruntur. Non enlm ille per hoc, sed ista per actus patrum veslrorum detestamini, pro specie
illum sanctiflcantur. Littera non Indiget expositione. D quidem vestrse sanctitatis, filios bomicidarum vos
~
Vm autetn vobis iterura, Seribm et Pharismi, qui de~ esse comprobatis; dum etiam Christum et apostolos
cimatis menlham et aneihum. Id est ad commodiiiH persequendo idem facitls, vos esse filios eorum
vestrum exigitis uecimas -quarumlibet viUum re- non soluin carne, sed etiam imitatione cerlissi-
rum ,'et ea qum yraviora sunl, si negliganiur, re- me comprobatis. In cjuo eilam patet vos peccare
liquisiis incorrecta, scilicet justurii judicium in dis* scienter.
cussione causarum, et misericordiam pauperibus ATJGUsTi_.us.Judseiquidem' prophetarum monu-
et viduis"exhibendani, el fidem apud omnes tenen- mcnta sedificando patrum suorum facta, qui eos oc-
dam; sed*quidem majora oportuit vos et alios fa- ciderunt, arguebant, sed paterna facinoi'a aemulan
cere, et illa tamen riiindra, id est decimas' non do, dum Christum suosque insequuutur, In seipsos
oihitiere, sed potius -exigere et uare, ne eleemosy- sententiam retorquebaul, eadem, quse ipse in pa-
r.asfructuum terrse viderentur contemnere : per eas rentibus damuabant agentes : El vo.s imptele mensu-
tamen non emitur impunitas nianentibus in im- ram patrum, etc Probato, quodfilii sunt homicida-
pietate. Duces cmci,excolantes culicem, camelum au- rum, ponit quasi concludendo," ad quod tendefoaj ,
tem glutientes, etc Quasi diceret. AOGCSTINUS : 1«i - dicens :
1447 ANSELMI LAUDUNENSIS IMS
Et vos impletemensuram patrutn vestrorutn, etc Id jA Domini cognominavit. Sed adhuc quseritur quare
est quod illis defuit, ,vos implete. Illi prophetas, vos sanguis Abel justi, usque ad sanguinem Zachariae
Dojninumprophetarumoccidite. Nota quodnonjubet hujus, quaeratur ab illorum generatione, cum neu-
ut faciant,sed ostendit, quid facturi erant. Serpentes, Irum illorum occiderit? Ad quod Joaimes respondet:
•genimina viperarum, etc. Quasi dicat: Yos homicidae Nonita intelligendum esse ut omnium generationum
de homicidis nati, quomodo fugietis a judicio gehen- praecedentium et sequentium merita persolval ge-
nm? fugielis sepulcra sanctorum aedificando, an po- neratio una.
tius cordaa malitia mundando ? Nunquid liberabunt Nec enim justum est ut alter pro peccatis alterius
sancli vos, quorum monumenta ornatis? Non eqtti- puniatur, sicut in die vindictse, unaquseque genera-
dem,quiasanctinonsunlamiciDei inimicis. Ideo ecce lio pro peccatis suis punietur.
mitto, etc Quasi dicat: ldeo, non solum impleatisde De ipsa hac generatioiieviudieatum videbilur esse.
me, sed etiam de meis, quod deerat palribus, mitto Omnium enim iniquorura aCain usque ad finem sse-
ego ad vos prophetas, qui fulura praedicant, et sa- culi una, ut jam diximus, generatio est: etsi non
pienles, qui Scripturas exponunt, vel qui corde eruditi sint omnes inuno tempore, omnestamen unum sunt
sunt. Unde et David : Et eruditos corde in sapien- corpus diaboli.
tia, et scribas, morum doctores, qui proferunt de B "~- Et adhuc quseritur quare usquead hunctantum,
thesauris suis nova et velera. Etex illis occidetis, ut cum multi post hunc occisi, aute natalemtOhristi, et
Paulum : crucifigetis, ut Petrum: et ex eis flagellabi- Christo nato mox pueri ab hac generalione sunt per-
tis in synagogis vestris, ut apostolos in Actibus apo- empti. Sed quoniam Abel paslor ovium fuit, neca-
stolorum : Et persequimini de civitale in civitaiem, tusque in agro; Zacharias vero sacerdos, necatus in
ut de Judsea ad gentes : Ut venial super vos omnis atrio templi, utriusque gradus marlyres, et laicos
sanguis juslus, etc Non ltos tantum prsesentes di- scilicet, et altaris officio mancipalos, sub eorum vo-
cit, sed omnem generationem malorum, prseceden- luit intimare vocabulis.
tem el futuram, quia omnes sunt una civitas diabo- Amendico vobis: Hmc omnia, etc Subdit: Mala ul-
li, et unumcorpus diaboli. Omnis sanguis justus qui tio sanguinis servorum Dei, qui effusus est super
effusus est super terram, etc Id est omnis debila ultio tei*ram, veniet super generalionem, quse a ,primo
pro effuso sanguine justorum. A sanguine Abetjusti, scilicet parricida usque ad ultimum perditionis fi-
cujus justitia approbata est per muneris acceptio- litun computatur, et similes erunl in pcena, qui fue-
nem, asanguine Abel dico, usque ad sanguinetn Za- runtsimiles in culpa. Jerusalem, Jerusalem, qumoc-
eharim filii Barachim, quem occidistis inter tem- cidis proplietas, scilicet annuntiatores Doniini pro-
plum et altare, veslra scilicet generalio, intra phetarum , et tapidas eos, id esl durilia cprdis a te
templum e.t alture, quod altare positum eral sub repellis, vel corporaliter, lapidas eos qui ad te missi
divo. Quasi dicat, quem interfecistis in atrio sunt, ad luam scilicet salutem. Et nota quia patris
templi. affectu, non ssxa, sed homines plangit, condolendo-
HiEttosTMUs.Quteritur quis sit iste Zachaiias. que talia verba protulit, sicut et iUa quse mox sub-
Alii dicunt Zachariam filium Barachiae, illumquilu jutigit tiiceiis : Quolies volui filios tuos, patriarcha-
duodecim prophetis undecimus est, patrisqtte no- rum scilicet haeredes, congregare, ut iu fidei unitate
nien in eo consentit, sed ubi ille occisus sit, Scri- essent, quemadmodum gallina congregat pullos suos
•
ptura non dicit. Maxime cum temporibus ejus vix sub alas ? Quasi dicat: Cum quanto affectu gallina
ruina templi fuerit. Alii dicunt Zachariam palrem pullos suos convocat et nulrit, cum tanto affectu vo-
Joannis, per apocryphas scripturas comprobantes lui ego filios tuos congregare in fidei unilatem, et
quod propterea occisus sit, quia nomen Salvatoris enutrire catholico dogmate, et tu lamen noluisli gra-
et adventum prsedicaverat, sed quia inde auctorita- tiae vocanli scilicet, cooperari,
tem non babemus, eadem facilitate contemnitur, AUGUSTINUS. Hoc genus animantis magnum habet
qua probatur. Alii volunt esseZachariam, qui occi- Q j infilios affeclum, ut eorum infirmitate aflecta, inflr-
sus est a Joas rege Judae inter templum el altare, si- metur et ipsa; et quod diflicile in cseteris animanti-
cut Regum narral histoiia, quod meliuS credendum bus invenies, alis suos filios protegeus, contra mil-
est. Sed videndumquia illeZachariasnon fuitfilius vum pugnat. Sic el nostra inater Dei sapientia per
Barachise, sed Joiadse sacerdotis. Unde Scriptura re- carnis susceplionem infirmata est quodammodo.
fert;: Non fuil recordalus Joas patris ejus Joiadm, Unde Apostolus dicit : Quod infirmum est Dei, for-
qum sibi fecisset bona (II Par. xxiv). Cum ergo Za- lius est hominibus (1 Cor. i). Protegit infirmitatem
chariaro teneamus, et occisioni conveniat locus, nostram, el resistit diabolo, ne nos rapiat. Nola quod
quseranius quare dicatur filius Barachiae, et non dixit volui congregare, et tu noluisti, quasi Dei vo-
Joiadse. Barachias, lingua nostra benedictus Dotnini luntas humana voluntate superetur; et ita non
dicilur, et sacerdotis Joiadse nomine, justitia He- sit veruni omnia qumcunque voluit Dominus, fecit
brmorum designalur. In Evangelio eliam quo utun- (Psal. CXHI).Sed ita intelligendum est: Ego velui,
tur Nazaraei, pro filio Barachise reperimus scriptum et tu noluisti. Quasi dicat: Quotquot congregavi mea
filium Joiadae, quem ob meritorum gratiam, Domi- voluniate semper eflicaci, te nolente feci, quia seni-
nus in hoc loco filium Baracljise, id est benedictus per ingi*a(a fuisti
im ENARRATIONES IN MATTHJEUM. — CAP. XXIV. Wjij
Ecce, id est, in proximo, quia es promerita, do- A , lum, et ad solvendas inflrmitates, et ad daudam
mus veslra, templum scilicet, vel tota civilas, relhi- lassis qtiietem, el ad significandam pacem, quae oui^
qtietur, id est Dei auxiUo nudabitur, et suae ditioni uia spiritualiter Ecclesiaa conveniunt, de qua dici-
relinquetur. Itaque erit deserta Romanis tollentibus tur : Ego„autem sicut o. f.-in d. d. Ecce sicut otiva
looum et gentem. Hoc ipsum ex persona Jeremiae fructifera in domo Dei (Psal. LI). Ipsa enim aufeit
jam praedietum poterant cognoscere. Dixit enim : 'tenebras errorumper prsedicationem, et inflrmiiates
Religui domum meam, dimisihmredilatemmeam, facta peccaterurii per poeniteijtiseinjunclionem: defatiga-
est mihi hmreditas mea, quasi leo in silva (Jer. xn). tis in tribulafionibus quielem per consolationem, et
Sequitur: omnibus nuntiat paccm. Super istam Ecclesiani
Dico enim vobis, non me videbilis amodo, donec Deus sedet, regnando,_judicando, et hoc conlra
dicalis : Benediclusqui venit in nomine Dornini, Yult templum Jerusalem, id est contra arroganliam sri-
inlelligi, nisi pcenitentiani egeritis; et ne de quo pro- pprfiorum.Templum enim ideo superbiam signiflcat,
phetae cecineruut, Filium Dei confessi fueiitis, et quia causa erat superbise Judseorum. Et respondens
benedietum qui venit, id. est rib omni peccato immu- eis Jesus dixit, etc Duo qusesierant signa, destructio-
nem, ad gloriflcandura Patris mei nomen intellexeri- nis Jerusalem, et secundi advenlus. Ponit itaque si-
tis, non me salutis vestraeauetorem videbiiis amodo, " gna utrique i*eicommunia, ponit et qusedam specia-
id est post passionem non me videbitis, donec in die lia. Imminente enim Jerusalem excidio, vel coiisuni-
judicu cerlissime dicatis et credatis, conscieniiis matione saeculi, mulli dicent se esse Christum, quo-
Iioc testantibus, quia benediclus qui venit, etc, tunc rum fuit primus Simon magus, qui sicut in Actibus
cnim tam boni quam mali confitebuntur. Et nota apostolorum legimus, auscultabant omnes qui in
quod secundum priorem sentenliam Judsei sibi Samaria erant, dicentes : Hmc est virlus Dei qumvo-
concessum esse ptttanl adhuc locum pceniteniiae. catur magna (Acl. vin),"eo quod multo tempore ma-
lu secunda vero sententia nolandura est, quia quan- gicis artibus demenlasset eos. Multi etiam alii hseve-
do turhse venienti Domino Jerusalem, dixerunt: Be- slarchse temporibus apostolorum prodierunt, qui
nedicius qui venit, jam tunc prsefigurabatur de primo multos errores seminaverunt, et diem Dominitjui-
adventu, quod futurum est .secundo adventu cla- dam eorutn instare dubitavei'unt,propter qu_eomnia
ritatis ejus, quia conscientia orariium hoc cla- horlatur, non solum apostolos, sed et dranes fideles,
jnahit. - dicens:
GAPUTXXIV.. Videle ne quis vos seducat, et cum audierilis, etc.
Egressus Jesus de templo, etc Littera patet. My- Dico ne seducaraini, quia audituri estis prselia quan •
•sttcevero recedente Domiuotle ternplo,legis aedificia, tutn ad hosles, opiniones prseliorura quantum ad
et compositio mandatorum ita destructa sunt, ut exspectationem et famam illorum fulurorum bello-
jiihil a Judseis possit impleri, sed potius-sublalo ca- rtim. Sed vos videte ne-lurbemini, id est ne territi
pite, nniversa-inter se compugnent membi*a.Divi- Judseam deseratis, quia nondum erit finis. Vel iinis
nitus etiam provisum est, ut crescente Evangelii saeculi, vel tiestructio civitatis.-A tempore enira Do-
gratia, templum illud cuni suis caei*emoniistollei'etur, niinicse passionis, in populo Judaico bella abanda-
ne quis inflrmus in fide, stanlibus iflis,adeundi habe- verunt usque ad quadragesimum secunduiri anuum,
ret occasionem. Realiierquidem templuma Romauis in quo civitas a Tito et Vespanio clestrucla esl.
fuit destructum quadragesimo .secundo anno ppst Simillter multa bella erunt ante finem saeculi.
passionem Domini. Consurgetgens, etc Ita erit historialiter ante finem
Sedenteautemeo supermoniem OliveH,accesserunt sseculi, quia, ut ait Gregoiius, multa mala. debent
ad eum discimdi, eic Cum haec dixisset, contigit praecuiTere, ut nuntient malum sine finfe.Quorutn.
Dominum ad montem Oliveti redisse, et ibi sedisse alia erunt e ccelo, alia de teri'a, alia ab elemenlis,
eum quatuor discipulis, utMarcus refert, cum Petro alia ab hominibus. Surget gens eontrja gentem. Ecca
videlieel et Jacobo, Joanne atque Andrea, qui sepa- j) j turbatio hominum. Et trunt pestilenlim et fames.
ratini interrogaverunteum, quando scilicet illa erunt Ecce insequalitas elementorum, et sterilitas terrae.
quae de destructione Jerusalem praedixerat? Et prse- Et terrcemotus. Ecce malum a terra. Cum Lucas
terea qusesierant quod signum esset secundi adven- ait: Ertmt signa in sole et luna (Luc. xxi). Ecce ma-
lus, etjjuo tempore esset futura consummatio sae- lum a coelo.A mari etiam notat Lucas malum, crira
culi? Sciendum est, quod hsec sessio facta est contra dicittP-rtEtJojtfHswmesoiu.usmatiset fluctuum(ibid.).
lemplum Jerusalem. Ait enim Marcus : Cum sederet Quia in omnibus deliquimus, in omnibus ferinmr,
in monle Olivarum contra templum (Marc. xni). Ses- sieut scriptum est: Pugnabit pro eo orbis lerrarum
sio haec conlra templum", et disqipulorum de civita- contra insensatos (Sap. v). Potest et hoc myslice iri-
tisvel mundi consummalioue quseslio, an eodem,an lelligi *.Surgel enim gens conlra gentem, id est h<tr
sequenti die fuerit, evangeUstaenon determinant, nec retici contra fldeles, et regnum diaboli contra re-
nostrum est diSinire quod ipsi indiscussum relique- ghum Chrisli, et pestilentiae errorum occupabunt
runt. Hystice designat mons Oliveti fructiferam multos, et erit fames Verbi Dei, et motus terrse, id
sanctae Eeclesiae celsitudinem. Oliveta enini valent est, separatio terrenorum a vera fide.
Bd .repellendas noetium tenebras, per olei fomen- ad
" Hmc omhia erunt initia dolorum, pei*tinentium
PATflOL. GLXH. feO
 1451 • ANSELMl LAUDUNENSIS 44o3
excidiura civitalis, vel in cotisuminalione saeculi, A , tnontana, ubi et at regnura Agrippae. Nimiara tribtt-
Tunc iracteni vos in tribulationem. HSP.C "erit etiam tationem et terrorem significat. Cum persuadeat 3
niagna causa excidii civitatis, qttod post occisionem Deo properare fugara, ut nemo fugieutium descendat
Domitii, aposlolos Judsei persequentur. Si autein de aliqttid tollere de domo vel -pro tuniea revcrtalur.
temporihus Anlichristi intelligalur, in aposlolis per- Vm aufem pimgnantibus et nutrientibus, efc Quia
soha ojjiniuiri fldeliuin dpsignatur. ; has puer in ulero, has puer in manibus ad fugam
Ei iunc scandalizabuniur multi, etc Hsec omnia impediet.
evenient ante excidiuni civilalis, sed jjlenius tempo- Orale auiem ne fial fuga vesfra iitemevel Sabbalo,
libus Antichristi. El prmdicabitur hic Evangelium Quia in hieme durilia frigoris, fugam vestram im-
iegni. Quia noveratcorda discipulorum Dominus, de pediet, in Sahbato vero prseceptum legis vos re.ine^'
excidio suse genfs eoniristaiida, hoc solatio rclevat, bil. Non enim licet secundum legem in Sabbato
ut scirent mullo plures socios aeterni gaudii de tolo ultra mille passus proficisci. Si autem hsec omnia
orbe colligendos, el hoe antequam deslructio civita- de consummalione sseculi Inlelligantur, mystice ac-
tis cveniat. Quod innuii Marcus, quia ponitprimum, cipienda sunt, ut ita dicamus : Tunc qui sunl in
dicens ita :Et in omnes genlcs primum oporlet prmdi- Judma, hoc est In confessione vetse fidei sunt, fu-
R
care Evangelium (Marc. xm). Refert ctiam IJisloria " giant ad montes, hoc esl culmen virtutum ascendant,
ecclesiastica qttod omnes aposloli anle vaslalionem et qui super tectum esl, id est qui carnem, qua ani-
Judseoead pracdicandumEvaiigelium toto orbe fiae- ma tegilur, superavil, non descendat ad inflmos
runtdispersi,exceptisduobus Jacobis, quorurii UIH;S, aclus prislinae conversationis, neque desideria car-
scilicct Zebedaei, gladio Herodts suecubuit, et alter nis repetat. El qui in agro est, id esl qui operatur in
in Jerusalem episcopus facttis remansit, et tandem Ecclesia sicut Paulus plantando, et Apollo rigando,
a Jada-is de pinnaculo tompli prostratus, vitara fl- non revertatur loilere lunicam siiam, id est non re-
ni.it. petat ssecularia, quibus se nudaverat. Praegnaules
In universo orbe dicii, id est in quatuor partibus vero sunt illi qui laborant pro divitiis aeqtitrendis,
mundi, quia in omnem lerram-exivif sonus eorunt. quorum aniniaj gi*aves sunl peceatis. Nutrtentes
In testimonium otnnibus genlibus. Praedicatio enim vero sunt illi, qui diviiias adepti fovent eas et augmer.
tant. In hieine fugit, cujus fide vel charitate refii-
Evangelii, tcslimoniuro est gentibus, ad.entus
Filii Dei, et redemptionis hominum, ut inexcusa- gescente, a Deo est elougalus. In Sabbato fugit, qui
biles reddantur. Et iunc veniet consummatio. Non oliosus in divino opere lorpeseit.
Erit cnimtunc tribulatio magna, etc. Hsec tempo-
dicil stalim,'sed non prius veuiet consummatio chi- ir
fatis vel mundi. ribus Antichristi proprie convenient, quando non
solam tormenta crebriora et acerbiora, quam prius
Cum ergo viderilis abominationetn. Idolum dicit,
iiigerenda suni fidelibus sed quod gravius est signo-
et ideoaddidit desolationis, quod in.templo desolaio rum
quoque operatio eos, qui tormenta ingerunt co-
atque deserto idolum posilum sit. Potest aulem ac- railabitur, teste Apostolo quiait: Cujus adventusest
cipi de imagine "Csesaris, quam Pilatus posuit in secundum operationem Satanm in omni seduciione
templo Domini, aut de Adriani equestri staiua, quae signis et prodigiis mendacibus? (II Thess. 11.) Cujus
in Sancto sanctorum loco mullo tempoi'e stelit. Ycl enim fides non conculielur, cum persecutor veritatis
si de fine-sseculi intelligatur abominalio, Antichri- sit eliam operator virtutis? Unde provida pietaie
stus accipitur, "qui sedebit in*templo Domini. De hac subjungit :
abominatione in prophetia Dauieljs legitur, el ideo Et nisi breviati futssent dies ../., ~non fieret salva
dicit: Cutn videritis abominalionem desolationis, qttse oinnis caro, Dies dicit abbreviatos, non secundum
propheiataest aDaiiiele(c.ix),s(a.t.e*» inloco sancto, quosdam, qui putant momenta lemporum inutari,
hoc est, in teraplo .Domini, id est idolum seu Anti- eu.n legatur^ Ordinalione tua perseverat dies (Psal.
chrislum, tunc qui legit prophetiam Danielis, inlelligat p cxvni), sed abbreviali dicuntur, quantum ad opi-
destructionem eivitatis adcsse, sive consummatio- nionem illorum, qui diu se putabant regnaturos.
nem sseculi. < Yel dicuntur abbreviati, id est breves, quasi brevis-
Tunc qui in Judma sunt, etc Si exterminatio civi- simi, quia nisi breves et pauci fuissent dies illi,
talis accipiatur, ad lilteram intelligendum est. Chri- peiirent omnes electi illius temporis propter ma-
sliani eniro, appi*bpinquahte Romano bello, qui gnitudinem miraculorum cl oppressionum. Namque
erant' in Judsea coelitus admoniti, discesserunt, ut tribus annis et dimidio illa perseeutio duratura est.
ecclesiastica narrat Historia, et fugerunt trans Jor- " Tttnc si
quis dixeril, Ecce hic Christus, etc Ante
danem in regnum Agrippse regis Judaeorum, cujus, enim consummationem sseculi, multseliaereses sur-
In Actibits apostolorum meiitio fit, qui cum ea quse gent, sicut Donalista., qui dicunl se solos hahere
sibi oblemperare volebat parle Judaeoriim, semper Christum, aut Ariani aut alii hseretiei, et surgent
Romanorumiegno subditus erat, et ad terojtus ibi niulti, qtii dicent se esse Chrislum, el faeient signa,
belli, iricivitate. mahserttnt. De illa ftiga facit men- id est minora, et prodigia, id est majora, ila ut in
'
tlonein'cum ail: errorem ducantur, si fieri potest, etiam electi. Non
-Tunc qui in Judwasunt Chrisliaiii, - fmjianl ad ideo dicit, quod electio divina frttstreiur, sed qui
 UU ENARRATIONES IN MATTH*EUM; — CAP. XXIV-.- UU
humano judicio ele.cli videbantur, ilU in errorem Ji renorum, non ecelestium, quos prava conscieutia
mitientur. Si ergo dixerinl vobis, Ecce est in deserio, torquebit. Et videbunt Filium hominis, id est huina-
boc est in dogmate philosophofum gentilium, qui nitatem, non diytnitateni, venienlem in nubibus cmli,-
omnino deserti siirit a Deo, nolite exire,SLfide vestra. id est in sanctis suis. Sicut enim nubes Jluit bajula
\el sidixerint, Ecce in penetralibus', id est in arcanis ascendentis, ita erit baj'ula descendentis, juxta- hoc
sectis hsereticoruni est Christus, nolite credere. Si qubd angeli" dixerunt: Stc veniet, quemadmodum
enim diabolus lransfiguravern.se" in angelum lucis, vidistis eum euntem in cmlum (Act. i), vel existen-
dicens se Ghrislum esse, et apparens aliquibus, tem in nubibus cceli, id est in sanctis suis.
sicut in tempore beati Martini de nionacho legitur, Cum virtute magna, id est cummagna potentia^
non credant fideles. et majeslate, id est cum magna elarilate et gloria.
Quia sicul fulgur exit ab oriente, el appafel usque Primus enim adventus fuit in humilitate. Secundus
M occideiilem, ila eril manifestus adventus Fitii ho- in potentia. Primus in utililate, secundus in gloria..
minis. Ab omnibus enim totius orbis hominibus, Et mitiet angelos suos cum luba et voce magna. Quse
videbitur jttxta Apocalypsin, Et videbit eum omnis omnes mortuos ad resurreclionem invitabif. Yox
eculus(Apoc.i). Et alibi:Et videbit omnis caro salu- ' illa, tubse comparatur, quia sicut tuba tei*ret inimi-
lareDei (Luc.m), nec in secreto apparebit, quh Deus B cos, et animat suos ;'sic vox illa terrebit impios, et
manifeste veniei, et non silebit. Uude sequilur : laelificabil pios. Et per illam vpcem congregabit ele-
Vbicunque fueril corpus, illuc congregabuniur et ctos ejus a qualuor ventis terrm. Id est a quatuor par-
aquilm, Id est electi Dei, sicut Apostolus ait, Occurre- tibus mundi. Et nealiquis intelligere.t, non esseho-
mus obviam Christo, in ntlbibus in aera(IThess. iv). mines congregandos de medio orbe, determinatius
Aquilse dicuntur sancti, quia sicut aquUae intuentur poiiit, scilicet a summis cmlorum, id est a medio
solem irreverberalis oculis, ila sancti in splendore orbe, «s^rtteab termittos eorum, Id est usqiie ad fi-
Veri solis intuilus suos defigunt. Corpus Christi nes orbis terrae. Per summum cceli, medium orbis
quasi cadaver appellatum est per passionem. iritelligitur, quia medio orbis, surnmum cceli insi-
Statim auietn post tribulationem dierum illorum det. Ab arbore aulem fici, etc. Exemplo fici osten-
zol obscurabitur, etci Quaravis nihil prohibeat intel- dit praecedenlia esse signa consummatibnis sseculi.
ligi veraeilef, tunc solem et lunam cum sideribus Nota quia ctim dicit, prope eslin januis, non est
caetefis ad lempus suo luraine jjrivari, quomodo tle pulandum, .tum mox esse consummationem inutidi,
- Sole constat esse factuiri, tempore Dominicae passio- sed pr_eci_trsionesquasdam, quse ostendant qudd jam
riis. Luna enim iunc temporis cum esset plena, sub sil prope quasi in januis;.vel dicapaus ita; Cum vide-
abdito terrae latebat. Unde imperfecte reslat usque rilis hmc fieri, non aliqua horum, sed omnia jam
tiodie propheiia iUa Johel, qui, cum dixisset, sol facta, tunc scitole quia propeestinjatvuis. Quasi di-
tonverlelur in tenebras, addidit, et luna {n sangui- pat: Praesens est. Mystice quidem ficus populum
iiem-antequam veniat dies Domini mqgniis ei hortibi- Israel designat, qui fuilficus damnata, et pro sieri-
lis (Joel. u). Et quodde die .j'udiciiloquens Isaias :Et litale maledicla et arefacla; sed cum de arido ligno
enibescet, inquit, luna, ei confundelur sol, cum regna- ramus quidem fidei charitatis in^eo apparuerit, ei
verit Dominus exercituum in monte Sion, et in Jeru- folia, id est verba praedicationis exorta fuerunt, pro--
satem, et in conspeciu senum suorum fuerit glorifica- pe_est aeslas, quse exspectatur, idest,aeterna sefeni-
ius (Isa. xxiv). Cseterum peracto die judicii, et cla- tas, et renascenlium desidei*aia novitas, Cum enim
rescentegloria-futurae vitae, cum fueritcoelum novum tandem ablata perfidia mentis,Israel salvus fiet, pro-
'et terra jiova, tunc flet quod dicit idem prbpheta peesse diem judicii dubium non est.
alibi : Et \eril lux lunm sicut lux solis, et lux solis Amen dicovobis, qttia non prmleribi(, etc Quasi
erit septempliciler sicul lux septem dierunt (ibid.). dicat: Crediie his quae "dixi, quia hoc certo sciatis,
Quainvis historaliter hoc modo potest intelligi, ta- quia non praeteribit de morfalitate ad immorlalitatem
nten et myslice valet accipi, ut sic dicatur : D hmc generatio ,~id est oirine genus humaiium., Yel
Pojst tribulationem illorum dieriim, id est jiosiquam specialiter gens Judaeorum non deficiet,. donec hmc'
incoepta erit, nonJinita,so/ obscurabitur el luna, id omniafianl, id est donee veniat dies Domini, vel
est quidam majores et minores praelati in Ecclesia, judicii; et s»*curebaeGmihi polestis eredere, verba
qui aiiqs illuminabaut, et qiii videbantur steiim; id mea non suht transitoria, cum transeant csetera, et
est dbnb divinse gratiae fulgere iu domo Dei, de cmlo, ideb dicit:
id est de Ecclesia cadent$ privaii a lumine sub. Et Cmium et terra Iransibuni, etc.,Quomo"do-? Quia
virlules cmlorum, id cst angeli, movebuntur judicio" , itinovabunlur deposita" priori forma, permanenle
hourinum fhlnrOj quorum custodise deputati sunt, autem substantia; ut in Eeelesiaste legitur: Tetra
bcato Job attestante qui ait: Columnm cmll contre- in mternum stat (Eccie. i); sed verba mea nonprw-
miscuntjet pavent advenlum ejus (/<*_>. xxvi). teribuni, potius sicut dicuntur, sine ulla riiutatione
El iunc apparebit signum Fitii hominis in"cmlo. Si- complebuntur, quam commutationeni suain "coelum
gnum erucis hic intelligamuSj ut videant in quem et terra ipsls nobis nunliant alternis vicissitudinibus
pupugerunt, aut vexillttm fidei victorise triumphan- suis. Nam coelum modo caligine obducitur, mode
ws. Et iunc plangent omnes tribus terrWj id est ter- claritate renovatttr. Terra vero modo a stii g'{ieci«r
 m% ANSEL1.IILAUDUNENSIS Um
I.iemaii ariditate dettcit. modo vero vefnali hotto- J\ sednon aeque fructus metentes. Dute sunt differentfaj
re virescit. praedicatorum in Ecclesia, quasi in agro lahoran-
*
De die autem illa. Ne forte auditis signis qusere- tium, eorum scilicet qui sincere Christum annun-
rent illum certtim terminum, ait de die novissima tianl, et eorum qui verbum Deiadulterant, quorusn
post quot annos vel cties ventura sit. Nolite csse sol- mentio est in Canticis, ubi dicilur : Sexaginta «-
liciti, quia nemo scit, id est nullus homo scit, ne~ ginm et ocioginta sunt concubinm (Canl. vi), cic.
que angeli cmlorum, nisi soius Pater, in quo Filius et Illorum duorum unus assumetur ad remunera.io-
Spirilus sanclus intelligitur. Inquibusdam codieibus nem in gloriam, cdter ad condemnationem perpe-
additur : nec ipse scit Filius, qui omnia seque scit tuam.
ut Pater, sed non facit homines scire, sicut ait Apo • JDMO in lecto, unus assumelur, et alter relinquetur.
etolus, ineo esseabsconditosoninesthesaurossapien- Duo isli sunt qui otium diligunt et quietem, quse
liae et scientise (Colos. n). Non facit dico hoc scire, lecli nomine significantur; nec ssecularibus nec ec-
quod inutiliter sciretur. Vull enim u£ semper simus clesiasticis negotiis occupati, unus assumitur, qui
incerti de adventu j'udicis, ut sic quotidie vivamus, scilicet apud Deum studet, quserens tantura quaeDei
quasi in alia die jridicandi simus. Satis in divinapa- sttnt. Qui autem humanalaude, velaliqua vitiorum
gina invenilur talis scripturae modus. Sic "enimdici- B occupatione, riionasticam vitam gesserit, relinquetur
tur; Spiritus sunctus postulat pro nobis gemitibus a Deo. Dum molentes, id est duae sunt iterum difle-
incnarrabilibus (Rom. vm), id est postulare facit, rentiae hominura, sequentium orbem volubilium re-
sicut dicitur : Filius nescit', hoc est, nescire rum, quorumassumenlur quihabentes sunt lanquam
facit. Vel ita legitur : Si neque Filius in codicibus in- non habenles, ut Job, et ei similes; et alii relinquen-
veniatur, nemo scit de die.illa, et posiea subdividit: tur, illi scilicet qui speraverunt in incerto divitiarum
Nemo scilicet, neque angeli, neque Filius, ne- suarum. Et bene utrique nomine femineo designantur,
qde aliquis homo justus, nisiPaler solus, et'ubi quia indigent regimine aliorum, ut feminae virorum.
Pater cognovit, ibi et Filius et Spiritus sanclus intelli- Videnluretiam designarihic triahominum genera, per
gitur." Per quodlibet ertim nomen personarum, tota illa tria nomina quae ponit Ezechiel propheta, scilicet
essentia divinitatis intelligitur cuih eadem essentia Noe, Daniel, Job (Ezech. xiv), quibus significantur
sit trium personarum. reetores continentes et conj'ugati. Vigilate ergo. Quando
- Sicia autem in diebus Noe, etc. Probat
quia nul- quidem Christi advenlus erit repentinus, ei-go vigi-
li estdies illacognifa, quia omnibus venit improvisa late, id est solliciti estpte. Haec enim causa esl cur
et repentina, et hoc ostendit per simile dicens : Sic- Dominus adventum suum nesciri voluerit, ut scili-
ut futt in diebus Noe, ita erit et adventus Filiiho- cet vigilaretis. Vigiiale dico, quia nescitis qua hora
minis. Quasi dicat: Sicut dies diluvii omnibus erat Dominus vester venlurus sit, etc, ad judiclum, vel in
ignota et iroprovisa-, itaveniet improvisus adventus morte cujrisque. Et nota, non dixit, nos.nescimus,
Filii hominis. Et nola quia pluribus exemplis affir- sed vos nescitis.
rinl, subito evenire diem adventus sui. Primus enim lllud aulem scilote, etc Quod prohat'per simile,
adventus fuitin humililate, secundus in majestate, quia debent \igilare. Nesciente patrefamilias fur
Nam quem fulguri, transvolanti paulo anie compa- domum perfodil, qtiia, dum a sui custodia spirilus
1
raveral, eumdem diebus Noe coiuparal, quando dormit, improvisa mors veniens, carnis nostrae ha-
niortalibus supervenit repenfmus inieritus. Et hoc bilaculum irrumpit, et dominum queminvenerit dor-
esl : Sicut erant in diebus Noe ante diluvium, co- raientem, ad suppUcium trahit. Furi ergo resisteret
medentes et bibenles. Scilicet gtilae dediti, nubenles si vigilaret, quia adventurn j'udicis-occulte venienlis,
ei nuptui tradentes, id est persistentes, et hoc us- praecayens poenitendo occurreret, ex qua prsemissa
que ad eum dietn quo inlravil Noe in arcam, et con- similitudine etiath exhortatio subinferfur, cum di-
tetnnenies Dei judicium, non cognoverunl, id estco- cilur : Ideo et vos eslole, etc. Quis putas. Quis difli-
giioscerenolueTunt, Noe eliamprsedicante, doitec t>e-jD cultatem, non impossib^litatem perficiendse virtulis
'nit diluvium, el lulit omnes, ita erit et advenlus insinuat, quomodo Psalmista : Quis sapiens et c«-
Fitii hominis. Sed nota, quia ubi dicit: Comedentes stodiet hmc (Psal. cvi), non nemmem, sedraritm si-
et bibentes, el nubentes, etnuptui tradentes, non ali- gnificat. Quis pulas, est, dico, 'fidelis, bene erogando
inenta et nuptias, sed immoderalum illorum arguit pecuniam domini sui, et prudens discemendo capa-
usurn. Mystice arcam Noe sedificat, cum Dominus citatem singulorum, quem conslituit Dominus super
Eeclesiam de veris.fldelibus, quasilignis levigatis familiam sjxam, scilicet Ecclesiam, uidet iliis pro
adunando eonstruit, quam perfecte consummatam capacitate singulorum, pibum in tempore, cihum di-
tngfeditui', cum hanc in diejudicii praesentia suse vi- vini sermonis", vel exempli sui; ad superiora xero
sionis seternus habitalor illustrat, sed ctim arca sedi- sic respicit, quasi dicat : Admonendi jittque estis,."
ficatur, iitiqui luxuriantur. Cui modo non creditur, ut parati sitis, quia quam rarus est qui Domino ser-
quia qtti sanctis hic certantibus insultant, eis iffic viens, oves Christi non ad lucrum, sedamore Chfisti
coronalis seterna damnatione plectentur. '
pascit prudens, id esi *ln futururii sibi providens.
Tupc, sciiicet in illa die cousummationis, erunt Quem iterum constituit, etc Quasi dicat: Quam ra-.
duoinagro, id estinvenietitur duoinsemente pares, rus est qui sit a Deo vocalus, tanquam Aaron, e$'
 T457 ENARRATIONES IN MATTHJEUM. — CAP. XXV. 1-SS"
uon magis se ingesseiit, et qui se non magis pascat A Alisevero quinque non zelo Dei, sed polius huruanse-
quam oves. glorise, Unde merilo falum dicuntur, qum, cum aliis
Beatus ille servus, ele. Raro quidem invenitur, ut quinque accipientes -lampades suas, bona sciljcet
dixi, fidelis servus et prttdens, sed qui taraen talis in- opera secundum eonlinentiam facta, exierunt ob-
venitur, a Domino beatificatur. Et hoe est: Bealus viatn sponso et sponsm, id est bona operando visre
illeservus, seternabeatitudine est glorificandus, aaetn, sunt coticordasse voluntati sponsi, scilicet Deiet
cum venetit, etc.Idest qui, veniente Domino, ad ju- matris Ecclesiae. Quinque autem ex eis, sicut prsedixi-
dtcitim repertus fuerit, ministrans annonam verbi, mus, eratit fatum, quia bene agebant, non boua in •
et vigilans in subditis, in cura gregis. tentione, et quinque erant prudentes, Dpmino pro
. Amen dicovobis, quod super omnia bona sua consli- Deo, non pro mundo servientes. Sed quinque faluee
tuet eum, etc. Non ut solus, sed ut prae cseteris ha- acceptis lampadibus, etc. Lampades accepei'unt, id
beat seterna praemia, cum pro sua vita, lum pro gre- cst bona opera quibusdara oslentationibus, non sum-
gis custodia. pserunt oleum secum, id est non habuerunt ipsius
Si aulem dixerii malus servus ille in corde suo : boni operis gloriam inlra conscienliam suam. De-
Moram facil dominus, etc Sicut in uno fideli dispen- hoc oleo arbitror dixisse David : Unxit le Deus,
satore lotus honorum rectorum ordo docetur, sic et Deus tuus prm partieipibus luis (Psal. XLIV).Oleuni
in nequissimo servo cunctoium praesulum ma- quippe mentis est laetitia, qtiam intus habet, qut
lorum opus damnandum narratur, et seterna Uam- Deo placet. Sequilur : Prudentes yero acceperunt
natio, qui neglecto Domini tiinore, non modo oleum in vasis, suis, elc. Id. est lseiiliam bonorum
ipsi luxuriae vacant; sed etiam subditos injuriis sti- operum in corde et conscieniia posuerunt. Unde-
roulant. Aposlolus : Probel se homo (I Cor. n), et lunc in se—
Typice tamen potest intelligi, pueros percutere metipso gloiiam habebit, etnoniiialiei'o. Acccperunt
coiiscientias infirmoruni, non adhuc spe, fide, et dico oleuni, scilicet suum^ in vasis suis cum lam-
charitate solidatorum, pravo exemplo vitiare. Bibere padibus, id est cum boni operis ostensionibus. Mo-
vero cum ebriosis, inebriari facinoribus, et illecebris ratn autem facienle sponso, id est differente exlre-
miindi, quse faciunt hotninein dementari. Nota inter mum j'udicium Christo, parum enim non est tempo-
vitia mali serVi ascriptum, quod tardum Domini sui ris inler priorem ,et secundum advenlum Cltristi,,
pulaverit adveutum vel reditum. Non autem inler dormitaverunt, etc. Quia, dum judex judicium dif—
boni virtules annuntiatum, quod.hunc putavit citum fert, elecli et reprobi seque sopiunlur somno morlis..
et festinum, sed tamen quod ad jussionem Domini .n Dormire elenim mori est. Ante somnum Arero dor-
u
quandoque venturi, cum servis cibum in lempore mitare, est ante mortem a salute languescerc, quia.
•
erogaverit. Unde-optimum esse-probatur, quanquam per pondus aegritudinis pervenilur ad sontuum mor—
niagnopere, si liceal, cupiamus scire, quando veniet lis, sed cuni dormiiare dicantur omnes, et jtrudentes,
Dominus, aequanimiier- nos nescire, quse non licel et faluse, mirum est qua ratione dormitarint, quoJ
scire, sed sive prope, sivc procul sil, palienter ferre, est ante mortern a salule languescere, nisi dicamtis
et quandocunque venerit, adventum ejus diligere. forte prudentes quodammodo languescere pro cliia-
Sequilnr : lione praemii, si dixisse fas est in bono opere tor-
Y-etuetdominus servi illius, etc, in quoomnes illi pere. Vel dicamus potius languescere, id est pro de-
mali ittleiliguiiiur. Veniel dico, cum non spcralur, .siderio divini sponsi, el ex consideratione salutis
et dividet eum a Gonsortio fidelium, et poncl parlem conferendse, in seipsis deficere. Media aulemrjiocle. •
illius cum hypocritis, cum his scilicet, qtti erant iu Id est securis omnibus nullbque speranle hoc. Unde
agro, et qui molebant, et nihilomintis derelicli sunl, dicitur : Dies Domini tanquam fur in nocte veniet
qui ideo dicuntur hypocritse, qttia aliud agebant, et ( I Thess.y). Clatnor factus esl. Scilicetin vpcear-
aliutl inlciidebant. changeli, et in tuba Dei, et facto clamore illo, Ecce,
CAPUT XXV. Q in momenlo, sponsus, Christus, venit, ad sociandam
Tunc simile eril regnum cmtorum, etc luletroga- sibi perpeluo sponsam. Clamor, dico, factus .cst, et
lus" Dominus nosler a discipulis de consummatione ecce ejusmodi clamor : .
sseculi, inler mulla quae loculus est, hoc quoque Exiteobviamei. Occurriteei obviam in aera. Tunc,.
exemplum apposuit decem virginuin,- quarum quin- audito clamore, tiurfea;erant;oiiines de somno mor.-
que dicunlur admitti.etquinque excludi. Quae ad- tis. Omnes virgines illm, tam bonae quam malae, el-
niissio et exclusio significat futuram bonorujn ma- ornaverunt lampades suas, id est diligenler apud se
lorumque discretionem. Sed quserendum est, si vir- cogitaverunt, et numeraverunt^et opera sua, pio
ginilalis nomen honorabile est, cur receplis exclu- quibus remuneralionem exspectabant.
-sisquecommnneest, quia simul illaeel istae studenl Falum aulem, etcsld est illse quse in sua fiducia
continentia, licet differant intentione. Virgines enim deceptse intus eraut vacuse, dixerunt sapieniibus:
suut omnes qui a luxu sseculi se continent. Quin-' Datenobis de oleo vestro, etc Id est juvate nos per-
que~vero dicunlur, quia quinque partila est couti- merita vestra, quia lampades twstrm, hoc est ppera.
nentia a carnis illecebris, sed alia bona inlentione et nostra, exstinguunlur, id est obscuranlur, cum quasi
•eeloiustiiite Dei se contineut, et vrudentes vocantur. ' lumine veri testiraonii vacuantur. IIoc diceie nihik
UM ANSELMI LAUDUNENSIS , 1460
aliud est quam desiderare j'uvari meritis-sanctorum. Ak qttain assumpserat, abiil in coelum. Carnis enim lo-
Date nobis, etc, Qubrum faeta allenalaude fulciun- cus proprie terra est, quse quasi ad peregrina dlIci-;,
tur,eadem sitbtracta deficiunt, et de consuetudine tur, dum per Christum' in ccelo colloeatur/Hohio
id scraper inquirit, unde animus solefgaudere. Ila- vero iste peregre proficiscens, servis bona sua tra-
que hoininuni tjui coi'da non vident, testimonium didit, quia fidelibus suis spiriluaUa
" " dona conceEr
volunt habei*e apud Deum , qui cordis inspeetor sit. '
est. - - '
Et uni dedil quinque taienta, etc. Id est exterio-
Responderunt prudentes: Ne forte non sufficiat no- rum Scientiam quinque sensibus acquisitam vel ex-
bis et vobis, elc. Non dabimus vobis de oleo nostro. pressam. Alii auiem duo, etc. Scilicet intcllectum Ct
Quasi dicant: Unusijuisque reddet pro semetipso operationem. Aliivero unum, etc. Id est solum intel-
rationem. Vix qujsque sufllcit sibi, nedum alios lectum.
merilis jrivet. Postea deridendo eos subjungunt: Ne Unicuique secundum propriatn virtulem. Quasi di-
forle non, quia quisque pro se rationem reddet, nec cat. Nonpro parcitate vel pro largitate, alii plus, alii
alieno testimonio juvatur quis apud Dominum, cui minus, sed pro viribtts accipienlium ita divisil. Et
secreta patent, et vix quisque sibi sufticit; ut ei tesli- profectus est statim, eteJ Non locum mutans, sed li-
liionhmi perhibeat conscienlia sua. beram ei operandi potestatem.permitlens. et suo aiv
Ite potius kd vendentes, et emile vobis. Quasi dicat: bitiio relinquens.
Jte potius ad adulatores, qui vobis laudes vendere Abiit autem qui quinque talenta acceperat. Quasi
consueverant. Quasi stib hac irrisione dicereni, mo- dicat: Promovit sese in scientia exteriori, et si my*
do apparet, quid vobis prosunt adttlatores vestri?" stica penetrare non potuit, et operalus est in eis sese
Cum autem irent emere, etc Id est dum ad vendentes a visibilium voluptate cohibendo, et lucralus est alia
suos per recordationem irent, et quantum mali cum quinque. Alios admonendo et exemplo bonorum, et
eis egissent, cogitarent. morum informando, et ab eisdem exterioribus cor>
Venit sponsus : et qum paraim erant, quibus scili-r pescendo. Sunt nonnulli, qui quasi duobus talentis
cel bonum' testimonium cor-am Deo testis conscientia ditati, intellecium atque operationem percipiunt, et
pei*hibebat, intraverunt cum eo ad nuplias, ubi mun- _dum subtilia intelligunt, riiira de exterioribus ope-
da aniina sempiterno divino consortio copnlatur. Et rantur. Cumque inteUigendo et operando aliis prse--
clausa estjanua. Id est aditus regni coelestis, quia iilis dicant, quasi duplieatum de negotio Incruii Tepoiv
receptis, qui suntvita in vita angelica imitandi, post tant. Bene aulemj alia quinque, vel alia duo iri lu-
factttm judieium, riullis poslea precibus patebit adi- .r crum venisse referenttir, qui, dum utrique sexui
tus. Post judicium enim magna est severitas, cujus praedicatio impenditur, quasi accepta talenta gemi-
ante est ineffabilis misericordiae benignitas. nantur. Qui autem unum, id est inlellectum, acce-
Nqvissime vero'veniunt, elc. Novissirae quidem ve- perat, et grafts habuerat, abiens, non monens eo;
niunt, quia per seram poenitenliam, el per infrucluo-> sed secreto abscondit, qpod nolaluf, cum dicitur, fo-
sas tacrymas pulsant foras relietse. Neeest dictum, dit in terra. Vel abiens per se, et non rediens pefse-.
quod emerunt oleum, ideoque intelligeudse suntt, fodit in terram, id est lin terrenis laboravit, et pe-
nullo j'am remanente de alienis laudibus gaudio, in cuniam domini sui, id est inteUectum sibi a Domino
angustiis et doloribus redire ad implorationem Dei. commissum,.a_)scondtt, scilieet terrenis aetibusappli-
Sed qualisDei? Saevissimi post judicium. Sequi- cavit,. non - lucrttm spirituale qusesivit. Sunl nanir
tnr : ique nonnulli qui inlelligeiitise lalentum percepe^
Domine,' Domine, aperi nobis, etc. Dolore repul- runt, sed tamen quae barnis sunt sola sapiunt. De
sionis coinpulsse, appellationem ingeminant domina- quibus per Jeremiam .prophclam dicitur : Sapien-
tiouis, non vocando patrem,' ctij'us in vita sua eonr- les sunl, ut facianl maln, betie autem facere nescie-
tempseruut misericordiam. runt (Jer. IV).
At iile respondens ait: Amen diro vobis, nescio vos. tj Posi mullutn vero lempotis. Quod est ab ascen-
Quasi dicat. Ideo vos desero, quia per vitae meritum sione usque ad secundum advenluin Christi.
Jion agnosco. Venit dominus servorum illorum, et posuit ralio-
Vigilale itaque, quia nescilis diem neque horam, netn cum eis. Id est coepit discutere actus singulo-
etc. Nescitis non solumdiem judiGii, qub venturus "rum, conscientia "accusarite vel' excusante unum-
est sponsus, sed 'etiam dormitationls vesfrse horam quemqueT . . _ .
nescilis. Et nota, quia brevi conclusioue manifesta- Ei accedens, quasi ad reddendam rationem se
vit, ad quod prsemissa paraboia tendat. prseparans, qui quinque talenia acceperat, obtuiit
Sicut enim homo peregre, etc. Ut testimonium bo- alia quinque lalenta, -illos sciliGet, quos bbnae ope-
nae conscientise nobis praeparemus, et -ne cum faluis ; ralionis suse exemplo et verbo bene operari docue-
virginibus foris remaneamus; et quia paratos nos rat. Quoteriim ab erroreeonvertit, totDomino ob-
Christus invenire desiderat, aliam subdit de eadem "tulit, testimonium sibi dante 1conscientia, quod per
re parabolam. gratiam sibi datam, non -tantum sihi profuit, sed et
"
GREGORIUS. Quis iste homo,est, qui peregre profi- auos potuit Domino lucrifecit. Unde^sequitur;
QlcJtur- nisi Redemplor noster, qui in ea cai-f.e, Domhte, quinque talenfa iradidkti mihi, ecce alia
U61 ENARRATIONES IN MATTHJSUM. - CAP. XXV. H02
quinque, etc Ait illi dominus ejus : Euge, serve bone *A_. Sciebas quod meto ubi non semino, el congregos etc
et fidelis, quia super, etc. Gaudens de servi sui pro- Sicut expositum esl superius. Quasi dicat: 'Ista co-
fectu, in gaudium intrare jubet, ubi supermulta gitatio tua, quare non incussit tibi, curo scires me
constiluitur, quia super pauca fideUs fuerat com- mea diligenlius inquisiturum ? Ecce quod adduxisti
probatus. Pauca enim sunt omnia bona praesentis ad excusalionem tuam, lepotiusincusat,quiaquanio
vitae, quamvjs multa videantur,*qu_enon sunt sine me novisli severum , tanlo oportuit le committere
molestia. Mulla vero bona aeterna sunt, quia sine pecuniam meam nummulariis. Et hoc est: Oportuit
omnis corruptionis molestia sunt. Unde merito illa ergo, etc. Quasi dical: Quando quidera ab illis, -qtii—
bona Dominiis vocat gaudium, quia bona illa ade- hus non commisi, exigo, et juxta sententiam luara-
ptus, sic intro lsetatur de munere, ut non sit jam, illud, quod ad erogaudum non dedi, exquiro, quanio-
quod exterius doleat de corruptione. inagis esl ex le exquirendum, quod tibi dedl ad ero--
• Accessit auletn et qui duo, etc Ulrique' serso, ei gandum ? Numinularii sunt, qui prsedicalkmem di-
illi sciUcet, qui de quinque decem talenta feceral, et vinam audiiam valent verbis et operibus exercete
qui de duobus quatuor, paterfamilias blanditur. ct multiplicare." Pccuniam igittir numnrulariis dare,
Servus autera qui de talenlo opei-ari noluit, infeli- cst scicntiam aliquam illig impendere,'qui hancva-
cissimum a sua conscienlia habens teslimonium, I-N leant verbis el cperibus complere. Toltit itaque
cum verbis excusationis redit ad dominum, di- 'ab eo latentum, etc. Geminam poenam ostendii,
cens : qtiam saepe Dominus negligentibus comniissum ta-
Domine, scio quia homo durus es, elc Per do— Ientum intelleclum tribuit: alteram in prsescnti, al-
clrinam ejus duram. Ardua enim est via, quae ducit teram in fsituro. In pi'sesenti enim Ecclesia -ssepe
ad vilam, quia quanio gradus altiof est, tanto casus fil, quod modo dicitur :
gravior. Et notandum adhuc, quod inulilis servus Tollile ab eo tatenlum, et dale ei, qui Imbel decem
durum vocat dominum", cui tamen senire dissimu-
luknla, etc. IUi enim, qui habet scientiain Sciiplu-
lal ad lucrum et timuisse se dicit in lucrum taien- rarum, et ea neglecta, negoliis ssecularibus inlentus
ttim expendere, qui hoc solum limere debuerat, ue esl, aufertur scientia Scripturarum , et datur obli-
hoc sine lucro ad dominum reportaret. Sunl enim vioni. Ille vero, qui habet in praesenti Ecclesia quin-
plerique in Ecclesia, quorum servus iste iniaginesj que talenla, idest, non scientiam Scriplurarum,
tenet, qui meliorem vitam aggredimetuunt, et lamen sed scientiam exterioium , ea multiplicando et bene
jacere in sui temporis [torporis?] ignavia non perli- minislrando, alia quinque promeruit per adjiiiiclam
mescunt Cumque se peccatores considerant, sai'.c;i- r
gratiam, scilicet scienliam Scriplurarum recipit, et
taiis yiara anipere trepidant, et tamen remancie _in ad iniellectum
inysticum pervenit, el ita talenliim,
suis iniquitatibus non formidant.
quod servo nequaui atiferlur, fideli niinislro tri-
Dicit ergo servus nequatn : 'Domine, scio quia homo buitur.
diirus es, etc. Id est, du:a et arela praecepta habes,
Omni enim habenli dabilur et abundabit. Quasi di_-
et in hoc notb duritiam tuam, quod lu ntet.s ubi
r,on seminasti. Gentiles sunt, in quibus tu non se- cat: Omni habenti, scilicet charitatem, dabilur ina-
in viilulibus , et major intellectus ,iit
minasti legem scriptam, imo sine lege fuerunt, et jor profectus
Dominicis prseceptis : et hoc esl, et abundabit.
lamen melis eos, ld esf falce judicii prsecidis eos,
el damnas, quia male,'operantur, quamvis semine Eiautemqui non habet, scilicct chariiatem,'quod
scriptae lcgis eareant. videtur habere exnaturali bono, sicut est nalurale
Et cengregas , ubi non sparsisti. Quia quosdatu -ingenium et littera , seienlia aufertur ab eo , quia.
gentilium, ubi non sparsisti scriptam legem , con- aut tradit oblivioni, aut, si retinet, naturale bdnum,
gregas; scilicel de illis, in quibus nihll praadicatio- quasi ab co ablatum est, dum inlructuosuni.manet.
nis seminasti, vis tibi congregare fructuin In hor- Vel aliler : Omni iiabenti, scilicet aurorem verbi
reo ccelesli. Quosdam enim salvas per legem natu- „] Dei, dalur ei sepsus inteliigendi. Qui vero non habei,
ralem, sieut Job, quibus lex scripta ribn fuit nun- etiamsinaturalem scienliam habeat, dum eam non
liata, et eorum comparatione, qui naluralem legem .- amat, ab ea deficit.' Qui enim desides.sunt, quam-
servant, damnas eos, qui negligunt s.criptam ; et vis naturaliier siiit aculi, tamenperdunt naturale
ideo ego timens aggredi gradum altioris yitse^ lie bonum etpraemium quod.eis erat promissum. Sed
scilicet allerius salutem quserens , peiiclitarer. Et quia solltciti sunt, et alios instruunt, qnod minus
ipse abii, per liberiim arbitrium, et abscondi talen- babent pei*'naturam acquirunt, per induslriam.
tutn ttitim , id esl, non praedicavl quod te donante Vci aliler : Qui habent fidem et bonam volurita--
ii.fellexi, sed abscontli in lerra, id est, in carnali lein , eliarosi minus habeut in opere, Uabitur' eis..
vita degens, et sicut habui, sic tenui"talentum luura, quod deest a bono judice. Sed qui fidem non habel,_
non augens vel minuens. Ecce habes quod tuum ^etiam caeteras viitutes, quas babet iiaturaUter, per-
est. dif : sine qua cliam virlutes non sunt. . -
Respondens autem dotnhius ejus , dixit illi : Serve Et inutilem. servum ejicite in tenebras, etc." Osten-
rr.ale, etc. Quia per supefbiam tuunf dominum ca- diipoenam, qtiam recipiel piger servus in"fuiur»..
' lumniaris ; ei
piger, qui lucrum facere neglexisti. Qnasi dica! : Inutilem serthm et infructuostiin, qtit,-.
 ii*SS ANSELMI LAUDUNENSIS i UU
sponte et n<'gligentta sua corruit in interiores tene-, A kecim jndicantes tribus Israel (Matth. xi\). Alii ju-
bras, ejicite in exteriores. dicabuntur, quibus hic dicitur : Esurivi, et non de-
Exteriores tenebrae possunt intelligi corporales distis mihi manducare. Itera reproborum alii, qui
poeiiae. Corpus quijjpe exterius animse. Interiores tjxtra Ecclesiam sunt, et non judicabuntur, alii ju-
ergo tenebrae mala sunt animse, quibus a charitatis dicabuntur, quibus dicitur : Esurivi, et non dedi-
lumine aversa , in peccatis oblectatur. Exteriores itis mihi manducare. Sequitur : Etstatuet oves qui-
vero tenebrae sunt mala corporis, quibus seternaliter ilem a dextris. Id est, bonos in aelerna beatitudiue
torquebimur in igne. Ilem pecunise distributio inse- coilocabil. Hmdos\ aulem, etc. Sctlicet malos in
qualis est, sed non ad dividentem referenda est di- beterna miseria eonflrmabit. Et bene dicil haedos,
versitas. non capras, quse felus habere possunt. Hsedus
Ait enim unuraquemque secundura virtutera suam enim pelulcum animal esl et stoUdum, jjuod.
actepisse, et paterfamilias , ul diximus, Cbristus pro peccato offerebatur in le<*e.et significat pecca-
est. Tempus peregrinationis spatium est pceniten- tores.
tise. Ille, cui dedit quinque talenta, populus Judaicus Tunc dicet rex his qui a dexteris ejus ei unt, elc.
est, qui quinque libros Moysi habuit, et secundum Istud dicere, erat in conscientiis eorum.
quosdam dico, illos per evangelicam gratiam niultj- B Venite, benedicti Patris mei, etc Id est beneficio
plicavit et explevit, el fructum Decalogi in lucrum Patris mei promoti ad obtinendam gloriam promis-
reportavit. Ese vero, cui duo lalenla sunt commissa, sam.
gentilis est populus, cui data sunt duo, fides cordis, Possidete, paratumvobis regnutn et praedestinatum
_et confessio oris, qua. duo iterum multiplicavit. IUe a constitutione mundi, ut in eo sine fine et slne cor-
vero, qui unum talentum accepit, illos de Judaico ruptione regnetis, sicut promeruistis.
populo designal, qui in lege persistentes carnali, Esurivi enim, el dedistis mihi manducare, elc Ad
carnaflter sapuerunt, et spiritualem legisintellectum litteram nota misericordise el charitatis opera. My-
in littera, quasi talentum in terra absconderunt, stiee vero , qui esurientem et sitientem justitiam,
neque ipsi utentes, neque pi opter invidiam aliis sci- pane verbi reficit, vel potu sapienlise refrigerat, cha-
licet genlilius utendum, dispensanles, et illum car- ritatis quoque facit opera. Et qui errantem in domo-
naletn legis intellectum sibi ad salutem sufficere pu- malris Eeclesiae revocat, infirmum in fide assumil;-
tantes. Lector caetera sublilius iiiquirat, secunduiu et qui tribulatione aliqua seu carcere justitiae op-
itanc sententiam. presso subvenit compatiendo, vel consolando, veram
Cum autem venerit Filius hominis, etc. Post para- . dilectionem adimplet. Nota, quia justi respondeut .
Lolas, de fine mundi jani exsequitur Dominus mo- Domine, quando te vidimus esurienlem? etc. Non
tfum futuri judicii. Et nota, quia cruciflgendus prse- diffidunl de verbis Domini, sed stupent de tanta
Biisit gloriam triumphantis, ut de hac tanta pro- subUmatione, vel de majestatis ejus jnagriitudine,
missione. scandalum crucis posset removere. Dicit vel quia videtur parvum esse quod egerant bonum.
i"aque r Cum vencril Fitius hominis, in securido sci- Uude dicitur : Non sunt condignm passiones hujus
1 cet adventu suo_venerit, dico; in majestale, id est, temporis ad futuram gloriam (Rom. vm)
_iii divinitatis potentia judicaturus, quoniam venit Et respondens rex , dicet illis : Amen dico vobis,
jn humilitate servi j'ud.icandus. Et otnnes angeli ejus quandiu fecislis uni de his, etc Per hsec verba in-
cum eo, qula angeli sunt testes liumanorum actuum, nuit se non generaliter dixisse de omnibus pauperi-
sub quorum custodia bene vel raale egerunt. bus, sed.de his tantum qui sunl pauperes spirttu,
Tunc sedebil rex super sedem majestatis sum. Su- .qui scilicet volunlale propria poslposita,. volunla-
per Ecclesiam scilicet, in qua lunc apparebit omni- leta superni Patris faciunt. Tunc dicet ei his qui a
potentia ejus, sinislris erunt: Discediie a me, maledicli, etc. Yisi
Nota , quod dixit FUius Iwminis. Valet enitn ad- sunt raaU cum Deo esse, dum sunt permisli bonis
versus haereticos, qui Christum in assumpta forma jD in prsesenti tempore, sed landem lollentur impii,
servi negant venire , pro ep quod ait Apostolus : ne videant gloriam Dei, ct mittentur in ignem aeler-
Etsi iwveramus Christum secundum carnem, sed nunc num, qui prseparatus est diabolo et angelis ejus, non
jam non novimus (II Cor, v). Yeniet ergo Filius bo- hominibus a constitutione mundi, ul bonis regnum.
minis et Filius Dei. Filius hominis alius secundum Esurivi, et non dedislis mihi manducare, etc. Non
huntanitatem , non tamen aliud, sed unus idemque dicit, qui fecistis homicidia, sed quia ea eleemosy-
in utraque natura, veruset proprius FiliusDei. nis re limefe nohiislis. Cogita] quid merelur qui
Et eongregabuntur anle eum omnes genles , etc. aliena rapit, si «lernaliter damnalur, qui sua non
Oiunts temporis, omuis conditionis, omnis sexus, dedit. Tunc respondebunt ei el ipsi : Domine,
e. separabit eos ab invicem, qui modo misli sunt, quando te, etc. Excusare satagunt, quasi Deum
slcut pasiot\ segregat oves ab hmdis, bonos stilicet st faUere possint, qui homines fallebant, sed excusa-
raalis. tionem non hajipnt, qui averti a malis et bona
Nota, quod duo ordines erunt in j"udicioeleeto- agere noluerunt. Unde subdit : Quandiu non fe-
jrciu et reproborum. Sed eleclorum aUi judicabunt, cislis uni de minimis, etc Et ibupt hi in snppliciutn
«fe quibus dicitur : Sedebitts et vos super sedes duo- mtertum, etc. Frustra ergo spondet Origeues libe~.
 im ENARRATIONES 1N MATTH.3-.UM.— CAP. XXVI. U6G
rationem a malis hominibus post niullos annos. et A scha et azyma posl biduum. Dicit Lttcas : Dies festus
ipsis etiam daemonibus. azymorum, qui dicilurPascha. Item Jqannes cuirilo-
CAPUT XXYI. queretur de die in qua cruciflxus est Chrislus, ait':
Et faclum est, cum consummasset Jesus omnes Ipsi non inlroierunl in prmtorium, ne coniaminaren-
hos sernwncs, dixit discipulis, etc. De consumroa- tur, sed manducarent Pascha (Joan. xvnt). Quod
tione saeculi, et de. die judicii, vel ab initio Evan- ideo faciunt, quia ct Paschse dies in azymis pani-
gelii usque ad passionera omnia faciendo et praedi- bus est celebrari prseceptus, et nos quasi pascha
cando compleveral. Nunc vero post sermonem, quo perpetuum facientes, semper ex lioc mundo exire
se venturum in claritate praedixit, passurutn se prsecipiraur. Uno quippe agno iraraolato ad vespe-
esse ostendit, ut admoneat sacramentum crucis, ram, septem ex ordine dies sequuntur azymorum :
admistum esse gloriae aeternitatis. Dicit ilaque : quia Christus_Jesus semel pro nobis iri plenitudine
Scitis quia post biduum pascha fiet, etc. tempoi.um passus in carne, per totum nobis hujus
Videndum est, qua die haec verba Dominus cum saeculi tempus, quod septem diebus agitur, iri azy-
apostolis loculus fuerit in monte Oliveti, ut mani- mis sinceritatis et veritalis prsecipit esse viven-
festius intelligamus qnid est quod dieit post bi- dum.
duum. Ex Joannis narralione colligTtur quod ante B Et Filius Iwminis tradetur, etc Appropinquante
sex dies Pascbse venit Jesus in Bethaniam, ibique. passione sua. non .solum eam, sed et diem ejus
factum est convivium , in quo interfuic Jesus. In voluit praenuntiare, ut sibi omnia patere, et sponle
crastino venit in Jerusalem, sedens super asinam. se morlem, velle subire oslenderet,-cum eam nulla-
Eodem die, ut refert Matlhaeus, rediit in Belhaniam, lenus devitaret; et ideo prsedicere volebat, ut apo-
ibique mansit. Mane-autem, ut idem ipse refert, stolos confortaret.
reversus est in civilatem , quando esuriens invenit - Tunc congregati sunt principes, etc. Ostendilappa-
ficum, et quaesivit fructum in ea, quod factura est ratum, et macbinalionem passionis Dominicae. Et
die Iunae. De quarto vero die facit mentionem Mar- hoc cst: Tunc congregati sunt principes, scilicetqui
eus. Cum enim retulisset qualiler invenil, et qua- debuerant se prseparare ad Pascha, contra Agnum
liter maledixit ei, et quid fecisset in templo, postea verumse potius armant ; etjhoc faciunt ex dolo,
subjunxif: El cum vesperefaclutn esset, egrediebaiur et consilio timentes, ne plcbs eum eis auferret.
ds civilale; posiea addidit: Et cum mane iransirent, Unde dicunt:
viderunl ficum atidam factam. Et recordatus est Pe- JVOHin die festo, ne forte tumultus fieret in populo,
trus et dixit ei: Rabbi, Ecce ficus, cui tnaledixisti, etc. Et sic evaderet manus eorum. Cum autem es-
arait (Marc. xi). Deinde multis aliis relalis, ostew- sel Jesus in Bethania, etc. Ostenso .consUio, vult
dil Dominum in robnte Oliveti sedisse, et ha»c .exsequi expletionem ejus, qualiter videlicel Judas
orania, quaejam dicta sunt de consummatione sse- habuerit cum Judseis conveutionein, ut Christum
culi, locuium apostolis ibi fuisse, in qua locutione traderet, sed prius causam proditionis prsemittit
Matthseus ait : Et factum est, cum consummasset cum dicit: Cutn essetJesus in Rethania. Judas-enim
Jssus sermoneshos, dixit discipulis suis : loculos habebat, et quoniam furerat, quae mitteban-
Scilis quia post biduum Pascha fiet, etc Unde tur a.Jesu, relinebat. Cum ergo vidisset Mariam in
intelligi potest hsec iri die Martis dixisse, ut posl bi-. unctionem Jesu libram unguenti expendisse, doluit,
duum, id est in die Jovis Pascha celebrandum esset. quia non erat venundatum, ut sibi prefntm trade-
Pascha vocatur dies, in quo immolabatur agiras, et retur, et sibi inde aliquid corraderet. Pilatus itaque
diciturPaschanon apassione, utplerique arbitra.n- voluit damnum perditionis unguenti recompensarc
lur, sed a iransilu. Pascha enim graece transitus in- in pretio proditionis Magislri. Cum ergo diclurus
terpretatur, quod Hebraice phase appellatur. Trans- esset :
i.us aulem ideo dicitur dies ille, quia ea nocte, qua Tunc abiit Judas ad principes sacerdolum, etc, ut
immolatus est agnus in JEgypto, transierunt fllii D causam ostendat, redit ad relationera effusionis un-
Isfael de iEgypto. Yel' ideo dicitur transittis, quia guenli, quae facta est in domo Simonis leprosi. Et
tunc transibat domos! JucJseorumexterminator an- nota quia interruptus est tractatus. Hsec enim ef-
gelus, cumvideret sanguinem agni in postibus; vel' fusio facta est ante sex dies Paschse, ut refert
quia ipse Dominus praebens auxilium transibat su- Joannes in die quo reciperetur cum ramis palma-
per populum suum. Mystice autem pascha dies ille rum. Sed bic interserta est, quia fuit causa prodi-
voeatur, quia de boc muudo Chrislus ad Patrem tiouis, quasi ita diceret: Cum ita congregati essenl
transiit. Unde ait Joannes : Ante diem feslum Pa- principes sacerdolum, et consilium facerent, tunc-
schm, sciens Jesus quia venit hora ejus,'ui Iransirel abiit unus de duodecimad principes sacerdotum, elc
de hoc mundo ad Palrem (Joan. xm). Seplem dies Et hoc non sine causa, sed ideo quia cum esset ht
qui post diem Paschse sequebantur-vocabanlur azy- Belhania, in domo Simonis leprosi, elc Simon iste
ma, quia in his azymis panibus Judaei utebantur, leprosus fuerat, sed curalus a Domino, antiquum
agentcs in eis .maximani solemnitatem. Sed evan- adhuc tamen retinebat nomen. Mulier ista Maria
gelistaeindifferenter et diem azymorum pro Pascha erat Magdalene, soror Lazari, quem suscitavit Je-
ponere soleni. Dicit enim Marcus : Erat autem P«- sus a mortuis, ttt Joanncs aperte commemorat. Ipsa
 ' -
'twi ANSELMI LAUDUNENSIS . Ubb
est autem, non alia, quse quondam, ut Lucas seri- A I ratum iniil consiltum, voleus damnum de unguerjti
bit, peccatrix ad Jesum veniens, pedes Domini la- effusione Magistri sui pretio recompeiisare. Nec
eryrois pcenitenttse rigavit, et unguento pise cpnfes- certe poslulat summam, ul salutem faceret prodi-
sionis linivit, et quia roultum dilexit, raullorum tionem lucrosam, sed quasi vile vendens manci-
veniam peccatorum a pio judice promeruit. Nunc pium, ponif in polestate ementium, quantum vel-
vero justificata et familiaris facta Domiuo, non lent dare pretium. At illi constituerunl ei dare tri-
tantum pedes ejus, ut idem JoaRttes nafrat, verum . ginta argenteos. Idem scilicet pretium,quo Josepb a
etiam caput, uf Matlhseus Marcusque perhibent, fralribus suis venditus esl. Sequifur :
oleo sancto perfudit.- Est enim alalaslrum genus El exinde qumrebal opportunitalem, ut eutn sine
iharinoris candidi, vai-iis coloribus intersiincti, quod lurbis traderet, etc Multi hodie qui faclum Judae
ad vasa uriguehlaria cavare splent, eo quod optime exsecrantur, idem faciunt, quia cum pro munere
servare ea ineofrupta dicatur. ISfardnsvero arbor est falsum testimonium dicunt, quia yeritatem negant,
aromatica, decujusfoliis et spicis erat. confectum Deum qui veritas i est, vendunt. Dum charitalem
hoc unguentitra quod attulit llaria.'quod preliosius violant, Deum qui charitas est, produnt, praesertim
erat cseteris. UndeMalthaeusvocai pud unguentum cusn non faciunt hoc ex ignorantia, sed potius op-
"
preliosum, dicens ila : Habem'atabastrum unguenii portunitate faciendi qusesita.
spicati prelipsi. Joannes vero ait : Accepit libram Prima autem die azvmorum, etc."Primara diem
-utiguenti nardi pislici pretiosi (Joan.in). , azymorum vocat quartumdecimum diem primi men-
Pistis Grseee, Latine. dicitur fides, et pisticum sis, quando fermento abjecto imniolare, id est ag-
fidele. Erat enijn ungtientiim illud fidele, id est ve- num occidere ad vesperum solebant, qui Ucet, die
rum et purum, non-adultpralum. Augustinus vero sequenli, hoc est, quinta decima luna sit cniciflxus,
ait : Quod ait pistici, locum aliquem credere debe- -" hac lamen nocte qua agnus iniiuolabalur, et carnis,
mus, unde erat hocunguentum pretipsum. Mystice saiiguiuJsque sui mysteria celeteanda tradidit disci-
Christus est in Bethania, hoeest, in domo obedien- pulis, et a Judaeis tentus et ligatus est ipsiusimmo-
lim, et in domo Simonis,id est obedientis. Simon lationis, hoc est, stiae passionis sacravit exordium.
eiiim obediens interpretatur, quia Dominus in men- Sequilur :
tibus obedientium habitat. Deyotio Mariae fidem et Ubi vis paremus tibi Pascha, etc. Nota quia non
pietatem signiflcat Ecclesiae, quse loquiturin Canli- erat eis domus cerla. Unde probatur sediflcatio do-
cis : Dum essel rex in accubilu suo, nardus tnea de- jnorum supeiflua.
ditodorem suum (Cant. i). Quse dum praedicat Dei- r„ Al Jesus dixit: Ite in civitatem ad quemdatn, elc.
' tateiri,*caput iingit; dutn carnis Immililatera,
pedes.^ Mareus vero riicil :Ttein civilatem,et occurret vo-
Videntes autem dhcipuli, indignati sunt, etc Joan- bis Iwmo lagenam aqum bajulans, sequiinini eum, et
nes dicit, hoc Judam locutura fuisse causa cupidi- quocunque initoierit, dicite domino domus : Ubi esl
tatts, eo~qttod fur erat; quod autem Matihaeus et refectio mea, ubi Pascha cum discipulis meis mandu-
Maicus discipulos ponuntpluraliter/synecdoche est, cem ? (Marc. xiv.) '
plurale pro .singulari. Potest eliain inleUIgi, quod Et ipse vobis demonstrabit cmnaculum grande slra-
et alii discipuliaut senseruut faoe, aut dixerunt,"aui lum, et ibi parate, etc. Sic non nolificavit hominem
eis Juda dieente pefsuasum sil, atque aut omnium nomine, sed signis, ut praescientiam Divinilalis
voluntatem Matlhaeus-el Marcus etiam verbis expres- ostenderet, qua ita discijjulis qusefuturaerant alibi
serunt; sedJudas proplerea dixit quia fureral, cse- prsenotarel vel manifestaret; et 1ideo rursum maluit
terivero propter patjperum eurara. .signis quam nomine denotare, quia in signis ali-
Si.je.is autem Jesus^ail iltis, etc. Miltens enim quid niysticum voluit signiflcare. Quicunque enim
iimc unguentum, etc. Quasi velit intelligi :.0_ficium voluerit Pascba Domini celehrare, debet sequibaju-
est sepulturse et pietalis, quod vos perditionem pu- lum aquae. Aqua significat gratiam Spiritus sancti.
tatis. Nec mirum si mihi uat fidei odorem, pi*oqua _j U Unde alibi dictum esl: jDeueiirre ejus ftuent aqum
mox fusurus sttm meuin «anguinem. Permittamus vivm (Joan. \n). Hoc auicm dicebat de Spiriiu sati-
ergo reprsesentare eani nieam sepuliuram, ut effun- clo. Bajulus aquae designat prsedicatorem, qui de-
,daf super me oleum, jiro qua effundam saiiguineiii bet omnibus gratiam s*jiritualem.propinare. Lagena
iheiim. Sequitur vAmendico vobis, ubkunque prm- autem siguificat fragilitatem prosdica.oris, de qua
dicalum fuerit-lioc Evangelium, elc. Id est in quo- ait Aposiolus : Habemus thesaurum isium in vasis
eunque loco dilatabitur Ecclesia, per-totum nniii- fictilibus(lICor. iv).Qui ergo vult celebrare pascha
dum dicetur, et quod hmc fecil in memoriam ejus. ~ Domini, sequetur praedicatorem, qui ducet eum ad •
Istud et apposilum, notant quod sicut Judas con- domum Ecclesise,in qua sibiostendetur a domino do-
tradicens, adeptus est perfldise infamiam, sic el ista mus, hocesta prselato Ecclesise ubi debeal eelebra-
piae devolionis gloriam.Sed bona Doniinus laiilutn ri PaschaDomini. Demonstrabit enim ei eceiiaculum
collaudans, hoctaeenddpraeteriit. magnum. Coenaculuin quod in alto est, altitudinem
Tunc abiiiunus, tunc scilicet quando congregali mysteriisacramentorum Dei significat. Quiergo vult
surit principes 'sacerdo.um, abiit unUsde duodecim, celebrare Pascha Doniini, oportet ut illud in alto
Bbiit,iion inVttatus, non coactus, scd. spoiite scelc- celebrct, nonin imp.In alto illud eclcbraf, qtij a]j'tjJ,
 "
U69 ENARRATIONESIN MATTHJEUM, — CAP. XXYI. .$470
In signo, id est in agno, quam pecus"intelligit. Nee: Atus non fuisset homo~ille, duobus m6dis intenigi
sol.as figuras veteris legis observat. In imo Pascha potest. Si natus, qhasi dical; non fuisset homo flle,
facit, qui solas figuras legis recipit, et nihil spiri- id est Judas. Yel si natus non fuisset bomo ille, id
tuale sub eis intelligit. Ideo et bajuli, et domini do- esl Christus. Potestetiam liic versus alio modo ex-
mus, sunt praelermlssa vocabula", quia sine nomi- poni. Borium "esset illi, id est niinus malum -esset
nibus adhue eorum erant significata. Nulltis enim Judae, ut mitius malum bonum dicatur compara-
honos erat Chrisliani nominis, nec praelatorum nec lione niajoris mali. Si homo ille, id est Judas, non-
prsedicatoruni. natus esset in fid'e,:et in apostolpfum electione per
Vespere aulem faclo, etc. Et ideo vespere discu- Christi vocationerii • nisi enim natus esset per voca-
buit cum discipulis, quia in passione Chrisfi, quan- tionem. non esset apostata per jjrOdilionero. Vel
do verus sol ad oceasum properavit, refectio aeterna bonttm erat ei, id esl minus malum, si natus non
omnibus JQdelibasprseparala fuit. fuisset in mundo, sed tanquam abbrtivum in ventre
Et edehtibusillis dixit: Amen dico vobis, quia, etc** matris mortuus. J ' '
Ex magnitudine misericofdise suae voluit Domiuus Respondens autem Judas, qui tradidit eum, dfxit:
~
proditorem discipulum ad poenitentiam multis"modis Nunquid ego sum, Rabbi? Qiiia cseteri discipuli.eum
revocare, occultis videlicet notationibus , minis, B trisles interrogaverunt, interrogat eum "et iste, ne,
sacramento unitalis, exemplo humllitatis. Occultis tacendo videretur reus seprodere. Et alii - dieunt,
notalionibus hoc modo : Cum Judas putaret con- Domine, iste vero Rabbi, quasi levius feputans pro-
scienliam suam Deum latere, ostendil Christus^eam dere Magistrum quam Dominum, vel blaudientis
manifestani esse, tamen non nominando discipulum, affectum ostendit, dum prodit. Sequitur :
ne iropudentiorem faceret manifesle redargutum; Ait illi: Tu dixisti. Quasi dicat: Tu te prodidisti,
dum tangtt crimen, ad pcenitentiam invilat. Silet non ego. Cmnanlibus autem eis, accepil Jesus panem,
riomen, ne impudentior fiat. Minis revocat, euhi et benedixit, fregit, deditque discipulis -suis, etc Fi-
ait: Vmilli per quem Filius hominis tradelur, etc nitis veteris phase solemniis, quse in eommemora-
Sacramento unitatis, cum corpus suum ei tradit; tione antiquae de ^Egyplo liberalionis popuU.Dei
exemplo humilitatis, cum ei pedes abluit. agebantur, transit ad novum, 'quod in suse redem-
El conlristali sunt, etc. Certum est quia undecim ptionis memoria, Ecclesiam fi*equenlare volebat, ut
discipuli rjon erant sibi conscii, sed tanien plus cre- scilicet pi*ocarne agni ac sanguine, sui corporis
dunl magislro quam sibi. Timentes ergo fragilita- sanguinisque sacramentum iristitueret, ipsumque se
tem suam, rieineis esselvoluntasfuturaproditionis', r,esse
. mbnstraret, cuijuravit Dominus: Tues sacer-
interrogant illum cui oinniapatent futura, diceriles: dos in mternum secundum ordinem Melchisedech
Nunquid ego si(m, Domine ? etc Qui intingit me- (Psal. ctx). Frangit ilaque ipse patieffl,' quem-disci-
cum, etc. Dum pei*severat proditor in malo, maui- pulis suis porrigit, ut ostendat sui >corporis fractlo-
fjsiius ai*gtiit,et tamen nomen pi*oprienon designat. nerii, non absquesua sponte ac piocrifklonefuitira,-
Judas cseteris contristatis, et retfahentihus manum, siciit ipse dixit: Potestaiem habco ponendi anhnam
temerilateet impudentia qua prodituruseral, illam meatn (Joan. x): quem scilicet panem, gratiacerli.
manum cum Magistro misit in paropside, ut audacia sacramenti priusquam frangeret, benedixit,' quia.na-
bonam conscientiam mentiretur, Matlhseus dicit in turam bumanam quarii passurtis assuriipsit, _ip.se
paropstae. Marcus in caiino. L*aropsis est vas esca- una cum Patre el Spiritu sancto graiia diviusevirtu-
rum qua~drangulatuma paribus assibus, id est sequis- tis implevit." Post cceuam igitur corpus sutim tradi-
lateribus dictum. Catinum vero vas ficlile apertum, dit, quianecesse ei*atprius Pascbatyjiicum consum-
ad immiltendutn liquorem, et potuit fieri ut in mari, efsic veri et novi Pascbse sacramenta s.ubsti-
mensa vas fictUe a quadrangulis cbnlineretur. Se- lui. Nos vero pro reverentia tanii saGramenli, prius-
quilur : reltcimur Domiuicis sacramenlis, quamcorporalibus
Filius quidetn hominis vadit, sicut scriplum csl de Dl escis. Sequitui*: Accipite, id est intelligite, elcpme-
itlo. Vm aulem homini illi per quem, elc. Nec jjrimo dite, id est spiri.ualiler.vobis iucorporale.-IIoc est
nec secundo.correctus a prpdilionc pedem i*efrahit, corpus meum, quod sub specie panis videtis. Tale
sed patientia Domjni inipudeiitiam suam nutrit et dedit, quale per' naturam- erat, videlicet immortale
iram Dei thesaurizat sibi. Pcena igilur pi*sedicitur et impassibile, quia-immune erat' a peccalo. Non
sibi, ut quera pudornon vineeret, corriganl deriun- esset ei neeessariuro mori vel pati, nisitjuia sic.fuit
tiaia supplicia. Sed et bodie et in'senipiteinunj, vse sibi voluntarium. Et accipiens calicem, passionem
boraini illi, qui ad mensariiDomini malignus acce- .suam prajsighaniem, graliasegit, -iii'adverj.is, etpro
dit, qui prsecordiis aliqiio scelere imbutus, pollutis advefsis, quse non pio se,sed pfo nol)is tulit. Et~
sacrosanctis mysteriis participari non metuit. ttedit iilis dicens : Ribile-ex.lwc omnes. Estoie meae
Bonuth eniinerat illi, etc Hoc simpliciter intelli- passioriis repraesentatores'et participes. •Qstendit
gendum est et usilate. Quasi dicat: Multo melius quid quisquefa"cere debeat, in flagello propviseculpse
erat omnirio non esse, quam male esse. Nec tamen eum ipse tam aequanimiter sustulit flagella culpas
ideo dicitur, quod Ttene potestesse illiqriinon esl, aliense. Quia panis conflrmat corpus, et.vinum in- ,
ged usualis locutio esl. Quod autem dicitui*, si na- ebrjat, el jneniem a mundo alieuai, trahena ad co?^
 4i-| - ANSELMI LAUDUNENSIS - -
, Un
luin : ideo.Christus bsec duo elegit, quse in cbrpus A $ Tunc dicit illis : Omties vos scandalum . paliemi- -
et sanguinem suum converterentur, ut ex suis spe- ni, etc. Praedicit quod passuri sunt, ut cum passi
ciebus hoc intelligerent fideles. Yinum_ye__o__sa_igiii--fuerint, non desperent salutem, sed agentes poeni-
uero operatur in carne. Mystice hoc ad corpus Chri- tentiam liberentur. Et bene flicit in nocte. Qui enim
ad -
sti, illud refertur sanguinem. Unde quia et nbs dormiunt, nocte dormiunt; sic qui scandalizantur,
in Christo, et in nobis Christum manere oportet, nocte scandalizantur.
vinuro Dominici calicis aqua miscetur. Attestaute Scriptum est enim : Percutiam pasiorem, H di-
enim Joanne, aquse populi sunt, et neque aquam so- spergentur oves gregis, etc. Hoc aUis yerbis in Za-
lam, neque vinum solum, sicut nec granum fru- eharia propheta scriptum est, et ex persona projjhe-
roenti solum sine aquse commistione et confessione tse ad Deum dicilur : Percute pastorem, et dispergen-
in pane cuiquam licet offerre, ne talis ohlatio quasi lur oves gregis (Zach. xin).
capul a membris secernendum esse significet, et Postquam atitetn resurrexero, etc. Sicut locum
ibi Christum sine nostrse redemjjtionis admistione prsedixit passionis, sic praedicit locum resurrectio-
niortem pati potuisse, vel nos sine illius passione nis, et ut etiam infirmitatem eorum consolaretur
salvari, ac Palri offeni posse conflngat. Oportet sponsione sui jeditus. Respondens autem Petrus ait:
ergo ulnos eivivamus, et ipse in nobis maneat, et " Et si omnes scandalizati, etc. Non est niendaeitim
nos in eo. Quod autem dicit: quod dicit Petrus, nec teroeritas, sed fldes etardens
Hie est sanguis novi testamenti. Ad distinctio- dilectio. In tanlum cnim Christi charitate"effereba-
nein veteris testamenti dicitur, quod dedicatum est tur, ut et imbecillitatem carnis suse et fidem verbo-
vitulorum et hircorum sanguine, quilicet effunde- rum Christi non contueretur. Ait illiJesus: Amen
retjir, peccata tamen non remittebat. dico tibi, efc. Petrus ex ardore promittit ; Christus
Dico autetn vobis: Non bibam, id est, non delecta- ut Deus ventura prsedicit. Nota quod dicit, ante-
bpr amodo cseremoniis hujus populi, in quibus sa- quam gatlus cantet, ter simpliciter. Solus Marcus
pramenta agni paschalis prsecipua sunt. Erit enim dicit, anicquatn galltis bis cantet. Trina negatio Pe-
dies meaj resurrectionis, cura ipse in regno Dei po- tri, sl tota post primum galli cantum inciperet,
situs, id est ingloria vitse immortalis sublimatus, de mentiri viderentur tres qui dicunt : Antequam gal-
saluteejusdenjpopulispirituali gratia renati, novo lus cantel. Item si tota ante, superflue diceret Mar-
vobiscum gaudio perfruar. Item Augustinus vult cus, anlequam bis cantet. Sed quia ante priraum
boc vetus intejligi esse cum illud novum dicit. Quia coepit, attenderunt, 1111tres, non quando completu-
ergo de propagine Adse; qui vetus homo appellatur, p, rus essel eatn, sed! quanta futura esset quandoeun-
corpus susceperat, quod in passione morti Iraditus que incepla, vel tota in animo Petri perfecta est ante
erat. Quid aliud novum vinum promittit, nisi im- primum cantum, quae verbis ante primum ccepta,
mortalitatem quam daturus erat renovatoium cor- ante secundum peracta "est. Tantus enim timor
porttm intelligere debemus. Quod dicit vobiscum bi- met-tem illius inyaserat, qui ter negare faceret. Nola
bam, etiam ipsis resurreetionem corporum ad in- eliam quod Malthaeus et Marcus, negationem Petri
duendam immortalitatem promittit, Vobiscumenim, subneclunt, postquam Jesus egressus est de domo
non idem tempus, sed ad innovalionera eamdem di- ubi manducavit Paseha; Joannes et Lucas antequam
ctum accijjiendum esl; quod autem-dicit de geni- inde egressus esset. Sed
facilejintelligimus, velillos
tnine Iwc, significat eadem corpora utique resurre- recapitulasse, vel istos prseoceupasse, nisi magis
ctura, secundum innovatiohein coeleslem, quae nunc nioneret quod lam diversa non modo verba, sed~
sunt moritura secundum vetustatem. Si autem vi- etiam sententias Domini praemittunt, quibus permo-
lem, de cujus vetustate nunc passionis calicem bibit, tus Petrus, iUam praesumptionem proferret morien-
ipsos Judaeos.intellexeris, siguificat etiam ipsam gen- di, ut magis cogant intel.igi eum expressisse prse-
lem ad corpus Cbristi per vitse novitatem accessu- sumptionem suam diversis locis ad sermonem Chri-
rara, cum" ingressa plenitudine genlium, omnis j) j sli, et ter illi a Domino esse responsum, quod eum
forael s_alvusfiet. ante galli cautum esset negaturus ; sic post resur-
Et hymno dicto, exierunt in montem oiivarum, etc. rectionem suam an se amaret interrogavit, et ter de'
Hoc cst quod in Psalmo legimus: Edentpauperes et paseendis ovibus-praecepit. Tuncvenit Jesus cum itlis
saturabunlur, et laudabunt Dominum,'etc.{Psat. xxi.) in villam qum dicitur Gelhsemani. Lucas dicit I'JJ
Potesl etiam intelligi ille hymntts, quem Dominus monlem Oliveli, Joannes trans torrentem Cedrott,
secundura Joannem Patrigratias agens decantabat, quod idem est, quia Gethsemani locus,in-tjuoora-
in quo pro se et discipulis suis precabatur et credi- vit, est ad radicem montis Oliveti, ubi est hortus,
turis ; et bene discipulos sacramento sui corporis et et ubi etiam ecclesia aediflcaia est. Gethsemaui in-
sanguinis refectos, et hymno pise inlercessionis Dco terpretatur vallis pinguium, et nota loea et tempoia
I'atri commendatos in montem ducet Olivarum, ut plena esse figuris. Cum enim dicit in monte orat,
typice designet nos per acceptionem sacramentorum nos sursum In oratione cor habere docet. Cum in
suorum, perque opem intercessionis suse ad al- valle, et in hac valle pinguium, doeet In oratione
tiora virtutum charisniata sancli Spiritus, quibus in humilitatem, et aeternaedilectionis pinguedinem esse
corde uurgamur, debere conscendere. sudandam. Quantum vero adipsam Bominicae pas-
 im .ENARRATIGNES IN MATTIL£UM. — CAP. XXVI. - - UU
sionis pertinet dispensationem, apte appropinquans A in se reversuS hoc diclt: JVOJI licut ego voto, secun»
Dominus morti in valle pirigtiedinis oravit, quia per dum quod homo, sed sicut lu. Hic docet humanse
vallera humiUtatis, et pinguedinem charitatis mOr- voluiitali, voluntatem Dei praeponi. Hominem, quo-
- tem stibiit pro nobis. Etdixil discipulis: Sedete,etc. niam verilatem corporis monslrabat, aequabat affe-
Eidem discipulorum et constantiani devotae.volun- clu, ul diceret: Non sicul ego volo, sed sicul tu. Sus-
tatis acceperat, sed turbandos illos et dispergendos cepit voluntatem meam, suscepit tristitiam meam,
praesciebat, quare figuraliter eos in loco jubet se- qui suscepit carnem meam. Confidenter tristitiam
dere, dumprogrederetur orare. Sequitur : Elassum- nomino, qui crucem Christi prsedieo. Sine peccato
plo Pelro et duobus fitiis Zebedmi, ]cmpil contrisla- fuit, el jjcenam peccati volunlate suslinuit. Iransfi-
ri, etc Coeplt contrisfari, ut probaret veritatem as- guravit ergo in se suos, qui nihil aliud vuli, quam
sumpiionis, id est assumpti hominis, nou timore Pater, cum dicit: Non sicul ego volo, etc. Sicut
passionis, quia ad hoc venerat, sed pro scandalo et alibi dic.t:. Saule, Saule, quid me persequeris ?
apostolorum, et rejectione Judseorum, et eversioue (Act. ix.)
Jerusalem.-Et nota quod dicit, cmpit: alLud estenim "Et venit ad discipulos, el invenit eos aormtentes, etc.
incipere cpntristari, aliud fristari. AT.GUSTI_.CS.T_- Prse nimla-lristilia enim soronum vincere non pote-
met Christus, cum non timeat Petrus. Petrus ul ho- " raul. Et dicii Petro : Sic non potuislis una hora vigi-
mo.vim mortis ignorat. Deus in co*pore conslilu- lare mecum ? etc HILARIUS. Petrum ideo singulaiiter .
-
tus, fragilitatem carnis exponit, jit eorum qur sa- intcr cseleros increpal, quia prse caeteris nunquam
ciamcnium- ineartiationis objurgant, impietatem se scandalizaturum promissus fuerat. Vigilate, et
excludere possil; qui etiam corpus suscepit, omnia -
prate, ut non intreiis in lentalionem, etc Noia, quia
quae sunt corporis debuit subire. Unde sequitur:_ non.dicit, ne lenteniini, sed ne intretis in tentaiio-
- Tristis est anhna mea
usque ad morlem. Nota quia nem, ne scilicet a lenialione vincaraiui ef supere-'
nou-mors, sed.tempus mortts in jnetu est, donec niini. - ' . - - •
apostolos sua liberet passione. Per virtutem enim
resurreetionis, postea firmanda erat fides creden- 'Spiritus quidem promptus esl, caro aulem tnfir-
Non utique hoc de se dicit, ad
tium. Sustinele hic, etc. HILARIUS. Npn prohibet eos ma, etc. HILAIUCS.
-a somno, cum temptis non erat imminente tanto.di-. eos enira hic sermo -pertinet qui se spoponderant
scrimine, sed polius a somno infidelitatis et torpore jiuriquam negaluros. Illorum enim spiritus proni-
mentis secum manere pervigiles _admonet. Et pro- ptus erat, sed caro inflrma erat, quia nonduni induti.
in etc Dato erant virtute ex allo. Spirilus ergo promptus erat
gressus pusillum, procidit facietn suam, -
eis praecepto ut sustinerent et vigilarerit secum, pu- (Z ad confitendum, sed earoinfifma ad tolerandum.
sillum progressus ruit in faclem, ut humilitalem Jterum sccundo abiit, etc Quod est dice.re: Si non
mentis ostenderef babltu corporis, et parem humi- -potest Ninive, id-est gentilitas salvai*i, nisi cucurr
liationem eos doceret, quibus eadem passio immi- bita aruerit, id est populus ludseorum, quia prius
neret. ejus fuit tabernaculum, fiat voluntas tua, ut me oc- _
Gi*atergo cum dicil: Mi Pater,' sipossibile est, ut cidaf. Et-venit iterum, jam yicina negatione, el in.
sciUcet ine non moriente mors moriaiur, vel ut venit eos dormienles. Erant enim oculi eorutn gra-
sine iuteritu Judawum credant gentes. Tunc irans- - vati. Lauguescebant aposlolorum oculi viciua nega-
eal a me calix iste, elc Quasi dicat, lunc passionem tione. El relictis illis, iterutn abiit, eic'. Notandiijn
recuso; alioquin fiat voluntas "tua. Nostrae utitur quia Dominus tribtis vicibus oravit, ut et nos a pi'ae-
voce naturae, et-causam agit fragiUtatis et trepida- teritis.peccalis veniaro. et a pi'sesentibus nialis t»Ue-
tionisbumanse, ulin his quse lplei*anda sunt et pa- . latn,.et a_futuris periculis eautplam oremus,- et ut^.
lientia robofetur, el formido tollatur. Non enim pro omnem orationem ad Patrem, et ad Filium, et ad
timore propriae passionis credendum est prolala esse Spiritum sanctum dirigamus. Ilem sicut trina tenta-
bsee verba, ab eo, qui ad boc veneral ut pateretttr. ,_)tio est cupiditatis, ita et timoris; concupiscenlia
Unde cessans hoc ipsum excusato "quodammodo no- carnis, cpncitpiscentia oculorum, ambilio saecularis,
strse infirmitalis metu, in quo remanere non expe - timor mortis, timor vililatis, timor dolorum : con-
dit, in aUum affectum transit, et dieit: , , tra quse omnia docet nos debere in oratione muniri.
-Verumtamen non sicut ego volo, sed sicut tuyis. Unde et propter trinam tentalionem passionis, po-
AUGUSTJNJJS. Suam voluntatera dicit, quam tempo- test intelligi Dominus orasse ter. Tunc -venit ad di-
raliter ex virgine surapsit; voluntatem vero ejus qui scipulos suos; et dixit eis : Dormite jam, et requie-
misit eum -dicit, quam-setemus aelernaliler commu- scite, etc. ACGUSTINUS. Mirum est, quoraodo jubeat-
nem cutn Patre habet. ,- . eos dormire et quiescere, cum suhjungat; Ecce ap-
Transeal a me calix isle. Hoc non pro timore, sed propinquat-hora, etc Et ideo dical: Surgite, eamus.
-pro-misericoruia dicit, ne Judaei, jjui excusationem Qua repugnantia commoti, qui-legunt,'conaiitur ita
- nonhabent
Jjgriorantiae, nae occidant. Unde ait, iste, . pronuntiare, quod dictum est: Dormite jum et re-
id est populus Judaeorum, non sirapliciter calix. Yel, quiescite, tanquam ab exprobrante,, non a jribenie
transeat calix •a me stmpliciter, id est. ut jne non dictum sit. Sed sciendum post illa.verbaBominilm
morieute, mors moriatur. Verumtamen, etc. Quasi siluisse, ut fieret quod pi-omiserat,. et posi, secun-
 UTK ANSELMI LAUDUNENSIS '" . _ 1476
dum Marcum, inlulit: Suuleit, quod jara requievistis, A 1 docens eos, qui in suae mortis consensione vulnus
addiditque : itnimse conU'axerant, salulem posse mereri, si di-
jEece appropinquavit quime ttadct. Surgile, ea- gnum poenilentise fructum facerent: Servus principis
mus. Ullro scilicet nos offeramus, non inveniat nos myslice populus est Juda;orum,.indebite mancipalus
quasi timenles et relrabentes, sed ultro nos inge- principibtts sacerdotum, qui in Domini.passioneau-
fentes, ut confidentiarn passuri videant. Timentes j*emdexteiam, id est jntelligentiam spiritualem per -
quidem invenerat; nuncut confidentiam etgaudium didit; sinistra, id est nuditate litterse conlentus, non
passuri videant, inviiat. HILARIUS : Quod primum Pelro tollenle, sed divino judicio pandente ablatam,
revertens objurgat, secundo silet, l*erlio quiescere quae in bis qui crcdere maluerunt, pietate Domini
jubet, ista ratio esl, quod primuro post resun*eetio- restituitur. Vel auris amputata significat audilum,
nem dispersos eos et diflldentes et trcpidos repre- ablata vetustate iiiuovatum, ut-sit in novitate spiri-
hendit. Secundo misso Spiritu paracleto, gravatos tus, et non in vetuslale litterse, quse cui datur. a
ad contuendara Evangelii libertalem oculos visitavit. Chrislo datur, et cum eo regnare dicitui*. Unde Mal-
Nam aliquaridiu legis amore detenfi,' quodam fidei ' chus bcne, id est rex, vel regnaturus dicilur. Quod
Somno-sunl occupati. Terlio vero, id est in clari- servus inventus esi, pertinet ad veiustatem, quae iu
tatis sttsereditu securitasi eos et quieti restiiuit. Ad- B servitute generat, sed cum accessisset sanitas, figu-
huceo loquente, ecce Judus, etc. Joannesevangelisla, rata esl liberias.
pqstquam dicit eiuri ingressum in hortum cum di- Nota duos gladios esse in Ecclesia, alter maleria-
scipulis,; non commemorat quid illic egerit, donec lis, alter spiritualis, sed spiritualis iton nisi volen-
traditbr ad eum comprehendendrim. venit cum gla- tes, materialis vero etiam cogit nolentes. Plures
riiis et fusiibus. Stultum est cum gladiis quaerere enim gladio, quam stola cpguntur inEcclesia. Sunt
eum, <juiulli*o setradidit, et in nocle, per prodito- et ministri saeculares, a quibus temporalia; et spi-
- rem
investigare, qttasi latentem, quem quotidie vi- riluales, quibus debent tractari spiritualia. Datui
debant in teinplo doeenlem. Dicit ergo : Qui autem ergo materialis gladius carnaUbus, spirilualis autem
tradidit eum, elc.\Quemcunque ostulatus fuero, ipse ministris spiritualibus. Sed sieut non convenit regi-
esl. Habet adhuc de verecuiidia discipuli, qui non • bus. quod ad slolam pertinet, sic nec episcopusj
et__mpalam tradidif persecutoribus, sed per signum quse regis sunt, excrcere debet. Quod quia Pelrus»
oscufi. Et nota, qtiia signa quse viderat ab eo facta, qui figuram spiritualium gerit, niaterialem gladium
nori.divinitus, sed magice facta putabat, et quem in quodammodo exercuit, dum auriculam servi ampu-
monte, ti*ansformalum audierat, timebat ne tali , tavit, a Domino inerepaii meruit. Unde subdidit:
modo nunc de manibus eorum liberaretur, ct ideo "- Converte gladium tuum in locum suum, etc. Quasi
signum dedit. Et confesiim accedens ad Jesutit, ait: diceret: Cesset vindicta, ct exhibeatur palientia, ut
Ave, Rabbi, etc. 0 quam impudens et scelerata con- patientiam noslros doceamus, non vindictam.
fidenlia magistrum vocare, et osculum ei, quera Omnis enim qui accipit gladium, gladioperibit, etc
tradebat j'ungere! Suscepit autem osculura Domi- Turba adversus Dominum gladiis armata pi*ocesse-
nus, nontjuo simularenos doceat, sed nerproditio- rat, et ipse recondi gladium praecipit: significansj
nem fugere videretur, secundum David: Cum his quia eos non huroano, sed oris sui gladio esset per-
qui oderunt pacetn, eram pacificus (Psal. cxix). empturus. Caetei'um si seeundum sententiam ejus
Dixit illi Jesus: Amice, ad quid venisti ? Yerbum omnes gladio utentes, gladio perimentur, recte ad
amici per ironiam dictum, contrarium hpbel intel- necem eorum gladius exercebatur, qui eodem ute-
lectum, sicut et, amice, quomodo huc intrasti, non bantur ad facinus. Vel gladio pcribunt, iUo scilicetj
habens vestem nuptiulem (Matth. xn). Hoc autem qui igneus vertitur ante paradisum, id est gladio
modo callide, aut per accusalionem, aut per insul- divinae vindictae, etgladio sphitus, id estverbi Dei.
talionera aliquid dicitur. Et nota, quia qui tradiditj An pulas, quia non possutn, etc Yult dicere, quia
traditus est Jesus ab illo, adversus illum, pro nobis, r non indiget auxilio duodecim apostolorum, qui po-
praeler illum. Exsulta, Christiane, in comrnercio tesl habere, si vult, duodecim legiones angelorutn.
inimicorum tuorum vicisti. Quod Judas vendidit,et in quibus sepluaginla duo millia sunt, quibus om-
Judseus emit, tu acquisisti. Et ecce unus ex his, qui nium gentium -lingua exprimitur. Una enim legio
erant cum Jesu, clc. Petrus, ut Joannes declarat,- apud veteres sex millibus bominum eompulabalur.
eodem nimirum ardore, quo cselera fecerat. servo Sexies duodecim, vel duodecies sex. septuaginta
principis amptttavit auriculara, sciens-quomodo duo fittnt. Septuaginta vero uuo millia angelorum,
Phinees mercedero jusliliae et sacerdotii acceperit quia in tot linguas genus Iiominum estjiivisum, de-
perennis, puniendo sacrilegos, qui etiam Judseum signat omne genus hominum cum Romane imperio
cum Madianita commistum, per genitalia transfo- adversus sceleratam gentem Judseorum certaturum.-
ravit (jVtim..xxv). Lucas eliara addit, quod Doriti- Hi sunl angeli Dei, qui post resurrectionem anno,
nus auriculam servi sanaverit (Luc. xxn). Nunquam quadragesimo' secundocum Tito et Vespasianoper-
ergo pietatis suse Dominus obliviscilur, qui hostem diderunt homicidas illos et civilates eorum succen-.
suu»j yulnerari non patitur. Illi justo roortem infe- derunt. Quomodo ergo imptebuntur Scriplurm,- quia:
rui>t, iste persecutprum vulnera sanat. Mvsficeetiam sic oporlet fieri. Promplum ad paliendum pstendil
\ffl ENARRATIONES IN MATTHJEUM.— CtVP. XIIVl. 1S78
anlmum, qui in sua passione asserit dicta prophe- j«j.mutant et aiunt : Ego dissolvam hoc templum ma-
tarum. - • - , nufactum. Vos, inquit, solvite, nori ego, qtiia illici—
Tanquum ad latronem, etc Ac si dicat : Stultum tum esl. ut .nobis ipsis mortem ii.feramus. Item
est quaerere illum cum gladtis, qui ultro se iradit, et . Dominus dixeral,, et ego resuscilabo, quod de ani-
in nocte per proditorem invesligare, quasilatenleiji, ', mali lemplo dixerat. illi venerunt,'. dicentes iilum
qui quolidie iu templo docet. Sed ideo in tenebris dixisse, aliud manufactum seuittcabo, ut proprie de
congregamini, quia poteslas vestra est in tenebris. _ teinjilo Judaico,.videretur dictum. Aliud enirii est
floc aufettt iotum facfum-esi, ut adimplerentur Scri- aediflcare,"aliudresuscitare. Et surgehsprinneps sa-
plufm prophetarum : Tanquam ovis ad occisionem' • cerdotum, aitilli: Nihil respondes ? elc Ira pr*ceps
duclus esl (Isa.uu), etcfjuod sequitur planum est. et impatiens, non invertiebat locuin carlumnise.Motu
Tvnc discipuli relicio eo fugerunt. Sicut Petrus, qui ' crgo eoi*poiis indicat insaniammentis, et provocat
negaiionem abluit lacrymis, el confessionem Dei ad i'espondcndtim, ut qualibet occasione accusandi
funditus exttrpavit, recuperatipnem eorum signifl- inveniatipcum. Jesus autefti non i'espondebat, sciens,
cat, qui in martyrio labunlur, ita caeteriqui fuge- _ul Deus, quaecunque resppndisset, torquendum in
rtiiit, cautelam fugiendi docent eos, qui minus-idonei * . calumniam :taridem tameri adjttratus, si esset Filius
sunl in ferendis adversis, quibus tutius estlatere, 1B Del, ipsi jjriijcipiresporidit. quaresponsibne omnia
quam sediscrimini commiltere. Ila etiam adolescens, tam dicta, quam facta ejuspfsececleiitia confirnian-
qui secundum Marctim, relicta sindone, nudus-pro- tur, ideoque admodum necess'aria. Dicit illi Jesus:
fugit, illorum opus et animam designat qui, ut se- Tu dixisii. Marcus vero dici.l: 'Ego sittn, quod idcm
curioressint,omniaqua3 in niundohabent, abjiciunl; est. Sciendum est Jesum uti'iimque,'scilicet et ego
et Deo potius nudi faraulari, quam. habendo res - si.???,,etlu dixiui, dixisse":'se'dbulc unum, illi aliud
Mundi, maieriam tentandi, et ab eo revocandi, dare refcrre"suffrcif. Et nota "siniilem respbnsionem con-
didicerunt, juxtaexemplumJoseph,"quirelicto, adttl- tra Pilatum et Caioham, uf pr.opria senfentia con-
tcrse patlio, maluit Deo servire nudus, qnam indu- deinnentiif. • '_".",'
tus meretricis cupidilalibus. At illi tenentes Jesum, - Ycrumtamen dico vobis , amodo videbitis, etc
duxerunl ad Caipham, elo. Primum ductus esl rad Quasi dical: Yos me, ul hominem coritemuitis, sed
Annam socerum Caiphae, secundum Joanncm. Mar- lanien perhoc me exaltatum super bmnes ccelos vi-
cus autem et Lucas nomen non dicunt ponlificis. De debilis. Llltera" patef: venieritem in nuliibus cceli ad
hoc aulem Caipha teslalur Josephus, quod pontiii- .judicium, vel mirabilitet' .operantem in saticiis.
caiura sibi absque merito dignitatis a principe Ro- Tuncprinceps sacerdotum scidit veslinienta sua, etc.
mano emisset. Npn est ergo mirum, si iniqua, in- - Quem de solio saeevdotali furor excusserat, eumdem .
quit, judex iniquus j'udicat. Convenit etiamnomen rabies ad vestes scindendas provoeat, et magno fac-
actioni Caiphas, id est invesligator vel sagax ad im- tum est lioc myslerio/cum.vestisHoniini nec a mi-
plendam suam nequitiam, vel vomens ore, quia itn- litibus euin crucifigenlibus seindi poluerit. Sighifi-
pudens fuil ad profei'endum mcndacium, et a_dpa- catur cnim sacerdotium eorum, pro sceleribus pon-
trandum homicidium. Petrus^aulem sequebatur eum lilicura penilus esse solvendum. Soliditateni verb
a longe, etc. Merito longe, qui in proxinio erat eum Ecclesiae. quse \csiis est sui Redemptoiis, usque in
negaturus. Non enim negare.posset, si Christo proxi-r finem saeculi indisruplam jieriiVanere. Et nota, quia
raus esset, sed in boc maxime est admirandus, quod HOSerat Judseorum vestimenla scindere, cum audie-
Dominum non reliquit, etiam cum limerel. Quod bant aliquid blasphemise. Tunc, quia scilicet illum
enim timet, naturse esl; quod sequitur, devotionis; blaspheriium pulaverunl, expueruht in facietn ejus",
quod negat, abreptionis; quod pcenitet, •fideL-Au- elcolaphis eum ceciderunt; alii paltnas in faciem ei
gustinus : Significabat vero Ecclesiarn seculuram dederutit. Impleta"est hocloco prophelia, qusedicit:
quidem, hoc est, imilaturara passiones Cluisti-, sed Dedi maxillas meas'alapis;el faciem meatnnon averii
longe differentei'. Ecclesia enim pro se patitur, at jD aconspuenlibus in me'('Isd.h). Sed qui tunc est
ille pro Ecclesia. Et ingressus, elc Hoc quidem fa- caesus colapbis Judaeorum, csedifur eliam nunc blas-
ciebat vel amore justitise, quia erat discipulus, vel pbemiis falsorum christianorum. Qui turic est con-
humana euriositate cupiens scire, quid de eo judi-. spulus salivis infidelium, nunc etiam exhonoratur
earetpontifex, utrum neci addiceret, an flagellatum alque irritatur vesanis opprobriis, noihine tenusfi-
dimitteret.Etinhocnoia diversitatem inter eum et delium. ' *'
alios discipulos. XIIIenim fugerunl: iste vero, licet -AUGUSTINUS. Qui ei infaciem spuerunt, signiii-.'
procul, lamen sequitur Jesum. car.t eos qui praesentiam gtafise ejus respuunt. Qui
Principes auletn sacerdotutn, etc Novissime autem colaphis euincsedunt, significant illos qui honores
vcnerunl duo falsi testes, etc Falsus testis est, qui suos ei prseferunt. Palmas ei in faciem dant, qui
non eodem sensu dicta intelligit, quo dicuntur. Do- . csecati perfidia eum non vcnisse afltrmant, tanquam
minus enim dixerat de templo corporis sui, sed in pra.senliam ejus exterminantes et respuentes
ipsis verhis calumnianlur, et paucis additis vel mu- .'Prpphcliza nobis, Chrisie, quisestqui te percus^
talis, quasi juxtam inferunt calumniam. Christus . sit ? etc In conlumeliam hoc ei dicittlr, qui se pro-
quideiu dixerat: Solvite templtim hoc, hoc isti com- . phc-tam haberi voluk a ,populo. Et- secundum Mar-
 " U80
4419 ANSELMI LAUDUNENSIS
cantum negat, iUos
euni, velaverunl faclem ej'tts, non ut ille scelera eo- li quod bis ante secundum galli
rum non videat, sed ut a seipsis gratiam cognitionis significat, qui nunc in illo secundum Deum, vel S3-
- in utraque substantia errant, et
ejus abscondant, sicut fuit velamen super faciem cundum hominem
cantus est Do-
Moysi, quod usque hodie manet. Nobis autem cre- ideo veritatem negant. Prjmus galli
dentibus ablatum est. A'os enim revelata facie (II mini resurreclio in seipso. Secundus autem ejusdem
Cor. iu), etc in corpore Ecelesiae.
Petrus vero sedebat foris, etc Non appropinquabat El recordatus esl Petrus verbi Jesu, etc In alio
Jesu, ne ministris aliqua suspicio nasceretttr. evangelista est: Respexit DominusPelrum(Luc. xxn),
Et accessil ad eum una ancilla dicens : El lu cutn , Jesus vero, qui inter pontificale conciUum solo tene-
Jcsn Galilmo eras? At ille negavit, etc. Quia nolens batur corpore , aninium trepidautis discipuli forb
adhucmori, manifestari se expavit. Quid est, quod positi, ul respexit erexit, et ad fletuspoenitentiseic-
primo prodit eum ancilla, cum viri magis poterant citavit. Unde sequitur:
eum cognoscere, nisi ut et isle sexus peccasse in El egrcssus foras, ut scilicet et liberum flendi ha-
morlem Domini viderelur, ct per passioncm Domini beret locum, flevit amare. Retentus in alrio Caiphse,
redemptus? et ideo mulier prima resurrectionis non poterat pcenitenliam agere. Foras ergo egre^
mysieria aperit, vel accepit, et mandala cuslodit: 'B dilur, quatenus ab impiorum consilio segregatus,
ut veterem prsevaricationis abolerel errorem. sordes pavidse negalionis liberius ablueret fleti-
Exeunte autem ilto, etc. Hic Marcus adimjiletquod bus.
iste brevitatis causa emisil. Exiit, inquii? foras ante CAPUT XXVII.
airium, et gallus.canlavit(Matx. xtv), quo reverso iti Mane autem facio, etc. Marcus et Matthseus con-
atrium fit.negalio. In bac secunda negalione a duo- texunt narrationem de eis, quae circa Dominura acta
bus coropelliluiv Ab kancilla,ul ait Marcus el Mat- suut usque mane. Sed post redeunt ad narrandara
thseus; etab alio.-ut aitLucas •dicens. Efpost pu- Petri negationem, qua terminata, redeuut iterum ad
sillum alius ait: Et tu ex illis es? In hocpusilloexiit, matte„ ut inde caetera contexant. Attende sollicilu-
et reversus slans ad focum, ut Joannes ait, iterum dJnem sacerdotum in malo. Tota nocte vigilaverunt,
negat. ut homicidium facerent.
Exeunte auiem illo, id cst cum exiret, vel exsur- Et vinctum adduxerunt eum, et tradiderunl eum,
geret, ut exiret, animadvertit eum aucilla, et dixit elc. Habebant enim hanc consuetudinem, ut queiii
his qui ad ignem erant, quibus Petrus redicns jurat, adjudicassent morli, ligatum traderent judici. Atta-
Non novi hominem, id est non sum ejus discipulus, men notandum, quod non tunc primum ligaverunt,
ni quo eiiam ipsum Chrisium negavit. sed mox comprehensum eum in horto, ut Joannes
Nota eiiam, quia primum ail, tiesc.o quid dicis. declaral, ligaverunt; et sic adduxerunt illum ad An-
Secundo,-cum juratnento negavit. Tertio cmpit detes- nam primum (Joan. xvm).
lari etjuvare, quia non novisset hominem. Perseve- Tunc videns Judas,qui tradidil-eum, etc HILARIUS.
rare quippe in peccato, dal Incrementiim scelerum; Jttdas sacerdotibus prelium retulit, quasi esset iu
et qui minima spernit, cadit in majora. sua potestate persecutorum sententiam mutare. Ita-
Et rioia eliam, quia sunt noxia pravorum homi- que licet voluntatem suam mutaverit, taraen volun -
num colloquia, qttse coegcrunt apostolum Petrum talis suse primum exitum non mulavit. Magniludiue
iuter infideles negare Dominum, vel hominem se enim avaritise pondus impletatis exclusit.
nosse, quem inler condiscipulos Dei Filium fuerat HIERONSMUS. Nil profuit poenitentiam egisse, per
confessus. quam scelus non potuit corrigere, sed quando sic
El conlinuo gallus canlavil, etc Reda. Post ter- peceat fraterin fratrem, ul emendare valeat, quod
tiam negationem sequitur galli cantus. _Etnota sa- peccatum potest ei dimitti: sin autem permanent
cramenta rerum per stalus temporum. Medianocte opera, frustra voce assumitur pcenitentia. Hoc est,
negat; galli cantu ptenitet: post resurrectionem sub [) quod de eodem Juda dicitur : Et oratio ejus fiat in
Iuce, quem ter negaverat, ter se ainare professus peccatum (Psal. CLIII),utnon solumemendarenequi-
esl: Quia quod in lenebris oblivionis erravit, spe- verit nefas proditionis, sed proprii homicidii scelus
ratse jam lucis rememoralione correxit, el ejusdem addiderit ad prius scelus.
verse lucis prsesentia/plane totum se erexit, et quid- Peccavi, tradens sanguinem justum, etc, Quanto
quid nutaverat, correxit. magis ergo peccaverunt, qui eum emerunt, sed ne-
LEO. Ob hoc hsesitare permissus est, ut in Eccle- quissimi se emisse audiunt, et tamen extra reatum
sise principe remedium consideretur pcenitentiae, et se esse credunt, et in vendente scelus constituunt,
nemo auderet de sua virtute confldere, eum muta- dicentes : Quid ad nos, subaudi, pertinet? Tu, etc.
bilitatis periculum, nec beatus Petrus potuissel eva- fjuasi dicant : Scis quid fecisti. Yel, quid ad no3
dere. Mystice gallus aliquis doctor est, qui somno- pertinet pretium acceptum? tu illud probaveras, et
lentps increpans ait; Evigilate, justi, et nolite pec- volueras : tu fac inde quod vis. Et projectis in tem-
care. QuodPetrus anteprimumgalli cantum riegat, plo argenteis, reccssit, etc Sicut pcenltenlia ejus
eos significat, qni Christura - ante resurreclionem infructuosa, sic et oblatio ejus in teraplo est repro-
Deum csse non putaverunt; .morte ejus turbati-: babilis. Finxerat enim quasi illud offerret, ,ei taii
 im ENARRATIONES IN MATTIL&UM. — CAP. XXVII. U8"2
oblatione muudus ab.illo peccalo foret. Et abiens, __.tiam, aliqua ex parleiesponderit; sacerdotibus au-
laqueo se suspendit. Non statim, sed in die resurre- lem et principibus sacei*dolum respondere iioluerit,
stionis, vu.gala jam et prspdicata ubique resurre- indignosque suo sermone judicavetit. Et quando
ctione. llocautem genus mortis elegil, ut probaret respondil, diverso modo quam respondisset Pilato,
tali mortis genere se perosum coeli et lerrae. Et respondit. Sacerdoti enim qusereuti an ipse Chrislus
noia, quia qui ad mortem peccant, tanlam igno- essel, dixerat: Tu dixisli (Mallh. xxvi),quaside prse-
rantiam sui et animi csecilatera incurrunt, ut nec in terilis"respondens.Hocideo,quialexoriinisveiilurum
scekribus suis turbenlur, nec poenitentise dolore Christum prsedicaverat, et tpse sacerdos Chrislum
crucientur. ex lege dixisset. Huic vero Pilafo legis ignaro inter-
Principes autem sacerdotum acceplis argenteis di- roganti, an ipse esset rex Judseorum, dicilur : Tu
serunt: Non licet eos mittere in cdrbonatn, quia dicis, quia per fidem prsesentis confessionis, salus
prelium sanguinis est, elc. Vte illis colanlibus culi- gentiura est. Etcum accusaretur a principibus sacer-
eem, et camelum glutientibus. Si enim ideo non dotum et a senioribus, niliil respondit.
mitiunt pecuniam ut cotbonaro, id est in gozophy- HILARIUS. Et inimicus quidem est qui. condemna.t
lacitim, inter dona Dei, quia prelium sanguinis esl, Jesum, sed causam refert in populum Judseorum.
cur ipse sai.guis effundilur? Et quid emolumenti Huic enim nihil respondere voluit, ne critnen di-
liabere poterunt apud Deum, si agrum ex ipso j.re- luens dimitterelur, et ita crucis utililas differretur.
tio emerunt ad peregrinos sepeliendos ? Magnum Secundum Lucatn duo-objecerant, quod piohiberet
sacramentum est >ii faclis iniquitatis. Figulus est dari tribula Csesari, et quod diceret se regem. De
Deus, in manu cujus est ex eodem luto vas facere regno ergo Pilalus, quia nescit, interrogat. De tribu-
in honorem, vel m contumeliam. Aeerejus est ssecu- tis non quatiit, ideoquiaau.dierat ettm respondisse :
lum, quod universum prelio Chrisli emilur, ut Reddite qum sunt Cmsaris, Cmsari, et qum sunl Dei,
ornnes ei commorlui sepeliantur pei*egrini, non uli- Deo (Matlh. xxn). Jesus vero,quasi aperlura menda-
que Israelitae, sed alieni, qui in pretio saiiguinis cium eorum negligit. Unde Marcus dicil: Et non
Chiisti sepulti, aelernam requiem sorlientur. Tunc erant convenieniia eorum teslimonia (Marc. xiv).
impletum est quod dictutn est per Jeretniam prophe-. Tunc dicit illi Pilatus : No,i uudis quanla adver-
lamdicenlem: Et acceperunl triginla argenleos, etc sus te dicunt testimonia? ete. Ecce quomodo confert
Hoc teslimonium in Jeremia npn invenitur, sed in causam in populum Judseorum.
Zacharia fere ~secundum sensum, rion secundum Per diem auiem solemnem, etc. Nott faciebal hoc
verba (Zac/i.xi). Undequidam cotiices nonbabentper {_ prseses imperialis legis sanctione, sed annua genlis
Jeremiam, sed tantutn per prophetam. Tamen se- consue;udine, cui per talia gaudebat placere. Habe-
creto Dei consilio facium est. ut animo Mat- bal aulem tunc vincium quetndam insignem, id est,
thsei pro Zacharia occurreret Jeremias, quia om- in malilia nominatuni, qui dicitur Barrabas. Iste in
nes prophetse eodem spiiilu sunt locuti, ila ut' Evangelio quod scribitur juxta Hebiacos fdius ma-
singula sinl omnium", et omnia sint singuloi*um. gistri vel patris eorum intcrptetatur, ipse cst Anti-
Quare ergo Matlhaeus hoc cniendaiet, quod fecei*at christus, qttem illi prseferunt Chrislo, quibus dici-
spiritu regente? tit per hoc admoneremur, tantam lur : Vos ex patre diabolo estts (Joan. vm). Pilalus
"Inter prophetas esse concordiam, ut uni deputetur vero qui os malleatoris dicitiir, diabolum siguilicaf,
congruere, quod ab alio dicitur. Vel apud Jeremiara qui est malleus universse miscrise, per quem Domi-
invenitur de empio agro, sed non sub bocnomine nus vasa probari permittit. et ad ultinittm con-
pretii; apud Zacbariam dc. triginia argenteis, et ni- terit, quando in exlrema damnalione confringi*..
"hU de emptione agri. Utturaque ergo in tempore Nola quod dicit Jesttm qui diciiur Christus, quOd
evangelista ad hoc, qttod de Domino comjjletum esf, Marcus dicit regetn Judmorutn (Marc. xv), quorum
-confert in unum : triginta argenteos, quod a Za- reges chrisli vocabantur.
cbaria; et-agrura emptum, quod est a Jeremia. -> Sciebat enim quod per imidiam eum tradidis-
Quod subdit, quetn appretiaverunl, elc, apud neu- sent, etc Quse esset ipsa invidia Joanues declarat,
trum invenitur, setl ex persona evangelistae acci- dicens : jEccelolus mundus post eutn abiit, si dimit-
piendum est, quia ex Domini hoc revelatione co- thnus eum sic, omnes credent in eutn (Joan. XH).
gnovit. HILARJUS. Ad hancrem, quse de prelio facta Sedente auiem illo pro tribunali, etc. Nota quod
' tribunal est
"est, hujusmodi pertinere piophetiam. judicum sedes, solium regum, calhedra
Jesus aulem stelit ante prmsidem, et interrogavit magistrorum.
eum prmses dicens : Tu es rex Judmorum ? Dicit Mulla entm passa sum, ctc. Nota quod gentilibus
Jesus: Tu dicis, etc. Pilato nihil aliud criminis in- saepe a Domino somnia revelantur, quod in Pjlaio et
terroganle, nisi ulrttm rex Judseorum sit; arguun- uxore ejus justum Dominum coiifitentibus, gentilis
tur Judaei impielalis, qtiod nec falso quidem inve- populi testimonium sit. Hoc enim uxor gentilis viri
nire potuerunt, quod objicerent Salvatori. Jesus in visionibus intelligit, quod Judsei vigilantes ere-
vero responsionem sic temperat, ul et verum dice- ' dere noluerunt. Et nota quia nunc demum diabolus
vet, et tamen ejus sermo calumnise non paleret; sed intelligens per Christum se spolia sua amissurum,
aflende.quod Pilalo, qui invitus ferebat senten- sicutprimum per muliereiu moitem intulej'at, ila
PATROL, CLXII. 47
 J483 - ANSELMl LAUDUNENSIS UU
modo per mulierem vult Christum-de nianu Judaeo- i gere maluerunt. Vel, Barrabbas typum gerit Atitt-
rumliberare, ne per moriem ejus, mortis amittat christi.
imperium. Principes sacerdotum, etc. Egressa est Jesum vero flagellatuni iradidit eis. Jesus flagel-
miquitas de senibus et judicibus populi. Data enim Iatus, non ab alio quam ab ipso Pilato intelligendum-
optione de Jesu et latroue, pro Jcsu Jatronem, pro est, quod quidem ideo fecisse credendus est, ut Ju
Salvatore interfectorein, proFilio Dci petunt filium daei satiati pcenis ejus et opprobriis, mortem ejus
diaboli, ut iste liberetur, ille, scilieet Dei Filius, ultra non senlirenl, et ut etiam Romanis legibus
damnetur. Quse sua pelilio usque bodie bseret eis, servirent, quae crucifigendum prius jubent flageUari.
amissa gente et loco et liberiaie: quia datorem U- Mystice autem boc factum est, quia scriptum erat:
bertalis maluerunt perdere,-quam genlem el loeum Jf«/(a flagella peccaioris (Psal. xxxi), ut illoflagel-
amittere. Dicit illis Pilatus: Quid ergo faciam de lato, nosa vei-beiibus ljbeiaremur, dicente Scii-
Jesu? Dicunt omnes: Crucifigatur. Diciieis prmses : ptui'a: Flqgellum non appropinquubit tabernaculo
Quid enim mali fecit? HILARIUS.Multas liberandi tuo (Psal. xc).
Jesum dedit occasiones Pilatus, primum latrpnem -Tunc miliies prmsidis, etc. Miliies quidem, quia
justo conferens, deinde infefens : Quid ergo faciam rex Judseorum fuerat appellatus; et hoc ei sacer-
deJesu? et cum respondissent, Crucifige, nonstatim 3 dofes crimen objecei*ant, quod sibi in populo Israe-
aequicvit, sed juxta suggestionem uxoris, qtiae iiiico usuiparet jmjjeiiuiji: illudentes' hoc faciunt,
mandaverat, nihil tibi, et juslo illi, ipse quoque ut nudatumprislifiis vesubus induant purpura, qria
respondens ait: Quid enhn mali fecit ? Quo dicto, reges veteres utebantur, et pro diademate, poEtint
Pilaius absolvit Jesum, At illi, quanlo niagis vide^- ei spineam coronam , jiro sceptro regali dant cala-
bant quia Pilatus vellet eum liberare, lanto magis mum,etadorantquash*egem.iXosau_en_'.ethsecomiiia
clatnabanl : Crucifigatur, et invaleseebaut yoces eOr- intelligamus mystice. jQuomodo enim Caiphas dixit,
rttra, ut adimpletetur. quod dictum est, etc. Ex- Oportct iHwm homittem mpri-(Joan.xvm), etc, ne-
spectavi ut facerentjudicium, el fecerunt iniquitatem, sciensquid diceret: sicisti qu8ecunqiiefeeei*unt,igno-
et non juslifiam, sed clamerem (Isa.v). ranE, licet alia menle, lamen nobis qui credidimus,
Videns autem Pilalus quia nihil proficerei, sed sacramenta tribuebant. Per chlamydem enim quam
magis iumultus fieret, accepta uqua, lavit manus suas Marcus dicit esse purpuream, Chrisli caro passlo-
eoram populo, etc. Manus quidem lavil, ut iu ablu- nibus objecta insinualur. Unde Propbeta: Quare
tione nianuum myslice gentilium opera praefigura- ergo rnbrum est indumenlutn lutim ? etc. (Isa. LXIJI.)
reiifur, et ab impielate Judaeorum qui clamayerunt^ In spiuea corona nostroriini susceplio peccalorum,
J
Crucifige^ nos gejitiles alienos faceret, quodatjimodo quoe persjjinas nolantur. Unde Dominus protoplasto
cojitestans et dicens : Ego quidem volui innocen- dixit in peccato lapso : Terra -tua gertninabit tibi
lern liberare, sed quoniam sedilio oritur, et per re- . spinas et tributos (Gen. in), hoe est, conscientia tua
beUiones lnihi crimen conlra .Caesarem impin- punctiones aculeosque viliorum procreabit. Juxta
1
^itur. Lucam ab Herode vesie alba induilur, in quo inuo-
. Iniwcens ego sum a sanguine justi hujtis, elc. Judex cenlia et castitas assumptae humanitatis , et gloria
qui cogitur conlra Chrislum ferre sententiam, non regni hrunorlalis quam per passionem accepit desi-
.damnat oblatum, sed arguit offerentes, juslutn esse gnaniur; vel induitur purpura, id est, sarietis mar-
-pronuntians, qui crueifigendusesl, sed nunquidju- tyribus, alba veste in aliis sanclis. Quia vero solet
diccm Deum failebat? Quod fecit Pilatus in eo ipso, fieri scriptura calamo, calamo caput Cluisti percu-
quod aliquantulum parliceps fuit, quia si vellet, tiunt, qui divinitati ejus contradicentes errorem
bene eum eripere posset, sed in comparatione eo- suum auctoritate sacrae Scripturae confirmare co-
rum mullo ipse innocentior fuil. nantur. Aliter: In arundine earumdem gentium in-
Tunc respondens universus populus dixit : San- firmitas atque inanitas compressa signatur, quin
-guis ejus super nos et super filios noslros, etc. Per- 3 ciiam capiti ejus in^uitur. Capili enim de ictu arun-
severat usque hodie hsec imprecatio super Judaeos, dinis non est grandis injjnia 1, sed typica inest illic
et sanguis Christi non auferlur ab eis, Unde Isaias : significaiio, ul seilicet infirmitas gentilium coipo-
Si ievaveritis manus veslras ad me, non exaudiam; rum Christi ante manu compreltensa, etiam in
manus enim vestrm sangnine pienm sunt (Isa. i). Deum Patrem , qui caput ejus est, acquiescat.
Oplimam hsereditalem reliquerunt Judaei filiis, di- Spuunt in faciem ejus, qtti praesenliam gratise illius
centes : Sanguis ejus super nos et super filios no- verbis exsecrandis respuunt, jel Jesum in carne ve-
stros, etc. nisse denegant. Et sicul illi' falso et malo animo
Tunc dimisit eis Barrabatn, Jesum autem flaget- adorabant, ita sunt hodie tjui eum credunl, sed
taium tradidit eis ul crucifigeretur. Latro seditipsus, perversis actibus verba ejus quasi fabulosa despi-
el homicidiorum jilenus, et auctor, dimissus est ciunt, el promissa regni vilipendunl. Iu suis vesti-
populo Judaeorjim, id. est diabplus, qui jam oliin bus non illuditur,, sed in his*quse propter peccata
obsuperbiam a patria lucis expulsus, etintene- nosti*a portavit. HILARICS.Cum crucjfigitur, suum
brarum carcerem fuil missus; et ideo pacem Judaei recipit ornamenlum, stalimque elementa turbantur,
-habere non possunt, quta seditionum piincipem eli- et Creatorl testinionium dat ereatura.
 J4SS ENARRATIONES -IN MATTHjEUM. — CAP. XXVII. ,,«480
Jioeuiiies autetninvenerunt kominemCyrenmutn, etc. 1_.gniflcavitEcclesiam,inquatuormundipartibusdiffu-
Cavcndum est, ne videafur contrarium quod Joan- sam. Tunica vero non scissa, sed soitita, omnjurii
.aes scribit, ipsum Doniinum CKticein bajttlasse. Ecclesise partium signiflcat jinitatem, quse chaiitatis
paeteri vero evangeUstse liunc Simonem ,Cjj'enaeiim vinculo continelur. lUi eliom sententisc, qua diximus
eani referunt poi-lasse'. Sed intelligituj* quod ipse quadripartita veste, significaii Eeclesiam in quatuor
primum sibi porfayit cruceni, cum exiret in locum mundi partibus diffusam, lignum crucis quadiifldae
memoi*atum; Simon in via augariatus est, ut por- yidetur convenire : qua eruce quadrifida videtur
taret, ita utmmque factum invenitur : piimo id amplecti qualuor mundi cliraata. Sed sic etiam di-
qnod Joannes dicit, demum quod reliqui tres. Et ligenter attendamus, huic cruci quadrifidse videlur
Iioe satis congruo ordine mysterii, quia Cbristus aposlolica convenire senlentia, quse dicit: Ut possi-
passusestpro nobis, relinquens exemplum, ut se- fis comprehendere cum omnibus sanctis gum sil lati-
quaniur yesligia ejus. Et quia Sipon iste nonlsrae- ludo, longitudojsublhmtas et prgfundum (Ephes. m).
lita, sed Cyrenseus esse perhibetur, a Cyrene, quae Latitudo enim crucis, ubiin traiisverso scilicet li-
est civitas Libyse, i*ecte designanlur per eum po- gno manus infiguntur, hilaritatem significat pperan-
puli gentium, qui quondam peregiini et hpspites te- iis. Per manus enim opera, per iatitudinem ope-
stamentorum, nunc obediendp ciyes sunt et tlome- I3 rantis, habemus bilaritalem. Tristitia enim facit
sfici Dei. Unde et apteSimor obediensintetprefatur. angttstias. Per aliitudinem vero cui caput adjungi-
Cyrene yero hmres, qui Simon de yilla venit, id est lur, exspectalio relributipnis de sublinii justiliaDei
tle gentilitate. Yilla enini Laline, pagos dicitur Grae- intelligitur, qui i'eddet unicuique secundum opera
ce. Unde pagani qui a civitate Dei prius alieni, re- sua. Longitudp, qualotum coi*pusextenditur,ipsam
lictis pagariis retibus,' passiojiis yestigia imitaittiir : signiflcattplei-anliam, unde longanimesdicunturqui
vel iri Domino' figurantur illi, qui sponte portant toleraiit. Profundum vero quod terrse iufixum est,
crucem Domini: In Simone qui inviti. Et venerunt secrelum sacramenti praefigurat.
in locum qui dicitur Golgolha, qupd Syrum interpre- El sedentes servabanl eum. Diligentia sacerdolum
tafur Calvarim. Extra urbem qusedam loca sunt, in et roilitum nobis proficit. Per eam enim major et
jjuibus truncantur capita Qamnatoriim et Calvaria*, apertior virlus resurgentis apparuit.
id-est decalvatorum nomen sumpserunt. Ideo etiam El posuerunt super caput ejus causam ipsius scri-
ibi crucifixus est Dominus, ut uhi prius erat area plam: Hic est Jesus Nazarehus, rex Judmorum. Ti-
danmatorum, ibi erigereiitur vexilla niarlyrii, et tulus superpositus plane oslendil quia neeoccidendo
quomodo pro nobis nialedictum crucis factus est, - efficere potuerunt, ut eum i*egemnon haberent,^qui
fiagellalus et crucifixus, sic prp mundi salute, quasi pptestate inanifestissima i*edditurus est eis secun-
noxius inter noxios crucifigeretuf. Si quis autem dum opera sua. Unde in psalmp : Ego autetn con-
dicere vpluerit, ibi ideo" Dpminura crucifixttm, ut sittulus sum rex ab eo (Psal. u), el bene quidem
sgnguis ipsius super Adse ttimulum stillarel, ipter- rex, quia rex simul et pontifex esl, cum Patri exi-
rogemus eum, quare et alii latrones in eodem loco nsiam carnis sui hosliam in altari crucis obtulcril,
crucriixi sunt? Ex quo apparet Calvariam non se- per qupd nos salvavit. Unde bene Jesus apponitur,
pulcrum primi hominis, sed locutn signiflcare de- et hic quod ibi apponitur, adverbium potest intelligi,
cpllalorum, ut ubi -abundavit ppccatum, super- quasi diceret: Dicatur hic rex, id est in hoc Ioco
abundaret gralia Dei(i3otn. y). Adamvero sepultum ita crucifixus, ita mortuus est ipse rex, ipse Jesus,
juxta Hehron legimus in libro Jesu Nave. ipse salvator et Redemptor. Potest tamen et pro-
El dederunt ei vinumcum felle misium, et cutn gu- nominaliter legi.
stasset, ete. PopuluseniraJudaicuseratvitisalienain T«i?c crucifixi sunt cum eo duo lalrones, etc. La-
amariludinem conversa, sed quoo ait Mafcus, vinum trones qui cum -Domino sunt crucifixi, hinc inde,
myrrhalum (Marc. xv), intelligendum est MatthseuHi significant eos qui vel agonem martyrii Chrisli vel
dixisse cnm felle mislum, fel pro amaritudine pp- D quselibet eonlinentiae aciioris prsecepta subeunt, sed
nendo. Myrrba enim amarissima res est, quanquam quicunque hoc pro setcrna solum ccelestique gloria
fieri possitut fel et myrrha vinnm facerent ama- quserunt yel gerunt, hi profectd dextri latronis me-
rissimum. Quod autem ait, el cum gustasset, no- rito et fide signantur, sed qui sive hunianae laudis
luii bibere, hoc indicat quod gustaverit quidem intuitu, sive qualibet minus digna iutentione mundo
mortem amaram pro nobis, se"d tertia die resur- abrenuntianl, j"ure blasphematoris ac sinistri latro-
rexit. nis mentem imitantur et actus, de talibus dicit Apo-
AuGnsTixus. Quod Marcus ait, non accepit (ibid:), stolus : Si tradidero corpks meum (I Cor. xui), etc.
inteiiigiiur, non accepit ut hiberet, gustavit autem, Prmtereunles autem blasphemabant, etc. Rlasphe-
sicut Matthaeus est testis. Poslquam autem crucifixe- piant qui pr_etei*gi*ediunlurviam, et Jn vero itii.ere
runl eum, diviseruntvestimentaejus, sortem mitlentes. Scriptp*arum nolunt gressus figere et movent capi-
HocJoanues plenius dicii, ;quia scilicet milites in la, ut significent illos tota mente, tota affectione ad
quatuor partes juxta suum numerum dividentes, de malum mobiles esse,_^etdicunt:
tunieaquseinconsutiliserat, miserunt sprtem (Joan. Vah qui destruis templum Dei, el tn triduo rem-
xix}.Etquadripartita vestis, quadripartitam ejussi- dificas illud I etc Idipsum insultando clamat fatuus
 {487 ANSELMI LAUDUNENSIS 1488
"populus, quod falsi testes qui crucifixerant, in quo A , poribus solet accidere; defectus eni.m solis nun-
magis comprobatur mobilitas menlis, significata quam nisi ortu lunse solet fieri. Nulli atttem dubium
molione capiiis. Si Fitius Dei es, descende de cruce. est Pascbse tempore lunam fuisse plenissimam. Et
Si tunc insuliantibus cedens de crttce descenderet, ne forle videretur lunae vel oi*bisumbra soli oppo-
patientiae virlutem nobis non demonstraret, sed sita breves et quasi ferrugineas fecisse lenebras,
"paululum exspectavit, opprobria toleravit, derisio- trium horarum ponitur spatium, ut omnis causan-
nes suslinuit, et qui de eruce desceudere noluit, de tium oncasio tollefetur. Et hoe factum est ut com-
sepulcro surrexit. PIus enim fuit de sepulcro resur- pleretur prophetia dicens : Occumbet sol in merrdie
gere, quam de cruce descendere. Plus fuii mortem et tenebrabitur in die lux (Amos vm). Et aUo loco :
resurgendb deslruere, quam vitam descendendo Occubuilsol cum adhuc essel meridies. Videtur etiant
conservai'e. Simililer et principes sacerdotum dice~ mihi sol radios suos retraxisse, ne videret suunfDo-
bant: Alios salvos fecit, etc. HILAIIIUS.Etiam nolen- minum pendentem in cruce. aut ne iropii blasphe-
tes confitenlur quod verunj est, propriaque damnan- manles fruerentur sua luce.
'"
tur senteniia. Qui enim alios salvavif, se ulique si Et notandum quod dicit sexta hora, hoc est re-
vellet salvare posset, sed minus nolebat ut faceret cessurosole a cenlro mundi, crucifixus est. Diluculo
maj'us. Sequitur : Si rex Israel est, descendat nunc B autera, id est orienle j'am sole, celebrabantur my-
de cruce, et credemus ei, etc Quam fraudulenta steria resurrectionts suae. Statu enim temporis de-
-promissio. Majus fecit resurgendo de sepulcro, et signavil, quod effectu operis exhibuit, quia mortuus
tamen non crediderunt. Sed daeraones hoc eis immi- est propler peccata nostra, et resurrexit propter ju-
'
serunt, qui vellent ut descenderet; statim enim cru- stiticationem nostram. Ideo quidem sexta hora pas-
cis virtutem senserunt, et vires suas confraclas. Per- sus esl, nam circa horam illam Adam peccator fa-
-manet ergo Dominus ut diabolum prorsus destruat, cius est. Unde scriplum est, quod audierit vocem
et spolia sua ei auferat. Dei ambulantis in paradiso ad auram post meridiem
ldipsum et lalrones qui cutn eo, etc AUGCSTINUS.(Gcn.jn). Post meridiem namque, inclinata jam fi-
Quomodo qui eum eo crucifixi eranl, conviciaban- dei luce. Ad auram vero, rcfrigesceute charitatis
tur ei, ctitn unus eorum tantum conviciatus sit, fervore, deambulans aulem audiebatur. quia ab ho-
secundum Lucse testimonium; aller vero convician- mine jam peccnnle recesserat. Ratio igilur. imodi-
tem compesctierit? sedprohrevilalenumerus plura- vinaepietatis ordo exigebat, ut eodem lemporis ar-
lis pro singulari ponitur, sicut in epistola ad He- ticulo, quo tunc Adae prsevaricanti j'anuam paradisi
braaos : Obluraverunt ora leonum, cum de solo Da- occluserat, nunc latroni poenitentireseraret, etqua
niele intelligatur; secti sunt (Heb. n), de solo Isaia : " hoia primus Adampeccando niortem invexit muudo,
quod vero Luca teslante, alter ait: Si lu es Chtistus, eadem secundus Adam mortem destrueret morien-
salvum fac te el nos ;alter vero redarguens illud, Do- do. Quod vero Marcus dicit, hora terlia crucifixum
minum fideli supplicatione precatur, dicens : Jfe- esse Dominum, cum tamen Joannes dicat Pilatum
mento mei, Dotnine, dumveneris inregnum tuum(Luc. sedisse pro tribunali quasi bora sexla, in loco qui
xxm). Usquehodie geri in Ecclesia videmus, cum veri dicitur Litlwstrotos, ideo actum esl, ut Judseos qui
simuletfalsi Christiani, mundanis afflictionibustacti, se excusant, magis ostendat liuguis cruciflxisse Do-
illf quidem qui ficla mente Dominicse passionis sa- minum, quam milites quorum manibus faclum est,
cramenta gustarint, ad prsesenlis vilse gaudia libe- quod Judaei clamaverunt ut bora tertia crucifige-
rari cupiunl a Domino. At qui simplici inleniione retur. Quando enim crucitixus est, erat bora quasi
cum Aposlolo gloiiantur in Dominica cruce, ita po- sexta.
"tius a prsesentibus serumnis optant erui, ul etiam Et circa horam nonam clamavit Jesus voce magna
spirilum suum commeiident in manu sui Creatoris, dicens : Eli,-etc. Huraana natura propter peccatum -
unaque cum ipso desiderent esse participes regni adeo fuerat derelicta, sed quia Filius Dei factus est
ccelestis. Unde bene ille qui dubia fide Dominum ,p. nosler advocatus et causidicus, ideo quorum susce-
deprecabalur, prorsus est a Domino conlemptus nec pit naturam, eorura deplorat et miseriam, in quo
ulla responsione dignus habitus. JU vero preces ostendit, quantum flere debeant qui peccant,.qttan-
illius, qui ab eo salutem quaerebat aelernam, pia do sic flevitqui nunquam peccavit. Et nola quia cum
exauditione Dominus dignatus esl suscipere; HILA- iucliiiata est dies ad vesperam, et tepefactus est sol
nius. Potest et in duobus lalronibus uterque populus "a fervore, passionem consumat, ostendens se pro-
Judaeorum et gentilium designari. Piimum enim pter peccata nostra mori, quibus a divina luce et
uterqiie populus Dominum blasphcmavit, quando dileclione in hanc incidimus noetem. Mane resurre- 4
pariter Judaei et gentes in mortem Domini consen- xit, docens resuscitalos in anima, se esse perductu- f
serunt. Postea vero signorum magniludine alter rum in lucem seternse felicitatis.
cxterritus egit pcenilcntiam, el usque hodieJudaeos '
Quidam autem iltic stantes, etc.HiLARius.Non om-
increpat blasphemanles. A sexta autetn hora tenebrce nes, sed quidam quos reor milites fuisse Romahos,
factm sunt, etc Qtti scripserunt contra Evangelium, non Intelligentes proprietatero Hebraici sermonis.
suspicantur discipulura Christi ob imperiliam dixisse Si autein aliquos Judseos intelligis, bonum est et
lioc pro eciipsi solis, quse certis slatutisque tem- lioc: solitoenlm more agunt, ut Dominum imbecilli-
 U89 ENARRATIONES IN MATTHJSUM. — CAP. XXVII. 1490
tate infament, qui Elise auxilium deprecelm., repu- jA Judaeorum, qui jjatienteChristo comjjuncti nonsunt,
tantes eum minorem Elia. nec emolliti, eum etiam lapides quodammodo vide-
Etcontinuo unus cx eis, etc Quare acetum sit ei rentur compuricti. Vel petrse, id est, corda gentilium
datura, Joannes ostendit dicens : Scteits Jesus jquia vel vaticinia jirophetarum, qui petrae dicuntur, a
jam omnia consummata sunt, ut hoc impleretur : In petra Christo, ut quidquideis in durolegis velamine
sili mea potaverunt me aceto (Psal. LXVIII), dixit : elausum efat, scissum genlibus pateret. Sequitur :
SHio (Joan. xix). Judaei erant acetum degenerantes Monumenta aperla sunt, iti signum scilicet futurse
a vino prophetarum et patriarcharum, tanquant de resurreclionis. Et mulla sanclorum corpora qui dor-
pleno vase de iniquitate bujus mundi impleli, cor mierunt, surrexerunt, non lamen 'antequam Domi-
habenles velut spongiam quodammodo cavernosum, nus resurgei'et, ut ipse Dorainus esset primogenitus
atque tortuosis lalibulis fraudulentum. Spongia ex mortuis. El exeunles de monumenlis post resur-
herba dicitur esse vacua et eavernosa. Hyssopus rectionem ejus, venerunt in sanctam civitatem Jeru-
quam circumposuerunt humilis herba, sed peclus salcm. Scilicet terrenam, quse sancta dicebatur pro-
jiurgans, liumilitatem Christi signiflcat. Spongiam pter cultum unitts Dei, vel in Jerusalem coelestem.
vero hyssopo eircumponunt, quiahumilitatein Chri- Qui enimresurgente Domino lesurrexerunt, Beda
sti circumdederunt, et se circunivenisse putaverunt. " -testante, etiam cum illo ascendente simul ascendis-
Arundo signihcat Scripturaro quae hoc facto imple- se credendi sunt. Nec ulla ratione illorum lemeritati
batur.Imponunt ergo spongiam arundini, id est even- fldes. accommodanda est, qui posiea illos reversos
tum reijirsemissae adjunguntprophetise. in cinei*em dicunt. Quod vero dicilur : Et apparu-
Jesus aulem, clamans voce magna, emisit spiritum. erunt multis, ostenditur non fuisse illa resurreetio
Lucas aperte designat dicens : Paler, in manus tuas generalis, quae omnibus appareret, si generalis es-
commendo spiritum meum, ethoc, inquit^ dicens ex- set; sed specialis fuit ad plurimos, ut _bi videantqui
spiravit (Luc. xxm). Quod vero Joannes ait, quia diguiei*ant. , -
cum accepisset acelum, dixit: Consummatum est, et Centurio autcm et qui cutn eo erant, elc. Quam
inclinato capile emisit spirttum (Joan. xix). Inter cseci Judsei, qui nec totmiraculiscredurit,dum cen-
illud quod dixit: Consummatum est: etillud: inclinato turionem credere conspiciunl! In centurione fldes
capite emisit spiritum, vox magna illa emissa est, quod Ecclesiae deslgnatur, quse velo ccelestiura mysterio-
.lacuit Joanues, cseteri vero tres commemoraverunt. rum per Domini moi*tem reserato, Jesum Dei Filiatfi
HILARIUS.Divinse potestatts est indicium emittere lacente Synagoga couflrmat. Et notandum quodcen-
spiritum, sicut ipse ait: Nemo polest tollere a vte (Q lurio ante crucem in ipso scandalo passionis vere
animam meam, sed ego pono eam, et ilerum accipiam Filium Dei confitetur ; Aiius vero praedieabat in
(Jois. x). . Ecclesia creaturam.
El ecce velutn lempli scissum est in duas partes, Erant aulemibi multm mulieres a longe,' qum se-
a summo usque deorsum. Josephus refert angeli- culm erant Dominum a Galilma, etc. Consuettidinis
cas virtutes quondam templo prsesidentes concla- erat Judaicse, nec reputabatur in culpam, ut mulie-
masse : Transeatnus ab his sedibus. Juxta vero ana- res de sua substantia vlctum atque vestitum prsece-
gogem, velum templi scinditur, ut arca testamenti ptoribus suis minislrarent. Hoc tamen quia scanda-
el omnia legis sacramenta quae tegebantur appa- lum facere poteratin nalionibus, se non iecisse coni-
xeant, alque ad populum nationum transeant. Yelum memorat Apostolus, dicens : Nunquid twn habemus
quod dicebatur exterius scissum est, quia nunc ex potestatem circumducendi mulieres, sorores (ICor.
partevidemus; cum autem venerit quod perfectum ix). Sed videamus quales Kiulieres, eomites habue-
est, tunc velum interius disrumpetur, ut omnia quae rit Christus. Mariam scilicet Magdalenam, a qua
sunt nobis abscondita videamus. Et vide quod dici- septem dsemonia ejecerat, et Mariam.sororcm malris
tur scissum in duas ,partes, ante enim diclum fue- suae, roatrem scilicet Jacobi et Joseph, materteram
rat: Nolus in Judma Deus ; in Israel magnutn no- D suam, et alias quasin aliislegimus evangelistis. Sed
men ejus (Psal, LXXV).Et in Evangelio : In viam quomodo eadem Maria Magdalene a longe sletisse
gentium ne abieritis (Matth. x). Posfpassionem suam dicitur, secundum Mailhseum et Lucam, et juxta
inquit: Euntes docete omnes gentes (Matth. xxvm), crucem fuisse secundum Joannem ? nisi quia in
tam Judseos quam gentiles. In duas etiam partes, tanto intervalloerant, ut et juxta dici possent: quia
id est in Kovum et Vetus Testamentum. Sequitur : in eonspectu ejus praesto adei*ant, et a longe in com»
A suMiitousque deorsum. Quod potest dici ab ini- paratione turbae prope stantis. Possumus etiam ui-
lio mundi, quando est conditus homp, usque ad cere, quod illae, quse erant cum Maria malre Domini
consummationem sseculi; el terra mota est,~el petrm postquam commendaverat eam discipulo, stbire j'am
scissm sunt, omnia suum Crealorem crucifixum de- coeperant, ut a densitate tufbse Se eriperent, et quse
monstrant. - Terra movetur, Dominum pendentem liebant, alonge viderent.
fcrre non sustinens. Mystice corda terrenorum per Cutn sero autem factum esset, venit quidam dives
passionem Christi in meUus mutantur; petrse scis- ub Arimathia, etc HIERONVMDS. Arimathia ipsa est
-sae,-quia duritia Judaiea ex parte erat emollienda. eivitas Ramatha Helcanse et Samuelis in regioae
.Yelideo scissse-snnt petrae, u£ indicarent duritiam Taurica, juxta Ospolim. Et nota,- quia iste 5osep!i
4491 ANSELMI LAUDUNENSIS im
magnae qwident dignitatis fuit ad saeculum, sed ma- A majpii Christi amore ferventes. passionis ejus ves-
joiis aoitd Deum. Talem naraque esse decebat eum tigiis inhserentes in hoc saeculo, quo futura requies
qui corpus . Domtni sejjeliret, qui et perjustiliam prceparanda est, diligenter obsequuntur; et si forte
meritoruin lali ministerio dignus esset, et per no- valeaut imitari pia curiosilate, quo ordine sit eadem
1Allera autem die,
bilitatem potentise ssecularis, facultatera ministrandi passio completa perpendunt. qum
baberet. Si enim quilibet pauper aut ignotus esset, est post parasceve. Parasceve dicitur praeparatio..
ad prsasidejn pi'0 petendo Corpore non auderet acce- Hoc nomine vocatur sexta Sabbati, in qua prsepara-
dere. bant necessaria Sabbato,'ut et de manna dictum est:
Et nota in hoc extremo servitio corpori Jesu ex- sexta die colligelis duplum (Exod. v), quia sexta die
hibendo, minus curasse de Judg.is, quamvis prius horoo factus est, et in seplima die requievit Deus ab
occultus Ghrisli discipulus soleret in Domino au- oinni opere suo. Ideo sexla die Jesus pro homine
diendo eorum inimicitias deVitare. moriturl Unde et dixit: Consummatum est. Et.sexta
- Tunc jussit Pilatus illi reddi corpus, etc Ecce die pro redemplione mundi opus expleium est, et in
hie noiatur, quantse digriitatis erat Joseph a'd ssecu- Sabbato quievit in sepulcro, ita et nos in hac sexla
lum. setate jjro Domino pati debemus : in septima, quae est
Et accepto corpore Joseph, elc.Ecce quanli meriti B morluorum, in secreto paschae quiescere , donec
apud Dominum. Etnota in simplici sepultura Do- veniat oclava j-esurrectionis.
mini. anibitionem divitum damnari, qui nee in tu- - In Genesi etiam sepiima dies habere vesperam nori
mulis carere possunt diviliis. Non enim fuitibi au- legitur, quiain illo saeculo(f. secreto] requies anima-
rum, nec gemma, nec sericum, sed linteamen pu- i*um nullo moerore consumittir, sed gaudium fulurse
rum et muttdum. Hincetiam Ecclesia consuevit, ut resurreetionis augetur. Dicunt etiam de illa die, tjuam
sacrificium altaris non in serico panno nec lincto, dies Sabbati sequebatur fuisse parasceve paschae Ju-
sed in lino terreno celebi'etur. Juxta quod in gestis daeorum, quod ab eodem jam ihciperent azyma, sed
pontificalibus a beato papa Sylvesrro legimus esse tamen verum pascha, qupd inpassioneDomiiii gei'e-
statutum. Mystice tamen Jesum sindone munda in- batur, parasceve non Judseorum, sed Christianorum
volvit, jjui eum pura mente suscipit. Sequitur: Et prseparari coepisset, et parasceve dicunt haberi ab
posuitiliud in monumenlo suo navo, etc. Novo ideo, hora noctis riona, in.qua Doniimts a Judseis occiden-
quia si in monurriento, ubi alius essel positus, pone- dus praeparabatur. Parasceve enim, ut dixinius, di-
retur, alius fofiassis surrexisse flngeretur. Ideo in citur prseparatio. Ab illa ergo hora noctis, qua in
peira, ne si ex multis lapidibus esset sedifieatum, domo Anrise et Caiphse fuit, usque ad ejus cruci-
suffossis tumuli fundamerttis, ablalus furto dicere- fixionem, horaparasceve sexta, secundum Joannem,
tur. et hora diei tertia, seeundum Marcum convenienier
• BEDA.Fuerunt quijnonumentum ipsum corporels intelligimus, coepisse pafasceve nostri paschae, id
viderunt oculis, quod domus fuerit f otunda, de sub- est.praeparationem morlis Christi. Nos vero dili-
jecla rupe excisa, taritae altitudinis, ut intro consi- genter computatis annis ab illo mundi usque ad
stens homo, vix manu extensa cujmen possitallin- passionem Domini, invenittius in ipso arino, quo
gere, quae habel introitum ab oriente, cui lapis ille Dominus cmcifixits est, juxla lunares annos, oclavo
magnus advolutus esl, in cujus monumenti parte Idus Martii fuisse Neomeniam, id est novaelunae
aquilouari sepulcrum ipsum, id est loetis Dominici principium, et juxta Hebrseos ipsius anni princi-
corporis de eadem petra faCtus est, septem habens pium, et duo decimo Kaleudas Aprilis in ipso vci*-
pedeslongitudinis, trium vero palmarum meiisura, nali equinoctio, sexta feiia, luna decima quaria, se-
csetero pavimento altius eriiinens, qui scilicet Idcus ritfs pascha Hebrseorum fuisse, ut eo die Agnus Dei
non desuper, sed a latere mef idiano per totum palu- pro salute hominum in cruce penderet, qua ctie
Ius est, unde corpus inferebant. Color autem ejus- agnus in liberaticne populi occidi jrissus est, et ipsa
deiri monumenti ae loculi rubicundo et albo diciltir Q sua morte dividere videretur inter lucem et tene-
esse permistus. bras, id est inter fidcles et infideles, ut impleretur
Et advolvit saxum magnum ad dslium momtmenii, quod dictum esf: Positus esl hic in minam, et in re-
etc. Saxum magnum ideo advolverunt, tit non abs- surreclionemtnullorum (Luc. n). Et illud eripuitnos
que auxilio plurimorum posset reserari sepulcri depotestate tenebfarum,e't transtulilin regriuin di-,
ostium. Erat auleni ibi Mariti Magddlene,et aitera lecti Filii sui. Gonsentit etiam evangelista huic sen-
Maria, sedcntcs contra seputcrum. teutise, qui dicit, quod Judsei non intraverunt in
BEDA.Notis' Jesu post deposiium corpus ad sua praetorium cum Pilato, ut non contaminarentur, sed
i*emeantibus, solae mulieres, quem arctius amabant, ut mandiicarent pascha. Et ^i abquis tlicit, quare
obsequium furieris inspiciebant, exspectarites quod ergo Dominus tunc non celebravif pascha? sciat
promiserat Jesus; et ideo primse viderunt resuf- qubd iUe hon fuitsub lege, et voluitante diseipulis
rectioriem. suts tradere sacramenlum corporis et sanguinis sui,
Mystice quidem sauctse mulieres die paf asceve, et postea ipsum corpus immolari in ara crucis, et
id est praeparatlonis, idem faciunt, cum aiiimse hiif- ipsaesl vera parasceve non Juda_orum, sed Chrlsiia-
mileSf* quo majoris sunt cpnsciae fragilitatis, eb norum, qtkia paschd noslrum immolaUis est Christu.%
 «93 ENARRATIONES IN MATTfijlUM. — CAP. XXVIII. UU
(I Gor. v). Nafia Judfeorura parasceve arite alia die *_tur, quia a luce homo in tenebras ceciderat. Nune
fttit. Juxta hanc coraputalionem invenimus eliameo vero dies sequitur nociem, quia per resurrectianem
tenipore, id est decinio Kalendas Aprilis, Bei Filium a peccafis ad yitam i*educirnur.
resurrexisse a mortuis, quo tempore, id est decimo Venit Maria Magdalene ei aliera Maria videre se-
Kalendas Aprilis, protoplastum Adam inveniinus pulcrum, etc Duseunius nominis ejusdemque devo-
esse formatum ex limo terrae. Sequitur: tionis et amotis feminae, duas designanl plebes" pari
Cojiwejierttit.principes sacerdotum dicentes Pilato : Sevotione Chiisti passionem' et resurrectionera am-
D omine, fecordati suinus, etc. Non sufficit scelus plectentes..
"mortis, nisi post mortem famam ipsius dilacerent. Et ecce lerrmmoius factus est magnus, etc Quod
Nota, quod dicit post tres dies, a parle totum. Pars in i*esurrecftone sicut iii passidne fit terrse' molus,
sextaj diei, tjua crutifixus cutn sua nocte pro una significat cbrda prius" terreha, et ccelesti spe dejecla,
die accipitur Sabbatum integrum. Teriiiis dies a per fidem passionis et resurrectionis ad poenitentiam
parte prima, id est nocte totus cum suo die, et sic esse commovenda.
triduum est. Et notandum , quia seductorem eum Angelus enim Dotnini, etc. Obsequitim suae servi-
vocant; quodenim erant, Domino imponebahl. Se- tutis, qudd Domino debuit, angeiiis exsolvit: qtti.a
quitur : Et erit novissimus error pejor priote. Igno- B accedens revotvit lapidem, non ut egressuro Do-
ranter verum dicuut, pejor est enim contemptus hiino januatn pandefet, sed ut egfessus ejus jam
pceiiitentiai., quairi error fgnorantiae. facti hominibus indicium prffistaret.
Aii illis Pilatus: Habetis cuslodiam, etc. Quasi Haec quidem lapidis" revolutio riiystice nPbis insi-
dtcat: Suflieiat vobis, quod cbnsensi 111nece inno- riuat, feserationeni sacfamentorum Christi, quae ve-
centis', vobiscum permaueat error. lamine lillerse legalis tegebanlur. Lex enim scripfa
Illi auiem abeuntes, munierunt seputcrum. H.LA- est iri lapide, cujus alilato legmirie",ostensa est gio-
RICS. Non siiffeceTsitprincipibus sacertlotuiri crtici- lia resurrectionis Dpminicae.
fixisse Ddminum, nisi sepulcrum custodirent, cb- Et sedebqt super eum. Nofandurii, quia lestis Do-
liorfem accipefenl, lapidetri sigiiarent, et quantum ininicae resurrectionis sedens angelus apparuit cum
111ilUs erat resurgenti mahum opponerent, sed hoc bis, qui nativilatis ej'us gaiidium niundo nuntiabant,
factum est, ut diligenlia eorum fidei nostrse prbfi- juxta pastbfes stelisse legatur. Stai*e quippe pu-
ceret. Quanto enim diligeritius servant, tanlb magis gnantis esf, jsedere' regnantis". Recte ergo angelus.
vfcltas resurgentis ostenditur. Sequitur: "qui advCntum Christi mundo praedicavit stai'e appa-
CAPUl XXVIII. ruit, ut slando designai*et, quia is quem venire
Vespere autem Sabbali, etc. HIERONY__US. Quod nuntiabat ad debeilandum ihundi princlpem veuiret.
diversa tempora istarum mtilierum iri Evangeliis de- Prseco autem resurrectionis ejus sedisse memora-
scribuntur, non mendacii sigiium est, sed sedulse "tur, ut etiam sedendo significafet eumclem separato
yisitafionis Pfijciunj,' dum crebro abeuut, recurrunt, morlis auctore, setlerii regni.perpelui consceridisse.
et non pafnintur se a sepulcro Domini vel longitis Unde ipse paulo post distipulis appafens dixit:
abesse. Sepulto Domirio, quandiu licuit bperari, id Data est mihi omhis potestas in cmlo et in terra.
est usque ad.occasum solis, unguenta pafaverunt, Nota etiam, quia super lapidem sedebat, quo" dstium
6t quia prse aiiguslia temporis opus explere noii po- monumenti claudebatur, ul clauslra iiifemorunr
Itierunt, transacto Sabbatb, id est bccidente sole, Christum sua viriute et supei*asse et dejecisse do-
ubi'licehtia operandi fediit, emerunt. afomata. Et ceret.
quia nocte prseoccupante, sepulcfum adire non po- Erat autem aspeclus ejus sicut fulgur, vestimenta
tuerunt, mane adeunt. Valde mane una Sabbato- ejus candida sicut nix, elc In habitu et vultu signi-
fum, in quo non dissentit a Luca el Joanne. Mat- ficabaf, quia is, cujus gloriam resurrectionis nun-
Ihseus vero a jjarte prima bora noctis, id est a ves- , tiabat," et terribilis ad dainriandum reprobos', et
pere noctem sigiiificat, cujus fine veuerunt ad mo- D blandus essel ad corisolandos electos. ln fulgure
numeutum. Ideo autbm sic nominal, quia ab eo enim terror timoris, in riive blandimentum candoris.
terapore licebat facere quod vellent transaelb Sab- Et notandum, quod Slarcus dicit: Mulieres iniro'r
bato. Vespere efgo Salibati, id esl nocte diei Sab- euntes in monumentumjvideruntjuvenem sedehlem ih
bati, vespere quidem- coeperunt venire, id est aro- aextris? cooperium siolqcandida[Marclxvi),qaod po-
inata praeparare, sed lucbnte niane perveneriinl, test movere,nisi intelligamus vel Mattbseum tacuisse
quod Matthseus causa brevitalis pbnit obscurius', de illo angelo, quera iritrantes viderunt, vel Marcum
aUi apertius. Sequitur: . _ _ "deillb, quem foris super lapidem viderurit, ila ut duos
Qum lucescii in prima Sabbati, etc".Ordo tempo- angelos viderint, et at duobus eadem sigillatim au-
rum habet vesperam magts teriebrescere in nbctem dierifit; aUt certe intrantes in monumentum, in ali-
qiiam lucescere in diem, sed mystice dicil lucescere, qiia" septa niacerie debemus intelligere, qua lunc
prb gloria resUrrectiohis imniinentis. Huc usque locuni fuisse munitum credibile' Cst, in aliquo sci-
dies noetem dicebatur prsecedere. Nunc ordo mula- licet spatio antepetram, qua excisalocus faetus ess
tur, et nox qua surrexerit diei. qua se ostendit, sepulfurae, Ut ipsum viderint in eodem spalio a dex-
adjuncta est. Et congrue prius diem nox sequeba- tris, quemdiGitHalthaeus sedere super Iapidem.
 U%5 ANSELMILAUDUNENSIS 1496
Prm ttinore cuteni ejus exterrili suul custodes, et. A risse, el salutasse, uf priraum maledictum mulieris
facli sunt velut morlui, etc. Cum judicio divinse intelligamus solutum esse.
districtionis ipse quoque angelus apparuit, ut scili- lllm autem accesseruttt et lenuerunl pedes ejus, etc.
cet custodes sepulcri ejus impios terrore concute- Superius dicium est, quia clauso monumento sur-
ret, el raortuorum instar terrse prosterneret; visita- rexit el e?.iii. Nunc autem legitur, quia mulieres
trices vero ejusdem sepulcri piissimas, benigna tenuerunt pedes ejus. Surrexit enim clauso osiio
consolatione refoveret, et ne paverent confortavit monumenti, el exiit, ut doceret corpus suum jam
dicens : immorlale esse factum. Hic vero tenentur pedes,
Noltle timere, etc Quasi diceret: Paveant illi, ut veram carnem esse eomprnbent. Et quia lanta -
qui adventum supernorum civium non amant, qui visione timebant, primum pellitur timor, dum illis
pressi carnalibus desideriis ad eorum societatem dicitur : Nolile timere, ul mente placida possint,
per.ingere contemnunt et desperant. Vos auiem quae postea dicuntur, audire. Sed quod superius
cur periiraescitis, tjui vestros concives videtis an- dictum est,, tenuerunt pedes ejus, notandum est.
gelos? Illse enim tenent pedes ejus, quse adorant resusci-
Scio enim, quod Jesum crucifixum gumritis : non tatum. Sed illa qu;e nesciebat adhuc resurrexisse
est hic, etc. Mulli hoc nomine tunc dici poterant, R Dei Filium, audit mento :
non tamen subslantialitei*, sed nuncupative. Ideo et Noli me tangere, quia nondum ascendi ad Pa-
de quo Jesu dictum sit, manifesiatur, cum dicit trem meum. Ite, nunliale fralribus meis, etc. Omira
cructfixum, et poslea addit: Non est hic, etc Quasi Dei benignitas ! ante passionem suam consueverat
dicat: Per prsesentiam carnis, qui per praesentiam vocare servos, nune post resurrectionem vocat
majestatis nusquara deesl. fratres suos, ut scilicel babitum ejusdem buma-
Surrexit, sicut dixil. Quasi dicat: quia dixit se nilatis quam ante habuerat, resurgendo resum-
resurreclurum, surrexit. Impossibile est enim non psisse probaret, vel monstraret, et illos ad prome-
fleri quod dixit. Sequitur : rendara ejusdero immortalitalis coronam, quia jam
Venile et videte locum. Quasi dicat: Si verbis non praeeminebat, erigeret, quod apparet, dum dicit:
creditis, vacuo sepulci*o ci'edaiis. ut eant in Galilmam. Dum dicit: Ite, numiate
Et cito euntes dicite discipulis, quia surrexil: ecce jratribus meis. Nota, quia humani generis culpa
prmceaet vos in Galilma, elc. Quod se videndum in abscinditur, unde proeessit.
Galiisea per angelum discipulis pssedixit, mysticeve- GREGORIUS. Quia enim mulier in paradiso mor«'
ritatem snae resurreclionis et profectum insinuat Q ( tem viro propinavit, a sepulcro mulier annuntiat
nostrae vitse spiritualis. Galilaea quippe inlerpretatur vitam viris, et dicta viviflcatoris naiTat, quae mor-
trunstnigralio. Tiansmigranlibus ergo de corru- tifera serpentis verba narraverat.
ptione ad incorruptionem, de morte ad vitara, re- Ac si humano generi diceret, non verbis, sed re-
surreetionis suae gloriam promiitit videndara. Et bus ipsis : De qua manu vobis illatum" est pocu-
notanduro, quod angelus persuadet cito ire, et di- lum mortis, de ipsa suscipite modo poculum vifcs
cere discipulis. Non enim lantae vietorise gaudium et saluiis. Et nolandum esl, quod dicit, ut eant
cral occultaudutn, sed potius similiter amantibus in Galilseam, et eum ibi videbunt. Non ibi quidem
indilaie pandendum, quod et nos mystice admonet solum, nec ibi primum visus est a discipulis. Lu-
facere. cas enim et Joannes salis aperle dicunt, ipsa die
Et exierunt mulieres cito de monumento cum ti- resurrectionis Dominum suum visum fuisse in Je-
more ei gaudio, etc. Quserilur, quomodo dicat Mar- rusalem. Piimo Mariae Magdalerise, quando dictum
cus : At illm exeunles fugerunt de monumenlo. In- est ei: Noli me tangere. Deinde eidem et alteri
vaseral enim eas limor et pavor, et netnini quidquam Mariae, currentibus nuntiare discipulis, quande et
dixerunt (Marc. xvi). Sed possumus eas intelligere pedes ejus tenuerunt. Yisus est eliam ipso die
non fuisse ausas angelis aliquid dicere, id est i*e-ID duobus discipulis in via. Yisus esl et Petro, quod
spondere ad ea quse ab ipsis audierant, aut certe quando factum est, evangelista non declarat. Visus
cuslotlibus ibi j'acentibus. Illud vero gaudium, quod est eliam discipulis, cum loqueretur, reversis illis
Matlhaeus commemorat, timori non repugnat. De qui eum cognnverant in fractione panis, quando
quo limoreMarcus narrat. Debemus enim utrumque slans in medio eorum dixit: JPaa; vobis! Tamen
in animo illarum fuisse intelligere. Duplex ergo af- specialiter Marcus et Matlbseus dicunt dixisse ange-
fectus timoris simul et gaudii mentes muHerum te- lum, vel ipsum Dominum, quod in Galilaeaviden- -
nuit. Aller de miraculi magnitudine; alter desiderio dus esset.
fcsurgentis. Mystice quidem Galilsea dicitur transmigralio.
JKcceJesus occurrit eis dicens : Avele. REDA.IHis Prsecedet ergo eos in Galilaeam, id est, gratia Dei
sic menle currentibus, discipulis nuntiare, Jesus transmigratura est ad genles de Judseis. Traecedet
occunit et eas salutat. Mystice omnibus ostendens yos, dico, viam iit cordibus eorum praeparahdo, et
iter viitutuni inchoantibus, se adjuvando occurrere, ibi videbilis etim, id est membra ej'us, et vivum
ut ad salutem perpetuam queant pervenire. Et no- corpus invenielis. Yel Galilsea dicitui reveiatio;
tandtmi illis inulieribus Cliristum primum occur- non jn forma servi, sed in ea, qua est _e<jualis
 i-£37 ENARRATIONES IN MATWLEtJM. — CAP. XXYIII. im
Patri, illuc nos jirsecessit, ubi consimiles erimus ei, A dei gratiam convocat intimans, ad quantam per-
et ibi videbimus eum siculi est. Et haee esl beaia venerit gloiise magiiitudiiiem humaniias pro lio-
reveialio, vel transmigralio de hoc "sseculo ad miue assumpta, et pro homiue morti data. Unde
ajternitatem. subdit:
Qu_s citiit abiissent, ecce quidam de cuslodibus Data esl mihi omnispotestas in cmloet inlerra, etc.
venerunt in civitatetn, et nunliaverunl prhtcipibus Constat, quia hoc non de coseterna Patri divinitate,
sacerdotum qum facta sunt, etc Miracula talia sed de assumpta humanitate loquitur, in qua mi-
facta sunt circa sepulcrum, ut ea ipsi milites vide- nor angelis primum, resurgendo a mortuis super-
rent, qui custodes advenerant, ut lestes flerent, si positusestomnibus creaturis. Et nota quia angelicae
vera nuniiare vellent, sed.avaritia illa, quse capli-. virtutes, priusquam etiam a morle resurgeret Chri-
vavit comilem Chiisli, scilicet Judam, captivavit "stus, homini quem a suo conditore specialiter as-
el custodes sepulcri. El congregati cum senioribus, sumptura esse videbant, se jure subditas cognove-
accepio consilio, pecuniam copiosam de templo ac- rant. Sed in terra caeci caeleri homines, ejus vir-
ceplam, sicut prius triginta argenteos, dederunt mi- lutem etiam In miraculis inielligere contemnebant.
litibus, etc. Omnes ergo illi, qui stipendia templi, Volens ergo sicut in ccelo, ita et in terra, notam
et "his qure eonfeninlur ad usus Ecclesiae, abutun- B fieri potentiam suain, ait :
tur in aliis rebus, quihus suam expleant volunla- i. Data esl mihi otnnis polesias, elc. Misit etiam
iem, similes sunl Scribarum et sacerdotum redi- doctores qui per totum orbem Evangelium suse
mentium mendacium de Salvatoris sanguine. potentiae praedicarent, dicens : Eunles ergo docett
AUGUSTI.NUS. 0 stulla insania ! dormientes testes omnes ac.i.cs, "elc Quasi dicat: Quia jam in luce
adhibes. Vere lu ipse obdormivisti, non jam sa- venit, quod hactentis quibusdam de causis dubium
cerdos, sed panicida, qui scrutando talia dcfecisli. hominibus fuit, ergo ite et docete. Et nola con-
Si vero dormiebant, quomodo videre poierant ? gruum ordinem. Primo enim docendus est auditor,
Si nihil viderunt, quoraodo testes sunl ? Defeci- deinde fldei sacramentis imbuendus, tunc ad ser-
slis in ipso effectu consiliorum veslrorum. vauda mandata inslituendus quod secundum Hi-
At illi, accepta pecunia, et securi reddili, nc larium non potest fleri, ut corpus baplismi reci-
quid detrimenli vel periculi incurrerent, fecefunl piat sacrameutum, nisi antea anima accipial fidei
sicut docli erant. El verbum illud, sciliccf error veritatera, nec valet adhuc baptismo mundari, ut
empti mendacii, adhuc perseverat apud Judmos usque Reda dicit, si non postea insistat bonis opeiibus.
ad hodiernam diem, quia nec adhuc credunt in Sal- Dieit itaque sic : Docete, id est, primo in fide au-
valorem. C ditores vestros inslruite, et in scienlia verilalt*.
Undecim autem discipuli abierunt in Galilmam, catecbizate et confirmate, et postea baplizate, quia
in monlem, ubi consliluit illis Jcsus : et videntes nisi quis renaius fueril, etc.
eum adoraverunl, etc. Non vacat a mysterio, quod Baplizate, dico, in nomine Palris, et Filii, et Spi-
Dnminus in Galilsea post resurreclionem apparuit ritus sancti, id est, in confessione Trinitalis. Et
discipulis. Vel quod in monte apparuit, ttt signi- quia fides seu bapiismus, parura aut nihil valet
ficaret qtiod corpus de communi humani generis sine operibus, subdit: Docete eos servare qumcnnque
terra naseendo suseeperat, resurgendo jam super prmcepi vobis : ne puteraus levia esse vel pauca
terrena omnia sublevavei'at, et ut admoneret fi- qtiae prsecepit, id est, dixit omnia. El quanta mer-
deles, qui illic celsitudinem resurrectionis ejus ces pise conversationis, quale pignus bealitudinis
cupiunt videre, hic ab infimis voluplatibus ad su-" futurae etiam in prsesenli fidelibus maneat, conse-
penia studeant desideria transire. Sed quid est, quenler insinuat, dicens:
quod Jesus prsecedet illos in Galilseam, ut videre- JEcee ego vobiscum sum omnibus diebus, usque
lur ab eis; et illi sequuntur, el videutes adorant ? ad consummationem smculi. Ex quo intelligitur,
nisi quia Christus surrexit a mortuis primitise dor- quod usque in finem sseculi non sunt defuturi in
mientiuin. mundo, qui divina mansione et inbabitalione sint
- Sequuntur autem hi, qui sunt Christi, et in suo digni. Nec dnbilandum est eos posl liujus saeculi
ordine ad vitam de morte transmigrant, ibique cerlamina manere cum Christo in regno, qui cer-
eum videntes adorant, in spem divinilalis contem- tantes in sseculo meruerunl Chrislum, habere man-
planles, cui visioni congruit, quod Galilsea revela- sorem in sui cordis hospitio.
tio interpretatur. Tunc enimrevelata-facie Domini, Prima Sabbati. Diluculo sicut omnes consen-
gloriam speeulabimur, Sequitur: tiunt, ventum est ad moiiumenium et jani fa-
- Quidam aulem dubitaverunt, etc Prhno, qui ctum erat quod solus Matthaeus ait de terrse-
hunc esse didicerunt, demissjs in terra vultibus motu, et revolulo lapide, et territis custodibus.
adorant, sed inerat tamen mentibus eoi'um quse- Venil autem Maria Magdalcna. Cseteris fer-
dam dubietas : quia se non corpus, in quo passus ventior. Unde Joannes de ea. commemorat taci-
. est, resuscitatum, sed spiritum, quem finita pas- tis aliis qusecunque de ea fuerunt. Yidensque lapi-
sione tradidit, solum putabant videre. Unde sta- dem sublatum antequam diligentius inspicerct,
tim ius Magister eos in fide conforlat, et ad fi- credens" sublatum eorpus, cucurrit, nunlians Petro.
U99 ~ ANSELMI LAUDUNENSIS 4500
et 3'oanni, qui etiam cttcurrerunt ad monumen- _A . Avele. Et illm accesserunl, ei icnuerunt pedes ejus.
tum, et non invento corpore, crediderunt quod Sic colligimus ef angelorum collocutionem bis eas
Maria dixerat, sublatum corpus, ahieruntque. habuisse, vivenles ad nionumentum. Et ipsius Dei
Maiia auieth stelii foris piotans. hx horlo quo .
semel, quando Maiia bortulanum putavit, ef nunc
jaro egressae fuerant. Tmic viderunt angelum se- iterum cum eis occurrit, ul eas ipsa
dentem supef lapideid revolutum, de quo MaUlueus repenfio con-
et Marcus dicuht. firmaret. Yenif ergb Maria Magdalena, nuntians di-
Qui dixft eis : Nolite thnere, scio enim quod Jesum scipulis, et alise quse cum ea ftterant, quas Lucas
qumrilis, eic Qtiibus sitnilia Marcus [Joan.] noii ta- commemoj at. Plures quidem fuerunt apparitioues,
cuit. Adhsecverba : Maria dum fterel, ihclinavitsese', quod innuit Paulus dicens : Visus est Jacobo, dehide
et prospexii in monumentum, et vidii duos angelos, visusest plusquatti quihgenlis fratribus simul(I Cor.
unnm ad-caput, et nnum ad pedes, sedentesin albis, xv). Sed decem legimus in Evangeliis, quinque in
el dicuni ei: Mulier, quidploras ? Qum dixit: Quia ipso die resurrectionis. Primo apparuil Marise Ma-
luleruhl Dominunt meum, et nescioubi posuerunt eum
gdalenae flent; ad monumeniura. Poslea eidem Ma-
(Joan. xx). Hie intelligendi sunt arige.i sur- riae et alii Marise, regredientibus nunliare apostolis.
R
'
rexisse, ut et stantes viderenlur, sicut Lucas ait, Tertio Simoni. Quarlo Cleophse et socio ejus. Quintb
qui et eos dixisse refert:
illis reversis et narraritibus quomodo cbgnovertint
Quid qumrilis vivenlem cuni mortuis? etc Post
hseecoiiversa estMaria retro,' etvidit Jesiirii stanterii, eum in fractione panis, appariiit januis clausis, ubi
*ntJoanues ait, etnesciebat quod Jesus esset (ibid.), Thomas aberat. Sexto post dies ocio, quando cum
putans euin esse hortulanum, ubi ei norainando eis erat Thomas. Seplimb piscanlibus ad mare f y-
eurii agiiovit,' cui dictuih est : Noli me Vahgere.Tunc beriadis. Oclavo in monte-Galilsese qtii longeeratab
egressa esl demonumento, id est, de loco anle la- Jerusalero. Nono recumbenlibus undecira quo die
pideni effbssum, ef criiri ea alise, qiias ul Marcus asceridii. Decimo viderunt eum jam non in terra
ait fimbr invaserat,' et rieinini qiiidquam dicebant. positum, sed elevalura in aera, ccelosque petentem,
Ttinc jani secunduiri Matfliaeuni : EcceJesus occur- dicentibus angelis : Sic veniet, quemadmodum vidistis
ril eis dice eum eutiiem in cmlutn (Act. \).

ENARRATIONES IN APOCALYPSIN.

Dstis et Dominus Pater prseyidens tribulationes iC tionum designativa. Intentio, invifare nos ad patien-
quas pissura erat sancta Ecclesia, postquam ab tiam, ut per patientiam veniamus ad contemplatio-
aposlolis fuit.fundata, disposuitcum Filio et Spiritu nem,.per conlemplationem ad revelationem, inde ad
sanctq eas tribulaliones earumque prsemia reve- beatitudinem. In quo habeamus finalem causam hu
lare. Jacula enim quse prseyidentur niinus ladunt. jusoperis. Quia.in divinilate non quaeriiur de philo-
llaquc Christo secundum humanilatcm, CJirislus sophia, s,ed.de vita, videamus cui vitae supponaiur.
Jpanni,, Joannes autem Eeclesise reyelayit. Et, me- Yita alja theorica, id est eontemplativa; alia praclica,
rito Christus Joanni revelavit, qui praeceUebat id est activa, sed constat ad conlemplationem referri.
omnibus privilegio castitalis, el qui gratia. Dei Et notandum quare magis ad patientiam quara ad
iiiterpretattir. : quia bona omnia quse agebat di- alias invitet virtutes. Ad quod dicitur, quia sicut fi-
vinse gratiae ascribebat, et qui omiiia. lormenlorum des est fundamentum omnium virtulum, sic patien3
inimahia menlis sequanimitale suslinebat Sed quia tia quodammodo est sustenfaculum. Notandum vero
constat hanc revelalionem_ yisioiiefaclam esse, vi- quamdam partem hujtis libri pro prooemio accipi,
dwtdum.est.quo genere visionis. Visio ,autem alia scilicet usque, Ego Joannes frater, in qua parte invi-
coiporaljs, alia spiritualis, alia intellectualis. Yisio tat nos ad audiendum, ad legcndum, ad servandum:
eorporalis,,qua vidcmus ccelum et terramet.csetera D ! quiasihoe fecerimus, beatitudinem consequemur; et
corpora. Yisio spiritualis esl, quando in. eo qtiod sic in primis commendat suum. opus/ Legendus est
^idetur aliud praetendiiur. Sicut fuit de Moyse qui liber iste quia est Apocalypsis, id est revelatio.etnon
vi-it rubum non ardentem ai*dere (Exod. m), quod cujuslibet, sed Jesu Gijisti; vel sic : Legejidus est
aliud significabat. Intelleclualis vero quando Spiritu liber isle, quia bealus qui legit et qui audit verba
sancto intintante, aliquisconcipit aliquid m-,stieum, prophetim nujus apocalypsis, id est revelationis Jesu
slcut sanetus Joannes in hoc libro fecit. Nam non Christi. , ....
realiter ista vidit, sed divino sufllamine inlimante, Causa est quse beatum Joannera scribere monuit,
convenientia signa nassionum designativa in inlel- quia inlerim dum ipse exsul teneretur a Domitiano,-
lectu suo configuravit. Nuuc quae sit materia illius in Ecclesiis quibus ipse praeerat, nequitia.mult__.ino-
videamus. Materia illius sunt septem signa tribula- leverunt. Ad quarum correelionem ipse commone-
 1501 ENARRATIbNES 1N APOCAL. — CAP. I. 1502
tur per angelum in visione, sive dormiens sive spi- .k. spirituali oculo. Beatus qiii legit. Cum deberet di-
riiualiter raplus. Pef lioc autem quod Joannes desti- cere Joannes septem Ecclesiis, postquam ostendit
tufris omni humano eloquio et auxilio divinitus vi- visionem a Christo sibi ostensam, praemittit hoc ut
sitatur, innuitur nsbis ut quanto magis ab hoc ter- eos ad visionem faciat atteritos, quasi dicat : Quia
reno tumullu recedimus, tanto polius idonei divina lisec visio talis est, ideo bealiis qui legil ul elerici
visilatione judicamiir. Est autem materia in lioc li- el qui audil verba uf laici propheiice, id esl visionis
bio Ecelesia, de qua omnes flunt visiones. Quodau- hujus, el servat ea quce in ea sunlj fidcm operibus
tem inducitur de Antichristo et daemonibus, id ad implendo, vitando minala, optando pfoniissa. Tem-
eomprobalionem Ecclesiai fil. Niinc autem modo pus enim, et potestis sefvare, quia cito finiehtur hi
tractat de materia, scilicel ostenderido conditioriem labores, et Iioc esr: Tempus enim prope est.
ipsius Ecclesise secundum prasentem el futufum Joannes septem Ecclesiis quce sunt in Asia', gralia
statum. Secundum praesenlem, qiiod riiultas perse- vobis el pax ab eo qui est et qui erat el qui venturus
cutiones oporteaf hic pati Ecclesiam, et contra in est, et a sepiem spirilibus qui in conspeclu throni ejus
praesenti vel in futuro multas dignitates, ut remissio. sunl, a Jesu Cliristo qui est festis fidelis, primogeni-
nem peecatofum, illumiBatioriem animarum, et cse- ius morluorum el princeps regum terrce ; qui dilexil
teratalia; in futurd autem obtinere vitam, et inter- •" nos et lavit nos a peccaiis noslris in sanguine suo,'
minabilem Isetitiam. Finalis causa est, ul sibi subdi- et fecit nos regnum et sacerdoles Deo el Palri)
tos, quibus principaliter scribit, et deinde cseteros ipsi gloria et hnperium in scecula sceculorum'.
animet ad suslineridas tribulationes ciim patienlia, Amen.
non diffldentes de remuueratione. Accessus ad lit- Joannes. Christus Joanni, ipse autem Joannes ait
Urani. seplem Ecclesiis, ad litteram,' velpef septcm accipia-
CAPUT PRMOM. fnus unlversas, quia in septem diebus omnia surit
AfmcatypsisJesu Glmsii quam dedit illi Deus palani facta. Qucesuni iii Asia. tjua; oriiriesEcclesise sunt in
facere servis suis, quceoportet fieri ciio : et significavit elatione. Asia enim elatio interpretatur. Quod prse-
mittens per angelum suiaXservo suo Jbanni, qui tesii-- niislt ante salutafionem,-fuit quasi prolbgus. In hac
monium perliibidt verbo Dei, et testhnbmum Jesii autem salutatione riildicil de pefsdria Patris, quia de
Clirisli qucecunquevidil. Beaius qui legii, et qui audil ea nullus error erat; de persona vero Filii etSpiri-
verba propheticehujus, et servat ea quce ih ea scripta tus sancli dicit coriffa quoriimdain lisereses. Gratia
sunt. Tempus enhri prope esl. vobis detur scilicet qua peccala"vobis reinittaiituf et
Apocalypsis Jesu Chrisli. Ac si ita commoneret: .-, virtules infundantur; vel gfatia, favdr Dei sit vo -
Altendite lianc visionem, quia liD3cvisio fevelala biscum in oninibus^ ageridis et pax, id est quies ab
Jesu Christo. et hsec est apocalypsis Jesu Chrisii ©mni vitio, vel pax qua Deo el sahciis angelis senv-
qtiam dedit illi Deus, scllicet Pater palam facere ser- per concordetis pef bonam voluritatem et sanclani
vis stris, id est ui palarii faeiat bumilibus suis, non aciionem ab eo, id est aFilid qui est, id est qui vere
Judseis supefbis, vel philosophis : ea scilicet qud cxistit : contra eos qui diceliant eum coepisse *x
oportet fieri, ut tribulationes in Ecclesia ct remune- tempore et qui venturus est in judieio. Hic reproba-
rationes. Cito etne quis diceretquis polerit tandiu tur error Ebipnis, Arii el mullorufn aliorum haereti-
pati? dicit cilo scilicet, Iabores transibunt, etpfsemia corum qui dixeriint Christum purum hominem ex
dabuntur : et quod dicit necesse esse boc lieri, ani- Mafiasumpsisse inilium, el a spirilibus septem, id est
iaat eos quasi inevitabile ostendens el jsignificavit. a Spiritu sancto : vel septem spifilibus ideo dicit, ut
Ordo talis est, Deus ostendit Christo, Christus au- iriteiligamus septem dona Spiritus saricti; vel pef
tem Joanni. Joannes septem Ecciesiis, et bene dicit septem accipiamus omnia dona Spirilus sancti qui in
significavit, quia per quasdam figuras et quasi si- conspeclu tlironi ejus sunl, ul illuminentur justi iri
gilla ei demonstravit. Yult autem Deus Scripturas quibus sedet judicans Deus. Thronus est judiciaria
suas clausas esse, ne inimlcis sit locus accedendi, et; D sedes, ei a Jesu Christo* Repelit de Filio, quia de ed
ut sui eserceanlur, et ab eis inventum gfalius fia- plurima dicturus erat. Qui esl testis, non uegans se
beatur, et hoc est. JLl significavit mitlens per aixgelum FiliunvDei etiamingruentemorte, etcujUsmodi testis
suum, in personaChristi aliquando loqueutem utcum sitdicit fidelis,primogenitUs mortuorum, ante genitus
dicit, In hoc prinio cap. : Ego sum a et u; ali- ad vitam non ilerum moriturus, vel <Smniummortuo-
quando in persona sui, ut ciiru probibet se adorari, rum dignior, vel mortuorum mundo, quia ipse im-
ut dicitur inferius cap. xix: Servo suo Joanni. Licet munis fuit a peccato,ut dicitur (/ Pelr. 11),et prin-
Joannes nondum fecisse evangelium, in pra;dicatio- ceps regum lerrm ad lilteram : quia sive velinl ter-
nibus tamen multa festimoniaFilio Deidederat Yerbo reni reges, sive non,' uon possunt nisi quantum ipse
Dfi!,id est divinitati cum dixif {Joan. r), Inprincipio permittit; velcaput etprineeps.omnium beneregen-
erat Verbum. Filius "Verbuni dicitur, quia sicut per tium terram suam. Qui dilexit nos quem audire et
verbum patet intellectus, ita ex' operibus faclis per verierarl debetis, quia ipse maxima dilectione dilexit
suam sapientiam Deus nobis innotescit et testimo- nos. Majorem hac dilectione nemo habet ut animam
niumJemChristi secundum bumanam naturam cujus suanlponatquis(Joan. xv), etc, el lavit nos a pecca-
sunt hsec vocabula, qucecunquevidit, sive carnali sive tis nostris originalibus, et etiam actualibus in sen~
iSOS , ANSELMI LAUDUNENSIS 1S04
gulne suo non in sanguine animali, sicut in veteri jA divi post me vacem magnam tanquam lubce dicentis :
lege, ut ample deducit divus Paulus (Hebr'. ix) Quoa vides scribe 111libro, et milte septem Ecclesiis,
per totum cap., el divus Petrus : Et fecil nos Epheso, cl Smyrnce, et Pergamo, et Tlnjalircc, el Sar-
regnum (idem dando nobis regni ccelesliset sacerdoles dis, et Philadelphice et Laodicice.
Deo et Patri ut perpulchre deducit divus Petrus Ego Joannes: finita salutalione autequam parret,
(JPefr.n).Deus dicitur secundum creationem : idem exponit quomodo vel quando vidisset, et ibi com-
etPater, quia omnibus consulit. Rex dicilur ille qui mendat visionem ex quatuor rebus, scilicel ex per-
regit et refrenal illicitos motus : sacerdos qui digne sona videntis, ex loco, ex causa, ex tempore; et sic
oflert preces suas et se Deo sacrificat per bonam vo- dicit: EgoJoannes, Commendatio ex persona. Quasi
luntatem et reciam actionem, sic totaliter se Deo dicat: Attendite quse vidi ego aposlolus lanti no-
dedicando. El hie non loquiturdivus Joan. de sacer- minis, frater in unitate fidei et particeps in tribula-
dotio ordine. Jpsi gloria et quia ipse talis est, ideo tione; et quia tribulaiio sine palientia inutilis est,
apud nos gloriosus habeatur et hnperium in scecula ideo apponit, et patienlia ettaudem regno. Hsecam-
sceculorumetnosejus regimini subjiciamur in sajcula ple deducuntur (Rom. v, et Jacob. 1), prajmonstratis
consecutiva horum sasculorum, non ad horam tan- omnibus his in Jesu, tribulatus enim Dominus pa-
tum. Amen. Amen est adverbium affirmativum apud B I tienter habet regnum. Fui in insula ad litteram, et
Hebraeos, ac si inclamaret: Yerum est quod ei debe- est commendalio ex loco. Locus enim solilarius
tur gloria. aptus est in quo secreta coelestia fidelibus revelen-
Ecce venit cum nubibus, et videbit eum omnis ocu- tur. Quceappellalur Pathmos. Palhmos frelum,inler-
lus, et qui eum pupugerunt: et plangent se supsr pretatur. Propter verbum Dei. Commendatio per
eum omnes tribus terrce. Eliam amen. Ego sum a causam et tesiimonium Jesu Christi scilicet quia te-
et w, principium et finis, dicit Dominus Deus slimonium perhibui divinilali el humanilati Salva-
qui esl el qui erat et qui venlurus est omnipo- toris. Fuiin spiriiu, id est spirilualiter vidi in Domi-
tens. nica die. Commendatio ex tempore. Solet enim re-
Ecce venit cum nubibus et bene debemus eum glo- rum qualitas tempore uotari: ut Abraham vidit an-
rificare, quia jam venit remunerator bonorum, et gelos in meridie (Gen. xvni), id est in fervore fidei,
punitor impiorum. Nubes aceipiamus ad lilteram. Adam vidit angelum in persona quidem Dei post
Yeniet enim judex cum nube ut ascendit, ut dicilur meridiem (Gen. m), scilicet post lapsum. Lolh vidit
(Act. i), quse nubes bonis refrigerium et confor- perditionem Sodomaein vespere (Gen. xix), quiacito
talio erit, malis excsecalio : quod significatum est in _ futura erat. Salomon sapientiam recepit noete (III
nube qua educti sunt filii Israel.de jEgypto (Exod. Reg. 111),quia non bene eonservavit eam. Signifi-
xiuj.Velper nubesaccipiantur justi :quiaipsietcoru • eal enim Dominica dies requiem illam veram quam
scant miraculis, et intonant minis, et irrigant corda jam oblinet et sanctis promitlit ille qui Dominica die
Jidelium verbi Dei doctrina. Et videbit eum omnis resurrexit, ideoque cessamus in eodem dieab opere.
oculus. Ad litteram, et eliam oculi eorum 1711« eum Significabatur eademrequies in veteri legeper Sab-
pupugerunl et plangent se, super-se ex propria mise- batum (Exod. xx\ sed re impleta cessavit figura. In
ria et super eum, id est ut ex infinita gloria ejus ac hac requie jam saltem spe toluseratapostolus: unde
beatorum.maxime augealur calamitas damnatorurn. altendenda est revelatio, quae fit eo lempore et au-
Omnes tribus terrm, id est terrenitati deditae. Eliam divi, id est cognovi, vocein magnam, id est admoni-
amen. Confirmatio laudis et lionoris. Ego sum « et u, tioneni de rebus magnis faclam. Post me. Post se
praemissa salutalione antequam narrationem incipi- dicit, quia cum ipse jam educlus de prsesentibus
at visionis, ut eos altentos faciat, ad ea qua; sequun- sola anterioraintenderetper contemplationem, alio-
tur inlelligenda, dicit liaac non esse sua verba, sed rum respicere correctionem admonetur. Vel posl se
Dominus Deus dicit haac, ut sit probatio ila. Vere audit, quia idem lege et prophelis admonitum inlel-
venlurus est Dominus, quia ipse Dominus Deus di- D lexit. Tanquam tubcequia incitatur ad bellum. Quod
cit: Ego sum quidem ille qui erat et qui est et vides,scribe in libro, id est - reconde in memoria,
qui venturus, et hoc dicitj: Ego sum a et &>,et horum vel ad litteram et milte septem ecclesiis. Possumus
subditur expositio cum dicitur, Principum et finis. per septem universas accipere ecclesias; velad litte-
Deus dicitur principium, quia ipse et ante omnia ram bas septem tantum.
fuit, et ab ipso omnia processerunt. Omnia per ipsum Et conversus sum ut viderem vocem quce loqueba-
facla sunt (Joan.i). Dicitur finis, quia post ipsum tur mecum. Et conversus vidi septem candelabra au~
nil erit, et quia eo obtento nil expetibile relinquitur, rea, el in medio seplem candelabrorum aureorum si-
et hoc est: Ego sum v. el a, principium et finis di- milem Filio hominis veslilum podere, et prcecinclum
cit Dominus Deus, qui erat, et qui est, el qui ven- ad mamillas zona aurea. Gaput autem ejus, el capilli
turus est. eranl candidi tanquam lana alba, et tanquamntx, et
Ego Joannes fraler vesler el particeps in tribula- oculi ejus tanquam flamma ignis ; et pedes ejus simi-
tione et regno et paiienlia in Jesu, fui in insula quce les aurichalco, sicul in camino ardenli, et vox illius
appetlalur Pathmos propterverbumDei el testimonium ianquam vox aquarum multarum: ethabebat index-
Jesu Cluisti. Fui in spirituin Dominica die, et au- tera sua stellas sepiem, el de ore ejusgladius utraqu-
 JSOS ENARRATIONES 1N APOCAL. — CAP. I. 1506
parte acutus exibat, et facies ejus sicut sol lucet in A licet aliqui modo non lucerent, tamen vocat eos se-
viriutesua. cundum quod erant instituti a Joanne, secundum
%- Et conversussum ut viderem vocem quce loquebatur etiam quod erant in dexlera, id est in potiore parte,
mecum, id esl recordationem habui de subditis, ut et de ore ejus. id est sanctis Patribus per quosDeus
iutelligerem admonilionem. Attendendum, quia iste loquilur, exibat, gladius, id est verbum Dei ex utraque
totus Iiber in septem visiones distinguitur, quare parleacutus exibat, id est ulrobique secans, in Yeteri
iraec prima de correctione Ecclesise agit. Et conver- Teslamento opera carnalia, in Novo etiam concupis-
sus sum, et quia sic conversus vidi septem candela- cenlias. El facies ejussicut sol lucet in virtule sua, id
bra aurea, id est septem prsenorninatas Ecclesias vel esl illi qui ci similes esse nitebantur, lucebant et cse-
eliam universas. Per candelabra ideo significamus teros nluminabant, sicut sol in meridie nulla nube
Ecclesias, quia sicutcandelabra comporlantlumen et obscuratur, vel sicut ipse Chrislus.
aliis prsebent, ita Ecclesia verum lumen quod est Etcum vidissem eum,cecidi ad pedes ejustanquam
Christus et aliis portat, et aliis ipsius ciaritatem prse • morluus; et posuit dexleram suam super me dicens :
dicando demonstrat. Aurea, quia Ecclesia claritate Noli timere. Ego sum primus et novissimus, et
et sapientia est fundala. Etin medio, id est paratus vivus,' et fui morluus, et ecce sum vivens in scecuta
omnibus subvenire, idestab omnibus parlicipari " sceculorum, et habeo claves mortis, et infemi. Scribe
sepiem candelabrorum aureorum, id est ecclesiarum ergo qum vidisti, el quce sunt,et qum oportet fieri post
limilemFilio hominis, Chrislum, quem ideo non Fi- hmc. Sacramenlum septem stellarum quas vidisti in
lium, sed similem dicit, quia et ipse immunis esl a dextera mea, et septem candelabra aurea, septem
peccato, et jam eral immorlalis et impassibilis. Ve- slellm, angcli sunt\septem Ecclesiarum, et candelabra
stilum podere. Poderis fuit vestis sacerdotalis et la- septemEcclesim sunt.
laris in veterilege, per quam significalur caro Chri- Et cum vidissem eum id est -quia talem eum co-
"sti qusevestis fuit, quiain ea divinilas latuit; sa- gnovi ct in propria personaet in membris, cecidi,
cerdolalis, quia inilla seipsum Deo obtulit; talaris, id esthumiliavime ipsum ante pedesejus ut jam para-
quia permanet in finem saeculi; prcccinctum ad ma- lus essem pati quantum passuri sunt pedes ejus,
millas zona aurea, cingulo charilalis et verse dile- tanquam mortuus, quia licet mortuus mundo, lamen
ctionis. Yidit Daniel eumdem angelum, scilicet in vere vivens; el ideo posuit dexleram suam, id estau-
persona Christi, prsecinctum renes in Yeleri Testa- xilium suum vel spem conforlanlem super me, id est
mento (Daniel. x), quia ibi carnalia opera constrin- ultra vires humanitatis, diccns, id est coinmonens
guatur. Hic mamillas prsestringit, quia Evangelio r me per Scripluras: Noli limere pro roe pati tribula-
- etiam cogitationes judicantur, ex quo significatur tioncm, quia ego fui mortuus pro vobis qui non in-
nobis ut nos cogitationes prsestringamus. Caput ejus digebam. Quod notatur ubi dicit: Ego primus et nO"
el capilli. Describit secundum quod viderat in figu- vissimus; et quia ipse non indigens pro r.obis pali
ra. Per capul accipitur propria persona Christi, per voluil, modo sine fine vivit, valde animari debemus,
capillos proxime adhserentes ei, qui sunt candidi_et ut indigentes pro eo patiamur, ut cum eo' tandem
bene purgati a peccalis. Gandidi tanquam lana al- seternalilcr vivamus, ethocest: Ego sum primus el
ba, Id est veslimentum pellens frigus, id est vitia novissimus et vivus, vera vita secundum divinitatem;
et tanquam nix. Nix.est candidissima inler omnes et fui mortuus et ecce sum vivens, secundum eorpus
creaturas, cui comparalur candor immortalitalis. El in smcula smculorum; et habeo clavts mortis, et qula
oculi ejus veiut flamma igms. Oculi ejus sunt dona posset aliquis dicere, quis polerit tandiu pati? dicil:
sancti Spiritus vel spirituales in Ecclesia, vel divina Non patiarvos tentari supra idquod poteslis (I Cor.
prsecepta qua3 omnia illuminant recipientes, et fa- x), et hoc esl, et habeo claves morlis et inferni, id est,
ciunt-ardere igne dileclionis, et pedes ejus similes diaboli etmembrorum ejus. Ipse dicitur mors, quia
aurichalco, sicut in camino ardenti, pedes, id est fi- est causa totius morlis: ministri ejus infernus, quia
deles venturos in novissimis temporibus. Yidit simi- D ; locus est in quo ipse habitat. Sed neque diabolus,»
les aurichalco excocto: quia sicut aurichalcum per neque ministri ejus possunt nocere, nisi quantum
excoctionem mutatur in colorem auri; ita et fideles eisa Deo permittitur. Scribe ergo qum vidisii sive
illi per immoderatam tribulationem in tempore Anti- spirituali, sive carnali oculo, ut Paulus, el qum sunt
christi inveterabuntur in melius. Habet alia trans- ut prseseutestribulationesetpraesens auxilium et qum
latio, aurichalco Libani. Unde notatur, quod Anti- oporlet-fieri.post hmc, universas tribulationes quas
cbristus iu eadeni regione sit venlurus in qua Domi- patientur sancti et ultimis temporibus, per quorum
nus habitavit. Et vox illius tanquam vox aquarum excmpium prsesens Ecclesia ad implenda hscc le-
multarum, id est admonitio illius continet vim do- viora maxime animari debet. Sacramentum septem
Ctrinarum multarum, quse dGCtrinse lavant sicut stellarum,su\>]>\escribe. Sacramentum est, ubi aliud
aqua, vel tanquam vox quam recipiunt populi multi dicituret aliud intelligitur." Quod.angelus mysteria
qui comparanlur aquse propter fluctuationem; vel quarumdam figurarum aperit, notat in omnibus alle-_
vox datrix mullarum gratiarum. El kabebat in dex- goriam inquirendam; tamen non omnes aperit, ne
tera sua stellas septem. Per, stellas accipil episcopos. sitaditus furibus in sanctam Scripturam.
qui debent alios illuminare verbo et exemplo; «oruin
ic07 ANSELMI LAUDUNENSIS iS08
CAPUTII. jA scilicet opera charitatis. Sin autem hoc non fece-
El angelo-Ephesi Ecclesiw scribe : Hmc dicii qui te- ris, veniam tibi ad tuum damnum, et movebocande-
net septem stellas in'dexlera sua, qv.i ambutat in labrutn luum de (oco suo, nisi pcenileniiam egeris,
medio septem candelabrorum. Scio operatua et labo- scilicet ab omnibus institulis ecclesiasticis ejiciam -
rem et patieritiamlmm, el 'qxda non poles sustinere cos. Scd hoc habes bonum. Quamvis koc prsedictum
malds, el tenlasti eoiqui se dicunl apostolos esse, el babeam adversum te, tamen jion desperes quia haec
ndn sunt: el invenisti eos mendaces, el patieniiam ha- placent mihi in te, quia odisli facla Nicolailarum
bes, et sustinuisti propter nomen meum, et non defe- qum el ego odi, et ideo iu juste odisti. Nicolaus fuit
oisti. Sed habeo advenum te, quod cliaritdlem luam iimis de septem diaconibus, qui quia redibat ad
primam reliqidsii. Meiribr esto ilaque unde excideris, uxorem suam repudialus, praedicavit communican-
ei age pcenitentiam: et prhnaopera fac. Sin auicm das omnes mulieres; prsedicavit comestionem ido-
veniam tibi cito', et movebo candelabrum luumde toco lolhyloruro. Btfjus hseresis reprobatur ab Ecclesia
suo nisi pcenilenliam egeris. Sed hoc habes, quia odi- in can. Quidam auUm hmrel. %&,cap. 5. Nicolaus
sti factd Nicolaitarum qucecl ego odi. Qui habeCau- stuitus populus interpretalur : quales hoc tempore
res, audiat quid Spirilus dicat Ecclesiis. Vinceriti haretici vel gentiles, qui et communem judicant
dabo edere de lignd vitce quod est in paradiso Dei B usum mulierum et idololhyta comeaunt. Qui habet,
mei. id est quod uni dico, omnibus dico. Aures, divinum
Et angelo Ephesi Eectesim scribe. Episcopo scribit intelleclum. Audiat qidd Spiriius dicat Ecclesiis.
de manu cujus subditorum peccata reqnirit, nec Quasi dicat: Non sunt verba Joannis vel angeli, sed
sine cjus commonitu subditos esse judicandos prse- ipsius divinse substantiae. Vincenii dabo edere de li-
sumit. In hacEcclesia Ephesi erant aliqui qui bene qno vitm. Et quare audial? Quia vincenii. Non dieit
Deo placebant, secundum' quam partem Ephesus facienti aliquando, sed perseveranti (Matth. x et
voluntas interpretatur : erant in eadem Ecelesia alii xxtv). Qui perseveraverit "usque ad finem hic salvus
qui multum indigebant divino consilio, secundum eril. Quod est in paradiso Dei mei, Id est in horto
quam partem Ephesus comilium interpretatur. An- deliciarum, scilicet Ecclesia. Christus Hgnum vitm
tequam scribat de operibus' Ecciesise prasmiltil de dicitur, quia.idem facit in Ecclesia quod lignum
mandante, per quse ostendit ipsum idoneum qui la- vilas in paradiso. Erat officium ligni illius, ut cou-
lia mandet, ut cum dicat eum tenero septem stel- servaret fruentes fructu suo a morteet a senio; lioc
las, etc, significat his qui peccavcrunt non esse de • idcm explet Christus in Ecclesia sua. Custodit enim
sperandum, sed per poenitenliam posse reconciliari, _, fideles suos et a vera TDorle, et ab omni defeclu.
quia noridum projecit eos Deus de manu sua; bonis Adam enim comedens de ligno vetito, perdidit quod
vero monstrat ut patienler laborent confisi de co- sibi conferebat lignum vitae, et oblinuit in experien-
rona. Hcec dicil tjui tenel septem siellas in dextera tia sapientiam boni et mali (Gen. in). Prius quidem
sua, quasi dical: Licet peccassetis, nondum projeci posilus in deliciis nesciebat quod esset bonum vel
vos. Qui ambulat in medio septem candelabrorum malum : tandem cognovit utrumque, utpole experr
aureorum, quasi dividens sancli Spiritus doi.a. vel lus utrumque.
ambuiat, scilicet cui non placet quiescere in aiiqui- Et angelo Smyrnm Ecclesim scribe : Hoc dicii pri-
bus horum. Scio, id esl approbo, opera iua. Bonae mus el novissimus, <]uifuitmortuus et vivit. Scio tri-
parlis prius loquilur, ut horum exemplo caeteri cor- bulationem luam el paupertaiem luam, sed dives cs :
rigantur, et taborem et palientiam et quia non poles et blasphemaris abhis quisedicunlJudmos esse, elnon
susiinere malos, id est secundum tuam humanita- sunt, sedsunt synagoga Satanm. Nihil horutn limees
tem sine larga ope misericordiaj non potet, jam pati qum passurus es. Ecce missurus est diabolus aliquos
malitiam eorum, velnon potes sustineremalos,'quiii ex vobis in carcerem, ul lentemini, el habebitis tribu-
corrigas vel expellas ab Ecclesia, et tentasti eos, id lalionem cliebusdeccm. Esto fidetis usque ad morlem,
est probasli eorumdoctrinam qid dicuni se apostolos p et dabo libi coronam vilm. Qui habet aures, audiat
esse et non sunt, id est a Deo missos ut sic faciliijs quid Spiritus dicat Ecclesiis. Qui vicerit non ladeiur
decipiant, et aut tales pseudoapostoli. Et invenisti a morie sccunda.
eos mendaces, id est faisa prasdicantes et male vi- Et angelo Stnyrnm eeclesim scribe. Episcopus signi-
ventes el pdtienliam habes contia. mala.quae isti iufe- ficaiur per angelum,- quiaet ipse nuritius debetesse
runt per tyrannos. Quod enim isti non potuerunt verbi Dei. Smyrna iiiterpretator canticum, quia hasc
persuasoria deceptione, qusereliant per vim efficere. tota Deo placebat, et sicut in caeteris prius ostendit
Et non defecisti. Hic notat eos tanta esse passos, mandanlem idoneum qui talia mandet, el talem de-
quse possint aliquem compellere ad defectum. Sed sciibit Christum qui vaieat eos consolari qui in no-
habeo adversum le, ad aliarii parlem, quod charita- niine ejus tribulantur : Hoc dicit primus et novissi-.
temtuam prlmam reliquisti, quseprincipalisvirtusesl. mus, qui fuit mortuus et vivit. Ideo etTOs ne deficia-
Memor esto ilaqiie, et quoniam hoc habeo contra te, lis, quia et vos in seiernum mecum vivetis. Scio tri-
ideo memorare unde excideris, id est de excellent} bulationem et pauperialetn, ad litleram. Sed dives es
gradufidelium; etagep'mniientiam,idtislveddie dignos in spe remunerationis, et est qusedam conforlatio;
fructuspcenitentise (Luc. nij.Et prima opera tuafac, ei blaspliemaris ab his. Cumulus tribulatiohis, si ah
 '
4509 ENARUATIONES IN APOCAL. — CAP. II. 4510
hoste familiari vexatur. Qui dicunt se Judmos esse, _V.est Satance, in quibus jam sedet et quieseit adver-
id est confitentes esse, et non sunt. Si enim filii sarius; el tenes nomen meum contra impugnantes,
Abrahse essent, opera Abrabse facerent, ut eisimpro- et non negasti fidem meam etiam in tali tribulatione
jerat Christus (Joan. vin). Sed sunt synagoga, id est .qusecompelleret aliquem ad negandum. El in diebus
congregatio Satanw, id est adversarii. Synagoga illis, in guo tempore inter cseleros maxime in con-
dicitur congrcgatio, quod ridetur pertinere ,ad irra- .spectu meo vir iste Anlipas claruit. yel in diebus il-
lionabilia, guasi pecorum sit. Sed Ecclesia dieilur Ms, id est in illo tempore tribulationis quse fideles
convocatio, quod manifesle de rationabilibus dici- ' illumjnat. Ubi Satanas habital et ideo illum occi-
Jur. Sed tamen nihU horum ihneas qum passurus es, derunt. Sed habeo. Quamvis prsedicia in te mihi pla>
etiam si sint graviora prseterilis. Ecce missurvs est, ceant, habes illic, scijicet non expelljs de Ecclesia
et vere patieris, quia ecce missurus est ex vobis dia- .tenentes doctrinam Balaam qui docebal Balac. Tan-
boius aliquos in carcerem. Pro omui tribulalione po* git de veteri Iiistoria quomodo Balaam doceret Ba-
nitcarcerem, ul tentemini, id esl ut probemini; ei iacregem Madian perderefilioslsrael, utpeccarentin
habebitis tribiUalionem, et quandiu? Oiaiii tempore .conspectu Dei, scilicetutalliceret eos a| fornica-
vitse vestrae et hoc est: Diebus decem'vel septem, id tionem et idololatriam per pulchras hmlieres (Nam.
est omuibus diebus quibus observabuntur .praecepla ' xxvm). Haec autem peccata reprehenduntur in ali-
legis, id est omni tempore praesentis vitse. Yita ju- quibus deEcclesia hac. Pertinet boc quoque peral-
«li, ideo denario signiflcatur, quia ipsasubjacet de- legoriam ad prsesentem Ecclesiam. Balaam interpre-
i3em prseceptis legis. Yita ssecularis bene septenario tatur vanus poputus, Balac elidens, Yanus eriim po-
significa.ur, quia septem diebus transigitur. Esto fi- pulus hseretici dicuntur, qui docent principes ierre-
delis usque ad mortem, scilicet quidquid illi iriferant, jiosqiiisuntelidentes. quomododecipiantlsraelem. id
_tu semper esto fidelis; et dabo tibi coronam viiss, est viros Deum videntes : vel vanus populus dicuH-
scilicet excellentiam bealitudinis. Qui habet aures, tur dsemones qui docentcorpus liumanum elidere et
id_est quod uni promitlit vel minatur Deus, ideiu et confundere in se quasdam virtutes. Italtabes tu te-
consimilibus. Qui vicerit, non tmdelur a morie se- nentes doclrinam Nicolailarum, sicut doclrinam Ba-
cunda. Duse sunt vitae animse, et duse mortes, et cor- laarn. Simitiler pmnitentiam dge, et ideo ut de illis,
jporis similiter. Prima vila animae, consianlia in similiter et de istis. Si quc minus, id cst si in aliquo
virtutibus. Secunda vita, donari in vitam seternam.' Horiim minus feceris, peniam iibi ciio, scilicet utle
Prima mors animae jacere in peccatis. Secunda pur interficiam in anima el corpore, et pugnnbo cum itlis
niri in seternuro. Prima vita corporis, conjungi r>in gladio oris mei, scilicet verbo Dei dicendo : Disce-
animse. Secunda resuseilarj ad vilam. Prima mors dite a me, maledicti, in ignem ceternum (Malth. xxv).
corporis, dissolvi ab anima. Secunda, damnari in Vincenti dabo manna absconditum, id est Chri-
judicio. stum.qui significalus fuit in priori maima, qui verus
Et angeloPergami Ecclesiwscribe:Ha;c dicit qui ha- ;est clbus reficiens etnon deficiens, utdicilur (Jban.vi).
betrhomphmam ulraque parle acutam : Scio ubihabi- Dicitur etiam, manna a manliu, id est quid esl hoc:
tas;ubisedesestSatanm: et tenesnomenmeu>n,einon quia cum promisisset Dominus filiis Israel cibos, et
negasti fidem meam. Ei in diebus iltis Antipas testis mane lale aliquid invenissent, mirantes dicebant,
meus fidelis, qui occisus est apud vos, ubi Salanas ,manhu, id est quid est hocV,(Exed. xvi.)'E< dabo
habilat. Sed Iiabeo adversus te pauca ; quia habes illic ei calculum candidum. Calculus est lapis solidus et
tenentes doctrinam Bataam qui docebat Balac millere JuciduSj per quem significatursermo divinus, qui
scandalum coram filiis Isrctel, edere et fornicari; iia dicitur lucidus quantum ad veritatem; sblidus, quia
et habes et tu tenentes doclrinam Nicolaitarum. Si- infriugi 11011potesfe. Yel per calculiim corpus huma-
militer pmnitentiam age : si quo minus, veniam tibi num, solidum contra vitia, lucidurii niultiplicitate
cito, et pugnabo cum illis in gtadio oris mei. Qui ha- virtutum. Habent aliae trarislationes carbunculum,
bet aures, audiatcjtdd Spiritus dicat Ecctesiis. Vin- •^ vel carbonem, sed idem semper significalur, el in
eenli dabo manna absconditum, et dalio illi calculum calcuto nomen ribvum scriptuiri," id esl Filius Dei.
candidum, et in calculo nomen novum scriptum, quod Quod nemo scil nisi qui accipil, quod nomennemo
nemo scit nisi qui acciptt. eognovit plene secundum suam proprielalem, nisi
Et angelo Pergami Ecclesim smbg.Pergamus divi- qui accipit calculum.idest nisiinquo habitat sermb
sio cornuum interprelatur. Proponuntur quippe cor- divinus.
cua ubi significalur.pugna : ui in hac Ecclesia quae- Et angelo Thyatirce <Ecclesimscribe : Hmc dicit
.dam malapars bonamjmpugnabat. Hpc dicit qui ha- Filius Dei qui hdbel dculbs lanquam flammam ignis,
bel rhomphmam. Gum dieit mandantem babere et pedes ejus similes auHchatco: Novi opera lua, et
i'b.omph33am, id esl gladjum secaniem Novo ac Y_e« chdritatem et fidem, et ministerium , et patieiiliam
teri Testamento, ostendit bpsum idoneum qui seeer- tuam, el opera tua novissima plura prioribus. Sed
nat a bonis malos, a malis bonos; et innuit illis si- habeo adverium ie quia permitlis mulierem Jezabet,
miiiter bonum a malo secernendum, ut sequantur qum se dicit propheien, docere et seducere servos
bonum et fugiant malum. Scio. Bonis loquitur. Vbi meos, fornicari et manducare de idoloihyiis. Et dedt
habilas, scilieetin medio prav» nationis, Ubi sedes illi tempus ut pxnitenliam ageret, et non vult vce-
 .ISH ANSELMI LAUDUNENSIS 1512
niiere a fornicatione sua. Ecce milto eam in lectum, i_.merita. Scrutans, cognoscens et diligenter perspi-
et qui meechanlur cum ea in tribulatione maxima ciens , renes, carnalia opera, et corda, cogitaliones
erunt, nki pmnitentiam egerint ab operibus suis, el et concupiscenlias. Malis sic minor. Vobis aulem
id o.st longe diversis a prsedictis qui
filios ejus interficiam in morte : et scient omnes Ec- dico cmteris,
clesimquia ego sum s_crutansrenes et corda, et dabo Thyatirm esiis, id est vere inflammali estis, vobis
unicuique vestrum secundum opera vestra. Vobis au- quidem hoc dico : Non miltam super vos aliud
tem dico cmteris, qui Thyatirm eslis : Quicunque non ' pondus, id est aliquid de instilutis veteris legis,
habent doclrinam hanc, qui non cognoverunt altiiu- quemadmodum dicunt. Dicebant enim quidam non
dinem Satanm, quemadmodum dicunt, non miltatn posse hominem salvari per solam novam legem
sine circumcisione et cseleris talibus. Modo fit mu-
super vos aliud pondus, tamen id quod habetis tenele
donec veniam. Et qui vicerit, et qui custodierit us- tatio personse. Ac si diceret: Thyatira. sunt omnes
illi quicunque non habent doclrinam hanc, id est
que in finem opera mea, dabo illi potestalem super
gentes, et regelillas in virga ferrea, et tanquamvas qui non cognoverunt approbando eam allitudinem
figuli confringentur, siculi et ego accepi a Palre meu, Satanm, id est superbiam. Quamvis illi dicant
et dabo illi stellam matutinam. Qui habel aures, au- aliud vobis esse utendum,1, tamen id-quod habetis
diat quid Spiritus dicat Ecclesiis. 'B tenele donec vcniam retribuere, et qui vicerit ut
Et angelo Thyatirw Ecctesim scribe. Scribit cpi- non cedat eis et insuper qui custodierit usque in
-scopo hujus Ecclesise sicut et Cseteris, s.ve omnia finem vitse opera mea, dabo ci potestatem, et in hoc
-dicendo de subditis, sive etiam aliqua in personis sssculo quia possunt eos gentiliter viventes excom-
-propriis eorum. Thyatira interpretatur inflammala, municare, et seternaliterdamnare; et reget illos in
quia in hac quidam inflammati sunt, scilicet mali : virga ferrea, id est justitia inflexibili, et lanquam
lusi dicit Filius Dei. Prsemittit hoc ut ostendat ido- vas figuli confringentur, quidam ut pereant, qai-
neum mandantem qui habet oculos ut flammam, qui dem ut melius vas fiant. Sicut et ego accepi a
•oculi sunt ut flamma. Novi opera tua, approbo ca- Patre meo secundum humanitatem ; et dabo illi
slitatem tuam, et csetera bona opera quantum ad stellam malutinam, et tandem dabo me ipsum.
teipsum, et fundamentum operum , scilicet, Stella matutina Christum signilicat, quia stella
charitatem et fundamentum charitatis, id est illa et noctem illuminat et diem praaeedit: ita Ciir.-
fidem. Prsecedit enim fides, scilicet, ut credat, stus et mundum illuminat et diem communis re -
deinde ut amet credita, post- hsec bona opera , jsurreclionis praecessit. Yel prima resurrectio stella
et bsec dicit charitatem et fidem, et minislerium matutina vocatur.
'
.quaiitum ad veros proximos. Quasi, veris chri- G CAPUT III. :
stianis quse poteras non negasti, et patientiam tuam Et angelo Sardis Ecclesim scribe : Hoc dicit qui
quia etiam hostes patienter sustinuisti, el opera tua habet septem spiritus Dei, et septem stellas. Scio
novissima, tam charitatem quam csetera bona novi opera tua, quia nomen habes quod vivas, et morluus
semper in te ampliari. Sid habeo : prsadicta placent, es : Esio vigilans, el confirtna cwtera qum moritura
sed istud displicet quia permittis mulierem Jezabel erant. Non enim invenio opera tua plena coram Deo
uon ejiciendo, non excommunicando. Jezabel inter- meo. In menie ercjo habe qualiter acceperis ct au-
pretatur fluens, vel fluxus sanguinis, sive sterqui- dieris, et serva, et pceniientiam age. Si ergo nonjii-
linium, propter nimiam immunditiam, et fuit uxor gilaveris, veniam ad te tanquam fur, el nescies qua
Achab (III Reg. xvi), vel etiam hujus episcopi, hora veniam ad te. Sed habes pauca nomina in Sar-
. vel si lroc non esset suum nomen , sic tamen vo- dis qui non inquinaverunt veslimenta sua,-cl am-
.canda est propter immunditiam. Possunt enim bulabunt mecum in albis, quia digni sunt. Qui
nostro tempore omnes illi Jezabel vocari qui dediti vicerit, sic vestietur vestimentis albis et non. de-
immunditiis fornicationem praedicant, et.comestio- lebo nomen ejus de libro vitm, el covfitebpr ,no-
nem idolothytorum. Propheten , secreta divina vi-
JJ men ejus coram Palre meo et coram angejis. Qui
dcnlem, quid permittis eam docere et seducere ser- habet aures, audiat quid Spiriius dicat Ecclesiis*
vos meos ]ornicari sive cum mulieribus, sive quo- Et angelo Sardis Ecclesim scribe. Sardis interpre-
quo modo cum daemone. Ecce, et quia non vult, tatur pulchritudinis principium. Erant tamen in hac
ecce mitto eam in lectum, id est in securitatem pec- Ecclesia quidam qui volebant boni videri, sed noii
candi. Habet alia translatio mitlo eam in lucium, erant. Hoc dicit fjrtu habel seplem spiritus Dei et
id est in perpetuum dolorem. Idem nobis signifi- stellas. Ostendil idoneum mandantem, quasi dicat
catur perluctum. Et qui mmchantur cum ea, id est bonis : Laborate, quia possum vobis retribuere;
qui implent quod docet illa. Hoc dicit de contem- malis: converlimini, quia aliterperibilis. Scio_opera
poraneis. Et filios ejus, id est sequaces ipsius ut tua, id est, non possunt ante meabscondi. Scioc/uia
qui etiam modo imitantur illam.. Interficiam in nomen habes, id est quod in operibus tuis amas hu-
mortem perpetua damnatione, et scient omnes Ec- manam laudem et mortuus es in peccaiis : quia qui
clesia, et de quo quidam adhuc minus sentiunt, in uuo oflendit, omnium reus esl. Esio vigilans, et
quia non statim punio impios^ tandem manifeste ideo esto diligens et sollicitus de salute, el confirma
.ecient, cum donabo singulos secundum propria cmlera. -Hic innuitur quod quiin aliquo-criminali
iUo ENARRATIONES IN APOCAL. — CAP. 111. JS14,
invenitur, perdit omnia benefacta quantum ad sal- _\ vum. Qui habet aures, audiat quid Spiritns dicat Ec-
vationem, cum dicit moritura erant, illo autem cor- clesiis.
recto, omnia simulvalent ad vilam. Yigila,'dico : Et angelo Philadetphim Ecclesim scribe : Phila-
Non enim invenio opera tua plena. Non simt plena delphia amor fratris interpretatur. Erat quippe
opera : quia sunt sine charitate, vel quoniam fiunt amor fraternus in Ecclesia. hac. Sicut et in aliis
pro laude, vel quoniam sunt associata alicui cri- ostendit idoneum mandantem , qui talia mandet.
minali coram Deo; licet in facie hominum plena Cum enim commoneat eos laborare ad conver-
sunt, Deo tamen non sunt : et quia non sunt plena, sionem fratrum, et promittit se eis inde donatu-
enitere ut sint plena. Et hoc est : In mente ergo rum, prssmium oplimum prasmittit, quia verus
habe qualiter acceperis, id est, per ralionem qualiter est, unde scire possunt quia confitendis dabit
incoepisti operaii, et audieris a sanctis Patribus. sicut promittit; et quod dare possit, praesignifi-
Dicuntenim : Qui in uno offendit, omnium reus est cat, ubi dicit: Qui habet clavem David, ,etc. Hmc
(Jac. n). Si charitatem uon habuero, nihil sum dicit saactus, Prsemissa probalione quod verus
(/ Cor. xm), et similia; et solus qui vigilat, pla- sit, quia factus esl, sanctus et verus in promis-
cet mihi. Si ergo non vigilaveris, veniam tanquam sis. Qui habel clavem David. Ostendit quod pos-
"
fur, scilicet ut te occidam et spoliem. Spoliatur qui- sit implere promissa qui habet potestatem , quam
dem damnatus, quando virtutibus non juvatur; habemus per clavem, scilice.t secundum carnem
ct nescies qua hora veniam ad ie. Sed habes pauca sumptam a David, vel poleslatem aperiendi David-et
noKiina. Nomina ideo diclt, quia sicut per nomina cseteros prophelas. Qui si aperil vel corda, vel Scri--
scimus proprietates rerum, ita Dominus novit om- pturas, nemo claudit; si claudit, nullus aperire po-'
ula facta ^elproprietates quasi per nomina. In Sar- test. Scio, approbo opera tua, et ideo ecce dedi co- •
dis. Qui vere suut Sardis, quia jam incipiunt esse ram le ostium, vel corda prius clausa, vel clausulas
pulcbri. Qui non inquinaverunt, criminali macula ; Scriplurarum. Quia modicam, id est humilem virtu-
vel faeta laerymis deleverunt Vestimenla sua, im- tem habes, et servasti verbum meum, id est praedica -
mortalitatem et innocentiam quibus vestiuntur in . tionem meam. Et non negasli eliam in angusliis 110-
baplismo. Et ambulabunt mecum in albis de virlute in • tnen meum, et quia talis es, ecce dabo tibi de syna- .
virtutem mecum, id est sicut et ego feci. In albis goga Satanw, qui dicunt se Judmos esse. Hoc nomen
vestibus vestiti, id est innocentia et immortalitate. perdideruntnegantesChrislum Filium Dei,dum dixe-
Qui vicerit, sic vestielur vestimenlis albis, el non runt: Nos nescimus te ; sed mentiuniur. Convin-.
solum illi qui boni permanserunt, sed similiter qui (p cuntur hic probare quibusdam simililudinibus, ct
aliquando malus fuit, si vicerit. Et non delebo no- faciam illos ul venianl ad fidem et adorent, veneren-
men ejus de libro «ito.Libervitse prsescientia dicitur tur doctores, ut Joseph fratres sui. Anle pedes tuos,
divina, in qua secu«dum suam divinitalem nil ascri- id est parati imitari opera lua vel ullimos fideles. Et
bilur vel inde delelur, sed dicitur hoc secundum scient quia ego dilexi te. Dum sunt extra Ecclesiam,
prsesentem slatum cujusque : ut si quis se ha- nesciunt Deum diligere nec fideles suos, quouiam
heat-in bono, dicitur ascriptus in libro vitse, si patitur eos tribulari, reducti ad fidem etiam idem
ad malum se habeat, dicitur deletus de libro vitse. prsedicarit. Quoniam servasii verbum patienlim tnece,
Et confitebor, etc , dicendo : Venite, bcnedicti, id est ea quae narrantur de patientia mea, ut eliam
vel iemunerando secundum placitum Dei. El co- diligant inimicos exemplo mei. Sicut in sequentibus
ram angelis Dei, ut gaudeant angeli de consortio visionibus, ssepe in sexlo, aliquid notat de tribula-
eorum. tione futura novissimis lemporibus -. ita hic in sexto
Et angelo PhiladelphimEcclesim scribe: Hmc dicit angelo, in qua tribulatione Judsei quidam per prse-
sanctus et verus, qui liabel clavem David, qui aperit dicalionem Helise legem spiritualiter intelligent et
et nemo claudit, claudil et nemo aperit: Scio opera salvabuntur, quia, servasti el ego servabo le ab hora
tua. Ecce dedi coram te ostium apertum quod nemo r. tentationis ne noceat tibi, et veriiam; quasi dicat:
polest claudere, quia modicam habes virtulem, el Sed quis polerit landiu pati? ne dilSdas succum--
servasti verbutn meum, et non negasti nomen meum. bens, ego cito succurram tibi, et hoc dicit^ Veniam
Ecce dabo tibi de synagoga Satanm, qui se dicunt tibi cito. Tene quod habes. Tu interim tene quod ha-
Judmos esse, et non sunt, sed menliuntur. Ecce fa- bes, ulnemo accipiateoronam luam,idest nullusin-
ciam illosMt venianl el adorent anle pedes iuos : ducatur in locum tibi depulatum, sicut gentes in
et scient qiiia ego dilexi te, quoniam servasli verbum locum Judaeis promissum. Qui viceril, faciam illutn i
palientiw mem, et ego te servabo ab hora ienlaiionis columnam,-idest sustentamentum aliorum. Et foras |
quw ventura est in erbem universum, tentare omnes non egredietur amplius, id est non recedet amplius f
kabitanles in terra. Veniam.ciio. Tene quod habes, a Domino. Filius junior qui devoravit substantiam
ut nemo nccipiat coronam tuam. Qui vicerit, fa- suam cum meretricibus, postquam receptus est a -
ciam illum columnam in templo Dei mei, et foras npn patre, noluit regrcdi ad priorem vilam (Luc. xv),vsi-
egredielur amplius, el scribam super illum nomenDei ' gnificat gentilem populum qui, prius separatusaDeo
tnei, et nomen civitatis Dei, novm Hierusalem, quw morte vituli saginati, id est passione Chrisli, Deo
-descendit de cesto a-Deo meo, et nomen meum no- reconciliatus non exibit-amplius; et scribam super
P-iTaor. CLXII. 48
 iSlS ANSELMI LAUDUNENSIS d51S
illum ut in ipso patens sit et exemplum cseteris. No- _t_ riam virlulem, et nescis quia tu es miser, id est non
men Dei mei, quia Deus vocabitur, et nomen civitalis sufficiens ad salutem per ea quae habes, et miseiabi-
Dei mei, id est \isio pacis dicctur, et haeccivilas erit lis, quia tu ipse ignoras miseriam luam; eipauper
bene munila virtulibus novm Hierusulem, in qua uil a bonis operibus, et cmcus, quia non vides le insuf-
remanet vetustatis, sed vera visio pacis. Quw de- ficientem; el nudus a veste imo pudoris et iunocen-
scendit de ccelo, de consortio coslestium. A Deo meo, tiae. Sed misericordiam non nego, hoc est: Suadeo
Deo mittente virtules, et nomen meum, id esl Filius libi emere a me fruclum posnitenti_e, aitrum ignitum
- Dei. €hristianus enim gralia unctus. Novum quod probatum, id est charilatem quas te accendal vel me-
non habet ab Adam. Qui habet aures, quod uni dico, ipsuin. Vl locuples fias operibus virtutum, ct vesli-
omnibus dico. menlis albis, id esl innoeentiaj induaris. Et non ap-
'
.„ Et angelo Laodicim Ecclesim scribe: Bac dicit pareat confusio nudilaiis tum. Melius est coram paua
amen, tesiis fidelis el verus, qui est principium crea- cis erubescere, quam tandem coram omnibus. Et
turm Dei: Scio opera lua, quod ncque frigidus es, ne- collyi io inunge oculos luos, divino .prasceplo vel do-
que calidus. Ulinam frigidus esses aut calidus! Sed nis Spiiilus sancli, vel quibuscunque ratio illumina-
quia tepidus es, el nec frigidus, nec catidus, incipiam " tur, et ut hoc possis : Mmulare fraires luos csete-
te evomere ex ore meo. Quia-dicis quod dives sum et ros qui tribulantur, et ne dicerent quod Deus non
locupletalits, el nullius egeo, et nescis quia ... es miser diligil eos quos pati permiltit, prasmittit causam
et miserabilis, el pauper, et cwcus, et nudus : suadeo cum dicit: Ego quos amo, arguo, ifl cst facio cogno-
tibi emere a me aurum ignitum probatum, ut locuples scere peccata, el castigo, sic castos reddo, et quia
fias, et veslimentis albis induaris, et non appareat tales amo : mmulare ergo et pmnitenliam age, et de-
confusio nuditalis tum, ei coltyrio inunge oculos iuos, bes agere, quia non prorsus despexi te, quia ccce
ut videas. Ego quos amo, arguo et casligo. JEmulare adhuc exspecto ut aperiam cor tuum; et hoc cst :
ergo, etpxniientiam age. Ecce sto ad ostium et pulso. Ecce sto ad oslium, el pulso, id est increpo. Si quis
Si quis audieiil vocem meam, et aperuerit mihi audieril vocem meam intelligendo; el apenteiit mild
januam, introibo ad iltum, el cmnabocuin illo, ct ipse 'januam bene operando : intrabo ad illum in secreio
mecum. Qui vicerii, dabo ei sedere mecum in throno cordis, et cwnabo cum itlo, id est delectabor fide et
meo, sicut et ego vici, et sedi cum Patre meoin throno operibus ipsius, et ipse mecum gaudebit de consola-
ejus. Qui habel aures, audial quid Spirilus dical Ec- tione mea. Qui vicerii, dabo ei sedere mecum, id est
clesiis. ut mccum judicel. In throno meo, sicut et ego vici,
Et angeloLaodicim Ecclesim scribe. Laodicia vomi- _ quia et viiloria ipslus, ei sessio-ejus causa est vi-
lus inlerpretalur. Erant enim quidam inEcclesia hac etoria. aliorum. El sedi cumPalre meo in throno ejus.
tepidi. Tepidi sunt illi qui lenent aliqua instiluta Thronus judiciaria sedesest. Qui habet aurem, audiat
cessahtes a malo, et hsec judicant sufficere: ideo ^ qidd Spiritus dical Ecclesiis.
fiunt lorpentes, nolifntque in aliquo hono opere la- CAPUT 1Y.
borare. Hmc dicil,qai& dicturus eratrem mirabiler--s VISIOSECUNDA.
quod tepidi excommunicandi, et de ore suo proji- Post Itmc vidi, el ecce oslium apertum in cmlo. Ei
ciendi essent, qui ab homimbus boni credebautur, vox prima quam audivi, tanquam tttbm loqueniis tne-
prsemitlit se veracem esse, ut et in his sibi Greden- cum dicem: Ascende huc, et oslendam tibi quceopor-
dum videatur. Amen, id esl veriias : per ipsum enim tet fieri posl hwc. Stalim fui in spirilu, el ecce sedes
omnia Patris promissa in.plentur. Testis fidelis, quia posita erat in ccelo, el supra sedem sedens. Ei qui se-
qu33 audivit a Patre nota fecil nobis, vel leslis cpe- debat, similis eral aspeclui lapidis iaspidis et sardini,
ruro nostrorum apud Deum, et verus iu omnibus Et iiis erat in circuitu sedis, similis visioni smarag--
verbis suis. Quod est principium creaturm Dei, sive dinw, el in circuilu sedis sedilia viginli quatuor, et
primse creationis , sive creationis ad justit.am, ex super lltronos viginti quaiuor seniores sedenlescircum-
quo si velinl resipiscere, polesl eos juslificare. Scio ]0*amicti vesiimenlis albis, el in capiiibus eorum coronas
cpera tua. Non me latenl, quia neque frigidus es ne- aureas, el de throno procedunt fulgura, el voces, et
gue ea.irfus._Frigidus est qui aperte turpiter agit, vel toniirua, el seplem lampades ardentes anle'thronum,
quidem non recipit. Neque cnlidus. Cslidus est, qui quw sunt seplem spirilus Dei. Et in conspeciu scdes
fervet bUlectione. Utinam frigidus esses aut calidus, lanquam mare vilreum simile cryslallo. Et in medio
Non ideo quod sit bonum esse frigidum, sed quia scdis, et in circuitu sedis qualuor animalia plena
ci.tius veniunt ad bonum, quia nihil de se coniiduiii. ocutis ante el relro.
Sedquia tepidus'es, id est fide recepta torpes et pi- Posi hmc. In hac secunda visione agitur de repa-
grilaris operari, incipiam per exconimunicatioiiem ratibne humani genens, ostendendo agnum accjpjen-
te evomere ex ore meo; id est a consortio fidclium tem librum de manu sedentis in throno, et apcrien-
removere per praadicalores rneos qui dicuntur os, tem signacula ejus libri quse facta ipsius agni beue
quia per ipsos loquitur Deus. Quia dicis quod clives possunt nos commonere, ut pro ipso patinon dubi-
sum, purgatus in baptismo, vel dives in scientia, et lemus. Cum vellet suos animare ad tribulationem,
{ocupletaius per opera aliqua, et ideo sufliciens vide- bene praemisit de cor.eclione Ecelesise. quia tum
Kir, el nullius egeo et ideo sibi jam nullam necessa- maxime prodest posna, cum uun punit delicta. Post
 1517 . ENARRATI0NES IN APOCAL. — CAP. IV. 1518
kmc vidi. Quantum ad ordinem visionum non alio s_.luti sustinentes, et in circuilu quasi excubiae, qua-
tuor animalia. Animalia dicuntur evangelistse, et
tempore, sed eadem Dominica. Et ecce oslium aper-
ium in cmlo, scilicet clausura Scripturarum quae est cseteri sancti prsedicatores, quUmansueti et bene
via ad vilam,Tel obscuritas eoeleslium mysteriorum, animati cseferosanimant, qui non dicuntur quatuor
vel in his qui eoelum sunt. Et ecce voxprima; prima secundum personas., sed secundum oflicium quadrir
admonitio vel Yetus Testair.ei.lum. Quoniam audivi fariae prsedicalionis, quia annuntiant horum natu-
ianquamlubm, scilicet hortautis adbellum. Loquen- rasquatuor animalium qua3,licet in uno quoque h.o-
lis mecum, non dissentientis a ratione mea. Dicens, miue esse debeant, de Chrisio tamen dicuntur pro^
Ascende huc, auiplifica animam ut hoc possit videre, prie. Dicitur enim Christus/eo, quiafori.sestet_.ine ,
et oslendam tibi quw oportet fieri post hac in ultimis timore; etquia sicut leo prsemortuus nascitur, et
temporibus. Slaihn fui in spiritu, abjecta inlentione tertia die ad vitam Patris voce excitalur, ita Chrk,
terrenorum, fui videns spiritualiter. Et ecce sedes stus die tertia^ad vitam surrexit. Dicitur. vitulus,.
posila erat in ccelo. Sedes dicuntur et angeli, et cae- quia saerificatus. Dicitur homo, propter veram na-
teri majores sancti, qui et sedent in subditis suis, turam humanam. Dicitur aqidla, secundum divini-
el ut celsior supra sedem sedens. El qui sedebat, id tatem et ascensionem. Plena oculis ante et retro.
estDeusPater prius nobis incognitus, modo per incar- H Plena oculis ante et retro dicit, vel quia memores
nationem Filii cognoscitur et quasi lapis aspicitur. erant prseteritorum peccatorum, et sibi providebant
Similis erat aspectui lapidis iaspidis et sardini. Iaspis * in futuro; vel habentesjCognitionem et de pra_teritis
. viridis coloris est, et aquosi; sardinus est rubei. Per etde futuris.
aquaticum colorem signilicatur nobis judicium illud Et animat primum simile leoni, et secundum ani-
<juod jam per aquam diluvii factum est, ut habetur mal simile vilulo, et (ertium anhnal habens jaciem
{Gen. vn); per rubeum illud, quod per ignem futu- quasi hominis, et quartum animal simile aquilm
>um est: vel per aquaticum colorem significatur volanli. Et quatudr anhnalia, singula eorutn habe-.
aqua baptismi; per rubeum dona Spiritus sancti, bant alas senas, et in circuitu et intus ptena sunt «_:_*. -
quae in baptismo recipiuntur, quibus et peccata cre- lis. Et requiem non habebant, die ac nocte dicentia:
mantur et ad dileclionem accendimur. Sed licet ta- ' Sanclus, sanctus, sunctus,Dominus Deusomnipotens,
lis, lion lamen erat horribilis, quia iris, id est pax qui erat, et qui est, et qui venturus est. El cumdarent.
vel propitiatio Dei eral in circuitu sedis, quasi mu- illa anhnalia gloriam el honorem et benediclionem
niens et protegens eos. Similis smaragdo. Smara- sedenli super thronum, viventi in swcula smculorum,
j*dus. est lapis habens viridem colorem et rubeum; procidebant viginli qualuor seniores ante sedentem
iris similiter, per quae notanlur ea qu_e diximus et inthrono, et adorabant vivenlem in smcula swculo-
in circuitu sedis, quasi appendentia et conscientia rum, amen, miltentes coronas suas ante thronum, di-
judicio; sedilia viginii quatuor, doctores inEcclesia cenies : Dignus-es Dominus Deus noster accipere glo-,
lam in Novo, quam in Yeteri Testamento. Per vi- riam et honorem et virtutem, quia lu creasti omnia,
ginti quatuor ideo doctores comprehendimus, quia el propter voluntatem luam eranl et creata sunt. .
numerus hic constat ex duodecim et duodecim, qui Et animul primum simile teoni, etc, et animal.
item numerus coustat ex tribus et quatuor. Sancli quarlum simile aquilm volanti. Comparatur Joannes
vero praedicalores nomen sanctae triuitalis per qua- aquilse, quia m principio tractat de divinitate, et
tuor mundi partes annuntiant. Et super tltronos, id Item csetefi noiniua sumunt ex hoc quod proponunt
est supra prsedicta sedilia viginli quatuor seniores. suisevangeliis :.et tamen unusquisque naturas su-'
Non accipitur hic numerus secundum perspnas, sed pradictas exsequitur. Alio ordine posuit Ezecluel
s&eundum offieium; quia per viginti quatuor hic ac- hanc visionem (Ezech. i), quia prius posuit homi-
cipiuntur omnes prsedicatores tam veteris quam no- nem, deinde vitulum, post leonem, inde aquilam ;
vse legis. Scdenles circutnamicti veslimentis albis sed quia vidit quse futura erant, eo ordine posuit.
fluse in haptismo receperunt, et in capitibus eorum, r\ quo ventura erant.- Prius enim homo, deinde cselera.
'secundum mentes, coronas, victorias aureas per cha- Joannes impleta videns, leonem prseposuit, quasi
fitatem vel sapientiani, et de throno, scilicet de sede fundamentum totius nostrae fidei. Unitur enim fides
Bei, ut de apbslolis et similibus, procedunt fulgura, nostra maxime inresurrectione Dominica, et qua-
Id est miracula, et voces, admonitiones, et toni- tuor animalia ad hoc prsodicandum bene erant in-'
trua, comminationes. Et septern lampades ante structa, secundum quatuor prsedictas naturas Ghri- -
throrium, qum sunt seplem spiritus Dei. Qum j>ti,singuta eorum non secundum personas,sed unus-"
dona, sunl ante ihronum, id est aeeendunt ct lllunik quisque ordo hubebant alas senas. Sex alse sunt sex
riantomnes juslos ad dilectionem, in quibus sedet opera misericordise, satiafe esurientem, potare si-
et in sedis ad tan- "
judicansDeus, conspeclu figuram tientem, vestire nudum, colligere hospiterii, et visi-
tjuam mare vitreum simile crystalto significat baptis- tare inlirmuffi, et incarceratufn : qu_e alse dicuntur,
mum sinceritale fidei lucidum, qui ideo dicitur si- quia istis in altum sublevamur. Yel sex alae^cogni-
milis crystallo, quia sicut cryslallum ex aqua dure- tio univer-sofum sex diebus factorum ; ex his enim
scit in lapidem, ita facit ex mollibus et liquidis ba- visibilibus ad invisibilia cognoscerida perducimur.
ptismus-solidos et invincibiles, el in medio sedis ve- Yel sit prima ala lex naturalis, qusa fuit in Abraham
 - AJNSELMILAUDUNliNSIS
4519 4520.
et cseteris primis Patribus ; secunda ala, lex Moysi ; Ai spositionem de reparatione humani generis, quern
tertia ala prophetise; quarta, Evangelium ; quinta, ,- videt... dextra, id est in Filio Dei. Personse Filii at-
institutiones apostolorum; sexta, ut Augustini et- - tribuitur tota reparatio humani generis, per quem
aliiirmirqui ordiriaverunt vestimenta, etc, in Eccle--- et impleta est; qui liber est scriptus, id est mani-
siaTJn eircuitu ut aliis bono exemplo iucerent, et festatus intns per Novum testamenlum, el foris per
intus quSnlum ad seipsbs, plena sunt oculis, divinis Vetus quod Novi clausura est. Yel per foris intelli-
praeeeptis. Et requiem non habebant, non cessabant, gitur Novum, quod est foris in manifesto; per intus-
die ac nocte, in prosperis, vel in adversis, vel conti- Fe(«s,quodestobscurum; signatum, idcstclausum,
nue, dicentia : Sanctus, sanctus, sanctus, ter, quia septem sigiltis, id est universis -obscuritatibus, vel
Triuitas in personis. Dominus, semel, quia unifas septiformi Spiritu per quem fides operalur. Et vidi
in deitate. Dominus Deus omnipotcns, qui erat, sine angelum quemlibet de primis Palribus, qui dicitur
principio, et est, sine mutabililate, et qui venturus angelus, quia a Deo missus, fortem, prmdicantem
est ad judicium, et cum darent illa animalia glo- voce magna, inquirentem et cseleris annuntiantem,-
tiam, id est cum sancti prsadicatores prasdicarent et prse nimio desiderio jam tantum differri conque-
Deuro gloriosum, ut ex - resurrectione, et honorem, rentem. Quis est dignus accipere, implere librum,
venerandum propter opera, vel ex ascensione; et g_ etc Ubi ostendit illos Patres primos Chrislum tam
benedictionem supernse remuneralionis, vel super ferventer desiderasse, qui minima consideratione
omnes angelos. Sedenti super thronum viventi in sw- eum perceperanl, innuit quod nos.qui jam ipsam
cula smculorum procidebant viginli qualuor seniores rem tenemus, multo fervenlius diligere debeamus,
ante sedentem in throiio, id est humiliabant se ei et pro eo pati non subterfugiamus. Dicit Joannes, et
omnes judices, tam novse quam veteris legis; et non nemo polerat in cwlo ut angelus, neque in terra, ut
itocet, «i idem dicantur niodo judices, modo anima- neque subtus terram, ut animse exulse corpore, ape-
lia, et adorabant viveniem in smcula smculorum, ex- rire, implerfl librum, neque respicere illttth, id est
spectantes ab ipso voce et opere quae a se non ha- perfecte intelligere. Unde iilud Isaise LIII : Generalio-
hebant, miitentes coronas suas ante thronum, attri- nem ejus quis enarrabil ? Hic assumit personam
huentes ei victorias vitiorum vel tribulationum ; di- aliorum prlorum Patrum. Et ego flebatn multum,
centes: Dignus es, Domine Deus nosteiyaccipere, cui quoniam netno dignus inventus est aperire, id est ad-
referimus gloriam el honorem et virtulem, quia lu implere librum, nec videre illum plene inlelligere. Et
creasii omnia et propter, id est juxta volunlatem unus de senioribus dixit mihi: Nejleveris. Quilibet
tuatn erant et creata sunt, non de subito, sed in propheta, qui Christi adventum annuntiando con-
seterna dispositione omnia habuisti. 3I solatur cseieros. Eccevicil diabolum leo de tribu Ju-
CAPUT V. da, radix David, procedens a David, vel firmameii-
Etvidiin dexlera sedentis super thronum librum, tum David aperire, ut impleat iibruin, ct sotvere se-
scriplum intus et foris, signalum sigillis seplem, et; piem signacula ejus. Ostendit quomodo vidit deside-
vidi angelum fortem. prwdicantem voce magna: Quisj ratam, modo exsequitur, modo vidit completam, et
est dignus accipere librutn; et solvere signacula ejus ?> sicut ille prsedixerat vidi, et ecce in medio lltroni
et nemo poteral in cwlo, neque in terra, neque subtus quasi sustenlamcntum omnium, et qualuor anima-
terram, aperire librum, neque respicere illum. Et ecjo, lium agnum Christum, qui vera fuit victima, stan-
flebam ntultum, quoniam nemo' dignus invenlus est, tent, quasi laboranlem, et sanctis certantibus sub-
dperire librum, nec videre iilum. Et unus de seniori- venientem lanquam occisum; quia etsi mortuus, ta-
bus dixit mihi: Ne fleveris. Ecce vicit leo de tribu, men ex virtute Dei vivit, habentem cornua septem
Juda, radix David, aperire librum, et solvere septem( et ocitlos septem. Cornua et oculi Spiritus sanctus,
signacula ejus. El vidi el ecce in medio ihroni el qua-. qui dat regnum et exaltationem, quod per cornua
*uor animalium, elinmedio seniorum, agnum stan- notatur; qui dat illuminationem, quod per oculos
tem tanquam occisum, habentem cornua sepiem et notatur. Yel cornua sunt sancti eminenliores ipsi
oculos seplem, qui suni seplem spirilus Dei missi in D eapiti proxime adbserentes, et carnem excedentes,
omnetn terram. Et venit, el accepit de dextera sedenlis et venit ad cognitionem nostram per carnis assum-
m lltrono librum. El cum aperuissei librum, qualuor piionem ; el accepil homo factus de dextera sedentis
animalia et viginli quatuorseniores ceciderunt coram in throno librum a verbo sibi unito, et cum c.peruis-
agno, habenles singuli citharas, el phialas aureus ple- set librum, quatuor anhnalia, scilicel sancti omnes
nas odoramentorum, qum sunl oraliones sanctorum : prsedicatores, et viginli quatuor seniores, omnes ju-
et cantabant canticum novum, dicentes : Dignus es, dices ceciderunt coram agno, nihil de se prsesumen-
Domine Deus, accipere librum, el aperire signacula do, sed humilia sentiendo coram agno, id est ipsum
ejus, quoniam occisus es, et redemisli nos Deo in san- imitando. Unde sequitur: habenles singuli citharas.'
guine luo, ex omni lribfi,et lingua, el populo, et na- Cithara significat mortificationem carnis, et sunt in
tione : et fecisli nos Deo nostro regnum el sacerdotes, cithara lignum el chorda. Per lignum crux Christi,
et regnabimus super terram. chordse caro sanclorum, et phialas. Phialse sunt
Et- vidi in dextera sedentis super thronnm librum vasa lata, per quas significantur corda lala usque ad
tcfiptum intus el foris, Iibrum accipit divinam di- dilectionem inimicorum; aureas dicit propter chari-
 issr ENARRATIONES IN APOCAL.^— CAP. VI. - 1522
tatem ct sapientiam, plenas' odoramentorum, qum A . qumin cwlo est, cmleslium, et supler terram, terre-
sunt oraliones sanctorum. Sicut enim aliquis inbono uorum,et subtus lerram, infernorum, et mare, adlit-
odore deleetatur, ita Deus in orationibus sanctorum; teram, vel mundum, el qum sunt in eo. Per hsec
<<c_?/.ra-iflHr<;flH..c_.ni?)oiiuincumexsultatione.Novumomnia, quse Christo altribuit, contundit multofum
Testamentum,quod Ecclesiaopereprofitelur, dum In hsereses, quorum singuli aliqua ex his Christo sub-
morteipsius baptizalur; dicenles :Dignus es, Domine trahebant. Deinde otnnes insimultamanimalia, quani
Dcus, tu solus immunis a peccalo : quoniam nisi seniores et angelos audivi dicenles audivi teslimo-
esset immunis, nor. redemisset nos. In sanguine tuo: nium .confirmantes sedenti in throno Dijo Patri et
non ex uno solo ordine, sed ex omni tribu, et dici- agno secundum carnem. Benediclio, exaltatio, et
lur tribus a tribus ordinibus, scilicet laborantium, honor impassibilitatis, el gloria in resurrectione, et
mililum et sacrittcantium, qui ordines conlinent -se- potestas, quia omnipotens, in swcula smculorum, Id
ptuaginla duas linguas : quorum singulse continent e"sl, non adboranr, sed in ceternum. Qualuor ani-
populos multos, populi, nationes. Dicitur natio, maliu dicebant, amen. De istis iterum dicit, quia of-
quando aliqui de populo nationes. Dicilur natio, ficium pra?dicatorum est teslimonia confirmare. Et
quando aliqui de populo movenlur et incolunt no- viginii quatuor seniores non superbientes de judieio
vum locum. Per hoc notal redemptos ab omni di- sibi commisso ceciderunt in facies suas, humiliave-
versitate, et hoc dicit, et lingua, etc Et fecisti nos runt se ei in conscienlia sua, scilicet videntes quo
Deo noslro regnutn, spirilualiter regnantes; efsacer- caderent. Qui enim in aliam partem cadit, non bene
doies, nos ipsos offerentes, et pro SUisorantes, el cadil, quia non videt quo cadit, et adoraverunt, ve-
" regnabimus super terram, vel bene cultam, vcl su- nerantes Deum lola inlenlione mentis.
per terrenos excommunicando. CAPUT VI.
Et vicli et audivi vocem angelorum tnuliorum in -'" Et vidi quod aperuisset agnus unum de septem si-
circuilu throni et unimalium,el seniorum: et eralnu- gillis. Et audivi unum de quatuor animalibus ; di-
merus eorum tnillia millium diceniium voce magna : cens lanquam vocem lonitrui: Veni et vide. Et ecce
Dignus est ctgnus, qui occisus est, accipere virlutem, equus albus, el qui sedebal super illum habebat arcum,
et divinitatem, et sapientiam, et forliludinem, et ho- et dala esl ei corona, et exivit vincens, ul vincerel.
norein et gloriam, et benedictionem. El omnem crea- Postquam ostendit per agnum completam esse
turarii quw in cwlis esl, el super terram, el subtus ler- reparationem huniani generis, vult etiam annun-
ram, el mare, et qum in eo sunl, omnes audivi dicen- tiare Ecclesise fuluras tribulationes, et contra auxi-
tes sedenti in throno et agno : Benediclio, el honor, , liuin, et tandem coronas pro victoria : ut Ecclesla
Q
et gloria, et.potcstas in smcula smculorum. Et qua- lanto confisa suffragio, el gaudens de promisso,
tuor animalia dicebant amen. Et viginti qualuor se- omnino patienter et jucundc sustineat tribulari. Et
niores ceciderunl in facies suas, et adoraveruni. vidi quod aperuissel agmts unum de seplem sigillis,
El vidi in spiriluali visioiie persliti ct audivi non universisobscuritalibus, ulfidelesScripturas sanctas
solum animalia et seniores qui testimonium dabant intelliganl. El audivi unutn de quatuor animalibus,
Christo, sed etiam angelos qui omni studio et af- dicens, non personaliief, sed quia omnes sancti prse-
fec.ione juvant et custodiunt Ecclesiam, qui gau- ^licatores ununi sunt: Veni lide et opere procede;
dentes de consortio reparalo, testimosium prote- et vide, intellige impletam esse veritatem : et sic
"runt de incarnalione Domini, de nalivitale,' de pas- Joannes admonetur, ita ipse cseteros, alii similiter
sione, de resurreclione et ascensiorie , utpple illi quos possunt ad idem debent |invitare. Et -ecce al-
qui ift omnibus istis famulati sunt ei, ipsumque te- bus equus , id est Ecclesia in baplismo dealbata,
stantur judicem venlurum. Yel angeli dicantur sub- quseChristum assidueporlat, etqui sedebat Christus,.
diti animalibus et senioribus, scilicet angelicam super illutn habebat arcum. Arcus significat divinas
vitam ducentes, quicircumdantetornantsuos prsedi- Scripturas, quibus Deus et protegit suos, et Isedit
calores el judices, teslimonio eorum consentientes 'D inimicos. In arcu duo sunt, lignum et chorda. Per
et illud confirmantes. Numerum finitum ponit, quia lignum, quod per se est inulile, significatur Yetus
Deo finitus est numerus eoruni, licet nobis sit infi- Testamentum ; per nervum qui teniperat* et facit
hitus. Jn circuitu throni quasi munitores, et eral nu- valere lignum, significatur Novum Testamentum,
merus eorum. Multos ponit, quiaquanto major mul- per quod valet vetus lex; et data ei corona. Christus
litudo, lanlo major atlestatio , major exsultatio. quippe in suis de multis victoriis coronatur, vel
Dignus esl agnus, qui occisus est, accipere virtutem, ipse secundum humanitatem. Et exivi portatus san-
immunitatem a peccato el divinitaletn, quia Deus clis praedicatoribus vincens in Judsea, ut vinceret in
-fuit, elsi visus mortuus, el sapienliam, omnium co- gentibus , videns quidcm diabolus Ecclesiam insti-
gnitionem, et discretionem, et fortitudinem, quia vi- tui ad locum implendum unde ipse exciderat, ni-
clt diabolum, persistendo.in obedientia, ethonorem titur omnibus viribus ut eam impediat et per-
in resurrectione, et gloriam, impassibilitatem et Im- vertat.
mortali.a.em , et benediclionem, exaltationem; et Et cum aperuisset sigillum'~secundum, audivi si-
lioc exponit. el owe... creaturam , ac si diceret: cundutn animal dicens: Veni et vide. Et exivit alitts
Vt \n nomine Jesu omne genu flectaiur (Ptulip. n); equus rufus, et qui sedebafsuper iUum, daiuni evf e
 IBo ANSELMI LAUDUNENSIS 1524
ut sutnerel paeem de lerra, cl ut invicem se inter- ,A potestas super quatuor partes lerrw, inierficeregla-
ficiant : el datus est itli gladius magnus. dio, fame, et morle, et besliis terrm.
Et ecce. HiG nolatur persecutio ex falsis fratri-
Et cum aperuisset sigillum secundum «rdine "vi-
bjus : quia non proficiens diabolus per apert3s tri-
flendi, vel etiam tempore, audivi secundum animal
ad bulationes, vel per manifestasb_ereses,immittit fal-
quantum ordinem , dicens : Weniet vide, de vir- sos fralres, qui suh speeie reiigionis proferant ve-
tute ad virtutem, _ut intelligas. Et exivil impiens
nenum nocendi, sed hi non habent effectum nisi per
quse gerit in mente clius equus, Ionge diversus
a primo, quia pessimus; rufus, sanguinolentus, prsedictos. Equus pallidus, quasi es religione aflli-
sei.icet manifestus perseculor. Et qui sedebai, id est gens se, et qui sedebat super illum diabolus, nonien r
illi mors. Quia ipse est causa totius nostrse morlis,
diabolus, super Ulum, adhuc excelsior ipso equo; occidit quosdam in corpore, quosdam
dalum esl ei, permissum a Deo ut sumetet pacem &e vel quia ipse
in anima; infernus, id est, insatiabiles terrenis, vel
terra, ut auftrrct omnem quietem ab his qui deuiti
quisuntininfernodeputati. El dala estpotestas super
sunt terrenis: Et ut invicem se interficiant gladio
materiali,, vel persuasionis. Et daius est ei gladius quatuor partes mundi, id esl, super omnesmalos in
omni parte terrse. Interficere giadio, apertis occiso-
magnus, scilicet poteslas vnocendi non tantum in *'
sed etiam in ribus, fame divini verbi, scilicet per hsereticos; et
ininores, majores, ut in Petrum et in
morte, mala persuasione. Et bestiis terrm , tribu-
sconsimiles, vel magnus , quia per totam terram.
Eic notatur persecutio per hsereticos facta : quia lationibus et occisoribus, vel ad iitteram.
Et cum aperuisset sigillum quintum, vidi subtus
postquam diabolus per apertos perseeutores non
altare anima* inlerfeciorum propter verbutn Dei el
proficit, immitiil bsereticos, qui ut facilius falsilates clamabunt
«uas persuadeant, permiscent etiam vera; et, quia propter ieslimonium quod hdbebanl, el
toec pjefsecutio citius decipit quam etiam aperta voce magna dicenles : Usquequo Domine, sunctus et
tribulatio, ponit statim contra hanc quoddam au- verus, non judicas el vindicas
' sanguinem nostrum de
xilium.' his qui habitcml in terra Et datw sunt eis singulm
siolm albw, et dictum esl illis ut requiescermt tempus
Et cum aperuisset sigillum lertium, audivi tertium adhuc modicum, donec impieantur conservi eorum,
animal dicens : Veni et vide. Et ecce eqnus niger, et
fratres eorum, qtd interficiendi sunl sicut et illi.
et qui sedebai super eum, habebai slateram in mttnu Oslensis tribulationibus, ne isli deficiant, oslendit
sua. Et ftudivi tanquam vocem in medio quatuor cis consolationem egregiam , sciiicet coronam jet
animalium diceniium .' Bilibris tritici uno denario, et *
gloriam quam recipient hi qui in patientia tribulaii
tres bitibres hordei denario, el vinurii el oleum ne non recusant. Et cum
aperuisset sigiilum qninlum,
imseris, vidi subtus altare sub Christo. Aitare Christus ac-
Et cum apendsset sigillum terlium, sicut csetera, cipitur, super quem Deo offerimus. Per ipsum enim
Ecce equus niger, offuscans sua vilia aliquibus ope- mediatorem Deo placere possumus, suh quo sunt
"ribus. Et qui sedebat super eum, id est, quia quod omnes fidelium ammss, quia etindigniores et magis
sui per eum operantur, ei atlrihuilur, habebal sta- digni omnes sub eis protectione; vel sub, id est,
teram, quia dicunt se habere veram diseretionem in in absconsO, quia nemo percipit 111hac vita quo-
Scripturis, et ideo suas sentenlias prseponderare in modo Sbi sint. Animus interfectorum, vel aperlo
manu sua, quia opere impleift quod prsedicant. Ecce martyrio, vel aliqua anxietate, propler verbum Dci,
auxilium, scilieet prohibetur eis ne Isedant suos, et quia praeceptu Dei in se adimpleverunt, ei propier
hoc cst, et audivi tanquam vocem in medio angeli exi- teslimoniutn, quia aliis testati sunt. Ei clamabani
Stentis in medio. quatuor animalium dicenlium, ne voce magna in remisso desiderio. UsquecjuoDomine,
Isedatis fideles meos,^juia bilibris, id est, Ecclesia sanctus, habensomnemsanctitatem, etverus inprb-
facta de duobus populis, conslat mihi denario uno, missis, non vindicas sanguinem nostrum, faeiei.do
hoc est uno pretio, scilicet sanguine meo. Bilibris ;D diserelionem malorum et bonorum , ut implealur
dicitur mensura quse tenet duos sextarios; triticum consortium nostrum, et vindicas poenas inferendo
sunt perfecliores, qui tribulatione attriti, igne ex- de his qui habitant amore in terra, in terrenis. De-
cocti sunt, Deo suavis cibus, id est, sineulla palea. siderant quidem sanctae animae ut numerus fralrum
Hordeum sunt non adeo Jperfecli, in quibus, licet implealur , et placet eis jusla sententia*, scilicet ut
valdesinttriti, est lamen aliquapalea. Et tres biti- mali puniantur. Et datw sunt illis singulw aibm
bres hordei denario, id est, Unicopretio sanguinis, stolw, id est, bealiludo solius animae, nondum corpo-
et vinum, qui alios inebriant. Yinum sunt illi, qui iis, e. dictum, inspiralum estillisji. Deo ut palieii-
in se ferventes, inebriant alios ad amorem spiri- ter exspectarent; et hocest, ui requiescerent adhuc
tunlem. Oteum sunl illi, qui, uniti Spiritu sancto, et modicum tempus, donec impleantur conservi eorum,
plenf orationibus, persistunt in contemplalionem. ad quam exspcctationem horlatur cos duohus mo-
' Et cum
aperuisset sigillum quartum, audivi vocem dis, sciiicet gratia Dei, et hoc est cum dicit, con-
quarli animalis dicenlis : - Veni el vide. Et ecce servi eorum, et item propler fraternam dileclionem -
equus pallidus, et qui sedebal desuper, nomen illi ipsorum quos desiderant, et hoc est iibi dicit, et
mors, et infernus sequebatur^eum. Et data esl illi fralres eorum.
1525 ENARRAT10NES IN APOCAL. — CAP. VII. 152$
El vidi cum aperuisset sicjilium sexium, et lerrm- Ai montibus et petris : Gadite super nos, vel adlilteram,
jj.el.-s factus est mtignus, el sol faclus est niger, tan- vel seeundum pra.diclas allegorias a facie sedentis,
quam saccus cilicinus, ct luna lota facta est sicut a cognitione, et ab ira agni, et jam necesse est,
sanguis, et slellm cwli ceciderunt super terram, sic- quoniam venit dies magnus irm ipsorum, et quis po-
ut ficus mitlit grossos suos, cum a- vento niovetur. terit slare, nisi vestris auxiliis adjutus?
Et ccclum recessit sicut liber involutus, et omttis CAPUT VII.
mons et insulce de locis suis molm sunt, et_omnes Post hmc vidi qualuor angelos stantcs super qua-
regesierrm, -c. principes, et tribuni, et diviies, et tuor angulos terrm, lenentes quatuor ventos terrw, ne
fories, et omnis servus et liber absconderunt se in flaret venlus superterram, neque super mare, neque
speluncis, et in petris tnoniium. Ei dicunt tnonlibtts in-ullam arborem. Et vidi altcrum angelum ascen-
etpetris: Caditesuper nos, et absconditenosa facie dentem ab orlu solis, habentem signum Dei vivi. Et
sedentis super thronum, et ab ira agni : quoniam clamavit voce magna quatuor angelis, quibus datutn
veniet dies tnagnus irm ipsorum, et quis polerit slare? est nocere lerrce et mari, dicens : Notite nocere terrm,
El vidi cum aperuissel sigitlum sexlum, sicut in et mari, neque arboribus, quoadusque signemus ser-
cseteris sextis, ita in hoc sexto sigillo notat perse- vos Dei nostri in fronlibus eorum. El audki nume-
cutionem, quae tempore Aulichristi futura est, et B' rnm signalorum centum quadraginia quaiuor mitlia
quem habeat finem, scilicel judicium futurum, et signati, ex omni tribu filiorum Israel. Ex tribu Ju-
possunt hsec legi ad litteram, vel ad allegoriam. Et da, duodecim tnillia signaii. Ex tribu Ruben, duode-
terrwmotus factus esl tnagnus, terreni sunt multum cim millia signali. Ex tribu Gud, duodecim tnillia
turbati perseculione Antichristi; et sol factus est ni- tignati. Ex tribu Aser, duodeehn millia signuti. Ex
ger, Cliristus sol verus et modo clarus, tempore An- tribu Nephtalim, duodecim millia signuli: Ex tribu
ticbrisli erit obscurus, scilicet non coruscans ullis Manasse, duodecim millia signali. Ex tribu Simeon,
miraculis; vel sol dicantur illi potiores In sancta Ec- duodechn milliu signuli. Ex tribu Levi, duodecim
clesia, qui costeros illuminant, qui erunt nigri, id miltia signaii. Ex tribu Isachar, duodecim millia
est vincti in prsedicalione sua, et nihil pro.ieienles ; signali. Ex iribu Zabuton, duodecim millia siqnali.
tanquam saccus, id est, licet extra nigri, inlus ta- Ex tribu Benjamin, duodecim millia signati.
men suam claritatem retinentes; cilicinus, id est, Descripto tanto bello Ecclesiae, ne sui deficefent,
rei et peccatores reputatione eorum, et luna, id est, confortat eos per quoddam suum auxilium, scilicet
Ecclesia lota quse crescit et decrescit, facta esl sicut cum diabolus sit paralus ubique fidelibus nocere,
sanguis, scilicet sanguinolenta et contrita, et stellm f-• prohibelur aDomino, utnunquam siios possit im-
cmli, scilicet minores, et tamen bene clari et illumi- pedire. Post hmc secundum ordinem visionum vidi
nanles Ecclesiam, ceciderunt super terram, devocati quatuor angelos slanles supraqualuor angnlos terrm,
sunt ad terrena, sicut ficus mitiil grossos suos, cum id est diabolos, qui lanlum dicunlur angeli secun-'
a venlo movelur. Gro_,sus est fructus inanis, qui cito dum dignitatem crealionis; vel quia miltuntur ad
cadit; in qua comparatione intelligitur quod hi puniendos malos, et probandos bonos. Quatuor dicit
quos permillit Deus cadere ab Ecclesia, non sunt eos, quia nocere habent in quatuor partibus mundi,
firmiter alligati vera di!e'ctione. Qui enim Deum di- lenentes quatuor ventos terrm. Per venlos accipit
ligunt, nulla tenlatione possunt divelli ab ejus dile- prsedicatores : quia sicut ventus excutiens nubes, ir-
ctione; et cmlum recessif sicut libcr involutus,-ic\ est, rigat terram , et facit fructificare, et faciem lerra
sancti praedicatores cessabunt a praedicatione impio- hilarem fscit- sic prsedicatio mentes hominum.
rum, etmnnis mons,idest omnis eminens in virtuti- Quatuor dicuntur isti sicut prsedic.i, rie flurct ventus
hus, vel si accipiatur mons in malo, dicemus, omnis super ierram. Per terram accipit habilantes in terra,
mons, id est, elati ia superhia, et insnlw, id est, vel lerrenis deditos; per mare habitantes in Insulis,
agilati nego-iis ssecularibus, recedunt a fide et bonis vel variis fluctuantes vitiis. Per arborem, quse jam
operibus. Yelinsulae, id est, tum si persecutioi.ibus ]D aliquanlulum de terra excrevit, scilicct qui fidem
movebuntur a stalu priori, vel separabunlur ab im- reccpit, vel qui jam paratus est fructum facere. Ecce
piis fide et opere. Et reges terrm. Ecce ponit finem, auxilium contra prsediclos angelos : quia Christus
scilicet, quid fiat in judicio, scilicet de omni condi- prohibet eos nocere suis. Et ridi angeium, id est
tione hominum volent se abscondere realiter in Christum, allerum, id est, diversum a.prsediclis,
adventu judicis. Yelreges, id est, carni obsislentes, ascendentetn mundum , ab orlu solis, id est illumi-
el principes et tribuni majores et minores, el diviies nanlem sicut sol; liabentem signum Dei vivi, id est
in bonis operibus, el foites contra tentationes, et crueem, qua suos signaret, vel immunitalem a pec-
omnis servus, idest conjugatus, et tiber a conjugio cato, ex quo Deus apparet, ei clamavil voce magna
absconderunt se, petent suffragia in speiuncis, id est, qualuor angctis, quando daemones in passione a po-
obumbratione et defensione, el pefris, solidilate testate dejecit cum magno imperio. Clamare Dei fa-
riiontiutn, id est angelorum, qui sunt montes, emi- cere est, quibus dalum esl nocere terrm et tnari, ~di-
nentia virtutum. Aut etiam si de prorsus perditis cens. De arbore tacet, quia ipsa excrevit <fe terra.
^licamus, absconderunt se, id est, confugient ad au- Quousque signemus.servos Dei nostri donecego mte-
xilium dsemonum," quibus servjerunt. Et dicent rius eos et exterius signocrucis discernam infron
 4527 ' - ANSELMl LAUDUNENSIS 1521."
tibus eorum. Signum in fronte, quod quidem in ikfortiludo Deo nostro in swcula smculorum, amen.
aperto est, significat confessionem oris, quse nec in Post hmc. Istud quod modo dicit, est quasi expo-
tribulalione debet taceri; signum inpectore confes- sitio supradictorum, scilicet quod superius dixit suh
sionem cordis significat. Et audivi\ intellexi nume- finito numero signatorum, hic dicit turbam innume-
rum signatorum omnes eos siguandos, qui per istos rabilem : quod ibi per duodecim tribus, hic per
significantur cenlum quadraginta quinque millia. Fi- universitatem gentium, quasi dicat : Sicut eratprae-
nit-.m numerum prinit signatorum, quia Deo fini- dictum, ita vidi completum. Post hwc vidi turbain
tus, licet nobis sit infinitus. Hunc autem numerum magnatn, quam dinumerare nemo polerat, licet nu-
Meoponit, quia persuas partes significat prsedica- merus Deo sit cognitus, hominibus tamen est |iii-
tores sanctse Trinitalis. Conslal enim ex duodenario certus; ex omnibus gentibus, etiam harbarissimis, et
in_seipso mul.iplieato. Per duodecim, quitribuset tribubus in unaquaque gente, et populis, et linguis,
qaatuor conslat, habemus eos qui sunt signati fide in eodem populo sunt diversae linguse, seilicet es
sanctae Trinitatisin qualuorpartibusmundi; permille omni diversitate linguarum, stanles anle thronum, -
significamus perfectionem, ex omni tribu; id est ex id est paiali obedire Deo judici, vel etiam suis prse-
omnibus gentibus filiorum Israet, qui sunt viri Deum latis, et in conspectu, ut et conspiciant et conspi-
'**
'videntes.ExlribuJuda,idestconfitens.Hocsufficithis, ciantur agni Chrisli, et hierant amicli stolis albis,
qui non habent tempus operandi. Judas qui quartus iunocentia et immortalitate, et pulmw in manibus
fuit hiter filios Jacob, hic primus ponilur : unde eorum, id est victorise, quse ex operibus procedunt.
iiobis datur intelligi quod h_ec generatio non sit Et clamabant, et niudo, et in fu.uro maxime clama-
hislorialiler, sed spiritualiter. Dan sextum filium bunt, et per hsec omnia debet Ecclesia maxime ani-
prseierit, quia ex progenie ipsius nascelur Antichri- mari, voce, affectione ..._.</.za,dicentes': Salus Deo
stus, ex quo innuitur ex omni numero sanctorum noslro, scilicet qusecunque bona habemus, sive re-
Antichristus ejiciendus. Ex tribu Ruben, id est, vi- missionem peccatorum, sive operationem ^bonam,
dens filios, ut sunt illi qui aliquanlulum operanlur: vel aeternam gloriam, nihil a nobis, sed omnia radi-
Ex tribu Gad, id est accinclus, scilicet eontra quam- caliter a Deo et consummativeut dicitur{/ Cor. xn;
lihet tenlationem. Ex tribu Aser, id est, bealus, sci- Galat. III et Phil. n), nibilominus Dei adjutores
licet mundanis non intentus. Ex tribu Nephtatim, sumus, ut deducit D. Paulus (I Gor. m), et agno
id est, laiiludo, scilicet hi sunl qui ex cliaritate Filio Dei Chrislo, et omnes angeli slabant. Angelos
aliis sua largiuntur. Ex tribu-Manasse, id est, obli- inducit de consortio sanctorum gaudentes, et eorum
lus, per quem significatur genlilis populus, qui obli- testimonium confirmantes, et ceciderunt, humiliave-
tus idolorum Deo servivit, qui bene sexto loco in- l runt se ei, in conspeclu throni, ut conspicianl et
ducitur, quia Christus sexta aetate nalus est. Ex conspiciantur in facies suas, in conscientias suas ra-
tribu Simeon, Iristilia, seu recordalio de prseterilis tionaliter videutes quod faciunt, et adoraverunl Deum
peccatis, quse summa custodia est ad conservatio- dicenies, amcn. Amen, scilicet quidquid ei atlribuitis
nem virtutum. Ex tribu Levi, id est, udditus, per verum est. Yel amen ad sequenlia legamus, amen,
quem significanlur illi, qui non sunt conlenti insti- id est, verus in omnibus promissis. Fidelis Dominus
tutis, sed ex se multa bona assumunt. Ex tribu Isa- inomnibus verbis suis (Psal. CXLIV),el benedictio
char, id est, merces, scilicet, qui jam fastidiunt ter- exaltatio, quoniam babet ultra omnem creaturam,
renam habitalionem, et omnino intendunt ad remu- vel nostra exaltalio in virtulibus ; et claritas, im -
nerationem, ut ille : Cupio dissolvi et esse-cum Chri- passibilitas, vel nostra claritas in operibus bonis;
sto (Philipp.i). Ex tribu Zabulon, id est, habilaculum et sapienlia, quia onmia scit, vel quia nos scientes
fortitudinis, scilicet laborem non recusantes, sed facil, et graliarum uctio, id est gratias de omnibus
aliquando de contemplatione ad actionem pro ne- bonis, quae habemus, referre debemus sibi; honor,
cessitate fratrum descendenles. Ex iribu Joseph, id id est, veneratio, quse sibi ab omni bono exhibetur;
est, augmentum, scilicet Ecclesiam in numero san- D j et virlus, potentia impediendi inimicos, quam etiam
ctorum multiplicantes. Ex tribu Benjamin, id est dat suis; et forlitudo, affeclus virtulis, quam habet
fitius dexterm : hi sunt qui a propitiatione Dei omnia aseipso, non indigens petere aliunde, etperhaec
reputant, nihil a se. data Deo variae haereses contunduutur; in swcula
Post hwc vidi turbam magnam, quam dinumerare smculorum, neque hoc ad tempus, sed ^eternaliter.
nemo polerat, ex omnibus genlibus, et tribubus, el Et respondit unus de senioribus, dicens tnilti : Hi
populis, et linguis, staK.es anie thronum, el in con- qui amicli sunl stolis albis, qui sunt, et unde ve
spcctu agni, amicli stolis ulbis, el palmw in munibus niunt ? El dixi illi : Domine mi, lu scis, et dixit mi-
eoruin. Et clamabant voce magna dicentes : Salus hi : Hi sunl qui venerunt de tribulatione magna, el
Deo nostro, qui sedet super ihronum, el agno. Et luverunt stolus suus, et dealbaverunt eas in sanguine
omnes angeli slabant in circuitu throni, et seniorum, agni. Ideo sunt ante thronum Dei, et serviunt ei die
et quatuor animalium, el ceciderunt in conspeclu ac nocte in iemplo ejus. Et qui sedet in throno, habi-
ihroni in facies suas, et adoruverunt Deum di- iat super illos. Non esurient, neque silient _jt.ipf.t_s,
cenles, amen. Benedictio, et claritas, el sapien- neque cadet super illos sol, neque ullus mstus : quo-
iu,l et graiiarum actio, ct honor, et virtiis, et niam agnus, qu} in medio ihroni est, reget iltos, et
 -I5f9 ENARRATIONES IN APOCAL. — GAP. VHl. 153»
deducet eos ad vitm fontes aquarum. Et abstergel. A spectu Dei, quia non displicet Deo damnalio impio-
DfiHSomnem lacrymam ab oculis eorum. rum. Etdutm sunt illis tubm septem, id est, officium
Postquam cognovit beatus Joannes turbam illam prsedicatioriis. Et alius angelus longe dignior, scili-
iirlanta dignitate, curat eognoscere qua via ipsa cet, Christus, venit per humanitalem sibi unitam.
_ad fasec pervenire potuit, nt doceal cseteros idem ~Et sletit, id est paralus Deo nostras oraliones of-
attendere. Et respondit, scilicet satisfecit desiderio - ferre ad similitudinem sacerdotis, anle allare. Dici-
meo, ac si^usesivissem.' Unus de senioribus. Omnes tur ipse Chfistus altare, super quem Deo oflerimus:
sunt nnus," qui idem docent. Qui sunt ? quam di- nihil enim prodesset quidquid faceremus, nisi ipso
.'gni; Domine mi, tu scis, scilicet, doce me nescium. mediante, id est nisi in virtute passionis ejus; et
Si sunl, qui venerunt, et etiam venturi sunt, et lave- significatur hic altare a nostra cogsiitione tam re-
runt bona operatione stotas suas, innocentiam, vel moium per allare aureum, quod est in Sancta san-
*. corpora sua. Ideo sunt ante thronum Dei, ssilicet, ctorum, habens thuribulum aureum, id est vas ignis,
. placent Deo-judici, in templo ejus, vel in prsesenti per quod significatur corpus Chrisli, vel apostolo-
Eeelesia, vel, exuti corpore, sunt templum et ha- •rum, qui sunt vasa Spirilus sancti. El data sunt'
bitatiO"ejus, et ideo fruentes vero pane, et hoc di- ilti incensa, id est orationes a mullis sanctis Deo
cit : Et qui sedel in throno, qui dedit cognitionem " oblatse, ut darei de orationibus sanclorum omnium, id
angelis. Habitat super illos, dabit eamdem cogni- est ut reprsesentaret Deo Patri orationes sanctorum.
tionem etiam illis. Non esurient nequesitient amplius, Supra allare aureum, i"dest supra seipsum : quia
.polati ^cilicet fonte vitse," rieque cudet super itlos ipse est lolius boni fundamentum; vel divinilati,
sol, neque ullus eestus, major neque minor tribula- quse est supra humanitatem, quod esl anle thronutn
-tio, quoniam agnus, qui inmedio throniesl, regetil- Dei, idestin heneplacito sedentis in thronum, et
los, deducendo de virtute in virtutem.JJ. deducet hic notat ut quod placeat altari, placeat et sedenti.
eosad vitm fonles aquarum, et perhoc landem ducet Et ascendil fumus, id est compunctio procreata ex
adfontesaquarum vitse,idest ad indeflcientem refe- oratione de manu angeli operatione Chrisli; et acce-
k,iionam,el abstergel Deus otnnem lacrymam ab oculis pit angelus Christus thuribulum quqs prius habeb&t
eorutn, jam nullus dolor prorsus in eis esse poterit. paraios, ut per eos aliquid faciat. Et implelur illud
€APUT YUI. de igne altaris, id est Spiritu sancto, quo ipse ple-
-Et cum aperuisset sigillum septimtm, factum est nus erat, et misil in terram facere fructum. Et facla
silentiuiri in cwlo, qudsi ditnidia hora. sunt ab illis tonitrua, id est minse, et voces, admo-
VISIOTERTIA. - Q niliones, el fulgura, miracula, et terrmmolus, ter-
(
-Et vidi septem angelos slanles in conspectu Dei, et reni inde moti sunt, scilicet quidahi adbonum, qui-
datw sunt illis sepiem lubm. Et alius angelus venit, dam admalum. Et septem angeli universi prsediea-
etisletit ante altare habens thuribulum aureum. Et tores paraverunt se ut tuba canerent, id est in se pa-
data sunt illi incensa multa, ut darefde orationibus raverunt opere, quod aliis volebant praedieaie, vel
sarictorum super altare aureum, quod est anie thro- providerunt quid convcniret cuique personse, ut
num Dei. Et ascendit fumus incensorum de dra- Salamoni profundiora.
'
tionibus sanctorum de manu angeli coram Deo. Et primus angelus tuba cecinit. Et fqcla est gran-
Et accepit angelus thuribulutriaureum, el implevilil- do el icjnis mista in sanguine, et tnissum est in ler~
lud-de igne allaris, et misit in terram. Et facia sunl ram. Et terlia pars terrm combusta est, et terlia pars~
tonitrua, et voces, et fulgura, et terrmtnotus ma- nrborum concremuta est. Et omne fenum viride com-
gnits. Et seplem angeli, qui habebant seplem tubas, bustum est.
prmpdraverurit se ut luba canerent. Et primus angelus brdine narrationis : vel quia
Et cum aperuisset sigiHum seplimum, faclum est hic fuit prima exc_ecatio, scilicet in Judsea prsedi-
silenlium in cmlo, pax, quia per totum mundum cantibus apostolis, tuba cecinil, magna prsedicatione'
post inortem Antiehrisli erit pax quasi media hora, D 1 intonuit, et -facta est grando aliis gravis, aliis sua-
seilicet non diu durabit quies illa, quoniam cito ve- vis, et ignis, irascibiles irati sunt contra prsedica-
niet judicium. lionem; commista in sanguinem, quse duo fuere
Et vidi. In liac tertia visione agit de officio prse- causa perditionis ipsorum, et missum est tn terram,
dicatioriis Injuncto septem angelis, quse prsedica- et hoc tolum missum est in Juda^am, quse est tcrra
tiorie ostendet fieri septem persecutiones et plagas bene culta Iege et prophetis. Et lertia pars lerrw-
mortales reproborum; "neque hic deviat ab inten- Duse quidem partes, scilicet perfectiores et minus "
lione, sed multunr hortatur et invitat eos qui sunt eierfecti, salvae sunt; tertia, id esl omnes reprobi
In Ecciesia, ut patienter tribulationes sustineant; perierimt; combusta est, id est a Deo excsecata, et a
aliter eirim fient extraEcGlesiam",et percutientur.Po- .ministris ejus damnata. Et iertia pars arborum con-
I" nitBhanc visionem ad simillludineni figurse illius ubi cremata est. Arbores sunt illi, qui de terra excreve-
filii Israel tubis canentes prostraverunt muros Hie-' runt, scilicet altiores in lege, quorum pars reproba
ricliq (Josuevi). Etvidi septem angelos universos, damnata est, el omne fenum viride, id est emnes ,
' versepiiformi spirilu imbutos, stantes, paratos Deo prorsus dediti gaudiis sseculi.
oj}ed.re; vel, non cessantes piis gubvenire in con- Et secundus ariqelus tuba cecinit, et (anjuctm mom
1551 ANSELMI LAUDUNENSIS 1552
magnus igne ardens missus esl in mare. El facla esl _% { subtra..it, tam de majoribus quam de minoribus,
tertia purs muris sunguis, et morlua est ieriiu pars et percussa esi subtractione grati_e, terlia pars om-
crcaturm, qum habebant animas in tnari, et lertia nes reprobi, solis majorum doetorum, cl terlia pars
pars navium interiit. lunm minores, sed lamen bene lucentes; el tertia
Et secundus, angelus tuba cecinit ordine narratio- pars sieltarum, id est simpliciores, sed lamen illu-
nis, vel etiam reipsa. Judseis enim reprobatis, con- minantes, ita ut obscurarelur tertia purs eorum, id
versi sunt apostoli ad genles, de quibus ita tertia est amittent bonam cognilionem, et bonaro opera-
pars.dau.nata est, tanquum mons mognus, id est dia- lionem, et leriia pars diti non htcerel, id est qui illu-
bolus; pro elatione; igne ardens, id est invidia in- ininali fuerant a majoribus, et noclis similiter illu-
saniens ad nocendum. El missus est in mare, in gen- minati a luna et stellis, scilicet a minoribus. Has
tes. Dicitur diabolus missus ad gentes, licet in eis quatuor damnaliones sine aliqua pr_enuntiatione
esset, quia cum prius secure omnes gentes obtine- narravit, ulpote prseteritas, el quse quotiaie eve-
ret, dormiebat et quieseebat in cis, jani non com- niunt; ad caeteras quss sequuntur porot praenuntia-
pellens eas ad peccandum. Poslquam vero duas par- tionem, quh illse tres futurs3 sunl in novissimis
les perdidit de his, insaniit in reliquis cupiens re- lemporibus. Et vidi, in visione perstili. El uudivi
tinere. Et facla esl terliu pars maris sanguis, pecea- IB vocem unius uquilw. Omues sancli prsedicaiores
iores, el mortua est lerlia pars crealurm, id est phi- aquila dieuntur, quia et alte volant pennati virtuti,
losophorum, qui habent majorem discrelionem iuter bus, ct perspicaciter rem intuentur. Volaniis per
gentes. Gentiles dicunlur mare, quia sunt fluctuan- medium cmlum, id est Ecclesiae, quae cebt in se di-
les maximis vitiis. Et tertiapurs navium inieriit, id vina secreta, diceniis voce magna, quia in lolo mun-
est rectorum- inter gentes. do prsedicanda, vel quia magnum quid annunliat'
Et tertius angelus tuba cecinit, et cecidit de cmlo vw, vm, vm, ter, de cmteris vocibus triuin angelorum,
siella tnagna ardens lanquam facula, et cecidit in ter- qui eranl luba canituri, accipiens hoe.
liatn parlem fluminum, el in fontes aqitarum, el no- CAPUT IX.
tnen slctlm diciiur absinthium. El facta est, tertia Et quinlus angelus tuba cecinit. Et vidi stcllam de
pars aquarum ih dbsinlhium, el tnulti huminum mor- cmlo descendisse in lerratn. Et data esl ei clavis pu-
tui sunl de aqttis, quia amarm factm sunl. tei ctbijssi. Et aperuii puteum abyssi, et ascendil fu-
Et tertius angelus tuba cecinil, ordine narratiouis, muspuiei, sicul fumus fornacis magnm, el obscura-
vel quia poslquam diabolus Judaeos et genii.es ex- ius esl sol, et aer cte fumo putei. El de fumo exierunt
ca_care non potuit, seminavit hsereset., et sic ali- locuslw in lerram. Et data est illis polestas, sicut
quos pervertil; et cecidit, appamit quod ceciderat * habenl polesiatem scorpiones terrm. Et prwcepluin
clecmlo ad litteram, vel de Ecclesia stella, id est dia- esl illis ne twderenl \enum terrw, neque omne viride,
bolus qui dicitur stella secundum creationem, ar- - neque omnem arborem, nisi iantum homines qui non
dens invidia, tanquam fucuta. Facula ardetetcon- habenl signuin Dei vivi in froniibus. El diclum esf
sumitur, iladiabolus, qui semper ardel invidia, tan- illis ne occiderenl eos, sed ut cruciarent mensibus
dem consumetur, scilicet cum potestatem non ha • quinque, et cruciatus eorum cruciatus scorpii, cum
hebit, sed torquebitur cum aliis. El cecidit inier- perculil hominem. Ei in diebus illis quwreni homines
iiam pattem flumhium, scilicct terlium sensum vide- mortent, el non itivetdent; et desiderabuni mori,et
licct scminavit in Scripturas, el in fontes aquarum. fugiet mors ab ipsis. Et $imiUtudines locustarum si-
Fontes dicunlur, unde procedunt flunijna, el per miles eqids paratis in prwlium, cl super capila earutn
hoc signaiur nobis Evangelium, quod est fons et lunquam coronm similes auro, et facies earum sic-
summa lotius nostra. iidei, ex quo procedunt flumi- ut facies hominum. Et habebant capillos sicut ca-
na, id est exposilioues, in quibus omnibus duo sunt pillos mulierum, et denies earum sicut leonum erant,
sensus fidelium, historialis el allegoricus. Tertius et habebant loricas ferreas. Et vox alarum earum
est, cum hsereses inducuntur, et nomen steltm erat, n.sicut vox curruum equorum multorum ciirrentium in
absinthium, amaricalio. belium, et habebant caudas shniles scorpionum , et
Et quarlus angelus tuba cecinit, et percussa esl ler- aculei in cuudis earum. Polestas earum nocere homi-
tia pars splis, et lerlia pars lunm, el lerlia pars stel- nibus mensibus quinque. Et habebanl super se regem
tarum : ila ul obscurarelur terlia purs eorum, el diei angelum abyssi, cui nomen Hebraice Abaddon,Grmce
uon luceret terlia purs, el noclis shniliter. Et vidiet autem Apollyon, el Latine habet nomen Exlerminuns.
audivi vocem unius volanlis aquilw per medium cm- Et quiritus, etordine et narratione. Hsecest dam
lum, dicentis vocemugna: Vw, vm, vmhubitunlibus in natio eorum quos diabolus immittit parare vias
lerra! de cmteris vocibus trium angelorum, qui erant ante faciem Anticliristi, et vidi slellam de cwlo ceci-
tuba canituri. disse in lerram. Ad litteram, et laborantem ne quis
Et quarius angelus luba cecinit, quartus ordine locum suum impleret, et data esl ei clavis, id est
narrationis, vel etiam rcipsa, quoniam cum diabo- potestas a Deo concessa est ei, pulei abyssi. Abyssi
lus uon posset excsecare omnes Judseos, vel gen- dicunlur lenebrosi et profundi peccatores; pulei
tiles, et etiam haereses seminasset, tandem filios Ec- profundiores inter eos, et aperuil puteum abyssi,
clcsise aggressus est expugnare, et quosdam inde hsereses quse Ialeba.it in corcHbus eorum proferr*
1553 ENARRATIONES IN APOGAL. — CAP. IX. . 1554
fecit, et ascendit futnus putei, id est mala doetrina i ram : quia extra ostendent se' humanos et pios, sed
eorum excaecans,'s!"e_.ffumus fornacis magnw, id ost intus oceultabitur eoruni. iuiquitas, et Jiabebant ca-
Similis doclrinse Anticlmsti, quse est fornax probans piilos sicut capillos mulierum, capillos moies effe-
honos, et redigens in cinerem ligna, seilicet malos; minatos, et fluxu dependeutes, paratos quidem ad
vel ad litteram, el obscuratus esl sol quidam alios aliorum deceplioneni; Yel capillos minores, qui per
illuminantes,'e. aer de fumo putei, id est quidam il- jdeceptiones istis adhserent. Dentes eorum, id esl ipsi
luminati, et de fumo exierunt locuslw in iermm, id laniantes. Sicut leonutn erant, quia et lacerant, el
-est praeambuli Antichrisli. Natura locustas-est ut fetorem, scilicet /verba fetida, el sententias profe-
de fumo oriatur. Discipuli tales bene locustis com- runf depra^atas. Et habebant loricas sicut loricas
parantur, quia sicut locuslse nec volare possunt, et ferreas, id est obstinationem cordis, quam non pe-
-tamen niiuntur el saliunt, sed statim deficiunt et ad jieiret sagitta veritatis; vel loricas, sententias falsi-
terram decidunt, nec super terram incedere pos- tatis, quse non admittant aliquam doclrjnam veri-
sunt, et \iridia corrodunt, ita haeresiarchae illi ncc talis, etvox alarum, id est luriiul.us sententiarum
perprofundam coguitionem in altum volarc pos- quem faciunt, postquam ratione deficiunt, sicut vox
sunt, uecper Jionam operalionem firmiter incedunt, curruum equorum multorum currentium in bellum,
sed superLia saliunt, et in pejus recidunt, et sunt B ad litteram, vel sicut diversi equi variis viis ad idem
corrosores honorum; et data est ilti potestas con- bellum currunt, ita isti diversis hceresibus ad impu-
-cessa a Deo, sicut hubent potestatem scorpiones ter- gnandamJilcclesiam, et habebant caudas similes scor-
ste. Scorpioni bene coniparantur, quia sieut Ilie pionum. Per caudas accipit principes terrenos, ad
Mandus faciecauda pungit occnlte, ita Jiasretici de- quos recurrunt .hseretici, poslquam nec ratione, ncc
•cipiunt per haec teraporaUa, persuadendo-hsecesse tumultu proficiunt. Principes ideo dicuntur cauda,
optima, et ad vitam suilieientia, quse sunt ullima ct quia sicut per caudam feiit scorpio, ila principibus
viliora; vel ideo scorpioni comparantur, quia sicut hssrelici, postquam non proficiunt persuasione. Vel
scprpiuspungit et non sentit, sed paulatim diffun- caudse dicuntuf dolosae sentenliae, quibus coram
ditur venenum et urit, sic decepii ab hsereliers ijandiuntur, Iatenter pungunt, et aculei, id estpec-
prius non sentiuni, sed tandem perimuntur, *t pree- calum, quo stimulant alios ad peceandum, erant in
ceptiim est illis, ecce auxiiium quod dat sanctis caudis earum. Pofestas eorum nocere hominibus , et
Deus contra istos, scilicet prohibet eis ne noceant etiaro bonis secundum corpus mensibus' quinque,
alicui suorum, ne Iwderent in anima fennm lerrm, Ostenso quales inter se sint, monstrat etiam per
idestadhuccarnales ei in fiderudes, et ideo faciles , quem hsecpossint; et habebant super se regem ange-
a
decipi; neque omne viride, id esl jam provectos, ne- lum abyssi, id est diabolum, qui dominatur omni-
gue omnem arborem, paratos ut jam faciant fru- bus, qui sunl in profundo vitiorum, cujus nomen
ctum, nisi tanlum lii gui non habenl signum Dei vivi Hebraice Abaddon , quasi dicat, a quo cavete vobis
In veritate in (rontibus suis, id est in aperta confes- omnis Ecclesia, et ideo nominal eum omni lingua,
sione, el dalum est eis, permissum est eis si Deo scilicel Graece, Hebraice et Laline,quibus scilicet lin-
crueiare corpora, animas non isedere; sic quidem guis scriptnm est Evangelium. Grcece aulemApol-
laciunt hseretici, postquam deficiunt in persuasione, lyon, Luiine exierminans, a patria vice idem signfica-
per vim quserunt nocere, et hic de bonis diciiur, ne tur in cseteris linguis.
qcciderenl eos morte spirituali, sed ut cruciarentur Vw unum abiii. Ecce veniunt adhuc duo vm. Post
mensibus quinque, id est secundum corpora, quae hcec et sextus angelus luba cechiil,, et audivi vocem
guinque sensibus iHunlur. Habet alia littera mensi- unam ex quatuor cornibus alturis aurei, qupd est
bus sex prbpter sexaetates, quibus hsec vita distin- ante oculos Domini, dicenlem sexto angelo qui habe-
guitur, el cruciutus eorum ut crucialus scorpii, sci bqt iubam: Solve quutuor ungetos qui alligali sunl in
lieel cum non possent per' se nocere, accusanl eos flumine magno Euphrate. El soluti snnt qudtuor an-
apud priucipes; scilicet et in"diebus iltis quwrenf 3 geli qui paraii erant in horam, et diem, et mensem,
homines morlem, limentes lapsum, et non invenient et annum, ut occiderent ferliam purlem hominum :
eam, \A probatiores reddantur, et fugiel mors ab ip- et numerus equeslris exercitus vicies millies, dena
sis, quia cura gregis astringet eos laboii. Dixit supe- millia audivi numerum eorum.'_Et ila vidi equos h:
rius istos noeere ut scorpiones; modo describendo visione, et qid sedebant super eos habentes loricus
eos vult tales oslendere qui sic possint nocere,e< igneas, ct hyacinlhinas, el sulphureus; et capita equom
simililudines tocuslarum, imaginariae locustse. Simi- rum erant lanquam capiia leonum, el ex ore ipsorum
les equis paratis ad prmlium, quia veloces ad dis- procedit ignis, el suiphur, et fumus. Ab kis tribus
currendam, feroces ad ^impugnandum, nec providi plagis occisa esl teriiu pars hominum, de igne, et
in quos incurrant, sive in cives, sive non. Etsuper fumo, et snlphure, qum procedunt de ore ipsorum.
mpxla eort..i.,-super doctores eorum. Yel in menli- Poteslas enim equorum in ore ipsorum est, el in
hus, ubi in se et coram aliis superbiunt tanquam caudis eorum. Nam et caudce, eorum similes serpen-
coronw, victoriaede prsecipitatis similes auro, non per bus habentes capita, et in his nocent. Et cmteri homi-
veram sapientiam, sed per mundanam sapientiam, nes, qui non sunt occhi in his plagis, nequepwtiiten-
tt (acies eorum, lanquam facies hominum. Ad litte- tiarrt egerunt de operibus' manuum suarum, ut no»
1535 ANSELMILAUDUNENSIS ,1556
adoreni dmmonia et simulacra aurea, et argentea, et 4 Hujusmodi enim lorica, seterna poena efficilur. Yel
wrea, et laptdea, et lignea,£um neque possunt videre, lorica, selerna po3iia, quss nunquam dimitlit quos
neque audire, neque ambulure, et non egerunl pwni- accipit. Et capitu eorum. Describit ipsos equos, ut
tenlium ab homicidiis, neque a veneficiis suis, neque idoneos ostendat qai nocere possint. Capita appel 1
a forniculiane suu, neque a furtis suis. latipsos majores inler ministros diaboli; eianJ lan-
' Vm unum abiil; narrata est una damnatio. Post
quum cupitu leonum, quia laniant et fetent, ut supo
hwc et sexlus angelus luba cccinil, ordine narralio- rius in plaga locuslarum dictum est. Hic bene ponil
nis, et ordine lemporis. Hic est enim damnatio ma- faciem leonis, postquam dixit eos habere faciem ho-
lorum in tempore Antichristi, et audivi vocem unum minis, quia hserelici aliquid humilitatis ostendunt,
ex qualuor cornibus altaris aurei. Altare Chrislus sedministriAnlicliristi, quod docent, hoc eliamco-
dicitur, cornua prsedicatores Christum sublevantes, gunt quibuseunque lormenlis confiteri, el de ore eo-
et parati pro eo mori, sicut sanguis ponebalur in rum praedicatione, quia [ipsa est causa poense, pro--
cornibus altaris. Vel allare ecclesia se immolans, in cedit ignis, et fumus, el sulphur. Idem significavit
qua sunt cornua defensores aliorum. Quatuor dicun- superius per hyacinthum, qui est lapis fumidi colo«
tur sancti illi prsedicatores, propler quatuor quse ris. lslse quidem tres divers_epoenseredduntur etiam
de Chrislo annuntiant, vel quatuor cornua qualuor B in inferno secundum diversa commissa in iioc
evangelia, quse docent detegere fraudes Antichristi, mundo. Ignis ibi datur his qui hic habuerunl ni-
quod est anle oculos Domini, supra quod quidquid mium seslum cupiditatum. Fumo ibi afficiuntur illi
offertur, Deus acceptum habet, dicentes sexto angelo qui in hoc mundo obcsecantur ignorantia snper-
qui habebat lubam. Prsecones scilicet prseteriti tem- biae; fetor ex sordilate pravorum operum. Ab his
poris prsemoneut futuros quid sit futurum. Solve piugis occisa est terlia pars hominum de igne, et fu-
quatuor angelos, prsediea esse solutos, ut caveant mo, et sulphure, qum procedunt de ore ipsorum. Po-
sibi elecli; vel solve excommunicando malos, et sic testas equorum in ore ipsorum est. Bene dixit quod
absolventur et regnabunt in eis, <7«talligali sunt in hae pcenae de ore equoi um prodeant, quia potestas
flundne tnagno Euphrate. Duse ducunlur contrarise eorum nociva est in mala praedicatione; et in cau-
civiftes, Hierusalem et Babylon. Babylon quse est dis eorum, id est in occultis deceptionibus. Natn ei
confusio et diaboli mansio dicitur, et altera Dei. cuudm eorum. Bene dixi quod in caudis sitpotestas,
Apud Babylonem est fluvius Euphrates realiter, per nam et consimiles sunt serpenlibus, et hlandiunlur
quem «ignificantur mundani principes, inundantes facie, et occulle fundunt venenum." Habentes capita,
et fluctuanles, in quibus dicitur diabolus ligatus, et in his nocent; quae caudse habent capita, scilicet
dum per eoslatenter operatur; solvitur in eis dum " aliquos majores, per quos mordeant. Et cwteri Jto-
manifeste operatur. Yel dicantur soluti, quia a mines qui non sunt occisi in his plagis. De his qui
passione-Ghristi refrenati, non tantum potuerunt, luerunt in Ecclesia, omnes reprobi mortui sunt, el
quantum tunc poterunt, el soluti sunt quatuor angeli, cseteri, scilicel qui nunquam fuerunt de Ecclesia si-
etimpletum est sicut prseceptum erat qui paruti militer mortui sunt in peccatis suis, sive pagani,
erant in horam, et diem, el tnensem, et annutn. Per sive Judaei. Neque pwnitentiam egerunt de operibus
horam accipimus dimidium annum,per diem annum, manuum suarum. Oslendit quoniam et isti mortui
per mensem annum.per annum idem, el sichabemus SHnt. Ut non adorarcnt dwmonia et simulacra aurea
tresannos eldimidium, scilicettempus perseculionis et argentea, et wrea, et lapidea. Oslendit diversa ge-.
Antichristi. Yel per horam notemus quod continue nera simulacrorum, ut et in siugulis eorum slultitia
nocere quserebant, quia nec horam intermiltebant denotetur, et hoc proprie de genlibus, qucc neque'
per csetera, qnod diu hoc faciebant ul occiderent videre possunt, neque audire. Per hoc plane ostendit
tertiam partem liominutn, id est reprobos, et nutnerus . nonesseadoranda,et contundit eorum inertiam, qui
cquestris exercilus, soluto diabolo mulli prsecipitan- talia adorant. Et non egerunt pmnilentiam ab homi-
tw, vicies millies dena tnillia. Dena millia sunt san- U cidiis suis. Hssc pariter possumus accipere et de Ju-:
cli, decem praeeeptis legis perfeeti, eonlra quos po- daeis. Neque a veneficiis suis neque a fomicdlione
nitur duplex numerus, quia mali sunt plures. Au- sua, etperhaspartesinlelligarous de reliquis viliis._
divi numerum eorum. Quasi dicat : Bene pono nu- CAPUT X.
merum, quia ego audivi numerum, scilicet mullo Et vidi uliutn angelum forlem descendentem de
ampliores intellexi, quam boni essent; Et ita vidi cmlo, umiclum nube, et iris in cupite ejus, et fucies
equos in visione, sicut intellexeram quod ad destru- ejus erai ut sol, et pedes ejus tanquam columna ignis,
ciionem aliorum equitarent, sic intellexi quod per et habebat in manu sua libellum aperlum, el posuit
diabolum hoc facient, quem ipsi porlant velut equi pedem suum dextrum supra mare, sinistrum autetn
dominos : vel diabolus accipiatur equus : mali, ses- super terram. Et clamavil voce magnu, quemadmo-
sores, qui super ipsum fundanlur. Et qui sedebant dum leo cum mgil. Et cum clamasset, locula sunt
super eos, habebant loricas igneas, et hyacinthinas, septem lonitrua [voces suas.- Et cum locutu fuissent
Ct sulphureas, id est muniebant eos sentenliis, de seplem tonitrua, scriplurus eratn, et audivi vocem de
quibus sequitur seterna poena, ubi est fumus, et cmlo dicentem : signa qum locuta sunt seolem tont-
ignis,' et fetor; et ponitur hic pro causa eflectus. trua, et noli ea scribere.
 1557 , ENARRATIONES 1N APOCAL. — CAP. X. .538
Descripla persecutione quse erit tempore Anti- __ A pit tuba canere, consummabituf mysterium Dei, sicut,
cliristi in Ecclesia, ponit econtra auxilium quod im- evangelizuvit per servos suos prophetas.
niinet eis, scilicet Christum. Fidelesenim, conside- Contra immensam illam tribulationem qusefutura
r. rantestalia, deChristi.eonsola.ione reficientur. Et est tempore Antichristi, et -contra defectum prsedi-
f vidi alium a prsedictis contrarium, fortem cui hostis cationis quse summa refectio est, tempore persecu-
resistere non potest, descendenlem humiliantem se tionis, ponit eis consolalionem, scilicel quam Chri-
usque ad cognitionem nostram. De cmlo, de cogni- stus promiltit suis, quia eis amplius non erit tem-'
tione angelorum. Amictum nube latentem in carne pus, id est quia carebunt omni mutabilitate; et, ut
quae est ;quibusdam refrigerium, quibusdam obcse- securos faciat, praemittit quasi argumentaexeinplum
eatio, et iris in capite ejus, id est pax secundum sui, quia*assumpj,us est in ccelum, jam est immor-
propriam personam, -secundum quod dicitur (II talis, et quia jurat eis hauc stabilitatem per viven-
Gor. \).Deus erat in Chrislo mundum sibi reconci- tem in saecula saeculorum. El Angelus, hoc est Chri-
lians. El facies ejus erat ul sol, id est qui veram stus, quem vidi stantem super mare el super terram,'
de eo habet cognitionem, lucet et illuminal. Et pe- _ levavit, id est exaltavit manum suam, id est huma.-
des ejus ipsum porlantes erant tanquam columna, id nam naluram, qua ipse operatus est ad cwlutn et
estiirml in flde, et alios sustentantes; ignis, quia B 1 juravit, firmiter statuitj^uia, sicut Christus resur-
Spiritu sancto accensi, et habebat-in manu sua li- rexit, ita et nos resurgemus per viventem in swcula
brutn apertum, id est habebat omnes Scripturas ope- swculorum, scilicet per seipsum. Jurare Dei per vi-
ratione sua completas, vel reparationem humaiii ge- ventem in ssecula s_eculorum, nihil aliud est. nisi
neris mauifeste omnibus jam per ipsum adimple- quia sicut ipse vere vivit, ita eertum est quod pro-
tam; et posuit pedem sttum, prsedicatores, dextrum, mittit. Qui creavit cmlumel ea qum ineo sunt. Modo
firmiores, supra mare, id est super fluxiores in pec- oslendil eum potentem nos resuscitafe, quoniam
catis; sinistrum autem, idest minus lirmos, super ipse ex nihilo fecit omnia; etterram et ea quw in ed
teiratn, super eos qui aliquantulum desidebant, et- sunt, et mdre et ea quw in eo sunt. Ubi hsee.omnia a
si non.perfecte, et clamavit vocemagna. Perhospe- Deo dicit creataj destruit haereses quorumdam, <rui„
des locutus est magna, quemadmodum cum leo rugit. astruebant res quasdam a dsemone creatas. Quia
Yox quidem leonis ostendit ejus virtutem, et infert tempus non erit amplius. Bonis quidem non erit
terrorem : vel sicut nulla fera circuitum leonis au- mutabilitas, quia impassibiles erunt et immortales ;
det transgredi, sed remanet in sylva auditorugitu, maiis seterna mutabilitas secundum diversas poenas.
ita quisque Jdelis conclusus fide et donis Spiritus Sed i)i diebus septimi angeli, cum cmperit luba cane-,
sancti, remanet in Ecclesia, audiens quid Deus mi- ^ re, consummabitur mysterium Dei, scilicet remunei-
netur exeunlibus. Et cum clamassel, et ideo quia ralio sanctorum, quod est secretum quod tiec ocu--
isti ab eo missi prsedicaverunt locuta sunt septem lus vidit, etc, sicut evangelizavit perservos suos prn-
tonitrua, id est prsedicaverunt, universi succcssores phetas. Prsedixerunt enim prophetae primum et se-
terrorem cseteris inferentes. Voces suas tempore suo cundum adventum Domini.
congruentes. El citin locuta fuissenl septem tonitrua, Et vocem audivi de cmlo iterum loquentem mecum .
scriplurus eram, et audivi quia intelligerent sancli et dicentem : Vade et accipe librum apertum de manu
vocem divinam admonitionera dicentem de cwlo, ex- angeli stanlis super tnare, el super terranu Et abii ad
ponenles ne spargerent margaritas ante pofcos, ut angelum, dicens ei ut daret mihiUbrum, et dixitmihi:
' dicitur
(Malth. VII). Signa, sigilla scilicet, ut amicis Accipe et devora itium, et faciet amaricare venlreni.
pateat, inimicos lateat; et hic innuit quod non sit ta- tuum : sed in ore tuo eritdulce tanquatn-mel. Et~
cendum fidelibus, qum locuta sunt septem tonilrua, accepi librum de manu angeti, et levoravi eutn,eterat'
etnoli ea scribere, id est noli ea manifestare infideli- in ore tneo tanquam tnel dulce. Et cum devorassem
bus, in quibus nihifutile generent. Hic per suam per- eum, amaricalus est venler meus. Et dixit mihij
sonam ubi scribere prohibelur, significal nobis quod _, Oportel te iterutn prophetare populis, et gentibus, et
temporeAntichristiprsedicatiocessabit.YoIentesenim linguis, el regibus tnullis.
sanctiex prsecedenlium imitationepubliceprtedicare, Et audivi vocem de cmlo divinam admonitionem,-^
intelligenlinfructuosum, etpotius tempore illo con- iierutn, id est de eisdem agentem; loquentem mecum
culcandum verbum Dei. Erit enim tempore illo de- el dicentem: Vade, profice jn tirlutem Dei, et gra-"
structio contraria sedificalioni ^Christi, quia, sicut liaDei te dignum exhibe. Accipe librum de manii an-
Christus est caput prsedicationis et totius bonitatis, geli, et sic intellige Scripturam a Deo completam,
ila. Antichristus caput erit totius malitise et exstin- per carnem assumptam, stantissupra mdre etsupra'
ctionis.verbiDei. terram, parati adjuvare accedentes, et abii ad ange-
Et angelus quem vidi stanlem supra mare et super ium, quasi obediens ampliavi mentem. Ethic aperte
Itrram, levavit manum suam ad cwlum, et juravit per docel quid debeat facere. Dicens ei opere et -oratio-
viveritem in.swcula smculorum, qui creavit cwtumet ne, ut daret mihi librum, id est ut aperiret snihi'
ea-quce in illo sunt, el terram et ea qum in illa sunt, sensum Scripturarum,"e( <tia.ttmtM.quia, si queuT-
et mare et ,ea qum in eo sunt, quia-tempus amplius paratum videt, quod bonum est sponte offert. Accipe
non erit. Sed in diebus vocis septimi angeli cum cm- 1 etdevora illum, id est tractadiligenter operando et
1559 ANSELMl LAUDUNENSIS 1540
inquirendo, el faciet amuricare venlrem tuum, quia A & communicando, ostende extra esse, et ne metiaris
grave est carni implere divina prsecepta. Per ven- illud , quoniam datum est gentibus, id est, omnino
trem,qui estmollis et fragilis, accipitcaraem. Scd in subtrahe piaedica.ionein, quoniam conformes sunt
ore tuo eril dulceianquam mel, id est prsedicando et gentibus; civitatem sanclum conculcabunt, et isti
cogitando, et accepi librutn de manu angeli operaiio- Ecclesiam ad jure vivendum congregatam persc-
ne et gratia Christi, el devoravi eum : et erat in ore quentur, mensibus quadruginta duobus, scilicel toto
meo tanquam mel dulce. Et cum devorassem eum, tempore prsedicationis Antichristi, et per hoc vide-
amaricalus cst venler tneus, grave est enim nostrse lur innuere quod omnis perseculio sanclss Ecclesise
carni jejuuare, etcaetera quse praecipiuutur. Et dixit ih quocunque tempore sit ab Antichristo, sicut illa
mihi, scilicet comnionuitme ad prsedicationem,ma- quse erit in tempore suo. El ut pvsesentes confor.et,
nifestans mihi quia dc captione illa exirem. Opor- nepropterpefseculionem, quse quidem adhuc levis
let te iterum prophefare populis, gentibns, et linguis, est, desistant a prsedicalione, dicil quia in lempore
et regibus multis, injuncta prsedicatione dedit mihi ssevissimse illius persecutionis prsedicabunt Helias
Scripluras auxilio. et Enoch; et hoc dicit: El dabo verbum Dei duobus
CAPTJT XI. tesiibus tneis, el prophelubunt diebus mille ducentis
Et datus est mild calamus similis virgm, dicens : B ^ scxaginla, prasdicabunt tribus aunis et dimidio, et
Surge el melire teniplum Dci et allare ejus et ad- tunc incipiens regnare Anlichrislus, interficiet eos
oranles in eo. Atrium aulem qtwd est foris templum aperte, amicti saccis, id esl, veste poenitentiali, tion
ejice foras, et tte meliuris illud, quoniam datum est quod his opus esset poenitenlia, sed quia in se' opere
genlibus. Et civilatem sanctam catcabunt mensibus impleant quse alios docent. Hi sunt dum olivm. Oliva
quadraginta duobus. Et dubo duobus testibus riieis, est arbor plena succo, et isti pleni sunt Spiritu sari-
et prophelabunl diebus mille ducentis sexaginta, cto, et duo candelabra lucentia, quia aliis prsebent
amicli succis. lli sunt duw olivm, el duo cundelabia lumen in conspectu Domini lerrm stantes in bene-
in conspectu Domini terrm slantes , el si quis eis vo- placito Dei. Modo ostendit quomodo invincibilem
luerit nocere, ignis exiet de ore ipsorum, et derorabit potentiam dat suis Deus damnandi impios, el hoc
inimicos eorum. Ei si quis volucrit eos tmdeve, sic esl, et si quis eis volueril nocere, a veritale devo-
oportebit eum accidi. Ri habent polestatem claudendi cando, ignis exiet de ore eorum, id est, spiritualis
ccsluin, ne plual diebus propheliw ipsorum : el po- sententia, et devorabit damnabit inimicos eorum. Et
testatem habenl super -aquas convertendi eas in san- si quis eos votuerit iwdere corporaliter, sie oportet
gidnem, et perculere terram omrii plaga, quoiiescun- «_ emn occidi, sic spirituali sententia et hi habent po-
'
que votuerint. El cum .finierinl teslimonium suum, testaiem claudendi cwtum, id est Scripturas, quae
bestia qum ascendet de abysso, faciet adversus illos celant arcaria Dei, ne plual diebus prophetiw ipso-
bellum. Et vincel illos, el occidel illos. Et corpora rum, quia non prsedicabunt nisi congruo tempore.
illorum jacebunt in piateis civitalis magnw, qum vo- Hsec iigura talis fuit dum Helias per tres annos et
calur spiritualiler Sodoma et JSgyptus, ubi et Domi- dimidium pluviam realiter cessare teeit^IU
Reg.
nus eorum crucifixus est: ct videbunt de populis, et xvn), et poteslatem habent supra aquas, id est, do-
tribubus, et linguis, et geniibus, "corpora eorum per ctiinas suas, quse menles fldelium irrigant conver-
tres dieset dimidiutri, et corpora eorum nonsinet poni tendi eas quantum ad perverse intelligentes in san-
in monumentis: el habitanles^terram gaudebunt et guinem in peccatum, sieut legitur -Moyses fecisse in
jucundabuntur, et munera tnittent invieem : quoniam ,/Egypto (Exod. vn), et percutere lerram, terrenos,
hi duo prophetm cruciaverunl eos, gui habilubahl su- omni plaga sicul fuerunt iEgypiii, ut patet in libro
per terram. Exodi, quotiescunque voluerint. Et cum finierint, id
Et datus est mihi calamus , id est Scriptura. Per est, consummaverint leslimonium, scilicet prsedica-
calamum euim antiqui scribebant. Similis virgm, tionern, bestia Anticbristus, quw ascendel adregnuiri
sceptro, quia reges constiluit dicens admonens: D I de abysso perlenebroso, faciet adversus eos bellum
Surge, egredere, nepigriteris prsedicare, melire, prse- ad litteram, vel disputationibus, et vincet illosel oc-
dica cuique secundum suam capacitalem, ut sic fa- cidet iltos eorporaliter, el corpora eorum jacebunt in
cias eos templum Dei, sicut ille qui"vult lemplum plateis, ul sic terreantur alii ab imitatione eorum
fundare, metilur -jaciens fundamenlum et longitudi- civilatis Hierusalem magnw olim in virtutibus, nunc
nem el latiludinem, elc. Templum Dei et altare ejus, in malitia, qum vocalur spiritualiler Sodoma, id est
id est Christum. Minoribus namque est praedicauda muta, quia tunc inon prsedioabilur iu ea,'er JEgy-
incarnatio et similia; majoribus unitas Trinitatis et ptus, id est tenebrosa, quia tuncerit sine cognitione
talia, el adorantes in eo scilicet constiiuas qualiter in Dei. Ubi Dominus eorum crucifixus est, et videbunt
"eo debeant adorare. Atrium autem »quod est foris de tribubus, $1 linguis, et gentibus, corpora eorum
templum, id est, falsos Christianos qui se siraulant per ires dies ei dimidium. Quidam videbunl oculis,
Ecclesiam, sed tamen factis negant. Ejice foras, et quidam sola fama, quia tolo tempore illius -nequis-
«st ratio praemissa quod sint ejiciendi, quoniam sunt simi impostoris et hseresiaTchse Antichristi prsedi-
foris, scilicet, non operantur ut Ecclesia, et hoc est cabitur: Yidete rie sitis consimiles illis quisicja-
quod dicit, quod est foris templum ejice foras ex- cent h.lvu-iiali, el corpora corum non sinent poni i%
iUl * ENARRATmES 1N APOCAL. — CAP. XI \m
monummtis; et inhabitantes terram, n.aii scilicet, ji^tuuni, pusillis et magni's,.et exterminandi eos qui
gaudebunt supsr illos et jucuridabunlur et munera corruperunt terram.
mitlentad invicem, hoc esl signum jucmjdltalis, Vw secundum abiii. Secunda damnatio dicla estA
quoniam hi duo prophetw cruciaverunt, id est, nequi- et ecceierlium vce veniet ciio,- narratione vel etiam
tias illorum' .contundendo, qui inhabitant super tempore, et sepiimus angelus luba cecinit, ordine
terram narralionis et teraporis. Cum angelus iste annuntiet
__Ei posi tres dies et dimidium spiritus vitm u Deo judicium, non diciturvse, nisi quantum ad parlem
inlravilineos, el steierunl superpedes suos, et timor malorum, el faclw sunt voces mugnm in cwlo dicen-
magnus cecidil super eos qui viderunt eos: et audie- tes, id estlaudes Deo, de justorum salvationej et,
runt vocem tnagnam de cmlq diceniem iilis: Ascen- malorum damnatione. Factum est regnum hujus
dite huc. El ascenderunt in cmlumin nube, el viderunt mitndi Dei nostri, scilicet qui prius erat vilis et ab-
illosinimici eorum: et ih illajtora facius esl terrpj- jectus mundo, jara obtiuet sibi regnum coronans
motus magnus, et decima pars civitatis cecidil, et oc- lionos el pimieris malos,- et Christi Filii ejus, et
cisi sunt in lerrmmoiu nomina hominum septem mil- re~gnabit, scilicet regnum illud tcnebit in swculd.
iia, et reliquiin titnore sunt missi, et dedernnt glo- swculorum, in seternum non redibuutsancti vel dam-
Iriam Deo cwli. . _, . nati, jil mundum rursus incolant, sicut volunt qui-
B
.Osleiisa tribulatione eorumper quoruni exem- dam hseretici, et vigiitli quatuor seniores scilicet non
plum istum invilabat _ad prscdic3ndum, el eliam si soli minores, sed etiamjmajores; glorificabunl-Deum,
opus esset ad patiendum, oslenditet ipsorum coro- qui in conspeciu Dei, id csl, considcrantes ^juid Deo
nas, utsimiliteristum depraemio s_ecuruni faciat, el placet, sedent, seilicet judicant etiam in praesenti in
hoc est, El posl tres dies et dimidium spiritus vitm sedibus sids in sibi snbdilis. Ceciderunt in facies
anima «terualiter viviiicans, non anima jam tantum suas, scilicel humiliaverunt in conscientia vera, et_
servilura his sensibus, a Deo intravit in illos, scilicet adoraverunt Dcum dicenies : Gratias agimus libi,
intraturum vidi, etsteterunt, scilicetjam iiripassibi- DomineDeus omuipolcns, quia nos salvasli;etjm-
les ct immortales snperpedes suos, scilicet firmi, pios tiafnnasti. Qui es et qui eras, qui accepisti vir-
non indigenles quo iimitanlur, sicut prius vivenles lutem-tuam mayiutm,re&urgcndo, Spiritum sanclum,
in -senio, et timor .magnus cecidit super eos, quasi tuis dando, Ecclesiam colligendo, et regnasii, luos
pondus opprimens^ qui viderunt eos, scilicet glorifi- a- diabolo defendendo, insuper illius potestatem
catos, ei audiemnt vocem ntagnam, magn_e opera- confringendo, et iralwsunt genles pro regno tuo, el
llonis, de cceloa Chrislo ^el arclian_>elo dicentein in „ advenit ira lua, et iandem modo appare't ira lua In
ipso aelu adimpleiitem, illis, ascendite huc, ad con- eis. Et tempus mortuorum advenit, opporluni.astam
soriium sanctorum. Et ascenderunt- in cwlum in bonorum quam malorum. Judicari ut seceniantur
nube, quse ipsis sit refrigeiio, inimicis sit timofi. boni a malis, et-reddere advenil mercedem servis tuls
Et viderunl illos inimici eorum, "elin illa hora, lem- prophetis, et sibi et aliis prsevidcii.ibus. Et sanctis
pore glorificationis eorum, factus est lerrwmoius in lide sallem fundalis. Ei timentibus nomen luum,
magnus, movebuntur-terreni, vel in occisioneeorum hic compreheiidit quoscunque fideles. Pusillis et
movebitur Ecclesia, et decinva pctrs civiiutis, id est maguis, et exierminandi eos, el advenil tempus ul
mali, licetad hoe sint conslituti, uldecimus ordo exira terminos verse patrise ponaiilur qui corru-
ex honiluibus restitueretur; cecidit in poenas, vel de peruul lermm, scilicet seipsos mala,operatione,alios,
Eeclesia, et occhi ^uni in ierrmmoiu seteraa morte, doctrina vel exemplo. - " < .*
vel quia pbstea uon resipuerunt; noinina hominum, - VISIO^UARTA.
sciiicet quos Deus pra_seivit malos per proprias El apertum esl ieinplum Dei in cmlo, et visa est
distinctiones, quasi per nomina , septem miliia, uni- arcateslamenti ejus in lemplo ejus.Et fctcla sunl ful-
vefsi perfccti in maiiiia, et reliqui, scilicet boni, gura el voces et ierrmmolus, et grancio mctgna.
qui non ceciderunt in poauas, sunt missi in limore, ]0 ln liac quarta visione agitur de pugna Ecclcsise et
scilicet timentcasum, veliri reverentia Dei, ei dede- diaboli, et ostendittir quibus auxiliis Ecclesise vin-
ruhi gtoriam Deo cceli sibi nihil a.lribuendo. catur drabolus. Uiide fideles niaxime dcbent ani-
Vw secundum abiit: el ecce terlium vm veniet - mari, ne ab Ecclesia icccdant. Antcquam tractet
£.lo. El seplhrius angelus -ttiba ceciitil, et faclce sunl islamquartamvisionem,prseuiiltilaiiquiddesecunda,
voces magnm in ccelo, dicentes : Fdclum esl regnum scdicet de i-evelatione myteriorum, et de lertia,-
hujus mundi Dei noslri el ChristiJejuS] et regnabit in id est de oiiicio prsedicationis impletq per septem
sceciila swculorum, amen. Et viginii quatuor seniores • angelos, quia hsec visio pendet ex iilis, quoniam ex
qid in conspeclu Dei sedent in sedibus suis, cecide- reparalione hominum, et de damnaiione malorum
runl in facies sutisj el adoraverutit Deum 'dieenles : • «licilur Ecclesia quse hic pugnat. Einpertum est tem
Gralias agimus tibi, Dotnine Deus omnipolens, qui es plumBeiin cmlo, id est, patuerunt mysteria Ecele-
el quieras, qui accepisti virtuthn tuam macjnam, et sise quse figurabantur per tabernacuium, et visa est
rejgnasii :et iratte sunl gentes, el advenilira lua, et arca testumenti,id esl Christus, in quo sunt abscon-
tehipus mortuorum judicart, et reddere mercedem diti thesauri sapienlise (Col. n), in quo est Yetus et
servis titis frophelis; et sanctis, et thnentibus nomen Novum Testamentum, sicut in sirca erant tabuiaa et
 1545 ANSELMI LAUDUNENSIS 1S44
manna, et csetera. Yel impletum, in templo ejus in A turpia; irahebat ad infidelitatem omnes reprobos, et
Ecclesia quse estin coelo per bonani vitam, etfacta hocdicit, terliam partem-stellarum cwli, sciliceteo-
sunl. Ecce de-tertia visione fulgura, miracula, ut rum qui aliquando illuminaveruntEcclesiam,e. misit
praedictum est per angelos, et voces,admoniliones, et eas in lerram in deleelalionem ex terrenis. Descripta
terrmmotus quidam sunt moti ad bonum, quidam muliere per se et dracone per se, oslendit pugnam
non, et grando magna, quia prsedicatib puniens et„- ipsorum, et draco diabolus tali potestate confisus
contundens visa est intolerabilis. slelit paratus ante mulierem nocerc et impugnare
£APUT XII. Ecclesiam, qum erat parilura, quae laborabat ad
Et signum magnum apparuit in cwlo. Mulier amicta- partum, et ideo putabat draco earn sibi cilius ces-
sole, et luna sub pedibus ejus, et in capile ejus corona suram, ut, cum peperisset, filium ejus devoraret. Ideo
slellarum duodecim. Et in utero habens, et clamat istabat, ut, cum mulier aliquem in lucem fidei emisis-
parluriens, et cruciatur ut parial. set, draco iste eum ad peccatum devoraret. El pc-
Et signum magnum appuruit:ex his vidiquamdam peril filium, scilicet Christum, masculum propler
figuram procedentem magnum quiddam significan- fortiludinem. Ecclesia parit Christum, quia immitlit •
tem in cmlo, quia res coelestis fuit quae apparuit. Mu- ' ipsum in singulis menlibus fidelium, vel quia Chri-
lier ecce signum, quia significat Ecclesiaru amicta B I stus carnaliter fuil de his qui fuerunt Ecclesia. Qui
sole, Christo, qui eam obumbrat et illuminat et Ima reclurus erit omnes gentesin virga ferrea, in justitia
mundus, quia deficil et crescit sub pedibus ejus, quia inflexibili, ef ecce. Hic ponit unde Ectiesia babeat.
a mundo sustentalur in necessariis. Mulier significat spem incipiendi pugnam. Ex hoc quod filius suus
Ecclesiam : quia sicutmulier paritelnulrit, itaEc- raptus est ad dexteram Dei, confisa lanto auxilio
clesia parit homines in lucem et fidem, et nutrit pugnare incipit, secura de sua resurrectione convin-
eos omniverho divino, el in capite ejus corona stella- cit, et hoc est. Raptus est, caro contra naturam car-
rum duodecim, id est in Christo victoria mundi ac- nis, filius ejus ad Deum, ad sequalitatem Dei, et ad
quisila per duodecim apostolos. Vel in capite, in thronum ejus, ut cum Patre judicet, et mulier, Eccle-
principio Ecclesise eadem corona et in utero, id est in sia per auxiliumFilii fugit a gloria in sotiludinem ut
mcmoria latet aliquid sicut in utero habens verbum mente deserat superbiam hujus mundi. Quareilluc?
Dei, el clatnabat prsedicando parluriens, laborans Quia ibi habel locum paratum a Deo, el hoc est quod -
ut aliquos in lucem,emitlat, et crucialur ab iuimicis dicit. Ubi habet Iocum paratum a Deo, id est quia .
vel a seipsa, quia non potest parere Christo quos Deus paravit ei talem locum. Qusedam confortatio
vellet: vel quia aflligit seipsam ul quod aliis praedi- est, ul ibi pascat eam prsedicalionis doctrina dtefcus
cal ipsa opere impleat ut pariat. ^" tnille ducentis
sexaginta, tribus aunis et dimidio, id
Et visum est aliud signum in cwlo. El ecce draco est prsedicatione, quam Dominus tanto tempore fecit
magnus,rufus, habens capita septem,elcornua decem, assidue, pascilur Ecclesia.
el in capitibus suis septem diademata erant, et cauda El fuclum est prwliumin cmlo mugnum. Michaelet
ejus trahebat tertiam parleni slellarum cwli, ei misit angeli ejus prwliabanlur cum dracone:el draco pu-
eus in terrum. Et draco sietit anle mulierem qum gnabal el angeli ejus, et non valuerunt, neque locut
erat parituru, ut, cum peperisset, filium ejus devoraret. eorum invenlus est amplius in cmlo. Et projeclus est
Et peperit filium masculum qui reclurus erit omnes ille draco, magnus serpens antiquus qui vocalur dia-
gentes in virga ferrea, el raptus est filius ejus ad botus et Salanas, qui seducit universum orbem, pro-
Deum el ad thronum ejus. Et fugil mulier in solilu- jeclus est in terram, et angeli ejus cum illo missi
dinem, ubi habet locum paratum a Deo, ut ibipuscunt sunt, et audivi vocem magnam in cwlo dicenlem:
illam diebus mille ducentis sexaginla. Nunc facla est salus, et virtus, et regnum Deo noslro,
El contra hanc mulierem, visum est aliud signum el potestas Chrisli ejus, qida projectus est accusalor
in cwlo. Et ecce draco, id esl diabolus, qui dicitur fratrum noslrorum, qui accusabat illos ante conspe-
drsico secundum fortiludinem, magnus quiaTnagnse ctum Dei nostri tlie ac nocte : et ipsi vicerunl illum
potestalis. Ideo dicit draconem visum in coelo, ut propler sanguinem agni, el propter verbum leslimonii
oslendat ipsum propinquum ad impugnandamEccle- sui, et 11011 dilexerunt animas suas usque ad tnortem. ,
siam : quia si diceret eum in inferno, non videretur Propterea Iwtamini, cmli, et qui habitatis in eis.
ralio quod posset cum Ecclesia pugnare, quam iu . Et facium est, ecce aliud auxilium prwlium ma-
coelo viJerat, rufus secundum occisionem; habens gnum in cwlo. Michaeletangeli ejtts prwliabantur cum
capila seplem principes universos per quos opera- dracone. Prseliatur quidem Michael inspirando fide-
lur, et cornua decem, id est decem regna. Historia- , libus per qusecrebras diaboli lentaliones exsuperent,
Iiter quidem erit quod Antichristo adhserebunt decem vel inferendo corporale auxilium, vel per seipsum > -
reges, quibus caeteri respondebunl. Per hos decem vel per quemcunque minorem angelum, quia onine
intelliguntur omnes mali diabolo adhserentes. Yel ei sunt subditi. Et draco pugnabat et angeli ejus, et
decem cornua dicantur divitise quibus potentes de- non valuerunl dejicere Ecclesiam inpeccatum, neque
calogum impugnant. El in capitibus suis septem dia- locus invenlus est eurum atnplius in ccelo, scilicet non
demala erunt, universse victorise de perversis. Et, potuerunt amplius illain mulierem per tentaliones _
cauda ejus deceptiones quibus vitia celantur ut cauda superare; et agitur hic de occulto bello, scilicetper _
 iUo ENARRATIONES IN APOCAL. — CAP. XIII. 1543
suggestiones; Et projectus est draco ille magnus _A Deus dedit, duw alw, duo testamenta vel gemina di-,
auxilio Filii et angelorum, a bonis. Serpens propter lectio, vel duse vilse, activa et contemplativa, aquilcs
calliditatem, antiquus propter primam seductio- magnw, quia in altum volant, scilicetusque ad ipsum
nem, qui vocutur diabolus; quasi, diceret: A quo Deum, et sunt perspicacis iniuitus in Seripturis, ut
cavete vobis omnes, quia iste diaholus vocalur, volaret in deserlum in locum suum, scilicel a Deo sibi
id est flncns a bonis, scilicet ad malos, et Sathanas, datum, ubi alitur, alimonia doctrina. veritalis prsedi-
adversarius qui seducit universum orbein secundum catsea Deo, per tempus et tempora et dimidium lempb-
reprobos, projeclus est in lerram, cadens a fidelibus ris, per hoc tempus.-scilicet per tres annos et dimi-
atrocius impugnat cseteros, et angeli ejus cuin illo dium, afacie, a prsesentia, serpentis, callidse bece-
missi sunt. Ecceponit quamdam exsultationem in ptionis. Et misit serpens ex ore suo, ex prsedicationis
«elo de hac vicloria Ecclesise, el hoc est: Audivi inspiratione, post mulierem, ut eam assequeretur, sed
vocem magnam in cmlo dicentem vel ab angelis, ve^ nec attingere potuit, aquam, tribulationem, tanquam
ab animabus sanctis: Nunc, ex tempore Christi, facta flumen, maxime inundantem et fluctuantem, ut eani
est salus, remissio peccatorum in baptismo,«J virtus, facerei trahi u flumine, in peecalum, el adjuvit ierra
conforialio ad operaudum in cdiifirmatione; et re- mulierem, scilicet Christus dedil vires Ecclesise pa-
gnuin, quia regit suos de virtute in virtutem, Deo B tiendi adversa, vel sancti orando. Terra Chrislum
ltostro elpotestas Chtisli ejus, quoniam hsec omnia significat propter stabilitatem, qui absorbuit oronera
per Ciirislum operalus est, quia projectus est accusa- tribulationem, quia idoneum se fecil ut recipefet
torfratrum nostrorum,\& estdiabolus, quiperducendo quidquid sibi inferretur, quia recipiens injustam
ad peecatum reddit accusabiles; qui accusabat illos, mortem damnavitmortem, etitem cseteras-Iribula-
scilicet officium suum est accusare, a quo ofiieio nun- tiones quas omnes injuste sustinuit, et hoc est quod
quam ipse cessahit, ante conspectum: quia nihil latet sequitur: El aperuit lerra os suum, et absorbuit ftu-
eum; per quod multum monet cavere: ante conspe- men quod misit draco ex ore suo, et iratus est draco
ctum Dei nostri die acnocte, assidue : et ipsi vicerunt in mulierem, quia licet 11011possit devincere, non
eum, non cedendo suggeslionibus ejus, propter sangui- tamen desistit invidere etlocum invasionis quserere,
j.'eraAijHt,scilicetimitandopassionemChristi, etprop- et abiit facere prmlium, jam deserens firmiores, cum
ier verbum tesihnonii sui, quia non tacenl verbum di- rcliquis, scilicet cum minoribus, de semine ejus, qui
vinuni ubilocus est, etfidem quam testatusestChri- cusiodiunt mandata Dei, quales sunt.qui opere im-
sius, el non dilexcrunt unimus suas usque ud tnorlem, plent, et habent testimonium Jesu, scilicet quod cre-
scilicet animalitates suas, scilicet non satisfaciendo _ dunt coram testantur, et sletit super arenam maris:
carui, ut inde perirent auimae. Propterea Iwtamini, super reliquias non stetit, quia non omnes eos sibi
cwli, angeli vel sancti apostoli, el qui habilatis in eis, adjungit, sed supra arenam, scilicet infructuosos,
inter eos, scihcet minores. nec vinculo fidei- alligatos; stetit, id est secure im-
Vm terrm et mari, quia descendit diabolus aa vos moratus est, in quibus sua vesligia apparent.
habens iram magnam, sciens quod modicum tempus CAPUT XIII.
hubel. Etposlquamviditdracoquodprojectus esset in - Et vidi de mari bestiam ascendenlem, hubenlem
terram, persecutus est mulierem qum peperit mascu- capita septem el cornua decem, et super cornua ejus
/um. Et dalm sunl tnulieri duw alm aquilw tnagnw ut decem diudemata, el super capita ejus nomen blas-
volaret in deserlum in locum suum, ubi aliiur per phemim.
tempus el iempora, e. dhnidium temporis a facie ser- Et vidi de mari, de mundo, bestiam, collectionem
pentis. Et misit serpens ex ore suo post mulierem omnium bestialiter viveritium, ascendentem, per alios
aquam tunquamflumen, ut eain faceret trald afluini- se exaltantem, habentem capita, principes,^sepfem,'
ne.-Etadjuvitterra triulierem, et aperuit terra os universos, el cornua decem, scilicet regna et poten-
suum, et ubsorbuit flumen, quod tnjsil draco de ore tias per quse impugnant decem praecepta legis, et
suo. Et iratus est draco in mulierem, et abiit facere p per illa decem regna quse Anlichristo realiter adhse-
prmlium cum retiquis de semine ejus qui custodiunt rebunt, significantur omnia illa iii quibus est impu-
niandala Dei, et habent testimonium Jesu. Et stetit gnatio legis. Et super cornua ejus decem diademata,
super arenam maris. quia non est aliquod prseceptum quod per principes'
Va terrce et mari quia descendit diabolus ad vos et non infringatur, et de quo ipsi non cofbnentur; et
quia projectus est diaholus a bonis; vse vobis in super capita ejus, in principibus, nomen blasphetriim,
quibus ipse modo habitat, quia sic jam adhserebit, quia dicuut Christum non fuisse Deum et "siniilia ;
ut nequeat separari :1iabens iram magnam, quia vi- vel quia dicunt istum Deum hanc suam familiam,
det sibi muitossubtrahi et in locum suum restitui. ideo repisesentat nobis ut eam videamus aptam qusa
Sciens quia modicum tempus habel, Inde magis in- el arenam relineat in sua infidelitale, et alios sciat
sariit. _Ef ppstquam vidit draco quod'pirojectus esset altrahere.
interram, cumvidet diabolus seperoccultam fraudem Et beslia quam vidi similis erat pardo, et pedes
nonposse proficere, persectttos estmulierem, aggredi- ejus sicut ursi, et os ejus sicut os leonis; el dedit itli
tur aperte impugnare, quwpeperii masculum, a quo draco virtutem suam, et potestatem magnatn. Et vidi
habeta uxilium in aperta pugna, et datwsunt mulieri, unum de capitibus stds quasi occisum in morte, et plaga
PATEOL. CLXII. 19
 Ktf ANSELMI LAUDUNENSIS 1548'
stor.ts ejus curata est, et admiruta est universa terra. Ji tionem, vadit. Qui in gladio, materiali vel persuasio-
vost bestiam : et adoruverunl besliam dicenies : Quis nis, occiderit, ut Antichristus et sui, oportel eum cjla-
| simitis bestim, el quis poieril pugnure cum eu ? et du- dio occidi, verbo Dei. Hic est, et quia isti peribunt,
•tumest ei os loquens tnagnu et blsuphemiam, et data ideo contra ipsos est nobis habenda fides et patien-
est illi polestas fucere menses quudraginla duos. Et tia, ne nos cumipsis pereamus :patientiu, contra tr>
dperidt os suum in blasphendas ad Deutn, blasphe- bulationes, elfides, conlramalos persuasores, sancto-
mare nomen ejus, et tabernaculum ejus, et eos qui in rum.
cwlis habitant. 'Et datum est itli bellum facere cutn El vidi aliam besliam ascendenlem de terra, et ha-
sunclis, el vincere illos, el data est illi poiestas in bebui cornua duo sitnilia A_7.1t,et loquebatur sicut
omnem tribum, etpopulum, et linguam, et geniem: draco. Et potestatein prioris beslim otnnem fuciebat
el adoraverunt eam otnnes qui habitunt lerrum, quo- in conspectu ejus. Et fccit terratn ei habilanles in ea
rum non sunt scripla nomina in libro vitw Agni, qui adorare bestiam primutn, cujus curuta esl plaga tnor-
occisus est ab origine tnundi. Siquis habet aurem, au- tis; et fecit signa magna, ut elium ignem facerel de
dial. Qui in caplivitutem duxerit, in capiivilatem va- cmtodescendere in lerratn in conspectu hominum, et
dit. Qui gladio occideril, oportet eum gludio occidi. seduxit habitantes lerram propter signa, quw data
Hicesl patieniia etfides sanctorum. " sunt illi
facere inconspeciu bestim, dicens habitanii-
El bestia quam vidi similis erat pardo, quia sicut busin terra,utfaciant imagincm besliwqum habelpla-
pardus est animarmaculosum, ita isti maculosi di- gam gladii. Et vixit, el datutn esl ilti ut darel spiri-
versis hseresibus, veletiam qnia collecli ex.diversis ium imagini besliw, et ul loqualur itnago. Et faciet
populis, et pedes ejus sicut ursi, discursores, qui an- ul quicunque non adoraverinl hnaginem bestiw, occi-
nuntiando bestiam portanl eam, et sunl feroees, et dantur. Et faciel omnes pasiltbs, et magnos, et divi-
temere conculcantes sicut ursus, et os, majores in tes. el pav.peres, el liberos el servos. habere characte-
sermone,sic»? os leonis, quia laniant sanetas Scriptu- rem ejus in dextru mann, aui in frontibus suis, et ne
ras etfetentes sententias millunt, el dedit illi draco quis possil emere aut vendere nisi qui habet chara-
virlutem suam, ut faciat miracula, el poteslatem ma- cierem beslia:, aut nomen aul numerum nominis ejus.
gnutn, seducendi mullos. Et vidi unum de capitibns Hic est sapientia. Qui habei intellectum, computetnu-
suis, Anlichristumscilicet, principale caput, qitasi oc- meruin besliw. Numerus homiiiis esl, et numerus ejus '
cisum in morte : finget quidem se blasphemus ne- esi sexcenti sexaginta sex.
hulo ille mori, et die tertia resurgere, et plaga mor- Descripla tribulatione quse fiet per Antichristura
tis ejus curata est, ficta resurrectione, et admiraiu est _ et suos majores, subjungit aliam quse fiet per suos
universa lerra post bcstiam, imitando bestiam,. et apostolos, quos per totum mundum seminabit, et
adoraverunl besliam per, principale capul, scilicet- hoc dicit: Et vidi aliam besliam, priere minorera,
per Anlichrislum, dicentes : Quis similis besliw? et ascendentem, in cumulum superbiae, de terra, per de-
- quis poterit pugnure cutn illa ? scilicet voluntali ejus ditos lerrenis, el habebal duo cornua stmilia Agni,
resistere, el datum esl, permissum est a Deo, et os quia simulabunt se habereinnocentiamet veramdo-'
loquens tnugna, in sui magnificatione, et biasphe- clrinam, et miracula sieut Christus habuit, vel duo'
miam, dicendo filium Dei se esse, et data est illi po- Testamenta sibi usurpabunt; et loquebalur sicutdra-'
testas facere, talia, menses quadraginta duos, et aperuit co, scilicet seductorie loquentur, sicut diabolus in
os suum in blasphemias: in tantam fiduciam prorupit • Anlichrislo; tt potesialem prioris bestite omnem fa-
ut quod prius occulte, modo publice audeat blas- ciebat, id est omnes niodos decipiendi et nocendi
phemare, ad Deum, negando Christum esse Deum, quos Antichristus habuit, in conspectu ejtts, ut pia-
blasphemure nomen ejus, id est, omnem inslitulio- ceant Antichristo, et fecit terram el habitanles in ea,'
riem ipsius per quam laudabilis apparet, et tubema^ id est terrenos et in amore terrse perseverantes, vel -
culum ejus, id est illos in quibus ipse militavil, vo- terram secundum corpus, habitantes in ea secun-
cans eos degeneres et pannosos, ostentans reges j[) dum animas," adorare besliatn primam, Antichri- •
suos, el eos qui in cwlo habiiant, etiam supernos spk stum, cujus curata esl piaga morlis. Hoc enim habe-
ritus, el dutum est illi, permissione Dei, bellum fa- bunl fundamenlum suse prsedicationis, sicut apo-
cere cum sanctis, el vincere illos, corporaliler, el dula stoli resurrectionem Christi. Et fecil signa magna, adc
esl illi p'otestas iri omnem tribum, et populum, et lin- coufirmalionem prsedicalionis suse, ut eliam ignetn
guum, el gentem, et adoravernnl e«...,besliam, qui in- faceret de cmlo descendere in lerram in conspeclu ho-
habitant terram, scilicet reprobi, quorum non snnt minum, quia sicut apostoli acceperuntSpiritum san-'
nominu scriptu in libro vitm Agni, qui occisus est ab clum in specie ignis, ita malignum suura spiritum
originemundi, in suis, ut in Abel, vel quia ita dispo- facieht isti descendere in specie ignis, et in hoc'
situm fuit ab initio mundi. Si quis habel aurem, au- quasi superabunl apostolos, quia hoc etiam mani-
diut. Qusedam admonitio est, rfe hanc hestiam imi- feste faeient, et seduxit habitantes in ierram propter
temur, licet sic habere potestatem videamus, quia signa quw data sunl illi facere in conspeciu beshw,
tandem damnabitur bestia, et omnes sequaces sui. ad Iaudero Antichristi, quia per vocationem nomi-'
Qui in captivilatem duxerit, scilicet a fide nos sedu- nis ejus fiebant signa eorum, dicens habitantibus in
cendo ut Antichrislus, tft captivilatem, in damna*' terrum ut faciant imaginem bestim, scilicet-ut- con?-
 1549 fiNARRATIONES IN APOCAL. — CAP. XIV. 1550
formes se faciant Antichristo, opera ipsius imi- A.ies nomen ejus, et nomenPatris ejus scriplum in fron-
tando. Qui habet plagam gladii et vixil. Ecee item libus suis. Et audivi vocem de cwlo tanquam vocent
ponit Iundameutum suseprsedicationis; ei datum est aquarum muliarum, et lanquam vocem tonitrui ma-
illi, permissum a Deo ad probationem suorum, gni: et vocein quam audivi sicut citharmdorutn ci-
erunt enim perfecti qui ei non cedenl, ut daret spi- thurizanlium in cithuris suis. El cantabant quasi
ritum, malignum, imagini bestiw, et ut loquaturimugo canticum novum ante sedemet ante quatuor animulia
besiim, id est habeat iu ipsis effectum Spiritus sancti, et seniores; et nemo poteratdicere canticum, nisi Mla
id eslloquatur variisliuguis,ef faciet, minorbestiaper centum quadruginta quatuor millia qui empti sunt de
principes mundauos, ut quicunque non udoruverinl terra. Hi sunt qui cutn mulieribus non sunt coinqui-
imuginem beslim,,imitatores Antichristi, occidantur, nali: virgines enim sunt. Hi sequunlur Agnum quo-
secundum corpus, et fuciet, prsedicando bonitatem cunque ierit. Hi empli sunl ex omnibus prhnitim Deo
fioei, oinnes pusillos, et magnos, el diviles, el puupe- el Agno, et in ore ipsorum non esl inventum menda-
res, et liberos, el servos hubere churuclerem ejus in ciuin; sine macula sunl anie thronum Dei.
dextra munu, scilicet signum, quia opere ostende- Ostensa ssevissima persecutione quam patietur
bant se ei servire; quod est dicere : Isti pseudoapo- Ecclesia ab Antichristo et apostolis ejus, ad consola-
stoli diceht quia iste doniinus suus nullius condi- " tionem- ipsius ponit Chrisluro adjutorem et ejus fa-
tionis hominem abjicit; alii: Iste :qui prsecessit qui miliam, el hoc est: Et vidi, perstiti in visione, et ecce,
dictus fuil Christus solos pauperes secum habebat, evidenter, Agnus, Christus qui pro nobis immolatus
aul in fronlibus suis, scilicet aperte confitebuntur apparuit, stabat, ut adjuvaret, supra monlem Sion, id
eumDeum esse; et ne quis possit emere aul vendere; est supra Ecclesiam, celsam, in eminentia virlutum, et
ad litteram, vel verbum Dei. Qui enim prsedicat dat Deum conteniplanlem; et cum eo centum quudraginta
pretium, seilicet verhum Dei, et accipit mercedem, quatuor mitlia, scilicet fide sanctse Trinitatis ex qua-
scilicet recipientes verbum homines aut seipsos ven- luor mundipartibus collectos, habentes nomen ejus,
dunt; «tst qui habet characlerem bestim, id est qui se quia Christiani dicentur, et nomen Pairis ejus, vel
ei conformes dicebant, aut nomen, id est Antichristi quia Dei dicontur, vel quia Deum essenon tacebunt,
vocantur, scilicet Deum eum esse confilentes, aut scriptum in fronlibus suis, aperla confessione oris et
numerum nominis ejus. Numerum nominis ejus ac- operis. Et audivi vocem, desiderium vel admonitio-
cipiunt hi qui remunerationem ab eo exspectant; nem, de cmlo, scilicet ab his qui erant cum eo, tan-
quod faeiendum esse in numero lilterarum nominis quam vocem aquurum mullurum, id est multorura
notst. Hic est sapieniia. Qusedam admonitio est, quia p populorum, quia de multis populis fuerant congre-
in hoc erit multa deceptio. Qui habet intellectum, gali; et lunquum vocem lonilrui mugni, quia lerror
computet numerum besliw, computando inlelliget est omnibus inimicis. Et vocem quum audivi sicut
etiam per numerum nominis eum non esse remune- citharwdorum, carnis mortificatorum, cilharizaniium
ratorem. Numerus enim hominis esl, et numerus ejus in cilharis suis, scilicel proprias carnes suas affiligen-
estsexcenti sexaginta sex; licet sui per hunc nume- tes, ut quod aliis prsedicarent, in se operando adini-
rum Deum esse prsedicent, sapiens tamen percipiet plerent, etcanlaburit quusi cuniicum novum, scilicet
hunc numerum non esse Dei, sed puri hominis. cum magna exsullatione annuiiliabant reparationem
Quia hic liber Grsece factus fuit, secundum Grsecos- per Agnum adimpletam; vA.canlabanl cunticum no-
numeros de quo hic dicit est inquirendus. Signifi- vum, de integritate aniinae et corporis exsullabant,
carit enim numerum omnes litterse apud Grsecos. quae exsultatio in eis nunquam veterascit, sed sem-
Nomen ejus ANTEMON,quod ei convenii secundum per floret et nova esl: anie sedem, ut Deo sedenti
hoe quod Christo contrarius dicitur,ex litteris illius placeat,velulipsisinquibusDeusjudicat;e/a.!fe-7_ia-
nominis. A unum numeratur,N quinquaginta, T tre- luor animalia, id est in prsesentia sanclorum praedi-
cenli, E quinque,' M quadraginta, 0 sepluaginta, S catorum, ut ipsis quoque placeret eantus eorum ; et
ducenti. Sunt alia multa nomina, sed ex singulis ][) sentores, judices. Et nemo ^poteratdicere canlicum,
colligitur eadem sumnia, scilicet sexcenti sexaginta. perfectam exsultalionem Deb reddere, nisi illu cen-
sex. Sex qui primus perfectus esf, significat illos lutn quadragintuqu aluor tmllia, nisi integri anima et
minusperfectos qui conjugati sunt, et pro modo suo. corpore, qui empti, sanguine Agni, sunl de lerra : ideo
custodiunt mandata Domini. Sexaginta qui fit ex sex vos qui de terra estis, ne desperetis. Hic sumitur aucto-
et dccerii, significat mediocriler perfectos. Centum ritas a beato Joanne de gloria innocenlum. Hi sunt
significat perfectissimos, qui mentis et corporis in- qui cum mulieribus non sunt coinquinati, ad litteram,-
tegritatem conservant. Hi reddunt fructum aliisena- vel aliqua mollilie sseculari. Virgines enim sunt. lii
rium, alii sexagesimum, alii centesimum : et disci- sequuntur agnum, id est imitantur Christum, quocun-
puli Antichrisli prsedicabunt neminem posse sal- que ierit, id est seeundum corpus et secundum ani-
"iari, nisi Antichristo proferat aliquem de fructibus mam. Hi empli sunt ex omnibus primiliw, potior
istis. - pars Deo et Agno; el in ore eorum non est inventutn
CAPUT XIV. mendacium, elsi aliquando fuit. Sine macula, scilicet
El vidi, el ecce Agnus stabal supra monlem Sion, suie operationis sorde et verbi, etsi aliquando aligua
§i cuiti eo ceplum guadraginta qualuor mill\a liaben? fuii. Anle thronum Deijudicis, ut placeant ipsi Deqt
 1551 - ANSELMI LAUDUNENSIS 15S2
"Et vidi alterum ar.gehim volantem per medium A , st quis acceperit characterem nominis ejus. Hic patien-
ccelum habentem Evangehi.m miernum, ut evangeliza- lia sanctorum est, qui cuslodiunl mandata Dei el
ret sedenlibus super terratn, el super omnem gentem, fidcm Jesu.
et tribum, et lingumn, et populum, dicentem magnu Et terlius angelus, alia denuntiatio, quiaiste an-
voce : Timele Dominum, el date illi honorem, quiu ve- gelus minatur et deterret ne nos bestiam sequamur,
nit hora judicii ejus. Et adorale eum. qui fecit cwlum, seculus esl illosdicens: Si quis adoraverit bestiam,
et terram, el mare, el omnia qum in eis sunt, et fonles Antichristum, et imaginem ejus, ut se conformem
aquarum. faciat sequacibus ejus; el acceperil characterem, si-
Descripta impugnatione facta per duas bestias, et gnumfidei ipsius, in fronte sua, ut manifeste eum
supposito auxilio Agni, et oslensa dignitate familise, confiteamr; aul in tnanu sua, ut opere eum imite-
subjungitur admonitio ut ad hanc familiam acceda- tur, et hic bibet, sicut Babylon, de vino irw Dei, de
nius; elhoe est: Etvidi alterum angelum, id est prse- poena quam propinat iratus Deus. Per vinum signi-
dicatores, qui alteri sunt a Christo, volantem, a ter- ficamus pcenam, quia inebriat; vel vinum dicilur,
renis seremovenie.il, per medium cmlum, per Eccle- quia e contrario pro delectatione, quse in vino intel-
siam et etiam per medium Ecc!esise,ut ab omnibus ligitur, reddilur; quod mislum esl mero in calice irm
possit intell;gi sequaliter; vel per medium, per com- '" ipsius. Bibit quis de vino, sed non correptionis, po-
munia, scilicet per calholica, non facientem proprias lius damnationis, et hoc est quod dicit, mistum me-
sectas : habentem Evangeliutn mlernum, bonum nun- ro, scilicet de fece, id est selerna damnatione. Per
tiura, scilicet prsedicationem selerna promitlentem calicem Domini intelligimus vindictam, quia ipsa
et complentes sic remunerantem, ut evungelizuret, datur ad mensuram, in quo calice est merum et fex.
ad hoc habentem ut annuntiet, sedentibus super ter- Merum est vindicta corrigens : fex est vindicta dam-
rum, id est imraoranlibus in contemptu mundi: et nans. Et cruciubitur igne et sulphure, fetore, in con-
super omnem gentem, ei tribum, et linguam, el po- speclu angetorum sanclorum, ut ianlopolius confun-
pulum, quasi dicat: ut evangelizaret super omnem dantur. Et ante conspecium Agni: et fumus tormen-
diversitatem hominum: dicentem vocemagna, persua- torum eorum in swcula smculorum cscendet, id est
sione magna annunliante : Timeie Dominum, caslo lenebrositas: damnatione malorum numerat, non di-
tiriiore, scilicetpropter suam propriambonitatem;e« cit pro describenda damnatione, sed ut per hoc nos
dateei /tonorem.prsebete ei omnimodamvenerationcm deterreat ab eorum conformitate : et ideo si aliquid
bpere et ore, ipsum glorificantes, quia venil hora ju- alicubi de istis dixerit, non debet dici superiluum,
dicii ejus, ne deficiatis, quia nonlongotempore patie- p( quia ad aliud dicitur. Nec hubent requiem die uc
niini, et adoraleeum, et quod pervosnon potestis ab nocte, nec mirum si Antichristus, et hi qui prsesen-
ipso petite: qui fecit cwlum et lerram, et ipse potest tialiler eum videruni, sic puniantur, quia et prse-
vos tales facere, quia fecit ex nihilo oninia, et cessores, et ministri ejus eadem pu3na afficientur,
more, et otnnia quw in eis sunt, et fontes aquurum. qui adorant besliam el imaginem ejus; et si quis ac-
Et alius dngelus secutus esl dicens : Cecidit, cecidit ceperit characlerem noininis ejus, hic scilicet iu con-
Babylon illa magna civitas, quw a vino irm fornica- tuitu seternse pcense, paiienlia sanctorutn est, qui cu-
tionis sum potavil omnes gentes. stodiunt mandala Dei, opere implendo geminam di-
Et alius angelus, quia alia denuntiat, secuius est leclionem, et fidein Jesu, et qui etiam, si non habeant
dicens: Cecidit, cecidit: bis ponit cecidit, quia dupli- spatium operandi, saltem Deum confitentur.
cem casum corporis et animse annuntiat; vel per Et audivi vocem de cwlo dicentem mihi: Scribe :
duplicatam intelligimus omnimodam ruinam, sed Beali morlui qui in Domino moriuniur. A modojam,
non potuit toties repetere, Babylon coufusi, vitiis ci- dicit Spiritus, ul requiescant a luboribus suis. Opera
vitas pravis munita, illa magna, pro superbia, qum enim illorum sequuntur illos. Et vidi, el ecce nubem
avinoirm fornicationis sum potavit omnes gentes: gen- cundidam, et super nubem sedeniem similem Filio
tiliter viventes potat quidem Babylon a vera semita ID hominis, habentem in capite suo coronam aureatn, et
deviando aliquos de omni gente, de vino fornicatio^ in munu sua falcem aculamJ
nis, multis nequitiis quse sunt eis vinum, scilicet Etaudivi vocem de cmlo. Item egregia consolatio;
dulcis potus el inebrians, qum fornicatio est irm ac si dicerent. fideles: Mali sic damnabuntur; sed no-
Dei, quia ipsara sequitur divina vindicta. Yel irce bis, qui Christum sequimur, quid erit? Omnis bea-
Dei, quia Deus permisit illos sic fornicari. titudo; et hoc est: dicentem mihi : Scribe, in firroa
Et angelus tertius secutus est illos, dicens voce memoria conde, et aliis intima -.Beatimortui, sseculo,
magna: Si quis adoraverit besliam et imaginem ejus, qui in Doinino moriuntur, qui in confessione Domini
el acceperit" characlerem in fronte sua, autin manu vera dissolvuntur, illi sunt beali. A modo jam, dicit
sua, et hic bibet de vino irm Dei, quod mistutn est Spiritus. Et hoc, quasi dicat: Non sunt jnea verba,
mero in culice irm ipsius : et cruciubitur igne el sul- sed Spiritus hoc dicit, ut a modo, a tempore resur-
phure in compeclu angelorum sanctorum, et anle rectionis, requiescunt a laboribus suis, quos hucus-
conspectum Agni: et fumus lormenlorum eorum in que passi sunt. Opera enim iitorum sequuntur illos,
smcula swculorum ascendet. Nec habent requiem die id est merces operum sequitur illos, quasi dum" in
ac nocte qui adoraveruni bestiam et imaginem ejus, et mundo erant videbantur sua opera perdita, quia
1555 ENARRATIONES IN APOCAL. — CAP. XV. 1554
semper tribulabantur, sed modo invenient ea flori- J_, rum completa. Per messem terrse, id est per uvas
da. Post promissionem beatitatis et cqmpletionem vinese tense, damnatio malorum : sed secundum di-
ad maiorem suorum conforlationem, videt etiam .versos modos significatur, quia per vineam illos ac-
impiorum damnationem ad maximam dehortatio- -cipimus, qui majori studio mala operantur, sicut vi-
r.em. Et vidi, el ecce nubem candidam, vel carnem in ,nese, utfructumfaciat, majorcura adhibetur. _!it,tali
qualatuit Dominus, vel sauclos qui eumobumbrant, imperio, misitangelus falcem suam,et vindemiavit vi-
vel realem nubem, ef supra nubem scdentem, scilicet neam lerrm,>et misit in lacum ifmDei magnum, ii
Christum, shnilemFitio hominis, quia jam impassi- ,est in infernum, ubi multi iram Dei patienlur. Et
hilis et immortalis, habenlem, ad modum triumphan- calcalus est, puniti sunt, lacus, in inferno positi,
tis, in capitesuo, secundum propriam personam, vel exira civitatem, quia pcena illa non erit purgatoria.
secundum divinitatem, coronam, victoriam de dia- -El exivit sanguis de lacu, scilicet, seterna poena pro
Molo,auream, propter sapientiam,^! in manu sua, in peccato, non vinum, quod iu cellario Dei poneretur,
potestate, falcem acutam, judicvim quo separantur usque ad frenos equorum, id est usque^ ad rectores
boni a malis. eorum puniendos, scilicet diabolos, per stadiu mille
Et atter angelus exivit de templo, clamans voce sexcenta. Stadium dieitur quantum currebat Hercu-
magna ad sedentem super nubem : Mitte fatcem luum 1J.les uno anhelitu, et per stadium mensurabant Grseci
et mele, qnia venit hora ut meiatur, quoniam aruit -plateas, in quibus luderent, el per hoc, significat
messis lerrw. Et misit ille qui sedebat supra nubem .damnandos omnes deditos ludis, et diviliis hujus
falcem suatn in terram, el messuit terram, .sssculi, vel minusperfectos in hoc quodper sex ha-
Et alius angelus exivil, manifeste apparuit, de Jjemus, vel perfectiores quod per centum, vel per-
templo, qui prius inter malos latuerat, clamans voce fectissimos per mille.
magna, ostendens magna affectione quod desideret CAPUT XY.
separationem malorum a bonis, ut consortium eo- VISIOQUINTA.
,rum impleatar, ad sedentem supcr nubem, Christum : . Et vidi aliud signum in cwlo magnum et mirabile:
Mitte falcem tuatn, exerce judicium, _etmete, collige Angelos seplem habenles plagas septem novisshnas,
tuos, guia venil hora «f. meiatur, opportunum est, quoniam in illis consummala est ira Dei. Et vidi tan-
quia jam completurnumerus tuorum, quoniam aruit .quam mare vilreum tnislum igne, et eos qui vicerunt
messis ierrw, ^juia consummata est nequitia malo- besliam el imaginemillius, el numerum notnhiis ejus,
,Tum. Et misit ille qui sedebat super nubem falcem stantes supra mare vitreum, habentcs cilharas Dei,
_suamin termm, id est exercuit judicium sicut suum _et cuntantes canticum Moysi servi Dei, et can-
_erat, et messuitterram, divisit bonos a malis. -licum Agni, dicentes : Magna et mirabilia snnt
El alius angelus exivit dejempio, quod est in cwlo, -opera tua, Domine Deus omnipoiens : justw sunt
habens et ipse falcem acutam. el verw vim tuw,._Rex swculorum. Quis non ihnebit
Oostensa potestatfr Dei ad judicandum, ostendit le, Domine, et magnificabit nomen Jtj_.ni? quia lu so-
item sanctos judicaturos per prseceptum Domini, lus pius es,quonium omnes gentes venient et adorabunt
per quod jnagnum solatium datur sanptis, ut ipsi in in conspectuJtuo,quonium judiciu tua tnunifesla sunt.
„ficle persistant _et bonis. Et alius angelus, sancti In suprapositis visionibus exsecutus est statum
,aliud ofiicium habentes, exivit,_qualis esset apparuit, Ecclesise a reparationis ordine usque ad judicium : in
de lemplo, de secreto lqco, qnod est in cwto, habens tribus quse sequuntur immoratur circa novissima
ei ipse, sicut et Ghristus, falcem acutam. tempora, quia de istis parum et .occulte in aliis
Et alius angelus deMtari exivit, qui habebut pote- .scrip.uris dictum.erat: et est maleria in hac quiuta
staietn super ignem, et clutnavit vocemagna ad eum visione, septem angeli habentes septem pbialas, -ex
qui hubebat falcem acutam, dicens : Mille falcem quarum effusione septem plagse, id est destructiones
tuam, et vindemia botros vinem terrm : quia malurm iniquorum qui erunt tempore Anlichristi, quse de-
sunt uvw ejus. Et misit angelus falcein suatn in ier- D.structio niaxime hortatur prsesentes ad. paliendum.
ram, el vindemiavit vineam terrw. Et misit in .lacum Et vidi aliud signum, scilicet quamdam figuram
irm Dei magnum, et calcatus est lacus extra civita- aliud significantem, in cwlo, quia coelesles erant qui
tatem, et exivit sangtds de lacu usque ad frenos equo- signifieabantur, magnum, quia magna inde contin-
rum per sladia tnille sexcenta. gunt, et mirabile, quia mirum est hominem alios
Et ulius angetus, scilicet Christus, exivil de alturi, posse damnare: angelos septem, prsedicatores omnes,
clarus apparuit, veniens, de altari, id est de loco habentes, injunctas a Deo ad effundendum iirjnalos,
secreliori, scilicet tunc cognitus ab omnibus Deo plagas septem novissimas, id est omnimodam excse-
consubstantialis, qui habebat potestatem, quasi bene cationem malorum in lempore Anlichristi, quoniatn
potens prsedicare, et dare, super ignem, super pcenam in illis consummata est ira Dei: vere plagas habe-
seternalem; el clamavil voce magna, magno impei .bunt, quoniam iram Dei super iniquos exercebit,
rio, ad eum qui habebat acutam falcem, dicensi Mitte et vere novissimas, quoniam non faciet alias D.eus
falcem luam, et vindemia botros, separa maturos in in malos. Et vidi tanquam mare vitreum, id est ba-
nequitia, vinew terrm. Ura dieitur grapa, uvsebotri .ptismum, quia ibi puritas fidei exigitur, mtsfat»
graha : quiu malurcs sunl uvm ejus, quia nequitia eo- igne, quia ibi dor.a Spiritus sgncti habentur, et ees
1555 ANSELMI LAUDUNENSIS 1556
qui vicerunt besliam, Antichvistum, et imaginem A plum, licet aperta essent mysteria Ecclesiae bonis,
ejus, vilantes illi conformari, e. numerum nominis tsmen malis obscura erant, fumo, obscuritate, a ma-
ejus, non sunt per numerum decepti, stantes supra jestule Dei, a prsesentia, et de virlute ejus, quia cui
mare vitreum, innitentes baptismo quod accepere, claudit nemo aperii (Apoc. 5), et nemo, de reprobis, po-
habenies cilharas Dei, mortilicantes carnem : Dei di- ierul in iemplum introire, id est in Ecclesia, scilicet
cii, quia Deus prior fecil, vel quia sic faciendum fieri de Ecclesia, donec consummareniur seplemplagw
insiituit, et cantantes, cum lsetitia implenles, cunti- septem angelorum, doneccompletasilomnimodadam-
cum Moysi servi Dei, Yetus Testamenlum quod in- natio. Non ideo sic determinat, ut tunc recipiantur,
teiiigitur idem esse cum Novo, el canlicum Agni, sed eonstat postea non inlraturos.
Novum Testamentum, dicentes, alios admonentes: CAPUT XYI.
Magnu, ex prima creatione, etmirabilia, in recrea- Et audivi vocem magnum de templo, dicenlem se-
tiene, sunt opera lua, Domine Deus omnipotens :ju- ptem angelis : Ite, el effundite septem phiulus irm
siw et verm sunl vim lum, Bex smculorum. Visesunt Dei hi terram. Et ubiit primus angelus, et effudit
institutiones Dei per quas ipse ad nos, el nos ad phialam suam in lerrum. Et factum est vulnus smvum
ipsum vadimus. Yerse sunt, merito justse, quia red- ac pessimum in homines qui habebant characlerem be-
dunt unicuique pro merilo. Versesunt, quia eo ducunt stiw, et eos qui adoraverunt imaginem ejus.
quo promittunt. Quis non timebit le, Domine, et ex Et audivi, intellexi, vocetn, divinam inspiratio-
hoc, quis,non ser.iet] libi ex amore, etiam magnifi- nem, vel aliquam admonitionem, de cwlo, dicentem
cabit nomen luum, opere et prsedicatione, quia solus septem angelis: Ite, procedite in obedienlia, jam
pius es, et vere timendus es, quia gratis justificas. tempus est damnationis malorum, ejfundiie septein
Quoniam omnes gentes venient, et vere magnifica- phialas irw Dei in lerram, in deditos terrenis. Cum
bunt, quia aliqui de omni gente venient ad le fidem isti angeli jam prsedicent, et aperta sint mysteria
recipiendo, et adorabunt, in spiritu et veritate, t» quse prsedicanl, et tamen quidam intrare-recusent,
conspectu tuo, in beneplacito tuo, quoniam judicia habent angeli convenientem causam percutiendi, ad
lua manifesta sunt, el vere adorabunt, scilicet co- quod divina voce commonentur. Et abiit primus an-
gnoscent esse ex justitia, quod bonos recipis, malos gelus, el efifudit pldalam suam in ierrani; et faclnm
rejicis. Ostensa dignitate et potentia eorum qui pla- est vulnus smvum, damnatio noeiva, el pessimum, in-
gas inferre debent, vult ostendere causam qua di- sanabilis, in omnes qui habebanl characterem beshte, ei
gni videantur mali ul plagas suslineant, el prius eos qui adoraverunl imaginem ejus. In sexlo angelo
ostendit quod cum revelentur eis mysteria Eccle- [; videtur idem dixisse, sed tamen aliud est. Ibi uam-
sise, excsecati malis meritis suis non possunt inlrare. que est ostensum quae mala sancti patientur in tem-
El post hmc vidi, el ecce aperlumest templum la- pore Anlichristi, et quid induclum est de damna-
bernaculi testhnonii in cwlo. Et exierunl septem ctn- tione malorum, ad consolalionem justorum fuil. Uic
geli, habentes septem plagas de lemplo, veslili lapide autem specialiler ostenditur damnatio impiorum, et
inundo, cundido : et prmcincli circu sua pecioru zonis ideo si eadem verba ponuntur hic quse ibi posila
aureh. Et unum ex quutuor animalibus dedit seplem sunt, noii superfluunt, quia ad diversa inducuntur.
angelis septem phialas aureas, plenas iracundim Dei Item videtur in sexto angelo idem dixisse qui tuba
viventis in smcula smculorum. El hnplelum est cecinit, sed tameu ibi maxime ostendit persecutio-
templum fumo a mujestute Dei et de virtute ejus. Et nem quam mali facient sanctis. Si quid dictum fuit
nemo polerat inlroire in lemplum, donec consumma- prseter hsec de damnatione impiorum , accidens
rentur seplem piacjwseptem angelorum. erat; quare si eadem aliqua hic dicantur, ubi dam-
Et posl hwc vidi, el ecce apertum est templum laber- natio malorum sola consideratur, non est super-
naculi leslitnonii, id est, aperte revelata sunt myste- fluum. Item aliud, quia ibi nulla damnatorum dis-
ria Ecclesise quae est tabernaculum, quia in ea Deus tinctio fuit, hic singuli angeli diversis generibus
habilat, et in ea ad tempus militat; testimonium in D malorum plagas inferunt.
cozto, quae continet in se Novum et Vetus Testamen- El secundus angetus effudit phialdm suam in tnare,
tum. Et exierum, et quia ita aperta erant, exierunt, et faclus eslsunguis lanquam moriui; et omnis anima
angeli, prsedicatores, id est manifeste reprehendunt vivens tnorlua est in mari.
male operantes, habentes seplem plagas de tetnplo, Et secundus angelus, in officio, effudit phialam
confirmatis illis qui sunt Ecclesia, veslili lapide, suam in mare, in eos qui sanctos conlundunt; et
firmitate, mundo, a viliis, candido, propter virlutes, sanguis factus est, scilicet damnatio pro sanguine
et prmcincli circa pectora sua, id est refrenantes quem fuderunt, tanquam mortui, quia non evadent
eliam cogitationes, zonis aureis, cingulo charitatis. illam damnationem : cuni vivus fundat sanguinem,
Et unum omues; unum, quia omnes idem prsedicant, ipse non potest evadere; et omnis anima viva mortuu
de quatuor unimalibus cledit septem angelis septem esl in muri, id est, omnis consentiens ilUs damnahi-
phialas aureas, plenas iracundiw Dei viventis in sw- tur, qui vivere videntur, quia non aperte persequun-
cuta swculorum, id est, fecit ipsos ampla vasa Deo tur.
per sapientiam et charitatem; plena iracundim Dei, Et tertius angelus effudit phialam suam super flu-
ad disperdendum improbos. Et hnpletum esi tem- mina, et super fontes aquarum, et faclus esl sunguis.
 1557 ENARRATIONES IN APOCAL. — CAP. XYI. 1553
El audivt angelum aquarum dicentem : Juslus es, A sedem beslim, id est super famihares Antichristi.
Domine, qui es et qui eras sanclus, qui hwc judicasti, Et faclum est regnum ejus, id est illi qui de fami-
quia sanguinem sanctorum et prophetarum effuderunt, liaritate ejus maxime gloriabantur, tenebrosum, po-
et sanguinem dedisti eis bibere : digni enim sunt. Et tius excsecatum, et communducuverunl linguas suas,
audivi alterum angelum, dicentem : Eliam, Domine id est, reficient se malis operibus suis, vcl alii ser- -
Deus.omnipolens, vera et justa judicia lua. monibus aliorum; et est dictum ex similitudine mo-
ht lertius angelus effudit phialam suam super flu- rienlisr qui prse nimio dolore et infirmilate inte-
mina, super perversos doclores, tam majores quam .riori linguam suam comedit; prm dolore, propler
minores, et hoc dicit, et super fontes aquarum, et .invidiam et csetera vitia quse intus nutrierunt. Ei
factus est sanguis, quia et isti sanguinem fuderunt, blasphemaverunl Deum, dicentes magnumfuisse, prce
vel spiritualiter, vel corporaliter. El audivi angelum doloribus, propler illatas plagas, vel propter inte-
aquarum dicentem, scilicet iutellexi ipsos prsedica • riora vitia, et vulneribus suis, quse ipsi sibi fecere
tores non sibi, sed Domino hanc vindictam attri- manducatione linguarum. Et non egerunl pmniten-
buentes, et juste fieri confirmantes; per aquas acce- tiam ex operibus suis.
pimus bonas doctrinas: Justus es, Dotnine, qui es et Et sextus angelus effudit phialam suam in flumen
^qui eras. Yenturum non ponit, quia ex proximo illud magnum Euphraten, et siccavit aquam ejus, ut
adventu quasi jam venientem videt. Qui hmc judi-'_2' prmpararelur via regibus ab orlu solis. El vidi de ore
casti, scilicet qui hujusmodi damnationem malis; 'H draconis, el de ore beslim, et de ore pseudoprophelcs
solvisti. Quia sanguninem sanclorum, minorum, et **.*spirilus tres immundos exire in modum ranarum.
propheturum, majorum, effuderunl, et sanguinem,' \ Sunt enhn spiritus dmmoniorum facienles signu; et
seternam scilicet poenam, dedistx eis bibere. Bibere :f; prodeunt ud reges toiius terrm congregare illos in
dicit, quia pro delectatior.e, quam habuerunt intor- :i- prmlium ad diem magnum Dei omnipolentis. Ecce
mentis sanctorum, hsec recipient. Digni enim sunt. i venio sicut fur. Beatus qui vigilat et custodit vesii-
Justus es qui judicasti, quoniam isti digni erant. .- menta sua, ne nudus ambulet, et videant iurpitu-
Et quia testimonium illud recipiendum est, quod 2 dinem ejus, et congregabit illos in locutn qui voculur
plures confirmanl, inducit alios testimonium priorum t Hebraice Hermagedon.
confirmantes. El audivi alterum angelum, discipulos "•*. Et sexlus angelus ejfudit phiulum suam in flumen,
priorum, dicentem: Etiain, Domine Deus omnipoiens, in mundum, illud tnagnum Euphraten, et siccuvit
id est, verum est quidquid de eo dixisti; ex se aquam ejus, quia prsedicabit et mundura creman-
enim profert testimonium, vera el justa judicia tua, ._ dum et omnem aflluenliam ejus, vel substanliam,
quia complent quod promittunt, scilicet merita cui- ut prwpararetur via regibus ab ortu solis, quia
que tribuunt, ut si quis sanguinem fudit, pro eo finilo mundo erit resurrectio mortuorum fldelium,
hibat pceuam sanguinis. qui venient ab ortu solis, id est a Christo, qui lunc
Et quurtus angelus effudit phialam suam in solem _" incipiet lucere, id est omnibus se manifeslare. Ha-
el datum est illi mslu affiigere homines et igni;et bet alia translatio, regi Christo. Et vidi de ore dra-
(estuaverunt homines wstu tnagno, et blasphemave- conis, de inspiratione diaboli, el de ore bestiw, de
runt nomen Dei habenlis potestalem super has plugas, verbis Anlichrisli, ei de ore pseudopropltetw, de verbo
-
neque pwnitentiam egerunt, ul darent illi gloriam. apostolorum Antichristi. Tres posuit ad generalio-
El quartus angeius effudil phiulum suam in solem, nem immundorum spirituum, ut notet cuique illo-
in Anticbristum qui se dicit lumen mundi. Et da- rum persuasionem sufficere ad prsecipitium misero -
lutn est, permissum est a Deo, t7/t, Antichristo, mstu rum, spiritus tres immundos exire, scilicet dsemones,
affligere homines, minori tribulatione, et igni, majori quos hi praedicti generant. qui dicuntur immundi,
tribulatione; et mstuaverunt homines mslu magno, quia immunda persuadent. In modum ranarum.
deficientes propter tribulationes, et blasphemuve- Sicut enim ranse in lulo habitant, et garrulse aliis
runt nomen Dei, ut illi qui Anticliristuni fatenlur 1r. quietem auferunt; sic et isti vere immuudi sunt.
Deum esse blasphemant, et cseteris modis, habenlis Suiit enim spirilus dmmoniorum facientes signu, mi-
poleslalem super has plagas. Licet hlasphemarent, racula, el prodeunt ud reges lolius terrm congregure
ipse tamen habet potestatem, quoniam cui vult dat, illos, conducere in unam voluntatem, in prmlium,
cui v.ult amovet. Neque egerunt pcenitentiam, non conlra fldeles, ad diem mugnum Dei omnipotentis,
resipuerunt, ul darent illi glorium, ut si eorde dole- sed malo suo, quia cito ducentur ad diem judicii.
bant ul coacti, non tameu Deum palam pr_edicant Dei dico, dicenlis : Ecce venio. Yel ita : Vere veniet,
ore vel opere. quia ipse testatur, sicut fur : ideo dicit fur, quia
Et quintus angelus effudit phialam suutn super negligentes et dormientes occidet, et spoliabit om-
sedembestim. Et fucluin est regmm ejus lenebrosum, nibus bonis; et ideo : Beutus qui vigilal, qui diligen-
el communducuverunt linguas suas prm dolore, et ter sollicitatur de salute animse suse, et cuslodii ve-
blasphemaverunt Deum cwli prw doloribus et vulne- siimenta sua, innocentiam et immorlalitalem, quas
ribus mis, el non egerunl pwriitentiam- ex operibus in baptismo recepit, ne nudus, a virtutibus, ambulet,
suis. resurgat, el videant, sancli, iurpiludinem ejus, pec-
ht quinlus angelus effudit phialam snmn super cata.' Patebunt enim uuiuscujusque peccata, ac sj
1539 ANSELMI LAUDUNENSIS 1560
jpsi coram eis in ipsis actibus essent. Et congrega- iP. aliquis sanctorum inter eos. Per montes, eminen-
hit. Superius dixit, prOdeunt congregare, et ecce tiores virtutibus, ut apostolos; per insulas, illos
ponit effecium, quia perficient quod quserunt, et hoc accipimus, qui contusiones mundi passi sunt; vel
-est. Corigregabit illos in locum, 'securidum suam vo-