Académique Documents
Professionnel Documents
Culture Documents
1/ Les contenus accessibles sur le site Gallica sont pour la plupart des reproductions numériques d'oeuvres tombées dans le domaine public provenant des collections de la
BnF.Leur réutilisation s'inscrit dans le cadre de la loi n°78-753 du 17 juillet 1978 :
*La réutilisation non commerciale de ces contenus est libre et gratuite dans le respect de la législation en vigueur et notamment du maintien de la mention de source.
*La réutilisation commerciale de ces contenus est payante et fait l'objet d'une licence. Est entendue par réutilisation commerciale la revente de contenus sous forme de produits
élaborés ou de fourniture de service.
2/ Les contenus de Gallica sont la propriété de la BnF au sens de l'article L.2112-1 du code général de la propriété des personnes publiques.
*des reproductions de documents protégés par un droit d'auteur appartenant à un tiers. Ces documents ne peuvent être réutilisés, sauf dans le cadre de la copie privée, sans
l'autorisation préalable du titulaire des droits.
*des reproductions de documents conservés dans les bibliothèques ou autres institutions partenaires. Ceux-ci sont signalés par la mention Source gallica.BnF.fr / Bibliothèque
municipale de ... (ou autre partenaire). L'utilisateur est invité à s'informer auprès de ces bibliothèques de leurs conditions de réutilisation.
4/ Gallica constitue une base de données, dont la BnF est le producteur, protégée au sens des articles L341-1 et suivants du code de la propriété intellectuelle.
5/ Les présentes conditions d'utilisation des contenus de Gallica sont régies par la loi française. En cas de réutilisation prévue dans un autre pays, il appartient à chaque utilisateur
de vérifier la conformité de son projet avec le droit de ce pays.
6/ L'utilisateur s'engage à respecter les présentes conditions d'utilisation ainsi que la législation en vigueur, notamment en matière de propriété intellectuelle. En cas de non
respect de ces dispositions, il est notamment passible d'une amende prévue par la loi du 17 juillet 1978.
CURSUS COMPLETUS
SIVE
BIBLIOTHECA UNIVERSALIS, INTEGRA, UNIFORMIS, GOMMODA, OECONOMIGA,
ECCIESIASTICORM
1816.
S. EUSEBII
HIERONYMI
STRIDONENSIS PRESBYTERI
OPERA
OMNIA,
STUDIO ET ^LABORE ,, .
VALLARSII KTKAFFJIII
VERONiE PRESRYTERORUM,
OPERAM NAVANTLBUS ALIIS IN EADEM CIVITATE LITTERATIS VIRIS. .-.
EDITIO PARISIORUM NOVISSIMA -, ;
EX SECUNDAAB IPSIS VERONENSIBUS
EDITORIBUSCURIS POSTERIORIBUS. ,: '<
ITA RECOGNITA
TOMUS UNDECIMUS.
18i6.
ELENCHUS OPERUM
;
-QUJE IN HOC TOMO CONTINENTUR..-
S. HIERONYMIOPERA SUPPOSITITIA.
13-307
Epistoto.
De formis Hebraicarum iittefafum. 307
Homilia ad monachos. 311
..;).. 319
ReguTamohachorum.
Regula monacharum. , 391
Canones pcBiiilenliales. 425
Martyrologiam. .. .-.(.. 435
' • -• ! ' "" '" ; '••*''
Liber Comitis. 487
Commentarii in Evangelia necnon et inepistolas JL Pauli. 531
Ibid., lineis ultiriK et penuUim; j lege 915 pro 916 et 916 pro 931.
ImprimerieOWRATET DESoncv^etC;',
rne de Sevros,57, ii Paris.
PFLEFATIO.
Hieronymianorum edilioni operum novem fere ante annos adornari coeptse, temporum
deinde difficultalibus , prlvatisque oculorum incommodis , retardalse diutius paulo, quam
facturum me reeeperam, extremam denique manum impono : et si quis est locus excusa-
tioni apud «quos rerum mearum «estimaloresj dari obsecro , etveniampro gratia studiis
meis ac Iaboribus precor. Quippe, quod ipse olim S. Pater causatus pro se est, probe novi,
Naturam hujuscemodi liominum esse, ut non tantam gratiam habeant pro his, qum tribueris.,
quantum dolorem super his qua; negaveris Minoreenim studio'virtutes laudamus, quam
vitia reprehendimus]{Prwf. lib. xnin Ezech.). Sed hsecmissafaciamus. Eccum ipsum, quo col-
leclio noslra omnis libro coucluditur, et dalam publico fidem^exsolvimus.
Complectilur tomusiste ullimiis SUPPOSITITIA,sive quse olim scripla sauclo quidem Hie-
ronymo atlributa sunt, junclaque,,aut etiam immixta veris ingenii ejus fetibus; re autem
vera ab aliis sunt, non ab ipso adornata. Quae cum prorsus eliminare , deque vetere pos-
sessione dejicere, imprsesenliarum non liceat (quodam enim quasi vernilis sobolis jure ad
eum spectanl), reliquum unum est nobis, familiam hanc facere alicubiex mala meliuscu-
lam, ex ignotaalibi notam, ex incomposita ordinatiorem. Cum primis vero delectus capi-
tum habendus : tum de singulis ferenda sententia. Scripta itaque illa, quse non modo certum
germanumque auctorem suum nossent, inscriptumque tilulo nomen prseferreiit: sed in
ejusmet etiam edilione operum vulgo prostarent, gradu submovimus. Prseterquam enim
quod oliosum plane atque ineptum est, centiesrecudere non suo loco , quse suo habeas, ct
collectionem onerare inutili scriptionum slrue : nemo illa umquam apud Hieronymum, sed *
apud auctorem suum requirat : eaque laudem quidem aliquam, non ex quadam sui parte,
sed ex inlegro contextu operum habeanl. Et sane qui heec editor negligat, aut in hac erudi-
lionis parte laborare, aut suis certe studiis.lectorumque utilitali parum consulere videatur.
Redse puta, et Rhabani, quorum erant maxima ex partc, quae hinc amandavimus, opera iu
unutn collecla nulli non sunt in promptu , iit qusedam ex eorum Commentaf iis particulse
inler Hieronymi subdititia scripta sint recudendse. Contra hunc jure sibi vindicant locum,
quse tametsi certum auclorem habeant, aut alihi tamen, quam apudKostrum, reperire non
est, aut peregrinisin locis apud alios, et quse hinc exsulare si jubeas, facile cum rei littera-
rise dispendio intercidant. Hujusmodi sunt ingentes in Pauli Epistolas Pelagii Commentarii,
hominis hserelici, et Hieronymo infensissimi, ut magis mireris, haberi umquam pro Hie-
ronymianis potuisse. Alia id genus sunl pleraque.'
Sed €t multaerant, cum emss., tum ex edilis libris aliis, huc transferenda, quse in aliis
edilionibus deerant,'et ad Hieronymianam hancce, quam diximus, familiam jure men|@fliM
perlinebant;necferendumerat, utaliis atquealiisex librisrepeterentur.Exhis cuty^0simf/\
nonnullae, nee infimse aut jeetalis, autnota3, tum vetustissimum Martyrologiunf iSieronyr 0,
niianumt etbonse, si quis umquam alius frugis, Hber est, qui Comes inscribitur. jtoamquam <-
non hic agilur, quamioni libri sint,.quos suffecimus, sed an referri huc atque
Meqricuiii^
reliquis supposititiis lareuti debeant. _ xiMsJ__^
Delectu ad hunc modum habilo, et parata voluminis materia, in partes ex ipso Scriptio-
num ingenio tribuenda fuit. Erasmus olim omnia in quinque veluti classes digessit, qua-
rum prima con tjnerenlur T« «pytgoificv60«, sive illa, de quibus ambigi posset, Hieronymi
- essenl, necne : altera fsvSeitiypKfa docta, id est, quse falso quidem inscripta illi sunl, sed
eruditionem tamen aliquam pr«e se ferunt; tertia quae nec lectu digna videbantur, sed in-
docta prorsus atque Infantia : quarta manifesto aliena , suorumque alictorum nominibus
prsenotata, puta epistolas, quas ad Hieronymum dedere Damasus, Augustinus, Epiphanius_
atque alii, Catalogum item Scriplorum illustrium Gennadii, et quaedam Rufini opuscula :
postrema, quse non unius auctoris stylum redolerent, maxime vero apparerent ex Hierony-
mianis seriplis collecla. Quam tamen Glassem, cumin hanc maluisset in supcrioribus pec-
care partem , ul quse magis ad inferiorem ordinem pertinebant, in proxime prsecedentem
referret, uno fere Commenlario in Psalmos absolvit. Neque vero hasc proprio volumine om-
PATROL.XXX- i
'
H PR.EFATIO. 42
nia comprehendit, sed materiarurn ordinem ^secutus , seorsum quidem a genuinis quarto
lomo Epislolas et breviora opuscula edidit, Commentarios aulem septimo, octavo, et nono
tomis, lectore tanlum admonilo, Hieronymianis iiomiscuit. Hanc Victorius sorlitionem ex
inlegro seculus est: Martianseusex parle, Commentarios siquidem haud paucos,ut etunam
atquealteram exegeticam epislolam in appendice secundi tomidigessit, adsacrae Scripturse
explicalionem fere cdntinentem , quibus locis veri Hieronymiani tractalus deerant, suppo-
sililiis supplendam. Reliquam ingentem Epistolarum «que atque Commentarioruui slruem
in duas veluti partes ex ipso scriplionum ingenio distinctas quinto , sive ullimo editionis
suse lomo comprehendit. Sed enim Erasmianum exemplar in his descripsisse satis habuit,
ncc mss. codicum auxilio, nec litleratorum jam inde ab Erasmo felicioribus invcntis ac ju-
diciis in rem suam usus est. Opusculum quidem unum atque allerum novum addidit, Ca-
nones, inquam, posnitenliales juxta Hieronymum ,' et Exposilionem Evangeliorum de brevi
Proverbio; sed haee ipsa nolse infimse scripta , tot viliorunumonslris obsita, tamquc mullis
locis corrupta, ac sensu carentia, ut rei Jitlerarise magis consuluisse videri posset,' si ab
evulgandis abstinuisset. Csetera csecis , ul aiunl, oculis Erasmum seculus, et seriem illam
Iriparlitam.religiosc observavit, et quod rei capiit est, censuras ipsas Erasmianas in tanta
lillerarum luce, de suo nihil ausus, lolidem verbis relinuil.
His medelam adhibere, noslrarum nos partium duximus. Atquc adeo omnia, auteacerte
scripta, quorum vetera mss: exemplaria reperiri potuerunt, exegimus ad eorum Ddem, im-
probum laborern, qui cederet in lectoris ulililutem, aequo animo suslinentes. Tum singulis
ad trulinam revocatis, quse ad hanc inslaurandam Hieronymiana? domus supellectilem ne-
ccssaria, aul opportuna vidercntur, et qusesecus, expendimus. Prse cseleris_operse prelium
erat, ferre de singulis senlenliam : atque hanc perquanr sane difficilem provinciam cepi-
mus, de slylo, et personali scriptoris ingenio tamdiu investiganles, donec autcerlis indiciis,
;sul non improbabilibus conjecluris', quis iile fuerit, detexisse visi sunms. Censuras proinde
in singula scripta novas adornavimus , quibus el ratio scriplionis redditur, et suum cuique
opus Iribuilur, denique siye fraudis librarise, sive casus , alque amanuensium temeritaiis
f.ccasio ipsa intclligitur. Et inaximam certe partem auclorum, qui propemodum ignora-
bantur, in aperlam luccmprolulimus, proprio cultu ornatos, effecimusque, ut magno Hie-
ronymo ancillari eliam cum dignilate possent.
Sed elalia praeslitimus, quse ad universam Hieronymianorum operum editionem numeris
omnibus absolvendam spectant. Vilam S. Hieronymi (a) ex ejus prsecipue scriplis novis-
sime concinnavimus : qua nihil esl ad ejus Operum seriem mentemque penitius assequen-
dam consentaneum magis ac necessarium. Alque hac tamen laude, qusenosti^am prsecesse-
runl, editiones omnes, aut meliore et maxima ex parte, aut prorsus caruerunt. Erasmus
hempe et Viclorius non tam Vitam S. Docloris, quam pancgyricam laudationem ejus ador-
narunl: Martianseus nullam de suo attexuit, nec lanli habuit quas Iaudali editores prsescri-
pseranl. "Edidil quidem poslca la Yie de saint Jerdme, Gallica, ut vides, non Latina lingua ;
i,ed eam et seorsum peculiari Iibro , non edilioni suse subjungendam, et pielatis cultoribus
magis, quam cupidis erudilionis hominibus ulilem. Nobis in ea conscribenda, historicse vc-
i-iiatis ralio praecipua fuit: perqueannos siugulos gestorum scriplorumque S. Patris seriem
ad sanioris critices regulas contexiiimus. Neque vero privati hominis erudita negotia re-
cansenda erant, sed insigniorum iu Ecclesia , cujus ille cumprimis gloriam perid temporis
Juifinuit, rcrum disputationumque memoria sa^pius repetenda. Breviores alias Vitas, olim
ab Antiquis scriptas, quorum tamen nomina ignorantur , subnectimus, non sine animad-
versionibus et notis, aliorumque accessione Opusculorum, quas eo perlinent, el proxima
pagclla indicabit. In fine inslruimus Conspectum universae editionis noslrse, cum dislribu-
lione antiquarum, _ct Benedictina comparatum: cujus ope, uno inluilu, unumquodque
S. Patris scriptum, tam apud nos, quam apud alios reperias. Denique indices geherales duos,
alque eos quidem multo Iocupletiores iis, qui singulis tomis subjuncti sunt: alterum om-
liium rerum, qusein operibus Hieronymianis umnibus notatu digniores videnlur : alterum
(a) TIOP.CViia visa est nobis melius prseponendaS. Palris opcfum lomo primo qui vigesimnssccundug est
nniiraj Pairoiogiije.
' "
15 S. IIIEROiNIMIOPERUMMANTISSA. 14
omnium Scripturce sacrse Teslimoniorum, queein iisdem operibus, locis, ut aiunt. peregri-
nis edisseruntur. r ,
Unum supererat, ut ea quse peccasse nos in universo operum conlextu recognoscehdo.
vel aiiis notata sint postea, vel ipsi nos animadverterimus 3 secundis curis emendaremus.
Atqueis quidem aniinus nobis conlinuo fuit, nec.majorem profeclo inire a nobis quis gra-
liampoterat, quam sicubi lapsi sumus, coargueret^ nos enim numquam magis placuimus
ipsi nobis, quam cum errorem exuimus, et Hieronymianse doctrinse studiosis meliora sup-
peditavimus. Verum alios quod spectat, duo «xstitefunt, Ionge dispari cum eruditione, tum
animo seriptores, qci nobis succensuerunt.Unus e Benedictinis Parisiensibus, homo familise,
cuiaseriplus est, et cui csetera egometsumma omnia defero, valde prseposlero studio favens
{et non tam mihi iralus, quam doctissimo viro , qui noslra in Galliis sponte sua promove-
hat), ratns monopolio, quodin edendisSS. Patrum scriplis sibi arrogant,uispendio futuram
editionem meam, detrahere HILet dicam-frnpingere conatus est peculiari scripto, quod varii
argumenti," multumque ab invicem diversi libro interseruit. Ego pignore certare ausim,
nihil eorum, quse de mea iuduslria oblocutus esl, sibimet in animum induccre potuisse tan-
tisper, verum ut crederet.Id enimvero egissevidetur, ul cum fore cognosceret curse ne-
mini, causam penitius utnosset, interim sua lecturis imponeret. Hoc aio, et sanclo dejerare
haud vereor, me si quid esset -ab eo reclius nolatum, huc referre cum vellem, nihil quod
scire lectbrum inleresset, invenisset. Oblrectatori reponere,neque nos decet, neque hujus
cslloci.. -
Alter el amicus nosler est, et ecclesiasticse antiquitatis virlitlerate perilus, Hieronymus
dc Prato nostras, qui dissert. vi ad Sulpicii Severi Dialogum , contra atque nos sfatuit do
Theophili epislola illa, quamLatine abs Hieronymo redditam primi in lucem protulimus, et
synodicam diximus. Penc, ait, prb certo habeo, Theophili epistolam nuper vulgatam aliam
vmnino esse ab ea synodica, quam se Hieronymus ex Grmco interprelatum tradit. Ratiocina-
lionis ejus hsec summa : constare Epistolam neque ex synodo, sive apud Alexandriam, sive
in Nitrise monle, neque Patrum nomine, sed privalo Theophili scriptam; et generalem illam
quidem, ut alibi S. ipse Pater vocat, sive encyclicam videri _ minime vero synodicam, quse
et alia omnino fuerit, et jamdiu olim interciderit. Cui ego paucis 1salisfaciam. Dabo, si ma-
vult, Hieronymum, cumse ait Theophili Synodicam de Gfseco" interpfetatum, non usque
adeo locutum accurate, sed alio atque alio unam-eamdemque epistolam vocabulo denotasse.
Tum vero provocabo ralionum momenla, quse pro'illius germanitate suis locis multa con-
gessi, et quibus, nisi admodum fallor, evici, non aliam hanc esse epistolam, quam primus
in lucem edidi, ab ea, quam vocat S. Interpres Synodicam. Provocabo itemTeruditorum quot
sunt, quibus hsec innotuerunt, judicia : dehique ipsiusmet adversarii sententiam, si ab ca-
villandi sludio ad rem ipsam sequiore animo expendendam se conferat, provopabo.
- §* _G0SEBII MIEHOHflTMI ,
3
STRIDONENSIS PRESBYTERI, -
OPE.RUM MANTISSA
COSTINENS
SCRIPTA SUPPOSITITIA,
- EPISTOLJE*
PARS PRIMA.
MONITUMIN EPISTOLAMSEQUENTEM..
Diu miiltumqiieest, quod magno Hieronymo_ hac Hunc, inqnit, librum tionnulli noslrum slndiose le-
ejus , ut magis mirerc, nequissimihoslis Pelagii epi- genles, sjiicii et catholici docloris Hieronyriiiesse
stola, ske libcr ascribitur. Beda Com. in Canlka: lemere arbilranlur, minime pervidehies,- quod et
45 S. IIIERONYMIOPERUMMANTtSSA. 16
suavitas eloquenlise demulcenlis, et hasreseosper- A magis.pie reliquam ordinare vitam, quam ornare
versitas seducenlismanifesteprobahl.hoc illius opu- prneleritam. Est autem difficillimumcum ejus per-
sculum non esse. Salis equidementdite, namet sty- sona facere, in qua cupiditas tanta discendi est,
tus palam arguit non esseHieromjmi, el quodconti-
nenter insinual, hmreticumdogma illud ipsum est tanlusque perfectionis ardor, ut ei quamlibet"per-
Pelagianorum,quod S. Pater proprioOpere,locis ex fecla doclrina par esse vix possit. Meminitenim
hac ipsa scriplione indicatis, subvertit. Haccerte de reetequc meminit, quas mundi opes gloriamque re-
causa aliis atqne aliis ex illa hxreticorum fuctione de-
Bcriptoribusiribula subinde esl : el cumprimis Ju- spuerit, quibus voluplalibtis renunliaverit, quas Et
tiano ; ut dudumlaudatusBeda exulimabat , et non- nique conlempserit viloe procsentis illecebras.
nulli codicesmss., e quibusvetnsliorunus Bibliolliecm ideoconlenla non est communi hoc medioerii|ue
S. Yictoris,asserunt,tum Cmlestio,cujus nomenMar- facileipsa mullorum socie-
tiaiwus testalur in aliis, quos laudal, anliquislibris genere vivendi; et quod
prcescripluminvenisse. Verum, quod dicebamus,ex tale vilescat, novum aliquid el inusiialum requirit:
ipsiusmet Pelagii calamo projecta esl: idque cerlo pra?cipuumac singulare quoddaln flagitat. Non mi-
scire licetex Augustini lib. de Gralia Christi, cap. nus conversaiionemsuam quain conversionemcupit
SO el seqq., et luculenliusex ejnsdemlibri cap.37, quo
locose aucloremipse declarat Petagius in suis ad In- esse mirabilem. In saiculo nobilis, apud Deumcupit
nocentiumlilteris scribens: Leganl, quain ad sacram esse nobilior. Tam preliosa requiril in moribus,
Christi virginem Demetriademin Oriente conscrip- B quam contempsit inrebus. Hunc utique [Al. itaque]
simus, et invenienl nos iia hominis landarenalurain,
ut Dei semper gratiaa addamus auxilium. - Sunt et tam devotoemenlis ardorem, lianc laiitae perfectio-
qnwdam ex hujusmel epistolo?contextusub cap. 1 fi- nis sitim, quod umquain saliabit flumeu ingenii ?
nem , quai Pelagium in Epistola ud Constanliumpro Quoevis aliquando oraiionis, qnoecopia tantum.ver-
sui8 agnovisse, idem Auguslinusloco laudaloscribit. bis
Orosiusquoqueejus aucloremPelagiumfacil: lanium exprimere poterit, quanlum parata est virgo re-
quod notat, fuisse illi verbaab alio suppedilala: ille bus implere? Nobisvero donanda est venia , qui ad
rero alius facile fueril Anianus pseudodiaconusCe- ornandumDominilabernaculum,secundumvires no-
ledensis, ul Hieronymodicitur epist. in nostrarecen- slras munus oflerimus. Nccvercmur ne temere scri-
sione 145, qui, ail, copiosissimepascilur, ut alienae
nos mor-
blasphemiaeverba frivola subminisirei. Scriptionis bendo, ad lantse nobilitaiis virginem, ultro
lempus quod spectat, nolatum ante nos PP.Benedi- sibus tradamus invidisc. Scribimus enim pelente
ctinis Auguslinianorumoperumedilorlbus, dalam an. sancta matre ejus, immo jubente, idque a nobis
415, quo Demelriadivirginitalis velamensuscipienti transmarinis
liUeras miserunt cerlalim Hieronymus, Auguslinus, lilieris, miro cumdesiderioanimi fla-
el Innocentius,aut cerle ann. M&, posleaquamilla se gitanle : qua) facile ostendit, quo sttidio quanlaque
Romam recepissel; id quod significarevidelur Pela- cura in filia germen coelesle plantaverit, dum illud
gius-hic in cap. 23. Vide qucenos de verh Hierony- tam sollicile cupit ab aliis irrigari. Remoti igitur a
miana illa ad DemelriademEpistola, qux nmnerum
obtinetin nostra Editione150 diximus. G temeritate, et ab ambiiione liberi, proposilo insude-
mus operi. Nec de mediocrilale diffidimus[Al. dif-
EPISTOLAI.
fidamus]ingenii, quod credimus , el fidemalris, et
PELAGU ADDEMETMADEH. merito virginis adjuvari.
CAP.I. — Si summo ingenio parique freius seien^ CAP.II. — Quoties mihi de institutione morum,
ila.officiumscribendifacile me implere possecrede- et sanclse vitse conversatione dicendum est, soleo
rem; tttmen tam arduum hoc opus ingredi, sine
prius liumansenaturaevimqualitatemquemonslrare,
inagno difficultatistimore non possem. Scribendum et quid efficerc possit, ostendere : ac jam inde
lamen est ad Demelriadem virginem Christi, virgi- audientis animum ad speciesincitare virluium: ne
iiem nobilem, virginem divitem, el quod his majus nihil
prosit ad ea vocari, quse forle sibi impossihilia
est, ardore fidei, nobiliiatem diviiiasquecalcantem. esse prsesumpserit. Nequaquamenim [Al. pra?sen-
Quam ulique, pro tam insignis [Al. insigni] admira- serit. Numquam enim] virtulum viam valemus in-
, lionc virtutis, ut laudare omnibus facile, ita docere gredi, nisi spe ducamur comiie. Siquidemappetendi
difficileest. Cui enim oraiio deesse possit in ejus omnis conalus perit consequendi xiesperatione.
laude celebranda: qusestimmoloco nala, in summis Qnem ego exhortationis "ordinem,cum in aliisqtio-
opibus deliciisque nutrita , tantis tamquevariis hu- X)que OpuseuUstenuerim , tunc hic maxime obser-
jus vitseblandimenlis, velut tenacissimisquibusdam vandum puto : uhi eo plenius naturaebonum deela-
irretita vinculis, subito eruperit, cunctaque simul rari debet, quo inslituenda est vita perfeclior, ne
corporis bona, animi viriute mutaverit? Quseflorem tanto remissior sit ad virtulem animusae tardior,
adhuc ipsum ineunlis selalis, quodam fidei gladio, quanlo minus sc posse credat: et dum quod inesse
jd est, voluntate succiderit ? Et cruciflgens cum sibi ignorat, id se existimat non liahere. Proferenda
Christo carnem suam , yivam, sanctamqne hostiam semper in notiltam ea res est, cujus usus desidera-
sacraverit Deo,- ac nohilissimi sangninisposterifa- - tur, et explicandum est, quidquidbonum natura po-
tem, virginitatis amore contempserit? Prona autem tesl, cum quidquid posse probatur, implendtimest.
el facilisdicendi via est, quseipsa ubertate maieria} HSDC igitur prima sanctaa ac spiritualis vltaj funda-
ciirsum oralionis accendit: sed nobisalio magis iti- menla jaciantur, ul vires suas virgo agnoseat: qu.is
nere pergendum est, quibus propositumest, inslitu- demum bene exercere poterit, cum eas se hahere
tionem virginis, non laudem scribere: nec tam pa- didicerit. Optima enim animi inciiamenta sunt,
ratas jam virtuies ejus exprimerc, quam parandas: cum docetur aliquis posse quod cupiat. Nam et in
"
!7 . PELAGII AD DEMETRIADEM EPISTOLA. 1S
nello ea exhorlalio maxima est, eaque plurimum A tarii boni munere [Al. munire], et liheri arbilrii po-
auctoriiatishabet, qusc pugnalorem de viribussuis tesiate donare : utriusque parlis possibilitalem lio--
admonet. Primum itaque debes naiiirsehumanaebo- mini inserendo, proprium ejus fecit esse quod velit.
iium de ejus auctore meiiri; Deo scilicet, qui cum ut honiac mali capax naluralitcr utrumque posset:
universa mundi, et quse inira mundum sunt, opera et ad alteruirum voluntatem dellecteret."Neque enim
bona, et valdebona fecisse rcferalur : qiianto, puias, aliter ^sponlaneumhabere poterat bonum : nisi [At.
prsestantiorem ipsum hominem fecit: propter quem nisi seqtteetiam] ea crealura, quseeti.am malum ha-
omnia etiam intelligilur illa condidisse.' Quem dum berepotuisset. Utrumque nos posse voluit optiimis
ad imaginem et similitudinem suam facere disponit Creator, sed unum faeere, bonum scilicel, quod et
[Al. disposiiit], aulequam faciat, qualem sit [Al. es- imperavit: malique facullatem ad hoc tamum dedit,
set] facturus, ostendit. Deinde cum sulijecit ei uni- ut voluiitatem ejus ex nostra volunlate faceremus.
versa animalia : eumque etiam constituit eorum do- Quod cum ita sit, hoc quoque ipsum quod eliam mala,
miuum, quss vel mole corporis, vel virium mugoilu- facere possumus, bonum est. Bontim, inquam, quia
dinc , ve'1annis denlium multo valentiora homine boni partem meliorem facit. Facil enim ipsam volun- .
fi-cerit: satis declarat, quanto pulchrius sit homo tariani sui juris: non hecessitale devinctam, sed ju-
ipse condiius , quem vel ex hoe voluit naturaj susc B dicio liberam. Licet quippe nobis eligere, refutare,
intelligere dighitatem , dum foriia sibi subjecla mi- probare, respuere. Nee est quo magis rationabilis
ratur animalia. Neque enitn niidum ilium , ac sine creatura cseleris prseferatur, nisi quod cum onmia
prasidio reliquil, neC diversis periculis velut expo- alia condiiionis taniun),'ac necessitatis bonum l»a--
suitinfirmum. Sed quem inermem extrinsecus fece- beant, hsecsola babeateliam volunlatis. Sed plerique-
rat, melius intus armaril : ratione scilicet-alque impie, non minus quam imperite, cum super siaiti
prudentia, ul per intellcctuni vigoremque meutis, hohijiiisquseriiur (vereor dicere), quasi reprehen-
quo cseteris prscstaliat animalibus, factorem onmium denlesopus Doihini, lalem illum aiiinl debuisse fieri,
solus agnosceret : et inde serviret Deo, unde aliis qtti omnino facere non posset malum. Dicit ilaque
dominabatur. Quem tamen juslitise "-exsecutorcm figmenlum ei, qui se finxit: Quid me fcchti sic
Dominiis voluntarium esse voluit, non coactum. Et (Rom. ix)? Etimprobissimi hominum, dum dissinm-
ideo reliquit eum in manu consiiii sui (Eccli. xv), lant idipsum hene adminislrare quodfacli sunl: ali-
Posuilque anle eum vitam el mortem, bonum et terse faclbsfuisse malunt, utqui viiam suam emcn-
malum : et. quod placueril ei, dabitur illi. Unde dare nolunt, videahtur emendare velle naluram.
1etiam in Deuteronomio legimus: Vitam et mortem Cujus bonum iia generaliter ciinclis insiilulum est,
dedi ante faciemjuam, benedictionemet malediclio-G ut in geniilibusquoquehoininibus,qui sineullbcullu
nem: elige tibi vitam, ut [AI. ei\ vivas (Deuter.-x.xx). Dei sunl, se nonnumquam ostendal, ac proferat.
CAP.III. — Hinc jam providendum est, ne fbrle i> Quam niullos enim philosophorum et audivimus
illud remordeat le, in quo lemere imperilum vulgus et legimns, et ipsi vidimus castos, patienies, modu-
offendit. Et ideo non vere bonum faclum hominem stos, liberales, absiinenles, benignos, el honotes-
putes, quia is facere malum potesl: nec ipsa naturoe nnmdi simul, etdclicias respuenles, et amatores ju-
violenlia aslringilur [-4/. astringatur] ad imtnuta- stitiaenon miiius.quamscientiaB[4/.sapientise]lUnde,
bilis boni neccsitatem. Nam si diligenler relractes, quseso,hominihus alienis a Deo placent? Unde auiem
et ad subiiliorein inle.llecium cogas animttm : hinc [Al. hsee]illisbona nisi de nalurse bono? " El cuni
libi melior siatus homiuis ac supeiior apparehit, ista qusedixi, vel omnia in uno, vel singula in sin-
unde putatur inferior. Jn hoc enim gemini itineris gulis haberi videamus, cum omnium nalura una sit,
discriinine, in Jiac utriusque libertate parlis, ralio- exemplo suo invicem sibi osiendunt, omnia in om-
nabilis animsedecus posilum est. Hinc, inquam, to- nibus esse posse, quscvel omnia in oniiiibus, vel sin-
lus ualurae nostrse honor consistit : hinc dignitas, gula in singulis inveniantur. Quod si eliam sine D«e
hinc denique optimi quique laudem merenlur, hinc homines ostendunl, quules a Deo facti sunt: vidc
pramium. Nec essel omninovirlus ull.ain bono per- D quid Chrisliani facere possunt, quorum in nieiius
severanlis si is ad maltim transire non poiuisset. per Christum naliira et vita instructa esl: el qui di-
"Volensnamque Deusraiionabilem crealuram volun- vinaj quoque gratiaajuvanlur auxilio.
a Erasmus, eumque seeuHis Marliamcus, TOexse- veril, hominibus el magna magnis, el parva turgilut
cutoremprjeiermitiunt :'quod verbum ex aliis libris parvnlis.
stifTycimus. • c Reponit Beda hsec-: ConlradicitScriplurce, qum
b Qua: liis, alque aliis infra responderunt S. Au- ait: Necenimomnia possunl ezsein omnibus, qnoninni
gusiiniis, et Leb, nemo ignorat: placet vero uno non eu filivs hominis hnmorialis (Eccles. xvn, 29).
alterove loco speciminis gratia laudare Bedam: Qui- Ubi manifeste insinualur, quia cum mortate hoc jn-
cumque(inquii) philosophorumCkrislum Dei virtiarm dueril iinmorlalitatem,tuticdemum possutit esseomnia
et Dei sapientiamnescierunt, hinullam veram virlutem, in omnibusbona virtutum; et ne lunc quidem de nalu-
necullamveram sapienliamhabere poluerunt. Inquan- roi bono, sed per gratiam ejus de quo scriptum esl: Ul
tum vero velxjustumaliquem sapienlicecujuslibel, vel - sff Deus o i,nia in omnibus. Sed et quotidiana nosirm
virtutis imaginem habebant, tolum hoc desuper acce- fragilitalis argumenlaprobant, non omnia in omnibus
perunl: non solum munere primm condilionis, verum esse.posse,ubi tam mulii inveniunlur, qui summafii-r
eliam quotidianaejus gralia, qui (crealuram suam ncc lenleshutantia, nequaquamad eas, quas alios videni
»e deserenlemdeserens) dona sua, prbul ipse judiea- habere. v.tbtini verveliirevirlulesi
19 S. IIIERONYMIOPERUM MANTISSA. 20
CAP.IV. — Agejam ad animoenoslrse secreta ve- _\ ferret(G«». v, 24). Noejustus in generationesua, el
niamus:seipsum unusquisqueatleiuiusrespiciat. In- perfeclus, asserilur: cujus sanctilas eo magis est ad-
terrogemus quid de hocsentiantproprioe cogilaiiones. mirabilis, quod, tolo prorsus a jusiitia declinanto
Ferat sententiam de naturse bono ipsa conscientia mundo, solus justus invenlus e"sl: nec ab alio sancii-
bona [Al. tacet bona]: instruariiur domestico magis- tatis qusesivitexemplum, sed ipse proebuit. Et ideo,
terio animi: etmentis bona non aliunde magisquse-r lotius orbis imminenle naufragio, sohis ex omnibus
que, quam ab ipsa menie discamus. Quid illud, ob- meruit audire: Inlra lu el domus tua in arcam: quia
secro, esi, quod ad omne peccatum, aut erubescimus, te vidi juslum in generalione isla coram me. Anle
aut timemus : et culpam facli, nunc rubore vulttfs, Beum aulem ille jusius probaiur, qui et corpore
nunc pallore monstramus : ac trepidante a'nimo, sanctus est et corde. Melchisedecsacerdos Dei le-
etiam in minimis delictis lestem effugimus;-con- gitur (Gen. xiv, 18): cujus meritum facile ex boc
scienlia remordemur? ex diverso autemin omni bono inlelligi polest, quod multo post fultirum Dominisa-
lseli, constantes, intrepidi sumus: idquesi occultum cramentum anle signavit: ac saerificio panisetvini,
est, palam etiam fieri cupimus, et volumus: nisi - mysterium corporis et sanguinis expressit: ac sa-
quod lesiimonio sibi est ipsa nalura, quae hoc ipso cerdotii sui lypo, Chrisli sacerdoliunrfiguravit, cui
deelaral bonum suum, quo ei malum displicet; et B a Palre diciiur : Tu es sacerdosin miernumsecundum
dum in bono tantum opere confidit: quid solum eam ordinemMelchisedec(Psal. cix, 4). Nam et quod be-
deceat, ostendit? Hinc est illud quod frcquenler car- nedicil Abr.iham priucipem Pairiarcharum, qui per
nifice occullo, in auelorem scel.eris, conscieniisetor- circumcisiunem pater JudMorumesl \Al. tacel esl],
inenta desscviunl: el lalenlem rcum, secrelameniis per fidem genlium : illius signaiissime oslendit figu-
poenapersequitur. Nec ttllus post culpam impunitaii ram, qui per fidem suam et Judaeisdonavit benedic-
locus est, cuui sit [Al. fn] reatus ipse supplieium. rionem et gentibus. Lot qtioque, sancti Noe virlutein
Ilinc est quod econirario innoceiis etiam inter ipsa secutus, inler lot peccantiiimexempla, justilianvnon
lormenta fruitur conscientiaesecuritate : et cum de reiiquit. Ei ut illum lolius mundi exemplum non
poenametuat, de innocentia glorialiir. Est enim, in- vicit: ita hic tota illa, in qua haiiital [Al. habitabai],
quam, in a.nimis nostris naturalis quoedam (ut iia regione peccante, contra mtiUitudiiiis vitia tenuil
dixerim)-anctitas:quseparvelulin arce animi prsc- sanciiialem. (3«t(ul bealus Pelrus ait) visu el audilu
, sidens, cxcrcet mali bonique judicium : et ut ho- jtlslus erat (II Pelr. n, 8) : el inter pessimospositus,
nestis reciisque actibus favet: ita sinistra opera mala eorum et oculis aversabatur el auribus: alque
condemnat, aique ad conscientise teslimonium di- ideo simili exemplo,ul ille diluvio, ita hic esl ereptus
versas partes domcstica quadam lege dijudicat. Nec C incendio.
illo prorsus ingenio, aut fucato aiiquoargumentorum Qjid Abrabam amicum Dei, quid Isaac et Jaeob
colore decipit: ipsis nos cogitationibus fidelissimiset memorem ? Quam perfecle impleverinl Domini
inlegerrimis sane testibus, aul arguil, aut defendit. volunlatem , vel hinc possumus irsiiiiiare , quod
Hujus legis, scribens ad Romanos,'meminil Apo- L familiari quadam ct pracipua dignilate, eorum se
stolus : quam omnibus hominibus [Al. lacel homi- Deum voltiit nom<nari. Ego sum, "inquit, Deus
nibus] insitam velut in quibusdam tabulis cordis Abraliam, Deus Isaac, el [Al. tacet el] Deus Jacob
scripiam esse, lestatur : Cumeniin, inquitr gentes, (Matth. xxn, 52; Luc. xx, 57). Hoc iiomen mcum
qum legem non habenl, naturaliler qumlegis sunt, fa- sempiternum el memoriale in gcneraiiones genera-
ciunl : kujuscemodilegemnonhabenies, ipsi sibi-sunt tionum. Josejih fiilelis Domini famultis a puero, tri-
lex. Quioslendunlopus legisscriplumincordibus suis: bulaiionibus magis justus el perfectus ostenditur
teilimoniumreddenle eis conscientiaeorum, et inler se [Al. magnis justus ostendilifr] : qui primum a
invicemaccusanlium cogitalionum, aut etiam defen- fratribus, Ismaeliti^, in servum addiclus est (Gen.
dehtium [llom. n, 14,15]. Hae lege usi sunt omnes, xxxvn, 28) : ab eisque vendiius, a quibus se
quos inter Adam alque Moysen sanele vixisse, alque vidcratadoraiidum.DeiiidejEgyptioDouiinotradilus,-
placuisse Deo, Seriplura commcmorat. Quorum libi, semper lamen ingenuam animaelenuii tliguilalem :
exempli causa, aliqui proponendi sunt: ut facile"iu- doruitque excmplo suo,-et servos et liberos in pec-
lelligas, quanlum sit nalurse bonum, cum eam legis cando, non [Al. in non peccando; et non, etc.]"con-
vice docuisse jtislitiam probaveris. dilionem cuiquam obessc, sed mentem.Hic, qmrso,
CAP. V. —Abel primus hanc magisiram secutus, remorare paulisper : el casluni aninmm, sollicile,
ila Dominumpromeriiil, ut dum ei offerret hosliam, virgo, considera. Concupiscitur a doniina [Al. ad. fe-
tam grate sacrilicium ejus acceptum Deo fuerit, ut rnina] Joscph adolescens : nec ad concupiscentiain
fralremiiiinvidiamconcilarel(Gen.xxiv, seq.). Quem provocatur: rogatur, cffugit. Una hac in re ei blan-
juslum in Evangelio Dominus ipse conitneiiiorans ditur el supplicat, quue in cseleris imperabat. Amor
(Matlh. xxm, 5";), breviter perfectionem ejus expo- [Aug. Amator] Dei, mu'ieris amore non vincitur.
stiit. Omuis enim virtulum speeies, uno justitias no- Casium animum, nec selas adolesceniiae permovet,
mine continelur. Beatuni Enoch ila placuisse Deo" nec diiigentis auctoritas. Contempta frequentcr do-
legiraus, ut eum e medio mortalium raperei: el in mina, propioresadolescenliinsidias lendit.In secrelo
raundo consummatum, de mundi liabilatione trans- ac sine" lestibus, manu impudens aj>prehen'dit: ac
2i PELAGII AD DEMETRIADEMEPISTOLA. 22
procacioribus verbis horlalur ad crimen. Ne liic A Et hoc tion verbls tanlum_ sed ipsius quoque rebtis
quidem vincitur, sed ut verba .verbis, iia res rebus probavit: qui cum omnia perderel,' 11011 dolebat-,
rcfurt. Nam qui frequenter rogatus negaverat: nunc dicebalque per singula : Dominusdedit, Dominus ab-
comprehensus[Aug.astringitur]aufugit, el anlequam slulit: sicul' Domino placuil, iia factum-esl: sit 110-
illud evangelicum diceretur : Qui viderilmulieremad men Domini benediclumin smcula. Nudus exivi de'
concupiscendumeam, jam mmchalusest eam in corde ulero matris ntem, nudus redeam illuc (Job. 1, 21).
suo (Malth. v, 28): ille non aspeciu solum, sed ipso Quo enim affeclu possideamus aliquid, docemus cuni
pene complexu prQvoealus a femina, feminam non id amiitimus -:et cupidilalem frtiendi; carendi dolor
concupivit. Castitatis viriutem hucusque jnirala cs: ' prodii; quam qui in carendo non habuit, in possi-
nunc respice beuigniiatem. Priusquam "Propheia di- dendo quonam modo habuil ? 0 virum anle Evan-
ceret: (Jnusquisquemalitiam proximi sui non remi- gelium evangelicuni, et apostolicum ante apostolica
11'tscaturin corde suo (Lcvlt. xix, 18): ille pro odio prsecepta ! discipuluni aposloiorum : qui aperiens
reddidit charitatem, et, cum viderel fratres suos, occulias' divitias naturoe, e'l in medium proferens,
immo inimicos ex fralribus, cumque ab eis cognosei "exse quid omnes possimus, ostendit: docuiiqtie
vellet, dileciionis affectum pro dolore teslalus esl: quanius sit ille thesaurus animoe, quem nos sineusu
Deosculabalursingulos(Gen. XLV,1S); et irriguis fle- B'possidemus : et quod proferre nolumus, nec habery
tibus, pavenlium colla perfundens, odium fralrum nos Gredimus.
charilatis lacrymis ablucbat: quos lam vivo palre CAP.TH.—Posl multa qnoe de nalura dkimus :
quam morluo, germano semper dilexit amore. Nec etiam sanclorum exemplis bonum ejus ostendimus,
recordaius esl illum/in qub ob necem fuitdejectus, ac probavimus. Et ne econtrarib ad ejus culpam per-
-lacum. Non^ogitavii addiclam germanilalcm prelio, linere putetur, quod aliqui iniqui fuerint, Scriptu-
sed pro malis bonum-relribuens (Rom. xn, 17), rarum uiar testimoniis, quse peccantcs ubique cri-
apostolicum prmceplumsub nalurm adhuc lege com- mine volunlalis gravant, nonexcusant neeessiiale
plevil. naturoe. In Genesi legimus : Simeon el Lm fralres
CAP.YI. — Quid de bealo Job dicam, famosissimo consumtnaverunliniquilatem suam , ex volontale sua
illo aildeta Dei: qui post direptas opes, et.funditus (Gen. XLIX,G). Ad Jcrusalem Dominus loculus est:
delela patrimonia : post filiorum ac filiarum unum Propler quodipsi dimiserunlviam meam, quam dedi
subilo interitum, ad ultimum proprkr contra dia- ante faciemeorum : £t non exaudieruntvocem meam ,
bolum corpore dimicavit (Job 1, 11)? Aufereban- sed abierunt post volunlalem cordis sui mali.
tur omnia, qua; extiinsecus possidebal, et exlrauea (Jer. ix, 15). Et rursus idem prophela: Et peccasiis
bona repenie decidebant, ut magis propria claresce- ^, Deo3et nonexaudislisvocemejus, el in mandalisillius,
rent [Al. clarescanl]. Omnibus prorsus velut indu- - el in leghitnis, el in teslimoniisejus ambulare noluis-
mentis exuitur,ut expeditius acforliusnmfus trium- lis (Ibid. XLIV,10). Pcr lsaiam quoquc prophelam
phel, et hostem, quem ferendo damna ante supe- " Dominuslocutus esl : Si volueiilis et audieriiis me,
raverat, rursus lolerando stipplicia deiincal. Dequo qumsunl bona terrm, manducabilis. Si uuleni nulueri-
tale ip/ms Doniini lestimonium est; Numquid con- lis ; neque audierilis me. : gladius vos consuhtel
siderastipucrum meutnJob? Non esl cnim similis ei (Isai. 1, 19). Et rursum : Omnes vos occisionedeci-
quisquamin terris: homosinequerela, verusDei cultor, detis: quia vocavi vos, et non exaudistis: locutussum,
abslinens se ab omnx malo (Ibid.). Ncc immcrilo. ei neglexislis: el fecislismalutnanle conspeciummeutn
Semper enim, ul ipse ait, lamquam ttimentes super \Al. Dumini], elqum nolebam,elegistis. Ipse quoque
se flucius, liniebat Dominum, ct prscsentiseejus Doniinus in Evangelio ait : Jerusalem, Jermalem,
-pandus fcrre non poterat: nec audebat aliquando qum occidisprophelas, et lapidas eos qui ad te missi
conicmneic, quem semper adesse credebal; dice- -sunt :quolies volui congregarefilios luos, quetnadmo-
baique : Securussuni, non enim repreliendil me cor dum gallina congregalpullos suossub alis suis, el 110-
meum in omnivita mea (Ibi:L). Qui anlequamDo- luisii (Mallh. xxm, 57)! Ubi velle videmuselnolle,
minus inimicos praciperel- esse diligendos , dicere eligere el rcfulare, ibi 11011 vis naturse, sed Iibertas
poleral : Si in malis miinici mei gavisus sum : si P inlclligitur volunlatis. Plena sunl ulritisque Tes.ta-
dixi in corde meo, Bette factum esl (Job xxxi, 52). memi volumiiia hujuscemodi lestimpniis :quibus
Necdum Evangelicum iHudsonuerai : Omni pelenli tam bonum o.muequan, malum, volunlariuni sem-
le tribue (Luc. yi, 50), et jam ille dicebat: Si exire per esse scribitur , quoe nos snodo brevitatis causa
passus sum innpemjanuam meam sinu vacuo [Aug. oiuiuifuus : maxime cum sciamus le sacra ieciioni
sine viatico]. Nondum lcgerat illud Apostoli: Domi- dcdilam, de ipso .uberius fonle polare.
ni, quod juslum est et mquutn, servis prmslalc CAP.YIII, — Neque vero nos ita defendimus na-
(Col. iv, 1) : etconfldens clamabat ad Dominum : turoe bonum, ut eam dicamus malum non posse fa-
Si servo nocui, si ancillam Imsi, omnia tu scis, Do- cere, quam utique boni ac mali capacem etiam pro-
mine. Priusquam idem Aposlolus prseciperet diviti- fitemur, sed ab hac cam lanluiiimodb injmii vindi-
bus non sublime sapere, neque sperare in incerlodi- camus, ne ejus vitio ad malum vidtamur impelli,
viliarum (I Tim. vi, 17) : sic habuit ille divitias u: qui necbonum sine voluntatc faciainus, neemalum :
sealVbidivitem esse monslraret. In divitiis, inquit. et quibus liberum est unum semper ex dtiobus age-
non confidebain,nec in lapideprdioso (Job, xxxi, 24). re, cum semper uirumque possimus. Unde enim alii
25 S. HIERONYMIOPERUMMANTISSA. 24
judicaturi sunt, alii judicandi: nisi quod in eadem iI CAP.IX. — Et quoniam sufficienler de his, ut
nalura dispar voluntas est: el quia cum omnes puto , diximus : nunc instituamus perfeclam virgi-
idem possimus, diversa facianius? Iiaque ut hoc nem, quaj ex utroque semper accensa, et nalurae
ipsum clarius lucere possit, aliqua exempla sunt simul et graiiaj bonum morum sanctitale tesielur.
proferenda. Adam de paradiso ejicitur, Enoch de Prima igilur virginis cura, primumque studium sil,
mundo rapitur. In ulroque Dominuslibertalem ar- scire voluntatemDominisui, el quid ei placeat, quid-
liitrii ostendit. Ut enim placere potuit ille qui deli-' ve displiceat, diligenter inquirere, ul secundum
quit : ita potuit peccare iste qui placuit. Non enim Apostolum rationabileDeo reddat obsequium(Ibid.
a justo Deo aul ille puniri meruisset, aut hic eligi : XII, 1) : totumque vitsc suaecursum ex ejus possit
nisi ulerque utrumque poluissct. Hoc de Cain et ordinare senlentia. Impossibile est enim ei quem-
Abel fratribus, hoc eliam de Jacob et Esau geminis quam placere, cui quid placeat, ignorat: fierique
intelligendum est. Ac sciendum solam voluntatis potest, ut etiam obsequendi voto offendal, cui quo-
causam esse, cum in eadem nalura meriia diversa modo obsequidebeai, ante non didicil. El nt majus'
sint. Exstinclum peccalis suis diluvio mundum, Nqe est, voluntaiem Domini facere quam nosse : ila
justus redarguit, etSodomorum crimina Lot sancti- prius est nosse, quam facere. lllud enim merito
tas judicavit. Nec illud est parvum argumenlum ad B proccedit: hoc ordine. Unde Propheta dicit: Et tu,
comprobandum naluraj bonum , quod illi primi ho- Israel, noli ignorare. Et beatus Paulus : Qui autem
mines per tot annorum spatia, absque ulla admoni- ignorat, ignorabiiur.Idemque alibi: Proplerea noliie
tione legis fuerunl: non uiique quod Deo aliquando fieri imprudenles, sed inteUigenles, qum sil volunlas
creaturse suoecura non fuerit : sed quia se talem Domini (Ephes. v, 17). Initium obedientiseest quid
- sciehat hOminumfecisse naturam, ul eis pro Iege ad prsecipiatur, velle cognoscere : et pars est obsequii
exercendam justiiiam sufflceret. Denique quamdiu didicisse quid facias. Scilo itaque in Scripturis divi-
recentioris adhuc nalurae usus viguit : nec humanse nis, per quas solas potesplenam Dei inlelligere vo-
ralioni velut-quamdam caligiuem, longus usus pec- luntatem, prohiberi quaedam,eoncedi aliqua , non-
candi obduxit, sine lege dimissa est nalura. Ad nulla suaderi. Prohibentur mala, prajcipiuntur bona :
quani Dominusnimiis jam viliis obrutam, ctquadam concedunlur media, perfecta suadenlur. In duobus
jgnofantiae rubigine infectam, limam legis admovit, illis qusepriori loco suni, peccatum omne concludi-
ut hujus frequeini admonilione expolireiur, el ad lur : in ulroque enim Deicontinetur imperium. Et
suum posset redire fulgorem. Neque vero alia nobis non solum prsecipere, sed et prohibere ipsum , ju-
caiisa difflcultatembene faciendi [Al videndr] facit, bentis est. Generaliter namque omuibus mandatur
quam longa consuetudo vitiorum, quosnos infecit a C juslitia : quam Salvator in Evangelio, breyiter qui-
parvo : paulatimque per multos corrupit annos, et dem, sed plenissimecomprehendens, ait: Qumcum-
ila postea obligatos sibi et addictos tenet, ut vim que vullisut faciant vobishomines, hmc et vos facite
quodammodo videaiur Iiabere naturae. Omue il- illis (Mait. yii, 12) : boc esl, ut nihil mali infera-
lud tempus, quo negligenler edocli , id est, ad mus aliis, sed prajstemus omnu, quod bonum est:
vitia eruditi sumus : quo mali etiam esse sludui- quia volumus hoc ab aliis in nos ulrumqueservaii.
mus, cum ad inciiamenta nequitioe, innoceniia pro Haec sententia aequojure prsecepli universos tenel.
slultilia ducereiur : nunc nobis resistit, conlra- Nec ulli omnino transgredi licet, quod omnibus im-
• que nos venit: et novam voluntatem impugnat usus peralum est : apertusque contemplus Dei est, vel
velus ; et miramur cur nobis per otium atque desi- facere prohibita, vel jussa non facere. Duo vcro re-
dias nescienlibus, etiam quasi ab alio sancliias con- liqua, qusesequuntur : quorumunum concedilur, et
feralur : qui nullam consuetudinem boni facimus , suadelur aliud, in noslra polestate dimissa sunt: ut
cum malum tamdiu didicerimus ? Hsec de naturas aut cum miiiori gloria concessis ulamur, aul «b ma-
bono cursim, quasi in alio opere dicta siut: quod jus praemium eliam ea, quae nobis permissa smit,
ideo a nobis faciendumfuil, ut tibi planiorem viam respuamus. Conceduntur quidem nupliae, carnium
adperfectam jusiitiam slerneremus, quam eo facilius D usus et vini : sed horum omnium abslinenlia, con-
currere possis, quo in ea nibil asperum, nihil inac- silio perfecliore suadetur. Ad virginilalis honorem
cessibile esse cognoveris. Nam si etiam anle legem, - pertinetliccntia nuptiarum : etescarum indulgentia
ut diximus,, et multo ante Domini noslri Salvatoris virtuiem abstinentiae clariorem facit. Conlempsisli,
adventum juste quidam vixisse etsancte referanlur virgo, conjugiumIicitum libi, priusquam contemne-
amore flagrans, vovisti Deo
[Al. referunlur] : quanlo magis posl illustrationem reiur. Majoris prsemii
advenlus ejus, nos id posse credendum est, qtii in- non imperatam, sed laudatam virginitatem : et con-
slnicti per Christigraiiam, et in meliorem hominem silio Aposjoli, legem luam fecisti latiorem. Certa-
renati sumus: quisanguineejusexpiati aiquemun- minis ingressa canipum: non tam laborem cursus,
dali, illiusque exemplo ad perfeclamjustitiam inci- quam bravium vicloriae cogitasli. Legeras, credo,
tati, meliores illis esse debemus, qui ante legem illud evangelicum de perpetua castilate prscconium:
fuerunt : meliores eliam quam fuerunt sub lege, di- et ipsius le Dominisermo ad amorem servandoavir-
cenleApostolo: Peccatuminvobisjamnondominabitiir. ginitatis aecenderal, qui Pelri super hoc sejiteniiain,
Non enimeslis sub legc, Sedsubgratia (Rom. vi, 14). ipsa rei magnitudine ac difficullale latidavit: el v'd-
2S PELAGII AD DEMETRIADEMEPISTOLA. 26
luntariis spadonibusregnum ccelorum promittens, A ipse ait: Mulli dicentmihi in illa~die: Domine, Do-
ait: Qui potestcapere, capial (Matth. xix, 12). Rem mine, nonnein nomine tuo dmmonia ejecimus? el in
itaque lam-magnamnon impero , non impono, secl nomineluo virtutesmulta^sfecimus?el tunc confiiebor
offero:Neque quemquam ad hoc cogo, sed provoco. illis : Amendico vobis,nesciovos, disceditea nie om-
Quamquamde viristantumsonarevidealur,non solis nes, qui opefaminiiniquitatein(Luc. xm, '26, 27).
tamen viris dicitur, sed sequalisulrique sexui virgi- Tibi vero longe esl alia via ingrediendum, quae, sae-
niialis palmapromitlilur. Et Aposlolusdevirginibus culi amore calcato, semper cogilando quao-Deisunt,
prseceptum quidem ,se dicit non habere Domini .apostolicamte exbibere vis virginem, quaetain spi-
[Al. Dei], seddat consilium. Dicit ilaque: An expe- rilu sancta quam corpore, Domiui praestolaris ad-
rimentumqumritisejus, qui in me loquitur Chrislus venlum: et ahimaj tuse lampadi, sanctorum jugiter
' ' '
(II Cor. XIII,3)? operum infundis oleum, et sapieutibus juncta virgi-
CAP.X.—Perfectiouis igiiur secula consilium, nibus, itt sponsi obviam praepararis. Fugicnda libi
bealiludinemspecialis aggressa propositi, serva ge- lata illa via est, quam multorum ad moriem eunlium.
nerale mandalum. Dixi, idemqjuenunc repeto. Iu comitaius terit. Et ad vitam aJternam,_angustiillius
causa justitiae omnes unum debemus : virgo, vidua, ilineris, quod pauci reperiunt, callis lenendus e»i.
nupta, sumrnus, medius, et iinusgradus, aequaliterB Deposuislijam impedimenia vel maxima, ct omne
jubentur implere praecepla.Nec a lege solvilur, qui quidquid a spiritualis vitse cursu, vel Telardal, vcl
stijira legem facere proponit. Quinim.monulius ma- revocal, prima sialinf conversione vicisti. Respuisti
gisjllicita vitare debet, quam qui respuit queelice- conjugii voluplatem, posteritatis curam, illecehras
banl. Nee quisquam ila a se mandata pollicetur deliciarum, sajculi pompam, divitiarum cupidinem,
implenda, ul ille qui amore perfeclionis supra man- et cum Paulo potes dicere : Mihi mundus crucifixus
dala conscendit, et dum amplius slatuit facere quara est, ei egomundo(Gal. vi, 14). Cujus tale principium
proeceptumest, oslendit minus sibi praeceptumesse esl, qualis debet esse perfectio? Hanc mihi tu virtn-
quain potuerit. Deinde qui taniaeseesse obedientioe tem : hunc animum-etiamin rcliquis affer ; eaque vi
profiteiur, ut etiam consilium divinum libeuier au- mentis, qua viliorum occasionesdepulisti, vitianunc
diat, quomodo non debel audire prseceplum? Hla ipsa respue. Orneiur morum sanctilale virginitas, el
enim res electionis [Aug. perfectionis] est, ista ne- perfecium gradum viioe perfeciiosubsequaiur; Certe
cessilalis. De vlrginilate dieiltir : Qui potestcapere, si soccularis vila tibi' placuissel, dares operaro, ne
capiat(Mattli. vn, 19). De jusiitia non'dicitur : Qui , "quiste divitiis, ne quiscorporalibus ornainenlis, ne
polestfacere,faciat. Sed omuis'arbor qum non facit quis rerum omniuiii poinpa [Al. copia]. el honnre
frucliimbonuni,excidelur, et in igiiemmittelur.Con- Gprajcederet : nunc quoniam diversum studium [Al.
sidera, quaeso,quantuma consilio distel imperium. diversitas sludiis J diversamvitam desiderat : cura,
Ibi aliquos excipit : ¥ic generaliier omnes com- ne quis le in benevivendo transcendal: ne quis mo-
prehendit. Iui praemium propouit, hic pcenam. Ibi rum sanctitate superet : ne quis libi in virltitibus"
invilat ut faeias : hic uisi feceris, comminatur. Haec prseferalur. Et in illis, quse anie "diximus,non crat
igitur optima ralione distingnens, animadverle quid luum, ul aut tti omiies vinceres, aul nemo te. Cuu-
-offeras, ahimadverle quid debeas. Inuno quia ulrum- - cta cnim illa foris pelunlur : ct quidquid aliunde
que jam dcbes, etvirginitatem, quam ultro obtulisti . speratur, alienum*est. lioec vcro in lua potesiale
Deo, et justitiam quam ipse prsecepii, integrum sunt, el vere prnpria,'qua; non extrinsecus veniunl,
utrumque persolve. Ule servus Domino placet, qui ' sed in ipso corde generanlur.' Illa cnim, nec omnis,
ita aliquid ultro operis exercel, ut lamcn ciiam im- qui quaaril,inveiiit; nec qui iuvenerit, seniperlenet:
non facit aliud alio, sed ut ea commodare, iia et eripere casus polest. •
perata perficiat: qui pro quia
uirumque ; nec mutat, sed addit obsequium. Nec le Hoccautem et omnis qui quoerit, invenit: et qui in-
earum exempla decipiant, quae sibi iu sola casti- veneiit, eripi sibi mimquam timet. lsla cnim sbla
tate plaudentes,ut postsuasvolunlales [Aug.volupta- bona sunt: quaesine volun'ale', nec- ihvcnimus ali-
les]eanl, Deivoluntatemabjiciunl. Quaeperpetuai ca- quando, necperdimus.
stitaiisbonumnonciimjustitia, «ed projusiiiia offerre CAP.XI. —Habes ergo el hic per quaj merilo proc-
volunt, et in compensaiione peccatorum, praemium ponaris aliis, immobic magis. Nam corporalis nobi-
virginitatis annumerant: atque pro praemio, impu- litas atqtie opulettlia, luorum inteUiguntur esse, non
nilaiem petunt : vel certe impudentiori vecordia Q fua. Spiriluales vero divilias nullus libi, prajter le,
coronandasesse se pulant^ el in regno ccelorum conlerre poterit. In his ergo jure laudanda es : in his
'
cajleris praiferendas, quse sibi mandatorum iraifs- merito cseteris prajferenda es : quaenisi ex te, ei in
gressione adilum clausere regni ccelorum. Non om- leessenon possunt. An sola ista vita esi, quae cer-
tds, Christtis inquit, qui dicit mihi, Domine,Dotnhie, tamen non habeat de profectu, ei inqua unusqui>que
.'inlrabit in regnum cmlorum: sed giii facil voluntalem hoc lantum debeat periuanere quod coepit, nec ullo
'
Patris mei, qui in cwlisest, ipse inlrabitin regnumcw- augmenti desiderio admnjoraconteiidat? Etcum in
lorum (Mattli. vn, 21). Memiuerint siullas virgincs omnibus inundi studiis, profeclu nonsaliehlur ho-
a sponsi januis repellendas; diccndtim eis : Nescio mines, hic lantum coepisse sufficiet? Ferventissimi
vos : Hlisque jungendas esse,- de quibus Dominus in lerrehis, frigidissimi iri coslesiibus sumus. Et
57 S..IHERONYMIOPERUMMANTISSA. '
28
summam in rebus parvis exhibenles alacritatem, -ad Ji conversionis, novus semper ardor nceendat, et in
majora torpeseimus. Considerare pudet, quantus sit tenera adhuc aetale facilius sanctse conversationis
fervor in sseculo, qua cura singula quaque studia usus inolescal. Quidquid in te primum inStilueris,
hominum quolidie ad perfectiora niianlur. Liltera- hoc manebit, et ad iniliorum luorum regulam reli- •
rum ardor nulla prorsus eetate exstinguitur, immo qua vila, decurret. Finis in ipso exordio cogitandus
(utsaecularis a.uctoristitar senlenlia) ipsa mogisse- est. Qualisad illum ultimum diem pervenire cupis,
late inilammatur. Diviliarum amor insatiabilis cst, talis nunc jam esse conare. Consueludoest, quseaul
expleri nescit honorum cupido. Celerem liabiiuraj vilia, aut virtutes alit, quaequein his plurimum va-
res flnem, sine flne quserunlur. Nos divinamsapien- let, cum quibus ab ineunte oclale simul creverit.
-
tiam, ccelestes divitias, immoriales honores pigra , Optimisunt ad instiiutionem morum primi quique
qiiadam dissimulaiione negligimus : et spirilualcs ' anni. Habentenim [Al. eliam] in se lentum quiddam
divitias, aut neattingimus quidem, aut si leviter de- et molle, quod facile formari queal: alque ad arbi-
gustaverimus, continuo nos ptitamus esse salialos. trium volentis trabi : et in cunelis fere rebus-cilius
Aliler nos. divina Sapientia ad suas invitat epulas. assuesciiur omne quod tenerum esl. Novellasadhuc
Qui edunt me, inquit, adhuc esurient: et qui me bi- et vix flrmaj radicis arbusculas, dum ad omnem dti-
bunt, adhucsitienl ( Eccl. xxiv, 29). Nullus umqtiam1B olum sequaccs sunt, in quamlibet parlem flecti fa-
talibus expletur epulis : nec aliquandopatitur de sa- cile est. Quae natura plerumque cnrvala?, cito ad
tieiate fastidium.Tantounusquisque capacior, tanlo arbitrium colentis corrigunlur. Tenera [Al. ad. ad-
avidior erit, quanlo inde plus liauserit. Dominusin huc] ei primae adhuc oeuuis aninialia, sine laborc
Evangelio: Beaii, ait, qui esuriuntet sitiuntjusiiiiam: domari solent. Quantoque citius a vagaudi libertatc
quoniamipsi salurabuntur(Maitlt. v, <3),vult enim dissueta sunl: tanto facilius vel colla jugo, vel fre-
esurire nos bic semper ac silire jiisliiiam, ut in fu- nis ora insuescunt.Ipsa quoque lillerarum sludia te-
luro, justitiaj retribuiione saticmur. neris meliusinseruntur ingeniis. Idque penitus inhse-
rere sensibus solet, quod primitus sederit in mentc.
CAP.XII. — Consideraudavis ipsa verborum est, Hoc idem eiiam in bene vivendi ralionc
el ita nohis desideranda esl jusliiia : ut in fame, vel valel: dumplurimum
adhuc mobilis esl cctas, et animus duci
siti, cibus desideraturac potus. Et hoc in comniune facilis : exercendaboni consuetudo, et jugi mediia-
omuibus cst dicendum iis, qui vitoeimmorialis pro- tione confirmandaest.
Occupandumesl oplimis re-
missa desiderant. J.im tuum est ajstimare quantum bus : et sanctaeconversationis usus altius
ingenium
animo proesiaredebeas : quosmajoris praemii dcsi- inferendus est. Tunc vero ad
perfeclionis fastigium
derio, plus facere proposuisti,quam vel alias faccre C animus ascendit : et longaaconsueiudinis beneficio
necesse, est. Aposlolus definiens Chrisii virginem ulilur ad bene vivendi faculiatem. El viriutes suris
longe eam separavit a nupta : et diversis sludiis, ipse eliam miralus secuin, quodammodo.in se puta-'
meritum conjugiique divisil: Innupta, bil nalum esse
' "singularilatis quod didicil [Al. discil].
inqtiit, ct virgocogiialqumDeisunl: quomodoplaceat CAP.XIV. — Respice, obsecro,"quantuma tesan-
Deo, ul sil sancla corporeet spirilu. Qumaulemnu- ctitatis avia materque exspectaut; quaj cum te quasi
pla esl, cogitatqumsunt mundi, quomodoplaceat viro novum et illustre quoddam lumen generi suo naium
(lCor. vn, 52,55, 34). Qusecorpore et spiriiu san- esse pulant [Al. putent]: nunc in lesnlam omnem
cta est, ncc in membris, nec in mente delinquit. curam animi traiislulerunt:-et
propositi tuicursum, .
Delinquere aulem non in causa casiilatis tanlum miris studiis ac favore succendunt. Cumqueipsaete
esse polest, sed eliam in quacumqueparie jusiilise. ad bonesiaiem morum ab ineuiile aelale
fprmave-
Quamvis enim virgocorpore, virgo sit spiriiu : et rint: nunc a le vinci cupiuni,
aut aul aul tuamque vlcloriam
niliilominus, manibus, oculis, auribus, snam laudem esse pulanl :
aut sancta dicenda qiiarnm egrcgia Crca
peccei, lingua: quomodo corpore Deum fides in professione lua maxirae claruil,
est [Al. tacet et]? Deindesi vel ndio iniecia, vel in- cum le
jam nupiiis prseparalam, simul alquealiud
vidia, vel avariiia, veliracundia sil: quomodo spi- D velle didicerunt, mira continuo assensus celeritale,
rilu obtinet sanclilalem? El si nupta, quse amore ad id
quod elegeras_ cohorlalse sunt. Et trepidum
conjugiicogitat,quomodoplaceatvirosuo(Ibid.vn, 54): pro aelatesenlenliam, voluntatissuaeauctorilate fir-
quantiim liberisrelinqual, qusevariismundi aslricta maverunt: tnumque volum commune L-cerunl:quse
curis, 1'arius ad voluntatem Dei respicil:lamen de! cum multos suorum in altissimo dignitatis gradu
peccatis excusare se non potesl: quid faciet virgo ,! viderint, de siulloila, ul de te, aliquandohr.lasae
quae soluta ab omnibus hujus mundi impedimen: • sunt. Nihil enim tam magnum, nihil tam pncda-
tis, ac libera, scholam quamdam caslitatis ingressa1 rum in quoquam viderant. Sola quippeprajstilisti
esl?
generi luo, quod longa retro aclate non habuit. Li-
CAP.XIII.—Si vis ilaque proposili tui magnitu,- cel ediderit virilis sexus memorabilesconsulatus: et
. dinem ajquare moribus, et per omniaDeo copulari: amplissimi ordiriis fastus [Al. status], illustris fa-
si leve ac suave jugum Cliristi, suaviustibi lcvius- miliaenoniina frequens audierit: nihil uniqur.mla-
- quo vis facere: nunc maximein beata vita curami nien in genere vestro hoc tuo lionore fuil pr.eUan-
impende : nunc stude, ut calentem recenlis fidcmi tius^qtii non corporali albo [Al. alvo], sed iu librj
29 - PELAGIIAD DEMETRIADEJIEPISTOLA. 50
memorise immortalis insertus esi. Cum exceperinl.A el non auiisse, culpabile est. Nonidea aliqua puies.
illi Iheatrales loto orbe plausus : miraque accla- contemnendaesse mandala, quialeviora sunt. Tam
mandi conspirationeinsignia consukim merita , lce- enimmaxitnailla quam minimaa Deo imperata sunt:
tum vulgus expresserit: longe lamen lui lionoris el conlcmplus.cujuscumqueproecepti, praecipieniis
est gloria major, quaegaudium in coelisfecit, ange- injuria est. Unde beatns Paulus clamat, etdocet:
lisque la-titiam. Per te enim non merelriculaelocu- Omniafacite sinemurmurulioneet hmsilatione:ut si-
pletantur, ,sed alunlur virgines Chrlsli: non vena- tis irreprehemibiles,el simplices,sicut filii Deiimma-
- lor et auriga ditanlur, sed suslentanlur paiiperes culali, in mediomaiionis pravm el perversm': inier
Chrisii. Ad consulatum eorum diverssetotius orbis quos lucelissicul luminana in lioc mundo (Phil. u,
provinciae, ad quas domusvestrae potentia extendi- 14, 15).
tur, peregrinas feras et ignola aiiiuialia transmise- CAP.XVI. — Remoremur hic , virgo , paulisper :
runt, quaecrudi-lisarenaesolum vel suo , vel homi- et preliosissimas niargariias , quibus exornanda est
num sanguine cruentareni. Ad te vero eleclae quaj- sponsa Clirisli, per singulaAposloliverba pensemus.
que virgines. ntittnniur : quas lu preiiosissimum. Omnia, inquit, facile. Non eniin quasi ad arbitrium
munus offeras-Deo, tuoque exemplo ad perpetuam noslrum, quscd.imex mandalis Dei debenius eliger-e^
provoces castiiatem : non libi, sed lecum Deo; ser- B sed gencraliler universa complere. Nec aliquaprse-
viiuras. Haecprofessionislusegloria rumore celebri . cepia ejus quasi vilia munuscula acparva eontemne-
vulgata est per cunctos , et ita ad conversationem' rc: sed imperantis in omnibus majesialemaspicere.
[Al. conversionem]tuam totus exsultavil orbis, ut "Nullumquippe mandalum Dei conlemptibile nobis
quod pr;e iiigenti gaudio vix adhuc bominescredcre videri poiesl, si ejus semper cogilcmus auciorem,
pnlerant, id semper videantur oplasse. Multum his sine murmuratione et bsesitalione.Yiles etigriobiles
initiis , multum"famae tuse odore suspensi, omnes dominos paTamconiemni videmusa servulis: eisque
niirum do lenescio quid audire desiderant. Et qui ad minima quaequepraccepta in faciem resisti solere.
proferlionis tuoecognovere virluicm : nunc conver- At hoc in personas nobilcs jam. non admiititur:
salionis exspeclanl. In le nunc puta cunctoruin ora quantoque potentiores doinini, tanto servi ad obe-
or.ulosqoe conversos, el ad speclaculum viise luaij dientiam pr.oniores sunt: cumque difficiliora prsc-
"lolum consedisse mundum. Cave, tie per le lanlo- cifiiunl, libentius audiuntur. Cerle ad regis"impe-
rum animi offendantur: nec minus in te inveniant rium, ita omncs parali sunt, et in procinclu obe-
quam [Al. quse]requirunt. Veium quid ego tecum dientioe constiluii, ul eiiam optenl juberi. Etnon
de hominibus ago, eorumque de le exspcelatio.icm solum bene merituros esse te creduni, s-ijussa fece-
ad colioriationem tuaui trabo? Deus ipsu omuium '^ rint, scd tamquam jam meruisscut quod jussi sunt,
rcclor ac Doniitiiis, cum omni angelortim mi.iiia ita pro dignilale prsecipieniis scrvitium beneficii
certamen tuum speclat: libi contra fliabolumdimir loco ducitur. ,Nobisvero Dcus ipse, a;lerna illa ma-
canti paratoeiernilaiis coronam, ei coelestejmemium jesias ineffabilisatque inajstiinabilispotestas: sacras
. jnciiamenium victoriaefacil.- Huic tanlo specluculo ' lilteras et vcre adorandos pracccptorinnstior,umapi-
vide qucm animum, quam debeas efferre virlutem : ecs miilit, et non statim cum gatidio ac veneraiioiie
et cerlaminis magiiiludinem de speclaniium digni- suscipimus: hec pro magno ducimus beneficio,
taie meiire. lainac ac lam illuslris potestatis imperitiin : maxime
• CAP.XV. — Hoecitaque libi in hoc agone sub- , cum non jubentis quajritur commodum, sed uiiliias
cundo pncci.mncura sit: hicprimus acciiictus, in- obsequeniis [Al. subscquenlis], verum ccontrario
lernceionis beilum virtuie dcvineere, et adversum fastidioso ac renifcso animo , superborum nequam
diaboli casira in omnia prajcepta Dei jurare: nec servorum more , in os Domini reclamamus-etdici-
tantummodo declinare veiiia, sed jussa coinplere. intis : Diiruin cst, arduum est, non pbssumus, bo-
-Neque enirii libi [AL lac. libi] sufficit a maljs otio- mines sumtis, fragilicame circumdamur. O-circam
-sam esse , si otibsa fueris a bonis : cumlex Dei du- insanianiI 0 profanam temeritaiem I Diiplici igno-
-plici mnndaiorunigenerc distinClasit, et mafa pro- J raniia accusamus Deum scientise, ul videaturne-
hibens, bona imperet : alque abx utraque parie scire qtiod fecit, nescire quod jussil: quasi oblilus
conlemptum sui vetet. Non ehim solumille servos fragilitaiis humanae,cujus atictor ipse est, imposue-
conlempsii Dominum, qui prohibila fecerit, sed et ril homini mandata quaj ferre non possit. Simulque
"
qui jussa non fecerit. Dicta a nobis paulo ante sen- (proh nefas!) ascribimus iniquitatem juslo, pio
tcntia est: Omnisarbor qumnon facil fructum bonum, crudelitatcm : dum ettmprimoiinposfibile aliquid
excidelur,elini(jnemmitielur(Matl. vii, 19). El blan- proecepissecoiiqueiininr : deinde 'pro his dariinari-
dimur nobis si nialis fruetiuus non gravemur, qui dum pulamus hominem , ab eo quaeviiare non po-
damnandi sumus,- si,a bonis steriles roanserimus tuit: ut (quodetiam suspicari sacrilegiumesl) vi-
(Joan. xv, 2)? Juxta hauc intelligentiam, abscindet -dealur Detts noh tam salujem nosira,hi quocsisse
Pater omnem palmiiem frucnim non fereniem in quam posnam. ltaque Aposiolus, sciens a Doinino
Filio. Et qtiiacceptum lalenlum in sudario abscon- jusiiii.e ac majestatis nihil impossibiie esse prae-
dil, qtiasi inutilis servus et nequam,~damna!ur a ceptum, aufcrt a riobis vitium murmurandi. Quod
Domino (Matt. xxv, 50). Nec minuisse splum, sed tunc iuiqiie nasci solet, cum aul iniqua sunt quse
51 S. IIIERONYMIOPERUMMANTISSA.. 52
jubentur, aut jubentis minus digna persona est. Ai. es: cui non lam expellenda sunl vitia, qnam refel-
Quid tergiversaniur incassum , et proecipientioppo- lenda! Quaeutique non suscipere facilius esl, quam
nimusnaluraefragilitatem? Nemo magis novit men- semel suscepiadeponere.
suram virium noslrarum , quam quiipsas vires no- CAP.XVIII.—Necvero eorumtanla dulcedoesl, ut
bis dedit. Nec quisquam melius quanlum possimus ea debeamuspraeferrevirtutibus,cumnecin omnibus
intelligii, quam qui ipsam virtulem nobis noslri sit delectationis illecebra, et a plerisque ea eliam,
[Al. tacel nostri] posse donavit. Nec impossibile quoevidentur dulcissima, respuantur. Duo namquo
aliquid voluit [Al. poluit] imperare, qui justus est; sunt ex omnibus vilia, quse maxime homines deci-
nec damnalurus hominem fuit, pro eo quod viiare piunt sui voluplate, gula scilicet ac libido, quoe de-
uon potuit, qui pitts cst. ponere eo difficiliusest,"quo eis uli dulcius e»l; et
CAP.XVII. — Sequitur : Vl silis irreprehensibiles tamen liaecvitia tam molesta, tamque deleclatione
el simplicesad omnem morum perfeciionem. Unum sui periculosa, iia a mullis calcari vidimus, ut tqla
hocsufficereverbum polest,,quod etiam in episcopo oelalevirgines permanserint in summaabstiuentia.
eligendo Deus quaerijubel. Quam enim circumspe- «Ut - de illis taceam, quaepost deliciarutn longum flu-
cta viia est, quam' sancta est, quaenihil reprehen- xmn [Al.luxum],et inveteratumusum libidinis, ca-
sionis incurrit! Quis autem sanciior putest esse, B stitali ac icmperantisese dederint; et utrtinique vi-
quam qui, verse simplicitalis virlulem lenens, num- tium , coutraria sibi virtute mutaveriul. Aliorum
quam aliud corde promittit, aliudore vultuque men- vero vilidrum csl longediversa ratio, qusecumnihil
litur. Sicut filii Dei immaculali.Nonesl exhortalio habeaut jucundilatis, tamen [Al.lam] inullumama-
vebemenlior, quam qua nos Scriplura divina filios ritudinis habenl, quseque cum ad vilandummulio
Dei vocat. Quis enim non erubescat, ei metuat sint faciliora, raro a quibusvitentur, invenies. Quid,
tanto palre agere aliquid iudignum, ut qui diciiur oro le, invido, delectalionis.praestat invidia, quem
Dei filius, ipse efliciatur viiii servus? El idcircoad- secretis quibusdam conscientiaj ungulis livor ipse.
jungil, Ut simus immaculati.Nequeeuim [Al. etiam] decerpil, etalicnam felicilalem lormentum ejus fa-
convenit in filiis Dei, quia ipse est fons justiiise, cil?Quid vcro alter ab odio mercedis accipit, n si
peccati macutam reperiri. Ininedio nalionispravm, horribiles animaelenebras, el confusoemeuiis hor-
el perversm, boe csl dicere : Quamvisinfinitavos rorem ? Qui vultu semper animoque moerenle,volo
cingat peccanfium muliitudo, et innumera-sint quo alieri vult nocere, seipsum cruciat ? Quid aulem
exempla viliorum : vos tamen ila coelestisnativila- iracundo furorsuus confert, qtiem saevissimisexagi-
lis memores esse debeiis, ul inter malos viventes, tatum slimulis conscieniiae,ita ab omni consilioac"
omne malumvincatis. Inter quos lucetis, ait, sicut ^ mentedelurbat, utdum irascilur, insanire credaiur?
luminaria in hoc mundo. Ei rursum in Evangelio Similiter curre per singiila, invenies tol animsetor-
legimus: Tuncjusli fulgebuntsicutsol in regno'patiis menia quol vitia : quaj ulique eo facilius vinci pos-
eorum(Malt. xm). Comparatur viia prsemio, ut qui sunl, quo nulla illicimitnos volupiaie. Quanto illud
in fuiuro solis fulgore donandi sunt, hic jam simili difficilius, quanto durius, ut de casiitatis labore
justiliaeclaritale resplendeant, et infideliumcaecila- laceam, abslinere a vino carnibusque, ipso quoque
tem , operibus saucliiaiis illuminenl. Huic loco ille etiam oleo, et vilem sine bis cibtitn post biduum
scnsus aplandus est, qtiem ad Corinlliiosidem Apo- intei dumtriduumque, viicapere! fractajejuniis vigi-
siolus disserens, ait: Alta clarilassolis, alia clarilas liisque menibra, fonienlabalnei conleinnere, neces-
lunm, alia clariias stellarum. Stella aulem a slella saiias res negarc corpori, cl vim quamdam inferre
differlin clarilale,sic el resurrecliomorluorum(I Cor. naturae! Da tantam in cselerismagiiitudiuemaniini,
-xv, 41,42). Disparessutit in regnoccelorumpersin- «l vide quid non pdssis elfieere.Sed nos, proli pudor!
gulorum meriiamansiones. Diversilasenimoperum, quadamdeleciationepeccati, cum in quibusdam os-
diversilatemfacilpramiorum: quantumquealiquishic lendimus quamdam vim nalurae nostrse, in aliis om-
in sancliiate fulseril, lanium ibi fulgebit in honore. nino torpeseimus, et qui voluptates corporis, virlu-
Nunc ergo ad oninem morum perfeciionemmentis> lum amore contempsimus,rursum amore viliorum
acieminleiide.eladcrelestepriemiumcceleslemvllam i tormeiila suscipimus. Atque ita malis noslris cedi-
para. Resplendeat omnibusclarissimiin moduni si- nius, ul ea nec putemus posse deponi. Quodhoc,
deris sanclitas virginis: et fuluri praemiimagttitudi-• .quseso, consilium, quacnamhscc nova vivendi laiio
nem, de novitale conversalionis osiendat. Tibi faci- cst? Res diflicileset lahoris plenas securus aggredior,
lior in bonis cursus esl, quam malorum_aniinicon- et faciliora non posse fieri credo. Yinco maxima,
suetudo non relinel. Nec limemus ne te a yirtulibus> vincendus a parvis. Excelsa, el ardua indefessuscx-
vilia relardcnt, et maligua diaboli semina Christii supero, et cum venitur ad plana, deficio.Libenier
-frugemnecent. Nam si etiam illi qui longopeccandi i fngioquod delectat, et nolo vitare quod cruciat. Ye-
usu,bonum quodammodoobruere natursc,instaurariI rum hocceorum sunl, qui, Dei volunlateconlempta,
per peenitentiam possunt: cl mutala volunlale vi- id solum pelunt, quod laudem faciliusinvenit, quod
vendi, consuetudineni'coitsucludincexstinguere, ace cilo exil in famam : morum vero bona quaesccre-
optimi quique [Al. quoque]de pessimisfieri: quanto o liora sunl ucgligunt.Tu vero, quoecalcasii munduni
magis tu poles illa superare a quibus snperala nonm ct conciipiscentiasejus, ut,. calcaio eo} gradoni tihi
53 PELAGII AD-DEMETRIADEMEPISTOLA. _ U
quemdam ascendendiad coelumfaceres, mundi glo- A A clionem. Scripturaememor esto,"qusedicit: Non eris
fiam ne requiras [Al. requires]. II11lanium placere consentaneusderogantibusadversusproximum luum,
slude, cui saepedisplket, quod homiiiibus placet, et et non accipiessuper illo peccatum(Levit.ix,.48). Et
qtti ipsahominum jndiciajudicaturus esi. Abstinen- alibi: Sepi aures tuas spinis, el noli audire linguam
. lia tua et jejunium eo magis Deo grala sunt, quo nequam(Eccl. xxvm, 55). Accusator est enim audi-
cum sanetis moribus offeruntur -, ut quae in aliis tor, qui facit detraciorem,,qui si avertat aures, et
'sunlumbracuia viliorum, in tesinl-ornamenta vir- vultum contrahat, ac oculos abnuendo contineat,
lutum. - - male-Ioqueniem etiam tacens arguit, utdiscat non
CAP.XIX.— Hespice, obsecro, -ad ipsam, qua -libcnler dicere, quod didicerit non libenter-audiri.
apud Deum illustraia es, digniiatem, qua per ba- Sollicilam salis ori luo custodiam pone. Non ,enitn
ptismum "in Dei filiamrcnala es, rursumque per est quidquam in nobis, quo facilius peccare possi-
consecrationemvirginiiatis, sponsa Christi esse c.ce- mtis quam lingua. Unde sanclus Jacobus illum esse
pisti. Ex utroque, hic tuus honor le ad solliciludi- pcrfeclum asserii, qui nonoffendilin vcrbo(Jac, m,
nem lui proposiii admoneal. At nullus debet esse 2).^Et Scriplura dicit : Mors el vita esl in manibus
ibi negligenliaelocus, ubitam praeclara servanda lingum(Sap. i, 11). Mentiriautem, maledicere atque
sunt. Pretiosior cuslodilur [Al. preliosior quoque B I jurarelingua lua nesciat. Quia et os quod mcntitur,
vestis diligentia timidiore custoditur] qusequeveslis occidil animam : Etqui maledicunt,regnum Dei[non
timidius a macula. Mulio qiioesita auro gcmma ,- possidebunl,juxia Aposlolum(1Cor.y, 11). El jurare
majori solliciludine possidetur, et generaliler grandi ipse Christus prohibuit, qui dixii : Ego aulem dico
cura magna quseque servantur. Unde et tu si le- vobis, nonjurare omnino.Et rursum: Sit auiemsermo.
ipsam Lene cusiodire cupis, del)es hoiiorcm luum vesler, est, est: non, non : quod autem ampliusesl, a
ssemperpretiumcogitare.Tanlo enim se hnusquisque maloest (Matih. v, 54, 57). Apuslolus, breviler oris
negligentius utitur, quanio se existimat viliorem. vitia resecans, ait: Omnissernto malus ex orevestro
Non-ob aliam causam magis nobis in Scripturis di- nvn procedat; sed $i quis bonusad adificationemfi-
vinis tam frequenler filiorumDei nomen imponitur, dei, ut det graiiam audientibus (Ephes. iv, 29).Sit
ut illudquoddicitur per prophetam : Etegoero vobis aulem sermo virginis prudens [Al. pudens], mode- ;
in palrem,el vos eritismihi in filios et filias [Al. lac. stus et rarus, nee tam eloqiientiapretiosus quain
et filias](Phili m, 17), dicit Dominus omnipotens. . pudorc, Mirenlur omnes tuam, te tacenle, verccun-
Et Apostolus: Estote imitaloresDei, siculfilii charis- diam; te loquenie, prudenliam. Mite ac placjdum
simi. Et bealus Joannes inquil-:Charissimi,nunc filii semper eloqnium tuum. Ornet mixia cum gravitate
"Dei I suavitas, cum pudore sapientia. Sit cerla atque li-
siimus,et-nondum apparuit quid erimus. Scimus(i
quoniamcumapparuerunt, similesei erimus, quoniam brala, suique opportunitate gralissima, silcntii ver-
videbimuseumsiculi est, ut qui habel hancspemin eo, bique ralio.,Nccumquam omnino virginis os loqua-
sanctificelse, sicutet ille sanclusesl [Uoan. m, 2, 5). tur, ut lacuisse meliussit. Cum ingenti caulione de-
• Yultnobis ccelestis doctrinaedignitatem qua donaii bet Ioqui, cui non solum malus, sed cliam ctiosus
- sumus ,"-frequenteringerere, et hbnbrem nosirum sermo vilandus est:,
peccandipudoremfacere. Unde etiam Dominusipse, CAP.XX.—Snmmatibi scientia sit, nolitia summa,
ad perfeclam nos benignitatemvocans, ait : Diligile; vitia, virtutesque dislinguere,. quaj quamquam sem-
• inimicosvestros, benefucitehis qiii oderunl vos.~Et:, , pe.rcontraria sibi sint, aliqua tamen ex eis tanla
Orale pro persequentibus,et calumnianlibus vos, ut junguntur similitudine, ut discerni omnino vix pos-
siiis fdii palris vestri, qui in cmlis est (Malth. v, sint. Quammulli enim superbiam libcrtalis locodu-
45). Nonesl enim quod sic homines Deofaciat ama- cunt, adulaiionem pro -humiliiale suscipiunt, mali-
biles, ut pietas mentis, ct boniias, quactanla ih Cbri- tiam prudenlioe ampleciuntur \ice, el sluliilioesim-
tlianoesse debet, ut etiam in malis abundet. Deiquei pliciiaiis nomen [Al. stultiliam simpliciiatis nomini].
imitettir benevolentiam, qui solem suum oriri facit. ' imponunt, alquc fallaciac pessima decepti simililu-
-
siiper bonos et malos, el pluit superjusfos et injuslos. D dine, vitiis pro virtulibus gloriahlur. Et quamquam
-
(Rom. XII,13). Hoc itaqne libi, vel in primis absit, bapconiniasublilissima inlelligentiadebeas separare,
- ut nemini vel in verbo etiam noceas, ut in omnibusi cunctasque \irtutes cum suis
lineis.insequendo, nus-
•qiiibuscumquepoteris,prodesse studeas, et ne vicemi " quani prorsus abscedere,: praccipue famcn-ficlam
quidem mali reddens, pro malis bona, dicenle Apo-- hiitnilitateiii.fogiens, illam sectare quaj veraest,
- stolo, restiluas. Numquamdelraciio ex ore virginis; quam Cbrisltis docuit, himiiliiatem, in
"" qua non sit
procedat."Viliumsatis hominttmest, et suam laudemi superbia inclusa. Multienim hujus virlutis timbram,
qunerentium,alios viles facerc; quia allerius vitupe- "veritatcm cjus sequuntur pauci. Perfacile est enim
- ratione se laudari putant; et qui suo merito placere» aliquam vestern habefe conlenlam, salutare submis- .
non possunt, placere volunt in comparatione pejo- sius, manus et genua deosculari, inclinato in ler-'
- rum. Parum diximits, noh
sohimipsa nou detrahas,, ram capite, oculisque dejectis, huniilitatem ac man-
sed ne detrabenti quidem aliquando credas. Pessi- suetudinem polliceri, lenla voce tenuique sermones
mum est boc vilium, quod alterum vilem facit vi- infringere, suspirare crebrjus, et ad<omne.verbum
deri, Non miuus auribus quam lingua fugias detra*< peccatorem ac miserum se clamare. Et si vel Ievi
53 ' S. HIERONYMIOrERUM MANflSSA. 56
fermoneoffensussil, continuoaltollere supercilium, A , liem, neque bibere viuum, Aposlolicavocefaudalum
levare cervicem, et delicatumillum oris sonumin- esi (Rom. xn, 15, 21). Quidquidillud est quod in-
sano repenie clamore mulaie. Aliam nos humilita- fl-imniare corpus potesi, quod fomentum suggerit
tem Chrislus docuit, qui nos ad exemplum suum Vohiptaii,casiilatis amore fugiendumesl. Nec lamen
horlalur, dicens : Discite a me, quia mitissumel liu- ila magno hnjus rei labore gravari le volumus: ut
milh corde (Matth. xi, 29). Qui cum maledicerelur, sub ijiso siatim onere succumbas, per quod niulti
iioiimaledicebai; cum patcreiur, non comminabatur. dum nimio fervore mentis ralionem suarum virium
'
jjuira nobis huniiliialem bealus Pelrus insintiat : non haberenl [Al. habenl], subito conciderunl, et
Mi:.ericordes,iiiquii,cJ/jKmifcs,non reddenlesmalum pene anle debilitatem, quam sauctitalem de pro-
pro malo, necmaledictumpro malediclo(I Pet, n, 22). posito suo consecuti s.unl. Optimusest in omni re ",
"Aufeianlur omnia figmenta veibjrum, cessenl si- niodus, el latidabilis ubiqtie mensura. Corpus non-
niulaii gesltis, cl anle occationem scrmo placidus. frangendtim, sed regeudum est. Sint ergo moderala -<
Yerum [Al. virum] humirem.palienliaostendit iiiju- sancla, et simplicia in omni menlis humiliiate je-
riaj. Nullus ergo umquamin mente lua jjllius sil vi- junia, quaj ila attenuent corpus, neanimum elevent,
lii loeus. Nihil in le supeibum, nihil arrogans, nihil nc res humilitatis gignat superhianv, et vilia de
denique faslidioMini.Apud Deiimnon est quidquamB virlule nascantur. Ego, inquit, cum mihi mvleiti
huiniliiaie suhlimius. Ipse loquiiur per propheiam : essent,indueburcilicio, et hutniliabamin jejunio ani-
Snper queiiialiumrequiescam[X\.rcspiciam],nisisu- inammemn (Psal. xxxv, 15). Yestis abjectio, cibi
per liumilem,el quie u:n, el tremenlemsermonesmeos viliias, jejunii Iassiiudo , exstingucre debenl, non
(Jsu. Lxyi, 2) ? Et numquam in iram exardescataui- nnlrire superbiam.Quisrem medicinoevulnusfacial?
IIHIS,quod est scminarium odii. Tanlus menicm el inde sana loedat quar-que,tiitde jam Ioesacuranda
tuam rcpieal timor Dei, ut indignari omninonon aa- stint? Aut qu;e supererit spes salulis, si ista aiiiinoe
deas,elir:im inelu viiicas.BeatusApostolus,niundans rcmcdia sint venena?
"animam tioslram, eamque in habiUiculumDei proe- CAP.XXII. —Laboiem jejunii tui, reisericordise
p.irans, clainaiet dicil : Oinnis amariludo, el ira, el opera commendent, ct abstineniia lua , pauperum
indignalio,el clamor, el blasphemiaauferalura vobis releclione sit gratior. Dominusloquitiir per jirophe-
cum omni malitia (Eph. iv, 51). lam: Misericordiamvolo, el non sucrificium(Ose. vi,
CAP.XX.1. — AduIiUoresulinimicos cave,quorum • 6). Iu EvangelioChristi verba legimus : Beati mi-
serinones sttper oleum molles , elipsi sunl jacula. sericordes, quoniamipsi misericordiamconsequentur
Cominipunl ficiis laudibus leves animas et male (Matlh. v, 7). Sed quaesohanc curam vice tua avia
"eretlulis menlibus blandumvulmis infligunt[Al. in- G lnalerque suscipiant. Illae has parles pro te agant.
'
finguni]. Crcvit hoc in nostra oeialevilium , et in Illse thesaurum tuum in ccelum levenl. Ilfarum sit
ultimo lioe sleiit, ncc jam augeri polest. In hanc esurientes alere cibo, vestire nudos, visiiare infir-
onines nos scholam studiumque dedimus , ul offi- mos, peregrinos teclo suscipere, et eelerni spe prae-
cium putemus illuderc. Quodqueipsi ab aliislibenter mii , Christo in pbuperibus fenerari :- qui dixil:
accipimus, id aliis quasi quoddam munus offerimus. Quodcumque[ecislis uni ex his fralribus meismini-
- Et spc recipiendoelaudis , eos a quibus laudari vb- mis, mihi fecistis(Matt. xxv, 45). Tibi vero, maxime
1
lumus, anle l.iudamus. Saepeadulantium resistimus dum in proposito malurescat animus, abomnibus
verbis ad faciem , et in secreto mentis favemus , occupationibusrecedendum est, et omne studium
maximumqucfrucium ccpisse nos ducimus, si vel omnisque cura in ornandismoribusexhihenda. Qui-
bus ita vacare debes , et tolam occupare menlem ,
"ficlis lsudibus prsedicamur. Nec cogitamusquid ipsi
simus [Al. sumus], sed quid alieris esse videamur ul non divitem"teseniias esse, nec dominam.Nobi-
[Al. videmur]. Undeeo perducta res' est, ut, ne- litatis ad hoc tanlum memineris , ut cum clariiale
glecta veritnte meiiti, de sola opinione curemus, generis, morum sanciitaie conlendas : et cum nobi-
qni tesiimoniuin viise noslrae, non a conscieniia lilale corporis , animi virlute liobilior proficias :
noslra , sed a fama peiimus. Beata mens est, quseD magisque illa nobilitate glorieris, quoefilios Dci et
perfccte hoc viiiumvincit, et nec adulattir aliquando, cohseredesCbrisii-facit. Ad quam,si semper inspi-
wec adulanli credil. Quae nee decipit alterum , nec cias : dumcredis gaudiumte habere quodmajus est,
jpsa dccipitur, tanlumque hoc malum nec facit ali- de^inis de eo quod niinus esl gloriari. Omnis isla
quando, nec palilur. Nibil umquam in te fictum sit, prajclari generis dignitas, et illustre Aniciisanguinis
nihil omninofticatum.Conscieniiamtuani, quoecerle decus, ad animam transferaniur. Ille clarus, ille
Deo sempcr patet, in muliitudine versari puta. sublimis, ille sit nobilis, ilie luuc inlegram nobili-
Numqiiamaliud corde leneas, aliud ore proferas talcm suam servare se putel, si dedignetur servire
[Al. corde , aliud ore prsctendas]. Quidquidpudet viiiis, ab eisque non superari : A quo enim quis su-
dicere, pudeat etiam cogitaie. Illudvero noluni jam peralur, hujui el strvus esl (II Pet. n, 15). Quid enim
onmibus atque divulgalumesl, quamuiilis quamque bac seiviiule animi indignius, quidveturpius, qtiaiti
buic proposilo neccssaria est, jejuniorum el absti- cum in co, aut dominalurodium, aut regnal invidia?
maxime in his annis, in quibus cor- .qu.tmcum eum aut avarilia possidel, aut caplum ira
' nentiaj virtus,
pori major oeUusinest. Non manducare ilaque car- lenet, vcl ccite cseterasibi vitia vindicant?Noncst
37 ' PELAGHAD DEMETRIADEMEPISTCLA. . S8
quod sibi aliquis "de nobiliiate generis blandiatur : A A nis in repreliensionem inleniperans-cadif, quodque
si ex meliore parie sit famulus. Multo est indignius laudabile est in tempore suo , fit de uimielate sui
"
menie servire, quam corpore. Superfluum arbitror culpabile. /
te monere, quamparca in procedendo debcas csse, CAP.-XXIY.— Gencraliler quidem , sed breviier
quam rara : cum te boc eliam saeculafisah infantia slrictimque dicendum est : in bonis quoque rcbus
honeslas docuerit, et facile inlelligas id tibi mulio quidqnid modum excesserit, vilium est. Magna esi,
magis in hac vila esse servandum , quam maxime magna, inquam, et qtiKgrandi sludio constat, per-
seerelum decet. Illud admoneo , ut ipsis qnoque fectajvitoeralio, consummaloeqtie sapientbeest, scire
saluiationibus, quaelibi in cubiculo tuo exliibeudse quid quo insequaris modo, et ad omnemacium proe-
_sunt, certissimum niodum ponas :"non sint nimise, ferendocon^ilium:'nihil faeerequod fecissepceniteat.
neque quotidiauoe, ne non tam officium, quam in- lnira unius horoespalium mutafur habiltis:jej'unare,
qoieludinempraestarevideanlur. abstinere, psallere, vigilare, non lam studio opus
CAP.XXIII.—Etquamquamomne yitaeluae-tempus hahent, quarn volunlate. Quidlibet incipiens, sialim
divinodebeas operi consecrare : el nullatn prorsus ut voluerit, ad ipsa perfectus est : immo illi hoc fa-
boram a spirituali profectu vacuam csse _conveniat, cilius facere possunl, qni recentes corporis vires de
cum tibi in legc D.ominidie ac nocte medilandum B ] sajcuload proposittim afferunt. Mores vero mutare,
sil (Psal. 1) ; dabet tamen aliquis esse deierminatus - singulasque viriuies animi forniare in se_ atque
per-
ct consiiiuttis horatum numerus, quo plenius-Deo ficere , grandis sludii est, et longoeeonsnetudinis.
vaees, ct qui te ad summam animi intentiouem , Itaque multi in [Al. add. hoc] proposito senescimus,
velut quadamlege coniineai. Opiimum,eslergo huic et ea , propter quaaad ipsum proposifum
venjmus ,
operi maiutmuoi deputari tempus , id est meliorem n.onlialiemns.Tua vero conversatio nova esrsedebet,
diei partem; el usque ad horam lertiam animam mira gravitas, patientia, mansuetudo, pieias: quid-
quoiidie in ccelestiagone certantera , hoc velut spi- .quid sanciius est alque pcrfee:ius, quidquid magis .
ritualis quodampalestrae exerceri gymnasio. Ilis tu - Deote commendarepoiest,et majoremin ccelofaccre,
"persingulos dies horis in secrelioris domus parle id sempcr sequere, id semper amplectere (I Cor.
o;a , clauso cubiculotuo (Matih. vi, 6). Adbibe libi VII, 54). Sponsa Christi nibil debct esse oruatius.
ntiam in urbe [Al.brbe] solitudinem, et remola pau- Tanio majore placendi studio opus est, qiianto major
l.sper ab liominibus,prnpitis Deojungere : aspeclui- cst ille cui placendum est. Saeculivero virgiues, qtise
que luoriim reddita, lectionis fructum el oralionis se nuptiis prajjarant, et indulgentiam magis Apo-
ostende.Nihilenim in hoc secrelo magisageredebes, sloli, qnam consiliumsequimalunl, magisque am-
qtiam animam divinis eloqoiis pascere. Et quantum 'C pleciuntur incontineniiseremedium,quam prociniiim
ei per totam sufficerepossit tliem , hoceam veluli coniinenliaj, ut sponsis jilaceani, eosque in amorem
i ibo pinguiore satiare. Ita Scripluras saeras lege , sui niagis inciient, mira se solliciiudine formare
ut semper mcmineris Dci illa vcrba esse, qui Iegem siuJeiU, ct naluralcm cqrporis pulchriludinem, or-
suam fionsoium sciri, sed etiani impleri juhel. Nihil nandi arie commeiidant. IIoccest illis per dies sin-
enim prodestfaciendadidicisse, etnon facere. Ojili- gulos cura proecipua: dccentibus fucis colorare fa-
me uteris leciione diviua, sieani libi adliibeas speculi ciem, implicare atiro crinem, et arJenies concbarum
v!co, ut ibi velut ad imaginemsuam anima respiciat, lapides, capitis honorcm facere, suspendere cx au-
ct vel feodaquaequecorrigal, vel pulchra plus ornei. ribus palrimonia,brachia ornare monilibus ac laicra,
l.ectioncmfrequenter inierrumpat oratio, et animam et inclusas auro gcmmas a colloin peclusdemitlere.
jugiier adhsereiitemDeo , grata vicissiludo s:mcli Non minorem sponsus luus requiiit ornatum, qui
operis accendat. Nunc te igiiur ordo inslrual-cce- cum univeisam Ecclesiam salularis aquse lavacro
lestis bislorise.: nunc sancium David oblectet can- [Uiriricalamsine imtciilarugaque reddiderit, quotidic
ticum : nunc Salomoniserudiat Sapientia : nunc ad cupii eam fieri pulcliriorcm , ut semel a vitiis pec-
liniorcm Bomini, increpaiiones incitent propheia- c.Uisqiiemundata , semper oinctur decore vinulum
ium : nunc Evangelica el Apostolica perfeclio le: D (Ephes. v, 26, 27). Et si hoca loia requifil Ecclesia,
t.hrisio in ornni morum sanctitale cnnjungat. Quoe i inrjuaetviduajcontinentnretnuplaj:quaiittini, putas,
parauda sunl,.mcnicriae penilus insere : eaquejugit exspeclat a virgine, quseex piileherrimo boc quodam
mcditatione conserva. Qtise maturanda sunl,-fic- - Ecclesiaeparalo, velut augusliorquidam flos videtur
'
quenler revolve, ut divintimhoc siudium, et ccele- elccia ! Assume ergo omnem illum ornalum , per
s-tisschbla,el moressimul virginis ornent el sensiim,, quemplacereCliristopotes.SatispukhraniDeocrede
tradantque tibi cum sapientia sanctltatcm. Undes faciem tuam , si hominibus piilchra ajiparere non
Scriplura d.ieit : Qui quaruiit Dewn , invenienlsa- siudeas. Istud ornamcntum serva cajiitis, quod ac-
pieniiamcttmjustiiia.Sit aulem ipsa leetiotemperala,, - quisivisti Cbrismaiis sacramenlo , cum lihi in cce-
cui finein consilium, noii lassiludo imponal. Nam ulI lestis regni mystcrium , "diademaquoddam regalis
immoderatOKJejimia elardor absiitieiUiae,etcnormes3 unctionis impositum cst. Opiima ornamenta sunt.
iiiordinatajquevigiliae,inlemperanlise coarguuntur,, - aurium , verha Dei. Ad ea soia'paratus esse debet
idque niniielale sui pariunt, ui liaecipsa postea, necj auditus virginis: eaque pretiosissimislapldibus anie-
niediocriferquidem fieri possint;- ila studium Jeciio- fcrre. Omnia prorius membra decoreniur operibus
39 S. HIERONYMIOPERUMMANTISSA. • 40
Sanctitatis : toiaque virginalis animi pulchriiudo ,, \ prajsume victoriam. Haecenim si lu omnia insiru-
gemmati monilis inslar, vario virtutum fulgore re- - menia possideas, secura procedes ad proeliumspi-
splendeat.Tunc vere concupiscetrex decorem tuum, rituale, nec pavebis diabolum cum toto exercitu
dicetque libi : Tota formosaes, proximamea, et nta- suo. Cadenlenima latere tuo mille, et decemmillia
cula non eslin te (Cant. v, 7). Et haeclibi ornamenia a dexiris luis : ad te aulem non appropinquabunl
quaedixi, eiiam ertint munimenla maxima : et quae ( Psal. xci, 7). Bealus quoque Jacobus ille Christi
ijisa te [Al. te ipsam]omare Deo, et conlra diabolutu miles emeriius non minor nobis .attctoritaiede boc
armare possint;-qni per Ieveinterdum quodcumqtie bello victoriam pollicetur : Subdili, inquit, estote
vitium ad ahimam ingreditur : el si virtitttim propu- Deo : resislite autem diabolo,el fugiel a vobis(Jac.
gnacuhfnon resistant, nostro nos repellit loco , et iv, 7 ). Oslendit quomodo resisiere debeamusdia-
continuode hosie fitdominus.PropicrquodScriptura holo, si utique simus subdiii Deo, ejusque faciendo
nos adhorlalur, el dicii: Si spirituspoteslatemhabentis v.ilunlalem, ut divinam etiam mereamur graiiam :
ascenderilsuperle, lacumtuumnedimiseris(Eccl.\,A). et lacilius nequam spirilui, auxilio sancti Spirilus
CAP.XXV.—Ab eo jam tempore, quo primumper resistamus. Neque^vero aporta conlra nos pugnal
virginilalis professionemDominoconsecraia es, ad- acie, nec pnblica nobiscum fronte congreditur, sed
versarii in te crevit odium. Et qui aliena lucra pro B dolo vincit ac fraude, nostraque conlra nos utilur
suis damnis babet, se amisisse ducit, quidquid le voluntale. De consensu noslro adversarius \ires
possessuram dolct. Grandi libi opus est vigilantia, [Al. de consensu adversariorum vires ] accijot,
grandique cura": et tanlo sollicilius cavendus est nostroque nos, ul dici solel, jugulat gladio. I<ifirmus
inimicus, quanlo apud Deum ditior esse ccepisti. hostis est qui non potest vincere nisi volentem.
Yacuus viator el nudus non limet lafronis insidias. Procul a nobis desperatio, procul omnis ab animo
Securus a nocturnis furibus dormit pauper, etiam recedal pavor advcrsariorum. Non adjiivemus,sed
si clausira non munial. Diviti vero opes suaj latro- vincamus adversarios. Dant illi quidem consiliiim,
nis semper imaginanlur occursum, et jugi sollici- sed nostrum est vel eligere, vcl respuere quod sug-
ludine, nociium somnum adimunt. Unde lusequo- gerunl. Non enim cogendo, sed suadendo noceni.
que divitiaj, coeleslis thesaurus, ista cautione indi- Non exiorqnent a nobis consensum, sed expeiunl.
gcnt atque cuuodia. Quanto diiior es, lanto debes Unde etiam Ananisediciiur: Quare lentavitcor tuum
esse vigilantior. Qui enim plus possidet, plus debet Satanas menliri te Spiritui sancto ( Acior. v, 5) ?
limere ne perdat. Invidere non cessat auclor invi- Quod ulique illi Apostolusnumquam imptilarei, si
dise.El qui seuicl a Deo ipse projcelus est, lanlo id absque ipsius volunlate. diabolus fecissei. Ipsa
majori livore torqnelur, quanlo aliquem apud eum G eliam Eva ideo [Al. jam] condemnatur a Domino
viderit clariorem. Quiinvidit Evseparadisum,quanto (Gett.n): quia ab eo qnem poterat superare,-supe-
niagis invidel tibi regnum coelorum!Cuncta, mihi rala est. Nee enim meruisseta Domino, injustilise
crede, ille nunc circumil, ut bealtis Pelrus ait, de- puniri quoevicta est, nisi vincere ipsa poluissel.
vorandi te cupidus (I Pet. v, 8): in riiodumrugien- CAP.XXVI.— IIujus nequissimihostis est illa vel
lis leonis ingrediiur, vel more dolosi hostisuniversa prima callidiias, et ars doli plena, fatigare cogiia-
perlustraris, explorat omnes adilus animaetuaj: an lionibus rudes animas : et novellis in proposilo
sit aliquid iuflrmumet minus tutum, per quod pos- meniibus de ipsa interdum conversalione afferre
sit irrepere. Rimaiur nunc ille omnia, et singula moerorem: ul facileab hujus rei profectu deterrea-
quaeque perienlans, quaerit vulneri locum : ctijus tu lur animus, cujtis inilia amara cognoveril. Ilaque
insidiassollicite debes providere, ul quaecum Paulo solct tam sordidas nonnumquam et impias cogiia-
non jgnores aslutias ejus (II Cor. n, 11). Qui cum liones inserere menti, ut qui tenlalur, dum suum
terribiles"diaboli poteslates principatusque dcscri- illudputat esse quod cogitat, deteriorem se per
bat, nos iiihiloinintishortalur ad |iugnam, hoslium- spirilum immttndum proposilo suo arbiiretur effe-
que vim pandii, ul augeat solliciiudinemmilitum. citim; multoque puriorem animam babuisse se
Non enim vull nos esse limidos, sed paralos. Deni- D credai, cum adhnc res saeculiamaret. Yult enim
que noiiTugamsuadet, sed arma suggeril:Propterea, his, qiiibus invidet callidissimusinimicus horrorem
inquit, accipilearma Dei, ut possilis resisterein die propbsiiiex desperalione facere sanctiiatis, ut eos,
malo, ac in omnibus perfefilislare ( Ephes. vi, 15). obsidenle trisliiia, et si a proposito non revocot,
Ac statim instrumenta singula spiriiualis pugnae cerle reiineat a profectu. Propler quod maxime
tradens, addidit et dixit: Staleergo succinclilumbos sanciarum libi Scripiurarum studium diligendum
veslrosin veritaie: et induli loricamjustilim, el cal- est : illtiminandadivinis eloqoiis anima : ei coru-
vealipedesinprmparalioneEvangeliipacis, in omnibus scanie Dei verbo, diaboli reppflendajsunt lenebrse.
assumentessculum fidei, in quo possilis omniatela Cito enim fugit ille ab ea anima, qtiam sermo divi-
itequissimiignea exstinguere: et galeamsalulis assu- nus illuminat, quae ccelestihus semper cogiiationi-
mile, et gladium spirilus, quod est verbumDei, per bus occupaltir, in qua assiduum esl Dei verbuni,
omnem rationem et obsecrationem.Et quoniamde enjus vim nequam spiritus non pntesl ferre. Et id-
hoc bello licel eiiam feminis triumphare; suscipe circo beattis illud Apnslolus spiritalis belli iuier
luec arma Pauli, et tanli liortaiione ducis ccrlam cseterainstiumenla gladiocomparavii(Ephes.v, 17).
41 PELAGII AD DEMETRIADEMEPISTOLA. , 42
Est aulem tutissimtim alque perfectum, ut assuescat, A. eti. Qua de rc debcs (sajpe cnim repelo quod fieri
animus sollicila semper pervigilique custodia dis- ' semper [Al. seniel] volo) sanctas Scripturas sine
cernere cogiiaiiones suas : et ad primum animi intermissione medilari, hisqne tuam replere men-
motum [Al. dcerat moium] vel probare, vcl repro- tem : etmalis cogitaiionibus locum auferens, divinis
hare, quod cogitat: ul vel bonas cogitationesalat, animum sensibus occupare : quantumque Deum
vcl statini cxslinguat malas. Ilic namque fons est diligas, ex dilectione legis ejus ostendere. Unde
boni, [Al. Hinc et quod origo] et origo pec- Scriptura dicit :.Qui liment Dominum, inquirent
candi, oinnisque ingenlis delicti in corde principium quod beneplacilumest illi:ei qui diligunt eum, reple-
cst cngitaiio [ Al. cogitatione principium esl, qnaj], buntur lege ejus (Eccl. n, 7). Tunc senliens quantum
quse unumquodque opus velut in'J quadam cordis ad ejus amorem adjuvei te sapientia : quantum sit
tabtila depingit, anlequam faciat. Nam sive ille in le divinse legis auxilium, el Domino cum David
nc!us,-sive serino sil, ut profcralur, ante disponi- lacta canlabis, In cordemeo abscondi cloquia tua, ut
ttir, el cogita:ionum consilio discernitur quod fu- non peccemlibi (Ps. cxvm, 10, 51 ct seqq.). Ex-
itirum est. Vides quam brcvi inlerdum momenlo ciiandus esl eniin spiritualibus sliinulis semper
qu.vque ista quis cogitet, cogiialaque perficiat : ncc ' animus, et majori quoiidie ardore renovandus. Ora-
qnicquamomninOjVel lingua, vel manu, cajterisque B lionis instamia, illuniiiiatio lcctionis, sollicitudo
- membris
agitur, nisi cogiiaiiones ante diclaverint. vigiliarum, et diurna, el nociurna ejus incitamenla
lliide et Dominus in Evangelio dicit : De corde ho- siint. Nibil enim in hoc proposito otio deterius cst:
minis procedunt cogitaliones malm, adulterium, for- quod non solummodo non acquirit nova: sed eliam
nicalid\ homicidia, furla, falsa leslhnonia, avarilia, parta [Al. parala] consumit. Sanctaj vitaeralio pro-
nequhia, dolus, impudiciiia, oculus malus, blasphe- eessu gaudel et crescit : cessatione lorpescil, et
mia, snperbia, slultilia. Hmc sunl qum coinquinant deficit. Quotidianis ac recenlibus virlutum increr
homines (Mallh. xv, 19, 20). Omnis ergo sollicitudo mentis mens instauranda est : el vivendi nobis hoc
ttta, omnis inteniio debet esse in custodia [Al. cor- iter, non de transacto, sed de reliquo mciicndum.
dis cusiodhi]. ibi le maxime oportct observare pec- Quamdiu sumus in hoc corporc, numquam nos ail
caium, ubi nasci solet: stalimque ad primam lenla- perfectum venisse credamus : sic enim melius per-
liiuiis rcpugnare faciera : et nialum anlequam venilur. Tamdiu non relabimur relro, quamdiu ad
crcscal, cxstiiiguere. Nec enlm exspeciandum est priora contendimus. At ubi ccepcrimus siare, dc-
atigmenlum cjns rei, quoetimeri debet a parvo : ct scendimus : noslrumque non progredi, jam reverii
quoe tanto facilius vinciiur, quanlo ei ciiius rcpu- esi. Cesset omnis ignavia, et inutilis de procterito
gnalur. Ideo eltinal Scripiura divina : Omni cuslodia C labore securilas. Si volumus non redire, currendiim
scrva cor tnum: ex eo enim exiius vitas(Pfov. iv, 21). cst. Beatus Aposlolus de die in.diem vivens Deo
CAP. XXVII. — Distinguendum est autem intcr nou quid ante fecisset, sed qtiid facere deberet sem-
istas cogilationes, quibus voltintas favel, quas cum per allendens, dicebat: Fralres, cgo me non arbilror
dilectione ampleciiiur, et inter eas cogilationes, comprchendissealiquid. Unum aulem, qum quidcni
quaj lenuis timbroemodo prajlervolare mentem so- sunt relro obliviscens,ad ea vcro qum sunl priora me
lent, scseqne ianlummodo, vel transeundo mon- exlendens, ad deslinalum persequor bravium supernm
strare : quas Graici ntzovs vocant: vel certe inter vocalionisDei (Phil. m, 15, 14). Si bealus Paulus
illas quau repugnaiUt ac invilo animo suggerunt, vas electionis, qui ita Christum induius eral, ut
quibus mens cum horrore quodam renititur ac rc- diceret : Vivo aulem jam non ego, vivit vero in me
sistit : quibus ut contristatur admissis, ila gaudet Christus (Gal. n, 20);ad!mc taraen se exicndit, ad-
exjiulsis. In illis quidem qux sc levitcr menti osten- iiuc crescit el proficit : quid nos facere debemus,
duni, cl quasi fugiendo demonstrant se, nec pec- quibtis oplandum est, ut in fine nosiro, Pauli prin-
caium oinnino, nec jjugna est. In iis autem , cum , cipio comparemur? Ergo tu hunc imilare qui dixit:
quibus aliquandiu anima luclalur, qtiibus resistit Imilatores mei esioie , sicul cl ego Chrisli (I Cor.
voluntas [Al. voluptasj, oequale certamen esl. Aut Drv, 11). Obliviscere omne praUcriium : cl quotidie
enim couseniimus, et vincimur : aut respuimus et inchoare te puta : ne pro praesenti die, quo dcbes
vincimus, ei acquirimus de pugtia [Al. pugnationej servire Deo, pr.v.teiitum imputcs. Optime quacsilav
victoriam. In illa crgo lanluinmodo cogitatione custodies, si semper inquiras. Damntim paraia sen-
pcccalum esi, quaj suggestioui eonseiisuui mentis: tient, si parare ccssaveris.
dedit : quaj maliiin suum blande fovet: quoein fa- CAP.XiYIII. — Dicasforsitan : Grandis labor est.
ctnm gcstit erumpere. Ilujusmodi, cogiiatio etiamsi Sed respice quod promissum est: Omne opus leve'
e\-a'iquo impodiia casu, non impleat voluntatcni,, ficri solct, cum ejus ijrelium cogitalur : et spes pra>-
iiihilomimis neiione criminis condemnatur a Do- mii solatium est laboris. Sicdiiriisagrieola iiia.ratum
mino : ul illiul in Evangelio lcgimus : Qui viderit, diu campum, et pinguiores olio glebas violenlo vo-
inqtiit, mulierem ad concupiscendumeam, jam moe- . mere scidisse se gaudet, et mirum in modum
ipsit
chaius est cam hi corde suo (Matt. v, 28). Apud1 operis difficultale lsctus spem segetis de labore meti-
Deum, cui nola .sunt omnia etiam anlequam fiant,, tur. Sic negotiator avidus maria contemnil: specia-
.volunMs.pcrfccia faciendi, repulaUtv pro opcre fa-. rc attsus flnclnum spunws mbieroque ventoruui.
PATUOL. XXX. .. 3
45 - S. HIERONYMIOPERUMMANTISSA. 44
Ihimquein omni labore ae periculo lucrum cogiiat, A illum tantum diem tolam [Al. iac. tolam] jiara te, in
et lassiiudinemsimul obliviscilurcl timorem. Con- quo niundi gloria finiendaest. Illum, inquam, diem,
sidera, quseso,inagnitudinctn prsemii lui, si lamen - quem Salvalor diluvio comparavit : qui multos fal-
cousideraii potest quidquid -inimensttm est. PosJ laci securitate deceplos, fartivo, ut ait Apostolus,
abseessum animaj, post carnis interiium, posl favil- comprehendet advenlu (I Thess,v , 2). Quem beaius
las et cinerem, in meliorem statum virgoreparanda quoqiie Petrus describens ait : Advenietautemdies
c«.Mandalumtcrroecorpus in ccelumelevandumest: Dominisicul fur : in qua cosli magno impetu trans-
et mortale tutim immortalitalis lfonore mutandum ibunt. Ekmenla vero a caloreresolvenlur.Cumigilur
esl. Posl lioccangclorum es donanda consortio : re- [Al. tacet igitur] hwc omnia dissolvendasitit, quales
gnum acccptura ccelorum, ac in perpetuum mansura oportetnosessein sanclisconversationibus eipietalibus
cum Ghristo. Quid ergo relribues Dominopro omni- exspectanteset properanlesin adventumDominiDei,
Jiiisqusereiribuit libi (Psat. cxv)? Qttid lanto remti- in quo cwliardenies solvenlnr,cl elementaignis calore
neraiore durum putabis, ciijus lanta sunt praomi.i? tabescent(II Pet. m, 10)? Recens factum est, et quod
Unde beaius Aposlolus,#«//«*, inqnil,s!«izcondsgnte ipsa audisti, cumad slridulsebuceinacsonum, Golho-
passioneshtijus lcmporisad fv.turamgloriam, qumre- rumque elamorem, lugubri oppressa metudomina
velabiturin nobis (Rom. vm, 18). Quidenim dignum B orbis Roma contremuit. tJbi timcnobilitatis ordo?
vel facere, vel pati pocsumiisin brevi bqc lempore ubi cerli etdisiincti illins digniiaiisgradus ? Permix-
vitse nostrse; ctim id immortaliiate sit coinpeusan- ta omnia, et limore eonfusa, omni domui planctus,
dum ? et aequalisfuil per cunetos pavor. Unum erat servus
CAP.XXIX. — Propier quod idem Aposlolus ait: et jiobilis. Eadem omuibus imago mortis.: nisi quia
Id cnbn quod in prmsenlisaiculoesl momentaneum ac magis eam timcbant illi, quibus fuerat vita jucun-
levetribulaiionisnosirm: supra modutnin sublimitaie, dior. Si iia morlalis limemus boslis humanam
ceiernum gloricepondus operatur in nobis (II Cor. niaiium : quid faciemuscam elangore terribili luba
iv, 17). Respuaniur honores, despiciantur divitioe. inlonare de ccelo coaperit : et ad illam archangeli
Ipsa quoquo vita nostra martyrii amore comiemna- vocem, omni buccina clariorem, totus simul remu-
tur. Et hajc omnia etiam si pro osiernitaiis procmio giet mundus? cum viderimus super nos non manu-
jion darentur, essent tamen quandoque perilura. facta arma conculi, sed et virtuies ccelorumcommo-
Amittuiu etiamhoc illi quisemper cupiunt possidere. veri, sicut Propbeta dici'1: CumveneritDominuspo-
Quam multos memoria nostra relinet in maximis ho- nere orbem lerrmdesertum: et peccatoresperdere ex
noribus ac diviiiis constitulos, repenle de summo eo (Isa. xin, A): qnis tunc nobis pavor, qttoecaligo,
iilo polentioe fasligio concidisse: et eosqui tuniore G quse lenebrae, cum nos saapiusac toties admonitos,
elati, aliud quiddamquamliomines esse se putubant, et tamen imparatos dies ille repererit? Tunc, inquil,
exitu landem suo docuisse nos quid fuerint. Quid plangcntsuper se omnestribus terrm: et videbtmtFi-
cnim in hoc mundo stabilc? Quid vero firmumest? iium hominis venientemin nubibus cwlicum virtnte
Quidporro non breve el incertum, et casui non ser- multaet majestaie.Tunc dicent montibus.Cadiiesuper
viens? Quale islud bonum esi, quod semper timeas nos: et collibus,Operiienos: elpelris,Aperiievosnobis
amittere? quod vel auferendumabs le metuas, vel a (Mallh. xxiv, 50 el seqq. Luc. xxi, 27 el scqq.). Ye-
te relinquemlum scias? Nam et si nullo id eripiatur rum lneceorum sitit, qtii variisluijus mundi detenli
casu, vel morte certe perdendum est. Et si vila no- curis, de mtindi non ccgilant fine. Tu vero cui ad-
sira' tendalur per mille annos: et ad extremum illum ventus Christi dierum noeljumque medilatio est,
toiius diem aelatis, quolidiana dcliciarum yohiplalo cui pro conscienliaj puritate, Domini est optanda
vcniamus : quale hoc, quceso,diu esl, quod fine de- procsentia: qusoeonsummationemsaeculiquasi cer-
Ietur! Aut quis illius volupiaiis fruclus est,-qui sta- lum praemii uii tempus. exspectas, exsulialionem
iim ui cessaverit, videbitur tibinon fuisse?Agejam, deccelo capies, non limorem. Tunc enim tu san-
transactum viioo tuas tcmpus animorevolve. Nonne ctorum mixta choris, el sanctis comitaia virginibus,
videbitur tibi umbra qusedamfuisse quod transiil: ^ sponso obviam subvolabis, et dices : Inveni quem
el ad insiar somoii temiis, incertum esse omne quod qumsivitanima mea \ (Cant. m, 4 ). Nec ullius jam
videtur? Hoe idem et decfepitus senexsenlire j)ol- temporis ieparaiionem limebis, quse semel immor-
cst, cui coavenildicerecum prophela : Diesmei sic- talilatis gloria, et incorruptionis spiendore donanda
ul utnbra declinaverunl, el ego sicut fenmn and es : et cum Christo semper futura es, Apostolo
(P&al.xxi). dicenle : Quoniam ipse Dominushi jussu et invoce
CAP.XXX. — Quod si hseeeliam bic possumusdi- archangeli,e! in lubaDeidescendetde cwlo:et mortui
cere : ubi quamvisbrevis, lamen quia prajsens est qui in Chrislo sunl,' resurgentprimi. Deindenos qui
vita isia, magni penditur ; quid in fuluro dicturi su- vivimus: qui relinquimur, sitnul rapiemur cum iliis
inus, ubi majore selernilalis prajsentia [Al. scienlia] in nubibusobviamDominoin aere: el ila sempercum
transaclum omne pro nihilo esl? Iloeclu tecum dili- Chrislo emnus (IThess. iv, 16, 17). Hoeesit igitur
genter revolvens,et brevitalemvitsehnjusajiernitatis cura lua semper, hoc studium: hajc jugiter virginis
contemplationc despiciens , ipsum quoque contem- corde volvanlur, In liis totius diei versetur labor.
'piumniundi«majori?iniH.i\irlu.e conterane : etad. In bis noclurnus \Al. noctis] somnus reponatur, In
45 EPISTOLA II. DE.CONTEMNENDAILEREDITATE. 46
liaec[A/. bqc] anima riirsus'evigilet. Etenim nullus .A orc respondit, quo amplius confutarentur, si prodc-
labbr durus/ : nullum lempus.longutn .vid.erjdebct, r.eniur, .lalso.se quserere quem sprevisscnt, dieenle
qiio gloria [Al. dona] oetcrnilatis acquirilur- . . ipso : TSJcredidissetisuliquc et mihi ( Joan. v, 46 ).
' Sed qtioniam ei ego vesler sum, et vos vere scio
.;/;M0NiTliM IN.EPISTQLAM.SEQCENTEM.
'. Gauieo;hiiiie'nohini hacleiiiis nemihikubsiquentis qtiajsisse judicium ejus, qui ^Egyptium gaudcnter
Auciprem Episiqjce,deprchendhse : quod.-.cnim.false occidit, et cum adversario, dum in via estis, nili-
tribnniur H;ero'i;tjmg,palian est, el siylus ipse clamnt. iiiini cito confccderare concordiam, ajmd Judaios
ab'Iheiouymiand 'dusidens'imtiiatic quaniam. Accepi sibi spani seiitentiam relinquemus, super ipsos qui
nwem a C"enrimho,' kjnis '4He'jiterit$ tiec sane''wfim'i eam
subsuliiisctiplor^ sed magni Atujusiini discipultis,re- proiulere.venientem.
pertus esu hi:inijii;is,|i!c^liyter (ail illc.Lib. de V.iris II. jNps-htmiilibusde Domini lenitate diccmus :
illnttrtbus, fi/p.xi.ix)!'scri|isit ad duas sorores, aiicil- Vobisd/ttum est scire myslctium(Mallli. xm, 41).-Ac
las Chrisii ,"quu: ojiilevoiiOiicmpudiciii.i:, et aiiio-
rem neligimiisexha-rcdatic sunt -a paTenlibus/iEpi- prpiudc, ut adexordiuin divcrticuli reverlamiir,
stolas dnas, iu jiiodtim.libroriim.cqnsolaio.riasiele. Incrcdiiiitem illnm vobis- arbilror conlcmncndam.
gaiiii cfapetib sbiniiiiie, non solum ralione, scd. nec ajiquid a judice saeculiposlulandtiiii. ^Jtioinodo
ciiiiiii lesiiiitiiuiib Scripiurariiiirinhuilas.'' Hujus ni-
m-.rumeit titulus,' AdGeirtiiiii'ufiliasde-cbiilemnenda enimyobis illos licet adire, qui eiiajn suo jndicio
lia:retinaie. Ju iexlv,,,Si., htquit. causa oileiisionis>B/nesciunt veritatem ? Qtiandoquidem Pilaios ex ip-
csl CSiiisitis,amjilexaudiimcsl impii pairis Elo,gium, sor.u.mcniia, sicloquitur ad Dominum : Qttid estve-
iioii doleiidiiin,' ne"f ccedanfiisa Chiislo, cui nos , titas
illa'-.Evh:cmIatit>'cotinnciVdfli.'Et^inferhis, Noluii - (Zoann.-xvm, 56) ? Nempe bic jtidcx erai, ct
vohisciiinGCJ-IIntiiis,jii..cujlesljIms. haiiere pnriem.:.. negotia-.causasque liiiganiiuin .libripende justitiaa
ciir v.bspariein ex cetmi ejus de=ideraiis? Deitique,, tanto.statutii jiire.solvebal: et quid hic valebat fa-
Vbbis,' (iliaj,'exlujredaiio 'illa liiuirse'!ilaji:edhaiiV,iii" cere,'s.i non no.veral veritalem? Certe Evangelistoe
«eftsMibns.'fecii .augnieiiiifiii. cl cmlera liis pnria,
'
qtue ex ^nixfirsqcnjitexlu intelljges. Consonalquoque adeo justumfuisse Pilatum commemorant, ut in»
tethporis., m.qupd Eulropius.iile confertur, .uoiai noceiitem,maIlet absolvere quam punire: et tamen
s:qitideni"i'anli)ium(titiqne Noianum^qui Senalum, verilatcm quasi disccre cupiai, -inqtiirit. Nam veri-
JioiiOrcsct divitiiis rcli'j'iiii) nobilissinioih ejusmodi' latis
reb,us,r,cpitl'enineitdis wxetnplo;uait. : Nuper cuin'sua jgnoralib, inleriogaiioriis estactio. Quid ergo
tii:iii'efiiiiiilia_s,pras'.vibse.}tljc vero Paulinus a qaiculi,. dicemos? lnanes sine dubio morlalium curas, et
rebus 'se penitus'demuht expediit circa aununi 595, ut . ui.iifo.rmemmundialium rertim prodidit falsitaiem :
si dileovelis"'liancEpistoluni posl aH6s*pl.'ml deceih, ,
sive^adVMecidiiRU\iimrcferre;prpxiiheiad veiitatcni - ibiqu.e judicia vera non esse, ubi sint mentiia nego-
accesteris..Pprrp aulein. appriine,Chrisliuna, el.qum tia: seqiie;jii rcbus carentibus veritate, carere vero
S. Atigusimiaudiwrem deceai, docirina ejus ai,: ,•, judicio judicitt. jQuidcnim quasi noslrum apud illa
edqiie~be'iiiag';s]proi'at,' ijilodS.' 'PauUniunitatilopcre,C'lribunalia.. rcpetemus, si, jirajscribcnte Aposlolo,
laudalt Non igitiir aitdiendus"BeUarminus,cui visiis
esl Auciofr.P,eUigianorum.veneno imbutus.,; sentirc, nihil.inljtlimus in.hunc mundum : verumnec auferre
quod nbn jiceai Christiatiodivilius possidcre:.neque . quid possumus_,(l Tim.ix, 7) ? Si enim niliil inlulimus
ehiin aliquidcx!hacktidin esi ptirtc ex his','qumde'us\u iii hunc muiidum
diviliafumedisserit,--quodnim acceplvin ex-iiiagisln' , veniendo, et iiihil auferre pote-
sui Aiigusiini.Ephtola ad llilarium-.Syraciisanum.vi-,, rimus abetmdo : falso aliquid nostrtim hic esse di-
deatur,ct
,._ uh,,. illu Jimreticpruminsania • non
-"- •{.ongeabbil.
' cimus, ubi nobis iolus peue mundus alienus est. De
-'"gp]ST^A jj_ J quo,,nobisquid judexsaeculi tribuere[A/. retribuere]
'" ABGEItlJXTl! FILI^S. „ ,;.\,, . /, poterit, sinihil natura donavit ? Quid Pilaius veri-
'. pe.coiiteiilnenda itmre.ditate.,, , r ,, tiuis.-iiit.errpgator potius quam prolator : quid, in-
I. Cuhcii itici sensus affcclji, yobis vacant, etsi quam; nisi Barrabam, qtiem itleo Judiri Ileo cceli.
interim loco segregor i,nam a\ videre v;psniiiii vi- prajferuntj-qtiiaad jtidicem ssecuii convolariinl? In
deor ei audirp : ,i:im .ine occopalum habei vcslra q\io uiique perfidus populus noit reum, std rea-
dileciio,. Quod si^ v«s iuvicem .facialis, cum illud tijiii;,accepit. Sed hcec de judicio sint d.cta^ non de
impossibilc sit fleri per carnem, possibile .reddilur negoiio.
ex,.sp,irilu,,ul fiat.duori.im lioiniiium,corpus,unuiii. ,111. Casler.umqund ad enusam periinet, non so,-
Kain ut/piobem etiam vcslra-mecum vigilare col- P:Ium mqneo, se.d.obicstor, ut si Gcnmikim pio
loquia, accipilc.qiiid de.Ii.i:iredilal,e,.quod;Suggess]i- Chrislo pffendistis , in ea offensione durclis. Qui
slis, cogilaiiii.airiiis videalur, quotiiam ;me,etiamin enim pcrscveraverit nsque in finem, hic salvns erit
carualitim arbiiritim iier,spiriiu:ilia deleaisiis. Pos- (Maltlt.s, 2^). Nam si pausa offensionisest Chrisliis,
sein quidcm^direie : Qms me constjtuil judicetn, anl amplexandum est imjiii palris clogium, non do-
divisorentinlervos(Luc. xn, ik)1 si npn (adinfideles lenduniti ne recedanius a Cliristo, cui nos ilhi ex-
processisset ista senienlia. Judaoorum,cnim incre- hoeredalio cqmmendal, sictit "scriptuni est : Beaii
dulilas ,h.ac; D.p.mjiii.responsione,reperculiturbnon cslis cum perscculivos fuerinl, el maledixerintnomini
seriiur. Nam
.i<!'"<!'l ..I - ipsi,,aIiqiiando,:Judaci.,in.
r "Ul!.1',. • ,. ,i • *..«', J. i veslro,ftainqtiamjnalo, prapler filium liomhds : gau-
inso Movse
visi.iaiibneiii ili.im pomini non ^videiites^qua.yEgy- dete in illa die, el exsuliate: ccce merces vestra
plium fralris jiberator.occiderat : sequentique ,dj(j mul.ta esl in cwlo{Lvc. v, 21 el seqq.). Hanc mer-
fralrum discor.diasrixasq.ue,volens scdare, ausi.sunt cedem qffensio illa providii, cujus peenitet veritatis.
dicere :(_«/., ie conslifi.ilpr.incipctn,auijvdicem super. Qtipd si vocatsc ad Dominumin imagine Levilarum,
tte,8,{£%otii(Ji,.!)'-,Ac prqind,e suo illis D.pntint.s spirilualibus; gladiis, corporeos occidislts affedus:
il S. IIlERONYMIOPEROMMANTISSA. iS
quem palrem (lesideratis? Onus estenim paterno- A terilum, qui Christa peeimiam pfajlulerunl (Act.
ster qui in cceliscst, ac proinde Dominushseredilas vni, 20). Exeiinlessemel deSodoma; cuncia relin-
. vestra. In Chrislo enim possidendumesi, quodcum quamus incendiis.YidetLot uxoris exemplo iram
Chrisjo estpossidendum. Ne revertamini ad mor- Dominij quse in iram, quia reirospexit, incnrril.
tuum™qui sequimini vivenlem. Morlui, inquit, Noluit vobiscum Geruntius in ccelestibus habere
sepeliant morluos suos (Mallh. vni, 22). At si jam- partem : cur vos parlem ex censu ejus desideraiis
pridem dixistis : Paler, non novimnste: ut lesta- in terris ; quod si ille vestra gloriosa tantopere
mentum Domini servaretis : quid adhuc repudiati contempsit: cur non vos illius inhonnrata contem-
patris quoeritis leslamenltim ? Hieest illegladius nitis ? >Ferte, oro vos, paiienler fidei notas, stl-
<juia Dominoper lerras, patrem a filio sepstraluriis gmala Christiana, Ecclesisepaupeflaiem. Ferie,*in-
immissus est (Matth. x, 54). Hoc est vere circum- quam, impudicorum elogia, virginitatis hseredes.
cidere naturam, quod Jtidaji forma, et non veritate "Visitatasvos esse cognoscite, el tanta visiiatione cla-
custodiunt: et circumeidere ctiltro pelrino (Jos. rificaias, ne parlem cum infidelibushaberetis. Mun-
v, &).Pelra aulem erat Clmslus(1 Cor. x, &).Is uti- dus isie vos cum Dominovestro non agnovit. Si de
que qui dixit : Si quis amaverilpalrem1,aut matrem saoculoessetis, ssecultimvos amarel. .Reges soeeuli
cuper me, non est me dignus (Maltlt. x, 57). Hocvos B a filiis suis tribuia non poscunt. Jn domibus re-
gladio ulentes, illos imilamini Levitas, ab inleriori guni sunt, qui mollibus vestiunlur (Matlh.,xi, 8).
bomine per exterioris veslrl castra currenles-,ob- ZebedteusJacobum et Joannem non sequilur. Slnitu.
vios affectus pro Dominiamore jugulate : juxla le- Geruntium in navicula remanere cum retibus,
gislatorisimperium pertranseuntes primumvirlutum dummodocum AposlolisChristi jaceatis in pectore.
exercilum cum reditu : videlicel ut prseterita trans- Y. Yoedivitibus, quoniaro recejierunt .consola- •
euntes, nec saeculi mirabilibus inhajrentes ; ubi tionem suam (Luc. vi, 25)! Vobis autem; filiie, inv
primum ad etim, qui nos misil in mundum, cum ftitnro consolaiiovcslra deheltir; vobis exhaereda-"
iemorali gladio redeamus: resislcnles nobis,. remo- tio illa, futurselisercditatis in Cfjelestihusfecit au-
raniesque hos, propinquum, proximum, frairemque, gmenium : vobis sua muniius ipse subduvit,' ubi vos
iic per bos elongelur nostra peregrinatio, peri- rionsuas esse cognovit: imo diris dives ardoribiis,
inamus: et hacca porta faciamus ad portam : id - Lazaro in sinu panis Alirahaireciimliente.lorqiiciur
est, ne cum in porta oculi fratrem fucro persecutus, (Luc. xvi, 2S). El quitl miruin si jiaiiperciilnsei pe-
]!Orlamforlasse auris obsideat, et per aliam por- regrinus in lerra quidcm alicna scjiulrrttiii emit
tam prsctermissusoccurrat. Haeslquidemsunt portoe Abraham a^ filiis Heih ? 0 yeritas ! neqneo :enini
auiime noslraj, per quas ad illam saeculiblandimenia C silere, quin exclarncm, 0 aliiiudo sapienlimet scicn-
dcscenduiii: et per quas sensus carnis huroeunt': limDei (Ilom. xv, 55)! Septilcrum sihi patriarclia
per quas nisi, late strage facta, viamvirlutibus qua- peregflnus emii? Quid est sepulcrmu ? Locus ,est"
dam impietaic fecerimus, uuinquam ad regem verai quietis, ubi, juxia mtindi rationem, defunctorum
pielatis pervcnire poterimus. cerpora collociintur. Vc:a ergo inielligentia, locum
IV. Quod ubi pro vcstra devotiOne fuerltis vlri- sibi requieiionls paler Abraham lide sifa ettioii-'
liier exseculac, slatim vobifs ab ipso Moyse lalis temptu jiecunimcomparavit (Gen. xxiu, 17). Istml
facli laudalore dicelur : Implestis bodie manus Do- sibi sepulcrum el Paulinus nosier ntipcr ipse divi-
miiso: Iioc est mundum [Al. socculurn],qui vobis liis cum stia mairefamilias comparavit, qni conver-
condiiione carnis el subsiantiae propinquus cst, et salibne s.ijculi mofientes,'a mundiaiibiis bperjhus
proximus : occidentes actus veslros, qui manus jam quiescunl,'dicente Apostolo: Morluieiiimesiis,
sunl, impleslis Domino, cum nulli prseter quam , et vita vestra abscondita est cum Cltrisloin Deo
Domin'0imperanti servire annuistis. Sic Abraham (Cdl, iif,' 5).Et iteruni : Siaulcm niortiiisumus '
cum
Domino dexieram suam, dum parricidium facere Chrhlo, credhnus quia simul vivemusctim ChrHld'
non rccusal, implevit ( Gcn. xxu). Qui fHiisui, dum ( Rotn. viii, 'IIS).Hoc est illtid dtiplex sepulcrum.,
illam Deo armat, oblitti.s est, et in prxcepti respi- D exteriofisboniiiiisel intcrioris quies uria.':Nam si
ciens majestatom, atrocitaiem opcrationis non di- hoino ex duabtis substantiis consiat,' nierilo ei se-'
manus pulcrum duplcx habere dcbebil: ut ctim alfcrulr.i'
gnatus esl relreclare. Impleniur namqtie
Domino, cum Domini occupanlur imperiis : cum • substatitia iu suam uaiuram dissociala remeaverii,
Siomini tradiiae voluniati, non hoininis incipiunt reqnics uirique non desit. Quoniam cuni c'x cor-
csse, sed Dei: quando non affectui carnis obicm- porc el aninia'bbniosil': tameii ncc atiima sihe cor-'
perant, sed divimcserviunt jussioni.:Sic Judiihob pore hoino dici jiotest,'ncccorpussiiie anima homo
libertatem civium vel salniem, se sub sjiccie fotfii- csi: ciiin tamcn anihia et corjius homo:Sediibilmc'
cationis implevit Deo, etinermis armalum, et virtim nomeii, quod ex dtiobhs'hominibiis' siiisjproprie
mulicr occidil (Judith. xu, 15). Sic vos Dottiitio terliiim duortim commixiioiie'jietlicittir, eortiin tlis-
plenoc carnis affectibus triumpbatis : non quscratis sicfiofucrit vacuaium, sua siugulis lo.caad requii-m
refugam, qui a vobis, eiiamsi occurrcrei, foret oc- •censentiir: qtioniam utrutnque vivit, et moniur"
eidendus. Remillito pallium lunicam detrabenti utrumque. N.im sicut proeter hanq yiiam, alia vita'
(itW. vi, 29). Pecunisi eorum cum ip?j$ sit in inr est bcalbnim :'il'a prajter liaiic'm'or|em?'njorp.a|ja'
.49 EPISTOLA .HI. EXHORTATIOADrMARCELLAMIUT ADVERSATOLERET.' SO
impiorum est. Sed inier iianc vitam et mortem ,.at-.AA,' Cap.'YII:—-Ilaeesunt iiaqtte duo sepulcra , quse
que illara vitam, et morlem,-inlerest-hoc, quod istae sibi el Paulinus vir singularis ad imaginem palriar-
niiturae suni, illoesunl meritorum. Aique ita duplex chae sollicitissimus requisivit: unum, ubi et vete-
sepulcrum et naturoe debetur, et meritis. Hoc sepul- -remhominem cum aclibussuis spoliatus occulerct:
crum.sibi duplex palresfamilias isli, de quibus Io- et licet necdum corpus deposuisset, carnalia non
cuii sumus, providerunt : qui Senalunv honores, haberetln carne : aliud, ubi corpore ipso, enmve-
diviiias relinquendo, inorliii illis videbantur, quibus nerit Dominusconfringere terramejus, exposito,
esse videnlur eliam dum vivunl mortui.- Ecce.unum animam.collocet in qitiele, ut fidei tunc pater ille
sepulcrum, in quo conversalio velcris hominis*cum hsec filiis conlemjitu, utdixiinus, pecuniae compa-
. crepundiis suic nobilitatis abscondiiur. Illud^erit ravit: in quo divcs cum paupere non potuit recu-^
aliud cum ipsumcqrpus, quod naluri» lege caduciim bare. Htic omnes peregrinos mundi, huc egenlcs ,
est, dissohittimreverletur in terram : de qua scrip- hucctiam exhoeredatosjjro Christo ssecularibusre-
.tiim esl: Terra es, el in terratn ibis (Gen. 111,19): cipiet teslamenlis. Ideoque ncc vestigium habuit in
.aiiitna .lameu in refrigerio requiescente. Nam qui • hac lerra," quoniam nemo qui eum sequerelur in-
jduplex.sibisepulcrtimnoluerit coinparare, habebit vehitis "est.At nunc vos, filise, eonlidite , quse ex
lorsitan juxta cqnditionem nalurse, ubi cor|ms mor-B co,vesligium Abrahae esiis, ex quo de lerra non
tale condatur: non habebit juxta meriti legem, nbi essetoepistis. Obsequimini voluntati patris veslri,
.aniniarequiescai. Qiiod quidem ita constiiutum cst, cujus corruplelse obsecutaenon estis: qui vobis a fl-
ut morsista, quaeper dissqlutionem animaj gene- liis Heth sepulcrum emit, qubd sibi et cseteris suis <
ratur et corporis, media sit el duarum mortium et noluit comparare: apud quos utique mortuse estis,
duarum vilarum. Ris enim hominemnecesseest
quandb cumeis id quod vivi in mundo possederint,
mori, et bis ei vita debeiur. Nam etbeaius Baulus non tenetis. Gratiasque illi semper agite, qui vos
duas breviler viias designavit, dicendo : Pietas.au- lioc' fecit vesligium non babere: ul ibi cum Lazaro
tcm adomnia valet, ,promissionein,habens vitm, et
signum Abrahsebaberetis. Possideat ergo ille pecu-
rjus qum nunc est,et futurm (ITim. iv, 15).' Et niam, vbs sepulcrum : ille imagines escarum, vos
beatus Joannes iii Apoealypsi duas mortes ostendit,
"requiemPiopheiarum.
dicendo : In eosmors secundanon Itabet potestalem
enim dixit, quia est et , MONI.TUM IN EPiSJOLAM SEQUENTEM.
(Apoc. xx, 6). Secundam.
prima. .- • ' Hmc ascripta est ctiam Paulino epistola, ad cujus
Cap..\l..—, Sedillud nobis magna ralione tra- n diclionem,doctk viris, alque ipsi nupero ejus operum
C Editori maximeaccederevisa est. Verum, cum multa
ctandum, etdiligcnli circumspectione providendum in 'ed sittt, qumcwn Paulini historia componi nullo
<jst, an anle islam morlem,..qtise separatione. ut modo possunl, illi etiam est jure plane merito abjudi-
dixi, animae corporisque gen.eratur, mori sseculo in cala. Ego , nisi, qnod Erasmus pulabat, ineptumesi,
ianta Scriplorum lurba, quos illa ferebat wlas, di-
huie (anathematizaiis, sj poiest dici, omnibus ejus
vhiare, cujus sit, Philippo presbyierovelim tribtii,
voluplatibus , quse nobisextra lineam vitalis stib- qui oplimus auditor Jlicronymi, Gennadiotcste cap.
stantiaj;muudi copiis ^uggerunlur) malimus ": an 62,scrjps.it familiares cpisiolas valde Ialsas,.maxime
naturalem ad pauperialis el dolorum loleraniiam exliorlaiorias.
post inierilum,' qui animanv.corpusque Ex hh certe,qumloto conlcxlu edisseruntur,nihil oc-
discernit. Unde ei interilus dieilur, quod inter ipsa currit nobis, quod ab ejus Pltilippi, itemque Mar-
eal, ac medium se inter duas substantias, quae lio- ceflm,, ad.quam scribilur, personis, rerum serie, et
ininem sui conjugaiione, faciebant, lertium illuni circumsianliisabhorreat. Marcella autem, non ut Le-
brnnio videtur, alia est, atque illa, ad qttatn scepe
gradumperfectse substanliaj .sublalurus .immergat. Hieroiiyinusscripsit, elcvjns vilam epislola innostra
Quoniamqui bic mortuus fuerit, mundi voluplaii- recensione127 , ad Principiam exposuil: ut enimcce-
hus IIOII.iilcndo., ef corpoiis slimulos obterendo, lera dissitnujcmus, manifesto illam ipsam esseAuc-
\'or deihonsirat, cum ail initio Cap. H illam sevi-
consepultusessevidetur cumChrislo (Rom.vi, 11): dfsse;'co tempore, qubejus domum regalis affini-
et si consepultus,utique',in sepulcro,, sine quo esse tas ambiebat _,cum ejus scilicetnupiias Cerealiscon-
non potest sepultura. Huic et mors alia communis'D 3 sa/ expeieyet.
illa debelur, quae?animam.avinculis corporis solvit EPISTOLAIII. B
ctliberat, cui.corporiocqueisuumsepulcrum, etsua ADMAHCEIAMI.
scpulturadebetur, His duabus morlibus post gemi-
succe- . Exltortattir ul adversaloleret.
num;sepulcrum-, beata Hla et perpetua viia
I. Magnamhumilitaiiiiostroofiduciam.scribcndiad
tlii. Cseterumqni tolum niundum hie lucrifccerit,
venerationem tuam, Chrisii charitas dedil: quaj te
:
ainhiendo,rapiendo quoniam hic facta carnis mor-
fecit huniilem corde pictalis, et divitem operibus be-
lilicare contempsit, post istam naturalem mortem,
nediclionis. Talis elenim de sanclis fidei luoedivitiis
m
qii transire non possumus, dieilur merito uno et fama
processit, ut ad nos quoque in longinquo po-
simplieisepulcro esse cbndiius, vel potius commen- sitos peneiraverit, et audilti graiise Dei, tamqtiam
"datus; et in secundam mortem miser.incurrit, qua-s '- oleo lajiitise, iiiipiiiguaverit o^sa noslr.i. Noltim
plena est ei dolorum ajiernilate, et lacrymafumper- enim factumest nobis bonum tuuin, qunniam illu-
peluitate. • . :7"7 • , , ,•,-. i,, , aiiuavil.Deus vul.umsuuin super le. Segr.egavitte
"' '
•51 S. HIERONYMI.OPERUMMlANTISSA;- /'C".' Cg2
ex utero cognaiionis et (erroe luae :.non regione,'sed •A Sciusarcanorum cdsleSlnimcoiUesiainr, non-essec'oh-
spirilu bonscvolunlatis : ut de terrenis Opibus fidc- dignas passioneshtijtis tempoiis'ad frCt-uram "gjoriam,
lem sibi conslituat in C03'estibus, earum parlicipem iqumrevetabilupin nol>is''(P<o;ir:'Xuij' 18); 'Tribulalio
de qtiibus scripium est : Muliercs sapientes mdifica- enim, inquit', palientidm operaiur,"paucnti'a"dutem
verunl sibi domos (Prov. xiv, 1 sec. LXX). Hsecau- probalionem': probatio v':ro' sp'an\'ipes autem"hon
lem audienlcs de tua feliciiaie coelesti, effudimus confundit: qiiia charilas Dev diffusa csl-ih cordibns
coram Deo corda noslra , et in voceexsultaiionisepu- nosltis (Rom. v, 50) : in qua 1clririfaie ladicali oni-
lantes (Ps. xn, 5), diximus : Dominus moriificat, nia-sustiuemusVProplefe.i 61 D.tvidVil-:'.Di/M/nm te\
Dominus vivificat, deducil ad inferos ,,ei reducii. Dq- Domine,'Virtns'me'a'(/,sVxvii,'2, juxta 'PsaL llbin.).'
mhms divites paupercs facit, humilesexallat (I Rcg. Dilectioenim-Boniiiii viritis saiutis-est : qliiu Deus
n,6): sed quoniam[Al. quia] calix in manu Domini Mileclioesl, efqui manevin cltdrhaie-;hi Dedihdnet.
est, hunc Itumiliat, et hunc exaltat. Quod etsi ad -Sciens aulem et prophe!:i,'quia momenlaitcuin-tribu'-
omrie mysierium regni perlinerevidelur, attamen et lationis in hoc sxculo ii»»ieii)i»uiperhinis glorim,:;ul
ad tuam specialilergratiam referri poiest: qusema- Apostolus ait, -pondusopcralur;>sanclus ille fex in
gno Domini miserantis consilio exailata es ut humi- Psalmo ui di.jnus Labeatilrigniri 'iteiitaiionimi"oxa-
liareris, et iiumiliala ut exaltarcris. B niine, dicit : Proba me, Domhie',el-tcnia ine '(Psal.
II. Non enim ignoramus, vencrabilis sqror el be- xxv, 2). UndBel,iteruiii idem'ps:ilm6graplius-noster,
nedicta filia, tuam prajleritam in hoc sosculo glo- quasi posnilensffliiiidUitijiis-gloriae,confiiefur, eiim
riam. Nam etiam vidimus tc in tcmpore illo, quo -dicit : Priusqnam' humiliarer, ,e'go deliqui (Psal.
domum luam rcgalis aljinitas ambiebat, emineiilem 'cxvni,'67). Et quia<hnmiliali6iie'Ciira!us"iit',slatim
in his honorihus,, qui deslruunlur : quia etsi ipsi xlicit: Propierca eloquiumlitiimcttslodivi.iiblicicrtir-
quoque a Dominoaltissimo tribuuntur, .quia omttis sum Propheta : Du nobis , siil, duxiliumde' Iribhid-
potestas a Dotnino Deoesl (Rom. MU, 1) : allanien iione.-Et\'Vana-salus Iwminises,v(Psal.r,ix; 15)'.'Est
caduci etfragiles sunt, qui sub hocnnindo agiititur : enim vana s.ilus liominuii), quae' puiaiuHn liactnu-
cujus flgura ut um.braproeierit. Unde et impensius liim vilamorlali esse : dequaboinini diciiur.-ffonio
admiramtir gratiam quse tibi data est, et mngnifica- sicuifenum dies ejus (Psa/.-Gii,"4S)i •Etquidem tu ,
mus in le Dominum, qui le in laboribus hominum sancta filia, etiam documeulis • cdocta' es probare
posuil, et salntifero paiernaj pictatis verbere visi- Bentcntiam : qnia oimtis •caro''feitum ,*."'ei ottinis
tavit: ut te in paucis vexatam, in multis bene tlis- gtoria ejus quasi flos feni (Isa. xx , 6-8). 'Aruit
ponercl, teste Apostolo : In hoc niuiido corripimur, " fenum, el fios"ejus decidit':"verb'uniautem Domini,
ne cum hoc mundodamnemur (I Cor. xi, 52). Unde et qui feeil illud,'inanet in mlertium,sicut -ipse'DomI-
et David ai! : Corripiel me justus hi misericordia, el iius manet inajteriium,- qui est anlein saecula. Cb
incrcpabit me : oleum autem peccatoris non impinr •bocvere dictum est-M-Tanasaius Jwmims;quiavaiia
guet caput meum (Ps. CXL,5): ita et in Salomone «mnia sub ccelo. Unde et'in Psalmisliahes': Vni-'
scriptum esse, sine duhio in studiis spirilualibus verswvanilasomnis-homoviven's(Psal. xxxviii, 6).'
posita, didicisti : Quoniam Dominus quenr diligit, IY. Sed de quogenere-hohiinutn ista <dicat. in
corripil el flagillal (Prov. m, 12, juxla LXX). Casti- consequentibusdocel : deeis scilicelquivane cbn-
gat aulem omnemfiliuni quem reciperedignalur dis- lurbantur amore diviliarum suarum, in' qtias sictit
ponendum ad vitam seiernam (II Cor.,'xi, 59). De belluse-csccoeinhlant sine finecnjiiijiidi et eonge-
eo et Apostolus non confundilur, nec aiteritur : sed rendi, lhesaurizaiiies-in terra/etignofanles ctii-cbh-
magis gloriatur, et pnlens fit in infiniiiiaiibus suis , cregent eas (-Ibid., 7). Relinquent, inqtiil, alienis
qui ut nos suo conforiet exemjilo, fatelur et praedi- divitiassuas (Pial. xLvm', 12), et postquamm vani-
cat sibi ipsi : cui eliam usque iu lerlium ccelum pa,- iale defecerinldies eorum,rapli in infernunrrmmes,
tnerat ascenstis : el quem neqiie ignea illa romphca non domini, sed sertii diviliatum suaruin;ii't/i!/ iilie
abadilu paradisipoluerat excludere : ubi etiaminef- htvenient in manibussids(l'<sul. tLxxV,'<6), quia niliil
fabile omni linguaj audier.it arcanum; «ed tainen , 'D pnemiserunt', nisi ajterjiarmh -mcriia,po3iiarum.'illa
ne extolleretur propter excellcntiam revelationum, aulem non cst vana>saltis 'hominis, <xiequa dieitur :
ita se ipsius a quo inianlum glorificabalur Doinini Dominieslsulus, et.superpopuluwiuumbeiiedicliolua
moderamine gubcrnalum refert, ut apposiio angclo (Psal.-m, 9),; ei iterum -..Satus uuiem justorum u
Satanae in sliniulum carnis suae, id est, in tribulatio- D.mninoest (xxxyi, 59). Ideo et sp.es-.iiiDeo.posita
nem corporis deprimerelur salubriier, ne iiiflaretur noii .confundet ( JROHI.y ,.rS ), ,sicul,_salus vana
inaniier: Propter quod,inquit, lerDominum rogavi, ul non est.qusa speratur in CbrJslo, et confertur.a
-recederel a me : et dixit mild: Sufficit tibi graiia mca: Cbristo. . , , , , i.,. , -
-namvirlus in infirmilaleperftcitur (I Cor. xn, 8). • V. Ergo quia accepisii quxilium de tribulaiione.,
III. Quamobremcum tali magistro et auctore in- ne concupisceres liumaham diem, et vana salule bo-
structa, ad virtutem patientise et spem gloriaeaster- miiiis gauderes; gloriare In Dbmino, et benedic
naj, confidens esto , filia, sicul, esse ccepisti, et glo- eum; qui tibi tribuit intelleclutn(Psal. xv, 7), rie.in
riare in praueriiis passlonibus tuis, recolens el illa via peccatorum (Ps. i, I) stare persisteres, iieque
ejusdem doctoris eloquia : Fideliter eninf ut con-< in filiis generationlsisiius permarteres, quibuk'nb)i
53 EPISTOLA III. EXHORTATIOAD MARCELLAMUT ADYERSA TOLERET. '54
est satus (Psal. CXLV,5, juxta LXX) : qnia prmvale- A j Non enim ligno pulribili, neque slipula fragili., aut
scunt in vanilate sua, verilaiis immemores. Quia dum feno arescenlc, super infirmam arenam a?difieiuih
cottfidunlin mulliiudine diviliarum suarum , non po- eollocasii, sed super immobile ftindamentum, quod
nunt Detimadjutorem suum (Psal. LI, 9). Tibi au- est Clirislus , ptceterquod aliud fundamcnlum'nemo
fem lacia est eors in hsereditaic Jacob, et illuminnti poiest ponere in consummandum(I Cor. m, il):ar-
simtociiii lui in ngnitionem veiiiaiis: ul iirtellige- genio. et auro et lapidibus pretiosis extruero eoapisti
res, quia melius est inodicumjusto, super diviiiaspec- in Cluisto. Et quia perficis hoc sedifieium(Oei ehim
catorttm multas (Psat~.xvxvi, "16). Ideo enim Hiiseri- sedificalio esi) (I Cor. m, 9) ille sapiens arebiiectus
cors el miseratorDominus (Psal. cx , A), qtiia talibus insislit operi luo ut doceat te pcreurrere cursum >
suis procpsrai adinventiones suas ad viiam homi- bonum, oblivisci quse relro sunt : et exteridi ad
iium propiigaiidam,pcrmisit te istitis sseculi flucli- bravitmi superiise vocationis (Phtlipp. m-, 13),>ut
bus ventisque jaciavi : ut expcrla iiuufragium, de appreliendas in quo appreliensa es, et accipias co-.
cseievo similiier jiericliiari cavcres. Itaqtie cuncia ronam jusiitiaj, et diadefna gloria: de manu Domini.
quaj passa es, sicut inielligis, vulnefa qtiidem cor- Cumque magna dies illa in igne cceperit revelari,
poris ttii, sed et auimaircmedia' fuerunt. non concremetur opus ttium sapientis ighis exa-
VI. Itt circiimchione'cordis fae opera tua : ut B 1 mine, scd prohetur (I Cor. ui, 15). .Nec exsiin-
gloria tua non sit cx hominibus, scd exDeo (Rom. guaiur lumen luum, sed inier siellas clariores emi-
n, 29): qui deponilpbienies de sede, et exalial humi- cet, inter illos qui fulgebuntsicut sol in fegno Dei
les, ci esurientesimplet bonis, et divitesdimillii hianes (Matth. xni, Ao), et sicut luna in mternum perfecla
(Luc. i, 52). Deus scienliarumDominus (l Reg. n, 5), ( Pial. L\XXVIH,58 ) : quos etiam per diem sol non
vkie quanta gloriam tuntn rccompensatioiie mula- uret, neque luna per noctem (Psal. cxx, 6). Erimt
vil, qtii le nialuit purticipem rerum ccelestium fieri, enim in Jerusalem urbe, i.lla ccelesti pcrmanentes :
quaiu ad fmem tcrrcslriuin permanere, ut ab liu- cui ipse Dorainits, ut scripium esi, crit et nomeh
niana dignitate transircs in regiium Dei: Et quidein el lumen (Apoc. xxi, 21).
inuiiis homiiiihus htijiis s&culi. vanitate captivis, . VIII. Videnles crgo et prsevideutes iii spiritu,
sisiiiliaDens au.\ilia peicipiendae in oeieinuni snlutis revelalionis, magnam libi perennium gaudiorum
offaTe dignatur, sed plerique, siipcranlibus [Mart. messem florescere, exsultamus in Domino, cl giiu-
plerifqne sperneniibusj sana consilia soliiciludini- dentes fiuctibus tttis, in voce exsullalioms psalmi
bus diviliarum, ac deleciationibus corporum, noltiiil canimus :Magna opera Domini, exquisita inlef bmncs
inielligere, ut bene 3ganl (Psal. xv, i):ei inaluiil volunlates ejus (Psai. cx, 2) : quia multum abunda-'
lata via perditionis spatiari cum muilis, quam an- tG vit boniias ejus, supeiabundare iribiilationibus tuis :
guslam semitam invenire cum pancis (Matt. vii, !3). quandoquidem te iji eorum sorle vocavit pereimi
Unde et tu , lieatissima, cui donatum cst non indu- lajiitia et bserediiate ccelesti, el in hondre regali,
rjri pia castigatione, sed corrigi: neque glOriari in et in consessu superjudiciali. Tolerandaa sunt ini
diviiiis, sed spem et rein in Deo ponere, et a sorte hoc sajculo humilhatis passiones, quaj libi a Dco
diviium peccaiorum dividi :.quorum cor ut ccenum recompensabuniur : el tu benedicia similiter' inle-
est, quia et cor sicut thcsanrum suum in lerra de- rim bis verbis consolare : ut et velerum dolorum
mergunt : transi ad bcatoium pauperum sorlem, obliviscaris, et in prajsenti proposito, quo ad opera
quoriini fonnam Christus accepit, el faclus esl refu- saluiaria elevasti manus tnas, corde perfecto lir-
gium pavperi (Psal.u, 10). 'Neque divites,sed mata, fiducialiter fuiurofum bonorum llbi pcrpe-
pauperes beaii quoruin esse pronuntiat regnum tuam feliciialemfestiva mediialione promitlas: tcque
ccelorum (Matth. v, 5). ipsam in cceltim animo gcstieiite praecurras: ut dmn
VII- Tuum est crgo niinc in magna graiiaruni corpore moraris in terra, jam ad Christum meiite
actione confiieri, ei psailere Domino : quae ita ut pervenias : dumque Clirisium conaris imilari, ct
audivimus, et hauiiu et corde bumiliialis ornaia vesligio ejus afligeris, deposilis oneribus, ct impe-
es, ul linguoeuioe ei menti tuaj Davidica verba con- •»- ^ dimenlis aique
compedilms , quibus sajculi hujus
vcniant : Bonummihi es,t, quod humiliasti me, ut di- divites allinentur, sedentesin tcnebrisel iimbramortis
scerem mandata lua ( Psal. cxvin, 71 ). Adjicere (Psal. LXXXVII, 7) : tu jam liberata el expedita co-
etiam quod slatim sequitur vere poteris : Bonum miteris Dominum majestaiis crucifixum, cnjus im.i-
mihi est lex oris lui super miltia auri et urgenli ginem non potest portare, nisi qui in hoc sseculo
(Psal. cxviu, 72). Elcgisii enim tbesauros tuos po- nudum se reddit et mortnum : utsecundiim ipsum
nere iu prsecepiis Aliissimi. Dicimus et nos congra- Dominum dicat : Venit enim princcps mundi hujus,
lulanles libi in verbis Prophelce : Gaude, filia Sion; el in me nihil inveuit (Joan. xiv, 50). Vel secuhdum
tasiare,filia Jerusalem (Zach. n, iO, juxla LXX), et prophetam David :" Factus sum inier viventes quasi
obliviscere malorum, quaj libi de hujus saeculibonis mortuus ( Psal. LXXXVII, 6 ) ; ut sic inter mortuos'
orta sunt: quae elegisti tibi booam partem, quoenou lihera, possis juxta Apostolum dicere : Vivo auiem
aufereiur tiL-i (Luc. x, 42 ), Nemo'enim poiest au- jam non ego, vivilauiem in me Chtistus (Gal. n, 20). ,
feire tbcsauros reposilos in sinu Ciiristi, neque Gaude quia facia es sicut gloriosa Juditb , inler
cveriere domum in ipso angulari lapide fundatam. virtutes pudicilise merilis viduitatis jncorruptse j,->_
SS , S. IMERONYMIOPERUM MANTISSA. S6
tens: sicufel Anna venerabilis in jejuniorumcasli- A fidueia, in summa pace nos esse credamus: lantaque
monia orationis instans nocle ac die. sit in nobis spes fulurorum, ut omnino non seniia-
• MONITUMIN EPISTOLAMSEQUENTEM. mus nos sustinero illa qtiae paiimur, sed ca polius
arbilremur jam oblinere quse credimus. Siqttidem
Videtur islud ex prolixiore epislola, sett libello fra- diclum
gmenlum, maxitnecum fme el debita scrmonisconclu- est, unde totum nos in futuro habere cogno-
sione careat. Cur ad virginem in exsilium missam scimus : Spe salvi facti sunms. Spes autem qum vide-
inscribatur, ex nullo penitus loco inteliigere esl: nam lur, non est spes (Rom. vm, 24). Ad hoc ergo lan-
iteque ejus pcrsonmvola usquam est aut vesligium; tam in nobis fidei stabilitatem Dominus esse desi-
neque exsilii menlio, nisi illo forlasse loco, ubi de
Noe dicitur, Ecce et ille rem passus exsilii. Aucto- derat : ut ceriius esse quod credimus, quam quod
rem quod speclat (quandoquidem Ilieronymi liquet paiimur, judicemtis 1: et verius habeamtis speranda
non esse) siylus autem cum anlecedentiproxime con-
sonat, unde hmc eiiam Paulini videri doctis virh po- quam seusibilia : et prsesenles angtistias non sen-
tuit: eodem argumcnto quo itlam Philippo presbylero liamus, dum in futuram spem lola animi inietnione
altribui, hanc quoque eidem possereor ascrtbi. protendimur. Ac si bellalor aliquis dolorem vulneris
EPISTOLAIIV, aul contemnai, aut nesciat, dum omnibus vivacilatis
SEUCOKSOLWIO AISVIHGINEM 1NEXSILIDSI MISSAM. sensibtis solam videtur cogitare vicloriam. Nam et
I. Si Deus ac Dominus noslcr Chrisius Jesus se- n qui lcmpore hyemis vadit ad halneas, prius asperi-
euritatem, pacem, tranquilliiatem, quietem, pro- taiem frigoris ntidus patienter cxcipit, quia cum
speritatem, hciiliam, et quajcumque alia esse ju- seeutura calefaclio consolatur. Ita cerla spes rem
cunditatum genera possunt, servis el cultorihus \incil inslanlem, ut illud quodammodo esse inci-
suis lam iu pracsenli, quam in fuluro promiileret, piat quod fulurum est, ej, desinat csse quod praesens
cssel nobis non immcrito dolendum alque flendum, esl. In me, inquit Dominus, pacem Itabcalis, hoc est
si qua in prsesenti vita conlraria paiercmtir, eo dicere: Firmius vobis sit quod in me esi, qui sem-
quod practer insjiiralum dolorem, cnjus eo sempef persum, qttam quod in lemporali geritur inttndo.
acerbior vis cst, quo magis rcpeniinns acciderii, Quia mundus transibil, et malitia quaecumqueagi-
futiira quoque promissio esset ambigtia, prascnli lur in ipso, fiiiiclur. Pax vero mea nulla umqtiam
spei sollicitatione frustrata. At vero cum e conlrario dcfeclionc temporis solveiur. Et alibi dicit: Mulicr
solliciiudiiies, bella, tempestates, inquieludines, cum parit, trisliiiam habct, quoniamvenit dies ejus.
iniserias, trislitias, odia, a.<*
alia quajcumque incom- Cum autem pepererit puerum, non meminitjam pres-
niodorum alque aerumnaruni genera esse credunlur, surm, propier gaudium, quia nalus esthomo in mun-
in praesenti nos passuros essc praedixerit, conira dum. El vos nunc quidemtrisiitiam Itabeiis, sed tri-
pr.cdiciae commutaiionis loedium, de promissa non slilia vcstra verletur in gaudium. Ilcrum autem videbo
eril quis prospcrilate securus. Si vero commonittis C ros, et gaudebit cor vestrum, el gaudium vestrum
fueris, in ipsa comnioniiione habebis solaiium. Et nemo lollet a vobts (Joan. xn, 21).
quamvis ex pracdiclo malo adversaj valetudinis quis- II. Aptissimum namqne ad comparalionem tribu-
piam acerbissime perturbelur : perturbationem ta- laiionum prajseniium ct futuroruni gaudiorum, prae-
men non absque consolatione suscipiei, qui in ea gnnntis mulieris induxit exemplum : qtue quamvis
promisssesanilatis signa esse cognoscit. Pari ratioue causampartus nonabsque ingcnti scint dolore trans-
nos quoque jucundos esse ac lielos , dnm spei no- ire : quia aviditate nitnia liberos cupit, doloris lor-
strac signa coiisjiicimus, comprobationem ejus su- inenlum spernit, dum quod salis diiigil, conctijii-
jiiimns, cum jier mala praeseiitia, fiilura bona indu- scit, et ante gaudct ex prole, qtiatii coutrisietur cx
Jiiiata: fldci manibus jam lenemus. Siquidcm, ut parlu : nec recusat fcecunditnlis exordia , qtiannis
dictum est, salus nosira in lempore tribulalionis certa sit ea non ahsque magiiisaiigoribuseveniiira :
(Psal. cxxxvn, 59). Nulhtm ergo dehet generare quoniam dum majtisgaudiuin cogit.it, tristiiisc cau-
tristitiam qualecumqtie illudcst, quod maximam sas amplectilur. Sic et iti omnibus pene rebiis lut-
v.detur significarc iretiti.im. Est enim ille superbus manis difiicile potest esse laUiiin, nisi trisiiiia anie
:ic invidus, aut sui fastidiosus boni, qticm ejus pro- praecesserit, c! amaritudo proecuntis doloris com-
lialio reddit trisiiorem. Dicil enim in Evangelio [) inendat amplius gaudia secutura. Sic qnidein jirc-
Domimis : Vos lugcbiiis, et flcbiiis, mintdus autcm liosior salubritns est, quae posl languoris recu|]cru-
gaudebit : vos conirhiabhnini, sed irhlilia vestra ver- lur incommodtim : et a qualibet parte, ex majorc
tcltir in gaudtum (Joan. xvi, 20 ). Amplecienda est sajpe laburis nccessitate, ad amjjliorem solcl felici-
crgo iristilia qua: gaudium jiarit: el noii cjus maie- lalem veniri. Sic qoi liilerse scienliam dcsidcrat ha-
ria est consideranda. Quia saspe per dulcedinem berc, si disceudi non susceperit tadia, pcriii.i:gau-
fructus placct, quod amarum horruit in radice. Et dia adijiisci non poteril. Nec cnjusiibct eruditionis
iterum ait Dominus : Easc locuttissum vobis, ul in quisquam haberc poierit gloriam , nisi animi atsius
mepacem habealis;in hoc autemmundopressuramha- anie fueril perpessus. Agricola quoque de uberlate
bebitis (Ibid., 55). Quid hoc esl quod dicii, uthi me frugum kctari non potcrit, nisi prius lerram*multo
pacem Itabeatis, in hoc mundo pressuratn habebitis? labore eonfeccrit. Et lanto magis prosperitatis spem
nisi ut lanla in nobis sit ejus credulilas pollicila- congerii, quanlo se amplius desudasse cognoveiit :
lionis, ul cum mundi mala patimur, futuraj spei et de labore impenso spcrat ubertalis augmeniizin.
S7 EPISTOLAIV. AD VIRGINEMIN EXSILIUMMISSAMCONSOLATIO. S8,
Quid quod in ereaturis pene omnibus ita esse cog- A Siquidempretiosain conspecluDominimorssanctbrvm
noscimus : illic majorem fruetum gigni, ubi onerosac ejus(Psal. cxv, 16).
acerbilalis causa prajcesseril? Nam et oestatisel au- III. Sed ego te cur ad tribulalionis palienliam, hu-
lumni lemporibus, quae tempora ministra sunt fru- manisaulpracscniis vilseprovocare conor exemjuis:
gtiin, steriliiaiem nimiam noiinumquambyemisleni- cnm nullnm pene scinmus fuisse sanciorum, qui
las iniulit, cum fcecunditatem niaximam frigoris procellosum hujus temporis agonem absque irihula-
s;rpe prajstilerit austerilas. Et quidquid clcmcniia lionis lempesiate transierit : et tantoruni odia in-
veris resolvii. spem ubertatis amisii. Arbores vcro feeiaiioiicinquepertulerit, quantos vilic snaedissimi-
ijisse tnnto numerosiore gravantur fructu, quanto litudine castigaril? Casligare enim alium videlur ,
acerhioris frigoris violenlia reprimuntur. Cum prse- qui ab ejus conversatione disseniit. Nonnesanctns
coces flores opporttina castigatio refrenando ad pe- Ahel, qui in hoc mundo primus innoccntiameonser-
riculum fostinare non palittir , ulile impedimentum vasse rcperitur tilque justiliam, ciim illihata Dco
pruinae: el quod reprimit, non obfocal, sediucludil. ohiulissei innner.i, mox nt munerum respeciu Deo
Al vcro si paulo elemenlior vis exsiiteritinibriiim, placuii, usque ad morlisillalionem , bumaiitim, vcl
quanto luxuri.int prius indisciplinaia festinalionc, quod scelcratius est, fralcrnum siatim" invenili.r
lanto post fructibus deserunlnr , cum futuraevires B oditiminvidiarnquescnsisse : et fralris ejus, qui illi
iinpnritino tumpore consumuniur. Semina quoqtie et pro gcrmaniiatis lieccssiludino, et pro solaiii
ipsa lerra: jacta atque commissa, quanto glaciali fri- causa (quia soli adhuc prajler liumnnigcneris prin-
j_orc arcente tarditts siirguniiu friigem, uiili radice cipes'in universo mundo erant) mnjorem dcbcbat
proficiuiil,ac lanlo postmodurn amplioribus fructi- charilatis affccttim? Scd iiijusiiiiam maltiit omni
bus jiraegravala curvantur. Navigantibus quoque consolationedestitui, quam jnsli cujtispinmsocielaie
ipsis longe serenilatis spem pollicelur nimis valida dissona confoveri : si tamen consol.itio rectedicen--
ct diulurua tempestas. Sic et omnium fere creatn- da est, ubi lantnm dissidct aiiimus , qiiantum, vila
larimi speni diflicile exstiltatio aliqua, nisi mcerore discordat. 0 Cain 'iniseraiidc! qnid agis? cttr in fra-
jTjfieuuie,succedil. Qu.c cumila sint, sequanimitcr lerni ct innoxii sangiiinis elfusioiiem crudelisaiis
fcrre ctmveiiil: etiam si nos tribulationum ac dolo- odio fttriosoque prorumjiis? Qnid libi solitarius
riim aspcrioris hyemis procclla concusserit, tanlo commeruitfraier? quam vim iiilulit, quam fecit in-
ampriorciii ajstalls frucium delaluri, quanlo proe- juriam? Sed qusemajof injusio injuria este polest,
senii frigore vitam habere conligerit acriorcm. Di- quam vila jusliihe [F. vitie justitia]? ln hoc lan-
gcril eiiiin at:slcriiatcm , quam poierat rescrvare, tuni tibi. displicuit solilaritts fraler, quod Deo
qiiidijiiid |irJmo impeiu eripil in exilum. Ncc ulla G-placere gestivil? Fuisscs et lu Deo placens :
ims iusurgeiilispelagi debe.tlerrere tempesias, cttm numquid et te ille excluse---ai ? An tam pnujie-
venliira nosira sit ctiam niimqttain finienda tran- rein Dei charilatem esse cognoveras,ut vos simul
qirlliias. Doniini est enim vox illa , dicentis : Bcali amare nonposset? Sed qtiando boc ameiis seniit
esiis cum vosmaledixcrinlhomines, et persecutivos invidia, quaeconlra hontim sempur laborat, et non
fiierint, el dicenlomitemalum adversumvos : gaudele videl ? Dcni(|uequod jtiMiimcst videndo non passa
ct exsuliaie, quia mercesveslra copiosa est in cwtis cst: inoriendo, maiiis accepln vilcfacit. Erubesce, o
(Maitlt. v. 11, 12). Quisquiscnim mercedis cl bea- nimis iniserande, livore lcsiaris mcliorcm tc cssc-,
liuidinissuaj causas non cumingenli gaudiosuscijdt, cui le exhibes nocitiirimi. Qtia: igilur hax- lania:
certuniesl, emiiaiitinfidelilaleatiiimperiiialahorare. crudelilalis duritia luii, ui uou vel solittidinem lu.iui
Optaiidiimcst eiiaiu ijiiaiiivissil amarnm, quod Ju- recogitares ? Quo animo postmodumparricidali' ilU.
crum jiarit: ct cum hrliiia majore siimeudum, campo, reversus es, qualiler jiostea iibsqueunico
qiiidquidiimjjlioremgeneral mercedeni. Nec conge- fraire solus in lolo minnlo vixisii? non lam in frnire
slio laboris vitandaesi , quse est aiigmenlatio com- lucrans hajreditateni, quam quod duo eralis, au.vi-
modorum. Sic namque iicgolialorum «vidiias am- lium sollicitudinis perdens. Quid cuinVihtra cogiia-
jdioris qiucitus causa , ncc maria perlimescil, nec D liouis tttaesecreta volvebas, quando tecum illum ,
lerreiiadis-crimiiia,qme interduni cliam causajsolcnl queiii sohim familiaretn, quem snlnin soeium, qnem
csse dainuoriiiii: et projiier majoris lucri spem, na- solum coliegam habere cotisueveras, non vidcbas?
vig.-iiiouisel peregrinalionis incnmimida Jihenier Num saniusfuerai, si ila te furor iuvidia: comjinlis-
.•issiiinit:quia quamvis magnus, facilc coiilciiiniiur sei, iil ip-=cin te scelernlasvcncrcs immus,c.iarma
labor, ubi noii lam laboris quanlitas, quam ejiis uii- parricidnlia, iua qiiam fralris vitn sciisisseli?rNullus
litns cogilatur. Et si id fieri propler lemporalia, ct tiimcrudclis homicida esl, qiiaiti qui ita crga altc-
iucerla hicra coiisjiiciiniis: quid nohispropicr yter- rum sajvil, ul non parcat hibi. Qnid miscr lacinus
na , et siue ulla ambigisiinievcntura, sit ngiiiidiiin tuimrintcrrogatiii Dco nogas : et diim cxcusnrc cre-
cogitemus,Nam cum illorum Iucra, insidhr, vel jie- dis, acctisns : tit nulla tibi ncc confessionisnec iuen-
ricula pra-cedanl: similiter nostra conimodadispen- dncii possit ratio stibvenire? Nam i>is>i scivissesnta-
diis ctunulanlur, ctsub perlculo feliciora contitigunt. lum esseparricidiuni, non ncgasses.Scd Iisecconsue-
Quae incommoda itiiaiiliim tribulationcin noirme- ludo peccnniis esi, ut mahim scmper velit ncgando
tu/uit, ut efiam mors possil propter iil.t c«iitemni. getiijnare, ct dicere sc, aui non fecisse quodJieit,
fSS. S. HIERONYMIOEERUMIifANTISSA. . . m
aut bono bperalum esse zelo, quod eum constal., A Dei non est passa juslitia : dtim corpori vulnus ju-
nialo gessisse livore. Et puias, miser, quod illum fa- betur circumcisioneminferre: dum filium cummaire
ciniis latuerit luum, quemindigni muneris lui causa ejicit; dum in Isaac dileelotentatur : dum religiosus
non latuit. Non ergo qtiia illum qnicquam lateat,in- , parricida esse praceipilur: Sed iacile ad omnem ja-
terrogat, sed ne tibi ignorantiaeexcusaiionem relin- cturamcotisentitfldelis, cui magis nc magis ac ma-
quat.' Nam cum fratrem negas le scire, quid gesse- xima succrescunt: quandoquidem eliam ceniupluni
rit coufiteris,et asperitaiem crimiiiissupjiressa con- receptura proniitlilur. Ipse vero Isaac quibus tenla-
fessioneconflrmas. tionum generibus qualiiur , dum escoe[Mart. esse]
IV. llajc ideo paulo lntius executi sunms, ul tam inopiam patiiur : dum pcregiinatioiiis experilur la-
invidiajmalum, cujus extimari crudclitas nonpoiesi, bores :-dum -propter uxoris speciem iiiniiam ipse
qtiam in prajsenli vita condiiionemjusiiiiajpaiidere- nietuii, qui anxietaie conficitur, et eo jpso quo ob-
mus, quseslalim cum odio sui ccepil. Qusene tuncj. leclabaluivalfligitur cum illi forma conjugis, quaj in
quidem ahsque.mulia pcrseculione essepotuit, cumi sccurilate plncuerat, in formidine dis|>licebnt, diim
iiiitmi tantum liaberet ininiicuni. El silam grande: regis amiulationem patiiur : dnm eaui quidem pos-
odiiimab uno hnste perpessa est, ut usque ad vilaj sidere illiabsque invidia non lioet. Sanctus quoque
interemptioiiemvenirot, noii humo quieumque,'sed B . Jacob qtiam.inolta patitur. Primum cum fr.ilris sui
fraterf quid ex ea tuno susiiiiere posse credendum Esau , propiercolljiam tibi benediciioiiein, morti-
est cum, quiJiostes toiextraneos habet: et nisi per feram-sibi invidiamconlrahit: ctini ejus odium, in-
molem auctae pravilatis a multis potest atidire so- dignationemque dechnans , ad Laban soltis pergii ;
ciortim Qtiisquejusiitise cultortmi ; Venile, circum- Ciimpfopter uxorein servit : cum dilectaj sponsae
veniamusjustum, quoniam inuliliset conlrarius est; soror .non amala .supponilur : cum jirioris amoiis
operibus nosiris (Sap. 1, 12,)? Sed dicet aliquis :: d.imno, mairimonia-illifrande'geminaiitur, et rur-
Quisquis vitare invidiam cupit, timeat,. jiluribusi sum pro- non. ojitato coiinubio, septenni servitio
jnnotescere, vel placere. Ecce justus Abel .nullosi subjugatur : ciiin fraudenfpaiiiur de mcrcede : cunr
habuit', quibus innotesceret, vel placeret: etlamen,., post viginii aimorum mercennriam serviitilcm , oe-
invidiaeodiunrvilare non potuit. Errat enim qui- culta magis fuga, qunui libera proficiscendiexpcdi-
cuinque. absque hominum amicitiis contrahi noni lione discedit : cum Laban persecutioncm timet :
posseopinatiirinvidiam : cum illanontam humanasi cum fralris sui formidat oceursum : cum delmam
amicitias, quam solam Dei amicitiam persequatur., filiam suam Dinampijihorrescit .cum diieciissimoe
Undene ille quidem absque invidiaeinfestalioueesse> uxiiris Racliellinras deflet: cum dileeiissimumIilium
poluit, qui. vel soli Deo placere gestierit. Suflicitl G [ Al.<lac. filium] Joseph aeerbo funcre coiistinipium
enim ad invidiaastimulos inciiandos, si te illi pla- a liesliisdolel, sinc solatiosepuIturaj:cum Rcnjauiiii,
cerecognoverit, ulira quem alius esse non polesi. quem etiam consumplumodiose putabal, coniulerat
Sed nec sanctum Koe in proesenii vita inconcussaj ! [Al. in quem contulerat] charitalem : el quemse non
sccuriiatis qtiietem hahuisse cognovimus, dum ini- ampliusesse,visurtiiii metucbat. Defessus jnm lam
quis existeiitibus cunctis, solus in universoorbeni- annisquam laborihus sencx ... ct pater jusiissinius
liiur cusiodire justitianr: dum aream fahricat, re- ingemiscit. S.metissimus eiiam Joseph de tenlalio-
paiandi orbis semina, coniiiienlem : dtim se fuiuroi ntim generibus coiifliciaturet quatitur, cui ac si
dduvio jira^pirat, ei fidem veuiura;inundationis, se- iribulitioiium semhia.s|)eciesvideutur fuisscjustiiiaj.
dulaciir.i denuntiat: dum tam sibi qtfamsuis, quam- Nam quofics aliquitl sauelasvel pie gessii, toties in-
que cuneiis aninianlibus alimenta conquirit, jtisiili;e! tolcrabilium teniatioiiiim discrimina subire coni-
meriio, vitam moriis teinpore reservalurus,:dum postt pnlsus est, justiiiaj consenliens , et spe confortante -
lanlam liominum numerositalem, solumse ciinisuis! perdurans : nt Iahorandum nobis sil, quid in co
remansisse superstiiemdolei.Sedsolatiumnonperdit1 Iaudandoprimum debeamusassiimere justiliaj: san-
desolaia justitia , cui consorlitimDeus est, omuii clitnti.sne[Jifarf.sanctilatisque] per*>everaiilinm, au
celebriiate festivior.E-cceet ille rem passus exsilii, w patientiajajquaniiniiatisquevirtutem. Namcum fra-
perempta bominumfiequentia, et sl non omni sola- terna dilectione somnium, ttt frater fratribus indi-
lio destituluspartis, lamen.penesolus relictus, agno- caret, invidiameoruin odinmque contraxit:qtiasiaut
vit se Dominovalde servire. Unde non magnopere; ipse se [Al..si] somniassefnixisset.aut visionemillam
exquirehat vanam hnminumconsolaudigraliam. qui adsiibjugandorumacterrendorumindiciumnuiiiiasset.
juciii-idioremac pleniorerababebat inDeo fidiiciam. Endecum ad ipsos cognoseeadajsalulis coruiii causa
Sanctus quoque Ahranara , quse vel qnanta perpes- fuisset a patre direclus, injnnclum sibi iter feslinus
susesl, dum fidem solus inier cunctos ser.vatinere- aggressusesl,quo ceieriuseorumpossetodiasaliiiare.
dulos : diim puiriani et propinquos deseiit : dum MONITUHIN EPISTOLAMSEQUENTEM.
uxoris sicrilitatcm dolet: dum propler esraj inopinm,i Visalimc est olim Eraimo non abhorrere a sitjlo
moiloin JSgypto , modo in lerra Goraris pcregrina- Tenulliani, qtmnlutn,inquii, ex illius frngnieiiiislicet
liouis seniii iujurias : dnm mori propter uxoris pul- odorati; est enini affectatior et dvriusculus, ciiamii
sentenlits.Exislimantalii, fortasseciiamcon-
chritudinem timet : dum sihi erepiarn mteret: dum1 gravibusmagis,
griienler adsubscqueiilis dictionemEphlotce,
profene eam non ineruit, quod ajquissimi judiciss qum, neminejam diffitenie, S. Maximi Taurinensis
«I - EPIsfeLVV. ADAMiCUMvEGROtUM. '€&
esl; ehiniia accedere, ul ianhtii non cerio dscHbani. A tempesias ihter fluetiis''invenii."El quaihyis 'nijmo
Ego, ulprannniiarenondumliac dd re ausim'', s'eiitii5 ' libens pericuitim^paiiaiur atil feVaiViamchsub pbn-
tinnen , pwpius ad hqrum opinionem,,teum.qui hm. —
scripsi.l, jtersonatn suslinere ephpopi ? .qm.sestalm ( ilere peficuli, cogeiue ifeeessitnieVduriilus. iNFih.
iuitio ait, Dbmimcariimibriim
" religibsa'ii'ec"essiljTi j Seil alia hiihi 'anxielasiicoedil. qtiai mceroriiiiik'dui
•'•
occupatum', eic., •'' •'' '• •••
plicaiis, meos ieiistts involvat, et morilacihiis curis,
EPISTOLA' V: "" ' ' ''•-
' ' iiicxplicabiles curais iinpon:ii.'Movetciiim "nie,quod
'' •' ' ADAiilCUM JEGROTUM. "' ' ' ciiin 'lalibusueniamcniis, el ctmriam obstinaiimorbi
' I. 'Qiiamqiiaincertissimciioveiim ,'ex'perienliarT1 •ceriaViiinemihisoli
coiitigeril dimicafe?'cum'alios
tuanvalieni fconsolniiiinis'levaiiiiiiibusatqtie -remi lioverim efiiiiiioribus-plngis' esseciirrcclbs/etcohi-
giis noniudigere c-»ciimiangutires asi:uiiiiiasque'laii- pendioso luctaihihecxstiiisse viclbres. Cttf niihi Do-
gttidi corporis, slupOiciiique iuembr-Urumrigcntiunvi miniis infh''cum"cadtefiscerinhieii'iudixit'?"Ctir ine
1
vigenlis-caientisqde •aiiiufifeliciiale ipscconloveas,p iton sicut csetefbs cnsligavit?'—^IIiteRrPrimo enlni
-ae medica"ratione cures alque-ctmijionas : lamer1 limidebes in inih arduo*ceriamine :o'oi)"stittitiis de
inter adversa praesiditirri,• inter'mbrbos •rehiediuni. hiiiullibiis-cogitafe: Iiifeiiofa^smiteniiii pfajniia^iii^
inter eiiras solaiium';' in iliictibuValieiise. maiius; fefioribiis^pii^iiS.-UbideniquiJ fortia foflihtis iriipe*-.
reniigiumscmpcr quicriltir' et iiptiUiir;Pars esfeniin B rantttr ,' •fofiibreiiS'fiif'iio'r'iiituiefisscqtiilurfeiisus :
procnl diihio maxiinarum niedelaruni' fraterui 'con- et' ideb ignbminiain jiidicilfortlscuiii inferiore cbm-
solaininis fruclus : et 1'omfesdieibrum ,:"l idulcedine jibiiiVTilognusest cliiiiiqiii vicijrii inagnii: dlJAOtibriis
consolanlium ', levitmeu fessis nnhiiis introdticit.' Et est maxiinie iniixiinasusiiiicrc : iiigemis viriuiis est,
si noh cbrporeis iivmembris, i eeessibus uiiinii tainen ingenlia superarel Wamque meritis eiriiiieiiliofibus
et abdiiis ,'sp'irilunli studib coitipohii honiinem , et excellil;caelerosajiud regcin; qiiuin phiriniiini ttirba-
inseritiit medicus sospitaiem, juvaiqtie-coriariiiiia Yeril*caumaiiellbrurii, elieddideiint siipernlaviclo-
exhausiarumvifium;':sub' lohgarum siircina pfessu- ;r'em.'Adest:'deriiqiiepfa?tla , '''iii-ipso^.bifflictu*cori-
rarum : maxinie ciim scriptuni sit:; Frater (ratrein gruehs qualilatis eeframinis,'uieriio dcsiinaia^victofis.
10 Ob Numero ' cnstreiisi
ddjuvanscxaliabitur'( Psal.xiu', )". 'libc^iiuf poridefa pfovifiliiisfegesiihpo-
quoiiiam dominicaruhVrcrdm religlosa necessittisitii Iiuiit":! mcdici pro causis medclas impeiiduni.Qui
riie lenet'oecujiaUmi, ni frcqiiehlalii corpbralis ac- Curandus^est,'hbti dicithiedicoqua Ifegecurefur.Nec
ccssus.ajruiunns tuas illtislrafcifon deiiir-facilltas: miles eligit"qtio hiillafuf :'iiec "servusquo verhefe
placuit sicut peiisii; til qttalicuiiique .shlatidiiliera- castigeiiif. Qiibdeiiinicx liiiijoris peiidcliifbiiiio ,
fum lenirem iam Ibilga -ieiiiariVelUavirliitis-., imo iiohestin p'oi('sta'te'subjocti: Ergo-:qiii'siijicriia'fe-
putiiis salutis "coinmodiim visiiarom ;* el 'anihuini C gimui' poieslaie, et inter niiindimisbfias ntullifoiines
ClirisLianavirlule-iuiidinuiiiiti robiir maximumprd- corrigciidi ,-versamuri iicc iioslruni'est dcpolesiiite
moverem.Qui regtioriinV-CGelesliuiiVjsrivdaiii ccusum- Domini, aut jilagas eligere-, aul-aliacerianiiiiit quse
quentuneris'sempiicrni coulcridimfisoecripare, esse ferendoviiicatuus-: sicut-ncc servorhm est'C'!i_;efede
iion pbssumus'siiie aliqu;i cbiigfessioile victoies. domiiiis gener.^flngcllornm.^Niiihqviiim^enim ex ar-
Nuinquam'enim'delicalivac 'igiiafa;certaiiiii'iisvirliis, bitfio' peridentispendet 'liteniia''Ve'rheraniis.'Poies-
victiSrlni^palniireriiiiiciiliiieii' ascehdtt: aulpioeihiuiii tatisest cnieiidarc",condiiionisestsiibjacere. Regis
desuhac'is adveisis-accipitv quivicioria chariorem est oriu's'im.nviiere, -et mililis est susiHVere/.QiiipjVe
vilisshiiaiii'judieat isui cof jioris'vittim. Nec1moriis ctnii ab [A/.'-etah]-ips'o rogCnihil geriUuriiijusluiii,
eiriur conctiiiutr metu , 'cufde niorte vilaiiasciiur. qui suis legionihus pro vit-tatn•ijiiiilitiitebellicos s-ti-
Preliosum esu-illi el;s:ingiii'iiemfuiidere : leliciiaiis dores imponCiis, fortes miuit nd forlia: inferioribus
cst ciuii hifdicitaie piignare : Siiiiniiui"s;initiiiis cst compeleniia-jubet, -ut.ncc^iiiferiofcoiitra proprias
acerbavtilhera •sustiiii:re''::-'j:iciuiam (juoque ferre vires certamino poleniimis arceaiur', iieG poteniiof
nvjmliroruui," opiiiiUuivhiaximuiiikieriim: Et qtiod inferioris certaininc,' degrad;ilis':incritis,''lniinilie!ur.
esl tiliiiiiHmdicatiVi'prx'Clarum'Cst illi in ijiso cer- Et.dum hoe agitiir-,'ut nullus ihalieiiOTiiiiiorctur ,
lamiiiepahiiiferam creditofi ahimnm revocare. Me- D ant cerle siiccunihal, «mnes cupit esse viciores. Nec
lius''eiiiiii est; sicul raiioUelerniinal.-siqtiod^iiaiuroe inimicus esl medicus quiferit, utpericulum tollat,
"debetur,'virtut![Mari. virtlilcPsolValiir.Ferendasuht, ct vulnere vuliius:exclud.u., Ncc advcrsanir, jintcrnus
fraler, ferenda suiit igUiircuncta','ppr qii:c'fe'l)o- affectusi,;,si liberos.doceat,amp]exib.us'fliigclIoj'iini,.
iniuus nfflieiione' Ibngissilna'voliiil "experiri," el*in Paierna;enim:Ilage!lacxerci,iia.sunt innoxiaj .pieiatis.
'magna pfajiiii:i'desiiiiave':''. - - '•'- Ergo quonia.mcastigaliocorrigeutis,aniqris.esi causn,
- II. INFIH.Quis cuin de pictate descendat: ama medicunv.percusso-
aiiimus,iion'jam-subiriissis viribus rem
•iefat istos iiieviiabiles casus ct jierniciosse'calami- , cujus plaga mater est niedicihae..Niliil eiiim
ut virlutibus amplexis, fructum
latis incursus , alque moibos infestos : quaiiiuni impitimpietas parit:
curatus includat; Ego, inquit",
video jam cum ipso corjiore morituros?—HIER.Cum pietaii.s spi.riliia.liter
Dominus, necabo, el vtverefaciam: perculiam, et ego
"periculisjam neeesseestcbngrediatuf el cerletiquein
sanabp (Deut. xxxn, 59).
,a- Olim eral, mulcedineconsolalionh , qua vqce et de Consolalione. Sidonius lib. v, episl. 17_
S.Cyprianus lilitur in duah. ad ftona- quoquo
Epislol. primoe aliique, Nec sane.erat illa lectio immutftnda.
\um; et A. Gcltius )ib. XIX,:c' 9; ct Doeihiuslib.«
63 S. HIERONYMIOPERUM MANTISSA.• 04
" III. INFIR.Sed aisti :
Ergo ferit pietas ? — HIER.Ai. mala opera odit, malorum operum non potest amare
Fecit ulique, ne impielas judicetur, si non corrigat factorem : sicut Salomon sanctissimus prolulit:
delinquentcm. Cum enim non dcsit in homine, quod Odio sunt, inquit, Deo impius el impieiasejus (Sap.
curetur, ferit^ ut curct : ut sunt manus medici, xiv, 2). Ergo meliusest in hoc mundo anois vergcn-
quaj multa lacdendo conferiint saniialcm, non sine libus perifuro, cujtis senectulem premit ac sorhct
mtirmure paiientis. Hocmodo et nos suh cura iclus occasus , ex amore Domini inedicinalia suslinere
meileniis, inlor ipsas mceroris anguslias, sic in Do- verbera, quam ex, odio exspeeiare insanabilem pla-
iniiium murmuramiis 111iu mcdicuin vulnerali, qni gam et sub fulmine senieuiiae ducere <lamiiabilcin
cuiantur etdolerU. Aggrcdere igilur, frater, aggre- Yitam. Melius est inter manus medici trausilurum
dere siistineniiae remedium, quo valeas gravitlam ac modictim sustinere tormeutum, quam renuntiare
lenlationibiis sarcinam levigarc, et pericula dum pa- medicn, et incurrcre suppliciuin ajternis tonorihus
teris superare. Jaceulia membra aninius rigiduscon- vexalunim. Aut si adhuc miraris nmatoris nostri
soletur elcurel. Uegmmi teneat virltis intra corpus medicinain, per flagella consiare,,illud quoqtie de-
auxietaiihtis capiiyiialtiin ; ui anima inclusa pericu- bes mirari, quod torqueantremcdia qttos medicns
lis vigeat ipsius liborlale virlutis, quae in confliciu amai, qui nocendoquod nocet excludit. Uiique qu.i
lculationis, varic lcgalibus tubisjamdttdum jussa est B nocentia quxrit excludere, non potest non nocere :
prscparari, et in ipso vesiihttlo diimiiiica:serviiutis, et ideo nocendo curai, ut charior.sit sauiias pra-pa-
conlra infestas calamilates armari. Fili, inquit, ac- rala mceroribus. Si enim medicina non laccraret
ccdensad .servilutmn Dei, Ma in justitia et liiuore, et sanandum, meritum sanilalis iresemper deleciaret in
prwpsr.aanimam tuatn ad tcnlaiionem (Eccl. n, I): volunlarium vnlnus. Si non mordacibus adjumenlis
Ergo CMIUtenialio nostris iitililalibus prorogeltir, nocenlium medelarum cura pretiosa constarei, cu-
non cst iniraiidum, si nobis cjus ardor accidat: si- randum causa non cogeret in moerorem.Et idco re-
ctit beatissimus Petrus ,in Epistola ,sua nioncl, ac mediis nocentihus ctira perficitur, utniceroris.pretio
dicit :,Nolile mirari ardotem accidentemvobis: qui redempta sanitas, charior habcalur el grata. Ergo
ad tcnlaliottem veslram fil, ne excidalis inler varios qui amandus esl, quolibei examine non poiest nou
smculi flucius(l Pelr. iv, 12). Frequenlibus procel- emendari : qui corrigendus est, non potest pon fln^
lis Cliribtiana vita quaiilur atque leiilaiur, et pies- gellari amatoris verhere : qui curandus est, medcn-
surjs inuumeris laelalur elcrescil. Quod Salomon tis mordaciialc non poiest nou noceri. Quid miia-
bealissimus prupheta et saiis illustris lcsialur et culo siupes de periculis e.vspeclat auxilium, quom
prohat. Conjungere, inquil, Domino et susline, ut cural ignis et ferriim Multasnnt eiiim qnai non nisi
crescal in uovissimovita tua (Eccli. u, 5). Navigium G C percussa sananlur. Mulii sunt quos medici sine forro
vilaj nosliir iigiiatiiiiiihusgaudet :,sola iranquilljtale curare non possuut.,Qi)i sanilatem diversa, per tur-
liirbntiir. Stitpet ciiim cttrsus, ccssanlibus vcntis ; ineuta rogali conccdtint, amarissima pocula, cxi-
|iericliiatur, si pcriculis non probetur. Iucerlum genle morbo, remcdii causa non siiienlibus saJie
cstcnim iilriim ad Doininum pertineat, quem pres- prppinant, quse non sine frontisrugosiiatesorbeiilur.
sura maier glorija veniilando unu purgat, preniondo Nam si vullum bibenlis atiendas, irisliset anxius bi-
noii uuiril, cnslignndonnfi pmb-it, caedcndonon cu- bil, til KTIUSet incolumis vivat. 0 ralionabilis et
ral. Niimcum verhera nobis alque varia tcntanieiUa incommodis comnioda sntis pcrversitas medicinaj !
miinr divinus iinpendnl, ac sicut mcdicus confcrat Urgciur homo bibere quod nonsilil: cui remedium
renicdium de .conirariis et lorqueitdo sticcurrnt : est aliqtiaudo quod sitit. Nani quia iiilerdttm ciborutii
nnii seprobatad ainoreni perfmcre Doiiiini.qni |d:i- absiineittiaiii praecipiuni : indicta jejtmiiate corjuts
gis iiiedicinalibu.s,iionnicrnil suhjacerc. Scd iorsi- exouerant, utdc ipsn lassitudine refectumaiqueforT
lan dicis : Si meus est amator Deus, cur mc igiiur tissimum reddani.. Repeniina vuinera qua: casus in
amaloris mei flagellagravi laccraiione mcesiilicniit, castris advexil, fovent, ligant, sarciunt, curatit,
et l;rdciido conlurhnni ? si me amjilexibus flagello- mceslificaudo lseiific.int, faligando conforlanl, lio-
,rum torquel qui iinint, jnin pnries odii fnlniis amor' D I dcndo medcntur. Namdum palulovtiliiericonliiiuaiii
exercet: jain malo oderil, ne lorqueal. Imti cave: pariiiim cule quibusdam ftbitlis infertmt sanilatcm
nmioderit, roga ut amnre dignelur. Aiimr enimt vilam cousolando pollicenlur, quam curando con.-
emeudat, odium vero snpjiliuiiimconiminaiur. Atnor: poiiuni. Scd leviora siint ista qttaj diximus : apnd
di-cipliniiin (onsuevii impeudcre, odiiim vero, di- quos est remedium non sine scalpello demcic pntre-
ctahte senieulia, rcnlum reciiarc. Quod odiumnalr- dmeseiiervatns, et amjmiare de homine vivo mor-
viiate humnni gcneris cx Dcnin hominem propaga- ttias parles; licel uniiin nieiiibrorum nou sine sensu
tur. Et idoo est hominis, quod odii, atit irasciinrr loiins corporis aiiijiiiieiiir, homo laincn suis damiiis
Detis : oditdum offendilur, irascitur dttni nnn roga- consenlitut vivat. Apttd illos aliquoliesdetraclis cu-
lur offensus. In oilium ciiim sui provoca.tDomiiium, , libus, et ipca ossa raduntur, ne totus bomo periens
qtii factis odihilibusse odibilem fncit,el offensumro- o.radiiiur.Ajiud ipsos nonnumquam colleciio vermi-
gare contenmit. C;pterum amat Deus hominem, utt nans et ajsiuans lumor, medicinali ferro sulcatur.
ariifex fabricam, sed odit mala opera. quibus fabrica a Apud ipsbs ignis urit, nt refri^cret: mordet et la-
nrgetur in Iapsum, et cogiiur in labinam. El quiii cerai pulvis, ut sanet. Qnid plufa ? Sub medica pie-
'
6S EPISTOLA V. AD AMiCUMJEGROTUM-. cifJ
late homo plurirfium torqueluf, ul plufiniiimvivai. A felix est qui vapulat, ubi amoris est plaga. Beatus
Ecce necessaritim jiericnlum, iri quobenelicium cst qiiein supefni verberis remedium ciirat, corrigil,'
lidele lormenlum. Pericliialur pro ecrioqitcm me- emendat, alque componit : cum David bealus pfo-
dicuscural,sed perilel decipitur cui rentintial. Htiic phcia et satis illusiris sic concionelur, et clamitet,'
eniin, licet sub tormeiito, vita promitlilur : iilii vi- dicens : Felix quem tu emendaveris, Domine, el de
vendi spesdenegaiiir. Ergo ulii necessiias exigit, lege tua docueris eum (Psal. xcmj 12). Ergo quo-
I ericliiuri melitis csi qiiam perire. Incbmtnodis110- niain exdivinbpremissu, diversoemordaciiaiis lari-
ccrc ctim friiciucominoiliiis puto, quhhi negntis in- guoribus sulvjaCiJmus, ac longa calamilalecurandam
commodisinterire ;' id est, saiius est feinedio fcibi gerimus viiam, iriexambn noslraevirtutisjprajdictas'
curari. ' oliin miserias oequanimiterperlcramus/Infelices' ac
noceri, qii.ini non posse
IV.Hoc sccinidiiiil'(celestem mcdictim loqttor, ef mtiliiplices casiis, aiixieiales cf fleius qiios iricurri-'
ad curam nvigisrefero sjiiritiialem, non ad illarhso- mtts hati, inentis felicitate pofteriius.Nec niirahdiim'
lam qttsearte inoritura, morialibus versalur in mem- cst enim, quod maloruni frequentium sfragibusvafiis
bris. Nobis esf ergomeiius a Domino redargui, ca-~ sic moruiliuirivila populelur in mundo.in quo tiemo
cuin'
sligari, etsub ejus plaga curari, quamab ejusine- . nascittir tidens, in quo nemo lunienvilae nisi
dicina incurabilesreiuoveri.' Arcct enitn a suis vul-'E Blaorymis atispicatur. Cnm nos "tlenique niaiernae
tibns Deus, quos viderit ihcurabilis inorbi iniquitate vttlvie leniorium ostendefet muhdo,ilenles diditii-
vexalos :' ei sicut pulverein aut "paleaiii inqielu lur-- miis hiiinduin ': iit quasi inalonitii-pfiiniiias in
biriispervitia dissipalositique dispcrsos : sicut ipse primis lacryiiiis giistarijhius'.Saloinon propliela liac'
in stta vote loquilur, dicens : Reccdant 'a me ini- pfbiiuiUiatione'tcstaiur : Ego, inquit,' naius accepi'
qui, vias enini illorum scire nolo : quoniamlucerna commuiiein(elatem, et in «tnifViter faclam dcciditer-
eortitnexslinclaest, el gemitumhabebtintin vita sua. ram : primam vocetn simitemomnibitsemisipleratis. s
Ertinl eitim siculipalecu,quwavenio volant: el sicut In involuineniisiiutrilus sum el curit magnis. Xemo
pulvis,quia teinpestaiibustoliitur (Jab: xsi,' 1G, 17, enhtiex iegibusqliud Imbnilh'ativiiat'.siiiiiium:'Unus'
18).' Eoriun vins non vtilt scire, q'ui:vijin oriiniiio esl crgo omii.biisiitlroiltisadviittm, et similis exiliti
uolunl' lenere perditoenicm ad siibliniii».A'diiiuim (Sap. vn, 1,2, 5). Nccesseest eiiim ut qttivchriif,'
ehim Domimimuiiavhi i'n Chrisioleiienda cs(,quav lianseai, ubi vitam egerit peregriiiaiii: maviiiiccuui
aiigiistaiilitjustcntaniciitis'iri spalio longiciccuriia- iia Salonioii proicstetur .'Vitus , Inqitit, ititioitus ad
tis inducal. Huicsoli via- paiet pnlaiiuni (cei. C:o.ie- vitam , et similisexiius. "Qtiidcrgo jirosporitatis iuit
r.e vcro voluplaiiim'arirraciibtis tortuosac regioncni JseiUiiij' potcst nobis" bccurrcre , ubi |iiimo disoithr'
llnmriiiferanipetimi.'I)ei|tiih'us'Siiloniorisic'|U'0|ii'iaX.C flcio, ctiiilcf ipsa cunnbiihinnscciitis 'iiifainiic','ct
voce testatur clilioii: Stihl v;wqumvideiilurhomim-' in ipso vili' vestibulo , nihil aliud novi de huiiido
'•
buhjitsim,eiin ftneillarum trhtiiiajcldotor (Prou.xiv, qunm flcuis occurrii? Limitia iiiundi cuiri fletu cnl-
•S2).Etper has vias illi pra cipiics giaditiiUur,'qui- cavimiis, flubimuseqnideiii tfansiiuri.- O :iiigu'siiiiii
lms cursus iiiiniicai' viior-,-bhuidiiiieiiiisfallncibus- el saiis atixittni tempus viiacmdrtalis,-ubi cumiriitio'-
iidulalnr ; quos fallit surdiirii leuYpuscrdecipii, re- noniinaiur et fiiiis, 'inilttiriinbslrum cuinfiiie siisci-
cipit intefiius ct incluilh. Qiios'sicut'in scopuios jiiniiis!' Jam caplus;cst nioflc,' quihiiitis cst.ToSics
periiuraiii'iiiivem lempestas impellit,*sic infelixie- stiiit mbriui,*cumnbh ncgahi s'e htofiiuri.'Eigo ijtib-'
licitas ih inieiiluinprotios etlabiles diicit.El siotiti - nain iluri vciiiniiis.:pe'rcgfiha'niiu'minorc qtibd iic*--'
aliquem scciiris' iiicessibus gradieiilcm, repeniino cidiirit inira'riiuiidi hbspiiiiini , quaiiiiaiikeuiiies'
insii, aut marmoris -Ievil;is,'-aut Jabinit paviinenii - fereiido vihcamus': mhla 'iiiipositn, biihi Jevbiibne
subversapeduin tuielaconlorsil; it.rquos infeliciier pbilaia vinciiritnr. Pejus eiiiiunbcei malum, s: iiiale*
diicitsccuiidafuiiiTcruiiViteriiiceriuiii, vilaque male jibrleiitiir. Ibi' profecio"solaineir viilutis opus est"
juctihdn;'necesse cstUn irfevocabileminpsum suhi- (kubcbnteriiplaiiniie scilicet supui-iioeiliorco'tli's)'u'bi-
tniieuscasns iitipingnt: sietuiSnlomon smiciissiiiius ,,,sic desiiieraiur finis et cxiius viiai, {.iculin pelngo'
teslnuir, et clatiiat': SicrJi, inqiiit, qni'iiipavimeitto'^'Diulela '|)(irtticn'sisojiintur. Qiiiseiiiniiiiiefiiiix^eiii--'
cadit, sic cdsus malontin festindiiter'vetiiel-(Eccl.'x\\ tes vagaiitis sicciili•ifriuiiiinsqin:iiiufbiiriiiiibidcii-"
20); Histint procul duhii)', qni rirn mereiiliiralicu-' * liuni, non 'migis mbriciu desideret;:qiiain lhngani
jtts miseri-jjVeiUilnlisllngilntioiiibiisagilari; qitibtts satis ct laiigiiidnniviinm, dicciiic'SalonioneVJI/e/ior"
icterna -rgritudo iiiiiiittir, nec verborari:cuiii'faiiclis,., est mdrs, (jtiainvitd atnara: el-reqiiieswierna.qilani
Domino'casiigahte,ciim qtYoprisl flagolla rogiielur :• Itmgtiorp:rseveruits(Eccl'.xxx, i!2) ?'"I-1nlihi: Met.us*
(jiiorumDavidiioc caiitiinoflngiiat-iiielitioiiein : In libi inorv', 'quamvivcre'(Eccl.' XL,29)'. M»'rscnini
rogilalienibits•Iwmimim'non'sv"nl\-'el"c'um liomimbus''; oiiihiiioiiiiiiiilnt requicin. !'ro ccrio' iutcr'ihiila'-
tidn fiagellabnhtur: ideo teniiit' ros iuperbia •eorum giassaniia' iiccessnrib.oxitussii.ciiujr 'oj)iaiiir:'Sed"
'
(Psal. LXXV, {). Ceiiiisigilnr nicdiciiinlillagclloim-' sio.ut*neciiosiium fttefiil iia<ici', ita"hc'cpo'iest:iiis'
iiieriios-iiespici, ot meriibs amicaliiliicr casiigari. noslrse esi'ihorii'AUoqnl siin noslrapoiesia':c'it ori
farcns cnim oiiinitiui Deusiut csiiiicilicus fidehs consisteret.esset in .ptitestatenon inbri; Ad hoe iu-
> erga susceptos, et genitbr circa'HLcros suos,' quos'• tbr nosiras aiigusijns' nioflis requlenf'flngitahihs*,
amaf, lic' fefU, ul corrigni, nbn ul oo.cidnt.^Ergo r quij_ jmev' mala' de |joiio"nolajqeij :es. iion tiicefe;,
'
€7 S. IHERONYMIOKERUMMANTISSA.. 68
nayiganiium more, qtiibus refrigerium est inier in A Ergq quouiam cnni diversis (eiilnlirnu.mjaeulis di-
feslos alque spllicitos cttrstis loqui de securiiat : micnndunicst uohis : si quid enierscrit ,.qubd vires
purlucjisi, >ad qiiam. ctsi uon liceat, qiiaiiiiini nni oxniiiincl. quod mombra cfinotniai, quod, aniniam
nitis oupit, celerms pcrvenjjie; jiivnt .lanien.ci snli ; |ii'.ol.ici: qiiasi occnsionemnuincrjs ainpianiiis nin-
pulchrum est, meliorei.jinries ojilare. Sed quniiiaii plexu.viriuiis. Iia dchei esse nnimiiimnchijisviilus,
nec nostrae polcslalis esl poiiri tnelioribns, qiiscd.i nlijiiciiieulis ii:conciiss:r;roiiiir invicuim, u,lcsl pe-,
niorle nascuultir, exspeclniitesmeliorn, bontim iu tra lii niari, qtinm inlcr fhiciiisiiniiirafuiidiivil,qnte.
tcrim geramus inier malacerlamen. Boiiiimauicn uiniariim tumeiiiiumcollisionefrequemivapulai,nec
cer-lamenesi , mnlisnon cedere , sed mala viri.tili: nioveltir. ltiique'ufii honiinem adycr^a in praciiiim,
bimo.portare, per.quoejit.nielioia dcmorie iiascen jirovccni, et in ceriaineii cnlamiins.uigefct oogil,,
lia nior.hisaiqtte careniia .siihliinaiipoitemttr. Sjni . iiiiimusfclix virttilis clypcojirodtical armaium, pr.u-
ducalu enim iilque morsu iiifeliciialis,iu Iriumpho! sleique itilor periculnmitiin ct seonrum,,inier infu-
immprtalis.glorioenonpcrycniiur : quia per discri licia o-leiidiilfelii-cm,inieiyiiigo^ies.exhibeiii lajium,
miiia cpnfjciluricursus in poi tu. Primo,iriuniphaioi inler moihidasi:ogriludiiies,.sniium : cfficialque stts-,
npn potest dici., nisi cui viciori.im virius hivenil iinciiiiie jnculo, victa calamilntfj,viclorem. Supera-
quaj.omne quodiimeiur, sub.se cernil ejisum, tra l) lur enim mqrb.iisiu corpore^yi.discatiinimusstisii-.
hiiqtic invicta.capiivum. <.,, , nere : etideo ubi corpus jnceliiifirmum,in reoessi-.
V. Es.t interea sajeiilum, \it esljnare impalicns bus nuijor alenda est virlus, par;indumquequod nec
nalura ,; et sine yentis iiiflaiuni,,,etig<>iis scilicctin lassiiudo deculi:it,.aul sclnsinclinei.
ipsa tranquilliiate minaces nlque terribilcs flticms, VI. Tcne igilur, frnter, tcpe fideirobtir inviciiim:
quod.Jicet sessores non.jioceal suos, habet lameii lene muniiiieiiiinmobileCliristianum, superniyigo-
aljqtiid.fiirmidinisetiamiimoxia magiiiiudo,,ncc.na- ris firmiisiteliindatuiii: inier langiipniia,iiiei!ibi;a.sa-
viganlibus dcsuiil formidnies.lro.qiiciiier et icuis un- tisque rigeniia , iucolunic vnlitlufflqupgerefidoijani-.
daruin. Ntiinquam dcniqtic gubernator joios sinns niicquesctiliim,,et pjgrum \iceris niprbuui jieinicio-
securus .explicuil.,.Et in ,hpc, niundo (iui fiagosum sumque, lniignprein.. Arieiiiuiibu.smnlis, .obicibus,
vitoe Jinjtrs et turhidum qii;cri.iims•curstim,mnlo- occture viriuiis,-Vince dtiqivapulns,,sicenim polon-,
nim.iangimur niinis freqneuier ejicausis : ninximc lia Chrisiiauaalitur incommodis, tualis prpnioveiur
quos .inier' reein ' ''oastra mililkt
' ' ' ccelest;.s
' '[ signatos
'• '' in- a.dveisis.Mililiajconvenit Cliristinnajoxcuiicalami-
, '•]
cliiait.c,J;iiii(li.vimus.s^rcul.um pelagocdnijiarnii, ,in , latibus et probari.; Ijisius est, sub infeliciiatibus.jet
qiio,i;nr^smit prqspera, densa sunt lurl itijeiUa',ox- angusiiis felicilqr ampliari, subpresfuris.adolescere,.
pa\e=citur, linieiur, morbi qtipque nott de*-unt:so- P <etpressuras pubescendo.calcare.,Ipsiuscst .excrci-
lu.s,c,\ittis sccitritalis.osl jiiirtus. llinc atqite ijline tatioiiibtis crebrjs,proprium nuirire :iniiniincn>,et
ingriiunl-calaiiiitaiis incursus infe=tse: sed .mque cum.jjericulishahere ceiiamon. Jpsius est :id por-
ad porlum , ,id*jst, ad exiiuin, virlutis csl lolerare. , lum perpetuse felicilaiis,jer furoiiiia.mundidiscri-
lnto.r .perieula,gjilmriiitior,navem luetur et servat. inina iiavigtire„.ct subjctihus discijilinae.medicina-
Inlcr lca]ainilaies,.aniniiis-rectorhomiiiemgiiljernai lis, ppicnter.ipsa .necessilaipxegnar.e.JNositumest,
et legit.r.Quamvis aliquis periculis patilulumjeni- inqiiam, calamilaiis, exercilio in gloria; fasiigiuni
puraiis „.iiavigiuui lraclabile ducat i.sedjjioliusilla stiblimai.i, ct malis prenicniibiis, in bmia pricmia.
exspeclatttr, aique triumjihis pinjoribus .exeipii.ur proniovcri. Apud nos infirmitas vel qua-Iibet pres-
navis, qiiic turbido lluiuinc coactos jn verlicem flu- sura, -argiimeniumest pojeniiaj, ct maier proccrio
ctus pplenler excussit. Jlanc excijiil profjindji.cuin palmataivirlttlis-: sicuti bealisbiniusaposlol.usPau-,
gaudio tiiiha ,poriucnsis. Ilanc excipit securiias lus^.inier varios icms diversaque verher.i ei.impc-.
iriumplialis.Speciosus estiniles iti exercitu consti- lus procellososin morborum prpjlio coiisiittilitsj,ut.
iutus ar.morum: squalct vero dcformiviriule scgnis oceleslisarniiger infirmitnlibuspolens, glorintur, et
et vaciius, qui in cainpo nec sibi est cognilus,,ncc dicit : Libentissimeiluquemagis gloriaborht infirmi-
alteri nolus.Caret enim landibus, caret .cl.prajmiis. latibus, ut inhabileiin me virlus Christi ( II Cor. MI ,
Et idco.nocjvuinnon dehct esse periciiium, ubi na- 9) iproplerquod.libel mihi gloriari, in infiriiiitalibiis,
sciiur,prajiniuin. Nec dcbet miles revocari, aut pali iti-contumeliis,iu iiecessitalibus, in persecuiionibus,
forinidinem, ubi.scquilur, palma vicioriaj. Sua enim in angusliis pr.opter.Christiim. Cuiii,eniminfirmor,
feliciiate.uiiser,esi, qui cum infelicjlaiibus, quibtts tunc poiens sum.Et iierum.: Quolies,inquit,infirmor,
gloriagigiiitur, numquainmeriiit liabcre conDictum. tuncverius probor, et placeo milii in infinnit£iihus'
Nec suam virltitem didicit,.quem calamiias non meis. Et ilerum cum a se stimulum .cnrn.is rogaret
cxctissit.,Seinper, deniqueineriibiismembris, suarutn auferri s didicil in infirmilatevirtuiem posse nutriri.
virium jacel milesignarus et ignolps sibi, qui num- Dalus est, inquit, mihi stimulus.carnis,mete , an-
quam .helloruni cal.eiuiutngloriosis oestibusanbela- gelus Salanm qui me, colapltizet, ul non , exiol-
vit, niimqtiuni.sudoribusiriumphosinvenii..Neceum, lar„: propter quod ter Domintimrogavi, ut dhce-,
sequitur feliciias.prapmioriim-,. qni sarcinam.gcsiaie detel/ume. Et-dixil mihj-: Sufffii libi graiia.mea:
non yult armorum. Et.ideq.in usu debet egs.equod uam virius in htfirmitate,perficilur (Ibid.l seq.)
prffiinitim.geperat,.-e^-optajjilequod |loriam parit. Numquamjgiiur virtus documentisenidiuir mollio-
69 (EPISToLA V. .ADyAMICUM .ffiGROTUM. ?0
ribus, cum perierinl maximarum•cxcmp.lavirlulum. A iniponuni. qtio-; viderint solerlibttsingeniis CT.lcris
Navjgium nostrum agiiaiionib.tisgaudct; cum in cmiiiere : etnosaiiiiiialibusdnmiiiio tnostro snbjeciis
ititbiiiibiis crigitur, cum iusanis fluciiLus,v.erber.a- oiins pro qunlitnte virium lcmpcranitis : iiiipniiiiims
tur, cum hociier adyersis emcrgenlibus confragro- forlioribus foitin, elcxilihus pnrvn,qnibtis tisnsinu-
sum non parcit, in assidtium cer.lamcn.devoumila- tritor ille viitiilis„-iii juveultilis ninximuiii•r.olur
cessendo virlulem. Secus cjiim; apud Doioimmi origat.et prijinovoat vir.cs.Jlocmodo jioslr,_,,rufli-
haud possuiniisesse fclices, nijsi coniigerit infciici- mciiia levibus veiberaniur, ut exifide !_r:ivioribus_
liitibiis et lerreno squnlore purgari. Jl.le porr.ojudi- ex amore scilicel divinaj virtutis, itsilalas -pr.Tpnrciit
cnndus cst miser et ocger, ,qui voluptniibus marci- vires. Quaeraiio quamvisdivinis redundet |iltiribus
dtts per illccebras volutaiur el jacel.Ilje se noverji documentis , tamen aliqtio et de niundnnis niamur
infelicem, qui vagatur interohleciamenla vitiorum exemplo, non enim nocet alienis uti ea paric-nun
onervata felicitaie ccnfossas. Miser. cl infclix esi, noslra suiit. Numqnidluitivisos esse^Lncediomoniis
qui non fuerit infeliciiate.tenlalus. Caret onimmu- liberos proprios opinnris,-quorumindoles et arlus
nere, qui caret elceriaminc. Qui, tela .formidavil leneros, adhuc scilicel laboris ignaros.expcriunlur,
adversi certaminis, numquammeruit npnien sorliri et adniotis verberibus /publicis, ipsa.illos paterna
vicloris. Proculdubiojacentis est animi formidoiosaB pieias adhortattir, ut ictus flagellorum foriiler fe-
litnere : Immiliset inertis est lula sectari. Imper-* rani : et lacernlos et seniiatiiniesdeprecnninr et-ro-
fectum ac languidumbonum est in oiium sine cer- ganl, ul perseverent vulnera prajbercvtilueribus.
tamiue projecta virlus. Jacel enim vigor eno.rvaius Quid mirum,, si te Detts el generosos liberps pro-
ac debilis, jacet aiiinnis a-gcr, jacet candor obscu- jiriamque.familiamob nilorem alendaj_viriiitis,dnre
rus, et ideo a forlissimo ui.iliiesempo.rin acicstanr teulari pcrmiitat, regna perpelua victoribus colht-
dum esl, et qu.trenda occasio, qna virius euilescat tttrtis? qui siclaboris pieiia conlra quoecumque- mala
excussa. Amatori euim prseliorumornamenla simt polliceiiir et dicil : Qui perseveraveritusquein .finem,
vuhicra. Etgo ad conlemnendos labore_sau virtuiis hic salvus erit (Mallh. x, 22). Et.iterum : Venite
notiliam, experimenti opus est usu., eligeiidaruni ad me' omnes.qui.taboratis,*eloncrali .eslis,' el-vobis
soilicet virium nutriiore. Sulidttm enini cor-jmsesl, cgorequic.ndabo(Maiih. xi, 28,). Exiguumtcmporis
niolcsqtierohusta membrorum, qnain frequens usus p.eriiuri, ictcrniiaiis est preiiiini. Devoliotribulaiio-
agilaveiit. Agricolis(leiii.jtiefrcqticnti opere Jaccr- nis roddelur semjiilcrnis fructibiisfecundala. Apnd
ios;cstini vires, tritsesunt manus, dum inlersentes nos fccunJn captivjlaie, regnum quajiitiir, securiias
ac tribulos, curvato corpore sudoriiitis, quoaritur periculis ciuiuir. sudoribtis .reqtiies; compnralur.
fntclus. Ars naiuica, ctijus;nayigium.saopeprocclln G Nam virins, iuquil-Apostolus,in infirmilalciperficilur.
conlorsit, duminter pcricula lendil in juir.um, didi- (II Cor. xii; 9). Comiiiodjuscst.profecio .affectibus
cii flticius trnnsmitiere, ot cum lempestate ptignare. languidis carnaliier agitari-, qnam sanis aiiubus
Adexcitticnda(claJaeer.iltis exeicilus, valct.: ot vic- supplicio c;ococonscienliainportnre vexalam.licri-
lorias inier vulnera qtiterii, regi propiio phciliirus. que enim peccntis scgroinntex ipsa inanitate.mptr»
Agilia siini membra cursoribus, et hos ususmagis- brorum. Dumenim :ih iniirmitaiibus vacant, mor-
ter. dociiii ct instruxit. Quid phiribtts'? Nemo titin bida laxitale fluat nccesseest ,corpus, aique lethali
aecessione lentationumperfectiorcspnrtesascendif, moriiosolvatiir.iioniinemquoper vitia acsilvas er-
ei pncmitim victorinvasit. ... roruiii nequiier sauum.prajeipiiem ducat.
VII. Itaqiie nos dum primum exigua susiine- VII'. Liberos lu judicas, aut a-morbjs alienos,
mus et mediocria, necessecsl ut ampliora, velma- qtios volujitates Jjarbaraj devinxcrtinl? Non habent
xima perferre discamus.-Nostr-fieuim mililiaj spe- catenam, scd eos luxuria ferali niordacilniein ^in-
cimen est, Jucidum pcr ardua componere gradum, cnlis leuet. Ila iiicidertint in laqiieos feraliumvolu-
per dura vectari, et miseriarum, duram duris viri- ptaliim, sictit aves aucupali fraude o.apiivse,:quse
bus perferre censuram. Ad ccelum nobis per aspe- quo nmgis conamur evadcre, eo innumeris se nexi-
ra, per angusla,per duros anfraclus et loea siia est D bus illigant, et in profundiorcs sinus demei-gmU.
via, quam viam non tenuit qtii teniari iiohiil. Ad ProfccioiHi sani sunt, quosmorbus involvit aique
ccalumDeusfortissimummiliiemyocat, qtienicomi- jaciat insanus. Incolumis vero est .quem quohbet
taiuihus gloriis prcssuraj deducunt, prsemiai[uevi- verhere conigil Deus, qui se hominis amatorem ca-
ctorem suscipiuiiiregnaturum. Numquid nobis in- stigando lesiatur. Quos diligo, inquit Dominus, re-
lerea aliquidimponitahruplum, quodexcedatlibrali darguo et pasiigo(Apoc. m, 12). Et ideo se sanum
ponderisqualitatem?Nuniquidingerit quod exeessu non judicet, quiaut_.morbis,,autsorbibus carel, nec
transcendat, idoneitatem nostroevirlutis? Fidelissi- infirmiuitisremedio confoveiur.Illi yero stint mi-
mtis moderator sarcinam pro viribus jtibet imponi. seri qui nimisefelicilalis inerii tranquilliiate tprpe*
iloc Panli praeconiumtestalur el probat : Fidelis, scunt : quibus fucaiasaniias. uf .falla.t et decipiat,
mqiiit, Deus qui non palieiur lenlari supra ,id quod adulalur : quos videlicet.aelerna tenebit oogritudo,
polesiissufferre(I Cor.x, 15 ). fta nos a Dominoagi, ajlernotorioTeiotumhominemposimodumvexalura.
regique credamus, ut a prseceptoribusludorum re- Ilis tanlaj sunl viaj, quantsesuccurrcrint voluptaies,
guiuur discipuli; eis plurimura laboris jngeruiHel, His iierlesi, quod conies libido periculis diclaverit
71 S. IHERONYMtOPERUM MANTISSA.?" n
peritura. Arrepii enim anfractibus vitiorum trahen- A maieria carnis indiget viriuin sauitatis : ac ne te
tium, vario lapsu rotanlur in interitum miseri, in- fortc vexaret, nlili modo vexatur et morbo. Hoccest
cerlissimam viam non rediluri: in exteriora iendunt quam in omnibus percuiit canicula seneclulis, etsic-
aninium more rivulorum, quorum numquam regres- ut fenum arescil, florem proprium perdilura, sicut
sus est in proprium fontem. Siquidem hanc vitnm scriplum est: Omnis caro fenum, et omnis clarilas
cui fiuis cst comes, ut ipsi opinantur, prospcris ejus ut flos feni. Aruil (enum el cecidit flos : verium
cttrsihus ducunt: sed gradus in ultimis male omnhio aulem Dominimanet in mternum (Isa. XL,6, 7). M-
sinitur, dum dure in novissimo stalur. Et quid pro- quanimiter igilur perferamus, si corpus, quod sicnt
desl per discrimina prospere cucurrisse, si post fcnum legimus, casuris lloribus periturum, lajden-
cursum coniigerit inlerire? Fruslra denique navis libus malis jacielur exliaustnm : cujus sanitns, ani-
per stiperbuin pelagus et insaiiHm, amicis fiiictibus mae morbum cottsuevit inferre : et conlra commoda
commoda prosperitate cucurrit in porluin, si ctiin spiriittalia , fcrales ac barbaras eligere voluplaies.
naufrngio pervenit, et perituram porius accejierit? Sa;pe deniqtie caro mililes castitaiis effrenala disoin-
Commodius igilur esl cttjtislihet ducalu pressurai ad xit. Pro nobis est igitur, si longis flagellis et mor-
portum gloriae pervenire, quam delicato navigio, dacibus casiigemur: cujus tamen castilale impugua-
rnorbidaj l.ixitatis peracto cursu, in poenas exire. B mur. Amainus carnem stolidi: liaud dolemus aniimu
Sa*peitaqtte polior est paupcrtas opibus, deforniiias carcerein et sepuliuram. Thesaurum ilaque ipsius
forma, conlumelia laudibus, serviius poteslatc. im- carnis fragiliiaie contempla, qubd acciderit, devo-
hecillilas viribus, liberiaie captiviias, bumilitns di- liouis amplexibus rapiamus. Meticulosum est enim
gniiate. David illtistris propbela liujtismodi caimen Clirisiiantun mililcm velle laatanlium modo in tran-
expressil: Bonum cst, inqiiil, mihi, Domine, quia Itu- quillo consistere. DejectiE.mentisest turbinem foi-
mitias'i me, ul cognoscamjustificaiiones luas (1'sal. midare, conirarium vero inler contraria non ircpi-
cxtx, 71). Ergo meliiis est stipermu disciplina: juii- dare. Infelicilalis est adversa nescire : felicilatis ost
cio ltumiliari, quam cum mttndo damnari, diconte cum adversis nosse congredi et scire pugnare. Nnm
Apostolo : Cum judicamur, a Domittocorripimur, ne cum omnes icius, ut jam diximus,quibus quaiiniur,
cum hoc mundo damncmur (II Cor. xi; 52). Ergo divino gignantur ex mtinere : euerum se noverit :ih
(juod ex amore Domitii nosiris utiliialihus ptajroga- amore Dei, qui nescit ieniationibus vectitari, ciun
lur, sine murniure suffernmus. Impendiiur eniin, ut legalis luba tiuilli|ilici carmine atidilui nostro inoit!-
a mcdico remedium, a Domino disciplina. Ariis cst cet et dical: Teutat, imjuit, DominusDeusvestervos,
mcdicinoe aliquoties ignibits et ferro ctirarc. Quid ul scial si ditigatis cum ex toto corde vestro, et ex toia
miriim, si Dominus noslraruni medicus iininiariim, C aiiiwa vestra ( Deut. m, 5). Et alibi: Fili, inquii, v.c
lurbiiiibus exculiat/morbis examinet, calainiiaiihus neglexerh disciplinamDei, el ne defeceris ab eo cortc-
purget? Fortiludinis esl noslrx qunsi per ignes ct pius. Quemenim diligil Deus, corripil (Prov. m, -11,
flammas vasorum more purgari, quod Scriptnra tli- 12). Et itcrum : Correptionem, inquit, Domininoli
vina lestatui- ei probat : Vasa, iriquii, ftguli prvbat contemttere.Ipse enim dal dolcrem, et ipse refrigeria.
fornax el hominet juslosXenlatio tribulationis (Ecd. Percntit, ei manns cjus sanitalem prmstant.
xxvii, 6 ). El alibi imjuit: Aitrum etargentum el fer- IX. Sed forsitaiij dicis : Utinam ut caeteris, MI!I
rutn et plumbum, elomneqiiod per ignem transierit, spe sauiialis darelur per inlervalla leniari. Uii-
emuudabilur'(Num. xxxi, 22). Numquid va,a di- nam sospiialeni inlercapedine qualiscumque succcs-
cunt figulo, cur nos arbiitio flainmarumexamiiias, sus liceret paululum deguslnre. Quid boc est, ut
et incendiis coquenlibus uris ct probas ? qu.c nisi niorbus in membris ita versetur, et degat inclusu*-,
arbitej ignis judicio suoaptissima pronunliaverii, in ut excluseril sanitalem non redituram ? ut pernicio-
usu esse non possunt. Nos quoquc nisi iciitationum s:ts comes usque ad terminum vitse concussa mcm-
purgaverit judicittm vel exantcn, nosirorum figulo bra dcducat : deducatur quoqtie ipse morie cuin
membrorum inutiles invciiimiir, qui nos urit tti cu- niembrts cxcludendus? Quid est hoc ut saniiaii.s
ret tenlat, ut liberet, vexat ut.snlvol. Nihil eniin tnm " sensu per omne spatium vhse frusirati sint arius?
inqninatum, tam sordidttm, quod non a viltis pur- Indiicto frigore vcuaruiii calidus vigor evanuit in al-
gaiionibus expietin*.S:ope deniqufi vidimussoidida- gorem : incessus quos nalura dederal torpor inclii-
los improperio, venissc in candorem, fcrrninque sus exclusii. Non denique ad exercilium lubidi cor-'
situ obducttim iu antiqunm lacicm splcndesccre. Yi- poris iter, vel jiniiluliim degttstalur. Non genua so-
dimtis auruiii argenltimque flnininse disciplina pur- litas fleciuniur in preccs : digitonim impar ordu
gari.clarborestruiicatasciiliit lajtissimo reviviscere, inierno sttiporc lurbaius, aro.eliirsolila contfeclare.
aincenisqiievirguliisornari. Yidiinus in fajmiidilalcm Qtiid pluribus? OIIIIII:oflioiuni corporis staiioniLus
steiilia reVocari, et oxliausto siipiie exue rndioem, qiiondani soliiuin ncnoruin ades-ie, sic alget inclu-
ot frugem m:i-umam coniitnri. Iia quoqtte in uohis, SUIII.Proli dolorl solus sic dehui castigari :sohis
quod forte pcccnlis preuicnlibus aisiuabat, quidqtiid ium pernioiosis ktibus subjacero, et dititurnis ma-
macula sqiialentis vetustatis ohstnbai, hoc u'gritu- lts involviI — Qtinso le, fratcr, tit lucc murinur.i
dinis luce exclusum est. El idco le sanum, fralcr, paiienliac lienis arccas, ct silcntio querulns vooos
Uncdici.reddidtt w^riiutjo piembrorum,- Sola in te jiiclnda$, c«m ic solamcn j-roplieticimisic yllcqna-
75 EPISTOLA V. AD AMICUM^EGROTUM. 74
tur et dicat: Conjungere,inquit, Deo, et sustine, ut A j Minusautem viro justo quateris, sed gravius a cse-
crescalin novissimovita lua. Omnequod iibi applici- teris vulneraris : illius sunt magna, sed nec minora
tum fueril accipe,etin doloresusline, el in humilitale sunl lua. Namqueipse magnus es qui sequeris ma-
lua palienliamhabe, quoniamigne probalur aurumet gnum. Unus hic fuit Job patriarca, majeslatis cul-
argenlum; hominesvero receptibilesin caminohumi- tor invictus, sequalitaliscensibus bpulentus el dives,
tiationis(Eccl. 11,5, 4, 5). Cum legalia jura atque cujus'illuslrium meritorum proecoexstititDominus,
carminarecenseoprophetarum, aucloritatis quoqtie cum inimicoefactionis instrumenta feralia, laudis
mundanaj egregias sentenlias concipit auditus, ni praeconiopreevenirel: Animadvertisiipuerum meum
fallor, divinaelegis furlivas, qusenecesse est praece- Job, quia non esl ei similisquisquam in terris, homo
ptis legalibusinserantur. Non enim nocet alienis uti •sinequerela, verus Dei cutlor, abstinens se ab omni
ea parte qua noslra sunt. Haacprima sententia est: operemalo, et permanensin innocenliasua, et in sim-
Aurum, inquit, probat ignis, et miseria bonos viros. plicilate cordis (Job. n, 3). Igitur cum ex divino
Etalibi: Nihil,inquit, eo videtur infelicius: cui nihil permissii bostilibus jaculis quateretur, eumque fre-
umquam evenit adversi. Non licuit illi se experiri, qtiens latronis insinuatio truculenta pulsaret, emer-
uhi omniailli ex volo fluxerunt. Et alibi : Miserum, gentes ictus, patienliaeclypeo debellavit, malorum-
inquit, te judico, quod non fuisti miser, transisti B que ingruentium silvam feralem, sagittis atque cru-
sine adversario vitam : nemo sciet quid potueris, cibus plenam, obicibus justitise robuslus occurrit.
nec tu quidem. Opus est enim ad notitiam sui expe- Ille inimicoturbine, ademplis opibus, non sentit ali-
rimento. Quid quisque possit, nisi tenlatus, non di- quod damnum, qui luerum in damnis invenit, qui
dicit. Elalias : Diu enim esse felicem, el sinemorbo Dominum pecloris sinibus portabat inclusum. Ille
animi transire vitam, ignorare est rerum naturae cum aedificiumconcussis angulis vis repentina tor-
alteram partem. Ergo miserias emergentes, quibus queret in lapsum, liberis subductis orbalur, et fide
ignola discuntur, et felicitas nascilur, virtus quoque stabilis el immobilisperdurabat. Cujus innoxia niem-
excussa purgatur, felici animo perferamus : sive bra atque Domino plena, cum bestiarum legionibus
quia pali nos oportebat, sive quia captivi jam deli- verminarent, et plagatum infestis ictibus corpus,
nemur. Auro nisi addiderit flamma fulgorem, vilita- vermium globus per cuniculos confosssecarnis per-
tem patilur purgamentis obscurum : ila qui non fue- niciosus erraret, intra vulnera justus Incolumis mi-
rit miseriarum tenlamenlis excttssus, jacet partium litabat. Et quem pestilentibus plagis rabies infesta
felicitatis ac suae virlulis ignarus. Merito Salomon carpebat, bostiles lurbines tranquillitaie mentis, ut
hac voce testatur : Qui tentatusin aliquo non est, ne- cederenfperferebat. Justus vapulando vicit, inimi-
scit qualis sil (Ibid., xxxiv, 11). Benedic ergo C cus csedendo defecit. Huic suorum negatur servi-
Dominumlempore tribulationis, quem Iaudaslilem- litim famulorum : circa te tui fungunlur servitiis mi-
pore.sanitatis. Utere carminibus vocis propheiicae: nistrorum. Te amici frequenti accessu consolantur,'
Benedicam,inquil, Domimtmin omui tempore, sem- et dolent, ut si natura permitteret, hoc onus tecum
perlausejus in oremeo (Psal.- xxxiv, 1). Vox illa fbrte portarent. Una est, frater, una est animi vir-
quam maxime beati Job, ex te constanli praeconio tus, quoenos ex huj'us viloeturbinibus, quasi de pe-
depromatur, qua defeclaevires ingenti nutrimento lago eruens, in porlum tranquillitatis inducat. En
laciantur, et in novellalalia reparatse consurgunt. dies pronis lapsibus accelerat in occasum. Ecce
Si bonasuscephnusde nmnuDomini: quare mala non mundus immundus sordibus senectutis rotatur in
susttneamus?Domilius dedit, Dominus recepit : ut lapsum. Ecce nos [Al. vos] suffragio mortis viclores
Dominovisumest, ita faclum est: sit nomen Domini suscipit ccelum.Cuncta, nobis evadehtibus,pereunt,
benedicium(Job. i, 21). Adversum igitur salisque et occasu jam finiiimonon reditura sorbentur. Apud
conlrariura est, probationis tempore in Dominum nos post perdiium mundum , post corporis mortem
murmurare: qui aut vitse nostrse pesliferam labem, sanata sunt omnia : laetabimur incolumitale mem-
oerumnarumjactalione vexat ut liberel, aut justiiia brorum, ubi vila nullo morbo vexabilur. Ideo in te ,
ventilat, ut coronet, ac vexalione membrorum, aut D frater, officia corporis impedita, prajstantissimus
delictum vapulat, aut juslitia probatur ut vincat. animus illustri ducalu ita gubernet et regat, ut haec
Namqueut ad solamen passionum tuarutn probatio- calamitas corporis sit occasio votiva virtutis. Non
nis antiqusepalmaetuum meritum revolvamus, ju- enim estarborsolida nec robusta, nisi quaeassidui
stissimisutamur exemplis. turbinis incursione, stipitibus concussis buc alque
'
X. Quamquam notum sit, personarum meriia illttc inclinata tentatur, aut in quam soepevenlorum
longis gradibus discrepare, non est iniquum, si ho- turbinum flamen incurrat: ipsis enim vcxationibus
minis Cliristiani certamen, viciricis justilise con- constringilur, premitur, fixisque radicibus cerlius
gressionibuscomparemus. Mediocriasunt qusevide- roboratur. Ita nos mordacibus flagellis maloruin
ris iri hoc mundo perfefre, sl recensueris quid Jobi frequentium munimur exlensi, corrigimur verbe-
familiaris Domini quiverit, permittente Domino, ratt, conslringimur caesi: caremusque squaloribus,
sustinere. Temperavit Deus, ut congrueret, atques dum longis casibus venlilamur. Ergo inter dolores
compeleretviribus tuis. Primo neposses, qui im- crebres,centes,immanibusquemiseriisaffectosartus,
pares, justiiiaj iitulis esse suceedentibuscequalis? ? reguet coelesti vigore robusta aiquo incolumis vir-
PATROL.XXX. 3
S. HIERONYMlOPERUM MANTISSA. 78
7.8
lus : qua feranlur contraria, et ill^ commoda quaeA A abso.nteexigit, quod, te prajsente, non prsesuropsit,
vocantur adversa. Inter ipsas angustias sapiens ad- ut intelligassi quid apud te juxta Deum sapui, tuum
miuiculo solaminis pari laetatur et pubescit, et anv fuisse quod sapui. Sic absente Moyse, poputus Israe-
bitiosa rplipne anipliatur et vivit. Ignprai denique lilicus fornicatur (Exod. xxxn, 1) : sic in navi, Do-
quae patilur, quimemor estinvictae virtulis, qui du- mino dormiente,aposloli lempestaleturbanlur (Malth.
catu ra_io/iis, plerosque comperit fuisse malis op- VIII): sic in Belhsaidm porticibus hominem non ha-
pressos, et malq suo magistra ra tipne auclos atque benlem aqua phcinm salularis ignoral (Joan. v, &).
iiulritos. Er_golibi paient t§olatia raiionis, ut jam 0_u,amquamel hic aliud genus culpaeadvertam. Gor-
pro commodis habeatur calaroitas corppris, quse- pusculum curavi, cum anima langueret: extcriorem
que jacet tolius corporis massa capliva. Sed yeniet hominem fovi, cuni inlerior ecgrolaret : humanis
jesurrectio, te incolumem redditura, quseque lota in subveni, cum divina lnborarent, vitio publicsecon-
to membra sunl occupata. Sed lingua in laudes Do- sueludinis inclinatus, quo omnes sumus in minimis
jnini giiglidia.nonulriatur augmento , copiam laudis cauti, et in maximis negligentes. Hocque ideo fit,
in rcgnis ccelestibus narratura. Dominus le -medi- quia ubi vera vita sit ignoramus. Fallit nos videlicet
(inaccelesti confoveat, cl sub tali pondere inflexibjli sol iste, decipit dies isla, tractus nos iste circumve-
virlutedurarepermiliat. I
Bnit. Mundus inducit, dum et sole amplius esse nil
pulamus, et lucem arbitramur esse quam oculis vi-
MONITUMIN EPISTOLAMSEQUENTEM.
.dcmus : ei hominem judicamus esse, quem cerni-
Emc S. Maximi Taurinensis est, nemine jam diffi- mus : et mundum credimus facere cum vila, igno-
tenie : quamquam smclus Agobardus, noni smculi rantes uhi
sit homo, el quid sii bomo, et quae ej'us
scriplor, lib. contra Feticemex cap. 20, iaciniam, quam
suis infra locis notabimus, ea describens, Hiero- hominis vita sit : quod si intelligeremus, non aliud
nymi esse non dubilei. ilabet, inqvit, leclor de eadem generati aliud viveremus. Jia vitse origine deseria,
re beali ilieronyini sniis polimm et enucleainin sen- vivendi
tentiam, cum de illo divinse Scripturaj loco agefet, quoque perdidimus raiiono.m. Ac primum
tilii diciiini esl : Ponnm, elc. Erasmus econtrario, uhi homo sit iste, de quo loquimur, audiamus.
cloquenlisquidem, iitqtiil, et eruditi hominis fuit hmc I. Quoniam disputationem quamdam nobis
ephtoia, ac diligenter elaborata, sed tta discrepans a
ut nec hic iltius diclionempo- ipsa diyisio generavit quem [Fort. homiiiem] lntra
-phrasi Hieromjmianu,
tuerii imilari, si potuisset, nec hujus ille. In pleris- boc corpus: quod Dei artificis manu e limo .lerros
gite codicibusnullum prmferebatnomen,in quibusdam formatum est , velut quodam vasculo intellige
Clesipliontiserat additum. Nec in ipsa epislola fti ulla contineri, dicente Apostolo : Habemus thesaurum
inenlioejus, ad quenvscriptaest. Menlioautem fit $:
Ambrosii, alque invenitonis corpgris SS. Gervasiiei istum in vasis fictilibus (II Cor. iv, 7) : qui ubi-
Protasii. , , ( que per boc corpus iufusus, vitalem seusum qui sibi
G
EPISTOLA VI. non deficii, cum carne mutuatus est. Rcgit ipse, non
ADAMICUM -*EGROTDM. regilur, et habel polius quam habelur: ut vitam non
De viro Pcrfecto. accipiat, sed ministret. Nam cum terrenam istam pi-
Ecce iterum ad le scribo,'et nihil dignum quqd gramque maleriam in usum ministerii sumptam spi-
prudeniiam tuam legere' deceat invenio : el quid riliis liquidus animaret, flt dominus corjioris, non
tiiirum si, ie [Al. tac. te] absente, yelut a sole destir hoiiio suh corpore. Denique hoc quod dhi vaseulum
tutum/lfigidi cordis alget ingenium', etniens a lu- ipsp [Ai. pro ipso] yivjt prausente, et ipso morilur
niine peregrina, slultilise nubilo suffocala torpescit, abeunte. Hicergo et visihilis et caducus, illius inle-
'
actanio minus sapib, quaiito a te lalius separor? rioris vel habiiatio, vel minister, vel vagina est.Ipse
Qubd si imprsesentiarum quid tibi iu meo sermone: vero, qui vereesl homo, quoninm [A/.tecofquoniam]
placuerit^ iiiis mibi oralionibus pr;i>slabilur. Deni- sic seeundus fnciocdivisionis est locus, ut ipse invi-
que ut omnem stullitiam meam diligentiusrecogno- sibilis, ita omnia ejus invisibilia sinl, necesse est.
scas : eliam stomaclium meum post illud suscepiumi Non ad illum si aegrolat, manus valet pervenire me-
ceratum, tuum, le absenie, curavi, a quo pejus roe- dicorum : non herbarum succis si deficit reparatur.
reor pati : cui post sanclum ministerium tuum ett D Nihii ad eum corporeum intrare potest: subslaniiae
angelicam serviiuiem manus intuli medicorum, quasii lantum suaoilli simililudo descendit, verbo cunitur,
ul mihi si quid paierer,, obedientia convalescit. Denique cum sibi inEcclesia
propbeta non essel in Israel,
facilius esse debueril ad te rcverli, quam gentiliterr Laodicensi e.tbeatus, el dives, el bene oculalus, et
co"itare : el melius vel difficillimi iiinerisiaboremi bene vestitus secundum exieriorem bominem vide-
perpeli, quam conspeclus lui tam preliosa visioneJ retur, increpatur a Domino, dicilurque illi: N-escis
fraudari, ut qutevis potius compensatio sequeretur,, quia lu es miser el miserabitis, et pauper el cmcus,et
devenirem. nudus (Appc. ni, 17)? Qui utique, ut dixi, ncc sine
quam ad muscam feligionis Accaron
Hajc piiihi, te absente, niundus isle suggessit.qui, lee veste, nec sine oculis, nec iSinedivitiis habebaiur.
consilium."Tu me enim(i Sed ille invisibilis Deus noster illum invisibiiem bo-
pricsenle, In me non habebnt
curiam leeeras prophetarum, non cohventiculumsi- minem in pauperlate, in csecilate, in nudiiate esse
renarum. At nunc in nie ad destruclionem sanciili cernebat : ctti etiam suadere dignalur, ut ah ipso
contra me operis tui onmis stultitise senatus ingre- atirum mercetur ignituni, et vestem alham qua glo-
diens, qtiadruplici forma mecum agit. Nam fenus dee riosjssime vesiiatur, etcollyrium quo recipiatvisum.
77 ' EPISfOLA VI. AD AMICUM^EGROTUM. 78
Habet eigo etsuos oculbs prseleristoscarnales, quos A _ niam paululum dejecio velutpariete,ad illuni invisi-
potestvel amittere vel curare:et est juxta se nudus, - bilemhominem disputalioneperveni) corpus omnino
adeo ut egeat vestimenlo: sed miro mbdoad medi- destruere,quod adeo magni-est sacranienli, ut in
"
cum, ut ipse ait Dominus,loquitur, et jubet illum a lioc ipso, id «st, in nostrofragili et infirmo D.ominus
se divitias comparare. Quibus mefcibus si et iiudtts , veiierit, non hoc egi, aut hoc ago : sed illud osten-
et paupef est, vel illam vestem nbbilissimam, vel dere fentavi, hujus exlerioris vitam, illius inlerioris
illud aumm purgatum jam igoe mercabilur? Unde vila consistere : ilerum, interioris mortem descen-
eommercii talis polerit esse Impensa? videlicet si dere hujus de morte: ubi propinalum venenum per
aut exteriofis hominis emolumenta transfoveat,-aut vitia fuerit,. niliil habere islum de vija : nisi ab illo
ipsis quibus Ipse dives forinsecus videbaiur,- non irrigatus fuerit, nihil lenere: alterumque in naturam
utendo ditescat: oculosque-corporis, quibus mun- alterius, ut dixi, aut infectum vitiis, aut detersum
dialium rapiebatur ardofe, despectu corruplse uni- virlute transire. Igilur quoniamjam et ubi sitbomo,
versitatis obceecet.Itaille invisibilishomo, qui vere, et-qtiid sit homo, breviter licet loslendi, quse nunc
ut diximus, homo est, et in contemptu hujus exte- ejus hominis vita sit, videamus-
rioris attollilur, etnuditatevesiitur, el csecitateillii- ,- II. Si enim ista certe mundialis vita, quae mala
niinatur. Sic Jacob, Ephraim et Manassen^nepotum'*: -B pro bonis babet, etbona promalis, quam totus orbis
Suorum,mon solum loca,' verum etiam meiiia/cor- sequilur et colil, non haec in afflusntia diviliarum
porea o.ajcitaiecernebat (Gen. XLVIII,14).-Namcum est, non in fastigiopoteniiae, non in jurisdictionis
illtim Josepb fllius suus, qui supradictos parvulos aslu, non in. pompositate facundiaj, non in viribus
offerebat, nec ante pedes subs cernere j'udicaret, per praeliagloriosis, non inmereibus, provinciarum
sensit in pareniis responsione illum etiam quae es- mutationeetsui peregrinatione crescemibus, noniii
sehi futura, prospicefe. Sed ul ille inlerior bomo lenocinio formarum, non inambitu munerum, non
exteriorerriisltiin facitsua vita viventem, et de fonte in liis est denique omnibus qaae videmus; quoniam
naturse suaeahimat irrigando; sicrursum exterior cuncta hajc occidunt, et sine istis beate etiam, juxta
per corruptelam morliferse maieriei suae, illum si sajculum, vivi solet. Sed illa est vita vera, vila ve-
icupiditatibusillicitis alligarit, occidil. Et cum alter neranda, Deum nosse, timereejus potentiam, amare
naiufae videatur alterius, tfansit in victbfis unus- pietatem,mundum in opificemirari, interpellatorem
quis'quesubslaniiam, ul autcafiialem-quoque spiri- contemnere, esse victu modico pro naiuraa necessi-
tnalis spiritualem siiis viriutibus prsesiet, aut carna- tate contentum, veslevili vel pro pudoris ratione,
lem animam caro vicirix ejus efflciat. Denique cum vel pro lemporis injuria communitum; Sic reliquam
Dominusdiluviodelere humanum genus cogitaret C 1 creaturam, non ex sui copia, vel
pro vitali ralione,
iratus': Non permanebii,inquit, Spiritus meus in ho- sed pro adjumeiuo hujus lucis attingere. Quidquid
minibus,quoniamcaro sunt (Gen. vi, 3). El quia uti- enim amplius est, a malo est, omnem homineu.
que omnes carne veslimur, et sihe dubio in carne amare quasi fratrem, nullum laedere, servire omni-
hon sumus, qui hon secundum earnem ambulamus, bus, formam servi suslin.erecum Dbmino, qui nobis
hinc etiam gignitur, ut nonsemper bomo isloappel- praeier ministerium,quod interius conlinetur, quo-
iationis riomine censealur. Nam prb virtulibus suis tidie servil in mundo producendo solem, emiltendo
autviliis, et formas sumit et nomina. Denique ait lueem, pluviasinfundendo,tem.poravariando, fruges
Propheta: Nolilefieri sicut equusetmulus(Ps.xxxi, 9). ' vel gignendo, vel maturando. Nobis enim in tolius
Sunt ergohomines qui apud Dominumsunt equi et crealuroe facie, vel ubertaie des,ervit, quoniam pro
muli. Et Dominus ait: Noliteprojiceremargaritas nobis ctincta generavit. Sed ut ad hominis officiare-
vestrasante porcos'(Matth.vn, 6). Suntergo homines verianmr, nudum tegere, alere esurientem, sitien-
et porci. Et iterum ipse Dominus: Ecce ego mitlo tem potare, infirmos visitare, trislibus condolere,
vossicut owesin meiiioiuporiim (Ibid., xix, 6). Sunt mortuos sepelire, niliil apud se habere quasi suum,
ergo homines ellupi; el econlrario homines suntet sed omnia sua cum omnibus judicare communia, ac
oves. Et ait adhuc DominusPetro : Pasce oves meas-Dtune magis sibivivere.cumviveresestimaturaliis, si-
(Joatt. xxi, 17): et ipse prius :'Veni postme, et fa-' bique recoudere cum aliis crediturerogare. Etbsecta-
ciantle piscatoremhominum(Matlli. xiv, 19). Sunt nien adhucexlerioris hominis lineamenta contingunt.
ergo homines et pisces. Sed haj formaeactuum vi- III. Cajterum ilia interioris hominis vita in di»i-
dentur esse, non corporum.'Nam corporis nostri narum rerum cogniiione consistit: non qua coaium
cerlus est status, ut omnium ahimantium: sed quo- terrse parte volvatur, non an conlrario cursu sidera
niam apud Deumnon de staiii cbrporis nostri, sed rapiantur, non an Oceano generet plenitudo lunaris
de viiajmeritis judicamur, apparet omnemhominem augmentum, non an orbem mundi rotundiias ipsa
mente sua sibi ipsi stalum nbmenque formare. Quod suspendat, an quadriformaangulis prominentioribus
uliqne ex if.liusqueriideseribimusInvisibilishominis, astringal, an unus ipse mundus ^it, an plures sint.
aut culpa aut virtuteproestaiur. Ipsius siquidem vi- Nam hsec ad animaenon tendunt utilitatem, el apud
Deum stulla judicantur : sedin illis sanis eogitatio-
tjum est, si subjeclus passus sit esse-subjecius; si•
eontradivinam dispositiohem sit fn-dominatu ser- nibus, si quandb versatur, tunc vivit, ct pascitur.
vitus,elin servitutedominatus.Sed nevidear (quo-. Qua? sunt auleni istse sanse co^itationes? Ula3sine
79 . S. IIIERONYMIOPERUMMANTISSA. - 80
duhio, cum mens nosira sui recordatur auctoris: A lV.Videamus tamen quantum illi prseterea applau-
cum illum velul per qtiamdarn resipiscentiam sui, dal. benignitas Creatoris, quse non illum de sideribus
opificem suum veneratur, ac contuetur : cum ejus effecit, quoniam si esset inde creatus, de maleria-:
opera, ipsum in ejus operibus visura miratur, di- poiius claritale , quam de arlificis dignatione polle-
cente beato Paulo : Invisibilia enim ejus a creatuip ret, cum niinor ipse sui corporis origine videretur,
mundi, per ea qum facta sunl intellecla conspiciuntur, si de coelestibusfactus ad terrarum cultum deduce-
et sempiiernaquoqueejusvirluseldivinilas(Rom.i, 20): retur ad terras: cui esset gloriositis mox futurum de
id est, cum ex immensis visibilibus crealuree, ad humo excitalum sideribus imponi. Suum, inquam ,
universilalem invisibilis Creatoris exlendimtir, et Deus nosier , suum proprie voluit esse quod sumits,
illum per ha:c dum inajstimabilem discimus, sesli- nihil maieriac, nihil elemenlis, nihil quibuslibet
mamus, cnm ej'us altitudinem per donunv Spiritus priucipiis, vel magnis, vel minimis nos debere. Quae
sancli evolvenles (quoniam ipse solusiios in ipsum, cuncta si relraclet, et in se mens conversa con-
qui ex ipso est intromittit omnia jirincipia crealurss siderel, ex noslris flunt moderatiora et angusliora
surgentis) quasi facti ab ipso anteriores aspicimus, primordiis. At ubi per conlaclum formati manusDei
et cum ea quoe Deus fecii, quasi faciat adhuc, in- desivimus esse quod fuimus , et in novam malerioe
tuemur: mundique totam originem transcurrenles, B qualitalem suhjacens, opifici suo per elementi con-
seu antiquiores eflicimur quam sumus oeiale: et cum versionem clarificata nalura est, novumque corporis
universa prius quam nos essemus effecta sini, nalu- nostri inter elemeuia, si fas est dici, esse ccepit ele-
ram lamen omnium, quasi per nos genitam, dum menlum : statim omnibus mundi corporibus subli-
auctori inserimur, reputamus : in quam non ut ser- miores sumus effecti, non naturae substanlia, sed po-
viremus, sed ul dominaremur, iniravimus. Sepa- tentia conditoris : per quam de subjacenti caeieris
rali itaque a sapieniia muudiali, quse universa, aut crealnra orlum est, quod crealuris omnibus impera-
forluilis, aut aiomis ascribit, <Iiviiiismedilalionibus ret. Denique si metallum nostrae carnis cl corporis
sublimali,et ab iliis, qui autmaieriam semper fuisse intueariS', nibil humilius, nihil vilius, nihil invenies
dixerunt, Deumque tantum artilicem rerum volue- omni injuriaj passionique subjectitts. Sola lerra ele-
runt, separati per ijisius adjutorium : aut qui [Al. meniorum cselerorum videtur ancilla : sola in se
quia] bxc ipsa pro diis elcmenta coluerunt: aut qui ctinctorum polenlias non sine detrimenlo sui sentit,
familiasaleorum per sexus, per setates, per paries, vel dum ventis pulverulenta dispergilur, vel dum
velut per plebcm aliquam subjectam sensibus intro- fliictibus humefacia absorbetur; vel dum side-
duxerunt, discreti per Spiritum sanctum, ct in al- riim ignibus cocia devoratur : ut homo ex ea se
liora subducli vera yita vivenles, hoe est veram G esse, non modo gloriari non queat, sed etiam possit
sapieuiiam sapienles, qtta siultitia ista caret: recor- erubescere. At vero si siatum nosirum contemple-
demur quod mundus ex nihilo a Deo factus est, mur, quoniam iiracsiantior est cajleris animantibus,
et quod cuncta animalia per Deutn, Yerbo opifiee, dum ad suam imaginem Deus informatum inducit,
vocata venertmt, qusea nntura non fuerunl: quoniam inventes , terram ipsam semen esse noslri corporis.
soli ipsi fas est vocare quaj non sunt, lamquam ea Si quis iu ea sensus est, gaudere potuisset, quod
quoe sunt; quod ipsum bominem cui tanla possessio propter nos in quibus imaginem et simililudinem
parabatur, ad imaginem suam non aliquis Prome- Creatoris acccpit, felicior facta sit, demutala, quam
tlieus ex fabttla, sed ille conditor universitatis manu sit orta : manus enim Dei conligit eam , cujus con-
quoque sua, ne qua pars ejus vacaret in nobis, de lactum sui causa dum fierel, ipsa non meruil. Quid
liuto terrse facere dignatus est : quse cogitatio, ut enim boc slatu prseclnrius? quid poterimus nosse
dixi, vila est animse: quoniam hsac prima est ralio sublimius? Quid lam diligenter in membra digestum?
vivendi, ut cui se debeat anima, non ignoret: ne quid tam decore per articulos inflexum? Quid lam su-
alium praeier, hunc decepta venerelur, ne viise suae blimiler in ora el oculos ereclum? quid lam vocali-
minisleria velut vilse iiuctores adoret: ne in tanlum ler in verba modulaium? quid in corde lam vivaci-
elementa miretur, ut non digna jtidicet quse facia D ter animatum? quid in sensu ditius? quid in cogiia-
credantur : cum ille magis sit admirandus, qui tam tione secretius? quid in sermone effusius? quid in
miranda produxil. 0 quam augusta [Al. angustn] est ingenio forlius? quid in dispositione inslruclius ?
lisecdivina cogilalio, et quam vitaeplena est! 0 quan- quid ininemoria tenacius ? quid in affectu blandius ?
tum ipmm hominem ad omne studium probitatis quid in cogilatu sublilius? Ul evidenler appareat
accendit! 0 quauttim illi majestatem sui commend.it quod illum jjroloplastum, jam tum omnibus dignitn-
auctoris, cum aliud ille nibil in creatura omni proeier tibus venustatum , imo statum filii sui Dei nostri ad
se manu Dei formatum esse considerat non terram, finem saeeulorumpro redemplione noslra veninri in
non maria, non cojlum, non denique sidera, lam hoc corpus ornarit: cui paradisnm etiam illo tem-
iiiunda.iampura, tamlucida : hominem solum cuj"us- pore velut amoanissimum proedium, et urbanis con-
dam limi et gravioris et sordidioris elemenli, illa venustatum , et rusticis consitum , sub lege dona-
formatum essedextera, cujus dexterai palmus ccelum tum, moriis ille prseseminator invidit: venenumque
mensuratinmensura: cujus pugillus terrae spatia tam suum decipiendo primorum hominum eredulam no-
infinila jacentis includit: tanti fuit ilium fuisse olim. vilalem in corpora nostra lalenter immersit: et cx
SI .EPISTOLAVI. AD AMICUM^IGROTUM. 82
duabus substanliis, unieam hominis perfectamque A voluerit esse virtutis: quantumque nos amaret,
naturam quadam divisionis discordiadissecavit': ut dum in ipsum peccavimus, ostenderet, quorum
cum nobisuna mens esset, id est, illa, quam germa- oblivisci"etiam post errata non posset, imo quos
nitas animse, et corporis gignebat : aliam volunia- pretiosius redimeret, quam [A/. quae]'fecisset.Quaj-
tem per vitiatam naturam contra animam parturiret. rat nunc humana crudelitas criminosis , vel privaia
Denique et Aposlolus ait : Video aliam legem in ergastula , vel publicos carceres , cum manicis fer-
membrismeis repugnantemlegimeniismem : et capti- reis et duris rigida trabe compedibusirala suspiret,
lilaletnme in lege'peccati, qum est in membrismeis et i"npcenas multimodasadihveiiiionum laxet ingc-
( Rom. vn, 23 ).'Et alibi : Caro concuphciladversus nia : omnisque judex surrecti capitis , caslitatem
spirilum, spiritus autem adversuscarnem. Hmc invi- proprise mentis discrimineprobet alieno : hoc ma-
cemadversantursibi,ut nonqumcumque vullisilla facia- gis amicus atrocitati,"quo magis alienus est crimini.
lis(Gal.v, 17). Ipsi enitn 'soleht truculentibres esse in reos,. qui
V. Hinc etiarii iste noster condilor , qui vel nos sunt a reatu puriores; Hi studiosius maleficia, vel
nobis, vel mundum pro nobis fecerat,'a primis illis criminosorum contagiapersequentes, quotminus ac
hominibusoffensus, maledicla * super singulos prout negligeniius facinorum vitavere cbnsortia. 0 mise-
criminis quantitas exigebat effudit. Et quamvis B ros et omni prsediioscaecilale,qui bonum exornant
iralus , mox tamen' myslerium noslroe salutis , ut malo, qui continentiam sub gestu crudelitatis attol-
pius paler ostendit. Neque sequum fuerat alio tem- lunt, et crudelitatem propriam aliena infelicitate
pore de salutis nostraereinedio' cogitare; nisi eo quo commendant: quando virlutibussuis miserorumasii-
mors esset inverita.Sic a prudentioribus prima pulantur exitio, et irinocentiaejudicanlis noxiorum
fronle niorbi adhibelur medicus: ut capite valetudi- cruciamenta supplaudunt.
nis deprehenso, faciliusremedium salutare suecur- ~ VI. Deus autem nosler eontra omnem
spem, con-'
rat. Non ergo tunc tantum Dominusac Salvalornos- tra omnem pene fidem, cx divitiis misericordiajsuse
ter promissus est cum clamal Isaias : Ecce virgo in in malo bonum nactus, in iracundia generanscon-'
utero concipietet pariet filium.( Is. vn, 1*4); et tunc firmansque pietatem , peccandi semen , in fructum
cum ad Abrabamdictum est: Ad hoc tempusveniam, voluit evadere miserendi: et qui nos' propler trans-
et erit Sarm filius ( Gen.xvm , 10); Nam boc erat gressionem perdere debuisset, propter suam mise-
pene jam sero, et tanla millia palriarcharum sine ricordiam reparaturum seesse promisit. Et illo tem-
spe mortua videbantur uniibhs utique vita essenon pore quo supplicia merebamur, argumentum salva-
poluit, si Dominumnonsperaveruntesse veniurum, lionis ostendit: ut intelligere possemus , quantum
dicente Apostolo : Spe enimsalvi facli sumus. Spes G valeret praestare non lassus, qui tantum donaret
enimqumvideturnon estspes, sed qumsperalur(Rom. iratus. In primo ergo liomine, ut loquebatur, slaiim
vmyll). Et qualis [A'l.qualifer] spes essepoluit, si nobis judiciarium spopondit auxilium ,' staiim de
non fuit repromissa? Imo ut primo homini illa sa- bono thesauro -bonaproduxit, stalim ignotum ipsis
pientior omnibusbestiis bestia, mortem sapuit: ita angelis sacramenlum, quod implendum esset in no-
' oportuit illum Dominumhostrum veram sapientiam, vissimo tempdre, publieavit : et terreno AdseAdam
jam tum illo tempore suffragiumsapere vitale, quod promisit e ccelo. Nam cum serpentem pro merilo
et fecit. Neque destitit publicare, ne tanta-ejus fac- suo malediclo fulminaret, jubet eum terram pro ci-
lura uno inimiciariele propulsata, sine prsesidioali- bo hanere, supra ventrem repere: et quoniam mor-
cujuslapsui potius, quam decori generata viderelur: tem illam ipse fecisset, addidit, dicens : Ei ponam
siinul ne is validior baberetur , qui tantum opus inimiciliasinler leet mulierem, el inter sementuum et
alienae virtutis obruere potuisset, quam ille, si semehmulieris': Ipsa calcabilcaput Htum, a el tu ejus
opus suum , quod super omnes creaturas ineffabili- . observabiscalcaneum(Gen. ui, 15). Nonne conside-
ter fecit, aut servare non potuisset, aut reparare ras : nonne conspicis, quod eidem tunc minabalur-
noluisset. Defendit, inquani , ille se bac invi- in Chrislo? Aliud enim semenmulieris nullum pror-
dia. Defendit ille noster conditor et redempior : p sus aceipio, nisi illud quod Aposlolus ait: Factum-
pariterque se et posse et velle monstravit ,• quo- ex muliere,factum ex carne (Joan. I, l&). Ulud quod,
niam necvirtus potentiaedefnil, nec dignatio pieta- ut Evangelista ait, Josephftlius putabatur esse ( Luc
ti. Haecnobismagis adoranda , quod sub ipsa erro- III , 23) : sed non erat: illud utique , quod Verbum
ris nostri tempesiale hon substitit : majorque eiiam caro factumest (Gal. iv, A). Nam si generandi publi-
dum exacerbatur erupit, dum ubi poenam mereba- cam istamet naturalem circumspicimus rationom ,
mur spes redemplionis ostenditur, et dum in nau- semina non habenl mulieres: denique nulla conci-
fragii acerbo discrimine portus salulis aperitur : ut pit sine viro : ac per hoc quoniam jam tunc in Adam
novo more quaemateria fuerat iracundke, esse cce- semen humanae generaiionis esset transgressione
perit origo clementise.Sic arcana operatione mani- viliatum , semen cceleste promiltitur , ut Apostoltis
festans, quod infirmitatem nostram argumentumsuae seniit, non ex corruptione viri, sed ex Deo : b quod
a Apud Agobardum,
qui lamquam ex Hieronymo Evangelista,etc, illum uliquequi verbutn,etc.
recitat, et tu insidiaberiscalcaneoejus; mox , quod 1 Apud eumdem . auod caro fiqre^in mulieres, «(
'"'" r
$am nuncminabalur; et, factuttiin carne, Ulumqui ut elementct,
£5 S. HIERONVMIOPERUMMANTISSA. 84
cum earo fieret in muliere, etiam elementa illa cor- A $ tial. Et propheta ait lsi\as:¥irgoinuteroconcipiet ?
poreaesubsianiiaj, id est, bumoris et sanguinis, in (Isa. vn, 14) : Maltbajusrefert: Invenla eslin utero
ipso sibi vasculo, in quo ipsa elementasita sunt, na- habens.Verbo ipso promissionisrespondet effectus,
turaliter aptaret. Maler itaque Domini nostri Jesu quodnon aliterloquiiurevangelistaquamvates.necad
Christi, in illa jam lunc muliere promissa est. HaeG' exprimendamoperis novitalem inventaaelocutionis
inimicitiis opposita est serpentis : Ponam , inquil, dilficultateeonfundilur.Ubisun[grammaiici?Ubicon-
inimiciliasinter te 'etmulierem( Gen. 111, 15 ) : non siliarii? Quseistos,utexlraconsuetudinem loquaiuur,
certe pono dicit, ne' ad Evamhoc pertinere videre- schola produxil ? Quaetam aperte signalsenovitatem
tur. Verbumprbmissionis est. quod transmillitur in monstravitdoctrinac?Nonindicanthumanosensu,quo-
fulura. Ponam , inquit, inimicitiasinter te et mu- niamnonopus humanumest quotlloquuntur. Et tamen
lierem. Illam utique mulierem,quse Salvatorempar- remnovam necantea factamsic notant,, ut intelligas
turiat, non quasgenerel fratricidam. Ponam, inquit, cum mirabili opere, et mirabilem nalum esse s.er-
inimicitiasinler te et. muliefem : id esl, suscitabo monem.Repetamusdeniquesanclas fe_minaspatriar-
mulierem , quse repudiata facilitate credendi, non cbarum, videamusqttesi sic de aliqua scripium est.
solum te non audiat, si aut suavitatem pomorum Legimusde Sara : Et DominusvisitavitSaram,,sicut
pro adaperlione monstraveris oculorum, aut diis si- B 1 dixil : el fecit Deus Sara sicul loculus esl ei, el
milem esse promiseris : sed etiam ipso Gabriele de- concepitet peperit Abraltmfilium(Gen. xxi, 1, 2).
ferente verbum , rationem de promissionis exigat In Isaac divina benevolenlia monstratur his-verbis:
novitale; dicendo :, Quemadmodumerit islud, quo- El exaudivilillum,Deus: et eoncepit Rel)eccavxor
?;iamt)irumnonco(/now'(t«c.iii,74.)?Illamutique,quamejus (Gen. xx , 21). Denique et de Jacob uxoribus
nd visionem angeli pudor aureus iremefecit: fidei sic ponitur : Et concepilLia, et peperit filium Ja-
tamen ardor et constanlia, labi nesciam, ad in- cob, etc. (Gen,xxv, 12). De nulla cerle iiarum scrip-
quirendam rationem reddidit audacem : et quaead- tum esl, in uiero concepit : quae tamen quidqnid
venienii proestitit de pudore, quod tacuerit, haec concipiebant, extra uterum conciperenon poterant:
promittenti de admiratione non cessii. Nam et sol- sed quoniam de conventu virili conciperese nose-
licita de eo quod annuntiabatur, exquisivit. Denique rant, quibus non proveniebat salva virginilate con-
et angelus non iiifidelilatem redarguit, ut in Za- ceptus. Sola vero Mariain utero concepitcum irre-
charia : sed inslituit de divinaeoperaiionis novilate, serato aditu seminali, clauso utero concepit:, ad
dicens : Spirilus sanclus supervenietin le, et virtus hujus conceptionissemen si recieratiocinabimur, et
altissimiobumbrabitiibi. Ecce istud senieu mulieris, interius divina iractaverimus,prajeessii,in figurapro
quod non per traducem genitalium ministeriorum, G ( tempore illa sententia, quaj primogenita benedictio-
commixtionesexus ulriusque infunderetur in ute- nibus, vel obligationibusobligavit, dicenle Dqmino:
rum, sed claustro clauso, indeflorataeVirginis inve- Omnemasculinttmquod aperilvulvam,sanctumDomino
niretur in utero. Dcniqtte rem novam plenamque vocabitur(Exod. m, 25; Luc. n, 25). Qupd estistud
miraculi, novoverbo Prophela dum promillit, exse- masculinum,quodaperitvu!vam:cumomniumfemina-
quitur : Ecce virgo in ulero concipiet, et pariel filium rumvulvas aperiat noupuerperiinecessilas,sedmari-
(Ose. vn, xiv). Quotidie cerie de procreandi neces- lalisagnitio?DeniquenuIIavirgodiciturposimaritum,
sitate nmlierum conceptus et eernimus el andimus, quod nomen clausisvidetur futuris mysteriis conve-
denulla tamen dicitur : In utero concepit : quoniam nire. Et superius de Rachel Scripluram haberemon-
subslaniia fuluri.hominis, fusa per virura, coa- stravimus : El exaudivilillam Deus, et aperuit ejns
lescit in femina : uterusque mulieris non principium vulvum, et concepit.Certenon priusdixit, concepit:
est nascituri-hominis , sed deposili-nutrimentum. et posl, aperuit ejus vulvam: sed prhis, aperuit :
Mariaautem non tam prima quam sola in ulero cpn- videlicet, ut maritus apertis vulvaejanuis, velut se-
cepit, cujus pudoris illibatio conceptum uieri flne minalurus agrumparatum seminibusinlraret. Deni-
damno virginitatis expressit: quaesola nobis pepe- que subjungit, et concepit. Non iiaque parlu, sed
rtt, quodnonaccejiitex nobis, dicenteDomino: Vos "I cohceptione, imo conceptiopalefactaest : nec il-
de inferioribusesiis,egodesuperioribussum(Joan.vitr, lam pnrturiendus dum naseitur, sed, qui parlu-
25).QuaJsolamalerestfilio,cum virgo sit niarito:cii- riendum seminalnrus fuerat, designavit. Et si
jus conceptionemjgnorante virginiiale,parlus agno- jam ante conceptum, quippe ut conciperet rese-
vit: quaesoia mulier dicia est, non concipiendo,sed rata est, non eam cerle ille qui natus est diu post
pariendo. Ex bacergo semen promissumestmulieris, pqterat reserare, dum diciiur, nasciturus : qui eliam
qno secundumbominem DominusDeus noster est: concipi, dum esset illa clausa, non poltiit. Omnema-
qui non infnsus est in ulero, sed inventus, evange- sculinutn,inquil, quodaperuil vulvam, sanctumDo-
lista confirmante, cum dicit de Maria: Invenlaest in mino vocabitur.Quaeest ista ratio, qttaenec sectm-
ulerp habeus(Matlh. i, 18). Ecce et ab ipso praece- dum sensum videtur impleta ? Jacob primi locum
denteProphetse sermone nondeviat quod fueratntin- fratris fraudulenter invadit, nec nascendi ordine
tiatum: Virgo inulero concipiet; sed in myslerii no- prohibetur, nec dolositatedamnatur. Joseph filii per
vitate , sermonis etiam parilitate concordat : eoque avum praeposierasecundumnascendi gradum bene-
stylofacti historiadesignatur^quo faciendumdenun- dictiohe signantur, nec caJcitaserrai futura pfpspi-
88 EPISTOLA VI. AD AMICUMiEGROTUM. 88
cientis, nee monilor filius dexteram parentis, quae jA ad hoc nos ipsa deduiit ofalio, quod hbfho ille iri-
pinguioris benediciionis suceo minorem irrigabat, in- wriof cum cogitat; non in hoc mundb, sed supfa"
flexit. Quaeulique omnia sunt contraria, si putamus ipsum munduni, cuni illo Opifieererbm ac suo vivere
de his dictum esse : Omne masculinum; quod aperit videtur, dicenie David : Beati qui scruiantur testimo-
vulvam^ qui devirili semine primi nascuhtur ex fe^' nia ejus;(Bsal'. cxix, 2),-ut-;penS-lioc sit, si faSeSt
ininis. Sed .quoniam aliud inlerius lialiet illa senten- dici, Deum-fiefijdivina riiediiari: illum Dominum
tia, ideo.isliusmodi primitivi ceduntel benedictionei nostrum salutis rioslrae:jam tunc^pfodidissb riiyste-^
perdunt.Jesseiifius David,no'nprimus, autsecundus, ririm. Un'deet in Psalniis'ait.: ln cdpile ttbri scriptuni
aut tertius, sed oninium iiltimus urigitura Pfopheta, est de me (Psal.'xii p8);:Gaput''libri est Ceneseos
et despicabilior cunctis eligitur iri. r'eg'em.,Nec illi principiuiri; quoniam omnisScripturaunus esliiber,'
primo, aut secundo conira David sentehlia' legis de etunus, de qtioscfiptum est Deus", et istam pro-
primilivis promulgala blandiiur, quia judicassetiili- missionem de ipso esse videmus in capite, et caput
que -maximos, si ab his fnatrum vulvas memimsset vitse noslrae spes est ,'et ideo capul libri vilaiis sjies
aperiri :,quando hoc utique, aut iri qua dicimus im- facta per Deumsillum inquam, utsajpe.diximus, con-
pletunv,-quod uiique non poterat non impleri. Quse ditorenv, senescente jam mundo- quod.iri prima
est isla, cujus vulvam fcetus reserat, non maritus? B ] mundi ajlate promiserat, pracstilisse. Unde Propbeta
quse virgo concipit, quse non ut conciperet, virgb ait: Virga lua et baculus tuns ipsame-consolalasimt
esse desiit? Non certe illa de qtia Seriptura dicit: (PsaL LIII, 4). Virga mater est Dbmini, ex qua ba-
CognovilAdamuxorem suam, et peperit ei filium(Gen. culus iste, fesso jam perajtatem mundo, qui eum
iv, 1); sed illa de qua .evangelisla signat .- Et non susleniarel exiit. Illumergo in Virginis uterum de-
cognoviteam Joseplt, donec peperit filium (Mallh. i, lapsum, ut redemptionis nosirse totam histhriam re-
2S). Igilur in Maria hoc sine dubitalione perfectum texamus, parlu effecttimhominem; se exhibnisse pro
est, cujus vulvam non deflorator virginitatis aperuit: homine, et erealuram suam se de Creatdre fecisse.
sedpartus effnsus, qtisevirgo peperit,quoe virgocon- Illum formam servi accepisse, sed se exihanisse po-
cepit, quseprius materfacta est quam maritata. De testatis voluntate, non naiura deitalis, per quam noh
hac isiud masculintim, quod vere sanctum vocandum polerat non esse quod fuerat. IJlum maledicta pro sa-
esset, exiit: quiquevulvam secundum promissionem lutaribus meruisse miraculis. Illum spuia, illum pal-
partus editus, non secitridumconsuetudinemnaturam- mas, illum coronam spineam, illum poslreiiio crucem
quecommiwem, dum concipitur viri seminereseravit. fuisse perpessum : illum inferna penelrasse ? illuni
VII. Sed quoniam divites Dei sensusvelociier ex- tertia die resurrexissein id corpus quod cruci fuerat
plicare non possumus; tantis se Seriplurarum mo- (G afftxum : iilum hominem post moriem Deum vivurti
libus ad unarn speciem opponentibus, ut Iassari sit cffilum peliisse victorem; .sedere ad dextram Dei;
facilius quam evadi : quando omnis Seriptura cunc-. veiuurum suo tempore ad judicium faciendum : il-
lorum sensuum unus trames sit, quem humano ser- lum spiritu Dei per sanctorutn suorum ora quotidie.
mone decurrere quis valebit, necsi angelicas pennas celebrari. 'Hseccogitasse vjxisse est, haec cogitatio
mortalium linguis spirilus ascribat : redire ad pro- paslus animaeest: in lisec rglabi vel recurrere, cum
posilum convenit, et parvo navigio nbn in altuiri Domino jungi es.t, et cum ipso per bsec humiliari;~
vela conflgere, ne in periculum currat audacia , est cum ipso pati, cum ipso mori, et ctim ipso eiiam.
sed pro infirmilatis solatio i.nconspectu littoris na- suscitari. Quid dicam de ipsa resurrectione; in quai
vigare, ut si quid formidinis oriatur, vel-spes sit cum rideamur a gentibus, nort separamur a Christo :
facile teneri posse quod cernitur. Dicebamus senien licet et mjilii qui se Christianos dicunt resurrectio-
mulieris Dominum sancttim, quia secundum earnem nem carnis, excludanl. Sedsic sint illi sine corpore,
palrem hominem non haberet: eumquejam infestum quibus forte coiiceditui-jsi fas est dici; aliter repraj-
esse serpenti, quem inuteroyirginis Dei Spiritus, sentari Domino, quamDominus remeavit ad patrem^
non materialis generasset humor. Denique quod se- nos ut credimus, etloquamur.
'
quitur majorem ab homine virginis promittit. effeo_D VIII.Quidjinquam, haccogitationeltetius? Quid hac
tum , dicendo: Ipsa luumcalcabil caput (Gen. i, 15, spe esse poierit ereciius? fixumque magis in nostris
sec. LXX): quis amhigit, quod prseter Dominum no- animis inhaerere debet, nos aliquando cum hinc
strum caputserpentis nemo calcavit? Ipse enim solus exierimus adcorporanostra esse redituros, etanimae
super dracones et scorpiones ambulavit: ipse capti- interini et corporis divortium, non id agere ut nihil
vam duxit captivilatem. Nam quod subditur : Et tu sinius omnino, sed ,ul meliores per Dei spiritum re-
ejus observabiscalcaneum, ad quem alium eredimus formemur : quoniam jam bic Dominum id pignus
pertinere? Calcaneus quidem pars extrema vesligii nobis promisisse, accepimus. Et hoc, corpus quod in
est. Et Dominus post Joannis baptismum , post die- sui nattira caducum est, elmerilo pristinoetransgres-
rum quadraginta jejimium, cum ab eodem ser- sionis gravatum, ut malediciione diviuaferiur, ad
pente lentanir, ieriiaj illius dolositaiis jam victor.. lerram ibit (Gen. n, 27): id rursum post mulla tem-
exclamat: Vqde retro post me, Satana (Matth. xvi, 2). pora, id est, in fine saeculorum, eum minima pars
Quid aliud nisi a tergo positum, vel relicttim, jubet favillaesit, aul fortejam nulla, ab eademterra, quas
buumobservare calcaneum? Hsecsupra dixi, et inde illud corrumpit in nihilum : quoniam ipsa liberanda
87 S. HIERONVMIOPERUMMANTISSA. 88
est a servitute corruptionis,in infegram membrorum.A malum corpori clarifatis Domini in lucenlia mem-
suorum soliditatem,et in slalum pulchritudinis deco- bra rediturum ait (II Cor. ni, 18) : per Salomonem
remque renovandum. Quem talis cogitatio non cum quoque istud sapientia promittente, cum dicit: Ful-
admiratione delectet? Reliquias, inquam, corporum gebuntjusti, el tamquamscintillmin arundinelodiscur-
nostrorum, aut nullas aut minimascerte, et quantu- rent. Et ideo in hanc vocem: Mihi vivere Clirislus
lascumque : attamen sordidas, et .animi numquam est (Phil. i, 21), securus erupit, in qua utique quae
sine borrore inspectas, in suum iterum hominem, fuerunt merita victura sunt : qui autem lohge,
non ut Pytbagoras mentiens et deliransin Euphorbo ut ignoraverunt, ila et ignorabunlur. Nunc si vide-
essecredatur, sed in propriumsuum corpus et nomen, tur, quid sententia illa Salomonica promiserit, in-
perossa.et nervos.per venas, percuncta vitalia, non quiramus? Fulgebunt jusli, et tamquam sciniillmin
modo artuatim, verum etiam articulalim recompagi- arundinelodiscurrent (Sap. m, 7; Mallh. xin, 45).
nandum. Hocaulem non est angustum, cumomnium Quid est ut quibus flammarumclaritas condonatur,
vel frugum, velslirpium semina, majora et pul- his lam bumilis Iocus ubi discurrant, et abjectus of-
chriora in graminibus redeant, quam in lerra vel ferlur, ut loci despectu decrescere videantur, qui
ab hominibus sata sunt, vel sua sponte ceciderunt. corporum luce creverunt? Quid est, inquam, quod
Quis nonseminari se in lerra, ut ita dixerim, lsete-B ] aslris per arundineta comparati volitabunl, et in si-
tur, quse nos meliores quam acceperal, reddet, di- derei forma fulgoris , stirpes lerrarum miserrimas
cente Aposlolo : Resurrecliomorluorumseminaturin permeabunt: cum longe incongrue misceantur, vel
corruplione,surget autemin incorruptione (I Cor.xv, fulgores arundinetis, vel arundineta fulgoribus?Ani-
•42). Quae possessio praesentium huic spei poterit madverte, oro le, divini verba mysterii, cui ul non
comparari? Aut quid erit aliud quod ad contem- de bobus , ita nec de arundineto cura est, aut
ptum mortis attollat, quam haec medilalio divinis in resurrectione arundineta quid faciunt, nisi quod
promissionibus et prophetarum vocibus excitata? nos per omnium formas, vel pecudum, vel slir-
Quid tale GleombrotusAmbraciotain Plalonis libro pium laborat ostendere, ac per hoc, ut Apostolus
disputante didicerat, qui homicidasui esse non ti- ait, pro nobis cuncla scripla sunt (Rom.xv, <5).Inlel-
muit, ac se altissimo prajcipitavit e muro, dum et lige per arundineti imagines, infideleshomineselin-
nullum post mortem autumaret esse judicium : et credulosdemonstrari: eorumquecorpora, superficie
sine discrimine meritorum aliquo, omnes animas graia et interius cassa virlutibus, quoeubi primum
post corpora sequaliterferri arbitrarelur ad ccelum. spiritus vanitatis inflarit, sibila serpeniis imilentur,
Quod adeo omnes pro vero lenuerunt, et sic omnes et sanos partus, viperarum progenies obsequantur.
illos saeculi sapientes una nebula hujus erroris in- 'C Scintillm, inquit, in arundinelo. Sancli ergo inter
volvit: ut et ipse tam Iaudabilis, ut putant, doctor peccatores, quoniam non omnis caro eadem caro.
Socrates, homicidamipsum se privatim, ne publice 'In arundinelo, ait, id est,- vacua luce corpora, et
occideretur, occiderit.AIiud longebeatus Aposlolus alienis arsura fulgoribus, quibus sanctorum clarilas
praemediiatum babebat et cognilum : Qui non ab futura pro poena est : quoniam Deus ignis consu-
hominibus, sed per revelationemDomini nostri Jesu mens est, et justi in imaginem deilatis advenient.
Chrhti (Gal. i, 12), qtiod docebat, acceperat, nee Fecit enim Deus hominem, ad hnaginemsuam fecit
Academiaenemoroseobscuristectus umbraculis,sed illum (Gen. i, 27) : et Apostolus lestatur credere,
ccelesliillustratus lumine : nec in ludo aliquo litte- se, quod illi similis sit ftiturus. Necessarie. Si enim
ratorio inter puerulos oscitanles, sed in tertio ccelo similis Deo fuit cum faclus esi, et similis futurus
inter angelos coruscantes imbutus, in contemptum est cum resurget: quoniam quidquid nunc in nobis
vitas praesenlisexclamat: MiltivivereChristusest, et dissimilevidelur auclori, id omne vitio transgressio-
mori lucrum (Phil. i, 21). Non certe murumdequo nis impressum est: et vivam verilatis formam, ar-
se prsecipitet ad morlem, sed Christum Dominum, lifex mendaciorum struniosis aclibus deformavit,
per quem hoc mortale ab immortalitaieabsorbeatur, suamque pravilalem, nostris etiam membris, dum
inquirit. Etenim intelligit ei lucrum esse mori, cui D mentes corrupit, inscripsit: quae per resurreclionis
sit vita futura cum Christo. Sine Dominoautem ni- gloriam male adjecta, aut immiuuia dilueniur : et id
Iiil prodesl, etiamsi totum mundunv Iucrelur, ani- solum quqd auctbrem rerum lamquam in speculo
mae autem suoedelrimenlum esse passurum. Crede- reddat, emicabit :lut interpolator opus suunVsedo-
Lat igitur vir ille, vas electionis, se per Cbristum leat perdidisse, et homo tandem se integrum esse
Dominiimnostrum dehacterra, quoenumquamsine glorieiur. Non lamen hoe omnes, ut jam diximus,
nsura reddit quod accipit: sed alia minore, alia ple- sed jiisli tantum in luce erimus: Quoniamomttesqui-
rumque majore cum fenore: ut tricesimumet sexa- dem resurgemus, sed non omnesimmulabimur(Thes.
gesimum et centesimum , Dominoipso in Evangelio vi, 15): discreiioriem enim faciet personarum, di-
germina quse planlaverat sie legente : dequa terra, versiias meritorum. Nameisi inter ipsos sanclos erit
etiam veritas, quam Pilalus ignorabat: quam nemo aliqua de operatione disiantia, dicente Apostolo :
utique principum bujus sseculividit: Si enimcogno- Stetla a stella differtin clartlate (l Cor. xv, 41): quam
vissent, numquam Dominum glorim crucifixhscnt diversitatemvel de impiis, vel de peccatoribussen-
(I Cor. H,8) : de ipsa, inquam, se Apostolustransfor- tiemus : quoritm alii in judicio, alii in sanclorum
89 EPISTOLA VI. AD AMICUM&GROTUM. ., SO
consilio resurgunt? Qui etsi resurrectionis ipsius A mancipandum illis esse credalur, quibus el spiriiua-
lempore segreganlur, quid de habitu formaque di- lis illa nequitiarum natura subjic.iendaest?Quid er-
cemus? Quaj, ut mihi videtur, non veste aliqua tex- go lunc faciettt, qui nunc in honoribus gloriantur :
tili, neque mulierum elaborata pensis, sed suis me- qui per terribiles procfeciuras, et fasces, et aeternos-,
ritis et orationibus erit invenla : beato Joanne hoc ut existimant, consulatus, Deo sc comparare nitun-
in revelatione monstrante, qui sanclos, ait, indulos tur rapina, non natura? Quid faciet qui conjungitdo-
byssinumse vidisse (Apoc.xix, 14). Et ne forte sub- tnumad domum (Isa. v, 3)? qui perlurbala civiiaie,
legiminabyssini, aut stamina qusereremus, et mate- et cunctis.quibus siringebalur binc inde limitibus
riale, vel corruptibile ac fluxum aliquid exerceri in fraclis, monles, flumina, mariaque transiliens,qtiati-
ccelestibus opinaretuur, subdidit: Byssinum autem lum ad ipsum pertinet, unam vullpossessionem esse,
justificationes sanctorum sunt. Tunc ergo, ul iutel- quae communis ornnium terra est, et insatiabili
ligo, in superficie corporis nostri venient, quaenunc cupiditate latitudinem immensi orbis excedens in
stint testa sub corpore.Tunc unicuique, miserum me, Alexandri Macedonisanxielatem, et innumerabiles
conscientia sua vestis fiet. Tunc ea, quae de funda- Epicureorum mundos diffundilur: acquisilisque per
mento illo,quale aliudnon potestponi(\ Cor. xiu, 11), aviditatem mundi iiujus angustiis,in alium credulus
ab unoquoque soperajdificala sunt praeeminebunt, •B non aestimata proprii corporis possibilitate accendi-
ut aut mercedem accipiat, qui mansura conslituit; aut tur, autumans passurum se damnum esse de jure, si
delrimentumpatialur, quiarsura construxit. Jam quid fidem non adhibueril de furore? Quid hi facient,
illa commemoremquaesequuntur, quaetotasanctorum qui tamquam correplores morum, Domini familiam
sunt carnem sine terra, corpus sine doloris sensu, attentius castigatiusque viventem, aut in vestibus
animam sine melu, vitam sine fine, selalem sine biimili colore, aut in cibi arida parcitate, aut in vi-
(empore, lucem sine nocte, beatitudinem sine fine. giliarum non oliosa sobrietale, velut aut indumenlis
Video hominem, et in bomine Deum : quoniamDeus mollioribus delicatam, aut epulis copiosioribus sa-
omniain omnibusest(lbid., xv, 28). Tolum quidquid ginatam , aut thoris calidioribus oscitantem, divei-
nunc impossibilehomini cernitur.id lum fieri per mu- lunt ac vexant, nescientes quod in sanclis Dei, mar-
nificentiam perpetui regis velare et revelare, lique- lyribus, confessoribusqueoculi ejus pupilla feriatur?
scere ae resolidare, eumque fieri quem et intrare ad Peribunt sine duhio, peribunt in illa dieomnes co-
discipulosconcretaet corporea parietumvalvarumque gitaliones eorum : nec eos apud tribunal illud aut
non senserunt: et discipuii tamen slare omnes anle Lucius Grassus defendei, aul M. Antohius, aut istis
se intus conspexerunt: et omnia quoesine hoc cor- eloquenlior Tullius : quoniam omnis tunc soeculilin-
pore Dei spiritus fovebat, corpus cum Dei spiritu C gua obmulescet, et sola erit in Tusticulissuis facuu-
esse faclurum. Satiari deleclatione harum cogitatio- da justitia : quaeinfantium fecit ora diserta, et mu-
num Chrislianiias non potest. Hsec £111 requies, hoc torum linguas novum solvit in canticum, ccelestem-
oblectamentum est, hoec voluptas, hae deliciaeire que sibi harmoniam per siii misericordiam de suis
mentein sedem Dei, ibique sibi locumet partem sedis, oviculis acquisivit. Ad cujus gloriam celebrandam,
non sua prsesumptione, sed divinitatis pollicitatione etiam si hominum studia cessaverint, in conlusionem
usurpare. Nechoc illi arduum videtur, postquam jam generis humani, lnpides clamaturi monstranlur. Sed
ibi in Christo Dominosuum esse bominem cognoscit. quo ego a materia proposiia, velut mortalium im-
Vendicatsibi sequumjus de cognatione per Deumcar- probiiatem increpaturus excessi? et uniformis mali,
nis assumplae:-quoniamdecarneejussumus, etdeos- lamquam publicus accusator, mundanis vitiis, dum
sibus ejus.Ipse enimest caput corporisEcclesim(Col.i, me aliquorum miseret, non peperci : cum etsi ju-
18),ipse principiumomnis principatuset potestatum, -dicandi tempus esset, lapidem tamen miltere super
evangelizantesic Apostolo : Exquo lotum corpus sie adulteram non auderem : etsi ad innocentis judicium
compaclumetproduclumper conjunctionem,et copula- purioris conscientiseriie armarel aucloritas, tempus
tum, crescilin augmentumDei. Quid ergo venturum lamen exspeclare debebam, docente Aposlolo, qut
judicium, et diem Domini, piis optabilem, et impiis ;D sanclis non jttdicitim sustulit, sed dislulit. Ait enim :
fugiendum;quid illud igneumdiluviumnon aquarum, Nolile judicare anle tempus (I Cor. iv, S). Illud
fumante terra, fugiente mari, cceloin libri speciem nempe resurrectionis tempus innuens exspeciaudum,
complicalo,loquar? quo per incorruptionis gloriam rediviva caro mi-
IX. Tristia haecsunl divilibus saeculi,sedexspec- randa assislet judici. De ajternilaie jam manenle
tanda pauperibus Christi, pro quibus in Psalmo Do- constantia, cum absistel formidode lapsu, non tre-
minus suspirat, dicens: Propler miseriam inopum, pidabit tunc in alium ferre senientiam, cum de se
ct gemilum pauperum nunc exsurgam (Psal. .xn). meruerit esse securus. Coeterum nunc cuneia sunt
Quid tribunal illud ex majestate judicantis immen- dubia, ctmcia nuiabunda, dicente Aposlolo : Consi-
sum, et duodecim sedibus adorandum, tantamque derans le ipsum, me et tu tenteris (Gal. vi, 5), qui
daiam a filio poteslatem, ut in judicando haloeant alium ulique status tui nescius, facile judicas de
etiam angelorum subslantias, quasi eorum ereator ruina. Quid et si miseris flduciam, ut beatis Deus
addictas, dicente Aposlolo : iVesciiis,quoniamet an- det ? Praemia poiius sanctorum, id est, vera
geks judicabhnus(l Cor. y, 5)? Et quid erit quod non laudemus , quam iniprovidi, m\ .inieinpegtivi ?
91 S. HIERONIMI OPERUM.MANTISSA. 92
vel de conscienlia; vel de tempore denoiemur.,A nec ipsis quoque filiis parcant, quos eliam de avari-
X. Redeamus ergo ad illas sanctorum nobilissimas tia accusnti oppouere consueverunt, dum prsefectu-
Cl laetissimas cogitationes : nam nihil laetius est, ras consularitaiesque mercentur, quas.potestates et
quam mortalem de promissa sibi hajrediiale medi- mors admitiit, et successor exclndit: quse demenlia
tari. lllum quidem queih diximus, ante oculos collo- esl non ea potitis impensis omnibus et detrimenio
cennis : quandoquidem secutius est vera celebrnre, viiae ipsiiis comparare, quaepromolos faciant vel de
quam miseranda culpare : licet vera felicia sine pec- vitse oeteriiitate securcs, .vel de judicii perpetua
catortim noh possint infelicitate narrari. Cernnmus dignitate glorhreos?
utique, Ui conslituimus, Dei sanctOs Cnm facibus XI. Tempiis admonet, et locus ipse suggerit/nec
per omnia voliiare, et coruscantibus ad vindictam materia videtttr aliena, quoniam de merilis coepimus
dexiris, ancipiies gladios stringere. Hajc enim est tfactare sanclorum, ut infelicissimas infelicitatis
gloria sanctdnim Dei; hoecin hoc soeculo despi- blasj.hemias diluamus, qtise ad hanc videtur speciem
cabiiis militia : baec linguis omniuhi in delractioni- pertinere. Exsliterunt enim qui virtules egregias et
bus dissipata. Hic tunc pntieutise nosirae frucius, ccelestes per sanctbrum reliquias jam ulique prope
haec stifferentiaeroerces erit. Hoccpraemia pro no- nosiris lemporibus operanles, maluerunt detractione
mine blasphemaiorum; subjecla sibi hnbere omnem B mordere, quam veneraiiohe suscipere : anliquum
animam superbam, etomnem exlollcntem iiominem, illud venenum in Dei famulos Judaieae infidelilaiis
potetilissimos quondam regos mundi, et tolo adora- evomentes, quod illi quondam in ipsum Dominum
tos orbe cum rnanicis ferreis cbmpedibusque sisten- viperinis linguis et mortiferis sibilis effuderunt, di-
dbs; hbbilesque eoriinoimmanitim pohdera calena- cenles: Inqua poleslatc hoc facil? Et; quis libi dedit
rtim, collo et cervicibus susiinentes, anle fnlgnreni hanc poleslatem?Recitabaul nanique nobis jnxta po-
illius augUsti tribunalis, his quibus ahquando cori- sitis, quaedivinis et beatissimis Gervasio et Protasio
tempsefant, despexeraut, irriseranl, offerendos. infidelitas stulia loquebatur, quos dum papse Am-
Mutata enim vice, ut hoc saoculum laulorum sit, brosio aliqtii decerpere machinantur, violare sacri-
aliud futurum eredere miserorum. Vae enim diviii- legis sermonibus non timeant, hoc modo raiionem
bus, quoniam perceperunt comolaiionem suam : sed miraculorum conqtiirentes. Quid est istud, quodex
illis divitibus; quibus dieendum erit: Esurivi, etnon eo quod mariyres sunt, virtutum dona meruerunt?
dedistis mihi manducare: sitivi, et non potaslis me Cur lam larde, quod jam pridem illis coneessum
(Matlh. xxv, 5S). Hlis utique diviiibus, qui de in-- est, exercetur? Aut si ea lempestate cum passi sunt,
justo mammona amicos facere noluerunt: qui medi- non osienderunt, quomodo nunc operati sunt? quid
tati shnt in cogitationibus suis exuberante fruclu, G est hoc, quod modo videnlur ostendere? Aut illos
quo nemiiiemrefrige*rabant,nbvaimmensis fruciibus majores revelalione Ambrosius fecit, quam dignatio
recepiacula moliri: qui in crastinum comederent, marlyrii? Agnoscitisne aliis licet verbis, ila menda-
ignorabanl. Animaeornm eo (empore expostulabalur, citer quod de Domino prodidimus, martyribus in-
sub una tamen nocte vana solitudine occupaia, cum gestum : In qua potcstate hoc fach? El, Quis tibi
thesaurizare. non cessaverint, nee defossis \igilare hanc dedil poteslatem(Matlh. xxi, 23)? Tepida, ut
opibus omiserint. Hinc Lazarus pauper cum eo pa- arbitror, eonsolatio, elde livore generaia, quaerere,
triarcha, qui peregrinus vixit in mundo, larUaturin an divinum sii, quod videas esse divinnm et raiio-
cubili suo. Aldives eeontra iu aeternis flagrat incen- nem poscere, cum credere sit necesse. Et cum Apo-
diis, et omnis exspolialus dignitate atque subslautia, stolus dical: Charitas omniacredil (I Cor. xm, 7) :
despecti quondam inopis divinum imploratauxilium, quis dubitat, qttod sine charitate Dei sunt qui iidem
ejusque vel minimo exoptat digitnlo contigi, cujus lantis non npplictiere virlutibus? Negalautem fidem,
egestaiem inier opimas dnpes suas, et copiosa convi- qui quasi tentnlor inquirit. Unde liaec potestas?
via ne micis quidem de mensa decidentibus suslen- Quasi non manifeslum sit in ea sanctos martyres
labat. Cum ilaque prajscriptum judicium per nos, id uunc in spiriiu miracula facere, in qua poteslate ad-
est, per sanctos "est celebrandum, nbbis vindicta in " versarios suos prius in carne ct in passiohe vicerunt.
natiouesetinpojiulosesidonaia. Quodctnn cogitatur, Confcramus pedetu contra istos, si dici fas est, filios
quaj in nobis mens? quis ardoranimi? quoddeside- Judajornm, et ut nuper eorum pareniem, id est, Ju-
rium futurortim ? quis jirajseniiumcontemptus? faei- dajum qui se in sncrilegio prudentem nimium puta-
lius seniiri quam dici potest! Aui quis est,qui non ad bat, dono Deiiaiis oppressimus : ila et hanc suh
isla festinans dissolvi se cupiat, et esse cum Cbristo Cbristiano nomine blasphemiarium sobolemdestrua-
(Phitipp. i; 25)? Aut quid magnum esi si pro lantis mus, per eum qtti dixit: Perdamsapienliam sapien-
ac talibus bonis mors contemnalur, pro qui- tium, el prudentiam prudenlium reprobrabo (I Cor. i,
bus etiam Ivaecvita eonlemnenda est: quoniam pro 17) : ul et nos in triunipho gemino jier Dominum
iis qui perdiderit animam suam, salvat illam. At gloriemur; et illi agnoscant inielligeniiam rerum
contra qui hic salvaverit animam suam, perdet eam diviuarum iri fide caiholica, non in sapientia sajculi
(Malth. x, 39). Etenim cum plerique in hoc mundo consiitulam, monenie Domino : Nisi credideritis,
velut furialibus flamniis, iia sint animi ambitione non intelligetis(Isai. vn, 9) :ut manifeslius con-
succensj, ut noh opibus eon^itis, nec palfimoiiiis, slet, ct fidelibus paiere infidelilatis obscura, et
55 EPISTOLA VI. AD AMICUM^EGROTUM. 94
ab infidelibus fideliialis etiam plana non cerni. A Dei invocatione non potuit (II Ueg. n, 4). Sed fateor
XII. Forsilan quaeraspro tua sollicitudine, "e"tvi- ipsius hanc qhae pfoposila est interim fuisse virtu-
gilanlia, diligentiaque,"viiali,quoefuerit illa quoesiio, lem, ut miijof s_lorianostrae fidei sit_ si tehtatofem
in qua trophaeumiibbis Dominus de falso Israeliia eiiam dum credinius, bpprimanius. Quid ais, Dohiini
donavit. Referam , nec tacebo^ quoriiam his rebus biasphemator? Elisaeus, inquit, ipse mofluus aiium
paginam tibi simasextetidi. Et si enim hdri congfue, moriuuih coniaciu sui cbrppfis suscitavit. Hpc 16'co,
liecdum prioribus absolutis, alia ccepla videantur in- ut in omriibus, Dbminosub prbphetae virtus
' suo plene,
terseri: lamen pro te malo aliqua eiiani hori assurgat, quae in DominoJesu Christo cum sepul--
ordine loqui, quam luis mihi modo braiionibus do- crum ejus lapidibus infidelitas veslra muniret, lapU
riata prselerire. Quidam "deiiiimicis crucis Chrisli, dem mililes nbsiderent, credo ne resurrectioejus
iiiler familiares Dei, et quidem doctbfes, de scan- idoneis iestibus indigerei. Nam resurrectttrum si vo-
dalo illo. geriiis stise, qiiod in Dominum hostrum lebatis credere, noveratis. Subiio enim ilie infefnis,
susceperunt,.spirii'u blaspheniisbDomihum pulsans, terrae cardinibus concussis, cum stupore mililum et
prolulit exempla de lege. El ut quondam pater ejiis ruina saxbruhi, hon aliumaliquem, sed se stisciia-
homicida in pinna Templi Dominunrtehtahs, quid de vit ih lucem. Eiissei itscc prbpfia doiia si fhissent,
ipsb promissum esset in lege improbus praedica- B sibi dare maliiisset: nec prajsiare alii poterat, qud
bal: iia hic ne aut mihus doctse perfidiaeviderelur,. indigeret sibi. Denique lioc majus esse vesiri eliam
aut nuduin pateret sihe majqri auclorilate menda- prodiderunt majores, diim Dominumin cruce defi-
cium : Plura, ait, miracula prbpheta ribsier fecit Eli- derent, dicentes : Aliossalvos fecit, seipsum salvuih
saeus,quani Dominusvester Clirislus. Nam cum pro facidt, descendatdecruce,el credimusei (Matlh. xxvii,
hiagno Lazarurn de riibrte ih lucehi revocaium esse 42) : vesirbrum ergo sententia viricihitislVestfi pro-
referatjs (Joan. xi, 14), quid amplius dicere poleri- mlseriinise crediiuros es^e, si prsestitissei sibi, qiiod
lis, quam a vivo mbrtuum resuscitalum? Prbfero aliis prsesiare corisuevisset. Cur nori cfeditis, qtiqd
quod veriim esse, etiam vestra confessibhecerisetur. esse praestanlius hon iiegalis? Nenvocerte hanc !ia-
.Elisseusenim noster jani moriuus apposiiis ossihus buil pqiestaieni. Denique et Dominus dicit de ahima
ejus, mortuum (quem juxta corpus ejus pifatafum sua : Potestalem habeoponehdi eam, el polestaiemha-
fugiens advenlum, supremi olficii deserens munus beo resumendi eam (Joah. x, 18). Recense superbas
turba projecerat) exanimis animavit, et de frigidis majorum ludfuiri imagines, et patriarcharum felexe
ossibtis atque exsangui corpore, alienum cadaver vi- virtiites, et inveni quis ialerii habuit pblesiiUeni.
tali calorc perfudil: nee quod liabuit, dedit: sed alii, Quare non ei ere.dam,quod possit liberare aiiimani
qubd ipseiunb noribabebai, indulsit (J.\Reg.xm,21). G meam, qui pbluil el suam? Plttra dicturb, shggessit
Hbc cfedo vbbis majus caeleris viftuiibus vidbaiur, recofdatio, volunien crescere, et ideo cursitrn hujus
mortuurri iri auras iitales reihissum esse per mor- quaesiionisesse revbcandum : qiipniam adliuc pribr
tuum : et eo lempdfe qiio ipse esset naturali lege iila aslaitin januis, cui eeqiiestia spaiia etsi habenis
corislriclusi iiltcfi legem sblvisse naturae.lloc si prse- restrictioribhs, lamen adhnc iilibata debeniur. Et
stat cunctis bperatibnibus, cur hic polior non habea- vere nbri fuefunt riecessaribifiliac pafte hiulia di-
lur, queih tamen pfqphelam, rion Dominumconfite- cerida, ne et ille crescefet: si lameri magnmri pro--
mur :-aut si vel sirriiie lniic aliquid nostis, edlcite, tulisse aiiquid putaret se,'qubdqijeei'eret'proiixa'*dis*-i
ril et honore pfeeceliat,qui fuerit hierito virtutis ex- putatione victoriam: cujus non sapieniianv,-.quse;nulla.
celleritibr.Obsiujiuere ad baecdicla proceres nbslri, in eoerat,scdsuperbiam, quiabundabatjirifregimus.)
et ntillumreferentes responsuiri, iiec qubd teluiiife- XIII. Repudiatb verq isto lsraelita scvel^ne-pur,.
percuteret prodiicentes, pene sub iriarii adversafii gnam se fecisse gloriaretur (quandoquidemi quae^
machina, iriutilique ariele conciderunt: adeo ut ille diximus ad inslructioneni nosifbfum potius;- quani -
qui profuga omriiuhi, ut aiunt, fessedebuisset, etiani , ad illorum certamen coriflictumqueproiulimns,-qui
victoris glbrinfh sineceftamine reporiaret. Quod ubi nec tune vitlt credere cum vincitur) ne aut sanctuni:
mihi est niinliatuiri, ingeniui, tantam hobis inesse " cunibus impudenter dedisse, aut margdritas -porcis
negligeniiani, ut" nec veritaterii pbssinius astruere, sparsisse judicemur (Mattli. vn, 6), revertendum est
cum alii valeahi,inculCare pro veriiaie mendacium : iiluc, unde ad illum locum pene praecisis,sensuiim
fogaloque Doininb, quoniam nihil nostrum est, ul tramitibus deviavi : et oves domus Isracl diiigen-
siiis arma suggereret, quo ejus ignaviae auferrelur tius circumeundoe sunt: quoniam si chafilas Dei in'
opprobriurii.Cedbmihi, inqtiam, istum magnilbqutnh nbbis est, quis inftrmatur, et ego non hifirmor? quis
dicenlem : Labiq nostra a nobis sunl, quis nosterDo- scandalizatur,etego non uror (II Cor. xi, 20)? Docen-
mihusest (PscL xii, 5)? Prbferam profecio pef eum dique magis sunt, rie usque ad blasphethias lbquait-
qui disperdit'Iingiiam magniloquam, ut inielligant tur, si forte aut non teneant, aut nbh intelligaht nro-
Dbmiribfamulurii non ajquandiim : licet ipsi nove- phelala. QttooriiiUan divina viritis sit, qtise nunc
rintJudaji, prbphetasveleres riiiila mifacula pfopriis ccepit in marlyribus appnrefe. Ctij'us legis hbmihes
edidisseviflutibiis. Deniqueipse Elisaeuscum spiritii hoc requirunt? Nempe Chrisliansc : quae sic esl pro-'
magistri hajfeditatis, velut insoleiitior donoruni re- phetatibnibus insifucla, ut. nibil tarii nbvttih, fam
riiuheratibne"venisset, sbindere taiheii aquas nisi jnopiiiatum nostris temporibus possit ihgruefe,,qudfl
95 S. HIERONYMIOPERUMMANTISSA. 96
fiiles aul admiretur electior, aul blaspbemetur [Al. jK.cvangelizatum est nobis : licet ipsae qusefiunt virtur
blaspheniet] infirmior. Omnia usque ad Dominum, tes Dominiper doemonumtormenta testentur, quando
prophetae veteres prsedixerunt. Omnia post Domi- Satanas non dejieiat Satanam : quia uniformilas rie-
num , quae deerant, apostoli prophelarunt : beaio quitiaj, indivisa naturaliter societate conflala, simi-
Paulo per libertatem sancti Spiritus non (acente, litudinis accessionenon detrimentum sui meiuat, sed
qui ait : Ex parte scimus et cx parte prophelamus capiat augmentum. Nam et multos in unius formam
(I Cor. XIII,12) : non quod omnia nesciat, aut om- legionis pravilatis spirilus [Al. tacet spiritusj, et ini-
nUfhon prophetet, in quo prajserlim loquilur Chri- qtiitalis viperinae conrcederatio conglobaverat: nec
stus : scd ex parle de toto prophetat, et ex parle sibi oberat muititudo, quaesicut;acquirebat miseram
de toto scit. Prophetat nobis id, quod scit illius sociata inCrmitate virlutem: ita formidabaiincurrere
temporis esse, quod fulurum erat. Quod vero pro- divisa permixtione inanis substantiaj vacuilatem.
phetat, venluroe utique prophetizal aetati. Prophe- XIY.Sedliacparteinlerimargumentationisomlssa,
tataiilem lotum, etsi prophelalex parte. Hsecenim sicut proposuimus ea quae in Ecclesiis Domini, san-
proplietat, quorum aperiione pars ejus temporis, qusc ctorumque ccemeieriisadmiramur, credenda esse di-
usque ad finem superest, indigebat. Ex parte ergo vinitus fieri, si prophetala fuerint, comprobemus.
prophetat, quoniam jam ex parte fuerat prophela- B Alque iu hac tam dura difficilique maleria, ncc ab
tum : et ideo propheta sciebat ventura quaeprophe- aliquo antea pertractata, Dominnm consulere debe-
tabat. Cujus prophetiaj particulas plenitudo, ut ipse remus, si, cessanle merilo, repudiari non timeremus
dixit, lemporis abolevit, bocmodo : Cumveneritquod prse audacia : quoniam quse ipsius sunt, nemo extra
perfeclumest, quod ex parle est, destruelur(I Cor. xm, ipsum poterit explicare. Etenim mirum unde miseris
10) : scilicet, cum in conclusione mundi, nec scien- tanta fiducia : unde est interpellandi Dominum fa-
tia major, nec prophetia ullerius sit quaerenda.De- niiliarilas lam amica, ut in banc vocem sudeamus
nique iiilelligentise istius virtulem, ut apertius de- erumpere : Osculelurme osculo oris sui (Cant. i, 3) ?
monstraret, subjunxit : Videmusnunc per speculum Quis tantum concepit opiatum? Quis tam grandia
in mnigmate: tunc autemfacie ad faciem.Per figuram vola, sui aestimator negligens suspiravit: ut ipsius
inlerim sunt universa, et quibusdamimaginumlineis os cominus concupiscat attingere? Alque vel ulinam
obumbrata, nt infirmiias carnis noslrse, terrenaque nos eorum dignetur osculo, quos ipse dignatus est
subslantia, inagis se ad spirilualium exiendere veri- osculari;; ut in secundis postremi tertiique sistentes,
tatem, ut ea illi desiderium pulchriludinis suse eiiam de eorum Iabiis aliquam ex parte scienliam trahere
per speculum tenuiter oslensa faceret : quantaque mereamur, quitotam sapientiaeplenitudinem deDo-
ipsa esset in sua substantia nos doceret, cum tam ad- C mini ipsius ore didicerunt. Quamquam eisi magno-
mirabilis etiam in repercussis luce sua ajnigmalibus rum merilorum privilegiis fulciremur, posita erant in
appareret : et ideo nunc per speculumpollicita con- exemplis, velut alta quaedamrepetita fundaminave-
spicimus, non tamen propter virtutum merita possi- recundise : ne quid indecens et iuordinata praesum-
demus : et ostensa adhuc miramur, non tradita lene- ptio leviialis auderet. Quidnam electiushealoPelro?
mus. Tunc vero prophetia scientiaque cessabunt, quae quid ad spem erectius, quid liberius in fide, quem
promittebatur erit iugressus. llinc eliam prophetia oris sui osculo Dominus se osculatarum esse promi-
semper obscura est,-quod alio lempore canitur, alio sit, dicens : Tibidabo clavesregni cmlorum.Etillud :
cernitur. Quod dicitur, dum non videtur, quasi non Super hanc petrammdificaboEcclesiammeam(Matih.
prsediciumnon creditur. Denique lsaias cum redem- xvi, 29). Tamen hic pondere se quodam pudoris in-
plionem nostram lanlo ante in Virginis ntero agno- curvans, fiduciam, qttam elatior habebat ex merito,
scere, eamque velut jam praesentempopulo demon- verecundior ad interroganda submitiit, cum in ccena
straret, dicens : Ecce virgo concipiet,et pariet filium, Domini, non per se quis Dominum esset traditurus,
et vocabiturnomenejus Emmanuel (Isa. vn, 14):prac- inquirit, bumiliterque pudibundus osculum Domini,
sentem et futuram infidelium Israelitarum turbavit ore pelit alieno : quod illi etsl apud Dominum fidu-
aetatem. Nam et illi veleres prophetam suum, qtio- •Dcia erat, ut suhinde etiam homini inconcessa prajsu-
niam non viderent quod ostendil, intercmerunt: et meret : ut ibi, cum per maria gradientem Dominum
hi proplietaium sibi, quoniam prophetiam non rece- audet poscere, ut ipsum pariler solidata sub vestigiis
perunt, occiderunt. Quod nobis etiam ut non in Dei aquarum terga suslentent: aliquid sibi diffidenlior,
martyres accidai, praecavendumest, si eos quosprior sed consultior nobis, quibus suo actu imitabiles for-
setas insecuia est, nosira blasjdiemet. Et quoniam, mas lamquam in speculo collocabat. Si per legatum
ut diximus, quod praedictumfuerat, venit: venturum proescieniiamDominicaulus explorat, quid hac in-
nihil esl, quod non fuerit ante jirajdictum : Domino structione dignius, quid hacconsulendiartesubiilius?
ipso sic dicente : Ecce prmdixivobisomniu(Mar. xm, Quod nos facere debemus, quibus cum fiducia nul-
23). Videamus polius si haecaliquando majorum au- Jius sit merili, debet esse saltern pudor exempli :
ribus probantur infusa, qtnn modo nostris oculis lam- imitanies vel in hac parte beatum Petrum, qui non
quam implela fingunlur. Videamus si hmcomniaope- solum qua humiliiate, verum eiiam perquse ad desi-
raturunus atqueidemspiritus (I Cor. xn, 11). Si de- derata pervenire possimus, ostendit? Ab illo absolu-
pjque nec angelus de ccelo evangeli^et, prseterquam tionero qusesfiopishujus, qu^n. ipse non ertibuit in-
97 EPISTOLAVI. AD AMICUMJEGROTUM. 98
terrogare, quaeramus.Ab, illo, inquam, qui in ipso A 1 perventum est, et de nostra ultione non loqueris.
Domini peclore, velut super arcam novi veterisque - Quod cum dicunt, mirabiliter subjungunt: Non vin-
Testamenli recumbens, non modo ad vestibulumali- dicas sauguinemnostrum ab iis, qui in terris inlia-
quorum divinorum oraculorum diligens inquisitor bitant? Ergo non quousque, si adhuc illi mortales
accessit, sed ipsum penelrale secrelae dispositionis, versantur in lerris, qui Dominifamulosfuste, lapide,
tamquam famiiiarissacerdos intravit: et ideo solus ungula, flagris, plumbo; ferro, bestiis, ignesunlper-
vidit in principio verbum, quando illi velut exterior secuti. Quousqueenim imputatio est prolixiorisaJta-
sacrosancii templi ara, sic interior metienda com- tis, ut aut quousque, sit sine fine : sed adhuc perse-
mittilur. Ipse nos de eo libro, quem seplem signacu- culores morantur in carne, aut illi vita excesserunt:
lis clausum flevit, reseratumque lajtatus esl, non per etiam si in terris habiiant, si quousque non fallit.
aliquem pseudothyrum, sed per palentes januas in Sed nihil falsum profertur a lestibus veritatis : et
suum peclus verilatis inducat. ideomagis interpretatio, non fides quaerenda,est,
XV.Alquine, dum consuliltir,immoremur,prseve- quaesubobscura eloculionenon excludilur, sed vela-
nit, inquirenies, eliam praescientlsecompendio:quod . lur. Cum ergo dieunt: Quousque, Domine sanctus
trepidum aliquando noslris meniibusfuturum cerne- et verus, non vindicas sanguinemnoslrum ab iis qui
bal illumiual.Reddilenim velutpereunctatus respon-\B in terris inhabiianl: non eorum mortalium sangui-
sa de Pathmos.Deeo utique Iocoubicceiorumsecrela nem morlesque desiderant, qui in eos quondam, aul
prseclusaCaJsari,nonalienusinlravit,etangelorumsa- populari seditione ssevierunt, aut tribtinalibus suf-
cramentapulsusab hominumconversationecognovit. fulli, capitales sentenlias promulgarunt, quoniam iu
Ait enim:Vidisubara Deianimasocchorummarlyrum terris adhuc inbabitant. Nec fas est ut accusentur
propterverbumDei,el lestimvniumJesu,quodhabebant: defuncti, qui, dum viverent, sunt defensi his verhis:
el daimsunl illis singulmstolm, et clamaverunlvoce Ne staluas illis, Domine,hoc peccatum(Act. vn, C0) :
magna, dicenles: Usquequo,Domine,sanctusel verus, ignorant enim quid faciunt. Quod si inter passionum
non vindicassauguineinnoslrum ab iis qui in terrisha- tormenta, et amaros mortis dolores, tam pie qtiili-
bilanl? Et dalmsunl eis singulmstplmalbm, et dictum bet, pro iujusiis, proimpiis, procrueniis, pro blas-
esl eis, ul requiescantadhucparvotempore,doneccom- phemnntibussupplicaruijt: si eo deniquetempore ,
pleatttrnumerusconservorumet fralrumeorum,qui oc- quo ipse angustiarum sensus exirema patienlium
cidenlurposleaexemploeorum( Apoc.vi, 9, 10, 11). poleral excilare ad maledicium, precalio pro homi-
0 Apocalypsimvere divinam, et tanto Aposlolome- ne fusaesl: quis non intelligit, non menies maiiy-
rito confessionis lempore patefaclam, ul magis ad rum , sed persecuiorum personas fuisse notatas,
tolerantiam durarelur , cum illi passorum merila G i eosqtieappeti, quos in terris adhuc inbabitare cre-
monstrarentur.Non ergo errandurn est, per folia si- dendum est illotempore, quos quidem ignoranlia
byllarum, quarum ut paginse incertis mundi malis non defendit: non eos qui in terris babitare jam per
spiritibusIuctabuiilur : ita loca.ventis hujiis aeris conditionemnaturalis substantiaj desierunt, et olim
lurbabantur. Ecce evidenlissimeAposlolushoc quod ab ipsis martyribus sub ignoraiione sunt excusali?
liabebat, enucleal: et obscurissimaequasstionilumen Quiisti sunt, non ignoramus. Spiriiuales sinedubio
infert. Senserathsec aliquando dicenda , quse nunc nequitia: et tcnebrarum polestaies , quae et in terris
sinisterior lingua, (amquamoleomollilis arte sermo- adbuc inhabitant, et non cum ignoratUiain Dei famu-
nibus, in audienlium et suum jactilatur inleritum. los peccaverunt. Nam cum ipsi Domino dixerint:
Et proplerea ; Vidit, inquit, sub ara Dei animasocci- Quid venisti antc ,tempus torquere nos (Matih. VIII,
sorum martyrum.Defide lestis nullus ambigit : te- 29 ) : quomodoejus famulos nescierunt, quos nec
stimoniumventiletur, inlelligenlia responsi nulet, persecuti essent, si.ejus famulos ignorassent? Ergo
non dicentisaucioritas. ctim perseeuti sunl, scierunt quos per tormenta a
XVI.Ac primum isludest animadver(endum,quod Domino suo delrahere conabantur. Ac inde cum
animas occisorum marlyrum Apostolus leslalur.se ; beati martyres pro hominibus inlercedunt, cosque
vidisse, ne quis cumde muneribusdispuiare cceperi-D ignoraniiseexcusationedefetidunt: sequiturutscien-
mus, post resurreclionem dicat tribuenda martyri- les leneanlur in critnine, quique ipsas ignoranlisete-
bus, quss adhucanimis docenlur indulta : prajserlim nebras hominibus suffuderunt, quoriim furor etiam
cutn islud astipulelur nobis , quod de mora judiciii impielatesexcusatbumanas : quos non alios dicere
conqueruntur: quam resiirreclurusutique, non qui polerimus, quam qui eliam suis non amici sunt.dum
jam resurrexit, accusat: quoniam aliud est poscere: eis noii permilttnit esse quod bonum est : eliam Dei
ut teneas, aliud j'am tenere. Stolaeautem marlyrum , famulis.iiiimicisunt, dum eos quod bonumnesciunt,
donanturexercilui: el tamquam lanloeliberlatis in- .persequuntur.
gralus, magna ccelumpulsat invidiade tarditale vin- XVII.Post harum sanctarnmanimaruniquerelani,
dictse:quia non levipondere sermonis exprobrat, di- sequentia videamus. Et datm sunt, ait, eis singtdm
cendo : Quousque,Domine,hoc est dicere: Quousque : stolmalbm (Apoc.vi, 11). Quid hoc cst quod iterum
non.vindicas,quos statimvindicaredebuisses? Quo- vestiuntur ? Nam prius, ut scriptumesl, a Deovestes
usque, Domine,-hocest dicere :,numquid nos ullrat sunt conseculi, et nunc indumentis gemina libertale
-. fmemdifferssoeculorum? Namjam ad finem usque: .donantur,' Quse utique vestimcnla cum spiritualia
'
99 S. HlERONVMlOPERUMMANTISSA. 100
sint, non possumus vereri, ne illa quse prius data A est. Etideo nunc operanlur, non de merito quod sem-
sunt, exlra videantur : nec sane qiierela generata perhabuertint,sedde virtule quaronuper adeptisunt.
est. Igitur quoniam diversilas ipsorum et significalio XVIII. Forsitan moveat aliquem, quid sit quod
vesiium, non sme mysterio est, inlelligere debemus exspeclarejubeantur, si jam ad maturitalem pcense
donorum varietntes, et operationum divitias : quo- judieium dsemohibus iilalura virtus erupuit, resur-
niamomniasubminislratunus atque idem spiriius. fectionem ut sustineant, admonenlur. Caclerumhsec
Accipiunt ergo vestes prius ubi per confessionem illis gloria, et in David carminibus fueral promissa
corpora posuerunt: credo titvestiti, non nudi inve- his verbis : Lwtabuntur in cubilibussuis (Psat. CXLIX,
nirenlur. Rursus accipiunt alia veslimenta post in- . 2). Dum sepulti sunt, utique laelabunlur. Gubilia
terpellalionem, imopost immulalionem tam longae posuit pro sepulcris , de quibus et resurrecturi
jjaiientiae susiinentiocque.Quocutiquecumaccipiuni, sunt , cum voce archangeli el tuba Dei fuerint
qtiis non intelligit, ut nova illos veste , ita virlute excitati (I Tltess. iv, 1S). Cubilia ergoyeredicuntur,
perfusos, qua riunc emicant et apparenl? Quod si in quibus nunc quiescunt. Et si Imtabunturin cubili-
aliud posiulassent, aliud accepissent, aut dona re- bus suis, prius hoc fuiurum erat, nempe quam sur-
•
spuerenl, aut amplius quaererent irrisi. At cum nec gerent de quiete, surgerent de sepulcris. Quod adeo
ifridere illos, Dei sil, quibus magna promisit: et hi B impletum est, ut in cubilibus suis ilios sine dubita-
post secundam munificentiam non queranlur, dubi- lione gaudere videamus. Nam qua? alia talis gralu-
tamnsne ad consolntionem querelnrum eam speciem latio animas lilorum poteril intrare, quam cum anle
periinere, quse vindiciam poslulantibus est donata? ipsa cubilia, id est, ul diximus, sepulcra sanctorum,
At si ad consolationein, qtise major consolatio pote- ihi eos inimici sui, quos se quondam occidisse cre-
rit inveniri hacpoleslate qua daemones, id est , suos debant, nune et vivere, et ulcisci se non sine lor-
persequuntur inimicos?Nam si stolas istas ad spe- nientorum acerJjiiaie profitenlur? Hoc illis slolae
ciem nostrarum vestium conferamus : alias quoque istse.quas iteravit specialis largitio, conlulerunt, per
aliquas, ne in his reponendis egeant, inquiiamus. eas et qui non nominabantur, iinploraniur, el qui
Sed hoc ridiculum est, quod siatim occurrit, quia a nesciebantur, celebrantur : et qui non videbanlur,
vera el necessaria inierpr#taiione discedit. De vin- apparent. Has slolas, ul legimus, hucusque non ha-
dictse mora generala est querela. In finem uiique buerunt, sed nunc habere cosperunt. In hac forma
temporum, id est, nostrorum ; in nos eiiim fines ss- mulier illu in Salomone Iaudatur, quaj duplices ve-
culorum devenerunt, ut mora credatur, ad hanc di- stes facit viro suo : unam in palientia passionis, al-
luendam stolis animae vestiuniur, ne oimiino nudae teram in virtute vindicl.ie.Sic nobis legere sanctum
sine majori protectione puiarenlur. Alia enim raiio C atque pium est: alias nec loqui debemus, ne vel iu-
animarum est corpore exspoliatarum , alia hominum fidelttas nostra, vel ignor.intia in tenebras gentilita-
adhuc in carne viventium. Nobis ovium vellera et lis blasphema disputaiione descendat: cum propbe-
operaiio mulieris indumenla procurant : illis faciunt tia ex eo preecesserit, ut venturis Iumen inferrel.
merita vestimenluin. Cum ergo post querelam mar- Nunc superest ut credenda, sint divinitus fieri quse
lyrum, animac slolis amiciuntur, divina proteclione probavimus et promissa ; nec tantum promissa,
donaulur, qua se supervestiri etiam ille vas electio- quantum, et postulala. Quod si et postulala sunt, et
nis oplabat : quam vestein Adam cum amisisset, non aliis quam poscentibus atiributa, quid mtrum
eliam in paradiso nudus inventus est. Denique indi- est, si autquod postulaverant, aut quod gaudenl se
c.it operatio quid stolns inlelligere debeamus. Si anle accepisse, non occultant. Exigunt puenas ab
poslulasse vindictam inartyres credimus : ergo ad bis, qui inbabitant in lerris : quos accusatio
consolationem crediinus interim aliquid accepisse. Si comprehendit, hos virtus impugnat. Ipsi enim
propter slolas, velut quasdam vestium largilion.es, inhabitant in terris, qui possideut mentes homi-
querela sednta est : cur non hajc et prima dona me- num terrena possidentium : quos cum marlyres ad
ruerunt?Sed quoniam, utdixi, viriutuin varielales , supplicia [ Al. manyriaj deposcunt, etiam pro bis
quibus divinitus praeclarseanimae iiiuniuniur, in slo- J0 quos possederant, deprecantur. Denique et ipsa
lis sunt designatae: ideo post secundam magnificen- mirabilia stia sic agunt,uteosaterrena habitatione,
liam, juxta postulationis formam, in eos perseculo- id est, ab obsessk terrenis bominibus excludant. An
res, qui in terrisinhabiiant, quid conseculi videan- calumniamur, cur dacmones lorqueanlur, et favemus
tur, ostendunt, quid adhuc eliam habiluri erunl: iuimicis? Martyres contra ipsos pene invidiosa indi-
dtim pari persecutioue conservos eorum, donecprse- gnalione insurgunt, et sustineri illos lanio saeculo-
deslinalus tesiium numerus impleatur, occident.Hic runi spatio conqueruntur : et nos fingimus nos nii-
ctisludnon otiose estaccipiendum , quod inter duo rari quid istud sit, quasi non debeanl vel nostro
perseculionum tempora, hsec mariyrum vox proeces- tempore solvere, quod ab Adam mererilur? Quod
sit, utdesignentillos blasphemare, qui eos nostro aiiiem istud miraculum Mediolani videtur primum
tempore novi aliquid consecutos fuisse miranlur. exorlum, vel bono Ambrosio proprie prae eaeieris
Nam et cum fuisse crudeles perseeuliones videamus, fuisse concessum, quis non videt fidern nostram
el venttiras credamus medium, ergo istud lempus quo propter Arianorum perfidiam divinis testimoniis
mariyresquii)i'secesseruntremuneranlur,Uocnostrum approbatam? Namque cum iu Ilalia calholica fides
io i EPISTOLA VI. AD AMICUMJEGROTUM. 102
intolefabilem tyrannidem sub Auxenlio suslinuis-1A nimus et causas. Quod isle usque adeo non vidlt,ut
set, tandem, donante Domino libertatem velerem, pfincipalem locum hunc, quo ferum causas pbtuisr
ct jam eo tempore quo praedicloAmbrosiussubsiiiu- set agrioscere,pnedicaret, secundum qupd subjun-
lus est, respiravit: huic tamen ipsi in adversariorhm git, qui Deos iaimquaniininus bpus exsequens adp-
cbnfusionemet nostram spem scilicet, qmnis cce- fassel: ut quivis agnoscat eos creatores rerum non
lestium gloria^ bmhes eliam mariyres consensere, fuisse, a quibiiscognitio rerum, quasi aiiena disjuu-
qui, cum jampridemapparendi haberenitempus, ho- giiur: hec coli oportere, si haec quae laudanlur, ut
minem cui seproderent,inquirebani.IIIum certe, cui prima praeslare non possunt. Nesciunt. autem ea,
sub ea fiderevelarentur, qua martyria fecissent.Sic quorum opificesnon fuerunl. Denique et invenlione
donatum esi Ambrosio,quod Auxentio denegalum illorum diis suis detracla, humanq eam assignant
est: quoniam quse Auxentius blasphemabat, Am_ ingenio. Illis scilicet qui sapientia excellunt, quod
brosius praedicabal.Sed cum boec virtus martyrum idola non colunt : uijatii diis eorum homo sit pp-
per omnes pfbvinciassit ilura (omriibus enim iion tenlior, si ad hajc quse dii ipsorum ignorant, alliori
Ambrosiosoli sine personarum accepiione donanda cogitationepervenefit. Ab bis autem deos praecipit'
est), necessario tamen primum in Ilalia processit, coli, qui plene praesiultitia rerum causas non queant
ouiinfidelitasAriaiia fuerat dominaia. Quoniamsi-1B invenire : quorumque praecordia, ut ipsius verbis
ghanon fidelibus,sed infidelibus donala sunt (1 Gor. utar, frigidus sanguis includit. Adlihc homo noster
MV,23). Nama Domino,qui signum postulant, infi- et Deum colefe,' priu.cipalemscit esse sapientiam,et
deles sunt : scribae poslulant, pharissei posiulanl : rerum causas comperlas habet : non qtiacrilex Sy-
apostoli taceni, et credunt, et sequunlur. Et pro- racusia ratione ssecuii sapientis eminere: sed illo
pterea non mirandum, quod divina virius operattir docente, quemcolit, quera arite inquisivil quam re--
persepulcrasanctorum, qttod nec his remediispoluit rum causas : quoniamres ipsas rerum condilof an-
bsereiicamens curari, ut vel tandem episeopumeum tecedit: qui illurn monuit, quse quibusessept ventu-
scqueretur, cui communicareetiam martyres ipsa ra temporibus..Cnjus disposiiionem, sine ipso qui
revelatione suarum virtutum dignatione vidissent. disposuit, nullus agnovit : quoniam nemo scit qhae
XIX. Kuncad meditalionem perfecti iiominisre- Dei sunt, nisi Spifitus Dei. Nos vero ril Apostolus
deamus : ex qua cumulus isie prius, quam mensura ait: Non spiritumhujus mundi accepimus,sed spiri-
illius explerelur, excrevit. Et hoec dispuiaiio est lum qui ex Deoest (I Cor. n, 12) : et ideo quseipsius
ipsarummeditationum de quibus David dicit: Quo- sunt, non edoctihumanoesapieiiliseverbis, sedSpi-
v.iambeatus qui in lege Domini meditabitur die ac ritu Dei, et ejus superfusa nbbfs dignatibne calle-
nocie(Psal. i,"2). Et sane difficileest, silvam legis (C mus. Haecest illa stultitia ssecularium,haecsapiemia
i:igress'Nsingularum quoestionummateriam segre- vocaiorum, cogitafe semper in corde : Quid retri-
gare ::j .Snalteraalteram veluti ramulis quibusd.am, buatn Dominopro omnibusqum relribuil mihi (Psal.
iia-sbeielatepfseceptionis ailingat, iit sine allerius cxvi, 12)? Ipsiim habere semper in ore, quoniani
inchoatione, coepianonvaleat explicari. Ecce haec verbum est: esurire eum, quoniam panis est. Ipsius
ipsa hominemillum noslrum nosse, quampulchrum spiritu eiiam ebrios mente excedere, quia calix est
est, solumin- talibus non stupere, cum reiiqtiis so- novi Teslamenti,et vinumde vinea, quam de ^Egyp-
lum quasi quibusdam fortuitis nbn moveri, distin- to ante transtulerat, quaevinea populus Israel fuit:
guere operaiionumspecies. Et quia et ipsi dajmones; quortim patres, ex quihus DominusJesus Chrislus
ojierantur, inlelligere naturas, quae vera sint, quoc . secundutri carnem processit. lllum loqui omni lem-
fnlsa, quaj novisse, est non decipi, non errare, non- i. pore : quoniam linguas nobis novas Spiritus ejiis
inimicoassignare quseDei sunt,nec Deo adj"udicare, advexit.Quaesupt autem isl;c linguaenovoe,nisi istae,
qtise sunt diemonum: scire tempora, signa cogno- in SODCUIO esse, et sermonemde saeculonon habere:
scere, habere Dominicognitam voluntaiem : el alia, aliis linguis loqui populo, quam loqui populus se-
Dei mirabilia cum gratiarum aclione venerari, aliat cum ipse consuevit? Praetereaet istud est loqui aliis
cura digua execralione vitare. Talem virum etiam, D linguis, Deum confiieri unum, ab eo qui pluresDeos
Siceulihomines Iaudavere, dicente Virgiiio : soliius.-eratconfiteri : et ipsum in nostra fide iiovis
linguis unum loqui et profiteri, et credere TrinUa-
Felixquipotuitrerumcognoscerecausas. tem.illum quoqueamare, quiainterpellatpro nobis:
Bona sententia, -si ad eam suo itinere venisset, utt metuere, quia Pater omne judicium dedit Filio.II-
:'ppareatilhim ignorassequod laudat: pfirnisomis- lum moinenlis omnibus adorare, ab illo peiere ne-
tis, quae sunl secunda, celebravit. Narii el ordinej . cessaria nobis, et ipsi placita : qui peii se vult, adeo
piajpostereetiam sapientisverlit officium, dum nonI ut poscenti verba haec demonstrel. Qiii quod est
rerunrcausaj, sed rerum crealbr inquirendus est,,, novum inter nos, solus petentes se amai. Qui etiam
per quem ad -causas rerum, si ipsum didicerimus,, solus, -quod'mirahile est, irascitur, nisi petaltir.in-
iutrabimus! Ctoterumillo omisso, causns rerumi ftdefitasenini*est, nihil preesumpsissedeDeo. Nihil
qualiter cognitas habere poterimus, cum quis priuss illum credit posse, qui quod judicat pqsse, non po-
liajc fecerilrdeinde quare fecerit, sit Iriquirendum? seit. Haec est illa, fili dilectissime, angusla via, hoc
Vefumreperlo rerum auctore, rerum quoque inve- illudacus foramen,per quod non inlroeuiii safcinaii,
{03 S. HIERONYMIOPERUMMANTISSA. 104
aut animalia ponderibus altributa. Quoniam angusti.A carne veslivit, quod stultum est : vitam suam pati
et pusilli adilus, non soluminformia haeccum oneri- crucem fecil, quod mors est. Sic adversis adversa
bus jumenta non capiunt,verum eiiam ipsumnostro- destruxit, et per dissimilesanle saeculaoperaliones
rum oculorum, simullimodis distrahatur, frustrantur ingenii artificis illius machinas elisit, ut parlibus
oblutum. Unde et Dominus per Propbetam ait: Va- quibusdam salutaribus vestigiis, licet impressa,
cale, et videte (Psal. XLVI,9): et quando erit utpos- morliferaillius stigmaia delerenlur. Sed hoc studium
slt intrari, quod per occupationes sseculi necdum nisi concupierimus1, quoniam quod stultum est Dei,
coeplum est inveniri. sapienliusest hominibus(I Cor. i,.27), sapienliamejus
XX. Implevimus divisionibussuis propositas quse- non ienebimus. Hanc mortem, quod cruxest, nisi
sliones, exteriorem Iiofninem inlerioremque mon- amaverimus, quoniamquod infirmumest-Dei,fortius
strando, cum vitam, quavsit sancta, et in quo actu est hominibus : vitam ejus non poterimus intrare.
posita, qao sludio tenealur, qua substantia vegete- Quidigitur sequilur, nisi ui relicta sseculiempientia
tur, ostendimus : lolumque cursum ejus breviter, et vita, et siullos nos haberi patiamur, el mori nos
licet saltibus polius si dici potest, quam passibus, cum Domino semper oplemus : ut in spe advenlus
pro festinalione ad finem usque perduximus. Nunc ejus, qui utriusque erit rei revelalio, partem aliquara
quare non ab hominibus etiam istius mundi videa- B habere mereamur? Tuncenim scissis omnibusvela-
lur, accipe ratioitem :quandoquidem temea verbo- meniis, (alia qu.ilia sunt singula, cuncia cernentur,
sitas deleciat, quamnegligefuiusjudicas, dum alten- id est, et stultitia inundialis falsas sapientiseinvolu-
dis studiosius ad divina. Cum iile qui primus nobis cris denudala sisietur, et mors mentitaabeaiimdinis
morlis semen invexit, mundum istum, id est, pas- deoperla velamine , inhianie semper ore et patente
sionem liominis, viclo sibl homine subjugasset, in profundum gutture , vltalium inimica prodetur.
regnumque illitis ipso rege jam»capto, sub pedibus Tunc et ctelestis sapientia, quaj ssecularilerstullilia
suis et ditione cepisset : eaque omnia qusein mundo nominalur , interposita altitudinem scieniias Dei,
sunt, velut suis peculis, et vicloriaesuae manubiis sine alicujus labore elucubrationisintrabit, et vera
uierelur: ne quando honioamissam sapieniiam, aut vita nullis moriis tenebris obscurata lucebit, per
debilum sibi vitaa qusererettestamenlum, sic cunclis Dominumnoslrum Jesum Christum , cui est bonor
fucis sjiaaarlis infecii, ut et stuliitiamsapientiajcolo- in saeculasaeculorum.Amen.
re vestiret, et moriemmentitaevitaelenociniisobum- XXI. Vides, o fili, qua valetudine laborat ani-
braret : ut inala non'fugerent, qui non cernerent mus suspecti, qui ista non cogitat. Corpusculo
opposita meliora. Denique ex illo tempore sic pas- adhibui palpamenla, quod si negligerem, anima plus
sim humanum genus gfadilur : stultitia pro sapien- C valeret, quaj tune infirmalur, cum exterior robora-
lia habetur, dicenle Psalmista : Quouiamlaudatur tur. Sed istam quam dixi animam , morbo stuliiliaa
peccalor in desideriisanimm sum, el iniquus benedici- . vitiatam, orationumluarumfrequentatus sanet: cujus
tur (Ibid., x, 5). Tunc vita puialnr esse qnaemors anima sseculiinlemerata flagitiispotest aliis subve-
est : et sub speeie boni mala decipiunt, cum ad in- nire. Non enim aeger saluiis suae adhibere polest
telligeniiaefraudem, dbfo bonorum omnium virlus medelam aegrotationeconfossis : et anbelans*aititu-
operitur. Nam diviliae non seculurse post hominis dinem plagarum, vulneribus non medetur alienis.
niorlem amantur. Honor fascittm, qui per succes- Sanus qui sit, cerle curabit infirmum, oculatuscse-
"sorem exolescat,. ambitur : injuriam fecisse vir- cum per proecipitiaducit. Tu itaqiie ut et sapiens
tuiis est : aliena possidere, potenliaeest: innocen- Dominosupjilica, ut quod non sapui sapiam, et luis
tem circumvenire, astuliaeest: non Clirislumsapere, suffragiis velut quibusdam,remediis me fac sanari.
sapientiae esl: Propheiam horrere, eloquentiaeesl: Reprehendataliquis, quod intantum deleclabili dis-
sic plena sunt omnia erroribus, sic infusa pcr liomi- putatione processerim , ut meritorum meorumresi-
num mentes caligine, alium alio incursantc, mundus piscentiam non haberem, aut subito augusiamMoysi
involvitur, et ad hoc usque veritas obscuratur, ut in cathedram indignus talium dispulator ascenderim.
mortis gremiojacuisse, Jieatiludo dicaiur. Quodubi D Sed vere amore id egi iuo , non usurpaiione mea.
ille Deus, nos semper cogitans et noslra, vidit per Nam ego dictum legeram peccatori, ne Dominiau-
sapientiam mundi, qua sibi mundus collusor inier- derel narrare juslilias per os suum. Quod si contra
polatores invenerat,: suam sapienliam fuissedeser- inlerdiclum pro tua dilectione praesumpsi,in eo tua
tam , placuit etiam ei econlrario adversus astuiiam gratia compensare dignabitur : ut litterulas, quaead
veteratoris , sapientiae suai diviliis innumerabilibus plenura emendaieenon sunt (sicut ipsis apicibus ,
uii, et scientiae aliiludinem, quam nullus poleril quibus exarantur apparet), tam facile ad publicum
investigare : siculi est, et suam sapientiam slulliiia non perducas : et si ego verecunduspro me esse non
velare , et vitam suam mortis quadam obscuritaie polui, ut debui, vel tua modestia verecundiaeparcat
celare, ut ad sapientiam pervenire non posset, qui meae.Et quia de me habent quod male scriplaesunt,
in hoc saeculoopinionem slullitiae fugisset : et ad de te habeanl quod cselentur. Vale, et nosIn Domino
vitam ejus non accederet, qui non contemplum dilige, in quo diligeris a nobis. .
morlis habuisset. Namque sic Filium Salvatorem MONITUM 1NjEPlSTOLAMSEQDENTEM.
noslrum misit in homiiiem, id esl, sapieniiam suam Quamquctmsi dwinare essetanimus, occurrebatex
EPISTOLAVII. AD AMICUM,DE DIVINALEGE. - , 106
103
genus epistolascon- .__probabile est, manifestum est obedientiamex animi
quinti smeutiaucloribus, tjtti idnon
scripserunt, unus et al'er , cui incongrue istltmc consilio , non ex corporis maleria procedere. Qua
tribuerelur : visum tamenest satius, illa ipsa leCtori ratione
erudilo argumentaprdponere, per quasfelicioreusus colligimusvocationem nostram juxta vocan-
etiam nostrse voluntatis stare cori-
judicio (quandoquidemHieronymieam non esse, salis tis dignationem,,
abundecompertumest), de vero ejus auctoredisquirat. sensu : ita ut lavacrum quod corpus credentis acce-
Indicat tolus conlexlus,ad eum scribi, qui cumswculi aitimoemagis beneflcioconsequatur, et utrius-
recens ad Christi se perit,
digniiaiibusfuisset perfunctus, in constat
fidem recepit, el baplhmo initialus esl. Compellalur que substaniiospurgationem , quac aqua
adeonec semelcumhonorislitulo , Prudenliam luam et verbo , merito mentis debeat afferre. Verum ut
precor, etc. Et, Tibi, bonorabilis ac dilectissime ea quse diximus , manifesla probatione firmemus ,
parens, per novamgratiam omnis lacrymarum causa evideutia de
delersa est. El statiminilio, Ne"contemplalione'me- Scripluris exempla ponamus.Scriptum
diocritatis mcse, Dominiverba despicias, qusepio cst in Apostolo : Sic Cltristusdilexit Ecclesiam, et
aflectii tibi, nune Ecclesiaeparvulo, ad eonlovendam tradiditsemetipsumpro ea, wteam sancliftcaret,mun-
inf:inlisenovitaiem, lactea inierim porrigunlur. Eo dans lavacro
eliamrecidil, quod sub finemdicitur, fifius: subdit aqumhi verbovitm, ut exhibereteam sibi
etihnauclorconlinuo.Nec ad hoe loquimur, ut hu- gtoriosamet immaculalam( Eph. v , 25 seqq.). Per
manas amicitias aucupenmr, elc. Videtur et mona- aquam et verbum mundari dixit Ecclesiam; Ecclesia
. chumille profilerivoluhse,pergil enim noster, Ego te B utique nos sumus, si lamen sine vitio et macula, ut
Cbristianumvolo esse, non monachum dici, et vir-
tulem propriselaudis possidere rnagis quam nomen prsecipilur, vixerimus. Corporalia corporalibus , et
aiienum, quod frustra a Latinis in lurba commoran- spiritualia spiriiualibus purgantur. Anima verbo et
tibus imponitur, cum a Groecissoliiarie viventibtis corpus aqtta soiummodo videtur ablutum.
quinti ad aqua,
legittme deputelur. Tempasquod spectal, intrinsecus prisiinis in sordibus et concu-
finemvergentissmculi, cum atia, tum isthmcindicio Animae
sunt : Vindiclse dies et retribuiionis imminens ac piscentiis resideiiti, Evangelistaeest timenda sen-
vicinus esse , et saeculiruinis undique concufren-' tentia, dicentis : Phariswe cmce, munda prius quod
tibus, et Scripturarum contestatione probaiur. Ve- intus est, ut fial mundum el id quod foris est ( Malth.
niqueet nonnullasnnl, qumPelagianam, qna hnbulum
fttisseauctorem,Bellarminuscontendit,doclrinamsub- xxni, 26). Et Tevera si corpora nostravasa sunt ani-
. oleanl: Dicit aiiquis, si lotum ex noslro labore ex- marum, tunGerunt vere munda, si intus sincerum
spectalur, ergo gratia nihil proeslat , . Sed habeant liquorem. Caeterum quamvis
gratia quidemgratis peccata dimiilit, sed cum con- purumque
sensu et voluntaie credentis. Tum iltud, Ecclesia calix aureus sil, et ornatu gemmarum ac splendore
utique nos sumus, si tamen sine vitio et macula, ut pulcheriimus : si in se venena contineat, nonne
jiraecipitur, vixerimus. Faltor, aut hmc omniaFau- pretiositatem meiallorum lethalis poculi virus ob-
sium Regiensemdesignant, qui, lesle Gennadio, cap.
83, ejuscemodi epistolam ad Felicem prsefecium fuscat, etmicanlem specierum nitorem violabit?
- praetoriiscripsit. G II. Sed ne a pfopositolongius meaj pollicitation.is
'
EPISTOLAVII. excedam, praefaliunculaemeaeverba, verbis Domi-
Insliiuit amicumin scienlia divhtmlegis. rticis probabo : ut hoc quod dico , non ex humano
I. Prajsumplionem meam excusare conarer, si sensu inventum , aut ingenio proprio excogitatum
me non el tempus et causa_ isimulque luereolur et putetur, sed divinissentenliis videaturesseconstru-
charitas: et si nunc propria magis verba quam divina - ctum. In Evangelio Joannis Dominus ad discipulos
vellemluis auribus inlimare. .Aceedil insuper quod ait : Vos aulem jam mundi estis propter sermonem
exhorlatio noslra habet ex simplicilale fiduciam,et meumquemaudhtis (Joan. xm, 10). Non dixit, pro-
ex veritate virtuiem : quia non de immunditia est, pter quod Ioti estis lantum : sed , propter sermonem
neque de errore, neque de' dolo : hoc plane prsemo- meumquem audisiis, ideoquemundiestis. Omnes qui-
neo, ne contemplatione medioerilalis mese, Domini dem sciebat lotos esse : sed non omnium interiora
vcrba despicias, quaepio affeclu libi, nunc Ecclesioa munda esse probavit, quia inter cseleroserat Judas,
parvulo, ad confovendaminfantioenovitatem, lactea qui post aqusepnrgalionerii, animi nialitia sordebat.
interim porriguntur : donec aut per te postmodum, Propter quod quamvis cum aliis Iotus ante fuisset:
aut per alios erudiius in virum perfectum, escis so- immundus lamenDominisenienlia perhibelur: Gujtis
lidioribus roboreris. Ad plenum ergo te scire cupio, D exemplo [evidenter manifesteque monslratur, illum
quod ex parle nosse te eredo , ob boc Dominumet in yeritate Dei gratiam percipere; qui eam eo ordine
DeiVefbum descendisse de coelis, ut assumpto na- quo Seriplura docuerit, consequatur. Nam si aliquis
turaenoslroe homine, bumanum genus, quod ah eorpore tenus renatum esse se credat per aquam, et
Adam jacebat, erigeretur in Christo : tantumque verbo non sit regeneratus in spirilu, sua salule fru-
novo bomini per obedienliam prajsiarelur salutis , stratur, quia ccelestisnovitatis haeccausa est, ut cor-
quantum veteri per inobedientiam perditionis acci- poris qualitate manenle, homo vetus in novam animi
derat. Verum quoniam sive obedientia sive inobe- mutetur volunlatem. Cseierumquomodocorpus sor-
dienlia, voeabula illa, ut mihi videtur, ineorporea didum, si aqua non establutum, permanebit immun-
sunt, non materioecorporalis : et quia incorporalia dum : ita anima nisi verbo fuerit mundata divino,
ex corporalibusgenerari omnino non possunt, ma- sordibus viliorum corrupta manebit. Ergo si ejus
nifestum est, incorporea ex incorporalibus nasci % consilio corpus aqua mundalur, qua ratione sperni-
et si obedieniiam incorporalem , quse inobedientiaj tur quod majus est, si quod minus est, jam tenetur?
-
remedium cst, ex incorporalt onima gigni "ratioiM, Sluliitia est si ex parte salvari cupit, qui ex (oto per-
. PATROL.XXX. k
iffi S. HJERONvMIOPERUMMANTI3SA. -108
jii. Qui cum integram habeat in potestate salulem, A , lur, sicut scriptnm est : Quia tu scientiamrepulisli,
media velit esse conteutus : et conlra jura naturaj, repellam el ego le (Ose.iv, 6). Nulloigilur modo pas-
putet solo corpore se salvatum, cum possihiliussit, sim nos nosiro judiclo commiltamus,ne nobis excla-
tinte resurreclionis tempus anirnam sine corpore vi- met Jsaias : Vmquiprudenles sunl apud semctipsos,
vere, quam corpus sine anima siare. Si quis duobns et in conspeciusuo periii (Isa. v, 21). llnde et Paulus
oculis, duobusqtielaboret pedibus,et ulriusque mom- apostolus ait : Si quis sibi videtur sapiensessein hoc
bri habeal in potesiate medicinam, et uno pede vel smculo, stullus fiat, ut sit sapiens,(I Cor. m, 58) ; sa-
oculo uno sanato, ab alterius cura velit medieum pientia cnim hujtis mtindi stuliiiia cst apud Deum.
prohibere, iioimevesanoementis, et medici judicio, Propter quod ad regem Tyri dicilur, humnn.i snpien-
et omuium hominumerit senlenlia condemnandus? tia gloiianlem, Sapienles enim non erudient le : id
Sed dicit aliquis, si lotumex nosiro lnbore exspecia- est. doctrinaj coalestes, el sapieniia Cci. Est ot sa-
ttir, ergo gratia niliil prajstat. Nolo quisquam igno- picnlin bominum, non negamus : sed tina sttadet ad
ranliaeiitulo graliam Dei temere faciat ingraiam : nc vitam, aiia impellit ad moriem : quia sapienlia hu-
fidem suam verlal in scandalum,et fiat ei causa salu- mana qusestuliitia i eprehendiiur, ei ab ApostoloS|>i-
lis, interiius et perditionis occasio.Cujus rei raiio si ritu sancto deftnilur, januamortis, etmaieiiaajleuit
cum moderalione quseratur, tum demum proficietad B inlerilus approbaiur. Sicut scriplum estin Propbeia :
vilam, quse per praesuniptionemlorle prascipitasset Simul insipienset slultusperibunt(Psal. XLIX,11). In-
ad mortem. Sed graiia quidem gralis peccata dimil- sipieus qui dixit in corde suo: NoneslDeus; etstul-
tit, sed ctim consensti et voltintalecredentis. Sicut tus quamvis Denm ore faiealur in actione jirajsenlis
Philipjius eunucho in Actibus aposioloruni pr-obal vilaj, in perjieluum non prospexil, sicut scriplmn
dicens : Si ctedis ex tolo corde, licet te bapiizari.Quo est: Meliorest puer pauper et sapiens,quamrex stul-
lesinionio inielligiiur, non minus periculum esse, si tus ei senex, qui nescil in poslerumprovidere(Eccl.
bapiizetur incredulus, quam si vere erecieniibapiis- iv, 13). Boiium est quidem bomini sapere, si juxla
mum denegetur. Credens auiem ille esl juxta Scri- Scripturas ad hocsapiat, ut provideniiam Imbcnllu-
piuras, qui ex toio corde crediderit. Et si ex loia turorum : morlalitatis stalum, per quotidie morien-
eordis arce credendum est, ut ex credulitaiismerito litim homiiiuiii exilus, el totius sajculi paulntimper
baptisnittm fidei detur, aqua non sufficit baplizato, detriinciita Jabentis ruinam considerans. Csetcrum
quos credeniis animum in corde non utliugii. Et ne si quis usttrpalaj seinel inleiilioiiis dueaiur inluitu :
pericliletur merilum coidis, verbum quo coiiiingi et et sua sc magis, quam Dei velit gubernari sententia,
mundari cor possii, aecipiat oporicl. Quia si aqua diviiiaqtielege postposiia, propria consilia Dei con-
conlentus sit ilie, qui crcdidisse se dicit, qua men.- iC siliis antcpoual, banc proplielaj clamantis timentvo-
bra exlrinseeus diluuntur, et verbum, quo gloriatur cem : VmdespicieniibuslegemDomini(Ja: xxviu, 6);
anima, non requirit': jam non videbitur ex cordc, limor, fovea, et Inqucussuper eirm. Sicut pluvia va-
ut dcbuil, sed ex corpore credidisse, quud nequa- lida inutilis est:ilaqui relinquuiil legem, l.uidnnt
quam iieri posserationo ulla concedilur, utsinesen- inipieiates : qui auiem diligunt legem, circumdant
tenlia menlis solum, corjius pccuiiarem inlelligeu- sibi murum. Becdusvir qtti in lege Dominidie noclu-
liam habere judicetur. que meditaitir(Pstd. t, 2): cujusauimusaiiudiiescil,
III. Unde confidensde prudentia (ua, quaepro be- quam sermonis Dei eloquiarelractaro. Qnanio a tor-
nignitatesibiinsiia, prseposterumquidquamfieri, uec rena cogiiaiione remolior est, tanto Deovicinior et
alii homini pateretur : rogo ut ad insiilulionis ple- (celo est. Quem nou immerito divinussermo et col-
nitudinem, verbum Domini, hoc est, Evangeliumdi- laudal, et vere ditiorem divitibus prseferi, dlcens :
ligenlius lcgas : ex quo scientiam ampliurem ejus Beaius homo qui invenit sapientiani. Melms est enim
quam credidisii lucis excipias, ut possis in omnibus eam mercari, quanl auri ci urgenti lltesauros: prelio-
nosse quid facturus sis. Nam sine divinaelegis et dis- sior est lapidibuspreliosis.Ilem : Omueauruntin com-
ciplinae ccelestis scientia, difficile esse quemquam paraiione illitts arena est exigua, et tamquamlutum
posse salvari, non meus. sed divinus sermo proba- D exhitmabilur argentum ab iila (Prov. m, 1? seqq.).
bit. Ail Jsaias propheta : Qui non didiceritjustitiam IV. Sed diim in exbonatione sapientiajdiutiusim-
Dei, verititlemnon faciet(Isa. xxvi, 9). Item de boc nioramur : ne (jui forle existimel nos conira Aposio-
ipso in libro Sapientioe : El quis erit consummatus lum, dociurem lcgis praclerrefactori, suo ordine re-
-inler filioshominum?si abjueril ab illo sapienliaDei, spondebimus, oportere pritis nosse quid jussum sii,
in niltitumcompuiubilur.Vani sunt enim omneshomi- quidve proliibitum, ut scientes utrumque seivemus.
nes, quibits non esl scientialegis Dei (Sap. vn, 19). Alioquinante scientiammandati impossibileestnosse
Unde Domjnus in Evangelioad eos qui aliter quam quid fiat. Temernrium salis est, si nosliaj vqluniaiis
se veritas babeat, suspicantes erant, respondit: Er- lcgem nobisputemus possesufficere,cum ctiam Ajso-
ratis nescientesScripturas(Malt. xxn, 29): osiendens stolum legamusfuisse sub lege, ipso dicente : ffis qui
in summa rerum salularium nebula el lenebris con- sine legeerant, quasi sine lege essem,cutn sine Uge
stitulos cos, qui spiritualem lucernam, id est, divinse Deinen cisem. sedin legeChrhii essem(l Cor. ix, 2).
legis scienliam habere nollent accensam. Quam qui- El alibi : Invicemonera vesira poriate, el sic imple-
dam repcllentes, per Prophclam a Domiuorejiellui:- bith legem Chrhti (Gal. vi, 2). Qui paterna piel.ua
109 EPISTOLAVII. AD AMICUM,DE DIVINALEGE. «0
"Cliristipassione redempli sunt, et qtii ad lioc re- A Alum imminerc putemus, reminiscamur Ananiam et
dempti sunt, ul redemptorisjura scrvanies ad vilam Sapbiram, non de aliena appetilapecuriia, sed de
se in cceloreposltani prseparent: ad quam redempti sua limide erogata damnalos (Aci. v, 5), Kqgo post
licet nullo modopervenire dicantur, nisi ea quaj ju- tot documenia, et tot mories, unde in nobis crescit
bentur obsequii compeicritibus cxseqhanlui, sicut impunitas delinquendi?Quis bic praosumptionisspi-
scriptum est: Si visad vitamingredi, servaprmcepta ritus, qui lanlamin animo nostro operalur audaciam,
(Matth. xix, 19), hoc est, ab omni illicito quo pro- ut cum sanetos homines de levibus etiam culpis vi-
liiheris, recedas, et ad bmne bonura quod juberis, deamus esse punilos, et nos quoiidiein majoribuset
promptus accedas : ne in prislinis vitiosiiatis con- pluribus delinqiientesi seteniosin media dainnaiiGhe
lidem credidisti, vete- fore credamus. "' '' ' '" '
cupiscemiisperseverans, qua
ris peccatialicnjus adhuc amore corrumpns, et agni- V. Quamquam leve numquam sii, 'Beufn etlam
lio Dei, qiise per novam grntiam revelata est, per in exigua contemnere, qui non tantum ad qualiia-
delicia violelur, dicente Prophela : Mendaciumet tem peecalirespicit, sed ad personsc contenipthm.
non fidesprmvaluitsuper terram : quia a malisad mala Prbpter quod homini non soiumintendendurii est,
transierunl, el me non cognoverunl,dicit Dominus. "quale sit quod jubetur, sed qttanttis sit ille qui
Undeet beatus apqstolus Joannes paria lesiatur, di-1Bjubet. Excluditur hoc loco vulgaris illa senteniia,
cens : Qui dicilse nosse Deum, «l mandala ejus ndn qiia mihi, suo judicio religiosi, et qui sapientes si-
cusloiil, tnendaxcsl,et in hocveritasnonest (Uoan. ii, bimeivldentur, dicere solent,: Sufficit nobis, iit non
4). El iteriim : Omnhquipeccat, non videl Deum, nec crirainalia peccata et majora faciamus, facilisesi
cognovileum (Ibid., m, 6). Et peccatum non in uno enimomissiominorum delictorum. Qui dum ai.ininii
ianiiimmandatorumgenere, sed imitroqtte consisiit. sapleuiiaoccupanlanimos, spiritualem ititeiligentiam
Pcccat quidem ille qui imperata neglexerii, sed plifs elconsueludinem divinaj Jegis ignorant : quses;rpe
pcccat qui interdicla non servai. Sacrificiaet vola "peccatiim ostendii, quod nobis non videtur esse
reprbbabunluroblalionum,nist pnrus et sanctusfue- peccatum : et quseillic jjietaiemfacit, ubi nos opus
rit animus offerentis : et immaculatam hosliam fa- impietatis ostendimus. Saul et Josaphat reges fiie-
ciunt indignampraeeordiamaculata, dicehleDomino: runt poptiliIsrael, et dutn misericordiam his quos
Sfoffers munusiuum ad altare, et illic recordatusfue- Deus oderat, prsestiterunt, Dei offensam in opere
ris quia fraler tuus habet aliquid adversusie, relinque pietalis incurrunt. E contrarioPhinees, 'filiiqueLevi,
illicmunustuum, etc. (Matth. v, 24). Omni oblatione graliam Dei humana c*de et suorum parricidio me-
et liosiia preiiosior obtemperantia mandaiorum, di- ruerunt. Vides quanlum ab humanis sensibus per
cenle Propheta : Eccedico, obedientiamelioresl quam^ ~C nosiram imperiiiam discrepal divina serileiiiia, ut
viclima,et obaudilio,quamadeps arietum (I Sam. xv, nobis interdum ccelesiisjttdicis dispensaiionem ne-
22). Et alibi i.Initium bonmvimfacerejussa, quw ac- scieniibus, injusta videanlur, quae per causarum
cepta sunl apud Deum magisquam immolarehostias scienliam jusle saiis etrecle facta probaiitur? 'Rtir-
(Prov. xvi, 5). Et alibi : Qui conservatlegem,multi- sum eaquse nostro judicio bona probantur, aptid
plicat oblationem.Sacrificium salutare est, aiieudere' Deum plerttmquereproba et ingrata videnlur. Quis
mandatis, et diseedere nb omni iniquitale, ct propi- liodie palrisAbrahaeexeinplo,innoxiumvolens filium
tiationem lilare' saeiificiisuperinjuslitia. Nonnobis trucidare, humnnojudicio non credereturinsanus?
blandiri dehemusin faclisjussorum,si in prohibito- E.contra, quis in liictu arcae divinasimitatus Ozara
rum transgressionempeccemus, cum trahsgressionis hominum sehtentia dariinarelur? Episcopus Ephe-
crimen benefaciimcriutm lollat. Quod non mei sen- siorum angclus in Apocalypsinuncupatus, qui causa
sus assertio, sed utriusque testamenti exemplaprb- nominis Chrisii passionum muliarum merita ihtra
bant : ubi invenimus etiam Dei amicos ob unius conscieniiamretinebat, quia in ipsis passionibusa
contemptttserrorem, bonorum retrofactorum muni- primo conversationisfervore lepuerat, cum calorein
ficentiam perdidisse. Sic Adam cum diabolofacile paululum temperasset, ad pcenitentiam revocatur,
credidit seducenti, post familiaritatemei colloquium3) ' diccnte Scripturn: Noviopera tua, el patientiamtuam,
Dei, unius pomi cupidilale superaius, perdidit para- et quia potes sustineremalos: sed liabeo adversus le
disum, et quia per iransgressioneiii unum habere pauca, quia charitatemiuam prhlinam reliquisti.Me*
prsesumpsit,multa siniul bona amisit (Gen. i). Sic mento unde excideris, el age pmnitenliam( Apoc.ht
uxorLoih postangeloruin obsequia, contra inlerdi- % 5, -4,5 ). Consideremusquantus casus sit temere
ciuhi relro fespiciens, in figmentum salis repente contempentis, cum laniit rnina esse diciiur in negli-,
mutaiaest (Ibid., xix, 26). Sic Sameias eadem die, geiiliaobsequenlis:yel quam damnalionem excepiu-
qua mirabiliafecevat gralia prophetali, a leone de- ros credimus esse indevotos, cum lanlam exprobriir
jectus occiditur(I Reg.xm). Sic iivfelicissimusJudas, tionem devotus exceperil? Tepidum discipulumnou
jiost eleclionismerilum, post signorum gloriam, post amat Chrisius. Qui vult meus discipulus esse, ait,
npostolicnmdiguitaiem, exiguaestipis amore dece- abnegelsemelipsumsibi, et lollat crucemsuam et se-
pti.s, ctii trihunal promitiebatur in ccelo, laijueo ca- qualur me ( Maiih. xvi, 24).' Oportelvos per' mutias.
ptus -est in terra (Matllt. xxv, 5). Et ne nobis per iribulaiionesinlroirein reghumcwlorum(Act.xiv, 22).
alienarum solummodorerhm frauduleniiam perlcu- Beatiesliscumvos maiedixerinlhomines, ei jperseeiti
311 S. HIERONYMIOPERUMMANTISSA. 112
fuerint, et dixerintomnematumadversusvos: gaudete A (\Mallh.iv,48; Deul. vi, 13; x, 20): aliis innocen-
et exsultale,quia merces vestra mutta est m cmlis tia, misericordia, casliiale, jejunio, Deo fideliier et
,( Malth. v, 11,12). ,, sine cessalione servienlibus: nos nobis adulteros,
VI. Futurse vilaegloria pracsentis vifaj incommo- quibus servire volumus, eligimus.Siquidem juxta
.dis comparatur. Christianis vexilla crucis sunt deli- Evangelii sentenliam : Omnis qui facit peccalum,
cioe: tropbaea nostrseviise non pompis, sed miseriis servusesl peccati(Joan. vm, 34 ). Et revera si ama-
reporlanlur. In noslra classe viri fortes opprobria tor pecuniaesum, si gloriae, si superbiaa, si ambi-
sciunt portare, non munera. Pauperlali, non nobili- tionis aut pompas: dum illi omne studium mesevo-
,tati, futurorum beatitudq promiililur. Retrahit qui- luntatis impendo, Domino servire non possum, quia
* dem verecundia
senatorem,' ne sequatur pauperem duobus dominis neminem servire posse, seriptum
Christum, sed audiat a Chrislo : Qui meconfususfue- est. Non estisvestri, dicit Apostolus: emplienimesiis
rit, et mea verba in generalione Jtac adullera et pec- pretiomagno: glorificate et portate Deumin corpore
catrice: etFilius hominisconfundeleumin gloria Patris vestro(lCor. vi, 19, 29). Clementer Spiritus sanctus
sui cum angelis sanctis ( Matth. vni, 58). Turpe est noslro jure nos convenit, sciens hoc in usu publico
,inter parentes senatores atque grammalicos,.scbo- apud omnes [Al. add. homines ] custodiri: ut tanlo
lasticum, proChristovoluntaria humilitatedejectum, B servus in opere Dominiesset cauiior, quantomajore
verbis simplicibusesse conlenlum. Displicetamicis, esset peculio comparatus : ut inteliigamus, quam
si post ambitiosi habilus cultum, plebeia et ignobilia slrenui esse debeant in opere Dei qui redempti sunt
indumenta mulentur. Sed si hominibusplacerevellem, sanguiue Christi: yelquam criminosi debeant judi-
ait Apostolus, Chrisliservusnon essem(Gal. l, 10 ). ,cari, qui cum sciant pro pretio susesalutis Christi
Et Propbeta in psalmo : QuoniamDeus dissipat ossa sanguinem dalum, alteri qui nihil praestilit, magis
eorum, qui hominibusplacent: confusi sunt, quoniam prscbeant servitutem. Rogo quo pudore obsequii,
,Deus spreviteos (Psat. LIII,6). Quanlum bona est hu- aut laboris sui mercedem , sperabit in cceio, cujus
mana offensio,per quam invenitur servilus Cbristi: fuerit sollicitudoomnisin lerra? Me.rcenariussoeculi
tantum perniciosa est amicitia, quse Dei praeslat non potest accipere prajmium Chrlsti. Omnismiles
offensam, sicut scriptum est: Qui voluerit amicus in castris jure sperat annonam, qui forliler in prse-.
jieri hujus mundi, inimicusDei consliluetur(Jac. iy, lio pro civibus laborayerit. Dignusquidemesl opera-
4). Dicat unusquisque quod velit; ergo interim de rius mercedesua(Luc. x, 7) : sed et hoc dignumest,
me pro sensus mei parvitate judicavi melius esse ut inde prsemium operis accipiat, ubi tolius operam
confundi coram peccatoribus super lerram, quam labcris impendit. Nemomilitans Deo, implicatse ne-
coram angelis sanctis in ccelo, vel ubicumque judi- C goliissmcularibus;ut placealei, cuise probavit(II Tim.
cium suum Dominusvolueril demonstrare.Isaias vir n, 4), Aposiolivoxest. Undesatis timeo ne forie in
in sua gente nobilissimus, qui socer regis Ezechiae illn relributionis die, qua ante iribunal Chrisli uni-
fuisse referlur, jussu Dei deposito cilicio nudus in- cuique secundum sua facta reddendum esl: his qui
cedit : nec lam ardui praecepti pudoredeterritus est, in lerrenis magis negoliis, quam in cceleslibuslabo-
quo minus Dei imperium sequerelur : quia nihil ho- raverunl, justijudieisresponsione dicatur : Itesi po-
neslius essehomini, quamCreaiori suo parere, ju- testis: et illicubitoladevolione servivistis, mercedem
dicabat. Joannes quoque Baptisla, nobiliset in carne vestfaeservitutis exigite.,Talis causaest virginumde
et in spiritu natus, ciliciuma pueritia in habitum, et Evangelioquinque slultarum, quaedum solliciiudine
locustas elegil in cibum: qui nec peccati conscienlia, ssecularium vanitatum, se contra professionis suse
nec pauperlalis inojiia, ad hujus gloriam oneris, sed .ordinem occuparunt, oleum unde verum lumen ac-
sola fuluri sseculi beatitudine trahebatur. Aposloli cenderent,non habentes, in tenebris remanseruni.
jam sperant, et adhuc stulii et inutiles et lenuis VII. Sed dicit aliquis : Ista exempla ad paujos
fidei arguuntur. JVonsunt condignmpassioneshujus pertinent, quos Deusad iioc peculiare officiumdele-
temporisad fuluram gloriamqumrevelabilur'in nobis gavit, quia scriplumest: Multi sunt vocali,paucivero
(Rom. VIII,18). IndePaulus, oculo menlis fulura D etecti ( Matth. xxn, 14 ). Hoc primumquacrerc a te
contemplans, dicebat : Qui nos separabita charitate etaudire volo, quisquis es qui ista proponis:si ipsius
Christi : tribulatio, an angusliw, an perseculio, au Dei eleeiio est, cujus est et vocalio, quid voluit plu-
fames, an periculum, an gtadius(Ibid., 56)? Ulospe- res vocare, qui paucos de pluribus erat eleclurus?
ricula nonseparant, nos voluplates. Illi calenas ba- Certe de duobus voeaiis illum vis stare, quem Deus
julant innocenies : nos aureimcircumferimuscrimi- elceiione slatuerit : ct illum contra cadere, quem
nosi. Illi in carceribus vincli: nos in tricliniis delicati. Deus e.lectionisvirlutenon muniat.Quod si ita est,
Illi in nervo posili Dcum puro corde et sincera co- necbona ad nos periinenthac ratione, necmala;et
gilatione laudanles : nos in ipsa forte Ecclesia de sic erit, ut nec culpa pcenam habeat, nee benefacta
forensibus calumniis cogitamus; et cum omnibus laudenlur. Sed ad haecresponditApostoIus:S/ itaest,
ajqualiter legis data sit gratia, gebenna, seu cceli quomodoDeus judicabit hune mundum( Rom. ni, 6) ?
regnapromissa sint, aliide divitiis, alii de virlutibus Deindesi paucos[A/. tncefpaucosj quos diciselectos,
meditantur. Cumquedictumsii generaliler omnibus: solos sancios existimas ; qui vocati sunt, reprobos
Domhium Deum tuum adorabh, el illi soli servies dicis, quomodo idem apostoltis Paulus in cpisto-
115 EPISTOLAVII. AD AMICUM,DE DIYINALEGE. -" iU '
larura suarum principiis vocatossanctosvocat, sicut. \.iiciahominum facta referuntur. Et apostoli, qui hune
in frontecodicisad Romanosloquilur, dicens: Omni- borrendum diemimpiis et-peccatoribus proevidere
bus qui sunl Romw in charitaie Dei vocatis sanclis meruerunl, humiles erant, morluos suscitantes: et
(Rom. i, 8). Si pro paueispassus est Christus, justum nos supra omnes erigimur, qui peccando quoiidie
est, ut pauci mandata Cbrisli cuslodiant. Si autem nosmetipsos.occidimus,non respicientes in nobis Qe-
indiscrete orivnesqui credimus, sacramenlum in ba- bilem infirmamque naturarii, quae nec in adversis
ptismo passionisaccipimus : siomnes sequaliter re- fbrtis est, nec iu prosperis aliquando secura. Si in-
nunliamus diaboloel mundo: si omnibus haud rccte temperate cibussumptus, auf immoderale potus ac-
viventibus gehennajpcenapromitiitur : omnesdebe- ceptus; levein corpori febriculam concilarit, dejici-
mus eadem diligentia et cavere prohibita, et explere mus animum, affligimur, suspiramus*: nulla cura
praecepta.Scimus quidem mulias esse apud Patrem tunc esl sajculr, nulla villarum : nemo de palrimo-
in "cceiestibusmansiones ( Joan. xiv,2 ). Sed man- niocogilat, nemo deforo : omnes calumniae, bmnia
sionumjustitia jusliores mansiones differre : sicut et lucra in periculiscorporis conquiescunt. Curritur ad
stellaro stella, dixit Apostolus, esse clariorem. Sed medicos, et pro remedio carnali promittuntur mu-
slellam cum stella, non iapidem comparavit ; quia nera, aurum, argenlum : interdum. eliara mancipia
terrenus lapis inter ccelestesstellas esse non ppterat: B traduntur, et pene lotum palrimonium, aut negligi-
sicrit iiecpeccator inlef jttstos inregno ccelorum. tur, aut donatur, ut consulalur vitaequandoqueper-
Sed sunt quidam gradus gloriae inter justos in coelo: iturae : et pro oeterna'salule omnis admodumliomo
sicut elfiuler peceatores gradus pcense: Sed sicut negligens est,omnis avarus : illic omnis frugalilas
alia eum,qui fralremfatuum dixerit, alia eum qui largitoris, auimi tenacitate eonstringitur, ubi prom-
racha, tormenta cruciabunt: ita et in regno,: alia pfior voluntas et copiosior largitas deberet operari.
Paulum apostolum,quiutalios salvos faceret, bmnia El ctim Scrijitura dicat: Nolile diligeremundum,ne-
omnibusfactus est; alia eum, qui se vix ccdifieare que ea qumiw mundo sunl (I Joan. JI, 15) : nos.sic
potuit,-laicum gloria manebit. Sed utinam consen- muhdana concupiscimus, sic amamus, quasi aliquid
liam paucosesse, qui Dei mandata custodianf: verum nascenlesintulerimus in sseeulum,aut recedentes de
tiirieo, quia pauci sunt, qui Deicredantin veriiaie saeculonobiscum auferre possimus. Nemoad;br,evi-
j'udicium.Ecce si umbralo repente de ccelo, ,solis latem lemporis, nemo adnaturae.respicit condilio-
clarilas noslris aspectibus denegetur, et productis nem, nemo considerat;. nemo retrectat vana esse
in nostram humilitatem nubibus, pluviae lerris im- omnia, quaealiquo fineclauduntur. Siautem conti-
mineant: si commotisut assolet elementis; in rotam gerit, ulinlercseterosianguidum visitnntes, aul cle-
sui currus tonitrua concitentiir, et binc inde fulgo- C ricus, aut sacerdos, aut etiam laicus Deiservusad-
rum jacula palpebris lerribiliter objecia coruscent, veniat, rogaiur ut oret: ef qui ssepepjo nihilo.con-
quamquamin consuetudiue"ista-contingant:pavemus, temptus fuerat, necessitatislempore supplicaimyut
conlremiscimus, et proni ad lerram, deposila super- precibus suis commeatum vilse longioris obtineal.
bia, cerviccs submiuimus. Quid faciemusinilla die Sic causa discriminis, quaevicinatimetur, dum de-
miseri: quando revolulo ccelocum angelicisvirtuti- specta eliguntur, et- pretiosa vilescunt, vitae illius
bus, igneus Dominustolus adveniet: quando caden- qusepost mortem permulatio figuratur : ubi jam el
tibus desuper stellis, sol in tenebras, et in sanguinem Lazarus pauper recipitur in requiem,. et divcs iin
iuna mutabitur: quando nionies sicut cera lique- hac viia-pomposus vexari fertur in pcenis. Et cum
seent: quando terra ardebil, et arescent ffumina, et sic Dominus,aut sanctorum moiusoraculis, aut crea-
maria siccabuntuf, et contra rerum naturam, con- luraesuoebeneficio, aut medici arte. conferta miseri-
sumptodiviriitusbumore, ariditatem in aquis ignis cordia restilualsanilatem,cito succedenteoblivione,
operabitur: quando peccatores dicenl monlibus: Ca- in conlrariunvomniapermuiantur.Timorininsolen-
dite supernos :elcollibus, tegitenos? Quando voca- tiam, gratia vertitur in contemptum : et quasi-nihil
bunt homines morlem, et vocata non veniet: quando umquam incommodi senserimus, auf qui revocari
discriminavertentur in vota.et quodsemper oderunt T>rursus ad talia nequeamus,rebellamus, efferimur, et
bomines, coneupiscent: quando illud implebiiur concessumad poenitentiamvitaespatium negligimus,
tempus, quod Iuguhri Jeremias proedicilaffectu, di- nec pceiiitendoprisiina lacrymis peccata dtluimus,
cens : Respexiin lerram:et eccenon erant luminaria. scd peccaia' non pcenitendo cumnlamus. Legamtis
Vidimonles,et ecceeranl trementes,et universicolles Isaiamprophetam(Jsa. xxxvm,4), etnecessariumEze-
turbati. Inlendi aciem, eteccenon eral homo,el omnes chiaj regis aptum huic eausaj quaeramusexcmpluni :
volucrescwli pavebanl.Vidi, el ecce'Carmelusdeser- cui morituro anni quindecim ad superiorem viiam
lus, et omnes civitatessuccenswigni a facie Domini, -projiriis fletibus, et prophciae precihus augentiir.
et a facieirm indignalionisejus: etinterieruntuniversB Quique aceepla lanti muneris gratia, non-peccalis,
( Jer. xsin). non voluptalibus, non deliciis, sed soli -Domitioin-
VIII. Verum ne ex suggeslionediaboli haecad ier- dultum vitsespatium, humiliset sanctus exbibuil. .
rorem, non ad veritatem dicta crederentur, de jirse- IX. Verum, quia libi, hfinorabiliset dilectissime
teritis fuitira probantur, quando talia iu diluvio, ir parensj pernovam graiiamomnisiacrymarum causa
Sodomis, in JLgypio, in Jerosolymissaepe ob de- .detersa est, agc, cavc, curre, festinas-A'ge,titinsi i-
H§ S. HIERONVMlOPERUMMANTISSA.' 116
ritualitale proficias. Cave, ne quod accepisii bonum,-A credidi subnectenda : donee de caeteris, quaaut as-
incauius et negligens custos amittas. Curre, ut non solent, temovent, pr.vsenssi jusseris cum prajsetitc,
negligas. Festlna, ut celerius comprehendas.Siqui- rcmola omni aniinosiiafts eonteniione traciemus.
dem Paulus jam Christi c&teriampro Evangelii an- Dixisli enim, ni fallor, hoe jure te mala malis.red-
nuntiatione circtimferens, nondum se comprehen- dere, et cum juraniibus jurare debere, quod ali-
disse dicebat (Phil, m, 15), quamvis liora sexta, hoc qnando j'uravit Dominus, aut mala malis restiluit.
cst media aetate Domini vineam operaturus, quasi Scio primum non omnia nobisconvenire servis, qtiaj
fervidus opifex et fidelis, aliorum longam dubieta- Dominoconvenitint,ne in comparaftonefamulornm,
tem langiiidumque vincerel teporem. Dum tempus Dominivideatur injuria. Alioquin forsitan reelam:re
habemus, seminemus in spiritu, ul messem in spiri- ineijiiamus: cur non de virginibus, sed de mnlieri-
tualibus coIligamus.-Necatlendamus ad paleas : quas bus generamur? Aut cur inortui nostri die tertia non
ventilabrum Ghristi continuo separabit a iritico, do- resurgunt ? Juravit, scio, stepeDominus, qui nos ju-
nec qui venturus est veniat. Et juxla Prophelse va- rare prohibuii, nee slatim ex hoc temere blaspbe-
licinium discernatur inler jusium el injustum, el in- mare debemus eum, qui alios vetuerit quod ipsefa-
ter servientem Deoel non servienlem. Sicut etalibi ciebat : quia dici nobis potesl, juravit Dominus
Dominusdicit: Ecce qui serviunt mihi epulabuntur: B quasi Dominus,quemjurare nemo prohibebat: nobjs
vos vero esurietis. Ecce qui serviunt milti twlabunlur, quasi servis jurare non licet, qui Domininostri lege
vosautemcontrislabimini(Isa. LXV,15). Non nos [AL jurareveiamuf. Verumne incjus exemploscandalum
vos] inerles vindictse dies el retributionis inveniat, paiiamur : ex quo temporejiirare nosnoluit, necipse
qui imminens nc vicinus esse, et sseculiruinis undi- juravit. Et qualiter de juramenli causa brevi sermone
que concurrentibus, et Scripturarum contestatioiie satisfactumest: ita etiam ad vindictajnegotium hunc
probatur. Consideremus quod in hac lerra hospites eumdemsensumfacile prospicispossesufficeresquia
sumus, et |ieregrinorum more pro diebus novissi- aliud nunciemjius gratiae, in qtioplenitudo perfcetio-
mis hahitamus. Vos enim de hoc mundo non esiis nis advenit : aliud fuit legis, aliud prophetarum, di-
(Joan. xv, 19), dicitur nobis. Quidergo in aliena sat- cente Domino : Audistis quia dictutn est anliquis
agimus? qttid turbamur? Nemoin deleriori et extra- (Matth.v, 21), ne occiderent : ego autem perfectiora
nea patria plus eligit possidere, quam in sua. De his praecipio, quaein ordine Evangelii digesia suo loeo
tanlumsolliciludinemhaberedebemus etcuram, quse lector invcniet. Ex quo enim Fllius Dei, filiushomi-
nobiscumtransferre possumus.Ambiantterrena gen- nis factus est : ex quo velus fermenium Judaicoe
tiles, quibus coelestia non debentur. Concupiscant traditionis est faclum nova conspersio : ex quo agnus
prajsentia, qui futura non credunt. Christianis divi- G non in figura, sed in veritale eomeditur : ex quo se-
tiae ethajreditas, sit divinitas Christi. Nec enim de- ctindum Apostolum, velera transierunt, et facla sunl
bent aegreferre, quasi minus a caeleris liabeant, qui omnia nova (H Cor. v, 17): ex quo jussum est ima-
auctorem omnium perceperunt. Superest, ut acce- ginem terreni hominisdepoiiere,et assumereformam
ptum in corde Deum bonorent obsequiis, operibus ccelestis : ex eo commortui vivimus, et virtutibus
eolant, sermone semper et cogitationefateantur ; ut consurreximusin Chrislo.
in adventu ejus, non cum contumacibuset contem- MOMTUMIN EPISTOLAMSEQUENTEM.
ploribus puniantur, sed cum sanctis et Deum limen-
tibus coronentur. Hoc sane prudenliam luam pre- quenth Non, ul vulgo creditur, epislola hwc est, sed alto-
in Ecclesia poputum Homilia, seu traclalns :
eor, ne me putes hsecsupersfnionis alicujus persua- quod unum manifcsloevincit, Hieronymumanclorem
sione diciasse. Ego te Christianum volo esse, non 7ionhabere.Illud verotum ex conlinenli omlionisse-
monachum dici, et virtutem proprise laudis possi- rie, cum prmcipue ex hh cap. 11 liquet : Isiins modi
disputalio in psalino nuper incidit, et dicium est a
dere magis quam nomen alienum. Quod frustra a nobis, quomodo Deus eduxerit nubes ab exlretno
Lalinis in lurba commorantibus Imponitur, cum a lerrae : quod quidemnunccogimnr rursnm traciare,
Graacissolitarie viventibus legitime deputetur. Ac- ut el hi qui audierunt, plenissime eorum qurescitml,
reminiscanlur : et hi qui aul non inlerfuerunt, ant
cipe ergo, fili, sermonem nostrum, ea p.
"
simplicilate obliti sunt, conlexlum sermonis agnoscant, qtiem
et veritate qua diximus : quia non quserimusbomi- iiune proul valuimus, exhibuimus. Equidemauctor,
nnm gloriam, Deus (eslis : nec ad hoc loquimtir, ut quisquisille fuerit, sequiorumcerte longo inlervall.o
lemporum, q uwdam subindeex Hieronytnodeiibavil,
liumanas amicitias aucupemur, ne nostroe adulatio- ut est iltud de orbe lerrnrum, qui Grocceoiv.ovp.i-ra
nis sermone, et nos et alios deeipiamus: nec ut nos nuncupatur, id est, inliabitaia : et quod consequilur
de David, in psalmo confessionis tres spiritus pos-
apud homines aliquid videamur, sed ui>apud Deum Julanie, tolidem fere verbh ex commentarioin Epi-
homines.magna mereantur. slolam ad Galalas cap. v, 6, expressum. Cmterd
X. De quaestionihus autem tuis, ut pace lua Io- quod et Erasmonolalumesl, ne pilumquidemHiero-
quar, quia turbuientius proponebas, ego simpliciter illius.nymianwdictionishabet, nec ullum vesiigiumpecloris
respondere nolebam, quia bellanti dexteram pacis EPISTOLAVIII.
dare non poteram : licet etiam precposterumforte vi-
deatur, inde aliquid in fine epistolsereiraetare. Sed De tribusvirtutibus.
quoniaw apud Christianos non lam ordo quasritur, 1. Tres quodammodovirlutes DeiassumensPro-
--tjuamprofectus, pauca quaetibi reor fore necessaria, pheta, fortiiudinem, sapienlianij aique prudentiamf
"
«7 EPISTOLA VIII. DE TRIBUS YIRTUTIBUS. 118
unicuique earum propria opera dislribnit. Forlitn- A rarum, et indiget erectiorie, ut in Cbristb omncs
dini terram, sapientiae orbem terrarum, prudeniise vivificemur. Igiiur dtiplicem intellectum de orbe
ccelum.Audi quippe Scripttiraeordinem : Dominuh tradidimus. Unum, quomodo singulae anima;, aut
qui fecit lerram in fortiiudine sua, et erexii orbemin inhahitatoe sint, aut desertoe : allerum, quomodo
sapientia sua, et prudentia extendil cwlum.Et nos universus orbis pariler ceciderit: et in sua prudcnlijj
igitur in nostra terra" (dictum est quippe ad Adam_ extendit ccejum.Non fortuiio prudentia in cceli cx-
[Gen. III,19] terra es), neeessariam habemusforlilu- tensione assumpta est. Invenies et in Proverbiis
dinem Dei, quia absque ea impossibile cst nobis id diclum : Dominussapienlia fundavit terram, .prwpa-
exsequi, qtiod carni repugriat. Cum autem mortifi- ravit autemcwlosprudentia(Prov. IH, 19). Est ergo
cata fuerint inembra super terram, tunc parcnl aliqua prudentia Dei, quam nolo ut extra Chrislum
spiritus voluntali. Siquidem juxta Aposlolum,Spi- requiras. Omhia quippe quse Dei sunt, Christus est,
rittt gesia carnis morlificantur(Rom. vm, 15):Dbmi- Ipse sapientia ejus, ipse forfiludo ejus, ipse juslilia,
et redemptio, ipse (ut ad praesens
nps autem fecit terram in forlitudine sua. Si atiiem ipse sanctitas
ad hanc terram venias, el consideres id quod in Job veniam) etiam prudentia. Sed cum sit idem in sub-
diversis vocabulis
scriptum est (Job. xxvi), juxta eir.endatissimalamen jacenli, pro varieiate seiisuum,
exemplaria, quomodo statuerit eam super nihilum, B nuncupalur. Aliud significatsapientia, aliud justi-
invenies fonitudinem Dei in medietate mundi terrae lia. Quando eniin sapienlia dicitur, disciplinis te
libram sustinere. Veniam ergo ad orbem terrarum, divinarum humanarumque rerum inslituii. Quando
qui Graece oiv.ovp.iim nuncupatur , id est, inhabi- justllia, distribulor el judex merilorum signifieatur.
tata. Scio animnm inhabitatam, scio deseriam. Si , Quandosanclitas, illa virtus descrihitur, quae cre-
enim non habet Deum Pairem : si non bahet Filium dentes Deo, efficit sanclos. lia ergo el milii pruden-
dicentem : ego et Paterveniemus ad eum, et mansio- liam ejus inlellige : cuqi doclrina esl, el demonstra-
nem apud eum facietnus(Joan. xiv, 25): si non ha- tio bonarum, aut malarum rerum, sive neusmrum :
buiSpiritum sanclum, anima desertaest. Habiiata alque in hunc modum exieodisse nune dicitur cce-
aulem esl, quando plena est Deo Patre, quando lum in prudenlia sua. Quomodo anlem extendatur
Iiabet Cbristum Filium etSpiritum sanctum. Verum ccelum, extendente id prudeniia, audi: quoniam
haecdifferenter el varie in Scripturis dicuntur : in non extendii verba non aUendentis. Asserit quippe
anima hominis Pairem et Filium et Spiritum san- extensionem quamdam esse verborum similiier, ut
ctum commorari. Nam et David in psalmo confes- nuuc dicilur cceli: juxia illud quod in.alio loco scri-
sionis tres spirilus postulat, dicens: Spiritu princi- ptum est: Qui exlendilcwlumut petlem(Ps. cm, 2).
pali confirmame: spiritum rectuminnova in visceri- C Exleiidimr autem etanima nostra, quseprius fuerat
bus meis : spiritum sanclum tuum ne auferas a me contracla , ut possil capax esse sapientiaj Dei. Ve-
(Psal. t, 12). *Quisunt isti tres spiritus? Principa- rnm, ut ad proposilum revertamur, diximus de eo,
lis spiritos, Pater est: rectus spiritus, Christus est: quod prudeoiia ccelum factnm sit: et nunc affirma-
spiritus sanctus, Spiritus sanclus est. Hoc in ap- mus eos, qui ccelesiem bominem portant, esse cba-
probationemejus rei diximus, c{uodhabitata, id est, lesies. Si enim ad peccatorem dicitur : Terra es, el
orbis terrarum, in sapientia Dei fabricala sit- Sfl- in lerram ibis : quare non dicalur ad justum, cujus
pieniia quippe auxiliabiturjusto, super decemcivita- est regnum coelortim: Ccelumes, et in ecelumibis?
tes habenti potestatem (Eccl. vn, 20). Sapienliam Aut si propler yrfyov,id esl, lerrenum, dicitur ei
aulemet disciplinamqui abjicit, infelix esl, et vana qtti portnt imaginem, yHu, id est, terra\es, et in
esl spes ejus,et laboresejus insensuliet sine fructu, el tcrram ibis (Gen.jn, 19): cur propter ccelestem, ei
inutilm operaejus, ait Sapientia, quaetiiulo inscri- qui imaginem ccelestis porlat, non convenit dici:
bitur Salomonis(Sap. m, 11). Idcirco quanio possu- Ceelumes, et in cajltim ibis? Unusquisque auiem
inus labore nitamur : ut habiiata nostra , sapientia nosirum, aut ccelestia facta habet, aut terrena. Si
Dei erigatur. Cecidit quippe el de sublimi corruii, " terrena facia stint, ad cogualam sibi lerram dedu-
vetiientibiisnobis in locum islum miseriarum. Ce- cunt eum, qni thesaurizat ea in terra, et non coelo.
cidit habitata nostra, postquani peccavimus,inique Rursumque hsec quae juxta virlulem gesta sunt,
fecimus,hijusteeghnus,impiegessimus(Psal. cvi,6): thesiurizatorem suum appropinquantemsibi ad cce-
et post ruinam indiget erectione. Si autem non vis lornni regiones subveliunt. Et ednxit nubes ab ex-
isla senlenlia adduci, communemtotius orbis quoe- tremo terrw (Psal. cxxxv, 7). Istiusmodi disputaiio
ramus ruinam, et post casum ejus conseqiienter in psalmo nuper incidit, et dictum est a nobis,
Deus erigenspraediceiur. quomodo Deus eduxerit nubes ab exlremo terrae :'
II. Quicumqueest in orbe isto, anie erectionem quod quidem nune cogimur rursum traclare : ut et
ceeidii. Si autem cecidit, consequenter erigendus lii qui audicrtint, plenissime eorum quae seiunt,
fuit:Nemo quippe sine casu sublevatur. Si aiileni reminiscantur : et hi qui aut non interfuerunt, aut
erectus est, videamusquasruina prsecesserit: Omnes obliti sunt, conlexlum sermonis agnoscaut: quem
corruimus per peccalnm in orbe terrarum. Et Do- tunc, prout valuimus, exhibuimus. Diximus aulem
roinus qui erigit elisos, elevavit nos jacentes. In sanctos esse nubes. Etenim hoc quod scriptum esj:
Adam omnes morimur : alque iia corruit orbis ter- Vcritas tua usque ad nubes(Psat. xxxvi, 6), non po-
•519 . S. HIERONYMIOPERUMMANTiSSA. 120
lest referri ad inanimaleS nubcs, sed veritas Dei.A eet, sonituum indicanle concursus, et fulgura ex-
usque ad illas nubes est, quas audiunt mandatum cussi luminis claritate. Si intellexisti exemplum,
Domini, et noverunt quo pluvias deferaut, et a considera nunc nubesrationales. Moysesnubeserat:
quibus eas suspendaiit. De his nubibus dicttim est: Jcsus Nave nubes erat. Isli si secum collocaniur, ex
Et mandabo nubibusmeh, ne ptuant super eam, im- sermonibus eorum fulgura micant. Jeremias et Ba-
brem^(Isa. v, 6). De his enim quoaex densato aere ruch nubes eranl:sermociiientur invicem, et videbis
constare dicunlur : si non fuerit pluvia, non praeci- rulilare fulgura. Potes et lu ipse de Scripturis san-
pit Domirius ne pluanl super vineam, aut super ctis in hunc modum nubium invenire concursus, ex
quamcumque regionem,imbrem; scd omnino non quibus ignes emittantur. Ul autem ad noyum Te-
apparent, ut in tertio Regum libro legimus (1111%. stamentum veniamus; Paulus et Silvanus duaenu-
XVIII,M), quando in tempore siccitalis nubes nulla bes in unum convcnerunt, et ecce lotum mundum
apparuit, et postea juxta prophetiam Elise futurse Epistolae eorum fulgor illuminat. Fulgura, et ptu-
pluviaa signum in vesligio hominis oslensum est, viam fecit, et eduxilventos de thesauris suis (Psal.
atque ita post nubem conglobaiam, imber descendit cxxxv, 7). Ergone bi venti, qui super lerram per-
ad terras. Istis vero quasi subsistentibus nebulis, flant, in tbesauris Dei sunt, et non horum natura
jubetur pluviam continere, cum indigna fuerit anima B manifesta esi, quomodo et qua ratione subsistant?
imbre coelesli, et dicitur: Mandabonubibusmeis,.ne Sed sunt quidam ventorum tbesauri, tliesauri spi-
ptuant super eamimbrem. Itaque unusquisque san- riiutim, spiritus sapientise et intelleclus, sjiiriius
ctorum nubes est. Moyses nubes erat, et quasi nu- consilii e( virlutis, spiritus fortiiudinis, scientiaect
bes loquebatur: Allendite,cmli,qumloquar, et audiat pietatis, spiritus iimoris Domini, forliludinis, dile-
lerra sermones ex ore meo. Exspeclentur ut pluvia ctionis et charitatis. Potes et ipse de Scripturis hos
verba,mea, et descendantut ros eloquiamea ( Deut. ventos congregare, et islorum spiriluum invenire
xxxn, 1, 2). Si non fuissel nubes, numquam dixis- lliesauros. Ubi sunt isti thesauri? Utique in eo in
set: Exspectenlur-utpiuvia verbamea, et descendant quo sunl omnesthesauri sapientimet scienlimabscon-
ut ros etoquia mea. Quasi nubes dicebat : ut imber dili (Col. ii, 5). In Christo sedem hahent : inde
super gramen, el pruina super fenum, quia tiomen oriuntur hi spiriius, ut alius sapiens sit, alius fidelis,
Domini invocavi('Ibid., 5). Similiter et Isaias, ut alius eruditus, et alius quodcumquedonorum Dei
nubes loquebatur : Audi, cwlum, et auribus percipe, possideat. Alii enim per spirilum dalur sermo sapien-
lerra, quia Dominusloculus est (Isa. i, 2). Et quia tim : alii sermoscientiwjuxta eutndemspirilum: alii
mibes ipse erat, et sciebat alias nubes comprophe- fidesin eodem spiritu (I Cor. xu, 8). Eduxit ergo
tantes sibi, ideo vaticinans aiebat : Mandabomtbi- G nubes ab extremo terrae , fulgura in pluviam fecit:
bus, ne pluant super eam imbrem(Isa. v, 6). Si au- et eduxit ventos de thesauris suis , et nos juxta mi-
tem j'am dicimus qui sinl nubes; videamusquomodo sericordiam Dei ad hos thesanros occursuros puia-
Deus educal nubes ab extremo lerrse. Ait Salvator: mus. Et quia plures sunl ihesauri : forle juxta or-
Qui vult in vobisesse primus, sit omniumnovissimus dinem resurgentium erit et requies in thesauris Dei.
(Marc. ix, 25). Servavit hoc mandatum Paulus, et Quod autem dico , istittsmodiest: resttrrectio mor-
fuit novissimusin boc mundo, dicens ; Puto enim, tuorum in quibusdamordinibusfuturaest. Ait quippe
nos Deus apostolosnovissimososlendit, quasi morlifi- Apostolus: TJnusquhqueaulem resurget in suo nrdine
catos, quiaspeclaculumfacti sumus mundo, et angelis (I Cor. xv , 25 ), |et non tit libet miscenlur ordines
et hominibus.Si quis ergo sanctus cusiodiens praj- resurgenlium. Alius ofdo eiit in illo et in illo llic-
ceptum Domini Salvatoris, factus.fuerit in bac viia sauro Dei : alius ordo in alio et in alio thesauro Dci.
novissimus, iste fit nubes. Et eduxit Deus nubes, Isli aiitem omnestbcsauri unum habeni thesaurum,
non a finibus lerroc, nbn a consulibus,non a dueibus, in quosuntoinnes thesauri sapienliaeelscientise nbs-
non a divitibus, sed ab extremis terrm. Beati enim conditi. Et quomodopossideo unam prcliosissimnm
pauperes, quoniam vestrum est regnum cwtorum margariiam per plures alias margaritas : sic venio
(Matth, v, 2). Vides, quomodo ab exiremis lerraj ]D ad tbesaurum tbesaurorum , et Dominumdomino-
educat Deus nubes et corporeas nebulas? Propterea rum, et regem regum , cum dignus fuero sjjiritibus
si volumus nubes fieri, ad quas pervenit veriias in Deithesauro commorantibus. Eduxit enimvenios
Dei, novissimi omnium fiamus, et tam affeclu quam de Ihesattrissuis.
opere dicamus; Pulo enim, nosDeus aposlolosnovis- III. Infalualus est otnnis homo a scientia (Psal.
simos ostendil. Quod si non sum apostolus : iicet cxxxv, 7). Si omnis homo infatuatus est a scientia,
tamen mihi fieri extremum, ut educens nubes ab et Paulus bomo est, Paulus infatuatusest a scientia.
extremo lerrae, educat et me, ei fulgura in pluviam Ex parte enim, ail, cognoscimus,et ex parle prophe-
faciat. Aiunt naturalium causafum scrulaiores (Ex tatnus (I Cor. xm, 9). Infatuatus est a scienlia , vi-
Isidoro, Origin. lib. xm, cap. 11), quia fulgura ex dens per speculum, et in senigmate, portiuncnl.im
nubium collisionegencrenlur, more silicum durio- quamdam videns', el si sic expedit dicere, ipsius
rum : quos cum comjiloseris, id csi, colliseris sibi, quoqtie porliunculsjpartem minimamrecognoscens.
medius ox bis ignis cxtrilus clabilur, alqtie ita cum Econirario aulem intellige quid sit : infalualusest
fulgore pariler et tonilrua mugite ; lonitruo, scili- omnishomoa scieniia.ComparalionepeccalonimJcru-
121 EPISTOLA IX. AD PAULAM ET EUSTOCUIUM, DE ASSUMPT. B. MARI/E. 122
salem, Sodomorum peccatum justilia est: juslificaia A traria Salvalor nieus ct Dominus asstmipsit, ut con
est enim , ait, Sodoma ex le (Ezech. xvi, 48). Quo- trariis dissolvat conlraria, et coniirmemtir ab infir-
modo enim non habent justitiam Sodomorum pec- milale ejus, el sapienles efficiamur a fatuo ejus, et
cata per se, sed ad collalionem majorum scelerum in hoc intrbducti possimus ascendere ad sapientiam
jusiificantur : sic econtrario scienlia Pauli ad illam etvirtulcm Dei, Christtim Jesum, cui est gloria ct
coelestem scientiam, ad illum consummatum elec- virlus et imperium in sajcula sajculorum.
lionisinielleclum, stultitia repuialur. Infatuatus est MONITUMIN EPISTOLAM SEQUENTEM.
idcirco omnis homo a scienlia. Tale quiddam Eccle-
siastes, ut arbitror, deprehendens effatus est: Dixi, non Erasmus, quem passim crilicorum filii seculi sunt,
dubitat ncgare Lalinum fuisse qui hmcscripserit,
el
sapiens efficiar, ipsa elongavit se a me tongiusquam sed Grwcum: ex eo scilicelquod ait, Lalino ulens elo-
eral, et alla profunditas: quis invenieteam ( Eccl. vu, quio : et infanlium more balbulieniium, se necdiiiii
24)?Volumusquiddam,audenierlicet,dicere:quoniam posse ad pleuum verba formare. Verum longe secus
lotus oralionis contexlusclamat, etqum continuolau-
hoc quod descendit in muiidum, evacuavil seipsum, danlur ex Vulgala Lalina interpretatione Scriplura-
ulevacuatione ejusmundus complereiur. Si hocau- rttm testimonia : ut quin Latinus ipse fuerit, nultus
lem quod descendit in mundum, evacuavit se, eva- sane dubilem, qttamquamad eam, quam molilur frau-
r, dem, peregrinum se lenlare sermonemsimulet. Niltil
cuatio ipsa insipienlia est : quoniam quod fatuum
ilaque ad rem est conjectura illa de Sophronio, seu
est Dei, sapienlius esl hominibus (I Cor. i, 17). Si veteri, quodCanisiusquoqueprobat, Hieronymiamico,
ego dixissem faluum Dei, quomodo aucupes sermo- qui Psalterium, pluraque alia S. Docloris opuscula ex
Latino refudit in Grcecum : seu recentiore atio , qui
et
num meoruni, semper dedili ad criminandum, ve- circa mediumoctavum swculum, ut nos dixhnus, li-
nenatas in me linguas vibrarent? Nunc vero Paulus brum de Iltustribus Viris Grmce est interpretalus.
sapiens, et poteslaiem habens aposiolicam, ausus est Hujus auclor sermonis, quisquis itle fuerit, mtalem
in suam manifeslo prodil ex ipso, qttod tructat, argu-
dicere, omnem sapientiam terrenam, qtiae se, quae menlo, alque eo maxime, quod ait, Solemniialem As-
in Petro, quae in cajieris apostolis erat, quae in islum sumptioins beataj Virginis celebrari in Ecclesiis;
mundum descenderat, stultitiam esse Dei (I Cor. camperlum enim cst, ociaio demumsmculohoc cwpisse
instilui, nequejam iude in OccidenlisEcclesiis
m, 19). Ad comiiarationem quippe illius sapientiac, festum obtinuhse, cum sub noni initium Carolus Magnus in
quam terrenus non capit locus, ad illam sapienliam, Capititlaribus, lib. i, cap. 158, ita conslituat : Hae
quaj coelestisest, quaj mundi limilem excedit, boc suut Festivilales in anno , etc De Assumptionc
descendit ad faluum Dei est. Verum sancteeMariaeinterrogandum relinquiiiius.
quod homines,
id ipsum faiuum Dei, sapientius est hominibus. Qui- EPISTOLA IX.
bus hominibus ? Non ulique stultis, sed sapienlibus : , ADPAULAM ET EUSTOCHIUM
dicat licet, sapientes Iiujus sseculi, sive principes, <i
De assumplionebealm Marim Virginis.
sive vates. Islis sapientibus sseculi, hoc quod nos
exposuimus fatuum Dei sapientius est. Mirabile I. Cogilis me, o Patila eiEustochium, imo cliaritas
quiddam volumusinserere : quoniam sapienlia mundi Christi me compellit, qui vobis dudum tractatibus
stultitia est apud Deum : et infaluavit Deus sapien- loqui consuevcram, ut novo loquendi genere, sanctis
tiammundi, non in sapienlia sua infaluavit mundi quae vohisctim dcgunt virgiuibus, Latino ulens elo-
sapientiam, utesse stullitia arguatur. Neque >enim qtiio, exhoriaiionis gralin, sermonem faciam de As-
dignatuv sapientia Dei ad mundi sapienliam convin- sumpiione beaisc et gloriosaesemper Virginis Mariae,
cendam toia descendere, sed polius modicum, boc more eorum qui declauiaiorie in Ecclesiis solent lo-
est Incarnationis sacramentum. Quid necessarium qui ad populum : quod uliqtic gentis doccndi, nec-
fuil, quod faiuum Dei erat, ut hoc parvo et faluo dum aitigeram. Sed quia negare nequeo quidquid
Dei, iniatuaretur ssecitlisapientia? Nonenim valebat injungilis, nimia vestra devicius dilectioiie, expcriar
.ssectilisapienlia magnitudinem in se venientis sa- quae hortamini affeciu ittfaniinm, more balbutien-
pientiaj suslinere. Verum exemjjluin inierponam, ut lium , qui qusecumque nudierint, fari gesiiunt, cttm
perspicue possit inlelligi, quomodo f.ituum Dei, siul- necdum possintad jilennm verba formare : maxime,
tam fecerit sapientiam mtindi. Fingamus paulisper I quia propicr simpliciores quasque id me depromere
me , qui aliquid pulor nosse, cum iiisipieute aliquo compellitis, ut babeal sanctnm collegium vestrum
et inerudito conferre sermonem , qui nihil intelligal, sermoneLafuio, quibus se occupct laudibus eadem
nihil actttse disputalionis interrogct : numquid opus, die, quibusve divinis vacet lcctionibiis : proeseriim
iiiihi est ad isiius sitiliitiamcoarguendnm, dialecticae cum et eadem in mtillis festivitaiihus, multorum
ariis callidilaiem et profundorum sensuum acumen sanclorum Patrum studia, ntiro cuderint eloquio,
adhibere? Nonne ad unius sermonis jaclttm vilis et quaj de hac qtiidem uherius ubique in Seripluris di-
modici, qui lamen illius intelligentise videatur acer- vinis procdicata legunlur. Qtiid eiiim aliud sonant
rimus. faiuum eum et insipieiUem csse convincam? Evangelia, nisi Domiiium nascentem ex Maria vir-
Sicigitur ad mundi sapieuiiam siultificandam , non gine? et omnia ejus incrementa, quousque fuit in
est opus sapientiam Dei descendere, et cum ea col- mundo dumtaxat, divinis efferunl proeconiis. Porro
liiclari, quae deorsum est sapicnlia , sed suffieit fa- ab exordio sancti Evangelii Gabrielem archangehim
tuum Dei : quoniam sapieniius cst bominibus : ct colloqucniem Mariae didicistis, et deinccps reliqua
iiifirmum Dei, forfuis est honiinibus : ci omiha eon- omnia plenius legislis. Ad pr<csepequoque, o Paula,
125 S. HIERONYMIOPERUM MANTISSA. 124
te teste, nato ptiero inler crepundia novi partus, et JA manna invenittir : quod et scalurirc cernilur. Ve-
qucrelas nescii ploratus, pro fescenninis, Gloria in runUamen quid horum verius ccnseatur, ambigimus.
excelsisDeo, el in lerra pax hominibusbonwvolunla- Melius tamen Deo lotum, cui nibil impossibileest,
tis : multittidinem angelorum canlatitium audivisli, committimus , quani ui aliquid temere definire veli-
et radianlem stellam vidisli. Pastoribus insuper mus auctoritnte noslra, quod non prohemus : sicuii
evangelizantibus credidisli. Magos prselerea tria de- etdehis, quos cum Domino (Evangelio teste) re-
ferentes munera, in vjsione bcalis oculis conspexisli: stirrcxisse credimus. Sed utrum redierint in pulve-
ipsa eadem munera bene intolligendo voiis omnibtis rem terrse, eertum non habemus, nisi quod legimus:
fide Deo obtulisli. Nam ei cum eisdem magis Deum Quia mulla corpora sanclorum qni dormierant, sur-
puerum in praesepio adorasti. Scd forie conquesta rexerunt, ac venerunt in sanclam civitalem, scilicet,
me dehitorem, qui [Al. quod] le prodidcrim, clamn- Jerusalem, et apparuerunt multis (Maith. xxvn, 52,
bis. Ad quod ego; Si celntum esse volebas lesle con- 55). De qitibus profecio nonnulli doctorum sense-
scieniia, mihi narnireanlepraesepium,ubi jiurimum rmii, ct eliam in suis reliquerunl scriptis, quodjam
lacrymala es, non debueras : quod ut verum fatear, in illis perpetua sit complela resurrectio. Faienttir
Christi praeconia, etiamsi voluero adjuraius, ncque cnim quod veri testes non essent, nisi etvera eortim
litas laudcs omnino taeere queo. Idcirco luaj te in- B '. estet resurreciio. Unde et bealus Peirus dixisse
terrogcnt filiae, quas lacie nutris : tti ea melhis rese- legiiur, cum de David loquerelur in (eslimonium :
rabis, quainescio si per specicm aliquam, aut cerie Et sepulcrum,inquit, ejus apud nos esl (Acl. n, 25) :
in spiritu vidisti. Unde vos, o fili-c, ptilsale malrem qtiasi non sit nusus dicere, quod ipse, aut corpus
precibus, pnlsate ad osliutn inviiautis amici: si quo- ejus apud nos est : sed tanlum sepulcnmi quo con-
niodo tandem vobis apciiantur , quaj reser.ita snnl ditus fuerat : hii.c aiunt resurrexisse el eiim cum
malri. Verumiamcn de his quid plura dicam?Oinuia cscieris sanciis : et ideo vnctiumremansisse mnttso-
Salvatoris gesla, cl bealae Mnriacobsequia, necnon Ieum, ul bune beaiseMarinecernitur. Quod sane fnc-
acius viiaaex Evangelio didicistis. Et nunc quid su- (um, ei de aliis quibuslibet iocis Scripuirarum alfir-
perest, ut ab aliquo doelortim requirntis ? mare conantttr : quod lii jam ciim Christo regnent
II. Dc Asstimptioneejusdem lamcn healsc Dei ge- resuscitali in selerna socieiale. Quod {quia Deo nibii
niiricis semperque Virginis Mariaj, qualiter assumjila estimpossibile) nec nos de benta Maria Virgine fac-
est, quia veslra id deposcit oralio, prajsenlia absens tum abnuimus, quamquam propier cautelam (salva
scribere vobis ctiravi, qua; absenlia prajsens devo- fide) pio magis desiderio opinnri oponeat, quam in-
lus obluli, ut habeat sanctum Collegium vesirum in consiilie definire, quod sine periculo nescitur.
die laniaesolenniialis munus Lattni sermonis, in quo "- III. Unde de his ex quibus certi sttmus, mniisper
discat tenera infaiilia lactis experiri dulcedinem, et loquamur ad exhorialionem vestram quniicumque
de exiguis eximia cogiiare : qtialiter fnvcnle Dco, per sermone, ad o?dificationemet laudem noniinis Dei:
singulos annos lota Iucc dies expendalur in laudem, ut et religio conservetur pro famulatu, et devotio
et cum gaudio celebretnr : ne foric si venerit in ma- augealur pro affeclu : quoniam hsec est Virgo, quae
nus vesiras illud apocryiilium, De Transilu ejusdem sola inieremil nniversam hajreiicam pravitatem :
Virginis, dubia pro cerlis recipiatis : quod mulli sola post Deum quao nos confivmcl in omni veriiate,
Lalinorum pielatis amore, sindio lcgendi chariusaiii- suisque comniendet meritis, et precibus auxilietur,
plectunlur : praescrtini cum ex his nihil aliud expe- utet ipsi digni inveniamur in cjus Inudibus. Quod
riri possit pro cerlo, nisi quod hodierna die gloriosa si quacrilur post asccnsionem Domini quid egerit,
migravit a corpore. Monsiralur atilem septtlcrum uiium pro certo esi, quia Virgo snncta corpore ae
ejus eerncntibus nobis usque nd praesens in vallis mente permnnsit: quam sane angelus Gabriel, ac si
Josapbatmedio, qu;e vallis est inter moniem Sion ccclestispnranymphus, inlaclam cnsiodivit. Et Joan-
ctmoniem Oliveti posita: quam et iu, oPaula, octi- ncs npostolus, atijiie evnngelisla, cui Christtis enm
lis asptixisii, ubi in ejtis bonore fabricaia est Eccle- de cruce commisit, virgo virginem servavil, suisque
sia miro lapide labulnla : iu qua sepulta fui*-se(ut ^ ci deservivit obsequiis : non quod eximius ille sanc-
seire poieslis) ab omnibus ibidem pnedicalur: sed lorum chorus apostolorum descruerit eam, inier
nunc vacuum esse mausoleum cernenlibus ostendi- qtios postresurreciionem intranset exien*-, familia-
tur. Hsecidcirco dixerim, quia mulii nostrorum du- riusconttilitde Chrisli Incarnatione : tanto siquidem
bitant, ulrum assumpla fuerit simul cum corpore, verius, quanio ab iniiio plenius per Spiriltim sanc-
an abieril relicto corpore. Ouomodo autem, vel quo ttim cuncla didicemt, et perspexcrnt oculisnniversa :
tempore, aut a quibus personis sanclissimum corpus licet et apostoli per enmdem Spiritum sancium om-
ejus inde ahlaitim fuerit, vel ubi trarisposilum : nia cognoverint, el in omnem edoeft pervenetint
uirumne resurrexerit, nescilur : quamvis nonnulli vcrilatem. Quam sane beatam Virginem, etsi omnes
astruere velint eam jam resnscitatam, et beaia cum venernli sunt discipuli, eique famulnbanlur affeciu
Chtisto immorlalitate.in ccelesiihus vestiri. Quod cl dilectiouis, Joanues lamen amplius acspecialius us-
de beato Joanne Evangelista ejus ministro, cui vir- que in finem vite, qui sibi commissam aeeepil in
gini a Chrislo Virgo commissa esl, plurimi .issevc- suam, quasi matrem filitis : cui benignus mngistcr
rant : quia in sepulcro ejus (ut fertur) nonnisi de cruce : Mulier, inquil, cccefilitts hais; ad disci-
125 EPISTOLA IX. AD PAULAMET EUSTOCHIUM, DE ASSUMPT. B. MARLE. 126
-pulum aulem : Ecce mater tua (Joan. xix, 26, 27);; Asedde ccelis. Hinc asceudisse Icguntur in coenacu-
ut virgo virgini cohaererel et deserviret olficiosis- Jum,iiiquopascliadignissiinecelebrabatur: ibiquippe
sime cura adopliouis. Non enim pudicissinia. virgi- manebant cum Maria matre Jesu unanimiter aspi-
nitas alicui discipulorum rectius quam virgini coni- vati in charitate, pcrseveranies i,n oratione, donec
mendatur ut esset ad invicem grata socielas el flo- induerentur virtute ex alto. Coeperant enim Sjam
ridus aspectus? necnon et venustas cottversandi orare qui dudum cum Domino conversantes virtuti-
venians, alternaiim pudiciliarum splendoredecora- bus et miraculis pascebantur. Et bene persevera-
lur. Una siquidem virttis virginitatis in ambobus, bant in oratione nihil hsesilantes, donec acciperent
sed altera proportio in Maria : altera quidem, quia .munera Spiritus sancti qtlaeposcebant. Quos et vos,
fecundior, sed ipsa. Ipsa vero, sed allera : quia o filiae,imilamini, quav in schola Christi permanere
etsi ipsa eademque incorruptio, tamen fecundilas vovistis : perseyerale in oralionibiis unanimiler vi-
integritatis louge gloriosior quam virginiias. Idcirco ventes, donec intrare possilis gaudia aeternaevitse,
et fecunditasinillntoladeifica est etvirginitas. Alio- quobeata Yirgo feliciter hodie iniroivit, alternanti-
qui niisquam secundum naiuram nascendi virginilas, bus bymnidicisangelorum choris inlrapascuaajter-
. ubi fecuuditas praedicalur : neque fecunditas, ubi nas viriditatis: ubi una socielas civium supernoto-
virginilasiniegra conservalur. Ideoque tolura super- B rum, ubi dulcis solemnilas angetorum, ubi post la-
cxcellitde illa qua dicunlur : qtiia ,sunt divina at- bores et serumuas felix et suavis refectio animarum.
que ineffahilia.Unde virginitas et fecundilas prolis Ilodic gloriosa namque semper Virgo Maria ccelos
supereminens novitas est, quamquam humanum cer- iiscendil: rogo, gaudele : qnia (ut ita fatear) in-
natur ex carne quod nascitur. Verumlamen eisi effabiliter sublimata cum Cbristo regnat in ajlerjmm.
magnificenfiormullum virginitas in Maria propier Regina mundi hodie de terris et de prarsenli soeculo
gratioaexcellentiam : una tamen integritas carnis, nequam eripilur : iterum dicogaudete, quiasecura
et tma virlus, quse ad invicemtamquam cognata so- de sua immarcescibili gloria ad ccali jam pervenit
ciaiur. Hinc quoque Joannes, quidquid est quod palatium. Exstiltnte, inquam, ct gaudele, el lajietur
Maria genuit; evangelizando, suo comroendat elo- omnis orbis, quia hodie nobis omnibiis ejus inlerve-
quio. Verbum,inquit, in principio erat, el Verbumcrat nienlibus meiilis salus aucla esl. Yobis quoque di-
apttd Deum, et Deus erat Verbum (Joan. l, 1). Hoc ligenlibuseam, honor; et virlus una cum reliquis
.quippe Verbum qtiod erat in principio, et apud sacris virginibus amplior prceslatur el gratia. Id-
Dcum emt, et Deus erat, ipsum genuit peala et circo, dilectissimae, Isetamini et laudate, quia si
gloriosn Virgo Maria ex se carnem factum. Idcirco Deum ore propheiico in sanctis suis laudare jube-
virginilas longe sacratior, el fecundiias (ut ita di- C' mtir, multo magis eum in hac celebritaie beatse
cam) mulio ineff.ibilior, quam suo potuerit ille ex- .MariseYirginis matris ejus oportet cum hymuis et
plicare eloquio. Verumtamen quanlo virginitas co- canticis diligentius exiollere, et dignis Deo jubilnre
gnalior virginilali, lanto beatus evangelisla cseleris praeconiis, ac •mysticis honorare mimeribus. Nulli
excellentior 'et vicinior Verbo. Ideo quidquid est enim dubium, qnin tolnm ad gloriam laudis ejus
.quodVirgo genuit, lotum prout potuit homb pcr perlineat quidquid digne genilrici suae impensum
Spiritum sanctum nobis reservavit manifesiius et fuerii, alque solemniier altribulum. Ex quo timeo
docuit. satis, et valde pertimesco, dum veslris cupio parere
IV. Caeterum ad exemplum humanse vitae, con- profectibus, ne forlesicut improbus, ita et indignus
versatio ejus posl ascensionem Christi generaliier laudaior invcuiar.
cum apostolis ftiit quousquedisperguntur : sicitt Lu- V. Profecto cum nec sanctiias vel facundia sujjpe
cas meminit, dicens : Quod regressi quidem a" diiei.ut beatam et gloriosam Yirginem Mariaro di-
monte Oliveii, Jerosolymam venerunt, el ascende- gne laudare queam : quoniam (ut verum fatear)
runi in coonaculum,ubi inanebantPelrns et Joannes quidqtiid humanis dici polest iverbis, minus est a
cl Jacobns, et Andreas, Philippus et Thomas, Bar- laude cceli : quia divinis est et angelicis excellentius
iltolomseiiset Matthseus,Jacobus Alpbaei et Simon praedicatact laudata prseconiis. A prophetis quidein
Zeloies, et Jtidas Jacobi : Hi omnes, inqtiii, erant prajnunliala : a palriarchis figuris et ajnigmalibus
perseveranlesunaniiniter in ordlione cum mulieribus el jiraesignata: ab evangelistis exhibita et monstrata :
Maria maireJesu cl frairibus ejus (Actor. i, 12,14). ab angelo vencrabiliter atque officiosissimesalulala.
Ecce Jesu ascendente cum quibus Virgo vacat in -Prajierea qualis etquania esset, ab eodem divinitus
.scholavirtutiim, et meditatur ,in lege mandalorum declaratur, cum dicilur : Ave, gratia plena, Dominus
Dei, ut et ipsa sit forma diseiplinse Christi,etexem- tecum : benedictalu in mulieribus. Talibus namque
plum perfeetionisvirginibus. Conversatur autem cum deeebat Virginem oppignerari muneribuSj ut esset
tesiibus sanetaeresurreciionis et ipsa testis. Conver- gra(ia plena, quaededit ccelis gloriam, lerris Domi-
satur cum senaioribus cceli inira curiam paradisi num, pacemque fefudit, fidem gentibus, finem vitiis,
sub Spiriius sancti disciplina et magisterio toiius viiaeordinem, moribtis disciplinam. Et bene angelus
divinajmajestaiis. Invenitur prima beala Maria in- ad Virginem Mariam mittilur : quia semper angelis
ter primas summi regis cohortes, quorum viia jam cognata virginilas. Profecto in carne, praeter car-
noneratde lerris, in quibus Christus prreliabaiur, nem vivere, non lerrcna, vita est, sed cceleslis :
127 S. HIERONYMIOPERUMMANTISSA. 128
Unde in carne angelicam vitam acquirere, roajus est A _ votis omnibus eessare non debet eliam quilihet pec-
meritum, quam habere. Esse enim angelum, felici- catora laudibus, quamvis explere non queal quod
tatis est: esse vero vifginem, viflutis: dum hoc sentit. Unde senno divinus cum de peccalore ageret
obiinere viribus virgo nititur cum gralia, quod ha- in Psalmis: Sacrificium,inquit, taudis honorificabit
bet angelus ex natura. Utrumque tamen et esse vir- me: protinus addidit: et illic iter est quo oslendam
ginem et angelum, divinimuneris est officium,non itli salutare Dei (Psalm. XLIX,25): ac si patenlcr
liumani: Ave,inquit, </raftaptena(Luc.i,28); elbene dicat, IHiciler est laudis ad eeteriiamlaudem sine
plena, quia csjteris per parles prseslatur: Mariaeverp fine mansuram: sed nemo apprehendet illud, nisi
simnl se toia infudit plenitudo gratiaj. Hoe quippe ego praemonstravero.Propterea, charissimae, quia
est quod Davidcanit: Descendetsicut pluvia in vel- iter salulis nostrse in laudibusest Salvatoris, borlor
lus ( Psal. LXXII,6 ). Yellus itaque cum sit de cor- vos et commoneoin hac sacra solemniiaie genitricis
pore, nescit corporis passionem. Sic et virginilas Dei Mariae,nolite cessare a Iaudibus. Quodsi virgo
cum sit in carne, nescit vitia carnis. Crelestisphine es, gaude, quia meruisli esse et tu quod laudas:
imber in virgineumvellus,placido se infudit illapsu : tantum cura ut sis, quaedigne laudare possis. Qttod
lota divinitalis unda se contulit in carnem, quando si continens el casta es, venerare ct lauda, quia non
Verbum caro factum est: ac deinde per crucis pati- B.aliunde constat, ul possis esse casia, quam ex graiia
bulum expressum, terris omnibus salutis pluviam Chrisli, quoefuit plenissime in Maria quamlaudas.
effudil, el stillicidia graliaehumanisprsesiitit menti- Quodsi conjugata cerle aut peccatrix, nihilominus
bns. Dominus,inqtiit, tecum. Mira res et jam cum confitereet lauda, quoniam inde misericordia omni-
Virgine erat, qui ad Virginem iniitebat Angelum, et bus profluxitet gratia ut laudent.Et quamvis non sit
prsecessit nuntium suum Deus, sedaDeonon re- speciosa laus in ore peccatoris, noli cessare a laude,
cessit: nec teneri pbtuit Iocis qui omnibus habetur quiainde tibi promiliitur venia, unde etomnibus, ut
in locis: et totus ubique est, sine qtio nihil tolum. laudes. Alioqul nisi juxta modulum ingenii nos(ri
Ergo Verbum Patris numquam a Patre discedens, Deum laudare in Sanetis suis studeamus: quomodo
homo pro nobis fieri dignatus est, secrelo suo my- eum , secundum quod canimus, juxta multitudinem
slerio, quod ipse novit: qui quoniam lotum suscepit magnitudiniseJHS,laudarepoterimus?omninoquippe
quod esthominis, homo toius est: et totum retinens prsetermittendum non est, quod impleturi sumns
quod Dci est, omnino aliud qtiam Deus (qui natus quandoque, secundum quod dicitur : Beali qui habi-
est ex Maria) esse non potuit. Scit enimDcus omnia tant in domolua, Domine,in smculasmculorumlauda-
el potest. Propterea quia ita est, scivit se ac potuit bunt te (Psalm. LXXXIH, 5). Inlerdum vero quia
in utero Virginis sine sui corruptione miscere atque 'C immensus est, quod voce non possumus, nec facun-
unire, ul unus essel' Christus Deus et homo, una dia valemus, exsequamurvotis et medullis cordis:
persona, unaque subslantia. Ob quod Dei geniirix quia magnus et bonus est atque immensus, tantus
elecia et prscelectajure ab Angelo salutalur,et prae- ac lalis quantum ac qualem ipse se novit, ore ac
dicalur graiia plena. Vere plena, per quam largo spirilu confueamur ad justitiam et salutem.
sancti Spiriius imbre superfusa est omnis creatura. VII.Hinc, rogo, omnespariterfestivitatemgloriosa-j
Et ideo salis eam devotissime primum Angelus vc- semper virginis Maria?devotissimecelebremus: quia
ncralur et salutat. Miratur itaqne et ipse qualisaut liaecest dies praeclara, in qua meruit exaltari sujier
quanta sit quam salulat: non enim simplex, fateor, choros angelorum, et pervenire ultra quam nosirae
vci consueta fuit istasalutatio, sed omniadmiratione humanitatis est naiura. Ubi non substnntia tolliiur,
digna. Siquidem veneralionis fuit delalio, oblatio sed gloriae magnitudo monsirali.r, cum elevatur in
muneris, famulatus obsequli. Quia elsi in sanctis dexteram Palris, ubi Cliristus pro nobts introivit
palribus et propbetis gralia fuissecreditur: non ta- ponlifex faetus injseternumad cceli palatium. Hacc
men eaienus plena. In Mariam vero totius gratia?, est, inquam, dies, inqtiausquead thronicelsiiudineni
quae in Christo cst plenitudo venit, quamquam ali- intemerata maler el virgo processil, aique in rogni
ter. Et ideo, inqtiit, benedictatu in mulieribus, id " solio sublimata, post Chrlsttim gloriosa resedit. Sic
est, plus henedici3 quam omnes mulicres, Ae per itaque ubique confidenier sancia Dei canit Ecclesia,
hoc quidquid malediclionisInfusum est perEvam, qtiod de nullo aiio sanclorum fas est credere, ut ul-
(otumabstulitbenediciioMariaj. Insupcrgratiam re- tra angelorum et archangelorum dignitatem nierito
fudit Christi ortus, qunm rion habuil prius omnis transcenderit: quia elsi similiiudo repromittiiur
mundus. Igitur quod naiura non Iinbuii, usus nesci- sanctis, verilas tamen negalur. Iloc quippe privile-
vit, ignoravit ratio, mens non capit htimana, pavet; gittm non nalurse est, sed gratiaebeatse virginis Ma-
cojlum, stupet terra, creatura omnis etiam ccelesiis; rise, de qua natus est ipse Deus et bomo. Idcirco et
miratur : hoc tolum est, quodper GabrielemMaria:i ipsa plus est meritis, et non naiura quam virgo et
divinilus nuntiatur, et per Christum adimpletur. homo. Uride et si caeleraevirgines imilaniur illam
Qua de causa de tali tantaque loqui, me indignumi u-;quead coniemptum parlus , et Gabrielis novaesa-
faleor: sed et ptilo quod ncmo sit qui prnesumat, , lutationis obsequium: dcinceps totum divinum esi,
nisi quiquania sintquae panduntur, penitus ignoral. qtiod operatum estin ea, testeangelo: Quia Spiritus
VLTamenelsi ad haec aemo idoneus invenitur,, sanctus el virlus Allisnmi obumhrabitte. Ante hoc
i29 EPISTOLAIX. AD PAULAMET EUSTOCHIUM,DE ASSUMPT. B. MARIJE. 150
ipsum sane uierusVirginis, quamvis mundus,quam- A _ quse etiam meritorum virtuiibus, angelorum vinceret
vis impollutus et alienus a contagione [Al. cogita- dignitatem. De qtia rursus idem Spirilus sanctus in
tione] peccati, quamvis sanetus: lamen adhuc vili- eisdem Canlicis: Qum est ista quw ascendil, inquit,
tate humanUatisinduitur: ut ita dicam, ac si lana quasi aurora consurgens,pulchra ut luna, electaut
candidissima,suoque colore dealbala : ad quam sane sol, terribilis ut caslrorum acies ordinala (Canl.
cum accessissetSpiritus sanetus, quasi ipsa eadem- vi, 9) ? Admiratur autem Spiritus sanctus, quia om-
que lana cum inficilur sanguine conchyliiyel muri- nes deascensu hujusVirginis admirantes facit, quod
cis, vertitur in purpuram: versa est et ipsa sine quasi novi dilucuii aurora rutilans, ascensu suo re-
coitu in matrem : ut non sit jam amodo quod fuerat, splendeat, multis freta el vallata sanclorum agmini-
sed purpura verissima ad indumentum et gloriam bus. Unde dicitur, terribilis ut castrorumacies ordi-
summi regis divinitus aplissime dedicata: ut nulli nata. Siquidera lerribilis suis facia virlutibus, ut
deincepsea uli usu femineo licuerit nisi Deo. Quippe caslrorum acies admodum ordinata: hinc inde an-
{ut ita loquar) beata eigloriosavirgoMaria eo modo, gelorum sanctorum fulla praesidiis: pulcltra ut luna,
quamvis dudum incomparabilis esset universis qtioe immo pulehrior quam luna, quia jam sine defeclu
sub ceelosunt virginibus, ut decenter posset in se sui coruscat, coelestibusilluslrata fulgorihus.Elecla
suscipere divinilalis admixlionem, salva utraque,B ut sol, fulgore virlulum, quia ipse elegit eam sol
natura: lamen cum gratia replelur , cum Spiritu juslitiae, ut nasceretur ex ea. Ad cujus profecto
sancto perfunditur, cum virlutc Altissimiobumbra- exsequias (quantum fas est credere) famulabanlur
lur, fit preliosior meritis, celsis sublimior fasligiis, angeli, et universoeccelorumcongralulabanlur cu-
pulchrior sanetitale, gloriosior suorum proerogativis rise. Necmirum, quia honor maternus ejus est, qui
meritorum: ita ut nullis jam usihus sit ipsa eadem- est nalus ex ea: quem omnis ccelorum ordo vene-
que mancipanda nisi divinis. Unde, o sanctissimoe ratur et adorat super se elevatum eum Palre in sede
virgines, elsi imitari oportet tanlam ac talem virgi- majestalis Domiiti. Legitnus enim quam ssepe ad
nem, tamque praeclaram venerari: multum tamen funera et ad sepulturas quorumlibet sanciorum an-
convenit, et ultra angelicamquodammodo dignita- gelos advenisse, et exsequiiseoium obsequiapraesti-
tem, quanlum fas est, cum gaudio laudibuseani di- tisse: necnon el animas electorum usque ad ccelos,
gnissimiscfferre: quae,ut diximus, non temere per cum liymnis et laudibus detulisse: ubi et utriusque
Christi gratiam super cboros angelorum exaltata, sexus chori commemoranlur frequenter auditi, lau-
devotissimehodie praedicatur: quia praecessit eam desque cecinisse : inlerea et quod perspicacius esl,
Dominus el Salvator noster ex ea vera fide genitus multo nonnumquam lumine eosdem resplenduisse;
ad coeleslia: ut pararet ei, sicut ipse suis repromisil'**•insuper et adhuc viventes in carne, ibidem miri odo-
discipulis, inaethereismansionibuslocum. Hinc quo- ris fragrantiam diutius persensisse. Quod si ad re-
que David propheta olim gratulabundus Christo ca- creandam spem, dileclissimsefilise,et corroborandam
nit: Asummo, inqtiit, calo egressioejus: cl occursus fidcm interdum astantium, Salvator noster Jesus
ejus usque ad summumejus (Psatm. xvm, 7). Aseen- Christus, ob merita suorum amplius comprobanda,
dit ergo eamdem gloriam resumplurus, Iicet non talia et tanta dignatus estexhibere per suos cceli
amiserit. quam prius habuerat antequam mundus ministros circa defunctos: quanto magis credendum
lieret. Ascendit et praeparavit liuic sanclissimacet est bodierna die mililiam ccelorumcum suis agmini-
gloriosisshnaeYirgini locum iramorlalitatis, ut cum bus fcstive obviam.venissegenitrici Dei, camque in-
eo regnare posset in perpetuum. genli lumine circumfulsisse, et usque ad tbronum
VIII.Ethsecest bujus praesentis diei fesiivitas, in olim sibi eliam anie mundi constitulionem paralum,
qtia gloriosa et felix ad selhereum pervenit thala- .cum laudibus etcanticis spiritualibus perduxisse!
mtim. Quaeprofeclo festivitas, sicuti beata Mariain- Nulli dubium, omnem illam ccelestemJerusalem,
comparabilis est virginibuscoeteris, ita incompara- tunc exsultasse ineffabili laatitia, tunc jucundatam
biljs est omnium sanctorumfestivitatibus: et admi- esse inoeslimabilicbarilale, luncquccum omni gratu-
randa est etiam angelicis virlulibus. Propter quod "lalioiiejubilasseiquoniamfestiviiashaecqiiajnobislio-
ex persona supernorum civiumin ejus. ascensione die revolvilur annua, illis omnibusfacta estcontinua.
admirans Spiritus sanclus, ait inCauticis: Qumest IX. Nec immerito : creditur enim quod Salvalor
isia qumascenditper deserlum, sicutvirgula fumi ex omnium ipse, quantum datur inlelligi, per se tolus
aromatibus(Cant.111,C)? Et benc quasivirgnla fumi, festivus occurrit, et cum gaudio earo secum in
quia gracilis et delicala, quia divinis exienuaia di- throno collocavit.Alias aulem quomodo implevisse
sciplinis, et concremala inius in holocaustum in- creditur quod in lege ipse praeeepit : Honora patrem
cendio pii anioris, et desiderio charitalis. Ut virgula, luum et matremtuam (Matth. xv, 6) ? Porro quod
inquit, fumi ex aromatibus: nimirum quia multis re- patrem honoraverit, ipse testis est, cum ad Judaeos
pleta est virtulum odoribus : manans ex ea Iragrabat ait : Ego gloriam meamnon qumro: est qui qumral
suavissimusodor etiain spiritibus angelicis. Ascen- et judicet : sed ego honorificoPatrem meuin, el vos
debat autem Dei genilrix de deserlo proesenlissse- inlwnoraslisme (Joan. vm, 49, EO).De malre vero
culi, virga de radice Jesse olim exoria : sed mira- Evangelista~.Gumredirel veniens,ait, Nazareth, erat
bamur eleclorura animoeprsc gaudio, qusenamesset subdilusiltis (Luc. n, 51). Sed alia est nalu.ra, qua
•151 S. HIERONYJllOPERUMMANTISSA. 1S2
DeusPater secundum se bonoralur, alia qua idem A lotum misericordia, et justiiia, quae de ccelo pro-
parenlibus sttbditur. In ulraque lamen unus idem- spexit : et ideo immaculata, quia in nullo corrupta.
que Christusrecle crediiur : eo quod Verbum caro Circumdedil enim virum in ulero, sicul Hieremias
factum-est, et habiiavit iu nobis,' unus Emmanuel, sanctus tesiamr, ct non aliunde accepit.' Faciel, in-
quod est, tiobiseum Deus. Ilanc quippe unioriemdi- quit, Dominusnovumsuper terram, et muliercircum-
vinitafis atque humanilalis Inconfusam atque indi\i- dabit virum (Hier. ix, 32). Vere novum el omnium
sam fides cnibolica servai : quem sane ititelligendo noviialum supereminens noviias virtutum, quando
cognoscit naiuralis, atque scciinduin substantiam Deus (quem ferre non poiest mundus, neque videre
convenliounltaiis, ut-neijueconversio in alterutram aliquis ut vivere possit) sic ingressus esl hospiilum
duarum substanliarum pnitem recijiialur, nec divi- vcntris, ut corporis clauslrum nesciret ; sicqne
sio. Sic iiaiiique credere, bonorare est matrem Do- geslaltts, ut loltts Deus in eo esset, et sic exivit
mini qitse Deum noiiis genuit et lioininem : neque inde, nt esset (sieut Ezeehiel fatetur) porta omnino
hominein sine Deo, neque sine bomine Deum , sed clausa." Unde canitur in eisdem Canticis de-ea:
Deum ct hominemunum et verutu Jesum Cliristum. Horius conclusus,fonssignalus, emissionestum para-
Alioqtii Dei genitiix dici non posset, quod mulii disus(Cant. IV,12). Yere horlus deliciarum, in quo
hxreticoriiin negarecouaii sunt, nisi Deuiovcre ge- B consiia stml «niversa florum genera el odoramenia
nuisset iiicarnatum : et propterea duas in Christo virtulum : sicque conclusus, ul tiesciatviolari neque
recte confiiemur nativiiales.Unam videlicetde jialre conumjii ullis insidiarum fraudibus. Fons itaquc si-
sine iuitio, et sinc lemporencmpiteriiam cicoaier- gualussigillo.lolius Trinitaiis : ex quofonsvitsema-
n;im Deo Palri. Alieram de matre cum lempore, nal, in cujus lumine omncsvidebimus lumen. Quia,
quaudo miberaiioiiem induens ei mist-ricordhim, juxla Joannem, Ipse esl qui illuminal omnemhominem
spontanea volurilate ad nos descendil hoiuo natus venienlemin hunc mundum (Joan. i, 9). Cujus pro-
Deus : ac per hoc juxta verilntemet niatris gcstauir fecio emissio uteri, supernorum civium omnium est
jucro , qui semper Dcus agnosciinr. llitic eiinm paradisus. De islo namque venlris agro patriarchi
Tlieotocon eam veraciier confiiemur, Dei scilicet Isaac longe odorans, aiebat, dieens : Ecce odor filii
genitricem, nccnon et Christoiocoti: non quod Ver- meisicut odor agri pleni, cui benedixitDominus(Gen.
bum carnem secum detulerit, neqne olim prajfatoe xxvn, 27) ; quamvis putent jjarum inteJligenles,
carni copulatum sil: sed tunc quando Yerbtimcnro quod priores snncti miinis de Christo inlellexerint
facium est ex carne virginis, divinilatis atque liu- mysierium Incarnationis, cum et ipsi eadem salvali
manilalis subslaniia in ulero ita inconfuse uiiiiur, sinl graiia.
ut una persona sil Deus el homo Chrisitis. Ex dua- G X. Unde conslat tempiis non prajjudicasse sacra-
bus siquidcm naluris sine confusione alterius, non- mento uniti hominisac Dei: ita ul jam esset in illo
i.isi onus Invenitur Jesus Dominus manens Deus iu per unitiilcm personaeab inilio saeculi,qui nondmn
forma Doi, qui semelipsumexinanivit, formam servi crnt nalus de Maria Yirgine : quod muliis Scripiu-
in rarurn declamlur indicijs. Unde Dominusad Judaeos:
accipiats (Phil. n, 7) : manens tinus idemque
forma servi quam suscepil : toius quippe Deus in AniequamAbraham fieret, inquit, ego sum. Quibus
carne Virginis de qua naius est, et tottts bomo. ulique verbis osienditse qui loquebatur, in co se'm-
Hinc qitoque Apostolus: 1n quo habilat, ioquii, om- per fuisse mystcrio uniiatis. Quam ul commendaret,
nis plenitudodiviuilaiis corporaliter (Col. n, 8). Qua- AnlequamAbrahamfierel,-iriqtiii,egosum(Joan.ym,
propler, o filise,-cstole prudentes sicut serpentes,~el 58). Nam, Abraham antequamfieret, humanitatis est
simplicessicut columbw (Matth. x , 16) : ut ex pru- breviias. Egoautem sum, ate.rnitas naturae declara-
dentia perfeclseinielligeiiiias, annuluin fidei vcstroe, lur : inqua nimirum aclernitatejam sefuissequi lo-
el mar_.3i'ilaiii,pro quaomnia rcliquistis, integrnm quebatur, per sacramentum suie iucarnntionis insi-
inviolatamque servetis : ne doiem MIIIUIet arrham nuat. Quod aposlolus Judas volens nperlius diluci-
iia- dare : Jesus, inquil, populumex Mgypto saivans:se-
Spiritus sancii (quod absii) perdatis. Diligeiiiius
que procurate, si quomodosimpliciiascolumbse,quscD cundo eos, qui non crediderunt, perdidit (Jud. i, 5).
firit in Maria, illaesainviol.ttaque In vobis custodia- El alibi Paulus : NequetentemusChrisluni,sicitt qui-
tur. De qtiii Salomon in Caniicis quasi in laudcm dam eorum lentaverunl(I Cor. x, 9)': non quod Jam
mea : esset Jesus am Christns naitts cx Mnria: sed quia
ejtis : Vi2ni,inquil, columbamea, immaculaia
Jam enim hiems transiit, imber abiit, el recessii(Cant. in illo unico Filio Dci jnm uniias personaj commcii-
co- dabatur, quir*. occ.iliaerntiu myslerio. Quod et alibi
n, 1!). Acdeinde inquit : Venide Libano, reni,
ronaberis (ilud., iv, 6,8). Non immeriio igiiur ve- evidenler Patilus : Qtdetegitnos, inquit, ante mundi
nirc dc Libaiiojubctur, quia Lihanus candidnlio in- constiltttionemin ipso(Eph. i, A): qoia profeeioquid-
merilorum quid Oetis fecit ab iniiio, Cbrislus fecit lotum jier
lerprelatur. Er.U euim eniididnlanmliis
virlutibus, et dealbata nive candidior Spiritos -uniiatem saeramenli. Et ideo jam Jesus erat in
Saucii muncribus, simplicitatem columbae in nnuii- (ilio,qui popuium cducebat, et Ciirisltis in eo qui
bus repncscntnns : quoniamquidquid in ea ge-inm lenlnliatur : q-oniam semper per sacramenti unita-
fuisse non dubiiatur. Alioquinisiita cre-
"esl, tbnimpuriias et simpiicitas [Marl. taeet loiuiu tvm in Deo
aut Cliristus Deus non erit omnino, aut
purilas et simplicitas]; tolimi veritas et graiia fuit, dideris,
153 EPISTOLA IX. AD PAULAM ET EUSTOCIIIUM,DE ASSUMPT. B. MARLE. \U
conlra prophetam Dcus recens esse videbitur. Sed AS.immoncforte suspiceiur, subregulatrium linguarum,
ne talibus quatiamur calumniis, scruiandse sunt Sjiiritus sanctus diverse accipitur: in Hebrseoscilicet,
Scriplurae, inquibus unilas in Christo commendalur ut dixi, feminino genere legUur: in Grsecovero, ne
personas, quoniam/non praejudicat tempus, ne unus sexus in eo credalur, KVEVUK neutro invcnitur : et
semper dicatur. flinc quoque beaius Petrus loquens iu Laiinn mascuhiium esse decernitur. Qui nimirum
de palribus, ait : Per gratiam Domini noslri Jesu Spiriius.sancius bene per Rebeccam intelligitur : et
Chrisii credimus salvari, quemadmodumel illi (Act. ideo totum esi in mysterio quod geritur, «t per ve-
xv, 11). Namque illos Dominus soltis ducebat: et siimenlorumfragrantiamCliristusannuiUielur:quem
non erat cum eis Deus alienus: unde nec nobiscum nos omnes quieumque baplizati sumus induimur, in
Deus reeens : quia unus idemque est qui et eorum quo benedixit nos non qualicumque, sed omni (ut
ductor fuit, et nosler per passionem carnis suaeRe- ait Apostolus) [benedictionespirtiuali in cmtestibus
demptor: unus siquidem sua in carne, unus in sa- (Eph. i, 5). Unde et angelus Marioeloquens, a bene-
.cramenlo, alque unus in spiritu :nec admittitratio, dieiione exorsus ail: Benedicta lu in mulieribus, et
ut alius filius hominis, alius filius Dei intelligalur. benediclusfructus ventris tui (Luc. i, 28). Cujus pro-
Qui nec tempore prajscribitur, nec passione separa- fecio in spiritu longe odorem trahens pater Isaac
tur : sed lotus Deus in Christum, et Christus in B bencdicebaifiiium, in quo ccelestisomnis benedicfto
Deum transit, ut quidquid Dei filitis est, Christus di- mundo effloruil. Ei bene ab eo plentis ager dicitur,
calur; et quidquid in carne Clnislus perlulit, id quia plena graiia vinutum virgo Maria pronuntia-
Deus pertulisse recte eredatur: alioqui si ad ratio- tur : de cujusuiero credentibus Ifuctus vitse effulsit.
nem respicias el ad sensus humanos, nequaquam ila Et nos (inquit evangelista) omnes de plenitudine ejus
haclenus potueniut inier se convenire deilas et hu- accepimus(Joan. i, 16), gratiam pro gratia. Quapro-
roana condiiio : conveuertint lamen in Christo, et pler obsccro vos, o filiso, lalem ac taniam graliam
unus estex ambobus Emmanuel. Unde mihi videtur ne in vacuum lecipialis, quae esl in Christo Jesu, in -
quod allitudinem lanti mysteiii diligenler inlelligere quo est Deus et bonio, sic unilus in una eademqne
et videre non poluerunt, qui aut duos filios certe, persona , ul leg.Uur quam saepein Scripturis divinis
aut aJiud Clirisium, quam Dei filium exisiimavere. homo Deo coaeternus propter iinionem substaiilise:
Quapropier nec nos homineni seorsum colimus, quod ac deinde Deus homini videatur compassus, cum
nefasest, nec adoramus; sed Deum mngis incarna- nec inilialis sit bomo, nec passibilis Deus, tamen
lum, qui proprium sibi eorjius animalutn univit, ita sic unilus est Deus suo corpori, ut nullafn patialur
ul DeusVerbum caro fieret: et non in alitim qtiem- fieri inter Deum el hominem humaua opinione di-
libel, sedin semetipsum caderet unitas, qui unus et C ( sianiiam : ne forte (quod absit) alius filius Dei, et
verus Dei filius semper erat. Idcirco non alium quam alius fllius bominis credalur : prseserlim quja Scrip-
eumdem, ipsumque Dei lilium et colimus et adora- tura divina sic connectit et concorporat Deum el ho-
mus. Qui nihil ipse pro assumpto homiiie est auclus, niinem, ut nec in lempore hominem admodum quis
nihilque quod Verbum caro faclura est, imminutus , a Deo, nec iu passione possil ab homine Deum dis-
vel immutatus est: et ideo unus idemque semper cernerc. Unde si ad lempus respicias, invenies qui-
cum Deo Patre Filius adoratur, non novus, non re- dem pro certo semper filium hominis cum filio Dei.
cens ex lempore, non alienus a nattira, vel genere. Si ad passionein, invenies semper cum filio hominis
XI. Quodsi libinovumvideiur, quodpro te hominemi eiimdem Dei filijnn ita uuilum et individuum, quan-
assumpsit: noveris quod' hoc semper cum eo et inl lum ad vocem Scriplursepertinet, ut nec homo sepa-
ejus consilio fuit ut sic fieret: et nunc quando plc- rai i a Deo temporc, nec ab IiomineDcus valeat pas-
niludo temporis venit, id faclnm est <iuodin Chrisio) sione.
semper fnctum fuit. Talibus quippe priores sancii1 XII. Siquidem (ut hsec aperlius intelligatis) ipsius
divinitus afficiebantur odoramenlis, taHbiis inspira- ClirUli verba discutile : Nemo ascendit,inquit,t'n cw-
bantur de Christo pnrsagiis, quod nasciturus essett litm, nisi qui descenditde cwio, filitts hominh qui est
in mundo, in quo esset omnium salus et bcnediclioo D in ewlo (Joan. m, 15). Quis, quaaso,estqui loquitur?
oeternsehaereditalis. Islse siquidem stinifidei vestes:: Clirislus utique. Ubi, rogo, tunc erat, quando haeclo-
istoe qtiibus priores sancti vesiiebaiitnr : Ll;« quass quebalur? ln ierra scilicet. Et quomodo se de ccelo
Rebecca, immo Spiritus sancius secum domi habuit,;, antequam nascereiur descendisse lestatur? Eliam et
quibus induit Jacob filium suum. Alias aulein iiisi a cum loquiiur, in ccelose esse fatelur, eunidemque sc
Spiritu sanclo servatse domi et prolaice essent, quid d filitim hominis dicit; cum utique de ccelo, nisi Deus
miri odoris in eisdem pater Isaac haurirct, iia utdice-s- deseendere non poluerit: et cum in terris loquitur,
ret, cum pravsensisset vesiinienlorum fragrantiam:: nonnisi unus idemqtie Christus fuii. Et hajc est mira
Ecceodor filiimei, sicut odor agri pleni, cui benedixit
it ct admirabilis novitas, immo omnium novitnlum su-
Domims (Gen. xxvn, 27)? Sed forle dicturus csl ali- i- pereminens noviias unilatis. Quam nisi diligenter,
quis:Quid ad RebeccamSpiritus sanclus pertinel, cum m prudens virgo, ah exordio snncti Evnngelii animad-
mullis in locis personaj proDeo figuraie accipiantur?r? verlas, insgis crrarein omui Scriptura videberis di-
Verumtamen etspiritus in Ilebraeo RUArm femininc IO vina, quam intelligere verilatem. Constai fgilur
genere diciiur, non quod sexusin Deo nionslrelur: r: unum eumdemque Chrislum secundum utrasque
135 S. HIERONYMIOPERUMMANTlSSA. 1S6
formasoperalum, humanitalisscilicetacdivini(atis,ac A pialur, adducilur., Sic itaque ornnia virlutum opera
per hocduasexercuisse operaliones.Operataestenim consideranda suntl, ul reddamtis Deo quoeDei sunt,
utraque forma vel nalura cum alterius communione et homini quoe sunt hominis. Quoniam sicul est
quod proprium habuil : Verbo siquidein operanle unus qui Lazaruni verho potenlise sua? voeal, ut
quod Yerbi est, et carne exsequente quse carnis exeat foras a monumenlo : sic idem ipse unus est
eranl: communicanle ei siquidem Verbo in eadem qtii flevit humaniiatis affectu. Sic quippe cuncla
operatione, dum el idem Deus atque homo in una oporlet considerare : quatenus cl plena divinilas in
substantia vel persona, sine divisioneaut commix- Chrisio intelligatur homini uniia, et plena humani-
tione creditur, et praccognitatma idenlilas prajdica- tas in Deum assumpta.
tur. Verumtamen Dctis Verbum esl, et non caro, XIII. Hsecidcircodixerim tantisper de fidelncar-
quamquam carnem rationabililer animaiam assum- nalionis Christi, charissimaj: quia , qtiod plures
pserit: hancquesibi [At. lacet sibi] unionenaturali et Orientalium circumeunt sttis faccibusobvoluli, mo-
secundumsubstantiam connivil. Similiteret caro est neri debtiistis, ne suo ohnubilare vos velint obscu-
animala, et non Yerbum : licel Yerbi Dei caro con- ritatis eloquio, vel Groecolurbine Latinamconfun-
specta sit ac visa. Unde el Joannes: Quodfuit abini- dere jiurilatem. Sunt enim et prudenles virgines,
lio, el quod audivimus, inquit, el vidimusel perspexi- B sunt et faiuoe. Et ideo, dileclissimse, imitamini,
mus, et manus nostue tractaverunl de verbo vitm quam amatis beaiam et gloriosam Yirginem, cujus
(Uoan. i, 1): cumprofecto nemo Deumverumvidere hodie in terris festa colitis: de qua diciltir : Maria
aut traclare possit manibus, nisi per sacramentum autemconservabatomniaverbahme (quoodeChristodi-
sibi uniti hominis. Qusenimirumunitiotam mira est, cebantur, scilicei), conferensht cordesuo(Luc.n, 5i).
ut discerni nequeat. Alioquin quod fuit ab initio Conferte ergo et vos in cordibus vestris, cbaris-
Yerbum, quomodorecte dicilur hoclotum esse quod simaj, qtiaj de ipso eodemqtte Domino caibolicedi-
apostoli audierant, quod viderant, quod manibus cuntur : ut et fidem integram servare possilis, et
iractaranl: nisi quia Christus unus idemque erat? malrem ejus debite venerari. Quoniamnullus honor
Ac per hoc quod audierant, quod viderant, quod ejus est alius, nisi cum ille jure honoratur, qui
traclarant, Yerbum vilae erat: et nihil aliud ex nasci dignatus est ex ca. Cacterumrogo qutecumque
duabus naturis quain unum jttxta subsistcnliamvel estis filiae,quaecumquematres, cogiiate altenlius, et
personam. Hinc est quod unus idemque nianens Fi- perpendite diligentius, quibus afficiebatur heala et
lius unigenilus, indisseparatus in ulriusque naluris intemerata virgo Maria doloribus post Chrisfi ad
conspicitur, et quse sunt utrinsque subslaniisenatu- ccelosascensum,explelis omnibusquaedeipso erant
raliler operabatur [Al. operaturj, secundumunicui- !• ab angelis praedicata,el a prophelis mullifariemul-
qtie vel insitam essentialem qualitatem, vel natu- tisque modis praesignata,divinis declarala oraeulis,
ralem proprielalem : quae in naturam haberet virtutibus exhibila, et quaehumanitatis sunt ostensa
singularenielineonjunetam,non ageret ulique. Nunc pransagiis.Quajso, si qua sunt in vobisviscerapieta-
auiem Emmanuel dum untis est, et in eo ijiso utra- tis, considerate quo cruciabatur amore, quoque de-
que, id est, Deus et homo, quae utriusque liatnrae siderio oestuabathsee virgo, dum revolveret animo
sunt, veraciter gessil, secundum aliud et aliud quaj cuncta quaeaudierat, quseviderat, qusecognoverat.
gesla sunl operans. Ergo secundum quod Deus, ijise Pulo quod quidquid cordis est, quidquid mentis,
idem egit quse divina sunt: secundum quod homo, quidquid virtutis humanoe,si lotum adhibeas , non
idem ipse quaehtimana sunt, seipsum volensoslen- sufficiatut cogitare valeas, quanto indesinenier cre-
dere quod Deus idem ipse et homosit. Et ideo idem mabalur ardore pii amoris : quantis amovebaturre-
ipse lam quae divina sunt agit, quam qnaehumana plela Spirilu sancto ccelestium secretorum incila-
similiter : et non alius quidem miracula operaius' mentis : quia etsi diligebat Christum ex toto corde,
est, alius perpetravit humana, passionesque susti- el cx lola anima, et ex tola virtute, noYistamen
nuit: sed unus idemque Christus filius Dei atque quolidie inflammabalurprsesentia absens desiderio-
hominis filius, qui divina gessit et humana : siqui- '" rum affectibtis: tanio siquidem validins, quanlo di-
dem inseparabililer atque indivise conimiinesCbri- vinis illuslrabatur inlus visitalionibus: quam lotam
stus habtiit actiones. Sed inielligendsesunt ipsorum rcpleverat Spirilus sancti gratia : quam tolam incan-
operum qualitales : conlemplandumquesemper ad duerat divinusamor: ita ut in ea nihil esset, inun-
quaa provebalur humilitas carnis, et ad quaa ineli- danus quod violaret affeclus, sed ardor continuus,
netiir allitudo divinilalis : ita ut per omnemlextum el ebrietas perfusi amoris. Nam et Chrislus ab ho-
sancii Evangelii videaiur nihil caro sine Verbo minibus est amandus, ex toto corde, et ex lota
agere, neque Verbumsine carne quidquamefficere. anima, atque ex tota virtute quacrendus: maxime
Unde quod concipit et parit Yirgo, sicut non sine tamen ab ea ardenlius, cujus et Dominuserat, el fi-
potenlia Verbi est, ita non sine veritale carnis qtiod lius. Forlassis ergo prse nimio amore, in loco quo
nascilur, quod pannorum fasciis jacet involutum,et sepultus dicitur, interdum habiiasse eam credimus:
in praesepio reclinatur. Porro quod stella duce a qualenus piis pascerelur inlernus amor ohtuiibus.
Magisadoratur (Matt. n, 11), sicul deiialis est: ila Sic namque locus medius est hinc inde constilutus,
et humanilatis, cum in iEgypluni per fugamne ca- ut adire posset ascensionisejus vesiigin, et locum
137 EPISTOLAIX. AD PAULAMET EUSTOCHIUM,DE ASSUMPTIONEB. V..MARLE. 1S8
sepulluraj ac resurrcctionis, et omnia in quibus pas-. h. qtiod omnes animx martyrio rnbricatoe, enm aeternae
sus est, loca invisere : non quod jam viventem quse- dileciionis complectunturamplexibus: et virginiiatis
reret cum mbrtuis, sed ut suis eonsolarelur aspe- splendore candidatse, ac si lilia in valle humililatis
ciibus. Hoc quippe habet impatiens amor ut quse enutrilaj, circumdant eam, venerationis gratia obse-
desiderat, semper invenire se credat. Ignorat siqui- quentes. Recte igitur: quoniambeata Dei genitrix et
dem judicium, ratione multoties carel, modum martyr,et virgo fuit, quamvis in pace vitamfinierit.
nescit, nee aliud cogiiare polest quam quod diligit. Hinc quoque quod vere passa sit, testatur Simeon
Amornon accipit de impossibiliiatesolatium, neque propheta, loquens ad eam : Et luam, inquit, ipsius
ex difficultateremedium. Quse.scilicet beata virgo animam pertransibit gladius (Luc. n, 3S). Ex quo
Maria, quamvis jam in spiritu esset, tamen dtim in conslat quod supra marlyrem fuerit. Alii namque
carne vixit, carnalibus movebatur sensibus, et ideo sancli, etsi passi sunt pro Chrislo in carne, lamen
quam ssepe locorum recreabatur visitationibus : et in anima, quia immorlalis est, pali non potuerunt.
qtiem genuerat, menlis complectebalur amplexibus. Beaia vero Dei genilrix, quia in ea parte passa est,
Deniqueamor Christi, desiderium pariebat! deside- quse impassibilis habelur, ideo, ut ita fatear, quia
rium vero gliseens, quasi novis reparabatur ardori- spiritualiter et caro ejus passa est gladio passionis
-bus, intanlum ut credam nonnumquam,quod omnia B Christi, plus quam martyr fuit. Unde conslat, quia
etiam et semetipsam transcenderel: qnia omnino plus omnibus dilexit, propterea et plus doluil, in-
amor impaiiens, quod amat, non potest non videre. lantum ul animam ejus totam pertransiret et possi-
Hincesl, cbarissimse,quod omnes sancli oninia quse deretvis doloris, ad.teslimoniumcximiaedileclionis.
meruerani, pro parvis duxere, si Dominum quem Quaequia mente passa esl, plus quam martyr fuit.
amaverant, non viderent: sicuti et venerabilis Nimirum quod ejus dileelio amplius fortis, quam
beata virgo Maria, non indignum pro innumeris et mors fuit, qtiia mortem Christi suam fecit. Nunc
immensis beneficiis reddebat interdum obsequium autem circumdant eam flores rosarum, indesineuter
sanctitatis, dum beneficiorum in lerris posita non ejiis admiranles pulchritudinem inter filias Jerusa-
poterat videre largitoreni: et ideo liodie, dilectis- lem (Canl. v, 7): in qua posuit rex thronum suum,
simoe, elevatur super choros angelorum , ut possit quia concupivil ejus Speciemac decorem : fuit enim
speciemvultumque videre Salvatoris, quem amave- plena charitaie et dileclione : idcirco sequitur post
ratrquem cupierat ex tolo desiderio cordis. eam purpuratorum exercilus, et candidalorum grex.
XIV. Quodsi gaudium fit in ccelode quolibet pec- XV. Quamsidiligentiusaspicias, nihilvirtutis est,
catore converso, mulio magis putandum pro tanlaj nihil speciositatis, nihil candoris gloriseque,quod ex
Virginis exallalioneel gloria, quod exsultatio fiatin 'H ea non resplendeat. Et ideo bene circumdant eam
supernis: cujus nimirum festivitas, omnium super- flores rosarum, et lilia convallium, ut virtutes vir-
norum civium est gratulatio : praesertimqttia ejus tutibus fulciantur, et formositasdecore castitatis au-
celebriias laus et favor est Salvaioris. Unde credi- geatur. Nam omnis splendor et gloria, quanto illus-
mus, ut supra dicium est, quod non hunc lantum tratur fulgore suo sublimius, tanto apparelpraestan-
diem solemnem ducunt pro ejus bonore annuum, tior claritate quorumlibet subjectorum, et eximior
verum etiam conlinuum et oeternum jueunditatis et praedicatur.Sic etbeaia Dei genitrix, cujus plantatio
lajtitiaeac venerationis obsequio, cum omni colunt ac si rosse in Jericbo, speeialius refulsii, et candor
tripudio amoris elgaudii. Necimmeriioigitur omnis virginilatis splendidiusemicuit, cum circumdala of-
illa cceiestiocivitas congralulatur et veneratur ma- ficio charitalis, submittitiir illi sanctorum claritas .•
irem : cujus super se adorat filium regem : ante ut ejus amplius sjjlendor et gloria commendctur:
quem tremunt poteslates, et curvatur omne genu. quse super angeloruhi choros elevata, jam beata
De hujus nimirum ad ccelos ascensione, multo ad- prsedicatur,et jam heatissima.Nam angelorumquam-
mirantis intuitu secretorum contcmplator ccelestium vis celsior natura sit: non tamen gralia major, quia
in Canticis : Vidi, inquit, speciosatn ascendenlem, et ipsi gratuiia gratia, ne corruerent, sunt salvati.
quasi columbamdesuperrivos aquarum. Et vere spe- ]9 HJndeDavid, VerboDomini,inquit, cmliftrmalisunt,
ciosa quasi columba, quia illius speciem eoltimbseac et spirilu oris ejusotnnisvirtuseorum(Psal. xxxni, 6).
simplicitaiem demonstrabat, quse super Dominum Quod si spiritu oris ejus omnis virtus eorum sub-
venit, el docuit Joannem, quod hic est qui baptizat. sistit:consiatbeatam etgloriosamvirginemMariam,
Et bene, desuper rivos aquarum, quiasuper aquam in quam supervenil Spiritus sanclus, et Deustotus
refeclionis educaverat eam, Dominus et nutriverat illapsus portatum novemmensibusin utero, ut cre-
(Psal. xxni, 2); ex qua multi deducti rivi, omnem •dendum est, ampliora promeruisse.virtuluin privi-
irrigant lerram deliciarum, et infundunt hortu,mvo- legia, et percepisse gratiam ab angelis eliam .collau-
Juptatis, ex quihus quolidie ita el perfusa beata Dei datam. Unde et si mirabilis est eorum virtus, et
genitrix ascendit hodierna die speciosa valde et ad- flrmitas perpeluitalis: mirabilior tamen in Maria,
mirabilis: cujus odor mmstimabiliserat nimis, et ideo quam obumbravit virlus Altissimi: ut ultra omnem
ineffabilis. Ad cujus profecto fragrantiam odoris, virtutem sit angelicam, quod factum est in ea, et'
omnis illa ccelestisJerusalem lsela decurrjt, quam admirabile cunctis soeculissaeramenium. Ac per
circumdabantflores rosarum ~etlilia convallium, eo Iioc etiam angelis exinde major prsesialur gralia,
PATROL. XXX. 5
139 S. HIERONYMIQPERUMMARTISSA, 1.40
cum instaurantur ab ea oronia, quaeveneraniur et,A Dei quod amafts, non nisi m sinti Patris invenitur.
adorant super se Chrisium regem Dominumnalum Licet igilur ubique tqtus sit, et non longe ab uno-
ex eadem Virgine. Hinc et Maria cunctis tanto ve- quoquenostrum, tamen non nisi casto sursum liau-
nerabilior, quanto gratiosior : et quanto virtute Al- rilur pectore. Prope est enim,inquilMoyses,incorde-
tissimi extollitur ad sublimia, tanto clarior resuliat tuo et in ore luo, tantiimeumrectosi quwsierh corde
in gloria. Plena siquidem gratia, plena Deo, plena (Deut.xxxi, 11). Unguenlum exinnnitumest nomen
virtutibus, non potest non possidere plene glbriam ejus: prqpterea, adolescentulse,diligiteanimo, quod
clarilatis jBlernac,quam plenissime accepit, ut mater pro vobis effusumest. Hahelis nanique, sanctaevir-
fieret Salvaipris. Quam videruntomnesfilim Sion,et gines, sponsum virginem, virginiiaiis et casiitatis
beaiissimamprmdicaverunl, ac reginm laudaverunt amatorem, qui mnlrem virginem ideo elegil, nl ipsa
eam: quoniam lantameani viderunl, quantam nullus omnibusesset exemplum castiiatis, in qua velut in
narrando explevit morlalium; quantq magis Deuni, speculo refulget forma virtuiis. Ilabetis igiiur in ea
qui talem ac lantam fecit eam, ut ipse fieret per mngisteriaprobilaiis exjiressa, quid primum eligere,
eam! Unde David: El homo, inquit, natusest in ea, quidrespuere, quid sequi debealis. Prima ejus virlus
et ipse fundavii eam Allissimus(Psal. LXXXVH, 2). est fundamenttimomulumvirtuium et custos, humi-
Beala igitur talis ae tania nalivitas, beala etsuper- B ] Iilas ipsa, de qua gloriatur : Quia respexit, inquit,
norum civium societas, et admirabilis charilaiis eo- humilitatemancillmsum: ecceenimexhoc beatamme"
rura unanimitas: ubi nemo angelorum,nemoafchan- dicent omnesgeneraliones(Luc. i, 18). Ergo primum
gelorum, non dicq beatae virginis Mariae,verumne- discendi incitamentum , nobiliias est magistri :
que alicujus sauclorum invidet gloriam : sed toium deinde inerces laboris optimi, fructus beatitudinis.
in allero unusquisquepossidei, quod gralis prajsia- Qtiid igitur nobilius matre Domini, quid splendidiuS'
lur omnibus : ul de qiiinibus, et in omnibus glorifi- ea , quam splendor elegil paternaj glpriaj? Quid ca-
cetur Deus, honoretur et adorelur ab qmnibus: ubi siius ea, quajcorpus Chrisli sine contagionecofporis
non sexus, non setas, non dignijas generis, sed me- generavit? et tamen in ea soluni huinililatem respe-
ritorum qualitas sola discernitur: ubi plurimum xisse Dominumconfitelnr, qua?custos est cseierarum
slella a stella differre claritaie, quamvis omnes in virtulum. Collocaveratenim in tuto stationis porlu,
suo sint ordine suscilandi. Quod si est alia claritas sublimia meritorum suorum exercitia : et rideodivi-
solis, et alia claritas lunae,et alia clariias stellarum nittts illustratur. Unde Dominusait: Ad quemrespi-
(I Cor. xv, 41) : una lamen clariias est, qua illu- ciam, nisi ad humilemet quielum, ac trementetnser-
stranlur omnia.Idcircobeata Deigenitrix,qu.ajadhpc monesmcos(lsa. LXVI, 2)? Fecit enim quod jiromise-
tanlis in terra prsedicaturlaudibus, non immerito(G ,ral, et respexit huinilitaiem ancillaesuse : tmde ct
credilur hodierna die exaltnla et glorificata, necnon beala jam ab onini sxculo praedicalur. Idcirco et
et clarificata, quantum novit ille qui eain elegii in vos, o filise,si vere virgines esse vultis, bumilitalem
sua sapienlia,qua disposnit omnia. Quod si in domo sectamini: et matrem Domini, quaese ancillam vo:
patris mansiones multaj sunt, credimus splendidio- cat, cordis amore imiiari procurate, qusedidicit ab
rem malii hodiefllium praestitisse,quam sibi olim ipsosponso, cui vos devovistis humilitaiem, quam
irdificavit domum, subnixam columnis sepiem : In vosex se docuil. Unde ait idem : Discilea me, quia
qua domo nimirum paratttnr nuptise Ecclesiarum milissumetliumitiscorde(Matlh.xi, 27). Nonergobea-
Dei, el fcederanturlerrenis ccclestia.In eo namque ta Deigenitrix a filiosuo Domino nostro didicit cce-
ulero Virginis,sponso immortalivirginitas consecra- los fabricare, non angelos creare, non miraculadei-
tur, ut sit tofumccelestecommercium. talis iitsignia operari : sed lantuni humiliari, csele-
XVI. Etideo, charissimse, celebrale solemniter rnque virtulum documenla , intra humilhatis cu-
Virginis festum, qusecoelesiemvobis vitam in lerris stodiam aggregare. Unde cum ea seniper singula-
osiendit: quoniam qui non nubent, neque nubentur, rum viriutum pttdicitiacomes irrembta mansit: quia
erunt sicul angeli in coelo. Nec mirum si angelis omnitio pudor individuusvirginitaii esse debet, sine
comparaturvirginiias, qu;e angelorum Domino, fce- D 1 ,quo recte castitas \era servari non potest. Numquam
dere copulatur nuptinrum. Et si quaelibetvirginitas igitur beata virgo Maria sine pudoris sui custode
tanlum erigitur, utangelis comparetur, multomagis processit, et ideo si placet vobis, charissimse, tahs
beata el gloriosa virgo Maria, quaj singulari com- ac lanla virgo, placeat et opus virtutis, cujus vilu
mendalurprivilegio,et immensodicaturmercimonio. omnium est disciplina, cujus mores instituta sunt
Idcirco, dileclissimaj, amate quam colitis, el colite Ecclesiarum, qttaj prsenessit cunctos, supereminet
quam amatis: quia tunc eam vere colitiset amatis, universis. Propterea quajcumquevirgo sibi ab ea
si imitari velitis de tolo corde quam laudalis. Hocc oplat iirajmiumet implorat auxilium, debet imilari
namque viia vobis de ecelo Jluxi(, quam professae exemplum.Rogo vos, o virgines,rogoeividuae.iml-
estis: suprausum naturaebsecvita est.quam tenetis: tamini Paulam viduam malrem, exemplar conlinen-
deccelis venit-sponsus,quem'sequi cum inatre de- tise cl castitatis. Imitamini Eustochiuni,quam habe-
betis: nec immerito vivendiusum de cceloquscsistis, tis vobiscum virginem, et formosam peifectaaipte-
(juaevobis de ccelo sponsum peiistis. Ideo vestra griialis. Quod si minus in eis est, qham iu maire
conversalto in ccelis sit sempef: quontamVerbum Domini, immoquiaest, habefts prole fecundain et
Ul EPISTOLAIX. AD PAULAMET EUSTOBHIUM.m ASSUMPTIONEB. V. MARLE. 142
virginem perpetuam : qaia siciit in comparatione: A rahienquaecumquejam soluta est Vinoulo,e-tcoelestia
Dei, nemo bonus, itaet in comparatione matris Do- sectaiur. Ideo viduae sempftrvirglriibUSbenfecopu--
mini hulla ihvenitur perieeta, quamvisvirtutibusexi- lantur, ut ait Apostolusj Mulierinjtupta, el virgo, c-o-,
miis comjn-obetur.Unus est Paler noster,qul in <ce- gital quWsunt Domini,ul sit sanclacorpore'el spifiiu
Iis-est: unus et magisier: una-est forma virginilaiis (I Cor. ix; 54): quodammodoenim magisteriumvir-
in Mafia, cui vos omnes ut imaginem reformetis in- glnilalis, vidua.rumgliscit et Confortatur exemplis,
tegriiatis, faciem imprimere <iebetisili sculpturam qusecum viris caslum servaverint conuubium,.dor
Spiriius sancti. Quoniambaecest horlus conclusus, cent integritatem magis virginibos Deo servandam :
fons signalus,puteus aqtiarum viventiura (Cant. iv, et quod. propemodum npn inferioris viriutis. est a
1-a),-ad quam.nulli potueruntdoli irrumpere, nec conjugio abstinere, quod aliquandft delectaverit,
prsevaluitfraus initnici, sed permansit sanctameiue quam conjugii delectaraenta nescire : In ulroque si-
et corpore, multis donorum privilegiis subliniata. quidem gradu fortitudo laudatur, et coelesiisvit-a
Idcirco hanc imitamini moribus,sequimini castitate, praedicatur vir.tus. ldcirco cognafiqneqi jam^ ciim
hujus implorate auxilium. - Christo ulerqtie ordb sbrtitur, Unde Dominus; Si
XVII. Quodsi me, quia-ita loquor, praesumptio- quis,inquit, feceritvoluntatemPatris mei, qui in cwlis
nis velit argucre invidofum aliquis, quod vobis seri- B esl, ipsemeusfraler^sororetmaterest(Mntth.XXXH,'5);
pserim : arguat charitatein atque dilectionenij quia ubi non sexus, non aeias, non conditio discernitur,
roganllbusvobis ne boc quidem inexpertiisjudicavi sed, qUifecerii, inquit, voluntalemPalris mei, qui in
negaiidom. Malui enim excipere ruborem pudoris,' cmlh est.
qtiam non-exsequijussionemvestram, quarum pre- XIX. Unde quia libera faeull&sCunciiSpresiatur,
cibiis tionnumquam Deus noster obedire videtur1: eslote, cbarissimae,ad idquod vos Christi gratiavo-
jirajsertim eum baheatis vobiscum, quas imitari vir- cavit, esiote matres Ghristi ac sponsae, eslote soro<*
lulis est, eumquibus discere potestis : affecluma me res ac propinquao: quia quod carne non. potuislis,
poiius quam magisterium ad- laudem bujtts diei re- gratia lotum condonalumesl vobis. Et ideo diligiie
qiiisistis.Undeexcusare nondebuipropterobservan- matrem Domini, quaevobis sponsum genuit-immor-
tiam gravitalis, neimpartiremdevotioni vestrse,quse talem : Cujuset vobiscumsororest ipsa, quia voliiu-
mandastis.Quodsi docere nequivi, saltem ad laudem latem patris fecit, ut esset maler. Prcpinqua quidem*
tanlaj virginis exhortari omnino curavi : quatenus- vobis non cawie, sed spiriiu : ut itnitas commende-
non deessemvobis quem diligitis in die tantae fesli- tur Ecclesiae,et societas corporis Cliristi intellign-
vitatis, ^ed jungerer precibus, jungerer votis,si quo tur. Ex quo Dominus: Volo, Pater, inquii, i/uiaegg
jjiodonienle ad ea vobiscum elevari merear vestris G et lu unum sumus, ut et ipsi in nobisunumsint(J6an.
suffragantibusmeritis, ad quse pervenit beata et in- xxxvii, 21). Quse profecio unitas per nnum media-
temerata virgo Maria. Ecce hodierna die ad illum torem Deiet bominum efficitur*Faciie ergovolun-
prouclarumet splendidumthronum angelorum, ipsa talem Patris et vos, ut uuum esse possilis. Ornate
per bumiliiatemel inlegritatem carnis ascendit, unde lampades vestras, occurrite sponso, quia jam ad
intemperantia olim eximios archangelorum et su- ostium pulsat, et matrem, si eam diligitis,sequimini.
perbiadejecil. Quapropler gaudete, gaudete, in- Intus autem parate et ornate lampadesveslras, quia
quam, quia vobis via patefacla est ccelorum. Quam- filiaeregis estis. Omnisenim gloria vestra ab inius
visenim nobis eadem promittantur: vobistamen jam sit, et intus habete, quod foris luceat: neforte inter
prseslosunt, quav cum angelis incorruptionem ser- has solemnitates priusquam-sponsus veniat, vestrse
vatis. Quselicel de lioc mundo silis, tamen, favenle . lampades exstinguautur. Nam celebrilas bujus diei,
Deo,jam in hoc mundonon estis : quia el si saeculum non nisi accensislampadibus inius et foris recte co-
vos habere meruit, tenere omnino non poluit. Beata litur. Ideo emendumest oleum dutn vacat, ne cum
ilaque Maria hodie jitrii ab omnibus gentibus lorige sponsusvenerit, quod absit, vacuseinveniamini.Pro-
lateqvtepraedicatur: et vobis qusesecutaeestis.jxem- plerea quaesursum sunt sapite, ubi beata pervenit-
plum tantse virginis, beatiludo condouatur eeelestis.-1 D^Virgo, et non quse super terram; quia vestra con-
Quas non illecebraj sollicitant corporis, non colluvio versatio, si estisj'am quodvovisiis, in coelisforede-
prajcipitatvolupialis, non aeslusinflammat incenlivae bet. illuc dirigite mentem, illuc absconditevitam ve-
carnis, immo angelica imitatio delectat in (erris : stram, donec perlranseat furor Domini, quo beata'
quorum in fuluro ajqualitas repromiltitur in ccelis. Dei genilrix hodiepervenil: ibi namquehabetisspon-
Beaiaj igitur estis, iiliaj, sed et bcatae viduae,quae sum,ibi pontificem,ibi omnia quaecumquequaesistis.
coelibeniin Christo vobiscum ducunt vitam: quia se- llluc dirigite mentem, ut cum Christus Virginisfilius
cundumAposiolumliberatse a lege viri, sic perman- apparuerit in fine sseculi,cum ipso et vos appareatis
serunl. Bealior,inquil, erit, sisic permanseritsecun- in gloria. Amen.
dum meumconsilium.Puto enim, ait, quodetego spi-
MONITUM IN.EPISTOLAMSEQUENTEM.
ritum Dei liabeo: evidentervolens exprimere, quid
imersil inter eam, quseadhuc esl jtincta lege viro, Fulberli Carnolensissermonemhunc esse, vix esse
ei inter eam, qusejamsoluta vlnculo beatior prsedi- dubito, aut ne vix quidem.Illi certe ascribiturin quo-
datn ParisiensisBibliollt.ms. sub num., 37S2,
calur. Quodsi utraque bea(a, quia in Christo, beatior staiimRegim abislo Pteudo-Hieronymi,queinriiodorecenstii-
145 S. BIERONYMIOPERUMMANTISSA. 144
mus: lumin altero Sati-Germanensi, qui varia opusculaA admonita quod audivit, merult sanctificata quod
incompactaconlinet: tamelsiin utroque non de As- credidit. Dehique tanlumsesead coelifastigiumsub-
sumptione,seddeNativitatebeaiaeMariaeVirginis,qui levavit, ut Verbum in principioapud Deum, id est
prhlinusejus estlitulus, inscribatur.Deniqueet in aliis Dei
libris sub ejusdemauctoris nomine, teste Oudino, in- Filium, de summa cceli ara susciperet. Ctimque
venilur. Etiam sermo208 in AppendiceS. Augustini, se per mysticum divinitafts arcanum carni nostraj
qui in Lovaniensiumplerhque, ut ipsi observant,ms. fragilitatiquecommisceret,latuitin homine divinitas,
eidemFulberto tribuilur, magna ex parle itsdemalque
isle lacinih, verbhquetolidem consial: ul facile ap- ut divinitate humanitas non periret : et sub [Al.
pareal, priorem iltam episcopi Carnotensishomiliam dum sub] velamenlo assumptsecarnis abscondiitis,
fuisse(quodsolemneest id genusetucubralionibus)pro pretiosius redemit perditos, quam si defensaret
interpolatorumdicentiumad populumarbilrioel caplu ab imminente hosle
mutilatam, inque alias subindeformasabirejussam. captivos. Immensa pietas, et
supra quam fari possit praedicandamajestas, viscera
EPISTOLAX. puellae aura sancti Spiritus implebantur : iunupta
De AssumplioneB. Virginh Marim. virginis vulva , Yerbi semine crescenle, turge-
bai. Replebantur, inquam, arcana viscerum sacri
I. Scienles, fratres dileetissimi, auctori noslro Spirilus fecunditate replela, et erat spes in partu,
multumnos debere condilos,plusredemptos,redemp-B quia non eral volupias in coilu. Slupebat pretiosis-
tionis nosiraecommerciumveneremur, et sacratissi- sima genitrix, et apud se tacita rerum novilate mi-
mum uterum, ex quo liominiDeus unilus apparuit, rabatur. Urebatur aestncogitalionisab igne, et per-
et si nequimusmeritis, saltem celebremusobsequiis: culsa [At. percussa] rerum novilate obslupescebat
scienles erroris nostri tenebras, partim ejus fulgore mirabiliier. Seiensenimsuam integrilatem, miraba-
dispersas: quia quaehomines per protoplastorumne- tur ventris ubertatem felix Maria*0 genilrix glo-
gligentiam, primaemalris contumaci tam arroganlia, riosa, o puerpera sublimis, cujus visceribus auctor
quam gula [Al. regula] perdiderant, hujus sacrseVir- cceli lerrsequecommittitur : felicia oscula labris im-
ginis partus, non solumreslauravit diruta, sed dona pressa laclentibus, cuminler crebra indicia replantis
contulit sempilerha : ct ideo cunctis prseconiisvene- infiiiitiae,utpote verus ex le filius tibi mater allude-
remur salutis auctrieem^ quse dum auclorem suum ret, cum verus ex Patre Dominus imperaret. Nam
concepitex ccelo,nobis redemptorem ostenditin sae- auclorem luum ipsa concipiens, edidisti in tempore
culo : et quia ad vicem ejus, matris noslraj Ecelesiae pubeiv.m,quem habueras ante lempora conditorem.
forma consfuuiiur, ipsa eam inter procellas saeculi -Felixpuerperium, Iaetabileangelis, exspectabilesan-
frequenter aspicial, ipsa iuter incursus mundiales ctis, necessariumperditis, congruumprofligalis: qui
continua oratione confoveat. Neque enim dubium C post multas assumptaj carnis injurias, ad uliimum _
est, illatn quse meruit pro liberandis ferre pretium verheratus flagellis, potalus felle, palibulo affixus,
posse, impartiri- suffragium liberatis : nostra in(er ul te veram matrem osienderet, verum se bominem,
hacc oratio jugis ad Dominumdirigatur, ut qui pro patiendo tormenla monstiavil. Tu ergo, beata glo-
honore nominis sui, viscera illa qusesanetificaveral riosaque Maria,inter ista laudabilis, quai sic meruisft
intravii, quaeetiam nos ipsi sedulitato debiiavene- donum fecunditalis,qitajvirginitatis non amisisti suf-
ramur, prosit nobis ad renicdiunv,quod per eam se fragium, Tu es enim benedicta inier mulieres. Tu
nobis dedit pretiuni. prserogata cunctis virginum catervis. Tu sequeris
II. Meritoigiiur beataMaria singularia nobis prae- Agnum quocumqueperrexerit. Tu virgineos clioros
conio altolliiur, quoesingulare commerciummundo et ab incentivajcarnis illecebris alienos, per albentia
praebuit: merito inter feminastunc etiam laetabatur, lilia rosasque vernantes , ad fontem perennis vilae
cum singularem niedicinam pudico alvo gestabat. invitas. Tu in illa beaiorum felicissima regione,
Sciebat quidem pondera ventris, qnae pudorem non primi ordinis digniialem adepla es, planlis roscidis
perdiderat caslitalis. Mirabatur parlus insignia, quoe oberrans, inler paiadisi amcenilales et gramineo-i
nulla noverat viri contngia. 0 bene fecnnda virgini- chorostenero poplite pergens, feliciquepalma -violas
las, quaenovo inauditoquegenere et maler dici pos- •" imniarcescibiles carpis. Tu concinenlibus sine fine .
set et virgo. Peperit enim a quo coneepil, portavit a angelis conjuncta, archangelisque sociata, indefessa
quo creata exstiiit. Siquidem ipse est auctor Mariae clamiiare voce,sanctus,sanclus, sanclus,nou desinis.
qui est orlns ex Maria. Sic inenarrabiliter benta III. Sed quid dicam jiauper ingenio, cum de te
Mnriamater et virgo esi, quae dum fructum prajgna- quidquiddixero , minus profecto csl quam dignitas
lionis extulit, integritntis dispendium non incurrit : lua meretur? Si matrem vocem geniiuni, praecellis:
apnd quam ita ccalestis jirovidentia negotii ijisius si formam Dei appellem, digna existis: si nutricem
coudilionemdisposuit, ut magis obedicniiaiii exhi- cajlestis panis vocilem, lactisdulcedinereples. Lacta
heret in mandalo, cum hoiiorificemiamsuam cogno- ergo, mater, cibumnostrum, lacta cihiim-angelorum,
sceret ex angelo.Neque eniin fidem derogatnuntii, lacta eum qui talem te fecit, ut ipse fieret in le :
quae dignitatem-intelligit uuntiantis, angelo ei di- qui tibi munusfcctiridiialisaitulit coneeplus, el decus
cente : Spiritus sanclussupervenietin le, ct virlus Al- virginitalis non nbstulit natus : qui priusquam na-
lissimiobumbrabiltibi : ideoquecl quodnascelurex te scerelur, le malrem creavit, ex qua nasceretur, ut
sanclum, vocabiturFilius Dei (Lw, i, 53), Credidit illiuc procederef tamquamsponsusde llialamosuo,
145 EPISTOLAXI. DE HONORANDISPARENTIBUS. 146
quo mortalibus oculis-possetvideri. Quanta fuit baecA , quaeadeo est eorum mcritis attributa,' ut ipsa de vp-
dignatio, ut crearetur ex te ,-quam creavit: pbrta- bis exigat quod nalura jubere noti potuit. Malribus
retur manibus , quas formavit : sugeret tua ubera, quoque debiiam"impenditereverentiam , qusevohis
quseipse implevit! Quas itaque laudes charitati Dei uteri labore seryientes , pondus veslri corporis lo-
dicemus, quas graiias ei agemus? quinos ita dilexit, lerant, atque ignotam portanles infantiam,' famu-
ut propter nos homo fleret, ut matrem hominis lalum quemdam exhibent nasciluris. Illo • lempore
eligeret, ut ulerum noslrseconditionis inlraret, ut non sibi taritum mater esurit, nec acceptos sola di-
contumelias nati infantis subiret , atque cuncta gerit cibos. Materno victu'alitur et ille qui latet,
humaniiatis necessaria suslineret. Agentes ergo, ejusque membra alterius comestione pascunlur : ut
qnanlum sufficimus, Creatori noslro gratias,.As- liomo futurus, alienis morsibussaliirettir. Qnid ipsa
sumptionemgloriosissimajDeigenitricis cum gaudio memorem nutrimenta, et teneraj infantisedulcesin-
celebremus. Dignum namque est cum summa ei jurias , quas nulritoris affectusde suis parvulis su-
gratulatione famulari, per quam insignia virginitatis mit ? Quid cibos in malre confectos, qui feriiineis
pullularunt: siquidem ipsa Virgoexstititante con- manahtes ex membris „lacleum solvuntur in suc-
jugium-, virgo in conjugio, virgo prasgnans, virgo cum, et faucesinvalidas liquido sapore perfundiiiil.
pariens, virgo lactans : et dicla merito maler, non B Cogente natiira, sumunt infantes de matre quod bi-
de marito. Sanctaequippe Matri omnipotens Filius bant, et dente non nato, hoc sibi currentibus labris
nullo modo nalus virginilatem abstulit, quam na- eliciuiy, quod nori sit necesse mordere. Serviunt
-sciturus elegit.Exstiltent ergo virgines, virgopeperit materna posteris pectora, serviunt ipsisincunabulis,
Christum: nihil ex eo quod voverunt putent exter- manus et terga membris devota laetentiiim gratos
minatum , quia mansit virgo post parlum [At. abest artus accipiunt. Optat maler parvulum crescere, op-
.hwcpericopeusquead agnovifj. Exsultent viduaefe- tat citovidere majorem, eumque numeris juvenum
stum virginis celebranles : Anna vidua virginerama- miscere feslinat, numquam.sibi forsitan serviturum.
irem agnovit. Exsultent conjugalsesolemnia beatse His tot tantisque praecedentibusfaclis, parentibus ,
matris frequentantes -. Eiizabeihconjugala a virgine matri tota debet alacritate serviri. Reddatur naturte
matresalulata est Domini. Exsultent et pueri con debitum,reddaiur et posterisquoddebetur. Exsolve,
-tirientiamvovenles puero. Ipse integrilatempueritiae fili, quoddebes, et officiadebiia qualicumqueexhihe
consecravit, qui susemalri fecunditatem attulit, vir- famulatu, quia parentibus nemo polest reddere quod
ginitatem non abstulit. Ipsi gloria per infinita sae. debetur. Humilitas talibus oblata personis, vivendi
cula saeculorum.Amen. tempus extendit: et morte dilata, lnullum nostram
MONITUMIN EPISTOLAMSEQUENTEM. G prorogat vitam,.vicemque faeientibus reddens, offi-
cia nostra, Domino jubente, commendat : qui in-
Incerti esl auctoris,quamneclicetex brevioreisthoc
dicldiointernoscere; nec videlur, si liceat, facturus lantnm nomen parenlum diligit, ut seipsum Patrem
opermprelium, qui studiosius inquiral. Cmtera tam jusserit dici.
evidensest, ul ait Erasmus, styli discrimen,ut cujus- • II. Irreverens autem Jilius, quid de Domino
sit, videri non ipse
cumque Hiewnymi possil. mereaiur, Salomonisdicta testantur : Contumeliis
EPISTOLAXI. afficienspatrem, el contemnenssenectamnialris, con-
De honorandisparentibus.
fundetur., et in opprobriis erit. Filius derelinquens
I. Parentum meritis, subjugans filios omnipotens custodiredisciptinampatris, medilabitursermonesma-
Deus, serviendi Iegem in officiis posteris dedil, ut litim. Malediceniipatrem et malrem exstingueturlu-
boc divino cogantur facere imperio, quod debuit men , et pupillm ocutoruni ejus videbunt tehebras
pietas suadere : dicente illo in libro Exodi, in quo (Prov. xix). Audi, fili, pafrem qui te genuit: nec
ita scriptum est: Honora patrem tuum et matrem coniempseris quia senuit mater lua.- Pareat -patri
tuam, sicut prmcepittibi Dominus,ul benesit tibi: et lingua, qtiatn genuil, et matrem suam nemo crudeli
sis longm vitm super terram , quam DominusDeus verbo percutiat. Sic te rapiat, fili, juvenilis ajiaiis
luus dabit tibi (Exod. xx, 12). Attdite, filii, saluti- D aucloritas, ut noveris ;unde sis nalus.- Memento
•*feram jussionem : et prsecepta legis affectu debiti
Scriptursc sententiae[MslAmbros.sanclsej, ubi, Spl-
amoris implete. Servite palribus, futuri paires : et ritu sancto loquente, dicium est : Quia qiii malc-
matres vestras tenera diligite pietate , ut et veslrae dixeril pairi aut matri, morle morialur (Lev. xx, 9).
conjugesmereantur mairum nomine nuncupari. Ne- Memenloergopnrentum esse quod lalis es : quoruni
mo patrem asperis verbis laadat, rion fiat amara roanibus cremema sumpsish. Fauces tuse necduin
dulcedo: Hoc sit inler parentes et filios, quod ju- lacieum perdidehint saporem , quem tibi pia malcr
bente Domino, natura continuit. Affectum sonet infundcns, linguam isiam pavit polu corporis. Im-
quidquid'Ifnguse dixerint liberorum. Inier charas pende debitum patri matrique servitium': qui num-
conjunetasque personas, pietatis jura serveniur. , quam luos vagitus horrentes, (otum in (e lambebant
Hoc filiorumora loquanlur, quod parentes deleclat osculis coTpus.Sil libi grala salus ipsoium, quibus
audire. Praebealur patribus amori mixta formido, charior est tua vila quam propria. Redde amoris
qui primi nobis sunl causa nascendi. Exhibete pa- vicem colenda: pieiatis. Facia parenium tuis cuna-
tribus, filii, quod vos poteslas palerni nominis cogit, bulis commoda ,'officiis propriis exsolve-.Parentes
147 S. HIERONYMIOPERUMMANTISSA. ,148
enim ideo debeht haberi dulciores, quia per alios A cumephcopum Narbonensem, in quibusdam mdli,tt.s
non et cum eos lex natiirae sub- habelnomen.Deindein aliis codicibushabelur inlegrg,
reparari possunt: in aliis mutila. Poslremoliotiesl ^verisimite , divnm
traxcrit, nec patrem tibi alterum poteris invenire, Hieronymum,side re tanla,-iantum scripsissetlibrum,
-nec matrem. Mutato conjugio nec vilricus pater non alicubieilaiurum fuhse, cunt multo brevioreset
leviorisargumentitgm frequenterciiet.
cst, nec novercapotestnoraen matris implere. Nul-
Ius igitur filioruhaaiiclorem lucissuaecsedatinjuriis. '
EPISTOLAXIL
Nemo parentibus optet adversa, qui liberos [Ms. ECCLESLE.
SEUOPUSCULUM DESEPTEM ORDINIBtS
Amhros.livbres] suossaluti anteponunt. Intolerabile
nefas est, ex illo ore protervum audire sermonem, Sufficerequidemfidciluajarbilrorconversafionem
aut illis pulsari manibus; quas amor dihgit [Duo sanctam, quamhabesin Ghristo Jesuad sacerdola-
mss.diluit]. Ociilorumvestrorum timete sentemiam, lis ordinis dignilatem , &relamtibi et angustam iniel-
-quamDomimispromisil ihgratisi. Meretur enim cae- leclus viam in Dominoreserare,-quia praccedentibus
ciiatis siiaBsnbire supplicium, qui parentiim vullus meritis ac virtutis insiguibus, ad lioc -officiumelec-
vel torvo visu despexerit, et elatis oculis laeserit tus a Deoes. Libet in muhis gratia Christi sirie ope-
pietatem. Si quidquam sapitis, fllii, eo animo videte ribus comprobetur, et cessante meriio conversaiio-
venerabiles facies, quo vos ipsse conspiciunt, et eo- 8 nis ae vitoe, sola Dei dona fructificient. Tamen quia
rum labris dulcibus osculis inbaerete, quia eorum lii prse caetefis eleclus a Deo ob hoe comprobaris,
oscula adhuc habelis in membris. Senibus servire qui et legis opera impleas, et comrooraris-in gratia
perfacileestjj quos nemo potat, nemo nutrit suceo Usquead supereminenlemscientiaecbaritatem,iniel-
corporis sui. Foveatur itaque parenium seneclus, lectu Dei tecum loquehte, festinantef existentibus
ct factis eorum vieissiiudo reddatur. Habet enim cogitationibus insignibus, hoc vis nosse quodiaclus
quamdaimsenectus infantiam. Videaul liberi vestri es. Tbtius tibi Ecelesise prout praecipis saeramenfa
quid faeiant, vobis vicem similem reddituri. Imi- reserabo :•doctrinseordinemet locum cuslodiens; et
lamini filium Maehabaeum; qui matri morlem sua- quid qunliterobservaredebeas docens:" si modo ad
denli servivit, et durum imperium gralanier ag- 1injuriam non revoces novelli exhorlatoris industriam
gressus est, ne offenderet genitrieem (II Machab.i). ac le non pudeal paulisper minorem esse dum di-
Maluit fratrum sociari funeribus, quam voluntati scis: quia seposito,ut vides, privilegio4igniiatis,ba-
matris obsistere. Ita enim matris suadentisvoluntas bes de nobis amplius quod quaeras. El id quodjam
perfecta est, u( Deo filium faceret martyrem, et pridem in consecratione consecutum te essecredis,
fratrum coronis comparlieipem.Deniqueobsequium restat ut capins : ne minor inveniaris in Chrisio,
suum melius, morte probans, suasionem sermonis G quam in mundo interim uominaris ac si falsi voca-
matris implevit: el lucem istam moriendo contem- buli inulilis pastor existas, cum hsecquaj In Domino
nens, consors martyrum faetus est, ut illa germa- latent sacramenta nescires. Nos tamen lenentes in
nitas aeternocollegiofirmaretur. Ecce quid praestiti.t omni disputalione rationem, ac tecum simpliciter fa-
animus matri subjcctus. Devolus filius obediendo bulantes, verum le episeopumanimarumdebere esse
promotus est, qui nolens maternam aliquatenus lae- monstrabimus: ut factus libi ipse judex, hoe qubd fo-
dere pietatem , perpetuam vitara passione suscepit: quimur implere feslinans',-et hobis consenliens, ve-
esse
qtii Dominumconfitendo, meretur cum fratribus a recundia et confiisione rejeeta, eligas abjectus
Domino coram angelis eoronarL in domo Dei magisquam habilare in tabernaculis
peccatormn. Sic enim Jesus ait : Regesgentiumdo-
MONITUM1N EPISTOLAMSEQUENTEM. mhianlur eorum, ct qui poiestatemItabeut, Domhtivo-
Erudilum prorsus et lectu dignumopnsculum, sed canlur; vosaulem non sic: sed qui major est vesirum,
quod, ut nihil aliud accedat, non essc Hieronymi,ex fiat sicut minor, et qui princepsest; fiat sicul mini-
styli discrepantiajam constel.Prodit etiamse auclor, sler. Quisenhn major estrqui recumbit, an qui mhii-
sequiorumessetemporum,quod exlsidoro Hispaiensi,
qui sepHmoineunlesmculofloruit, nonnutlamutuatur: ] stral?Ingenlibus quidemqui discumbil,majorest: in-
ut sunt illa, qumex libro vn Originumcap. 12, toli- ter vos aulem notisic , sedLqui mhtislrat. Ego auteaiin
demfere verbisad osliariosretulit ;Ipsi enitn tenentes mediovestrumsum siculqui minhlrat. Et vosquia es-
clavem, orania"inius, extraque custodiunt: afque tis
inier bonos et. maios habentes judicium , fideles re- permanentesmecuniin tentalionibusmeis: ego dis-
cipiunl, respuuni infideles; tum illa quwad quintum ponovobissicutdisposuitmihiPaler mettsregnum, ul
gradum, seu diaconos: Sictit in sacerdote consecra- edatisei bibalisin mensamea in regno meo, et sedalis
tio, ita in diacono ministerii dispensatio habetur.
Enim verohmcIsidorum a nostro accephse,quod fa- supersedesduodecimjudicanlesduodecimtribus Istael
eileopponi possel,veri tantam.speciemnon habet, pro- (Luc. XXII, 2S, seq.). Etalibi: Reclorem.posuerunl
xime autem ab illo noslrum wtaieabfuissc,puta ipso le,noli,exlolli, sed)eslo Uvmquam unus ex ipsis. Et
seplimoad finemvergente,vel demuinoctavo swculo, alibi: Nonul dominerisclero, sed ul forma sis omni-
facileadducarul creaam.AcsaneHincmarusRhemen.
sis,qui smculosubsequenie scripsit,nonsolumepistolam bus [I Pel. v, 3]. Et alibi: TemplumDei estis , el
hanc laudat, sed el pro Hieronymiana habel: ex quo Spiritus Dei habhat in vobis.Si quis aulem templum
colligas,jamdiuantea famascriptoruminvaiuisse.Lau- Dei violaveril, dhperdet illum Deus. Temptumenim
dat et Micrologiauclor, et subsecutistemporibusalii.
In.mss. eitemplaribus,Erasmo teste, variat titutus. In Deisanctumest, quod estis vos.(1 Cor. m, ,16 seq.).
nmnullh (4 Damqsuminscriptaesl, in al\is ad Rusti- Quoniamexipso, ek per ipsum^etin ipso$un,lomnia,
149 EPISTdLA Xil. DE gEPTEM ORIMIBUS ECCLESI/E. 150
ipsi glorla ih saicula: unus ehimDeusnosler ei Paier A . ' sohsetuajcufa bfficiiqiiereverehtia,sefviihiservisesse
DoinhtinostriJesu Chrisli, exquoomhia,ei nos inipso, te convenitl aique ita'Israel ih bihriibus pefdoeefcj:
ei unusbominus Jesus thristus, per quern^omnia, et ut quiciimqueie aiiaiuiif, coiivefsStiohefua ma^Is,
nbs pef ipsuni(Roiii.xi, 56; I Cor. vin, 6.). Sed hon qiiam sermohe prbftciaiitt Sic eriim scfiptuin est:
in oiiinlbusest scientid.Cmcitdsenim cbhligilex pdrle In sapientiaambulatead eosqut foris sunt (Lol.iv, 1).
' in '
Isrdel'; donecplehitudogentiumihiraret, el sic dm- Noh le exlollaf salliiatio piufimorum.*Muiiera uivi-
iiis Isrdelsahus fierei. Gonclusiiergo Deusohiniasub turiTe't bhseqtiia ie 'hoh virfeaivt:'qiiia rniinera, ut
peccalb,ixiomniunimisereaiur(Rom. ii, 25 52.). Ahle " scfiptunves*t, excmcantoculosjudicuin. Nec pluVsit
omhialiumititaiemdilige: quia superbiaaposiatarefa- apiid te hiatrbha nbbiiis"etdives', quam pfbfessapaii-
cit a Deb: eiiniiiumdmnispeccali, siiperbidest. Deus pef aiqtie hieridica, autvldiia riiafiiali aux'rli'6A4tti-
eriimriosleffdrinamservidccipiehs,huthilidvitse us- ""thta , oequalisei, quai Iiabet viruni pritehleriiih sac-
1
quead morteni,mdrlemdiitemcriicis(Phil. i, 8.). Om- culo, videiaiur.'Alibriumte a' pbfsPnis omhiuih fed-
nes Scripturas mente percufre, totum Canorieirifege: dendum judica; a6 propier inj'u'ititiaiii ih juiiicio
-
atque habens arite bculos exeriipla sarictofum , imi- paupefem ribh defehdas",hec prbptef gfaiiam diviti
tare quod bonum est, aemulare qriod sancium est. indecehtef assistds: Aut si hb'6nbh' p'btes'fac;effe!,'b6- -
FactusqiieiiblJerbs^oJyma ccelestis,Deovota restftue. B• griitibhehifespue' baiisatuih. Shla est'6tifii feciiorto
Dohiumirite,elteiripihrii Salombnissedifica, taber- et otaivone'66hfehfus.*Nerriiiiehiehirii', litscripthm
naculurnfaiirica, et diligehiius exbrhafe festiha.In- est,' diiigif Dehs",riisi ebhvqui cum sapffeniiab^alii-
traSarieta sahctbfum, irideficierisliimen accende, taf, ac nulluni iasdit!(Ecci: iv; 13)'. Isla si /ecSfls,
peffectiorieriiiri bmitibus fene. Pbne ciisfodiam6'ri Deouiiiisiri onihibiiscoihpTofiatus^peffectiiMsacef-
luo, et bstium cifcumstantiaelaliiis tuis. Noh des in dotium [Ai. tdcei sacbfdoiiuinj ih te fcieriiabisVEx-
leiifatibiiem'aiiimam tuarii, et non obdbfmiet qui pelle de tbmplo Cliristi, 6ves el bWes' et cbWriVbas
custbdii te. Exaita' vbcem tiiafn, et dic: Omhiscaro vericleiiies,et hurniiiuJaifiofum' everte meri'sa:s;qiiia
fenum, et omnisglbria Itominisui flbs feni. Aruii fe- dorriusPalris hostri ,• douitis'riegotiatio'i'ii's ess'e'hbn
nuniei flos dectdit: verbuih duieni Domini manitin riebet, s^edora'tibriis:Eiqub'd1]u"c(icibD'ei pfojiciiin',
wterhuni(Isa. XL, 6, 7, 8). Sacefdos enim Dbriiihi desidefarfprbplef da'mfiai'iohis ^ehtehfiairfhbh'bffof-
qui de ore sub pf bferf jusiitiahi, ef exquirehiibus an- lef, rie feprobi iiivehiaifihrin' Cii'flsto.Si6ti'u"e'fiefht
nunciai verilaTerii,arigeiiisDei ofhnipbieiufsesi, In iri veritate consisi'biis"," s^epiiiofmis"
1
Eccleifse' siWfa-
omriibuscausis"serva justifiarii'. Pefegrihiiritem, et meriturii'nbsseniereafiS, qutfd in tfriiiifjiofbrilia' Dei
orpliarium,ei viduam, e'i paupereih, vel pupillum,• cum sua venera'iibhecohsislit, id"es*t,fri'p'a'tre',*et
vacuo gremioribritfimfitas. Ibique thesaufum tuuni, C in Filio', el in Spifitu"sahctd, ii'i a~fcharigclis'," iii ah-
iibi e't'cbr timm est, coride. Guiriomhibus fratfibus geJis, iffsapfeiifia',in hoftiiiiibWs*. Q^ffiomhitfsfdili-
tuiSjSicutscfiptuniesl, palcemhabe.Coiisiliaimplo- gehtef aspicia's, toiius'iif Iiis"dispbsitioriibhs'Edcle-
rumfuge: ne dura judieas, cbridehifieris.Sic eiiim sise caihoiicWfiiridariieiifacbgiiosces. Et pef iibs
scripluin est; Beaiusvir qui non abiil in consilioim- gradus, si iVhivefsU obsefvav"ens!qusescfipia'suiVi',,
pioruin, eiin vid peccatorumnon stelit, el in caihedra Deus erit!iii '
ifteitibriaiua, efiliiin dbnVtfm'fuarii're-
peslilentimnon sedit. Sed in lege Dominiftiit votunlas verierjs.
ejus, el in legeejus mediiabilurdie ac nocte(Psal. i, I. De primograduEcclesiw,qui FdsSartorumbrdo
d, 2). Pofentumpersohas, divitum notitias, salutan- est. Primus igiiur iri clericis fossaribfum 6r'do esi:
lium obsequiaila accipe, ut pauperem non conlris- qui in similitudinemTobisesancli, sepelire moriubs
les, nec ulli fastidlumexcusatibrilsihducas. Nbh re- adriionentur, tit exhibentes'visibilium ferrirh cti-
cedat liber legis, ht scfiplum'est, demanu tua, sed ram , ad invisibilhimfestiheht:' ei resufrecliohein
meditare iri eb die ac nocte. Sie enim'scriptum est: cafnis cfedentes in Domirib",toiiim qubd faciuht,
Sine offensibheesloie Jttdmis, et Grmcis, ei Ecctesim Deose prsesiafe, nori moftuis cbghoscant. Taies
Dei: siculel egobmhibusper omnidplaceo, non quw- fossariosesseEccIesiaecohvehit, qualis Tbbias
Derao
rens ijubdmifiiuiile est, sedqudd miillis,ut salvifiant' propliela fuil:' ejus fidei,ejus sanclitatis, ejus scien-
(lCor. x,52, 55)VPriusquariiaudias, ne judicesquem- liaeatque"viriulis. N^bnefgo putespafviiiri essebffi-
qnam : atque anle probaiioneiri accusaiionis illafae, citim fbssartbfhriV,aut sicutcaetefi sacefd'6'ie'siri fa-
neriiineiriatua comihuriionesuspendasiquia non sta- mulis Dei despiciaSsiicfaihehtiim,,avc" jdus divefso-
lim qiii accusatur rehs est, sed qui cbnviriciiurcrimi- rimi sSfvis' defcras vbl' a;rriicis', quam"Christi in
nosus.Necprsestarihumodiis siriguIorumest,ut inno- teiiijilo, cuiii preces fundis, cujus"mehibra'veriera-
cenlumfratftim dominetur injuria : quinimmotimor' - ris"1, cuni oiimibusparticipaVete convenil,' lito' sb-
Domiriiarite oculos semper est habendus : et tolum lumin altari,'sed et domi,-cum omnibus esse con-
quodagitur,DebetChristo sclasesse praesianduni.non vivam, atque inter domeslicos pafieles simjiliciter
lempori.Nam proeteiiifiguraliujusmundi,etDeo ma- residere. Si amas Tobiam propbetam, et si ejus
gisobedireconvenitquanihominibus,qui seit prseter- imilaris exemplum, si imples quod scriptum est:
ita, etde fuluris oestimat.Uno enim sermoue totaiex Qui recipit propltetamin nomineprophelm,mercedem
adimpletur: Omnequodlibi fieri noluerk, alii ne fece- propltetw^accipiet (Malth. x, 11)": cave ne huic offi-
ris(Mallh.vu, 12). Domisi fieri pbtest postpositaper- cio per superbiam"tuaih aliqua frfogetuf ihjdria,
•IKI S. HIERONYMIOPERIIMMANTISSA. im
quam laieus, qui minor est Tobia, non moretur. Te A a cunctis fidelibus: ac (ibi ipse odibilis factus,
enim ila deDei membris oporlet habere .judicium,' amaram vitam in sajculoretentabis.
ut infelligas Ecclesiae sacramentum. Religionis II. De secundo gradu Ecclesim, qui Ostiariorutn
enimetsanctitatis est, quod episcopus diceris, non ordo esl. — Secundus ostiariorum Iocus est, qui cla-
Romani consulatus aut juris. Si. hoc vis esse quod ves regni ecelorumienent, qua» patriarcbis- danlur,
factus es; serva ordinem tuum, locumque custodi. quoniam prajsuut portis Jerusalem, atque inter bo-
Defer propbetse, ut propheta serviat tibi. Dilige num et malum babentes judicium, aperiunt quod
mysteria- Dei, ut ameris a Chrislo. Noli aliquem nemo claudit, et ciaudunt quod nemo aperit. Jam
contristare illicile," aut injuslo odio prosequaris : hic considerare le convenit, quaj circa ostiarios Dei
quia sicut lu Chrisli es, sic et illi Christi sunt: et debet esse diligentia, quanla his membris atque offi-
nemo potens est in hoc sseculo, qui aliquem servo- ciis revereniia per te deferenda sit. Intrare templum
rum suorum velit ab aliis coneulcari. Tu ipse quo- nisi per hos non poles. Di enim sunt ordinaii per
que, si libenter accipias, quod dicturus sum, eun- vices suas, ut omnia quas inlus sunt, extraque cu-
ctorum famulis propter eos, quibus serviuut, bono- stodiant, atque perfecti in omnibus fidelesrecipiaht,
rem defers : atque unumquemque prout potens est respuant infideles.
ejus Dominus, veneraris. Dic mihi, quaeso,quis ma- B . III. De terliograduEcclesim,quiLectorumordoest.
,jor est Christo? aut cui tanlum debes, qui pro te — Tertius*lectorum ordo est, qui Deo, Chrislo et
sanguinem suum fudit, et qui te Ecclesiaesuaeprse- prophetis datur, secundum quod scriptum est: Exal-
posuit, et qui te honoravit in cunclis,.qui omnium ' ta voceriituam, et dic: Omnis caro fenum; et omnis
tibi divinorum sacramenta concessil? Numquid me- gloria hominissicut flosfeni: aruit fenum, el flos de-'
'
retur Dominus Deus tuus, ut cum haec praestiterit cidit, verbumautem Dominimanetin mternum (Isa.
propter bonitatemet misericordiam suam, conservos XL,6, 7, 8). DeniqueDominus noster legens in tem-
luos deprimas, deroges Ghristo, ac nullum nisi le plo, formam Iectoris assumpsit. Hi sunt ergo lecio-
solum putes ad Dominum pertinere : libi tanttim res, qui cantant GanticumMoysiet Agni : hi sunt qui
existimes reverenliam deferendam, ac famulos sequunturimmaculalum Agnum quocumqueierit, qui
Christi in conversatione tibi creditos,non inministe- cum mulieribusse non coinquinaverunl, virqinesenim
rio ut liberos habeas, sed ut servosin dominalione sunl (Apoc. xiv, xv). Horum numerus est angelo-
possideas? Hsecenim prae cseteris Deus damnat, et ' rum : et nomen Angeli eonvenienter sacerdoti ada-
nihil gravius fert, quam ut, eum scias hominihus ptatur, qui usque adeo sequalestibi sunt per bajcoffi-
Deo non deferas : cum servum "
deferendum, ipse cia sanctilaiis, sicut scriptum legis : Sacerdosqui de
principis atque ejus militiae deputalum persequi et C ( ore suo profert justitiam, et exquirentibusannumiat
lacessere non audeas, eos qui veri Dei servi sunt, verilatem,angelusomnipolenlisDeiest(Malach.n, i).
et vero Christi characlere censiti, ac per baptismi IY. De quarto gradu Ecclesiw, qui Subdiaconorum
gratiam liberi, et per clericatus officiummililantes, ordo est. — Quartus ecclesiasiicaj disposiiionis iu
abjectioni putes et- ignominiaedeputandos : ut plus subdiacono est ordo, qui in Esdra Nathinnei appel-
interdum apud conscientiam luam, si injuriam non lanlur, in bumiliiate *"Dominoservientes. Propter
faciat nostra correptio, servis quam clericis parcas : hoc in Evangelio Joannis Jesus ad Natbanael ail:
'
et in his aliquem vernaculum diligas, illosvelut alie- Ecce vere Israelita, hi quo dolusnon est. Cui respon-
nos despicias, ei malis mundo placere quam Christo. dens Nathanael dis.it: Maghter unde me nosti? Et
Pro iide, pro religione, pro proposito sanciilatis ail Jesus : AntequamPhilippus te vocaret; cum esses
deferre interdum clericus servo cogitur: et ad igno- sub ficu novi"te (Joan.i, 47, A8). Quod proptcrea-
miniam non ferendam, vilis judicatur in mundo, scriptum est, ut tu ejus locum dispositionemqtieco-
qui summus in ccelo est. Recte hajc repudias, recte gnoscas. Propterea Dominusnoster formamserviac-
ista non servas, si episcopus esse non vis, si ccelo- cipiens, humiliavitse usquead mortem,morlemautem
rum regna contemnis, si nullum cumDeo cupiasha- crucis. Propter quod semper genuflexo oraremanda-
bere eonsortium. Certe si electum le a Deo gratula- D ] mur. Omnisenimqui sehumiliat,exaltabitur; el qui se
ris, si factum te pastorem gregis, si te creatutn sa- exailat, humiliabiiur(Luc. xxiv, 11). Propter hoc M-
cerdotem clericis recognoscis, laborare debebis, ne gyptus competentibus plagis percutitur a Domino.
libi tua membra displiceant, ne id quod Christi est Haecdies profectionis ex JEgypto, pascha Domini
reprobetur. Sic enim ait Apostolus : Numquidpotest nuncupatur; ut quia pascha nostrum immolatusest
dicere: Non desidero ' veslra? Christus (I Cor. v, 7), plenitudinemtotius mysierii
caput pedibus opera
Umm enim corpus el multa sunt membra (I Cor. atque sacramenti, in rerum]officiisrecognoscas, nec
Si tu tibi offlcia neees- per arrogantiam non ferendam, despicias eos qui
xxxu, 2). caput es, pedum aut oblationes in templo Dei suscipiunt, aut secre-
saria sunt: pertinere ad honorem tuum alque ad torum omnium
testes, participes eliam passionum
substantiatn corporalem pedes, ipse cognoscis : sine suut et caatera. Hi enim primi desideria noslra sus-
his, ut ip*>enosli, ambulare non potes. IIi te susti- cipiunt, hi jirobant in nobis optimas voluntales, bi
nent, hi totum corpus promovent, hi dirigunt caput, repudiantmalas, hi ut a Deo suscipiamur, assistmii,
hi primum te esse faciunt. Perditis his, conlemn.eris quoruin tibi sicut visibiliter ministeria adesse co
155 EPISTOLA XII..DE SEPTEM OB-DINIBUS ECCLESLE. 154
gnoscis, ita etiam invisibililer pacem et concordiam Aofficio diaconi sacerdos , sicut el diaconus sa-
utilem esse pefpende, ne conficere corpus Christ cerdotis : nec dives sine paupere, nec pauper sine
ac sanguinemultra non possis, si venturus ad alta- divite esse potest. Post consecratibnem enim om-
rium Dei, Ecelesiaemembra neglexeris. nium sacramentorum, post orationes, post recita-
Y. De quinlo gradu Ecclesim, qui Levitarum sei tiones nominum, post omnia mysleria deitatis, per-
Diaconorumordo est. — Quintus in diaconibus ordc fectio rursus Levitis in allari datur. Diaconiis, ut
sacramenti est : quorum sors Deus est, qui recederc superius dixi, calicem tradit, lestis passionis, teslis
de temploDominidie ac nocte prohibentur, qui co- dispensationis,lestis- humilitalis, ne elalus in super-
lumna et fundamentumveritatis sunt, qui Ecclesias biam is qui oblulit, nihil speraridumsibi a diacono
Dei sustinent, qui altare Christi sunt, in qrio confi- recognoscal. Ideo Levila in consecratione perfectus
ciuntur sacramenta, in quo offertur oblalio. Quid est, nec ullra j'am sicut laicus benedicitur, quia
ergo in templo Dei, ut ipse nosti, venefabilius altari perfectam in se habere jubeiur Domini sanciita-
esse potest? quis non se ad mensam Domini acces- (em. Denique exomnibus tribubus, in Jesu Nave li-
surus bumiliel? Et hi sunt, quos in Apocalypsilegi- bro (Jos. XXI), Levitse civitates accipiunt : ut tu
mus, septem angeli Eeclesiarum(Apoc.i,20),hisunt intelligas, nullum esse hominum'genus, nnllam ter-
B
seplem candelabra aurea, hi voces tonitruorum, hi ram, nullum locum, nullam genlem, quse non buic
in similitudinemNoe sacramentorum justitise prae- propter Dbminumservire jubealtir. De Leviiis au- -
cones, non habenles in se maculam aut rugam : at- tem decimas decimarum accipiunt saeerdotes, nec
que in candorem Iucis effecti, in omni Israel Denm dare ipsis, sed accipere mandantur. Nunc autem ex
valent prcspicere, puri mentibus, animabus caiididi, quo in Ecclesiis sicut in Romano imperio crevit
virtutiim operaiione praeclari, humilitate praedili, avaritia, periit lex de sacerdote, elvisio de propheta.
quieti, humiles, evangelizantespacem, annuntiantes Singuli quique pro potentia episcopalis nominis,
bona, dissensiones el rixas et scandala resecantes, quam sibi ipsi illicite absque Ecclesia vindicaverunt,
soli Deo colloquenles, in templo nihilde mundo totum quod Levitarum est, in usus snos redigunt:
penitus cogitantes : dicenles patri et malri, non no- nec hoc sibi quod scriplum est vindicani, sed cun-
vimus vos : et filios suos non agnoscentes. Denique ctis auferunt universa. Mendicat infelix clericus in
el Levi, utscriptum legimus, sacerdotalis tribus esl, plaleis, et civili opere mancipatus, publicam a quo-
et caput omnium' sacerdotttm : sine boc sacerdos libet deposcit alimoniam: et qtiidem ex eo despici-
nomen non habet,-'ortuni non babet, officium non tur a curictissaccrdolale officium,dtim misericordia
habet: hic minister Dei dicitur, quia scriptum est: __,' desolatus,juste putatnr ad hanc ignominiamdeve-
Quh major esl, qui niinhtrat, an cui minislratur i nisse. Eget in sede presbyler, in allarilevita, in se-
(Deut. x, c. 3 seqq.)? Et sicut in sacerdote conse- crelario subdiaconus, ih lectione lector, et in lem-
cratio', ila in ministro est saeramenti tfispensatio. plo osliarius, in sepultura fossarius : moriuntur
Illi orare, huic psallere mandalur. Ille oblala san- fame, qui alios sepelire mandantur : poscunt inise-
clificat, hic sattctificatadispensat. Ipsis etiam sacer- rieordiam, qui misereri aliis sunl prajcepli. Et dum
dotibus propler praesumpiioiiemnon licet de mensa ista fiunt, saeerdos qui hoc non feeerit, condemna-
Domini tollere calicem, nisi eis traditus fuerit a tur. Solus iucubal divitiis, solus minisierio utilur,
diacono: ut praecedente ministerio sanctitatis, hu- solus universa sibi vindical, solus partes invadit
miliatus paulisper post consecrationem, dum mini- alienas, solus occidit universos. Nam si secmidum
stro reverentiam exhibet, quantam ministerio Dei divinos libros omnia faceremus : nec deesse quid-.
debeat recognoscat : iiaenim Deus noster omnipo- quam visibiliter poter.it cunciis, et sola in Christi
tens nniversa disposuit, ut qui majorem se esse cre- Ecclesia sanciiias abuudaret. Hinc projiter sacerdo-
diderit, minor sil: et qui viderelur minor, major tum avarniam odia consurguni, hinc episcopi accu-
existeret. Denique qtiam hoc verum sit, ipse per- santur a ciericis, hiuc priiicijium liies, hinc desofa-
pende. Levitaeinferunt oblationes in altari. Levilse - tionum causre , hiric origo criminis. Elenim si
componuntmeiisam Dbmini.Levilaecum sacerdoti- ' unusquisque, ila bunc mundttmvisibiliter possidere
bus, dumsacramenla benedicunlnr, assistunt. Levi- maudatur, utsua tanlum possessiouecontenlus sit,
taeante sacerdotes orant, ut si dislinctio locorum "ac res non invadat alienas : non agrum pauperi lol-
creditur in mundo, etiam in altari Dei videant sibi lal, non vineani, non subj'eciorumaliquod, non fa-
episcopi, si superbi sunt, diaconos anleponi. Si hu- nitilos, non frucius : qiiauto magis qui EcclesiseDei
militUein diligunt, maj'ores se .esse in eo quod sunt "prseest, debel ita in omnihus servarc justitiam, ut
humiles, cognoscanl. Tunc deinde ut aures habea- -' sibi hoc tantum vindicet quod sui jnris esse co-
musad Dominum, diaconus aeclamat, ipse prajdicai, ' gnoscil! Aliena non contingat, aliena non rapiat,
faciat : ct sicut sine his in Ec-
ipse hortatur, ipse commonet astantibus sacerdoti- ' aequalemse caeteris
bus, ne leviier hanc vocem, quaeloquitur, et pacem ' clesia non fuit, ita et sine his iri Ecclesiaeministerii
anniinliat, aut negligenler- aspicias, aut eondem- dispensatione hon vivat. Cerle, nt i|ise nosti, qui
nandam putes. Sufficithuic ordini lantum per Domi- visibiliter in hoc mundojus invadit alicnum, accu-
num fuisse concessum, ut non solus sacerdos satur a paupere, damnatur a judice : ila et in Ec-
in feinplo toium agere et implere .videatur. Eget clesia Dei cum unusquisque siipendia sua perdit,
155 S. HIERONYMIOPERUMMANTISSA. 156
clamat ad Deum, exaudittir a Christb, riec differtuf A . firmos, orare pro irivalidis, alque omnia Dei sacra-
in liaC parte ultionis senlenlia, si nbn reddunlur irieriia cohipiefe, praeseflim cum in Orieiite eam
universa. Moderaiio eniih Dei, pfeces, ac solum constietudineriiet in Illyrico, et in Iialia, atque in
nostrum redilum quajrit, ac nos qtiajrii sua bohitate Africa omnibus in locis, lempbribus apostoiortim
salvare. Sed si non convertimur, si dtifi corde su- fuisse manifesiumsii. Ac sola pfopler auclbritatem
mus, si in peccatis usque ad moftein illicile pcfdu- stinimosacerdoii clericofum ordinatib, et vifginum
ramus; Assidue peccanti, slcut scriplura est, Deus consccratio feservata sit, cum basilicse, altaris et
non mheretur. , chrismatis dedicatione,vel sanciificatibne,ne a mul-
VI. De sexlo grddu Ecclesim, qui Sacerdoium tis disciplina Ecclesiajvindicata concordiam sacer-
ordo est.—Sexius seniorum ofdo est qui sacerdb- dotum sblveret, scandala genefaret. Pfopier iibc et
libus daiur, qril preshyteri dicuntur, qui praesunt nuperepiscopalis electio ad roeiropoliiariuinreriiissa
Eccleske Dei, et Chrisli sacramenla conficiunt. Hi est : et cum littic summa daiur" potestas, aliis adi-
autem iii benedictionecum episcopis consoftes rhi- miiur lisecfacultas, et incipiunt eiiam sumnij sacer-
nisiefiorum stinl. Nulla in conficiendo cbrpore dotes pali, ndn ex jufe, sed ex necessitaie alium sa-
Chrisii ac sanguine inter eos et episcoposcredenda cerdotem. Nemo hinc episcoporum invidia diabo-
dislantiaest: et Eucharistiamjampridemper presby- Biicae tentationis inffatus irascifuf ih templo , si
teros benedictam, si usiisexegeril, episcopiaccipere presbyleri inierdum cxhofientur plebem, si iri eccfe-
debeht, a'cse Clirislo, ac pienittidiniejus"coihmuni- siis pfsebticcht,si plebibus, ut scriplum est, beriedi-
care eogiibsibere.Nain si quis a'd injuriarii revocet, canl: etenim aJjhueniimibi ista sicdicarii, qui non
aut' puiel se accipefe non debere Euchafistiam, vult presbyleros facere qitsejubenlur a Deo. dicai,
quarn presbyter benedixit : is profecto perversus quis major est Gliristb? aut quid corpofi ejus, aut
esl, credens Domitfumduocorpbfa liabuisse: uhum sanguini polerit anteponi ? Si presbyter Ghiisliim
majus, et uhum minus. Majus quod eplscopus cbn- consecrat, cum in altario Dei sacramenta benedicit:
ficit: quod presbyter, minus. Hic GlirislunVdividit, benediccre populb non debet, qui Cfirislum eliam
eique facit ihjuriam. Ergo itiler baplismum et bapti- meruilconsecrare? VirginesetiamDei, Rcet Aposio-
smiim potesf esse distainia. u't sancfior judicelur, lus dieat : De virginibusprwceptumDomitiinoh ha-
"queni baptizaVitepiscopus, quam is quein Levita : bco (I Cor. VII,25) - lafnen hoc ralione facicrile, si
sieut in Aeiiuiis apostolorum legis, eunucbum a usus exegerit, per eum benedici, si necesse est, ma-
Philippo diaconohaptizatum fuisse, ul scriptum est: nifestumest : quia Mafiamaier Domihi Chrisii, so-
Ecce aqua, quis prbhibeime bdpiizdri? Et ille aii: rof est virginuni, ef Etichafisiia Christi esi cbr-
ni/«7, si credis(Act. VIII,5, 6). Fides eriiin est qriajC pus, e't minor Maria qham Doihinus': tdmen cre-
facit inunduni : etquiiinon est dantis, sed accipien- dendurh esi summf sacerdotis judicio, e't hbc
lis : ita credehdum est in oriini auima -bapiismuni faciendum quod jusserit circa laicos el mufferes.
esse perfecturii,et in omni sacerdoie corpus Chrisli Jubentibus vobis injusiissiinesacerdotfbus,norirecte
esse perfectuni. Qui non coinmuiiicat Eucharisiiaj presbyier Dei benediciionis perdit officium,ariiiiiit
presbyierorum, non communicatChristo : nec Eu- linguseopus, non haliei confidentiani praedicandi:
charistiam ipse beuedieil, quia in eo in quo judical, truncaius est omni parle virlutum, solum presby-
corideninaiuf, atque in similiiudinemJudai tradito- leri nomen habet, pleniiudinem ac perfectionem,
ris tradens Doinluum, nullo cogente, ipse sibi in- qtiaj consecraiioniejus coihpetit, non retentat. Qtiis
fert manus ae suspendioperil, qtiiasuperbia peccat Itic, rogo, o sacerdotes, honor vester est, ut damna
in Deum. Nec ego dico praeseulibusepiscopisatque gregibus inferatis? quoniam cum pasloribusper po-
astanlibusaliari, prcsbyieros posse sacrameniacon- lenliam veslram' aufertur Deodigna diligentia, con-
ficere. Sbd si forte usus exegerii, ut venieiUesad tagiumqttoddam el calamiias crescit in gregibus : ac
ecclesiam sacerdotes eisdem horis, quibus autobht- Dco nostro, non patrimonii sui damna conquiritis,
tio parnta non sit, aut non possii offerri, non deberb dum soli vtillis in Ecclesiis polentari? Denique el
" chrismatis ea ratio esl,
episcopum repudiare Eucharisliam presbyierorum, alque hic ofdo legithnus
si ponaiur in altari, quam accipi oportet propter consecrandi,baplizatum Dominumet in similitudihe
Cliristum,quoniamcorpus Ghristi est, sicut scriplum columbajin specie clirismatis a patre uhctum'fuisse
est : Vos enim eslis corpus Chrhti et membra ex manifesium est, ac plenitudo sacfamenti, corpus
parle. Charitas enhn cooperitmultiludinempeccato- ejiis e't saiiguis ostensus. Qtiae cum bfferre licei,
ritm : Fides, spes, charitas, tria hwc, major hh est eiiam reliqua, quae in eo sunt corisecrare, qiiia iu
charitas. Charitas paliens est, benigna esl, non mtnu- Christo omnis plenitudo divinitalis corporaliter ha-
latur, nott inflatur, non perperamagit: omniacredit, bilat.Presbyteri ergo, si necesse est, possunt chrisma
omnia sustinet: charilas numquam excidii (I Cor. coiificere,qtiia in corpore ejhs clirisma est. Siqhi-
XIII, 15; ibid. Vjrs. 4 seqq.). El qnia scriptum est: dem hsec rcgiila eliarii riuric servalur a' plufiiiiis,
Presbyteriduplicihonorehonorenlur,maximequilabo- atque in ecclesiismultis sic isia faciunt: lameh mese
ratil in verboDomini(lTim. v, 17): prasdicarceosde- hoc sciio esse sententias, nulli episcopd super hoc
cet, utile esf behedicere, cohgrtiumconfirmare, con- injuriam esse faciendarii,nee Iegema me dpponen-
venit reddere communionem,necesse est visilare in- dam csse ei,quiiex est presbyteri. Ab inilio, ut le-
157 EPISTOLA XII. DE SEPTEM ORDINiBUSECCLESl^. 158
gimus,-negoiiorumjudices esse mandati suritprcsby-' A "VILDe septinw el prmcipuo gradu EcclesiWjqui
lerl, interesse -sacerdolum consilio. Quoniam et ipsi -ordo Ephcopalis, seu Episcoporumest. — Septimus
presbyteri, ut leginiiisj episcopi r.uncupantur, s'e- -autem in his dispositionibus episcopalis ordo esl,- et
cundum quod scriptum est ad Tilum ; Hujus rei qni primuset perfectusin cunctis est, qui omnipo-
gralia reliqui te Crelm: til ea qum desunt corrigas, leiUiseDei,ret iri Cbristo fionalur, fexquo proeessus
et constituas per civitatespresbyteros, quemadmodum omnitim gloriarum et plenitudo esl virtutumi *exquo
ego tibi disposui(Tit. !,' 5), et' csetera; Yides ergb -omnia,-iii quo omnia. Ipse enim ordinat sacerdotes,
presbyterum episcopum dici; et apostoli Pauli esse ipse levitas, .ipse subdiaconos,- ipse lectores, ipse
senlenliam? Et alibi ad Timotheum de Ecclesise osiiarios; ijjse fossarios, ipse arundinera teneris me-
ordine ; Oportet episcopum irreprehensibilem esse •iilur Jerusalein, ipse fabricaeDei prajest, ipse quod
'
(ITim. in, 2); et cietera. Vides ergb hic presbyteri uitusqutsquefaceredebet ostcndil, ipsedaranat, ipse
nonfierimentibnem, sed huiic esse locum, quem recipit,' ipse ligat, ipseligaiasolvit, ipse clavesregni
episcopatum vocat? El alibi ad Timbtheum episeo- -ccelorumhabet, ipse thronum Dei reserat efclaudit,
puin : Prmcipe hmc et doce : nemo adolescenliam supra se nihil hahens. Si humilis et bonus sil, si
luam contemnat, sed:forma eslo fidelium in sermorie, perfectus nt scriplum esl: Estote perfecli sicul et Pa-
in castitate-.
$ ler vester•perfectus est
inconversalione; in charilate, in.fide, (Mattk. v,-40);. si observat
(Ibid. 1),' el csetera'.'Intelligis-ergo in presbytero omnia,' si hospitalis, si sine.crimine; sihabensleslir
summam sacerdotii cbllocari? Et alibi admajores moniumbonuih, si unius mulieris virest, idest,sua
nnlii : Qui vos posuit episcopds regere Ecctesiam taiilum carae contenlus,' alieni corporis illecebras
siiam Philippis (Act. XX, 28). Certe una Macedoniae non requirat; filios habens subdilos in castitate et
civltas est: et cum ibi Paulus episcopis et diaconl- subrietate : quia peccafe m operibus non debet, qui
biis scripsit, qriidriisi eos qtri praesunt pfesbyteri, in eleclione perfectusesl. Hujus sacerdoialis vestis,
episcopos vocat? Denique et apbsiolus Joarines epi- est perfecta Dei gloria. Ad huncpertinet chrisma-:
scopus scrrbit: Senior eteclmdominwquam dilig'6 in qnia ijise Christus Christianbrum esl, id est, sancttis
•veritale (HJoan. i). Nam pfesbyter setaiis est ho- satictorum, et Episeopus anhiiarum,- seeundflm quod
men, episcojms digriitatis; Salonioh' qubque ait: scripliinVest': Nolite tangere chrhlos meos, ei inprb-
'
Presbytero humilia anihiam luam. Sed 6'derunt Iioc ptieth meis nolite'malighari(Psal. civ, 15). Huicsuih-
sacerdoles sriperbi in pfesbyteris nomeh, qui ribhint ina a cunctis clericis aiqueab omni pbpulo dcfefenda
essehbc qund Chrisliis, qiii discijiuloriiriipedes Ia- reverentia est : quia non dicit figmenium ei qui. se
vit, qui haptizatus esta' Joahne, licet baptizaiidum . finxit, utquid me fiiixisiisic? Aut hbn habel potesta-
se Joannes a Dorhinb prociamaret. Propterea ha-c*G tem figuiusiuti, ex eademmdssa facere, aliud quidem
scribo, iifsi praeteriti tempofis error non potest jam vas in honorem, aliud iiicdntuinelidm (Rom. ix, 21)?
revocari,' vel ad prsesens In ecclesiis serveiuf huml- •fluic noii cogitare de crastino, prb perfeclione man-
lilas, nt presbyteri hoc in cccleslis suis facianl quod datur. flic de vesliniento el victu sollicitus esse pro-
Romse, sivequod in Orienie,- quod in Italia, quod in hibelrir. Hicper omnia similis Deo est, si non reee-
Creta, quod in Cypfo, quod in AfricaVquod In Illy- dat a Christb, secundum quod scriplum est: Tu es
rico, quod in Hispahia, quod in Britannia,'. quod sacsrdosin mterriumsecunduni ordinem Mekhhedech
•eiiam ex parte pef Gallias, quod in omnibus Iocfs (Psal. cix, i). Hic in carne ambulans, non secundum
ubi humiliias perseverat, quod in ccelis fit, quod carnem militat. Hic non vult esse nisi cum Jesu. Hic
inajus esl,iuhi sedes eorum legis esse dispositas,-ut neminem dainnat: hic ipss etiam Judse, sciens eoili
terrena contenmas, utnihil tibi de mundi istiuscon- talem esse in passione, pacificus est. Hic osculum ci
versatione prsesumas. Respice Jerusalem •matrem dat a quo traditus esl. Hic pro*cunctis patitur: Hic
omnium sanctorurii orn;itam palriarcbis, proplietis, salvat tinivefsos. De lioc Officioamplius disputaTb
aposiolis et angelis Dei: ipsius consueludinetn se- nihil possum, quoiiiam qubd in clericis consecraiuni
"quete,ipsius sacramenta custbdT.Nihil tibi sit eom-_ csse praedidicisli; episcopum soluni habere mahife-
iimne cum cseteris, qui errorem suum Illicita prse- stumesl. In illisesse partes et membra virtutum,'in
sumptione defendunt, et consnetudinis dicunl esse episcopo plenitudinem divinitalis habilare corpora-
quodvoti est. Nam si aIiqu'isno.siriinipraeferili'leni- liler. Alque ita esl, ut in episcopiDominuni, in p*res-
poris consuetudinem possit agnoscere, probarem byteris aposiolos, qui etipsi sunt, recoghoscas ;"S6d
tibi boc quod Ibqubf, abinitio semper, cum apbstoli quia:scriptum est: Non vosme eleglstis, sed'egoelegi
prajdicaferit, in ecclesiis fuisse servalum, ct postmo- vos(Joan.xv, 16); stimraus sacerdos' qtii eleglt,
dum.odio singulorum vitiaia aliqua, aliqua prse- -dicilur; qui vero electi sunt, sacerdoles./Omnem
-enimsuam potestatem Deus discipulissuisdedit: et
sumpia. Sed nemo damnandus est, nemo judicandu--, Deumidici voluitPharaonis. Aique ipse homo
immo omnes in.mausuetudine et charilate spirilus ' Moysen
Jesus Chrislus major in eo quod' in carne apparuif,
\Mart. tacel spiritus] amplectendi, ut dum nobiscum fuif. Et liocest mysterhtm Ecclesiae,quodEsdrasde-
boniiatis Christi fundamenta cognoscunt, ad ajdifi- scripsit, quod in quinque gradibus collocalum, sen-
cium Dei sponlanea' voluritale conveniant, ui in cul- sus nostri capiiis (enet. Namque visui episcopatus
1
minetemplinobiscum maneremereanUhv presbyteria dantur, secundum quod- scriptum est,
159 S. IIJERONYMIOPERUM MANTISSA. 160
Speculalorem te posui domui Israel (Ezech. m, 17). A i que debitrix sit, quod ad hoc officium volasti, qua
Levilaeodorattii, quia ipsi sacerdolibus.uncti.colum- consentiente eleclus es a Domino, quod priusde om-
nae et fundamentum veritalis sunt, ipsi spiritus for- nibus cum tuis, ut decuit, transegisti, quam episco-
ma, puris menlibus odor vitae in vilam sunt, et per patum rogatus acciperes, et separatus a conjuge in
omnes eorum odor sacrificii ascendit in conspectu Ecclesia permaneres. Certus autera sum exemplo
Dei. Naihinnei auditui, ul audiant universi divinis bonaevifaeluse omnes haecesse facturos, ut in ado-
verbis ac praeceptis saeerdolnm et officiis levilarum. leseentia credentes Deo, dum contemnunt terrena,
Sacricantores sermoni, quod estlinguae. Ostiarii sive divina percipiant, et emendati, in oninibiis Domino
fossarii ori, sicul scriplum est: Pone, Domine,cuslo- consecrentur, ut dociores plebium facti, post emen-
diamori meo, el ostiumcircumstanlimlabih meis(Psal. dationem sui praedicent universis, et salus omnium
CXL, 5). Ex verbis enim nostris j"uslificabimur. et nuncupentur. Saeculares autem viros ad minisle-
ex verbis nostris condemnabimur: in ore enim ho- rium non assumas Ecclesiae, sic enim legis : Manus
minis vita et mors : ideo in fossariis spirilus prophe- lemere nemini imposueris, Et iierum: Hi primttm
tarutn prophetis subjeclus est; in ostiariis doclores, comprobeniur, ct sic minhlrenl sine crimine consli-
in lectoribus prophettc, in subdiaconis angeli, in dia- luti (I Tim. v, 22; m, 10). Sunt enim mulli qui
conihus archangeli, in presbyteris aposioli, in epi- B ] sequentes vota populorum, disciplinam Ecclesia:
scopis Deus. Denique scriptum est, primo aposlolos, non observant, ac sine experimenlo bonse vitae, eli-
secundo prophetas, terlio doctores (I Cor. xn, 28). Et gunt non conversos. Aique ut consuetudinem repre-
ideo de Episcopo usque ad' Diaconum spirilus dispo- hendam : peccantes nobilitatem potius, quam niore*:
silioest. De subdiaconibususquead osliarios animae: optimos benedicunt: et ante regni crelestis guberna-
in fossariis corporis. Sieque has omnes dispositiones cula tradunt, quam de (errena conversatione securi
in Ecclesia Chrisfi, quasi unurn hominem Deo ser- sint: quasi vero Deo delicianl sacerdotes, aut cleri-
vientem esse cognosce, secundum quod seriptum catus officiumpossit implere, qui necdum cnslus di-
est: Vos eslis templumDei, et Spiritns Dei habilal in dicit esse abstinendo. Taceo de reliquis vilae docu-
vobis. Si qids templum Dei violaverit, disperdet Utum menlis, quod ignorat libros, quod consueludinetn
Deus. Templumenim Dei sanclum est, quod estis vos nescit: et prius doctor gentium diciluf vel ministcr,
(lbid. III , 16; vn, 18). Pnedica antem verbum Dei quam discat aliquid imperilus, alieno judicio impo-
cunclis, ut scriptum est: Exltortare omnes, divitibus sterum vivens, non Dei, sed cujuscumque facit iu
hujus smculiprmcipe,non superbe sapere, neque spe- omnihusvoluntaiem. Deum enim inslruenti se obe-
rare in incerto diviliarum(l Tim. vi, 17), sed divites dientiam debet, ceditad tempus, el invitus discipuli
essein operibus bonis. Nemo adolescentiamluam con- G nomen accipit in magislro, minorque fit minimo.
lemnat: non recedat liber legis de manu tua, sedmedi- Concurrunt ad Ecclesiam populi, a sacerdote novo
laberis dieac, nocle in eo.Uoan. i, 7). Anle omnia aliquid audituri quod aedificet cunctos, quod salvet
curam habe pauperum, quia propter nos Christus universos, ultra solitum morem forle nihiUdicitur,
pauper faclus est cum esset dives, ut inopia illius di- ceras nectit, paginas ignotas cunclis versal in peclore,
(aremur. Professas et eas quae vere viduae sunt, re- et delicta omnia recognoscens, sola impudentia uti-
quire: egenlibus necessaria stibministra: nec in quo- lur excusantis, et hoc ipsum quod rogatur, irascitur.
quain peregrinationis nomen Iiorrescas. Quoniam Quale tunc erit,quaeso, Episcope,judicittm luum cum
quamdiu sumus in carne, peregrinamur a Domino. interrogatus nihil dixeris: ac mulieres laicosqtie pro
Juniores aniem viduas devila; cum enim luxurialw scienlia a-gnilionisvit;e, intrare Ecclesiam recogno-
'
fuerinl, in Chrislonuberevolunt (I Tim. v, 11). Uxori veris? Sacramentorum vero hsecralio est, alque hic
(uae propter auiiquam consuetudinem ac periculum ordo omnium nascentium, qtii in carne descendimus;
sacerdotii, non des aniraain luam in potestatem : ne ut qui venientes in mttndum venundamur sub pec-
forte in similitudinem Adaein paradiso positus con- calo, idolis servientes primitus nuneupemur. Quis
fundaris, atque accepiam legem, si peccaveris, per- Q enim a quo superalur ejus servus addicitur: et ejus
das: ac nuditatis tuse conscius, coniusioneni mentis; operi mancipatur, prsesiat officium, cujus deside-
excipias, et locum consecrationis amillas. Amandai rium gestat in sensu : praevalente enim ignoraniia,
quidem uxor est, sed sicut Ecclesia aut Templumi regnat avaritia, quae radix omnium malorum est, et
Dei: orandum cum ea, legendum , abstinendiim, inquisilio idolorum : et hoc esl malum quod diflicile
communicandum in altario, non in opere; spiritu, superatur, qui non aut habendi voluntaie, aut pau-
non carne vivendum.Yenerariautemei tepropter con- pcrtatis timore tenealur. Sed quia primitus in ex-
junctionem legis debel, non desiderare propter con- borlatione proiihetiae sermo praedicandtis esi, ne-
suetudincm delinquendi: quia aperle tibi usum con- cesse est, ut in illis unus Deus avidus et loquaiur ct
jugii interdiclum esse perpendis, eum te episcopumi nominetur, secundum quod scriplum est : Dominus
esse cognoscis. Ilabere se et illa ex hoc Christumi Deus tuus unus est (Deut. vi, 4). Hi sunl quos catc-
gaudeat, non inaritutn : esse cutn Deo, non habitare. .chunienos nominamus, et subjacentes castigatkmi, ct
cum conjuge : possidere inira domesiicos parietes; liberum ad Chrislum habentes arbilrium: qnia prin-
vernaculam sanctiialem. Exsttltel in Domino,gratiasi cipium sanctitatis est DominumJesum Chrislum Dei
agal Deo, quod de corruplione liberala esi, tibi quo- Filium confiteri, secundum quod scriptum est: Gorde
iU EPISTOLAXII. DE SEPTEM ORDINIBUSECCLESIJl. 162
creditur ad jusliliam, oreaulem confessiofit ad salu- Ai sibilia sunt, sanctificata per verbum et orationem,
tem (Rom. x, 10). Secundus Competeniium locus Ghrisli corpus effeelasunt. Quaeomnia.si in veriiate .
est, qui ad Dei graliam festinantes, aliquid amplius complecteris, intelligensDeum, opus vitae agis, et
quam fuerint esse desiderant. Qui ideo Competentes commoraris in Christo. Tu es sacerdos in mlernumse-
dicuntur, id est, poscentes Dei gratiam, Deojam uli- cundumordinemMelchisedeclt (Psal. cix, i). Te Decet
les et per desiderium voluntatum compelentes cce-' hymnus Deus inSion, ut reddasvotaAn Jerusalem,
lorum regna, ac volentes juri suo per misericordiam (Psal. LXIV,2). Tibi convivium Christus est, gau-
principalem haerediuuemDeum vindicare : ab om- dium Christus est, cogitatio Christus est, deside-
nibus abslinentes, sperantes lavacrum, casti aique rium Cbristtis esl, lectio Christusest, quies Chri-
sinceri, et prsesentisvitae positum sibi terminum re- slusesl, atque imperans mundo Pharaonis Deus es,
cognoscunt, et ordinem fuluraeconversationis aspi- postquamuniversa vicisti. Hacccunctis plebibus tuis,
ciunt: ut qui anlequam accipiant, serviunt Christo, si dignaris ut moneam, prout potes semper insinua,
post aceeptam fidemDei, dona non perdant, aut irri- memoriam mei habens in oralionibusluis sanctis, ut
tam faciant gratiam, cui servire voluerunt. Tertius libcrer ab infidelibus qui sunt in Judsca , ut remis-
bapiizatorum ordo est, in quibus jam Christus est, sionem consequar peccatorum. Cerlus sum enim
dicente Apostolo: Nescitis quoniamquicumque ba- B ] ego, quia supra quam dico facies: debitorem enim
plizaliestisin Christo,Christuminduistis(Gal. 111,27) ? te mihi esse coguoscis, ut pro me Deum rogare non
Et ideo cum cogitamusaliquid boni liberati a gen- . desinas, quoniam sicut jubere dignatus es, olficium
lilitate, calhecumeni sumus: cum volumus quod disputationisimpendi. Nectibi legemquam sequi de-
sanctumest, competentes: cum operamur bona, ba-' beas posui, sed qualis esse jam debeas, siylo favenie
piizamur et commorimurCiiristo. Sed si forie, hoc descripsi. Unum tamen illud prae cseteris rogo, ut
, impugnantediabolo,quacumquepeccati maculatione quia multa secundum consueiudinem luain, nova
violamur, pajnitentia competit: quse in similitudi- tibi videntur esse conscripta, praesumptionimeseda-
nemdivini fonlis, ipsa peccata mortifieet, ac nos re veniam digneris. Ncc pules nos perversitatem,,
salvet in corpore. Qua completa quartus reconcilia- aut novitatem aliquam , sed solam , si [Al. sicj
tionis locus est, ul capnt corporis nostri Cliristum dici fas est, diversarum prOTinciarum consuetu-
esse cfedamus, quia Ecclesisesuaevir, caput mulie- dinem publicare : sed sicut reprehendi neminem,
ris : id est, omnium animarum quseDeumloia men- ita et damnandum nullum descripsi: prsesertim cum
le perquirunt. Sal autem propterea' catecliumenis omnes Ecclesias Deus fecerit: et in.omriibusapo-
daturin mysterio : ut nos esse sal lerrae, id est, sa- stoli praedicaverint; nec deceat quemquam studere,
pieniiam Dei noscamus : Invisibitiaenimejus, ut ail ,C • discordise, ubi prq omnium pace servanda, in disce-
Apostolus,a creaturamundi per ea qumfacla sunt in- ptatione ecclesiaslicaedisciplinae vihcit ille qui vin -
tellectatonspiciunlur,sempiternaquoqueejus virluset citur, ac se vicium gratulalur. Ego tamen in omni-
divinitas: ila ul sinl hiexcusabiles(Rom. i, 20), et bus vobis cedo , qui omne quodfacitis laudo , et in
csetera. Baptismusvero aqua est,'quae lempore pas- semulaiioiiem bonserei istud vestris sensibus dere-,
sionis de latere Christi exivit: et nullum aliud ele- linquo; ut unus alterum exhorlans , invicemvos de ,
mentum est, quod in boc mundo purificel universa,'. consuetudine nostra et de contemplatione doceat:
quod omnium poculumsit, quod vivificet cuncta. Et inihi hoc solum pcculiariusrelaxelis, ut pro me ora-
ideo spiritus vitaein aqua est, et congregatioaqua- re dignemini: qui ad emeudationem omnium quse
rum, maria nomenacccpit. Christo enimrenasciiur, conscripta sunt, obedientiamgerens, ita libehter ha-
qui baptizaturin fonte : fbnsenim origo omnium gra- beo mibi aliquid imputare , ut mei primilus sciatis ,
liamm est. In quo septem gradus sunt, ires in de- essejudicii: hoc tantum jussi abomnibus condem-
fcensu, et tres in ascensu : septimus vero est, qui et nandum, quod aut consueiudo Ecclesiarum, aut di-
quarius, id est, .similis filiohominis , exslinguens vinorum librorum scripta non rctinent. .
fbinacem ignis ardenlis, stabilimentum pedum, fun- MOMIUMIN EPISTOLAMSEQUENTEM. • *
damentum aqtiae; in quo pleniiudo diviriitatishabi- Existimo, post annum quadringentesimum quartum,
lat eorporaliter. Oleum veroet chrisma esse sancto- nec taiiten ab
post longum eo temporisintervallum,sed
intra plus minusdecennium,Itancfuhse epistolam,seu
rum, silenlium ipsius et pinguedinis itatora'demon- libellum elucubratum;Nimirum postrema islhmcejus
sirat. Corpus Dominipanis verus et ccelesiis e ccelo< verba : Unde pulchre Romana Ecclesia , apostolico,
est. Sanguis ejus, hoc esl quod scripium est : Egoi sine dubio,. cujtts sedem obtinet, spiritu animata,
.sumvitis vera, vosautem sarmenta'(Joan. xv, i , §)'. taiii severam KUVER scnteuliam slatuit, ut vix vel
Et quia' multa meinbra, unum autem corpus', totius» pcenitentia dignamjudicaret, quaj sanctiftcalumDeo
corpus libidinosacoinquinationeviolasset: respiciunt
mundi natura contrita est invisibilibus speciehus ini otnninoillud InnocenthRomani pbhtificis decrelum,
caridoremluciseffeclum,alque per baptismumaquaa , epislola ad ViclriciumRolomagensemcap. 12 : Iteni
Christo spiritu.ijiier iiupseruiii. et velari a sa-
inveritate: cum semper secundumspeciem corporis,>' qusj cerdote meruerunt, si postea vel publice niipserint,
et puriias et veritas voluutatis apparet probata per: vel se claneulo corruperint, noir eas iidmiilendas
igneni,ul his omnibiisimpieiis alimentis, nihil "desitI, esse adagendam pceiiitentiain,nisi is, cui se junxe-
de s&eulorecesserit. Umcanno, ut dixi, quarlo s
visihililati, nihil desit myslerio Dei, ac resurrectio' runt,
supra quadringentesimum ; adeo quod eam'
assignatur
carnis apertissime comprobetur ;-cumJia;c quae vi- nosier nuperain seiueuliam vocat, haud multum se
165 -S. HjERONYMIOPERUMMAxNTISSA.', 164
hifra illud lempusfuissenotat, cum scriberet.Hinc el'.A pter regnwu cwlorum(Mallh. xix, 12).Magnusqpi_lem
de auctorelicet (quandoquidemHieronymumnon esse; est pudicitiseJabor,
deprehensuriiesl etiam ante Erasmuin) non itieplede-, sed.majus praemium; (emporalis
hium dhquirere:eunique ab aliis, qui per ea tempora custodia, sed remuneratio ajlernaest. Dehis efbea-
in simili argutnentoversalisunl,internoscere.Fortasse: *(us Joannes apostolus loquitur : quod sequuntur
ille ftierit, Pa.ilus, sipe Pcirus, presbyter, nalione Agnumquocumqueierh {Apoc.xiv, 4). Quodita in-
Pannonitis,"qiii,Gennadioteslecgp. 75 scripsilde Vir-
ginitate servanda..'.ad pcrsoiiaracujusdam nobiliset telligendum puio, nulhim eis locum in ccelestiaula
Christo dicaiaj virginis, Constanlimiiomine. Erasmuto claudendum, et euncta eis divinarummansionumha-
testaturin quibufidamexcinptaribusfuhseimnctilulum,, bitacula reseranda. Sed ut illuslrius virginitatis me-
ad Mauliluinfiijam, in aliis ad Mauriciifiliam, in aliis ritum
hidlius homenfuhse dscripluth. clareai, et quam'D.eodignasit, manifestiusin-
telljgi i ppssit : illud cpgilelur, quod Dominus et
EPISTOLAXIII. , Salvator nosier Deus , cum propter humani gene-
Virginitalis latis. ris salutem hominem -dignaretur assuniere, non
I. Qtianiam in coelestibusbeaiitudinem virginitas alium quam virginalem elegerit uterum. Et ut hu-
sivnciapossideat, post Seripturarum lesiimonia, Ec- juscemodi plurimum sibi placere monstraret, et
clcsiseetiam consuctudine edocemur , qua discimus pudicitise bonum utrique sexui intimarelur, vir-
peculiare illi subsistere meritum, ciijus s|iecialis est B ginem habuit malrem, vii"go mansurus. In se vi-
cohseeralio. Nani cum uoiversa tufba credentium ris, et in matre feminis praJbuit virgihitalis exem-
paiia doua graikc percipiat, et iisdem omnes sacra- plum: quod demonsttarelur, in .ulroque sexu beatam,
meiuoriim benediclionibus glorientur, isise aliquid integriiaiem diviniiaiis haberi, et plenitudinem me-.
proprium prajcajterls habeni, cum de illq sanctoet ruisse, dum lotum in matre fuit, quidqnid babebaiur
immaculalo Ecclesi» grege, quasi sanctiorcs porio- in filio. Sed qnid ego satago excellens- acsublime
resquo hostias ,- pro voluntaiis suae merilis a sancto pudicitiaj meritum revelare et gloriosaj-virginitatis
Spiritu tjligttniuf, el per stunmum sacerdoiem Dei bonum ostendere, cum de hac re plerosqueperorasse
utferuniur altario. Digua revera Domiuo bostia lam non .nesciam, et ejtis beatitudinem manifestissimis
pretiosi aiiimalisoblatio, et nullius magis,quam suae rationibus comprobasse : et nulli sapienti venire in-
imaginis, hostia -placitura.De liujusmodieiiatn Apo- dubium posse, cam rem majoris esse meriti,qua3 sif
slolum dixisse reor : Obsecroaulemvos, fralres, per amplioris laboris ?. Quisquis etiam pudicitiam, aut
misericordiamDei,nt exhibeath corporaveslraItostiam nullius prsemii,.aut parvi existimat: certum est il-
vivenlem,sanctam,Deo'placenlem(Rom. xn, 1). Pos- lum, aut ignorare, aut non voluntarium ferrefabo-
sidet ergo virginiias, et quod alii habent, et'quod rem. Inde illi semper castitati derogant, qui eam.aut
alii non habent: dum et communem et peculiarem'C non habeni, aut habere coguntur inviii. ''
ohtinet gratiam, et proprio, ul ita dixerim, conse- III. Nunc itaque quoniam, paucis licet, tam la-
cralionis privilegio gaudel. Nam et Christi sponsas borem, quam merilum inlegritatis ostendimus , ne
virgines tlicere, ecclesiasticanobis permiilitauclori- res quaj grandi virtule constat, ingenti praemiode-
las : dum in sponsarum modum easconsecrat Do- stinata, carere fructusuo possil, diligenlius-excu-
mino : velut oslendens eas vel maxime habiiuias bandum est. Quanto enim quaecumquespeciespre-
spiriiuale connubium , quaj sublerfugerint carnale tiosor fuerit, tanto majore sollicitudinecusiodilur.
consortium , ei digne Deo per malrimonii copula- El quoniam multa sunt, quaj bono pruprio carent,
tionem spiritualiier copulantur, quseejus causa di- nisi aliarum rerum juventur auxilio, ut est mellis
leclionis, humana connubia spreverunt. In his quam species : nisi cerarum custodia, et favorum cellulis
maxiine illud iropletur Aposioli : Qui aulemadhmrel conservelur, el ut verius dixerim, nulriatur, natti-
Domino, unus sptritus est (I Cor. vi, 17). Grande est ralem gratiam perdit, e,t subsistere perseipsam non
et immorlale, et peneuliranaluranvcoipoream, fre- potest. Sicut vini spepies qtiod nisi boni odorjs vas
nare luxuriam, et concupiscenliae flammamadole- sit, ,et r.eparatis crebrp picibus foveatur, gen.uinav
sceiilise'facibussestuaniem, animi virtute restitigtte- suaviiatis vim amittit. Attentius ergo providendum•
conatu vim obleciationis JD est, ne forle et.virginitati aliqua, sint necess.aria,
re, Ct spiriluali genuinse
excludere, vivereque contra humani geueris legem, sine quibusnequaquam afferre fructum suffieiat, et
despicere conjugij solalia, dulcedinem coniemnere tanlus nil proderit Iabor: dum vane prodesse cre-
liberofum, et qu.ccunique prsesentisvitajcommoda dilur, quod ahsqu.e viribus necessariis possidetur.
sunt, jiro nibilo spe fulurse beatitudinis compu- Nisi enim fallor, ob ccelestisregni prsemium, pudi-
tare. citiae servatur integrilas, quod sine vitae ajternse
II. Magna haec.ul dixi, et admirabilisvirlus est:' merito, nemineii) consequj posse, satis certum est.
et non immeritp pr,o ma^niludine laboris sui in- iEierna vita,, non nisi per omnem divinorum pnc-
genii prajmio deslinalur : Dabo, inquit Dominus, ceptorum custodiam promereri potest, Seriplura
spadonibusmeh in domomea, el in muromeolocum dicente : Sj, vis ad vitam venire,- serva mandata
nominqlummelioremfiliis et filiabusIsrael: nopiet} ( Mattl^.x, 17). Vitam ergo ajternam non iiabet,
mternunvdabo illis, quod non deficiel(Isa. LVI,5). De uisi qui cuncta mandata legis servaverit,,etqui vi-
quibus spadonthus DqnViiiiis in Evangeliorepetit di- lam non liabuerit, cceleslis regni iion'potest csse
cens: Sunt enimspadonesquiseipsoscastraveruntpro- possessor. In quo non mortui, scd vivi quique re-
165 EPISTOLAXIII. VIRGINITATISLAUS. 166
gnabunt. Nihil enim virginilas sola proficiel, quse1A facundisesermonibusnequaquam debeat obscurari,
ccelestis regni gloriam sperat, nlsi et aliud habuerit, sed simjilicioribuseibqiienliae narralionibus pandi.
cui promittalur perpelua vifa, per quain cceleslis Omnibusenim in commune necessaria, communi
regni prsemium possidelur. Anie ergo omnia pudi- debent sermone demonstraii.
citiam integrilatemque servaniibus, et ejus remu- V. Justiiia ergo non est aliud, qu.amnon peccgre.
nerationem aDeiaequilatesperanlibus, mandaloriim Nbn peccare aulerh legis praecepta servare. Prse-
sunl custodienda praecepta, ne gloriosajcaslitatis ceptorum yero observatio duplici in genere custo-
et conlinentise labor in irritum deducalur. Supra ditur : ut nihil eorum quae prohibentur facias, et
mandalumvel praeceptumesse virginitatem, sapiens cuncta quaj jubentur implere coritendas. Hoc est
ex Iegenullus ignorat, Apostolo dicente : De virgi- quod dieit: Recedea malo, el fac bonum.Non enim
nibus aulemprmceptumDomininon habeo, consilium in boc puies constare justitiam, ut malum non fa-
autemdo (I Cor. vn, 25). Cum ergo obtinendsevir- cias, cum et bonum non facere maluni sit, et in
ginitalis consilium dat, non pfaJceptum slatuit, su- ulroque legis pfaevaricatio committalur. Quoniam
pra mandatum vel prseceplumeam esse professus qui dicit: Recedea malo (Prov. III, 7) : et ipse di-
est. Quicumque ergb virginitatem servant, mngis cii, facbonum. Si a malo fecesseris, et nori feceris
faciuhl quam praeceplum sit. Tunc enim proderil ]B bontim, transgressbr es legis : quse non tantum ih
magis fecisse quam jussum est, si quod jussum est malofum actuum abominatione, sed in bbiiorum
feceris. Nam quomodo plus fecisse gloriaberis, si operum perfcctionecompletur. Neque enimhoc.so-
minris aliquid non facias? Ctipiensdivinum implere 'lum tibi praecipitur,utvestilum non spolies suis in-
consilium, ante omniaservamandatum. Yolens vir- dumentis .-sed ut spoliatosoperias luis vestimentis.
ginitatis praemiumconsequi, amplectere merilum Neque ut liabenii panem non auferas suum, sed ut
vilse, ut tua castiias remunerari possil. non habenti luum libenlerimperlias. Nequeut pau-
IY. Namut vitam prseslatobservaiiomandatorum, perem non repollas bbspitio sub, sed ut pulsum 'et,
ita econlrario generat prasvaricatiqmortem. Et qui non habentem recipias luo. Praeceptumestenim rio-
per praevaricalionem inmortemfueriidepulatusvirgi- bis flere cum fleiiiiuus. Quomodocum illis flemus,
nitalis coronam sperare non potcrit, neque pudi- si in nullo eorum necessitatibus participamus, nec
citise -prajmium exspectare coiisiitulus in poena. aliquid eis in his, propter quas lacrymantur caiisas,
Tres eniin sunt species, per quas regni coalestis praebeamusauxilium? Nequeenim fletuum nosfro-
possessio inlroitur. Prima est pudiciiia : secunda rum Deus infrucluosuihbumorem quserit : sed quia
mundi contemptus: tertia vero justiiia.Quae ui con- laerymsedoloris indiciiim sunl, vult te ita alterius
nexe plurimumse possidentibuspraestant, iia pos- 'C angustias sentire ul tuas : el quqmodo libi in tali
sunt divisaedifficile prodesse : dum unaquaeque ea- tribulatione siesses, subveniri cuperes, ita alteri
rum non propter se lanium, sed propler aliam i|ise subvenias propfer illud : Qumcumquevuliis ut
efflagitatur. In primis igiiur quajrilur pudjciiia, ut faciant vobishomiuesbona, ita et vos facileillis simt-
facilius subsequatur mundi coritemplus : quia ab liter (Mattli., vn, 12). Nam cum flenie fle.re, et ni-
illis raunduscontemnilevius potest, qui matrimonii hil, cum possis, flenti cqnferre, subsannationis, non
nexibus non lenenlur. Mundi vero coiilemplus ex- pieialis indicium est. Denique Salvalor rios.tefcum
poscitur, ut justitia conservetur : quam difficileim- Mariaet MarthaLazari sorbribus flevit, et immensae
plere pbssunt, qui sseculariurii bonoruni cujiidila- misericbrdiae affecium^ lacrymarum conteslalione
tibus, el mundanarum vbluptatumnegotiis impli- monstravit: et vefaj pietatis indicia, mox opera
cantur. Quisquis ergo possidet primam speciem subsecuta"sunt; et cuni suscitatus Lazarus, cujus
pudiciliae,et secundam quaeest mundi contemptus, causa Iacrymaefuiidebantur, sororibus vivus reddi-
non oblinet pene : sihe causa possidet primam, lur. Et hoc fuitpie flere cum fieriiibus, occasiones
quando secundamnon habet, propter quam quajsiia fletus auferre. Sed quasi polens, inquies, fepi.t: sed
est prima. Si primam et secundam habet, cui lerlia nec libi aiiquid impossibileimperalur.,Imple.vitom-
"
quse est juslitia desii, Iruslra laborat : quoniam nia, qui quod poiuit fecit.
superibres duae propler tertiam prsecipue requi- VI. Sed ul dicere cceperamus, nqn snfficil Chri-
ruutur. Quid enim propter mundi eoniempluin stiano a malisse absiinere, nisi etiam bonorum ope-
prodest pudicitiam habere, et propter qiiod cam rum officia perfecerit. Quod illo vel maxime tesli-
haheasnon habere? Yel cur res mundi contemnas, nionio cbmprobalur, quo comminatur Dominus
si justitiam propter quam pudiciliairiet mundi con- seterni ignis reos fore, qui quamvis nihil mali ges-
lempluuvhabere le cohvenit, non custodias'! Quia serint, rioh feccrinl.omnequod bonum est, dicens :
ut prima species propter secundam est, ita prima Tunc dicel rex his qui ad sinhtram sunt: Dhcedilea
etsecunda proptef teriiam : qiiae si non fnerii, nec me, maledicli,in hjnetnmiernuiti,quempraparqvil Pq-
prima, nec secunda proficiet.' Dicas forsilan, dbce ter meus diabolbet angelh eijus.Esurivi ehint, et non
me ergo, quidsit justitia, ut eani sicognbverim, dedistismihi manducare(MaVh.xxv, 41^42), etcaj-
facilius implere sufficiam.Dicambreviter, utvaleo, lera. Non dicil: Discediiea me, malediclij quia ho-
etverborum utar simplicitate communium : quia micidium fecistis, quia adulleriuni perpelraslis, aut
causa de qua agimus talis est, quae diseflioribus quia furtum fecistis ; nbn eniih quia maluhi fece-
167 S. IIIERONtM! OPERUMMANTlSSA. 168
runt, sed quia bona non fecerunt, condemnantur, et. Adiximus, quse connubia deserunt, non illicila, sed
ajlernsegebennaeincendiis addicuniur.Necquia quaa liciia spernunt : ejusmodi aulem, si jurent, sima-
pfohibita erant, admiserunt : sed quia quse prse- Jedicant, si cupiant aliena, si deirahenies patiantur
cepla erant, noluerunt implere. Unde adverlendum audire, si malum pro malo reddani, si avariliaein
est quam spem liabere possiut, qui adhtie aliquid eo- alienis aut propriis incurrunt crimen, si zeli, si li-
rtim faciunt quaeprobibentur : cum eliam illi ajterni voris venena possideant : si contra legalia et apo-
ighis rei sunt, qui non fecerunt quaejubentur. Nolo stolica inslilula indecens aliquid aut loquanlur, aut
enim in hoc libi blandiaris, si aliqua non feceris, cogitent: siin carne plaeendi sludio, compte et or-
cum scriptum sit : Qui universam legem servaverit, nate procedant, et alia qusecumque,ul solet fieri,
offenderit aulein in uno, faclus esl omnium reus illicite faciant: quid proderit eis sprevisse quod li-
(Jac. vin, 10). Adam enim semel peccavit, et mor- cuit, et exercere quod non licet ? Si vis prodesse
tiius est: et tu le vivere posse existimas, illud.saspe libi quod Iicila contempsisti, vide ne quid eorum
committens , quod alium cum semel perpetrassel, quse non licent facias. Stnltum est enim, timuisse
occidit? An grande illum commisissecrimen pulas : quod minus est, et non timere quodmajus esl : aut
unde merito-pcenadamnatus sil acriori? Yideamus ab his non vitare quaeproliihenlur, si subierfuge-
ergo quid fecerit contra mandalum : de fruclu arbo- B rint quse conceduntur. DicitApostolus : Innuptaco-
ris edit. Quid ergo ? propter arboris fruetum Deus gital qumDei sunt, quomodoplaceatDeo, ul sitsancta
hominem morle mulctavit? Non propter arboris corporeet spirilu : qum auiem nupta est, cogitatquw
fructum, sed propter mandati contempium. Ergo sunt hujus mundi,quomodoplaceat viro (I Cor. vn,
non agitur de qualitatepeccati, sedde transgressione 54). Nuptam viro placere asserit, cogitando quae
mandati. Et qui dixit Adse,ut de fructu arboris non mundisunt; innuplam vero Deo, eo quodnulhiilli
ederet: ipse libi jirsecepit, ut non maledicas, non cura sit sseculi. Dicat ergo inihi, qua? virum non
menliaris, non delrabas, nec detrahentes auseultes, habel, et tamen quas mundi sunl cogitat, cui
uf omninonon jures, non coucujiiscas,non invideas, placere desiderat? nonne incipiet illi nupta prae-
non sis (epidus, non sis avarus : ut nulli malum pro poni : quia illacogilando qusemundi sunl, compla-
malo reddas : ut inimicos tuos diligas: ut pro ma- cet vel maiito : ista vero nec mariio, quem non ha-
ledicentibus et persecutoribus ores : ut percutienti bet, potesl placere, nec Deo. Sed nec illud silentio
maxillam, alleram praebeas: ui in judicio sseculari praeterire nos convenit, quod dixit, Innupia cogitat
non Hliges: ut si quis lua volueril auferre, gra(an- qumDominisunt, quomodoplacealDeo, ut sit sancia
ter dimittas : ul nec iracundiae, ncczeli, nec livoris corporectspiritu. QuajDei sunt, inquit, cogitat, non
malum intra pecius admittas : ul crimen avariiiae " quaesaeculi,-nonquachominum, sed quae Dei sunt
lugias. Ut omnis jactaniiae ac superbise malum ca- cogilat. Quaj sunt ergo Domini, dicat Aposlolus.
veas, ut humilis et mitis Christi exemplovivas: ma- Quwcumqueenim sancla, quwcumquejusta, quwcum-
loriim consorlia intanium devitans, ut cum fornica- que amabilia,qumcumquebonmfamw,si qua virtus, si
toribus atque avaris, aut malediceniibus; aut invi- qua laus disciplinm,istasunl Bomini (Philip. IV,8).
dis, aut oblrectatoribus, aut ebriosis, aut rapacibus Qusesanctaeel vene e't apostolicaevirgiues,dje noctu-
cibum non eapias. Quem si in aliquo contempseris, que sine ullo temporis intervallo meditantur et co-
si pepercit Adaj, parcctct libi. Imino'illi magis par- gitant. Dominiest etiam regnum ccelorum,' Dominl
cendum fuerat, qui novellus efat adhuc et rudis, et est resurreetio mortuorum, Dominiest imraorlalis
nullius ante peccanlis et propler peccalum suum incorrupiio, Domini est splendor solis, qui sanclis
morientis retrahebatur exemplo. Tibi vero post jiromittitur : sicut iu Evangelioscriptum est: Tunc
(anta documenta , post legem, post prophelas, post jusli fulgebunlsicut sol in regnopalris eorum(Matlh.
Evangelia, post apostolos, si delinquere volueris, xin, 45). Dominisunt plores justorum in ccelesiihus
qubmodo indulgeri possit, ignoro. mansiones, Dominiest fructus trieesimus, el sexa-
VII. An libi de virginitatis praerogaiivablandiris? gesimus, et centesimus. Haeccogitant, et quibus
MementoAdam et Evam virgines deliquisse, nec possint operibus promereri quaj Domioisunt, cogi-
integritalem corporis profuisse peccaiitibus. Yirgo lant. Doiniiiiest etiam lex novi et veleris Testa-
qusepeccat, Evse, non Mariaecomparanda est. Non menti. in quibus oris ejus" eloquia saneta refulgent.
negamus in pracsenlitempore remediumposnitenft3e: Qutc si qusevirgines sine intermissione meditanlur,
sed horiamur magis prsemium sperare debere, quseDominisunt cogitant, ul impleatur in eis pro-
quam veniam. Turpe est enim illis delicii indulgcn- phelictim illud : Fundamenta mterna supra petram
liain postulare, quaepalmamvirginilatis exspectant: sotidam, et mandataDominiin cordemulierissanclw.
et illicimni aliquid incurrere, quae se etiam a licitis Sequilur : Quomodoplaceal Deo : Deo, inquam, non
castraverunt. Liciium quippe est mairimouii con- bominibus; ut sit sancla corpore et spiritu (1 Cor.
soriium inire : et ut laudandao sunt, quse propter vn, 54). Non dixit, ut sit sancla membro, aut cor-
Christi amorem el cceleslis regni gloriam, copulam pore tantum, sed i ut sit sancia corpore et| spirilu.
contempserunt nuptiarum : ita damnandsenon sunt, Membrumenimuna corporis pars est: corpus vero
quaj propler inconlincntisevoluptatem, nondum Deo omnium compago est membrorum.Cum ergo dixit,
devotae, remedio apostolico abulunlur. Ergo, ut nf sil sancia corpore, omnibusmembris eam sancti-
1G9 **r EMSTOLA XIII. YtRGlNITATISLAOS. . -170
ficari dcbere tesfatur : quia non proderit sanctifica-- A da aures, ut non nisi semionibus Sanctis'ef veris au-
lio eseterorum mcmbrorum; si inveniatur in unoi Viiiumpraebearit,ut numquamobsccena, aut turpia
corrujitio. Ei jam non erit sancta corpore, quod exi sajculariaque verba susciplant,-aut aliqtiem de alte?
omnibus constat membris, qtioevel unius fuerit co- ro audiant derogantem, propler illud quod scriplum
5 est : SepFaures tuas spinis, et noli audire linguam
inquinaiione polluta. Sed iit quod dico,' manifeslitis
et Iucidiusfial: esto sit omriiummembrorum pur- nequam(Eccl. xxvni, 28); ut cum eo babere par-
gata sanetificaiibne, elJingua tanlummodo peecef,, lem possis, de quo dicitur : Quoniam auditu el visu
qua aul blasphemet, aut leslimonium falsum dieat,, jusfus erat (II Petr. n, 8): lioc est, nec aure, riec
numquid liberabunt omnia membra unum? an pro- - o.culisdelinijuebat. Munda manus, ne porreclse ad
pter uiiumjudicabuntur et csefera ? Ergo si sine. accipiendum sint, addandum autem collcctae: nec
alioruuvmenibrorumsanclificatione pudiciiia nihill ,ad feriendum paralae,sed ad omnia misericordiseet
prodetii, cumin iino sit vitium, quanlo magis si di-. pielatis bpera satis promptae.Muhda ,pedes, ne la-
versorum flagitiopeccatorum omnia corrumpantur,( tam et spaciosam viam pergant, quseducit ad splen-
unius nlliil proderil iniegritas? dida sscculi et preliosa convivia : sed ad arduurii
VIII. Undc quaeso te, virgo, ne in sola tibi pudi-. magis ct angustumgradianlur iler, quod tendit ad
: citia
blandiaris, neque in unius membri integritales B coelum: quia scriptum est: Iler rectum facilefedi-
confidas : sed secundum Apostolum, toiius conser- busvestris (Prov. iv, 31). Aguosce, tibi a Deo artt-
va corporis castilalem. Mundaab-omnibus inquina- ficenon advitia, sed ad virtutes membra formata.
nmntis capul: quia crimen est, illud post cbrismatis; Et cum universos arius mundaveris ab omni sorde
sanciificationem, aui croci, aut alterius cujiislibet; peccati, etlotofueris mundificata corpore, lunciibi
pigmeiiti fuco, vel puivere sordidari: aul auro, aut; casiitalem intelligasprofuiuram, et cum omnifiducia
gemmis, veLcujuseumque terrenatscreaturae speciei palmam virginitatis exspectes.
comi, quod jam ccelestisornatus splendorerefulget. IX. Quid sil sanctam esse cbrpore, breviler qui-
Grandis quippe est divinilati contumelia, mundani dem,sed plane exposuisse me arbitror. Nunc quod
et saecularisornamcnti._prajlatio.Mundafronlem, ut sequitur, etspirilu, nosse debemus.IIoc est, ut quod
iiumana, non divina opera erubescat, et illam con- operenefas estfieri, nec cogitatione concipere. :IIIa
fusionem recijiiat, quscnon peccalum, sed gratiam * enim est tam sancta corpore quam spirilu, quaencc
Deiparit, Seriplura divinadicenie: Eslconfusiodddu- menie" nec corpore delinquit, scicns eliam eordis
cens peccalttm, et csl confusio adducensDei gratiam speculaiorennjsse Deum. Et idcirco.satagii.utom-
(Eccl. iv, 25). Mundacollum, ul non aurea reticula nino etiam animam cum corpore iiiundam habeat a
capillus portet, et-suspensa monilia, sed polius illaiC peccato, sciens scriplum esse : Omni custodia serva
-omamenta circumferat, de quibus Scriplura dicit: cor tuum (Prov. IV,23). Et ilerum : Diligit Dominus
Misericordia'el veritasnon deficienta te (Prov. in, 3, sancta corda; accepli sunl autem ei omnesimmacula-
sec. LXX). Suspende ^autemillas incorde velut in ti. Et alibi: Beali mundo corde, quoniamipsi Deum
collo luo. Mtindaaculos, jdum eos ab omni concu- videbunt (Malih. v. 8). Quod de illisdici arbilror,
piscentia retrahis, et ab omni intuitu pauperum quos conscientiainnulla redarguit culpa peccati. De
numquam averlis, ct ab omnibus fucis Hberos, ad quibus et Joannemin Epistola sua dixisse reor ; Si
eaquae Deisuntfacta-custodias. Munda linguam a coriwstrumnon reprehenditnos, fiduciamhabemusad
mendacio :quia os quod mentitur, occidilanimam. Deum,elqumcumque petierimus,accipiemusabeo'(Joan,
Mundacam a detracllone, juramenlo, ac perjurio.' m, 21, 22). Noloexistimes lepeccalicrimen fugisse,
Nolo praeposterumordinem puies, quod prius a j'u- si voluntatem non sequatur effectus, eum seripltim.
ramento quama perjurio linguam dixi debere mun- sjf: Quicumquevideril mulieremad concupiscendttm
dari : quia lunc perjurium faeiiius fugies, si in tolo eam,jammwcliatusesteamintordesuo (Mallh.v, 28).
"nonjures: ut impleaturin teilla sentenlia: Cohibe Necdicas : cogilaviquidem, sed non feci: quia eliam
linguam luam a malo, et labia tua ne toquantufdo- concupiscere nefas esl, quod ficricrimen est. Unde
lum (Psalm. xsxm, 14). Et menior eslo/ dicente TJ I et beatus Peirns praccipit, dicens : Animas vestras
Aposlolo: Benediciteet nolite maledicere(Rom. xn, castificantes(II Pelr. \, 6). Qui si nullam animaecon-
14). Sed et illiuscrebrius recordare : Videtene quis stupralionem nosset, nec castifieari _ ipsam desi-
allcui malumpro malo reddat, neque malediclumpro derasset. Sed et illum locum quo contineltir : Hi
matedicto.Sed econlrario benedicentes:quia in hoc sunt qui cum mutieribus se non coinquinaverunt,
vocad estis, ut benedictionemhwreditale possideulh " virghtes enim permanserunt: hi sequuntur Agnum
(l Thess. v, 15). Et illud : Siquis autem inverbo non quoctimqueierit ( Apoc. xiv , 4) : attenliiis con-
offcndilfratrem, litc perfectus est. Nefas est enim ut . siderare debemus et animadvertere, si solius in-
labia illa, quibus Duminumconfiieris, rogas, bene- tegritaiis ac pudicitise merilo, isti divino comita-'
dicis, et laudas, alicujus pollttaniur sorde peccati. tui copulentur, et per omnia ccelorum tabernaeula
Nesclo qua conscienlia cllingua quis Dominumro- discurrant: an et alia sint quibus adjuncta virgirii-
gai, qua aut mentilur-, aut maledicit, aut defrahit. tas, tantae bealitudinis gloriam consequatur. Sed
Lahiasancta exaudil Dominus : ei ipsis annuit cito unde hoc scire poterimus? Ex consequentibus, nisi
precibus, quas lingua immaculata pronunVtat-Mun- f&llor,in quibus scrjptupi est' Hi envpti, su,nt,ex om*
'
•m S. HlERONtMI OPERUMMANTISSAr 172
- nibusprimWtwDeoet agno, et in ore ipsorumnonesi kbus, auro, aut margantis , aut vesie preliosa, scd
mventum mendacium: sine macula enim suttt. Yides . quod decetmulieres,promittentescastitatemper bonam
-<ergoquod ndn in uno vUgines lantum -membrorum conversalionem(I Tim. n, 9). Sed forsitan dicas, cur
Dominicis referaniur ihhserere vestigiis : sed illi bajc iidem aposloli virginibus non jusserunt? Quia
quiprajtervirginilatem ab omni contagionepeccati non necessarium judicabanl : Jie ialis virginibus
- immaculatam gerunt vilam. commoniiiopolius injuria, quam emendatio videre-
Xridcirco vel maxime virgo nuptias spernil:.uf tur. Sed nec eas umquamtantsetemeritalis fore cre-
dumsecurior est, facilius quod etiam a nubenlibus diderunf, u.t ne nuptis quidem concessa carnalia or-
\quajrilur, ab omni .se -delicto custodiat, et universa namenta el terrenaiprajsumerent.
legis mandala perficiat. Nam si non nubat, et ea ni- XI. Revera ornare se et componere virgo, debet.
bilominus faeiat., a quibus et nuptaj esse jubentui Nam quomodosponsosuo.placere poterii, nisi com-
iriimunes] non*nupsisse quid proderil? Quamquam posita et ornata processerit? Ornetur plane, sed in-
enim nulli Chrisiianorum peccare liceat, et omnes lerioribusornamentis; spiritualiier, noncorporaliter
quicumqne spirilualis lavacri sanciifiealionepitrgau- componaiur: quia Dominusnon corporis, sed animae
lur, immaculatam decurrere convcniat viiam, ul ..decorem in illa desiderat. Ergo et tu quaecumque
Ecclesise'((juaj sine macula , sine ruga', sine aliquo B animam tuam diligi et iiabilarj,aChristo cqncupiscis:
cjttsmodi esse describiiitr) possjnt visceribus inii- omni eam dipgeiuia compone, et spiritualibus in-
.niari : multo magis laraen Siocvirginem.implereiie- dumentis exorna. Nihil in ea indecorum, nihil fce-
cesseest, cui nec mariti, nec filiorum, nec alterius dum appareat..Resj)lendcal auro jusliiiae,el gemmis
neeessilatis causa proliibet, quo minus "divinam refulgeat sanclitaiiSj ac prcliosissima pudicitiaemar-
Scripturam perficiat: nec si peecei, aliqua poterii garita eoruscel, et pieiaiis tunica vestiatur. -Pro
excusatione defendi. 0 virgo, serva prppositum fibi bysso efserico, castiialis et misericordiaetunica ve-
magiio.prajmiodestinalum. Prscclara est apud Deum .siiattir et Indualur, secundum quod scriptum est:
-
virginiiatis .e( pudiciiiaevirltis, si non aliis peccato- Induile vossicut elecli Dei, sancli, et dilecli, viscera
rum et maloruni lapsjbus infirmetur. Agnosceslattim misericordim,humUita{em,.elv. (Col.111,12)1Nondeco-
luum, agnosce iocuin, agnoscepropositum. Chrisii rem cerussse aul allerius pigmeuli quajrat, sed in-
sponsa diceris , vide ne quid indignum ei.cui de- iioceiiiiaesimpliciiatisqtiecandorem habeal. Roseum
sponsaia essc videris, admittas. Cilo scribit >repu- verecundiac^olorem , et pudorem ruboris, pudoris-
dium, si in te, videat vel ununi adttlierium. Quaj- que possideat, coeleslisabluatur nitro doclrinae, et
cumque ergo bumanorum sponsaliorum pignoribus lavamentis spiritualibus emundelur. Nulla in ea ma-
subarrhatur, staiim a domesiicis, a familiaribus, ab -<litise, nulla delicti macula rclinquatur : et.ne quando
amicis, el servulis,sponsi sollicite ct diiigenter re- malo redoleat odore peccali, unguento suavissimo
-quiril, quales juvenis habeat morles: interrogat sapientioa et scientise perfruatur. Hujusmodi Deus
quid potissimum diligat, quid accipiat libcnter, quo quajrit ornamentum, et animam laliler compositam
,usu vivat, qua se consuetudine regat, quibus utatur concupiscit.
dnpibus , in quibus maxime vebus deleclelur et gau- XII. Memenlbte essefiliam, secundum quod ait:
deat. Quse cum didiccrit, ila se in omnibus tempe- Audi, filia, et vide. Sed el tu ipsa quotieseumque
rat, ut sponsi moribus siium obsequiuin , suadi- Deumpairem nominas, te Dei filianvesse teslarjs.
Jectio, sua jueunditas, sua v.ila, sua diligenlia con- Ergo si filia Dei es, vide ne quid eorum facias, quae
"cordet. Et lu quoque Ghrislum sponsum habens, Deo patri incongrua sinl, sed age omuia ijuasi filia
a domesticis ac ramiliarihus-cjus, sponsi lui mores Dei. Cognoscequomodo.hujus saeeulifilisenobilium
inlerroga : et sirenue acsolcrter inquire, in quibus se gerant, quibus assuescant moribus, quibusve se
vere-
-praecipiiedelectetur. Qualem in le compositionem discjplinis insliluant. Tanla in quibusdam est
veslium diligat, cujusmodi conciipiscal ornatum : cundia, lanta gravilas, tanla modestia, ul caetero-
dicat libi ejus familiarissinius Pelrus, qui ne nupiis rum hominumritttm intuitu humanseingenuilalisex-
quidem corporalem, sedspiriiualem permittit orna- 'cedant, el ne quam honestis patentibus suis per
tum : siciil in Ejiislola sua scripsit: Mulieressimili- lapsum suum infamisc itiuranl nolam, ajteram sibi
ter subjectmsinl viris suis, et si qui non credtinlrerbo, quodammodo inier homines consuetudinis fecere
verbolucrificenlur, naturam. Et tu originem tuam j-espice, genus in-
per mulieriimconversalionemsine
considerantes in timore caslam conversalionemves- luere, gloriam nobililatis adverle : ac non honiinis
tram'* quarum sil non exlrinsecus capillalura, ,aut lanium-esse, sed Dei filiam, et divinaj nalivitaiis
circumdalio auri, aut indumenti veslimenlorumque nobiitatis decoraiam. Ita te exhibe, ut in ieccelestis
'ctdlus; scdabsconsuscordh est homoin incorrupiibi- naliviias appareat, el ut divina ingenuiias clarescat:
litale quieti at modesti spirihts, qui esl in conspectu si.l in te nova graviias, honeslas admirabilis, et
Dci tocuples(I Petr. m, I seqq.). Dicat et alius apo- stupenda verecundia, mira patientia, virginalis in-
stolus beatus Paulus, qui ad Timotheum scribens cessus, et verae pudiciiiae habhus, sermo semper
et suo in tempore proferendus : ut qui te
Epistolam, eadem de fidelium feminarum disciplina niodestus,
teslatur: Mulieressimiliterin habituornato,cumve- viderit, admirelur, et dicat: Quseest hiec novain-
recundiael sobrietdte,ornantes ~$e,nonin tortis cm.i- ler liomines graviias ? Quae pudoris verecundia
Ift EPISTOLATLHI.YIRGINITATISLAUS. , _ 'ii&
Quaehonestatis mbdeslia? Quaemaiurilas sapientise?.A in minoribus praeferanf, quos sihiin majoribus pa-
Nou est isfa humanainstitulio, nec diseipliua mor- res esse sentiuni? el quasi infra se posilos in terra
lalis. Ccelesteliic aliquid in .corpbre humanoreful- exisliment, quos sibi in coalestibus"sequalescredide-
"get. Puto quod babiiet in quibusdam homitiibus "runt? Tu autem quseChrisii", non sacculi Aifgoes,
Deus. Et cum ie filiamChrisij -coguoverit,jnajore omnem praesentisvitae gloriam fuge, ufomhe quod
siupore lenebitur, et -cogitabitqtialis iste Dominus In fuluropromiititurconsequaris.ConleritiqnhmYerba
sit, cujus (alis ancilla est. Si vis ergo partem babere et animositaiis causas evila. Dis"cordiarum"quoque
ciim Chrisio, Chtisli libi exemplo vivendum est: etlitiura occasiones subterfuge.Nam si, juxta Apo-
•qui ab omni malitia el nequitia ila fuit exlraneus, ut stoli doctrinam, servum Dei liligare non decet
neinimicis quidemvicem redderei, quinpoiius pro (II Tim. n,24), quanto magisancillam Del nonexpe-
ipsis orabat.lXolo enim ut eas animas ChrLtianas dit? Cujus quo verecundior es( sexus, animus de-
-existimes csse, quse aut fr.Ure», aut sorores non bet esse niodestior.
dico oderunt, sed ciiam proximos tolo corde con- XIV. Linguam a maliloquio cohibe^ .et ori tuo
scientisecoram Dei tcslimonio, non diligunt: cum legis frenos impone : ut tunc si forte loquaris,
Chrisliana Chrisli similitudine _ inimicos eiiam,, quando lacere peccalum sit, caveas ne quid quod
afnare necesse liabeal. Si sanclorum cupis habere B in reprehensionem veniat, dicas : Lapis emissus est
consortium, a malitiae et neqtiiliaccogitatu peclus serriioprolaius. Quapropler diu, arileqiiatnjproferii-
emunda. Nemo ie circumveni.il, nemo fallaci scr- lur, cogilandus est. Beala quippe labia surit,, qttse
monesedueat :nonnisi sancios et juslos, et simpli- numquamquod revocare velint, "emiltinit.Pudicaj
ces, el innocenies, et puros ccelesiisaula suscipiet. menlis debel eliam sermo esse pudicris,qui scdifieet
Nullum apud Deum babet locuin malitia. Ab omni semper magis, quam aliquehi destruat audienlem ,
nequiiia et dolomundumnecesse est esse, qui cupit 'secundum lioc quod Apostolus prajcipit, dicens :
regnarc cum Chrislo. Nihil tam conlrarium, nihil Omnissermomalusde ore vestrondn procedat, sedsi.
lam exsecrabileDeo:quam iiliquemodissevellaedere quis bonus est ad mdificalionemjfidei, ut det gratiam
velle. Nihil tam probabile, quam omnes aniaVe. audientibus(Ephes. iv, 29). Preliosa Deo lingua est,
tJuod Propliela prospiciens lestntur -dicens: Qui di- quaenon nisi in divinisrebus novitverba construere:
ligitisDeum, oditemalum(Psalm. xcvi, 10). et sanctum est os, unde cceleslia semper eloquia
XIII. Yidene aliquam humanam gloriamvliligas: proferunlur. Absentium oblrectaiores, quasi ma-
ne et lua intereosportio compulelur, quibus diclum lignos Scrijituraeauctoritate deterre. Quia etiam hoe
cst: Quomodovos potestiscrcdere, gloriam abinvi-- . inter perfecii virlutes horriinisProphela commemo-
cemqumrentes(Joan. v, 4'4)? Etde qiiibus Propheta " rat. Si anle conspectum jusli malignus ad nihilum
dicil : Augeeis mdla , auge ntata gloriosisterrm: ut deducatur, qui conlra proximum non probanda pro-
confundaminia gloriatione ve^tra, et oppribriutn, tulerit, non licet tibi alterius vituperationem pa->
fiatis in conspeclti Dei. Nolo enim illas respicias-, (ienier audire, qui nec ab aliis crtas recipi luam.
quse ssccttli,non Dominisunl virgines : quse propo- Injustum quippe est, quidquid conti-aCbristiEvan-
sili sui et professionis itnmemores,gaudeni in de- jelium venil, sialteri quod libl ab alio fieri moles-
Iiciis, in opibusdeicciautur, efcorporese nohiliialis tum est, paliaris inferri. Linguam semper iuarn de
origineglorianlur. Quaeprofecto si Dci filiasse esse .bonis logui assucsce, et audiluni iuum magis ad bo.
crcderent, ntiniquam post'divinos natales,nobiliia- noruin laudetn, quam ad malorum vituperationem
tem admirareniur hiimanam. nec gloriarentur in accommoda.Vide ut omnia quajcumquehene facis,
quolibetpatre honoraio. Si patrem Deum se habere propter Deum facias^ sciens ejus rei tanlum te a Do-
sentireni, nobiruaiemcarnis non amarent. Quid libi ,mino recepluram esse mercedem, qtiam ejus limo-
in generis jiobiliiale blandiris, etcomplaces? Duos ris*t amorls causa perfeceris. Sancta magis esse
homines ab exordiofecil Deus, ex quibtis lotius hu- quam videri stude, quia nihil jirodest sestimariquod
mani generis silva descendii.Mundanamnobilitatem;i. non sis : et duplicis peccati reatusest, non habere
non natursesrquiiasjirseUat,sed cupiditatis ambilio. quod crediiur, el quod nonhabeas, simulare.
€er:e omnes per divini lavacri graiiam cequaleseffi- XV. In jejuniis magis quam in epulis deleclare, il-
dmur, ut nulla inier eos discreiio esse possit, qtios lius viduie memor, quaenon discedebat de-Templo,
naliviias secunda generavit, per quam lam dives Deo scrviensjejuniisetorafionibus die ac nocle. Et
quam pauper, tam servus quam liber, tam nobilis si vidua quidem Judaeatalis eratj qualem .nunc vir-
quam ignohilisDei efficiiur filius, et terrena nobili- - ginem decet esseChrisli? Divinaempgis lectioniseon-
tas splendoregloriae ccelesiis adumbralui', et nus- vivium dilige, spiritualibustesaiiari dapibus concu-
quam oinninojam comparet: dttm quaerelro in saj- pisce. Illos pqtiusrequire cibos,,qu'tbus,animamngls
cularibus bonoribusimpares fuerant, ccelestiset di- quam corpus reficiaiur. Carnis et yini species, quasi
vlnaeglorisenobiliiale reslituuntur ^qualiter. Nullus caloris fomenta, et libidinis incitamenla fuge. Et
ibi jam ignobililalis locus, uec degener quisqnam lunc si forte vino uleris exiguo, cuni stqmacbi dolo•
esi, quem divinaonativilaiis ornat nobililas : nisi *renimio corporis compcllit infirmitas',' iracundiam
apud illos quinon putant humaiiiscceleslia prajpo- vince, animositatem cohihe. Quidquidillud est,quod
nenda, Autsi pmants quam vanum esttit seseillis post factam posniteuliam ruborem in§erit proximo
i7S S. IIIERONYMIOPERDMMANTISSA." I .176
i
utcriminis abominalionerndevita. Satis tranquillam, A selmo, el Bonavenlnra,mquefalsotribulttmfnhse, cll.
editoresmonent.Adhmcvarieinscri-
saiis quictam esse convcnil mentcm, etabomni per- Augttstinioperum
bi: apnd Anselmum,De vesiimentis, et membris, et
lurbatiuic furoris alienam, quaj Dei habitactilum actibus Deo tribulis : apud Bonavenluram,De essen-
esse desiderat, qui per Propbetam lestalur, dicens: tia-etinvisibilitaie, etimmensilatc-Dei: inmss. Va-
' licaito et Victorinosub Auguslininomine, De essentia
Super queriiatium requiescam, nisi snper humilemet Divinitatis, et de invisibilitate, aique incommuiabi-
tremenlem sermonis meos? (Isa. LXVJ,2.)jOmnium liialeDei. Priorem dcniqueet maximam pariem libri
opcrum et cogitationuni tuarum speculalorem Deum ex EttcheriiLugdunensisopere, de fGrmtttisspiritualis
crede, et cave ne quid quod divinis oculis indignum htleliigeniiw,sumptam continere loiumcaputejusdem
operisprhnum, quod est de divinis nominibus : Nos
sit^autopereris.autcogiles.Cumoralionemcelebrare in Ambrosianwliibtibthecmveterims. A liitera, ct nu-
desideras, talem te exbibe, quasi qn&-sis cum Deo mero48 pimnotatoinscripluminvenimus,SententiaS.
Ioculnra. Quandopsalmum dicis, cujus verbaloqua- Hieronyini de essentia divinitatisDci, et invisibili-
: et in (aie, aique immensilaie ejus. Vtrhsimeaulem obser-
ris, agnosce compunctione magiscordisquam valumErasmo, nihil in hoc essettecsermonh, nec eru-
In linnulaevocis dulcedine deleclare. Lacrymas.enini ditionis,necpecloiis,quodHicronytnumxesipiat.
psallenlis Deus magis quam vocfe graliam appro- EPISTOLAXIY.
bal, Sicut Prophela dicit: Servile Dominoin limore,
et exsullaleei cum tremore(Psat. n,ii). Ubi limbr et B De his qum Deoi« Scripluris sanclisaliribuunlur.
tremor est, ibi non vocis elatio, sed animus flebilis (YideS. Augustinum loe. supracit.)
csl, et lacrymosa dejectio. Omnibusactibus luis, di- '
ho- EPISTOLAXV.
ligeiiliam adhibe, quia scriptum est; Maledictus
ino qui facit opus Dei neciligenler. SEUDAHASI SYMBOLUM.
XVI. Crescat libi cum annis gralia, crescat cum .(Vide hoc symbolumintcr scrijita S. Papaj aUribula
tom.XHfnoslrscPalrol.)
setatejustitia, et fides eo perfeclior videaiur esse,
quo senior est. Qr.iaDominusnoster Jesus Chrislus , EPISTOLAXVI.
qui nobis exemplum vivendi reliquit, proficicbat, SEUEXPLANATIO SYHB0L1 ADDAMASCM. , -
non aslate tantum corporea, sed sapiontia et gralia (Cumadhaneexplanationom.qusB Pelag.ivulgoliabelur,
spiriluali coram Deoel hominibus. Omne lempus, in c
refutiinJam, pcueam lotam exciipspiilS. Augusliuusin
librode Gratia l
Clirisii, om. X, ibi videsis.)
quo te non meliorem senseris, hocacstimaperdidisse.
"Cocplumvirginitalis propositum ad finem usqtie con- MONITUMIN EPISTOLAMSEQUEWTEM.
serva,quianon incboasse lantum, sed perfecisse vir-
tus esi. Sicut in Evangelio Dominusait: Qui autem Ul hmc Ilieronymolribueretur,illud in causa fuent,
in finem, hic salvus eril ( Malth. Q quod ipsc epislola in noslra rccensionei7 in fitied'ese
perseveraveritusque ait: De fide autem quod dignaltis es scrihere, s.mcHi
x, 22). Cave ergo, ne cui concupiscendi occasiohem Cyrillo dcdi conscrijitam Kidcm.Qui sic uon ciedil,
tribuas, quia sponsus tuusDeus zelans est. Grimino- alienus a Christo csl. Ventmilla Ftdcs circa tres
sior est enim adultera Christi quam mariii. Unde Ityposlases versabalur: de qua conlrovcrsiain suppoii-
tina isla Exptanalioneitulluin etl verlntm.Ad hwc
'pulehre Romana Ecclesia, aposiolico sinedubio, cu- slylus, resqueipsa clamal, Hierontjmihuncnon esse:
']iis sedem obtinel, spiriiu animata, tam severam nu- imtnoesserecenlis attctoris,ratio qtta mysteriaexpli-
omninopersuadel.
per de hujusmodisententiam sialuit, ut vix velpce- cantttr,
nitenlia dignam judicarel, qnae sanctificatum Deo EPISTOLAXVII,
corpus libidinosa coinquinafioneviolasset. Esto ergo SEUEXPLANATIO FIDEIADCviULLUH.
vivendiomnibusforma,estoexemplum,praecedeet in
cctu quos in castitatis sanctificaiionepraccurris. Vir- I. Credimus in unum Dcum Palrem ohinipotcn-
ginem te in omnibuscxhibe, nihil corrtiptionisobji- teni, omnium-visibiliumet inusibilium Crcaiorem :
cialur capiti tuo_cujus corpus integrum esl, ul et lua et in unum Dominumnostrum Jesmii Cliii=iumFi-
sit inviolabilis conversatio. El quoniam sicut in lium ejus , natum de substantia Dei Pairis, quod
exordio epistolaj praefatisumus , le Dei sacrificinm "Graecedicitur o-xoouo-tov, Detimde Deo, lumendelu-
factnm , quod ulique sanclificalionemsnam etiam 0 miiie,Deumveriinu!eDeo vero, naium, non facium,
aliisimperlil, et quisquis ex eo digne sumpserit, sicut hajretici dicunt: per quem oninia visihilia, et
-sanctiDcatioiiisctipse sit particeps: Ita ergo perte, invisibilia facla sttiil, tnm iu ccelis qnam in ferra":
•quasiper vivam [Al. divinam] hosliam sanclificenlur qui prop(er nos liomines et nostram snlulcm incar-
caeteraj,cum quibus le ita in omnibus exliibeasj, ut natus, homo factus, passus, resurrexit lerlia die,
quisquis vitam tuam, aut visu, aul auditu conligerit, ascendit in ccelos, vciilurus inde judieare vivos et
s-anciificalionisvim sentiat, et tanium sibi intelli- mortuos : ct in Spirilum sanctum, qui de Patre
gat graliaeex lua conversationetransfundi : ut dum processit proprie, ct Deusest verus sicul Filius. Hos
ic imitari concupiscif, Dei sacrifieio et ipse sit auteui ijui dicunt, erat tempus quando non erai Fi-
dignus. lius iialus,.ct priusqiiam nasceremr, non crat, aui
'MONITUM1N EPISTOLAMSEQUENTEM. quod ex nihilo factus sii,aul nalus sit, aul mutabi-
anl convertibilem Filium Dci dicuut csse: bos
Habetur longo auciiusassumento, etiam apud Au- lem,
gusimumin appendiceTomi octavisubtitttloDeessentia anathemalizal Catholica et Apo-UolicaEcdesia :
- BiviiiiuUis,Sede{qliismultisauetonbns,Ambrosio^ An- quod fides invisibilium reruni «st, pon visibiliuq.
177 EPISTOLA XVII, SEU EXPLANATIOFIDEI, AD; CYRILLUM. 178
Unde Ariani Salvalorem videntes in carne, putaye- A _/ sciens, et Adsein paradiso visus esf, et in prsedesli-
runt ejus divinilatem talem esse qualem et carnem, natione carnali futura enuntians ei, et cum Jacob
passihilem, elmutabilem, converlibilem, compre- luctatus est : et quemadmodum humana fragiliias
bensihilem, etquasi formidaiuem, et quasi nescien- capere poteral, condescendens infirmitatibus om-
tem omnia, et proficienlem aelale et sapientia, et nium, diversorum genera approbal, aliis in gloria,
nihil facienlcmex se, et subjectum, et oranlem ad limoris omnium causa, aliis in humilitate,eminentis
Patrem, el gralias agenlem, el edenlem, et patien- ejus boniialjs agnoscendae.Si ergo sempiiernus Fi-
tcm, ct lacrymantem,el gemenlem, et quiescenlem; lius de Patre est genitus, quippe ct omnia scicns,
El postremo quaesunt creaturae propria, haec carni. oninia potens,et omnia salvans, omnia continens,
crealaj Salvaioris ascribenda sunl utique, non divi- judicans, creans cuni Patre semper ei Spiritu S'inc-
niiati, quia dicitur in Scriplura Deus ct homo. Quia lo, accipe igiittr qtiod crealura Deus verus non po-
ergo propler nos el homo d;ciiur, non debemusquai test esse, neque crealura creaturam salvare, dicente
siinl cainisDeo ascribere, etquae sunt Dei, carnis Scriplura : Et coluerunt,et serviernntcrcalurwpolius
acstimarepropria.Si quidigitur minus, aut inajqtiale, quamCreatori,qni est benediclusDeusin swcula(Rom.
attl impotens diciiur in Scriplura, aut subjeclum, i, 25). Yides igilur, quod paganitalis "est hoc magis
aul humile, carnis ejus est assumplaj. Quia vero na- B ] quam Chfisiianitatis? Et quod non tempore est na-
tus cst dc carne, et quia cum hominibus tiiginla et tus, sed sempernatus erat de Patre, dicit Apostolus
plus annos conversatuscst, et vere habebat pali:" et bealus : Invisibilia enim ejus a crealura mundi per ea
idco ct verusiiomo proplcr carnein accipitur, et ve- qum facta sunl, intellecla conspiciunlur, sempilerna
rus Deus incarnaius est, in carne passttsnatura pas- quoqueejus virlus et divinilas,(Ibid., 20).! Vides igi-
sihili, non deilatis.Haecenim quaapati debueral caro tur, quod Christus Filius Dei est, non temporalis,
liomiuis tran*-gressoris,pro hominibns pati digoatus sed sempiternus? Quod de subsiantia divina Pairis
est Deus per carncm. passibilcm : ui et divinitaiis naius est semper, ipse ait Salvator In Evangelio:
'
ejus inenarrandam poientiam in re visibili prsedic- Quod nasciiur de clirne, caro est: el quod nascilurde
tam sentiiiinus: et bonitatis ejus divitias, id est, per Spirilu, Spiritus est, quoniamDeusSpiritus esl (Joan.
passiouem, remissionem peccatorum credentes in III, 6). Et qtiod vcrus est Filius Dei, dicit Seriplura:
eum consequainur. Erat lumenverum,quod illuminat omnem hominem
II. Qualeest igitur maltimhoc, ut audeal quisgra- venientemin hunc mundum(Joan. i, 9). Et itertini
liam Domininoslri Jesu Christi, quam pro nobis fe- ipse EvangelisiaheatuSJoannes : Hic estJesusChri-
cit se bumilians,ut nos exalfemur, humanis seusibus slus Deus verus. Et quod semper erat, ait ipse : In
et voceh-rreiica, non sobim non inlelligere, insuper •G principio crai Vcrbum et Verbumeratapud Deum,et
eliam perioulosis blasphemiis, et ad irritum eam Deus eral Verbum(Joan. i, 1). Et qnod omnipotens
adducere,alque ullro ei adversari, dicenfe Scripiu- est Filius omnium creator. ait ipse Evangelista bea-
ra : Sciioleenim gratiam Domittinosiri Jesii Chrisli, tus : Omniaper ipsumfacla sunl. Si ergo omnia per
quoniam dives cum esset, propler nos pauper factus ipsum facta sunl, visibilia et invisibilia : quomodo
est, ut nos ejns pauperiaie dtvitesexislamus(II Cor. dicit anle passionem Salvator, quod de die el hora
vnr, 9)?Absil igiiur in Filio Dei aliquid plus minus- nemonovit, neque angeli cwlorum,nequefilius homi-
ve, autin loco, aulin potenlia attl in scientia, autin nh nisi Pater? Aiiendens igitur vides, quod propter
sequalilate, aut in tempore, aut in subjeetioiiecum utililatem homiiium, dixit se neseieiUem prscfmi-
dicitur,iiajc ut divinilali ejus, non carni ascrihan- lionem, nc negligenliores cfficianiurhomines. Nam
tur. Si enim plus minusveaul tale aliquid invenitur, el humilitaiis suae causa hoc dixit proplcr carnem
cxceptoboc, quod genuit Palcr Filium, et excepio passibilem, qtiia quasi homo bominibus videbatur,
hoc, quod Filius non a semeiipso naius est, sed de et causa utiiitatis oniniumtacttit: res quidem geren-
Palre natus esl proprie, non in tempore, sed sem- dasinsaceuloannuniians atque enumerans, diem au-
per, non aliunde, sed de sua substaniia : forie se- tcm elhoramnoneisaperiens.Quodergopro ulilitate
cundumverbum eorum, aut invidens, autimpolens D nostra lactiii, et so humiliavit, non debemusultro ei
Paler putattir, insuper eliam et temporalis agnosci- esse ingrati : et non solumnon intelligenles, insuper
lur. Et cum aperle hoc vetel Scriplura et exsecrelur: eliam Judaico roore, et bominem ajslimantes, ejus-
quomodotemporalem Deum, quemadmodumGenti- dem sctatis et ignoraniiae et impolenliaj pariicipem
lcs venerJnlur, ipsi eliam simililer adoranl? Narnsi judicantes quomodo Judsji. Quodnon divinitas nalu-
lemporalisest, nec verus polest essc : el si non ve- raliier paiiebatur, sed caro, ipse oslendit Judoeis,
rus, nee polens omnia. Et quid jam huie tali Deo diccns : Soluitehoc templum,el in tribus diebus cgo
credendum esl, qui erav aliquando,quando npn erat, suscitaboiiiud (Joan. n, 19). El cui hoc dubium est,
• et ex uihilo naliis est, dicente Sciiplura : Si audie- quod Dciis hoc dicebat, id est, Filius Dei seternus,
ris ine,Isracl,noneril in teDettsrecens(Psal. LXXX,9)? Yerbum vivcns P.iiris, ct sapicuiia Dci, ct virius Dei
Si ergo Deus reccns, non debet verus credi. Si au- sctcrna et sempHerna, el im.igo Dei invisibilis,ab
lem sempiternus: qnippe hic senipiiernus Deuserat, invisibili nams, non faclus? Facla autem estcaro et
qui loquebalur in omnibus sanciis, et lfgem dedit; plasmata, in qua Detts oral, quam el indutus crat
Moysim monle Sina, et omuia potens, el oninia propfer ijivisibililalem «t inipossibilit-.ucin 'visionis'
179 - . S.,HIERONYMIOPERUM.MANTISSA.' tSO.
Boslrae.Neque enim intrjnsecus eralsolum, sed ex- A, J non imparem : solvit inlerprelans, el dicif : Ideo au-
frinsecus el inlrinsecus, et in ccelis et in lerra, et lemvobis dixi, quoniam ille de meo accipiel: qttia
omnia contineiistimplensque omnia. Nihil ergo im-, ontniaqumPairis sunt, mca sunl. Si igitur ea quac
perfectum in Filio Dei, nihil inajquale, nihil impo- Palris, eaFilii suni, et omnia quae Filii sunl, ca
tens, nihil temporale, nihil incognitum : omniavera, omnia Spiriius sancii sunt, nihil ergo in omuihus
omnia possibilia, omnia ingenlia, omnia ajqualia Pa- deest Filio, quod non altineal ad ejus potestaiem,
tri, dicente Salvatore : JVejiionovilFilium nisi Pu- nihil qund non ab eo faclum sit, ct ejus nulu ac
ter : et nemo novit Patrenfnisi Filius, et cui voluerit moderamine non regatur. Cum ergo oninia Filius
Fitius revelare (Matlh. xi, 27). Yides acqualiiatem habeat in potestate, in omnibus nihil ei deesl. Ho-
Filii ad Patrem?Cum ergo Palrem novit Filius, in- rum igitur omnium habet polesialem ei. Spiritus
enarrandum, et incomprehensumdiem nescit elho- sanctus, quorum el Filius. Sic enim dicit de Spiritu
ram quam ipse fecil? Absit a sensibus nostris hoc. Salvalor : Ille judicabit muiidumel convincet, et do-
Iierum ipse Salvator diett: Da illis, Pater, ut hono- cebil de peceatoet de justitia, el de judicio. Dcpec-
rificent Filium sicut honorificantPatrem (Joan. vr, calo quidem,quod non credideruntin me : de juslitia
23)'. j-Equalis igilur Deo est Filius deitale, dicente autetn,quoniamvadoad Palrem meum: dejudicio au-
Apostolo : Qui cum in forma Dei essel, non rapinam B ] lem, quod prhtceps hujus mundi jam judicatus cst
arbitratus esl cumesset mqualis Deo, sed seinelipsum (Joan. xvi, 8 seqq.). Yides igilur quod Spirilus
exinanivitformam serviaccipiens,humiliavilse usque sanclus annuntiat Filium, et docct de Filio : el Fi-
ad mortem, moriemaulem crucis (Phil. n, 6, 7). Yi- lius de Pulre et Spiriiu sancto : et Spiritus sauclus
des quod utrumque Scriplura non abneget in Filio docet de Paire el de Filio? Trinilas igilur quia vera
Dei, et quod Dei est 'virlus omnipotentis, omnia est, inenarranda est, invisibilis esi, omnipoteuscst,
scienlis, omnia complenlis, omnia .coiilinentis,om- sese prscdicat, sese annnnliat dignanier omni crea-
nia babeniis, onihia .danlis, judicanlis, salvanlis, turse, visibili et invisibili, non valenli dignanter, aut
creanlis : et quod creataenaturae est, id est, carnis narrare, aut mirari, aui comprehendere, aul invesli-
ejtis,,et palienlis etplorantis, et quasi nescientis, et gare, aut quemadinodumest humanis eam sensiht;s
quasi non polenlis omnia,.quasi subjecli, et caclera, occupare. Consial igilur infirmari hominem, sanclae
Iiuic siriiilia?Non ergo debet esse confusio rerum, venerandaique Trinitalis in enarranda gloria, ma-
quathvisconjunctimres morlalis immortaliDeocon- jesiale, aut .potenlh. .Hujus igitur vim Trinitalis
juncta est pfopfer, riostramsalutem ;el,ila creditur narraiio gloriae si excedit, quanlo magis fruslra-
el post passionem"corporis, in quo apparuit in eo. bunlur, qui audent inler Palrem et Filium, et Spi-
etiam permanens in perpeluum ; ut et illi qtii cru- G ( riiuni sancium, aul locum, aut tempus, autaliquam
cifixerunt eum aspiciant, et impassibilem suis con- causam humanam ponere : qui non solum quid sit
spectibus ejus naluraedivinseper maieriam conspici- Deus non intellexerunt: sed nec eliam quid sil homo
bilem contueantur,eijudicium visibiliter termineiur, atiendere poluerunt? Niliil ergo in TriniialesubUa-
el mysterii secreta scieniia revelctur, et potenlise neum, nihil nuperrimum, nihil temporale, niliil
ejus majestas el bonitas a cunctis hominibus cogno- impoiens, nihil minus, nihil inaequale':Trinilas ve-
scatur. rieranda, deprecanda, Trinilas inenarranda, investi-
III. Quid quod et Spirilum sanclum verum Deum ganda, incomprehendenda. Etquod invisibiliumre-
invenimus in Scriptura, et de Palre proprie esse, el rum fidesesi, nobis dicit Apostolus: Esl autemfides
cum Palreet Filiosemper, sedetregnare, etcreare, sperandarumsubslantia,rerum invhibiliumexamina-
el ubique esse, et salvare, et viyificare, et peccaia trix (Heb. xi, i ). In hac enim lestimoniummertie-
dimiliere, et omnia implere, et sanclificare, et ju- runt seniores. El iterum in Evangelio: Deumnenw
dicare, et docere, et omni.vscire, et inhahitare : et vidilumquam. Et ilerum : Spiritus ubi vull spirat, et
quemadmodumFilius Dei, iia et Spirilus sanctus, voceinejus audis, sed nescisunde veniat, et quo vadal
persona terlia sicut Filii el Patris? Tres enim per- (Joan. i, 18; m, 8). Quod Deus csl Spiritus, dicit
sonaesunt quibus credimus, vere aequales: divinae,D ] beatus Pelrus apostolus : Ut quid menliltts es Spiri-
uniusque subslanlise,id est, de Patre Filius, et Spi- tui sanclo, Anania?Non es mentilus hominibus,scd
ritus sanclus proprie ct vere de Palre Filioque pro- Deo (Act. v, -i, 5 ). Non dixit Patri el Filio, sed
cedit. Primum igitur accipe quod de Patre est pro- Spiritui sanclo. Yides igilur quod Deus esl Spirilus
prie Spiriius sanclus, dicente Scriptura : VerboDo- sancjus. Et quodubique est, dicit sancttis Propheta :
minicwlifirmatisunt, el spirilu oris ejus omnis.virhis Quo fugiama spiritu luo, Domine?aut a facie tua
eorum ( Psatm. xxxn, 6). Et Salvator ait: Cumau- qnovadam (Psalm. cxxxvm, 7)? Et quod omnia
tem veneril Paracletus, Spiritus veritath qui de Patre complet Spiritus sicut Filius, ait Propheta: Spirilus
procedit, ille de meo accipiet,quoniamipse me glori- Dominireplevitorbem terrarum (Sgp. xv,7).Et ita in
ficabit, et veniensannmiliabilvobis(Joan. xv, 26 ). Aelis apostoloruni : Hmc dicil Spiritusjubens : Se-
Et solvit statim interpreians Dominus, oslendens parale mild Barnabam el Paulum in opus ad quod
primum quidem quod persona sit Spirilus sanctus, vocavieosmittere(Actor. xin, 2). Et iterum Apostoli:
dicens : Ille de meoaccipiet.Etut ne sicufi servum, Placuit Spiriiui fianclo, et nobis (Aclor. xv, 28). Et
Sstt creaturam, aut Patreni putemus,monstrct Palri in libro Regnorum dicU Deus in -Judaeos: Regnave-
•J8I EPISTOLA XVIII. AD PRjESIDIUM, DE CEREO PASCHALI. 182
runl nonperme,nequeperspiritummeum(Ose. vm,A). A sub finetn ephlolm : Necdum annus complelus est,
EiinProphelis ita Dominus: Israel concitavit spiri- anie quo principem Gralianum, prodenle exercitu suo,
fceda capthitas, dehinc miserabilior oppressit
tum Domini (Isa. LIII, 10). Etquod babitet in ho- inlerilus, Visus autem esl doctis criticis, el cum pri-
mineSpiritus Sanctus quomodo Filius, dicit Aposto- mh Erasmo, Hieronymi siylum mmutaius, ul polequi"
lus : Quoniammembra veslra lemplum sunl Spirilus - ex hujus ephiolis ad Heliqdorum ac cmteros, senten-
tias quasdam el vcrba sublegerit. Mihi non imilalus
sancli qui Itabilalin vobis. Et iterum : Nescitis quo- modo, aui anxio, qttodfieri.amat, Hierdnymum vesli- ~
niam templumDei esth, et spirilus Dei habilat in vo- gio secutus, sed ipsum ferme iidelur Hieroiiymia-
bis (I Cor. vi, 19)? Et quod omnia noverit Spiritus, num ingenium, ae salivam tota oralionis serie, con-
senienliarum referre.,Verum hoc est ipsum,
dicit sanctus Apostolus ila : Alii datur per spirilum textuque me magis movel; si enim recle temporum ratio-
quod
veibtim sapienlim, alii verbuhiscienliw in eodetn spi- nes inimits, nondum eralanno 578, ex Rierontimianis
rilu, alii fides, alii littguarum genera, alii intcrprela- scriptionibustam bene conformandoslyloadexemplum,
tiones in eodem spiritu, alii gubernalio. Hmc autem nequc odeo ipsa dudum laudata ephtola Heliodo,-
rum salis erat, qua cum si prmseniemad prmsidium
omnia operalur unus atque idem sphilus, dividensom- componas, magis argumenti similUvdine,el Scriptoris
nibus sicttt vult (I Cor. xn, 7, seqq.). Non dixit, ingenio perspkies- convenire,-quam subleclis ex illa
sicul jubetur, sed sicul vull, oslendens non crealu- veibis autsenieniiis : quarum eliam splendidioresnon-
._ nullm in ea teque atque hla ex Tertulliani libro ad
ram, sed verum Deum Spirilnm de Deo esse, et •" Martyres videri possunt delibalm.Porro aiitem ex aliis
omnia posse sicul Filium. Unde ait stalim Aposto- Ilieronymi scriplis, qumposieriorum sunt temporum,
lus : Quemadmodumnemonovit Iwminumqumsuttt in noster quw paria habet, mutuo laman accepisse non
nhi hominis esl in eo : sic et potest. Ejusnwdi est, ui unum atque alierum expresse
hdmine, spiriius qui qum laudem, qtiod ait Hieronymusepht. 29, ad Marceilain,
sunt Dei nemo novit, nhi spiritus qui de Deo esl. Spi- qitmanni cst 584, ut siquid forte nescimus sine teste,
rilus er.im Dei perscrutatur ctiam alla Dei. Yides, sine judice in fida aure moriaiur.: quod nosler sub
omnia scieniem finenicap. i. lolidemfere vcrbh habet. Tutn illud illu-
quemadmodum Spirilum sanclum, slrius epjst. 128, adGaudeniium, posl mings triginta-
et omnia potentem, el ubique esse, el omnia creasse, quinqne, seu 415 data : In Dominisaerificiis mei non
et omnia solvare, sancla nobis Scripiura annunlial. offerlur, ceraque conlempta, quas mellis hospilium
Unde ei Salvator in Evangelio, blaspliemiam Spiri- est, oleum accenditur in iemplo-Dei, quod de ama-
riiudine exprimilur olivarum : qum, ul alia muila qttw
lus sancii, neque bic, neque in futuro hominibus prmiermitthnus, iia noster expressit, ut cum cerium
staiuit dimiliendam, dicens : Idco dico vobh, quod sit ex iis tocis desumi non poiuhse, dum-unius' ejiis-
omnisblasphcmia, et omne peccatum dimiiletur homi- demqtieaucloris ephtolw, si ex hoc licel uno argu-
menlojttdicare, videanlur.
nibus : blasphemiaaulem Spiritus sancti, neque hic, Al non ideo gcnuinuinliunc quoque esse Hieronymi
neque in fttturo homhtibusdimilieliir (Malth. xn, 51): . felum pronurilio: dicam hac de re lalius in prwfa-
non uiique blasphemiam dicebanl aliam Spiritus C 'tione: Scias inlerim ab hisverbh: Pelicani cum sups
sancii Judsei, nisi boc quod Deus non erat, aut de a serpenle lilios occisos, -etc, qum inlerposilospalio
sejuttximiis, non ut Erasmus putabal ab illis, iiaque-
Deo proprie non esl. Nam inyenimus quoniam Ju- Placeniiam te femitto, alterius auctoris, qui de natu-
dseinon audent denegare spiritum : sed in Scriplu- ris animanlium scripseril, esse &.ttocmo--rpATiov, sanc
ris sicubi legentes, aul creaturam accipiunt, sicut nec docltim, nee ad rcm quidquampertinens, et quod
videttirerrore eorum,qui concinnanlcodicumpaginas,'
Angelum, aul ipsum Patrem exislimant, et lerliam ut alias.usuvenit,temere subjunctum,-
personam accipiunt, aut compositum arbilrantur
Deum Patrem, eum sil propriae naturae Spirilus Pa- EPISTOLAXVIII.
ter. Ex his etiam spiriium alterumpulanl eum con- ADMI.ESIDIUM.
'
sislere et Verbo, cum sit bpc magis rei compositi- De Cereo paschali. "™!
tiaj el realis, quam verse, divinae, incorporeaj sim- I. Nulla res (vetus inquitComicus) lam facilis est,
plicisque. Solet a Judseis boc sic inlelligi, el a quin dilficilis fiat, si invilus facias. Quod si ilie rem
paganis interdum. Nobis igiiur unus Paler, et nnus facilemdifficulter fieri invito animopuiavil, quid nie
Filius ejus verus Deus, et unus Spirilus sanctus ve- facere
posse existimas iii re maxima, et nullius um-
riis Detis : et hi tres unurii sunt, una divinitas, et edisserta eloquentia? Nam quicumque volue-
quam
polenti3, et regnum. Suntautem tres personae, non j runt de laudibus Cerei dicere, plenisque, ut aiunt,
duse, iion una, non secundum revelalionem, aut ventis ingenii sui intendere vela , et quasi qusedam
colleetionem, aut confusionem, sed semper manen- pelagi alla penetrantes , vicina abscondere liltora :'
libus personis divinis. llarum fides datur in bap- slatim in orationis foribus retinet oralorum
clamor,
tismo, ab his elremissio dalurpeccaii, et vita aeleriia fJorum , pratorumque descriptio , et in moduni so-
siuealiqua dubilatione speratur. Iluic Triniiali cre- nantis aursemolliter verba cadentia, dum describun-
dentes vere sancti et beati pafriarcbsc, prophetae, tur
apes , quod sine coitu generantur et generant,
apostoli, martyres , et manyrii gloriam meruerunt, quod solse a coneubilu liberce, nalos ore legunt,
et spem viise perennis adepti sunl, et regnum ccelo- arte
componunl, et quadam ratione vitali ,.animas
rum bsereditationenon ambigua sortiti sunt.
apiculis, non de suo inserunl.Praeterea Yirgilii lolus '<•
- Georgicorum liber profertuf in medium, rex advo-
MOMTUilIN EPISTOLAMSEQUENTEM.
lans agmen inducit, tantoque sirepitu diversa nar-
Auclor circa annum trecentesimum septuageshnum ranlur munia, ut militaribus caslris inleresse te
ociavum scribebai,quod manifcstuihex his debetes$5 credas. Sed cum. Jtsccaudieris sive Jegeris, laudabis
185 . S. HIERONYMIOPERUM MANTISSA. ,i m
oratoris elorjuenliam. Et ut breviter signem , putoi Aaccolae
t eremi sunt, coelesles'illoschoros, per eosdem
'
le Quintiliani controversiaerecordari, in qua pauper erupisse traroites, iisdem institisse vestigiis.' Et ut
causatur, dolens ob interitum apum , flores ab im- - longam orationom compendio breviem ( episiola
potentissimo divite venenatos. Eslo liaec jucundai qtfippe iibrum redolere non debel) aut parva aut
sint, et aurem composiiopede mulceant, quid adI magna sunl, quaui tibi desercnda suademus. Si
- diaconum Al. tacet
[ quid ad diaconum] , quid adI parva, non diffieile putes parva contemnere. Si
Ecclesisj sacramenta , quid ad lempus Pascbaequo» magna, majora magnis pracmiaprajparantuf. Sed
agnus occidilur, cum accinclis lunibis carnes.cumi dicis: Volo prins palernum rus vendere, et exiguis
ossibus devorantur :-cum tacente episcopo, et pres- sumpiibiiscongregatis, sive viatieum viacsternere ,
byteris in-plebeium quodammodo cultum redactis , sive in pauperum me alimoniam prajparare/ JEl bic
Levila loquitur, docelque quod pene non didicit: ett Evangelicam audi sententiam : Si vis perfectusesse,
festivissimo prssdicanstempbrc , toto dehinc anno) vade, vendeomnia quw habes, et da pauperibus, et
justilium vocis ejus indicitur? Yidesne quamgrandiat veni, et sequereme (Malth.xix, 21). Plures jam auni
sinl? intelligiste difficiliaposlulare.ln eodem quippei sunt quod ccepisii servire Deo. Mens Ciirislum se-
momento et praedicandaconscrihere , et cur ita pnc- qtiens iion diu sseculisuslinet onus, nec se patiiur
dicata sint docere , omnium difficillimumesi. Nam l B istiusmodi vinculis alligari. Quin potius (imendum,
iilud pene me praeteriil, quod divinis magis quaml ne dum occasio distribuendi patrimonii prsclciiditiir,
liumanis vocibus disserendum est. Lege Pentaleu--, durn non vis rem majoris pretii minoris vendere ,
chum , lnstrumenluro percurre vetus : nusquam inl sit impedimenium in proposilo tuo. Decemaliquid
Dei sacrificiis mella , nusquam ceraj usum, sed lu- emptum esl uummulis, vel unum Iibcnler accipiim,
cernarum Jumina, et oleo folos videbis igniculos. dum roe ad praeliumfesiinantem nullaj prscpediant
Quid causer de veteri Tes(amenlo? Novospercurrej moraa.Malthaeussedens ad teloueumaudil: Sequere
libros. Hi, ut opinor, sunt Evangelia quatuor, apo- me (Matth. IX, 9). Numquidprius ratiocinia suppu-
slolorum Aclus, Epistolse,Joanliis Apocalypsis.Nihill tavit, et reverstis domum suorum passus esl lacry-
prajfer isla; numquid alieubi cereus? Nonne in fine' mas, pracdiorumqueauclione sollicilus, nequaquam
[Al. fide] Evangelii detonaniis inter septem cande- poluil Domini sequi vestigia , nisi mundi se prius
labra el lucernas aureas, sponsusrevelatur incedens? ' onere liberarel? Ille
' discipulus qui renuntiare pa-
Ad haecrespondebis : Et ego a le fieri idcirco postu- reitiibus ante cupiebat, voce Salvaloris afgtiilur. Et
lavi, quia scivi esse difficilequod petebam. Leviler cerle multum est inlereum, cujus brevis ad domum
omnis solvilur quseslio, et par pari refertur senten- recursus slalim venluri reprehendilur , et le, qui
tia. Et ego me idcirco facere debcre non putabo, , G * tanlo jam lempore , aut non vendis tua, quod cito
quia .rem difficillimam poslulasli ; allamen ne te: potes facere, aut non contemnis : sed vides muka
causando differam, si coram pariler fuerlmus, au- libi impedimento esse ne facias.
dies universa quse senliam : ul si quid forte nesci- III. Cum hsec legeris, ad asylum Romuli fugies_
mus, in tua aurc moriatur. Nam qui scribit, mulios; el Comcediajconscendensaram , verba Domini sae-
sumit judiees: alius in alterius livct ac grassatur vienlis eludes. Dkiconus, inquies, ecclesiath tuio
ingenium. Ille si unus sermo defuerit, quasi clau- deserere non possum : vercor ne incurram.sacrile-
dam oraliunculam diffugtt. Alius si paululum se lo- gium, si altaria derelinquam. Euge , meus, plus de
quenlis cothurnus exlulerit,non presbyterum Iairabit, te exacturus sum, si ad vitam monachi, clerici ali-
esse, sed rbetoreni. quid dignitaiis accedit: sl in aposlolicostans ordine,
II. Iiaque si yis (e mihi bocobligari munere, Pla- quoiidie Chrisli corpus pia plebi famulationeldisiri-
eenlinas delicias desere, seclare Abrahaehabilum , buis. Sed considera, obsecro, saiis esse difficile lo-
rclinque nalale solum, spretisque urbibusad desertai cum Stepbani implere vel Pauli, in angelicoslare
secede , ut possis orare cum Christo. Erit quidemi minislerio , et populos subjaeenles eadenii dcsuper
durus et mucidus , et hordeaceus forte panis. Sed veste despicere. Pretiosum est margariltim, scd ciio
delicatum mililem rex non amat. Jerusalem , quaa •* "•frangitur , fraclumque non poiest inslaurari. Navis
similam et mel, et oleum manducavil, fornicalionis quamvis sit rudis, et solidisconfixaciavis, ttimenies
arguitur : non quod mali sinl cibi, quos paterna flnclus labulata non sentinnt : cito lamen si peri-
indulgel clemeniia; sed quod mollis prasliator ad culose navigat, perforatur : el licet plenis ven(i3
primam siatim aciem eoncidat.et post umbramsolem lucrosius ad optala perveniat: tamen magis|secura
ferre nou qucat: post sudarium galeam eneri potius sunt quae tranquilla ; et ut aperlius loquar, pfus tc
1'epulet,quam tulamini. Quodsi exire cupienti mater quidem dicis habere mercedis, sl in media urbe
obsisiil in limine, loquere ei verbis Domini tui : consistens, moiiachorum viiam viclites. Hseesunt
Mater el mea fratrcs meihi sunl qui faciunl volunta- vera quaj dicis, se.dnon tam facile explenlur opere
tem Patfis mei, qui in cmlisest. Si vernaculse, cum quam dicto. Ut enim csetera prajtermiitam, quse ncs
quibiif"nulritus es ,.flcre, et patcrni ruris memoria, ab austeriore vita rclrabutu, iliud inferam, ad cujus
ipsius quoque domus anguli, et secreia reilnere le comparaiionem etiam quae dissimulaverim,1 immo
cosperinl, in quibus infans voluiatus es, lusistipuer, timuerim dicere, iulelliges. Alius barhaml cx-dit
adokscemulus IastCivisti:recordare pmnesfqui nunc ssqunliter et kiiaritatenj frontis, niieiiti desuper
m EPISTOLA XVIII. AD PRiESIDlUM, DE CEREO PASCHALI. 188
coms protegil.Tu si paululum, utnos solemusfaccre.i A IHa quolidie cogita , tracla, desidera , et quasi
rusticani, capillum usque ad culem persequeris, quodam carcere detenlus exclama : Heu me,
risum prajbebisomnibus.Quodsi pulla fuerit tunica, qttia peregrinalio mea prolongata esl! El in pa-
eftam prselereuntiumdigilis denoiaberis. Cave, in- radisum mente conscendens, tolies in terfa non
quam , nt non slrictse sint caligscnc crura non can- eris , quoties' lerram despexeris. Eadem nobis
deaiu.Nisiformosus fueiis, sanclus esse non poleris. cerlc ciim his qtii habitant per dcserta conditio
~
Aliquisinvitat d_eoptiniallbus adprandium , omues. esi. Iidcm oculi, lolidem roanus. lisdero infirmiia-
volivis pcrgunt feriis: cerle aui ctindumtibi est, aut tibus, vcl viriutibus siibjacenius. Si te aquaepolits
negandum. Si ieris , atil eisdem vescefis cibis , aut vexat, qiianti nohiliores, non dicam vina ncsciunt,
aliis. Si aliis , convivariim offendenlur oculi. Si el ciirniiim ignorant cibos, sed infusolantum lcgu-
iisdem, perit abslinenfui. Quod si ire nolueris, tunc mine suslenianiur? Si balnearumie lavacra sollici-
niiser in prandio coinedeiis. Ad singulas quasque lant, quaiiii principcscixitalum, siveob culpampro-
pliialas et delibuta mellis viua polabcris. Alius in priam, siveob invidiam, »d insulas deporl.-Ui,sine
luum vultum cavillabilur, ille incessum ridebit, hic pncnro futuraqtie nicrcede absque .balneis pcrse-
habitum. Et imilalores forsitan Judaeorum: Nonne vcratit? Nemoid ncressiiaie pali non potcst, qcod
hic est, inquicnt, -filiusfabri ? Nonne fialres ejus el J5pro
J Deo voiintale pati dctreciat. Habebis cellulam
sororesapud nossunt (Malth.xiii, 55)?Ego ilium me- quaele solum capiai. Immo non eris solus, angelica
mini ante tol ferme annosiiiud fecisselurpe, dixisse tecum lurba versabilnr. Tot socii, quol sancli. Le-
lnrpius. Alius furem clamabit et incechuni, scque gcsEvangelium, co!if.ibulabiiurlecum Jesus. Repli-
sceleris fingetfuisse parlicipera. Omniapariler pran- cabis apostolos vel ptophelas. Numquid poleris la-
dia consonabunt, et in le tcmulenlum convivium lem alium luis sermonibushabere consnrtein? Tcrra
dissolveiur. Quod si .vilibusabslinueris carnibus, ct sumus, elcinis : ct pnr oinnia momeiila de noslra
non crcbro balneas frcquentaveris , tunc fere per salule sufpensi, eotitiiiuoin pulverem dissolvendi.
omnescolumnasManichaeilibi lilulus ascribelur. Si Qtiidretrecliimiis de necessitale facere virlutem ?
volucrumedulium rcfutaveris, el teuellas columbas, Ccrle quandoque nioriciiduin est, et slcrcoribus
crassosque lurtures cxpclenti gutluriduriordominus plena viialia, qu;c nos quotidie noslrae comnioneiit
denegavcris, sacrilegii crimen affigetur. Slaliinque vilitatis, in similem piiircdiucm omne secuni trac-
aient : Ili sunl qui creatorem mundi contemnimt: lura sunl corpus. Quam cilo niundi relinquamus an-
iu usus noslros facla suut omnia. Audivi, teste Do- gusiias , et si forle ob conliiienfiam (quod lamen
mino, non mentior, qucmdam in suam gulamdiser- raro accidii) dolere stomachuin, sesiuarc febiibus
tum, cum iue rumore cognovisset esculenlioribus G ( cceperimus,perpetuse vitse januam morbuni putc-
cibis absfmere; dixissc : Numquid porccllus ideo iiius, plenamque vicloriam. Quia Scripdira do-
faclus esl, ut logalus in senatu seiiientiamdieeiel? ccniecogiioscinius, uulluin anic vilic htijus finem
'
Quo videlicetme stulliliaecondemnarei, qtti piilarem plene beatum esse diccndum. Qttanti in mediis opi-
ea qusesunl in bomiuum usus creala , uon sumere. bus, ei inter iiiluiasconsulaltis repenliiia mortesitb-
Ha.'Cel istiusmodi cum vitam in urbibus lacerent tracii sunt? Nttper impeiiUnr Yaleniinianiis, cimi
honam, quid facies, fraler, in medio? uut vitiis, aut advorsus Sarmalas, Quadosqucpiojilur Illyrii vast..-
anathemati colla suhmities : id csi, aul seclabcris lioncm in consislorio ssevnsinfremcrct, et loiius
quae sttnt adversa coniiueniiae: aut si faccre no- gentis excidium rigidus iniiiarctur, sanguine erniii-
lueris , ipse damnaberis. Prsclermitlo crebras salu- pente discrepuil. Quid loquar de friUrc cjus, qiiem
lntiones, obsequia malronarum , variasque illece- conlra regale fasiigium Thrachu ignis ahsorbuii ?
bras , quibus etiam rigidissimi emolliunlur aniini, Nccdumannus complctus esl, quo prineipem Gra-
et sireneo cantu ad naufragia pertrahunlur : quod lianiim,prodenie exercitu suo, ante foedacaptivitas,
ad speciosas quasque formas oculus ssepe invitus dehinc miserabilior oppressil inleritus. Et, m ista
absirahiiur, quod aures obsccenadicta feriunl; nunc taceam, eliam qui comiiiuni ftne"perierunt, post
illud affirmo, qttod efiamsiista 11011 essenl, au com- D
•* morlem pari cum oinnibiis condiiione sociantiir.
paraiionem lam ingentis boni, minora deserere de- Quotusquisquecorum iu die judicii ininimo de JIIO-
bueras. nacbis coiiiparabilur? Sccictinir sallcm mulierc--ilas,
IV. Adde quod diaconus es, scd abscessu luo, scxus nos doceat infirmior. Qnanfaediviiiis paritcr
eeciesiajdamna non senlient. Helias vixil in ereino. et nohiliiaie pollenles (nolo cnim vocabnla dicerc,
UeliseumProphetarum secuius csl chortts. Prarcur- ne adulari vide.ir) reliciis facullatibiis, pignoribus-
snr DominiJoannes nulritus io soliiudinc , ad hoc que conleniptis, id faclu fac.ile judicivennu, qiiod
tandem desceudil ad Jordanis ripas, ut populos ar- tu proprio pulasli limore d.fficilc?Id dc cerei car-
gueret confliienles,et pharisauosiulelligens, clericos niine disce. Illud tibi de \ariis floribuslumcn exor-
Judajorum generaliones vipereas denoiaret. Nuper na. Esto et ipse apis. Debborai victoriam imitare.
jEgypli deserta vidisli : intuitus es angelicain fa- Barach lecum Sisaram pcrsequalur, ct lihciaiols-
miliam. Quanli ihi florcs sunt? quam spiriiualibus rael, Judicum c.irmen ingeiniiicsj ut Chrisii meila
gemmis prata vcrnaniia? Vidistiserla , qtiihus Do- componas.Si sic lampadcm pracpanis, spoiuo ve-
iniaus coroualurj Iile libi in peclore iguis exaestuet. nienie non dormies, cubiculnmregis intrabis. Piura
187 - S. HIERONIMI OPERUM"MANTISSA." 3 I -188
cum dicerevellem, et te mertim (ali exhorialione A los occidii. Pantlier pardo similis est, et est varii
reiinere, subilonuniiatum est, asellos esse conduc- coloris, el mitis. Si saluratus fuerit, tribus diebus
tos, qui me Romam usque pertraberent. Itaque in- dorniit. Post tertium diemlevat se et clamat, et sic
vitus Placentiam te remilto, sub ea conditione quam odoremsuavem emitlil, et convocat omnes feras,
nosti, ut quoties hsec legeris, libi sciasessequopol- quse odore ducunlur, et estomnibus feris amicus,
licitus es, veniendum. prseler draconi et aspidi. Testudo marina, quse est
grandis tamquam insula, dum emergit se de alto;
a Pelicani cum suos a serpenle filiosoccisos, mor- ostendit se in ipso mari lamquam
peiram, nec se
luos inveniunl, lugent, et se el sualaiera percutiunt movet inde, quoadusque honiincs naves ligenl. Et
ct sanguihe excusso ad corpora morluorum sic revi- cum haecsenserit, trahit sein altumr Sed cum^esu-
viscunt. Aquila quando seiiuerit, gravantur ipsius rierit, aperitos, et bonum odorem reddit: ad quem
peniue el oculi, quaeriiquefonlem, et erigit pennas, caeleri pisces colIiguntur.Perdix aliena ova cale-
et colligit in se calorem, el sic oculi ejus sananlur: fucil, perditis suis. Sed cum creveriht pulli, ex,nido
et in fontem se ler mergit, >>et ila ad juvcnlutem evolant, et ad pafentes suos redeunl, mentitum pa-
redit. Phcenixavis est in India, et per quingenlos rentem omiltentes. Perdices sibi insidiantur, et si
annos de Libano implet se aromaiibus, et sic nidifi- g afferant Illosad silvam qui eos habeni, vocem emit-
cat <"sacerdoti Holiqpolitanomehse Famenoib, aut tunl absconsi, et sie cseteri veniuiit, el retibus' ca-
Farmuih. Implet aram sacerdos sarmenlis, el ibi pitinlur : plus pedibus qtiam pennis fugiunt aucu-
confert phoenix aromaia, ei elecirum arae imponit. pantes. Et si ad hoc fuerit ul capiamur, similem
Et primo solis ortu, pbcenix quidem movet pennas, siui colore lapidem qtiajrunt, el ibi se supinos po-
solis verGcaloreaccenditur electrum, etsieexurun- nunt. Yultur cum ccepevit ova edere, primum de
tur aromata, et ipsa phosnix incenditur. Craslino terra Indiaee Iiislinlium sumit, el est lamquam nux,
die de cinfeVegignitur vermis : secundo pennas ef- et inlus habet aliquid quod moveiur, et sonumred-
fert, lertio ad antiquarn rcdit naturnm, et sic ad sua dit. Hoc-sibi apponit: et multos quidem racit fcetus,
loca revertitur. Ariguisquando senuerit, perdil aspe- unus vero remanet. Namcum non hahuerint escam",
clum,: et si voluerit redire ad juventuiem, jeju- observant se dormientes, et comedunt se usque dum
nat qtiadraginia diebus, ut laxelur pellis ejus : et untis remaneat. Myrmicoleon, ab aute lco, relro
sic angusium foramen inquirit, ul dum nitittir exire formica, de duabus feris nascittir. Esca vero ipsius
inde, pellem seneciulis dimittat. Coiuber ad biben- iii primis est lac malris, id esi, formicaj. Nutritur
dum veniens, in aqua venenumdeponii, ne eumve- enim mater legumine lamquam formica.
nenumaqua conereium occidai. a Nudumhominem C MONJTUMIN EPISTOLAMSEQCENTEM.
timei, vestilum persequitur, caput tamen suum ce- Cognominemhuic librumscripsit Novatianus,quod
lat qtiando percutitur, ubi scit esse mortem suam. ex catalogoconstat: nec porro defuere. qui hunc ip-
sum Novalianotribuerenl, quamquamnon Manicli(EW_
Serpensquidem si semelcalamo percutialur, mori- modo,sed et Arianwhwreseosmettiio occurrat. Eras-
lur : sin veroiterum percmialur, confirmatur. Bru- mus ait : Ut librumhunc fateor l:ctu non indignum.
niali lempore infirmior efficitur, el a soricibus de- ita slylus, ul nihil sit utiud, evidentissimedeclaratnon
vincilur. Igitur anle hiemem circa se colligitsegetes, esse scriptum ab Hieronymo.Inscriplio variabal hi
: in altis erat titulus ad Terentiam,
ut illis escam praebeat. Yiperaeper os coitum fa- exemplatibus
in aliis ad Therasiam. Deindein ipso voluminenulla
ciunl, miisciilimortem coutemnunt, sed femina in filuliiusrei menlio, quw perlineat vel ad eum qui
ipso coitti, sive magna dulcedine exagitata, sive fu- scripsit, vel ad eosquibusscripsit: cum Itujusmodiso-
turi prajsciapericuli, dum absorbet semen, caput lealet admisceredivusHieronymus,prmserlimin princi-
pio in fine.Poslremocum siljttstum volumen,ietde
masculiabscindil, et sic eum occidit. Sed cum con- celebri argitmenlo, tdmett nusquamcitatttr ab Uiero-
ceperii, viscera illiusab ipsis quos concepit, come- vymo,qui tamenilli mosesl in cmleris.Si exslarei in-
dunlur, el sic-malrem oeciduut. Formicae quaj nil dexoperum Tertulliaiti, forlassh inler illius lucubra-
tionesreperirelnr; nam pltrasis ab illiussermonenon
poriant, non rapiunt onera earum quseportanl: sed abhorret. ,
cum dcposuerint triticum, dividunl grana, limenles 1> EPISTOLA XIX.
ne si fuerit pluvia, fiorescant. Yulpes si diu esurit, De vera circumchione.
volutal se in pulvere, et fingit se moriuam. Ergo I. Superiore epistoja quam ex me consullatiove-
vdlaiilia veniunl, etdum voluntillam comedere, co- slra deprompsit, quam et ad luumei sororis lu;e no-
meduntur. Vulpeculacum leporibus ludit, et sic il- nien misi, rationem eircumcisionisrapide transcurri,
/
a Nos islbacc, quascoiitintiaserie superioribus an- sacerdoti, etc.
neclebantur cnm nihil tanien ad ea periincreni, dis- d Isidor. I. xii. Origin. c. I : Ferlttr aulemj
quod
traximus. De Pelicano fabulam veteresplerique jac- scrpenshominemnudmiinon sil aitsus allingere.
tanl eliam incredibiliorem. 0 Eadem frre ad verbiim de vuliure tradit Eusta-
- *>Ycrus llieron. in cap, Isai. >L: Crebrodiximus, ihius in Dexameron : qui non Instintium Iapidem
Aquilarumsenecltiiemrevivisceremnlationepennarum. illum vocat, sed EUTO-KIOV, ex eo quod parius promo-
Bis auiem Pseudo-Hieronymi paria habet Eusta- vel. Alii ("nnjToxiov appeilant : qui lapis KETITW est,
thius in Hexameronp. 27, ut alios omiltam. sive aquilinus. Hinc malim pro Instintium, quod no-
c Emendandus locus, .supplendusque ex! velere men nihil esl, aut Eulocium,aut Ocytociumhic quo-
Lugdunensi Edilione ila, et sic nidifical. Et indicat quc rescribi.
183 EPISTOLA.XIX. DE VERA CTRCUMCISIONE. 190
quoniani-procinclusitincris mei, in quo. confecta A promhsa? ex qaibus etiam est Chrhtus sictmdumcar-
est, non solum eilimam nitoris, verum eliam per- hem, qui est bcncdiclushiswculn. Absit ergo, ui a
feclionem operis-invidit, licef me ei illa lerrcanl quibus eiiam filiuni secundnmhominemvohiit ofiri,
quaj lrmantur.Quodsi non placeni poliia, formidat eis non plena raiione condefet teslamentum. Sed
animus cogitare quid judicii mercanlur informia : quoniam tam evidenter conslal omniaordinata per
quamquamcgo illam noti ad judicum subsellni, sed Deum plenaesse ralionis, ut asserlore non egeant;'
ad faveniium milii coronam iransmisi. Deniqne videamus unde digrcssi suhius, quae causacst, ut
mea senientia non prodissei, nisi fuisset per vos de eam parlem corporis, quaesecretior cl occuliior csi,
secreio verecundiae,velttt manu quadam chariiaiis atil eam quse a Graecisyvaiz, a nobis diciiur natttra,
educla. Sed quoniam j.un ill.ini meliorem laccre ad circmncidendumDominus elegerit : qui uiique
non possutn, placuit milii, ut semel emissum repe- ol) signum qtto volebat famulos suos in Abrahaese-
tensapud le veibum relractarem, cujus conversalio mine censeri, id poiuisseteligere, quod in propatulo
ciicurhcisionisest inicrpreiaiio, et viia toiius legis positum ah omnibus cerncreiur, et alio nominevo-
enarraiio. Exeo siqtiidem lex vidctur obscura, quo- careiur: ubi nec in signo obscttriias, nec confusio
niam rarus in quo conspicitur exisiit: Dei euini ver- - esset in nomine.
bum vita est, et nos aliier vivendo quam viia B lll. Sed uiraque imago raiionem habuil geminae
esf, verbum Dei facimus obscurum. Quod si ea veriiatis : quam dum loquar impende paiicnliam, ut
vita quae solum viia cst viveremus , enarralione quao circumcisioncm illam in viia iua non esse cre-
legis ejus opus non erat, quam facilius erat videre debas, nunc vitam tuam in illa circumcisione coc-
quam loqui : quandoqnidem non in sermone esl re- spicias. Ac primum de seeretiori parte corporis quid
^gnumDei, sedin virlule(1Cor.iv, 20). Nobis ergo ex flgurabat, advertc. Illud sine dubio quod poslmodum
abundanii licet apud le dissertare, quod didicimus Dominus mohstravit, ne jusliiiam nostram coram
in te, libi prodere quod nobis viia (ua prajstitit, ne bominibusfaceremus, sed in occullo coram eo solo,
essetobscurum. Sed quid novum loquimur, si aul cui soli nihil occultum est, el quem solum rcrnune-
lu quod locuiuri sumus hoc yivis, aul si apud te ratorem bonorum novimus csse faciorum.Nam bic
quod in te didicimus boc loquimur : cuni el memor nostra circumcisio non videiur : quoniam stultiliie
eorumquse meminit monita non quseral, et doctus velamine veltit yeste tegitur mundiali : Nec sane a
non ea quaj jam callel inguiral ? nobis magnopere desidcrandum est,'ul contempla-
II. Tu quidem, filia dileciissima, circumcisione tioni omniumcircumcisio aperie subjnceal, ne mer-
yivis : mihi iamen proposilum est illud teeum loqui, ces operis pene eos sit, quos volumushanc videre,
quare non in digiio, non inaure, aliave corporis *" dicenie Domino: Amendico vobh, receperunlmerce-
parte fiat circumcisio Judacorum,quae ulique sine demsuam (Malth. vi, 2) : sed iia modesle, iia Yere-
ratione esse diceretur, si a Deo inventa non essel. cutide habenda e.-t, el velanda juxia eam imaginem,
Nihil enim sine ralione fit per Deuni : nihil casihus, qttam abundantiorihonore veslimus, ut videnies eam
ut gentes loquuntur, forluiiis, nihil denique fortunae non videant, sed quaereiues rimantesque inlus nos
ih illo lemeriiati licei. Ipsi enim caacisunt, qui illam juxla Apos(olum, qnos scduclores putant, veraces
putant h.ibere aliquid potesialis. Deus autcni, qui esse faleantur: quos nihil habcre credebant, omnia
ipse raiio esi, ut nihil non plena ralione formavit: possiderecognoscant : quos mori judicahant, vivere
ila nihil ab honiiuefieri sine raiione mandavii. Nam in ajiernum testentur (1 Cor. vi, 9). Haecest gloria
si elementa quaj cernimus tania ralione digessit, ut circumcisionisocculise: haecpartis verecundse illis
lerra haeccsset, superquam reliqoa movercntur, im- ad videndum, nohis in noslro corpore non vereridie:
niobilis, ut aquarum venaealiioribus monlibuscon- hoc leslimonium gloriosumcum conversi amare cu-
dereniur, a quibus oria flumina duni per mulia pinnt, quos odisse gaudebant. Unde non in carne
sjalia decurriinl lale, poiandi usum per omnem palam, sed in occulio cordis Judaei esse dehemus,
traeium cursus sui animimiibus exhiherent : ut non littcra, sed spirilu. JNamlittera oculis subjacet
ipsttmmare aquis infiuentibus non excrescat, sed ul Dnoslris : spirilus nobis carnalem refngit aspecltim :
velut veuter quidam laticuni aquas sitire videalur : ut laus juxla Aposlolum ex Deo, non ex hominibus
ne vel fonlihusin ccternummananiibus, vel flumini- acqtiiralur : vercanuir aulem audire a Domino: Po-
bus sine fine currenlibns, vel pluviis assidue ruen- pulus hic labiis me honorat, cor autemcorutn longeest
tibus, perpeiuo terra diluvio tcgeretur : ut ccelum ame (Matlh. xv, 8). Juxta illum qui quod periinebat
p.raetcrplenitudinem illam lucis in sole, nociurnis ad labia, magislrum honum de bono quaesiturusap-
etiam sideribus radiarei, ne quod lempus egenum pellat : cui vetus lex, id est, carnalis circumcisio
luminis baberemus. Si ergo hsc transitoria, ut ipse velul in superficie posiia recitalur, qtiam se com-
ait: Cwlumetterra transibunt (Mallh. xxiv, 55), sic plesse tesiatus, ubi quod ad circumcisionemcordis
sapientiadescripsit, ut aliter ea non potuisse esse perlinebat audivil : Vende omniaqum habcs, el se-
credamus; quid homines ipsos, pro quibus haec quere me (Malth. xix, 21) : tristls abscessit, miser
nnnc ita excogitavit,ordinavit,instituii, sine ratione prorsus, qiii sequi noluil quem bonum Ignorare non
forle viverc permisit: quorumadopiioesl filiorum,el potuit. Inleritis ergo illud esl signacuJumprajfigura-
gloria, et Teslamenlum,cl legislatio,et obsequium,el lum, quod in ihvisibili rneule nostra, ab illo invisi-
!9I S: IIIERONYMIOPERUMMANTISSA. 192
bili nostra Deo videtur, nt non eum a quo invocelur ji lius Dei vivi (Matth. xvi, 16) : exelamat Dominus
audirct, sed eum a quo crcderetur altendcre. Octtli beatum, cui non caro isiud revelasset etsanguis, scd
csiim Domini super justos (Psalm. xxxm, 16), si ad Paler ejus qui esset in ccelis.Tunc etPetrus vocaiur
justiiiain corde crcdatur. Ycrum autem nos credere a Pelra, postquam angularem illam petram primus
toto corde menlimtir, si ab hominibus accipimus agnovit. Jubet tamen post mullas donalas Pelro
honorem. Accipimus enim ab hotiiinihus honorem, benedictiones potentiasquevirtuiis, no, quis discipu-
si eleeiiiosynas noslras luba populo pravdicauira lorum dicerei, quod ipse esset Christus. Mira raiio,
piajcediii, quas ncc per oflicium niintsirandi dcxte- non vult pradicari quod gaudet ihiclligi : agnosci
rani cum sinisira coniiniiiiicareconccssum esi. Acei- ainai, et odil ostendi : sic mystorium obleclse cir-
piintis ab hominibus honorem, si jcjim;a nosira et cumcisionlsexercens. Nam mavult seinventum esso
absliiieiitiit ciboium, pojmli oculis fractior"meiililae quam prodittim, ut virtus stia ilium, non favor ma-
infirmitaiis commendel iucessus, et favorem vulgi nifestaret alientts : quamquam in hoc prseceplo el
irisii vullu advocaius pallor acquirat : si vtro ad aliud intclligenliaj genus occurral. Yetai Doniinus
formam hrliliaevtiltus crccltis, lavacris etiam sere- lioc unde Petrtim laudavcrat prsedicare : offendendus
nattir : si .capul ad imaginem festiviiatis iiiungilur, ulique, si contra volun(atcm ejus quod Pelrus sc-
ut soli Deo jejufiia nostra commcndanies, pnssimusITserat '. falerenlur, qtioniam si facultatem loquendi
dicero : Voluntariesacrificamuslibi, Domine(Psalm. tribuere volnisset, exeusatio prodilori praedesiinaia
Liii, 8). Vidcs, filia, nempe quod vivis, ei conversa- videhatur : poteratque dicere, permisisii nobis di-
tionem tuani sccrelaeillius circumcisionis agnoscis: scipulis luis, ut le omnibus panderemus,nee impu-
foris egena, iiittts larga : foris sine lege, iinus sub landum mihi esl, si alio ad le aliquis animo venit
lege : populi ocoiis ptiblicum vilando convivium, quam ego te iuus laudator ostendi. Sed quoniaiu
vocaiorum sensu auiem E-<angelistaj sociando me- quidqtiid prohibeiur illiciium est : a ntillo se voluit
riiitm. digne celebrari dumia Juda proderelur indigne. Ju-
IV. Sed ad veram ipsam vitam aliquando venia- bet ergo discijiulis ne cui dieant, quod ipse est
mus, id esl, ad Doniinumnostrum Jesum Clirislum: Christus. Tendit senientia Interdietalis in Judam, et
videamus an lale aliquid doctiit et fecil, quoniam prsevisumjugulat prodiiorem, ipso verho prajcepti
quodfaclumesl in illo vitacrat (Joan.'i, &) : si et ipse majestalem signans, qtiseerat designandaprajcepto.
circtiiiicistoiieniveluii in occulta parle corporis ope- Referl Evangelista his verbis : Tuuc imperavitdisci-
ratus, voluit ab hominibus, et ca quaj faciebat, et pulis suis, itt netnini dicerent qttodipse esset Cltristus
ille qtiis cssei agnosci. Ac primum post ccelestem (lbid., 20). Et Judas prodilor his. qni cum ipso vo-
illam doctrinamde monle descendens, populortim se 'C nerant ait : Ipse esl, teneleeum (Matth. xxvi, 18). In
admiraiiiium slipatus agminibus, leprosi hominis verbum prohibitionis declinalio obsecundatiohis io-
sordes emaculans (Maith. viu, I), pro saluiis laniae currii, et ne obtentui ad excusationemesse posset
benefirio, ivm laiidem, non celehritalem communi oblivio, iufeliv memoria in sacrilegium volvenda
liomiiiummorc desiderat: scd sibi soli quid esset suggessit, dum ijise proditur de sermone quo cavct,
ciuiscius, majorum non indigel lesiimonio. Jubet sic utrique ralio iton aequandasubsislit. Nam et Do-
illiini iicmini narrarc suam vinuiem : secrelum quo- minus ostendil sic se prodendum esse dum prodit.
(|iic diviiiseMajcstalis,qtiodmysierium IucariiiUioiiis 1 V. Sed ignosce , quod in alium tramilem exposi«
occuluil, ah eo qui sanatus ftierat, vuii sileri : ne tionis sensus Oei verbo copiosior excessit, licet te
gloriam qnasi homo quicrere viderelur, qtiam alio amjilius conirislent suppressa quam prodita : et
more ci myslica ratione suscepit. Namul se osicndat magis de his rcbtis silerc tibi quam dici copiositts
saccrdoli, et inunus Deo offerat, imperavit: et hoc irascatis, quse Domini judicia pro auro et preliosis
hiuntts, quod pnrcepit Moysesin lc-limonitim iliis, lapidibus concupiscis, in quibus mel tibi favumijue
ut diini iacet quod qunsi fiiius homiuis imperavii, compensas, et desideriorum non carcs eliam plcni-
Icgis poiiu-smiiiidata quam Moysi Deus ijise dedit, (udiue, etsi satureris. Ac proiude factum arihuc
cfficial : ut cl dum houiineiii quem in carne vidernt " cxcinpluni ab ipso D.imino rcpeiamus, ut juxia le-
laudare prohiliclur, Dcumjlamen in muncris.obla- gem in ore duorum vel tiium lesiium omne verbttm
lionc inagiiificci.Sicgloria Jilii hominis quaj per ja- consistnl (Mailh. xvui, 1("): et quem prodi se dixi-
ntiam prohibclur, pcr se utenun vidclur inirare, ltuis unluissc, eiiain se videri voluisse doeeanius :
duin non [Mart. vem] quaJi homo prajdicandiiscsi, ut iion ab aliis se modo honorari patcrelui': verum
cui ul Deo sttnt cur-iliouiimvnla suivends : nje in ciiun ip-c sihi in quantuin fieri potcrat dcbitam dc-
plaiearum angtilis cariialilercelebraiidus, qtii spiri- irnlierel dignil.iiem. Lazari amici sut morteui non
liialiler sit adorandtts in lemplo : ut si scumdum autlit et nunliat (Joan- xu , li) :~facicbat hoc de
homiiicm nil requiril , sccundum Deum divinacvir- Dciiaie, quid ininiiii? ut cum locahter perspicerctur
tutis gloriam proraerealiiri Addit buic simiiia, ut in Iiomine,ex divinitale niisquam abejse credcrelur.
veiitas locupleliori tesiimouio fttlcirenir. Qttajril a Fesiiiiaiin Bcthaniam, submussiiaiuibuspenedisci-
discipulisquis habeaiur in populo rgregius : liii no- pulis, pictas factura miraculum : defuncii sorores
minatit propbetas. Quid ipsi seiiliaul, sollicitus ex- occurreiunt letro hahilti,'ore laerymoso, crine con-
cutii. Cui bealus Pelrus: Ta es, inquit, ChrtslusFi- scisso, quas bono animo jubcl csse, si cred.'nl. La-
193 EPISTOLA XIX. DE YEltA CIRCUMCISIONE. .194
zarum vivere, si illaenon snnt dubit-Uwsc, confir- A . Dominus dicerctur, el nlii dicerenl Eliam, alii Jcre-
mai : videl eliam mullitudinem Marihaj et Mari;r, miam, alii autem ununi ex propheiis respondcrcnt
qu:o ad solatium comes convenerat. Infremtnt, in- (Maitli. xvi, \4). Inlus scribitur, citm Peirus excla-
quil Evangelista, spiritu, el lurbaius esl3 et ail: Ubi mat ; Tu es Cltristus Filius DA vivi (Ibid., 16).
enim eumposuisiis ( Joan. xi, 53, 34)? quid eslboc? Unde et ipse Dominus :•Non revelavit tibi, Petre,
quaj confusionis causa? quse formidinis? Quid aut iuquit, islud taro aut sanguis, sed Paler meus qui
eriihescii attt mettiit, cum el virtus sit peractnra in cwlisest (Ibid., 17)."Cujuscaro et sangnis? Num-
miraculum , et tleiias non sit subjecla terrori? Quse quidnam Petri ipsius caro et sanguis obstabant quin
sejuilcri (am inconsulla requisifio? Ut omnino crcdas Filius Dei dicerelur?Non, inquam.scd ipsiusDomiiii
de turbato confusoque profectam : Ille Deus noster caro et sanguis, in quibus duhi homo ceniUnrquod
qui discipulis conslanler dixerat de absenle : La- ernt Dei Filius.non cicdebalur esse quod erat. Im-
zwus mortuus est; qui sororibus ejus confidcnter possihile cnim hominibus vidcbaiur Dcuni credere
promlserat de mortuo, rcsurrcciurus est: sub nova cum hominem viderent, et laniam illam majesta-
nescio qua confusione sepulcrum qnaerit, quasi hoc tem, in qua inhabitat omnis plenitudo divinitatis,
solum qui omnia et nosset et praestare potcrai, quam ipse uon capit mundus, in corptis"culodc-
ignoret: non plane hoc est: nam alius intellectus ]} ] speclae ctiam imaginis inclusam. Ait ergo; non hajc
occtililur : in diclis promissisque supeiioiibus satis caro mea libi et sanguis, me esse Dei Filiuin pro
se divinilas publicaret. Aderat (urha Judacorum , diderunl. Nam ista non paliuntttr me hoc credi.De-
lantis sempcr non amica miraculis. In pl.uuim, Deus itiqtte Propliela dixerat: Et homo est, el quis co-
si non aliquidsccundumhomlnem videreufr ignor.ne, gnorcet eum? Evidentcr ergo illi secnndum hominem
j-.rocesserat. Turbalus est, inquit, id est, leiulcmia vcl oculuni judicanles, me atit Elt.mi prophciam ,
carnis divinitaii non prodendaemiscettir, el ad iguo- aut aiiqucm unum cx prophciis ioqtumtur, quoiiiain
laiiliam buiiianaui deilasvelanda revocatur. Sic lur- hotniiiuin me esse habiiu cainis agnoscunt, sed tihi
b.itur el fons, cum excitatus casu aliquo limus, puri- revdavii Paler nieus, qui in coulisesi. Qtiando rc-
taiem liquidi densai elenienii, ei duafum rerum una velavit? Quo tcmpore Detis cum Peiro locutu*.est?
confusio discrimine proprieiatum duut separatur cx- Reveiavii, inquil, Paicr meus qtii in ccrlis cst : lmc
cluditur. Ail namque, ubi eum posuhth? El hic lur- est diccre, operihus credidisti qua: loquunlur Filium
baius Judaeis deilatem celat iu honiine, et splcndoii Di*i.Sed nlloquebiimur, foiis scripttia cst hber iste,
divinilatis in laniffi operationis coruscatione igtio- cum Doiniiius csnril: Intus scrihiiur, cimi (]iiinqiie
rautiani morlalilatis ohducii, ut cum possit-in susci- panibiis niulia hoiiiinum uiiHia saitira\ii (Maith. xiv,
landi) Lazaro Deus adorari, hoino in sepulcri ejus IC 20). Foris scribUur, cum amici niorie lacrymniur
i_n.iralione vilescat. Sic ilum a caecis videiur, ct a (Joan. ::i, 55). Inius scribitur, cnm ijisum qiteni
videnlibusnon vidclur : sic dum de lajiidibus suscitat flcbat exsuscitat. Foris scribilur, ciim afligiiur
filiosAbrahaj (Maith. l, 9), filios jicrdif onis iu lapi- ciuci ; inlus scribilur, cum paradisum lalroni pio-
dcm offensionisimpingit : el illud inysierio occultse millit in cruce. Foris scribitur, cum spiritum mo-
cjicraiionis exsequiiur, ut eum inlirmi ac dcbifcs ad iieus sccundum rationcm humaiiaccarnis emittit.;
jioscendam opem saluiis, nullo lnoiistraitte, cogno- ' Iiitus sctibitur, cumin passione sol fugit, dies abs-
scant, e( persecutores vel ihimici quem tenere dc- condilttr, lerra conculitttr. Foris scribilur, cum sc-
hcanl.nisi prodatur ignorent. pelitur; inlus scribilur, cum leriia die, sejiulcri li-
VI. Hic eslilleliber inlus et foris scriptus, bic se- niinibus remotis, erumpitiniuceiii (Matih. ixvm, 5).
ciclus et publicuSjhic apertus et opertiis; hic paginis Foris scribitur, cum Apostolis clavorum ct lanceae
- superiorihiis videndus, inlcrioribus noti videndus , -vulneribus osiensis, cscam ctiam poslulal (Lnc. xxiv,
quia incomprebeiVsibilis(Apoc.v. 1). Iulus siquidem 40 seqq.); intns scrihitur, cum inter cosdem apos(o-
scriptus esl, cum Propheta dicat : Generationemejus los, clausis ostiis, quiinirare vistis uori csi, apparct.
qtih enarrabit (Isai. LIII,8)? Foris scriptus est, cum -Seil miro inodo cum iuicrior Scrijititra libri magis
Evangelista aii : Liber generationis Jesu Christi, filii D] ohscnra sit, amplius homiuum incnies lnrb.it exle-
David, filii Abraham (Malth. i, 1). Inlus scribilur, rior ct videnies illa quaeper boitiiiiein videri non
cuiii Deusdicil: Eructavh cor mcum verbum bonum pnssimt, ista qnse possunlper homin^m videri, nova
(Psalm. XLIV,2).Foris scribitur, chm Isaias vaiici- ratiom: non cernunt. N.im Miniehaci quod videri non
natur : Eccc virgo concipiel et parict filitim, el rocabis polest credentes, id quod polest vidcri nou crcdiint -:
ttomenejus Emmanuel (Isa. vu, 1-4). Inlus scribitur, cum beattts Joanncs invisihilemcl visibilem Dcnniel
e.im per Joannemdieitur : In principio erat Vcrbumcl hominem, brcvi quasi characicresignavcrii, siccuiiii
Verbumerat apttd Deum, et Deus Verbum(Joan. i, 1). ait : Quod fuit ab initio, fratres, qnod attdivimus( l
F"ris scribitur per Matthacuin: Chrhli aiiiem gene- Joan. i, 1). Ecce libri illiusinlcriorem puricnt. Quod
rrttio sic erat: cum essel dcsponsatamaler ejus Maria sequitur : Et vidimttsoculis nottris, et manus nostras
Joseph,- Inius scribitur : Inrenia esl in utero habens puipitverunlde Verbovitm: Ecce lihri pars exterior,
' de
Spiritu sancto (Matlh. i, 18;. Quid uiique habens? quae oculis ac maiiibus subjecta bcminum, el vi-
Yerbum Domini, Verbuin carnem factum sub lege. - deri et (ractari potesf.
Foris scribjtur, cuni aposioH intemgaii, quis egsq VII. Hanc parlcm libri Maniclfajusignprat, v{-
198 S. HIEROKYMIOPERUMMANTISSA. "156
dens opera qiiffifiunt, et non videns facieniem. A singulis paginissapientes ac de mundialiphilosopjiia
Polesl quidem dicere isle : Tu es Chrhtus Films venientes,tanta operli aperliquc libri concatenationis
Deivivi: sed non polcsl dicere, Dominusesi sabbuti subiiliias prseteiivit : cum eum ncc Jud:ci quiipsius
ftlius hominis: et mira perversiiaie quod vident ne- erani, cum in sua venisset, agnoveruni? Qui dumde
ganles, quod non vident confiientur : invisibilemin cojlo signtun poslulant, quasi coslestia"non essehl
virluiibus rccognoscunt, visibilem iu homine, quod quse in salute vel debilium, vei morluorum coelesli
facilliniumcsse debuit, non aguoscunt. 0 caecitas! virtule raciebat, obcsccati infideliiale sua, videndo
o ignorantia veritatis! et omni ratione damnanda eliam non videre meruerunl. Iralusque [At. add. esl]
prajsumpiio : isli sunt qui Deo ipsi se praeferunt: ' Dominus, cur in ipso deiiatis contemneretur opera-
sic tredeudo in carne constituti, spiriiualiter se iio, illiid de diviiiis sapientiaj suseprocuravit, ut et
vivere profitenliir, quod Deum non crcdunt po- forma servi despicabilishaberetur, el quibus non
tuisse. Minorenim sine dubio ab istis Deus esl, si per viriulem suam divinilas radiasset, his -omni-
quod istipossunt, ille iion potuil. Nam si isti pos- modis posilus coniemptui, irreverenda in ipsojuxla
_sunl in-carne consliltiii alienam capere naturam : sscculumvidereiur humaiiitas : el cum Dominum
cur ille in carne positus suam servare non possil; suum in spiriiu Israel non receperii: cur vel fralrcm
videlicet ut scmper Detts sit, ne eorrupielse ad- B suuin in carne Juda reciperet et cognoscerei?Neque
mixius incipiat esse corrupius? Mira disputatio, enim ajquttm erat, ut qui majora subruerent, e( qtii
Deum deslrtiit,"cum bonorat. Juinoris atttem \irlutis sacrilegium ut volebant cxislimari, commitlerent
est obtinere in lerrena subsianlia deiiaiem , quam ignoranles, non bomicidiumfacerent scietites.Deni-
Deum spiritualiler in deilate durare. Qttid ergo mi- que el Jonaesignum promiliit infidis: el miser qui-
rabor iu Dco, nisi quod cum esse homo dignaius sit, dem populus, iu uno codemquehomine, servum Dei
in-homine quod Deusesset aperuii? Non qnod ipse confemplor sui oecidit, ut quem juxla legemsuam
destitit esse quod fucral, scd quod carnem fecit esse non agnovisset ut Deum , hiinc .exlra legem suani
quod Deus est; quod in oxcusaiionemmateriae vi- gentiliter daumarel ut reum. Haec jtaque ignobilia
liosaeroansii ijise sine excusatione: quod diini pro passionis, veltit velata,, sicut Joijuebainur ope-
nobis peccatum faclus esset, peccator csse non po- ralionc promeruit, cum deitaiis naiuram morla-
tuil. 6ed hic Maiiichseus, Arianus ilerum su|ierio- Iilalis veste cireumdat ; dum apud erubescentes
rem parlem lihri uiraque coinplexits [Al. circum- agniiioneniejus ipse confuiiditur : dum quod bomo
plcxus] manu, illam interiorem paginamsic reserare de "Deo sil non credit : dnm ipsum denique in
formidat, quasi saciilegitimfacturtis sil, si Deusiii -._ se hominem indespicabi'em cacteris formam, ut
carne vetiiens non amiserit deitiiem : vidensque 1G patiniur inclinat : dum apud discipulos Dei Vcr-
Dominumin navicula dormienlem, non videt ventis bum csl, el apud principeshomo verhumnon habens
et fluciibus imperaniem; cui deiiatcm se .tribuere inveniiur. Unde si Dominuscceliet terr.c : cujus no-
.sinesimilitudine palerna inentitur. Detis en'm esse nien super omne nomen esi, formamservi accipiens,
nisi Pairi, id est, Deo similis sit, non potesl: si- nonrapinamarbilralitsest essese mqualemDeo(Philip.
vnilem autem esse, nec illum qui foris scripluj . ii, 7), in hominem se despeclunivelala studiosedivi-
£st dc inierioribus aliquid perdidisse, illos quoii- nitale projecit: neqtie videri in se voluil, quod non
-diaimssermo instrueredebuisset, quo filios patribns poleral non agnosci: quid homincs observare sub
snis-similes iia cupimtisapprobnre, ut dicainus, De specie secrelsccircumcisionisexpcdiet, quos prajler
ore ejus exiit. Ergo omiiis filius, quamlihet secitn- naitiram exemplo lminiliavitelpraicepio? Consultius
dum cariialem generaiionem aliter genereiur : la- utique facient, si etiam cum omnia fecerint dicant;
-mensi forte paiii peromnia similis sit., dicelur ab Scrviinulilesfacli suinus,quod imperatumesl fecimus
oreejus profecius. Quis non vidctDeum Yerbum de (Lnc. xvn, 10): quam fiducia praesumplioniselali,
corde Pairis eruclatum, nec aliunde in spiritu quam ul uiius a dextris, et a sinislris alitts in regno ejus
-orcprolaium, ctiam juxia comniunemomnium sen- sedeani, posmlaverini: ne illi-*, ipseDominusrespon-
0
isiuuPalri similem judicari? Quod ubi fideliler sen- deat, qui illos aniare amplius credebatur, nescitis
•seriiiuis, le, et ea quseforis scripla sunl, el ea quae quid petatis(Maith. xx, 22). Qtiibuset staiim-formido
intus divinitus aniiotaniur, crcdere, tinum librum paSiionisab eo opponiiur, qusejoxla carneni humi-
-dicere poterimus : in quo legem toiam scri|)lam vi- liatelalos: quam ubi inirepide pnposcerunt, recte
xleutes, non philosophorumargumenta seclemur, ut quidem dicit illis, sedereaddexleram,cmiad sinhiram,
veriiatem opinatione colligamus; sed forinam vitse non esl meumdarevobis. Ntimquidnam hic se polen-
ante oculos constituamus, et eam ipsam tracla- liac indignumesse professusest, aul omne sibi non
bilem miremur-, in qua quidquid obscurum esse licere leslalur, qui ait, Paler neminem judicat, sed
polerii, effundetur. Quam Mauichaeinon videntes in omttejudicium dedit Filio (Joan. v, 22)? Non est,
carne, Ariani non intelligentesin spiritu, unius libri ail, meumdare vobis,id est, sic petenlibus superbe,
paginarum conrcederatamdissecuere juncturam , et insolenter, elate, de carnis tumore, non spiritus le-
mediaiorem duorum consertis manibus, hsereticofu- nitate. Nam ego qui resisto nuuc vobis, humilihus
Tore ruperunt. daregraiiam consuevi.Ita Dominusdum humilitalem
VUI. Sed. quM mirum, si hos nimium sibi in et verbo et aclu vere audienies docet: cur in gecrela.
19? . EPISTOLA XIX. DE YERA CIRCUMCISIONE. -198
dum non custodimus,
parte corporis prsefiguratioiiemverae circumcisipnisAqnenles, verbtim" Domini,
babere voluerit, osiendit, obierimus.
IX. Dixi de occullo circumcisionis, quae putavi X. Porro haec an ita se habeant, et fidei palrem,
jjsse diceiida : superest ut de ips.a circumeisione et circumcisionisjnterrngemus auclorefn.: quoniam
traciemus, qucefigura sit, cur non oculocircumcida- ob ipso utraque hsec, et quaead roentem, elqtiaj ad
mur el manu, dicente Domino: Nam si oculus luus corpus perlineni, processernnt : ipsenobis respon-
. scanditli&atte, ertte eum : el si manus tua scandalizat debit ex geslis, utrum ne illumDeoJudaica circum-
. le, abscindeeam (Malth. v, 29). Quselanta ibi prajfi- cisio, an vero nostra baec qtiatn dicimus c.onimen-
gtiratio est, ut per un.im partem corporis lotus om- darit. Ac primum audit a Domino : Exi de ierra ina
nino homo circumcisus esse credatur : et cum hoc ct de.cognationeiua (Gen. xn , 1J. Sub boc -verbo
nos post Chrislum , ut Judsei faciunt, non faciamus juxta carnem in praepuiioconsiitulus, a parentibus
. in carne, lacere lamen per etimdemjudicemur in secircumcidit,, ct pairiam naturamque oninem, qua
"corde? Veniamus ad regenerationis noslivc sacra- . per affeclumtenebatnr, abrumpens, verbum Domini
menia ccelestia, ut cireumcisionem spirittialem in sequilur peregrinus. Hinc deinde cx conjuge sterili
spirituali naiiviiate quseramns : el in ipsis fidei no- et annrisa; id est, et contra viiium nalurae, et conlra"
strae cunabulis, quo tempore citcumcisio celebralur, -" conditionem deficientis aelaiis, posieriialis proniit-
primos vagitussacralaerepetamus infautiav:ei abre- tiiur multitudo ,: non consideralcorpussuum emor-
nimliationemill.im, qua praeputiis denudamur, ante luum, cum jam fere cenlum esset annorum, et
oeulcjscollocemus, quoniam sieutqui carnaliter na- emorttiam vulvam Sarap.conjugis suae,cui desicrant
scebanlur in mundo, carnaliter circumcidcbanlur in • fieri mnliebria, eliam si anle sierilis non fuisset :
lcge : iia qui nunc ad ccelorumregna generaiiiur ex sed in prornissionem,spem supponens, jusliiicatio-
vcrbo , pcr verbum circumcidunlur a mundo. Sic nem credendo promcretur. Rrius crgo.quam in carne
namqiie'dicimiis.abreniintiare nos mundo et pompis circOmcidatur, eligitur. Prius eniui scripium est:
ejus, quoniamquidquidest in mundo,,concuphcentia :Credidit Abraham Deo, ct reputalumxst illi ,udjusii-
carnis est, el concupiscenliaoculoruineii_,,et .ambiiio tiam (Rom. iv, 5). Jubet igitur Deus :Circumcidatur
smculi,qumnon esl a Petire (l Joan.ii, 16). Illa ergo omriemasculinumveslrum,el circumcideminicarnem
promissio et circumcisio est, quam non palimur ut prwpuliiveslri (Gen. xvn, 10). Addiditet signifiean-
-servi, sed -exbibemusul liber-i•: nec postquam nati tiam bujus rei, ne esset obscura. Ait enim : Et erit
fuerlmns celebramus^ sed ut renascimur offerimus-: An lignum teslamentiinterwe el vos. Signum ad octi-
_ohiniqtiein procinclubapiisniaiis indumento nudali, los pertinet, videlicei, ul eorum .essel agnitio, qui
sola sanctorum oculis confessione vestimur : nec ^1non puiarent eum nuindialem naiuram per verbum
ad speciem naluram noslram arsura filorum veste Domiiilrcspuisse : ac si qui essent illi qui Abrahse
velamus, quia in Evangelio arbor fohis exuberans, fidemet virlutem opcralionisignorarent, per signtim
cum in ea fruclus non esset reperlus, exaruit: sed velut per imaginem aliqua comparatione depictam,
cuncia carnis repudiala naiura-, sexus immemores, quid verum esset agnoscerent. Deinde et -Propheta
nil veremur : nee cum primo illo ierreno homlne, infideli populo, qui -Deumex eo quod videri non -po-
Adamubi es (Gen.m, 9) ? Deum fugienlesaudimus : test, 1nollet credere, signtim visibile prjomitiiidi-
sed cum illo seeundo ccelesil. Ego hodie genui le cendo : Dabit vobis Deus nesler ipse signum : Ecce
(Acl. xiu, 55),. Deum sequentes audimus. Praepuiia virgo in uiero cpncipiel, et pariel filium, eivocabitur
iiaquequaJ Adam iransgressor acquirit, per subjec- jioinen ejus.Emmanucl (Isa. vn, \A). Et jpsi Judsei
lionem ccelestisobedientiserespuentes, nniuramcir- cum Dominum.taniumin carne conspicerent ,",et
cuuicidimusviliorum, et per unam corporalis mem- fidem ejus virtulibus denegarent, signtim posiulant
bri formam, omnes exercentes in praeputiumsensus dc ecelo. nempe ut crederent si viderent. Deus ergo
persequimur ac trtmcamus. Nonenim .natuiam , sed pro tempore cum Abrahsepos.ieritasparibus sipos-
naturaj superflua resecamus ,: scienies , quonjam set vesligiis ingredi in fidem eleclionis suae, notam
"
quidquidamplius est, a malo est. Sic Domini digna- in signo hoc voluit esse jnstitiam, ut qui mundialem
lionem cbnsequimur, ut nos qui secundumearnem naturam animse "respuisset, ei circumcisip carnalis
prajpulium dicimur, id est, velut ignoraniia quadam appareret in corpore, ac velut per hoc quod videtur
naturaliter obtecli, tamen revelata facie gloriamDo- posset inielligi. ^Sic mulla quae;a prophetis populo
mini speeulemur : cum illi qui secundum carnem deiiuntiahanlur, ab ipsis prius a quibus praecona-"
cireumcisio dicuniuf, jamen ne in.legem inlrospi- bantur effecla sunt. Nudos"in capiiviiatem filios
jclant, obientis praj facie obcsecentur aulaeis.Eva- Israel esse dueendos, Per prophetnm iratus Dominus
ctiata est itaque circumcisionis fignra corporeae, et minabatur : certe diclum jam ad partium omnittm
in vim nominis ejus tola transcendit, quando etiam inlelligentiain poieral inirare. Yadit lamen nudus
.sic proapiitium circumcisio repuiatur. Quod tunc ipse Propbeta per populos, el in se quodaliis vati-
evenit, si aut post verbum Ddmini, nalurae bujus cinabatur ostcndit. Yidetvulgus, nouaudit, el in
corruptae acquicscimusblandimenlis-, et denuoin- Isaiaecorpore quaj stbi eratit ventura cognoscit. Fit
centiva sequimur vitiorum :,aut etiamnon circum- signum de vaie, et in libero adhuc populo amaritu-
_cisiin carnc s eam ipsam naturam cum.suis perse- .dinem senlit Prophela-caplivi. Sic Abrabam des.-
- '
m §• IIiETtONfMlOPEiULM MANTISSl' %Q
gnat in carne qund excrceb.it in mcnlc, cl pcr nomen Aexisse dc tuero nialiis stise, iiudum eliam ilurum
niembri vclut virlutem circumcisionis inlelligii, non sub terras , Dominum^dedisse,Dominumabslulisse
per hoc signum exprimens carnis: sed signum fidei. (Jcb. i, 21). 0 viriim' naluram sseculirespueiUem,
Denique posl illam carnis circumcisioncm ?u;e,si non se Iacrymis,j non se gemitibus, non;se etiam
erat plenitudo justiliae,quarc majora adhuc Deusin teneliris tradidisse, sed poliusdetrimeniapignorum,
Abraham fidei experimenia quaerebal?cur in pairio suscepisse adjumenla merilorum dolorum viclor,
poslmodum tentatur affectn, si jam in alla eircumci- ctiam sensu egenus, afleeiu fit fortior cum infirma-
sione benedicfionissumma ienebatur [Al. summam lur, et in valle lacrymarum turrim occupat gloria-
lenebat]? Sed qiioniam non illa virlus, sed signum rum. Ubies in sola carne circumcisaJudaea?Confer
jubebatur esse virtutis, quscriltir a singulari viro, eum hoc viro pedem, et contende gloria : atlolle te
iitrtim ne qui jam et patriae et cognationi renuntias- niajorum superba virtutibus : latusque tuum bene-
set, et ciicumcidi se passus esset, non parceret ct dictis nobilitim palriarcharum circumcingenomini-
filio? Quem tibi sd victimam11011 lristisexhihtiit,fro bus : ut in le jtistificationum vetus illa virtus et
digna pignoris impielate, ftl carnaii pietale subli- avorum splendor appareat. Job adversum te proce-
*mior. Lucratur orbiiaicm, dum parricidium medita- dit in mediiiin, saitguinls auclores non erubescens,
iur : et cum unico non parcit in lerris, stellas pro B nec per Esau inconcesssm benedictionis fortcm
*filiis annumerare
jttbelur in ccelis : carnalisque de- transfiisione menlilus. Nam illa, nec prodesse novi-
speclor naiurac, in naiura siderum collocaiur : et mus,iiec obesse, dicenle Domino: Anima patris et
humani couleniplor seminis, paler vocalur asiro- anima filii mea est. Anima qum peccaveril,ipsh mo-
rum. Sic fidelis non illio, sed prseecpio,dum inan- rielur (Ezech.xvm, A). Ac proinde ei spes esi, qnod
datum Domini religionem dueit esse, non crimcn, in his vincat ie omnihus , et procedit plus sibi de
dum offerrefilium Dcosacrificiumjudicat esse, non viriute vendicans propria, quo minus ex gloria pro-
parricidium, peue meruit jirsevidcre,quod Demnad mitlit aliena. Denique exspolialusJob bonis omni-
tenlalionem probandae mcntis parricidium voluit lms, iiil rcquirit. Tu j-Egyplumin eremo post iiianiia
offerri, sed nolnil impleri. deiiciosa suspiras. Illuin ab spe in Deo posila, tol
XI. Ab hac vcrilate, forma Judaicaacircumcisionis malorum leniameiua non avocant: te ad eam spem
admissa est: haecnominiserat figura, non memhri. bonorum omnium blaiidimenta non provocant. Iile
Sic naluram noslram Deus voiuit cienmlari, ut 1.011 manum Domiui sentiens hcnedixit in vulnere : (ti
in nobis aut cupidilas arderet, aul amhiiio sudnrel, virluiibus de Pharaonis jngo exuta non subjaces.
aut affecuis carneus prajeminerel, sed ab omuibus lih.c illi et pro circumcisisveniam poslulare conce-
pra-putiis nos Dei amor et pra-sentium contenipiiis iC dilur : libi velul intircumcisse Amorrbscuspater et
exuerel. Dixil qtiidainsalyricus gentiumpoeta : Pro- mater ingcritur csse Cciliaca: ut manifesie lique.U,
bhas iaudulurel alget. Testimoiiium boc verum est: el illum per virtuies operum non dbservantiam eir-
nullus cam stipal populus , imlla multitiido amhit, citmeisionis henedictioneni sibi rcstaurasse quam
boino nullus amjilcctilur : et in tnundo isto velut in proavus ainisit : et le per jncianliani circumcisionis
novercali domo horret, cliam necessariis deopcna, viriiites negligenlcm, eam benedietionem, quam
quamdiu non vestem suaeliabuorit dignitalis.Age.si Jacob sola subtlliiaic acquisierat, perdidisse.
* videtur, toium Iramitem veritatisper palriarchaitim XII. Quid enim sibi Judaeoriim arrogantia non
gesta velul per viva vesligia decurranius, utin cir- usurpet? Job isie qtii Deo placuit, quodammodo
cumcisionemquaesanclificatdemonstremus.Transeo gentis esl meoe,et circumcisus est forfe, quoniani
Isaac pcregrinanlem ; quod ipsum in circumcisionis de Esau circumciso hucusquegeneralurriicet in Iioc
forma consistit : Rebeccamquepropter Philisiino- non circumcisiofuerit praedicala,sed virtus:nec an
rum insidiassororem de uxorc dicenlem (Gcn. xxu, sine praepuiiovixerit, sit quserendum, sed quod
7) : quod aoqtte quam roagtii s.icramcnii sit, liui niliil labiis sujs pecbaverit, sit tenendum. Ad alieni-
esisliniiindum relinquo. Tacco Jacob per duas auno- genas ad qttos provbcavitveniamus, quonlamnullam
rum hebdomadas, maires duodecimtribuum scrvi- '" nobis arborem exemplorum ager divinorum oinni
tule mercaniem. Omittoejtis filios,"quos per patii.un iigno feracium planiariorum, nec in eo germina de
benediciionem ct sanel'Uatem,.iiatur:iiisqtiacdnm ne- vimine , sed de fruge censentur. Ostendamus in
tessitas conlinebat. Ad Job vcniam , in aliam geue- Israel gloriam peregriunm: et benedictionisigermeh
raiionis lineam de Isaac germiue jmn prolapsuni, in ligno flnxisse non suo, dicimus Rtiih [ Mari. in
nec inter duodecim Jacob filios lia-rcditflliiin, pcr ligno fluxisse suo : non dicimus Ruih J,quo magis
Esau gfiiiilum, primiiivae bencdiclionis extorrcm, confundantur in fceniina.Proimiiitur per projihelas
primogenili dignitalibus exspoliattim_ inlcr F.doin de radice Jesse virga pro noslra salule prodilura : in
principes qui Deo placcret invciuum. Hic lamen an quam flosconscenderct, qui solus utique plcni agri
" circumcisionemnaiuralcin
ajqitanimiler possil fcrre odore fragrarei pro consorlibus suis; quem in odo-
teniaiur. Fitpaupcr extliviie : scd hocctiam sajculi rem.imgtieiiloriim siipcromnia aiomala laeliliaJoleo
homines conlemiicrenoverunt. Tt.t orLilaiibusvul- paler unxisset. IIic lamen Jesse aviain non Israeli-
neratur, quot successionibusgjoriabaiur. Exclamat ticam babuit, sed Moabilani.Cui (an(um peregrinse
*
fori] voe-e, pydus eepsu pudqs el filiis, nuduro se concediiur, quandim liulb de patriaroharnm germi>
201 EPISTOLAXIX. DE VERA CffiCUMClSIONE. 201
ne promeretur, ul suo utero destinatse benedictionisjAj*am antequam terraspromissas sibi, Jesuillas spe-
-semen aceipiat, et Israeli non Israelita parturiat eulante, vidissent, gigantes ibi esse forlissimos con-
dignitatem : cornuque populisui, in alterius populi querebantur, cum quibus manus conserere formida-
benedictionibus aliena sustollat. Unde istud, oro, rent..Circumciditetoculos,ne alienigenarumcoiijugia
promeruerit? Credo, quia dicit socrui susei Poputus contra lieitum concupiscant; aliudque in illis regio-
luus, populus meus est: et Deus tuus, Deus meus est nibus velint possidere quam terras. Nonenim si non
(Rut. i, 16). 0 virtutem viris etiam prajferendam! circumcidantur, sed si haecnegligant, per iram Do~
Abrabaefidem incircumcissegenlis mulier imitatur, mini moriuntur: quoniamillud signum esl benedicti,
quam virilis circumcisio dereliquit, et per aliena nori meritum benedicendi. '
vestigia meritum justificationis ingreditur, a quibus XIV. Sed pleni sunt omnes libri, plena exemplo-
majorum csecahsereditasdeviavit. Deossuos Moabita rum .vetuslas. quod non praesectionenescio cujus
contemnit, cum lu, Isfael, desideres alienos. lllain membri, sed naturae nostraecircumcisioneDominus
unum Deum suorum jam oblila conj'urat, et tu post delectatur : in qua se cum etiam ille major omnium
riiullitudinem fornicaris idolorum: hinc eligitur a • prophetarum Joannes circumcidit, non vestitur mol-
Domino, hinc fit Israelila mente, non genere ; fide libus, non exquisitis ad gulam dapibus saginalur:
non sanguine; virtute, non tribu: hinc usque adeo B' ] sed in hoc mundo pene sine mundo est, cunclam
benedicitur, ut propheiarum luorum mater vocetur . desideriorum deserens curam mundialem; setosa du-
. et regum. Lucet prorsus die clarius, regnum ccelo- rum virum horridant tegmina, non decorant; bumi-
rumvim pati,el a vim facieniibus invadi, diripi, fero esu, melleo tenuiiersudore saturatur : quse alia
possideri: nec justificationem gentis esse, sed vitaj: circumcisio prsestantiordebehit inquiri?Denique hic
quando non circumcisi per frugem probitalis, aulam. non agnum illum quem in umbra veritatis soliti erant
sanctificationis introeunt :"et circumcisi in eadem Judseihabere pro pascha, per quem mundi peccata
aula geniti, per pudenda gestorum sceptrum sancti- non poterant aboleri: sed illum verum agnum, cujus
ficationisamiltunt. "" - oranis esset mortalitas cruore salvanda; relictis no-
XIII. Sed rufsum ad benediclum velut duodeeim naginla et noyem ovibus, unam gestari pasioris veri
tribuum sanguinem redeamus, ut in eo jam tunc liumeris primus agnovit, dicendo : Ecce agnus Dei,
'
praecedensecclesiasticimyslerii veritatis umbra pro- ecce qui tollilpeccatamundi-(Joan.i, 29). Illud etiam
betur. Longum est singulorum formas enumerare in eo mirandum est, quod eremum elegerit, Domini
sanctorum, eorumque geslatuis, iiiia dileelissima, prsedicaturusadventum;non in templis, nonloquiturln
enarrare virtulibus: quid sit quod Joseph de domo plateis, multiludinemmultitudini profulurus horres-
iEgyptii regis, yesie projecta, nudus aufugerit:quid G ( cit: et cur vox est clamantis, si declinatur audilor ?
sit quod hic populus mare transierit, et Pharaonis Opusjjst ulique muliitudo doctori. Et qusein eremo
non transiitexercitus, efspecies labeniis naturaesub multitudo? Sine dubio nulla. Et quid facietpropheta,
hominumpede mutatur. Quid est, quodipsum mare qui vox est, et vox clamantis?Elegit,nifalIor,locum,
evadenlibusJJgyptum Jacobfiliis occurrat? Tibilisec non ubi eum nullus audiat, sed ad quem populos de
cuncta examinanda, et juxta ttiam vitam, et juxta naluraj eorruptse conversatione reducat, ut in Pro-
Ecclesiajmys(eria derelinquo : ut in bis veriiate cir- pheta novamvitam videntes, divinam mirari discant;
cumcisionis arcana, quam in Ahraham aspicis, va- seque omnibus vitiis circumcisos in eremo esse pa-
cualam formam signi Judaici non mireris. Igitur quo- tiant.ur. Locus ergo ipse forma doctrinaeest, ei ipsa
niam strictim universa dicenda sunt, ne in longum praedicatiosolitudoest virtutum. Operatur babitatio,
sermo jirocedat, seges mihi omnisIsraelitaegentis est dum urbiuni frequentiam sollicitus relinquit audi-
invadenda,et inea ipsius circumcisionisventilandus tor, et eremum a contagione mundi velut a ibeatro
effeclus.JesusNavejopuIos haereditaturusin terris, hoc voluptatum avulsusingreditur. Prohibet denique
prius illa omnia velut divinae plebis circumcidere ne Abraham paire glorientur : videlicet quod ejus
jubetur examina : quasi vero non lota eremus per vestigia non sequanlur, Cerle si ad circumcisionem
varias peccaminumplagas circumcisaegentis ossibus D I illam Judaicam veniamus, circumcidamur ut Abra-
albicaret. Quidergo j'ubebat hoc fieri, quod peccali liam fuit circumcisus. Si ad sanguinem, cur filii
nierilum non sanabat? Dicit Dominus, jFaetibi cut- Abrahaenon dicanlur essequi Hlii sunt? Sed et fidei
tellos petrinos nimis acutos( Jos. v, 2 ). Quid est, pater non potest esse nisi credentium : et filii non
quod tantopere cavet, ne babeanlur oblusi? Nimis, de signo circumcisionis, sed de operis similitudine
ait, acuios, ul videlicet non qui particulam aliquam recognoscuntur. His ergo cum inhibebatur, ne se
corpusculisui sensu doloris abscindant,. sed mulia Abrahamparenlej'actilarent, illud ostendebatur,'hon
lima atque usu cotis assiduo lenui acie, mortiferos quia signum fidei illius, sed quia sighumpatriumnoli
sensusmentis subtiliter discriminent. Circumcidit haberent. Tunc autem rite filiiAbrahaj sunt dicendf,•
ergo, ni fallor, inillis JSgyptidesiderium, murmura- si adformam parentisnonfacie, sedvita respondeant.
tionem, contumaciam,idolorum fornicationem, con- Si ad verbum Domini, nec patria diligatwyet filius
suetudinempeccandi,pro quibus iram Dominieorura possit occidi: cum ipse eljam totus homoilli, qui
sensere majores. Et illis etiam sine dubio circumci- pro nobis mortuus est, pari debeat^charitate ^com-
dit metum positorum ante faciem prseliorum.Nam mori.
PATROI..XXXr 7
205 S. HIERONYMIOPERUMMANTISSA. 104
XV. Si Sinieonsenex : Nunc dimitiis,ait, Domine, & Xvl. Jamne vides, filia, jamne consideras totam
servumluum inpace: Quia videruntoculimei salulare circumcisionemper operum forcnam,velut per quse-
tuum (-Luc. ii, 29 ). Forma est utique quod qui dain membrorum lineamepta deductam, et per ac-
Clirisuimvidel, jam sit sseeulomorilurus. Ethssc est tuum diversilatemquasi colorumvarietaiedepictam:
cjrcumcisid, non adbuc sub labernaculo sigiiificaliq- 0 unum lamen justificationisapicem virtutum gradi-
nisadunvbrata,sed prsefigurationeverilatis occultata, butimpleiam? Cernis alium patriam relinquentem ,
ctiani in lupeni facis imagine expoliala procedenss nec de parricidio dubitantem : alinm tanti census
quam Abrabam priorum mysteriorum pene omnium naufragium non curantem, nee in orbitatibus lacry-
iniliator osteuderat, cum post verbum Dominilocurn m.irum, immo et in putredine corporis sui de- pec-
sibi a filiisHelli, non ubi viveret, sed ubi morerefur, cato poliuscpnjugis quam suo Viilueresuspirantem.
acquirit. Magi quoque,adoralo Domino,necui genli, IHam populqssuosdeosque deserenlem, necin aJie-
ut doculmns, prasputium corporale fraudi esfeetad nam genteminopejn virilis auxibi veniremetuenlem.
Ilunc repromissionis ingressnrum-lerras,cultellosque
gloriam, suis seaffectibus circumcidere, cum thesau-
ris suis, id est, secretis menlium palefactis, animo-- animorum non ip ense ponentem , sed de caute fa-
rum molus mactavere pro munere ; eosque morbos cientem, ut ex se habeat petrinus, quod ferreusac-
per quos aliqttidaut cupimus, aut metuimus, aut do- B quirit aliunde. Alium- in soliludine viam Domini
iemus, velutantepietalis aram etmisericordiaealiare prajparaniem, et rectns semilas ineremo facientem.
foderunt, ut vel in auroavaritia, vel in tbure idolo- Alium jjorro dimilti de soeculodeprecan.iem, el pa-
lairia, vel in myrrha fierelDominosubjecta morta- cemDomini nialie quam mundi. Hos verosuis affec-
litas: a quo ejiis tiiique eral capliva ducenda capti- tibus spoliatos,in auro, thureet myrrha conversaiio-
vitas : et in baue petram et sacra pecuniajcupiditas, num ilinere mutalo, quiper Herodem venerant, per
et profana errornm superstitio.etamala morlalitatis angelumredeuntes.Istum etiam nimc aeervos frau-
eondifio, velut illisaj morerentur; jampridem Baby- dium cumfeuore rcmovgntem,.etAbrahajfiliumnon
-loniPsalmista pnechiente : Bealus qui lenebilel alli- naluraj bcneficio, sed gestorum suffragio nuncujia-
det parvuiossuos [Al. tuos] ad petram (Psat. cxxxvi, tum : -utevidenter appareret omnemmundi naiuram
9). Subiiis ergo Magorum et nominibus et oblatio- per singulovumoperationes fuisse demissam.
nibus, omnimodeille divinorum operiim inlerpella- XYII.Sed quoniam tamquam circa jiuplialis con-
lor exuitur : Quoniam Deus eral hi Christo mundum vivii finem, pene vinum quod per palriarcbas roini-
reconcilianssibi. Quis enim jam aut aurum sibi au- s.trabaturexpendimus, et novum coepimusaquarum
-deatpossidere, siDomini est?aut idolis ihura con- conversionelihare, de novis quoqtie utribus afiqua
cremare, si Chfisli sit? aut moriuum nisi moriuus' G proferamus : ut quale sit quod reeepenmt, -de eo
sepelire, simyrrhajjam vivi cst?Deniqueet adiabolo quodipsi redolent wsiimemus.Fervetquidem unifor-
vehitper banc triuni aleam lesserarumDominusipse niiter per omnium apostoloruiiimentes plenis muslo
lentatur. Nam ct contincniia in fame, et religio in pectoribus, ei mensuram corpoream inundalio spiri-
adoraudo, el vita in praecipitiopericlilatur. Sed fa- tualis excedens,ebrieiatem rioncelat_gloriosam.No-
cile cuncta supcnivit, quia pater et rex bonorum bis tamen ab illbcstincipiendum a quo Jiaaiiendisi-
omnium thesaurorum, el sacerdos repositorumante lis est inchoata : ut ex desiderii roagnitujlme,sacrae
sasculamysierlorum, et r.esurrectio deslinatus fuit infusionisidenitudinem doceamusex nno sithn pa-
mortuorum. Magitamen ex illo veterisvitsereliquora rilem sociorum, non avara divinae sobrietaiis pro-
yesligia : novumqoe iter ingressi,, vacui sarcinis, pinaiam. Ecce inclytam sodalitalem. Angusttimca-
non va.cuibenediclione, cantaverunl: Reverlere,tmi-, put Peirus extulil, novi signifer lestamenti et in
mamea,,in requiemluam,quia Dominusbenefecittibi creatione ejus jirimiiivus; alius quod sine dubita-
( Psglm. cxiv, 7). Nee non ille ad quem Dominus tione loquor Abrabam, nescio an m8jor:ceriequod
ingressus est, omni dicitur prajputio circumeisus vi- senlio non secundus. Dli generaiio larga promitti-
iiorum:nam ef dimidiumex substantia sua dat ege- lur, buic generatio pascenda commitlUtir. Ab illo
nis, et si cuiquid fraudavii, reddit in quadrujilum. D juslificandaprocedunt: in boc juslificatafundantur:
Ille utique qui Domiuumnon.poterat videre diim di- ita quod jl.Iesperat, jbicaccipit. Hli.dicilur; Faciam
ves.essetj nisiposiguanrile-lerr.a, jn quacor ipsius te in-gentemmagnam(Gen.Sii, 2); huicdieitur :.Fa-
videbatur esse cum thes.auro,sycomorumqua Domi- ciamte in piscatoremhominum(Mallh. iv, 19). Illi di-
nusessettransituruslascendit.Tuncvelutde cogna- ciiur : In scmineiuo bemdicentur\omnesigentes(Gen.
ta necessilai.ea crucjfigtndo conspectus in arbore xn, 5); huicdiciiur: Judicabisduodecimtribashrael
cognosciiur, et filittsdicitur Abrabae. Cur dieitur ? (Matih. xix, 28): Illidicitur : Ut stellm erit isemen
Sierat.,tesJ,,imonio non egebat. -Sed quoniam non tuum (Gen. xxn, 17); liuic dicitur : Tibi dabo claves
oinues jerant-filiiAhrahaj, qui essecredebantur: Jiic, regni cwlorum(Malih. xvi, 59). Ac per hoc, illefce-
de opere.agoosc.iturfilius, uon de gente s et virtuie, cunditale seminis benedicli implelur : bicante se-
noii ;desanguin.e. Hae circumcisionessunt notaj de men ipsum evangelizaiurus asciscitur. Abrahse pro
circumcisioniseffeclu. filiis claritas monstratur asirbrum, sed Petro tr;.-
« Ah hoc septem versus_subsequentes in nupera e dit.
desidcranlpr.
'
205 EPISTOLAXIX. DE YERACIRGUMGISIONE. 206
. dunlurregqsccelorum : yidelicet ut in ea , sine Pe- A , boniinum, uno tamen conlemptu rerum velut falce
tro, nec filii Abrahsepossint intrare. Hic ergo non suceideret. ,'.".,
quo cirpnmcisussit juxta genlem suam apud Domi- XVIII. Et quoniam satis abundeque exempla ei
nunvgloriatur, sed dicit : Ecce nos reliquimusomnia, yeterum prottilimus et novorum, mentisque,ciirsum
et secutisumus te, quid erit hobis(Matlh. xix, 27) ? ne velut cajcanocte ad ignoranliaescqpulos devehi-
Qusesunt ista omnia apud eum, qui praeter insiru- rel, sanctorum imaginibusqtiasi per sennonem cceli
nienlum arlis piscatoriae nihil habebat? omnia, in- notandis sideribus inslruximus :. nunc ex obscuro
quit, utique quaead concupiscentiasmundus jngerit, noctis egressi, non solurn diem et splem, sed ipsius
quaeprsepuiiapqssunt dici, si congregantur ad ieno- solis et iuminis lumen, subquo errari non potest,
cinia peccali: quaeveliementiuspraecidenda succrer cohiemplemur.Illoruni enim quserit ipsa muUitudo
scunt,-si cum proventu raentitaj. felicitatis adulan- j'udiciam, et in copia formarum, necesse esi ut.eve-
lur : iuterioremque illam menlis nostrse naturam niat subinde similitudoflammarum; jit ssepehaiitis
circumvestirenitjmtur: ut majoribus tenebris ipsum confuseattonitis per pavorem, ul lucifer vesperum',
eliam quod nobispro lumine dalum est, lenebrescat. et vesperluciferum mentialur : solis sihe"societate
. Qmnia,inquilAposlolus,-reliquimus, et seculi sumup parili sqfaesl.clariltido'miranda ', cum.dubia eiiam
te. In fidem yeteris expmplinepoium virtus lamsera:;B subnubilo a similitudinesi.tvindicata si pafuit. Ac
quam mira, per discipulumprimogeniiumnovajj"usti- per hoc eliamnum Dominus,quoniamcarnem sump-
ficationisaspirat: et obsolescentibusj"ampene ima- sit, et homo esse dignaius est, aliquid lale fecerit
ginibus yeritalis , Abraham reformatur in Pelro : requiramus : ut veliitsolem sub nubilo, ila sub spe-J
omniase reliquisse lestatur : non in allo ffucluat, cie corporali etiamid quod radiaveril admiremur •;
arlis curanon geriiur, necsocrusajgra sine Domino aliumque polius opponamus quam ipsum "aliuhde
yisitalur. Omnis singularis viri "iffeclus in Christo sumpsisse credamus.Quem nuiem alium,pro fidedi-
est, .hufiesequitur_subsianlisecontemptor,sludii ne- vina humanaqtiein boc saeculi.pelagonumquam sine
gligens,affiniiatisoblilus : el id quod Abrahaeut fa- metu naufragii naviganies, ad dirigendurh -veriiatis
ceret imperatum est, hic jam fecisse non celat: vi_* cursum sequemur, quam ilium qui, disclusa pcnilus .
delicet ut simili circumcisione sicut virtutis hseres parilitaiesui, solus eliam cura pro nobis.in noslra
esi, fiat haereset glorise. Omnia, inquit, rfiliquimus carne obscuratur, immensusest? Qui necin nomii:»
et seculi.sumusle, quid erit nobis? Hocest dicere, to- polest celari, dum mortalilalis. naluram.subsianlia
lis vitaeprioris viliis desecatis , in forma ulris in .divinitatisexsuperat: qui non elemenlum, sed yir-
_pruinaj'acentis,dum le sequor, exarui : nihilque in lus elemcntiTumest: in quo lenemusinilium etcon-
hocjuundo pneler. (e , quo imjileri cuperem elegi: G sunimationemet medietatemomnium: per quem so-
cujus non frustra hujusmodisiccitas sancti Spiritus lum solis et anni cursus sunt, et siellanim dispositiq-
uberlate pensatur : perquam ebrietalem novaegra- nes, mensium quoque mutaliones : quoniam in ipsq
tiajin se.Apostolusipse, dum Hnguisinfldeliumin- vetera transierunl, el facta sunl omnianova (II Cor.
famatur, agnovit. Sed el cacteri apostoli ejusdem v, -17).Et cura.magorum iter ejus stella duxerit.,
-jnusiispumaverefervore, ,et unius botryonis super- quid mirum erit, si nos quoquegestorum ej"usclari-
fltienlimaduere yindemia,qui lamcn in odorem ejus tas.velut ipso thesauro immensi fulgorisinslruxerii?
nectaris ad beali Petri similitudinem cucurrerunt. Atque utinam ad cerfam dationem tanti splendqris
Aspice illos geminum sidus in terris ,.nec incassum et luminis, nostrorum oculorumavertalur infirmilas,:
.tonitr.uifilios nuncupatqs, cymbam, linum, palrem- ut ille se snblraheret et negaret, inquis? jion, sed
-que.deserenles, nec.victus sollieitudine dubitanles, palam omnibus ccelestissplendor appareret : modo
nec officiiusibus inhajrentes, nec polestatem pater- adeumsequax mens amica voluntate convertatur, in
pam reverentes, sumptu, negotiatione,,affeclioneca- solo inveniet plenitudinem quam guUatim per sin-
st.ralos.Quid aliud utique quam nalura saeculi cir- gulos colligebal. Octavo die circumciditur, a matre
cumcisos.veste,fluclu arida, ma.nusieca aere., cor- utique quasi homoqui promissusfueratipsi Abrahae,
de.-pietale non molli: nudo eiiam de nayali.parala D cum de circunicisionedoceretur, dicen.le.Domino:
-vesliglo?.Credoad eam formam, j'amtunc et Moysj, Et erilleslameniummeumin carne vestrain lestamen-
-iit pedum solverel yi.ncula,prseceptum est: Quam io mierno(Gen. xvu, II). Dei testameniumin nosira
.speciosipedesevangelizantiumpacem (Rom.x, 15)! Et carne esse, Dominoin nostra carne jdignante, quis
ideo non siint velandaquaepulehrasuntinconspectu dubitat? Illudque.testameniumaefernumvideri,quod
Dpmini., nec mqrtuis veslienda .quse ^vjia diligit. cilbaris et psalteriis psallereiur. Cujus rei quoniam
llune rursus respicit de leloneopublicanum , quae- prolixa est disputatio , ,et necessaria videlur. esse
sium damnanlem, co.iisueludinemrespuentem, etno- transcursio, ne per ramqrum, copiam robur. ipsuni
nienactus fidei nomine cpmmuiantem, ut ab omni- propositse materiaederelinquens , incasligata erret
b.usomninonoh pars corporis , sed, natura prorsus effusio : .prseserlimcum mihi dilficiliussitnaturam
iniquajconsueludinis circumcisamonstreiur. Toium ejus implere quamquserere, et satis superfluuni
diceremnovaevocalionis exameiv, nisi in similibus m.cerentibus .brachiis laborare, quamquam.ipsani
- convenirent, et eamdem virtuiem haberel diversilas materiam gracilenonsuslentet ingenium :.etneces-
. personarum, naturamque mundialemmullitudo licet; gariuro pene sit, ut et dispulalionibus aliqtiibuscir-
£07 S. HIERONYMIOPERUMMANTISSA. * $08
cumcidamur, dum de circumcisionetractamus,'quan-,A etiam beatus Paulus Ecclesiam cireumcidit, dicens:
do nobisad excusandametiam imperiliam noslram, Reliquumesl, ut qui habent uxores, tamquamnon Jia-
opportunilateni materiaj ipsius prSestetauctorilas. bentessinl : et qui etnunfi tamquam non possidentes
XlX.Igiluf ad proposiiumredeuntes, interrogemus sint: et qui utuntur hoc murido, tamquamnon utanlur
ipsumbomiiiem suum : nain de Dominoloquebamur, (lCor.vn, 30, 31). Hic totius jusfuise virlus, hicraiio
ipso qui erat in homine circumciso, cum j'am se- "estcircumcisa omni carne, id es(, parentum, fra-
cundum legem circumeisus haberetur, clamat ut trum, cognationum, affinitatum, nullum amplius
evangelisla lestalur : Vulpesfoveashabentet volucres amare quam Dominum.; ut ad crucis imaginem Dei
cwlinidossuos, ubi requieseant: Filius autem hominis verho, non ad aliquos mundi actus, moneamuraffixi
non habetubi caput suumreclinet(Malth.vm,20). Ro- "matremcommendare discipulo.
go hic ubi sub Cyrino census invesligaiio ? ubi edi- XX. Res loquilur ipsa, cur illa pars corporis per
clum Csesaris? ubi hecessiias profitendi? ubi Joseph quam Judajus se autumat juslificari, defeclioni ad-
ipsa professio ? Nova'raiio illic hahel nihil quod de- judicala videalur : adeo ut difficiliusfuerit modum
scriplorinveniat, etvere. Nulla enim Dominumsaj- adhibuisse sermoni, quam argumenta requisisse : et
culo mancipata delectanl, nec sibi usurpat quidquam haric veram esse circumcisionem, si abrenuntiantes
quod vel Caesari, vel mundo voluit esse captivum : B mundo, ex quo j'ux(a carnem nqstra natura est, et
docens riullum duobus dominis posse servire. Cir- pareniibns, et qiue fiueiscandalum faciunl circum-
cumciditur ergo hsereditale Joseph el Maria : nihil- cisis, oculo eliam et manu et pede,nudiet soli, de-
que sibi de mundialibus vendicat sub tributo, qui biles etiam, si fieri poiest, Dominumsectemur, can-
ulique eis dixerat : Nesciih quia oporletme in pater- tantes vere : Quoniampater meus et maler meadere-
nis meisesse (Luc. 11,4-9): scilicel in lemplo, non in liquerunt me (Psal. xxvi, 10); ut a Dominomerea-
sajeulo : in sacrificiorummysterio,-non in malignan- mur assumi, et corporea denudati nalura, spiri-
lium.concilio; in paternis ulique spiritualibus : nam lalium indumentis actuum gloriosius vestiamur,
patrem in carnalibus non babebat. Denique de eo scienies quoniara quod de carne nascitur, earo
templo et oves abegit et boves, et mensasnuinmula- est : et quod de spiritu, spiritus est, dicenle Apo-
riorum, et calhedras vendentium columbas everlit slolo : Et si cognovimusChristumsecundum£arnem,
(Mallh. xxi,.12). Sic templumeliam ipsum, quod fi- verumjam non novimus,in quo non novimus,in quo
gura est corpor-issui, carnali concupiscenliacireum- nobismundus crucifixusesl, et nos mundo (II Cor. v,
cidit, ut intelligeretliomo, haecsibi in suamente esse 16) : ut proeputiis,quaj sunt in superficie conversa-
facienda : necsane suis parcit affeclibus : nam eum lionis, abscisis, nudum illud el soluni nostrasgene-
gladium quo alios circumcidebat docendo : .Si quis C rationis secretum, quod superflnis tegebalur, appa-
amaverilpatrem et matremsupra me, non est me di- reat. Si enimfenum quod hodie est, el crasin cliba-
gnus (Mallh.n, 57): sua converlitin viscera, etsibi iiummitilliir, Deussicvestil: qttaniomagisnos(Matlk.
ipsi facit quod credeniibus esl facturus cum dicit: vi, 30), si fide modicosnon esse praeviderit! Cul-
Qumest maler mea, et qui sunt fratres mei ( Matlh. lello itaque petrino corporis noslri cireumcldenda
xni, 48) ? 0 mysierium ! malrem Mariamsibi Domi- est naiura :.Pelra aulem Chrislus est: cujus cultellus
nus abjurat, cum extra verbi essel attdientiamcon- amor est, quo crescente in nobis, sajculi desideria
siiiuta, eo poiissimumlempore, quo verbum praedi- decrescent. Qtiemqui amaverit, dicit palri, nori novi
caretur a Yerbo, el ipsum se ministrandum discipu- le : naluramque circuracidens suam, nec ut patrem
lis minislraret : quod apertius postmodum in illa sepelial mortuum,separabilur a Cbristo : et exspo-
unguenli effusionepatefecii, dicendo: ife aulemnon lialus veterem hominem cum aclihus suis, quod
semper habebilh ( Matth. xxvi, 11). Iraseitur ergo praeputiumest, aliam naiuram suaJvidebltesse sub-
cum eum magislrum yita docenda non eligat, qui Sianiiae: id est, ut sicul primus homo lefrenus a
eam malrem per virginemparluriendus elegil, et cur terra : ila secundusctelestis incipial esse ex ccelo:
ad eum quem exlranei etiam tam facile interpellare nec dicet jam cujus circumcisa est natura patrem,
possent, mater nollet intraro : nam fratres ejus nec- *'*-'
praeter eum qui in ccelisest, se habere : sed praj-
dumcredebanl in ipsum. Qiiis bic erit, rogo, qui ex- cepto Dominilucido, illuminatis oculis, •sedere ad
cusaiionem praeferatautgratiaj, aiu amori? si et Ma- dex(eramvirlutis filium bominis agnoscet. Obteren-
riam mcrilo.nulla vincit, el Cliristum Dominum no- dsesunt omnes animi volupintes, relinquendasiudia
slrum nemo superat juetate. Iila materenim negatur delectationtim, quoniam hic circumcisionisest veri-
a filio, ul vera illa [Al. etiamj circumcisio docealur : tas, non figura. Nitendum in summa, ut cunciisna-
quoniammagister et parens vilsedebuit vivere, prout turalibus amputatis, conversalio nostra tendat ad
docebatesse vivendum. llic est ille gladius femora- cceliim, ubi Christus est ad dexteram Dei (€ol. m,
lis, quo Levitse suos propinquos et proximos occi- •1).Quod ita verum erit, si ludi, si jocus, si convi-
derunt : quo etiam Dominus ipse a Paire jubelur vium, si sermo pene familiariumdeserantur : et la-
'
aceingi: quem omnes capiunt qui seipsos caslrave- men qtti circumciduntur arescunt, ut non nos mun-
"runt
propter regnum ccelorum-: quem "gladiumDo- do, qui viiae irnaginessumus, sed mundus nobis
minus mitiit in lerras, ut filium separet a paire, fi- mortuus esse credalur 1: nec agglulinari eorum ali-
liam amatresua, nurum a socru sua.-Hoc gladio qua quse eircumcisa suut inimici arte sinantur :-sed
209 EPISTOLA XXI, SEU EXPLANATIOIN PSALMUMXLI. 210
clamemus,-sedit sanguis circumcisionis : ul cum in A molliuntur. In qu3rum custodia utique multa retri-
nobis vilae.calculuscceperit operari, in quo nomen butioest. , -' .
novurasolus novit ille, quiacceplt, non limeamus, XXII. His mereedibus invilamur, quos oportebat
in loco .fevelationis-occidi: quinimp. et imputanles et cogi, dum velle nos ambit quod poterat etjubere.
aliqua'nostro Domino per amorem : nam et opera- DeniquecunVverbum vitsedurum dicerent esse ser-
rius 1M benignus-admitiitur, ut superius in beato monem, et ob hoc turbati omnes qui eum sequeban-
Pelro novaegraliae susceptore didicimus: tota cre- tur abscederent: respiciens discipulos suos, num-
dulitatis noslrae harmonia intortis vehementius per qnidnam et ipsi abire vellent, inquiritJratus: adeo
arlenr fidibus resultemus : Propler verba labiorum eligit poliusse nobis bona omnia debere, si volu-
tuorum,' Domine,'ego cuslodivi vias duras ( Psal. mus; quam imperare si cpgimur, dicente-Apqstolo:
xvi, 4). . ... -Si enim'volens-hocago, mercedemaccipio : siaulem
XXI. Anne est aliquid*lam durum, tam ferreum invitus, dispensatiomilii credita est (I Cor. ix, 17).
quam repugnare.naturae? El cum omnia in mundo llaec voluntas femoralis illius vagina cultelli est:
per Deumnobis sint facta, ipsos nos, velut non no- quae ubi in se amorem Dei, quem cultellumesse di-
stra circumslent, repellere, non videre : mundum- ximtis,. receperit, merebitur infelljgere- Dominiim
que ipsum nobis se cum omnibus divitiis etpulchri- B vera praedicasse: Jugum enimmeumsuaveest, el sar-
(udinibussuls ingerentem manu quadam repudiare cina mea levh~est(Matlh. xi,10), quoniam super-
viflulis,obseratisque omnibns sensibus quibus ad fluis ;omnibu_samputatis, et cunclis oneribus .cir-
animamsubstantia vitalis aecedit,pene ad imaginem cumcisi, belluaequadam sarcinalis imagine tenuaia,
obrigescere mortuorum : non<visu, non auditu, nqn vere eliam nos cum Psalmisla dicimus, qui vel per
odore, non taciu, non sapore capi, et in natura cor- glaciem,,yel per liquidam etiam raollemque substan-
poris naluram corpoream non habere, bominemque tiam angustum illud acus foramentransire pqssumus,
se quod homo sit oblivisci : eum tamcn hoc ipso quod introire qui In equis sperant et curribus, non
quod ambiat non teneri, quia vere quod bomo sit valebuhl, quoniam tales etiam viailla quaelala est
leneat, el eo magis despiciat se, quo se magisagno- et spaliosa, vixcapiet. Laborum itaque ardups mon-
verit. Tum quia durum est praesenlia sibi abdicare tes et difficultatumpropemodum muros, cpiibuscce-
dum vivit; et fulura sperare postvitam. Haecnatura lestia ab bumanisvelut provincia cuj'usdamlimitihus
corporis, hoc, ut diximus, nisi circumcisa non pa- separantur, divina invitatrix munificentia liberali-
titur : facilequesegestit jaciare-in suis, sibi cernens tasqtiedeplanat. Et sicut tubis sacerdotalibus muros
terras, sibi maria, sibi videns sqlem et universa cceli illius Jericho: ita prophelarum vocibuslurrim nostri
astra servire : et quando se .fraudari a terreslribus ^ interitus elidet, si modojcontra spem in spe creden-
patietuf, cum dominetur et ccelo? Tantorum ergo tes, et quodam concitatortim luminum, videndi sa-
elementqrumtam importuno circumventa famulaiu, iiente transpectu, in fraudem praesentium caduco-
usque ad oblivionemsuaeconditionisinducitur : et rura promissa taniquam manibus jam apprehensa
in despeclu (olius sublimata mundi, vincere ipsa ex miremur : et hac circumcisi nalura in aliamque na-
eo quod sibi obsequunlur praesumitelementa : hinc luram transposili, mente illa et aniroo lenearous,
monlibus scrobibus fodiendo, hinc valles substru- quw nec oculus vidit, nec auris audivil, nec in cor ho-
clionibus opplendo, hinc maria molibus arando, minis ascenderunt,qumprmparavit Dominusiis qui di-
nunc arida irriguis feecundandq, nunc siagna palu- ligunt eum: dequoruro numero non est, nisi qui per
desquesiccando, vel campos consitisnemoribus ves- demonslralam superius circumcisionem velut cum
liendo, ac silvosorummontium juga, vetustis nemo- Dominoconfixusin cruce, semper peccatis suis pas-
ribus denudando, ul pene dominam se naturse esse siohe estdignus. lllevero Dominumnostrum dignum
non credat, si fecerit aliler. Cujus naturae concus- lali passione non credens"dixerit : Domine, memor
sione, natura noslra his meditalionibus agilauir : esto mei cumvenerisin regnumtuum,(Luc. xxui, 42).
durum est vias Domini custodire, in quibus non ex- Quem,,dum adhuc loquitur, ipse Dpminuspromptus
perimentis, sed detrimenlis potentiae desudatur: } jnterpellantis auditor consolari, ut consuevit, pro
nec quaerilur m" supra nos quod amat universa sua pietate dignabitur, dicendo : Forli animo esto :
morlalitas, sed ut sub nos vita ducatur, ne amplius Amendico tibi, hodiemecumeris in paradho.
nos existimando quam sumus, incipiamus nec id ob- EPISTOLA XX, , .
tinere_quod sumus, cum per boc ipsum st veli- SEUIN SCSA.KNAM LA.PSAM OBJORGA.TIO.
mus despicere, qiiod sumus, mereamur in melius (Ehecepistola,quajJioininanimiterab auctoribus adju-
esse quam sumus, dicente Domino, et nostrseilli im- dicata est Hieronyiho,multisrevera signis verius esse
subscribenle : Amen S. Ambrosiividelur. Quare,"Benedictinossecuti-, eam
putationi quam praesumimus, jam edidimusintef operaS. Episcopi; ubi videsis,t. XVI
dicovobip,nemoest qui relinqual domum, aul paren- nostraaPatrol. col. S6B,sub hoc titulo, de Lapsu virginis
tes, aul fratres, aut uxorem,aut filiospropler regnum consecratm.)
Dei,qui non recipiat centuplumin temporehoc, et in EPISTOLA XXI,
"
saculo venlurovilammlernamhmreditabil(Matlh.vni, , SEDEXPLANATIO INPSA.LMUM JSLI.
Et talibus vise vitaj] illse du- (Habetur etiamapndAuguslinutn iu AppendicetomiVI,
8). promissionibus [A/. inscriptaSermoinPsalmumxu, ad Neoplmios. Erasmus
-TXfquas ob verbum Domini cuslodire neeesse est, ait: Apparethoefragmenlumesseex Homiliis alicujusin
-
Sl! _& HIERONIMIOPERUMMANTISSA. 212"
Tisiilmos mylticos : cerie nibil habet Hieronymianum. A ces Judaji! b miseri atque miserabiles! lapidem qui
Videsisergoloc. cit.) per IsaianVreproinissus esl, quod pbifefelur "in iun-
MONITUMIN EPISTOLAMSEQUENTEM. dametitis Sion, elpopulum utrumque conjungeret,
In Veronehd ms. qui nonitm certe swculum dnte- esse Domihuni Salvaidrem, "esse:FiliumDej, riori"
vedit, subjunqiturpaulo posl sermoniqui de Esu Agni agnovistis. Huncvos reprobas(is';'ajd'fic"arites quoni
inscribitur. Erasmus de isto ait, Ejusdem est farinm,
cum homilia, quw•proxime .prmcessit, el mmdem dam eongregalionemDomihi,-elTfempliDei mysteria
sapit auciorem." * Cusiodientes: qui repVobatiisa vobis; faclus est in
' • caput anguli: et primam Ecclesiam de Judaeorum
" " '''' ' Lt EPISTOLAXXil, "
'-SECEXPtANATib INPSAiMUM CXVII. pbpulo'congregalam,et credentes ex riaiioiiibusin
: i^Inoiiini jVsaimoDomiriuSnosterJesus Ghristus unuih gregehi et minislerium fcederavit:A Dotnino
prophefaiur atqiie canitur: Siquidemipse lidbeicla- factum est illud: hoc esl mirabile in oculis nostris:
vem Davidquteaperit ei heinoclaudit; claitditel herno ut nos qui ante passionem Doiriini'sine-Uesiaihenlo
vperit (Apoc.m, 7). Sedpfajcipueineentesirao deeimo ^jramusexleges,adoplaramurin filios-Dei: et priori
scptimo iisaJriio, qui iuiiic psallendo lectus est, re- eingulo puifescente, aliud sibi Deus"'Iumbare -
con-
surfectiohis hiyslefiuiri pfbdieatur'. Hic enim psal- texeret, aliiifh populum praeparareti • *
'
nius, iri" a
qiio Spiritu sanclb praesignati vocan- B III. Vos ergVi;Jud*i, habetis Scripturam";vo's'Jegl-
iur' ad "confiferidumDomint»iii laude: velad cori- tis libfos, ethosiheiihi qui iri-cjisscfiptusestlibVis,
fessionem gentiuin veri Israelilaj in pcenilentiaverl ipsum adbraiiles, efedimus. Vosienetis paginas/hos
-sacerdoiisAirdif domus, quod ^st in Ecclesia: sive sensum paginarum:Vos complicatisniembrarias arii-
gehefalifer ohVties;tiihenfes Deum recte pro tan- maliuhi mortuorum; hos possidemus spirilurfjvivlfi-
tis tiiuhefibiis'pie'aiisPatri's qmFitio suo nonpeper- 'cariieri[l•. Quid mirabilius"potest esse istius ihodisa-
cil, sed p'r'6nbbis'ohinibustfadidil illum; a Confes- cfaniento? Quid hac dle felicius.iri quh Domihus
sione inbipitiir. 'Qudhiamborius,quoriiam in swculurii Jitdaoismortuus est, hobissufrexit? In fquaSynagog:6
thisericoritd "ejus{Rom. vni, Sl; 52). Quis enim culttis occubit, e't esl ortus EcclesiaVririqiia nosho-
"noslriimpoieriT esse corisiderans ea qute in eo quo- niines fecit securii surgere; et vivere , e't sedefe in
tidie exsultans cahit Ecclesia: bde est; passiditem cceleslibus.Et ihipleltim estillud qiioflipse dixit in
Domini Salvaiqris resurrectionem siveascensiofieiri: Evangelio: Cvmduiemexdliatusfueroa terra, omriid
et non niagis eruhipatih vocem, coftipos[ Al. coii- trahamad me (Jdah. xu, -52).'Hajcest Sies quam fe-
sors] illorum parvulorum "effeclus,' Domiiid cum cit Dominus,-'exsuItemuse't teferiiur in ea: Orhnes
ramis etpalhiis exsuJlahliiim,-0 Dbmine, salvoshos dies quidemiecifDojhinus; sefl cseieri dies pdssuht
fac; o Domirie,bene prosperare. Uride ef ipse victof C esse jiidseorum, possunt esse bajfeticorum',"possurit '" '
ad Palfem ascendehs impefat AngeJis, -dicens: esse geniilitiiii'. - '
~AperitemiIiiportas~]uslilim: et ihgressus ineas cdnfi- • IV.-DiesDomiiiicadies' resurrectionis, aiesChrt-
heborjbohiino(Psaihu xxiv,"7'). Haj'suht poftae; de siiahoruth-,dies nostra e'st; Unfleet' Domihica' dici-
quibus in vlcesimo teflio psalmo inter se ihvicehi tur:"quia iri^ea Dqminusvictor ascehdit ad Patferii.
arigeJiioqiiebaniiir,ingfessumDomindpfaapafahies: Quddsi a gehlilibtisilies sblis vocatur, et" libc*rios
Levate"portds, prihcipes; vestras, el elevamini;portw libentissime ccihfitemur'.Hodie enhh iiix"inun'dlbf la
wlernales, el ihtroibit rex glbrim. Sed pulclire levari est, hodie sol jusiiiiaj orths est, in cujus pehhis esi
jtibenfur portae, et iri subiime efigi'.-Siquideinjiixia sanilas. NunVquidI sPlpehiias babel? RespohdeaiVt
dispehsalionem carnis, 61 riiysiefium efvictoriani Jiid;ui; elquiiaiuum feecundiimlitiiiras Scripturas
crucis,, major regrediiur adccelos",quaiii adterfas irilelligunt similes'jtidaeornm. Nds auiem diciriius,
vcheraf' Ilmc porla Doriiini,justi intrabuiAper ectiii: quicumque sub alis istius sbitsfuefii',' qiii. dixil ih
Per lianc porlam Ingrelsus esiPetrus, ihgfessus est Evangelib :' Qudtiesvblui cohgfegarefiliostuos', quasi
Paiilus', irigressi suht omhesapostoli, iiigfessi siiht galliha pulios suos snb ulas^e'tndluhli ! isfeseciirus
et mariyfesi"et quotidiesancti quique ingfediuhtur. .- erit ali aceipitre diabolo, ab aquilis vnlahtibus ih
Per bahc"poilam prinius latrb eum Doinino Ihgres*-" Ezechiele^ et omina peccalofum ej"u'svulnefa sana-
5tisesl. ''' buiitur. '" ' ;
, / ,
II. Habeiotefidiiciam, et.vos sperate similia. Sic' V..Uf autem sciatis, Tratres mei, quoil propfle
enim ipsc Apostolus dixit: Si consurrexhtis cum psalmus isfe de Dominoscripfus esf: et in Evahge-
Chrislo'', qum^sursum'sittit^qumrite,'iibiClirhtus in lio pueri s'icut me"minimus,"quiinlrante Jerosoly-
dexlerwDelsedet. Non dicit hic psalmus, solisapo- iham Salvafofepalmas levaiiies^clamaveruniaVqtie
sio'li_,,soIijfrophejaeet niartyies inirabhnl per earii: "dixerunt: Dsanna in excelsis,ieiiedictits qui veniiih
sedjusti itilroibunt peream. Quicumque ergojuste iiomtneDdmihi, Osdhndhi'eXcelsii(Wdrc xi_.'BJ: Ide
agil, et ihtei' "justosDoniiriiesse meruit, fiducialiter cehlesimb deciriio septimo psalmo istos versichlos
agat in eo sperans, quia inlrabit perhahc portam. assuiupserunt: 0 Domine, salvumme fac: In Hebrajo
Qnia Domjnusnoh quaerii sangiiinemconfilentium: scribitur, HOSIANKA. Undeel Judaji impatiehter fefen-
sed fidem,^proqua sariguis"effuhdifur credentium. les voluntprohiberepafvulos : de qiiiijusin Isajaio-
Si^habiierimusfidemqusepotest sanguiiiemfuhderes qtietaiuf Doriiiiius:Ecceegoel pueri meiqitbsmthidc-
impiifefjifufhobis ct cruoris effuSio. 0 vefe infeli- ctit Dofhinirs(tsa. vin, *!8)i'Taceiilibusehirrisehtbtfs
213 EPIST. XXIII. AD DARDANUM, DE DIVERSISGENER. MUSICQRUM. 2'14
etinvidite livore cruciatis, parvuli clamanl, et Cliri- Ai. htfc modo inielligifur : tribtis fisiulis ajreis' in capiie"
Slum parvuli confitentur. Quod si et illi lactiissent, angusio inspiratur. In capiie per quatuor voeiduclus
lapides utique clamarent, id est, gentiliumpopulus : sereos, qui per aereuftifuridamijntumquaternas voces
de quibus in Evangelioscfiplum est: Potensest Do- producunt, mugitum ninvium vehenienlissimumque
minus de lapidibus islis suscilare filios Abrahw pr.ofert.Ita Evangeliumferna coiifessibiie trium per-
(Malih. ni, 9) : nos signifieansqui duro quondarii sonariim sanctleTrihitaiis in.capiteangusto, id est,
corde fuirous : sed nunc credentesin ChristoJesu in in nalivitale Christi, divinilate inspiralur : et p'cr
filiosAbraham[Al.tacetinfiliosAbraham],in filiosDei qualuor vociduclus, id est quatuoryEvangelisfas,per
omnipotentis,adopiaii sumus per ipsum Dominum: eremum fundamentum stabilitatem fidei-el -opernm '.
cui_estgloria in saeculasseculorum.Amen. _ in toto Orbe voce nimia clamores, quosinmoduni
tubse congregalionis fortiler emiltit. - . "
MONITUMIN EPISTOLAMSEQUENTEM.
- Erasmus ait, Hbc haud scio cujus fragmentum,vix IV. Fistula prajfefea artis esse mysficaj, siciit fu-
dignum est vel hdc ordine. Tantum abest ut Hiero- sores earum rerum affirmaht: reperitur ifa. Boiribu-
nymosil tribuendum. lum aereumduclile quadfatum iaiissimumque, quasi
EPISTOLA XXIII. in modum coronaecumfisoculoaereoferfeoque'com-
, - ADDARDAKUH. ' - B mixto, aique in medio coneusso, quod in ligno alto
De ditiershGeneribusMusicorum. spatiosoqjue fdrmatura supefiore ckpite constrihgi-
I. Cogor a te, ut tibi, Dardane, de aliquibiis ge- tur : alterum altero capiie demisso : sed leffam hoii
neribus musicorum, sicut res docet, vel visione, vel tangi a plerisque*putalur,-etper singula laieraduq-
auditu brevi sermone respondearii. Alia enim ad lu- decim bombula aerea, duodecini flsfulis In medio
cidtim proferre non possum : quia unaquaequeres positis, in catena fixis dependent. Ita friabbriibula
secundum ingenium ejus est : quae autem possunt in uno lafefe per cireuiriitum utique figuiitur*, et
enarrari libenter explicabuntur. Primiim omniumad concitaio primo bombulo,. et-cbncitatis diiodecitn
orgamim, eo quod majus esse hisin sonitu, et forli- bombulorum fistnlis iti medio positis , clamorem
liidine nimia compulantur clamores,' veniatn. De magnum iragoremque nimium siipra modum simul
duahus elephantorum peilibus concavum conjungi- proferunt^
tur, et per quindecim fabrorum sufflatoiia compre*-* V. Bombulum itaqtie cum fisfulis, id est, doctor
hensatur : per duodecim cicutas sereas iri soniium in medioEcclesiaeest, cum Spifitu saricto, qtii lo-
nimium, quos in roddum tonitrui concitat : ut-per quitur ih 6o : constringitur in ligno ajto, id:est,
mille passuum spalia sine dubio sensibililer utique Chrislo, qui a sapientibus Iigno vilsecdmparatur : in
et amplius audiatur, sieut apud Hebraeosde organis C catena, id est, in fide': et non langit lerram, id estj
qnaeab Jerusalem, usque ad monlem Oliveti, ct am- opera carnalia : duodecim bombula, id est",duode-
plius sonitti audiuntur, comprobatur. _ cim aposloli: cum fislulis,- id est, divinis eloquiis.
-II. Duo genera prgani a plerisque esse dicuntur. Cilhara de qua in quadragesimo secundo psalmo
Primum-est, quodpraediximus,et aliud quod de pe- scriplum est : Confileborlibiin cilham, Deus, Deus
regrinatione Israelitici populi apud Babyloniosin- meus(Psal. XLII,A), propriae consuetudinis est apud
scribitur: SuperfluminaBabylonh(Psa/m. cxxxvi, 1), Hehracos, quaacum chordis viginti qu4tuor, quoein
et cajlera,-Hoc totum figuraliter ac spiritualiter si- modiim Deltselillerae, sicut perilissimi tradunt/uti-
gnificat Evangelium .Chrisii, quod et illud duabus que componitur : et per digilos Pindari variis voci-
pellibus, id esl, duarum legum asperilate conjungi- "bus tinnulis iclibusque in diversis modis concilatur.
tur per quindeclm sufflatoria fabrorum, id est,-per1 VI. Cithara autem de qua sermo est, Ecclesia est
patriarchas ac prophetas : per duodecim cicutas> spiritualiter : quse cum quatuof et viginii seniorum
acrcas, id est, per aposlolos sonum nimium emiltit,, dogmalibus trinam formam habens, quasi in mo-
sicul scriptum esl : In omnem ierram exivil sonusi dum DeltaeIillerae,per Tidem sanctseTrinitatis ma-
eorum(Psalm. xviu, 5), et reliqtia. Quod est in mo- nifeslissimesifie dnbio significat: et per manus viri,
dum tonilrui, id est, vox Evangelii in toto orbe ter- • D. Peiri apostoli, qui praedicalorillius est in diversos
-rarum, sicut scriptum est: Vox tonitrui tui, Deus,, modulosvcleris el novi Testamenti, aliter in lillera,
in rota (Psalm. IAXVI,19). Per mille passus, id est,, alitcrin sensu figuraliter concutilur.
- * VII. Sambuca
perfeclum numerum decem verborum Iegis imple- iiaque quse apud peritissimos He-
tur : sonws~ [Al.sensus]ejus in salicibus, id esl, perf braBornm ignota res est, anliquis temporibus apud
laborem uniuseujusque doctoris labiorum Evange- Chaldseosfuisse repefitur : sicut scriptum est: Cum
lium prsedicatur. attdierilh vocem lubm, fisiulm, eitharm;' sanibucw
III. Tuba iiaque, de qua iri Daniele scriptum esl:', (Dan.m, 15) : et reliqua. Buccavocaturiuba apud
Cum audieritis vocehvtubw, fistulw, citharm (Dan.i. Hebraeos: deindeper diminulionem buccina dicitur.
• m, 15), el reliqua, diversis figuris ac formis effici- i- Sambuca autem sol apud Hebraeos iiUerpretaiur,
lur. Aliler enim est tuba congregationispopuli, ali- i- sicut scriplum est : Samson sol eorum. Propterea
li autem ajjud eos sambuca inscribitur, quia- multi
ter conductionis, aliter victorise, aliter persequendi
i. corticem arboris esse pufanl, et per soliditalem
inimicos , aliter concussionis eivitatum : ct reliqua.
Tuba autem consueluditiis apud rerum peritissimos >s mellis,-ac venii mutabililatem, quasi in moduin
215 S. HIERONIMIOPERUMMANTISSA. 216
tubse de ramo arboris moveri polest: ideo sambuca __ _\ tonifaementes obstupuere tortorum : omnis simul
dicilur, quia sestatistempore fieri polest, et usque officinaimpia contremuit, cumChristum repente in
ad frigoris tempus durare potes(. Arescit enim se- suis sedibus vidit. Mox igitur ferruginei janilores,-
cundum communcmconsuetudinem. Typus eorum -descendenteChrislo, talia inler se caeciper umbrosa
. est, qui Dominumin bonis operibus laudant, et in silenlia cum umbra submurmuranl : Quisnam est
tempore frigoris, id est, tribulationtim vel persecu- iste terribilis, et miro splendore coruscus? Nurri-
tionis, laudare eum non possnint,propler infidelila- quam talem noster excepit tartarus. Numquamin
tem vitaeet abundanliam divitlarumsuarum, nostra caverna lalem evomuit mundus : invasor est
, VIII. Psalierium quoque Hebraice Nablon, Graece iste, non debitor : et fractor [Ai. faclor] est, non
auiem psalterium, Laline autem laudatorium dici- precator : judicem videmus, non supplicero : pu-
lur. De quo in quinquagesimoquarlo psalmo dici- gnare venit, non succumbere : eripere, non manere.
im:Exsurge, psalterium,cumcithara. Esl autemcum Ubinam,pulalis, socii nostri ac janitores dormiebant
chordis decem, sicut scriplum est: In psalleriode- cumilledebellaforclauslravexabal?Islesi reus essel,
cem chordarum psallam libi (Psalm. CXLIII,9) : audax non esset. Si eum aliqua delicta fuscarent,
forma quadrala. Psalterium itaque cumdecem chor- numquamfulgore suo noslras lenebras dissiparel.
dis, id est, _cumdecem verbis legis conlrilis contra B fll. Sed si Deus est, utquid buc venit ? Si homo
omnem haeresim,quadrala per quatuor Evangelia est, quid prsesumpsit? Si Deus, quid in sepulcro"fa-
polest intelligi. cit? Si homo, quare captivos solvit? Numquldnam
IX. Tympanum paucis verbis explicari polcst cum auctore nostro fcedus composuit? An forte et
quaeminima res.est. eo quod in manu mulieris por- ipsum aggressus vicit, etsic ad noslra regna trans-
tari possit : sicut scripium est in Exodo : Sumpsit ivit ? Certe mortuus, certe victus eral. lllusus est
auletfi Maria prophetes soror Aaron tympanum in prsclialor noster in mundo, nescivit quia hic slragem
manu sua (Exod. xv, 20) : et est minima sapientia procuraret inferno. Ocrux illa fallens gaudianoslra,
Legis veteris in nianti Judaeorum.Synagogsea anti- et parluriens damna nostra! Per lignumdilafisumus,
quis temporibus fuit chorus quoque simplexpellis per lignum evertimur. Periit poleslas illa cunclis
cum .duabus cicuiis sereis : et per primaminspira- semper populis formidata. Nullus sub sede noslra
tur, per seeundam vocem emittit. Typus populi captivuspalpilavit. En quodgemebundumest exsul-
prioris, qui angustam intelligentiam legis accepe- tat. Non jarrt audittniur anliqui fletus, nulli jam re-
rat: et per angustam voluntalem praedicationisom- sonant ejulatus, omnis mugilusgementinmobmuiuil.
iiia infirmiter praedicavit.Si autem lerrena sapien- Pulasne, iste sine nostroredibit exilio? Nemoad nos
ter ac diligenter respiciam, et spirilualiter ac mys- G umquam vivus iniravit, nemo sic audax fuit, nemo
tlce intelligenda sunf. sic carnifices terruit, numquam in bac habitalione
• MONITUMIN EPISTOLAM. nigra semper et fuliglnecsecajucundum lumen appa-
SEQUENTEM ruit. An forle sol de mundo migravit? Sed hec
Fausli Rkegienshhunc esse putai sermonemCasi- ccelum nobis
mirus Oudinus, causalus magnam eorumparlem, qui asiraque parent : et tamen iufernus
inter Eusebii Emissenihabentur, sermonesilliusesse. lucet. Quid faciemus? Quo convertemur contra
Alque hic quidetninscribiturapud Eusebiumsermo de istum? Crtienlas domos et obtinere nosiraecavernse
Paschale : re autem ipsa duo simul lii sunl compacli cuslodias non valemus : male iniravimus,
perperam, quorum atier a verbh, BeneficiaDei portarum
no- tantam lucem obtenebrare
stri, etc, incltoalur,qumnos dictionisgratia a conti- nequivimus, opprimere
nenti serie sejunximus.CwlerumErasmusait, Nullam tanta virtute praedilumnon valemus, nos(ra quoque
hic umbram Hieronymianipeclorh possis deprehen- urgeri colla conspicimus, et de noslro insuper iiite-
dere.Et in aliis codicibusalio alque alio tilulo prwno-
taiur. ritu formidamus. Quid nobis e ccelo? Plagis recen-
EPISTOLA XXIV, tioribus ultra j'ustam ultionem ffagellamur : nocte
nostra contenti fuimus: antris nostris occultabaraur.
SEUSERMO DEBESURItECTIONE DOMINl. Quare radiis solis prodirour? quare violentiadistur-
I. Exsulta, cwlum,el in tmtitia esto, terra (Joel. D bamur : quare in noslris sedibus caplivamur?
ii, 21): diesisie amplius nobis ex sepulcro radiavit IV. Moxigiiur Christusin ipsos crudeles ministros
quam de sole refulsit. Ovet infernus quia resolutus poenarum acies dirigit, alque implacabiles (urmas
est: gaudeat,quia visitalus est: resullet, quia igno- framea divina concidit : fremunt diri sub tortore
tam lucem post saeculalongavidit, et in profundse carnifices, et rabiosis adacli stridoribus conlahe-
.nqctis caligine respiravit. 0 pulclira lux, quse de scunt. Ipsa quoqueantra ferrei cubilisintranie fortis-
candido'cceli fasiigiopromieasti : et inter fluenla simo, a forliore aeternis nexibus colliganlur. Hoc
purpurea. sedentes in tenebris, et in umbra mortis namque ita futurum Dominus ipse promiserat, di-
subiia claritaie veslisli! -• cens : Nemointrat in domumfortis, et vasa ejus diri-
II. Confestimigiturseternanoxinfernorum,Chrislo pit, nisi prius alligaverilforlem, ei sic vasa ejus diri-
descendente, resplenduit : siluit slridor ille lugen- piet (Marc. III, 27). Tristes igitur mox lugentesque
, tiuffi. dirupla ceciderunt vincula damnaiorum : at- diuturno squalore turbae populique vexati concur-
i a Utres illos inlelligit, quos etiam nunc inflant pro Chorus, dubilat Salmasius, lcgendumnesif, do-
-Suslici. Utricularii dicti, et Grace teAi, Hinc rus; nam doposGraecusesl pellis,vel uier.
217 EPISTOLAXXIV, SEU SERMODE RESURRECTIONEDOMINI. 218
runt,'et recloris sui vesligiis advolvuntur. A quam Judaica impietate mactatur. Hicidem Dominus
. V. Ecce aposloliea dicla probantur : in nomine in novissima mundi senescetuis setate per figurarn
Jesu omne genu fleclalur, cwleslium,lerreslrium, el beali Abrahse longaevipalris offerturad viclimam :
infernorum(Phil. II, 10). Mox igilur captivaeanimse quo tempore dum novo sacrificio in unici"filii sui
de cuslodiis relaxatae, a tartaro prodierunt. Regna- jtigiilum piusparricida consurgit, ex improviso aries
que ccelorum ista supplicalione deplorant [Al. im- oculis ejus apparuit: sicul eloquitur sermo divinus :
ploranlj: Venisli tandem, clementissime Jesu, suc- el vidilAbraham arietem inler vepreshmrentemcorni-
curre jam et parce fessis ; Nunc, Christe, saeyas bus (Gen. xxu, 15). Inlervepres, inqiiit. _.'
exstingue minas, jam miserandos resolve mugitus : VIII. Requiramusquseisla sil novitas : id est, in
redemisti vivos eruce tua : eripe morluos morle lua. multitudine circumstantiumpeccalorum. Hwrentem
Pari nobiscum sorte mundus ipse inlerierat, et ad cornibus: id est, ad crucis cornua clavorum cruci-
adventum tuum omnis crealura pendebat : tibi fixionependentem : sicut in alio loco legimus : Cor-
noslra tormenla suspirabant, te semper inferriusiste nua in manibusejus sunt (Hab. ni, 4). Hocideo quia
pavebat. Dumhic es, absolvereos; dum ascenderis, venerandasmanus ejus palibuli brachia suscepertiiit.
defendeluos: dumhices, universaelaustrasolvahlur. Inter spinas autem deputalus est, quando spineo
dum ascenderis,non-claudantur.Tu solus caputdra-'. B serto innocentise et j*ustiliaeauctor illusus est. Sed
coniscomminuerepoluisti, tu portas aereaset vectes aliud introspicere debemus, quidnam sit, quod Isaac
ferreosvaluisticonterere. Pateai, quaesumus,precan- a patre allaribus admovetur, ac subito aries pro eo
libus janua: lux non desit pia: et si redieris ad corpus non mutala, sed dupiicaia oblatidne supponitur. Ge-
nnrjesiatetua, non privetur infernus potenlia tua. minabic adorandasubslantia rederaploris ostenditur.
VI. Post audiias itaque preces, post composilas Dei enim unigenitusofferlur,et virginis primogenitus
Ieges,post demersosin altaevoraginis fossa tortores, immolatur. HocquoqueDominicaepassionispraefigu-t
rex noster hodie de inferis triumphator et laureatus rabat insignia, quod legimusbealumHelisaeumsepul-
exivit, nec candidatumofficiumdefuit: sed laetacum cro condilum, ingesto a n latrunculis cadavere intra
principe suo, omnis beatorum turba processit: sic- tmnulum suum, corpus exstincti tactu sacri corporis
ut in Evangelio scriptum est : Quia resurgenteDo- suscitasse.
mino,mutla corpora sanclorumqui dormierantresur- IX. Quis hic alius prsefigurabalur,nisi Dominus
rexerunt cum eo : et exeuntesde monumeniis post noster Jesus Christus, qui resurreclionem de mofte
resurreclionemejus, veneruntin sanclam civitatem, et largitur, et viiam sepultus operatur? In latronibus
apparuerunl multh (Mallh. xxvn, 52, 53). Repedat elenim mundum, in Prophetse virtulibus Christum
igilur ad stadium suuin Iriumphaior iterum vivus, ut iG Dominumrecognosce. Adhuc celeberrime per Scri-
noverit omnis mundus quia redivit ab inferis Chri- pturas sanctas, etiam in prophetseJonse.Iaboribuset
slus. Glorienlur ergo credentes : plaudant manibus ajrumnis, Christi passio ac resurrectio praesignantur.
omnesgentes, quia rex noster.elin saeculotrium-'
Hic Jonas (quod fidei vestrae -nbnarbiiramur inco-
phavit, et inferos vicit. , gnitum) lypum Domini gessisse praescribitur. Ipse
VII. BeneficiaDei nostri cum magna atque miri- enim Dominus dixit: Sicut fuit Jonas in venlre celi
fica sint : lamen nec nova probantur esse, neque tribus diebus,el tribusnoctibus: ila erit filius hominis
subiia: sed ab inilio sseculietprsedicla sunt oracu- in corde lerrw tribus diebuset tribus nocltbus(Malth.
lis, et praefiguratamysteriis. Sacram Dominipassio- xii^O^.HiCjinquam.JonasadprajdicandumNiniviiis
nera ab ipsis nuindi coalescenlis exordiis, veleris irae ccelestis offensam, Domino j'ubente, dirigitur.:
Testaraenti responsa cecinerunt : et ideo Ghristum prsesciustristem senientiam Propheta populiconver-
Dominumprajdicalum, ac enuntiatum suis fidelibus, sione vacuandam, navim profugus qtiai Tharsum
apparere ex ipsorum Iibris et voluroinibusasseri- peiebat ingreditur : sed nautis exorta lempeslate
mus. Validis absque dubio nililur privilegiis, qui turbatis, sorle fiuciibus datur, et faucibtisceti piscls
causam suam de adversarii asseril inslrumeniis : demersus excipiiur. Sed pisce illacsum eructante
spcciosa victoria est conlrariam partem charlulis ]D dcpositum, tertia die terris refunditur.
suis, velut propriis laqueis irrelire : et (esliroonio- X. Videte Dominumetiam in veferi Testamenloin
rum suorum vocibus confutare, et ajmulum lelis servi forma mirabilUer apparere : videie quomodo
.suis evincere, ut oppugnatoris lui argumehta, tuis se an(e aclis sseculis indicavit, secundum servilis
probenlur ulilitatibus militare. Itaque" in Domini formse humilitalem venturum. Jonas irani Domini
nostri persona, dum ex Adse primi hominis cosla pfsedicaturusad magnamNiniviiarum desiinatur ur-
mater cunciorumviventium Eva producitur: ex hu- bem dicturus: Adhucquadraginta dies,elNinive sub-
jus sacro Ia(ere, e( salutari vufnere Ecclesia omnium vertetur: Et Cliristus ad mtindimitiilur civitalem, ut
fidelium parens, reparanda monstratur. In ejus lypo diem salutis et praefinitumjudiciitempus annuntiet.
Abel viclus occiditur : et innocens fralerna tam- Jonas navim expetit, Ghristus Ecclesiam. Jonas ilu-
a SclIieetlV Regum xui, 21, jnxta LXX legerit. trunculis oeciso, atque ab iisdemsepulfo-:quaenos(ri
Cum enim Vulgata pro ambiguisvocibusGraecaav- • aucloris , Josephi el ClironiciAlexandrini sententia
•rwv,etHebraica D!"i,verlal quidam,etadsepeliehtes est, aliis in alias sentenlias discedentibus.
refcrat, omnemduhilaiioneni tollit de homine a la-
219 S. HIERONYMIOPERUMMANTISSA; 52«
ctibiis agitatur, Christus mundi turbinibus exercelur.. A pretiosus. Unde qiiarii forlis esse possis cohtra ho-
Nisi Johas perditiini delur, navis periculum non se- stem tuum ; ihterroga slatum tuum, qudd libi Domi-
jlattif. Sic hon libefatur Ecclesia, nisi Ghristi morte lmsad debellandum ih riieihbris tuis "mundtprinci-
salveiur. NautoedSmissuriJonam, tameh verentur et pem, et spiritales nequitias sunerandas libefam con-
Sicunt : Domine, ne des supef itos sanguineminno- fulit faculiatem: ac sic Impossibile non putes, ut
centem(Jon. i, 14). Nonne vobis videtur nautarum transferri obtineasin angelicas bealiludihes: cum iri
impfecatioPilati esse confessio?Qtii tradit Ckrisium, hdcsaeculoaugelicas devicbrispotestates. Non ergo
et tamenlavat manus suas, el dicit: Miindusego sum (e degenerem ac despectum faciat vila, "quem vel
a sanguinejiisti hujus (Maitlt. xxvn, 24).-Qtiariiton- fafctura probat illustrem protulisse vel gratia: sed
"grue pef'' persoriam"gentilem fides 'gerilium prsedi- cursum lidelis Christi sanguisad superhafiducialiter
caitir! ,, , ', exlollat. Nam qui se ccelestipretio videritredemplos,
XI. Dicifitaque Jonas !n ofatioiie sifa : tolle igi- ad ccelestianon dubitent praeparalos. - ' •
lur, Domine,ariimdriimeam,quia hieliorest mih'unors MONITUM IN EPISTOLAMSEQUENTEM.
quam vita. Dicat hoc nobis Domiriusnoster Jesus
. Etiamin Veronensi,quemdudumlaudavimus,peran-
pliristus : "quiamelior est milii hwrs quam vila : id i, tiquo.ms., hic, et qui subsequunlur duo sermones de
est,.'viveris'iihahi Judacorum geritem salvare non " EpiphaniUet Quadragesimd, Hieronyhioihscribunlur.
potui : ihoriaf, ul univefsus mundiismea nibfte sal- Erasmusait, videodubitatumet ab aiiis, cujus sit hmc
vefuri Jbnaro cetus piscis cxccpit immersum, sed noii homilia. Cujus sil non .pronuntio, quumquamLeonem
aut Maximumreferl. Hieronymi non esse, palam esl.
cohtigil devoraium: et quem maiiiia liominumper-
didit, "bijstiaesufiens cuslodivii : plenis visceribus EPISTOLAXXV,
faiiiem paiiiuf, el ih pfscdamqtiam absorbuit, nil SEUSEItMO DENATIVITATE-DOMIM.
• sibi licere hiiratur. Quis est iste.qui inter avidos ri- I. Oodieverus sdl orttis est mundo: hodie in tene-
eihs absumi potest, consumi i:on pblest ? Cibus est, bris sajculi lutncn iiigressumest. Deus faclus est bo-
corruptio hon est. Traditur perdilionis proftindo, et mo, iit homo Deus heret: Forriiam servi Dominus
"servatuf ijVsiusinorlisobsequio. Quisest iste, qul accepit, ut sefvus verteretur in Domirium.Ccelorum
vaslissinios. sinus periculorum lotu3 ingreditur, et habiiator et conditor babitat in terris",ut homo cqlo-
sub altitudiife conclusiisimmehsa atque moflifeia, nus terfac migrarel ad ccelos.0 dies omni soie "Iiici-
vitaii aere pascilur, et dihiissus In alienam feruni dior ! o tempus cunetis saeculis exspeetatius! Quod
riaiufam, in vilaeexsiliumcum viia peregrinalur, et prsesiolabaniurahgeli, quod cheriibim et serapbim et
moriissuperstes anriuntiat mundi saluteni? - ccelorumniinisioriahesciebant: hocinnostro tempore
XII.' P,uio quod lii.e est Dominus nostef Jesus " revelaium esi. Qhodilli vldehant per speculumet per
Christus, quein saivamdrs, inexpl.ebilisbellua , in imagiheth: nos cernlmus in veritate. Qui populo
escamStiam rapuit, et pracdam suam caplivam con- Israelitico loquebaturper Isaiam, Jereiriiamcsetefos-
iremuit: queih etsi tefra sorbuefat crueifixum: ta- que proplietas, nuhchobis pef Filium loquitur. "
ihen queni hon inveheral reum , nori poierat lenere . II. Videtequid sit inter vetus f estamentum et .no-
damiiatum; quia culpam non facit pcena, sed cansa. vum. In illo loquebaiur per nebulam : riobis loquitur
"Quasisolftiimcibum perdilum in origine mundi ho- per serehum. Ibi Deusvidebaiurin rubo, hic de vir-
niinem, devoriavit": sed magnam esse sibi ipsius gineDeus nascitur. Iliiigniser.ilpopuli peccafaconsu-
dlgiiiliUem'prsefocata cognovil. Atquc ideo divinus -nneiis: bic bomo esl populi peccala diriuttens, imino
"sermo commemorai, el prwcepitphci\ elevomuitJo'- ignoscens servis suis. Nemo cnhn potsst peccata'di-
iidm in dridam': Prsecepit efgobestiae, prsecepit mitteie, nisi soltis Deus. Sive hodie Dbmihtis Jesos
morti semper esufienti, praecepit abyssis et inferno, nalus, sive hodie baptizafiiscst, diveisa quidemopi-
ut mundoresiituat Ealvalorem.Evomuit au'era, hoc liio feriur in niundo, ct pro' tradilionum varieiaie,
debcmus iiccipefe, quod ex irais visceribus moriis senlehtia est diversa.Nobisillud conslatad liquidum,
viclrix viia remeaverit : aique eam eximis praecof- quod sive hodie naths ex Maria virgine est, sive re-
diis inferni perdilio exulcerata reddiderit. " natus ex baptismo, et rialivitas cariiis et spifitus no-^
XlII.Videmusitaqueihpropbel8eafflictionibus.iper- bis proficit: uttumque mysleriuiri iheum, utruiiiqiie
fissime praefiguratampariter ei moftein et resurre- utilitas mea esi. DeiFilius non habebat necessarium,
ctionem. Quapropler quodimplelum cernisJn servo,, m nasceretur, utbaptizaretur. Nequeenim peccalum
cfedereiioii cuncteris in Domino. Qusecum ita sint,, fecerat quod ei "remitieretur iii baptismo : sed iilius
perspi"ce,,bbmo,'quaniumvaleas, et perpeiide quldi bumililas, nostra sublimilas : illiris crux, noslra vi-
debeas: perspicequantuin vale.is,ut tandemvilis esscj 'cforia esl: illitis patibulum, noster triomphus e-*t.
libi "desihas:ul vel perlioc crhbescendis subj'acere j III. Gaudentes hoc sighum levemus In humcris
"
vitiis dedignefis",dum generosifatem tuam de crea-- nosfris: vicloriarum vexilla, el jfnmoriale lavacrum
loris"ac repaf.itdris digniiale thetiris. Habet caushis portemus in frontibus. Cuin hoc sighum diabolus
quibus te ipse confundat: curindignis dominis victtj conspexeril in frontibus nostris, -contremiscii. Qui
jcorde subdatur;cui gloriaaeterna promiltitur; et she - anrata Capitolianoit timent, crucem timent. Qui con-
*
geminoprivile'gio,quidttdtim divinajimaginispartici- ' temnunl sceptra regalia el purpuras Cicsarum et
patione fulgebas, efficerisetiam commerciinobililaici dapes, Clirislianorujnsordes et jejunia pertinicscunt.
•&"< EPISTOLAXXVI. SEU SERMO DE EPIPHANIA. 222
DeniqueinEzechieleprophela, cum omnes"quiiriis- A luerat' corigregare ,- uf Domini corpus „attingeret(
siis fueral angelus occidisset, et inierfectio ccepisset II. Videte,-fralres, quohiodo idquoditvEvaiigelio
a sauctis, iilitantummodosospifesreservanlur, qdos lectum est, in vigesiriio'oclavn-psalmo fuerit anle
Thau iittera; id esi, crucis picturaserv^verat.Exsttl- praedicturn:YoxMominisuperaquas (Psal. xxviu, S).
lenius ilaquead crucis similitudinem: saiictas in cce- Locutus.eniroDei Filius ad-Joannem: Sine modo,',sic
lumlevemus manus: cumsicnos armatos daemones enim oportetnosimplere omnemjusiiiiam (Matlh:.mf
viderintj.oppriroeritur. Quarido Moyses ereclas habe- 15). Sequitur :Deus majestatis intgnuit, quando Pater
bat .manus, vincebatur Ainalech :'.s\ paululumillae Filio lestimonium. reddidit, dicens,: Hic esl Filius
conciderant, invalescebat. & Ahtennoe navium- et meus diiectus, in quo mihi benefomplacui. Vox-JDo-
•esl enim Chri-
velorum-cornua, sub figura uostraj crucis volitant. mini confrhigenlh cedros. Baptjzatus
Aves quoque ipsaequando in-sttblimiora tolluritur et sltis,-et ereeli p.riusatque subliraes daemones.corjue-
pendent per aerem, extensis alis imilantnf crucem. rtinf:-Succidil.eos Dominus tainquam'cedrtis Libfftti:
Sed ettrophaeaipsa.el victofia triumphoruin .orna- ei comminuileos Dominustamquam vitulus fragmenta
menta.cr.ucis sunt: quam-.non solum in fronlibusj arborum ventilans, et calcibus slirpes in d,iversa,di-
sed in manibus qupqtfe nostris babere debemus : iil spergens.,El eeontr.ario•de Salyalore.qnjd dicil? El
si sic fuerimus armali, calcemus super aspidera et B ditectusskul filius unicprnium. Dilectus rjopinusmpr
basiliscuin,'per Dobinurh npstfum Jesiiih Christum, ster atque Salvator est, /I/itts unicornium,.&\iusjCf.u.-
cui est honoret gloria ihssecula "ssecnlorum.Amen. cis: .de quq dicitur in cantico Habacpc; Cori\uet:in
manibus ejus, ibiabscondit foriitudineih suam (Hab.
MONITUMIN EPISTOLAMSEQUENTEM. . iu,,4). Poslquamergo dilectug iste crucifixiis.est,jra,-
Ejusdem videlur.ac proximcsupeiior quclpfis esse. pleium est illud quod sequitur in.psalmo :Vox Dfitnini
Ulnihil aliud accedat, cefle,qudd aiville, si've hodie intercidenlis.flanimamignis. illo.-enim Jjaptizato., et
Dpmliius Jesus niiius, sivehodiebaplizaiiis 'est: <Ii- imiverso
vcrsa.quippe jdpinio feriur iniiiuiiad, efifadiiidnum raundo,.Clirislo lavanle, mundato, gehennse
varietate sentenlia est diversa, immane quantum ab ignis exstinctus est. VoxDominiconcutienlisdesertum.
Hierohijfni mente vtgemoqueabhorreai,, qid in Com- Deserta fuit Ecclesia, qu* prius filiosnon habebal.
menlariisin-EzecIiielitib. 1, cap. 1, Epiplianionimdieiii
a Natali non modo,probe distinguit,jed et eosrefellit, ]If. Ad prajdicaiionem Christi, deserta .commqla
qui pro uno eodeihqueliabebatit. Erasmus ait: Nec de est,,el parturiyit et peperit:,qt nata cst inuna die
hac qttidqtiamhabeo quml pronunliem, -nhi non esse gens tqia simul illa, quae anle dicebaturrfcserittm.Ca-
Hieronymi. Ei addubitant inscripiiones exemplarium. des, hoc.es^ desertum sanctiiafiSj.Siqui.deinquaenon
' ' " i: hahuerat sanclilatem, ccepit parere.cerv6s.,,.et san-
EPISTOLA XXVI,
C ciorum.-emiUeE.e.gregeSj,..qni serpentes. interficiunt_
, , ', SEUSEUMO.DE.iEPlPHANIA DOMINI... ,• qui venena conlemnunt :,.quibus discurreiUib.us,in
'LDies EpipliariioTumGrajco nomihe sic vocatuf. toto orbe, et Chrisii Evangelium prajdicantibus, ,in
omnesdicenl glor.iam.Deo,,S.cqui.t.urjU.Dop
Quod eriim lios apparitioriem, vel oslensionem dici- temploejus
riius, GrajcisOTOKViitzv vocant.Hoctuitehi ideo, quia niinus diluvium inhabilare facil. Consideremus.lolum
Ddminus'hoster hodiect Salvaior apparuil" in leiie- orbem, respiciamus barbnras. naliones.s Romanum
bris. Licetenim olim iiatus essetex Mafia, eltriginia quoque menle lustremus imperiuni: ubique in Gbrj-
in nomine Domini bapiizantur:
jamaiihorum expiesset ajfaierii: lamen ignorabatuf stum creduni, ubique
amtmdo^ Eb leiriporccognilus est, qtio ad Joanneni et ita.fit.ut non una aqua, sed quodammodo sifdilu?
vitim baplismo.rum. Quaproptpr consummatum est
Baptistam,ut in Jordane baptizareiur, adveiiii, et vox
de coelopatfis intonariiis atiditacst: Hic est-Filius labernaculum,:hoc enitn psalmi istius tittilo prsenola-
tur: quoniam Ecclesia ex vivis lapidibus exstructa
meusdilekus; in quo mihi benecbmplacui(Matllv. in,
filios Dei,.afferamus ei filios
17). Quem Pater de ccelis moiisiraveraYvoce : liuiVc cs|. Afferatnus.Dominq
arietuiri, Apostolqrum et sanclorum ; et. iinitemur
Spiiitus sahrius versusin eolumbaih, et supercaput
iliius sedeiis.-tactu quoqrie ipsq vojuit demohstrare, Salvalorem"nostrum (quia ipse el pastor el agnus
ne quis aliiis Dei Filius phlafelur a populo. Qiiid liac *j et aries-appellatur) qui pro nobis ininiqlalur iiv JE-
in et
bumilitate siibliihius? quid bac vilitate nobilius ? gypto",qui-pro Isaac cornibus tenetur, sentibus.
dicamus : JDonjinuspqscit me, et„nihil.mild deeril,,in
Baptizatuf a-servo; el a'DomihoFilius apjfeiiaiufi "
loco pasciim,. ibi me collocavil. fiuper aquamrefecjipnis
Inler publicahos, et rrieretrices,' et peccatores, ad
educavitme; cui.est honor, et gloria ' in ssecu|a,sajcu-
lavacrumvenit, et sanctiqr esi Baptista suo. Lavalur lorum. Amen. ..
a JoahrieIn carae, etipse Joanhem in spiritu lavat. , ......
Aquaeqiise caetera"inundare ediisueveriiht. "Dohiihb "' MONITUMlN'EPISTO'LAM SEQUENTElV '"•'
nostfo' iayante, mundatsesiiiil. Jordanis lluvius; qiii
eoiempore quaiido popultimJsiaeS eduxit Jesus ail _ Angaiiumscripiioni£,.ac£tylus^ordoet
qnqque ip.se•_,
quetn in editionibus, ih,Vcronensi ms.tobiinel, indi-
terram_re'promissiotiis,fiierat;ex'siccatbs:hunc tneni- cio sunt,,'ejusdem quinque tstds serhlOnes, db sup'e~
bris Dohlihi taciis, si pottiisset, uhdas uho loco vo- fioreillo de'Naiivildle Ddmini^ducloris esse: Htiiib
a Penes Dacherium, Bona et digna et sancta res, ipsa lucubratio geritur : el, Nox eweaest, et necessa-
et apta prorsus, ct mox, conferresermonem,quando ria caligocorporibus,elc.
'255 EPISTOLA XXXI. DE OBSERVATIONEVIGILIARUM. 254
les. Bonus Deus, qui ila prospexit, ifa constiluit, ut, A HI. Si vero infirnius es membris, quod facere non
bomo exilurus ad opussuum, et ad operaiionemsuam potes noli reprebendere : immo riga et tu secundum
usquead vesperam, haberet vicariumtempus, in quo Prophetam laerymis stratum luum, el dic : Sic me-
a duris laboribus, et multa faligatione requiesceret. mor fui tui super stralum meum( Psal. LXII,7 ). In-
a Ergo diem ad opns, noctem fecil ad rer|iiiem, et j'unge etiam vigilaniibus, ut te suis precibus juvent:
pro hoc, sicut pro omnibus gratias debemus agere quo adjulus a Dominosuper lectum doloris tui ca-
illi qui pracstifu. Novimusaulem mullos homintim, nere possis,et lu aliquando merearis dicere : In ma-
ut aut majorlbus suis placeant, aut sibi aliquid pe- lutinis meditaborin le, quiafuistiadjutor meus (Ibid.).
culiariler prosini, noctis parliculam ad aliquodopus Alioquin stullum et satis extraneum est, c ut quia
scgregare, id pro lucro ducere, quod furati de so- ipsi currere non valemus, bene currentibtts deroge-
pore suo, operari poiueriot. b A Salomonevero lau- mus. Nam elsi non possumus, debemus congralulari
datur et iemina , quaepensa el lanificium, ad lucer- potentibus. Sicut enim de consensu raalitise partici-
nam vigilanter exercet (Prov. xxxi, 15). Addidit patur cum facientibus peena : sic participalio glbriae
etiam quod ex hoc laus viro ejus in portis et gloria speranda est de consensione bonitatis. Alios enim
magna nascalur. Quod si in carnalibus insirumentis, effectuscoronat: alios volunlas pia laefUical.
id est, viclui, aut vestitui necessariis, qui vigilal B IV. Nec sane onerosum, vel difficile videri debet
non reprebenditur, immo laudatur : ° mirari me fa- etiara delicatis [ Al. add. vel infirmis] corporibus in
teor esse aliquos, qui sacras vigilias tam spiriiuali seplimanaduarum nociium, id est, sabbali atqueDo-
opere frucluosas,oratioiiibus, hymnisleciionibusque minicse,portionein aliquam Dei ministerio deputare.
fecundns, aut superfluas exisiimant, aut oliosas, Ista enim quasi purificatio est dierum quinque vel
aut quod his est delerius, imporlunas. nociium, quibus stupore carnalium [Al. carnali] in-
II. Et quidem si sunt liomines a religione nostra gravescimus, aut mundanisactibusf osciiamus. Nec
alieni, qui isla sic sentiunt, non est mirunn.Quomodo erubescat aliquis in bono sludio sanctilatis: cum
enim profauis religiosa placere possunt? quihus si non erubescanl improbi in perpetrando opere fcedi-
placerenl, noslri essent: quia simus f Al. scimus ] tatis. Merito ergo Scriplura in Proverbiis ingerit:
UiiqueChristiani.Si vero nosiri sunt quos vigiliartim Esl confusioqumducilad peccaium(Eccli. lv, 25). In
salutifer actus offendit,ut nihil de his delerius suspi- bono enim opere confundi pe.ccatum es( ; sicut in
cer, aul pigri sunt, aut sonmiculosi,aut quod his est malo faciendonon confundiperniciesesl. Si sanctus
proximum, senes, vel iufirmi. Si pigri suni, erube- es,"ama vigilias, ut thesaurum tuum vigilando cu-
seant, quia illis respnant verba Salomonis: Vadead stodias, et ipse in sanciiiate serveris. Si peccaior
formicam,o piger, et wmularevias ejus (Prov. vi, 6, G es, magis cura, ut vigilando et orando purgeris,
seqq.). Si somuiculosi sunt, expergiscanlur, Scri- dum tunso peclore frequenlius clamas : Ab occullis
ptura,- proclamante : 0 piger, quousque dormis? meismunda me, Domine,el ab alienisparce servotuo
Quando autem de somno surges? Paululum qttidem (Psatm. xvin, 15). Qttienim jam ab occultis deside-
dormies,modicumsedebis,pusillumautem dormitabis, rat emundari [Al. purgari], necesse.est ut eura non
pitsillum vero complecterismanibus peclus. Deinde delectet istis miseriis inquinari.
superveniettibi tamquam vialor paupertas : htopia, V. Res s exigit, charissimi, ut de auctorilate vigi-
lamquambonuset leviscursor ciio veuiel. a Si senex liarum, et antiquitate, deque ipsa ulilitale pauca di-
es, quis te compellit ul vigiles? quamquam et non camus. Magis enim quilibet labor libenler suscipi-
coroptilsuspro setale lamen vigilas. El si stare non tur, si anteoculos proponatur ipsius laboris utilitas.
poles, et luam cogitas impossibilitatem, non debes AntiquaestvigiliarumdevotiOjfamiliarebonuraomni-
juvenes et valenles ad tuum revocare torporem, bussanctis. Isaias denique prophelaclamatadDeum :
quos propler varias tentationes j"uventulis, seipsos De nocte vigilat spirilus meusad te, Deus, quoniam
propensioribusmacerare decet vigiliis. luxprwceptaluasuperterram (Isa. xxvi, 9). Davidre-
'a Duosferme versus ab, Ergo diemusque prmslititD ibi
penitus deesf Porro iterum plurium numero, Si
quib deeranl, ex Ducheriaiia editione suflecimus. vero infirmi sunt, elc, cohajreiuer. Denique, Com-
Ab his verbis, A Salomone, usque ad subse- mendenleliam vigilanlibus,ut eossuis precibus,etc.
quentis periodi finem, nascatur, intermedia in Da- e Addilur penes Dacherium,a religione,et mox de-
cheriana editionedesiderantur. bemusnon invidere,sed congralularipolentibus.Sicut
c Apud Dacherium,Quantomagis nos sacras vigi- enim qui consentil malitiw, parliceps est pmnw.Male
lias... fecundasobservareel amaredebemus,uta Do- autem paulo post, coronataffeclusTproejfectus.
mino Deomercedemrecipiamus.Equidemsunl Itomi- f Pro oscitamus, in Dacher. edit. duobus verbis
nes, qui isla reprehendunl:sed a fide calholicaet rc- obsessi twtamur. Mox, confusioqum adducit pecca-
ligionealienisunl. Sed non est mirum, quomodoenim tum. Deinde, si sancti estis, atnate vigilias, etc, plu-
impiis et profanh, etc. rium numero continenler et infeiius, ut tundentes
d Plurium numeroin Dacheriana editione, Si au- peciora frequentiusclamelisad Dominumex lolocorde
temsenessunl, quh eos compellit,ut vigilenl?qttam- dicenies: Ab occullis,elc.
quam el non compulsivigtlare debent, pro ipsa mlate BIn Dacheriiedit. Tempusexigil: ex qua el suffe-
sua. Tum, el DomhtumDeuminstaniiusorare. Vigi- cimus paulo jiost adverbiumlibenter, quod deerat.
lare ilaquedebent sedentes,si slare non prwvalent: Moxquod inea additur, spiritu, ubi dicitur, regio et
quaetantunimodohabeutur pro insequente periodo, prophelico,glossatoris estviftum.
Et si slare nonpotes, etc, usque decet vigiliis,qute
PATROL.XXX. 8
S5S S. HIERONYMIOPERUMMANTISSA. 256.
gio ct uropbelic.o sanctiffcatus ungueiUo,ila panit: A VII. Sed a veieribus vpniamusad nova : dp mini-
Domine,Deussalutis mem; in dieclamaviel nocteco- Stris Legis ad minislrqs Evangelii : de noyo etiam
rgmie (Psat. LXXXVH, 2). Ej. in aliopsalniq : Memor Teslamenioyigiliaruingratia consigneinr. Annaplja-
fui [ALMemoralussum]nqcteppminislyi, Dpmirte,et nuelis filia vicltta, coniinuis oraiionibiis ei jejniiiis
cuslodivilegemtuam (Psal. cxym, 5S). a Sed forsitan Uomino[A/,taeel Oominp]seryiens,non cdisressisse
in lectulo suo.positus haeccantabal : quod aliquanli de leinplp die ac npcte in Eyangpliolegitur. Pastores
pigriores sufficere pulaverunt, si tantum in slralu iili sanctissjmij dum super greges suos noctiirnas
suo autorej unusqulsque, aut.psalnium siibmtirinu- exercent vigilias, et.aiigelqs in splendore videre, et
rel. Qood quidem et jpsura bonum est: Dei semper Chrjsluni naiuin in lerris primum audire nieruerniit.
et ubique meminisse, saiutare est. Sed quod sit me- Jaip vprq institptiq Siilyaloris nqnne (oiii djiigeiUia
lius exsurgere el eorispecluidivino assistere, accipe iid yigilandumauditojes exsu-jciat : siye in parnbola
ejusdcm Propheiaealiam vocem, quse et tempus et biiiii scminaioris diceudo [ Al. cjocendo]: Dum dor-
- Jocpnvel habilum
deprecautis ostendit: In nociibus, tnirenl Iiomines,venii mulus liomp,et superscmhtavit
injuit, exiolltle nianusveslrasin sancla, et beneaicile Z'zania in triticum, et abiil (Mall. xiu, 21). Quod si
Dommum(Psalm. cxxxiu, 2). Et ne vespertinas non dqrmisseni, nee nuiius forlassezizaniascminnre
laiitum horas npptis exislimes ajjpellatas, occurrit B pptuisset : siye cuni dicit: Sinl lumbjvesiri prmcin-
et djpit : Medianoctesurgebqm, ut confiterertibi su- cti, et lucernwardenles in manibusveslrh : el vqs si-
perjudieia juslilimtuw (Psalm. cxviu, 62). Habeset miiesestotehominibusexspectanlibusDominumsuum,
tempus expressum exsurgcndi, et spllieitudinem, guandorevcrialuranuptih. Beatiserviilti, guos, cttm
qimmodoDeo confiiearis, ostensam. veneril Dominns,invenerilvigilantes.Et si vesperlina,
VI. Adhup consideranii inibi intenlionem sancio- inquit, hora venerii,si media nqcle, si galii canlu, et
rum, majus aliquid ei laboriosius occurrit, ct ultra inveneril[Al. iuveniat]eosvigitantes,bealisunt. lllud
humansenaturae coiidiiionemsuggeriiur, cum cum- auiem scitole,quia si sciretpitlerfamiligs,qua hora fnr
de:n audio Prophetam psalleiilem : Si ascendero venirel, liyilaretutigue, el npn shterel pcrfodi dpmttm
In tlrulutn lecli mei, si dedero somnum oculisnteis svam. Itaque et vos estpteparati : quia qua horg npn
, et palpebrh nieis dormitationem, el requiem lempo- puiatjs, filiushominisventurusesi(Luc. xn, 53 seqq.).
ribus meh : donec inveniam locum Domino, taber- Nec solum vpcbis docuit yigilias ; sed eliam flociiit
naculumDeo Jacob (Psalm. cxxxi, 5 seqq.). Qttis exemplo. Namque leslalur in Eyangelip : Quia erat
etiim b tanium non slupeat Dei aniorem et animi de- Jesuspernoctanshioratione[A\.a<ia.Dei](Lnc.yi212).
votionem, ul somnum sibi, sine quo httmiina iuique Periipctabal Doiiiiiius,non sibi, sed utscircnt scrvi
corpora defieiunt, penitus interdixerit: doneclocuni C inopes et infirmi qiiid agere deberpnt: quaiido Do-
ad{AI. ac] templum Domino fabricandum rex et muius dives jn omuibus, nec nlbus iiidigens, qjuam
propheta reperiei? Qu:e res nos dehet firmiier [Al. fortissime per noctem iu op tionedurarel. Sic el iu-
fortiter ] adinonere : ut si ipsi locus Domini esse crepat Petruni lempore passionis, dicens : JIJHIpp-
volumtis, el tabernaculuni ejus ac templum cupimus tuisli una horavigilqre mecum(Mqrc. xiy, 57)? El ad
haberi perpetuum : sicul Paulus asserit, dicens: Vos omnes jam dicit': Vigilaleel orale, ne htircth in len-
eslis templumDei vivi(II Cor. vi, 46): in quanlum tationem.Haec verba, •*fiaecet ejusmofli excmpla,
possumus exemplo sahctorum, vigilias diligamus : oro vos, qucm non de profuiido eliam sqinnp et
he de nobis dicatur, ut psallitur [Al. tacet ut psalli- morti simillimovaleant suscitare?
tur] : Dormierunl somnum suum: etnihii invenerunt VIII. His inlrucri sernionibus, liis cnnfirmati dp-
in manibussuh (Psalm. LXXV, 6). Quin potius gra- cumentis beali apostpli, et ipsi yigilartini, et vigiiias
tulabundus [Al. add. vcslrum] tinusquisquojam di- impciaruiu. Peirtis noclu [Al.-iacetnqctu] abangelo
cat : In die iribulatienismemDeum exquhivimanibus in carcero suscitalur, ei ipso reseranle portain fer-
meis nocte coram eo, et non sum deceplus.Quia bo- ream, in domtiiiiMariaj pervenit, ubi erant mulli
num esl confiteriDomino, et psallere nominiluo, Al- congregati: non sterlentes [A/. dormientes] ulique,
thsime. Ad annuntiandummanesnisericordiamluam, D sed oranlcs. Idem in sua EpislOla ponii, ac dicit :
• et veritalemtuam per nociem(Psaltn. LXXVI, 5 seqq.). Sobrii ehiole,ac vigilale,quia adversariusyesterdia-
ihvc et lmjusniodilanla ac lalia ideosancti [Al. add. bolus tamquamleonujienscircumit,gumrepsgttem dc-
ijli] cecinerunt et spripia relj.qu.eruni,ut nos eorum vorel [Al. transvoret.]Paulus et Silasin ciislodia pn-
posieri paribus excilaremur exemplis ad celebran- blica circa mediumnocfts oranles, iiymnuiu audieu-
dam eiiaiii noptibus nostrsesalulis excubias. (ihus vin.ciisdjxisse memoraiiljir : Ujiirepgnie teriic
• Quavhinc subscquunlur per solidos sex versus scitote,quia, elc, reticentur. Porro lcgitur, Necver-
jisqtie ad asshtere, in pacbpriana editione deside- bis sohimmvdodocuit vigilare, sedeliamexemplocon-
«anttir. firmavii. Deniquc, Pernoclubalnoh sii)i,~sedul scirc-
J5"Eadem edit. Quis non stupeat lanlam in Dei mus, quid omnesfaceredebcamus.lil ipse increpaiPe-
amoreanimi devoiionem. trum, elc, decunatis, quseinlerfeiunlur, perlibrarii
0 Ibidem, non discessitde templo.In evangeliole- osciianiiam.
gilur qv.odPaslores, eic. Inde et verbum vitteresul- dMinusiierumbeiie Daeber. cdii. Hwevcrbaejus-
feeimu-, quod deerat. Paulo post, Quisi vigilassent, modi exemplo : iimi plane mendose, de profundo
pro, Qitod si non dormissent.Tum duo verba, esiote eliammorlis simiti modovaleanl svsciiare.~.
«0Miiiii6iis,ac deinde iniegra periocha, Illud auiem
,257 EPISTOLA XXXI. DE OBSERVATIONEVIGILIARUM. 158
niotu [Al. add. faclo] concussis carcetis fund.mcii-./"V.be:iliimvirum describens, summam beafitudincm
tis,- et jantiae a sponte apeftse, et omnium vincttla [Al. beatiludinis]ejus in hoc versiculocollocityit; Si
snnt soltila. Idem Paulus apostolus a Troade pro- inlegeDoniinimedilelurdieacnocte. Bonaestquidem
fecturus,. sermonem docebat usque a.d mediam no- fliufna mediiatio c, sed efficacioresl nocturna : quia
ctem, accensjs lanternis quani pluribus in coenaculo. per diem necessiiates variaj qbslrepunt, occupatio-
Ex quo Eutycbus adqiescens se somno pjroressus, Jies distrahunt meniero, seiisuni duplex cura disper-
disputante Paulo prqlixius, a feieslra deduclus,'ce- . git. Npx quieta, nox secreta opportunam se prsebpt
piditde leriio tecto, et sublatus est mortuus, quo oraniibus, aptissimanivigilanlibus : dum carnalibus
statim reddiio vitaj, usque ad lucem sermqcinatus, occupationibusexpediluro,colleclum sensuni, inten-
Deo gubernante, profecius est. Quam plene idem . tum hominemdivinis conspectibussistit. Inde diabo-
adhorta- lus divinarum semper rerum callidus acmulalor,sicut
"quamque copiose suppr exprcendis vigiliis
lus, Thessalpnicensihusscribens ail: liague npn dor- jejunia et virginiiatem, vana haptismata et inania .
miamussicut et cceteri,sed vigilemuset sobrii simus. suis cultoribus dedil: ita et hoc sauctutn aemulatus
Namqui dprmiunl, noctedormiunt: el quiinebrian- offlcium, noclurna sacra et vigilias suis commessa- .
tur, nocleebriisunt. Nos autem qui Deisumus,sobfii lionibus addidit,
shnus(lThes.v,6 seqq.).Etimrec6ncludh:Sive,inqait, B X. Undejani npsiri fideles,side supruminstitntione
yigilemus,sivedorriiiamus,simulcum illo vivamus.Ad non excilanlur ab habendas vigilias sacras, in ad-
Gorinlhips autem : Vigflate, slate in fide, conforta- yersa yariciaiis usnrpatione cenfeiiles, alienas a Dei
mini, virilileragite (I Cor. xyi, 15). Sic et ad Ephe- rebus non esse faleantur : quas noiiaeniuhirelurini-
sios scribit :' Orantes in omni lempore in Spirilu quus ad decepiionem, nlsi Dcq placilas esse cogno-
(Job. vi, 18). Et ipso vigilanljs quoque exeinplum sceret ad celebramiumbenediclioiiem.tainen, charis-
ponens in catalogovirtutum suaruni, fructum de vi- simi fratres, qui vigilat oculis, vigilet et corde : qui
giliis inultis apud Corinlhiosgloriatur. prat spiritu, oret et menie : quia Avalde inulile est
IX. Ilajcsufficiantde antiquitale et aucloritate vi- oculisvigilare, animo dormiente. Cum cconlrario
gjliarum : superest ut secundum promissura ordinem ex perspna EcclesiaeScriplura lestelur: Ego, inquit,
[Al. tac. ordinem] de earum ulililate aliquid confera- dormio, et cor mcumvigilat (Cant. \? 2). Gurandum
inus [Al. aliqua proferamusj : quamquam sentiri est eliam ne niinieiate cibi vel potus vigilaturi pe-
'
magis possit per exercilium ipsa ulilitas, quam lo- clus pneretur : nccriidiiales eructantes et crapulam
b
quentis sennone narrari: Gustandumfinim vide- npn solum ipsi npbis insuaves simus, sed et gratiae
i'ur,quia suavh est Dominus (Psalm. xcix, 5) : sicttl spiriliis indigni judicentur : Qtiidamnamque virin-
gcriptpm est. Qui ergo gus(avit, intelligil et seiuit G tpr pasiores exiinius : Sicuf fumn», inquit, fugat
quantttmppnduspecioris vigilando deponitur, quan- apes, sic indigesta eructalip ayerlit et abjicil Spifi-
lus meniis slupor exctuilur, quanla lux animam yi- tus sancti charismata.
gilanlis etpfaulis jllusirat: jjuae gratia, quaevisila- XI. Ergo tamquam,diyino funpiuri minislerip, ante
. jio niembra .uniyersa laefificat.Vigilando timoroin- nos per abs.ijnpniiamparar.e debeqips, ut jngravati
nis exeluditur, fiducia nascitur, caro maceratur, vi-
expedifms vigilarepossimus. Cogitatioquoque mala
lia tabescunt, charitas roboratur, repedit stullitia,
ne male vigilaniis oratio fial, sicul legilur^
accedit prudentia : mens acuitur, error oblunditur, pellatur,
criminmn caput diabolus gladio spiritus vulneratur. in peccatum. Sunt enim et ex maligno vigiliac: si-
Quid ltac ulilitate magis hecessarium? quid istis lu- cut in Proverbiis legitur : Quare ablatus est somnus
cris [Al. add. sanclis] commodius? quid hac dele- ab oculiseorum. Non enimdormiunt,inquit, nisi male
ctalione suavjus? quid hac felicitate beatius? lesle fecerinl,(Prov. iv, 16). Absint, fraires, absint ab
edamPropheta: qui in principiojpsalmorumsuorum, hpp convpniu lales vigiliae. Sit potius vigilantium
a Tacet Dacber. exemplar sponle, plus vero mox noxquielaesl, et
opportunaoranlibus, aplissimq,etc,
iiabet, suntsubitosolula. Cxtera quae conseqtinntui et colleclosensu tolum hominemdivihis conspcclibus
per ferme viginti yersps a verbis, Idem Paulus apo- sistit. Ecoiitrario quaesequuntur per duode.cimferme
stolus a Troade, eic, ad finem usque hujus niimerii D yersus a verbis , lude diabolusdivinarum, etc, us-
idefn Dacherian.exemplar omittit, sive pro ihgehtii que ad numeri luijus fihem, et subsequeiitis locum
hac lacinia, haecriiodo hahet, Ila bealus aposlotus : iilum, ubi dicilur, nisi Dco placitasesse cognosceres,
Paulus super exercendhvigiliis adhortatur Thessato- • , in,eadem .edit. desiderantnr. Ita vero conceplus est
nicensesdicens: Vigilale, eistate in fide,confprtamini, , sensus, Itaque Deo placiias cognosciieesse vigiliam
tt virililer agite : qitaj iia videnlur abAntiquario ex: orf celebrandambenediclionem.Tantum, charissimi,
sequenti coniexlu deformata,quodexemplaroboculo'> qut vigilas, etc
baberct nuttihim, nbnoxio ejusmodi erroribus loco., ,dDacherius,quia nec-sath utile ett oculis vigilarc,
ubi apostoli Pauli nonien ac festimonium recurrit! et animo dqrmitare: iuui, Curanduin esl eiiam ante
b EUit.Dacher. Guslqndo: tiim verbai' sicut scri-
pmnia,nenimietalecibivelpolusnpslrorumvigilatorum
plttm est, praeterniiiiit:iegilque porro', quanlumpu- pectora onefenlur.Paulo post, dixit namquevir'qui-
doris, pro quantumponduspectoris. Paulo posl, qua'. dam, etc, subsequente numero. Ego lamquamdivi-
sancia vistialiopteipbra universa mgilqntis laHificat. . _ ?!.tttncelebralurimyslerium, et mox, vt iptegrati, et
fjmhino auiem recfras.fasiiiflsrbboratttr,procharilas. expcditi, elc Penjqiie, suittenimet ex mulignismale-
'} Aniplius iii eadem edil."'bpnddralio, sedmulto> dictmvigitim,i-.tin Proverbiislegitnr,qttitt,plc... Sed
grqiior el efficaciorestnoctufnamedtjatio:quia, etc.,, abspit ei tpnge dbsint ab hgc conveniutcdes vigiliw,
lutu, midiipiex^]>rodhplex.El, Noxautemsecrelaest., sed^ppiius,e(c.
S. IIIERONYMIOPERU.MMANTISSA." 1 $40
259
a
peclus clausum diabolo, aperitim.Chrislo: nt quen A spinosus nisi anle cultoris laborefuerit exsiirpaius,
Iabiis sonamus, corde teueamus. Tunc erttnt accep non nutrit in se!jacla seminaj sed suffocat : ila et
tabiles nostrsevigilia;,tunc pernocialio salularis erit animu.ssscculariumsoHicittidinumjiienus Illecebris,
si compeienii difigenlia, el devoiione sincera nrini verbum non potest sustinere divinum : nisi prius
sterium nostrum divinis obititibus offeralur. Uaji ipsas mitndisollicitudines culpartimque omniumma-
devigiliariuin auctoritaie et anliquitatc, necnontiti terias,, evangelica Jn se falce succiderit. Modo.qui-
litate dicta sufficiant. Grafm Domini nostri Jesi busdam minus forsilan videor, Deodissimulante,pec-
Chrisli cum omnibus vobis. Amcn. care : sed aderit illa dies, qua facta nostra quasi
MONITUMINEPISTOLAMSEQUENTEM. in quadam tabula depicla monstranda sunt.
III. 0 quanlis in die illa expedisset, si in hac vita
Nihil, ulvere ait Erasmus, est in Itacephiola,quoi
ad Pammachiumaul Oceanumperlirierevidealur. Ob- et membrorum sensu et viscerum vigore caruissent.
jurgat eos, quorum pjetatemsemper alias ad
prmdican Et quanti illic elingucs et muti, feliciores loquaci-
duos'scri
solel : postremoquo signo deprehendas bus tunc erunt. Et quanlipaslores philosophis; quah-
p'am poiittsquam ad unnm ?
ti rusiici oratonbus: quanti hebetes arguliis pronfe-
EPISTOLA XXXI!. , rendi Ciceronis? Job sanclus intenlatione ad suam
Al)PAMMACHIUM ETOCEANOM EXHOBTATORIA.B gloriam devotus : sic in dolore suo clamabat: Quid
I. Qui JLihiopem invitat ad balueas, etsi nigre* prodesl in tormento.lux? Ut quid milti juncla sunt
dinem non aufcratilli.ccrie vel pecuniam accipitsi- genua? ut quid uberasuxi? Curnon in venlremorluus
bi, el licel in illius candore non gaudeal, cerie ve sttm : et mox ul de utero exivi, non protinus obii
stio in lucro lsetulur. Ila sine dubio inobedieiiten (Job. m) ? Si hoc Dei amicus dicebat in luce : quid
qtti divinis scrmoiiibus monet, quamvis refraganih ab inimicis ejtis dicetur in tenebris?Si ille ingemi-
peccaia non lollai, meicedcm lamcn de minisleric scit quem febris urcbat : quid faciet quem gebenna
veraecliaritatis sibi ncqiiirit.Sed ideo hoc dico, quis consumet? Si illesibi dolet genua fuisse conjuncta,
vos sperno ? Ideo loquor, quia vos forle non diligoj cujus pedes semper iu Deiamore cucurreruht; quid
Respondeo Aposioli voce: Teslis est Detts (Phil. i dicturus est, cujiis nuniquam inveriiate steterunt?
8), quod facio, el laciam, non conlemno, sed doleo. Displicet illi quod natus ex ulero vixeral, qui bcne
inlidelitalis in meis argumenla apparere, non fidei, vixit, quia eum vermismoriturus edebnt: quld male
quia Judaica in vpbis teslimonia, non Chrisliana co- viventes facient, quos ignis ajternus, et verinis num-
gnosco. Quoniam videnles-, non videtis : et audien- quam moriturus exspectat'( Durus est Itic sermo :
tes, non vullis audire. Rem fortemdicturus sum. Ex quis potesl audire eam (Joan. vi, 61). Hsc dixerunt
utfoqiie conturbor. Timeo atidilores offcndere, sed G illi discipuli, qni Christi vesiigia in Evangelio reli-
plus timeo contemptores praeceptorum: qui verbure querunt: et de divino verbo scandalum passi, sae-
Dei audire dissimuhinl, pejores idolis habeniur. Ills culum maluerunl amare quam Deum : quorum ven-
quidem aures habent, sed non volunlatem : non au tcr Deus, cultum nolunl audire jejunii. Luxurioso
diunt, npn palpant manibus, nec capiunt. veibum castitatis offensioesl; sicut Propbeta dicit:
II. Unde in malorum hominum comparatione me- Abominatioest viro iniquo direclavia.Jam antiqttitus
liora suut, quia nec concupiscunloculis, nec pei dicium est ab Isaia : quod Christus infidelibus lapis
conlraria et Deo tnimica discurruiit. Et naturalitei offensioiiisexstiterit. Adulari non possum, ne etfra-
surda, recle meliora inobedientibus judicantur. Di- trem decipiam, et mc sermo percutial Salomonis,
cat Propheta, si menlior. Loqualur David qui hu- qui ait: Verba adulatorummollia sunt: hmc autem
jusmodi homincs comparandos esseserpeniibus non feriunt interiora ventrh (Prov. xvni, 8 ). Non est 13-
negavit : Sicul aspidis, ait, snrdm obluranlisattres deiis medicus qui aniCdigesiam putredinem super-
suas, ne vocemaudial incantantis (Psalm. LVH,5). Et ducil vulneri cicalricem. Non possumus semper lac
videant si non recte serpenlibus comparaniur, qui dare : quia necvos semper parvuli esse debetis.
quodaudiunt naturae beneficio, dissimulant callidi- IV. Dicite mibi, quotanni sunt PXquo regenerati
talis astulia. An Chrisiiani dici possunt, qui eiiam D sumus in Chrislo? Consideret unusquisque quantum
nomen primse humanilatis amillunt ? Ecce Jere- ex eo tempore iu illa ccelestiaetate profecerit.Nescio
mias dicit: Incircumchmaurcs eorum, qui hoc non qualiter placeant parentibusilli infantes quibus sunt
possunt audire (Jer. vi, 12). Non quia non possunt, anni quinque vel decem, si in ea qtta nati sunt modi-
sed impossibililatemvolunlas naturaeinimica super- ciiate perduranl.Qiiid de nobis dicendum est, quos
duxit-:dum longe vifmsilalis usu, genuini mores per lcmporis raiio, uon modicos, sed abonivos invenil ?
adversam coiisuetudinem eorrupti, malis operibus Ibttnt de virtute in virtutem, de bonis scriptum est
ceciderurit. Etiam vasa limo plena, liquorem puri Chrislianis. Videamussi Ghrisiiani sumus : quid in
elementi recipere et coniinere non possunt. Ager nobis (ex quo regenerati sumus in Christo) virtutis
a Penes eumdem, ut qum labiis sonamus:E(, acce- nunc quanlulumcumquedixissem,nisi ralio prolixior
ptabilesapudDeumnoslrwvigitim:'mfine, necnoneiiatn votumen aliud poslularef quod Domino largiente,se-
de earumsancia uiiliiale dicta snfficiant.Quibus hsec quenti exliibebiturlectiorie.Re autem ipsa in ea edi-
siibnectuniur.conlinuo: De hymnorumautem psalmo- lione alter subsequiiur. Traclalus ejusdem Nicelii
Tumquedevotione,qitamgratasint el acceptabilia.Deo, ephcopide Psalmodimbono.
XXXIII. AD IN SJECULO POENITEBAT. ' .242
241 EPISTOLA QUEMDAM QUI
accesserit, qnld humilitaiisin prosperis, quid patien- A.facil oralio, el labori meo finem ponit membranae
tiaein adversis, quid in tribulaiione gaudii, quid fe- conclusio. Unum dico quod cupio, quia Chrisiiani
Iicitatis in damnis, quidindulgentiaj in offensis, quid ccelum dcbent amare, non terram : et vcrbo Dci
caslilatis in occasioneluxurise. Alii de virtule quo- plus obedire quam diabolo: et judicium ajiernum
lidie transeunl ad virtuierii : nos de infirmitale ad magis timcre quam hominum.
infirmitatem. Alii meliores per momenta fiunl: nos MONITUM IN EPISTOLAMSEQUENTEM.
deteriores saepe efficimur, quasi non eumdem jiidi-
cem exspecfemus.Stulti sumus, si uiium probavi- Vere, ail Erasmus, tota speciereferl parentemenm-
dem hmc
mus credentium Salvatorem : et non unum judiccm codicibusepislola, quem superior, quam in plerisqve
absque titulo reperi: nullo indicio, mc ad
fore credamus. Unam fidem, unum baptisma, unam quemscripta fuerit, nec a quo.
Ecclesiam, unum Deum dicit Apostolus. EPISTOLA XXXIIL
' V. Qui ergo hodie malus, crastina pejor : hodie
avarus, crastina avarior. Ante annum mese cupidi- ADQUEMDAM QUIIS S&CULO POENITEBAT.
lati una villa suffecerat: jam hoc anno quinla forie I. Ad te surgo hominem, quem scio essefidelem.
noii sufficit. Prius ex(endebatur animus ut. decem Ad te increpaiio mea festinat, quem senlio esse su-
solidos possiderem : jam nunc centum parvi esse **» perbum. Poanitere te asseris, qui tottis Jn saeculo.
cceperunt.Et cum veri Christiani, veri filii Dei qui _ conversaris. Pcenilere te asseris, qui ea quae vome-
vadunl de virlule in virtutem, si perdiderint aliquid, ras, iterum sumis. Poenilere te asseris, qui dum
de virtutis occasione Isetantur: ego nisi aliena ac- opcra diaboli sequeris, Dominumprseiermittis. Scire
cepero, securus prandere non possum. Quid agis, /t te desidero quid pcenileas. Nescio quid sit tua pce-
caecacupiditas?Quid crudelis in parvulo ? Quid saeva nitentia. Poenitere te asseris qui dum juslitia Dei
in alieno filio? Ordinem naturae an religionis ever- praecincluses, superiuduxisti superbiam. Pceniiere
tis? Jam fecisti in pedibiis, quod in capite esse de- te asseris, qui dum alienam carneni sequeris, sic fa-
buerat. Aurum insensibile pariter omnibus domina- tigaris, iit canis reversus ad vomitum suum : sicut
lur. Elquid est illudrogo, vel quale esl, quod nos canis famidus, aut sus a calore defecta in limnm
averfu a Deo?Quissplendor et quantus est, per queno lerrae poslrata. Qusesit lua pceniienlia, non invenio.
mihi splendor veri solis amitlitur! Aurum et argen- Ambulavi in Iocum pcenitenliaeet non inyeni poe-
tum lutum exqulsiium-ex arena et minera, et ui nilentiam tuam. Ttiqui saeculumdeserueras, ilerum
.Propheta ait, lignum offensionh est aurum : quis ibidem inveniris. Qui carnis superbiam deposueras,
judicio mentis everso, per aurum libidini mancipa- submitlis humerum, ut iierum porles. Qui avariiiae
lur: qui eodem astu acquiril solidum, quo animam " dederas dorsum, denuo illi obviam reverieris. Qui
perdit: lucralur iroperatoris imaginem, et amiliil vanilati remedium [forle repudium] dederas, iierum
imaginem Chrisii. Visiiosse quam perniciosus sil reverteris in gratiam ej'us. Qui pompam sseculi fu-
amor habendi, et amor requirendae pecunise? Pei gaveras, iierum in manus illius incidisli. Ambulas
hunc Judas tradidit Salvatorem. Et certequandc aulem superbus et elatus cervice, nescis, scriptum
. audilitr, aut quando legitur, tantum scelus abhorre- esse : Quid nobis profuit superbia, et quid honestas
mus omnes. Et quantum.in nobis esl, impium disci- cumjactatione nobh conlulit?Ilernm diclum fuisse :
pulum condenmamus: et per ignoranliam nostrani rransierunt omniailla tamquamumbrw(Sap. v, 8, 9)?
noslro nos mucrone confodimus. , II. Fidelem te meminisii qui per aquam bapiismi
VI. Quanti inter nos Judae Judam damnant' fueras renovatus.: sicut scripfum est : Lavamini,
Quanti in semetipsisctim per cupiditatem suas ani- mundi eslote : auferte nequilias ab animis vestris
mas seterniscruciatibus tradunl: et traditores fium (Isa. i, 16). Illos ad lavandum bortatur : tu aulem
pariter et occisi? An putamus, fraires, quod jocandc cum esses mundus, sordidus facius es. Non poies
praedicent prophetae, ridendo loquantur apostoli jam denuo lavari : sicut dicil Petrus ad Dominum:
inulililer Christus judicium comminefur? Sed joc Domine,non solum pedes, sed et manus lava, et caput
non sunt, ubi suppliciainiercedunt: si jocando pass elme totum. Qtti semel lotusest, denuo nonindigel
sunl, credantur jocando loculi. Isaias serra secatur lavari (.Joan. xm, 9, 10). Si vis autem uliterum
DanielIeonibus depulatur. Paulus (runcatur gladio .emunderis, da eleemosynam,el ecceomnialua mttnda
Petrus in cruce, Dominiexemplo,suspendilur. Et hoi sunt. Quia eleemosyna est, qucepurgat omnem sor-
totum ut nos a peccatis sua doctrina revocarent. Set dem. Humilia lein omnibus, et coram Deoinvenies
timeo ne inobedientibusin contrarium divina bene gratiam. Subditus eslo, et obsecraeum, ne wmulens
ficia depuienlur, et proficiat ad pcenam in judicio ut nequiler facias. Namqui matignantur, extermina-
. quod bic dalum fuerat ad salulem. Timeo ue fide buntur. Ora Dominum quotidie cum lacrymis, si
. nostra' magisjocalis sit quam fidesel verba iliorum -forte peccata tua solvanlnr. Quoniamsupcrbis Deus
Timeo ne nos?-jocando nou salvemur: et quomodi resistit, humilibus autem dat graliam (Jac. iv, 6 ).
per risum inlroimus in [ Al. per ].Ecclesiain, sic ri .Memento filiumin longinquo positum, luxuriose vi-
, deat ille de nobis: sicul scriplum est: Qui habitc vendo substanliam in meretricibus . dispensasse ;
in cwlisirridebit eos (Psalm. n, 4). Mulla sunt qu; postea humilis facius, reversus est in semetipsum et
. dieanlur, sed fastidio vesiro»quod aspera et incult ait: Quanti mercenariiin domopatrh mei abundant
<UK S. HIERONYMlGPEtlUMMANTISSA. 241
-
pahibus: e&egohie fame pereo? Surgam ilaque, ei j(t Domhte; neque despicias me, Deus saltitaris mctik
vadam ad pdtrem meum,el dicamilli: Pater, peccavi (Psalni. xxvi, 9), Ne pfojicias me afacieiua; el sui-
in cwlum et corath t'e, jaih non suin dignus vocari ritiimianclum iutiin n'e aufefas 'd nie (Psalm. L; 15);
filius luus ; fac me sicui unum de mercenarih tuii Sana animdmrit'cdm;quia peceaviiibi. LiberUme He
( Lue. xv, 17,se-7(7.)..Palerautem cum vidissel hii- ore leonis, el averie dcidtismeoshe videahlvahildiehi.'
mililatem filii,' et riiriiisiiiojiia defessum' misericor- lllumina faciem tuain.super iervum iuiim: ei salvum-
dia commotus est: pro filio humili occidit vilulum rrie fac in iua thisericordia. Atthmsitestimoiiiiiiuis \
saginatuhi. Memento efgo, fili, quohiam Christus Domine: noli me confunderi. Ne tiadideris rite iii
jiro te morluus est, qui ante fuerat vitulus saginaius. htaiiustribuianiiiimme. Cusiodi riie,Doniirie, ut pu-
Filius attiem illius major contristatiis esi. Quare pillam oculi, tub umbra aiarum iuaftitn proiege me.
occisus est Cliristus,. qui erat vilulus saginatus? Peccalummeumcognihtmtibi fecb,el injitslitias hicas
Paler auiem iliius corripiebal illum, dicens : Fili, nori abscohdi. Cbrifiieboriibv,DoihiheDeus, ih loto
tu sempermieum e's,et bihnia m& liia suiil: Gaudere cdrdemeo.Domine,exdudioraiiohemmeani,el clamof
te oporVel,quid hic filius meus mortuus fueral, el fe- mtus ad te venial. Non averiasfaciemluam a me, in
iiixil: perierdt, et inventusest. 0 quam beaturiipopu- qhacuinquedie ttibuldr, incliha ad me attreni luam.
ltim, prii quo Christiis morluns est: quaiijgaudiiini B In quacumquedie hivocaverote, velocitefexaudi me.
pater portat; quaiidb qubd mofluuin fueiat, revi- Fac meciiinsignum, Domine,in boniim: ut videahi
visiit: et ipicidpefierat; iiiveiiluiri est! - qui oderuni ine, et cbnfuiidahlur.Rebtitle mihi; Dc-
III. Ehbesdhusjam facihs es: holi peccafe; ne libl rhine, ul refrigeref, priusquaritabiam; et ampliiisnori
aUqtiiddeteriusconthigat.Ailetideefgo uiidececidefhi "ero.
ct pldhge; el 'dge'pwiiiientiant.Si quo minus, veniet V. Ecce poenilentiiihbminishumiiiahiis se : i_iio-
Domhius tibi; ei movebil caildklabhtmluum de loco modo veniani non habebit qui talilef ingeriiiscit1
suo, nisi pceuiieniiamegeris: Memorare, fili, Cliri- Quis non atidiat illtim, et riiov.eatur?Qiioniamqui s'e
sium relifjuisse nonaghiia hovetn juslos, el qnsesisse iiumilial exdltabilur, ei qui ie exaliat humiiiabitur
unum hbminem peccaioreih : e't iiivenlum in ihvio, (Luc. xiv, li). Quid glbriarh in mdlitia, quipoiens 'es
humeris fuis feporlaSse. Vel illairi muiierem quae in iniquilate? Meliusesl ie rioh vbvere, el reddere,
perdiderat dfirchiriam,hb'c esi, Ecclesiaihhoriiiiitihi quamvovere,et rionfed'defe.Pbsniteiuehi le dicis, et
peccatoritm : et accendisse lucerhaiii, hdc csi Cufi- caniis libidine deleciaris; Peecata iuS nbii desihiirit
sttiro, qui esi luihen jusiiiiaj el illa iriveiiiiiin sler- ambtilare, ei tii aicis qtibd sefiieaiit-Peccaiori duiein
core, cbnvdcasseamieas vel vicihas, id est, Eccle- ,f dixil Deus,quare i"uenarrasjustitiasmeas, ei 'dsstimis
sias gfaiulasse super irivenliim hoiiiiiiem peceaiB-^ Testdmentuihmeuih super os tuuin? Tuvero 'odtsii$t-
rem : et a siefcdfe erectum collocasse euih ctiih scipliham,ei projechii sermoiiesmeos relrorstim. Si
priiicipibus po-pulisui: hdbesi; cum apbsibiis et videbasfureiii,currebas cuih eo : el 'cun adtdteris por-
prbphetis. Ecce quid facial pojniteiiiia liominis pec- tioneihtuam ponebds. Os lutim abuhdavithequiiid; ei
caloris : qiii diim ih Itefcbfe jacei, cuiri prjneipimis iingua tua concihnabdtdolos. Sedens a'dv'ersusfrd-
inveriilur. Pceuilentbm libminemd>eb,quidiehns a'c trem luum delruhelus : et adversusfiliuriimalris iiim
itbclibiis iripnriscii et peccata sua eleemosyhisfe- pohebdsscahdalum. Hmc fecisli,el 'tacui. Exiitimusti
dimit: Pceiiitenteiii iidhiiiiem*dico,qiii plangii quia hiiqttequbd ero liii iimilh : hrguam te ei slatuain con-
fecil irialum: et fogat Ddniiniiih,iil eliaih ribn faciat tra faciem luum. Intclligiie hwcqui bblivistiihiiiiDo-
qriod sidhiisefai.Pceiiiieiileiiiliomiiieiiidico, qtiijiosl minvm: nequahdorapial, el non sit qui "eripidl.Sa-
cohcupiscenttai sutt§ hoh vatiit, ,et a voluhiiite siia crificiumlaud>s lionorificabilme, el tllie esl iler 'qno
se pfoliihel. Pdjhilehiein hoiniiiem dico, qtii diligit osiendameisaluiare nietiin(Psal. xiix, 16 se'q'q.).
qtiod ahle neglbxefit, ei quod fecefat ohiiviscituK VI. Ecce qiialis coiiimihaiio Dominiin hoipiiielii
Adhbereautiii te quaebona suiit: et quje thaia Iiint peccaiorem. Tu qui dicis, qui asseri*-;le pcanilefe :
deleabiiif. Si pcenitehuam hdh egeris, Incides in • ubi esl pceiiiteritiattia? Ex.clusa 'esi pcr siiperbiitm
manus Dhmini secuhdiiin liiagnifudinehi ejiis. Di- D el conlemplum : sequi ti'etilh iirielerinisisii: Aucii,
verlea maVo,ei fac bonum: inquire pacem, et pefse- fili, et retrahe pijdem thum de saicuib; cui rcmiiiiia-
quere 'eam( Ps'aim.xxxiu, llS); sicui scriptuhi esl: sii. Posiiiieriiergo de bmni pompa iuiqiiiialis. Ap-
Oinisi inala, el qkwsivibonq. Fac ergp dignos fructus prehende fidtjmqu&man(ij jtcrdiJcras, lit conseiiii-
pceiiiicriii.c: etnondixeris : Peccavi <:el quid accidit res diabdloet tiJilebris, ei Dbmintim. qui liix est,
mihiirhie ? posi ilofsum feiiqiiefas: Mfetiiorafe,fili, qiiic! esl.
IV. Non adjicias jieccatumsuper jieccatum, et di- MisefWdfdi&hi v'6io,ei tioii sacrificium(Ose. vi; C).
cas, niisefatih Doriiiriimagiia est. Sciio aulem quod Misefebiiuf libi Dominus: si hiee cum lcgeris, h-
miseficofdia et ifa ab illo est.Jievertere :id Ddnii- cias, el per obedieniiampfBniteiuiamsequafis. Ve-
imm, et plSrigij"dicShdU : Tibisoli fieceavi,el malunt riiiii si de thio fcordepceiiitehiiahiegefis, si Dnnii-
coram tefeci'( Psalih. i,, C); Delicla juventuiisihew, num prse bculis balmeris, si ariii-sa voragiuepoctili
et igribrarifimmeeehimemhierh,Domi)ie{Psalrii. xxiv, vehehosi, caltceinsalutaris acceperis, si die ac nbcie
1): Ne avetidi fdciemludm u the, ei nc dectinesin in lege Domini hieditaveris, si dmneiii 'solliciiiicli-
Ira a serv'6fuo: Adjuibr rheuses tu; ue'derelihq&as~rhe, heiri uiam super illum misefii : iuiic gaiidebisetex-
24S EPISTOLA XXXIV. D'E"DIVERSISGENERIBUSLEPRARUM. U6
sultabis"in Domino, ijui viciiti maiigiiurh-Ttihc ferit A innata depfehehtfiluf : quac omiiia ntsi spirifuaiilef
merces liia copiosa iti ccSlis, quia "t.iliter in ripera seniianttif. : ralipnfeih intelligentisesimplicis hdh
Domiiii laborasti : lunc erit Dothihus adjuiof iuiis admittunt. Nariidiviiia sajjiferiiii),legis sttaj pfbfcth-
in die judicii : tune stabis eitm iriagna fidiiciaa dex- durii ih htijus e£lf8iiia saeculi fegiohe, Vjiialifchi-
tris Doniini ctiiri sariclis stiis, ei difcetvobis : Vehi- plum suo nomine eorisecfatuni, ihira civitatii alte-
le, benedictiPalris mei, percipile regnuni prmpafa- riiis mcSniacdllocavii. Cujtis cohstftictio afqiiijop-iis
liim, quod prwparavitvbbisPal'cf'hieusqui esi hl cwtVs quarrivismagfaificuihvideatiif; iniefidf iameri adiitis'
(Mdtth. xxv, 34). Injiistis aiiteni dicelur : Ile lii noh dfhHibusf eseraiiir. Miiliienihi riiifaiiuif hrria-
igiiemwtefnuni,quini prmpdravilPaicr ineiisdiaVol'0 merita-vitioruhi: sed ititeriofis sciehiiajddilus "ffelc- "
ci arigelhejiis. Ubiigrihiibriexsiingiiiiui,eLvermiseb- rafe noh pbssurif.
rum nonmorietur. Tunc ibuntjustihi vUatnmterharh': III. Quafe ofahda esl divitia di|natid, iit pulsahti-
impii auterii ei peccaiorestii ignem mierriwh(IbYi., bus iiobis, iiit"elligeiuiie> paiescat ihgfessus; Jubetuf
•41,46). igitur diver§a lepfarttm gijricfasaeefdos terhp'!! Sili-
MONITUMIN EPISTOLAMSEQUENTEM. geiUer"ingpieefe, aique earuih habitus, vel cdlofes,
hominem Erdsmus vocat pleniori cdnsidfefaiidhedepfelieridefe."k cdlofibils
Prodigiosmbalbutieiiiiw B enim Ifepfafefeftuf pdsse agridsci, quos iariieh a'fl
hujus attctoremepistolw: quw tamen nobis non infra
superiofhh aliquoi censuiri,alque inqiniuth videtuf. peccaium fhagis ahihiatj;qiiahi ad morbiirii cofpdris
manifestuhieii fieftitiere. Difefsi Ctenini cbliirbi,
EPISTOLA XXXIV; divfefjasanimi iridicaritiliaculas. Ciini igltuf palharf
De diveriis generibus leprarurii: lepfa cbiispiditiif: Iangueiis ei agfa fides aHihife
I. Admirabiledivin» dispositidnis"exameh: quae derihtaiuf. Cum atiieni rubicuhfjal iJeprelidftclituf,
exhibefi sibi Deiisac deferri voluit, niagnb corisiltd mehs hirdre aique"ifaetihdiaihflahihiataet lidmicidii
el solefti scientia ac" raiione niaiidavil. Diversa cruore rPspersa cognosciliif. Cum verd aiba, tuhc
enirii boiiiiiiuriiirioribtis genefa naturarum, diversis hajrpticorunifueala et maie iiiiiridacdriscientiacbn-
staiuit prxeepionim seriienfis gubefnari. Aliis euirii dehinatuf.
iinaginafium legis opus, quasi sub veriiaiis eolore IV. Sed alia lepfa ih capite, .alia ofiri perliibetuf
depinxit.Aliiscorpus ipsius vefilatis declaravit. Quds iri bafba. Shht eriimbaeretici qui DtjiimPairem vi-
enim obvolutosadhuc niundi caligine, nd compfe- denlur faittummodb blasphemare, ut Mariicliaeus,
hendenda e"aquaegermaha erant ac solida, perpen- qui hbn solurn eurri facidrem deiiegal mnndi, vefitnt
dit : eis observanliseordine"suspenso _ sublili qa6- etiam malorum prolltelur esse auctorem. Hi surii
dammodo examine susurravii, quos auieni depfe- j qui leprarii ih capite pdrtafB videiitiif. Cnpul eiiim,
Iiendefepdsseabsoliitunipfabdicatiohiscarhieiiagno- inquii Ap'osib'i(is, «Iri Chfhius esi (I Cor. xi,|S);
vil, eis Deus peffeciaih liafiribriiarrisdlidih vhcisiii- Qttcljvefb Iepra IHbafba fidrtajiir': h'i suhi ajiiiblS-
lonuit. Inde ei-t quod figufis el aenigmatibuslex spbemnfe videiUfifin Piiitini.Ciifistiifhehihi ih afl"-
pfisca depliigituf, quhiiidthduin infifma Judseoiurri veniu pristind, iierfectl vifi sevufti agehtein, quSsi'
aeies hebciatur, ei candidiim sciehiise claritaiis vi- iricehafiaeajtafis viriiilas*clecoravit.Seil ei, siiilrk,
gorem inspiciendi lumennon habent, necesse est ut inqiiit, it litlidd fuefil: qhid aliud fjuani lividahi et
in variis figuris figurarum coloradbibeaiur. Nam"il- livofis maciiils exSfecfandaiiidesi_;nai? Si auiem,
lis et,viriulum praeiiiia; supposita spe, promiitun- ait, higra fiietti lepra, fumo uiitfuiJ idololklriae, et
tur; ct peccatorum nolaeiuurunlur in corpore.-His sacrificiofumriidofibus est hdtSla. Si diiiM, iiiqiiil,
enirh confifmantur alii; qiiibus alii transferuiilur. floiehs lep'r'afu'ent,eiibopefiterii'diiihemfiffrerilhiacti-
Praesenslcclio exigit htijusmodi ferre sermoifem : lalibnis d capite ksqhetid pedes, VisiisUcifAbiisdi]u
quae diversa leprarum genera derjfehendenda in di- dicbbiiur. Vidibii enimiacefdbs : et ecce lejifa coohi-
versis materiis ilesignavit. Alia eiiim lepra in parie- ruil bmmiiipellemborporh, 'elmtinddbituluin iticef-
tilms demonstratuF,alia humano noiatur in eorpores dos d mticMaiibrie, quonidihih aibiihi iiiuiUbihif.
alia in vasculis; alia in veste, alia desighatur in sta- D V: In bac lepfa, cjiidmquasi iiibani fe'tIldffenleih
minfe.Deindequse in hujusmodi vuliieris loco; cre- desighat, diversa cfihfiiid varie "ddbfehcjiiciit : qiiia
hra ac varia pellieuladepuiariiiif. Quidenim dieam? cum riiuhdiaiisviiai tolujifas, quasi cantiida et flo-
Tot sunt gehera quot colores, alia pallida, alia te- rens existimatuf, ihm gfave vitiofiim coiitagium
tfa, alia rubicunda. Deinde si horivines lepfa, quod grasSatur iii eorildfe. Nam aut avafiii*; atil Ilbidi-
eslinsitumhatrifse vitio; pdlluantur, quid hi fdciutit, nis macdlie perpaibsciihl:Sed IiaiibIfepraincito fiicit
qui gravibVihusmorbis cofporum prae'gidvanlur? posse niutidafi. AvaritiaJ ehiui cfihien fiicilefcurare
II. Sed age jara videamusgenera leprarum; ul potesijqui G&nveisusad Domihflm. ei e'aquaepos-
medelarunicausas agnoscere atque probare possi* sedefit ihSigentitihialimonise miriislriiverit: itii u"t
mus. Siffleritj inquit, lepfaa]ba.veJruhieunda,«sivt Doihiiius in Evahgelio ait h Vhruin 'dale eieMbsij-
tetra, vel paliida, vcl si flofens; ait, hoe esl tot( ndriij el ecci,bihnid vobishiuhM suni (Luc. xi, 41)-.
corpore decurrens. Nam est dcteslabilis Iepra, qua Libidinemquoque celeriter mundare poterit, si |e-
omninomundari non possit. Est et quaj facilem ha juniis frequentissiihis et absiineriiia corpus relinue-
beat mimdationem. AHaquoque •adveriiiiiaj ali rili Bcd his bmhibus medeiaiffpef feacSfdfeieni prSb-
Ul - S. HIERONYMIOPERUMMANTISSA.- , 218
- cepit Dominusadhiberi. Dicit enim esselepram quse A i tus, in quibus eredere oportet, ut emundari a lepra
sacrificiorum oblaiionibus emundetur. Aliam vero peceatorum prius mereamur, unum cum venit et
quam aqusefacilius abluant: necnon et quas extra passus est, alium quo esl venturus in gloria. Sed
castraposita mundetur. Esse quoque lepram asse- vitulum,inquit, offerat: hoc animalium genere, gen-
rit: qusamundari omnino non possit. tes crucis Ghristi jugo subjugandas esse demonstrat.
"VI.Horum igilur secundum figuraro graviorum Duaegallinae animam indicare videmur et carnem.
peccalortim crimina congregantur. AJia sunt quse Sed unam, inquit, gallinam occides, alteram aqua
ante baptismum videnlur esse commissa : quse ta- ablues, et dimittes.Caro utique in passione jubetur
men-per gratiam bapiismi diluuntur.. Alia vero quae occidi: anima vero quae per naturam aeternaemorti
post lavationem baptismalis perpetrantur : quaesive videlur esse subjecta : abluta aqua baptismatis a cri-
grayiora-, sive minora peccaia sint, visus tamen sa- minibus rclaxari.
cerdotis emundat. Quodcumque enim modicum de- IX. Sed et iignum, inquit, cedrinum. Imputribile
Iictum fueril, potesl a sacerdote omnino relaxari. boc ligni genus esse, nemo est qui nesciat. Ergo
Quaeautem graviora sunt, disciplina debent eccle- per cedrum, incorruptam mentem et slabilem fidem
siasticaeregulse et oratione purgarL Qusevero insa- voluit osiendi: hyssopumaulem preces orationesque
nabilia sunt, Deo judici reservantur. Et inde est B ] demonstrat. Sedelcoccum, scilicet martyrii gloriam
quod in hoc loco ait: Unumquemquesecundumquod manifestal. Quimediocrisest,s\t,quodvalel offerat:
habet propriam curationem,sacrificiumofferredebere: id est, si quis non omnes divilias ccelestiumest cba-
id est, unusquisque secundum quod se deliquisse co- rismatum consecutus, vel potesl elsi minimum Deo
gnoscit, sive per carnalem concupiscentiam, seu per devotionis suse deporlare obsequium. Ut si virgini-
idololatriam, seu perjurio, seu mendacio, quasi le- tatem quis observare non poluit, unius conjugis sal-
prae se vitiis intelligit maculatum : prout potuerit, tem casium cubile custodiat: vel qui martyrii tro-
Deo sacrificare non desinat. Sed dicit genus esse pseumnon valuit reporiare, fugae se praesidiis Deo
leprae, quod omnino raundari non possit : et ideo servet invielum. Et olei, inquii, tprtulam offerat, uti-
hujusmodi bomo exira casira jubetur expelli. Hoc que misericordiae gratiam : eliam sf clarissimam.
esl sane crimen, quod aduiiltitur in Spiritum san- saiictimonia: fncem prseferre non valuit, lueernam
clum, blaspheniiaescilicei, sicut ipse Dominus in saltem fidei non exstinguat. Videtis ergo, dilectis-
Evangelio ail : Qui peccaveril in Spirilum sanclum, simi fratres, nullam esse tanv exiguam spirilualis
non remilteturei nequeitic, neque in fuluro (Mallh. graiiae pauper(atem,,quac ad offerendumsacrtficittm
xn, 52). Deo non quamcumque possit sanctimoniaeoblatio-
VII. Adjecit autem Scriptura divina, lepram esse (G nem offerre.
in vaseulis, lepram in parieiibus, lepram in vesti- MONITUMIN EPISTOLAMSEQUENTEM. -
bus, lepram in stamine, sed quomodo in his rebus Dicitura nonnullis esse Chrysostomi,quamquamnec
sit. Certe ut Hieronymum auctorem non habere
lepra esse possit, penilus ignoro : quajquia vita ca- ejus res clamal ipsa, satis abunde fuerit
etiam sensu carere necesse est. Sed senlias, quamquam
rent, ego arbi- hanc cum Hieronymianaexposilionein ephlola 21, ad
IrQr cum in parielibus domus lepra esse referalur, Damasumcontendhse.Hic prmtereanum. 2 duas alias
liaereticorum perfidiam notari. Quid enim non pol- parabolasde ove, et de muliere, contexto ordine su-
ubi adullerinae doctrinae pra a se ait recitatas, quas numquamest proprio opere
luitur, blasphemla praedi- S. Doclor interpretalns.
calur? Ideo hanc lepram sacerdos j'ubeiur a parie-
EPISTOLAXXXV.
libus emundare, ut catholicae veritatis doctrina,
SEUHOMILIA DEDUOBU5 FILIIS,FRUGI J5TLUXUBIOSO.
maculosa haereticorum verba depellat. Cum aulem
I. Omniumquidem de Scripturis quajslionumabso-
lepra in-vaseulis dicitur esse, proprii corporis de- lulio illi soli ita ul est, estnola, qui dixit: Ego sum
licta monstranlur. Vasa aulem hominum coporibus
veritas(Joan. iv,6). Nos autem oportetpiavoluntate
comparat Apostolus : Habentes, inquil, thesaurum accedere, et
hunc in vasis fictitibus(II Cor. iv, 7). In stamine rum speciali sensu ad inquisiiionem divina-
autem quomodolepra esse potest, nisi qttia stamine -I Scripturarum : scientes quod si aliquod vere
invenerimusbonum desiderium menlis auenise Deo,
anima .hominis fidelis designanlur? Quaecum tenta- inter
fines heatitudinis ejus erimus : de qua dicilur:
tionibus, ut fusum .filorum lenuilale lorquetur: Beatusvir
firmioris virtutis soliditate constringitur. qni implevitdesideriumsuum( Psal. cxxvi,
5). Qualis autem sit hujus concupiseenliaespecies,
VIII. Stat ergoanima, ut densissimumstamencre-
adjectio beatitudinis facile declarat audire volenli-
cta:corporisverosensus, uttraniastaminisubjacebit. bus, id est, prudenter andientibus. Quod 'si non po-
Et ideo etiam in irama lepram esse designat: quia tuerimus ad
plenam veritalis ipsius inlelligenliam
alia corporis, alia animaj peccata sigitificat. Sedquid
pervenire : nec lamen sic longe erimus ab illa bea,-
pro mundaiione leprarum, autduo agni anniculi, aut tiiudine,quam capiunt quiimplent desideriumsuum.
iorlula olei, aut duae *-> gallinae jubenlur offerri? In Neqtie enim si non ceperimus id munus, cuj'usprse-
duobus ergo agnis, duo Christi significantur adven- standi
potestas in allerius manu posita.est, reprehen-
.» In texlu autem dicuntur D-TtSV,quod est, aves, ex mundorum genere. Verum iia est olim
aviculas, passeres, Graeceopvibiu.Et sane cur dixis- interpretatus : nee visa esl Origenes
set Moysesgallinas mundat? cum sit uiique galiina " aliis es Patrum clioro
exposilio illa incongrua.
m EPISTOLAXXXV. DE DUOBUSFILIIS, FHUGl ET LUXUIUOSO. 250
sionem sustinebimus; sed si in his quaeagere prae-.A rabant Judaei, et urebantur invidia, quod a Domino
cipimur pareamus, pro?miurolaudis juste adipisci- noslro JesuChristo peccalores suscipi, simul eliam
mur. convivari, et publicanos libenier doclrinaeSalvatoris
II. Quoniamergo omnimode demonstratum est, intendere videranl. Ad hanc ergo insoleniiam Ju-
non solum nullius periculi, sed et plurimaeutilitatis dauorumaspiciens Dominus,quiareprehendebiilurab
esse, scrulari divinas Scripturas : disquiramus illam eis, incipit primam de pastore illam parabolam, ubi
Evangeliiparabolam, quaeesl de palre et duobus fi- nonaginta et novemovibus dereliclis, ad unam quse
liis (Luc. xv). Nam uniiis rei causa et de ove et de aberraveral, requirendam abiit. Et subnectit huic
muliere comparationes nobis contexlo ordine supra aliam parabolamdedrachma decima, quam perditam
recitataesunt. Quaeriturergo quis ille senior sit fra- inlra domumsuam accensa lucerna mulier invenit.
ter, qui ex dimidiodatam sibi paternse substanliae Deinde haec de /iliis duobus parabola subsequilur,
portionem custodivit, et inseparabilem cum palre secundum dispensationem, et providentiae divinas
suovilam agere dilexit. Quis vero junior, qui acce-, ordinem, harum comparalionum texlum faciens.
p(a similiier ex palre substantia, profecius est in Nam quia ipse priricepset atictor saluiis nostrai esi,
longinquam regionem, el profligalisillic omnihus seductum hominem, el dolo diaboli perditum, sal-
partis suaefaculiatibus ad inopiam redaclus, porcos B vare incipiens, et perfeclionireslituere : hoeestnu-
alienos pascere coactus est. Sed et qualiiatem poe- mero centesimo reddere, in quo perfcctionis plcni-
nitentiae ejus non omiltamus, et beiificati palris tudo numeraiur : hinc iniiium comparationis facit.
promplaroremissionein modestamquepietatem, qui Subjungit autem ct mulieris personam, arguens Ju-
reverleiiti filio discessionis praeieritae[A/. prae(erit] daaos, docens autem Ecclesiam, et hominem quasi
leviiatem, et dissipalse subslantiae flagitia non ex- erralicam ovem diligens paslor inquirit : quem ho-
probrat: sed venienlem clementer suscipit, et oc- minem drachmam nominal, propter monetse regalis
currens'salutat, et gratulans osculalur, incumbens similitudinem : figuraliter in drachma, quae pecu-
requiescit in eo, et vitulum illum saginatumpro lae- niaegenus est, quod illi lamquamiiummo, iroagoet
lilia recepli filii epulandum immolat. In quocom- inscripiio regis cceleslis inscnlpta si(. Quaeritergo
punclus senior frater dicit patri, etc. Haecquaeper eam drachmaro niulier, accensa lucerna ei roundata
partes digesta sunt, expositio vestris sensibus inli- donio invenit; hoc esl, homo illuminalus verboet
mabil. Necessariumenim est anie omniapercunclari misericordia Dei, gloriam naturoe stise, in qua ad
causam, pro qua, et quid volens de proposiiis Sal- imaginem creatoris sui facius est, quam obscurata
valor oslendere, hujusmodi parabolas Judasis apta- peccalis domo cordis, in tenebris cordis amiserat:
verit. Si enini vobis causa talium comparationum< G eniendatis sensibus reperit: et gaudio gaudet quod
patuerit: ttinc ea quae de ipsis senfunus, an ratio- omnero immunditiam inlerioris aulaj, sludiis disci-
nabiliier congruantveriiaii, facile dignoscitur. plinae specialis absterserit: el conlractas animacde
III. Sunt itaquequi dicunt deduobus iiliis istis, se- rebus et curis ssecularibussordes, oralionibus et in-
niorem angelosesse et archangelos, vel omnemcceli crepationibus expurgatas excusserit.
mililiam. Minoremvero pouunt hominem, qui in V. Secundum praedicium consequenler annectit
longinquaperegrinatione abieril, quando ad lerram parabolam, de duobus filiis collationem, ut mihi vi-
dc cceliset paradiso cecidit: et aptant quasi scien- deor facere : non de Judseistransgressoribus, nec de
tia respicienlis ad casumvel slaium Adaj. Sed hic genlibusperdilis, sed populi ejiis, qui per patienliam
sensus pius quidem videtur. Nescio tamen si verus reddiiur saluft, quemjuniorem filiumnominat. Setb,
sit. Dicitaliquis : quare? Gmiaminor filius et junior Enos et his jitniores, qui ab Eva usque ad Salvaloris
ad pcenitentiam venit sua sponte, recordatus prse- humanum adventum, secundumjusiitiam legis vi-
leritaeabundantiaepairis sui, sicut habet series Ie- ventes justi videbanlur. Ergo quod ait juniorem et
clionis. Dominus autem veniens, ad pcenitentiam seniorem, non in ordine temporis, sed involupia-
vocavit humanum genus, cum sua sp6nte regredi tum qualitate, prajponens se ei, qui non voluntarie,
unde ceciderat, non cogilaret. Deinde senior filius, 3D sed alienodolocircumvenlusabcrraveral, sicut ovis,
si chorus est ccelesfunn angelorum, ut praedicium boc est, irrationabilianimali imprudeniem hominem
est: quomodoin reditu et salute fratris sui, et in comparans, sollicittidinem pastoris adhibens : ut
vituli immolatione tristatur? Cum in eodem Evan- quseratovem perdiiam, el reportel inventam. Ei vero
gelio dicat Dominus: Lmliliamcssein cwloapud an- qui arbitrii sui libertale ulitur, et recognoscit unde
gelossuperuno peccalorepmnilentiamagente. ceciderit, poeiiitentiaeet reversionis uiilitalem ac-
IV. Disetttiemus ergo bujus parabolae rationem commodat. Unde haec inter parabolas supradiclas
non ul illum alium intelleclum vituperemus, sed ma- ralio distinclionis esl, secundum personas vel men-
gisutcum sensu illo id quod nos senlimus, vesiris les peccantium : pater filium non requirat peregri-
dijudicanduraarbitriis [Al. arbitrariis] conleramus. nanlem, sed recipiat pcenitentem.Pastor vero ovem
Jam enim causam exponimus,quam et Domini ser- erraiilem, etnon sapienlem reverti, requirat, el bu-
mo suhjungit: de superiore causa hanc parabolam meris suis referat.
introducens sicut prafali sumus singularum in his VI. Videamusnunc si consonent, quoesignificata
parabolis personarum memoriam facientes. Murmu- sunt ad hanc exposilioncm. Dicit Scriplura : Divi-
2SI S. DlMONYMJ OPllRUM MANTISSA. 2S2
dere patrem ex requo fiHisduobus siibsiantiara suam. ; i dilectib carnium iliecebra?, siliquartim*noriiineScii-
Ei qiiam substanliam bic evangelicus paler dividit ptufa desiguat.
filio spifiluali, nisi sapientia; iiuellecium, scientiairi VIII. Itaque ille digressus a palre, et in longiri-
boni et mali, quaeverae et perpetuie suhl opes ahi- quahi pcfegrihaliofieih profeclus, in terra aliSiia
mae benevivenli? Dataulem hie pater diyitias suas cbhsunipiis fiicullatibus quse siipradiciae suht, bmhia"
ex aequo. Non enim quisquam hut justus, aiii pec- digha'pefpessiii; fct jidstea maloium sudriim rieces-
calor nascitiir : sedquce e\ Deo est; ih Jirlina riaiivi- sitaie coristHclus: hdc cst, et fahie et egestaie,
laie hominis poriib subslanuae fatioiialis,' icquSliicr }fteiiite( erfbris sui : bt seniit qiiifj ipsfe sibi nd-
cunctis nascentibus datur. De subseqiierile aiitem cuei-it, qui iidn de judicio voluhiaiis suaS, sed dfe
conversatione unusquisque plus aut minus hujris paife ad aiiehos, de dbrhd ad exsiliiim, de opibui
subsianlioe possidere invenitur, diihi in |Seihelip'iis ad elfieriidsynam,db aburidanliaad fa'memirarisierii:
per dissimilitiidiriem ilolunlatum negligenles dese-' iri Iibc lbcd servilutis ei misefia; remhiiseens,-ihciplt
runt: diligenlfes amehi euslodiunt, (ii natufaiia eogitare de fediiu, et seeum ipse repuians dicit:
bona. AJius aulem memorat inielligens Domirii Dicam pidri vieo: Peccdvi ih ccelumet in corispeclu
Creaioris ea quosa Deo Paire sump'sefit, ita ist sui itio, suscipe ihe, siciii uiium 'de mercehdriiituis. Os-
ea palris esse credens, qiiasi paterna iciistbdiat.' B iendii Scfijithra haec, Paireih rioh iiorhiheni ihlelligi
Alius aulem sua ex sc sibi essc sestinians; sichtpro- dehere, sed Deurii:Quandoijuidernhon soiufn coelum
priae possessibnis liceiitia ditsipahdis abittilur, et niihiiriat ih ebhlessione jjecfcatorunipcenitehs sup-
cilo profligata faeultate privabituf. Descfibittir au- plbx, sed tiicit in cbnspeciii tuo. Deiis ehim esi in
tem in isiis et evidenier ostenditur liberlas arbitiii, cbhspeciu ptccatbruin omriihni sdUis. k tjuo hfeeiii
quahi atiimai ralionali speeialiler addidit crealof cofde ineditaia peccata absebfidi jiossuiii, Scrutans,
Deus: | inqliit; cofda et renes"Deas (Psdl. vu, 10). Veruin
Yili Vide ergb ,' paier L-leqnou:b'donec iliuriivb- nobis liiic e'x Ibbo, cceliimintelligituf Dbrniniis iio-
leiitem iliscedere fetineat, nee lilieri arbitrii au[erat ster Jesus Chfislus: ad qiibih Iii gehtiles qui iii tfeiie-
jioleslalfem: neque alinm manere cnpiehtem cogat biis infidelitatis viveutes blaspliemavfcnint, jain
abscfederfe,ne forlefrequeiiliurii inalorum, qucepost- convefsi ad fidem confilehiesveriiatem Dei, in pce-
ea his suo vitio accidefent, ipse potius aiietor esse nilentia efrnfis sui jusle diciifit: Pcccavi in cmlum
vidcatur, si illis iibertatem propriae voltiiiiatis abs- el in ie. Qui enira in cceluriipeccat, quod etsi super-
eiderit. Iiaque el peienti dat, quia ex nobis, non a nuni sit, tanien visibiie et iiinaticum esl, ipse est
Deo, inopiie et offensionis nostra cau^a pfoiici- qui jieecat iii hofhineni, quem suscepit Filius Dei
scitur. Aecijiiensauteih parlem suatttjiiiiior; peregre, G p'fo saiiite nostfa. Proinde ih Paifem Deum omiiia
inquii; dliit loni/ei Qubd aii, iongs; hon locoruin iii- spechlanieih pece.it.
lercapedinem , sed dcclinalioheiii meiiiis expre^sit. IX. His igitur cogitalis, fesipisrehtem et pef con-
Qui enim oblivionem Dei ceperit, liic vere peregri- fessiohis hiiinililaiem es regioiie longinqua remeah-
nari a Deo diciluf: Siehl cconlra conversatib ssecu- ferfifilium ad seviileus pnlef, Uctatus occufrit, am-
lafis nbn soluni peregrinum, sed aiienum Domiifo plcciituret osculalur. Aperte hiocharila* in hoiiiines
facit. Et; ut brevitef dicam, peregrihanles a siculo. divina describitiir: Quid eriirrialiud esi, quod ocHir-
pi&seiitaniiii ad Domiiium: sic etiam permanentes rit, hisi quh nds peccalis impedientibus, hbstra
in rebiis tefrenis, a ecelesiibus exsullnmus. Denique vifiute ad Deum pefvehire nori poleiainus. Ipse
Cain "exiitafacieDoininiellongeelficitur^ii.iv, 16). airom polens iid invaliihis pefvenire ; dfscehdil;
non qiiia loeus aliquis loris esse! a conspecfu Dei; sec sicut de ^iehppo operibus ipsis significaritilius expri-
quod sua menle divisus es<cl a Doroiuirespeciu, pro- mituf : qiiod curii desiderasset videre Domiriiiin, et
jiter liomiciiliuinsepar.ilus a Deo. Hac"ergo peregfi- ob Iiric iii arborem eonscendisset, pi.TveuTeiiliii>o-
natioiie per magnamignoianliaui peregfinntbs fuissi riiihd, eoiispici'iir, et vocalur : el illico Doininus
nos iciens beaiissimus Paulns, dicit: Vjosqiri ali- in dbinum ejiis afi convivanduin ipse declinaturum
qudndo lcnge fnislis, niinc auteik facii eslis pfd/ii " se esse promillit. Viile quoniodo creditiiri fiilem
(Eph. li, 15). Hujusniodi ergo profectus, pcregriria prasvidens Clnistus, latcntem in afbore, quasi in
lionem jmiiof ilJe filius assumii, et devorat pnedicta peccaiorum tenebris obumbraitirii, solliciie ut ovcm
porlionis siia; de palerna luv-redilalesubstanliam perdiiaTii requirit aspectu : et venire cunctantem
iitique spiritualibus deslilutus opibiis, id lest, provi vocai, ei venienteih lamqiiam huineiis suis suscipit:
dentia Dei el intellectu : ciini pweos paseere cogitur , et non audentis iiivilrfre Dominurii,desidefanlis ta-
hoc esl, sordidas et immuiidas ih aniina sua cdgits men saluiifefam bencdiclionerri, peecaforis domum
tibnes nutrire, ut ederet escas irrationabiles prav: i ingreditur , conviviuinqueparticipat : osieudeiis vi-
conveKationis: dulces quidem egenti bonorum, qui i Sibili gralia invWbilein sa:iclifi[;aliorieni,quia Deiis
, siiave |;erversisvideiuroinnebpiistaiherejvoluptati^ : sapieniia faniiliariier cor cfedentis ingfediluf, efe-
quod seduciio desidefii et corfuptio viiaeest, qu:e vii dentemque p.ifiicjpat siicramentd.
tutem et fortiludinem anima!)non modo nlullampra - X. Ergo oecurrens pater Dliofevefteiiii supe'ffua-
slai, sed tolum periilus enervat et pcriiiiit. Hhjui ditureollo ejiH, et in eb lacrj^mans requiuscit. Os:
modieibos, quasi pbfcintfs eirhale dulcess|piout sui t eulaiiif aiiieni 6s ejits, per quosi eihissa de corfls
355 EPISTOLA.XXXVI. VALERIUSRUFINONE DUCAT UXOREM. ?54
confessib poenitentisexiefat; quefri palef l=etusex;,A lerivi: U non 'dedisti hceduihpro ine; ul epularer :
cepit. Deinde mox jubet etstblani piimam pfiiferri; lioc est nfec-peccalorem pro nbstra requie dfedisti.'
id est pristinam gloriani, quam ex seductione Jiabbli Qid eniin; inquit; feceril tjucetegis sunt, viveiin eis:
nudatus amiserat, feddi : simiil et ahriulum chfi; qui hon fecerit; punieiur exipsis. Pro-islo autem qui
sive signaculum salutaris synibbli; seu rringis de- fornicatus est; etiam saginatum,•inquit, illum vitu-
sporisationisinsigne et niipliartfm pigiius illariirii,- lum dedisii: id esl, Filium luum dilecium rsicut
quibus Cliristiis"Ecclesiafn snam sporisat: ciira supra diximus: Sed quid ei respondet Paler? Tu
omnis anima resipiscens per anriulum fidei juhgiiur shnper mecuni es; oportuit aulem pro isto.gratulari j
Christo. ilandat et calcihmenia pedibus apputii: qui perieral, et ihventusesl;mo'rtnusfuerat, el revixit:
aut propter comniiinienda vestigia ad curretidaih Ostendcns in hoc verbo manifeSle hominem , qui
viam, tit per liibfibiim friitntliislius iter fixus iiice- peccahdo vita exciderit; fet obnoxius morlificalus
dal : aui ul excluso iii Evarigfeiieis caiciameiitis fueril, ex revfersioneautem saliitari perpfEiiiteiitiam
carneae ebniagionis luio, mtihdbs pedcs imniaeulaia iri adopliohein filii redieril. Bonum autem hominem,
conversalione cohservet et dif igat: aiit prbpter mor- qui manserit in bonb; Iiaereditatempalernam jugiter
tificatio'nem membrofum.'Vitae enim nostrai cursus possidere. Itaqufesi peccaveris,- o honio; fe^tina It-
ih Scripluris pes appellalur. Et miirliflcalionis spe- B '. berando te reconciliari Deb: ut ex mercede sudoris
clfes caieianfentum appdhituf; qitia oe ahirrialium ct digna poenitentia, recipias quod ex gratia dona-
motlubfuhi pelliiius conOcitiif. tum tibi perdidisti. Praestfetauterri Deus magis per-
XI. Addidit el vituluni sagihatiim jugularidum iri nianenles vos in fide; cohseredesesse Dorriininosiri
coriviviiexhibiiioiie : sihe tluiiio Dominum hbsifum Jesu Christi : quia ipsa esl gloria et virtus, cum
Jesum"Chrisiiim, quem ae*tlitPalfef ih vietiniahi prd Palfe et Filio et Spirilu sancto, per omnia ssecula
salute ribstra : quciri vituhim nbhiinat pffip'tef ho- sieculorum. Amen.
stiam cbrporis iniraaculati. Sagiiiatum autem vere MONITUMIN EPISTOLAM SEQUENTEM.
dixil: quia pinguis et opiiiius ihlaiiliihi est, ill pro ' , Valeriuin Maximumhunc
puiavit esse LqbbmusBi
tolius inundi salule siifficieiissil odbriim suavitatis vliotliecaiMs: pd'g.4% queni tninen Chrisliamim tm-
et nidoffeniiftuhblationis ad Deiini niiilefe,'el pVb clorem esse, ex Scriplurarunn qumlaudalffesiimoniis,
omnibiis exorafe. Prbptef quod etiam myslifca ra- alque ex eo liqnet, quod Christianum se allc.quijirofi -
letur. ln quodarii ins.~monasteriide LxjraValeriainiii
tione dieliiiii esl, Patrem dare aliis iriinibiaritliihi
"dicilur, ipsaqueeplktola; Dissertatib. Sin verumillud
huhe vihilum, ijhuintjufegauderb; et epiilari iri vi- ejus est honien, Yaleriumappellarit se auclor; qnod ad
ctima vitulisui. Sicenimtiitexii Paier huntmuiidumut. Valerii imitationem, qxiamdnmdictorum, factorumque
p
1 memorabilixmifarraginem coniexucrii.
fitiuriiijusuhichmprosaluiesuaidrSi { Jaah.; in, 28).
Nori ergo ipse iiiiniolavit, sedaliis immolandmh tfa- EPISTOLA XXXVI.
didit: emittenie.enim Patre, eonsentiehs Filiiis ab VALERIUS RUFINO NEDUCA.T UXOIIEM.
hominibus jiassiis esl. Ipse fiuleih qiii fide nbsira I; Loqui prohibeor : et tabere non possum: Grues
paseiluf; et Filii siii pfn ribbis iiiimbiatiorifeliitatur coeli tem|)esta'les praenunliant varias : ululae bubb»
- et gaudei, et in rfcdiluFiiii s^uigaudens crfcalor, ae- nesque, ominost» aves; hiemis gravitatem instantem
quisitiohe popriii fcfedefiiisejhilatuf. lutitinisepraiululani: Et tu subsannas, si vcnturi dis-
XII. Videus hiiic lahiiiani Patfis seniof Filitis pendii vaticiriia vera prajsensero. Ideo loqui probi-
contiisbiiur. Iliijiispersoha illis eornpafanda ascri- beofj vferitatisangiir,'non voluplatis. Lusciniam amo
biiur bpefdriis, qrii similitef in Evahgelioposi bpe- ct hieiulam, qiue lfcliiiain auiw lenis eoneentu p!a-
rationem vinea: ad Domiuum murmuranl, qudil illis cido pneloquiintur : el proecipuephilomenam : quse
lota die in operis labore confeclis, illbs; q'ui ad (JptatabIbmpus j'hfcunditaiis tdia deliciarum pieiiitu-
dhodeciinam liorain veneraut; jirelio rhbfcedis re- diifo ciimulat:
'quassel: ad quoi dicil ipse cbnditor bnihiiim: Si M falloi-j gnaiones diligis et comoedos;<juidulces
ergo i;po boniis sum, qiiid th nialliis? Qiiodaulehi hi pfresusutiani illeceliras : et prsecipue Cireen, qua?
"stini ijui ad dubflecimam vcnieiites; qui ex geiiiibus *0 (ibi siipjiiralse siiavitatis aromaie gaudia jilena per-
salv.ibuntur; Joaiiiies apef te fclariiat: Filioli, hdvis- fundat, ut fallaris, ul sus fias, aiit asinus : lacerc
siinh Imra isl (I Joaii:, n, i8); Nihil aiilem diffefre iKiii possum. Propiriant libi mellilum toxicum mi-
videtuf uirum diiodeciina, au novissima hbra di- nistri Babel : blaiide iiigreditur et delectat; el im-
"caluf. jietum spirilus lui conducit: et ideo loqui prohibeor.
XIII.-Qhi siini iiuteni Iii quimurniufaht, qui labo- Seio quod novissime sicut coiuber mordebit; et
rem et sestumtolo die portavefunt, nisi qui jiistitias virus imprimet impar bmni iheriaeae : ideo laeefe
legis egefuht felsefvitutis ahliqiire pensuin reddide- non possum. Multos habcs voluplatis tuse persuaso-
funt? Yide autem qinim apefla siril veiia qua; a res, in caput luum facundissimos ; ine solum elin-
Palre dicuniuf : ui abhis qiii in lege vixefhrit, diela giieni pr.i;cbheniveritalis, quem nauseas : ideoloqui
videahtur. Qaid ehim fesi, qiiod de agfo veniens jirofiilieor:
dicit': nisi sigiiificahs de Jegis bperibusveiiiehiem, II. Reprobata est falui vox anseris. Infer cygnos
' ei iri
his gloriantem, et quasi diutufnos laTibfesiift- ianiuhi dbclbs delectare : ea tamen senatores docuit
"putantem, Uode ait-: Slimdalumtuum numquhmpris- sfefvare urbem -ab ihcendioj thesauros a rapina, fce"
2?>r> S. HIERONYMIOPERUMMANTISSA. 236
ipsos a (elis hoEiium. Forsilan et cum senaioribus ik tior Salomone, quod nemo cst, non-es major quam
iritelliges, quia prudens es, quod tibi lorganizent qui potest fascinari a femina : oculos luos aperi et
olores interitum, et anser salutem strepat: ideo ta- vide.
cere non possum. Desideriotuo totus inflammatus, - VIII. Oplima femina, quae rarior est pliosnice,
el speciosi nobililaie capilis seductus, chimteram amari non potesl sine amaritudine melus, el solliri-
nescis esse miser quod pelis : vel scire devoves, tudinis, et frequenlis inforlunii. Malaeanlem, qua-
quod triforme monstrum illud , insignis venusletur rum tafn copiosa stint examina, ut nullus sit ex-
facie leonis, olentis maculelur ventrecapri, anguis pers malignilalis earum : cum amanlur, amarc pu-
insidietur cauda virulentse : ideo loqui Iprohibeor. niunl, et afflictioni vacant usque ad divisioncm
Delectatus est Ulysses symphonia Sirenum. Sed corporis et spirilus.
quiaSirenum voces et Circes pocula novit, virlutis . IX. Amice, philosophicum est: Videlo ciii des.
vineulissibi vim fecit, ut vitaret voraginem. Elhica est: Videtocui te des. Vexilla pudicitirc111-
III. Ego aulem in Domino sperans adjicio, quod lcrunt cum Sabinis Lucretia, et Penelope, et paucis-
Ulyssis imitaior eris, non Empedoclis: qui, per suam simo comilatu tropaearetulerunt. Amice, nulla est
philosophiam(ne dicam melancholiam,id est, alram Lucretia, nulla esl Penelope, nulla esl Sabina. Time
bilem) victus, ^Etnamsibi mausoleumelegit: etpa- B ] omnes. Ingresssesunt acies ad Sabinas, Scylla, el
rabolam quam audis, ad veteres attulit: pdeotaccre Myrrha, et Phedra : et secutresunt eas turbsemuliie
non possum.Tandem validiorest ille ignistuus, quod omnium vitiorum exercilu slipaiae; et gemilus el
tibi annuit pars adversa : quam vereor, reslus ille suspiria, et tandem infemum capiivis suis fecerunt.
luus, quo in me accenderis, ne minorem major ad X. Amice, ne praedafiasin mediopraedonum,non
se trahat: Et propterea loqui prohibeorl At spirilu dormias earum in transitu. Jupiler rex terrenus, qui
loquar, quo tuus sum. et rex coelorumdictus est, praesingulari strenuitaic
IV. Pensenlur ignes lauce qualibel acqualivel inae- corporis, et incomparabili menlis elegantia, post
quali. Versetur periculum capilis mei : quidquid Europammugire coactusest. Amice, ecce quem bo-
agas, quidquid judices, indulgendum est mihi, nitas super ccelos exlulit, femina te cogeread mu-
qui prae amoris impatientia, tacere non possum. gitum : sinon es major Jove, cujus magniludinine-
Prima primi uxor Adae post primi hominis crea- mo alius par ftiit. Phccbusqui sapienti* suaeradiis
lionem,- peccato primo solvit jejunia : propler pra- toiius orbis primitiavit arabilum, ut merito Solisno-
varicatum prteceplum Domini parentavil inobedien- mine, solus illustraretur, infatuatus cst amore Leu-
tiam, qtiaecilra mundi lermiiium non absistet ex- cothoes, sibi ad ignominiam, illi ad interitum : et
pugnare femirias, qure semper indefessae erunt G ecliptica diu vicissitudinevarius factus est, frequen-
trahere in consequenliam quod a matre sua traxe- ter sui luminis expers, quo tolus universaliter ege-
runl. bal mundus.
V. Amice, contumelia viri est uxor ihobediens. . XI. Amice, ne illud lumen quod in le est, tene-
Cave libi : veriias quaenon potest falli', ait de beato brae fiant, Leucothoen fugito. Mars qui deus bellan-
David : lnveni virum secundumcor meum. Hic ta- tium dici meruit, triumphorum familiari frequeniia,
men regrepraecipitalusest amore mulieris ex adul- in quibus expedit vis animi maxime prompla, nil
terio in homicidium : ne umqnam solavenianlscan- sibi metuens a Yuleano ligatus est cum Venere, in-
dala. Divesenim omnisest iniquitas societate pluri- visibilibusqnidem caienis, sensibilibus tamen. Hoe
nia : et quamcumqiiedomum intraverit, siiis tradidit autem ad plausum satyrorum, et ad risum ccelestis
' curiffi.
inquinandam conviciis. ,
VI. Amice, Bcthsabee siluit, et in nullo malignata XII. Amice, meditare saltem calenas, quas non
est; et nihilominus tamen facta est stimulus subver- vides, et jam in parte senlis : et eripe te dum adhuc
sionis viro perfeclo, et mortis aculeus marito inno- ruptibiles sunt, ne claudus ille faber et turpis, quem
centi. Numquid innocens erit, quaacontendit elo- deus non est mensa, nec dea est dignata cubili le
quentia, ut Dalila Samsonis : et forma, iil Belhsa-. D Veneri suo niore concatenet, et le sui similemtur-
bee : cum liuj"us sola pulchriludo triumphaveriti pem et claudum, immo quod magis timeo, loripedem.
ctiam nolens. Si non es amplius secundum cor Do- faciat: et non possis quod salvat, fissamhabere un-
mini quam David, crede quod et lu praccipitari i gulam, sed alligalus Veneri dolor fias, et irrisio vi-
potes. j denlium : dum sibi applaudanl creieri. A falso dea-
VII. Sol hominum,Salomon, thesaurus deliciarumi rum judice reprobata est Pallas : qusenon deleclare
Dei, sapienliaesingulare domicilium, cfasso lene- promisit, sed prodesse.
brarum fuscalus atramento, lucem animaesuae,gio-- . Amice, numquid et tu sic judicas? Yideo enim
riam domus suae, odorem famaesurc amisit amores jam te fastidienti animo lota celerilale pereurrerc
mulieris. Et postremo curvatus coram Baalim, ex: qnae legis, et sentenlias non altendere, sed exspc-
• EcclesiasleDominimulaiusest in membrumzabuli:: ctare schemata. Frustra
exspectas; donec hic tur-
vut adhuc graviori videretur deirudi praecipitio.quam 1 bidus amnis effluat, ul haecfelulenta secedens,pura
Phoebus in casu Phaetontis, qui de Apolline Jovis; libi fluenta irrigent. Similes enimvero oporfet esse
faclus est pastor Admeti. Amice, si non es sapien- sui fonlis rivulos, aut turbidos, aut clarcs. Sic vero
%1 EPISTOLAXXXVI. YALERIUSRUFINO NE DUCATUXOREM. 2S8
imperitiam cordis mei, vitium orationis exprimit: i Lvirgo, cum audiret die fati sui triumphorum pra;-
el slrumosa dicliouum imperitia delicatum offendit conia recoli, quibusfrequenlissimus erat: ait una
animum. Hujus imbccillilatis mihi conscius diver- se lantum gloriari victoria. Et requisitus qua?
tissem me ad dissuadendumlibenter : sed quia ta- • respondit : Quod inimicorum nequissimum devici
cere non polui, locutus sum ut polui. carnem meam. Amice, hic inglorius migrasset a
Quodsi mihi essel lania styli virtus, quanlus essel saeculo, nisi ei fortiter restitisset, cum qua lu as-
scribendi anfmus : tam eleganlia tibi verba trans- sensum familiaritails pepigisti.
miilerem, et lam nobili marifata conjugio, ut sin- XVI. Cicero post repudiuin Terentiae uxorari no-
gula seorsum, et omnia simul suum viderenlur au- luit, dicens se pariter uxori et pliilosopliiaeoperam
ctoreni benedicere. Sed quia mihi omniadebes quae- dare non posse. Amice, utinam tibi lioc animus
cumque adhuc nudus amor et infecundus, ne dicam tuus respondeat, vel tua lingua milii: ul loquendo
sterilis, mereri potest ex omnibus : mihi praebe in- saliem eloquentiae principem digneris imitari, et
terim patienter aurem, dum evolvam quod implicui: mihi spem f.iciasvel vanam.
ela me non requiras purpufissam oratoris, aut ce- XVII. Cannius a Gadibus Herculis, poeta facun-
russam.quam me,nescire fateor el fleo : sed scri- dke lenis, et jucunda?, repreliensus est a Livio a
bentis votum, et paginaeveritalem accepta. . - B Pceno, gravi et uxorato historiographo, quod muK
XIII. Julius Caesar,cujus ampliiudini stricius fuil tarum gauderet amoribus, his verbis: Nostram phi-
orbis, die qua nobilem filium suum ausa est occare losophiam parlicipare non poteris, dum a lot paiti-
srcva niniis Atropos, Tugillio humiles quidem, sed ciparis. Non enim eo-jecore Junonem amat Tyrus,
divinos quasi siylos praedocenli, aurem humililer quod multi vullures in multa divellunt. CuiCannius:
inclinavil in valvis Capitolii: quod si et animum, Si quaudo labor, resnrgo cauiius : si paulumoppri-
poenasei dedissent, quibus ipse. Tu vero slylorum mor, alacrius resumo aerem, vices noctium dies -
tuorum milii praenuntioaurem inclinas,'ut aspis ve- reddunl laetiores: sed tenebrarum perpetuitas in-
neficiis : adhibes animum, ut aper latratibus : pla- siar inferni est. Sic lilia primceva, verni solis deli-
caris, nl dipsas [Al. serpens], cui sol incanduit a cata teporibus varietate luin Euri, lum Notlii, tum
cancro. Tibi consulis, ut sprcla Medea.,Tibi mise- Zephyri laetiiia effifsiore lasciviunt, quibus uno
reris, ut ajquor naufragis : quod manum contines, spiritu fulminans Libs incumbens occasum facit.
reveretuia regi;e pacis est. Amice, se humiliavit, li- Sic Mars ruptis lesticulisin mensa coelesli recum-
cel citra perfectum, domitor orbis fidelisuo: et pene bit conviva superum, a qua uxoriusMulciher suo
pedem retulii, qnia pene paruit: et pene succubuii, fune longe religatur. Sic levius ligant mulia fila
quiajieue obedlvit \ALaudivit], et non peniius.Niliil C quam sola catena. Sic mihi a pliilosophia, delicire
ei multahumilitas profuit, qu'a non pleua. Quid tibi tibi solatium. Amice, ulriusque verba probo : vitam
confert lua tam ferina inhumanilas, el rigor inflexus, neuirius. Minus lamen multi morbi Itedunt salulis
et horror supereilii ? Quid ultro irruis in latronum vicissitudine interpolati, quam languor unus, qui
insidias inermis : humilia le, cede. Sed ad modum doloribusirremediatis non cessat affligere.
humilitalisejus, qui tolum sibi mundum humiliavit: XVIII. Pacuvius flens, ait Arrio vicino suo,
ct audi amicum tuum.Et si Csesaremcrrasse credis, Amice, arborem habeo in liorto meo infelicem,"de
qui Tugillionon credidit: exaudiet attende, quid et qua prima uxor mea se suspendit : postmodum se^
aliis coniigerit, ut tibi prosit eorum laesio;lndemnis . cunda, jam nunc lertia. Cui Arrius: Miror te in
est enim castigatio quam persuadent exemplaria. tot successibus lacrymas invenisse. El iterum : Dii
Nescioquo refugio tutus es, aut quo lorpescis asylo. boni, quot tibi, dispendia arbor illa suspendit. Et
Cresar immisericordesPersides reperil, et non est tertio: Amice, da et mihi de arbore illa surculos
. re^ersus : tu si umquam tale gymnasium evasisti, quos seram. Amice, timeo ne.el te oporleat arboris
* illius surculos mendicare, cum jam inveniri non
pios impios invenisti.
XIV. Plioroneus rex, qui Iegum thesauros popu- poterunt. -
lis publicare non invidit, sed is primus CraecorumD XIX. Sensil Sulpitins ubi ipsum calceus suus
sludia deauravit, die qua viam univer»ilalis in- premebat, qui ab uxore nobili et casta diverlit.
gressus est, ait Leonlio fratri suo : Ad suuunam Amice, cave libi ne te premat calceus, qui avelli
felicilalem nihil mihi deessel, si uxor milii sem- non possit.
per defuisset. Cui Leonlius : Et quomodo uxor XX. Ail Cato Ulicensis: Si absque femina posset
obslat? esse mundus, conversaiio nostra non essel absque
Ai [Al. ait] ille, Mariti omnes sciunl. Amice, uli- diis. Amice, Cato rion-nisivera et cognita loqueba-
nam tu semel maritus fueris, et non sis, ut scias tur, nec quisquam feminarnm exsecralur ludibria,
quid felicitatemimpediat. nisi lusus et experttis, et conscius pcena?.His igitur
XV. Valentinus imperator oclogenarius adhuc fidem habere decet, qui cum omni veritate loquun-
a Hic forle Livium Pcenumcum Patavino confun- ad Paulinum. Ad islum Livium, inquit, aureo elo-
^ dii, Cannius enim Gaditanus, cujus ssepe meininil quenlicefonte matwnlemde ullimis Hispanim, Gallia-
Martialiseidem coaevus,Patavinum Livium invisisse rumque finibusqaosdamvenissenobileslegimus.
tradilur, noiiPuenuin.Verus Hieronymusepistol. 58,
£59 • S. HIERONYMlOPERUM MANTISSA. SGG
lur. Hi sciuiit jtt placet delectatio, et pinjgit deli- A dniencjus uj, gemebundugoccubuit, qui cceli arcem
ctnm. Hi norunt quod flos Yeneris rosa est: quia sine gemilu t-ustinuerat bumeris. Tandem qnte um-
snb ejus {inrpura mulii latenl aculei. quam inler tol millia milliuiii sedulum sollicilumque
XXI. Metellus Mario respondii, cuni ejus filiain peccaiorpin perpetua cpolristayil repulsa? vel quae
dote divitem, fornia nobilefii^gen.ere claram, lama constanier pra;eidit verba„p,eienijs? favorem sapjt
' felieem duceie noluit : Malo meus es?e
quam suus. ejus responsio : et qiianluiiicuinque dura fuerii,
Cui Marius : Inimo ijisa lua crit! At ille : Immo semj er in aliquo verbi sui angulo habebis aliquem
-virumoporiet uxoris esse. Logicuni est cnim. taiia petitionis tme fomitem jmpiicilum : quseijbet n.egal,
erunt subjecta, qualia pcrmiserint prrrdicala. Sic niilla pernegat.
faeetia verbi Meiellidivertit ab oneribusdorsuxnejus. XXY. Irrtifiipit aurum 5n propugnacula turrjs
Ansice, si uxorari ojortel, non expedit quideni. Acrisii, valloque muliiplici signatam D-inaes pudici-
' Yeiumlamen sii ainor in
causa, non ccnsus. Et liani sol.vii. Amice, sicut virgini quae J.erram trium-
faciem uxoris eligas. non vcstem. Et animum, non- pharat, de coelo pluit incestus : sic quam numquam
- aururn. Et libi nubat uxor, non dos. Ergo si quo fallit humilis, vincifsublimis. Sic arborem
quam
modo fieri potesi, praedicari poteris, ut livorem non inimqiiam movit Favonius, eyertit Aquilo.
ducas a subjecio. g XXVI. Lycia virgo, vergens in senium, fama
- XXII. Lais Corinihia prrerogaliva piilchiiindinis castitatis
privilegiala constanter, tandem oppressa
-
insignis, tanlummodo regum et principum dignaba- Apollinis phaniasmate coneepit, peperiique Plalo-
tur "aniplexus. Conaia est tamen Demosllieni pliilo- nem. Amice, quain illibalam sersaverniit vigiiise,
sopho parlicipare, ut notascasiiialis ejus niiraculo defloravit illusio per somnium : ut semp.er ojnne
soluto, videretur specie sua lapides movisse, ut rosari iijn aliquo turbjiie sua purpura spolietur. Sed
Amphion citbara, ailraclumqiie blandiliis liaetavit bene si quid hic bene, quod patrissavit Plalo in
suaviter. Gumque jam Demosllienes eniollirelur ad sapientia : el quod simifi factus est nominis et nu-
ihalamum, petivit ab eo Lais cenlum talenta pro minis patris praecipui.
cousensu. At ille suspiciens in coelum, ait: Non emo XXVIJ. Amiee, miraris, an indignaris magis,
' tanli
poenitere. Amice, ulinam in cceluniet tu acu- qnpd in parabolis tibi siguificem gentiles esse imi-
men mentis dirigas, ut id efiugias quod pcenilemia tandos, Ghristiano idololatras, agno canes, denique
est redemi. - bono malos? Yolo sis api argumenlqsre similis, qure
XXIII. Livia virum suum inlerfeeit, quem nimis mel elicit ex urtica: ut siimas mel depetra, oleuxnque
odiit. Luciliia suum, quem nimis amavil. Illa sponte de saxo durissimo. Geniilium novi supersliiipnem,
miscuit aconitum : hscc decepla/furorem propinavil |2 sed omnis creatura Dei aliquod habet exemplar
pro amoris poculo. Amice, contrariis contenderunt honesli. Unde ipse, tum aries, tum Ieo, tum vermis
votis isiai. Nculra lamen defraudala esl fine fraudis dicilur, sed plurjma perversa agunt increduli: ali-
femineae, et proprio scilicet malo. Variis diversis qua iamen /juae cum ipsis interierant, in nobis
incedunt semitis feinin*, quibusque anfractibus er- fruclum abundafe fecerunt. Quod si iili zonas ha-
renl, quibusqne devient inviis, unus est cxitus, una buerunt peljjceas causa jiiundiiife, sine spe, sine
omnium viarum suarum meta. Unicum eaput et fide, sine prsedieamento, sine charitate: profecto si
convenlus omnium diversitalum suarum malitia. nos fueriiiius asini et sues, aut aliqua inliumaiiitale
Exemplo hanim experimentum cape: quod audax brutorum similes, quo fidei, quo spei, ,quo charita-
est ad omnia quae amat vel odit femina : et arlifi- lis meriio digni reperieinur : cum-videas prophetas,
ciosa cum nocere vull, quod semper est et frequcn- et praecipue illum muudi cordis, quem soli cernere
ter: cum juvare parat, obesl. Unde fit, ul frequenler possunl oculi. Illi aulem sludiq suarujn artjum se
noceat nolens. In fornace positus es: si auruni es, mullis conatibus afflixprunt, nulio futur* felicilatis
exibis purior. inluitli: sed lanium ne animas haberent ignorantes.
XXIV. Dejanira Tirynthium veslivit interula, Quid nobi.s est, el illuminatio et lucerna pedibus,
et monslrorum malleum, monstri sanguine ulta esi: £j et lumen semilis ad vilam feternam.
sibique processit ad lacrymas, quod ad lreliiiam XXYIH. Utinam hanc eligas, ulinam hanc legas,
machhiaia est. Amice, trajecturn telo Hercuiis scivit utinam hanc iniroducas in cubiculum tuum, ul in-
ct vidit Nessum ista : niliilominus lanien Nosso iroducat te rex in suum. Hanc dudum floribus lui
credidit in Herculem : et quasi non sponte, quem veris subarasti. Haecin aelaie tua ut fa-
interitu. Insani ca- exspeclat
debuit vestire inlerula, vestivit cias uvam : in huj'us injuriam, nqn ducas aliam, ne
pitis et prrccipitis est femina, indeliberata semper faciens, in
tempore vindemiae labrusca inveniaris.
volunlale: pracipuum aibilralur et
quod vuli, qucd te sponsum Yeneris fieri, sed Palladis. Hac
non expedit : el ut prfjeomnibus placere cupit, iia Nolo
suum omnibus consulla est. Buo- sponsateinduet monilibus jiretiosis et ornabjt: hac
placilum prasferre
decini inhumanos labores consumniavit Alcides. A " le indiiet veste nuptiali. Hae nuptise gloriabuntur
jtertio decijiio qui omncm inhumanilatem excessit, Apolline paranymjiho : barum Fescennina decebii
exsuperajus est. Sic fordssimus hoiuinuin, rwjue cedros Libani. Slilbon &uxoralus, spem liujus lani
a Pliiloiophus ille, ul videlur, qui, uxore amissa et liberis, omuia tuitc boua ajiud se haberegratulabaltir.
~
26i EPISTOLA XXXYH..DE QRIGINE ANIMARUM. 362
desideratte sokmiiilatis deyote concepit: sed in li- A } de Epislola Aposloli ad Titum scripsit: Si quig, ail,
more, causa hujus tota jifpcJecllo facta est. ralionem humanre aninire requiral, cum de ea neque -
XXIX. Ad hunc finem juculenuf-tpta hrcc prppe- quod ex seminis tfaduce d.ucatur, neque qnpd ho-
rat ofatio. Hic rigor bujus dis-suasipnis, liip tpjus norabijior et aniiqujqr corporpm compage sii, tra-
armatur, cujus mulio ehalybe prseduratos seniis acu- diderii ecpj.esiasticaregula: propter quod riiulti nec
leos. Dura esi manus chirurgici, sed sanans. Durus comprehendere ppt|jerunt aliter sentiri oporipre de
est hic sernio, sed sanus. Sed utinam fam utjlis quam -• nqima.' ratipne. Sed etqui aliler sentirevej disserere
devolus. Amice, arciaro tibi, ul ajs, infligo yivendi yisi sunf, a nonnullis in susjiicione liabentnr velut
regulam, eslo. Est enim arcta via quaeducit -ad vi- npvi aliquid inli.oducentes. Faletur jdem ipse Ori-
lam : nec esl semila plana, qua iiur ad gaudia piena : genes in prrpfaiis opusculis: sedet Eusebips Cresa-
. immo etiam ad mediocra aer salebras evadimus. riensis, etPamphilius martyr: Basilius qupque et
Audivit Jason, quod per mare adhiic iniactum, nec Gregoriiis,Didyniusque, elRufinus siinijiler iji suis,.
ullis devirginaium raiibus aut remis, et fer lauros uniussubslantise omnes esse animas, et immorlales
et loxicati serjienlis vjgilias et ratiojiabiles Jibpri arbitrii ac voluntatis: judican-
' et sulphureos ignes, per
sibi viandiim esset ad vellus aureum : et sano con- das quoqueesse prp his quaein hac vita gesserunt;
. siiio. iipct iion suayi usus, abiit el rpdiii, et opta- B ] esse tamen eas faciasa Deo qui universa creayjt et
bilerh iliesaurum retulit : sic absinthiuni yerilalis condidit. Quando au|em factae sint, olim simul, aut
accepiat morosa: mentis humilitas : fecundial offi- nunc per sjngulfjs na^ce.ntium, quid periculi esse
ciosa sedulitas : in frucluni perducit perseyeranlise aiunt, ailerum eduobus pfjinari? Alhanasius, Hjja-
ulililas. Sic sementem serit, pincerna pluyjarum rius, et Ambrosip?, jiraeparalis jam in veijlre mulie-
Ausler. Consolidat scopa viarum Aquilp. jn uberta- rum, d.eformatisque corporibus, lunc ad prrcsens
lem promovet florjim procreator Zepliyrus. Sicdura creari anjmas, etinseri d.eformalg jamcorpori cri-
principia dulci fine munerantur. Sie arctus callis ad miiianlur.
anipla palaiia perducil; sic angusius trames ad ler- III- Jam yprp jlli qui ex traduce animas .venire .
ram ducil viventium. cdnfirmant, ej. simul cprporali ps semine semi-
XXX. Sed ne longo te dispendio suspendani, ut nari: siquidem, ut qijidam jpsorum affirmare solent,
niajori lesiimonioniiiiifidesadhibeatur: lege aureo- non aliud dicpnt esse animam quam 'insufflatipnem
lum Theoplirasii, eiMedeam Jasonis [Al. Nasonjs], Spiritus Dei : iljam scilicet quam jnilio fapluraj
et vixpauca inveniesiuipossibilia mulieri. Amice, det piundi, Deus 'insplflasse dicitur in Adam, de ipsa
tibi Deus omnipolens feminre fallacia non falli ; ct Dei esse eam siibstajiiia profilentes: quonipdp non
illuminet cor ttium, ne prsesligialis oculis lendas !C isii videbunlp.r cjuodammodpbaec prrctpr Scripturae
quo ego timeo. Sed ne a Oresteii scripsisse videar. regulam el ralionem pietatis asserer.e, fltipd substan-
Yale. lia Dei est quoepeccat, si anima quaj ciesubstantia
EPISTOLA,XXXVII. Dci esl peccat: insuper etiam quod et ppenis sub-
SEUDIALOGUS SUBNOHIKE HIERONyMI ETAUGUSTINI. deiida siLpro pepcato. Sed et illud §e quod absur-
De origine animarutn. dum est, ihcurrere npn videnl: .quianpcesse est eam
I. Cum apud vos ccelestis eloquenlire purissimi simul citni corporc niori, et essp piortalem, si si-
fonlis, el litteraruin omnium fluehta redundent: ac: niul cum cprpore, vel seminata, vel formata, yel
' solida secundum verticem
sanilas, veslra cunpla pata est,
firmo statu membra contineat: miror stupore meh- IV. T,umdeinde illi, id est, Apollqnius, TerluIIia-
tis attcnitus, cur slillicidium insulani riyuli digne- nus, Poinppjus, Arnobius, Lac,tantius, at.que Apolli-
mini haurire, nitores corporis infirina medente.-;. narius, qui unam quidem ex nullis substanliis a Dco.
Magis ergo quaei de Graecorum nimuayi fonlibus,, factani esse djc.unianirnam , id cst, illapi quaeprima ,
sitientibus proferam [Al. prreferam], alque Latiiio- facla esl in Adam : ei ex Adam qmniuni hqininum V
rum Jatices Iimpidisshrios ad yestri eordis secreiai animas exisierc, pt secnnduni cprporalpm sine du-
perducam. D bio successionem, traduccm cjuoquefieii animarum:
II. Origenes igitur qui nullum prpprie de animai etiam ipsi quid aliud qstendtint, nisi animas esse
edidil librum, in catalogo epclesiaslica; juaedicaiio- mqrtales?- Si cnini sicut animalia cajfera .ex solo
nis animaefaciens mentioiiem, hrec dicil: h De ani-- seniineoriunlur : ita eliam de honiinibus sentimns;
ma vero uirtim ex seminis tiaduce dtiealur, ila utt ut cum corpore simul in eodem sernine, etiam
ralio ipsius vef subslantia inserta ipsis corporis se- anima.defundaljir. Qtiid c|jcjmiis de lijs qui impef- .
ininibus habeatur, an vefo aliud liabeat iiiiiiuni, ett iecti adhuc, et de ventre aborsi sunt : et qui non-
hoc ipsum si geiiiturii esl aut npn genijuni, vel certes numnuam etiam anlequam vasculorum natnralium
si extrinsecus corpori jnditur, necne, non saiis ma- recpptaculis semina sint suscepta, depereunl? Iu
nifesta jinedicatlone distinguitur. Item in ljbroqoemi quibus sine dtibio iiivp)iiiiir , qupd siinul eliain illae
E Palani esl alludi ad versum illumJtivenal.Sai. i.;.
lil, qufe hic iisdcm' ijisis Rufini verbis profernn-
-Scripins etin tergo needumiiuiiusOrestes. tuf, et in alio opeie oVDeitate, el incafhaiiohe
Verbi ad Januarium 1.1, c. 2. inler supposilitia Au-
1 llaec Origenes inProcem. lib. -
mpV&pzay, .'cn- gustjni lom. VIII, repjjcanjur.
233 S. HIEROKYMIOPERUMMANTISSA, 264
quce naturali ratione seniinibusinserttcerantanimts, A ncslum, inquit, pulo animas cum corporibusgene-
'
exslinctre sint pariier et corruptre. raii, ul animanascatur ex anima, quod nec aninite
V. Sive ergo ex insufflatione Dominisunt, sive ipsi competil: aut si cerle singulteccelestipolestaie
ab una 'quaeprima facta esl, necessarium est, simul " faclte sunt, et ex ipsis cteteraenaise sunt, potest ex
ut cum corporilius corrnmpantur, si eamdem cum una Adte anima credibile videri cteleras nasci: sed
corporibus eliam originem sumunt secundum ipso- noii convenit, quia soli Deo hoc possibile fuit, ut
rumrationem. Aut enim nihil omninoex rationabili simplex generaret, nec cteteris concederetur, quod
atque immorlali anima parlicipavil illud quod adlrac tam mysticumest in causa Salvatoris, ut non solum
in ventre corruptum esl: et repulsa est illa ratio, a solis gentilibus vel Judteis : verum etiam ab ipsis
quae affirmat eam in seminis traducerc simul cum qui Christianos se dicunl, incredibile putetur. Pho-
corporibtis seminatam : aut si participat, necessiias liniani enim hanc fidem spernunt, non credunt
imminet confiteri mortalem esse animam, quod fides Deum generasse. Nam si eo tempore quo seminaiur
nostra utique non recipit, Doniino declarante, de- corpus, et anima a generalur ex anima, de Adam
funclorum animas et eolloquium apud inferos ha- costam sublatam legimus: non tamenanimam natam
buisse, el Lazari scilicet in beatorum sedibusovan- ex anima. Sed si costa secum habuit animam: jam
tem, et divilis flagranlem in incendiis. B n.on nata est, sed [Al. si] detracla in parlem. Sed
VI. Esse nanique animas immorlales, non tanlum nec hoc scriptum esl: propheta enim Zacharias in-
divini, sed et philosophorum pleni sunt libri. Quod ter creterea: Qui plasxnas,inquit, animamhominis
taliler esse CleombrotiusAmhraciota in Plalonis li- in eum. Nec Isaias ab his dissentiens, ail: Sic dicit
bro , Soerale disputante, didicerat : qui homicida DominusDeusqui fecit le, etfinxit te in utero.Si ergo
sibi esse non timuit, ac se de altissimo prtecipiiavit in utero fingiiur , jam formato corpori tribuitur.
niuro, dum et nullum post morlem autumat restare Cum enim omnia membra implet corporis, figurata
judicium , et sine discrimine aliquo meritorum, dicilur in corpore : ut sicul aqna cum sit sine effi-
omnes animas postcorporaaequaliterferri arbilralur gie, missa lamen in vas, figurata videtur, ita et
ad ccelum.Quod adeo pro vero tenuerunt, et sic illos anima eum sit naiura incorporea et sitnplex ; for-
omnes saeculi sapientes una nebula hujuserroris niatur in corpore, singula membra vivificans: quod
involvit: utel ipse tam 1audabilis,ut pulant, doctor quidem Moyses manifestius tradidit, dicens-: Si
homicidte,ipsum se privaiim ne publice occideretur, quis percusseritmulieremin utero habentem,el abor-
occiderit.-Sic quoque Calo, lcclo in noele ad lu- tiverit: si formalumfuex-ii, del anixnampro anima:
ccrnas Piatonis libro, qui immortalitatem animae Si aulem informatumfuerit, mulclelur pecunia: ut
docet, stricto gladio revelatum manu pectus semel probaret non inesseaniniam antequamformam. Ila-
ilerumque percussit. que si jam formatocorpori dalur , non in conceplu
VII.Redeamus ad illas prseterea sanctorum nobi- corporis nascitur cum semine derivata: nara si cum
lissimas disputaliones, non in Acadeuiite nemoroste semine et anima exislit ex anima, multae animte
ohscuris textas [Al. tectas] umbraculis, sed coelesli quotidie pereunl: cum semenfluxu quodam non pro-
illustratas ,ex lumine. Beatus itaque Hieronymus ficitnativitati.
tam sanclumYiclorinum rnartyrem, quamplerosque IX. Sed si prius respiciamus, videbimus quid se-
C.itholicossecutus , se polius fieri, quam propagaii qui debeamus. Conlemplemur facturam Adae-,:in
animas: secundum illud quod inEvangelio scriplum Adam enim exemplumdatum est, utcx eo intelli-
est: Pater meusquotidieoperalur, el ego operor, cre- gatur, quia jam formatum corpus accepit animam.
dere significavit. Sanclus quoque Augustinushanc N.impoterat Deusanimam limo terraeadmiscere, et
opinionem in octo admodum volutninibus, verbis sic formare corpus. Sed ratio infirmalur, quia pri-
tueri cernitur. Sed cum originalepeccatum pcenas- roum oporlebat domum compaginari, et sic habita-
qne parvulorum, qui sine baplismale moriuntur.de- torem induci. Animacerte, quia spiritus est, in sicco
clarare nilitur , a Deofactam in Adam, et ex ipsa habitare non potest, ideo ht sanguine ferlur. Cum
omnium hominum animas existere, tamsuisargu- u ergo corporis liniainenta compacla non fuerint, ubi
meiilis, quam Scriplurarum leslimoniis, ul est ilfud: erit anima ? An foras vagatur, quamdiuimmittatur,
Aninue qumingressmsunt cumJacob Mgyplum, el cum ratio tradat sic dari eam , ul anima in corpus
egressmde femore illius, amplecti propensus compe- non otiosa vagetur. Sed ex quo detur, dicant, qui
rilur. aliud putant, ex mare, an ex femina [Suppl. Ex
VIII.Huj'usassertionibus beaiusGaudiosusepisco- femina]? Non convenii, quia aliud in exemplo est:
pus, anitnarum el corporum prompiissimus medi- proponunt enim ex viro cum cosla dalam et ani-
cus, noslrisque temporibus unus marlyr: cum no- mam, quod mullis rationibus iniirmari docuimus.
biscum colloquium familiariter habuisset, per totam Unde forie videatur dari ex femina , niaxime pro-
orationis sute seriem evidentissimis approbationibus pler Salvatorem: quem -scimus' sirie complexucar-
usus est. At vero sanctus Ambrosius, quemj'am su- nis, de Spiritu sancto nalum ex femina ; quod si
perius inter viros apostolieos memoravimus.Inho- arbitrantur, plus dant feminis : auctoriialenrenim
* Htec verba, generalur ex anima, de Adam, in nupcra ediiione desideranlur.
i geg . EPISTOLA XXXVII. DE ORIGINE AMMARUM. §66.
viri inutant in-feminam. Cum enim tam "corporisA J Hieronymus,Sicnt nescis viam spiritus et animte
quam aninire originem ex viro dicant, eonvertunt ingredienlis in parvulum, et ignoras ossium et vena-"
•se,_ui id quod potius est, ex muliere dicant, id est, rura varietates in ventre prtegnantis, quomodo ex
t animam : quod yero minus, ex masculo, id est, cor- vili elemento corpus hominis in diversas effigies ar-
pus; cum [Al. tac. cum] manifeslum sit ordinem tusque varietur, et de eodem semine aliud mollescat
exempli a Deo tradilum immutari non posse. Qui in carnibtiSj aliud-duretur in ossibus, aliud inve-
ergo animas ex una propagari asserunt, et non in nispalpitet, aliud durelur injiervis : ila Dei opera
corpora juxia exemplum primiiiominJs a Deo quo- scire non^poteris, qui faclor est omnium.;
tidie fieri, anathema sint. Augustixtus.De animte .incafnalione utrum ex jlla •
Augustixius.Sancte frater Hieronyme, consulens una quteprimo-homini data est,sic cteteraepropa-
le de his qure nescio, oro Deum, ut fructuosumesse gentur? an singulis quibusque novse etiam modo
nobis velit [Al. velis]. Quamquam a enim sis tu liant:-an alicubi jam existenles yel mittanlur divi-
inuito, quam ego sim, tetate major, lanien etiam ipse nitus, ve! sponle labantur in corpofa? Qutsnam sit
jam senex eonsulo: sed ad discendtim quodopus eligenda opinio scire desidero.
est, nulla mihi setas sera videri potest: quia elsi Hieronyxnus.Super animte slalu nfemini vestras
senes magisdecet docere quam discere : magis ta- IBquaesliunculffi,immo maxima;ecclesiasticaequtestio-
'meii discere, quam cpiid doceant ignorare. . . nis. Ulrum lapsa de ccelo sit, ut Pylhagoras philo-
Hieronymus. Beate papa Augusline, in Scriptura- sophus, omnesquePlatonici, el Origenesputant: an
rum, si placei, campo, sine nostro invicem dolore apropria Dei substantia, ut Stoici, Mahichteus, et
"
ludamus.jNolrigiiur annoruni existimare nos n"u- insana Priscilliani htercsis suspicanlur : an in the-
mero : nec sapienttam canos repules, sed canos sa- sauro Dei habeanlur olim conditae, ut quidam Eccle-
pienliam, Scfiplura testante : Cani hominis,pruden- siastiei stulta persuasione confidunt : an quolidie a
tia-ejus. Noli, inquam, fidem pensare temporibus : Deo fiant, et mlttantur in porpora, secundum illud
nec me idcirco meliorem putes , quod prior in quod in Evangelio scriptum est: Pater tneus mque
Christi exercitu cceperimmilitare. modo operatur, el ego operor : an certe ex traduce,-
Auguslixtus.Accipe igitur quae mihi pelo aperiri, ut Tertullianus, Apollinarius, ei maximapars Occi-
ac disserere non graveris. Qutestio de anima multos . dentalium aulumant, ul quomodocorpus ex corpore,
movet,in quibus et me esse confiteor : nam quid de sic anima nascatur ex anima : el simili cum brutis
anima firmissimeleneam,Tion laeebo. animantibus conditione su"bsistat.
Hieroxxymus. Metiris nos virlulibus tuis :"et par- Augustixtus.Hoc certe senlis , quod singulas ani-
vos magnus extoilis , uliimamque partem conviviiG f mas singulis nascentibus etiam modo Deus iaciat.
oecupas, ut patrisfamilias juditio proveharis. Sed Cui senienlite iie objicialur, quod pmnes creaiuras
velle fateor, sed enili pra.'fero,magistrum renuens, sexlo die consummaverit Deus, et septimo. requie-
comitem spondeo [Al. respondendo], pelenti datur^.s verit, adhibes testimonium ex Evangelio : .Pater
pulsanti aperitur, qutcrens invenit rdjscanius in, meus usque nuxtcoperalur.
terra, quorum nobis seientia perseverel in ccelo. Hieronymus.Quid enim ambiguiialis in dicto est:
Auguslinus.Cerlusetiam sum animam, nulla Dei, ut diversae intelligenliaeIribuatur occasio? Constat,
culpa, nulla Dei necessitate, vel sua% sed propria et super hoc nulla contenlio est.
voluntatein peecatum esse collapsam : nec liberari Augustinus.Doce^erga,quteso, qutc doeeam : doce
posse de corpore morlis hujus,vel suse vojuntatisi quod teneam. Et die mihi, si animae singillatim in
virluie, tamquam sibi ad hoc suffiejenle, vef ipsius singulis hodiequenascentibus fiunt, ubiin parvulis
corporis morte : sed gratia Dei per Jesum Dominum i peccent, ut indigeant sacramento Chrisii, remis-
noslrum. sione peecati, peeeantcs in Adam , ex quo caro est
Hieronymus. Anima immortalis, invisibilisetin- . propagala peccali :aut si non peceani, qua justitia
corporalis est: secundum crassiorem dieo cbrporis; Creatoris ita peccato obligenlur alieno? Cum exinde-.
nostri substantiam : dieo vel eo certe tempore pu-. D propagatis membris mortalibus inseruntur: ut eas,
rnietur, et supplicium s.entiet, quando pristinus cor- nisi per Ecclesiam subVentumfuerit, damnatio con- -
pus receperit: ut cum qub peccavit, cum ipso pu- sequatur : cum in earum potestale non sit, ut eis
niatur. possit gratia baptismatis subvenire.
Augustinus.Dicitur eonceptio humana sic proce- Hieronymus.Alienalisunt peccatoresa vulva: erra-
dere, ut primis sex diebus quasi laclis habeal simi- veruntgb ulero: locutisuttl falsa: stalim utiiati surit,
litudinem/sequenlibus ndvem diebus converlatur ini siibjacuere peccato , in simililudinemprmvaricalionis.
- sanguinem. Deinde duodecimdiebus solidetur : re- Adm,qui est formafuturi. Hlud
quoque quod in vo-
Iiquis quindeeimformetur usque ad.perfecta linea-,, lumine Job scriptum est: Numquid muttdus erit ho-
menta omnium membrorum : et hinc jam reliquoi mo coram Deo, aul in operibussuis irreprehensibilk
tempore usque ad tenipus partus, magnitudine '
au- vir ? Si adverstisfamuiossuos noxicredit : et conlra
geatur. . - .• angelos suos pravuxnquid reperil : quanto xnagism
E Eademedii. "
' Quamqtiamtitim temulio, quamego sim, celaiemajorem, tamen> eie. .
. . PATROL.XXX.' > 9
"
^67" S. HIERONYMIOPERUll MAHTISSA. t 268.
. his qui habtianl domos luieM : e quibiis et nos de Aeoqui frumenta furatusest; nec idcirco terram,
~~ eodem luto sumiis!
Nvllys enim absque peccato, ~ne non debuisse gremio suo semina confovere, quia
si uxtiusquiiexndiei fueiitvila ejus. Si enhristellmnon salor immunda ea projecerit manu, elegantissima
-j"' suilt xxmhdm in conspecluDei, quaiitoniagis vermiset simiJiliidoest, quamet antequam legereni, nullas
^ putiedo, eHii qui peccato ofTendentisAdam tenentur mihi objectio ista de adultefinis felibus m liac quses-
" obnoxii! tione faciebat anguslias , generaliter inluenti multa
'}:Augu"stinhs.Obsecro te, quomodo htec opinio de- bona Deum facere, eliam ,de noslris malis pravisque
fendilur, qua creduntur animae hon ex illa ufia pfi- peccatis : Animalis auteni cujusque creatio si habeat
''
mi hominis lieri bmnes; sed sicut illa una uhi, ita prudenlem piumqiie consideratorem , ineffabilem
,singulis singulce. Ea vero qute dieunlur alia contra Greatori iaudem exeital; quanlo magis creaitri non
haiic opinibnem , facile me pulo posse refellere : cujuslibet animalis, sed hojuinisi Si aulem pausa
sicut est iliud , quod quidam sibi eam videntur ur- creandi qurerilur, nulJa "citiusel -rnelius responde-
gere, quonibdo consummaverit Deus omnia opera tur, nisi quia omnis ci-ealura Dei hoiia esl. Et quid
sua spxio die , et septirho die requievefit, si novas dignius , quam ut bona facial Dpus bonus,-qute ne-
adhuc animas creal? Quibus si dixefimus, qliod ex mo polest facere nisi Deus ? Haccel afia qute pos- '
Evangelio supfa posuisli : Pater ineus usqxie nunc B sum, ei sicut possura, dico adversum eos, qui opir.
vpefaiur : fespondent : Opefatur diclum est, insti- nionem hanc , qua creduntuf animte sicut jlla una
~"thiasadministrando : non novas iosliluendo. singulis fieri, labefacjare cqnantur.
- Hieroxxymus.Hic locus apud iiriperilos et Scrip- Hieronymus. Antonius, oralor .egregius,.|'njC.ujus-
turaium sanctafum thedilationem usumque et scien^ laudibus-Tuiliuspersonat, disertos se ait vidisse mul-
liam.non habentes, .yidelur opinioni luai prima tos, eloquentem adliuc neminem. Ntili igiturmihi.
fioiite blahdiri; Cfeteruin discussus facile solvilur : oratorum, elhon tuis floribus ludere, pef quos sblent
c't ctim lestiiiionia Scripturarum aliis comparaveris imperitorum aique jiuerorum aures decipi : sed sim-
'
tesliinoniis, he sibi Spirilus sanctus pro qualiiate pHciter dic quidsentias.
lofeortimet iehiportihi videatur esse cohlfafius : se- Augustinus.Cumad poenasventum est parvulorum,
ciindurri iilud quod scriplum est : Abyssus abyssum magnis, mihi crede, coarctor angustiis : nec quid re-'
invocatin vece calaractarum snarum. Cerno qub tua spondeam, prorsus Inveiiio. Non solum eas ppenas
feridit assertio : sed de hoe iri posterioribus disse- dico, quas habet posl hanc vilam illa-damnaiiq, <JUQ
, rendum est, ne dum miseemus qusestionibus qutes- necesse esl irahanlur, si de corpore exieririt sine
liones , obscuram audientibus inlclligentiam relin- Chrisliante gratite sacramenlo; sed ens ipsas qu:iein
quamus. - ^a liae vila doientibus nobis versantnr ante oculos, quas
Augustinus. Verum est, quod a rebus quae non enumerare si velim, prius tempus quam excmpla de-
erant ifistiluendis reijuievit: el hoc vefuih est, quod Jicient. Languescunt segritudinibus, lorquenlur do-s-
non soluni gubernando qua; fecil, verum bliam ali- lofibus, fame et siti crucianlur, debiiilaritur mem-
quid non quod nondum esl, sed quod jam ereaverat bris, privanlur sensibus, yexaiuur ab immundis spT-
numerosius creando, usqtie nunc operalur. Vel sic ritibus. Demonstrandum est iiaqtfe quovnodo ista-
ergo , vel alio quolibet modo eximus ab eo, quod sine illa stii mala causa jusie patiantur. Nbn pnim
nobis objicilur de requie Dei ab operibus : ne pro- dici fas est, aut ista ignorante Deo fiefi, aut eum non .
plerea non credamus nunc usque fieri aniihas no- posse resistere facientibus, aut iigusle ista vel fa-
vas, hon ex illa una, sed sicttt illam unam. Nam cere, vel permitlere.
quod dicilur, quare facit animas eis quos novit eito Hieronymus. Diversis lestimohiis Scripturarum ea-
moriluros ? Possumus respondere parentunr iiinc dem in quteslione uteris in ihealrales prrrsligias :
peccata , vel convinci, vel flagellari. qui unum eumdemque hominem, personarum varie-
Hieronymus. Super quo quid mihi viderelur, in tale mutaia, in Marteni Yeneremque producunt: at
opusculis conlra Rufinum olim scripsisse me novi, qui prius rigidus et truculentus incesserat, postea
adversum eum libellum quem sanctte memorite Ana-1 solvalur in mollitiem feminarum.
Btasioepiscopo Romanre Ecclesios dedit. In quo lu- Augustinus. Cum le iratum sensero, uihil aiiud
biica et slulta acsubdola confessione, dum audilo- quam veniam deprecabor.
•rum simplicitati illuderc nititur, sute fidei, iriinio }. Hieronymus. Quaesoutpatienteraudias : nonenim
perfidise illusit. de adversario victoriam, sed contra mendacium quse-
Augustinus. Qriod in liljro adversus Rufinum po- rimus veriiatem.
suisii quosdam Iiuic senlentite calumniari, quod AH<7tfstinus. Numquidnam sieul animaiia irrationa- ;
Deum dare animas adulterihis conceptibus videatur biiia recte dicimus in usus dari naturis excellentip-
indigiium : unde coiiantrif astruere meriiis gesia ribus, etsi vitiosis, sicul aperiissime in Evapgelio
ante carnem viltc, animas quasi ad ergastula hiijus videmus, porcos ad usum desideralum concessos
mundi- jusie posse perduci : non me movel muiia esse daemonibus: hoc et de homiiie recle possumus
cogilantem, quibus haec potest calumnia refutaii. dicerc? animal est enim, sed rationale, etsi moriale.
Et quod ipse respondisti, non esse viiium sementis Anima est rationalis in illis membris, quse tantis af-
in iriiico, quod furto dicilur esse sublatum : sed in flictionibus poenasluit. Deusbonus est, Deusjuslus
269' ^ ? EPISTOLA XXXVH.DE ORIGINEANIMARUM. 270'-
e*t, Deus omnipotensest; hoe dubiioreomnino de-, A cbnfirmationedoclrintc. Nee illud quod in Ecclesia-
fnentis est. Taniorum ergo malorum, qure fiunl ln ste scriplum esl : Tunc converielurin texrampulvis
parvulis caiisa dicatur. Nam cum majores ista pa- sicut fuit, el reverleturspirilus ad Dominumqtti dedit-
~ilianluf, solemus dieere, auf sicutin Job merita exa- illum, isiam confirmat sentenliam , ijuam volumus
minari, aut sicui in Herode peccata puniri : et de esse nosiram.Plus enim hoe suffragalur eis, qui ex:
quibusdam exemplis, quse Deus manifesla esse vo- una putanl omnes esse animas. i^am sicut convefiP
luit,' alia quse obscura sunt, hominum conjecturae tur, inquiunt, pulvis in terram siculfuii, et tamcn
• concfidunlur, sed hoc in majoribus. De parvulis au- caro, de qua hoc dictum est, ad hominem non re-
'
tem qtiid respondeamus, edissere, si laniis poenis veriilur, ex qtio propagata est, sed ad terram 'UiftJe'
nullain eis sunfpunienda peccata. Nam utiquenulla primus homo faclus est : sic et spiritus exipsiiis
est ih illis. tetaiibus exaniinanda jusiitia. unius spiritu propagalus, non tamen ad eum rever-
Hieroxiyxxtus.DeduEcclesiastesprimoomniummen- . titur, sed ad Dominum, a quo illi datus est. Yerum
lemsuam ad sapienliam requirendam, et ullralici- quia hoc teslimoniumiia pro islis sonat, utnonom-
luni se extendens, voluil causas rationesque cogno- nino huicopinioni, quam defendivolo, videatur esse
; scere1-:Quare parvuli coniperentur a dsemone: Cur , contrarium : admonendam lanlum credidi pruden-
. iVaufragiaeljusiosinijiios parilerabsorberenlrUtrum " liam tu.ini', ne talibus tesiimoniis exhis angustiis
et haecct his similia casu evenirenl, an judicio Dei? me coneris cruere. Nam licet nemo faciat optando,
\-E-isi castt, ubi providentia? Si judicio, ubi juslitia ul veium sitquod verumnon est, tamen si fieri pos-'v
Dei? sel, optarem ut hsecsenientia veraessei, siculoptd,
Augustinfis.Doceigitur, quid dicere, quid sentire ut si vera esl, abs te liquidissimealque invictissin:e
debeaiiius,utcbnstetTiobisraiio novarumanimarum, defendatur. *
siriguliscorporibus singillfitiinquefattarum. Hierontjmus.Proposuisti lestimonia, qucenon de
/ Hieronymus.Yideris mihi obliviosusesse, etquasi alterius Scripturte ioco, sed de propriis libris abso-
'•nihil sujira dictura sit, per easdem dispulationis re- lula sunt 'JfRevertalurpulvis in-terram suam, unde
verti Jinea.s: hoc enim longa disserlione discussum sumptus esl : el spiritus reverlatur ad Doxninum,qui
esi. '
dedil illum. Ex quo satts sunt ridendi, qui pulant
Auguslinus.Damnationis in parvulos causam re- aninias cuni corporibusfieri, et non a Deo, sed a
qtiiro : quia ncque animarum, si novtfifiunt singulis corporum parenle. Ctim enim caro revertatur in ter-
"
singulce, video esse ullum in hac aelale peccatum, rairi , et spiritus redeat ad Deum qui dedit illum ,
nec a Deo damnarialiquam credo, quam videt nul- manifestum est Deum parentem esse aniniarum, non
>lum habere peccatum.An forte dicendumest, in par- homines.i,
_vulo carriem solam esse peccali : novam vero illi Augustihus.Hlam vero opinionem, quod ex una
"
ariimanifleri, qua secundumDei prseceptavivente in fiant omnes aninite, nee discutere volo nisi necesse
adjutorio gratite Ghrisli, el ipsi cami edomilteac sit. Atque utinam isla de qua nunc agimus, si vera
subjugattepossil incorruplionis merilum comparare. est, sic abs te defendatur, ul hoc necesse jam non
Hieronyxnus,'Dernus operam ut perniciosissima sii. Quamvisautem desiderein, rogem, volis ardeii-
haeresisde Ecclesia auferalur, quse sempcr simulat lioribus exoptem et exspectem, ul pertemihi Domi-
pcemteniiam,ut docendi in Ecclesiishabeal faculta- nus hujus rei auferat ignorantiam : tameri, si, quod
lem, ne si aperla se luce prodiderjl, foras expulsa absit, mininie meruero, palieniiam mihi petam aDo-
moriatur. minonosiro.
Augustinus.Quserendacausa atque reddenda est, Hieronymus,Juxta beatum Aposlolum: Vnusquis-
quare damnehlur animre, qtiaenovsecreantur singu- que in suo sensuabundal; alius quidemsic, alius au-^
lis quibusque nascentibus, si prtcler Cluisii sacra- temsic. Cerlequidquid dici potuit, et sublimi ingeuio
menttimparvuli moiiantur. Dyninarienim eas, bisie de Scripturarum sarictarum hauriri fontibus, a le
de corpore exieiunl, et sancta Seriplura, et sancia positum alquedissertum est. Sed qutesoreverentiam
est tesiis Ecclesia. Unde illa de auimarum novarum [Al. vereeundiam] tuain, parumper patiaris me
creationesentenlia, si hanc fidemfundaiissimamnon tuum laadare ingenium. Nos enim inter nos erudi-
oppngnal, sit et mea : si oppugriat,-non sit ettua. tionis causa disserimus.Cseterumaemuli, et maxime
Nblo milii dicatur pro bac senlentia debere accipi hrcretici,-cum diveri,asinler nos senleniias viderint,
quod scriptum est : Qui finxit spiritum hominisin de animi caliimniabunlur rancore descendere. Mihi
ipso, ei qui ftngittingillatimcorda eorum. Aliquidfor- aulem decrelum est te amare, suspicere [Al. susci-
tissimuniatque invictissimumrequirendum est, quod pere], colere, mirari, tuaque dicla quasi mpa defpn-
nos non cogatDeufiicredere.ullarumauimarumsine dere.
culpa aliqua damnatorem.Nam vel Iqnlumdem va- Auguslinus.Qui animasex una propagari asserunt,
let, vel plus est forsilan creare quam fingere : pl ta- qupm Deushomini primo dedit, atque ifa eas ,expa-
men scriptumest:Cor mtindumcrea in xne,Deus.Nee rentibus trahj dicunt, si Terlulliani opinionem se-
ideo putari poiesi anima'lioc loco opiare se fieri qpuntur, profecfo eas non spiritps, sp.dcorpnra esse
priusquamaliquid cssel. Sicut ergo jam existens coiitendunt, et corpulenlis semiiiibus.pxorirj : .quo
creatur innovationejustitire, sicjam existens fingitur perversius quid potest dici?
©71 _S. HIERONYMlOPERUMMANTISSA. 272
Hieronymus.Qui dicunt prius animas fuisse quam A , habebamnsundeviveremus, necisteundemoreretur.
natte sunt, etnon corpori secundumexemplumpfiiiii Materiamergo de noslra mortalilale suseepit, ut de
hominis a Deo quolidiefieri, anaiheina sinl. sua imniortafitale collata, mori possit vila pro mor-
Augusiinus.Quis negat non unius lantum, sed om- tuis. Et quia corpus assumplum abialurus erat ab
nis animte crealorem facloremqueDeum, nisi qui oculis noslris , et sideribus illaturus , necessarium
ejttseloquiisaperlissimerefragalur? Sine ulla qnippe erat, uniobis in hac die sacramentum corporis et
ambiguitateper prophetain dixit: Omnemflatumego sanguinis sui consecraret, ut coleretur vel jugiler,
feci, animasscilicet intelligi volens. j'ure per mysterium quod semel offerebatur in pre-
Hieronymus. Dominus in Evangelio : Videle, in- lium ; ut quia quotidiana et indefessa currebat pro
quit, ne contemnatisunum ex his pusillis. Dico enim hominiimsalute redemptio, perpetua-esset etiam re-
vobis, quia angeli eorum sexnpervidenl faciem Palris demptionisoblatio, et percnnis illa viclima, viveret
mei qui in cceiisest. Magriadignitas animarum, ut in memoria, et jirtesens semper essel in gralia. Yera
unaquteque habeat ab orlu nativilalis in custodiam unica etperfecta hostia, fide existimanda, non spe-
sui angelum designaium. Svjfficiatnobis memorata cie : nec exterioris censendavisu Iiominis,scd inte-
eredulitas : et nostra landem finiatur oralio. Ecce, rioris affectu. Unde merito ccelestisconfirmat auc-
D.o favente,ieei quod flagitasfi, immo quod poiui : B - toritas, quia Caro mea vereest ctbus, et sanguismetit'
rationeriianimcejuxla exemplum primi hominis, el vereest polus (Joan. vi, 56).
verbum Salvatoris a DominoDeo quotidie fieri jam- II. ReecdaLergo omne infidelilalis ambiguum,
qiieformato corporidari, totumquecursum ej'usbre- quandoquidemqui auctor est muncris, ipse est eiiam
viter licei, saliibus potius, si diei fas cst, quam pas- testisverilatis. Namvisibilis sacerdos, visibilescrea-
sibus pro festinalione ad finem usque perduxi: at- turas in subslanliam corporiseisanguinis sui, veibo
quc pro tenuitate ingenioli mci per cnncios Ecclesite suo secreta poieslateconvertil, ita dicens : Accipite
. roagistros, prteserlim per duos pinguedinis libros, ei comedite, Itocest corpusmettm ( Matt. xxvi, 26).
Augusiinum videliept et Hieronymum assistentes, Et sanclificationerepetita : Accipite,inquit, et bibi-
aureti dextera ltevaqnc eandelabro , instar duorum le, hic est sanguis meus. Ergo ut ad nutuni prteci-
cceliluminarium ccgniliofiiad liquidum tradidi : de • pientis Domini, repenteex nibiio substiterunt excel-
qu.implurimiseorum opusculis, sua eis solerti vigi- sa coelorum,profunda fluctuum, vasta terrarum : ila
laiitia; et sagaci perquisiiione invesligata resfnuens jiarem polentiam in spirilualibus sacramentisverbis
dicta, loqui veluli prtesentes allernis vicibus feei." prtebet virius , el rei servit effectus. Quanla ilaque
Quid tam recium, quid tam verum, quid lam catho-^ el quam celebranda vis divinaebenedictionis opere-
licum, quid sole clarius, ad instructionem omnium 'u tur : et quomodo tibi novum et impossibile videri
magis utile, vel contra hcereticoscerte, qui inimica non debeat, quod in Christi substantiam terrena et
adversum nos mente desseviunt, quid tam irrepre- moriaiiacoinmutantur : teipsum, qui jam in Chrlslo
hensibile?Yos ergo catholicorumvirorum prcceepla es regeneratus, inlerroga.
tenaciler assequendo,justi hteredes, sed et necessa- III. Dudnm alienus a vita, peregrinus a miseri-
rii inveniemini:qui Latiali eloquiopollentes, sapien- cordia, a salutis via, intrinsecus morluus exsulabas:
tioribus prseferamini: et non magis slillantis liquo- subito initiatus Christi legibus, et salutaribus my-
ris, sicut j.rtefalione comprehendi, quam iuundan- steriis innovatus, in corpus Ecelesisenon videndo ,
lium fluviofum uberiaie rigati, redundelis fluentis sed credendo transisti : ei de filio perdilionis ,
Sanciorum. adoplivus Dei fieri occulta puriiaie meruisti, in
mensura visibili pe.rmanens,major faclus es leipso
MONITUMIN SEQUENTEMEPISTOLAM.
visibiiiler sine quamilalis augmento, cum ipse
Smpiushoc titulo apud mediimvitractaloreshomi- atque idem esses, multo aliler fidei processibus
limoccurrunt.Hance primisstatimverbisagnoscitOu-
dinus esseFausti RUegiensisepiscopi, qui sub nomine exslitisii. In exieriore nihil additum est : et totnm
Eusebii Emissenihaclentislatiiit. Habetur cliaminler in inleriore muiatum est, ac sic homo Christi Fi-
hiijns hoiniliasimpressa. ]D Jius effectus, el Christus in bominis mente formatus
EPISTOLA XXXVIII. esl. Sicut ergo sine corporali sensu, prteterila vili-
JSEUnOMILIA.DE tate deposita., subilo uova indutus es dignitate: et
CORPORE ET SANGUISJE CHRISTI. sietit htcc
qute in te Deusltesa curavit, infecia diluit,
1. Magnitudocceiestiiim beneficiorum anguslias maculata non sunt oculis , nec sensibus
delersit,
liumanaefneniis excedil: et propterea ordinavit ita tuis crediia : ita cum rcverendo allari ccelestibusci-
divina providentia, ut quod capere iii nobis ratio bis satiandus
accedis, sacrum Deitui corpus et san-
rerum molevicta non poterat, fides devola concipe-
guineuirespice, honora , mirare , menle conlinge ,
ret, et intelleetum credulitas robustanutriret. Cum cordis manu suscipe : et maximc haustti inieriori
ergo propter transgressionem Adce,origini et morli assume.
tenefcmur obnoxii : prospiciens ex alto Deus, ex IV. Quod si illins veleris legis manna , de quo !e-
quo essemus gravidebitores, juxta qualitatemcapti- gilur: Pluil eis manna ut.ederenl, hoc unicuique
vitatis, reparavit munus redemptionis, id est, ut sapiebal quod desideriis concupierat: aliudque erat
pro debita morte offerret indel.ilam, qura.hec nos quod sumebatur , aliud quod videbalur : invisibili-
S7S EPISTOLAXXXVIII. DE CORPOREET SANGUINECHRISTI. 274
lerque sapor ille in singulorumsensibus formabalur: A catur : et synagogteinfideli populusex gentibus ac-
si ergo illud veteris Iegis manna, ccelitus elapsum quisitus prteponilur. IIujus ergo Melchisedecgcnpa-
per muliimodas suavitates , naturte susemerilum et; logia vel origoWitiam illius temporis Iaiuit:et
generis sui excedebat intuitum : el si creaturam oblaiione panis et vini, hoc Christi sacriflciumprce-
suam dispensatio largiloris mulliplici diversitate figuravit, de quo Propheta pronuntiat: Tu es Sacer-
condiderat, ut prseberet gustus, quod ignorabat; dos in mternum secundum ordinem Melchisedec
aspectus : quia juxta recipienlis desiderium,escse (Psalm. cix, 4).
illius novitas et dignitas nascebalur : unumquem- VII. Nam et Moysesde eo mysterio loquens.Yi-
que enlm variis et alienis saporibus reficiebat mel- num et sanguinem sub una appellalione signifieat;
lifluum pluviteillius donum , et mulliplex sicci ini- et in benediclione patriarcbte Dnminicam passio-
bris obsequium: qutc cum ita sint, quod illic avidi- nem mullo amplius demonstrat: ita inquiens : La-
tas faciebat, hic fides faciat: et sicut in corpore ci- vabitinvino slolam suam, et in sanguineuvmpallium
bus sapiebat, in pectore Deus credulilate proficiat; suum (Gen.xux, 11). Advertequam evidenler con-
sicut legimus : Accedethomoad cor allum , el_exal- stat, vini creaturam , Christi sanguinem nuncnpa-
tabilurDcus (Psalm.hxm, 7). Ideo quod ibi delecta- lam. Et quid adhuc de hac duplici specie inquirere
tio olitinebat in faucibus, hic benedictio operetur B debeas, ipso Dominoatleslante, cognosce:Nisi, jn-
in sensibus.Ad cognoscendum et percijiiendum sa- quit, manducaveriliscarnemfiliihominis, el biberilis
crificiumveri Dominicicorporis, ipsa te roboret po- ejus sanguinem, non habebilisvitam in vobis{ Joan.
tentia conseeratoris, et qui tune laluit prtefiguratus vi, 54). Quod lesiimonium contra Pelagii blasphe-
in manna , sit libi nunc manifestalusin gralia. mias evidenlissimum atque validissimum est,^qui
V. Ipsum aulem fuisse in mannte illius specie asserere arrepta impietate prsesumit,non propter vi-
prtefiguratum, eliam Propliela evidenter oslendit, tam, sed propter regnum ccelorum, baptismumpar-
dicens : Panem cmli dedit eis : panem angelorum vulis conferendum. Sub his enimDei verbis, quibus
manducavitItomo(Psalm. LXXVII, 25). Et quis panis Evangelista pronuntiat: Nonhabebilh vilam in vo-
est angelorumnisi Christus, qui cibo suteebaritatis bis: aperte intelligendum est", quod omnis anima
et lumine claritalis nos satiat ? Et hunc dal panem, munere baptismi vacua , non solum gloria careat,
dicente Propheta : Sexta die duplutn colliges. Dum sed et vita.
enim primo a Dominica die in lege tribuitur, et in VIII. Hoc ilaque Dominici,sanguinis vinum aqua
solo sabbatb denegatur ; j'am lune Chrislus ab Ec- . essemiscendum, ndn solum tradiiione, sed ipso ge-
clesia, cui Dominicum resurrectionis diera conse- nere passionis ostendit :ex cujus sacro latere san-
cravil, recipiendus ostenditur : et synagogae, "ad <3guis et aqua lancetc illisione profluxit; sicut etPro-
quam cullus sabbaii pertinebai, negandus esseprse- phela multo ante prtecinit dicens : Pereussit petrani
cipilur : dum dies qui est septimus, ccelestis panis et effluxerunlaqum. Et Apostolus : Bibebant, inquit,
fraude mulclatur, de quo jiarievelus narrat historia : de consequenteeos petra (ICor.x, i). Yidesquod
Nec qui plus collegerathabuit antplius: nec qui mi- qui biberit de Christi gratia, sequitur eum Christl
nus paraveral, reperit minus: eo quod Eucharisiiae misericordia. Sed in Salomonede ipso,Deo prcedf-
perceptio non in quantitale, sed in virtule consistat: ctum legimus : Sapientid, inquil, mdifxcavil sibi do-
quodcorpusDomini, sacerdotedispensante, tantum mum (Prov. ix, 1), id est, corpus hominis assum-
est exigtio, quantum esse conslat in toto. Quodcum psil; in quo habitat pleniludo diviniialis : Excidit
Ecclesia fideliumsumit: sicut plenum iu universis, columnassepletn: quia illum benedictio gralite septi-
ila integruin esse probatur in singulis. De quo sensu -formis implevit, mactavit hoslias suas: miscuii iti
apostolica senlenlia derivata esl dicens : Qui multa cratere vinum suum: et paravit. mensatn suatn. Et
luibetnon abundabit, et qui tnodicumhabet, non mi- In sequenti: Venite, et editede meis panibus, etbi-
norabk (II Cor. vm, 15). Nonenim de communi pane bitevinum quod miscuivobis. Admixtum ergo aqua
accipi dictum poiesl, quem si forte esurienlibus ap- vinum Iegimus.
poneremus, non ex toto perveniret ad singulos; quia D IX. Nunccausam, quare utramque Dominus mi-
particulatim et minulalim pro portione sua unus- sceri voluerit, inquiramus. Quando in Judteorum
quisque prtesumeret. De hoc vero paue cum assu- convivio nuptiali vinum , id esl, fides in eis defi-
miiur, nihil minus habent singuli quam universi; ciebat: Vinum,inquit, deficiebal:quia vinea fructum
totum unus, toium duo, lotum plures sine diminu- negabat: dequa dicilur (Isa. v, 4) : Exspeclabamut
tione ficeipiunt; quia benediciio hujus sacramenli faceretuvas, fecit aulemspinas( unde et serlutn spi-
scit distribui, nec scit distribuiione consumi. neum capiti-Redeniplorisimposuit), quando Domi-
VI. Sacramenti itaque hujus formam, etiam in nus nuptiali tempore, id est, quando sponsus se Ec-
Judteorum paginis videmus expressam ; Nam de clesite suae paschali «xsuliationejungeudo, aquas in
Melchisedecin Genesi legimus ; Et Meichisedecrex; vinum convertil: manifeste prtefigutans mulliiudi-
Salem obtulit panem el vtnuxnet benedixit Abrahm. nes gentium de sanguinis sui gratia esse venturas.
F-uit uutem Sacerdos Dei aUissimi (Gen. xiv , 18I Per aquas enim populos significari, sacris aperitur
seqq. ) ; dumque aprteputio , id est, a gentili, cif- eloquiis ; sicul legitur : Aquceistm quas vidisli, po~
pumejsio fujura benedjci{.ur,Eeeiesieegforia praedi- pv.lisuu^ et gentes et lingum(Apoe,xviij JS). Urifje
275 - S. IIIERONYMIOPEUUMMANTISSA. . 27S
„et advertimus in aqiiis flguram genlium demon- h humanum conforme corpori suce clarilaiis reddere,
.strari, in vino autem sanguinem Dominicrepassinnis tigmentum suum in regni sui consorlio sublimare :
oslendi. Ac sic cum in sacrameniis vino aqua mis- ut qid eorpus nostrse fragilitatis assumpserat, hos in
eetur, Chrislo fidelis populus incorporalur et jungi- corpus sute innnortalilatis assumat: ad quamglWici-
tur, et quadam ei copula perfeclte charitalis unilur, sam resurrectiouem piis nos operibus prteparare
ul possit dicere cum Apostolo : Quis nos separabita dignelur, qui vivit et regnat in sseculasaceulorum.
charitale Christi ? tribulalio, an anguslia, «n persecu- Amen.
tio (Rom. VHI,55) ? et reliqua. Deus aritem homirii MONITUMIN EPISTOLAMSEQUENTEM.
suscepta sanetifieationemisceluf, quttrafides in ipso Atque hanc OudinusconlenditesseFausti Rhegien-'
peccaiore affeclus justilitc , miscriedrdia pielatis rsis, hoministaborantissemipelagiqnismo , quein visus
infundit. est illi, caltide, ut aiias, .insinuare. Cmterumel debiia
X. Etiam in hoc ipso, quod in riumerosistritici cohclusionetractatus videlur.
hic cafet, et pfolixiOrisoperis
confici novimus, unitalem constat as- fragmentum
.granis panem
EPISTOLAXXXIX,
.signare pojiulorum. Sicul enim frumentum quod sola
purganlis solliciludine ad candidam speciem mola- SEUHOMILIA, SUPER EVANGELIUM MATTH^I.
.rnm iabqre perficilur, ac per aquam et igncm jn P I. Sanclus evangelista docetnos necessilaiem ino-
unius panis substanlia congregalur : sic varite gen- piae tolerantes, subsidii causa amicum debere per-
tes, diver-teque nationes, in unani fidemconvepien- quirere, et id quod deest' ad refectionem alterius,
tes, uuum de sc Christj corpus effipiunt: el Chrisiia- oportere aliero muiuari. inlantum autem ad postu-
nus populus, quasi tritici gr.ina innumerabilia in landum pervicacem esse voluitpetilorem, ut nenoc-
sacrilegis nationibus lide purgata alque cribraia, dis- lurnis horis pulsare amici januam desinal, nec exci-
cernilur. Et iri unum, quasi inlidelium ioliopertrans- tare eum dubitet quiesceniem ; ita eiiam,- ut ttedium
eunte, coljigitur: et duorum Tesiamentorum inslru- infeiens, impudentia merealur, quod amicitia iion
c,iorie,<velui frunienlu.mgemino molarum opere cu- merelur, et comuiunicationemjianis extorqiicat im--
ratum nileseit, et in illam primte originis dignitatem porlunitas, quain non iinpetrel humanitas. Ail enim :
nativo candpre miilalur, ac pgr aquam baplismi, vel Quisvestrumhabebit amicLm, el ibit ad ilium ptedia
per ignem Spirilus sancii, aeterni illius panis purpus nocte (Luc. xi, f) ? etc.
efiieiiur. II. Yidelur ergo secundum lilleram aliipiid per-
XJ. Sicnt prgo separari grana ab illius confectione suadere, ut media nocte quiescenti amico et clauso
psinisadujiatione non possuiit: et sicut aqusead pro- cubiculo, dormienli molesii esse minime desinanms.
priain redirc substantiam in viuum permixlse, Jam;V Sed si ad spiritualem nos inlelligentiain revccemus,
non possunt: sic et fideles quique atque sapientes', inveniemus rion dure Dominiipi,sed utiliter pra;ee-
qui redeniptosseChristi sanguine et passionecognd- pisse. Nam uiique postquam disclpnlos oraiionem
scun)., ita debent quasj jnseparabilia membra capiti Dominicamdocuit, banc subjecit jiarabolam, ul iu-
suo, fidei observaiione et ardenlissitna religione sq- lelligeremus imporiunos nos amicns esse debere,
.ciari, ut a.peo non vohiniaieynon necessiiaje sejungi, non exspostulandh aliquid, sed poiius precando : id
_non ulla lerrense spei anibitioqe, non denique ipsa esi, Chrisium non carnali manu percutipudo, sed
.possint morie divejli. Nec duliiiet qujsquam, jirima- sjdrituali oralione pul-ando. Ipse enioi, si recte vi-
rias creaiuras, nulii divinte potentife, prtrsenlia sum- vinuis, amicus noster cst. Nam quis amicior nobis
-inte majpslajis in Dpniinici corporis iransire posse esi, quam ille qui piviio sui sanguinis nos redemit?
naturam, cpm jpsum Iiomineuivjdeat ariificio ccele- lpse, inquam, amicior oiniiibus psl: qui cuin sitDo-
stis misericorditc Olirislicorpus effecttjm. minus, amicus esse dignattir,- dicens ad Apostolos :
- XII. Siput jjiiiem quicumque ad fidemClirisli ve- Jan non dicqmvos seryos,sedamicos (Jpan. xv, |5).
jiiens anle yerba baptismiadhucip yinculo est vete- III. Huj'usergo amici ostiiiiiiinoessabibler pulsare
ris debili, liisvero memoratis, moxexuiiur oninifacee debemus, et horis euip inquielare nociurnis, ci ns-
.peccati: iia quando benedicendpeyerbis ccelestibus'J que adeo molesli,esse, ul imporltini eliain judice-
creaiura: sa.crjsaljaribus impppuniur,-ante.quamiii- mur. Sed non hnj'us imporlunitatis vereanmr offen-
yocaiione sui npminjs c.onspcraniur,substantia illic sam : quia bcecapud Doniinum importunitas oppor-
est panis' et yini, post verba aulem corpus el san- :tnnaest. Accepiiorenimest ilii impudensdeprecaiio,
guis est Chrisi,i.Quid aulenj mirum e>l, si ea qute quam secura prsesumplio: hoe est, plus merelur qui
jverbo potuil creare, verbo possit creata converlere? solliciius orat- insianter, quam qui confidensdissi-
Jnimo jam minoris videiur esse miraculi, si id quod mulat negligenjer. Ail enim et ille : si perseveravcrit
.de nihilo agnoscitiir condidisse,-jam condilnm in pulsans. Perseverans igitnr meretur accipere, quod
nieliusvaleal commulare. Requirefluid ei possitesse alibi evidentius dirii : Qui perseveraveritusque in
.diflicile, cui facile fuit lionunenide limi maieria fi- fiiiem,hic salvuserit (Mattli. xxiv, 15). Non nitilfum
gurare : iinagiiiemeiiam su.e clivinitaiisinduere, cui ergoj'uvai frequenter orare, cui coniigeril aliquando
prompliim esl euni rursuin revocare de inferis , re- cessare.
stituere de perditione, repararede pulvere, de lerra IV. Semper igitur et sine inteni!iss;one pcleudum
in ccshiiiilevafe, de hornineaiigelttmfacere, eorpus pst et pulsandum, ne prccalio antc acta n.hil prpsit,
OTy .EPISTOLAXL; AB TYRASIUM, SUP-ERMQRTE FILLE-SWE. f27§
si non ad finenieodem quo cceperit lenore pervene- A pulsateoperibus. Sive,-petitc fide, quterite opere, et
rit. Dico, inquit, nofiis,et si noh dabitilli surgens, eo pulsate scientia : et .ecce omnia aperiehtur vobis,
sur- Quisauiemex vobispatrempelitpanem}numquidlapi-
.quod amicm ejus sit, propterimportunitatcmejus
dem dabit4lk (Matth. yn, 9) ? Ap s| djcat:. qui pp(it
get, et dabit. Magna perseverantia est, qute quamvis
a Dominocharilatem pt dileclionem,non ilji dat dn-
jmpqrtuna «st, qnamquam moIes,lasi! Dep : lamen
riiiem cqrdis.,Aitt p\scem, nunxquidjpropispeserpen-
.plusamieaest.quamamicus. Ecceenim quodairiicp
temdabitilli (Ibid., 10)? Per piscemfiilesiritelligijur,
negatur, perseverantia promeretur. Illi rcTcusai.de
a Do-
fiducia,-huje de contentione cqmpalitur.-Illi non laf- per serpenlem infidelilas: ac si ^ical: Si petis
Aut si petit
gitur familiariler pulsanti, huic pertinaciler misere- mino fidem, non tribuit libi infidelitatem.
tur oranlL pvum,nutnquidporrigetilli scorptQnem? ac s,idicat: Si
Y. Pulsemus igilur oslium Domini, non solum per habes in Deum spem veram, siye cogiiafionem sari-
fldem, sed eliam perseverantia, ut aperiatur nobis : ciam in corde luo cqgitaveris,non cpntrarietatem, nec
.et media nocle pulsemus, ne gravis nos ad vigilari- insidiarum calumniama Dominoperiimescas. jSiJrgo
dum peceatorum somnusinvadat; qupniam scriplum vos cumsitis mali; nqstisbqnadfirefiliis vestris.,quatt-
esl: Beati servi quos cunivenerifDominusinveneiU to magisPater.vesterde cmlodabitvobisspirilumbonum
vigilqntes(Luc. xn, 37). Hoc aulem osiium aperiri B timentibusse (Ibid., 11)! Acsi diceret: Si hominescarr
sibi Apostolus exposcit, non solum luis, s.edetiarn nalesinler bonum etmalum discefnitis, et.nonvul-
propriis orationibus pbseeransse juyari, dicens : jjt tis ut quisque vesj.rntnde manu yestra mal.umpro
aperialur mihiostiumad loquendummysteriurhChristi bono reclpiat: quanlomagisDeus*qii'tcuncta cohdi-
(Col. iv, 5) : scilicet aperto ostio illos sacramenti dit hoinini,^juem ad imaginein*suamfecit, fldeliter
ppnes accipere desiderans, de quibus esurientis gen? gibi petenti tribuel bqna! Ignem veni mittere in ter-
tilis populi ad cogiioscendumDominuminedia satu- ramj et quid volo nisi ut accendatur(Luc. xn, !i%)?
retur. Efinos ergo pulsemus hoc pstitim et perseve- Qujdhqcloco ignem nisj Spiritum sanclurh intelligk
ranter oremus, ut ex ipso sapientire et scienlire mus : quem Dominus in lerram misit, ut ural vilia
panem aceipere mereamur. *Nam nisi substantiani el peccata, et accendat aninias ~ per pharitatpm atfjtje '
exinde sumpserimus, fralernitalis islius desiderium illuminet? -. •
proprio sermone refiGerepon valemus. MONITUM1N SEQUENTEMEPISTQLAM.
VI. Vel liomqislequilibetChrisliaiius intelligitur, Quamquamnemo ibil inficias, hujus auctpxeniepll
qui fidemTrinitaiis tantummodointelligit: et quod slolm,si ciimHieronymocomponatur,tojxgo
dc : nVh
interyaHo^
neeessarium est, nisi alter eum doceat, ignprat.-n ihfra ejus hxgenium digiiitatem esse prooafit
tamen Ex-asmi.tehsuram', s"tqtiiclalias, plarik ihjurio-
Amicus vero ejus, utdiximus, Chrisius est.Quod sam, ubi ^eumVocat impudeiitissiinum rabulam, effu-
dicil, vadit qdillum media twcle,id est, in nqvissimo (ientenunon prploquentem^el guidguid in buccamve^
eblateranlem.Versqlusiit hqcxpsbargunientbesi
tempore, et dicil illi, Commodamihi tres panes: ac si tterit,
ViclorCartennm,MaiiritanimcivVaiisepiscopus, qiii
dicat anima illa ad Christum, Conimodaniihi fidem . scripsit, lesteGenadiocap: 77, ad Rasiliurri quemdam'
Tiinilaiis, elfacme intelligere, quemadniqdiimqpe- supe.r morte filii epnsqlatorium Iibrjim, sge resur-
rari me oporlet. Atnieusmeusvenit de via; ac.si di- rectionis, perfeeta irisiructipne ninnilum.
cat, sensusmeus auibulavitper diversas regiones, et EPISTOLAXL.
rediens ad me vaeuus est, non habeo alimenta spiri-
ADfVRA.SIUM SUPER MORTE FILISSU^CON^OLATORIA.
taiia, quccanteillum pouam, nisi lu me doceasfidem
Triniiaiis, spem, charilaiem, et omne quod ei tri- . Benedictoet dileetissimoTyrasioHieronymus.
huam : nec unde eum dqceam habeo. Noti tntlii mo- I.Charitalis lutescripia percejii,*inquibusanimum
lestus esse, et r.telera. Distulit quidem desiderium,- tumn dolore comiriOlumde filitedormitioriecognor
sed non abstulit, utplusnos quteramqs, et iuvenlus vi. Non aliud jirineipaliter-admifatus sum,- quarh
strictius teneaiqr. Qn.odvero dici.t; Pxierimeimeciim Cliristiani peetoi-jsin ie ablatam virttitem fuisse, ut
sunt : ac si dicat Dominus Christus omnipolens, animum flecteres ad doloreiii: Stupeo murtrra fidei
sancti mei quos voluijam mecum sunt: Non possuin - per.eiratumvulneribus orbitatis, quemsepire debue-
sjirgere, et dare libi. Ideo negat petitionein, nt pro- rat spes resurfeclHuris.ei regni ccclestis Nnmquam
bel cujusljhetperseveranliam.El quod dicit; Si non spes cum dolore coneordat, nec fnfes aliquando sen-.
dabh illi surgens eo quod amicus ejus esl, propler im- tit quaritaincuiriquejacturam. Resurger.e credimus
probilalemtamenejiis surget, el dabit ilti quotquotha- mortnos,-,etplangimus?Quid faceremus si mori lan-
bel necessarios:sic ei DominusJesus amicus et iraler lummodosine resurrfictione prteciperel Deus?. Vo-
noster [Al. tac. noster] Chrisiiariofum, ohihl impor- luntas ejus utique sola sufficeret ad solatium, cui
tune fideliterqiiepeteriti; piojugi petiliotie qiiidquid nullum prteponerejubemur affectum.Qu«d dederat
in nnmirieejus petiefit, sihe difficuilatetribuet. Sicut' abstulit qui creaveral. Quis est qui plangat quod ad
el sequitur. tem|ius acceperal? Oommodaverai,ul haberes quanr.
- VH. Ego vobisdico : Pelite et dabilur vobis: qum-
locumque tempore voluisset: ut eum vellet, rursum.
rile, et invenietis: pulsdte, et apirietur vobis: id est, auferret. Nihil abslulil luum, qui dignatus_esl repi-,
petile Palrem, qucerite Filiuin, pu.Isate Spiriium pere proprium. Creditum suum rpcipere depuit cre-
sanctum. Ye! petite cogiiationibus,quserjte verbis, ditoreiu, et nihil alitid decet, quam ereditorj suo
m - S. HIERONYMIOPERUMMANTISSA. 880
grauas agere muiuamem. oic JODtegimus, quam A j} dentitc. Si enim desolationes uomines ferre non va-
sequamur devotissimam vocem : Dominus, inquit, lerent, iiumquamprorstis parentes a se sua pignora
dedit, Dotninusabslulit: sicut Dominoplacuit, ita fa- dimisissent. Deslitulos se a morienlibus conquerun-
ctum ett: sit nomenDoxninibenedictum(Job. i, 21). tur: et vlvos filios, aut propter honores, aut piopiet
II. Parva ergo non erat hsec consolatio contra lu- negolia peregrinis regionibus credunl : et gaudent
ctum, quod nemo lugere debeat cura aliquid reddi- tota vita sine afleetibiis commorari, dummodoca-
derit alieuum: quia fas non erat apud alium relineri, piant, quod cupiunt de suis pignoribus adipisci: et
qtiqd Domino suo fuerat necessarium. Additur con- ut ad palatia pergant, peregrinantur. Ad sludia di-
solationis alia providentia,'quae jaculis orbitaiis oc- gniiatis navigantacquirenda, vel ad causas patri-
eurrat. Plangere debuimus de sceeuloreeedenies, si monii aliquas explicandas cum labore et periculo,
sreculi inimicitias conlra nos minime sentiremus : proficiscentesomnes impellunt, nec secum vacare
et plangimtis Domini beneficia, qui novit infirmitati qnos diligunt, patiuntur. El ut ad palatia coeli, ad
nostrte quid praestet. Perielitarivolebat adhuc, qui sludia Cliristi, ad honorem vitte perpeluse, et pairi-
dolet aliquem dormientem : et inter fluctus vilce monium possessionis celernaecum securiiaie valeant
prtesentis videre cupiebat miserum laborare. Tali- pervenire, nemo filios suos a se libenler gralulatur
btis ac tantis tempestalibus vitce, tot impugnationes B I abscedere. Ad eomparandapeccaia gaudent lam pa-
diaboli, tot corporis bella, tot steculiclades evasit. Et - rentes a filiis, quam filii a parentibus, provocante
lacrymas fundis, quasi nescias quid in te ipso quoti- diabolo, separari. Ad indulgentiam percipiendam,
die patiaris? noliinl ab invicem, Deo voeante, discerni: utappa-
III. Propter quod admonet Dominus Apostolos reat non pro nostra raiione nos dolere queme.umque
suos, dicens : Si diligerelistne, gauderelis,qidavado videmur amitiere : sed indicium magis osteiidere.
ad Patrem (Joan. xiv, 12). Plane Lazarum flevit diffidentiae.
mortuum, sed non tuas lacrymas fudit. Resurrectio- VI. Mihi crede, sola in omnibus ineredulitasmce-
nis promissor dolorem docere non poterat, ne fidem ret. El sicut non potest fides nosse quod doJeat, sic
perfidiam faceret^ quam docebat. Doluit Lazarum diffidentia sola doloribus invenilur ancilla. Nam si
BOndormientem, sed potius resurgenlem : et flebat, dprmieutes dicimus, dormienles ulique credere de-
queiii-cogebaturpropter alios ad sseculumrevocare. bemus : et non mortuos, sed requiescentes, secun-
Hanc vilam dans Dominus, ingemiscebat, quam tu dum vocem Domini: Omnisenim, inquil, qui credil
doles esse sublatam. Contra lacrymas ejus pugnant ixime, licel moriatur, vivit (Joah. xi, 25). Si libi me-
lacrymte tuai, et amor tuus amori ejus non conve- dicus hoc promiiteret qtiisquam, nullam sine dubio
nit. Hic fletus non habel pietalem. llle nolebat red- G Q promissioni ej'us "negare poleras oinnino lceiitiam.
dere laboribus, quem dilexerat: et lu amare credebas Nune quia Christus fabricatoretresuscitator promit-
te, cui laborum volebas adhuc prtestare tormenta. tit, non times eam plangere, ut fideliorem Cbristo
Caeterum si pulas eura Lazarum doluisse, ante non pariter et polentiorem medicumvidearis in rromis-
permisisset exire, qui repellere potuit mortem: aul sione j'udicare.
certe non fleret, qui mortuum suscilare postmodum VII. Sed destiiutam, dicis, doleo senectutem
habuerat potestatem. Unde apparet, sola eum causa meam: qui debueram Jiberos meos potius anlece-
fuisse commotum, quod ad hostilem vilam charissi- dere, ne in Jaboribus remanerem. Quandode spiii-
mum revocare denuo, et propter credituros aliquos tualibus bonis quodcumque traclatur, nihil est om-
et confundendosincredulos, urgebalur. Denique sic nino de car.nalibus ante oculos proponendum. Ego
subsecutus est, dicens: Ergo, Pater, ui credant, quia libi melius jirofileor evenisse : qui non carnalem,
tu me misisti, ait clara voce: Lazare, prodi foris sed spiritualem cirea te considero feliciiatera. Tu
(Joan. xi, 45). Et factum est. dicis de pignoris tui obiiu in senectute confectum:
IV. Gaude ergo unde ille coactus est flere, ne tu ego contra probo sublevalum. Senecluli tute anipu-
saiiem videarh. dormientis felicilatibus invidere. Ab tavit Doniinusmagis sollicitudinem, qute torquebat
alieno mundo proprium transivit ad Dominuni: et D B de viva, lilia ne periret. Meliusutique nunc mortuam
de hostili patria migravit ad ccelum. Contra sic Apo- steculocredis esse apud Deum vivam, quam hic vi-
stoius commemorat, dicens: Quatndiusumusin Iwc vam moriuam. Gaude libi quod fiiiam Cliristianam
smculo, peregrinamur a Domino(II Cor. v, 6). Non mereberis sequi : tjuarn secutus, in ecelo
gaudeas
ergo nobis iuetuni debet incutere quisquam, cum a rursus amplecti. Non
redire meruerit ad tedeseruit, sed prsecessit. Mi-
peregrinatione propriam regio- sisli nutrimenta lua Christo. Si luetum
nem, maxime cum non inanis et vacuus redire no- horrueris, et
te obtulisse pignus Deo deputari poleris. Secundura
scatur, qui Christianitatismercatus est lucrum: pro-
votum tuum habe post Abraham, si non potes pri-
pter quod descendit ad mundi commercium. Et ego,
:
inquies, nulla promissionum ccelesliumdubitatione mum ut quod ille non dubitabat offerre, tu sallem
conlurbor, sedsoia separatione dormienlis sestuans, [Al. forle] videatis de sublato gaudere. Ab illo Do-
«esolatus solatlo pii pignoris jactor. minus postulavit, a te tulit: ille jussioni jiaruit, lu
V. Excusatio est htcc, benedicte, sine dubio fra- voluntati consentias. Illum per iliieitam Jegemna-
gilitatis humatiffi, c|tite pairocjnar-inon poiest ififfi» turte' probayit sibi c|evotum\ ic sajtem per fjcitan.i
m EPISTOLA XLI. DE FERENDISOPPROBRUS. tUS
condilionem morlalitatis annotet religiosum. In qua A adducelcumillo (I Tltess. lv, 12, 15). Hceclibl,' be-
parte Christianum ie poleris ajiprobare. nedicte, pro charitate commtiniiransmisi. Ctcterum
VIII. Erubescat incredulilas nosira, qusenec cum scio te valere, alios consolari. Tunc orbilas non in-
veniet penetrabilem, si alios contra illam noncesses
gentilibus Deovult esse subjecta. Communisest no-
bis cum illis exilus mortis : ct dolores illorum supe- armare'[A/. amare].
ramus doloribus noslris. Quldageremus, si peculiare MONITUMIN EPJSTOLAMSEQUENTEM.
aliquid exigeretur a nobis? Quod ad dedecus no- Erasmus ait: Hmcin quibusdamexemplaribusin-
strum pertinet, gentiles dolores ssepecontemnunt, scribiturad Oceanum: verumliomiliarummore desi-
cum non ad.promissa ccelestia,sed ad pqenastartari nit. Sapit eumdem auclorein,cujus est superiorepi-
nec necullo modospiranspecttts
rapiantur: et nos plangimus euntes ad ccelum?Con- stota, quippe erudita,
sidera, Chrislianus lalis quid merebitur deinceps: Hieronymiahum.EPISTOLAXLI.
qui nec imiiari conlendit exempla sanctorum, nec . ADOCEAN0M DEFERENDIS OPPRODRHS HORTATORIA.
contemptuin habere gentilium? IUi luetus despe-
rando despiciunt : nos et sperando despieere non I. Diversorumopprobria, iribulaliones mullipl:-
conamur. Illi servire intrepidanter filiossuos morta- ces, quibusdam insidiantibus, le snstinere cognoii.
libus tradunt: et nos Deo noslro simul et suos Ii- B~.Cujusrei causam non tanlum, si hrecrefellas, do'eo,
lieros, et noslros liberandos dimittere sacrilcga quanlum gralulor, sijibenter exeipias : in hocenim
'
meute cunctamur: quasi lulius apud homines judi- in nobis Christi ostenditur fides,limor cernilur, ma-
cemus magis nuam penes Deum condemnari. Ali- nifestalur mors, si opprobriis et tentationibus pro
queju filiorum Christiani nolunt vel gratulatione sua suo nos gratanler amore snbjugemus.Kec Iioc nobis
deducere ad bona. Genliles tradere non cunclaniur couirarium debet esse, sed gralum, pro eo, vel par-
ad mala. va perpeti, qui niajora pro noslra salute perpessus
IX. Postremo vel cum ipsa felicitale nostrorum est: prteserlim cnm sciamus regnum ccelorum non
morientium cogamuranimum flectere: ne desideriis sine variis tentationibus adipisci: ut scriptum est :
eorum desideria nostra incijiiant reluclari. Esto re- Oportelnos per mullaslribulationesintroirein regnum
ligiosus, vel voto ejus qute evasit, si non poles tuo. Dei (Acl. xiv, 21). Si ergo per multas iribulationes,
-
Exsulta, quia placuisse cognoscis lui participium quibusdam coeleslis regni aditus apefitur: illis uli-
sanguinis Christo : maxime quod de oceasione de- que claudilur, qui volunf [Al. noluni] susliuere vel
beas tolerare Domini volunlatem, cui non potes pauca. _
contradicere. Et cum sit omnibus communis hic ca- II. Oportet ergo nos diversa tentationum genera
sus: vanus dolor est, qui nec primus videtur esse " seqno animo perpeti, per qute nobis ccelestis janua
nec solus. promittitur aperiri. Beatus apostolus Jacobus nos
X. Sed dicis : Nullus me de mea desolatione \Al. boriatur et docet, quafesin tribtilationibusesse de-
consolatione]menlis angor^exulcerat: sed pro de- beamus, cnm dicil: Onmegaudiumexislimate, fru-
relictis parvulis morientis, humanilalis affectusim- tres mei, cum in tentationesvariasinciderilis (Jac.A,
pulsat. Nec licel commoveri animum Ciiristianum, 2). Unde satis prseposterumet contrarium est, nos
ae contra Cbrisii imperia reluctetur. Quid inlerest in hujusniodi rebus nicesliiia aliqua fatigari: in qui-
quandocumque et qualcscumque filios dimisisse: bus gaudium potius jubemur habere, quam lucium.
quos jubemur a Douiinocausa devotionis odisse: Et alibi idem apostolus dicil : Beatus vir qui perma-
Meliusnunc salvam aniniam suam moriens dereli- nel in lentalionibus: quoniamcutnprobatus fuerit, ac-
quit in pace : ne in persecutione dimiilere cum suo cipielcoronamvitce,quamrepfomisilDeus diliyenlibus
inleritu non valeret. Ipsis auxiliabiiur in mundo, se. Vide ergo quantum homini lentatio prosit: per
quorum matrem habet in coelo.Et qui malri subve- quam beatitudinem consequilur et coronam. Sedil-
nit, et filiis certe sucrurrel. lud iulelligendum est ciim ila dicit: quoniam cum
XI. Postremo vide, si aliquid debeat dolori con- probalusfueril, accipietcoronamvitm,quain repromi-
cedi, ubi sine aliquo remedio potest animus (atigafi. ' sit Deus diligentibusse. lllos, inquii, probatos, el ab
Sapienler debet dolere qui dolet: ne perdat sine his Deuin diligi, qui ob nominis ejuscausam in lei.-
causa quod dolet. Nunc autem contra luctum su- latione perstiterint, quibus nierilo corona promiiti-
menda sunt arma : ut spes nostra possit habere vi- lur : illos vero reprobos et nullius vitve prcemio
ctoriam. Principaliter quod voluit Deus suscipere dignos, quosnulla teulationum causa vexarit.
gralulemur. Deinde quiahoenobis in mundocom- III. Quapropter et nos gaudere iii tentationibus
muneesi, addilurprivalim peculiare noslrum, quod oportei, et poitare debemus , per qute et probati
ad.requicm deducamur. Sequitur consummatio oni- a>lernffivitte prtcinio coronemur. Hoceliam ipse Do
nium gaudiorum,quod in resurrectiotie invicemno- minus in Evangelio suo declaravit, dicens : Beatt
bis, Dominoreformante, reddemur : quod Apostolus eslis cum vos maledicent, et persequentur: cl dicenl
pollicetur : ATo/ovos ignorare, fralres, de dormienti- omnemalumadvcrsumvos proplerjustitiam. Gaudele
bus: vt non conlristemini,sicutet cmteriqui spexnnon el exsultate, quoniammercesveslracopiosa esl in cm-
habent. Si enimcredixnusqida Christusxnorluusest, et lis (Malth.xuM, ll).Quis ergo posl hujusmodivocem
}'?ft{rrexil;i(a etD.eitscoscttddormientnl in QI\risioi tesilE>r|se non ginai? Quis ab liomiuibus perspmii$§
MZ S. HIERONYMIOPERUM MANTISSA. 284
justilire causa non oplei? Quis non tribulari velit ? A. VI. 0 si htec nunc gloriosj et divites lugerent, et
Quis se non maledici desidt-ret : tit mereaiur Chri- qui alios iirident, dum temjmsest, el ipsi se Qerent,
sti voce laudari, et ecelesli copiosaque mercede mu- pon necesse haberent eo tempore gemere, quo nul-
nerari ? Utinam ob Doinini mei nomen alque justi- jus jani gemijus fletusque proficiet. Cujus temporis
tiam eunela infideliuni turba me persequalur el tri- jiidicium beatus aposlolus Jacobus cernitur memq-
bulel! Uiinam inopprobrium meuni sofidus hic niun- rare, dum diyites jit in prcesenli se lugeanl, horta-
' dus
exshrgat : tanluni ut ego hierear a Christo lau- tur et cpinmonet, (Yicens:Agitenunc, dkites:plorate
dari; eisua; poliicitationis sperare niercedem! Gfata ululanles in miseriis qum adveitienivbbis. Diyitimve-
itaque et desideranda tentalio est, cujus pftemiurii slrm putrefaclmsuttl : et vestimentaveslraa tineis co-
speratuf a Christo in coelo:nec maledictio gravis est, snestasunt: aurum et argentum vestrum eruginavit:
qucedivina laude mulattir. Sustineamus ergo nos pau- el mrugo eorumin teslixnoniumvobis erit, el mqndu-
lulum in hac vila tentari, ul selernam poslmodum cabil carnesvestras sictil ignis. Epulati estis, et in lu-
po simus protemporali capere teiitationemercedem. xuriis nulristis corda vestra in die occisionis(Jac. v,
IV. Ilominumquoqueopprobriadelractionesquepa- 1 seqq.). Sciebat enim quod quisquis se in praesenli
ticnteretleniter[Af. leviter] toJeremus.uiDominilau- lempore flpsset, in fuiuro non fleret. Hoc et ipse Do-
dibus digni esse possimus. Nam sihumanara laudem B minus dicil: Bealiqui lugenl, quoniaxnipsi consola-
quterimus, divinam amitlimus. Quisquis enim ab ho- butttur (Mattli.i,5). Qui lugent, inquit, hoc tem-
hiinibiis laudalur, culpalur a Chrislo, sicui scfiptum jiore, ipsi poslmodum consolabuniur a Cbrisio. Ri-
est : Vm vobis divitibus, qui consotationem vestram dentibus yero dicilur : Vmvobisqui ridetis nuxtc,quia
habelis. Vmvobisqui salurati estis, quia esitrielis. Vm lugebxlis.
vobis qui ridetis et gaudetis nunc, quia lugebitis et fle- VII. Sed ne quis pulet quod Dominus generaliter
bilis. Vm cumbenedixsrintvobis omneshomines(Luc. omnibus ridentibus commiuetur, cum alibi dicat
vi, 24 seqq.). Vide ergo quam gravis et molesta sit Scriptura : Vir autem sapiens tacilus ridebit (Eccl. i,
humana laudatio, cui ita Dominus commihatur. Ilo- 29 ). Esl ergo sine crimine risus et estrisus in cri-
iuiiies animales alque lerreni, non nisi quce tempo- niine. Sapientis risus, nihil in se criminis habet. Ille
ralia et terrena sunt, diligunt: et quacdiliguni, hccc vero indignus esl, qui sanctos, et eos qui se Deo
laudare videntur. De illis scriptum est: Omne ani- exhibent, irridet: de quo dictum esse puto : Qui ir-
mal diligit simite sibi: et sic omnis homo secundum ridel inopetn, ad iracundiatn provocat euni qui fecit
genus suum laudat opes, epulas, et divitias , et eos illum. Sed quis esi iste inops, cujus subsannationis
qni pretiosis el mollibus gloriauiur in vestibus, qute causa Domiuus provocaiur ad iram: nisi ille qui bu-
onmia lex sancla proliibet atque condemnat. Cj manas lerrenasque opes idcirco coniempsil, ut illi
V. Eos vero qui, dilectione et timore Domini co- jilaceret pauper, cui difficile oputens placere potuis-
gente, abjiciunt litcc omnia, et sanetos seeundum le- set? Merilo illis irasciiur Domintis, qui propter se
gis ordinem se exhibent, irrident alque subsannant, pauperem factum irridere non metuunt. Irridebant
infelices aiquemiseri suorum malorum nimietale cae- enim scribae ef pharistei Chrislum , quia divitias
cati : quibtis non sufficit quod propria iiolunt lugere contempserat .- sicut scriptum esl: Hmc audientes
peccata; adhuc insuper eos qui lugere videnlur, if- scribm etpharismi, qui eranl avari, irridebanl euni.
ridenl, et in subsannationem habent, quos debue- Habemus et nos scribas, habemus etiam pharisaeos,
rant imitari. Sed veniet tempus nt eorum risus ver- qui nunc discipulos Christi spernentes divilias, irri-
tatur fn luctum, quibtis nunc nosier jilanctus est rl- dent : sicutilli irrisere Doiuiiium ac magislrum.
sus : et ul se fuisse diviles lugeanl, qui nunc Chfi- VIII. Sed dicendum esl eis, quod tunc temporis
sti pauperibus iinpudeuter insultant. De quibusScii- dictum est illis : Vos cstis qui justificatis uos co-
ptura dicil : Tunc stubunt jusli in ntagna constantia ram hoxninibus.Qttod enim hoxninibusallum est, abo-
adversus eos qui se angusliaverunl: el qtti abslulerunt xninatioeslapud Deum (Luc. xvi, 15). Non oportet
laboreseorum. Videntes turbabunlurlimorehorribili : ergo nos quorunidain risu vel subsannatione lerreri,
el subitationeinsperalmsalulis dicentintra se pmniten-P cum etiam ipsum Domitiuma lalibus non ignoremns
tiaxn agenies , el prm anguslia spiritus gemenles: Hi irrisum : sed exsullare potius et gaudere debemus,
sunt quos aliquando habuimusin derisum, et in simili- si et nos illa omnia qute Dominus nosler anle periu-
tudinemimproperii. Nos insensati, vitamitlorum msli- lit, perferamus, recepturi etiam pro ipsa subsanna-
mabamusinsaniam, et fitxemcoruxnsine honore. Quo- tione mercedem. Quia niliil estquod nobis pro Cliri-
modo ergo nunc compulali sunt inter [ilios Dei, el in- sli nomine sine prtcmio irrogelur. Yide ergo quam
ler sanctos sors iltorum est ( Sap. v, 1 seqq.) ? Ergo beati sinl alque felices, quibus eiiam insipienlium
non erravimus a via veritntis : eljuslitire lumen non risus proficit ad salutem. Iia enim Dominus diligen-
luxit nobis : el sol non est ortus nobis. Lassali su- tes se diligit, ita se timentes honorat: ut nec irri-
miis in iniquiiatis via el perdiiionis : et ambulavi- deri eos gratuitq sinal, quibus et pro subsannalione
mus in soliiudines difficiles, duin viam Doniini igno- relribuit ullionem.
ravimus. Qnid profuit nobis superbia nostra, aut di- IX. Hrecif/iiiir (u,sapienssanctaqueanima,vide,
viiiarum jactalio quid conlulit nobis ? frausierunl ne insipientium et infidelium iabulis terrearis : quo
orania ista tamquam umbra, minus ea qnte sunl legis, facias. Neque enim dc ge-
2S5 EPISTOLAXLI. DE FERENDISOPPROBRHS. -286
hennte ignibus nos hominum fabulse poternnt libe-. A da, qute pro nomine et opcre Christitanta quanta
rare vel risus ; sed Christi timor atque jusu ia. Nolo jiro jiobis ille susiinuit, voluerit sustinere.
le riec in hac parle confundi, si libi pro ChrLti no- XIII. Cccterum grande periculum est justititc,
mine vel opere, a periluris et vanis hominibusdero- ejus erubescere exemplovivere, qui nostram injus-
gelur: quibusetinteritum felicitas prseslat. Sed gaude litiam non eruhuit sustinere. Deinde si aequoanimo
potius et laeiare, sciens libi repositam etiam pro ijisa pensamus idipsum, quo nobjs quis detrahere vide-
derogalionemercedem.Namsatisiniquura et impjum .tur iujuste ? laudaii nos potius, quamaccusari pro-
est, si tu tibi pro ejus nomine necdelrahi paliaris, hamur. Namquid aliud faciunt, cum vera de sanetis
qni propter te lanta perpessus est. Quam vero grave dicuni, nisi ut ea dicant qusefacimus, jejunos, abs-
sit pro Dominonon sustinere omnia ; qurPadvenerint linentcs, sobrios : qni j'am deliciisnondelectamuret
in liac viia, sive damna, sive derogaiiones, suspieio- epulis, qui divitias speinimus, et pretiosis non glo-
nes, detr.icliones,vel cselera, quando ille cum Deus riiimur in veslibus. Quiauricu|iidilateminime capli-
et Dei Filius esset, pro tua salute opprobria homi- v.niiur, qui non adipiscimurargenium ,- et qncecum-
num injuriasquesustinijii! Vaideat» eo'alienus est, que bumanayanilas videlurcomplecti,contemnimus.
qui nec detraclionessallem sustinere contentus est. Nullus hic confusionisest locus, nullus verecundiae
Nam quomodo eum amare dicimus, si pro eo nihil B aditus. IHi magis erubeseere debent alque confundi,
sustinere parali sumus? qui ea qute sanctis displicenl, concupiscunt.
X. Quod si in nobis est ipiius vera dilectio, qute- XIV. Erubescant igitur ebriosi, yoraces, injusli,
cumqtiepro ejus homine, quamvisgrivia, irrogeri- raplores, adulteri, el quictimquesuis glorianlur in
lur, exigua censemus , et dicimus: Parva sunt isla inalis, quos geliennffiignisexspeciat: el quibus sup-
quaapatimur: majora ille pro vita nostra periulil. jilicia praeparantur aiierna. Facienles autem Domini
•Nihil nobis dignunipro ejus nominc'irrogatiir. Quod yoluntalem, confundi non dehent: in quibus nulla
si sententise ipsius memofes surrius, inlelligemus. confusionissunt opera. 0 quam indignum est atque
Ail enim: Non est discipulussuper mdgistrum: nec praeposterum,ut justi confundanturin bonis, et pec-
servussuper Domhiunisuum(Luc. vi, 40). Si patrem- caiores glorientur in malis ! Videat ergo anima Deo
famitiasBeehebubvocaveiunt,quanto magis domesli- devota, ne insipientium risus eam, aut stullorum
cos ejus! Et nos ergo si diseipuli, si dotneslici Chrisli hnminum vanissinius sermo confundat, et a suo
sumus,debemusopprobria,detraclionesqueamplecti, proposito retrahat: in quo magis per dies singulos
et susiinere libenier: et requrianimo ea omnia ferre, prolicere debel in melius. Yideat ne quis a timore
qunepro nobis magister el Dominusperttilit nosier. Christi se fevocet, ne quis ab ej'usdilectione se di-
XI. Qni vero htec suslinere non vult, neediscipu- < G vellat, propter quem omnem sseculi gloriam pom-
luih ejus se depromat esse,- nec servum, nec filium, pimque coniempsit, cui nihil dignum pconitenlice
nec domesiicum.Ille enim innocens, iininaculatus, comparavit, quem parentibus Ulii, quem liberis pa-
inlaclus, iu quo nulla poluit peceati macula repe- tres, quem conjugiisprceferuntconiinentest
riri: de quoPropheia prcedixerat: Qui peccatumnon XV. Crescal in nobis quotidie amor Christi, cre-
fecit, nccdolus ixwenlusesl in bre ejus (Isa. LIII,II); scat fides,quia magna nos pro Deiamore merces ex-
I Pet. ii, 22), pro nobis sacrilegis et peccaioribus spectat: lantum ne ab ejus cultura , vel opere semel
ct tclewo suppliciomancipatis, tamquam atrocissi- devota mcns se reirahal, ne ei tficatur: Habeoadver-
mus reus ab iniqnis judicio sisiitur, flagellis caedi- sum te pauca, quod charxtatempriorem reliquxsti.
"
tur, sputaminibus irridetur : et nos propter eum (Apoc.ii, i).- Unde cerlum est, non hominibuspla-
confuiidimurerubescere, qui propter nos tanla per- cendum, sed Christo: nec humanam Iaudem quteri
pessus est. Ille enim pro salute nostra dorsum ver- debere, sed divinam.Quid nobis prodest, si illi nos
beribus , sputaminibusfaciem , maxillas palmis non laudent, quibusplacere peccalum est?Quidveobesl,
confunditur parare : ei nos pro eo leve eliam con- si viluperentbi, quorum non plus vituperaiio prod-
Tuudimuraudire convitiuni? Gaudeamuspotius, et est, qtiam obest laudatio? Audiamusmagisquid ille
lrelemur,si pro tam magnisejus et pro nostra salute 'D yas electionis doctor gentiumdicat, el quo nos ne ho-
passionibusvel parva susiineamus. ininibusplacerevellemus,horietur exemplo:Si homi-
XII. Cteterurnqusespes nobis est, si ob eum au- nibus, inquit, placerevellem,Chrisliservusnon esseni
dire blasphemiam, aut sustiriere confundimur, qui (Gal. i, 10). Unde nulli dubium est, eos Chrislq
nostri causa de coelisdescendit ad terras, el ut nos servire non posse, qui hominibusoplant potius quam
exaflaret, humiliavitse? El cum immorlalis esset, Chrislo plaeere. Contenti ergo interim simus homi-
moii contenlus est: ut nos ab relerno morlis laquco nibus displicere, tantum ut Chrislo placeamus. Nee
Jiberaret. Coronatusest spinis, ut nos qui ante spi- eorum laudibus delectemur, qui non alios quam sihi
nei et infructuosi sleteramtis, fructum boncearboris similesIandant.Nospotius laudent prophelte, et apo-
apporlaremus. Felle et aceto potalus est: ut in no- sioii, laudelin Evangeliosuo Cliristus.Tunc erimus
bis jam nec fellis amaritudo, nec aceti esset asperi- yere felices, si a talibus laudaridigni fiierimus.Om-
tas. Flius hominis factus est, ut nos filiosDeiface- nium enini horum voce latidabimur: si quoecnmque
ret. Vide ergo si pro ibto confundi debemus ciicmid Dominus j er apostolosvei prophptasvidetur prtcce-
sustinere. Vereilla est anima felix et angelis tcquan- pisse, servaverimqs.
mi S. HIERONYMlOPERUM MANTISSA. 2S8
XVI. Nobis igitur detrahentibus cunctis et vitupe-. i. digiumfaclus sum mullis; ettu adjutor fortis. Et ite-
raniibus universis, simus sobrii, sancli•, humiles, et rum : Malediccntilli, el tu benedices.Quiinsurgunl
pudici,et Deum semper fideli corde precemur : ut in tne, confundantur, servusautem tuus Imlabiturin
ipse semper in nostra mente sit, et lex ejus nostro te (Psalm. cvm, 28).
semper in pectore, ut possimus prophetica loqui vo- XIX. Htecad consolationem inDei limore, devo-
ce : Pro eo ul me diligerent, detrahebant mihi: ego lismenlibus, prout ingenii lenuitas potuit,prosecu-
autemorabam pro eis {Psalm. cvm, i). El alibi: Hu- tus sum hreviter. Nunc superesl ul aliquid amplius
miliavi injejunio anitnam meam, el facluxneslxniltiin faciat mens devola, quam nostra parvitas sufficit ad-
opprobrium. Et pOsuivestimentutnmeum cilicium, et monere. Salutate omnes qtti diligunl Doininum no-
factus sum illis in parabolam (Psalm. xxxiv, 15)..Et slrum Jestihi Chrisium, cui.cum Patre omnipotenie
iterum : Gemiamea infirmata sunljejunio, et infirmata sit laus, virtus et gloria eum Spiritu sancto, el nunc
esl caro mea propter oleuxn. Et ego factus sum in op- et semper et iu omnia scecula saeculorum.Amen.
probrium illis: viderunt me, et moverunl capita sua. MONITUMIN EPISTOLAMSEQUENTEM.
Adjtiva me, Dotnine Deus meus ( Psalm. CVHI , 24
Nemo non sentiat, recentioremhanc esse Epistolatn
seqq.). Vides ergo omnes prophetas el sanctos prop- cetate Sulpitii Severi, quem auctor honoris causa no-
ter hoc semper hominum subsannaliones periulisse, H minat, uc Vitain S. Martini ab eo scriptam laudat.
quia Deo vellent fideliler servire. Hoc et Aposlolus Slylum quod spectat, atque operis argutnentwn, iia
et male- proxixne ad ejus libelli indolem accedil, qid de Sinau-
ait: Fidelis sermo. In hoc enim laboramus, laritate Clerieorum inscribitur, alque habeiur cum
dicimur, qui speramus in Deum vivum, qui esl Sal» alibi, itim prmcipueinter suppositiliaS. Cyprianiscrip-
vator omnium, maxime fidelium. ta,iu facxlevideripossitabillo velutexemplariexpressu.
Contendeinvicem,et siquidemille non imxnerilo circa
XVII. Quid plura? nisi, ut scepej"amdiximus, cur- smculum millesixnum, quo lempcre lis illa inOcci-
sum quem in timoreDei ccepimus, consummemtis. denle maxime fervebat, deputatur: qumhujus habenda
Simuscteteris, in amoreDei, forma :custodientes ne sil ratio inlelliges.
quis in nobis aliquid scurrilitalis reprehendat aut EPISTOLA -XLII.
vanitatis, sed magis quidquid est graviiaiis et nio- A.DOCEAKUH.
destite: quia Christiani vila omnibus in speculo po-
De Vila Ctericorum.
sita est. Qui eliam si quippiam titubaverit, jam ce- '
cidisse j'actatur, et amplius etiam dicitur quam vide- Sophronius Eusebius Hieronymus Oceano suo
lur. Simus ergo sapientes, graves, quieti; nuroquam salulem.
vanitatem, numquam operahominum lingna noslra I. Deprecatus es, ut tibi breviter exponerem, qua-
loqualur, sed sine intennissione legem Dei nostri " liler clerici debeant victiiare in hac vila mortalium.
mediietur. Tunc si qnis exstiterit sure salutis inimi- Hinc me pleiique maledictis semuli prsestolantur,
cus , qui subsannel el delraliat et derideat: htec non quia non sileo veritatem ; tamen, mihi charissimc,
solum no"nmetuamus, sed potius gaudeamus. ab Apostolo sumamus esordium, qui ait : Humanus
XVIII. Et hinc nos aliquateuus consolemur, si me- sexmoet omni acceplionedignus. Si quis episcopatum
reamur odio magis sseculi vivere, quam Christi. Ca, desiderat, bonumopus desiderat. Oportet enim episco-
veamus quoque ambulare indecenler et inquiele, sic- pum irreprehensibitetnesse, sobrium, pudicum, beni-
ut et sanclus apostolus monet, dicens:/»'or/o autem gnuxn,ornaluxn, hospilalem, docibilem, non percusso-
vos, ut sublrahalis vos ab omni fralre ambulanle inor- rem, sed modestum, non litigiosum, non vinolentuxn,
diuate, et nonsecundumtraditionem, quam acceperunt domui sum qui bene prmest (i Tim. m, 1 seqq.) ; et
a nobk (II Thess. m, 6). Cum htec a nobis omnia reliqua. Toltim comprehendit esse cavendum, cum
omnino noslra virtule fuerinl cuslodila: quicumque irreprehensibilem ponit.
putaverit derogandum nobis, propheiicce simus sen- II. Quomodo igitur alterum reprehendet, cuni ipse
lenlitfi ntemores, per quam Dominus sui nominis qui aecepit potestatem ul doceat, sil reprehensibilis?
causa tribulatos horlalur, dicens: Et tu, fili hominis, Quia vita episcopi, forma debet esse ciericorum. Ex
ne timueris eos, neque paveas a facie eoruxn,quoniam episcopo gradus caeieri clerieorum condiscuni quo-
insaxdent ct convenientadversus ie. In gyro et in me- modo debeant vivere in hac vila morlali. Seipsos
dio scorpionum tu habitas, verba eorum ne limue- imitabiles debent proporiefe sacerd»tes : ul alii j'u-
ris, et a facie eorum ne paveas. Et alibi dicil: Au- niores, gradus humiles conseculi, vita et testimonio
dite me qui noslis judicium, popule xnens, in quorum sacerdolum possint exsurgere. Prsecipue illud reor
corde lextnea esl:Nolile limere opprobria hominum, atientius tibi esse providendum : quia prinia tenla-
el blasphemias eorum ne meluaiis : quia sicul vesti- menta sunt clericorum, mulierum frequentes acces-
menlum, iia pertempus defictent; et ut tanam , come- sus. Iste sexus reprehensibiles exhibet clericos. Quid
dct eos fmea.Justilia autem mea in seternum manet. tibi revera cum feminis, qui ad altare cum Domina
Salutare vero meuni in saeculumsasculi.Servandum fabularis? Te cuncti in publico, te in agro rustici,
prse omnibus : ne alterius laudem velimus [Al. ma- aratores ac viuitores quotidie graviter Iacerabunt, si
limus] servare, quam Chrisli: ut et nos cum Pro- contra disposiltim fidei, cum feminis habitare cou-
pheta possimus dieere: Apud le taus mihi in Ecclesh tendis. Et quia, ut arbilror, concupiscis irreprelicu-
mogiia (Pscf/ii?.xxi; 26), Et Kerun*; Tamauam pm- Mbilis inyepirj, |pstimos?ioHOJJQ utere, Numqtiidia
gS9 EPISTOLAXLH. DE YITACLERICORUM.. 290
choro apostolorum feminteaffuerunt?Prohibe tecum i\. solalur. Potuit enim et MariaMaterDominide choro
virgines morari, etiam qutc de genere luo snnl. Di- apostolorum non discedere, si liceret. Thecla post
a
lige eas, exterius ordina, frequenier visita junctus lentaiioneni passionis, Antiochiam a Paulo prohi-
obsequio clericorum : ne dum sccretaiiter aCsolus betur pariter pergere. Nemomjjes cum uxorp pergit
ingrederis, macules leslimonlumluum. ad bellum.
III. Illud etiam adjiciendum est; quia si uxorem VI. Kon invideo charitati tute : sil tibi cum castis
duceres, Iex le non prohibefet babitare cum con- virginihus longtcva dileclio. Tunc in bono merilum
serva. Cum uxoris enim consensu ejusmodiad regi- collocabis, el famam meliorabis, si congregaliones
men sacerdoiii prcmovenlur : maximecum Aposloli constituis puellarum : pulehre censeoin hehdomada
Epislola prtecejilumhoc liabeat: Vniusuxorisvirttm secundavisitationead benedicendumcongregationem
ad honorem clericalus eligendum. Te vero non ila venias : sed non solus, ne rumigeruli linguis telace-
salutaria praecepla constringunt. Aliier conjugati, rantibus maculent. Alienam enim cupiunt vicini
aliter virgines admonentur ecciesiastici onus subire discutere vilam, non suam. Propterea dijme aecipe-
rosnislerii.Feminarum cum clericis nullo paclo con- meorum prteeepla verborura ; et monila Immililalis,
juncta prsecipiturconvei*satio.Janua diaboli, via ini- qute fraterno affeclu, calamo \imperante, expressi-
qtiiiatis, scorpionispercussio, nocivumquegenus esl ]B mus, dulciter lege.
femina : cum proximat, stimulat, incendit ignein. VII. Jam vero ut reprehensibilisdivini altaris non
Flammigero igne percutit femina conscientiampari- sit saceTdos, pauca de reliquis apostoli testimoniis
ter Iiabilanlis : exurilque fundamenlamonlium. Fgo quanlum Dominus donat, exponam. Sufficiantsupe-
judico.-si cum viris feminaehahitent, viscariumnon riores eausic, qtite dielrcsunl. Yerum ne aliquis mi-
deeiit diaboli: ex eis aucnpatus est ab initio pecca- nus inlelligehs,ad episcopostantum seniiat Aposlo-
lum. Ferreas menles libidodomat. Si alligaverilquis lum fuisse Iocutum ; quid de diaconibiisad Timo-
ignem in.sinu suo, vestimentaejtisnon comburenlur? theuin jirceceplumsit: quid depresbyteris ad Tiitim,'
Ant si quis ambulaveritsuper carbonesignis, pedes commemoraredeleciat? Sed prselereundumnon est
suosnon comburel? superiorem esplanare seutentiam, Unius uxoris ui-
IV. Mihi crede, non potest tolo corde cum Do- ruin (I Tixn.m, 2), et nova et vetus prteceptio sacer-
mino hahilare, qui feminarum accessibus copulatur. dotemcensuit eligendum: quia digamos ad ministe-
Sed dicis : Qui ambulatsimpliciter,ambulatconftdcn- riiim pleriqueepiscopiapplicuerunl,sicque asserunt:
ter ( Prov. s, i)). Beneet argule. Sed oporlet le tesli- Concubinafuit illa,. htec uxor; quasi non eadem sint
monxuxnbonuxnhabereexhis qui (orissunt (I Tii». m, commereiaflfiditatisin illa , qua?.in hac exercentur,
7). Licet coram Deorecte incedas : lamen coram G qute nxor asseritur. An, quia .conjugii tabulas non
hominihushona providendasunt: quia et astuiiores fecit, concupiscenliaaliena non fuit? Nullo pacto di-
sunl filiis lucis filii tenebrarum. Cum ergo hoc gp- gamos,vel concubinarumcalenis Insertos.decel sub-
nus a te noji ampulaiur : das repreliendeniibuste . ire sacerdotiiriiinisterium:Iu Levitico sciipium est
locum : ipse le detrahenlium morsibus tradidisti, si ac praefinitum, qualeseligi debeanl sacerdoles, sicut
Agapelarumconsortiumnon dimiseris. Benignuses,. habes : Et dixil pominus ad Moysen: Sacerdosuxo-
gaudeo : pudicus, falsumesl. Si aliquissenseril cle- rem accipiatvirginem de seminepalrum suorum.Vi-
1icum habitare cum feminis, non credit eum esse ca- dnamveroautdestilutam,aut a viro marilo derelictam,
slum. Si pudicitiam quaeris, quare habitas ctim fe- non accipiat.BeneaudiviprrecipienleDominoMoysi,
ininis? Feminam quam bene videris conversantem, quia nec uxor debet sacerdoti digama convenire, ne
inenle dilige, non corporali frequentes ornalu. Non honorem pollual sacerdotii. Sicut unius uxoris vi-
ve^lis lenera clericum facit, aut sacerJolem : sed rufn, sic uniusviri mandat uxorem. Si ergo clericus
casta mentisinleniio. Hcccenimdcvotionemhonoris moriogamusliierit, et uxor ejus digama, noli eum
in te custodit.Honoremquidemgloriosum, boni ope- minisierio appiieare. Digamnmenim duxit uxorem.
ris famaeonservat. Sacerdolesrjuipjiedecet, vel cte- Htcc Tiio prteeepta idem Apostolus de ordinandis
tcros clericorum gradus, ut supra diclum esl, a fe- " clericis dedii.
rnini-5segregari. VIII. Et quia jam liber finem exspectat : ad id
Y. Si igitur geueris gralia judicas easdem nullo redeamus unde digressi snnnis. Necsi dtitevel tres
pacto dimlttere : memento Thamar, quod ab Amnon pariter Dei ancillce inorenlur, solum ad eas ingredi
frr.tresuo corrupla sit. Idipsum persequor, dilectis- convenil sacerdotem. Si quis haecprtccepta non ob-
siuie : ubi unius esl tabernaculiconversatio ; carnis servaverit, hbstis est animsesute. Qitodsi jiost mo-
non facile tollitur deleelalio. De duobus enim quod nila noslra aliquis elericus agapelasaniplius quaesie-
unus desiderat, etsi Ioquinon polest, (entatur lamen. rit amare quam Cbristum, secundumsynodalemre-
Remoiio igitur viri, casfuatis collocat arma : con- . guiam conveniaiur ; el prtecepta pairum in Nictea
stiuit in melioribus castra : pudoris honoremcon- definita ei leganlur. Jam vero si conventus fugerit
" a b Equidem properanlemafimresrribi. Yerus Hie-
Legebatur anlea incon.sruosensu, posl lenlatio-
pem passionisAntiochim,a Paulo prohxbelur.etc.,pro ronymuscalamo(emjjercmfealicubidixii.Ab eo mulla
quo Antiochiam,interpunctione etiam emendata, re- ex liis quccsequuntur, auctor hic delibavit.
scripcimus,
2iL S. IHERONYMIDPERUMMAMISSA. . 212
prxdiclaj tet reliquerjt: consecuti sumus maximum B pngilem descrjbi.t Ap.ostolus.Qui eonsciBnlias,non,
lucruni. Alioquin si neglexerit, lalis ab Ecclesia percuiiat singulorum; sed mpdesium:ct reliqua. Do-
Ghristi anathemalizandus est. Germinant enim fe- mum suam bene regentcfh : perquam horribile erit,
mipcespinas cum virjs habitantes; et arcana men- si domui clerici delrahalur. Lacdcl sa.cer.dotisopi-
tium acnto mucrone perculiunl. Proh nefasS dolor nioneni in plebe, quandp de proxipiis .eji.ismale lo-
est dicere, sed prteterire non decet: Cliristoistaenu- quiiur populus. Super.omnia hcecprtccepit clericis
b,erevoypnmt, n,onclericis. bonilestimoniiAposlolusfundamentacomponerei ut
, IX. Uude .sine nupliis genus novuta uxorum? Et bonorum operum lestificatio,.casto con.firm.e.ljir af-
hoc ad nos quid pertinel, quod infamare non cessa- fectu.
m.us? A machtera cessemus. Bonus honor est in Ec- MONITUMIN EPISTOLAMSEQUENTEM.
clesia, si aconsortio virorum femintesint longe. Mo- Mulla sunt 6^ot6Si«iid genus epislolm,qum Hiero-
napluim vel clericum solitudo facit, non publicum. tiuxnummqumac Dainastm mentiuntur; nos huc eas
una etiam atque allera ineditjs auctas,
Quid le virginale delectal alloquium? Cur sanclimo- contulimus,
utpote qum eutndem fere btnues anctoremredoleant.
niales contra fidem frequenias in Ecclesia, vel in ipso Olio abutar, si velimsingula, per qumvo6st«vunaqum-
pubjico? Si eos qnos diligunt viderint, ridentibus que redarguilur, prmfari.Hancsatisabunde falsi con-
oculis salutationis tenera verba producunl. Deinde j> vittcitsiunus ille de Chrysoslomotpcus, quem ut prmter-
celcrius ecim, Hieronymus umquam laudasset, certum est,
cjmi saluiaverint, si eas Dei viros prteterire bienniosallemab obitu Damasi, fuisse eleclumpresby-
viderint, coiileihptores suos judicant, et irascuntur. termn, et Scripturas tum demutn cmpissecommenta-
aul ad illusirare. Qufd quod-
Ordjnaturdeindedesertcesalisfaciio : post satisfactio-, riis, esl hpmitiis populum
nem prandium, quasi nova Itelilia disponilur. Inter in neque Clirysostomilocus ille in JHaltltmum?Certe
veris ejus commenlariisnihil simile invenire est.
pocjila imprpperani yerba contemptus : ille vero la- Nec satis tamenhabuit imposlor,Hieronyndanixtotni-
menlari se simulat, quasi peccali genus indueens. nis umbra suas tfugas prmtexer.e:confinxilidem ipse
Damasi responsutn, sive decreluxn, quod Grqtianus
Lege quia talis debet esse solilarius, qualem Jere-- 10 gumst. 1, 15, profert: Hanc consuemdinem,
cop.
mias psse descripsit. Ail enim : Sedebit solitarius et qucc contra sanclain Ecclesiam calholicam augeri
lacebil : quia fevavilse super se : Bonumesl viro cum videtur, omnino inierdieimus, ut nuilo modo um-
levaveritjugum ab adotescenliasua (Thr. m, 27, 28). quam oblaliones, quce intra sanctam Ecclesiamofle-
runtur, sub-domino laieorum detineantur, etc. Con-
Et quia Jpsus, relictis apostolis, s.olus ibat orare. fer ulriusque dictalum, et ab uno eodemquearlifice
Marjam quoquein penetralibus Angelus solaminve- deprehendesprodiisse.
njt, non pjim agapeta lpquentem : et illa virilem inr • EPISTOLAXLIIL
trojtum trejddaviliTu quse fornax es malitite,quid a
viro desideras frequenlius saluiari? i
Q ADDAMASUM.
. X. An nescis quia dupliciier famam perdis : luam - De Oblalionxbusaltaris a."
shnul et pleriei ; cujus vita Ecclesia Christi debet I. Noverit sancta auctoritas tua, papa venerande,
ornari?Inordinataconsueludo est,et deljcati sernio- quia de qmeslione, quam clientulo luo
nis fabulpsa calamitas. Sed si hospitalitalem cupis et proposuisti,
congrua responsa per epistolam mandasli, lioc
habere ; Ijabes tuas sorores, illte apud i'e iri domum esl, de panibus a fidelibusin altari oblatis,
quis illis
tuam vocari debent, npn clerici. Erit ad aedificatio- jure uti debeat. Quantum
prcecipuisEcclesisedoclo-
iiem ,tuani, sancia yirgo, quod dixero. In beatissimi ribus investigare valui, in
paucls tibi rescribere cu-
Marlinj Yita legimus commemorasseSulpitiuni, quod -..ravi. Tesles aulem idonei quos ad lianc rem corro-
transiens sanclus Marlinps,quamdamvirginemmori- borandam concitavi, hi sunt
Gregorius Nazianzenus
bus et castilate prtec.elsam,cupiensvisilare : illano- mirabilis doclor,
Cyrillus, Athanasius, Theophilus,
luif, sed xenium misit ei : ac per fenesfram respi- Anatolius, Joannes Chrysostomus, Eustathius [Al.
ciens, ait sanclo viro ; Ibi, Pater sancte, ora ; quia .Eustaehius], Eusebius chronographus, et nosler
a(viro numquam sum visilata. Gratias egit Deo san- Hilarius; qui omnes uno ore eodemque consensu
cjus Martinus, quod talibus imbuta moribus, castam veluti vera sancti Spiritus organa, anathematis mu-
custodierit voluntatem : et benedicens eam, abiit ^ crone censent esse feriendos,
qui in usu laicorum
lsetus. panes oblalioiium contulerint: quia omnino"sacer-
XI. Hucusque sufficiat de feminis dictum. Con- dolibus solis debentur : nisi forle
religionis gralia,
summala quippe vjrginum causa, transeamus ad re- laiei pro benediclione de, manu sacerdotis
accipiani.
liqua. Hospilalempraicipit Apnstolus clericum ordi- Nonsoium autem depaoibus in Ecclesia hoc sanxe-
nandupi. Hoc praeceptopater Abrahamct Loih An- runl palres nostri, sed de omnibus
quse allari offe-
gel.ossusceperunt : quia hospilaliiateminler cteteras runlur ; dicenles ,atque docenles, magnum nefas
dilexerunt virlutes. Sic et Onesiphorus Paulum do- esse, el per omnia diaboliea temeritate hoc fieri
cirime fontem suscepit. Hae imilationes sint vesirse: ubicumqueaccideril.et vaideesseintolerabilesanciic
e{ ne sinatis incolam prtelerire, qui apud vos panein Ecclesite, ut sine vindicla sarictorum Canonumre-
non comedat. Sequitur, Non percussorem: Npcenim maneat.
;f QuamqiiamHieronymo ascripta olim vulgo lia- in aliis ejusmodi solemne est. Aliam Pseudo-Hiercji
betur, notatu dignum est tamen, ejus neque in ediiis, nymi episiolam ad Damasumde CanonibusEvange-
neque mss. qnos vidimusIibris, nomen apponi, quod liorum exliibuimus tonio prsecedenti,pag. 665.
295- EPISTOLA XLYH. HIERONYMIAD DAMASUM. 294.
Il.Unde£Iirys6stoinusin coinmentariissuper Mal-,A tis qnmHieronymo tribuilur, eumdemauctorem pro-
lhseum,'xibi discipuli spicas manibus vellebant sab- tiuntiare, noiissimumnempeillunt fallaciaruxnarlifipem
Isidbrum Mercatorem, seu verius Peccalorem. lnler
bato, et pharistci reprehendebaiit, sic ait: < Si iion Decreta faiso ascripia S.Poniifici,ih.colleciion'eSa-
licuitDavid et viris ejus' adhuc sub umbra legis co- razanii, Jioc oclavoloco habelur, ex his epistolisma-
medere panes Proposilionis, quando ah Abimelech njfesio ponlictxim:Tuncqupque consijtuil ,S. Dama-
utpsalnii die npctuqiie canereniur per pmnes
panes petiil fame slimulante ;,quomodo nunc Evan- sus, Ecclesia's. Qui et hoc prieeipit, ul m fine uniuscujus-
•
gelio coruscante persuaderi debel iaicis, ut obbtio- que psalmi subjungereiur, Gloria Patri, et Filio , et^
nem panum Deo oblatoru'm:suis ivsibus rapiant? i Spirilui sancto, sicul eral in principio,etnunc-, et sem?
Dicit namqueperinde Aposlolus;^^ ultari serviunt, per, et insmcula smculorutn.Amen.Hmcautexndecreta,
ut et illa ex quibus excerptasunl Acla, lainetsi Baronio
de allari participent. Ergo quia sacerdoies pro omni- ad anhum 384 probenlur, falsa otnnino esse, P. Cou-
bus orare solent, quorum elpemosynas et oblationes statftius prm cmterisdexitonsirflvit, AddenyuSelnps.qum-
accipiunt: qua fronte prtesunihht laicioblaiiones, dqxn in subsequentis episiolm censura. ErasmtfS non
inerudite hujus ardfici exprobrat, quod non sallexnil-
quas Chfisiiani pro peccatls suis offerunt, vel come- lud cavit', ne sacerdolemvocarel, qui non essel episco-
dere, -velaliis concedere fcutri ipsi nondebeant pro pus, tum eo smculo non vocarenlur sacerdoies nisi
populo orare? Ob fioc, papa gloriose, mitlere opor- episcopi. Tupt demirpr, inquit, aur tton eqdpmopera.
vdcarit cdrdihalem, cum hoc vocabulumillts tempori-
let illos praasumptores iri excommiinieatiOiieiiiper- ,•n bus adhuc fuerit inaudilum.
petuam, ul cteteri metum habeanl, et amplius htec
in Ecclesia ne fiatit-. . EPISTOLA XLVI.
DAMASI ADHIERONVMUM.
MONITUM1N EPISTOLAS SEQUENTES.
(Hancquoqueepistolamviderjs,ubi prtecedpntepiyiden-
Godefridus Henschenxus primus typis descripsisse damdiximus.) •-•.«
has epistolas dicilur, quaseiAnplerisque, nec sane
conlemnendmanliquilqtis, aut nolm, ntss. codicibus, MONITUMIN EPISTOLAMSEQUENTEM,
prcefationisloco prmftxasIjbro de Yiris Rpmanorum
Ponlilicum suh Datriasi noinine, invehireest. Atque Doxologimad finemaijusque psalmi inler canendum
ille quidem pro gerxnanisDamdsi atque Hieronymi adjnngendm, ul cgpite ex hqc uno Itujus epislolii ar--
meniiri splendide inielligas, Damasus auclor
scriplis habuil: ulque aliis probarel, pro virili conten- lificem
dit. Nunc autem nexno nqn seniit, mra lupinis distare non fuit, eoque minus suasor Hieronymus'.Alierum
evincil lib. H de lnslxt. Cmnob.cap. #, ubi,
propius, quam a doclissirnorumPalruni illorumstylo Ut unoCassianus
alque eruditione Itas prope dixerim quisquitias et nu- astantes , concinant inquit, camante in clausula psalmi onines
curri clahiore, Gloria Palri, et
gas. Falsi arguit, refellilque dala opera Schelestratius et Spiriltd "saiiclo, nusquam per ohinem
Anlitjuil. ecctes. Dissert. m, cap. 3, luxn Pqpebro- Filio) audivimus. Degebalvero Hieronymus ibi.
chius, in Propyimo, qtgue alii passixn. Qudinus Da- Orienteni
maso Pox-luerisi,n.'adjinem vexgentissmculi aucidri, Alterum probal Vasensh i) cq/iciliianno §29,ceybraii,
de quo mox plufa dicenda eruiil, ascribit. Noshuc Q Canon 5 ex qiiomqnifesiumest, nondum usii recep-
primi ascivintus,ne quid quod Hieronymi nomine in- tum futsse in Galliis , ut doxolbgim versus , Siciit
erat in principio , telc., subjungeretur : qubd ceite-
signilur, deesset. si anle annos ferrne centtimquinquaginta a Damaso
EPISTOLAXLIV. fueral instilutwn , tamdiu neglexisseeqm Ecclesiam,
BeatissiiaopapffiDamaso Hieroiiymus. par noii esl credere. Cmlera persequi hon vqcat; vix~
enim una est senlentiola, qummendacii auclbremnbn
Gloriam Sanctilatis tuse nostra ijumilitas depre- prodat. Erasmns ait; Quis non ex ipsa stalim salula-
catur,? ut secundum apostolicte sedis auctoritatem, tione deprehendql impostorem, nki prudens flauseril
dculos? Damaso sedis aposlolictc ui bis RomaeHie-
quam cognovimusper tuam SanctUatem gubernari, supplex. Qumso, quattdo sic umquam salu-
Aclus gestorum a beati Petri apostoli principalu us- ronymus tavit Hieronymus? Deittde quam concinneretn ingre-
que ad vestra tempora, qusp scilicet in sede tua gesta ditur! Legi litleras Aposlolatus, lui ppscpnffis, et
sunl, nobis per ordinem paucis enarrare digneris, reiiqua quce sequuhiur, lam insulsa, lamque frigida,
ut Joviniqnus ipse , ctijus infantiam lot salibus insec-
quatenus nosira lramililas senliens r.ecognoscat,quis latur Hieronymus, ad hunc collatus, Cicero quispiam
meruerii de episcopissupradictae sedis marlyrio co-; videri possit. Vl nobis tamennihil dissimulare liceat,
ronari, yel si quis contra eanones aposloiorum ex- hanc in perantiquo tns. ephtplatn invenitnus, qid in
cessisse cognoscalur. Ora pro nobis, beatissime lalur Vaiicana, olim Palatina bibliotliecanum.ASlprmno-
, ad eutnqueposl Sara&attiieditipneniexegimus
papa. 1* diligentissime.Subclitur in eo codice cpnlinuo sensu ,
EPISTOLA XLV. nec ulla dislinciionis appositu nola, lotiga illa de psal-
tnorum ordine alque auctoribus ladnia', quam et nos
DXlIASI EPISC URBISROMJi:AD HIERONTMUM .PRESBY-- -, subnectimus, quod ipsius pars epistolm, qumcumque
TEPUM. tandem itla sit, videri ppssit, maxime cum debita
(Hteehabeturinter apocryphaia appendice ad opera conclusione,qum haclenus edita est, careat.
papte Damasiadnexa, tom. XninostrsePatrol.eol. iil.)
EPISTOLA XLVH.
MQNITUMIN EPISTOLAM SEQUENTEM. HIERONTMI ADDAMASUM.
Hmc fidemipsa sibi omnemabrogat. Ego xtequequid
sibi velil, qui scripsit, salis beneassequor: lanla est Beatissinio papce Damaso Sedis Apostolicte urbis
diclaii ejus inscitia. Videonihilominusquo tettdqt: ac Rqmce, Hiprpnymus suppipx.
fere nihii dubilo, hujus qiimDamqso,ut el subsequeri- I. Legi litleras Aposlojalus h tui, poscehtes, iit
n Lambecius ex Cfesarete bibliothecse mss.
legit,- gesta sunlinsede tuaenarrare digneris, denique, sen-
ut secundumordinem aposlolicmsedis, quam coghovi- tire coghoscat qui meruerunl episcoporum, etc'., vel
mus gubernari per tuaxn Sanclilalem : tum , Pontifi- qui contra, elc. ;'
cahtj pro Principalu : et, ad noslra tempora, quazi t> Palatinus ms. cum Sarazanii editione, vestrV
295 S. HIERONYMIOPERUMMANTISSA. 2SG
secundum simplicitatem Sepltiaginta inlerpretum A-psallerium. Arca autem Dominiantecedebatctioris,
canens , Psalmographuminterpretari festinem pro- et.ad sacriiiciavilulos albos. Populusvero universus
pter fastidium Romanorum : ut ubi obscuritas im- sequebatur retro arcam. Sunt ergo omnes psalmi
a
pedit, apertius, et Laline trahaiur sensus. Precatur David CL, juxta tenorem , el vocabulumSeriptura-
ergo cliens tuus, ul vox ista psallenlium in sede runi, ita et proposiii sunt. Quorumquidem ix fecit
Romanadie nociuque canalur : et ul in fine cujus- ipse David; xxxn non sunt snprascripli; LXXHin
libet psalmi, sive niatutinis boris, sive vespertinis Davidregem ; xi in Asaph ; xn in Idilliuu; iv in
conjungi prtecipiat Apostolalus tui ordo , Gloria filios Choreph , unum in Zachariam , unum in Ag-
Palri, et Filio , el Spiritui sancto : Sicut erat iti gceum, duos in Mosen, duos iu Salomonem"regera.
principio, el nunc, et semper,el in smculasmculorum. Finiunt utique omnes psalmi David filii Jesseregis
Amen. Isiud carmen h omni psalmo conj'ungiprse- Israel numero CL.Ita dispositioipsa contfnet, id est,
cijiias : ut fides trecentoruni decem et octo episco- Diapsalma LXXV , Alleluia xxi, Canticum graduum
porum Nicceniconcilii, eliam vesiri oris cpnsorlio xv. Cteterivero proul lextu Scriplurte continentur,
declaretur. Ubi autem Deus et hoino honorabili voce sic recitanlur pro suis rioniinibus. Nam primus
cantatur [At. dicalur], Alleluiasemper cum omnibus psalnms nulli assignalur, et j'uxta historiam quse
c psalmis affigalur : ut in omni loeo communiter B oniniumesl. Deindequis alius intelligitur plenissime
respondealur nocturnis lemporibus.Jn Ecclesia au- esse, nisi priraogenitnsDei?Ergo meriio supraseri-
lem post Resuriectioiicm usquead sanclam Penie- ptio non fuil necessaria, cjuiaipsepiimus psalmus
costcn finiatur: inter dierum vero spatia quinqua- Christi mentionem faciendo , est ,ad veram Christi
gesimte, propier novilaiera sanctiPaschae, a voxista exponendam peisonam. Sed psalmi omnes non se-
laudis canatur in Aleph : quod Grtece prologus, La- cundumsuam historiam, sed secundum prophetiam
line praifatio dicitur. pene inlelligunlnr. Nam psalmi omnes quiscribun-
II. David filius Jesse cum esset in regno suo, tur , ipseDavid, ad Chriiti perlinent sacramenta ,
qnaluor elegit, qui psalmosfacerent, id est, Asaph, quia ipse Daviddictus est Chrislus. Nunc autem ex-
Eman , Ethan , et Idilhun. Ergo octoginia et octo posuimusoriginemomnium psalmorum. Et expo-
dicebant. psalmos, et cc diapsalma : et citharam nimus, quomodo Hebrseilibrum psalmorumin quin-
perculiebat Abira cum David rege. Et arca Domini quedividant libros. Primus liber sic conlinetur a
in Hierusalem post annos 40 revocatur ab Azolo , psahno primo usque ad quadragesimum. Secundiis
cum mansitarel in domo Aminadab.' Hanc imposuit liber sic conlinetur a XLIusque ad LXXI.Teitius
in subjugali novo, el adduxit in Hierusalem.Electa liber sic contineiur a LXXII usque ad LXXXVIII. Quar-
6imul ex omni genere filiorum Israel septuaginia 'G lus liber sic contineiur a LXXXIX usque ad cv.Quintus
millia virorum. De tribu aulem Levi elecli sunl du- liber sic continetur a cvi usquc CL. Oret pro nobis
cenla octoginla septem millia viri. Ex quibus hi Beatitudo lua, beatissime papa.
primi esse principes caniioiiiim constituti. ld est, MONITUMIN EPISTOLAMSEQUENTEM!
Asapb, Emam, Ethan, et Idiihun, unicuiqueautem Nemo ttoti sentil.istam, et qumsubsequiturepisto-
eorum dividuntur 72 viri acclamanles laudes can- lam,
ipsamqueadeo De Nativitaie S. Mariiesubnexam
lionum Domino nosiro. Et unus quidem eorhm fe- narradonem, uniusejusdemqueessefabtdarumarchi-
rcbat cyfnbalum,aliusciiiyram, alius citharam, alius tecii. Adilo , ne te diulins argumenlisrecitandismo-
tuba cornea exsullans. rcmur, qtd eas falsi arguunl, refeltuntque,Baronium
ad aitnutn588 num. 101, JoannemMolanumlib. de
III. In medio autem siabat David rex tenens ipse Picturis cap. 21; e recentioribusFabriciumin Codice
Tum ille, cancndiiinPsalmograplium ;'hla, canentes, illam consuetudinemampulavimus. Dispuiant de
cl,a me inlerpretari feslinel. islorum , quibus ego mendum subesse exisiimo,
Eademeditio, traltaturassensus: Precans ergo... verborum sensu in utramque partem summi viri
in sede tua Rontanadie noctuquecanatur, in quofinexn card. Bona de Divin. Psalmod. cap. 16; Tillernon-.
cujustibelpsalmi, . . Apostolatustui ordo finiri, hoc tius tom. viu, pag. 420, Couslantiu*loco laudaio,
est, Gloria Palri. alii. Nostra quod interest, qui Isidmum M-r-
h Intersertint landis idemPalaiinus ms. et Sara- ]D atque
catorem ex Gregorii verbis naetum occasionem
zanii edilio , parilerque legunl paulo post, in vestro contendunt, hujus supponendaeepistolte, dicunt
ore pari consordodeclareiur.Vbi Deus, elc quidem propius ad verum; niliilo tamen minus
c Tacet eadem edit. Psalmis, tuni legit noclnrni cimi jani inde a Damasi temporibus traditionem ,
temporis, et cum Palatino ms. a sancla resurreclione immodecreliim Gregoriusrepetal, rationem liujus
nsque, etc.; denique pro qidnquagesima,quam vocem quoqne rei aliquam haberi velim. QuseCou^tanlius
prorsus omitlit laudala Sarazanii edilio, alii libri , eo congerit, repetitque ex nota atoue familiari Grc-
nlioitem sensu, quinquaginlalegunt, id est, finiaiur gorio Benedictinareaula , mihi quidem s itis hatid
inter dierum spalia quinquaginta.Olim, quoil etCuu- faciunt. Nounihileiiain illa, quam notaviinns, lectio
siantio noialum"est, nescio quis cum papa Gregorio qtdnquagesimce,pro quinquaginta, immo qui alius
primo expostulabat, quod Grrecasmallet quam Ro- inde exsurgit loci sensus, proposilaeexphcalioni
manas consueludinessequi, noininalim quia alleluia adversari videiur.
dici ad Missas, exlraPentecoslestnnpora fecisset.Cui d Plus babet Sarazanii editio, ut vox ista, et post
ille data ad Joannem episeopumSyracusanumepi- verbum Aleph, quod est alleluia, Imtstibi soli, quocl
stola, respondit, Vl Atleluiahic (Mss.Regius, elCol- Grmce,etc., sed non ita inihi feliciesse coniigit, ut
beriin. non) dicerelur, de JerosolymoruniEcclesiaex satisbene assequerer, quid hxc sibi velint. QuteIiinc
beali Hieronymi tradidone tempore beaim memorim subsequunlur, ex codicePnlaiino , qui tcxtum cou-
Damasi traditur tractum. Et icteo magis in.liac re tinuai, ut cludtimmonuimus,descripta sunt,
'
297 EPISTOLA L. DE NATTVITATES. MARLE. 298
apocrypho tonl. 1, cujtts etiam recensioneac nolis 1^ Maricea nonnullis habelur. Et ideo scire vos volo
ulemur, ne aclum agere videamur. mulla in eo falsa iuveniri. Quidam namque Seleu-
; cus, qui passiones apostolorum cohscripsit, hunc
EPISTOLAXLYIII.
C0ROHATII ETHEL10DORI EPISCOPORUM ADHIERONVMDM. libellum composuit. Sed sicut de virtutibus eoruni
(Hanchabes epistolaminter scripta Chroroatioattributa, et miraculis per eos factis vera dixit: de doctrina
tom.XXhujusceBiblioth.col.369.) vero eorum plura mentitus est : ila et hic multa
EPISTOLA XLIX. non vera de corde suo confixit.b Proinde ut in He-
HIERONSMI ADCHROMATIUH ETHELIODORUM. brteo habetur, verbum ex verbo transferre curabo.
Dominis sanctis et bealissimis Chromatio et He- Si quidem sanctum evangelistam Matthteumeumdem
liodoro episcopis,. Hieronymus exiguus Chrisli libellum ° liquet eomposuisse, et in capite Evangilii
. servus in Domino salutem. sui, Hebraicis litteris obsigriaium a opposuisse :
- I. an verum sit, auctori pftefationis et fidei scri-
Qui terram auri consciam fodit, non illico arri- quod
commitlo. Ipse enim ut htecdubia esse pronun-
pit quidquidfossa profuderit laeerala, sed prius- ptoris
lio : et ita liquido falsk non affirmo. Hlud autem Ii-
quam fulgens pondus vibranlis jactus ferri suspen-
fidelium neminem negaturum piito,
dat, interim vertendis suspendendisque cespitibus beredico, quod
sive hsec vera sint, sive ab aliquo conficta, e sacro-
immoratur, et specialiter qui nondum lucris auge- g
tur. Arduum opus injungitur, cum hoc fuerit mihi 1sancla sanctaeMarise magna miracula praecessisse,
a vestra beatitudineimperatum, quodnecipsesauc- maxima consecuta fuisse : et idcirco salya fide ab
tus Matthteus apostolus et evangelisla voluit in his quLDeurn ista facere posse credunt, sine peri-
culo animffisutfi credi et legi posse. Denique in
aperto conscribi. Si enim lioc seeretum non esset,
recordari possum, sensum non verba scrl-
Evangelio utique ipsius quod edidit, addidisset: sed quantum
fecit hunc ;libellum Hebraicis lilteris obsignalum : ptoris sequens, et nunc eadem semita non eisdem
nec [quibusdam diverticulis ad
quem usque^adeo edidit, ut et manu ipsius liber vestigiis incedens,
eamdem viam recurrens : sic narralionis stylum
Scriptus Hehraicis litteris a viris Teligiosissimis ha- f
lieatur: qui etiam a suis prioribus per successus tentabo : et non afia dicam quam quse aut scripta
sunt ibi, aut consequenter scribi potuerunt:
temporum susceperunt. Hunc autem ipsum librum,
II. Igitur beata et gloriosa semper virgo Maria de
numquam alicui transferendum tradiderunt : textum
ejus aliter atque aliter narraverunt. stirpe regia' et familia David oriunda : in eivitale
II. Sed faetum est ut a Mariichceidiscipulo, no- Nazareih nata, Jerosolymis in Templo Domini nu-
mine Seleuco, qui etiam Apostolorum gesta falso irita fuit. Pater ejus Joafhim : Matervero Anna"di-
sermone conscripsit, liic liber editus, non tfidifica-C cehatur. Domus paterna est ex. Galiltea et civitate
Nazareth. Maternumaulem genus ex Bethlehem erat.
tioni, sed destructioni materiam exhibuefil: et quod
talis probaretur in synodo, eui merito aures Eccle- Yita eorum simplex et recta apud Dominum, apud
sifBnon paterent. Cesset nunc oblalrantium mor- iomines irreprehensibilis erat et pia. Nam omnem
sus : non istum libellum caaonicis nos superaddidi- substantiam suam trifariam diviserunt. Unam par-
e
rrius Scripluris; sed ad detegeudum htereseosfalla- tem Templo et Templi servitoribus impendebant;
aliam et pauperibus erogabant; tertiam
ciam, apostoli alque evangelistae scripta transferi- SU33 peregrinis
familitfiusibus et sibi reservabant. Ita isti Deo
mus : in quo opere non tam piis jubentibus episco-
chari, hominibus pii: per annos circiler viginti,
pis oblemperamus, quam impiis hsereticisobviamiis. castum domi
Ariior igitur est Chrisli, cui satisfaeiemus, credentes conjugiumsine liberorum procreatione
exercebant.h Yoverunt tamen si forte Deus donaret
quod nossuis oralionibus adjuvent: qui ad Salva-
toris nostri infantiam sanctam per nostram potue- eis sobolem, eam se Domini servitio mancipaturos :
rint obedientiampervenire. cujus rei gratia, et Templum Domini singulis por
annum festis frequentare soleban.t.
EPISTOLA L. IH. Faetum est autem * ut Enctcnioruni festivitas
RDe Nativitate sanctm3Iarim. - ' J3 appropinquaret; unde cum nonnuilis
contribulibus
Pelitis a me, ut vobis rescribam, quid mihi 4e suis Jerosolymam et Joachim ascendit. Ea vero tem-
quodam libello videalur, qui de Navititate sanctce1 pestate i Isachar ibi pontifex erat. Cumqueinter cse-
R Alias Evangelium de} Nativitate Marim inscri-- f Fort. temperabo.
bitur. s Yocabulum servitorum barbafiem resipit ut
J>Seleuei librum videlur affirmare se. ex He- •aliahuj'usscriptisexcenta.
braico translaturum, sed rectius duoliaecdistinguit, 11Hoc votum ostendit, quod castum
conj'ugium in
et Seleuci librum rejici tamquam impiis addita- prsecedentibus verbis non sit intelligendum de om-
mehlis refertum, et alterum Hebraicum tamquam - nimoda KKocrTepriiTei.Forte non erraverint, qui hanc
nihil exitiosi habentem probari, licel rion ut canoni- narralionem dixerint composilam ad similitudineni
cum et Malihseigenuinum. eorum, quce de Anna Elcante uxore leguntur
s
c Si prcefationinempe, ut mox addiltir, fidem ha- Sam. I, 1. N
bere velis. • i Enctenia Ilierosolymitana celebrantur eirca sol-
d Lege apposuisse. stitiura brumale. Menlio hujus fesii I Machab.i et
e Leg. Sacrosanctam S. Martm Natmiatem sna-' Joan. x, 22.
gna, etc." 4 Isacharts pomificis loco in pseudo Jacobi Pro-
PATROL. XXX. . 10
299 S. IIIERONBH OPERUMMANTfSSA, 500
leros concives suos eliam Jpachim cuni oblaiione A Samuele? Et tanien hi ambo sleriles malres ha-
siia vtderet, despexit eum, el munera ejus sprevit: buere. Si ergo ratio verbis meis libi non persuadet,
interrogans cur intef fecundos infecuudusipse stare e crede dilalos diu conceptus el sleriles parlus mi-
prcesumerel; dicens : munera nequaquam Dpo digna rabiliores esse soiere.Proin.de Anna uxor lua pa-
posse videri : quem ipse prole indignumjudicasset, riet iibi filiam, et vocabis nomen ejus Mariara;
Scriplura dicenie : a Maledictum omnem esse, qui haecerit,f ut vovistisj ab infantia sua Doraino con-
liori geriiiissetmascuiumin Israel. Dicebatergo prius seerata, et Spiritu sancto rpplebilur adhuc ex utero
eum ab hac malediclione, sobolis generatione sol- malris (Luc. 1). Omneimmundum neque manduca-
vendum, et sic demum in conspeclu Domini cum bil npque bibet: neque inter populares forinsecus
bblalionibusesse venlurum. Cujusopprobrii objectu, lurbas, sed in Templo Dominiconversaiio ejus erit:
pudore magnb suffusus Joachim, ad p.astores, qui ne quid de ea sinistrum vel suspicari saltem possit
cum pecudibus erant, in pascuis suis secessit. Neque veldici. Itaquetetaie procedente, sicut ipsamirabi-
"enim domumrepetefe yoluit: ne forte a contribu- liier e"xsterili nascelur : ita incopiparabilitervirgo
libus suis, qui simul aderant, el lioca saeerdote au- generabil AllissimiFilium, qui Jesus vocatur ; se-
diertint, eodem opprobriielogio nolareiur. cunclum nominis elymologiam, Salvator omnium
iY. Yerum cum ibi aliquamdiu esset, quadam die B genlium erit. Et hoc tibi eorum qute annuntio si-
cuni esset solus, J»angelus Domini ei cum immenso gnum erit (2-op.eXov, ut Lacl. 11, 12). Cum perve-
lumirie aslitit. Qui cum ad ejus visioiiem turbare- neris ad Auream in Jerosolymisppriam (Porla alrii
i,ur, angelus qui ei appafiierat, limorem ejus com- orienlalis),habetis ibi obviamAnnam uxorern luain,
pescuil, dicens : Noli tiriiere, Joachim, nequein vi- qute delute regressionis tardatione modo sollicita,
sione mea'tiirberls. Ego enim sum arigelusDomini, iunc in aspeetu iuo gaudebit. His diclus angefus dis-
~missrisab ipso ad le, c ut aiinuiitiem libi prepes cessit ab ep.
tuas esse exauditas, et eleemosynastuas ascendisse Y. Deinde apparuit Annscuxori ejus dicens : Ne
in conspecinmejus. Yidens quippe vidit pudorem timeas, Anna, neque phaniasma putes esse quod vi-
tuiiiii, et audivit sterililatis opprobriuui non recte des. Ego enim sum angelus ille, qui preces et elee-
libi objfectum.Peccali namque, npn naturae ultor niosynas veslras obtuli in conspectuDei: el nune
est Deus : et ideo cum alicujus ulerum claudit, ad inissus sum ad vos, -ut annuntiem vpbis nasciluram
lioc facit, ut mirabilius denuo aperiat:' et non libi- filiam, qtiseMaria vocata, super omnes rnulieres erit
dinis esse quod hascitur, sed divini muneris cogno- .benedicta. Hseca nalivitatesua stalim BDomini gra-
scatiir. Prima enim gentis vestrced Sara rnaler, nonne tia plena, tribus ablaclalionissuae annis' 1 in donio
usque ad dctogesimum arriium infecunda fuit? et G paterria permanebit. Poslea servitio Domini manci-
tahSenin iiltima seifectufiscelaie genuit Isaac, cui paia, aTemplo ' usque ad inlelligibiles annos non
fepfomissa efat beriedictio dinniurii genfium. Ra- discedet. Ibi denique jejuniis et orationibusnocte ac
chel quoqiie tanlum Doriiiriqgrala, tantumque a die Deo serviens, ab omni immundo se abslinebit.
sarictoJacob adainata, diu sterilis fuil: et tamen Yirumnumquam cognoscet: sed sola sine exeniplo,
Josfiph genuit, iion solum doniinum iEgypti, sed "sinemacula, sine eorruptione, sine virili commixtio-
plftriniarum gerilium fahie perituraruin liberatorem. ne, virgo filium, ancilla Doniinura, et gratia, et 110-
QuiSih ducibus vel fof tior Samsone, vel sanctior mine, et opere, Salvatorem muhdi generabit. liaque
to-EvangelipestRuben :sed ayjudJosephurh,etiilios fit mentio anni aatalis octogesimi, uli nec' Genes.
fide digiips scriplores de ulroque ypuijuidem. xi, ubi narrant genitum ex Sara Isaaeunij Abraliamo
a Giaecaverba iipudpamascenum qui
voy.17.ov-xpb?jam cenlum annorum setaiem consecuto.Dtcunique
c-Tayf/.Kvocilt' lv, 25, de Orthod. iide : ImY.azapc-os tameh id colligas ex tempore Sara; defunctte an.
pgovxeyelp^o-irsppai-itG>'io-pcai),.Hier. advers. Jo- tetaiis 127 Gen. xxm, 1.
vin. Mqlediclasteriltsqum,non habetsemenin Isrdel. e Id est, tot exemplisa meallalis. Maleantea edi-
Pfb semiiie mdsculum ppnitur hoc Pseudo-Evange-D tum : Persuadet credere.
lio, id enimsemeh r.ar' k%oyJiv. Autlorte conj'uiigenda f Sic lego, cum vitiose in aliis editis, ut novislis.
sunl; Ilalediclum onhem xnasculum,qui noh geituis- Yid. supra cap. 1. Meminitilliusvoti a matre Mariae
set. Namalioqui nec Mariain lucenredita, lriasculum nuncupati Gregorius qupque Nyssenus hotnii. in
geiieravefahiejus parentes. Sed in Scripturis qiii- Natal. Domini.
dem frusira htec quceras, elsi iriier Benedictiones s K*x«/"™^vi3quod Luctci, 28, Syrus quoquein-
legilur Exod. xxm, 426,et Deut. vn, iA, ouxSCZKI terpres reddidit xm2'T2 t2'bi3, Grseca voce utilur
ayovoe,OUSE azeipo:STZIrijf yHgo-ou.Et EsaiaeXXXI ante Lucam Syrachides, ix, 8, et xvm, 17. Gteterum
uliiin. in edit. Gra-ca, nam ab Hebrseishacedericferi Ambrosioet aliis quibusdam veteribns (jralio
ait Hiprpnymusad Paniniacli. dp Optimo gen. in- quod
xal olxeiov;iv plena
0? eyj.i iv Stwvo-irepp.a,, exponitur, Chrisiohlena, parum congruenter
lerp. p.av.upios lil ad angpli mpiitem.
'Upova-al-np- 11Sic et Proto-Evangel. Jacpbi c. vni. Trimulam
b AppaVitionesarigelprumfere solel coihitari lux,
infra in Tehiplp reprteseniatanlail etiam Evodiusapud Ni-
qute,S6i;K kupfoOvoeatur, Luc. n,9?siG cap.ix. lib. 11,c. 5.
Cteterum Epiphanius literesi 79, num. 5, refertiu cephoi'uni 1 Idest, usque ad annos inielligentes,sive quibus
deserto angeiumJpachimo apparuisse, et Mariasria- homo malum reprpbaiidum,et bo-
tivilatem annuniiasse. incipit intelligere
c Sic Actor. x, k : al^poo-ev/^aiGOV nuni eligendum, Es. vii, 15, Joan. 111JH.Adjectivis
xaiul ilevip.o- in bilissensu activouti solentscriplores non infimsrj
avvai aov aviSno-aveig^.vny.oo-vvov EVWTTIOV
TOOQeov. tantum cetatis,sed oplimtequoque.
&Gen. xi, 50; xvi, 1 et xvm, 11. Nusquairitairiett
'
301 EPISTOLA L. DE NATIVITATES. MARLE. %02
sufge, "ascende Jerusalem : et cum pervenerls ad }h.Tfempli, cum alils virginibiis ibidem educandam di-
portam, quce Aurea, pro eo quod "deaurata est, vo- piiserunt : ipsi vero-domumf egressi 'surit.
catur : ibipro signo, virum luum, pro cujus incolu- VIII. Yirgo autem DOmini,cum ifitalis processu et
miiatis staiu soilieita es, obvium liabebis. Cum iitfic wtuiibus proficiebal: et j'uxla Psalmisiam, patpr et
igitur iia venerint, scltd quod quse annuntio, sine maler dereliqueranteam: Domimisaulerii assumpsit
dubio complenda erunt. eam{ Psalm. xxvi; 10). i Quotidie namque ab an-
YI. Igltur jhxia angeli prseceptum, ulerquedeioco gelis frequehlabatur : quotidie divina visione fiue-
In quo erant, promoveriles.^ascehderuntJerusalem: batur ; qua? eam a malig omnibus cuslodiebat, et
et cumadlocum pervenissent, angelico vaticiniode- bonis ^mnibus redundarc faciebat. ltaque kad quar-
signaiiim,ibisibi invlceriibbiayerunt. Tuncdemutua tum decimum annum usque pervenit, ul non solum
sua visione ltcti, et proniissseprolis certitudine securi nihil de ea mali reprehensione dignum confingere
debitas Domino, humilium exaltalori ( Luc. i, 52), possenl: sedet boni omnes qui eam noverant^ vitam
gratias egerunt. Ilaque adorato Doniino, c domum et conversationem ejus admiratibne dignam judica-
regressi, ^iivinum promissum perli et hilares expe- renl. l Tunc pbnlifex publice denuntiabat, ut vir- •
ctabant. Concepit ergo Ahna, e't pepefit filiam ; et igines qute In Temploconsliiuebantur, el hoc tEiatis
jnxta mandatuih .angelicum, parenles vocabaiit no- ]<Biempus implessent, domiim reverterentur, et niiptiis
men ejus Mariam. secundurh riiorem gentis, et aitatis maturilaiem, ope-
YII. Cumque lriumd annorurii cireulus volveretur, Tanrdareirt. Cui mahdalo cum crclercepronse paruis-
et ablactationis teriipus cb-riipletumesset, ad Tem- "sent:sola virgoDomini Mariahocsefacefenonposse v
plum,Dumini virginem cum oblalioriibusadduxef unt. "respondit, dicens : Se quideni etparerites suos Do-
Erant autem circa Templum, juxta £ qtiindeeim gra- tnini serviiio mancipasse, et insuper se ipsam Doml-
duum psalmos, quindeeim aScensionis gradus. Nam uo virginitateni vovisse:quamnumquam viro aliquo,
quia Templum erat In monle [In monteMorya) con- commixtioiiis m more cognito, violare vellel. Ponti-
stitutum, allare holocausti, quod forinsecus erat, fex vero In angustia constiiutus animi, cuni neque
1 adiri nisi gradibiis valebat. Inhorum ilaque uno, "contra Scfipiuram, qute dicit:
Voveteetreddhe(Psal.
beatam virginem Mariam parvulam parentes coristi- LXXV, 12), votum iiifringendumputaret:n neque mo-
iuerunt. Cumque ipsi vestimenta quae in iiinere "reragenli insuelum inlroducere auderet, prtccepit,
habuerant, exuerent.et cultioiibus cx more veslibuS ul a'dfesiiviiatem qute imminebai, omnes ex Jerc-
se et niundioiibus induerent, virgoDomini cuncios 'solymis et vicinis locis primores adessent: quurrim
sigillatim gradus, slne ducentis el levaniis^manu ila consilio scire posset, quid detam dubiarefaciendiim
aseendit, ut perfectce celati in hac duihlaxat causa C < esset. Quod cum fierct, omuibus in commhne pla-
nihil deesse piilares. Jam quippe Dominus in virgi- cuit Dominum super hacreesse constilendum. Et
nis.suaeinfanlia magnum quid operabalur*.et quanta cunclis quidem orationi iiicuiulieiilibus, ponlifex ad
fulura esset.s hnjus miraculi iudicio praemon.strafial. consulendum Deuni, ex more accessit. Nec mora
Igilur sacrificio secundum consuetudinem legis cele- cunctis audientibus, de oraculo, et de propitiatorii
fjrato,- et h voto suo perfectOjJYirginemJintra septa locp, voxiactaesl secundum Isaiaevaticinium, re-
a Josephus de Bello Judaic. v 14,-portam Oriehla- Verisimillimum aulem est, quod Ezechiel per nibjIH
lem testatur abundantius auro et argento ornatam .allaris intelligat plures acclines tramites, per quos
fuisse quam reliquas, eisi et ipsce inauraire essent. poteranl sacerdotes sine gradibuspervenirein aliaris
33ln TiTmplum..'SicLuc.xviii, 51. pavimenium et ambitus.
c In opjiidum Nazareth. Diciturdeinde Annapost , 'sQuodpuellatres-annosnatasemicubitales(talem
.genitani Mariam, amisso Joachimo marilo, duobus enim eorum altitudinem etlatitudinem,fuissp, ait Ja-
praeterea viris nupsisse, Cleophse, et Salomse: qua cobusJndaLeo deTemplopag. 21) gradus conscen-
de re "hosceires versus affert Jo. Gierson de Nativ. dere posset.
Yirg. Marise, tom. m, pag. S9. b Morem voti virginitatis faciendi a Jephte filia
Annalribusnupsit,Joachim,Cleophae,Salomteque quidam repetunt. Yoium aulem Mariae niulti inter .
Ex quibusipsa viris peperit tres Anna Marias,
Quasduxere Joseph,Aiphceus,Zebedeusque, •p»ChristiariosIncamat.
tbeologos astruunt,
' quos inter Petavius
lib. xiv de c. 4.
Prima
" Altera Jesum; Jacobum, J osepU cumSimoneJudam
dal; Jacobumdat tertia, atqueJoannem. 1 Epiphanius in Ancorato n. 60 ait primogenitos
Sed parum fidei hanc tradittonem mereri, ostendit. tam mares, quam feminas in Teniplo consecrari,
velerum silenlium, et quod Salonie mulieris liomeh ibique ad Snnos pubertalis educari solitos.
- i Prolo-Evangelium Jacobi praeter frequens ange-
esi, non viri, Marc. xv, l'<5.
&De quibus angelus supra c. k. lorum conimercium,eliamabangelonutriiam narrat.
• e De illis !Ezech. XL 6 et 54. 1 Ita et Evodius apud Nicephorum 1. n, c. 5. Sed
gradihus quindecim ,
seq. meminit et Josephus. Quod-vero gfadus-hosce in Proto-Eyangel. Jacobi duodecenuis tantum fuisse
dicitur, cutn Josepho desponsaretur.
juxla totidem psalmos rflSvcn, sive ascensionemcir- iPontifex-isteZacharias vocalur in Proto-Evan-
ca Templumiiiisse hic allinnatur, legilur In Talmu-, •
et coiifirnialuf a Kihichio elaliis Judacis. Dehis gelio Jacobi. . •'.
de, ' *"
non infrequenter veleres.Patres €hristiani.,A'Gi'ffi- Sic ehihi accijiiunt verba Marite,Luci, 54"AVS/JK
cis psalnii isti dicuntur TKnpbo-y.vpia, ijuia pririius ex; duuyivuor.a : id est, non cognilura virum.
illis inqiiit, KpbsKvpiovh T5 SliSecBv.ip.e,elc. Ut nempe per totam vitani Virgo adultiofin Terii-
f Etsi^llare ipsum gradifrus asceridere, prohibuitfc plo degerei. tjuod Greg. Nyssenus iib. iu. Orat. de
les, Exod. xx, 2C. Quod utcufn niore Judaebfum elt dieNatal.Bomini, dicit mulierem inter sacerdotei
Ezech., XLIII, 17, concilietur, inquirunt viri eruditi.„ jn Templo versari, atque in sanctis sedibusctwispici,
'
.303 S, HIERONYMIOPERUMMANTISSA. 304
.quirendum esse cui yirgp illa commendari et despon- A stupefacta, sed in solo ejus sermone lurbata est: et
sari deberet. Liquet enim Isaiam dieere: Egredietui; cogilare ccepitqualis isia salulalio, lam insolita esse
virga de radice Jesse, et flos de radice ejus ascendet,, posset, quidve 'porlenderet, vel quem finem esset
et requiescet supereum Spiritus Domini : spirilus; habitura. Huic cogitatioiii, angefus divinitus inspi-
sapienliceel intellectus :,spiritus consilii et forlitu- ratus occurrens: Ne limeas, inquit, Maria, quasi
dinis: spiritus scientise etpielatis : et replebiteumi aliquid contrarium lute castitati liac salutatione
spiritus timoris Domini (Isa.xi,l seqq.). Secundumi prsetexam. Invenisli enim graliam apud Dominum:
hanc ergo propheliam, cunetos de domo et familiai quia caslitatem elegisti. Ideoque vifgo sinepeccalo
Davidj.nuplui habiles, n non conjugatos, virgas suass concipies, et paries filium. Hie erit magnus, qui
allaturos ad alUtreprtcdixit: et cujuscumquepostal- e dominabilur a mari usque ad mare : el a flumine
lationem *>yirgula florem germinasset,etinejus cacu- usque ad terminos orbis terrte. Et filius Allissimi
mine Spiritus Dominiin speciecolumbteconsedisset, vocabitur: quia qui in lerris nascitur humilis, in
jpvsumessecui virgo commendarietdesponsari deberet. ccelo regnat sublimis. Et dabit illi Dominus Deus
IX. Erat autem inler ctcteros Joseph, homo de. sedem David patris ejus, et regnabit in domo Jacob
domo elc familia David grandcevus : cunctis veroi in tcternum, et regni ejus non erit finis. Ipse quippe
virgas suas juxta ordinem deferenlibus ; solus ipse: jj rex regum et Dominus dominantium est: el thronus
suam subtraxit. Unde cum nihil divinse voei conso- ej'us in steculum sseculi. His angeli verbis, virgo non
num apparuisset, pontifexiteralo Deumconsulendum incredula, sed modum scire volens, respondit: Quo-
putavit. Qui respondit, solum illum ex his qui de- modo istud fieri potest? Nam cum ipsa virum juxta
signati eranl, virgam suam non •attulisse, qui virgi- votum meum numquam cognosco : quomodo sine
nem desponsare deberet. Proditus est itaque Joseph. virilis seminis incremento parere possum? Ad hoc
Cum enim virgam suam attulisset, et in cacumine angelus : Ne existimes, inquit, Maria, quod humano
ejus, columba de cceloveniens consedisset, liquido more concipias. Nam sine virili commixtione, virgo
omnibus d patuit ei virginem desponsandam fore. concipies,h virgo paris, virgo nulries. Spiritus enim
Igitur nuptiarnm e jure de more celebrato, ipse qui- sanctus superveniet in te, et virtus Allissimi obum-
dem in Bethlehem recedit civitalem, domum stiam brabit libi, conlra omnes ardores libidinis. Ideoque
dispositurus, et nuptiis necessaria procuratttrus. Vir- quod nascetur ex le, solum erit sanctum : quia so-
go autem Domini Maria, cum aliis seplemvirginibus lum sine peccato conceptum, et nalum, vocabilur
cosevisetf collactaneis, quas a sacerdote acceperat, Filius Dei. Tunc Maria, manibus expansis, et oeulis
ad domum parentum suorum inGaliltsam reversa est. ad ccelum levatis, dixit: Ecee ancilla Domini (neque
•X. His vero diebus, primo seilicet advenlus sui G enim dojnincenominedignasum), fiat mihisecundum
in Galilaeam tempore, missus est ad eam angelus verbum tuum.* Longum forte et quibusdam taedio-
Gabriel a Deo : qui ei conceplum Dominicum nar- sum erit, si>cuncta huic opusculo inserere volueri-
raret et conceptionis, vel modum, vel ordinem mus, quce nativitatem dominicam vel prsecessisse
exponeret. Denique ingressus ad eam cubiculum vel subsecula fuisse legimus. Unde hisomissis, quse
quidem ubi manebat, ingenli lumine perfudil: ipsa in Evangelio plenius scripta sunt, ad ea quse minus
vero gralantissime salutans, dixil: Ave, Maria, virgo habentur, narranda accedamus.
Domini gratissima : virgo gralia plena , Dominuste- XI. Joseph igitur a Judcea in Galilceamveniens,
eum, benedicta tu prae omnibus mulieribus :'be- desponsatam sibi virginem, uxorem dueere inlende-
nedicla prae omnibus haclenus natis hominibus. bat: j'am namque tres fluxerant menses, et i quar-
Yirgo autem quse jam angelicos bene noverat vultus,' tus instabat, ex eo tempore quo sibi desponsata fue-
et lumen ccelesle insuetum non habebat: neque an- ral. Interea paulatim utero puerperte intumescente,
gelica visione territa, neque luminismagnitudine k puerperam se manifeslare ccepit: neque hoc la-
nee lex, nec gravilas permiltebat, ovn v6p.ip.ov&>,]0 A sponSaliorum tempore vero addeduetionem usque
v.ulup.urS>trpa.yii.uri.
ib o-ep.vbv
ov jrpotrijv. mora aliqua concedi solila.
'»Proto-Evang. Jacobi vocat rovg yjipevovtagrov f Iia scripsi pro eo qiiod edilum fuerai collecla-
luov Epiph."in Ancorat. n. 60 : ^YJ/JOU? xuiayap.ovg neis, intelligit enim virgines, quse eodem tempore
5!K8"EZKOTIJVtfvlw. cum illa fuerint post ablaclationem in Templum ad-
b Expressum ex eo quod narratur Num. 17 cui ductce. '
, ,
deinde superadditum de Spirilu sancto. Columbte B Ex Psal. Lxxii, 8. Quem fiymnum de Messia
specie virgaeinsidente, occasione Matth. m, 16. Judceiipsi interpretanlur.
* Epiph. hteres.Li, 10,vocat eum Kpeo-Svrriv h Anastasius Sinaita Serm. Annunliat. Marise.
vySori-
v.ovruETMV vleia e>.uo-ca>.
Yerus Hier. lib. it in Matt. KO-ovSviKO-TMf avvp.fevragKTTETSKEV. Hinc
velut ex deliramenlisApocrypltorumrepetitum rejicit, solemne illudixvofbprto-ev,
, Virgo anle partum, Virgo in partu,
3d est, quod Joseph viduus fueril, et filios. filiasque Virgo post partum.
antea susceperit. 1 Incipiunt verba ad
d Epiph. hteres. LXXVIII num. 7 rl-opavck rovro narranda accedamus. Pseudo-Hieronymi usque
«vuyxK^bvrav,sortibus nempe ad hoc cogenlibus, i Evodius apud.Nicephorum1. n, c.-5. '
quodrepetit in Ancorato n. 60. k In homil. Alhanasii elg
°
i Hocest sponsalibus quaa fiebant, eura solemniri- Hupiag. Josephus inducitur graviter uttoypufriving aylug
tu in conventusponsisppnsteque nomina tabulis in- sponsa sua expostulans, tom. n, super hoe ,cum
utauctor Philo p. 650. Sic Proto-
scribqrentur, esi delegibus special, Evang. Jacobi.
503 EPISTOLA Lll. AD AUGUSTINUM."' 506
. tere potuit Joseph. JNaiiisponsi more liberius ad[ A nostri Filii Dei pertineant, sequestratim exposui-
virginem introiens, et iamiliarius cum ea loquens," mus. Qui ad Natalem, qui ad sanclam Epiphaniam,
gravidam esse deprehendit. ^sluare itaque animoi id est, ad baplismum Dominicum, sivfeapparitionis
et fluctiiare ccepit: quia ignorabat quid sibi polissi-• stellte diem: etqui in quinta feria ante.passionem
•
mum esset faciendum. Neque enim eam traducere Domini: et qui in ipsa passione Dominica, qui in
voluit, quia justris eral (Matih. i, 19). Neque forni- pascha Resurreciionis ipsius Domininostri Redemp-
cationis suspicione infamare, quiapius. Itaque cogi- toris : etqui in Ascensione ejus in ccelos : qui eiiam
tahat clam dissolvere conjugium, et occulte dimit- in Adventu ejus : et qui de judieio fuluro : et qui
tere eam. Haecaulem eo cogitanle, ecce angelus Do- de civitate-aetefna, in qua Christus Dominus noster,
mini ei apparuit in somnis, dicens : Josepb, fili Da- sanctos suos a pfincipio mundi usque ad finem hu-
vid, noli timere: hoc est, ne velis fornicationis jus sccculi, sibi congregat secum conregnaturos in
suspicionem in virgine habere, vel aliquid sinistrum teterno regno ccelesti,' sauctus Dominus, trinus ct
cogitare, nequetimeas eamin uxorem ducere.' Quod unus, Deus seternus : qui etiam ad Dominnm
enim in ea natum est, et nunc animuni tuum angit: Deum deprecandum iri litania :vel quia pcenitentibus
non hominis, sed Spiritus sancti est opus. Pariel enim psalli debeant: qui etiam ih natali sanctorum dici
omnium virgo sola Dei Filium, el vocabis iiomen B debent. Cseterosvero psalmos invenies ijui quolidie
ejus Jesum, id est, Salvalorem : ipse enim salvum. Iegendisunt.
faciet populum suum a peccatis eorum'. IgltUr Jo- III. Omnes tamen psalmi quotidie in toto anno per
seph secuudum angeli prseceplum virginem uxorerh ordinem psalli possunt, secundum consueludinem
duxit: nec tamen cognovit eam, sed caste procurans Ecciesiaruin et monasteriorum. Sane qui legis, con-
custodivil. Jamque nonus a conceplione instabat sidera, quia unus psalmus ad multos dies sahctos
mensis, cum Joseph, uxore, cum aliis quse necessaria pertinet: iet psalmi Deo multipliciter iterantur per
erant assumpta, Bethlehem civitaiem unde ipse eral, singulos dies. Nam est psalmus qul ubique psalli po-
letendit. Faclum est autem cum essent ibi, impleti test. Alii iterum sunl, qui ad 'unius diei figuram
sunt dies ut pareret: et peperit filium suum primo- periinent: appensantes yero qualis personae fieret,
genitum, sicut sancti evangelistsedocneruht, Domi- utrum religiosse, an laicaa. De psalmis qui quinta
num nostrum Jesum Christum (Luc. xi, 6): qui cum feria ante passionem, aut qui in ipsa passione Do-
Patre, et Filio, et Spiritu sancto vivit et regnat Deus mini dicuntur: alque in nalales sanctorum exinde
per oriiniasaeculasteculorum. eligendi sunt psalmi: ita etiam de canticis propheta-
rum fecimhs,'ut, fioh in diebus supradictis confuse
MONITUMIN EPISTOLAM SEQUENTEM.: G < psallantur: sed qui in quo die dici debeanfc,quilegis
" •• "J
mullo auctorem lolus oralio- invenies. -
Sequiorttm temporum
nis contextus clamat.-Emsmus,-ne tantulus.quidem, -- . Ad majores operas pertinet.psalmus Lxxvii.,CateT
ait, in hac Epislola Bieronymigustus, immobarbarum chumenis el xxiv. Per jej'unium, xix,xxxiv et
~ electis,
quiddam ac neolericumsapit. Lxxii. De baptismo per Pascha, LXIV.De lamenla-
EPISTOLA LL . -,,-'.' -tione, CXXXI.Ad convenlionem fratrum, cxxxu. Ad
A.DPAOLAJI ET EUSTOCHIUM. benediclioneih, cxxxm. Ut laudes anle Deumfundah-
lur, ix. Ut pceniieathomo, L'.De fixa fide, x. De mo-
De virtute psalmorum.
nendo, cviu. Ut,oc.ulum.pudiciticeagas, i. De vigi-
I. Quia me, dulcissimte filits mese, in spe miseri- . liis.ingrabbato, vi. Dejustilia, xiv. De honesta ora-
cordiae Dei pelistis, ut vobis diversos psalmos per tione, Lxxxv.De communione cum omnibus homini--
ordinem sequestrarem, qui ubi psalli debeant: vos _ , bus, vel pauperibus, XL.'De Natali Domini, cix. De
_"
quoque ego peliipro medeprecare DominumDeum Trinitate, ut non timeatur homo, ix. De insidiis btc-
nostrum, ut dono suo mihi concedere dignaretur, resum,ni. De monendo proximum,iv. De spe in
-~
quo possim sanctam peiitionem vestram arripere, < Deum, xxii.-Decredulitate,x.Deoratione inhomine,
vel ipso donante complere : in cujhs miseficordia IDxxx.Behedictiosuper principes, xx.Deamore legis,
sperans (prout Dominus concedere dignalus est jn-_ . xxvi.De tribulaiioneinimicorum, xxv. Ut crealura
lellectum humilitati meae)necesse habui lani sanclte creatorem laudet, cu. De martyrio, XLIVet L. De
petitioni vestrte, pro affectu Domini nostri obedire. persecuioribus, LXXXII. Dum intras ad alienigenam,
Pro quo opere si nobis graiia fuerit integre assi- •LXXXI. Oratio super agrum,'Lxxxiii.Oralio noclufni
gnata, de omnibus qusecumque dicla sunt,.ipsi,Do- . lemporis, xc. Oratio ad altare, xxxui. j_ __ •
mino nostro omnipotenti pro humilitate mea oranles,
gratias referte: qui etiam asinse loqui prsecepitquaj EPISTOLA LIL
ipse Dominus voluit. ADAUCCST1KUM. .f . , .
II. Licet enim universi psalmi, qui requisitus fue- ,.
rit, Iegis divinse propemodum omnia habeant: ta- Benedict. (Inter S. fAugustini epistolasultima habetur jn pdit.
men donante Deo, et Doniino Jesu Christo, et Spi- enim Hierohymus,.ut cu.mhocargumenlo: AugustinoAnonymus(non
ex stylo liquet, tametsiin ipslus
rilu sancto in confessione Trinitalis,. qui psalmi epistoliseditasit uum. 50), signilicansse mceroregravi
aifectum,quod ipsumcum Severosimulnou repereritin
proprie ad singulos dies feriatos Domini Salvaloris urbe Leges,efquanloipsumamoreprosequaturexponens.)
307 S. HIERONYMIOPERUMMANTISSA. 308
EPISTOLA a Lni. A.muhiplices. Ad VJDUAM, qute sic incipit : Jtlognain
GUiGOHiSb, MAJORIS CAJITUSI/E
PBIOMS QUINTJ, AD humiiitali.nostrm fiduciam scribendi.Ad YIRGIKEH,
FEATBES DUBBONENSES. sive ad
' EILIAHMAUBJCI , duplipiter quippeintitulata
.. .-,..' J.
repenlur, exordium lsiud accipiens : Quantam m
De suppositiliisB. Hieronymiepistolis.
cmtesdbusbeatiludinem.Itera de lapsu virginis, sive
Amicis et fratribus in Chrislo dilectissjmis, Lazaro de pxnilentia ad SUSANNAM (uterque enim tilulus in
Durbonensipriori, et caeterisin eadem eremo Deo diversis codicibus invenitur) qute tam diversis titu-
vocatus-GuIso '• iat- aucioribus>vi e°rum numu3 -
^«^S^SJ:1*" *a—da
cabulo; cujus hoc est in quibusdam libris initium :
Inter csetera catholieorum virorum, qusead eru- Puto leveessecrimen.Inaliis istud : Quidagis,axdma?
ditionem ftdeliunielaboraverunt opera, quse nostra ouid cogitationibu.smstuas?Ad DESIDERIUM de xu lec-
quoque parvitas congregare stucluit, vef emendare, ioribus, a nescio quo iii irrisionem doctorum com-
etiam. epistolas B. HIERONYMI, quotquot potuimus, posita. Ad CELANTIAM, sic incipiens,' VeterisscWp/w-
undecumque qusesitas, et pro concessa a Deo facuf- rm celebrata sententia est. Hsecsiylo quidem riobi-
tale, mendaciis expurgatas, in unum grande yolu- bcre estscripla; sed nec sic B. Hieronymddigna.
men redegimus. Abscidimusautem ab iis quasdam, B Ppslremaesl, De origineanimmdisputatio, quasi in-
quas vel ex aliorum doclorum scriptis, vel ex siyli, ler B. Hieronymum et Augustinum: ubi licet inulla
sententjarumquedistaiuia, titulo tanli viri comperi- ex eorum scriptis ponantur, falsa taineii est: lum
mus indignas : ex quibus illa est, cujus est titulus quia prsefati doclores nniriquam inter se prsesentia-
ad DEMETBIADEH, hoc habens initium : Sisummo in- liter suntlocuti: tum quia eadem quceslionec apud
genio, parique frelus scieniia. Ilanc quippe B. Au- eos, nec apud cceterosfidei catholicaeseelatbres ad-
gustinus in oppre contra Pelagium de Gratiq Christi huc usque potuit liquido defiriiri.Huj'usdisputationis
et de Peccato originali, ejusdem Pelagii esse dicit, tale reperitur priucipium : Cutn apudvos cmleslis
qusedam ipsius « frusla tractatu suo interserens, eloquentiapurissimifontis. Neautem praedjcti doclo-
atque redarguens. Huic adduntur et istte, ad TITIA- ris episiolte sine rationabili causa apud iniperitos
IJUM de morlefdim, cujus inilium tale est: Charitatis suo videanlur numero minuttfi, has nostraeparvita-
'
lum scripta percepi. Ad OCEANUM consolotaria, tale tis litieras in principio collocate. Yalete. Ofate pro
habehs initium: Diversorumopprobria, tribulaliones nobis. ' •
f Edita primnm est a Mabillonip Analeclorum ut magis ingenium hominis atque acre j'udicium
tom. I, et in appendice operum S.. Bernardi. Nos barbaris illis temporibus admireris.
lioctranslulimuscritictc prtcfalioriis loco in stippo- 4 Perperani, apud Mabillonium
* ' - fruslra, fortasse
sita Hieron. scripta.' - ' ' , .' -
h Auclor srceuloduodecimo fere medio floruit,; operarum mehdo."'
-
S. EUSEBII
miEM®MWWl5
STRIDQNENSIS PRESBYTERI,
OP-ERlJllf MANTISSA
' '
___ CONTINENS
SCRIPTA SUPPOSITITIA.
PARS ,SEqiJNPA9
, SqRIPTA VARII, GENERIS.
a
DE FORMIS HEBRAIGARUM LITTERARULVL
(Ex codicems.Mediol.Ambros,Biblibth.J
Hebraicarum lilterarum form3eduaesunt: una an- Judcei. Ea de causa captivi factt Israel, et Babylo-
tiqua, qua Samaritani'uluntur; altera posterior, qua niam ducti, jussit rexAssyriorum, ne desertafema-
a Ut nihil sit dubium descriptionis hiijus aucto- publici juris fieret, quippe qute litteraru'ii Hebraica^
'
rem, quisquis ille fuerit, Hieroiiymi"iiomeiietcala- rum forcnam repriesentat, quannim scio hactenus
mum mentiri, a cujus ingenio et doctrina abest im- editis atque ipso Murnacensi apud Montfaucohium
mane quantuiii, djgna lamen yisf*'jp'sa est, qiiaj alphabeto antiquiorem. ^, -
50?; CATOLOGUSOPERUMFALSE SANCTO'iMHONYMO ATTRIBUTORTJM. 5l6
neret terra supra djclorum , Assyrios pro eis habi-
tare iri locum. Hos Samaritas, qui el patriaecqiisue-
ludinem servantj ignein eoleiites~,~et Judajca mah-
data, Esdras nobis scire tradidit scriptis suis. IIos
ipsos JudceiSamaritas appellant' patria lingua, qui
interpfetantur custodes. Nam cum per MedosCyras
regnaretPersis, Asiyage deposiloYegeMedorumavo
suo, atque ad Persas regnum lotum transtulisspt,
captivitatem omnem Judaeoruiri dimisit. Aique re-
versi, permixli fuefunt supradictis Assyriis Saniari-
tani, qui esse videbanlur Judcei. Propler qupd ut
essent separati ab eis, Esdraslegis dqctor fof niam
aliam lilterarum insfituit alque tradidit eis, virtuie
tamen lilterarum eadem' servala, quibils JUteris
etiani nunc utuntur Judcei." '
N
Sutft igitur Hebraicte litterte, qute per Sloysen
sunt IradilseXXII. Nomina sunt isla :
De induralionecordis Pharaqnis Liber. Laudatur' C Salmasius ad Splinum, alius est, lustricus sophista,,
Epistola I Ecclesite Lugdunensis, de prtcdeslina- quetnde Grmcptranslatumab Hierg.nymo,et nondutn
tione, contra tres Epistolas ej'us monachj, qu[ qucfi-r editum, vetus liberhabelin Bib.liothecaTltuanmq. Et
stionem eam moverat,.pt dicitur opinionem suam Mart. Opitijis, Hisler, sive Iste, J&lhicicognomento,
jirobasse auclprilate D. Hieronymi in Librode indu- scriptorautiquissimus, ctijus Cosmographicae Grmcq
ratione cordisPharaonis. Scripta est Epistolti circa ab Hieronymosaltuatitnver~a,inThuanwa Bibliothecq
A. Dom. 8b5, exstatque in S. Palrupi BJblioiheca. Luletim, penesme quoque e.xslant,iittera saneanti-
Laudat et Rabanus Epistolam ad Hincmarum.Re- quissima.Quin ipsa libri inscriptio in aliquqt rass. :
mensemeditamaP. Sirmondo tom. II, pag. P92. An-r lncipit liber Mlhici pltilosgphicoeditus oraculo, a
sam-coniminiscendoopei*iipse videtur S. Paler de-, Hieronymopresbyterotranslalum in Latinuxnex Cos-
disse in Commentar.in Isaiam cap. LXIII,ubi, Pha- mogrqphiaet Mundi scriptura. Nihiloseciussatis. est
raonis, inquil, dicilur Deusindurasse cpr. Quam ipsumlustrareoeulis !ibellum,aSimlero yulgatumex.
qumslionemdiligeniissimePaidus disseruit ad Ro,ttiq- Piihoeano nis. ut ex stylo contextuque operis statirn
nos, et nos iii quodambpere perstrinximus.Epis|qla - intelligas, minimeomnium fpisse ab HiprpnymoLa-
scilicet ad Hedibiam,qutest. 10. tinitate dpnatum : plus enim quam barb^re scriptus'
De consanguinitatebeatmMqrimVirginis.In cqdipe,D est, nugis et fabulis ineptissiniis refertus, et plera-
ms. num. 48, BibliotliecaeS. MarciYenetiarum. que omnia de creatiqne mundi, de mirabilibus, etc,
De tribusvirtuliSus.Citat Petrus Abaleard.usTheo- docet, qute S, Interpreti probari omnino non poluis-
logitcChristiantelib. i, ex editiorieP. Martenetom.V sent. Denique ne Jiihipi quidem est : siquidem ip.r
Monumenlor. pag".1175. sumJEthicumIstrum philosophumde nomine stepius-
Mthici Alpltabelumde Grmcoin Lqlinum ab Hie- laudat.
ronymocoa«ers«m.-LaudalRabanus"libro de Inven- Cyclus S. Hierqmjxni.In anliquo pod. num. 547
tione linguarum tom. VI opernm p. 355, yetus quo- biblidthecseSan-Germanensis.
que ms. exBibliotheca-Hautiniana, quem allegat Ordq vivendisanctarumvirginum.Sententiarum ex
Cangius in appendice ad Glossariuni Grtecum. Nec variis Hieronymiin eam rem scriptis congerieshsec
sanealius videtur auetor, quamjEthicus IsterChri- est in pervetusto ms. Ecclpsisecathed. S. Petri in
slianus scriptor post Constantini M. tempora, neque Yaticanb.
aliusinnui ejus, liber, quam Cosmographicadescri- DehmresibusGrmcorum,Judmorum,et Christiano-
ptioilla quaeab aliis Jnlio Ilonorio oratori ascribitur rum. Desinit in Trilheitis. Habetur ad calceni alte-'
juxta Cassiodoritestimonium. Nain JZll~icus,inquit rius ms. Libri de gestis summorumpontificiim, ex.
311 . S. HIERONYJU'OPERUMMANTISSA. 312
eadem S. Pefri bibliolheca. Yide Indiculum Hmre-.A CommentariusS. Hieronymi de ApocalypsiJoonnis
'
seon, quem vulgavit Cl. Menardus Parisiis 1617. apostoli. Ita inscribilur in anliquo catalogo Biblio-
Divi Hieronymi de timore ultimi judicii, et defectu thecce monasterii Pomposani, quem sceculoxi Hert-
hujus viim. Incipit : Inde salis titnes; ne illa tribula- ricus clericus dicitur adornasse. Incipit : Joaimes,
tionis die, etc. Traetatus maximam partem conqui- qui gralia Dei interprelalur, figuram Chrisli tenuit.
sitis hinc inde Hieronymi sententiis constans. Ms. Etiam Latina versio commentariorum Yictorini in
liber apud me est, nee aelatis infimae,nec notaa. Apocalypsim Hieronymo passim tribuitur. Et de
'
Epistola una Hieronymi, et alia Mansueli cpiscopi prtefalione quidem ad Anatolium, qute illis prtcfigi-
de secreio Incarnationis Cltristi in uno codice.Sic lur, dubilant eilamnum critici magnl nominis, num
habet vetuslissimus catalogus librorum prsefixus Hieronymum auclorem habeal.
ms. Yaticano Palatino num. 57. Slavonica Bibliorum versio, ut el alphabelumSla-
GlossmsecundumHebraicam veritatemtranslalmo vonicumHieronymianum.Qui btecHieronymo ascri-
supradiclo Hieronymo. Ex eodem catalogo. pserunt, rerum Illyricarum scriptores et critici non
- Expbsitio psalmorum, sive omnium, sive ex parle contemnendi, perperam intellectis
Hieronymi ver-
tantum : Hoxnitimitem in aliquot Scripturas loca , bis, mem lingumhominibusdedi, hallucinati sunt,-
saepiusoccurrunt in mss. quos recensere,longumest.
ADMOMTIO DE HOMILIA. •
SUBSEQUENTE
Colleclio hmc senlentiarum est, maximc qum ad probe instituendatn monachorumvitam spectanl, exHie-
ronymi epistolisac libris ab studiosoquopiam adornala. Occurritea nobisin perantiquo, ,et bonmcuxnprimis
notm, Vaticano ms. codice, qtd num. 140, prmnotalur : visaque est tanli, ut in lucem edi inier suppositida
scripta cum legentis fructu aliquo possel: maxime cuxnviam munire Regulae monachorum, quod ejusdem in-
genii atque anixniopus est, videalur.
AD MONACHOS.
Alii feslinant ad coalestia, et superna desiderant, ]B est videre crebrius quodesse contempsit? Monachus
alii terrenis faecibusinbiantes, fomenta non habent habeat simplicitatem columbte, nec cuiquam machi-
veritatis. Si quis habet animam virginafem, etama- netur dolos : habeat et serpenlis astuliam, ne alio-
tor est pudicitiae, non debet mediocribus esse con- rum supplantelur insidiis, quia non multum distata
tentus, qute cilo exolescunt, et exorto caumate are- vitio vel decipere posse vel decipi. Monachus qui
fiunt: sed perfectas virlutes sequatur, ul iumen substantiam suam Cbristo obtulerit, caveat ne eam
liabeat sempiternum. llla studeamus discere in ler- imprudenter efiundat, idest, ne rem pauperum non
ris, quarum notitia - perseveret in ccelis. Nemo pauperibus tribuat, el secundum dictum prudenlis-
renunlialurus sceculo., bene potest vendere quae simi viri, liberalitas liberalitate pereat. Quicuraque
conlempsit. Christum sequi cupiens, si habes in Domino servire cceperit, omnes insidias diaboli
potestale rem luam, vende : si non habes, magno observet diligenter, ut quasi cautus et sollicilus
onere liberatus es. Totum enim Deo dedit, qui se gubernalor, in quo liltore pudicitise piraia sit, no-
ipsum obtulit. Facile contemnit omnia, qui se sem- verit : ubi Charybdis et radix omnium malorum
per cogitat esse moriturum. Frequenter impudicos avaritia : ubi Scylla et obtrectatorum canes. Et co-
senes cetas lasciva condemnat. Subitus calor longo gitet quomodo frequenter in media tranquillilale
vincit tempore. Quia multi diu vivendo portant iG securi, Libycis viiiorum syrtibus obruamur, quanta-
funera sua, etquasi sepulcra dealbata plena sunt que venenaia animanlia desertum hujus sccculinu-
ossibus mortuorum. Beatus qui divinas Scripiuras triat. Si negotialores hujus sceculi multa pericula
Ifegens, verba verlit in opere : el nudam crucem sustinent, ut ad incertas perveniant periturasque
nudus sequens, puris manibus et candido pectore, divitias, et servant brevi tempore quod cum multis
pauperem se, et spiritu, et opibus glorietur. Nemo periculis, cum discrimine animteet corporis qutosie-
potest et virlutes simul et divitias possidere. Qui runl: quid Chrisli negotiatori faeiendum est, qui,
vultesseperfecttts, multitudines hominum, etofficia vendilis omnibus, quserit pretiosissimam' margari-
safutationis, et convivia quasi quasdam catenas tani : qui totis substantise opibus venditis, emit
fugiat voluptatum. Monaehis cibus sit vilis et ve- agrum, in quo reperiat thesaurum, quem nec fur
spertinus. Olera et legumina, interdumque et pisci- nec lalro possit auferre? Quicumquemonachus esse
culos pro summis ducat deliciis. Quidquid enim per vult, non sute gentisliabeatcuram, non reifamilia-
gulam' non senlitur, hoc ei sitquod et panis et legu- ris, sed animte sute, Sordes yestium candidte men-
mina. Monachus frequenter oret, et, ilexo corpore, tis indicia sint : vilis luniea contemptum sseculi
meniem adChristum eriget. Crebro vigilel, et ventre probet. Cave ne sine doctore ingrediaris viam ,
vacuus scepe dormiat, et inter bcecrumusculos, et D quam numquam ingressus es, et in partem alteram
gloriosos el palpantcs adulatores quasi hosies fugiat. declinans errorem patiaris, plusque aut minus am-
Monachushumi'Uate vesiium, tumente animo, non bules quam necesse est, et currens lasseris, aut
appetat sseculaiiam consorlia : devilet, Quid ei opus meram faci&idoobdormias. Ilfi aliorum debent esse
513 HOMILIAAD MONACHOS. '514
doelores", qui speciem conversationis suse multo A fores, qute prius salutantium turbas. vomebant, a
tempore didicerunt, qui oninium fuerunt minimi, ut miseris obsidentur. Fel.ix, qui hoc exercilu comi-
primi omnium fierent. Quos nec esuries, nec satu- tatus incedit: felix qui horum .sordibusjdealbaiur.
ritas aliquando superavit, qui paupertate ltetanlur, Prima virtus est monachi contenmere hominum
qubrum h.al)itus,'.sermo, vullus, incessus, doctrina judicia, et semper Aposloli recordari dicentis: Si
virtutum est. Religiosus inter mulieres habitare non adhuc hominibus placerevellem, Christi servusnon
debet, ne die videat, quod nocle cogitet. Monachi elsem. Quamvis clarus honor vilescit in lurbas, etr
sit vigilsensus, ne vanis cogitalionibus, paleat. apud bonos viros indigna litjpsa digniias, quain
Amet sclentiam Scriplurarum, et carnis vitia non multi indigni possident. .Uude, egregie de Caesarp
amabit. Monachus vivat in monasterio sub unius Tullius, dum quosdam,ornariait, voluit, non.illos
disciplina patris, consorlioquemullorum, ut ab alio honeslavit, sed ornamenta ipsa turpavit. Semper
discat humilitalem, ab alio patienliam. Unus enim enim grandia in audientium poriunlur arbilrio. :
silentium, alter doceat mansuetudinem. Nonfaciat sicut est illud: Si vis perfecluscsse;.et alibi de eunu-
quod yult : comedat quod jubetur : habeat quantum chis; Qui potest capere capiat. Ideo autem non ppni-
acceperit: operis sui pensa persolvat. Subjiciatur • nitur necessitas, ut voluptas.prtemiumconsequatur.
cui non vult. Lassus ad stratum veniat, ambulans- B Christi sapientia est sanctificalio, redemptio. Idem
que dormilet, necdum expleto somno surgere com- redemplio et pretium Chrislus omnia, ut qui omnia
pellalur. Passus injuriam taceat. Praepositum mo- propter Christum dimiserit, unum inveniatr pro
nasterii timeat, ut Dominum,diligat utparentem, onmibus. Cum religionemquis professus fuerit, stu-
credat sibi hoc esse salutare quidquid ille prtecepe-; deat non solum pecuniam Christo oflerre, sed et se-
rit, nec de majoris sententiajudicet, cujus officium meljpsum. Et imitetur filium hominis, qui non venit
est obedire et implere quse jussa sunt. Dicente ministrari, sed ministrare. Corium enim pro corio,
Moyse : Audi, lsrael, el tace. Quidam profitentur se et omnia qute possidet homo dare potest pro ahima
renuntlare steculumveslimentis dumlaxat, et yocis sua. Sed tange, inquit diabolus, carnesejus. Hostis
professione, non rebus : qui nihil de pristina cpn- antiquus scit magis continentisequam munerumesse
versaticne mutantes, res familiares magis augent, cerlamen.Faeile abjicitur quod habetur extrinsecus.
quam minuant. Eadem ministeria. servorum, idem Intestinum bellum periculosiusest^conjunctam dis-
apparalus' convivii, et inter turbas, et examina mi- glutinemus, unitam dissecemus.Si enim.offeramus,
nislrorum nomina sibi vindicaut solitarii. Plerique, Christo opes cum anima noslra,, libenter suscipiet.
monachi arlibus et negotiationibuspristinis carefe Si autem quseforis sunt Deo, et quae intus diabolo
non possunt, non victum etvestitum, quod Apo- G demus, non erit sequaportio rdicereturque nobis :
slolus prtecepit, sed majora quam steculi homines - Nonne si.recte offeras, etnonrecte dividas, peccasli.,
emolumenta sectantes, sub religionis titulp exer- Yir nobilis quando conversus fuerit, non.ei sit tu-
cent injusta commercia, et plenis sacculis moriun- moris, sed humilitatis occasio, sciens Filium Dei
tur divites, qui quasi pauperes vixerant. Qui pro- factum esse filium hominis : quantumque se deje-
ficere sludet, non consideret quid mali alii faciant, cerit, humilior Christo non erit. Nam etsi incederit
sed quid boni ille facere debeat. Si in monasterio pedibus nudis, et frtta tunica vestiatur, tequeturque
viverisclericus esse desideras, ita te exhibe, ut vitse pauperibus, et inopuni cellas dignanter introeat,, el
meritum consequaris. Idest, ut adolescenliam tuam sit ccecorum oculus, manus debilium, pes claudo-
nulla libidinis sorde commacules, ut ad allareDo- rum , si ipse aquam portet, ligna concidat, focum
mini, quasi de thalamo virgo procedas, et habens - exstruat, ubi vincula? ubi alapce?,ubispula? ubi fla-
deforisionum testimonium,'feminaequenomen.luum gella? ubi patibulum? ubi mors? Prima monacho-
noverint, vultum nesclant. Multo tempore disce rum virtus hsee est, ut nihil sibi de professione,
quod doceas, nec credas laudatoribus tuis, immo in nihil de continentia blandianlur : sed humilitas inter
risoribus aurem ne libenter accommodes. Ita viri eos contenlio sit, et quic.umquenovissimus fuerit,
sancti ad supernte voeationis palmam .spontanea D hic primus putetur. Nec extra modum inediae,nee
devotione festinant, quomodopotentes equi ad cur- immoderata saturitas condemnenlur. Nemo judicet
sum vincti, auriga desuper innitente, servent, non allerum, ne a Dominojudiceiur, unusquisque enim
exspeclantes flagellaverberum , sed ad vocis horta- suo Domino stat, aut cadit. Monachispecialiter ex-
, menta ferventes. Non appetas majora viribus..tuis, petenda est soliludo, et urbis habitalio fugienda,
quia melior est in liumilidribus luto pergere, quam quam videri el videre, salutare et salutari, laudari
pendulo gradu in sublimioribusfluctuare. Lactatur et detrahere, audire.et proloqui, et tantam frequen-
Deus quando conversi divites res suas pauperibus tium hominum salutem inyilum pali: quaecmnia a
tribuunt, quando ardentes, gemmae, quibus antea proposito monachorum et quiete aliena sunt.,Ait
collum et facies tegebatur, egentium ventres satu- enim videmus venientes ad nos, et silentium perdi-
rant. Quando vestes sericte, ct aurum in fila Jehte- mus : autnon videmus, et superbi arguimur. Inter-
scens in mollia lanarum veslimenta muiatur, quibus dumque visilantibus reddimus vicem , ad superbos
rppellaturfrigus.non quibus nititur ambitio :quan"do fores pergimus, et inter linguas rodenlium mini-
deliciarum supelleclilem virlus insumit, quando strorum postes ingredimur auralos. Sunt saricli Ja
%
315 S. HlERONYMlOPERUMMANTISSA. 516
• pides, qui volvuntur super terram , laeves, politi et jk absqueamiclu lineo
incedere, sed preliumlinearum
roiunditale sua rotarum cursibus similes sunt. De non hnbere laudabile est : alioquin ridiculumet
talibus Prophela jubetlolli devia, ne ambulantium pleiium dedecoris est, referlo marsupio, quodsuda-
in eos offendant pedes. Ibi aiiiem ambulantes viato- riuin, orariumqueiion linbeas.gloriari. Nec ruslicus
res, et prselercunlesinlelligendi sunt, qui per istud el tanluni simplexfrater ideo se sanptumputet, si
stficulum ad supernam habilationem transire fesli- uihil noverit: nec perilus eteloquens in Iinguatosti-
nant. Reprehensibilisest qui secretam volens agere met sarictilalem; multoque rnelius e duobusimper-
vilam, cum claususcellula,coi'pore lateat, linguaper fectis rusticilatem sanclam habere, quam eloquen-
orbem vagattif. Caveat religiosus ibi vivere, ubi ne- tiam peceatricem. Quidquidinebriat ac statum men-
cesse habeat quolidieautperire, aut vinci. Securius lis evertit, simililer fugiamussicut yenenum. Nec
est enim perire non posse, quam juxta perieulum boc dico quod a nobiscreatura damneiur, siquidem
non perisse. Inler epulas et illecebras voluptatum et Doniinusvini polntor appellatus est, et Timollieo
etiam ferreas menteslibido domai. Diffieileenim in- dolenli sloniaelium inodieum vini sorbere laxatum
ter delicias servatur pudieitia. Nitens cunclis sordi- est. ^Statiset valeludinisel corporum qualiiales exi-
dum oslentat animum. Monachosi clerieus aut.ste- gimus iti potando. Quod si sine vino ardeo, et ardeo
cularis dixerii, cur pergis ad eremum, stain acie, B adolescentia el inflammor calore sanguinis, et suc-
adversariis armatus obsiste, ut postquam viceris,co- eulenlo, validoquesum corpore, lihenler carebo po-
• roneris. Ille respondeat, fateor imbecillilatem meam, culo, in quo sumptiovini esi. Pinguis venter non
nolo spe pugnare victoritc, ne perdam aliquandd vi- gignit sensnm tenuem; tanlum libi jejunierum im-
ctoriam. Sifugerogladium, devitavi: si stetero, aut pone, qUanluniferrc potes. Sini pura, casta, siin-
vincendummihi est, aut cadendum. Quid autem ne- pficia, .moderaia, noii superstitiosa jejnnia. Quid
cPsse est certa dimittere, et incerla sectari? aut pi'odesl oleam non vesci, et moleslias quasdam dif-
scuto, aut pedibus mors est viianda.Tu qui pugnas, ficultalesqueciborum qucerere: caricae,-piper,nuces,
et superare potes et vincere. Sgo cura fugio, non palmarum fructus, simila, niella, pistacia, tota hor-
vinco in eo quod fugio, sed ideo fugio, ne vincar. torum cultura vescntur, ut cibario non vescamur
Nulla Seeuritasest vicino serpenie dormire. Potest pane. Alios fercontra rerum hominumquenalurani
fieri ut me non mordeat, et lamen polest fieri ut ali- nquam non hibere, nec vescipane, sed sorbitiuncu-
quando mordeat. Idcirco urbium frequentias decli- las delicatas, conlrila olera, betarumque succosnon
namus, ne facere compeflamur, quce nos non tam calice sorbei'e, sed conca.Fortissimum jejunium est
natura cogit faicerequam volupias. Luxuria mater li- panis el aqua; sed quia gloriam hon habet, etomnes
bidinis est, vontremquedistentum cibo, et vini po- C de pane et aqua vivimus, quasi publicum jejunium
tionibus irrigatum voluptasgenitalium seqtiitur. At- nuncupatur. Cave ne rumuscuiis hominum aucupe-
que ut ila dictum sit, pro membroriimordine ordq ris, ne offensam Dei [ Jl/s. mei] populorum laude
vifiorum mutandus est. Nobilitaset divitiaenori ha- commutes,si adhuc, inquitApostolus,hominibuspla-
bentibus sed eoniemneniibiis magna sunt, sseculi cerem,Chrisliservusnon essem. Desit placere homi-
homines suscipiunt eos, qui his pollent privilegiis. iiibus qui servus factus est Christi. Per bonam et
Nosautemlaudamus eos qui propter Salvaloremista malam famam, a dexiris, et asinistris Christi miles
despicinnt et mirumin modum quos balientes parvi graditur, nec taude extoilitur, nec vituperatione
pendimus : si habere noluerint, prsedicamus.Inter frangithr, non divitiis lumel, non contraliitur pau-
hoslium manus, etcaptivitatis duram necessitalem periaie, et lsetitiam conlemnit, et iristiliam. Sol per'
nihil crudeliusest quam parentes a liberis separare. diem non urit eumj neque luna per nociern. Quid
Hoc frequeifier, juliente graliaChrisli,quodammodo facis, monache, in paterna domo, ubi valium, ubi
cohtra jura naturte propria fidesimperat. Immo gau- fossa, ubi hiemsacta sub pellibus? Eccede ccelotuba
dens appelit, el amorem filiorummajore in Domino canil, ecce cum nubibus debeliaturus orbem impe-
ahiore contemnil. Lasciviensadolescenlis caro cre- - rator armaius egreditur. Ecce bis acutus gladius, ex
bris ac*duplicaiisest frangendaj'ejuniis : melius est -^ regis ore procedens obvia quteque metit, et lu de cu-
enim slomachum dolere quam meniem. Numquam biculo ad aciem, de umbra egrederis ad solem. Cor-
de ore monachiturpis aut lascivnssermo egrediatur: pusassuetum tunicte, loriete onus non suffert.Capht
lijs enim signis libidinosus animus ostenditur et per opertum linteo galeam recusat, molles olio manus
exteriorem homineminterioris hominisvitia demon- durus exasperat capulus, et ideo Iicel sparso crine,
stranlur. Mensura religionis est si pauperes et pe- et scissis veslibus, ubera quihus nutrierat, mater
regrini, et cum illis Cliristusconviva esse noscalur. oslendat: licet in Jimine pater jaceat, per calcalum
Quisquisperfectam vult agere viiam, negoiiatorem perge patrem, siccisoculis ad vexillum Crucisvola,
clerieum, et ex inope divitem, et ex ignobiliglririo- pietatis genus est in hac re esse crudelem. Yeuiet,
sum, quasi quamdampestemfugiat voluptatum. Cor- veniet poslea dies, quo victor reverlarisjn patriam,
rumpunt enim moresbonosfabulaiionespessimm.Ye- quo ccelestemJerusalem vir coronatusincedas.Tuiic
stes poliutas [Al. pullas] sequeviiemus ut candidas: municipaluih eum Paulo capies, tunc curn parenti-
ornatus enim et sordes fpari modo fugienda snnt, bus ejusdem civitatis jtis petes. Tunc et pro me ro-
quia allerum deliciis, alterum gloria redolet.-Non gabis, qui ut vinceres incitavi. Scriptura prtccepit
317 HOMILIAAD.MONACHOS. 518
parentibus obsequendum, sed quicumque eos supra A ral: taindiu scitp san.guinis cqpularn, qijanidiu ille
Christum amat, perdetanimam suam. Facile rumpit suum noveritcrealorem. Dolendumest-non quaerere
ha>cvincula amor-Christi", et timor gehepnce.-,G!a- lipminesTionaaeierna, qute certa sunt, et sperare in
diuni tenet hostis, ut me perimat, etego delacrymis incerta temporalia, quce multos non habere videns,
matris cngiiabo : propter patrem mililiam descro, et cum habuerint perdidisse. Quod si dixerit quis,
cni sepulturam Christi causa non debep, quantum . cui dimittotaplasdivitjas : respondeo, Chris.tq qui
omnihus ejus causa debeo. Aries iste pietatis, quo mori non potest. Quem habeo, inquis, htefedem, iji-
fides quaiitur, Evangelii retundendus est mucrone : sum quem et Dominum -..Contrisiabiiuf pater, sed
Mater mea et fratres mei hi siint qtii faciunt volunla- helabitur Clirisiiis : lugebit familia , sed.angeli con-
tetnPatris mei qui in cmlisesl (Luc. vm,'21). Si cre- gratulahuntur. Faciat pater quod vult de substanlia
dunt in Chrisio faveant mihi pro ejus nomine pugna: sua : non es ej'us cui natus es, sed cui renatus, et
luro : si non credunt, mortui sepeliant mortuos suos. qiii degrandi pretio redemitsangpinis sui. Non qiice-
Advprsariusnoslertamquam leo rugiens aliquem de- runiur in Christianis inilia, sed finis. Paulus male
vorare quaerenscircuit: et tu frondosse arboris le- ccepit, sed bene finivit :'Judce laudantur exordia, sed
cius umbraculomollessomnos futurus prceda carpis. ' finis proditione damnatur. In servo Dei hon corporis
Inde avaritia conatnr irrumpere, inde venter mens B cultus, sed animcevigor quseritur, qui carnis infir-
vult mihi Deus esse pro Christo. Compellit libido ut miiate fit iorlior. Nihil sic inflammat corpora, et ti-
habitanlem in me Spiritum sancfum fugem, ul tem- tillat membra genitalia,- quomodo indigestus cibus,
pluin Dei violem : persequitur me, inquam, hostis, ruclusque convulsus : quidquid [seminarium volup-
cui nominamilleel mille nocendi sunt arles; ei egp . tatum est, ut yenenum vitandum est. Parcus igitur
infelix viclorem me putabo dum capior. Perfeetus cibus, et venler semper esuriens triduanis jejuniis
servus Christi nihil prteter Cliristmn habeat: alio- praefertur: muUum nielipsestquptidipparum,quam
quin perfectus non est; et si perfectus non est, cum raro salis sumere. Pluvia illa optima est, qua5sen-
se perfectnm fore Deo pollicitus sit anie,"menlitur : sirh descenditin lerras; subilus et nimius imber in
os autem qttod mentilur occidit animani(Sap. i, 11-). prjeceps arva subverlit. Quandocomedis, cogiiaquod
Monachus in sua palria non habet honorem, etubi slaiirn tibi orandum, illico legendum sit. Non quce-
lionor non est, ibi contemjitus est: ubi contpmp|.us, ras in mpnaeho Iinguse nitoreqi,,(secl animae puri-
ibi freqtiens, inj'uria, ibi el indignatio : ubi el indi- talem. Apud religipsos enim solaecismtismagnus et
gnatio, ibi quies nulla : ubi quies non esi, ibi meiis vitium , turpe aliquid vel narrare vel faeefe. Vene-
a prcposiio stepe deducilur. Ubi autem per inquie: rationi habenda est non verljosa ruslicitas, sed
ludinem aliquid auferuir ex sludio, minus fit ab eo C sancta simplicitas. Sladiuni' est htec vita mortalis :
quod lolliiur: et ubi minus est, perfectum npn potest hic contendimus, ut alibi coronemur. Non quserit
diei. Ex hac supputatione illasunimanasciiur,n!pna- diabolus homlnes infideles, non eos qui foris surit,
chum perfectum iu pairia stjciesse non posse. PerfeG; et quorum carnes rex-Assyius in ossa succeudit,
lum autem -nolle esse, delinquere est. 0 desertum sed de Ecclesia-raperp festinat. Escse ejus secundum
Christiiloribus vernans! 0 spliiudp in quailli nascun- Abacuch prophelam eleclae sunl. Joh subyeriere
lur Iapides,de quibus in ApocalypsicLyitasmagnire- cupjt, et devorato Juda, Appstolorum expe/it pote-
gis exstruitur. 0 eremns familiari Deo gaudens! Quid slalem. Npn sinascogitaliones crescere in corde tuo:
agis, monacbe; in saeculo,-qui major es mundo : nihil in te Babylonium, nihil confusionis adolescat.
quamditi lelecloruin iunbrtfi premunt, quamdiu fu- Dum. jiarvus est hostis, interfice. J^equitia elidatur
mosaruiuurhiunicarcer includit. Paupertatem limes,, in semine, quod impossibile est in . sensu hoininis -
sed beaios pauperes Christus appellat. .Labore ter-: non oriri,noto medullarum calqre. Ille laudalur, ille
reris, sed nemo athleia sine sudoribus cprpnatur : prccdicaturbealu6,,qjii cum pogitaliones suas incce-
de cibo cogiias, sed fides fanieni non sentit : et-su- perint, inlerficit, et elidit eas adpetram,pfiti-aa«(e»s
per nudaiii meluis humum exesa jejuniis membra ex\aiChristus (I Gor. x,, 1). Monachus si ceciderit,
ponsidere, sed pominus tecum jacet. Squafido ca- ]L)orabit pro eo sacerdos. Pro sacerdolis lapsu quis
pitis horrore, et inculta ccesaries, sed caput luum rogaturus? Deirimentum pecoris, pastoris ignpminia
Chrislus est. Infinita eremi vastitas terrel, sed tu in est. Beatitudinis lute interrogatio, disputatio fuit, sic
paradiso mente deambula : quptipscuraque illtic cp- qusesissequserenda, ut via sit dedisse qusesitis. Rer-
gitaiionp transcenderis, toties in erenio non eris. d,et aucloriiaiem dicendi, cujus sermq pperedeslrui-
Scabra sine balneis atirahitur cutjs, sed qui in tur. Innocens. absque sermone conyersatip sacer- -
Christo,semel lotus est, non illi necesse esl iterum dotis, quanlum -pxemplo prodest, tanium silentip
lavari : et ut breyiierad cuncta Apqstolum audias nocet. Lalratu enim canum et baculo paslqris 1H-
respondentem : Ngn sunt cqndignmpassiones hujus- pprumjrabies terrenda est. Yiolentia impiorum.et
iemporis ad futyranhgloriqm qucerevelqbinir{nnobis cpmessalorpni est, npn saeerdotum.' In -yino pnim
(Rom. vjii, .18). Deljcaius miles es, si hic vis gau-, luxuria, iuluxuria.vpluptas, in voluptate impudicitia
dere in saeculo, et postea regnare cum Ghrislo. HoT • est. Non moriturus quis vicluriJs occiditiir. ''
nora patrem tuum, sed si te a vero Patre non sepa-
519 . S. HIERONYMIOPERUM MANTISSA. 520
REGULA MONACHORUM
i EX SCRIPTIS HIERONYMI PER LTJPUM DE a OLMETO GOLLECTA.
PROLOGUS»
Fratres charissimi, non queo, quem mente con- jA Yerum quia memoria labitur : omnium quae dixe-
cepi ore proferre sermonem, et cordis lcetitiamlin- rimus desideras Commenlariolum fieri,utobIivionem
gua non explicat; lioc aiitem non solum ego patior, Iectio consoletur: ideo pauca quto libi reor fore nc-
qui cupio narrare quae sentio, sed eliam, el vos me- cessaria, credidi subnectenda. Illuc enim nostraten-
cum patimini; plus exsultantes in conscientia, quam dit oratio : ut quorum unus est labor,'unum et prae-
in eloquio proferenles. Nihil Christiano felicius, cui mium sit. Navigantes namque Rubrum mare, in quo
promittilur regnum ccelorum : nihil laboriosius, qui oplandum nobis est, ut verus Pharao mergatur cum
de vita quoiidie periclitalur : nihil fortiusj qui vincit suo exercitu : multis difficultatibus atque periculis
diaholum : nihil imbecillius, qui a carne superalur. ad urbem h maximam perveniunt; ulroque litlore
Utriusque rei exempla sunt plurima. Latro credit in gentesvagffiimmobellutfihabitahtferocissimffi.Sem-
cruce, etstatim meretur audire : Amen dicotibi: per solliciti, semper armati, tolius anni vehunt ci-
hodie tnecuxneris in paradisd. Judas vero de aposlo- baria: latentibus saxis vadisque durissimis plena
latus fastigio in perditionis tartarum labitur, et nec sunt omnia.
"
familiarilate couvivii [Al. eommuni], nec intinciione Quorsum ista, perspicuum est. Nam si sseculine-
bucellte, nec osculi gratia frangitur, ne quasi ho- goliatores tanta suslinent,ut ad incertas perveniant
minem tradat, quem Filium Dei noverat. Nos quidem B '. periturasque divitias, et servent cum animse discri-
parva dimisimus : grandia possidemus, cenluplicato mine, qute multis periculis quaesierunt : quid Chrisli
ienore Cliristi promissa reddunlur. negotiatori faciendum est, qui, vendilis omnlbns,
< Htec dicimus, non tam tibiquam aliis sub tuo no- quserit pretiosissimam margaritam : qui totis sub-
mine, ut prima te, fili, fronte doceamus magna cce- stanlise opibusemit agrum, in quo reperiat thesau-
pisse, et excelsa sectari, eladolescentise immopuber- rum, quem nec fur effodere, et latro non possit au-
talis incenliva calcantem, perfectse tetalis gradum ferre. Nosse igilur oportel quid jussum sit: quidve
scandere. Scis enim dogma nostrunv humililaiis te- prohibitum : ut scienles utrumque servemus. Alio-
nere vestigium, et per ima gradientesad summa quin anle scientiam mandali impossibile est nosse
nos ascendere. Igitur sanctus mihi invocandus est quid fiat.Et hsec ego non integris rate vel mercibus,
Spiritus, ut hoc suo sensu ore meo defendat. Non quasi ignarus fluctuum, doctus nauta praemoneo :
quidem campum rhelorici desideramus eloquii, non sed nuper naufragio ejectus in littus, timida naviga-
dialecticorum tendicula, el Aristotelis spineia con- luris voce denuntio. Cuncti tamen mei sensus af-
quirimus : sed ad sanclarum Scripturarum gravi- fectu vobis vaco : sed [Al. vacant. Itaque] obsecro
tatem confugimus: uhi vulnerum vera medicinaest: vos, ut conatus meos oralionibus adj'uvetis, ut Do-
ubi dolorum certa remedia. C minus et Salyator pro causa « respondeat."
a Rubeus hsec pcr incuriam verba prsetermisit, quiacames et exquisilm epulm ingenti cura ac mhma-
• "
prcrparantur,
559 REGULA MONACHORUM J2X SCRIPTIS HIERONYMICOLLECTA. 5o0
sanitatem, nisi lenui cibo et casligaio victu. Quibus A'Jioveranl, verum et ipsum parunf prdpter' '
nauseam
ergo cibis recipitur saniias, hiS et servari polest: et asperitatem gulturis Ieniendam". 'jso -
ne quis putet morbos oleribus concitari. Si autem Quid loqtiar, inquit, de volatilihus , cuin ova
vires oleraiion minislrant, qute nascuntur et alunliir quoquepro carnibus viiaverinl el Iac? quoruin alte-
carnibiis, quid a lamen necesse est sapienti viro et rum caines Iiquidas , sllerum sauguihem esse dice-
philosopho Clirisii tanlam habere furliliidinein, qute banlcolore mutato. Cubile eis de foliis palniarum
aihleiis et militibus necessaria est, qhani fcuinlia- conlextum erat. Scabellumaeclive ex una parte ob-'
bueiit ad vitia provocetur? Illi arbiireiiiur"oarnes liquum in terra pro.pulvillo caplti"supponebant: bi-
sanitati congruas, quivoluni -buti libidine, et iu dui triduique inediam suslinentes , et huinores cor-'
ccenumdeinersi volupialum , ad coiluin seinper ex- poris , qui nascuntur ex otio,'-et ex mansioneuniiis
tcstuant. Chiistiano sanilas absque viribus cximiis loci, niinia victus castigaiione siccabani. liem Jose-
[Al. uiiiiis] nccesaariae.--t. phus, in secunda;Judaictecnpiiviiatis hisloria, et in
Nec lurbare nos dehet, si rari sunt hujtis jiroposili decinio octavo Antiquitatum libro, lria describil
sectatores, quiarari sunl, el amici boni fidelcs,et dogmala Judar-orum, pharisteos, sadducrcos,essaeos
pudici, et contineiiles, seiuperque viriin rara est. [Al. esscnosj : quorum novissimosniiris eifert lau-
Legimus qnosdam morbo anieulari et podagraehu- Bdihus. quod et uxorihus , vino et caruibus semper
moribus laborantes,proscri|ilione bonorum ad sim- ahslinuerintf quotidianum jejunium verteririlin na-'
plieetn.inensam et ad pauperes cibos redaeios, con- ttiram. .Superquoruni vila el cibo [Al. /accJ-eiboJ,
valuisse. Cartierant enim solliciludine dispensandre Philo vir'doclissitnus proprium voliimcn edidit.
domus, et epularum largilate, qiiaeet corpus fran- Eubulius narrat apud Pursas tria genera M:\go-
gunt, elauimaiu. . rum, quorum piimos, qui sint doctissimi et elo-•
Irridet lloratius appetilumciborum, qui consumpti queniissimi, excepia fnrina et olere, nil amplius-in
relinquunt pceniieniiam.Sed etiam exvilissimiscibis cibo sumere. Orjjheus quoque injcarmine sno esum
vitanda saiietas. Niliil enim ita obiuit animum , ut carnitim penitus deteslatur. Pythagora etiam, So-
plenus venter et tesiuans,et huc illuc se verlens, et cratis", Auiisihenis, el reliquorum frngalilalerare-
in ructus , ct in crepilus venloruiii efflatione respi- ferreni in coiifusionemnostram, nisi el longum es-
rans. Quafeaulem illud ji-junium, aui qualis refeclio set, et proprii operis indigeret : lit qui pauperlateni
post jejumum, cum pridianis ejiulis distcndimur, et Apostolorum et crucis duriiiem, aiil nesciunt, aut
gultur noslrum meditaioiium efficitur latrinarum? coniemnunt, imitenlur saltem gentiliuinparcitaiem
"
Dumquevoluniusprolixiorisinediaefamem quterere, [Al. paupertalehij. ,
tanlum voranius, quanlum vix alteritts diei nox di- Cf Ad ea venio, qutc Asella poslduodecimum nnnum
gerat. linque iion tam jcjunium appellandum esl, sudore proprio elegit, arripuit, tenuit, ccepit, im-
quam crapula, ac fetens et molesta digestio. plevit. Unius cellulce clauta angustiis, lailtudine^
CAPUT XII. jiaradisi fruebatur. Idem lente solum, el orationis
loctis exslitit el quielis. Jejunium habuit pro ludo,
De AbslinenliaPhilosophoruni,antiquorumSaccrdo- inediam pro refeeiione. Et cinh eam non vescendi
tum, aliorumqueSanctorum. desidcrium, sed humaua confcciio adcibum irahe-
Dictearchusin libris Antiquilaiutn et Descri|>lionc ret, pane et sale et aqua frigida eonciiabat m;.gis
Graccicc, refert sub Salurno , cuni omnia humus esuriem, quam reslinguebat: etoperabatur manibus,
funderei, nullum comedissecarnes, sed universos ' sciens scriptum esse : Qui non laborat, non xnandu-
vixisse frugibus et pomis, qu;e S|ionte terra gigner cct (II Thess. m). Et iia ad quinquagenariamperve-
bat. Chreremonquoque Sloieusv vir eloqucntissi- nit tctalem , ut non dolerel slomacbus, non visce
mus, nanatdevita ariiif|uoruinJEgypiisaccrdoltim, runi crticiaretur injuria, nnn sicca humus jaceniia
quod pinnibus nitindi negotiis curisque poslposilis, membra confringeret, non saceo asperata cutis fe-
semjier in templo fuerint, et rerum naluras, cau- torem aliquem sitiunqtie contraheret, sed saiia cor-
sasque ac raiiones sidci-iunconlemplati sint, niini- 0-pore, anima snnior, soliludinem pularet etse deli-
quam se mulieribus niisciierinl, numquam cogna- cias, el in urbe lurbida invenirel-eremiini niona--
tos et propinquos, ne liberos quidem viderint, et ex chorum.
eo lempore quo ecepissentdhino cnltui descrvire, Paulo quoque cibum et veslimenta jialmaprtebe-
carnibus et viuo semper abstiuuerint propter tenui- bat; et ne cuiimpossibile videalur, Jesuniiteslor et
talem sensus, h et maxiuie propier ajipetitus libidi- angelosejus,' quod in eremi, qurcjuxla Syriam Sa-
nis, qute ex bis cibis et ex hac polione nascunlur. racenis conjungiiur, monacbuni vidi/.qni per tri-
Pane vero non vescebautur, ne onerarent stoma- ginta annos inclusus , hordeaceo pane' et Iululenia
chum, et si quando comedebant, tunsum pariter aqua vivebat. Alter in cisterna veteriper diessin-
hyssopum sumebant in cibo : ut cscam graviorem, gulos quinque carycis sustentabatur. Unde' si mihi
illius ealore decoquerent. Oleumtantuni in olertbus Dominus optionem daret, multdmagiseligerem lu-
, a Deerant, quibus sensus maximeconstat, verba, b Addit Rubeus, el vertiginemcapilW. Idem mox
"
tamen necesseest. liabet, Patie ra.ro e
vescebantur, tc.
SSI S. MERONYMlOPBRUMMANTISSA. SJfc
nicam Pauli cum meritis, qnam regum purpuras.A caeterarumvirtuiiim fundamenlumest, el sanctifica-
ctmi regnis [Al. pcenis]suis. Quid tamen nos vcntris tio alque pudicifa : et sine qua neino videbilDeum.
animalia.tale umquanifecitnus?quos si vel secunda Nam Chrislus pro aniini voluntate omnia in' acce-
liora legenles invenerit, osciiamus, manu fac'.em ptuni refert. Displicent namque in leneris maxime
defiicniites, continemus stomaclium, ct qunsi post tetalibus Ionga el immoderaia jejunia, quibusjun-
. imilitim laborem, mundialibus rursus negotiis oc- gunttir hebdomades, et oleum in cibo ac pomave-
cujiarnur. tantur. Experinientodidici, asellum in via cum las-
Praetfiriniiloprandia , quibus mens onerata pre- sus fuerit, divenicula quaerere. Hoc enim in perpe-
miltir. Pudet dicere-freqitenliam salutandi, qua aul tuo jejunio prsecepium est, ut longo itineri vires
ijisi quoiidie ad nlins pergimus , aut ad nos venien- perpetessuppetant, ne in prima mansione currenles,
les cceleros cxsjieetamus. Deiuceps ilur in verba , corruamus in mediis.
surmo tcrilur, Incerantur absentes, vila aliena Csnterumin Quadragesima conlinentisevela pan-
describitur, et niordenies invicemconsuniimur ab denda sunt, et loia aurigrorelinacula equis laxauda
invicem. Talis nos eibus occup.u el dimiltii. Cum properanlibus : quamquamalia sit condilio stecula-
vero amici recesse-int, raliocinia suppulanius. Nunc ritun, alia monachorum. Sir-eularishomo iu Qua-
ira personam nobis inducit, nunc cura supeiflua in B dragesima veniris ingluviemdecoquil, et in cohlea-
annos |iluriinos duratura pnrcogiiat. Nec rccorda- rum morem, succo viciitans suo, fuluris dnpibus ac
mur Evnngelii dicensis, Stulle hac nocte auferent saginae aqualiculum parat. Monacbusin Quadrage-
aniniama le, quaenutem prcejiarasticujuseruul? sima suos dimiltat equos : ut sibi meinineril semper
Nec vero boe dicenscondeinnocihos, quos Deus esse currendiim.Finitus labor major, infiniius 1110-
ereavit ad ulendum ciun grn.liarumaclione , sed ju- derniior esl. Ibi enim respiramus : hic perpetuo in-
venibus inceniivaesse assero volupialnm[Al. aufero cedimus.Sic lamen coniedas, b ut slaiim poslcihum
vohi|>tniisJ.Non iEjjiceiignes, uon Yulcauia icllus, possis legere, orare, et psallere. Ideo sint libi
non VesevusOlyinpusquelaniis ardoribus testuant, casla, simplicia, moderata, et non superstitiosa
ui juveniles medulltevino plente, dapibus inflam- jejunfa.
nintie. Avaritia cnlcatur a plerisque, et cuin marsu- Sed quid prodesl oleo non vesci, et molesiias
pio deponitur. a Maledicjinlinguam indiclumsilen- quasdamdiffienfiatcsquecibofum quserere,carycas,
lium emeiidal: ctilius corporis, et habiius vestium piper, nuces, palmarum fructtts, simibim, etmel?
iiiiiiis horte spatio comrauiatur. Oinnianlia peccala Tola horiorum culiura vexalur, ut cibario pane nou
fxtwnsccits siiul, et quod foris est facile abjicilur. vescaniur : et dum delicias seclamur, a regno coelo-
Sola libido insila cst , ct quadani lege iiatune iu C rum relr.ihimur. Nec si biduoaul triduo jejunavcris,
coittini jjesiil eruinpere. GranJis igilur virmtis est pules te jejunnniibus esse meliorem. Tu jejunas el
et soiiciitfi (iiligeiititcsuperare quod halus sis, et in irasceris : ille comedit, et forte [At. frdme] blnndi-
carue iion carnaliier vivere. lur. Tn vcxaiioneni inenlis et venlris esuriem jeju-
CAPUTsXHI. nnndo \A(. rixandoj digeris, ille rnoderaiius aiiiur,
el graiiasagit Deo.Undeqtioiidie claniallsaias: Non
De lemperadsJejnniis. lale jejiiuiitm elegi, dicit Dominus. Ei iterum : i»
Tanlum libi jejuniorum as^unie, qunntnm ferre diebus jt'juniorum vestrorutninveniitniur volunlalcs
poies : divcrsus e-l eniui honiinum sioinaclm«.Alii vestrm: el omnesqui sub potestatevestra sunt, slimt-
aniniis , alii duicibus, nlii nuhieiioiihiis, alu levi- lalis. In judiciis el lilibusjejxiitalis, el p?rcutilispu-
bus [.4/. lenibusj delcclnniur cihis. IJeo uon tibi guis Ituinilcm: ut quid milii jejunalis (tstii. LVIII>/?
iniinoderata iinperamusjeniinia , et cnuimeui cibo- Qunle illud potest esse jcjuiiluni, cujus iram non di-
rum ab tiiKMiliam,qnibus slalim co'pora delicata caiu nox occupat : sed iuna inlegram derclinquit?
franguninr. Pliilosoplioruni qtioque senleniia est, Teipsum consideians noli in alleriu* ruina, sed
moderaias esse vjriutes, excedcntes modum aique in tuo opere gloriari: nec llloruni libi exempla pro-
inensurani inler viri i (lepiiinri. Unde et unus d< Tfponas, qui carnis ciiram facienies, possessionum
sep:em j-npic-iiiibus : A*<;quid, ait, nimts. Noviei.im reddiius el (|utiiidian'.isdomus inipensas s>i|>putaul.
ego in utroqne sexu propier iiimiaui ahstiueniiani Nec euini uudecim "Chiistiaposloli Judaeprodiiione
cerehri sauilatem qtiibusdam fnisse vexaiani, |>r;e- stmi fracli : Jiec Philelo et Alexandro naufraginm
scrlim qui in liumidis, et frigidis liabiiavereccllulis. faciente, caeteri a cursu fidei siihsiiterunt (jll T:-
iia utiiescirent quid agerent, qunve se vcncrcnl, molli. u). Conviviaquoque tibi sunt vilanda sa;cu-
quid loqui, quid lacere debcren(. larium : inaximeeorunl qui hoiimibus lument.Nam
Sic ergo debes jejonare, non ut jinlpites, elt pinguis venter non giguit sensumteiiuem.
respirare vix pobi-is: sed ut fracio corporis apjieiiiu., D»cet ^Esopi fabula, plenuin muris ventrem per
nec iu leciione, necin psalinis, in-c in vigiliis soliici angustum foranien egredi non valere. Qnoscumque
quid ininus facias. Jejunium non perfecta virlus, sedI naiiujue formosos, calamislratos, crine composilos,
* Hfficvcrn, Maledkamliiiguaminclictntnsilentmni b Adduu! alii libri, t;(sempermirias.j
?i"-dai, Rubeus omjuu, atqueajio u-auslulit.
S53 REGULA.M0NAC1I0RUMEX.SCRSPTIS HIERONYMICOLLECTA. Soi.
ve! buceis rnbeniibus videris, deanncnlt) Joviniafii A \ satiaius, de honi coidis thesauro profcrl ea qutc bona
.siiiit: a inter quos giunniunt sues. De noslio grege, sunt. - '.
tristes, pallidi, sordidi [Al: sordidaii], t-tqiinsi pe- Crebrius lege, el disce quamplurinia, el tcnenle le
rcgtini luijussseeuli, licel sernione caieaul [A/. la- codicem, soiniius obiepat, et cadenlem aeiem pngina
ceanl], hahiiu loqiimuur ei gestu : IIeu mihil quia -sancta suscipiat. Et quamquam Apostolus semper -
. pcregrinatio mca prolongata est. Undc saccus ei jeju- orare nos j'ubeat, et sanctis etiam ipse soninns oralio
niuiii anna stint poeiiitcntire,h et auxilia peccaiorum. - sit, tamen divisasoraiidi boras dehenius babere : ut
Elsie duobus necessnriis uiiuni esi sublrahendiim : si uliqiioTueriiiiiisopere deienli, ip»um nos ad offi-
magis eligam jejunuini absque sacco, cjuamsaccuni, cium tempus sdmoiieat. Nec cibi ante sumaiilur; nisi
absque jejunio. At vero hi quibus pceniteiuiaprteei- oraiioue prffiinibsa.Kec fecedatur amensa, nisi rc-
piltir, consequenter ad jejuiiiuni. saccum copulanl. ferantur graiite Creaiori. Egredienics hospitium ar-
Non quidem i-anat oculiim , quod calcaueo tidhibe- met oratio, el iiigredieiilibns occtirrat or.uio anie-
tur. Jejunio passiones corporis, oralione pestes sa- qnain sessio : nec prius corpusculum requiesiat,
iiandae sunt menlis. Igitur per jejunium oslemliuir , quam aiiiina jiauselur [Al. pascaiiirj;
j.os ire in parndisum , unde per saluriialem luera- Ad omnem aclum, et ad oniiiem ineessum, niamis
n.tisejtcii. Namjcjunium curat vuluera delinquenlisj"] R pingal crucem. Dominicisdiebus oralioni [Al. add.
curatosque sauctlficnt. tanliinij et leciioni vncetnr. Quod quidem in oinni
CAPUT XIV. • lempore. coinplelis opusculis faciani. Quotidie de
- De Conlemptatione,Oralione, el Leclione. - ScrijHtnU saueiis aliquid discntiir [Al. dicanir]'. Pro-
Si monachuse^se vis, non videri, habelo curam ; videnduin etiam ut di.emsoleninem , non lam 'cibo-
non rei familiaiis, cui renuntiando hocesse coepisti, rum abundantia, quani spirituscxsullatione ce'ebre-
sed aninite tutc. Ama scienliaiii Scripturarum , et ' mus : quiavalde absurduni eginiinia-satJirit.-itevelle
- carnis viiia non amahis. Corpus pariier animusque inartyrein honor.ire, queiu sc.as Dcd placuisse jeju-
tendnntur ad D.miinum.Sic teipsum in coelum, ani- niis. .
niogestientc, prtccurras [Al. procuresj, ut dumcor- Saceido;es'qnoque pro omirbus orsre'dcheni
pore moraris in terra, jani od Christiim menle per- ~[Al. snlcnt 1, quorum elecniosynas oblaiionesque
veuias. Assuescas quoque ad orationcs et psalmos recipiuut. Sa-pe in manibus luis divina sii ieclio et
nocte consurgcre, innne hymnos canere : terlia , crchrre orniiones, ut onnies cogiial onuni sngiiirp,
scxta , nona hora ilare in.acic quasi bellaiorem • quibus ailolesceniin percnl; soiel, liiijii-iremodi.rly-,
Chrisii, accensaque lucerna reddere saerificium ve- peo rejicllanlur; Quoniam difficile, iiniuo impossi-
speriiiuim. Sic cY.csiranseat, sit nox inveniat labo- C hile est perturbalionuni viliu rarere quempiam.
ranicm : orationi leelio , leclioni succednt oralio. Nnm frequens lectio, qiioiidiana mcdiiaiio, solet
fa- '
,ea
Prsccipue qure saiicti in
faciunl, conspectu Dei inagis'lahor meniis esse quam cnrnis. Quomodo"
ciimi, et pleniorem scieutlajii Dei ncciiiiunt : et ple- cniin qu.;d mniiu elcorpore fii, inantis ct ebrporis
, nius divinis imhuii stiiit disciplinis. Si enim segioius labore compleltir : iia qucd od lectioncm perlinci,,
el ffsluans febribus aquam frigidam posiuler, etdi- niagis menlis esl labiir. Lillertr namque innrsujiiuni
cai ad medictini: Yim jiatior, crucioi- (Al. urpr) , non sequuntur : sudoris lamen corniles mnt el la-
cxanimor, usquequo, inedice, clamabo, el non cxau- boris.socice jejuiiiorum, non saiurilnils fconiincn-
dles?Ei respondeat sajiieniissinius medicus : Scio tirr-, non lnxuriie. Unde quidani Origenis discipulns
quo lemporedebenm dare quod postulas, non misc- dixit : numquam se cibuiii, Origenc pr.Tseiile, sine
reisr niodo, quia misericordia isia crudeliias cA, fit lccilonesnmpsisse : niiniqiiani inisse'[A/. cvcriisse]
volunias luaconira tepeiit. IiaDominusnosiersciens• somnum, ni»iunus e fratribus sacris Lilieris perso-
cienieiiliresute pondera iitjue niensuras , iuierdumi naret. -
. non cxandit clamantcm : ul.eum probet, et niagis> • Edenlcs aufcm cucullis cajiiia Vua'velent, he al-
jirovocet ad rogandnni, ct quasi >gneexcoctum, ju- tcr alteiuni nspiciat niainlucanteih : ne loqui quid-
. sliorein et puiiorem facial. • •.,'' D qnaui licent dnm mnndiicant.
IgimVquaiulo conie-
Ad orationein.noclcconsurgenli non indigestio cibii dcris, cogiia quod jtaiim libi orandi.in illico, ct
..lueluin faciat, sed inaniias. Nain quidam vir iuter legcnduin sii.
_-pa--toreseximius : Sieut fumus, inquit, fugal apes,, De Scripiuris sanclis hnhetofixum versuum nu-
sic indigeslai uciatio avertit Spiritus snncti cliarisma- mcriini. Ismd ppnsum Doniiuo tuo rcddc' Nec ante
ta. Ruclusruiteiiidicitur propriedigesliocibi, elcon-- nicmbraqiiieli coiicedat, (jnam calailuim \Al. pnlia-
coctarum escarum in veutuni efflniio. Quoinodo ergoi ' diiim] peeiori ttii h->csubtegminc cnmpleveris. Post
"
jux:a qualitaiem ciborum de slomaeho ruclus eriiin-- sancias Scripiuras, doclorum honiiuuni Iractnius
jii, et vel boni, vel mali odorisflalus indicium esi: : le.c, eoruiu dumlaxnt quortim filles nola esl: Qiio-
ita iuterioris boiuinis cogitaiiones verba proferunl:: "Jiinm erudiiio limoreni crcai,'iuiperiiia coniidenliani.
. nt ex abnndatuiacordis os.loqttjtiir. Justus cornedens 5 Sed ttinc Scripiura prodeiit legeiui: si quod Jegeris,
icpli-ianiniain suam. Cumque sacrisdoctiinis fueritt opere coinpleaiur.
'» h
ilubeus, itnmo inler ejus sues grunhiunl, Mos? ( Perpertim Mftrlianteus,et ntia p$(cqtorum<" ,,
loctim psnlmi, lleumihi, ctc., prfjHennitiiii
.583 - -S. HIEROiNYMl-OPJJRUM MANTISSA. M6
Illorum igilur Iractalibus, illorum delecteris in- ,Apientis ; injuriam fecisse, virtuiistalietia possidere,
geniis ct libris, quortim pietas fidci non vacillat. polentice-: innocentem circumvenire, astuiite : hu-
Cceteros sic Jegc, jit.magis jtsdicesquem sequntR milem despexisse, iiobilitatis. Sic erroribns plcna
{'aveas omnia tippcryphn: et si qnando ea iwn ad sunt omnia : et ad hoc usqtie verilas nb-Ctiratur,
dogiuatiim veriiatem logere volueris, scias non .eo- ut in niortis gremio jacuisse bcatitudo dicatur.
ijuin es=e quoriim titulis prtEiioXiirilur:muliaqne in Nobis vero nif placet, nisi q,uodEcclesiastictim
•his-admixta viiiosa. Etgrandis jHwIenlitcest aiirum <est,et quod poblice in Ecclesia [Al. add. dicere]
iu luio qumrere.Quid enim fncii cumPs:ilterioIInra- non uniemus, In his ianicn itn facere solenius.
,tius? cuni Eyangeljis Marp? cum Apostolo -Cieero? Quando enim Jibilosophoslegimus, quando in ma-
..Qutc socjet.aslucis nd tenebras?Ne ergo Jegas phi- *nns nostrns libri veniunl sajiieniice stccularis, si
.losophos, eratores, poetas, ne in eorum lectione quid in eis iiiile reperimus, ad noslrtfm dogina.
. requiescas : jiec nobjs Jjlatidiamur,si -liis.qutfiscri- convertimus. Si quid vero sujierfluum, de idoiis,
pja sunt non credimus, cum alipruni conscientia de auiore, de cura stecnlarium rerum, hrec radimus,
'
\u!,neretur : el pui.emurprobarequse dtim legiinus, his calvitium inducimus, litec in uriguium nidrera
, noji reprpliamiis,, Absit ergo ut-de ore christiano fei'ro aeulissitno desecnmus.
$onel Jupiter pmnipoteps„ct Meherctile,et Mecastor,'B -Refcram tihi mece infcliciiatis historiam. Cuni
et.ctclera maglsporienta qiiam iiumina. anie annos jilurimos domo, parentibtis, sororibus
Al,nunc eliam sacerdoles Dci, omisn's Evangeliis [Al. sorore], cogoatis, cl quod his difficilius esl,
et Prophetis, yidemus comcediaslegere :, amatoria consueiudine Jautioris clbi. propter ccelorum mo
.Bucolicorum versuum verba caiiiare.fA/. tenlare]: regna casirassem, el Jerosolymam militauirus pcr-
..lenere Yirgilhim;.et id quod in pueris necessitatis gcrem : bibJiotheca, quam mihi Rnmtfi su-nmo
est, crimen in se facere voluniatis., Scient;a autem studio confcceram , carere non poteraUi. Iiaque'
. piplatjs est, noss.e,"legere Sciripiuias, Prophetns in- miser ergo lectnrus Tullium jejutiabam. Post no-
lelligcre, Evangeliocredere, Aposiolosnon ignorare. ctinm crebras vigilias, post laclymas, qnte praUer-
. Nec puienius in.verbis Scripturarum esse Evange- jiorumi rccordatione [Al, recordnt;o] peccatorum
. liiinij sed in sensu ,: non in iSiiperficie,scd in me- ex intiinis viseeribus fiuebant [Al. eruebat], PJau-
dulla : nou in sermonum foljis, sed iu radice ra- tiis sumcbatur in manus. Si quandoin meniei-
.tionis. ipsnm reversus Prophetam legere coepissem, ser-
. .Si.quidaittem ignoras, si quid de Scripturis dubi- mo horrebat incultns. Et quia lumen ctecis -ocn-
tas, inlerroga eiun quem, vita comipeiidat, excusal lis non videljam, non oculorum putabam culjiam
teias, f.nna non reprobal. Atit si non est qui possil' C esse, sed solis. Dum iia me antiqutis serpens "illude-
, cx|)onere : melius es,t aliquid nescire, tecurcfA/.- rct : in media ferme Qundragesimamedullis infnsa
tac. securej, quam curn periculo discere. Memenlo • febris; corpus invnsit exliaustum, et sine ulla Te-
fl''ia in medio Jaqueorum ambulas. Malo cnim apud quie, quod diclu quoque inercdibile sit; sic infelicia
le verecnndia pnrumper quam causa pericliiari. Qui membra depasta est ul ossibusvix hcrerem.fnierim
jaineii qupd novit inierregat, non votp {Al. modoj parantur exseqtiitp, el vitalis animtc calor, lolo
tiispendi, sed studio cognoscendi,an iwveril ille qui jnm corjiore frigesceute, in solo lantum'"epente
risponsurus esi, in simililudiiiein pharisrroruni, "pectusciilopalpitabal : cum subilo raptiis in spirilu'
n«>nquasi discijiulus, scd quasi lentaior acrcdii. ad tribmial Chrlstl pertrahor : ubi tanluVnlumiuls
Plerique eiiamdelraclor.uiri;dum verba s.acrieloijuii erai, el lantum ex circumslantiumclaritate fulgo-
pliisquain deb.cnl discminni, iu carnalejn imelle- - ris, ul projeclus in lerrani sursum asjdcefe non au-
ciiim cndunt. .,;,,, derem. Interrogatus de conditione, Cbristianum ine
Jn divinis autem Scripturis et libris mclius-est, esserespondi. Et iHeqni prtesidebat : Mentiris; ait.
obscura relinquere ut snnt, quam aliquid temere Cicerouianus es, non Chrislianus. IJhi enim est the-
vel prave imiiarj, quod nescias. .Sunl qtioque non- saurus luus, ibi el cor lunm (Matih. vi)'. -Hlicoob-
nulli, qui, rugata fronle, demissn supertilio, verbis-'I) inntui, et inier verbcra, nnm credime jusserat, con-
que iruiincilis, auctoritatem doctorum sibivendicant. sciontlte magis igne torqneliar : iliura mecum
Non qr.oil ipsi dignunj aliquid arrogantia noverint: versiculum repetens : Ih inferno attiem quisconfite-
sed quod sinjpliees fratres qurrdam videntur sui biiur libi (Psalm. vi) ? Clamare lamen ceepi,et cju-
comparatione nescirc. Evenit eiiam inierdum, ut laus dicere : Miserere mei,Domine, miserere niei!
,cum modicum scieniire qnis habuerii, elatus in su- Hrecvox inter flagella-resonabat.Tandem ad prresi-
, perbiani discere desisiat [Al. add. -et legere]:et dentis genua provoiuti qui astilerani, precabantur
paulatim eo quod niliil additur, subtraliitur, ut ut veniam tribueret adolesceniire, et errori locum
h vacuus discipiinis penitus remaneat : ferrumque poaniientitfi daret [Al. cominodarci], exaciurus
quod acutum erat, bebetctur. Sed et jam Prophetam deinde cruciatum, si gentiliumaliquando lilterarum
horrere, eioqueptis estinon Christum sapere sa- libros kgisseni. Ego qui in tanlo corisirictus arti-
» Apud Rubeum , nom Legem, Prophelas intellU _, h Idem el vacuumdisciplinispectusrem 4ucat}etc,
gcre, elCi .---:.• :•*''"•
35? REGCLA MONACHORTjM.EX SCRtPTIS HlERONYMICOLLECTA. SS8
eulp, yellem etiam majora promilicre : dejcrare A, predagogi sui non' ppluisse carere vitiis, quibus ad-
coepi, et nomen ejus oblestnns.dicere : Domine, si huc parvulus fuerat infectus.
iimquam habnero' codices saeculares, aul si le^erp, D.emonum jtnque cibus esl carmina poctarum,
le negavi. In hsecsacramenli verba dimissus, rever-' .'sacciilarissapicntia, rlieloricornm pompnverborum.
torad sti|ierns, el niirantibus cunclis, oculos apc- Hrec sua omnes suavitate deleclnnt, et dum \ersi-
jui, tanto lacrymarum imbre perfusos, nt etinm in- bus aures dulci modulatione curreniibus capiunt,
credulis fidem fncerem cx dolore. Nec vero sopor animam quoque penetrnni, el pecloris inlerna de-
ille fuerat, aut vana somnia, quibus ssepe deludi- , yinciunt [Al. devincunt]. Yerum nlii cum snmnio
niur. Testis est tribunal illud, ante qnod jacui, studio fuerint ac labore pcrfecta, nihil aliud nisi
leslis judiciuin iriile, qupd .liniui. Ita milii num- inanem sonum et sermonuin:strepituui suis lectori-
*
quam lalem contingat incidere (|uresiionem. Nnm bus tribuunt. Nulla ibi saluritatis, nulla justitirr- re-
fateor vulneribus hnbuisse jilenas scapulns -.plagas fectio repcrilur. Studiosi earuin in fame veri et vif-
sensisse post somnum, et tanto dehinc studio divina tutum pennria pei'severant. Mihi aulem curae, non
lcgisse, quanto mortalia ante non legerem. quid Arisloteles, sed quid Pauliis doceat. Ornat
Quodqueprreler psalinorum el orationis ordinem, enim docirinam Dei, qui ea qure condilinni snce
quod tibi hora lertia, sexta, nona, ad vesperum, ]3 apta sujit facit : el e convcrso confjndit ilJain,-cui
media nocle etmanesemper exercendum est: stalue conditio sua displicet. Monnchus auiem non docto-
quot lioris Scripluram sanciam cdiscere debeas, ris, sed plangentis habet officimii, qui vel se vel
quanlo lempore lcgeie, nou ad labprem, sed ad de- mundum lugeat, et Doiniiii-pavidusprseslolaiur-ad-
leclaiionein et insiruciioneni aniintc. Gumqtie hrec venium; qui sciens imbecillitalem suam; ct vas fra-
finieris spaiia, et frequcnier ad xfigt>ndn gen,ua solli- •gile quod portat, tiiriet offenderei' ne impingoict
ciludo niiiini susfitaverit, atit lexenda compone, corruat et frfingalur : seque monachum esse non
aut ijute siint lexi.i rcspicc, qute errata reprehende, loquendo et discursando, sed lacendo et ^edendo
qua; sunt fapieuda, consiiiue. Si lantis operum va- . jioverit. Sit quoque tibi sermo <silens,etsilentium
rielitibus fneris oectipalus , nii.niqunin tibi dies loquens, nec cilus, nec tnrdus iivcessus. -
' -
Jongi erunt. Sed qunmvisirslivi-; lemlnniur solibus, Acunti^qiiisque cjuando ad communionem irigre-
breves videbunliir, quibus ttliquid operjs.pneler- dltiir.cum cuciillaianluni accedat. Habeant qtii TO-
iriissura est [Al. non est]. -Iltcc obseryans, lejpsum lunt suas-ojies, vase geminato bibnnt, scrico nileant,
salvabi-*et alios et eris mngistcr sancire cnnver- plausu populi deleclcntur : et per varias volhptaies
sationis, multorumque castitateni lucrum Juuin -divitias vincere nequeant. Noslrcc diviliae sunt in
facies. , J *
--legeDei inedilari die acnocte, januam pulsare, et
fDic;ispsalmuni in ordine luo, in quo non dul- srcculum prtpenntes calcare. Pra;paremus igilur no-
cedo voci«, sed meiitisaffecius [A/""iacet nff.-cius] his fortiiudinem, nssumamus nobis perfectum ro-
quiuraiur, scribenle Aposioln : Pt,allam spirilu, psal- bur : iu inter errorum tenebras et-confusionem, in
lam et menle (I Ccr. XIV). Legeral enim prtfi- noclis •seieniin Chrislf lumen appareat. Diescjue
ceptmn, psallite sapienter(Psalm. xiv). Nnm cla- noster nubem habent protegentem ; ut his dncibus
nior in Scripturis iion esl vocis, sed cordis. Sed. ad lerram sanctam pervenire valeamus. Quid eniin
liuuiquid vefhoriini muliitndine flec.tiDeus, ut liorno eruditionemciius? quid suavius diseipli'na?-iiu:ddul-
potest ? Non eniin verhis, sed corde ornndus est fius Domino? Sit auiein convivjum Chrislns : leciio
Deus. Mclior est scptem [Al quinque] psalnioriun Cliristus : quies Chrisius [Al. tacet quics Cbrislus] :
decnntatio cuni cordis puriiate el serenitaie, et sjii- cogiiaijo Ciirisius. Qntc enim poiest esse vita sine
ritaii liilaritale, quam ioiius psnllerii niodnlaiio ciun scieiiiia,Scri|>luraruiii: per qnamcliam ipseChrislus
anxieinte cordis et trisiitia. Cantor quoque pellaiur agiiosciltir? Qutcibi, qute mella sunl dnkiora-, quain
ut noxius, libicinas et psallrias et istiusmodi [Al. Dei scire. prndeniinni? Sajiicns quoque inimqham
a:!d._chorum dinboh] quasi morlifera Si.enarnm solus est : habet secum omucs qui boni sutit et fue-
•carinina pioiurfia ex rcdibns. • runt-: elanimum liberum quocumquevuJt transferri:
( Sicaiilem erudienda est animn, quce fulurum est quod corpore non potest, cogitalione complectitur.
lempium Dei quod nihil aliud discai audire, nihil Et si bominuin inopia fuerit.ioquiturcum Deo : nec
loqui, nisi quoii ad limorem Dei periinet. Tiirpia umqiiam est roinus solus, quam cum solus fuerit.
[Al. add. yerba] non intellignt: cnniica mundi igno- Prima r.amque sapientia est, caruisse stultiiin : sed
ret. Non snnt contemnenda quasi parva .sint, sine stultitia caruisse non potest, nisi qui intel.lexerit il-
quihtis mnjoracofislare non po^sunt. Graeca narrat lam. c Sed vera quidem snpientia est, nuper .factum
bistoria Alexandrumpolentissimum regem prbisque se nosse : et, ut sic ioqpar, in, carne justorum im-
•domilorem, et in moribus, et in incessu Leonidis perfecla' perfeclio est. Parum tanicn est scire quod
"•Yeriusin aliis libris: Livetttesfaleor habuisseme c Iidem libri, hmc esl hominis vera sapientia, im-
scaiudas, clc. _ - pcrfeclum essese nosse, atque ~.ut.iia lo.quar, 'cuncto-
_b Addil Rubeus, aliique, nori pdtentem,pahes Tri- rum in carne, elc. Paulo quoque.post, jf-on-.eftparum
nilatis accipere, et smciUifluclus, •
' Vomino prmeun\et scire quod-.nescis,, . --..,.,.
falcare.
' ' '
Zm S. IHEnONYMiOPERUMM.vNTiSSA. S60
nc;ciiis ; scd prndc.uiishriminjs est nossc mcr.smani A i!ie qui foriioresl. Maximeqilin et sancticorruuul, si
siiain : (juamqni iguoraveiil, qnanin nmpliora qntc- fiieriiii negligcnies. E\ peccasores prit-linctniicci-
sicril, tanto magis ad inferiora a collabilur. Disca- piuni, si sordcs ifieiibus.lnverinl.
mus igiuir iu lerris : quoruni nobis scientia persc- Hoc ideo dico, ul le non tcrreant descendentes,
- veret in ccelis. sed provocenl aseendentes. Nihil lam facile, qunm
CAPUT XV. otiosum el dormientem de aliorum lahore el vigiliis
De Vigiliis, dispuiare. Si vero infirmuses tnembfis, qubd facere
Dignumh est, fralres, aptumquejirorsus salisque Piites, holi reprelrendere : immoiiga et lu secundum
convenieiis, de sanctis vigiliis nunc dicere-et pro- prophetnm Iacrymis siraium linmi, et dic : Si me-
ferre serinonem, quando ipsa lucuhralio exigilur a mor fui ttd supersiralumtneum(Psalm. ixu). lnjuhge
sollicitis. Nox ecce est caligo corporibus : non so- le etinm vigilaulibus, ul tesuis preciiiusjuvcnl, quo
lum honiiues, sed eiiam cunctos iu somno detinet adjutus a Doinino super leciuni doloris tui canere
aniniantes : ut refornialisviribus per sopurem, pos- possis, ul et lu quandoque merearis dicere : In ma-
sinl diuiurnum [At. diurnos laborcs] suslinere labo- tuiinis meditaborin te : quia fuisli adjtttor meus
rem viventes. BomisDeus,qui ita prospexit, iia con- (Ibid.). Alio.juin siullurii et salis exlraneum esl],
slituit, ullioinoexiturusnd operationem snam usqtie B ut quia ipsi eurrere non vnlemus, bene currenlihiis
ad vesperum, hnberet vicariiim lenipus, in quo a derogemm. Nam elsi non possumus, debemus con-
, duris laboribus, et mulia fatigntione reqtliesceret *. grat.ilnri potcntilius. Sieut enim de consensu mali-
Novimtisautem multosiiominum, ut nut majori- titc participntur cum facientibus pcena, sic partici-
bus suis placeant, aut sibi aliquid peculiaritcr pro- palio gldrhe speranda est de cousensu bonilalis.
sint; noctispartieulam ad aliquod opusciiliim se- Alios enim eiTectuscoronat : alios voluntas pia Ire-
gregare : id pro lucro ducere, quod furali de sopore tilicat. Nec snne onerosum vel difficilevideri debei,
• suo operari poiueriul. A Salomonevero laudaiur et eiiam delicatis corporihus in scptiinana duaruni no-
femina, qii;e pcnsa et lamficiumad lucernam vigi- clium, id est, sabbali atc|ue Doniiniereportionem ali-
lanler exercet (Prov. xx\i). Addidit eiiam qucd ex .qnamDeimiiiislerio deputare. Ista enim quasi jmrifi-
hoc laus viro ejus in poriis et gloria magna nasca- c;>tioest dieruin quinquevel noctiiiin, quibtis stupore
tnr. Quod si in carnalihiis insirumentis, id est, carnaliingravesciniiis,aemtindnnisacijbtisoscitamiis.
vicui et vestiiui necessariis, qui vigilat non repre- Non ernbescat aliquis in hono studio snueiiaiis,
hendilur, immo laudatur : el mirari nie f.tteor esse ctiin nnn eiMibescantimprobi in perpetrnndo (pere
, aliquos, qui sacras vigilias lam .spiriltiali opere fru- fceilitalis.Merilo ergo Scriptnra in Proverbiis inge-
cluosas, ornlionihus, liymnis, leciionibusque recuii- G rit: Eslconfusio qumducilad peccatum(Ecc/.'iv,25).
das, aui superniias testimant, aul otiosas, ant,qi!od !n bono eniin opete conftindipcccaliiui esl ; sicul in
. liis deierius est, importunas. milofnciciitio non confundi, pernicies esi. Si san-
Et quidem si stini bomines a noslra religione ctus es, amn' vigilias, ul llicsauru.mluuin vigilnndo
aleni, qui i^ta sic seiifunt, non esl mirum. Quo- custodi.is, et ipse in snnciittue fei'veris. Si pec-
inodo eniin prefanis rcPgiosa placere possunt, qui- calor es, magis cura ut vigilmido et oraiido pur-
bas si plncerenl, nostri essent ; quin suiiius ulique gcris : dtim tunso peciore frequeiitius clames :
Chrisliani? Si verojiostri suntquos vigiliarum salu- Ab occultis meis munda me : et ixb alienis parce
. lifer aclus oiTendit, ut nihil de his deieritis sntpi- scrvottto (Psatm. xvin ). Gustandiim enim videtur,
eer : aut pigri sunt, nut somniculosi, oul quo.l liis qnii suavis est Doiniiius, sicul scrijitum est. Qui
est proximum, senes vel iufirmi. Si pigri sunl, eru- crgo giivtavit, inlelligit etsenlit, qiianltim pondus
bescant, qtiia illis insnnant proverbia Salomonis : pecioris vigllando deponliur, qiianlusmenlis stupor
Vadead formicam,o piger, et mmularcviasejus(Prov. excnlitiir, quanla lux aniinam vigilnniis el orantis
vi). Si somniculrtsisuiii, exspergi-cantur Scriptura illuslrat, cpiaegiatia, qute visiialio membra uiiiversa
proclninante : 0 piger, quousqueclormis?Qumido Irctifirat. Yigilnndo onmis limor excluditur, fiducia
autem-de somno surgesf paululum quidem dormis, I) nascilur, cnro maceraiur, vitia lahescunt, charilas
modictitnsedes, ptuitlum attlem dormitas, pusillum robor.itur, recedil sluliiiia, acccditprudeiilia, tncns
vero complecteristnauibuspectus. Si senex es, qnis t-; aciiitnr, error obtundiiur: crin.iuuni caputdiabolus,
coinpellit ul vigiles? Quamquamet non conipiiisus giadiospirittis viilneratur.
- pro rciaie lanien vigilas. Et si sl.ire non pnics, sed Quid'hac militaie magis necessaritim? quid istis
tiiam cogilas impo^sibilitaiem,non dcbes jnvenes-et lucris commodius\JAl. cotnniodatins] ? quid hac di-
vah-ntesad tuuiii rcvoeare torporem, qnos prnpter Icclione suauus ? ciuid hac felicitale beatius ? tcsto
varias tentationes juventtitis, seipsos pfopcnsiorihus eliam Propiieta qui in jirincijiiopsaliiioruni suoriim
macerare decel vigiliis. Nnm iiihlcirosuis incilatori- beatuinvirum describerfs,sommrambeatiludiiieincjus
bus Ibrliores suul; ei lamen monci dcbi'ior, pugnal in hoc versiciilocollocavit -. si in lege Dei niediiatur
" Yitioseleaebatur nniea colhcabiiur. ascrip.tuniilieronymo oslendimus, scd Niceii Tre-
h Exeerpta fere oninia smii quoe'lniccapiiulo eon"- virensis episcopi csse, ex inss, nuetoritate eviciiniis.
' ~ Minus bene antea
lineniur, ex episiola, sive tr.iciam cle Obseivatione legebtnur, reqidescereprfl?-
vwt/tffi'«'»(cjuemsviicrpxpudifiH^IioccetoniOjelfalsQstidu
561 REGULA MONACHORUM EX SCRIPTIS HIERONYMICOLLECTA. 502
die ac nocle (Psalm. i). Bona est quidem diurna me- ALmundities, inculta vestis, et cullus ipse sine cullu.
uilatio, sed efficacior est noclurna. Quia per diem xPluniarum quoque mollities juvemiia membra non
necessitates ohstrepunl, occupaliones distrahunt foveat. ;
menteni; sensum duplex cura dispergit. Nox autem CAPUT XYII.
De laboribusmanuum.
secreta,noxquieta, opportunam se praebet orantibus,
aptissimam vigilanlibus : dum carnalibus occupatio- Ne vacet mens tua variis perturbationibus, quse
nihus expeditum , collectum sensum, intentum [ Al. si pectori insederint, dominabuntur tui, et dedu-
in totum ] hominem divinis conspeclibus sislit. Cu- cent te ad delictum maxinium. Facito aliquid operis,
randum est etiam ne nimietate cibi vel potus vigila- ut semper te diabolus inveniat occupatum. Si apo-
turi pectus onerelur : ne cruditates eructantes et sloli habentes potestalem de Evangelio vivere, la-
crapulam, non solum ipsi nobis [ Al. add. insuaves borabant manibus suis, ne quem gravarent: et aliis
simus], sed etiani gratise spiritus indigni j'udicemur. tribuebant refrigeria, quorum pro spiritualibus de-
Ergo tamquam divino fructuri miiiislerio anle nos bebani melere carnalia: cur tu in usus tuos cessura
per abstinenfiam parare debemus : ut ingravati ex- non prccparas? Yel fiscellam texe junco, vel caui-
peditius vigilare possimus. slrum lentis plecte viminibus, sarriatur liumus,
Cogitatioquoque mala pellatur, ne male vigilanlis IB areolce tequo limile dividanlur; in quibus cum ole-
oralio fiat, sicut legitur, in peccatum.Sunt enim et rum jacta fuerint semina, vel plantce positce per
,ex maligno vigilise, sicut in Proverbiis legitur : Ab- ordinem, aquce ducantur irriguae. Inserantur infru-
lalns est somnusab oculiseorum : Non enim dorndunt, cluoste arbores, vel gemmis, vel surculis, ut parvo
inquil, nisi male fecerini(Prov. iv, l6).Absint, absint post tempore dulcia poma decerpas. * Apum fabri-
ab hoc conventu lales vigiliae : sit potius vigilantibus care alvearia, ad quas le mittunt Salomonis Pro-
peelus clausum diabolo, apertum Christo : ul quem verbia : et monasleriorum ordinem, ac regiam di-
- labiis sonamus, corde teneamus. Tunc erunt acce- sciplinam, in parvis disce corporibus.
ptabiles riostraevigilice, tunc pernoctalio salularis : Texantur.et lina pro capiendis piscibus. Scriban-
si competenli diligentia, et devotione sincera, mini- tur et Jibri, ut et manus operetur cibum, et anima
slerium nosirum divinis oblutibus offeratur. lectione saturetur. Nam e in desideriis est omnis
otiosus. jEgyptiorum monasteria bunc morem te-
CAPUT XVI.
nent, ut nullum absque labore alque opere susci-
De vestibus.
piant, non tam propter victus necessltalem, quam
Fusca tunica vestiaris, vilis lunica contemptum propter animse salutem. Ne vagetur perniciosis co-
mundi probet: ita dumiaxat ne animus tuus tumeat, iG gitalionibus mens, et ad inslar fornicantis Jerusa-
ne babitus sermoque dissentianl. Nam veslis ipsa lem, omni transeunti divaricet
pedes suos. TSTec
vilis et pulla, animi tacentis indicium est: Qui enim idcirco tibi ab opere cessandum
est, d quia Deo
mollibus vesliuntur, in dotnibus regum sunt. Tales propilio nulla re indiges. Sed ideo cum omnibus
namque vestes habeas a quibus pellalur frigus : non laborandum est : ut per occasionem operis nihil
quibus vestila corpora uudentur, qucenec sint mun- aliud cogites, nisi quod ad Domini pertinet servitu-
dse, nee sordidse, et nulla diversitate notabiles: quia tem. Simpliciter loquar, quamvis omnem censum
uec affectaisesordes, nec exquisitce munditicecon- tuum in pauperes distribueris : nihil apud Christum
veniunt christiano. Sed ne hoc ipsum jactantiam tibi erit pretiosius, quam quod manibus tuis ipse confe-
generet, quod saeculijactanliam contempsisti : ne ceris. Sudore enim et labore nimio ad ubertatem
cogitatio lacita subrepat, ut quia forsitan inauralis1 fructuum perveniemus.
vestibus placere desisli, placere coneris in sordi-
CAPUT XVHF.
bus. Nihil enim intulimus in hunc mundura, nec
De laude Retigionis, et de inductione ad eam.
auferre quid possumus.
Al nunc plerosque videas armaria slipare vesli- Exslruis quidem monasteria, et multus a te per in-
bus, tunicas mutare quotidie: el tamen tineas non11) sulas Dalmatitfisanctorum numerus sustenlatur; sed
posse superare. Et qui te religiosior est, uniimi melius faceres, si et ipse sanctus inter sanctos vive-
exerit vestimenlum, et plenis arcis pannos trahit. res. Difficile, immo impossibile est, ut et praesenti-
Inficiuniur membranas colore purpureo : aurum li- bus quis et aeternis [Al. futuris] fruatur bonis: ut
quescit in litteras, gemmis codices vestiunlur: ett et hic ventrem ibi mentem impleat, et de deliciis
nudus ante fores eorum Chrislus moritur. Pullat transeat ad delicias: ut in ulroque stficuloprimus
euim tunica minus cum humi jacuerit sordidalur. sit, et in cceloet in lerra gloriosus appareat.
Sit cingulum laneum cum tola simplicilate purissi- Quod autem asseris eos melius facere qui utunlur
mura, et quod possit astringere vestimenta magiss rebus suis, et paulatim fructus possessionumpaupe-
quam sclndere. Idem semper habitus, neglectaa ribus dividant: quam illos qui, possessionibus vendi-
a Deeranl isthcec, qtdbus pellalur frigus. xin legitur.
h Jttxta Grcec.Proverb. eap. vi, neque estenim inn . d Apud Rubeum, his prtctermissis usque ad tabo-
Latina Translatione liic locus. randum est, continuo sequitur, ut ,per occasionem,
« Atque hic locus juxta LXX dumlaxat Proverb,>. operis nihil aliud, etc.
PATROI,.XXX,
"
S65 S. HlERONYMlOPERUMMANTISSA. B64
fis,'semel omnia larglantur *.non a me, sed a Domino A i.bus longte serenitalis [At. longa sereniias] spem
respondeatur : Si vis perfectus csse , vade, elc. jiollicelur, niniis [At. nnvis] valida et diulurna tcm-
(Malth. xix.-),Nec a suo siudio inonachi retraheiidi pesias.
sunt lingua viperea, morsu ssevissimo; quibus aigu- Seclemur ergo nos niulierculas, sexns nos doceat
mentaris et dicis ; Si omnes se clauseriut etfugerinl iufirmior. Quanitedhitiis pariler ac nobiliiaie pol-
in soliludinem, quis celebrabil Eccle^ias, quis steeu- lemes (nolo earum vocabula dicere, ne vidcar adu-
lares homines lucrifaciet, quis peccanies ad virtutes lari), relictis facullatibus pignoribusque conleinpiis,
poteril colioriari? lloeenim modo, si omiies tecum hoc faciu Tacile judicarunl, quod tu putas proprio
fatui fuerint., sapiens esse quis poterit? Si virgines limore difficile! Undehaheto simplicltatem eolumbtc.
omnes fuerint, nuptite non erunl, imeribit-genus iiu- ne cuiquam machineris dolos: et serpentisastuliam,
manum. ne aliorum stipplanteris insidiis. Non niultum disiat '
Sed rara est virlus, nec a.pluribus appetitur. Et in vilio , vel jdecipere, vel decipi po=se Cbrisiia-
jitinam hocomnes essent quod pauci sunl. De qui- num. At illaMibi ad hoc de variis floiibus lumcn
lius dicilur; Multi sunt vocati, pauci vero electi exornent. Coluber ad bibendum veniens, in aqua
(Matth. xx). Ideolicet pnrvulus ex coflo pendeatne- yenenum depohit, ne eum venenuni aqua eoncrelum
pos ; licet sparso crine et scissis vcstibus, ubera B oecidat. Nudum hominem limet, a vesiitum perse-
giiibus ,te nutrierat, -mater ostendat: iicet in limine quiiur, eaput lamen suum eclat, qunndo perculitur,
pater jaceal: percalcalum perge patrem, siecisocu- ubi scil esse morlem suam. Serpens quideni si seinel
lis ad-vexillum crucis evola. Solum pietaiis gentis calamo percutitiir, iuorilur : si vero iterum perculia-
esl in hac-re, esse crudelem. Gladium tenet ho- tur, confirin.itui'. Hiemali lempore infirniior effici-
siis, ul me perimal: el cgo de matris lacrymiscogi- tur: el a soricibus deviiicilur. Igitur ante hieniem
labo? Delicalus es, frater charissime, si.hicvis gau- circa segetes coliigit, utillis escam prtebeat.
dcre cum sceculo, et postea regnare cum Christo. Anguis quando senuerii, perdit a«pectiim, et si
Multa nos facere cogit affeclus. Etdum propinquila- "volueritredire ad juveiitutem, jej'unal quadraginta
lem-respicimus eorporum, et corporis et aiiimte of- dicbus, tulaxetur pellis ejus, et sicangustum fora-
fendimus creatoreni. Qui amat jiatrem, aut niatrem men perquirit, ul duiii niiitur inde exire, pelleni
super Christum, non esl eo [Al. Deo]dig-ius. Unde senectus dimiitat. Pelicani cnm suos a serpenle
discipalus ad sepulturam p uris ire desiderans, Sal- filios mortuos [Al.occisosJinveniiini,Iugeni, et se et
vatoris prohibetur inipcrio. Quauti inonnch.orum sua Iatera perculiunt, et sanguineexcusso ad corpora
dum patris malrisque miserfiiiiur, suas animas per- morluorum sic reviviscunl. Aquila quoque cum *e-
diderunl? Super patre el niatre pollui non licet: Cnuerit, < gravauttir ejus pennrc et oculi; el qtiffirit
qiianlo magis super fratre, sororibus, consobrinis, fontem, et erigit penuas, et colligit in se calorem: et
familia, servulis! Genus regale el sacenlotale suiiius; sic oculi ejus sanantur, et in lonlem ler se mergit,
(t Peir. u): illum atiendamus jiatiem.quiiiujnquam i ei ita ad jtiventutem redit.
inoritur : et qui ,ideo vivens inortuus esl, ut nos> Multa dicuntur in Scripluris, quaevidentur im-
moriuos vivificaret. possibilia, et tarnen vera sunt, Nibil enim dicas im-
'
Sola causa pieiaiis est, ubi nulla carnis noiilia est.. possibile, ubi est virtus Altissimi. Nihil de humana
-
Ildnofa patrem tuuiii, si aa[Al. sed si] a vero patre frngilitaie cogitcs, ubi plenitudo adest deitalis. Sed
noh separat."Tamdiu sciio carnis co{)ii!am,quamdiu 1 quid te ad juguni Doinini prtcsentis vllre provocare
ille suum hoverit creaiorem. Alioquin-Davidproli- exempiis cohor, cum nullum pene scianms fuisse
nus canet: Obliviscerepopulum tuutn el domumpalriss sanctorum, qui iirocellosumhujus temjioris agonem,
tui, et concupiscelrex decoremtttum, quoniamipse esll absque uibulntione et lempestnte [Al. tribulaliouis
Dominus Deus tuus (Psal. XLIV). Giande prccniium u tenipestnle] transierii? Sic eienim bellaior vnlneris
est parentis oblili: quia concupiscet rex decoremo dolorem aul contemnit aut nescii, dum [Al. add.
tuum. Soleht eteninpmiseri parcntes, et non plente e omnibus] vivacitalis sensibus solam videtur cogitare
fidei Christiani, defornies el aliquo inembro debiless D victoilam. Et qui hiemis lempore vadit ad balenas,
filios, quia dignos iiiatrimonio non inveniuni, reli- piius asperilatem fiigoris iiudus palienler e\cipil,
gioni tradere. Sed si tu perfecfus esse desideras,>, quia ctim futuracalefaclio consblalur: omuiumqne
exi cum Abraham de palrja lua et de cognaiione e creaturarnm difiicile h spem propier Deum exsultatio
tua: etperge quo nesds. Et si habes subslantiam,i, aliqua nisi mcerore prteeunle succedii. Sit ergo
vende, etda paujieribus. Si non habes, grandi oneree in nobis tama futuroriim fides: ut admodum non
liberalus es : nudus Christum nudum sequere. Du- i- sentianius nt>silla suslinere quae patimur : sed ea
rum, grande, difficile, scd magna sunl prcemia. Ma- t- potiusarbilremur nos [Al. jam] obtinere qute cre-
gis enim quilibet labor suscipitur, si ante oculos is diinus.
prccponalur i.psiuslaboris ulilitas. Sed et naviganti- i- Quanta autem apud Deum merces, si in praesenti
SfoJEx stipposititiis scriplis, cxceplo qnem lauda- omnia sunt. Ita et maxima pars ejus quod subsequi-
mus. loco, ex epist. ad Damasum, excerpta fermee tur capituli.
561 _ REGULA MONlCHORUMEX SCRIPTIS BIERONYMICOLLECTA. 582
et index rerum non videmus - cre- A omnibus major est. Inier cceterasic fatetur Paulus:
speramus , quas
dere et fidere quis debet., quod Deus ea.quce pro- Manent autem tria hmc, fides, spes , et. ililectio ~:
ntiuit, poiens est adimplere: et spem suam in futu- Sed major his dilectio esl (I Cor. xm). Esl ergq dile-
rum transferre : tunc plena fide poterit ad ea qnse piio vinculum aniinorum, casla, et.sincera, et sihe
promi':sa sunt, facile pervenire. Htec nobis universa rcmulalione charitas : consummalio omnium manda-
invisibilia anie oculos ponit. Ad hanc.ingressi, dia- ,loni,m,.breviso,mnium|>rar:ceptor"um :quam cumqnis
bofi ei potesialum hujus mundi et h-irum tenebrarum habueril, omnia habet : sine hac in aliis remanet
universa deserimus : Deo cum fiducia proximamus. iinjierfectus. Et ut cognoscat veslra prudentin, qnnn-
Credere enim et sperare necesse est quac Deus lum charitas valeat : legimus responsum Domini in
jussit : cum quae diabolus inseruemt, abnegnmus. Evangelio dicentis, cum inlerrogaretur-: Diliges Dor
Fidem spes sequilur : iiaque de ipsaioquamur. Est piinum Deum luum ex loto corde tuo, et ex tola anima
igiiur spas exspectaiio rerum omniiuii futnrarnm, tua, et ex tola virtute tua: Ei diliges proximum ttium
quam In fide habemus , qua salvamur, Paulo scrir tamquamtcipsum : in his duobus prmceptispendel Jex
benle aposlolo : Spe erittn salvi facti sumus. Spcs el prophelm.(Malth. xxu, 57). ;
autem qum videiur, non est spes (Rpm. vm, %i). Quod Yidesinhac sola universa legis conienla pendere V
auiem videtquis, quid sperat? Si autem quod non B Yere quisquis hnne lmbet, jam Dens el Dci Filius
xidemus, speramus, per paiientiamexspectamus., dici potesl: ex hac sola poteril- Deo similis esse.
- Hcecin se habel timorem, non.illum cujus
obli? Considera, qui Deum diligit : numquid speral, num-
visci, et quem foras debet miltere quisqnis in fide quid limet, numquid fidil? Non, scd lantum diligit.
vivit : sed qni unus eslde spiritibus , quibus imple- Deus, inquit Paulus, cum dilexissel mundum, mhit
lur Jesus , sicut Isaias lestatur : Exiel virga de ra- unicum Filium suum in simililudinemcarnis peccaii ;
dice Jesse, el flos de radice ejus ascendet, et requiescet ut de peccalo condemnaret peccalum in parne (Rom.
supereum sppiius scnteittimel pietatis, et replebii eum viii, 3). Qui prreponit enm rebus omnibus, dicens :
spiriius limoris Domini (Isa. xi; I). IHuni spirilum Et si linguis lojuar hominum el angdoruxn, charila-
quem David-canit-, dicens : Timeie Dominum, jusli tem autem non habeam : factus sum sicut mramentum
ejus (Psalm. xsxm , 10). Unde et beati elficiunijir, linniens, anl cymbaiutn concrepans. Ei si habuero
eodem prolestante et dicenle : Beatus vir qui titnet prdphetiam, et cognoveroomnia mysteria : cl omnem
Doirimum:illum dici limorem ,.qui, casius csi ct pu- scienliam:el si Itabuero fidetn, ita.ut monles transfe-
dicus. Quoniam limor Domini castus , itiquit David, ramJ et si iradidero corpttstneuin,ita ut ardeam, charila-
manetin swculumswculi (Psaltn. xvm, 10). temautemnon liabeain,rithilsuin..Ciiarilasmagnaniina
Ergo est duplex tiiuor : uniis appetendus, aliusfu- est: cliarilas benignaesl, chaiilas notvmmulatur, non
giendus est. Igitnr ajipetendus limor, tidmonilio et infiatur, non agil perpcratn, non irritntur, non con-
custodiaomnium rerum, quas credimus aul speramus. fundit, npn qumril qum sua sunl, non cogilal malum,
Timemusenim jndicium, quin speramus : et metui- non gqudet supcr injuslilia, gaudet ctulemde veritate.
mus Dominiiin, quia fortem illuin j'udicem crcdimus. Omnia sttslinet, omnia credil, omnia speral: cltaritas
Yera nanique viia esl Deum nos-e, timere cj'us po- nttmquamexcidil (1 Cor. xm). Nihil enim amaniibns
lentiam, amare pietaiem. Timor namque virtntum dnrum est, nulltis diffieilis est cupienlibiis Iabor. So-
estcuslos, securitasad lajisum facilis. Si pavore.n lus lamen illeamor probabilis est, qui Deo et virtu- 5
babueris, solliciius eris : et si sollicitus fueris, Ieo tibus aninise coapiatur. Niliil est enim quod non to-
in caulas ovium luarum intrare non pnieril. Quod Ieret, qui perfecte diligit. Qui autem clementiam non
vel ad prteposilos Eeclesiarum, vel ad animtc custo- habet, nec indutus est viscera, misericordiae et la-
dem peninet. Qui cautus est el limidus, potesl ad crymarum : quamvis spirilualis sit, npn adimplevit
tempus vitarepeecata : qui securus est de juslitia legem Christi. Unde legitur, quod bcaius Joannes
sua, a repugnat Deo : illiusque auxilio destilutus, evangelisia cum Ephesi senex h vix inter disc;pulo-
insidiis hostium palet. Numquam tuta est humana rum maiuis deferretur, nihil aliud per singutas sole-
fragilitas : et quanlo magis virtutibus cresciinus, J* bat proierre collectasnisi, Filioli xnei, diligile at.er-
tanlo magis timere debemus, ne de sublimibus cor- utrum. Discipulis autem petentibus, qunre semper
ruamus. Si j'uxta .Ecelesiaslen, Radix sapientitc est id diceret: respondit, quia praeceptum Dominiest,
timere Deum : fructus quis est, nisi videre Deum ? etsi fiat, solum sufficit. Sed ohsecro ne c,amicus,
Bonumaulem diligil, qui non invitus, aul necessi- qui diu quaeritur, vix invenilur, difficile servatur,
tate, aut legum metu facit bonum ; sed idcirco, ut pariter cuni oculis aniitlalur. Nam amicitia, quce
mercedem bonam operis habeat. desinere poiest, numquam vera fuit. Yera namque
CAPUT XXVIII. amicitia[A/. charilas] nullo livore, in quanto auge-
Di charitate, et pace. tur numero, lanio crescit etrohore.
Ad charitatem nunc transitum faciamus : quia Deelina igitur a malo, el fac bonum : inquire pa-
a Anlea dumtaxat erai,[d'ejustiiiarepugnat,illius- audierant, dixerunt,Magister, quare hoc seniperloque-
que, etc. ris? qxd respondit dignam Joanne senlentiam, quia
h Alii libri, morareiur usque ad ultimam seneclu- prmceptum, etc.
tem, el vix, eic. Et plura mox, Tandem discipuli et ,c lidem libri, ne amicum, et meas amittat.
fratres qui aderant tmdio affecti, quod eademsetnper
"- ''
583 S. HIERONYMIOPERUMMANTISSA. 5*1
cem, et persequere eam. Nisioderimus malum, bo- ii. calceolos, nec orbes stibio fuliginatos. Nam quanto
num amare non possumus. Quin potius faciendum fcedibr,tanto pulchrior. Qusedemum plorat ad cru-
est bonum, ut declinemus a malo. Pax quterenda cem, uhguenta parat: quseritin tumulo, hortulanum
a
est, fugiamusbella : nec suffecit eam quaerere, nisi interrogat, pergit ad aposlolos,repertum uuntiat:
jnvenlam fugientemque omni studio persequamur: illi dubitant, ista confidit (Joan. xx).
qum exsuperat otnnem sensum,in qua habitatio Dei Nonenim lam peccati crimen arguitur, quam ve-
est, propheta dicenle : Et faclus est in pace locus lox conversioin pcenilenticecelerilate laudatur. Nec
ejus (Psalm. LXXV).Infernus itaque inter fratres di- Deus cogeret poenitere, si non esset pcenitentibus
vidil. QuidquidIgittir separat inter fratres, infernus veniam concessurus.Nihilenim tam repugnat Deo,
dicendus est. Concordia enim parvte res crescunl: quam cor impcenitens.Hoesolum crimen est, quod
sic el discofdia maximcedilabuntur. Pulchre igilur veniam consequi non polest: prcecipuequia non in-
perseculio pacis dicilur, juxla illud Apostoli : Ho- justus, ut propter multa mala paucorum obliviscatur
spitalitatempersequentes(Rotn. xn) : ut non leni bonorum: immo de iiulla re sic irascitur Deus,
usitatoquesermone, ct, ut ita loquar, summislabiis quoraodo si peecalor superbiat, et erectus etrigidus
hospites invitemus : sed tolo mentis ardore lenea- non fleetatur in flelum nec misericordiam postulet
mus, quasi auferenles secum de lucro nostro atque ;B pro deliclo: Nihilque sic offendit Deum, sicut ere-
compendio. cta cervix post peccata, et ex desperatione conlem-
CAPUT XXIX. ptus. Unde et vos non desperelis veniam seelerum
De infirmiset pauperibusrecreandis.
magnitudine : quia magna peccata magna delebit
Si quis eoeperil cegrotare, transferatur ad exe- pcenitenlia [At. misericordia].Nam Deus non vult
dram laliorem : etlnnto senum ministerioconfovea- inferre supplieia, sed terrere passuros. Ipseque ad
tur, ut nec delicias urbium, nec matris qurerataffe- pcenilenliamprovocat, ne faciat quod comminatus
ctum. Ne Iiceat dicere cuiquam : tunicam et sagum est.
lextaque j'uneis strala non habeo. Ita ceconomus Dcemonumenim nullus est qui parcat. Omnesad
universa moderetur, utnemo quidposlulet [Al. add. prsedanffestini venient : ante faciem ipsorum ven-
nemo non] habeal. Servias fratribus, hospitum lava tus. Et quidquidaspexerint, quidquid vultui eorum
pedes, pauperibus et fratribus refrigeria exhibe [Al. obvium fuei-it, urere desiderabunt et perdere. Sed
tac. exliibe] : suniplum mauu jiropria dislribue. nec quisquam per patienliam bonitatis Dei, de pec-
Quoniaraqtiidquidhabcnt clerici, pauperum esl, et calorum suorum impunitale contendat, nec illuni
domnseorum omnibus debcnt esse communes.Sus- non cestimetoffensum,quia necdum experlusiraium.
ceplioni enim peregrinorum et hospitum invigilare < C Immo magna estira, quando peccanlibus non iras-
dcbent. citur Deus. Unde in Ezechiele ad Jerusalem : Jam
Docel Salomon misericordiccoperibus insislen- non irascar tibi, zclus tuus recessita me. Sed revera
dum : nec nostris fidendum viribus, sed a Deoesse Deus hominibusnon irascitur, sed vitiis : quse cum
auxilium fiagiiandum. Sed esto quod ccquerispau- in hominenon fuerint, nequaquampunit.
pcrihus, inopuni cellulas dignanter introeas, manus Habet autem ira Dei mensuras, quantum et quanto
dehiliuni sis, aquam pories, ligna concidas, focnm lempore, et ob quas causas, et quibus inferatur :
exsiruns: scd ubi vineula? ubialapte? ubi sjiuia? juUa illud quod scriplura est: Cibabisnos pane /o-
ubi (ligeila, ubi palibulum? ubi mors? Et cum hcec crymarumin mensura. Miserieordiamigitur a Deo
omnin, qiicedixi leeerls, ab EuslocliioPaulaqnevin- consequilur, quisepulal esse miserum. Nam Deus
ceiis. lltcc dico, non quod de ardore ineniis iuse qui nullis viribus superari potest, publicani lamen
qtiidquamdubitem, sed quod currentem impellam : precibus vincilur. Quanlo ergo tempore te errare
et acriter dimicantifervorem augeam. nosti, quanlolemporedeliquisti: lanto tempore hu-
milia leipsum Deo : el satisfacitoei in confessione
CAPUTXXX.
Quoniam qui peccator est aliqua sorde
pcfinitentice.
De pmnitentiaet misericordiaDei.
p maeulalus, de EcclesiaChristi non polest appellari,
Arripe, quaeso,ocensionem,et fac de necessilate nec Chrislo subjectus dici. Igitur quia erravimus ju-
virlutem. Non qutfiruntur in Christianis initia, sed venes, einendenmr senes, jungamus gemitus, el Ia-
finis. Paulus male ccepit, sed -benejfinivil. Judrc crymas copulemus,culpam simpliciler confitendo.
laudanlur initia, sed finis proditione damnalur. Et Nam qui posl lapsurn peccalorura ad veram pceni-
licet Deusnon velil mortem peccaioris, sed ut con- tentiam se convertil: cito a misericordice judiee
vertatur et vivat: tamen tepidos odit, et eito ei veniam impetrabit: quoniam apud Deum non tam
nauseam faciunt.Cuiqueplus dimiitilur, plus diligit. valel mensura temporis, quam doloris : nee absli-
Unde merelrix illa Christi dilectrix in Evangelio nentia tanluni ciborum, quantum morlificatio vi-
baptizata, lacrymis, el crine, quo multos ante ce- tiorum.
peral, pedes Dominitergens, salvata est (Luc. vu). Sed et magnum peccatum magnis diuturnisque
Non quidem habuit crispantes mitras, nec stridentes cruciatibus luilur, culpaquelegis prtesentis suppli-
a Adduntalii, Dominum
recognosciiis.
S8S' . REGUL^E MONACHORUM APPROBATIC-MARTINIY. 386
cio compeiisaia sit. El sic magnum peccatum magna A si imperilussutn sermone, inquit Apostolus, sed noii
indiget misericordia. Conclusitenim Deus omniasub scienlia (II Cor. xi, 6). Illiutrumque non deerat, et
peccato, ut omnibusmisereatur (Rom. xi, 32). Sed unum humiliter renuebal. Nobis ulrumque deesl:
frustra voce [Al. pcenitenlia] assumitur, si perma- quia el quod pueri plausibile hahueramus, amislmus;
nent opera. Sed ne diutius pertraham, haheto pauca nec scientiam quam volebamus, corisecuti sumus,
pro plufibus ^ in qttibus non tam ordo quaeritur, juxta ^Esopianam fabulam : dum magna seclamur,
quam profeclus. Age ergo, lu cave, curre, feslina. etiam minora perdimus.
Age, ut in hac spirilualitate proficias : Cave, ne Non prolongabuntur ultra sermones mei quoscum-
quod accepisti bonum, incaulus et negligens custos que loquor. Ea propler moneo, et flens gemensque
amittas : Curre, ut non negligas : Festina, ut cele- contestor, ut dum bujus mundi viarn currimus, non
rius cqmprehendas.-Namccepisse multorum esl:ad duabuslunicis/id est, dupliei animo [Al. fide] ve-
culmen pervenisse paucorum. Tribuat libi Christus, stiamur : non calceamentorum pedibus, videlicet
ut audias, ei taceas, el intelligas, el sic loquaris. bperibus prtegravemur : non divitiarum onerarad
terram premant: non virgce, hoc est, potenlicc stfi-
CAPCT XXXI.
cularis, quseratur auxilium : non pariter Cbristumi
Finis concludensregulatn; B velimus babere et sseculum: sed pro brevibus et ca-
Et quqniam ita se nalura habet, ut amara sit ve- ducis seterna succedant. Sed et precor qui fideles
rilas, et blanda vilia exislimenlur, ut Paulus ait esiis, ut ita viiam nostram el convcrsafionem ser-
apostolus : Inimicus vobis faclus sum verum diccns velis, ne in ipsa vel ipsi scandafum patiamini, vel
(Galat. iv, 6); unde et quia Salvatoris dura vide- aliisscandalum faciatis : sed sitin vobis summistu-
bantur eloijuia, plurimi discipulorumrelrorsum dii, summcequecautelce: ne quis in hane sanclorum
ahierunt : non mirum est, si el nos ipsi viliis de- congregaiionerri pollutus inlroeat: ne qui&quis"Je-
trahenles, offendimusplurimos, Disposui tamen na- bnsceus habiiet in vobis. Dominus Jesus coiilerut
sum secare fetenlem ; timeat qui slrumosus est. Satanam sub pedibus vestris : et incolumes vos, et
Qtiid lamen ad le qui inlelligis le innoeenlem?Nemo prolixa teiate florentes, Chrislus Deus noster tuea-
reprehendat quod aiiquos aut laudamus, aut carpi- luromnipotens. Sed et Spirilus sanctus nobis prce-
mus; cum et in arguendis malis sil correptio cccte- stare dignelur, ul in hoc sceculofaclores mandato-
rorum, et in opiimis prredicandis boni ad virtulum rum suorum "efieeti,in hujus vitte ngone probaii, et
studia concilentur. Nos enim, ut scitis, Hebrteorum fideles inventi spiritualibus fruciibus dilalali,'a su-
lectione-detenti, inLaiina lingua rubiginem induxi- pernis mereaniur adjungi concentibtts. Ipsi gloria
mus : iniantum ut loquentibusquoque stridor quidam C et imperium ciun eodemSpirilu sancto in cuncla ste-
non Latinus interslrepat. Unde ignosce ariditati. Et cula steculorum. Amen.
a Erat anlea, his continentibusmereamuradjungi: ipsi, elc.
REGULA MONACHAROM.
Tepescens in membrls proclivum corpus ad ter- C promplus est, prcesumptuoseet non timide ambu-
ram ex qua exiit, jamque rugosa fronte senem et lanlibus in via Dei; in qua tol Jatent adversa, quot
naturcc pene porlentum : vester, prtedileclsein Do- momenta sunt temporum! Exposcit vestra pietas,-
mino filise,el DominaeChristi virgines sacratissimse, ut depicta sibi pericula , et fomenlaremedii procli-
Eustochium el reliquse, ad Agni novas nuplias, sub vus semper ad malum a primordio juvenlulis ratio-
obedienliae,jpudiciiise, paupertatis, et religionis in nalis et animalisanimus cernens gradiatur per luta.
domo Dominiadunatae proposito, nimium solliciiat 0 prudens consilium, ut pro voee scripturam: ct
jiicc devotionis in charilaiis affeclu , ut tremulenta pro facililer transeunti, diu mansurum commutet! 0
mnnus sutepariimper vetuslatis oblita, Deo vivendi, justa et sancta exhorlatio, et perdigna exaudilionis
non mundo : spirilui, non carni: et quod arduum heneficio!
est, non sibi ipsi, normam et regulam, ex Christi Sed, prtcdilectsefilise,et si jusium el sanclum est,
et aposlolorum vita collectam: ex sanctorum etiam quodpetitis a palre : patris tamcn negat setas, pro-
pairiim anachorctarum, quos per sepiem annos ere- Jiibet insufficientia,licel ingerat charitas. Slupent
morum antra circumiens, non sine admiralione et oculi |ialpitantes in tenebris, horret nalurte phrenesi
informationc rcperi, observaiionis et imilalionis inconslans manus peragere j'uvcnilia. Hortatur la-
digno eommendandam prteeonio, in praesenli libel-'.D men semper chnritntis ardor, ne parcatur Iabori,
lo edoceat officioealami, paratas incnles adbonum, unde tanlus colligiiur frnclus : quem non putaiem
veluti lingua jamduduni solebat voce non mortua. 0 in vohis carpere, quce Scripluris de Dominivoiun-
felix affeclio, o desidcrium in Dominocommendan- lale melius eslis edoclcc, ut blandimentl aiiquidfa-
dum : ut quaedeficiente, per senium et communerii tear, licet veritatis, nisi ad alias succedenles per
tstatis finera lingua docloris, de casu timelis, qui tempora informandum Iraherelur tanlus Iiic lahor.
303 - REGULAMONACIIARUM. ZU
Yincat igitur duellum hoc charitas: quaeipsum in- ji. bus auxilianlur,sibi invicemadministrant pietatis et
vincibilem vicit, ut immortalis morereiur pronobis. charilalis obsequia..Sed certe si fratres aut sorores
Yerum frustfa hsec speraiur victoria in tanta impos- simul in unum non liabilent : non jam bonum, sed
sibilitale nalurse, nisi devotte orationes filiarum malum est. Nihil bonum divisum.
adsint: quibus Deus paruit in tantum ab antiquo, ut Omneetiam secundura philosophos in tantura ha-
etiam eum poenitereteorum qute primitus minando bet bonitatis, in quantum unitatis atlinens susena-
spoponderat, quamvis pcenitere non possit. lurse. Quod si singulumunum in tola. mundi ma-
china per se creatum esl bonum: non tamen est op-
CAPUT PRIMUM.
timum, nisi eceleris hexum. Propterea in exordio
f De Clmrilate et Vnitate servanda. mundi vidit Deus, quod cuncla quse fecerat, eranl
Quis autem in monasterio conslitutis sororibus valdebona. Idcirco, charissimcfi,in apostolica vita
primus sit arripiendus modus Deo vivendi et regula, vobis de sseculoadunatis per corpora, sit cor unum,
ipse solus Christus Iiujuspropositi inceplor et doc- et anima una in Domino, velut de apostolis et de
tor, in unius responsione instruit universos: Si vis, ipsis apostolicis-viris in Actibus eorum legitur:
inquit idem magisier hsec petenti, ad vitam ingredi, Multitudinh enim credendumeral cor unum et anima
serva mandala.Quodsi fortequseratur qiiaesint, illico B una in Domino.Nulla vita pro certo est deterior,
sicpercunctantiexposuit-.Diliges DominumDeumtuum quam simul degere corpqre et non mente. Et vere
ex loto corde, mente,el viribusluis, et plusquamieip- infelices sunt, quibus non inest una, sed diversa
sum: etproximumiuutnsiculteipsupi(Maiih.v, 45). In volunlas. .,
his duobus prseceptispendet quidquid esl legis,quid- Sit itaquevobis.semperunus affectus, una volun-
quid etiam proptietreet sancti viri perscrulati sunt. tas, una fraternitas, una proporlio monim, una ju-
Et attendite sollicite, quaeso,cliarissimae,quaein- cunditas, una tristitia : ne quqd alterte placet,dis-
gredi non solum totis affectibus cupitis.ad vitam, pliceat alterse: quo gaudet altera, tristelur et al-
qute vere vila est (nam vivenlibus in mundo.vita tera. Et sic habere poteritis religionis propositum,
non esl, sed mors), sed jam Dei auxilio estis iter in- si unanimesin domo Dei habitetis. Hsecvera vita
gressse, quod sine praeceptischaritaiis non ingredi- Dei, non diaboli: vere monasterium, non infernus:
tur quisquam ad Deovivendum. Propler hoc enim vere vila religiosa, non diabolica.
apostolus Paulus non gloriatur in linguis angelorum CAPUTIIJ
et hominum, non in cognitioue mysteriorum Dei,
non in spiritu prophetise, non in asperitatibus car- De non habendoaliquid propriutn.
nis, non eliam in eleemosynarum operibus, quam- G Anle menlis vestrse oculos semper-evangelicum
quam ad omnia ' pietas valeat,
dummodo charllas illud appareat.slolidissimiviri illius exemplum: qui
non desit. . . t _ sedificiumsuum quod summoperefecerat, ingruen-
Hsecitaque sola reddit hominem Deo viventem, tibus fluminibus, flanlibusvenlis, et imbribus inun-
hcccreligiosos, hsec mbnachos facit: sine hac mo- danlibus pluviarum, totum amisit in casura : quo-,
nasteria sunt tartara, liabitatores sunt dsemones. niam sedificatumerat in sabulo. Nec niirum, charis-
Cum.hacvero sunt paradisus in terris: et in eis de- simse; firmum enim quid aut slabile, in niobili diu
gentes sunt angeli. Ideoque, milii dilectsefiliae,licet manere non potest. ^ldificat fatuus ille in sahulo,
longa vos macerent jejunia, abjecta et nigra vestis qui in vila apostolica et religionisproposito appetit
deformet,longa officiorumetoperumtexaturseries: temporales divitias. Hic attendite, filise, diligenter:
si inlus desit charitas, ad infimum nondum religio- hic periculum omne est, hic interitus, hic mors
nis gradum perventum est. Propterea, charissimae, tfiterna.
hic inbipiendumest iter, ad apostolicaeperfectionis Qui jam renuntiaverunt orhnibus qute possidenl'
apicem,- qui, relietis' omnibus quaj habebant in sseculo, ad
Si vero relativa est charitas, et ad unum non po- Christum imitandum pauperculum,quiubi caput re-
test proprie dilectio fraterna dici: idcirco est ne* D clinet, non habet, concurrenles ex voto, sub jura-
cesse quodplures sint, qui se mutuo ex charitate di* menli pollicitalionepromiserunt, nihil temporale, ni-
ligant, ut dicatur juxla prophetam : Bonutnet jucun- hil terrenum prseterChrislumsolum,non solumpossi-
dum est habitare fratres. in unum (Psal. cxxxii, 1). dere, sednecetiam appelere, qusejam dimiserunt,te-
Quod satis approbat Sapienlia dicens : Frater qui nere vel quaerere debent.HincChristus apostolisnon
simul juvalur a fratre, quasi civilasfirtnq(Prov. xviu, portare sacculum, nequeperam, neque ces in zonis
19). Et iterum : Si fuerint duo simul, fovebunt se mandat: ut ex hoc inlelligant eorumvitsesectatores,
muluo : sed si unus gradiatur et cadat, vmsoli, quo- quod nihil propriumin monasleriislicet habere. Certe
niam sublevantemnon habet (Eccles. iv, 10). Prop- non tunicam, nisi quseex necessitate portatur: non
terea solitariorum vila quam satis expertus sum,, caligam, nec aliud minimumquodque.-
periculosissima est et ardua: et si bona et quamplu- Verum et si Christus et apostoli aliqua quce sibi
ries Deovicina, non tamen seque secura est, ut, si- dabuntur, propter necessitatem tenebant, nulli sin-
mul habitantium in vinculo dilectionis et charitatis gulorum licebat allquid ex, his contingere tamquaro.
affectu. Qui sibi invicem per tentamenia deficienti- suum: sed pessimus ille prodilor atque Jfjfro, k-
PATROt, XXX. *3 _
595 S. HIERONYMIOPEBUMMANTISSA. 396
rens loculos, omnia portabat irj eis veluti to.tiusCOIIT Jh sic, quibus hieipieiatis injunctus esl labotyut sin-
gregationis comniunia : et rhinisier commuriis, sin- gulis mensibiis, aut hebdomadissive dieb,usparaise
guloruni necessitatibus providebat. El ex lioc edocti sint, tarii de his quse proveniiint, qham.de his qiice
aposloli et lideles post Clifisti ascehsionem hiliil expendunturlii cajiilulb cornm ahbatissaeiconvenlu
omnino suum esse dicebant : sed eranlUlis omnia soforum sigillatim reddere ralionem. 'Quodfiat srd-
communia: el sihgulls 'dividebalur 'proul unicuique tem semel in mense, ne et ipsaeapud sorores furli
opus erat. Sic et vcis, cbarissimcc filicc,et si Jieeat sint suspecite : et eis ex negligentia, male exse-
liabere aliquid temporale,' ut victiim et tegumentum, quendi materia delur.
Chrisliano : nihil borttm "
qute duo plene sufficiunt CAPUTIY.
alicujus sil veslrum ,'"sed commune quodcumque DeGomtnunilateet Humanitaleservanda.
etiam minimis jniellulis quibusque distribuatur ut
decet. , Sic, sic, Dei sponstp, sponsum Jesum asiiingite
' meriiibus mundis a terfenorum contngiohe : quor
CAPUT III.' , , ; "niamBeeumin habilatione niliilpatiiui\esse tefre-
De etigendosororesad recipiendumet administrandum num. Sic, *ic, apostolicte
, bpnamonasterii. feniiiite,,projicile peras et
B sacculos : ut neque marsupia ex lalere pcndearit,
llaque obtestorVos omnes elsingnlas coram Deo neque opus sit clavibus : ut jam ex ipsis monsireiiir'
el Christo Jesu, qui judicaturus esl omnes, ut aurum exteriorum indiciis, quod nihil habetur intrinsecum
et argenlum, atque cilo transiens pecunia, nulla cor "prseterJesum : quod nihil est clausum; quod est de-
veslrum ratione seducat : ut nitatur aliqua vestrum ditimi usibus omnium. Vestimeiita duplicia suht ex
cum Anania' et Sapphira mentiri' Spirilui sanclo, EvangeJioprohibitn vobis : ut discatisea solum ,h'a-
qriem nihUlaiet: reliriendo apud se'-aliquid quan- bere, qunenatura; tanlum subveniant :et non quae
'
uimcumquemirilmumienfporale, ullra caquce cx ne- nutriantiineas: Si qua vero supersurit, uno "claudan-
cessitaie poiHanluf-. nec tamen hoc, nisi de licenlia tur in loco : ut ex his qusacurijquesorqf eget, "iiidui
fihbalissae.; possit.
'
Semper corum' morlis judicium terribile vos ter- Nulla umquam in vesiibus pretiositas, iiulla me-
rral. Namlegitur quodexeorum morte, factusest lioritas, alteram dominain', alteram ancillamoslen-
timor xnagnusin universaEcclesia: et omnes qui au- tet - sed in omnibus tequalitas existat^ quse uni
limueruul. i^udiis.Jesus nudas quteril ami- sponso nuptffi,' eormnuni' voto professfe-sunt.Noh
' dierunt,
cas et sponsas. Quod si .ipsum segui temporale ali- quserat, otiseeroj filia fegis filite miJitis prseerhi-
quid appetens seu desiderans forte volueris, onerata lC uere pompis terrenis, in 'Christi ei aposiolorum
gravedine nudum sequi non pole-ris. Hine beaii pau- consorlio. Non enim Petro vili piscalori Bafiholo-
peres dicunlur spirilu : ut ex hoc scialur quod non mreus nobilis auieponituf a Cliristo : inimo jiiscatpri
•sufiicitciincta temporalia-in mundorelinqueiido ad toiius mundi monarcliicetraditur principalus. Dighi-
moilasterii paupertatem accedere,<si 1mens miseia tatibus" carnis spiriluafis vita nori eget: et carnjs
-apjieiit qua3reliquit.llagis eiiim contemplantur oculi arrhasChi-istus iii suo hon quceritconjugio.-Insceculo
-Dominiaffectum quam censum. Meliusest enim in nubant paribus tilia; regum, iilite militum prteeihi-
saiculo cum-cceteris divitibus , divitiis insistere , nentias qua;rant et honores. In monaslerio veroobli-
quam in monaslerio pauperipsas appetere. ttfipopuli sui et doriiussusc,in Dominosoluriigloriani
propjef qjiod volo, -horlor, et moneo vos, chaiis- quterant : ei exsultent, quod de maj'ori pfceeipiiio
'siiiicc,.ut'hcficperpetuo in vestro nionasterioobser- "mnntis sunt ad vitam aposiolicam'sumptae.
vatio maneat- quod nullaiscilicei omnino tajigei'e, Proptef quod admoneo vos, filitc, 'ut"qucccomqiie
aut aliqualiter retinere audeat per homm censum , offieiavobis domus a riiaire monasteriiimposita, li-
aut.lobolum,autaliquid, qunniumcumqueroinimum, benti animo expleatis : Hilarein enitn daidremdiligit
qunmquam a matre aut sororemittaturiEIigantur Deus (II Coi-.-ix, 7). Nec verecundentur in vilibus
nui juxta apostoforumrituih communivoioabbatisste ]D nobiles, nec illa recuserit, sed audiant"sapienlem:
-et caeterarumsingulisannis: aut si decens•viJebiiur Quanto majores, -liuhiilicite in othnibus.Audiantet
-et utile, confirmeniur duse aut plures BX.soioribus, Chrislum quid apostolis de hujusmodi pompis In ul-
-boni.testimoniij plenffi Spirltu saiicio.et.sapieiuia : timacoena huniaiiaineiite discepiantibus definiverlt:
-qoibusinjungaturlroc.opus,-.ul quoscumqucq)i'oven- Regesgenlium domittantur eorum : et qui poteslatem
,tus tnm domus-cjuam'singuJannTisororum irecipiaut, Jtabentsuper eos, benefici vocanlur: Vos autem noii
«t ex hissororibusnecess|aria fldelileriadminisirent. sic'. sed qui major esl in Vobh,fiat sicut minor : et -qui
"Caveaotqaoque ne-aut ex parcitaleinurmur, aut prmcessorest, sicut minislralor(Luc-xxn, 25). Verum
-cx abtmdantia- tumor in jsororibus habeat locum •: ne doctorisjdoctrina, ex conlraria operatione viles-
sed juxta apostolorum vitam, nqn plus euiquam aut cat :'£tatim subinfert ex ^imilitudine quadarh -cum
mimis tribualur : juxta quod exigit necessitas, non interrogatione cohcludens : Nam quh major-esl: qtii
vo.luntas,tribuaiur ; ut non jam altera sit egens, al- recumbit,-anquiministral? Ncnne qui recuxnbit? E~g'o
-tera abundans : sed .unaqusequeex- provisione con- aulemin medioveslri sum, sicui qrii ministral (Ibid.,
deceivfimoyeatitr.adBei laudemvProvideanl insujier 27). Erubescai siquidem stercus vilissinium^ct-vapor
537 , REGULAjroNACIIARUM. .398
ad modicum parcns, humana me..s se extollere : et A gcriiespro vicfu captnndpvilissimo,et yix raris fabis
domns officiaahhucns, a brclefis sororihussibi velle et fapis ciim fudi e't hordeaceo ,pane satiifahtuf.
"sefviii. 'Nam. phrhliis,' cnjtis generaiioncm quls Cnm vero ad Cliristi mensam acceduni, ei. miJifiam
enarfare iion polcsl.non venit ministrari, sed nti- Christi suscipiunt, sute egestatisohliii, lauliora quae-
'
nistrare. _Ei in ultima ccena disciptilorum abluens runt quam miliies, qtii suntjassuetimagnificis.
.pedes, hoc suis reli-juitliiimilitatis exempluin. Haecigitur omniain Ciiristi et appstolicavita locum
' non habeant. Orahesex ministerkfsinl contenite,
/',-, CAPUTY- , rie ex murmurationepereani. Si abundanler sibi iri-
• ' De Simoidayilandainrecipiepdo sgrores,. , buant adminislraiites ': fecipiant siqujdem natune
Detestabilem hcfiresimsiiiionice, quam communi uecessaria : necessitalum liiliites non excedanl.Si
pravitate diabolimoniaiesa<suelrccoriimilturii,eliam yero mbdicum, discat cumApostolo servire Domino
inauditu horreat veslra socielas:'Hiezi pbsna, et Si- "in farneet insili, et in egestaie nuditatis et frigoris :
monisvos ierfeat pravilas. Yox3?etri Christi vicarii "ita ut accepta cruce gradiatur posi Christuni abne-
" '
ad Simonem> numquam de vestris exeat aufibus : gans semeiipsam.
Pccunia iuatecuxnsit in perdilionem.Exisiiniasenim CAPUT
' ' ' VI.
"
donum'DA hdberi pecunia : DonurnDeucst Spirilns f R
De Pbedipi,iiia.exhibendqpr£elatis.
'scinctus(Actor.vnf, 20). CdmiTi'uiiisiiierea'ioruni;h'a-
Tjet usus, ut venilitio commuteturiiiiiielius. Asserit Voloautem vos mortuas scecnlo, viiiis et concu-
ijuippe -simoniacus, peeuniam esse prtestanliofem piscentiis ,-earnem crucifigere cuni ChristoVel qute
dorioDei.cum idem in ipsam commutatiAdyosve- jam cceperunt jiroprio sese volo castrare snb pefpe-
iiienies sorores, ad sanctas Chfisti suscipite nuplias «tute-virginitatiset castitalis proposito : 5nhionasierio
~gwu1s: pnrponaiur s-.iiiciitaspccunicc-fexqtiiratur 'Velutin duri-tialapidis, fore cuni Christo sepultas :
horiilasvitre :' iion genefosilas' 'eafnis; iion"'uiililas «tque^juxta deerelum summi post-Chrislum-"poiitifi-
'jmiudi. Nulia oiiuiino paetio, nulla dpitiio,qute mcn- icis Petri, q.uiJigandi solvendiquetenel principatum
'lispuriiaiem perturbat, pwevehfal.Beatum sapientia' ia^Domino,resuscitandaium in gloria ciim Christo
clamat, qui excutit manum%b'omni munere: et qui -sic dewtione 'firmetur vesirum proposilum, ut fides
•postauruin lnon abiit, nec sperat in pecunia, quse et :spes -sit tota in Deo. Castigenl animas in obe-
' ' " ' dienlia charilatis et fraternitatis,,amore simplici et
""suiiveriil-judicium.
-Siqua soroVum-inopiam-exsua "abundanliasuj;- •cordeiuvicem se diligenies altentius.
plere desidcrat, j"uxtanpostoiieum rifum,omnia'qu:B 'Nibil,ut jjuto, stuliius, .niliii intoleraiiiliiis, quani
habet in steculoanie sororuip pedes pnnat; et cunc- Clieregrinos-et advenas p.raeeiperecivibus : et in ioco
lis quac.habebal in steculo, reiiuiilians iniraiura, fiat •iionsolilo seosienderedireciorem itineris, etdese-
sicut uua ex miuimis ; el shblafo dominio cum af- rnitis, et de securitate itineris, et de breviiale trami-
fectu, omnia.qute portanlur, electis admiuislrairici- tis, juxta vdluntalisiibiluni velle docere.'Monslrare-
"busdomusprtebeaniur.ui exliis tribuant prout uni- ;tur quippe porlentum navigaloribus : et pfo'cerlo
.ciiiqueojiiis est.'Nec murmufei.quidem, quce sua 'numquain veniretur ad poftum, si de directione et
inoiWsieVio tradidii, si sibi non niajori siimpui ad- gubernalione navigii, quicumqueremigator ordinaret
ministretur quam cteteris, quae ex paupertate vene- ad votum. Non civiias, non regnum, non minimado-
rtint. Nec cjftolfai.ur,el ceryice erecta more femiueo rnuncula dlu'maneretinrure : si cujusvoluntatipa-
iriiproperetcteleris, se tanluiri ex suis facuitatibus reretur, deesset.
"aliuiisse:"pius eniiriallulit s.oror paupercula, si in- -Propler quod ipse papa Pelrus, qui religionisapo-
grediens aflcclumhnbcndi dimisit, quani qute niulta 'Sloliccevitam volebalinstruere, sicut.a magistro di-
afferens dona ,' superbiam tiilit. Glorietur autera dicernt: ut magisintelligalur qualiter aiiimacaslige-
jiotius, quiuniamdiviiite qusesolitacslinl possessores "tuf in obediehtia' charitatis et fralerriiiatis amore,
prtecipitare in mortem , nou prtfiyalueruiuadversus, exponit apertius : Omnes,inquit, honoriftcate,-fraler-
cam :'et quaecommuniusu sunt mahe, ex subvcntiorie.ppmitatem diligile, Deutn timele, regeni lionorificate(I
sororum sibi factaesunt bonae. Alioquinmelius fuis- '.Petr. II , 57). El ne excusationisarripialur Sculum:
set s.ibic.uiiiparya pcena, cum suisdivitiisin mpnclo •sub-pafticulafi noniine prtfiemineniisdignilatis, ge-
perinanendodamn.afi-.,quamipsas relinquendo mo- •ueraliierinfertomnibiis: Servi",subdili,inquit, estote
iiasterio,.exorta supefbia, ad "infernumcum majori in omnilimore dominis{I'(w/.,'18).'El ue prffilatiin
poena deduci. medium perducamrpravitas^iqutfi plerumque,subdi-
Huniilieiitureliam pauperes': quae.ex paupertate tisprtestalcausam magnicasus :,Non tqntuntjjnquit,
niliil suliveniioiiidonius poluerunt 'conlribiiere,sicut bonis el modeslh, sed eiiamdyscolh. Yerum ne forte
et iilre. Et gratias Deo in humiliiate retribuant: Videalurgrave humansevoluritatise abnegare, et cru-
quod qtite prius ih muridovivere non poterant, ex •cemtollere : obedientiseproponitmerilum, quo om-
"filienisiaboribusliabent cjutesibi sufficiiint,sicut efc nis Jabordulcescateliam gravis.'Hmc, inquif. estgra-
divite.s._Mirumquidem de infelici conditioneplurium' :ti~a.-0<felixet abundans gratia! In obedienlia summa
liominum.Suntenim noimulliviles el abjecti in sce- ;virlutum' clausaest. Nam simplicigressu liominem
euio, c(ui quolidianis laboribus se ullra vires affli- 'ducitadGIiristum :et non soluminensexcusatur ad
§99 S. HIERONYMlOPERUMMASTISSA. A05
reddendam Deo rationem de subditis : sed nec etiam A t in teternum:ut tamquam peregrinteet adventeabsti-
obligatur reddere de se ipsa. 0 summaliberlas, qua neatis vos ab omnibusdesideriiscarnalibus,qusemi-
obtenta vix possit homo peccare. litant adversus animam : subjicientes vos in pmni
obedienlia et timore, et reverentia prteposittematri
CAPUT VII.
vestrte : ut jam omnino nihil aliud vellevel nblle
[De regimineAbbathsm. alicui Iipeat, nisi qute abbatissa domus mandaverit
Attende diligenter, mi domina charissima Eusto- facienda : nihil grave, nihil importabile videalur, si
chium, quam gravis imponitur sarcina humeris tuis s jussu proprias non concordet voluntatw Yere obe-
de suhditarum animabus, de eorpore, de verbis, diens, et qui pro Chrislo caret omiii arbilrio volun-
' quce
de.moribus obligaris apud divinum examen reddere tatis, niiiil novit difficile, nihil injustum."
ralionem. Cave, quceso,ne de te etiam levis suspicio Mementote, charissimae, quoniara Christo in ve-
in malo possit oriri: ne dispergas, quas conaris edu- strae religionis ingressu, dimisistis omnem volendi
cere. Sic ordinata, sie rationi conformiamandataso- et nolendi licenliam, nisi quseejus vices gerenies or-
roribus proferas, ul etiam depravatse superbseque dinarent de vobis. Obeditisenim Chrislo firmissime,
mentes animentur ad obedientisesemitas. Sic dulcis, cum praepositte malri vobis parere studejis. Tunc
sic mitis sit sermo, ut duritite furorem non suscitet,.B enim sponso Christo, cui desponsattefidem totam
sed frangat exortum. Sic erga inobedientes, virilis vovislis : praeter quem nullum ultra amatorem ad- -
et constans sit animus : ut omnis muliebrismollities millere in disponsalione jurastis i magis placentes
discedat e medio. estis, citiusque meremini duci ad thalamum, nt cum
Excidantur in ortus primordiovepres, nenimium omni jucunditate dulcibusamplexibusastringamini:
excrescentes, germina seminum suffocent. Nihil cum ejus sludueritis in vicaria parere mandalis. Yi-
. quippe in.reclore periculosius est, quam vana humi- carii enim honor redundat in Deum. Sic jubetjex
lilas ad correctionem erga superbos prolervosque conjugii, ut sponsa sub lege sit sponsi. ^lmulamini
subditos. Singularum sororum voluntates in rediffi- semper inter vos hac Dei semulatione : certatim
cili pertractanda semper avide audias : nec lamen adinvicem allera eonetur excedere alteram in obe-
cujuscumque voluntati innilaris. Yerumtamen si dienlia. Non igitur esl monaslerium, nonreligiosi,
quidquam utile prodatur : non attendalur persona non monachi, ubi subdilis obedienlia deest erga prae-
quse prolulit. Elegit eritmDeus infirnia mundi : ut latum. Destructioni est corpus expositum,cum mem-
forlia qumqueconfundat(I Cor. i ,i,27),Tuam vero in bra.discordanta capite.
rebus gerendis communibusnon tantumvoluntatem
CAPUT IX.
exquiras et teneas: nisi major pars discretarum filia-1Q
rum id communi voto collaudet. Superbarum insen- De correctionefaciendaet generali accusationecrimi-
num in sexta feria.
satarumque mentium est, suo tantum uti consilio.
' sNon audialur eujusquam voluntas
sub verborum Contumax, prsesumptuosa ac superba mulier, in
murmure et loco abscondito : sed palam cunclis sancto vestro consortio, quse dedignatur esse sub-
prtesentibus cum omni charitate liceat dicere et au- jecta, ac suis litibus et j'urgiis scandalum prsebet
dire. quieti sororum, et eis inobedientiaj demonslrat
Si conceptuiproprio major pars sororum dissidet: exemplum, arduis crebrisquejejuniis casligetur, cum
non velis sola omnibuscontraire. In exercendis fu- resistit mandalis imposilis. Si j'ejunia non castigant
ror, odium, invidia, seu derisio sic penitus discedat, superbiam, edometur verberibus, coniumeliis el gra-
ut non nisi pax, charitas, amor, et alterutrum sup- vibus disciplinis : utj"am discat cum Petro, quod
portatio cognoscatur : qualenus fiendorumsolus Spi- nisi prtfilato,immoChristoin eo bbediat, parlem cum
ritus sanctus auctor meliora inspiret. Non sit inler Christo in regno Christi et Dei non habebit : quam-
vos quas charitas simulunit, feminalis qutcdam abu- quam imposila videantur extranea, nec consona ra-
sio : ut undique cachinnis et vocibusaer resonet, et ' tioni. Sed si nec indomila superbia studuerit obedire,
audienlium aures prsestrepitu terreantur : sed cum J) cum apostatis' angelis expellatur : qucepartem non
omni modeslia stantes, una loquente, caetertesileant. habebit in regno.
Nec altera alteram ex aviditateloquendi interrumpat, 0 infelix superbia vitte, ut pro implendis volupta-
,et prajbeat jmpedimenla dieentL, tibus carnis, renuntiet hsereditati coeli, quam fuerat
' • •' asseculura per Christum. NondtimDeo vivit: non-
CAPUT VIII.
dum religionis semilam Christique nuptias altigit,
" De revefenliaet
subjeclioneergctabbatissam. qure non effieitur ita simplex et pura, ut quidquid
Propter quod horlor, moneo et oro vos, charis- sibi mandalum fuerit per prrfiposit3mmatrem, ange-
Simseet dileclissimsefilise,qute j'am morluse eslis et lico pulet ore transmissum. Tunc unaqureque csete-
sepultsecum Christo ; qusej'am carne contempta cum ris se bealiorem existimet, cum in laboribus prtepo-
ejusgloria, cognito quod omnh caro fenum, et ejus nitur reliquis.
glbria flosfeni (Isai. xt, 9), ad novitaiem vittc spiri- Non pudeat singulis hebdomadissexla feria, quo
tus estis renatte : non ex corruptibili semine, sed in- die Salvator opprohria et mortem pro homine ab
corrupiibili, per verbum Dei viventis et permaneniis liomine pertulit, unamquamque sororufn, suamvi-
401 , REGULAMONAGHARUM. • 402
tam coram omni coetusororum discutere, et de com- A ""
CAPUT XI. e
missis contra prcecepta et regulam, se proprio ore ~~*~- De vanitate scientimmundialis." K
criminari ac diseiplinam subire : quatenus stipulata
mens cogitalionis, stimulo accusationisac verboruin, 0 sancta fatuitas, qute natos ad labores homines
caveat accusanda pudendaque committere. Nec la- in mundo, mereris transvehere ad gloriam ereptos
men propter hoc occulta cogitamina cordium pro- de pcenis! Nonhancfatuitatem.doetissimam Athenis
Plato didicit, non Aristoleles, non Anaxagoras, non
danlur, nec occulla peccata, quaesolis debenlsacer-
dotibus confiteri : sed solum quaeprseceptisobviant cseterorum stultorum mundi sapientium tufba per-
Non certe miser ego flieronymus fatuorum
publicis ; et exempla peccandi sororibus praebent.Si cepit.
vero vel lumore vel verecundia seipsam accusarene- sapientium imitator, antequam sancla verbera lue-
rem. Quamquamut meas miserias deiegam, me an-
glexerit, liceat unicuique propalare tale crimen alte-
rius : ut nullatenus radices inobedientia et superbia tequam vicesimum annum setatis attingerem, urbs
in sancto hortulo vestro arripiant non evellendas de Roma-iri siimmum prceelegeratmagistrum in omnj-:
bus pene liberalibus arlibus. Nondumsancti Spiritus
facili. Yerura si quippiamjuxta feminarnm modum,
scholas intraveram : nondum caecutiens pcryenire
qnte nihil retinere norunl-absconditum, immo ante ad sanclse
T, verilatis poteram disciplinam. Non Aca-
garrulando manifestant, quam sciant, allquid de his 1
extra coenobiilimites prodiderit, subeat gravissimam demiae, non certe Romse hujus doctce fatuitatis re-
sonavere gymnasia, quaesahcta fetinet eremus.
pcenam : ut doctrina lacendi doceatur in pcena. Yerum non sine'labore' didicisti tuam sapientiam
CAPUTX. . ' •< .' fatuam,Plato<: quem mundus retinere non poterat,
De vita mirifica sanctorutn Pairum, quos in eremo mundi sapientiam insequentem,per diversarum na-
reperit. tionum, et gentium, regionumquc partes, infinitis
Referam vobis qucedam non.minus imitanda per ffifuranis innumerisque peragrando laboribus. Nec
opera, quam audiendade aliquibus sanclissimisviris, tamenJatuissimse sapientisefinem, qui est summum
ut bonorum exempla, obedienlicchumilitalem : qua bonum, adquodtenatursemovebatintentio, inorbe
carente, in sedifieiispiritualis slruclura, fundamento universo reperire scivisti : quem sancti hi ruslici
virtutum quidquid aedificalur, est "vauum: vesifas hancfugientes invenerunt in eremislatitanles.At-
mentes doceant, et crebra memoria sanctorum ge- tende et tu, fatuorum sapientiumprinceps, Arislo-
slorum vife religioneminstruant et virtutem. Dum teles : etsi fueris, absque dubitatione,, prodigium
jgilur per eremornm anlra septem annis sanctos Pa- grandeque miraculum in tota nalura : cui pene.yi-
ires degentes, ibidem in lerris velut in ccelisangelos p( delur infusum, quidquid naturaliter est capax huma-
assistentes assiduo labore ilinefis, arduisque vivendi num genus : quoniam,.sapienliamundi, stullitia,,est
Deum (l Cor. in), si charitas non informat •: si •
jncommodis, cseterisqueinnumeris calamitatibuspe- apud
ragrando yisitarem : de quorum vila moribusque mi- intellectusnon capiivatur ad fidem: si cor ad Christi <
rificis, quse'luculenler ipse perspexi, libellum com- servitutem non.inclinatur, qui Judseisest scandalum,
pegi, qui vobis sit. ut lucerna in candelabro ad me- paganis stultitia : nobis vero credenlibus honor et
dilationem religionis et vitte. Nihil ita carum , ila gloria: in quo solum gloriatur Apostolus : Qui gtq-
studiosum appetehalur a monachis, 'quam quod in rialur, inquiens,-in Dotninogiorietur (I Cor. i).
eis qui juberet, posset inveniri. CAPUTXII. (
Profecto non taceam tanlam charitalem, tantam- De promplitudineadimplehdimandata. i
que humilitatem, quam sanctse illce mentes habe- Nihil honorabilius, nihilvegloriosius, charissimse,
bant : ut hseecernens, omnis laboris et gravedinis
quam servitus Cliristi. Hsec sarie prtcferenda impe-
oblilus itineris, eremos humansenattirte tam dete- ratoruni fastigio, hcecdignitaiiregise,hajecuicumque
stabiles et ingratas, in paradisos putarem pene con- sceculiglorise.IIuj'us servitutis Chiisti, quidam inter
versas. Miruraauditu, sed felix obtentu :.sicsancto- cseteros quos vidi in eremb doctus ex monachis, ex
rum hominum corda charilas transformaverat ihi D jussu patris senioris, sutc charitatis el humilitatis
crealuras deificas, ut caro pene esset nescia carnis, fructum cupiens augere, et obediendialiis juvenibus
"Licet per Joannehi dicalur : quod quidquid est ini "tradere normam, pergrandem lapideni humeris ho-
mundo, autest concupisceniiapeulorum, atit con- mirium procul dubio' grtivem,' bis quolibet die per
cupiscenlia carnis, aut superbia vitce.Nam sic sim- tria milliaria gestabal iri scapulis :, nulla alia ne-
plieia et humilia corda, obedientiseet humililatisin- cessitate coactus, quodjam pef octoannos effecerat.
jiitebaulur vestigiis, ut quasi quorumdam philoso- Sed si forte qucefebatur quid in:ejus meiite volve-
phorum viderelur in eis verificari opinio : qui unami batur : ex hoc quod forte nostraa superbte menii,
ponunt in hominibus universis animam solam. Nami qute nondum ad hujus sanclsefatuitatis perfectionem
abbates el patres nihil omninovelle sciebant, nisi il- advenit, videtur exlraneum puerorumque ludus, et
lud quod subditi : et subdili antea conabantur jussai , otiosilalisopus.
implere, quam'forent emissa . quihusdamquodain- Testor Deuui quod mihi ab eo sollicite percun-
modo indiciis nilebantur propbelare de volunlateB . ctanti, tania: simplicilas. et humililas est reperia.,
mandanliSi quod ex lunGincepi ducere monasticam vilam. JNani
Mx 'S. HILRONYMiOPERUM MANTISSA. ' , • &U
sic devole, sie alTeeianter, sic hilariler conlinuis A j es? hivelerasli in terra aliena : coihqidndla'escimi
diehus ex|)lebatt3rii ihsolitum dpus.iiisibi videretur morlids : deputdta es cuni .his cjui in infernosiini?
post exjilefioiiem captare" omnehi gloriam." Quin- Dereli/juisii fotitetn sapientim :' tiam si in vid t)!i
immo in huj'iis dperis fatigalione, iriinime coiitentiis; dmbutasses, liabiiasses uliqtte in pace super. ler-
pene mdlestahat pairem : tit medio tempore iiovos rdm (Bdruc. m). Non eriiih ambulanl iri vSa
induceret labores; et oper.1 perficienda per eum." Dei; ijui in adiiiinisirnfione regimihis, lionores
Quid egb vagtir jier singula? nofiest opus exponere, et uiiiitates" proprias exposchiit. Revolve" sccpius
quidquidin similibusconlinue cxerceiurambiiaehis: in meniis arcano, et stylo ferreo scribe in silice cbf-
Hoc unulh ajmd omnes observationiS prcecipuiimest, dis, quid Domiiius, cujhs vices gefis ad siibditas;
et celebrfeper iEgypluiri; ut nullnm.nisi;obedientem cohtendentes apostolos qriis inajor essei eornhi
et huniileiti ad omries labores'perfieieiidos et opera fristruxerit, sequenti die recesshriis ab eis : et si in
suseipiatil. Quateiius dnmita caro exgravedine,' co- supefioribus dicttim, ituneh itefuiii naffatuin for-
gitalioriibusvanis et vbluplatibus noh vacet ex otio: tius tenetflur in cbrde : Regesgehlium dotritnantureb-
Teneatis firmissime, quoil omnis cotiCtiplsceiulceet; ruth : et qid potestalein hdbenlsttper illbs, "beneficiiio-
imiriuiidUiccatcjue peccati matei' est btiositas. ._ ianiur. Vos autem hoh sic, sed fial sicul hdnor qhi
=
B *eslmajoi iti Vobis': el kii prmcbssorsicril ihinisirhlor
CAPUT xni: -
(Luc. xxii).
De sororum operibusfaciendh. Disce igitur a ningistfo oificium qiihd tibi injiiii-
Hanc sanctam stultitiam siultamque sapientiamj gitur, ne tuo vicariatu, potestalls tradilte limites
quoiidie in monasteriisdisciie, filite,quam sahcli in excedas. Non efficieris certe domina, sed ininistra :
eremo vos docent rustici. Subiilia et alta nolitesa- unus esteniin Dominus. Etsi tibi reliqrite sorores ut
pere: sed superbis et lumidis sceculi ea relinqniie, Christi adininistratrici et vicnrite obediuul: propter-
bt post peraclum inci|)iant ndscere quod litiera oc- e"anon est tfatiiia tibi poteslas, ut ihter sorores et
cidit, spiritus vivificat: et quod Deus elegit abjeeia lilias hanc eleves, liahc vero deprihias sicul velis.
et infirm.i. flanc scepe scholam intrate : quocumque Sed quid lilii injuhgritur"ab iiisiithtofe fegiminis,
dic el quacumque tiocte ex his novaiii diseite leetio- diligehier iiivesliga. Rerum ehim briihium moiiaste-
uem. Non otium; non lorpor, et ignavia voSad Dei rii, et scirorum solliciiudo in admiriistrationeetpro-
servilia tepidns et frigidas rcddat-. Sehiper aut offi- viclentiatibi ira'diiiif : ut j'am Ciclefis dofmiehtibus,
ciis, aul orationibhs, aut manuum operibus sanclis; te doceai hoctes crebfas insbmhes dueefe : et se-
cfcterisque laboribbs fatigatum corpus, reqtliem el nem juiiiorls animnhi siiniere, pro iitilibiis et neces-
-refocillationerii, non voluptalem exquirat. Sed ea-^C sariis dbiriiii provideridis. ttaque non tantum iibi
vete polissime ne quid operis vanilaiis vestrls ver-/ lionor, quahtuiri ontis impohitur. Et si sic feceris
setur in martibus: inuiuindus reputatur, qui imhuin- sicut decet, prrfimium ihiilto majus conseqiieris.
dum;quidquani teligerit, vel morticitium. Non deau- CAPUT XV.
rata marsupia, non cingulos; rion eliamchirothecns, De pCriculoprmeminenlimet digniiatis.
quce olnnia lascivce et sujierbse mentes exoptant;
Horreat Deodiealuih cor lalia Scife : sed aut sacri Nori libi,ob'se'crb,l)lari'diarisdeDbmihi pieiaie, qui
t codices, vel legendo; vel scribendo genua premant; tani diu peccatores hiisericbrdiier suslinet, iii riecca-
aul hortulorum cullus exerceatur, autaliud sanctum tis. Etsi diuturna esl exspec.latib, non rininusfdfnii-
opus et ulile : ut ex relaxatione quadam refocillatus danda est vinclicia, qtiae lanto-diirior est, quanto
spirilus, ad divinum afdorem fortius accendauir. longius temphs Tn sustiuerido praecessit. Projilerea
Sanctorum gesta qiiffi Jegiiis vestro accommoda si secii'5qtiam dbliiescgeris, periciifum expavescas :
proposito imitemini : velitis imitari quod laudalis, riec ideo niinus, si sialini divihum nori incufras j'u-
et sequi quod cupitis. Veslram inter gentes conver- dicium. Dominusenirii iuus qui snis le ovibus admi-
salionem bonam babeaiis, ut ex odqre famse vestrte T_ histrairicem, et in sua le posuit viriea, a tevultfle
sanclitatis , etiam malorum corda ad snneta deside- singulis eliam occultis exigere rationem. Et si "qiild
ria moveantur. Et in eo quod depravataegentes de- eum defraudavefis, tunc diabolb venundatnm in
trectantdevobis la'mquamdemalefactricibus,ex ope- carcere extfirioris inferni poni fe jubet: ubi ifelus
ribus vestris bonis glorificent Deum. Hcec est enim est sc.terniis,Ot stridor dentium : ut exprimatur in -
Dei voltintas, ul imprudentium hominum ignofan- liis quidquid doloris et pcenae excogitari pritest,
tlam obmutescere faciatis. 4'ubus'que debituih univefsurii reddideris. Sed si
CAPUT XIV. Ybrle de resliluendo debitmh ctjnddis, b te fatuam !
Nahi pro niinimo quoque delicto npn liabent unde
- De officioet polesfate Abbathsm.
resiituant simul homines universi, nisi ipse idem
Cave, quceso, qiuecuin'que'sis illa qua; i)i'teemines, vclifretniilere, cui facienda fcsl restitiitid." Felices
ne ex oflicio regendi eleveris iu altiim, ut imperes ilaque magisque securte qute"subsunt, illis
qucesu-
illiciia, "etqiice sfint imporluna vel importaliilia, et persunt : et quibus polius ministratur, quam qute
inquieta subj'ectis : ue tibi iile propheiicUs senno ministrantrSed tamen superba mehs Sioniihumiiri-
convehiat: Qiiid 'est, israet, cjuedih lerra inimicbrum providapericuli, semper mnj'orumdignitatum asceh-
" '
AfJS REGTJLAMONACHARUM.' 408
siiirnexpetit: nec nisi post facfum ex desceiisiiler- $A dilectiorieulfilias. Cuih iempus exigii"cbi'feptioriem,
retiir : quia quanto altidr est ascerisus, lanlb dufibf Universassimili modo velut ignotas, in bmissis cor-'
*" " ' •
est descensus! Sed forte descetisum farum sestimas. figas'. ',
Sed firmissime' dbctus experientiis, et rion paucis Vefum seinper iri ifa mlsericbrditfi irienibf esio":
dicam.' Raro per gradus^diguitatis aseendiV homo,, ili nulla'ni'oVeari"s"fatIorie ad crudelitateni ex furofe.
quin multo gravius non descendat. Yeriim et si a vel odio. Nec tanien Siabbashiaiius remissas rid pii- -
proposito digrediaf, nolri opusculiimtioc pertraiisire niendum scelera; ne' 'ex iriipunilate, p.eccandi li-
exempiurhiqubddam,quod, sancto quodaiii milnrc- centiasororib'U5conceditiii.'Nbn sis-ad-pertractan-
feferite sene ln ereiho, ex veritatediutci.,! '" " dumiardua monasterii et sorofhmiprteceps pro ii-
1 Cum j'iivenisquidarrisaiiciopibpbsilo et vftireiec- bito t sed' sbrortlm
plrifium et meliofiim Voliintas
tus loret ad Episcnpaiefasiigluiir, qub giavius pefi- semper-accedafc-fhia^ea^et dissipatrix bonorumcre-
culosiusve nequit aliud togitari: palfuutn suuhi nobifietimineViSi^Ndh-bmhibus-quiioquunfur,' sis.
5
quemdam, virum uiique Sanctum, et prdpheiiiepH^ facilis ad cf edendom; Levilas enim in credehdo 16-
uum, ~eremiifi cella ut eum ex hoc consuieret, adiil vemideiiotatmeiiteiii; Ne.q"iia'quam'effi'enis lihgiVa-
non ineauluS. Audita Itaqiie narfatibiie nepofis; vif _ reperiaris, 'ii6nJftipudic&'bcifH6'-n6ri crapulosa, noii
saficuis-ubn verbis, sed signis polins percunctaitti B ] ebria. SicteexornesvirtutibuSv sic muhisris toori- -
respbndit/Et ne eontra Apostoium\ qui desidefan» buS; ut univefsas .opereet-exemplo'sanctitatis et
lem episcopaiuiftin bdno Opere'laudaf, contrairet viitei pfompta sis.ad-doieendum: ut jam ab omni-
dissuaderido: e't juvetiem periculo cxpbhefei"sua- -bus in exemplum-virtutufti ducarish':iit>Secura"e.V
dendol Jussititaque sehex qiiadratnmdisCiihia tefra" dispeiisaiione ministerii tibi traditi, occurfere v&Ieas "
vehementer pedibiis elevatum ascendere juvehem,' Domino, et ei reddere raxionemde singulis. /
et quater per quatucr disci laterti supihum revoivefre • •
. semeiipsutnrisqilead hxifamcasus : sicque easu im- €.4pu'f xYii.',;:',/
be jiirhdictione Episcppiin sbrores.
iniheiiie, si altera succederet revbiutio; iiiafitMit
«texlfli-lsiimmiiatem discii adhuc se vblvefet-ite- Debilis est himium sexus queiri-geritis; ac fragi-
rato. Cui cum iiepos se lioii pbsse "extimofe casits' Iis,.ac.snobilis, sisuo felinquatnr arbitrio : et si vir-
respoudereti illico eum fecit descendefe :'et pef tuosussit animus^ lafneu nisi regaidr, nist dirigator
quamdamJaiam planitiera diutlus voluiarb.Cumque contihne, cito dejieitar a sancw proposito.' Hoc in
cx muliituiiine vOlutalionhmwriSquefastidiutaeve- Eva scitis expertte:-ijute suggerenti "diabolo,quai«
niiet': SufgO;ihquit seriexr et perge quo vis '~fafcitb facile assensum prtebuerit coiitra.divinum prtficep-
quod- tibi securius eernitur.' BedignaniS «amtpie C ( ium,'et iristida partus, el condiiioiiis vilitas ipsa
juvenis, nb'scessit»ei'alieri*aijclii «ehi,'"patrui ae- perhibent teslimonium.Prcfecto nihiliii vobisforet
liramentum putans, factum retulit; a qub de. peri~ vi^ttiihmdurabile, iiiliit «iriegravipericulo, si de
culo prteemineniiteedyctus, eleclioni renuntiavit, vobis-lpsisyosipstehaberetis.cUram. - -• r
ul teneret quod est tulum-.Qui post modicuifts-felici , - Propterea episeqpus vester,' cai Ecclesifecommis-
obitu ex sceculoexiens; talariset jueundus apparuit sum esl re4im'en;tquem Deus speculaioreni posult
, patruo. .Gratias, inquil»paier, libi refero ex dissua- iii vinea siia ^ iiastorem bvium, directorem gregisi
sione episcopalus. Nam scilq quia niiiip essem de ac ducioreni piebis et populi, civitatis ct parochitc
numero.daimiatorum, si fuissemde-iiumero episco- in qua degitis,-vos custodia singulari-foveat;sancltfi
porum. doclrinccvos pabulo nnlriat: et eoram Deo anima-
CAPUTXYL; rum vestrarnin curam gerat speeialem, ^cui com-
De brqineirc,operibus Abbatissm. missa,,est civilas univcrsa : hrtiC'aequaiiimilersicut
Hsecidcirco, meadomina Euslochium, dixerim, Deo omnes devole obediaut: hunc .patrem, hunc
iit advertas guanto iis expositapericulo,, et quaiija zelatorem yjrtuiutii; lam Prteposita.veneretur, quain
te oporieal in via Dei pi;ud"entia;a.mbulare;ne ,de- subdilrc.iLex ipsa servetur, quam posuerit vobis in
relictis semilis justiiiae capiaris ab' iiiimicis, quibus t) via Dei. Si qua sororum effrenis est, et disciplince
plena sunt Omnia; et in .lerram alienam deducta^, prtevaricntrix, et incbffigibtlis4aPrseposita, emen-
coinqulnata cum inortuis^ rpiserabililer deputeris detur, ca>tigeiur9efpuniaturper ipsuin. .. •
cumlijs qui stijii in jnfernp. Yolo aulem te discerc, flunc directiouis hactilum, et virgam disciplinse,
ubisit sapieniia, ubivirtus,, «bj isjt prudentia, ubi cjim«.seiiiilis justiiise deviat, i\)sam 6t etia'ni"Ab'ba-
siljbngilurnitas vitteet victus, uhj sit Jumen/oculor tissa c«gnosctitCumcaeterjs."Reddaiureideriibisaut
rum-et pax-: ut intelligas viam-disciplinte, et dedu- pluries sjngulis-annis ,p"aten'sratio, de bonis.mo-
cas subjectastibi ;per -viampacis et disciplinte. Te x nasterii, de staiji soforum, devlta, de mbribus, ne
morientem filiteplanganl, non gaudeant : libi justa jam valeat oves agnorare quas ftegendas su-eepfi.
. et sancla praecipienti, omnes-asquanimiter obedire Bihil arduum vendendi, emendii seu perpetrandi
laetentur.Non propinquae,non afflnes, sie exalten^ in coenobiosiTie,ejus'Voipntate Hceat.s,AbbatiBs:rver.o
lur quod ccete.ra;inyideaiii.Non carnalis dilectio ,in domUsmoriente; quam conimunissororumvbluntas
- multis. nociia, in sanciis mentibus habenda «st. in inatiem elegevii, et Abbatissam niGnasterii,ipse
Gmnesilaque amato tfitjualichariiate-, ei -spir-ituali i !.>encdiceiido, anulo viee. Ghjisti subarrhet' iii vero-
mi Si HIERONYMIOPERUMMANTISSA. 408
cohjugio, si adofficium reperialur idonea. SororumJA universas.huic soli oeeultadomuspateant,Imjuscon-
vero recipiendarum modus, introitus et cbnditio, silio innitatur ab omnibus. Non diversarumapinio-
omnino nullatenus eum pertranseat. Si quid dubi- nes in conventu sororum, diversas sectas ponant,
tandum in fide, si quid obscurum, si quid periculo- npn diversos ritus, ut quidquid altera vituperat, al-
sum occurreritjn via Dei, ipse declaret: ipse vos tera consulat: sic diviscedomus pax, quies et cba-
instruat in omni pudicitia et Spiritus sancti virtule. ritas ipsa discedit.
CAPUTXVIH. Creditemihi, sacerdotumac religiosorumcircum-
De ordine'servandointer Episcopumet sorores. venienlium turma, ex mulierum consortio omncm
Non nimium sit stricla familiarilas, non suspecta sanctitatem expellunt. Intimetur episcopo, qui circa
multa divisus, uhi soli in omnibus continuenon po-
colloquia : etsi spiritualis pater, quamvis episcopus
sanctus sit, tamen homo estdebileanimal. Tam cilo test adesse : quidquid pro utilitate agendum, quid-
perdilur, nisi fortiter, custodiatur, quod charum ha- quid sanctumevenerit ordinandum.ConJiteantursin-
betur et ulile. In sancto commerciodiabolus minime gulsesingulis mensibus his aut pluries crimina oc-
quidquam inveniat: ne unde regimen, unde ducatus," culta, aut episcopo, aut prceposllosoli presbytero,
inde senliatur interitus. Omnes cequaliter pertrac- vel eui comraiserit: et sacra dominicicorporis com-
tentur :nulla carnalis, sed spiritualis dilectib inter- B munione munitte, pugnaturte viriliter dsemonum
veniat, nec stricta- sit nimium. Principium enim castra subintrent. In hac vila mortalibus nihil, est
spirilualis operis, si non sit malura provisio, solet validius : non est quidquamsalubrius, quam ut sla-
subsequi quoddam carnale. Yere non laceam : ut in tim, peracto deliclo, eonfessionisnon differatur me-
dela. Testanlur et medici, uniuscujusque aegriiudi-
pluribus solet confingere, condilionis muliebris in-
felicem miseriam, subfervore spiritus, subcharitate nismorbos auferri ex corpore, si exorientibussub-
nimium slricta, nisi cuslodia gravitalis ori ponatur, veniatur in principio.
ut nemo delinquat in lingua : si utatur loquendi vi- Quod si memor conditionis bumanre, leyi etiam
yendique copia, statim Iibido, aclu turpissimum, opinioneipse etiam sacerdos erga aliquam sororum
dictu infelicissimum,de spiritu et charitale nascilur. inepia familiarilate videretur aslringi: non.sinatur
Propterea, charissimce,liochorlor,hocmoneo, hoe oriri, quod non sine malo, non sine scandaloremo-
mando vobis : ut quseChristi desponsalseestis con- veri potest exortum, Emendelur, si opus est, ab epi-
Jugio, cui omnem castitatis vestrse fidefnvovistis: , scopo: si verb emeridatusminimevult inceptis finem
cui nullum prseter ipsum amatorem cognoscere sub imponere, removealur: eliam si ulilissimus, si ne-
jurej'urando eslis pollicitae: viri cujiiscumqueetiam cessarius existeretloco. NulJaprsevaleatulilitas, ex
si eum sanclitas exornet, eliam si Baptistcesequare- G qua formidatur animarum perieulum. Adhibealur
tur in meritis, quseratis effugere faciem : necliceat vero sanctus successor, quem castilas Ionga cont-
secum dilectione ferventi astringi per diem. Creda- , mendetetvita.
tis experlo : nihil est periculosius viro, quam mu- CAPUT. XX.
lier: et mulieri, quam vir. Uterque palea, uterque Deordine servandoper sororeserga mares, el specia-
ignis. Dicam audacter, proh dolor -! Dei templa, liter in loquendo.
Spiritus sancti vasa, et Deo dicata tfidificia,nisi di- Impudici pedes cujusvis numquam monasterii li-
ligenti servenlur custodia, proslibula fiunt. Etau- mina terant, inordinali animi nuntia voce imnuin-
ferlur tam nobile depositum, tam pretiosus thesau- ditice aures vestrse numquam sordescant. Yox oni-
rus, irrecuperabile decus castitatis : si lenui cujusvis nis mulieris, ignila sagilia diaboli est, et contrnrio.
dileciionis ineptse rimula continuus insidialor dia- Proplerea congemensPsalmislaexorat animamsuam
bolus intuitum valeat infigere. Ideo omni custodia liberari a labiisiniqtds, et a lingua dolosa.Nam sub-
cor servetur. Super muros Jerusafem ponanlur cu- dens postmodum, quare sic affectanter liberaripos-
stodes tota die, et nocte non dormiant, ne fur intro- tulet: Sagitlmpolenth acutm, cum carbonibus, in-
eat: ne spolia auferat, qucepenitus reeuperaii non quit, desoialorih. Labia viri venena praebent mu-
^ lieri : si non sit astuta fallaciis
possunt. linguaedolosse,quam
CAPUTXIX: potens diabolusmiserum vulnerat cor sagittis tenta-
De prmpbsilopresbyteropost Ephcopum sororibusad- tionum cumardore libidinis.Hcefenestrcesuntmorlis:
hibendo. qucenisi claudantur, statim morsdira subintrat.
Animusdiffususad plurima, circa singulanon po- Vircujuscumqueconditionisexistat,autnumquam
test attendere. Curam omnium gerit episcopus : ho- appareat, aut visus visum terreat vestrum, velut
mo est, neclocissingulispotestadesse, necdiverso- horridum monslrum. Propterea volo, charissimae,ut
rum simul habere scientiam. Ne igiiur ex absentia si cum viroex necessitateloqui oporleat.veluminfe-
securitas sit in vitio, sacerdolem sanetum, quem neslrula tractum, alterutram faciera tegat : ne li-
sanctilas prtfidieat, quem subornat scientia, quem ceat videri, quod concupiscinon licet. Excusalionem
talem redditsetas et vita, quodetiam apud impro- nullam sibi arripiat sanctilas. SanctusDavidinviden-
los lubricosque sinistra opinio non possit haberi, docapitur.Dina utvideret egressa,visacorrumpitur.
post episcopum habealis prtepositum. Hic episcopi Sicinfinitaforentexempla,qucfistfipiusruminandavo-
, ia vobis teneat \icem,hic prredicetj hic corrigat bis relinquo.Quid per multa vagor? Pene sacraeScri-
' REGULA MONACHARUM.. 410
409
men-
pturte clamant syllabre'singulce:pene instruimurcor- A semper subornata verba deposcunUexquirtint
poris proprii singulis motibus, quod vicloria non spe- dacia, fabulas novas numquamfastidiunt, augmiis,
ralur in hoc cerlamine, nisi ex fuga".Nemoex forlilu- veneficiis, et incantationihusdccmonumdelecianiur.
dine audeat resislere viribus : quoniam nisi fugiat, Siqui lalia proferant.hi prtedilecli filii.hi spiriluales
cilosuceumbet.In communi etenim vita nee verbum palres et fralres , hi profeclo, ut verius liceat dici,
sitjproprium: secrela verbula non^carentsuspicione. concubinarii, et corruptores mentis et veniris nu-
Ideoque pracipio, ut nulla sororalicui exteriorum triuntur; exquisitis ferculis et delicatis escis, vina
sine plurium sanctarum sororum et abbatissre, seu pretiosa non desunt. Ex furtivis saepeTirorumlabo-
alteritis prtepositsedomus polissime prtesenlia loqui ribus, et inler crapulas et ebrietates ructantes fau-'
audeat: his dumlaxat cxceplis,-qusesacerdoti in con- ces, spiritus dulcedinem prsedicant. Propohilurite-
fessione dicuntur. Solent profecto talia vefba se- rum alque iterum illud Apostoli: Quod omniamunda
mina multa mala proferre. Inter vos de viro nequa- mundis.De talibus loqui nefaSest, et proh pudor !
omnes artes
quaro, si fieri potest, habeatur mentio. VJltraquam Sed cupio Dei servitricibus detegere
creditur,. exsultat diabolus ut in .corde virgineo diaboli, ut nihil desit quod. caveri possit.,
virorum meinoria vigeat. Nullumvenenum nocivius CAPUT XXII.
feminse j quam.affectio.erga virum-, quacumque de B De sitenlib,et diebuset horis debilis-observandis.
causa proeedat. Proh dolor! infelix conditio sexus Htec ilaque omnia, sponsseDei dilectte, procul
vestri. Sanclior mulier ultra quam dici liceal, si expellile : in his diabqlum cognoscite principantem.
viro adhsereat quantumcumque spirituali, inslinctu Inter vos numquam de vita disputelur alterius. Ma-
nalurali inclinatur tandem ad nefas, si in viro virlus neat divinq examini omne j'udicium. Peccata vestra
deficiat. Piget qute novi cuncta narrare. Eliam argu- cognoscite :" delictavesira plofate. Omnium vobis
menta sunt diaboli, et mortis seternoeindicia, filia- vila, sanctitatisexempliim appareat. Vos'unive,rsis
liones et maternitales, quibus vocabulis sub vela- seslimatepejores : sic purilas mehtibusveslris intia!-
mine spiritus inter se utunlur mares et feminse. reat, ut cogitaresit indecens, et credere nefas, ali-
Munuscula omnia, et suspectas lilterulas, hcec quem propter vos posse peccare.
cuncta luxurice nuntia, vobis interdico sub anathe- Si quem alicui delrahentem audierilis, procul fu-
male et ccterncemortis pcena. Adhibeatur summa gientes, dimittite ut serpentem : ut verecundiavic-
diligenlia, ul extra ccenobiiiimites lillera qualis- tus, discat de factis alioruhi silere. Muliercularum
cumque iion exeat: nisi abbalisste et sororum ac- quarumdam solet esse moris, ntplurimum aut sem-
cesserint vota. Et si opus est, et gravitas ita rei exi- per garrulte, nihil secretum habeant quod audiunl:
gat, adsit episcopalislicentia, seu sacerdotis consi- Ciinmo potius quod stepe uesciunt, dicunt, nihilque
lium. Gravissimcepcentesubjaceat, qucecumquehu- scandali seminarium norunt taeitum tenere: hinc*
'
jus feperla fuerit rea. inde aut proferentes verba nociva, aut semiiiantes
CAPUT XXI. discordiam, aut audientes alios ad detractionem in-
De fictilih et nocivissermonibusevilandis.' ' citant: aut maledicta confirmant, ut duplicis delicli
Servis Deifrequenliam populi, saneti omnes Pa- rese habeantur. In hoc convenlu ancillarum Dei,,
tres praedicantinter cseterasumrae nocivam.In mul- muliebris omnis expellatur infirmitas. Illud Jacobi
tiloquio nequaquampeccatum deesse polest. Lingua verbum in corde vestro mulloiies repetatur in die':
hominum ad judicia prteceps, absentium vitam ut Si quis pulat se reiigiosumesse, nonrefrenanslinguam
plurimum non cessat hinc eorrodere. Pessimum suaxxi,sed seducenscor suutn: hujus vana est religio^
quorumdam spiritualium genus, non altendenies, Religio igiiur sancta non potest esse in loquacibus,
quod Deus filiosuo dedit omne judicium, de univer- qute nullo possunt lempore silere, nec abslinere ab
sortim hominumvita ac de moribus : et quod plus inulilibus verbis. Ex hoc enim in eremosanctipa-
est, de conscientia, cujus occulta scire, solius est tres edocti, summa cum diligentia observant sancta
divinsescientise , judicare sibi licere putanl, profe- silentia , tamquam sanclte conteniplationis causam.
rentes in medium, quod spiritualis homo dijudicat' D Plures me repefisse non ambigo, qui pei^septe-
omnia. Heu immundo spiritu pleni, quid conamini nium nullum profsus verbum homini tilleri emise-
de oculo fratris festucamexlrahere, qui ferlis conti- rant; scientes quod non in commotione Dominus
nue in veslro trabem? Hypbcritm irisles exlerminant potesthaberi. Propterea volo, charissimae, ut in
facies suas, ul appareanl hotninibusjejunantes : et conventu vesiro, ter aut pluries in hebdomada ,' ex-
barba prolixa, crine einere asperso, fracla undique ceplis festivitatibus, loqui omnino/nisi urgerite causa
ac rudi et deformi veste, colloquio blando, verbis perutili et necessaria, nullatenus liceat, hec simuf,
fictitiis, se sanctos ostendunt: et dealbati parieles nec cumaliis extra. Diebusvero omnibus, qulbus et
Inter mulierculas semiriant seclas errorum. pro remedio, et pro salute Ioqui concedilur: non
_Denique loquehtes cuj'uscumquevilam simulcum singulis horis vacandum est verbis, qusevix>pro-
fama denigrant: instrumenta diaboli htec sunt om- ferri sine peceatopossunt: sed hsecinviolabilis ob-
nia. Infortunatissimum mulierum .genus, hamo ca- servatio vigeat, quod singulis noctibus post perac-
piuntur ut pisces : ad macellumducuntur ut bestite. tam horam Completorii, usque post Missam, et a
Protervte niaiium feminte, semper iicta cupiunl: Tertiis usque ad Nonam, sacra observentur silenlia i
-
411 S. HlERONYMfOPERUM MANTISSA., 412
"
qnatenus et linguse Deum laudandi concedatur Op- £
A CAPUT XXIV.
portunilas, el inutiliaverba penitus abscindantnr. Decotuortio marium fugiendo. ,,.
In choro vero Ecclesicead divinas lattdes paralo, - Credile, charisshria;, ci'edite seni pene omnia ex-
dofmiforio.ccenaculo, claustro, ac capitulo, «mni perto:'non possunt claudi sensusveslri extrmseci
(empore loqni non dcceat: nisi ea ad qute ordinnta ih lUmuliibiishaniiimm. Si coior opponatur oculo ;
sunt loca in iaudibus Dei: ut jam el lempus et locus w-qtiaquampolest noiividereoGiilus:isicelauris non
religionis vestrte prtedicent sanctiifitem; et loquaci- nudiresonosnonpoiesttideoquein silentio etquiele,
bus compunclionem ihgeratii., el intrandi ad socie- cogilationes perversse vitantur-, quse separanl nos a
tatemvestram , saucta desideria inciteni-, et affectus Deo. Propterea hortof vos etmoneo, ut non nisi
ad eoelestia moveanliir. sanctarum mentium andire verha yelitis : hon nisi
CAPUTXXIII. pndicas et honesias facles quas maceratit sancta je-
De fefrenatione lingum in loquendo. jiniia-,licerit intueri. Sic rarus vir appareai: sierara
de viro memib habeatur, ut puellulte vestrtfi pene
Nequaquam, eharissiintc, Jacobus apostolus expe- virilem sexiim ignorent. Nori animal- cerle rriaseu-
fienliamponeretreligionisinrefrenationclingua;,nisi luin coS';obiilimites iranseat, ut omnis cesset occa-
cerio sciret indicio, quod mors el vita est in manibus B 5 sio loquendi de maribus. Sic pudicn, siccasia verba
Iingure.Nam, utinnuit,cum ipsa benedicimus etmale- in omni colloquio sancia personenlora, ut «renera-
dicimus Deum. Propterea postmulta, qutfi deiiiigua lionis modiis el orius jiivencolaruin laieat cbrd.->.
pronuntiaverat, quamdam ex omnibus dietis gene- Iltec jiroieclo calena diaboli est, -quam si nbsmleri-
ralem conclusionem ii\lert:Quicumque,\Vi(~a\i,vefre- lis de mediovestrii nonextcndcndo digituni ad in-
nalJinguainsuam, Jdcbealusin faclosuoierit.Ecce^uod quirendum bmnia per curiositatem : et desieritis lo-
in refrenatione lihgute healiiudq ponilnr: ul detur qui quod non prodest: et per longa silcntia -nonw-
intelligi quod iu multiloquio Deus, qui est beaiiiudo veniatur veSlra voluntas-, ut ioquamini sermoncs
nosira, haberi et-contemplari non potesl. Refrena- inutiles: Vune orielur in lenebris iux vestra, et
tio lingure est, cum lingua?qurc ex sui viiio semper erunt tenebite sictu meridies : ct erit vobis a Do-
prona est ad mendacia {unde et mendnces appellan- mino reqiiies, qualem mundus iste uon novit. Et im-
t.ur homiues, et vani filii hominum) aul silentium plebituf splendoribus anima vestra : quos obtenebra-
imponitur, ne in disjilicenliani Dei prornmpere au- tsc menies caiigine sseculi apprehendere nequeunt. .
deat: aut ad bonum exerceaiur, ut divinas laudes Felix iiaque anima qutfi, spreto ttirbine steculi,
exsolvat. pertransiens corporis claustra, illius sumniae et in-
Sic igitur, charissimae et dilectissimae filite, tem- C* comprehcnsibilis lpcis potesl aliquali illustrari ra-
poribus quibus jirrcslatur opporlunitas, utbeattfi esse dio. Sic dulcej sic jucunduui est solatium, quod de-
possitis, linguas domnie , ne converlantur ad Iites, spiciant protinus cimcta terrena. Mors formidabilis
nejurgia, conlenliones, rixas, etscandala resonent-: universis animantibus lerrse opiatur pro gloria, ut
ue juramenta, ne hlaspheinias, ne opprobria, et limpidius liceat inluerj : qtiod modicfi hora visum,
nliorum displicentiam prodant. Quod si ex insiinctu lam delectabile ei jucundum sentitur. Sic iiaque
diaboli, qui semper diseordias seminai, intersorores agiie, chnrissiriice, adimjileie quas estis professae:
levis eliam dissensio exorta fueril, penitus staiim gaudete, quia poteslis. Non vos viri, non filiorum,
per abbatissam, autper episcopum, sive prsepositum non supelleclilis cura-,ron csBlertim niaritale onus
domus , nequitia elidaturin semine, ita ul oce&sus; molestat. Hominum consortia sic fugite: sic srecu-
solis in domo Dei iion inveniat iracuudinm, et ira,i, lnria omnia expellite, ut nequaquam perveniat ad
convertatur in odium , et domus pacis jam eljrioso- vos quidquid agitur in steculo. Snlus sponsus vesler ,
rum eflicialur taberna. Mcndacia vero lamquam iu- Christus, strictih yestris fruatur amplexibus. Solae
fernum expellite. Semper autem divina officia, autt cum solo sponso, aul leciionibus sacris, aul sanctis.
sacrorum codicum verba , tani inter sororcs, quanii mcdiiaiionibus secum confabulemini, et ipse vo-
etiam inler advenienles deducanttir in medium. D biscum. ,„ ,
Si quando mulierculte de viris propriis, de (ifiis, des CAPUT.XXV.
-veslibus-, de mundi vanitatibus, garrulando loquaci- De ohsequiis servivricuxnqumrenthimviclum el
tentur, ut moris est: eismoxverba franganlur, mox. necessaria sororibus.
oiiosum verbum et nocivum divino cedat sermoni. Zelotypus niinium est spousus vester, charissimre,
Si divinum introduci non poterit tali colfoquio : ini nullatenus patitur sponsas proferri in publicum i ne
detesiaiionem eriminis fenestra claudalur in fneiem:: concupiscantur sb amatoribus steculi. Semper vult
el velox fuga testetur sancliialem intrinsecam. NihilI solus ludere, semper solus cuni solis sponsis mo-
itaqtie per exteriora corporis intrans, mentem cogi- rari desiderat; neminem vuli admittcre ad sola-
tationibus molestet, cum divinte contemplaiioni ex- lium : de cunciis dubitat : de nullo eonfidit.-Sicar-
ponitur'. Raro cogilatur in menle, qtiod cxterioress rogans, sic superbus est sponsus, quod si aliura
sensus npn miuunt. Hte sunt feuestrte, htec suntit quceritisamatorem, prolinus recedif: sic proiervus,
ostia, quse"siclausa non fuerint, morli patcl inlroi-i- quod protinus dissolvit onine conjugium. Idcirco?
tus: et non nisi funesteingrediluri dominte mete, quia sponsae Domini mei eslis, vos
' REGULA MOiNACilAltUM. • 414
W5
fpsas bihni ciistodia sibi servate, ne spbrisus tani \ fegi e'i Ddniiho, fegihcespeciosaemalriinbiiib eqiiii-
dulcis separeluf a vdbis. Semper Dina egressa.videfe _ iattc, ipsum , dummbdo velitis, liabere inefemiiii':
filias fegiohis illius, vos cautas faeiat de peficiilo il- qnem ahgeliei spiriliis videre.boncupispunl.0 ihef-
liiis' In iiioriasleribvestro velul iri thalamb nianeaiis fabilis glbfiaf Ih frngilisiquidem corpore Deuhj in^
' • iiieri potesiis.Ric, quresb, mens vestra vigetit. Ha-c
citm sponso.
'-'Extra mbnasierii iimites iiulli omnino veslruni dies diei eruciet yerbum : et'sctehtiaih lianc npx iri-
fassit pertransire. Hteclex, haccnofnia, liseesiimhia dicei noeti.Ahgelicis chofis, sahciofuriisbcieiaiiuiis,
prolesslo-omiiibus vobis ~: iii quse senielihlravefit liic' sludealis interessfe:'ut'pbsirao(Ium Tn corpbri§
ex soforibus, iiumqiiam si fieri potest, exirepef-. exilu, vbbisgaudentes etlseti tamquarhnotjs occiif-
mitlalfir. Norietisimmutieres ilSteqii* feligidnis ha:- rriiil. Si sic feceriiis, hiliil vbiiis dulfcius: riihil j'u-
bitum gesiant, et voifj obligaitenosciihiiif coeriobio; ttmdilis cjliairi tiis' intefessfeciihyiviis, Ms pabiiiis
per civitatem et yicos, victus et necessaria qiitefbhU sniurari : qiiihus semel degustaiis', ferretia bninift
H:e slquidem exlra marienies in aiiqua parte locelli, tiinnracerhuhiur. Yereiuric clausufacfaahbbii,ciijus
cuin omni sanctitate et iribdesliaadriiihislrent qute iaidet iiientes vaghbhndns'ei ilevias;vbbispfo summa
bpus sunt vobis, reeeplurse ctini Marllia soflehi mer- . deputaliithr %lofi"a: "etfepiiiabituf exife liihites lho;
cedis. flas autem volo tales sefvitrices adessej.quod JBnasterii
' eS"'senecesse poiins nibri.
ex cbnversalione viite et habifu',iriteflbf sanctitas Experto itriqne sehi devbfe cbhsuleiiti cfetiiie; il-
nii>nfisterii'pfffidiceiut.Qiibd sl bb heces&fia do- lite. Si seiiiel guslastis quam dhlfcisfeslDoniihus : ad
mus caplanda 'exeuhi, noh cifchtiieanl Vicosiri fa- qtiem ticcederilespbfcritis alj eb illud audife,: Ve-
Tiiilis,lioil maifonarumiiomos iii potibUs: sed bnine nite", et oslenddmtiobh ohineit>oii«i?i ? et iunc bsteh-
e-jus liohuiri exercearit-,ut ribn vilupereiur rhihiste- (Jel yoliis claliaqualia non uisi mehtes astebtte ri'o-
rinm sinim. Ciimhis non liceat sordribufeintfa de- funl. Scib quid loquor, cliaiissiintc: Nam ui liieaiii
gentihus, secretis cblloqui fabultuidriibiis,rie aliquid inslpieiitlain Jb'q'ua'r,ego hoinunciiluSsicabj'eclus ,
possil inlrare exlrinseciis , qhnd possit bbesse;Ha- sic viiisiri dbriio Domini; a'dhii'cvlveiis iii cofpore
rufn oninium iabbaiissa domus curam gerat nssi- - 'fingeloftihistepe clioris iiitefhii :;'de cbfjioreis"pef
"duam: ne el ipsse operenturiiuoditotideceat saiic- hebdoniaclashihi! sehtieiis, divincevisidnis intuiltr,
titntem: Hce observantiarum et" jejunibrum sint posl ihuiloriim forle dierum spalia, prtesciusTniu-
asirictce Jegibus :. et prtfivaricafrices, disdpliifce fbriiih, redditus corpori flebam' Qiild ibi mahhns
subjacetim ferulce. Qute si emendari ex piavilate :felicilaiis linbebam? quid itienarraliilis deiectationis
-contempsefint; ih snnciiiavis colisbitiopravitas lo- 'seiUleiiam?testis esi IpsaTfinitas quahi eerhebairi,
cum uon babeat: et membruni putridum de sancto Z liescioqub^ihiuitu. Tesles suiii elipsi beati spifiius,
' - • "
eorpore excidalhr. " "qui aderantl Testis est enihi cohscieritiaihea :' qYil
, CAPUT XXYI, tanlis bonis ipSe frhtebar,'quot et qtftilia nescii *pf6-
De dulcedinecontemplationiserga divina. ferre mollities corporis mei...
Solte idcirco fi!iaeei douiiriaemece, spdnsceD'o-
CAPUT XXYIL
mihi "meiintus nianchtes niiiil sehliant, iiisi pium
Jesum': htinc paradisum soltc possidennt,- ubi dulci Dectausura domus
*etj'ucundaquiete ineffabilemTriiiitatem iiitueantur Non polest ad tantte eotiiemplalionisdulcedinem
_in saciis liiteris :'ehoris' iriteisint angelicis: dulci- c>r stecuJarihiis plentim fiegoliis aspirafe': sed
-bus eciruminelodiis miseeautur, divina iu Eecle^ia opofiet ift 'Steculomoriatiir, et soli Dbo per''taiitas
eoncinendo mySteria. Informet meniem sancloriim nieditationes et dcsideria sUperiilsInhtfireat. Uiide
"patriarchafum el patrum rintiquorurij obediehtia. granum 'frumenti cadenSm lerram, nisi mortiiumfue-
"Prophetarurnoracula dulci meditaflone eor acceri- rit, semper, sic Soluni mupel ut cecidit: quod si
^dant ad promissa felioiit. Aposlolicadocumenla fi- riVbriatur,frucium piuririium affert.Sic et, charissi-
dei cuneia detegaiit sacramentai mtc', domum- paternam et ^teculafes vestes feliri-
Evangeliorumque codex seriipef ut speculuni te- 3 quefe, et iriohachinomen"assumere,modicumprod-
rieatur iri manibus. Mariyres saiicti-, ciincia steculi "estliomihi, 'si mens ipsa niisera quse in muVido
adversa, et tenipestaies bujjis mafis pfocellbsi cum ..habentur, aflectibus optet: et qusereliquefat; desl-
omnibusdiabolicis versutiis, et irifestationesdteriio- deriis 'feptetat. Exeunti efenim' Lot cuiii iiliabuS et
num doceant conculcare. Confessofuriipretiosa de- uxore de-Sodomis mandatur ali angelis Jie rfetrospi-
votio, ad divinorum Contemplationemasslduam af- "ciant qute jaih>perambulahd6 reliqiieVant: Cujus
feclus^astringal. Regularem vitam inslruat sancto- uxor more feminafiim , qutesempef petunt contfa-
rum mbnaehoruni mira conversatio. Frangere fia, obvians mandaio, statim est 'converskin " Sla-
omnem "sexusmollitiem et 'sahcire virgiiiiiatis ser- tuam salis- • - . '-
vare' propositum ', pretiosissima Yirgo virgihum H;cc ilaqueVos doceat, qua preiia-shiiiputiieiVdte,
cum caeierisvirginibus sacris sehiper edoceat.' "quceinundi vanitates nffeciant in monastefiis. Nam
0 felix -socielasl o felices vos! si talis ac lanti efficiunturinsensibiles statute salis ,' ut j'am nihil de
•rourierlsnon sitis ingratse. Felieissimse-nirairum si supefifceCoiiiensplatioriis dulcediribsetotirevaleanl:
-dignltatem vestram ipsce cognoscitis: qute omnilun sed marieantih lamaritudine sfjeculi,'quie ssec'uld'vi-
415 S. HIERONYMIOPERUMMANTISSA. 416
yunl. Propterea, charissimce,monasterium vestrum . \. sibi natura tradidil: semper tamen cognoscerisci-
vobis sepulcrum eligile: ubi mortuse cum Chrislo nis, fenum, et siercus immundumex immundopro-
ibidera maneatis sepultte, quousqueresurgentes cum ductumsemine? 0 si te velles inlueri, vilissima-mu-
eo apparebitis in gloria ejus. Demura timendumest lierum: quam verecundareris de corpore, quoa
plurimum, ne quis ingrediatur nocte ad furandum tanto cultu excolis ? Ipsa etenini jumento el bestiis
pretiosum thesaurum, qui latet in lunuilo. Iline terrte, aut es tcqualis aul delerior: intus est unde
inde fures fodiunt, ut furentur infinitisasluliis, qttod glorieris, non extra. In vaseisto lani lurpi thesau-
inlus habelur. Custodiatur ergo sepulcrumper epi- rum tenes, quem summacum diligenlia coleredebcs
scopum: quem Deusin vinea sua primum custodem et servare summa custodia. Nihil ad te de vase fi-
prtcposuit. Custodiatur et per prsepositumpresby- etili, si turpis forma sit extra : dummodoinlus sit
terum, qui vicem ejus tenet in loco ': ne quis incaute nobile, intus sit pulchrum quod latet, inlus sit iutc-
introeat :,ne quis ad minuendumpergat. grum quod seryatur. .
Murofum munitionibus sic undique circumcinga- CAPUT XXIX.
lur locellus, quod vix avibus prsebeatur aditus. Sic De periculoambilionisvesliuxn.
tendantur muri in allum , quod non solum non li- Propterea vos, eharissimse, quae estis sponste et
ceat pedibus; sed nec oculis, quse intus gerunttir " filiaaregis seterni: eujus regnum non corrumpelur,
agnoscere. Ostia serenlur fortiler clavibus. Claves nee aufereiur ah eo : sit ab intus omnis gloria ve-
vero disponat episcopus: ne quis nisi habens vesles stra. .Sedele ad dexleram sponsi in vestitunon ex-
nuptiales introeat vel exeat sine ejus consensu. Sit teriori, sed interiori: deaurato auro charitatis in
autem una vel pltires fenestrulsej"uxla dispositio- fimbriis aureis, id est, charitatis prteceptis: sit nn-
nem episcopi: sic ferreis virgis arclatse undique, ut dique veslis circumdata varietatibus: ut jamnihil
vix digito pateat aditus. Per has horis debilis, aut in ornamenlisde virlutibus desil. Sint myrrha, gutla
necessitalis, aut sedificationis,siverecreationiscausa, et casia a veslimenth: ut in odoremvirtulum et vitte,
sanctis sermonibus cum sanctis viduis, et aliismulie- oxterte ad sanclitatem vestram adolescenlulsecur-
ribus, quas vestiuin habitus et faciestenues et pudicte rant de sseculo. In hoc honore vestro deleclcmini,
reddunt venerabiles, sororibus liceat simul loqui. filiteregis telerni. Ilunc vestrum decorem concupi-
Prohibitis et suspeclis horis feneslrulaeclausae ma- scet rex veslcr et sponsus. Sic secum manebitis iu
neant. Etclaves abbalissa domus,velsancta alia soror thalamo in laeliliaet exsultatione. Tunc nascentur
cttsiodiat: ne corvus egrediatur per fenestram ex ex vobis filii, qui non jam leri'am, sed ccelumre-
arca. Credite, hic timendum est thesauro alimore plebunt: quos Paler constituet principes super om-
noclurno. A sagilta volanlein die, a negolioperam- G nem terram.
bulantein tenebris: abincursuet dmmoniomeridiano. Quod si vos exteriorum vestium deleclaret ambi-
Semper horaehse suspeclsesintmentibus castis. tio, si egresste "desseculipompa , de domo diaboli,
CAPUT XXYHI. et de congregatione malorum , populi vestri et do-
mus patris non essetis oblitse totaliter, extollenles
De detestationepredosarumvestium. vos aul de parentum dignitalibus, aut de carnis pro-
Prophetieus ille sermo nequaquam proferatur de sapia, sive de hujusmodi vanitatibus caducissimis,
vobis : FiJimeorumcomposilm,circuntornalmut simi- terrse vaporibus, uti soliiuntest incolis lerrce: pro-
litudo lempli: et dealbalre ab extra ul nionumenta, tinus assurgens rex potentissimusaccinclus super
quie extra auro relucent : intus autem sunt turpissi- femur suum gladio bis acuto , expellet vos uudique
ma et immunda, plena cadaveribus morluorum : hu- vulneratas dextera sua de tabernaculosuo. Tunc
jusmodi non filireregis Christi, sed Tyri. Hsesem- acutissimse ejus sagittae perforabunt corda vestra
per in muneribus, haevultus impudicitiaper divitcs in amaritudine : quoniam virga directionis virga re-
plebis capiuntur ct capiunt. Imperfeclissimusmu- gni sui. Et postmodum abjectas de domoDomini
lierum affectus. Semper in veslibus, semper in veslri, omnes deridebunl vos; et dicent de singulis
auro , lapidibus pretiosis et ornamenlis extrinsecis, D veslrum : Filia Babylonis misera: qum non posuisii
gloriam ponunt. Non sufflcit eis libido innata na- Deum adjutorem libi, sed sperasli in vanitate tua:
turte: sed occasiones quserunt explendselibidinis. sede jain super flumina Babyfonis: plange et sus-
Affectant proculdubio, ut oculivirorum aurumcon- pende in salicibus organa , dum recordaris unde
templanles et gemmas, landem figanmr iufaciem; expulsa es. Nam quaesolebascantare canticum lau-
ul oculorum suorum nntibus facilius inciient ad li- dis el lcetiiice:modo ploras ad lerram alienam de-
bidinosumincendium.Quid, meretrix communis,glo- ducla.
riaris in margaritis et gemmis? Quid ad te ailiuet CAPUT XXX.
argentum et aurum ? Quid exaliaris in pulchrittidine De considerationeexlremidieijudicii.
panni? Nonne est omnis caro cinis el fenum, el ul Itaque, charissimtfidominre, cum Apostolo arbi-
verius dicam, massa pulredinis, cibus vermium iremini vos in boc steculo stercora, et mundi pur-
cl fetidissimum stercus? Quid in le mirandum, quid gamenta : ut sponso vestro placere possilis. Nihil
laudandum puerorum speclaculum? Nonneet si lau- ad vos de pompis saeculiattinet: qute abrenuntiavi-
detur gemmarum et meiallorum preliosilas quan: stis in baptismate mundo, diabolo, et pompis eo-
41«? -'" REGULA MONACHARUM. 41«
rum: quod et 'postmodum confirmastis sub pollici-.A grandi minime possunt haberi. Histrionibus et luso-
latione -juramenti, in vestrce religionis ingressu. ribus regum et principum sseculi, mollia sunt re-
Nullus umquam inler vos sermo habealur de nobili- liuquenda. Joannis de pilis camelorum inlerest ve-
tatibus generis, de prosapia carnis. Sit cequalisin stiri. Pudeat igilur religionis nomeh habere, el se
Dei ohsequio, filia regis, sive rustici. Omnes simul cultu veslium histrionem ostendere. Ideoque, cha-
nobilitatem, et dignitatem unam habetis exsponso. rissimte, volo vos mortuas steculo, quse tolaliler
Exeatis conlinue exlra castra cum Christo: ut cum mundum calcastis, procedere sicdeformi et incom-
Christo crucifigamini mundo et vitiis, portanles posita vesle: quod si impudicis oculis ticeretintueri
cum ipso improperia: et amore.ej'us, officiorumdo- vos, risus potius provocaretur quam cogilatio,mala.-
mus Iabor dulcis appareat. Fateor quidem illos mentiri, qui gloriantur se ser-
Non disputetur de maj"oritateoffieiorum, sed de vare castitatem : et in vestibus lubricitalem sectan-
devolione et affectu implorandorum. Numquam tur. Pannus itaque vester, el si albus et candidus,
murmur, numquam verborum turpium , numq.uam tamen grossus el vilis sil: nt et color candorem ca-
litium sonitus, inter mortuas sceculisonent. Sepulia slitatis inlrinsecum, et unitas contemptum terreno- '
cadavera numquam inler sej'urgia peragunt in se- rum exhibeant. Haec gloria monacharum : hoc stu-
pulcris, numquam blaspheraant, numquam conten- B j dium religiosarum mentium : hoc indicium sponsa-
dunt: sic et vos, charissimce, sopilcesomno quietis rum Dei teterni :,hoc signum morluarum sseculq^et^
et pacis exspectetis sponsum etj'udicem veslrum: sepultarum cum Christo. " ,/w^'
exspectetis magnum et terribilem diem judicii, " [$?*-'
diem videlicet irte, diem calamiiatis : ubi coelumsi- CAPUT XXXII. M -:
" mul cum \^i\S~'-
terrapavebit, ccelorum pmnes moyebun- De ausleritale exquirenda in slralu, V^>">^__
lur virlutes, trementes erunt angeli simul cum san- ' l*fe
ctis omnibus : lunc singulorum vitte disculieritur Conj'ugataeet viduac quse manent in saeculo, circtT-
discrimina, et merita apparebunt. Semper tuba illa plurima, circa laboriosa sollicitaj sint: quotidie cir-
terribilis veslris perstrepat auribus: Surgite, nxorlui, ca frequens ministerium occupalcecum Martha sal-
venite ad judicium. Ecce rex in manu polenti venit: venlur per opera pietatis, Jesu ministrantes inpau-
a cunctis vult exigere rationem, certe de cogitatio- pere, frangant esurientibus panem suum : egenos
nibus minimis, certe de levibus et otiosis verbis. Si et vagos domum indticant: coojieriant nudos, insi-
reddere desingulis-ralionera paratse non eritis, pro- stant misericordiarum operibus :' proculdubio tam
jiciemini in carcerem exteriorem: audietis a j'udice: , fructuosis et bonis, quod impossibileest qiiod Deum
Ite, maledictm, jn ignem mternumparatum diaboloet G non placent iralum. Colligationes impielalis dissol-
angelis ejus. vant: et fasciculos dissolvenies, et omne onus di-
CAPUT XXXI. ,
rumpant.
De abjectioneexquirenda in vestibus. Yos autem, charissimce, quse mcliorem parlem,
Heu cor inlelicissimum , mens infortunalissima, immo optimam elegistis cum Maria, sedete continue
tjuse diem judicii tam tiorrendam non mediiatur quo- secus pedes Jesu, sacrarum Scripturarum volumina
lidie: et si meditatur, fatuissimum, si appetit quid- sacris revolvendo lectionibus. Lavate ejus pedes as,-
quam de sceculoet pompis ejus. Nullo vos die, nulla siduis compunctionis et gaudii, charitalis ac devo-
vos hora transeant htcc omnia. Quilibet paries do- lionis Iacrymis, contemplationis intentsc dulcedini.
nius, quilibet angulus , veslris demonstretur in ocu- Capillis extergatis, terrenorum omnium superflui-
lis, ista die depictus. Si hsec non praelermillauir tatem per eam expellentes de corde. Audialis de
lectio : tunc abjectio vestium, cuj'us tcedel muliercu- ore Jesu verbum quasi gladium anceps pertransiens
las faluas, vos deleclabiL Tunc rusticanus et abje- corda : scindens compagem membrorum ' usque ad
ctus pannus, purpurce prseponetur et bysso. Tunc divisionem spirilus. Ilon verbum dulee erit faucibus
crassa et rudis velamina capilis testimabunlur ex vestris super mel et favum. Hoc verbura per quod
sericis. Certe tanta erit deformitas in melotis, tanla D facta sunt omnia : hoc verbum quod cenlurionis po-
grossiliesin cucullis, capuliaiam rudi artificio pne- scebat devotiq, ut sanarctur puer ejus. Hujus verbi
parata, quod si hic forent ssecularium]indumenta, dulcedinem solum norunt, qui audiunt. Hoc verbum -
arlificum panni brevi lempore periret omnis in- audire non possunt somnolemi etignaviae dedili.
dustria. ' Quapropter, charissimse, volo vos singulis nocti-
Ista , charissimae, decent monachas : non slriclis bus brevi et duro stralu jacere in cellulis vestris :
manicis , preliosis et compositis pannis, sublili ve- non in plumis et mollibus, sed aut in paleis.aut stra-
lamine velalis superciliis ,-cor meretricum non tam minibus, sive in ligneis potius capsis quam lectulis :
prtetendere quam habere. Non tales exisiimo mona- ut et membra, doraata, polius stratum horreant
chas, sed pessimas merelrices, et scortum vilissi- quam affectent: potius somni' imminentis quietem
mum. Non est enim opus cadaveribus morluorumi magis compellat necessitas quam volunias. Sicob
pretiosis et compositis ornamenlis in sepulcris. Mo- duritiem brevis et levis occupet sopor, quod non sit
numenla non indigent lalibus, monasterii lapides; fas solitis illusionibus npctium, menlem sopilam
non appetunt gloriam vestium, quse sine peccato> torqueri. ,
419 S. HIERONYMI OPERUM MANTISSA. 420
CAP.UTXXXIII. ,A modum, aul orandi, aut legendi sacra1volumina,
" sive aliter operandi qusesancta sunt. Deindedoctfe
De matulino et modo dicendi divinumofficiutn.
Ad matuiinas excubias media nox vos prteparet. puellulas novitias de evangelica vita, de sanctismb-
Niillam ex vobis dormienicm' reperiat campanilis ribus, de officiis domus, de regulnribus disciplinis
ad
' soniuis.TNon.ignorelur an fuerit ob sopprem : sed usque refectioiiis-horam instruant. Prreparenlur
et interim cibi, quibns corpofa refocillehtur adpce-
polius"ob conieinplalionis exiasim. De cellulisora- '
medice noctis suriima quiete ad ec- nitentirfijugura 1. i'
tipne prcemissa,
clesiam sjngulse sprofes advenienles, sponsum di- Nullo umquam detur otio auiraus, ne quando co-
lecium maiutinis excilent Iaudtibus, til exsurgat in gitationes et mbtus, mentibus tiiilient illicila : quocl
earum auxilium. Sic distincte alternatini psalmi lec- si aliqualiter insurgere inceperini, slatim elidartur
in semine, ne crescant zizania cum trilico : autia-
lionesque sacrte proferantur, ut ob 'collisiones et
iiialus ac barbafismos, ad risuni non provocenlur boribus aut operibus manuum quidquidiuaieconci-
angelici spiritus. Sic semper moderatus, atlentus, jjitur, evanescat. Adeat sanctam sororein ut locu-
'
quieius, "etsuavis sonus in vocibus, ut nulla pompa, lionibus '
sacris jjrojiciatur inimundum. Tutissimum
nullaque carnalis deleciatio habertf locuiu in divinis valde esi fidclem et j'usium-habere amicum :ciii
prtcconiis : summa devolio, -crebra suspiria et la- ]g quidquid arcano cordis sinu iatei, proiinus resere-
tur. Non enim in siiis stope polest homo negoliis
cryraas fundat.
Sic morositas, sic velocitas tenealur in modo: rectum Jiabere judicium.
Adveniente vero refectioiiis hora, qua reddere
quod riec fastidium, nec impeditio lingutcpossit oriri.
Nullaumquam verba quantumcumque utilissima pro- cofpori debitum natura compellit: diebus cominu-
ferantur inter psallentes : sed illud in mentis arca- nibus laudes Tertiaeei Sexlsehorarutri priusDeo de-
- no, summacum diligeniia ruminelur iutrinseeus, vote solvaniur. Postmoduin eum omni niodeslia, be-
quqd perirac.tatur exlrinsecus. Nullius est merili uedictione ah abbatissa prsemissa, cihum snmant,
orare divina officia verbositate : et rnisera mente parsqueministrel. foslquam vero caeierre comede-
qute extrinsecus imminent, vagando circumire. Ex- rint, et ipssequae miiiislraverani, comedanl, el sibi
"plelisyero laudibus matulinalibus, nec tuncsomrius ministretur ab aiiis. Cum vero j'ejunii tempus fefec-
arripiat : rie differalur quid sponsus petitionibus tionem tardioiem effecerit, -sacra mysteria Misste,
sponsarum respondeat. ln capitulo inox altentis et Tertia et Sexta eiNona praeveniantur : caeteris die-
devotis sororibus, sanctorum librorum devota lec- bus post refectionem Nona dicatur hora statuta,
tio de volunlate Dpiiiinisui pandat quidqnid agen- cum jam sol in medio $yro diem exhibet me-
dum sit. Et sic cedant illusioues: et daemohuni ,1 f] dium.
phantasriiala, qiiac dormieiitesilludereiit. Illico )ec- CAPUT XXXV. ! --'
liont alia succedal brevissima lectio, de his qua: nd De cibis et ordine,c.omedendi.
aposlolicse vitae ipslructionem pertinent, qualicum- Quandq.enijn vos ad refectionem hora debita ad-
que stylo prtfisenli opusculo pertraclato : ut sic sin- unaverit, in cibis vestris minime refulgeat cocorum
gulis diebus quasi quodam bolo pia mens depas- industria. 'Non ciborum jiobilitas ajipelitum moveat,
- ta, dulcedineiri appelnt : nec relardetur fastidio, sed fames : non apponanlur Sncitaliva libidinuni,
et de modicis eximia cogilei. Sequantur leclio- sed qute possint famem exstinguere : aul legumina,
nes , confessiones cfiminum in regularibus dis- autolera.condianiurin oleo.Carnesvero solumsjiit'
cipliriis coram abbatissa domus et caeieris soro- ex licentia abbalissaeindultte debilibus et infirniis:
ribus. alioquin cujus sint saporis, ighoret ccsnobiuni.Ova
1 Prodantur in
publicum quaecumque gesta sunt etlactentia post jejunia dcbilitatis sororibus e'tjirte-
contra regulares observantias et obedienlias, ut cipuis festivitalihus perinittaiitur ex gratia.
"jam nullatenus quidquam inemendatum et impune Raro sciantur qute in aquis orianlur et vivant, nisi
pertrahseat, nec fnteat mnlrem et sorores uniuseu- parvi piseiculi. Gulaehorridum seelus, genitrix Iu-
jusque condilio : quatenus et verecundia et discipli-1-*xurice, etcastitatiscarnlfex, eumDei ancillis nullam
• ha quam maler imponit circa futiiruin tempus una- habeat sorteni. Ideoque tanta sit in sumejido sobfie-
quteque rgddatur astuta. Extra vero capitulum ali- tas, tanta talisque parcitas : ut yenter potius con-
quidde his uniquam qualicumque verbo vcl nutti queratur quam gaudeat. Non egeat in digerendpslo-
proferre, sit anathema. Hoc itaque fine nox sancta machus medicinis : ructiis potius vacualio quam ni-
clausa discedat. mia repletio inducat. Nec cinguli.ampliatione. sit
CAPCT XXXIV. opus : ut et sic mens a Dei medilationibus mininie
De ordine dicendarum horarum primm, terdm, retardetur per crapulam, et corpus non egeat medi-
. • exlm el nonm. cinis. Sit semper ordinata et eomposita in suo nio-
Cum laudibus Primte dies salularis incipiat: qni- do coniestio. Non sit in sumendo ferculotalis velo-
lius expletls, sacrac'Miss;» mysleria ob sponsi pise- citas faucium, etiam velox masiicatio holi, quod
senliam, sponsarum corda laelificent, charilaiis ine- nierilo de ingluvie aliqua possit oriri suspicio.Non
brient populo" [devoiionis et fidei satient pabulo in tnm in coinestione cibus, quam lurpis modus re-
convivio salulari. Sjt postmoduin uiiiculqiie com- pieJiendeiidus, est,Sscpe etenim in fabis et panibus
"
-m - ... REGULAMONACHARUM'. . m
Iioi'dc:.ceisnimiaaviditas grande pcccatum causat. JA habere virtut.is, qliod indiscretio facit, quod.irapru-
.Nequaquamavidiet vagabundioculi perdiscumben- dentia injiciat, et improvisiodoceat.
tes huc illucque vagando, hanc vel illam magis vel
CAPUT XXXVII. "
minus denolent comedentcm. Non prandeiUiumnu-
De iectiotdbusad mensam.
.merus animum occupet uniuseujusque.
Sic dulcja sano palato eloquia Dominisunt, quod
CAPUT XXXYI. numquam degustala faslidiuni. Senjper hovbs gene-
De sobrietateel jejunio.
rantprce suavitale et dulcedine appelitus. Vos sem-
Yinum quoque, in quo est luxuria, sponsis Christi per ea degustare decel. Nullo umquam tempore vp-
tamquam venenum snspectuiii sit. Potius stoma.clii . bis est ab oratione cessandum. Semjjer vos orare
languoi', et afflictsenaturse debililas consulat, quam Apostolusinstruit, quto nbn pro carjiis iilecebrisya-
delectaiio aut ingluvies. Quod si sumere cogit pene care ad tempus obligarainivelut conjugatte.Ideoqiie
ipsa necessiias : tunc aut sic debile vinum, aut sic semper pro posse oretis : ut dura corpussaginaiur
aqua permixium prceheatur in potum, quod neqtia- - cibo , saturetur anima lectione. Non est fas etiam
quara ex fumositatibusrepletum caput, ridiculosa sceciilaribussimul cibum terere, et ihania verba
aut puerilia verba depromal. Sacrilegium reputalur •nfuctare.'
;'
ebrietas, in feiuina prsecipue, sed iiifihito plus in Sacram de.veleri Tcslamento, et de novo, sancto- -
Domini sponsa. Noe denudatio verendorum, etLot rum gestis et dictis, singulis hebdomadibusdeputata
ineestus ob ebrietatem, vos eaulas instituat, vos soror comedentibusleclionem legal. Tunc uniuscu-
semper reddat llmidas seriiperque suspeclas. Yerc j"usquemens sobria inteiita sit dulcedini Verbi Dei,
credatis quqd ignem poriat Iri ^gremio, qui assiduo suspiret anxia, cum propheticus aut historieus ser-
ulitrir vino. mo Dei scevitiammonslral in pravos. Gaudio replea-
Nequaquam, quseso,inter morluas corpori, qure liir immensb', cum benigiiitas Dei annuntiatur fn
omnibus voluptalibusse abdicarnnt pro Cbristo, de bonos. fiespifet spes, cum erga pceniteriles indul-
guice horfendo facinore, et ebfielatis immunditia genliam posse exbiberi monsfratur proraisso-vel
serfno etiam minimusbabeatur. Ventrisingluvies
' et facto..Erigatur fides, cura in promissis Deus fidelis
cbrielas, tam animce inlirmilatis quaiu corporis, ostenditur. CJiaritasaccendalur, cum tot privilegiis
causam et raateriam tribuunt. Ideoque medicinale - et iiiunerifaus""ex Chrisii nativitate, et ejus viia et
jejunium omnem auferat fanguorem , oinnem tri- - passione ac resiifrectione , nostra'"dotaturhufnanI-
buat virtutem etgfatiam.' Hocvos legislator edo- las, alque iioslra vililas sublimatuf. Noh resohent
ceat: cui lex non datur priusquam jejunium qiia- Q | vcrba , sed gemitus : non risus el cachihnuS, stYcl
d;agesima!eperficilur. Elias in fortiludine subcine- iacrymce."Non occupenlur marius incisionibusInu-
ricii panis, jejunus per quadraginta dies perrcxit ad iilibus :'sed ex recordatiorie criminum" tundaiitur
inbnteni'Dei Oreb. Qhid vero virtutis conthieai sa- peciofa. His enim frenis agitata steva gftlterapaci-
• crum jejunium ; a'
vestroinvestigeriuiii spbriso : tas sbbrietatis non exceclitlimites:' foribus ventfis
quiquadragenario peracto j'ejunio, tentationem dia- noniiderit crapula : demum sestuans libido noli no-
holi vicil. Yiri Ninivittc noii sileaiil, qui jejuniis cehit quidquam.
commune evaserunt exitium, et irrevocabilemDei CAPCT XXXVIII.
inutaVeruntsententiam. Htcc vos, charissimcc,imi- De operibussororumposlprandium;
tamini: sed assequairiirii sajiienter, ne dicatur a Sumplo deniqhe cibo, nec tunc adeuiidumest fa-
Domino: Nonesl hocjejuniutn quod elegi. liulas,'sed Christi exemplo , cum Dei laudibus ad
"
Casligate memhra vestra , sed nolite interficere. "gratiarumactiones consurgant, Deoquein ecclesia
Non causol jejiinium verecundiam , ut scandalum hymnos persolvant.' Deindecum onini silehlio', ui
sit cseteris *. nondolore capiiis et debililalecorpo- sacra lectio lecla' proflciat, ut menti inscribantur
ris sacrifiomiitanlur leciiones, nec orationes defi- narrata : unaqueque sigillatim relegat et cpnfirmet,
ciant, ne necesse sit contemplatioiies deserere. D aut in ecclesiadehis qutrdidieit riieditelur : quous-
ISnaqureqiiesute salulis per jejunium sibi medelam cjuesimul diebus coriimunibus,'post'prandium horce
adliibeal. Frangatur corpiis jejimiis ; castigeiur in J\onse,in Ecclesia eeJebraverint dignas laudes : tiut
c.ila verberibus. Siquidquani concupiscil illicilum, si forte prandium pisevenerithora Nona djebusj'e-
inulliplicenlur abstinenti,!;,adbibeanlur gravissiince junibrum, quousquecampanellain elauslro pulsabi-
discipliuce: donec sic humile, «ic benignum fiat, lur : interim *sibrevitas noetium et tempofum con-
quod nihil sibi vendicetiioxium , nihil exigat quod ditio et naturte necessitas exegerit: post aliquam
nnii vultis. Erigatnrdomina, princijielur in omnibus: horulam iri qua legendum esi post prandium ,,vel
subjiciaiur, suppeditetur et conculcetur ancilla. orandum , liceat paulisper volenlibus quielepotius
Q;iod si iterum atque iterum erigit se conira domi- quam somno corpus refocillare , ul "fortiusreddatur
nam, ejiciatur ancilla, denudetur, faligelur et htinii- lahoribus. ;
lielur ad volum. Sivero quielum corpus-ultravires, Post quietemquidem hora Nona decursa vel pul-
ultra condecenliamvelitis exasperare, indignatum - sata campanella, nec quidquam otiosum possitdia-
•vosin foveamdejiciet indiscrelas. Nil quippe potesl IJOIUS' invenire ; ne vanis desideriis paieaVcordis
m S. HIERONYMIOPERUMMANTISSA. £24
uditus: allera sororutn libros scribat, ut et manus A get protinus in auxiliunisponste suce.Scutocircum-
labore, et mens diviuo repleatur pabulo. Suataltera dabit eam , ne jam timeat a limore nocturno.Et
cucullas sororum, et lunicas et melotas. Plantas cadent stalim a latere ejus mille , et decem millia
olerum plantetaltera in horlulo, utcrescentes vobis a dextris ejus : nec; appropinquabunt ad eam.Pos-
prtebeant escas. Allera semina jactet. Irrigenlur tremo angelis suis mandabit, ut custodiant eam in
areolte , utseminibus aptte fianl. Inseranturfructi- omnibus viis ejus, ne forle offendatad lapidempe-'
ferse arbores infrucluosis : ut ars vim repellat nalu- dem suum.
rtc. Ex his resurgat mens propter visibiliumhorum CAPUT XL.
De charilaleservandaerga infirmassorores.
inspeclionem ad mediiandumde invisibilibusDei :
orialur admiralio divincepolenlicein semine, quod Balnearummollitiem , caro spon.sceDei non sus-
ex sic parvo, sic arido, tantse magnitudinis et viri- cipiat. Harum usus castis corporibus non competit.
ditatis , et pulchritudinis creatura forraetur. Ex ad- Satis nos ipsi experti quolidie quantus in membris
mifatione crescat devotio, ex devotione eleyatio nostris libidinis ignis exurat, senlimus, etiam si
mentis: ila ut jam ipse horlulus fial oralorium , et ighis fomenla auferantur jiro posse. Nimis est de-
ereaturse' insensibiles crealoris magniludinemprte- mens et fatuus , qui materiam prteparans igni ad
dicent. Sed cavendumest polissime, ne manus ves- B incendium , non vult ut ardeat. Ista decent miserri-
trae quidquamconlingereaudeant, quod vanis usibus mas muliereulas, cum periclilanlur naufragiopartus.
possit aptari. Tamen si extrema necessitas infirmanti consuluerit,
ij CAPUT XXXIX. servato omnis pudicitisehonore, cum omni modesiia
De lioris vespertitiis, et Complelorio. fiat. Alias in servis Dei lalia cogilare sit nefas.
Serpens morum , omnis oliosus sermo expellatur Summopere servelur in vobis , ut erga infirmanles
de medio veslri. Numquam risus , numquam ca- sorores, cum omni sollicitudine, omnis exhibeatur
chinnus cor vanum pronuntiet. Sic sancti, sic pudici cura hospitalilatis, et prcebeanturinlegrte et tolius
sint actus corporis cuncti, ut mentis sanctitalem pietatis obsequia. Si periculum exegerit, medicum
exponant. Homo nempe exterior , interioris index sobrium et pudicum, et orani suspicioneearentem ,'
est. Sancto.vos in labore, sancto vos in opere de- protinus consulant: etquae mandaverit saniiati con-
bellantes diabolum , vespertina hora reperiat; qua grua , omni domus neeessitate postposita, benigne
in Ecclesia sanclis Deuslaudetur officiis. fiant. Si vero desuntnecessaria : vendantur qusemo-
Si festivitalis celebrilas , si nimia debililas com- nasterii sunt, ne temporale aliquod misericordiarum
munem ccenulam brevemque refocillationemcorpo- impediat opera.
ris potius quam ad delectationemparalam indulserit: 2 . NuIIalex escte, vel potus aut slratus astringat in-
vespertince laudes Deo tempestivius persolvantur firraam vel debilem. Tamen sollicitecavendumest
quam cceleris jejuniorum diebus : ut nec etiam de- ne ingluvies gulosiiaiis sub infirmilatis velamine,
bitcelaudesin ullima/hora diei, vel omitlantur, vel sua commoda quaerat, et ne infirmitas'sub specie
in aliquo detrunceniur ob ccenam. Post peractam sanctitatis, eorpus abstinentiis conterat ultra vires,
ccenam,vel si omitlitur post aliquam horulam, juxta ne corpus duplici fractum slimulo, apud juslum ju-
exigentiam temporis ad ecclesiam sorores campa- dicem deficiens, impium criminelur ccenobiumet
nella vocel: ubi vel de sanclorum gestis ve!de aliis bomicidam. Deputentnr custodes infirmanlibusdis-
mirabilibusDei lectio devota dicatur. Cuisuccedant cretae et sanctce sorores , qucesollicilseprtecaveant
Compleloriilaudes : ut ex his roboratcementes di- pericula , quse imminere possunt infirmis : ne quid
vino pabulo, noclurnis phantasiis oceullisque fal- aliqualiler contingat adversi. Onera, quseso,non ag-
iaciis diaboli occurrere non formident, nec limeant gravent servitrices.' Semper Christum cogitent in
dimicare : et sic a divinis obsequiis exortus dies, di- itifirma sorore Iatentem : semper se cogitent posse
vinis finiatur in laudibus. in futurum talibus indigere. Semper lex.illa naturte
, Post Complelorium vero nihil aliud quam silen- astricta teneatur sinu mentis, hominemdebere aliis
lium sentialur , ut sorores quietce semolcetotaliter D id exhibere, quod ab ipsis ipse deposceret. Non in-
corporels sensibus qucein prceterito lempore divinis ficiat, quseso,hospitalilalis opera murmur, sed quod
audierunt lectionis, ruminent menle, et restringant fieri decet, cum omni mansueludine fiat, juxta
in corde. Htec meditans unaqusequesuam cellulam Apostolum diceniem :Hospitalitalemscctantes, invi-
adeat, Jjenedictione malris suscepta , et religionis cemin charilalesine murmuratione.
hnbitum gestans , ut si natura exegerit se in siratu CAPUTXLI.
ad quiescetidumcomponat. Si vero dormientem dte- De auciorilate Episcopi et prmposili,circa observa-
mon insequi cceperit quam vigilantem metuerat, si liones ordinis.
illusiones immiserit, si turpia cogitatui opposuerit, Ecce vobis, mea domina Eustochium, et cceterce
mox ut Dei sponsa persenserit, exsurgat, cedatque dilectissimaefilite Christi, aposlolicamvitam rudi et
ignavice et sopori velox excubitus. Inde protinus crasso stylo his chartulis scriplam, senex pater et,
horrendum et tremendum diabolo signum crucis propinquusj'am morli, utpote cenlenariusin tetate,
opponat, sponsi dilecti invocel auxilium, et sponsus devoto affectu iransmisit. Hoc speeulumteternum,
zelolypus, qui nimiozelo sponsam custodit, exsur- per hoc senigmatein prtesenli vila, teiicilatis viam
42S CANONESPOENITENTIALES'. 426
unaqucfiqueTiliarttm, assidua meditalione cernat. A tur defectus, qucealiquando correetione non egeai.
Non causet grossities coriicis, medullam requirendi Propterea si quid in hac normula apostolicte vilre
conlempium. Non imperitus etrusticanus sermo fas- et refigionis,-dispensatione, correclione, vel immu-
tidium generet. Talia decent poeticas fabulas. Non talione indiget, episcopoveslro, aut prteposito ve-
est opus pietaiis el tolius verilatis legi rhetorum stro presbylero sancto committo,-ut«ecundum ple-
pompis. Htecomnia juvenum intersunt.- Ex bac sin- niiudinemSpiritussanclidispenset, muteletcorrigat.
gulis diebus velut ex delectabili fereulo, singulorum Sic itaque, charissimae filiae,sanelos viviie dies. Sic
vobis sumile bolum. Hunc non transglutiendo, sed Chrislo nupliali foederecopulalce,ut non vacua lam-
magna morositate maslicando, hinc inde transferte padeparatas vos semper media in uocte cum venerit
per ora, ulsentire valeatisdulcedinem. Faleor enim spousus vocalurus ad nuptias inveniat, nequaquam
vobis quod ex his qucescribuntur, si sedula sit me- vobisper exteriora qucerentibus oleum, ne lamquam
ditalio, exsurgent vobis lalia, qualia lingua humana fatuis ex tarditate, thalami negetur inlroitus. Se-
non novit, quamquam et hoc imperfectum sit opus. neclutem vestri devoti Hieronymi sanctis vestris ju-
Nulla enim tam sancta, tam justa, et diu provisa vate orationibus.
est conslitutio, qucein fulurum plurimbs non patia-
'
ADMOOTTIO DE SEQUENTI OPUgCUJLO, -
Supppsililih Hieronymiscripth hoc nos ascensemussane leclu dignum, el bonm pm cmlerh frugis opusculum.
Excepimus autem ex editioneD. LucmDacherii, cujus eliatn monitumdescriberehic satius duximus, quam ttostritt
isthuc verbisadmonere. Tantum, quas illeprmlermiseral, duas epislolasItac super re, falsis Heliodori el Hiero-
itymi nominibusinscriplas, adjunximus, ut ne quid deesset, quod proposito nostro iritereral, el ad collectionem
vtdversatn scripdonutn, qum Hieronytno tamelsi perperam attributm sunt, perlinebal. Consuli de Ids poterttnt,
qumRaronius capp.5, 6el 7 prmfalionh ad RomanumMartyrologium,'satiseruditeobservavil.Cmterumprmfatus
ila est Dacherius:
VeluslissimuinMarlyrologium,S. Hieronymo altribulttm reperi quidcxnin cod. MonasteriiCorbeiensisscripto
ab tdnc circiter annos G00(quod Hugo Menardus prmloinferendum paraverat) : at nm ego tamquatn germanum
fetum integrumveeidem Doclori twlim asserere, cum plures ipso recenltoressanctos consteldiversh tetnporibus
tam a cleiicis quam a monachis pro iibilu fuisse adjectos; polhsime Palronos aliosque, qui annivertano cutttt.
cujusquein ecclesiiscelebrantttr. Similes passa sunt accessionesBeclm,Vsuardi, Adonismarlyrologia; quaprd-
pler cogerenturidentidcm eruditi viri his ipsh mariyrologiis fidem denegare, ni adjecia secernerent. Ego quoque
dticlus anitno, comptures (nou tatnen otnnes) Hieronyn'o mtate posteriores, proul inmenle venere, mulalo cha-
ractere notari curavi, quqd el attle me prasliterat pkrhque in locis Menardus noster. Ei paulo posf: Quamquam
nondesunt scriplores, iique viri graves et oplitnmnotm, qui HieromjmumconscripsisseMartyrologium,aul inler-
pretem fuisseEusebii, fidem faciant. VenerabUisBeda in Relraci. in Acta Apost. c. 1 hmc ail : Aslipulalur et
liber Mnnyrologii, qui Hieronymi noniine ac prrufatione attiiulatur : quamvis idem Hieronymus illius libri
non auctor, sed inlerpres; Eusebius aulem aucior exstilisfe narretur. ldem Mariyrologium laudat in c. 6
Evangelii Marci, Walafridus Sirabo in libris de rebus Eccles. c. 28 : Ilieronymus Martyrologium, secutus
Eu^ebium Ctesariensem, per anni circulum conscripsil, eic.
Verum enimvero delectat excerpere, el Prmfatioxd mem inserere, prmcipua e Disserlalionev. c. Henrici
Valesiide MnrlyrologioRomano, quod edidit Rosweydus, testimonia, tum propter singularemejus doctrinam,
diiigenliamque,luin propter qmicitimusum, lutn prmserlimquod validis ergntnenlis ctpertedemonslrel, nttllum
haclenttsMarlyrologiumnostro antiquius publicamprodiissein lucent.PrimumitaqiieprobcilEcclesiamRomanam
olim proprium ac pcculiare nusquam liabuisseManyrologium, quo universa uierelur Ecclesia, attle illud quod
jussu Xysli V ponlif. maximi edilum cst, sed•nobilioresEcclesias suos sentperfastos Itabuisse,iu quibttset epi-
scoporuinnomina et martyrum, qui apud ipsospasti fuerant, nalales dies erantprmscripti. Deinde lalius probt.t
Marlyrologiumquod publici juris facimus, aticioiilaiepotissimumGregoriiMagni, omnittmcenseri deberevetu-
stissimum, ac veluii fontemcmlerorum.Locus Gregorii, ail Valesius, ex Epistola ad Eulogium Alexand. Epi-
scopum sic habet: c Nos pene oninium Mariyrum, distinctis per singulos dies passionibus, collecla in uno
codice nomina habemus, atque quotidianis diebus in eorum veneratione niissartim solemnia agimns, non
tamen in eodem volumine quis qualiier sit passus indicatur, sed lantummodo locus passionis ponitur. Unde
fit, nt niulti ex diversis terris aique provinciisper dies (ut praedixi)singulos agnoseantnr marlyrio coronati.
Sed haechabere vos bealissimos credimus. J Nullum hic verbum de Romano Mariyrologio, etc. Quare Mar-
tyrologium illud cujus ibi meminit Gregorins, non fuit pi'oprium Ecclesiae Romanae, sed commune cuni
reliquis Occideutalibus. Hoc autem non aliud fuit eo tempore, quam Martyrologinm B. Hieronymi. De hoc
igitur iutelligendus est Gregorii locus. Cerie lioc B, Hieronymi Marlyroldgium in Kalia atque in Occidentis
pariibus vulgo recepium fuisse, docet Cassiodorus in libro de divinis Lectionibus cap. 32. Ex quo colligilur
Marlyrologiumilluri licet falso nomen Hieronymi pi ceferat, tamen velusiissimum esse, ac paulo posl ohilum
ipsius Hieronymi a nescio qtio evulgatum. Legimns illud nuper, a viro doclissimo religiosissimoque D. L.
D. ex bibliotheca S.-Germani nobis commodaium : simulque perspeximus, verba Gregorii Magnihuic Mar-
lyrologio egfegie convenire. Quod enim ait Gtegorius, locum dttmlaxat et diem passionis in eo volumine
posilum fuisse, id in iilo B. HieronymiMariyrologio perspicue deprehendiiur. Deinde quod Gregorius addit,
t per dies singulos, i notaia illic fuisse niultoruni martyrum nomina, id etiam cernere licet in illo quod
dixi Mariyrologio, in quo nullus dies est sine mariyrum turma, conlra quam in Manyrologio Rosweydi.
Quare locus Gregorii M. nullo modo accipi potest de Mariyrologio illo quod pro vetere edidit Rosweydiis :
cum in illo Rosveydi Mariyrologio unius fere mariyris nomen singulis diebus ascriplum sil. Huc vsque
Vatesius:Cmteraqumad noslnim proposilum nequaquamfaciunl, ne sim prolixior, atqtte adeo leclori tmdivm
generem,prmlermilto.
Ex Ids omnibusliquelevidenthsxxne,ul quidem settlio, illos haud leviter falli, qui atitumanieo antiquiora esse
marlyrologia, quo breviora; scilicetin qutbusutiius aut allerius sattcii nomen cuilibel diei assignatur. Id sane
indubilatumforsilan esscl si nunc mctrtyrologiaprimi velsecundi Christiaiii smculi haberemus. At cum in con-
fetso sil apud otnnesante Eusebii tempora ullos faslos, uila ccdendaria,ulla deniquemartyrologia nullibi gen-
tiutn reperiri, falendum est, ac cerlo tcnettdum, quod affirmat ex Gregorio Valesius, nempeillud vetustius cen-
sendum essemarlyrologium, in quo mullorum simul inariyrum noniina per singulos anni dies descripta sint,
addito passionis eorum loco.
Postremo ul mendis quibusdamexpurgarem martyrologiumquod edo, subsidii nonnihil altulere folia in mre
incisa (mitliolicet pturibus itmvis quatti ttoster codexaspergantur), qumad me comilatesingulari mhit Aniuerpia
vir induslrius et clarus Baltazar Morelus, HierottymianiMarlyrologii maximam pariem complectentia,videlicct
ab initio ad XII kal. Julias. Ea Saxonicos characleres, vehtt exslant in ms. uttde desumpla sttnl, referunt. Et
hanc incidendicuram snscepisseparentem suum, ut bono publico consulerel, mihiasserutt Morelus, cum anno
proximeelapsonostram Parisiis inviserelSan-GeinianensemUbliolltecam.
Prmfalioni finemitnposueram,manumque e tabula sustuleram, cum menses Marlyrologii,qui in prmfalis fo-
lih desideranlur a XII kal. Julias ad finetn usque, R. P. Joannes Bollandus S. J. pre.sbyler,vir antiqumrei
perithsimus, ac diligensindagator, e membranaceocodice exscriplos, ut ipsttm lilteris interpellaveram, trans-
vehi ad me quanta poluil diligenlia curavit. Verumquia Martyrotoqiumprope lotumjatn typis erat impressum
cutn mensesillos accepi, nonnisi perpaucaspolui suppleretacunas.
455 S. IIIEBQNYMIOPERUMMANTIS.SA. • 456
EPISTOLA Adicja esseni, ,el definieiidadeBnjtj, ccepil Clirjslia-
nissimus princeps S. GregoriumCorduhfihsisEccle-
CHROMATII ET HELIODOIU EPISCOPORUSI AD'BEATUM HIE-
RONTMUH, DEOPERE MARTYROLOGII COLLIGENDO. sice in eo prteferre antisijlen), qnod onijiidie, sive
iion Jejunaus, mntuiinas : sive jejunans, vespertinas
Dominosaneto Palrj Hierojiymo,Chromatius et Ile- explicansMissas, eorum marlyrum, qjiiornmnntaVuia
liodorus episcopi, in Domirio"salutem.
essent, pluriniorum noniina memoraret. Faelumque
'Cum religiosissimus Auguslus Theodosius Medio- est ut omnes slatueremus ad luam scribere chari-
Jani urbem esset ingressus, universosque Italice epi- tatem, ut faroosissimosferiales de archivio S. Eu-
scopos ad Lseinvitasset, el ob cajisam aliquantulorum sebii' CtesareaePaltestiiite episcopi inquirens, rnar-
epiScoporum, qui ex Ariana fcece suas anima.siii-- Tyrumad nos dirigas fesia ; ut possimus hoc pfficium
'
quinassent, incjuircrcj;: -coiitigil et nostram parvi- per luam sanclam industriam melius perfecliusque
tatem in eodem adesse concilio. In quo cum dicenda ad bonorem Dei mariyribus exhibere. .
Haclenusilli, SeqfdlurHieronyminomineepislolahujusmodiinscriplionh litulo consignala. '
BEATl HIERONYMl SUPER EOIPSOADEOSBEM RESPONSIO.B sacriliciufflDeo offerentes, eorum nomina meminis-
senl: studentes, qui die ipso, quo sacrifjciumoffer-
Ghromatio et Heliodoro sanctis episcopis, Iliero-
nymus presbyter. relur, vict»res dinboli exstitissent, el marlyrii sui
triumpho poiJenlcs, afque ovantes ad regem sunm
*Conslat?Domjniimnostrum Jesum Christum omni pervenissent Christum. Hac de causa singulorum.
die marjywjm suoruju |ri,uniphos exeijjere, qporum mensipm, singulorumque dierum fes^a conscj-jpsi-
passiones a sanctq Eusebio Caesariensi cpiscopo mus, ut jubere dignabamini, perennem nostrtc par-
scriplas peperimus. NamConstanlinus Augustuscum vilalis memoriam fore credenles cum diebus per tot
Cresareamfuisseiiiigressus,'etdieereimehiora!o an- annorum spatia sancia sar.ctorum nomina fuerint
listiti, ux pcleret aliqua beneficia CtesariensiEecler festive celebratn. Et quoniam persingulos dies, di-
sircprofulura, legitur, resppndisse Eusebium : Opi- versarum provinciarum, diversarumque urbiiim
bus suis Ecciesjam ditaiam, nuJIa petendi benefieia plusquamoetingeniorum, et nongentorum marlyrum
necessitatc compelli : sibi famen desiderium immo- sunl noriiin.auominata : ul pullus dies sij, qui non
bile exstitisse, ut qnidquidin Republica Romana inlra quiiigenloriimnumerum rcperir.i possit ascri-
gestum sit erga sancfos pei judices J.udicibusspcce- plus, exempto die Icalendarum Januariariirii; consi-
dentes in universo orbe Romano, sollicita perscru- C derans Inter iimumer.ibiles turbas leetoris animtim
talione, monumenta publica discutiendo, perquire- intra unum mensem posse lasseseere: ne id eveniai,
renl; et qui martyrum, a quo judice, jn qna pro- breviter et succincte eorum, qui sunt in amplisslma
vincia, vel civitaie, qua die, quaye perseyerantia, festiyiiate in suis Joeis tantum prte omnibus memo-
' sttcfipbtinuerunt palmam, de ipsis archivis ratus sum, jii amputaio fastidio, -unus de omnibus
' passionis
sublala ipsi Eusebjp, i'Cgiojussu, dirigerent. Unde sufficiat iibellus1ascriptus. Sane in prima parte II-
fac.lumcs.f, utfdoneus reiaior existcps, et ccclesias,- belli, -omniumbeniorumapostoloj'timfesia conscii-
licani lii>toriamreiexerei, ct omnium penc marty- psimus, ut dies 1varii npn yideantur divid.ere, quns
rum provinciarum omiiiuinRomanarum troptea dili- una dignitas aposlolalus in ccelesti gloria fecii esse
gens Jijsiqnpgraphus declararet: quatenus omni die sublitnes.
MARTYROLOGIUAI YETUSTISSIMU.M
,S.HIEBONYHIPUESBYTERINDMINEINSIGNITIJM.
a S. Sigonis.Acherius monel legi oporiere S. Se- nomen Sequanaeflumini dederit, mihi videtur Sigo-
quani; quodjmilii quidem non placet, namcuaiex nis nomen omnino esse retinendum. El quiderii5eo
vulgari S. Seine fieri potueril, |ut imperiti scripto- magis, quod non aliter scribitor" in luartyrologiis
res, quales media telas plurimos effudit, opinareii: Gelonensi, et saqcti Galli.
tur in ilio monrtsteriocoli sanctu.Tiquemdain s qui
477 VETUSTISSIMUM KALENDARIUM. • 478
Chfisiophbri, Laurentii, Mavlialis,Victoris,'Gargili,-A iv nonSOct. In ;Egyplo,:Marci,et Martiani mariy,-
Marci"NobiIis, Viclorlav Secundol*fi,Faus.<'"nfc, Ya- rum. In Afriea -,Marcisi, Restituti, Julii'.Et alibi,
•eriae,Celerinae,Donatulae.ln Augustidunorivitate, saricti Dasii,-alibique MarceIIi:"episcopi. Auiisiode-
Vic'6-Sedilo'co,'natalis'"sririclorumAndoeii,Tyrsi, A- ro, deposiiio sancii Marsipresbyiefi'elconfessorisi
prilis, et Felicis mariyruni: Lucfosae.Lugdunb, de- 'm-non Oct. In Sicilia, Placiti; Eutici, el aliorum
positio sancti Lupi episcbpi etconfessoris.' ' '
Arvernis, trigiula. Etalibi, Bafici,:Victorini,Fausii,;Pelag'ii.
depositio sancli Ruslici episcopi.' Valentiacivitate',' deposiiio ApoIIonafisepiscopLfit
yiifeaf: Oci. In Asia",nnlalis"sanclorum Eucarpi,1 confessoris. Aulisiodero, depositio sanctorurii-,ger4
et Bardonis'cum aliis viginti. IhGallia; Ambianisci- manorum Firniali diacbni,"et FlaviantcDeo"sacraiaa
' < ' ' . •.:'••
viiate, passio S*.Firmiiii episebpi' et maiiyrisl-Et virgiriis,
Marci. ' ' Pridie non. Ocl."Capua, natalis sanctorum Mar-
alibi,-depositiosaricti
vi kal.Oct. Romae,v!a'Appia; in ccemeieiioCales- celli,Casti, Emeli, Saturnini, Donatelli.Roniae,,BaJ-
tijdepbsitioS. Eusebii episcopi et confesspris. El hirise,'et depbsitio saneli Marci episcopi, Juliani.Jn
in Albano, natalis S. Senaloris'. Elalibi, natalis S; Afnca, Rbgati, Saturriini, Januarii, >Fauslini,Mar-
Migigno';NahoiIs,*Fausti(ii.Et :in Sardiriia; nalalis lialis. In Apulia,Casti, Emeli; Snturnini-, Ammo-
saiicti Luxuri manyris.*Arvernis,"depositio Apoliina-B nii presbyieri. Agennocivilate, nalalis sanclaeFidis
ris episcopiet cohfessorh. • virginis et marlyris. In civilate Authiodero, deposik
v kal. OcL In Caesafia Cappadociae,natalis sancti tio sancii Romaniepiscopi." '. • ,. ;,
Eleutherii: In Tarso Cilieiay natalis' sanctorrimTa- ~%.idus•Oct.Romtfi,"viaAppia, depositio sancto-
raci, Probi,'et Andfbiiici.Justirii; A&uciacivilate, rum mariyrum Apulei,fit Marcelliepiscopi; ef Mar-
natalis sanctorum Cosmiet Damiarii marlyrtim. In ei 'episcopi et confessoris. In -Gapua Canipanitfi,
Ephesb, natalis saneli Timothei,' discipulr Pa'uli Quarti, et Marcellini. Et alihi, sanctte Julia;,-;Syrgi,
apostoli. In terrilorib Augustidunocivifate,' sahcti L'accii"etnalalis sancti Matthceievangelislte.Bituri-'
' .''*!
Florentirii, Sylvanij Firmi; '•".*••- cas civitate, sancti Augustini "presbyteriet confes-
iv kal. Oct. In Africa,"nalalissanclorum Laureri- soris. :.,-' „ ' „;
tii, Fauslini, et Viciurice,Candidte, Yalefiae,Dbha- vui idtts Oct. Ih Antiochia, Dionysii episcopi, Ja-
'tae.Levte,Fuciostc, GagiIi,PIacidi, et-aliorummul- nuarii,-Faustini mart. Marlialis'Privati,'EfacHi,
n ata- '• .' ,,;i- • .-.;
lorum/Longini, YicturiffiiPfisciniaiii.-Ronia;, Juliaiii,"Pelag.ce.
Jis"sa'netiStaciei. Genua civilafe, depositio Salonii - VIIidus Oct. In civitale Laodicia Phrygiae,natalis
eplseopiet confessoris.Audsibdera, depositlosancti sanctiTheodoIi.Et 'alibi,Attici,Ludduli,Septihii,'Juli.
Alodiepiscopietconfessorh: C Colonia Agrippinacivitate, nalalis sanelorum trb-
m kal. Ocf.In Thracia, Eurici, Plauti, Plancili, cenlorum sepiemdeeimmaflyrum. In provincia Gre-
Ambuti, Araclire,'Thracitfi,Doriattfi;Romae,mililum ia,civitateAugusta, nalalissancttc Afraemariyris. In
sexaginiaoclb. DedicadobasilicmArcliangeliMichae- civiiateYienna, multorummarlyrum.Parisius', riata-
lis in monlequt diciturGarganus. El alibi; Januariij lis sanctorum Dionysiiepiscopi,Rustici presbylferi,
Sosii, Ampiini,Celedoui,'Justini,- Autisiodcro, de- Eleulherii diaconi;/«Ce«/«/o [monasterio,transla-
posilio Fraterril episeopi et-confessoris. ' tio-corpofisRicitarii- confessoris,-Roma*, 'Marfcelli,
- Pridie kal. Oct. In Placentina civitale, nalalis Geriuini, Novii', Jusli. Inter duas lauros;- sanctte'
saricti Anlonirii inarlyris.- In -Mediolano,translaiio Primivtfi, Cusli.-Julii. In Cilicia, Taraci, Probi; et
corporis sanctiYicloris manyris. Bethlehemcivilale-, Andronici. In Cenlulomonaslerw, depositiocorporh
depositioS. Hieronyir.ipresbyteri. B. Richariconfessoris.Corbeia inonasterio,deposilio
"- ' Theofridisabbalh. -'•.* .,' • .
.,-• ... MENSISOCTOBRIS. . .'" , vi idus Ocl.-,In Africa, ^Eraclii, Dionysii, Septi-
.,-.- ., -
HabetDiesxxxi. ,- -.
mae, Secundae,Salsae.Et alibi, Caiti, Quintasi, Sep-
KuI.Oct. Litania indicenda. Prisci, Fauslini niart. limi, Yenusli,'Beati, Secundi, Donali, Sereni, Cres-
Alexandri, Eopropi, Saturnini, Spei, Primi, Donati. JD centi, Taraci,':Probi,-Andronici, Niceli. Natalis Fir-
Item Dignae,PaffleOj-PrepL iir-fomis Julii. Aulisio- mini, Hefacli, Cassi>Eusebi, Florenli, Viclbris. A-
dero,deposilioGerthdhiepiscopi.Remiscivitath, sanc- gfippina;, Mallusticiim aliis trecentis triginta mar-
URemigii.Trevefi,sancliNiceti. ', - •' tyribus. Eodeni dienatalissancti Cerboniiconfesso-
' ' "
•vinon. Oct. In Nieomedia,Eleulherii. In Antib- ris in Populonio. •
chia* Primi,Quirilli, Pitini. Romae,'nalalis sancti v idus Ocl. In Acerno a Sicilite, sancti Athanasii
Eusebii, et alM-, Leonis,'Gaiani,Secundi. IlemSe- presbyteri, Ampodi, Placidi, Fausti, Januarii, Mar-
cundi, Plafonis. Longi.In Gallia, passio sancliLeo- tialis,-Marcelli, Juviniani.Antiochia, sancti Eraclii.
degarii episcopict matiyris. Eodem die sanctiT!*icasii,etaliorum martyrutn. '•
v non. Oct. Amiochia, Theogeni. Africa , Yicto- iv idus Ocl. In provincia Syrirc, sanctorum Eva-
rls, Urbani,' Sapnrgi.-Et alibi, FeIicis,-Araponi, gri, Prosiriifi. In JE'«yplo, Euslasii presbyleri. In
Casti." --*".- .,i„.
Campania, naialis sanctorum Eucarisli, Forlunati.
s InAcerno, Editumeral inacervo. ""'
479 - S. HIERONYMIOPERUMMANTISSA. 4*0
In Ravennaj via Laurenlina, natalis sancti Edicti,. A Rogati, Paperi, Victurite, FJaviani,Victoris.,Hiera-
Romae,Calesti, Saturi.Bituricas, sancti Opionis. poli Phrygitfi, Claudiani, Eutheri, Flavlni, Justi; et
- III idus,0ef. Jn Hispaniis, Corduba civilate, Faus- Victoris. ,
ti, Martitc. In.CIraicedonia:, natalis sancli Adriani. vin kal. Nov. Romae,Maximi,et aliorum cen.lum
Ilem( Fausii, <Januarii,-Marcelli. In Alexandria, viginli militum, quorum nomina Deus scit. In Ga-,
Alhanasii "episcopiet confessoris. . valis, deposilio Beati Hilarii episcopi et confessoris.
nidus Oct. Romae,via Aurelia, in coemeterioCa- In Africa Saturnini, Claudiani, Primivi, Flaviani,
lapodii; Calesti episcopi, Saturi. Jn Cappadocia, Lu- Zotiei. In Sardinia, Savini, Saturi, Asleri, Chari.
pranpodi, Modesli,Luciant, Saturnini, Simplici, Sa- Suessionis civilale, nalalis sanctorum Crispini et
turi, Placidi. Cordobacivitate, Lupi, Aureliae,Maxi- Crispiniani martyrum; Claudiani, Rogati, Papari,
mi. Lugduni Gallim, transtalio^corporissancli justi Felicis, et Vitalis. Sanctonas, lranslalio corporis
ephcopi et confessoris. S. Vibiani confessorhet episcopi.
: Idus, Oct. Colonia civitale, nalalis sanctorum vu kal. Nov. In Nicomedia, sanctorum Lnciani,
Maiirorumde mililibus : In Capua, Luplili. YiaAu- Mardiani, Florii, Eraelii, Tuti. ,
relia, in coemeterioejusdem, sanctaeFoi'tunatae.; ' vi kal. Nov. In Africa, sanelorum Salurnini, Fla-
XVIIkcil.Nov. In Baiis, sancli Sufli marlyris. In P vii. In Phrygia, Tarsi, Polycarpi, Gai, Eumini, No-
Africa, Cecrtfi,*et aliorum pariier passorumdueen- comini, Longi, Diodori, Metrobi, Euminte, Tuli.
torum sepluaginta : Merii, AuOdi, Saturnini, Nerei. Romae, Mariani, Lucii, Yiveli. In Sardinia, Poli.
xvi ka(. IVou..Nicomedia;Alexandri. In Maurita- Januarii,, Tarrei,.Comuinae, et sancti Florentii.
nia,' Nini, Yicturiae,'Nobilitaiii,Mauritani, Luci, Ci- • v kal. Nov. In AnliochiaSyrite,Marandi, Mariantc,
tini, Criscenliani,Rufiani, Donati, Defensoris, Rusii- Arcelludi. In Carthagine, sancti Sufronisrfini.Et
tiani,Serviiiani, Sacrali, Veneriee,Januarii, Mustu- alibi, sanctorum apostolorum Simonis Ghananaei,et
Ise, Quintasi, Memmae, Primse, Donalte, Severiae, Juda; Zelotis. Amaranti, Quinli, et Justi, Lucii.
-Yicturiae,'Basillae,Magnili. . < . .<; lv kal. Nov. In Lucania, Sacincti.... Quinli, J?eli-
xv kal. Nov. In Oriente, translatio corporis saneti cianae, et Lueianse martyrum.
Luete evangelistae.ln"Nicomedia-,Lucae,"ViGlurinae, in kal. Nov. InNicomedia, Januarii, Calendionis,
Justinj. In Axiopoli, Hermetis, et Taxis,"JuIii. Et Martialis, Germani, Marci, Theophili, Eusebli. JHt
juxta porttim Romanum, passio S. Agnetisvirginis. in Africa, Passio sanctorum numero centum viginli
In Campaniaclvilate Puteolis, Janiiarii; Feljcis, et marlyrum. ltem,. Felicis, Quinti, Luctfi, Luciani,
deposilio Justi pueri. In Africa, Lucii, Yictoris,Da- Vicioris, Vitalis, Donati, Pelri, Marii, Januarii, Fir
si, Leuci, Yiciorici, Beresi episcopi,Yictricis, Faus-' -* riae, Hermelis, Urbani, Attiti. Et passio sancti Feli-
tini, Martialis. Ebrocas civilate, naialis S. Aquilini ciani cum sociis suis. In Anliochia, Januarii, Mar-
ephcopi et confessoris. tiani, Nazarii, Gervasii, Protasii, et Celsi pueri.
xiv kaif Nov. In Oslia, Austerii presbyteri, Nea- Tolosmtranslatio corporis sancti Saturnini, episcopi
poli, Sussi, Januarii, Fesli, Desiderii. In coemeterio el martyrh.
Puteol.is, P.rosculi, Prosduci, et Nicasmatris ejus. .Pridie kal. Nov. In Africa, Clacovii,Juliani, For-
Pomiitcvirginis, Asli, Buiti.In Anliochia.Syrias,na- tunali, Silvani,. Calendionis, Bonifaciao,Caslae
taiis sanctorum Pelagii, Beronici, Pelagioe,et alio- Gallicse, Agapi, Yicturitc, Felids, Simoni, Donali,
rum quadraginia octo martyrumi Rusticiani, Fortuaali, Romani, Silvani, Mimmi,
, xmJial. Nov,'ln, Puleolis eivilate, Dasii, Anosi- Angelafl, Nuncinij.Felicissimi, et aliorum viginti
nimi,.Januarii, Dnrothei, Susimii, Januariffi. In Ni- novem, Valerii, Yincenli. In Hispania, Jantiarii. In
comedia, Ensiicis,Promaelii, Lucii, Marcellini, Ber- Macedonia, Vitalis. Pelri, Grescenli, Alierini, Vic-
niaci. Item Susimi, Januarii, Julii. Agenno civitate, torini. Item Petri, Mar..., Mammafi, Salurnini, Yi-
sancti Caprasii martyris. gilantii, Nuncini. Magnili. In Nicomedia, Philippi,
- XII kal. Nov. In Nicomedia, Dasii, Zolici, Gai et Calendionis. Augusta Viromandorum in Gallia ,
'
cum duodeeim millibus martyribtis. jnAfrica, Mo- sancti Quintini.
desti, Eulici, Materi, Dissei".In Nictca Bithyniifi, MENSISNOVEMBER.
Afrigis, .Macliarii,Dicei, Proeuli. Neapoli, tModesti, (Habet dies xxx. , ,
et aliorum oct.oginiaquatuor. Puteolis Campania;, Kai. Novemb.Litania indicenda. Festivitas om-
Proculi, Euiicis, Macharii, Donatellae. Lugduno niutnsanctorum,Pelri, Mammerti, Saturnini, Magni.
Galliae,Yiatorispueri, discipuli sancti Justi episcopi. Et passio Eustachii martyris cum uxore et flliis. In
- xi lial. Nov. In Adrianopoli Thracite, Piiilippi Macedonia,Basilis,Jacpbi, et sancti Joannis evan-
episcopi. Eusebii ett Hermetis, Severi. In Portu; gelistae. In Terracina, natalis sanctorum Meldegasi,
sancti Yalerii martyris. Iu Tliracia, i.tem Severi. Et Juliani, Victoris, Felicis, Sati, Perseveranti, Oela-
alibi, passiosancli Leugati. viifi, Cessiae, Eristei, Saturhini, Simplicii, Primi,
•x kai. Nov.Ja Adrianopoli, Severi, Dorothei. In Cesarii, Magni, Jusli. In Caesaria,natalis sancli Ma-,
GtesariaCappadocia;, Seuresi, Magni, Justi. In Gal- cedonii. Et aiibi, natalis sanctorum Januarii, Petri,
lia, deoositio sancli Graliani martyris. Crescentis,Victurini, et aliorum marlyrum. Gastro
; --'. Nov, InNicomedia, Severi, Vilalis,Felicis, Divione, passiVsaii-HiBenignipresbyteri et marty-
481 VETUSTISSIMUM
KALENDARIUM. 482
ris, et sancli Melanti. Augiistiduno,depositio sancti, A mte, Maricc,'Felicilatis,Felicite,Innbcenii:»,Fortu-
Primi episcopi. Bajocas civitaie,sancli Vigorio epi- nati, Prihcipire, Domiiieell*fi,-Clemenlini, Januarite,
scopi ei confessoris.Sitio monasierio,deposidosancli Victuriae, Juliani. Alexandria Metropoli, natalis
Audomariepiscopiet confessoris,Pictavh civitate,de- sancti Menaemartyris. Turonis civilale,"depositio
dicalio hasiiicmS. Hilarii ephcbpi el confessotis." * sancti Martihi episcopi et cohfessoris.iw^rfimo Gat-
mnon. A^ovemfr.Dedicatio basiliccesancti Andrete tim, deposilio Verani epheopi. •'"'
•Apostoli. in CaesariaCappadociae,natalis sanctorum Ptidie idus Nov.In Africa, natalis sanctoruni Au-
Germani, Tiieophiii,Caesarii,Egrili, Vitalis'.Etalibi, ruli, Publii, Vincenli. In CaesariaCappadociae,na-
passio sanclae Agriculaevirginis et marlyris. Item, talis sanctorum' Germani, Theophili, Caesarii, et
' ' *
Felicis,descenii. - •• sancti Eusebii.
Pridie non. Novemb.In Africa, natalis sanctorum Idus Nov. In Thracia, nalalis sanctorum ^Edicti,
Primi-Caesarii,Gregorii, Porpliyrii, Saturi, Amanti, Eutici, Felicis; Hermogeni,el-Agiestis martyrum.
Publii, Secundtfi,\Yietorinte,- Perpeluae, Yictoris, Et in CaesariaCappadociae,naialis sanclorum An-
Quarti. InNicaea,natafissanctiDomnini.Augustiduno, "tonii, Gebennae;Gcrmani, Mannicaj, Adriani cum
deposilioProcttli episcopi.Rotheniscivilate, depostlio "sociissuis. Ravenna civitate/natalissanctorum Va-
sancli Amantiiephcopi et confessoris,Biluricas, de-' B lentini, Solutoris, et Victoris. Et alibi, deposilio
positio sancti Lusoris pueri, et confessoiis. sancti Jacbbi Aposloli. Rotenas civitale, depositio
Noh. Novemb. In Ctesafia Cappadoeice,nalalis sdncli Amantii episcopi el confessoris. Turoiiis civi-
sanctorum Domnini, Ctesarii, Epiphanii, Gregorii, late, deposilio sancti Bricci ephcopi et confessorh.
Appini, Salurnini, Amaniii, Publii, Mart. In Cam- xvin kal. Decembxis.In Eraclea civilate Thracia;,
pania, natalis sanctorumMarciaeet Secundae.Captia natalis sanctorum Clementis, Clemenlini,Theodotae,
civitate, natalis sanctorum Evrasi, et Quarti, Joci, Pbilomini, et aliorum multorum. Et ipsa die, naia-
Ludi. lis sancli Eraclii'
viii idus Nov. In Kicomedia,'natalis sanclorum xvn lcal. Decexn.In Africa, sanctorum Secundi,
Adfiani, Juliae,etEusebiae. in Africa, nafalis sanc- Fidemiani, Varici, Martialis, Africa civilate, nalalis
torum Donati,Pauli, Balsami,Domnini, Primae,Du- sanctorum Siddini, "Salurnini, Servi, Calendionis,
litc, Foriunatte; Januariae,-Quartae. Et in Toniza Galani, Primi. Genui, Secundifi,"fheodoli,Denietri,
Africa,'natalis sancti Felicis. Et in Phrygia, natalis Pareniis, Salura;>Firirii.In Aniiocbia, natalis sanc-
sanclorum Januarii, Allici, Barici, Mammari, Yene- torum Donali, Resliluli, Yalerianae,Fructuosi cum
ricini, et Veneriae.-Regidona, nalalis sancti Melani aliis duodecini. Deposiliosancti Machuti*episcopi.
' - -' -
et
ephccpi cbtifessorh. G xvi kal. Dec.In Alrica, natalis sanctorum Rufiani,
vn idusNov. In Nicomedia,natalis sancti Eusebii, Marci, Valerii, Vietoris, Pauli, Honorati,- Donati,
Pobisi, Eustasii, Marii, Primi, Julitfi, Januariae,Ro- Barici, Yitalis, Januarii, Jusli. Etalibi, nalalis sanc-
galisnte, Optali, Adriani. Et in Africa, nalalis sanc- lorum Fidenliani, Martialis, Donati,-Yaleriarii,
"torum Rogali, Donati,Primae, Juliae. Poetiani. Et natalis sanctorumNerei, Pauli, Adriahi,
vi idus Novemb.Romae, natalis sanctorum Sim- - Secundiani, Mariialis, Victoris, Victori, Anleconi,
plicii, -Sympronii, Claudii, Custori, Nieostrati, et Auriliani,' Marcelli, Mariantfi, Secundi, Fronloni,
Sanclorumquatuor coronalorum,Severi, Severiani, Majulini. In Anliochia, Augustihi, Justffi, Auricae,
Carpophori, Yietorini. In Africa, nalalis «anclorum Pontiae,Fructuosae, Malrondtfi,Fructae, Vincentiae,
Primi, Macharii,-Jusli, Amaranli, et aliorum nona- Marci, Aruspici, Mariae,Fistre, Fortunte, Felicitalis,
ginta qualuor. Et in Nicomedia, nalalis-sanctorum Silvani. Et in Capua, natalis sanclorum-Yitalis, Ja-
Damiani, Eusebii,Calesti, Eustasii, et Marii, Magni. nuafii, Justi, Augusliani, et Juslae. Lugduno Gal-
v idus Nov. In Nicomedia, nalalis sanctornm Da- lim, depositiosctncliEucherii epjscopiet' cohfessoxis.
niiani, Donati, Restituli, Yictorini, Salutaris, Cres- xv kal. Decemb.In Capua civitate, nalalis sanelo-
centis, Demetrii, Nemesiiet Exuorgii, Eusebii. Ro- rum Augustini, Eusurii ,'Felicitaiis. Iri Nicbmedia,
niae, nalalis sanctorum Clementis, Symphronii. In D naialis S. Ammoni. In Asia, natalis sanclorum'Phi-
Hispaniis, natalis sanctorura Fausli, Janttarii, Mar- leae, Matronae,Teclte virginis. In civitate Hierapoli,
lialis mart. hatalis sanctorum Yictoris et Alphei, Romulae.Ro-
IV iffus Nov. In Aniiocliia, nalalis sanclorum mte trans Tiberim, nalalis S. Cecilii. In Nicomedia,
Primi, Macharii,Diaconi, Eustasi, et sociorum ejus, naialis S. Aminoiiii.In Asia, sanctoiura DioLidis,et
Januarii, Gandidiani.In Africa, natalis .sanctorum Didtc. Et in Ileraclea civilnte, natalis sanclorum
Salurnini, Donali, Annihoiiiaeetalioruin septemde- Gregoriae, Yictoris, Gemmi. In Cresaria, naialis
cim.Romae,depositio sancliLeonis episcopi.Iu civi- sanctoruni Theodotre, Alphrci, Zaehaei, Romani.
iate Aureliatth, deposiliobedti Monolorisephcopi et Carthagine Africte, Dubiiati, Tnsci, Valentii, S. Ca-
'- '
confessoris. . lendionis , Montani. Aurelianh- civitate, depbsilio
III idus Nov. Ravenna natalis sanclorum Valen- Aniani episcopiel confessorh: '
tinij Feliciani, Octavi, Felicis, Januarii, Eurundini, xiv kal. Decemb. In Anliochia civitate, Romani
Yiciorini, Felicis, Nisei, Juliani, Vincenti, Januari, monachi- Baralte, et Hesyclii mart. In Hispania ,
. Giddini, Bonifacite martyris,'Minaci, Domnj, Fir- Corduba civitate, Asciclce marlyris. In Ctesaria,
m S. HIERONYMlOPERUMMANTISSA. <4M
Bonuli, Victoris, Proximi^ Luciani., Cartherii, et A ivkal. Decetn.In Syria, TropliimivThe.pdoli;Ex-
Marliani. InHeraclea, ilem Carthterii, et aliorura peccasi, Eucherii, Eusebii, Julii. . . •
quadr^iginta., . mkal. Decetn. Romae,Arosonls, Sal.urnini,Cliry-
ixin kal. Decem. InCacsaria, Maximi, Muliani, sanihi, Dariae, Mauri, el aliorum septuagiuta,dup-
Neoseri, Tobis, Januarii, Vilalis, Carterii, Mar- rum. In Gallia, civilale Tolosa , nalalis-Saturnini
liani, Dicenti, Zephori. In Haeraclea, sanclae Mu- episcopiet marlyris.
lieris cum sex <suis quadfaginta. Augustiduno, Pridie lcal.Decetn.In ProvinciaAchaia/ciyilale.
Simplicii episcopi. Palras, natalis S. Andrea; apostoli et mar.tyris. In
XIIkal. Decemb.In Heraclea, Bassi, Dionysii, Nicomedia, sanctorumCnrionis, Tironis. Et in An-
Orionis, et Daffi. In Caesaria, Agapili. In civitate tiochia , Pomini, Merolae.In Mediqlano\ S. Am-
Missana, in Sicilin, Ampheli, Cai. In Hispaniis, brosii episcopi de peiceptione. bapiismi. Roniae,
Maximi presbyleri, Calendionis, .Marci, Viclpris, sancli Castuli, et Euprepelis, Salurnini Chrysanli,
Felicis, et Misini, Fausti, Crispini. In Antiochia, et Mauri, Centuli, Theodoli, et Januarii.
' ' • "
Basilii, et Dionysii, Rusticii. Taurinis civitale Oc- MENSIS DECEMBER.
et
„iayi, Solutoris, Advenloris, Agapaevirginis, Ba-
» Habet dies xxxi.
sillej, Saturnini ,• Emerili, Secundi.
. xi kal. Decemb.Anliochia, Basilei, et Auxilii, Kal. Decembrh.Litania indicenda,Romae,sanclae
Saturnini, Zeppheri, et Maironae,Basilicre,Carali, Candidac, Amboni, Filati, Lucii, Maironie, Jusiini.
Eulichis, Calendionis,Evelpisti. Romae, natalis S. In Africa, Yiciori, Rogati, Mammari, Alequatae,
Cfementis confessoris. In civiiate Austis, Demelrii, Qiiihtasiae, et naialis sancti Cassiani, Klenpimini,
Honorii, Maximi, Quinliani, Sisinni, Stasi, Tuti, Donati, Salurnini, Forlunali, Luciani, et Optati.
Slephani, Pion, Heraclii, Macedonii,Yeri, Theo- JnGallia, civitate Noviomo, S. Eligii episcopi et
doli. confessoris.
x kal. Decemb. Romre, Cteciliaevirginis, Yale- iv non. Decemb.Romre, naialis S. Primenli, Pon-
riani, Tiburtii, Maximi. Alexandria, Felicis, De- _liani, Pimini, Juveniani. In Maurilania , Severj,
. metrii, Zeti. El in Africa , Chrysogoni, Cleti, Ye- . Seeuri, Januarii, Victorini, Fortunaii, Meggini,
rociani. Item, Deraelrii. Item, Zeti. In Cappadocia, Debbuchi, Yicturini, Clemeni, Poniiani, Canfli-
Longini, Eulhici, Leonti, et Faustiniani. Augusti- dte, Maminaritfi,Agneiis, Donaiae, Primae, Yictu-
duno, Pragmati ephcopi. riae, Secundae, Septimire, Maximae, Donatae, Sa-
. IXkat. Decemb.Romte, Maximi, natalis S. Cle- lurninte.
mentis episcopi et mai tyris, Chrysogoni, S. Feli- C ni non. Decemb.In Oriente, Merobii, Claudjci,
.citalis, Maximi: Et Cedecas, S. Marci episcopi. In Felicis. In Nicomedia, Umbuci. Item, .Felicis,
Caesaria Gappadociae, Yerociani, .et Euticis. In „ Yictorici, Julii. In Africa, Crispini, Magnte,Joan-
vAlexandria.; nalalis.S. episcopi, In Tuscia, S. nis, Slephani, Victoris, Marlini, Saviniani. In B.o-
Musculac, Felicis, Yilalis, Martiani, Bonifaliani. nonia , sanctaeAgriculrc, et Inlingi, Cassiani, Cr,i-
Riluricas, S. Faleri presbyteri. In Italia , mottas- spini. , :
lerio Bobio, .deposilio sancli Colttmbaniabbalis. In it non. Dec. Heraclea, Christiani,Pudenll, Migini,
Gallia , yico Sarcingo, deposiliosancli Trudonh pres- Victuri. Et in-Laodicia Metropoji,Felicis, Merobii,
byteri cl confessorh. Faladi, Umbuni.
vm kcil.Decem. In-Aquileiacivilate, sancli Chry- Non. Dec. Natalis S. Crispini. In .Africa, Hu-
sogoni, Eleulheri, el Maximi.Et in oppido ejusdem, mili, Felicis, Julii,, Patomiffi.Item , Crispini,
Anlirodili episcopi. In Africa,Mammeri,Saturi, Ro- Ileracli, Missae,, Yictoris, Trophimi; Eucarpio-
,_gali, Donati, el aliorum viginti. In Perusia Tusciae, - ni, et aliorum novem , Sanctorum Candori,
-S. Felicissimi. Nanfamoni, Pauli , Marci, Jussi, Privali, Ful-
vn kal. Decem.Luciani, Martiani,'C!audinni, Cy- genlii ,Malrontfi, Feladi, S. Mariae, S. Amanlii,
D episeopi.
- priani, Martialis, Pelri, Felicis, Vitalis, Juliani, Vic-"-
. toris, Januarii, Donati, Quiriaci. vni idusDec. In Africa , Zeloli, Forlunati, Gai,
. vi kal. Dtoii.Romse, sanctorum Siricii episcopi, Hermogenisel Rogatiani.
et Salurnini. In Aquileia, Valeriaiii episcopi et con- vn idus Dec. Atitiocliia, Polycarpi, Theodori, et
fessoris, Ammonii, Sereni, Roiiianai. In Alexan- Sapiel, Severini, Secundini,Victorini, Clemenlis,et
dria, Petri. In Africa, Monce,Melisi, Berinae,Vic- Primifi.Passio S. Savini episcopi. ,
torinte, et Marcellini. Augustiduno, depositio S. vi idus Dec. .Eusebii episcopi,Usanni presbyleri,
Amaioris episcopi. - Successi episcopi.
v kal. Decetn.In Nicomedia, Marcelli, Petri, Nu- vidus Dec. In Africa , Pelri, Successi, B3sini,
meri, Sereni, Melisi, Victorini. InGallia, civiiate Victoris, Tonini, Pofphyrii, Urbani, Januaria;, Ma-
Bononia, Agriculae, et.Vilalis, .Magnl, Julii. In Me- - lani, Pascenli. Item Urbani, -Januarite,.Malani,Pa-
diolano , Lucae, Andrete, Joannis,.Severi, Euphe-- scenti. Item Urbani, Bonifacii, "et'aliprom vigii.ti
mite. In .civitaie Regiensi ,• depositio S. Maximi irium. Jn Antiocliia:, Geronti, Polinliae,-Silyani,
, «piscopi. ^ _ ;-. Valeniite, Va!ciitinte,.,Mari3e, Donatao, YACturife,
'
';83 . LIBER COfilfIS: ADMONITlO*. MG
-A-gtiillte,:Jnveiitiae-, "Rogatfs,HermogeniS',Felicis, ,A loris, Quarii; 'Honorati,Simplicii, Anipamoviy,'Feli-
' cis, Vincenli, et aliorum lrigiiila novem siniui. Et
Luliciatii, Flavianr.
'
ividus Dec. Yiclofi, Consenti, Adriani, Hera- ' Oclori, Quinli, Dohati, Victofiae, pioscori, Justi-
'- •
.clii, Erumenli, Pudenii, Migini, Vicluriaiii, Pauli, niani. •.
"Urbani, Marci, Cirinici, Ctficiliae,Orbanell^-.^Tis- xv kal. Jan. Laodicia civilate, Theotini, Basiliahi.
pinre, "Poientitfi,Privatae, "Yibianellffi,Cyriaci, Julii. In Africa, Quinli, Simplici, Pompini, Artifae,Chre-
RomtB, deposilio Damasi Papae; .Germani, .Eludi, sti, Digni,Datuli, Urbani, Mariyri, Uonorati,-Evasi,
Evangeli, Thrasonis, "MaurhEt In civiiafe Arvernis, Victurini, Salvatoiis, Terturini, Yicturise, Ctccilia-
Agriculae,et Vitalis mariyruin' In Hispania, civiiaie ni, Septimi, Rusfici, Bessae,Yfciniani, "Horiofati,
JLmerita, passio S. Eulaliaevirginis. . , , Lucaniffi, Reductulte, Viciurite, Privatula;,,'Cteci-
ni idus Dec. Romae,S. Eulalicfi,Thrasonis, Pon- lite, Saturnini, Phamonis, Felicis, Yiiicenli, Aresti,
tiani-,t3apitulini-,et aliorum muitorum sine Trame- M~usci,Siddihl,~A~dju~t~oris. Roiilae;Lticiae Mifriyris,
ro. In Alexandria, Sammoni. Et Emerittfi; Urbani. eiAuceiteJlegis, simul et Antonini, Erenei, Papeu--
In Hispaniis, Euticiani. In Anliochia, Secundiani, sae, Apolliniae,„Apamite,Poenicis, Cussevarionis,
Secundi, ZoSihii,Pauli, elKyriaci, Justi. Ambiariis Pnpissei,-Saiurii, Satarii. Passio -S. Afrae'Virginis,
civitate, natalis Viclorici, Fusciani-, et Genliani B Victufis;BSsilicitii,Hofiofali, cum aliis viginli duo-
martyrum. Et alibi, natalis S. Marite, et alioruni bus martyribus.
multorum. . . • xiv kat. Jan. In Nicaeacivitate Bitliynite,Zosimi,
Pridie idus Dec. Herinogeriis,
" Donatre/et aliorum ,Pauli, Secundi, Cyriaci. Et alibi, sanctorum.Anas-
viginiiduo. • tasii, et Siddini episcopofum,Chrysanthi, et Darite
Idus Dec. Ravenna civilale, Ursionis, et Leoca- mariyrum. Autisiodero,b.eatiGregoriipapm.
dii Confessoris, et Yalentini Martyris. Syracusa ei- xin lial. Jan. In Thracia, ciyitale Gildoha,,Julii,
vitate Sicilite, natalis S. Liicice Yirginis, et, S.-Si- natalis Teclae,et sancti Liberlini, Zosimi.
censi, Saturriini, Casii, Pauli, Felicis, Quintiliani, xn kal. Jan. Jn Mesopblamia,natalis, et transla-
' Mddesti, Yiciorini, jaiiuarii, Getdini, Feliciani, liosancliThomifiapostoli,qui translalusestab India,
Stercorii, Felicice, Donatae,Valefiae,Colonicse,Sa- cujus passio ihidem celebralur. In Heraclea,-sancti
tufhini' Ufbariae,Marilimi, Yicturicfi,Sjmplicice, et I^assini. Roma;, depositiosancti lnnocentii, et passio
Securi, Dalivi. sanctorum Focae, FJorii, Horiorati episcopi et coii-
xix kal. Januarii. In Aniiochia, Di'usi,el socio- fessoris. ,,...,;
rurii ejus numero triurii, Zosimi, et S. Luciaevirgi- xi kal. Jan. In Antioehia, sancti Basilei, Serapio,-
nis. 'Liigdiino'Gallite,"S. Vicfofis episcopi et eon- G nis. Romae,via Lavicana, inter duas lauros, natalis
fessoris. Yienria,Lupiciniepiscopi. Relnis, natalis sanetorum Iriginta Marlyrum una die coronaiorum.
S. Nicasii.episcopi'elSacrepi, Aspediae,Theodoli. Et Oslitfi,naialis sanctorura Denietrii, Ilonorati. Et
XVIIIkal. Jdh. In Africn, Faustirii, Lucii, Candi- alibi, nalalis sanctorum Felicis, Joannis. Rqriite,yia
dae, Materi, Marci, Januarii, Vicibii, Cteciliani, Salense, deposilio sancti Felicis, etpassio( sanctce
Maximi, Maftiae, MacliaoniiE,Viciuriae, Secuhdte, Theodosiae,vir^inis, et Didymimonachi. ,-,
Primae, Salufninae, Maclirbsae", Ninte, Restitulae,et x kal. Jan. Uepositio sanctaeVictorite,Roniae,sub
alibriim undecirn.In AVcalone,Ilelice, CariiJidi.Au- Decio, quaecura essel desponsata viro pagano, et
feliatds eiviiate,Mdxiinipresbyteriet cbnfessorh. rel .
xvukal. 3an. Ravenna,Valentini, Navalis, Agri- Cmleraleginonpoluerutttin.ms. utpole a tineis cor-
culae,Concordii,Jusliiii. Arelalo, dedicatio basilicm rosa; scilicetab hac diead vm kal. Jan. a qua incipil
^elvimi~h~S.~G~~rr~~~n~Ti~~n't~jris: hocceMaiiyrologium.
xvi kal. Jan. In Africa, Victoris,Victoriani, Adju-
-Quamquam licenter assumatur in opere congre-j k ut ex lanta divinorum librornm copia, singulis fesli-
gatio ccelestiumlectionum, et ipsum opusculum ab vitalibus quod aptum ex bis vel competens esset,
ecclesiasticis viris, Comes quidem soleat appellari: excerperem, et quodam modo distinclissimecollo-
quod duobus modisfleri arbitror, aul pro consue- carem.
tudineuniuscujusque Ecclesice (secundum quod et Incipiens itaque a Nativitate Chrisli, quod est vni
varium hoc ipsum descriptionis genus esse digno- kalendas Januarias, in Vigiliis"ad Nonain per ordi-
scitur), aut certe pro voluntaie sludiosi lectoris, iiem, quem assidue in Ecclesia didiceram, lectiones
qui(si fieri possil) quidquid in Scripturis divinis utriusque Testamenli simplicibus niinistravi. Porro
mirabiliter fulgct, quidqtiid in praeceptismoralibus editionem illani quam ex Hebraicis voluminibus jn
copiosnmest, totum parvo in corpore adunatum de- Latinum translalam csse constat, in huric quippe
siderat habere, pauperlatis necessitate : Ego lamen, modum, quaevel cujusque propheiioeleetio proesenti
juvante Christo, ingenio quo polui, et maxime oeea- festivitali congruat, quid apostoli doceant, vel ad
sione oblata, qua id a me fieri voluisti, Gonstanti eumdem titulum quid Evangelii annuntiet auctoritas,
rnihi verierabilis fraler, ita hoc opus etsi minus in- dudum vertente jara anno pbr omnes dies festos Ec-
structus' assumpsi, ut tanta excerptorum inlelligen- clesltfi opporlune censui omnia secundum teropus
lia capul causamque rationabilem habere videatur. B esse legenda. Sed nonnnlla alia rfidificationiscausa
Nam cum omnis Scriptura divinitus inspirata, ul ait multaillic aggregala sunl, atque suis appellalionibus
Apostolus, utilh sit ad docendum, ad erudiendum, inserta, id est, in capite quadragesimaede abslinen-
ad juslitiam; ut perfeclus sil homo Dei ad' omne lia escai-umet sobrielale; iiem in Quadragesimade
opus bbnum inslfuctus, ct quaecumquesunt hacte- pcenitentia,"de pudicilia, de remissione inimicilia-
nus scripta, ad uostram doclrinam scripta sunt, ut i'um, vel alia multa. I-Iaecenim pmnia ad multorum
perpalienliam et consolationem Scripturarum spem equidem utiliiaiem petitionibus tuis obediens scri-
habeamus : quid brevius, quid utilius censui, quam bere curavi, venei'abllis mihi et amantissime frater.
~
INGIPIT
LIBER GOMITIS,
• SIVE
In Chrisli nomiue. Anni circuli liber Comitis in- iG feriis aut in festivitatibus sanctorum aliquid minus
cipif, auctus a Theotineho indigno presbytero, ro- csse videtur, recurrat ad hebdpmadamquam volue-
gatu viri venerabilis Hechiardi comitis Ambianensis, rit, et reperiet semper supfir oclo aut unam aut duas
ita tamen ut sancta Evangelislarum dicla necnon el aut eo amplius feriam, quam legere poterit, aut sibi
Apostolorum ac Prophetarum immola atque incon- nihil desit. (Propter frequens vero temporis incur-
'
cussa servarentur, et diebus quibus deerant pro- sum fuit in quibusdam epistolis apponere hoe w,
, priae sancitc lectiones*adhiberentur, sicut a san- quod significatfinem, etrursus« propler principium
clis patribus sunt coadunata. Aut si alicui aut in alterius epistolaea.)
• a Hmcaddila sunl in margine a manu recentiore, sedantidua. '
" *
.489, LtBER COMITIS. 490
In vigilia natalis Domini viu kal. Januar. ad san- . Lsecundum Lueam cap. n, Eral Joseph et Maria
clam Mariam de nona a sanctis patribus. Leclio maler Jesu, usque gratia Dei eral in illo. Sin alias
epislolaebeati Pauli apostoli ad Romanos. Fralres, est, isttfi.Lectio libri Geneseos. In diebus illis for-
Paulus servus Christi Jcsu, usqueet YOSvocati Je§u mavit igitur Dominushominemde limo, usquefluvius
Cliristi Domini nostri. quarlus ipse est Euphrates. Evangelium secundum
Item ubi supra... Leclio. Esaicc prophettc. lltec Mallhaeumcap. xm, Venit Jesus a Galilaea in4or-
dicitDominus, PropterSion non lacebo, usquecom- dane, usque in quo mihi "complacuit:
placuil Deo in te. Id. in kal. Januarii. Lectiolibri Geneseos.In diebus
Evangelium secundum Matlliaeum. In illo tem- illis tulit DominusDeus hominem, usqueipsum est
pore, cum esset desponsata mater Jesu, Maria, MS- nomen ejus. Evangelium secundum Mailhaeumc.
que salvum faciet populum suum a peccatis eorum. xvm, Cum audissel Jestts quod Joannes traditus
Irem ad sanclam Mariam de nocte. Lectio episio- esset, usqueappropinquabit enim regnum coelorum.
Ite beati Pauli apostoli ad Titum. Cliarissimi, appa- Pridie kal. Januarii. NatalesancliSilveslri. Leclio
ruit gralia Salvatoris nostri Dei, usque in Christo Epistolaebeati Pauli apostoli ad Hebrceos.Fralres,
Jesu Dominonoslro. plui'es facti sunt sacerdotes secundum Iegem, usque
Item uhi stipra. Lectio Esaiae prophetce. Ifcecdi- B se offerendoDominus noster Jesus Christus. Evan-
cil Dominus, populus gentlum, usque in sempiler- gelium secundum Matlbaeumc. CCLXIII , Dixit Jesus
num." discipulis suis, Vigilale qua nescitis, usque super
Evangeliumsecundura Lucam cap. m, Esiil edi- omnia bona sua coiistitueleura.
cluma Caesare,usquepaxhominibusbonffivolunlatis. Kal. Januarii. OctabasDomini. Ipsa leclio Iegatur
Ilem ad sanclam Anaslasiam mane. Lectio Epi- quaeest in vigilia Dominide nocte, Evangelium se-
Stolte Jjeati Pauli aposloli ad Tilum. Charissimi, cundum Lucam(cap. III), Postquam consunimalisunt
apparuit benignitas et liumanitas, usque in Chrislo dies oclo,-usquegloria plebi tuaeIsrael.
Jesu Domino nostro. IVnon. Janttarii. Lectio libri Geneseos. In diebus
Ilern ubi supra. LeclioEsaite prophetre. Hcecdicit Illis Adam non iuveniebatur adjutorium simile el,
Dominus. Spiritus Dominisuper me, usquercdempti usque et aperti sunt ocufi amborum. Evangelium
a DominoDeo. secundum Malllioeumcap. xxm, Gircuibat Jesus
Evangelium seeundum Lucam eap. ni, Paslores totam Galiueam, usquede trans Jordanem.
loquebanlur,usque diclum est ad illos. uinon. Januarii. Natale sanelaeGenovefffi_virginis.
Item ad sanctum Pelruin in die. Lectio epistolcc Lectio libri Sapientiae.Pulcbra est casta generatio,
beali Pauli apostoli ad RebrfEOS.Fratres, niullifarie C usque in refrigerio erit. Evangelium secuhdum Mat-
multisquemodis, usqueanni tui non deficient. v lliaeum cap. xxxvn, Audislis quia diclum est anti-
Item ubi supra. Leelio Esaiaeprophetce. Hiecdicit quis, Non mcechaberis,usquevolenti a te muluari ne
Dominus.Propler hoc sciet populus meus, usqtteet avertaris.
videbuntomnes flnes lerrae salutare Dei noslri. Prid. non. Januarii. Lectio Daniel prophelse. In
Initium sancti Evangelii secundum Joannem. In diebus iilis venit Nabuchodonosorrex Babylonis in
principio erat Verbum, usque et veritatis. Hierusalem, et obsedit eam: usque qui vescebantur
In natali sancti Stephani, id est, vn kalend. Ja- cibo regio. EvaiigeliumsecundumMatthaeumc. LXVII,
nuarii.Leciio actuum Apostolorum. In diebus illis Cumvenisset Jesus in domum Simonis Pelri, usque
Slephanus plenus gratia, usque obdormivit in Do- sepelire mortuos suos. /
mino. Evangelium secundum Malthaeumcap. CCXL. Non. Januarii. Lectio libri Geneseos. In diebus
Dicebat Jesus lurbis Judaeorum, usque benedictus illis. Cumaulem eognovissentse esse nudos, Adam
qui venitin nomineDomini. scilicet et uxor ejus , usque in pulverem reverteris.
In natali sancti Joannis evangeiislae,id est, vi kal. Evangelium secundum Mallhaeumc. cxxxm, Locu-
Januarii. Lectio libri Sapienliae.Qui limet Deum, lus esl Jesus ad lurbam et discipulos suos dicens,
faciel bona, usqtte in nomine ffilernoiiferedilabil D Videntes non videnf, et audienles non audiunt, usque
illum DominusDeus noster. Evangelium secundum et aures veslrcc quceaudiunt.
Joannem cap. ccxxxi.Dixit Jesus Petro, Sequereme, Item eodem die, in vigilia Theophanice, Lectio
usqiiequia verum est testimoniumejus. Epistolcebeati Pauli apostoliad Titum. Charissime,
In nalali Innocenlum, id est, v kal. Januarii.
apparuit benignitas et humanitas, usque in Christo
Lectio libri ApocalypsisJoannis apostoli. In diebus
Jesu Domino nostro. Evangelium secundum Mat-
illis vidi super montem Sionagnuni stantem, usque
ecce apparuit an-
ante thronum Dei. EvangeliumsecundumMatthaeuin thaeumcap. vi, DefunctoIIerode,
Domiui in somnis Joseph, usque Nazaraeus
cap. yi, Ecce arigelus Domini apparuit in soninis gelus
Joseph, usquequoniam Nazaraeusvocabitur. vocabitur.
Kal. Januarii, si in Dominica contigerit, isttfile- vin idus Januarii, in Theophania. Leclio Esaiae
ctiones ex libri Comilis legantur. Epistola Pauli prophetae. Surge , illuminare Hierusalem, usque el
aposloli ad Galatas, Fratres, quanto tempore hteres laudem Domino annuntianles. Evangelium secun-
parvulus esi, usque et liaeresper-Deum, Evangelium duai Maltltrjeumcap. iv,-Cum naius esset Jesus in
' 16
PATOQL.XXX,
491 , S. HIEROSYMIOPERUMMANTISSA. M2~
Bethlehem Judae, as-yiieper aliam viam reversi sunt A via ascendentes cum Jesu Hicrosolymam, usqtte
in legionem suam. tertia die restirget.
• vn id. Januarii. Lectio Esaiaeprophetse. hi diebus xvni kal. Februarii. Leclio libri Geneseos. In
illis locutus est Esaias prophetadicens. Auno quo diebus illis factum est ul offerrel Cain DominoDeo
mortuus est rex Ozias, vidi Doniinumsedentem su- de frueiibus terrte, usqne qui occideril eum, septu-
per soliiim excelbum,usqueet peccatum luum mun- plum punieiur. EvangeliumseeundumMarcum.cnp.
dabitur. Evangelium secundum Mrittlitfiumcap. cxvi, Venit Jesus Hieiico^Ms^He sequebalur eum
cxxxix, Factum est cum consummassel Jesus ser- iu via. i '
mones istos, usqvequi polost capere capiat, xvn kalend. Februarii. Nalale sancii Mareelli
vi id. Jiinuarii. Belloricus natale snncti Luciani coiifessoris. Lceiio libri Geneseos. In diebus Slli^,
marlyris. Lectio libri Sapiejiiiae.Audite, reges, el Lamech accepit uxores duas, usque omne lenipus
inlelJigite, usgue-iiiveiiieulquid responde:uil. Evan- quo vixit Adam anni nongenti Iriginla. Evaugclium
gelium secundum MaUlitcumcap. CCLVI, DixitJesus secnndumMnreumcap. c.vxxy, DixitJesus discipulis
jliscipulissuis , Sicut fulgur exil ab oriente, usque snis, Cavete a scribis qui volmit in stolis ambuiare,
termjnns eorum. tis^tiehic accipiunt prolixiusjudicium.
. y idus JauuariL Lectio Esaiaepropbeitfi. In diebus B xvi kal. Februarii. Nalale sancli Sulpicii. Lectio
illis dixit DonjijiusadEsaiam, Egredere in.occursuni libri Sapientiae. Super salutem et speciem dile^i
Aehaz, nsque sj non crediderilis/iion permanebitis. sapientiam, «s-yue disciplincedona coniineiir
[
1 propler
Evangelium secuhdum Marcum, Dixil Jesus disci- daii. Evaiigeiium secundum Marcum cap. CXLII ,
pulis suis, Simile cst regnuni Dei, quemadmodum si Dixil Jesus discipulis suis, Culnvideritis abomina-
fionio jaciat seineiileiu in teiTa, usquesine paraboia lionem desolationis, usquepropter eleclos quos ele-
ii/ui loquebalur ,eis. git, breviabit dies.
IVidus Januarii. Lectfo Esaitc prophelae.In diebtis xv kal. Februarii. Natale -sanclcKPriscae. Leciio
illis loculus esl Dominus ad Esaiam prophetam di- libri Sapientirfi.Omniumartifex doeuitmesapieniia,
ei-ns, Pro eo quod adjecit populus isle aquas Siloe, - usque et super omnem steliarum dispositionem. Re-
vsque quia nohjseum Deus. Evangelium secundum quire Evangelium seeundum Mallbifiumcap. CXL.
jMarcumcap. Lxn, Dixit Jesus discipulis suis, Venite Simile est regnum ccelorum thesauro absconditb,
seorsum , eanius in deserlum Jocum , usqueconcur- mqtte nova.
.rerunt illuc. xiv kal. Februarii.Tn natali Marloeel Maribae.
niiidus Januarii. Lectio Esaiaepropliel;c. In .diebus Lectio librj Geneseos. ln diebus illis aedifica\ilNoe
illis djxit Esaias, Hac enim ait Dominus ad me, G altare Domino , usque diluvium dissipans terram.
sicut in forii manu erudivil me, usque a Domiiio Evangelium secunduui Marcumcap. xvm , Venil ad
exercituum qui habilat i,n iiionte Sion. Evangelium Jesum leprosus deprecans eam, usque quaeprcceepit
secundum Marcurn c;>p.xc. Yeniens Jesus ad djsci- Moysesin lestimoniumillis.
pulos suos, vidit turbaiu magnam , usque inter vos xm kal. Februarii. In iialaliFabiani-ctSebasliani.
conquirids. Leciio iibri Sapienlia;. Sapienlia vincit malitiam,
pridie idus Januarii. Leclio Isaite propheice.In usque qttibus utilius nihil est in vlta hominibus.
diebus jllis Joculus est. Esaias propheta dicens, Si Evangelium secundum Matthaeumcap. CCLXHI, Dixlt
fuejftpopulus luuslsraelquasiarenainaris,reliquiae Je-iis,d"iscipuiissuis, YigiJate, quia nescitis diem,
conveiientur, usquesuper moniem filiffiSion, Eyan- usque constituet eum. t
gelium secuiidumMarcum cap. xcvn, Respondjt Jesu xn kal. Feiiruarii. In natali sanclaeAgnes. Lectio
J-iaiuiesdicens, Magisier, vidimus quemdam, usque Jibri Sapieniia;. Cum teniarentur justi, usque in
.quinonestadvcrsum vos, pro vpbis est. [ finem evenliis mirati sunt. Evangelium secunduni
Id.ibusJanuarit.Octabas Thcopbaniae.LeciioEsaiaa Maiihfcuincap. CCLXVHI, OixitJesus discipulis suis,
propheltfi.DomineDeus meus, honorificabo te, usque Simileestregnum eoelorumdecem virginibus, usque
ruiuuniiate haecin universa terra. Evangelium se- D nescilis diem neque iioram.
cundum Joannem. Yidii Joaunes Jesum venientem xi kal. Februarii. In nalale sanctiVfncenti. Leclio
:.d ,*e, usquequia hic est Filius D,ei. libri Sapieiuite. Misererisornnium , Domine, quia
Duminicai post Theopliania. Lectio epistoltebeati oninia poles, usqtie eredant in te, Domiue. Evange-
Pauli aposloli ad Romanos : Fralres, obsecro vos lium secundum Joannem cap. xiy. Dixit Jesus disci-
per misericordiam Dei, usque in Cbristo Jesu Do- pulis suis, Nisi gf.mum frumeiili cadens in terra,'
mino noslro. Evangelium secundum Lucamcap. m, usqueP&ler meusqui in coelisest.
Cum factus esset Jesus annorum xn, usque apud Dominica n post Theophaniam. Lectio Epistolie
Deum et homlnes. beati Pnuli aposloli ad Romanos. Fratres, habenles
xix kal. Februarii. Natale sancli Felicis eonfesso- donationes secundtim gratiam, usque'lumilibuscon-
ris in Pincis. Leclio libri Geneseos. In diebus illis senlientes. Evangelium secuudum Joannem cap.
ifecitDominus Detis Adaeet nxori ejus tunicas pelli- xviii, Nuptiaefactaesunt, usquecredideruul in eum
ceas, usquead custodiendam vjam ligni yittfi. Evan- discipuli ejus.
•geliumsecundum Maraim cap. cxn. Erant turbrc In x kal. Februarii. In naiali sanctorum MacJiarii,
' LIKER COMITIS. 49*
493
Emerentiani. Leclio lihri Sapientirr. Cum sis crgq A ^ iy nniwFebrua-ii. In purificalione bealre Mariae
justus, bomine , wst/Hesperemus misericordiam. virginis. Leclio libri Sopieuiia:. In omiiilms re-
EvangeJiuhi seeundum Lucam cap. CLVI , Elevatis quiem qujcsivi, mqtte dedit suaviiatem odoris. Evan-
oculis Jesus in discipulossuos, usque merces veslra, gelium secundumLucam cap. m, Accepit Simeon
multa est in ccelo. Jesum in nlnas suas, «s<7Ke graiia Dei erat in illo.
ix-kal. Februarii. In nalali sancti Projecti. Leclio Item aliud Evangelium secundum Lucam, Postquam
lihri Sapientiae.DomineDeus noster, suavis et ve- dies purgationis ejus, usquegloriam plebis tuaeIs-
rus es, usqueradix esl immorlalitalis. Evangelium rael. ,
seeuiiduni Lucam cap. LXIV,Dixit Jesus discipuJis ni non.Februarii. Leclio libri Geneseos. In die-
suis, Omnisqui veuit ad me, uzque supra pelra. bus illis Melchisedechrex Salcm occurrit Abrtiha-
vuikal. Fehruarii. Leetio libfi Geneseps. In die- hio a ctede regum revertenti, panem proferens, pa-
bu<illis dixil Domiiiusad Noe, et ad filiosejus, Hoc hem et vinum, «sf/werepulatume~l illi ad jusiiliam.
Signumfosderisquod do inter me et vos, usque uni- Evaiigelium secundum Marcum cap. XLI, Di\it
vcrstecarnis quacsuper terram. Evangeliumsecun- Jesus difcipulis snis e'l turhis , usque disserebat
dum M.ircumcap.i, Egressus Jesus venit in pairiam omnia.
- suam, ttsqueimposilis manibus curavil eiim. I Pridie non, Februarii. Lectio libri Geneseos.Tn
B
' vn kal. Fehruarii. Leclio iibri Gencseos. In
die- diebiis illis, postquam nonagiula aiinoruniesse co3-
bus illis eral lerra labii unius, ei sernionumeornm- pernt Abraliam, «sc/Heparitercircumcisi sunt E\an-
. dem,«s(/Mesuperfacieincuiiclarumregionum.Evan- gelium secundum Lucam cap. LXXVIII , Dicebal
gelium secundum Lucam cap. xxvi, Surgeus Jesus Jesus parabolam iiiiendeiis, usqttepanem in rcgno
de syungoga, usque oporict me evangelizare re- Dei. • ,
gnmn~Dei. Non. Februarii. In nalali fanctre Agatlirc. Leciiq.
vi kil. Fohruarli. In natali sanctx' Agnes de nali- Epislolte benli Pauli aposioli ad Coriulhios. Fra-
viute. Letlio libri Geneseos. In diebus illis tulit tres, qui glorialur.in Domino glorielur, usque ex-
Thare Abrahamfilium suum, usque ab orienle Hai. hibere Chrisio. Evangelium secundiim Maithaeuiii
Evangelium secuudum Marcura cap. xxi, Iutro- cap. CCLXVIU, Dixil Jesus discipulis suis parabolam
ivil Jesus in synagoga, usque resiiiuta est niaiius hanc, simileest regnum coslorumdecem virginibus,
illius. usquenequc hora.
v-kal.' Februarii. Lectio libri Sapientiae. Juslitia Diniinica iv post Tlieophaniam. Lectio Epislohc
perpetua est, usquecalore illius aggiavala. Evange- beati Pauli apostoli ad Romanos.-Fralres, nemini
liura secimdum Matthaeum cap. CXL,Dixil Jesus G ' quidquam debealis,MS(/tte pleniluilo ergo legis esi
discipulis suis, Simile est regnum coeloruinthesau- dilectio. Evangelium secundum Matthtfium cap.
ro abscundiioin agro, usquenova et vetera. L\IX, Ascendente Jesu in navicula', usque obe-
Doiiiinicam post Theophaniam. Lectio Episloltc diunt ei. -N
beail Pauli aposioli ad Romanos. Fraires,-nolite esse vin idus Februarii. Lectio libri Geneseos. In die-
prudentes, «sq~iie'vince in bonomalum. Evangelium bus illis apparuit Dominus Ahraham in convalle
secundum MnUlia^umcap. txm , Cum descendisset Mambre, usque, sed resisli. Evangelium seeundum
Jesus de monte, usquesanatus est puer in illa hora. Marcum cap. XLVII, Yenit Jesus trans frelum in re-
iv kil. Februarii. Leclio libri Geneseos. In die- gion.eGerasenorum, usque el misertus esl tui.
hus illis deseendii Abrahamin ^Egyplum,as^weac- VIIidus Februarii. Lectio libri Geneseos, In die-
cipe eam,. et vade. {Evangelium secundum Lucani bus illis dixit Dominus ad Abraham, Num celare
cap. xxxm, Cum esseljesus in civiiate, usqueah in- p,ot,erolibi quoegeslurus .sum, usqueet ille reversus
firmitatibussuis. est in Jocu.msuum. Evangelium secundum Lucam
-m kal. Februarii. Lectio libri Geneseos. In die- cap. LXVII,Ftictum est deinceps,, ibat Jesus in
- bus illis aseendit Abraham de ^Egypto,-usque ve-
civilalem qucevocalurNaim, usqtteplebe.msuam.
nientibus ad Segor. Evangelium secundum Marcum •° vi idus Feliruarii. In na.laliS. Thomae aposioli.
cap. xxxn, CcepitJesus docere ad mare, usque qui,'•• Lectio EpinolaeJieatiPauli apostoliad Ephesios,Jam
habel aurcs audiendi audiat. non estis hospiies et advehre, usque liabitaculum
Pridie fcal. Februarii. Leetio iibri Geneseos.Ini Deiin Spiriiusancto. Evangelium secuhdnm Joan-
dkbus illis dixit Dominusad Abrahampostquam di-• nem cap. cxxxiv, Hoc est prcrceplum meum, usque
visus e~l,'usqueaedificavil ibi aliare Domino.Evan- - qderunt me gratis.
gelium secundum Matthacumcap. LXXIV, Loqueniei v idus Februarii. Lectio libri Geneseos. In diebus
Je>u ad turbas, usquein universam terram illam. illis yenerunt duo ahgeli Sodomam, usquc Loth in-
Kal.Februarii. In natali sanctre Brigidaevirginis. gressus est Segor. Evangelium secuhdum Liicam
Leclio libii Sapienlirc. Creatura tibi faclorideser- cap. LXXIX, cogebat Jesum quidamPiiarisaeus,usque
viens, usqueMagnaenim suntjudicia tua, Domine, , dilexit multum.
et inennrmbilia opera lua. Evangelium sec.unduin l iv idus Februarii. In nalali sanclorum Zotici, Ere-
Lucam cap. LXXIX, Dixit Jesus discipulis suis, N.cino
3 nei, Jacincii, Araanii,'el Soferis. Lecuo libri "S.i-
accendens lucernam, usque auferelurab illo. pienlice. Onniiscreatura-abinitio ad siium'geuiis
"" '
49S - S. HIERONYMIOPERUMMANTISSA. 498
-reflgurabalur, usque assistens eis. Evangelium se- A separatis inter se gregibus. Evangelium secundum
cundum Lucam cap. civ, Factum cst aulem dum Lucam cap. cxxxiv, Rixit Jesus discipulissuis, Lu-
complerenlur dies assumptionis Jesu, usque abie- cerna corporis tui est oculns tuus, usquelucerna ful-
runt in aliud castellum. goris illuminauit te.
m idus Februarii. Lectio libri Gcneseos. In die- Dominicain Septuagesima. Lectio Epistolae beali
bus illis profeclus est Abraham in lerram austra- Pauli apostoli ad Corinthios. Fratres, nescilis quod
\ea\,usque cura'filio meo-Isaae. Evangeliunrsecun- hi qui in stadio currunt, usque petra aulem erat
dum Marcumcap. LXHI,Exiens Jesus de navi, usque Christus. Evangeliura secundum Matlhceunrcap.cc,
abiit in monlem orare. Dixit Jesus discipulis suis, Simile est regnum ccelo-
Pridie idus Februarii. Leeliq libri Geneseos. In rumhomini patrifamilias, usquepauci elecli.
diebus illis deprecatus est Isaac Dominumpro uxo- x kal. Martii. Leciio libri Geneseos. In diebus
re sua, usqueparvipendens quod primogenita ven- illis, quandoprimo temporeascendebant oves, usque
didisset. Evangelium secundum Malthaeum cap. pergens ad Isaac patrem suum in lerra Chanaan.
XLVII,Vespere autem faclo, usque quinque millia Evangelium secundum Lucam cap. CXLIX,Ait Je-
liominum. su quidam de turba : Magister, dic frairi meo, usque
Dominicav post Theophaniam. Lectio Epistoltc B qui sibi thesaurizat, non esl dives, in Deum.
beaii Pauli apostolj ad Thessalonicensesr Fratres, IXkal. Martii. Leclio lihri Geneseos. In diebus
induite vos sicul Dei elecli, usqueper Jesum Chri- illis, tempore quo Laban ierat ad tondendas oves,
slum Dominum nosti'um. Evangelium secundum nsque reversus est In locum suum. Evangelium
Malihifiumcap. cv, Respiciens Jesus dixit, Conflteor secundumLucam cap. CLIX , Servus qui cognoyit vb-
tibi, Pater, Domine cceli, usque onus meum leve. luntatem domini sui, usqueet nurusin socrum suam.
Idus Februarii. Leciio libri Geneseos. In diebus vni kal. Martii. In cathedra sancli Petri. Lectio
illis orla autem fame super terram, usque donec libri Sapietilifc. Fili; in mansueludine perfice opera
magnus vehementer effeelus est. Evangelium se« tua , usque exaudiet aulem eum qui fecit illum.
cundum Mattlitcum cap. CLIV, Accesserunt ad Je- Evangelium secundum Lucam cap. CLXVII,Dicebat
sum ab Hierosolymis, usque non coinquinat horai- Jesus , Cui est simile regnum Dei, usque stridor
nem. denlium.
xvi kal. Marlii. In natali sanclorum Yalentini, Vi- vn kal. Martii. Lectio libri Geneseos. In diebus
talis, Feliculte, et Zenonis. Lectio libri Sapienlice. illis abiit Jacob itinere quo cceperat, usque quanlo
MetuentesDominum, sustinete misericordiam ejus, magis .contra homines praevalebii. Evangelium se-
usquesic et misericordia ejus cum eo. -EvaiigeliumG cundumLucam cap. CLXXII, Dixit Jesus lurbIs^~Cum
secundum Lucam cap. xcvi, Dicebat Jesus discipu- videritis Abraham, usque non capit propheta periro
•
lis suis, Si quis 4vult post me venire, usque do- cxtra Ilierusalem.
nec veniat regnum Dei. vi kal. Martii. Lectio libri Geneseos.Indiebus
xv kal. Martii. Lectio libri Geneseos. In diebus illis interrogavit Jacpb angelumqui luclabatur cum
illis egressus Jacob de Bersabee, usque decimas of- eo , usque urbe Sicimorum qute' est in lerra Cha-
feram tibi. Evangelium secundum Lucam cap. naan. Evangciium secundura Lucam cap. LXXX,Di-
LXXXHI, Factum est in una dierum, usque'quanla cebat Jesus ei qui se invitaverat, usque beatus qui
illis Jesus feeisset. manducatpanem in regno Dei.
xiv kal. Marlii. Natale sanclorum Onesimi et Jur v kal. Marlii. Leciio librf Geneseos. In diebus
liantc virginis. Lcclio libri Sapieiilife.Filii sapien- illis postquam regressus est Jacob de Mesopolamia
jtitc ecclesia juslorum , usque justilia tfidificabitur Syritc , usque numquid ut scorfo abuti dehuere
tibi. Evangelium secundum Matthteum cap. CXL. sorore nostra. Evangelium secundum Lucam cap.
Dixit Jesus discipulis suis parabolam hanc : Simile cxcu, Audiebant omnia hrec pharisaeiquae Jesus lo-
est regnum coelorum thesauro abscondito, usque quebaiur, asf/uequi dimissam a viro ducit, moe-
nova et vetera. D chalur.
xiu kal. Martii. In natali srmetiPolicioni episcopi. iv kal. Martii. Lectio libri Geneseos.In diehus
Leclio iibri Geneseos. In diebus illis profectus est illis loeulus estDominus ad Jacob dicens, Surge et
Jacob, venit ad terram orienlalem, usque serviens ascende Belhel, usque hic titulus monumenli Ra-
apud eum septem annis. Evangelium seeundum chel, usque in praeseiilemdiem. Evangelium secun-
Marcum cnp. LXXII,Surgens Jesus abiit in fines dum ( Lucam ) cap. cxcvn , Dixit Jesus discipulis
Tyri, usque daemonium exisse ab eo. suis, Irapossihileest, ulnon veniant scaiidahvHsc/ae
xn kal. Martii. Leclio libri Geneseos. In diebus obediret vobis.
illis videns Dominus qupd despiceret Jaeob Liam, ni kal. Marlii. Lectio libri Geneseos. In diehus
usqueappellavit eum Asser. Evangelium seeundum illis eranl flliiJacob xn , usque sepelierunt eum Ja-
Lueam cap. cxvm, Exsultavit Jesus in spiritu san- eob filii sui, Evangelium secundum, Lucam cap.
clo, usque audire quceaudislis el non audierunt. cci. Dixit Jesus discipulis suis, Quis, vestrum ha-
xi kal. Martii. Lectio libri Geneseos."In diebus bens servum aranlem , usque quod debuimusfacere
illis egressus Ruben tempore mcssis trilici, usque fecimus.
i • LIBER COMITIS. '
497 498
Dominica in Sexagesima. Leclio Epislolae beati A Assumpsit Jesus duodecim discipulos suos, usque
Pauli apostoli ad Corinlhios. Fratres, libenler suf- dedit laudem Deo.
fertis insipiehles, usque ut inhabitet in me virlus vm idus Marlii. Lectio libri Geneseos.In diebus
Christi. Evangelium secundum Lucam cap. LXXVI , illis accedens Judas propius confidenter ad Josepli
Cum turba plurima conveniret, usquefructum-affe- ait, usque festinale et adducileeum ad me. Evange-
ret in patienlia. lium secundum Joannem cap. LI, Factum esl cum
Pridie kal. Martii. Lectio libri Geneseos. In die- descenderenl discipull Jesu ad mare, usque ad ter-
Jjusillis duclus'est Joseph in iEgypto, usque Domi- ram qua ibani.
nus erat cum illo, et omnia opera ejus dirigebat. 'vnidus Martii. Lectio libri Geneseos. Indiebus
Evangelium secundum Lucam cap. ccn, Interroga- illis auditum est et celebri sermone vulgatum in aula
tus Jesus a pharisseisquando venit regnum Dei, ws- regis, venerunt fratres Joseph, usqueJoseph ponet
que in die sua. manus suas super oculos tuos. Evangelium secun-
Kal. Marlii. Lectiolibri Geneseos. In diebus illis dum Marcum cap. cxx, Cum intrasset Jesus Hiero-
accidit ut peccarent duo eunuchi, usque oblitus solymam in templum, usque quodcumque, dixerit
est inlerprelis sui. Evangelium secundum Lucam fiat, fiet ei.
cap. ccvin, Dixit Jesus discipulis suis, Sicut fac- B FERIA. IV.Capitejejunii. AdsanclamSavinam.Leclio
lura est in diebus Noe, usque memores estolc uxoris Johel prophelte. Htecdicil Dominus Deus, Converti-
Lolh. mini ad me in toto corde vestro, usque non dabo
vi non. Martii. Leciio libri Geneseos. I_ndiebus vos ultra opprobrium gentibus, dicit Dominusomni-
illis dixit Pharao soninium, usque consilium placuit polens. Evangelium secundum Matthtfium cap.
Pharaoni et cunctis minislris ejus. Evangelium se- XLV, Dixit Jesus discipulis suis, Cum jejunatis,
cundum Lucam cap. ccxn, Dixlt Jesus discipulis nolite fieri sicut hypocrittetrisles, usque ibi est cor
suis, DIcovobis in illa nocte erunt duo in lecto tuum.
uno, usqueinveniet fidem in terra. Feria v. Lectio Esaire prophetre. Indiebus illis
v (non.) Martii. Lectio libri Geneseos. ln diebus segrotavitEzechiasusque ad morlem , usque p.-ote-
illisdixil Pharao ad Joseph, usque malum inopice gam eam, Dicit Dominus omnipolens.Evangelium
temperaremus. Evangelium secundum Lucara cap. secundum Matlhccum cap. LXIV, Cum introisset
CCLII,Di.xitJesus discipulis suis, Ctimviderilis cir- Jesus Capharnaum , usquesanatus est ex illa hora.
curadari ab exercilu Hierusalem , usquedonecira- Feria yi. Lectio Esaiae prophetae. Haecdieit Do-
pleantur tempora nationum. minus Deus, Clama, ne cesses, usquequia miseri-
* iv non. Martii. Lectio libri Geneseos.ln diebus G cors sum-DominusDeus tuus. Evangelium secun-
illis, Audiens aufem Jacob quod alimenla vende- dum Matthaeumcap. xxxix, Dixit Jesus discipulis
renlur in JEgyptum, usque moriamini. Evangeiium suis , Audistis quia dictum est, Diligesproxirauui
secundum Lucamcap. CCLIX,Dixit Jesus discipulis tuum, et odies inimicum, usquereddet tibi.
suis, Allendileauiem vobis, ne forle gravarenlur Sabbato. Lectio Esaiaeprophelse. Hrecdicit Domi-
corda vestra, usque in templo audire eum. nus, Si abstuleris de medio lui catenam , utque Os
III non- ilariii. Lcclio librLGeneseos. In diebus enim Domini loculura est htec. Evangelium secun-
illis fecerunt fratres Joseph in jEgypto, ul illis ipse dum Marcumcap. (LXVI),Cum sero esset faclum ,
prteceperat, et loeuftsunl ad inyicem, usqueabsque erat navis in medio mari-, usque salvi fiebant.
liberis ero. Evangelium secundum Lucam cap. -Dominica initium Quadragesimae-Leclio Epistolae
CCXLI , Dixit Jesus discipulissuis, Ecce ego mitto beati Pauli apostoliad Corinthios, Fratres, horlamur
promissum Patris mei in vos, usque benedicentes vos, usqueomnia possidentes.Evangeliumsecundum
Deum. Matthaeum cap. xv, Ductus est Jesus in desertum ,
II non. Marlii. Leclio libri Geneseos. In diebus usque angeli minislrabant ei.
illis liilerunt filii Israel munera et pecuniam dupli- ' Hinc
plenarius sequilur ordo sicut in libro Comiti
cem rusque ad patrem-vestrum. Evangelium secun-. D conlinenluf,usquc octabasPaschm.
dum-Malthaeumcap. xxxm, Dixit Jesus discipulis Feria n. Leciio Ezechiel prophette. Htec dicit
suis, Nolile pulare quia veni solvere Iegem, usque DominusDeus, Ecce ego ipse requiram oves meas,
Jiic magnus vocabilur in regno ccelorum. usquein.jiidicioet justitiam dicit Dominus omnipo-
- Non.Martii. In natali sanctarum virginum Perpe- tens. EvangeliumsecundumMaUhceumcap. cci.xxn,
tuaeet Felicitalis. Leclio libri Sapientiae. Congre- Cum venerit Filius Hominisin majeslale sua, «sqtte
gationipauperum affabilem te facito, usque verbum justiaulem in vitam aeternam.
in lempus salutis. Evangelium secundum Joannem Feria m. Lcciio Esaiaeprophelae. In diebus illis
cap. xxv, Ycnit Jesus et discipuli ejus in Judaeam loculus estEsaias propheta dicens, usque ait Domi-
terram, usque missus estante illum. nus omnipolens. Evangelium secundum Matthtfitim
Dominicain Quinquagesima.Lectio Episfolaebeali cap. ccx, Cumintrasset Jesus Hierosolymam,usque ~~
Pauliapostoliad Corinthios.Et si linguis hominum docebat eos de regno Dei.
loquar et angelorura , usque major autem his est Feria iv. Leclio libri Exodi. In diebus illis dixit
charilas. Evangelium secundum Lucam cap, ccxxn, ^Dominus ad Moysen,usqueetquadragintanoctibus.
499 S. IHERONYMIOPERUMMANTISSA. 500
Evangelium secundum Malthaeunicap. cxxvn , Ac- A thceumcap. cci, AscendensJesus Hierosblymam,us-
cesserunl ad Jesum scribaeel pharisffiidicentes, usque jjue redem*>iioiiempro multis.
ipse meus frater el soror et mater est. Feria v. Leclio Hieremice prophetce. Haecdieit
Feria v. Lectio Ezeeliielprophetrfi. In diebus illis DominusDeus: Malediclushomo qui confiditin ho-
faclus est sermo Dominiad me dicens, usque ait Do- mine, usque adinveiitionumsuarum dicit Dominiis
minus omnipolens. Evangelium secundumJoannem omnipotens. Evangelium secundum Joannem cap.
,cap. CLVII,In illotetiipore dicebal Jesus adeos qui ,(XLI), Dixil Jesus lnrbis Judajorum, Non possum
crediderunt ex Judaeis, usqtiequi est ex Deo , verba ego a me ipso facere quidquam, usquequomodo
Deiaudit. ' verbis meis credilis.
t ; ,.
Feria vi. Lectio Ezeehiel propliettfi.HtficdicitDj- Feriti yi. Leciiolibri Genescos. In diebusillisdixit
minus Deus, Animaquaepeccaverit, ipsa morietur , Joseph fratribus suis, usque vo,'ens cripere euin de
usque vila vivel, et hon morietur, dicit Dominus manibus eorum et reddere patri suo. Evahgeliumse-
omnipotens-.Evangelium secundum Joannem c;ip. cundum Matihteumcap. ccxix, Dixit Jesusdiscipulis
xxxvii, In illo tempore eral dies feslus Judajorum, suis, llomo erai palerfaniilias",usque qubriiam sicut
usque esset qui fecileum sanum. "prophelameuni habebant.
Sabbaloin duodecimIcctionibus. Ad sanctum Pe- B S;ibb,uo.Leetio lihri Geneseos.In diebus illisdixil
irum. Lectiolibri Deuterqnomii. In diebus illisloeu- Rebecea filiosuo jacob, usque desuper erlt behedi-
tusesiMoyses adDominum dicens, Respice, Domiiic, ctio lua. Eviingeliiimsecundum Liicam cap. cxc,
de sanciuario tuo, usgne sicut localus est libi. DixitJesus discipulis suis, Homo quidam iiabebat
Iiein lectio -libri Deuleronomii. In diebus illis^ duos filios, usque perierat et inventtisest.
dixil Moysesfiliis Israel, usque sicut loculus est vo- Doriiinica u. xxxa. Lectio Epislolae beati Pauli
.bis DoiiiiimsDeusyesler. - aposloli ad Ephesios. Estole imitaiofes Dei sicut filii
Item lectio libri Macliaba;orum. In diebus illis 'charissimi, usqttejusiitia eiverilale. Evangeliumse-
' orationem faciebant sacerdotes ,
usque nec vos de- cundum Lucam cap. cxxvi, Erat Jesus ejiciens dtc-
serat in leropore DoniinusDeus vesler. mqnium, usque el cusiodiuni illud.
Itemlectio libri Sapientiae. Miserere nostri Deus * Feria ii. Lectib tibri Regum. Iii diebus illis Naa-
omnium, usque mirabilia tua, Doniine Deiis nosier. man princeps miliiia; regis Syrite, usquebisi tantum
, Ilem' leciio Danihel prophelx.- Angeltis Domini DominusDeu» Israel. EvarigeliumsebuhUiiinLucafn
descendit cum Azariaet sociis ejus, usque et super- cap. xx, Dixerunt phafiscfiiiiclJesurh, Qiianla audi-
exaltalus in saecula. . yimus fact^ Capharnaum, usque iransiens per me-
Ilem benedictione. - 'G dium illoruin ibat. * _" ' -
Item lectio Epistolaebeali Pauli aposloli ad Thes- Fefia m. Leclio libri Regum. In diebus illis muiier
salohicenses. Fratres, rogamus vos, corripile in- qucedarhclamabal ad Hclis:cum prophelahi, iiicens,
quielos, usque in adventum Domini nosfri Jesu usque tuet filii lui vivite dereJiquo. Evahgelium se-
Ghristi servetur. Evangelium secundumMatlhaMim ciinduni Matihteum cap. CLXXXHI, Respiciens Jesus
cap. CLXXII,.1II illo iempore assumpsitJesus Pelrum "diseipulossuos, dixii Simoni Petro, usquefepiuagics
Ct Jacobum el Joannem fratrem ejus , usque a mor- seplies.
tuis resurget. Feria iv. Lectio , libri Eiodi. Htec riicitDomihus
Dominica <prima Infra Quadragesimam. Leclio Deus, Honora patfem luuin et matrem tuam,~as^«e
Epistolce beati Pauli apostoli ad Thessalonicehses. nominis inei. Evangeliuhi secundum 5Ialth*fiuiii
Fratres, rogamusvos-, et obsecramus in Domino cap. CLIV,Accesserunt nd Jesuni ab llierosolymis
Jesu, usque sed in s.uiliffcaiione in thrislo Jesu scribaeet-piiarisxi dicentes, usque non coiiiquinani
Domino nostro.. Evaiujelium secundum Matthaeum hominem.
cap. LVII, Egressus inde Jesus secessit in partes Feria v. Lectio Hieremia; prophetre. In diebus il-
Tyri,; usque ex illa hora. lis factum est verbum Dominiad nie diceris, Sla in
"
Feria n. Lectio Danihelprophetae. In diebus illis D porta domus Dohiini, usque in saeciilumdicil Domi-
oravil Daniliel dicens, usqueet super populuintuum, nus omnipoiehs. Evangeliuni secundum Jdafinem
DomineDeusnoster. EvangeliumsecundumJoannem cap. (LII), Operamini non cibum qui perit, usquequl
cap. LXXXIX , Dixit Jesus turbis Judaeoriun, Ego credit in me non sitiet umquam.
vado, et quteritis me, usque placita sunt ei facio - Feria vi. Leclio libri Numeri. In diebus illis con- "
semper. • - -
venerunt filiiIsrael ad Moysehet Aaron, usque et san-
Feria m. Letiio libri.Regum. In diebusillis Jaclus ctificalus esl in eis.
Evangeliumsecundum Joannem
esl sermo Dominiad Eliam, usquequod locuius est
Jesus faligafus est bx itinere, sedebat
in manu Eliffi. Evangelium secttndum Mallhtcuni- cap. xxxm,
c. ccxxvn, Locutus est Jesus ad turbas et ad disei- sle super fonteni, usque,quia hlc est vere Salvator
mundi.
pulos suos dicens, usque exallabitur. _
Feria iv. Leplio libri Hester. In diebus illis oravit Sabbato. Lectio Danihel prophetfe*.In diebus illis
Hester ad Domihumdicens, usque hora canenlium, erat vir iri Babylone, nomen ejiis Joachim, usquein
Domine Deus nqster* Evangelium secitndum Maf- die illa, Evangelium secunilum Joanneni cap. L"xxvis
Sfll . . I.IRF.RC.OMITiS. - ?M
Perrexit Jesus in monlem Oiiveii, usque et amplius.A lebnum. Evangeliumsecundum Joannem cap. LXXV,-
' Ambulans Jesus in
jam noli peccare. GalilaeajHs^w* propter metum Ju-
Dominiea xx.-Lectio Epistolaebeati Pauli aposloli daeorum. -.
ad.Galalas. Fratres, scriptum est quoniam Abrahani Feria iv. Lectio libi/iLevilici. In diehus illis locu-
duos filios habuil, «sgueChristusnos liberavit, Evan- lus esl Dominus ad.Moysem diccns, Ego Dominus
gelium secundum Joannem cap. XLVI,Abiit Jesus Dens vesler, Non. facietis furtum, usque ego enini
trans mare Galilaiaj, quod est Tiberiadis, usquequi sum Dominus Deus vester. Evaiigelium secundum
venlurus est in mundum. Joannem cap. xcn, Facta sunt encaeniain Hierosoly-
.Feria ii. Lectio libri Regum. In diebus illis vene- mis, usqueelego in patre. • -
funt duse mulieres mefeirices ad regem Salombn, ,Feria v. Leclio Danihel propheta3. In diebus illis
usqueni faciendumjudiciuin. Evangelium secundum oravit Danihel dicens, usque super omnem terram,
Joauhem cap. xx, Prope erat Pascha Judseorum, et usqueunusquisque in domum suam. (Evangelium)
ascendit HierosolymamJesus, usqueipse enim scie- secundum Lucam.eap*.Lxxiv,In illo tempore rogabat-
"
balquid essei in hoinine. Jesum, usquedilexit multum. • --
Feria ni. Lectio libri Exodi. Ih dielius iliis locu- Feria vi. LeciioIIieremise prophelas. In diebus il-
liis est populosuo DominusDeusnoster, EvangeiimnB ] lis dixit Ilieremias, Domine, omnes qui te derelin-
• secundum Joannem cap. LXXV,Jam die feslo me- quunl confundenlur,usquecontere eos, DoiisineDeus
diante ascendit jesus in teniplum et docebalj usque noster. Evangelium secundurii Joanriem cap; xctv,
de lurba 'miillicredidertinl in cum. Collegerunl pontiflces et pharisaji conciiium, usquc
- Feria iv. Lectib Ezechiel prophetE. HaecdicilDo-^ cum discipulis suis.
minus Deus, Sanclificabo nomem ineum magnum, Sabbaio. Eleemosyna datur. Leclio Iliereniiaa
usque ei ego'ero vobis in Deum, dicit Dominusom- prophetse. In diehus dlis dixerunt impii Jiida'i ad in-
nipotens. Evangelium secundum Joannem cap. vicem, usque in tempoie furoris lui, DomiucDeus
ixxxix, PraetericnsJesus vidit boniinem caeeuma meus. Evangelimn sechndum Joannem cap. LXVI,
nativitale, usque et prpcidensadoravil eum. \ Dixit Jesus discipulis suis, Amen, amen dicovobis,
Feria v. Leciio libri Regum. In diebus illis venit Nisi manducaveritis carnem filii hominis, usque tra-
mulier Sunamilesad Elisxum in montem, usque re- dituruseum cum (essei) umis es duodeciin.
versus est in Galgala. Evaugclium secuudumJban- , Dominica iu palmas. (Lectio epislolfc beati Pauli
nemcap. xL, Dixil Jesus lurbis Judceorum, Paler apostoli ad Philippenses.)Fratres, Hoe enjm sentite
meus usque modo eperatur, et ego operor, usque in in vobisquod el in Christo Jesu, usquequia Dominus
resurreetionem judicii. > Jesus Chrisius in gloria est J)ei Palris. Pa.-bioDo-
C
Feria \i. Lectio libri Regum. In diebus illis aagfb- ,mini nostvi Jesu Christi secuudiim Maltheeumcap.
tavil filius mulieris matris fatnilise,usqueet verbum CCLXXIV, Dixit Jesus discipulis suls, Scitis quia post
Dominiin ore tuo verum esl. Evangeliiinisecundum biduum Pascha Get, el filius lioniiniSj.ws^fi/e
" signan-
Jiiannem cap. xciv, Erat quidam langueus Lazarus, tes lapidem cum custodibus. ^ .
usque crediderunt in eiiin^ Feria n. Lectio Esaiie propheta3. In diehus illis
Sabbalo. Lectio Esaise pfbpheise. HKCdixil Do- dixit Ei-aias,'DominusDeusaperuit niiiii aurem, «s-
minus, In tempbfeplacitb.exaudivite, usquenoii bb- que et imilantur in DominoDeo suo. Evaitgelium-se-
liviscarea, dixii Dominus.omnipotens. cundum Joannem cap. xcviu, Ante sex dies Pasciwe
Alia. Lectio Esaise pfophetEe.Hsecdicil Dbminus venit Jesus Belhaniam, ubiLazarus fuerat moriuus,
Deus, Omnessitieiites venite ad aquas, usque quod usque ut clarilicetur (iliushoniinis.
egredieiur debre meo, dixit Dbiiiiniis omhipotens.j Feria III. LceiioHieremiaeprophetoe. In diebus il-
Evangelium secundum Joannem cap. LXXXVI, Dixif -_lis dixifHieremias, Domine, demonstrasti hiihi, et
Jesus tnrbis Judceorum, Ego sum lux mundi, usque cognovi, usque tibienim revela caiisam nieam, Do-
quia necdum vene'ra'thora ejus. ,mine Deus meus. Item Alia, Leciio lihfi Sapientiae.
Dominicav in Qiiadragesima.LeclioEpistohe beati D In diebus illis dixerunt impii Judaeiapud.semetipsos,
Pauli apostoli adjlebraios. Fratres, Chrislus iissis- asr/ue.animarum.suarum dicil.Dominusomnipotens.
lens Pontifex, usque seternoEhseredilatisin Christo Evangelium secuhdumJoannem cap. civ, DixilJesus
JesuDbminohostio. EvaiigeliumsccunduinJoannein discipulissuis, Amen, amen dico vobis, Nisi granum
c.ip. Lxxxii, DicehatJfesuslurbis Judaeorum etpriil- frumenli cadens in terra, usque dilexerunt enim glo-
cipibus sacerdotum,Quis exvobis arguet nie de pec- riam hominnm magis quam glbriam Dei. ,
cato, usqueet exivit de iemplo. - Feria iv. Lectio Esaise propheiaa. Ba:c dicit Do-
Feria n. LectioJoiisepfbphetce.In diebus illis fac-• minus Deus, Diciie flliss Sion, Ecce Salvalor4uus
lum esl verbum Domini ad Jiiham , usque ei miser- vehit, usquesupef omnia qiiaereddidit nohis Domi-
ms est popuio siib DontinusDeiis noslef. Evange- hus Deus nosier. rtem Lectio Esaiai propiietae.In
liuni secundum Joahnem fcap.LXXIX, Miserunt pfin-- diebus fllis, dixit Esaias, Dominc*quis credidil audi-
cipes et pharisaaiministrbs, usquecredentes in eum. tui nostro, usqueut non pcfirent, dicil Dominusorii-
Feria m. Lectio Danihel prophelse. ln diebus iliiss nipotens. Passio Domini nostri Jesu Christi secuti-
congregati sunt Babylonii ad fegem, itsque de lacui diiui Lucam cap. CCLS,Appropihquabatautcm "dies
§03 S. HIERONYMIOPERHMMANTESA. S04
festus1azymorum qui dieituTPascha, usquenondum Ii Dominicasancla. AdsanclamMariam.Lectioepisr.
quisquam positus fuerat. B. Pauli aposloli ad Corinlhios. Fralres, expurgale
Feria v. CenaDomini.LectioEpislola; beatiPauli vetus fermentum, «s^neetveritatis. Evangeliumse-
apostoli-ad Corinthios. Fralres, venientibus vobis cundumMarc. e. xxx, Maria MagdalcneetMaria Ja-
in unum, usqueviinon cum hoc mundo damnemini. cobi et Salome , usque ibi eum videbitis sicut dvut
~"
Evangelium secundum Joannem cap. cxn, In illo vobis.
tcmpore ante diem feslnm Paschae,usque eontinuo Feria n. Leclio Actuum aposlolornm. In diebus
clarificabit eum. illis stans Petrus in medio plebis dixit, Viri ifalres,
Feria vi. Ad Hierusalem. Lectio Osesepropheta?. vos scitis quod factum est, usquequi credunl in
Hfficdicit Dominus Deus in tribulalione sua, usque eum. Evangelium secundumLucam (cap. cccxxxix),
plusquamholocaustum.Vbi sapra.LectioIibriExodi. Exeuntes duo ex discipulisJesus ibanl ipsa die in
In diehus illis dixlt Dominusad Moysenet Aaron in castellum, nsquecognoverunt eumin fractione panis.
terra ^Egypli,usqueest enim phase, id est, transilus Feria m. Lectio Acluum aposlolorum. In diebus
Domini. Passio secundumJoannem cap. CLVI,In illo illis surgens Paulus et manu silentium indieens ait,
tempore egressus est Jesus trans torrenlcm Cedron, usque resuscitans Jesum Christum. Evangelium sc-
usquequia juxta «rat monumentum ubi posuerunt ]B cundum-Lucamcap. CCCXL, Slelit Jesus in mcdiodi-
Jesum. scipulorum suorum et dixit eis, Pax vobis, usque et
Incipiunt lectionesde vigilia Paschce. remissionem peccatorum in omnes gentes.
i. Lectio libri Geneseos.In principio creavit Deus Feria iv. (Leeiio Actuum apostolorum.) In diebus
ccelumet terram, usque et requievit die septimo ah illis aperiens Peirus os suum dixit, Viri Israhelila; el
universo opere suo quod patrarat. qui limetis Deum, audite, usquedeleanlur veslra pec-
II. Vbi swpra. Lectio libri Geneseos. Noe vero cata. Evangelium secundum Joannem cap. ccxix,
cum quingenlorum esset annorum, usque odoratus Manifestavitse Jesus ad mare Tyheriadis,usquecum
est Dominusodorem suavitatis. resurrexisset a mortuis.
m. Vbi supra. Lectio libri Geneseos. In diebus Feria v. Lectio Acluum aposlolorum. In diebus
illis tentavit Deus Abraham, et dixit ad eum , usque illis angelus Dominilocutusest ad Pbilippum dicnts,
abieruntque Bersabee simul el habitavit ibi. Surge, vadeconlra meridianum, usqucevangelizi.bat
• iv. Lectio libri Exodi. In diebus illis factum estin civitatibus cunctis nonien Domininostri Jesu Cbristi.
vigilia matutina, usque carmen hoc Domino. CAHT. Evangelium secunduih Joannem eap. ccxi, Maria
Cantemus Domino. autem stabat ad monumentum foris plorans, usque
v. Lectio Esaioeprophelse. Hoecest servorumDo- G quia vidi Dominumet ha3cdixit mihi.
mini, usquequod egredietur de ore meo, tlicil Domi- Feria vi. Lectio Epistoke beati Petri apostoli.
nus omnipotens. Charissimi, Chrislus semel pro peccatismortuus esl,
vi. Lectio Hieremiai.prophelaj.AudiIsrahel maiv justus pro injustis, usque per resurreclionem Jesu
data viiaj, usque et cum hominibusconversalns est. Christi, qui est in dextera Dei. Evangclium secun-
'
VII.Lectio Ezechiel prophela;. Facla esl super me dum Mallhseuincap. CCCLV, Undecimautem discipuli
manus Domini, usque et requiescere vos faciam, abierunt in Galilseam, usque ad consummaiionem
dicit Dominusomnipotens; sa^culi.
VIII. Lectio Esaiaj prophel33. In diebus illis ap- .Sabbato.. Lectio Epistote beati Petri aposloli.
prehenderunt-sepiem mulieres, usque a lurbine et a Fralres, deponenles omnem malitiam et omnem
pluvia. CANT.Vinea facla est. dolum, usque nunc autem misericordiam consecuti.
ix. Leclio libri Exodi. In diebus illis dixit quqque Evangelium secundum Joanneni cap. ccxn, Cum
- Dominus adjiloysen et Aaron in terra iEgypli, Men- esset sero die illo una sabbatorum et fores cssent
sis iste, usque id est, transitus Domiui. clauseeubi erant discipuli congregatipropter melum
x. Lectio Jonse prophetse. In diebus illis faclum Juda3orum, usque et quorum retinueritis retenla
estverbum Domini ad Jonam prophetam secundo U siint. '
dicens, usque" et misertus est populo suo Dominus VIII kal. Aprilis. In Conceplione sanctaJ Marice.
Deus nosler. Lectio Esaia; propheta?.In diebus illis locutus est
. xi. Lectio libri Deuter. In diebus illis scripsit Moy- Dominusad Aehaz dicens, Pete libi signum a Do-
ses canlicum; usque et ad fmem usque complevit. mino Deo tuo, usque ut sciat reprobare malumet
CANT.Allendet coelum. eligere bonuro. Evangelium secundum Lucam cap.
xn. Leclio Danihel propheta3.In diebus illis Na- (ui), Missus est angelus Gabriel a Deo, usque fiat
buchodonosor.rex fecit slatuam auream, usque lau- mihi-secundumverbum tuum.
dantes etbenedicentesDominum.CANT. Sicut cervus. Dominica octab. Pascha:. Leclio Epislote beati
Sabbato sancto. Lectio epislote B. Pauli apostoli Joannis apostoli. Charissimi, omne quod natum est
ad Golossenses. Fralres, si consurrexistis cum vincit mundum, wsque-quicredidit in Filium Dci
Christo, usquecum ipso iu gloria. Evangeliumsecun- habet testimoniumDei in se. Evangeliumsecundum.
duna Matlli. cap. CCCLII,Vespere autem sabbati, Joannem cap. (ccrvi), Tbomas autem unus ex duo-
nsque ibi eum yidebitis, ecce dixi vobis, decim, usque unam habeatis in nomine ejus.
£03 WBER COMITIS. £05
Fer. II post oclabasPaschse. Lectio Acluumapos- A discipulis suis, Ego sum psslor bonus,*usque fiet
tolorum. In diebus illis Philippus descendens in ci- unum ovile et unus pastor.
vitalem Samaria; pra3dicabat illis Christum, usque vmkal. Maii. In natali S. Georgii marlyris. Lec-
accipiebaht Spiritum sanclum. Evangelium secun- tio libri Sapieniiffi.Honoret gloria in sermone sen-
dum Matth. cap. cvm, CospitJesus exprobrare civi- sati, usquesecundum illum eril actus illius."Evanr
(atibus inquibus facta; sunt plurimajvirtules, usque gelium secundumMatlh. c. xcv, Dixit Jesus discipu-
dico vobis quia terra; Sodomorumremissius erit in lis suis, Nihil operlum quod non reveletur, ufqne
die judicii quam libi. coram Patre meo qui in coelisest,
Feria III post oetabas Pascha3.Lect. Actuumapos- Feria il hebdomada;post Pascha. Lectio Acluuni
lolorum. In diebusillis cum complerentur dies mulli, apostolorum. In diebus illis enarravit Pelrus quo-
consilium fecerunt Judan ut inlerficerent Paulum, modo eduxisset eum Dominus de carcere, usquead-
usqueslalim receptum est vas in coelum.Evangelium mirans super.doclrina Domini. Evang. secundum
secundum Joannem cap. cxi, Dixit Jesus discipulis Lucam cap. CCXLII, Quasrebaniprincipes sacerdoium
suis, Qui credit in me, non in me credit, sed in eum et scriboe mitlere in Jesum manus, usque mirali
qui me misit,usquesicut dixit mihi Pater, sic-loquor.. sunt in responsis ejus.
Feria iv pbst octabcs Pascha3. Leclio epistola; B v kal. Maii.-In nalnli S. Richarii confessoris in
bcali Pauli apostoli ad Hebraos. Fratres, obedite Centulo. Lectio.libri Sapientia;. Fili, a juvcntule tua
proeposilisveslris, usque per Jesum Chrislum, cui excipe doctrinam, usque et coronam gralulationis
gloria est in sa3culasajculorum.Evangelium secun- superpones libi. Evang. (secundum)Joan. cap. LII,
dum Joannem cap. (CLIII),RespieiensJesus discipu* Altera die lurha quaj slabat trans mare, usque cre-
lis suis dixit, Pater sancte, serva eos, usque sed ut dalis in eum quem misit ille.
serves eos ex malo. . Feria III hebdomada; prima3post octab. Pascha;.
Feria v post octabas Pascha;. LectioActuum apo- Lectio Actuum apostolorum. In diebus illis quidam
stolorum. In diebus illis dum intra se baisilaret vir illuslris infirmis pedibus, usque morati sunt au-
Petrus, quidnam est visio, usquequi timet eum et tem tempus non modicum cum discipulis suis.
operalur juslitiam acceplus esl illi. Evangelium se- Evang, secundumJoan. cap. cxxxn, Dixit Jesus di-
cundum"Lueam cap. cxcvi, Dixit Jesus discipulis scipulis suis, Ego sum vitis vera, usquegaudium ves-
suis parabolam hanc, Homoquidam eraldives, etin- trum impleatur.
duebatur purpura et bysso, usque heque si quis ex Feria iv hebdomada; qua3supra. Lectio epistola^
mortuis resurrexerit credent. B. Petri aposloli. Charissimi, scienles quod non
m idus Aprilis. In natali S. Leonis papaa. Lectio G corruptibilibusargenlo vel auro redemptiestis, usque
libri Sapieniia;.Ecce sacerdos magnus, usquein odo- verbum autem Dominimanetin ajternum. Evang.
rem suavilatis. Evangelium secundum Malth. cap. secundum Lnc. cap. cccxxxvi, Una autem sabbali
CCLXVIIII, DixitJesus discipulissuis parabolamhanc, valde diluculo, usque et abiit secum mirans quod
Homo quidamperegre proficiscens, usque intra in factum fuerat.
gaudium domini lui.- Fer. v hebdomadse qna;-supra. Lectio Actuum
xviu kal. Maii. In natali sanclorum Tiburtii et aposlolorum. In diebus illis quidam descendentes de
Valerianiel Maximi.Leclio Iihri Snpienlise.Lingua Judasa, usque in synagogis uhi per omne sabbatum
sapientium ornat seienliam, usquequi sequitur ju- legitur. Require Evangeliumquod fuilin Dominica.
stiliam diligitur a Domino. Evangelium secundum Feria vi hebdomada; qua; supra. Leclio Actuum
Malihamm cap. xxiv, usque merces vestra copiosa apostolorum, In diebus illis placuit apostolis el se-
est in coelis. nioribus, usqueloqui verbum Dei in Asia. Evang.
Feria vi post octabas Paschas. Lectio Actuum secundum Matth. cap. LXXIII,Accesserunt discipm
apostolorum. In diebus illis audierunt apostoli et ad Jesum, Joannes/ usque et ambo conservantur,
fratres qui erant in Juda3a,usquegenlibus Deus poe- Sabbato bebdomada;quaesupra.
nilentiam et vilam dedit. Evangelium secundum D IIIkal. Maii. Nalale sancta; Theodora; virginis et
Malth. cap. CCCLIV, Exierunt mulieres cito de monu- sancli Vitalis. Lectio lihri Sapientia;. Honora Deum .
mento, usque in hodiernum diem. ex lota anima tua, usquenon enim poluerunt diligere
Sabbato post octab. Paschas. Lectio Actuum apo- nisi quaaipsis placenl. Evangelium secundum Mat-
stolorum. In diebus illis illi qui dispersi fuerant a thsum cap. CXL,Dixit Jesus discipulis suis, Simile
Iribulatione, usque per manus Barnaba; et Pauli. —est regnuni ccelorum thesatiro abscondito, usque
EvangeliumsecundumLuc. cap. cxxxv, Cum loque- nova el .vetera.
relur Jesus, rogavil illum quidam pharisams ut pran- Dominica11post octabas Paschai. Leclio epislolaj
deret apud se, usque vosautem ajdificatiscorum se« .beati Petri apostoli. Charissimi, obseero lamquam
pulcra. advenas et peregrinos, usquehaecest enim gratia in
Domlnicaprima post octabas Pascb.33.Lectio epi- Christo Jesu Domino nostro. Evahgeliumsecundum
slola?beati Pelri aposloli. Charissimi, Christus pas- Joannem (cap.) CXLVIII, Dixit Jesus discipulis suis,
sus est pro nobis, usqueanimarumvestrarum. Evan- Modicum etnon videbitis me, usque gaudium ve-
elium secundum Joannem cap. LXXXIX, DixilJesus strum nemo tollet %it JIS.
S07 S. HIERONYMlOPERUMMANTISSA. S08
In paschaannolina. Evangelium secundum Joan-1A Evangelium secundum Matlhammcap. L\XXVI.Dixit
nem chp,- XMV, Erat hbmo ex pharisa3isnoinine, Jesus discipulis suis, Eece ego mitlo vos, usqkeliic
usqueseAhabeat vilam .Tternam. salviis erit.
Kal. Maii. Natale siinctorum Philippi ei Jacobi. Feria iv hebdbihads;qiiaa supra. Leetib Epislola;
Ambianis Accii et Accioli. Leciio Iibri Sapienliaj. beaii Pauli apostoli ad Thessalonicenses.;Fraires,
Siahunt justi in fnagna constanlia, usqiie inter san binhes eniriivbs filii Iucis et fiiii diei estis, usque et
clos sors illorum esl.-Evangelium secunduui Jbgn^ • iedifirate alterutfurii iii ChfLto JesuDominb nosiro.
hein eap.cxxvn, DixitJesus discipuiis siiis, Nontiir- Evangeliuhi secundum Marcumc. ccxxxm, Surgens
betur eor vestrum, creditis .in Deuih, usque in riu- auiem Jesus niane prima sabbati, usque hiintiave-
hiine meoboecfaciam. rtiiil cafleris.
Lectio libri Shpientiae.(Virijusti siht libi convivir, Feria v hebdomada; qua3,supra. Leclio' Acluum
usquehonoralortiin et pauperuih. Evahg. sccuniium apo^toloruni. In diebus illis facia est turbatio non
Liicani cap. CXLVIII, DixitJcsus disciplilissuis, Cum miiiiinade via, usque cum ha;c dixisset, dimisit Ec-
audierilis prailia, usquc in patieniia vesifa ahimas c'esiain. Evangeiiumquod iii Dominica.
vcslras. Rom:hhalale sancii Gnrdiani.Leciio libri Sapien-
Feria n hebdomada3qure supra. Leclio Actuum B 1 ti;e. Omne saeramentum erforis odit Deus, usque in
aposloloruin. Ih diebus illis cuhi Vcnissenlaposloli veriiaie nunlio sciemiani ejus ih judicio. Evangelinm
ih Mysiam,usquesalvus etis tu et ddhiiislua. Evan- scbiiiitluthM:ittliseuiiicap. xcv, b.xit Jesus diScipuIis
gelitiiu qitod ftiil in Doniinicaproxinia. sbis, Nnlite afbitfare qiiia veni pacem miilere, usque
V. non. Maii. Inveiilio sancloecrucis. Leciib Epi- noh pefiiei iiiefcedchi suani,
"stbla;beati Pauli hposloli ad Galatas. Ffaties, coir- Sabbatb hebdomada;qua; supra. Leciio Actuuni
fido de vobis in Domino quod nihil aliud sapieiis,- apol>tblorum.'sfh diebus illis, posiquara auiem cessa-
usque inihi mundus crucilixtis est, el egb mundo. yit tuniultus, usque deducebaiil eum ad navem.
Evangeliumquod legitur in Pascha anhotiria. EvangeliiiiiiseciinduinJbanneriicap. xlvi, AbiitJe-
Fcria iv hebdoniadoequae supfa. Lectib Acluuin sus irahs raare Galilaeoe,usque ibi sedebat cuin di-
"
apbslolortim. In diebus illis locuti snnl aposibli cri- scipulis siiis.
slbdi icarceris verbum Domiiii ctim omnibus qui Dbihihifehiv post oclabas Paschae.Lectio Epislola;
erant i'n domo ejus, 'usquemulieres nobileSuon pau- beatiJacbbiaposioli.Charissimi;estoiefacloresverbi,
coe. Evangelium quod in Dominica. iisque se ciistodire ab hoc sa;cuIo. Evangelium se-
Fefia v hebdoinaddequae supfa. Leclib Aclutim ctiudum Joahneni cap. CL, Dixit Jesus discipulis
aposloibruin.Indiebns illiszelanlesJiidseiaposiblos, 'G suis, Anien, anieh dico yobis, si quid petierilis Pa-
assumerilesquede ylilgo viros, usqae aui dicere aut trem, usqk'ein hoc trediimis qiiia a Deo-e.\Isii.
audire aliquid novi/Evhngelium secundulh Joannem Letahia hihjbfe. Lcciib Episloloe beati Jacobi
cap. cxxv. Dixit Jesiis discipiilissiiis, Filioli, aahuc •apostoli.Gonfiieihihialteriilrumpeccatavesira, usque
modicum vobiscum stim , usque sequeris autem et operit miiltiiirdinenipeccatorum. Evangeliuin se-
posiea. cuiiduth Lucatn cap. cxxiv, Dixit Jesus discipulis
Feria vl hebdbmadie qua3 supra. Lectio Acliium suis, Quis vestrum habet ainicum, usque pelenii-
-
apostolorum. Slaiis aulem Paulus ih niedio Areo- bus se.
'pagi ait, usqui docens in eis verbum Dei. Evange- In vigilia Ascehsa Domini; Lectio Actqum apo-
lium quod in Dominica, stolorum. In diebiis' iliis, multiiudinis auiem cie-
Sabbato hebdomaila; quae supfa. Leclio Aciuum deiuium, «sq^neproutcuique opus erat. Evangelium
aposloloruni. hi diebus illis iiisiirrexeviinl«no animb secnndumJoain ein ca|i. CLIV,Sublevatis Jesus"o;.u-
Judaeiin Paulum, usquespirilu neqtiaitiegtcdiebatur. lis iu ccelum,usque el ego ad le vado-.
Evangelium qiiod in Doniinica. In AscensionisDomiui. Lectio Actuum aposlblo-
Dmninicafm) post octabas Paschoe.Leclio Epi- rnm. Priinum quidem serraonem feci, vsque euniem
sioliebeaii J.icohi apostoli. Charissinii, oriiiiedaiuni D in ccelum. Evangelitim secundiim Marcum cap.
bpiimiihi, usque qUodpoicsl salvaie aiiimasvestfas. ccxxxin, Recunibentibus Undecim discipulis suis,
Evangeliumsecundum Joamiem cap. CXLVII, Dixit usquesequerilibus signis.
Jesus discipulis suis, Vado ad euhi qui me riiisit, Dominica post Ascensa Domini. Leciio epislola;
usque aimuntiabil vobis. beati Petri apostoli. Charissinii, eslole prudenies,
II noh. Maii.Nalale sancii MattliBBi 'aposloli. Lec- usque honorificelurDeiis per Jesum Chfislum Donii-
tiolibri Sapienihe. BenetiictioDeiin hierccdem justi num. Evangelium secuhdum Joannem cap. CXLV,
feslinal; usqueditiori te socius fueris. Evangeliuih Dixil Jesus discipuiissuis, Cuiriauieriivenerii P;ira-
secundiuh Joahnem cap, cxxxv, Dixit Jesns disci- clylus, tisque reminiscahiiniquia ego dixi vobis. '
pulissuis, Hoc est pfoecepluihmeuih Ul diligatis in- iv idus Maii. Roriioehataloe sanclorum Nerei el
vicem, usquein nonrihemeo ilet vobis. Achilei, Pancr3lii marlyris, el Soteris virginis, ctim
Non. Maii. Nalale sanctorum Alexaiidri, Eventi, aliis DCIH.Leciio libri Sapieniioe. Anima iiominis
et Theodoli. Lectio libri Sapiehtlae. -Beatusvir qui ' vitalis, usqne misericordia autem Dei cirea omnem
non esl lapsus-verboj usque honorabirur iii ipsb, tarriem. Evangeliuni secundui» -Maiiuaeiiriitap.
Ktiq - LIBER COMfllS. - - 5.0
CLXXXIX, Accesserunl ad Jesum pharisaei, iisque sed A i.vxxiXjDixit Jesus discipulis suis, Amen, amen dico
quibus datum est. - . vobis, Qui non intrat per osiium, as^tie abundaniius
" ni idiis Maii.
Trijetlo dcpositio snricli Servaiiii habeant.
episcopi el cohfessbris. Lectio lihri Sap'ienii.%'.Qiii Fcria iv. Ad sanclam Mariam. Lectio Actuiun
misericordiam habet, dbcet el erudit, "usqueet in apostolorum. In diebus iliis sians Petrus cum uhde-
illa timere Deum. Evangelium secundum Joanneih cim, usque quicumque ihvocaverit nomen Dbhiihi
cap. cxxxviu, Dixit Jesus discipulis suis, Ha;cniahdo salvus eril. Evarigelium secuhdiim Joannem cap. LX.
yobis, usque qui bderunt rne gratis. Dixit Jesus discipulis suis, Nemb pbtest vehife ad
II idus Maii. Nalale snncii Cyriaci marlyris et nie, usque pro mundi vita.
ccciv, qui cum eo passi sunt Slediblani. Lectio libri Feria v. Ad apostolos. Leeiio Acitium apostolorum.
Sapienli.fi. In omhi sapienlia disposilio legis, usque lu diebus illis Philippus descehdcns in civitatem Sa-
prudens plac.ibitur magnatis. Evangelium sccuhdum mariie, iis<jfMe gaudium iu illa civitale. Evangelium
Joannem cap. cxxxviii, Dixit Jesus discipuiis sliis, sectinduih Lucam cap. LXXXVI , Corivocaiis Jesus
ll;ec tnando \ob\s,-usque oderuni me gratis. duodecim discipulis suis, usque cufanles ubiqiie.
Feria v hebdomadae quac supra. Leciio,Acluum Feria vi. Leciio Aetuum aposiolorum. In diebus
aposloloriun. Indiebusillis cum morafemurindiebus R illis aperiens Petrris bs siiiim dixit, Viri Israheliioe,
aliquot, Ks^itealloeutusest Hebfoea lingua. Evange- aiidile verba hoec, usque replebis me jbcunditate
lium secuhdum Jbahnem cap. xxv, Abiii Jesus ciirii cnni facie ttia. Evangelium sccundum Lucam cap.
discipulis suis, usque gaudium meuth implettim est. xxxvi, Facliim est ih una dicriiin, usque quia viili-
Fefia vi hebdomadae qiias siipra. Lectio Actuum iniis mir.ibilia bodie.
aposlolorum. In diebus illis locuius estPaulus apb- Sabbalo. Ad sanctum Stephanuin. Leclib Actuura
stolus dicens, Viri fraires el paires, iiudite, tisque oposiolbrum. Ih diebus lllis corivenit uhivcrsa civi-
1'aulum siatuit intef illbs. Evangelium secundum t;'iie, usque feplebaniur gaudio el Spiiilu sancto.
Joanneih cap. cxxxrv, Dixii Jesiis discipiilis suis, Evangelium secuiidum Lucam cap. "xxvi, Surgehs
Si manseritis in nie,' usqitegaiidium vesiihm ihiple- Ji-sus de synagoga, «s^weoporlet "meevaiigelizaie
lumesi. regnum Dei.
Sabbaio' Iiebdbmad33quoe supra. Leciib Actuiim Doniihica bctab. Pentecosieri. Leciib libri Apoca-
aposlolorum. In diebus iliis, Inlendens atilein conci- lypsis Joahnis apostoli. Iri diebus illis vidi osiium
lium Paulus, usque ut dicaiit aprid le. Evahgelium aperlum in cceliim, usque adorabunt vivehtehi ih
sccundum Jbaiiiiem cap. XLVI,AbiitJesiistransinare soecula.saectiloiuni;Amen. Evangel. secundum Joah.
GaliloeB,usque et ihi sedebat cum discipulis siiis. (C c. xxiv, Eral homo ex pharisoeis iSiciibdemus, usque
In vigilia Pientecosten. Leclio libfi Gerieseos. In sed habeat viiam oelernam. ''
diebus illis teritavit Deus Abraham. Secuiida lectio xiv kal. Juri. Nhtale sanctaePudenli;ihoe..Lectio
libri Dcuierbiidmii. In dieliiis illis scripsit Moyses. libri Sapientia;. Confitebbr libi, bbinineRex, usque
Tenia lcctio libri Esaiaepfopheta;. In diebus iilis libera eos de inanu odieniium, Domine Deiis hostef.
apprebendentur septem mulieres. Quarla leciio Hie- Evangel. secundum Matth. cap. CXL.Dixit Jesus di-
remioeprophelon. Audi, Israel, niandala viioe. scipulis suis parabblam banc, Siniile est regrium
Ad -Missam in eodem sabbato. Leclib Acluuiri eoelorum thesauro abscbridito, usque nova et ve-
aposlolorum. Ih diebus illis cum Apollo rssei Coriu- lera.
thi, usque suadens de regno Dei. Eyangelium secun- « Mfi kal. Jun. Romoe nalalc sanctorum Gervasii et
duin Joannem cap. cxxvin, Dixit Jesus tliscipulis Pfbiasii. Leclin libri Sapieniioe. Spccialio justorum
suis, Si diligilis iiie,^«sg«e et lnanifeslabo ei me hetitia, usqueexaftabiliir civitas. Evahgel. secumluin
ipsum. Matth. cap. CLXXXIX. Acccsserunt ad Jesum Phari-
Dominica Pentecoslen. Leclio Actuum aposioVb- s;ci, usque hon omnes capiunl verburii istud, sed
rum. ln diebus.illis cum complerentiir dies Pente- quibus datum est.
"l
cosies, usque magnalia Dei. Evahgeliuin secundum Feria iv hebdomadoe primse post Peritecosten.
Joannem cap. cxvx, Dixit Jesus discipulis suis, Si Leclio Epistoloebeati Pauli apostoli ad Corinihios.
quis diligit nie, usque sicut maudalum dedit niihi Fr.ares, si autem preedicalur Christus quod fesur-
pjier, sic facio. rexit a morluis ,.usque in suo brdine pef Jesufn
Feria n. Ad vincula, hebdomadoe quoe supra. Le- Christum Dominum noslrum. Evangel. secuiidum
clio Actuum apostoloru'm. In diebiis illis aperiens Luc. cap. CCXLIII',Accesser.unt ad Jesum quidain
Petrus os suum dixit, asgwein rioihineDomim nostri Sadducoebrum, usque non audebant eum quidquam
Jesu Chrisli. Evangelium secunduin Joannem cap. interrogare.
xxiv,~Dixil Jesus discipiilis suis, Slc enihi dilexit xi kal. Juriii. In Corsica passio sancloe Juliaboo
Deus muridum, usque opera qua; In Deo sunt facta. viiginis. Lectio libri Sapienliai. Domihe, Deus meus',
Feria ih. Ad sanctain Anastasiani. Lectio Actuum exaliasli super terram habhationemmeam, usqueel
apostolorum. In diebus illis cum audissenl apostoli benedicam noinen tuum, Domine Deus nosler.Evan-
qui erant Hierosolymis, usque accipiebant Spiritum gel. secundum Matth. cap. CCLXVIH, Dixit Jesus dir
sanctum. Evangelium secuiidum Joanriem iap. scipulis suisi Simile est regaum coelorum ^ecem
511 S. IIIERONYMIOPERUMMANTISSA. Si2
virginibus, usquevigilate itaque, quia nescitis diem j\ beati Joannis apostoli. Charissimi, nolite mirari si
neque horam. odit vos mundus, usquesed opere et verilate. Evang,
Feria vi hebdomadsequsesupra. Leclio Actuum secundum Matlli. c. xxxv, Dixit Jesus discipulis
aposlolorum. In diebus illis milites secundum proe- suis, Nisi abundaverit justiiia vestra, tisque ct tunc
ceptum sibi, usquead Coesaremibis. Evang. secun- veniens offeresmunus tuum.
dum Luc. cap. CXLVIII. Dixit Jesus discipulis suis, Feria n hebdomadeequoe supra. Leclio Acluum
Cum autem inducent vos in synagogas, usquesic apostolorum. In diebus illis cum lux inciperet fieri,
est, qui sibi thesaurizat, non est in Deodives. usque imposuerunt quae necessaria erant. Evang.
Sabbato hebdomadoequoe supra. LectioAcluum secundum Lucam c. xcvi, Dixit Jesus discipuiis
apostolorum. In diebus illis, cum dies.aliquot trans- suis, Homoquidam erat dives, et induebalur pur-
acti essent, usque lumen annuntiaturus est populo pura, usque neque si quis ex morluis resurrexerit,
et genlibus. Evang. seeundumLuc. c. xcni, Acee- credent.
denles discipuli ad Joannem (Jesum), usque et satu- Feria ni hebdomadaequaesupra. Lectio Actuum
rati siint. apostolorum. In diebus illis,' post menses aulem
Hebdomada n post Penlecosten. Lectio Epistolae transnavigamus in navi Alexandrina , usque hic est
bcati Joannis aposloli. Charissimi, Deuscharitas B Jesus'Chrislus filius Dei, per quem incipict toius
est, usque diligat et fralrem suum. Evang. secun- mundus judicari. Evangel. secundum Lucam cap.
dum Lucam cap. cxcm, Homo quidam erat dives, et cxcvn, DixitJesus discipulissuis, impossibileest ut
induebatur. non veniant scandala, usquequod debuimus facere
vm kal. Jun. Natale sancti Urbani episcopi et fecimus.
confessoris.-Lectio Iibri Sapientioe.Dedit Dominus iv non. Jun. Romse natale sancli Marcellini et
confessionem.sancto suo, usque inler benedictos Pelri exorcisloecum aliis XLH.Leclio libri Sapien-
benedicelur. Evang. secundum Matlh. cap. CCLXIII, lioe. Juslorum animaBin manu Dei sunt, usque re-
Dixil Jesus discipulis suis, Vigilaleergo, usque su- gnabit Dominus illorum in perpeluum. Evang. se-
per omniabona sua constituel eum. cundum Lucam c. CCXLVIII, Dixit Jesus discipulis
Feria nt hebdomadaequousupra. Lectio Acluum suis: Cumaudierilis pr&lia, usquein patienlia vestra
apostolorum. In diebus illis Ioquente Paulo apostolo, possidebitis animas vestras,
ct oratione reddente, usque ct passi siinl eam exci- IIInon. Jun. Aurelianis depositio sancli Liphardi
dere. Evang. secundum Joan. cap. CLUI,Respiciens presbyleri. Lectio Epistoleebeati Pauli apostoli ad
Jesus discipulos suos dixit, usque sed ut serves eos Hebroeos,Fratres, plures factisuntsacerdoles,as(/Me
a malo. C semel se, offerendo Dominusnoster Jesus Christus.
Feria iv hebdomadaequaosupra. Lectio Epistolae Evangel. secundumMatth. cap, CCLXIX, Dixit Jesus
beali Pauli apostoli ad Colossenses, Fratres, morti- discipulis suis parabolam hanc , Homo quidampe-
ficate membra vestra quoesunt super lerram, usque regre proficiscens, usque inira in gaudiumdomini
et in omnibusChristus. Evang. seeundum Mallh.,c. tui.
XXIII,Dixit Jesus discipulis suis, Nolitepuiare quo- Feria vi hebdomadaequse-supra.Leclio libri Apo-
niam veni solvere legem, usque hic magnus vocabi- calypsis Joannis aposloli. In diebus illis locutus est
tur in regno coelorum. Joannes aposlolus dicens", Beatus qui legit, et qui
v kal. Jun. Paiisiis, dcpositio sancti Germani audil verba hujus propheliee, usquefacla Nicolaita-
cpiscopi et confessoris, el translalio corporis sancli ruin, quae.et ego odi. Qui habel aurem, usquein
Genliani marlyris Ambianensium. Leclio libri Sa- paradiso DominiDei mei. Evangel. seeundumLu-
pienliae. Qui cusiodil jtistitiam, continebit sensum cam cap. CLXXXI, Dixit Jesus similitudinemhanc.
in praeceptisDei pennanet semper.Evang. Homo quidam fecit ccenam magnam, «sguegusta-
ejiis,-MS(jue
secundum Joan. c. cxxxix, Dixit Jesus diseipulis bunl ccenam meam.
suis, Hocesl praeceplunimeum, usquequodcumque Sabbato hebdomadoequsosupra. Lectio libri Apo-
peiieritis patrem in nomine meo del viibis. D calypsis Joannis apostoli. In diebus illis, ait Domi-
iv kal. Jtin. Treveris dcpositio sancli Maximiepi- nus, angelo Smyrna; Ecclesiaescribe, usquecoram
scopi. Lectio libri Sapieniioe. Domine, paler el do- Patre meo etcoram angelis ejus, usque qui habet
minator vitoemeoe, usque intuentes in absconditas aurem audiat quid Spiritus dicat Ecclesiis. Evang..
parlcs. Evang. seeundum Malth.. e. CCLXIII, Dixit secundum Maltli. c. ccv, Egrediente Jesu ab Hieri-
Jesus discipulis suis, Vigilaie ergo, usquesuper om- co, usque seculi sunt eum.
niabona sua constituet eum. Ilebdomada iv post Pentecosten. Lectio Epistoloe
m kal. Jun. NalalesanetoePetronillae.Lectio liliri beali Pauli apostoli.Charissimi,humiliaminisub po-
'
Sapienlioe.Dominoautcm Deo anlequam crearentur tenti manu Dei, usqucipsi gloria et imperium in
omnia sunt agnila , usque et in electis meis mitte saeculasseculorum. Evang. secundum Lucam cap.
radices. Evangelium secundumMatthoeumcap. CXL, CLXXXVI, Eranl apprepinquantes ad Jesum publi-
Dixit Jesus discipulis suis , Simile esl regnum cos- cani, usque poenitentiamagente.
lorum lliesauro abscondilo, usque nova et vetera. Feria n hebdomadsequa;supra. Leclio libri Apo-
Hebdomada iu post Pentecosten. Lectio Epistolae cAlypsisJoanmVapostoli. In diebus illis, ait Dovni-
'
§15 , LIBER COMtTIS. 514
nus, angelo PbiladelphiaeEcclesisescribe, usque sedi_A natum est ei. Evangel. secundum Joan. c. cxxxiv,
cum patre meoin throno ejus, el reliqua. Evange-^. Hoc est proeceplummeum, usque in nomine meo
liura quod fuit in Dominica ejusdem hebdomadae. detvobis.
Feria III hebdomadaequaasupra. Lectio libri Apo» ix kal. Jiil. Vigilia sancti Joannis Baptistae. Le-
calypsis Joannis aposloli. In diebus illis qfiatuor ctio Hieremiaeprophetoe. In diebus illis factum est
animalia mittentes coronas suas ante Uironumdi- verbumDominiad me dicens, usque^sedifices, et,
cenles, Dignuses, Domine, usqueqms poterit store. plantes, ait Dominus omnipolens. Evangel.^ecun-
Evangelium quod in Dominicaejusdem hebdomadae. dum Luc. c. i, Fuit in diebus Herodis regis Judoeoe,
'
Incipiunt lect. mensis iv. usqueplebem perfeclam.
-! Feria iv. Ad sanclam Mariam, Lectio libri Sa- Item in die vm kal. Jul. Lectio Isaiae prophela3.
plenliac. Diligite justitiam qui judicatis, usque hoc Haeedicit Dominus, Audite, insulae, usque et san-
quod continet omnia scientiam habet vocis. Item clum Israel qui elegit te. JGvangel. secundum Lu-
alia. Lectio Esaioe prophetaa. Haecdicit Dominus, cam cap. (m), In illo tempore, Elisabelh autem im-
Audi, Jacob,serye.meus, super generationem tuam, plelum est lempus pariendi, usque redemplionem
tisque dicit Dominus omnipotens. Evang. secundum plebis tuac.
Luc. c. xcm, Accedentes.discipuli ad Jesum, usque B ] Feria 111hebdomadoequoesupra. Lectio libri Apo-
saturati sunt. calypsis Joannis apostoli.In diebus illis, cum ape-
Feria v hebdomadoequa; supra. Leclio libri Apo- ruisset sigilltimseptimum, usqueneque afuriissuis.
calypsis Joannis apostoli. In diebus illis vidi qua- ._ Evangel. secundum Matth. «ap. (xxxvi), Dixit Je-
tuor angelos stantes super angulos terroe, usque ex- sus discipulis suis, eslo conseniiens advcrsario luo,
terget .Deus omnem lacrymam ex oculis eorum. usqueqaia lolum corpus tuum eat in gehennam.
Evangelium_ quod in Doniinica ejusdem bebdo- vii kal. Jul. Vigilia Joannis el Pauli. Itera in die.
niadae. Require cpistolam et Evangelium quod est in aliis
Feria vi. Lectio Johel prophetse. Hoec dixil Do- sanctorum, - . -
minus Deus, Exsullate, filii Sion , usque populus Feria IVhebdomadoequoesupra.Leotio IibriApo-
meus in aetcrnum, ait Dominus omnipotens. Evang. calypsis Joannis apostbli. In diebus illis vidi alium
secundum Lucam cap. CLXXXVI. ..... . . .' angelum iortem descendentemde coelo,usquedede- -
Sabbato in xn leciionibus. Ad sanctum Petrum. runt gloriam Deo coeli. Evahgel. secundum Lucam
Leclio Johel prophetoe. Heec dicit Dominus Deus, cap. CLXXXVI, Erant appropinquantes a'd Jesum pu-
Effundede spiritu meosuperomnem carnem, usque blicani el peceatores, usque pcenitentiamagente. '
omnis qui invocaverit nomen Dominisalyus crit. iC II idus Jul, In natali sancti Basilidis, Naboris, et
"Item ubi supra. Leclio libri Leviiici.' In diebus Nazari. Lcclio libri Sapientiae.Timor Dominiinitium
illis Iocutus esl Dominusad Moysendicens, Loquere dilectionis, usque species in ornamenlumdomus il-
ad filios Israel, et dices ad eos , Cum ingressi fueri- lius. Evang. secundum Joan. cap. xxiy, Erat fiomo
tis terram, usque in cunctis habitaculis et generatio- ex pharisoeis,usque babeat vitam oeternam.
nibus veslris, ait Dominus omnipotens. Feria vi liebdoinadocquoesupra. Lectio Epistolac
Item ubi supra. Leclio libri Deuteronomii, In die- beatj Apo^loliad Colossenses. Fralres, omne quod-
bus illisdixitMoyses, Audi, Israel,"qua3ego proecipio cumquc facitis in verbo aut in opere, usque"retribu-
tibi hodie, usque DominusDeus tuus dedcrit libi. lionem haereditaiisper Jesum Christum Dominum
Ilem ubi supra. Lectio libri Levitici. In diehus nostrum. Evangel. secundum Marc c. cxx, Cum in-
illis.dixit Dominus ad Moysen, Si in proecepiis trasset JesusHierosolymamintemplum, usquequod-
meis ambulaveritis, usque erilis populus meus,'dicit cumque dixcrit fial, fiel ei. • • "
Dominus omnipolens. - Sabbalo hebdomadaesupfa, xvm kil. Jul. In na-
Ilem ubi supra. Ilic legitur Daniel propheta. Lc- lalisancioe Feliculae. Lectio libri Sapienlioe.Xucer-
ctio Epistoisebeali Pauli apostoli ad Romanos. Fra- nasplendens super candelabrum sanctum, «s^uequi
lres,justificaii ex fide, pacem habeamus ad Deum, D laqueum alio lendit, peribit in illo. Evang. secun-
usque per Spiritum sanclum qui datus est nobis. "dum-Matlh. c. CVL,Dixit Jesus discipulis suis para-
Evang. secundnmMatth: c. ccv, Egrediente Jesu ab bolam hanc, Simile est regnum coelorum thesauro
Jericho, usqueseculi sunl eum. abscondito, usquenova el velera.
Hebdomadav post Peniecosten. Lectio Epistoloe : Hebdomadavi posl Penlecosten. Lectio episiolae
beati Pauli apostoli ad Romanos. Fratres, exislimoi beati Petri apostoli. Charissimi, omnes unanimes in
enim quod non sunt condignaepassiones, usque ex- oratione eslole, usque Pominum autem Chrislum
spectantes redemptionem corporis noslri in Chrisloi sanciificate in cordibus vestris. Evang. secundum
Jesu Dominonostro. Evang. secundura Lucamc. Luc. cap. xxix, Cum turbaeintuerenl ad Jesum,-«s-
xvi, Dixit Jesus discipulis.suis, Estote ergo.niiseri- que reliclis omnibus, secuti sunt illum.
^trdes, usque feslucamde oculo fralris tui. xiv kal. Jul. Nalale.sanclorum Marci el Marcel-
v idus Jun. Nalale sanctorum Primi et Felieiani. liani et sanctaeMarinsevirginis, Lectio Iibri Sapien-
Lectio libri Sapientise.Transite ad me, omnes quii tiae. Lingua sapientium ornat scienliam, as^f«equi
concupislis me, usque fidei aulem .initium aggluti-- sequitur jusliliam diligilur a Domino. Evangel, ie-
SiS - S. HIGRONVMI GPERUMMANTISSA. U6
cundum. Joan. c. cxxxiv. Dixit Jesus discipulis suis, A secundum Mailha3umcap. (LVI), Altendite a faisis
Hoe est priecepfum meum, usque in nomine meo prophetis, usque intrabitiri regnum coeiorum.
det vobis. Idibus Julii. Naiaie sancti, Cyriaci. Lectio libri
xm kal. Jul. Natole -sanctorum Gervasi et Pro- Sapieniiae. Vigil;a honestalis tabefaciet carnes, us-
tasi, Nazari"et Cclsi, pueri. Leciio libri Sapientioe." que enarrabit Ecclesia sanctorum. Evaiigclium se-
Qui timent Domirium, non erunt incrediliiles usque cundum Lucam cap. CCLXX, Facta est inter discipti-
ad respectibnem illius DominusDeus nosier. Evan- los contentio, usque Iribns Israhel.
geiium secundum Lncam c. (CLIV),Dixit Jesus di- xv kal. Agusti. Metis, depositib sancii Arnulfi
scipnlis snis, sint lumbi ve.-4ri pra;cliicli, usque su- confessbris. Lectio libri Sapienti». Audi me, fili, et
per omnia qu;c possidel, consiilnei illum. ne spernas nie, usque ue prcmas ijluin et repe-
IVknl. Jul. Vigilia apostolorum Pclri el Pauli.- lendo. Evangelium secnndum Marctim c. cxxxvn,
Lectio Actuum aposlolorum. In diebus illis Pelrus Egredienle Jesu de templo, usque in finem hjc sal-
et Joannes ascendebant in lemplum, usque in eo vns erit.
quod coutigeral illi. Evangel. secundum Joan. cap. Feria iv hebdomadaeqtia; supra. Lectlo Apoca-
ccxxvn, In illo teinpore dixil Jesus Peiro : Simon lypsis Joannis apasioli. In diebns illis quartus an-
J lannis diligis me, usque clarificamrus esse.Deum. B gelus effudit phialam snam in solem, usque abstulit
' Itemln die 111kal. Jul. Leciio Aciiium
apostolo- me in deserium in spirilu. Evangelium secundnm
rum. Iu diebus illis misit Ilerodes rex manus, usque Lucam cap. LXXMII,Cunr egressns esset Jesus de
plebis Judaaorum. Evangel. secundum Maiih. cap,- navi, usquequantam illi fecissel Deus.
(CLXVI),Venil Jestis in paites Caesareae Philippi, xu kal. Agusii. Natale sanctoePraxedis. Leclio li-
usque eril solutum in coelis. bri Sapieniiae. Recibrem te posuerunt, Tioliextoili,
Ipso die vigilia sancti Pauli. Leclio Epistolae usque iiisectalionibus arguelur. Evangelium secun-
beatl Pauli apostoli ad Galalas. Fraires, noiiiiu vo- duin Matlhoeumcap. CXL,Dixil Jesus discipulis suis
bis facio Evangelium. Evangel. quod in vigiliasan- parabolam hanc, Siinile esl regnum coelorum lhe-
cti Pelri. sauro abscondiio in agro, usque nova et vetera. ,
Iiem in die. Lectio Actuum apostolorum, in dio- Feria vi hebdomadaequoe snpra. Leclio Apoca-
bus illis SauUisadhuc spirans minarnm, usque af- Iypsis Joannib apostoli. In diebus illis vidi mulierem
firniansquoniam hic est Cbristus. Evang. secundum sedenlem super bestiam cociineam, usque quae ha-
Matlh. c. cxcv, Dixit Sitnon Pelrus ad Jesum, Ecce bel regmim super reges-terrse. Evahgelium secun-
,nos reliquimus oinnia, et secuti sumus te, usque \i- duin Lucam cap. cxcvi, Dixil Jesus discipulis suis
tam oeiernampossidebit. G parabolamhanc, Iloino quidam eratdives, usque ne-
Feria iv hebdomada3quae supra. Lectio Epistoloe que si quis ex mortuis resurrexerit, cfedent.
beati Pauli apostoli ad Colossenses.Fratres, indui- x kal. Agusti. Natale sancti Apollinaris. Leclio
le vos sicut -elecii Dei, usque gralias agenles Oeo et libri Sapienlia;. Fili, sine consilionihil facies, usque
Palriper Jesum Christum Dominum nostrum. Evan- et ex terra unde creaius est Adam. Evaugelium se-
gel, secundtim Lucam cap, xcui, Accedentes disci- cundum (Lucam)eap. CCLXX,Facta est contentio
puli ad Jesuin dixeruntilli, usquesaturati sunt. inter discipulos,usque tribuslsraliel.
Dominica iv post natale apostolorum. Leclio
In XIIlec. r.equir.
Episloloebeati Pauli apostoii ad Romanos. Fratres,
Feria v hebdomailoequ.e supra. Lectio iibri Apo- nihil nunc damnationis est his qui sunt :in Christo
calypsis Joannis aposioli, In diebus Illis septimus Jesu, usquevita el pax in Chrislo JesuDomino no-
angelus tuba cecinit, usque hic esl palientia et finis stro. Evangclium sccundmn Lucam cap. cxc, Dixit
sanclofdm. Evangelium secundum Lucam cap. Jesus discipulis suis parabolain Iiunc, Hon;oquidam
CLXXXVI, Eranl appropinquanlesad Jcsum publicani, erat'diveSj qui habebat villicum, usqueihterna taber-
usqueposniteniiain agente. nacula.
"
Feriavi hebdomadaequoesupra. Leclio libri Apo- VIIIkal. Agusii. N.tlale sanctorum.Jacobi aposlo-
calypsis Joannis apostoli. In diebus illis vidi be- li, Cliristophori marlyris. Et Ambianis translatio
stiam ascendenlein de lerra, usqueopera enim illo- sancti Finnitii. Lectio Jibri Sapientiae.Illusioet im-
rum sequentur illos. Evangelium seeundum Lucam properium superborum, usque quHnterierunt per
cap. CLXXXV, Yenil ad Jesum vir cui nonien Jahi- Jlnguam suam1. Evangclium seCundumLucam cap.
rus, itsque fides lua le salvum fecit, vade in pace. CLIV,Dlxit Jes.usdiscipulis suis, Siiil lumhi vestri
"
Require xn lec. in sabbatomensisJunii. proecincti,usque Gliushominis venit.
Sabhalo hebdomad;equ;e supra. Leclio libri Apo- iv kal. Agusti. Nalale sanciorum Felicis, Si.TpIi-
calypsis Joannis aposioli. In diebus illis vidi-nubem cii, Faustini, et Beatricis. Tricas, deposilio sancti
candidam, ef super nubem, usque yera et jtis.tajudi- Lnpi episcopi et confessoris. Lectio libfi Sapientioe.
cia tua.EvangeliumseeundumMatlhaetiincap".CXCIII, Beatus qui leetus esl a lingua neqnam, usque et pro-
Accedens quidam ad Jcsum ait illi, usque veni,'se- deril tlbi magis quam aurum. Evangelium secun-
quereme. 1 . . dtiin Luc.nn cap. CCXLIX, Cum audierilis praelia, us-
Doniinica pbst nalale- apostolorum. Evangelium que possidebilis animas veslras.
S17 LIBER COMITIS. Si8
Feria iv hebdoraadoequoesupra. Leciio librl Apo- A cissimiet Acapili. Lcclio libri Sapieniioc.Retribuit
calypsis Joannis aposloli.In diebus illis vidi aliuni graliam qui offert similagineni, usque oblectabit
angelnni descendentem de ccelo,habeniem poiesla- justos misericordia sual Evangelium secnndum
tem magriam, usque judicavii Deus judicium ve- (Maiihoaum)cap. LXXXVI, DixitJesiis discipnlis suis,
slrum/Evangelium quod in Dominicaipsius bebdo- Ecce rgo mitto vos, usque in finemhic salvus erit.
madae. Dominica.... (Leclio Epislolaebeati Pauli apostoli
ni kal. Agusli. Natale sanctorum Abdon et Sen- ad Coiinlbios.) Fraircs, non omniscaro eademcaro,
nes. Leclio libri Sapientise.Qul diligit filium suum, usquedeinde quod spiritale. Evangel. secundumLu-
assidual illi flagella, usque yita hominis thesaurus cam cap. ccxiv, Dixit Jesus ad quosdam qui in se
no'n defieielsanciilalis. EvangeliumsecundumJoan- confldeuanl,usguequise humiliat exnltabitur.-
nem cap. cxxxiv, Hoc e=l praeceplummeuin, usque vi idus Agusti. Romaenaiale sancti Cyriaci. Leeiio
oderunl me gratis. libri Sapieufne. Speciosa misericordia Dei in tem-
Feria vi Iiebdomadoequaesupra. Leclip libri Apo- pore iribulationis,usque et hoereditahiseos sicut ab
calypsis Joannis aposloli. In diebus itlis sustulit initio. Evangel. secundum Matthoeumcap. cxcii;
unus angelusfnrtis lapidem, usque teslimoniumenim Dixil Jesus discipulis suis. Nihil opertum quod non
Jesu esl spiritus prophetise.Evangelium secundum B reveletur, usque coram Paire meo qni in ccelisest.
Lucain cap. CLXVI, Respondens auiem archisynago- v idus Agusti. Vigilia sancli Liurentii. Lectio li-
gus iudignans, usquequsegloriose fiebant ab eo. bri Sapienliae. Confitebortibi, Doinine, Rex, usque
Sabbalo hebdoniadaequoesupra. Lectio libri Apo- de roanibusangustioe.Evangel. secundumMatlhoeum
calypsis Joannis apostoli. In diebus illis vidi coelum cap. CLX.Dixil Jesus discipulis suis, Si quis vult
aperltim, et ecce equus albns, usque saturalae sunt post me venire, usquein regno suo.
carnibus eorum. Evangelium secundum Malth. c. Iiem in die, iv idus Agusii. Lectio Epistolaebeati
CXLVII,Yesppre aulem facto accesserunt ad Jesum Pauli apostoii ad Corinlhios. Fratres, qui parce se-
discipuli ejus, usque quasi quinque millia homi- minal, usque frugumjiistilioexestroe.Evangeliumse-
num. cnndum Joan. cap. civ. Dixit Jesus discipulis suis.
Dominicav posi natale aposiolorurn. Lectio Epi- Nisi granum frumenti, usque Pater meus qui in
stolas beati Pauli aposloli ad Rumanos. Fratres, de- ccelisest.
bitores sumus non cami, usque cobaercdesantem IIIidus Agusti. Romacnalale sanctorum Tiburtii,
Chrisii. Evangelium secundum Lucam cap. cxxi, Valeriani, Cetiiise,Susannae,Cassiani. El Camaraco
Quidamlegisperiius surrexii, -usqueel tu fae simi- depositio sancii Gaugerici. Lectiolibri Apocalypsis
liter. G Joannis aposloli. In diebus illis vidi ostium apertuni
Kalendis Agusti. Passio Macbabocoriimseptem in coelo, usque fortitudo Deo nostro in-soecuia
fralrum el sanctseFelicitatis sub Antie. Lectio libri saeculorum. Amen.
Sapienlioe.In riiuliitudine disciplinoeDomini, usque: Item leciio libri Sapienliap.Stabunt jusli in magna
distribue haerediiaiemluam. Iteai lectio libri Sa- constanlia, usque inter sanctos sors illorum est.
plenlioe.Mulieremfortem quis inveniet procul, us- Iiem lectio libri Sapientiae. Reddet Deus nierce-
-que et laudenl eam in porlis opera ejus. Evange- dem, usque iaudaverunt pariter, Domine Deus
liumsecundum Matlh. cap. CXLVIII,Jussit Jesusi noster.
discipulossuos ascendere jn naviculam, usque verei Evang. seeundum Joan. cap. cxxxiv, Dixit Jesns
lilius Dei es. discipulis suis, Hoc est proeceptummeum, usque in
iv non. Agusti. Romoenatale sancli Stephani pon- nomine meo delvobis.
tificis. Lectio libri Sapientia;. Spirilus limenliunii Item Evangelium sectindum Malthaeumcap. CXL,
Dominumquseriiur, usquedepositiopro peccatis re- Dixit Jesus discipulis snis parabolam hanc, Sinrile
cedere ab injustitia. Evangel. secundum Lucam esl regnum coelornm thesauro abscondito, usque
cap. ccxxvm. Dixil Jesus discipulis suis parabolami nova et vetera,.
hanc, .Homonuidam nobilis abiit in regionem lon- 1) n idus Agusti. .Natale sancli Eupoli. lu diebus
ginquam, usque omnihabenli dabitur, et abundabit. iilis. Leciio libri Sapienlioe.Miserere plebis, luacsu-
•,•Feria v hehdomadaequcesnpra. Lectiolibri Apo- per quem invocatum esl, usque adjutorium qui se-
calypsis Joanuis aposloli. Indiebus illis -vidi ange- cundum illum est, et columna ut requies. Evang.
lura descendentcmde coelohabentem clavem, usque> secundumJoan. cap. CXLIV, Dixit Jes,us discipulis,
die ac noctein soeculasoeculornih. Evangel. secun- Amen, amen dicovohis quia plorabitis',usqueetgau-
dum Lucam cap. xcix, DescendenteJesn de monte; diumveslrumnemo tolleta vobis.
cum discipulissuis, usque reddidit illum mairi suoe D.ominican posl sancli Lnurentii.Leclio Epislolae-
Feria n iebdomadaequaesupra. Lectiolibri Apo- beali Pauli aposloli ad Corinthios. Fratres-, scinuis
caiypsis Joannis apostoli, ln diebusjllis venit unuis enim qtioniamsi terresiris, usquemanifeslosnos esse
ex septem angclis habenlibus phialas, usque et re- per Jesum Chrisluin Donunumnostrum. Evang.-se-
gnabunt inssscula s;eculorum. Evangeliumquod ii[i eundum Marcumcap.i.xxiv, ExiensJesus de Dnibus
Dominicaipsius hehdomadae. • Tyri, usqueet mutos loqui,
vmidus Agusti, Romaeuatale sancti Xristi, Feii Idibus Agusli. Nalale sancli Vpolili. Leclio libri
" '
S19 S. HIERONYMIOPERUMMANTISSA. §20
Sapientiae.Omnis amicus dicet, et amicitiam copu- A discipulis suis, Si quis venil ad me, usquequi habet
lavi, usqueanimoesuoesuavis est. Evang. sccundum aures audiendiaudiat.
Lucam cap. CXLIV, Dixit Jesus discipulis suis, Atten- Sabbato hebdomadaequae supra. Lectio Epislolae
dite a fcrmento,usquecoram angelis Dei. beati Pauli apostoli ad Hebraeos.Fralres, sanclivo-
xix kalend. Seplembris. Natale sancti Eusebii. catione coelestis parlicipes, usque si inlroibunt in
Leclio libriSapientise. Qui sophistice loquitur, usque requiem meam.Evang. secundumMatlh. cap. cxvn,
pax enim Dei super faciem terroc. Evangelium se- Abeuntes pharisoeiconsilium faciebant, «sgue in no-
cundum Matlhoeumcap. CCLXIH, Dixit Jesus discipu- mine ejus sperabunt.-
lis suis, Vigilalequia nescilis, usqueconstituet eum. Dominica IV post sancli Laurentii. Leclio Epis-
xvm kul. Septembr. Assumplio sanclaeMariaema- tolaebeali Pauli aposioliad Galatas. Fralres
tris Domini. Lectio libri Sapientiae.Fili, in lua in- ........* Evang. secun-
firmilate, usqueet consolare illum in exitum spiritus dum Lucam cap. cci, Dum iret Jesus in llierusalem,
sui. Evangelium secundum Lucam cap. cxxiv, Iu- usquefides lua te salvumfecit.
travit Jesus in quoddam castellum, «sguenon aufe- ix kal. Sept. In India nalale sancti Barlholomsei
retur ab eo. apostoli. Reme sanclaeAureoevirginis. Et deposilio
xvn kal. Sepl. Natale sancti Leudegarii. Leclio B sancti Audoeni episcopi el confessoris. Lectio libri
Iibri Sapicnliae.Sapienliam scribein lempore, tisque Sapientioe.Disciplina in pace-conservale, usque in
^conquirenles in lege Allissimi. Evang. secundum conspectu omnium virorum. Evang. secundum Lu-
Luc. cap. CLiv..DixitJesus discipulissuis, Sint lumbi cam cap. CLXVI[Al. cxvfj. Qui vos audit, usque
vestri praedicli, usquefilius hominis venii. scripla sunt in coelis.
Feria vi. Leclio libri Apocalypsis Joannis apo- viu kalend. Seplemb. Arelatonatale sancti Genesi
-sloli. In diebus illis dixit mihi angelus : Haecverba marlyris. Lectio libri Sapienliae.Filia palris abscon-
fidelissima et vera sunt, usque qui vult aceipiat diia esl, usque videns gloriamejus. Evangel. secun-
aquam vitoe gratis. Evang. secundura Lucam cap. dum Marcum cap. cxxxvm, Dixit Jesus discipulis
LXXIV, Rogabal Jesum quidam pharisoeus,_«sgue quo- suis, Videtene quis vos seducat, usijue hic salvus
niara dilexit multum. erit.
Sabbato. Leclio libri Regum. In diebus illis con- Feria iv hebdomadoequae supra. Leclio Epislolse
suluit David Dominum, usque deserli in Gabaon. beali Pauli aposloli ad Hebraeos.Fratres, operibus
Evangelium quod in Dominica ejusdemhebdomadoe. ab inslilutione niundi perfectis, usque imbecilles
Dominica 111post sancli Laurcnlii facti eslis ad audiendum. Evangel. secundumLucam
G cap.CLXVIIII, Dumiret Jesus pcr civitates et caslella,
Evang. secundum Lucam cap. cxx, Dixit usque aeeumbent in regno Dei.
Jesus discipulis suis, Beati oculi qui vident, usque Feria v hebdomadaequoesupra. Leclio Epislolae
tu fac similiter. beati Pauli apostoli ad Hebrseps.Fratres, cum de-
xv kalend. Septemb. Nalale sancti Agapiti. Lectio beretis magistri esse proptertempus, usqueinleriora
libri Sapienlise. Sapientiam omnium antiquoruni, velamiuis. Evangel. secundum Lucam _cap. CXLIX,
usquebenedicite Dominumin operibus suis. Evan- Ait ad Jesum quidam de lurba, usque el Deuspascit
gelium quod in sanctorum. illos.
xiv kal. Sept. Apparitio sanctoecrucis, Et natale v kal. Febr. Romaenatale sancti Hermelis.Africa
sancti Andreoe magistri militum. Leclio libri Sa- depositio sancii Agusiini.Lectiolibri Sapicntiae.Al-
pienliae.Date nomini Domini magnificentiam,usque titudinis firniamenlum pulchritudo ejus, usqueemit-
laudate el bencdicite nomen Domini. Evangel. se- lere judicii. Evang. secundum Luc. cap. XLV,Des-
cundum Joan. cap. xxiv, Erat homo ex pharisoeis, cendens Jesus de monle slelit in loco, usque copiosa
usque vitam eelernam. est in ccelis.
xni kal. Sepl. In Getimauca natale sancti Phili- IV kalend. Septemb. In Campania nalale sancte
berli. Lectiolibri Sapienliae.Occupaliomagna creata } Sahin33virgiuis. Et passio saneti Joannis Baplislse.
est, usque super omnem gloriam operuerunt illum. Lectio libri sapientiae.Aperti sunt thesauri, usque
Evangel. secundum Lucam cap. CLXXXII,' Dixil Jesus pie agentibus dedit sapientiam. Evangelium securi-
discipulissuis, Si.quis venit ad me, usque qui habel dum Maithseumcap. (CXL),Dixit Jesus discipulis
aures audiendi audiat. suis parabolam banc : Simile est regnum cceloruni
Feria v hebdomadaequoe snpra. Lectio Epislolos thesauro abscondiio, usquenova el vetera.
beaii Pauli apostoli ad Hebra;os. Fralres, abundan- III. kal. Item in sancti Joannis. Lectio Epistolte
lius oporiei observare nos, usque eis qui lentanlur beati Pauli apostoli ad Hebrseos. Saneti ludibria et
auxiliari. Evangel.secundumLuc. cap. xxvi, Surgens verbera experli, usqueprobati invenli suntinChristo
Jcsus de synagoga, usqueevangelizare regnum Dei. Jesu Dominonoslro. Evangel. securidumMaltlioeuni
xi kal. Sep. Natale sancti Timolhei. Lectio libri cap. LIX,Misit Herodes, usqueet posuerunt illud in
Sapientiie. Fili, in tempore vitoetuoe ne indigeas, monumentum.
usque bonum autem nomen permanebit in aevo, Dominicav post sancti Laurehtii.Lectio Epistola;
Evang. secundum Lucam cap. LSXXII,Dixil Jcsus beaii Pauli aposloli ad Galalas, Fralrcs, spirilu am-
m LIBER COJDTIS. S22
bulate, usqueconcupiscentiis.Evangelium secundum .\ exspectat Dominus Jesus donec ponantur inimici
Matth. cap. XLVIII,DixitJesus discipulis suis, Nemo ejus, usque horrendum est incidere in manus Dei
duobus dominis vivenlis. Evangelium quod in Dominica. •
poiest servire, usque adjicientur
vobis"; vi idus Septembris. Nativitas sanctae MariseDei
Feria n hebdomadoequsesupra. Lectio Epistolse genitricis.*Etnatalesancti Adriani martyris. Lectio
beati Pauli ad Hebraeos. Fratres, prsecursor pro libri Sapientiae.Audivit MoysesDomiriUmet vocfem
nohis introiit Jesus in interiora velaminis secundum ipsius, usque unxi eum oleo saBcto. Evangelium
ordinem Melchisedech, usque de qua nullus ad al- secundum Lucam, cap. m, Exsurgens Maria abiit
tare praisto fuit. Evangelium quod in ipsa Domi- in jnontana, usquein Deo salutari meo.
nica. Ilem lectio libri Sapientiae.-Factum est sancto
Feria III hebdomadaequaesupra". Lectio Epistoloe in testaihenlum oeternuta, ws^uein gentem eorum
beati Pauli apostoli ad Hebroeos.Fralres, manife- aeternam fecit. Evangelium secundum Joannem,
slum est quod ex Juda ortus sit Dorainus noster, cap. cxxxn, Dixit Jesus discipulis suis, Ego sum>
usquequod fixitDominuset non homo. Evangelium vitis vera, usque gaudium vestrum Impleat.
qiiod in ipsa Dominica. ' v.idus Septembris. Depositio sancti Audomari
Kal. Septembris. Ambianis deposiliosaneti Fir- B episcopi et ^onfessoris. Lectio libri Sapientiae. For-
mini, episcopi etconfessoris. Lectio libri Sapientioe. tis in bello JesuNave , usquenomen eorum perma-
Laudemusviros gloriosos, usquediluvio omnis caro. net in seternum. Evangelium secuhdum Lucam, cap.
Evangelium secundum Malth., c. CCLXXIII, dixit Je- CLIV,Dixit Jesus' discipulis suis, Sint lumbi vestri
sus discipulis suls, Vigilate ergo, usque constituet prseeincti,'usque^Filius hominisvenit,
eum. IV idus Seplembris. Depositiosancti Hilarii epi-
Feria v hebdomadaequaesupra. Lectio Epistolse Scopi. Lectio' libri Sapientiae. Dilectus a Deo suo
beati Pauli apostoli ad Hebraeos. Fratres, omnis Samuhel, usque exsultatione Gblise. Evangelium
pontifex ad offerenda munera; usque sanclum sae- secundum Marcum,cap. cxxxvm, Dixit Jesus disci-
culare. Evangelium secundum Matth., cap. XVIII, pulis suis, Videle ne quis vos seducat, usque hic
Yenit ad Jesum leprosus, usque eonveniebant ad salvus erit.
eum undique. III idus Seplembris. Natale sanctorum Proti et
. Feria vi hebdomadsequse supra. Lectio Epistolae Jacincti. Lectio libri Sapientiae. Invocavit David
beati Pauli apostoli ad Hebraeos.Fratres, taberna- Dominum omnipbtenlem',usquepotehtiarii inimico-
culum factum est primum, usque seterria redem- rum. Eyangelium "secuhdumMatth.; bap.,LXXXIX,
plione invenla. Evangelium secundum Lucam, cap. G Dixit Jesus discipulis suis, Cum persequentur vos
ccxxvm, Dixit Jesus discipulis suis sirailitudinem in civitate ista, usque coram Patre meo qui est in
banc, Homo quidam nobilis, usque ascendens in ccelis.
Hierusalem. Dominicamensis vin. Lectio Epislolaj beati Pauli
Sabbalo bebdomadsequse supra. Lectio Epistolse aposlbli ad Ephesios. Fratres, obsecro vos vinclus
beati Pauli apostoli ad Hebrseos. Fratres, si enim in Domino, usque in omnibus nobis. Evangelium
sanguis hircorum, usque melioribus hostiis quam secundum Lucam, cap. CLXVI, Cum intraret Jesus
istis. Evangelium secundum Matlb., cap. ccxxxn, in domum cujusdam, usque exaltabitur.
Dixit Jesus turbis Judseorumet principibus sacerdo- Feria n hebdomadaesupra. LectioEpistolae beati
tum, Vaevobis, scribaeet pharisaei,usque illa non Pauli apostoli ad Hebraos. Fralres, rememoramini
omittere. aulem pristinos dies, usque super illam defunctus
Dominicamensisvi. Lectib Epistolsebeati Pauli adhuc.Ioquitur. Evangeliumsecundum Lucam, cap.
Jesu 1 in
apostoli. Fratres, si vivimus spiritu, usque domesti- ccxL,.Docente populum templo, usque in
cos fidei. Evangelium secundumLucam, cap. txvn, qua potestate hsecfacio. >
Ibat Jesus in civitatem, usqueplebem suam. Idibus Septembris. Duronis depositio sancti Li-
, Non. Septembris. In Gallia, ciyilate Vesuntio, Ddoris episcopi. Et Andigavis, depositio Aureliani
nalale sanctorum Ferioli et Ferutioni cum' sociis [LejjfeMaurilii] episcopi. Lectio libriSapientise. Sa-
eorum. Lectio libri Sapientise. Abraham magnus lomon impelravit in diebus pacis,' usque liberavit
pater multitudinis,usqueelegil illum de omni carne. eos. Evangelium seeundum Matth., cap. LXXXIX, Di-
Evangelium secundum Lucam, cap. XLV,Descendens xit Jesiis discipulis suis, Cum persequenlur vos in
Jesus de monte, usquecopiosa est in ccelis. civitate ista, usque coram Patre meo qui est in
Feria m hebdomadaequaesupra. Lectio Epislolse erelis.
beatiPauIi apostoli ad Hebraeos. Fratres, non enim xvm kal. Octobris. Natale sancti Cornelii ponlifi-
in manufactis sanctis, usque sedet in- dextera Dei. cis et sancti Cypriani, alque exaltatio sanclseCru-
Evangeljumseeundum Matth., cap. xxxix, Dixit Je- cis. Lectio libri Sapientise. Surrexit Elias propheta.
sus discipulis suis, Audistis quia dictum est, Diliges quasi ignis, usque alque evenirent. Evangelium se-
proximum tuum, usqueia absconsoreddet tibi. cundum Lucam, cap. CXL,Dicebat Jesus turbis pha-
Feria iv hebdomadaequaesupra. Lectio Epistolae •xisaeorumet principibus, usqueut accusarent eum.
beatiPauli apostoii ad Hebrsos. Fratres, de caetero , Item fle cruce. Leclio Epistote beati Pauli apo-
PAXROL.XXX. 17 , ,
' '
515 S. IIIERONBII -OPERBMMANTISSA. §_.£
-s.oJi,adPhilippenses. Fratres, ;"hoc.enim sentite in A Cnnodie .meqsis seplijn|, us.que,egp Do.tn.iiius Deus
yobis_,usque jn .glqria est Dei Palris. E.va.ngelium vestej.
secundum Joannem, cap. xxiv, EralJipmp ex,piia-. Ilein jlectio Michsg,propheta;, Domine,Deus410-
1;isaeis,,tisquevjtam .aeleraam. ster, pasce populum,usquea diebus anliquis,Domiae
x.vuka,L.Qetobris. Natale sancti ^Nicomedis.;Le- Deusnoster.
ctio libri Sapienlise. In composUione odor.ist tisque Ilem leptio Zachariae pfophete. In diebijs illis
.n orjginem Adam. Eyangelium;sccundumLucam, facluni ,est yqrburn Domini ad me .dicens, usque
,cap.xcyi, Disit Jesjis dis.cipulissuis, Si jjuis vu.lt pacem jdjligiie, .dlcit Dpipinus pmnipotens exerci-
post me venir.e,msque,vid_ea,nt iregnumDei. tap.m.
KVI kal. .Oclobr.is,,Nala!e sanctarum .virgipum Item lectio libri' Exodl. "In diebtis illis oravit
Luciaeel JSufemise.Leciio li.bri Sapientiae.Ugoquasi . Moyses ad DominumDeumsuum dicens, Cur, Do-
vitis fruetifieavi, usque vitam oclernam- habe.hunt, mine, irascitur furor tuus, «sgae.adversuspopulum
.Evangelium secimdum Matthoeum,i.eap. CXL,Dixi.t sanctum, Domin.eDeiisTioster.
Jesus discipulis suis, Simile esl.regnum .c.oslofum. L_ectipEpistolae beali Pauli aposfoli a'd Hebra;os.
thesauro abscondito,,>usqnenova e. v.et.era. Fratres, tabernaculum faclum est primjim, .usque
x,vkal. Octobris. Jn Ledio, •depositiosancti Lan-;B oelernaredemptione inventa. Evanjgeliumsecupdum
dibecli episco.pi.tLecliolibri Sapieniise..SiinonQnioe Lucam, c^p. CLXIV, Erat Jesus dbcens In synagqgis,
|i)ius sacer.dosjnagnus, usque consummationevir- usque gloriose fiebantab eo.
.utis., Evangelium seetuiduni Lucam, c,ap.xcvi, Di- J)ominica mensis vn.XeelioEpistote beati Pau.i
xit Jesus discrpulis suis, Si,quis yult.post.me.ve- apostoli ad Ephesios. Fra.res, renovaniini spirilii
iwpymque videant regnum Dei. meniis vestra;,' 'usque necessilatem patientibus.
Domfnica,mensis vn. Lectio Epjs.tofe ,beati Pauli Eyajigeliumsecundum Matthoeuni,eap. Lxx,As"een-
a.postoli ad Go.rinf.iios, Eralres, g.atias ago Deq dens Jesus jn navjcula; usqne polestatem.ialem ho-
nieo^ .usque adventys D.osniiiinqstri Jesu Christi. minibus,
Evangelium.secunduro.Ma.llhoeum, cap. ecxxni. A.c- xii kal. Octobris. 'Natale sanetorum Dprondoni,
cedentes ad Jcsum S.adducoei,usque mirabantur .in Doroihoe],Privati, Felicis,. Constanlise, qui passi
dpctrina.ejns. sunt snb Nerone. Lectio libri Sapientiae.In -ascensu
F!eria n h.ebdomada3quaj siipra. Lectip Episiolaj altaris sancli, «sr/wesecundum suammisericordia.m."
beati Pauli apQSt,oii ad Hebroeos.Fra!re§, fide Eijoeh Evangelium secundum Majlhseujn, c. CCLXIII, Dixit
translatus .est, uscfueho.spites super terram. Evan- Jesus discipulis suis, Vigilale qula nescitis diem,
gelium .se.cpnd.umLucuni, cap. xxxyin, Vidit Jesus ig usque constituet eum.
pnblicanum nomjne,Levi, «sijff.e^peceaipres infpo3ni- > xi kal. Ociobris. In Perslda, natalje ^saoctiMatthoei
tentiam. apostoli et evangelistae.Ej;sanctiLucaeevangelista;.
F.eriai« hebdqmada3,gua3s.uprn..Lecii_o.Epislolse LeciioTibri Apocalypsis Joannis apostoli. In diebus
beati-PauIi appstoli ad,Hebra30s.Fra.res, qui.sedu- illis vidi ostiiim apertum in coelo,usque adorab.unt
ciint peregrinos.pthospi(csrsjipertjerrarn,signifi.caqt viventem in saicula saecuiorum. Evangeli.um.se.cun-
s,e, «sgue cirpuitu dier.um.sep!.em..Evajigelium,quod dum Lucam, cap. xxxvm.Vidit Jesus pnblicanum"
ipsa Dominiea. nomine Levi, «sr;uepeccatores in pcen.itentiam.
Feria iv in jejunio hchdomadaequtE,sprpr5..,LepiIo x kal. Octobris. Agauno, nataje sanclorum Mau-
Amos prqpbetoe.Hoec.dicitDojninus, Ecce jdies ve-' rici ,"Fxsnperi, Candidi, cum aliis quinque mil-
nient, _etcomprehendet.arator, usque$& .tprra gua lia DCLXXXV. "Leclio libri Sapienlia;. Det nobls
quam dedi eis, dicit Bominus pmnipptens. Eyange- |)eus jocundiiaiem eordis., usque quia lux Pei
lium secundjumMarcum, cap. xci, Respond.ensunus Vesligiumejus est. Evangelium'secundum Joanh.;
dc tuiba dixil, usque in oralion.eet jejunio. cap. CXXXVIII ,' Dixit Jesus discipulis suis , .Ha3C
Feria v hebdomadoequaesupra. Lectip Epislploe mando vobis, uldiligatis invicem, (usque)oderunf
bea|iPauli appstoli ad Hebrteos. -Fratres, ,fide Raab. {) me gralis. ,
meretrix, ns^ue in dextera sedis Dei sedet. Evan- ix kal."Ottob. Nal&JcS.Teclaeyirginis, et S. Marci
geliuni.guod in Dominicaipsius. evangelislae.Leclio libfi Sapientise.Cpnfitpboriibi,
Feria vi hebdoinadse quae supra. Xectip .Oseae BomincRex, usquebenedieam nonieii,luuni,Domine
propbetae. Hsc dicit Dpminus, Conver.teread Do- Deus meus. "Evahgelium secundum Malth., cap.
minumDeum tuum, usque justi ambulaburit In ,eis, ccxLVin,Djxit"Jesus discipulissuis,Videlene quis
'
Evangeliiim secunduriiLucam, cap. xxxvi, Sed.ebat vos seducat, usquehic salvus erit.
Jcsus doiiens, usquevidimus.niir.abiliahodie. vmkal. Octob.N'ala!eS., Joan. Baptistaj.^l si»iiclo-
Sabbatb in xn lectionibus. Lectip libfiLevitici. nimJuliani.Chrislopiiori." Lectio libri Sapientiae^
fn diebus illis "locutus est^Pominits adMoysen di- Dedit mihi Dominus linguam niercedem meam,
cens, Decimpmensis septimi, usque sabbata vestra, usque yestram in .tempore spo.Evangelium secun-
dicit Dominus omnipolens. dumMarc, ,cap. cxxxix,Videtenequis vos seducat,
Iteni alia lectib libri Levitici. In "diebusillis lo^ usque h.icsalvus erit.
culus esrDominus ad Moysen "dicens, Quinto,de- vn kal.Oct. In„Gallia,,Ambianis, natale S. Fir-
523 v LIBER COMITIS,. S_>(>
mini ma.rly.ris.Leetjo Epistola. beati" pauli apostpli _A parabolam hanc,)_,Homo quidam peregre, usque in
ad Hebraeos. Fratres, recogitate Dpminum, qui" "gaudiiim domini tui.
.tale sustinuit, usque exercitatis per eam reddet Feria 11. Lectio Epistote B. Pauli apo.stoli ad
justitise. Eyang. secundum Matlh., cap. ccLxrii, Ephesios. Fratres, omnis sermo nialus, usque in
Dixit Jesus discipulis suis, Vigilate, usque con- bdorem suavitatis. Eyangelium secundum Lucara
stituet eum. cap. CCXL,Docente Jesu in templp, usque polestate
- Dqminica JII post S. Cypriani. Lectip B. P.auii Iisecfacio. ^
.
aj)ostoji ad Ephesiojs. Fratres, yidete quomodocaute Idibus Nov. Natalp S. Bricii. Lectio libri Sapient
ambu,alLs, usque inyicem in timpre.Christi. Eyang. tise. Benedictip Domini super caput justi, usque co- -
secunduifi.Maith., eap. CCLXXXVHI. Dixit Jesus disci- rpna gioriae. Eyangelium seciindum Lucam, cap.
pulis sujs parabolam hanc, Simile est regpum CGelo, ccxxvui, Dixit Jesiis discipulis suis parabolam haiic,
rum. _.pminiRegi, qui .vpluitratjonem, usque de cpr- Hpmp quidam npbilis abiit, usque abundabit.
(libus T.estris. Feria 111.Lectio Eplsiblae' Bl' Paulf apostoli ad
. Feria 11hebdoinadoequse supra. Lectio Epislolse Ephesios. Fralres, nolite communicare operibus in-
g. Pauli appstoli ad Hebra3ps.Fratrps, remissas ma- fructupsis, usque quoe sit yoluntas Dpmini. Eyange- '
nus et ,soIuta genua, usque melius Ioquentem qpam w . liuni secundum Liicam cap. LXXIV,Rpgabat Jesum
P
Abel. Evang. secundum Marcujn, cap. cxxi, Inler- quidampharisaeus, usquedilexitmulluin.
rogayit Jesuin unus de scribis, usque non est longe Item feria iv. Lectio Esaiae propheloe. In djebus
3 regnq Dei. illis dixit Esaias propheta, Erit in novissimis diebus,
Pesunt hie multa. nsque iii lumine Domini Dei npstrj.
EyangelUimsecunrlun.Marcum, pap. cxyn, cum Iteni ubi supra. Leclio Esaiasprophetae. In diebus
egressjis esset Jpsus in via, usque Yenl, sequere illis locutus est Dominus ad Achaz dicens, usque eli-
nie. gerebonum. Evangelium secundum Lucam, cap. m,
Feria yi. LeclioEpistpIse B. P.auliaposlbli ad Ephe- Missus est Gabriel angelus a Dpo, usque fiat mihi
sios. Fratres, unicuique antejn nostrum data est- secundum verbum tuum.
grajia, usque s'icut est yeritas in Chrislo Jesu Do- Feria vi. Leclio Esaise prppheliB. Hajc jJicil Do-
jpljip npstro. Eyangelium secundum Marc, cap. minus Deus, Egredietur virga, «srjiae firJes cin-
Lxxyy. Exierunf pharisaei et cceperunt, usque dimisit ctprium renum ejus. Evangelium sepundum Lu-
illu,m in dpmuin suam. cam, cap. m, exsurgpns Maria, usque in-I)ep salu-
'
yi ]djis Npv. Natale sanctprum qualuOr epronatp- lari ' m.eb. ,
rum, et S. Ragnulfi martyris. Lectiq libri Sapien- fi Sabbato in xn leclipnibus. Leclio Esaisg prpphe-
tife. Exspectatio justorurn lselitia', usque exallabilur tffi. In diebus illis claniabunt ad Dominum a fa-
ciyitas. Evang. secundum Luc. {eap.) XLV,Descen- cie tribulautis, usgue, sanabit eos Dominus Deus
dens Jesus de mpnte, usque popiosa est in qcelis. fipster,. - -
.Hebdpmada 11.Lectio Epislolse B. Pauli apostpli Item ,ubi supra. Lectip Esaia; prophetae. Hsecdicit
ad.Cqrinihips. Eratres,sic nps existimet hpmo, as- Dominus Deps, Ls3tabifiir deserla, usque fqntes
que tunc laus est unicuique a Deo. Evang. secundum gquarum Dpminus Deus npster.
Jpann§m,pp. is, Miserujit Ju^sei ab Hierusalem, Item ubi supra. LeclioEsaiseprophel3e.,Ha;c dicit
usqite ubi prat Joarmes baplizans. Dominus Deus, Super montem excelsum ascpnjle
y, idus Npy. Passio £3.Theo.dori martyrjs. Lectr^ tu . usque in sinu suo levabit eps Dominus Deus
libri Sapientiae.Beatus homo qui inyenit sapientiam, jioster. ' . .
tisque nubes rore concrescpnt. Evang. secundum Item lectip Esaiae prpphelse. Hse dicit Dominus
Joann., cap. cxxxiv, Hoc est prseceptum meum, u't D.eus^tostp meo. Cyro, «sr/ueegp Dpminus creavi
dijigatis iiiyicem, usque,oderunj me gratis." euni._
1
S.
lyidn, Noy. Rpmoedepositio Leonis episcopji, Ileittilectio Danihel prophetse. In djebus iilis ange-
cl S. Menna3,..Lecliolibri^apientioe. Lingua sapien-Jfi lus des^eendit, usque superexaltafus in sapcuia. ",.
tium , usque diligetur a Domino. Evang. secundum Item ad -Missam.Lectio Epistolaebeati Pauli apo-
Lucani, cap. CCLXX, Facta est contentio a discipulis, sto. Ladj «D,olo,ssenses. Fratrcs, rpgamus vos per ad-
tisque tribus Israhel. venlum ©oraini no.stri Jesu Christi, usquegt destruet
m idus Novemb. Turonis, depositip g. Marfjnl illustral se-
fonem advenlus sui Deo suo. Evangelium
episcopi et cpnfessoris. In yigilia. Lectio libri Sa- eund)iml Lucam, cap. 111,Annp xv, usque et videbit
pienljaa. Jpstum deduxit Doininus, usque clarjtatem omnis 1ISTO-salulare Dei„
ae.emain Dominus Bgns ppster.. Evangelium seciin- Hebi |amada|s ante natale Boniini. Lectip Epistplae
d,um Lucani, pap. CLIV,Djxit Jesiis discipulis suis, b.eati I ^auli appstpli ad Phiiippenses. Fralres, gau.
Sint jumbi vestri praecincli, usque Filius hominis jlete in^ D,omippsemper, 'usque iplelligentias yesjtras
venit. in Chr jsip^ Jesu Dpminp npjitro. Eyangeliupi seeun,
, Iteni in.die.-L,ectip libriSapientiffi.Ec.cesaeerdos duni J oannem, cap. ix, Miserunt sfoHiprosolymis,
ningnys, usque suayitalis. Eyangeliuni se,ciindtjni mque ubi erat Spapnes b.aptizans.
Maitha>_iK!,cap..cgLxix, Dixit. Jesus fji§cipulis stti? 'Ilei mubi supra, Lectio Epistplse g.P^uli appstqij
127* S. HIERONVMlOPERUM MANTISSA. 528
ad Hebroeos.Fratres, nolite amittere conQdentiam, A In die. Lectio Epistolae beali Pauli aposloli ad
usque in acquisitionem animae. Romanos. Corde enim creditur ad iusiitiam, usque
Ilem lectio ubi supra. Leciio Hieremiae prophetae. verba eorum. Evangeliumsecundum Maith.,cap. xx,'
Eecedies veniunt, dicit Dominus, usque in tetrara Ambulans Jesus juxta mare Galiloeae,usque secuti
suam, dicit Dominus omnipotens. sunt eum.
In vigilia - (natalis) Domini. Ad nonam. Lectio Et eodem die S. Ambrosii.
Esaiae prophetse. Hsecdicit Dominus; Propter Sion Kal. Decemb. Depositio S. Elegi. Lectio libri Sa-
non taceho, usque quia cbmplacuit Domino in le. pientlae. Bealus homo quiinvenit sapienliam.usr/ue
Evangelium secundum Matlhseum, cap. m, Cum nubes rore crescunt. Evangeliurh secundum Lucam,
esset despbnsata' maler Jesu , usque a peccatis cap. CLIV,Dixit Jesus discipulis suis, Sint lumbi
eorum. veslri proecincti, usque Filius hohiinis venit.
'
xvi kal. Decemb. Gallia, depositio S. Eucheiii ~iv idus Decemb. Romae depositio sancti Damasi
episeopi. Lectio libri Sapientiae. Beatus homo qui papoe.Lectio libri Sapientioa.Bealus vir qui invenlus
invenit, sapientiam, usque nubes rore concrescunt. est sine niacula, usque omnis ecclesia sanctorum.
Evangelium secundum Matthaeum,.cap. CCLXIII, Vigi- Evangelium secundumJoannem,cap. cxxxvin, Dixit
lale, usque constituet eum. B Jesus discipulis suis, Haecmando vobis, ut diligatis
xv kal. Decembr. Depositio S. Aniahi, episcopi et invicem, usquequi oderunt me gratis.
confessoris, Aurelianis. Lectio libri Sapientise. Ju- ni idus Decemb. Natalis sanctae Eulalioa virginis
stum deduxit Dominus, usque claritatem seternam et sanctorum manyrum Vicloris, Fusciani, et Gen-
Dominus Deus noster. Evangelium secundum Mat- tiani. Lectio Episloiaebeati Pauli apostoli ad Corin-
thaeum, cap. CCXLIII,Sedente Jesu supra montem thios. Fralres, qui gloriatur, in Domino glorietur,
Oliveti, usque salvus erit. usque exhibere Christo. Evangelium secundum
x kal. Dec. Natale S. Cseciliaevirginis, Valeriani, Malth., cap. ccLXViu.Dixil Jesus discipulis suis pa-
Tiburcii,,et Maximi martyrum, Lectio libri Sapien- rabolara hanc, Simile e6t regnum coslorum decem
tioe. Domine Deus meus, exaltasti super terram, virginibus, usr/ue-neque horam.
usque nomen tuum, Doiuine Deus noster. Evange- Item lectio Epislolae beati pauli apostoli ad Ro-
lium secundum Matth., cap. CCLXVIII , Dixit Jesus manos. Fratres, scimus, diligentibus Deum omnia
discipulis suis parabolam hanc, Simile cst regnum eooperanlur in bonum, usque tradidit illum. Evan-
ccelorurhdecem-virginibus, usque neque hora. geliura secundum Joann., cap. CXXXVIII, Dixit Je.sus
IXkal. Decemb. Natale S. Clemeniis, el S. Feli- discipulis suis, Haecmando vobis, ut diligatis invi-
citatis, et S. Columbani. Lectio Iibri Sapientiee.' S.'cem, usque qui oderunt me gratis..
Beatus vir qui in sapientia morabilur, usque hoere- II idus Decemb. Deposiiio S. Walerici confesso-
ditabit illum Dominus Deus noster. Evangelium se- ris. Leetio libri Sapientias.Justum deduxit Dominus,
cundum Matthseum,cap. CCLXIX, Dixit Jesus discipu- usque claritatem acternam Dominus Deus noster.
lis suis parabolam hanc, Homo quidam peregre pro- Evangelium seeundum Matlh., cap. CCLXIX,Dixit
ficisceus, usque in gaudium domini tui. Jesus discipulis suis, Homo quidam peregre, usque in
Item lectio libri Sapientise. -Mulieremfortem, us- gaudium domini tui.
que in portis opera ejus. Evangelium secundum Mat- Idibus Decemb. Depositio S. Autberti rp'scopi Ca-
thoeura, cap. cxxx, Loquente Jesu ad turbas, usque maracum. Et S. Lucioevirglnis. Lectio libri Sapien-
soror et maierest. tise. Sapientia vincit malitiam, usque disciplinseDei.
VIIIkal. Decemb. Natale S. Crysogoni. Leclio li= Evangelium secundum Lucam,cap. CCLI,Dixit Jesus
bri Sapientise, Justus cor suum tradidit ad vigilan- discipulis suis, Ponite in cordibus vestris, usqueani-
dum, usque requireretur a generatione in genera- mas veslras.
tionem. Evangelium secundum Lucam, cap. <CCXLIX,- xv kal. Januarii. Natale S. Afraevirginis. Lectio
Dixit Jesus discipulis suis, Cum audieritis praelia, libri Malachiseprophetas. Haecdicit Dominus Deus,
usque animas vestras. V Ecce ego miltani angelum meum, usque anni anti-
m kal. Decemb. Natale S. Saturnini. Lectio libri qiii, dicit Dominus omnipolens. Evang. secundum
Sapienliae. Bealus vir qui inventus est sine niacula , Matiliseum, cap. CXL,Dixit Jesus discipulis suis pa-
usque omnis ecclesia sanctorum. Evangelium. secun- rabolam hanc, Simile est regnum coelorumthesauro
dum Matlhoeum,cap. cxxxix, Dixit Jesus discipulis abscondilo, usque nova et vetera.
suis. Videte ne quis vos seducat, usque hic salvus " XII kal. Januarii. Romoe deposilio S. Innoccntii
erit. episeopi. Lectio EpistoloebeatiPauli apostoli adRo-
ii kal. Decemb. Natale S. Andreae.In vigili a. Le- manos. Fratres, quis nos separabit a charitate Bei,
ctio Epistoloe beati Pauli apostoli ad Ephesio s. Fra- quoeest in Christo Jesu Domino nostro? Evangelinm
tres, benedictus Deus et Paler Domini nosi i-i Jesu secundum Lucam, cap. XLV,Descendens Jesus ^de
Clirisii qui benedixit nos, usque superabund avit in mohle, usque copiosa est in coelis.
nobis. Evangelium secundum Joannem, car i. xvi, xi kal. Januarii. Romaainter duos lauros nalaie
Siabat Joannes et ex discipulis ejus duo, usque sanctorum triginia martyrum."Lectio lihri Sapien-
S"Per Filium hominis. j lise. Justi in perpetuum vivent, usque deducei ilio
529 - LIBER COMITIS. §30
Dominus Deus noster.Evang.-seeundum Mallhseum,A,calypsis Joannis apostoli. In diebus illis yldi civita-
cap, CCLXIII,Dixit Jesus jdiscipulis.suis, Vigilate, tem sanetam Hierusalem, nsque riova faeio omnia.
usque constituet eum. Evangelium secundumLucam cap. LX,Dixit Jesus
x kal. Januarii. In. Mcomedia natale sanctorum discipulis suis, Non est arbor bona quse,facit fruc-
DCCCLX martyrum. Lectio libri Sapientiae.Justorum tum mahmi, usquefundata erat super petram. Item
'
animoe, usque pacem electis Dei. Evangelium se- EyangeliumsecundumLucam, cap. ccxxv, Egressus
cundum Marcum, cap. cxxxvm, Dixit Jesus disci- Jesus,.usguesalus domui facta est.
pulissuis, Videtene quis vos seducat, usqueMc sal- Ad sponsas benedicendas. Lectio JEpistolsebeati
vus erit. Pauli apostoli ad Corinthios. Fratres, nescilis quo-
xi kal. Januarii. Cappadocia, natale quadraginta niamcorpora vestra, usqueportate Deumin corpore
•virginum. Lectio Epislolse beati Pauli aposloli ad vestro. Evang. secundumMatth., cap. ccxxi, Loque-
Corinthios. Fratres, qui gloriatur, in Dominoglorie- batur Jesus cum discipulis suis , usquepanci autem
'lur, usque exhibere Cbristo. Evangeliumsecu.ndum electi.
Matthseum,cap. XL,Dixit"Jesus discipulis suis para- ltem Evangelium secundum Maltha3um, cap.
bolam hanc, Simile est regnura ccelorumthesauro CLXXXIX, Venit Jesus in fines Judseoe,usque quod
absconditoin agro, usquenova et vetera. B,Deus cpnjunxit, homo non separet. -
Pro ubertate pluvise, sive temperanlia aeris. Le- In adventu judicum. Lectio EpistolaVbeati Pauli
ctio Jobel prophelse.-Haecdicit Dominus,Noli limere apostoli ad Timotheum. Fratres, obsecro vos primo
terra, usquequod fecit vobiscum mirabilia. Evang. omnium,usque in fide et veritate. Evang. secundum
secundum Luc, cap.LXXXIII, Factum estin iina die- Lucam, cap, ccxxvm, DixitJesus discipulis suis pa-
rum, usqueobediunt ei. , rabolam hanc, Homoquidamnobilis erat, hic habuit,
Pro insterilitate pluviae.Lectio Hieremioeprophe- usque dabitur, et abundabit.
toe.Hsectlicit DominusDeus, Numquid,projiciens ' In tribulatione sive commotione.Leclio Hieremioe
abjecisli Juda, usquehaee omnia, DomirieDeusno- prophetse. Hsecdicit Dominus Deus, Numquidcadit,
sler. Evangeiiumsecunduni Matth., cap. CLX,Dixit «sr/«e_verbum autem Domini manet ia ajternum et
Jesus discipulissuis, Misereof super turba, usque in sajculum sseculi.
discipulisejus cum eo. Item ejusdem. Hsecdicit DominusDeus ,j Facite
_ In die belli. Lectio Esaiaj prophetse. In diebus illis judicium et justitiam, usque servi et populi eorum,
segrolavitEzechias, usqueprotegam eum, ail Domi- ait.DominusDeus. -
nus omnipotens.EvangeliumsecundumLucam, cap. Item ejusdem. Si iniquitates nostrsecontenderint,
CL, DixitJesus discipulissuis, Noliie solliciti esse, C usque ne derelinquas nos, Domine Deus noster.
usqiieadjicienturvobis. Evangeliumsecundum Lucam, cap. ccxxv, Egressus
De natali papse. Leclio Epistolse beati Pauli apo- Jesus perambulabat Hiericho,'usque salvum facere
stoli ad Hebrseos.Fratres, omnis Pontifex,"«sr/ue~or- quodperierat.
dinem Melchisedech..Evangelium secundum Luc, In natali sacerdotum. Leclio libri Malachiaepro-
cap. CCLXX,Facta est contentio inter discipulos, phetse. Hsecdicit Dominus, Scietis quia nisi ad vos
usquetribus Israhel. mandatum, usquequia angelus Domini exercituum
In ordinalione diaconorum. Lectio Epislolsebeati- est. Evangelium secundumMarcumcap. LII, Circui-
Pauli apostoli ad Timotheum. Charissime, diaconos bat 3esus in circuitu, usque aegrotos,et sanabunlur.
constiiue pudicos", usqueih fide quse est in Christo Missa-quasacerdos pro se.canet. Lectio Epistolae
JesuDominonostro.EvangeliumsecundumJoannem, beati Pauli apostoli ad Romanos. Fratres, scimus
cap. civ, Dixit Jesus discipulis suis, Amen, amen quod lex spiritualis est, usque hujus gralia Dei per
dico vobis, nisi granum frumenti, usquequi est in Jesum Christum Dominum nostrum. Evangelium
"coelis. secundum Mattheeumcap. LXXVI,Circuibat Jcsus
In ordinalione presbyteri. Lectio epistolse beati omnes civitates, asr/aeomneminfirmitatem.
'
Pauli apostoliad Tilum. Charissime, Paulus servus D Missa votiva. Lectio Esais prophetse. Hscc dicit
Christi, apostolusautem, usque doctrina sana per Dominus, In die illa differtur munus Domino, usque
Jesum ChristumDominumnostrum. Evangelium se- hsereditas mea Israel, dicit Dominusomnipotens.
cundum Matthaeum,,cap. CCLXIII, Dixit Jesus disci- Pro infirmis. Lectio Epistolse beatiPauli [Lege
pulis suis, Vigilateergo, usque constituet eum. Jacobi] apostoli. Fratres, tristatur aliquis veslrum,
In ordinatione episcopi. Lectio Epistolse beati usque ora pro invicem, nt salvemini.
Pauli apostoli ad Timotheum. Charissime, fidelis Pro iter agentibus. Lectio libri Geneseos. In die-
sermo, si quis episcopatum,usque Dei nostri in om- bus illis locutus est Abraham dicens, Dominuscceli,
nibus. EvangeliumsecundumMattfiseum,cap. CLXV,. qui tulit me de domo, usque ipse mittel angelum
Dixit Jesus discipulis suis, Quis putas est fidelisser- suum coram te.
vus? Evangelium secundum Maiths&um,cap. CLXVI. In agenda mortuorum. Lectio libri Machabaeorum.'
Venit Jesus in parles CsesaresePhilippi, usquesolu- In diebus illisvif fortissimus Juda, usque ut a pecca-
tum et in coelis. \ tis solvantur.
Jn-dedicationebasilieDSsive oratorii. Lectio Apo- Item lecl,ioEpistolsebeati Paiili apostoli adThes-
'
B3i S. ffiERON¥Mi.8PER'0MMANTISSA. Kk .
'
saionicenses. Fratres, riolumusvos ignorafe de "dbr-.i ( _ LECTiONfeS.DErtNtiTORijii: \ :'
mientibus, usqueitaqiie feohsolSiiiiniinviceinih ver- 1: I5arcemihi; Doiiiiiie,ninll eriita stiiituies niei;
bis in Chrislo Jesii Domihb nostrb. usque non subsistam.
Item lectio Esaiee propKelae.""Esecdibit Dbttiintis II. taedet animaS niesevitae inese, tfsr/uepossum
Deus, Orieiur in tenebris lux lua, usque quia bs i)o- erubfe.
miril ibcutuih esu EVaiigeliumseeuhtMriiJbanrieni. III. -Manustiise. «sr/'u'eciisiddiviispiriluta meuiil.
cap. xciv, Dixit MafIM ad Jesiirti, usquesquliii tfuric IV. Respoiide miiii, "qJiantashabeo iniqultales?
mundum venisti. usqiibVestihieritutnqubd cdirietliiur1aiihea.
Item Evapgehum secundum Joannem cap. xxxix, V. Homonatus de muliere, brevi vivens lempbre,
Dixit Jesus discipulis suis ei turbis Judaaorum, Sicut UsquedbriecOptata Vcriiat.
VI. "Qiiisniiiii hoc tfilftiat; Ut in inferiiiimp'roie-
enim PatersuscitatmoTtuos, usquede mortein vilam.
gas me, usque sed parcb pebcatis hieis.
Item secundum Joannem, cap. IAI, DixitJesus lur-
Vil. Spiritiis iheus aUenuabillif, dies niei bTevia-
bis JudSeorum.Oinne quod dat mihi-,usquein novis-
patieritiariibatues, DoihineDeiisnieiis.
biihtuf, "tisqlie
siihb die: VIII. Pelli 'm"r.&3ebnsumplis cartiiuus, usqu%scuk
Item secundura Joannem. cap'. LXV,Dixil Jeshs __.pantur in silice.
discipulis liiii' 'ei ilirfiis Judoebfuhi;Ego soni panis IX. Scio erilrriqubii Redeniptdr meiis vivit, iitque
viyiis',usqueiri nbvlssihibdie. , iieetespes niea i'tisihu nieb.
OP£lRIJin -MANTISSA*
' CONTINENS
'
.^ft^LO&Ug.
, Primum quaerenduraest omnlum. lil^rorumtem- Ev/«igeliarecipiantur nisiquatuor: qiiia tolus mun-
pus, locus, persbna : ei quare rion de duodecim dus ex quatuor elementis est, id est, coslb, terra,
- ~ '
555 - EXPOSITIOif)UATUGRE'VAN&ELKMM. MATTILEUS. 554
igne, a"'qiia..PercGeluiiiJoarines osiehdiiur . quiiisic"-A siipplatitavit Jacbb "ter fralfem suum, 'finmiimper
ut 'cdelunidrimia superat, ild et Joanhbs, qui fflxlt: benedictioiiehi, se'eilndbpef Tehterii,tertio per be-
Ih principiff erat Verbuni.Pef Matihaeumleffa : qui iiedictiohem:' E's"auffiabolriinSignifi&aiV^acoT) Clifi-
dixit: Libir generationis Jeiu Chfisti. Pfer Lucarii sluni, quiipsurii ter vicitet supblaiitavit: ita et n08
'
igriis,'quf dixit: Nonne cofjarh afderiserat in nobis? debebus supplantafe fratrehi ndstrtim diabolunt',
Per Marcurii a'r_ua: qOIdixit: Voicctdriidntisiii fie- treis Viciiiiis,iri ^coofifafione,' in verbo, et in opefe.
sefto.'^ Id ekt; quatuoTfiffmiriade'urio fonte ^uSfuCf1 Ideo frater nosterest, quia Deul "ipSflhi-creavit, qui
evaiigelistas signiiieat, id esi, Ctiristuni. Fi^orl, in-• ct h"6's,iiniifii patrdiri fiaMitttJsDerfifi\ et bohiira
sufflictio, significai Joaiineih; Geoft", velocims, sl- Iflum crCavit, sed ipfefstiiihi^Iiiuni gfjpefbiehdase
gnificat Matthoeum;Tigris, felicitas, significat Baf- privaVit.QuaihSf 'evaiigelistsesighificaht Mattbaens
cum; Eufrates, feftitiias, significat Liieam. Irrl^ant; 'faeicMri' iioMhis: Lhcasvitrili':MafctisleOuiS-1JOan-
iriunduiri, Id est, Eecieslairi, et sighificanto_uattior nestquibe ' DoihihusJesiisXiteisllis totum implei-
virtutes,- id est, pfudenfiaiii,.ieniperaritiani,'forlitu- vit, bbmb tiascen8o, Mtiilus iniifiolando, leS sur-
aiheiri ,: ei jus"titiarfl!: el iScut -pafadisiitri iMganit, gerido, aijulla itscCnaendfS. "febtaih '¥6ta. lege in
quatuof iluuiiria, sid et cof hosfriifti heS qiiatuor1 . Tegeiri, veiiis ift novuiri. Cuf quatuOr evaugelisia?
viftutes. E*tn6m&exquatBof elemehtiscbiisistit: ei " tofl pef qnatiiofapSstolosscfiMiitur, hisi pef duos
aefe, igrie, et aqua, et leffa. Ex aete, flatus: ighb, dis"c1piiIos, et Mai apbslblof.- rjiiia fflii Jafefjbde
sariguis: aqua, fianirria, teffa, etirpiis. pef caput _3iiamislibefls, et diiabus ahcillis rialt sunt. Mat-
coelum, iibi suiit iiuo liihiinSfia : pecius, aef : veii- iiioeitsainiit M&fcttSlac-: LufiaS 61eiim: Joariiies
tef, aquarii: pfedes,'terfam, item, Adam a quatuor viniim.
siellis liemefi accepit, quod esth dftis-,'dosis, qriq- i'N'E¥ANGELitlklSE'CON0UMMATTH.EUM.'
Xtiolis, meiiihbfio, vei rj.iiaiuofsighlficafltevangeii- • Liber' generalioriXs?«s*aChfisli filii Ddvid filii
stas. Et iiciit de Adani oninis homc-hascitiir :ita per Abrahce.Ide0"du6s
patfes ^nohiih&t,'quia tte DaV'iil
quatudf evahge.istas"diririeSaii itdem Wriiunt. ftem ''&\cii$Y'i'tie'Jruilil'vVtifiViUi pWdhi sUpir iedeni
afca Noe'-quadfaia iegiturex ligiils facta Idiigitudo meafhlDS Abtaliain'dicittfr: hi '•senilnk Ub benedi^
ccc •cobitofimi, et latitiide t, ahiihdo xxx, et hiid 'centuf omnes
qenlks.ideb Davidante Abrabani sfcfi-
cubitbcohsummata, significalEcclesiam ; per qua- bitur, qiiia propinquior estGlirisid de illti stlrpe
luor evangeiistas"iorigil.udospes vlta3oeternie, iati- nascendo. Jacob genuitJosepli, secundum creatib-
tudo ehafitas, allltudo tide§ Tfiiiilalis, hnurii eubi- nehi dixit: Lucas secunaumflegem difcit, ut.fiiius,
tum unum Doniinum colefe. Bitumina intus et foris, . Heli esset. Iileo mulieresJn gehealogia Ctifisii siiiU,
chafitatehi Deiet pfoxfmi sigriiiicaiit.tteni afcales- ^ quia ipsae ad' vitam fetefnam Veniunt ut vlfl : "et
tameriti,1iiii eranl diisetabulaaet vifga Aarbn,.q'ua- idS6 pebcatofes 'in' geriealogfe Christi nonlinantur,
tiibf circulis aiifels"poftabatiir. et vectes ex aufo 'qui^ ipsb dixit : ifonWni 'voeUre juslos, 'scdfeccatb-
'coopefti, quairior evkhgeilsiSssignificarit; afcaEc- 'res. Liicas de Chfisto 'a"b'Arjaiii-dieehs, osteiidit
clesiani, vectes doctofgs. Sieut ilii,cifcumdail eraht, quod pef Chfisllgeluis M33;«blvilura "peccato,sive
ab arinulis, ila sacofddies de Vetefi,"et"novo^esia- qiiod d*e
Chfistp exeuht^ui r^erluiitur.ad Pati%rii.
iiiehto aobti. Quatudr eVahgelisp porlanitEcblesiarii 'Fi^ufa XLIIvifofUrii•ifigeriealbgiaGiirisli,iiocesi. xwi
ab ha3f'r.sid&fendendolPef vifgaiti cirix ostehdiluf: ihabsiohes*MiiS'israet ab k$§vb', usque'ad tCffsin
et Mcul fjuadratuniiigtuim iii quii parlC versum fue- ffeprbmissibnis,td est, de miitifload coeiuHi: quod
ril,Iil'miim slat, ita"h&riloe'xquatuor :evangeiistis sigriificatperterna genera venife ad 'Cliristum, per
edociuscohtfa haeresim,et tribrirationemfirmus iiat. iidem, spem, ej,cliaritatem:Quiff per xiv, nlsi per x
Ileni Matihieus r!r))iaIus.-'Ma'rcuS dorium excelskm: vefba Legis, et per quatiiof VirUites: pfima pruden-
Lucas cbnSufgeris.' joahhes, gfitiq Ddmini. Ilbiri i'ia, sefvife Ded^ ntjll idoiis : "secuildatempefatiti^.
rola itt fofa, spifitiis in toli' pbeaicaiio Evahgeiii hbh CoiicupiScefe. tertik Jiistitfa, non aduitefare ':
ih tfiuhtiogyraiiS':Spiriius ia fota Spjritus sanciris qharlafortitudo, dimittere, tivh obcidfere.Pef qua-
ft
Iii EVangelio.Ilem i'as iintejim, et "stiperipsurii qiia- " tuor fuit perditi6 mpndi, pef Virum, per niulierem,
luor lineoe quatuor evarigfelislas'Sighiiicaht: iiaefi per lighuiri,per sefpCnteiii,'el pef quathor Teslaiira-
stiht, hTundaet iihniuhda , Judaai et Gehtes. \\hm tuf, per 'Chrisiuin^Ver 'Mainaht, -pWcVucem,pef
quatiibf animalia habe.ni oculfls aiite e't fetrb clk- viriun Josepli. 'Befyehsr^qiii lult in'IsfaeVCtoistuW
mantia, Sdnclus': quaiuof evaiigelisiaesUiit. item signiiicaVit-:Ipsa tle Me lacta bum t_ua^M, rotis
a Fortasse placens cmlo : sed non libet augurarii neque operee'preliuni est. Innumera alla taciti emen-
damus.
SiS _ EXPOSITIOQDA.-_.U0R EVANGELIORCM.MATTII^US. ] §46
mines perlinent, qui fueruntinjarca, et modo debent A est, qui"aliis minime preedicaf, et sibi-maj*bracom-
esse , quia sfepteminulieres urium virum habuerunt rnitiit."Minimusvocabilur iriregno cmlorum, id esf,
Cln islum : id est, in resurreclione. Haeocto Beati- in Ecclesia. Nisi abundaveritjustilia vestra ptus quam
tudinesinChrislocomplentur.Reati pauperes spiritu: scribarumet pharismorum: quia illi magna docebant,
Fifius hominisnon habelubi caput reclinet. Beali mi- et modicum faciebant, vel quia alia niandala de lege
tes : Discite a me , quia milissufh. Beali qui lugent: repudiatJant:.quaenqn amabant, noh dicebant, et
' ' ' -
Yidens civilatemflevitsuper eam.Be&ii qui esuriunt: quoeamabant, dicebant.
Meus cibus esl ut faciam voluniatemPatris mei. Beati Audistis quia dictuniest antiquis, non occides: id '
misericordes, id est; Misericordiamvolo, et non sa- Cst, nohsblveYelegem.-Qui ifascitur fratri suo: id
crificium. Beali mundo corde, id est: Estole sancli, est, ira ih corde sine voce;' reus erit- in judicio, id
quoniamego sanctussum.Beatipacifici: Pacemmeam est, in-die judicii. Racha, id est, vdcuus vel, inanis.
do vobis, et reliqua. Beati qui persecutionem patiun- Fatue, i'd es't,''siiiecerebro : reus erit .gehennmignis,
lur. "id est: Si me persecutisunt^.el vos persequentur. id est, gehenna duplex pcena, eo' quod ariimam et
Yos estis sal terrm : Id est, apostoli et doctores corpus jiiinit.
dieuutur : terrm, hujiis ihundFdicitur. Quod si sal Si offeres munus tuum ad altare, et reliqua : vade
evanuerit, et reliqua. Si doctor erraverit, in quo B recbnciliari fratri iuo :id est, niunus, orationem,
eriiendatur? Sal saporat, vermeS occidit. Pfojiciaiur oblationem aut ieipsum a'd communibriemoffers :
et conculcelurab hominibus,id est, exeant extra Ec- numquam ad Ecclesiam veniendum est, usqiieqiio
clesiam, et reputentur in parte gentilium. Voseslis fratrinoh reconciliaberis. Relinque ibi munus tuum:
lux mundi: id est, quia lux abs'consarevelat, et Je- quomodo,hoc impletum erit? pariter ariibosjncre-
nebras illuminat : ita et vos tenebras peccalorum pat, si est in propinquo, bene, et si longe, meiite
illuminate. Alias vero, sicut sol semper in coelo tamen debet reconciliare,' et j'am quod diciuntest,
manet: ita et vos ibi manete. cum omnibus^hominibuspacem babere.' .
iVou potest,civitasabscondi: Id est, Ecclesia, su- Esto eonsentiensadversariotuo,id est Evangelium:
per monlem, id est, super Christum. Neque accen- , dumesin via cum eo; id est, in ista vita : sive adver-
dunt lucernam, id est, apostolos et doctores. Non sariotuo diabolo, ut non faciasquod suggerit tibi.ne
ponunt sub modid, id est, sub timore, vel amore. tibi augeatur poeiiapro tuo peccato.Si infans gla-
Quatuor slmililudines habent apostoli : sal, sol, lu- dium peiit, non ei porrigas, unde se pungat: et sic
cerna, civllas. Super candetabrum, id est, Ecolesia. ei corisentis.Ne forte adversarius tradat te judici, id
lh lueearitomnibusqui in domo,sunt: id est, in Ec- est, ne lex Evangelii Iradat te Chrislo jiidiei: quia
clesia, vel in mundo. Sic luceat lux vestra, id esl, G non consensisti Evangelio",ministro, id est, angelo,
doctrina, sive bona opera*Et gtorificentPatrem ve- qui animas in pcenam mitlit in carcerem, 'id est,' "
id in benefaclisvestris. - iu infernum. *
strum, est,
- Nolile Non exies iride,id est, quia de infernonemo' exit,
pulare, quia non veni solverelegem : Id est,
quodcumqueopus faclum est, ipse implevit. Quando' donec novissimum quadrantem reddat : donec',pro
filii Israel peccaverunt, Mbyseset Levi tres gladios semper accipitur. Quadrans est qtianapars hiimmi,
ad vindiciamsuper eos acceperunt, quodChrisius quaepro Iavatione in -merccdedalur, vel pro minimo
fecit cum dixit: Non venipacemriiiltere,sed gladium. peccalo dicilur : quadrantem reddere, in infernunv
Et implere, id est, quod niinus erat, quia velus Lex, miiti, vel quia homo de qualuor elementis factus est.
si quis adulterasset ,-puniri jubebat : nunc autem Audistiquiadictumestantiquis,Non mmchaberis,id'est,
non solvitur, sed impletur, cum dicitur : Qui viderit nbnadulterabis. QuiVideritmulieremadconcupiscen-
mulieremad concupiscendameam, et reliqua: et ite- dumeam.Duae cbncupiscenliaesunt, prima, quam si
rum: De omniverbooiioso,ralionem reddere in die possibilitas sequatur affectus; operis non sequitur :_
judicii. Ecee non veni solvere legem, sed augere seeunda quoeconsummatur, si possibilitas suppelat:
quod velus non dixit. - moeebatusin corpore, et in corde fit.
Amendicovobis.Amen,id est, vere, sivefideliter. D Si oculus luus dexler scandalizalte : erue eum, el
Iola unurn, nomen litterae, queeuno ducio,: fil deea a projice dbste.Idest, princeps veldoetor tuus, efue,
Iittera, id est, decem verba Legis, apud Greecos id est, separa eum a le, si te Dei servilio probibue-
lilteroe, quod nos unum diximus. Vnus apex, unum rit; unum menibram tuum, id est, melius est tibi ut
punclum , ad litteram; ad sensum autem, minima princeps pereat, quam cum illo vadas in infernuni.
mandala Legis. Donec oriinia fiarit, quia quae lege' Oculus, id est, desideriiiintuum, quiacorpus per
minima fuerunt, plena mysteriis fiunt;, iolavelus illum in gehennain "miliitur.Dextra ritanUs,id est,
Lex, apex Nova. mlnister, aut ira tua : scandalizatte, id est, amanda
Qui enim solveritunum de mandatis islis minimis. a te : manus, id est bpus malum abs"cide;
Idest, qui niultum docet, et mininie implet. Phari- Nonjurare :id'est,non perjuraTe : nonjiirareom-
soeiexcolantes culicem, et camelum glutientes : id nino: \d est, numquamj"urare: nequepercmlum,quia
a Videtur de iota' Iittera, quaeet rfecemnumeri contextus est, uf cum alia sexcenta hacienus emen-
apud Graecosnota est, dicere. Sed depravalus adeo _. daverimus, hic tantum i pro r. immutare audeamus.
8*7 S. HIERONVMIQPERUMMANTISSA. . 548
seriesesl Dei: aljter est, esl: non, non, id est, ver- 4 ypluit esjse. Et sic facianiuspt ha.redespatris ppssi-
bum idiciin ore et in corde: qubdamplius est a malo nius esse; nam et lex hpmana, heereditaV facit
est, id est, ex indignilate illius, cui npn credilur. filiqs.
Octtlumpro gculb, id est, nqn reddpre malum pro Sqnctificelurnpmeniuutn: Iiic r.oganms,ut in VLO-.
malo. Si quispercusserittein dexteram mqxillqm,id bis sanctificetur, id est in operibus nostris; namejus
est, si haarelicuspercusseril te in dogma nialaescri- nomen semper sanqtiim est. Venialr.egnumluum,ic|
pturae, praebeilli aliud dogma diyinaeScripturae, ad est, sicut oplant filii .^egnuniPfi|ri suo : ita _etnos
li - ,'^»'.- i-\> '.• tunicatn
vivendum.Quivult luam tollere,
m>-n-',',>,'it, ->.n •(,;id ..\; cri-
:. est, ' •:-' " ut
bramus, r • Ille ^lSn in
',v> res;net .,'_!>:; et non
V.nobis, .. diabolus:
'• . > •-
men quod in te homines spiunt de te, dispoliare: llle, _}_non peecatum, ' " ' Ecclesia, siye EyanT
siyp
Dimille et pallium, \d est, criminjs, puju,ssplus con_ gelium. , _.'"
scjus es, daei cpplessipqem.E. si r/ji|s te afigqrisq- Fiat vqluntqs luq, et rpliqua. Sicqt angeli in ccejp
verij millerpqsfius,vade cum illq qlia mille, id estjj,q| Sine cuipa famulantiir : ita et nos : vei siput in ani-
exieris eqrppre, vade etjnente. Qui petit afe da ei, mabus, lta el in corpore : vel sicut Chrisliani, ila
id est, qui inierrogat, dic ei, sive pauperi elee- hapreiici: sicut Eccjesia, lta Syijagpga: sicut |usti-
pipsjpam.. . tiij, }ta
' ' peccatum.
" " ' "* "jConyertanJ*, pt ijlis fiat' yolunlas
picttffliesl qiitiquis,Diligesprpximumtuupi,et prfioBliia. |'
habebisitumicuwfpin- CSuomododixit, non solv,ere Panem nos[,ruir*guot\dianum: id est, pnini die
lege,mrrecte Jmplej,,quia in yetere.djcif de diabq]p, iisque pd caput anin : hodie, ir| e$%,semper,: panem,
inimicuniqdire: hic atitem de utrppiie. Treis mqdjs id est Christum. Sic agere debemus, ut eum quotidie
diligimus inimicps: cordequiiips corde pdit :ppere ppssimiisacciperp ad remedium. Et dimittenobis,et
bene facere illi, qui nos opere perseqpilur: prare reliqqa : hic caulipneni cum Dep facimus: si.dimit-
verbq, qui nos yerbp crjininant. Galumnianlibys vobis, iemini, dimiltetur vobis.
id est, falsa apcusatiq. Vt sitis filii patris veslri,et re_ Et ne 7ios inducas in tentaliqnem.Sicut seduxisli
homines jn diluyio, yel illos in Sodoma, yel Pha-
liq|ia : iji esf, quasi aliquis portasset aurqm, argen-
tunj qpbis; et _si maledixisset nos, et percpssisset, rapneni in mare, sive in lentptione diaboli, aut iio-
dijexer.imuseuni,,ptcura illa defepissci||, e| nps dg: minum insidias.
fecisseftius: jdeo npn fleficienteviiapromjliitur. Qui Sed libera nps a malp. Id est, a diabolo, a peccato,
sglenisuurn, et reliqua : et pluit superjustos, quia in ab homine malo. Haeseplerporaliones: ° ut septem
utfoque tofus |||undiig continptur : in sole, arida, et gralioeSpirjlus sancti: quatuor communessunt pm-
calirla, in pluyia, iiumida ,et frigida : jle his qualupr hibus: trespetitiones ad. cpelesijapprtinent, id est,
faptu.s.estmundus : .sjcnos debenius dare jnimicis G sanctificetuf nbnientuum, adveniat regnum tuum,
npstris cib,u_met ppj,um,veslimgntum, et verbum fiat yoluntas tua ; quatuor ad islam yilam.
dileclionis. Cum autem jejunaverint, et reliqua, exlerminant
5? eninidiligitiseqs, ptreliqua. Publjcannsdicitur, fqciessuas. Id est, transfigur.antse, id cst, ul videan-
.qjiiapjiijliceppcca.t,aul qjiirem publipamagit elhni- tur ab hominibiis,quiajejunant. Vngecapuf tuum, et
cj, gei)j.ilpstE^loleperfecli, i|l est, ut perfpcle hocc lavqfqciemiuam, id esifc quod Dominodare yis^ qui
impipat;(s.inele.en]psynis,in jejuniis, in praj.ipnibus; est capuf tuum, proxiinq tuq .da. Npli tliesaurizare
ne corqpihoniinibusvideammi,5d pst, qupdbona ope- in terra, id est, in cpejp: ne mrugp,id est, vana glo-
ra per i$.{Iemhunianam non fiant. ria, aut ifa, tinea, invidia |jut superbia,,fures, daemo-
pu|jj ergo,fqcis eleemosynam,id esl, fap saperdoti, n.es, aurum, sensus, mundps, ' yestimenjum; nam
et pauppr},pt inifnieq. Hypqcrilqdicilur fictus. Per- cibns, praB.dicatio ;j|ivina. %.
ceper«n£.mercedem suam, npn Dei: Nescial sinif(r<j Lucerm corporis tui: id est, dpctor, yp}princeps
lua, jil est, yana gloria -.dexter.a,pmnia proplef tuus; corporis, id esf, hominis jiii{erioris, si simplex
Dpuinfap. Intra in cubfculum,id est, in cordis se- fueftt unius rei, Nemo pptestduobusdomhysservire;
crela : clausoostio, i&est, contra yanam gjoriam. ubi fuerit thesaurusluus, et reliqua : rxut unum odio
^Nojtjleinultum loqui, id est, ne mu|las petitiones, D hqb.ebit,jdest, quinecsibibpnus; aliumdiliget, qui
aijitniulta yerbi}dicer,e, siye per allitudineni vqpis sibi.bonus: id est, diabplum contemnere, Deum
D.eumrpgare. Scitenim Pqter qupd yobisqpusest, sic amare. Qui divitiis servit, diabolo seryit. Mammona
er,goarate, P,qiexnoster, id est, vivarnusin terra, ut dicuntur divitiae, sive nomen diaboli.
palreni hqbeapus in poalo; charitaiem et fraternita- Nonneanhna plqs est guamesca.Id est, qui minora
lem oslendimus dum dicimus nester. Hoc dicit im- dat Deo, et maj'oradiapolo. Resp'icitevolqtilia cmli,
perator, et mendicus: dicit dominus et servps; simul et reliqua. Quiamos est ayium in altum yolare, et
dicunt: Pqier noster. Ergo qjii unum patrpni habent, canticum cantare, et aliquid sibi voluerint in terra,
fralres sunt; idpp npn dedign.elurdpminus serram accipiunl a p.omino: ita et hpmines debent.coelestia
suuni frairem habere, quem DorainusChristps frater cogitare, et Deumlaudare: et cum cibis * indigent,-
a Luxatus textus hic erat verbis, ut septemgratim 1 Erat civibus.Mox quod dicitur, deponant quas
Spiri.us fatictt, qusjj subsequenti ispcolo subjunge- portant sarcinas, nos subslituere cpacti sumus, pro
'"J" "vvefbo
liatur,' adjecip ,e.ia'm' ' "! q""uod "sfehsum
" *' <orassit', ':'*•'--.
liis yerboriim' ihojistris,'
tdslicasll.' ' ' denondniporlairifides
' '''" •*'" • - pq- "'
inieVciplebau'' '\'li y"
'
S49 EXPOSITIO .QMTUOR-^?ANGELIORTJM. MATTHiECS. SSO
aDpminp in terra accipiunt reparationem diyinjia-,A diabpli, yeniunt ad tidem, recumbent,id.esl, inhabi-
tis. Quanto ntqgis Paler .".esfeiyquibonus .est nalura, tant. Quare cumiribus lanluni, id.est, propler remis-
dqbil bpna petenlibuBse, idest, fidenipercharitatem. sioneni. Qui ,cqiicupirscunt, illfic ftebunt : illis est
Inlrale per angttstam pqrtam, ubi nqn capient pecca- stridor dehMum, quo.r_jmJDpjisyenter ,est. Socrum
tores, nisi deponant guas portant sarcinas. Duo, id Petri febricitanteni: id est, jsyrmgogoedu.bietas,
est, charltatem Pei et prpximi : d-io Juminaria, su7 T.etigittpumutn.Pripstay.Uauxilium, dimissafpbre,
perius Evangeliuip, inferius vetus Lex,,ubi quis of- id est, desinit incredulitas. Ministrabat ei, id est,
fendat, npn intrat. Quam lata porta, pt reliqua •.id benedicebat ei : per yesperum,.ostendit ei firiem
est, divitiiset propria voluntate.servientes. mundi. Daenionia, id est, pecpata : per yulpes, id
Attendite vobis, id est, a falsis.doctoribui. ..cayete: est, Jiomines ,, >" •> : per
> • >-. >,incredulos r-', yplucres, homines
,r---- ' Bi-nji di-
aii,- ,.,r
in veslimenlisoviutn, id est, jbpni -docioris,Ippfrapa- vites. Non reclinet canut, ubi non estfides. Morluos
ces, id est, aninias in perdillpneraipiunt. Afructl\bus morluum sepelire, ,id est, cprpus animam : aliler, si
eorum, id.est,.-ex operibus, cognoscelis eps, id est, pecgatprlaudat .peccatorem.
nupiquid ,cflUig"tnf,de spinis .vid.est, de lMerelicis, Nayis^id es,t, Ecplpsiaet.mplus et fluct^s, .H est,
uiias, id est, vjirginiiatepi: de ttibulis ficus, ,.4 est, lentatip : dprmitams, ijl es.t, incar.natiiSj^iveijrucj-
cqnjqgem dp heerelicis. Arbqr ,bona, liqmp ljpniis , B fixus: .yepiiis, Id pst, subiia^iipa^entatjp.pffimpni4a_t
qrbqr tpqla, honiq nialus:.qiii agit.operp mala. cus, gpnliliSj.gens^cum.perfidia.Per mqnunienla,hoc
Non,qnmis gui dicil mihi, Doniine, Dpmine, -et re- sunt cqrpgra : per yiam ,npp transit, id est, per
liqua. De ill.is dicit qiii amant.in angulis stare oran- genlilitateni ad regiium. iGrex.pqrcprum ps.endunt
tes. Sed qui fqcit vpluntqtemPqXrismei, idtest,,<jjii hpjnines ante cqnyerslon^em•.dimersiinmare, id est,
servgt mandala. Multi inihi dicunt, Doniine, jd est, in prpfundum. Ppr pastprem psl.endit,p|iiJosopiips.
mulli sunt qui jntrani. per earp:,Qui« nmnquqmtnpyi Surrfixit: idesf, curatus.esl.: reversus iri domutii
vos, id est, bqnum, yel hoeretici, Djsceditea me, id supm, jd jsst, a|I pritnain^creatjoneiji. Spopsjis, Chri-
esi, <jjiisperant nqn.esse.rpmissionem peccatorjim. §tps ijst: sppnsa,.EpcJesia: |ilii spopsi, ^.post.plisun.t.
0,puiis,qui audit verba mea:,,et reliqua-; qui cpntra Rudis panhis, dbcfrjna JEvangelii:.Jjcissispa'nijis,.|ibc
proedicalipnemnon agit, assimijahiiur yir.osapieiiji, sunt homines veleres. Vinum novum, et utres vete--
<7«tfcdificqvitftomumsuperpelrain,M esl, sup.er ppus res, noya praedic^iio ad .Ijomines.yeteres. Princeps
bonum, ne intraret pluvi.ain euni, ,j,d psl, do.ctrjn^a figuram tepet prophetarjim , vej piitripi-cliarpip,
haeretica : .flumipa , perpeeiitipnes hoerelicprum , Piiella hsec.est sypagoga. Tpnui. Jesus"ipa;i|iin ejiis-
ypnti, daem.opes.j^ubes apcipi.unt pljiyiam jdemarJ3, dem .pueliie f id_jest. auxilipm,ei prjEe§j'iiit.Messis
haeretici .dpcirina de mpn_do..JEt.noncecidit domus, G my.ltd,iAest, cprda paraja : messpfes, ^octpres.' Non
duas 1
id est,npn cadit, qui superfidem stat in Chris}p. ,'i,''- •'• id•.,est>non
- ' tunicas, • dupja -mente nee dunla
\\-<\ >i?^*ji ., i'-' . *{>«,, fi-
.>
El omnisqulaudit verbp.mea, et non faciet ea. Iil djicia, in noyum , aut jn velus tT_3stamenlpm.Nbn
est, mos fiiitiii Lege rjpod nonessetin populp qui catciapientum, id est, non t.s.imoiiium.maibriim :
jjon essetrniupdus, et.si.sanilatem accepisset, pslen- nequevirgam, jd est,.npn fprtil-udineni, se.d_per.pa-
disset se_>sacej_doji:et offerebatiir proepmpnus: lienliam. Pax reversa, idest, mercesrecepla : iiier
dups turlur,es, aut duos pullos columbqrum.El fuerat pulyerem, inquinamenlum. IIpc.sunt;,auia pujvis
cum eis juxta hoc opus, lignum hysopum, et cocci- trlbus modis impedit, gressus obligat, pculospbpcu-
num.erga cacumen Jpsius lignij et dispergebatur' rat, vestimehta "ipquinat. Serpens cr,uclata abscqndit
sanguis allerius. avis s.uper istud iignum : super alte- capnt snum, _idest, .apostoji criiciali, jpnVegaptes
rum ayem, et.ipse dimittebaluirin aere. Lignum crux Christum. Perseciitip^e^, hoc sunf iisreses, De civi-
Cbristi; coccinum , passio ejus. ^Et oportet -ad tale inaliam, id est,per singulas^quaesiipn^esiibrpru.m.
marlyriiini ire, per passionem Chrissti, ,et sanguisi Nihilpperlum qiiod nok reveletur : id pst,' passip
nnster spargatur super cruceni ejus, nam ascehdat; Christi et pmnjum doctprii.m. Quod dico in tetiebris,
ad Ecclesiam, ppst passipnem corporis nostrl in id esl, ad Judaeos, dicilein lumine,id est, in .Eccj.esia'.
marlyrio. P puo passeres, id pst, corpus et anima,. spu Christus,
. ln iesfiwonjoIHts.,H est," ut non solyisset legem,, eiBarabljas. ^sse, id est, fides ; per gfadium, hoc
vel yidissent quod natus esset a Iepra. Ceiiturioi surit vferbumpraedicatiohii?."Aliler, duo passeres. id
figurat doctpfes, .puer paralylicus contraclus, signi-- est, .dno Testamenta. A.sse,lipc.est, Chrjslus. &epar
ficat genus humanum, in peccatis conclusuni.lnyeniit rare palrem a filio^ hoc est, fideles ab infidelibus.
Jesusin centurione trina mysteria, primam humili-- Accipit crucem? id est, crucia teipsum. .Scaiidalizare
tatem, ubi alt: Domine, non sum dignus,ut iiitressul') i,nChrjsto, .id.est negafeChristum. Amnd\nem venlo
tectummeum: secunda fides, ubi ait, lantum dic ver- agitalam, bpc spnt jipmines a,dulatoi*es,.:yacuos sine
bum, el sanabilur : terlia, id est, prudentia, ubi di-- fruc. u. 'Regntim pmlorumvim pqtifur, Iipc pst, ,quia
xit, liomosub ^otesfafe.Miralur Jespsjn cpniurione,,. per.cruciallpnps;carnis pt ppenitenj.ioc,,per,veiiitiir.ad
id est, inyenit in po sapientiam, qua fuerat doclns peir regnum.Dei.Jpse esl Elias, gui J;bannes,„quia ipse
praedicationemdivinam. Ab qrienie conversi, idest , spiritus erat Jn.Elia in.st-cuiidp idventu , ,.qui jp
ab infanlia; ab oceidente,id pst, a senectule; a,me:- Jpanne fuitin prinip adyentii. P^uerisedentps in foro
ridie, a juvenlute; ab aquilone, id est, dc poteslatie hoc sunt prophetae. Ca*iiat>i-Hi.s ]ioJbis}einonsaliqsti
68! S. DIERONYMlOPERUMMANTlSSA. SS2
iibias, id est, nuntiavimus yobis adventum, et non A pter diviiias suffocatillud : in terrami>o.!am.,id est,
credidislis. Lamentavitiius,et non planxistis, annun- qui audit et inlelligit. Et facit fructumiricestmum,-
tiavimus vobis pcenitenliam, expavistis cOnfessioni. ostendit ordinem conjugatorum,sequenliummanda-
Quatuor modis sunt laudationes : Confitebortibi, Do- tumDei; ifuctus sexagesimus ordinem viduarum,
mine, Pater cmli; fidei, Credo in Deum Palrem : perseverantium in Domino; fructus centesimus,hoc
marlyrum : Qui confitetur me coram hominibus: sunt ordines marlyrum, monacborum,vel virginum.
peccaiorum : ConfiteminiDdmino quoniam bonus, Qui habet dabilur ei, ostendit aposlolos : qui liabent
Abscondislia sapienlibus,id est, qui sapienlia hujus Christum,' dabitur eis et intellectus. Et qui nonha-
mundi uluntur; revelastiparvulis, id est, discipulis. bet, ipsum quod habet auferelur ab eo, oslendit
Yocatio qualuor modis facta est in novo : Venitead Judaeos; ipsam Legemquam habebant, aufereturab
me omnes,qui laboratis. lu velere : Venite,filii, au- eis. Videnlesnon videant, hoc sunl Judaei,qui oculis
dite me : in futuro,"Venite, benedicti. videntes , corde non credebant; aurJientes-non au-
Jugum, id est, doctrina levis est volentibus, gra- diant: ostendit curas corporis : audiebant et dnris
vis nolentibus eam. Perfectio treis modis intelligilur, cordibus non inlelligebant. Simileest regnutn cmlo-
id est, discipulorum, per baplismum : peccatorum, rum homini qui seminavilsemenbonumin agro suo;
per remissionem: Judoeorum,per renovationemnovi B qui seminat filius iiominis est: semen verbum Dei
Testainenti. Per sata, id est, messis, quod significat in corda eredentium : in agro, id est, in mundum:
Legem veterem. Sabbatum requies novi Testamenti; zizania, filii nequam, id est operarii iniquitatis. Ini-
discipuiivellenles spicas, id est, trahenles testimonia micus qui seminavit, id est, diabolus. Messls, coh-
de veteri, ad confirmandum novum : confricantes summatio saaculiest ; messores, angeli sunt. Pro
manibus, id est, exprimenles in sensum spifitalem. quid fasciculus dicitur? quia non omnes a^qualiter
Homo manum aridam babens, ostendit avariliam, judicantur, sed adulteri cum adulleris, et omnes
qui cupidus est in accipiendum, avarus ad largien- pares oequaliter.Granumsinapis,significatChristum:
duin. Qui solebatrapefe, discat largire. Extendil homo seminans, Deus Pater est: in agro, id est, in
manum, id est, purgalo corde, restitula est; signifi- mundo. Minimumomnibusseminibus:significatChri-
cat conversioneniad fidem. Lignumfumigans,id est, stum, refulalum a Judaeis.Cumauremcreverit,id est,
corda gentium parata ad fidem. Hominemdaimonia- surrexerit, fil arbor, id est, ascendit ad ccelum;
cum, mulumet cmeum,significathumanum genus. In rami ejus, boc sunt aposloli; volucresin ramis ejus,
domoalligavit fortem, id est, Cbristus aliigavil dia- id sunt sancli, qui lerrena despiciunt, ccelesliacon-
bolum. Vasqejuk,hoc suntcordagentium. Progenies cupiscunt. Aliter granum sinapis,' sermo sancli
Viperarum, quomodopotestis loqui boria cum silis C Evangelii: homo seminans, Christus est, in agro, in
mali? per viperam oslendii synagogam: progenies, mundo. Minimumomnium,id est, servaium in cor-
id sunt Judaei; sicut occidit filius viperam malrem dibus fidelium, propter sapienliam philosophorum.
suam',sic JrideeiChrislum, qui est sapienlia omnium, fu arbor, id est ascendit super omnem sapientiam
mater. Generatiomala et adullera, idem, deserentes mundanam; ramos ejus, ostendit explanalionessin-
Dominum, adhaerentesidolis. gulorum doctoruni; volucres,id est, amatores scien-
ReginaAuslrivenit a finibusterrm : significatgen- tiae, de semenle accepto, id est, doctrina Evan-
les; audire sapientiamSalomonis, id est, doctrlnam gelii.
Cbrihti. Immundus spirilus exil ab homine,id est, a Mulier, id est, sapientia, absconditinfarina, id
Judaeis;"abiit per arida loca,.id esl, per gentes; re- est, in, corda fidelium, sata tria, oslendit tres filios
verlit in domum,id est, ad Judaeos; inveniteamsco- Noe; doiiecfermentatumest totum, id est, dum pra3-
pis mundatam, id est, traditionum paternarum; dicalum 'est Evangelium in totum mundum. Simile
assumpsit secum seplemspirilus nequiores,hoc sunt esl regnum cmlorumthesauroabscondito, thesaurus,
omnes dies eorum in malo opere versi; intrantes in id est, Christusvel sapienlia: in agro, id est Ecclesia,
domum,'ii est, in corda persecutorum, quia Chri- sive in Scripluris divlnis. Vendidit omnia, id est,
stum perseculi sunt et prophetas. Materet fralres, id 3 reliquit vilia, seu res terrenas: emit agrum, id est,
est, synagoga et Judaei; foras stantes, id esl, extra regiium coelorum.Homo negotians, qui queerit do-
Ecclesiam; qumrenlescolloqui lecttm,ostendit in fu- clriuam divinam, invenit unarn margaritam, id est,
turo conversionemJudaeorumad fidem. Exiit Jesus sapieutiam Chrisli; vendidit omnia, id est, vitia.
de domo;sedebatad mare, duobus modis intelligitur, Simile est regnum cmlorumsagenmmissmin mare,
id est, de coelo in mundum, de Judaeisad genles. per sagenam, verbum prffidicationlsostenditur; in
Ascei(rii(in navi, id est, in cpelos; lurbas ad littus, mare, id esl, in mundo; ex omni generepisciumcon-
significalur praesens vita. In similitudinem,boc in greganti, id est, omne genus humanum. Audit yer-
parabolis ; semiuatipsequi prmdical: seminat, id est, buni Dei secus littus, id est, prope finem mundi:
verbum Dei: secus viam, id est, qui audi.tverbum paterfamilias, Christus est, scribaedoctores apostoli
Dei, et non intelligit: in petrosa, id est, qui audit sunt: venit in patriam suam, id est ad Judeeos.Te-
verbumDei, et accepit illum, et accedentelentatione, trarcha, id esl, a quarta pars regni.
negat illum; in spinis, id est, audit verbum, et pro- Alligavit Joannem et tnisit in carcercm: oslendit
8 Scriplum erat inita, fortasse pro quinla, tametsi d quoque falso. Kos quarta rescripsimus, ul rei ve-
I.S5 EXPOSITIO QUATUOREVANGELIORUM.MATTHJEUS. t&l
terminum Legis veteris. Herridiades significat syna- A^oves * qum perierunt dothuslsrael, ostendit corporali-
gogam; piiella>saltavit in corivivio,ostendit gentes 1ter ad-Judaeos; aliter, quia onines credentes in
saltantes ante idola: caput Joannis in disco, significat Deum Israervofcantun-Sumefe panem, i'd est, doctri-
•corpusGhristi inaltare,caputilliusin cordefideliuiri; nam; filiorum, id estj Judeeorum; dari "canibus, id
daltini esl puellm, id est, Ecclesiaeexgentibus; dttu- est, gentibus. Catelli edunt, id est, gentes; accipiunt
lit matri sum,-ostendit conversionem Judaeorum, ih de micis,' i'desf,' de minofibus mahdatis.
fulurum; secutoe ostenditpedestres; ostendit, non Misereor liirbce: ostenditquiaDeus totus miseri-
rcum pecuniis anteguis,-sed cum proprio labore de- cors est;' triduum perdurant mecum, ostendit fidem
bet homo sequiDeum. Curavitinfirmos, id est.abluit Trinita'lis;:«ou habent quid manducent, id est, hon
peccalis et ab idolis. Hora jam prmleriit, id' est, lit- habent verbum pfaediciitiOnis;-Nblo eos dimiilereje-
.tera legis; quinquepanes; id est, quinque libri Moysi; junos, rie deficianiin via, id est,'-ne'p'ereant in via
.duo pisces; id cst, duo Testamenta. sive duo ordi- errorisin;proes'ehle vita, quia'fidessitieloperibusmor-
Bes, id est, sacerdotum et prophetarum, sive duo li- tua-est.' Per septem panes osfendit eplaticum,' per
bri Josuoe. Twrba discumbebat super fenum, id est, paucos piscfes ostendit brdinem' prophetariim, vel
super aridacorda, sive supervitia discumbebat. Et sacerdotum. Super terram discumbens,-ostendit per-
•acceptispanibus ,intuehs inccelum, id est, abstraxil G C fectiores jam calcasse vitia' sua : per septem spor-
sensum; fregil, id-est, historiam legis expressit in tas, septenr doctores Spiritus sancti. Phariseei, di-
spiritalem sensum, et apparuitinlellectus; bbnedixit, visi, Saducaai,justificati '.•'coeliimserenuin,id est, re-
-id est, mulliplicavit. Duodecim cofinbsplenos, id est, surreclio Chrisli: coelum rubicundum, effusiosan-
,de doetrina sancta duodecim aposiolos, pro qua guinis : ccelum triste, passionem Christi ostendit:
causa non computaiitur mulieres et parVuli sicut tempeslas rutilans significat persecutionem. Catier.ea
-viri, qiiia parvuli non valentrepugnafe contra -viiia -fermentoPharismorum, id est,' a dcctrina ebrum. Si-
sua; sic et mulieres, quia imperfectus sexus est. Jus- mon, id est,' dbediens, id est, filius Jona, id est,- co-
-sil ascendereinnaviculain,iAesi, in Ecelesiani; prm- lumba, quod inlerpretatur Spiritus sanctus ; caro et
xedere trans ffelum, id est, de Judaeis ad gentes. Qua- sanguis non revelavit tibi, idest, pater et riiater non
tuor modis vocatur : prima natura : secuhda cogna- ostendit libi. Portee inferni sunt peccata hominum :
tione : tertia gente : quaria affectu."Quatuor modis claves regni ccelorum, poteslas est ligandi' et sol-
diciturhomo; quid dicitur. id est, bonum, bene, vendi, id'est;per pcenitentiamaperiehtur.Mullapali
pmnitentiamagite, et reliqua;'m'alum male, satiguis •a senioribus et scnfris,' haec dicens Jesus ostendit
-ejtts super nos; bonum male, ubi dicitu_rde cosco, passionemptresUrrectionem'.;/)ic!r.arf Pelrum, Vade
Itu solus discipulus ejus es? iriklus bene,' ubl Ap'osio-C G pbstme, ostendifipsum crucifixuni. Post me abneget
,Ius ait, tradidi- hiijusmodihoiniriemin hiterilumSa- semetipsum,-id est, contemnat voluptatem carnis.
tanm',ulspirilussalvusifial.Vespere aulem faclo,solus Qui .amat, vdliiptatem, propriam animani perdit :
erat ,- osiendit finem mundi: Solus venit redimere ianimahic. pfb vdliiptale^ponifur : qui perdit animam
humanum-genus. suam, inveniet-eam. Duobus modis animam perdit
- Navis in medio mare : id est, Eeclesia in medio liomo,' per marlyrium, et abnegationem corporis :
mundi: jactabatur fluclibus, id est, perseculiones pa- inveniet eam, id est, in regnum' Dei: commutatio-
tiebatur; veiitus contrarius, id est,-diabolus; quarta nem' dat pro ariima, qui carueni suam cruciat,- et
' '"
vigilia noclis venit Jesus, ostendit in .quarta lege, animam nulrit.
id est, Evangelii: AmliufansJesus supef triare, id est, - Post sex dies, jam in septimo,. osteridit oetates
calcans amaritudines saeculi; ambulavit Petrus su- .nundi, septiraa quaerequies intelligitur. Petrum, Ja-
per aquas, super amaritudines, sive calcans vitia icobumet Joanriem, hic ostendit lotam Ecclesiam;
peccatoruih.Petro mergerileirimafe,' id est, dubie- duciiillos in monlem, id est, in regnum Dei. Splen-
•tatefidei; sicomnis quidubitat Iif fide,'Jmergit in duit facies ejus sicut sol, id est, sancti in gloria Pa-
peccatum; Exlendit tnanum Jesus, apprehendit eum, tris: aliter vetus Testamentum splenduit iii Novura.
id est, dedit ei adjutorium-fidei. Haecsunt quatuor 1) » "Vestimentaalba sicut nix, id est,"congregatio omriium.
leges:prima in natura : secundalex littera : terlia ifidelium. PerMbys.en oste.ndit litteram Legis : per
prophelarum : quarla evangelistarura. Gum trdns- Eliam,ordinem prophetarum. Christus cum disci-
fretasset, id- est,- cum tfanslsset;• venerunt inierra piilis pslendit nbvum Testamentuni. Nubes tetra,
Genesar, id-est, de Judaeis ad genles'; obtuleruht ei Id est, Legis littera. Nubes eanciida, id est, prae-
-mtile habentes, idest,iilolis;serviehtes.'', - "dicaiioEvaiigelii.Nubes pluvialis, id est, praedicatio
'' Mulier Chananma -: osteridit -
pririiitivam Eccle- apbstdlbrum,' qui' faciebant" fructum
' • pcenitentiaj,
siaih : filiaejus a daemoniovexala, id esl, Ecclesia[ postascensionem Chrisli.
gentinm, abidolis cdrrupta. Sanataesl pitelta ex ilta! ' Cum venisset ad turbas, id est, cum descendisset
iiora, ostendit -conversionem gentium, ex illahora L Sn mundum. Homogehibus provolutus, osiendit or-
qua Christo erediderunt. Non sum missus nisi adi idinemproplietarum, qui rogabal pro se, quasi Ec-
.,,. >a,Fortassecoronarium, uempe aururn : quod tri- rum provinciai pendebant. Sed hariolari.non vacat.
sive magisiratibus Rojhaqb-
"iiittiitin"iiiiperaioriI.U5, ,Merius pbifa, qu^tutb licuit, emendanlur,.. • ;..
tg$7 , EXPOSITIO QUATUOR-EVANGELIORUM. MATTHMJS. ' So8
"db3'oru'm,%t'l3pclfinarumpatern'afiim.''A iicuI-'AL"est,'Christo: doiiec ponam 'ininiicos ^tuos scubetlum
,:ne'a',:'j'0Sffehdit-syhag6gamMsine*ppenitenlia: Meris',id ,'pedum tuorum, oslendit, quia humiliavitpiidiosffet
tesi',-CIirisUfs.'5FoWi'/e /M'f*c,-id'e'st,'Judaeis; jactate in '•genfes pef patientiam subpedibiis' ejiis, iit:pef vih-
1 * ''" f "'*
-jnaVeJidest^ in cbfda credentiiihr.- ulctam' puhiahtuf pefseciitofes 'et"iii''fulufd." 'Super
-' Hoinbtjui' habebat tiubslfilios: HbmbChristus est: caihedrdm Moysi,' id est, "supef'idoctrinamnpsius ;
:dub%rfilihs,Judiebs *et'gehtes. -Qiiisbb iis'
fecitvoluh- 'phylacteria;"idest, x'verbaLe'gis'Jih c1iarMa:cb'h-
:" ''' J " ' '
'•'ititehiPWlrisyqmitsAi ed,"ei'-rion"fecit?Josleiii3ik'3\i-'scriptapbrtantes phafisael in frohte:'
daeos : el qui dixit non eo, et fecit ? ostendit pbpiiluni oslendit aifecttiin .
' •ilrefu's&7ei*i,'i7ei'usa/em:gemihans
'gehtiunvqiii 'fecit -pefebnfessionerii fidei.•'Pateffami- dolbris? 'sicul galtind'corig'regatpullos subtilas''s'uas,
-lias plariiavit %fH'-*Sm,':ih6niOrDeus'Patef est fviheli, • iri;s"pirispinhis1,' id^est.^subievatisalis^itleiCIifistiis
^syriagbgaYSepe-clfcumdedit';" 1ii"est; Jciisfbclia'abgelo- !%'xparidit"pal-ii:asin criice, iitcohgfegaret fili6s«uo*s,
afnm-lTbrW/ar,-'id-esl; %eiri_bTumThariyfiuin';'/uirr»-j 'sicul caniicum Deuteronomii assefit '•Exptitidit alas
-?h luer/iofostenditaoclririamLegisiajrieoYa/doetores kiias, et assumpsit:ebs'isup'ersdtipuldssttds: Ecce relin-
"'suriiVGum hiiieiri teniptts frudi dppibpmqudss'ei',i:\i :bqueiurdoniiis veslra''desei;ta, ostendit q'u'ia''derelieu
•'esiv'-adveriius'>;CIirisii ';"servithissi',-pfoplictae^unt: "s&nt-alege^sua^et"a:pfbplietia,.ef afsacefrloiib. rVb»
1
^querif priffluhi!ocfeideriirit;est Jfereriiiay^eilsaias :kI3 'hii"videbitisdonec'dicatis: Benediclus'qiiivetiiiin -no-
rtq"uem'iapidaverurit,'iae'stSteplianiis'.' EfecefunWilm ~'mine'Doriihiii'bstfendit^quiaIri secundoiadvehtn;''!)!-
-^extfaMrietHhy-Ufest_Jefusalem, 56 hionlemGalva- •!'debitktim'oriinis'carb; et plangenVsuperse 'timries-iri-
.'*i3a3.-"tiic:^inea,Jet alii%oloni. osiendff-Ecelesiam -^busHeffm-qhipupugeruni eum. 'Noii relhiqribiufJhic
-gcntium,-qui'redduh't<fr'uclurii,-id'est, cbrifessiohem ''ttipis 'sttper itipidetri, :osiendit dispefsionehi 'Judxo-
-'^{eriileritiaeet-fideii 1liapis; Id ek. Ciifislus: scissus ;-TiioiTTuiicscandalizabuniufrinulli',- 'osteiidittjuia^er
1
r/e monlesine manibus, id esl, sin&aelJivirili.^etcbii- •magnitudihem''':b'er'secutioms'negabiint :fChristum.
'•cubi.u :' de.hiatre sirie seihine;-de" paire sirie tem- ' °_ltemiHaiio,-'o'sieiidit ^sQiTuaiiT-aniiclirisii ^pnsitalh^in
pore'. Faclus inbuput atujtdi' contiriefduospaVieles, -'iemjiro-:' 'desolaiio;id-fest;crjhsiimhiatio';Qui stitiPin
"'ostehdit-novuni-et 'velus ^Tesiamentuiri',Juda208fet Ji"3(i''d,',id''esi;'iiicbrifesslbrfefidei.' ''Frigiariicldlikhn-
-:-gentes. Qhi 'ceciderii'
stiper'lapidenfyctirifringetur;si- ''tes, id-est, ad "dbcifihamVpbstoIorurri':''quiin tecto,
--r-giiificat'gerites'superChfistum', deihfidelitale'%d 'id''est,'*in eohtemplativavita'':'" rion''descehllaiih do-
.•'ifidcm;-ico'nffingeturshper, *id'-est,>-ih- huniililaiem. 'nnvhi, id est, in aetivavita : iii tigrb,1id-esl/ih prae-
-"'Sitperqaem-tero'cecideriliapisycbiiterele«*n;'bs'teriait
" '"'dication'3'Evarigeiii':ribh tbUai tuincamhsutirii,-id'-est,
-"'Jjidseos-supefsiitiosos: ."<-';'• '•-:•*•' ; ^nori revertafuf ad^pristiiiarii; conversaiionem suam.
- '' -'Homofex qtii -fecivmiptids-filio-iuo.' Honio Dfeus''Q. :iYm'-pTmgridntib'us, td^est, cohcupiseeMlfBU^iesalie-
Patcr est: per nuptias bsiendiVCbpulalibneni^CIiri- ria's:'^refftufi'!eiiii!6us-;j!'i8 'esfV^in^Pperb^pferp^eti-an-
sti ef^Ecelesisei'Sicut Eva ex cosia':AdaeVslcEccle- -iibus; >pef eTfiinnqiji-.ostenditJpersecuiionem., per
.£ia.ex!!atefe!€!ifisCiredemfitaest' :-"et*siiut exvir- :: sabbatiim.finemmuhdi.- Vbi:.fuei:it;tor,pfl,s„ iUuc.con-
/''gifte!tefra'prO'c'essit Adam : iWet^Ghrisius ex'vir- vqregqbuntur.sdquilm './•cofpus ChrisluS;est;-;- aquilae
'
'giiieMaiSa'iValus:Wsit' servffssuos.-id e_t, patfiar- • animae"sanctof iim :sunt. Aliter in.resurreclioue^Hna-
-' ebas"; -I7OTIBI wIsi/''aKos_'idest,'pf6'ph'et,aV. Prauri!ium ,jqiiaequeanima".pfjopriHm'eorp"us,sum'et,;:pir,solem,
paralum, id est, Seripturam' sahctam';-taurii "occisi, .ostendit ;pra3dicalionem..Evari*ge!ii,:,pef iunani,- .Ec-
.' bsteridit qui"pfoChrisiVsanguiriem-fuilefuM':altilia, - .iclesjami^^pef^stellas sanctps, siye ipraedi.catores.
_i i'd est/saginWta.' Abieruntin villhiri,' id est^in
'cupi- >.,¥Jriutes.,cmlorumH'Commovekuntur,, hoCijest agmina
*!r*diia'tem'"valiVihiiegbtititionetii, id est/ih ihuri'db,-:si'cut '," angelorumadjudicandnm •.•parebit signumm.ccelo,
"' ait
Apdstolus : 'Nemb'nii!itahs:Deo; viiplical 'se riigo- : r.M e st; crux-ChrJsti;:;.pertubam.pstendit,sonitiim-.an-
~'iiis smchldribusPutplaceat-ei^tiui^seprtibavitrReiiqui -'j.gelbrum.rjErunt.-r/uoin agro,.M.est, in pra.dicafio-
- tenuerutti-servos
ejus,'^osteiidit'lmpetum'' persebutio- . >.-nemEvahgelii ~<unus.assiimetu'r^ id(est|fqjiisCQm.p]et
nis. Ait servis suis, id est, apostolis. Nupiiaifcfclm rnpracdicaiionem in opere ::a/ias i,e/in^e"iMr,«idies_t. in
surit, jidi*'st,-corda eredehtiunieonjuncta cuhi Chrfc ©.ope're|iistitia3%'in:».o/a','linsritindo '..Mo niQlenles,
i.jisto.prp ambfe.scharitatis.iie^aae-citas-KiaruiH,idest, ,.j.id'est;.in>Eccle'sia>catbolica,,'jet h.aerelj.cqrjj.m.<;S
-„ad gferiies..,CoB_ire_ia*)en{'*!«j£io»os lef.nmlqs^ osteridit -„ >,-Simle<£sly£gnum.cmlomm.d'ecemy'pirginiby.s; >qum
^.prsesenlfem.-HiamJ.fiJntramf ^exati. diseumbenles,i i accipientesianipades '<£uqs,aid est,' in, res.urrectipne,
i • ostcnditsecundumadiventum. Motrionoiihaberis.ve- . xorppfa sua. yjfgines suritjep quoji.fGhristum, non
•.'stenmuplialehi, ostendii charjtatem; ut-ait^fides-sine -' iiegavefunt.': Quinque.-prudenies, eo ,;quod_propter
f'::cIi8fitate"mortoa-est.: ... ._• .>' ^ru .''-S~.,., - -: -; .Tegnum Dei laboraverunt.: ^uin^ue./aJu^,. os(epdit
' itMsulief,-id>est; >synagoga,pe'rsepiem'viros :-!epta-'.' -qiiiiprofetfibutioneihumanae;Jaudisgesserunt..iJ)(or-
--liciim intelligitur:- Mulier defuticla,;M- est, "litlera -:^__itori3;'«st'ante;mortem'lahgufiscere.'dorBiiEe:yero,
-'-'.dcfuncla ,transiendo de^veteri Testamenlo in novo. K%,;morteqiiiescereest.!#'3'diii,?joc/e,'iiIgsE; in.errpre,
IJI resurrectione cui erit ? id est, Ecclesiae Christi. sive in securitale negligentes. Nescio vos, id est,
Vixit Dominus, id est, Deus Pater^flomiHojnieo, iii - ''flescibopefavestfationa.".i> rv.C, "-J-.Y*. j -
\ Satius visum est, remqvere hinc verborum manirtfa. e." mi BaU'i sive,'iqu'se'serisum''ih'tefcipiebaiit.'i'i-'
SS9 . , S.HIERONYMI OPERUM MANTISSA. CBO
Homo proficiscens, Christus est; peregre profec--. i.rum Iiberaret. Sicut Adam, extendit palmani.inli-
lus,,id.est, de ,mundo ad Palrem. Vocavit .servos ;gnum vitae : ila et Judaei exlenderunt palmas in
suos,,id est, dootqres : dedit illis bona sua, id est, .Christo : proinde et Ghrislus extendit palmam in
doctrinam.Evangelii : quinque.talenta, id est, quin- lignum viiae : ita .et Judaei extenderunt, palmas in
quer,sensus, visus,.auditus, odoratus, guslus et ta- .ljgno crucis, ut nqs ab omni slimulojiberaret. Per
ctus: .,quos per consuetudinem solebat movere, ut .cantum galli ostendit refectionem, Spirilus sancti:
eausas transitoriasconver.tatad.aeternani. Sic deyisu „vinctus duclus, ut yincula peGcaiorum _nostrprum
dictum est, Averteoculosmeos, etreliqua. De auditu, solveret. , - <••.-, ., * - •
Sqipi aures tuas, nec audiant linguas. blasphemim.De _-, Corbana |Hebraice,-Gazqpliylacja.-Graece, Latine
odoratu, Bonus odor sumus Deo, in hisqui salvi sunt: divitiarum custodia dicitur. Per, effusionem sangui-
de guslu, Nolite malcdicere?sed benedicite: de.tactu, nis. Christi redemptum .est humanum genus: per
Qui furabalur jam non furetur, sed laboret manibus, pretium sanguinis, emplus est ager ,ad sepultqram
unde tribuet et indigenti. Id,eo,_fiuntdeeem talenta : peregrinorum. Hyrus •bPompeius est, Barabbas du-
duo lalenta, id est, intellectus et operatio;. qui ctus.in desertum, id est, in infernum : alter immo-
habethaec, etiniplet ,exemplis,,et,verbis docet, sal- latus, id est, Christus pro peccatobominum. Exue-
. vat semetipsum,. et alios instruit. Ideo geminatur; JruntChristum,.id,est, exspoliaium, -a fide Judseo-
. talentum: unumialentumoslenditintelleclum.Abs- rum.Indueruntchlamydecoccineo, idest,Christum
condit in terra, id esl, qui praedicationem Evangelit indutum fide gentium.: aliter per coccineum chla-
., pro terrenis rebus docet: post multum vero tempo- mydem ostenditeffusionem.sanguinis' ipsius, sive
,.ris, id est, in finemundi. Metit-^bi non seminavit,id martyrium. Exuerunt eum chlamyde, et induerunt
est, ubfnon fuil ,praedicalio : tollile talenlum,(. id eum veslimentissuis , pstendit in finemundi conver-
«st intellectum : dale, ei qui geminavit in bpno sionem Judaeorum.,
,,:opere. Quinque sensus, sicut ait .Aposlolus, ipsi sibi Milites sibi diviserunt vestimenta , ejus ; figuram
., sunf lex, qui ostendunt opus legis in cordibus suis. , tenet Eyangelii, [qui diviserunt inter -se doctrinam
Qui habet fidem, et charitatem, dabilur ei intellee- • Christi. Per scissionem veli ostendit scissionem
tus, et operatio virtulum; qtti non kabet, ipsum regni Judaeorum. Aliomodo, velum scissum est, os-
, ^quod habet auferetur ab eo, id est, qui babet fidem, tendit scissionem Legis liiterse per revelalionem Spi-
• et non habet charitatem, ipsa fides niorletur.in eo. ritus sancti, vel per ascensionem Christi scissi sunt
Majeslatem, id est, poteslatem, dignitatem. a, Hmdos coeli humano generi. Terra mota, oslendit graliam
, Judaeos : oves vero populos. gentium. Dextrum, id Dei, commota de Judaeis ad^genies; peirm scissce,
est, prosperum, sivereclum : sinistrum, adversum,' _ hoc sunl cordagenlium scissa ad fidem; monumenta
sive poenale, quia apud Deum nihil est sinistrum. aperta,.id est, cordaad fidem. . >
Cum autem -essetin Belhania, id est, in dotno obe~ Monumenlum,.id est, Ecclesia ex genlibus: no-
dientim; hic domus pro mundo ponilur. Mulier,-, id vum, ostendit, quia non fuit .ante.praedicatum ver-
bumDei genlibus; erccisummonumenlumin petra,
est, futura Ecclesia : alabastrum,ii est, corpus ho-
minis:perunguentum. ostendittidemconfessionis: ostenditEccleslamscissam de duritia gentilitatis;
volutumad ostium monumenti, ostendil duri-
caputGhrisli DeusPater.Tecumbes, idem Christus lapidem -
tiam.in corda Judaeor.um.. , ,
super Ecclesiam : Pauperessemper habebitis, id est,
spiritualiter qui indigent doctrinam, sive corporali- Vesper.sabbati: id. est, fine mundi; primasabbali,
ter qui cibos indigent. ilfe autem non semper haliebi- ostendit diem resurrectionis; .revolulo lapide, signi-
tis, ostendit secundum carnem. Joseph venditur in , ficat revolutaniduriliamJudaeorumin futurum;per
_Egyptum xx argenteis,' ut satiaret famem corporis: fulgorem-ostendit terrorem: .per .'candoremvesti-
Christus venditus xxx'argenteis, ,pro peccatis io- ,menti oslendit consolaiionemrecoiTeciionis; inGa-
in ad
minuni, et fame fidei. Opporlunitas, id est, tempus , lilma, monle, oslendit de ,populo Judaeorum
congruum;per azymam sincerilatis, sinceritatem gentes.
"
mentis -ostendit. Bibam illud in regnum Patris mei D .INEYANGELIpMSECUNDUMMARCUM.
wbiscum, ii esl, membris suis: in regnum, id est, Initium .EvangeliiJesu.Chrisli Eilii Dei, <juoddicit
in Ecelesia. Perculiam pastorem, id est Christi: dis- Filii Dei,, ostendit nativitatem secundum divinita-
pergenturoves, id sunt apostbli. Prwcedam vos in teni: secundum.carnem ostendit, dum dicit'Jesus,
' Galilmam: hbc est, relictis Judaeis. abiit ad gentes. Ecce<milto, id est, vox'Patris>: Angelum meum,id
Si possibileest, iranseat a me calix isle, id est, pas- , esl, Joannem : ante facienf.luam,, id est, Praecurso-
sio : hoc dixit pro parte carnis; per gladium osten- rem Chrisli, notitiam ejus facientem. YoxJoannis
dit verbum divinum.- Amputavit auriculam,jd est, est clamans, Chrislus est. In deserto, significatJu-
amputaium.auditum Judaeorum; immunditiam pur- dae.os, a Lege, a regno, etasaceruotio dereliciosv
•* garet: flagellatus teriuit,"utnos defiagellis peccato- , .parate viam, idest, corda, sive opera; reclas facili
, i' ." 'ii ', ,": •'> i>'; < ,- '. •' >. i
a Deerat verbum hmdos, sed et alia inferius in- versus essent.- - • , /
terciderunt, quaesupplentur.' Caetera quae toto con- h Nec scio quid islhuc rei sit, nec libet bariotoi.
textu emendantur-, annotanda per singulos ferrae
S61 EXPOSIHO QUATUOREVANGELIGRUM. MARCUS. 862-
ejus. setnitas, id est cpgilationes cordis veslri. Per, t _ philosophbrum.-SIc"etJudseidisruhipentes litteram'
bapiismum aquae, oslendit.-ablutionem corporis et Legis, sive prophetiam. Conciditlapidibiis, oslendit
animae: baptismum poenilentiae,remissio est pecca- populum gentmm adorantem lapides. "••' *
toruin. V.enitindomutn.Simonis.Andrem, id. est. ad- Homo sedens,=vfestiths ad fiderir-Jesu, 'osiendit
Judaeos;•diiuculo valde surgens,_ostendit advelilum vestiiiimfide,-etchafitaie; sanamente, id est, pura
Cbristi, et initium novi/Testamenli; abiil in deseiy atque sincera mente. Efogaverat subslaniiamiuam-h
tutnlocum;i& est, ad.Judaeos; ibique.orabat, idest, medicis,ldest;.quia-tolam"fidem,et,Conversatioiieia--
ibipraedicabat. •_ >;.•"'_._:'"'. ..-;., ,et spfenisuam iri philosophis posuerat. Misifbinos,
Non possetin.civilateminiroire.. Hoe.propter fre- osleridit duo-Testamenta, 'ut''ea'de'iri'ubiqueprsedi-
quenliain populi;"per .paralytieum ostendit.,buma- cent:similitef"etqula cliaritas infminiisduobusndn
numg^nus: perlectum, corpus.-A.-quatuor,pprla- consistit. Per virgam, consolationem, sive discipli-
balur/hoc sunt qualuorelementa ,perj:quaejconstat nam ostendit,' ut Paulus ait: Quid vultis'in virgave-
homo, .aut quatuor .ordines Evangelii, aut .quatuor niam ad vos, an in spirilu mansuetudinisj'et consdla-'
-VJrlules animae, id est:.foriiludp,.jusiitia, pruden- tionis?Ctilcialisandalibus,protribus causis, propter
tia, et temperantia. Fortitudo.est.pugnare conlra spinas, id est,'pro obligallonedivitiariim; vel solli-
vitia : justitia estdiligere Deuni:ex rtoto corde,-et; 8 citudinesifeculi: propter!frigus/ id est,- pro-cupidi-
proximumsicut seipsunl:.prudentia esl providere tate meiitisaut infidelitate'': proplbf serpentes," id
futura : temperanlia.est onini irae.imppneremodum. est, pro cupiditate nientis' aut infidelitate : propler
Nudaver.untteclum, idestjbistojiam^Legispatefa- serpentes, id est, pfopterdoetrinam. haereticof-um.
pientes; submiseruntgrabb,alum,..o$te~i&\t de.nudalam Nenduabus lunicis, id est,' non>':dupla.mente,>nec
litteramLegis', manifestum.sensiim Evangelii:. ., • dubietaie infer fidem, et-infidelitatem,r;*no"n;'dupla
Prmcepit'eisj^Uin,navicula sibi deservirent;idesj, fiducia in novoaul in veteri; Nonsicut simulalbres;
Ecclesia pra~,dicarent.>i<l,*cj*nr/it.
in.niontem, significat qui!ab hominibrislaudemquacrunt;per coenaftiqtiara
ascensionemejus cum carne in.coelum.;, tonans, non subsequitur prandium, consummatio>saeculi;
Chrisius.est; filii tonitrui, .apostoli.isuntj.nubes, quod veniente Christo consummatlonemsuani-vidil.
prophetae;pluvia, praedicalioest.,Lucerna.submodio, Jnmprmteriithora,'id est, littera ^iiegis, iindesait,
id..est,'f.quipro cupiditate.saeculi.docet: sublecto, vetera;transierunt,eteccefacla>sunt<nova.')'• .J'<:<, >
^idest,>obscuritale deliflquenliumpjlVonesf.abscondi- : Naves-in-.medio maris, id est, Ecclesia'in .fluctua-
ium, quodnon.vianifesletur;,occulta.lege Judaeorum-, tione.mundi./JesuS'solusin mare, significai, solus
quaemanifestata est gentibus.iHomo qui seminayit, natus in.terra.sine tactu>;:venluscontrari"us,"bsten-
osiendit„doctorem: quod seminavit, id est, verbum i] dit perseculionemTdiabolipost,ascensionem',Cliristj
divinum; ih terra,:dneord_e'hoininum;<dormienlem, in aposlolos.iVtoluit-.prmterire eos/ostenditiad'prd-
id.est, neseienleiii. per nofitem,-,adversitatem.,'sive bandos.eos, iGenesarelh ,port'um.aptum "iuterpreta-
igiiorantjani ostendit;,per djem.verp prosperitatem, tur.. Abiitin partes<Tyri,etSudonis;ii. est,,:ad igen-
siveignoranliam oslendit; p.er diem v.ero.prosperir tes;iugfessus hi domo, id est, in muijdum." ":..•oj.
taiem,.siv.e scientiam oslendit.;jpergermen,,coj% * :Neminem,voluitscire,: ostendit. huniilitatem'.:'iIVbn
punctipnemcordis, per liprban_,fidem operum;,per po/Mi«"'/aiei*e,,id>est,',quia'opera fejusmanifesta sunt
spicam, perfeclionem.operationis.; plenum.fr-u,ctpm semper. Per mulierem,intelligituriprimitiva>Eccie-
in spica, qstendit-.cons.ummadonem operum. _ger sia. Procidit<antepedes Jesu) .apostoli sunt, sine
falcem, amputalioi-praeseiiiis0viiae,etconsuminatio prius salurare, >fitios,,id.est, Judaeos,"Ut percipiant
sseculi... . -,,_.._,.., . • , ••..>'>' :' mandata legis, Evangelifi-et si indigne .judicaverint
DimittenslurbamJudmorum, abiit in, nqvem,id es.t, regnum .Dei,-',tunc .accipiant gentesillud.jlinjenit
in, Ecclesiam, jex gentibus. Aliae navesterant cuni puellamjacentem-super,(eciu|w,;id,e.stf,inyenil.,Aeam
illo, id est, diversaeEcclesiaeha3reticorum: per pro- in pris.lino ,f corporis; sui. ,Per surdum^et.mutum,
cellam verili.ostenditpersecutiohes cbntra ficleles,; ostendii humanum.-genus; surdus,erat ^qui,non au-
fluctus mitiebat, ut impleretur navis, oslendit per- D diebat mandata Dei; nec.dicere.valebat mutus, quia
seculionemAniichfisti, seusaevissimam.ut propead confessionemlaudis,-reddere noii";yalebat, et.con-
negalionem veniant mullf :-dile'cti-a jDeoy'perseve- fessionemjfideinon habebat.. Educit euni-exlra, lur-
fant in fidei Dormire-Ghrislum in puppe, ostendit bam, 'ostenditrembtam,vitam;'< quia;inriremolione
probalionemfideliuminpersecutione. Excitanteum, senipfef'cbgiidscifiiomo caecilatfem''pecfcatorum» 'ad
idest, iriy.6cant.eum3n persecudone,inadjutorium pfistiriain convefsationeriibonai nalura?. Misit^digi-
sibi,. Faclq esl.trunquillitasmagna,-id_est,.post per-
Ho? los inaures, cordisejus iet aperuiiosejui, ih cbri-
seeuiiqneni.Apiichristi, etpostresurrectionem. fidei. Suspjcierisiti cmto\ ostehdit ut omnes
mo habens spiritum, immundum, signilicat huma- fessione
refefreht: ingemuit,id est, prppeccalis
num. genus; catenas disrumpens,- ostendit genles laudes D]eo
mundo eminebant. Aliter,
praevaricantes legem naturae suae ; sive doctrinam generis humani, quaeiri
a Nullo negotio suppleas statu, aut quid simile. Nobis quob..vacabatiri pfiginali.spaitiumj.explere non
libuit. - - '. . - • ' ;
.-.',. _ -.- ..-,';,:/, .'-.*..
§63. .-., S. eiERPNXMfiPEilUAIMiNTISSAv.- *. §64
ut exemplum.daretnpbis,, ,ut -cum;supplicaiionibus,A.et aliiti-regnODei distufbeiit^Pcr''v'ernies'osti3iidit
ijogeniusDeum. .>•,.- .', . «!•<;>.' •- .;-_• ; sero pnenitentes", seniper"eomedit illuni'infprjeiia;
Per c»2cum.genus' huniaiium •osiendit: qui ad- quia dum spatium ,habuit/ffoh 'emendavii.;Onmis
duyer.unteuni)ud:J-esiimj,oslendil doc.tores..Appre- igne salietur': per ignem accehsioSpiritas-sancti >in-
liensamanuj id -est, dedil qp.eratipnem..I<;(/HSi7j.ei.'«telligiluf, qula sieiit <oinniseafb periitsiriesale.iia
e$lt\aiwu*n,,,*,ps.<.ndit ,reniptiOnpmcontemplationig el OirinisiiomO;isine'SGieiiti'a'verbiiBrfi infatiietur.*
y.itae,sivejextr.a,pj-isiTinamconyersationem.,'Ea;s}5Mej{s Httbetestileni*ri-Db6is,id-feStfhaboiei-sapientiariiOei
inearoatipnem Ghristi :qsten; in.vobis. Veniunt hi finibusJudce, oslfenditSnfutuf-'
?B:.,oci./os4:\pei*.spiJtum,
dit, >p.er_juamilluniinatus est genus humanuip,,:_im- runi reversuros ad fidetil ChristiiJudaeos..';., > "-
pqsithn$nqpil)us;,.M, est, ;<JerJit. adjutqyium qperaj -. 'Ullra Jordanem, id test. ad graliahi baptismi: Si-
'
tiqnis.__ ;_/- ,,.u-;..{.-,'. • > .!> .- • .1.. '--)_ niie-Tcir-iiuios 'veiiiread,nie, -hio^parvuli leneni figu-
_. Video,Iwminesvelut arbpres,, bic oslendit e^em^ rani; gentium^iidiscipuli^quf-prohibebaiit.^figurani
pluin ljumilitatis, ut pullus ,extqliatur de.yirtuiibus , tenent; jBdooofum,.'Ca'melos 'per-fofanieriacusiiori
sed^mino.remet inferiorem s,e. existimef.pmnjbus. posseiransire, hisi.deposiifis:dneribus.:sic;et•JUdaei.
Iter.um hnppsujt.manu$,super_< oculos: etaperti-sunt,, aisidepositojonerepeccatdruni, sivedivitiisf non pas-
ostjenditqtiia aperuit co.rda hominunr, ut- yiderent » sunt inirare/jn ;regnum Deii-Qjuidi-reliiiqUitjPctras'
scienliam Dei elare,-,plsine dubio credereiit-: resti- qui-dixil, -J!VOS >oriiniu_i-e/«i^umms'?i"osiendit',.quia
tjitus.esh ijl.est, ih bouis qperibus.j, j j ,- rnultum relinquit.Iionio. quilsemeiipsum postponiii
.., Misit-illumin.domum,smmi id est, revoGavit51- Prmcedai eos,idest,- pfsecedat oves sua^sexempiis';
lum.ad'...pristinum .'mundajiae.nalurae : descensib percalicemv"ostendit; passionem';,per'baptismurii';
Chrisii.de monte, ostenditejus deseensionem.e cce- mortificaiionem^sivedoriiiiiationeiiiE-cclesiae.-Sifeai
lis^iHie djScipMjiordinem lenerit prophetarurii, vel Adam per iria peccavit.idesl, eoncupiyit,;pra3yari-
patfiapeharum,. iTuijia-inquirenies'abeis-,, adventhm cavitfsuperbe egii,>;i>ta'-ei'.Ghrisiits*iTes •d.iesifHilih
43Iirisli,ostcjndjt.:,quod. iurbie legem a propbeiis,et sepulfcro":'similiter et-proinde^ter inergitnf-hoino
patriarcjsis conquirebanl; •Sahttabuhv-eum , hicsalu-? sub undkbaptismi': jindciiiiJAiiosfcluS :ii,6hsepuTti
lem pro huniililateinlelligit. Qui.attulitfilium.suum, eniin'siiinus'"cumCliristo pef- baptibmUm ;Hvntorte
ordinem tenet patriarcharum : iilius-genus.huma- ehim'-ipsius-bapli&ati stiinus.'Qui'voiuerivjiiiiobis-pn-
num>ostendit : per spumam' supei;biam osiendit: mus-esse-,erit orimium•serousf.-^hicosieiidltifloetores
- pfer>stridofem deuiium . -perarescere;_ avaritiairi Ecclesia*-l 'caecuS" ifehet-figutom^geiiliiim^Ser/eiiai!
ostendii. Discipuli non poluerunt curqre--.•"•hie disei- /uSte'i)iiim,'id est;juxtafidfem: =• •."-•:.£.'.' i..'.*;>
puli'figuramienent.patriafehafum,->3jui8:neque pro- G -• Claniabalad JesUhi;JI/Jsefere?ritei..'Mofalissensus:
phetseneque patriarchsepotuerunfbrifare humanuni cumihcuniMriius ih oratibrie;>turicliirba^'fantasiria;
^enus;jnisi veniens .Gbristus suo-sanguine^redemii mehtesfideiiumincrepa'flt',- uilaeearitJ aiftfivoluht
* nos^excluderg
illum,;.utait proplieta./rafef'.noh^rkdeinil, >id.est ab.oratlone^p-fefseVerantibus^aiobiSi
Moysesper:Lfegem,:?'txdiniit liombjitl est,'Ghrisius; TuhcJesus stans>;secus h6's*:'stareeriiiii•diviriitalis
Ablnfantia,,id est,,"privna>a3tate geherisjhumani : est,"trahsire Vero.humanitaiisest;: prmcepitillbPiti-
dixit, patfer infarili ,<£redo,, udjuvai.hicreduliiatem care, id est, per-pfaidickibnem ap~oslolo'rifm'-:-vo"cift
meatii, ostfeftdildixisse, si 'deestfides.-adaiige. Mui- gentes"ad fidbriu ;Pi-ojeci7 veslimenta'stid^iQ. est;-'p;ff-
tum discerpehs-eum: osteiidit, quia quarido vidft dia- stinain"fcbnversatibnem-SiMrii*:"exsilietis;' id Csl, dfe
boliini evasurum drMerra"irt fmeihtmdi i''tUhc datur igiibranlia: ati-'SGieiitiaifl-^ue^iflfiflelitaie ad^Tidehi!
illi polesias, utfaciatquantiimvuifpropter-electos Invenietispullumalligalum, ostendit gentes alliga'?as.
Deiicum-vidit sede nnoquoque horftineper-eonfss'-- ciiin culpk pelc'batofiitn:''super quim netrio sedii\ id
sionerii; ettpGr_hiteiiliam fexpelli-, tiihc contra'illo'5 est,'ub'i nuliiis dok'or;prae*dicayit :JSoli)fie'_''ii-add%-
plus'suseitavitviiia, et brudelissimas impugriationes'. citead ' ine, i& adducite ad
kistendlt~ .„,• ' ' esf,''•• pef'-••-"-,
pfaeaicatioriem'
.-(;' :>','->>
t!S;•>: ••h.z1)
-FactWest'velufirioiiilUs,'-iiicexemplufi iidem., . _ ',
P ,_,__ .-__ „ , , . ,,
purgallihVlibminferii, idest, ijui pef- corifessionehi!"et
. V.idit-arbqremfici, oslendit qjiia lojige.jsra. fid.es
pbehiteiiiiairi;ifiorlificat seniBtipsuin.HicVidelurduo
-miracula>fecisse-Jesus, a daenfoniocuravit',etquar Judaeorum, a Christo. Non-prat tempusficpr.um, id
siajoituum-rsuscitavit : sicsuscitayit,genus•huma- est, non erat tempus Judaeorani; ulcrederen.j qup.d
mumiarijiprte pecgatprum, et Jiberayit .a, dsempnio se>indigriejiidicaveruntTegntim-.Noii sinekatipvgs
jservitulis; per.molam, circuitus saeculiqs.tenditur-; trurisfef<c'e<per templum, id^est,eorda fideliuriu-Woa
per, asinum,inununditJapeccatorum, . ViiltChfistiisaliud fiefi opus,'-v,ertfans1rfe"nisiqiiild
,. Mergereiii rn,are, id est, humiliare se in saeciilo ' s'ancturii';e'sf;'Ifadi 'edirivoloniS,-id^esti -feustfedirelife-
_per pceriitentiahi, vel perire iri"'pfbpiib peccato : getii: lorcui-dr,hoc est>'le'mp'Ium Salbriionis';alitef
q'uia'levius"es't'prb'se"sblo,pbenaihsustiiifefS'q'uaffl "risteiiditmarlyrium'. Vehit'ad ''sijriagogairij synagdga
" Contrario sensu efal, Moysesper legemredemit. '
gem : redimel homo, id est, Christus. Innumera alia
Tumbichoaia alia seclione, Hpmo, id.est, Christus.. -taciti castigamus. ' _ <
tlamabat res ipsa rbstitui 'locumcontiriua braiibrie ,-' b Mefetur.refefri; iil er&tlactisiile \'quod':sk-jitdi-
ut fecimus, frater, non redimit, id esi, Moysesper ie- caverunt, regnum, non sciebaivas transferre,quibbr-
56§ EXr0SITr01_UATU0R'-!fi"V&KGELl0RUMiMkRCOS. m
feieffecustbdiaaiigeitfruriKtuffhriyhoc'esi-Lexjieje- i__ampleeii.udo Eccreiia^iostfendilur.,A'gnunisim»iola.
ceruhi eumixira uineairi.'id fest-j-de-iJtitejl-ad^geh.- turii-iri j^JIgypio'": ostenditiimmalauiinjjn-jrioyo,Tesia-
-tes. Aiiifer"de^ivitate Jerdsblyma iri ^moniejh Cal-i mehi6'inystferiumJGorpofis-et-is^nguanis.iSquod yeius
variaei-!•-- '-•'- ---~ '"'•'.• • '-""'''*•>> -•
•;_ :. •. >>'.'s sa'erificiunil.1udaeorupiirecessitVnd.fiSt.i-sanguis .hir^q-
Vtdua tnisit duos nummos,quod esl, quadraris.per -rurii,etiaurorumfiaiam'jno|ir,um sacrifieiu.ni,, tqu,q,d
quosintelligifhomiriem quadrantem;jqui-se'=Deobb- vinum:*dibiiuiiMelchisedech.joblalum.rjst^tey.erlgijite
tulit/fjutecuinr/ue petieriiis; scfedknieiin ioraiiqHe;-fiihl Abrabam de caede. Pro quid sigillalim inl-.ri*pgV.
vobis : quomodB'sic saaetus Paulus/dicit-^T^ritfjj"» bant,
'"' -\ostendjt
•JOUHCr.J ul nullus confidat
,., i ij,'|f, ,', -Ovl'sua.
O1IC. de-cpi.scienlia
lj',JI.'H!*i *(-
vi Dbnuniirtipro stimulb,.et nanvecessit a^nrej.DiabO- ' Rel^ctfi^syntiojie^ fugiit niidp.ai-els. .ostendi^i.elicjLa
lus peiiit',-;ut:tentaret>Job; et.-perhiisiteuni^Deus. rnalitiaJudaeprum ;. jtt(iu.s^/^i.j.o^tendit^ubd^Ap.q-
Paulus-iiorifest «xauditus, utper ips"um>-'stinitilhin sjlqli,nu^i,af puperstjtiqniljus .Ju^diBpr.unVapieruriiarl
cbrbnaretur: -diabolUsexauditus ests ut pferejiiS-lbri-, gentes. GaiefqciebAse.p.eir.usfldJgriem,sigriificai te-
tationes Job coronaretuK Broinde Aposiolus ait; Nis'- piditate^^apjpstOjloruni^et, sua^mnegatipneni ei inii-
cithus quid petamus, nisi;;Christus,Aqui interpeHat d.elitatemjudaeprtum.1,,.:', .,.,•„ . , "..'","..
pro nobis. Gisnsadversusgentent; id'¥st, paganpriilii r .¥,idebimt >!_>..*!v^. filium,Iwminis
rliuSjLt sedentem.a
iP, c()S<:ilt„.. dexlris
„ l.ijrjjlt: viriiiis.
i,'!>ajOli/fOg
advefsusxbristianofiim: 'iloraliter^>caro*adVersus g ps,iendit qjiia^idji,il)um Sjteplianus;:yidit.et Saulus,
animamrfegnumdiaboli-conira regnum Cbrisiic-svi. quandppr.ostr,a|us1i'uit,j,nyia :.yj,def_untjet alii plu^
tia.cafhisadvfers'us spiritbrri bpnse'»].erationis; Ter* res._pilquis _iiilerprgfatur,f)s.mqlieqtbris: qui'jtor'ma|'
raemotus; jid.est/deiiitidelitaieadifideniiid-est; ppn fqfmijlpr,;._itg.e^per.sppmqres. foriiiantr anirna|
corpus^iveariima audieridivferburii-Dei. Sfaiitibiis justjsruinta^r^numeoelor.uin^
propier. «ie.ii. ft-stf-ttonja~47/is,'-id'est,si credideriiJt serunt a eratia " Dei. Spiueam corqnam.Dominusii/sfe
K<!,<j,tl,:i
>,,'._'_,_,-, ',•}',._•
,^ri.Ji'J':,
ul
teslimbriimnVesif-uih: erit illis ad vitanf: .et 'si;noh suscepit, spinas peceatorum riostrorum ablueret:
credideriut_-:erilillis ad poenam' .'." :'•-'. '•'>•' ?' unde dictum est Adae\Spina~ et tribuli germinenlur
De tfie elhbra neitioscit; n!si-'!Patei'','o'stendit'pro tibi .••ue*ieriialibfai'quoa^-aifcil^iJeshni-crficifixum,
parie corporis, .quia corpus'CbriSti EcclesiaJsestt osiendit eum judicatum, ut crucifigeretur : sexta
Quod: -dicitnescitis tfempus, idest.,Exiium unius- IfbfaieValus estincriice. <Eli;-Eii toniiim-sabactani,
*
cujusque,Jsive"consummalionemsaeculis^ 1 ,~iv- . <quodesi_'Dfeus.jDeUiifneus.^jiai-e-Jne SeMti^aisfijOsl.etiT
.' Homo'-peregreprofectus- ssi; id>est,"Chrisius!dg yitprb partfefe:afhis,-"Aotfsefeundufli-div-initateiii \f&
mundo"cuni.earne ad cceliim :' reliquit -domhm..suati-\ lirit|uiV-quiaitnitas est potes'tiatis'.:BeiifjtiU-eariierb.
idest; Ecclesiam : doctbriiius uniuscujusque-operisi, fiiiiMliiJfaiii iri pksSiyneiut^pbr-prbiirluHiLfiliriin
id.est. uiiiuscu]usq'ue-.grati8e;virluiis: pet genito-sQ adoplatosfilios habferJJtlSicht ispbngla plenica*er£
rem, epjscopumosteudit, sive doGtorem;'B"Serosii- rias^icfetti:iia «t Jud-eiplerii"eranl' supferstitioiiibusi
perSodomani pluitignisfefsulphur/deccelo'.:> hie- et acferba doetiihal -Joseph -figuram "tenet'priniilf-
dia inocte percussa;'es't"JEgyptus' in ipfimDgeriiti'1 v* Eetjleslaeex-geritibu^.M-efctitiis«sf-^iirfdnek/per
suis : mane subversa est Sorloniayet ascendil favilia pffetiurii'syndonIs'0'iiteiidit-eonfessio'hfeirifidei'.'':'per
ejus .usquead C03iiim.'.EA'e veriiat<repente~{' inveriial syriabliferiiosieiiHii mbflificStlOriem-Ecclesiae. >.'siye
vosdormientes; id estjin ignbranliajiSeu.insecuri? giatia'riibaptizaWruriiiiiitiof-uHlm^oipus-Jesuin syiir
late negligentiae, . •-*.,-• - , ,--.,- . .«„•--. r/bne'-h6i)i)na*esi,;cife'uhidatbChri'stiEcclesia. etxe-
Fregit alubastrumj -significai corpusGhristi-v.ulr vocatiBnemregfeheratibnis ,:'per- monumeritum..et
neratum in'cruce : "per.imgueniumi'£onfessiofidei syfidorfeiS,"'*osleiidif 'altariBiii'qUb-corpus Ghrislipo-
ostenditur : .-.aputChristi Deus Pater ests Qumrebat niiflf. Aliter Eeclesia. qiii "refcfeperiini-.OIirislum per
opporlane.-ufiradcret eam,ostendit-.<|iiia opportnne fidem ih cbrdibiis suis :-'sive;-nianducandum corpus
tempus adveneral ad.perditionem tJudaeorjim;',sive illius,"et' suriifeiidiim-'saiiguirifeiri fcjus'.J'!Pe1ra-Chri-
Judaeae,etopportunita.s-redempiiqnis Ecelesiaei Prir silis est. J' ''--'- •'-'-'.v.j: : .'.'=:.J.•__:•.-!.::,;,„v ,>*i'.
mp di§azymorupiyifl ,es.t_;die'Joyjs.;"a'-.y,ma_sinceri.a-"' Monumkhiitm' scissu'*n.-j-eM.'osteridii 'Ecclfesiam
.is.faGta est,Eeclesia.-.Traiisilu.squatii.QrmQdisdici- I) aedificatiiiiide lalfefe. Chfistii '<AdtiolvW'{aftidem 'ad
lurj,id;est_ de mundo ad Patrem.. de Judaeisafl gen- ostiuinuioniiikfeiili- bsteiidifalrsConsdih:Gliiisitihi'ih
ies, et nos dfeinfidelitaieadfidem, de morle advfc lege etprophetia; per revoliitiihi;lapidetii.-'bstendii
tam. ,. • . ".. _ . r i'_ :•,,- . ',' -. • .>> :>" apeftairi"liist'()fiarii ifegis^Christiim 1, 5'in -Bbvo-Testa-
- HomoJanguenamaqwje.ibajulansi figuram.tenet rifeiitb.'Noh'esPhi'6,idfest, ribri estapiid Jiidaetis.''sed
apostolorum,-siye «uccessorum-jet.bapiizgto.rium^per a:piid'^ei-iesl."lU;dicite discipulis'el PUrb ':*iibininat
quoshaplismum-jefficiiur,.:Ianguj3na:,baptismusTtri,- pro riegationei""Ut'no'iidesperaret,"'fefpfbprincipaiii'
ni.3tjs,significat. Pascha mqnducare. cum discipulis apbsidlatus.'5.'• - •• -"-''' •_' ' - •' ••.--•
suis, ostendit se cum discipulis adjrJudaeos :raliler Mhfidde^qud ejecefdi!seplcnidmmonia-Pit' septeiri
nianducatin njembris suis quj.est.Ecclesia. PerjCOJp daeihoriiaosieridit.totani>Jyll£irii'illibsiriijuihatam','
naculumaltioryia.osiepajiui' rpe.rstr-alum magnum quia^pfer-^epiem'dies >"vblvitufj-PYmdictite-Evahge-
dafidelium _:non vult,'_eie.Haudt-j.cjp~~~\m plurajau- cula; quam.exponitv siveipsuniverbum sei-o.-.Inilio
cioribus.>ver_Jis„"iiia,eomprehendi
a Atque hic excidisse poterant.''". <•••.;•? subsequentissectionis, ubi dicitur.';:if,i*e_7i(,,lafaf'a-,
yideiur sacri textus parii- stmn,jscriplumamca craiFretus,-et<s-../-i _,.' ,•.
M1 S. HIEROMMI OPERWf MANTISSA. «68.
Itui» omnt creatufte, idest, omni bomini: quia homo,^ lur, adveniente Christo. Exaudita est oratioiua, id
partem habet cum alia creatura, cum angelis intelli- est, magis quam petisti: rogasli pro liberaiioneple-
gere", vel discernere, cum jumenfis videre et sen- bis, etdonatus esl libi Praecursor. <Et tnultiin.nati-
tife, cuni arboribus yivere : lignum vivit ex yiridi- vilate ejus gaudebunt, quia post perditionem gaude-
tate _ sic el homo per Juventutem : cum lapidibus bunt in vitam 33ternam.
esse, quia sicut lapides, sunt et homines cre- Quia ipse dixit, ecceagnus Dei, et reliquaipraecedit
dentes. ' '- - " Christum, ante baptizatur, et praedicavit. ante con-
Dmmonia ejicient: sive spirilaliler, sive corpora- spectus, anie natus, et mortuus : sex causas , quia
sex menses inier eos erant. Ego.sum Gabriel,H est,
liter; linguis novis loquentur, sive diversis linguis; Dei. ConcepitElisabelh, non dixit de Za-
nbva lingua praedicaiioEvangelii est: serpentes tol- fortitudo
charia,: cognovit uxorem suam : ,qula defecit ab.eis
lent, id est, venenum serpenlinum, sive'doctrinam voluntas desiderii : et occultabal se, propter pudici-
jhaerelicorum; si mortifeium biberini, non eis riocebit,
nec doctrina haereticorum'; super mgros manus, id tiam : ut probaret quod conceperat, si vefum fuis-
set; mensibus quinque,. id est, ,v millia saeculi,sive
est, sive corporis, sive animae..Tres Iegimus cum
corpore de mundo assumpios in ccelum,: Dominus quinque libri-Moysis.
elevatus est a sua virtute, quia nec per concubilum g Auferre opprobrium .meum, id est, sterilitatis op-
genitus, nec per concubitum generans, "sedex vir- probrium, et conceplionis iit senectute: inter homi-
non-fuit opprobrium apud Deum. Sicutin
jgine natus est: Enoch ablatusest, quia per concu- nes, quia
bitum generans :'Elias cum curru raptus est,-quia sexto mensemisstis est Gabriel a Dominoincivita-
per concubitum genitus est, non per concubitum ge- tera : ita in- sexto milliario mundi missus est Chri-
;
nerans, quia virgo permansit. ___• stus. Joseph, salvator, interpreta.ur, qui salvavit
__;_^_
^Egyptum de fame : sive ^ Maria benedicla,Id est, a
carneChristi:lurbataautem quianesciebat, si pra3-
£5 ,IN EYANGELIUM SEGUNDUM LUCAM,. ;J . terito, an futuro quod angelus dixit: Spiritus sanclus
venitin le: Spiritus nomen est omnis gratiae,quando
, Lucas, ipse consurgens, Syrus natione Antiochen- inspiratur, quomodo agnovit Maria, quod dixit an-
sis, arte medicus , discipulus apostolorum, secutus gelus, vel dum plena erat spiritu, sciebat.quod an-
est Paulum, serviens Deo sine crimine, numquam gelus iocutus est ei. Virtus Allissimi obumbrabit
libi,
habens uxorem, LXXXIIIannorum obiit in Bithynia, id est, abscondit le in j-Egyplo fugiendo.
Cognata
plenus Spiritu sanclo, sepultus in Conslantinopoli. tua,<ideo dicitur, quia Elisabeth de tribu Levi: fuit,
InAchaia, Graeca lingua Evangelium.scripsit: Mat- n id est,' de tribu Dei: ecce ancilla Domini,'utdicif,
thaeus scripsit Judacis.fidelibus : Mar.cuspcenitenti-r filius ancillae-tuae. , - ,
bus : Joannes perfectis : Lucas-Graecisfidelibus. Abiitin tnontemcum feslindtione : quia omnis -cvo-
Fuit in diebus Herodis, et reliqua. Hic implevit luntatem Dei
implere, festinare debet. Exsultavit
ordinem, dixit regem ^t regionem in qua fuit, sa- infans in utero malris4jus,i& est, honorayit filius
cerdotem, et gentem ejus, el uxorem ipsius indicat: filium, sicut honoravit mulier.mulierem. Exclamavit
deviceAbia, id est, in diebus Domini. Zaeharias, voce magna.. Aptum fuit, quia de Joanrie diclum
tnemor Domini interpretalur : cui apparuit angelus est, voxclamantisin deserlo.Joannes esl
nomenvjus;
Domini a dexiris allaris, ostenditquod ei quia me- cur non dixit Joannes:" eril? quia ab angelo vocalusest
mor Domini est, demonstratur mysterium Dei. Abia, aniequam conciperetur.Ei miratisunt, id est; conve-
pater Dotnini, interpretatur : aplum fuit, ut in teui- nienlia inler patrem et matrem. Bener/ictusDominus
pore officii, patris Domini cceptus esset iste, qui noster bonitatem Dei dum rogavit Zacliarias pro li-
Patrem Dominum praedicasset. Elisabeth, Dei mei beratione plebis, illi Praeeursor donalusest. Erexit
saturilas, iuterpretatur : figuram Mariaeporlat, quae cornu salulis, id est, Cbristus quia cornu nec caro
plena Deo fuit; et ambo justi coram Domino,, non est nec ossus : sic et-Christus, nec ossus,*nec cafo
coram hominibus, •quia olim sterilis in lege male- est: taritumdivinitas. Puercrescebat, id.est,
]) corpore.
dictum fuit: inceden/esin omnibus mandatis, idest, Hmc descriptioprima facta est, id est, Romanis,"quia
to.tara legem servabant. . , , Julliis primus regnavit Romanis,- sed; non teniiit
, Non erat illis filius, quia Elisabeth.slerilis: et universum mundum: et posteum regnavit Augustus:
amboperseverabanlin diebussuis. Ideo haeduaecausae Tiberius. In tempore Augusti et Ti-
a memoranlur : iestimonium majus fuisset virtus. post Augustum
berii lempus Christi completur bapiismum su'um<:
Ingressus Zacharias in iemplum, id est, Chrislus iii quia xv anno de regno Augusli venerunt in uno eur-
Mariam : populus orat, idem primum .rqgal Zacha- ro ad • eivitatem suam Augustus et filius ejus Tibe-
riam populus, id.est, liberlatem de captivitaieiap- rius. Post quam- adsuerunt agnum mundi, ostendit
paruit ei angelus, non dixit, venit, quia ibi ante fuit. quod in regno ejus nasceretur ipse,-qui regnaret in
Zacharias turbalus est, id esl, quia Judaei lurbabun- universo mundo, et pater uriitatem filii sui vblunta-
< a Scriptum erat, dum causm, memoral.teslimonium - c Supple qui vult, aut quid simile. Inferius gra-
major fuisset, elc. viora occurrunt, quts ex parte
' - castigamus-Ejusmodi
t Ev&lfMgyptmndefamesive Maria, benedixit,etc. estilludo
S69 EXPOSITIO QUATUOREVANGELIORUM.LUCAS. > §70
tem. Ipso tempore apparuit circulus a^reus erga so- A b_anteum, per, tres Leges >:et noninve_nerunt eum,.nisi
lem, ostendit quod nascitur in tempore ejus, cujus per Evangelium. Et et;al illis ,subditus,,ostendii .quod
potestas et pulchritudo, et.lux, et.sapienlia circum- filius hominis ,non venit ministrari, sed minislrare.
dedisset bmnem potentiam: primam pulchritudinem, . Ab anno quinlo decimqTiberiiCmsaris,prinfusjrex,.
lucem et sapientiam. Ipso tempore fluxit.fonsoleuin Prinius.pKEseS'in nativiiale Cl_ristimemoranlur, id
a taberna meritoria tota die,. usque ad vesperum: est, dum-non cceperaht docere; nunc autem ,rex,
ostendit quod nascilur in tempore ejus, a quo fluxis- quartus tetrarcha commemoratur, dum ad, praedica-
set fons olei,, id est, spiritalis unctio per tolum tioneni et ad baptismum venit. Rex significat.Chri-
Evangelium usque in finem mundi. Augustus patrem stpm, etquatuor.tetrarchae qsiendunt,quntuor,Evanr,
figurat..Tiberius filiuni. >Proplerea census dalmy ut gejia,: duo sacei*dotes,id,est,-duasfleges:rpersenum
sciret rex numerum hominum et magnitudinem.. a numerum, factus est mundus. .Prinius rex de Ro-,
A prmside Syrim, osteridit locum de quo-Christus manis,, oslendit-unitatemregni.Romanorum,, et
fuit: ut profiterentsinguli in suam civitatem,'ostendit, quartus-tetrarcha super Judaios, ostendit diyisionenf
ut nullus extra E.cclesiamcensum Debreddat. jRosi- regni JudaeorMm,Eactum ,esl, verbfim Domini super
lus inprmsepio, id est.-corpus Christi superallare.:, Joannem; vade.fit prmdicq.baptismum: yallis impk-
bos et asinus in praesepio Cbristi ostendit gentes et. Bbitur, idest, Judaei.et gentes :tnqntesetcolles humi-,
Judaeoscommuuicare super allare.': locusin diverso- liabuntur, id est, qui se humiliat exaltat: et erunl
rio, id est, domus inter duos muros , duas januas prgva in directa, id est',, qui fuit luxuriosus, sit ciir
habet: figuramEcclesia3,inter paradisum, et mun- stus: et aspera in viasplanas, id.est, qui superbus sit
dum. Exercitus militum ostendit ducem Christum huniilis. Videbilomnis caro salulqre _De,r,id,est,Ju-
sequi. Paslores\loquebantur,aptunifuit, utpastores dseiet gentes, viri et mulieres :, /- '..•_,,
loquerentur : aptum. fuit, ut pastores tfestimonium . Venitad Nazarelh, in qua, nutriius est, ostendit,
, darent de vero agno. TrameamUs.in Belhlehem, os- Ecclesiam in qua nutrilus sjt, homo .non. obliyis-
tendit nobis nou aspicere retro ,, nec ad dexlram, catur;.ei! surrexit..legere, hic ostendit, si.idjuniori
nec ad laevam,nisi ad Christum. Ijivenerunt Mariam, reyelatumfuerit, senior taceal, id est, Eyangeiista
Joseph et infantem, per hos tres sanatus est mundus. et Pentateuchum: surgit et Pelrus in medio disci-,
Maria conservabat omnia verba hmc, id est, quod pulorum^: stetit, ostendit quod nonreddendum, prae-
angelus ei dixit. Poslquam. consummali sunl dies dicandum,,est;, propter quod unxil me, id esl, non
octo,:ut circumciderelur: et in ociava beatitudine oieum cpmmune?_sed spiritale :, evangelizarepaupe-
ostendit passionem Christi dum dicitur,: Beatijjui' ribus, id esl,.ul iieati pauperes spjritu, etcaptitiip,_rer
persecutionempatiuntur: CircumcisioCbrisli die.octa- G' demptionem,id est, Judaeis dePharaone, et gentibus
vo, oslendit sanguiriemmariyrum, usque. in diem de diabolo : crBcisDisum,id est, Judaeiset geiitibiis:
judicii: sive quia implevit legem ,: et non solvit. dimitlere_confraclbs,idest, Judaeos,lutiimfabricaridc),,
Postquam impleti snnt dies purgationis ejus, id-est, et gentes idolis siipplican.do: annum Domini, id,esl,
duodecim dies de puero, de puella triginta in Lege quia annus qualuor. tempora habet, ostepdit c_uatuqr
fuit, tit mulier non iritret in Ecclesia. Par turturum, evangelistas • et.duodecim. menses, duodecim apo-
aul duos pullos columbarum, per saeyiliam tufturis stolos,'oslendit:,_e'diem,relributionis,id est, dierii ju-
ostendit esseprudentiamsicut serpentis, per colum- dicii : ad iitteram, hodie itnpietaesl.Scriplura inauj-
bam simplices esse: par, ostendit,.ut tolum se homo ribusvestris. ( , - < ,,,,,., . ^,-,,,: ..,,,;:
offerat Deo. Revetalionemgenliumj id est, gloriam Mullmvidum e_rantinjsrael^ id.est__Eccle'sia;Eiias
fidei. Eccepositus in.ruinam, idest, his qui nonCre- significat Chrisliim :',NeemaiiSyrus significatgerites:
dunt; in resurrectionem, his.qui credunt in eum.; filia, id est, syiiagoga : Giezi, id' est,' Ecclesia : h'a-
et signum, id est, Eyaugelium. Veni separare homi- bens daemoniuni,id est, idolisiredendo. Quid nobis
nem adversusmalrem, ,et reliqua : -ut ipse ait: Qum et iib.i? id est, nobis, lormeriia, "tibi giofiam. Secus
est mdter mea? Bealus ille venter.qui le portavil, et slagnum, id, est. secusjegem : dum.naves, id est,
reliqua, id est, ut mullibonas cogitationes cogitenl: 3' duas Ecclesias :. duc in allum, id est,.Christum as-
dum non sola Maria,mater Chrisli est. _ ,,", cendentem iri coelum : lola die laboraiiles, nihil ce-
El tuam-ipsiusanimam perlranseat,_gladius,id est, • pitnus, id, est,,per veterem Legem'riullumVsdukimus
sermo Dei, sivepassio Cbristi. Vixeralcum viro suo ad vitam. Impleverunt ariibas riaves,id"est, quia per
annos septem,id est, synagoga cum eplatico :.et non Ecclesiam ei syriagogam conyefiif: ita u_tmerge-
discedebatde lemplo,_idest, quia non debet Ecclesia reniuf, idesi, hbmo.quidivitias, ei^paupertateniinon
discedere de coelo.Puer autem crescebat,id est, cor- sustinet. Exi a ine, Dbmine, quiapeccatbf sutii, 6s-
pore. Et confortabqiur,id est, spirilu. Cuniesselduo- tendit, id est,' non exivit D"oihiniis,'quianpn deserit
decimaiinqrum,i&-est,<Iuode,cimtribusquaevenerunt veram humilitatera. ,
ad Christum : post tridutini invenerunteum: paler, id Nolitimere, id est, hbn'tinieat peccaior mbdiciini.
est, Ecclesia, et mater, id est, synagoga:.quiqumre- Ambulabat magis sermo deillo,-ii est,.sanitalis et
> a Prmside Syrim, pro a Perside, elc, et ut profile- etc, "neque enim oriinia referre vacat; eratque re-
rent (Leg. profiiereniur)singuli, pro ul prophitarent, vera totus tractatus una litura emeridandus. • -i
S7I" " - -'-
'-S. HlMONMOMkUMMANfl&SA." hi%
dofetriria*;' ftusrido brabat, osleridii theoticam vilarii; AVi-missa.pfefquinque sensus : -flfJMs "f/um.uaginfa,'..iil
qua!ridb''sedebat","osienditacluaiein-vilam. Pcr "tb- est,peceata Judaeorum.Tsla -mulier.MariaMagda-i
_*u/ris*,"id'6st,'perdiviiiitaiem : siirge, el-timbula';' lefia-fiiit, dfeqfifl ejfectasuiitsepiemTdaenibnia.-Quis
osteiiflit 'ffesuffebiioheih"Onihiiiih.-Exiiiil iwinohle eit qtii peccittidwuUiV,irlbst, polenliadivina etviv-
dr'ark'j%idesbendii ad turbaSjbsifeiidit-tliebfeticaWf lus: 'iflla:Marib'figuratEcdlesiam,' de qua fejecit<sepi
' -•••' ;: •
etaclualdiriinuiiuiri. tehi'Vitia, ijubd ihiseptem dies peccavit iiomo^ -i. '
_ Qijatu6r'lJealittiditibs lcgiirilur, qiiia-iijlialuorvif-' -^Vh^qUidttihfid est, populusgferitiumj^teniporifciis
tuiescafdiiiales toiitiiifeiilur':-a eafldfis^I/Eiiihedi-' tiiUllis; id ifest, a principib''hiuiidi : «eslijitEniunindn
ciiiircorflis fisiae'quatiiof irjhes.osifeifdbnltuf -qua-- iflt/ire6D7u(','"id.e6t, fide : nec^nanefcatinriomov-id^esti
tiibf' j3artes:' m'iihdi.'"''Itciri bcto*"-afi-bcttf^ahihias" ih^Ecelesia1':sett in nionanien(is_!id-est,-cbiisuetudb
pertirifet, qiiie fuBruiit in iifcaNdfe,|ier'^ua's!bhiries' p-Bccandi'•.'caiinis, 'el compsdibus,id est.Tex natursa
gfehusiiuiiiahum osteiidit. ''MefceVveiiramhttwesliii efliitefa!: Sedenles, id.esi,: in fide,pbsiliaptisnium"';
gloria,"\A est; pio' prajdibaiiohe, pefseeuiibriej-'et' vesiitmti;id est,'in inimorialiiateni : nd pedes ejtis,
patieiitiii.' Seeuiiduhi luec fdcietitititptiiresebritmipfb- id est, ad" apoStolos.Dimisit itlum, ".etdixil; :Redi in
pheiis;' id est,- bdifeb'aiit,'-exprbb'fabarii'ef'ejifeiebaril dotliuihlUrim,oslenditde theorica riosa;e,niread":ac-
ribiiiiiia ebruiri; h"'V'm''vbb'is''diviiiv\i.si
quiwhabetisxon- Btualfe-.
1 ':•'' "-'.>- >" ' ' •;,•*' : .ii - • - - .,
sdl'alibneni vesiftitn; ei nbn Deo' grati&s-agiiis',iioii' Muller) id est^EoAesis."--fittxumsanguinisi\-~\esi,
Dfe'o,*sed diviliis veslris. "V-itsvbbisl euriibenedixefihl lexhalura.': ab tiimis duotietirii}ideslj duaeaitates.
hbniiiiesi'<i'd"est, Vriiiiiicis'''vbs'tfis.NiliiVifttie '-spS- Tah(jil fimbriam veslimenii'ejits, id est,:credidii:in
rafeWj-qiiod'vos habfelisdiile, iit inglofia reCipiatis* ifiihiinUiiiiharidaiuiiiChristi. Qliis esl; qui me ieiitji!;
mercedem a Dominoi '' ' *"<"<• '.-,'' • iH esi,"quimfecredidil: 8irM*te»hrfc.»ie<ea-issfe. id-esl;
' diicefe?-id fest,siiihus aii probaiufii qtii-'fidem habuit.fP^trus. et Joannesj
Ntiniquidpbtesicmbns-ccscum
sinltiiiri do-iefe': 'attibbfri'fovbdtti vMehi, fdrist/lti elJjacObtis^id-^est, fides,- spes, charitas r.;'pater, iU
pb'filitioiieiii.'Jb'di"in cibilateiii'quod tiicilur' Naiihil est, ^pisfeopus':''niater.' Ecelesia ; casteliaret;fcivl-
osieriilii post"sariaturii infiriiiiim, ''qubtl shscitavit tatesria fest, seivi, et-domirii; -JVdrs-auerunJ ei qum
mofiuurivijiiia irififiriilas praecedit riibrifem.*'F//.'us • feckfdhl. Diescmpit•declinare,'dd est,",fieri *noXi.,Z)i-
liiiicus matrW,i'd'esT,*Adariid'e ieffapbiiatur aqiia^ mitte turbath, Judaeos. Vos date. illis manducare, id
iubr,'i8'e'st, a rpialuor eleiheiitls',''uridfe 0 htiiub' eslV est; 1prifidicrilegentibus.' Benedixil,' id est, Evange-
Tarigiluf ibcus C'*Deb; id''fest',"ligrium'cfucis, quiS Iiuiii":fregil, id fest, ad litteram.'-QporteL filimn-JiOr
periit"Aaam pbf figiiom.'!'Hp'mo''k'lferra'pbria'tiir' niihil-mtiWu{/&'*i;'id-esl', nioriifhavjgantesex.polilia
qu'ahjlb0sola lerreh¥¥bgijiu; siWquando'ti*ger feist',G ( perieulbrikvlgii, qui trariquillitatenvpostvidit-peri.
ariibuiiiie' nbii' {ibi^sl;:)ai) ;aqiia pijrBiiif,' h_uaiifjb' Sulum^exfefessus-ejusiiiultapaii: __-. •• •;••;• '<•
loxufiare.cogitai,'1 sive: quaridb' pfo^iiiriiib frigbfe •* Sequehlidik, idest,- iri seciinda lege : vir de.turbq
fcorpustaijgi^noH paiest; alPaefe pdriauir, rjiiaridd' exclahiavit; id est, Abrahahi -: filius unicus}>id «st,
bmnia'{)rb\laMkhuiriaiiaagit, sivfe quahdo jirb'regri- omne 'gerius : suiiito tlamans,' id test; irascens : et
tiidihri^fiafe npn"pqiest;'ab igrie poriatur, quandb . eiidit; ,in' 'adiilaliorie proximi : dissipat eum, id est,
pfo fiituia "ferirfe,"iangi iidii pptfest. Tiesinortuds in despefaliohe : cum spuma, id est. cum siullitia.
suscitavii tSbrainiis,' id est, filiuni uiiiciini matfis. Mdhuth stlper ardlruni; id esi,- opiis"super Evange-
et.filiam principis, et Lazarum. Primum iri rfoiiio,irl iitiin': felrti, id-est, irimundo : vomeres, id.est, clia-
est,*'ih"cb|jtaiioh'e i' securiduni inporta, id'est,iii filiis': quatuor boves, Tdest,"ijuatu"or.evahgeristai.
vfefbo: 'iertipni de''mohuniebto, idfesi, in 'qpfere; DesirjnatijiDotninris'alioS>sepluaginlu_. discipulos, si-
Qui't\iinqf est'itiregnq~:Dei,'riiajqr esl' iiiti^ i'b fest," ciit:Hoysesr.ieg'ii sCptungintapresbyteros.de'duode-
Giiristiis/qiiiaaqgeii naii' siint -:"'ut!]d'i'cat,'' iJMiiuisKi fciiiiiriljuii, id est; btsepluagiiita linguas",quaedivisae
euriipauto'mimsab angelts": lariieri Cliijis^iusi iriajof Sraik- per''stipef biani;'-in'uham-linguam,' per humili-
"estJbaririe fegnaiiie" curii Patre.' Jiistificata^st-sa- iateriiadhriaret: Bhws, ariimales iii area,- et^duodis-
'
pieiitia aTiIiis'suisj.'id est, popuii, ei 'pubilcatiijusti- cipuliau prijsdieationem.charitaiem-. ostenditnoyum
'" •''"''*- ' ",; • et vetus Testamenluiii; fcorphset aiiima. vir et mu-
ficaveruntDeufn. '_"''"
__A(aj;as/rum"ungiienti, id est, cbfpus;' cum fidfei 'lifef,fetduo discipuli. . ' '" '" ,l -•
siaris reirb, pbstasceiisiqrifeiri DbriiiriiM: 'secris pedes,, JlfiMbvosstcui tigriosinter:luj)os-: Egopastor, vos
i'd est, apdslolorurii : lacrumis riqaiat','i'd est.cha- • bves ':' lii_:>i.id est', scribae^et-pharisieij, Dmmoniu
nias lnterna ln Beo : cqpillis, id eslj' Siipeffluos' ci- subjeYtttsunt nobis, id est. quod-in Lege non fnit, in
bbs, et vesiiniehiunf dare : bsculabaiuf pedes ejtis,, ore': suj)'ei*-serpehies.'id:est',super etlinieos, quia
id est,'cuih^omniBiispaceni Uabefe.' 'Unus1debcbtit 5 serperis iioh bccidit, sed venferiiim doctfinas effun-
denar.ios quingentos, id.est, peccaiia gfehliiim"ephi- "dit':' et scbfpiones,ijiidfiihi "cahda et caput .sequale
PRiEFATIO.
Omnis scriba doctus in regnq ccelorum , similis lliseum;qui fremit, ulleo; qui vqliit, ut aquila;,qui
(Sl-homini palrifainilias,, qui prqferl de thesauro dicil, ut homo; qiiiimmolat, ut sacerdos; qui irrigat,
suo nova et vetera. Ego verq similis pauperculse vi- ut fluincn; qui florescit, ut ager ; qui fervei, ut vi-
duae, duo minula in gazopliylaciuni.miltenti, dis-. num; piirisius etenim de quq Ioqiiitur, iipmb na-
. ceiiiibus meis pauperculis, ac de paupere paupera sccndp, vitulus mofiendo , leq surgendq, aquHaesl
speraniibus aiimenla; bas de me.nsa diviluinniitlo .jscendendo.. Qualuor sunt qualitates, de.quibus san-
niicas, quas catuli mei avide cum Syrqphcenissafla- cta Eyangelia conlexuiilur : praecepta, mandaia, te-
.gilant. Pqrro anxiata, aururiY-eiajgenluiri, lapides slimoriia, exempla. In praeceplisjusttiia :in nianda-
pretiosoj minimehabens : pelles scilicet hyacinihi- tis eliarilas : in testimoniis fides: iri exeniplis per-
nas de ccelestibus, non de terrestribiis offeram: si ]Bfecliq consislit. Ulsunl baccpraccepta: TuncJesiis
.potuerodenaturis, idesl, de MarciEvaiigelisttjeIiistq- praecepildiscipulis suis duodecini: In viam geniiiirii
^ria, vel inyslicq inlellectu, ut niajores niei tradide- ne abjerilis , et reliqua: bocest, divertere a nialo.
runt, Deo adjuvunle, iiilimare curabo. Quem ideo Mandataautem haic sunt, quib.usdicitur :' Mandaluin
Evangelislamiractantes intacium_ ut pulo, praeter- novum dqvobis, ul diligatisinvieem: hoc esl, iacere
cu::t : rjuijae.ideni pene, quaeMallhaeiisnarrat: li- . bonura, et charilaieminiplere. Testipioniasiint, qu.na
cei in propriis quibusdain sirii-dislincti testimoniis; in pre duorum, vel irium tesiium stant. Ut esi-illud:
ul a^la-alteiius, alain alierius tangat anim.ilis:-et Joannes lesiimbniuniperiiibet de ine, sed habeq te-
ro'a rqtaiireadem sequatur yia: et utycrsisinvicera slitnoiiiuinmajus Joanne. Pater ipse, qui in me ma-
- vultibus, sese sancta cpniueanlur aninialia. In primo net, lestimonium perhibet de ine. Et ipsii,opera,
canonc Marcus, cum M>ilthaeo,.Lucaquecomiialur . quae ego faeio, tebtinionium perhibenl de me: et
.ei Jp.anne. In secundo, cum.Matibaeo,et Luca. In ego leslinioniiim perhibeq verilati. Exempja vero
quartq, cum Mailhaeoet Joanne. In sexto canone sunt, quibus Jesum inii(aiitur,-dicenleiii: Discitea
velul in vecte.duq annuli, Maltha.us .senipcrcoiijuu- me, quia mitis suni, et reli.qtia. Et: Eslole perfccti,
gitur, et Mareus: idesl, in quadraginta et septem id esl, misericordes.',sicut et Pa,ler vester ccoleslis
capitulis.,Iii ociavocanone cum Luca comilatur, id iC perfectus est. Et alibi: Exeniplumenimdedi yobis,
est, in iredecim capilnlis. In propriis yero, quai ma- ,pt et yqs ita faciaiis. jlas quatuor yualitates Psalmo-
.xiine utcuinque explanare dispono, deccm et-qeto graphi vei-susconciiiunt, dicentesVPraecepiumDo-
incedii speclatim,capitulis: qusesimul piniiiaducenia jnini lucidum.illuminansoculos. llistoriam niaxime
et Iriginta quinque sunl capiiula. Marcus Evange- praecepla continent. Et alibi : Latum niandatum
lista Dei, P.etri discipulus, Leviiicus genere , et sa- tuum iiiniis. Quia.qui diljgit proximiim,tolam lcgem
cerdos, in,Italia bqc scripsit Evangelium. Qui iniplevit. Iiemtestimoniatuaiutellexi: non"estenim
juitium Evangelii sui de vocibus prophetarum pra3- ^omniumtestimonia iiiteliigcre. Unde alias dicit:
sumens : PrascursofemCliristi Joannem, Malacliue, Testlmonium Dominifidele. Quia poljus fiiJeani.mi,
id, est, angeli teslinionio comprobans:, Verbum quam oculis carnis testimoiiium.indiget. Quarlo:
rarq fapium,vocelsaiaedesignans^principiumevan- . Judicia dei yera, juslificata in senietipsa : id est, ut
gdicx pracdicationis instiiuit: et, invenil in verbo sic sinl judiciorum exempla-noslrqrum jusiifi.cata,
vocis, quodin consonantibus: idest, in genealogiis sicut in judiciis JJfeicomperla hab.emus. Unde idem
Dci el hominis-perdiderat. Unde to_tusin priniis a yidens alio Jqco, ait; A judiciis eriim luis liniui, In
perfeclioneChrisii tetatis praidicare inclipat: necla- quo,enim jud.iciojudicaverimus, judicabitur de no-.
borat in nativiiate infanluli, ^ui loqujlur de perfe- D bis. In his qualuor qualilaiibus sunt, timor, fides,
ciioiip fiiii Dei, Sed el jejunium numeri legalis, re- spes, cbaritas. Timore nanique incipimus, fide scr-
pulsamdiaboli, mini-lerium -aiigeIor.umproferens, vamus , quod.incipimus, spe erigimur, charitale
magna in breyi cqmpreiiendit. Qui primus Alexau- consunimamur.,"Finis enim praecepli^estcliaritas.
(Irise fuit episcopus : ctijiis ppr singula pjius luit; Ili .sunt;fjualifpjmenses iiuq^ Ciirlstus antcmessem
scij-p, >ct .Evangpliiin sc dicta disponere, ct disci- praedixil, diceris: Nonnc gualuormenses suiit usque
jilinam in se Iegis .cqgiioscere_,"eldiyinam in carnei ad messem? Ut et nos per praeceptaDei el mandaia
p,ominiinlelligere naluram. Qui seminal post Mat-< •ac-teslimoniaalquejexempla, maiurosposijudicium
Ml S. HlERONYMIOPERUll MANTISSA. S82
melamus cum gaudio fructus, qui in lacryniis timo- A Poeniientiam agile," appropinquabit regnum coelo-
ris semina pcenilentiaejactavimus in terra: nbstros> rum : quia in die seplima requievit Deusab omnibus
portantes charitalis manipulos, cum gaudio meia- operibus suis. Septem enim nobis necesseest de-
mus in ccelo. lere vitia per pcenitenliam velut mala genera: ut
CAPUTPRIMUM. requiescentes poslea, possideamus desiderabilem
Initium EvangeliiJesuChristiFilii Dei, sicut scrip-• lerram. Reclas facite semilas ejus. Quas semilas
lum est in Isaia prophela: Ecce ego tritllo angelum. iricurvavimus, declinanles in dexteram atque sini-
meum anle fticiemtuam, qui prmparabiiviamtuam•-_ stram. Nunc Deus praecipitnobis, ut via regia in-
ante te. Vox clamantisin deserlo, ParateviamDo- cedenles, proximos nostros, utnos: et nosmetipsos,
tnini: rectas facitesemitasejns. litr.Tawi.py.ovEvan- ut proximos diligamus. Nam, qui diligit iniquita-
gelium per quod venit redemplio fidelium, et beali- tem, odit animam suam. Qui enim semetipsum di-
tudo sanclorum : quia quatuor unum_sunt, et unura ligit, et non diligit proximum, ad dexleram decli-
qualuor : quatuor Evangelia mullarum constat esse nat. Et qui semeiipsumodiens, proxiraumdiligit,
virtulum. Quid enim forlius, quam animas saivare, ad sinislram divertit. Nam multi bene agunt, sed
quae errorum suorum vitiis polerant interire ? Se- non bene corrigunt: ut fuit Heli. Et multi bene
cundum quod iri sexagesimo seplimo psalmo jam- B corrigunt, sed non agunt: ut fuerunt scribaeet pha-
dudurn prophela Spiritu sancto instigante denuda- risaei qui sedebant super cathedram Moysi.Undeos
vit: Dominusdabitverbumevangelizanlibusvirlutes turturis in lege ad ascellas ejus retorqueri jubetur,
mulias. Yersus istius ordo lalis est, qui huic operi ne separetur os ab operefet opus nostrum non di-
cbngruenter inseritur. Dominus dabit virtutes mul- vidatur ab ore. Semllaeautem posl viam sequuniur:
tas apostolis, qui verbum ejus veneranda confessione. quia mandata mdralia post poeniteniiam,secundum
praedicabant: quando eis languenlium turbas sanare Marcum, explananlur. Paraiur via perfidem, et
concessum est : eia.yyD.iov Graice. Laline bonaan- baplismum, et pcenitentiam. Rectaesemitaefiunt per
huntialio praedicalur : quod proprie ad regnum Dei, austera indicia, vestis eilicinae,et zonaepelliceae,et
et reniissionem pertinet peccalorttm. Unde dicitur : cibi locustini, el polus mellis silvestris et humillimae
Poenitemin!, et credite Evangelio, et appropinquab.it vocis. Unde seqiiitur:
regnum ccelorum Jesu Christi, id est, Salvatoris Fuit in deserloJoannesbaplizans,et prmdicansba-
uncti, in HebroeoJESUA.. In GraecoZmvp. In Lalino plismumpmnilentim,in remissionempeccatorutn.Et
Salvator. MESSIAS Hebraiee, Xpto-To?Graece,unctus egrediebaturad eumomnisJudmmregio : el Jerosoly-
-Laline. Idem rex, et sacerdos dicitur dumdege- miim universl: et baplizabantur ab illo in Jordanis
nere David regis Christus nascitur: et vocibusva- C flumine confilentespeccata sua. Joannes gratia Dei
.tum Levitici generis prophelatur. Unde sequilur: inlerpreialur. A gratia narralio incipitur. Unde se-
Yox clamanlis in deserto, et reliqua. Yox esl Joan- quitur: Baptizans: per baptismum enim gratia da-
" nes: de
qua voce clamabat Dominus Jesus ad Ju- tur, qua peccata gratis dimillunlur. Unde dicitur:
daeos, quod inier natos mulierurii major illo esset Quod gratis accepistis , gratis date. Et Apostolus
nemo. Clamor aulem ad surdos longe positos , sive ait: Gratia salvi facti estis per fidem, et lioc non
ciim indignatione fieri solet: quaeJudaico certum ex vobis : Dei enim donum est, ne quis glorietur.
est evenisse populo, dura longe est a peccatoribus Et pradicans baptismum poenitenliaein remissionem
salus,etaures suas graviler obturaverunt, sicutas- peccatorum.Quodconsumraaturper sponsum,initia-
pides surdoe.,et iiidignationeniet iram, et tribuIa-', tur per paranymphum. Unde catechumeni, hoc est,
tionem a Christo audire meruerunt. In deserto au- instructi, incipiunt per.sacerdotem, et chrismanlur
tem fi(_YOX , et clamor, quia deserli a spiritu Dei, per episcopum. Nunc autem per amicum sponsi in-
sicut domus vacans et scopala : desertl a propheta, ducitur sponsa : ac sic per Isaac puerum Rebecca
a rege, atque sacerdole. UndeJoannes et Jesus quae- pallio velata albo conducitur. Et egrediebaiur ad
runt, quid in deserto amissum esl. Ubi vicil diabo- illum bmnis Judaeaeregio, et Jerosolymitaeuniversi,
lus, ibi vincilur: ubi cecidit homo, ibi exsurgit. •fJ et baptizabanlur ab' illo in Jordane flumine, confi-
Ecce ego mitto angelum meuni. VoxKvsvpa.To; Uylov tentes peccata sua. Confessio,etpulcbriludo in con-
~}evMalacbiam ad Patrem sonat de Filio, qui est spectu ejus, id est, sponsi. Unde desilit sponsa de
facies Palris, unde agnitus est. Angelus autem nun- camelo, cum humiliat se nunc Ecclesia viso vero
lius inlerpretatur, qui praenunliatde Christo. Post Isaac Jesu Chrislo, in cujus nativitate risum fecit
me venit, qui anle me faclusest: qui praeparabit Deus Sarae; sicut ad_Mariamdicitur, quae^estprin-
viam luam. Yia Domini, qua ad homines ingreditur, ceps cum Deq, Benedictatu inler niulieres. Jorda-
poenitentiaest, perquam Deus ad nos descendii, et riis autem descensioalienainlerpretalur : ubi peccala
nos ad illum ascendimus. Unde angeli ascendentes, abluuntur. Arca enim, Jordane transvadato, per
descendentesque memoranlur ad filium hominis. marmora peregrina in lerram transivit alienam, et
Parate viam Domini: hoc est, pcenitentiamagite, media parle in mare defluente, altera pars turgida
et praedicale.UndeTTKpa.o-y.svn ante sabbatumdicitur, montis erigilur forma. Sic nos olim alienatia Deo
id est pcenitentiaante requiem fuluram.' Hinc nam- per superbiam , per baplismi symbolum humiliali,
que initium praedicalioriisJoannis el Christi orilur. erigimur in alta : Quia qui se bumiliaverit, exalla-
COMMENTAKIUS IN EVANGELIUMSEC, MARCUM.CAP. I. *
S93. 594
bituf. Pars autem, queefluitin mare, amaricalur:. A-.subler. Sicut exeellentior est aninia, quam corprs
cum arca Dei, hoc est, corpus Cbristi, non munda- quod regit, ita eminentior est spirilus quara anima.
lis non profuit, sed in deterius illa mulavil. S_e- Sed mansit super eum spiritus : ha3c est unetio
quitur. Cbrisli secundumcafnem, de qua diciiur :"Pro-
Et eral Joannes^vestituspilis cameli, et-zotiapel- pterea unxit te Deus, Deus tuus oleo laelitife prae
licea circa lumbos~:et locustas,.et tnel silveslreedebal: consorlibus tuis. Oleiimnon potest esse sub aqua : -
el prmdicabat dicens. Yestis-prophetse, et cibns, et sic creator noripotest sub creatura. Oleumdc ajna-
potus totam austerani- yitam praedieariliuriisignifi- ritudine surgit radicis,.et inpabulumlbminis, cfin
cant: el futuias genles ad graliam Dei,. qu.aeest Jo- medicamina vulnerum, etin refectionem esurien-
annes, inlus et foris esse cqnjungendas. Pilis vero tium, in caeuminecrescit. Unde flt iinclio corporis
cameli, .divitesgenlium: et zona pellieea, paupercs Chfisti? de aniaritudine passionis, et pervenit ad
mundo morlui; locuslis serratis , sapientes hujus gloriam resurrectionis : unde nos Apostolus admo-
mundi: qui slipulas Judteis aridas relinquentes, net, diceris: IIoc enim sentite in vobis , qubd et in
frumenta mystica cruribus irahunt, et in calore.fi- Chrislo Jesu, etfeliqua, usque ad mortem, niorlem
deisaltus inhabiiant; et melle silvestri, fidelesinspi- autem crucis : propter quod et Deus exallaviiii-
ratis de inculta silva ignibus praeparali ac mergen- B lum, et danavit illi nomen, quod esf super omne
lcs significantur. Quaeomnia a gratia Evangelii su- nomen : quia Dominus.Jesus in gloria esi Dei Pa-
muntur: Jn qua non est distinctio Judaeiel Groeci. tris.
Venit fortior tne post me. Quis foriior est gratia, -
Et factum e&tin diebusillis; venit Jesus a Nazti-
qua peccata abluunlur? Ilie niniinim, qui seplies et reih Galilmm: el baplizatus esl in,Jordane a Joatyie.
septuagiesseplies remiltlt peccala, Gralia prior qui- El statimascendensde aqua vidit cmlos aperlos, ei
dem est, sed semel remitliiper baptismum. Miseri- spirilum tamquamcolupibamdescendenteni,el trianen-
cordia vero in.miseros ab Adam usque.-adChrisluro, tettiin.ipso.'Et vox facia est de cwtis: Tu 'es filius
per septuaginta septem generationes : et usque ad meusdilectus, in te cqmplacui: et slaliin spiritus ex-
centum quadraginta quatuor millia pervenit. . pulit eum in desertum: et eral ibi,in deserto quadra-
Cujus non sum dignusprocutnbeitssolverecorrigiam ginta diebus, et quadraginta noclibus: .el tentdbatur
calciamenlorumejus. Nonest digna sola gralia pro- a Salana. Eralqve cum bestiis,et angeli minislrabant
cumbens in bapiisaio_solvere corrigiam calciamen- illi. Marcus evangelisla sicut cervusad fontes arjua--
toruni ejus, id est, niysieriuni incarnationis Dei. runfdesiderans, saltus in planis et arduis. dat : *ct
Calx enim extrema pafs est corporis. In fine enim culmina tantum pratorum carpil, et palmas in yer-
ad justitiam adeslSalvalor incarnatus. Undebene per C ticeportat : et velut apis melliflua,-flbi'es agri, cui
propbetam dicitur : In Iduma:amexlendam calcia- odor veri Isaae.simiilalur, suriimaliragustat:. imde
mentum meum.: quia nisi jungatur-scientia spirilus, a Nazar.eth^aTilaeae venientem,Jesuiiiad baptismuni
nemo per gratiamremissionisinvestigat incarnationis in Jordane a Joarine acceplum enarrat; ei statim de
- Christi
mysterium quomodo Yerbum caro -facluin aqua ascendisse, et aperios crjelosvidisse, el spiri-
est: unde caro Chrisli, unde anima, unde spirilus tum, ut coluinbamdescendisse, el in ipso riiansisse:
sumil exordiuni, ui bomo-verus fiat per.omnia abs- et voce .de coelisfacla Palris, in dileclo filio cbiri-
que peecato : et Deus verus in Deo vero sine piin- placuisse : et spirituni eum in deserluhi expulisse,
cipio idem filius bominis, qui est In ccelo : elquo- et tentalum a Satana quadraginia-diebus el noclibus
modo tamquamsponsus procedensAe llialamo suo, fuisse cum bestiis, et angelis niinisirantibus com-
id est, virginaliulero, clausum relinquens. Undead- moratum esse. Qui ordo rnoraliler nobis secundum
veniente vero sponso, domus discalciatl diciiurdo- Christi exemplurii sequendns est, festinanlibus ad
mus Joaunis, qui dicil: qui babet sponsam, sponsus consortia angelica, queni Jesus prius qpere osten-
jest. Unde in specie columbm Spiriius s?nctus de- dit, quam voce doceret. Sic nos de volubilitate
scendil. Cui in Canlicocanlicorum caniiur : sponsa mundi, pendulai, voluntalis odorefloris mundiiia
mea, amica mea, proxima mea, dilecta mea_.cp- ^ tracli, cum ^doleseentibus posl sponsurn ciirrimus:
Iumba mea. Sponsa in patriarchis, amica inpro- et pcr baplismi sacramenla de dubbus fqritibus di-
phetis, proxima In Joseph et Maria, dilecta in Joanne leclionis, Dei et proximi, agralia remissionisablui-
Baplista, columba inChrisio eltipos.toiis, quiiius di- mur, et aseendentes spe coeleslia secrela mundis
citur: Estote prudentes sieutserpentes, efsimpliccs cordis oculis inliiemur. Dehinc Spirilum sancturii
sicut columbae.Sequilur : spiritu contrifo-et humiliato, cum simplici corde
Ego bapthwoivosin aqua : Aile vero baplizabit vos descendentem'adman"suetbs,"etcumcharitate nura-
in Spiritu sancio. Dei vero fluyius semper plenus, quamcadente, manentem suscipiinus : et vox de
semper est osqualis: de quo -diclum est: Fluminis ccelis Doriiiniad nosa Deo dilectos dirigjiuf, Beaii
impelus, loctificatcivitatem Dei. Quid intercst, inter pacifici, quoniam filii Dei vocabunlur, Et lunc in
aquani et Spiritum sanctum, qui Terebalur super nobis complacetPater cum Filio, et Spiritu sancto,
aquas? Aqua minislerium est honiims : Spiritus veroi quando efficimur unus spiritus cum Deo. Unde Fi-
jiiinisterium.esl Dei. Unde scrjplum est :-Spirilus> lius Patrem inlerpellat pro nobis, dicens": Pater
Dei ferebatur super aquas.- Super, inquit, notit sancte, conserva eos in nomine tub,'quos" dcdisij
S9S S. HIERONYMSOPER-UMMANTISSA. . 596
mihi, ut sirit unum sieut ct nos unum sumus. Tunc _*_slinae conversaiionis abominanfes": pellibus enim
spiritus nos cxpellit in deserlo quadragenario nu- jmorluis legitur Adam, qui genilor esi nosiev seciiu-
mero tentandos a Saiana : utpatieiitia nobis proba- dum carnem. Et nunc deposilo veiere bomine, cum
tionera, probalio auiem spem, spes vero cbariiaiem .iclibus suis,. novura scquentes hominem , pellibus
generei:cum nonsitnobis colluctatio adversus tegimur Salomonis, qnibus sponsa glorialur se fac-
carnem et sanguiuem : sed adversus principaliis, et lam esse formosam. Simoh, obediens : Andfeas, vi-
reliqua. Et lunc besliae pscalae erunt nobiscnm', riiis : Jacob, supplanians: Joannes, graiia, in Lalino
cum in arca aiiimae hoslra;, miirida cuhi immundis sonai. Quibus rjualuor nominibus in agmen Doiiiihi
aninialibus maiisuesciniiis, et curii leonibus siciit conjungimur : obedienlia, ut audianiur : vifilitate,
Daniel cubanius : cum spiritiis hon sit adversus ut pugnemus : supplaniaiione, ut perseveremus:
*arnem, et sariguinem : nec cafo concupiscil adver- gratia, ut conservemur. Nisi enim dorninus aedifica-
sus spiritum. Poi-t baec angeli minislri, qui vident veril domum, in vanum laborant, qui aedificanieain.
faciem patrisnostri in ccelis, semper mltluntuf no- Quaequaluor virluies cardinales dicunxur : quia per
bis, ut fespbnsa et solatia cofdibus et vigilaniibus prudehliam, obedimhs : per "justiliam,"viriliter agi-
denf, dicentes : Exaudita est oralio lua. Et, Nolite mus : per (emperaniiam, serpentem calcamus; per
timere, Jesuni quaerentes Nazarenurn. Et, Ego quos B forlitudinem, gratiam Dei meremur. Curis fralruin
amo, arguo, et castigo : et, Yincenti dabo ederc de occupatus Marcum evangelislam explahafe, ut volui,
ligno, quod est in paradiso Dei mei. Sequitur : non valui : sed illum imitatus, summatim ejus
Poslqitam aulem iradilus esl Joannes, venil Jesus propria lango : et sicut Hutli cognata Cliristi spic.is,
in Galilmdmprmdicans Evangelhtm rcgni Dei, et di- el racemos de post metenles, Noenii orbatae colligo»
cens : Quoniaminiptetum est, tempus, et appropin- Sed utinam ad Booz per hanc penurlnm rnearii con-
quabit regnum Dei. Poslquam accepinms graliam pro vivia pervenirem, furluin laudabilefaciens! Marcus
gratia, carnalia decollaiitur, spiritualia vivificantur: dicta Evangelii in semetipso,"non in semetipsis dis-
cessante limbra, adest verilas. Joannes in carcere, ponens, ordinem hisloriaenon secutus, "rnysterioruiii
lex in Judaea, Jesus in Galilaea: salus in gentibus, ordinem servat. Unde in sabbaiis priinam yirlulem
- -
prasdicans Evangeliuni regni : Beali pauperes spiri- narrai, dicens:
tu, quoniam ipsoi*um est regnum ccelorum. Regno El ingrediunlur Capharnaum : et statim sdbbatisin-
terreno succedit paupertas : paupertati Cbrisliano- gressus in synagoganidocebaleos : El slupebanl super
rum tribuitur regnum sempitcrnum. Unde Dominus doclrina ejus. Erat enhn docens eos, quasi potestaleih
dicit : Regnum meum non est de hoc mundo. Omnis habens, et non sicul scribca.Et eral insynagoga eorum
enira honof terrenus, spumae aquae gracili, vel fu- C homb in spirilu hntnundo, et exclamavitdicens : Quid
ino, vel somnio comparalur. Sequilur : nobiset libi, Jesu Nazarene: venisii perdere nos? Scib
Pmnitemini, el credite Evangeiio. Et prmteriens qui sis, sanctus Dei. Et comminalusesl ei Jesus , di-
secusmare Galilmm,vidil Simonem el Andream fra- cens: obmutesce,el exi de homine. Et discerpens cum
trem ejus, mittentesrelia in mare. Erant attletn pi- spiritus immundus, et exclamansvoce magna, exiil ab
scatores. Et dixil eis Jesus: Vehileposl me, et faciam co. Ei mirali sunl omnes, ila ul conquirerehl inter s'e
vos fieri piscalores hominum. Et prolinus relictis re- dicentes : Quidnam est hoc? qumuatn doctrina hmc
iibus, secuti sunt eum. El progressus inde pusillum, nova? Quia in potestale spiritibus immundisimperat, et
vidil Jacobum Zebedmi, et Joannem fratrem ejus, el obedktnt ei. Et processit rumor ejus stalim in omnem
ipsos componentesretia in navi: el staiim vocavil illos. regionem Galilmm: Et prolimts cgredienles de syna- .
Et reliclo palre suo Zebedmoin navi cum mercenariis, goga, venerunt in domttmSimonis, et AndrcmcumJa-
secutisunl eum. Nain nisi credideritis, non intelii- cobo eiJoaime. liecumbebalaulem socrtts Simonis fe-
gelis. Amariludinem radicis, dulcedo pomi cofn- bricitans et statim dicunl ei de illa. El accedens, ele-
pensal:pericula niaris, spes lucri deleciat: dolorem vavil eam apprehensa manu ejus_, et conlinuo dimisit
rhedieina3,spessalulismitigat.Quidesiderat nucleum " eamfebris : et minislrabal eis. Vespere aulem faclo,
frangilnuceniiPcenilentiam agil, qui vultaclerndbo- * cum occidisset sbl, ajferebanl ctdeum otnnestnale ha-
noadliaerere. PraeconiaChristinarraredignepossunt, bcnles, el dmmoniahabenles.Capliarnaum villa conso-
quiad palmaniindulgentiaemerueruntpervenire. Post lalionis interprelatur : sabbatum auiem requies. Hoino
haec vocantur missi quatuor piscatores. Simon, el in spiritu immundo, genushumanum est:in qiio im-
Andreas : Jacobus et Joannes, relictis reiibus, palre > mundiiia regnavil ab Adam, usque ad Moysen. N.im
el nave eum mercenariis. Hae quadriga vehimur ad qui sine Lege peceavcrunt, sineLege perierunl: qui
aelhera*ul Elias : his quatuor angulis-conslruitur sciens sanctuniDei, obmulescerejubeturfduni scien-
prima Ecclesia : his quatuor litteris Hebraicis, id est, tes quidem Deum, non sicut Deum glorificaveiunl,
Telragrammalon nomen Domini agnosciiur a nobis. sed servierunt potius ereaturae, quam creatori, spi-
Quibus simili exemplo praecipitur, ui audiamus vo- ritus discerpens liominem, exiit ab eo. Appropin-
cem Domini vocanlis, et oblivlscamur populum vi- quante salute, appropinquat tenlaiio. Pliarao diniis-
liortim, et domum paterna; iraditionis, quae est slul- sus ab Israel, persequilur Israel: diabolus cdnlen-
titia Deo : et rete aranearum, in quo nos velut lus, surgit in scandala. Socrns Petri febricilans, se-
culices pene lapsos tenebat aer inariis : navem pri- "cunda vifluie lavalur, el apprehensa manu ejiis,
597- . COMMENTARIUS IN EYANGEClUMSEC. MARCUM.CAP. II. S'98
sanalur. Febris intchiperantiam significal: jle qiia k-Fili, dimiiluriturtibi peccatd tuu'. Efahl Wutetniltic'
nbs filii synagogaiper riianum discipliriaei," et eleva- quidam de scribis, sedentes et cogiiahles in cordibus"
tiorieiudesiderii sanariihr; et htijus qui sanat nos ad suis. Qtlid M'csic 1'b'quiiur? Dlasphemat.Quis pbtest
vesperum. deelinantis a riobis-,mihistramiis volun- dimiilerepe'cc'aid;')lisi solusDeus? Quostalitn cognifo
tati. . "'-"'• Jesus spirilUsiio; quia sic cogithr&tlinira "se, dicif
<El erat omniscivtiascohgregaiaadj'aniiam;"elcifa- illis : Qw'd ista cogitaiisitXcordibusv"e'slri's ?-Quid est
vil multos, qui vexabaiUuf-variis- languofibus.Ei dm- facilihs?dicereparalytico,diintttiirithflibi p'e'c'catn;ati
thonid niullaejicieliat; el noh shtebtit ea Idqui;que-'. dicefe: snfge; Tolie giabatiinilMtiil 'cl ahibula? TJi
niaiti sciebarileuin: El dilucttlovaltie sufgehsegfesstis'- autem"'sciaits; quid (ilius 'hoii'iinis.~hhbelpolesialehi'
abiil in desertum locum,ibiqueorabhl: el pfbseculus' in lerrti dimitlendipeccatti;'diiparalylico: Tibi dico,
esl ettm Simon,~et qui bittnillo eranf. Et^utri iniie- Surge, tblte gfdbalumluum; ettiade indtimum-iuaht.
nissehteum; dixeruiiiei; quia omnesquwruhi i'e.Et hit- Et itdtim Surrixit ille; 'elsublalogfab&lo;abiil iride~
illis : Edmusin proximosvicoset civildtes;,ut et-ibi corttinhinhibus: ita httnifareniur onines;'et horiofifi-'-
prmdiceth:ad hocenimveni:Et efat pfmdicarisihiyh- cafenVDeuin;dicenfes: qitia thtmquam sic vidimus:
agogis eoritm, et in omtii Galilma, et dminbniaeji- _El egiessusesl rufstis ~adihttre, omnisqueturlavehie-
ciens. El vetiitdd 'eitttileprosits,deprecankeutn: "elge- B batad eum; el docebatebs.Et cuin~prmiefirel, tisidit-
nu fiexo, dixil: Si vis, pbies me inundare: Jesus du- Levi-Alphmi sedeniemad lelonium,el ait illi: Sequerji
tem miserlusejus, exteridiltnanumsuam, et lahgehs me: Et surgens; seculus esl euni: Ei faclum est crim-
eum, dililli : Volo';mundare.Et .cum dixissef,slaiim accumbefetin domoiitius, mulli publicani et peccalo-
discessilttb$o lepra etmundalus est, el comininatusesi ressimul discutnbebantcutn Jcsti, et discipulis cjus.
ei, statimqueejecit illuni, el dicil,ei : Vide, ncmhii Erttnt enim tnulti, qui sequebaniureum. Et scribm
di&eris,sed vade, ostendele principisacefdbium,el bf- et pliarismiVidentes,quitt mariducafetcum pecbbtori-
fer pro emundhiibneitta, qumprmcepiiMoysesin les- bus et publicanis,dicebantdiscipulis;ejus: qnafe cum
limoniun illisi Al ille egressus, cmpitpfmditare ; el publicanis,et peccaloribusmhnducatet bibit magislef
diffamaresermonein.Jamia regni, riiorililer prjeriiten- vester?-Eoc audil6,"J'esusdil illis: Ni>nnecessehubenl
tia esl, ciirnfide: uuaj opefatur salulem langhbrlbus satii medicojs'e'dqui niale liabenl: Noh ehitti veni vb-
variis. Varia etenim sunt vilia,. qriibus Ianguescit carejusfos, setipeccttlores:El erant discipitWJodnnis,
civitas muhdi. Unde leprosus tertia virtuie -niuh- el pharismijefuiianfes,et veniunf;'eidicumilii,:'Qudre
dalur : deprecans genu flexo Domini-voliihtatemj discipuli Joantiisel pharismornmjejunant,.hti atilein
qui non vult mortem peccatoris, sed- ut converf discipuli libftjejunant? Ei -ait illis Jesus: N.umqitid
tatur, et vivat; Lepra hostra, peccatuiri primi D posstinlfiliimptiarum; quamdiuciimillis ~-sp'bnsus esf.
Iiominis est : quae a capite coepit, quando iegna jejunafe? QuaritotenipofeJiabeiitsecumsponsum,tion
muhdi desideravit.Radix'enini omniumriialorumesr, pbssunljejunafe. Vbiiietifauletii'dies, cum auferetur
cupidilas. UndeGiezi avaritiam seCutus, lepra stif- tibeis sponsus: el lilnbjejutiabunl in illis diebus.Ne,-
funditur: qua*sacerdotiverO-seciinduriioruihemMel- moassumentumpdnni rudis ttssuitrvestimenloveleri;
cliisedechostensa, oblationeriiuiidatuf,dicenti: Date alidquiaufertsupplementumnovuitia veleri: et tnajor
cleemosynam,et ecee omiiiamuiidasunt vbbis, Se- sbissufafit: Rt rieihotniilitvinumnovuinin ulres ve-
quitur de propriis Marci. ' - -' leres~:aliqqtiihdisruinpelviritfrifulres;et vinum effun-
Iia ut jain nbn possetmanifesteihtroire in civitalem-, delur, et utres peribunl. Sed vinumnovuminutres no-
sed foris in deserlislocis esse, et conveniebtinlad etlm vos inilti debetlEt factum est iteruin cum-Dominus
undique. Certe non omnibus maftifestatusest Jesus, sabbatisambuliiretpef satti, el discipuliejus cmperunl
qui latis alque planis sefvitinllaiidibus,.etpropriis prmgredi, efveliere spicas. Phariscei aulem dicebant
voluptatibus: sed his; qui foris cum Petro exeunt: ei: Ecce, qui'dfaciiinl discipulittii iabbalis; qttodnov
etin desertis locis, quaeelcgil Doriiinusad orandum iicei? El ait illis :>Nuinquam legisiis;quid feccritDdvid,
et reficiendumpopulum; qui deserunt delectatidnes _ tfiiandotietessUdtenfhdbuii,et esuriit ipse; elgui cuin
mundi, el deserunt omnia, quaepossident,-ut dicanl: D eo efant: quomodoinirbivilin domutnDei sub"Abia-
Porlio mea Dominus.Gloria vero Dohiinimanifesta- iltar principesdberdotum;et pahes prdpositionisinari-
lur his,- qni coiiyeniuntiindique : Id est, -per plana ducavil;quosM'n licebtitinauduchfenisi sacerdolibus?
el ardua : quosque niliil' polest a charitateChristi •el dedit eis, et qiti cumeo eianl. Efdicebai eis: Siib-
- ' '
separare. L- . . , -_. batutti propler libmhiemfactumesl, et nonJiomo.pro-
CAPUTH. ,, plef sabbdtitni.Ilaque dbminusest filirishominisetiam
Etilerum inlravit-Caphdrnaumpost dies, el audi- sabbttti:Deinde quarta virtuie, veniunt qhaltior. viri
tuiti est, quodin domoesset, et convenerunttnulti, tti •portantes paralyticum in grabato : qui lurba offensi
non'caperelnequeadjariuam, et ioquebhtureisverbuih. nudarit tectum. Quoruinper fidem dimitvunlurpara-
Et veneruhtad eum ferenlespamtglictim,quia qua- •lyiicdpeceativ: qui porlat lectum. quo portatus est,
tuor poriabatur: et cum non possentojferre 'ium ilti, et vadit in doniumsuam coram omnibus.:ParaIysis
prm turba, nudaveruniiectumttbierat: -el patefacien- autemtypus est corporis-:quo pijgerjacet in mollitia
les silbmiseruntgrabalumin qtto paralyiicus jacebat. carnis, habensdesideriumsalulis: elcorporis ignayia,
Cttiuauletn vidissetJesm fidemjllorum, ait.partilylico: et duplis cogitationibus^ac si. enervatus membris,
m S. HIERONYMIOPERUMMANTISSA. 600
offendit: quemportant qualuor, quas supra diximus 1k creditur, in monlis istius est gratia consiilutum,"qni
virlules, ad tegulas divinitatis, et sapienliae,in domo est raons montium, et sanctorum : quosquolidie ad
carnis Cbristi patefactas. Cui vice dicitur muneris, se de pra3sentibusaerumnisinvilat. In monlemvo-
porlare carnem, quaese portabal: ut per aliam viam, cantur excelsi merito et verbo, ullocusmeriiis con-
cum magis in suam redeat regionem. Post haec pec- gruat allis, ut essent duodecim cum illo. Speciem
cator Levi Alphaei.Levi, appositusinterprelalur: qui Jacob dilexit Dominus, et .cum-divideretaltissimus
relicto telonio negoliorumsaecularium,solum sequi- gentes, et separaret filiosAdae,staiuit terminos po-
tur-verbum quod dicit: Qui non renuntiaverit omni- pulorum juxla numeruni filiorumIsrael: ut siut ipsi
bus, quoe.possidet,non potest meus esse discipulus. super thronos duodecim, judicantes duodecimiribus
CAPUT III. Israel iquibus.data estpoteslas, quam Filius a Patie
. Et introivititerum in synagogam",et erat ibi homo accepit secundum carneni, ul opera quaeipse fecit,
habensmanum aridam, et observabanteum, si sabba- et ipsi faciant, el majora horunifaciant.Etimposuit
lis curaret, ut accusarentillum. Et ait hominihabenli Sinioni nomen Petrus. De obedientia ascendit ad
manumaridam : Surge in medium.Et dicit eis ; Licet agnitionem: Qui enim habet dabitur ei, et abunda-
sabbtuisbenefaccre, an male : animamsalvam'facere, bit: et Jacobum, qui supplanlala babettota deside-
an perdere?At illi tacebant.Et circumspicienseosin B 1 ria carnis, et Joannem, qui^rratia accepit, quodalii
ira, contrislatussttpercmcitalecordis eorum, dicitho- per laborem tenent : et imposuit eis nomina Boa-
mini: Exlende manutn tuam. Et exlendil : Et resti- nerges, quod est, filii lonilrui: quorum Irjum su-
tuta est manus illius. Exeunlesautem pharismi, staiiin blime merilum, in jnonte meretur audire ionitruum
cum Uerodianisconsiliumfaciebantadversuseum, quo- Patris, per nubemde Fiiio tonanlis : Hieest filius
modo euin perderent. Jesus autein cum discipulissuis meus dilectus, ut per nubem carnis, el Ipsi ignem
secessitad mare, e.ttnulta turbaa Galilmaet Judmase- verbi, ac si fulgura in pluviam spargerent in terris :
cuta est eum, et ab Jerosolymis,et ab Idumtea, el trans quoniam Deus fulgura in pluviam leeit : ut exslin-
Jordanem: et qui circa Tyrum et Sidouemmultitudo guat misericordia, quod judicium inurit. Unde pro-
tnagna, audientesqumfaciebat, venerunl adeum.Et plieta dicil: Misericordiamel judicium canlabo tibi,
dixit discipulissuis, ut navicula sibi deservirenl pro- Domine. El Andreani, qui virili forma vinifacii pcr-
pter turbam, ne comprimerenteum. Multosenimsana- ditioni suae, ut fesponsum morlis in se seriiper ha-
bat, ita ut irruerentin eutn, ut illum tangerent, quol- beat : et anima ejus sit semper in manibus suis.Et
quot habebant plagas. Et spirilus immundicum illum Philippum, qui esl os lampadis: qui illuminare po-
videbant, procidebantei. Et clamabant, dicenles: Tu test ore, quod corde concepit. Cui dedit Doniinus
es filius Dei. Et vehementercomminabalureis, ne tna- C apertibnem oris illuminati, Scinius hune .modum
nifestarent illum. Quinta virlule, erat horao manum locutionis propriuin Scripturarum esse divinarum ,
liabens aridam, cuidicitur, Extendemanum tuam: quando Hebneoruni nomina ad aliquod iuysterium
qui significat avaros, qui nolentes dare, volunt aeci- significationissunt posita .• quod nunc Evangelista
pere : prasdari, et nonlargiri. Quibusdicitur/ut ex- ex Dei persona veliementer-affeelans inlerserit. Et
lendant manus suas, id est, qui furabalur, jam non Bartholomaeum,qui filius est suspendentisaquas. El
furetur : niagis auteni laboret operando manu sua, quis est filius suspendentis aquas, nisi qui dixit: Et
quod bonum est: ut habeat unde communicetindi- mandabonubibus meis nepluant super eaniimbreni?
gentibus. Nomen vero filii Dei, per pacem et dilectlonemac-
Et ascendensin monlem,vocavitad se quos voluit quiritur inimici. Beati enim pacifici, quoniam filii
ipse, elveneruntad eum. Et fecil ul essent duodecim Dei sunt : et diligite inimicos vestros, ut sitis filii
cum illo, et ul milleret eos prmdicare. Et dedilillis Dei, et reliqua. Et Malthaeum,qui est donatus,cui
poteslalemcurandi infirmilalcs, et ejiciendidmmonia. donatur a Domino, ut non solum remissionem pec-
Et imposuitSimoninomen Peirus; elJacobumZebe- catorum adipiscalur, sed in numero ascribatur apo-
dmi, elJoannem fralrem Jacobi: el imposuit eis no- stolorum : ut leo et bos siniul comedant, eflupus
mina Boanerges,quodest, filii lonilrui; etAndream,el cum agno pascalur. Et Thomam, qur est abyssus.
Philippum, et Barlholommum,et Mutthmum,et Tho- Multienim profunda scientes Dei, minime proferunt,
tnam, el JacobumAlpiimi, et Thaddmum,et Simonem ut Paulus ait : Scio hominem, et reliqua : usque,
Chananmum,el Judam Iscariolem,qui et tradidit il- quaenon licet hominibusioqui. Et Jacobum Alphaei,
lum. Est consuetudo Scripturae divinseallegoricelo- id est, docii vel millesimi. Cujus a latere cadunt
qui, et cumaliud dicat, aliud velit inlelligi. Quod mille, et decem millia a dexlris ejus. Jacobus alter,
In Evangeliispositum frequenter invenies:sed nobis cui colluclationon est adversus carnem el sangui-
necesse est, ut sicexcelsioraseusibusnostris applice- nem : sed adversus spirituales nequitias. El Tbad-
mus, ut tamen cuncia secundum bistoriae verilatem daeuni, qui est, corculum,idest, cordis eultor : qui
cernamus:Chrislusenim solus spiritualitermonsest: eonservat cor suum omni custodia.Munditianamque
- -mons quidembreviteranobislaudatus, sedcoelestium cordis Deus videtur, ut per vilrum mundum fornia
rerum qualitatecopiosus, ex quo aquae vivaedecur- -ostenditur expressa. Et Simonem Cliananoeum.,
runl: lacin par vulorumsalutem praeparatur:pinguedo qui et zeloles. Simon, ponens trislitiaminlerpreta-
spiritualis agnoscilur, et quidquid summe bonum tur. Beali namque, qui lugent: quoniam ipsi con-
601 -COMMENTARIUS IN EVANGELIUMSEC. MARGUM.CAP. IV. _„ 602
solabunlur.Trinuni.luctumimplet, qui consolationem i , Qui auiem blasphemaveritin spirilum sanctum, non
fuliiram quaerit. DeJlet peccata propria cum Davidet habet remissiqnem-inmternum,sedreus eril mternide-
Maria :-flel cum flentibuscum Paulo : et flet niullum licli: quoniam dicebant, spiritum imritundumhabet.
cum Joanne, qui dicebat :,Et ego .flebammullum : Quia,non meretur pcenitcnliamagere, ul recipialur,
quia nenio dignus inventus est, qui aperiret librum, qui, Chrislum intelligens, principem daemoniorum
et splverefsignacula ejus. Zeloles autem dicitur, esse dicebat: quia numquam solyilur a.carcere,qui_
quem zelus domus Dei comedit: ut Phinees sacer- quadrantem verbi noyissimumnon solveritantc li-
dos, ut cesset quassalio. Et Judam Iscariotem, qui neni vita3. Quatuor namque partibus denarius vitac
tradidit illum.: qui, non delet peccalum suum per fundatur aeternae: utquod corde credis, ore, eonfi-
pcenilentiam: nec illud delelur per memoriam. Unde tearis.: et quod confiteris, operc impleas, ,et quod
•
d.eeo^liciiur: Et peccalum,matrisejus non-deleaiur. impleveris, dqcere non cesses. Qui eriim fecerit et
Fiant .contra Dominum semper.,Judasr confitens; docuerit, hic.magnus vocabilur, in, regno ccelo-
-
xelgloriosus inlerprelalur. Iscariotis autem-, memo: rum. . :.
riam mortis. Confessoressunt multi in Ecclesia su- _Et veniuhtmalerejus el fratres: et foris stanlesmi-
perbi et gloriosi: quoruni primus Simpn .Magus, et serunt ad eum vocantes eum : et sedebatcirca ettm
Arius,.et caeterihaeretici,quorum memoria mortalis B turba, et dicunt ei: Ecce mafer tua , et fralres tui fo-
ideo in~Ecclesiaxelebralur-,,ut devitentur. Ilaesunt ris qumrunitcEt respondenseis ait :,'Qum est-mater
duodecimdifferenliaeapostolorum et praedicatorura: mea, et fratres mei? El circumspicienseos, qui in cir-
qui terni, qualerni circa labernaculum Dominiex- cuitu ejus sedebant, ail: Ecce maler mea, et fratres
cubant: et sancta Domjniverba humeris operum mei. Qui enimfeceritvolunlalem.Dei,.Jiicfrater meus,
propriis portant: ul tabernaculum unura mansioni- 'et soror mea, el maler ,mea esl. JUt,sciamus ^nos esse
bus multis ad lerram repromissionis portent-: quqs fratres ejus et matrem, si voliintalemPairis ejus im-
unitts exemplum ad timorem humiliat, ul angelos pleverimus.:,nt cohacredessimus ejus, qui, nonin
Luciferi illius casus conservet _,u.t non glorietur sa- sexibuSj-.sedin.faciis discernit., , - ;••_
piens in sapienlia sua : sed qui glorialur, inDomind CAPUT IV. . - .
• _ , , ' Et iterum
glorietur. cmpitdocere ad, mare, el xongregqlaest
Et veniuntad domum, el convenititerunt turba, ita ad eum turbatnulta, ita ut in navim ascendens,sede-
utnon_possenltiequepanem manducare: et.cum au- ret in mari, et omnis turba circamare super terram
-dissent sui, exierunt tenere eum, Dicebant enim, quo- erat, et docebafeosin parabolismulia,;et dicebalillis
niam ih furoremversusesl. Et scribm, qui ab Jeroso- in doclrina sua i Audiie. Ecceexit seminansad_semi-
lymis descenderant,dicebant, quoniamBeelzejmbha- J-nandum. Et dum seminat, aliud ceciditsecus viam:
bet: et guia in principe dmmoniorumejicit dmmoniq. et venerunlyolucrescoeli; el comederunt.f/fur/.Aliud
El convocaliseis, in parabolis dicebatillisj Quomodq verocecidit super petrosa, ubi non habuitJerram tnul-
polestSaianas Satanam ejiqere? Et si regnum,in se tatn, et statim exorlum est, quoniamnon habebatalli-
dividaiur, non poleslregnumillud stare. Et si dqmus tttdinemlerrm: et quandoexorjus est sol, exmstuavit,
super semelipsamdisperliatur, non polest dontus,illa el eo quod nonhqbebqtradicemyfxaruit.Et aliud ceci-
slare: el si Salanasconsurrexeril in semetipsum,dis- ditin spinas ,-e/ ascenderunt spinm, et suffocqverunt
perlitus est: et non poterit siafe, sed-fmemhabet. illud, et [ruclum non dedit. Et aliud ceciditjtn.terram
Nemopotest vasa forlis ingressus in domum dirtpcre, bonam, el dgbat fructumqscendenlem,el crescentem:
nisi prius forletnalligel.: el lunc dotnumejitsdiripiet. el afferebatunumtricesimum,,£t unumsexagesimum,
Amendicovobis,<jitoniamomnia dimitlentur filiis lio- et unumcentesimum.Et dicebat: Qui habet aures au-
minumpeccalaet blaspliemim,quibusblasphemaverunt. diendi, uudiat. Et cum.essel singularis, interxogave-
Hic proprie Marcusconvenire Jesum, eum discipulis runt eumhi (qui cumeo erani)-duodecim,parabolam.
suis ad domumnarrat : Et ilerum lurbas , ut non Mt dicebat eis : Vobisdatumest nosse,mysleriumregni
possent panera manducare, convenisse commemq- Dei yillis qulem-,qui fojis sunl, in parabplis.omniq
xat. Et4iscipuIos putasse, quodin furorem veflere- l-fiunt.:ut videant, et nonvideant • et audientes.audiant,
tur, quiascribae, qui ab Jerosolymis veneranl, dice- et non intelligant :ne quando converlanluret dimit-
bant: BeelzebubhabeV-Sicuiexaltautur,coelia terra: ictniur-,eis peccatq.,Et ait iljis: Nescitis parabolgm
sic cxaltalae.suntviae Dominia viis nostris. Ad hoc Jianc, et ;quomodoqmnes parabolas cqgnqscetis? Qui
namquevenit, quod audivit et patitur, qui nobis di- seminat, verbum -seminat.Bi .auteni,suql, gui circa
cit :,Beali critis cum.maledixerinl vobis bomines, et piam, ubi seminalyrverbum, et ctim audierint, confes-
reliqua, usque, merces vestra m ccelis. Domus.ad tim venil Satanas, et aufert verbum, quod seminalum
.quam veniunt, primitiya est Ecclesia. Jurbae, qum sestin cordibuseprum.EtJdsunt, similiter, qui super,
impediunt panein .manducare, peceala ej,yitia sunt: petrosa seminantur-: qui .cumaudierint verbun~, sta-
quia -qui.manducat iridigne, judicium sibi manducat tim cum gqudiq accipiunfillud : el non hab.entradi-
et bibit, non dijudicans corpus Domini.Unde Domi- ceniin se , sed lemporalessunt: deinde qrla tribula-
nus in furorem vertitur, cum dicit: Nisi riianduca- tione, et persecutionepropter verb.um,confesiimscan-
yerilis carnem filii hominis, et reliqua usque, non dalizanlur. Etalii, sunt, qui'in spinif seminaritur.Ui
.Iiabebitisvitam in vobis/ - sttnt, qui verbumoudiunt: ct mrumnmswculi,,_etde-
%
603 " - S. HIERONYMIOPERUMMANTiSSA. , 604
cepfiotiiviiiahim , ef cfrca retiqua cohcupiseentimin- _^ miliiudines trirrcnas plenihirjuecoeTestiatacranifeiita
tfoeuriiessuffocantverbum: el sihe frttciuefficitur:Et ' nionsirare^ sicul totuni borpus conslai Evahgelio-
hi sunt, qui siiper ierram boriam'seitiirialisunt': qui au- rum. Regnuin Dei, Ecclesia est, quasregiliir aDeoV
diunivcrbuin: et suscipiunt,ei fructificahiuniuhiftce- ei ipsii feijil liomines: et cohlrarias vir.tiiteset vitia
sfiftum,uriumseiagesimitm,et&rium ceiifbimiiiif.Ut Ib- calciii: ut esi cehiurio habefis siJb se milites.-Ilofiib
cusdocehdiiiidicetaudilofesamarosftfisseaeiiistabi- jaciarisseiii€n , fiiiuStioniinis cist:-semen5'v"efbum
les. Etideo iri parabolisioqiiiuif eis, iit re*q*ififerent vitoe: terfa, t-orda buiiiana.' Dormiiatio-hoihinis;'
qu6dnbniritbliigeferit:etp'erapbstbIos,qiinscb'nicm'- nib'fsest Saivatbris. JSxsnfgit semeii iiriete et die:
plos habebani; discererii nriysteriuini fegni. rjiiotlIpsi Pb's"tsbiiiiiuiiiChrisii, riuinerhS crfedenliiimperad- '
noh habebant.Mareniuiidumistumdebefesuscipi; f.e- vefsil' et p'r'osperariiagis iriagisque-germiiiabai in-
quenti leciibriejam noturii est : qubil et gustii htiifi- fide: ei erevit iii opere, diiriinescit ille. Trbpica-est
rum est, et vilibrurii ftuctibus Inqtiieturriiesi. Sed isia Ibcufio : et in Scfiptiiris divinis creberrima
ab ipso Domino eripi poluissenl, qui amara niutat crinisiieludinesemiiialuf • idest' riescife" nf.sfecii*,
in dulcedinem; tfislia vertit in gaudiutii : et a-griiii- quis ffiibium in linem afferaf, durii AMi: qiii perse-
diiies detestabiles, insaliilem. Par.iboia est naiura vefaverit itsque ih firiem',ipse salyabituf. Ultroeriirii
discrepantium reruni suballa siiiiilitudihefacta com--B (crrafriietificat, dtiin vblunlaiem ribstfani Deusex-
paratio, more pfovidenlhe suse, ul qui cajlestia Ca- sjibctat, dicbns : Si vis pefveriire ad Vitani, serviv
pere non poterarit, per simililudines lefririas, aii- niaridata. Prinium befbam : id est, timorem. Ini-"
dita percipere potuisserit. hapa.SolnGfajcojvftcabiilo liiim enihi sapienliae limor Dcmini.*Deinde spicam:
diciiiir sihiilitudo, quandoiliud, quod intelligi volu- id esl, pfcnilcntianv lacry"mosam•.Deinde plenum
riius,per coriipafalidnesaliquas indieariius: sifcenini fructiirii in spica', id cst charifatenl. Pleniludo enim
ferrenm qii&hijiiamdiciirius,quaridbduruftiac fofteth legis, cliaritas est.
desiderariiusintelligi : cum velocem",veiitis aut avi-* Et ctitn ex se produxefd friktus, staihii fniliii fal-
bus compiramus. Quod iri irigesimo, et sexagesiiiio," ceiii, ijubiiiathMesi tnessis.El dkebitt: Ciii•assiinittt-
ci cenlesimo fructu cbiitineilif : boc est, Lege, et biiiius-fegiiuiiiDei: aut cui-pafabold -'compdrabimus
•Piopiieiia; et Evangelio : quod ihore friilni leslliim illud? Sicttl granumsinapis, quod ctim seminaluinfhe-
mysleriuirifegiii iri monle bslensurn, i"d4st, Moysi; rit iri ierra, ininus est bmnibusseminibus,qum sutil in
Et Elire, et Jesii cdnsisiat. terra : et cumsettiihdiumfueril, ascendit, et fit majus
Eldicebat illis : Nuinquid veilit lucerttd-, ut suli otitritbhsbleribiis':eifacitrambsihdgnos,iiaulpbssiiilsub
modiopoiittlur, ditt subiecio? hbhtteiit 'suptr cahde- ;. umbraejiisav'escmlihabitdfe. Et tdlibusmuliisparabolis
Idbrtim pbhatuf? Nohest enim aliquid abscondihttn_C loquebaliireisverbuin,prbiitpolerdntdudire: sine pjd-
quoAnon mariifesteiur;'necfaclitin esl ocihlium; ijtioti rdbola auieriinoh Ibqiiibaliireis'.'-Falx,esi fiibfs , vel
iionveniii ihpalam. Si ijuishabctaufes audlendi, au- judiciiirii, qiibd sfecatomiiia: quoiiiahiadest-messis;
'diat. Ei dicebtttillis: Videie, t/hid dudiqtis. In qua id est, corisurfiniatibgieculi: iri"ijiia"jusli gaudeliurit,
therisiifathensi fuerith, femeiieturvbbis, et \adjicieiuf qiil iri iacrymis seriiiriaveruhl. Qiiod semen iterum
vobis: Qui bhirti habet, dabilufilii ;-el qui tion habet% siriiilalgfarib sinapis, quod minimuniin liniore est,
etidinquod habet duferetur dbeo: Lucernavbrbuiriesi hiiignumaulehi in cliaritale; quaeest major omiiibus
de tiibtis seriiihibus. Modiusautem tegeris, auditus bleribus: qpia Deus'ehafitas esf: El,'Orimis ciiro
esl iriobedieiitiurii:Candelabruni,apostoli s'unt,quos feniirii: Et, Qui iriflrriius est, blera iriariducet.Et
illiiiriinavil vefbum Dominl abscondituhi et occul- fert ramos misericordiseei compfissibiiis.Cujus sub
lum. -Parabbla liiriusqiie semiiiis est. ln-palani vero "uiribrapauperesClirisii, qui suntcceli animalia, de-
' '
•Veniljdum a Doihino Iraeiatur. El dicebat: in ijua leetrfritiirliabilare.
nierisufa infirisi fueriiis, renicliefur vobls. Eletiiiii Seorsum aulem disbipulissuih disserebdltiihhia.El
seeiuiduihniensuiam fidei, uniculque dividilur in- ait UliStndie ilta, cum sero essetfactum : iranseathus
telligeriliamyslerioruni: et adj'icieiur,-duiiiscieritiaei contra, Ei dimittentesturbtim; dssumunteitrri, iia ul
eliam adjicieritur viftutes. Qui ehini habet,*"dabitiirD ertititi naiii: etalim naves eraidcUmillo. Et facla csl
ei: id esf,-qui habet fidem, habebit vlftiiteni: ef qui: protellti irihgiidvenii;el fiubltismiitebatin navim-,ita
luSbel bpus verbi, bafiebitJnlellifjehiiam riiysterii, u"timplereiurhdvis. Uli eriifndigni eraritaudife"mys-
Et qui non habel e corifra fidem; deficit viriule, eti leria in perietrali intimo sapientiae: qui reiriotis co-
qui noii ha"be'topus verbi, ejus infelligeritiacarct: Eti gilaiionum inalarum tumultibus, in soliludine vir-
"qiii non ihfeiligii, jam aiidituiri pcfdiuil;, aC-si'nbni tuitirii pefmanebarit. Sapieiiiia enim esl in tempore
aubisset. otii. Dehinc ad mare Veiiiuni, etfluciibusiurbaiitur.
Et dicebtii: Sic esl "re'ghumDei-,'queriihdtnbdumsii El erat ipse in phppi super cervicaldormiens: el
homojacidt semehiemin ibrfam, ei dormiai, el exsur- excilanteutiifel dicuntilli; Magister; non ad-ie per-
gatnocle "etdie; et semetigehninet 'ei increscat diirn i iitiei, qitid peritrius? El eommiiitiliises'tverilo;~et•dikil
nescitille. VUroeitiriitefrapuctificat, primumherbarii, ; tnari: Take, bbmuiesce.Et ceisavilvenlus;el fticla esl
deinde spicarii,deihdeplenuhifrumenluthin spica. Elt tranqutllitasmagna, et ail illis : Quid lithidi eslis?
hanc parabolam' prifdiciis consequehtem proprit3 Necdumliabelisfidem. Et timuertaittiinoremigho, el
sunipsit Mafcus.Scfipturas novinius divirias; pef si-- dicebaniad alterutrum:. Quis,ptitas;esi isib,quia ven-
603 COMMENTARIUS IN EVANGELIUMSEC.MARCUM. CAP. Y. 608'
lus et mare bbediuntei ? Puppis mortiiis pellibus vi- h. nhvi rursusifans fretnrit,coriveriiltarba triullaati eiim;-
vos contiiictv et fluetus aftet. etligno soHdalur'. i"d et eratvifca tritire: et.veiiiiqriidam'de~archisyfiagbgis
est,"«ruce et riibrie Doniihi, Ecclesia salvaluf. Cbr- riomirieJhirus,'el videris•euin';'-prb'cidii 'ddpedes-ejus";
vicaF, eBrpusDomiiiiesii-cui diviniliis siCiit capui et defifecabdtiifeuiti niultiitii; ditiens: Qubriiatiifilia -
iiiclinata est. Puppis, initium Ecelesiaeestiin qua mea iii bxiremis "es"t,'veni; hripdrienlnriussupef e'a\n,
Bominiis donnit morie- corpofali: Quia numquam uis'alva-sit;-et vival: Et abiit citniillo ;' ef sequebaitir
dormiet, qui custodit Israel.-Comminatur venlo et eitmiufbamidia : ef cbmpfiriiebatiteuni. Ei"hiulkf;' '
mari,"ut taceat. de qiio dicituf :Tu domiriaris pole-f qnm efal 'iri prbfltivibstingiiiiiisdnnis fii(ode'cI-)i';'''eii'
slati. maris , et reliqua._Yentus et mafe, damiones fiiefat nttilla perpessaa cdhipihiibusiriedicis'; 'eteroijd-
el persecutores sunt :.qiiibus.dieil<; taee : .guando verat bmriiasud,riec"qiiidquam~fyro'fecerai; sed nriigis'
compescit edieta <regurii .iriiquorum.'ut voluefjt: deirrius habebal':'cnmau'dis'seid"e'Jesu.Legio; id est;
quta Bb'n esi hominls, ut dirigat gressus suos."Tran- deteiri millia,-quaecaduril addextefam Pairls/qiiiM
quiliitas niagna , pax Ecclesiaeest post-pressurahi; est Cbristus. tliii 'dsehibnirigrex pbfeorum cfediiuf i
sive""theoria, post aclualem vilam; . - ciii hiliiieslutile, riisi utsiriiul m abysso.idest', in_
"
- CAPUTV.' iiilerrib/sirie fespectu miseficordiaesiiffoceiur , per
El.venemnt trans.frelumntaris in regioiiemGerase- B impeluriiihiniaturiririiorlis:a qtiibxisfugiurit nitilti,
norum. El exeuniiei de navi; stalim o'ccurrit_detho-, fjui paseebanl eos. Flagellaio eleriiiri siulio', sapiens
numenlishomoitispiritu hnnuitido,qui domiciliurithaz pfudenliof fit. Ei rogant Jesum,-iitexekt a finibus
bcbalin-moniimenlis.Et neque catenis _jamguisquani cofum :-qt ait Peiriis: Exi.S me; Domine, quoniam'
poleral-eumligare";quoniamsmpe eompedibus"etcttte- iiimiuridussuiri :*Ne*tarigiiht arcam^Dei ; utOza-,*.
tiis tAnctus,disrupissctcatenas, el coriipedescommi- Horiibsanatus riiiltiijir in dbiiitimsiiamj et pfifdicat
nuissel, et iiemopoteraieutndomare. Et serhperdieac iii Decapoii: dum a Rbiriarionuricregnb,:Judaelcbn-
nocie in ,monumenlis;~etinTnonlibusefqt jclatnans;et yertunlur, qui in litlfera taiiliim penderit decalogi.
cbncidens se lapidibus.'Videns auiein Jesum a tonge, Ppst haecvenit Jairus Sfcliisyriagbgiis,quia cum iu-
cucurril et adoravil eum, etjetamansvocematfnadixilc iraverit plenitudo genlium, tunc oninis Israel salvns
Qutd mihi el libi, Jesu, Fili Dei altissitrii? Adjuro li fiei. Jairus, sive iUumirians,sive illuminalus, inier-
perDeum, ne trietofqiieas:Dicebatenimitji: Exi, spi- pretaliii'.id est; Judiiiciispbpiiliis'uriibra'lilterEe-dc-
rilus immunde,'abhomihe:El interrogabal cum: Quod pbsiia,' spiriili iilustfalus et illiimiriatus":pfbfcidcns"
libi nomen est? Sexta virlule-sanalur _ qui in monu- ad pedes Vefbi, id esl, ad "incarnatibrieihJesuse
menlis domicilium habebai: nec caie.nis ligalus, i humilians, rogat pfolilla. Qiii sibivivii, alios viyere
nec compedibus.Nemoenim doniare eunKpoleraf; S facli. AbiahanVet Moysris'et Saiiiuel fogiint pro'
In moniibusei inmonumenlis erat elamans,' etcon- plebe riioftua , ei seqjiiluf Jesuspreces ebriihi^"Se-
clderisse lapidibus. Hic est desperaiissimus gentium pliiria virtule susciiatuf moftiia'.;Sedintef viariiiaii-
populus, quem enumeralAposlolus: Superbiis, ela-- git fimbfiam reiro nitilief sariguinaria : quae prbfli-
lus, immundus, safiguinafius, idoioialra*. ignbmi- gaianicuhi salQle'perditlit iri medicos_nitiiVjirbTi-
niosus, nec in lege naiurae, nee Dei. necliumano cientes," siibstaiiiiahi. Septinio"die fcqiiievit'Deus
- limore ' - • ' ' - -
alligaius. abomnibuspperibns suis'.Quaiidbsuscilaiur moflua
Etdich ei:'Legiomild nomenest, qviamttili sutnus. inius, et seiriivivacum luibis. Fliixus sangiiinis ste"
El deprecabttturietttiitntiitutn,nese expelleret.extrare- rilitaterrifacii: uridedicilur ad"Ecclesiariigeiitium:
Erat aiiiem ibicircd moniem 'poredfum ribri • -• '' "" :>
giotiem. grSx Lleiafe,.sterilis,"rjure pafis."
fnagnuspascens'.-Eldepreeabantufeumspirilus, dicen- "-Venil in iurba fetro, el ''leligivvesiiirietiittmejus".
tes : Mitleiiosin pbrcos,ui ineos ihtroeamus.Et con- Dicebal eriiitirqtiia si vel beslitnenlumejiis 'tetigefo;
cessiteis statimJesus. Efexeuntes spirilus immundi, salva efo.El confesthnsiscalusestfotis stinguinifejus,
. inlroierunt in porcos, et magno impelu gfex prmcipi"? et 'sehsii cdrppie,~quidsahaia esset a plagd.Ei slihiiri
tahtsestin inare ad tiuo millia, efsuffpcati sunl in Jesusiri "semetipso cgghoscensviriuierti;qumbxieratde
inari. Qui auiem pascebanteos; fugerunt et nunliave- 0 illo, conversusad lurbatri aiebal: Quis tetigit vesli-
funl in civiiaieih, elMiagfos. Efeyressi-suhl videre, menltt ined? Et dicebahi ei discipuli stii:' Vfrffs
quid essetfacti: et veiiiunlftdJesum; ei videnlillum, iurbamcotnpfimentemte, el dicis, quis riteieiigtt?'Ei
qui adtBinoniovexabalur, sedentenfveslitumet ianm cifcumspiciebalvidefeeam, qticehoc feberai. Muiier
vientis, el timuerunl. Et narraverunt illis, qui tiide- vero iimens; et iremens, scierisquod faclum esseiin
ranl qualiler-factumesseiei;qui dmmoniumhabuerat, se, tienitei procidit ante eiim', efdixil ei omneniveri-
de poreis. El rogare cmpefuht-eum; ut 4isceierei de ttitem.Illeaiileriidixit ei :'Fili'ti;fides iua le~salvahi
finibuseorum. Cumqueascenderelnavim, coipililluin fecil, vade in pace: et eslosand a plaga ttia. A&itkc
deprecari,qui a dmmoniovexalitsfueratyut essetcum eoJoqitenWveniunlndarchisyriagogum,dicehtes:quia
illo.-Jesusaulem non admisileum , ser/ aitilii: Vade filid iua moriua esl, quid ullra~vexits'-mdgistruin ?
in\doinum tuam dd luos, et annuntid illis guanta tibi Jestts aiitetriahdilb vkrbo, ijuod dicebctlur';aii afchi-
Dominusfecerit; ei misertussil tui. "Et abiif, M cmpit synagogb: Noli ihhere , tatituriimodocrede. Et ribn
prmdicdre in Decapoli,"qutinla sibi fecissetJesus, et ~tidmis'il queinqudmsesequi, nisi Pelruhi;el Jacobuin;
omnes mirabantur. El cum transcendissetJesus in el Jodnnenv{falrernJucobh Ei vehiuhtih domiitriaf-
607 S. IIIERONYMIOPERUMMANTISSA, r60$
chisynagogi: et vidil tumuUum, ef flenies, ef eju-, 4 datur eis potestas praecepta docendi: ut comitelur
lanles tnullum, el ingressus ait illis : Quid iurbamini verbum simul et factum : et cum promissis invisibi-
et ploratis? puella non est mortua, sed 4orm.it.El irri- libus, visibiles virtutes micenl: et cum ungebant
debant eum. Ipse veroejectis omnibus,assumil palrem oleo a-gros, infirmitaiemfideiviriutecorroboranC^
el -malrem puellm, el qui secum erant: et ingfediun- Et audivit rex Herodes ( manifestum enim factum
lur ubi puella eral«acens , el tenens manum puellm, est nomen ejus) et dicebat : Quia Joannes Baplisla
«icifft: Taliiha cumi, quod est interpretatum, puella, resurrexit a mortuis: et proplerea virtutes operanlur
tibi dico, surge. Et confestim surrexit puella, et am- in illo. Alii autem dicebant, quia Elias est: alii vero
bulabat. Erql autem aimorum duodecim, et obslupue- dicebant: Quia prophela esl, quasi unus ex proplte-
runt stupore niagno. Et prmcepitillis vehementer, ut tis. Lucernam sub modio abscondi fas non est.
nemo id sciret : el dixit dari illi tnanducare. Id est, . : -Quottudito Herodes, ail: Quem egodecollaviJoan-
post resurreclionem. Fimbriam tangit, ac si cym- nem , hic a morluis resurrexil. Ipse enim Herodes
bala et mala punica , qure pendenl de extremis oris misit ac lenuil Joannem , et vinxit eum in carccrem ,
tunieaesummi sacerdotis. Cymbalum, confessionem: propler Herodiadem uxorem Philippi fralris sui:
malum punicum, marlyrii voluntatem , et virtulum quia duxerat eam. Dicebatenim Joannes Hcrodi: Non
candorem, sive unilatem significal. Ad puellam di- " licel tibi habere uxorem fralris lui. Herodias autem
cilur : Talilha cumi, id est, puetla, surge. Archisyna- insidiabatur illi, elvolebat occidere eum, necpoleral.
gogo dicilur : Fjlia tua mortna est. Jesus autem Herodes enimmeluebatJoannem, el sciens eum virum
dixit: Non est morlua, sed dormit. Utrumque est; jusluni, et sanclum, et custodiebaieum: et audilo eo,
morlua eslvobis , milii dormit. Annorum duodecim tnitlia faciebat, et libentercum audiebat. El cumdies
erat puella, et annis duodecim erat mulier perpessa, opportunusaccidissel, Herodes nalalis sui cmnam(e-
Pcccata npn credentium, apparentin initio fidei cre- cil principibus, et tribunis, et piimis Galilmm. Cum-
dentium. Unde dicitur : Credidit Abraham Deo, et que inlroisset filia ipsius Herodiadis, et saltassct, el
reputatuni est ei ad justiliam. placuissel Herodi, simulque recumbeniibus, rex ait
'
CAPUT VI. puellm: Pete amequodvis , el dabo libi. Eljuravil
illi: quia quidquid petieris, dabo tibi : ttceldimidium
ElegrCssusinde, abiilinpatriamsuam: ef sequeban- regni mei. Qum cum exissel, dixil matri sum: Quid
lur eumdiscipulisui. Elfacio sabbalocmpilin synagoga pelam ? Al illa dixit, caput Joannis Baplistm. Citm-
docere , el multi audientes admirabanlur in doclrina que inlroissel stalim cum festinalionead regem , peli-
ejus, dicentes : Unde huic hmc omnia ? Et qum est vit,' dicens: Volo , ut protinus des nithi in disco caput
sapientia, qum dala est illi\, et virtutes tales, qumper " Joannis Baplistm. Et contristatusesl rex propter jus-
tnanus ejus efficiuntur? Nonne hic est faber filius jurandum : et propler simttl recumbentes noluiteam
Mttrim, fralerJacobi, etJoseph, et Judm, et Sitno- contristare : sed misso spiculatore, prmcepit afferri
nis ? Nonne et sororcs cjus hic nobiscum'suni: Et caput e/us in disco , et dedil illud puellm, el puella
scandalizabantur in illo. El dicebatillis Jesus. Deinde dedit tnalri sum. Quo audite , discipttliejus venerunl,
iens in patriam suam, fllius fabri, Jesus vocalur. el tulerunt corpus ejus; et posueruntillud in mohumen-
El hoc myslicc : sed fabri, qui fabricatus est auro- to. Per ironiam expresse pronuuliat Ilerodes pelli-
rarii et solem, id est, Ecclesiam primam et sequen- cens. Caput lcgis, quod esl Christus, de corpore al>-
tem : in quarnni figura, mulier et.puclla sananlur. sciditur proprio , id esl, Judaico populo, et daiur
Qufa non est proplteta sine honore nisi in palria -gentili pueflae , id est Romana*Ecclesiae: etpuella
sua, et in domo sua, et in cognationesua. El non po- dat inatri suae adultera, id esl, Synagogie crediturae
teral ibi virlutein ullam facere : nisi paucos infirmos iu fine. Corpus Joannis sepelitur, caput in disco
imposilis tnanibus curayit. El mirabatur propter in- collocatur , lillera humo tegilur , spiritus in altari
credulilalem corum., el circuibal caslella in circuitu , honoratur ae sumitur. .
docens.El convocaviiduodecim, et.cmpit eos mitfere Et convenienlesapostbli ad Jesum , renunliaverunl
binos, ct dabctl illis potestalemSpiriliium immundo- - ei omnia , qum egerant el docuerattl. Ad locum unde
Ttttii.Et prmcepililtis , ne quid tollerent in via , nisi exeunt flumina, revertuntur. Deo semper gralias
virgam lantutn : non peram , non panem , neque in reiei'unt missi, quod acceperant.
zona ms, sed calcialos sandaliis, el ne induerenlur Et ait illis: Venileseorsum in desertum iocum.
duabus tunicis. El dicebal eis : Quocumqtteintroierilis Et hoc proprie Marcus. Seorsum ducit quos clc-
in domum, illic manetedonec exealisinde. Et quicutn- git, ut inter malos viventes, mala non intendant :
qttenon receperint vos, neque attdierint vos : exeuntes ut Lot in Sodomis, et Job in terra Hus, et Abdias in
inde, exculiie pulveretnde pedibus vestrisin testimo- domo Achab.
nium illis. Et exeuntesprmdicabanl, ut pmnilentiam Et requiescit pusillum. Erant enim , gui veniebant
agerenl : et,dmmonia multa ejiciebant, et ungebanl et redibant mulli. Et nec spatium manducandi habe-
oleo triultos mgros et sanabantur. Comitittur siepe bant. Et ascendentes in navim abierunt in deserttun
vilitas. originem , ut csl , quis est filius, Isaiae? locum seorsuin. Et viderunl eos abeuntes, el cogno-
Sed bumilia Dominus respicil, et alta a ionge co- verunt tnulli, et pedeslresde oinnibitscivitatibuscon-
gnoscit. Mittunlur deinde duodecim aposloli, et eurrerunt illuc, 6t prmvenerunleos. Et exicns vidit
"
fJOfl COMMENTARtUS IN EVANGELIUMSEC. MARCUM.CAP. VII. 610
turbam'multam Jesusfet miserlusesl super eos , quia A ; duodecim tfibus Israel, Qui surit fragmenta? Abra-
erant sicui ovesnon habentespastorem. El cmpit.illos^ ham, Isaae, et Jacob : quando reliqulaesalvaefient
doceremulta. Efcum jam hommulta fieret, accesse- ex Lrael? quando facie ad faciem videbimus, quod
runldiscipuliejus, dicentes: Deserlusesl locus hic ; in legeMoysi, et Prophetis et Psalmis scriptum le-
et jam Jiora prmteriit,dimitte illos, til ettntesin proxi- gimus de Christo.Unde post quarlam vigiliamnoctis,
mds villas el vicos, emantsibi cibos, guos manducent. corapescit Jesus tuniorem riiaris, "ambulanssup.er il-
Et respondens ail illis : Dale illis 'vosmanducare. Et lud, et dicit : Confidile, egqsum : quia videbimus
dixeruntei : Euntes ematimsdiicentiiTdenariispanes , eum sicuti est. Tunc cessavit ventus : et procella,
el dabimus illis manducare. Et dixit eis : Quot Jesu sedente, regnante in iiavi : quaeest universalis
panes habelis? Ite etvidete.Et cum cognovissent,-r/i- Ecclesia. Sequilur :
cunl :'Quinque, et duos pisces. Et prmcepiiillis , ut Et quolquot tangebanfeum, salvi fiebant. Qiiando
accumberefacefetomhes, secundumconluberniasuper fugiet dolor et gemitiis.
viride fenum. El discububruntin ptirtesper centenos, CAPUT VII. ''"*".''
el Et et drio- El coriveniuhtad eum Ptiarismi, el quidaihde scribis
' quinquagenos. acceplisquinquepanibus
btts piscibus, inluensinccelum benedixii,elfregit pa- venientesab Jerosolymis:Et cum vidissentquosdainex
nes, el dedit discipulissuis, ul poiiefentante eos. Et: B discipulis ejuscommunibusmanibus, id est, hon lotis,
duos piscesdivisil omnibus, etmanducaverunlomnes, nianducare paties, viiuperav.erunt.Pharismiautjemet
et salurali sunt. El suslulerunlreliquiasfragmentorum omnesJudminisicrebrolaverintmanus,nonmanducant,
duodedm cophinosplenos, et de pisctbus. Erant au- lenenlestradilionemseniorum.Et a foro vcnientesnisi
tem qui manducaverunt, quinque millia virorum. Et baptizenlur,noricomedunt.Efalia ntuttasunt, qucelfa-
statitii coegitdisc.ipu.los
suosascenderenavhn, ut prm- dita suniillisseryare':baplismatacalicum,elurceorum,
cedefent euth.trans fretuin ad Belhsaidam, dum ipse etmramentorum,et leciorurii.Elinlerrogabanteumplia-
dimilterel populum. Et cum dhnisisset~eos, abiil in rismi etscribm: Qttarediscipulitui non ambulanljttxta
montemorare.Etcumsero essel, erat navisin niedio traditionemseniorum: sed coininunibusriianibusman-
tnari, el ipse solusiti lerra : et videnseos laborantes ducant panem? At ille respondens, dixil eis : Bene
in remigando,eral enimveniusconirariuseis. Et cifca prophetavitIsaiasde vobisliypocriiis, sictit scriptum
quariamvigiliamtiociisvenit ad eos , atnbulanssnper est: Populus hic labiisme honbral: cbr autem ebrum
tnare , el volebatprmlbrireeos. Al illi ut viderunteutn longe esfa me. In vanitni auiem me colunt, "docenles
ambulantemsuper mare, putaveruntphantastna esse: doctrinas et prmcepla hominum.Relinquetitesenitn
el exclamaveruni.Omnesenitn videruht eum, et con- mandatumDei, tenetistradilionemfiominum: bapti-
lurbaii sunt. Et slalim locutusest cum eis, eidixit lGsmata urceorum, et calicum, et alia similia his facitis
iefs; Cbnfidite,egbsum; nolile tihiere: Et ascendifad multa. Et dicebatillis: Beneirrituth facitis prmcepium
illos in navim, el cessavit yentus. El plus magis inlra Dei, ul tradiiiotiem vestram servetis. Moyses enim
te stupebanl.Jion eniminiellexeruntde panibus: erat di:cit,-Honora patrem tuum, el fhalrem iuam': et qui
enim cor eorum bbcmcatum.El cumtransfretassent, maledixeril patri;ve(thatri, ritorlemoriatur. Vosau-
veneruntin terram Getiezwreth,et applicuerunl. Cum- tem dicitis :~Si dixerit homo'patri, vel mdlri, corban,
que egressiessentde navi, continuo cognoverunteum : qubd est, donum quodcumqueex me.tibi pfbdefit, et,
el percurrentesuniversamregionemillam^cmperunlin ' ullra nondimittitis eum quidquamfacerepalri suoaul
grabatis eos, qui se male habebaht, circuinferre,ubi tnatri, rescindentesverbum Dei per traditionem ves-
audiebant eum esse, et quocumqueinlrdibaiin vicos, ~tram ,' quam tradidislis. Et similia hujusmodimulla
velin yillas, aut civitales,inplateis pbnebantinfirmos, ' facilis. Et advocansiterum lurbdm, "dicebatillis : Au-
cl deprecabantureum, ut vel fiinbriariiveslimentiejus - dite omneset intelligile : niltil est extra honunemin-
Imtgereril.Ut aves in ramis sinapis ': pusilla hic san- troiensin eum, quodpossit eum coinquinare,• seriqum
ctis requies, longus labdr. Sed postea dicitur illis, deltomine procedunt, illa sunl qumcoinquinanlhomi-
ui rcquiescant a laboribus suis. Erant enim qui ve- nem. Si quis habetaures audiendi, aitdial. Et cumin-
" niebant, et ridehant multi,: nec manducandispatium D ] irbisseiin domuma lurba, inlerrogabdnteumdiscipuli
babebanl in arca Noe : et ariimalia, quacinlus erant, ejus parabolam. Et ait illis: Sic et vds imprudenles-
foris nitebanlur : et quaeforis erant, iriiro erumpe- esiis. Non intelligilis,quia -omneextrinsecusintroiens
bant. Sicniniirum agilur in Ecclesia : Judas recessit, in hominem,nbtipotest euth coinquinare: quia nonin-
latro accessil.Quamdiu-recedUur u fide, riecEcclesiie tral in cor ejus, sed in venirem,et in secessumexit,
ref-uiesest, sine mcerore.Haehel plorans filios suos, purgans omnes'escas:Dicebalautem,quoniam,qum.de
noluit consolari. Konest hic convi\ium,"in qiio bi-- Itomine exeunt, illa coinquinanlItoniinem.Ab-inlus
bitur vinuriinovuuT.Quandocanlabitur canticum no- ehimde corde hbminummalmcogitatiohesproceduni:
lum in ccelonovo, etin terra nova, ab-Jiominibus adulteria, fornicaliones, homicidid, furta, avafilim,
iiovis? Cum mortale iioc indueril immortalitatem, ' nequilia-,dolus, impudicilim,oculus malus, blasphe-
cum"qulnque panibus et duobus piscibus, quinque ' mio, superbia; siulthia. Otnniahmcmala ab iniiis pro-
niillia hominum vespera vitae pascenlur : et duode- cedunt, et coinquinant hominem. El indesurgens,
cim cbphini octava viftute pleni fragmentis colligun-- abiit in fines Tyri el Sidonis,-etingressusdomutri,ne-
lur, cumsedent super tlironos duqdecim",judicantes minemvoluit scire, et rionpoluit latere.-Muljerenim
(11 S. HIERONYMIOBERUMMANTISSA. 61
statim, ut qudivitdf. eo, cujus filia habebqt-spirilwniA.cogitationibus, et aptibus inordinatis, s_ermonibus-i
immundum,fnfrrror:ef procidit qd pedes ejus. Erat .que Incpmposiiis ducitur, q'ui sanari merelur. Di-
eni.mmulier gentilis Syrophmnissagenere, et rogabat giii gui in aures ejus miliuniur, verba spiriiussuni,
eum,ul dmmoniumejiceretde filia ejus. Qui dixit illi: de quo dicitur : Digitus Del hic cst. Et, Operadigl-
Siite ptius salurari fdios. Non est enimbonumsumere toruni tuorum sunt cceli.
pqnemfiliomtn, el mitlere canibus.Atilla respondit, Et exspuenstetigit linguam ejus. Spuma de carne
el dicitilli: Vlique, Domine,nam catellicomeduntsub Domini, est divina sapientla : quae soivil viiiculum
mensa de micis' puerqnm. Ei qit illi : P,rg_pterhunc labiorum humani generis : ul dicat: Credq in. Deum
sertnqnemvgde, exiit d,mmonium q fiiiq tuq. Et cum Patrem pmiiipotentem,.etc. - )
abiissetdomuth suam, invenil puellamjacenlemsupra Et suspiciftisfn cmlumingemuiUId est, nosgemere
lectum, el damqnium exiisse. Pbarisaeqrum super- docuii, et in coelura*i;liesaurum cordis nqstri eri-
fluuni lairatum,furca rationis~obtundit,id est, Moysi gere: qupd per gemitum compunctionis inlijna},
cl Isaiae iricrepatione, ut.nos adversantes haereses fiivola lretilia carnis purgalur, ut dicitur : Rpgiebam
verbisScripturae vincamus. Videntes discipulos non a gemitu cordis, elc. .- .
lqtis. riianibus manduear,e, quod fulurnm genlium Ei ait illi: Epheta , qnod est, adaperire. .porde
coiiimunipiieni significat. Munditia et bapiismum,B enim creditur ad justitiam : ore aulem confessio Rt
pliarisaiCum • sterile
<.-_„.-est. Comniunicalionon
, j ,--lota apo-
i,- ad saluiem. . '..'.'
_*-•,-
\sloljca, exiendit palmites suos usque ad mare : Et staiim apertm sutit aures ejus, ei solulum est
'
quod.cujpa majus ^st. .Tradilip aulem pharisaica in xinculumlingumejus, el lo.quebqturrecle.Apertaesuni
inensis,et puiis vasis non esl tractiintla, sed absciu- •aures ejus ad hymnos, eaniica, et psalmos.: solvilur -
denda el radenda. Saepe enim traditionilius bomi- lingua, ut eructel verbum bonum, quodnonppssunt
nuni, inandata Dei cedunt. Pqst hoc sigtium, mulier minae nec verbera cohibere , ut ait A^poslolus
, Syfophcenissa, cujus filia spiriium imimindum ha- Paulus : Ego vinclus, sed non est alligalum iti nie
bebat, intrans procidit ad pedes ejus. Eral enim verbuni Dei.
gentilis iriulier : rogat pro filia, quaeesl materno- Efprodccpitillis, ne cui dicefent.Nqnin virtutibus
, stra, B.onianaEcclesia : et naiadaemppiaca, barba- glorianduni esse dopuit:.spd in cruce, et inhumilia-
rica est Qicidenlalis natio, cnjus fides fecitde cane tione.
oveni: niica spirilualis Inlellectus, non panem frac- Quanto aulem eis prmcipiebal, tanlo magis plus
tum litierae suniere cupit. Fidelis, prudens et hunii- prmdicabant, el eo amplius admirabantur, dicenles:
lis meret.uf, quod poscii. Bene omnia fecil, et surdos fecit uudire , et mulos
Et iterttm.exiensde.finibusTyri, venit per SidonemC.loqui. Civitas in monte_posita undique circum-
ad mare Galilmminter mediosfinesDpcapqieos.El hic specta, abscondi.non pqtest: humilitas semper prae- <
proprie narrat Marcusdecimam virlutem. Tyrusin- cedifglqriam. '
CAPUT VIII.
terpretatur angitstia, significans Judaeam, cui Donii-
nus dicit,: coanguslatum est stratum, breyeest pal- In diebus illis, ilerum cum turba mulla.esset, nec
lium, uirqinque operire non potest: utiransferal se haberent, quod mqnducarent: convo,calisdiscipulis)
, ad genle^ alias.,Sidon vero venqtio inierpretalur, . qit illis : Misereorsuper lutham, quiq eccejam triduo
. qiiaefera Indomitaque nostra natio esi, et venit ad sustinenltne, nechabenl quod manducenl: el si dimi-
piare Galilaeae,qnod fructuosq volubilitasest -: intpr sero eos jejunos in domumsuqm, deficientin via. Qui-
medios fines Decapoleos, quotl inierpreiaiur deea- ,dam enimex eis de longe venentnt. Et responderunt
Ipgimandaia.Salyaior ad salvandas genles ab apo- ei discipuli sui: Vnde istos quis poieril hic satiare
.*
."stpjis.ducitur :qui inlerroganii se adolescenli, quid pqnibusin solitudine? El hiten;ogayiteos Quof pa-
"f.iceret, respondit: Nosti mandata. . nes habetis? Qui dixerunl: Septem.Et prmcepitturbm
Et adducqntei surduthet mulum. Genus humanum discumberesuper terram. Et acdpiens seplempanes,
ul
per multa niembra, ac si unus bomo varia peste ab- graiias agens, fregit: el dabatdiscipulissuis, appo-
. sumptus enumeratur: in protoplaslo caecalur, dum P nerent. Et qpposueruntturbm, el liabebanipisciculos
. videt: sprdus fit, cuni audit: dum odoratur.einun- paucos, el ipsos benedixil, et jussil gpponi.Et tnan-
- gilur: obmuiescit, dum-loquitur : niancus fit, dum dttcaverunl,et salurati sunt. Et susluierunt quodsu-
manum exleiijiit; inpuryaiur.,duni erigitur<:hydro- peraveral de fragmenlis,septemsporlas.Erant aulem
. picus. fit, dum, concupiscil: ckudus fit. dum pro- >qui manducaueranl,quasi qualuqr millia, et dimisit
navim cuhi discipulissuis,
grediiur : lepra suffundilur, dum nudatur : daemone eos. _Et slalim ascendens
el eitierntityharismi, el
impletur, dum divininiiatem appetit: morle niori- venit in parles Dalmanutha,
tur,-dum audacler excusal,,quo.dinohedienter com- cmpemntconquirereeutn eq, qumrentesab,illo.signum
niisit. - ..'-', ide cwlo, tentantes eum. El ingem\scensspiriiu ait:
; Et dept;.ecabantur euni, ut imp,onqtilli manum,In- Qttii generqlioisla signumqumrii? Amendicoxobis,
carnaium fore Doniinum, multi j.usti.et patriarchae si dqbitur generatiqni-isti signum. Et dimiltenseqs :
.cupiebanl etpptabanl. • ,, , ascendeqsiterum navitn, abiit irans frctnm.Et oblili
. Apprehendens,.ettmde.tttrbqseqrsum,misit digitos sunl pqnes sumereet -nisiunuin panem-tyonhabebant
- suosin fluriculqs,ejus, Seorsum§empe,,\turbiilenlis secumin nam. Et pmcipiciial cis, dicensj yidete el
613 COMMENTARICS IN EVANGELIUMSEC. MARCUM.CAP. IX. - 614
' cavele a fennenio pharismorum,et fermenloHerodis. J\. _Ei si inJifcuinintroieris, neininidixcris.Et egres-
Et cqgittibanlad alierulrum dicenles: quiq pqnes non sus estJesus el disciputiejus in cqsiellaCmsaremPlti-
habemus. Quo cognito, aii illisJesus : Quid cogitatis, iippi, el invia inierrogabqtdiscipulossuos, dicenseis:
quia panes non habetis? Nondum cognqscilis,nec in- Quemme dicttntesse Itqmines? ^uf-iesppnr/erunfilli,
'
ielliqtiis ? Adltttccmcalumhabeiiscofvestrum: oculos dicentes: Joqnnem Baplislatn:•alii Eliam, aliivero
hdbetites, -- et aures
,.-'- non videiis: - habentes, non auditis. qudsi unum de prophelis. Tunc dixit illis : vos yero
• ,'•_-<',•
Nec recbrdamini, quando quinquepanes fregi in quin- quem me essedicitis ? BespondensPelrus, qit ei: Tu
qtte millia, el quot cophinosfragitientqrumplenqs stts- es Chrislus. Et comminalusesl eis, ttecui dicerent de
lulistis,? Dicunt ei: Duodecim. Quaiidoet seplem illo. Id est, vieinis csecitalemtuam semper enarra,
"panes iri qualuor miliiti, quot spprtas fragmeniorum jiqn vlrlutem : ut ait Paulus fQuifui b.lasplmmus,'
-tulisiis? El dicunt ei: SepleinTEl dicebateis : Quo- et persecutus sum Ecclesiani Dei.
modonqndum inielligitis? Et veniunt Beihsaida, el Et cmpitdocereeos, quoniqinopqrtetfitiuttfhominis
' adducunt ei cmcum.Undecimavirtute
' septem panes, nmlia pati, et reprobari a senioribus,et a-^unimfs,sq-
qualuor jejunis millibus franguiiiur, etpauci pisci- cerdqtibuselscribis, etqccidi, et posi Iresdiesresur-
culi benedicuniur: et de fragmentis septerrisportae gere, elpalamverbutnloquebalur.Et apprehendenseum
sustolluniui'. Sepleni panes, dona suiitsepteni ][__Pelrus, cq-pilincrepare eutn. Qui cqnversus,et vjdens
" plense
Spiritussancii. Quatuor millia",annusesfnovi Te- discipulossuos, Cqtnminaius est Petrb, dicens:' Vade
stainehii cum qualuor teniporibus. Sepleni sportae, relro me, Salana, quoniamnon sapirsqum'Dei_sunt,
primae sepiem Ecclesiae.Fragmenta panuni, mystici sed qumsunlhomiqum.Elconvocqtaturbqcum disci-
inteljectus prlmae-sepliinanaesunt. Piscieui"ibene- pulis suis, dixit eis: Siquis vult mesequi,denegelse-
dlcti ?~Iibri sunt novi Testamenli: quoniam piscis nteiipsum,et tolltttcrucemsuain, et segualur me. Qui
assi pariem Dominus resurgens poslulat,-ei piscem enimvoliiefitanimamsuamsalvam
', .•','. r< <;' .eam:
>'_• .' >'<,;)'!c; • i*l. ! llifacere,perdel >i>
superpositum prunis, discipulis in caplura piscium qui aulem perdiderit animam suam tne
pt~opter „et
porrigit. Posl baee veniunt Beihsaida, quae;dbinus ^Evangelium,salvamfaciet eqrii. Qttid enim, proderit
vallis interpreuttur, qua3 esi alia nisi mundus,' qui honiini, si lucrelur niundum totum, et detrimenlum
est vallis lacrymarum? Adducuntduodecimavif lute, .ariimmsum-fdcial? Aut qtiid homoconnnulalionisda-
caeeumqiii non videt,'nec anie riec retro, id est, qui bit pro aiiimasuq ? Qui enjm me cqnfususfuerii ,ret
'" ' ~ verba meain generalioneista adttlterael peccalrice,el
fuit; qui est,"qui erit.
Etrogabanl eupt,ul illum tqngeret; Et apprehensa filitis hotninisconfundet eum, cum venerit in gloria
manu cmci.Quis esl qui tangitur, nisi qui conipun- 'Palrissui; cum aiigelissanctis. Sicu.tgubernatpr pe-
*
gilur? Et apnrcliendil' marium caeci, utianienlatioT jQ rilus tempestateiJiinlfaiiguillitale pficcavejfs, nau-
riem de ca3citaiecordis sui agat dbfleiis, rit Jere- las paraibs yult essesuosi Unde Doriiirius: Si quis
mias *eversionem eivitaiis
' Dei: libc est , anima; vult post mesequi, denegel semetipsuiri: id est, al-
'' -
suae. ' • . ter ex allero efficiatuf.Post confirmatibnemcrucis,
Eduxil eum exlra vicum,et exspuensin qculosejus, - glofia resurreciibnis osienditur..Unde sequ.itur ter-
imposilismdnibus suis inlcrrogaviteurii siquid vide- iia decima J virtule.
ref. Id est, vicinitatem maiorum: Corrumpunt enira -""'' '_ "!''"'";, CAPUTix. ; ';_.'__
moresborios colloquiamala. Etexspiiens in oculos Et dicebalillis : Ameitdico vobis,quiqsunt quidqm
'
ejus,ptvideat yqlunlatemDomiriiper flalumSpirilus "deItic slanlibiis,'qui hdn auslabunimoftem,donecvi-
sancti :'iniposiiis manibus, inierrbgabat euni si ali- deantregnum Dei yeniensin virtule/Et pqst dies sex,
quid videret. Per opera Doiriiiiividet majestateiii "assuntpsilJesus Petrttm, et Jacobum, et Joannem, et
ejus.Aiiiagiiitudiiieenimcrealurfe.creatoragnoscitur. duxit illqs in tnonlemexcelsitinseqrsumsojqs, et irans-
~
Etaspiciensait: Vtdeohominesvelut arbores tim- figuralus esl cordniipsis."Elvestimenidejus factasunt
bulantes. Deindeiterum~imposuitrnanus siiper oculos splendentia"et candidd mmis^veluinix , quaUa fullo
ejus, el cmpilvidere: el restitutus esl, ila ul clare vi- tion potesl sttper terram bdndida facere.'Et dppafuit
derelomnia : el tnisit iilumin domutnsuatn , dicens: J) illis Elias cum Mose: Ef eranl loquentes cum Jesu.
Vddeiti dotnuiniutim.Id est, ohirieshoiniiiesexisli- Et respondensPelrus, "tiitJesu : Babbi, bqnumeslnos
manssuperioressibi, indignunibejudicans, ulDavid, Iticesse, et fdciamitshic tria iabefnacula] "tj.b'i iinuth ,
vocari homineni, et canem mqrliium ; et pulicem et Moysiunuttt, el Elitiiuriiim.Non enim sciebat,quid
unum. lleruiii nianus posuit super ocnlos ejus , ut dicerel. Eratit eriitrilimore'~exlerrili. ~Etfticta est nu-
videret clare omnia, id est, pefopera visibilia, invi- bes obuthbratiseos : 'et"venifvox d'enube, diceris:
visibilia iritelligeretj et quae oculus rionvirlit: et 'Jjffeest 'filitis meus charissimus,audile illum."Efsta-
. clarae animaesuae statunl^'post rubiginem peccali, ihn circumspicientes,neminemamplius viderunt hisi
'
muridicordis oculocontueretur. Beati"enim mundo Jesutn tantutnsecitin.Et descendentibusillisdetnonte,
corde : quoniamipsi Deumvidebunt.' Et misii eum prmcepilillis, -ne cui,qitm' vidissetil,hafrurent ;"nisi
in domum sriam, ut videret'hi se ,>qubd ante non cum filius liominis a niofluis resurrexerii.Vost d\es
vidil. Non eniraputat liomo desperaiis de salute sex in monte excelso iransfigtiralusesfcoram disci-
oirininoposse';qubd facileilluiriinalus p'erspem po- pulis suis : rie timfereritopprbbria crtieis. qui vide-
" " ' ' *'
test perficere. {itdicil ei : ranl oculis suis gloriam futnrae resuifectionis.
" "
6iS S. HIERONYMIOPEMJMMANTISSA. 616
Et verbumconlittueruntapud se, conquirenles,quid _kmans paler pueri cum lacrymisaiebal: Credo,Domi-
esset cumamortuisresnrrexerit.Eliriteirogabanl eitm ne, adjuva incredulitalemmeam. Quai sunt omnia,
' ditetiles: '
Quid ergo dicunt pharismi el scribm, quia nisi quai in nomine Jesu; id est, saluiis poslularitur
Eliam oporleat venire primum? Qtii respondens ait cum lacrymis ? Pater pueri aiebat: Credo, Domine,
illis :~Elitisctim venerit, primo restituet omnia, el quo adjuva incredulitatem meam, Crediilitas noslra . ut
tnodo scriptumest in filiumhominis,'ulmultapaiiatur rostrata lingua infirma esl,'nisi innixa subsistat fo-
et coniemnalur.Sed dico vobis,quia el Elias veiitt, et bori adjuiorii Dei. l?ides cum lacrymis, oplala vola
fecerunt illi qumcumquevotuerunt, sicut scriptumest capit: ut est: Fiat libi secundum fidemluam.
dc eo. Iloc propriellarei, id est, cum absorpta fue- Et cumvidisselJesus concurrenlemturbam , com-
rit mors in vicioria, non erunt in meiribria propria, minatusest spirifuiimmundo, dicensilli-.DeliincMar-
et non ascendent super cor : cum abstulerit Domi- cus proprie narrafc Mina Doniini, potenlia ejus est.
nus sordes filiaeSion, auferens omnem lacryuiain ab . Surde et mule spiritus, ego prmcipio tibi. Spirilui
omnifacie sanctorum. imputat Deus, quod liomini diabolus praestat : dum
Et vehiehsad discipttlossuosvidil iurbam magnam ille numqiianfaudiret nec loqueretur, quod peccator
circa eos, et scfibds conquirentescumillis. Et confe- penilus audivit, et loquilur.
stim_omnispopulus vidensJesuih, stupefaclusest, ef. B Exiab eo, ct amplius ne introeas in eurti.Et cxcla-
expayerunlel accurrenlessalutabant eum.Nonest ho- mnnSfet tnullum discerpenseuni, exiii ab eo. Exiens
mini requies srib sble. Semper parvulos"occiditinvi- ab homine, numquam revertilur, si cor suum clavis
dia, magriospereuliuht fulgura montes. Alii dicentes seraverit humilitatis, et charitatis : et ostium obti-
cum fide : alii invidenles cum faslu, ad Ecclesiam -nuerit homo munilatis. Unde prophela dicit: Eslo
conveninnl. Et populus videns etfm, stupefaclusest, _mihi in Dcum protectorem et in locum munitum, ut
et expaverunt. Nori est timor in. chariiaie. Timor salvum me facias.
enim est servorum, stupescere stultorum. Et factus est sfcut morluus: ita ui mttlti dicerent,
El inteffogavit eos : quid inter vos conquiritis? Et quia morluusesl. Jesus aulemienenstnanum ejus, ele-.
respondensunus de turba, dixit : Magisler, altuli fi- vaviteum, et surrexit. Sanalis eteiiim dicilur, morlui
lium tneumad le, habenlemspiritum mulum: qui ubi- estis, ct vita vestra abscondita est cum Christo in
cutnqueeum apprehenderit,alliditillum, etspumat, et Deo. Unde infirmitas Christianorum non est mors ,
stridel denlibus et tirescit. Et dixi discipulis tuis, ut sed mortis similitudo.
ejicerent illuiri, et noripoluerunt. Qui respondens eis, Et ctim intrqissenlin domum, discipuliejfts secreto
dixit :"0 gerieraiioiiicredula, quamdiuctpudvos ero ? inlerrogabanteum: Qttare nos non potuimus ejicere
quamdiu ws paliar ? Affcrle illum tidtne. El allule- *-<eum? Et dixit iliis : Hoc genus in nullo potestexire,
ruttt eutn. Etcum vidisseteutn, slatim spiritus contur- nisiin oralione etjejunio. El indeprofecli prmlergre-
bavit illum, et elisusin terrainf vblutabalurspttmans, diebanturGalilmam: nee voltibatquemquamscire.D,o-
' et
inteifogavitpatrem ejus: Quantum temporisest ex cebat auleni discipulossuos, el dicebatillis, guoniatn
quo eihoc hccidit? Quodscit Domiriiis,fogal, ut con- filius hoininis.trddelurin manus hominum, et occident
fessio pariat salutem : et murmuf eordis nostri, ser- eum : et occisus,teriia die resurget. At illi ignorabant
monibus solvatur piis, "ul est illud : Dic lu iniqui- . verbum, et limebanteum inlerrogare. Stultltiaadluxu-
taies tuas prius, ut jusiificeris. Posiea quarla de- riam carnis pertinel: et jejunio sanatur et oratione.
cima virtute urius de iurba affertfiliura spiritura ha- Iraetignavia oratione depellilur. Medieina.cujusque
benlem immundum, et reliqua".Quem non polerant vulneris adhibenda est ei. Non sanat oculum, quod
discipuli curare, Salvator curavit. Infidelilas ulro- cakaneo adhibetur.^Jejuniopassiones corporis., et
-
rumque impedivit salutem. Splrilus diseerpit spu- oraiione pesles sanandaesunt meniis.
inantem , et siridentem , et arescentem. Pccealbr Et veneruntCqpliarnautn.Capharnaum , villa con-
spumat invidia, stullilia : stridet iracundia, arescit solaiiouis. Congruit interpretatio praediclaesenten-
ignavia. Discerpit eum spiritus appropinquantemad tiae, qua dicit: Et occisus, lertia die resurget. Gra-
salutem , quod est csca dilecla , quos in ventrem " num fruraenti moritur, ut multipliciuscolligatur : si
suum trahere desiderat, per lerrores el damna : ut non morilur, solum manet.
fecit in Job. Inlerrogat Jesus tempus. - . Qui cumdomiessent, interrogabaleos: Quid in via
At ille ait •: Hic,signifieatur-gentilis populus, cui traclabalis? At illi lacebant. Siquideniinviainler,se
a nativitale increvii cullus inuiilis idolorum : ut dispulaveranl,quis eorummajor fisset. El resldensvo-
slulte inimolaret filios suos daemoriiis.Unde sequi- cctvitduodecim,et ait illis : Si quis vult primus -esse,
tur ': eritomnium novissimus,el omniumminister.Et acci-
Ab infanlia, el frequentereumin ignemet aquasmi- piens puerum, slaluit eumin medioeorutn. Quemcum
sil, ut eum perderel.- Sed si quid potes, adjuva nos, complexusessel, ait illis : Quisquisunutn ex hujusmo-
misertusnoslri. Alii enim de genlibus ignem vene- di puerisreceperitin nominemeo, me recipit,- el qui-
rabantur, alii aquam. ,, , , cttmqueme susceperit,nontne suscipit, sed.eumqui-me
Jesusauiein ait illi: Sipotes credere. Libertatem misit. Respondetilfi Jqannes, dicens: Magisler,.yidi-
hic arbitrii indicat. mus quemdamin nomineluo ejieientemdmmonia,qni
Omniapossibitiasunt credenti.Et conlinuo excla- non sequitur nos, el prohibuimus ehn. Jesus autem
617 1 COMMENTARIUS IN EVANGELIUMSEC. MARCUM.CAP. X. fif8
ait: Nolile prokibereeum. Nemo est enim qui facil A Christiamoremdilectos et proximos nobis abnegare.
virlutemin nominemeo , et possit cito male loqui de Omnis enim victima salietur., Victima-Domini est
tne. Qui enim non est adversum vos , pro vobis est. genus humanum, qtiod hic ratione sapieniiaesalitur :
Quisquis enitnpotumdederitvobiscalicemaqumin no- dum corruptio sanguinis custodia putredinis,'id est,
mine meo, quia Christi estis: amen dico vobis, hon matcrvermium consumilur, et illic purgaiorio igne
'
perdet mercedem suam. Et quisquis scandalizaverit examiriatur.
unutn ex his pusillis credenlibusin me , bonum est ei Bbnnm est sal. Qtiodsi sal insulsumfUerit,in quo
magis si circumdareturmola asinariacollo ejus; el in illudcondietis? Salinsulsum, qui amat principatum,
tnare mitleretur. Etsi scandalizaveril te manus lua, qui increpare non audel et confiteri, ne de synagoga
abscinde illam. In viaenim tractabantdeprincipalu: ejiciatur: diligerisgloriam hominum' magis,' quani
'
- ' " • '
.similis tractatio loco. Principatus namque ut ingre- Dei.'
ditur, sic deserilur : et quamdiulenetur.Iabilur: et Habetein vobissal, el paceinhabeleinter vos. Sal-
incertum est inquaniansione, idest, in qua die fi- situdinem correctionis, amor proximi temperet, et
niatur. Unde dicit: Qui vult esse primus, ut puer sit dilectionemproximi sal justitiae condiat. Et in domo
' '
roinister. iterum discipuli ejus interrogabant eum de eodem.
* Bonum est tibi
debileinintroire in vitam, Id est, B Et bbe proprie : in ilerala scienlia verbinon fasti-
sinecupito principatu. diuni, sed esuriem et sitim praestat: ut estillud Sa-
• Qudm duns matius
liabentetiiire in gehennam,in pientiae: Qiii me comedurit, adhuc esurierit, et qui
ignem inexstinguibilem.Duaemanus, principalus suut me bibunt, adhucsitient. Mellifluasapientiaieloquia ,
ct superbia. Abscinde superbiam, tenens huriiilem gustata diIigenlius,_mullimodumsaporem reddunt.
'
principatum. Quandopluit Dominusmanna ad manducandum sub
Ubi vermiseorumnon mbrituf, et ignis non exslin- sole liquescens ul cera, reddens mollita dicta, ut
guilur. Et si pes luus te scandalizat, atnputa illum. est illud : Fulgebunt justi sicut sol in regno Patris
Bonutn est libi claudum introire in vitam mlernam, eorum. Ad ignem duratur : ut, Panis, cor bominis
quam duos pedeshabentem, tnitii in gehennamignis confirmans.Ad aspera, ut est: Si quis vult post me
inexstinguibilis:'ubi vermis eorum non moritur, et venire, abneget seipsumsibi, et lollat crucem suam
ignis non exstinguiiur.Quod si ocultistuus scandali- et sequatur me."
zai te, ejice eum. Bonutn esi libi iuscum inlroire iti CAPUT"X.
regnum Dei, quam duos oculbshabenlemmitliin ge- Et inde exsurgensVenitin finesJudmmultfa JoMa-
hcnnam ignis: ubi vermiseorumtioh morilur, et ignis nem : et conveniunlilerum turbmad euin ; ef sicut
notxexstinguitur.Yermis, est conscientia sera. Ignis, G consueverat,iierum docebatillos.Et accedehiespliari-
poanainconsummata. Unde pef prophelam dicitur : smi interrogabanleum : si licetviro uxbrenidimitlere,
Ambulatein lumine ignis vestri, et inilamniis, quas tentanteseutri. At ille respondensdixit eis: Quidvobis
succendisiis vobis. prmcepitMoses? Qui dixerunt : Moses pefniisitlibel-
Omnis enim igne salietur. Mire di.clumest: Quod lutn repudii scribere, et dimittere. Quibusrespondens
.enirasale conditur, veraiis putredinem areet. Uuod Jesus, ait: Ad duriliamcofdisveslriscripsitvobisprm-
-
vero, id est, asperso sale carnem quaequeconsumit: ceptum islud : Ab inilio,autem creaturminasculumet
lioc securidumlegem in bosliis fiebat,-quae in altari feminam fecit eos DeusSPropter hoc relinquet homo
cremabantur. Unde in oinni victima et.sacrificio, sal patrem suumet tiialrem,et adhmrebitaduxoremsuatn:
oiferri praeceptum"est."Sal, dulcedo sapientiae: et el erunt duo in carne una. Iiaquejam non sirnt duo,
ignis Spiritus saneti gratia. Omnisignis salietur, quia sed una caro. Quod ergo Deus conjunxil, hotriohon
_ omnis eleclus sapienlia conditur, ut digna victima separet. Pharisoei'inleffogabant eum : si licetviro
'
D'ejaltaribus efficialur;Uride bene addit: dimittere uxorem suam terilanleseum. Ifem post
Et omnis viclimasale salietur. Ille enim vere vi- aliqiianta: "
,
clima Domini est ,--qui corpus et animam a vitiis Et in domoiierum discipuliejus de eodeminterro-
"
emundando Deo per amorem Spirltus sancti conse- gttverunt eum. Et ait illis : Quicumquedimisefituxo-
. crat; nec sale aspergitur, sed igne consumitur : rem suam et aliam duxerit, adulleriumcbmmittitsuper
quando non peecati tantum contagio pellitur, sed et eam. Et si uxor dimiseritvirumsuum et alii nupserit,
prassenlis vitse delectatio toliitur, ~etfuturaeconver- mmchatur. Et offerebantilli parvulos'uf tahgeret eos.
sationitotamenle suspirai.uf. Unde, nbstra co.nver- Discipuliaulemcomminabanturofferenlibus.Quoscum
satio inccelisest.'Et, obsecro permiserieordiam Dei, videret,Jesusj indignetulit, et ail illis :,Sinile parvulos
ut exhibeatis cofpora vestra, ete. Alfare Dei, est cor oenfread me,'ef ne prohibuexitiseos: laliuxriest_enim
bonorum : iiosiiaeel sacrificia, bona opera fidelium. vegnumcmlorum.Atnendicovdbis, quisquisnbn rece-
In omnibus sacriflciissal, quia nullum
bpusbonum perit regnum Deivelul parvuius, non intrabit iriillud. '
sine sapientia. Ignis sacrificiairi altare consumit: Et complexttriseos, et imponensmanussuperillos, be-
de quo ipse nos baptizavit 'Spiritu sancto et
igne. nedicebatebs: Et cum egressusessetin viam,"procur-
Ignis' tribulaiiones respicit :' hOcad siipefiora, ubl vensquidamgenuflexoante eum, rogabat eum,dicens:
seandalizaniia membra evelli pfaecepta sunt; quia Magislerbone ,.quid faciam, ut vilam mternamperci-
et hoc est igne saliri,' lentationibtis
exerceri, bb pmtn ? Jesui ctutemdixil ei : Quid me dicis bonum?
20
"
G19 S. -HIERONYMI OPERUEiiMANTISSA. 620
N.emo bonus nisi unus Deus.. Prmcepla nostis. Nc A cumque dimiseiit uxorem stiam,et retiqua.Sed quod
adullereris, ne occidas, ne furefis, ne falsum iestimo- dicit Marcus: Iterum iliscipuliejus interrogaverunt
rimmdixeris, ne fraudemfeceris, honora patrem Itium eum^ non discipuli interrogaverunt prius, sedpha-i
et matrem. At ille respondens,qit iili: Mqgisler, hmc, risrei. Sed secnnda interrogaiio ab aliis. id esi, ab
omnia observaviajuventule mea, Jesus auiettiinluitus apostolis,ilerum dicta estde eadem;re, de.quapha-
'
eitm, dilexil eum, et dixit ei: Unum tibi deest: vade, risaeieum intei-rogaverunt.
quwcumquehabes vende,et da pauperibus, et habebis Et veniuni Jericho. Jericho, luna, sive analltema
thesaurumin cmlo: et veni, sequereme.-Qui contrista- interpreta.iur : quod congruit passioni appropin-
lus in verho, afmf mmrens.Erat enim habens mullas quanil'. Defectus namque carnis Ghrisii, neomenia
possessiones.Et -eircumspiciensJesus, ait discipulis est ccelestis Jerusalem. Unde. Jericho deserentes,
suis: Quam difftcile.qui pecunias habeht, in regnum Jerosolymae, id est, uisiouipacis appropinquanl. ,
Deihitroibunt !D,isciptdimitemobstupescebantfn verbis El proficiscenteeo de Jericlw et discipulisejus, ei,
ejus. At Jesus rursus respondens, ailittis,: Fiiioli, piurima multitudine : fdius Timmi Bartimmuscmcus
quamdifficileest confidentesin pecuniisin regnum Dei, sedebatjuxta viammendicans. Quinta depimayir,iuie
introire!Fflcilius est camelttmper foramenacus trans- illurriinatur eaecus. Caecilas ex parte facta Judaeis
ire, quanr divitetninlrare in regnutn Dei. Qui^magisB illustrabitur in fine, quandp eis mitiet Eliani pro-
admirabantur, dicentesad semelipsos: Et quis polesi phetam. Juxta viani mendieans. Qui Scripturam
salvus fieri? Et intuensillps Jesus, ait: Apud homines conservat, nec complel,juxta viam mendicans esnr.it.
impossibileest, sed non apud Deum; omniaenim pos- Qui cum audisset, quia J esus,Nazarenus esset, m-
sibilia sunt apud Deum. Et cmpit ei Petr.us dicere: pit clamare et dicere: Fili David Jesu, mis0reremei.
Ecce nos dipiisimus omnia, el secutisumus te. Re- Per merita patriafcbafum, Judaicus illuminafur po-,
spondensJesus ait: Amen dico vobis, nemo est qui ''pulus. Cui misericors et miserator pominus adesti
reliquerit domum,aut fralres, aul sorores, aut palrem, iirumirians caecos,erjgens elisos, diligens ' pauppres,"
aut tnatrem, aut filios, aut ctgrospropter me, et pro- custodiehs"adyeiias. ,
pter Evangeliutn,qui nonaccipiel cenliestantumnunc Et comtniridbahlurilli mtilti ut iacerel. At ille
in lemporeIwc,d"omos,etfratres, et sorores,elmatres, inultomagis claniabat: Fili David, miserere-mei:,Pec-
el filios, et agros cumpersecutionibus,et in smculpfu- cata et daemonia compescunt.elariiorem pauperis,
luro vilam mlernam.Mulliautemerunt priminovissimi, querii exaudivit Dominus. At ille riiagis claniabat.
et novissimiprimi. Eranl autemin via ascendentesJe- Ingravescente bello," manus adlapidem adjutpyii,
rosolymam, et prmcedebatillos Jesus: et stupebant, hoc est, Jesurii '
Nazarenum, cum clarhore-levandse
c* sequeutestimebant. Et assumensiterum duodecim,G sunl. , - ,
cmpif illis dicere ,qum essent, ei venlurti Quia ecce Et sttttis Jesus prmcepit illum vocari: Et vocant
ascendimus Jerosotyniam, et filius Iwminis tradetttr cmcuni, dicenles ei : Anhhmqitior,estq : surge, vocat
pfmcipibussacerdolum, et scribis, el senioribus : et fe : Quam cohveniens est brdo saTulis: audivimiis
datnnabunt eutntnorte : el tradent 'eumgentibus, el it- primo, deinde clamarrius, postea.yocamur, postreirio
tndenl ei, et conspuenteum, et flagellabunleum,et in- surgimus.' Audinius per p'ropheias,clamamus per
terficienteum : et lerlia die resurget. Et acceduntad fidem, vocamur per apostbios, surgiriius per pceni-
eutnJacbbusetJoannesfiliiZebcdmi,dicqnles: Magister, tentiam, exuimur per baptismiini, iriterrbgamurper, '
vqtumus,ittquqdcumqtie petierimus, facias nobis. Ai volunlaiem. Uiide sequitur : . - '',,
ille dixit eis : Quid vullis ut faciam vobis? El dixe- Qui projecio vestimenlosub, exsilierisvenitqd eum.
runt: Da nobisut unus ad dexteram tuam, et alius ad Et respondensJesus, dixit illi."Exsilire nudus.yeieri
siuislram luamsedeamusin gioria tua. Jesusaulemait honiine dicitur : ut lilnriulus saliens .super colles,
reis: Nescilisquidpeiaiis': poteslisbiberecalicemquem exsiliehs super monles : segnitiamdeponens, pa-
ego biboi aut baptisino,"quo ego baplizor, bapiizari: triarchas, prophelas, el apostolos in allis conside-
At illi, dixerunt ei: Possumus. Jesus autem ail eis : fans, ad siiperna se exlendit. , ,- - . ,t
'
Calicemquidetn, quem ego bibo, bibeiis: -et baptismo,B Quid tibivis faciam2 Considefans Jesuspromptam
quo,ego baplizor, baplizabimini:sederequtemad dex- vdluntatem, cqmplelione desiderii remunerat. Unde
teram meani, velad sinistrdm, non esl meum dqre vo- et alias dicit,: Omne qubdcumque petierilis inora-
-
'bis, sed quibtisparalum est. Et audientesdecem,cmpe- tione, crederites, accipietis. . ...,
runt hidignari de Jacoboet Jqaune. Jesus aulemvocans Cmcusautem'dixit ei: Rabboni, ut videam.Ununi
eos, ait illis .: Scitis, guia hi qui videntur priricipari pelit a Doinino : iioc requirit ut videat vqluntatem
genlibus,.dominanlureis, el principes eorum potesta- Dorriini: et inde videris visitet iempluin ejus.-Onde
lem habent ipsorum. JVonila est autem in vobis: sed sequliur : ^ •'* , • ,
quicjimquevplueriifieri major, erfl vesierjininister, et Jesus'aritemait illi: "fade, fidestua (esqlyumfe-
qujcumquevqluerit in vobfsprimus es.se,erit omnimn ctt. Et confesiimyidii, et seguebalureum in via,,ln
servus. Nam et filius hominisnon veiiit, ut 'minisirare- via i caecus
< mendicabat, • <qria*dicit
:.,'.'- : Ego sum:via,,ve-
• 'Ji ar- '
lur ei,sed ut ministraret, et daret animani sjiamre- riias et vita. Haecesl via angusta, qua3ducit ad
demptioiiempro multis. Id est, de conjugii staiu : dua Jorosolynise, eiBethatiiae, admontem Olivarum,
sicut sequens capitulum indicat. Et' dicit illis : Quf- <juiest mons lmhinis, et consolationis.
mi COMMENTARIUS INEVANGELTUMSEC; MARCUM.CAP. XI. em
CAPTJTXI: - - ,
A- Et introivil Jerosotymamitt.templum, -el circuhi-
Etcum ttppropinquarentJerbsolymmetHelhanimad spectisOmnibus,cum jamvespera
essel.lwrq, exiit hi
montem-Olivarum. Quae est «isio pacis .•in qua ma- Belhariiamcumiduodecim;•et alia diecum exifenta
net fixa immobilisquefeliciias : quaesecundum apo-"- Beihariiq,esuriil. Gumqnevidissefa longeficumhfiben-
stolum,materestomnium credentium,etbene viveri- tefri foifa, yenit si quid-forte inveniretJneal Et cum
tiumin Christd. - "'*•-- <vehissetad •eahi, nihil invenit nisifolia; Non enim
- -.MUtitduos exdiscipulis "sufs,et ail illis :rIte inca- erqt tempus-ficorum.Et resp.ondens,dixit
eifJqmnon
stellumquod corilravos~estel 'slaliminlfoeuritesilluc, amplius,in mlernumercle-fructum quisquam^mandu-
invenielis pullttm iigatum, super queiri neinb adhuc 'cel.Et audiebant discipuliejks : et veniunlJerpsoly-
hominum-Sedil :-solvile ittiim, '&•adducite. Eisfquis maim Et cum inlfoiss'etin len-plutri,cmpitejicereven-
vc/bisdixeril, quidfacilis'?dicite, guiaDoritinoneces- dentes et ementesin templo,ct tnensfls-inmmulqriq-
sarius est, et continuoilluni vtimittethitc.Et abeun- rum, et calhedrasvenderitiumcqlumbaseyerlit.El non
les', irivenerunfpulluiii ligalurfi-aritejtinuam foris in sinebal, utquisquam transferret vqsper teniplum, et
bivio, et solvunt eiim.Bini Vocanlur, et bini mittun- docebat,dicens eis : Nqnne'\~criptnmesl: qyia domus *
lUr -discipuliCbfisti: "quoniarifcharitasnon consistit ofalibnisvocabitur omnibus gentibus? Vpsautem fe-
euni unO, imdedieituf; Vaesoli, et reliqria*.Duoedu- > ^dslis eam Speluncamlatronum. Quq qudiio-, princi-
cunt ilebraeosde jEgyplo.Duo depoftaril boirum de pes sacerdolumet scribm qumrebani, quomodq eum
lerra sanclai: ut ieriiper pftepositi -conjurigahtopiis perderent? .Titnebanf enim-euni.: quoniam uniyersa
et scientiam: et duo mandala-de duabustabulis pro- turba adniirabatur super dqctrinq;ejus. Jesus intrat
feranf. et duobiis forilibus abluantur, et abluant, et in templum : vespera exiit in I^ethaniani,cum duo-
duobus veclibus arcam Domini porterit : et inter •decim,'roane-adJudseamvenit, alquenos in yespera
duosciierubim Deiim cogftoscant, spiritu-et mente niundi visitat. Esiiriens Dominussalutem bqniinum,
psallentes5.-Pullum-ligalum"dueunt-et iridomilum': vidit a longe ficum, foliis, non fructibus ornatam,
quem solviintet "doniant,'qui est populus gentilis, li- id est, synagogam vestitaih.niiindatis hominum, et
galus arite jariuamfidei, curii yiflculis peccatorum superslitionibus scopatam : ,cui clenegatfruptum in
siiorum : in bivio slaritem, -inUiberiate arbitrii du- acvum.Iride templum ingressus, ejecitveiidenles et >
bilanteWinter-vitahi'et mortem. - '• ' enientes, et mensas et cathedras evertit; id est,
qui
El quidamde iliic stantibusdicebant illis : Quid /a- yendunt honqrem et gradris .emunt. Scnplum est
ciiis -lolventesputluiri? Qui dixerunt eis sicut prmce- enini: Domusmea, domus oratioriisyocabitur, juxta
pef&ieisJesus, et ilimiserunteis. Et duxerunt pullum Isaiam. Vps autem fecisiis eam speluncamjatronuni:
ad-Jesmii.Ac sidieerent, quis potest dimittere peci (0 juxta Jeremiam. *>
cala? - :-.'", \ Et cum.vesperafacta esset, egrediebqlurde qivitqle.
Et iinponunlilti veslimehtasna,-id est, stolam pri- Et cum mane trqnsirent,vid,erunt_ ficumaridatn ftictam
riiamiriiniorlalitatisperbaptistjiisaeramentaafierunt. q radicibus.Et hqp prpprie. Pqsl se relinquens tene-
- 'Eisedit
super eutn,id esi, in eo fegnarexjrjepit;ut bras, utspl in Jqdaeorum cordibus egrediebatur*de
non regnet peecatum in lasciva earne, sed justitia," Civitatead aliam, quae est benevola et .obediens.
etpax, et gaudiiimin Spiriiu sariclo. • • L Mane reverteiitesviderunt ficjiin aridam. 0„cciditsol,
Multi auleriiveslimentdsua -strdvsruniin ma. Qui priturspi.: luxablata a scribis, lucet in, ^ppslolis.
suni pedes, nisi -qiii portaht, e't extfemi quos ad judi- Ficusarida a.radicibus, synagqga est a G^in, .et a
cahdumiftnslituitapostolus"? QuPet ipsi, et-si non «aeteris, a quibus pninis sanguis ab Abel usque ,ari
-
suntdeorsum, in quo sedit Dominus ; tamen cuni Zachariam requiritur. ., __,._ ',,...
militibusa Joanneinstruuiitiir. Et recqrdatusPefriis dixitei : Rqbbi, ecce ficus.cui
'.'Ifii aulemfrondesccedebaritdb arboribus; et slerne- mqledixisti,qrMit. El respondpnsJesus, ait Ulis.'JJa-
'bant in via: et qui prmibant-elquiseqttebantur,clama- belc_.fide_mDei: Pelrus agnbscit aridam et,abscissam
baril dicentes: Osarina, beriediciusqui veftitin nomi- radicem ': cui.supcedit oliva pulchra , frupfifera, vp-
" • . ,,
fieDomini: benedictumquqdvenitregnumpatris.ho- "Deata.a.Domino. Unde^sequitur. _'_~.,\_,
'
striDavid, Osannain excelsis."M.agishoc a.dofandum , Afnen_dicq,vobis, quiqquicumquedixerit hmctnqi-ti.
et sacrameritumpeftinet;' quam ad necessitatem. Id.est, Christp; qui est mqns crgscens de lapide ab-
Jiisti-ut palriiailoreboiit -: aiigusti inradicibus, lati scisso sine riianibus.:,. _ - ....
inflorlbuset fructibus : rjuohiambonus.odor Christi , Tollere el. millere;.« mare, et non hmsilqveritin
stinf: et sterriuiitviilmmandatofurii Dei_bonafama. corde suo; sed crediderit,^uiq quodcumquefiixerit,
Qui praeibaht,piophetse siint , tet -qui.sequebanlur •fial,fiet ei; Propterea dico-vobis: opiniq qumcumgue
apbsloli: ut abyssus abyssum invocat, id est, lex le- -orantespetilis, credite[quia^accipiftis,-,,et,evenierityq-
gem alleram. Osanna ,id est, salvifica : diceiites in -Ms..Hocfaclum est,iquan,dp.,dixerunt apostoli_:Di-
•excelsiset imis : ut justi aedificenturin ruinam an- gne transferim.ur ad genles,.quia vos indignqs judi-
gelorum, et terreni -otsubterranei salvenlur ab eo . castis audigndi verbuni Dei. Sequitur :•; ... ,.
lienedictb vinceiite el venienie in nomineDomini, id Et cumstqbitis ad orqndufn, dimillilesi quid habe-
"est,*patris*sui,quoniam filiusde* patre-suscepit no- 4is adversusflliquem: ul et pqter vesler,-qui in cmlis
men, "et patef de fllio. ,. . > - est, dimiital vobispeccata veslrg. Quod si vos nqndi-
623 - . S. HlERONYMiQPERUM MANTISSA. 624
iniseriffs,nec pater vesler, qui in cmlis est, dimitletvo- A dente, et Austro, et ab Aquilone venientibus, et
bis peccata vestra. Septem versus orationis Domini- recumbentibus eum Abraham,, Isaac et Jacob in
caeMarcus suo more in una oratiohe comprebendit. regno-fiei. Hic est lapis reprobus, quem gestat an-
Is namque cui dimissa sunt omnia : quid amplius ro- £ulus, conjungens in coena pura agnum cum pane:
gabit, nisi quod perseveret in eo, quod bbtinuit ? finiens vetus, novum. inchoans Testamentum. Hic
Et veniunt rursus Jerosolymam. Et cum ambula- praestat mira in oculis nostris : ut.topazion. Tunc
rent in templo, accedunl ad eum summi sacerdotes, et interrogant eum mellilis verbis : et eircumdabant
scribm, et seniores, et dicunt ei: In qua polestate hmc eum sicut apes, mel porlanles in ore, aculeuni in
facis: etquis dedit tibi hancpotestatem, ul ista facias? tergo, dicentes:
Jesus auiem respondens, ait illis': Interrogabo vos et Magister, scimus quia verax es, et non curas quem-
cgo unutti verbum, el respondete mihi, el dicatn vobis quam : nec enim vides in faciem hominum: sed in ve-
hi qua potestate hmcfacidm.Baplisma Joannis de cmlo ritate viam.Deidoces : licel dare iribulum Cmsari, an
erat, an ex hominibus? Respondele mihi. At illi cogi- non dabimus? Qui sciens versutiamillorum, ait illis :
tabant secum, dicenles : Si dixerimus de cmlo, dicet: Quid me teiitatis? Afferte mihi,denarium ut videam.
quare ergo non credidistis ei ? Si dixerimus, ex homi- Al illi oblulerunt ei, et ait illis: Cujus est imago hmc,
' nibus: timemus
populum. Omnes enim habebanlJoan- JSetinscriptio? Dicuntei, Cmsaris. Respondens autem
riem, quia vere prophela esset. Et respondentes dtcunt Jesus, dixit illis: Reddite igilur qum sunl Caisaris,
Jesit: Nescimus.De lucerna invidi obscurantur, ut Cmsari: et qum sunt Dei, Deo. Et mirabantur. super
dicilur : Paravi lucernam Christo meo, inimicos eo. Et venerunt ad eum Sadducmi, qui dicunt resur-
ejus induam confusione. veclionemnoti esse : el interrogabant eum, dicentes.*
El respondens Jesus, ail illis : Nequeego dico vo- Magister,.Moses nobis scripsit: ut .si cujus frater
bis, in qua poleslate hmc"faciam. Hic cum perverso morluus fuerit, et dimiserit uxorem, et filios non reli-
subvertilur Deus. querit, accipiat frater ejus uxorem ipsius, et resuscilet
CAPUTXII. semen fratri suo. Septem ergo fratres erant, et primus
El cmpitillis in parabolis loqui: T,ineampastinavit accepit uxoretn, et tnortuus_est non relicto semine: et
homo, et circumdeditsepem, et fodit Utcum,et mdifica- secundus accepit eam, et. mortuus est, el nec isle re-
vit lurrim, et tbcavit eam agricolis: bt peregreprofectus liquit semen, et lerlius simililer. Et acceperunt eam
esl. Et misit ad agricolas in tempore servum : ut ab similiter septem, et non reliquerunt semen. Novissi-
agricolis acciperet de'fructu vinem. Qui apprehensum ma autem oinnium defuncta esl eimulier : in resur-
eum ceciderunt, et dimisertintvacuum. Et ilerum misii reciione ergo cutn resurrexerint, cujus de his erit uxor?
ad illos alium servum : el illum in capite vulnerave- G Septem enitn habuerunt eam uxorem. El rqspondens
runt, et conlumeliisaffecerunt.Et fursum alium misit, Jesus, ait illis : Nonne ideo erralis, non scientesscri-
et illutn occiderunl: et plures alios, quosdam cmden- pturas neque virlutemDei ? Cutn enitn a tnoriuis re-
tes, alios vero •occidentes.Adhuc ergo unum habens fi- surrexerint, neque nubent, neque nubenlur : sed sunt
lium cliarissimum, el illutn misil ad eos novissimum, sicut angeli in cmlis. Malae siquidem cogitationes in
dicens: quia reverebunlur filium meum,-Cotoniautem ima terrae merguntur, quia de ipsis exeunt, et in ea-
dixerunl ad invicem: Hic est hmres, venile, occida- dem iterum coenositate volvuntur. Quod Judaeisevi-
mus eum, etnostra erit hmreditas.^Et apprehendenles denter accidit, cum blasphemi in innocentis Chrisli
eum, occideruntf et ejecefunt cxtra vineam: Quid ergo cruore versati sunt. Respondit illis, imaginem Cae-
faciet Dominusviriem?Veniet el perdet colonos, et da- saris habentibus, nummum coactum Caesari, vos
bit vineam aliis. Nec scripturam hanc legislis : Lapi- ipsos libenler Deo reddite. Signalum est super nos
dem quem reprobaverunt mdificanles, hic faclus esl in lumen vultus Dei, non Gaesaris.Et veniunt ad eum
caput anguli: a Domino factum est istud, et esl tnira- Sadducaei, et reliqua. De hac quaeslione alias dispu-
bile hioculis nostris. Et qumrebant eutn lenere, et ti- tabimus : hic nobis non est cura erroris alieni. Sed
muerunt lurbam. Cognoveruntenim quoniamad eospa- quod erunt homines sicut angeli Dei, id est, nemo
rabdlam hanc dixerit. Et reliclo illo abierunt.Elmit- D ibimorilur, nemo ibi nascitur : nec infans, nee.se-
tunt ad eum quosdam ex pharismis et Herodianis3 ut nex. Mulier sterilis non relinquens semen ex septem
eurn caperent inverbo. Quivenientes dicunl ei. Homo, fratribus novissime moriens : quid aliud significat,.
Deus dicitur paler humano affeelu. Yinea, domus quam Judaicam synagogam relictam, quasimorluam
Israel est. Sepis, est custodia angelorum. Laeus, a spiritu septiformi, qui septem palriarchas imple-
cst lex : turris, templum : agricolae, sacerdotes. vil? Qui non reliquerunt senien ei Abrahae,.quod
Peregrinatio Dei, libertas est noslri arbitrii. Servi est Jesus Christus. Licet enim puer natus est illis,
missi, prophetae. Fructus vinem, obedientia. De pro- nobis tamen gentibus datus est. Quaemulier mortua
phetis alii caesi. alii vulnerati, alii occisi sunt.Fi- erat Chrislo : nec cuiquam palriarchae de septem in
lius charissimus et novissimus', Unigeriiius est. Ye- resurrectione conjungetur. Septeno namque numero
rebuntur filium meum. Per ironiam hoc dicitur. Et universitas perfeclorum signatur : ut versa vice per
"ejecerunt eum extravineam, id est, extra plebem, Isaiam dicitur : Apprehendent septem mulieres vi-
dicenles :' Quia Samariianus es, et daemoniumha- rum unum, id est, seplem Ecclesiae,quas Dominus
bes. Dalur vinea aliis, id est, al> Orienle et Occi- unus amai, arguil et casiigat, adorant euni una fide.
G".5 COMMENTARIUS IN EYANGELIUMSEC. MARCUM.CAP. XII. 626
Haesurif, septem sportae'ffagmentis panum plenae.,A spinas veslras sub maledicto gerriiinatas assumpsit:
Panes, verba sunt Spiritussaiieti. Sportaevero Ec- inquiens, Deus • Abraharii, et Deus lsaac, et Deus
clesiae. Quos panes Jesus benedicens fregit, et "dis- Jacob-: ter Deum nominando, Trinitalem intimavit.
cipuli ejus diviserunt lurbae : dum die septiino be- Ron est Deus mortuorum,'sedvivorum. Unum Detim
nedixit omnia opera sua, requiescens in eis. Uhde iterans, unam substantiam significat. Vivuntaulem,
luce facta'primo die, qui est sapienliae, et firma- qui vindicabani porlionem quam elegerant : morfui
mento insecundo, qui est intelleclus : -ei arida ler- vero sunt, qui quod vindicaverunt, perdiderunt. <
tio, qui est consilii : et luminaribus accensis quarto, Et accessitunusde scribis,qui audierafillosconqui-
quae sunt virtutes : et volalilibus piseibusque factis renles; etvidens quoniam beneillisrespohderit, inter-
quinto, quaesunt scientiae: et anima vivenie sexlo, rogavii eum, quod essetprimum omniutnmatidatnm:'
idest, homine ad imaginem Dei facto,quod est pie- Jesusautem fesponditer: quia primumomniumman-
tatis-: septimo.die spiiitu timoris Domini, qui per- dalum est: Audi, Israel, Domhius Deus tuus, Deus
_Tnanet sanctus in saeculumsaeculi,et replet orbem unus:est."Et.diligesDominumDeumluumex tolocor-
lerrarum, sancla repletur Ecclesia,"non habehs ma- de tuo, et ex lota "animatua, et ex tota mente lua, et
culam neque rugam.>Cur aufem Ecclesia septifor- ex tota tririutelua.Hoc est primummandatum. Secun-
mis, id esl, perfecta,' timore repletur? Quia justus B . dum autemsimileest iili: Diligesproximumluuriisic-
vix salvabitur, quirogat-: Etnon intres in judieium ut te ipsum.Majus Jtorum aliud mandalumnon est.
cum servo tuo, Domine :.quiauon juslificabilur in Quaeest liaec.quaestio problemalis, quod- est com-
conspectu tuo omnisvivens. Unde his septem quali- mune pninibus _peritisIn lege, nisi quod • diversa in
lalibus spiritus psallerium cantavit, commemorans Exodo",*et Levilico,-,et Deuteronomio ordinantur
in eo,,quod negligeniia nostra.pepererit": quid dili- mandata? Unde non unum, sed,duo intulit mandata:
geniia qutesieril: quid diyina providentia contule- de his etenim duobus uberibus super pectora spon-
rit: quid inimici insligatio fraudaverit,- quid oblivio saeelevaiis, noslra alitur infantia,- . , -
lubriea subtraxerit: quid liumana fragilitasintule- . Et ait illi scribq: Bene,magister,in veritaledixisli,
rit: quid ignoranlia impfovida fefellerit. Oriineshos quia iinus est Deus, et non est alius prmler eum.Et
septem aflectus in Psalmis invenimusexpressos, ut ut diligatur, ex totocorde, el ex to,loinlelleclu, et efc
est illud primus : Concepit-dolorero,et peperit.ini- iota,anima, et ex tbta fortiludine<:el.diligere.proxi':
quilatem. SecundusiPraeveni in malurilate, et cla- mum.tamquam'seipsupimajus esf omnibusholocaus-
mavi. Tertius: Incerta et occulia sapientiaetuaema- tomalibus, et sacrificiis. Jesus autem videns quo.i
nifestasti mihi. ^Juartus : Inimici mei animam meam sapienter,-respqndisset, dixit illi : Non es longe a
cifcumdederunt. Quintus: Oblivionidatussuni tam- G regno Dei.Ef nemojamaudebal eum interrogare.Ei
quam mortuus a eorde. Sexlus;'Quoniam lumbi mei respondens Jesus, dicebat docens in lemplo : Quo-
impleti srint illusionibus.jSeptimus: Delicta juven- modo dicuritscribm, Christumfiliumesse.Dcvid? Ip<
luiis mea?,et ignorantlas meas ne .memineris,"Do- se enimDavid dixit in Spiritusancto:Dixit Doniinus
niine. Quos affectus spiritus septiformis emundat et Domino.meo,sede a dextyismeis : donec poriamini-
illumiriat: ut sepiem .liicernae ab austro ardentes, micos tuos-scabellumpedum? Ipse ergo David, dixit
aquilonares tenebras expellant in tabernaculo Do- eum Dominum,et unde est filius ejus? "Etmulta turba
mini. Splritus sapienliaein pigro negligentiam re-' eum libenter audivit.Et dicebaf eis in doctrina sua :
pellit. Spiritus intellectus diligenliam rationabililer Cavetea scribis, quivolunt in stolis ambulare, et sa-
quserit.Spiritus consilii, divinam providentiampru- lutari in.foro, el in primiscathedris sedefeln synago-
denter invenit. Spirilus virlutis instigationes forti- gis, et primos discubilusin ccenis,qui devorant domos
ter relundit. Spiritus scienliae, oblivionemlubricam viduarumsub oblentu prolixm oralionis: hiaccipient-
'
diuesseintegre non sinit. Spirituspietatis humanam prolixius.judiciumiQuare non est tlonge, qui venit
fragilitatem clemenler indulget. Spiritus - timoris .callide? Lorigiornapiqueesi ignorantia.aregno Dei,
Dei improvidam ignoraiiliam ardenter decoquit, ac quam scientia. Unde supra Sadducaeisait-: Erratis_
plene replet. Sapienlia donium aedificat: intellectus D jnquit,-.nescientesScripturas neque virlutem Dei. Et
gubernacula invenit : consiliumbona discretafacit: .docebat eos Jesus.in templo,;id est„ palam eis de
virtus in patientia animampossidet: scieutia diviliae ,se loquitpr, ut.inexcusabiles sint: et ut ignis incen-
fidei,et saiutis acquiruntur..Pietate prosperitas.prae- dat"arida scribarum et pharisaeorum exempla, qui
sentis vitae et futura37consistit. Timore huniilitas voluntinstolis ambulare. ., _ ',.'*,->
. conservamr, et omne peccatum expellitur. Quia Et sedensJesus contra gazophylacium,id est, di-
iniiium sapientia3timor Domini,est. viliarum custodiam. - .' .
D.emortuis autem;quod resurganl, non legistisin Aspiciebat quomodoturba jactaret ms in gazopliy-
libro Mosi super rubum, quomodo dixerit illi Deus, lacium : et multi.divitesjactqbant multa. Cumvenis-
ihquiens : Ego sum Detis Abraham, et Deus Isaac, et set autem unavidua,pauper, misit duo minuta, quod
Deus Jacob. Non est Deus morluorum, sed vivorum. est quadrans;Et convocansdiscipulossuos, ait illis :
Vos ergo mullum erratis. in quo esl similitudo ve- .Atnenjlico vobis: quoniamvidua hmcpauperplus om-
stra : in quo ignis ardebat, sed non ejus spinas con- nibus misit, qui misermu in gazophylacium.Omnes
sumebat, Sic vos inflamraat eloquium meuin : nec' enim e$_eo,guod qbundabatillis, miserunt; hmcvero
627 S. HIERONYMIOPERUMMANTISSA. ' 628
de penuria sua omnia,~qumhabuit, misit tclum viclum jA bus posl tribulaiionem illam sol contenebrabitm,el
suum. Diyites qui sunt, nisi qui proferunt de llie- luna non dabil splendoremsiium; el slelimxmlierurii
sauro; cordis sui nova-et vetera? quae sunt incerta decideiutes,el virtuies, qumin cmlissuni^moyebunluf:
et occulta sapientiae ulriusque Testamenli. Pariper- El tunc vtdebunlfilium homhiisvenitsntem in[nubibiis
cula" vero quaeesi, hisi "etego, et simjles mei: qui cutn virlute mulla, et gloria. Et tunc miltel angelos
roitto. quodppssum, etdesidero, quod non possum suos, et congregqbitelectos suos a quatuor venlis, d
vobis explanar.e?Non quaiiluni (ut audisus*),sed ex summo terrm usque ad summumcmli. A ficu auie,n
quantq cpnsiderat Deus. "EJnnsqtusquequadranlera disciteparabolam. Gutnjam rainus ejus tener fuerit,
polest offprre. ilaec £st lorla panisin Levitieo, q.uae et nala fuerint folia, cognoscilis,quia in proximo-sit
est voluntas prompta.Qiiae^cur quadrans dicitur? mslas. Sic el -vos, eum videritis hmc fieri, sciiote,
Qtiia ex trjbus consistit, cogitatii, verbo, ac facto. quod in proxinw sit in osiiis. Ameii.dicovobh,-quo-
Quod dicit lotum victum suuin misit. Thla( enim VOT niam non Iransibit generalia hmc, donec omniaista
luptas eorporis iu victu consistit. Unde dicitur : To- fiant. Enumerat discipnlis cladem novissimi tempo-
tus labor hominis in ore suo est. ris, id est, destruclionem templi, cum plebe et lit-
tera sua. De qua lapis super lapidem non relinqne-
CAPUT XIII. B tur, id est, testimonia prophetarum super eos, in
El etim egredereturde templo; ail illi unus ex di- quos Judrei retorquebant ea, ul est in Apostolum,in
scipulis suis : Magisler, aspiee quales lapides, et qiia- Esdram, in Zorobabef, in Machabaeos.Quas enume-
les struciurm!Et respondensiesus ait illi: Videshas rat, omnia speranda sunl, potius quani tractanda.
omnes inagnas mdificaliones: Non relinquelur lapis Pseudochristi, et pseudoprophetae,gens super gen-
superlapidem, qui non deslrualur. Et cumsederet in tem, ei regnum super regnum : lerrae motus, vapu-.
monte Olivarutri,conira teniplum,inlerrogabant eum laiio praedicanfmm : praedicatioEvangelii nsque ad
separaiimPelrus, et Jacobus, et Joarines, e'tAndreas: fines terrae, ut ante judicium claniei Ecclesia: A fr-
Bicridbisquando isltt fient, elguando hmcomniainci- nibus ierrae ad te clamavi, Domine. Domeslici in
pient consummttri?El respondensJesus,empil dicere domesiicossurgehtes, abominaiio in lemplo, fugai_n
itiis : Videte ne quis vos seducat:Mulli eriimvenieht montes, ut non.descendat ad ima, quijaseendit ad
in nominemeodicentes,qitia ego sum~:et tnultossedu- alla. Orate ut bieroe non fiat fuga vestra, vei sab-
cent. Cum,audier,itisauteth bella, et opiniones bello- bato, id est, na finianlur fructus vestri operis, cuin
rum, ne iimuerilis: oportef-enimhxcfieri, sed nondum fine temporis.7Hieme enim finitur fructus," sabbato
finisi Exsurget enimgens super gentenf,el reghum su- verolempus. Tribulalio ingens, et tlies"'breves"pro-
per regnum, et erunt terrm motus per loca, et fames. (3 pter eleclos : ne malitia bujus lemporis imitet in-
Inilium dolorttmhmc.Yidete aulem vosmetipsos.Tra- lellectum eorum' Sicul de Noe diciiur. Post IIKC
dent enim vos in conciliis, etsyiiagogisvapulabilis, sol contenebrabitur, ad' gelida corda ut hieme ::
et attte prmsidesel reges stabilis propter me in testi- et luna non splendebit serena temppstate -dis-
moniumillis. Et in utrinesgentesprimutnoportetprm- sensionum : et stellae erunt decidentes lutuinp,
dicari Evangethttn: Et cum duxerint "vos tradenles, * quando pene deerit semen Abrahse, cui assiinilattc
noliie prmcogilare,quid loquamini: sed quod daium sunt slellae : et virlutes quoe sunt in ccelisanove-
vobisfuerit in illa Itora, id toquamini.Non enim eslis buntur ad iram vindietae: quando miltenlur a.iilio
vos ioquentes,sed SpiiilUs sarictus. Tradel auteriifra- bominis venientbin nnbibiis crjelieum vlrtute : q«i
ter, frqlrem in mor-tem;\etpater 'filium, 'et consurgent prius sicut pluvia in vellus Gedeon desceridit, cum
filii in parentes, et morte afficient eos. Et eritis ddiq liumilitate. Et congregabit electds a qualuor veiitis,
otnnibuspropter nomeiitheum. Qui autem susiinuerit nt tiiticum ventllatum de area totjus terras, Fici
hi finem, hic salvus eril. Cuin autem viderilis abomi- parabola haee est-prophetia. Folia naia,verba stn.il
nationem'-desolalionisstanlemubi non debet : qui le- praesentia : aestas vero proxima, dies est judicii: in
git, hitelligat. Tunc qui in Judma suht, fugittnt in quo unaquaeque arbor manifesiabit, quaainuis ha-
nionles, et qui super tectum, non descendatin domviri:•*- buit, an aridum ad comburendum, an 1viride ail
nec inlroeat, >ut tollat quid de domo sua. Ef qui in plantandum,' in Edem ctim ligno-vitae: eujus foiia
agro erit, noti revertatur relro tollere Vestimentum in salulem gentium, id est, vcrba quibus dicitur :
suum. Vm autem preegnantibus,el nutrientibus in U- Veniie, benedicti patrismei, et reliqua. Sequitur :
lis diebus. Orate vero, ul liiemenon fiat. Erunt enim .Cmlum et terra tmnsibuntfverba autem tnea non
diesiliiiribulationis tales,qualls non fuerunl abini- transibunt. De die aulein illa, vel hora memo scit,
lio creaturm, quam condidil Deus,usque nunc, neque nequeangeli in cmlo, neque filius, nisi pater. -Videle.
fiertl.El nisi breviasselDominusdies, non (uissetsalva: Quid est, quod dicit, neque iilius? de quo dicilur :
omniscaro. <Sed propier eleclos quos elegil, breviavit! Pater major me est, id esl, corpus ejus in terra po-
dies.,Et• tunc si quis vobis dixefil : Ecce hic est: silum, quod estEcclesia.
Christus,.eccejllic,-ne credideritis. Exsurgent enim: Vigilate, el oraie : nescitisenitn quandotempussit.
pseudochristiet pseudoprophetm,etdabuhtsigna et por- Sicut homo qui peregre profeclits reliquit domitm
tenta, ad .seducendos(si fieripotesl) eiiam elec.os,Vos suam, et deditservissuis poteslatemcujusque operis:
ergo videte, ecceprmdixivobisotnnia. Sedin illis die=• et janitori prmcepit ut vigitet. Wigilaleergo, mscilis
629 COMMENTARIUS' IN EVANGELIUMSEG. MARCUM.CAP. XIV. C50
enitn quandoldominusAomus vehiat :sero, an media Afrarigitur adcaprit, ex quoomne cofpus conipagi-
nocte, •arigalH cantu, aiv <inane:<f!ecum'4eneril're- rialum esi.'Rebumbente ipso,1id esl', hum'ilianle.J:ut
petue, inveniafvos dormiettlcs:Yigiliaopus Cslmen- emn iangefei fides peccatricis : quae de Ipedibus
tis, 'ante :hiofiem corpoiis. Homo peregre' profi- ascendit-ari capiiti et_ad pedes a capite desceiitJit-
ciscens, cofpus est Christiin ccelumelevaturii': re- per fidem : id -est, ad Christum et ad membfa ejiis,
- Erant
linquens domumsuam, quseesi-Ecclesia.Dansser- aulemquidtimindigne ferenles'intfa' semct-
vis -suis potestatem uninscujusque • operis," i"d esl, ipsds ei jJicentes : Utquid perditib' ista'"ung'uehif
octd" lalenla,-juxta, Matihaeum,.vel decem mnas, facta-esi?' Pbierat enim unguentum iundivenundari
' '
juxia Lucam, Et janitoripraecipit, utvigilet, idest; plus quani irecentis deriariis, 'et' dtiri pauperi-
ei qui praedicat, chi.dicilur.TSi non .annuiitiaveris bus. 'lit ffemebant in eam, Jesus' aulem dixil :' Si-
iniquo iniquitatehi suarii, sangulneriusuum de*manu tiile edm ': quid^Uli mblestiestis? Persynfecdoehen
tua requiram. Vigilate-ergo, ,et reliqua.' Sero',-an flicituf unris pro multis, et multi pro uno. Dicentes
media nocte, quando siint."occisai_<Egypiiofum pfi- inlra-se.cUfquid perditiohiee unguenti? PCrditus
mogenita": ne inveniatvos'dorhiientes.sNahi qui fle'«aliife'-pe"r'dStibhem'inveriii. et iri-ficu fruciifera
dormit, rion corpora vera,"sed^pharitasmata
* inlbn,*- iiiorlis laqueuin riariciscitiir. Treceriiis denariis po •
dit, et vacuus vigilat "de-his",qu_eviderat-. Sic *ti(— __,teratveriundari uiiguentum,etdari pauperibus. Suli
mirum sunr. quos mundi amor rapit in vita,-desbrit praefextiiavaritiae,ihysteriuni loquiturlidei. Etenim
postvitam,';quod sbmniabant pro certo. Sequituri noslra'fldesifec'enlis'emiiur denariis, id est",decem
. Qriod-xmlemvobis.dico, omnibus dico': VigiiaVe. sensibus"pef cofpus et animani etspiriluriitfiplica-^
Hocsiye coticludit sermofiem, utfcommune omniuni tis, 'ui,et iios siciftGedeoiitiecentbrum virorum aii-
praeceptum-novissimiper priraos audiarit! '• meruiii assuinentes, Allopbylbrumcastra, -paup"eres
' ' • spiritulraclis lagiinculis nostris«um tubis et lucef-
/ \ ; CAPUTXIV. , . . nis deslruamus, et ui. Abriham cum trecbntis viris,
•- •,
Efai autem Pascha et azyma posl biduutiii Niinc spoliaad vesperum diyidamus. Sbquilur :
• Bonurtiopusoperalu estinme; semper enim-pau-^
asperganius librum nostrum sanguine, el iiniinadb-
inorum, et funeni cbccineuiii circumdemus domui peres' habeiis vobisctim,et cum volueritis, polesiis il-
"oraiionisnoslfae,et coccumifi maiiu riostfa,*ut Sara lis benefdcere: me dulemrion semperhabebiiis.'Qubd
Iigemus :"" iit vaccariif ufamin valle occisam enarrare habuii, rikcfecil. Qtii eredit in Deum, fepuialur ei
possimus. Paseha, (ransiius inlerpreiatuf : Pliase in opus justilise. Aliud est enim credere'ei,"aliud
vero immolaiio. Iri imiiioiaiibneagnf et tfansilu po- eredere ineuni, ib est".totum' ejicere' te ^n .illum.
puli permare, velper ^gypturii,'-prifefiguraiufpas- C Qubd hahuil.-haec fecit.: Non -"aiiuride; * -
speremus;'
"' ,
sio Cbrisfi, et redemptio-populi'de lrifefnb; quaiido quodinjiobis habemus' • -
" 'Prmvenit
nospost biduuni visllat.' id est, plehissliiia-luna ungeri corpus meum in sepulluram.
"aetateChristi perfecta', ut nee fcum,- 'aliqua parte te- Amendicovbbis,"nbicumque prmdicatuinfwefifEvdn-
nebrosa, carnes agni iriffflafculali.qui tollit peecaia 'geliumistudin universo milndo, -e/ quod fecit htei}
mundi fiii una dbm'o,-i_mfi esi una electa"ihaliissuae ttafrabitiir ih thbtiioriam"ejusi-El •Jitdas hcariotis,
Ecciesia caiholica : calciati chariiale, et-afmati Vir- tinus de ddbdechri, abiit a?dsummos sacerdotes, -ut
tuie comedamus,dicentes iEtCnim ' paseba *noslfum proderet jsutnTMS.Quihudlenies, gavisi sttht": et pro-
immolatus est Giiristus.-'"• • - -' misefunt ei-peciiniam s'edaturos. Et'qumrebdt, quo-
!Ef qumreliantsummisacerdoleset scfibm;quomodo modo eum oppbriutie liaderef. El primo die azymo-
eum doio tenerent,et occiderent: dicebanl-dutem : runi, qudhdopascha'imnioiabant,diduritei ~iiscipuli:
'Nonindie feslo,ne fdfie luinullus fieretinpopulo. Ei Quo vis-eainus," et pdreinuftibi "coiriederepttscha? Et
'cumessetBelhanimhi 'domoSiinonisle'pfosi,et reciltii- 'fhitiitditos ex 'disbipulissiiis; et dieiteis': Iteirici-
- bereti venittnulier hdberisdlabaslrumimguenti"nardi vilatem, et occufrei vobisJiotiibiagenanv-ttqumbajti-
spicaii pretiosi,-etfractoiilabastrdi effiidUsuper caput lans, sequhninieimi : et qubcUmqiie iutroiefii, dicite
-^
ejusl A principibusfegressa-estiniquitasinBabylbrie. domiriodotiius': quia magister dicit ': U'biest refeclio
Oeciso fetenim capite,' totUmcorpus tlnerve effici- mea, ubi pasclia ciitii tiisbi-iulistneis iriiiiiducem-? Et
"tuf. Undemisefi faciuht, <juo'dcapilamoliuritur.Vi- ipse vobis-dembristfabit cmtiaculilmgrtindestraluin, el
laht diemrfestum,""quod-coiivet)itillis". Nonestenim 'illic pdraiekoliis. Et abiefitht discipuli ejus, et -vbhe-
lestivitas his qui-vitam et -miseriebrbiam'perdide- runt iri 'civiidieni, et invetierunisictit dixefat illis, et
runt. Venit Jesus Bethaniam. Hinniilus-cefydrum 'paraveruni pasclid":Id esvaniequarirvehiret is, qui
semper"M*ieetu'msuum rerlit, id est, filius obedieris *excliidefet.':Judas Iseariotis,- imus de duodecim.
paitriusque adinortem, «bedientiam.a-nobis^petit. Oriiisriumerb"rion unus merito : unusnomirie; non
Simonleprbsos,1miinduminfidelempriino, etpostea 'riiiusriumirie: uriuscorpbrfe,hoifunus-anihio; Unde
fidelem sigriificai.Miilifcfcuin alabasiro.,Ecclesiaslir 'sporisiis ad sporisam cariii: Vulrierasli eor nieuni,
eam- fidem,"quiEdicit-: 'Nardus rmea"dedit odorem soror iriea sponsa,' in iirio bculorum tuorum, et in
suum. - Pistica nardus diciiur,:ld est, mysiica e.t "unocfirie cblli lui. Oc'ulus*etcrinis, sapientiae est
pretlosa. Domus impleta odore",cceluriiel ierra est. virtus : qiioniam Judife cum oaeleris-diciluri Vobis
Fraciumalabastrum.carnaleest desjderium : qiiod daturii«st nosse roysierlutnregni :'et dedi vobiBpo»
631 S. HIERONYMIOPERUMMANTISSA. , ' 632
testatem, et reliqua. Abiit ad principes : Postquam Aulero niaterno,. melius est non esse, quam adtor-
exiit, Satanas in eum intravit. Hic nox nocti indicat menta-esse. Accepit Jesus panem, et benedicens .
scientiam. Unumquodqueanimalad simile sibi jun- fregit, transflgurans corpus suum in panenv, quod
gitur.- Maria currit ad apostolos, ut dies diei eruclet est Ecclesia prasens, quseaccipitur in fide, benedi-
verbum : Et Judas ad Judaeos, ut nox nocti indi- citur in numero, frangitur in passionibus, damr
cet scientiam. Promittunt pecuniam, amittunt vi- in exemplis, sumitur in doctrinis : formans sangui-
lam'; quam ipserecepit,cumvitamamisit.Quaerebat nem suum in calicem, vino et aqua mixtum, ut alio
opportunitalem. Opportunitas doli numquam inveni- purgemur a culpis, alio redimamur a.pcenis. San-
Xur, ul non vindicetur hie aut illic. Promittit se tra- guine namque agni servantur domus a percussione
dere , ul magister ejus diabolus ante dicebat : Tibi angeli: et aqua maris Rubri exstinguuntur inimici,
dabo potestatem hanc universam. Et primo die azy- quaesunt mysteria EcclesiaeChristi. ,
morum, quaecum amariludine roanducantur: azyma Et accepto calice gralias agens, dedit eis. Gratia,
nobis esl redemptio nostra, amaritudo vero, passio non meritis salvati sumus a Deo. ., ', • -
Domini. Dicunt discipuli: Quo vis eamus? Ul cum Et biberuntexillo otnnes.Et ait illis : Hic estsan-
voluntate Deidhigamus gressus noslros. Dominus guis meusnoii Testamenli,qui pro multis effmdeiurs
indicat cum quo manducet pasclia : et more suo B Amendico vobis,quodjam.- Ebrielas felix, saiietas
millit duos1,quod supra exposuimus. Et dicit : Ite . salutaris : quaequanto copiosiussumitur, -tantonia-
in civitatem, et reliqua. Civitas, est Ecclesia, quae jorem sobrietaleni mentibus donafcdignalur: Et
muro fidei cingitur. Homo occurrens, populus pri- Judas bibit, sed non saturatur, nee sitim-exstinguit
mitivus es.t. Amphora aquaelex litlerae est. Sequi- ignis aeterni, quia indigne sumit mysteria Christi,
mini eum, qui ducit in allum, ubi est refectio Christi? Hic macula in luna ostendilur : quae numquam dc-
"JJndeRaab exploratoribus mandat, ut non irent per letur. Luna Ecclesiaemerito comparatur, quae non.
ima, sed per excelsa pergerent. Ccenaculumgrande habet splendorem : sed a sole certis modis suseipii
Ecclesia magna est: in qua narralur nomen Domini, lumen.id est, a Christo, qui permanet inaeternum.
strata varietate virlutum et linguaruro, ut est illud : Sunt enim in, Ecclesia quos s.acrificium nullum
Circumamicta varietate in qua paratur Domino emundat, sed eos cogitalio insipiens-perducit ad
pascha. Dominus domus, Petrus apostolus est. Cui culpas : qui se ccenosaecrudelitatis [Fort. creduii-
Dominus domumsuam credidit, ut sit una fides sub tatis]feloribusmiscuerunt. Sangms.enimpovi Testa-
uno pastore. menti,qui promultiseffundetur, nonomnesemendat.
Vespereaulem faclo, venilcumduodecim,et discutn- Non bibamde geniminevilis, usque in illum diem
beniibuseis, ettnanducantibus,ait Jesus : Amendico C cum illud bibamnovumin regnoDei. Hic mutat tan-
vobis, quia unus ex vobis tradet me, qui manducat lum sacrificium, sed non mutat tempus : ut nos
mecum. At illi cmperuntcontristari, et dicereei sigil- numquam ccenam Domini, anle quartam decimam
latim :,Numquid ego? Qui'ait illis : Unus ,ex duode- lunam faciamus. Qm facit ,in quarta decima resur-
chn,quiintingit tnecumincatino. El filiusquidem ho- rectioneni: in undecima luna ccenamDominifacit:
tninis vadit sicut,scriplumest de eo ; Vm aulem ho- quod numquam inventum est, nec in yeteri Tesla-
mini illi, per quem filius hominis iradetur. Bonum mento, nec in novo.
erat ei si natus non fuissethomoille. Et tnanducanli- Et hymno dicto. Id est,_laude Domini: ut est in
bus illis,-accepit Jesus panetn, et benedicens,fregit, et psalmo : et laudabunlDominum,qui requirunt eum,
dediteis, et ait: Sumile, hocest corpusmeum.Yespera el manducaverunt eum, et adoraverunt omnes pin-
diei, -vesperam indicat mundi. Circa undecimam gues terrae. •- - ,
namque horam veniunt novissimi, qui primi dena- Eaiierunfin monteniOlivarutn. Et ait eis Jesus :
rium vitae accipiunt aelernae : quia ante crucem Omnes scandalizabiminiin me in nocle isla : quia
Abraham erat in inferno, ,el post crucem latro in pa- scriplum est : Percutiam pastorem, et dispergenlur
radiso. Manducantibusautem eis ait: Unusex vobis oves. Sed posiquam resurrexero, prmcedam vos in
me tradet, et qui manducat mecum panem. Quia D Galilmam.In monte Oliveti Jesus ienetur, et inde ad
dum falsitas arguitur, nihilorainusveritas compro- ccelosasceuilit: utnos sciamus, quia indeascendi-
batur, ut impleretur, quod dicitur : Qui edebat mus ad coelos,unde vigilamus, et oramus,- et liga-
panes meos, magnificabat super me supplantaiip- mur, .nec repugnamus in lerra. Omnesvos scanda-
nem. Omnes tangunlur, ut fiat harmoniain cilhara : lum patiemini. Omnes cadunt, sed non omnes; ja-
omnes nervi bene suspensi, consona voce respon- cent. Numquidquidormit non adjiciet, ut resurgat?
•dent :-Nuroquidego sum, Domine? Unus remissus, Carnale eSteadere?seddiabolicum jacere.Scriplum
et pecuniaeamore affectus,dixit: Numquidegosum, est: Percuie paslorem.. Propheta Zacharias postu-
Babbi ? Et dicit illis : Unus de duodecim. Separat lat passionem Domini.Paler respondet : Percutiam
lupus seorsum ovem, quam, capit. Ovis, quae de pastorem, precibus sanctorum infernalium. Filius
ovili egreditur, lupi patet morsibus.-Filius hominis a patre niillituret percutitur, id est, incarnatur,,et
vadit: sed vaehomini per quem tradetur. Multi.bo- patitur. Disperguntur oves, paslore capto -.resur-
num, ut Judas, iaciunt.sed omninoillis non proficit. rectio promiltitur, ut spes non exstingualur.
Bonum erat ei si. non esset nattis : inlimo lalens Pefrus aufemait illi: Etsi omnesscandalizati fue-
G53 COMMENTARIUS IN EVANGELIUMSEC.iMARCUM.CAP. XIV. ' 634
rini," sed non ego. Et ait illi Jesus : Amendico tibi,.A culam. Eirespondens Jesus, ctit illis; Tamqudm ad,
quia tu hodie inhac noctc. Et avis sine pennis' altura latronemexislis cum gladiis et lignis comprehendere
volare nititur: sed corpus aggravat animam': ut ti- me: qtiolidieeram apud vos in templo doceris,et non
more huinanae roortis, timor Domini superetuiy' vel tne tenuislis. Sed ut impleanlur Scripturm'.Iri lenla-
vineatuf. - - - tioneni intrat,' qui orarenegligit. Tefrdiscipuli dor-
Priusquam bis gallus vocemdederit, ter tne es ne- miunt, et ter Doniinus orans suscitat.Terna dofmi-
gaturus. Al ille amplius loquebatur: El si oporluerit talio, tres mortuos quos Doniinus suscitavit sigrii-
triecommori tibi; non ie negabo. Similiier autem, el ficat. Primum, in domo: Securidum, ad sepulcrum <:
omnes'dicebant. Et veniunt-in prmdium, cui nomen Tertium, de sepulcro. Terna vigilia Douiini, tres
Gelhsemani: Et ait discipulis suis. Gallus' cantat, pei*sonashabefe nos in orando docel, et depfaeter-
Petrus negat ter. GallusIucis nuntius quis est, nisi itis', etfuturis, et de praesentibusvehiam rpgare,
Spifitus sanclus? cujus voce in prophetis. et aposto- Venit Judas cum gladiis e't lignis. Incunibit virluli
lis nos de terna abnegatiorie,qua Deiimnegavimus saeculi,qrii desperat-de adjutorio Dei.»Dat signnm
nosse, voce ancillarum exterrili, excitamur ad ama- osculi cum>venenodoli: sicut Cain obtulit sacrifi-
rissimos post lapsum ftelus: qufmale cogitavimus cium subdolum et reprobatum» Unde vinum ciim
de Deo, et inale locuti sunius ad proximos : et male '.B acelo in. cruce ponunt. Et tenuerunt Jesum. >Hic
fecimus adnosihetipsos.Et venit in pfaediumGetb- adest Joseph vinclus, venditus a fratribus: et fer-
semarii, id .est, vallis pinguedinum: ubi tauri pin- rum pertransivit animam ejus. Unus educens gla-
gues obsederunt eum, et viluli multi circumdede- dijim, amputavit auriculam servif PraedicatioPetri
runt eum.- - . • auditum a,Juda*isabsciditregniDei. - ''•" :•
Sedete hic dohecorem.Ei assumit Pelrum,' et J'a- , >Tuncdiscipuliejus relinquenteseum; omnes "fuge-
cobum, et Joarinem secum.'Separalur 111oratione, runt; Tunc.adimpletum est quod dicitur,: Elongasti
qui sepafaiur iri passione : quia ille orat," illi dor- a me amicum.ei.proxlmiim.-et notos mebs kmi-
miunt piriguedine«ordis oppressi. seria. , ,.-•,,: , ,i
Et cmpitpavere et tmdere.Et ait illis : Tfistis est .Adolescensauiem quidamsequebatureum, amictus
anima mea usquead morlein: Sustinele hic et vigilate. sindonesuper-nudo, et tenuerunt eum. At-illerejecla'
Et cum processissetpaululum, procidit super terram ; sindone,nudus_profugitabeis. El adduxeruntJesum
et orabat, ul si fieri posset,.lransiret ab eo hora, el ad summumsacerdotem,et conveneruntomnes sacer-.
dixit; Abba, Pdter. Pavere et tristificari 'doeemur dotes etscribm, et seniores-.Petrus autem^a4onge<se-
ante judicium mortis,,qui non possumusper nos di- cutusest eum usqueinlro in alrium summi'sacer.dotis,
cere nisi per illum : Yenit princeps mundi hujus, et G e" sedebatcum ministrisad ignem, et;mlefaci~batse,
in me non habel quidquam. Et dixit: Abba,-Pater. Summi verosacerdotes,et omneconeilinm,qumrebant
Hebraice et Graece loquilur, quia non est distinctio adversusJesumtestimbnium,ut eummorli traderent :
Judaeiet Graeci, - - nec inveniebant.Multi autem falsum testimoniumdi-
Omniatibi possibiliasunl, transfer calicem hunc a cebant adversuseum : et convenientia.lestimonia non
me ; sed non quodego volo, sed quod.lu. Etvenit, et ' erant. Hoc proprie Marcus. Sicut Joseph; relicto
invenil eos dormientes,et ait Petro : Simon, dormis-, pallio, nudus de manibus impudicae-dominaeeffugit.
nonpotuisti utia hora vigilare? Usquejn finem non Qui aulem vult effugere manus iniquorum, relin-
cessat nos docere patribus obedire : et voluntatem quens mente, quae mupdi sunt, fugiat post Jesum.
eorum voluntati nostras praeponere.Invenil eos dor- Et convenerunt sacerdotes ,et scribae. Tunc lit.con-
mientes. Sicutdormiuntmente, sie et corpore. gregatio taurorum, in vaccis; popuIorum.:_Pelrus'a
Vigilate et orate, ut non inlrelis in tentalionem. longe sequebatur. Vir duplex animo, ineonstans est
Spirilus quidempromplusest, caro autem hifirma. Et in omnibus viis suis. Timor retrahitjcharilas iraliit.
ilerum abiens, oravit eumdem sermonem,dicens.-.Et In atrio. cum ministris calefacit se ad ignem. Atrium
reversus.deriuo invenit eos dormientes. Erant, enim sacerdotis, est saeculariscircuilus : ministri, daemo-
oculi eorum gravati,-et 'ignorabant quid responderentD nia sunt. lgnis,, desiderium carnal.e, cura quibus qui
ei. Et venit lertio, et.ait illis : Dbrmite,jam, et re- manet, flere peccala.rionpotgst, Summi sacerdotes
quiescite. Sufficit.-Venithora, eccefilius hoministra- quaerebant falsum, testimonium adversus. Jesum,
delur in manus peccalorum.Surgite, eamus. Ecce qui mentita est iniquitas s'ibi :.ut regina adversus- Jo-
me tradel pfope esUEi adhuc eo loquente,venifJudas seph : ,et sacerdotes adversus Susannam:- sed-ignis
Iscariolis, unus de duodecim, el cum eo lurba multa, sine materia deficit. Et convenientiatestimonia non
cum gladiis ei lignis, a summissacerdotibuset scribis, erant.,Quod variatur, incerlum.habetur., • ,, ,,-.,,.
el senioribus.-Dederataulemtraditbr ejus signumeis, r Et quidam.surgentes, falsum leslimqniumfer.ebqnt
dicens ; Quemcumqueosculatusfuero, ipse esf, lenete ,adversus„eum,dicentes: Qugniamnqsqudivimuseum
eum; et ducitecaute.Et cumvenisset, stalim.accedens dicenlem; Ego dissolvamtemplumhocmantifaclum,
ad eum, tiit: Ave, Rabbi, et osculalusest eutn. At illi .et posttriduum aliud non manufaclum.mdificqbo:Et
tnanus injeceruni inJesutn, ettenuerunleum.-Unusau- non~eratconveniens teslimohiumMiofum,-Et exsur-
tem quidamde circumstantibuseducensgladium, per- gens summus'sacerdosin.medium,interr-ogavitJesutn,
cussitservumsummi sacerdolis,el ampulavitilli auri- dicens: Non respondesquidquatn ad ea qum tibi ob-
' '
655 S. IHERONYMIOPERUMMAKTISSA. 656
jiciunlur ab his?llle autem lacebat, etnihil respondit. _!_.gimus. Descensione ejus ad Inferos, nos a.cendi-,
Rursum summussacerdosinlerrogabaieum, et dicil ei. mus ad.coelos.'Hic invenitur.mel in ore leonismor-i
Moris esthi-ereticorurn, umbram de yeritate irahere. lui.ilaic omnia prajyjdens prophela ait: Quid relri-
Nop illeidixitj- quod illi dicpnt: sed simile yerbum buam.Domipo proomnibus, quaeretribuil iiiilii'] ,
de lemplp cprporis sui,-quod post,,riduum.resusei- El cum essetPelrus in alrio"deorsum,venitwia e$ -
tavit. Exsurgens .summus sacerdos in.errogat Je- ancillissurnmi sacerdotis, et cttriividisset-Petninica-
sum : Ille auiem tacebat. Ipse Deu§ el Salrjajor no- tefacienienise, aspiciensillum; ait: Et lumni Jesu
ster, qui mundo salulem ^eoniulit,et huma.nogeneri Nazareno eras ? At ille negapit, dicens: Neque scio,
suapietaie subyenil*.sicul oyis ad..occisSonem.sine mque nov[, quid dicas. El exiit foras,ante atrium, et
voceducitur : et obmutuil et siluit a bonis. Taci.ur-; .gqlluscanlqvif, Rursum aulemcujn vjdissetillutn at\-
nilas.Cliristi apologiam Adaeabsolyjt.., ] qiila, cmpit dicere circumslqnfibi-s:quifl hic e~filih
Tu es ChrislusF.iliusDeibihedicli? C_uemexspcc- es/. At ilkiteruin npgqvit.Et posl pusillumrursus qiii
tabant de longe. In prqpe non vident: Sicut. Isaac asiabanl^ dicebanl Pptro ; Vere, ex iilis es ,: nain-et
caligantibus ocnlis.Jacobsubmanibusnonagnoscit, Galilmuses, Itle autem tmpit analhemalizare, et jyT
sed longe de eo fulura canil. rare; guiq nespiohominemistum, quem dicilis ;.et sla-
• Jesus aulem dixit illi: Ego sum. Ul incxcusabiles g lim gailus-iterum canlapit. Eirecordatus est Peims
sint. • • . • *•','. vp-bi quod,dixeral ei JesusA priusquam galluscttnlet
- Et videbilis filium.lwminis. Saeefdbs <-ihtefrogat !>is,terr me negabis; el cmpiiflere, Petrus sine spj-
filium Dei, Jesus autem respbndit-iHiumbominis': lilUj^yoci-ancillaa.cessit:cum spiritu,-iiec principi-
ut hic intelligamusDei.filiumeunidemesse el filium bus, nec regibus cedit. Primn ancilla, litubalio csi:
hominis :etne qualernitatem faciamusin Triniiaie, sejCuijda.consensio : tertius vir, aclns esl. Haeee-t
sed homo in Beo, et Deus in hotnine necessesit; trina negatio, quam abluit per fleius verbi Chiisti
., Sedenlema dexiris virtutis, id est.in Vilaregnan- recqrdajio. Tunc nobis gallus cantat,,qpandq praedi:
tem sempiterna, et virtute divina. caiorquisque per poeniteiiiiaincordanostra-adcoin-
-
:,.•__.(venientemcuriinubibuscmli.ln-nube asfcendit, piincijpnpm,bxciiat. Tupc incipimus flere, quando
cufn.nnbe veniet,, id est, in corpore suo solo, quod igiiiinur -intus per sciplillam scienlte:- et foras.exi-
sumpsita virgine ascendit; et_cum miiltiformiEc- nius exjraguod fujmus... t .,,{
clesia, quae *st corpus ipsius,et plenitudo ejus, ad ""'
CAPUT XV. *
judicjum venlurus est: sicut dicit seerihdum Mat-
lhceum*cs,Cum autem venerit filiiis homiriis, et oiii- ~ Et bohfeslhn,tnane cottsiliumfacientes summisa-
nes angeii cum-eo. et reliqiia. y cerdotescttm senioribuset scribis,'et vhiversoconcilio:
: i Summus^auiem'sacerdos soindensvesihnentasua-, vinciehtesJesuni, duxerttritj-el-tradidcrutilPilato. El
~ait: Quidadhuc desideramustestes: audistis blasptie- inlefrogavit eum Pilatus: Tu e'srexJudmoruni? At
miam: Quidvobisvideiur? Qui omnescondemnavefunt ille respondens, ait illi: Tu dicis: Et.acctisabanl emn
:eumessbreum mortis: Et •bmpeftintquidam•conspuere sirminisacerdotesin mttllis. Pitaiui auteinrursunvin-
•ineum,el Velare"fdciemejus, -el coldphiseum ccedefe ter-regavii-eum, ditens : Non~respondes<quidquam?
ei dicereei : Prophetiza. Ei tninisiri alttpis ettm -cm- Videin quantis ie accusanl. Jesus autem ampliusniltil
-debant.Iloe est ephod : in quo haTjebahtiionorem, fespondit; ita ut miraretur Pilaius. 3?.er'diemattiem
Judsef amiserunt." Hic adest Samuel seisso palllo feslutn solebhl'dhniltereillis mwm ex mnctis, qucm-
-de manibus Saul in regno. Militesgehliles riori"sciri- cutnque petisseiit.'Erat aulem, qui dicebalurBarab-
dunt iunicam Ghrisli:'sacerdotes - verb scindunt bas: qui cumseditiosiserat vinctus:qui insedithne fer
•dignitalemsacerdotii sui. Et eohdemnat-feiihireum cemltJidmicidium:Et 'cum ascendissei 'iitrba-, cmpit
esse mor-tis.Quo fealu suo, realumnosirinii Solve- regare sicut semperfnciebat illis. Piialus,-auletn re-
"
,r.et:'.et velamine-faciei suse,' velahien eordhim spondit eis, et dixit. Hic adest Samson, id e._,-s"o,
-nostroruni auferret, et sputammibus-"suscepiis_'fa- 'ebfuni: quibus occubuit. sol' in meridie : Dalila,
•ciemanimi» nosirae lavaret: et colaphis, quibusih " sfiufa-inlerpretattif : qiire esi sypagoga, uuaesitnlai
>caputpercussus est. caput bumani geheris-^qubdest more limpidtam liquorerii rion ienet.*et quisquilia
rAdarri) sanaret. Et alapis qtiibusexpalriiatus est, imhiunda-coilegit. Samson-nostef inaxilla verbi sui
-maxima -laus ejus, nrislris manibus el labiis plaii- ihnumeras catervas Judaeorum et daemonumhic
'deret; unde,^Omn'es<gen"tes•pla'udite.mariibus'., Et slernil: etfontcm pereiinis vltie. sitientibus nobis,
-erucehsua, erueiatum hoslruhi solver&t':e"t"moite tid est,-cbrpbri suonperiet. Pontalicesconciiaverunt
sua, mortem noslramneearet: cum formsiserperi- turbas, ut peierenl -Barabbam, ef crucifigerfenlJe-
"tis serpentem necaf, qula serpenle devirga faclo sura. Hic duo Iiirci adsunt: unus Knoi;op.imiQ;, id
alii absorbenlur serpentes.- Unde per prophetam est, adrtiissarius: cimi pbccatopopuliin deserioin-
ipse dicit : Ero mors lua, o mors. et mbrsus tuus, fefni absoluius dimitliiur : alter pro peccalis abso-
*o inlerne. Opprobria ejus nostrum abstulferCoppro- lulorurii,- ut 'agnus oceidilur." Pars<Domini semper
brium. Vincula tejus' nos liberosfecerunt. Corona 'riiactatur; pars diaboli, qui esl magister, eorum, el-
spinea capiiis ejus, diadema regni adepti sumus. frenata in lartarum preecipilatur. Subditur.
Viilrieiibiis^jussumus sanali.*Sepulturaejus" resur- - Vultis dimitiatn vobis regem- Judceorum?Sciebttt
fi.o_f COMMENTARIUS IN EVANGELIUMSEC. MARCUM.CAP, XV. .658
enim quod per invidiam tradidissenteum summisa- Aejus: Dum .l.egerent : maledictus omnis qui
cerdotes. Pohlifices aittem concilaveruntturbam, ut pendet in ligno : fnctus est jnalediclus, qtjiolle-
magis Baftibbamdimiltereteis. Pilatus autemiterutn •ret maledicjum. S.iinon, qui- poriat,, crucpm. in
respotidens, ait if/fs : Quid ergo vuliis faciam.regi ajigaria-: ipse est uuj laborat. pro Iaiidciiumana,
Judmorum? At illi iterum clatnaverunt.:.Cr.uciftge Cogunt eum-,homineshpic labori.-queni non cogit
eutn. P.ilatusvero dicebalillis : Quid enitn mqlifecil? jtimor et <dileclioD.ei. Jpsa spgcies crucis, quid est
~-At illi magis'claniabant: Crucifigeeum. Pilatus au- •nisiforma quadrat_rmundi? Oriens de vertice ful-
tem, volens populosalisfacerje,dimisit illis Bafab- gens, Arctondexlra tenel: Auslerin leva consistit^
bam, el trfldidit eis Jcsutit, fiagelliscmsum,ut cruci- Occidens,sub'pIanlis;firniatur; Unde Appstolus di-
ftgereinr. Miiitesautenv:duxerunteumintro in alrium cit: Ut sciamus,,quae sit altitudoy et lfiiiludo,,pt
prmlorii, eteonvocanttolam cohortem,,etinduunteum longitudp, et prolundum. Aves, quandovolanl ad
purpura, ei imponuntei,ptectentes,spineamcoronam- a3iher,a,form.amcrucis as^umunt-:Ji.omonaiansppr
el_cmperunlsalulare eum,Ave,rex Judmorum!el per- aquas, vel, qrans, forma ^rucis vehilur., Navis per
culiebanleapiit ejus aruhdine, el conspuebanteum; et maria, anlenna cruci similata sulflatur. T liltera,
ponentesgemia, adorabqnt eutn.'Et postquamilluse- siguum salulis et crucis.describitpr. Et perducunt
junl ei, exuerunt illu-n purpura: et indueruni eum B eum in Golgotlia, quod inierpretaltir Galyaria.
.vestimentissuis.Eteducunlillum,ufcrucifigerenteuni, Tradunt Judaei, quandq in hoc monlis locq immola-
,Multasoccasiones dedit Pilaius, liberandi salvato- tus est aries prq Isaac, ut ibi decolleiur, id est,
- rem, Piimo cOnferensiaironero, deinde inferens, Chrislus acarne sua, carnali vibelicel,Jpdaea se-
Quid ergo v.ullis faciam regi Juda.orum? Cjimque, paretur _ .
respondissent, crucifigalur : non slalim acquicvit t Etdabant ei biberemyrrhaium vinum, et non acce-
sed secundumsuggestionemuxoris, quaemaudavgrat pit-.Et crucifigentes.eum.Hoc aceto ..upcus,,Ietlialis
ei, ut Malljiaeusdixil: Nibil tibi et justqilli : respon- pomi abstergitur. Et non accepit, id pro quo palitur.
dil, Quid enim mali fecit? .quod djc.endp,Jesum.ab- Uride de eo dicilyr : Quae.nonrapui, lupc exsolve-
solvit. Mililesiiidiuiiiteumpurpura, elc.-Vestimeniis bam. Etcrucifigunt epm. Hic figitur salus in ligno,
suis nudatur, id est, Judaeis.Purpura, indujlur, id lignoprimo irifixa esl mors. .Lignumpriinum, lignpm
est, genlili Eeclesia, qusede.scopulis maris est col- scienti.tebpnfet ma|i est. Et secundum lignumboni
lecta..liemeascandalizanteexutus in Ijp.e,:Judaica tanium nobis-, et vilae lignum.est. Extensio marius
rursum indujiur plebe. Cnm eiiim intraverit pleni- primae,ad lignum, mortem apprehendit.: extensio
judo gentium,lunc omnis Israel salvns erH. -Etad- auiem jse.cundse,yilam (quaj peyierai) invenit. ,Lignp
.ducuni illuin, ut crucifigereni eum. Hiceducilur (2 hoc vehiniur per mare uhdosum ad lerram yiyen-
Abelin-.agrum a fratre, ut periraa.tur: Hic adest tium.
Isaac cum lignis, et Abraham cum ariete in Sabech . Diviseruntveslhnenlqejus , niiltentes sorlem supef
haerente. Hic adest .Josephiciun fasce gremio som- eis : quis quod tollerel. >Yesifmenla^Domini, .ejiis
niaio, et tunica lalari .sanguine lita; Hic adest mandata suni, quibus legilur.cprpus ejus,,quod est
Moyses cum virga, et serpente suspenso _n ligno. Ecclesia, quae.dividuniuriuler niijiies gentium ,,pt
Jlic adesl botrus in ligno porlatus. Hicadesl Eii- sint qualuor qrdines cum una-fide, id.est, cpnjugati
saeus cumligno ad quaerendamsecurim, quasin,itna et viduati, praeposili et separati : sortiti tunicara
demersa est, et natavit ad lignum, id est, genus hu- indivisam, quae est pax et unitas ,- inconsutilis,in
manum : qnod a ligno vetito in infernum eecidit, modumanhuli re^alis. . ,
per lignum crucis Cbristi, et ,per bapiismum aquae , Eral autetnhora tertia , et crucifixerunleum. Hoc
ad paradisum-naiavit. Hicadest Jonas, (ie^Iigno.sor— vere et proprie Marcusintulit.: nain sexta liora
lis in inare, in vgntremque celi Jriduo missus; . tenebrae suffuderuntlerram , tit non quis poluisset-
r Et qngariqverunt praHereuntemquempiamSimo- mqvere caput. A tricesimo namque fructu Marcus
.nem Cyrenmuin,'venieniein de.xilla, pairemAlexundri ascenditad centesimum, id esl, a tertia hora criicis
et Rufi, ufioUprelcrucem-ejus.Et perducuntillumin D usque ad lertiam resurrectionis post tres dies. Tri-
Golgotha locuin, quqdest interprelaliim,•Calvarim cesimus fruetus , est in cruce : sexagesimus iii ,in-
locus. Alii per merila palrum suorum commemo- fprnp : ceniesimus in .paradiso.,
ranttir : alii per merija filiorum suorum. Hicautem Et erat titulus cqusmejus inscriptus, Rex Juffreo-
Simon, qui crucem in amjaria porlat, meritis filio- .ijumiQuodin.lilulis pra^notaturPsalmorum, in finem
rum suofum," qui erant "discipuli,commemofatur. ne cqrrumpas.Et hoc tribus linguis: MALACH JEUDIM :
Per hoc nos iri praesenlivita admonemur, parentes BatrD.zyez£.op.ti>,oytn:5iv ,: Rex cgnfiieniium.,Hae tres
adjuvafi per riatorum suorum sapieiitiam, ut popu- linguae, in crucis titulo conjunctse sunt, ut omnis
Iiis Judaicus, pfopter patriareliarum, et prppheta- _lingua commemoretperfidiam Judaeorum. -
rum.ei apostbloruni merila, semper conimeinora- Elcttmeo crucifigunlduosIqlrones:unumadextiis,
tur. De aniariludine enini radicis surgit dulcedo et aliiim a sinistris ejus. Et implelaest scripturqqum
oliyai. "Undeper Jeremiam ad Judaeamdicilur : Oli- dicit: Et cum iniqttisrepulalus est. El prmtereunies
vamuberem, pulchram, fruclifei*am,speciosamvo-
' blasplieniabanteum, mowenfescapita sua, et dicenles:
cavil Dominus nomen tuum. Ut tqlleret cruceih Vah, quideslruit lempiutn, etin iribusdiebus.reaidi-
639 - S: HIERONYMIOPERUMMANTISSA. . 640
fical. Salvum fac teipsum, deseendensde cruce. Sinii- A 4 In eas, confitebor Domino: cum ima voce, vel sine
liter et summi sacerdotes, illudenles qd allerutrum, voce morimur , qui de terra sumus. Ule vero cum
cum scribisdicebant: Aliossalvosfecits seipsumnon exaltata ,voce exspiravit, qui de ccelo descendit:
polest salvum facere. Ghristusrex Israel descendat Velum templi scinditur, id est, coelum aperitur.
nunc de cruce, ut videamuset credamus. Et qiiicum Centurio ait : Yere Dei filius erat. Novissimiprimi
eo crucifixi eratit', conviciabanturei: Et \facla Itora nunc efficiuntur. Gentilis confitelur populus: Judaea
sexta , ienebrm factm sunt per, totam lerratn usquein caecata negat, ut fiat eis error pejor priore. >
horam nonam. Cum iniquis veritas deputata : unum Eranl dulemet tnulieres,de longeaspicienles,inicr
reliquit sinistrum, alterum assumit dextrunr: sictil quas erat Maria Magdalene,et Maria Jacobipiinoris,
in die judicii faciet: ex simili crimine , dissimiles et Joseph mater, et Salome. Et cnm esset in Galiltva,
sorliuntur fines. Aller anlecedil Petruni in paradi- sequebanlur eum , et ministrabantei: et alimmultm
sum , alter Judam in infernum. Gonfessiobrevis, qumsimul cum eo ascenderantJerosolymam. Et cum
vitam acquisivil longam : et blasphemia finita, pcena jam sero esset factum, quia erat parasceve, quod est
plectitur teterna. Hic pullus Judae ligalur ad vitem. ante sabbalum, venit Josepli ab Arimalhid', nobtlis
Hic Kw.8olot.iov, id est, pallium-tingltur in sanguine decurio, qui et ipse erat exspectansregnum Dei: et
•uvije:hic lacerat haedivineam. Elasphemanies eum, B I audacter introivit ad Pilatum, el petiit corpus Jesu.
et movenles capila sua. Emittitur in capita iniquo- • Pilalus-aulem mirabalur, si jam obiissel, et accersilo~
xum mors, quando excilantur vincula inferni, usque'- centurione, interrogavit eum, si jam morluus esset.
ad cervicem,quiesl cervixgeneris humanf.Descende Et eum cognovisseta centurione.donavitcorpusJosepli.
de crrice : ne faceret salutem, qtiam iuchoarat. Et Joseph auteriimercatus sindonem, el deponenseum,
viderurit postea resurgentem de sepulcro, quem de hivolvilsindoni, et posuil eum in tnonumento, quod
crucis'descendere non credebant pbsse patibulo, Ubi erat excisumdepetra ': et advolvillapidemad ostitim
est, Judaei,infidelitasveslra?Adhucdevivodic'ebatis, monumenli.Maria aulem Magdaleneet Maria Joseph
si rex Israel est, descendat de cruce. Vosipsoscon- aspiciebantubi poneretur.^Sicut iion excludilur mu-
sulo , vos ipsos judicium peto f quanto mirabilius liebris sexus a salute per Mariam.virginem : ita
est,~morluum posse resurgere, quam adhuc vivum non repeliitur a mysterio crucis scientiaeet resur-
de cruce velle descendere ! Parva petistis, dum ma- reetionis per viduamMariamMagdalenam,et caeteras
jofa provenerint. Sed infidelitas veslra nbn potuit matres. Joseph venit sero parasceve, ab Arimathia,
sanari signis multo forliorib'us.,quam petistis. Hic quaeinterpretaturrfeponens, ad deponendum corpus
omnes deelinaverunl, .simulinuliles facli surit. Facta in monumentnm Miobilisdecurio, exspeCtanset ipse,
hora sexta , tenebrae factre sunt per totam lerrarri. G C regrium Dei : intrat ad Pilalum , petit corpus Jesii,
Hic adesl Noe, inebriatus ac nudatus, coeloet terra Joseph mercatnr sindonem , • involutum corpus in
pallio teriebroso tectus, ethomine irfisus. Hic stil- sindone ponit in nionnmento, quod erat excisum
lavit sanguis de ligno. de pelra. Advolvit lapidem ad oslium monumenli.
Et hora nona,,exclamavitJesus vocetnagna, dicens: Mariaeaspiciunt ubi poneretur. Haecomniacongruunt
Eli, Eli, lammaSabaclhani, quod est interpretalum: ad populumJudaicum, in fine "credentem: qui no-
Deus meus, Deus trieus, ul quid me dereliquisti? Et bilitatur fide, ut Abrahae sit filius. Deponit despe-
quidam de circumslanlibusaudientes dicebant~:Ecce rationem, exspectat regnum Dei: intral ad Christia-
Eliam vocat. Currens aulem unus, et implens spoti- nos, ut baptizetm*.Quod significat nomen Pilati, id
giam aeelo, circutnponensquecalatno, potum dabat ei, est, mallealorh , id est, qui domat ferrcas gentes,
dicetis: Sinile, videamussi veniatElias ad deponen- utregat eas in virga ferrea, "et petit sacrificium,:
dum eum".Inde scribitur psalnius iste pro assum- quod donalur pcenitenlibus in fine viaticum, et corde
piione matutina, qua Chrislus ad crucem ducitur. mundo ,-et peccatis mortuo : involvit in munimiiie
Yerba prbpria sunt filiihominis: unde sequitur juxla fidei, stabililum operculo spei, per opera charilaiis
Lucam : In maniis luas commendo spiritmn meum. concludit.Finis enim praecepliestcharitas. Aspicien-
Nona hora invenilur eversa domo decima drachma, D ] libus a longe eleetis, qui suntstellae maris:'quando,
quaeperierat. Currens atitem unus ex eis, invenit si fieri potest, scandalizabuntur electi.
similitudinem eorum spongiam cavam , infirmam , ''
aridam, ignibus aptam': implet aeeto, hoc est, ma- CAPUT XYI..
litia et dolo : de quo dieitur :~Plantavi te virieam Et cum transisset sabbatum, Maria Magdalene, el
Sorecb ,' et quomodo conversa es in amaritudinem MariqJdcobi, et Salome,
emeruntaromala,utvenientes
vitis alieriie? Et ekspectavi utfaeeret uvas, et fecit ungefent eum. Nunc aromatibus redolentibus cum
spinas. sponsa, et adolescentibus, qiiae currunt post eam,
Jesus autem emissayocemagna,exspiravit.Et veluint conspergimus librum et cubieulum meniis noslrae.
lempli scissumestiri duo , a siimmousque deorsum. Kunc introducit nos rex in cellaria sua. Nuncsurgit
Viderisautem cenlurio , qui ex advefsoslabat, quiai amiea Maria , hiems abiit, pluvia recessit,: flores
sic clamansexspirasset, ait : Vere hic homo, Filiuss visi sunt in terra : vox turturis audila est in terra
Dei erat. Infirmata enim carne, vox invaluil ,divina,, nostra. Vineae florentes dedertint odorem. Redit
quaedicit: Aperite mihi portas justitiae, et ingressus; sponsus de umbra, sub qua dormil in meridie. Post
"
641 C0MMENTAR1US-INEVANGELICMSEG..MARCUM. CAP."XVI. 6&
sabbata.tristia felix Irradiat dies , quae'primatum in _" quidquam dixerknl: timebant enitn. Surgens autem
("k.
diebus tenet: luce prima In eo luceseente, et Domino Jesus ttiane prima sabbqli, apparuit primo. Marim
meo cum triumpho resiirgenle, et dicente : Huecest Magdalenm;de qua ejeceratseptemdmmonia.Illa va-
dies, quam fecit Dominus : exsultemtis et laetemur, dens nunliavit-his, qui cuin eo fuerant lugentibuset
in ea. , • • • '• flentibus.El ilii audientesquia viveret,et visusessetab
Ei valde mane ttna sabbatorumveniunt ad-monu- ea, non crediderunt. Post hmc ailtem duobus ex eis
tnenlum, qrto jamsole, et dicebantadinvicem : Quis ambulantibusoslensusest in atia effigie, eunlibus in
revolvetrtiobislapidem ab ostio tnonumenti?Et respi- vitlam, et illieuntes nunliaverunf cmteris:necillis
cientesvideruntrevolulumlapidem.Yaldemane, quod crediderunt:Brevis sentenlia in syllabis, sed ingens
alius Evangelista diluculo dicit. Diluculuihest inter in quantitate proniissio. Ibi est gaudii nostri fons,
tenebras noctis,-.et diei claritatem. In qua salus hu- et salutis selernaeorigopraeparata.Ibi congfegantur
mano generi provenit, felici vicinltatedeclaranda , dispersiones, et -sanaritur coniriti corde. Ibi eurii
more solis : qui proxima luce consurgens, roseam videbitis, non sicut vidistis.At illae exetintes fuge-
praemillit auroram , utgratia praeclari splendoris,- runl. Dicitur de futura vita.Et fugiet dolor~ac ge-
praeparatis oculis possit intueri, quando tempus Do- miius..Imitanturmulieres ante resurrectionem om-
minicaeresurrectionis eluxit. Ut lune laudes Christi ]Bnium, quod faciunt post resurreclionem : fugiunt.
lota caneret secundum exemplum hafum femina- • morlem et pavorem. Et nemini quidquam,dixerunt,
rum Ecclesia, quando.genus humanum exemplo suae quia ipsi soli mysterium resurrectionis vident, qui
resurrectionis animavit,: quando vitam praestitit, et videre ipsi illud meruemnt. Ujide sequitur juxta
lumen credulitatis infundit. Solvero ppstoccasum ' Joannein :Petrus aiitemcucurrit ad moiiiimeritum,
corporis oritur. Hic Aquilaaad'corpus congreganlur": ut videret ipsequod audivlt^ Surgens autem' Jestis-
matres et apostolivident revolufumlapidem,-qui est primb mane sabbati, MariaeMagdalenaeprimo osten-
lex morlis,ac si diceret: Ubi, mors, "aculeustuus? et dilur: de qua ejecerat septem daemonia, quia me-
' -
reliqua. retrices, et piiblicani praeceduritsyhagogam in -re-
Et
' Eralquippe magnus valde. introeuntesinmonu- gnumDei': ut*latro prsecessit-apostolos.- Flentet
tnenlum,- videruntjuvenem sedenietnin dexlris, cb- lugent, qui necdiimviderunt, sed*rioripostmulium
opertuirislola candida , et obstupuerunt.Qui etiam consolabuntur. Beati"enim qui lugerit nuric, quo-
infantes in utefo tangit :'gemitus oirinium, et omni- niam ipsi consolabunlur. Et illi jaudibntesnon cre-
bus gravis. Et Introeuntes in monurrientumviderurit diderurit.'Fides autem hic laborat; •agens aclivam
juvenem, non senem, non infantem, sed jucundum vitam : illic conlemplativa'secuta'visione regnat.
aslaie, ut-dicilur: Laetare, juvenis, inadolescenlia C * Hic per speculum conluemuf imaginem : illic facie
tua, quaehon est hic vera, dum cum senioest com- ad faciem videbimusveritatem..Unde sequitur: Post
mixta. Sedentemin dextris virlulis, id est, regnari- haee duobus er illis ambulantibus, id est, labo-
tem in prosperis. Hic juvenis formara resufrectibnis, rantibus, ostensus est iri alia effigie. Et illis an-"
timeritibus"mortem ostendit. Coopertuin stola cari- nuntiantibus non estcreditum : dum sicut
Moyses
dida, -quaevera laetilia est, hoste depulso, regnoque viderunt, ^quod non suffieiebat'eis. Unde Moyses
adepto, regepacis qua*sito,.inyenlo'. et numquam dicit : Ostende mihi temetipsum. Oblitus carnis
dimisso.Et cibstiipuerunt, id est, quod oculus nbn suai, postulat in vita ista quod post illam speramus
vidit,' nec aiiris audivit, nec in cor horiiinisascendit, irifutura. . ,
quaepraeparavitDeus diligentibus se/ ' iVotiissimeatilem' vecumbetilibusillis undecimap-
Qui dicit illis : Nolite expavescere.Jesum qumrilis paruit,et exprobfavilincredulilaieniillorumel duri-
Nazarenum crucifixum: surrexit, non est hic : ecce liam cordis: quia his, qui viderant eum resurrexisse,
locus ubi pqsuetunteu-n. Sed.ite , el dicitediscipulis non crediderunt.Ut omnes testes enarjTarent omni-
ejus, et Petrb. Deus charitas est. Non est ergo timor bus,quodcommuniter viderunt et audierunt. Expro-
,'in charitate. Quid expavescerent, qriaeinvenerunt, bratincredulitatem, utsuccedat credulitas: exprobrat
quemquaesiefunt? JesumquaeritisNazarenum.RadixD J duritiani cordislapidei,utsuccedat corcarneum cha-
enim amara crucis evanuil: flos enimvitaecum fru- rilateplenum. Hinc esl,'quod martyrumcatervaemor- "
clibus. erupit, Id est, qui jacuit in morte, surrexitiri tem" hujus"saeculi.libenfer affectant: quia noverunt
gloria. Ecce locus. Ostenditur mor.talitas immorta- pro islo temporali inleritu perpetuo se esse victhros.
libus ad grarjarum actionemdebita": utinteiligamus Efdixit eis: Euntesin mundumuniversumprmdi-
quid fuerimus, etsciamus. quid futurierimus. Sed "cate Evaiigelium bmni creaturm.Nunc primum posf
ite, dicite., Mulieribus dicitur, ut arinuntient apo- - acceptum spiritum, ac si vasa limosa per ignem
stolis <:quia per mulierem mors anniintiata esl, per confirmata : omni creaturae, id est, omni geiieri hu-
mulieres vita resiifgens. Et Petro. Quiseindignum mano, quod in se commune aliquid habet ab onini
judicat.discipulalu, dumlernegavitmagistrum. Pec- creatura, jubetuf, id est, angelis, pecoribus,'lignis,
cata praeterita non nocent, quando non placent. ,< lapidibus, igni etaqua, calido et frigido, humido efc-.
Quia prmcedetvos in Galilmam: ibi "eunividebitis, nridO': quitfmrindus ,minor hoino dicitur. Dbniinus
sicut dixit vbbis.At itlm exeuntes, fugeruritdemonu- jUtiqueJesus, qui de",coelodescendit ad liberandani"
'mento, Invaseratrcnim eas timor et pavor, et nemini- . infirmitatis nostrarnaluram.: ipse eliam super^coe--
645 . S. HIERONYMIOPERUMMANTISSA. > 654
lorum coelosascendit, qui sedet ad dexteram Patfis:*>__
_. Qui crediderit, et baptizalusfuerit, kalviiserit: qui
Considerandumest autem, quod irequenter in Scri- vefonon crediderit, condemnabitur.Signa aulemeos;
pturis divinis plurali numero eoelosdictos invenies, qui crediderinl, hmcsequentur. Inmonunefneo"rfremo-
duiniegitiir : In principio fecit Deus ccelum et ler- nia ejicienl, linguis loquenlur novis,,,sefpentes
iollent.
ram, cum .lamen pliiraliter dieti coeli legantur et Et si tnorliferumquid biberinl, non eis nocebit.Super
terrai. Modus enim isie locutlonis latius patet, ut mgrosmanus imponenl,et benehabebunt.Et Dominus
abusiye singularis plurali numero dicamus, et plu- qiiidem,Jesus postquamloculus.est eis, assumpins-est
ralia singulari.AdOrieiilem.vero, quod psalmisla in cmlutn,et sedet a dexiris Dei. Illi aulem profecti
dicit.: Evangelistaetacent: Jerosolymam significat, prmdicaveruntitbique, Domino cooperante,elsertno-
quai esl in Orientis parlibus cqllocata. Unde Domj- nem confirmante sequehlibus signis. Ducentesimo
mis, apostolis videnlibus, ascendit ad coelos,Terra tricesimo qtiinlo capitulo Marcus signa credenlium,
multis plena miraculis, ubi fidelium credulitas plus cum Matihaeoet Luca concbndans, enarrat. •
actibus, quam leclioiiibps eruditur.
'
„ : ; PR^EFATIO . . ',
'
Falso ascfipta beaio 'Hieronymo pfesbyteto in Evangeliitm tfecundhm Luwm.
,'PIUEFATIO...'. „',
Litteiis tuis ciirsini, mibi allalis, "et laberibiis el A serit, hoe est usque ad ler.tiani iegem.ye.teris noVi-
cdrls" in sacris codicibus desudare riie cogis, jani qiie Testamenti. In corpore, aut extra corpus, idest,
riiirii .Isenesceiilecorpore etviribus lasseseetitibiis; nequeper.egem naturse, nequeper legem littjerse,
ileliodore sancle :idqu:e in Epistblis' betJti;feuii. sed per Spirjtuiii sanfjtum, ei omnibus apostplis.iiii-
quse et scienlia pra3dicato"ris,et lima justiiia3"iam pimo novissinie.datum per Jesum Chrisluni Dpmi-
niajiife,' et prsedicando, et docendo, tesiimonlo Spi- riiiriiliostrum.per queni habemus accessum in isja
litus sancti prolataeatque dilatatae sunt, ut coriipa- graiiir, in qba et stairius, el glorianiur, Nosuyerq
f.ii"e,"auico-jequareVeleriTestamenlq et evangelicf» simpliciter, expqsuisse, rirevibusque .sermpnibus.
doctrlna3 non dubiiemus. Ipseehim,feveiarite' sibi compefies. Ejus nempeEpistolse.magniflcentius ;_b
Spiriiii saneto, cogriovit, dumse f apiuiri esseusque omnibus. sapienlibus- etjiiterpretantur,,'
*' et pr-edi-
ad tertium crjehimin corpore. aut estra corpusas- cantur. ',"
IN EPISTOLAM~' AD . ROMANOS,
"
;•••. JN BRIMAM EPISTOLAM AD ;|GORINT!iI'QC:' ,
a Hescribpndmhomhino est, eq pro erat, cui re- librl, neque ullum veterum editioriunierrorem sus-
tulit Martianseus,leclorem monuisse, salis. •
sporidet, riequeisld. At quahdo ita prseferunt yulgo
'ffli COMMENTARIUS IN EPiSTOLAMI ,'ADCOR. CAP. III. 72(1 .
El wiicuique sicui Dlbmihusdedtt. Ego plahtavi, A Unfieiiiahifesle bsibiiditiii*,siciit sripra cbmprelifen-
Apoftorigavit, sed Deus ntinciticfemenlurhdedit. Hoc "suiriest; hohiihfesesse aurtihi, afgehium; lapides
ipsurn non ex, nobis est, sed Dei donuin est, ut per pretiosps, ligna, fenum, stipulam:-Quiaacceplis in-
niarius meas signa herent, qiiaevos excitarent ad fi- Sliiiitioriibushiaglstfbruhi, vet observant prsecepla,
' •
dem : et Apollo sua vos doctrina- rirhiafet : qula vel negliglint;'
sieui plarita^ine aqua; sic fides sinedoctrinailnar- Aurum, argenlum, lapidespreliosos,ligna, /eiiiim,'
cescit. Si ergd fet plalitatio, et fons Dei est: quid stipulam": «nittseujusijiiijbjoiisfnunifesiurherif: Dies
nobis aseribliis' ribstra virtiile feceri- eriimDbrnihideclardbil: 'qtiiaih igne feveiabilur. Iii
' quasi aliqiiid
"
mus ? - Ecciesia tria gehera sunt-bbnbfiim; Est boniirn; et
itaque nequequiplaritateslaliquid, rieqitequirigal, melius, et optimum.Quod autem primo aufum po-
sed qtii tncrementum'dat, Detis. Quiaritejn,pldhial, e~t suil ut serriiomelius texeretur, sive ad foftilridinem,
qui rigat, unumsunt. Unusquisqueautem propriammef- riohad specibhi cbuipafavit.Quia afgfentunilOrtius
cedeth,dccipiet, secundum suum laborem.Nisi eriim fest huro, irlerjineliori poniiiif loco. Tria siiiit eeori-
Deus irieremeiitum dedefit","sine causa rabbfamus". irarib generl malbfum :"riiaiiim, pejus", et pessi-
Nos mercenarii sunius_ih"alierio agro. Aliehis ii\X-_. mum: Quae lignis, ferio; et stipiilse*compafahtur;-
mur ferrameniis: nihil hiabehiuspropriiihi hisi rher- B Et uniuscujusqueopus quale sit, ignis probabit. Si
cedem noslri laboris. ., . , . citjtts bpits m'a»'ser!i''; 'superaMifivavil,
ijruqfc! niefce&em
' Dei enim sunius
adjutores: bei agricullufa es.fis: acc"j.!ef.")Aururii feiargehihrii ribn sblum noh arrjfeiit.
Dei mdificaiio estis. Non in potentia, sed ih >> verbo
• sed perlghehi 'splehdidiorar&diabutitiLigna vero e"t
_• < -• --, > ,<<.:—<
.adjuvamul coli Deiagrum, et exstrui templlirii. csetera 'creriiaburitur.Sive examinatioiiem judiciij
Secitndum-graliam Dei, qucq daia bsfmihi.Non igni voluit comparare : juxta consueludinertiScri-
secifndummeam virtuiem. Sive poneridifundamen- ptufarum.'
tum gratiam accepi : ut ibi proedicarem, ubi Glifi- Sicujtis optis •afsefilydelrirherittith pafteiuf; Si
slus norifuerat huntlatus. quis riegligehteraiitverbo-ilOcUferit, arit «xemplftj
Ul "sapiehs archileclus furidameniufriposui. Nori. perdet laborfemsuiihi', quia'opus ariduni infirmum-
•
poiest imperitus archileetus ponere fuhdaraehtiim'. que perfecit. , . *; "•
Alius atilem supefiedificduAliiis doclbf instfluit ' 7pse atttemsalvuserff.-In propria juslitia.
' ~' Sic lameh 'quasipef igneth, Quod si ille norihisi
supra "fideni,rjuani egofuhdavi. , ',
Uiiusquisqueauleth videdl quotrioUbsttpermaificet. •per i*nem salviis efit, qui justtis cx -proprio esi,
Sollicitus quam fortia et recta parietum laVera'cbri- quia negligenier a^dificavitdiscipulos : quid de illis
surgant. C'fiet, qui *etserihdhfe'hbh oedificaSt^et insuper scan-
'Fundamenlutneriifnaliudrieinopofesfponere pfm- dalizant exemplo?-
ter id quod positum esi ': quod est Chrislus Jesujs. Nescitis, quia templuitl Dei estis; et spiritus Dei
'
Noh est alius Christus, queiri possit" vobis.aliqiiis Mbiititiri vqbls? Nescitis, feiijiis'sitis lefnplumi sive
prsedieare,praeter.Jesuiii cui fidfefifirifssima crerli- insiifgulis, siveiri uhivfersaEcclesia?
dislis. Hocsolum agiiuf, nfeper doctofuTtijiegligen-, • St qtiis atiieitt fenipfum Dei violaverit : dispefdet
liani bbnoxiiiricipiaiis 'esse gehennas. illiiniDehs'.TeinpluihenimDeisdhctumest; quodestis
Si.quis autem supermdificat stipfa fundafnehirim vo's.Sive stium corpus, peccandb : sive Ebclfesiam
hoc. Ejusdem anis esl, qui supersedificat,iicbl "mi- adpriivarii •doetfinaihfeducerido, vel-certe exemplo
nor sit In bpere, cujus ille est', qui pbsuit ruhdafhen- proprio destruendo. Solent hunc lochhi Novatiarii
tuin. Non ergo unusquisque hoiho siipei*fideihsham bpponere ad poeiiiiehtiamexokidendani. Qiiibus re- -
oedificat,sed quilibet docior : quia uec pafietes per spondendumest; adquid hocipsuriiscfibitur : Spem
sealiquando possurit"erigi,nisi fuerint ab bpefalore vfeiiiifinbn habebhrit.
constrhcii. Ileni irichiagistros, Ctdoctbres sigriificiit •Neiribvos"seSiibaf: Prbpria, vel-aliferiaadulatiorie
fiiiidamehtum est libriiines " - '
super" '{qiiori Chfistusj , '-defefeptiis;'
recie iiistituere, vel pfave, in qiiibiis' niagisirorum W St'auis videtur intefvos sapiense'ssein tiocsmbulo:
doctrlna in die judicii in igiie retelabituf, "iii)iCon- slultus fiat, ut sit sapiens, Hic proprieiniundi Shcre-
•
suriiplis peecaloribus, probaii manebunt. DoetbrCs pat saiiientes; qubs huhiana sapiehtia ndri permiite-
.auieni 'siiper his, qui proliati fueruhl, mercederiire- bat seiuire divinii.Aliter : Si quis ad rfeddfendam vi-
'
^tributioiiis -accipient:iriillis verb ijubs ignis eiiirit, cferiiirijuria*;si eadfemiecerit;!plitet "seessfesapien-
damnb afficiehiuf : quia"in 'vaciiurii iaobravferunt. tem; stbUusTiat.Ihlibcehirii ssfeeiilo stullris fest,qui
Iidem auiem magistri in judicium venientes; salvi evangelicavoluerit implere prsecepta: Qui ehim per-
fieht, si lameii ipisi feausahbri fueHht pbrdiibrum. chiifentialteram priebet maiillam : voluniatestullus
Quod autem ait: Si cujus opus' arsierit,"damnb af- •estvnoii hatura. • -' •. •
fectus erit. Nbii liic "(ut quidahi piifaril) iri igne iSapieniii""enim liufus tnuri&i sluiiiiia -esf apud
flamihse"arsura sunt bpera; sed hbmines, (Jui ita Deum.Nihil stuitiiis est; 'qilahiht velit se, qui rion
operati surit, nt mereaiitur inceridio "deputari.Si potfest, vindicare; et De"bshain uon rfeservatiriju-
autem opera, id est, crimina punientur, salvoeb, -riam. Et ita' de i:ontume!ia viridictara apud Deurii
qul perpetraverat, norierit eiiiamnum, sed lijcium. perdet, etdepatieritia liieiefedem."- -
•727 S. HIERONYMIOPERUM MANTISSA. 728
Scripiupi est enim : Comprehendani sapienles in.A Hmc aulem, fralres, transfiguraviin me, el Apoflo,
astutia eorum.- Ad effugiendara manum Dei, nulla propler vos. Ut a nobis humilitalis sumatis exem-
suffragalur aslutia. plum : ne supra disciplinam Scriplura? audeat unus-
Et iterutn : Dpminus novit cogitalionessapientium, quisque adversus allerum pro alio inflari, doclore
quoniatn vanmfsuht. Niliil utililatis conferunt ad sa- malse conlentionis everso.
lulem. - Ut in nobis discatis, ne
supra quam scripium esl,
Nemo itague glorietur in hominibus.In ialsis scili- unus adversus alterutn infletur pro alio. Hoc est, quod
cet apostolis, humana lantum sapieuiibus, cum nee dicit, ne unusquisque magistrum propfium praedi-
in nobis quidem, sed in eo, cujus el ipsi sumus, sit cans, alter adversus alteriim incitetur.
gloriandum. . Qtiis eritm te discernit? Hic ad ipsos iuflatos.per
Omnia enim veslra sunl, sive Paulus, sive Apollo, eloquenliam, verba convertit: qtiis le discernit, cujus
sive Cephas, 'sivemuhdus, sive vila, sive mors. Omnia momenli sis?
creata sunt propter sanctos, qui cum nihil habeant, Quid autem habes, quod noh accepisti? Quid enim
possident euncla. Possumus autem hsec ad liberta- boni ex femetipso habes, quod a nullo didiceris,*vel
tem referre arbitrii, ut. quod velint eligant, sive Dei dono minime consecutus sis?
morlem, sive vilam. , .
B Si atitem,accepisti, quid t~l_oriarisquasi non accepei
Sive prmsenlia; sive fulura. Omnia enim veslra sunt. ris ? Quasi in proprio gloriaris.
Quod sanetis, tam proesentia, quam futura divinilus Jam salurati estis, jam divites"facti estis. Hociricre-
sint attribula : item Christi vitara mortemque signi- pativo modo legendum, vel prohuntiandum.
ficat. Quoniam propter nos et mortuus est, et re- Sine nobis regnatis. In nullo nostri indigentes.
surrexit. , _, Et ulinam regnetis, ut et nos vobiscum regnemus!
Vos autem Christi. Sic est Chrislus Dei, sieut alibi Ulinam non essetis falsa gloriatione decepti! forsi-
Deus dicitur Christi, et hoc si [A(. fide] de diyinitate tan simul regnaremus. - . .
vells intelligi. Cseterum hie de assunipti hominis Puto enim, quod Deus nos apostolos novissimos
forma tractalur, secundum quam et dicitur unclus. ostendit, lamquam morti deslinalos. Nos omnium ulti-
Chrislus autem Dei. Quasi homo. mos ad genles tamquam ad mortem direxil.
CAPUT IV. -: Quia speclaculumfacli stimus mundo, et angelis, el
i Sic nos exislimet komo, ut ministros Chrisii, et hominibus. Omnes nostras publice spectant injurias,
dispensaiores ministeriorum Dei. Non ut oequales sive vere angeli, et.homines, sive sancti homines, et
Christo. - * peccatores.
Hicj&m qumritur inier dispensalores, ut fidelisquis C' Nos stulli propter Christum : vos autem prudenles
invenialur. Interrogantis vox est: id est, jam hic vos in Christo. Nos infirmi ; vos autein fortes. Vos nobi-
putatis conscientias judicari. les : nosaulem igiwbiles.Ros tamqiiam stulti propter
Mihi aulem pro minhno est, ut a vobisjudicer, aut Christum omnia sustinemus : vos autem ita vuliis
ab humano die. Humanum judicium nullius dico mo- esse Christiani, ul prudentiam sseculi leneatis. Nos
.menli, in quo ssepe verilas et justitia frtistratur. infirmi, quia.vicem reddere nolumus : vos autem
Diem enim iiominis non_concupivi, Jeremias ait. reddendo, fortes vos esse glqriamini. Nos nihil ha-
Sed neque meipsum judico. Ego qui conscientiam .bentes vpluntaria paupertale dejecti : vos vobis
meam opiime novi, nihil esse me judico. Neque me- etiam nobilitatem lerreni generis vindicatis.
ipsum judico. Usque in hanc horam. Ab initio prasdicationisno-
Nikil enim mihi conscius sum. Male sentiunt, qui strae usque in prsesens tempus.
dicunt: Neino potest vitare peccatum. Et esurimus, et sitimus, et nudi sumus, et colaphis
Sed non in hoc juslificaius sum. Hoc pro humilitate cmdimur, et instabiles sumus. Non stamus in sedibus
flieit: Nihil enim inihi sum conscius : unde super certis, ubique Evangelii necessitate jactamur.
liomines debeara gloriari. Si hoc Paulus dicit: Quid Et laboramus operantes manibus nosiris. Sic tamen
a nobis dici debeat, cogitandum est. Sed non in hoc B ] operabantur, ut dootrinse officium magis implerent.
'
justifieatus sum. Maledicimur, et benedicimus.Persecuiionem pali-
Qui autem judicat me, Dominusesl. Non in quo me mur, et sustinemxts.Blasphemamur, et obsecramus.
quidam ita laudant: quia ita quisque aliena laude Rogamus Deumpro his, qui nos blasphemant.
non 'ustifiealur, ut nemaculeturinfamia. Unicuique Tamquam purgamenta hujus tnundi facli sumus.
enim apud Deum quod est, non quod dicitur, im- Sicut scriptum est : Juslus immundus est apud
.putatur. . malos.
Itaque, fratres, nolite ante tempusjudicare, quous- t' Omnium peripsema usque adhuc. Omniumhumil-
""
que veniat Dominus : qui el illuminqbit abscondita te- ..limi atque subjecti.
nebrarum, et manifestabil consilia cordium. Homo Non ut confundam vos, hmc scribo : sed ut filios
videt in facie, Deus autem m corde. ,meos charissimos moneo. Poterant confundi de sua
Et tunc laus erit unicuique a Deo. Ille vero lauda- gloria, si eos non relevaret. Non enim roborem illo-
.bilis est, qui Dei testimonio laudatur, apud quem rum cupiebat, sed profectura.
omnia occulta. et invisa sunt cognita. Nam si decem tnillia pmdagogorumhabealis in
729 COMMENTARIUS IN EPISTOLAMI AD COR. CAP. V. 730
Christo, sed non mullospatres..Omnesqui ab alio jam A spiritu, ne ex solq audilu absentem damnasse puta-
genilis ministrant, patres dici non possunt. retur : secundum illud Elissei dicentis ad Giezi:
Nam in ChristoJesu per Evangelium, egovos ge- Nonne spiritps.meus tecumerat invia ?
nui. In novam vitam me primum prsedicante, refor- •Eumqui sicoperalus est, in nomine.Domini nostri
matos vos esse meministis. Jesu Christi: congregalisvobis,et riteo spiritu cum
Rogo ergo vos, imitatoresmei eslote, sicuf et ego virluleDominiJesu. ,Quipro me erat prsesens, siye
Chrisli. Bonprum filiorumest, in omnibus bonos imi- in litterarum mearpm auctoritate,.per quam Domini
tari parentes. quoquevirtusassistiti ,, , , . , ,
Ideo misi ad vos Timotheum, qui est filius.meus Tradere .hujusmodiSatanmiriintefilum carnis. .Ct
charissimus, et fidelis in Domino.Quanto fidelior est arripiendi illum corporaliter liabeat potestatem.
cseleris, tanlo cbarior cunctis. Quodcum videritse nec carnishic," nec, in futuro
, Qui vos commonefaciatvias tneas, gum sunl in spirilus requiem habiturum :'de facto pceniteat, ut
Chrisio Jesu. Qui Voset meis litteris, et suo commo- salvetur. Sive sic quisquepro meritis suis de Eccle-
nerel exemplo: aliud enim sine alio prodesse 'non sia pellitur, Satansetraditur potestati -: ut dum earo
poterat. . , , ejus per pceniientiam.afflicta, quemdam inleritura
Sicut ubique in omni Ecclesia.ddceo. Quomodo ___; patitur, spiritus conservetur. Habet enim consuetu-
semper et ubique meum exemplum cum doctrina dinem Scriptura, ut hominem in parle, totum>>in-
concor.dat. telligat. Sive ita, quia et hic Scriplurse mos est, ut
Tamquamnon «enturussfm ad vos.' Hic incipit cau- in canje carnales actus interire : in spiritu vero.spi-
sam fornicalionisarguere. .ritualis conversalio salva fieri demonstr.etur..Item
- Sic inflati sunt quidam. Veniamautem ad vos cilo, hic bsieudit ejectum extra Ecclesiamrabido ore doe-
si Dominusvqluerit. Tamdiu aliguis de scientia ialsa monum lacerandum, si permanserit nolens carnis
se jactal, usquequo verse seientise prsedicator ad- vitia mortificare, ut possit vitam sanctam recu-
venit.. , . . ,* perare.
Et cognoscamnon sermonemeorum, qui inflati Ut spiritus salvus "sit in die Domini nostri Jesu
sunt, sedvirlutem.Examinabonon eloquentise pom- Christi. Quoniamin spiritum Satanas accipere non
pam, sed conversationis effectmn, uhi virtus fidei potest potestatem, ut Dominijudicio reservetur. -
esse probatur. . . Non esl bona gloriqiio vestra: nescilis, quia titqdi-
Non etthnin sermoneest regnumDei, sed in virlute. cumfermentumloiam mdssapicorrumpit? Ignoratis,
Hic ostendit, nihil prodesse doctrinam absque justi- quia nialo exemplb possunt plurimiinterire? Sed et
,lia3operibus, ei qui non faciat, quse facienda per- G per unius delictum, 1n bmneriipopuluni Judseorum
suadet. iram Dei legimus advenisse.
Quid vultis? Benignusmagister discipulorumcor- Expurgqtevelusfermentum, ut sitis nova 'consper-
reptionem in eoruni potestate dimittit: ut si poeni- sio, sicut estis azymi. Nihil"in vobis conversalionis
tere velint, clenieniusimus cohsolator adesset. Si prislinserelinquatis, quod sinceritatem possit natu-
autem nollent, durus ultor assisteret peccatorum. ra3 corrumpere.
In virga veiiiamad vos, an in charilate et spiritu Etenim pascha nostrum , immolalusest Chfjistus.
mansuetudinis?Quali virga venitPetrusadAnaniam Itaque epulemur, nbn in fermenloveleri, nequein
et Sapphiram, et ipse Paulus ad magum. 'fermentomdlilimel nequiiim: sedin azymissincerila-
tis et verilatis.,Non figura,' sed veritas. Et Judsei
CAPUT V. quidem septemdiebus azyma coinedebant. Nos vero
Omninoaudilitr. Ostendit quare superiora mina- semper, si' simpliciter et pure versemur. Quia iii
tus sit. septem diebus muridusest factus, qtti semper iri suo
lnter, vosfornicatio, et talis fornicatiq, qualis nec ordine revolvilur. Et quotidienobisagnus occiditur,
inlergentes : Jla ut uxorem patris sui aliquishabeal. etpascha quotidie celebramus : siTermeiituirima-
Iii Ecclesia, cui vos prieesse videmini. D liiise et nequitise non babemus.' Quid est enim aliud
Et vos inflati eslis: et non magisluclumhabuislis. . nisi corruptio riaturae,fermenlum, qubd et ipsum
Vana scieniia inflamini, et curam de his, qui per- prius a naiurali dulcedine ' recedens *,' 'adulterino
n' , ''I ' ' ' - >
eunt nonhabetis : ut aut corrigantur, aut ab Eccle- acorecorruptum est l ' , ,<
sia separenlur. Cum bonos pastores semper lega- Scripsi vbbisin Epistola, ne comthisceaniiniforni-
mus, populi defiesse peccala^:Ct Jeremiam qui ait: ctiriis. Nbnutiquefornicariishujus mundi, auiavatis,
Quis dabit capiti meo aquam, et oculis meis fontem aut rapacibus, tiut"idolissefvienlibus. Hoc ipsura ifi
-lacrymarumfut osienderet, sibi npn affectum,dolo- hac Epistolaita scripsi, non ut a gentibus, sed ab
ris, sed lacrj'mas defecisse. , . his qui peccant in Ecclesia, separemiiii: siriautem,
Ut tollalur de medio veslrum, qui hoc opus fecit. .mori debueratis : quos idcirco prsecipue vivere in-
Sive homo, qui peccavit tollatur, sive Satanas eji- "terim Deus voluit, quo cbhabitalibne vestra profice-
ciatur, dum non habet per queni operelur. ' rent infideles. ( , _ - ;
Ego quidemabsens corpore,prmsensautetn spirilu: Alioquindebueratisde liocmuridoexisse.Sive ita:
jqmjudkavi ut prmsens. Proesentemse essedicitin sin aulem, melius vobisfuerat de hac luce migrasse,
'
75f , S. HlERONYJilOPERUMMANTISSA. , 752
quahiliidigere" per covnmbnitionenia gfentiuni'con-, A sapieiis quisquatri,qui' possit jndicdre ihier fralrciii
sorilb separaril suum. EfiiliescerelJeDetis, eb quoil neiiib sit itiier
Nunc autem scripsi' vobis, non coitimisceri. Sed vbstatn Sapiehs,qriinbveril feausasihfei*ffalres dis-
magis rjiipriscripsi, hoc est, he 'ialibus cbhjiinga- cehiere : iit non necesse sit publibeliligare". " '
'hiirii. ' Sed
fraler cum fratre judicib 'corUeii&il,'el fiocapud
St 'is q'ui fraier ndrhihdittf,thfer vbs esf fofnUdlof, Ufideles. Bupiexpeccatuhi est.et qiibdjhciicib con-
'aut dvarus, dui itiolis -seniieus, 'anf' hi&ie&foas;aut iishditfs;etipiia apuri infiiieies vbisad jrifgia provb-
ebriostis,aut rapax. Nonex sola bpiiiibtie' vliaiiiilis catis.
'est. Sedsi quisirater sbi'6 httminea^iiellatuT, cum •Jqrii 'qiii&embinnhib deticiuin"esliit riobis. Jam
forhicalor "detegatui*,aiit fur, 'tib hofesepafari jube- iioc sbtiiiii delibium est, qiiod contra proeCfepturii fa-
mrif : sicut sferipimriest : Qui sejbrigit fofriie.iriis, citis Christi. t •. - -
iiequam esi : putredo, et 'fefhisliiiSrfeditalihnt QWbdfuMciahabetisikler v'bs.Qui' sem^er pacem
eiim. - li'abere debefeiis; etiani fcuih ieriiih tein_iofalium
Cufrinrijusmodineccib'nmsumefe'.Nec cominiirierii 'detriHieritoservaiahi. '
quidem cibuni euhi laiibus participandum esse eoh- ' Qwarenon magis injuriam accipitis? Qudre nbn
cessii; B 'tfiagisfraudem paJiminf? Sed iios ihjuriam facilis; et
"-
Quid ehim rtiihiile his qui fbrii,"simiju&ieare? frati&aiis. Curn illala secUriduhiEvangelii-pfsece-
Hoc est, de ihfideilbus. , plum, el Domini exemplum patienter sustinere debfe-
Nbnrierfe'ftfsqtii irittis stint, v'os judicaUs? Natn rbiis : v'osebontrarib nbh soiuhi noii suffertis, sed
eoi qtii fofis sunt Deris ju&tcabit.T^uirhqiiid ribn vbs etiam non facienlibusirrogaiis.
de liissolik quisiint intra EfceIeMairi]udicatis? ''Et itoc frdtribus.Quod nec iriihiicisreiidere 'dfelje-
" v
Arifefteftialufn'ex¥obis ipsli. Qub''faciliiiseos pbs- fetis, friatribusfacbre"noii timetis.
sitls dbberfeqhiToris siiiit. "" An'hes'citis
•qit,i'a'hiiquifegitiDei nori jdossWetiiinf
?
Quod regnuni Dei non possidebunt, nisi omnia pec-
CAPUTYI. cata baptismi'gtaiia diliiantbf ? * *
Audel'aliquis vesifuhi liabens hegotium ddversus NoHieerfare : iteqhe foffticarii, neqiie idolissef-
qMruni. Aiiiiet aliquis cohtra prsecfeptiim Dominive- vietites,fieqrieadttlteri, riequetnottei, neqtte ihasculo-
riire, dicentis : Si "qiiisviilt iecum judicio conien- rutn concubitores,neque fures, neque avari, rieqtie
defe, et cselera. Nbtandumquod aliquando Apbsto- ebriosi, neque Wtaledici,neque'faptices, regnum Dei
lus iri jnedib carisaequani agit, qudsdamseijsus irise- ~p6's'sideb'unt: Nblile erfare, pulantefe yobis isolam
rat, etde laiere jactel, quibus explicilis, rursus*Cfidern suffieere aa salufem; cuhi omne peccaiuhi
'
reverlatur ad causam.' - permanens^ excludat a regao : sicul ad Galatas ait:
, Judicari aptid iriiqtios,et nbn tipud sanctos? Hic ~Mahife'sta stiht opefa "eafhis, qiiisbsuiit, fbrhicaiio,
pfoiialiif Chfisiianos turic judicesnon fuisse, qiiia ihihiuhdiiise; bonteiuibhbs , -irse, ei-hissiniilia ,
Iniqui dicuhiiir. , qiise pra3dico"'vbb"is: "quoniam qhi lalia agunt,
An tiescilis,quqniam sancli de Iwc"mundojudicd- regnura Dei noh consequenlur.'Ideo aulerii addidit',
iunt? Quod Domlhus repromisit discipulis, dicens: et liis siniilia ': ne quis negaret, proeier hsecaiia esse
Sedebitis, ct vos judicantes diiodecjiritribus Israel: "peccata, qtiairegnuni Dei prohiberentintfare. .'
etiam ojniiibiishoc promiitens, qui eos fueriiit. imi-_ El hmcaliqudn&oqutd!dthfuisiis, sed 'abluti eslis,
tati. Nam ex ipsis uiius periil, eujiis locb aliusr suc- sed sanclificatieslis, sed -justificati cslis. Nolite de
cessit: cui riihil fuerat repromissuiri. Pauliis qub- prseieritis limerepeceaiis,ianmm ne post baptismuni
que et Barnabas apostoii suiit ordinati a' sanclo deliiiquaiis".Aut qui ut assoiet prasvehtus fuerit,
Spiriiu. ad pceniteniiam convertatur. ltem omnia-^eccata
Et si in vobisjiidicabitur rriundus. Sivfeper vbs, baplismi gratia dikiiintur. liem' alia expositio : Hoc
velvestrbexemplb. contra hsefeticosdicit; qui Cliristum, et -Spifilum
Indigni estis,quide minimisju&iceiis.IVescilisqub- " sanctum a Deo Patre separare cbnanliir. Hic enim
niahi augelos'judicabhrius: qutintbmagis smculuria! ostenditur qtioniam sicrit Pater, ita et Chfisius, ct
Ergo iridigrii sunt de felius exiguis jiidicare, qui et Spiritus sknctus peccata abluit, jusiificat, atque
mundum tolum et angelosjudicabunj. tilos angelbs ;sau'ctific'ai.
*qui,'cumcarnem non habuerint, peccare voluerunt, In notfineDbmininoslri Jesu Ghristi et m spiriiu
hi qui in carne sancti esse voitieruntjiidicabunt. Dei tiostri'.Abluli ifi rioriiine Ghristi.sahclificaiiper
Smcularia igilurjudicia si habueiilis. Quoede re- spiritum Dei.
bus sseculioriuritur. Oniniamihi licent, se& rtotibmnia expediutit.Qui
Contemptibtlesqui stthl \n Ecclesia, iilos tonsiilutte de fornicstione tractabat, voluit giilarh«tihtcrope-
adjudicqndutri. Possunt de his efiam ilii qui minimi ranti&riivniaterianiloruicatiohis*ostendere, etsimul
sunt in Ecclesia judicare. Item cohtemptibilesih Ec- destiiiere. itfem boc dicit: quia libefi sum arbitrii,
elesia eos judices dicit quos appellat in ihierioribus et licet mibi agere qubd velim : non tairien debeo
iniideles; ipse aliquo peccato esse subjecfus.
-irf -iereiundiomveslraritdico. Sic non efointer vos Qmriianiihi iicenf, sed egb sub nullms fe&ignrp'o- <
755 COMMENTARiUS IN EPISTOLAMI AD COR. CAP. "VII. . 'U
tesiate".Esca ventri, et veiitef escis.Licet hbbis iriari-_A Ettion estis, pestrL-Empti e,nhh,eslis,pretio inagno.
ducare ethibere, sedsl nimiiim vehtrl sfciiluiueri.-' Qui noli est sups, nqn ilebet snse voinnlaii,servare,;
rfliis,'lpsum"lici*ium'traiiit nqs.ad iiiicifa, hbcest, sed illius a.jguoemptus est,secundum ipsius jussum,
ad fornieationerh: ila fetde bmnibus ihVeliigendum, diceniis _Qui vult post mev yenire,.abnegel seniet-.
qiiaecunipeeeaturnhonsuni,' bccasibhesianfeh pbs- ipsum sibi; S,i enini liomo a servo pauca pecunia
sbni caperedelicibrufri.' , cpmparat...Coniipuam, ,exigit. seryilulem,,,, (.uanlo^
" Deus auiein liuticei kahc"desiruet.Ethsec
dub, Id magis ille.qqi.nos.sua morte redemil"!^icul ait^Pe-
est; -fescarivetventrem, etlibmihem,' his suhrliium, trus: Scientes quod nbp cqrruptibilibus, argentq
et volupialibus servientem. Ilem iri resiirrectioiie" vel aufo redempti eslis de vana vestra conversa-
mbi-luorumhbh destruetur venlfis' 'substaniia, Ved liqn(3 palern-e tfaditionis, sed^preliqso sanguine,
esris 'cibbriim, et venifi$'opera cfesSaburit.Qlibiiiam quasiagni immaculati et,incorilainina(liCljristi, A\\-"
regnum coelorumsicut idehi ApbstblusadKomarios" ler : Rescindit emptionis pacluni. .quisquis inculca-
dicit, Bfequfe esca,neque'potus es't." verii Jus iestariienti : et aseryili conditione alieiius
*
Corpus aulem non fornicaiioni, sed Dornirib': ei est, qui libertaiesuoe voluniaiis non impeditur,, ,
Doimrius ebfpofi. 'Non fornicaliorii, "sed Doiriirio,, _ Gloriftcale,et pqrlale Deuxn,in corpor.e.vestro. Glor
exhibeatuf \ ~~tDomihbVebrpbri "copulabltur."Db- B rificate Deum actibus vestris, et ^iortate eum, .ejus
minus enim nobiscum est quamdiu fueriiriu'scuni imaginehi cbrisefvando: sicut ait aiibi: Sicut por-'
illo :'''M-derelir_uefimus"eum5etiHehos^erelinqUet. layimusiniagineratefreni, ita porlemus imaginem
Deus vero etDomihunisitsiWavit,"et nos suscitabii eoelestis. ," _
' * \ •' "' ' -
perviriutethsuam. Quia;caput'no*struhisusciljavit,et CAPUf-YH;' ~\_ ';
nbs -susfeitablt;si tariifenejus "nifembraper' sahctifa- be,. quibus auteni scripsislh mihi, .Incipjt, dp
lem esse mereamur. ' "
'.'"''' cbnjugiis":.anfe eriirii expugnavit illjcita, quain de,
Nescitis qtioniarh 'cbrpofa- ifesira' '-tiembia 'sunt licitis ibquefeiur.( ,.,..>,
Christi? Qmnis Ecclesia; eorpus Chrisii fek: siriguii Bonuniest Iwmiriimulieremnontangere., Propper..
autem membra. " * :
' . _ fornicaiioiiemaulem unusquisqtie,suam uxorem-ha-
Toliensergq mefiibraVhfisii.Tbilil Clifisti hiembra, beal: eiuiiaqumquesuumvirum habeat. Uxprivirdebi-
id est, aliscindit'stea cbrpbreChfisli," qui jurictus"est tumre&dat:sitriiiiterauieine, pxor vir_o. Bonumluerat
" .< > •'-•*.- '•
niferelHci"; illud, qubd vbbisjn, primordio proedicayi; hqc est;
Faciam "membra"meVeirieis ? Ab'sif.%bn aixit ior- secundum cqnjugii usum, noji, tangere muiier.em.
nlcafii-*:lii osferiderefeurii ejusdeih "et.cfimihisesse, Sed quoniam multqs incontinentes liuic dqctririsrs
et hbriiinis;ciijus iila esti Apud hoihines "ehihi mi- G scripsistis refragari :, concedatur remediuih, nefor;-
inis vldetuf viri, quain fiiuliefis admissiim. nicando moriantur, Ergo hoc Ap.qstoljexemplo, in
Anriescilis,qu'bniatti'~qui'adliwfettiiefeirici, unum prihiis virginitas el cbntineiitia praed^icalur.Et si
corpusefficilur'?efririletiim;inq~uit,duo in cttrneuna. qiiis se 'iiicontiiieniem non erubuerit cbnfiteri",in
Quomodocum Uxbreiicite, Iia et illicite ,'ciim inefe- languorem;incoiitinentiasfeclahianti, npu deuegetur
trice iitiacarb efficituf per ambfem. remedium nuptiarum. Qupmodo"si periius medicus
'
Qui auiema&hmielbeb\ uniis sptfitus est. Quq- inquieiq segro, et neganti se posse A pomis ommbus
mbdo*per car'nis'oper'a,caro fit': iia pefopera Dei, absfiiiere,'concedat aliquartium, rie iiIeTpernicjqsa
"*'"
spiritus efficitur. prae.siiiriat..Incontinentiserevera usus.et tempqre, et
Fugitefbrnicaiioneriu Cujus' icrimeh' vidfetis esse seiate, et ibco, et .infirmilale prqbibetur. Casiilas,
gravissimum. vero potest jugiter custodiri. Illud ergo debemus
Oriine enim peccdtum quodcuhiquefecerif hbmo, appetere; quodlfaciliuscustodire.siiie impedinienio
exlra corpus <"sl: ~q'tiiautem forriicatnr, in cprpus ullo possunius,,et in perpeiuq possidcre. Sed obji-
suum peicttt. Oniue' pricfeatuih potest, et hb uiio cefe.amatores.luxurise,splent : Ut.quid ergo_prima_
coriimini: qui membruih diei polest', hbh tameri .Dei benediciio, crescere.et multipiicare coucessit ?.
cbfphs. In fbrrilcatioiie autem dub pefeurit^ fetiariiJ^ Ut lerra scilicetrepleretur.: qua )ani impleta, debeT
corpus. GraviuS:ergohialurii"est,ih quoduoeanipiae mus ab incohlinentia temperare.. Sed potuit, .in-.
moriuntur. Grayarevult fornicationis caiisairi/rjuse quies, omnes homines de terra forraare, si, semper
iliis per-cbnsueludiiiem ievissiiha videbatrir. Itein illl -usus cqnjugii non,fuerat plaeiturus., Sed noji
alia exposilio : De''iisqili""sunt ih conjuglo cbnsti- quaeriturquid potuii,-sed quid fecit: ,cui,omnia pos-.
tuti, AposlblusBftmit exeihplum. Qubmbrio,inquit, sibilia sunt. Ipsam denique Evani noluit de terra
scriptum est: Efurit duoiri carne una : idest, vir. facere, sed de,<:osta.Si autem putas nobis anliqua
efuxof, liriumcofpiis fefficitur."Uride sialiqiiisipso- "lempora in omnibus convenire, Imitare Ada.m,qui
rum fuerit fornicatus, peccat in alium, quasi in pro- filiam (ut ita dixerim) suam-accepit uxqrem. Cain
prium corpus. Residua autem peceata, sjiecialia similiter,"si non pudet, et cseterps, qui prpprias ,in
unluscujusque 'suni *:riee alterurii cbiidenihaiii: matrimoriium<acceperesorores";Quod si fierj non
Annescitis, quoniam.membraveslrd, templum sunt debet, omnia Dominumsecundum prsescientiamsuis
Spiritussancti, quiin vobisest? quem habetisaDeo. temporibus ordiriassfecredahiiis: utqui tuhc terrain'
Cuigravissimam injuriam facitis fornicando. jinpiefi voluit, modb plus dlligit castitatem, cui et
?5§ • S. HIERONYMIOPERUMMANTISSA. . 736
grande prsemiumrepromittit. Illud etiam dicendum_^] __nentes, uni non prsejudicetcontinenti.Ilemne upose
est, quod nec secundumvetus Testamentum, quos- retrahente, alius fornicetur.
damuxores habuissevideamus. Quia ibi uxores' li- Hoe autem dicosecundumindu.lgentiam,el nonte-
fcerorum causa habere permissuriiest : non propter cundum imperium. Voloautem omnes vos esse sicut
liimiam libidinem exercendam : qui in hoc eliam meipsum.Hoc ut paryulis indulgeo, non prsecipiout
animalibus deteriores esse noscuntur : quo necando perfectis : nam omnes-homines cupip mihi simiics
filios, probant'se non fiHorum causanupsisse. Qui inveniri. Novienim quanta castitas mercede pense-
autera ea' sola causa conjungitur,'stalim se abstinet tur. Numquamhoc voluisset Apostolus, si fieriom-
post conceptum. Et cessante jam per setatempartu, nino non posset.
cessat et.usus. Sed unusquisqueproprium donutn habet ex Deo:
Mulier sui corporispotestatemnon habet, sed vir. alius quidemsic, alius vero.sic.Hoc est, propriaevo-
Simililer,autemel vir sui corporispoteslatemnonha- Iunlatis accepit donativum.
bet, sed mulier. Corpus dicitur onine quodtangitur. Dicoautemnon nuplis el viduis.Incipit.aliam cau-
Sicut ergo mulier corpus dicilur viri : ita et vir cor- sam de innuptis.
pus mulieris appellatur. Ideo neque si voluerit mu- Bonumest illis, si sic permanserintsicut el ego.
lier contraire : in corpore*suo, id est, in uxore, vir B Magnopereappetendura est, quod a tanto doctore
poterit dominari. Dubiumautem non est, multo ma- laudalur.
gis nolente viro, neque in virum muliefem posse Quod si non continenl, nubant.Notandumquod in-
praevalere. Quoniamergo de duobus incontinfentibus continenlibus nupliosconcedantur.
dicit, concedit ex necessitale Apostolus, ut in id- Meliusest enimnubere quam uri. Malofornicatio-
ipsum, quia utrique inconlinentes sunt, revertantur: nis meliusest, quod igne punitur: sicut Judas in
intercedente quacumque dissensionis causa," ambo Geneside sua nuru prohuntiat.
fornicationis crimen admitlant, quia utrique sunt in- His autem, qui matrhnoniojunclisunt. Itemde con-
conlinentes. Caeterumautem si unus e duobus con- jugiis miniinecausa aliqua dimittendis.
siderans prsemium eastitalis, voluerit continere, in- Pracipio, non ego,sedDominus:uxorema vironoit
non debet, sed ila agere, ut vi- discedere.Prohibet dimitti quacumque ex causa , ne
" continenii asseniire
dendo continentiam illius provocetur incontinens : aliis conjunganlur secutidum consueludinemJudseo-
quia luxurla ad continenliain trahsire debet, non ad rum, quam Dominusinterdixit, dicens : Quicumque
luxuriam conlinentia declinare : quamvisplurimse dimiserit uxorem suam , excepta causafornicatio-
muliefes castilati contradicant, ita illum qui voluerit nis, et aliam duxerit, moechatur.Aliter: Prsecipio,
continere, agere debere, ut inconlinenliaassentiatin G (_ non ego, sed Dominus: uxorem a viro non disce-
idipsum : ne dum ille conlinet, illa peccet. Ariima dere. Non quia in se non habebal Curistum loquen-
qure peccaverit, Ipsa morietur. Nec enim serviluli tem , hoecdicit, sed ut ostendat, quia ipse Dominus
subjectus est frater, aut soror in ejusmodi.Neque per semetipsum de.hoc in Evangeliodixit.
enim vocavitnos Dens in imnmnditia, sed in sancti- Qttodsi discesseril,tnanereinnuptam: aut virq suo
ficatione. Aliter : Quia vbltiitviro esse subjectam, reconciliari.Et vir uxoremnondimittat.Si ob aliquam
solam sibi abstulil libertatem. causam discesserit, alii non nubat: aut suo viro, si
Notile fraudare invicem: nisi forte ex consensuad voluerit, reconcilietur: quia hoc quam alteri nu-
tempus, ul vacelis oralioni, et ileruin reverliminiin bere, meliusesse manifestumest.
idipsuni.Negare videlur incontinenlesorationi posse Nam cmterisdico ego, non Dominus.Consiliumdo,
vacare : quse in eo ulique minor est communione, quod mihi ulile esse videlur.
qua cateehumeni etpoeniientes orant, qui communi- Si quisfraler uxoremhabet infidelem, el hmccon-
care non possunf. Non solum lioc in novo, sed etiam seniil habitare cum illo, non ditnittal illain. Et si qua
in veleri Testamenlo sanctificantur a muliere, ut mulier fidelis kabet virum infidelem,et kic consenlit
descendenti Domino in'monteih,'assistere riierean- Itabitarecumilla , non dimittat virurit.Si quis solus
tur. Hic probaiur quid possit perpetua continentia-jX) ] crediderit e duobus: non quo permiserit fidelemin-
si tanlumvaluit triduana. Unde el in Regnorum Iibro fideli conjungi. Nonenim dixit, si quis ducit, sed,
panem sacerdotalem non riisi continentes accipiunt. si quis habet infidelem.
Quam ob causam iiecessitaslegem sblvere venialitef• Sanclificalusestenimvir infidelis,per mutierem fi-
poiuil suffragio charitatis. llnde et Pelrus hortatur,, deletn, et sanctificataiest mtilierinfidelis, per virum
nosiras orationes niinime impediri debere. fidelem.Exemplum a refert, quia soepecontigeril,
Ne tentet vos Satanas propler incontinentiamve- ut lucrifieret vir pef mulierem. Unde et beatus Pe-
stram. Notandum quod ad diios respiciens inconti- trus ait: Ut si qui noh creduht verbo, per mulierum
a Viearii pro morluis bapiismi moremrespici hisce vi 5. Paulo aliier Cosmas Indopleusles~vm p. 280 :
ab Apostolo verbis , seribit Epiphanius baeres. 28. Barr7t5of-E®KfWffTiKUTEf MVvex/Jwv
ov xmep-TSV5jf«ET£f
Prae cujus sententia haecest vero propior auctoris KKTaSvVOVTSf
<7MfiKTMV £VT» KyiM5S«Tl,5!«£KVKSUVOV-
nostri, qui in Chrisii morte baplizari explicat. Con- TE?«TT'IVSEUSEV, 0«V«TOV
p.iy.oup.tvoi Isi- -
y.alKVKO-T«O"£V.
fer ipsius Apostoli aliam Epistolarii ad Romauos dorus quoque Pelusiolal. i episU 2t|: i3«?TTt?6f/sfe
767 S. HIERONYMIOPERUMMANTISSA. 768
tui cum illo sumus. Quid ergo prodest nos huic A h. Evigilate, justi, et riolile peccare. Ille justus est,
mundo mori j si hunc conlemptum vbluptatum vi- - qui non peccat.
ta non sequitur aeterna? Item hoc est, quod dicit, Ignoranliam enitn Dei quidam habent. Ignorant
quia non solum propter remissionem peccalorum virlulem Dei, qui eum putant suscilare non posse:
baptizantur, sed et propter resurrectionem carnis potentiam ejus ex sua imbccillitatecensentes.
noslrae. Carnem autem noslram mortuam appellat, Ad reverentiamvobis loquor. Ut erubescatis vos
quoniam hac morle anima non morilur. Unde incre- his sermonibus,tamquam adhuc parvulos erudiri.
pando ait: Aut quid facient, qui baptizanlur pro Sed dicet aliquis. Ipse sibi ex contradicenliuni
mortuis, si omnino mortui non resurgunl?Id cst, persona proponit. Aliler : Praeclarum hoc lnco
quid baptizari opus est carnenf, si non resurgal ? Apostolus de resurrectione carnis, frumentorum
Si ommnomorlui non resurgunt, ulquid el bapti- sumit exemplum, quorum semen, cum nudum se-
zanlur pro illis ?. Utquid et nos periclitamur onmi ralur, non ita ui lerroe mandatur, rcnascitur: std
hora? Si nihil esset in futuro, noneramus tam slulti, sicut in principio secundumordinem unicuique se-
ut lantas tribulaliones pro illis pateremur. minum, quale,corpus Deus esse prsecepit,et quem-
Quotidie morior. Semper paratus ad morlem, et admodum jussit terram producere.ordinalione sua,
quotidie exspecto me pro vestra gloria moriturum. B ] durat et permanet. Ila et unicuique hominumcar-
Per veslram gloriam,fratres. Per, non semper si- nem, quam uniciiique initio nascendi specialiter tri-
gnificatiojuramenli est. Nam si dicam, perpuerum buit, in resurreclione restituei. Dicendoautem, dat
misi; non statim per pucrum jurasse, recle putabor. illi corpus sicut voluit, et uon, sicut vult: ostendit,
Quamhabeo in Chrislo Jesu Domino nostro. Ego a principio constitutionem Dei immulabilem per-
Iiabeo mercedem Iaborum in vobis: eliam si vos manere.
proficere nolueritis. Quomodoresurgent mortui? Quali autem corpore
Si secundum hominemad bestiaspugnavi Ephesi, venienl?Multi solent proponere utrum debilia cor-
quid mihi prodest, s? morlui non resurgunt?.Si nihil.- pora, ut sunt defuncta, resurgant. Quibus respon-
remuneralionisa Deopro hoc ccrtamine spero, quare dendum esi, in resurreclione tion debilitatis vitium,
piignavi, ut hominibusforte placerem? Aliter: Hic sed integritatem reparari naluraj. Numquam enim
bestias eos commcmorat,qui Ephesi sediiionem ad- tam debile est corpus, quam cumfuerit in pulverem
versus eum moverant popularem, propter Dianae resolutum. Quiergo creditur totum reddere, cur ex .
idolum., cujus culluram praedicatione apostolica parle reparare dubitetur? hoc est, verbi gratia,
destruebat. Quod aulem manifeste constet, bestias, cur non reddat oculos, qui lotum restituet corpus?
cum quibus pugnavit Apostolus, adversarios ho- G i Insipiens, tu quod seriiinas non vivificatur, nisi
mlnes debere intelligi: idem. iii alia Epistola me- prius moriatur. Qui etiam naturalibus exempJis
morat, dicens : Et liberalus sum Me ore leonis. In edoccri debueras, adhuc divinis promissionibus in--
quo oslendit se saeviiiamNeronis evasisse, quando fidelis existis.
priina vice Romam vincius deduclus est. Dicens El quid seminas? Non corpus, quod fulurum est
'
vero, quid mihi prodest, si moriui non resurgunt? seminasr sed nudum granum, ut pula, trilici, aut
illorum dogma deslruit, qui dicunt, ante corpora ~ alicujus cmterorum.Sicut de grano resurgit fecun-
animas in coelo factas, actum quemdam proprise: dior, cum granis arista : ila et corruplibile corpus
conversalionis habuisse. Aliler : Multa dicuntur.ini in gloria resurgit cum augmento.
Epistolis, quoe in Aciibus non continentur, et; Deus autem dal illi corpus sicut vult. Sicut ab
niulta in Aclibus, quaein Epistolis non scribuntur. inilio disposuit, ut omnia seinina cum pulrucrini iu
Per allegoriam aulem bestiae possunt intelligi ad- amplius reformentur.
versariae poteslalcs, sicut ait in Psalmo : Ne tradas; Et unicuiqueseminumproprium corpus. Alleude
besliis animas conlitenies libi: ad quas hic dicit se! quia proprium corpus dixerit, non alienum.
pugnasse. Non omnis caro, eadem caro, sed alia hominum,
Manducemus,et bibamus: cras enim moriemur., D alia pecorum.Cujusjussu in principio lerra lanla et
Increpat exemplo Prophetse gulaededitos, despera- tam diversa corpora animata, qua3non acccperat,
tione futurorum : cujus rei criinen negatur eis re- dedit: quid mirum si ejus jussu hominem restiluat,
mitli quoadusquc morianlur. quem accepit?
Noliie seduci.Ab his, qui lalia Ioquuntur. Alia volucrum,alia autem piscium. Similiter et de
Corrumpunlmoresbonos colloquiamala. Ne dice- aquis inlellige, quse tantam diversitatem volucrum
renl, ergo lalcs nos judicas, qui facile seducamur?; et pisciumediderunt.
non inquit; de vobis timeo ; sed de illorum conver- Et corporacmlestia,et corpora terreslria. Qui talia
satione formido. Sed quomodo mala colloquiabonos 3 fecit corpora elemenlorum, cur non possit exiguum
mores corrumpunt; ita econtrario bona colloquiai corpus humanum reficere?
malos mores asdificant. Sed alia quidemcalestium gloria: alia autem ier-
TMV
V7TEp fVGllffW^KTMV
VEX.pwV tig KfBcpaicM KUTK jUE" v, 10 contra Marcionem,Chrysostomus, Tlieophy-
TKo-xsvKi/SjivKt Paria halieut Tertullianusi laclus, aliique.
TTWTEVOVTS?.
769 COMMENTARIUS IN EPISTOLAM I AD COR. CAP. XV. 7%
restrium. Alia clarilas solis: alia claritas lunm; et iA portat: justus vero, imaginem Christi. Ergo sicut
alia claritas .slellarum. Tota comparalionis hujus di- portavimus veterem hominem ante baptismum : ila
versitas ad hoc facit, ut credas unum genus repa - el post baptismum portemus novum.
rare facile posse, qui tanta fecit ex nihilo. Hoc autem dico, fralres, quia caro et sanguis reg-
Stella enima slella differt in claritate: sic et resur- num Dei possidere non possunt: neque corruptio in-
rectio mortuorum. Stellarum diversilati, justorum - corruptelam possidebit. Frequenler Scriptura car-
differentiam comparal: quos gradus virtutum in nem, pro operibus nominat carnis, ut ibi: Vos
gloria, non peccata, facient esse diversos. Nam autem in carne non eslis, sed in Spiritu. Aliter:
peccalorum diversitas in coelo non erit, sed in Caro (sicut est) regnum Dei non possidebit, nisi
pcena. immortalitate vestila.
Seminalurin corruptione: surget in incorruptione. Ecce myslerium vobis dico. Obscuritatem signi-
Ut nec febres jam, nec csetera corruptibililatis ge- ficat, nominando mysterium.
nera patiantur. Aliter : Sanctis et peccaloribus re- Omnes quidem resurgemus, sed non omnes immu-
surrectio carnis communis est : sed sanctorum tabimur. Omnes homines resurgcnt, sed soli qui
corpora seterna gloria veslientur, ctim incorruptione regnaluri sunt in gloria, mutabuntur. Sive ila,
et immorlalilate. - ] resurgemus, omnes, qui in adventu Chrisli morlui
B
Seminalur in ignobilitate.Quid tam "ignobilequam inveniemur. Non omnes immulabunlur, qui in cor-
cadaver ? pore sint reperli: quia sancli soli beatitudinis glo-
Surgetingloria. In gloria splendoris, ut sol. riam consequentur. Aliter in quibusdam Grsecis
Seminatur in infirmitale. Imbecillitalis humanae. codicibus habetur, Omnes enim dormiemus : non
Surget in virtule. In virlute aeternitalis. otnnes immulabimur.In aliisaulem, Omnes enim non
Seminatur corpus animale, surget corpus spiriluale. dormiemus,omnes autemimmutabimur: quod quadrat
Si est corpusanimale, est et spirituale : sicut scriplum magis ad sensum Apostoli: quia hic sermo non de
est. Hic animale est corpus, quia non semper habet omnibus generaliler dicitur, sed de solis sanctis.
Spiritum sanclum.a Tunc vero semper manebit in - In momenlo,in ictu oculi.Per iclum oculi, nimiam
sanctis. Item seminatur corpus animale, surgit cor- brevitatem vult significare momenti: ul qnanta sit
pus spirituale. Aliter: Animale corpus dicit, quod Dei potentia, cx resurrcctionis celeritale cogno-
conditum terrte corrumpiuir. Spirituale vero, quod scas.
incorruptum resurgit, ut possit aera penelrare, fes- In novissimaluba. Canet enim tuba, -et mortui re-
tinans" ad coelos. Primus Adam ad hoc factus est surgent incorrupli, et nos immulabimur. Novissima
tantum, ut viverel. Novissimus Adam, id est, C luba, novissimus • advenlus intelligilur Chrisli :
Chrhtus, ideo suscepit hominem, ut vivificaret. mortui aulem, vel peccalores inlelligendi sunt, qui
Factus esl primus homoAdamin animam vivenlem: etiam viventes mortui esse dicunlur, ut ad pcenam
nouissimusAdamin spiritum vivificantem.Notandum, aut immortales, aut absque aliqua membrorum di-
quod cum Deus Adam dicit, ejusdem naturae utros- minutione resurgant: vel certe simpliciler omnes
que demonstral. Quod contra Manichaeoset Apol- mortuos resurgere dicit, et solos sanctos, cum bis
linaristas facit, qui negant a Dei Verbo perfeclum qui vivi justi inventi fuerint, in gloriam immutari.
bominem csse susceptum. Oporlet enim corruptibile.hoc, Necesse est fieri-
Sed non prius, quod spiriluate est, sed quod ani- quod promissum est.
male est: deinde quod spiriluale. Primus homo, dei Induere incorruptionem, et morlale hoc induere im-
tcrra terrenus: secundus homo, de cwlo cmlestis. mprtalilatem. Est quod induit, et cst similiter indu-
Qualis terrenus, lales et terreni. Coelestis dicitur, menlum.
quia non humanae fragilitatis ritu, sed divinsema- Cumautem mortale hoc indueril immortalilatem,
jettatis nutu et conceptus est, et enixus : nami lunc fiel sermo, qui scriptusesl: Absorpla est mors in
us]ue adeo naturam noslram habuit, ut secundus> vicloria. Ut evacuatis causis mortis , pef divinam
Adam dieatur, et homo. Aliter: Hie primum et se- D vicloriam, sibi absorpta non appareat.
cundum hominem, juxla opera terrestrem el cce- Ubi est, mors, vicloria tua? Ubi est, mors, slimulus
lestem dicit: Nam et Chrislus secundum earriem, tuus? Prophela ex persona justorum loquilur insuK
ex nostra massa fuit. tantiummorti.
Et qualis cmleslis, tales el cmlesles. Si ideo, ut Slimulus aulem mortis,peccalum est. Sagitlae mor-
Iiacreticivolunt, nostri generis assumplus homo noni • tis peccalum, per quod animae jugulanlnr.
fuit, quia «elestis dicilur: ergo nec isti naluraei Virtus veropeccatilex. Dura forlius et majus fit
nostrse sunl, qui coelesles appellantur. Si vero deJ per scientiam peccalum.-
his nemo dubitat, nec de illis est ambigendum. Deo aatem gratias, qui dedit nobis victoriam , per
'
Igitur sicul portavimusimaginem tcrreni, porleriius Dominumnostrum Jesum Chrislum : Vicloriam illius
et imaginem ccelestis. Peccator, Adae imagineml peccati, in qno lex per carnalem noslram volunla-
a Quae hinc subsequuntur omnia ad finem usqueJ
plane verbisin antiquis editionibus'S. Ambrosii, an-
liujus, et initium alterius in sequentem Epistolami tequam suam Benedictini Parisienses adornarent.
commenlarii ad vers. v, habebantur olim totidemi
771 S. IHERO.YYMI OPERUMMANTiSSA. 772
lem fueral infirmata, quam Christus cruce, etexem- A et utique non fiiit volunlasejus, ut nunc venirel.Ve-
plo destruxil. niet autem cumei vacuumfuerit.Vigilale,slateinfi.de.
Itaque, fralres mei dilecti. Reddila resurreclionis Vigilate menlis oculisa'ddiaboli astutias "praecaven-
ratione, de qua hsesitabant,hortalureos in Deiopere d.is. Staie, quia stantibus difficile somntis obrepit.
pennanere, jam certos de relribulioifefuiura. Viriliter agiie. Muliebrisenim omnis inconstanlia
Slabilesestole el immobiles, abundanles in omni etvariesas judicatur.
opereDomini,semperscienles, quod labor vesternon Et conforlainini: omnia enim vesira in charitale
est inanis iii Domino. Nemo vos de gradu spei fulu- fiant. Ut sit in veslra virtule profectus, omnia non
roeullra permoveat. ' inanis glorieecausa, sed charilalis gralia facere fe-
CAPUT XYI. slinate.
De colleclisautem,qumfiuul in sanclos,, sicut or- Obsecroautem vos, fraXres, nosiis domumSlepha-
dinaviin EcclesiisGalatim, ila el vos facile. De sum- nm et Fortunali, et Achaici, quoniam sunl primitim
ptibus dicit, qui per singnlas Ecclesias colleeli, Achaim,el in minisleriumsanctorumordiriaveruritse-
Jerosolymam sanctis pauperibus miltebanlur. ' ipsos, ul el vossubdiiisitis ejustnodi, el bmni coope-
Per unamsabbdli.Una sabbali Dominicadies est: rantiet laboranti.GaudeoautemitiprmsenliaSlephanai
sicut in Evangelio dicitur, Dominum una sabbali B el Foriunali et Achaici,(juoniamid quodvobisdecrat,
surrexisse. ipsi suppleverunt.Quiaprsesenles"suntapud vbs, et
Vnusquisqueveslrumapud se reponal , recondens, - in illis magnum potestis habere profeclum. Sive
quud ei beneplacuerit, ut non cumvenero, lunc col- quia mihi venerunt pro vobis ministrare officium
lectmfiant. Ut paulatim reservanles, non una hora charitatis.
gravari se putent : ul hilares daiores diliganlur a Refeceruni enitn et meutn spiritum et vesirum.
Deo. Meuinspirilum charitaie, pro vobis : vestrurii pfo
Cumaulem prmsensfuero , quos probaveritis per mea laetiiia, refecerunt.
Epislolas,-hos millamperferre gratiam veslraminJe- Cognosciteergo qum ejusmodisunt. Unde, cl alibi
rusalem. Quodsi dignum[uerit, ut ego eam: tnecum ait: Cognoscileeos, qui ila ambulant, ut habetis
ibunt. Yeniam aulein ad vos, cum Macedoniain formam ubstram. Hoc cbgnoscile, honorate cbgno-
periransiero, Nam Macedoniam perlransibo. Apud scenies eorum studium vel iaborem.
vosaulemforsitan manebo,veleliamhiemabo: ul vos Salutanl vosEcclestmAsim.Saluianl vosinDomino
me deducatisquocutnqueiero. Nolo enimvosmodoin multum Aquila el Prisca, cutndomesticasua Eccle-
Iratuitu videre. Spero enhn tne aliquantulumtemporis sia, apud quosel hospilor. Salulant vosomnesfralres.
manere apud vos: si Dominuspermiseril. Quia ita G Salulate invicetnin osculosanclo. Domeslicam con-
se agunt Macedones,ut non sil necesse mihi apud gregationem fraternitalis, Ecclesiam nominavit.
eos diutius demorari: apud vos aulem necesse est, Salulatio mea, manuPuuli. Si quis nonamalDomi-
ut nianeam, vel hiemem. Multa enim sunt quoe num nostrum Jesum Christum, sit analhema. Sicut .
"corriganlur in vobis : siciil medicus ibi moram ha- illis, qui eum amant, redemptio venturus est Chri-
bet, ubi plures srgroiant. slus : ita et qui eum non ament, analhema sit, id
Permanebo auiem Ephesi usque ud Penlecoslen. est, iil illos abominelur, et perdat.
ftslium enimmihi apertumesl magnutnel evidens, et Maranatha. MagisSyrum est, quam Hebroeum:
adversariimulti.-l&zoibi permanebo,quia cum mihi tametsi ex confmio utrarumque lingiiarum aliquid
evidens dattis siladitiis proedicandi: sunt plurimi, Hebraeumsonet. Et inlerpretatur, Dominus noster
qui resislant. venit.
Si autemvenerit Timotheus, videte ut sine timore - Gralia Domininoslri Jesu Ckrisli vobiscum.Pro-
sit apud vos. Opusenitn Dominioperalur, sicul et ego. prisemanus consuela subscriptio.
Ne quisergo illum spernal. Sine iribulalionis formi- Charilas meacumotnnibusvobis. Ut quomodo vos
dine, vel etiam vestri conlemptu. egodiligo : ila et in Christo invicemdiligatis.
DeduciieaulemUluntin pace, ut veniatad tne. Ex- ]D In ChrisloJesu. Nonsecuhdumsaeculichafitatem.
specto^enim iilum cum fratribus. Nihil admilienles , Attien.Confirmalibest bcnediclionis hic sermo ,
ijuod ad aniinaeejusfaciat laesionem. sicut superius ipse demonslrat: quomodo,iiiquiens,
De Apolloautem fralre vobis,nolumfacio, quoniam dicit amen super tuam benediclionem?
mullum rogavieutn, ut venirelad vos, cutn [ralribus,
IN EPISTOLAM AD GALATAS.
m EPISTOLAM AD EPHESIOS, ,
IN EPIST.OLAM AD PHILIPPENSES.
(. a Haud igilurbene senliunt, qui Syntichen virum tiqua , NAVI SALVIiE. ET. MATRI. DEV. DD.
fuisse contendunt : quos inter et Marlianseusest. CLAVDIASYNTICHE. .
Oplime in nostri domestici Musecoliinscriptione an-
851 S. IIIERONYMIOPERUMMANTISSA. 852
mulieres scientes erant legis; quia stqiililer jit istas A boni operis reeepistis, qui mei immemores, occupa-
eadcm senlire commemorat et hortatur, .tione, non volunlaie arefacti fueratis effecii. \
Etiani rogo eJ le, fiertiiane cpmpgr. .Gerraanus di- Non quasi propter penuriam dico. Non propicjr
cius est nomine, qui erat compar officji. meam Jnopiam , sed propter yesjrum fructum dito,
Adjuvfti(Iq$, qpfQ.pi&u}''Ifiboxavetuntin Evange- meesse gavistim. >
lio. Non viros, sed feminas, qtiseerant docenles; Ego euitn didici in qxtibussutn sufficicnsesse, A
non in Eeclesis, ged ui doroo.. • £lliiisto omnia
requanini.iterferre sum cdncius.
CMIK CJemegteei cmtcnsadjujoribusam_, filerafeng Scio el liumiliari: scio e\ abundare, Ubique el in
ex philospphomjgn.ee dQCtrinoeyjr, qpi Honi?eepi- omnibusittsi.lutussutn : ctsaftari, etesurire, e{ abnn^
s.copiisfu.it, dare, et penufiam pati. UJ nee abundantia extoliar,
. Quorumnominasunt in libro vitm. Ne mplest.efejr^ jiec frangar inopia.
rent s.uanoiitjna i.nhacEiiistola comprehensa, seri- Omnia possumin eo qui me conforlal. Dans inlel-
p.ta essc dicjj io eoalis. -HnjusIjb.rietiam Mbyses e.t ligentiam, vel sua doclrinaconfirmat.
David ineminit, etDoniinus jjj-Ey.angeljo. Veruntlamcnbene fecistis, communicanlettribntg,-
fiqudefe in Domino semper. Quse soeculjgaudi.um lioui mem.Non enim dcbuit me.a inopia vestram im-
n,on hahejis. S
i pedire niercodem. i
Iterutn dicp gaudete. Rcpetit,.ut magis ac ma/is Scitis auiem el vos,Philippenses,qytodin principio
gau.diurpcpnfirmetur. Evangelii, quandpprofectus surn g Macedonia, nulta
Modesiiuyestrattojasit qnmbys hpminibps.Jndseiset mihi Ecclesia communicavit.Quando profeclus jum,
genli.bnsojnpibus, qui yosjribulaiii jHpersgquuiitiir. spitis : qui.avos solos, a quibussuinpius accepimus,
Domhius enhn prope esl. Scit quid opus sil ajitcr elegimus, fideliorcs vos ornnibus judicantes.
mjam putojis ab eo : sivg de congrjieiitibus cogita- In raiione daii el acccpii, nisi vps soli. Dantes car-
lionihus snllicitiidinem geriie : quain eniin Dominus nalia, spiriiualia aceejiistis.
jipbis prope git, optime rjovistis seeiindtimillud : Quia et Thessqlonicgnisemel, el bis in usum miki
Juxla csj,fiomijius Iiis qni Inbulalo sunt corde. tnisislis ; non qxuaqumr<ida'nv.i, scd reqnirofructum
Nihil,splliciti silis. Nolite cogi^jre, qtiid manduee- abundaulemin/atipne vepra. Abundaos frnctus Qra-
tis, aut qtiid induamini. HeecomiiiageiuesinquiruiU. tionis est, cum sanctis etiam ahscnlibus niinisiraiur.
Sed in oinni qrationeet obsecraiipnecutn graliarum Hqbeoquiein gmniq, et abuitdo. Replelnssum ex-
actione, peitlionea\estrm htnoiescanlapudDettm. Non ceptis ab Epaphrodito,, qum misistis. Prevocat eos
cum murniuratione, aut tristitia : lunc polest oratio laudandoet gratias referendo.
vesira digna esse auribus Salvaioris, si pro omnibus, £ In orfpremsuqviiatis. OJor suauiatis, non in re
qiioppaiitnini,gratias refer_atis,siculaposlolif.iciebjani. oblala, sed in menlis dgyQlio.necmisisiit: sicul sa-
Et pax Dei, qu_eexsuperat omnemsensuni, cttsto- crificium Noe Deus deseribitur pdoratus, cuni ipse
digl corda, vestra, et inlelligetiliasvestrasin Chjislo dicat, poc carpibus, nec animaliuni sanguine se
Jesu. Qqo,roalos sustinet el ingralos. jChristi pax, dejectari.
qua prp suis perseoiijoribus exorabat, si recogite- Hostiamacceptam, placenlemDeo.Notandumqiiod
"tnus,, qmncjn mejitem superal et iiiclinat. Hoecergo eleemosyna hosti:\ appellatur: quse sicut a sanclis
pax corda et inlelligciuias vestras exeniplo Christi oblata, accepia est: ita eorum qiii in peccalis dura-
custodial. verint, reprobalur.
De cmierpfrajres. Ad extremum, vtf omnia brevi- Densautem meusimpleat omnedesideriumveslrum,
ter coniprehendam. secundumdiviliassitqs in gloria in ChrisloJesu. Dcp
Qumcumquesunt vera. Permanenda. quiem et Patri nosli;o qloria in smculqsmculorutn:
QawcKmque pudica, qumtumquejusta, qumcumque Amen. Quia ut perfecii alia desiderare nonppje-
sancta, qumcumqneamabilia, qumcutnquebonmfamm. rant, nisi quaj sunt secpndtini divitias Dei, non sse-
Quia omnis naiura hnmana novit diligenter amare culi, et qu;e ad gloriam pertin.enl Ctirisli.
quod bonum est. D Salutqle oinnetnsarictumin Chrhto Jesu. Salutant
Si qua pirtus, sijjua tqus disciplinm: hmccqyitatc, vos qui mecxitnsuni fralres. Erant enim omnes san-
qumet ditlichlis, etaccephtis, et qudislis, et vidisiis cti, quos salvefe jubet, et omnes prsecepit salutarj :
itime: Virlus lolerantioe, siye Iaus epnversalksnis, sicul et in omnibus Epistolis facit: et prociildubio
et rclijn.i bona, quaeet didicistis verbo, et accepi— verum dixisse credendus est. Si vere sancti erant,
siis exeinplq, et andislis aurjbus, et yidislis pcirlis: peccatores utiqne non eranl; et quia non peccato-
hoectaniommodo cogiiale. . res, sed sancti erant: lam ppteranl esse, quod
Hmcagile. Non enim sola sine aelti siiflicilcogtla- erani, quam poterant non essc qubd non efanl. Igi-
tio. Ha-cpo,sleriora, ijla explananl s.uperiora. tur sanctos homincs hac raiione esse possibile est.
Et Deus paeis eril vglihcum.,Si haeqnpn tnodo cp- Saluiani,vosomnessancti, maxitneautemquideCm-
giietis, sed etiam faciatis. saris domo sunt. Qui sunt nuper de Csesaris domO
Gavisussutnautemin Dominovehementer; quonidm conyersi.
landem aliquando refloruistis pro me seniire, siculet Gratia Domini nostri Jesu Christi cum spirilu ye-
sentiebatis. Occupati autem _eratis. Ilerum florem stro: Amen. , - ^ .
853 1N EPlSTOLAMAD COLOSSENSES.CAP. I.
COMMENTARIUS &U
IN EPISTOLAM AD COLOSSENSES.
m EPISTOLAM AD TITUM.
IN EPISTOLAM AD PHILEMONEM.
'
"OMNIUM "0PE'RUM"S..'HIER0NYMI
TOMO PRIMO.
Exhibentur epistolae centum quinquaginta secundum temporum ordineni disposilae, et in
• -
., quinque classes digeslse.
' -
ORDO - OR.DO ORDO
- Veterumeditionum.
H.UJU.S EDITIONIS. Benediclinmedilionis.
- - Epist. ' '
EPIST. Epist. . *
49 I. AdInnoeent.de mulieresepliespercussa, col.523 17" -
. 58 II. Ad Theodosiumet cseterosanachoretas, 551 5
41 III. - AdRuflnummonachum, " 552 1
5 IV. Ad Floreiilium, '335 2
6 V^ - Ad eumdem, " - 356 , 4
37 VI..- ' 557 6
AdJulianum, .
45 VII. Ad Chromalium,Jovinum,et Eusebium, 558 ' . 7
42 VIII. "AdNiceamhypodiaeonuin, 541 8
44 IX. . Ad Chrysogonum, 342 9-
21 X." AdPaulnmConcordiensem, 545 10
59 XI..- AdVirginesjEmonenses, 544 , 12
.43 XII. AdAnumiummonaclium, 345 ' 11
56 XIII. Ad CastorinamMaterterram, 546 -13
t XIV. " AdHeliodonim, - . . S.,54-7 S
57 XV. AdDamasumpapamde bypostasibus, " 535 - 14
58 - XVI. Adeumdem, . 1558 16
77
- 142ef 145 XVII. Ad Marcumpresbylerum, v359 - 15
XVJII. Ad Damasumde Seraphim, J361 Inter Comm.t. III.
12t t • XIX. SamasiadHieronrde Osamia., i575 Inler Crilic.t. IV, 1.!
145 XX. AdDamasurndeOsauna,' - lbid.- Ibid.%
146 XXI. Ad eumdemde duobns tiliis,frugi, et luxur., 379 Ibid. 3.
22 " XXII. • AdEuslochiumde Virginitate, 394 18 -.
24 XXIII. AdMarcellumde exitu Lsetaa, ' ' - 425 20 '
15 XXIV.- Ad eamdemde laudibusAsellaes . J427 21 -
-136. XXV. Adeamdeinde decemDei nominibus,-. -j-428 Inler Crilic.t. II, 14.
357 XXVI. A'deamdemde quibusdam.Hebrseis vocibus, , 430 Ibid. 15. '
, ' 102 " _ XXVII. Ad eamdem adversus
obtreclatoressuos,- ' 451 25
158" • XXVIH. Adeamdemde Diapsalma, 453 Inter Crilic.t. II, 16.
* Distributiohsec est integre Vallarsiana: cum autem Italicus auctor-in suam recensionem
S. Doctoriextraneaattulerit, etnos alinnde,generaliusopus conticientes,-cuique complendamplura
suaauciori aojudicaresfatuerimus:
sciatlector ea qujhusin hoc conspeeluobelosprsefiximus consultoomissadeesse, et propriolocorestitutumiri. EDIT. -
" ORDO
0-RDO -_ ORDO .
YeterumedUionum. - HUJUS ED.ITIONIS. - --Benedictinmedilionis.
" - Epist.
Epist. Episl.
.150 XXIX." AdeamdemdeEphodetTheraphim, . 435 Ibid. 7.
155 XXX. Ad Paulamde Alphabelo, 441 Ibid. 17.
XXXI. AdEustochium de munusculis, 445 - 23
19 446 24
74 XXXII. AdMarcellambrevis,„- " -. Ibid.
Yacat. XXXIII. Ad Paulamde Origene,Frag., r . 29
141 XXXIV. AdMarcellamde psalm.cxxvi,' 448 Inter Critic.t. II, 18.
124 XXXV.- DamasiadHieron.de quinqueQiisstionibus, - 48L Ibid. i.
125 XXXVI. AdDamasumde quinqueQusslionibus, 452 Ibid. 2. .
135 XXXVII. AdMarcellamde Commeatar.Rhelicii, 461 Ibid. 10. .
25 XXXVIII.AdMarcellam de asgrotat.BlesilUe, 465 19
25 XXXIX. Ad-Paulamde obituBlesillae,' 465 22
100 , XL. - ' AdMarcellamde Onaso, 473 - 26
54 " XLI. AdeamdemcontraMontanum,. 474 27
149 XLII. Ad eamdemcontraNovatianos, " , 477 Inter Crilic.t. IV, 6.
18 - XLIII, Ad eamdemde laudibusruris, ' 478 45
20 XLIV.- Adeamdemde Munusculis, . 450 46
99 XLV. AdAsellarh, - , Ibid. 28
17 - XLVI. Paulmel Eustochiiad Marcellam, 483 44
XLVII. AdDesiderium, - , 492 48
- 154 40 XLVIII, AdPammach.pro libriscontra " Jovin., 493 50
S2- ' XLIX. Ad eumdemalia, ' i 811 - 5t
51 L. AdDomnionem, 512 32
60 ' H. ' Epiphaniiad Joan. Jerosolym., . 51? 110 '
-2 III. "" AdHepotian.de Vit. Clericor., 527 34
: 105 HII. AdPaulinumde sludioScripturarum, 540 50
10 , UV. Ad Furiam, ' 550 47
147 IV. AdAmandum, 560 Inter Crilic.t. IV, 4.
86 IVI. , Augustiniad Hieronymum, J565 65
101 LVII. - AdPamtnachium de Optimogenere"" interp., 568 53
15 LVIII.~ Ad Paulmumaltera, 579 49,
148 ' IIX. AdMarcellamde quaeslion. N. T., " 586 Inter Critic.t. IV, 5..
5 LX. AdHeliodorumEpilaphium Nepotiani, 589 55
- 75 ". LXI. Ad.Vigilanlinm, - 602 56
76 LXIL Ad Tranquillinum, - 606 , S6
68 LXIII. Ad Theophilomde Origeniscausa, - 607 58
128 LXIV. Ad FabiolamdevesieSacerdot., - Ibid. Inler Crilic.t.lI,S. .
140 LXV. AdPrincipiamin psalm.XLIV, 622 Ibid. 12.
26 - IXVI. „ AdPammachium de niortePaulinse, , 659 54
87 LXVII. ^.«gttstiniad Hieronymum, 617 67
53
~ 85 LXVHI. • Ad Castruccium; 651 100
LXIX. AdOceanum, 655 82
84 ' LXX. Ad Magnum, - 664 85
28 LXXI. Ad Lueimum, 668 52
132 LXXII. AdVitalem, , 675 Inler Crilic.t. II, 9.
126 LXXIII. AdEvangeliumde Melehisedeeb, ' 676 Ibid. 3. ' .
131 I.XXIV. AdRiifmumRomahumpresbyterum, 682 Ibid. 8.
29 • LXXV. AdTheodoram, ' , 685 55
32 LXXVI. AdAbigaum, - ' 689 :S5
30 LXXVII. AdOceanumde morteFabiolae, 690 84
129- LXXVIII,AdFabiolamde XLIIMansionibus, - -698; "Inler Cfilic.t.TI.L
9, LXXIX. AdSalviam, . 721 85
Desideratur.' " LXXX. Rufiniprsefatioin libros'^A AOVOV, , 755 flttmerocarel.
66 LXXXI. AdRufmum, 735 42
62 . LXXXII. AdTheophilumcontraJoan. Jerosol., " 736 49
- 64 LXXXIII.Pammachiiet Oceaniad Hieronymum, 743 40
65 LXXXIV.AdPammachiumct Oceanum, Ibid. 41 .
155 LXXXV. AdPaulinumde duabusQusestiunculis, 752 51
70 LXXXVI.AdTheopliilum, 754 59
69 ' LXXXVTI. Theopldliad Hieronymum, 755 60
71 LXXXVIII.Ad Theophilum," Ibid. 61
72 LXXXIX.r/ieo;j/«7iadHieronymum, 756 62
67 XC. Tlicophili"adEpiphanium,. Ibid'. 111
75 XCI. Ephiphaniiad Hieronymum, 757 - 65
Inediia. XCII., Synodica'Theoph.ad episc.Palaest.et Cyp., - 758 Inedila.
Unedita. XCIII. StptodicaJerosolymit.synodiadsuperior., 769 Inedita,
XCIV. Dwnysiiad Tbeophilum, - 771 Inedila.
\Inedila. 772 Inedila. -
Inedita. ,' XCV. , Anaslasiipapsead Simpliciauum, -
Caretnumero XCVI. 1'aschalisI, -
Theophili 775 Carelnumero.
78 • - ' XCVII. AdPammachium et Marcellam, "" 790 87
Carefnumero. XCVIIi. FascltalisII, ' 792 Caretnumero.
,31 XCIX. Ad Theopbilum, , 812 -' 64
Carelnumero. C. PaschalisIII, 815 Caretnumero.
90 CI. Augusliniad Hieronvmuin, 829 68
91 CII. AdAuguslinum, 830 69
98 CIII. Ad eumdem, 851 66
88 , CIV. AugustiniadHieronymum, , 832 70
92 CV. , AdAuguslinum, 83£ 71
'JKK CVI. AdSnnniamet Fretellam, , - 837 Jjiier Crilic.(.VII, 11.
7 CVII. Ad Lsetam, 867 57
27 CVIII. -AdEustochium.FpitaphiumPaulse, - 878 . , 86
,55 CIX. AdRipariumdeVigilantio, - 906 "57,
95 CX. Augusliniad Hieronymum, 909 72
95 CXI. E)usdem ad Prassidium, v 916 75
89 €XIf. - AdAvJguslinum, 93i 74
m*6 DISTRIBUTIOOMNIUMOPERUMS. HIEROMMI. 906
ORDO ORDO ' ORDO
VeterumEditionttm." HUJUSEDITIONIS.
' BenediclinmEditionis
Epist. EPIST. __ Epist.
Nutnerocaret. CXIII. Theophilifragmentumepist. ad Hieron., 931gp 88
-Super.junclainunum. CXIV. AdTbeophilum, 953=-St<»er. junclainunum.
96 . CXV^ AdAugustinum, 935 75
97 CXVi. Augusliniad ilieronymum, 936 76
47 CXvn. Ad Matremet Filiam, 953 89
34 CXVIII. AdJulianum, 960 92
152 CXIX. AdMinerviumelAlexandrum, 966 Inter Cfitic.t. IV, 9.
150 CXX. AdHedibiamde xn Quajslion.N. T., 980 IiUerCritic.MV, 7.
151 CXXI. AdAlgasiamde xi Quasstionihus N. T., 1006 Ibid. 8.
46 CXXIL Ad Rusticumde poeuitentia, 1038 90
11 CXXIII. AdAgeruchiam de Monogamia, 1046 9t
59 CXXIV. AdAvitumdelibris^iAfyffiv, ' 1059 94
4 CXXV. AdHusticummouachum, 1072 95
82 CXXVI. Ad Marcellinum et Anapsychiam, 1085 78
16 , CXXVII. AdPrincipiam,Marcell33 vid. epitaph., ' 1087 96
12 CXXVIII.AdGaudenliumdePacalulsBeducal., 1095 98
129 CXXIX. AdDardamimde Terra Pfomissionis, 1099 Inter Critic.t. II, 6.
8 CXXX. AdDemetriademde servandaVirgin., 1107 97
Yacat. CXXXI. Augusiiniad Hieron.de origineanimffi, 1121 Vacat.
Yacal. CXXXII. Ejusdemad eumdemde senten.-Jac. Ap., 1138 Vacat.
Carelnumero. CXXXIII.AdCtesiphontem, 1147 45
94 CXXXIV.AdAugusliuum, 1161 79
i CXXXV. Innocentiipajia?ad Aurelium, 1162)
Nonkabenlur. j CXXXVI.Efusdemad Hieronymum, 1163\ Nonhabenlur.
( CXXXVII. Eiusdemad JoannemJerosolym., ibid. \
55 CXXXVUI.AdRiparium, 1164' 102
56 CXXXLX.AdApronium, 1165 103
159 CXL. "" Ad Cyprianum de psal.LXXXIJC, 1166 InJerCritic.t. II, 13.
80 . CXLI. AdAugustiuum, 1179 80
81 CXLII. Adeumdem,- - 1180 77
79 - CXLIII. AdAlypiumet Auguslinum, . 1181 81
Desideralur. CXLIV. Auaustiniad Oplalumde Hieronymo, 1182 Desideratur.
38 CXLV. AdExuperantiuni, - 1191 99
55 CXLVI. AdEvangelum, . 1192 101
48 CXLVII. AdSabinianum^ 1195, 93
Falso ascrinlm.
14 CXLVIII.AdCelanliam, 1204 109
Inedila. CXLIX. De solemnitalibusPaschm, 1220 Inedita.
Nonhabelur. £L. ProcopiiGraaceet Latine, 1224 Vllimaabsquenumero.
TOMO SECUNDO.
Totn.I, poslep. 49. VitaS. Pauli primiEremitae, 17 Tom.IV, poslep. 29.
Ileidem. - VilaS.HilarioaisEremils, 29 Ibidem.
Ibidem. VitaMalchimonachicaptivi, 35 Ibidem.
Deest.
" Desunl. RegulaS. Pachomii,e GrsecoLatinereddila, 61 Deest.
Ejusdem,el S. Theodoriciepislolajet verbamystica, 87 Desunt,
Tom.IX. Liber DidymideSpiriluS. ex Grasc.Lai. conversus, ' 101 *In Appendice lom.IV.
Tom.II. Altercalio
Luciferiani et Orthodoxi, 155 T.IV,poslep.~\1.
Ibidem. LiberadversusHelvidium, 185 Ibid. poslepist.59.
Ihidein. Libriduoadversns Jonnianum, 211 Ibidem.
Ibidem. Libercontra Vigilanlium, 212 Ib.postep.5T.
Episl. 6 1. LiberconiraJoannem Jerosolymitanum, 555 Episl.38.
Totn.II. Apologeticiadversus Rufinum libri tres, 397 Poslep.42.
T. IV, inlersupposil. -*-Apologia,quampro semisitliufinusad Anaslasium pap., Tom.'V.
1bidetn. «f-EpislolaAnastasiipap.adJoan.Jerosolym.supernomineRtifini, Ibidem.
Tom.II. DialogiconlraPelagianoslibri tres, 495 Postcp. 45.
Desunt. TkeodoriStopsueslenifragmenlaelibris conlraltieron., 589 Desideraniur.
in
Tom.I, fine: Liberde VirisIUustr.addilaGrmca versione Sophronii, 601 Poslep. 29 sineGrmc.
InlexlaVers. Grmcm, Appendixprimade VitisApostotorum, 719 Desideralur.
Toin.IV. Appendix allerade duodecim Docloribus ad Desiderium, 725 Desideratur.
Tom.I, in fin. -5- Gennqdius III. B.
de Vic. quos Bieron.sequenscommemorat, Inler supposil.tom.V.
TOMO TEllTIO.
Tom.III,inftn. Liberde NominibusHebraicis, 771 Tom.IIAnit.
Ibidem. Liber de situet nominibus 'L ocorum Hebraicorum, cuniGracoEuse-
biilextu, . \ 859 Ibid.posl aliquanla.
Ibidem. LiberQuaestionuni Hebraicarumm Genesim, 935 Ibidetn
Tom.VII. CommentariusinEcclesiaslen, 1009 Tom.II, poslep.Cril.
Tom.III, poslep.ad Homiliasduaa Origenis in Canticum Canticorum Latiiieabs Hieronymo Ibidem
Algasiam. redditaj, 1117
IN PRIOUIAPPENDICE GIIJJCA.
' QuinqueGrmcaFragm. tibriNominumHebraicorum, 1145\
LexiconGrmc.NominumHebraic.quodOrigenian.audil, i203 /
Nonhabenlur. <Ejusdemlibri aliud exemplar, 1253\ Tom.II.
ex
Excerpta Operious P hiionis Sudmi, 1281 (
ex
Excerpia Operibus F lavii Josephi,' 1289)
IN APPENDICE ALTEB.A LATINA.
Tom.III. „ HberNominumLocorumex Aclis, 1297 Desideratur.
Tom.III, ex parte. DeHebraicoalphabeio,et X DeiNominibus, 1505 Bxparielantuml. V.
Nonhabetur. DeBenediclionibusJacobpalriarclim, 1507 Non kabetur.
Nonhabelur. Ejusdemlibelliallerumexemplar, 1315 Totn.V.
Tom.1V. DedecemTenlaiionibus 4n desetio, 1519 Iii Appen.l. IIel t. V.
PATROL.XXX. 29
90? . g. HIERONYMIOpERDM MANflSSA. , fj3S
0 RDO 0 RD 0 OEDO
veterwn Editionum. HUJUSEDITIONIS. BenedictinmEdit>pnis.
Nonliabelnr. In CanticumDebbormCommentarius, 1521 Ibid.
Tom.III. Quccslioncs Hebraica;in tibrosRegum, 1329 ibid.
Ibid. Qumsliones LXebraicm in librosParalipomenon, 1565 Ibid.
Nonhabelur. In Job intetiinearisExposilioPliilippi, 1407 Ibid.
Nonhabentur. Excerptaex Commenlanoins.ineumdenilibrum, 1471 Non habenltir-.
TOMO QUARTO.
Tom.V. Commenlariorum inIsaiamlibri XVIII, ' 17 Tom.III.
f/jfd. Commenlariorum iu Jeremiamlibri VI, 679 Ibid
APPENDIX.
( HomilimNovemOrigenisin Isaiatn,quarumLadnainterprelalio )
Desideivnlur. j Hierpngmp Iribuilur, _ . 901 Desidfrantur.
\Parvula Abbrevxatwmlsatamexins.Veronensi, 937 )
TOMO QUINTO,
Tom.Y. Commentariorum in Ezechielemlibri XVI, io Tom.III.
'
Ibid. Explanalionis i iiDanieletn liber unicus, 491 Ibid.
Desideranlur. HomiliarumXXVIIIin Jereu.iamet Ezechieletn,quasde Grseeo Desiderattlur, prmfa-
Origenis S. HieronymusLalinasfeeit Iiber' singularis, qui lioneexpeptain vm
nunc primoaecedit, 584 Epislolarumclasse.
TOMO SEXTO.
TomumVI conficiunl. In OseeCommentariorum libri tres, 809 TomoIII,parieatiera.
In Joelemlioer unus, 947
In Amoslibri tres, . §89
TnAbdiamliber unus, IIJ97
In Joannemliber unus, 1117
In Michseamlibri duo, IjSl
In Naumliber unus, 1231
lu Abacuolibri duo, |27,5
In Sophoniamliber unus, 1557
In Aggasumliber unus, |587
In Zacbariamlibri tres, ' ;U1S
In Malachiamliber unus, jtiil
TOMO SEPTIMO.
Toiit.IX. In Mallhoeiim Commentariormn libri quatuor, ig yom ^y
Desunt. In LucamHomiliretriginlu novem Origenis, qnsee\ Gra3coin Desunl excevta Prm-
LalinumaS.Hieronymoconversaa,iiunc jjrimum-ejusOpe- faliohe4n\'mEi)islo-
rum Collectioniaccedunt, 219 larumctasse
Tom.-IX. IaEpistolamad GalalasCommentarior.libri tTes, 307 _pomiy'
Ibid. In ad
Epistolam Ephesios Commenlarior. libri tres, 459 j-^"
Ibid. InEpisl. ad TilurnCommentaiior.libersingularis, 555 j^"
Il)\(l. In Episl.ad PhilemonemCommeniar,liber unus, 599 n,^
IN APPEKDICE:
n v ,,/mim-
anmi. Commenlariiin Job, <31_
vesiaet Admonitioni inseritur om- "'
SpecimenCoinmenlaiiiineditiinPsalmos,
Hieronynioascripliin Mediolaneusi Ambrosianoms., ,S15
Breviariumin PsalmosS. Ilier. ascriptum,fakolamen, 821 J,i , lom.11.
l°".lvVTJT
' , Liber in ExpositionePsalmorumsub ejusdemBier. nomine, 1269
r AjweHa. rr
Besideramr. prmfatiode LibroPsalmorum, 1299 •_?•_
MralW- M'
TOMOOCTAVO.
... ., CbronicoEusebii,quodS. HieronytnusLatineredditlit, Gra_cus '
Omniadesiderantur.' iexms fermein integrumrestituitur, 59 ExceptaPrmf. adVin-
S. Hieron.continualio,ex quo locoEusebiusdesiil, cenl.in vuiEphlolu-
S. ProsperiposlHieronymumconlinuatio, rum classe,mhil hu-
ArnaUiPonlaciin ChronicaApparat.et Annotat., jusflpens habelur.
TOMO NQNO.
DIYINJEBIBLIOTHEGEPARS PRIMA,
CondnensllebrmorumCanon.
'/.xceplo Psalmorum Primus OrdoLegis a Genesiad Josue, 147 TomoI, patie prima
libro,qui Itabelurin SecundusOrdo Propbetaruma Josuead Joh, 46.1 qumet diciluranlea
AppendicelomiVIl, Tertius Ordo HagiographorumaJobadHester, 1079 inedila/
cwteradesideranlur.
APPENJ3IC0LA.
Duo psalmi,linguaItebrmorumveruacula,chaiacleribusvern La-
iinisexpressi.(Ex Martianmieditione.Nonhabet VaUarsiand.)
TOMO DEGIMO.
DrVIN;EBIBEIQTHE&EPARS SEGOND.43
ContinenslibrosS. Scripturmexlra CanonemEebrceorum.
1LiherTobiajex ClialdaicoOriginali, 25 TomoI, parte secunda
t Liber Judith ex eodem, _ 41 el lertia.
1Liber Job cumobelisel asteriscisex Graco, 61
Dcdderantttr. {I Psalteriumex Gra3coduplex, alterumquodRomanumdicimr,
cursimemendaium,alterumGallicanmncumobelisel asler., 119
I Praelatioin hbrosParalipomenonjuxta Grascum. 401
VPrajfalioi'11 librosSalomonisjuxta eumdem-lexlum. 405
APPEKDIXES VULftATA.
Liber Sapicntim, 40B Nonhabenlw.
_f.g rnSTRIBUTIOOMNIUMOPERUMS. BlERQlTCMIi 910
" ORDO
ORDO 0 HD 0
VcterumEdilionum. _ H U J U S E DIT10 NIS. Benediclinm Edilionis.
LiberEcclesiasdci, %Zo
Duotibri Macliabmorum, 469
DIVINJEBIBLIOTHECfi PARSTERTIA,
'ConlinensnovumTeslamenlum.
Ouatuor
" Evangelia,praefixaGrace et Lalinead
- Carpianura Epi- Upisl, ad Carpianum
stola, et CanonibusEusebianis, S2S des!«erater.
LiberActuum, - - 687
EpistoUe XIVS. Pauli, 725
EpistolajVII Canouicae curnPrologo, 821
Apocalypsis Joannis, 879
SingulistomisannotationesedilionisBenedictjna., ut- ne quid-
deesse videretur,subjutrclse sunt.
APPENDIX.
Abbrevialio Clironicm.
rarianlesLectionescodicumDiv.Bibliothecm. (Ex arcliiviis"pd-
ImograpliicisillttstrhsimiJos Blancltini.NequeBenediclina,
nequeVallarsiana,nequealia ediliohabel.
TOMO UNDECIMO VEL OPERUM S. HIERQNYMI MANTISSA.
'Non Hieronymiquidem,sedquaeilliattributavulgosunl,neque
alibilocumcommode liabent, Scriplarecensentur, ip.dicatis
subindeverisauctoribus.In anliquis edilionibusIV touram
occupant: in Benediclinain V siveultimumablegalaomnia
sunt.Qu_easteriscoprajno.laniur parlim.inillis, parlirnetiam
in Benediclinaeditione,desiderabanlur.
PARSPRIMA.— EPISTOLJE.
EPIST. I. Ad DemetriademVirginem, 1S EslPetagit.
II. Ad Geruntiifilias, io Eulropiipresbyleri.
III.. AdMarcellain,ut adversaloleret, - S0 f. Pliilippipresbyteri.
IV. AdVirginemin exsiliummissam, "SS f. ejusdem.
V. AdAmicumaBgrotum, 61 S.ilffliciijii
TaMrjneiisjs.
VI. AdAmicumaegrolumde ViroPerfecto, - 73 EjusdemS. Maximi.
' VII. AdAmicumde scientiadhina3Legis, 108 /'. FausdRhegiensis.
VIII. De trihusvirtutibusHomelia, 116'
IX. AdPaulamet Eustochiumde Assumplione B. M.V., 122
X. De Assumpticne B. M.V. Sermo, 145 f. FulberliCarnol."
XI. De hocorandisParentihus, 14S
XII. De septeniOrdinibusEcclesia?, 148
XIII. Yirginitatislaus, 165
XIV. Dehis, quajDeoin Scrijrturissauclisatlrilmunlur, 176 f.PauliPannontipresb.
XV. DamasiSymbolum, ibid.
XVI. SymboliKxplanatioad Damasum, ' ibid. f. GregoriiBmtici.
XVII. ExphnatioFideiad Cyrillum, ibid. Pelagii.
XVIII. AdPrEesidiumdeCereoPascliali, 182
XIX. De vera Cireumcisione, 188 f.S.Hieronymiexpaiie.
XX. AdSusannamlapsam, 210 f. Teiiulliani.
-=j- In Evagriumobjurgatio, NicemEphc.Ronwliani.
-f- AdMiliternsajculi,ul Chrislomilitet, f- S-Patdini.
XXI. Explandlioinpsalm.xn, 210 S. ejusdemPaulini.
XXII. Explanatioin psalm.cxvn, 211
XXIII. AdDardanumde diversisgeneribusmusicoruffi , . 215
XXIV. DeResurrecvioneDomini, 215 f.FattsliRhegiensis.
XXV. De NativitateDomini, 220)
- nnitts ejus-
vwn
XXVII. nenPl&ac^T™'
De Quadragesima, " IfAvidentur
22o>
XXVIII. DeesuAgiii, 2241 fiemm.„ aucioru
aemqueauciot.ts.
XXIX. DeResurreclioneDomini, ibid;.
XXX. AdEustochiiim de VinculisB.Petri, • 226
XXXI.'DeOhser.vationeVigiliarum, 252 NiceliiTreviensisepisc.
XXXII. Ad Pammachium et Oceanumexhdrtatoria, 259
XXXIII. Ad quemdam,qui in saeculopoenitebat, 242
XXXIV.De diversisgeneribusLeprarum, 24S
XXXV. De duobusFiliis,frugi et luxurioso, 248
XXXVI. YaleriusRufino,ne ducatuxorem, 234
XXXVII. DialogusHieronymiet Augustinide origineanimarum, 261
XXXVIII.De Corporeet SauguineChristi, 271- '
XXXIX. SuperEvangeliumMatthasi, 276
XL. AdTyrasiumsupermortefilias, 278 fi FausliRhegiensis.
XLI. AdOceanumde ferendisopprobriis, 282 f. ejusdem.
XLIf. AdOceanumde vilaClericorum, 288
XLIII. AdDamasumde Oblationibus Altaris, 292
'
^:*^^^^U^-^^~^ ** .
S SESKJSSSSIde M——tae> ™
XLVin. Chromaliiel Heliodoriad Hieronymum |J,_AT ( n MV QQI
XUX. HieronymiadChromalium etHeliodorum(oe ttal' u- w' v'• **'
'
L. Itemde NalivitaleB.M.V„ ibid.
LI. AdPaulametEustochiumde virlutePsalmorum, 503
LII. AdAuguslinum,aliasAnonymi, 506
- LIII, Gttigonis ad-FratresBarbonensesde ScriplisHieronymi, 507
011 INDEX ALPHABETICUS1N OPERA OMNIAS. HIEllONYMI. 912
0 RD0
HUJUS EDITIONIS.
PARSSECTJNDA. — SCRIPTAVARIIGENERIS.
* de formisHebraicar.lilterar.,
Hieronymus 507
Catatogusquorumdam Operum 509
S. Hieronymiad Monachos, Hieronymo attributor.,
511
Ejusdem
* CanonesRegulaMonachorum : lumel Monacharum, 519
* PceiiileniialessecundumHieronymum, 423
Martyrologium Hieronymianum , praslixisEpistolisChromatii
et Heliodoriad Hieronymum, elHieronymiadeosdem, 45S
Liber Comitis,prsefixaEpislolaad Constanlium, 488
PARSTERTIA.— COMMENTARII 1N NOVUJITESTAMENTOM.
* Expositio de breviProverbioedita, 551
* In Evangeliorum
* Ia MallhaBuni, 554
560
* Marcum,
* InLucam, S67
In Joannem, 577
Commemarii in Evangelium secuudumMarcum, 589
PrsefatioCommentarii in EvaugeliumseeundumLucam, 645
Commentarii in Epistolamad Romanos, 645]
Commentarii in Epistolamprimamad Corinthios, 717 J
Commentarii iu Epistolamsecundamad Corinthios, 7711
Commenlarii in Epistolamad Galalas, 805[
Commentarii in Epistolamad Ephesios, 825f
Commenlarii in Epislolamad Philippenses, 8411
Commentarii in Epislolamad Colossenses, 8S5) SuntPelagit.
Commeniarii in primamEpistolamad Thessalonicenses, 861/
Commenlarii in secundamEpistolamadThessalonicenses, 8691
Commentarii in primamEpistolamad Timotheum, 8751
Commentarii in seeundamEpisiolamad Timolheum, 8871
Commenlarii ia EpislolamadTitum, 895 I
Conimenlarii in Enistolamad Philemonem, 899}
Conspeclus lotiusEdilionis nostras i u Xtomos distribuue el ad
Benediclinam et velustioresEditionescomparatae. ,
Indexgeneralisin omniaOperaS. Hieronymi.
IndexgeneralislocorumS. Scripluraa,qusein S. HieroDymi
Operibusexplicautur.
INDEX GENERALIS
©R12.fi RERIJH.