C^SARIS BARONII

ANNALES ECCLESIASTICI
TOMUS (^UINTUSDECIMUS

Cet ouvrage, par les corrections et les additions

Hoc

in opere

tam multa sunt aut correcta aut

Editoresreddiderint
et,

considerables qui y ont ete operees, est devenu la

propriete des Editeurs, qui se reservent tous leurs
droits.
soit la

addita, ut id

suum

quidquid
quis

suorum jurium
crimine

sit,

sibi vindicent. Itfique, si

Toule contrefafon ou imitation

quelle que

idem aut furto ediderit aut quoquo modo

tatus, in
erit et

erit imi-

forme sous laquelle

,

elle se presente, sera

pour-

de injuria postulabitur.

suivie rigoureusement

conformement

aiix lois.

^ ^
C^^SARIS
S.

R.

E.

CARD. BARONII

OD. RAYNALDI ET JAC. LADERCHII

CONGREGATIONIS ORATORII PRESBYTERORUM

ANN ALES
ECCLESIASTICI
DENUO EXCUSI ET AD NOSTRA USQUE TEMPORA PERDUCTI

AB AUGUSTINO THEINER
EJUSDKM CONGREGATIONIS PRESBYTERO, SANCTIORUiVl TABULARIORUM VATICANI PR^FECTO, ETC, ETC.

TOMUS QUINTUSDECIMUS
864-933

Pl

BARRI-DUCIS, LUDOVICUS GUERIN, EQUES ORDINIS

TYPOGRAPHI EDITORES.
DCCC LXVIll

5.

SILVESTRI, et SOCII,

!J

-'j

SUMMARIUM
TOMI XV.

DCCCLXIV.

1-4.

De Rodoaldi
:

legali

condemnalione.

5-8.

Nicolai consilium de

habenda Synodo

in

causa

Lotharii

cum

per litteras excusatorias episcopi conantur avertere. 9, iO. Quid Nicolaus egeril Lothario vcnire Romam pollicente. il-1'6. Pro Rhotaldo injusledeposilo Nicolai studium,

qui lum ad

eumden^ tum ad

reges

dat litteras.

tG-t8.

Posl litleras Nicolai ad

Hincmarum

Rhotaldus venit
Aliae Lolharii

Romam

et

reslituitur.

19-22. Lotliarii Epistola ad Nicolaum papam. 23-27.

littera ad Pontiflcem de legatis Theutgaudio et Gunthario. 28, 29. Nicolaus ad Rotlandum episcopum Arelatensem respondet Apostolicai Scdi addiclissimum. 30. Dona collata EcclesiisaNicolao. 31,32. Nicolausamultis consulitur Sardosah incestisnuptiiscohibet.
:

DCCCLXV.

1-3. Restitulio

Collectionibus

Rhotaldi solemniter iacta et renuntiata. 4-8. Quid sentiendum de diversis canonum ibi de Isidoro Mercalore. 9-31. Nicolai ad Gailise episcopos litteroe de restitu: :

et alise lum ad regem, tum ad Hiucmarum eadem.de re. 32-S2. Hincmari apologeticum in causa Rhotaldi. 53-58. Arsenius Nicolai legaiusin Gallia cum litleris ad episcopos in Lotharii reguo constilutos. 59-64. Arsenius in Gallia Lotliarium a divortio revocat, EngelIrudem perjuram excommunicat. 65-68. Nicolai studium dc pace firmanda iuter Francoruui

tione Rhotaldi

reges et Ludovicum. 69, 70. Eoedus ictum interFrancorum reges. 71. Episcopus Placentinus per Nicolaum restitutus. 72. /Edilicia publica a Nicolao constructa. 73-96. Michaelis imp. hlteras

blasphemas

et

imperatoriae igni damnalLe. 101, 102. Translatio reliquiarum

obitus, cui S. Rimbcrlus succedit.

contumeliosas Nicolaus vespondendo mirabililer confutat. 97-100. Litterae campanarum usus S. Ansgarii
: :

DCCCLXVL

1,2.
3.

Logatio Pontificis tum ad Bulgaros,

Bulgarorum rex cum suagente ad fldem Calholicam conversus legatos mittit ad papam. tum Conslantinopolim. 4-7. Bulgarorum consullationibus

respondet Nicolaus. 8-19. Legatos abeuntes Constantinopolim multis Nicolaus Epistolis raunit ad plures datis, praesertim ad Theodoram imperatricem sanclitate insignem. 20-23. Ludovici imp. expedilio in Sarracenos Italiam infestantes- 24-28. Waldrada excommunicata a Nicolao papa. 29-42. Adventius episcopus pro Lolhario litteras scribit ad Pontiflcem, ct ipse Lolhariiis suum apologeticum. 43-47. Epistola episcoporum Lotharini regni ad episcopos in regno GaUincman, roli constilutos. 48-71. Synodus Suessionensis a Nicolao indicta et celebrata pro re Gunlharii et Theutgaudi. 72-87. Epistola Synodalis et Hincmari et Caroli regis ad Romanum Pontificem, qui pariter dat litteras. 88-95. Pro Aquitanicis Ecclesiis et de aliis rebus Nicolai
litteraj.

BAIiON.

TOMUS XV.

II

SUMMARIUM.
1-3. Legali Apostolici in

DCCCLXVII.

Bulgaria fidem Catholicam optime constituunt. 4. Legati Constantinopolim non recepti. 5-41. Synodus Trecensis et hinc litteree Synodales, et Hincmari Epistola apologetica ad Nicolaum papam. 42-62. De schismate Photiano Epistola historica et doctrina63-73. Objecta a Photianis in Romanam Ecclesiam, et lis Nicolai papae ad episcopos Gallise. maxime circa processionem Spiritus sancti diluuntur. 70-82. Quse praecesserint et comitata fuerint Bardae miserandum interitum. 83. Photius Bardae mortuo insultat. 84-86. Photii irrita conamina in Nicolaum papam. 87-90. Tragicus Michaelis imp. interitus. 91-99. Basilius nonus imperator restituit Ignatium, pellit Photium, cujus detectaabominanda scripta. 100-107. Basilius circa Photii ejectionem consulit per litteras Romanum Pontificem. 108-113. Ignatii palriarchae litterae ad papam consulentis eumdem de iapsis et ordinatis a Photio. 114-119. Ob Theutpergam reginam male habitam a Lothario Nicolaus laborat, et excommunicationem regi minatur. 120-124. Humiles Lolharii littera ad papam venire Romam praetexentis. 125, 126. Prohibet Nicolaus Lotharium venire Romam. 127-130. Pro Helletrude vidua bonis spoliata a Lothario Nicolaus laborat. 131. Epistola pcenitentialis Nicolai papae. 132. Corpus S. Clementis
:

Romam

delatum. 133-138. Nicolai postrema Acta, munificentia erga Ecclesias, laudes et obitus.

139-147. Hadrianus, cujus primordia et virtutes praedicantur, papa laetissimis auspiciis eligitur. 148. Dux Spoletinus invadit urbem et depraedatur. 149-137. Per litteras Hadriano papae

blanditur Lotharius, cui

ille

dat monitorium, agitque iu causa divortii.

158, iS9. In quibus

a Nicolao praedecessore Hadrianus deflexerit.

DCCCLXVIII.

1-6.

episcopos. 7-9. Hadrianus

Bulgaros Waldradam absolvit, datis litteris ad eamdem et ad coram Orientalibus seipsum justificat. 10-14. Hadriani iitterae redditae ad Synodum Trecensem. 13-17. Hadriani litterae ad regem Ludovicum. 18-33. Hadrianus consulit Actardo episcopo a sua sede Namnetensi per Nortmannos expulso, eique pallium confert. 34-39. Legatio Basilii imp. Romam, ubi tertio damnatus Photius et ejus volumina combusla. 40-43. Theognostem redeuntem Constantinopolim Hadrianus prosequitur litteris datis adBasilium imp. et Ignatium patriarcham. 44-47. Mutuae inter Photium et Joannem patricium

Hadrianus legatos

mittit ad

litterae.

48-30. Lotharii

Romam

adventus, recessus et interitus. 31, 52. Theutgaudi Trevirensis

episcopi obitus. 33-56. Hadrianus ad Galliarum proceres, utLudovico imp. in

regnum

Lolharii

succedenti sint fideles.

DCCCLXIX.

l-IO. Legati Hadriani

Pontiflcis

cum ejusdem

litteris

ad Basilium imp. causa indicendi Conci-

lium. 11-13. Legatisbonorifice exceptis, aperitur Concilium. 14-60. Celebratio Concilii octavi

(Ecumenici Constantinopolitani cum suis singulis decem actionibus pro condemnatione Photii, quod Basilii imp. pietas illustravit. 61-64. Ejusdei# Concilii accurata defensio. 63-67. Litterae ex Synodo, et circa subscriptionem controversiae. 68-79. Contentio coram legatis agitata de dioecesi Bulgarorum. 80-85. Libelli subscripti primum ablati, deinde reslituli legatis. 86-88.
Legati

Romam redeuntes vita periclitantur per Basilium imp. ingratitudine insignem. 89-91. Orientalium in Ecclesiam Romanam jugis livor unde malorum origo. 92. Agilur a legatis Bulgarorum cum Hadriano papa de Ecclesiasticis eorum negotiis. 93-100. Hadrianus per legatos et lilteras Carolum Calvum deterret ab occupatione regni quondam Lotharii, quod ad
:

Ludovicum imp. spectare contendit. 101-106. Acta Concilii Metensis dictum regnum Carolo Calvo injuria deferentis. 107-109. Salomon Britannise rex petit per litteras, et accipit ab Hadriano SS. reliquias. 110, 111. Dictus Salomon iusigne monasterium aediflcat.

DCCCLXX.

1-16.

Hadrianus per legatos

cum Ludovico

et litteras agit contra invasionem regni Francorum, quod Carolus rege diviserat. 17-26. Litterae Hincmari archiepiscopi Rhemensis Carolo blan-

dientis injuriosius scripta; in

Romanum

Pontiflcem refelluntur. 27-32. Hadriani

litterae

pro

Carolomanno in vinculis detento. 33. De libello precum Caroli regis. 34-38. Hincmarus Rhemensis in Synodo latrocinali Hincmarum Laudunensem episcopum paps studentem deponit et vexat. 39-43. In Anglia SS. virginum mira fortitudo, et S. Eadmundi regis martyrium. 44-51.
Metrophanis Epistola hislorica de rebus Photii. 52-60. Photii juste cum suis exagitatae litterae flebiles et hypocritic. 61. De filiis Basilii imp. 62. Legatio Petri Siculi ad Manichaeos. 63. De imagine Dei Genitricis Mariae.

DCCCLXXI.

1-14. Ignatii patriarchte et Basilii imp.

Epistolffi

ad Hadrianum papam, et ejus respousio de

iis,

qu;e circa Photii schisma definienda supererant. 15. Basilii victoria contra Barbaros. 16, 17. In Bulgurorum causa querela; Hadriani pap, et excusatio Grimoaldi episcopi. 18-25. Photii mi-

serationem ciere conantis querula3

litteraj

ad Basilium imp.
litterai encyclicce.

et 49.

Bahanem

patricium. 26-48.

Photii dolos ad suos in fide continendos

Ludovicus imp. coronatur

Romae rex Francorum. 50-71. Ludovicus imp. ad liasilium de imperatorio nomine sibi proprio apoiogeticam Epistolam scribit, in qua alia multa profert de rebus Italicis. 72-74. Legatio Concilii Duziacensis per Ac.tardum ex|iloia ad suiiimuni Pontificem. 75-84. Hadriani papae Epistolj

SUMMARIUM.
ad Carolum Calvum res^em de Ecclesire Turonensis
sis.

III

privilegiis et causa

Hincmari LauduncnPontificem,

85-91. Agil Hadriaiuis per litteras

cum

Rliemensi et Carolo rege, ut Hincmarum Laudunen-

sem Romam

venire sinant. 92-101. Epistola Caroli injuriosiusscripta ad

Romanum

etluijus mollis responsio. 102. Anglicani regis constantia in fide.

DCCCLXXH.

1-3.

Hadriani papae obitus, et Ludovici imp. captivitas ob proditionem Basilii. 4-U. S. Athanasius episcopus Neapolitanus multa passus a Sergio nepote morilur. 12-15. Neapolitanae Ecclesias
Basilii

leeta primordia, digna pra^conia, et florens status maxime subS. Atlianasio. 16. Legatio imp. ad Ludovicum regem Germania;.

DCCCLXXIH.

1.

Concilium

Romanum

in
3,

causa Ludovici imp. contra Aldegisum.

4.

scopum Coloniensem.
apud Carisiacum

Legatio Joannis

pap

VIII

2. Pallium missum ad epiad Ludovicum regem. 5-7. Conventus

et Francofordiensis.

DGCCLXXIV.

1.

Joannes papa

cum

utroque Ludovico Veronam conveniunt.

4.

2.

Sarracenorum rex apud Saler-

num
DCCCLXXV.
i, 2.

dat poenas sceleris. 3,

Beorredi regis Merciorum pietas et obitus.

Ludovici irap. obitus ct laudes

4, 5.

imperator a Joanne papa.

gusta
fit

ubi de conversione Slavorum. 3. Carolus Calvus coronatur Ludovicus rex ab invasione Galliffi recedit. 6. Engilberga Au:

monialis. 7-9.

Quomodo

dicta coroiiatio Caroli fuerit expleta.

DCCCLXXVI.

1-17. In

Ticinensi Synodo Caroli

Concilii Pontigonensis in Gallia singulee actiones

coronatio confirmatur, cujusActa integra proferuntur. 18-25. coram Carolo imp. celebratee. 26-28. Ludo-

regnum contra Carolum imp. invasorem defendit, ejusque exercitum sternil. Synodo Pontigonensi Romam redeunt. 31-36. Joannes papa conlra Sarracenorum incursiones et marchionum infestationes Caroli imp. opem implorat. 37-39. Cavicuo paternum
29, 30. Legati Apostolici a

rolus imp. de

litteris et

bonis arlibus oplime meritus.

DCCCLXXVH.

1-6.

Sarracenis infestantibus Campaniam Joannes papa laborat cum diversis illius regionis ducibus ubi de cx.de Sergii per Athanasium episcopum Neapolitanum. 7-13. Joannes, Sarracenis Urbi imminentibus, per litteras et legationem Caroli imp. auxilium enixe eftlagilat. 14-16. Caroli imp. et Joannis papee congressus, quem Carolomannus exturbat, deinde in fugam ver:

sus. 17. Moritur Carolus imp. eique succedit filius Ludovicus Balbus. 18, 19. Hincmari littera^ instructiva? ad Ludovicum. 20-22. Rachildis imperatrix vidua minus recte se gerit, propterea

reprehensa ab episcopis. 23-25. Ilugo filius Lotharii contra Ludovicum insurgens deterrelur per litteras Hincmari. 20. Romana Ecclesia tributum Sarracenis solvere cogitur. 27. Lamhertus comes adversarius Joannis papae. 28, 29. Joannes de cogendo Concilio sollicitus regem Anglorum admonel. 30. Basilius imp. pro pace Ecclesice Constantinopolitanse agit apud
:

Joannem.

DCCCLXXVIII,

1-7.

Joannes papa mittit legatos Constanlinopolim cum litteris ad imperatorem de tollendis disad Ignatium patriarcham exprobrans occupationem dioccesis Bulgarorum. 8, 9. Pholii ad Anastasium bibliotliecarium litterai nimis ei familiarem. 10-14. Joanues Laraberli ducis Spoleti et Adelberti potentia et armis circumvallatus per lilteras cum multis queritur, in Galsidiis, et

opem imploraturus proDciscitur. 15-19. In Synodo Trecensi deceruitur Romana? JoannisRomam restilutio. 20-25. Hincmarus Laudunensis in eadem Synodo per Joannem papam reslituitur. 26-32. Hincmari Rhemensis futiles excusationes, et alia? ejus lucubraliones. 33. Joannes Bosonem adoptat in filium Ticinensi EccJesise privilegium
liam regum
Ecclesiee liberatio et
:

confert.

concessa pro vivis et defunctis. 35. De Adone archiepiscopo Viennensi. 36-40. Quibus artibus Photius Basilii imp. gratiam captaverit, ut in honore haberetur. 41-48. Ignatii patriarcha) obitus sanclilateet miraculis clari. 49-55. Pholius sedem patriarchalem denuo invadens horrende in adversarios Calholicos furit. 56, 57. Constanlini obitus et
34. Indulgentia

excidium Syracusarum. 58-CO. Adelphonsi regis in Hispania piura monumenlum. Aeliredum Ecclesiffi Anglican;e instauralorem conversio Gitronis regis Danorum.

61, 62.

Per

DCCCLXXIX.

1.

Ludovici imp. obitus.

bilis Photiirestitutio

aJoanne papa
veris. 54-60.

Joannis papae consilium de novi imperatoris electione. 3-S. Deploraculpabiliter facta. 6-53. Joannis papce litterae circa Pholii

restitulionem per legatos missa; in

facta collalione

cum

Synodo legenda;, turpiler Nomine Joannis pap conficta

Pontilicis

a Photio falsatae ostenduniiir, Epistola a Pholio : ubi de adfalsatse,

ditamenlo

Fi/io'/tte

in

Symbolo.

01-63. Aliaj litteraj

et legati Apostolici a

Photio seducti. 64-73. Synodus Pholiauaab ipso Photio descripta, et

cum

octavo Concilio QEcu-

IV

SUMMARIUM.
menico perperam confusa.
7-i,

7S.

Santabareni praesligia

ct fraudes.

7G. Litleraj aliaj el res

gestae Joannis. 77. Foedus Italia;

principum

cum

Sarracenis Joannes dissolvendtimcurat. 78-82.

De Capuse cenorum.

et Cajetae

tumullibus tum circa electionem episcopi, tum propter invasiones Sarra-

DCCCLXXX.

1-10.

Joannes papa post reditum legatorum dat litteras ad Basilium imp. et Photium, quas defert Marinus legatus omnia perperam gesta destructurus. 11-13. Photius analhemate damnatus a Joanne papa. 14. Sarracenorum classis expugnata a Basilio imp. lS-20. S. Methodius Romam venit, eique reverlenti in Moraviam dat Joannes papa litteras ad illius regionis principem.

DCCCLXXXL

1-i.

Athanasium juniorem epi.scopum Neapolitanum Joannes, habita Synodo, excommunicat.

S, 6.

Legatio Athanasii ad papam,et hujus responsio. 7-9.Carolus Crassus a Joanne papa coronatur imperator, cui Hincmarus Rhemensis dat Epistolam paroeneticam.

DCCCLXXXIL

1-3. Litterfe

Cum Aldephonso
ribus.
eligitur, qui

Joannis papee iraplorantis auxilium imperatoris contra Sarracenorum incursioues. 4-6. rege Hispaniae Joannes papa agit per legatos et litteras de rebus disciplina7-9. Joannis papse obitus, et ejus constitutio de cardinalibus. 10-12. Marinus papa

damnat Pbotium.

13-16.

Hincmari Rheraensis episcopi obitus,

et

de ejus doclrina

nonnulla. 17-20. Devaslaliones Nortmannorum, quibus finem ponit pax inita per matrimonium
Gislae

cum

Godefrido.

DCCCLXXXIII.

l.Formosus restituitur in episcopatum. 2. Fulco Rhemensis archiepiscopus ad Marinum papam. 3. Aelfredi regis Anglice pielas. 4-28. Patriarcha Aquileiensis schismaticus litteras a Photio accipit diserte impuguantes processionem Spiritus sancti a Filio. 29-39. Asserliones histoubi de tempore quo additum fuit Symboio verbum ricce in eadem Epislola allatae refelluntur Filioque. 40. Palriarchee Aquileiensis levilas. 41. De Joanne Scoto.
:

DCCCLXXXIV.

1, 2.

Marino papae succedit Hadrianus III pari fortitudinc adversus Photium. 3. Scripta Fulconis ad Hadrianum papam. 4. Cassineuse monasterium a Sarracenis incensum. 5. Translalio SS. martyrum.

DCCCLXXXV.

1-7.

Hadriano morluo, eligitur papa Stephanus VI, a pueritia clarus virtutibus et rerum gestagloria. 8-lS. Basilio imp. Photii partes foventi Stephanus papa objurgatorias dat litteras. 16-24. Ouae sint transacla inter Fulconera Rhemensem episcopum et Stephanum papam. 2S. Obitus Carolomanni regis.

rum

DCCCLXXXVI.

1-6. Basilius

imp. moritur

sacra jedificia ab eo constructa.

7, 8. Victorije

a Basilio imp. a Bar-

baris relatae. 9-14. Quae Basilius imp., licet a Photio seductus, laude digna scripserit. lS-28. Leo
historicae ad

imp. patri succedit, Photium pellii, Stephano legitime ad patriarchatum evecto unde litterae papam et ejus responsum. 29-31. De fine Photii et ejus scriptis. 32-41. Ex coemeterio viffi Salariee translala in Urbem corpora SS. martyrum miraculis coruscantia.
:

DCCCLXXXVIl.

1, 2.

Parisiorum civitas obsessa.

3.

Synodus Coloniensis.

DCCCLXXXVUI.

1.

Obitus Caroli Crassi imp. Arnulphus regno, non imperiosuccedit. 2. Discordiae et bella. 3-5. Concilium Moguntinum contra lemporum llagitia. 6. Wido dux Spoletinus unctus iiuperator. 7. S. Remberti obitus. 8, 9. Slephani palriarchae Constantinopolitani obituset sancUtas. 10. Legatio Aelfredi regis cum eleemosynis Romam. 11, 12. Miraculumin Gallia de Crucifixi imagine.
:

DCCCLXXXIX.

Hunnorum
Photium

devastaliones. 2-4.

Episcopi

Oricntales ad

Stephanura papam de recto circa

judicio.

DCCCXC.

1-7. S.

Stephani papa3 obitus ejusque serrao et opera contra abusus serpentes. 8-12. De Sampsonis abbalis obitu et sanctitate, aliisque sanclis viris. 13. Anlonii patriarchae Constantino:

politani obitus.

DCCCXCI.

i.

Forraosus papa post Stephanum ubi series Pontificura diliicidata. 2. Epitaphium de Stephano 3, 4. Formosi papa; virtutus et bona existimatio. u-8. Formosus respondet litteris raissis ad praedeccssorem ab episcopis Orientalibus circa ordinalos a Photio.
:

papa.

SUMMARIUM.
DCCCXCII.
1-3.

evectus,

Wido coronatus imperator a Formoso papa. 4-11. Carolus Simplex ad regnum Francorum multum pro eo laborante Fulcone Rhemensi episcopo. 12. Alia Fulconis scripta, et
Galiia. 13.

Synodus Viennse in

Arnus episcopus

et socii martyres.

DCCCXCIII.

1-8. Inter

Fulconem episcopum
9.

et

Formosum papam
:

de pluribus per litteras actum, prcesertim

de convocatione Concilii.

Bellum Bulgaricum

unde

spiritualis

illius

gentis prsfectura ad

Romanos.
DCCCXCIV.
1-6.

scopo. 7-10. Fulconis

Pro Carolo rege Francorum Formosi papae labores et alia negotia acta cum Rhemensi epilitterfe paraeneticje ad Lamberlum imp. et aliae. 11-li. Consulitur Anglise

Ecclesiis per electionem episcoporum.

DCCCXCV.

l-i).

Concilium Triburiense juribus Ecclesiae vindicandis celebratum.

DCCCXCVI.

1, 2.

Formosus coronat Arnulphum imperatorem

multa patitur a Romanis.

DCCCXCVII.

1-3.

Schisraate laceraturRomana Ecclesia, in

S.

qua Stephanus intrusus

in

Formosum defunctum

Ecclesia cur et a quibus fuerit deturpata. 6, 7. Slephani scandalum portentosa ruina Lateranensis Ecclesije consequitur. 8-12. Erga Stephanum papam episcopoinvehitur. 4,

Romana

rum obsequia

et

maxime Fulconis Rhemensis

episcopi.

DCCCXCVIII.

1-3.

Fulco episcopus deterret per

litteras

Carolum regem a fcedere ineundo cum Nortmannis

coutra

Odonem.
Widonis imperatorum

DCCCXCIX.

1, 2.

Arnulphi

et

obitus. 3.

De

saeculi fine

animadversio.

DCD.

1, 2.

Admonitio de saeculo sequenti circa statum Ecclesiae. 3-S. Libertas adempta Romanae Eccleexitu nimis infausto. 6-9. Post Stephani infamem interitum status infelix Romanae Ecclesiae. 10-13. Per Balduinurn impie nex illata Fulconi episcopo cujus digna opera recensentur. 14. Encoenia Compostellana. 15. De imperio certatur in Italia.
siae
:

DCDl.

1.

Theodorus et JoannesIX papae. 2-9. Ejecto Nicolao a sede patriarchali Constantinopolilana subrogatur Euthyraius, ob quartum Leonis imp. matrimonium. 7-9. De sanctitate Theophaniae
Augustae. 10. Ovetense Concilium in Hispania. 11. Eduardi regis Angliae

dignum factum.

DCDII.
DCDIII.

l-lo. Theoctistes mirabilis et

jucunda

historia. 16.

Hunni Galliam Cisalpinam invadunt.

Nihil.

DCDIV.

1, 2.

Inter Berengarium et Larabertura de imperio certatur. 3-29. ConciJium Ravenn celebrat Joannes papa, in quo Formosi memoria restituitur, et disciplinares leges sanciuntur. 30. Res

Angliae.

DCDV.

1-6.

Joannis IX obitus,

et ejus laudes,

ex

lilteris datis

mannis conversis ad fidem.

9-12.

Aliae

ad episcopum Rheraensera. 7, 8. De NortJoannis IX Epistolae reprobantis schisraa Pliolianum :

et Benedicti IV papae electio. 13.

Adelphonsus rex vincit Sarracenos.

DCDVI.

Sergius

III

papa sedet.

DCDVH.

1, 2.

Mortuo Benedicto succedit Leo V papa.

DCDVIII.

1-4.

Sergio iterum invadente Roraanam

Sedem

et

Sergii et Theodorae

mores pessimi

et facinora, 8.

Pontificem agente, scandala invalescunt. 5-7. Adelphonsi magni virtus.

DCDIX.

1-7.

Concilium Suessionense moribus reformandis

et disciplinae restituendee.

VI

SUMMARIUM.
1.

DCDX.

Anaslasius

III

papa, qui Ecclesiam Ticinensem

privilegiis ornat. 2, 3.

Lambcrlus imperator

optimus

raoritur.

DCDXI.

1-16.

proiertur. 17-19. Alexander succedit, sub

Leo imp. Constantinopolitanus moritur, ex cujus scriptis Epistola circularis valde pia quo Nicolaus revocatur, ejecto Euthymio ac vexato.

DCDXII.

1.

cliae

Anastasii papse obitus. 2-S. Alexandri scclesti imperatoris finis miserrimus. 6. Nicolai patriarEpistola apologetica ad papam de Tetragamia. 7-11. Theodora; turpissima^ potentia Ro-

mana

Ecclesia gubernatur

unde adremanimadversiones.
16.

12-14.

Joannes X intruditur pseudo-

papa. 15. Synodus Confluentana.

institutio, cujus primi abbates

Obitus Adelphonsi Magni. 17-21. Ordinis Cluniacensis

et

Berno

Odo.

22.

Conradus rex in Saxonia primus post Caroli-

genas. 23. Rollonis ad fidem conversio.

DCDXIII.

1-4.

Ragneri ducis Lotharingiaj Diploma de pcenilentia.

DCDXIV.

1, 2.

Bulgaricum bellum per Symeonem regem gestum.

DCDXV.

1, 2.

Sarraceni in Campania penitus exstincti.

dire vexatur.

3, 4.

Joannes coronat Berengarium.

5.

Ecclesia Sa-

xonum

DCDXVI.

1.

Hunni vexanles Ecclesiam Bremensem divinitus puniuntur.

patriarchae legatio ad

2.

Nicolai Constantinopolitani

papampro concordia ineunda.

DCDXVIl.

1, 2.
4.

Unni episcopus accipit pallium a Joanne asserto Pontifice. 3. Ecclesia Danorum vexata. Bulgaricum bellum unde litterfe patriarchae Constantinopolitani adregem Bulgarorum, ad principem Armeuiaj et alios viros.
:

DCDXVIII.

1, 2.

Legatio Joannis X Compostellam

ubi de diversis ritibus conlroversia.

DCDXIX.

1, 2.

Romanus

collega imperatoris Constantini Augusli.

3, 4.

Henricus rex Germaniae.

DCDXX.

1-3.

Unio in Ecclesia Constantinopolitana,

quam

sequilur translatio corporis Euthymii patriar-

chae. 4, 5. Legatio Caroli regis ad

Henricum regem Saxonum.

DCDXXI.

1-12. In Ecclesia Constantinopolitana

schisma sublatum per edictum de quadrigamia explosa.

13.

Angli peregrinantes

Romam

occisi a Sarracenis.

DCDXXII.

1.

episcopos.

Theodorae Augustae obitus. 2. Joannes papa judicat causam inter Hilduinum 3. Robertus comes ungitur rex Francorum.

et

Richarium

DCDXXIII.

1-3. S.

Eugeniae martyrium gismundi episcopi.

in Hispania. 4.

Rodulphus rex Francorum crealus.

B.

Interitus Si-

DCDXXIV.

1, 2.

aegrotat.

Berengarius imp. occisus, Hunnis invadentibus Galliam Cisalpinam. 3. Rodulphus rex 4. Synodus apud Frostejum. 5-7. De Walrico episcopo Augustano. 8. Status rerum Hispaniae. 9-H. De Aethelitani Anglorum regis chirographo ad Confessionem S. Pelri.

DCDXXV.

1-6. S.

Pelagii pueri insigne

martyrium

in

Hispania. 7-11. Puer quinquennis archiepiscopus

Rheraensis.

DCDXXVI.

1.

Hugo rex

Italiai. 3, 4-

Vigens cultus sanctorum in Hispania.

DCDXXVll.

1, 2.

Synodi apud Frostejura

et

Duisburgensis.

3.

Adelphonsus rex monachus.

DCDXXVIll.

1, 2.

Joannis

finis

miserandus,

cui

subrogatur Leo

VI. 3. Ralerius

episcopus VeronensJs.

SIIMMARIUM.
Symeon rex Bulgarorum aggreditur Constantinopolim, congreditur cum imperatore pacem init.
4-8.

VII

et

DCDXXIX.

t.

Obitus Leonis

subrogalio Stephani papae. 2-3. De sacra lanceaquam Henricus rexestadeptus.

DCDXXX.

1-3.

Danorum

Ecclesia reflorescit.

DCUXXXr.

1.

Joannes XI invadit

Romanam

catliedram.

DCDXXXII.

1. Ilalia

per Arnoldum turbata.

2.

Concilium Francofordiense.

DCDXXXIII.

I-S.

Joannis pseudo-pontiflcis, Marotiae, Alberici

superat
et

et

Hugonis regis

facta. 6.

Henricus rex pietate

prcBvia

Hunnos.

1.

Defuncto Stephano patriarcha Constantinopolitano succedunt

Tryphon

Theophyiactus.

AIVNALES ECCLESIASTICI.

NICOLAI ANNTJS

7.

CIIRISTI 804.

De Rodoaldi legati condemnatione.

annus
octingentcsimus

Scqui-

est,

ubi solus illum

(rcpertum)

rumor

habitare

fatebatur,

tur

Cliristi

scxagesinius

missis nostris videlicet sanctissimis episcopis, rap-

quartus duociccima Indictionc inclioatus, quo Nicolaus Ponlifex collccta Roma) Synodo adversus Ro-

tum
ct

eum duximus

convocari. Scd

ille

diversas tenebras |)cnetrando, utpote filius noctis

doaldum Portuensem episcopum,

in Oriente pri-

mum,

inde in Galliis legationc fiuictum, et ubique

,

refugiens,

inventum, vocatum sa?pe refugicntem semper, tandem absentem ab cpiscopatu deposuit, atque excommunicatione nnilctavit. Porro
prrevaricatorem

tenebrarum, qui o|)era lucis et diei semper causam suam ad manifcslationem justitia) solis dednci formidabat, quousque voluit (potuit,)

nobis obedire desi^exit.

.3.

At ubi non repcrit tutum sua) tergiversa:

judicium bujusmodi ctrptum post mcnscm a sententia, quam in Synodo cjus collcga Zacliarias
excepit,

tionis

latibulum
cst.

tandem ali^juando
nos
iiitcr

Romam

redire

ausus

Et

cum

furcnlium adversariosupcr nos bostis

clarct
,

ut Nicolaus

iiise'

testatur,

tcmporis spatium est productum.

ista

ad multum Quomodo aulem

rum

linguas et

manus apud bcatam Petrum Apoipsc insperatus

stolnm degercmus,

se

babuerint, ex ipso Nicolao in Epislola ad

rediens Rodoaldus a Galliis, ubi non
in Constantinopolitana urbe perso-

intcr Iiostes irrupit:et, ut

nunc

iterum
cor-

Orientales egregie describente audiamus, qui ait^:

2. Igitur

discessurus, fraudulenter accessit.

Quo tamen

minorem quam

pore non mentc reverso, etSynodi tempore propter imminentes bostium opprcssiones dilato, rumore
crebresccnte diffamatur, quod Rodoaldus denuo
arripere meditaretur. Quo audito, quia non poteramus sub tam borrcndo najvo Ecclesiam non habentem maculam ncquc rugam aut aliquid hujusmodi deserere, quo minus illuinafalsasuspicione rcdtlercmus cxorlem, ncc poteramus personam in tantis prrevaricationibus diffamatam, ettam

nam

gesserat, et collegam

suum Zacbariam
;

vide-

quin potius conscientia propria stimulatus expavit. Qnod nos intuentes, ne quid formidaret, illum admodum sumus bortati, subjungentes dumtaxat examcn Synodi, nibil in illum nos csse moluros:sed neque cisineculpa jirolata fore aliquid adversi laturos. Sed quia' fugit impius nemine persequente, dum
licct tale

quid pertulisse cognosccns

fugam

nibil mali et sufficientibus nostris fruerctur

bonis,

scelerum rore aspersam sinc satisfactione in communionem nostram admittere corani multis fra:

ante temi)us Synodi, aiite sui purgationem,Eccle-

tribus et episcopis,

siam
lit.

et

parocbiam proi^riam deserens, ad

alias

diocceses,
In

examen utique subterfugiendo

sc contu-

coramque pliirimis filiis sanctaj hujus EccIesuB admonuiinus eum, quatenus, sicut prius, nullam in partcm sine nostra licentia Ro-

quibus diutius eo conunorante, Apostolico

mana
more

disccderet Urbe

sed in ea residens sine

ti-

moderamine freti, canonicam (luam merebalur super enm censuram inferre dislulimus, ne videlicet
ad \indictam
faciles

amicoset bomincssuos hbere possidens, tcmpus Synodi, qua purgandus

suis licenter ulens, ct
esset, intrepiduscxspectaret
;

vidercmuressc, vel

(>r;ccipites.

scicns profecto

niliil

se

Quamobrem
>

deslinatis in diversa loca E[iisloIis, id

Nicol. Ep. XV.

2 ibid.

Ep. vil.

'

Prov. xxviii.

injustum antc vel post, i)r:eter examcn synodicuin fore passurum, scd in justilia, (luam habcret, esse mansurum. Insupcr cliaiu scirct, si quo^iuam a
\

ToMus XV.

NMrOI.M AXXrJ^
Uomaiia
s^ino

4.

cnuisTi
in oa
ol

S()'i.

liivnlia nostra vlistvssiMil

rbo

tiuia

Svnodo limowlur iudicium,

t]U(\d

loii;i\o\'sati(nios.

Umc

ossol (loiositus rl
i.

oxcomiwunicalus.

oxousationos snut a rcgibns iutorposil;i\ qiiibns

Sod
iu

si>iotis

satisraotiouibus uostris atnuo

,

oxousabaut opiscopos.

ad

Syuodum
i]>so

voi\i\'c

soutouliis

so

iin>latis

imo
ol

sjnvtis

lautonnu

nou possonl
posl

(inod iiidigiio tulit

Pmitifox,

ul

ralruui coustitutionilnis; sinc licouliu uostra pio-

aiqtarot ox Kjnstola ad ipsos W(ldit;\ aiwio soqnouti

pnani Kcclosiani dcspoliaus,

ovos
^iln

luinuis (lontil>us
ilitvcosos iiu-

Synodum nom;o
iii

liabitain

cnni Arsoniinn
W(la\guit,
alVorob;\t.

cmlitas discorpcus.

ail alias

liuouloui Synotinm fngious

cl alia nuilta
illo

iliscossil.

Kt quia

li;cc
lc

lcgalnm n\isil iu qnisquo corniu

uoii

(ialli;\s,

quibus

ot

quod
(jnod

exonsalionom

objcota uoi\ diluil. vora csso nna'

posscul convoiiiro ad

Syuodnm

cpisoo|i,

co

liocbautnr. moiiis ou^nibns

cxamou

snlitcrfu-

quod

ob

incursns Norlliiuannoriuii

m;\jor pare
'

giouiio. lUinavit. Quainoploc convocata sanclissiJnorun cpiscopornm nnmoros;\ ct vcuerabili Sy-

coru\\\ in ox|vdilio\\o ;\dvo\'Siis eosossel, sic dioens

Uopwhonsibilo doniqno valdc csse

cuiii aliis lidclibns tuis

const;\t,

qnod

nodo, iu snpcrins niomorata Kcclosia Salvaloris,

<lu;o

snbintnlisti diocndo, ui;\jown\ ]K\rlei\\ episco]\oru!n

(lio iioctii(]uo

appollatnr
ol

r.ouslautiniana.

ancttnitate

l>ci

contra piratas

onunpotoutis.

boatorum rolri ot l\mli Apostolornur prinoipnm ol omuinu) siunil sanclorum.

.

\\\aritiiuos invigilaiv.

ob

idqiio opiscopi

impedian-

Inr veuiw. Cuin niilitnm Chrisli silClirisloscrvire,

qnonnn
nccnou

rcjiulas cl ilcorcla muUiplioitor xiohvit.

cl

noslri

Aposlolatus jntlioio lioposuinuis

mililum vero s;vculi s;ronlo, Noino inilitans Uoo, imidicot

biis.

siont

soriptum esl':
militiji;

so nogoliis s;\^culari-

cvun, ot a corporo ot sanguiuc ('.luisti cxconimuuicavimns sai\clornu\ soilicct slalnla Patrum soi]noutos, cl praYipnc sanoli Kolicis cxcmplnm qni Vitalon\ ot Misorun\ opiscopos iloposnit. ct cxcommuuicavit. oo qnod hnic apostasi;r^ iu Coustanliuopolitana nrbc olim par oun\ino piaonUnn pcrpoUa:

Qnod
:

si

s;vouli

miUtos s;vculari

stu\it

dent

qnid ad opiscopos.

ol militos Chrisli,

nisi

v;\cont oialioni?elo. vScd ot ipsi opiscopi divcrsas

cansas pr;vtoxoiitcs.
t\d

litlcras

oxousatori;\s scri]\sc\"e

Nioolan\\\ roulilioom.
liilor alios.

qui sc cxcusavorunt. U\it .\dvcn-

vorant.

scopns,
lc

Onod nuuc

si

pnvdictns UoiloaUlns lUiiUnn opiPliotio

tius Motousis opisco]u\s, cujus luc liUcwv co

argn-

antein dcposilus. et cxcommnnioatns

nicnto conscripta^
in Codico
(>.

;\d

Nicolanm PonliUcem extant

citato
:

c;rtciv

cnn\ auathomatizato

iu\aso\o

Trcviwnsi s;vpc

Conslautinopolila\\;v Koolcs\;v mixtns alitinauilo. ot

liinatio
U;itri

Cloriosissiu\o

Do\\\inic\

giogis

pastori,

cocpiscopo nostro iufostns essol, ct

,

omninmque Ecclcsiarnm
ot nnivorsali

Doi iu tolo orbo tenwruin

IVi amplins contnrbasset vol si de dawinaUone sua (}nori\nouiau\ focisset, analhcmalizalns fowt ac por hoc ab o\uui O.hrisliauorum oaMu soparatns ct alieuatus douec nostra'! souto\\ti;v
Koclosia\n
.

consisloutium inagistw ISicolao siimnio Ponlitici

pap;v.

Advontins hnmilis Molonsium

ct

sodis cpiscopus.

nune

in ;vleri\ui\\ folieiler

v;\-

lew.

spouto so snbmittcrct

nuuc dopositns

ct

colloiiio. KstigitnrUotloaMns cxconnnnnicatns, et si rUotio

:

Apicos sanctissiini Aposlolatus vostri nostraj

parvilati

nnpor

diivcti

omni thosauro

pivtiosiores,
j;\in

coinmnnicavcrit,

analhenializatus

qneui vobis,

omni
souio

\nollo oxliloro duloiows. ot nt ita

fossis, ;\c

dioamns,

fralrescharissiini, ideo inliinan\ns, nt sciro valcatis,

\nnUi\\\oda ii\ti\'mitalcgravatis visce-

cun\ qnibus conwnnnicamus,

n\is

stolica et C.;itholicacou\\nnnioi\e

quos a uostra ApowpcUinius. qnatoper hoc scoundum saoras wgnlas. ot pr;ocipuo

ct

ribus, salnbcrri\\\n(\\ propiwavcro autidotmn. Re-

voraqnianostris jain periculosis tomporibns.diviua

clomoiitia Christiai\;v plobi solita piotalo prospiciens
vcstri routilioatnscxoellentissimnm

juxta Nic;vnn\n ConciUn\n, qui abaliisabjicinulur,

apieem

tan\ be-

ab

aliis

uou recipiantur,

Porriijoutos ergo Keclesiai

nigimin pinmqno,
clcsi;v

iu\o iu

oniwibus prndeutissimc
Matris Ec-

Dei \nauns. quos a nobis abjiciunis. a vobis repel-

circn\nspcct\\i\\ in Unidamoiito sanclai

quos snscipimus, snscipitc: quatenus uuo a\nmo, nno oiv gloritkctur Dcns ot ratcr pcr JESVM Christnm iu unit;\te Spi\~itnss;inoti por o\nnia sxcula s.Tcnlorum. A\non . Hactenus de Rodoaldi
hlc, ol

coUocare dignata

cst, inotTabilitcr
iii

cougau de-

\nns,

omuosqnc

gonciMlitor

;iuribus;vtoriii Judicis

da\nnatione, qu;\n\ rui-sus

cadcm

occ;\sionc idcni

fundimus prccos, nt vobis u\nlti]>licos in c;vlis ivddat n\c\vodcs, quod non solum postnlanti cxcossniiin voniani. ot iu ipso maigine in;vsontis
assidu;\s
\it;v conslitnto

Nicolaus in alia'c;\usa pariter

o.

u.irrat.

absolutionis ac bciiodiclionis oplata

Mcolai consilhim de habmda Synodo

in

iv\\\edia.

scd ctia\u

plonc

poriolilaiili

Koclosi,u

catisa Lotharii : pcr litteras ej:cusalorias episcopi

conanluravcrlere.

Onod vcro adcansa\n Lotharii

,

nostnv lauq\\an\ lidissin\us \c\nox sanclissi\n\ et

Dco digni .Vpostolatus

voslri privilogiuin

por|>ctuo

rcgis de dimissa uxore lcgitima, et peUicc in coujui;\u\n accepta spectat, ut ca\n Xicolaus Pontifox

mnnimine

iHnrigeiv docrovislis. Qnid uos parvuli,

lilii

scd iu Chrislo dovoti

bns.
si \iou

vcstnv

saiict;v sollicitiidini

synodali jnd\cio definiret

scripsit

iu

f\i\o

auni

rctribnere potorimns pro tani immcnsis \nnucrisuftlciuut prcccs. et vola ? saltein

log;\ti
vifc

hujus iu GalUas ad episcopos ivgui Caroli aU]uc Lolhani , ut iu scqucntc\n an\\\\\\\ Uomam ad

comilc direcU nostiw quantitalis

ct lidclen\ ;\cceptabil aflrccUoi\e\n.

humileni

Synodum

so couferrcnt.

Vcru\n quod Apostolicu\n

De

c;ctero cxccl-

L^. 1.

Nicol.

Ep. XXVII.

2.

Tim.

li.

NlCOLAr AVNUS 7.
lenlissimi Pontificatus vesfri litleras He

CHRLSTI

Hi].\.

manibus

vestigia provolulus,

indulgentiam

[)eto,

ob

illius

gereni?simoriim ref(iim Hliulovici majoris et Caroii

i&lo

amorem, qui

sero confilenti

latroni

[laradisum
:

archiepiscopis

tempore suscepimus, directas omnibus eorumquc coepiscopis in regno

,

promisit, et qui per Prophet;im clamat

9. Quif/

Cum

in-

gemueris, salvus eiis . Hiicusque in Codice.

ploriofi regis Hlotharii ccnslilutis, ubi aut archi-

Nicolam

er/erit

episcopos singularum
illoru!

provinciarum, aut

binos

Rormm

pollicente.

Inter ha;c vero

cum

l/jthario venire

bene conscii

suffraganeos

vestram sanclam
spirityli
et

ad Synodrjm evocastis. Xos vero

kal.

XIV

Junii

Romam

reges Fraiicorum Ludovicus et Carolus, non propterea a coeptis celebrandaj Synodi Nicolaum Ponti-

revcrendie

pra3cettioni vestne inodis

omnibus parcrc desiderantes, veluti Deo, in cujus vice et nomine cuncta [icragitis, ad nostram recurrimus possibilitatem,
tatem.
7.

flcem destiturum, etiam si Calliarum episcopi ad illam non venirent, in qua accidere potuisset, ut idem Pontifex Lolharium regem excommunicaret

et proprii corporis imbecilli-

ad hoc antevertendum, omnia, quae [lossent, remedia excogitarunt, atque primum quidem illud,

Quippe, teste rerum

acgriludo.

omnium

Conditore,

vires humilis

quasi obedientia pollicetur, impor-

tuna denegat

Quapropter religiosum

presbyterum nostrum Thcutericum nomine sub peregrino liabitu in illius fide vobis direximus ', qui duobus evidentibus fin Emmaus euntibus) in via apparuit, et peregrinus ab ipsis appellatus
est
:

Romam ad i[)sum Ponprofecturum. Insuper ipsos reges rursum conventuros esse Lolliarium, suasurosque ea qua; ipsius saluti conducerent. Scripsere ista
ut Lotharius sponderet se
tificem
fore
ipsi

reges ad

Mcolaum,

ut apparet ex reddiLi ad

ipsos

qui

si

volum nostrum

et

iter

suum

prospere

ejusdem Nicolai Epistola missa anno sequenti, cum Arseniiim legatum a latere in Gallias misit, in qua ista leguntur '
:

direxerit, his impolilis apicibus vestra

lis

Deo amabi-

Dicifis

enim vos praefatum

in

commonuisse

excellentia liquido cognoscet,

quod nostra par-

Lotharium, sicut

commonitorio nobis a vobis

vitas a divinis
tis,

atque canonicis
praeduce,

documentis, et Apostolicis decreet paternis regulis, Deo auclore

nullatenus
compelletur.

directo legere prajvaluissemus. Et

vobis mandasse asseveratis,

quod

eumdem saepe Romam pergere

et

exorbitare

quia juxta Aposlolum novissima hora est, et antiquus hostis in membris suis acrius sa^vit,
Igitur,

veht, et per nostram dispositionem de causa sui conjugii facere. Sed his dictis opus non accommodatis,

quia saepius
facti,

de

directione commonitorii
abfuit, et
si

quasi ad .sacra vestigia provoluti humiliter peti-

mentione

idem commonitoriiim

mus, ne

derogatione ac h/isione ordinis nostri almiflui Aposlolatus vcstri aurem ulli accommodare
in

nobis frustratis

nequaquam comparuit. Quod

dignemini

ut vivenlia, ac fidcliter agonizantia in

habuissemus certamen fexamen) nostrum, super bis cognosceremus, sed cum illud defuerit, nesci-

Christi corpore

membra

vcslris se

gaudeant foveri
(ler

mus

Eolaminibus, imo nulanlia sacrosanctis

omnia

roborentur
bis diu

edictis.

Omnipotens Deus sanctissimi

sanclaj Matris

ac praicellentissimi Aposlolatus vestri apicem no-

si labor vestcr fructuosus fuit. Ij.se quidem Lotharius nobis, ut vobis, [ler imperiales legatos mandavit, quod Romam vdlet venire; cui interdiximus, et oinnino interdicimus ut iter talis
,

incolumem ad consolationem

qiialis

nunc

est

non

arripiaf, eo

quod sancta Ro-

Ecclesia;, et

vare dignetur.
nensi, qu;e

omnium fulelium animarum conserAmen . Snnt tunc scriptai aliai

a Hatboldo episco[(o

eodem argumento
(ut

Argenli-

Ecclesia talem respuat et contemnat, et in hoc perseveret, quod lale in toto diffusum est orbe . Et paulo inferius de commonitione per eos

mana

hic

subjiciunlur in dicto Codice

:

iteranda
dO.

ista

habet

Trevirensi) decurtata; leguntur

8.

Verumtamen quoniam
:

circa

missam

Domino

vere sanclissimo ac beatissimo

Pontifici et universali
[)a[)a!,

Nicolao

summo

Raora-

tholdus sanclaiArgentoriensis Kcclesia;, qua; vulgo

de quo diximus, Lolharium disposifuin hat)etis denuo commonere non moleste tulimus. Forsan omnipotens Deus cor ejus ad sibi placita
S. Joannis,

Slrasburga appellatur, humilis e|iiscopus, lionum vota assiduasque preces.

a

[lia

inclinare dignabitur, et de prsvaricatore

faciet
,

tandem

Igitur

quibusdam

ex|)editionibus

regalis

impcrii occu[ialus, imo obsessionibus [^aganorum,

nec minus [lerversorum Cliristianorum simultali-

convertcndo dilectum etc. Isti fuerunt illorum conatus, quibus Nicolaum a ferenda sententia in Lotliarium distinerent. Qua; autein praccedere debeant, antequam se

bus pra'gravalus, mea; excusationis causas, juxla decreta Deo digni A[iostoIalus veslri, [ler legatum meum vestra; mansueludini antea dirigere non
potui, et teste

Romam

tentiam iisdem

Lolharius conferat ad accipiendam poenilitteris Nicolaus insinuat, dicens,

rerum omnium Conditore, nulla

temeritate, nullaque arrogantia retardante actuin

est, bili

scd sola impossibilitatc, etiam dicta im[)Oila-

occu[)atione dimissum. Quocirca si non corpore piaiscns, inente lamcn, quasi ad vcstra sacra

primum recipiendam esse Theupergam, eamque tutam sacramento reddendam inde vero si quid contra eam habeat, juramento purgatio Qat, et sic a Sede A[iostoIica ex ejus discretione judicii poenitcntiam accepturum. Ha;c in causa Lotharii.
:

\\.

I'ro

liothaldo injuste deposito

Nicolai

'

Luc. XXIV.

'

Nicol.

Ep. XXVII.

NICOLAI ANNUS
sttidinm, qin titm
lilteras.

7,

CHRISTl
ruere.

864.

Erat

ad ettmdem

tttm

ad

regcs dat

lentibus concertandum, vixquo

landem

coarti painter-

corcli

Nicolao etiam causa Rliolakli

Hoc si(|uidem anno

episcoiti

illi c|Ui

Suessionensis e|)iscopi, anno sujieriori (ut audisti) depositi ab episcopalu, opera Hincmari in Concilio Silvaneclensi, qui Romam libellum appellalionis ad Nicolaum ipsum miserat, ad iiuem, ejus cau-

fucrant Concilio Silvanectensi, obcdicnles praceptis

i|)sius Nicolai Pontificis,

solverunt vinculis ipsum

,

cpiscopuni Suessionensem ab ipsis antea depositum, quem et conmiendarunt cuidam

episcopo ejus familiari, deque ea re litteras Stripse-

Rhotaldum

sam prosecuturus ad finem usque, idem Nicolaus de rebus hactenus gestis eum consolans, banc brevem scripsit Epistolam, qure sic se habet '
a Nicolaus servus servorum Dei, reverentissimo ac sanctissimo Rbotardo (Rbotaldo sive Ro-

runt ad

Romanum Pontificem tum Hincmarus, tum idem Carolus rex Francorum , cognomento

Calvus, dederuntque eas Guidoni diacono

ea de causa misso. Conslant hffic
ipsius litleris

Romam

thaldo),

Cognoscatexpcrientia tua, frater charissime, de tuis tribulationibus multum apostolatum nostrum doluisse, imo dolere. Scd credimus Dei
B

ccre liberatum
justae

hoc anno datis quibus et eum monuit, ut si causa; confideret, ad eam Ronice dicendam accur'

quidem ex Nicolai ad Rothaldum e car-

reret

alioqui

si

diffidcret,

adversariis

cederet,

proxime afluturam, qutc te et sicut sicut Danielem cducat de lacu leonum, et prodigum iibum prima induat slola. Qute autem de te prinuim Carolo glorioso regi atque Hincmaro miserinuis, nosse te crediuuis. Nunc autem metromisericordiam
tibi

nec se vel alios fruslra fatigaret. Porro tam Carolus, quam Hincmarus suis sunt polliciti litteris
Nicolao se missuros
dictis Nicolai

Rhotaldum

Romam

ut ex

ad

eum

datis litteris constat.

Verum

tantum

abest,
iter

politani, et

caeteri episcopi

qui contra te senten-

euin Stcper

tiam protulere, nobis multa sub gestorum serie de

te,

verit proficisci,

id j)rffistiterint, ut Hincmarus parantem retinuerit, nec eum siadeo ut opus fuerit ipsi Nicolao per-

ut

vel contra te intimavere, et ut rata essent, quai de te promulgaverunt, nostro flagitaverunt con-

emptorium terminum Romaj eum

lilterae ipsius

sistendi praescri-

bere ad kalendas Maias aiuii hujus ut demonstrant

Nicolai
^

sensu roborari. Sed nos ha;c agere distulimus, imo ut revocaretur Concilium, et juxta canonicani normam causam tuam in nostro judicio termina-

reddita;

ad Hincmarum.
litte-

13.
ris
;

Sed

primum agemus
esse,

de Caroli regis

remus, preecepimus eis, ut te de monasterio edncerent, et S. Petri memoria; pariter aut ipsi aut
vicarii

enim laldum animo

illis

ipse significavit, infenso se in

Rho-

rogavitque ob idipsum Pon-

ipsorum tecum venientes bonorifice

prai-

sentarent.

Quod

si

post lectam a nobis

silji

missam

ne ejus susciperet patrocinium. Quo etiam argumento et Cai'oli conjux regina Hermentrudis ad eumdem Pontificem litteras dedit, rogans patificem,
riter ut in ea

Epislolam intra triginta dierum spatium nostram non curassent constitutionem perficere post tri:

Reddidit autem ad

causa regi consentiens esse deberet, utrumque litteras Nicolaus, ad

ginta dies a
eis fortiter

missarum solemniis celebrandis

(quai

Carolum

scilicet,

quibus

cum

ejtis

commendet

interdiximus) penitus cessarent, quous-

humilitateu), rogat in primis ut indiguationem ad-

que

nostris definitionibus perfcctam obedientiam

demonstrarent.

Unde,

fraler

cbarissime

quia

versus Rhotaldum animo conceptam diuque nutritam abjiciat, atque erga eum se placatum exhibcat, profecturoque
sidiis

causam tuam sine examine dimittere non possumus, ne pra-judicium districtioni Ecciesiastica" facere videremur; rursumque quoniam sine prsejudicio
sentia nostra, ne iorte injuste laedaris, in aliorum causam tuam discuti ac definiri dubita-

Romam cum

necessariis sub'
:

comiletur. Est Epistola; hujus exordium

tanta; humilitatis, etc.

Cuin nos ad rcginam

i-4.
((

Quam autem
:

mus

stude

quantum

potes,

ut

cum
:

tibi

rex et

dilectffi

scripsit, brevior ipsa sic se habet* Nicolaus episcop. servus servorum Dei, Hermentrudi gloriosae regina.

episcopi,

quemadmodum cum

statuimus, licen-

Litteras dilectionis

vestrac, filia

charissima,
,

tiam dederint Romani

propcrandi

mox utcum-

ut gloriosum

regem Carolum

virum vestrum
:

que venirc non difleras. Quoniam si huc tibi veniendi non tribuerint facultalem tunc idipsum
;

nobis indicare studeto.

Verum quautum

audes,

nostrum aulem dilectum filium, in causa Rhotaldi ecce nunc cpisco|ii exaudiamus, nos hortantcs secundo suscepinuis. Pro qua re, mibi crcde, nuil-

quibus potes,
cesses,
te
si

et

(luomodo potes Aposlolicam Sedem

audire velle, manifestare nou
injuste lccsum nosli, et
tc

tum anxiamur, multumque

undi(]ue coarctanuu-

appellare, et hauc

tamen

bonam

babere causam per Dei graliam arbilraris, quoniam nos diviua clementia solatiante, nullaleuus
fincm oblivioni tradi, vita comite, paliemur. Oiitamus sanctitatem tuam in Christo bcne valere. Data (luarto kalendas Maias, Indict. xu . 12. Al (luid iiost ha;c ? Miillum fuit eidern Ni-

quoniam nec nos possumus vobis, ut nobiscum de illo unum sentiatis, idipsumquc velitis, suadcre nec rursum causa talis est, quod sine otfensione Dei valeamus utcumque (utrumque) poslponere.
;

le in

Verum,

filia

(ut

cum

charitate vcstra

dicam)

si

oporteat obedire Deo magis

potius judica. Nos
tute Dei

quam hominibus,

i(isa

autem causara Rothaldi in virnon paticmur, vita couiile, indiscussam

colao

cum eisdem

episco|iis Curoli rcgis lavoro |iol

Nicol. Fp. -xxxiv.

Ibid.

Ep. sxxvii.

Ibid.

Ep.

xxxv.

'

CoJ. S. Marisc. super Miuerv. Roinan. ^ic. Ep. xxis.

Ibid.

Ep. xxxvr.

NICOLAI ANNUS 7.
relinqui, praeterquam
si

cum
tum

CHRISTI 8G4.
duodecima;
fieri

ante

idem

vcnerabilis vir

istius

Indictionis Apostolatui

nostro
tan-

pristino fuerit honorieltlif^nitati rcciditns,

quando

legatis tuis repraesentaretur.

Quod non
ipse

coram

noslra speciali praesentia discernenda causa

renuisti, sed

etiam

cum

venire
est

ipsius fiierit pra^senlata. Quis, rogo, in toto orbe

vellet, ilerque

jam cceptum

haberet,

non

perIn

regni vestri laesus, aiittedendusclamaret unquani ad sublimitatem vestram, cujus vos vocem postponeretis, et

missus

sed potius coaclus retro reversus

fraternitas
possit,

est.

non magis ullione

:

districta ipsius in-

quo datur intclligi, ut casum promptus existere

lica pra;ceiilio

tua ad hunc
et

quando

Aposto-

jurias vindicaretis

et
'

nos

qnodammodo

hortari

ad injuriam beati Petri Apostoli iihs

et a te spernitur, et

videmini, ut

exaudiamus

vocem sanguinis fratiis nostri non Aut quomodo obturabimus aures ad

in partibus

non observatur,

violatur. Si vero erga Aposlolicam charitatem no-

clamores illius, cum vehementer pavearnus, ne nostra ob hoc fiat oratio execrabilis, clamemusque (sicut scri|itum est) et non exaudiamur ? Certe pro
soliicitudine,

stram benevolenha tua haberetur, saltem cur in veniendo idem Rhotaldus fuerit impeditus, nobis significasses. Recognosce ergo atque considera ,
quia bene agere minime probaris, cum constet, Domino annuente, prffidictam Rhotaldi causam in finem indiscussam nequaquam dimittere, sed pro
viribus, eo
verit,

quam
,

circa Ecclesiam
et

Uomini

reti-

nemus universam

pro speciali,

quam

circa
etsi

cunctos fratres nostros principaliter liabemus,

nunquam
15.

vocasset eam, a

nobissumma

diligentia

quieri, et competenli debuerat stndio adjuvari.

quod ad Sedem Apostolicam appellaad veri examinis producere nos velle .xqui-

Quod autem

scripsislis, cinia

si

exaudia-

tatem.

Tu

vero, frater charissime,

;

omnem

inobe-

mus filium nostrum, non detrinientum, sed augmentum privilegiis Ecclesia) nostra? generetur; nos
certissime crediiuus
,

quia privilegia

sanctffi

Rojilan-

manaj
tavit,

Ecclesiai
;

nuUum
;

possunt

suslinerc

detri-

mentum

nec plantatio,

quam

cajlestis

Pater

tam per te quam per filium nostrum Carolum gloriosum regem eumdem episcopum, quem a nobis exaudiendum venire jubemus, iterumque prajcipimus, ad Apostolicam R. Petri Sedem, cujus membra esse probamini,
dientiam depone
ct

nec fundamenta, qua; summus posuit Architectus, queant quibuslibet et quantislibet fluctuationibus amoveri. Verumtamen, ctiariseradicari

cum

missis tuis

quantocius dirigere studeas,

ubi Chiistus

si

tuam charitatem
fundavit, etc.
17. His

in inlegritate firmissima) petrae

desideras collocare,

domum suam
arctatus

sima

filia,

magnum

sua dcsidia eos, qui sua praBsuniptione ilia violare contendunt, De exaudiendo vero, et non exaudiendo filio nostro Carolo conjuge vestro, per Guidonem venerabilem idoneam vobis (ut remur) misimus rationem. Ve-

manct periculum tam eos, qui ea minui aliquo modo sinunt, quam

Hincmarus accephs

littcris, et

jussionibus Apostolicis, ex parte paruit, ex parte vero adhuc perslitit inobediens. Mala niens inter-

dum
sivit

omnino non iiotcst. Etcnini Rhotaldum episcopum liberum venire Rovi flecti, sed dirigi

rum
illius

nos quidquid admonendo, vel hortando, vel

et

mam,

sed noluit ex prascepto

Pontificis

suos le-

etiam increpando mittimus ad ejus

dilectorum

gatos mittere, qui adversus

possent. Porro
gisse

eum causam

prosequi
conti-

salutem, atque ad regni ipsius incolumitaproficere

adventum Rothaldi

Romam

tem

non dubitamus, imo, Deo auctore, omnino confidimus. Incolumem serenitatem vestrarn divina conservet majeslas . Ha;c ad reginam
Nicolaus, a nobis hic descripta, et in

hoc eodeni anno mense Junio, inde certum ducimus argumentum, quod Nicolaus in iis, quas scripsit mense Januarii anni sequeutis, oclo nu-

exemplum

sunt posita,

quomodo

pro episcopis adversus reges

constantes et inflexibiles debeant stare Pontifices,

eosdem comitetur. ad Hincmanim lihotaldtis venit Romametrestituitnr. Sed videamus qiue hoc eodem anno idem Pontifex Nicolaus scripserit ad ipsum Hincmarum Illieniensem episcojustitia

cum

46. Post litteras Nicolai

merat menses ab adventu ipsius in Urbem. 18. Cum vero jam oclo menses agerentur, ex quo Rolhaldus Romam veniens exspcctaret accusatores, nec aliquis esset omnino, qui pro Hincmaro et universo illo Concilio, quod eum depoprosecuturus causam prajsens adcsset ; Nicolaus Pontifex liaud diuUus passus est, contumacia adversariorum traduci Romanae Ecclesia)
suerat,

pum, horum omnium malorum auctorem, cum

sistendi

Rhotaldum Roma; ad certam

slatuit

dieni

ter:

majestatem quamobrem ex sacrorum pra;scripto canonum ad Rothaldi restitutionem judicium pra;:

minum
a

pereniptorium. Incipit E|)istola^

|)aulo post
:

Ad fraternitatem tuam . Et ramur praeterea, et tcciuanimiter

confratre nostro Rholaldo

Mi-

ferre

non possutotiens pro

,

mus, cur Aposlolica nostra monita jam

spernere non recuses
et
:

episcopo vili[)endens
tcr,
(

Quomodo autem id exorsus sit, atque prosccutus fuerit usque ad finem, ex Anastasio bibliothecario audianuis, qui pnesens aderat, ait enim Vcnienlc Rolhaldo huc Itomanam, secundum mandatum beati papa), ad Urbem, et per
paravit.
:

de quo non solum

,

sed

quater charitati tua;

;

ut recuperarelur

reci-

peretur), direximus

et ad

ullinuun statuimus, ut

novem (octo) circiter menses hic commorantc, nunquam penitus cx accusantium parte quispiam i^ra^sule cum codem afl^uit, qui coram summo
Rothaldo conteiidcret, aut illum accusaret. Tinic
in

aut honori pristino redderetui', aut kalendis Maii,

die Vigiliaruin

Nahvilalis Doinini nostri jeso

olitaiiani

'Gen.

IV.

2 Jijicol. lip.

xxxvu.

Christi,

quo secundum

consuetudinem

6
Iiiijus

NICOLAI ANNUS 7.
Aposlolica? Sctlis prscsnl ciim clero ct poBasiiica Dei

CHRISTI 864.
uffivum maligna nostrorum

a?muIorum

cnpiditate

piiio

iii

Genilricis

aii
:

prscsepc iiiissaisluc convcniens

invcntum
suspicio
egeat,

jienilus

ignoiamus.

Pr;csertim

cum

rum oflicia celebrare cum omnibus papa

publice
liter
ile

consuevit

sit

scmpcr

incerta, et veridico testimonio

benignus,

fecit

in

ambone

quo

ccrtitudinis

nomcn

obliiieat.

Quippe

Rotbaldo sermoncm, significans (|ua-

in vcstra pra;sentia, ul prKlulimus, nostrani

man-

Scdcm Apostolicam appellansdcpositusfucrit,

conspectu suo nullus per

suctiidinem exhibere
vcriori
exjierienlia

parati

fuimus

sperantes

tot mcnses accusaDenique conscntiente sibi episcoporum, presbyteroriim, et diaconorum, omniuniut dignus esset idem que conventu decrevit

et in

probandum
si

tioni occurrerit.

incertis aut dubiis jiidicandum.

a])icum

demonstrant,

polius, quam de Sed ut sequentia nutu vestro quandoque,

ad Limina Apostolica profccti fuerimus, vos vellc,

sicut ipsi postulavimus, ut inimici nostri

Rotbaldus indui saccrdotalibus indumentis, qui a memine per tot mcnses accusabatur, et ad Sedis
Apostolicse judicium proclamabat, ne bonore suo

veniant

nobiscum ne forte gressiis noslri corum aslutiis improvide supplantentur. Et quod sunt invisibiles,
,

privarelur.

Ibi

vestitus

est

episcopali Rotlialdus

ct iion

tam corporibus, quam animabus

insidiari

indumento, omni tempore sc polliccns suis infcslatoribus responsurum . Hactenus de aiini bujus rebns gestis in causa Rotbaldi Anastasius. Quomodo autem post ba;c convocata Synodo pleniori
facta
sit rcslitutio

conantur. Quod enim de invisibilibus

rcis inimicis vobis interpretari placuit,

et incor]io-

hoc totum
,

nos de corporalibus

aiinulis

intcllcximus

qui

anno sequcnti, cx eodem auctore

nostram apud vos non ccssant Ia;dere mansuetudiillecti,

instinctu diaboli, avidissima cu])iditatc

suo loco dicetur.

19. Lotharii Epistola

ad Nicolaiim papam.

Sed jam videamus

pserit
licuit

colai papaj exagitatus,

:

Lotbarius rex, litleris Niad Pontilicem ipsum rescrieas habere ex Codice Trevircnsi, qua3
quffi

ncm. Et quidcm de invisibilibus bostibus Dei omnipotentis tiiumpbus cst im])recandus, et bonorum honiinum supplices prcces expetendffi.

Nam
et

prudentissimasanxit antiquitas, ut accusatus,

jirae-

accusator elcctorum judicum adspectibus

abscntis

ab eo tcmporc, quo sunt

data;,

nusquam

editae,

sententur, quia digna ralione colligitur

perfecte

nunquam

nusquam

visa;jacuere carie situque consumptEe

:

accusari

personam. Quod vero

qua3 sic se habent

vestra pia paternitas innuit, quia procedente tein-

Sanclissimo et perbeatissimo

summo Pontifici
filius,

pore, operatione diabolica

morbum regium non

et universali pap;c Nicolao,

Hlotbarius divina pra3ac semel

veniente clementia rex, et dcvotus

piffilibafffi filiationis

minui, sed cresccre comperiens, erga curationem illius deses inveniri noluit, vestra; sancta; circumspectionis, et ciclitus

fcrventissimus ac fidelissimus
et [iraiseutis prospe-

vobiscommissa;

solliciludinis
illo

prosccutor,
ritatis

summa) felicitatis, pacem et gloriam.

atlcctum prudenter eructant. Sed nos

liante, qui

auxi-

venit quffirere et salvum facere

quod
anti-

20.
vestrae
uti

Defcrcnte mansuctudinis nostra) legato,

erat,

perierat, pro viribus

quidquid in nobis curamlum

et saccrdotali

sanctitalis

dignum

apices dudum excepimus, quos cum omni rcvcrcnlia gralantes

invenerimus, salubri consilio, doto mederi procurabimus.

21.

relegimus, et quasi monitospiritalis patris dulcitcr atque inhianter hausimus. Scd quod in prima
fronte significastis perfcctaj corrcctionis, atque proposila} salutis nostraj per nostras litteras vos indicia
prffistolasse
,

Denique almiflno Aposlolatui vestro du-

dum

scripsimus, quod qiiasi de paradisiaco sacra-

tissimi vestri pcctoris foiite salutis nostrae pocula

haurire desideramus. Sed

inodice

(ut

vcre fateamur) non

per qucD ccrtissime scire potuissetis

in

purum

in vestra fidclitatc nostri cordis intui-

nullum valere
c

mente

vestra

remanere de rctcnto

tum,

et

humana;
vestri

conditioni aciem obnubilat,

Pontificii

quod

inter nos sinistrae suspicionis fuco vestigium, et ut

fiilgureo
illustrari,

jiibare

nos non solura

])lacuit.

bat, nil supcresset,

mcdio rcmoto, quod ipsam suspicionein gignequo vobis in posterum laborcm, aut nostr;e animse dctrimenlum generare
potuisset.

verum

etiain

crcbro terreri

Unde

attonita

nostra

radios ferre

mansuctudo vix valuit, nostra; tamen

tanti

fuliniuis

salutis

monita

quoquo modo
Eufficiat,

Ad

lurc nobis respondcrc

quod

omncm

sinistram suspicionem fun-

avidissime cxccpit, atque abundantissime amplexata est. Rccolal, oro,vcstra Deo digna ])atcrnitas

ditus nos removcrc

parati fuimus, nostram praiscntiam pa;ne in omnibus nostrai

nitalis

semper

cum
serc-

vaticinium Prophetae clamantis

Calamum

quas-

satum non contcrct,

ct,

ct linuin

fumigans non cxtin-

apicibus

vesiro

desiderabili

conspcctui

guet. Igitur scriptabcatitudinis vestra; inullii>licia,

dircctis, ])ra;senfandam, ct vcraciter

oliliiliinus.

cxaminandam

Et quaiiivis nullus prffidecessoruin nostroruin, ut rccolimus, pro talibus, de quibus nos

irrcmediabiliter
expcticrit jiuliciuni

ut credimiis, Siiiritu Dei condita relegentcs, de thcsauro vcri patrisfamilias, nova ct vctera ubcrrime proccssisse pcrscntimus ; qua; et zclo Dci
fervcnt, et
lcnt, slros^

calumniainur, tain longinqumn nos huinililcr ac |iaticiiler

:

curam animaruin modis oinnibus redo:

ubi inscrlum dignoscitur

lili,

Missos aulein no-

propler aniorem Dci

])riiicipis,

cl

revcnuitiam Apostoloruiii
ij^sc

quomodo
B.

Iractavisti,

aut quoiiiodo in
a ciijus

longam
sinislra;

sulterenliani, jiixla (juod

;

advcnlu

iiisoruiii

Pctri reverenliain,

docuil, haberc decrevimus

l)Ossinuis

qualiler

autcm

vilarc

suspicioiiis,

el lalsa; oiiiuionis

, ,

NICOLAI ANNUS

7,

CHRISTI 804.
Nicolaum Lotbarius cx codem Codice Trevircnsi.
23. Alice Lotharii littera
fjatis

Sctlc profecti fucrant, prfcoculis lial)uisli,fiuando-

quidcm

priores luaj favcrc intentioni diversis arfecisti,

ad Pontificem de

le-

gumcntis benc

ut injnncta? sibi leg^ationis

executores, sed impugnatores invcnti sint, et

tractacti sint
.

non non

Theutgaudio

et

Gunthario.

Ciunque

hoc
per-

eodem anno, qui I{oma3 danmati fuerant anno superiori

qui in pr;fvaricalionis barathruni sunt demersi. Ad ba!C nns fatemur, quia niissos vcstr<e paternilatis priores, atquc poste-

Tbeulgaudus

et Gunlliarius, in Gallias

venissent, et audisset in Concilio, ore Pontificis

non per omn)a,ut dcbuimus, pro opporquanlum iiotuimus tunitate tamen lemporis benignc tractari decrevimus quod in pra;varicationis baratbrum sint demersi, nos ignoramus. Ordinem quippe rei, de qua agebatur, illis per omnia abundantissime et veraciter replicantes, et ad liquidum exponentes, regii apicis culmen ultra modum prEedecessorum nostrorum humiliter ac benigne submisimus, et propter reverentiam SS. Apostolorum, vestraeque Sedis sanctffi auctoritatem, jussis illorum paruimus, imo vestris studnimus obtemperare edictis. IUi autem, nesciriorem,
si
, ;

Roma; ambos damnatos esse, Guntharium scilicet Coloniensem, et Thcutgaudum Trevirensem arcliiepiscopos, fungentes suo nomine legatione, ffigro animo tnlit, rescribensque ad ipsum Nicolaum Pontificem, queritur, quod Carolo regi adversario
suo, suique regni cupido nirais aures praestet, et

fidemadhibeat. Additad postremumdcTheutgaudo,

quod obediens ipsi Pontifici , nunquam ausus sit missam celebrare pro quo veniam petit. Ipsae autem Lotharii littera; hoc argumento conscrii)tae
:

sic

se

habent ex Codice Trevirensi deprompta;

hactenus
24.

nunquam

editaj

Dominoverebeatissimo etsanctissimo

to-

mus quo
tare

pacto, nostraj calumniiE

terminum

dila-

tius sanct;c Dei Ecclesiaj

sali

summo Ponhfici,

et

univer.

potins
nostri

ad dispendium atque detrimentum

decreverunt,
aliquoties

papa;Nicolao,Hlotbariusdivinapra;venienteclefelicitatis,

regni

quam

audilo veritatis

mentia rex summai

speritatis.... et

ac praesentls pro-

teslimonio

aurem

accommodare. Admo-

gloriam.
gra-

dum

quippc nostram Rempub. toties repetita perdum nos fines regni nostri paganorum agmina, pugnante nobis Cliristi dextera,
turbat calumnia et

Postquam nobis divina dignatio sua

tuita

clementia regni gubernacula commisit, more

praedecessorum nostrorum Clu'istianissimorum re-

contcrendo dilatare debueramus, crebriusfit, quod

Cbristiana rcligio pro minori etminus
utili

ncgotio,

gum, senn)er et iu omnibus sublimandam B. Petri Apostolorum principis Sedem, ut dignum est
reverenter dileximiis, atiiue instanter,
nobis, illam exaltare parati

maxima

atque importabilia dispendia patiatur.

quantum

in

22.

De nostris
et

igitur accusatoribusctinimicis

luculenter rescribentes, qui penes vos

stram acritcr

mendose

Lncscre,

sujicr

spiritus interpretari libuit,

quorum

nomalignos caput' Accusa-

famam

tanquam sununo
dictum

spiritalis

sumus, deque vestro patris regimine, semper

,

salubria haurire cupientes

veritatis

voce vobis

tor fratrum appcUatur. Sed liujus capitis

testante Scriptura,

membra,

omnes

cretiimus esse iniquos,

si

mortali adhuc carne circumdatos. Et

iniquorum

caput Creatorem omnium aggredi tentando non meluit mirandum non est si nostra fragilitas
:

amas me, pasce oves meas. Et per Prophetam ^ Ego pascam oves meas dicit Dominus Deus quod perierat requiram, et quod abjectum fuerat, reducam, et quod confractum crat, alligabo, et quod infirmum, consolidabo.
recolimus'
:

Petre,
:

Admodum
implere

quippe desidoramus citius vobis nostram

eumdem cum membris suis infestum patilur inimicum et hostem. Vcstraj siquidem sanctissimae
pollicitationis

exhibere praisentiam, ut illud veriori experientia

possilis,

quod idem Propbeta post pauca

illas in

gratissimum

at(iue

clarissimum nobis
dignilatis et

subintulit: Et judicabo

judicio,

et juslitia.

munus
stra)

extitit,

quod

nuUum

regia3

nominis consimilcm pra^fcrre, aut prceponere nomansuetudini decernatis, nisi illum, in cujus manu sunt omnes potestates, et omnia jura regnorum, et germanum nostrum Auguslissinmm imperatorem. Pro quibus omnibus in obseciuio reverenda;
Scdis

Revera serenissimum ac devotissimum circa [liam paternitatem vestram nostrio mentis affectum acriter obnubilat, quod ;enuilorum nostrorum falsidicis

vocibus
,

nimium
in

creduli, ultra

quam
;

nobis

necesse esset

nostra derogatione

ganctissiini

Apostolalus veslriaurein accommodatis

praisertim
sit

vestrs alacriores ac fideliores csse

cum

noslra

mansuetudo promptissima
et justa

omiii

omnimodis desideramus. Porro illi, qui est Rex regum ct Dominus dominantium ct Princeps pastorum omninm, nostra; regia; dignitalis juilicium
,

deroganti vera

ratione resistere, iiuod et

in

legati nostri (vestri)

nuper
si

his partibus directi

vobis intimarc poterant,

nostris

vellent, quia nos data

specialilcr
et

commillimus, in cujus maim sunt, ct nos tempora nostra et non est polcstas nisi ab ipsoVestram vero Dco dignam i^alernilatum , atque angelicam sanctimoniam more pra;dccessorum nostrorum Catbolicorum principum modis onniibus veneramur, in omnibus tliligimus, et per omnia
,

accusatoribus firmilate, aditum veuiendi concessimus, et ralionabilem satisractionem tan-

quam

in vestra prccsenlia ex vestro latere directis

explere paruti fuimus, nihil nostrai regise diguitati

faventes,

sed

quasi unus ex vilioribus persoiiis,

sacerdotalibus nionitis paientes.

Hoc totum

iioslri

exaltare et

sublimare parati sumus .

llaic

ad

ajmuli sinistra interpretatione intclligeutes exarse-

'

\poc. Xll.

'

Joatt.

XXI.

Ezecli.

xxxiv.

NICOLAI ANNUS 7.
riiiU in conctipiscciilia re^Mii, nobis divina

CHRISTI 804.
nos comperlo,

di^Mia-

quam

tione jnre

luEreditario
'
:

concessi

iion

attendentcs

esset innodala, (iunlhario, quia

qnod annllicmatis vinculo non in sua paro-

Scripturam dicenlem

cumque
centem
'

voluerit dabit illud

:

Domini est regnum, et cuincque Apostolum di:

chia erat, commendavimus, monentes, ut de illa suuin minislcrium faceret, imo illam ex omnihus

Non

est poteslas nisi a Dco.

Illius

ergo

rcgni nostri finibus eliminandam ccnsuimus. Legnti

pro nobis, uti credimus, pugnante qui novit et diripientem, et eum qui diripitur, parvictrici dextera

enim

vestri

illam

postmodum

requirentes^

atque in medio statuentes, nos ignoramus

finein

quem
vero

viliendimus eoruin fucatas simultates,

solummodo

causae

ipsius

imposnerint.

Episcopi

ut vestri Pontiflcatus anchora in solidissimo sanctai

Matris Ecclesiaj fundamento fixa, nobis humiliter

diceccseos Trevirensis metropolis, ct Agrippinai Colonia;, nec

complices damnatorum, nec faiitores

petentibus concedere dignetur,

:

quod

in mandatis

vitiorum, nec in aliquo Apostolicorum decretorum

digitoDei scriptislegitur' Juste judicaproximotuo.

25. Porro uos in ultimis paene regni nostri

contemptores, vel canonicorum

fidci,

dogmatum

viola-

tores esse probabuntur, sed sanae atque CatholicaB

finibus

commorantes,

et

erga infestationem pagano-

ac veri Dei cultorcs. Igitur propter

et

Deum,

rum
et

laboriosas excubias servantes discurrenliuni

relatione comperimus,

Theutgandum Trevirensem,
vestra auctoritate

individuam Trinitatem humiliter petimus, ut facile criminosos ad causationem nostram

sanctam

Guntharium Agrippinensem a
:

nullatenus admittatis

neque, ut Apostolus docet,

si

excommunicatos. atque oris proprii teslimonio canonice damnatos quod nos non sine gravi mcerore haurientes decrevimus longanimiter ac patienter
,

omni

spiritui credatis, sed probate

si

ex Deo

sit,

quia parati sumus,

ipsos polire,
dia.

ratio dictaverit, per

nosmet-

ferre nuntiata, et ut olim in pluribus

actum

est,

restitutionis spein habere, et pie rcfricatis ac retractatis

quod ffimulorum invidia fingit acciOmnipoteus Deus sanctissimum praesulatus vestri apicem lequitatis lance moderatum diu in-

omnibus, locum

rationabilis misericordia;

columem
in Gallias

custodiat.

Amen

Haec Lotharius, ubi

est reversus,

a vestra largitate prajstolari. Interea accidit nobis

Theutgaudus ad Lotharium

quod Guntharius missarum solemnia, antequam ad nos perveniret, celebrai'e non metuit et juxta praecedentem consuctudinem episcopale
nosse,

qui legatione funclus fuerat pro eo

Roma; ad Ni-

colaum.
27. In veteri

autem Chronico rerum Francivitatis

chrisma conficere,

Spiritum paracletuin tradere prDesumpsit, quod nos satis segre tulimus, et utboc
et

corum

a Pithoeo edito de Gunthario hoc anno ista

a

leguntur:

Gunlharius Coloniae

episcopus

non fieret, tanquam mortiferuin venenum modis omnibus abominamur. Illo autem ad nos veniente, ejus missam audire noluimus, nec in aliquo illi communicare ratuin duximus, et juxta Veritatis vocem, quasi scandalizantem oculum a nobis inhrcrere (inhibere) maculam disponimus quousque
;

pcenitentia ductus,

quod contra

domnum

Aposto-

licura injustae rationis contentionem inchoaverat

reconciliationis suae et emendationisgratia

Romam

profectus, in pracsentiam donini Apostolici venit,

sed veniain
licet,

minime cousecutus

est. Illam vide-

per (|uam ])eteret restilui ad episcopatum, e

sententia Synodali depositus fuit
,

sanctissimi Apostolatus vestri finitivam sententiam

quo

indignum

valeamus. Epistoiam quoque a vestra sanclitate episcopis diceccseos directam illi transmisimus , ut ibidem canonicas atque Apostolicas sanctiones liquido coguoscens, videat quid in posterum illi agendum sit.
illo

de

rescire

judicans Nicolaus papa

ut tot

facinorum reus

hoino, vix diguus, qui poenitens laica

iinpertiri deberet, etiain pristinum

communione

consequeretur,

quo

justissiine fuerat dejectus,

28. Nico/aus

honorem. ad Rollandum episcopum ArelU'

26.

De

caetero veraciter

ac sinceriter vcstra
simplicissi-

paternitas noverit,

quod Theutgaudus
,

Inter

tensem respondet Apostolicce Sedi addictissimim. tot autem naufragia episcoporum, et dis-

atque innocenlissimus vir vestram humiliter censuram in nullo de sacro ministerio contingere prccsumpsit, magis eligcns dehonoraferens

mus

sensiones eoruin magna enituit fides erga Apostolicam Sedem archiepiscopi Arelatensis. Reperitur

tionem

prffisentialiter

in

oculis

hominum

pati

quam

per inobedientiam ab

illius

membris

se-

enim quod hoc eodem anno Rotlandus arcbiepiscopus Arelatensis memor antiquorum temporum, quibus ante omnes Galliarum cpiscopos archiepilica

caput est humilium, suisque discipulis ait': Discite a me, quia mitis sum et humilis
cerni, qui

scopi Arelatensis speciali prrerogativa ab ApostoSede honore decoratusesset, cum illi in primis
vices suas

corde, et invenietis requiem animabiis vestris. Ipse enim, qui superbis rcsistit, et giatiani prfpstat hu-

Romani

Ponlifices crcdere consueverint,

et plerisque aliis

prae caiteris privilcgiis insignire

milibus, poterit illum,

si innocens est, de supernis misericorditer respiccre. Eiiimvero legatis nostris

(quod

et

superioribus tomis sparsim est deinon-

stratum) pra?decessoruin
satius judicavit,

suorum
ferri

inhacrere vestigiis

Theugaudo
legatione

et

fari

Gunlhario nihil lale aliquid in sua pncccpimus, unde damnationis notam

quain

episcoporum
scribens ad
priinis, quai

piivalis

studiis

aliorum Francorum in diversa. Sicque

in

incurrcrent. Sed nec de Engeltrude uxore Bosonis aliquod pra.'judiciumferredebemus, autvoluinus;

ipsum Nicolaum Pontificem laudat

ab ipso decrcta essent adversus sacroruni canonum contcmptorcs, pollicens se inhaesiiruin

'

lian.

II.

Uoin. xiii.

Lev. xix.

Malth. xx(.

semper

sauctcC Aposlolica;

Scdis Decretis.

NrCOLAI ANNUS

7.

tua

CIIRISTr

HCt'i.

Ad qiiem Nicolaus
rescripsit

istam hactenus nunqiiam editam Epistolam acceptam ex Godice Aiitonii

:

benigna

est, et

omnia

sufTert.

Vorum

a charitate

Augustiiii superius saepe citato

Nicolaus episcopus Rollando arcliiepiscopo

Susceptis sanctitatis tua;
liltcris, totis

hoc necessario postulamus, scilicct ut cum aliqueni ad Apostolicam Sedem miseris, sludeat eum tua monere fratcrnitas, quatenus in re:

unum

Arelatensi.

litatis

liumiflo-

dono

refertis,

cunctarumque virtutum
rependimus
;

deundo non usque(|ua(|ue festinus appareat eo quod onuiium Ecclesiarum Dei (sicut ipse nosti) cura constringimur. Et cum undique ad Sedem
Apostolicam multi diversa qua;rentes confluant : efficimur tardi ad singulos, dum volumus benignitatem
Illud
et dapsilitatem

ribus redimitis, niultiplices gratiarum cultus

om-

nium bonorum

auctori

tuamque a

multis retro temporibus erga

Scdem Apostolicam

spargere per diversos.

agnitam devotionem plurimum commendamus, atque ut in hoc saluliri proposilo perseveres, fraternitatem tuam obnixius adhortamur. Sincerum sanctffi conversationis pedem, quo tendere debeas,
perspicacius cognoscere poteris, et supervenientia

autem valde

placuit,

tripudio exultavimus, scilicet,

unde etiam immenso quoniam ab aposto-

latu noslro sciscitari quid tua sanctitas sequi de-

pravorum jacula pi'a!videre, et declinare liberius, revelante Domino, pra3valebis si in Apostolica; Sedis petra, more majorum, pra>sidium tiium lo,

Verum quamvis multa sint, qn;c tibi mittere possemus interim tamen qua; in alia nostri apostolatus Epistola beatitudini tua; intimanms, solum tua; solertioe sint
buisset, prudentissime decrcvisti.
:

caveris, ejusque tidei doctriiiis, vel Uecretis arclius

pervigili cura sectanda, prfficipuoque studio peragenda. Si qiiid dcest circa nos, circaSedem B. Petri,

quam ille sua sacravit sesquem Dominus ejus Ciiristus Ecclesiis suis voluit primum et speciale retinere fasligium, quin et ca'lestis alrii delegit suminum constitucre jainha,'rere contenderis
:

non

est aliud

sione,

poUiceris, nisi obtemperanlia, et

signum devotionis tu;e, quam consummatio De;

cretorum,
carii

indigni, per

nitorem. Quod jam beatitudinem tuam strenue

qui licet definilionum nostrarum abundantiam tamcn gratia; ipsius visumus. Dat. mense Maii, die xii, Indict. xii .
et

pcrsequentem, debitis attollinuis omnino prajconiis non solum in hoc, verum etiam in eo, (]uoti Apostolatum nostrum ad perseverantiam cohortaris. In quo enim tam manifeste nostrarum sanctionum

HcBcNicolaus.
30. Do?ia collata Ecclesiis

a Nicolao.

Jam

vero quod simus in fine anni hujus, quae fuerint

diversis Ecclesiis

ab eodem Pontifice sacra dona

Decretorum ostendere te poteris esse custodem, quam in eo quod et nostram quoque soiiditatem supra firmam petram fundatam, ut in his perseveret, studiosius animare procuras ?
et

oblata, et in Ecclesiarum restaurationes collata, et

alia

bita his ipsis temimribus, ex Anastasio

ad culfum divinuni spectaiitia ab eodein exliihic redda:

mus

29.

Quod autem deprecatur tua

:

fraternitas,

Renovavit, inquit, in Basilica Dei Genitricis

;

ut scrutemur quales
ut liceat
libi rescripto

pra;decessores noslii

circa

Maria:!,

prffidecessores tuos antiquitus luerint

et postulas,

cognoscere,

ulrum

fidenter

crebro
et

litteris,

vel legatis nos audeas fre(iuentare,

quicque congruentia temporibusopportunissug:

gerere

sciat beatitudo tua,

nos bene cognoscere,

quod
ficia

prffidecessores

mei

inter alia honoris

bene-

pra^deccssores tuos adeo dileserint, ut eis vices

illis

suas in

partibus retinere consenserint,

quem-

admodum
nodus.

quinta refert sancla et universalis Syvero,

si

Tu

promissa tua; dileclionis perfepravos quosque,

ceris, et nobis consentiendo, contra

vel circa molestos nobis hffirere contcnderis, et a

Decrelis nostris deviare refugeris: noveris te deinde

Apostolalus nostri clypeo protegendum, et cbaritatis ac pietatis brachiis modis omnihus coinple-

ibiquo! dicitur Cosmcdin, sccrctarium que pulchri decoris fecit triclinium cum caminatis ad honorem et decorem cjus. Pari modo jiixta idem secretarium porticum renovans, illic construxit atque ardificavit oratorium in honorem S. Nicolai, et plura dona ibi contulit almus Pontifex. Renovavit ctiain ipse pastor benignus coemeterium S. Felicis martyrisin via Portuensi, nccnon etcffiineterium eadem via ad Ursuin Pileatum, ubi corpora SS. martyrum Abdon et Scnnen requieverunt, jam in ruinis positum, pulchro ac miro restauravit honore. Via autein Appia in coemeterio S. Ghristi martyris Sebastiani in Catacumba, ubi Apostolorum corpora jacuerc, (juod inultis annis ruerat, meliori illud fabrica renovans, monasterium fecit, et monaclios sub abbatis regimine,

ctendum
tibi

sanctam quoque Ecclesiam diviiiitus creditam nostra sollicitudine et vigilantia, au;

undecumque
31.

poliiit

aggrcgavit, victuique neces-

saria dari, ct stipcndia ministrari invxcepit.

clore

Dco

pcramplius

et perfectius

auginentancirca sancti-

dain. Mittere

autem nobis

legatos, vel litteras tanto

incestis nupliis cohibet.

Nicolaus n midtis consnlitiir ; Sanlos ab IIujus igiturtempore,

libcre debetis, quanto charitas,

qua

latem tuam flagramus ((|uam latuin manilatum psalmographus nuncupat), inlra sinum amplitudinis sua;

multi ad sanctitatis ejus qnidam de Anglorum gente

intra

cum

nomen

accurrerent,
venere. Qui

Romam

in oratorio B. Gregorii pap;c et confessoris Christi

omnes
:

recipit,

onmcs

fovet, ct prolegil

proximos suos

qua> juxla'

Aposlolum I*aulum

sacrain principis Apostoloruin ffidem construcfo unain tabiilam argcnteam posuere, hnbcn-

lem

libnis

Pnediclus ilidem clenientissiiniis

Ponlifex in Ecclcsia c;ciestis rcgni clavigeri bcalis-

ToMus XV.

10

NICOLAI ANNUS 7,
{|uin(iiic

CIIRISTI

HM

simi Petri Apostoli vcla imnioro

dato, quae ad

dc fimin

decorem

ipsius BasilicLc

sursum
ct

bcrnalionibus suis subjcclo cum proximis ac sanguinis sui propinquis incestas ct illicitas contralierent
gorii

trabibus intra tanta? adis vcstibulum appenduntur

cojjulas
papffi

velut

temporibus domni Gre-

ornata in circuitu boloserico optimo

ffiterncc Yita;

fecit,

pro

IV

facere consueverant.

Tunc

mellilUios,
terri-

contulit palnia. IIujus bcatissimi tem-

et prffivaricantibus, a sancto Spirilu doctus,

bilcs suffi pricdicationis, qasi in

poribus

prffisulis tot
,

tanlicque diversarum provin-

univcrso uiicabat

ciarum

cognita

luce clarius doctrina prseclari

ad Sedcm Apostolicam consultaliones directae sunt, quantas nunquam penitus re-

dogmatis ejus,

orbe, componens apiccs, missos ctiam strcnuos, Paulum Populonicnsem episcopum, et Saxum ve-

nerabilem monasterii Joannis

accersens, misit illuc, ut

et

Pauli

abbatem
Sardo-

miniscitur a priscfs temporibus pervcnisse. Qui prajfatus Pontifex sacri verbi pabulo
reficiebat,
beatificis

eamdem gentem

ubertim singulos tradens eis pra^cepta juraque mystica, illos institutis satiabat, docebat, et ad

rum

a tanto revocarent errorc.

iis

valde quosdam ex
reperere
praiceptionis

Quibus euntibus, adversus disciplinaj monita

contendentes.

Verumtamen secundum
;

propria bcnediclos et eruditos remittebat.

Tamen

modo perperam fieri cognoscesuper aliquos Dci tantum respectu corrigere illud malens, gravibus lamentis et oraquidquid quoquo
bat, arguebat,

sumrni pra^sulis auctoritatem Sardos excommunicavere et anathematizavere adjuvere quousque malum incestarum effugereat copula-

rum,

pccnilentiffi

medicamina rcquirentes,

sicut in

lionibus infinitis rogabat, ut

pcr

suam clementiam tale

Dominus omnipotcns tiuid, tanquam non esset,

quas iidem legati in Sardiniam deportarunt, regesto ipsius praesulis continentur inscrtis.
Epistolis,

bonis ac praecipuis immularet cxcmplis.

32. Sicuti veniente de insula Sardiniaj rela-

El

sic

Romam

post affluentes prsedicationes datas

reversisuntfl.

tione (quod etiam per domesticos suos genere Sardos cognovit) bujuscemodi verbis ei relatum
fuit,

ultimo loco

Hucusque Anastasius, subjiciensquae anni bujus in causa Rotlialdi Romte

suut facta, a nobis aiitea enarrata.

quod judices

ipsius insulaj

cum

populo gu-

Anno

periodi Grsco-Romanffi

G3S7. Anno Mrx

Flispan.

902. Anno

Flegirffl

250, inchoato die 12 Febr., Fer. 4.

Jesu Chrisli 864

Nicolai papae 7.

Ludovici 16, 13 et 10. Michaelis 23.

1. Rothaldiis episc.

Carolo

recje

miuitur.

A num. dO

Suessionensh
ad

Romam
19.
:

a Anna-

lista Bertinianus ad annum dccci.xui scribit Carolus VIII kalcnd. Novembris Synodum Vermeria

transitum negasset Ludoviciis imp. clam interimque Rothadus simulata inflrmitate Vesontione substitit, illis in
gatis

cum

Nicolao

|iapac id signiflcarunt,

abbatiam sancti Carilcphi super Rotbertum episcopum Cinnomanicaj urbis, qui eam pcr Apostolicam commendationem juri
sui episcopatus
liter evindicavit

palatio liabuit, ibique

ventibus Lotharii
toribus,

patriam redeuntibus. Post eorum discessum, fact Ludovici Germania; regis fau-

mancipatam tcncre volcbat, legaet Rotliadum nupcr deposilum,

:

Ludovicum imperatorem adiit, a quo libcrum transitum hoc anno impetravit, et mense Junio soliis Romani pervcnit. Causam ejus haud
statim discussit Nicolaus papa
exspectavit, doncc
scopi, vicarios
,

scd sex menses

sicut

doiiinus papa

ei

niandaverat,

cum

suis ct

Hincmarus
vellent,

et confoederati epi-

episcotmrum littcris atque vicariis Romam miRothadus itaque non boc anno, ut scripsit Baronius cujus tempore annalista Berlinianus
sit (I) .
,

quos

Rothadi accusatores.

Ycl alias quovis

modo

in causa illius expostulatores

delegarent.
2. Ludovicus imper. ei transitum permittit. Audiendus hac dc re idcm annalista Bcrtinianusad currcntcm aunuin Carolus cum E|)istolis pcr Rotberluni Cinnomanictc urbiscpiscopum Romam,
:

luccm non

viderat, sed pra;cedenti

Romam

a Ca-

rolo Calvo missus cst. Vicarios |iariter suos misere

llincmarus, et
gati

(jui in

fuerant episcopi,

damnatioiic Rothadi suilracum Synodicis lilteris. Le-

(1) Sententia in

Synodo hac Vermericnsi lalam pro regio jure

.xii

in

monastcrium S. Carilephi asserendo, integram vulgavit Martenius

plurinii.

in

Col-

leclione toui.

i,

col. 170, cui suhscribunt prajter archiepiscopos

(a

IV kal. Novembris, hidict.

quatuor, episcopi 20, abbates 6, et comites quam Seplembri c.npia), anno xxiiii rcgni Karoli gloriosi rcgis

Data est autem

Mansi.

NICOLAI ANNUS 7.
sicut Apostolicns jusserat,
et episcopi
litteris

rio,

CHRISTI 864.
legatis

11

Rothadum

dirigit,

scd

secum eisdem

Theutgaudo atque Gunthaea intentione pergit,

regni cjus vicarios suos

cum

Synodicis

cum

conjuge,

Romam
non

de causa ipsius Rotliadi ad Apostolicam Sedem mittunt, cjuibus Ludoicus transitum denegat. Ipsi autem legati tam regis quam episcoporum,
impossibilifatis sua3 causas

quatenusaut papaRomanuseosdem restitueretepiscopos, aut hoc facere

volenti noxie

quodamet

Romam

veniendi clan-

modo manum milteret. Quod audiens cum litaniis generale jejunium sibi
nis indixit, ut

Apostolicus

Roma-

culo papa; cognitas faciunt. Rothadus simulata infirmitate Vesoncio ca^teris patriam repedantibus

remanet,
regis
adiit,

et post

aliorum regressum, per Curiam,

Deus Apostolorum sutTragiis praefato imperatori menlem bonani et rcverentiam erga divinum cultum, et Apostolica; Sedis auctoritatem
donaret. Imperatore
et

suffragantibus sibi Lotharii et Ludoici Germaniae

autem perveniente Romam,

et

fautoribus,

Ludoicum imperatorem

Italite

secus Basilicam B. Pelri degente, clcrus

po-

quatenus ipsius solatio Romam valeat pervenire.PauIo post: Hludovicus Italia;imperator

Romanus cum crucibus et litaniis jejunium celebranles, B. Petri Memoriam adeunt, et ab

pulus

nominatus a Nicolao Romana; Sedis Pontifice per Arsenium apocrisiarium pelitur, ut eidem papa; legatos suos liceat pro quibusdam causis Ecclesiasticis ad Carolum mittere. Sed crcdens, quia non sincera intenlione adversus eum velit in Franciam
missos snos dirigere, contradicit . Porro Rothal-

hominibus imperaloris,

cum

gradus ante Basili-

cam

B. Petri coeperunt ascendere, in terram proet

strati,

variis

ictibus

vexillis confractis, qui

flagellati, et crucibus ac evadere potuerunt, fugati

sunt,

etc.

Quapropler conjugem ad Apostolicum

mittit (id est imperator) cujus fldei

stolicus ad

jussioneApo-

hoc anno mense Junio Romam adventasse, ostendit Raronius num. 17. 3. In priorem sinim gradum a Nicolao PP. Hincmarus landem vicarios suos ad restituitur.

dum

imi)eratorem venit, et liabita mutua sermocinatione, sicut inter eos convenit, Apostolicus

Romam
S.

ad Lateranense palatium rediit

(l).

Nicolaum papam

misit

cum tribusprolixislitlerisa

Flodoardo hb. 3, capp. t2, 13 et 14 recitatis, quarum secunda refertur a Baronio anno sequenti

modus Guntharii erga NiTunc imperator Guntharium ct colaum PP. Theutgaudum degradatos, ut secum venerant Franciam redire pra;cepit. Tunc GunlliariLis ha;c diaboInsolens agendi

num. 34

et seqq.

Secundum

haec Rothadus proPontifici obtulit,

lica capitula,

et hacteiius

inaudila, quae

cum hac
in

clamationis libellum

Summo

quo

Praefatione,

quando Romam, ut (jrajmisimus,

fralrcm

damnationis sua3 serie exposita, sententiam a Sede Apostolica pro se proferri rogavit. Hoc acceplo Iibello, Nicolaus papa de Rothadi cOima. sermonem
habuit in pervigilio Dominics Nativitatis, in Basilica sancta; Maria; ad Pra^scpe, in quo causam Rothadi ab origine exposuit, et

Ludoici obsequio rediit, cpiscopis regni Lolharii

misit,

per Hilduinum
ei

suum

clericum,
:

adjunctis

suis

hominibus, Apostolico misit

si

dans

illi

in mandalis, ut

Apostolicus

illa

nollet

recipere, super corpus R. Petri ea jactaret.

fert poslea

Hincmari malas artes

Reidem annalisla Guntharium libellum

et

ac mendacia, declaravil^iuc inter alia falsum esse

insolenlissimum
flcem
perferri

calumniis scatentem ad Ponti-

quod

ille

vulgaverat, Rotltadum neglecta appella-

tione sua ad

Sedem Apostolicam, ad electos judiccs provocasse. Mox Iiabita Ronia; Synodo decrevil, ut

per Hilduinum fratrem suum, ejusque exemplar ad episcopos regni Lothacurasse

rii

niisisse.

Continct libellns

ille

convitiosus capi-

Rothadus episcopalibus veslimcntis ornaretur, (jui poUicitus est se ad respondcndum suis accusatoribus pra^sto semper futurum, ut videre est a[)ud num. 18 , et fusius apud Natalem Baronium
,

tula VII, sed illum Nicolaus paj^a, ut par erat, rejecit, el

Hilduinus super corpus beati Petri jactavit.

, iii(|uit annalista Berti

Tunc ipsum scriptum

nianus,

Alexandrum

sa^c.

ix

et

x,

part.

2,

Dissert.

vi,

iisdem, et

super corpus B. Petri jactavit, seque qui cum eo vencrunt, evaginalis gladiis
el

pag. 375. Ha;c Synodus

Romana anno

sequenti

l)rotegentes, de Ecclesia exierunt,

ad Guntha-

continuata, ut ibi videmus.

Nicolaus PP. a Ludovico imp. male habi19 ad 28. Gesta hoc anno in causa Lotharii et Waldradce ac Giintharii archiepiscopi
4.

tus.

A num.

rium peracto lugendo ncgotio redierunt . 6. Guntharium Lotharius episc. privat.

Iinperator post paucos dies patratis a comitatu

Coloniensis, ct Tlieolriaudi
sis

Mx\\'\e\)\?,co\i\

Treviren:

suo inultis depra;dationibus, et mansionum destructionibus, ac sanctimonialium, cTterarum-

accuratc narral annalista Bcrlinianus

llaliae

doicus imperator
thario ad
sui

Lunominatus incenlore Gun-

suam injuriam

referens,

quoniam

legalos

Iratris Lolharii

per ipsius fiduciam ct inter-

ventionem Romam directos Apostolicus, ut supra monstravimus (anno scilicet praecedenti), degradascque ipsum furore non capiens, comitanlibus vit
:

que feininarum constuprationibus,atque hominum caedibus, necnon ct Ecclesiarum infraclionibus, Roma exiens, Ravcnnam venit, ibique Pascha Dominicum (idcoque gesta ha;c omnia ante diem secundam Aprilis, quo Pascha celebratum) cum tali, sicut meruit, Deiet Apostolorum gratia celebravit. Gunlharius autem in ipsa Ccena Domini

(1) Vexatio et obsidio

serte Iraditur in lihello

ista Komani Pontificis asperrima quodam per eam ociasionem scripto

berto Ravennale pseudoponlirice conlra Hildebrandum, seu Gregorium Vll, legeuda in Codice Uldarici apud Eccardum in
col. 19(1.

fuit, diira, ct diuturna, cum ad dics duos et quinquagiiila |irorogal:i fueiit, ul dia Romanis, qiii sub titulo queriuioiii;c RoiiiaiioMiiii laudatur in apologia pro Guillistor. Mcdii wvi toin. il,

Mansi.

::

12

NICOLAI ANNUS

7.

CIIRISTI

8G.'

Coloniam veniens, missas celebrarc, ct sacrum chrisma conflcere ut honio sine Deo praisumpsit. Theutgaudus vcro a ministerio, sicut ci fiierat
prfficeptum, se re\erenter abstinuit.
Cffileris

ficem sese gesserc. IlfficSynodusRomana tom.

Concil. a

viii

deni-

Labbco omissa. 8. Rothlandus vicariatum Sedis Apostolicce a Nicol. PP. petit. Ad num. 2S ct se(|q. Marca

que

cpiscoiiis

apud

Lotliarium

id

sataf^enlibus,

lil).

3 de Concordia cap. 40, existimat, extiiicto Vir-

episcopatum a Gunthario Lolharius tulit, ct suo tantum consiiio Hugoni CaroH reyis avunculi, et
materlerre

fjilio

cpiscopo Arclatensi

extiiictam quo(|ue fuisse

et

vicariam dignitatein ejusdem Ecdcsia;,

qiiidetn

tentasse

sux

filio,

tonsura clerico,

et

ordinatione

tantuminodo subdiacono, moribus aulcm et vita a lideli laico discrepanti, donavit. Unde motus Guniliarius,

Rotldandiim veterem Ecclcsite sua) dignitatcm hoc aniio inslaurare sed irrito conatu. Quamvis eniin Nicolaus primus in litteris a Raronio
,

quidquid de

thcsauro

Ecclesiastico

in

recitatis

agnoscat

i^ncdccessorcs suos

Romanos

eadem civitate fuit residuum auferens, Romani iterum, ut omnia Lolliarii et sua figmenta de Teutberga et Waldrada Apostolico ex ordine pandat,
regreditur. Sed et cpiscopi rcgni Lotiiarii legatos suos cuni hbellis poenitentiaj, ut professionibus
canonicis,

Ponlificcs

commisisse olim vices

ei
illi

suas episcopis

Arclatensibus, nullam

tribuit auctoritatcm, sed

laiitum pollicetur

Scdis Aposlolicc protectio-

nem,

si,

ut se facturum scripserat, Decrelis ipsius

quoniam ab Evangelica veritatc,

non mediocriter
Lolharius

et

Apo-

obcdire curarct. Interrogaverat praiterca Nicolaum Rotldandiis, an sibi fas foret, legatos ad Aposto-

stolica auctoritate, sacrisque regulisin causa Teut-

bcrgai ac Waldrada)

deviarant, ad

licam Sedem mittere, ut ceret certiorem de liis

Sunimum
,

Pontificem fa-

qua;

iiitra

provinciam

Apostolicum

dirigunt.

vero,

Ratoldo

Argentoratensis urbis episcopo cum scriptis falsa more suo de sua cxcusationc et voluntaria cor-

cmergerent. Istud cjuoque probavit Nicolaus, ea cautione adbibita, ut legatos suos moneret Rotlilandus ne redituin suuni prfecipitarent. Rothlandi

recUoneloquentibus prsmisso ad Apostolicum, ipse per Gundulplii villam et Romcrici montem obviam
fratri suo,

non meminit
Ecclesia; pag.
sia;

Rloiidcllus in libro contra

primatum

749

ct seqq.

ubi de vicariatu Eccleafjlicta.

ad locum

(lui

Urba

dicitur vadit .

Arelatensis disserit.
9.

7,

Concilium

tionem confirmat. Nicolaus papa dcnuo Epistolas per omnes git archiepiscopos et episcopos Galliarum, Germania:

Romammi

Guntharii deposiPaucis interposilis subjun-

Aciuitania a

Normannis

Respiirruptio-

rare non potuit Galha a

Normannorum

nibus

annalisla

enim Rertinianus

hajc narrat

rum,

et Belgica) provincia^ miltit,

pro coiifirmaet Guii-

qui Ecclcsiam sancti

Carolus Aquitanos hosliliter contra Normannos, llilarii incenderunt, disposito

tione dcpositionis Theutgaudi

Treverorum,

cxercitu ire pi"rcipiens, filium etffiquivocum

suum
Missos

tharii Coloniensis arcliiepiscoporum. Sed et aliis episcopis qui ex regno Lotharii in divortio Teutbergffi,

Carolum secum ducens, Compendium

rediit.

suos ad rccipiendas civitates et castella in Gothiam

misit (anno eniin superiori Hunfridus Gothiai Mar-

superinductione concubina) Waldradai consenserunt, et ad cum cum professione sua mict

chio Tolosam
parat, ut

Reinumdo

subripuerat, et sibi usurtradit)

serunt Epistolas suas

sicut in
dedit.
scripto

indulgentiam largiendo

ibidem idem annalista

civitatem

Nortmanni

suiicrius

contincnte promiserat,

Arvernum

petunt, ubi

Stcphanum Hu-

Synodum Romai convocat circa kalendas Novembris, indicans se in ea eorumdem olim archiepiscoporum dcpositionem denuo confirmaturum, ct tractaturum de causa Lolharii, et Ignatii
Constantinopolitani episcopi praecedenti anno deposili. In cujus loco quidam laicus attonsus, et mox

gonis filium

cum paucis suorum intcrfectum, impune ad suas navesredeunt. Pippinus Pippini filius ex monacho laicus et apostata factus se Normannis
conjungit, et ritum

eorum

servat . Paulo post

episcopus est ordinalus. (Graeci in rcbus in Occidcnte gestis narrandis, sicut e contra Lalini in relatione

Lotharius Lotharii filius de omni regno suo quatuor denarios ex omni manso colligens, summam denariorum cum multa pensione farinae atque pccorum , necnon vini ac sicerse Rodulfo Nort-

cinantur).

rerum in Oriente peractarum sa^pe halluAd quam Synodum prsdicti Theutgau-

manno Herioldi
Normanni ante

fiho ac suis locarii

nomine

tribuit .

10. Translatio S.

Fausta

virg. etmartyris.

dus ct Guntharius sponte perrexcrunt, ])utantes Ludoici impcratoris interventu ab Apostolico posse
reslilui . Infra:
a

(irajscntem

annum SoUemniacum

Ilucbertus clericus conjugatus

et abbas monasterii S. Martini, qui S. Mauritii abbatiam ct alios honores Ludoici impcratoris Italia) conlra voluntatein ipsius tcnebat, ab hoininibus

inonasterium in Leinovicibus ac in villa ejusdem nominis positum, quod sanctus Eligius Dagoberto priino regnantc construxerat, combusserant, ab eoque monasterio iicndebat Cella Arnensis, in pago

cjus occiditur

et

Thcutberga soror

ejus, abjeota

Lotharii, ad fideni Caioli venit. Cni

Candus Avcn-

ducatum vero Vasconiae obtiLcmovicino sita nebat Arnaldus, vir piissiinus, qui magnam devotioiicm habebal erga Sollcmniacum, tuin quia a
;

uiacuni monastcrium donat, et abbaliam saiicli Marlini Ingeluino diacono palatii sui coinniitlil .
IMiotio ad

connandum schisma

aniinos addiderc

sancto Eligio Noviomensi episcoiio niagnifice ;cdificatum fuciat, tum (juia mouachi sanctam vilani duccbanl. Quarc duni A'ona?iHniocanno navibus

Giintharius cl Tbeiilgaudus aichie|iiscopi, (|ui adco irrevcrcnler ac insolculer crga Summuin Ponli-

Sanctonas et Rurdcgaiani advccti sunt, et nionasteria cunctasque hominum eedes igne cousum-

NICOLAI ANNUS
psere,

8.

CHRISTI 865.

13

ut

partes

Arnaldns nionachos monere non cessavit, Vasconiac pro adipiscendis sanctorum

sorum ac progenitoi"um suorum regum constituit, et ut legalia per omnc regnum suum observari
u Capitularium Reg. Franc. pag. -174 Edictum Pistense xxxvu capilulis constans, datuni anno ab Incarnatione Domini nostri Jesu Christi dccclxiv, anno CaroH regis xxv, Indict. xu, 17/ kalend. Julias. Quare
pra!cepit (tom.
edit. Baluziana) recitatur

martyruni reliquiis penelrarent. Missus cst itaque ab abbate Aldarius monachus cum nepote ejustleni Arnaltli, qui cum pervenissent ad Fidentiaciim, ohm oppidum, caputque pagi seu coniilatus Fidentiacensis, de quo Valesius in Notiha Gahiarum,
invenere Ecclesiam ohm in honorem sanctfB Faustce virginis et martyris mirifice constructam, a Norrnannis incensam fuisse, et iuijus sanctae martyris

in

annalista

Bertiniano loco, kalendas Junii

le-

corpus, quod ibidem alias tumulatum fuerat, asportarunt, ac in cellam Arnensem, seu, ut hodie

gendum, VIl kalendas Julii). Pippinus aposlata a Nortmannorum coilegio ab Aquitanis ingenio capitur, et in eodem Placito prffisentatur, et a regni
primoribus ut
patriaj et christianitatis

prodilor, et
tliju-

loquimur, prioratum, detulerunt, ubi immensa beneficia sanitatum, Doniino in sanctis suis operante, mirabiliter fiunt usque in hodiernum diem , inquit auctor anonynuis Historia3 translationis religtdarum sanctai Faustcn vircjinis et marti/ris ex Vasconia in cellam Arnensem, recitatai a Labbeo tom. n Biblioth. et a Mabillonio sa;c. iv Benedict. part. 2. In ea legitur, anno dccclxiv grassatam esse ingentem persecutionem Danorum seu Nornian-

demum
gatur
Julii,
.

generaliter ab

omnibus ad morteni

dicatur, et in Silvanectis arctissima custodia rele-

Et infra

Carolus a loco, qui

regis

Pistis di-

citur, reverlens,

intratCompendium

circa kalendas

missum Mahomcth
et

Saracenorum, qui
plu-

ante

hyemem

ad sc venerat,

muneratum cuin

rimis

maximisdonis per suos missosad

eumdem

regem

norum

in rerjionibus Aquitanice seu Gasconice, et

satis honoriUce reniiltit , Vigebat itaque pax per ha!c tenipora inter Carolum Calvum et Mahometem Hispaniarum regem.

tunc prsedictam translationem factam fuisse. 11. Carolus rex Pistis conventum celebrat.
lista

i2. Translatio S. Regince virg. et martyris,

In Chronico Virdiinensi tom.

relato habetur
:

Biblioth. Labbuanae

Aliquibus interpositis a superius mcmoratis, annaa Nortmanui, qui cum Bertinianus scribit
:

Anno

dccclxiv translatum est

coi'pus sancta} Reginaj virginis et

sia civitate

plurimo navigio in Flandris ap[)ulerunt,

tibus sibi pagensibus, per

resisten-

martyrisde Aleapud Flaviniacum castium, seu ccenoeideiii,

Rhenum

ascendunt, et

bium, praesideute loco

cujus erat juris ci-

vicina

regnorum

Lotharii ac Lutlowici ex utraque

vitas piffifata, yEgilo abbate,

postmodum Seuonuin

ripa ipsius fluminis vastant. Carohis Jxalemlas Juiiii

in loco qui Pistis dicitur, generale Placilum habet,

archiepiscopo, regnante Carolo Calvo w.FuitAlesia

urbs aiitiqua ab Augustoduno aliquot millibus

dissita, tiuai

quo annua dona, sed et censuni de Brilannia a Salomone Britannoruni duce sibi directum niore prcEdecessorum suorum, quinquaginla scilicet liin

passuum
et vico

nunc

in vici

uoinen priscum

relinet, sitain

forinam redacta ducalu Burgundia;,

Flaviniaco proxima, de qua Hadr. Valesius

die vii meiisis Septemb. et haec translatio
facta.

bras argenti recipit

ibiilem fieri jubet.

et

hfmilates

iii

Sequana, ne

in Notitia Gall. Colitur S. Ilegina in Martyrologio

Normanni per enmdem fluvium

possint ascendere,

Romano

Capilula etiam ad triginta et

Normaunoruni inctu

septem cousilio fidelium suorum, morc pncdeces-

NICOLAI ANNUS

8.

CHRISTI

865.

tiata.

Christi Redcmptoris aniius

quo mense Jamiarii Roinac
ijua,

Restitutio Rliola/di solcmniter facta et rennn-

Suessionensis ei)iscopus

iii

suaiii

Ecclesiam post

agitur ochn-

multos laboresffliciter
ista

gentesimus scxagesimusiiuintus, Indictione decima

tertia,

Quoinoilo autem se habuerinl, ab Anastasio qui aderat audiarestituitiir.

[^ost
illa,

Syiiotlus cclebraaiia

mus:ipse cnim
diei Doinini

qua; in Vigiliis Natalis

iii

lur,

iii

lala

seiitciilia,

inter

Kholaldus

transacta luisse

Ecclesia S. Maria;

1/l

NICOLAI ANNUS
tradil, rjiiando videlicetjussns
:

8.

CHRISTI 865.
dc

ad Prasepe

estindui

tur aliquid

manu

Pontificis

accepisse.

Nam

sacerdotalibus indunientis, subjicit ista

Rursum
diem

revereiKkc niemori;c Nicolaus Pontifex Arseniiim

exspectatis aliquanlis diebus, scilicet us(|uead

natalitium sanctaj virgiuis Agnetis, qui est duode-

quondam Ilortanic civitalis episcopum Judaicas tum j)rimum pcUicias introducere molientem adeo
aversatus
est,

cimo lial. Febr. et nec sic quispiam atfiiit adversus Rhotaldum jam restilutum episcopumaliquidaltercans convenieute beatissiino pra^sule cum omnibus in Rasilicam ipsius virginis foris muros Urbis via Numeutana, idem Rhotlialdus cpiscopus excusatio:

ul

ci

adimere,

nisi superstitiosa; genlis' vestibus

Palatinam processionem vellet adju-

rando
atque

cum

sacerdotalibus infulisconsuetudinaliter

procedere studuisset, Hucusque Joannes diaconus,

hactenus de Arsenio

prosequamur modo
post
illa,

nis

et

promissionis sua?,

(jua

))oliicitus

fuit,

se

qua; idem Nicolaus Pontifex

quoe sunt

omni tempore suis accusatoribus responsurum, libellum sunimo Pontifici tradidit. Qiii coram
cunctis audientilnis jussu est pra^sulis recitatus,

superius enarrata ex Anastasio, egerit.

3. In priinis autem Roma? voluit Pontifex promulgatam sententiam pro reslitutione Rhotaldi his

ubi etiam restitutionis ejus forma reiccta

post

cst.

Et

publicis innotescere Apostolicae Sedis litteris,

ij)sa

hac

omnium consensum in Ecclesia sanctae Constantia) juxta eamdem sancta; virginis Rasilicam
decreto beatissimi iiujus prtPsulis sa^pedictus Rbotaldus

inscriptione notatis*
a

Nicolaus episcopus

sancla3 Catholicre Ecclesiaj

servus servorum Dei Romana?, omnibus epi-

jam

restitutus episcojius

missarum solemnia

scopis jjresbyteris et diaconibus, etcunctaeinChristo

generalitati

fllii

solemniter celebravit.
2.

Romana)
sit

j)Iebis.

Sequenti vero die, congregata in domo, qua?

Notum

dilectioui vestra?, fratres mei, et

nuncupatur Leoniana, denuo Syiiodo, excusatoque ipso (sicut iu libellis ab eo recognilis, duobusque alque diverso tempore quaternionibus insertis
,

missis et oblatis

in arcliivo

hujus Sedis repositis

quod qiiidam Gallorum episcopi, diaboU facibus accensi (quia mors, sicut scriptum est\ per invidiam diaboli introivit in orbem terrarum) huic fratri nostro Rhotaldo
charissimi,
zeli et invidiaj

continetur) Rhotaldo, ne talia sacerdoteset

maxime
prisii-

venerabili viro insultantes,

et

per octo circiter

proprio
privarent
diutis-

Sedem Apostolicam

appellantes

ullra

discrimina

annos

quemadmodum

illum

paterentur, sicut proenotatum

est, in

gradum

episcopatu, judicio meditati sunt. Sed

cum

num

restitutus, et ad

stolicis

propriam sedem cum Aposanctionibus remissus, quatenus vestitus

si

sime laborantes nihil discriminis (criminis) potuissent super eum inducere, novissime mundanis
potestatibus usi, depositionis sententiam in

episcopalibus infulis,
suis accusaloribus

provocatusfueritdecaitero,

eum-

coram Sedis Apostolicai praesule responderet. Cum quo quippe sanctissimus, et a Deo conservandus praesul tam pro restitutione
,

dem, Sedem Apostolicam appellantem, immanissime (inanissime) protulerunt, et in minutionem et abominationem sancla; Romanaj Ecclesia;, imo
Apostolorum principis gradu proprio custodiae manciparunt. Unde istum clamantem, ut adducerent, et ad nostruni illud judicium, ad quod aute depositionem et jjostea
beati

illius,

pro abolenda regis Lolharii copula, pro pace etiam et concordia regum Galliarum con-

quam

Petri

pulsum

carcerali

servanda, Arsenium episcopum hujus almae Urbis

et missum illuc destinavit, quatenus reformata pace, sanctse eos Ecclesia; sinibus sine et quffidam necessaria refragatione conjungeret in Galliarum Ecclesia ex Apostolica traditione statuta

apocrisiarium

impraetermisse provocaverat

cum

suis

vicariis,

perageret .

Hucusque Anastasius qna; autem

;

infe-

digna appeterent, destinarent plurimis Epistolis eisdem episcopis jussimus, et horlati sumus. Sed ecce, dilectissi

qui illum,

valerent, accusatione
,

rius sul)jicit suo loco dicentur.Porro

in Epistola ad episcopos Galliarum

ij)se

Nicolaus

simi, (sicut ipsi scitis) sex (octo)

nominat Arsenium hunc legatum, Hortensem episcopum ubique laudatum, ita etiam Joannes diaconus hujus temporis scriptor in Vita S. Gregorii papaj, diim agit de Judaiis Deo et hominibus, ij)sisque Romanis Pontificibus potissimum invisis, hac dicens^: Hinc est, quod sicut a majoribus traditur, et nos quoque usque ad nostra tempora duni adliuc pubesceremus oculis noslris consi^eximus, cousuetudo
'

sente Rhotaldo

mensibus jam praeRomai apud nos manente et nobis

,

accusatores

vel vicarios

eorum

praestolantibus,

fratres,

hunc accusaret, adesse videtur. In quo, quid aliud datur inteUigi. nisiquod S. papa dicit Ronifacius * Quia sicut qui est innocens, ut absolvatur quairit, itajudicium nocenssubterfugit? Veruni nos, Deo auctore, beatorumque principis
nullus qui
:

vetus obtinuit, ut

omnes

superstilionis illius honii-

quantumcumque pulcherrima mercimonia detulissent, nunquam Ponlilicalibus alloquiis fruerentur, nunquam obtutibus Aposlolicisjtotirentur
nes
,

Apostolorum Petri Aj)ostoIi fulti suffragio, decessorum quoque nostrorum seciiti vestigia, privilegia Sedis Apostolicac, qua; illi male fregisse probantur, recuperare studentcs jam fatum virum prffisentem
videlicet Rhotalduin, |)ristino gradui, pristinis officiis,

ac pristino episcopalui restituimus, et per

omnia

sed extra

velum longissim;e jjorticus non cjuidem iii scamins, sed in marmoreo pavimeiilo sedcntes, suscejjta pretia numerabant ne vitlelicct videren:

eum

talem reddimus, qualem illum fuisse constat ante excommunicationis et depositionis sententiam

Nicol. Kp. XXVI.

'

LegciKluin viilelur, vcsles judicando.

Joan. djac. Vit. sancli Greg.

1.

iv. c. 'oO.

'

Sap. n.

Nic. Ep.

xxxix.

'Bonif. Ep. u.

NICOLAI ANNUS
in

8.

CHRISTI 805.

15

eum

prolatam, vel quando

et

Scdem

Aiioslolicam
.

appeilabat,

canonice provocalial

Hucusque

publica Nicolai cienunliatio Roma) lacta. /(.. Quid senllendum de diversis canonum colAbsoluto lectionibus : ibi de Isidoro mercatore.

Lolbarii al^iue Caroli, ubiait: Haecvero Capilula, qiux in snl)se(pientibus trihus libellis coadunare sluduimus, in diversis locis, et in diversis schedulis sicut in diversis Synodis, et placilis generalibus edita erant, sparsim invenimus, maxime aulein in sancta; Moguntiaccnsis metropolis Ecclesite

Ronue

Rliotaldo, ab ipso Nicoiao idurcs pro ipso in

Gallias liUenc scripta;, ut reciperelur, inter alias

scrinio, a Riculfo ejusdeni sancta; sedis

melropo(utaudisti

autem famosissima
episcopos

est illa Episiola

,

quani dedit ad
,

litano recondita . Mercesillas

nimirum
,

Galliarum

qui questi fuerant

quod

ab Ilincmaro)

Isidori

Mercatoris

per

eumdem
ne
aliquid

causa) episcoporum judicandaj in Synodis per co epi-

Riculfum

pnmum

illatasin Galliasex Hispania:

scopos, advocarentur ad Apostolicam

Sedem, necrevocassent
Ponti-

quis calumniari possit, ab Ecclesia

Romana

non etiam

suis

litteris

in

dubium

num

Epistola)

illte

Romanorum antiquorum

ficum, quae non essent insertai in Corpore

essent in

canonum,
acci-

sed ab Isidoro Mercatore in Colleclione sua descriptae

,

auctorilatem

sicut

caelera;

hujusmodi commentum esse. 0. Porro eumdem Riculfum Moguntinum episcopum Yixisse temporibus Caroli Magni, ejusdem temporis complura monumenta certam fidem faciunt, atque in primis testamentuin ejusdem Caroli Magiii, cui inter alios

piendce.
Ilajc

idcm Riculfus subscriptus

autem ut planius
sive

canonum Codicem,
Collectione
luerit.
5.
quffi

primum quid per canonum Corpus intelligi

fiant,

invenitur,

idemque

iiiterfuisse invenitur Concilio

consuevit antiquitus, cst declarandum, etde Isidori

dicendum quando

ipsa Ecclesiis inno-

Mogunlino cui pncfuit, babito anno salutis octingeiitcsiino decimo tertio, ilem Wormatiensi, cujus Ca|)itularium, et mentio babetur iii libro septimo ubi pro Riciilfo, errore scrii^toris, Triculfus nomi

Quod ad primum

perlinet,

ccrtum

cst,

quod

antiquior est facta CoIIectio Epislolarum de-

natus legitur arcbiepiscopusMogunlinus. Successit hic S. Lullo anno Domini septingentesimo octogesiino sexto, ut aiitiqui notant

crclalium

Romanorum

Pontificum, atque

canonum

Annales

atiiue

Heret

diversorum Conciliorum, id sibinonien vindicasse, ut ejusmodi volumen, iiber, sive Codex canonum aut Corpus canonuni diceretur, aueta accessione aliarum qui postca vixerunt, Romanorum Ponti-

manuus
S.

Contraclus, idemque tertius numeratus a

Bonifacio

ejusdcm

Ecclesia;

archiepiscoi)0

martyre.

Cum

igilur ante

Riculfnm

Isidori Colle-

ficum Epistolarum,
celebrata

ct

aliorum,

(|ua;

i>ostea

sunt
anti-

canonum Conciliorum. Qu;c autem

Ponlificum,
et

quior, ct uberior apparuit CoIIeclio

Epislolarum

ctionem non noverint Galliaj Ilispaniis proximae, minus(iue Italia conjectura est, Isidorum illum eamqiie ita Iiaud pridem vixisse atque scripsisse priinum vulgatam csse per Riculfum qui atlulit,
: ,

Romanorum
Conciliorum
et

canomuu diversorum

inde per Benedictum qui intulit in libros Capitulares, et

fuit Cresconii,

de (|ua suo loco supe-

demuni per Ilincmarum juniorem

episco-

rius dictum est,

qua

aucta niultorum
in

canonum

pum Laudunensem novissimum

Epistolarum accessione,
plures
ali;e

ut liber canonuni seu Corpus

Cumque

nomen illud transiit, canonum diceretur. com|)ilattc fuerint canonum

Collectiones, quaj ca;teris opulentioreditaestablsi-

temporaCollcctorem, quem qui emunclas mngis nares liabuit, in mullis redarguit, suggillans eam, qua usus est, Isidori Collectionem, cujus rci caiisa accusatus est. Nam de
eo Frodoardus in bisloria Rhemensi cajiite decimo sexto in fine ha;c liabet : Deinde quod Pontificum Romanorum Epistolas decretales contcmnebat accusatus
:

usque ad h;ec Hincmarus Rhemensis,

doro, cognomento Mercatore, continens E[iistolas antiquorum Romanorum I'ontificum incipiens a

Clemente, longe recentior fuit, testante id Ilincmaro Rliemensi arcliiepiscopo, utpote quaj non
ante Carolum
sel delala per

coiitra

profcssus et protestatus est, se

Iias

cum

Magnum

ab Ilispania

in Gallias fuis-

maximo honorc
bare.Hac

tidmiltere, tenere,

et

appro-

Ricultum arcliiepiscopum Mogunti'

num. Sic enim ait in E|)istoIa ad Hincmarum Laudunensem episcopum Sicut de librocollectarum
:

E|)i3tolarum ub Isidoro, (juem de Ilispaiiia allatmn

scilicet occasione ea ipsum inustum nota apparet, (luod se Isidori eam Colleclionem miniine in omnibus probare signiflcasset. 7.Sed et ab ipsa quidem consulto visus cst
;

Riculfus Moguntinus episcopusin bujusmodi, sicut

et in Ciipilulis

abstinuisse Nicolaus papa

troversiis Ire^iuens essel
,

regiis

studitjsus

obtinuit,

et

islas

in

(puppc cuni in Iiis conquibusdeappellalione

et

regiones ex

illo

repleri fecit. In cujus Prrtjfatione

ad Sedein Aposlolicam agerelur,

lis

ex

illis

Epislo-

Isidorus dicit de canonibus Aiiostolorum etc. Qui

aulem ex

ab Isidoro prinmm edilis eaque inlulit in libros Caiiitulares reguni Francorum, fuit Renedictus levita, (|ui id de seipso teslatur in Pnelationequinti libri eoriundein Capitulariuin, (|ui scrii^sil (ut vidiinus) lemdiclis Epistolis

cullegit Capilula,

eademque forlissima lestimonia sanclissimorum Pontificum, eorumdem(luorum siiinma auctorilas in que martyrum
mulliplicia siippeleicnt
,

Ecclesia esse posset

tus,
sit,

abslinuil taiiien ah

illis

peni-

quas saltein dubias inlellexisse, noii (hibium dequihusnun(|iiaininEccleillis tantuni usus,

illis

pore filiorum Ludovici Pii

iiii|)eialoris

Ludoviei,

sia Dei fuerat dubitaluin, (juod

advenliliis, et

Kp.

ail

ihiicii). I.aiij.

Kp. r. Ji.

i;x

()(jiI.

iiiiiu.

'

l,ib, VII. c.

2().'i.

16

NICOLAI ANNUS

8.

CHRISTI 805.

recens inventis non egeret Ecclesia,

securis, cortis(|ue

cum

eadein

coufratribus nostrisarchiepiscopis ctepiscopis apud

Gallias consliliilis.

aliunde ex germanis, sinceris, nnuiino

Icjiitiniis,

Romanorum
licuisset.

Ponliticum Epistolis

Qiiamvis singularum Ecclesiarum,

terraruin
nuilta!

([ua;

pro-

abundanter accipcre
dictus levifa,

Sed

et

ipse
,

Bene-

pter diversitalem
(ciim

esse dicuntur

ctsi (ut audifti al)

Hincmaro

ct ipso-

una

sit

et

mufla tamen bene conscius, auctoritatcm illarum Eidstolarum baud adco conslanlem scd nutare admodum, nuuquam aliquem illarum citavit anctorem ut
acce[)it
;
,

met testatus est iu suorum eadem Isidori Coffectione

Pra^fatione filiroruni) cx

Canlicis Canticornm dicil'

ct i)cr Psalniislain
^
:

nnica s[)onso suo, sicut i[)se in (Jna cst coluniba mea

:

Erue de manu

meam)

pastor et episcopus, et

unicam Pontifex Dominus

canis
ista sit

nostcr JESUS Cbrislus, qui banc crcavit et redemit,

exislat, ita ut illa veraciter ac principaliler

fecit

in

reli(|uis

quarum

tidcs

constans

esset,

omnia

(juxta

quod
:

fidelibus [)cr
estis

primum
;

Aposto-

Romanorum
nis, Gelasii,

Pontificum Epistolis, Innocentii, Leo-

luin dicitur"

Conycrsi

Symmacbi alque Gregorii, citans ac nominans earum auctores sed et magna cantela, quod sciret ex eis accepta liaud adeo baberi firma,
;

episcopum animarum vestrarum egregius pra;dicator de ea loquens

decebat
ca-Ios,
,

nunc ad pastorem et et juxta quod

'
:

Talis, inqnit,

ut nobis esset Pontifex)

subiturustanien

curavit (ut ipse in fine testatur) eaticm auctoiitate

Apostolica confirmari. Qui

autem primns exccrpta

Iianc Apostolis commendavit, ac pcr eos, tanquani bffireditario jure, successoribus eorum,

ex

eis

Decreta

tificiun,

cum titufo quorum nomine

,

edidit

ccnserentnr,

Romanorum Ponfuit, qnem

nobis scilicet, quos pastores et eiiiscoiios ac pontifices

Hiiicmanis Laudunensis episcopus,ut apparet ex Epistola, scu libro contra ipsum scri|)to

diximus

ram
tores

indnlsit,

snper ipsam constituit, cjus providentia cuquatenus [)ro [latribus nati filii , et

[)ro eisconstituli priiici[)es in

omnemterrani,
ille

iinita-

qui eani Laudnnensis ab Hincmaro Rbcmensi lucubrationem accipiens, non sine stomacbatione
,

eorum essemus,

sicut et i|isius Christi.

Veriim

et inter beatissimos

Apostolos (sicut et

magnus
quaedam
esset

legit,

quam

et in

iiluribus arguit.

Laudunensem
qui

Leo

scribit)

in similitudine bonoris fuit

;

vero secuti sunt

ipsorimi

afii,

ut qui seqnenti sa;cufo scripost

discretio

potestatis

et

cum omnium

par

psit Burcliardus. et

ipsum

alii,

nomina

Romanorum
quod
et

Pontificum singulis capitibus

prffifixerunt,
praisfitit

omnium

novissiinus acque

Gratianus.

tamen datum est, ut cfeteris prEeemineret. De qua forma episcoporum quoque est orta distinctio. Et magna ordinatione provisum est, ne omnes sibi omnia vindicarent, sed essent insingudevotio, uni
lis

At vero ex multis eas reddi suspectas Ej^iqure dicta sunt sccundo Annalium tonio, duni de illis singulis mentio facta est, satis est demonstratum, simulque ostensnm, illis non indi8. stolas,

provinciis singuli,

quorum

inlcr fratrcs habe-

retur prima sententia. Et rursus

quidam

in

majo-

ribus urbibns constitiiti, sollicitudinem ejus suscl-

perent ampliorem, per quos ad

gere S.
tur,

Romanam
illis

Ecclesiam, utsi

falsitatis

nrguan-

suis ipsa destituatur juribus, et privilegiis,

etsi

unam Petri Sedem universalis Ecclesia? cura conflueret, et nibil unqnam a capite suo discederet.
10.

cum

careat, ex

legitimis

gernianisque

Quod

si

quidam ex vobis
,

ullo interiori

aliorum Pontificum Romanorum Epistolis decretalibus satis superque corroborata consistat. Caite-

nunqnam Rliotaldum comprehendissent oblutu episcopum SuessionicE nrbis sine consensu nostro
deposuissent, depra;darentur, et in exiliuni pul-

rum quod

excerpta ex

illis

capita a Benedicto levita

esscnt,
Pontili-

primum, utcanouibusconsentientiaprobata
ut ipse testatur, auctoritate

Romanorum

sum monasteriali custodia manciparent. Nam quomodo non oumes vobis omnia vindicatis, qni judiciae piscoporum merantur negotia,
,

cum, qnod et a posterioribus factum est collectoribns eadem usu polius recipi contigernnt, quam constanti ipsarum firmitate. Verum quod bis teinporil)us, cum recens baberetur earum edilio, nec perfecte in omnibus cognitae essent nonduni admota luccrna Cleantliis, ea ex parte tantum eas recipiendas negarent, (|uod extra Corpus canonnm, suo seorsum volumine posila; baberentur: banc objectionem ipsoruin magni posse esse momenti Nicolaus considerans, duni reli(|ua3 omnes Roma;

qnae merito inter majora nuvestra? deliberationi tribuistis?

An modicum
de|iositioni

vobis esse videtur fratres et coepiscosi damnationes episcomajora negotia dinumeratis causas inter inajora comiiutatis nego-

pos veslros, praiter Apostolicae Sedis consensuin,

sul)jicere?Quod
inter

porum non quornm jam

tia?Quid, rogo, de presbyteris, vel de inferioris gradus clericis, agelnr, quoruin apud nos quoque
cansa, Cbalccdonensis Concilii regulis,
exigit, audiri
;

cum

ratio

norum Pontificum
rentur una
isla

extra posil.e decretales abole:

senteuba

rescripsit ad eos E[)isto-

lam decretalem magni ponderis, quam bic describendam magnitudo exigit argumeuti sic enim se
:

babet

Nicolai ad Gallice episcopos Utterce de restitutione Rhotaldi, et alice tum ad regem tum ad
9.

jubetur? Si episcopos tauta facilitate deponitis qnoinodo, rogo, per vos, quoriim vel in singulis [)roviuciis babetnr prima scntcntia, vel qui in majoribus urbibus constituti, sollicitudinem suscipitis aini)Iiorem ad unain Petri Sedem universalis Ecclesia; cura confluit, qni de majoribns
:

Hincmarum cadem

de

re.

de[)onendis episcoi^is, niiiilad ejusnotitiam deferre

Nicolans

e[iisco[)us,
'C.jiil.
II.

servusservoruni Dei,reverendissuniselsanclissiujis

l's;il.

XI

I.

'

relr.

ii.

llebr. Vii.

NICOLAI ANNUS
nirnlis?

8.

CHRISTI 8G5.

17
magistra, reverenter
scripserint,

An cpiscopi dc universali

Ecclcsia

non

sunt,

scretione, vel dispensahone

ut

(ie

illis

liamnandis, per vos aliquid ad

unam

assumi?
13.

sancli Petri

modo

nil

Sedcm deferri non curelur? Vel quousquam a suo capite dissidct, cum deju-

Quanquam quidam vestrum

haud
ipsi
illis

illa

decretalia priscorum Ponlificum in toto

dicandis pra^cipuis niembris Ecclesiaj, id est, episcopis, a capite, id est,

Codicis

canonum corporc

contineri descripta:

cum

Sede Apostolica dissentitis? An Sedes Apostolica caput non est? Frustra ergo, ut multa pr;cteream , Concilium Sardicense ad Julium episcopum inter ctEtera dixit: Optimum et
valde congruentissimum esse videtur^
id est, ad i*etri Apostoli
si

ubi suK intcntioni hccc suffragari suspiciunt,

indifferenter utantur
;

et

solum nunc ad im-

minutionem

potestatis Sedis Apostolicae, et ad suo-

ad Caput,

rum augmentum perhibeant. Nam

privilegiorum minus accepta csse

nonnulla eorum scripta

penes

Sedem de

singulis quibus-

nos habentur, qua;

que provinciis referant sacerdotes. Ecce Sedem Petri Caput appellatam, cui de singulis i^rovinciis Dominl referre sacerdotes debent. E contra vos adeo hanc despicitis, ut ad eam nihil de majoribus
Ecclesiae negotiis rcferre curetis, atque

nonsolumquorumcumque Romanorum Pontificum verum etiam priorum de,

creta in suis causis pra^ferre noscuntur. At nunc,

ubi suis animis resultare, et privilegia tantopere

nos, ut in sui status incolumitate persistant,clabo-

episcopum,
i^rcnestimatis,

rare

non cessamus, quanto

universae Ecclesiffi pro-

inconsulta

et

contempta

il!a,

deponere

fuisse,

prodesse et profutura semper esse proban-

Sedem Apostohcam appellanlem. Nimis namque absurdum est quod dicitis, Rhothaldum, qui ad judicium Sedls Apostohca; provocavit, itcrum mutata voce, vestra jndiciapostulasse.Qnod
et praL'cipue

innititur,

etiamsi

ita fuisset, a vestra fuerat fralernitate corrigendus, et quiaamajori ad niinoris auctoritatis provocasset judicium, emendandus, licetccrtisnon

est, ubi univers;c fabricae moles ibifirmum validumque habeatur in omnibus fundamentum. Porro si ideo non esse decretales Epistolas priscorum Ponlificum Romanorum admittendas dicunt, quia in Codice canonum non habentur adscriptae ergo nec Grcgorii sancti, nec ullius alterius, qui ante vel post ipsum fuit, est

tur.

Dignum ergo

patere possit ullis indiciis, a noslro ilhim advestra

aliquid instilufum, vel scriptum recipienduni, eo

cucurrisse judicia,

quem
se

constat in ipso articulo

quod

in

Codice

canonum non habeatur adscrii^lum

contra se profcrenda; sententia;,

appellasse,

Sedem Apostohcam
foret, si
etsi

etquod

ab

illa

judicari posceret, co-

ergo doctrinam corum, et sanctiones de Codicibus suis eradant: ut quid vel membranas occupaut,

ram omnibus

exclamasse.

^quum non

ad

nostra se judicia convertisset, quamvis

Sedem

postquam non habentur acceptac ? 14. Sed quare multum immoremur,

cum

Aposlohcam nullatcnus

appellasset, contra tot ta-

men

et tanta

vos decretaiia efferri staluta, et epi-

scopum, inconsullis nobis, deponere nullo modo debuistis. Quod tamen vos (nt servata vobiscum
medullitus charitate dicam) postposuisse dolenuis,
et

ncc ipsas divinas Scripturas novi et veteris Testamenti jani recipimus, si ista duxerimus dicenda? Eliam neutrum horuni iii Codice Ecclcsiasticornm canonum habelur inscrtum. Sed responsuri sunt
isti,

qui non ad obcdiendum

i)otius,

quam

ad re-

diversorum Scdis

Ai)Ostolicai

prccsulum decreta

in

hoc vos conlenipsisse ncgolio, non immerito reprehendimus. l'^. Absit enim, ut cujuscumque usquc ad
vitae sua)

sistcndum semper parati sunt, dicentcs, quod inter canones inveniatur capitulum sancti papa; Innocentii, cujus auctoritate doceatur, a nobis

que Testamcntum jam

esse recipiendum.

utrumquan-

ultimum

dieni qui in fide Catholica perconstitula, vel dc Eccle-

qnam

in ipsis primitivis

canonibus nullum eorum

severaverit, vel decretalia

siastica disci|)lina (iu;clibot cxposila,

et

debito ciiltu,

contineaturex toto insertum. Quibus ad ha;c assercndum cst quoniam si vetus novumquc Testa-

cum summa

discrelione

non amplectamur opu-

scula, qua; duntaxat et anti^iuitiis S.

clesia conscrvans, vobis

Romana Ecqnoque custodienda man-

mentum recipienda sunt, non (juod Codici canonum ex lolo habeantur annexa, sed quod de his recipiendis sancti paptc Innocentii prolata vidctur esse
sentenlia: restat

davit, et penes se in suis archivis, ct vetustis rite

nimirum quod

decretalesEpistola;

monumenlis recondita veneratur. Absit ut scripta eorum qnoquo modo parvipendenda dncamus quorum videmus, Deo auctorc, sanclam Ecclesiam
aut roseo cruore floridam, aut roriflnis sudoribus
el

Romanorum

Pontificum sint recipicnda; etiam si non canonumCodici compaginata;; quoniam intcr ipsos canones, unum beati Leonis capitulum constat esse

permixtum,

(luo ita

omnia

decrctalia consi

salubribus eloquiis adornalam.

ojjuscnla
;

Si

enim ipsorum

stituta Sedis

Aposlolicc custodiri mandantur, ut

decreto ctcterornm
stolica probat hodie,
illa

tractatornm approut (|uod Sedes Apo-

bantur vcl reprobantur

rcpulit,

ita

teneatiir

acceptum

et (|uod

hactenus incflicax habeatur; (juanto

veniam negari. Ait enim capitulo quinto suorum Decretalium Ne quid vero sit quod pra;termissum a nobis forte credalur omnia dccrctalia conslituta, tam beataj
quis in
illa

conuuiscrit, novcrit sibi

poUus qua;
sitatibus,
scripsit,

ipsa pro Catholica fide, et profanis dog-

recordationis Innocentii,

matibiis repellendis, provariis et mullifariisneceset

fidelium

omni debentur honore

moribus diverso tem|)orc pnuferri, ot ab omdi-

quam omnium decessorum nostrorum, t\nx de Ecclesiaslicis ordinibus et canonum promnlgata sunt disciplinis, ila veslraj dilechoni custodiri mandamus, ut si (luis in illa
commiscrit, vcniam
sibi

nibus prorsus in quibuslibet opportunitalibus,

dcincepsuoverit dencgari.

ToMus XV.

18
Dicoiulo vero

NICOLAI ANNUS
omnia

8.

CHRISTI 865.

decretalia constituta, milliim

prielermisit, (|iiod iiou

negotia etdifficiliorescausarumcxitus liberumtibi

(^ssctsiib nostra;sententia;exspeetationesuspeiiderc,

de decretalilnis

consliliitis

maiida\erit esse ciistodicndiim.

Et riirsus asse,

nec ralio Ubi, nec necessitas

fiiit

in id,

quod men-

rendo
pit

omnium dccessorimi nostrorum nullum Ponlificum Romanorum (jui ante se fuerit, cxee,

suram tuam excederet

PrteserUm,
retur,
silia

deviaiidi. Kt item deinceps:

iiiquit,

cum

etiam

si tale

aliquid mere-

non pra;ceperit decretalia constituta ab omnibus custodiri ut si quis in illa commiserit, veniam sibi deinceps noverit denegari. Itaque nibil interest, utrum sinl omnia deci'ecujus
ita
,

exspectandum
si

tibi fuerit,

(piid

ad lua con:

(consulla) rescriberetur. Et paulo post

Sed

etiam

quid grave inlolerandumque committeret,

nostra erat exspectandacensura, ut nihilipse prius

taliaSedis Apostolicsc constituta inter canones Con-

decerneres

quam quid

nobis placeret agnosceres.

ciliorum immixta,

cum omnia in uno

ct

corpore com-

paginari non possint, et illaeisintersint qu3c flrmi-

tatem his
pracsertim

qum desunt

vigorem suum assignent

ijisi

cum

Synodalia gesta, inter quac

ca-

nones

instituti, in

sed a nobis
dS.

Codice canonum non habeantur, omni cultu debito venerentur. Consonal autem huic beatissimo papa;
et

vobis non irrationapossumus, quia dum octo fere annos veiiUlaveritis, nec ratio vobis, nec necessitasfuit, id, quod mensuram vestram excederet, judicandi. Sed etiam si quid grave intolerandumque committeret,
bilius dicere

Quod nos quoque de Rothablo

nostra erat exs|)ectanda censura, ut nihil prius decerneretis,

quam quod

nobis placeret agnosceretis.

Leoni sanctus

facundissimus in
:

Decrelis suis

papa Gelasius, ila inquiens Decretales Episiolas, quas beatissimi papa3 diversis temporibus ab Urbe

Roma
runt,

pro diversorum Patrum consultatione dedevenerabiliter suscipiendas.

dixit
:

In

quo notan-

dum, quia non

Pontifices
diversis

Decretales Epistolas quaj

episcoporum non esse majora negoUa, nec dilficiliores causarum exitus. At nos horum m(3rito judicia majora dicimus, et difficiliores causarum exitus judicamns. Qui (|uanto gradus sunt prsecipui, et in Ecclesia ChrisU siiblimiores, tanto cum de liorum statu vel casu agitur,
17. Sed diciUs judicia

inter canones habentur, nec

tantum quas moderni

beafissimi

majora negotia
tari,

et difficihores

causarum

exitus agi-

ediderunt

sed quas

pap;e

vel

liaberi

creduntur. Ipsi quippe primi in

Dei prssunt;
ipsi

temporibus

abUrbeRoma
etiam

dederunt. Dictis
illa

Ecclesia, ipsi

arundinem tenentes metantur sanctam

ipsi fabrica;

autem

diversis temporibus,

tempora

vir

Hierusalem

specula-

sanctus comprehendit, quaj crebrescentibus paga-

tores civitaUs Dei sunt, ipsi

arietes; ipsi pastores

norum
ferri

perseculionibus ad

Sedem

Apostolicani de-

gregis Dominici
existunt.

ipsi

columnte domus summi Regis

negotia causas inferiorum cle,

causas episco|>orum diffieillime permittebant

An majora

Ex
illis

his vides, lector, perspicue satis,

Nicolaum de

loqui Epistolis

Romanorum

Pontificnm, quas

Isidori Collectio continet, Clementis scilicet et a!io-

rum, qui tempore perseculionis Roniana? Ecclesiffi pnrfuerunt usque ad Silvestrum papani, quas non ob eam causam esse rejiciendasoptime docet, quod non sint cum aliis scriptoe in Corpore canonum. Caiterum nec illis adeo egere Romanam Ecclesiam
ostensurus, ex receptis in Corpore
stolis

ricorum esse conjicilis ut horum causas nobis, et episcoporum vobis negotia tribuatis? Quamvis et inferioris gradus clericorum causas apud nos, cum tempus vel res exegerit, esse finiendas, et diversa sicut beatus (s. ex diversis) proculdubiocolligamus Si qus autem causae, vel papadicit InnocenUus
:

contentiones inter clericos tam superioris ordinis,

quam

inferioris

etiam fuerint exorlai, ut

secundum

canonum

Epi-

Romanorum Pontificum testimonium petit ad probandum quod nititur nimirum graviores

,

SynodumNicffinam,congregaUs ejusdem provincite episcopis, jurgium terminetur, nec alicui liceat (sine pncjudicio tamen Romanae Ecclesia:') relictis
his sacerdotibus, qui in

causas judieio Apostolicffl Sedis definiendas esse. Nam audi qu.-e his subjiciat
:

eadem provinciaDei
alias

Eccle-

siam nutu divino guhernant, ad

provincias.
-18.

couvolare

4(3.

His

ita,

divina favente gratia, prailibatis,

ostendamus

nullam

differentiam

esse

inter

ea

Decreta, qua; in Codice

vix pcr singula

canonum habentur

Sedis

Apostolicffi prffisulum, et ea, qua;

pnc muUiludine

cum omnia

et

voluminum corpora reperiuntur, omnium decessorum suorum deere-

ncgotia metropolitanorum Sed audite rursus, quod de Quibus, inquiens, episcopis sanctus asseveret Leo etsi dignitas communis est, ordo tamen generalis est et revera unus de septem Ecclesise gradibus

An majora

tantum

esse fatemini?

atque decretales Epistolas, quas beatissimi papa^ diversis temporibus ab Urbe Roma dederunt, vencrabiliter esse suscipiendas et custotalia conslituta,

est,

metropolitanorum
:

sciiicet

et reIi(|uoruin
:

epi-

scoporum ordo Etquod dicit' Apostolus Oportet episcopum irrepreliensibilem esse, non vidco minus
metropolitanis,

diendas, eximios pnesules, Leonem simul et Gelasium mandassc probavimus. Quamvis ct hoc, quod
Sffipe

quam
hoc

ca;teris episcopis

convenire,

nisi forte episco[)atu se

privet quisquis metropoA|)OstoIi

commemoralus

beatiis

Leo ApostoIic;c Sedis

arcbie|)i-

litanorum ad se

dictum non

ffisti-

antistes ad

AnastasiumTliessalonicensem

met

pertinere.

Unde nos non minoris numeri, nec

judices (juie-

vcslrorum pnesum(ferit), ct quod talia negotia nobis incoiisuUis delinire miiiime deljeahs,
scribit, (]iiorutiidam

scopum

alterius fama; accusatores testes, vel

ptionem polentissimc fcriam

ait

rimus in negoUis cpiscoporum,

M.
Tim.

quam

cxigimus in

manifeslc denuntiat

enim

Nam cum

majora

III.

NICOLAI ANNUS 8.
unde tam illorum, mefropolitanorum negotiorum nobis exitus reservari merito volumus, et jure decrevimus.
caiisis
:

CHRISTI 865.
22.

19

Denique

cum

ante biennium scriptis et

quam

istorupi

verbis instanter cgissemus, ut

propriae

idem Rothaldus aut

redderetur Ecclesia!, aut certe

Romam
eum
ad
,

t9.

Totius

enim

Ecclesiae

Deo auctore,

cum

vicariis vestriset ipsius accusatoribus

et

soUicitndinem gerimus, et omnium utique qui Ecclesiam faciunt, cura constringimur, atque omnium, quorum nos maxima cura exspegeneraiiter
ctat,

examinandum
et nihil

judicandum nobis

destinaretis

apud vos impctrare potuissemus,

illud ad
:

dummodo
inspi-

hoc,

modo

excusandas excusationesin pec-

nostrum prsecipue debent promereri judicium,

catis objiceretis

tandem aliquando, Deo

pra;cipitur,
:

sicut Innocentius ad

Maximum

scribens Antioche-

rante, et Nicasnaj nobis Synodi decreto suffragante,

num, non

scilicet

omnium omnino

solum metropolitanorum, sed et sacerdolum, qninimo univer:

quo

inter

caetera

ut sua

privilegia

serventur Ecclesiis

sorum, qui se de ovibus principaliter divinitus Petro commendatis esse non nesciunt id est, non

ralum duximus jam fatum Rothaldum, memores scilicet privilegiorum Apoofficio

stolicffi

solum cunclorum qui de illorum numero sunt dc quibus Dominus principi Apostolorum dixit
' :

Sedis, vinculis quibus illum, ne uteretur nec suae prscesset Ecclesia;, colligastis, quia

nos non censuimus, absolvendum. Neque enim

Tu aliquando conversus confirma

quod ab

fratres tuos

tam

stolidus,

tamve
,

poterit

traditionis

tramite

sed etiam, qui de his piscibus sunt, qui intra rete,

ipso ad littus trahi specialiter jussum, esse
se recognoscunt. 20. tiosos

devius inveniri
servari,
et sola)

qui caeteris Ecclesiis privilegia

Romanae
est.

Ecclesiae

adimi debere
magistra,

perhibeat,

qus omuium Ecclcsiarum

Adbuc tamen percontari propler contenlibet quaenam judicia, vel quoruni esse
praedicatis,
si

mater,
23.

et

caput
Si

quis autem tacita forte, quia non audet

majora negoha

episcoporum causas

aperta assertione fateri, Romancc hujuscemodi Ec-

non

inter prfficipua computatis negotia?

et

An

laico-

rum

vulgarium populorum judicia negotia ponilis, quos paine quotidie

et sine vestris Epistolis

inter

majora
vestris

cum

discutiendos et judicandos

non fuisse, quibus Sedes Apostoaliorum ligatorum pncsulum nexus facultatem habuerit dissolvendi prater quod prisca rurum probahone, et nonnullarum recitatione Scripturaclesiae privilegia

lica

suscepimus , et discussos vel absolutos dimittimus? Denique aut sfficularium judicia inter majora, et episcoporum inter niinora negolia coUoetvobis episcoporum, et nobis laicorum cabitis judicia reservabitis. Aut certe si episcoporum judicia sunt majora negotia, juxta Leonem, licitum vobis esse debuit, ha^c sub nostra; sentenlitC exspectatione suspendere. Aut si persona judicanda lale aliquid mereretur, exspectandum vobis fuerat, quid ad vestraconsulta rescriberem.Absurduni est enim ut laicos quosque et minimos, qui sunt in Ecclesiis
:

rum

convincitur
ad

testis

est beatus Gelasius,

quem

idcirco

testinionium super his perhibendum

produximus, quia huncnon solum vita et doctrina plurimum commendat, verum etiam rem, de qua
agitur, in paucis adstruit
licet brevi et ostendit,

nobis vide-

sermone projiinans quod de multorum voluminum fontibus hausit. Scribens enim episcopis per Dardaniam constitutis inter caetera Ncc plane (ait) tacemus, quod cuncta per mundum no:

vit Ecclesia

quam

(luorumlibet sentenliis ligato-

rum

pontiticum Sedes Pctri Apostoli jus liabet re-

vestris, nostro judicio mittatis judicandos, etaiidatis

solvendi, utpote qua; de

omni

Ecclesia

fas

habeat
:

quotidiano labori
Ecclesia;

et

episcoporum

{pu priccipua

judicandi. Itcm

idcmad

episcopos Orientales
Cliristi

Post

membra

sunt, veslra3 subdatis dclibera-

quingentos, imiuit, annos conslituta

subvertere,

cos velle

tionis judicio.

Deo duce, scitote nos, quod temeritate magistra perperam a vobis commissum est, et quod inconsultis nobis in
21. His vero

tandem

omissis,

cum triginta annorum lex liominum non possit abrumpi, quis ferat ? Sanctum Athanasium ideo non danuiatum a Synodo Orientis, quia Sedes ista non consenscrit, vcl S. Joamiem Constantinopolitanum
,

Rotlialdo fratre et coepiscopo nostro pra^sumptuose

pcrpetrastis, etiam si

vel S.

Flavianum.

Si

ergo

liac

nunquam Sedem

Apostoli-

cam appellasset, conlra Dei auctoritaleni et bealissimorum Petri etPauIi principuni Apostolorum,seu omnium decessorum meorum, necnon et sancto-

rum

trecentorum decem

et octo

Patrum,

(|ui

a|iud

non consentiente sola, ii danmali aSynodoOrientis, non potucrunt cssc damnati, conse(|ucns est etiam, quod qui eadem sola damnantc, sine Synodo damnatus fuerit, danmatus sit. lu quo inter cactera notandum est, quia si iios, qui post quingenlos
annos statuta Chrisli tentabant subverterc, tanta
vir sanctus increpatione redarguit,

Nicffiam sub Constantino pio principe convencruiit,

penitus evacuantes et in irritum ducentes, 1)^x1^-

cum

triginta

tum Rhotaldum
tati,

pristino gradui, pristiuLC digni-

annorum

lcx

hominum

non

possit

abruinpi;

pristino

reddidisse

prorsus

divina mysteria

conficiendi

honori; ita ut priorcm facultalem

reslilutus
olTicio,

quanto magis cxprobraiuli suiil, (|ui ca etiam post oclingeutos el eo ampliusannosnilunturevellere ?

24. Qiuc vero staluta Cliristi dixerit, inferius
declaravit, cuni sola Sede Apostolica noii conseiitieute, neininein posse daimiari, et ea sola consciilicntc,
qiii

adeptus,

omnique

sacerdotali

sine cujuslibet contradiclioncpropriic receplic prosit

Ecclesia;, a qua, inconsullis nobis, cxpulsusest.

(lamiiatus

iiicrit,

damnatuin haberi,

exposuil. Staluta itaijue Christi dixit, postquingcn-

20
tos

NICOLAI ANNUS
annos subvertere, quia jam qninquies centum anni praeterierant, (juando venerabilis papa

8.

CHRISTl
qund
a|)ud
traxit

865.

inviderit recepto; nec

circiter
dicit,

Sedem

Apostolicani hicc stalufa Clu-isti pro-

lantum meriti liabuit patrem perseverando, quantuiu noxae connon recipiendo germanum. Ergo suscipite

meruisse. Privilegia enim sua a (Ibristo Ecclesia

illum ut fratiem, suscipite, in(|uam,illuni ut nica

visccra. SoIIicitos autem vos pro salute libeuter audio. Contra caput etiam si faciendum est, non iibcnter admitto. Cui manus porrigenda esi, vo-

Romana

per Petrum consecuta est

et ipsa statuta

Christi, quse

quidam tunc

post quingentos,

nunc

post octingentos annos exinanirc conantur. Ecclesiae,

privilegia,

inquam, Romana; adeo suntantiqua et vetera ut Nicrena Synodus (sicut Bonifacius

scribens
ait)

biscum porrigo. Cui poriigo, mecum porrigite. Si cui autem aliquid donastis, et ego. Nam et ego, si
quid donavi proptervos, in persona Christi, ut non possideamur a Satana; non enim ignoramus versu'

praesul Apostolicus episcopis per Tbessaliam constitutis

non
:

aliquid

super eam ausa

est constiluere,

cum

videret

suum
rat

posse confiteri

niliil supra meritum omnia denique Imic nove:

qui su|)er discessione kctatur. Apostoii vero deciaratai benignitalis verba sunt. Sic et ea
tias ejus,

Domini sermone concessa si omnia, ergo et episcoporum judicia. Perbibente autcm beato Ronifacio, quod Nicaena Synodus super eam (liaud dubium quin Romanam Ecclesiam), non ausa sit
aliqua constitucre,

viri beatissimi Sedis Apostolicfe praesules,

Innocen-

tius et Bonifacius, sapientissime replicarunt.

26.

latus

Porro decrcium

qiiisquis contra
|)ost

boc nostri Apostoejus se

ofierens,

notitiam

cum

videret
:

niliil

supra meri-

sospe fato

Riioihaldo episcopo ad rccipiendam et

Suessionica;

tum suum

posse confiteri

omnia denique buic

:

noverat Domini scrmone concessa Et objurgante S, Gelasio eos, qui constituta Christi valebant sub-

regendam palam vei

si

urbis Ecclesiam

aliquod

occulte praeparaverit offendiculuni, vei

personae ipsius
si

quoquo modo

insidiaius exlite-

Romanse Sedis moliebanlur inlringere, manifesle datur intelligi eadcm esse constituta Cbristi, qua^ sunt omnia illa, quaj huic Ecclcsise Synodus Nicama novcrat Doniini sermone concessa. A tempore quippc quo Synodus Nica!ua fuerat consummata, nondum cjuingenti usque ad Gelasium anni transierant, ut de
vertere,
privilegia
,

cum

rit;quiiiimo

quis vestruiii ad Ecclesiam rccifratri,

piendam

illi,

tanquani frater

adjutorium iion

prwstiterit, utpote qui videt fratrem

suum

neces-

sitatem Iiabcre, et claudit viscera

velut
is

sua ab eo, et

in

cbaritate, qua;

quo charitas Dei non manet, ab ipsa Deus est, et a corpore et sanguine
qui

Cbrisli, et a nobis,

membra

illius suiiius,

ba-

Synodi statutis tantus vir dixisse videatur, eos post quingentosannos statuta Chrisli velle subNicffina;

ijeatur

omnimodis alienus. Porro ne justiiiam regere nostrai tantum videamur voluniaiis arbitrio,

mentionem quo quingcntorum circiter annorum curricula usque ad se dcvoluta poterant comprebendi. Cbristus enim privilcgia constituta in Petro dispovertere. Restat ergo ut illius temporis
fecerit, a
sita vei

ac per hoc aestiiiieniur cauouicis legibus contraire,

sancimus atque decernimus, quatenus saepcdictus Rotbaldus venerabilis episcopus paratus sit omnia regujariter j^oscenii de se (quia Deo propitio nulli
parti favere

firmata Ronianoe contulit Ecclesia', super

volumus

citra jusiitiam)

coram Sedis
ante

quam

nihil

Synodus
sciat

quaelibet ausa est merito con-

Apostolica; pricsule reddereraiionem. ita duntaxat,

stiiuere,

cum

illi

Doniini sermone concessa.

ut ut

secundum majorum
talis sit in

definitiones,

omnia
adeo
coii-

Dispensationem quippc Redemptionis bumani generis antc

quffi

prius possederat, integro jure

reciiiiat,

penes se

tcmpora sa^cularia Dominus omni])oiens ordinatam custodiens, et tempore carnis

onmibus, qualis antc senteniiam

et

tra se

prolaiam fuisse dignoscitur. Sicque

recejita,

demum
ipsis re-

ostendens, ascensurus ad caeIos,in Apostoii Peiri,

Ecclesia

episcopatu

libera securitate
,

per quem et apostolatus et episcopatus sunipsit exordium, confessione curaque praecipua collocavit, qui

possesso, proximis et ainicis,

rebus

et

sum])iis

viribus,

vestitus

quoque,

et

spirilaiibus
suis.

tunc per se et deinceps per sua; sollicitu-

armis teclus accusatoribus

resi^ondeat

Et

dinis liaeredes circa

humanum

genus, quai

sibi

unde impeiitur,
atque qui inius

plenissinia siudeat hos qui foris,

Dominus commendavit, non desiitit exhibere. Uxc enim ille et successores ejus ex tunc agere non omitiunt, modo verbis, modo decretorum suorum Epistolis ab Urbe Roma diversis temporibus daiis, commissarum sibi ovium providentiam principaliter exercentes.

sunt

satisfaclione

certificare .

Hactenus decreialis Nicolai Epistola- ad Galliaruin episcopos pro restitutione Rotbaldi, (juem receden-

tem ab Urbe pluribus

ris abire
scrij)sit

aliis voluit

Apostolicis litte-

muniium,

in ])rimisque ad regein

Carolum

Episiolam, qua ubi

maxime

est deiestatus

25. Itaque Roibaldum cpiscopum, de quo hactenus nostris coiitempsisiis obcdire niandatis,

tandem a nobis, imo a Deo, prisiino gradui restitutum benigne suscipitc; quia ille Evangelicus filius rediens non solum suscipi nicruit, sed et
dignus paternis complexibus invenitur,
fidei recipit, sed

liincmari persecutoris contumaciam at(iue superbiam, de legitime facia Rotlialdi resiiiulione euni reddidit ceriiorem, atque deinum ul faveat ij^si ad suam Ecclesiam revertcnii primum rogat, monet, ac nisi faciat, excoinmunicationem coinminatur;

et
:

annulum
?

sicque

rem

aggreditur, alludens ad vestem

missam
:

et stola circuiHilatur

per quain
filius,

paulo ante adEccIcsiam S. Petri

gemmis ornatam

(juid aliud

(|uam saccrdotii dcclaianiur insignia

extitit

Ncc probabiiis

upud

i)aliciu

senior

'

2. Cor.

II.

Nicol. Ep. xl.

NICOLAI ANNUS
Si

8.

CHRISTI 865.
quia qui his rebus frui voluerit,
reddere forte distulerit
;

2!
et

rum
tis,

enim, inquit ', millia gemmarum et pretiosaspecierum beato Petro daretis nec illi tam accepta, nec nobis, quam si nobis super hoc obedia,

fecto,

eas pr-

fatiE Ecclesiae

nos bunc ab

Ecclesia;

finibus anatliematis

nexibus
et quasi

reddimus
,

profutura existerenl

nimirum cum

illius

sit

irretitum, et sacrosanctis mysteriis sequestratum

veluti

boniinum salutem exquirere, non cunmlostbesaurorum coacervare. Favete tandem, qua;sumus, nobis pro crebro dicto viro toties adeuntibus, utEccle-

profanum eliminamus,

rapacem

et

impium

a contubernio fidelium proculdubio abji-

cinuis . Hactenus Nicolaus ad Carolum.

29. Scripsit tunc pariter ad

siam

sibi

commissam

recipiendi per

vosnonimpeinveniat. Ne,

Hincmarum Rhe:

dimentum, sed pra?sidium prorsus

mensem archiepiscopum
jurgationibus

Epistolam acerrimis oba Si

quieso, dicatur de vobis procedente tempore,

quod
rece-

plenam, qua; incipit'

coram

nunc de Theodorico

scripto profertur,

qui ante

tua; prudentiffi oculis ullus esset [)aternorum cano-

patrimonii vel Ecclesiarum quas amiserat

sceleratissimus rex,

num,

vel Aiiostolica;
etc.

Sedis respectus,

nunquam
e

ptionem, papam Symmaclium, utpote Arianus ct

disceptationem
ejus

Rhotaldum
tionem
posila
:

In

qua hanc habet

in fine

cum impugnatoribus cum confligere jussit

:

suis

in

Tandem aliquando unum

,

moniduobus ,
est

potestati

quod vult

fraternitas tua, sibi a nobis oplione pro-

inimicorum suorum amiserat, reddenda ab honorabilium Italorum cpiscoporum Concilio jussa fuissent, et legaliter prius statui pristiiio redditus, tunc veniret ad causam; et si ita recte viderelur, accusantium propositionibus responderet. Cujus rei documento, et

omnia

qute per suggesliones

eligat

qnia utrumque

canonicum

utrumque ad

Sedis Apostolica; perlinet privilegium,

videlicet, aut qua5

de

a;i)efato fratre et

coepiscopo
aut certe
Ecclesia

nostro Rotbaldo dis|)osuimus adimplens, in nullo

refragatrix
,

sed

executrix inveniatur

Romam
cum

coram nobis seu sancta Romaua

aliis

nonnullis decretis et exemplis imbuti, id-

ipso conflictum sum[)tura, et |)ro boc alterca-

ipsum de Rotbaldo episcopo nos quoque decrevimus.

27.
((

tura, properare sine dilalione maturet. Ita

xat, ut prius ipse

duntalongo

Rolhaldus cunctis

ablatis, sicut

Quapropter obsecramus
monitis,
[>areatis. Scientes,

et

obtestamur,

statuimus, recuperatis honoribus,

diutius possideat, et suis
si

et vires

ut

piis nostris

non pravorum bominum

quia
si

labore fessas priori valetudiui reddilas resuinens

suasionibus

pessimo regi
lioc

(quod

absit)

vos a;(|uiparantes,

super

nobis

neutrum
,

sine

procurata

omnibus perfruatur. Quod mora fortassis agere

de illo statuimus, ab omni sis sacerita

negotio concordantes obaudire renuitis

, vos [)roculdubio de charitate et memoria nostra deletis.

volueris

et resultare

bis, qua;

solilo inore ulterius curaveris,

Quoniam
vnnus
et

ita

Dei et Apostolorum aucloritatc decre-

dotali dignitate, Dei per nos judicio, et auctoritate

statuimus, ut i|uicumque sajpe

e[)isco[)0

memoralo
sibi

Sedis A[)OstoIicae, de coetero, sequestratus

ut Ni-

Rotbaldo

ad reci|)iendain Eeclesiam

nunquam locum
colaus.

satisfaclionis,

aut ordinis res-

commissam,

vel

agendum

aliquatenus
illi

ad episco[jale minislerium perim[)edimento fuerit, donec

resistendum conatus de[ionat,

titutionem opperiaris. Ha;c ad

Hincmarum

requiescat, et ad

a sacrosanctis mysteriis, et ab Ecclesia; fieret in-

gressu remotus, atque ab omni fideliuni sequestratus

30. Tunc scripsit idem Ponlifex ad ipsain ad quam legitimum Suessionensem Ecclesiam suum restiluit absolutum episcopum. Est littera,

communione.
28. Pra;terea vestram nosse

ruin inilium

"

Sicut |)ioruui |)arentum

est, etc.

rientiam, nostris auribus fuisse,

bus, inhmatun),

volumus expemuUis referenliet

Quibiis juuxil et

sacrum Dii^lomarestitulionisejushabet
isla
:

dem

Rolhaldi ad ipsuin temi^ore absolulionis da,

nonnulla prajdia sancta! Suessionica; EcclesicC juri competentia ab invasore ibidem consecrato exliterint pro
diversai res,
libitu dis[)Osita, et in

quod

tum nam

in fine

Scri|)ta jier

manum
mense

Petri notarii regionarii et scriniarii S. R. E.

Januarii, Indiclione xiii .

beneficium data, vel etiam, eo justo Dei judicio decedente, ab excellentia vestra

Interea autem alias litteras dedit ad ipsum Nicolaum Ponlificem, aiitequam Rolhaldus [lervenisset in Gallias
,

quibusdam hominibus Kque

in benelicio collata.

rex Carolus
,

nonnihil de Ropastoralibus

Quamobrem

etiam et in hoc dilectionem vestram hortamur atque [irccamur, ut eadein prccdia, ct i|isas res qua;cum(|ue et ubicumque sint, jam fataj
Ecclesia; restitui pia vestra prajcipiat eminenlia, et

thaldo conquestus

quod
,

cxcubiis

ut cuncta juri ejus reddantur, vestra salagat excellentia

:

Sed ipsum talia jactantem cohibuil Nicolaus ubi ad euin rescribcns hasc ait^: Ad exlremum, (|Uod silere non possumus, quinimo super diclis vestris obstu|)eseiinus, de
prorsus
extilisset inutilis.

ita

ut

cliones,

in

consistant,

secundum sacrorum canonum sauomnes Ecclesiic et ille sucuudum limorem Dei quibus
polestate e[)iscoi)i res
:

Suessionica scilicet Ecelcsia, de qua,

lili

nii

Carole,

quod loquimini, per

scilicet)
:

os alterius loquiniini, (ba;c

ciiciter

Quia etiam

[ler triginta

annos ab

voluerit etquomodovolueritdis[)enset

(juodtamen

vestra; [)ietatis pro aniore Dei et A[)OstoIorum [irincipis ac noslro lieri satngat industria. Scientes [iro-

infructuosa liculnea Rotbaldo inutiliter occupalur. Miramur ciir laiitiis lex sunsoriis verbis cedit, et

nou magis nobis qualiter de Rotbaldo obedial,

'

[iro-

'

Nicol. Ep. XL.

blpisl.

XLi.

Nicol. Kp. XLiii.

Nic. Ep. xxvii.

iii

liii.

::

22
ciirat.

NICOLAI ANNUS
Dcsine
crg^o,
fili,

8.

CHRISTI 865.

et

deceptoria verba depelle

posita jura

a conle, incipe(|ue nostris monilis parure, ut excel-

lentissima gloria vestra cumexultatione fructiflcet, et cum gaudio manipulos colligat. Tamen qualiter

de

illo

sublimilatem vestram oporteat facere,

iit

aliis

maneant. In quo quidem non possum non mirari ejusdem Hincmari si ([uaj objicit vera non stinl, adeo in mentiendo promplam audaciam, vel si vera sunt, sique tam justam, ut scriptis pncse fert adversus Rhotaldum causam foveret, cur
, ,

litlerisnostris liqiiidiuscognoscere valebitis.

Quibus

adeo refugerit judicium Apostolica; Sedis,

toties,
:

quod petimus, obtineamus, et quod dccrevimus, ratum coram oculis Dei, et coram nobis esse videatur. Apud nos namque idem Rotlialdus fructuosa flculnea manet tamen post renovatum judicium ejus, si fructuosaest an infruccognitis, credimus,
:

ut vidisU, interpellatus litteris ejusdem Pontificis

nuntium saltem ea obsignata episcoporum vel ahorum testimonio ad judicium tanto tempore Romaj ventilatum mittere, toties re([uisivel per
tus,

cum

impigre debuisset.

Verum qu

ab ipso in
lit-

tuosa, patenterdeclarabitur, habitisomnibus secun-

Rotlialdum graviora suis ad Nicolaum papam

teris

dum

quod de

illo

staluimus. Hanc autem Epislolam

inseruntur, eo magis mendacii suspecla rediis

non fecimus, quia legatus et ob festa Paschalia scriniarios nostros, eo quod debilis vacabant occupationilnis, haberc, utdebuimus, non vakiimus .
igitur niore solito scribi

duntur, quod ex
dicto
saepius

quae dicta sunt, appareat in

vester suslinere

non

poterat

Synodali conventu contra

eumdem

Haec Nicolaus, signiflcansase esse scriptam Episto-

lam datam ad Carolum

ipsisPaschalibusfeslis,

cum

Rothaldum, in quo omnia communi conspiratione judicum et accusatorum adversus eum sunt actitata, de illis, qum primo loco ponenda erant, nulla vel levis saltem ab accusatoribus mentio facta est,
ut inter alia, quaj ipse in hac sua liabet Epistola,

iiondum Rhotaldus cum Arsenio venisset

31. At post hffic niliil

in Gallias.

amplius scriptum csse reperitur contra Rhotaldum, quin potius acquievisse,

de sacris vasis suse Ecclesia; per ipsum dolo malo

sublatis ac distraclis
,

de quibus nullam in tota

vcniamque pro

delicto

episcopos exorasse a

Nicolao papa, inter quos Franco episcopus magni

causa a quoquam delatam querelam audivimus. Sed jam prajstat audire ipsam ad Nicolaum Epistolam Apologeticam, in qua invenies complura
observatione dignissima, [^rscipue vero de cultu

nominis ejus temporis

lilteras confessus,

vir,

unus ex

his,

(]ui

inter-

fuerant Concilio Silvanectensi, reatiiin

suum

per

quod non contradixit

episcopis,

exhibendo erga Apostolicam Sedeni

ipsius Eiiistolas sic se habet
33.

titulus

autem

causam Rotbaldi judicantibus, ad quem extat reddita Epislola Nicolai, qua se ei confilenti Eadem Epistola remittere peccatum significat data decimo quinto kal. Octobris, Indictione decima quarta, hoc anno jam a mense Sei)temhri inchoata. Acquievisse penitus judicio Nicolai papLC Hincmarum, ipsemet testatur in Epistola ad Ilincmarum ex qua ista juniorem episcopum Laudunenscm Quod dicis te audire obloqui recitat Frodoardus*
injusle
'
:
, :

Domino unice singulariterque suspiciendo

Patrum

Patri, et

summa

veneratione honorando

reverendissimo papre Nicolao Hincmarus, nomine

non merito Rhemorum

e[)iscopus, ac plebisDei fa-

mulus

. Epistola sic inci|iit

Epistola vestrffi sanctitatis

per

Odonem

epi-

<(

scopum, etc. Primum enim agit de causa Ecclesia; Cenomanensis cur diutius viduata pastore
,

de judicio domini Nicolai papa;, si de me dicis, mendacium dicis nam quod ille de Rothaldo seu de
:

manserit; deinde subjungit qua; in causa Ralduini

Vulfado judicavit, non contradixi, sed sicut ipse praecepit, obedire curavi, etc.
Sic igitur

acta:quorum nomine etiam idem Hincmaeodem Pontifice redargutus tandem vero ad causam Rothaldi descendit. Descripsit
essent

rus fuerat ab

tandem, sero

licet,

obtinuit,

quod
le-

conatus fuerat Nicolaus,

scilicet

integram restitu-

cuncta hasc Frodoardus erga suum Hincmarum propensior nunc [trimum ex autographo Rhe,

tionem Rhotaldi:nam per

eumdem Arsenium

gatum a latere suam Ecclesiam

tutus,

(ut audisti)

hoc anno missum in

nullo obice fuit plenissime resti-

(|uam ct teiiuit summa pace, jam antea per niortem intruso e mcdio sublato. Hicque finisjudicii in causa Rothaldi. 32. Ilincmari apologeticum in causa RoAt vero ne videamur in tanta controversia thaldi.

mensi descripto Codice latine edita, qua; sic se habent 3 i. Denique ad Epistolam vestra; auctoritatis, ad quam me misisUs obedienter audiendam, generaliter omnibus episcopis regni domini nostri
'

Caroli regis gloriosi pro Rothaldi causa per

Odonem
;

epiicopuni transmissam,

sicut

litteris

exiguitati
et

mca;
simul
tur,

directis sanctitas vestra praecepit,

conveni

agilata inter tot insignes personas,

e[)iscopos, episcopos et

nempe archiregem ipsum cum Romano

cum eisdem venerabilibus episcopis, quantum in me fuit, mox antequam Synodus solverevestram jussionem dc eodem Rothado, ne
aliqua

Pontifice in causa Rothaldi, ab altera parte |)ro-

pcnderc, eidem(|ue magis favere ((|Uod longe longius ab liistoricorum

mora

vestra; pricceplionis implendffi,

autde

munere

csse debet)

tunemur

superveiitione

paganorum
ct

aut de alia

qualibet

hic ex debilo, quffi in sui excusalionem Hincniariis

causa iiiterveniret, adimplere curavi,sicutetlegati

Riiemcnsis archicpiscopus ad
attexere
:

ipsuni

scripscrit,

domini regis ac noslri

littera; plcniter

vestrae

(juo

cujusque parlis ob

lectoris oculos

notum
1

lacienl sanctilali.

Sed quoniam causa inter-

'

Nicol. lip.

XLV.

rrud.

hist. liliciii.

I.

iii.

c. iil.

FrodoarJ.

I. iii.

c.

13.

NICOLAI ANNUS

8.

CHRISTI 8G5.
vinciali

23
dcfiniri,

venicnle, (juam vobis ipsi legati referent, slatim ut

nequcat examiue
id cst,

ad divinum ora-

pra^cepimus datis
cariis,

litteris, et

designatis iiostris vi-

culum,

ad vestram iirx-scntiam cnm eodcni Rothado non potuerunt, et ob id diutius quam voluissemus immorati fuerunt interea Leudo legatus donmi nostri regis a vestra redicns sanctitate
ire
:

ad Apostolicam Sedcm nobis inde est recurrenduni. Si eliam de majoribus causis a provinciali ci^iscopo ad electorum judicium non
fuerit

provocatum, et in ali(|ua causa idem episcopus fucrit judicatus, id est, a gradu suo in compro-

pridie kalend. Decembris, veslras Apostolicas litte-

vinciali

Synodo dejectus,

ct putat sc

bonam causam
est, et

ras

domino

regi nostro

fiiio

vestro in civitate Anti-

habcre, et appellaverit qui dcjectus

gerit ad

confu-

siodoro detulit. Et quia

Karolus, qui patris
rat, et

filius ejus

atquea^ciuivocus

animum

in

quibusdamofi^ende-

ob

id ad cjus praiscntiam

quorumdam
distulcrat,

sugaiiis

gestione

aliquantulum venire

patrem

episcopum Romana) Ecclesia;, et voluerit se audiri, si Justum putaverit, ut renovetur examen, scribendum est ab bis, qui causam cxaminarant post judicium cpiscopale, eidem summo Pontifici, et

legatis suis petiit, ut

meam
:

parvitatem

cum

ad

illius

dispositionem

secundumseptimum

quibusdam suis fidelibus pro eo ad ipsius vestigia deducendo transmitteret quatenus nostro interventu
patrem piacabiliorem inven;re valeret, exiguitatem humilitatis mete dominus rex illuc in suumvenire servitium jusserat. Qui mox ut veni, niilii litteras vestras legendas donavit, in quil)us licct pro sua dignatione sublimitas vestra bumilitatem meam
sine ulla meriti prasrogativa benigne tractaverit, et

SardicensisConcilii capitulum renovabiturcxamen.

Nam

de melropolilano per sacras regulas constiab Apostolica Sede pallium accipit, sicut Lco ad Anastasium, quod et Nicanum Concilium innuit, et CcEteri Rotuto, qui ex antiqua consuetudine

mea

insipientia scripta sapientia vestra supra id

scio atque intclligo,

quod

non tamen absque subinducto taverno (caulcrio) laudari dedignata non

tamen
in eis vidcor milii

vidcre vobis mulUnde dignetur sanctitas vestra dignanter suscipere, quod bcatus Augustinus de suo multiloquio Domino dominorum audacter non dubitavit diccre, cum se inde apud
fucrit:

tiloquium

mcum

increscere.

manaj Sedis Pontifices in dccretis suis ex sacris canonibus monstrant, ipsius Pontificis etiam ante judicium cst scntentia pra;stolanda. 30. Hic enim est, qui sccundum Ezechiclem prophetam moratur in Gazopbylacio, quod respicitviam meridianam, excubans incustodiis templi. Et nos metropolitani ad comparationem illius sumus, qui in niinisterio altaris, quod estautc faciem
'

templi, in

quo carncs inccnduntur, scrvimus,

et

controversias carnalium in Synodis provincialibus

laborantes dirimimus, et dc majoribusacmajorura

causis ad examcn suuima! Sedis Poutificis post iiomines enim sub judicium referre curamus potestate illius, sub nobis commilitoncs habemus, et alii vcni ct venit. et dicimus huic vade et vadit Quoniam utdicit Leo Et inter beatissimos Apostolos in siniilitudine honoris fuit quajdam discrctio pote:

eum

voluil excusabilem rcddereintcraliascribens:

est

Loqui multum non

necessarium.
3.").

niinium

si

tamen

est

Qua de

re

sanctissime

domine

et pater

reverendissime, cequanimitcr sustincte

modicum

quid insipientise mex, sed et supportate me, si adbuc quKdam de Rotliadi causa vobis jam sufflcienter notissima quasi repefens scribo,

statis, et

cum omnium

par csset clcclio, uni tamen

cum

quo,

datum

est,

ut ca^tcris praicmineret, de

qua fornia

quia vobis placet cui cuncla bona placent, mitti-

mus vicarios nostros, non ut accusatores ad confligcndum sed ut a Rothado atcpie a vicinisnostris,
,

episcoporum orta cst dislinctio, et magna ordinatione provisum, ne omnes sibi omnia vindicarent,
sed cssent in singulis provinciis singuli,

quorum

qui causam pleniter ac veraciter aut nesciunt, aut scire nolunt, accusati, quod nos in contemplum
SedisApostolica!,appelIantem

Sardicenses canones

Rothadum secuudum Sedem Aposlolicam retinueriad ekclorum judicium de

Carthaginenses et

mus,

sed

eum

qui

quos cura construcret (conflucret), ct niliil usquam a suo capitc dissidcrct. Qui crgoscitquibusdamsc prapositum csse, non moleste fcrre debet ali^iucm sibi
inter fratres priina haberetur sententia, et pcr

ad

unam

Petri

Sedcm

universalis

Ecclesia;

cerlis capilulis provocavit, juxta

esse

prffiiatum

sed

obedientiam

quam

exigit,

Africanenses canones, ac dccreta beati Gregorii,

etiam ipse dependat.

gere magis
dcre,
,

Quam

Rotliadus a suis

exi-

sumnuT auctoritati humililcr intimandum. Absit cnim a nobis, ut privilegium prima; et summLC Sedis sanct;x) Romana;
regularitcr judicavimus vestnE
Ecclesia; Pontificis pro sic parvo

quam

sacris regulis satcgit

dcpen-

cum

etiam saucti Angeli in coelo legantur

suis poiioribus obedirc: et idco ad hoc pervenit, ut

dejici

pendamus, ut con-

promerucrit.

Quem

per pliucs annos, ct

troversias et jurgia
ordinis,

tam

su|)erioris

quam

inlerioris

beneficiis impensis, et monitis atque obsccralioni-

quai Nita^ni et ca^teri sacrorum Coucilio-

bus per

me

ct

per coei^iscopos, ac per

,

quoscumque
rcgulis

canones, ct Innocentii alquc aliorum sancta; Romana; Sedis Pontificum dccrcta iu Synodis
,

rum

familiares

potui

ad obedicndum

sacris

commoneri
minas
ei

curavi. Multotics eliam et per litteras

el

provincialibus ac metroitolitanis prajcipiunl terminari, ad vcstrani

metropolitauas,

cx Apostolica; Scdis auctoritate

summam auctorilatcm

fatigaudam

inculcarc curavi, ct ex lcctionc Catholigravitcr ofi^cndcbat

ei

ducamus. At si forte de episco[)is causa nalafucrit, undc ccrta et expressa in sacris regulis non habeinus judicia, et ob id in provinciali velin compro-

corum quam

oslendere stu-

NICOLAI ANNUS
fliii
;

8.

CHRLSTI 865.

ad qiifc respondcbnt, quia

nisi ei

iiiliil

aliud faccic

sciebam,

nicos libellos tota die ostcndcre.

jam commissus

Unde

a miiltis ct a freqiientissimis redargiitas fui,

cur incorrigibilcm et ministcrio sacro inutilem, tam diu scienlcr contra Dci voluntatem etsacram
,

vestram auctorilatcm dcferendis idem Rothadus eratiis, quiadvcstram pr;csentiani illiim dcduccrcnt, et mihi non crat possibilc iiitegrum fratrnm collcginm convocare, (juoniam, iit
su|)ra scripsi, a dioccesi nostra iongius

eram

re-

auctoritatcm portarem.
37.

motus
SEepissimc et
ct

in

filii

vestri servitio, ct

quoniam

sine regis

Ego

vero,

quamvis

et coepiscopos, et vici

nos suos,

etiam

me

regem, multo

illorum judicio, qui in ejus depositionc fuerant, et

quibus inde
valebat
,

scripsistis,

restitui

regulariter

non

saGpius quasi ex studio ad

geret,
licet

iracundiam vocare satasciens periculosissimam

et prfficipitem et

non

possct,

meam
gari

aliarum provinciarum per convocationem in multis occupati congreet

episcojji

esse in sacerdote

perturbatam
sa;vitiam,

iram,

non potcrant. Sed

et

coepiscopi

Rhemorum
sancti-

prfficipitemque

proferre scntentiam,

persecu-

provincia; ab ipsa Synodo, in

tatis vestra;

quaEpistoIam

tionum supplere

dissimilitudines

rum, contumacias
tela

inobedientiuni, et

momalignarum

linguarum, diu illum non sine timore de pe-

audivimus, causaresistendi Noithmannis ad suas scdes festinare maturaverunt. Pauci eliam numero episcopi, qui mecum in fllii vestri
regis nostri erant obsequio,
vestrae

riculo

animarum

sibi

commissarum

portavi, et

cum

cum

eis benignitatis

amplius portare non dcbui, ad plurimorum cpiscoporum Concilium, iit et eos audiret, deduxi quorum non audire consilium sed adversus me
; ,

commendationem de Rotliado relcgi, responderunt non se scire taleni vitam alque intelligentiam
,

taleque studium sacri ministerii in eo

postulai'e

maluit judicium. Et ad ejus petitionem,

et

fuisse, ut in

hoc se miscere auderent

praisertim

ut

ci

satisfaccrem,

vel sic

erubescerct,

et a

cum

is,

qui antea aliquam revercnliam de deje-

coepta se stultitia revocarct, judicio nie devinxi,

ctione sua habebat, et semiier inobediens et sacris

regulis, et regiae dignitati, et metropolitano privi-

velut

jam

vestra;

sanctitati

plenius

aliis

littcris

intimavi, et rcplicarc

me

pro vestra; auctoritatis

legio fuerat,

nunc
ct

satisfactione cogit ncccssitas, ut cognoscatis,

quozelo

exempluin,

elfraenatus ad multorum malum plurimoruin benevolentium scanda-

niam

nihil in

eum

egi

animo inimico, sed

lum

deservire, et negligentius atque perniciosius

quantum in conscientia mea prospicere valeam. Sed et domino regi ac episcopis regni ejus, et quani plurimis tam Ecclesiasticis, quam sa^culadivino,

vivere, voluntatibus suis serviens,

cum

iibertate

deberet.
39. vestri

ribus viris ha}c sunt nota

quaj dico. Post dcposi-

pensans

quod benignitas animi De eo autem non belluinum, sed humanum

,

tioncm
ei

illius, obtinuiutunamabbatiamvaldebonam dominus rex ct episcopi consentirent et omnes

,

nos

illl

sicutpatride nostris imi>endiis serviremus,

dcliciis

quatcnus qui in
frangcrctur
:

vitam senipcr duxerat, non

seditiosus
et

tantum ut

molcstus

animum, scripsit, dicens Fortasse cosuum, et sua sponte in judicio quo judicatus est perseverare deliget quod si fecerit, apud regem Carolum, dilectissimum videlicet liliuin vestruin, agendum est, ut liberalitate
liominis
:

gnoscet delictum

Ecclesia;, cui

pra>fuerat, csse

non

deccrlaret. Cui

primum quidem
scire
se

acquicvit, sed, ut dicunt qui hoc

,

sua eidem congrua bcneficia, quibus sufflcienter cum suis sustentari atque honoriflce degere pos,

testantur

quidam

episcoporum

regni

sit,

benignae mentis largiatur effectu

sciatdignatio
:

amaro contra nos ducti, quia corum consiliis de Waldrada non acquievimus, et etiam aliqui dc Germania, ut quidam dicunt,ad Ludovici sui regis suasionem quoniam cum eo non feci,
Lotharii zelo
,

vestra

non illum esse hujusmodi temperantia; nam ab eo, quod coepit nunquam potuitrevocari. Quae etiam cgo famulus vesticE dominationis meditatus
,

sum cum

corde nieo, et conferens

cum

fidelissimo

sicut Rotiialdus, in fratris sui dc

regno expulsionc,

filiovestro

domino meo rege

glorioso, in hac causa

persuaserunt cidem Rothaldo, ut nonse a seditione

providi, vestra; sapientissima; auctoritali scribere

movenda

contineret, et ipsi

apud vos obtinerent

dignum
litteris

duxi, quia licet fretus vestra; auctoritatis

ut rcstitueretur. Nunc autem, sicut jussistis, ad vestram pra^scntiam et dispositionem illum perduci,

Leudonem mea; quarum menlionem fecistis in

per

exiguitati

direclis,
filio

Epistola,
,

quam

apud domiiium nostrum regem filiuni vestrum obtinuimus, crcdcntes quia quod Domino
erit,

vestro
relegi,

domino regi nostro misistis quasque illi apud eum oblinere possem, ut missis suis,
prajsentiara
,

inde placabilius
bitur.

cordi vestro inspirare digna-

qui

Rothadumad vestrain dcducendum

38. De quo quiabenignissimadignatio vcstra mihi servo vestro [ler Leudonem dignata est scri-

mandaret, quatenus ab arripicndo Romam itinere exspectarent , donec opportunum tcmpus episcopos rcgionum nostrarum convocandi
suscejierunt
adveniret. Qiiia

bere, ut juncto milii integro collcgio fralruin, secundiim modum ibidem dcscriptiim vestra Apostolica
frctiis

non

erat ratio,utaIii3 notificaretur,

cur Rothadi transmissio tardcretur, antequam cpiscopis vestra; auctoritatis Epistola legerctur
terat fieri, ut qui
gnitate,
et
;

censura, studercm illum pristino

:

po-

redintcgrare decenter officio

et

sciat revcrendissiina

me

divina clemcntia, ctsiia bcni,

amantissima colcnda diilcissima paternitas ve-

ainoris

devolionc
niliil

colunt

et

aliquid

stra Iktc

mc

agcrc nequivisse pro

videhcctj quia

liis,

qnx

conti-

a;stimant csse,

cum

sim,

cognosccntes

mco

ncntur

in subdilis,

cum

lilteris

ad

obtentu

id accidissc, in

me scandalum

patcrentur.

NICOLAI ANNUS
qiiasi

8.

CIIRISTl 865.

25

contemni

aiit

nepligi facerem vcstram

com-

nobis conscientia de sibi a vobis commissjs ani-

mendationem, qui
E[>islola per

interconstitiitos a Yobis dies in

niabus

csset periculiim.

Odonem
si

episco|ium missa, ad obedien-

dum

vestram accelerari facerem,

quantum

potui,

jussionem. Et
episcopos,

quando

qui scinnt, et

in unum convenirent, mc una cum eis scire

Etcum onmes in istis regionibus sciuut, quoniam negligens et contemptor sacrorum canonum, etquandiu quainque palienter atque benigne
41.
fuerit tolcratus, et a

quam

invilis

quia se corrigere

noriint Rotliadi neglitrentem vitam, et diutinam in

noluil,

secundum

sacras regulas, sicut eas intelle-

sacro ministerio inutilitatem, de ejus reslitutione

alloquerer,
praedicarent,

omncs me
si

exsufflarent, et

amentem
beneficia

ximus, fuerit judicatus, nullam habere possemus verecundiam de reslitutione illius, si foret facta a
vestri

eliain

Rothado, ut se concrederet,
faceret
,

quod non
40.

siiper salutis intuitu

senes

summi Ponlificatus potestate quia omnes cum junioribiis scimus noslras Ecclesias
:

nos inqietratiiros prniniltereiuiis.

subditas esse

Romana!

Ecclesiie, et

nos episcopos
Ponti-

Qiioniam omnes piene in istis provinciis sciunt, quiasecunilum Cartliaginenses et Africanos canones, et decreta beati Gregorii eleclornm se quingenti commisit judicio et amplius quam
,
,

in primatii B. Pelri subjectos esse

fici, et

Romano

ob

id salva fiile,

quas in

illa

Ecclesiasemper

Domino cooperante florebit, nobis est vestne Apostolicae auctorilati obediendum. Nobis
viguil et

interfuerunt divcrsi ordinis viri, videiites quando

calix

quippe cuin

aliis

quibusque scriptum est':Quia

et

aureus

cum gemmis
regis

caupone

et

tabernaria

Jesus crat subditus parentibus suis. Nobisi|ue itcm

per

missum

de

illius

pignore sumptus ac

scriptum est^
cete
eis
,

Obedite pra>posilis vestiis,

subja-

dclatus luit in

Synodum,

et scientes

coronasargenel faculet latenter

leas a Judaio, cui illas dederat,

tates

sumptas,

inanem
esse
,

per contentionem ncque per gIoriam:et': Si qiiis vult conlentiosus

et

nihil

Ecclcsiasticas ab eo suppressas,

commendatas, indeque receptas, et Ecclesiaj redditas, et vascula argentea, qua; non paiici ponderis a longo tempore in Ecclesia pependerunt. Sed et
alia,

quae sui decessores ac praedecessores, crete-

nos talem consueludinem non habemus, neqae Ecclesia Dei. Propterea locutus cum fidelissimo fllio vestro domino meo rege glorioso, illi quodque libentisreplicavi, quod sajpe inculcavi sime accepit et adimplere cupit quia sicut Domini
; ;

rique fideles pro remedio aniinae suae eidem Ecclesiae

est

terra et plenitudo

ejus

orbis

tcrrarum,

et

obtulerunt, ab eo sineconsensii metropolitani ac

universi qui habitant in eo, et ipsius est

et cui volucrit dabit

regnnm,

coepiscoporum, ac presbyterorum, ac diaconorum suae Ecclesiae pro libitu suo donata cum etiam beatus Gregorius mullolies in Epistolis suis ex sa,

illud:ita ipse super funda-

mentum

Apostolicae petrre

suam

fiindavit Eccle-

cris

canonibus scribat: Qufficumqueepiscopus post

episco|iatiis

ordinationem
Ecclesia;, in

acquisierit,

qua

exliterit ordinatus.

omnia esse Unde constat,

siam , qiiam el ante Passionem et post Resurrectionem suam speciali cura, et singiilari privilegio bealo Petro, et in illo siiis commisit vicaiiis.
Ciijus

Sedem, suaeque Sedis Ponlificem qui honohonoiat qui dixit*

:

quia nec ipse sine ceconomo

et conscientia cleri-

rat, illiim

Qui accipit

si

quem

corum

illa

debeat dispensare. Sed et

omnes

urbis

misero,

me

accipit, et ab ipso honoraljitiir, di-

incote ac populi, qui

cum
et
iit

rege ac episcopis ad
revera ad spectaculum

cente": Honorantes
42.

me

honorificabo, et qui con-

Synodum convenerunt,
,

temnunt me, eruntignobiles.

currentcs, eum viderunt usijue ad ostinm Synodi venientem et inde ut maniaticum redeuntcm, quique sciunt qiiantam benignitatem regis et fra-

Idcirco quia

multi sciunt, qualiter

et

si

Rothadi (Rothaldi) reclamatio habeat,

inde aliter dicunt,
et

quidam

omncs

generaliler sciiint,

trum spernens, qualiter de

sacri

cerlis ca|iilulis,

uiide

quoiiiam vestra auctoritas illum

riis

cum

nostris vica:

canones expressa decreverunt judicia, judi-

ad suiiin praecepit destinari judicium

digniim

catus lacrymantibiis rege et episcopis, durior saxo

putarent nos, qui eum secundum sacros canones, sicut eos intclleximiis, judicavimus, et
recessit,

etjustumcst ut quemcumqueepiscopum Romaiius Pontifex ad se Roinam venire mandaverit, si inlirmitas

vel

gravior

quscumque

necessitas

vel

postea ut ipsi pra;cipiuntcanones, proeoejiiscopum

impossibilitas, sicut sacri prajfigunt canones,

eum
miilto

vestrum, qui ejiisdem judicio interfuit, priiis judicium vestrum de eo referre, et nunc illum ipsiim

non

detinuerit,

ad illum venire studeat

cum

litteris nostris atque vicariis, sicut jussistis, ad Apostolicam Sedem, qua; paternos canoiics servandos confirmat, et confirmatos ac observandos

sua observatione demonstrat, dirigere procnravimus, de vcslrs auctoritatis justilia, et aiquilatis libramine dubitare, et ideo ut se concrederet, loca-

magis eliam is, qucm pro tali quercla ad sc iinocumqiie modo clamantem, pra;sentia3 sua; judicat exhibendum. Et quicumque viderit, vel audicrit, quod rex ct episcopi ApnsloIic;c Sedis siimmum Pontificem [irompte obaudiunt et honorant, promplius et hiimilius eis sui

subjccli
:

obedient.

Nam

ut beatus Gregorius dicit

sulijecta

Siciit

languente capite
,

rium
et

ei

denotarenl

promittere, sicque nos ut insanos merito cum etiam, si fieri posset, qiiod ab illa
;

mcmbra incassum
est
,

vigent

ita

gloria et

honore coronato, id

honorificalo ac decorato

prima Scde sancta ac suinmo apostolatu vestro fiendum non creditur, ut talis a vobis cognilus,
rcstitutus in ordine nomiiietur,

'

I.uc.

i:.

Melii-.

xiii.

'

1. Cor.

xi.

"

Joan. xiii.

nulla

d(!

caitero

1.

lle-.

II.

TOiMLS

XV.

20
capite, subjecta

NICOLAI ANNUS

8.

CHRISTI 865.
non ex potestate, sed ex ratione respondit, causamque per ordinem ea mansuetiidine exiiosuit, qua
humilitate
dixit
:

memhra

ejus honore atque decore

polerat

fulgebunt.
satisfieri,

Et Rolbailo in niillo melius

quam si

ad vestram prn^sentiani pergeret,

nolunt,
et allegationibus tot

et ci

tantnm subscriplionibus episcoporum, qui

et Yobis mentiri

prsdicto Cornelio se adorare volenti Vide ne feceris, nam et ego i[ise homo sum
eniin in querela

Deo

siciit et tu. Si
riiis dicit,

ndelium, ut Grego-

eorumdem cpiscoporinn, fuerit illum bonamcausam nequaquamhabereostcnsum.Quamvicariorum

aliquid de sua [lolestate dieeret, profecto

obrem

non nobis deputare debebit, quia sine bona causa se et multos alios fatigavit.
sibi

ipsi

et

doctor mansuetudinis non fuisset. Hiimili ergo eos ratione [dacavit, alque in causa reprehensionis suae

hnmiliter rationem reddidit, etjam testesadhibuit,

dicens
isti.
:

Unde illum

vestra discretissima pietas, qua;

et

com-

Venerunt

auteiii

mecum

et

sex

fratres

passionem proximo,

recliludinem (reprehensio-

Cujus humilem auctoritatem,

et mansuetissi-

nem) deberi

vitiis

novit, suis Apostolicis litteris

sufficienler prscmonuit.

Quique

inter aUas socor-

mam [lotestatem, etrectissimam praedicationem diceuhs', non dominantes in clero sed forma facti
,

dias ejus duritiae esse dignoscitur, ut

tolies sine ullo

cum nml-

gregis, secutus beatus Gelasius in decretis suis

ad

respectu timoris vel amoris divini,

obsque ulla lunnana verecundia, [ler tot annos sacris canonibus el decretis sancta; Sedis RomangePontiiicum, etsuccmctropolis privilegio a Synodalibus judiciis resullaverif, et per tantos annos, atque a tantisper toleratus, a sua stultitia se revocare contempserit, a rege et
et et in tantis causis tuties

onines episcopos de institntis Ecclesiasticis dicit Ciimque nobis contra salutarinm reverentiam re-

giilarum cupiamus temere

A[)OstoIica super his

iiil

licere, et

cum

Sedes

episcopis multiphciter obsecratus, in hoc adduci

omnibus, favente Domino, quse Paternis canonibus sunt prffilixa, pio devotoque studeat tenere proposito satisindignum estquemquam vel Pontiflcum vel ordinum subsequentium hanc observantiam refutare, quam beati Petri Se:

non

potuit, ut

sacris

canonibus

et decretis sauclaj

dem
sit,

videat, et se(|ni etdocere. Satisqueconveniens

Romanae Pontificum, secundum sua; metropolis privilegia de ciEtero se obedituram subscriberet, quoniam sine Iiorum observatione nemo nostrum polest esse episcopus, et sic pace fraterna in omnibus frueretur. 43. Postea autem sua sponte in libcUo suaj
Sedis
professionis, per

ut corpus Ecclesiae in hac sibimet observatione

concordet,

quam

illic

vigere conspiciet,

uhiDomi-

quem ad lectorimi judicium

provo-

impudenter professus, qui scientibus cunctis meudaciter Synodo misit, et sic ad judicium provocavit, quee se servaturuiu, ne
cavit, ha;c se observasse

uus Ecclesia; totius posuit principatum. 44. De Rarnaba quoque et Saulo dicente veraciter-:PauIus Apostolus non ab homine, neque per hominem , sed [ler Jesum Christum, et Deum Patrem, qui [)ost([uam diutius friiiti sunt Apostolorum consoitio, non i|)sis A|ostolis, sed juxta fldem
sacr;e historia?, ministrantibus^
et

Domino
,

prophetis

doctoribus qni erant Antiochise

:

dixit S()iritus et

judicaretur,

subscribere detrectavit.

Quod ideo,

sanctus

Separate mihi

Darnabam

Saulum

in

sicut postea nobis dixerunt qui

ab ipso audierunt,

0[ius ministerii, ad

subscribere noluit, quod et nos pra?cepinuis, ne vinceretur. Sed si in niisericordia rex et episcopi per-

nantes et

quod assum[)si eos. Tunc jejuoranles, imponentesque eis manus, diiniet in

seruntillos. Et ipsi ([uidem niissi a Spiritn sancto

maneremus
ceretur. Et

sententia, Roniain iret

antequam vinvestram

abierunt vocati A[)ostoIi,

sequenti anno, id

est,

quando

illuc veniret, his per

jussionem,

cum

a vobis foret nobis nolentibus abso-

lutus, subscriberet;

non valens

(excBcavit

non intelligens imo intelligere enim eum malitia sua) ve,

strani auctoritatem sapientissime intelligere.

Quare

Passionem Domini (licet qui operatns est Petro in Apostolatum circumcisionis, operatus sit et Paulo inter gentes tantum) juxta condictum Jacobi Ce[ihK et Joannis gentium magisterium una cum Darnaba Paulus acce[iit. Ideni

decimo quarto,

[lost

Dominus de
quid

ctelo

alloqueus

Paulum

et dicenli',

quoque Paulus apud* Corinthios negligentibusrectoribns de incestuoso scripsit

et
:

jubes Domine facere? nou omnia, qusa agenda illi eraiit, exposuit, sed ad Ananiam, a quo agenda auditurus et accepturus erat, illum direxit.

me

Congregatis vobis
nostri

meo

spiritu,

cum
(^jus

virtute
in

Domini
iii

Jkso
Ipsi

Christi tradidi
tana.',

hujusmodi

interitum carnis Sadie

Angelus Cornelium iwstciuam illum exauditum esse denuntiavit, ad Pelri doctrinam atque obedientium misit, quem licet anle baptismuni, sancto, ut ita dicamus, baptizatum Spiritu, bealus
Sic et^
,

ut spiritus

salvns

sit

Domini.

enim Corinthiorum
ojiere

rectores illum tradiderunt ia

interitum carnis Satan*

sua auctorilate
,

cum

Petrus

iliius

baptismale qui

ba|itizat

in

Spirilu

pcenitentia

i|isi

eum
illis.

Paulus cognito ejus et comperta ejus reshtuerunt, et Paulns sua

:

et

illis,

sancto, et in i|uo credenlium corda fide |iurilicantur, baptizari praicepit. Undefactaqu;estione contra

eum, etiam
ad

a minoribus suis,
:

Cenles intraverit
gtalia

tamen fldelibus, cur idem A|iottolorum princeps

repletus, et

Cui'*, inquiens, aliquid donasnain,etegosi quid donavi [)ro|itervosin personaChristi. HincD. Gregorius A bono, iiiquit,

auctorilate
:

cum

tisetego

vestro iion di>sentio,

nieum

sil

quod

i|isi fecistis,

cui

siMumorum

donorum

iunume-

velut

si

dicere pri.csumamus, quare ita caute cuin

rabilium miraculorum potestate suffultus, (juerela)

Acl. V.

i.
-

Pct.
11.

V.

Gal.

I.

^ Act.

XIII.

1.

Cor.

v.

Acl.
.

Cor.

NICOLAI ANNUS
discipuliste copulas? Qiiare vel te discipulorum
vel illos
tiiis
,

8.

CHRISTI 865.

27
omnibus rebus, ordinaest

sui unaqUcTBque provincia in

actionibus tain sollieila nienle coiifir-

mas?

non circunneniamur, inquit, a Sataoa. Non id est, ne hoc, cnini ignoramus cogitationes ejus quoil bene niens incboat, ipse in mabtitB finem Haecad Corinlliios Aposioli vertat. Et Innocentius
ut
: :

tionem semper exspectet, sicut scriptum Nicfcno Concilio, utsicntapud Alexandriam,

in

et

Ur-

est declarata benignitas, ut in

et

uno
:

spiritu

ductam

reductam sententiam boni semper indiffereoter scquantur. Et Leo ex Aposlolo Nemo quod suum est quaerat, sed quod alterius, et unnsquisque proximo suo placeat in bonuni ad a;dificatioDem. Non enim poterit unitatis nostrBe firma esse com|jago,
nisi

bem Romajepiscopoparilis nios est,similiter et apud Antiochiam, ca;terasque provincias suis serventur privilegia Ecclesiis. Unde bene jdacuit annis singulis per unamquamque provinciam bis in anno Concilia celebrori, ut communiter omnibus simul episcopis congregatis, provinciaj discutiantur hujusmodi quaesliones.
46. Et hoc dico, non (quod absit) pr.nejudicans sumnise Sedis ApostolicEe, et sancti apostolatns vestri

charitatis adstrinxerit,

soliditatem vinculum quoniam sicut in uno corpore multa membra habemus, omnia autem membra non eumdem actum habent; ita n^ulii unum corpus sumus in Christo, singuli autem alleriusmem-

nos ad inseparabilem

potestatem in oliquo, cni

est,

rectum

obedire paratus, sed quia

inomnibussum, sicut summee auc-

foritali vestra;
quffi sentio,

obseqninm

prestare

me puto, cum ea,

ant ad prohationem aut ad correciio-

bra.

Connexio totius corporis unam sanitatem, unam pulchritudinem facit. Et lirEc qusedam annexio totius corporis nnanimilatem re(|uirit, sed praBcipue exigit concordiam sacerdolum. 45. Quibus etsi ordo gcneralis esl, non (amen

nem, humiUter sapientia3 magislerii vestri pando, et Rothadi moresvobis intimare procuro, ne niea negligentia, qui eosnovi, vos lateant, quatenuscerlius

quod vobis
nerevaleat.

placuerit, de illo vestra auctoritas decer-

Quem

si

nnnc

in

depositionejudicium
cerli

vestrum manere decreverit: sumus

tate, et

de benigninostri

communis

est dignitas

oinnibus

ha!c

aulem

ser-

modestia, ac pietate

filii

vestri

domini

vata altiori intelligentia circa supradictossuntacta,

et a praediclis docta, ut cognoscatur, (|ualiter junio-

regisCaroli,

quoniam quidquid de
,

illo praedicto fiUo

vestro prfficeperitis plere, sine

et rationabiliter poterit

adim-

res polioribns debeant obedire, et j^otiores minori-

uUa
illi

retractatione obediet. Sed et coepi-

bus providere, et ordo a Deo dispositus valeat in omnibus et ab omnibus conservari. Uiide summus
EccIesiiB pastor docet'
:

scopi nostri de Ecclesiarum

suarum stipendiisabun:

dantissime
sicut

impendent

mea ctiam

exiguilas,

Si quis ministrat,

tanquam

nunquam
et
ita

ex virtute
tia sua,

quam

administrat Deus, ut in omiiibus

temptus

ad retribntionem mali propterconcontumelias mihi ab illo illatas prove-

honorificetur Deus, qui servis suis commisit nego-

nire volui,

quidquid

benigiiitaiis polero, liben-

sicut et

etunicui(|uepecundum propriam virlutem, de Spiritu sancto Ecriiitum est^, qiiod dona

tissime abundantius

etiam quara unquamfecerim,

dividit singulis prout vnll. Et hincjuxta Sardicense

Concilium
tis

summus

i)rimfe el sancla; Sedis

Romanae

Pontifex, proexaminisrenovatione ad se reclamanet

confiigientis

cum

sua clamatione dejecti proprivilegio

vincialis episcopi,

non statim singnlariter

impendere procurabo. Si vero sine ulla salisfactione tam diulini contemptns sacroium canonum, et Sedis Aposlolictc decretorum, ac snae metropolis quibus privilegii, atque Synodalinm judiciorum nec obedire , nec se obediturum de cffitero proet absque profesvel snbscribere voluit fileri
,

auctoritatis sua; resliluit, sed

remillens euin ad

sione vel subscriptione suse

correcUonis et obe-

proviiiciam, ubi causa

palrata fiierat, et in

qua

iUxtaCaithaginensescanones, etjnralegisRomana;,
causa potest diligenler inquiri, el (luo non cile testes producere, veritas inveniri, aut
tere,
sit difflfiiiiliniis

dienUse coram fralribus suis, qiiornm multoties regularia spreverat moiiita, cum inde pluraliter in

Leonis
illa

et Gregorii

Epistolis legatur. Si

eUam

(ut
,

episcopis dignalur scribere, aut e latere suo mit-

qui

habenles ejus auctoritateni, praesentes

cum

episcopis jiidicent, et diligenter

causam inqui-

pratereamus, qiia; ob sacerdotii verccundiam et oiiprobrium ssecularium sequentes Africanum Concilium , nec ad notionein in Synodum perduci permisimus) parvipensis et sine aliqua cor,

sitam definiant;
suflicere
,

recUone dimissis eis capitulis auclorilaU vesliai sub fidei adsUpulatione directis pro quibus fucrat Et Innocentius, si qua; caiisa> vel conlentiones, judicatus ab episcopis, ad qiiornm judicium prointer clericos tam superioris ordinis, quam etiam .vocaverat, secuiidiim expressa sacrorum canonuin, CaelesUno dicente inferioris fuerint exortae, congregatissecimdum Syet Apostolica; Sedis decreta noduin Nicaenam ejusdem provincia; episcopis, jurQuae enim a nobis res digna servabitur, si decretagium praicepit terminari. Et Bonifacinsde Maxinio lium norma constilutorum pro aliquorum libitu
aut dignetur credere episcopos
ut negotio

terminum

possint im|)onere.

scribit, ut ad

provinciam

vciiire cogatur, ct illic

licenUa populis

perniissa fraiigatur ?

mox

veslri

se consUtnto praesentare judicio, et (luidquid deillo

eum

duxerint provincia; episcopi decerneiidum, cnm ad rclatum foret, suafirmaretiirauctoritate qua:

oinnium Ecclesiarum Ponlificis cunctorumqueepiscoporum patris atque magislri, regulare judiciuin ferre convenit ae^ino animo feram.
:

tenus, ut idem ad Hilarium scribil

Melropolituni

47.

nem
'

Credo tainen diligentissimam discreliovestram nosse prolerviani, contemptum ac

,

1. l'cl. IV.

l.Cor. sij.

contumaciam subjeciorum erga

pra3latos suos

et

28
libertatem
cros, qiiee

NICOLAI ANNUS
impune delinquendi conlra
liinc in noslris regioniljus

8.

CHRISTI 865,
tilus, in
pletiis.

canoiies sa-

dijudicaiione Rothadi constat fuisse

comiiico-

polerunt, ut
:

Quorum

etsi

judicium

pro

quacumqiie

quibusdam
tim
in

videtur, noxias vires accipere

auclorit;iti

prteser-

causa forte ralionabiliore, et adhuc nobis

gnita, vcstiae

cum

sa|iieniissiina)

vestra? constet

summa; auctoritati, qiiain muJia nobis

refragari, quia

esse notissimuiii,demonstrare SardicenseConciluim

occulia

non transeuni, placuerii

est

septimo suo capitulo

qualiter dejecti

et ad se

meum

mea

vobis obediendo commiiiere et

non

clamantis cpiscopi restitutionis vel in depositione

judicia vestra discutere, sustincbo, et contra ve-

permansionis execulio, cum indemnitate simpliciter judicantium , ab Apostolica Sede debeat celebrari. Quod et Innocentius, et Bonifacius, verum Leo in
decretis, et Gregorius

slram regularem restitulionem,

ea visa fuerit, in
qualiter

si

forte in

agendo

qua

vestra disponei auctoritas,

idem ut

solet vicior, et voii

faciat,

evidentius in Epistolis suis

suiii episcopi,

de reliquo
si

compos, quac non recalciirabo

:

ea denionstrant, Cartliaf-Mnensis Concilii,

stolicae Sedis,

imo Apo-

quse in suis eidem praesedit vicariis

ducens pro mngno, quas ab illo et pro

adiuiinisetmuliis molestiis,

illo passiis
,

decreta sequentes, videlicct, ut a

quibuscumque
est

aliquando valeani respirare

contingat ulierius contra
liter

sum jam tandem et nunquam milii

,

judicibus Ecclesiasticis ad alios judices, ubi

illius

inquietudines inuti-

major

auctoritas, fuerit provocatum,

fuit soluta sententia,

non

eis obsit,

laborare. El ex hoc non solum ab Ecclesiasiicis

,

si convinci non poteanimo judicasse vel aliqua cupiditate, vel gratia depravati. Unde nobis et conscientia testimonium perhibet, et omnibus qui interfiiernnt noium facium fuisse dignosciiur, quo-

quorum

runt, vel inimico

niain illum servare

pro

quam judicare nialaimus, si sacrorum canonum negleciu eorum judicio,

multo magis eiiam a sa;cularicontemnuntur, et pro niliilo ducuntiir, dicentibus eis, et ad medium devocantibus illa, quffi mihi vestraj auctoritati non suni adscribenda ut non animum vestrae dulcedinis iu aliquo moveam, quod summopore cavere desidero.
personis
et

verum

biis nostra

judicia

Si

qui in provincia vesira

quorum

querela

illo

per quos Spiritu sancio inspiraiite promulgalisunt,

restituio

ad

vos valeat

pervenire,

de majoribus

cum
ter

eo quod corrigere nequibamus damnari parinon limeremus. Et idcirco nullo inimico aniiiio,
,

causis de caeiero

nulla cupiditate aut gratia depravaii

incorrigibilem

tlentes illius

socordiam

et

irrevocabilem

per-

quaedam commiserint, siciii de quibustlam rebusfrequentiusquam in isiis retroactis temporibus commiitantur, ne a Domiiio damner silentio, eos commonere siudebo, et si corrigere se voluerini, coiigaudebo
:

linaciam, regiilaria in

eum

judicia execuii suinus,

sin
si

auiem, eos ad
ire voluerint,

qucB ab eo suspendere

non pra'sumpsimus. Vestra etiani sapiens et sunima auctoritas in decernendo atlendet Apostoium doceniem, quia quorumdam peccaia mamfestasuni prajcedentiaad judicium, quorumdam iuiiem et snbsequunlur
diutius
' :

vestrum judiciiim provocabo.

decernere prociirabii
cieni

Qiii

vesira sancta sapientia, quid inde melius viderit,

si autem ire noluerint, faquod sibi utile judicaverini. Me utinam hinc a divina damnalione senlenlia S. Ambrosii liberet, qua dicii: Si, inquiens, quis potestatem non habet quem scii reum abjicere, aut probare non valet,
:

qua; sicut exponii B. Anibrosius, ac lance

in

si

posiia in bi-

judicio sunt exauiinanda,

ulrum bona

opera amplius pensando remuneranda prscedant, et mala facta miniina misericordiier dimittenda

immunis

est

sic(|ue, ui

puio, quia in mullis oc-

cupaius, et iiineris longitudine

obsirictus, de

aique insolidiiaie
insolentium

an malefacta amplins pensando prscedani, ut mereaniur daninationis judicium et

denionsireni
; ,

omnibus

antequam

querela ad vos perveniat, ad Apostolicam

referre

Sedem

bona paucula suffocent. Quia ei nos pro modulo nostro non soluni in utilitaieni, verum et noxietaiem in Roihado cum faciis suis pensaviuius, ei velui^
liier diutius

non valeo, infirmiiaie gravatus,

et graiias

ficulneam infructuosam ierram rationalem inuiioccupantem ei etiam post plura tem,

Deo, iermino jam viciiius, potero iiraecavere ne a quocunique sanctiiatis vestra3 animus erga me moveatur, ut aliqua mihi excommunicatio intentetur. Et licet noveriin juxia' Evangeliiim, et Apo-

pora, pluresque admonitiones quasi copliinos pin-

non reci|iientem, sed sterilem permaneniem, non sme dolorecordissuccidendam

guedinis
sibi

appositos

stolum reddiluruni Dominum unicuiquesecundum opera ejiis, testimonium reddenie illis conscientia inier se invicem cogitaiionum accusantium, aut
etiam defendeniium, in die qua judicabit occulta hominum et ut Leo dixit Si qiiid per servituiem
;
:

providimus.
48.

Ei

cum

hffic ita

se habeani,

absque dubitas
iiiierpolatioiie

tione confido, quia illud

quod

in pra;diclo Coiicilii

Carihaginensis capitulo sine

uUa

subsequitur, Uecreium vesiri moderamiiiis nequaquam piffiteriet. Sane, iiiquit, si ex consensn jiar-

ordine et , bono gratulando iinidetur alfeclu, non ambigamus per Spiritum saiictiim nobis fuisse donatum, et quod
jiostram
videlicet sacerdotalcm

secus luit raluin esse non poierit; modis

tium

clecti fueriiii judices,

eiiam a paueiore iiu-

quanium

ipse donaverit, a

omnibus quo onine donum csl

mero quam constitulum

ca[iitulo

est,

non

liceat provocari
sii|)eriori

perfecium, providere studebo, ne a

communione

qui nuuierus coustitutus in duodecimo

Sedis Aposiolicae, (juod absii, (]uolibet modoexior-

demonstratus,

ct

conscnsu partium expe-

rem
'

nie

uliimus

dies,

qui mihi incerius est,

'l. Tiui. V.

Luc. xiu.

WultU. XVI. Itom. n.

NICOLAI ANNUS
subifo venire potest, inveniat. Erit enini quamvis
tanlius,

8,

CHRISTI 805.

29
defri;

videamini Ecclesia; vcstra; privilegiorum

quam

necesse

sit,

quoniam cgo
diii

gravis

menta diebus

vestris iequaniniiter tolerare

et

et

boc

peccator gravi carcere corporis

inciusus teneor

nihilominus a nobis
et

ab omnibus

est rectissime

merito in mullis
proviilente, et

afflictus, proviiientissinio

Domino

suscipiendum, etsolertissime conservandum. Quod

Ecclesia,

tempus et persona in Rhemorum (|uando et in qua ab Apostolica auctoritate

et

ego pro modulo

meo servandum

esse volui et

volo, et favente

Domino,

bacdevotionemanebo,

privilegium integralum sibi ex antiqua consuetu-

sciens privilegium metropolifanaj sedis cui

dine coUatum

conservatum

babebitur.

Quce

me

divina dignatio servire disposuit,

Rhemorum, insummo
et

nunquam,
habuit
,

excepto

Romano
,

Pontifice,

primatum
ab

privilegio sancta? Sedis

Romance manere,
si

privi-

nisi

quandiu

ejecto sine ullo crimine

legium esse Scdis Romanae,

vilegium
50.
sibi subjecta;

sua auctoritatc pri-

ea sno jiontifice Rigoberto

violentia tyranni Mi-

Sedis fecerit vigere, et stutertio loco

lonis, temiiore Caroli principis

pastore vacans, Bo-

duerit confirmare.

nifacio Apostolicffi Sedis legalo aliquandiu sicut et

De eo vero quod
,

ad

medium

Trcvirensis

Ecclesia

commissa

fuit

inter

quas

Rhemensem

scilicet et

Trevirensem Ecclesias (bas

enim duas tantum provincias Belgica regio habef) hffic semper distmctio fuit, sicut in Ecclesiasticis monimentis inveiiimus, et vetustissimam consuetudinem semper obtinuisse comperimus ut ex elsdem episcopis non loci, sed dignitate ordinis
,

pncsumpsi, nisi quia causa Rofhadi a causis illorum , de quibus scripsistis, est pa;ne in cunctis dissimilis. De eo quod tandem Apostolica vesfra benignifas indignitati mea; scribere est dignata, ut haec vobiscum cogifem, et quod deRofliado deceruilis apiirobem, et non ad mei injuriam id vos egissealiquantulum
devocastis
scribere

aliud nibil

prior

secundum

sacras regulas haberetur, qui foret

in {|ualibet islaruni Ecclesiarum metropoli antea

autumem quantum valeo, cum omni supplicatione et

:

totis

medulfis cordis

rdinatus.
49.

Mihi vero necesse erit

me

taliter agere,

ne

toties auctoritatis

vcstnc Epistolas

excommuni-

submissa gratiarum actiones sancto apostolatui vestro rependo, cum omni sinceritate animi rescribens, quia sicut mihi scribere dignati
debila ac

humilifafe immensas

cationes intentantes et objurgationes, quas raro et

estis,

ita

per omnia credo.

Et quia

(irivilegium

magna

necessitate fiendas in Apostolicorum viro-

vestri

summi

Pontificatus, ut condecet et

omnes

rum

litteris

legimus, ferentes de reliquo accipiam,

[leccatis
si

sicut, istis tcm[ioribus,

meis merentibus,
plaerit,

desideramus, tam dicatum habemus, quod nemo nostrorum contradixerat in deducfioiie Rothadi,
sicut prfficepistis ad vestrani
pra;sentiara, ut pra3et

frequenter accepi. Quod

cuerit,

sanctitali veslrte

non vobis opus agere

in

postmodum

donare dignati

estis,
;

videre desidero,
nisi ut

visurum

donec apostohca vestra jussio

absit,

me

inobedientem in

me

esse coiifido

ali(|uo contra regulas sacras per

contemplnm, quod
:

stravi,

supra monquod regula; sacra; pnecipiunt, et mihi pequia non aliud,

Qui enim, quare in Evangelio Dominus centurionis fidem dicentis' Dic verbo, et sanabiturpuer meus, intelligit considerat quam
mvenerit.
:

tendum, et vobis concedendum posfulo, videlicet, ut sic Rofhado ab aucforifafe vestra compassio
exbibeatiir, utvigor Ecclesiasticusnon dissoivatur;
et sic

operatorium

sit

episco|ii,

imo

sicut in'^ Paulo iu se

vigor Ecclesiasticus conservetur, ut debita

sufficieiifia ei

loquentis Clunsli, quanto uiagis Pontiflcis Apostolic;c Sedis, et

misericordia et necessaria

non dene-

quain obedienda

sit

ipsius pra;ce|itio

getur, quatenus nec ipsius exemplo ad

alii

excedondum

tiam sine ulla admirationis adjectione cognoscit,

quod
scojii,

et scientibus

et nescientibus intimare,

sa-

pienfibus et insipienUbus debitores,

debemus

epi-

provocenfur, nec quibus in istis regionibus longiusab Ajiostolica Scde remotis censurae Ecclesiastica; modcratio est commissa, hinc, quod absit,
conspiciant uiide aut negligenfia, aut dissolufione

quibus,

si

de reliquo verba iniquorum praelecfitant proferen-

valuerunt adversum nos, sicnt'

tes,

tepescant,

ut terminos quos
infelligimus

sfatuerunt Patres,
servassc

non

erit

necesse de [irovincialibus Synodis, in

transgrediendi maferiam se sumere posse dicant,

quibushaclenus laboravimus, magno|iere laborare, quippe quoniam erit ct lex et spes sibi quis(|ue.

quod
et

sicut

nos liacfcnus

putamus. Vos
velit,

videbilis (|uid iiide facto melius erit,

Quod quidem

vestra

humilitati

noslra;

scripsit

sublimitas, primo vos comrnotos esse ad Rolbadi

nobis in judicio vestro videndum cst quid Deus ([uoniam injusta esse non poterunt divina
qua; a soliditate
confessionis Apostolicae

causam inquirendam
tribus vestris

constringimini,

cura qua pro universis fracuin debita reve-

judicia,
petrae,

adversus

quam

porfa; inieri, id est, suggestio-

rentia gratanter accepi, intelligens quiain

numero

nes, vel operationes prav;c

non pr;cvalebunt,

di-

fratrumnosqualescumquemetropolitanicomputari debemus. Ea propter sic vestric discretioni provi-

ctante justitia proferentur. Epistolam, quain mihi auctoritas vestra cum oblestatione pr;ccepit Rothado
dirigere,

dendum

est

ut metropolitani a subjecfis episcopis

non irregulariter contemnantur. Deinde (qnod [lerspectissime scripsistis) secundo quoniam Sedem Apostolicam Rothadus noscilur appellasse, et ne
;
'

ad

dominus nosfer rex filius vcster, mox ut abbalem suuin Rothado direxit. 51. Rodulphus quo(pie ejusdem filii veslri domini nostri regis avuncufus, tertio idem iiiuic

eum

venit, per

elapsi
MalUi. viii.

mensis Decembns a Ludovico Germaniaj

2. Cor.

xiu.

'

Psal.

Lxiv.

rege revcrtens,

cum

valdc vesperi a Corte regis

30
noslri nd

NICOLAI ANNUS

8.

CHUISTI 865.
episcopale
fec'Sso

mansiones nostrns snper fliivinm Ligcrim

regoi Aqnitaniic feslinaret, misit

snetiidinem
qiiod
niilii

pra?sumit

ministerium
:

seciis cotifinium

Elihonem

non

diil)iuin cst

rescribere

ad

me

lioniincm

siinm

mandans quia

prajfaliis

nominc Roilul|ihnm, rcx Lndovicns qnenidam

,

digiiclur A|)Ostolica auctoritns veslra,

utrum

eumdein Ebbonem
de
ca'tcro
in

inter episcopos in sacris Dy|)ti-

hominem
maiHii et
episcopis

Rolhadi

cum

E[)islolis

vestrae sanctitatis
ita

fidei sute comniisit,

qiiatenus

ad prae-

sentiam domini nostri rcgis Caroli cum eisdem eum perduccret ut nullum malum ei
,

nominare [lermillam, an ne episco|)orum catalogo nomineiur prohibere deheain, qiiaicnus vesira aucloritate fultiis,

chis in Ecclcsia nostra

apud dominum nostrum regem idem homo accusatus, qood fraudatus sit res et thesaurun) Ecclesiaj, et post perjurium indecommissum, fuga lapsus ad Ludovicum rcgem perrexit. Uode idem Rodulphus petiit ut cgo iUnm inde apud dominnm nostrum regem adjuvarem, ut quoniam
infcrret, et
,

sine

quid in nostra Ecclcsia inde sit observandum, ambiguitate , decernenhbus vohis demon-

stieni .

ex

Hactenus ex Ilinciiiari Epistola nonnihil mendis obscura Frodoardus. Relii|ua autein, quae siibjicit, non spectant ad causam Rothaldi.
53. Arseidus Nicolai legatiis
in

GalU.a

cum

litteris

pr.fdictnm

hominem

in

suain fidem acce[)erat,

,

Sed
rcges

ad episcopos

in Lotharii regno constitutos.

nulhnn maJum haberet. Cui respondi ul tenerct ipsum liominem secum, ne interim ullum mahmi pateretur, donec od Cortem redirem, et quantum possem, illum inde adjnvare curarcm. Ipsum autein hominem nec tunc ncc [loslea vidi, ncc quo abscesserit

ad legationem Arscnii per Nicolauin Pontijam vedenmus. Dedit eidem legato litteras ad Caroliim ct Luilovicum
flcem in Gallias adornalam
cx|)0stulans
,

quod vocatos ad Synodum

episcopos continuisset. Extanti|)sa?PonUflcislittera2'

cusa>. Insuper
sco|)os in

cum

Epistolis audivi
si

qu;c idcirco sanchtati

aiiquis

eidem legato addidit liUeras ad epiregno Caroli consUtutos, redargnens eos

vestrBc scribere studui, ut

malevolorum
sinistri

nostrorum more suo vobis quiddam

ex hoc

nomine negligenUae, quod segnes se haberent in commoiiendo Lothario. E[)istoIa sic se habet ex
Codice Trevirensi accepta
:

suggercre voluerit, quid inde verum sit cognoscatis, et erga me vestrum animuin non moveatis. 52. Ralionem denique, quam reddidi coram elecUs judicibus, de quibus pcr libelhim [irovocaiionis

54. Nicolaus episcopus, servus

servorum

Dei,

reverenUssimis

et sanctissimis

confralribns nostris
lllotharii regis

archie[)iscopis et episcopis in

regno

fueram

Rothado
[)ost

im^ietitus, ipsi venerabiles

Ecclesiam Dei guhernantibus.

episcopi vestrte auctoritati transmittunt.

De gestis
in

Sae.pe, fratres
si

charissimi, apostolatus nostri

erit,

vero a Rhotado
provinciali

excomnumicationem suam
[)er

pro causa,
regis

tamen causa dictanda (dicenda)

Synodo compilatis, quas

vicinos

Hlotharii, sed utinain regis, sollicitudinem

nostros ad vos in derogatione vestra audivimus,

cognovistis. Quippe et frequentia super hocnegotio

scrijita

episcopiRliemorum provincise percommunes legatos noslros vestrae sanctitati, qua! sciunt, intimare

nostra vidisUs; et in fautoribus i|)sius tanvindicasse manifestissime

!

tum flagiUum nos jam

nosUs. Sed, proh dolor

curarunt
ipsius

Item

post aliquanta

de promotione
jain

nobis irremoUs laboribns

domni Hincmari ad episcopatum, qua?

desudantibus, vos

licet scripto

nobiscum

sentire

superius partini [irrenotata, non curavimus hic iteranda. Dcnique pra^fatoEbbonedefuncto, Ecclesia
sed et parochia nostra

tencreque proflteamini, ntrum tamen laboretis nec ne jain apiid viriiin fatum, et si laborvester aliquid

secundum consuetudinem,

pencs illum
cit,

[iroflciat, vel

cujus cul|)a,

si

non

profl-

quam

ex antiquo habuit, etiam de his, qui in e|)iscopatu usque ad obitum in eadem Ecclesia non

impediatnr, nihil nobis omnino

datiir intelligi

signiflcastis.

Quamobrem
ideo vos

hujnsmodi

taciturnitate

permansennit, ipsius nomen inter sacrosancta mysteria in episcoporum Catalogo recitare [lietahs
gratia ccepit, et hactenus

iisos,

quoniam

inUmare
obsccro
Christi,

valeaUs, penitus

dalizarem devotos

qiiasi

facit. Quod ego ne scaninvidcns saluh fraterne,

vos

[)er

quod non habeUs. Quapro[)ter adventum Domini nostri Jesu

quid[)iain iiUIilaUs,

ante cnjus cons[3ectum, vel pro legiUmis

maxime autcm

(|uiescentis in

Domino anima;, qui

fidei

certaniinibus coronam, vel pro desidia, quodabsit,

non pro exorbitationc

Catliolicic

sanitate

poenam
tetis

anathematizatus, sed sua conscientia stimulante

ut tandem aliquando recogi[)erci|)ietis ministerium, qiiod accepistis; projicialis de:

primum
stolica

a seipso, et |)ostea a Synodo, sed et A|)oextitit, [iroliibere

sidiam,

[lellatis

a vobisservilem amorein, resumatis

corri()iatis

Sede damnatus

sine

Apo-

e|)isco[)alem liberlatem,
ct

s[)eciiIatorura

stojica; Sedis auctoritale

nequaquam
:

pra?sum|)si

[lastorum

oflicium,

et

diccnte heato CKlcstino [)apa

|)ati

rcligiosas

membra
rari.

quia nefas cst hajc animas, qunrum alflictione, quia nostra sunt, nos quoque convenit macein Epistolis sanctitatis
attulit
,

Nunc autcm

vestra^,

suadendo, modo caduca exponcndo, modo in a^ternum mansura gaudia pnedicando, jain nominatum regein frequentius adeatis, et tam ex auctoritate Dei quam etiam ex
,

precando, obsecrando, hujus mundi [irospera

quas Eugelviniis diaconus nobis

ut

invenimus

nostri

apostolatus

injuncta

vobis

praeceptione

(Miiitharium in catalogo cjiisco[)orum non recipiamus. Et Antiochciium Concilium, ut piffimisimus, et melius i|)si scilis, de
et

Theuigaudum

quousque si non obedierit, lianc quam nunc habet is, adulteram mulierem projiciens, flnitivam perinan'iNicol.

eo, qui post

damnahonein juxta pra;ccdenteni con-

Ep. xxvii.

toui. III.

Hom.

edit.

NICOLAI ANNUS
soriamque demus super eam sententiam etexhoradmonere, omni (ouuiiiio) lurpore ac
;

8,

CHRISTI 805.
ineluctabilitergereretestantur
;

31

rum ovium
corpus

tari euni, et

Cliristi,

quippe quodest Ecclesia, per illum, etipso

satagitis,

repulso, curetis, ct scgnitia vel t;cilio deposito^quibus liactenuseratisdepressi,lmnccoiistanter arfiuere, et deccnter corripere studeatis, prpeimn-

metu

salubritcr exornare

qui vobis in Petro

loquitur': Si diligis me, pasce oves meas. Revcra quia erga coKimissum gregem perspicacibus excu-

tiantcs pariter, et cjuaj

illi

ventura sunt, inio

jam

bare

vigiliis

non

negligilis,

manifestum

est,

quod

imminent, videlicet, qui post nostram ac sanclae Ecclesia inipsum prolatam manitestani sentcntiam, nulla cum eo eritis commLiniono |)otituri. Nam ut
e

claritas superni

luminis pervigilem circumfulget

ffitiiereo

pastorcm

imo

angclica! visionis, ut crc-

diverso colligitur,

nostrffi

mceclia sibi sociala, ct fautoribus suis,

dudum

factus est exors,

communionis cum iiise jam quod in Epistola et comel

dimus, blandimeiito solatiatur. Quocirca nos cum caelico agmine gloriam in excelsis Deo canimus, et de vestra sancta piaque soUicitudine niodis omnibus
gloriamur. Ex (juo cnim Redemptor omnium carneo velamine tectus innndo rcsplenduit, sancta Mater Ecclesia [irobis doctoribus semper indiguit,
sed juxta quod vas electionis evidenter declarat'

monitorio, Rodoaldo tunc episcopo,

Joanni dede-

ramus cpiscopo legalioiie fungentibus, in eumdem ipsum Illotharium liquido poterit inveniri. Ergo,
fralres,

estote ut forlissimi

milites,

ut pervigiles

pastores, et vcnientem

lupum

a loiigc inspicile, ac

Novissimis diebus instant teiri|)ora periculosa, quibus veslri Deo digni apostolatus tuba' muros Jcri-

imminentem gladium enuntiate. Eruite hunc virum qui ducilur ad niortem (|ui Irahitur
perituro
,

cho circumicnselalionem mnndi, ejusque cassanda

molimina
vestri

[)rosternere iion cessat. Oportebat itaque

ad intcritum liberare ne cessetis. Clamale, quasi

Pontificatus cxcellentissimum

apicem benicir-

tuba exaltate voces vestras, ct annuntiatc illi scelera sna, quibus peccat, et peccare facil Isracl. Quod si
ille
'

guam

[liumque, el in omnibus
iii

prudcntissime

non

audierit, ipse in iiiiquitate sua niorietur,

eril,

sanguis cjus super caput ejus

vos aiitcm ani) ,

Sede beati Pctri collocari, utomnis Christiana |)lebs, diviiia clcmentia procurante, de tanto patrono ineffabiliter congaudeat, et omnium

cumspeclum

mas

vestras

liberabitis

(liberastis

tantum

ut

Ecclcsiarum Dei status

vestris salubribus consiliis

niemores sernper illius senteni,i;c sitis, quam vobis ex Apostolo memoria) commcudandam, luinc apostolatus noster diffloratam

et auxiliis fulciatur. Igilur nostra parvitas,

omiies-

que generaliter nobis

plices in
CiTlis

subjecti in auribus rcterui

(defloratam) annotat. Si

Judicis assiduas fuiulimus preces, ut vobis multi-

quis, inquit

% non

obedierit verbo noslro per Epi-

reddat merccdes, quod non solum

et in

stolam, liunc notate, ut non commisceamini

eo.

cum

postulanti

excessuum veniam,

ipso

margine

1'orro ha;c et ciclera, quic huic pagiiuc inse-

pra?sentis vitaj constitulo, absolulionis, ac henedictionis o|)tata rcmedia, scd ctiam \\xne periclitanti
Ecclesiffi

ruimus, Arsenio sanctissimo

e|)iscopo apocrisiario

et misso ApostoHcfe Sedis, consiliario nostro, vobis-

nostnc,

lan(|uam fldissimus rcmex, emi-

cum sccimdum
:

voluntatem Dei exsc(|ucnda commisimus cui et benignitatem veslram monstrare, et dignam revercntiam [iro ainore bcati Pelri Apostoli, a cujus Sede profeclus cst, cxliiberc satagite.OplamusfraternitatemsLUsanctitalem vcstram
in Christo bene valere . HaclcnusNicolaus.
55.
Ilis

nentissimi a|)Ostolatus vestri [irivilcgium, [lerpetuo

munimine

[lorrigerc decrcvistls.

Qnid nos parvuli,

obsecutorcs,

sed in Christo
vcstrce sancta?

devoti ac

fldelissimi

sollicitudini

retribuere

poterimus

pro tam immensis muneribus? Credimus enim,

quod

in ociilisdivina; mojestcalis sufflciunt assiduaj

fldelia
:

et aliis

accei^lis

Arsenius Icgatus a
profcctus in (Jaliiam,

preces et vola

vita

vero comite, dirccti

et

Nicolao I^ontiflce

litteris, est

nostra; parvitatis kigati

humilem,

fldclem accepvestrce san-

ubihumanissime
est
tutis,

at(]ue honoriflcentissiincexceplus

lare [)oterunt atfectioncm.

57.
((

ah episcopis Francis in regno

ut apparet ex
littcris

Lolliarii consti-

Porro
|)ro

cacriter et inultipliciter

Adventii Metensis epipoposccrat,

imiiclrala.

ctitatis a[)ices

de tacilurnitate et desidia nos reprecausa videlicclscuioris

series et ordo,
iiostri gloriosi

scopi ad Nicolaiim

papam
,

sciihcntis pro gratiarum

hendimt,
gnalio,
si

actione

de venia

quam

rcgis Illotliarii,
gcsla?

quod nuUatenus ageret

rei

vestra diin

Extant ipsae

littercE

in superius srepe cilato Codice

quantum

Trevireiisi,ex quo, ne pcreant, hic cas dcscribeudas

esse pulavimus, qucC sic se habent.
56. Saiiclissiuio ac perbeatissimo at^pie angelico

nobis

est,

luculcnta rcbitione

[lateret.

tur, oro, vcstra clemeiitia, ([iiod

Reminiscaa[)ologiarum nojiarvitalum
iiiilio

strarum
latae

lilleric,

vestrissanclissioiis obtutibiis [ler-

domino Nicolao

summo

1'oiitilici ct

iinivcrsali

breviter exposiicre, nostram

Avenlius liumilis Mctensium sedis episcopus, nunc et iii Betcrnum feliciter valcre. a Apices sanctissimi aposlolatus vcstii nostrre
papae.,

istius negotii iiullatcnus inlcrfuisse.

Scd

lioc

idein

in excubiis beati Stephaiiicommoraiilinu aure, iion

oculo perccpisse, ne([uc ut

ris caligo

|iiilatur,

posUiuam crro-

uuper dirccti pncclara dispciisalionis Ecclesiasticic dogmata alfalim propiiianlcs fiilgido ac vivido mentis icenorc piincipcm pasloruni vos diligere deducant (declarant), et curaiu pascendaparvitiiti
,

detcrsa
at(jiic

cst, iios

idi([uaiido siliiimus, scd

Evangclica
prajdicU

Apostolica (iocumenta in auribus

flilenlerc\i)osuiiiius, cljuxla vo-

jiriiicijiis

ceni prophela! spcculantis niore periculum nuntia-

Ezecli. III.

20.

Tliess. 111.

>

Jo. XXI.

2.

Tmi.

III.

Jos.

VI.

S'2

NICOLAI ANNUS

8.

ciiRisTi snr).
causas,
si

vimus, atque
tatis

animam nostram

libcravimus. Sed
vestrce digni-

pietas vestra

dignatur, jam

dicto filio

omnipotensDeus suo occulto judicio

|ira?rogativani
speciali, ut ita

nostio vobis sigiiificandas commisiinus, cui crc-

dicamus, dono

dere poterit vestra excellentia,

flectilur.

si

nostris precibus
prfficel-

insignivit,

ut morlale vulnus,

(|uod prene

totum

Omnipotens Deus sanctissimi ac

aposlolatus
vestri

Ecclesiic corpus infecerat, praicellentissinii Aposlo-

lenlissimi

apicein

nobis

diu

latus vestri anlidoto mederetur. Ut

enim

pii cerla-

incolumem conscrvare dignetur, ad consolalionem

sanctae Matris Ecclesiae et

minis

vestri

rum vestrorum more

victoriam,

laborem, sanctissimorum prfcdecessoad copiosam ])erduceretis

omnium

fidelium ani-

marum. Amen

Arsenium reverentissimum ac sanctissiepiscopum apocrisiarium, at(|ue lidelissiniuni consiliarium a vestro sancto latere legatum excepimus et quasi angelum Dei gratanter alque

59. Arsenius

Gallia Lotharium a divortio

mum

revocat, Enrjeltriidem perjiirem

excommunicat.

Qui igitnr in Gallias pervenit Arseniiis, egregie

fimclus est

munere suo: nam magnopere hoc noDe ejiisdem autem Arse:

inluanter amplexati fnimus, ac pro parte desiderabilis visionis vestrae

illo

miiie laudatur a Reginone.

nii

uli

decrevimus.

Extitit

legatione hfec habet temporis hujus auctor in

cnim nobisexcandelabropontificatus

vestri lucerna

ardenset lucens, iliumque in diviniscullibus atque

necessariis Ecclesias negotiis proLium coo|ieratorem

ac ferventissimum vestrce legationis excusatorem

(executorem) essegavisi sumus. Excussit enim nianus suas ab omni munere, et ut de sacrato vestri
pectoris foiite potaverat, nobis omnibiisaEquitatisel
justitite

Annalibus a Pilluto editis Anno oclingentesimo sexagesimo quinlo, Arsenius episcopus, Nicolai papae legalus, ob pacem et concordiam inter Ludovicum et Carolum fratrem ejus, necnon Lotharium nepotem eoruni renovandam atque constituendam missus esl in Franciam. Qni apud villam regiam Franconofuiti,

exempla propinavit. Unde actum

personaruin
acceptione
,

est,

quod

susceptus,
tione

mense .lunio, aLudovico rege honorifice et muneribus magnificis honoratus

postposila

diii

dilatatas

conditoque inter eos placito de supradicta conven-

conjugii simullates radicilus amputavit, et legitimi

matrimonii
reformavit.
vester,

jiira

deliberativo tramite

salubriter

utinam Rodoaldus quondam legatus

vestra

omnia mandata denudassel 58. Non enim quondam (quidam) ex nobis tantfc dcrogationis notam incurrerent, si vestra
sicut iste, deceriassct, el nobis [)ev

inonita

exomni

parte in uostram pra^sentiam per-

apud Agrippinam Coloniaiu habituro (baregem in Galliam pergit. Illic quoque mirifice a rege susceptus, regalibusque clonis sublimatus, propter dictum placitum Agrippinam (ut dixinius)CoIoniam venit, ibique obviam ei duo fratres, Ludovicus videlicet, et Carolus, absente Lothario nepote eorum, ad condictum placitum convenerunt, multisque ibideni causis bene
bendo), ad Carolum
dispositis,

venissent. Quid

plura? circa undecimam horam

percipiunt.

cum

pace revertitur
,

Romam

laborantes operarii in vinea Domini a juslo patrefainilias

postea.

Nam

utidem auctor

subjicit,
,

Sed haec Theutsicut a

denarium

Enimvero quam
nobis ScEpedicto
fidelis

pergam
tuens,

reginam a Lothario

dimissam

laboriosum, quamve

difficile fuerit

Nicolao Pontifice injunctum fuerat, eidem resti-

negotio finem imponere, sanctissimus ac

legatus vesler sub gestorum
serie,
et

Waldradam concubinam

ejus inlloliamduci

viva voce

praecepit. Et ut ipse Lotharius

Teutpergam
sibi

regi-

vestrisalmifluis auribusabundanlerexponcre pote-

nam, quemadmodum
ctam deinceps

rex, legitime

conjun-

Qui neque ad dexteram, neque ad sinistram commissam sibi legationem sinceriter explevit. Igiliir quia juxta' Apostolum novissima bora est, et antiquus hostis in membris suis acrius
rit.

tractaret,

duodecim ex optimatibus
firmare coegit . Haec
Gallias
est,

declinans,

ejusdein regis juramento

CO.

ibi.Sed audiamus de his Reginonem, quiait:

Perveniens in

Arsenius,
ac
si

tanta

sffivil,

quasi ad vestra sacra vestigia provoluti hnmii)etiinus,

potestate et auctoritate usus

idem sum-

liter

ne

in

derogatione ac kesione noslri

mus

ordinis,

melliflui

apostolatus vestri

aurem

ulli

accommodare dignemini,
agoiiizantia
Christi

ut viventia ac fideliter
vestris se

prffisul advenisset. Convocatoque conventu episcoporum Lotharium regem alloquilur, ut unum e duobus eligat: aut propria; reconcilietur
,

membra

gaudeant

foveri solaminibus,

imo nutantia

sacrosanctis [ler

uxori, abdicato Waldrads pellicis consorlio; aut protinus anathematis gladio feriatur ipse, omnes-

omnia roborentur
tatis

edictis. Denique nostraj parvilegatum vestrae digiiatioiii dirigimus, religiosum videlicet presbyterum, et monasterii nostri abbatcm, Reigimarum nomine, quem ut benigne

que
let,

necessitate

hoc scelere favorem praistantes. Hac compulsus vel constriclus, vellet, nolTheutpergam reginam in matrimonium receei

in

pit, interposito

jusjurandi sacramento, se illam

ita

suscipcre digiiemini, humiliter petimus, et parvu-

lam bcnedictionem

S. Stei)bani

Metensis Ecclesia;,

quam nimio
aflectionc

amore succensi dirigimus, ea suscipiatis, qua mitlitur. Ne euim nostri

vestro

jura dictant, legitimam uxorcm esse tenendam, nec eam a se separaret, nec ipsa vivente, aliam siiper eam inducein reliquo bahere, sicut ffiquitatis
ret.
cti

Post luec
Petri, ct

Waldradam

ex auctoritate Dei el san-

impoliti apices in aliquo fastidium generareut, aut fortc inoduni Epistoleeexcederent, nostrajpetitionis

verbo doinini Apostolici Romam ire jubet, ut pro se rationem reddere studeat. 61. Engeltrudain uxorem (|uondain Rosonis
comitis a Scde Apostolica

'

1. .loan. II.

excommunicatam

esse.

NTCOLAI ANNUS
omnibus
maritum,
secuta
deelnravit
et
;

8.

tria;

CHRISTI 865.
Dei fidelibus,
Galliffi,

33
Germania;, ac Neus-

quia

proprium

deserucrat

Ecclesiit!

Wangerum suum va?sallumiu Gallias cum fuerat. Quam excommunicatioiuem

ei)iscopis

commorantibus.
64,

Fraternitatis vestra^

omnium

dilectionis

omnibus qui aderant liKC eadem Engeltruda

reuovavit.

Post

pra<dicta Arsenio in

Wor-

jam cognovisse credimus industriam, qualia ct quanta nefandissima scelera Engrltrudis quondam
Bosonis comihs mulier pcrpetrasset, et qualiter
per hujusmodi dominus Nicolaus
fex et universalis

matia civitate se rciiraesenlavit, in quo loco prajfatns episcopus (Ludovico) regi occurrerat. Juravit
igitur in prmsentia ipsius missi

summus

Ponti-

sacranientum in
Mattefridi

hunc
B

modum

continens

Ego Engeltrudis

filia

quondam

comitis, qne fuit

uxor Bosonis comitis, vobis doet apocrisiario

papa eam excommunicavit, ac a Christianornm consortio separavit, etiam insuper quousque dum de peractis malis veram egisset pcenitenham, anathematis eam vinculo innodavit.
Sed
et

mino Arsenio episcopo misso

sanclai

summfe
et

cum

nos a beatorum principum Apostolorum,

Catholicai

atque Apostolica; Sedis,

Nicolao

per

scilicet Petri et Pauli, fiiissemus

vos doniino

meo

summo

Pontifici et uniet

versali papa3 juro,

imo per Patrem,

et

Filium, et
Dei

Spiritum sanclum,

per quatuor Christi

illam

egressiLiminibus, ab ejus ulique sanchmonio directi fratrum pro pace regumque concordia ac Galliarum intra properassemus in finibus sicut et de caeleris curam
,

Evangelia, qua> ore osculor, et manibus propriis

agentes, praidictam etiam Engellrudem ad sanctae

Matris voluimus

iango

quia
in

amodo relinquam

maliham,

convocare Ecclesia; sinum

sed

quam

pra?nominalo Bosone viro meo exercui, et ut ovis, qua; perditafuit, ad sanctam Catholicam sub eadem obligaiione , qua dominus Nicolaus summus Pontifex et universalis papa me obligavit,
rcverlar Ecclesiam. Et in Italico regno aut vobis-

ipsa in sua feritate

permanens, nequaquam

eam

pra'fatae sanclae Matris Ecclesia; gremium convocare valuimus. Tnde tam in regno Caroli glo-

ad

riosi regis,

quam

in Hlotharii

excommunicalionem,

cum, autante vos quoquomodo provideritis, ibo et quidquid dominus Apostolicus jusserit, et terminaverit, adimplebo
62.

ah]ue anathematizationem domini A[)ostolici omnibus de ea declarare sluduimus. Sed cum ad

Hludovici gloriosi regis pnrsentiam apud Wormatiam reverteremur ; tum demum pone nos gressus
est

implevit

non recusabo. Sed tam horribile jusjurandum non adsiciuidem usque ad Danubii fluenta
et perficere

movere

juraverit,

cum eodem

Arsenio perrexit ibique ad

:

quempiam

Romam
stolici

conata. Sed postquam jurejurandoconquod ante nos, vel nobisciim pariter venirc deberet, et sccundum domni Apoorationis
filia

consanguinenm
condixit, et ad

pro caballorum adminiculo ire

pra>ceptionem de peraclis malis pwnitentiain

Augustam

civitatem ad

eumdem
re-

ageret,

sccundum

hiijiis

missum
gressum
pedavit.

se

reversuram

pollicita est.

Tali occasione

tens. Jurans ergo

fridi comilis,

Engeltruda

textum [iromitquondaiu Malte-

torqiiens ex Aleinannia in

Franciam

qua; fuit uxor Bosonis comitis, nobis

,

Quod cuni supradictus Arsenius cognovisset, Epistolam misit omnibus archiepiscopis et episcopis, atque onmibus sanct;c Ecclesi;e fidelibus
Gallia?,

domno Arsenio episcopo misso et apocrisiario summa; sancla; Catholicae atque Aposlolica? Sedis, et per nos domino meo Nicolao summo Pontifici
et universali [lapa;,

Germanite, ac NeustriaD commorantibus,

Pelri et Pauli, ac do-

per Patrem, et Filium et Spi-

obtestans oinnes per auctoritatem Dei omniiwtentis

ritum sanctum,

et

beatorum princijium

mini
intra

Ponlificis et universalis papaj, ut nullus

eam

qualuor Chrisli Dei Evangelia, quaj ore osculor, et manibus propriis tango, quia amodo relinquam illam maliliam,
et hasc sancta

parochiam reciperct, sed cam funditus ab omnibus Ecclesiis suis prsedicarentexcommunicatam, et ab omni Chrislianorum communione sequestratam insuper et anathematis vinculo innodatam et inter impias et scelerosas damnatam donec de pestiferis factionibus suis, aliiue [)erpetrato perjurio ante domini Apostolici i^raGsentiam dignam acciperet pccnitentiam . His peracUs, Arsenius Romam reversus est. Hucusi|ue ex Reginone. 03. Porro Arsenius, ut audivit Engeltrudem fuga elusisse Apostollcam Sedem, adversus eam
; , ,

quani in pi\Tnominato Bosone viro meo exercui, ut ovis qua; fuit perdita , ad sanctam atque Ai)ostolicam, sub cadem obligahone qua doniinus
ct

Nicolaiis

summus

Pontifex et universalis pa[)a

;

me

obligavit, revertar Ecclesiam

et in

Ilalico regno,

aut vobiscum pariter, aut ante vos, qiiomodo provideritis,

ibo,

et

quidquid dominus Aposlolicus

decreverit, jusserit, vel tcrminaverit, adimplebo ac perficere non recusabo. Deinde nobiscum, us-

que ad Danubii transitum veniens ibiqne ad qiiempiam consanguineum caballorum adininiculo

,

has ad omnes cpiscopos scripsit lilteras commonitorias, quas ex Codice Trevircnsi acceptas in luccm edimus. Sic se habcnt Arsenius divino nutu episcopus missus et
ai>ocrisiarius
stolicai Sedis, et

ire condixit, et

praedicti negolii

ad Augustam ad nos civitatem ad perfectionem redire [lollicebatur.

Sed his omnibus relictis, non limuit tentare S[)iritum sanctum, et diabolo insligante, in perjurii

Petri et Nicolai

sanctai Catholicaj atque Apobeatornm Apostolormn princi[)um Panli ultimus fanuilus, et legatus domini
Pontificis
et

summa?

laqueum
cessit.

est ingressa, et a nosti\e sahibritalis pr;cdicationc [ledem retorsit, et a trainite verilatis dis-

Inde obtestamur,
,

et

per auctoritatem Dei

princi[)iiiii

univeisalis

archiepiscopis ct episcopis,

omnibns atquc omnibus sanctai

i)a[)a;,

omni[)oteiitis

et

bealorum
Nicolai

Potri et

Pauli

et doiiiui

summi

Ponlilicis et uni-

Toucs XV.

34
versalis

NICOLAI ANNUS
papre
,

8.

cimrsTi
alicua

86!^

ut nullus vestrum
sed

cam

iu

sua

jura

non invadens, non sublrahens, non

filio

parocliia rccipiat,

eam

Eccicsiis vestris pra?ilicare

omnibus excommuuicatam, ct ali

fundilus iu
et

conturbaus. Liceal dilectissimo

nostro, vestro

omni commuuione Christiauoruin sequGslratam

;

autem nepoli, a Deo conservanduni iuipcrium suum, cum rcgno proprii germani quietapossidere
trau(iuillitate, ct

extraueam insupcr et anathcmatis vinculo iunodatam, et inter impias et scclerosas manus damnatam, donce de scelerosis factionilnis suis atque pra^fato perjurio ante domini Apostolici jir.nDsenliam veram accipiat poenilcutiam. Et si aliqna falsidica scripta, vel etiam vcrba forte nostrae absolutionis protulerit, ei uullatenus credite, Flagitamus
cliarilatem vestram, ul
patre,

statui ejus
et

summa

se

charitate

gubernacula ditione debita moderari ad salutem videlicet acdefensionem po|inli Christiani, ct ad sancta; matris sufe, Romausc scilicet insignisEcclesia;, libertatem et subli(securitate) consulere,
:

mitatem. Non autem invobis vana; gloria; typhus, nou supercilii fastus, non alterius usurpandi ter-

cum

ab uno fuerit perlecta

minos ambitio, scd

rcgnet, ac

justitia, charitas et
[lax

concordia

antequam

ali^iuis

ejus pellacissima;

morbo

snmmum
b

iuter vos teneat

omnino

contaminetur, ad alterum istam dirigatEpistolam.

fastigium, etc.

Hkc Arsenius

legatus.

studium de pace firmanda intcr Francorum reges et Lndovicum. Non praitercuudum, quod eidem Arsenio in mandalis datum fucrit ab eodem Nicolao Romano Pontifice, ut iuitum
6S. Nicolai

67. Eodeni quoque modo scripsit ad episcopos sub regno cjusdem Caroli constitutos, quas communes fuisse putamus ad ipsos in Ludovici regno degentes antistites. Estearum principium' Slu:

dium nostrum semper

n

fuit,

etc.

Ubi inter alia

,

foedus, et

confirmatam juramento pacem interFran-

Vitia,

inquit

nobiscum expugnate

virtutum

corum

rcges

quam

rei pcrflcicudaj causa,

tirmius posset, stabiliret; cujus idem Nicolaus ad ipsosreges

charismata pra;dicate, discordiam destruite, unani-

milatem

aedificate,

odia extirpate, charitatem plan-

juniorum patruos Carolum el Ludovicum litteras dedit, quai extant in cditioncRomana tomo tertio E|iistoiarum Romanorum Pontificum numero vicesimo quinto, ubiexlituloleguutur missre
seniores

pacem evaugelizate, baud talem (quod absil) unanimitatem vel pacem, quali JudoEorum usa est iu Domini Salvatoris nece contate, rixas

dissipate,

siiirans factiosa caterva,

vel Herodes el Pilatus ex

Carolo, in Codice auteni Trevireusi missa; iuscri-

iuimicis

eodem lempore pepigere;

:

sed talem qua-

buntur Ludovico. Sed quod ad ulrumque missa

eadem

Epistola videatur, tituius

filios,

ulcrque verus

lemaudierepastores ca;lesteni militiam in Nativitate Gloria in excelsis Deo, et Salvatoris nostri canere
in lerra pax
ferius

nam cum

non filium nominet ad quos scribit, non ad unum ipsorum, scd ad ntrumque eadem Epistola scripta esse cognoscitur. 1[)S0 enim
ct

de

hominibus bona; voluntatis, etc. Inconservando Ludovici imperio illaeso

istam

memoria diguam brevem habet exhorta:

Epistola; exordio lia;c leguntur

tionis mea;,

Iuilium locu,

tiouem
68.

ad vos nunc liabeo cliarissime (charissimi), ecce cum Apostolo Paulo sumit exorFilioli, dium, et vox mea vox illius est, dicens'
:

quam

Permittatur ergo pra;cIaro imperatori

quietam ducerevitam atquetranquillam,et patruis

suis
ch;erE

quos iterum

jtarturio,
:

donec formetur Chrislus

Concipite itaquc,
filii,
:

in

nuUam prKsumptiouem monstrantibus, mausum quam prinmm a Petri jirincipis Apo-

vobis . Et inferius

pa-

cem, et parturite justiliam. El postaliqua Igitur memores, filii dilecli, estote, etc. Et quod ad negotium spectat Liceat, inquit, dilectissimo filio nostro, veslro autem nepoti, a Ueo couservandum imperium suum cum regno proprii germani
:

stolorum vicario contra infldeles accepit, nou cogatur in Christi fideles converlere. Liceat, inquam,
ei

per hajreditaria regna

sibi

jure derivata, et
,

Apostolicae
Pontificis

Sedis auctoritate firniata

et

summi

manu,

capiti

superimposito diademate,

augustissime decorata,

cum

suis fidelibus pie ac

quieta iiossidere tranquillitate, elc.

lu line au-

justissime gubernare. Sinatur

omnino

Deo pro-

tem, ut Arsenium legatum audiant, admonet. Est autem ad eos ejusmodi ipsius Pontificis ad pacem

tectum imperium suum, quod

et

cum

benedictioue

sacratissimi

olei

inunctione, Sedis Apostolicae

couservaudam digua exhortatio. liC. Fuedus, quod ad alterutrum (quod fieri conligit anno superiori ut
,

pra?sule nTinistrante percepit, ad exaltationem et

pepigistis,
iu

nuper

quielem hujus sancia; Calholica; et Apostolicae Ecclesiae licenter ac rectissime moderari. Alioquin
quisquis conlra hujus nostrae salutiferae commonitionis paginam agere forlasse pra;sumpserit, et
referre tentaverit, noverit

citatisAuualibuscontinetur)inviolabiiimaueatapud
vos verilate repositum, et immaculale vigeat vestra
insiguia fidei cunclis circumquaiiue nalionibus repricsenlans. Parcite gladio, humauum fundere sangiiinem lormidolosius exhorrescite

sublimilas,

adversns jam falum fllium noslrum Augustum sibi in Deum ouniipo-

cesset ira, sedentur odia, sopiautur jurgia, et

nis ex vobis simultas radicilus extirpelur.
vesli

om-

tenlem, cujus im|ierium termiiuim nescit, refragaluruin, et apostolatum nostrum juxta competens
sibi

Quisque

ministerium reluclaturum

etc.

um

sua

sil

sorto contenlus, ct fuuiculo hicrecollalo

scriptas fuissc eliam ad episcoiios iu

Porro bas regno Lolharii

ditalis divinilus sibi

paciUce perlruatur

coustitutos, docet

sequens Epislola" ad Carolum et

Gal. IV.

'

Nicol.

Ep. ssvi.

Nicol. Ep. xxvji.

NICOLAI ANNUS

8.'

CHRISTI 805.

35

LudoYicum
Arsenii
scriptis satis.

conscripta,

in

ipsius exorrlio. At de

cibus increpatione corripuit. Pro cujus etiam infausta temerariaque

lugatione,

litterisqiie

a Nicolao Pontifice

prssumptione penitus ampujussit,

69. Foediis ictiini inter

Francorum

reges.

tanda,

sanctitatis studio

et

pro

pace

Dei

Ecclesia; ipsi

jam

fato pra^cejiit diacono,

utnectale

Porro magis compoiiendffi pacis causa inter reges Francorum et Ludovicum imperatorem, quam inter ipsos reges, ejusmodi legatio missa videri |)o(est. Siqnidem regcs ipsi (ut dictum est) foedus inierunt anno superiori, quod et firmaverunt boc
ipso

quodcumque

tentaret peragere,

neceamdem sedem

Placentinam, sive viveret Seufredus, sive moreretur episcopus,

pcre .

Hffic

praesumeret repetere, vel recide causa episcopi Piacenlini.

72. jEdificia publica a

Nicolao conslructa.

anno

Ivalend.

Martiis in villa Turissiaco, ubi

sex leguntnr statutacapilula. Est

autem

ejiis

con-

ventus ejusmodi exordium ex saepe citato scripto

Codice

eodem anno Romaj constructis in usum pauperum excubantium ad Limina Apostolorum, aifque Idem omnium insignis
Subjicit de aediflciis
:

atque prfficlarus Pontifex, pietatemagistra,miserias

Annolncarnationis Dominicseoctingentesimo
Ival.

et necessitates prajvidens, cunclis

clementer com-

sexagesimo quinto,

Martii iiajc, quai sequuntur,

Ludovicus et Carolus reges in Turissiaco viila populo denuntiarunt . Ubi de mutuo amore, concordia et pace multa, ultimura caput ad crimen
Lotharii spectans sic se Iiabet
70.
:

patiendo egenis, celeri subveniebat intuitu, et ad imitalionem Domini nostri jesu Cbristi, qui ad

redimendum bumanum genus

e sublimidescendit ad infima, pro populo labores sustinebat ingentes quapropter claudorum atque CcCcoram, necnon et
:

Vos

scitis,

qualiter nepos noster Lotha-

diversis

pcenis affectorum in porticu beati Petri

suam juventutem, et per levium hominum consensum et bortamentum, et eliam per eorum favorem qui illum salvare debuerant,
rius per
fecit
et

Apostoli jacentiiim ad
sitim

oram

Tiberini flnminis ad

auferendam non posse gressus tendere conspiciens, et diversarum gentium, quaeundiquepro

scelcribus Apostolica Liniina propriis expetebant, utilitatem divinitus attendens, minime corpori suo

facit

contra

illam

legem,

quam

'

Deus
,

primo

in

paradiso
'

primis bominibus dedit

et

quam

in Evangelio

per pra^senliam carnis cuni

parcens, jussit

formam aquaeductus,
et

qua; mullis

bominibus babitans renovavit et conflrmavit, qua? ad omnes bomines pertinet, qui secundum Deum
legitime utuntur

ante tcmporibus ruerat,

ob boc ad beatum

conjugio.

Unde

et

universalis

Ecclesia Dei pulsatur, et sacerdotes sunt

rati, et

debono:

Petrum Apostolum aqua non duccbatur, in meliorem quam fuerat conamine plurimo revocari statum. Ita ut non solum bominibus profuerit
debilibus, sed etiam
cipis

populus Cbristianus sicut mali morbi contagio est maculatus. Propterea quod Deus dixit Diliges ' proximum tuiun sicut teipsum, et sicut
scriptum
et
est
:

omnibusEcclesiam beati |)rinApostolorum adeuntibus prfecipuum opus extiterit, sicut et hactcnus iu decorem Leoniana;
urbis luculenterconspicitur et babetur.
9 Nihilominus Ostiensem urbem, quam divae memori;c Grcgorius, ne gens iniquaSarracenoriim populiim Domini in circuitu caperet, aut interimeret ad salutem multorum construxerat in ruinis jaccntem, superna tactus inspiratione, for. ,

Ipse

os

populus

et Cbristianitas

nostrum et caro nostra est, unus est consideravi:

mus, ut ad illum missos nostros milteremus, et ei tale consilium mandaremus, qualiter i[)se coram Deo salvus, et coram saeculo bonoratus esse valeat, et Ecclesia et rcgiuun, quod illi ad salvationem

commissum
Dei salvus

est,

sit,

et

solidum esse possit, et populus legem et justitiam et pacem et

tiore flrmioreque fabrica

rea;dificari

iste

sanctis-

simus
tisque

pncsiil jussit, et in melius restauravit,

por-

tranquillitatem babeat.Quia etiam ipse suos missos

etiam

et

turribus

fortissimis
collocavit,

muniens,
ita

ad nos transmisil, quasi consilium quojrens, per nostros missos, ut Deus ubi nobis mandavit, quantum nobis Dominus dederit, ei veruiu et siiicerum

promptos ad bella bomines

domiiiari, et
in aliquo, nisi

ut nulposset

latenus aliens gentis incursio de cfetero

illi

concivibus

(convicinis) ejus

damna

consibum remandamus,

et talem voluntatem nostram esse erga eum sicut nos, dicere illi, per eosdem missos nostros mandamus . Haclenus ibi.

(quod

absit)

per desidiam operari .

Hucusque de rebus

gcstis aniii

bujus Anastasius.

Jam ad
et

res orientales converfannis orationem.

74. Episcopus Placentinus per

stitutus.

Eodem

Nicolaum

re-

73. Michaelis imperatoris litteras

blasphemas

pariter anno, ut ex Anastasio

edocemur, idem Pontifex Nicolaus vindicavit Seufredum Placentinum episcopum a diaconi sui persecutione. Rem gcstam sic describit Seufredum
:

contumeliosas Nicolaus respondendo mirabiliter Hoc pariter amio Micbael imperator confutat.

Placentinai sedis antistitem, a sede propria cujus-

Micbaelem protospafharium Romaiii misitlegatum ad Nicolaum Pontificem. Fuit legatio ista non ex more honorifica, dignaque eo (jui mitfcret, et ad

dam Pauli diaconi i^crfldia pulsuni, pcr lcgatos suos idem paj^a scdi sua; rcstituit, et eumdem diaconum, qui sedem illamproprio rectore supeislite
pra3sunipsit invadcre, competenti

quem
per

mitteretur,

Romano Pontifice
ac

sed illiberalis,

barbarica,

prolerva
ipso

contumeliosa,
litferas

scribente

eam

iinperafore

ad Nicolaum

cum

suis scqua-

papani rcferfas jurgiis

aiquc blasiibcuiiis;
ille,

et injuriis,

detrcclafionibus

Gcn.

II.

Mallli.

xix.

MatUi. v.

Gcn. xxix.

qui

ei

baud dubiuin PboUiis muneri inservivit (fuerat cnim ipsi a

(luaiii

36
secretis),
lificis,

NICOLAI ANNUS

8.

cum

CHRISTI 865.

jam

perduellis,

scripsisse cogiioscilur

ob scbisma Nicolai Ponbaud enim impe:

debilis ipse, sine virtute,

'
: ((

sccundum

illud Davidi-

ralor totiis in circis cjus erat doctrina) atque peritiae,

ut

ita tot

tantaquecontexere maledictasciret.

quidem eliam est opinatus idem Pontifex Nicolaus, ut nomine imperatoris, non ab iniperatore eas dixerit esse couscriptas. In Epistola enim ab
Ita

Exacuerunt ut gladiuin linguas suas, inlenderunt arcum rem aniaram, ul sagittent in occultis immaculatum, subito sagillabunt eum, et non timebunt firmaverunt sibi sermonem nequains.Sed debilem nesciebat esse arcum, nulIius(|ue roboris neque usus, cujus nervum enervat
:

ipso ad

eumdem imperatorem
:

ullimo loco missa

'

mollissima vita, vitiaque velut tinea rodens consuinunt. Quis, rogo, contumeliae loco ducat, quid-

baec ait

Pra;terea

non omittendum

esse credi-

mus

nos commemorare, praeterito anno, per Indictionem videbcet tertiam decimam, Epistolam sub

quid velut alter Nero, imper. auriga dicat,

giter ebrius voiiiat, el
tur|)iter ex

et

ju-

omui ex

parte tur[)issimus

nomine

vestro conscriptam per Micliaelem proto-

abundantia cordis
obsidentis

efTuliat (in ore

enim

spatbariuni suscepisse, qua3 tantis erat verbis contumeliosis,

ejus

fatuorum
pessimi

cor illorum) et qui arre[)titius velut,

imo blaspbemiis

respersa, ut scriptor

dxmonis

Pbotium ore loquatur.

faclse
suiit

non

nisi in

gutture colubri
ut

calamum

tinxisse

Unde
gerit
'

ffique
:

etiam secundum illud Psalrni conti-

putetur, et dictatoris labia, pro dictiouibus venena

SagittLC

parvulorum
ex
iis

plagae

cujuspiam simpliciorum cor penetrent (non enim bajc aures prudentium tanto suscipiunl), conlinuo necent, nec mirum enim facilius, quanto niors auiniffi magis quam corporis, per illum virulentum bauslum admittitur. Haec ibi Nicolaus de litteris, et tempore, quo sunt scripta, tertia decima scilicet Indictione, hoc videlicet anno. 74. At quid miraris talia a tali prodiisse (si
fudisse videantur,
si
:

eorum,

et iuflrmata;

sunt conlra eos linguae eo-

rum

Nimirum quod
sit,

Romaua

Ecclesia

nibil laesa

nullumque

damnum

Nicolaus acce-

vero relortae lanquam ex arcu asreo, quibus confodiantur, emisstc sagittae. 75. Non extant i[)S8e quidem blasphema; Micbaelis imperatoris litlerae ad Nicolaum, nam Syperit. In i[)sos

ferrcae flant,

nodalis sententiae
igni,

publico

decreto fuisse traditas

ipse scripsit) imperatore,

quem

Graeci

omnium

perditissimum, vita solutissimum, Neroni alque

Sardanapab similem, jugitertemulentum, et reipsa cum Maenadibus Baccbi orgia celebranlem, aftir-

mant ? qui iratus, quid nisi foetidum ex adeo corru[)ta anima potuit exbalasse? namqualis repletio,
talis esse solet eructatio.

Huicsi addas versulissimi

hominis

quale erumpet incenIncendebat istam Pbotius suis incilamentis vitiorum fornacem, et ipse majori flamma intus
nialiliic

faces, in

dium

Memoria tenes, lector, aute biennium, anno videlicet Redemploris octingentesimo sexagesimo tertio, Nicolaum Pontificem Romai babita Synodo, Pbolium intrusum in ordinem redegisse,
incensus.

Hoc autem dictum est) eas datas fuisse, decima tertia Indictione, ejusdem Nicolai Epistola anno sequenti ad eumdem scri|)ta imperatorem et alia ad episcopos data ostendunt \ Rescripsisse vero Nicolaum boc item anno, jam stante bieiiie, iisdem datis litteris" declaratur, et eo tempore cuni idein sanctissimus Pontifex aegrotaret, ipso interea legato Micliaele protospatbario proterve agenle, ut non exspectata boua valetudine Nicolai, egressus ab Urbe absque litteris in Ostiam profectus civitatem, ibi exspectaret tempus opportunum navigaudi. Cum ipse Pontifex, ne absque litteris suis reverteretur,
qua;
dicturi significant.

sumus

anno

(ut

eain Conslantinopolim scripsit aegrotans Epistolam,

et licet

atque Ignatium ab eo de sede projectum in catbedram restiluisse, deque bis per Leonem legatum
imperatoris

cata, respectu
fuissent,
si

valde prolixam, brevior ab ipso est judieorum omnium qua; scribenda

,

omnibus ab imperatore contuineliose

tum

ad i[isum Pbotium,

tum

ad impe-

conscriptis respondere per singula voluisset.

Cum

ratorem
bestia,

et

e[iisco|)os

Orientis mulli[)lices dedisse

dentes,

tamen

i[)se

Cbristiana imbutus sapientia, quai in

litteras. His itaque,

velut tot jaculis fiireus cunfossa

sui iiijuriam scripla essent,

omnino contcmpsit,ad

rabie

rotans

venenum spumans,
:

ea sola respondens, quaj adversus

Romanam

Ec-

quibus valet viribus appelit percussorem, sicque in Nicolaum i[)sum totus invebilur jirinuMnque (quod audisU) in ipsuni Encyclicas ad Orieutis
patriarcbas, aliosque

clesiam et sanctos Patres ab

procaciter([ue jactata.
76.
uti

eo temere

fuissent

Equidem Deo plenus summus

sacerdos,

omnes episcopos
in

litteras scri-

bens, im[)iis conlumebis atque caluimiiis confarcinalas,

sale

armans omnes
sciiplis

Concilium provocavil. At
in

eum, onmes ad uuiverliis non contentus,

amantissimus pater, benigne admodum placideque atque modeste egit absque amaro illo zelo et contentione quain subministrat illa, quie non de-

sursum
pbemias
trus'',

est,

sapientia

"

terreua, aniinalis, diabolica

adversariis

Et quod sciret,

nisus est aggredi Nicolaum. Ecclesia Calbolica [)ro niliilo

praetermittensque innumeras per

,

eum
:

illatas blas-

duci scbismaticoruni alijuc ba;relicorum iu Romanam Ecclesiam consudas lundi blaspliemias :

secundum quod monet Apostolus Pe Non redcujus gubernabat Ecclesiam

ne

i[)sa

utitur iniperatoris

bac in parle infirma nutarent, iiomiue velut balista, arcuve fortis, ,

IX.

nec maledictum pro maledicto, sed e contrario benedicentes, quia in

dentcs

malum

pro nialo

"

[Sicol. lip.

Consl. Manasses in Annaiibus.

'

Psal. LXiii.
ISicol.

'

Ep. X.

Eccl. XXI.
'

spsal. Lxiii.

* Nicol.

Ep. VIII

Jac. iii.

1. Pet. III.

NICOLAI ANNUS
hoc vocali
ciat,
cstis,

8.

CHRISTI 865.

37

ut bencdiclioncm liocrcditale pos-

sidealis . Sic taiitum respondct,

quantum

satisfa-

Sapicnle

ila

prfficipicnte

'

Responde
ita

slullo

secundum
\idealur
.

stultitiam

suam, ne

sibi

sapicns esse

Nam

audi ipsum Nicolaum

et

sua Epi-

bene facimus, quod ab injuriis scribentes inchoavos a conviciis in nos, veritis, nos ab orationibus imo contra primam et magistram Ecclcsiarum omnium loquentes cxordium fecerilis, nos in laudibus, ct in nomine Domini, ad potentiam vestram
;

stola exordientem,

primum glorioso neslantem blasphemum imperatorem:

77. Nicolaus episcopus servus
fiiio,

titulo

ho-

sermonem
78.

servorum Dei, gentium, atque tranquillissimo imperalori Michaeli a Deo prolecto semper Augusto . Ita quidem nihil niiuucns iu tilulo iinperatoriaj majestatis, quod tamen
piissimo, etdileclissimo
suiicratori

pcnitus

scit

deesse in ejus vita scelcribus oninibus

habituri os aperuerimus ? Vidimus enim gigantem ' Allophylum contra puerum et citharccdum nostrum David furore plenum, etblasphemias eructantem primoimpetu populo Dei tcrrorem non modicum intulisse. Sed exspecta paululum, et ecce videbis in nomine Domini percussum, et a jam dicto hymnidico, et laudes et Psalmos ac orationes Domini majestati

niancipata. Sed attende

cum

incipit

bumiliter effundcntc,

gladio suo prostratum. Et

irrogatas, et

Proposueramus quidem, anteqnam Michael

vester

gloriosus protospatharius legatus

Romam

quidcmnos injurias nobis spccialiter maxime pro justitia laborantibus, et

enim sumus
ait^: Qui
illius,

juslitiffi

im-

veniens

Epistolam nobis

claritatis

vestrae detu-

pugnatoribus ingestas libentcr ferimus. Discipuli de quo Apostolorum princeps

lisset, talia

vobis scripta per missos nostros, qua3

a diligcute patre, ac Dei cultores
soliti

jam

et

parata eranl, transmittere, qualia gratisfilius

simus

imEi)i-

peratores a Scdis Apostolica; prcDsulibus

suscipere. At vero

crant

prajfato viro perveniente,

gloriae,

non maledicebat, et non comminabatur. De talibus enim Veritas loquitur Si ' patremfamilias Beelzebub vocaverunt, quanto magis domeslicos ejus? Et rurmaledicerctiir,

cum

cum

pateretur,

stolamque nobis vestraj

esl

qua; lota blasphc:

miis, tota erat injuriis plena, porrigente

mutala in' luctum cilhara nostra, etorganum nostrum

flentium.

et

eos, qui propter nomen illius persccutiones maledicta toleraturi erant, beatos esse pronuntiat, dicens * : Beati cstis cum maledixerint vobis,

sum

in

vocem

Quoniam exspcctavimus tan''

et

persecuti vos fueriut, et dixerint

omne malum

de bona vitc uvas, suscepimns aulem labruscas; itaque mutavimusstylum, et ostenso vulneri congrua pravidimus adbibere medicamcnta. Igilur

quam

adversus vos menlicntes propter me. Ubi ergo, teste conscientia, Deus in causaest, ibiomninobeatitudo

speranda

et

ubi

mendacium

Sccvit

ibi

convicia

ad potentiam vestram, inspirante Domino, scripturi, noslrffiquc mentis affectus industritfi vcstraj
rcseraturi,

nulla timenda. Sicut crgo nos propter Deum etiam a non vera dicenlibus iujurias nobis illatas a;qua-

necnon

et

pro sancta Ecclesia Catho-

licact Apostolica (cujus nos prfccipuacura,

etquo-

hdiana sccundum A[iostoIum soUicitudo constringit)

apud vos
:

interventuri, et Epistola; vestrai as-

sertionibus, prout
resjtonsuri

Dominus

posse ct nosse dederit

nibil a|)tius, nihil
(licet

nihil opportunius,

nimiter ferimus, ita quo(iue oportet pielatem vestram sacerdolibus, qualescumque sint, propter eum, cui deserviuut, reverentiam potius quam injurias exhibere, ete. Pluribus enim agens inculcat, quam grave scclus, et sacrilegium ingcns in univcrsa divina Scriptura monstretur esse, de
sacerdotibus Dei male mercri.
sit

profecto salubrius arbitramur

vos a conviciis

Quod

igitur prolixior

quam pra omnibus flagitare sup[)Iiciter cum% pcr quem reges regnant, et Icgum conditoresjusta dccernunt, et in cujus manu corda
incobassehs),

sunt regum,
et im[)erat

et exquo regnat omnisqui pie regnat, omnis qui eidem regi rcgum et Domino dominantium non repugnat, Dominum vidclicet nostrum jeslm Christum, cui omnis rationabilis creatura minislrat, nimirum cui ct insciisibilcs

quam[)Iurimis resecalis, ne lectori fastidio simus, ca tantum dcscribemus, quse magis necessaria, et ad instilutum congrucntia esse noscuntur, cum praeserlim E[)istola i[)sa terlio cusa
Epistola,

repeiialur in CoIIcctioiie Conciliorum Colonia;, al-

que

venli cl niare imi^eranti obediunt;

quatcnus

et laa[)e-

Roma) itcruni ])ncIo credita. nonnullaergoquam sai^ientissimeista Noncrgo qualcssintsacerdotes Domini, subjicit sed quid dc Domino loquantur, esl vobis magnoVenetiis,
79. Post
:

bia nostra ad
riens,
trina^

annunliandum laudem suam

adimi^Ieat;
ct

dilalatum quoque os nostrum ])astu docsalularis

quaj

[)er

noslri

pere prccvidcndum. Nec in vicariis beati Petri Apostoh vobis cst attcndendum qui sint, sed quid pro correclione Ecclcsiarum, (luid pro salute vcstra satagant.

aposlolatus officium auribus

veslris

extcrius di-

Neque cnim

illos

infcriores dicetis

Scribis,

cimus

nutu sua) inspiratiouis interius mcnUbus vestris inspiret; quia incassum

[)cr

sc ([uoque

et Phcarisffiis

sedentibus super cathcdram Moysi, de

"
:

quibus Dominus pra;cepit, dicens

dixerint vobis, facite et observcate
;

Qufficumque

terra cordis

vomerc

nostra; lingua;

proscindilur,

secundum opcra
supcr cathedram
su[)cr ca-

nisi CKlcslis roris aspersione intrinsecus

tur*

inhmdaDeus est enim, qui incremenlum dat, et (]ui docet homincra scientiam. Putas, impcrator, noii
;

vero
dera,

eorum
si

nolite faccre. Ergo,

imperator, consihis (jui

illos dixil aiidicndos,

:

(lui

Moysi sedcbant

quanto

jiotius

'

Prov. XXVI.

" 1.

Nicnl. Ep. viii.

'

Joh. x.xK.

* Iai.

'._
6

1.

Reg. XII.

H.

l'cl.

11.

Mallh. x.

Malth. v.

l'rov.xxi.

Cor.

m.

Psal.

xciu.

Matth. xiii.

38
thedram duni? et
Pclri residont esse
si

NICOLAI ANNUS

8."

nisse

CHRISTI 805.
cognoscimus. Revolventcs cnim Epislolam tunc per venerabiles episcopos, ct Arsam vii)otius

existimetis obaudien-

illorum uon opcra, scd dicta facere et observare jubet quanto potius iioruni, c|uicumque sint ipsi, dicta ct monila custodienda snnt et am;

qiiain

ruin gloriosum spatharium miseratis, nihil jussisse

vos nobis, sed
obsecrasse atiiue rogasse vos
iiilelligi,

plectenda?

etc.

Cum autem

]iroprias in se illatas

oinnino reperimus. In quo datur

cum

conlunielias patienter se ferrc tcstctur, in his quai

nimc
super
ipsc.

aliter

perhibeatis

aut vos

oblitos

eorum

spectant ad ]a?sam Ecclesiani, qiio

declarat
:

sit

animo,

ita

fuisse, quffi aiitca miseratis,

his,

aut ccrtc poenituisse

Verumtamcn
qua; ad ipsius

quaj ad Ecclesia)

injuriam,

Romanai privilcgiorum immuta-

quai humiliter peliveratis . H;cc de his

tioncm, qua3 ad Sedis Aposlolicic praBSulum derogationem scripsistis, quanta possumus constantia

82. Qui nec praetermisit illud redarguere

litteris

in

imperatoris,

quo

ipso
:

magnopere

latinae

rctundcmus;

et nullis

terroribus, nec ullis detrac-

lingua; detraxeral, ait eiiim

roris

In tantam vero fu-

tionibus vcstris reprcssi, quanta possuuuis virtutc

destruere, utpote vcritatis ininiica, studcbimus .
80. Sicque aggrediturPonlifcx confulare

abundantiam
et

prorupistis, ut hnguae latinae

injuriam irrogaretis, hanc in Epistola vestra bar-

quod

baram

Scjtliicam appcllanles, etc.

quod ex
iiost
:

tempore sexta; Synodi nullum Orientalium imperatorum comniunicatorias litteras ad Romanos Pontifices dedisse, nisi ipsum, qni tali bonore iinmcritos affecisset. Quam enim id falsum sit, pluribus docet, cum tamen, si verum esset, illorum potius dedecus et opprobrium arguendum fuisset, quod per tot annorum curricula
in primis scripsissct, a

inifieritia

provenire demonstrans,
si

ait

paulo

Jam

vero

ideo linguam

latinam
:

barbaram

dicitis,

quoniam

illam non intelligitis

est,

vos conside-

rale,

quia ridiculum

vos appellari Roinano-

rum iin|)eralores, et tamen linguain non nosse Romanam. Adextiemum autem,sijam sa?pe nominatam linguam
ideo

barbaram nuncupatis, quoniam

perseveravcrint ha;retici imperatores.

Cum
cos

tanien

a translatoribus in

gnccam dictionem mutata, barnon lingua;

latina;,

quandiu pcrseveraverunt
licffi

Catliolici

Aposto-

barismos gencrat
ut opinamur,
est

sed culpa est,

Sedi

addictissimos fuisse, pluribus declarat

interpretum, qui quando necesse

e sensu, sed violenter
etc.

exemplis.

non sensum

verbum

red-

Eam
gloriatur.

vero fortius retundit audaciam, qua se

litleris
ipsi

dere conantur e verbo,

Sed

et ex sacro

usu

antea jussisse suis

Romano

Pontifici

ejus in Ecclcsia Constantinopolitana vana et insana

Quod

longe, inquit, abesta

;

piorumim-

il)sum imperatorem loqui convincit

nam

subdit

peratorum affectu quorum sicut locum tenetis, utinam ita et pietatem sectemini. QuoJ longe, in-

Ecce quolidie, imo vero in prfficipuis festivitatibus inler gra;cam linguam, veluti quiddam pretiosum,

quam,

est a principibus Sedis Apostolicaj reverentiam observantibus . Manifestat vero patentem verilatcm pluribns ejus prffidecessorum exemplis,

hanc quam barbaram

si

ct

Scytliicam lin-

guam

appellatis,

miscentes, quasi

minus decori

vestro facitis,

quorum nullus imperioso

miis, sed potius

sit

eo usus verbo jube-

hac etiam non bene ac ex toto intellectu in vestris obsequiis ac officiis non utamini .
Et paulo post
:

rogamus, vcl petimus humili revereutia. Unum vero Mauritium inter Catliolicos mpcratores, qui scmel eo usus est -\evho jubemus, in excmplum severissima> a Deo immissa! vindictte positum fuisse diximus recitatis vero Ortbodoxorum imperatorum exemphs, hisitaverbis Nicolaus
:

Adhuc

si

pleniler

illam execra-

mini,etiam ab Ecclesiis vestris removere satagite.

Istius

enim

dictione

lingute

Constantinopolitana

Ecclesia lectionem Apostolicam et Evangelicam in

stationibus fertur primitusrecitare;sicque

demum

furentcm, peratorcm
81.

et

quid effutiat nescientem compellatiniimperator, sallcm nunc cognoscatis,

pietate in

sermone propier Gra;cos utique ipsas lectiones pronuntiare. Sed quia tantum haec impietas
grccco
Ecclesia} Constantinopolitanre hactenusdefuissepu-

tanlur,

ut

tota

ibidem

neqiiitia suppleatur,
.

hoc

quam

piorum imperatorum

hacre

dif-

reslat a vobis

solummodo perficiendum

feratis, et

vinitus inspirata modestial

vox vestra ab eorum discrepet diIlli quippe, petimus, invitamus ac rogainns, ecce sparsim ad Scdis Apostolica;

quam

83. Quod insui)er cognitus ab eo fuisset prlmatus Ecdesiae Romana; pertotanle missas legatio-

nes in causa depositionis Ignatii

suis
Iiis

jam

poenitens,

preesules, sed pari pietate clamant.

Vos au-

postremis

id

egit

litteris,

ut negaret se

tem quasi non niansuetudinis ct reverentia;, sed solius imperii corum ha;redes elTecti, et in causa
pietalisillos imitari nolentes,

prKcepissc, jussisse,

ac inipcrasse, ut quosdam, subjcctoruni nostrorum

ad vos mittercnius,
cgisse,

asscrilis, et hoc ipsum vos nescimus cujus iiistigationibus fascinati, et oblivioni traditi dicilis. Porro factum a vobis iiulia recordatione recolimus : niisquam enini nobis tale quid jussisse vos, nisi fallimur, bactenus reminis-

majus judicium intcrpellaret, sedob exortam de imaginibus qua;stionem hanc tergiversationem facile tnit Nicolao papa; convincere et redarguere falsitalis ex ipsiuslitteris Romam missis. Ostcndit insuper primum de Ignatio jndicium ia
misisse, quasi
:

collecta ab

eo

Synodo Constantinopoli habitum

ob idque dolo
Sedis judicium,

omni ex
ul

parte fuissc invalidum,

qua!situin per legatos Apostolica;

quod

corrucret, sua stabilire posset auctoritate.

cimur
Petri

nusquam

vos ad tantani circa

princii)is

Scdem

beati

Ostenditque pluribus illud multipliciter inefflcax

Apostolorum

irrcverentiam deve-

omnino

fuissc,

idquc ex sacris Ecclesiae regulis in

NICOLAI ANNUS 8.
OEcumenicis
Conciliis slabiiitis, aiqne
et

CHRISTI 865.

39
niliil

plnrimis exemplis semper

usu rernni nbiqne recepto, qui-

quae super fuerunt in ipsa Epistola, ad qna?

bns primatus Romani Ponlificis in causis prwsertim episcopornm semper ianotnit.

8i. Et in
iiis

respondimus, sed potius philosophando contempsimus, plena esscnt omni pravitalc atqneblasphemia, et contra ipsam dispositionem Dei, qna Kcclesia;
Sedisiiue

qux

spectant

ail

Constantiiioi>oliisla
:

Romanaj

privilegia

cunctarum Ecclesia-

tanam Ecclesiam

post mnlta subjicit

Cxie-

rum

privilegiis sua ineffabili providentia praitulit,

:

rum

ut

calamnm ad

Coustantinopolitanos praesu;

les specialiter

extendamus ant nunquam omnino,

t-ine

consensu Romani tamen hactenns inter depositos annumeretur, et non ab ha;reticis, \'el tyrannis pulsus, aut interemptns comniemoretur. Denique nt ex his pancos conHiiemoremus, nonne Maximns, poslquam multnm aDamaso papa (sicnt ejns ad diversos Epislolffi missa indicant) laboratum est, Constantinopnli pulsus est ? nonne Ncstorins ? nonne Acacius? nonne Anthimns, Seraut certe vix
Ponlificis reperitur ejectus, qni

borum abquis

venena diffunderent non vestra esse verba (sicuti prsediximus) quae tam perperam sonabant, credidimus, ac pro hoc his qna; in ambiguum venerant, non potuimus tanquaiu indubitatis responsa,
vel apologetica scripta remittere.
86. Verumtanien si vestrafueruntverba, quae despeclum D. Petri Apostolorum priucipis, imo

in

Dei,

cujus ordinationi

resistitis,

sunt scripta, et

quasi

detrahentia privilegiis hnjus sacratissimae

:

Ecclesiae missa sunt

fateornon vos studiose sacras

gins, Pyrrhns, Pauliis, Petrus, Sedis Apostolica3 dis-

currcntibus

consultationibus

ac

decretis

ejecti

venerandarum Synodorum Actiones, non piorum impp. leges, non veraces probabilinm virorum historias lectitasse, quas tam conati eslis
derogationem Ecclesiae tantK inutiliter ac incompetenter atque incongrue memorare. Sed roin

regulas, non

sunt?Cur

ergo,

cum

ita

sit,

in solo Ignatio Pctri

mcmoriam
tis
,

despicerc ac obhvioni tradere studuis-

nisi

qnia pro voto cuncta facere voluistis, con-

gamus omnipotentem Deum

tionis vobis reseravit

ut qui sua; cogni-

slituentes

Synodum
?

EptiesiniT^
ibi

secundaj crudelitate
erat,

consimilem

quamvis

Alexandrinus

qui

cum

cffiteris sibi

consociatis conipatriarchis adver-

mysterium, tribuat quoque nosse ad plenum suas dispositioues, quibus sanctae Ecclesiac moderatur arcanum, et qnie sint, vel

sns S. Flaviannm agebat. Hic vcro (nt de patriarchis omitlamus), nec unins episcopnscivitatuLeaut
(|uilibet ignotaj

quanta, el qualia iirivilegia Ecclesiie

ex quo coeiierint exordium, et quis ejus

Romamc, et summae

persona; adversus tantum Pontili-

auctoritatis auctor existat, vobis clementer aperiat,

ccm

cxtitit

sententi;e

promnlgator, qni non de

fuerit . His et aliis

Qnod

si

a nobis qua^rihs scirc,

utpote a ministris
ejus, vobis

suffmganeis

et subjeclis eju-;

Christi, et dispciisatoribus

mysteriorum

multipliciter redarguit celebiatum adversus Igua-

cvidentius oslendemns. Si vero nosse parvipenditis,

et

tium ab

sui^erius

satis suo loco Deinde vero deridens falsnm linctextum imperatoris asserentis non ob causam depositionis Ignatii, sed quaestionem de sacris imaginibns excitatam vocatos esse ab Aiiostolica Sede legatos, arguit eum mendacii. 8o. Sed qnod phuima adhuc confutanda remanebant, cur non singula redarguerit, triplicem

ipsis

conciliabulum, de qno
est.

solum contra

privilegia Ecclcsia;

Romana; nisus

dictum

vestros erigitis: cavete ne super vos convertantur.

Durum

(|uippe est vobis contra imjietum fluminis

;

reluctari

durumque

trare . Tacite(|ue sic

nicationein,

est contra stimnlum calcicomminatur tum excominutum eliam privationem imperii, qua

Gregorius

(iit

vidimnssnperiori lomo) ex privilegio

Apostolicffi Sedis spoliavit

Leonem Isauricum con-

affert

cansam his verbis Ad reliqua vero, quae ex eadem Epistola vestra plurima ex parte renia:

temptorem
87.

('jusdeiu Aposlolica; Sedis imperio Occi-

dentali. Subdit vero

nebant, rescribere his pro causis omisimus, quoniam tanta nos Pater caslestis secundum beneplacilum suura ajgrotatione quasi filinssuos corripuit,
ut non solum qna; ad respoDdendnm propositioni-

Porro

si

nos non audieritis

restat nt sitis

vos necessario, qiiales Dominiis noster jesus Cliristus hos Iiaberi praecepit, (lui Ecclesiam Dei audire
contempserint. Pracsertini
jirivilegia Christi

cnm

Ecclesiae

Romanae

bus

vestris

idonea esse perspeximns

valeremus

exponere. verum ciiam eadem ipsa, qualiter dictarenlnr, nulli, a^gritudine niniia pressi, qniverinuis
edicere. Et quia legatus vester tanta est impaUentia

ore' in bcato Petro firmata, in Ecclesia ipsa disposita, antiquitus observata, et a

sanctis

uiiiversalibus Synodis

celebrata,

atque a
iiossint

cuncla Ecclesia

jiigiter veiierata,

nullatenus

usus, ut antequam nos ex validi.^-sima inlirmitate

respirare aliquantnlum cognovisset, nnllam

niinui, nullateiuis infringi, nullatenus

commulari.

mo-

ram

passns,

mox

etiam nobis inconsultis, Urbe,

vos quidem inveteratam, sed Honorius pius imperator a>ternam vocat, discesseril; ob uihil

quam

Qiioniam fiiiidamentum, quod Ueus posuil, liumanus non valet amovere conatus et (jnod Deus statuit, firmum validumqiie consistit. Illequepotis;

simum

peccat, (|ui Dei ordinalioni resistere tentat.

tempus hiemis imminebat, et periculiim sui vel milituin vcslrorum, qui secum crant, vehemcntissime forinidabat. Apud quem vix obtialiud, nisi quia

Privilegia, iiKjuam, istins Sedis vel Ecclesiae per-

pelua sunt

divinilus radicata at^ine plantata sunt:

transferri non possunt tralii posnou possuut. Quae ante imperium
:

infringi possunl,

nere potuimus, ut saitem,

dum

lia!c

scriberentur

sunt

evelli

(quoniam ad Urbem

reverti nullo

Ostia positus exspectaret. Terlio, quia

modo volnit) in cum eadem,

'

Matth. xviii.

40
vestrum fuerunt,
tenus
stere
illibata,

NICOLAI ANNUS
et

8.

CIIRISTl 805.

perfnanent, Deo gratias, hacet (|uous(|uc

univcrsalcm
prfficepit.

Ecclesiam

suscipere

ac

continere

manelnuidjiie post vos;

Chrislianum

nomcn

pra^dicalum

fuerit, illa subsiIlla igilur iirivile-

non cessabunt immutilata.

gia huic sancta; Ecclesia; a Cbristo donata, a Syno-

non donala, sed jam solummodo celebrata et per fjufe non tam honor, quam onus nobis incumbit (licet ipsnm honorem non meritis
dis

venerata

nostris, sed ordinatione gratia> Dei per

beatum Penos cogunt,

trum
nos
dit,

et in

beato Pelro simusadepti)

compellunt Ecclesiarum Dei,

onmem
etc.

habere

sollicitudinem

Pluribus de his agensoslen,

Deccntissimum (piipj)e est atque convenientissinuun, ul apud se Petrus, quod ipsi specialiter ostensum atque prsceiitum est , exhibeat, sicque dcmum quod in gencrali Ecclesia facilius credendum sit, innuat. Sane intuendum est, quia et hoc vas, in quo omnia genera erant animantium, Petro specialiter ostensum est; et ut ea mactaret ct manducaret, illi solijussuni est, et post resurrcctionem ut rete plcnum diversis piscibus ad littustrahcret, aDominoipsi propriesoli pncceptum est. I[)sum enim, cujus nos, licet immerili, vicem
'

non Romanam tantum, sed Antiochenam atque Alexandrinam opera Pefri fundatas Ecclesias,

suscepimus,
Ecclesia?

])rinci[)aliter et specialiter

universalis

curam

divinitus accepisse, etiam

nobis

lum illarum, tum etiam tolius Christiani orbis, tanquam unius ovilis a Christo Petro crediti, Petri successori curam incumbere ipsi Romano Ponet
tifici.

credimus quod vestra sapientia jam animadvcrtat. Putasne ergo imperator justum esse, ut tradamus aliquern eorum quos nunc
tacentibus,
, ,

commemoravimus
dignitates
,

princi[)ibus,
ct

quorum

aulas,

Quod autem idem imperator mitti ab Urbe ad se petierit Theognostum Ignalii comministrum, et alios quosdam monachos tanquam reos niaje88.
statis
,

honores

beneficia contempserunt,

quorum

fortiler indignaliones,

aut persecutiones

sustlnuerunt?NoIumus enim, Deo auctore, nec

Juda; proditori similes inveniri, nec

ad hoc respondet
et

ista

Nicolaus

Porro

scripsit nobis

imperium vestrum, ut Theognostum,

coepiscopo nostro Ignatio super

excedere profecto nequitiam

tamini
nos. Denique

i[)si

paganorum enim nihil tale

qui a fratre

agere penitus patiimtur, quale vos perpetrare hor-

quasdam

provincias

cxarchatus pondus accepisse

alios

dignoscitur, necnon et

monachos

sibi,

tan-

vestrorum

cum quidam antecessorum quemdam vcnerabilem virum abAgaremuneribus,

sibi

quam
vestri

vcslra; Augustalis injuriatores cxcellentia}, deslinemus. In quo cum tamen ipsi injuriatores

norum
mitti

principe mullis oblatis

poposcerit,

non solum miniine

im[)elravit,

nonfuerint, quid aliud nisi in quanta poena quibus tormentis subjicianlur, hi qui ex parte Ignatii, etapud vos in ditione vestra consistunt, liquidius agnoscamus ? Quando hi non ulique ad
et

verum eliam, ut fertur, ab eo quem quserebat, pudorem confcrentia scriiita recepit. Quamvis, Deo
gratias, et per

principalem beatorum Apostolorum

Petri et Pauli, de

qua supra partim ex|)osuimus,

clcricos
fuerit,

epulas,

non ad
nec

infulas

alicujus honoris percipien-

potestatem
dioeccsi,

et

jus habeamus, non solum monachos,

quoslibet

das profectoqu.-cruntur, sed potius ad puniendum,

verum etiam

de

quacumque

quos
ffitate

forte

vidistis,

nec cujus moris

sint, peni-

cum

necesse

ad nos convocare,

Denique quidam eorum ab ineunle Roma} divinis obsequiis famulati sunt et non justum credimns hujusmodi tormentis fore subdendos. Tbeognostum autem nondevobis sinistra, sed potius grata prasdicare testamur quamobrem ergo eum qua^ratis ignoramus; nisi forte quia illinc fugatus, hic apud nos requiem, quemtus agno\islis.
;

atque Ecclesiasticis exigentibus opportunitatibus,

Hoc quidem nostrum. Vestrum autem et piorum imperatorum non est ullum penitus quoerendi monachos ministcrium, nisi ad miserendum ct orationes eorum submisse poscendum. Quod si forsitan opinamini Theognostum apud nos Photio detraherc, Ignatiumque jugiter commendare sciinvilare.
:

admodum innumeri
perit.

Christiani, aliquantuluni re-

tote veraciter quia, nihil ipse de

utroque loquitur,

Siquidem tanta millia hominum proteclioni ac intercessioni beati Apostolorum principis Petri ex omnibus finibus icrnx! properantinm, scse quotidie conferunt et usque ad finem vita; sua? apud cjus Limina semet mansura proponunt, ut
89.
prceter illud quo vas e ca-Io submissum, in quo cunctorum ostensa sunt eidem beato Pctro horum omnium rectori animantium genera, Catliolicam
'

nisi quod in propatulo est, quod mundus dicit, quod omnis Ecclesia clamat, quod ipsi per innumeros homines Romam ab Alexandria, ab Hiero-

solymis, a Constantinopoli, a confinibus ejus, ab

Olympo monte, atque

nos per missos vestros
intelleximus, ctc.

a ca;teris

mundi

parlibus

adventantesagnovimus;ad extremum quoque quod

et

diversa scri[5ta patenter

signat Ecclesiam

ipsa

sola

Romanorum

Urhs,

apud quam ipsius Apostoli corporalis pra?senlia

sedulc vencralur, ipsius vasis cunctas dignoscatur, in se continere universorum auimaliuni, (qu;c ho-

90. Quod autem demum suislittcris imperator ad minas convcrsus, excidium Urbis fucrat comminatus, nisi ipsi pareret Nicolaus, ad hac ista animo respondit intre|iido Postremo, nisi correxcrimus consilium nostrum videlicet ut illud
:

mines intidliguntur
ergo
ct

spiritualiler) nationes. Susccpit

jiixla
clfecti

consilium vestrum dirigamus,

similcs vobis
,

vel
,

si

non
nos

continet

Romana

Ecclesia

quod Deus

sicut

ipsi

caput

ita

NTCOT,Ar
(|iio(lue

ANNUS

S.

CIIRTSTI

80;'

/.1

meiribra traJaimis: irileriniiialioiiibus creUrbi nostrai ultiimim exciiiium iliaCbristo propilio al(|ue custode (de
' :

jectas proviiicias obtiiuiimus

sias sanctoriim
,

postreino non Eecie-

bris delerrere nos, et miiiitari videmini, tanquani

sitis jjalria; et

interfectis

numerosis hominibus,
istis niiiia flt

ac suburbana Constantiiiopoieos, et qu;c miiris ejus

pffine

turi. Qutc nos,

contigua incendimus. At vero de

Cliristi

qiio scriptum est

Nisi

Domiiius custodierit
ncc

civi-

ultio,

qui pagani sunt, qui aiterius fldei sunt, qui inisunt, veritatis ministris jugiter adver-

tatem, frustra Yigiiant qui custodiunt eam) sicut

mici

hactenus non timuimus

denles super

modo timemus,

cre-

santur.ItaNicoiaus ejusdem imperatorissugilians

muros ejus Angeiorum custodiam; imo vero scientes, quod Saivator positus sit in ea murus et antemiiraie, id est, Apostoloruin munimentum intercessionum. Neque enim non legimus, aut obliti sumus minarum^Sennacherib regis Assyriorum et servorum ejus contra urbem liierusaiem et populum cjus quaj non minores nec
,

ignaviam,

quam

a;que Grcecorum
:

Iiistorici
,

omnes
qui Dei

sunt detestati. Pergit vero

gratia Christiani
nis exstitimus atque

Et nobis

sumus, qui ex parcntibus ChristiaCatholicis,

qui

unius ejus-

demque fidei dogmata credimus, qiii servi veslri vocamur, qui veritatis cultores, quantum possumus
esse dcsideramus, mina; tuaj tenduntur
,

terrores

pauciores minis vestris fuerunt, Et rursiim mise-

promittuntur, etiam nonnuiiffi moiesti:r irrogantur.

rationum Domini recordamur, et quaiiter centum octoginta quinque miiiia iiominum de castris Assyriorum interierint, et urbs cum habilantibus
suis
evaserit,
et

Non

est iste

ordo

iaiidabilis,

tatio imitahiiis,

ut qui
et
:

non est ista commuinnumera mala ingerunt

,

impuniti evadant,
his taiia recipiant

qui nihii mali gesserunt

pro

in

mente reeoiimus,

et gratias agi-

mus,

spem suinimus, ac
si

flducialiter de

domo

dimittantur, et

Chrislum biasphemant, quiChristum cclebrant, luijusmodi

et qui

Domini,

virtutem ipse donaverit, cuitum Baal

ipso
est nuiic tiui

amovere curabiinus, qiioniam

tunc, ipse et insaecuia.

minis subjiciantur. Sed habemus ad quem respiclamus nos, liabemus in quo nos consoiemur. Fecerunt cnini iiocet.ludei ', latrouem dimittentes,et
Salvatorem tenentes
viflcatorem
et
:

91. Ergo, ne velit minari pulvis et vermis, scriptum est': Quid superbit lerra et cinis? Ne veiit ampuiia (bulia) in aquis inflari, quia post

occisorein justiricantes et vi:

condemnanles

Barabbam
.

liberantes,

Christum mortisubdentes
styium,

pauxiiliim

et

ecce

non

est.

Quid gioriatur In

93. His ita derisis, Pontifex

ad causam Ignatii
offert,

maiilia qui potensestin iniquitate?Quid facturus

est? occisurus cst(verbi gratia dicamus)

converlit iterum

iibcraiiter

licet

hominem

non teneretur

quoniam ampiius non habet (|uid faciat, et hoc unus fiingus facit malus. imperator, in hoccine
redacta est maiitia liominis in iniquitatc potentis,

causam jam ab Apostoiica Sede judieatam ;iibcraiiter, inquam, coneedit ac praecipit idipsum iterari Koniic judicium, ut tam Ignatius quani Pliotiiis se eo ad causam dicendam
iterare

ut fungo maio comparetur? Ileu (luam

poteiitem,
!

inutiiem

conferrent. Quot^si ipsi venire nequeant,

vicarios

heu supervacue gioriantem Porro vestra potens virtus in Doinino polius giorietur, in bonitate laudetur in juslitia exaltctur non minas iiobis, non terrores veiit incuterc. Nescihs enim
,
:

mandat

iinpieri

nam
:

subdit

id per Porro si
ipsi

venire iih
ciijus rei

per se nequeunt

primo quidem

dies,

secundum *SaIomonem, quid superventura pariat etjuxta psalmographum'* Dominus dissipat consiiia gentium , reproljat autem cogitationes populorum et reprobat consiiia principum , Ita
:

causa venire non vaicnt, nobis per satisfactorias litteras indicent. Deinde veniant de his, qui cuin Syracusano Gregoriosuntquotquot voiuerint,
tis.

vicescaiterorum tenentes, (juiiiisius sunt parjiarte

,

Mittantur etiam de
,

Ignatii archiepiscopi

(luidam

Antonius Cyzici

Basiiius Tliessaionicae,

plane accidit, cuin qui occidere minatur, occiditur

ipse a suis post

Constanlinus Larissa;, Theodorus Syracusanorum,

Metropiianes Smyrna;, et Pauius episcopus Ponti
Ileraciea;,

annum sequentcm,

Pergit

Pra;-

non modica sit intercapedo, quai quotidie popuios non pauxillas vobis injurias, imo discrimina inferentes producit, et de
sertim
inter nos et vos
his vos conveniat potius

cum

hcgumeni autem Niceta Chrysopoieos

et

Nicoiaus Studii, Dositheus Osidii, atqiie

presbyter,
nisi fuerint missi, suspectos

Lazarus monaclius qui dicitur Cazaris. Qui

vos reddehs, quia hos,
Et
ideo

quam
vestra;

de nobis ulcisci.

Nos enim
convicia,

apici

gioriaj

non damna, non

in

quibus

certificari

possimus, a noslris obtutlbus

curatis,

non prorsus uilas (quod absit) injurias irrogavimus, Verunitamen quandiu subsistemus,
ministerium nostrum honoriflcabimus antecessorum vestigia nostrorum sectabimur, Ecciesiarum
,

subtrahere

studiose

neminem
valeamus

cffiterarum partium admittemus, nisi forte quos ex

latere vestro dcstinatos esse,

veraciter

cognoscere, Quibus ex utraqiie parte convenientibus,

et

cunctarum sollicitudinem bnjulabimus

in eo qui nos confortabit Domino Deo nostro jesu Christo,

corani nostra praisentia ac fiatrum et

coepiscoporiim noslrorum auditis,quid (juaistiouis

inter ulrauKiuc partein emerscrit, facilius agnosca-

92. Quid saeviunt homines ? Quid mali fecimus nos ?Certe non Crelam invasimus, non Siciliam exterminavimus non innuraeras Graecis sub:

mus

et

cauonice deflniamus,

etc.

Rursum vero
ab Apo,

post multa in
stolica

commcndahoueiii

justihaj

Sedc minislrandcC locutus

ad

eumdem

'
'

Psal.

cxxvi.

4.

Reg. xix.

Kcc\. X.

'

l'rov.

XVII.

Psal. XXXII.

ToMus XV.

/i2

NICOLAI ANNTIS
scrinonem, optans rcddcrc mifcm, coniniolum diccns
:

8.

CHRISTI
\ox

805.

nirsiis converlit

liumano consilio elevare se

illius privil(!giuin,

quemquam

posse conlra

(jucin ox littciis novcral furore

vel confessioiicm, qucin Cbrisli

9i.

Noiite

indignari

nolile advcrsus

nos

frustra causari, nolite perversoruni

liominumverba

confessa

libcnter audirc, sed potius nosaudile. Nolitcminas prffitendere : quoniam nec illas (Doniino protegente) metuimus, nec per lias prcccepta vestra, nisi divinis fuerint jussis ornata, facicmus. Parati autem

quem Ecclcsia vcncranda semper est, et babet devota primatcm. Inipelli non valent liumanispra;sumptionibus, quaj divino sunt judicio conslituta . Et post multa id genus inculcata clausa tandem Epistola eidem cjusmodi contestationem affixit, quod timeret, ne,
pra^tulit universis,
, ,

sumus

propter verilatem sanguinem nostrum ef-

sicut

aliffi,

ab interprete, vcl

alio falsarelur

fundere, siquidcm plebem divinitus nobis commissam ncc vobis nec ulli vcstrum, propitio
,

90.

Quisquis hanc Epistolam nostram Confilio

stantinopoli legcrit, ct Augustissimo

nostro

trademus.Vestrumautem est considcrare, iitrum quodmeditamini (minamini), valeatis necne

Christo,
IicrOcere. Cogitale itaque dics antiquos, et
rtifernos

Michaeli
taverit,

quidquam ex iis, qua; scripta sunt, occulne locuni apud illiim possit invenire sufflsub-

annos

cientem, anathemasit. Quisquisctiam interpretatus

in

mente

liabctote. Et

quid iinpcrafores,

cam

fuerit, et ex ea quidqiiain mutaverit, vel

qui persecuti sunt Ecclesiam Dei, ct maxime Ecclesiam Romanam, idcst, Nero, Dioclclianus, Constantius, Anastasius, et casteri
lerint,

traxerit, vel addiderit, pra;ter illud,

quod idioma

graeca; dictionis exigit, vcl interpretantis scientia

moris eorum pertu-

infelligendi

et ubi

modo

sint

attendite diligenter, et

siinus Pontifcx,

non tribuit, anafhema sit. Itasanctisquod experimento didicisset, falsatas

Orientem, ut suo

quantum sit inEcclesiaDcicxccrabilisfimacorum, ct nomen detesfabile, sapicnter advertite. Quanta

autem Del cultorum Augustoruin, qui Ecclesiam
Dei exaltaverunt, et pra;cipue
tini

fuisse missas ante has littcras in

loco fiisius est dcmonstratum.

97. Litterw imperatoricB igni

Romanam, Constan-

non
teris

satis fuit

et

Conslantis, Thcodosii quoque majoris et

damnatce. At eidem sancto Pontifici contrariis litconfutasse blaspbemas littcras imperatoris,

Valentiniani, et ca;teroruin laus in univcrsa Ecclesia poUcat, et eorum praconia ubique personenf,

sed judicavit eas

ipsi

omnino dignas incendio; idque

si

impcratori faciendum pra-cepit, quod

negli-

nomen eorum inter sacra mysturia impra-tcrmisse commcmoretur, attentius et scdule recordamini, sicque nos audire illos imitantes satagifc.
et

gerct, id

Roma? solemni ritu a se faciendum esse denuntiat. Sed audiamus ipsum, qui in litteris
'

anno

sequenti per suos legatos ad iinperatorem

ha:c habet
post

Patres

enim vestri per gratiam Chrisli sumus, et vos tanquam charissimos diligimus filios, nec possumus vobis nisi viam veritatis ostcndcre terrenam
:

missis

multa in
:

detestationem

earumdem

litterarum inculcata

gloriam vestram augeri divinitus cxoptamus. Sed (juid pcccamus, si ca^Icstcm ac asternam vos capessere nihilominus

Deniquc opinati suinus, et nunc nibilominus opinamur, quod pietas vestra tandem aliquando

resipiscat, et

de Ecclesia; Conslantinopolitana) re-

exoramus?

staurando statu, nobis salubriasuadentibusacquiescat;

95. Quapropter attendat clementia Yestra quantus fuerat crga Sedis Apostolica; reverentiam antcccssorum vestrorum piorum imperatorum, ct

sicque

demum omnia

scripta,

quae maie

quos longe superius memoravimus, amor ctstudium, qualiter eam diversis privilegiis extuprfficipuc
lerint,

sunt compilata non solum adversum nos, et hanc sanctam Ecclesiam, verum etiain contra fratrem nostrum et comministrum Ignatium, coram universa imperii sui multitudine igni tradenda decernat. Alioquin

donis

ditaverint,
litteris

beneflciis

ampliaverint.

jam

cunctis EccIesiaB fidelibus qute

Qualiter illam

honoraverint, ejus votis annuerint, iiistituta perficienda mandaverint, orationcs petiverint, fidcm sectandam dccreverint. Qualiter eliam legibus suis pro adunandis ei Ecclesiis pro-

foret Apostolica; Sedis auctoritas, vel qua; fabrica-

toribus mendacii, seu inventoribiis perversorum

dogmatum immineret
Impossibile
est-

ultio

profecto patesceret.
nostras

enim (quanquam

nos

mulgavcrint, pro colligendis Conciliis, ac profercndis senlentiis non impcravcrint, sed prccati et hortali

spcciales injurias curare floccipendamus) ut tanto-

solum

extitcrint

et

quai

illi

decreverunt
ipsi

ipsi

consenserint,ct
rint. Sic ergo,

(luae

illi

damnavcrunt,
et

respuc-

fili

cbarissiine, sic et tua subliinitas

ha;resum, atque defensorum Orthodoxa; fidci blaspbcmias a;(|uanimiter sustineamus, vcl etiam

rum rum rum

ac talium sanctorum Patruni ct propugnatoCatholicae Ecclesia;, ac destructorum diversa-

non ex parte ingratoruin

inobedientium filiorum

existens, ((luod absif)scd intcr cfcteros Dei cultorcs Augustos imitator, (lUic decrcvimus de Constanti-

noiiolitana Ecclesia obedientcr atlcndat, ctc. Post

a El si cunctis, in(|uit, generaliler saccrdotibus diviiia tractaiitibiis fidelium convenit corda submitU (luanto potius Sedis illius Pontifici
:

nomuillaautem:

tam cxccllentis Ecclcsia; Roinana?, Dco descrvimus auctore contumelias perferamus. 98. Vcruni quamvis ct de nobis humilitcr sentianius, non tanien, conscientia dictantc, vcra
tanta; Sedis, sive

cui

esse qu;c vos

iil

dc nobis

pcrliibelis,
illa

asseveramus
si

sed

diximus, ea postpoiiciitcs,

polius, qua; .Iesu

conscnsus

cst

adbibcndus,

(|iicin

ciinctiu Ecclcsi;c

Chrisli siint, invcstigamus.

Et

male congesta

gcncrulis jugitcr pictas cclebravil? Uiule clementia vestra evidenter advcrlil, nuuquam (luovis pcnilus

'

Nicol. Ep. IX.

NICOLAI ANNUS

8.

CHRISTI 805.

43

adver?iis cjus famulos, advcrsus ejus ordinationes,

adversus etiam

cjus
,

dispositiones,

stabilita

privilegia
;

qua;

reperiuntnr

nulla patieutia toleranius

tantai

conflatoribus

perversitatis

vicissitudinem

reddere

necessario

verum dignam meditamur

:

ad vituperium vestrum coram omnibus nationibus, penes Memoriam sancti Petri multipliciler inveniuntur, extrema; perditioni donabimus. Qua-

iiimirum ne hos quis impunitos intuens, aut nunc, aut futuro tempore deinceps talia pra-suniat pra;stigia falsitalis componere, vel commenta blasphemiarum hujusmodi figmentis contradicere. Qnapropter, imperator sublimissime, diligenter propter

rite patratis, discat pius quod amet, et quod timeat. Nam tot et talia blasphemiarum commenta, quin potius veracium litterarum

tenus his
crudelis

depravationes audisse, et tacuisse, cohibuisse (coinminuisse)

100.
est.
cr

Quamobrem,

venerabilis

imperator,

Dominum
neritis

inquirentes atque scrulantes,

si

vestra

valde mihi, sicut ipse comprehendere poteris, cavendum est, ne si nos prffistigiosorum figmentis
rainus celeriter obviaverimus, tanquam vera recognita vel comprobata

illam non fuisse pra;ceptione

tam cajnosam

inve-

confectam, imo toxicatis syllabis infectara Epistolam (ut interim de tot |)ra;stigia texentium
pcena taceamus) quani
illi

apud

stolidos a;stimemur.

hsc admisisse Nec possumus

fallaciter

in Eccle-

vobis zelo veritalis

fla-

sia Dei

dissimulando tara spurca relinquere gertempore, aut

grantibus involvere
accepta, et

convenit saltem hujus socia

raina, qua; antecessorum nostrorura beatissimorum

palam cunctis igne succensa per Auguquam omnibus, ad quorum nolitiam pervenit, destinatos apices competenti satisfactione, a tam pcrverso sensu, et tam profanis adinvenlionibus, quod a sensu vestro non fuerit commentis tradita, vos exhibere prorsus immunes. Jam vero si vobis in multis hujusmodi sollicitudinibus occupatis surreptum est, ut talia ne pigeat clementiam vescribere mandaretis stram hoc etiam ipsum humiliter conflteri, et legibus vestris, uthujusmodi scriptanullius babeantur momenti, decernere; ita ut penes quem reperta fuerint, impunito non evadentCj ipsius quoque sajpe meniorata;, et semper cxecranda; Epistoia;,
stales vestros tain nobis,
:

Pontificura
certe
si

nunquam

exorta,

aut

sunt,

undecumque, vel quomodocumque exorta eorum judicii ligone, antequam proficerent,

radicitus extirpata sunt. Destruite ergo vos et dissipateilla; alioquin a nobis fore destruenda, seu

funditus dissipanda
noscite,

modo,quem

pra3diximus,antevobis scribere-

quamvis anlequam nos

ista

raus, quas

nunc

subliiiiitatem vestram

hortamur,

vel exemplaris ejus apices (intemeratis pro reve-

hoc vos facturos esse putaremus. Sed quia quod idputatum, nulium efleclum liactenus habuit circo nos salulera vestram illicsam raanere volcntes, ut hoc nunc saltera agatis, affectu paterno moneraus. Alioquin, ut jam prajfati sumus, sicDeo favente, de cietcro vigilabimus, et studiis quibus possumus, insislenius, ut inter exanimes compu:

rentia manentibus sacris dictionibus) flammeo dedantur igni voranda; ut a sinistrBe opinionis naevo,

tentur, qui auctoritatem Petri

non

senserint, irao

Dei hanc ordinantis in Petro non intellexerint. Ita

quem

ex blasphemiis
:

scrijjtis

incurreretis,

ut nec

ista,

qua; perniciose compilata sunt, defenliis

cavere valeatis

et ingrati

filii

cu-ca

malrem veel patres

dere, sed nec

similia

scripto Iradere, vel

iii

stram, ex qua imperaudi fastigium vos

tenus appareatis.
99. Sin autem, scitolequoniam

mentc volvere quis

gelicis

ulterius

audeat.

Non enim

vestri ordine cailitus disposito, percepistis, nulla-

figmenta, qua; ordinationi Dei resistunt, qua; Evan-

postquam

in

vocibus conlradicunt, qua; sanctorum Patrum definitionibus obviant, qua; synodicis Constiqua;,
si

hac vos pertinacia persislere finotenus velle comperiinus primum quidemcongregatis cunclarum Occidentalium regionum vencrabilibus sacerdo:

tutionibus adversantur,

sic dimiltantur,

innumera possunt

fidelibus auxilia Petri quasren-

tibus inferre dispendia, incolumia sine discrimine

tibus, dictalores et dispositores, at(|ue praceptores

tanlie fallaciffi,

vestro valemus deserere, et cxistimationi nostra),

vel

seu crudelissimie derogationis san-

nunc, vel post

absit)

decessum

nostrum tantuin

ctorum, vel
Chrisliana
ritate diris

paternarum traditionum,

ab omni
auctosecuti

(quod
et

nedum ad

destructioneni simplicium,

compage remotos, Aposlulica

et

freti

analhematis vinculisinnodabimus: nec-

non
cilia

el

Putrum
qui

praidecessorum

meorum

mutilationem Sedis Apostolica; privilegiorum Uxc de damnatione et concrematione iinperialium litterarum Nicolaus, qui si in imperelinquere .

vesflgia,

sunt etiam numerosorum Connequiter celebrata cassare Pontificum, si (jua

soliti

ratorem

ita

declainat,
saiculi

qua;

vociferatus esset in

socia

sunt crebro dicta; vel exeni[)Iaria fortassis

Epistolac; quin

potiusnonsolum

lia;c,

sed

etomnia

scripta, qua; vel

adversus fratrem

et

coepiscopum

nostrum Ignatium inique confecta, vel adversum nos causam illam canonice prosequentes furiose depromiita sunt, perenni damnationi mandabimus. Deinde vero decernenlibus iiobiscum, et simul
consideranlibus iisdem
sanctissimis
fratribus et
stipitc, vi-

hujus homunciones, vilissiraos balatrones, longc funestiora et audaciora tentantes, atque execrabiliora scribentes ? Vincuatur a suissuccessoribusoinneshajrctiei, secundura Mali autem hoinines et seduillud Apostoli ctores proflcient in pejus, errantes, et in errorem
perditissimos
' :

mittentes . Quos vel ex hoc

taiiien locuin in

puduisse debet

(si

perfrictis froiitibus, et obduralis

animis pudor invenire possel) lalein imperatorem,

coepiscopis nustris, ipsam Ei)istolani in

dentibus cunctis, suspensam, vasto supposito foco,

Uh

NICOLAI ANNUS
Gra?ci

8.

biis

CHRISTI 865.
litteris,

qnem

omnes

(ne Latinos dicam]

conclamant

quaiii

ut

vigilarcnt
illos

oniniuni sceleslissimum, liabere adversus

Roma-

grcgem, hos arguit,

obsecravil

super Dominicuiii at vero regi:

sequuntnr auctorem taliumque blaspliemiarum primum promulgatoreni; quem si quis Dei afflatum spiiitu dixerit, junget
Ecclesiam, queni

nam

pro sua legatione, regibus Danoruni pro Cliristiana fide crebro mandavit . Extant

Romanorum

ubique(liorrendum dictu) BelialCliristo. Quod luillo modo, teste Apostolo, eifici potest. Cnni igitur ex quo principium erroris traxerint, appareat mani'

festum

cujus spiritus sint miseri

fa<;ti

participes,

potest ffique cognosci. Sic itaque princeps daimo-

plures hujusmodi.Unam vero, (juani omnibus episcopis de legatione sua, quam ab Ebbone orsam asserit, ita claudit Dcprecor, inquit, ut apud Deum iiitercedatis, quatenus Iiajc legatiocrescereetfructificarc mereatur iuDomino. Jaiii enim, Deo propitio, et apud Danos, et apud
Epistolffi ejus

scribit

niorum per principem sajculi adversus principem Apostolorum bellum movit; sed qui ipsi dixit a Tu es Petrus et super hanc petram a;dificabo Ecclesiam meam, et portffi inferi non praivalebunt
:

Sueones fundata
abs(|ue

est Ecclesia Cbristi, et sacerdotes

prohibilione

proprio

funguntur
cffilesti

oflicio.

Omnipotens Deus

faciat vos

omnes

hiijus operis pia

benevolentia parlicipes, et in

gloriaChristi

adversus

eam , et ilkim contrivit (ut cito vlsurus eris) et ejus Scdem reddidit clariorem. 101. Translatio reliquianim: campananim
S. Ansgarii

coha3redes. Supervixitautem, postillam plenariam

Hamaburg
sedis
sitio

et Breina;

co|iulationem,annos septem,
deiio-

annos omues tringintaquatuor. Cujus

ustis:
dito.

ctdS. Rimbertiis sacceEodem anno corpora sanctorum Eusebii et

obittis,

summa

veneratione

colitur

tertio

nonas
qui est

Februarii. Obiitanno Domini octingentesimo sexa-

Pontiani in Gallias fuisse translata, Nicolao annuente, tradit Sigebertus in Clironico.

gesimo quinto, Indictione decima

Ludovici
i02.
terrai,
II

tertia,

XXVI. Sepultus

est in Basilica S. Petri

Ad hunc quoque annum

referunt scriptores

ante altare sancta; Genitricis Mariae

prosecuti res Venetas,tereainstrumentaj qua; cam-

Eadem

die,

qua

ipse

commendatus

est

panas dicimus, usui esse coepisse Gra^cis, missis ipsis a duce Venetiarum Urso Patriciaco ad Michae-

lem imperatorem. Hoc eodem anno magnus ille Danorum et SueonumApostoIus S. Ansgarius ex hac vita fehciterad ccekun migrat: de eo enim ista habet vetus hisloricus Adani ' Interea beatus Ansgarius ca:

Rimbertus diaconus cjus a clero siniul et populo electus est. Qui etiam Vitani sancti Patris more B. Joannis veridico sermone describens
,

quasi de alio scribens, innuit se lidelissimum ejus

discipulum testimonium perhiberesanctitati,

cognoverat in viro Dei. Hunclibrum
coenobii direxit nova;
Corbeiffi,
et
ille

quam
illos,

ad fratres

beahflcans

ptivos

redimendo, tribulatos refovendo, erudiendo

quod talem miserint,

cessore subjicit,

nobis gratulans,
etc.

domesticos, barbaris evangelizando, foris Apostolus,

talem suscipere meruimus pastorem,

quod De suc-

intus

monachus, nunquam
:

legitur otiosus,

ipsum

pallio

donatum

a Nicolao

nec solum erga suos, verum etiam alienos, quoniodo viverent, solhcitus episcopos cliam tam voce,

Romano

Pontifice, cujus et Vita extat'.

2. Cor. Ti.

Matlh. .xvi.

A.dam

hist.

1.

i.

c.

31.

Apud

Sur. die iv Februar.

Anno

periodi Gra?co-Romana!

6358. Anno

jEra;nispan.
8.

003. Anno

Begira; 251, inchoato die 1 Febr., Fer.

5.

Jesu Christi 865.

Nicolai papaj Ludovici 17,

16 et 11. Michaelis 24.

Rothadns a Nicolao PP.

tittiitur.

A num.

m sedcm sitam resRothadwn

ad

JJ3.

Nicolaus suminus Pon-

Synodo

grcgata in domo, qua; nuncupaturLeoniana, denuo , excusatoque ipso, sicut in libellis ab eo recognitis, duobusqiic qnalerninnibus insertis, atque

tifex

die natali Cliristi superioris anni

Suessionenscm ciiiscopum in suaiii dignitatem restituit, rnrsumque iioc anno XII kalcnd. Februar.
qui dies sanctrc Agneti virgini sacer, in cadcm Synodo Roniaiia, scd iii aitera Sessione Rothadi lalitulioiiis

divcrso tempore missis et oblatis, ctc. in

gradum

pristinum

cst i'estitiitus,

etad propriam sedem

cum

Apostolicis sanctionibus remissiis , inqiiit Anastasiiis iii Vila Nicolai papte, ciijus locuin iiilegriim
recitat

fonna relecta

est.

Sequenli verodie, con-

Baronius, qui taincu unicam

Synodum Ro-

:, ,

NICOLAI ANNUS
nianam
in iluas
, ,

8.

CHRISTI 8G5.

45

sextani

nempe
alii

Nicolao papa

et

cum

eo

et septimam sub perperam dividunt.

tracti,

Rothadum cum eo deposuerint, cjusque depositionem i^ertinaciter pro[)ugnarent, quia ipsis

persuaserat

Fuit enim unica Synodus in pervigilio Nativitalis

Cliristi

Rothadum

judices elegisse, et ab electis

appellasse,

anni superioris inchoata, et mense Januario currentis continuata, ut verba Anastasii examinanti patebit. Cujus tcnoris fuerit sententia absolutionis
,

judicibus deinde

Romam

quod Africanis

canonibus in Ecclesia Gallicana receptis et longo usu consecratis repugnabat, inquit NataUs Alexander
SEEC. ix et x, part. 2, dissert. vi.
4-.

ad clerum
est

legendum et plebem

est

in

Epistola Nicolai papae

EcclesiBc

XXXIX

et recitatur a

Romana;, qum ordine Baronio num. 3. Legenda

ad

Conteiitio orta de

Epistolis Decretalibus

veterum Pontificiim Rom.

Baronius

num. C
(juae

et

etiani Epistola Nicolai papa;

Rothadum ordine

seqq. pluribus disserit de Epistolis Decretalibusye-

XLiv, quaB absolutionis Rolhadi ejusque restitutio-

terum Pontiflcum
Chrisli centesimo

de quibus legenda
et seqq. in

anno
ad-

nis sententiam sub alia formula continet.

2.

Sententice executlo Arsenio committitur.

num. 4

medium

Ut vero ea executioni mandaretur, Nicolaus Arse-

nium episcopum Horlensem seu Hortancnsem in Gallias misit, uli refert Baronius num. 2 ex Anastasio. Erat vero Hortanum, seu Hortana aut Ortana , oppidum Etruria; ad confluenfes Tiberis Narisque amnium, qute vulgo dicitur Orti et Orta,
,

ut ostendit Cluverius lib. 2

Italiic antiq.

pag. 553.

Arsenio Nicolaus

litteras tradidit

Carolo regi perfe-

rendas, in (juibus Hincmari contnmaciam iniprimis

notat, pluribusque probat paternani traditionem,
et

specialem Sedis Apostolica; prserogativam supcr

se

hoc

secutum

csse , et jure merito sejussisse

duximus. Magna hoc tempore de iisdem contentio fuit inter ISicolaum Summum Pontificem et episco|ios Galliarum sicut post ejus obitum cum Hadriano //, et Joanne YIII. Tandem ea; initio tertiae regum Francornm dynasha; ab omnibus admissaj sunt in Concilio nempe Rhemensi ab Hugone et Roberto regibus Francorum coacto anno nongentesimo nonagesimo secundo. Barouius num. 7 ait Renedictum levitam ex eadem Isidori Collectione accepisse multa, subditque Tamcn bene conscius, auctoritatem illarum Epistolarum haud adeo constantem, sed nutare admodum, nunquam aliquem illarum citavit auctorem, ut fecit in reli(|uis , qua, , :
:

Rothadum Sedem Apostolicam appellantem Romam

venire, ibique euni judicasse.
XL.

rum

fldes conslans esset

,

Romanorum
,

Pontiflcum

Ea Epislola
ad

est

ordine

E|iistolis

Innoccntii

Leonis

Gelasii

Symmachi

Scripsit etiam Nicolaus

,

stolam ordine xli

restilutnm
,

ostenditque

Hincmarum Epilegitime Rothadum

at(iuc Gregorii, citans ac

sed et

nominans earum auctores magna cautela, quod sciret ex eis accepta,

eique exprobrat Sedis Apostolic;c con-

tenqjtum, fnaudulenta ejus in Rotliadum macliina-

testatur)

menta, ac mendacium

et calumniam in simulando Rothadi consensu, quasi neglecta appellatione sua

haud adeo haberi firma, curavit (ut ipse in fine eadem auctoritalc Apostolica conflrmari. 5. Renedictus levita easdem Epistolas qicandoquecitat^sed tacito auctorum nomine. Verum, ut

ad Sedem Apostoiicain electosjudicesimplorasset. Ejus meminit Baroniusnum. 2'J.

,

animadveiiit Baluzius

iii

PrKfatione ad Capitularia
d2, Renedictus capitula

regum Francoruni num.

illa

3.

jores
teras

PP. depositiones episc. inter maDedit pariter htcausas numerari sanxit. ad universos Gallice episcopos ipsosque horJSicolaus

non

accepit ex ipsis Pontiflcum

,

Rom.

Epistolis,

sive veris sive falsis

sed ex Capitularibus reguin

illa

Francorum
curasse se

qui decreta

sua fcceraut, ut ipse

tatus

est ut

Rothadum a
iis

se restitutum

benigne

susciperent. In

pluribus disputat de veterum

Decretalibus,

Pontificum

Romanorum

quarum au-

ctoritatem Gallicani episcopi explodebant.

Nondum

is auctor non ait, eadem capilula confirmari auctoritate Apostolica sed monuit tantum in eadem Pra^fatione, maxime trium ultimorumcapilulaistorum

docct in Prsefatione. Prseterea

enim

\el canonibus

moribus receptum erat, quibus regebatur consentaneum, ut cpiscoporum depositionesnonmandarentur executioni inconsulta Sede Aposlolica, et abs(|ue ejus
Ecclesia; Gallicana!
,

librorum Apostolica csse cuncla auctoritate roborata quia his cudendis maxime Aposlolica interfuit legatio . Dcnique Renedictus non posuit di,

mandatis. Jus illud asseruit Apostohca; Sedi Nicolaus 1 \elerum Pontificum Decretalibus nixus, ct
interpretatione juris,
inter

scrimen inter veras ct falsas veterum Pouflflcum. Rom. Epistolas, ncc nominavit auctores earum,
qua; extra controversiam sunt, vcluti Innocentii Leonis etc. Quamvis enim capitula cxcerpta ex
,

qua episcoporum depositioncs inajores causas numerandas esse, postGregodeclaravit.

decretis Innocentii
Hilari
,

Bonifacii
II,

Celestini, Leonis,
Gelasii
,

rium M.

Quam

interpretationem alque

Simplicii

Felicis
,

Anastasii

disciplinam Gallicani episcopi statim non susceperc.

c^nia deferrct,

Fclicis 111 et Grcgorii III

Uuid autem Romana; Ecclesiaj his ncgoliis Galliquidve negaret, discimus ex Epistola Hincmari ad Nicolaum I in causa Rothadi data cl a Baronio nuin. 35 et seq(|. recitata. Ex ea intel,

describat
ait

iii

quinquagies aut circiter sua Collectione, ab eorum semper, ut

scuiel tanlib.

idom Baluzius, nominibus abstinet,

,

tum

ligimus,

Gallicanos

e|)iscoi)OS

jus appellationuni

ei)iscoi;orum

dejeclorum ad Sedem Aposlolicam

et mctroiioIitanoruMi judicia
i[>si

S, cap. 419, laudans Epistolam sancti Leonis ad Thcodorum cpiscopum Forojuliensem; capiluta vero ex supposifltiis Anacleti Stepliani Callixfl, Fabiani Alexandri Evaristi
,
,

nempe

agnovisse,
detulisse
;

imo

primi, Eutychiani, Marcellini, Julii, Fclicis

cis IV, et Pelagii II decretis collecta refert

II, Feli-

(juamvis plures ab IJincmaro in partes

quinde

46

NICOLAI ANNUS
mentione facta,
suscepit.

8.

i|)sis

CHRISTI 865.
si

cies aut, circiler, niilla Pontificuir.

aliquid asseritur. Profecto

Sardicense Concilium

quibiis
6.

iiajc

decrela tribuuntur.
I'P. Decretales

Nkolaus

omncs

eliam Graecis irrefragabile , et sanctorum Pontificum Catlestini, Leonis seu Gelasii instituta
in S. R.

Porro non |ira>lermittenda hic quse de iistiem Decretalibiis babet Papebrocius in Conatu ChronicoHistorico, dum de Nicolao I verba facit Decretales Epistolas, quasbeatissimi papajdiversis temporibus
:

arciiivis indubitanter

recondita, adver-

sus ordinationcm

Photii

non

allegasset Nicolaus,

sed eorum loco usus soluin csset auctoritatibus sanctorum martyrum autPontificum Evaristi, Ale-

ab Urbe Romana pro diversorum Palrum consultatione dederunt, venerabilitersuscipiendas mandaverat olim Gelasius papa

I
,

xandri, atque

Xijsli,

quatenus eorum Decretalia

niliil

scripta vcre haberi tunc credebantur,

nuiic censeretur, gratisque
tonuisset ha3C verba
:

egisse

eas scilicet intelligens,

Phoho ac

partiariis iu-

quas duntaxat et antiquitussancta RomanaEccIeconservans (iiti loquilur Nicolaus I in Epistola XLVii ad Galliaj episcopos) nobis quoque custodiendas mandavit, et penes se in suis archivis ct vetustis rite monumentis reconditas veneratur . Tales haud dubiaj crant quas Dionysius Exiguus collegit, a Mliens Siricii papa; incipiens. Sed plus
sia

Si Decreta

Piomanorum

Poutificum non habetis, de neglectu atque incuria estis arguendi si vero habetis et non observatis,
:

de

temeritate

estis

corripiendi et arguendi.

Ita

accurate Papebrocius.

videtur voluisse Nicolaus, et veris

illis

indubitatis-

que Decretalibus etiam accensuisse omnes illas anteriorum Pontificum quas veluti Romse deper,

Nicolaus PP. de restitutione Rothadi iemere Reversus Rothadus in Galliam, Ecclesia; suaj per Arsenium legatum Aposiolicum redditus est, quam suinma pace ad obitum usque rexit.
8.

culpatus.

Annalisla Dertinianus,
Calvi

qui in ditionibus Caroli

dilas, et in Hispania repertas, Isidoriana Collectio

insuper babet, sa^culo

IX

viii

exeunte, vcl ingrediente

enim pereorum quoquo modo parvi pendenda ducamus, quorum videmus, Deo auctore,
primuni nominari
:

et legi coeptas.: sic

git

Absit, ut scripta

Rolhado parum ffiqui vixit, hoc anno scribit Nicolaus papa Arsenium Ortensem episcopum et consiliarium suuin cum Epislolis ad Ludovicuin et Carolum fratres, sed et ad episcopos et primores

sanctam Ecclcsiam aut roseo cruore floridam aut rorifluis sudoribus et salutaribus eloquiis adorna,

regnorum eoruin, ea quaj Lotharius per fratrera petierat, continentes, noncum Aposlolica mansuetudine et
rare, sed
tit .

solita

honorabilitate, sicut episcopi Roin suis Epistolis

tam

Nam

quos

alios

habuit
et

Pontifices martyres, nisi eos

Romana Ecclesia sub quorum nominipassim ab omnibus

mani reges consueverant

hono-

bus tunc circumferebantur,

cum malitiosa interminatione transmitVerum baec calumnia refellitur, non tantum

suscipiebantur ut veroe, Decretales Epistolae, nunc

autem

convictaj tenentur suppositionis certissimae?

ex Epistola Nicolai papa; ad Caroliim Qplvum data, ordine xl, sed etiain ex annalista Fuldensi , qui

illas indifferenter

quis interim hoc sciens dicere audeat, Decretales omnes habendas pro canonizatis,

Arsenium Nicolai

quia omnes indifferenter laudavit

Mcota;etquia
,

I legatum a Ludovico et Carolo regibus honorifice susceptum, et muneribus inagnificis honestatum testatur quod arguinento est,
:

easdem postea sim laudarunt

in
,

Decretum Gratiani receptas pasallegaruntque non solum canonici

;

juris magistri in schohs, sed etiam Pontifices Ro-

legahonem et litteras ad utrumque regem inurbanas non fuisse. Pergit idem annalista Bertinianus Ai-senius Rothaduin canonice a quinquo
Nicolai
I
:

mani

in suis rescriptis et definilionibus

fide

nihil qui-

provinciarum episcopis dejectum

et

a Nicolao

dem
rens

approbantes a
,

aut moribus Ecclesiai abhor-

papa, non regulariter, sed potentialiter restitutum

in eo tamen quod facti erat et Historioe omnino errantes; sed citra culpam. Quis enim a Romanis Pontificibus in quanticuinque momenti

secum reducens, Carolo

Natalis Alexander citatus,
tus est,

prLVsentavit .At, inquit

nonne canonice
Christianoruin

reslitu-

quem suinmus

omnium,

negotio majora exigat distinctioremquererum prs-

et ijisorum

teritarum scientiam,

quam

sua cujusque ferebant

etiam episcoporum judex appellantem, causa cognita, citahs adversariis, niillo quicquam

tempora; aut cur debuerunt illi dubitare de factis, de quibus tunc nemo dubitabat? 7. Sed eis temporis longinqidtas non favct. Talia vero erant baptismus Constantini a Sylvestro
susceptus, thurificatio Marcellini papae

criminis ipsi objicienle,

imo scribentibus ajmulis

nuUa ipsum

accusatione se impetere velle, ipsum-

cum

res-

ponso Concilii Siniiessani, ac denique absolutio Polychronii Hierosolymitani episcopi, de quibus alibi egimus, qua;que similiter a Nicolao allegantur, contra

Photium abdicationeinque

Ignatii, el

pro asscrenda suprema Romaiia; Ecclesice auctoritate, fidcIibusOrthodoxisaliunde certissiina. Qiiare

que ad reddendam rationem semper paratissimum reslituit? Sane prudcnhssimo et sanctissimo Pontifici Nicolao major fidcs debetur, quam Annalium Bertiniauorum auctori, cujus aniinum pra^judiciis occupatum adversus Rothadum, et Uincmaro penitus devotum ajque produnt qua) de eodem Rothado anno dccclxii in litteras misit. 9. Franco episc. Tungrensis ob Lotharii divortium culpatus. Baronius iium. 31, ait, Galli-

non magiiopere peccaverit, quisqiiis alteri cuicuniquc Ponlifici similc quid accidisse dixerit, noii dijudicando faclum decretuinve Poiilificis, sed exaniinando veritatem excmpli, quofactum slatutuinque

canos e|>iscopos, qui

Rothadum

iniijue deposuerant,

veniam pro dehclo exorasse a Nicolao pajia, inter quos Franco episcopus, inagni nominis ejus teinporis vir, unus ex his qui interfuerant Concilio

NICOLAI ANNUS
Silvanedensi, reatuin

8.

CHRISTI 865.

47

smim

per litteras confessiis,

recepta sub defensione Caroli villa, qua3 Vendopcra

quod non
Nicolai,

contradixit eiiiscopis injuste

:

causam Ro-

dicebatur, quani

piaj

menioriae

Ludovicus imp.

ihadi iadicanVihus

ad

quem

exlat reddita E|>istola

sancto Petro tradiderat, et

Wido quidain comes per

qua

se ei confitenti

remittere peccatum

memoria labitur annalista doctissimus Franco enim Tungrensis episcopus, ad quem extat Epistola Nicolai I, ordine xlv, veniam ab eodem PontiQce non posfulavit, quod deposisigniflcat . Sed
;

Arsenius episcopus impeapud Carolum, pro (luibus ad eum venerat, ad Gundulsi villain cum Lothario, quo Teotberga eum praecesserat, pergit. Ibi quoque per aliquot dies morans propter Yualdradam, quae illuc ad
plures annos tcnuerat
:

tratis

tioni

Rothadi in Concilio Suessionensi, (non vero

ut illud perpcram Baronius appra^buisset, sed

eum

in Siivanectensi,
pellat),

Lothario
celebrat

deduci, et ab eo in Italiam deduci debebat, et Theotberga regio cultu paratis et corodie Assumptionis
:

assensum

quod Synodi Me-

natis, in

sanctae Mariae missas

tensis in causa repudii

TheidberQce regina; partirejecta Tetitlegatis,

ceps fuisset

quaj Synodus Lotharii regis divor-

Waldrada versus Urbem, quo dicebaturllludowicus Ilaliaeimperator

et

inde

cum

pra?fata

tium,
berga,

et

connubium cum Waldrada,

prcEvaricantibus Sedis ApostoliccB

manniam
centibus,

obviain Lothario venturus, pergil. Inde per Aleet Bajoariam,pro recipiendis patrimoniis

approba^erat, ideoque a Nicolaol fuerat reprobata.

10. Lotharitis

Ecclesiae sancti Petri in

uxorejn TeiUberrjam

recipit.

Romam
litteris

redit .

eisdem regionibus conjaSed quod hic annalisla

A num.
anno

53 ad 71. Annalista Fuldensis quae hoc

regis gesta,

habet de
judiciis

Nicolai papa;

animum

ejus prae-

in causa Teutbergaj et Lolharii

et pluribus a

Baronio narrata, paucis his verbis

cxponit

Arsenius episcopus Nicolai

Romani
inter

Pontificis legatus

ob pacem

et

concordiam

Hludovicum regem et nepoles ejus Hludovicum imperatorem et Hlularium fratrem ejus, missus est in Franciam qui mense Junio veniens apud Franconofurt ab Illudovico rege honorifice susceptus est, a quo absolutus in Galliam perrexit et Theuthpergam reginam a
videlicet Italiaj
,
:

occupatum, uti et aliamulta, ostendunt. 12. Moritur S. Anscharius archiep. Eamburgensis. Ad num. 101 et seq. Vitam sancti AnscAcrmarchiepiscopi Hamburgensiset Bremensis, ac Septentrionaliuin regionum apostoli, quam sanctus Rembertus ejussucccssoretdiscipulus scripsit, sed post ejus mortem Baronius non viderat publicata fuit ab Henschenio ad diem iii mensis

P'ebruarii, a Mabillonio sa3C. iv Benedict. part. 2 et

Hluthario

dudum

dimissam, sicut

ei

ab Afiostolico

injunctum fuerat, eidem rrslituens, Waldradam concubinam ejus in Italiam duci prfficepit, et ut Hlutharius Tlieuthpergam quemadmodum rexlegitime sibi conjunctam deinceps tractaret reginam, duodecim et optimatibus ejusdem regis juramento firmare coegit. Deinde in regnum Karoli profectus, multisque ibi quorum gratia illuc vcnerat, bene dispositis, Romam reversus cst . Quaj sequuntur verba usque ad ista Quapropter isti, accepta a
:

Ex ea discimus, sanctum pra;sulem postrianimam Deo reddidisse. Annum Reinbertus non notavit, sed Adamus Bremcnsis in lib. 1, cap. 31, ha;c habet Obiit anno Domini dccclxv, Indict. xiii, qui est Luthou\ici secundi xxvi . Verum loco anno xxvi, legendum XXV. Ludovicus enim Gcrmaniai rex mense Februario hujus anni versabatur tantum in anno XXV regni sui. Eumdein annum exhibent Albertus
ab
aliis.

die Purificationis beatae Virginis

Stadensis et auctor GhroniciSaxonici. Cointius qui-

dein anno dcccxxx,

num.

3, in

annum

prajceden-

rege licentia redierunt in sua

pertinent ad an-

tem mortem

ejus confert;sed ejus

jam fundamen-

num

piunt bis verbis

sequentem. Acta denique anni dccclxvii inciBlutharius 7-ex promissionem

:

tum

evertimus, ostendimusque

conversionis Suecorum, ne^iue

nationis recte consignasse.

eum neque initium annum ejus ordiEpistolis a

suam,

uti

ex Ms. Cffisareo ostenditLainbecius

lib.

Ex pluribus

Biblioth. Ca!S. pag. 330.

11.

AnnaWaldradain Italiam mittitur. in rem nostram habet Lotharius missos suos ad Carolum dirigit, volens et petens, ut mutua firmitate inter eos amicilia foederarentur. Quod et Irmentrude regina interlista

sancto Anschario scriptis unica tantum superest. In

Vita sancti

Rembertiamonachis Corbeicnsibusnon

Bertinianus hac

niulto post ejus mortein elucubrata, et ad diein iv

Februarii in Actis SS. publicata nuin. 12legitur: Cum in infirmitate ipsa, ([ua de hacvita inigravit (nempe Anscharius) consilium quasreretur a do-

veniente obtinuit,

et

veniens in Altiniacum, amiet

cabiliter et honorifice a Carolo cst susceptus,

in

fcEdere postulato receptus.

Quoet Arsenius rediens,

terribihbus et a

mino Anschario de successore ejus eligendo, et quidem etiam de Rembcrto, quid videretur inquirerent, respondisse fertur, quod hoc sui non fuerit
ministcrii discernere
:

Epistolam Nicolai papas plenam

modestia Sedis Apostolicaj antea inaudilis maledictionibus, detulit super eos, qui ante hos annos

patu multoruin aniinos

quia forsilan ipse in episcohaberet offensos , quod

eidem Arscnio multam thesauri snminam

dantes abstulerunt,
nisi satisfacicndo

piaj-

qua; tuleranl,
E|)istoIa,

emendare magis debuisset; qnoniam per hoc rnotum ipsuin animorumaugeret, (juod ipse talem ad successionem personam denominaret, qua; fortassis
incommodilate sua gravarel subjectos,
et

ca redderc procurarent. Et relectu

qu.o
daiii

eadem

amara;

scd et altera de Ingeltrudis excoinmunicatione,

fierent propter hoc contra ipsuin querimoniic.

De

virum suum Bosonem

adultero in Lotharii

ri'Ii([uerat,

etcumquo:

regnum aufugerat

ac

mcritis tanien, in^iuit, Reinberti sciatur quiadignior est i|)se archiepiscopali, quam ego subdia-

'i8

xifor.AT ANNiTs 9.
ollicio.

cimisTr

.sr.C.

coiialLis

Uuihus verbis

el

iiiniiililas

Au-

ciunque
I-i.

higieiidi

impellcret necessitas, a fralribiis

scharii, ei Airtiites Reinberti iniiotesciint.

13.

i'ug;e i^nesidio

sese luentibus deferri posset .

iirbes

Normanni Aureliamet monasteria

vicina

AUoi Gallianmi

ah iisdem devastalo;.

incendunt.

Nortiuanni,

inciuil

annalistaBertiinipetu,

Paulo
hostiliter

post annalista Bertinianus tradit, Caro-

iiianus, residentes in Ligeri, cuni

maximo

faciente divino judicio

secundo venlo per

eumdcm

lum Calvum ab Attiniaco contra Nortmannos, qui cum navibus quinquaginta inSequanam venerant,
perrexisse
:

fluvium usque ad monasterium sancti Benedicti,

quod Floriacus

dicitur, navigant, et
et in

idem monacivi-

debant

in Ligeri, libere

Nortmannos vero, qui resiPictavum civitatem pedestri

civitatem incen:

sterium incendunt,
stentia

redeundo Aurelianis

ordine profeclos esse,

disse, et

eamdemque

tatem, et monasteria ibidem; etcircumcircaconsiigne

cremant, pnctor Ecclcsiam sancta)

flanuua,

Crucis,

quam

cum

inde

multum

labora-

tum

Nortmannis fuerit, vorare non potuit. Sicque pcr amnis alveum descendentes, ct vicina quajque depopulantes, ad stationem suam reversi sunt. De hac monasterii Floriacensis combustione Adrevaldus monachus Floriacensis, qni hoc tempore
a

impune adnaves suas reversos csse ac Carolum pervenisse nsque ad locutn qui dicitur Pistis, ubi immorabantur Nortmanni, et pontes super Isaram et Matronam refici curassc, in locis quoniam ab quc dicuntur Alvernis et Carenton
;

incolis, qui

ex antiquo ipsos

potentes fecerant,

propter infeslationem
valebant ,
prcedatitm

Addit

vivehat, in Miraculis

sancti

Benedicti patratis in
cap. 34,
scribit:

quingentos ultra
ire

Nortmannorum refici non Normannos amplius quain Sequanam usque ad Carnotum

,

Gallia post ejus Translalionem,

disponentes, sed a custodibus ripac

Nortmanni secunda irruptione Aureliauos ag-

ipsius fluminis impetitos, ad naves regressos esse.

gressi,

illorum

urbem ami)Uslione concremant, parsque duce Barelo cum xi, navibus mona-

Tum

ait,

Carolo nuntiatum fuisse, quia Nort-

manni

XIII lialendas

Novemb. monasterium

sancti

sterium S. P. Benedicti cxpetunt, quod ab urbe Aurelianensi xviii distat millibus. Illud denique vareperientcs, cunctis vero mortalium temporaneis refertumcommodis, more sibi familiari pncdantur, dissipant, ad postremum vero igne iinmisso adurunt. Aberat jam tunc corpus

cuum habitatoribus

Ubi viginli circiler diebus immorantes, et quotidie proedam exinde ad suas naves ducentes post multam depraedationem sine contradiclione cujusquam ad castra sua non longe
Dionysii inlraverunt.

sacratissimum confessoris Chrisli Benedicli siquidem prima vastatione pra)t'ata! urbis, curam hujus sacri loci agente Bernaixlo nobilissimi generis viro, levatum a loco sepulcri sanctissimum corpus in
:

ab eodem monaslerio sunt reversi. Inlerea Nortmanni rcsidentes in Ligeri commixti cum Briloniet impune bus , Cinomannis civitatem petuiit depraidantes eam, ad suas naves revertuntur.
,

Aquitani confligentes

cum

Nortmannis, qui in Cacir-

rento Sigefriddo duce resident, quadringentos

ciler

scrinio

honore congruo repositum est sicque in loco gestatorio coUocatum, qualiter quo:

cum

ex

eis

occiderunt;

caeteri

autem fugientes ad

naves suas redierunt

NICOLAI ANNUS

9.

CHRISTI

866.

Bulqarorum rex cwn sua gente ad fulem 1 Catholicam conversus legatos mittit adpapam. Qiii sequitur annus octingeiitesimus sexagesimus sextus, IndicUone decima (piarta incipit, quo iiovo populo ct regc novo Bomana augelur et illus.

In tribulalione dilatasli mihi . Eo tempore quo superbo sciiismate ab co dividitur, et in cam armatur perfidus Michael imperalor, alter Michael

(o

miraculum

!)

rcx

Chrislo,

gremium

Bulgarorum dato nomine matris requirens Ecclesia), ut

,

tralur Ecclesia. Qiiai

gisconsueverildilalari,

cnim seiiii^er coiitrariis masecundum (|uod uil David

' :

illi inlixrescat, ejusque foveatur sinu, hoiiorificenlissimam legahonem hoc ipso anno mittit ad Nicolaum Pontificem. Sicque dum spernitiir ab imperatoro Petri Sedes, a rege qua;ritur illa, ipso

NICOLAI ANNUS

9.

CHRISTI 8G6.

49
mittere

specto

imperalore cuni Ecclesia Constanlinopolitana dec;inu]ue ncgant Gimi,Barbai'iconfUentur:

:

eamdem

legationem

Constantinopolim

ut jiertlitum

imperatorem ad meliorem statum

:

rcsiliunt

illi,
:

consnlunt

isli,

atque collaudant

et
:

convertcre possct
lilteris

licet

enim ex

cjus blasphemis
:

beneilicunt

cum

illi

sacrilego ore blaspliemant

contemni atque derelinqui meruerit

pater est, (ut David'
et

atta-

dunK|ue refugiunt illi, isti confugiunt. Quomodo autem ista se Iiabuerint, qua; breviter recitat Ana Instasius bibliotliccarius qui aderat,audiamus
:

men quod
rebellem
euni
:

Absalonem filium

execrabilem) deplorat filium, etquserit

terea,

inquit,

meritis

beatissimi

hiijns

in

orbe

prorsus exuberanlibus, operante potentia

bilia

summi

Dei, qui quotidie per famnlos suos signa, et mira-

magna

facit,

rex

stianilatis et fidci sanctx'

Bulgarorum Michael Chridoclrina magnoscens, me,

ad tantam deliberandam legationem adhiberc voluit etiam consilium vicinorum in quibus decernendis ecce tunc episcoporum opportune Romae apparuit ea, quam diximus, legatio Bulgarorum. Narrat, inquam, ista Nicolaus Sed ijise iu Ejiistola^ ad Hincmarum his verbis
,
:

quamobrem

ruit baptizari.

Et qui prius creaturte serviens

;

ut plenius

ha5c

tam

ijisi

impcratori,

quam

aliis

Sffvicbat crudclilale

Iiujus

temporibus Creatori

fidelibus intimari jiotuissent, convocatis

quibusdam
nostris,

coUa submittens, ampla

ccepit religione fulgere, et

e vicinis locis fratribus et coepiscojiis

his

de

Tunc ad Catholicum et -yerum pra;sulem Orthodoxum legatos suos, inense Augnsto, Indiclione decima quarla destinavit, donaque non parva tam c suis locis, quam aliunde sumnio Pontifici contulit, suggerens ejus aposto-

magna

usus

est

pietate.

quod nobis canonice visum est, prsdecessorum nostrorum secnli vestigia, decrevinius, quod etiam sanctitati vestrae jiost modicum, Deo favente, plenius intimare disponimus quo rite, sicut arbitra:

latui,

quid se facere salubrius oporteret,

Jei

et

quid

mur, ordinato, qua?rere coepimus opporlunitatem, qua freti missos Apostolica; Sedis etiam adhuc
Constantlnopolim

erga reliqunni Bulgaricum adbuc baptismo sacro

cum

exhortaloriis Epistolis desti-

carenlem populum, ut
agi deberet.
2.

fi

sacramenta jiercipcret

naremus qui
:

Quod beatissimus audiens papa, magna

Iffiliha,

pro salute ipsoruni competentibus eos monitis a;dificarent, ct qua; fuerit de illis Apostolicaj Sedis prolata scntentia, maniteste denuntiaet

repletus

laudcs Christo reddidit amplas; et

divinitus

rent, juxla

quod
iter

et

magna Synodus Nicsna de

dignoscitur.
satis difficile, et

his

cum omni

sibi

commissa Ecclesia
fecit

gra-

qui abjiciuntur,

sanxisse

Videbatur
propter

lulans infinita praxonia

simis his temporibus

Domino
lantum

nostro^ qui novis-

enim nobis

navale

miraculuin

eorumdem Gra^cornm
vendum.
tiis,

exjicrtas insidias vaUIe ca-

devota mente supplici voto (voce) persolvit. 1'orro

legatis

Cum

in his itaque anxietatibus

ct

regis

nomine Michaelis Bulgarici a sancto papa receptis, honorifice apud se

inlerim Sedis A|)OstoIica; missos,

iisdem jam

coarctaremur,

ingentilius

undique jiremeremur angus-

eccc subito legati

eos rctinuit. Et

nobis adesse nunliantur.

jiossit

jam fati regis Bulgarorum Uude quis est, qui diccre

Paulum

scilicet Populoniensem, et Formosum Portuensem, magna; sanctilatis e|iiscopos staluens, hosque monilis mellifluis, alque doctrinis inslruens ad prajdicandum, ad gentem illam ire decrevit. Curn quibus, qnoniam per Bulgaricum regnum

rejdeti, eo

quanlo gaudio vcl quanta exultalione simus quod et salubrem eoruiii conversionem per divitias bonitatis Dei cognovimus, et quia illos doctrinam B. Petri Ajiostoli et Sedis ejus expetisse comjierimus, qui licet longe positi corpore, nobis

iler

usquc Constanlinopolim terralenus lcndilur;

tamen

facti lide juffisentes

sed et quia per

eorum

ut (juidquid de sancta Constantinopolitana Ecclesia (licct

jam per Orientem hoc idem ipsum papa

se

senicl el bis Apostolicis litteris divulgalum habuerit)

apud

decretnm

cxisteret,

eidem per suos

notum faceret, Donatum episcopum Osticnsem, Leonemquc prcsbytcrum sancta) Romauic Ecclcsiffi, necnon Marinum sancta; Sedis
legatos Ecclesia;
Aposlolica;

lerrenum niissis nostris ad tcrram Gra-corum accessum patere perspeximus. Ordinalis igitur tam quoc Bulgarorum gentis conqnam quaj grua fidei rudimentis agnoscimus Constantinojiolim mittere disposueramus missos

regnum

facilem

et

diaconum, missos idoneos a)que

dircxit,

ut

populum ad fidem converlerent ct isti quid, vel qualiter de cadem Conslantinopolitana dcliberatum habuissct Ecclesia, modis omnibus nuntiarcnt. Quod in nomine Domini cum
illi

Bulgaria;

quoque nostros cuni legalis jam nominati regis per Niijisius transituros regionem direximus . Ihcc colaus de duabus legationibusunasimulcuin legatis Bulgarorum missis. Ihdgarorum consultationibus respondet A. Quod ad Christianitatem Bulgarorum Nicolaus. jamspectat, cx iis qus superius dicta sunt, liquct

adjutorio sancti Petri factuni est . Iltec Anaslasius

de duplici Icgalionc codem lenipore cademque via ad duos principes seorsum missa. Meminit horum Nicolaus in lilteris quas scripsit ad Ilincma,

rum Rhcmcnsjm
3.

cpiscoiium.

Legatio Pontificis tum ad Ihdgaros, iiim Cotistantinopolim. Antequam autem ista de-

pridem csse nonnullos ex ipsis consuetudine Christianorum abdicata gentilitate et idolorum cultu, ut ob Christianos effectos; cujus rei causa accidit, dodiversitatem religionis, non civili tantum, sed altcrmestico bello iidein Bulgari iiiter sc invicem tumulluantibus, carenttir, gcntilibus in Christianos
etChristianis cultores idolorum arguentibus, acci-

cerncretur legatio ad imji. imo nec de ipsa

ali'2. Reg. xviii.

qua mentio

essel,

mente tamen volvebat Pontifex

'Nicol. Ep.Lxx.

ToMUS XV.

50
'

NICOLAI ANNUS 9.

CHRISTI 860.

deritque illis secundum illud Propheticum, cum Domiiius desceuilcus in i^Egyptum ejus simulacra confregit: Concurrere faciam /Egyptios adversus i^gyi)tios, et pugnabit vir contra fralrem suum, et vir contra amicuni suum, civitas adversus civita-

tioncm institucre, ut ex Nicolai ipsius responsionibus ap[)aret, ubi ait '

:

C.

Postremo deprecamini nos suppliciter, ut

cffllcris

vobis

quemaduiodum
aut

genlibus,

veram
quod

et

perfectam Christianitatem non habcutem maculani

tem

regnum adversus regnum,etdirumpeturspi^gypti

in visceribus suis . Atcjue

rugam largiamur,
,

asserentes,

in

ritus

proxime

ac-

patriam vestram multi ex diversis locis Christiani

advenerint
qui prout

cidisset,
les, illi

utcumrexcoegissetbaplizari omnes gentiadversus regem rebellantes, in ipsum et Chri-

voluntas

eorum

existit

multa

et varia

loquuntur, id
locis .

est, Grajci et

Armeni,

stianosomnes arma movissent, fuissetqueadversus eos certandum magno discrimine, ut apparet ex Nicolai papjE litterisad

et ex cajteris

Sed

et illud

pelierunt, ut

patriarcha

illis

ordiuaretur.
'
:

Verum

Nicolaus non an-

ipsorum consultationes respondenUs,hisverbis^: fgiturreferentesqualiterdivina

literque
tis
:

nuit, sed respondit

Requisistis, siliceatin vobis

clementiaChristianamreligionem perceperitis, quapopulum vestrum baptizari omnem feceriqualiter

patriarcham ordinari. Sed de hoc nihil deflnitive respondere possumus priusquam legati nostri,
,

autem

illi,

postquam

baptizati fuere,
ferocitate
eis et

insurrexerint

uuanimiter

contra vos, dicentes,

cum magna non bonam vos

quos vobiscum mittimus, reversi fuerint, ut nobis quffi inter vos mujtitudo sit et unanimitas Christianorum renuntient. Nam interim episcopum
habetote
Ecclesias
:

legem

et

cum, incremento
:

divinaj gratise, Chri-

tradidisse, volentes etiam vos occidere

regem

stianitas ibi fuerit

dilatata, et episcopi

per singulas
est inter vos

alium constituere

et

qualiter vos divina coope-

ordinati

tunc eligendus

rante potentia, adversus eos prscparati, a

maximo

usque ad modicum
tris

tes

manibus vesdctentos habueritis, qualiterque omnes primaeorum atque majores cum omni prole sua
supereiveritis, et

unus, qui si non patriarcha, certe archiepiscopus appellandus sit. ad quem omnes concurrant, etc. Porro ipsos necdum habuisse episcopum, illumque
fore

ordinandum suo tempore ab

ipso

Romano
in his
et

mediocres vero seu minores nihil mali pertulerint; de his nosse desideratis qui vita privati sunt, utrum ex iUis peccatuni
;

gladiis fuerint

perempti

Pontifice, ejusdeniNicolai responsiones signiflcare

videntur in flue,

cum

ait

'

Verumtamen

omnibus

aderit misericordia Dei missis nostris,

habeatis, etc.
b.

Ex ahis eorumdem consultationibus

,

pariter

futuro episcopo vestro, qui vos instruant, et quid agere debeatis, abuudanter erudiant. Etinferius :

subdolos quosdam operarios ad eos ex Gracis sive Armenis advenisse , ct inler alios, Grscum, qui se finxeratsacerdotem. Nam Nicolaus ad illos* Pra-terea indicastis, quod quidam
intelligitur,
:

Cum autem
omnia,

episcopum, Deo concedente, per

ille

proB-

sulatus nostri ministerium habueritis,

cebit
quffi

vos do-

ad offlcium

suum
ab

pertinenl, et

si quffi

sunt, quae

non

capict,

Apostolicffi Sedis

Grfficus mentiens, faleretur se presbyteruni

esse,

auctoritale suscipiet
7. Sic igitur

cum non

ac pcr hoc iilurimos in vestra patria baptizaret. Cum ergo vos inspiralione Dci
esset,

centum

et sex

responsionibus Ni-

colaus Pontifex tolidem ipsorum consultationibus

satisfecit,

cognovissetis
caveritis
,

quod

non

esset

presbyter,
,

judi-

una Epistolaad

eos scripta Iegatisdata,una

ut amitteret aures et nares et acerrimis verberibus caederetur, et ex vestra patria

pelleretur

cum

pluribus libris, qui necessarii esse viderentur

rudes adhuc, tamen nonnulla mentiri Gra^cos fuerunt odorati, ut inter alia illud de chrismate jugiter manaute, de quo consuluerunt ipsum Nicolaum papam, ad quos ipse * Grfficos dicere per,

etc.

Licet

autem barbari

et

ad imbuendam illam Ecclesiam sacris dogmatibus, irrigandamque novam plautationem jugiter verbis
Dei.

Primus etiam

fuit illis

auctor Nicolaus*, ut

qui hacteuus in bello pro insigne essent usi equina

cauda, iidem sanctaj Crucis vexillo, ut olim Constantinus, pro insigne in exercilu uterenlur. Sed

hibetis,
et

quod

in illoruni patria

chrisma

et oriatur,

etdocuit quoniodo se ad bellum pararenl

ipsis

ab

illis

per totum
si

mundum

tribuatur, et ideo

enim

ista

roganlibus, respondit ha?c saluberrima

sit. Sed jam credimus quod vcrum non sit, animadvertat. Docuisseprffiterea iilos eosdem Bulgaros

nosse desideratis

verum

quod vestra

solerlia,

Nicolaus^: Refertis quod soliti fueritis, quando ad proelium progrediebamini, dies et horas observare, et incanlationes, et joca, et carmina, et non-

nonnulla superstitiosa, ex eoruni consultationibus, atque Nicolai responsionibus intelligitur. Quod

vero perniixti Griccis Armeni non unani eamdemque fldem illis annuntiarent, cuni unuui sit Evangelium, ct una verilas; optantes illi quidem do
fontibus Salvatoris

nulla auguria exercere

et instrui desideratis,

quid

uunc vobis agendum sit. De quo nos necessario non

vos instruerenuis, nisi super hoc nos divinitus instructos contueremur.

fundamcnlum nos
mus. quod
ipsi

aidiflcare

Super (pra;ter) divinum enim quidquam non possu-

aquam

hanrirc purani

ab Ec-

Igitur cuui ad prcelium proflcisci disponitis,

clesia primaria Petri Sede,

accipere deliberanles,

Romano Ponliflce, eam eam quam diximus, lega17.

SiMc

iion onuttite

commeiuorastis, agere in Dei nomine id est, ad Ecclesias ire, orationes

:

>

Isai.

XIX.

ail coiisult.

Bulg.

c.

Nic. resp. ad consult. Bulj;. c. ISic. ead. Ep. U. c. 94.

Nic. resp. ad consult. Eulg. c. 106.

Ibid. c. lOli.

'

Ibid. c.

33

^ pjic, gjij,

gp,

g, 72.

Ibid. c. 35.

; :

NICOLAI ANNUS 9.
peragere, peccantibus indulgere, missarum solemniis interesse, oblationes oflerre,

CHRISTI 866
ordinatis, iltesos
libet

51

coufessionem de-

lictorum sacerdotibus facere, reconciliationem et

communionem

percipere, carceres aperire, vincula

dissolvere, servos, et prscipue contractos et debiles atque caplivos libertale donare, ac indigen-

ad nos protinus eos absque quasinat. Sed quoniam in Dei omnipotentis servitio diriguntur per ipsius terribile nomen (quod est sancta Trinitas inseparabilis) et per horrendum divinum judicium,
impediente molestia redire
:

in

tibus eleemosynas erogare . Haec

qus

spectant ad

legationem ad Bulgaros destinatam.

8. Legatos abeuntes Constantinopolim mnltis Nicolaus Epistolis munit ad plures datis, prceser-

quo ante pavendum Cliristi tribunal adstabimus, et strictam reddituri sumus pro meritis rationem, vos adjuramus et totis pra^cordiis obsecramus, ut eisdem missis nostris apud vos positis,
nullam laisionem, vel cum reverti inde voluerint, nullum obstaculum inferatis, ne(|ue inferri per ahum quemUbet peruiittatis quin potius a cun;

tim ad Tlieodoram imperatricem sanctilate insignem. Jam dicemus de ea, quam idem Pontifex

ornavit ad Michaelem
teras ad i|)sum

imperatorem Conslantinolit-

ctis

insidiatorum molitionibus eos intrepidos et seillis

polim. Dedit enim nominatis Icgatis in primis

curos reddatis. Quatenus

ad nos,

et si

vestram
co-

Michaelem imperatorem, quarum est exordium ' Quanto majora sunt beneflcia Dei etc. quibus monet iu primis Christian.T hu:

vobis salutem suadere possunt, eificacibus redeuntibus, cunctis gentibus pateat,

quantum Deum

ronatorem vestrum, pro cujus Ecclesiai pace atque

correctione legatione perfuncti sunt, honoretis, et

militatis esse debere cultorem, utpote principibus

necessariae.
lilleras

Ob idque monet,
Subjicit
his

ut legatos audiat, et

legat.

querelas de Ecclesia

quantum reverentiam principum Apostolorum, a quorum Sede profecti sunt, proe oculis habeatis.
Siquidem nos, o tranquillissime imperator, illos non ad Synodum celebrandam, non ad lites et conscimus enim tentiones excitandas direximus quod docente Apostolo servum Domini non oporteat litigare sed hoc totum est pro quo misimuSj
:

Constantinopolilana sub
data, cui

i[)sius

imperio pessumRepetit sape suis

mcderi et auxilio Romani pracipue muneris

litteris,

praesto esse, Pontificis

sit.

inculcatque causam Ignatii,

quam

multi-

'

iusinuat, docetque ex ob idque Gregorium Syracusanum sententia Romani Pontificis e gradu

pliciler in
sit,

ea peccatum

sacris

Ecclesiae legibus

videlicet

ut, servata Apostolicse

Sedis reverentia,

restaurationem Ecclesia Conslantinopolitana status

sui recipiat, et pax et unanimitas sanctis
et

depositum, nequaquam potuisse restitui pcr sententiam imperatoris, vel ahcujus allerius bominis.

Ecclesiis

Monet post
litteris
:

comburendis anno superiori ab ipso conutque Ignalium, Photiumque Romam scriptis mittat ad judicium integrandum. Uuod vero memoria retineret, quam male habiti fuissent legati superiori legatione missi Constantinopolim, quos praeter innumeras contumelias coegerint praevaricatores efflci enixis precibus cosdem commendat, saluberrimaque simulque terribili admonitione claudit Epistolam, quaj hic tibi non reliccnda, scd
haec latius prosecutus de

imperio vestro reddatur, atque perpetuis, Deo propitio, temporibuscuslodiatur, necnon et nomen

blasphemis,

vestrum diulinis ac |)rosperis crescat successibus et quemadmodum piorum pra^cedentium Auguslotorum miris hic post funus prfeconiis attoUatur ,
et in cajlis aeterni

rcgni beatitudine perfruatur.

Ahoquin secundum Apostolum ^: Verbum Dei non est alligatum qui rursum ait ' Vivus enim est Dei sermo et efficax, et penetrabilior omni gladio ancipti, et pertingens usque ad divisionem anima^ ac spirilus, compagum quoque
10.
;

recitanda putavimuSj atque

tis

primum

qua) de lega-

habet, his verbis

medullarum, etdiscretor cogitationum et intentionum cordis. Quo usi, nec inobedientes, nec adet

9. His igitur, inspirante Deo, ita vcstrae serenitatis

versantes Ecclesiai Dei, nec molestiam inferentes

auribus intimatis,

sciat a

Domino redimi-

famulis ejus,

dimittcre

quoquo modo poterimus

lum imperiuin vestrum missos sibi a praisulatu nostro, Deo auctore, deslinalos, Donatum videlicet
reverendissimum
siae

et

sanclissinuun sauctan

Eccle-

impunitos. Qui habet aures audiendi audiat . Et Unde pietatem vestram obsecrapost nonnulla mus, et coram Deo et angelis ejus contcstamur, ut
:

Osliensis episco[)um, et religiosos ac venera-

obediatis nobis, ct nos in hac vila potius audire

curelis

biles sanclai

Romante

Ecclesiae

Leoneni

fituli sancti

hortantes atque
cailestis

rogantes,

quam beatum
nobis non

Chrisli martyris Laurentii, qui appellatur Damasi,

Petrum
tis

regui clavigerum iu fiituro sentia-

prcsbyteruui, atque Mariuuni Apostolica; nostrre

Sedis

accusantem atque damnantem.

conlcmnitur,

Nam si

diaconum, quos benigne

pic tractet, et intactos

clenientia vestra

obcdieritis, ii)se

suscipiens, utpote Chrisliaii;c religionis cultrix, in

omnibus

quandiu vos penes

cujus vices gestamus, et auctorilate clamamus. Porro si illum contemnilis, ipsi jam considerate, quid de vobis erit,
vel

moranlur, el indenmes prorsus mancre decernat. Quin el adilum simubiue locum, quai injuncta sunt sibi, vobis licentor exponcndi cnngruuiu eis et sulTiciunlem impertiri dignetur. Sicque demum quibus Deus annuerit, et cordi vestro impertivcnt.
'

quam in terribili judicio Dei rationem dabilis, qui in tanta sublimitalc positi, pcr exemplum vcstrum cunctis subjcctis vestris ultimi exitus praecipitium dcmonstretis
senti

non solum autem in prfDtempore,vcrumcliam in futuro.imperatoribus

;

.Mc. Ep. IX.

2.

Tim.

II.

IbiJ.

'

llebr. iv.

52
videlicet, et cunctis

NICOLAI ANNUS 9.

CHRISTI 866.
etecce non erat .

mundi

itrincipibus,

necnon

et

transivi,

Quam autem

vere hac

omnibus omnino
11.

flJelibus .

ex parle cedro fuerit cito ruiturse comparatus, quaj

plo vestro iiietatem destruere

Exhorrescite igilur tot boniinum esemformidate tanta:

rum animarum
fidelibus

operari periculum. Pertimescite ad salutem tendentibus lantam perniet

sumus, edocent. mox idem Nicolaus subjicit, dicens Post ha^c autem audivimus in Constantinopolitana urbe dissensiones, contcnsequentis anni

exordio dicturi

Co^perunt autem hoc anno, qua>

:

clem praeparare,

pro his omnibus coram di-

tiones,

clamores,

conjurationes

conspirationes,

stricto judice siue quibuslibet excusationis

amba:

facliones,

animositates,

simultates et CKtera in
.

gibus de omnibus rationem omnimodam dare quoniam quot exemplo vestro ad taiia fuerint devoluti, de tot onimarum dispcndio eritis prorsus obnoxii, et tot proculcubio (quod non optamus)
poenas luetis, quot noxiic aclionis veslrtp foruia iu inobedienliaj chaos demergetis. Qua3 omnia, pietate vestra

commoda
ista,

seu discrimina
loco patebit.

Quffiuam autem fuerint

eodem
(uli
:

13. Redarguit insuper

nium

erat)

auctorem,
diceris

eum

Sed quia

eum ut malorum omcum inferius ha^c ad horum omnium auctor existere,

:

fama divulgante
mentis afflcimur,

intolerabili

cruciatu

nobis obediente, averlat Dominus. Nam ista nos pro salutevestra prosequiniur et exigimus. Unde ne irascaris, si te tantum diligimus ut tem-

et

doloribus undique coangustia-

mur.Scd ad poeuitentiam eum provocans, post nonnulla hominem perditiim, ita compellat: Sed
revertere,
tere,
lili

porale regnuni, quod assecutus es, te velimus habere perenne;et qui imperas nunc hominibus, regnes cum Cbristo, et qui cras moriturus es, vi-

mi, revertere, piissime Ca^sar, reverest, et te

quia Dominus noster misericors

Et

re-

verlentem extensis benignitatis brachiis clementer

am|ilectetur.
laesione,

lam percipias
laus,
lisse

et

vembris, Indictione
videtur

gloriam a^ternam. Data idus Nodccima quinta. Haec Nico-

non

cst

quam

Ecclesire illius operatus es,

tantum indignatus pro quan-

qui non sine prophetico spiritu illud protunam qui cras moriturus es
:
:

Ia'tabilur, si quem L"csisti adversus Ecclesiam, adjuvare contenderis. Porrigat igitur pietas tua

tum

antequam annus pleno orbe

occisus
est,

transcurrisset, niiser

ut pluribus suo loco dicturi sumus.

manum, nec patiatur amplius suo jam destitutam rectore subsistere, et

Constantinopohtanae Ecclesise

Porro ex die dalte EpistoUc, ullimo anni bujus tempore profectionem legatorum contigisse, ajque

moerentem ac Ingentein incedere

Commendat

demum

legatos,

plunmum

detestatus, quae in [)rio-

possumus

intelligere.

res legatos contra jus

legatis

12. Dedit

eisdem

Epistolam ad omncs

petrata. Felix Bardas,

gentium fuissent nefarie persi Nicolaum amantissimum

episcopos Constantinopolilanaj subjectos Ecclesiae, ejusdemque clerum, cujus est exordium ' Ea
:

patrem claniantem audisset; sed quia despexit,

quam
cepit.

citius iiaratam calitus

diram vindictam ex-

qucE nuper apud Constanlinopolim gesta sunt, etc. Conlinct anacepbalaeosim

Ignatii,

rerum gestarum
litleris

in

causa

14. Scripsit parifer Nicoiaus per

eosdem legatos
condo-

deque concremandis
conscriptis
;

blaspbemis,

ad Ignatium Icgitimum patriarcham, cui

reddidit certiorem. Incipit Epistola

quod si fieri detreexcommunicationem comminatur. Adctetur alias litteras ad Photium jecit idem Ponlifcx
ab
imperatore
,

lens de cunctis rebus hactenus gestis, de sua causa

'
:

Dici

non

potest, charissime frater, quantis moeroribus, etc.

omnium malorum

auctorem, quce

sic

incipiunt

Horfafur

demum,

uf

qua coeperatanimi fortitudine

ipso die idus Novembris,

Innumerabilium rei^ereris |)ra3varicationum obcumque suj^erius noxius, elc. quas enumerat eas sajpius recensilas habeanuis, easdem rursum repetere, superfluum visum est, Ad resipisceudum rursum hortatur, quod nisi faciat, pcriietuo sciret
:

perseveret. Dala

eodem

Indictione eadem.

Nec pra'termisit idem Pontifex scribere ad decus itlud et ornaracntum sanctarum feminarum,

matrem

imperatoris adhuc superstitem, et in for-

absque ulla rcstitutionis spe analhematis vinculo innodatum una cum suis fautoribus, utque ad mortem usque expertem participalionis cor|iose
ris

nace tribulationis diu excoctam atque probatam, aurum |iurissimum rcdditam, ab imperio a fllio
piilsam
(ut

audisti

delrusam

in

monasterium,
flde

et sanguinis Chrisli. Scribit et ad

Bardam jam
:

Tlieodoram Augustam, de sancla

Calholica

Cffisarem crcatum. Est exonhum Epistokc' Postquam Dei onuiipotentis in te cocperunt dona uiiris

optime meritain, unicum in Oriente exemplum cgrcgite sanctitatis ad hanc ipsam, inquam, idem
;

successibus

abundare

ctc.

Ubi agens de

sanctissimus
litteras

EcciesiiC

CathoficiE

pastor

Nicolaus

dignitate, (lua auctus erat, subjicit haic mystice : a Posuit (juippe te in Ecclesia sua sicut cedrum, ut

sub umbra tua refugium cruciuti

et

proiectionem

quas velut nobile Epitaphium tnnfae mulieris digna meiiioria consecralum iiic describcnuis sicenim sc babent * Nicolaus episcopus,
dedit,
; :

inveiiiant desolati, ac diversis laligalioiiibus lacerati . Mysticc, iuquam, cedrum vocat, prophctice
ylludeiis

servus servorum Dei, dileclissima;

DlVcc,

imperatori

quondam

terreno,

nunc autein

spirilualitcr caclesli

ad ilUul |>roplielicuni
cl

superexaltalum,
X.

' Vidi impiuiu elcvatum sicut ccdrum Libaui,

:

((

conjunctw.
Virtules veslras, qiiibus pra^dilai anteccden-

Nicol. Ej).

'Nicol. Ep.

XI. 'Nicol.Kp. xii.

'

l's.

xxxvi.

Nicol. lip. xiii.

Nicol. Ep. xjv.

NICOLAI ANNUS 9.
tiiim vos
secuiulap,
tis

CHRISTI

8(3G,

53

Angustarum

nulli diebus istis appariiistis

Evangelio dicit'
et insurgent
fllii

Tradet frater fratrem in mortem,

quibus eliam et praecipue in causa pietaearum ncmini cstis inferiores inventce, subtili-

in parcntes.

Sed ba^c facientes

et

sffivientes hostes

ter atque solIiLite recolentes,

ciijus

Deo cunctipotenti,
grates

prosunt

et

quid agunt? dum cupiunt obesse, cuni Ia;dere moliuntur plurimum

;

iinmensas referre, et ejus sancto nomini benedicere non cessannis, atque piorum studiorum vestrorum praebocc
percepistis,

munere

prajstant (prosunt)

privant tyrannice regno tem-

porali, sed donant, licet nolendo,

imperium sem-

piternum

conia pro imitatione

audientiuni

inter

fidelium

colloquia jugiter enarramus.

Tu quippe, etiam
non
for-

auferunt terrenam gloriam, sed coaferunt ca;lestem bealiludinem. Commutatur eorura argumentum iniquitatis in instrumenta salutis et
;

principe marito tuo contraleges Ecclesiae sentiente

superstite, sana sapere et recta defendere

midasti. Tu,

inquam,

in

Orthodoxa religione per-

severans, unicuni filium

tuum noa

terreni patris,

Quoniam quantumlibet saeviant aemuii, quantumlibet hostes insaniant; diligentibus tamea Deum omnia cooperantur in bonnm, nimirum quia non est sapientia, non est scientia, non est
pietatis.

sed supercoelestis iter aggredi docuisli. Qiiis

autcm

morum
baris,

insignia, quis correctionum tuaruni facta

consilium contra Dominum. Ergo, charissima fllia, confortamini in Domino, et in potentia virtutis ejus,
et in adversitatibus

Cum enim sola principaDomino cooperante, non solum ab boste visibili, verum etiam, nullo mare infirmiorj Ecclesiam Domini ab boste invisibili, boc est, ab errore
fortia narrare sufficiat ?

unicum Domini solum

adite

refugium, statuentes etiani pedes vestros in pctra, super quam Dominus princi|ialiter construerc delegit

Ecclesiam

peclus,et mirantes insuperabile robur, quod femina fueris, ambiguum habuerunt. Cur hoc, nisi quia Sedis
texisti.

Senserunt

in te

hceretici virile

sicut

et ab ejus communionis soliditate, nec bactenus, ita quoque usque in flnem,

;

nuUis proceIia3 alienamini flalibus. Nos vero, qni ejusdem immerih vicarii suinus, tam circa statum
Ecciesiaj Constantinopolitana3,

Apostolicse

nita pontiflcis, cui

dogmata sequebaris, et Constantini moRom. Eccl. communicabat, amplectebaris? Sic cnim devoti fllii pnternuni venerantur affectum,
et

quamque

circa re-

in nullo prorsus ingrati circa

parentes suos consentiunt inveniri.

cuperationem fratris et coepiscopi nostri Ignatii, jiixta ministerium nobis creditum, segnesiaveniri, vel desides nullo pacto confldite. Quoinodo autem erga vos, vele rga dilectas filias vestras agatur vei si
;

Sed inimici quid agunt? apprehendunt, ejiciunt. Et quid jilura? omnino dehoiieslati subjiciunt. Sed exempla patientia?, quibus ista contemnere, et illa, quaj sunt a;terni imperii, docearis
16. apjietere, o Cbristianissima
'

forte

quid cordi

est,

per pra;sentes misscs nostros,

quibus vos suffragari in opportunilatibus peti:nus;

flda

mente nobis

et iaduhitabiii conscientia, quae-

sumus intimare.

Dat.

idihus

Novemb.

Indictione

filia,

satis

abundant.

Nam legifer Moyses et Aaron sanctus Domini murmur et duras contumelias, atque seditionem
patiebantur ab
iis,

decima quinta. Hactenus Nicolaus Pontifex ad Theodoram. 18. Porro hanc haud diulius post hajc fuisse
superstitem, Gneci historici docent
post obitum gra;cum Menologium Basilii imperatoris ostendit, ubi undecima Februarii ejus dies natalis celebratur hoc elogio Tbeodoraj imperatricis, quae rectam fldem reddidit, memoria. Beala Theodora imperatrix Theophili fuit lconomachi conjux, ipsa autein Catboiica. llle qui;

quos vekit

fllios

Moyses in sinu

portabat, et adeo diiigebat, ut

perdere, et facere
ret
:

eum
eis

in

Domino volenti eos gentem magnam, dice-

autem relatam

inter sanctos,

banc noxam, ant dele me de libro quem scripsisti. Sic beatus ^ Samuel ab his quibus muila pra?stiterat beneficia, de principatu Aut dimitte
propeliitur.

Sic

propheta

'

Zacharias ab eo, cui

pater suus regntun vindicaverat, et ipse

lutis ostendeljat,

viam

sa-

lapidibus impetitur. Sed quid pcr honiinum genus diulius immoremur, quandoipse

dem
illo

S.

creavit

mediator Dei

et

liominum Dominus noster

restitu
t,

.Iesus

bussit

Melhodinm patriarcham relegavit, et pro Joannem liaireticum, qui sanctas comimagines. llli autem tunc non licebat eas

Christus ab his, quibus cajcos illuminavit, langui-

publice adorare, sed in ciibiculo habens eas occultas

nocte snrgebat, et adorabat, peteiis a Deo, ut Or-

dos pluriiiios pristinie sanitati

sustinuit?
47.

mortiios

cxcita\it, probra, sputa, flagella, et

niortem Crucis

thodoxis misericordiam exhiheret. Filiiim vero gennit Michaelem, quem rectain fldem docuit. Post
viri

Devenimus, beu,
Et in

stolus

jira^dixit
'
:

periculosa tempora

scriberct

beatus ApoPaulus cuin iiovissimis temporibus instabunt

in ea qua?
,

transitum, slatim sanctuin Methodium revocasuiit sacra;

tempora periculosa
amantes,
obedieiites,
ingrali,

et

eruut

hdmines

seipsos

sacram Synoduin coiigregandam curavit, in imagines reslitutse. Deiiide ab iinperio ejecla, in monasterio una cum flliabus povit, et

qua

cuiiidi (ubi et interposuit)parentihus

sciiesti,

non

sila, ibi in

sine affectione. Iino

i9.

Domino quicvit . Ha;c dicta die. Quod rursiis ad legalionem, de qua agimus,
:

devcnimus
in

in eos lugendos et depiorandos dies, quibus (proh dolor !) juxla quod Dominus in

pertinet

dedit eisdcm h'gatis Nicolaus htteras ad

Michaelis

conjugem

Eudoxiam Augustam

cui

justam Ignahi causam commendavit. Extant

' '

ipsa;,

Eiod.

XXX.
iit.

1.

lieg.

VIII.

>

2.

Par.

xxiv.

'

2.

Tim.

Marc. XIII.

54
estque
mitate
alias

NICOLAI ANNUS 9.

se

CHRISTI 866.

earum exordium
justitia? dilectione

'

Nihil in regia subli

et regalibus

dccentius, etc.

Bedit et

eodem argumento ad
:

senatores

quse inci-

Fidelium relatione, etc. 20. Ludovici imperatoris expeditio in SarraHoc eodem anno Lucenos Italiam mfestantes. dovicus imperator injjenti comparato cxercitu ,
piuut^

ibidem collatis muneribus, fratribus mult'nu commendans, de monte descendit. 22. Post ha!c inde digressus, Ca|)uam petiit, quam tribus obsessam mensibus cepit, eamque maxima ex paite delevit. Demum apud vallem Candidam castrametatus, non multo postintravit Reneventum. Congregato autem apud Luceriam
Apuliae civitatcm

adversus Sarracenos, Campauos et Samnites infcstantes, hortante Nicolao Romano Pontifice, venit.

omni

exercilu suo, cuiu Sarrace-

nis repente congreditur.

Aquibus primo eertamine

,

De his haec in primis Regino habet Per idem tempus gens Sarracenorum in Reneventum ex Africa veniens, universam pa?ne regionem illam
:

superatus

demum

ex his, opitulante Deo, victo-

invaserunt, caedibus, rapinis et incendiis omnia

riam insignem adeptus omnibus eorum potitus est castris. Inde Rarim contendens, quatuor illam annis obsedit. Materam interim munitissimamillo-

depopulantes. Coutra quos Ludovicus imperator exercitum contrahit. Et veritus, ne forte adversus

rum urbem
ha?c venit

capiens, igni ferroque vastavit. Post

innumerabilem hominum multitudinem vires regni non sufficerent, ad fratrem in Galham legatos mittit, omnino exposcens, ut ad pra?faife gentis vires extenuandas, audaciamque refra^nandam, sibicum
Dei
auxilio
,

virlnteque Francoruni opitularetur.

cunctatusexercitumcum ingenti industria fratrique quanta potnit undequaque conh-ahit

Qiii nihil
:

Venusiam, ibique ac Canusii, prajsidio mihtum potitus, Rarim undique expugnare coepit, rediitque Reneventum . Ubi Rertharius abbas donationem suscepit ab eodem imperatore quorumdani fundorum, seu villarum quo opere pietatis aditus patefactus a Deo est vincendi perfidos hostes obsessos; nam subdit pauIopostLeo Cum autem Sarraceni intra Rarim obsessi, ultra nequa; :

adjutorium venit, ubi plurima bella fortiter, sed etiam feliciter, Deo opem ferente . Ha3c Regino. Sed adventus
ceieritate in

quam

subsisterent
,

misso imperator exercitu,

et

gesta suut

non solum

civitatem

cum

suis

Seodam (principem Sarracenorum omnihus ccepit, eosque ferro trucidari ad

et

Lotharii ad

Ludovicum

contigit

anno sequenti

unuiu

jussit . Hic

impius Sarracenus

(ut

idem Leo

Ludovici vero hoc auno octingentesimo sexagesimo sexto. Nam audi'Leonem Osticnsem ha^c sigillatim

superius tradit) depraedatisEcclesiis et monasteriis,

in caiicibus sacris dari sibi

potum

praecepit, et thu-

prosequentem, qui non ex Africa tunc, sed ex Apulia, quam anteaoccuparantvenisse tradit, referensque ingentia mala ab ipsis perpeIrata, et inter alia incensionem nobilissimi niona-

magna

diligentia

ribulis

ad divinuiii
atque

usum

paratis adoleri. Prose-

quitur caeteras res ab eodera imper. gestas idem

auctor,

demum
Cassini
(de

de eo, quod

cum

ferme

annum integrum
S.

sterii sancti

Vincentii ad fontes Vulturni positi. Hebc de adventu Ludovici imperatoris 21. Longobardi igitur videntes se pro suis ini:

rius)

Germani episcopi inde sublatum

23.

commoratus esset, corpus quo suo loco multa supedetulit.

in Galliam

Sed de

Ludovici imperat. expeditioue hactenus.

quitatibus

Deo

flagellatos,

afflicti

ac

magna

Quod autem ad
,

Nicolai Pontificis partes

dLmum
fes

necessitate compulsi,

tertio

jam

legatos in

Franciam ad prffidictum Ludovicum mittunt, oranvotis omnibus, ut iterum venire, eosque ac patriam a nefandissimaSarracenorum gente dignaretur eripere. Tunc Ludovicus rex generale edictum
per

hortatum esse Francorum exercitum, ex fragmento illarum, quod recitatCratianus, possumus intelligere, quod sic se habet Omnium vestrum nosse volumus charitatem,
pertinent
litteris suis
' :

omnes regui

sui partes dirigens

ut nullus

oninino ab hac se expeditione subtraheret, anno Domini octingentesimo sexagesimo sexto imnien-

quoniam quisquis (quod non optantes dicimus) in hoc belli certamine mortuus fuerit, regna illi ca;lestia minime negabuntur H;cc quidem vera esse, revelatu etiam constat cuidam abbati Casaemarii,
.

sum

coegit exercitum, simulque

cum domna An-

tempore
quffi inter

S. Rernardi, ut ex ejus Epistola apparet,

gelherta Augusta conjuge sua iter arripiens, per Soram Reneventi fines ingreditur. Ac mense Junio

pervenit ad monasterium hujus sanctissimi patris Renedicli, quod deorsuni est, ubi a veuerabili jjatre

Rerthario

cunctis

illi

monachis occurrentibus
,

ejusdem S. Rernardi Epistolas continetur. Porro non adversus Sarracenos tantum proehanduin, sed etiam malos Christianos bona Ecclesiae occupantes nam ad episcopos Galliarum scripsisse Quinetiam praefato fratri reperitur his verbis '
: :

maximo cum lionore susceptus est. Die altera, montem adoraturus ascendit ibidemque magna
itidem

nostro, filiisque Trevirensis Ecclesiae, illiusque de-

fensoribus ha;c in mandatis damus, ut spirituali

cum

hcnorificenlia acccptus a frairibus est.

Cunique cocnobium onmc perlustrans, dccentissime constructum esse laudasset, i)ra?ceptuni conQrmationis totius monasterii

simul et materiali gladio tamdiu malignos eoriimque fautores insequantur, quousque

intcgritalc possessiones, vel
siastica;

illos

cum

quajcumquc

res Eccle-

(sicut

sui

pnedecessores

hoc

facto, vel

quocumque

pacto distracta;

rcges ante

jam
XV.

fecerant beato Renedicto) confecit,

seu directau sunt, revocenlur . Veruin ista fieri non dehere per sacros minislros, qui Deo, et non

'

Nicol. Epist.

Nicol.

Episl.

xvi.

"

Leon. Ost.

I.

i.
'

37. 38.

xxiii. q. 5.

c.

omniuiD.

sxv.

q.

li.

c. 2.

Quinetiam.

NICOLAI ANNUS 9.
saeculo mililare clebcnt,

beati

CHRISTI 866.
Petri suffragia

55
requirenda
,

idem ad (^arolum Franco-

quatenus juxta
postea retro est

runi ref;cm scripsit '. Qui igitur hoc anno Romam venit Luilovicus imperator, in Apuliam, ut audisti,
transiens, quadrienuium moratus est in Barensi
obsidione, uttestatur- Leo Osliensisex
Cassinatibus. Quse
inferius suo loco.

quod statutum

fuerat, nos

de ejus negotio Deo

:

placita consideratione definircmns

conversa post satanam, et

ciparetur
nostri,
iii

in

provinciam, ut prinlicet

monumentis

ea, iter reflexit;

industria legati
et quasi nihil

autem

hEec secuta sint, dicentur

ad Itaham denuo revocata

operata,

sit,

fuerit

Eodem
utpote

Waldrada excommitnicata a Nicolao papa. anno cum Waldrada Lotharii regis concubina visa esset elusisse Apostolicam Sedem
24.
,

unde in Christi sit Ecclesia non modicum scandalum generatum, gloriam mundi sectatur, reique public dominatur, ac quod est
gravius, etiam piis locis, atque religiosis personis
praeesse dignoscitur, et a Thcutperga} reginse coepta

quffi

pollicita

fuerat
et

Romam

se

conferre

expiationis

causa

delicti,

ingressa in Italiam,
in Ita-

interitus

meditatione
cessat,

sicut

nounulli testantur,
loca repetere

retro in Gallias remeasset,

quamvis coacta

minime

dum

ea

nimirum

ham

rediisset

ubi nulla signa poenitentia! oslenipsa,

disset, sed

tam

quam

etiam Lotharius tradn-

cere videri possent

prfficepta
,

Romanam

Ecclcsiam
,

cujus

quibus facilis ipsius ad regem Hlotharium, etejusdem regis ad eam esse possit accessus. 26. Et ut breviter cuncta complectar, de die
affectat, in

qux perQcere
:

promisissent

hactenus

in

diem qualiter ad
'

pristinas voluptates

redeat,

ludificassent

ipse Nicolaus Pontifex

,

non amplius

differendum ratus

publice excommunicat, hoc

eamdem, convocata Ecclesia, eodem anno, quarto

lata

argumenlis exquirit. Vernmtamen, ut cum egregio Apostolo summatim dicamus, quod contra eam, contraque ejus similes sajpius replicandum
variis
est,

nonas Februarii. De qua sententia in ipsam

voluit per suas litteras Apostolicas reddi certiores

nitens thesaurizat sibi iram in die

quia secundum duritiam suam, et cor impceidcirco nos irge

:

omnes Galliarum
sic se

episcopos. E|>istola ipsa exCodice

,

eam, quousque de

factis suis Ecclesia; Christi,

no-

Trevirensi accepta, hic describenda

totidem verbis

habet

bisque prscipue, qui ejus principaliter curamgerimus, quique causam ipsius exsequi ac investigare

25. Nicolaus episcopus servus

servorum Dci
Nustriam

reverenlissimis confratribus nostris archiepiscopis

et

episcopis

per Italiani

Germaniam

donec etiam omnem a se coepimus, satisfecerit sinistram suspicionem, consilium nostrum suscia preliosi corporis et sanguinis piens , adimat
: ,

(Niustriam vel Neustriam),

a

et Galiias constitutis.

Doniini
Ecclesiae

perceptione atque ab
consortio,
sancti

omnimodo

sancta;

Decreveramus quidcin circa Waldradani mcechiam, et pertinaciter in impcenitenlia permanentcm, vindictns modum minus districte quam
miscricorditer temperare, et juxta

non

ita

pro tanto scelere sententiam in

quod merebatur, eam justK

punitionis proferre, nisi obstinato aninio perenniter in ma-chia; volutabro permanere proposuisset, ct
nullis sacris monitis, nullis nostris seu veslris

beatorumque Apostolorum Petri et Pauli judicio, et nostrce mediocritatis auctoritate, fecimus cum universis complicibus, et communicatoribus fautoribusque suis prorsus extorrem. Hanc autem sententiam quarto nonas Februarias a nobis promulgalam meminiSpiritus

tam

crebris exhorlalionibus, se paratam existere (exliibere) quia tamen non sua voluntate factum sit ' Deo qui cor considerat et fidehbus ejus per cmnia manet certissimum, cum sna si^onte hactenus si potuisset, imo perpetuo in tanto tlagilio permansisset, nisi nostra super hoc abolendo fuisset
:

mus, eamque scripto vobis destinavimus. Sed quia ignoramus, utrum ad vestram notitiam pervenerit idcirco reverentia3 vestrai iterato illam pandere
procuravimus.
27.

Nam dum

adhuc ncgotium pendet,

et

cceptum
diversis

bonum

perfectionem non habet, imo duni

cum
et

virtute

summi

Opificis incessabilis diligentia,

I

(quod) socii ejus, proli nefas

scilicet

secum adextitisset

indiciis datur intelligi, quod anhelitus pravorum adpriora nequitiic semper intendat, procurare magnopere neccsse est, ne novissimus error, nobis torpentibus, pcjor priore succedat. Siquidem
et frustra spcculatores

mittenUs

quomodocumque

inclinatior
ita

dicimur,

si

venientem lupum

obedientia. Patet profecto

esse quLC dicinius,

cum

hactenus culpam suam nccdum cognoverit, nec confessa sit, juxta quod scriptum est Dic tu iniquitates tnas, ut juslificeris ncc missa nobis, qui causam ipsiusexsequendamcoepimus, lamenla: :

tionum legatione, veniam postulaverit, pra^misso qua; poenitentia; remedio congruam merucrit indulgentiam, Salomone dicenle ' Qui colat delicta, non dirigetur; qui autem confessus fuerit, et diniiseritea, niisericordiam consequetur. Postremo cum
:

enim episcopi, id est, superinspectores vocamur, si futurum exitum per anteccdentia signa minime contemplamur prfficipue cum jam quod videmus experti simus, et futurarum ccrlitudinem prcxteritarum gignat Unde saltem de Theutpergffi exhibitio rerum.
a longe non cernimus. Frustra
;

reginaj

iilatis

quolidianis

iiisidiis

vestra charitas

Dominici corporis membro, tofius mentis affectu compatiatur; et ne labor noster

doleat, et etiam

cum

inanis constituatur,
ternitas adversus

siiiritalia

nobiscum vestra

fra-

recto

ilinere

nos

illi

fueral

adcundum,

et

Scdis

nicatores ejus
'

jam fatam majcham et commuarma sustollat, et in parochia sua,

XXIII.

q. 8. c.

'

Locus obscurus.

UepreheDsibile.
*

"-

Leon. Osl.

I.

i.

c.

28.

'

Prov. xvii.

Rom.

II.

56

NICOLAI ANNUS
iibi

9.

CHRISTI 866.

ubi plebem Dominicam gubernat, vel

fore contigerit,

eam

excommunicalam hanc
,

fautores(|ue

Meus quippe dolor aliquando lentus, aliquando nimius, nec recedit eniin nisi ad horam, ncc interficit. Sit

suos

"viva

voce subsistere

donec nostro speciali

ergo

iUi laus et gloria,

illius

qui jusle corripit,

judicio digne se poenitentiae submiltat, publice ac

aiidacter asscveret. Porro
si

et

clementer ignoscit. Pro

obsecro, ut

ergo amore humi-

cujusquam

fortassis

liter

me

peccatorem vestris almifluis

adinventionisintentionisque fueritdicere, quod non

precibus relevare dignemini, et pro saluberrimo

indicia remittere

solum

illa

mulier, sed

et

Hlotbarius rex in hoc de-

hquisset, ideoque simih pcenitentia deberetarctari;

medicamine consolationis litteras, et compassionis non gravemini, quia veslra lucucissimum saporem medullitus
infundit, et in sui

utrum instrnendo
loquatur, hcet

se,

an exprobrando nobis

talia

lenta et angelica facundia mca; imbecillitati dul-

luilli

jactanter

hsc

proferenti nobis

necesse

sit

respondere, congruit tamen, ut a cujus

amorem
30.

ineluctabiliter rapit.

auctoritale sanctio isla digreditur, in ejus prsErogalivaj affluentia, quisquis ille est,

Non immerito quippe negligenhbus

et

hujus

rei solu-

desidiosis

amarum

sonat

quod
Julio,

scribitis

atque

tionem quterat
nea, quibus

eo quod auctoritas Apostolica, ad

obedientibus et studiosis suave sapit quod agitis

et

quam universarum

cura contluit Ecclesiarum, ido-

quidem mediante mense

filiis

paululum mea
,

omnibus consulat, nioderamina satis habeat, per qua; et indoctos quosque disciplina
salutis instruat,
et

parvitas de infirinitate convalescens

clero, et

ex

proprio

Ecclesia; strenuos legatos ad

vestram

exprobratoribus dispensatorie

desiderabilem pra;sentiam destinare decreveram,

sed nostrum desiderium hostilis expedilio, et reipubliccC pernecessaria exactioillicointercepit.
et inter

modum
28.

digncC discretionis imponat.

Interim vero quisquis vestrum hujus

Unde

sanclionis Epistolam susceperit, ad cateros episcopos

densissimas acies^ et laboriosas custodias

melropohtanos destinare summopere studeat et exemplaria ejus per vicinas regiones dispergat, ct talem se in omnibus his exhibeat, ut alterius zelo Phinees iram Domini mitigantis, non indefensione
;

paganorum

non mediocriter

vallati

paululum

respiravimus, quia pugnante pro nobis divina cle-

mentia, imo nostri victoriosissimi principis confidentissimo certamine,

studio, multitudo

ac

suoruin fidelium pio

cecidit

scorti,

sed in ulhone

stupri

se

fervere

cunctis

non niodica paganorum

ostendat.

nunc

et

Optamus fraternitatem vestram in Christo, semper bene valeue. Dat. id. Jun. Indict.
. Scripsit

in ore gladii, el ca^teri fuga lapsi, divina misericor-

dia agente, ita delituere, ut nullus

nostris finibus reperiri posset.

eorum vivensin

decima quarla
Lolharii

rursus ad episco|)osregni
scquenti,

eodem argumento anno

mense

Januarii, Indiclione
cusffi

decima quinta, quaj quoniam

litulus

habentur, hic descriljere pra^termittimus. Est Ad episcopos in regno Lotharii consti:

tutos

,
,

scribit

Advenlms episcopus pro Loihario Utteras ad Pontificem et ipse Lotharius suum Apologeticimi. Lotharius autem ut ha;c accei^it,
29.

ad [ilacandum

Nicolaum Pontiiicem curavit ut Adventius Metensis episcopus , in excusalionem ipsius, de his qua; in eum objiciebanlur ab ipso
JNicoIao,

31. Nos tamen inter isla, vix unum cursorem, religiosum videlicet presbyterum, Theodoricum nomine, compendioso itinere cum proseculione piKsenlium litterarum ad vestram dirigere potuimus clementiam, pra;sertiin cum in desiderantissimo voto habeanius tales legatos dirigere, qui uli decet summum PouUficem, multiiilices replicent mercedes, quod tam pie ac misericorditer nobis, et Ecclesia3 nostraj perpetuum munimen porrigere decrevistis. Et mihi in ipso margine pnesentis vitaj

constituto, nullis exigentibus meritis, absolutionis

ad

eum

litteras scriberet

(|uam

efticacissi-

ac benedictionis optata remedia contulislis,

scilicet veri

more
ac

nias,

dem

quas haclenus conservatas cum aliis ad eamcausam spectanUbus in Ecclcsia Trevirensi

;

Samaritani. Tgitur archiepiscopos et

beatitudinis
vestra;

episcoiios

scripta

acriter

hic reddimus

sic

enim
et

se

habent

nHiltipIiciter

reprehendunt, pro causa videlicet

Sanctissimo

perbeatissimo atque angelico

Pontifici

senioris nostri gloriosi regis Hlolharii, ibique prae-

domino Nicolao sunjmo

papae Advenlius huniilis

ac

universali

clara dispensationis Ecclesiasticae

dogmata admo-

Metensium

sedis eiiisco|ius

dum

propinantes fulgido vividoque mentis robore,

assiduas preces et fidelia vota.

Apices eminenlissimi apostolatus vestri non. Junii inter acerrimos mca! Kgritudinis doloresgra

Principem pastorum, vos diligere declaratis, et curain pascendarum oviuin lucidissime gerere testamini; quippe corpus Ctiristi, quod est Ecclesia,
per illuin et ipso salubriter exornare satagilis, et

tanter accejii, (piibus pro niniietale mccB infirmilalis

respondere hucusque non valui. Ecce enim jam

revera

crga

commissum gregem
non
negligilis.

perspicacibus

bieimium pa;ne exiiletur, quod a vernali tempore us(iue in autuinnum lectulo teneor, et alternante
tempore, tantis podagra; doloribus affiigor, ut vix in die surgere valeametminislrorum comininiculo

cxcubare
est,

vigiliis

Unde maiiifestum

quod

ciiaritas

supcrni luminis pcrvigilem cir-

cuinfulget pastorem, iino, ut credimus, aitliereo

angelica; consolationis blandimento solatiatur.

Quo-

missarum solcmnia celebrare, nioxque compellor, gemituinterrumpente, decumbere.

(admiiiiculo)

circa nos

cum

ctclico

aginine Gloriam in excelsis

Nicol. Ep. XLix. lom.

III.

Kp. Rom.

1'oiit.

Dco caiiimus, et de vestra sancta piaijue sollicitudine modis omnibus congratulamur, quippe qui cisdem apicibus de excommunicationc NValdrada)

NICOLAI ANNUS

9.

CHRISTI 86G.
tiam,
niiiii

57
contra vcstrae auctoritalis de-

multipliciter intimastis, pro eo scilicet qiiia impoe-

in

illo

nitens permanere proponens a vobis salntis suse

creta sinistrum invenire potui, sed pollicetur

om-

rcmerlinm ad Limina sanctorum Apostolorum veniendo, ut statutum fuerat, minime postulaverit. Eamciemcjue vestnc sanctitatis Epistolam, etexcommunicalionis tenorem, ut ostendere et manifestare studeremus, auctorabiliter prscepistis. 32. Interea per inseparabilem sanctam Trinitatem nos omnes pariter obsecrantes terribiliter monuistis, ut litteris nostris sine mora per legatos
nostros icloneos directis, vobis veracitcr indicemus,
si

nimodis pacifice

et

humihter advestram

se

iturum

praesentiam, ac deinceps vestris sanctis consiliis ac

monitis per omnia parere velie. Qui sunt autem

illi
,

qui vobiscum sentientes

adulteris
ille

nullum

consentiunt praestare favorem, solus

cordis rimatur arcana.

novit, qui

Imo

sancta Mater Ecclesia,

quia probi doctores sunt et veri speculatores,

cum

Principe pastorum Christo evidenter justificat, et

omni laude dignis

promittit.

ffiternae

beatitudinis

praemia

secundum juramentum

pra?stitum coram misso

vestro, noster senior

et si ita
sibi

cum

Theutperga conversetur,
rex legitime

M.

Itaque unusquisque nostrum, sive

sit

illam tractet,

(|uemadmodum
tractare

conjunctam debet
illi, cjui

reginam. Et qui

pro se rationem reddat, quia juxta vestra; sanctitatis decretum, qui

excusabilis, sive inexcusabihs,
iUi

sint

adulteris, vobiscumsentientes,

nullum

agere et intimare postposuerit qua3 jussistis,

consenliunt pra3s(are favorem. Ha^c itaque vestrse

beatitudinis instiluta zelo Dei accensa, quia sancta

ipse se

sunt ac salubria, reverenter hausimus

et lacry-

obnoxium, et fautorem adulterorum palam Omnes enim episcopali ordine consUtuti omnem iniquitaUs viam odio habere cupimus, et
ostendet.

moso mentis oculo contemplamur

in

his

plu-

continuis votis, ut in bonis crescant, fideliter exo-

rimum
tatis

considerantes vestra; sanctissimae auctori-

ramus.

Meam

vero quantitatem (tenuitatem) vo-

robustissimum onus, quod fautissimum (faustissimum) ferentibus pra^mium largiter, et bene

certantibus repositam
dice
et
justiliae

biscum canonice semper et in omnibus sentientem multis fateor excessibus prEegravatam, ac in

Ecclesiastica
esset,

coronam
erit petra

a justo Ju-

sollicitudine
:

minus,

quam

necesse

reddendam

pollicetur.

Nobis igitur parvuiis

idoneam

et ut ita

dicam, a;rumnosa; atque

peccatorum spinis coopertis

refugium,
et

calamitosae vita; discrimina

minus

valide ferre va-

et in Christi fide

salvabimur. Nos enim tanquam de pia

lentem, ab omni tamen hujus reprehensionis contagione, teste

homines faciem solummodo intuemur,

tiori vita in

rerum omniuin Conditore,

,

profiteor

conversione ac probo studio, simulque emenda-

immunem. Ncque enim

ut putatur,

postquam

omnibus congaudemus,

assiduis votis
et

exorando, ut de fonte totius bonitatis origines

hujus latebrosi erroris caligo detersa est, ammodum (admodum) silui, sed Evangelica atque Apostolica

germina virtutum irrigentur,

et usque ad maturos boni operis fructus aptis perveniant increnientis.

documenta

fidenter exposui, et juxta

vocem'

prophetaj,

speculantis

more periculum
dono

nuntiavi.
vestrcB di-

Verum

noster senior Hlotharius gloriosissimus rex

et

Sed omnipotens Deus suoocculto judicio

gnifatis praerogativam speciali

continuam bealissimi apostolatus vestri admonitionem humiliter atque obedienter excipiens, juxta decretum excellentiae vestra;, postsaluberrimain

insignivit, ut

virus,

quod paene totum

EccIesiaB

corpus infecerat,
autidoto

praecellentissimi apostolatus

vestri

me-

quam

reverentissimus legatus vester Arsenius epiet apocrisiarius vestrae sancta; Sedis a nostris

deretur, vestraque

scopus
finibus

Deo digni apostolatus tuba, muros* lericho circumiens, et arcam Dei robus-

remeavit, nullum omnino accessuni ad Waldradam habuit, sicut muUorum fatetur assertio, et multorum testimonium adstipulatur et
;

tissime ferens, elationem

mundi ejusque cassanda

pio

molimina increpitando prosterneret. 35. Porro tanquam vero ac

medico

ut nos veriori experientia investigare valuimus,

in nullo prorsus colloquio per tactuni
illa frui voluit, vestris

omniumque Ecclesiarum Deiintotoorbe terrarum

consistenUum magistro, meaeimbecillitatis ta^dium veraciter et humiliter pandere saUus arbitror, obsecrando et submisse petendo, ut me in meinbris Christi ultimum, vobiscum tamen in vinea Cliristi fldeliter laborantem nullatenus unquam suspectum habere dignemini vel fautorem vitiorum, sed vobiscum confidenter agonizantem futurum
,

vel

visum

per omnia de

illa

obediens
protinus

decretis
ipsis in

memoratamque Waldradam

parlibus juxta vestram pra^ceptionem per

internuntios item agcre jussit, et modis omnibus

satisfaclionis et salutis sua;

remedia a vestra pia

quajrere

sollicitudine
praecepit. 33.
c(

studiosissime ac continue

arbitremini, nec placel

Igitur Tlieutpergam

jam

vestraj angelicae sere-

reginam noster

se-

nitati

nos omnes jequaliter culpari, qui aut in

fatear, auxiliante

nior ad praesens ita tractare cernitur, sicnt rex conjunctam sibi debet tractare reginani, videlicet ad divinum officium pariter honorifice comitantem, ct in mensa regina (regia) simul conviven-

conspeclu cuncta cernentis vere

tem, at(]ue ut relatio innuit, conjiigalis habitus

pastorum Principe, ab iiujusmodi nefario naevo me excusabilem reddere nuUatenus parvipendo et nisi viUs litterarum gerulns vestro Deo digno apostolatui sancUsque obliitibus viderctur abje:

debitum solvere
fidelitatis

hilariler praitendit.

Moa quippc
ac

clior,

quocumque modo

eligitis,

poterit

probare

parvitas illum in familiari

sohloqnio adiens,

debitum solvens, juxta hominis valen-

'

Ezech XXXIII.

^ Jos. vi.

TOMUS XV.

58

NICOLAI ANNUS

9.

CHRISTI 866.
lectari.

quod scribimus. Illum enim, ut praetulimus, non ex voto, neque industria, sed sola hostili expeditione cogente direximus,

Quod
legato,

lucidissime
vestris
;

claruit,

cum

coram

vestro
colla

parendo jussis, humiliter

quem

remissioribus vestri

submisimus

confidentes apud vestrani pa-

eminentissimi apicis pennis non dedignetur veslra pia paternitas benigne respicere, et ojus brevissima

ternitatem esse susceptos,

cum semper optemus

verba

in

momento

audire propter

illius

amorem,

ad vestram dilectionem pertingere, ac devotis obsequiis ad vestram gratiam propinquare. Siquidem

qui leprosos non dedignatus est tangere. Omnipotens Deus tantum tamque clarum nimiumque de-

magno

desiderio accendimur, ad
et

beatorum Apo-

stolorum Limina,

ad vestram charissimam pa-

Pontificem nobis diu conservare dignetur incolumem. Amen. Ha>c Adventius in excusationem regis et episcoporum.

sideratissimum

ternitatem nostram prsesentiam exhibere; sed variae

incommoditates, nostram devotionem hactenus prohibuerunt sperantes nimiumque volentes, hoc ci;

Sed et quod minaces valde ad ipsum Lotbarium Nicolaus papa litteras scripserat, quibus et regni jacturam fuerat interniinatus ipse ad
36.
:

tius,

Domino donante,

implere.

39. Interea prudentissima sanxit antiquitas,

et

sanctorum Patrum Spiritu Dei condita? regulae

voces veraciter audiri debeant, ut sub intro-

eum summissas admodum et officii plenas litteras reddidit, quibus cum se in primis excuset, cancellarium regni ad ipsum
dirigit,

evidentissime testantur, quod accusatoris et accusati

qui pra^sens

ei

ducto veritatis

tcstimonio

deomnibus satisfaciat. Epistolaautem ipsa Lotiiarii ex eodem Codice Trevirensi accepta sic se habet
:

justo judicio examinentur.

nocens et innocens Quapropter quamvis

prffisentes, solo

non corpore,

spiritu

tamen

tenus

37.
tifici

Sanctissimo et ter beatissimo

summo Ponfelicitatis

et universali papse Nicolao,

Hlotharius divina
et

ad vestra sacra vestigia provoluti humiliter precamur, ut accusatores nostros, qui non manifeste,
sed occulte noslram serenitatem,
est,

praeveniente clementia rex,

prcBsentis prosperitatis

summaj
et

quantum

in ipsis

pacem

gloriam.

lacerare in vestris auribus

avidissima

cupi-

Postquam nobis gratuita misericordia Dei regni gubernaculum commisit more prsedecessorum nostrorum Christianissimorum videlicet principum, semper et in omnibus subhmandam beati Petri Aiwstolorum principisSedem, vestrique ponliflcii Deo dignum apicem^ ut dignum est, re,

ditate illecti

non

cessant, ex divina et vestra aucto-

ritate accersiri

placeat, ut in vestra prasentia rei

verilas probabiliter ac legaliter pateat.

erit difficile vestra;

Quippe non
temporis

auctoritati, in tanto

intervallo accusatores ad rfitionem invitare, quos

verenter dileximus; atque instanter illam exaltare,

importunos atque infestos in nostra infamia patienter ferre dignamini, et secundum sapientiam
vobis caelitus collalam, de incertis ac dubiis lon-

quantum tanquam

in nobis, paratissimi fuimus; et de vestro

regimine spiritaha ac salubria inhianter audire desideravimus imo quasi de paradisiaco fonte, vita^ pocula in posterum haurire parati sumus, quippe puram nostra^ menlis aciem, quasi ad aithereum jubar, et totius sanctfe Dei Ecclesiae pliarum ad custodiam gregis Christi in eminentissimo apice constitutum conOdenter et
spiriiahs patris
:

ganimiter justi Judicis patientiam imitamini.

4.

Interim ergo humiliter vestra; paternitati

fidei

acbonae
bitelis,

nos commiltimus, ul nullo

nobis

modo du-

quoniam quidquid
decernimus
,
:

mandare curaaliter

stis (curabitis),

pro viribus, annuente misericordia

Dei, observare

nec nos

omnino
vobis

a veracibus inyenietis
Dei.

praeveniente misericordia

bumihter direximus. Sed quod non modice plangimus, vestroe pioe paternitatis circumspecta soUicitudo ultra

Nam

si

fallaces et invidi ahiiuo

modo

aliter significare

conantur

et
,

sinistrum aliquid

quam

nobis necesse esset,

acmulorum

falsa interpretatione invenerint

nequa^iuam niennos
,

vocibus credula,

paternas increpationes nuper-

dosis suspicionibus acquiescatis, quia

sicut

rimc

et inopinate

excepimus. Revera quia meliora

scribimus, credibilibus ac certis indiciis approba-

sunt vuhiera diiigentis,

quam

oscula iuimici, quid-

bimus. Unde
Concilio,

siquidem vos per idon^os legatos

quid nobis a vestra pia paternitate dirigitur, ultra quam credi potest, omni melle dulcius, omni Ihesauro charius in palato nostraj mentis dulciter saporatur, et in arca nostri pectoris reverenter ara-

certificabimus, mittentes illos ex nostro generali

libus nostris, mediante

quod una cum episcopis ac reliquis fldeJuho mense celebrabimus.

:

Nam

plexamur.

Denique Principem pastorum vos dillgere declaratis et veram pascendarum ovium

38.

lUi antecessores nostri sanctissimorum praedecessorum vestrorum monitis obedierunt ita nos etiam coram excellentia apostolatus vestri nos hu-

miliare, atque in

omnibus

vestris paternis monitis

Cliristi

curam gerere

testamini, qui vobis in Petro

absentibus, seu pra;sentibus promptissimo parere

loquilur': Si diligis me, pasce oves meas. Libenter

enini vestra pia monita audimus, et quia

Deo

pla-

cita sunt nostnc(|ue saluli congrua, desideranter ampleclimur niullo magis cui)ienles vestro do:

cupimus animo quod ohm secundum vestram voluntatem coram legatis vestris egimus. Perpendite ita^jue quod nullus coajqualium nostrorum vestrae
:

lialernitatis

unquam

diligentius

atque houorifi-

cumeiito instrui, et ad meliora provebi, quam juxta ainmlorum ditlamationom in pravitatc de-

cenlius tractaverit missos,

quam

nos fecimus, dum-

que

spirilus nostros vegetaverit arlus, Deopropilio,

faciemus.
41.

Quamobrem cernuo lumine vcslram

af-

NICOLAI ANNUS 9.
falim deposcimus paternitfitcm, ut duni nos vobis
ut ita dicamus majoribus seu miuoribus, per omnia, super omncs consquales nostros obedire volumus, non aliquem nostri, Deo

CHRISTI 866.

59

episcopi, qui in

missisque veslris

ejusdem Lotharii regno esscnt, id persentiscerent, et vane sperare Carolum in populi et episcoporum defectione scirent; qnam essent animo constanti erga suum regem, datis litteris ad
episcopos in regnoCaroli constitufos, significarunt.
Epistola

miseranle, consimilem super nos exlollere, aut

terrffi

prseponere vestra; libeat paterniiati

ne forte

autem illorum ex Codice Trevirensi acce-

ipsi

talem contra nos moliri velint cansam,

quam
veslra

pta sic se liabet

B

toierarenon valentes, pro regio

aliquod

munimine

inter nos
si

Sanctissimis ac venerabilibus in Christo fra-

scandalum evenire
litteras

possit.

Nam

tribus et coepiscopis in regno pra^stantissimi prinKaroli habitantibus, unanime episcoporum Concilium in rcgno gloriosi regis Hlotharii degentium, copiosam in Salvatoris nostri gratia felicitatem atque perpetuam salutem.
cipis

paternitas aliquid nobis nuntiare decreverit, legatos,

aut cerle
sed

mittere placeat; prreserlim

beatitudinis jussa despexe-

cum nunquam
rimus
:

vestrae

mur
jecti

modis oninibus veneramur, amplectiatque diligimus nulli prorsus homini sub:

44. Novit vestra

veneranda

fraternitas,

quod

esse

volentes,

nisi

Deo,

et snncto Petro,

ac

annis nuper prEeteritis, crebrescentibus in Iioc regno

cffiteris

sanctis, vestrreque paternitatis ciilmini,

mi

tam

pater et domine, inquo, ut prfetulimus, post

et

Deum

sanctos ejus

nostrae salutis

spes

multipliciter

intrinsecus, quam extrinsecus discordiarum tumultibus omnis status nostra^ reipublicse, et omnis pax et securitas poene in ruinam fiierit sublapsa. Ubi-

manet, quodcumque

significaveritis, aut per ve-

stros, aut per nostros legatos,

seu per

litteras,

pro

dire

amore Dei et Apostolica reverentia libenter obevolumus propter vos ', nisi quantum, et ipsi nobis. Scimus nimirum qua intentione, nec latere

queluctusetcalamitates,ubiquedispendia et vastationes, homicidia quoque et incendia atque innumerabiles scelerum facies inoleverunt, propter dissensiones
et

quosdam

in

injiistissimas ambitiones propter populo susurrones malorumque in,

quorumdam invidia atque potestas contra nos desudat, omnia argumenta occasionesque inquirens accusandi atque nocendi. Sed absit a mea
poterit,
Cliristianitate, ut talis sit nostra intentio,

ventores, facibus cupiditatis atque invidiae stinmlis

exardescentes. Sed instantibuspiae devotionis atque

ad

Dominum

precibus, et condolentibus oratio-

tam prava

num

conscientia, et iniqua studia, sicut a talibns

men-

gemitibus, misertus est plebis sua; Dominus, ac tenebras afflictionis convertit iu claritatem exoptatffi utcumque serenitatis. Quid ergo retribuemus Domino pro tantai misericordia) beneficio, nisi con-

dose narratur, quia

bonitas

licet

me

peccatorem esse recode cujus miseridiffulo.

gnoscani, tamen pravai voluntalis fore non permittet

omnipotentis Dei

cordia et auxilio

nequaquam
est,

Prajlerea

quicumque vobis hoc

dixit, (juod

ego,

postquam
in

dignas gratiarum actiones, ipsius inaestimabilem deprecantes clemcntiam, ut pacem et concordiam, quam in populo suo quantulumcumque florere
concessit,
sibi

Arsenius a nobis separatus

Italia

cum Waldrada

arescere

non

sinat,

quatenus electum

aliquo loco conversatus fuerini, aut ])Ostquam ab

reversa est, ullum mutuum accessum, tactum, vel visum inter nos habuerimus, penitus
est.

populum

per pacem transitoriam ad aeternae

pacis gaudia

perducat? Etenim inimici pacis, et impugnatores Christiana; concordia; ac securitatis

mendacium
42.
a

orandum

est,

ut a laqueis diaboli resipiscant, et

Sed ut experiatur paternitas vestra velle in omnibus nos vestraj obsequi voluntati, hoc

viam pacis cognoscant ac firmiter teneant. 45. Audivimus enim, quod quidam
partibus veslro
regisnostri
princii)i

in his

ipsum pro vestro beneplacito pncsens lcgatus noster, Grimlandus nomine, ac dilcctus cancellarius regiae dignitatis coram vobis a|)|irobare poterit. Agat igitur vestrasanctitas circa nos, ut crediinus, cum omni benignitate ac moderationc, ut non nobis aliquando improperare ullus possit, quod vobis nostrum negotium cum tanta fiducia semper commisimus. Optamus sanctissimi apostolatus veslri sublimissimum apicem scmper et in omiiibus vifeliciler . Hactenus Lolharius, quem in omnibus suis Epistolis, cum de falsis accusatoribus qucrilur, cerlum est inteiligere Carolum Calvum patruum suum,quem inhiare universi Francoruni

nitaulur persuadere,

ut

regnum quolibetmodoacquirat, ipsum-

que nostrum principem quasi despectum et a suo populo relictum patrio rcgno expellat. Sic et de
vestro

domino rege Carolo

,

perfidi et maligni hoipsi

mines voluerunt
episcopi
sent, sed

confingentes quod etiam

eum

deserere, ac regno expellere voliiis-

gerc

mentita est vox vana sibi. Nam ille priuceps eximius ab Omnipotente sublevatus, et a fidelibus adjutus, non solum regnum non amisit, sed et suos inimicos judicioDei repulsos et confusione
plenos inde cirugavit.
40.

regni monarchitc,
ostendcrat;
re ipsa

|iluribus evidentioribus signis

sumus

et esse

Porro latemur, quia nostro regi fldeles cupimus, cui videlicet fidem de

quod et post mortem omnibus patcfccit.

ipsius Lotharii

manu

patris in regein excc|>lo constanter promisi-

43. Epistola

episcoporum Lotharini regni ad

episcopos in regno Caroii constitulos.

Cum vero

'

Locus obscurus.

mus. Qui nimirum sicuti causa fragilitatis ac juventutis erravil, quod sua; aitatis homiuibus frequculer accidit Iioc totum meliori consilio, utconfldimus, emendare concui^iscit quem uos quoque proculdubio salubriter correctum atque directum
:

: ,

60
niagis

NICOLAI A.NNUS 9.
optamus
et

CHRISTT 866.

relinere

et

habere principem
si

quam
fraude

amitlere \el deserere. Et

forte

sunt aliqui
qui

infidelitate sive cupiditate decepti,

:

suo seniori cogitent vel macliinentur mala vobis tamen non convenit jugum ducere cum infidclibus. Numquid igitur pro nihiio sunt ducenda illa
statuta,
ties
ctis

regum nostrorum inviolabili consummopere Altissimi clemenUam, imploremus, ne clarissimi principes mahgnantium consiliis decipiantur, ne, quod absit, a nmtua societate
EcclesiasUca, et

cordia,

ac dilecUone, sive consanguinitaUs jure exorbitent,

pacta

et

juramenta
absit,

inter ipsos reges

to-

indeque ineffabihamala longe lateque, imo ubique proveniant, sed miserante Deo de illorum paciflca
concordia, ct quae sunt noxia evanescant, et omnia

confirmala ? absit,
ejus,

ut

coram Deo
satanaj
fidei,

et

san-

atque coram

omni

Ecclesia Catholica
tale

profutura succedant. Quod ipse prajstare dignetur,

tantum offendamus, ut angeUs

gau-

qui in Trinitatc unus

48.

et

omnipotens Deus

vivit et

dium
stiani

faciamus.

Non ergo jura

alque Chriet

reguat per omnia sajcula saiculorum.

Amen
et

sacramenti crga nostrum seniorem

regem

Synodus Snessionensis a Nicolao indicta

cum mundo aiterna supplicia persolvamns. Prsesertim cum ipse rex adolescentia, mobihtate, et astutia hominum aliquando
frangere possumus, ne
seduclus,

Hoc
pum

celebratapro reEincmari,Gunthariiet Theutgaudi.

eodem anuo Nicolaus papa indicit Concilium Suessionense in GaUiis celebrandum decimo
quinto kal. Septembris, cujus rei gratia has
litte-

nunc autem ad meliora conversus,

se

totum, Domino priestantc, episcopalibus decrelis ac salubribus monitis, bonorumque consiliis aptare fesUnet. Unde nos omnes in divina misericordia spem propter tantae devotionis auspicium habentes ac flrmissime scientes, quod potens
sit

ras dedit ad
'.

Herardum Turonensem

archiepisco-

Nicolaus

episcopus servus servorum Dei

reverentissimo et sanctissimo confratri nostro He-

in

rardo Turonensi archiepiscopo, seu omnibus venerabilibus episcopis dioeceseos tuae. 49.

ipsojuvene implere qui operatus est bene velle, vestrse sanctitatis reverentiam unanimiter admonemus, atque concorditer obsecramus, quatenus notetis et corrigatis eos cum omni aucloritate qui scandala et discordiarum semina in Dei moliuntur
fratres, quomodo paaliquando una vobiscum ire contra onmia pericula, et mox facere quidquid vos vo-

Quorumdam
,

a partibus

Galliarum ad

Sedem confluenUum Apostolicam relafratrem nostrum Hincmarum tione didicimus Rhemensem archiepiscopum quosdam clericos, qui
Limina
vel

|,opuIo.

Mementote, domini

de consecratione fuerant Ebbonis praedecessoris

propriis gradibus pepulisse.

sui,

rati fuinnis

Quorum dejecUonem

audientes, quia etiamsi nullo speciali privilegio ad

luissetis inchoare.

47.

Nolumus

itaque vestram latere prfestan-

tiam, quia quisquis incentor

malorum, quisquis

hanc curaudam princlpaliter incitaremur, opprestamen subvenire, et ad exemplum Dominicum elisos erigere, et compeditos solvere nos oportet
sis

seminator discordiarum

quisquis Ecclesiasticce

oi)erae

preUum duximus
cui,
,

in

archivis sanclissimae
Ecclesise

concordise disruptor fuerit, quisquis denlque

tantulam pacem in his tate hactenus conservatam perturbare tcntaverit, horrendi auathematis iguominiaj subjacebit, et in-

hanc parlibus regni Domini pie-

Romanae,

Deo auctore, deservimus,

et si scripto

studiosius quaerere

forte

memoria

duetur sicut diploide confusione, et dies ejus abbreviabuntur, atque aeternum vae non evadet, nisi cito digna saUsfactioue semet emendaverit. Bonum
nobis videtur, desideranlissimi fratres, ut hsec
nia nullatenus

omabscondamus neque sileamus, sed

quaelihetapud nos, sive de illis, sive de ordinaUone ipsorum recondita, diligenter iuvestigare; quod et fecimus. Siquidem ex his quibusdam, Domino revelante, repertis, nihilominus etiam (exemplum) esse illud, quod nobis ipse misit frater coepiscopus noster Hincmarus, vidclicet in quo praesignati clesed his omnirici degradati sunt, Acta relegimus
;

inseparabili atque ineluctabili sacerdotali auctoritate,

bus, id

est,

tam

iUis
iis,

monumenUs,

quaj penes nos

qua ligandi atque solvendi potestatem a summo

habentur,

quam

quaj idem antistes nobis desU-

saccrdote Christo

Domino percepimus,

freU, anUci-

navit, ritc collectis, enucleateque receusiUs,

non-

pemus iniquam quorumdam intenUonem,

que
votis
Ita ul iu

malis-

dum
gradu

liquido

patet,

eosdem

clericos

regulariter

acpravis studiis tola virtute resistanuis.

his

[iroprio caruisse.

Verumnosnechosinlerim

omnibus aliud(nihil
:

aliud) recipiant

quam cor unum et quateuus malaquaj cogitaut, tanto minus iniqui homines se |)0sse implere cognoscant, quanto uos iu nulIoiUicilosibi favore perspexerint. Prohdolorl cur inielix hominum audacia, quia staUm non punilur, semel contra OmnipotenUs
in nobis, aut senUant homincs,

animamunam

jusUflcamus, nec pro hoc quempiam condemnamus, nec facile vocem ipsorum speruimus, nec reverenUam jam dicU fratris improvide reprehenres

dimus. Illud quidem, ne obturare aures ad clamopauperum, id est, humilium dignoscaraur hoc
:

vcro, ne deincogniUs

immature judicare quidpiam

nostra; sa-

videamur. Proindc necessario Epistola;

lubribus

disposiUones et ordinationes extollit

ncc recogilat,

eumdem communem

fratrem nostrum

quoniam ab
praedcstinata

ipso, et [ler

ipsum,

ol in ipso est

om-

nis polestas in ca;Io et in terra, cujus prajscita et

nullus mortalium,
potesl ?

nec eliam totus

cliarissinii,

hortaU sumus affatibus, uti comniemoratos viros, Vulfadum scilicet, coUegasque ipsius, clemenli animo et tranquilla studeret magnanimilate voEx

mundus immutare

Et nunc,

nos omnes unanimiter atque devoUssimc pro pace

'

Bibliolh. Fal). Paris.

NICOLAI ANNIJS
care
:

9.

sit

CHRISTI 866.
:

61
profecto reperiet, quia

restitutione

depositaque omni funditus animositate, de ipsorum secuni fraterne tractare, atque

diligenter relegerit

summa

firmitasque ipsorum in Apostolica; Sedis reservata

arbitrio potestatis.

misericorditer consumniare contenderet. Laudabilius

Nimirum
;

qua; sic aliena jura

quippe judicavimus, ac coram Domino acceptius essecredidimus, si respectu divinitatis inlerrogata conscientia, solus illorum restaurationem sine
quavis
ipse

non minuat sic honorem debitum dat, ut suum non tribuat alienis; sicque dilectionem ejus texit ab hoste, ut ipse hanc flagitantium
custodit, ut sua

refragationc
,

benignus
detecta

admitteret
justitia

exhiberi nequeat hostis.

bis

Nam

et

arma

illi

a no-

quam si prius renitens cum multis (invitus) hanc

50.

tamen

collata

ila

volumus pro eo

sint valida,

ut

postea sequeretur.

potius pro nobis, ubi necesse est, non contra nos

Jam

conscientia

vero, si hunc flecti ad hoc munda non permittit prcecipimus vos una
,

firmitatem obtineant. Siquidem etiam ab eo privi-

cum

ca3teris archiepiscopis et

episcopis Galliarum

legiorum Apostolicae Sedis decreto non habito, qua; sanchtas ejus statuit, nos violanda non ducimus,
nisi

quibus tamen possibilitas est, in idipsum cum praidicto fratre et coepiscopo nostro Hincmaro, et suffraganeis ejus apud Suessonicam
et Neustria;,

forsan

sacris

legibus inveniantur adversa.

Porro scitote nos

gio

fratri et

coepiscopo nostro Remisi

Lugdunensi

antistiti

pra3cepisse, ut

restitu-

quorum venerandum conventum Wulfadum quoque cum jam pra>siurbem

pariter convenire
;

ad

tioni

praefatorum coepisco[>us noster Hincmarus

gnatis paribus suis, vos (vobis) adstareproculdubio

volumus. Siquidem omnibus tam ipsi crebro nominato (Hincmaro,) et rehquis archiepiscopis et episcopis, quam Wulfado et sociis ejus hoc jubente
(jubentes) htteras destinavimus,

ausu vereretur, ad conculcandum statutum sententia nostra jam designatum Concilium, Epistolas nostras sibi delatas
contraire solius auctoritahs
in Concilio
sicut venerari

ubi canonice

i^er

ordinem cuncta qua; in eis gesta sunt examinantes, et subhhus investigantes, si de ihorum reformatione justum quid vel pium censueritis, sine
contradictione
reshtuite.
perficite,
si

videbuntur roborari Indict. xiv. Post haec Nicolaus ad omnes episcopos, qui ad ipsam Synodum Suessione celebrandam convenissent, aliam dedit
Epistolam, qua cuncta, quic per Hincmarum adversus Rhemenses clericos gestaessent in superiori
Concilio itidem Suessione celebrato, de
rius

et eos in suis

ordinibus
dejecti

quo supe-

Prffiterea

disceptantibus et fortassis
pra;fati

dictum

est,

confutans eum,

et

convincens

aha atque aha decernentibus vobis,

multiphciter iniqua falsaque fuisse, dissolvit. Epistola

Sedem Apostolicam
se judicio

appellaverint, et ejus spcciali

quidem magni momenti

52. Nicolaus
'

est,

qua Coucilium
habet
:

damnari, vel absolvi petierint, pra^cipi-

confirmatum destruitur, quae

sic se

mus, ut si Scepedictus frater et episcopus noster HincmaruSj vel Wulfadus, aut socii ejus ad nos per se veriire non possint, vicarios suos ad hoc negotium ventilandum et finiendum mox post coii-

episcopus, servus servorum

Dei, reverentissimis confratribus nostris archiepiscopis et episcopis, qui per gratiam Dei, et decrc-

tum nostrum apud Suessonicam urbem convenerc.

Reverentissimum fratrem et coepiscopum nostrum Egilonem de vestro sacro collegio ad Apostolicam pervenientcm Sedem, magna cum

summatum
tis

Conciiium

XV

lial.

Septemb.

jira-sen-

XIV Indictionis, auctoritate noslra collecliim,

prcesentaturos nobis personas, nullam pe-

eorum
nitus

excusationem

prajtendentes

utrique

ad

exuIlaUone suscepimus,

ct

de agnita per

eum om-

quo ne forle sinistra cogitatio subrepat, dicens eosdem remotos dandos ullam (clericos nullam) jam vocem proclamationis habere, pro eo quod anni metas temi^us dejectionis eorum excesserit; sciendum nil tale iu
Petri transmitlant. In

Sedem beaU

nium vestrum
auctori grates

status incolumitate laitiores effecti,

immensas rependimus

illud praci-

pue

bonum

ac

jucundum

arbiirantes,

quoniam

vos, fratres, sicutcorpore ita ct

habitasse

mente

in

unum

co-

comperimus,

et in et

dcjectorum fratrum
spi-

canonibus

ubi de appellationibus ad
ante

Romanum
autem
et

relevalione cor

unum

unam animam cum

prffisulem legitur, penitus inveniri. Alias

istos forsitan

annum

provocasse durebit (cla-

rebit).

Deniquc sicut exempla penes nos inventa memoria} quarti papte Leonisinnuuiit, Sedem Aposloiicam eos appellasse, jam nos incunctanter agnovimus quamvis longe inter se diversa sint omnimoda depositio, de qua nunc agitur, et suspensa excommunicatio, cujus vocem protervc uhqueclamantem, non humililerpetenlem, postaiinum non audiendam qua?dam regula statuit. Sed ad ha;c crebro dictus anhstes dicturus est, Sedis Apostolica; se privilcgia, confirmantia quod ipsius slatuta statuerint, iiabere bene et argute. Sed si penos illum suut exemplaria, qiia; apud nos sicut jactant
51.

cognovimus. Spirilus quippe sancti prajsentiam tcstatur congregatio sacerdotum, et in medio sui Dominum haberc monstrant, qui in ipsius nomine convcniunt in idipsum. Nos enim
ritu nostro possedisse

sanctissimaj

clamorem eorumdem spernere clericorum nulla ratio sinit, sed ad vociferahones eorum ad Sedem
Apostolicam etiam sub decessoribus meis frequenter emissas, aures obturare patcrna charitas iion
gravaotur,

Porlamus qui[)pe onera omnium qui quinimo ha)c portat in nobis beatus Apostolus Petrus, qui nos in omnibus (ut confidimus) administrationis sua; protegit ac tuetur hajpcrmittit.

redes.
53.
Accedit ut ctiam,

Deo revelantc, Acla

(intacta, vel, sicut jaclat) fideliter servantur, et ea

'

Nicol. Ep. XLVi. tom. iii Ep.

Rom. Pont.

62

NICOLAI ANNUS

9.

CHRISTl 866.
abdito permittente divino judicio, fuerit i^raiter-

Concilii quod auctore fratre et coepiscopo nostro Hincmaro pracfalos viros segregasse clignoscitiir, ab eodem venerabili antistite nobis dnctum transmissa

cuni Actionibus pro Rhotaldo venerabili episcopo venirent in manus. Fn c]nibus quanta reprehensio-

num

inveniatur congeries,

si

voluerimus exbibere

quam verba deficient. Ibi nanique falsitas in ipso mox Actionum invenitur principio. An non falsitas, cnm sponte perper singula, facilius chartre
venisse dejecti

missum, constat proculdubio, non eos in nomine Domini congregatos extitisse, ac per hoc eum minime in sui medio habuisse, quitaleConcilium, imo conventicula sua de sanguinibus contra Psalmistam congregavere et quoddam animal imitati, non nisi exstinctis propriis filiis, posse subsi'
,

stere, putavere.

ad Ecclesise januas pro sua necessitate scribuntur, qui venisse probantur inviti ? pra-cipue cum Vulfadus ibidem non fuerit,
illi

55. 9 Jam vero si idem Concilium ab Apostolica Sede fuisse prffitenditur approbatum, quemadmodum id versuta fuerit cavillatione ab Apostolica

cujus

nomen

inter

extitit recitatum ? judicatum, et ante legitimum judicium condemnatum fuisse dignoscitur. Ibi ante audientiam, et ante certuni numerum collectorum episcoporum,

pctentium nomina fallaciter Ibi ante tempus examinis jam

Sede praeceptum, fraternitati vestrae breviter inlimamus. Denique frater et coepiscopus noster Hincmarus de memoralis clericis, Vulfado scilicet
et collegis ipsius,

quod

sibi

visum

est,

consumquatenus

'

inato

mox

praedecessori

meo

beatse recordationis
misit,

Leoni praesuli non semel

litteras

presbyteri

diaconique
Ibi

privationi

ministeriorum
antistes

suorum subduntur.

metropolitanus
resumit,

idem Concilium approbans, auctoritate Apostolica roboraret. Quod ille non solum minime annuit,

modo sua
tus,

jura deponit,

modo

modo

sub-

verum etiam agere

sollicite renuit,

dicens

idcirco

esse Synodo,

modo

pra^esse,

modo

quasi accusaaccedit, et pro

se petitiones ejus pro

confirmanda Synodo, in qua

modo

accusator,

modo judex

depositi praefati viri fuerant, suspendisse, eo

libitu

proprio,

vicibus alternantibus, cuncta di-

per aliquos ex
rant,

iis

episcopis, qui in

quod Synodo resede-

sponens more cujusdam chamseleontis non semper

unius ejusdemque colorisapparet. Ibi, inquam, nolentes proclamare proclamare coguntur , et tan,

ut dabitatio foret radicitus avulsa, statuta

quam accusatoreslibellum
compelluntur
:

proclamationisporrigere

tenorem libelli juxta morem Gestisfrater noster Hincmarus non inseruerit, cum eisdem nonnulla minus etiam necessaria probetur
licet

ejusdem Synodi destinare debuisset, praecipue cum ibidem legati Sedis Apostolicaj praesentes non fuerint. Postremo loco, eo quod si ii, quos ille auctoritate Synodi alfirmabat depositos, per proprias
lilteras

vellent sua Apostolica audiri

ad Sedem Apostolicam appellaverint, et prsesentia, et tunc si

inseruisse. Ibi absens, et ut illic habetur, segrotus

culpabiles invenirentur,
sustinere censuram.

non renuerent canonicam

additur, et dolor super dolorem apponilur,

dum

et in lecto jacens,

absens Vulfadus libello quasi prsesens adscribitur, nunquamque reclamans, socie-

56. Sed venerabihs Hincmarus, sciens utique Concilium illud (ut supra ostensum est) reprehen-

tatem habere

cum

pracsentibusreclamatoribusfalso
si

sionibus non paucis respersum, Acta

quidem

illius

prffitenditur. In

quo considerandum, quia

pecuniariis,

leges

per

neminem episcoporum,
:

qui his interfuerunt,

Dei etiam de rebus

sunt,

quai extra nos

destinavit

ut tamen firmarentur, denuo precibus

a3grotum respondere non cogunt, quanto

agere non cessavit; sed dejectorum iterato clamore

crebrescente clericorum
laudabilis
prsesul

minus a Domini sacerdotibus infirmus quilibet compelli ad querimoniam debuit de negotio, quod in eumdem ipsum contlari dignoscebatur, et quod huuc ad depositioniscasum impellere probabatur ? quo dolorc in bac vita major ubi, quaeso, est ? Et ut strictim pa;ne onmia coinplectamur, ibi sola obedienlia subditoruin,

alteram suse

quod petebatur autem per sanctionis Epistolam, ut idem frater

,

nec

sic

indulsit.

Prsecepit

Hincinarus ad Concilium cuin

illis

occurreret, ad

quod suuni ipse legatum, Petrum videlicet episcopum Spoletanum a latere suo direxerat, ad reno-

quam

Apostolus pra^positis

vandum
rursum

scilicet

judicium vice sua,

et

congregatis

exhiberi jubet, reputatur in culpam, et qui prajlati

episcopis ad depositorum reclamantiuin,

judicio teinere non restiterunt, sed humiliter colla

auxiliante

Doniino, trutinandum ac sopiendum

Ita ut si

sup posnerc, severissime puniuntur.

|)ropria noxadelicjuere, biEreticoruin

Ibi qui nulla

negotium.
gisset,

iisdem dejectis clericis conti-

damnationem
meruere.

ut in ipsa debuissent depositione persistere,

tanquain

hterelici incidcre;

et

qui misericordiam
iiercipere

petivcre, nec justuin

juditium
si

M. dem

Sed quid mirum,

textus et finis ejus-

non sunt, quando in nomine Doniini, juxta morein, incboatum non est ? Nam
Concilii accepli

cuin Apiistolo

Omne quodcumque

facitis

iii

verbo aut in

o|)ere,

oinnia in nomiiic Domini jesu

in hoc

facienda pifficipiente, ritus Ecclesiaslicns in colli-

gcndis Conciliis id observct,

et

duntaxat.

Sedemque Apostolicam itene Sedis Apostolicae dissolveretur privilegium, illis ad eain veniendi non negaretur licentia. Cum quibus pifficepit, ut frater Hincmarus, vel missus ejus veniret, quatenus cum fratri. bus suis cpisc. sequum de his judicium conferre potuisset, et utraque parte conveniente, causas eorum eadem Sedes sancta canonice definiret. Verum ille, c|ui prius cpiscopum, legatum videlicet
et

obedire renuissent,
expetissent,

rum

, :

NICOLAI ANNUS 9.
Concilii sui Sedis Apostolicse visioni siibtraxerat,

CHRISTl

8(5G.

03

eadem canonica

constituta, et decreta Pontificum

etiam suani audientiae ab eo designatse pra;sentiam snbducens, jirobavit de se illa quaj dicta sunt, videlicet

Romanorum
contra
illa,

pertinaciter obviasset, id est, ne quis

quae fratri nostro

Hincmaro concesserat,

quod

tale

Concilium

statuerit, quale supe-

vel qua; Sedi propriae reservaverat, agere tentavisset.

rius striclini monstratum

57.
lica?

est.

Sed

ille

quae iioruin suo libitui favere connolitiae patefecit

:

Interea eo voti efTectu frustrato, Aposto-

spexit,

omnium

quae autem Sedi

Sedis Pontifex Leo, qui fratris Hincmari pro-

sunt Apostolica; reservata jura, cunctorum notioni

subduxit. Testantur haec exemplaria ejusdem privilegii,

positum noverat, ab hac luce subtractus est. Cumque sancta? memoria? Benedictus vir apostolicus ei rursus revesuccessisset in ordinem Pontificatus rendus Hincmarus arma praiparat, et idemsummo praesuli tanquam suarum inexperto versutiarum
:

qua) ab

eo sunt ad

diverso tempore missa.

rum

depravatio

ac

Sedem Apostolicam Quantum verotalisscriptomutilatio noceat, ipsi jam

vestro relalu didicimus

potestis advertere, qui in Concilio videntes qua>darn

iatenter surripit,

et

in

ipso

consecrationis ejus

ipsius constituti

sicuti

quidem ad votum unius hominis congregatum firmaret. Non tamen ei uUo modo surripi aut suaileri potuit, ut a justae
principio suadet, ut Concilium
definitionis et discretissimae

quiedam vero non videntes, cceptumcirca oppressos pium laborem deterriti minus perfectum deseruisse

nunc dignosceremini,
et nostris

nisi noslris instrucli

litteris

monitis,

moderationis tramile

itidem confortati

inveniremini.
antistes

vel

aliquantulum declinaret. Verumtamen sicut

est,

59.

Miserat enim sspe

memoratus

videre

et ipsi

jam

forsitan agnovistis, ita per

iiiius Concilii ro-

egregiae recordationis decessori

meo

per scripta

quoddani privilegium concessum

sua,quod iidem
rint, judices

clerici

ad vicinos episcopos provoet caetera

ille

boravit institutum, ut auctoritatis

Apostolicffi reservaret, et ut vobis
ita tribuit

summam

Sedi

caverint, contra se libellum proclamationis dedeipsi

honorem alteri, non demeret. Unde actum

fuerat,

ut sibi
est,

jam scripsimus, quod tribuerat, ut quod male |)etibene sapiens

sibi elegerint

quae

longum

est

nunierare signiflcans. At
:

divinitus

tum

Spiritu

docente

Dei,

praesul concederet, et nihil proficeret

reptio, ubi
infusio,

humana

sur-

inspiratus ei rescribens si, inqnit, ita est, nostroQUE UT SCRIPTIS PRiESULATUI INTIMASTI, ET GESTORUM serie DEMONSTRASTi (quod frater Hincmarus de textu

pectus tanti Pontificis divina replebat

antistitis

penitus erasit) ratas easdem (subauditur definitioipse addidil)

:

nec obesset cujusdam suasio, ubi

sancti
ratio
:

prudens obviavit

et

prudentissima mode-

dum
sic

in ipso privilegio
est

tenorem prsemisit,

quod
illa

decretum

ab eo manenda inconvulsa
essent per omnia, qua; de

quEB petebantur,
Interposuit

si ita

promulgamus (non in omnibus, ut fore auctoritate semperque manere statuimus Deindesubjunctum est, quod ipselonge aliter mutavit scribens ut inde QUiESTio nullis ALIQUANDO TEMPORIBUS ORIATUR. NunC auteill CUm
nes) apostolica
:

Synodo a fratre noslro Hiacmaro ferebanlur. enim in eo ancii)item sententiam di:

ila

non

fuisse,

vestro extiterit

nostroque ct scriptis pe^esulatui GESTORUM SERIE DEMONSTRASTI RATAS EASDEM QUIDEM DEFINITIONES APOSTOLICA PROMULGAMus FORE AUCTORiTATE. Licet ipsc hujus tenoris circumstantiam decoilati privilegiitextuexcipiens,
cens
si

ita est,

merito in

tam a nobis, quam a saiicto Concilio comprobatum quod suggesserat irrilum ductum est, quod contra dejectos

INTIMASTI, ET

non

simpliciter impetraverat. Sed ad propositum

redeamus.
60. Igitur

tandem aliquando

clericis

sacpe

memoratis, qui semper ad Apostolicam Sedem

appellavere, etiam nobis litteris suis pro dcjectione

et nostrae visioni subduxerit,

et

aliorum notioni

subtraxerit

interserens insuper quae

idem sum:

sua querimoniam exponentibus

landi,

non
,

mus
Ipse

Pontifex

aut

nunquam

aut atiter sanxerat.

defiuitionibus dixit

non

fuit

tacendi

libertas

fuit dissimuquibus major

namque de memoratis

cunctis Christiante religionis zelus incumbit.

Ac

RATAS EASDEM APOSTOLICA PROMULGAMUS FORE AUCTORITATE SEMPERQUE MANERE STATUIMUS,

et

ideo

primum

ciuidem

fratri

et

coepiscopo nostro

SCquentia,

Hincmaro
licet,

qua; ipse quidem aliter posuit. Frater vero Hinc-

niisinuis, uti memoratos, VulfadumscicoUegasque ipsius clementi animo studeret

marus quaedam addens, piura commutans, aiiter prosecutus est.

58.

subtraliens,

vel

ad se revocare, deposita omni funditus animositate, de restitutione ipsoruin sancte justeque tractaret,
ac misericorditer consuminare contenderet. Alio-

Sed adhuc

et in alio

mirafratrisHincmari
proprio voto favens

rursus accedit astutia, et

se

soli

immiscet prudentia. Denique cum Apostolica; et reverendae memoriae decessur noster papa Benedictus ei privilegium,de quo nunc diximus, contulisset

quin ad Concilium vobiscum, quibus et nos quoque pro hoc ipso scripsimus, simul occurreret; quatenus omnes in unum convenientes, causas eoruin-

dem
retis.

clericorum examinaretis,
Si

et

non aliqua emerpartes

disceptatio

eo continentur, flrmavit, ut suspendens sententiam his jungeret Et ut per

:

ita

quee

in

gente disceptatione, Deo pra; oculis habito, deflni-

vero

quaelibet

inter

omnia Sedi

Apostolicte sua |)rivilegia (sicutjam

fati

perveniret ad Sedeni A|iostolicam, nostrum speciale

suinus) et auctoritatis [^ropria jura, qiiac in hoc et

nos quoque secuti sumus, inviolabilia reservaret interpoiiens prailerea nodos anathematis in eos,
:

quibus prohibendum censuit, ne quihbet contra

judicium persoucC vices tenentes utriusque lateris convenirent. Quo Dei gratia Juvamine (juvante) l)eracto, suscepimus nunc litteras complectendae dilectionis omnium vestrum, manifestissime signi-

64

NICOLAI ANNUS 9.

tur
;

CHRISTI 866.
clericos

ficantes, crebro nienioratos clericos totius consona voce Concilii dignos graduuni suoruni recei^tione

memoratos

ab

offlcio

se

minime suspnn-

disse, vel judicasse, aut a

gradibus cjecisse fatore-

pronuntiatos. Ul)i nulla (sicut iistlem litteris vestris reperimus) disccptatio provenit, nulla, sicut pr;u-

prassertim

cum

haec

non

vcritate fulta nndtis

csse probantur indiciis, quaj superius

fatum fuerat, varietas (veritas), atque alia defennuUus connullus accusator dentium accidit demnator repertus est, sed cunctorum una eademque sententia, atque in restitutione ipsorum iisdem innoxiis a cunctorum deflnilio claruit
:

tetigimus, ct nunc ea, vel plura

studio brevitatis omittimus.

summatim commemorare
eos eliam
se

Nam

si ille

ante

omnem
ab

audientiam,

et

adhuc cum ad
quid
est

non

accusantes, sed misericordiam postulantes accesserint,

offlcio

suspendit

quod

in Actis

unanimitate modis omnibus approbatis.

Quanquam

Concilii sui, qua; ipse ad

vos non egeritis solemniter, minime, secundum quod decreveramus, Sedi Apostolicaj plenarelatione

actionum seriem reserantes, adeo ut propemodum

ipsius vestri Goncilii Gestis incognitis, ad deflniendum quid de saepedictorum clericorum statu pccne

ab eo suspensi ab officio Quibus cum tacens nihil ipse responderit, (piid aliud nisi vera eos prosecutos, silentio suo tribuit patenter intelligi ? Et e diverso, illi super quo querelas suas crebro dicto sanctae memoriaiLeoni papae
mittebant? Velquem,nisi eum, a gradibus propriis, et infestum
veluti

Sedem Apostolicam misit, non fuisse memorantur ?

retraheremur,

nisi labor

pra^decessorum nostrorum

apud nos in rerum gestarum scripturis inventus, nos ad hoc tandem perflciendum animasset. 61. Debuistis enim quidquid de Ebbonis dejectione, relegalione, horum clericorum promotione

suum impulsorem sibi, quem circa se

ille

patrem

benignum debebant cognoscere

ipsorum
subscripsit,
:

frequenti relatione pandebant? Postremo nisi

in dejectione

imo
sibi

nisi totius
ei in

ad et ipsius Ebbonis iterata repulsione aliamque Ecclesiam migratione, vel undecumque ibi quidpiam ventilatuin est, nobis scripto unani,
,

depositionis seriem ipse scripsit

quid est quod

subinde memorato privilegio, quod

lica

ab Aposto-

Sede roborari
ad

petiit, beatae

memoriaj decessor

miter, plenarie, ac fideliter intimare.

autem nobis intimare,

Non solum verum etiam monumentis

insertum ad pleniorem penes nos notitiam et certitudinem reservare. Sed quia hoc negligentia
praetermissum est, saltem nunc omni diligentia
procurate, ut

eum loquens, quod ipse deflnitiones illas in Synodo cum caeteris episcopis collectas, juxta relationem utique suam propriis digitis roboraverit, manifestat? Quod si ificit nunquam se in illa
meus
Synodo
ei

scripsisse, ergo

nec decessor noster aliquam

qua;cumque super hac re scriptatam

Synodum

privilegio suo firmavit, quiiipe

cum

a nobis prius et nunc,

quam

a vobis edita repe-

ipseeam,quam

auctoritate ApostoIicastabilivit,pro-

riuntur

et

quid hinc coepisco|ms Hincmarus, et

dejecti, Sedi Apostolicae suggesserint

priis digitis ipsius

roboratam

fuisse

commemoret.
,

illinc clerici

Igitur, fratres charissimi, nos in prasdicto-

atque retulerint, in volumen unum ordine, quo missa sunt, redigantur , ct Apostolica; Sedi (ut

omnibus clericorum restitutione gradus hactenus argumentis recollectis, et omnium ves-

rum

competens

est)

vobiseorum exeniplaribus reservatis

dirigantur.

trum hortatu

genei-alis incitante

consensu, omni-

summo
actum

studio
fuerit,

Quod cum

diligenter

modam

tunc profecto plene scire possumus,

;

conniventiam praebere potuisse, agnoscite. Sed quoniam nou secundum decretum nostrum

cuncta vos in Concilio strenue peregisse et quod hoc ordine , et Christo hactenus omissum est
,

eorum examinatio mera

venit, nec

et perfecta discussio

pro-

promotio vel abjectio ipsorum in Syno:

juvante, recuperabitur.
esse sollicitos, ut
si

Demum

vero volumus vos

in
,

de ca^tero tale quid forte conti-

gerit evenire, pro

vestris fleri

quo conventum

regionibus

dali conventu qualis fuerit, liquido reperta est, nec Apostolicae Sedi sufflcienti relatu monstrata idcirco paululum aconsummandarestitutione ipso-

sacerdotum pra;cipiamus

hoc inter

rum

interim deliberantium

consensum nostrum

caetera

nulli

penitus oblivioni tradatis, sed post

coercere, necessarium

duximus. Verum quia in

omnia

id agere,

majorum more,

studiosissime

satagatis.

62. Arridet

tamen huic unanimitatis

:

vestrae

sententia) atque definitioni etiam fratris et coepi-

decernendo et in judicando quod canonice deliberatum est, ac in restituendis saepedictis clericis, atque in omnibus, Deo praeduce, sicut decuit et ordo poposcit, nostra prcecessit auctoritas conve:

scopi nostri Hincmari professio

quia non soluni

niens et honestumestjuxta poslulationem veslram,

eosdem

fratres et antea se

minime ab officio suspengradibus ejecisse, sive in

;

disse, vel judicasse, aut e

ut nostra flrmationis perfecta sequatur integritas, eo duntaxat ordine, ut frequentius inlimaticlerici,

qui evidentissime irregulariter ab offlcio graduum suorum suspcnsi fuisse noscuntur, et hinc Sedem

repulsione ipsorum subscripsisse

verum etiam

et

nunc ad Synodum,
nisse,
et his,

sicut nos praicepimus, couve-

qua; de restitutione illorum caiteri

,

antistites

consensere

paratissimc
;

obtempcrare curasse tcstctur

in

et annuisse cujus etiam nomen

,

Apostolicam sacpissimeprovocassenonnullis indiciis ante omnia pristinis gradibus et comprobantur

,

offlciis
diti

rcformati consislant
et ordinibus,
,

ita

ut prioribus red-

Epistola synodica (sicut vcstra relatio judicat)

gradibus

et

quodammodo

suis

una cum nominibus

dignoscimini
,

simul convenisse pariter adscriptum inventum est.

vestris, qui
libuit, (juod

omnibus
rite

revcstiti
;

vires

adversus impetentes se

integras habeant

non enim inermis cum armato

IUud tamen videre

idem antistes crebro

conflictum inire poterit.

: :

NICOLAI ANNUS 9.
63. Quibusvidelicetgradibusacofficiisfruen-

CHRISTI S6G.
fratres,

65
saltem ad vicem minimecusto-

mus,quod,

tibus eis

fratri

et

cocpiscopo nostro Ilincmaro

dicntes, laudo vos, in

65. Porro
si

licentia sit inter totius liujus

capedinem anni supra-

hoc non laudo. quispiam Sedem Apostolicam

diclos cxliibere clericos

fuisse dejectos; ita ut

ab ordinibus suis canonice quidquid habet calumniarum, persequendi et exsequendi sibi sit onmino facultas. Quod si totius hujus anni circuitu diiapso contra eos nullam justani apud Sedeni Apostolicam querimoniam composuerit, nec ilios appeterc de quovel cujuscumque reatu, vel excessu, seu damnatione studuerit ipsis quidcm deinceps in suis ordinibus permanentibus, nos profecto nuUi torpori dabimus operam, nec ullo pacto a summa cessabimus diligentia, donec aut ipse nunc illos injuste comprobet restitutos, aut juste per sequon-

per Sergium sancta3 memoria; papam,

Ebbonem
com-

quondam archiepiscopum indignum

munione
sanxisse perhibet:

clericali

noverit quia talem

Sedes Apostolica debuit Ebbonem, donec Synodali ejus examine causa discuteretur, habere, qualem ab aliis habitum non ignorabat. Statutum quippe
in

cumque

magna

et

veneranda Nica^na Synodo

legerat, ut

de his qui

communione

privantur, seu ex clero,

seu ex laico ordine, episcopis per

unamquamque
;

provinciam sententia regularis obtineret, ut ii qui abjiciuntur, ab aliis non recipiantur requiratur autem, nc pusillanimitate aut contemptione, aut
aliquolibet vitio, examinatio vel dijudicatio proveniret : Apostolica Sedes nihil agere debuit, nisi

dam
fatos

ostendat remotos. Alioquin nos subsequenter

exhibere proculdubio convenit, non solum sajpeclericos

pra^judicialiter
,

absque

canone ab
ordinatoreni

quod

egit,

videhcet,

ut ab

aliis

abjectum, ipsa

officio

sequestratos

verum etiam

eorum (Ebbonem
vatum, quod plane

scilicet),

inconvenienter ac sine

nequaquam indiscusse susciperet. Praicipue cum pradictus Ebbo non quasi pro depositione sua
queritans,
et

consequentia Ecclesiastica, regimine praisulari priprEeter

legitime restitui

volens

examine

eum

nullus, ut remur,

prfficedente,

Sedem Apostohcam
indicat) a

appellaverit, sed

omnino dubitat, nulhis profecto non praedicat; quandoquidem et nobis ita claret, quantum autumare possumus, quemadmodum iis qui illo tempore prffisto fuisse memorantur . Porro de eodem Ebbone Adam antiquus chronographus haic hahet
faclum adstruentibus, veritatem nos in medio reli nquinuis
a Aliis
,

(ut

Codex episcopalis

contumacibus sua-

sus, et his vinctus (junctus) repente, et reconciliari,

etab ea pallio decorari quajrens, etquasi episcopus

inter episcopos, nulla causa; suai discussione praive-

niente,

hoc

criminantibus

aliis

recte

Sedem accesserit
rito

communicari posccns, ad eamdem summam a qua jam reprobatus, ab aliis metlebuit reprobari, donec supplex ab ea sese cano;

prajsertim
dilectione,

cum a sancto patre nostro Ansgario quam ab initio secum habuit, usque

ea

nice poscerct adjuvari.

Nam

constat (ut sanctus

ad

papa scribit Gelasius) uniuscujusque Synodi constitutum,

finem habitus fuerit.Haec Adam. Pergit Nicolaus:

G4.
inter caitera fore

lUud tamen, charissimi, praetereundum non duximus, quod ((luantum

quod univcrsalis Ecclesiae probavit assennullam magis exsequi sedem pra3 caeteris oportere, quam primam, quas et miamquamque
sus
,

Synodum
:

relationis vestrfe series innuit)

minus caute quam

sanximus, regularia coustituti nostri exsecuti estis edicta. Nos quippe etsi appellantium Sedem Apostolicam clericorum, et ad judicium ejus provocantium causam, propler amovendura a vobis prolixioris laborem itineris, illic audiri, vel etiam deflniri statuimus non tamen queniquam eorum
:

et sua auctoritate confirmat, et continuata moderatione custodit, pro suo scilicet principatu quod B. Petrus Ajiostolus Doniini voce prajceptum, Ecclesia nihilominus subsequente, et

tenuit

fuerit, vel

semper etretinet. Verumtamenqualiscumque quaicumque pertulerit Ebbo a se ordi-

promovendum, vel ad eminentiorem ordinem provehendum indulsimus, quemadmodum nunc factum esse vestro favore [ler scripta vestra didicimus. Miramur insuper, et quserimus quajnam sit illa

qui nihil prajter humililatemetobedientiara nullura prorsus intulit oirendiculum : exhibuere quoniam et beatissimus Leo ad Mauros scribens,
natis,
,
'

ita

de

quodam Maximo
jam non
est,

pra;cepit dicens

Maximura

quoque

licet reiirehensibiliter
est,

ordinatum, tamensi
scliismatica;

Donatista

et a spiritu

summa

rei,

quam

vos nostrai auctoritati reservasse

pravitatis alienus est,

praetenditis.

At hanc invenire non possumus.

Quam
cujus

modo

adeptus

ab episcopali, quam quoquo non repellimus dignitate. Et

prcesiil
,

enim nobis

summam

reservastis

negotii,

Anastasius ejusdem Apostolicai Sedis

quod

adeo finem perducere maturastis, ut nobis iiiconsultis, ctiam pastoralem restitutis conferri sollicitu-

mali bona ministrando sibi tantummodo noceant, nec Ecclesia; sacramenta comraaculent, ad Anastasium

dinem pateremini ? et qui ad eos pristino gradui reformandos, nostra; auctoritatis eguistis, ad promo-

principem

scribens

evidentissima ra-

vendum responsum nostrum ne^juacjuam jirKstolari duxistis. Quanlumcumque aulem filius noster
charitatem

Optamus sanctam fraternitatem vestram in Christo nuncetsemper valere. Dat. VIII idus Decemb. Indictionc quinta decima . Est
tiono demonstrat.

Carolus rex id a nobis exigat, sed nos vestram et honorificentiam, quos jam convcnire
conservantes , nullo pacto priusquam rerum nobis exitus per vos patofieret,

annus Redemptoris octingentesimus sexagesiraus

sextus.

jusseramus,

merito

C6. Rescripsitidem Pontifex ad

HincmariMit-

consensum

in

hoc prsebituros, semper

ci rescripsi-

<

Leo Ep. xci.

Nic. c. 47.

ToMus XV.

6fi

NICOLAI ANNUS

9.

CHRISTI

8G6.

teras

eodem argumento, imo totidem ferme verbis,

quibus conceptoe sunt recitatce modo ad Synodum litterac, addens interduni aiiqua in detestationem perpetratae falsitatis in depravandis Apostolicis
missis a Benedicto Pontifice
plar haberetur
Poutiflcis
tis,
,

litteris,

quarum exem-

Roma; una cum aliis ejusdem monumentis in Arcbivis optime custodipostalia, ait:

terorum commota noslra fuerit auctoritas, experientiam vestram non lateat quatenus cum Apostolica Scde de his zelo zelati pro domo Domini seutiatis quos etiam ante nostrani senteutiam damnatione dignos nullo modo dubitaveratis. Ipsi quippe, more pseudoprophetarum, de quibus scri;
:

ptum

est,

quod viderint
et

ct

propbetaverint

falsa

ut

cum

Nam cum

nobis, quos

terreno regi

post coucupiscentias suas eunti

utique prisco Ecclesiai Romanai more in Regestis exemplaria scriptorum, quaj a Sede dantur
nosti

favere studentes, contempserunt cffilestem

Regem,

ante cujus oculos

omne versutiarum

patet argu-

Apostolica, reservare, et quos conjicere potuisti, cum

mentum,

et

quasi aranearum tela, omnis callida

tempore decessoris nostri darentur, ea etiam prEesentialiter intuitos esse, sic mutilatum et depra-

dissipatur astutia.
68. Insuper ad raajorem suce
nationis,

cumulum damrelicto

vatum idem institutum mittere non formidaveris, quam depravatum et defraudatum nullam hujus
experientiam habentibus ad subversionem
vini

Ingeltrudam uxorem Bosonis qUcC

viro proprio,

cum

adultero adultera in

eorum

dioecesibus coramorabatur,

non solura ad virum

,

patientium forsitan exbibuisti ? Quam profecto rem magnopere, frater charissime fugere debuisti,
,

veritus videlicet,

si

adversus sspedictum
,

tibi

col-

latum privilegium
ipse falsarius,

vel contra

principale

Sedis

vel ab omni suura minime repedare fecerunt Christianitatis nomine, vinculis illam anathematis innodandara sequestraverunt juxta quod a sanctae raemoriee decessore nostro Benedicto papa, et a

Apostolicfe jus agere videris, saltem ne in aliquo

quod

absit (abest) a sacerdotalivere-

vitatis

cundia reperireris . Et post alia multa, quse brecausa prajtermittimus, ista quai maximi noscuntur esse momenti de causa Ebbonis inferius

jam tempora monitis et verum etiamanobiscum suis complicibus etfautoribus jam anathematizata;, adeo
nobis per multa fuerant
;

terroribus conventi

post sibi intiraatam sententiam in ipsam a nobis

prolatam, favere consenserunt

dioccesibus degere
,

ut in suis illam
intrare, et

habet

Dum

ipse

cum

cajteris fratribus et

et

Ecclesias

cum
et

coepiscopis tuis in Synodica Epistola, quara ad Se-

fidelibus in locutione, et cibo, ac potu

communi-

dem Apostohcam communiter

missistis,

Ebbonem

care

permiserint.

Imo ut

ipsi

coram nobis

solam iram principis in sua qualicumque dicta damnatione incurrisse profltcaris . Et Paulo post Per talem enim confessionem, quam Ebbo fecisse prffitenditur, nemo canonica; damnationi subjicitur quod si tu taces, nos silere non possumus, et
(I

sancta Synodo sunt professi, licentiam ei copiamque talitcr conversandi tribuerint, et contra ipsos

Nicaenos canones,
perint.

quam

nos abjecimus

ipsi receillis

Qua; nirairum omnia constat

fratres,

fuisse

probibita, sicut ad praefatos nostra indicat super

quod omnes injustum

tislibet utaris

Et post alia convinceretur ex propriis scriptis

caruerit
,

fatentur, ipsc justum, quanargumentis iirobare non poteris. queritur quod missa ab eo Epistola, ne
,

hac re missa praeceptio. Itane,

debuit tam

imraane sine vindicta

exsilire flagitium, et debuit

solito

sigillo

Apostolica Sedes, sollicitudinem habens omnium Ecclesiarum, tanti auctores piaculi ad subversio-

atque tandem in flne redarguit

alia,

eum

nera fidelium

immunes deserere?Et ubierit,quod

tertio a legislatore

quod

pallio uteretur ullra praescriptos dies. Hsec

primus ejus sessor

summo

au-

Nicolaus et

dum

acerrima invectiva Hincma-

rum

proscindit. Ipse auteni Hincmarus sequenti anno ad eumdem Nicolaum apologeticam Eplstolam reddidit, quam suo loco ponemus.
67. In

divit',pasce oves meas, si tanta desidia easdem, nullo zelo accensi, nulla utentes virga, a fara voracibus lupis permiserimus discerpi?
digni pro palribus nati
filii,

cum

licet in-

vicem ejus agentes,

baceademSynodo

Suessionensi lecta est

Dei

sumus

gratia constituti in dorao ipsius princi-

Epistola Nicolai papai de excommunicatione

tbarii et
stat

Gun-

pes super

omnem

terram.

Theutgaudi archiepiscoporum, quod concx pra>posita eidem bujusmodi inscriptione his

69. Igitur quia

unum damnatoruni, Guntha-

riumscilicet, crebrescens faraa divulgat iraperatoris

et

verbis

Nicolaus episcopus servus

servorum

Dei,

stiam inferre, et
cibus
et

regura auribus contra statuta canonica niolcquorumdam fratrum corda fallasuasoriis decipere verbis, et contra id,
se

rcverentissimo et sanctissimo confralri nostro Ro-

dulpho Bituricensi archiepiscopo

tuce.

seu omnibus

quod adversus
consurgere
:

actum
ci,

est, velle

venerabilibus fratribus nostris cpiscopis dioeceseos

nos

quia

ita

est

impudenti fronte ab Apostolatu

nostro, et a sancta
B

Nuper fratres charissimi, vobis scripta, quibusdamnationem Tbcutgaudi et (juntbarii dudum

archiepiscoporum vcstra; notamfacimussanctilati, transmisimus sed utrum ad vos us(|ue perlata
;

communicabimus: quin
raunione fidclium

Sede definitum, nullo modo potius ab onmi eura coraparticipibus et fautoribus

alic-

cum

suis, Dei auctoritate

judicavimus penitus csse

num.

Oitortct ergo fraternitatem vestrara

suranio-

sint, penitus

in subditis, vobis

ignoramus. Qua|)ropler(iuLehabentur mittcnda decreviinus ut qmc sit

:

pere pra;caveie, attenliusque fore sollicitam, nc fortc.

Apostolica censura el

quam justc

in fautores adul-

NICOLAI ANNUS
quod
absit,

9.

ut

CHRISTI 866.

67

homini

liaerentes perverso,

ab

illa

petra

unum

vos nobiscum sapere, et velle liquidius

;

decidatis, super

quam

verus Architectus totius do-

ostendatis

hortamur, quatenus binos de collegio

veslrae
sanctitatis

mus

suffi

voluit

fundamenta construere, etauctori-

sacerdotali

legatos

omnium

tatem pravitatis sequentes, amitlatis communionem ipsius, a quo et episcopatus et Apostolatus sumpsit
initium
;

per

quem
,

etiam vos per gratiam Dei iion

et Christiani eslis
effecti.

solum
hajrete

episcopi

verum

vestrorum vices agentes, circa kalendasNovembris ad Apostolicam Sedem destinare curetis, quotemeratorum semelque damnatorum, et totius mali auctorum recidiva radicitus amputata praesumptione, S. Ecclesiae ex se bonitas generetur, et divina; Trinitati debita laus, et gratiarum

Capiti ergo religionis, id est, sanctfe Apostolica) Sedi

:

caput autem serpentis

,

pravae videlicet
in

actionum
et

suggestionis

antequam cor

penetret,

prima

sempiterna gloria referatur. Finis

72. Epistola

fronte conterite.

Synodalis

et

Hincmari
Synodo

Caroli
lit-

Cepimus enim vobis, dilectissimi, vulpes, sicut quidam nos fratrum nostrorum hortatus cst, qua; demoliebantur in vineis videte, ne vos dor70.
:

regis

ad Romanum Pontificem, qui pariter dat

teras.

His omnibus,

et aliis in

absolulis

scripta est ab episcopis

Syuodalis Epistola ad Ni-

mientes reperiat,

et

pro depasta vinea sua

is,

qui

in ea vos custodes posuit, desidiam

vestram iratus percutiat.Quam, rogo. validitatem vestra potuerunt

haberejudicia,
si

colaum Romanum Pontificem, qua eum de rebus in Synodo gestis certiorem reddiderunt, Sic enim
se habet

nimia vetustate ipso sui

initio

nonnihil
patri

nostra quomodolibetinfirmanlur,

exesa atque

mendosa
et sanctissimo

de quibus nec retractari licet ? vel quod robur consilia vestra obtinere valebunt, si suam perdiderit

Reverendissimo

domino

ac papffiNicoIao, Synodus Suessione habitajussuet

auctoritate sanctissimi Apostolatus veslri, aeternae
felicitatis

Sedes Apostolica firmitatem, sinecujus consensu

revolvite,
et

nulla Concilia vel accepta esse leguntur ? aut legite

sacros canones et Synodalia gesta
videte

beatitudinem in Christo.

73.

Convenimus siquidem

ut sacratissimis
est,
,

quod Scdi
,

metropolitanos
fuisse pro

non solum quoslibet quorum causa eidem est Sedi

Apostolicse

vestrae paternitatisapicibus nobis

injunclum

XV

semper servanda, verum etiam patriarchas moris emergentium qualitate damnasse, vel etiam absolvisse jusque semper et fas habuisse de omnibus sacerdotibus judicare, utpote cui facultas
;

kalendarum Septembrium xiv Indictionis Remigius Lugdunensis Irocharius Burdegalensis , Erardus Turonensis, Wenilo Rothomagensis, He,

gilo

Senonensis archiepiscopi

cum

dioecesanis

consacerdotibus ad

ubi eliam confrater et

est in tota Christi Ecclesia leges

speciali praeroga-

coepiscopus Hincmarus

cum

suis suffraga

tiva ponere, ac decreta statuere, atque sentenlias

monitis
pre

sanctitatis noslrae

unanimitati exhibuit

promulgare. Quod vestra reverentia non nos existimet, quia nostra dicimus, in boc quidquam
praiter

Wlfadus

et collegae ipsius,

ad idem

juxta Apostolatus veslri ins

Interea Luitber-

veritatem dicere

cum

Dei

polius

quam
col-

tum Moguntiacensis
et sapientia

Ecclesia;

nostra sint, beati Petri meritis

lata
;

Romanaj Sedi

largitate palliatum pro sanctitatis ejus reverentia

et

arbitremur, qua; nos hic asserimus, etiam

et

interventugloriosissimi

flhi
....

vos nullatenus ignorare,

possidere.

quai in praisenti pagina

vestri

eadem Synodo nobis associari expetivimus

:

scribimus, vos affatim in Archivis vestris recondita

71. His ita pra;libatis, stylum ncstraj prose-

humilitatis nostrae famulalus

tutis

vestrae pietatis insti-

in

causa

prffiscripti

fratris

collegarumque

ejus submisse fideliterque intcnderet;

comperimus

cutionis

ad

fraternitatem
tanto affectu ad

vestram

reflectimus,

fratrem et consacerdotem nostrum Hincmarum,

quam

utique nisi tanto amoris cultu diligeremus,

quem

salubribus hortari dignati

viros

estis affatibus, uti

nequaquam

deciinandum a

pravis,

memoratos

ad sectandam aequitatem incitaremus. Unde sub divinaj majestatis vos intuituconvenimus, etcoram
sanctis

Angelis et beatis Apostolis ejus, nierito

,

animo, et tranquilla depositaquc studeret ad se magnanimitate vocare omni funditus animositate de restitutione ipsorum fratcrnc tractare, atque misericorditer conclementi
;

inlerdicimus ct attestamur

ut sinceritatem

com-

summare contenderet

non procaciter reuisum,

munionis
scilicet et

vestrae,

nulla prajfatorura, Tbeutgaudi

sed neque animositate in malevolentiam declinasse,

illis, contagione nec societate ipsorum vel cis coinmunicantium vestram innocenliam corrumpalis si tanicn nostra? communionisctcharitatis participes, sicut nunc usque, inveniri per gratiam Dei deside-

Guntharii, vel faventium

polluatis

ratis his,

vel

si ipsi

resultare, vel

minime acquiescere

qua) a nobis contra se pronuilgata sunt, forte

prffisumpserint. Alioqui scitote vos ab Aposiolicai

quin paternitatis vestra; piis consiliis effectum praepropere exhibere maturaret. Sed quoniam , ut illius ore loquamur, ipse nec suocsedis aucloritate, nec comprovincialium suorum solummodo societate, juxta Nicainos et Antiochenos canones eos suspendit ac judicavit scd neque deposuit, nec cum judicibus eorum subscripsit, quos constat a Syiiodo (luinquc provinciarum Suessionum habita.
:

Sedis

communione

gratia et pace perpetua nostra;

Cujus vos Acta relegisse,

rici

et qualiter prajsignati cle-

auctoritatis sententia sequeslrandos

experti sunt, sicut

forc,

imo quod illi olim decrevimus, vos quoque

:

degradati fuerint, reperisse nobis aperire di-

gnati estis,

nc

scilicet a

pauciori

numero eorum

quod non optamus, penitus incursuros. Verum

iuconsidcrala el

minus dcbilo

i)rovida flerct resli-

08
tutio,

NICOLAI ANNUS 9.
pro tempore distulisse,
et jiixta largitionis

CHRISTI 866.
assignetur reslitutio,
attribuatur reformatio, ad-

Synodi professus est, se pra;stolatum esse pra^sentiam. Ita ad hoc illum prius flecti munda non permisit conscientia, quoniam quod tantorum virorum statucrat unaniminostra^
sacra;
tas,

decretum

scribaturque redintegratio.
75.
Prffivio

ergo

ut in omnibus competit

excellentiaj vestrae
ipsis

decreto,

quod

in

ipsis,

et

de

temere exinaniret unius sedis auctoritas. 74. De illorum autem fratrum reformatione,
pietatis vestrae lil)et

agendum cousideremus exemplis praecedentium atque majorum institutis

depositis

fratribus

edocti,

quod etiam copiosius multoque lumino-

procedente

nomine

(libramine),
afflictis

sius celsitudini vcstrae claret, industria; vestrae sin-

quo

oppressis misericorditer subvenire,

cerissime paternitati submissa; humilitatis obse-

opem
nobis

ferre, et inuocentes absolvere, solito et inde-

fectivo consuestis opere, postposita,

est, totius austeritatis et

quantum

cx

severitatis censura,

humiUter intimare curavimus. Papa inquit Innocentius, quod de quibusdam observatio prior durior, posteriore interveniente misericordia, incliquiis,

dejectioni illorum fratrum

vobiscum compatientes,

natior est

et S.

Leo

Quia

sicut

quajdam
ita

sunt,

quos ut vestri Apostolatus litter ad gloriosissimum seniorem nostrum regcm Karolum,vestrum peculiarem filium directfe, intimavere, non mediocriter moribus et scientia poUere, et proficuos EccleCbristi novimus esse, cpngregato et devotissime coadunato vobiscum nostro spiritu quod
siffi
,

quae nulla possunt ratione convelli;

multa, qua)

aut pro consideratione aptari, aut pro necessitate

rerum

oporteat temperari

mirabiliter instituens

atque nutrice discretione ad condimentum agendaruni quarumdam definitionum in utilitatem Ecclesiasticorum mo-

de virtute

onmium matre

pium justumque
nitis,

sentitis, sentimus,
et

quod decer-

numentorum. Et Geiasius

Priscis, inquit, pro sui

quod deliberaveritis, eorum nominibus (in omnibus) congratulantes restitutioni, efficaciter nos amplectendum fatemur. Et quia de recuperatione eorum a vestrsc sapientiae medela sumpsit exordium, oportet omnino omnium fore
exsequimur,
dare totins fidem negotii

reverentia manentibus constitutis, quaj ubi

nuUa

tum rerum tum temporum perugu

culdubio
qtii in

et

(perurget)

angustia, rcgulariter convenit custodiri, hoc pro-

Ecclesiasticarum narratur altitu-

dine dignitatum, et in cujus virtute bonis operibus

summam prsistantiai
ct

con-

corda poncnda sunt, gradibus utique distributis

cunctis

summari

decretis.

Pium namqne

justum vide-

Dominus
et

noster et rector populis praedi-

tur, ut quos propria importunitas ad subreptio-

candi

Christianis, ubi
;

nemo

sibimet aliquid

nem

......

nitatis vestrai efflcacia, et nostra

medioin

ffistimet

imminutum

cum

e divinitus data cujus-

critate

prosequente ad famulandum

pristinum statum relevaudo reformet atque restituat

dientia

que gradus perfectione nil depcrit, et convenienter retinendo quod cailesti dispensatione collatum est,
pariter nobis et cognoscibilem
tribuit esse rectorem.

quos non procacia obreptionis, sed obeinculpabiliter in adeptionem sacrorum graduum, juxta sincerissimum sagacitatis vestrae
;

et

dominum
cuidam

fieri, et

Nam

etsi

temrelata
dissi-

porum

quantitate moribus aggregati et strenuitate

positio continetur.

intellectum adduxit: necesse est per misericordiam

pensatur

Quod per
illa

Domini

prajferentiaj vestrae studiis resarciri, atque

fuerat apte cui'andum,

dummodo

visceribus sanctae matris Ecclesia; ordinabiliter reduuiri. Pra2terea prseceptionibus

equo ope-

ram

dantes,

si

quid nobis de praesignatis fratribus

mulata subripiant, quorum quod liber messe claruerit merito derivantibus infulis, reprobabilem convincant esse personam. Et si illa nonnunquam
sola nocere

apex sanctitudinis vestrai edocuit contradictione perficere eos, qui in suis ordinibus restituere maturaremus, nisi privilegium sancta; Romanas Sedis per reverendum confratrem Hincmarum arcbiepi-

sinenda sunt, quasi cajterarum constet integritas non valeant illa tamen magnopere praecavenda, quae recipi sine manifesta decolora:

tione

scopum nostra) unitati prolatis quam de ipsis viris quidam statuunt debita reverentia exbiberetur
:

ginum

non possunt. Et Africanum Concilium de virvelatione retractans, ita manere constituConcilii,

,

tionem prioris
cessitas decreti

ubi nulla perurgeat neobsit posteriori

quorum summa,

perfecta et integra firmitas

cst, in Apostolica;

ut

non

Concilio

ut daret (claret), et justum

Sedis
in

reservata est arbitrio potestatis.

Nobis

enim

borum

fralrum dejectione, non quidem disceptan-

tibus, nec alia atque alia decernentibus, sed unum idcmque sentientibus, ne imperfectio pro inobe-

imnec posteiius Concilium priori obviet, ubi nulla illud perurgeat necessitas iminutare. 76. Sed et de Donatislis decrevit, ut consencertis pro

causis ea quae constituta fuerant

mutanti

tientibus fratribus et coepiscopis,

maxime autem

dientia deputetur,

oramus sed
:

ut

quondam Joab

Apostolica Sede, a quibus inde fuerat definitum,

obsidens

urbem Nabath, David

regi fidissimo, ne

cum

a me', inquit, vastata, ct capta fuerit, vobis, et non nomini meo, adscribatur victoria. Ilu et nobis in prtcsentis rci negotio decerfantibus, et

quatenus sciendum uniuscnjusque episcopi Cathovolunlatem atque consilium qui in eodem loco gubernal Ecclesiam, si hoc paci Christianaj prodesse visum fuerit, in suis honoribussuscipiantur,
lici

quadam

differentibus,

non tauien terminanlibus,

culmini

solummodo
'

magisteriali vestro

eorum

2. Rcg. xii.

sicut prioribus, cjusdemquc divisionis teiii[)oribus faclum esse manifcstum est. Quod multarum et paene omnium Africanarum Ecclesiarum, quibus talis error exortus est, exempla testantur. Sed illud

NICOLAI ANNUS
nianeat circa eos qui
retur, per
sic transire

9,

CHRISTI 8GG.

69

volunt ad Catlio-

licam, ut nulla per eos unitati compensatio procu-

quos autem vel omnimodo pcrfici, vel atljuvari manifcstis fraternarum animarum lucris Catliolica unitas locis, quibus degunt, visa fuerit; non eis obsit quod contra honores eoruni quamvis salus nulli interclusa sit, in transmarino Concilio constitutum cst. Unde manentibus statulis atque

munimcn atque tutelam vigere. Data an. Inc. Domini nostri Jesu Christi dccclxvi anno, regnante gloriosissimo rege Karolo, xxvii, VIII kalend. Septembris. Ha;c sunt nomina episcosuffragii nostri
,

porum, (|ui pncsenti interfuere Concilio. Remigius Lugdunensis archiepiscopus,

charius Burdigalensis

Iro-

archicpiscopus

Ilerardus

Turonensis archiepiscopus, Guenilo Rothomagensis

archiepiscopus, Herilo Senonensis archiepiscopus,
Luitbertus Moguntinus archiepiscopus, Hincmarus Rhemensis archiepiscopus, Luido Eduorum episc.
Isaac Lingonensis episc. Bernardus Matisconensis episc
episc. Rotbertus

regularum Apostolicse Sedis pra?judicio, el judicantium, ullo crimine quos mensurum non solura
auctoritas Carlbaginensis Concilii abominatio defendit, si

eorum

fuerit soluta sententia qui

con-

vinci

non possunt

vel inimico judicasse, aut aliqua

idem Concilium Antiochenum atque decreta Sedis Romauae Pontificum, Innocenlii, Zosimi, atque Leonis eos commendant, per qua^ sua conflrmavere judicupiditate, aul gratia depravati.
et

Verum

Reudolensis episc. Elias Engolismensis Cenomanensis episc. (Arctardus) Nannetensis episc. Hildebrandus Sagon. episc.
episc.

Ercambertus Bajocas. episcopus

tiensis

ConstanBalduinus Eboracensis episc. Agius

cia,

qua; fratres et coepiscopi nostri in Suessionica

Ecclesia;
filiis

Synodo de Rhemensis
post depositionem
siasticaj severitatis

ab Ebbone

Aurelian. episc Hildegar. Meldensis episc. iEneas Parisiensis episc. Gislebertus Carnotensis
episc. Didericus Tricassin. episc.
episc.

suam

ordinatis censura Eccle-

Abbo Nivernensis

judicavere. Manente etiam, ut

oportet et necesse est, auctoritate privilegii domini

bene sensionis decreto, si tamen vobis placet, cui bona cuncta placent, ut aucloritate vestrse sinceritatis prBduce immutetur sententia, scienduni.... et mysiica Synodus Nicaena in Epistola fratribus pcr ^gyptum et IJbyam et Pentapolim
constitutis directa, de ordinatis a Meletio episcopo

Rothadus Suessionensis episc. Herpuinus Silvanectensis episcoi^us. Item Hincmarus Laudunensis episc. Ilimfridus Morrimensis episc. Ercanraus Catalaunensis episc. Odo Bellovacensis episcop.

Remelinus Noviomensis episcop. Joannes Cameracensis episc. Sigo Arvernensis episcop. Harduicus Vellaumensis episc. Aldo Lemoviccnsis episc. 78. Scripsit item ex eadem Synodo privatas

damnato decrcvit: videlicet ut mystica ordinatione firmati haberent honorem et ministerium, et proveherclur quilibet eorum in honorem episcopi in
Ecclesia defuncti,
si

tamen litleras ad eumdem Nicolaum Poiililicein ipse Hincmarus archiepiscopus Rhemensis, qua3
sic se

habent

visus foret dignus, et

eum

po-

Domino sanctissimo

et reverendissimo

Pa-

pulus elegisset cum consensu Alexandrini episcopi, sub cujus cura prajfala? regiones degebant
ita et isti

trum

patri Nicolao, prima; ac

summa;
papa;,

Sedis Apo-

stolica; et universalis

Ecclesiai

Hincmarus
pa-

pro vestraj liberalissima; ac piissimae auiii

ctoritatis sanctione
si

ordinibus suisrecipiantur,

et

episcopus, et vestra; sanctissima; ternitatis devotissimus famulus.

79.

Rbemorum

episcopos hic locus alque ralio postulaverit, qui-

libet
si

eorum

in locuni

populus

eum

cujusque defuncti episcopi, elegerit, et dignus inventus fuerit,

auctore Domino, regulariter provehatur.

77. His denique reverenter explicitis, defensione nostrte unanimitatis erga pra3scri|)tos fratres
antistitio vestro rescrvata, |)ro Ecclesiastico

vigore

Decimo quinto kalend. Septemb. xiv secundum vestram Apostolicam jussionem, ad Suessionum civitatein, cum fratribus ac coepiscopis Rbemensis provincia; archiepiscopis et episc. illuc ex mandato veslro convenientibus, occurrere festinavi quo eliam dilectum fratrern nostrum Vulfadum venirc commonui. Eos etiam
Indictionis,
,

ab onniibus immobiliter conservando, quamvis providendum, ne hac, quod absit, occasione alii

fratrcs nostros

cura degunt,

mecum
estis,

de ipsius collegio, qui sub noslra adduxi quos, sicut milii

:

quicumque auctoritatem

in sacris ordinibus

miacce-

scribere dignati

justum quid

vel piuni sen-

nistrandi usurpent, (|ui aut poenitentiam

regulariter amiserunt
fuerit licitum,

non

perunt, aut contra regulam assumpserunt, vel qui

:

quanquam
et

si

hoc impune

omnis ordo

vigor Ecclesiasticus
poenitenlia contun-

non tanlum
sapientia

nutabit,

quantum

detur. Postremo supcreminens sublimitatis vcstra;

hsc et aha, qua; intellectus nostri exinon valet attingere, perspicaci indagalione contemplabitur, multoque sollicitius providebitcaguitas

venda, nobisque signiiicabit sequenda ut et pra;sentibus medelam, et futuris dignanter impendat

:

custodiam apostolatus vestri decus prajpollcntissimum, ad EccIesiK sanctic sublimitatem et pacem

optamus ubique

pollere, et perpetua stabilitate

ad

consensu coepiscopornm Rhenieusis provinciae restituerc maturarem, si illos ab iisdem gradibus cum eoruin tantum judicio dcjecissem. 80. Sed quoniam Synodi cpiscoporum quinque provinciarum, quorum meo consensu expetierunt judicium, deflnitione fuere dcjecti: et sicut melius sapientia vestra novit, sacri canones usque ad similem excommunicationis vindictam decernunt, ut ab aliis dejecti, ab aliis non recipiantur, ininime autem restituantur sed aut eorumdem, aut inajoris Concilii cpiscoporum definitiones ac judicia prajstolentur, alioruin opus in illorum rcstilutione nullatenus usurpare prfESumpsi, quos
ac judicio
:

tiens, sine retractationc in suis ordinibus

70

NICOLAI ANNCS 9.
et in praearbitrio ab officio non suspendi Synodo quinque provinciarum, non tantum
:

CHRISTI 800.

meo
iata

possemns, vicarios nostros ad hoc negotium vcntilanduin, et finiendum

mox

post

consummatiim

non judicavi, vel dejeci, verum nec cnm judicibus corum subscripsi. Quia mihi commissaj Ecclesia;
fiiii,

Cnncilium

XV

kal.

Septemb. praesentis xiv Indic-

tionis, auctoritate veslra collectum, nostras prffisen-

finitimos episcopos, juxta canones Sardicenses

:

taturos vobis personas, nullam penitus excusatio-

pro causa sua intcrpellnrunt

et AfriccC provinci;c

nem

praEtendentes, utriquc ad

Sedem

beati Petri

canones, hujusmodi vicinos episcopos audire, et inter eos ac proprium cpiscopum adhibitos ab cis
episcopos jubent querimoniam definirc.

milteremus.
82.

Unde

supplico, ut merear scripto hinc

respicere,

Unde huSynodum,

vestrara

definitionem

quam

paratus

militer obsecro, ne pro inobedicntia mihi reputctis,

quoniam

cos non statim restitui, qui aJ

sum, ut oportet, obnixiiis observare. Gestorum autem seriem, dc omnibus, qure in Concilio relata,
examinata atque reperta sunt, quae sicut veneranda decreta statuunt, discretioni vestrae dirigi praecepistis, ut qua; salubria videbuntur, corroborentur.
dali,

sicut pnccepistis, hoc solo

meo ausu

agere veritus,

obedienter occurri, et
nostri,
filii,

liis

qua! fratres et coepiscopi

vestraj sanclissiniaj paternitatis devotissimi

vestra fulti

auctoritate,

de iilorum restituEcclesirc

Si

forte

aliqua supcrsunt Epistolae Syno:

tione decreverunt,

sccundumquod mysticaNicacna
Alexan-

qua; debeant explanari

hic venerandiis ac
filias, et

Synodus
drinai de

scribens ad dimcesim
ordinatis a Melclio

religiosus sanctitalis vestraj

devotissimus

damnato cpiscopo,
mystica ordi-

unanimis
aucloritati

fratcr ac consacerdos

noster Egilo ar-

clementi consilio
et

statuit, videlicet ut

chicpiscopus, [)Iena fidelique relatione Apostolica)

vestraj
[)Oterit

nationc firmati, haberent

proveheretnr quilibet
Ecclesia

honorem etministerium, eorum in honorem epissi

patefacere

et sicut

ea

visu et auditu comperit, ac episcopaliter contulit,

copi in
et

defuncti,

visus

foret dignus,

intimare.

Sed

et

de praefatis fratribus
filiis,

nostris,

eum

populus elegissetcum consensu Alexandrini

Rhemorum

episcopi,

sub cujus cura

diocccsis illadegebat; con-

decernentc

quodammodo simiUa

Africano Concilio

ab Ebbone post depositionem suam ordinatis, qui inter canonicos et monachos, urbanos et parochianos, una cum VulEcclesia;

deI)onatistis,qurj[!non vobisutincognitaingeruntur,

sed ut notissima inculcantur, sacrorum

et Sedis

canonum
para-

Apostolicc mancntibus constitutis

tissimeannuere, etsollicitus servareunitatemspiritus in vinculo pacis, obtemperarccuravi rcservato

;

per omnia sententia; ac juris privilegio cjusdcm

Apostolicai Sedis, et salva definitione ac confirma-

apud nos non amplius quam novem, de quibus sanctissima vestra [^alcrnitas mihi scripsit ut cum dejectionis suae causam venire ad examen optaverint nullam ex his quilibet indignationera meam sustineat, nullum ad coepta peragenda per suggestionem meam patiatur incommodum, qualiter me antea et postea erga eos egisse in Synodo
fado,
;

tionc cxspectataj vestrae discretionis atque auctoritatis.

fratres et coc[)iscopi nostri

una cum eo

repererint,

Et quia, Synodo per

hunc venerabilem

ar-

sufficientcr

dignationi vestra; praevalct

cnarrare.

chiepiscopum Egiionem, qui interfuit Actionibus,

Quorum salubrem

ac singularem statum et cu[)ivi,

oninium noslrum qui adcsse loquentem voce quoniam si eis manum porrigitis, vobiscum pariter porrigemus. Wulfado et ejus collegis pro disceptatione
dirigente E[)istoIam

et cupio, et quajsivi, etqua;ro, et

poluimus,

cum

ipso

condolui, et statui

quorum dejcctioni eorum congaudeo. Ue Theutperga ctiam regina, unde sublimitati vestraj ab
:

humilitate

diversa judicantium, in

consonanter idi[)sum

cadem Synodo omnibus sentientibus, Sedem Apostoli-

cam non

fuit

neccssarium appellare: idcirco hujus-

modi legatum, qui nicam vobis repraesentans personam, cujuscumque diversai senticntis allcgatio
nibus, qua;

mea maudari rogastis quia Hlotharium, vel ipsam Theutpergam, postquam Arsenius venerandus episcopus, et sanctae Romana; Ecclcsia; apocrisiarius ab Atliniaco palatiodomini Karoli regis gloriosi perrexit, non vidi, certa; saluiiritatis
rationem vobis mandare non valeo Et alia manu Dominus omnipotens sanctitatem ve83.
.

modo nuUrc

sunt, responderet, et vcsreferret, omisi dirigere;

tram cxinde definilionem

quia qua;

istum religiosum arciiie[>iscopum cxinde sequenda alquc tenenda mandavcritis, pro scire et [losse, obedire et conservare curabo sicut hactenus ca qute inde fuerant statuta ct confirmata servavi. Nec causa inobedientia; missum mcrc H\.
vcri)is et scriptis milii [)er
, ,

stram ad doctrinam et correctionem sanctae suae Ecclesia; in suo apto servilio i>er annorum muKa
curricula conservare dignetur, domine sanctis-

sime

et

reverentissme patrum [)aterin Domino. b

pariier ad

Scripsit tunc

eumdem

Ponlificem

Nicolaum Carolus
cditas

rex, cxtantque ipsa; littcra;

hac

<s

inscri[)tione notattB,

quas una

cum

aliis

nusquam
biblio-

subdilionis

cum
:

hoc

vcncrando

archiepisco[)o

accc[)imus Parisiis ex

monumentis

omisi transmittere
bis

sed quia

sic iulellexi in littcris

thcca; Nicolai Fabri. Sic sc

habent

vestra; auctoritatis contineri,

tunc solum, utver-

84. E[)istoIa regia ad

a

domnum

Apostoiicum.

earum

utar,

si

disce[)tantibu3, vel fortassis alia

Sancta;

palcrnitatis vestrae reverenter exce-

al(iue alia dccernenliiius nobis, praifali dejecti Sc-

pimus

apices, ([uibus nobis clamorcs et geniitus

dcm

a[)|)e]laverint A|)Ostolicam, ct ejus

si

speciali se

depositorum

ab

Hincmaro honorando

praisule,

judicio damnari, vel absolvi petierint:

cgo vcl

si

Wulfadus, aut

socii ejus,

ad vos venire pernos

iion

Vulfadi scilicct, sociorumiiue ejus, aures vestra; dignationis penctrassc apcruistis. Quin eliam nos-

NICOLAI ANNUS
slrani (iliolitalciii,
lcin ad
lioc
iil

9.

CHRISTl

S()().

71

ciiindcin vcncrandiini anlisli-

natius

de ipso ([uod pro co ad vos sncpins nostra

su|)plex
cx|)ctitio,

lioilarcinur, ol adinoiicrc pro Doinini

po|)oscit

domine

beatissiinc ct

ainorc ciirarciiiiis,
slis; agciilcs, nt

siiininopcrc

liorlari

dccrcvi-

admodum
roluni
quaiii

dcsidcratissinic .
rescri[>sit

cnindcin, adoblcinpc-randinn pnc-

llis ;iccci)tis littcris Nicolaiis,

i|)siiiii
tii (si

ad Ca',

rollcnli;c vcstrcC, solcrlia noslradcccrlarcl llciicrc;

siii

rcgem Epistolam, qua;

vcrbis
:

cus;i cxlat

autciii, sollicitc priccavcrc,

iii

nc quibusliiiclart^usludio,

libcl)
liis

consulas. Adjccitaliasad

rcslitii-

inenlis,
lcrcl.

iion ohcdiciido vohis, nos incliiiarc vaitacjuc

tos clcricos,

Ef;inius

siiinino

sccuiiduin

Nicolaus cpisco|)US servus scrvorum Dei, vc-

lialcriiilalis

vcstra^ rctgatiiin, ct rcvcrcntcr iiicino-

ncrabilibusclericis,
ct ca;tcris qui

Wulfado
iic

scilicctarcliicpiscopo,
iiuiic

ratuni antistitcin
sicut devotuin
iii

codcni dc nc^otio alkxiuciitcs,

rclii|iiis, ila

cum

co diidum dcposili,

vcro

etiain (|uo(|uc

paract

decrcto Scdis Apostolicic,

tione rcstituti,
86.

Synodali proinulgane-

tissiniiiin in lioc ipso

ad obcdicndiini vobis
iit

no-

Dco auctore, consistunt.

iniscralionis [ilciiitudiiicm
pcrire, iicc dc sacrato

bis

coinpciimus

ita

noii soliini rcsistcre, sed

Diviuic

ctiain

priinus parcrc ajiostolatus vcstri proinptispra!ccplioiiibus

fcstinarcl.

minem

vcllc

mimcro

grcgis

siinc

Quarc aulcin de
iioii

sui c;isu ([uolibct dcciderc, nullus, qui divilias bonitatis cjus coiisiderarit, ignonit,
cuiii cliaiii [>ro-

rcstitiilioiic

inciiioratoruin

viroruin vcstrain ad
ipso

euiii

dcnuiitiatioiiciii

cinn suirraj^ancis suis

prio

filio

iiou

pcpcrccril, sed
:

[>yo

nobis omnibus
[lictiitis

pcrfcccrit, a

Synodo praiccptionc noslra supcr

tnuliderit illuiii

cujus ovis, quic pcricnit,

;id

ncgotio Sncssioiics con^rcgata, dcstinata Epislola

evidcntiusdcclarabit. Ono'1 cniin dc tuitionc

humcris
ticC

rcportiilur

grcgcin

cnjusiiiic cleincn-

corum

sancliludo vcslra
cffccisseimis.

(|ua!sivit, cl

nobis

lilio

vestro si-

tes,

gnilicavit, si nccessc lorc apparuissct, niaj^iioperc

pro inodulo nostro sectansuinusvoces vcstrasdiucontemncre, nec supcr coiitritioncin ac gcmituin vcstrum comvisccra
iios ([iioiiuc

non

passi

Sed lavcnte Hi o, idcin dc (|uo a^inius Pontilcx, bcnignc statutum vestrumexcipiciis,

iit

passionis aures ohstrucrc, iicc dcjcctioiicm, ([u;ini

a fratrc etcocpiscopo nostro llincinaro, scii c;ctcris
episcopis,
itcralic

allcctuosus palcr cuni

cpisco|)is, coruiii

Iil)iis

aliis agKrcsatis vcncrabicausain niitissinia dclibcra-

nuUius

iciiuilatis ccnsurapi^rtulistis, sino

vcnlilationis

examinc
ct

[)r;i'lcrire.

idco([uc

lionc

(leliniil, libcntissiiiic

inansuctuiliiiis

vcslnc
:

jussimiis
(ialliic,

Iratrum

cocpisco[ioruiii

nostroruin
ccle-

obedicns

oninimodis
pictalis

cpistolaribus

allalibiis

et

Neiistri;c,

vcl (lcrmani^c

Synodum

quos voto
scntiani

cxccllcnliic vcstra'

pcrspccto,
praj-

brari, ct
cilio

causam vcslram ineodem vcncrandoCon[inc ociilis liabito,

dcliiiiri.

traii([uillo, pacilico, at^iiie biMiigiio,

usquc ad

oxaminari, et aliipui cincrsa disccptalionc,

cjusinodi Syiiodi, ut cvidcntcr compcriiii

dcnuo (Domiiio)
iii

Quo
lit-

nius, Iraclavit aiiimo,

V(,'stri

cimctis (leiiiccps, Irctus

,

graliic juvaininc

[icracto, susccpiiniis iiuiic

niodcraniinis
|)io(|uc

coiisilio

pnescriptos IVatrcs

teras Synodi, relalionem

onniium

coiitinciilcs c|)imi;iiiiniil;ilc
C.oiicilii, di-

fulcirc,

solatiari iion dcstitit auxilio.

Quod

scopormn, vos
coinprobatos, et

iiinoxios
toliiis

tiinctorum

jain

consc(iiiciitcr

cuiii

reli^iuis

consaccrdolibiis

consona voce
iibi

oninino cxplcrc accclcrarct,

dcccssoris
vcstri
doiniiii

nisi jiixla privilcgiiiin

gnos graduum vcslroruin

mainfcstissiine
rcferciitcs

rcct^ptioiie proiiunliatos,
:

licncdicti,
ciri^ti

ac vcstram

nnlla

discciiliilio,

suininani vobis rcscivandani

dc rcstilulione

nuUa

varict;is alia

abiuc
jain

;ilia

dcfciulcntium, iiullus
:

doccrcnt

sa'pcdictiis

antistcs

altitudini V(!slriC

accusator vcl coiulcnniator invcntus cst

cloruin, iina cuiii
nostri
dicli iiatris

scd cun-

dcvotissimus, ct Apostolicoconslitutionisvcslnc decrcU), ct iiostro ctiam

tiii

ct cocpiscoiii

omniinodis gratanlis-

lliiicniiiri coiiscnsii, iina ca(leiii([iic

iii

sciilcn-

sime paruil,
siipplici

iicc

iii

|)ctitioiic

rcnuerc tcntavit nostra ampliorcin muniricciitiain

ali(|iio
:

tia, at(iuc

rcslitiitionc vcstni pcr

oiimium

coiiso-

nantium
[ilionc

similis proiiuntiat;i diiiiiitio cbiruit.

Pro-

apiid vos sc pcrccpisse giatulcliir

proin(lc(|uc vo-

[ilcrca ct iios

([uoquc

iii

rcslitutioiic vcsti;i ct rcce-

bis sesc acceptiorcm oninino [Kirscntiat.

gradiium vcslrorum

connivcnliain

[irolii-

85. Post

lia'c, ([iiia

Iralrcm

illiiin

Vulladum,
cx|)oiiiiiit,

huissc cognoscitc, ct congralulari vobis

vestro,

[iro

statu

dc quo agitur, vcsti;u

IJiluriccnscni

sanclitatis

apiccs

(lucmadmodum dc abjectione condoluimus,

iii

nioribiis cl sciciiti;i [icnes nos

Kcclcsi;iin,

augcrc comiicrimus.
saiiclte
[)atcrnit;ili

proculdubio crcdite.
87. Igitiir (luoniam in dcccrnciido cl

ccii

ju-

vcslra), aliis((iic litlcris siginlic;iviiiius, (|ui;i

d;ire

dicando, ([uod
tiluendis

caiioiiic(!

dclihcratum

cst, et in res-

absque
nius,

A[)0st()l;itus

vcstri dctciiniiiationc dislulisibi

vohis, Doiniiio

|)ncdiicc, siciit dccuit ct

;

commcndarc

canulcin Ecclcsiam cuin

rcbus
iii

sibi [icrtiiicnlibus

accclcnivimus

scilicet

ut

ordo poposcil, nostni [)r;i'ccssit aiictoritas c.onvoniens ac lioncstum esl, iit nostriu lirmil;ilis [)crlecta subse([uatiir

dcstriiclioiic rcruiii iion taiitum s;eviciisvalcrcl,

[)r;ivoriiiii iiislaiiti;i, ([u;ci'ciitiiiiii diri-

(conlirnialio)

C;iii(lciiiiis et

quoruinlibd
l)cre
iioii

vobis

ct,

nl

j;iiii

rassisunius, congratiihiiiiur, (lUic

IValris
iiostri

sua, ct

v;islaic crudclitcr aliiuia.

Unarc
stii-

dccrcta sunt supcr

oinnipot(!iitis

rccupcrationc

uti in codciii loco illius

diositas,

valcrc et vigcn! ([ucat

Dci ct hcatorinii Apostolormii

[)riii-

citius rcvciciiti;i |);itcriiilatis vcslnc, ([uid sanclo aiiiino vcstro dc co cictcris(|ue scdcrit, ai^erire

cipum
'

l'ctri ct

rauli, at([ue pcr cos nostiic incdio-

dignctur

ellicial([uc

suljliniitas

vcstra

lcsli-

Nic.

I;;i).

LU.

Iluiii. oilit.

72
critatis aiictoritatc

NICOLAI ANNUS
roboravimiis, ct
iit

9.

ct

CHRISTI 8G6.

secundum

bere non recuseni. Quai res valde nos contristavit,

ultra

beneplacitum Domini, jugi stabilitate faciente, maneant, libenter oramus. Prjeterea \olumus et bortamur, ut tales de catero in omnibus vos exbibeatis, ut in nullo ingrati circa beneficia

quam

dici

possit

in
filii

nostra (anima)

moestitiam generavit. Et ideo,

nobis
fuit,

cbarissimi^curae

ut bis vos nostri Pontificatus horlare-

Domini

mur
ter,

affatibus, ut saluti vestra; providenies, solerter

vobis collata reperianiini.

ipsius gratias ayentes
;

et

quoniam vos

Proinde misericordiaj in finem

a tanta crudelitale cessetis:

quinimo qua violen-

aut

quoquo modo

sine lege tulistis, reddentes,

non

deseruit,

litatem prai oculis

semper in nientem reducite, bumisemper babentes, etcor vcstrum

sollicite

tantum

(scelus vel sacrilegium) corrigere curetis,

sit

Nam
illa3

([uamvis Domini

terra et plenitudo ejus

ad meditandum quse seterna sunt, infatigabiliter

omnia vero ne memores vestrarum sitis injuriarum

erigentes
:

ante

prrecaventes,
;

neque

lamen res, quae a piis principibus atque fldelibus quibusque hominibus sacratis locis coUataj sunt, specialiter esse Domini sine cunctatione creduntur, duni divinis cultibus
dicatae, ac

succensealis adversus eos, qui bas vobis intulisse

Domino
et

probantur. Fratri autem et cocpiscopo nostro Hinc-

famulantium usibus

existere deputatcC cernuntur.

maro debitam
centia contra

buniilitatem et competentem reve;

Unde
ipsi

in

Dominum
et sibi

proculdubio committunt,

renliam exbibete
officio

nec

sit

vobis aliquo tempore

li-

pra^judicium inferre probantur, quicumque

eum, pro eo quod ab eo fueritis ab querimoniam componendi vel sinistrani vicissitudinem retribuendi. Quoniam nos in erectione vestra nullius ruinam quaisivimus, nec sic unam partem stabibre voluinuis, ut
suspensi,
,

has usurpare,

non legitime vindicare noa

partis alterius dignitatis vel juris detrimenta

fieri

pateremur. Fruimini ergo bujus nostrai pra^ceptionis decreto, et boc pro vestro munimine, ac gra-

metuunt. Nimirum quia cum a piis quibusque locis res auferunt, Dominomilitantium stipendiasubtrabunt et dum subsidium dlvino cultui jugiter famulantibus adimunt, laudes Dominicas quodammodo ab ipsis hominum faucibus abstrahunt. 90. Quamobrem vos rogamus, et obtestamur,
;

ut ab

ista

fyrannide remoti, sua singulis

:

Domino
ut nihil

duum

stabilimento contra
:

omnes calumniatores

sacratis locis sine dilatione reddatis

ita

vestros utimini

in opportunitatibus ad

care, et
lari.

vobisque semper existat facultas Sedem Apostolicam provoejus judicium secundum canones prfestoignorare, nos fratri et co-

ex bis apud vos relineatis,

voluntate rectorum

nisi

quse forte propria

quorumdam sacrorum locorum

sub omni inaliis,

legaliter acquisistis, ita ut etiam illa

Nolumus tamen vos

tegritate restituatis, quaj simplicitate, vel desidia

episcopo nostroHincmarodedisseinducias, utintra

faciente

rectorum venerabilium locorum de

spatium anni bujus licentiam babeat contra vos de dejectione vestra, si velit, apud nos negolium
exsequendi: quod idcirco dicimus, ut sollicitosvos

quaj sunt semper in usu etjure perenni sacratis

locis collala, vos constat ordine
et

non bono

tulisse,

reddamus,
lis,

et qualiter, si necesse fuerit, ei resistatelis

hactenus contra Domini leges illa possidere probamini. Similiter autem et de bis bortamur a vobis
fieri,

ante preesciatis, ut ejus

arma

justitiai vestrae

quse reges

quomodocumque

a sanctis locis

preparare valeatis. Optamus in Cbristo vos bene valere. Data oclavo idus Decembris, Indict. xv At de rebus, anni bujus spectantibus ad Synodum
.

aliquo tempore abstulerunt, et vobis in beneficium

contulerunt, quod juslum non fuit nec est; et

quisquis ha;c
sibi

vindicat,

Dominum

inde sine
si

Suessionensem jam
quenti.
88.

satis,

reliqua vero anno se-

dubio babebitjudicem etultorem. Quod

quales-

Pro Aquitanicis Ecclesiis et de aliis rebus Nicolai litterce. Hoc eodem anno Nicolaus papa,

cum

audisset Aquitanicas Ecclesias in Galliadiram

pati persecutionem a ducibus eam provinciam tyrannice occupantibus, ad eos litteras scribit; admonens, ut ab bujusmodi sacrilegis facinoribus

adbuc

cessent, sed et ablata reslituant,

imo

et quaj a re-

gibus in beneficium acceperunt Ecclesiastica bona (quod non licet) reddere debeant. Epistola autem
sic se

habet

89. Dilectis

omnibus nobilibus atque primo-

ribus ceu cunctis Aquitanias habitatoribus.

SoIIiciludinis, (luam jiro universis Ecclesiis Dominicis sustinemus, necessitas nos compellit de
((

si non quandoque divino judicio qua putatis pcena muldistrictissime punientur ctandi sunt, qui contra Dominum ipsum magna mala perpetrare, manifestissime comprobantur ? Denique non antiqui adhuc et moderni, non solum minime a piis et Domino dicatis locis (auferebant).... verum etiam ex suis propriis iunumera conferebant adeo ut eadem sancta loca eorum sumptibus cum Dominiauxilio dedicata sint, et eorum opibus ampliata, quos si in largitionibus imitari non vultis, saltem, qua; Domini sunt violenter auforre nolite. Si enim de palatio regis aliquidabsuniit, non evaditlegabter impunitus quanto minusab tedibus Domini, qui est Uex regum ct Dominus dominan-

cumque

rapacesetviolenli, nisi corrigantur,

,

huniano nunc

certe

omnium fidelium statu impigram gerere providcntiam. Qimprojder de vobis etiam solertem curam circumferentes, audiviinus (|uosdam vestroruin (quod non optabamus) ita contra Dominum
eflerri
,

tium, ea qua; ipsius sunt, violenter usurpat, ejus va-

lebiteflugerenonsubsequentecorrectionejudicium,
vel sine pcena potcritexilire

Itaque

quoniam
viventis,

horrenduni

est

incidere in

manus Domini

ut Ecclesias ejus et diversa pia loca de-

admonemus vos el bortamur, et tanquam divina praesentia prolestamur, ut res Ecclcsiarum, quas injuste

pra3dari

non timeanl,

et res eis perlinentes distra-

NICOLAI ANNUS 9.
relinctis,
et

CHRISTl 8G6.

73

mora

redilalis.

eisdcm sanctis locis sine percunctalione Et deinceps nec eas, nec alias a
priBSumaiis.
Si et

exintegroin Dei nomine effecimus. Manuum qiioque adnotationibus (admonilionibus) conflrmamus.

siae

|)iis

lociis surripere

quis auteni
quae salu-

DECRETLM CLEIU ET

PLEISIS. UlliVeiSaliS

Ecclc-

\estrum nos audire contumpserit,

sacrosanctis Patribus, [)iaecipueque illius dioe-

briler suadere vobis nitiniur, obedienter perflcere,

cesis praesuhbus Ecclesia illa,

totius cleri et plebis

unaniiuitas scilicet

ac sine dilationis studio niinime observare curaverit , omnipolentis Dei el beatorum Apostoloruni
prsecipue Petri et Pauli auctoritate, quos in nobis

submisse devotionis obsequium

pervenisse
et pastoris

in

Domino.

contemnit, simul

|ier

eos et nostraj mediocritatis

93. Ad aures vestrae beatitudinis jam novimus excessum primi patris

senlentia, venerandi corporis et pretiosi sanguinis

nostri

et

quahter Ecclesia
esse

sibi credita praestan-

Domini

nostri jesc
si

Cbristi

communione

penitus

tissimo (lastore sic viduata plurimis terrarum flni-

privatus existat:

autem

resipuerit, et bisquai per

bus manifestum
paternitati

comperimus. Et ideo lacryvestrai

hujus Epistola) textum dicimus obedire studuerit, et communionem Chrisli mysteriorum, et benedictionis gratiam, et salutem conseciuatur Eeternam.

mabiliter preces unaniinis supplicationis

miltiinus
,

ut

nobis in substituendo
et

pastore

morem Patrum

pastorum

beatorum

Jubeo vos
91.

bene vaiere. Data mense Decembrio, Indictione xv .

in Chrislo

Pontiflcum imitantes, paternuin nobis ferre auxilium humiliter poscentibus

Ad postremum aulem
Epistoias

qua; reperta sunt

tum moribus

et scien

auctoratum

inter Nicolai

a Nicolao

Fabro

Parisiis

missa vetera
aliis

monumenta de

facta electione Rliedo-

nensis episcopi, et decreto ejus tunc confecto, et

decubante comperimus illum gloriosis ejusque servitus immorantem nobis expetivimus postulavimus habendum, et per Domini
Et quum divina misericordiam quaisivimus miserante clementia in ejusdem postulationis devo
nostrae huinanitati eiTecit

ad eam specianlibus, quamvis corrupta nonsiiit,

nihil et corrosa inventa

hic nihilomiiuis (ut

se habent) describenda pulavimus, electione servatus

quo modus

iu

hoc tempore innolescat. Sunt

benevolum atque concordem pi\x!nominatum regem, juxta hoc quod

',

hujusmodi
Quibus

ista

Scriptura testatura testalur, dicendo

Cor regis

in

Litteree

quas ab ordinatoribus
Incarnationis
jesu
Christi

inauu Domini
illud,

est,

quocumque

voluerit,

verlet

sunt postea praemissa.

totius Ecclesiae, cleri sciUcet

plebisque in

Anno

nostri

Domini dccclxvi, Indictione decima quinta, anno

potentissimi regis Caroli

bris
in

xxvu ,

III

kalend. Octo-

parochia Turonensi ordinavimus, et ad

ejusdem praeclarissimi viri electione est devotio, unus idemque assensus iu nullo dissimilis acclamatio, sed sicut nobis unus est Dominus, una lides unumque baptisma, ita et nobis omnibus in
supradicti electione, |)ontiflcalisque ordinis conse-

Pontificalem sedem Redonensis Ecclesite consecravimus Electrannium , electione atquc decreto cleri et piebis ejusdem EccIesifE. 92. Nos in Dei nomine antistites Herardus

cratione atqiie substitutione,

velle, et

unum

est |)er
:

onmia
totius

nullum extraneum appetere quiu

Ecclesiai voce praesenli decreto concorditer et con-

Turonicae metropolis, Actardus Nannetensis, atque

sonaiiter Ecclesia

mando virum memoratum, non

sermone cordis
,

Rotbertus Cenomanensis

cum

consensu

etlilteris

siinplici, sed inultiplici

et

corporis
ido-

caeterorum dioecesanorum habito, apicibus prajmoniti jam dicti gloriosi regis Karoli, hujusmodi
statuto et paternas
allato,

devotione nobis pastorein eligere

eumque

neum, quantum

nostrae fragilitati nosse conceditur,

commonitionis decreto,

ipsi viro

tanto pontiflcio esse, sicut voce fatemur, ita

om-

ut canonicis sanctionibus,
pielas
,

quanlum

divina
et

nium nostrorum
boramus,
bis
et

subscriplionibus devotissime ro-

suffragaverit
illicitis

libenler obteinperet,

ab

ordinationibus, ut pestem simoniacae hae,

inisericordia praeduce, diiiturnitale

commuiii annotahonis decrelo, domini lemporuin noet

rcsis

devilet

abstineat; Concilia

quoque

sacris

pastorem habendum eliginuis

oi)lamus

inore

praefixa

canonibus

cerlis sibi designata

temporibus

celebrare procuret,
debita reverentia se

atque matri sua; metropoli

,

subjicere non negligat et juxta sanctissiinorum Patrum regulas, nihil nisi quae ad propriam pertinent Ecclesiam, extra ejus

quoque cauonico sub Gestoruinserioconflrmamus. 94. Exemplar, quod de paroclna ad parochiam convenit Iransinitti.
Speclalis gratiae

redimito consacerdoti
solo

egregio

illius

nomine

merito episcop.

illius

conseusum
tionem
nosiri
et

pertentei. Haec ergo aliaque ad institu-

peremiem

iu

Dominofelicitalem.

informationem
die

fldelis viri fratris et fllii

Magistra

omniumcharitas
ita

ita

iii

Elecfrannii

prajfixo,

verbo pariter

et

nia possidei, utetin singulis singula,

conlineat universa, Aposlolo

omnibus omet iii omuibus

'
:

stylo promulgantes, pontificali

huuc

infula adoi--

diceute

Omnil)us

sacraque beuediclione more sanctissima) Ecclesiaj ditantes, etbaculo decorantes, sanctissimai Redonensis Ecclesiae pontificali cum ordine pncfenanles,

omniafactussum, ulomneslucrifaciam. IlenKiuc':

Non

qua;ro (piod m'hi ulile

est,

sed (|uod multis

ut salvi Oanl. Propter iuviolabilem igitur

compa-

cimus,

et paterna; caihcdrali solio siiblimantes,

con-

fratrem, consacerdotem, et compariicipemin regi-

mine

et

gubernacuio

Ecclesia; sanctissimai nobis

'

Prov. XXI.

1. Cor. ix.

^ \.

Cor. x.

Touus XV.

10

74
gciii

NICOLAI ANNUS

9.

CHRISTI 8G6.

ejusdem certum est regulis sanclissimorum Patrum esse slatulum, ne quis de civitate ad civitatem, aul parochia ad parochiam transeat, et propter unitatem ejusdem sanctissimse charitalis, qua; non in difTunditur, nec qiiairit quai sua
sunt, sed qua;

professio fidei ordinandi.

luterca
fidei

professio

nulla ccrtior
Nica!nai

rec-

tioniue potcst proterri,

[ictcns et

quam

Synodo com-

consonans,

et

innulloaveritateexcedens,

qu;c hic sub brevitate perslringitur.

93.

multorum

ejusdem

sacris sta-

Credo in (Deum)

Uominum Patrem omet

tuitur regulis, ut serie htteraruin

commendemur,
hujusmodi
tenore

nipotentein,
et

omnium

visibiiium

invisibilium

quicumque
inconsitum

necessitate

aut utilitate

factorem, et in

unum

jesum Cln-istuni

Dominum,

decurrere

dilcctionis

servato mittimus beatitudinis nostraj pariter fratre nostro pivTsentem fratrem ilium dictum in

Deum nostrum, natum ex Patre (Deum de Deo), Dominum ex Domino, lumen de luinine, omnipotentem deoinnipotente,
exsubstanliaDei Patris cuin Palre substantiaj,
qua3 in ca;Io
et iu

et

immensumdeimmenso,

greinio nobis Ecclesia; divinitus traditai

invisibilem de invisibili,

monitum. Quin etiam ad sublimatum, quein,quia sanctissimge Ecclesi.c utilem filium atque perspicuum egregie quoque perspeximusfructuosum sanctitatis nostrfe cajterorumque fratrum adspicinius, suscipiendum, tractandum in omnibus atque
poris ahquotiens in
oflicio

ejusdemque unigenitum, homousion, id est, ejusdem per quem omnia factasunt,

plenitu-

terra subsistunt

dine

temporum humanos

misericors errores, paril^atris,

terque propiliatus saiuti, descendit de sinu

incarnatus,

homo

factus est, passus et sepultus est,

favendum
vocare delegerit

clementia ad superioris ordinis

officia.

ac die tertia resurrexit, quadragesimo die ad caelos

ascendit
:

Hbicumque eum

cieri aut

inde venturus est judicare vivos et mor-

picbis consensus, canonico comitante decreto, vocaverit, coadunato nostra; humiiitatis i[isuni
libere in eo, et de eo

tuos, ut reddat unicuique

secundum opus
,

ejus.
et

Credo
liter

et in

Spiritum sanctum

illuminatorem
gratia;

quaecumque jure canonico

vivificatorem

omnium

ex Deo Patre, Filio sequa-

nostrls

exsequenda sunt, agere procuretis, et efficaciter postulatis annuentibus petitionibusque

,

procedentem, per cujus

donum

in

Ecclesiai sanctaB Catbolicse et Apostolica; baptismate

suffragantibus, efflcere decertetis. Ut autem gesta sanclissima; paternitatis vestrse erga eumdem fra-

tribuitur remis&io peccatornm.

,

Credo sanctorum

tremimmotaessevaleantper succedentia tempora, manu pontiflcii nostri eisdem apicibus annotanda subjungimus.

communionem et verse carnis resurrectionem, vitam (juoque cum Angelicis spiritibus, et sanctis
jl,j,

omnibus asternam confiteor. Amen . Hactenus Jamque ad annum sequenfem transeamus.

Anno

periodi Gra-co-Romana;

6359. Anno JEtx

Hispan.
9.

O04. Anno

Hegira:

^.^ia,

inchoato die 2i Januarii, Fer.

.lesu Clirisli

805.

Nicolai papae

Ludovici 18, 17 et 12. Michaelis 25.

faclus.
sionis

A num.

Bulfjarortmi rex anno dccclxi Christianus

1

sancti

Cyrilli

fraler.

ad 8. Baroniusinitium converfidein

Michaeie Thcodora;
alio

filio

IhUgarorum ad
illigat,

Christianam

cum

Mclbodio,

quam

Porphyrogennetus enim in num. 15 non loquitur de de isto, cum ait: Sed et

;

anno dcccxlv

eum
cum

secuti

qua in re passim omnes alii sunt. Yeruin ut ibidein insinuavimus,

aliquid ejusinodi accidisse aiunt

goris priuccps venatione supra

neinpe

cum

Bo-

anno tantuin dccclxi, Bogoris Bulgarorum rex, gente sua baptizatus est (t). Ad hanc conversionein non paruiii coiilulit, sanctus Methodius

tur

iia;c

quoque

in

inodum delectaredomo quadam, in quam frenoctu per-

quens concedebat,
inde iiiterdiu(]ue

voliiisse depiiigi, ut

iis

spectaculis ocuios pasceret.

Hoc

(1) Bulgaria; regem sacro baptismatis fonteablutum fuisse non quidem anno dccclxi, sed post annum DCCCLXtv, inde apertissirae colquod in Capitulis Nicolai 1 in nota ad A. dccclviii, 6 relatis hac legantur Quod dicis, quod Chrislianissimus rex speret, quod ipse rex Bulgarorum ad fidem velit converti, ct jam multi cx ipsis Christiaui facti sunt etc. Capita ha;c anno dccclxiv scripla fuisse in nota laudata probavimus. Mire autem haic congruunt cum epocha conversionis hujus, quam Photius apud Pagium hic num. 3 constituit, super
ligo,
:

ait

enim

Nondum gens
advpnlum

illa

per bienniiim rcctam Christianam

religionem

amplcxabaUir,

cum

impii quidam homines, etc. Quibus postremis

verbis indicat
hic asserit.

in Bulgariaiii l"auh

Populoniensis, et Formosi Portuensis, quos eo perrexisse anno

dccclxvi Anastasius apiid Pagium Mansi.

NICOLAI ANNUS 9.
itaque ainore captus,
nostris
accersit.

dem

CHRISTI 866.
cullura recesserat
,

75
et

monacluim quemdam ex

Christianam

legem

Romanum

pictorem, Metliodium nomine

quodam nutu

Ubi autem Yirum coram liabuit, divino ac providentia Nolo, in(|uit, depingas hominuni in bello ca;des, aut bestiarum ferarumque jugulationes, sed quod videnlibus solo
:

verum doctorem talem uon habent, qui ad legendum eos et ad perfectam

observare desiderabat,
,

legem ipsam edoceat: rogarese ut

ad partes
veleat.
illas dirigat,

talein

hominem

qui pleniter fidcm etordinem

divinse legis, et

adspectu terrorem
in

injiciat,
Is

ac quod pictis coloribus

viam veritatis populo illi ostendere Cujus precibus annuens imperator, eumdein
se venire rogavit;
illuc, id est, in

stuporem agat.
iUic

vero,

quem non

lateret, nihil

supernominatum philosophum ad

perinde terribile esse ac

tum, hunc
depinxit
:

secnndum domini advengrapbice, omnique artis conatu

eumque

terram Sclavorum simul

cum

atque hinc justos prtemia laborum perdecerpentes

judice
,

cepturos statuit, illinc scelerum reos niale gesto-

Methodio germano suo transmisit, coitiosis illis de palatio suo dalis expendiis . Idem habet auctor anonymus posteriorisVitae eorumdem
valde
Cyrilli et Methodii,
:

rum

fructus

nimirum ad

sanctorum

intentata

propellente

supplicia

durius(|ue a sc

tioni hffic addit

qui prioris narraEgressus itaque iirimo venit ad

repellente. Hfcc princeps, absolutatabella, utoculis

Bulgaros, quos, divina gralia cooperante, sua pr;cdicatione converlit ad

conspexit,
pit,

exque adspectu Dei in se timorem concedivina dcnique edoctus Chrislianorum mysteinlcmpesta nocle divini ba[itismatis
o.

Hdem. Abinde autem proce-

dens, venit in terram Moravia .

Qua

in regione

ria,

munus
alii

consequitur

Ita

Porphyrogennetus, ex quo
principem Bulgarorum,

cum annos quatuor etdimidium secundum utrumque anonymum manserint, et, ut infra videbimus,
an. DcccLxvii

postea accepere.

Symeon tamen Logolheta num. 25,

et alios

Romam

venerint,

mortuo paulo

aiite

postquam

asseruit,

Nicolao papa, apparet, eos circa

annum

dccclxiii

proceres Constantinopoli salutari lavacro donatos

fuisse, subdit
:

IUe ad suos reversus, Methodii

suis

pictoris

manu

ac penicillo, judicium, futuramque

in

retributionem

aidibus

depingi

curavit.

Quamobrem etiam omnes ejus eum accensi, tumultuantur ,

rogenneta referemus,
verosimilior
est.

populares magis in
uti

Bulgariam rehquisse, et in Moraviam perrexisse, perperamqueexistimasseHenscheniumlocoIaudalo, Cyrillum et Methodium circa annum dccclvi Moravicam expeditionem suscepisse.Sicenim mwamios qiiatuor et dimidium, sed annos decem et amplius
in Moravia fidein Christianam pradicassent, contra

mox

ex Porphy-

et

liajc

Logothetne narratio
Michaelis

Sed hujus regis ad fidem noslram

disertum utriusque anonymi testimonium. 3. Bulgari rebellant adversus rcgem Christia-

conversio

contigit

anno

ijuarto

solius

num

faclum.

Sed redeo ad baptismum Bulgaro((

non vero, ul I'orphyrogeimetus habet, Michnel cuin Theodora matre

regnantis, Christi scilicet dccclxi,

ruin regis, in quo Michaelis nomen a Michaele imp. accepit, sed anno dccclxi, uti jam semel et

imperante,

et

|)ostquam Constantinus philosophus

iterum

dixi.

Non

latuit ea res , subjungit Por-

seuCyrillus ejus frater, Chazaris ad fidem Christianain adductis, Constantinopolim reversusest, ut jam

pliyrogennetus, postquam superiora retulit, gentisquetofius defectionemadscivit. Ille parvasuoruni

anno uccclxi, num. iO vidimus

2.

(I).

Excmplo
stiscipit.

enim Vita utriusque sancli ab Henschenio ad diem ix Martii recitata, postquam auctor anonymus Cazarorum conversionein narravil, num. 7 scribit Philosoplio autem
fidem
In priori
:

Bidgaria; regis princeps Moravice

nianu, divinuin Crucis signum iu sinu suo circumferens oppido rebelles fundit nec jam occulte, sed palam oinnino reliquos ipsos quoque rei
:

avidos, Christianos facit . Accuratius

rem narrat

Nicolauspapa

in

ResponsisadConsuIta Bulgarorum

num.

17.

Igitur nferentes, qualiter divina cle-

reverso Constanhnopolini, audiens Raslilaus princeps Moravia;, quod factuin fuerat a philosopho in provincia Cazarorum, ipse quo<iue genti suai consulens, ad pra;dictum iinperatorein nuntios misit,

inentia Clirislianam religionein perceperitis, quali-

terque popuhiin vestrum baptizaii

qualiter

omnem

fecerilis;

autem

illi,

postquam

baptizali fuere, insurforocitate contra

rexerint unanimiter
vos, dicentes,

cum magna
eis

nuntians hoc quod populus suus ab idolorum qui-

non bonam vos

legem

tradidisse.

stipulalionem quamdam, quam ex Regesto Sublaccnsi pag. H4 exscripsimus. Incipit ab hlsvcrbis: Anno domni INicolai et unlversalis primi (sic PP.) imperii piisslmi Augusti Dom. Laudowici a Deo coronato magno lm|iemens. Martii dle vui, Zacharias scrmianus sancta; llon^ia; Ecclesia; et abl)as monasterli S. Erasnii martyris ex una, ex alia vero parte Leo emincntlssimus consul el dux aUiue Su|icrisla, seu Anastasla nohills fomina jugales pcrsonLB loeallonis tllulo rccipiunt ad tertiam geiierationem ab eodem Zac/inria terram vacantem extra porlom Milrobii ia fundo qui appellalur Sicomac/iwnws, incaput prata Decii, et alias plures lerras. Jurant per Deuin sancl;cque Sedis Apostolica; principem a Deo corouato domno Laudowico maguo impc(1)

Ad huDC annum collocamus

Deo

propilio Poiitilicatus

rator. xi, Indlct. juv,

ratore, seu salutem viri bealissimi et Apostolici

domni

INIcolai

Summi

PonllGci et universali PP. in liue.

Actum Roma; die, anno imperii, consuli

et Indictione suprascripta xiv.

^*^ Leonc
-j-

in Dei

nomine consul

et

dux hanc cbartam faclam a me

in Zacbarla scriiiiario et abhalc monasterii S.

Erasmi manu propria

suhscripsl, et lesles qui inscriberent rogavi.

Si>:num

manus

suprascripl;o Auastasia.

) Leone in Dei noinine consul et dui. Epiphanius sanct Rnmana> Ecclesia;.

Ego Leone scriniarlus et tabelllo Urbis Roma; complevi et absolvi. Annus undecimus imperii Lwlovici 11, ab obilu Lolharii palris A. D. DCCCLV, mense Octobris inchoatus, et Indictio xiv hunc annum dccclxvi designanl, quo Nicolaus hujus nomiuis primus Apostolico;

Sedi prKsidebat.

Georgids.

76
volentes etiam vos occidere, et
stituere, et qualiter vos divina

NICOLAI ANNUS 9.
regem alium con-

CHRISTI 86G.

audiens, ad Nicolaum
et aliaipia^

papam misit.jubens utarma

coopcrante potentia

rex

maximo usque ad modimanibus vestris detentos habueritis, qualiterque omnes primates eorum atque majores, cum omni prole sua gladio fuerint
adversus eos praiparati, a

ei dirigeret.

Bulgarorum sancto Petro miserat, I)c quibus qusedam Nicolaus pa])a per
consistenti in partibus Beneventanis

cum

superaveritis

et

Arsenium
davit B.

ei

transmisit, et de quibusdain excusationem

man-

intereuipti

mediocres vero seu minores nihil mali

.

Bulgarorum baptismate, et de eorum rebelHone adversusregem verba facit, et utrumque lioc anno accidisse supponit, qui error processit ex eo quod accepisset, Bulgarorum regem currenti anno lcgatossuos Romam misisse. At ilh ab eodem rege Romam directi
pertulerint Aunahsta Bertinianus de

(]uinquennio post

suam conversionem, ut

peteret a

Ponhfice Romano,
teret,

quid se facere salubrius opor-

et quid erga reliquum Bulgaricum adhuc baptismo carentem populum, ut fidei sacramenta perciperet, agi deberet , uti narrat Baronius ex

Anastasio

tum Roma;

versante. Addit Anastasius,

legatos destinatos fuisse

ctione xiv, eos Pontificem

mense Augnsto Indiapud se honorifice reti,

nuisse, interimque Sedis Aposlolicae missos,

Populoniensem
sanctitatis

et

Paulum Formosum Portuensem magnae

,

5. Nicolaus PP. complures prcedicatores verhi Hanc Michaclis BulDei in Bulganam mittit. garioe regis ad Ludovicum Germania; regem legationcm magis explicat annalista Fiildensis, cujus verba iiic repra>sento juxta exemplar Ms. C;psareum de quo supra verba fcci Legati Bulgaruin Radesponain ad regem venerunt, dicentes regem illoruin cum populo non modico ad Christum esse conversum, simulque petentes, utrex idoneos pra?dicatores Christianffi religionis ad eos mitlere non difTerret. Rex HUidovicus Bulgarum petitionibus annuens Ermenricum episcopum cum presbyteris etdiaconibus ad propagandam fidem Catholicam pra>fata? genti deslinavit. Sed cum illuc pervenissent, episcopi aPontifice Romanomissi totam illam terram pra^dicando et baptizandojam tuncrepleve-

rant.

Quapropter
in

isti

accepta a rege licentia rediereferuntur, sed

hosque monitis melhfluis atque doctrinis instruentcm ad pradicandum adgentem illam zVe decrevisse. Quos ilUic perrexisse, et chrismate inunctos per sacerdotes, denuo chrismate inunxisse queritur Photius in Epist. u ad patriarchas Orientis Nonduin gens illa per bienniumrectamCbristianorum rehgionem aniplexabatur, cum impii qnidem homines ,quos subdit sese episcopos pricdicasse. Veruni cum Eulgarorum rex anno dccclxi baptizatns fuerit, et hoc anno exeunte episcopi in Bulgariam profecti sint, textus grsecus corruptus, lcgendumque, per quinquennium. Antiqui enim non numeris seu
episcopos declarasse
, : ,

runt

sua . In eo Ms. hgec omnia uno tenore ad

hunc

Christi

annum

non dubium,

quin reditus Ermenrici episcopi in Germaniam ad

annum sequentem
in
nisi

pertineat,

cum

legati Ponhficii

Bulgariam hoc anno pervenire non potuerint,

eo

jam

provecto, ut eruitur ex verbis Anastasii

laudati.
6. Nicolaus PP. legatos mittit ad Michaelem A num. 8 ad 20. Nicolaus papa, ut refert imp. idem Anastasius, prreter prgefatos legatos misit Do)iatum episcopum Ostiensem, Leoiiem presbyterum Romana? Ecclcsiae. et Marinum Sedis Apostolicse diaconuin, qui a Michaele imp. statum Ecclesiae Constantino|)olitana? discerent, eiquesalutem suam suaderent. Littenp, quas ad imperatorem scrisunt ordine ix, dicunturque datae psit Nicolaus

chifris,

ut
;

utebantur

nunc lo(]uiniur, sed apud Latinos vero ii

integris vocibus
facile
et

prono

eirore mutatur in v et vice versa. Sic apud Graecos b, id est II, in e seu v et e in b, id est v in ii sspe
inutatur. Quse emendatio certissima.
4.

idus Novembris, Indictione xv. Scripsit et ad Bar-

dam
ad Ludovicum
,

Ca^sarem Eiiistolam ordine

xii,

eadem

die da-

Bulgarice rex legatos mittit

Germania> regem.

Idem annahsta Bertiuianus

:

de rege Bulgaiorum scribit

Mittens ad Hiudouei

vicum regem Germaniaj, qui

conjunctus erat episcopuni
vit, et
]iit.

in fcedere jiacis

tam ex qua Baronius collegit, Bardam anno tantum sequenh occisum fiiisse et a pauco tempore Ca3sarem nuncupatum, ut vidcre est num. 12. Verum Bardas feria quarta Paschatis anni dccclx. C:i?sar(>am dignitatem obtiniiit
lis
,

et

presbyleros postula-

et die

xxi mensis Apri-

ab eo niissos

cum

debita veneratione susce-

currentis anni interemptus fuit,

uU anno

se-

Ludovicus autem ad Carolum fratrem suum mittens, in ministerium clcricorum apud fratrern

quenti monstrabimus. Scrijisit ifaque ad Bardam Nicolaus pa|ia, quia nuntium mortis ejus mense

suum
])ehit.

vasa sacrata

sacralas(]uc vestes ac Itbros

e|iisco|)is
ei

Unde Carolus ab

regni sui non ex proce-

])arvam

summam

accipiens,
filiuni

ad dirigendum regi
et pliu-es
:

Rnmam nondum perlatum Uierat. Scripsit et Moritur Theodora Augusta. ad Theodnram Augustam, qure in monasterio vitam
Novembri
7.

Bulgarorum rex
ribus regni sui
in(hitiis fuerat,

suuni

diicebat,

eam ad constantiam
in

hortans, ac ut mis-

Romam
quando

direxit

et

in Cliristi

arma, quibus nomine de suis

sis suis in

opportunitatibus sunngRveiur postulans.

Ea enim quandoiiue
Michaele imp.
filio

aulam veniebat,
uti

et

cum
sii-

adversariis tnum])liavit, ciun ahis donis S. Petro

manducabat,
Michaele.
historici

refertPorpliy-

transmisit,
fldei

et

pluies quffistioncis de sacramentis

jia^iai

rogennelus

in

codem

Eam

diu non

consulendo, Nicolao

direxit, et ej^iscopos

perfnisse scribiint

Byzantini.

Falhintur
Ilcns-

atque presbyteros
obtinuit.

initti ab eo sibi ])0])oscit; quodet Hludouvicus vero Italia; iinperalor hoc

tamen communiter recentiores

historici uti

chenins in Elogio historico5. Theodor(sa.A dieiu xi

NICOLAI ANNUS

9.

CHRISTI 866.
compositis in Gallia
est.

77
rebus

mensis Februarii, Diicanfjius in Familiis Augustis

Byzaiitinis familia xvii, aliicjue qui

nius)

Bomam

uiidi'

vel scquentis inilio,

die

eam lioc anno quo colitur, demortuam

vencrat, reversus

Bursum Waldrada

ejiisiiui!

tradidere. Leo

enim prammaticus pag. 408, Por-

pliyrogennetus pag. 129,

num.

41,

Symcon

logo-

complicibus decertanlibus, regis animus adversus Tiebcrgam commovetur. Excitanlur irre, et iu sopitis discordiarum et odiorum cineribus denuo
copiosus ignis accenditur. Dcspicitur, abominatur,
rejicitur,

Iheta el Georgius monacinis diserte docent, Tiieo-

doram mense
pore Micliael

Septemljri anni sequentis,

quo tem-

adulterii

crimen impingitur, omniquc

filius occisus,

adliuc in vivis fuisse.

ingenii arte exquiritur, qualiler puniri quasi rea

possit. Illa praevidens

In Martyrologio Bnsily imp. cujus verba rccitat Baronius, die nndecima Februarii colitnr. Idem Porpbyrogennetus num. 22scribit: Inclytus Basi]ius suscepto imperio,

imminere

sibi

mortis peri-

culum,

latenter aufugit, et ad

Carolum vcniens,

ejus se tuitioni commisit.Quod

cum

Nicolaus papa

cum

ejus (nempe^Tbeodoroe)

comperisset, misit Carolo regi Epislolam cxhorta-

cadaver,
lit,

tum

fibas in avia>

monasterium transtuillic

toriam

quod Gastria vocant, ut

religiosai
illa

morantes, sanctaj

et collaudatoriam, simulque gratias agcns, quod Tiebergam omni solatiodeslitutam ipse solus

ac

vita;

institutis a^tatem transigcrent.

suscepisset. Post ba;c veliit altor Pbinecs zclo Dci

Siquidem

ex bac vita migravit,

illi

bonum nomen

acccnsus,

Waldradam

in Basilica sanct;p Dei Geni-

ac venerabile, non ut
fibo relinquens .

(malum atquc cxosum) Quatuor reliquit filias, Theclam

filio

tricis ipso die Purificationis

ejns cxcommunicavit,

et

ab omni

Christianorum
Epistolam

consortio

separavit.

qua;

cum

illa

ct

Micbaele

per mullos annos

et

Destinavitque

omnibus

episcopis

per

imperaverat,
obierat.
8.

Annam, Anastasiam

Palclieriam.

Maria enim minor natu vivente patre Tbeopbilo

Saraceni

Beneventanos

infestant.
II

num. 20

ad 24. Expeditionem Ludovici

imp.

adversus Saraccnos,

quam Baronius

fuse narrat,

Ger.maniam et Gallias constitutis, causas et modumexcommunicabonisconUnentcm.Direxitetiam Lothario regi aliam Epistolam, in qua eum commonet ut sibi caveat. ne quando sccundum Domini pra^ceptum duos aut tres testcs adiiibeat, et ad ullimum boc Ecclesiae dicat, et de catero fiat sicut
etbnicus et publicanusomnibusCbristianisct

anno perstrin Ludoicus Italiffl imperator una cum uxore git sua Ingelberga in Beneventum contra Saracenos movit . Supra diximus, Ludovicum II imp. principatum Beneventanum in partes duas distraxisse, et Adelgisum ab eo jussum praecsse Benevento, Siconulfum vero Salerno et Capuffi, sicque inter
annalista Bertinianus his vcrbis boc
:

Dcum

timentibus

Epistolam ad ejiiscopos per Italiam,

et

Germaniam, Neustnam
et seqq. sicuti

Galliom constitutos,

datain, id Jun. Indict. xiv, recitat Baronius n. 25

etaliam Epistolam, qiiam Lotliarius ad placandum Nicolaum papam scribi curavit ab

de principatu Bcneventano contendentes pacem constituisse. Ludovicus iinp. Be-

duos duces
neventanis
exercitu
solita

illos

Advenlio Metensi episcopo, num. 20 et scqti., ac num. 27 et seqq. Epistolam, quam iiiscmet Lotharius ad se excusandiim cidem Pontifici scripsit.
10.

opem suam implorantibus, cum valido in Italiam vcnit ac primum Capiiam

;

Concilium Suessionense

111.

A num. 48
re-

ad 88. Nicolnus Ponlifrx

scidit

Bomanus, postquam
11,

fraude

sibi

illudentem

tribus obsessam

Acla Concilii Sucssionensis

animadver-

mcnsibus C(;pit, et maxiina ex partc delevit. Inde Salernum, Malphim^ et Benerenlum adiit, ct juxta Luceriam cum Saraccnis pugnavit, primo quidcm
adversa fortuna, sod postea insignein victoriam
adeptus, landem
cinxit.

nincmar-um archiepiscopum Bhemensem, \ulfadum ejns(|ue socios iiiiqiie deposuissc, scripsil ad Hincmarum, jussilque, ut eosdem in pristinos gradus ordinumque fimctioncs rcslitueret,
titquc

Bnrium quatuor annis obsidione Materam munilissimam Saracenorum urbem igne fcrroque vastavit; tum VeniiIntcrim

aut
ret,

cum

Gallicanis episcopis ad Syiiodiiin convcni-

corum caiisam

retractaturus ac

fiuiliiriis.

Si

siam venit ibique ac Canusii pi\Tsidium locavil. De /tera^expugnatione suo loco agcmus. Fortissimuin illud oppidum inorasinus Veneti situm occuparunlSaraceni annoDCCcxLi,
qiic vastitatem
circiler
iiide

vero nova disceptatio oriroiur, procuratorcs ab utraque parte mitterentur ad Sedem Apostolicam,
qiia;
iiac de caiisa judiciiim leiTct. SynoSuessione celebrandam iiidixil dabs ad omnes Galliarum et Neusfria; cpis(;opos littcris, ul ipsemet tcstabir in Epist. lviii ad Ilcrardum arcbi-

ullimum
igitiir

dum

ApnliaiCalabria;-

cxindequc per duccntos annos, Saracenorum, Gracorum, Hungaintulere

,

cpiscopuin
sciipta, et a

rorum, Germanorum
pars,

armis concussa ea

ItalitD

qua; oliin Bcneveiitaiio principatu contincnisi Ni)rmaiiiiorum virtutc victi delcSaraceni, Gra-ci pulsi, noviiS(|ue principatus

cum
toin.

qui nactus bicrit exemplar corruptum ct in finc

et scqq. recitala,
illiid

Tiironensem ob Baionio num. 48

iiiinc

finem

pariter

batur;nec
tiqiic

maiicum, supplendum
viii
III

ex

illo,

quod

extat

Coiicil pag.

814, in cujiis fine legitur

. Quo Hincmarum,

fuiidatus, uti siio loco videbimiis,

Data

nonas Apriles, Iniiictionc xiv

I

Nicolaus PP. Waldradam excommwiicat. A nuni. 24 ad 48. Annabsta Metensis, ad an9.

etiam die dataestEpistolaNicolai

convocari
jiibet.

ad

qua Synodiim pro causa Vulfadi apud Siiessioiiem

in eo de restitutione Wulfadi et snciorum in pristinos gradus. In utris(|ue littc-

num

DCCCLxvi narratis uno tciiore qu;c

iii

causa
:

Waldiada; aiino superiori gesta sunt, subjungit

9 Post bffic lcgatus

H. Actum

Apostobca; Sedis (iiemiie Arsc-

78
ris praccipit

NICOLAI ANNUS
Pontifcx, ul Coiiciliiim Suessionensc,
iii

9.

vari
;

CHRISTI 866.
a qiio inchoata erat,

tifici,

consummandam
:

rcser-

quod ordinc

iuit,

XV

kalendas Septembris

\)YSi-

scntis XIV InLlicliouis celcbrctur.

Carolus Culvns

Sed ut quondam Joab obsidens urbem Rahaz, David rcgi fidissimo Nc cum a me, inquit, vaslala et capta fuerit,

Vulfadi ct sociorum cjus reslitutioncm

exoptabat,
prfficeptor

summopcre

vobis et

non nomini
dcfloranti-

quod \idfadus Carolomanni filii sui fuisset. Unde et ipsum Bituricensem

,

inco adscribatur victoria

rci

ita ct

nobis in pra;senlis

ncgotio deccrfantibus,
vestro culmini

ct

qua;dam

episcopum designarat

consenticntibus ejusdein

hus, non tameu tcrininantibus, soluminodo magistcriaii

tio .

Ecclesiaj clericis et provinciiG episco|)is.

Ejus

ta-

eorum
iiiiere

assignclur restituGallicani pracsulcs

men

ac sociorum restilutioiii pro viiibus obslitil

lUam

ilaquc viam

Uincmarus, quatuor schedulis seu libcliis Synodo pcr viccs oblatis, et a Sirmondo publicatis, qua; tom. VIII Concil. extant. In priori Schedula contestatur, Vulfadum et socios, suo tantum ct coepiscoporum provincite Rhemensis judicio non fuissc depositos, sed a Synodo quinque provinciarum, ct electorum judicum scntcntia a lienedicto 111 ci deinde a Nicolao 1 confirmata proinde sibi integrum non fuissc illos restituere in pristinos gradus
,
:

Syuodo Suessioncnsi lil, jussu Nicolai I congregati, ut Synodo Suessioncusi II ([uinque provinciarum nihil dciogatum vcllcnt, quasi minus ffiijuum fuisset, iilius de F?<//fl(/ sociorumque causa judicium; sed illam ad censuram debita; sevcritalis
in

sententiam
pra;eunte,

protulissc

assererent,

quam

posferior
Pontifice
uti

se[item [irovinciarum Synodus,

j)cr

Summo

misericordiam immutaret,
sa;c.

os-

tendit Nalalis Alexander, ex

quo summarium huix et x,

nec restitui po?se sine regularurn

hca; pra!Judicio, ac sine

et

Scdis A[)Ostoepisco-

jus Concilii dcsciijisi, in

dissert. vii, idtjue

part. 2,

communi ipsorum

ex annuntiatione

porum

qui

id

aggrcderentur periculo. Sccunda

chiepiscopiTurouensis, regis et
et

Berardi arSynodi jussu facta,

Schedula dcmonstrat Hincmarus Ebonem regulariter dcpositum, et non regulariter restitutiun,

tom.

viii

Concil. pag. 830 et seqq. recitata. Scri-

quod quidam assererent, ipsum rcgulariter depositum non fuisse et canonice reslitutum. Se tamen
Pontificis et
est

I Carolus Calvus Hincmari obedientiam laudans, clcricorum intcgram rcstitutionem Sedi Ajiostolica^aSynodo reservatam nuntians,

jisit

ad Nicolauin

iterum

Synodi Decretis pariturum contestatus nec se animo a Vulfado et sociis

et a se

iutcrim Ecclesiam Bituricenscm Wulfado

refert

alienum.
l'i. Eoc Ilincmarus impedire conatur. Cuni autcm cerncrct IJincmarus episcoporum j)Iurimos

commendatam. Caroli Epistolam num. 74 ct seqq.

14. E(/ilo episc.

Baronius

missus.

Synodus
scri[isit

jicr

Senonensis a Conc. adpapam Ef/ilonem Scnonensem arct

I suam Synodicam miHincmarus, ct se niaxima

in restitutionem

Vidfadi

et

sociorum inclinare, co

chiepisco[)um ad Nicolaum
sit,

quod bona

I3de,

palam

et

publice ab

Ebone archl-

ad

qucm

episcopo, jure vel injuria sedisua; restituto, sacros

cum
est.

obedientia cxsecutioni

mandalurum

profcssus
et

ordines suscepisscnt
dispcnsatione

temperamentum quoddam
ut ex indulgentia et
recipcrentur,
II

quidquid idcm Pontifcx in causa

Vulfadi

proposuit tertia Schcdula,

in

socioriim decrcvissct. Eiiistolam Synodicam rccitat

prislinos

gradus

Baronius
extat

num. 72
viii

et scqq. qua;
sit,

cum
833.

i|)SO

sui initio

incouvulsis mancntibus Synodi Suessionensis

dicio, et

juet

nonnihil mendosa

sujiplenda ex exemplari
jiag.

quod

Suuunorum Pontiflcum
Dccrelis.

Benedicti

III

tom.

Concil.

Epistola vcro

Nicolai

Quartam Schedulam
porrexit

contra

Bincmari ad Nicolaum
et seqq. Scripsit

refcrtur a Baronio nuin. 78

Uincmarus, in qua efiiiliit, i|isum sub jurejurando per sanctam Trinitatcm unius Dcitalis professum, se nusquam ad graduum Ecclesiasticorum administrationcm ulterius aspiraturum et perjurii reum esse, qui Lingonenscm Ecclcsiam pastore viduatam , ut ibi ordiuarctur cpisco[)US usurpare pra;sum[iserit. Vcrum ha!c Schcdula, cum Icgi coe[iisset, ita cunctorum oflcndit animos, ut peiiilus sup[)rcssa sit, Ista quae ut tcstalur Epigraphe i[)si [)r;i;fixa
:

Wulfadum Synodo

mam

Egilonem Roeunlem Commonitorium, quo ipsum docuit

ctiam Synodus ad

quomodo in Urbc se gercre, qua; Summo Pontifici vehemcntius inculcare, quid reticerc dcbcret, ne ejus ofrenderct animuni. Cum vero Nicolaus 1 duritiam Pharaonis
hic Egilonem, ut Pontifici

Bincmaro impropcrasset, rogavit suam erga Vulfadum et

quo pra;conceptam

socios beniguitatem cx|)oneret,

advcrsus se ojiinioncm cx illius animo evelleret. Extat illa Epistola, quam Baronius non viderat in
fine toin. viii Concil. jiag.

scquitur Schedula, Synoilo cst [)orrecla, scd qui-

1903.

busdam
13.
Is

scandalizantibus non est [icrlecta.

Temperamentum a
fuit

Concilio adkibitum. co

Suessioncnsi
Christi

III

icgcndi Aniialcs Bcrtiniaui ad

illius

De hac Synodo huuc

ex|ilicationcm.

annum ad inajorcm

autem

Concilii

III

Sucssioncnsis cxitus, ut
in

scptem provinciarum

c|iisco|)i

congrcgati

llincmarum Summo ausus uon cssct sua et

tate

Pontifici

cxcusariut,

quod

coni]irovincialiuin auctori-

In Ac/uitania Nobiles tuca sacradiripiunt. Ad num. 89 ct scq. Nicolaus papa littcris mense Decembri, bidict. xv datis moiiuit primores Acjuilaniic, omncsquc in ca rcgionc habilautcs, ut locis

15.

Vulfadum

ct socios rcslitucrc,

qui in

Synodo

Dco

sacratis sinc dilationc rcdderent qua;

ab

eis

quinquc [iroviiiciarum fucrant

dcjiositi. Silii ctiain

abstulisscnt, sicuti ef qua; regcs

quomodocumque
Recitat

in Concilio, taiiictsi de iliorum rcslitulioiic asscuti-

rcs Ecclesiis ablatas in

bencficium contulissciit,

rentur, conseulaucum visum cssc

rcm lotam Pou-

eisdcm

locis sacris restiluerent.

eam

Ejii-

NICOLAI ANNUS
stolani Caroniiis, sed aliqnibns in
(iu;c idfio legencia

9.

lista

CHRISTI 866.

79

locis corrosam, tom. viu Concii. pag. 501.

capite ante ali(|not

IG.
iti

Galliis.

Quomodo fierent ep/sco/jortimoj'diiiatioties Ad num. fll ct seqq. Sirmondns in

Aiipendice ad tom. ii Concil. Calliaj rofcrl anliqnas cpiscoporum promotiones, etinler easnnm. 15 do-

cumenlnm

de ordinatione Electranni episcopi Re

annos acceperat, ut notavit annaanno insc^inenti scribit, eumdem Carolum Calvum Ludovicum alterum filium Aquitaiiis tunc regcm prfefecisse. 19. Moritur Ethelbertus rcx Saxomim OcciMorluus cst etiam hoc anno, ut tedentaliutn. statur Westmonastericnsis, Ethelbertus OccidenBerlinianus,
(lui

donensis, facta

an. dccclxvi, Indict. xiv, anno

talium

Saxonnm

rex

qui

strenue

dulcitcrqiie

rcgis Caroli xxvii, tertio lialend. Octob. in parochia

Tnronica

, et in

Prffifatione

observat, Ludovicttm

ad eam Aiipendicein Pinm eligendorum ei)iscorestituisse

regnuin per quinquennium moderatus fuerat, inquit Malmesburiensis lib. 2 de reg. cap. 3. Cui successit Ethclredus ejus trater, uterque filius Ethel-

pornm
Cujiis

Ecclesia; Gallicana;
i

potestalem

wolphi
in

regis.

lege lata, qua; in lib.

Cajiitnl.

cap. 84 legitur.

Westmonasteriensis

Quo eliam tempore , magna Danorum

,

subdit
classis

tamen

legis beneficio ita

electionum jure im-

|)0sterum usai sunt Ecclesiie Callicanoe, ut singula;

Angliam veniens rum hyemavit ubi

:

in
et

regno Orientalium Auglo-

maxima

pars eoruin, qui

mortuo episcopo, primum onmium novi eligendi facullatem per metropolitanum a rege peterent,

pedites erant, equestres effecti sunt . Huntindoniensis pag. 348,

asserit

narrata Ethelberti regis morte,

naturse monstra, pri-

cum

visitatore
factae

qui prseesset electioni.

Tum

ele-

Ingar

et

Hubbam, duo
Hingar

ctionis

decretum ad inetropolitanum refe-

mum

intrasse insulam. Viri,inquit, strcnuissimi, erat

rcbatur, ut ea regi probata, et electo

vincialibus episcopis examinato,

coram proordi-

sed crudelissimi.

ingentis

ingenii;

tnm demum

mandatumque ab ordinatoribus acciperet quomodo ipsnm in episcopali immere juxta canaretur,

Hubba vero forlitudinis admirandtne. Perendinantes igitur in hyemein Estangle, inducias et equos ab
iis

acceperunt, etquietis gratia fortitudini suae ad

nonnm
locis

siatuta versari oporterot. Qufc singula srcpe

tempiis pepercerunt .
20. Atvjlia

ab Hincmaro Rhemensi explicari soleant,

tum

a Normannis misere devastata.

in libro contra

Hincmarum nepotem

fere

omnia

In Vita sanctae Ethildrit;c virginis et reginae,

tissa;

abba-

expressa sunt.
a Baronio
-17.

Ilaic

patent ex clectione Electranni

Eliensis prima;, a
vixit,

Tlioma Elicnsi monacho,

ii

memorata.
Gallias
afjligtmt.

qui sajculo xii

scripta, et sa;c.
:

Benedict.
Incarnat.

Normanni

Nort-

reciiata,

cap.

39 habetur

Anno ab

manni, inquit annalista Berliuianus, per alveuin Sequanaa ascendentes, iisque ad castrum Milidunum, et Scaraj (id est turm;e militares) Caroli ex iitiaque parte fluminis pergunt: et egressis eisdem Nortmannis a navibus super Scaram, qua; major et fortior videbatur, cujus praifccti erant Bodbertus ct Odo, sine conflictu eam in {ugain mittunt, et onustis praeda navibus ad suos redeuut. Carolus cum eisdem Nortmannis in quatuor millium libris
argenti ad

Doinini dccclxvi, regnante rcge Etheldredo Occi-

dentalinm Saxonum, magna paganorum classis sub rege Ingare cum duobus fratribus ejus Evulfo et Halsdene cum collega suo Ubba nomine, totius doli et malitia; illi per omnia consimili, comitantibus
illos

Iribus rcgibus,
et

Hostcnio,

Guthrum,
mitatu

eorum
et

fortitudinc,

cum

ct Bagseg plurimo co,

ducum
est,

rosum

in

proccrum, (i|uos cnumerare oneChronica vero describuntur), cum

pensam eorum

paciscitur, et indicta per

tri-

regnum suum

conlatione ad idcm cxsolveudum

innumerabili fortitudine fortiuin pugnatorum, de Danubia (legendum, ut videtur, de Dacia, nisi eo

butum, de unoquoque manso ingenuili exiguntur

scx denarii, et de servili tres, et de accola uuus,
et

nomine auctor Daciam

intcllexerit) in

Britanniam

de duobus hospitiis unus denarius,

et

decima

advenit et in rcgno Orientalium Anglorum, quod ubi Deo acceptus Estangle dicitur, hyemavit
:

de omnibus, qute negotiatores videbantur habere. Sed et a presbyteris secundum quod unusquisque
habiiit, vectigal exigitur ct

Edmundus

fidei

Chrisliana) cultor tenebat impe-

bcribanni de omnibus

etc. Pauloposl: Northmanni commixti BritonibuscirciteniuadringentideLigeri cum caballis egressi Cinomannis civilatem adcunt.

Francisaccipiuntur,

rium. Hi omnes perseculores Cliristianorum erant crudeles naturali ferocitate, ut nesciaut malis hoininum mitesccre: absque ulla miseratione pascuntur hoiniimm crnciatibiis
;

ct juxtaproplietct; vatici-

nium

((|U0(1

ab Aijiiilone venit oinne inaluin), flanto

iiativilatis siiac

Qua

deprajclata in

regressu suo, u?(|ue ad locuni

Borea,ac gelidis

sedibus

genseadem
terra
:

qui dieitur Brieserta veniunt, ubi Rodbertiim et

ncquam

prosilivit,

siibitos ac necifcros turbines in

fl;ivit,

Ramnulfum, Cotfridiim qnociue

mites

ct

Heriveum cosi

oinuesfinesBritanniic
circuiens, flammis
nisi divina
;ic

nunc mari, nunc

cum
,

eis esset,

occiditiir

Deus cuin oCfendunt. Et conseito pra;lio Rodbertus cujus vulnere Ramnulfus plagatus
valida

manu

armatoruin,

ferro

cuiieta depopulans
cst

ct
iii

impediretur miscralione, coiiata

exterminium adducere
quia
legis
aiit

totius fiiies Britanuia;. Et

postea

mortuus

est,

fugatur

et Ileriveo

vulnerato

Dei cultores cos esse noverat, oinnino

servituti

etaliis(|uibiisdam occisisadsna{|ui(|uediscediint.

delere

siibjugare
noliiit
;

nitebatur.

Cum

Hoc Moritur Carolus Aqtiitatiiai rcx. aniio /// knlendas Octob. moritur Caroltis Aqiii18.

Christicolis

pacem habere

iinde monasteria

divino permitlente judicio iiniversa ab ipsis funda-

taiiorum rex,

filius

Caroli Calvi, plaga,

quam

in

minibus diruens, ca;dibus

et incendiis

devastabat.

80

NICOLAI ANNUS 10.

procfati

CHRISTI 867.
2, cap. 13,

Gesla sunt ha'C anno primo regni

Etlielredi
filii

regis
etc.

rami, inquit Elmacinuslib.

dies ille iv

Ideoque hoc

Edelviilfi.

Deinde aiino sccundo,

Babyloniensis.

Chrisli anno, die vicesima(|uinla .lanuarii, in

quem

21.

Depositio califce

Mu-

Muharrami incidchat. Eisuccessit Alnio-

stainits Billa cin\\\A\d.^d\y^\om3i inijierio deposilus

fuit

lazzo Bellahi.

anno

Ileyira) ccLii, die Yeneris,

quarto Muhar-

NICOLAI ANNUS

10.

CHRISTI

867.

1. Legati Apostolici in Bulgaria fidem Catholicam optime constiiuunt. Annus Redemptoris sequitur octingenlesimus sexagesimus septimus,

scopum

ex his presbyteris ad archiepiscopatus

dignilaiem, qui dignus invenirelur, in

mini tandem eligeielur,

slolicffi

et Sedi

nomine Doconsecrandus Apo-

Indictione decinia quinta, quo legali duplicis legationis in

miiteretur.

Orientem

decreti iu tlne anui superioris a

iii

3.

Inler hfec

idem

staluit beatissimus papa,

et

Nicolao Pontifice

Rom. Conc. perveueruut in Rulgariam. Quam aulem benigne, quamque gralo

animo, ea quae ad Rulgaros missa
cepta fuerit,
est legatio,

solertissimusque viliorum corrector

Dei culior,

ut penetraniibus ipsam Rulgariam episcopis,

lus,

Pau-

sus-

cujus superius meutionem fecimus, Populo-

primum omnium
:

muSj qui

ait

ex Anastasio videaPorro a prcenoiniuato rege Rulga-

Grimoaldus episcopi iu RuJgaria quidquid ad divinum ministerium pro institutione

niensis, ipseque

rorum

Apostolici missi pia mente, charissimaque

gcntis illius periineret, efficerent. Et sa^pius dictus

devotione suscepti, cocpere salutaribus edocere po-

Formosus

et

Dominicus venerabiles episcopi iterum

ibi

pulum
sacro

monilis, et a

minimo usque ad maximum

Constanlinopolim pro schismate

exorto proflci-

foiite,

Dei gratia, abluere,

omnemque

rituni

scerentur. . Sed isia postea, licet

Christianae fidei (sicut a sanctissimo papa instructi

fuerant) et consuetudinem Rulgaris tradideruut.

Gloriosus

autem rex

fidei

taniacoepitflagrare

effectumnon sint consecuta. Ha>c de his quse spectant ad legationem ad Rulgaros missam. 4. Legati Constantinopolis non recepti. At

monitis hujus

pii Putris

constantia, ut

omnesasuo

quid contigerit
his

aliis

legatis Apostolica; Sedis

cum

regno peliens alienigenas, prafatorum Apostolicorum solummodo piaedicatione usus missorum,

pascuis
verit
:

vita> ajterna;

jugiterrefici, pia
eis

unumque

ex

mente decreFormosum vita et moribus

simul missis Constantinopolim per Rulgariam, Sed praefatis Paulo idem Anastasius ita narrat et Formoso episcopis in Rulgaria morantibus, Do:

episcopum,

arcbiepiscopum expetierit . 2. Vides , lector , quod et inemoria retine, qualis, quantusve fuerit Formosus iste, (juem postea (ut auditurus eris), viventem et mortuum vis
sibi dari

natus reverendus episcopus, Leoque presbyter, et Marinus Apostolicaj Sedis diaconus, dum Constantinopolim ire vellent
:

ecce iuter flnes Rulgariae

tyrannica exagitavit. Pergit Anastasius

Tunc

Conslautinopolitanorumque quemdain Theodorum marcam iilam custodientem invenece, qui eos ultra non dimisit abire. Quin potius iunumeris eos
denolans injuriis, adeo tanta; Sedis legatis abusus est, ut etiam equorum in quibus sedebant, capita
percuteret, diceretque
cessarios
:

iterum idein rex legatos suos

inler alia, beatissimo i)apa!

Romam

direxit, et

idipsum suggerens, ab

ejus sanctitate pro instructione gentis illius pres-

byteros postulavit. Ipse

vero talibus papa

com-

sane non habei.

Imperator noster vos neSed ideui imperator

:

pertis, valde gavisus est, et infiuitas Deo laudes rependens, non jnuicos numero corain se probavit presbyteros, et quos dignos reperit, prtcdicatiouis

legatis regis Rulgariai ila fertur dixisse

Nisi per

RuJgariain missi Sedis

Aposiolica; veuissent, nec

viiae suse
illic

faciem

meam, nec Romam diebus

vide-

Rulgariam direxit, cuiu quibus Domiiiicum Tiivensem, et Grimoaldum Puliinartiensem episcopos destinavit. Ut quia Formosum ipsuin plebem dimittere sibi creditam non o|)ortebat epigratia iu

reut. Uli vero pcr quadraginta dies

residentes,
fieri

ut cognovere, quia hoc im[)eralor Grfficorum

jusserat, terga verlere, et
tiantes, coacii reversi

Roinam
.

ha;c

eadem nun-

sunt

Haec Anastasius.

NICOLAI ANNUS 10.

Synodns Trecensis et hinc Utterce SynodaEincmari Eijistola apologetica ad Nicolanm Porro de non admissis ApostoliccC Sedis papam. legatis et male habitis, prolixior est narratio ipsiiis
5.
cs, et

~
bra.

CHRISTI

8(37.

81
esi

membrum,
7.

compatiantur necesse

omnia

mem-

Et quia

orbom

diffusae

unum corpus sanctae Ecclesiffi per ab uno pastorum principe regitur,

debet

Nicolai papae in Epistola

et alios lioc

ad

Hincmarum

scripta,

omnium quoque membrorum

bilis Apostolica; dignitatis

communi

ac

episcopos in regno Caroli constitutos, data

salubri provisione tueri. Quippe sancta et inviolaantiquitas a Christo Do-

nodi, ab ea et ab

anno ab eodeni, cuni occasione Trecensis SyHincmaro missaj sunt Synodales

ad

mino nostro

in fide fundata

totam Ecclesiaj sncces-

Epistote

eumdem

Pontificem Nicolaum, de

primum de ipsa TrecensiSynodo hoc annojussu ejusdem Nicolai convocata dicendum. Celebrata est, inquam, pra?sens Synodus auctoquibusdicturi,
ritate
cilii

sionem salubribns etfelicibus instituitdocumentis, inter quae decenter inseruit, bis in anno Concilia
celebrari, ut sacrae religionis et canonica; auctoritatis

Nicolai papa;, occasione Suessionensis ConPontiflcis

et

norma, sanctissimorum prsesulum Conciliis, Chrlstianissimorum principum sanctionibus ro-

anno superiori, ejusdem

:

jussu,

iit

borata, in nullo a suae rectitudinis statu interpolata

varietate

vidinnis, habili

atieo ut hjec ipsa

Synodus quo-

dammodo illam, cum

bone,

haberi
in

possit

tanquam appendix ad

rius celebratur,

ordinatione clericorum

eadem causa yersati sint Patres, de Rhemensium facla ab Eb-

idem ranon modice persentit Ecclesia. Revera malignorum persecutio admodum saeviens Ecclesiastica ncgotia pertui-bare non cessat. Et ne

rerum

exorbitaret. Et quia hoc

cum

est in

eam Ecclesiam
quod
et

restitutus, cujus

ad sua;

rectiliidinis

occasione jussuni est ab origine Ebbonis ipsius

queat, ipsos

quoque ministros

causam repetere
scopi

congregati Trecis epi-

dirimere satagit.

tramitem ullo paclo redire Christi ab invicem Quid itaque inter ha3c agendumest,

egregie

praestitere.

Extant

primum

littera)

dilectissimi fratres? aut

quo nos
nisi

vertere oportet?

episcoporum in regno Caroli

et Lotharii constitu-

quemque invocabimus

ca>Iorum Principem?

torum ad episcopos in Ludovici regno manentes, quibus eos ad hanc invitant Synodum, quas egregias quidem nondum editas, ex Codicc Trevirensi
acceptas, quibus infelix prnesentis temporis status aperitur, hic describemus. Sic
6.

quoniamipse' prope cst omnibus invocantibus se in vcritatc. Ipsum suppliciter obsecramus, ut corda
quorumlibet schismaticorum ad meliora convertat, et suas justitias in eis ostendat, ne navis Ecclesiac procellosis turbinibus flat submersa, populusque Christianus, imo Ecclesiasticus ordo flatconfusus.
fratres,

enim

se

habent

Ruverenlissimis atque sanctissimis fratri-

bus omnibiis archiepiscopis et coepiscopis in regno domini et gloriosi regis Hludovici consistentibus,
devotissimi fratres
scopi ex regnis

Ob quam rem multum ob illius amorem, cujus

solertiam ad generalcm

desideranlissimi

spiritu

totum corvestrae san-

omnes

archiepiscopi et coepiet

pus Ecclesiae
ctitalis

sanctiflcatiir et regitur,

dominoruni
et

gloriosissimorum

Synodum

invila-

regum

Karuli

atque Hlolharii

summa;
in

felicitatis

mus; degenerali
et

sancta; Ecclesiae utilitate, officio,

gaudium, pacem
litudinem.
Claret

sempiternam
prudenlise,

Deo vero bea-

fervido

studio tractaturi.

Quod quidem non

quod periculosojam jamque illo tendere cernitur, ut sancta mater Ecclesia in suis rebus et ordinibus non modica patiatur discrimina. Quam
vestra;

rum temporum

series

acerba vero scandala

et

quam

detestabilia

schis-

mata in his regnis et sanctis Dei Ecclesiis magis magisque crebrescant (quod lugubre dicendum
est)

cuncti pa;ne sanctae matris Ecclesia;

fieri

fllii

acriter

temere ac praesumptuose expetimus, sed potius cum consultu et consensu nostrorum gloriosissimorum principum Karoli etHIotharii. Unde illi ferventissimozelo pietatisaccensi, petitionibusepiscoporum, juxla canonicam institutionem salubriter acquieverunt; imo dilectum fratrem nostrum Adventium sancta; mediae matri (Mediomatricorum) Ecclesiac episcopum, Hludovicum regem, intercffiteralegationis verba iiilerpellare sanxeriint, ut et suaj
majestalisconscnsusvestram sanctitatem ad jam dictum Concilium venire permittat. Credimus enim,
sunt

videmus Ecclesiarum depraedationes, suarumque rerum rapacissimas mutilationes, Pontificum quoque dehonorationes, optimorum conculcationem subjectorumque importasentiunt. Hinc
,

quod Christus Deus noster, in cujus manu corda regum, cjusdem principis cor ad suam et
nostram,

biles oppressiones, spoliationes

tivitates et cajteras intolerabiles

orbationes, cap-

omniumque

fldelium

communem,
,

salu-

aerumnas

potest

berrimamque
serenitatis

utilitatem

vertcre debeat

suacque

(prEeter,
stris

post)

omnia mala

(\ux nobis

pro no-

peccatis ab impiis

inferuntur paganis. Unde

nos, desideratissimi fratres, graviter condolentes,

hos lacryinabiles vestrs sanctitali direximus apices, humilitcr petendo, ut nobis in tantis miseria-

consensus veslram sanctitatem ad statuenda et relevanda Ecclesiastica negotia,ineadem Synodo dirigere non abnuet. 8. Porro circa diem IX kalend. Maiarum

eamdem Synodum,
clesia.

in loco

qui vocatur Trecas,

rum

gurgilibus constitutis, verai charitatis, piajque

celebrarc disponit nostra in

commune

oinnis Ec-

compassionis

auxilium ferre non

'

dedignemini,

implentes illud Aposloli dictuin

Si patitur

uaum

Ergo agat vestra sancta unanimitas, et ad Concilium divina, ut credimus, dispositione co-

'1. Cor. XII.

TOMDS XV.

82
acliinancliim,
cilissiine

NICOLAI ANNUS 10.

confliiat,

CHUISTI 867.
f)ap:i!

concurrentibus

ac universali

Nicolao, cpiscopi, qui pra^terito

ct

ctiani nobis, et instanter ac perseveranter

dita

nobis pastorali

cura,
et
si

auxiliante

de crepastorum
praiva-

anno pcr

gratiani Dei

decrctum vestrum, apud

qiii

principe, tlecertemus,

necesse fuerit, usque

Suessionicam urbem cum aliis runt adesse, IX kal. Novemb.

tunc neqiiivc-

prima Indictionc

ad

morlem agonizemus. Multum equidem

sancta et concors episcoporum

lebit

coadunatio,

qua; calos dividit et aperit, animas ligat et solvil;

quod

et pra;teritis

temporibus multis claruit

vicibus.

Etenim Synodalibus conventibus, atque

et

decretis totus orbis Cbristo dicatus et ab luTretico-

rum rum
et

vesania etscbismaticoriim violentia,

perfidia,

Juda^o-

paganorum quoque
et

infestatione fa-

apud Trecas convenimus. H.wSeriem reruin gestarum de Ebbonis quondam Rhemorum archiepiscopi dejectione, sedetde ipsius restitutione, necnon et de fratris Vulfadi ac collegarum ejus promotione, etiam dicti Ebbonis quondam iterata repulsione, ad aliamque Ecclesiam inigratione, unde a nobis investigari, et vobis remandari jussistis, quia bis neino nostrum in
ordine episcopali interfuit,
sicut cx

ctusestimmunis
runt.
Igitur

pacatissimus. Multi quippereges

principes Synodalibus dccretis colla subdide-

regum

et

nisi frater Rotbadus, episcopnrum monumentis, atque

,

per illustrium Pontificum

instituta

relationibns eoruin qui interfuerunt

et scriplis

multi infideles ab crroribus sunt erepti, el ad viam

veritatis

suis posteris reliquerunt, breviter collegimus; vestrae

atque canonicae disciplina^ dignoscentiam

sanctissima? paternitati,

et prajcellentissimae

transducli, et ad aiternae pacis gaudia sunt snbli-

auctoritati transmiltimus, quaj antea colligere, et

Cur ergo nos cbarissimi et Cbristo devoti agone torpescitnus? quare non ffimulatores legis prsecedentiumque Patrum, ut illorum comparticipes gloria? efficiamur? Si enim prophetica tuba terribiliter clamat': Maledictus ut vir qui probibuerit gladium suum a sanguine quid nostra vox et aucloritas, imo pia unanimitas
mati.
milites, in nostro
:

auctoritati vestra^ dirigere necessariuin

non puta-

vimus. Atque ideo ampliora scribere sagacitati vestrae

supcrsedimus.
12. Nobis

tamen

in

dejcctorum fratrum, de

qnibus

scripsistis, restitutioiie,

nonquidem

discep-

tantibus, nec alia atque

alia

decernentibus, sed

unum idemque secundum

traditionem

majorum

ac zeli ardor tepescit,

erit Ecclesiffi?

quorum numerositas

salns

9.

Confidimus enim in Domino, quiasi in

:

unum
mulpro-

quain discretioni vestrae intimare curavimus, sentientibus, quos non procacia obnoxios fecit, sed obedientia inculpabiles in adeptionem sacrorum gra-

conglobata fuerit nostra sincera fralernilas

duuin

jiixta

sincerissimum

sapientiae

vestrae

tiplex Ecclesife Dei propagabitur ulilitas, adjuvante

inlellectum induxit, sine contradictione in suis or-

Domino

nostro jesu Cbristo,

:

(|ui snis fidelibus

Ecce ego vobiscum diebususque ad consummationem

misil, dicens-

snm omnibus
saecnli.

Quos

maturaremus, nisi privilegiis Romanae Sedis per reverendum confratrem nostrum Hincmarum archiepiscopum nostrae unadinibus restituere
sanctaj
niniitati prolatis,
qiia'.

etiam inter pressuras constitutos

antidoto, dicens
'
:

spiritali

armavit

de

ipsis

virisquaedam statue-

Confidite, quia ego vici

muiidnm.

runt,

debita

reverentia

exhiberetur.

Quorum

Verum

bumiliter contestamur veslram sanctitatem,

summa,
justum
bitrio

perfecta et

integra firmitas, ut claruit, et

per Viventem in sascula sajculorum, ut bujus Epistolai verba ex atfectu vera? cbaritatis procedentia

est, in

Apostolicfe Sedis reservata erat ar-

potestatis.

Quorumque

privilegiorum auet

benigne a vestra sanclitate suscipiantur,

legatos vestros in

et

per

Ihenticas chartas,
tis

cum

salvis sigillis,

incorrup-

manibus omnium archiepisco-

scripturis,

porum ct coepiscoporuin fideliter imponantur. Omnipotens Deus desiderabilem sanctitatem vestram virtulum floribus multii)liciter insignitam,
ad exallationem
sanctai

ster

idem confrater et consacerdos nonon ad ullam controversiam, sed ad debitam

est,

revercntiam Sedi Apostolica;, ut dignum

exhi-

bendam

ostendit,

cum

gestis

episcoporum, quo-

Dei

Ecclesiaj

consolari,

rum
rici

vos Acta relegisse, et qualiter praesignati cledegradati fuerint, reperisse, nobis aperire dicstis.

semperqueexaltare dignetur. Anien, Hactenusde Indictione Trecensis Synodi litleraj, in quibus mi-

serandum
intuitus.

staluin Ecclesitc Gallicanai

suis

colories

bus taiiquam in tabula expressam

iO. Celebrata cst

imaginem

in ejusdem rei negotio quaedam detlorantibus, non tamen terminantibus, co usque causam perduximus, ut solummodo magisteriali vestro culinini

gnati

Nobis quoque
ct

decertantibus,

quidem

illa

IX kal. Novemb.

eorum
matio,
tervc

assignaretur restitutio, attribueretur refor-

ul apparel cx Synodalibuslitteris, quajscriptiesunt ad Nicolaum Romanum Pontificein, qnx defuncto

illo,

adscriberetur redintegratio.

Unde postea
pro-

unanimitas nostra in

quamcumque partem

reddita; suiit ejus successori Hadriano, ut ex

non

declinavit, elsi quidani inevitabili neces-

cjus lilteris ad
tein a nostro

ipsam rescriptis constat eas auFabro acceptas totas bistoricas liic tibi
:

sitate in

aliquo

agere
filii

maturarent.

eorum secusquam scripsimus, perUrgente quoque devotissimi

rcddimus, bactenus
liabent
:

numiuam
el

cusas. Sic

enim

se

vestri

regali jussione,

domini nostri pro regni totius dissidio egimus si(|uidem, prout potuimus,

Reverenlissimo

sanctissimo

domino

patri

in succincta collectione de geslis reruin et episco-

poruin, ex causa Ebbonis, et ut praiccpistis, et ut

'

Jer. XLViii.

Maltli.

xxviii.

^ Joan.

xvi.

praesignavimus, vestrae auctoritati trausmittimus

NICOLAI ANNUS 10.

J3. Jiisln Dl'o jiidico |iermitlente, et inviiiia

CHRISTI 867.

83

fuerat criminatus, et eisdem falsis criminibus iin-

diaboli operaiite, olim recolendte memoriaj

vici

Ludo-

petitum a regno dejccerat, armisque ab eo

nec confessum
,

ablatis,

Pii Augiisti

filii,

factione

malevolorum liomi-

nec convictum, contra regulas

num,

sine consilio alque consensu papa; Gregorii,

Ecclesiaslicas ab Ecclesia) aditu ac Christianorum

sociefate eliminaverat. In

(|uem Hlotliarius, sub obtentu pacificandi eos cum patre, Roma promoverat, et secuni usque Melisatium (in Elisatium) pagum perduxit, patrem im|)erio

sentiens

dominum imperatorem.

quo molestissimum in se petiit Ebbo seces-

sub custodia usque ad Suessionis urbem perducl feceruiit; et ut populo credibilc posset fieri, quod merito fuerat a regno expulsus, in eum qua^dam crimina conficta fuerunt, pro quibus prffitextu publicae poBnitentiffi ab Ecclesiie limi[)eiiulerunt, et

sum, quatenus sine piffisentia imperatoris liceretei in Synodo episcoporum suam agere caiisam. Quod obiinens, convocavit ad se quosdam episco[)OS, et eorum usus consilio, ut et ipse opprobrium vel
periculum imininens de
im|ietitis, vel

de im[)eten-

dis declinaret, etsacerdotalisdignitasinsullationem

excludi quorumdam episcoporum Ebbone, ut dicebatur, in hoc pKccipue satagente, obtinuerunt, usque dum Hlotbarius territus conventu plurimoruin fidelium ejusdem imperatoris fuga lapsus [^atrem suum adbuc ab

nibus

eum

judicio,

sa;cnlarium devitaret, libellum temperantiic, juxta decreta Leonis [>apae, sicut tunc cautius invenire
potuerunt, dictavlt, et scribi coram se
|)ria

fecit,

ac proac

manu

subscripsit

tumdemque

pro[)ria

ingressu Ecclesiae sequestratum dimisit, et absce-

judicum suorum vocibus protessione attestatum, Synodo in abdicationem sui sponte porrexit. Post
ciijus libelli recitationem et

dente

illo,

qui affuerunt episcopi, imperatorem in

episcoporum, quibus

Ecclesia sancti Dionysii reconciliaverunt et Ecclesiasticffi

secretius confessus fuerat, responsionem,

omnium

in

communioni restituerunt. i4. Quod Ebbo audiens, pondere perpetrata) imperatorem actionis, qua; illi maxime repulaiii

denunfiatione actum
suiii,

est,

ut a pontificali cessaret

ministerio. Cujus libelli exemplar papae Leoni mis-

auditu didicimus.

batur, exterritus, relicta sua provincia,

alterain

iG.

Sed
Iiis,

et veslrae auctoritati in altera sche-

provinciam fugam arripuit

ubi aliquandiu deli-

dula,

lescendo se occulere posse putavit, usquecjuo eventu

videret, quid sibi salubrius agere [)0sset
:

quod

quffieidem libello superaddiderunt dirigimus; (jua; qualiter reguhs sacris conveniant, vestra Irutinabit clarissima sapientia.
episcopi,

cum

imperatoreni latere non potuit

et fania

vulgante,

quod contrarias imperatori partes se(]ui disponeret, per Rhothaduin coepiscopum suum, et [)er Ercanradum, in cujus Ecclesia latilabat, sed et per alios
suos fideles
duci pra3cepit

Sicque sine reclamatione manifesta, in Cisalpinis regionibus idem Ebbo [jer diversa monasteriacom-

eum ad quem
:

se ini[)erator

sub custodia de-

in monasterio sancti Boiiifacii

:

usque ad tempus Synodi servari pra!ce[)it ad quem anno Incariiationis Domini dcccxxxv, omnes qui
convenerant
ci)isco|)i

sigillatim

libellos

de

resti-

mendatione imperatoris degit usque ad annum Incarnationis DominicrD dcccxl, etusquead obitum ipsius imperatoris, qiii eodem anno XII kalend. Jul. contigit. Defuncto autem eodem imperatore, Hlotharius ab Ilalia in Franciam venit, cui ad Vormaciain civitatem Ebbo, deducente Dosone abbate, cuicommendatusadcustodiendumfuerat,occurrit;
eique Hlotharius
[leriale,
[)ost aIi([uot

tutione imperatoris

communi
iii

consilio attiue con-

dies per

edictum im-

sensu ediderunt, quos

cor[)us unius voluminis

quod

in altera schedula vobis mittimus,

nobis ostensi congestos propriis maiiibus subscripserunt, cum quibus et Ebbo libellum manu sua
archiepisco[)aIi auctoritate subscriptum edidit, in

sedeni et dioecesim, consentientibusetcooiierantibus non paucis e|)iscopis sicut ibidem est scriptum,

quo professus

fuit,

quidquid

iii

ipsius imperatoris

dehonoratione atque regni |)rivatione contumeliose gestum fuerat, nec canonice, nec juste factum qui ad fuisse. Caiterorum etiam e[)iscoporum
,

Karolo denique a Hlothario Sequanam Ebbo Rhemorum Ecclesiam rccepit et tenuit; atque episcopale ministerium, sullraganeis
restituit.

traiismisso,

Ecclesiai

Rheiiiorum episcopis prajsentibus ac

((

coii-

niventibus agere ccepit.

i7.

eumdem conventum
ctis

confluxerant,
,

libelli,

de obje-

Et lios fratres, de quibus agilur, Vulfa-

criminibus in impcratorem

compilali

non

dum
vit
;

tacent.
i5. Et post datos libellos venientes episco[)i

tempore canonico oidinaqui sicut [)rofitentur, de excommunicatione, et

tunc
aliiid

videlicct et coUegas

restitutioiie illius

nescierunt,

iiisi

quo-

cum

imperatore

et

atque fidelibus in

quamplurimis ejus proceribus urbein Metensium, iii Dasilica

niam

in Ecclesia Rheinensi cuni

ab

episco[)is, sicut

ipse dicebat, rcgulariter reslitutum, nullo contra-

sancti Stepbani, inler alia qua; tunc ibi fuere acta,

dicente, soleiniiitersacrum olficium et [^acifice [)er

Ebbo publice tam pro imperatoris|)lacandaoflensa,

aiinum

circiter celebrare viderent.

Et nou se ad

quam

pro gratia ejus recuperanda,

et

sua injuria
sui tainen
,

sacros ordincs [)rovehendos importuue ingesserunt,

sed acclamatioiie et attestatione i[>sius Ecclesiaj, ut

removenda, qua^dam minus caute, pro

ereptione in iniperatoris justilicationc

et in

sua

ordinarentur obedieruiit;
(ler

et

denotatione pronuntiavit.

Indeque ad Theodoiiis [)alatium cuiii quibus perrexerat, imperatoro regresso, in episcoporum Synodo Ebbo [)r;csens ab
imperatore
j^rtesente est accusatus,

illud

tem[)oris spatium
teiuiit,

hoc inodo, ut diximus, Ebbo Rliemensein

,

Ecclesiam

donec Karolus resumpUs viribus

in

et co[iiis Se([uaiiam transmeavit, et

Delgicain

quod euni

lalso

regionein iteruin reversus

fuit.

Quod audiens Ebbo,

84
relicta

XICOLAI AXXUS
Rhemensi
iiiter

10.

CHRISTI 867.
etiam episcopis Senonensis provinciic, cum consensu abbalis sui ct fratrum monasterii in quo degebal, favenle etiara domino Karolo rege glorioso, episcopis

Ecclesia, ad

et in ejus familiaribusobsequiis,

dente
et

iilum

el fratres

Hlolharium secessil, varioeveuluacceejus, mansit et in

:

Cisilpinis regionibus abbaliam sancli Reclami, sed

Rhemensis provinciae

et

clero ac

abbatiam sancti Columbani in Ilalia apud eum obliimit ubi rerura proprietatem pretio compara:

plebi ipsius metropolis, per canonicas litteras ipso-

rum

subscriptas

raanibus, quas patenter nobis

vil, et

per idem tempus ipsius imperaloris diversas

ostendit frater Hincinarus, est Iraditus. Sicque de

legationes in diversas partes peregit, usque

dum

proprio ipsius Ecclesiaj clero effectus, cura decreta

auuo lucarnatiouis Dominica; octingentesimo quadragesimo quarlo ima cum Drogone Metensium episcopo sub Sergio papa Romam adiit. Quornm siquidem adventum moleste Sergius papa accipieus,
quid ia
18.

canonica eligeutium manibus roborato judicio metropolitanorum, et eorum, qui circuracirca fuerunt,

secunduiu

Laodiceuse

Coucilium,

praesentia

et

eum

intulerit, sufucienter Epistola sancti

aposlolatus vestri nobis missa docuit.

Demum Roma

reversus,

quodam

pro-

unanimi conseusu omnium suffraganeorum ipsius metropolis adstante quoque mLtropolitano suo, qui eum consensu coepiscoporum suorum ilhs tradiderat, omnibus acclamantibus, nuUo resul:

cessu

temporum legalionem
injunctam suscepit,

in GrEeciam a Hlotha-

tante aut obdicente, cauonice el juxla decreta Sedis

rio sibi
vit.

quam exsequi detractaproprietate Hir-

Romauas

Pontificum,

veluti

litterae

nobis

Idcirco idem,

ab eodem imperatore abbatiis

suprascripta

ablatis. et a se data

muigardi imperatrici. Hludovici largitioue regis Germaniae, ia provincia Moguntiua, et regioue Saiouiae, non longe a vicinitate finium Northuiannorum, quibus a Paschali papa pnedicator fuerat episcopium Hildesheim vacans oblidestinatus nuit. Ibi etiam auctoritate cujusdam privilegii no,

quas Afiicanum Concilium ordinatum ab ordinatoribus suis jubet accipere. moustrant in ea est ordinatus. Qui juxta sauctionem Carthagiostensa?,
;

nensis Concilii,

quam

et auctoritas vestra

Aposto-

licis litleris suis inseruit,

rius iu

quaraque sanctus GregoEpistola ad Galharumepiscoposapprobavit,

corporis ad

mentis

el

obediendum

episcopis et or-

dinatoribus suis colla supposuit.

20. a

ostensi a beato Gregorio paia sibi coUali, conuivente supra memorata sua resUtutione, mibis

Emenso autem anno

post ordinationem

ejus, Hlotbarins imperator pro contentione regni,

nislerium pontificale finetenus esercuit. Hujus quippe esemplar vobis in alia schedula mittimus,

quara erga fratrera

suum dominum

Karolura ha-

quo coutinetur,
chiEe ut

in trausmigratione

alterius

paro-

episcopah
o

et prisdicalionis licenter

funge-

retur offlcio.
19.

DCCCSLv, Karolus

Anno autem Incarnatiouis DominiccE Synodum episcoporum regni sui

:

apud Belvagum ^Bellovacum) civitalem provinubi iuler catera EccicB Rhemensis convocavit clesicB ac regni negolia uece^jsaria de Rhemensi
Ecclesia, qua; Folcone abbate. sive presbytero illam

Hincmarus fldeliter adhaerebat, erga eum commotus, Epistolas a Sergio papa exegit, pro refricando judicio de Ebbonis abjectione, quasi discordia esset iu Rhemensi Ecclesia pro ejus ordinatione. Uude idem papa domino Karolo. sed et Guntboldo archiepiscopo, et eidem Hincmaro litteras misit, ut cum post diem
bebat, cujus obsequiis praefatus
sanctae

Resurrectionis missos suos in servitium

.

imperatoris mitteret

diu teneute,
papae,

et

Notbone eidem

in

eadem succe-

dente, sicut Hlolharius imperalor in Epistola Leoni

Trevirim cum episcopis ad hanc discordiam sopiendam convenire studerent. Qui exspectati ejusdem missi usque ad condictum terminum (ut ab episcopis illius temporis compeminirae veneruut, sicut in
litteris

poslquam cum fratre suo rediit in concordiam, directa demonstrat et Ebbone, ut praemisiiiius, ad aliani Ecclesiaui transmigrato, tauto tem:

rirausi

contine-

tur Hlotharii iraperatoris et Karoli regis, et episcoporura Cisalpinamm regionum. quassanctas raemoriae praedecessori

pore pastore

vacabat,

cum

eis

tractare

coepit

vestro Leoni directas didicimus, et

paterna aucloritale Damasi papae de episcopis in

slatu suo raaneotibus, et conlra regulas transrai-

in scrinio sanctae

Romanae

Ecclesiae reservari cre-

dimus.
il. a Haec sicut vestra jussit auctoritas, quaede Ebbonis quondam archiepiscopi, quae ante triginta et tres circiter annos extitit, abjectione. et post de necnon et de fratris Vulfadi ac ipsius restilutione collegarum ejus promotione, etiam dicti Ebbonis iterata repulsione, ad ahamque Ecclesiam migratioue, in eorum, qui jara nos ad Dorainum prae.

grauUbus, sed
cpiscopis
tiuo

et

'

Africaui

Concilii,

quod missis

quibusdam'

resultantibus, Ecclesiae diudestituta? jussit or-

tempore pro fuga Equitii

dinari episcopum,

unauirai conseusu, necessilate

cogeute, et ratioue atque auctoritate suadente, decreverunt, ut jara post decenniura. quam idera

Ebbo araolus

fueral, iu Rheraensi Ecclesia

ordi-

uaretur episcopus. Unde a clero et plebe ipsius uietropolis, sed et ab episcopis ejusdem provincis
pelilus, sicut petitio

cessere scriptis verum et illorum, qui interfuerunt. veridicis, ut putamus, relationibus compe;

eoruradem manibus subscritunc suo SenoParisiorum, necnon

rimus

subjuugeutes

quaedam

de

electione

et

pla declarat, et ab archiepiscopo

ordinatione revereudi fiatris et coepiscopi

nostri

neusi el proprio

episcopo

Hiiicmari veslrcC auctoritati desUnavimus. Scripta

'

Conc. Afric ca. io.

IlippoBenilam DiinbelMruu

quoque, c\ux huc a vestra auctorilate directa, et vostra ScmcUtaU remissa relegiraus. ordine quo

XICOLAI ANXUS 10.

missa,
vel

CHRISTI 867.
Wlfadus Bituricensis episcopus. Rolhadus Suessionum episcopus. Actardus Namnetis episcopus.
Hildegarius Meldensis episcopus.
Parisiensis episcopus.

85

remissa fiierunt,

secundum

veslrain

jussionem in volumine isto congessimus. Et si forte alia ex hoc negotio, aut a vobis, aut ad vos missa fuerunt, nos tamen nou legimus, quae etiam

Hincmarus nobis vestrae auctoritati mittenda porrexit, secundum quod prfpcepistis, dicentes inter alia, quaecumque super
frater et consacerdos noster

.-Eneas

Hiiicmarus Laudunensis episcopus.

Gislibertus

Carnutensis episcopus.

hac re scripta a nobis prius, et nunquam a vobis edita reperiuntur, et quid binc coepiscopus Hinc-

Ercanraus Catalaunensis episcopus. Ercambertus Bajocensis episcopus.

marus

et

illi

dejecti clerici Sedi Apostolicae

,

sug-

Addo

Belgivacensis (Bellovacensis) episcopus.

gesserint,

atque retuleriut

iu

vohunen unum,

Folcritus o

Trecasinensis episcopus.

ordine quo missa sunt, redigantur, et ApostoUcae

Sedi, ut

competens

reservatis

est, vobis eorumexemplaribus sumrao studio dirigantur his subjuncta

;

Liudo Augustodunensis episcopus. Joannes Cameracensis episcopus.

Hilduinus Ebroicensisepiscopus.

dirigimus.
22. His itaque pro quantitate intelligentiae nostrae

Abbo

iNivernensis e|)iscopus.

decursis, summissae devotionisobsequioAestri

Cceterorum metropolitauorum episcoporum sigilhs hoc volumen praestanUae vestra; directum

supersigillari

apostolatus

exoramus magnlQcam beatitudinem

ulriusquo

uobis est visum.

Data IV uon. Nospectabant ad

ut sapientissima indagine consideratis

vembris, Indictioneprima .
24. At

partis relatis, more beatissimorum pra>decessorum veslrorum, quae de statu sacri pontificalis ordinis ab eis statuta, et iniprffivaricabili auctoritate fir-

nou

isla

tantum,

quae

Ebbonem Rhemensem olim

factae

episcopura acta sunt,

occasione restitutionis Rheraensium

clericorum
,

mata

sunt, et

immota decsteromaneant, mucrone

tereli-

anno superiori

in Concilio Suessionensi

sed

Apostolico

quorumcumque metropolitanorum

alia addita sunt,

quae pertinebant ad

Hincmarum

meraria praesumptione suppressa, quin etiam

quorum episcoporum quorumcumque, seu quantorumcumque audaci conniventia penitus summota, privilegia
et
;

ipsum Rhemensera archiepiscopum, Caroli regis, cujus gratiam demerueraf, et iu se odium concitarat,

opera exagitatum

ut apparet ex Frodoardo,

decreta servari innovata consti-

ex quo pariter ratelliges ejusdem regis temerarium

facinus in litteras Synodales ab eo pra?suraptum,

tutione decernatis ita ut nec vesfris, nec futuris temporibus, praeter consultum Roinani Pontificis, de gradu suo quilibet episco|)orum dejiciatur
:

sicut

eorumdem sanctorum antecessorum

;

vestro-

rum

nmltiplicibus decretis et numerosis privilegiis

simulque legatioueni ipsius Hincmari hoc eodem anno ad Nicolaum Roraanura Pontificem missam. At qucB ab eo de rebus Rheraensis Ecclesiae sunt scripta, sic se habeut

stabilitum modis mirificisextat

varietate et
vililate

summus

videlicet nealiqua ordo diaboli admini-

stratione nutare, aut irregulariter labefactari si-

Anno Incarnationis Domini octingen2o. fesimo sexagesimo septimo, Synodus provinciarum Rhemensis, Rolhomagensis, Turonensis, Senoneusis,

natur.
23. a

Burdigalensis
fuit.

et Bituricensis

iu

urbe Trecensi
et

Domine

beatissime

et

omni

orbi papa

coacta

Ubi

quidam

episcopi (ut usu venit) iu

celebranda, vestrara deiiique iuter htcc sanctissi-

gratiam regis Caroli Vulfado faventes, insidias

factiones

mam

et

praestantissimam paternitatem,

cum omni
,

supplicationis devotione petimus, ut consulentes

laboribus et afflictionibus nostris assiduis

et

Ec-

clesiarum commissarum nobis, fratris

dotis uostri
lioni et

et

consacer-

Wulfadi ordiuationem, cujus restitupromotioni propitiari dignati fmttis, largipallii

tione

quoque usus
:

coufirmare

et

condecorare

Hincmaro moliri cceperunt, iu praejudicium verilatis et aucloritalis sanctorum canonum. Verum Hincmarus se ralione et auctoritale defendit, et suffragiorura plurahfate conclusum fuit, ordinem capitulorum coutroversorum una Epistola contentorum per Actardum venerabilem episcopura Nannetensem Romam railteudum e?se.
Et hujus Epistolaj tenor similis
fuit tenori illius,

omnibus qutestionibus paterna henignitate, incumbente vohis sollicitudine totius universalis Ecclesiae, terminum pernecessarium
dignemiui
et

his

quam idem Hincmarus

raense Julio

[)raecedente

Romam

ponere dehberetis. Sacri culminis vestri apostolatus prosperitatem ad

cta> suae Ecclesiae,

honorem

el

tutamentum

san-

Christus jesus diutius conservare

ad eumdera Nicolaura papara per suos clericos peregriuorum more ob metum insidiarum adversariorum indutos miserat. Acfardus igitur et hanc Epistolam defereudi a Synodo factam
,

dignetur.
Hffic

Trecasinte
8

sunt uomina episcoporum qui huic Synodo interfuerunt Hiucmarus Rhemorumepiscopus. Herardus Turouum ejjiscopus.
:

archiepiscoporum, qui huic inlerfuerunf, sigillis obsignatam suscipiens proviuciam, quibusdara episcopis coraitalus ad Caroluni reversus est, qui ila
jusserat.
B

Sed Carolus, qui fidelitafem

et labores, (|uos

Guenilo Rothomagensis episcopus.

Frotbarius Burdigalensis episcopus.
Hegilo Senonensis episcopus.

per multos annos Hincmarns pro houore et corona iUius passus fuerat, oblivioni dederat, hanc Epi-

stolam ab Actardo

sibi

Iradi

iraperdvit, el sigilla

86
arcliic|iiscof>orunilaccrans, id,

NICOLAI ANNUS 10.

f|uodinipsaSynodo

OHRISTl 867.
suggesserimus, vclrctulcrimus, iiivoluincn
ordine quo missa sunt, redigcrentur, ct

stolicai

tractaUim fucrat,

legit.

Et quia Ilincmarus in ea

unum,

non

fucrat, ut pra?tendebat, coiifutatus ct

nalus, alias noininc suo littcras

condemcontra Ilincmarum
sijiilio

Nicolao papa; dictare

fecit,

quas suo

obsi-

gna\it,etpcr eumdcm Actardum cum Epistola Synodi Romam transniisit. 26. Ciim auteni clcrici Ilincmari mense Augusto Romam appulissent, pa|>am Nicolaum jam

Sedi, ut competens cst, corum nobis excmplaribus reservalis, sumino studio dirigerentur nunc in aliqua regni parte aliquantulum de paganorum infestatione rcspirantes, sed aliarum anxietatum gemilibus laborantes, ct adhuc graviora, qufe imminent. metucntes, ct fratres ac

Apostolica;

coopiscojii nostri, devotissimi

sislis

filii

vestri,

quae jus-

nioribundum, et controversiis Michaelis et Basilii imperatorum GrcECoruin, et episcoporum Orientalium audiendis et refellcndis penitus occupatum invenerunt quare ibi usquc ad nicnsem Octobrcm sequentem commorati sunt. Nicolaus papa gratissimum Iiabuit, id quod ad eum Ilincmarus scripserat. Et buic notum fecit, quod iu omnibus sibi satisfecerat. Similiter suis diplomatibus eidem
;

Ebbonis dcjectione, et de ipsius rcstitutione, ac fratris Wulfadi ac collegarum ejus promotione, et de praifata Ebbonis iterata repulsione, atque ad aliam Ecclesiam migralione sed et quffi de ordinatione mea compererunt, exsequi fideli studio procurant, et humilis mea servitus,
videlicet de
;

de (juibus indignilati meae vestra scripsit dignatio,

omni humilitate
et

et puritate

conscripta,

liis,

quaj

Ilincmaro, ct

aliis cpiscopis,

etarcbiepiscopis regni

auctoritati vestraj collecta dirigunt, subjungenila

Caroli significavit, quomodosupradicti imperatores

suggerenda atque perferenda secundum vestram

eis porrexi.

Grfficorum, et episcopi Orientales sanctam Eccle-

praeceptionem
29.

siam Romanam, aut potius totam Ecclesiam Latinam calumniantur, ctc. Subjicit capita illa ab eis objecta, quai in dicta Epistola Nicolai ad Hincma-

De

dilectojscilicet fratre nostro

Wulfado
dignitatis

et ejus collegis, de

quibus mihi

summa

vestrae auctoritas,

quod

sibi

placuit scripsit, nihil

rum

tunc data proxime lecturus eris. Scd antca necesse est, ut ipsam Hincmari apo-

aliud sanctitati vestrte scribere prajsumo, nisi

qucd
dili-

increpationes vestras
dio. Et quia

non negligenter, sed

logeticam Epislolain boc anno per suos clericos

genter suscipio, et praeccptiones obedienter obauillis

Julii,

ad ipsum Nicolaum missam mcnse datam mense Augusti legas, quam Dei beneficio adliuc integram repertam ab eodem Fabro acce|itam, et nunc primum editam accipe
(ut aiidisti)
:

sufficere debet prajstabilis aucto-

ritatis vestraj benignitas, et

ficiet, si

mihi abundanter suf-

satisfactionemhumilitatismeffisuscipientes,

credere dignati fueritis,

veraciter inde scripsisse.

27.

Domino

sanctissimo et reverentissimo

me vobis simpliciter ac Nam secundum ordinain

palrum
vestra)

patri,

Nicolao prima3

stolica^ et uiiivcrsali pap;c.

acsummae Sedis ApoHincmarusepiscopus et

devolissiinus
fa-

torum meorum prajceptionem, qui

dejectione fuerunt, etmihi

Ebbonis

sanctissiniaj

iiatcrnitatis

mulus.
Lifteras

sanctissimai paternitalis et prrecel,

lentissimae auctorllalis vcstrac

ccpi).

XIV

kal. Junii (ac-

In quibus scilicet

litteris

generaliter

ad

episcopos, qui in Synodo vestra auctoritate con-

meusibus post apud Meldas civitatem habita prfficeperunt, eatenus ignoranti, quod Ebbo post dejectionem suam aliquos in Rhemensi Ecclesia ordinaverit, ut eis mecum usque ad diligentiorem tractatum ministrare non permitterem egi et hoc ipsum eisdem fratri;

necdum duobus exactis ordinationem meam, in Synodo

gregataapud Suessiones
(dircctis), tantas ct tales
nicffi

pr.xterito

anno fuerunt,

bus,

decernente Carthaginensi Concilio, ut ordiordinatoribus

incrcpationes indignitati

natis episcopis vel clcricis prius ab

a dignitate vestra illatas inveni, sicut peccata

suis placita Conciliorum auribus

tur,

eorum inculcenfecisse

mea merentur, quibus

mililati

ad omnia respondere, et

hu-

ne

se aliquid contra statuta Concilii

mca3 pra;sumptuosum,

ct sublimitati vestrse

poeniteant;

per

Pardulum tunc diaconum Rhequi interfuit Synodo, mandave-

constat

incongruum. Prtescrtim

cum

post

multa

mensis
runt.

jJcclesiae,

pusillitalein

mcam
:

rcfoventes mihiscriberedignati

Ab

eadein autcm Synodo Pardulus mecuni

fuerilis, diccntes

Ha;c ne nos arbitrcris ad discri-

Rliemis reversus eisdem fratribus, qui nobiscum

erant, et de quibus agebatur, hoc quod,

mcn

quodlibet tua; sanctitatis, vel dignitatis exag-

mihi

pra;-

gcrasse,

cum

meliora esse vulnera diligentis,

quam
et

ceperunt episcopi

retulit,

ct

ut

non

in

gradibus,

fraudulcnta odientis oscula non nescias.

28.

Caiterum

quoniam propter multas

infestationes paganoatque falsorum Cbristianorum, quas palimur, coiitinue laborantibus anlca episcopis rcgionum

maximas, ac pa^ne continuas

rum

nostrarum in

unum

convenire non

licuit,

ut nobis

quos ab Ebbone post depositioneni suam accepeusque ad diligentiorem tractatum observarent, pnEcepit. Ipse quippc Wulfadus mecum non erat, sed post plures evolutos menses, si rite remetior, antequam fere anni spatium compleretur, de alia provincia ad me veniens cum
rant, ministrarent,

vestra; sanctitatis Epistola

communiter missa rclcgeretur, et sicut jussistis, qua3cumquc supcr hac re de qua agitur, scripta jam a vobis prius, ct
:

bcnignitate est et

cum

libcralitate

susceptus, et

honorabiliter habitus,
30. Defuncto
tionis

usqucquo

doinino nostro

rcgi Karolo, ipso petente, illuni cominendavi.

nunc, qiiam a nobis edita rci)eriuiitur et qiiid iiide buniilitas mca, ct illi dejccli clcrici Sedi Apo-

autem Ebbonc, anno IiicarnaDominicai dcccli, Indictione siv, XIII kal

NICOLAJ ANNUS 10.

April. qiiia prirfati fratres iiostri ab co ordinati,

CHRISTI 8G7.
stros rctuli,

87
cis

rogandbus

apud Hlotharium impc-

qui meciim

annos circiter octo (duos) su;c al) officio suspensionis, anno scilicet Incarnationis Dominica; dcccliu, me petierunt, eisdem
eraiit, post

ratorem, Epistolam exinde ipsoex animolargiente ubi inter cajtera ita per missos meos obtinui
,

fratribns ad

Synoduni

ire permisi.

El

liis

qui indi-

guerunt, subsidium necessarium, ut ad ipsum Concilium, sine difficultate ire possent, ministrari pne-

scriptum habetur Sed ad nostras |)etitioncs exsequendas et obtinendas, Petrum venerabilem et dilectissimum nobis Spoletianum episcopum, viva
:

non judicavi, nequedejeci, nec etiam cum judicibus eorum sulisciipsi, sicut norunt qui
cepi. Ubi eos

voce, nostra vice executorem instruximus, ct alium Petrum venerabilem ffique et amantissimum epi-

scopum Aretinum
fideles vestros

interfuerunt,
tica

iit

ipsa episcopaliaGesta,qua>authen-

lilteris conniionuimus, et alios atque nostros simililer inde monui:

cum

subscriptionibus episcoporum, qui eis sub-

mus,

et reli(|ua

sic^iuc

cum

ista Epistola, et

cum

scripserunt,
in

sinemea subscriptione

praiterito

anno
poste-

legatione imperatoris, per pra^fatum venerabilem

Synodo vestra auctoritaleapudSuessioneshabita

ostendi, demonstrant. Et

quoniam canones
litteris,

riores anterioribus jubent deterre, prajcipientibus

quarum exemplar habemus, et quas in Romano scrinio inveniri posse existimo, cum meis pro eorum petieisdem
episcopis

cum eorum

episcopum missos meos cum hlteris , quarum exemplar habeo, de petitione episcoporum, et de quibus in aliis meis pctilionibus Romam direxi via nuntius venit de obitu papnc Leonis. Perveni:

entes

autem

Romam cum

praefatis litteris, et inter-

venientibus pra^dictis episcopis,

dominusnomineet

tione litteris,

et

cum

aliis

petitionibus meis, ad

Sedcm ApostoUcam domino Leoni papaj [iro coneorum Gestis, qua) non scripsi, me direxisse non denego in quibus Gestis veram pra;firmandis
:

gratiaRcncdictus, mihiquoduoslisprivilegium inde direxit. Synodnm autem pro siipedictis clericis, aut
a Petro Spoletiano, autab alioaliquo in istis regionibus, nec fama nec veritate, ex Apostolica auctoritatecongregatam, vel congregari jussam, sicutet

fatorum
silentio

fratrum persecutioneni adversum me non firmavi. Unde ex communi consensu secundum canones, sicut cos intelleximus, judices postulavi quorum sentcntiam sequendam vidi, usquequo majoris auctorilatis aliter exinde definitionem acciperem. Recefita auiem domini papa; Leonis excusatoria Epistola, cur eadem Gcsta non
:

peraliosin
ritatis

islis

audivi, nisi illam,

partibus rescire potestis, nunquam qua;anno prffiterito vestrreaucto-

jussionc

restitulioni

tissimc

extitit congregata, in qua eorum sccundum traditionem majorum paraannui, quam, posteaquam lilteras vestra;

auctoritatis inde suscepi,

salubrem ac regularem

confirmaveril,

diccns

inler cffitera

Causas

pro

quibus hoc usque ad tempus suspendimus, charitati vestra; dicemus.

31. pis

cupivi. Etidcirco ab ipsis, qui eosdestituerunt, vel non a minori numero una cum meo consensu eos

resUtui peroptavi.
33. Et propterea

Prima
:

igiturhaecest, quiasicutab episcoutiliter ventilata

eis,

inde usque ad

Synodum

prccnominata Synodus
ita

sive

sopita cst

per aliquos ex

ut dubitatio foret

radicitus evulsa, statuta vestrae Synodi destinare debuistis

:

Sede Apostolica veslra auctocujus arbilrio potcstaUs ritate flrmandam cupivi reservata erat summa firmitas privilegiorum Apoexspectavi
,

ct plenius a

nesciens quia nos metropolitani in

istis

stolicae Sedis,
rectffi

sicut et vestra; Epistola)

et

nobis di-

regionibus non habcmus potcstatem, ut sine consensu vcl jussione regis aut nos ipsi ire, aut coepiscopos nostros quoquamlongiuspossimusdirigere.

conUncnt,

in

Epistola

Synodali, cujus

recta

Subjunxit autem idem Pontifex in suis Apostolicis lilteris, dicens Alia autem juxta votum vestri de:

exemplar habemus, sancta; aucloritati vestrae dicommuni consensu scripsimus, in qua nullam mentioncm de quacumque Ebbonis dejeclione

siderii id

nos perficere

minime

permisit, eo

legati

Sedis

Apostolica)

prajsentes

quod ibidem non

talis est

habuimus. Sed et litteris mea; cxiguilatis simplici mente inserui, inter ca;tera dicens Quia Synodo per hunc vcnerabilem archiepiscopum Egiloncm,
:

fuerunt, neque imperialis Epistola nobis

prffisentata,

quae

lioc

quod cxpetendum

misistis,

qui interfuit Actionibus, dirigente Epistolam omnium, qui adcsse poluimus cuni ipso voce loquen-

specialiter indicare potuisset. Quarta scilicet causa

hffic

est,

quia

hi,

quos depositos charitas vestra

lil-

auctoritate Synodi fore affirmat, per proprias

teras

Sedem Apostolicam
et

appellati sunt (appella-

runt), et volunt iterum vestra se Apostolica audiri

prffisentia,

tcm, quoniam si eis manum porrigilis, vobiscum pariter porriyimus. Item post ali^pianta Qna; verbis et scriptis mihi per istum religiosum archiepiscopum exinde sequenda atqne tencnda mandavcpro scire et possc , obedirc et conservare ritis,
:

tunc

si

culpabiles

inventi

fuerint,

non se abnuunt, canonicam sustinere censuram. Et postquam has htteras domini papa; Leonis accepi, sicuit mihi innotuit doniinus Hlolharius, petente quodam episcopo regni sui, (|ui adhuc vivit, per Petrum Aretinum cpiscopum, praifato domino papa; mandavit, ut Gesta episcoporum de cisdem clcricis non firmaret.
32. Quae

curabo. Quain Epistolam idcirco, ut veraciter vobis confitear, sigillatam non misi, quia Synodus

Epistolam a se directam non

sigillavit:

ducens in-

congruum, ut cum

archieiiiscopus de ipsaSynodo,

qui eidem, vestris ad eam vocatus Apostolicis litquasi incredulo teris, interfuit, ad vos miltehatur Epistola sigillata committeretur, el (luod Synodus
,

cum

ad fratrcs et cocpiscopos no-

non egit, ego agere, nc scandalum rarem, non prccsumiisi.

cui^iuani genc-

88
3i. B Sanctilas

NICOLAI ANNUS 10.

igiUir vcslra
,

tum

CHRISTI 807.
et

charitate

qua^

non

aliis

persona; nocentis,

omnia

crcdit re|)leta, veraciter milii crcdat, quia

ct

liter in Ecclcsia laceatur)

juxta

nomen speciaquemdam modum

simpliciter

al)sque

ullo

dolo in rcslitutionc

non inconvcnicnter
Augustinus
stasius
scripsit,

coaptari

posse videtiir, (juod

])ra}clictorum fratrurn,

tioncm inde

rcscivi,

postquam veslram disposicx bencvolu mcnte consensi

dolo scripsi, qua; veslra?
(juo

de cujus sensu ac vcrbis AnaEpistola

papa in
:

prtcfata

binc

quocdam
extrema

et sim|)liciter ac sine ullo

assumpsit

sanctilali transmisi.

consensu
in

modo

quolibet
litteris

36. Si

quem

forte, inquit', cocgerit

postea non diverli, nisi

vcluti

prafatis

necessifas, ubi Catholicum, i)er

quem

accipiat,

non

vobisfcripsi,dicens: Rescrvato peromniasentcntiaj

ac juris privilegio Apostolicae Sedis, et salva definitione ac confirmationc exspectatissima? discretionis atque auctoritatis.

invenerit, et in
])er

animo pacem Catbolicam

custodiat,

Nuncautem

suscepta definivestra, sicut

tione de illorum restilufionc,

quam

decuit et ordo poposcit,

sit,

summa
:

auctoritas prreccs-

et

fectio firmatione corroboravit

subsequente Synodali consensu, vcstra pernunquam vel nus-

aliquem extra unitatem Catholicam positum quod erat in ipsa Catholica unitate accel)turus, si statim etiam de hac vitamigraverit, non eum nisi Catholicum deputamus: si autem fuerit a corporali morte liberatus, cum se Catholica! congregationi etiam praesentia corporali reddiderit, unde nunquam corde discesserat, non solum non
acceperit,

exinde q<ierimoniam contra quenicumque molior, vel dispono, permitto, vcl cupio habere,

quam

improbamus quod

fecit

sed etiam securissime

verissimeque laudamus,
37.

quia praesentem

Deum
me-

removere, excitare, sive conserere nec meditatus sum, ex quo litteras snper bis vestra; benignitatis acccpi, a consensu in Synodo contra ipsius definitionem et vestram confirmationem aliquid remo;

credidit cordi suo, ubi unitatem servabat.

Exemplar denique

privilegii sanctae

moriae Benedicti, sine ulla mutilalione, vel adjectione

et

vere

ex tunc in
35. Quia

postniodum

usque in sempi-

ternum.

seu immutalione per venerabilem fratrem coepiscopum uostrum Odonem sanctissimte paternitati vestrae transmisi, de quo et in Epistola a
,

enim nuUo crimine proprio deno-

me

per illum vobis directa, inter

alia,
:

si

placet,

tali,

nescienfes

Ebboncm damnatum

credentes

potestis relegere, ubi scriptum habetur

Mitterem,

eum canonice restitntum, non importune ad ordinationem, sicut ipsi dicunt, et non cst qui
videlicet

inquam, ipsam autbenticam

privilegii

chartam,

quam

beatae recordationis pra^decessor vester do-

contradicat, se ingesserunl, sed electi et vocati, obedierunt, jubente Apostolo \ ut idipsum dicamus omnes ct ad idipsum ex hac causa dicendum, (piid
:

mmus

Benedictus mihi sua auctoritate direxit sed

:

timui, ne mibi inde aliquid sinistri iu via contingeret, et solatio, quodindeadversus insurgentium impetus babeo, fierem destitutus. Vestra vero di-

testimoniis ex praedecessorum vestroi'um decretisa

vestra auctorilate
positis

dicatur

convenientius
sapiennollent

gnatio in scrinio sanctae

non
tiae

occurrit, sicut
vestraj

secundum cxcellentiam
regi Karolo scripsistis,
si

exemj)lar

illius

potest requirere, et

Romanaa Ecclesiaeex more utrum ita se

si

domino

habeat, evidenter agnoscere, in quo,

ctitati placet,

vestnc san-

obedire volenti eos ad

majorem gradum provehere,

circa sacros cano-

necesse est nobis, ut qutedam super-

omnes

illos veluti

procaciter renitentes rcprehen-

addatis, quae bic frater ac filius uoster, juxta

quod

derent, et

tanquam contumaces

necessilates
sanctitati.

nostras

cognoscit

vestrae

suggeret

nes damnarentur, vcluli in Epistola episcopis, qui per gratiam Domini, et decretum vestrum apud
Suessionis

Necesse

est,

Quia sicut sanctus Augustinus dicit ut ad nova morborum genera, nova

et

urbem convenerunt,
fuerit,

directa intimastis,
pertulerit Ebbo,

quaerantur medicamentorum experimenta. Sed

qualiscumque

quajcumque

a se ordinatis, qui niliil praler bumilitatem et obedientiam exhibuerunt, nulluni prorsus intulit
offendiculiim
;

de Synodo apikl Suessiones habita, de qua factione cujusdam clerici nostri, qui a nobis negligentiis
suis territus aufugerat,

quiddam

ibi

sub quadam
qui

quoniam
,

et

beatissimus

Leo

ad

dubitatione est positum, hic frater ac filius noster

vobis
rei

Mauros scribens
diccns
:

ita

de

quodam Maximo
licet

pra?cepit

veritatem potest narrare

,

eidem
abbatis

Maximum quoque,
si

reprehensibiliter

Synodo

interfuit

et

adhuc

in

nomiue

ordinatum, tamen

Itonatista

jam non

esl,

et

subscripsit.
38. Hffic sunt verba

schismaticxe pravitatis alienus est, ab cpiscopali,

mea

in Epistola sanctae
si

quam quoquo modo

adcptus

est,

non repcllimus

paternitati vestra) directa

est'

nam

inde,

ejusdem Apostolicae Sedis prajsul, quod mali bona ministrando sibi tantummodo noccant, nec Ecclcsia) sacramenta conimaculent, ad Anastasium ])rincipem scribens, evidendignitate. Et Anastasius

positum,
ibi

si

ita est, erasissem, superflue,

quod ibi quod

sub quadam dubitalione esset positum, aliquid ibi adderem, mutarem, si vel demcrem, ut in scrinio S. R. E. exemplar illius

quiddam

scriberem.Et

tissima ratione demonstrat.

sicut in

Cni

sane

i)io

sensui,

requireretis, et

ufrum

ita se

haberet, agnosceretis,
si

corum
;

decrclis

cum

adciitamcnto condi-

scribcre

non auderem. Cajterum

quocumque

tioiuun lcgimus (ut aller libellum fidei Sedi

stolica; dirigal

Apo-

alterius vcro, quia rctc est sibi tan-

modo, quacumque occasione, a quocumque aliter ad vos delatum fuerit, tamen ego per pra^fatum
1

'

1.

Cor.

I.

Lib.

1.

(le

Bipt. coutra Donat.

c.

a.

NICOLAI ANNUS 10.

venerabilem episcopum nostriim, sicut se babet, exemplar ipsius privilegii vobis tlirexi quod si vobis non fuerit taidium reservato in IiOtnano scrinio iliud, quod per enm misi, conferre, verum
:

CHRISTI 867.
40.

89
pallio a
et
;

Postremo de
temporibus,
definitis

non

certis

juxta indo

mea prffisumptione morem aliis mevestrac sanctitaUs

:

tropolitanis

uso

auribus inhmatum esse, indignitati mea; scripsishs

auctoritati vestrae veraciter fateor,

invenietis. Sed et illum

et

ipsum

privilegii

tomum,
;

quod

et in istis

non exemplar Synodo vestra

auctoritate congreet et

regionibus

per aMos,

si

vobis

placuerit,

rescire

gatae,

cum

privilegio vestraj sanctitatis, ostendi

valebitis, quia nisi in die Natalis Dominici, et ia

incorruptas scripturas atque sigilla monstravi ex integro coram

filio

Resurrectionis ejus, vix in toto anno

eodem

pallio

domino rege Karolo, audientibus omnibus episcopis, et qui Synodo interfuerunt, relegi feci. Unde in Epistola Synodi
vestro
vestrte auctoritati

utor

quoniam de illorum numero

peccatis meis

exigeniibus factus sum, de quibus scriptum est:

Impedimenta

directa,
:

scriptum inter cfetera

babetur ad locum In suis ordinibus restituere maturaremus quinque pradictos fratres, nisi privilegiis sanctae Romanaj Sedis, per reverendum confratrem nostrum Hincmarum archiepiscopum
nostrai

Raro in quo pallio uti metropohtanis conceditur, insede mea, propter multas occupasaeculi fecerunt eos miseros.

decretis festivitatibus,

tiones et necessitates Ecclesice et regni, esse

mihi

unanimitati

prolatis,

quaj

de

ipsis

viris

qusedam statuerunt, debitareverentia exhibcretur:

quando in eadem sede sum, in decreUs festivitatibus, non solum non toties, sicut mihi concessum est , verum vix aut nunquam eodem pallio utor. Pro cujususaapud Sedem Apopermittitur. Et nisi

quorum summa
claret et

perfecta et integra

firmitas

ut

stolicam nil
cessores

justum

est, in

Apostolicaj Sedis

reservata

est arbitrio potestatis.

vobis non scriberet,

si

Qnod Synodus ei^iscoporum integra privilegia eis non

et

petii, nisi sicut decessores ac prmdemei eo uti et in episcopi ordinatione solebant:non enim usum pallii esse meae dignitatis

puto, sed genii sedis metropolis esse

cognosco

ostendissem.
39.

De eo quod benignissima

sanctissima

magno Leone papa Quoniam etsi diversa nonnunquam sunt merita proisulum, tamen jura
dicente
:

paternitas vestra mihi est dignata scribere (sicut

praemisi, et in vestra sanctitateacpiissima paterni-

permanent sedium
quia
si

et

cum

multi sint sancti epinescio,

scopi, qui eodeni pallio

non utuntur, non

quas
,

non arbitrarer ad discrimen (juodhbet, qua) mihi mandata sunt, exaggerasse, cum
tate confido) ut

sine

virtutibus,

exponente beato
etsi

Gregorio,

pallium signat, pallio utor,

caeteris

excel-

meliora essc vulnera diligentis,

odientis oscula

quam
vel

frauduienta
in privi-

lentiorem
oculis
in

Rhemorum
pallii

provincia;

sedibus

non nesciam, sed ne adeo

defensionem
erigar,

metropolitarnm sedem
oculis

usus demonstrat in
facit

legiorum

meorum

elationem

hominnm, non tamen majorem me

paternitati,

immoderaUus

ut Apostolicae Sedis jura

:

Domini. Et veraciter confiteor sancta;

quia
si

quodammodo temere tetigisse videar veraciter fateor, hoc nunquam in cor meum ascendit, (lui
semper et Apostolica; Se(h , et ejus rectoribus, postquam me nosse potui, pro meo scire et posse,
fidelis

vestrae

episcotms

ordinatus

non essem, non solum pallii usum non quaererem (quoniam scio sine ordinatione episco[)ali,

flde

recta,

et

operibus bonis per Dei gra-

et

devotus

el

humilis, et suljjectus extih,

sum, et adjuvante Domino, permanelw. Privilegia autem Sedis Apostolica; non ideo pehi, utmihi non
canones et decreta Sedis Romanae Ponhficum cuique metropoli sedi concedunt et nec alia, vel amplius, quam Ecclesiaj Rhemoruni collatum est ex antiquo, mihi largire
sufflceret

liam vitam aiternam me potius acquirere in isto saeculo) sed cognoscens illud, sicut modo cognosco,
episcopalem ordinem non subirem,
si

vitare vale-

(juod

sacri

rem

sed et

nunc jam, quia

])ro spolio.

inulte

non
:

valet deseri,
sufficit milii

nec otia periculo careant nec labores

anima mea

Ego enim multis

afflictus

inflrmitatibus, etaetatc gravatus,ac injuriis fatiga-

specialiter petii,
dioecesis,

verum

et

neque appeto sed quia non solum parochia mea inter duo regna,
;

tus 'jam delibor,

ettempus mete resolutionis

licet

instat.

sub duobus regibus habetur divisa, et res niihi commissae Ecclesise sub multorum principum potestatc conjacere videntur,

de quibus aut parum,

quasi
liis

aut nihil

utilitatis

Ecclesia nostra potest liabcre

meis parUbus Romanis (uta mulUs jactatur) confingar ad aliud me oportet tendere et de aliis cogitare, quam alicui pompae ac ostentaUoni, minime autem in Ecclesiastico ministerio cx usu
alius

41. Quapropter

ab amicis

Cisalpinis in
:

quia veteres constitutiones

jam

pro

vili

pallii

applaudere, aut

modo

quolibet inservire.

habentur apud quosdam

rentius contra Ecclcsiam

novis decrehs car-

nales el animales honiines territi,

quiddam

reve-

de quibus clarissima; sancUtati et famosissima; sapientiae vestraescripsi, non ad ullam

Hffic
,

autem

indignitah

meai com-

controversiam vel contumacem resuUationem ((luod

absit)

missam agerent. De qiubus privilegiis, quorum defensionem mihi non arrogo, sed nec de aliis quibuscumque est unde inflari valeam, vel efferri, qui si justus fuero, non levabo caput, saturatus
'

protuli

scd animatus veridica sentenUa)

auctoritate,

vestrae,

imo divina
,

quam

mihi scribere

dignati fuistis

dicentes, quia veritas liberet

veritatis

,men-

dacium vero perdat, humiliter

suggessi.

narrationem

aUichone
Job. X.

et miseria.

'

ToMus XV.

12

90

NICOLAI ANNUS 10.

CHRISTl 867.
al)

Tandem mea3 servituti a vestra digiiatione remandari deposco de fratribusnostris, Rhemensis

dejcclionem, utpote a subjectis, et

potentia factam

imperiali

mdlo

suscipientes assensu. Invidia

Ecclesiae

liliis,

auctoritate vestra in suis ordinibus

vero, (]uia

regem Bulgaroruui Michaelem nomine,

doctrinam expetiisse audie-

restitutis,

quoniam

venerandus
eis

archiepiscoi^us

cuni gente sua, Christi fide suscepta, a Sede beati

Petri

Egilo ex vestra auctoritate

pracepit, ul in suis
altiores

institutores et

gradibus ministrarent,

et

ad

ascendere

runt. Volentes quippe et

nimium

anhelantes, eos-

non praesumerent
nostri
illos

utrum debeam
si
:

eos ad altiores

dem

Bulgaros a beati Petri subjectione subducere,

religionis

gradus provehere,

confratres ac comministri

suoque imperio sub praetextu Christianre

callide subjugare, talia de sancta

(|uoniam eorum animos mea incuria Itedere nolo et ne contra vestram jussionem ac dispositionem agam, modis omnibus devitare cupio, qui Apostolicfe Sedis decretis in omnibus parere desidero. Dominus omnipotens
elegerint
:

Romana Ecclesia non habente maculam neque rugam aut aliquid

hujusmodi prtcdicant, quatenus
illi,

utpole adhuc

in fide rudes, haec audientes,

nos quasi noxios, et diversarum hffireseon squalore respersos vitent

44.
8

sanctitateni vestram, ad doctrinam et correctionern

sanclffl suae Ecclesia?, in

dejectent atque penitus dcsjraiit.

suo apto servitio, per an-

Denique

cum

norum multa
in

mine Domino

curricuia conservare dignetur, dosanclissime, et reverentissin:e Palrum pater

.

Constantinopolitiina Ecclesia, tuin per

cipes,

clamor majorum, qui in eosdem prinsive

tum

per eos qui

illi

Epistola,

quem

Hacteuus Hincmari ad Nicolaum accepisse Hincmari excusationem

ad votum parent, multiplicatus

esset,

metu sive affectu et consummatus

nostrisque auribus increscens,

immensum
et

Frodoardus affirmat.
et doctrinalis

cordi dolorem incuteret, etiam ipsis petentibus et

De schismate Photiano Epistola historica Nicolui papce ad episcopos Gallice. Nova enim ab Orientalibus in Latinos (ut au42.

obnoxie precantibus, ad haec inquirenda

referenda, missos nostros

nobis
et

Rodoaldum

scilicet

disti) excitata praeiia,

ab

aliis

levioribus desislere

Nicolaum Pontiflcem suaserunt. Qui ad Francos

episcopos, praecipue vero

ad

Hincmarum
Epistolam,

caeteris

totam plane bistoricam, quse cuncta hactenus transacta cum Orienlalibus in causa Pholii invasoris ordine
scripsit

doctrina

pra^stantem

temporis narrat, et

demum

quae tunc ab impera-

toribus, Photio agente, in Latinos

menso

essent illata, recenset. Quae

omnes odio imquidem Epistola

:

dimidiata tantum habetur edita in Romana editione ultimo loco inter reliquas Nicolai Epistolas

nos vero quse desunt usque ad finem a Nicolao Fabro Parisiis accepta hic tibi reddemus. Sic se habet Nicolaus ' episcoiius servus servorum
:

Dei, reverentissiniis

et

sanctissimis

Hincmaro
et

et

Zachariam tunc episcopos Constantinopolim destinavimus. Qui illuc pervenientes, patriarcham Ignatium damiiando, et Photium coinmunione sua flrmando, contra edictum nostrum factioni consensere Gra;corum. Cuin autem patrato nefario scelere, Romam reversi fuissent, missus est etiam ab imperatore Michaele cum ipsis ad nos prius legatus nomine Leo a secretis. Quorum adventu cognoscentes, tam ipsum Ignatium injuste depositum, quam Photium moechum irregulariter in sede Constantinopolitana firmatum, niolestissime tulimus, scribentesque nostram summa3 auctoritatisEpistoIam, eidem Leoni a secretis imperatori per Indictionem decimam hanc deferendam contulimus, per quam videlicet nos nec illam damnationem, nec talem promotionem, utpote utramque
inique patratam, admissuros fore praediximus, et
ralione competenti firmavimus.
45.

caeteris fratribus nostris Archiepiscopis

episco-

pis in

regno Caroli gloriosi regis Ecclesias consti-

tulas regentibus.

Deinde

bis facto Concilio, et lectis profa-

nos portare onera qui gravantur, imo hKc in nobis portare beatissimum Petrum, qui nos administrationis suae protegit ac tuctur
43.
liffiredes, fraternitas

Omnium

nis Gestis, quae praedictus

Leo a

secretis

detulerat,

ubi
stri

praefatae depositionis fratris et coepiscopi

Ignatii tenor continebatur; inventi sunt

noiidem
in

vestra liquido novit.

Veruni-

missi nostri

tam

in

damnatione

Ignatii,

quam

tamen
serunt,

inter alia,
illa

qux nos immensis

laboribus in-

nos pra>cipue commovere videntur,

omnino culpabiles. Unde nos Ecclesiam nostram sine omni volentes macula (siPhotii

communione

quaj nobis,

imo

universaj occiduai parti a Gra^co-

cut semper) subsisterc, ne videlicet in ea,

punitis remanentibus, vel tenuis

illis

imori-

imperatoribus Michaele et Basilio, et ab iis qui sibi parent, nequiter ingeruntur. Hi enim odio
inflammati, quaj inferius annotabimus, uobis quasi crimina haereseos ijiipingere moliuntur. Odio quidem, quia Photii adulteri
invasoris Ecclesiae Constantinopolitana; atque neophyli, a depositis et anathematizatis factam proet et invidia

rum

subsannandi

retur occasio, aut nos

:

eorum
;

pravitati consensisse

contra nos

molionem non approbaverimus, fratris scilicet et comministri Ignatii ejusdem Ecclesiae patriarcha;

videremur utrumque danmaviinus et excommudamnationem vero Ignatii, nicationi submisimus et proniotionem Photii penitus respuimus et condenmavimus. Rcverso autem Leone a secretis Constantinopolim, Michael imperator comperiens per Epistolam nostram, quam per ipsum transmisimus, quodnecdepositionem Ignatii, necpromotionem Photiisuscepissemus:mox quemdam legatum nomine Michaelem protos|tatharium cum Epistola
injuriis plena

'Nic. Ep. Lxx.

ad nos

direxit,

et ut

sententiam no-

NICOLAI ANNUS 10.

slram ad votum ipsius commutaremus, vehementer hortatus est,

CHRISTl 867.

91

imperatores Epistolam
transmisere
:

suam

i|)si

regi

Bulgarorum

quam

ille

accipiens, nobis per legatos

46,.

At nos injurias quidem nostras non cu-

nostros deferri devotamente decrevit. Accipientibus

itaque nobis, et perscrulantibus

rantcs, licet circa Ecclesiac injurias

non

tacuisse-

tandem cum

aliis

mus, scripsimus Epistolam nostram, et hanc per Indictionem quartam decimam pra;dicto imperatori perjam nominatum Michaelem protospalharium legatum suum direximus, tam Yidelicet a nostra
Ecclesia
falsas

scriptisEpistolam, non hanc sa^pe memorati principes dictantes, nisi in lacu blasphemiae tinxissecala-

mum,

et luto erroris usi pro atramento fuisse, proculdubio patuere. Conantur enim tam nostram

objectiones

repellere

cupientes,

specialiter,

quani ipsum imperatorem cuni sequacibus suis super hoc negotio ad rectum justitise perducere

latina utitur,

namus
qui
isla

generalitcr, quffi lingua Ecclesiam reprehendere, quod jejuin sabbatis, quod Spiritum sanctum non

quam omneni

tramitem anhelantes. Sed ut plenius hfec tam

imperatori,
sent,
et

ipsi

ex Patre procedere fateamur .

recenset,
ita

quam

aliis

fidelibus intimari potuislocis fratribus

legitur
Filio

Apud Frodoardum, Quod Spiritum

convocatisquibusdam e vicinis

sanclum a Patre
Pergit Nicolaus
:

et

procedere, dicimus.

quod nobis canonice visum est, pniidecessorum nostrorum secuti vestigia, decrevimus et ordinavimus, quod etiam sanctitati vestrse post modicum, Deo favente, plenius
coepiscopis nostris, de his,

50. Dicunt praeterea nos abominari nuptias, quia presbyteros sortiri conjuges prohibemus. Et insimulare tentant, quoniam eosdem presbyteros

intimare disponimus.

Quo

rite, sicut

arbitramur,

chrisniate
:

linire

baptizatorum

frontes

prohibe-

ordinato, qugerere ccepimus opportunitatem,

freti,

qua missos Apostolicaj Sedis etiam adhuc Con-

mus quod chrisma

nos ex aqua fluminis confl-

cere, faliaciter arbitrantur.

Reprehendere nihilo-

stantinopolim

cum

exhortatoriis Epistolis destina-

remus, qui

et

pro salute ipsorum competentibus

illis

eos monitis sediflcarent, et quae fuerit de

stoIicEE Sedis

Apo-

prolata sententia, manifeste

denun-

tiarent, juxta

quod

et

magna Synodus
iter

Nicaena de

his qui abjiciuntur sanxisse dignoscitur.

47. Videbatur
difficile, et

enim nobis

navale

satis

propter

eorumdem

Grfficorum expertas
his itaqne anxieet

insidias valde

tatibus

cavendum. Cum undique coarctaremur,

angustiis
,

minus moliunlur, quod octo hebdomadibus ante Pascha a carnium, et septem hebdomadibus a casei et ovorum esu more suo non cessamus. Mentiuntur quoquc nos, sicut per alia ipsorum scripta indicatur, agnum in Paschamore Judffiorum super altare cum Dominico corpore benedicere et offerre. Quin et reprchendere satagunt, quod penes nos clerici barbas suas radere non abnuunt et quia diaconus, non sumpto presbyteratus officio,
,

ingentibus prelegati

meremur
regis

jam fati Bulgarorum nobis adesse nuntiantur. Unde

ecce subito

apudnosepiscopusordinatur, cumipsietiam illum, quem patriarcham suum nominant, a laico subito tonsuratum ac monachum factum saltu ad episcopatus apicem imperiali favore et brachio provehere
(ut ipsi

quis

est,

qui dicere possit,quanto gaudio et quanta

exultatione simus repleti, eo

quod
illos

et

salubreni eobonitatis

putant)

ininime

formidarint.

Et adhuc
libel-

rum conversionem
(Dei)
tri

per

divitias

ejus

(quod

est gravius) a missis nostris

et praeter

contra omneni

cognovimus;
longe

et

quia

doctrinam B. Pe-

regulam,

omnem
ista

consuetudinem
capilula,

Apostoli, Sedisque ejus exquisisse

licet

qui

positi
;

comperimus, corpore, nobis tamen facti

lum

fidei, si se

ab

illis

recipi vellent, exigere

mo-

liebantur, in

quo tam

quam
et

ea te-

sunt fule praesentes

sed et quia per

eorum regnum

ncntes

anatiiematizarent.

Necnon

Epistolas

facilem ac terrenum missis nostris ad terram Gra;-

corum accessum
gentis

patere perspcximus.

canonicas ab eo, quem suum eecumenicum patriarcham appeiiant, dandas imi)robe requirebant.
51. Hisigitur (explosis ca^teris curis) vos, fra-

48. Ordinatis igitur

tam qua; Bulgarorum

tres,

congruere fidei rudimentis agnovimus, quam quaj Constantinopolim mittere disposueranius, missos quoque nostros cum legatis jam nominati regis per ipsius transituros regionem
recipere
di-

summopere convenit desudare. Et quia communia lia>c sunt opprobria, quai universali Eccleea duntaxat parte, quai latina uti dignoscitur iingua (sicut pra^tnlimus) ingeruntur communisiaj in
:

reximus. Quos imperatores Grajcorum non solum

ter

omnes,

(|ui

divino sacerdotio illustrari videmini,

minime consensere, verum etiam vehe-

decerlare debetis,

menter adversus Bulgaros animos commovere, eo quod per suam cos terram transire permiscrint, nibil aliud proculdubio innuentes, nisi quod eos,
si jier sibi

subjectas regiones transiissent,

illis

peri-

culis tradercnt,

quibus

pra;dict;B

urbis haeretici

quo paternaG traditiones tanlm non pateant. Sed qua pravi quiquo consuela contemptione tam mentientes, quam errantes maculare gestiunt mauu communi defensionis ab omni najvo blasphemia! funditus eruantur. Ridiculum est enim et satis abominabile
derogationi
:

principes sx"pe Sedis Apostolicaj legatos pro causa

fldei, vel correctionis Ecclesiastica;

destinatos tra-

lari

dcdecus, ul temporibus nostris, vel falso insimusanctam Dei Ecclesiam permittamus, vel eas
Iraditiones, quas antiquilus a patribus nostris sus-

didisse leguntur.
49.

Praclerea

cum

Bulgaroruin rege demoiis-

rantibus, et ad

urbem Constantiuopolitanam
,

cepimus, pro iibitu semper errantium infringi patiamur.

52.

dem

nostris

accedere missis conantibus

iidem

Qnapropler nccesse

est,

ut

eorum cona-

92

NICOLAI ANNUS 10.

CHRISTI 867.

libus resistamus, ct falsis illorum jaculis veritatis

quis nesciat illustres viros, ct prtecipue Lalinos

clypeum opponamus. Quod nos quiclem, opitulante supcrna potentia, ])rout valcmus, agere non omiltemus. Nec cum opportunitas ca;litus datur,
contra
illos

pro

Ecclesia Clu'isti

tacebimns, sed

magnopere convenit,
tas

ut et vestra
,

quoque

fraterni-

morem
ct

secuta

majorum
(nisi

concertans nobisrecessit)

nonnulla scripsisse, quorum fnlti auctoritatibus islorum oppido sane respondere posscmusinsania?, si vel illis nos reprehendendi, vel nobis eis conlentiosa fauce gannienhbus rationem reddendi consuetudo quajlibet extitisset? Sed quid mirum, si hoc isti pra;tendunt, cum eliam glorientur atquc
pcrhibeant, quando de Romana Urbe imperatores Constantinopolim sunt translati, tunc et j^rimatum

cum,

iinanimiter collaborans in lalibus inve-

niatur.

Siquidem

mente
aliis

nunquam

Hesperia; regiones, ut de

mundi

plagis inte-

Romanse
Ecclesise

Sedis ad Constantinopolitanam Ecclesiam

rim taceanms, a Sede beati Petri in hujusmodi qua^stionibus dissonantes inventa; sunt. Unde unusquisque vestrum,qui metropolilana jura sortitus
est,

transmigrasse, et

cum

dignitatibus regiis etiam

translata

Romanae

privilegia

fuisse?

ita

nt ejusdem invasor Ecclesiaj Photius etiam ipse se

in scriplis suis

junctis sibi fratribus et coepiscopis

suis,

qui

archiepiscopum atque universalem

ergo
fratres,
si
si

sub se sunt, de his diligentem curam suscipiat; et quid invidis corum detractionibus opponi necesse sit, rimari studeat, et mvenire summopere gestiat,
atque invcntum nobis ocius transmittere minime parvipendat; quatenus id nos quoque adversus

patriarcham appellet.
55. Videte
Christi
,

ha;c

Ecclesiaj

non

praejudicent, videte
;

tolerabilia vailli

leant a;stimari

considerate

si

debeant

Ecclesiae

eorum vesaniam cum caiteris assertionibus nostris deinde niittere valeamus. Non enim in nobis tum
invisibilis hostis sic

Roraanfe hujusmodi derogationes vel detractiones ingerere, cum ipsa ex quo coepit Christiana religio
dilatari,

quse semel in Petro patrono ac institutore

editione

Romana ',

Codice Fabri (uti tur ab ultimo versu

53. Nihil
invisibilis
hostis,

Hucusque in concordiam reliqua autem qu desunt, ex superius diclum est) supplen-

suscepit,

alia climata

immutilata tenuerit, et incorrupta per mundi docuerit nec apparuerit quis,

quam
pserit

ita

correcto

per tot saltem sa;cuIorum curricula, qui ejus traditionibus derogaverit, aut obviare pra;sum;

enim

iu nobis

tam

visibilis

quam

licet,

ut prsetulimus, in Ecclesia crebro

:

sicut

concordiam, exhorrescit.

gni doctores effulserint

clesia (ut

nec visa

sit

maunquam Ec-

Ideo

mutua studia nostra provocemus, et contra communes iiostes non quasi hac vcl illac palantes,
:

non dicam Constantinopolitanam, quai

sed tanquam castrorum acies ordinati reperiamur sicque fit, ut dum nos vestram unanimitatem ad communem incitamus conflictum, et vos nostris

longe post institula est) cujus hEec doctrinam vel auctoritatem secuta sit, cum ipsa potius alias Ecclesias instituerit, atque his nonnullas traditiones
contulerit; adeo ut

certaminibus

interestis,

ut et nos vestram sancti-

quemadmodum Bonifacius SedisApostohca;pra;suI testatur, instilutio universalis

nascentis Ecclesiae, de beati Petri sumpseril ho-

moniam

debito mentis affectu diligere fraterneque

venerari cernamur, et vos in nullo a capite, id est, a Sede Pelri dissidere noscamini. Quanto autem
livore,

nore principium, in quo regimen ejus

consistit.

et

summa

quantaquc vccordia jam designati Gra;coillicitis

56. Perpendite ergo,

sint Ecclesia;. Dei, si ha;c

fratres

si

ha;c utiha

rum

principes eorumc|ue satellites adversus nos,

congrua videantur ejus

si

pro eo quod suis noluinius parere

ligi,

animosi-

ordinationibus
lica;

perpendite, rogo,

Sedis Aposto-

tatibus, animati sint, in eo manifeste datur intcl-

quod aut
;

falsa sunt,

quse nobis impingere

missos a visione sua excludere, vel eos, aut Epistolas nostras spernere debuerint, et ubi sit

moliuntur

aut certe jam a prisco tempore, sine cujusquam contradictione in Ecclesia Romana, imo in tota occidentali parte hactcnus custodita.

aliquando gcstum, quceso, memorare contendite alioquin contra tanlum laborare contemptum
:

nobiscum

tota virtute curate.

Nam

si

hujusmodi

apud ipsos magni doctores Ecclesia;, nuUus tamen eorum de his rcprehensionem fccit, nisi hi, qui non zclo justitiae ferEt

cum

floruerint etiam

mos

iu Ecclesia Christi fuerit exortus, videlicet ut

,

legati

seu

littera;

personarum
suscipiantur
:

ab

his

singularum Ecclesiarum vel quibus mittuntur, minime

vidi,

traditiones

scd zelo invidiaj perculsi Ecclesia; lacerare anhelant, prfccipue cum de jcjunio

quis locus restet saluti, nos penitus

sabbati tcmpore S. Silvestri confessoris Christi sit satis discussum et disputatum, atque ut celebra-

cum per legatorum et Epistolarum destinatarum interventionem, ad fidem nonnullos conversos, ct ab errore multos rcvocatos,
ignoramus
;

praesertim

rctur per onmia definitum, nullusque post ha;c ausu temerario contra illud slatutum venire, aut cum potius e disaltem mutire prffisumpserit verso Sedis Apostolica', institutio, et Ecclesia; Romanai sequens obscrvantia ejusdem salutiferi constituti exsecutrix fuisse hucusquc reperiatur.
:

et

rediisse, vel

ad pacem ca;terasque correctiones plurimos vel accessisse noscamus. Et certe, si hoc

licitum esse posset, nullus profecto nobis tranquil-

liorem vitam ducere valuisset, nimirum quos quotidiana undique veniens, annuente Christo, frequentia, non modice reddit soUicitos, ncc paucis
constituit subinde sudoribus fatigatos.
57. Perpendite nihilominus,
si

54. Pra;terea dc processione

S[)iritus sancti

a legatis no-

Ep. LXX.

stris libellus exigi

debuit, aut qua; huic exempla

NICOLAI ANNUS 10.

prscccsscrint,

CHRISTl 867.
,

93
pro specialis hujus Sedis

cum

nec scripto insertum, nec mc-

negotium
cessoribus

sed

etiam
hic

morisc commenflatum talo quid inveniri credatur. Numquid nos alicujus novitatis inventores extiti-

exorta causa praedecessores veslri una

nostris
soliti

cum

praide-

sint

non immerito
iidem

mus?numquid
et

alia, nisi

qua) ad salutem ipsorum

convenire.

Nam mirandum quamobrem

ita sajviant, ita
:

statum pertinebant, transmisimus? Numquid nos haeretici aliquando

ad
Ecclesia;

communem

fuinuis?Nam licel nos peccatorus quidem esse non quorumlibet tamen errorum fcEce denegemus Deo gratias , minimc recognoscimus, pollutos
:

commoveantur, ita in convicia nostra prorumpant cum, si bene gesserunt, eos non nobis comminari, scd de bouo
imperatores
gratias auctori referro, etin seipsisgloriam habere,
et

missos vel legationem nostram non res|)uere,

quemadmodnm illi, qui nunquam sine scUisinate, nunquam prorsus ab errore i-epcriuntur extranei.
autem nos ab illis ct exigere et suscipere, nou autem illos a nostris requirere solere, consuetudo hucusque custodita demonstrat. Cum enim propter primatum Ecclesiaj RoChristi munere manse in B. Petro concessum nemini sit de Sedis
Libellos
,

sed utpote suis bene gestis congratulantes libenter

admittere, etnobiscongruaresponsa dirigere, profecto decuerit. Si vero

male operati sunt, ut quid

satagunt, sed inditot

non

corrigi potius et meliorari

et in

gnanter anhelant,
ordinationes Dei

contumelias adversus
insiliunt?
tuisse
intel-

et Ecclesia^ traditiones

quamvis non
videantur
nos
;

tani indignati,

ApostoUca) judicio judicare, aut illius seutentiam

retractare

conscientia

quam deterrili namque remordente

Quamobrem
ne per

permissum

constat

nimirum

eos ab his

lexerunt, pro judicanda canonice sui obligatione

illas

nullum jus possidere

bere
fas judicandi,

libellos exigeudi,

quos ha-

in partcs misisse.

hujusceillos vel

nuUo habetur canone, nuiio probatur exemplo. Potiorum enim est ab inferioribus, non inferiorum a potioribus violenter exigere rationem, aut extortam elicere satisfactionem.

modi

consilio usi sunt,

quo

videlicet legati nostri

nullatenus admitterentur,
vel de

scilicet

de recuperato fratre et coepiscopo nostro Ignatio,

damnato Photio invasore Sedis

;

Apostolicae

Commendativas (commendatitias) autem Epistolas

(etiam
efQagitasset)
:

sententia penitus sint difTamati

nec rursus iidera

,

quid antiqua consuetudo fierianobis dandas Pliotio nullo modo mitteremus quippe quem non caeterarum uostrarum communione in Ecclesia Constanhnopolitana stabiliendum , sed nostrae sententi;c jam mucrone perculsum, ab ea penitus decreveramus lanquam adulterum propeliendum. Verurn pro his et his
si

tale

tanquam
sciri

fautores tantac perversitatis

ac per hoc

obligati manifeslius,

quod

errent, excommunicati,

eorum

atteslatione,

autscriptorum nostrorum
eos idcirco

serie

potuisset.
illa

Undc quis non videat

de nobis
suae

derogationum verba depromere, ut

pravitatis acta

quoque

possent contegere

et

ideo velle nostra suis

prffistigiis

obfuscare, ut sua
clari-

similibus causis canonice discutiendis et rite definiendis,

valeant tenebrarum opera longe lateque

ficare ?

tam vestram, quam aliorum fratrum et coepiscoporum nostrorum reverendam ad nosconvenire vellemus pra^sentiam
,

59.
et

Nam

qui stylus sufficiat exarare

nostri

quanta
directi

nisi

vos

diversae

quaha, priusquam missi

illuc

mundi
sentes,

calamitates et quotidianaj pressurai id ge-

fuissent,

vel etiam post reversionem

eorum tam

rere vetuissent. Sed qua3

nobiscum

ageretis pra?;

hortamur, agites altem absentes qui tamen dum intra sinum cliaritalis, quam latum mandatum ' Psalmista nuncupat vos circumplectentes semper intuemur quasi praisentes, tcrrarum pro,

specialitcr

quam per lilteras suas, ut de nostris omittamus, dc beati Petri principis Apostolorum laudibus, de Sede ejus vel Ecclesia; Romanae privilegiis nobis pr<Econiadestinarent?Cum
per legalos,

autem eosdem

fecto s[)atiis

nunquam

poteshs haberi visibus iio-

stris absentes.

tis

58. Verumtamen huc venicndo non recuselaborem arriiiere, ncc jussa terreni principis, nec ulla inipedimenta sacculi pium studium vestrum a communi hac Ecclesiastici negotii meditatione, seu necessariasollicitudinecohiberequoquo

Apostolica3 Sedis missos in suam nequiliam traduxissent, et instar quarunidam prostitutarum libidines suas ipsis connivoMtibus cxplevissent, primo quidem conati sunt nos iteratis laudibus efferentes, et versutis blandisque lenociniis

adeuntes, ad suos infiectere pcssinios actus, ut his

a se perpetratis nostro consensu flrmitatemtribue-

remus, supra

modum

hortali sunt et de[)recali. At

modo

valeant

alioqui vestram ad nos fraternitatem

ubi nos, inspiralione divina, quae acta sunt, |)erpe-

convocandi, et pariter de hujuscemodi quEstionibus tractandi nobis erit omnino nccessitas ut

;

ram commissa
vimus, sed
sententia
,

fuisse comperientes, ca

non solum,
ap[)robailli,

juslitia magistra,
et

videlicet juxta pristiuam

consuetudinem nobiscum in idipsum apud sanctum Petrum convenientcs,

jam diximus, non damnavimus protinus

ut
:

versa

communes Ecclesiae contumelias commune sacerdotii culmen in

singuli

repellamus, qui
Christi

plectrum lingua! in derogationes et blasphemias acuerunt, et tanc^uara suimet obliti,

contraria his quae primitus proseculi ferant, tra-

Ecclesia

secundum suorum qualitatem

;

privilcgio-

claveruut. Et quia,
specialiter

diguoscimur prascipue cum non solum propter hujusmodi generalis Ecclesia;

rum

promeruisse

impeteront,

Dco auctore, de nobis quid non invenerunt traditio:

nibus paternis divinis testimoniis roboratis detraherc curaverunt, et quod agere majores eorum

minime

praesura[)serunt

isli

eliara quae anliquitas

04

NICOLAI ANNUS 10.

susccpit,

CHRISTl 8G7.
et

Romana
tibus

cum

numerosis hanc sequenet pri-

OptamuR fraternitatcm vestram nunc

bene valere.
62.

semper

Ecclesiis

gcneraliter accusare, et blasplie-

mare ore

polluto

minime timuerunt. Quin

Tua

vero, frater Ilincmare, pietas

cum

vilegiis Apostolica} Sedis,

quorum

valetudine sua

Ijanc Epislolam legerit,

maxime
filii

curet, ut ad alios
nostri Karoli glo-

tibns

quoque roborari poposcerant, quia suis malignitanon favimus, conviciari et derogare vice
tcrgiversatoria multifarie studuerunt.
00.

archiepiscopos, qui in regno

riosi regis consistunt, deferatur,

ac id

summopere

agerc studeat, et ut de his singuli in dioecesibus

suis

Porro autem, quia nos Apostolicae Sedis

singulariter

una cum

suffraganeis suis, in

cujuscumque

auctoritatem, Deo gratias, non ignorantes, hactenus

regno
bis,

sint constituli,

convenienter tractare, et no-

quodammodo
Eolatio

eorum

pravitatem, nullo
,

quae evenerint, suggerere curent, eos incitare

negligat. Ila ut

vestro

more

prisco

muniti
illi

constantia

non
tis

eorum omnium, qua?

praisen-

sununa repressimus, actus suos

tur.

nonnisi nobis

Epistola; circumstantia continct, tu et strenuus

displicere, nonnisi nos exsecrari, fallaciterarbitran-

Quamobrem

fieri potest,

ut

hcTec

sua venenosa

cxsecutor illis existas, etapud nosverax et ])rudens scriptorum tuorum serie relator inveniaris. Dat.
. A qua usque ad ipsius Nicolai obitum viginli et unus dies numerantur, secundum Anastasium, qui vult eum defunctumdecimatertiaNovembris ut plane possit intelligi haud diu post, ipsum sanctissimum

graminis semina per ahas mundi j^artes dispergant, simpliciorum piorumque fldelium corda suis illicitis vocibus incurvent, adeo ut, sicut ipsi gloet

decim. kal. Novemb. Indictione prima

die

ad Alexandrinum et Hierosolymitanum , patriarchas jani miserint, eos videlicet, ut in dejectione Ignatii patriarclia;, et in promotione invariantur
soris Photii sibi

Pontificem in aegritudinem

consentiant, adiiortantes. In quo

fortasse conlra statuta

magno

totius Ecclesia^

eam damno e

incidisse, ex qua,
vitji

sublalus

est.

non nos eoruro concordiam

tinatam, Deo adjuvante,

Nam

seu fraditiones Apostolicse Sedis improvide conglu-

Frodoardus in historia EccIesiE Rhemensis, Hincmarus hanc accepit Epistolam, inquit

:

pavemus:sed ne

suasio-

quam
git,

multis adstantibus episcopis ante

Nicolai papae,

regem

le-

pravorum, eos ad suum ijisorum discrimen contingat ab sequitate decidere, condolemus. Sunt quippe diris, etcontinuis Agarenorum pressuris altriti, ac per hoc evenire valet, ut vel decepti, vel pro sui relevatione sibi plurima tribuere spondentibus Constantinopolitanis principibus, quod et gementes dicimus, assentire conibus
iilectos

qui tunc in suo palatio Corbenio erat, et juxta

mandatum

hanc ad

alios arcliiepi-

scopos citissime deferri curavit. Interim Nicolaus

papa decimo terho die mensis Decembris e vivis excessit, etc. Anastasius autem xui Novembris

defunctum
siam,
et

asserit.

03. Objecta a Photianis

in

Romanam

Eccle-

gantur.
61. Quapropter venerabilis industria vestra talem se de ctetero exhibeat, necesse est, ut sole clarius hanc a Sede Petri in nullo dissidere, quin potius cum illa in cunctis sentire iidem hostes co-

gnoscant,

ita

ut pra;sulatui nostro scripta divinitus

tnaxime circa processionem Spiritus sancti diluiintur. Sed quid pro Latinis adversus Groccos in Galliis fnerit elaboratum, ex eodem Frodoardo aliqua ex parte consequi possumus, qui dum relegit Epistolas ab Hincmaro conscriptas, Item de responsionibus ad objecta lifEC habet

inspirata sapientia vestra, reprehendendo, et forti

Graicorum, quaj Odo Bellovacensis episcopus

gens descripserat,
et

colli-

prorsus invechone feriendo tautam eorumdem imperatorum vesaniam, mittat, quaj nos suscipientes

domino Hincmaro miserat.

quia seipsum instructum

Unde
sensit

gratias

Deo rex

egit,

rursus ea

cum

aliis

assertionibus nostris. ad

valeamus.
illatas

ipsorum quoque dementiam confutandam mittere Ita ut cum ununi pariler idemque nos
hostes sentire cognoverint, nec injurias a se nobis
ulcisci

citer adstruaut,

solummodo nos affectare mendanimirum cum adversus se monointuentur. Et

,

machiam aggredi quodammodo nos

per hoc quod sint et
alii

ab eis, quos uno spiritu potatos invenit, et quid de his vidcatur sibi simul conferendum esse Subjungit significat. Et inferius de iisdem quoque de libello ipsius Odonis contra objectiones Grajcorum, quaedam se in eo memorans annotasse, quaj retractanda et corrigenda forent.Ha3c ipse. Ex quibus intelligas tum Odonem Bellovacensem,
:

ChrisU dilectores

et

eorum

perversitates odienles, liquido

comprehen-

tum Hincmarum Rhemensem Grajcorum objechones plurimum

64. At ne penitus
illa capita,

adversus easdem
laborasse. Porro

dant, et ora loquentium iniqua penitus obstruantur, ita ut, Chnsto duce, una mente et ore ac

eas lucubrationes nescimus editas.

relinquamus inlacta decem

te-

plalanges brachio quasi slrenui iiropugnatores iiostium prem.ere ac debellare communi studio reperiamur, eorumque perniciosam factionem, ipso
,

quaj a Grajcis objecta Nicolaus ipse

in primis

statur

ea hic obiter breviterque saltem attinga:

mus, atque
1.

auxiliante, concertalione funditus interrupisse

com-

Quod ad

sabbati jejunium, vetus fuit ista

periamur

et

tam inventores mendaciorum, quam

inter Latinos

fabricatores pcrversorum

dogmatum
jesu
Cliristi

paternis deliclypeis
in

nitionibus, ac

veracium assertionum
nostri

nomine Domini

unanimiter

triuinphare ac superare per onmia dignoscanuu'.

atque Grajcos controversia ab ipso fermc exordio nascentis Ecclesiae, post obitum videlicet Apostolorum. Tu vero consulas, qute fusius primo tomo Annalium scripta sunt. 2. Quod Spirilum sanclum a Patre procedere.

NICOLAI ANNU.S
negaritomnino
latina Ecclesia, aperlissiniiun

10.

CHRISTI 867.
ut quia suis
illi

95
litteris

men-

cessitas,

usque in Orientem

dacium

est.

Quod autem

dixerit a Patre et Filio

missis

duo

procedere,
cibus et
3.

sincerissiina \eritas est, a mnjoribus onmibus, a Damaso incipiendo, Romanis Pontifialiis asserta.

essent in

damnati episcopi injusie conquesti Nicolaum, injusteseabeoessedamnatos

:

oportuit ut per ipsum universo innoiesceret orbi, senteniiam in eos latam fuisse justissimam, osien-

Qiiod custodiens in sacris ordinibus

ca;li-

dens quot quantorunKiue criminum iidem auctores fuissent.

batum
niiesia

Occidentalis Ecclesia

damnet

nuptias,

ma-

calumnia
Orientali, a

est.

Nam

clericorum ccelibatum

antiquissimum

fiiisse in

quam
tum
sitis

iam Occideniali, temporibus Aposiolorum servaEcclesia

tum, suo loco superius e\identissime demonstraest; ac pariier declaratiim,

quam

desipuerint

Graeci a

tempore sexige Synodi, commentiiiis appocanonibus conjuyium sacrorum ministrorurn

4.

admitientes.

quod ad Phohi criminationes in objectas pertinet, non pra;quod eunuchus corrodens, denie termittendum canino qua^cumque obvia posset, conira Romanam Ecclesiam rasionem barbarum objecit ipse eunuchus glaber, non aliud responsum accepturus, quam quod Demonaxis in Luciano Perridiculum, inquiens, hoc mihi visum est, si tu a barba
67.

Demum
,

Ecclesiam

Romanam

Qiiod alicubi conccssum presbyteris, ut

liniant cbrismate, ex
:

philosophantes judicandos esse exisiimans

ipse

bapiizaiorum fronies
causa
sit

magna

barbam non habens

Quid

dispensatum

in conirarium plane esse

momus

isie praetermisit,

ut in Occiden,

usum,

osiendiiur.

5.

Quod

uiatur Ecclesia Occidentis aqua pro

testiflcatione est raanifesta ca-

chrismate,

omnium
Quod
in

talem Ecclesiam quavis occasione inveheretur?ad hoc venumdatus, ut alter' Achab, ut faceret malum, prinms auctor ut dum scissionem ab Eccle,

lumnia.
65. 6.

sia

Romana

procurat, pessumdarei, et in prseceps

omnes
est,

Occidentales
in Italia

Quadragesima caseo vel ovis utaniur Ecclesiae, calumnia

ageret Constantinopolitanam Ecclesiara. Ipse siqui-

cum

montes tamen id concessum. Sed in bis diversarum Ecclesiarum iam in Oriente, quam in Occidente absque scrupulo Ixsx Caibolicaj fidei, diversas fuisse conesse

nunquam in usu fuerit, trans ex magna causa alicubi apparet

dem primus , qni, quod nullus prajdecessorum quantumlibet cerebrosus, etiam si hareticus fuerit, eidem RomauBe Ecclesiae infensissimus , ausus est
facere,

eamdem

les haeresis

Ecclesiam, imo omnes Occidentanominesuggillare, quod assererentSpiFiIio(iue ])rocedere.

isla

ritura

sanctum a Patre

sueiudines, ex aniiquis

theolo;-;is

superius est fusius

Chri-

68.

Non enim

recens

per

Romanos

Ponii-

disputatum.
7.
sti

flces suis Epislolis

innoiuerunt in Orienie, sed anle

Quod super

aliare

una cum corpore

est

offeratur agnus,

tcmpore Paschaiis,

mani-

quingenlos annos reperiuntur annuntiata liiieris primum Damasi papaj qui vires dedit (quod
,

fesia

calumnia.
8.

barbas radant, confutanda schismaticorum insania, de quo pristino usn ab exordio Ecclesiaj nasceniis Romai recepto, suo loco superius pluribus est periractaium.
clerici Occidentales

Quod

ridenda potius

quam

suo loco superius) ut Constantinopolitanum Concilium sub Nectario OEcumenicum diceretur, (ser quod Spiritus sancii esi defensa

dictum

est

Divinilas, et per

Symbolum

praedicata. Id

quidem

ipse habet in anathematismis appositis ad Episto-

non suscepto presbyteraiu transeant ad episcopalum calumniam esse cano 9.

Quod

diaconi

lam datam ad Paulinum Antiochenum episcopum a^Theodoreto dolo malo falsatani, ut qui conira Cyrillum Alexandrinum negavit Spiritum sancium
a
Filio

nes Occidentalis Ecciesia^ manifestant.

10.

etiam

procedere.

Porro

legilima

lectio

Quod

libellus fldei exigereiur

ab

illis

legatis Apostolicae

Sedis

quod cum nunquam

eorum scripiorum Damasi posiia habetur in omnium anhquissima Cresconiana CoIIectione alibi
non
superius' recitala his verbis est Pairis tantummodo, aut
:

pro monsiro haberi debel, sicut ut ab eorum patriarcha ad Christi fldeles decresit,

antea usurpaium

Spiritus sanctus

Filii

tantummodo
quis dilexerit

tales scriberenlur Epistolse . Hajcobiter.

Spiritus.

Scriptum

est

enim

Si

66. Porro de hacEpistoIaNicolai liquis

alia

flt

mentio in an:

mundum, non
pium
hic est^
:

est Spiriius Pairis in illo.

Clirisli

Item

scri-

Francorum Annalibus a Pithoeo edilis deque eodem tempore scripla de condemnatis ab

quo ad suas scdes idem Pontifex eos noluisset; ha;c enim ibi leguntur: Ni,

Qui autem Spiritum

non habet,
et Filio,

non

est ejus.

Apostolica Sede GuniharioetTheutgaudoepiscopis,

ea occasione
restituere

inlelligilur S|)iriius sancius, de

gelio dicii^:

EvanQuia Spirilussanctusa Palre procedit.

in

Nominato itaque Patre quo Filius

Ef: De meo

accipiet, et annuniiabit vobis. Ikcc

colaus papa

Romanus episcopis Germania; duas

des-

Damasi apud Cresconium purissima atque simplicissima lectio

,

tinavii Epistolas,

unam

de faciionibus Gra^corum,
et

alieram de Theuigaudi
depositione, in

Guntharii episcoporum

Patre Filioque
ptione,

per quam Spiritum sanctuni a procedere, ex necessaria assumest.

qua

refert eos

septem

capitalia cri-

deductum

Sed etlocum Damasi

e Gra;-

mina commisisse,

et prisiina; dignitatis

restiiu'

tionem nequaquamrecipere posse comniemorat . Ihcc ibi. Exigebat autem ista ab ipso Nicolao ne-

3.

Reg. x:a.

annol). 447.

TlieoJ. H. Toin. vr. *l Joau. ^Rom. vm. Joan.xv.

'

liist.

1.

v. c.

"^

Annal.
Ib.

ii.

'

'

xvi.

96

NICOLAI A.NNUS 10.

CHRISTI 867.
scripsisset,
;

corum fontibus, quos reperit limpiilissimos, nec impostorum pede turbatos cilat Gennadius patriar Damasus cha Constantinopolitanns his verbis
'

nus Pontifex
Gra3ci

Spiritum sanctnm aPatre

Filioque procedere

altera,

eumdem

dixisse

qua calumniabantur Chrislnm in (|uantutn ho;

sanctissimus Ronifc prajses, qui tunipore secnndffi

Synodi Conslantinopolitanoe vixit, in contessione Catholica; fidei, qnam papa huc niisit ad Paulinnm Antiocliiae cpiscopum , ha3C habet Credimus in uuum verum Deum Patrem, ct Filium, et Spiritumsanctum, factorem visibilium, et invisibilium, per quem omnia creata sunt in cxlo et in terra,
:

niinem non caruisse originali peccato ex illa enim id ipsi eliciebant sentenlia, quod Christum dixisset (ut majores nostri) secundum divinitatem cnnsubstanlialem Pairi, secundum humanitatem
consubstantialem nobis. Sed
petiti

Roniani, stalim
,

omnem

ea de re declarantcs

vocem

abstulere

unum Deum et hanc unam esse divini nominis Triuitatem, Patrem, qui Filius non est, sed habet Fihum, qui non est utiqucPater, Fihum,
hunc
,

calumniam. Ait ergo Maximus in dicta Epistola ad Marinum diaconum, a Metio nostro modo scientiai ac jiietatis ergo a S. D. N. Clcmente VIII creato episcopo ThermuIarumapudSamnites
tati tradita

civitatis latini-

qui non

est Pater,

sed Filius Dei natura est. Spi-

ritum vero paraclitum neque Patrem esse, neque Filium SED ex patre procedentem et filio. Subjicit liis idem Gennadius tesUnionia Leonis papse atque Hormisdae eadem affiriuantium, et aUo,

70. De litteris vero sanctissimi papa;, qui nunc Ecclesiam regit, non in tot capitibus, quot

vos scribitis

illi

qui regiam incolunt

urbem

(Con-

stantinopolim scilicet),eas susceperunt, sed duobus

rum

qui libere ea scripsisse ad Orieutales repe-

tantum,

quorum aUerum
;

est

theologicum, quod

riuntur, diversis

quidem temporibus, cum nec ab

videlicet dicat sanctissimus papa, Spiritum

sanctum

ahquo eorum,

licet in

Romanam

Ecclesiam infensit

etiam a Filio procedere

alterum vero de divina

sissimo, adeo contradictum est, ut

ausus vel
id pro-

Incarnatione, quod scilicet scripserit idem sanctis-

Romano
fitenti, et

Pontifici, vel alicui

Occidentalium

constanter asseveranti impiugere crimen

hseresis, et

Ecclesia scissionem.

meditatus fuerit ea de causa a Romana Inio boni consulere, et in

simus papa Christum Dominum quatenus homo est, ab originali peccato non esse immunem . Eliciebant isla illi ex dicla voce adeo absolute prolata,

non quod

ista dixisset

Pontifex, ut ex inferius

saniorem sensum interpretari

consueverunt

id,

dicendis apparet. Respondit

Maximus de

his quaj

quod de eadcm
Filioque a

Spiiitus sancti proeessione a Patre

pro defensione dictorum Romaniafferrent, dicens:

Romano

Pontiflce assertum alicubi in-

Et quod ad

primum

(juidem, attulerunt

Romani
nec-

venissent, ut fecisse constat sanctum

Maximum

auctorilates

suorum Patrnui

sibi suffragantes,

virum doclissimum, et ob defensionem Catholicse fldei martyrem, qui cliruit tempore S. Martini papae et martyris, anno Redeniptoris sexcentesimo
quinquagesimo sub Heraclio Constante imp. cujus de ea re sententias gravissimas in Epistola aJ Marinum conscriitta, qui pugnant adversus Grsecos, citare consuevere una cum aliis sanctissimis antiquis Graecorum Patribus, qui idipsum de processione Spirilus sancti a Patre et Filio professi
esse

non Cyrilluni Alexandrinum

nientariis,
scripsit,

in sacris

illis

com-

quae in Evangelistam Joannem conquibus nullo pacto Spiritus sancti FiUum

esse causani, seipsos affirniare ostenderunt.

Unam

enim noverunt Filii et Spiritus sancti esse causani, Patrem videlicet, Filii quidem generaUone, Spised ut per ipsum ritus vero sancti spiratione
,

Filium procedere dicentes Spiritum sanctum, declarant eUam, ut hoc pacto essenUae connexionem,
ct

inveniuntur,
gis,

quorum catalogum expressum habes

scripsere

in Concilio Florentino, et in ahis pluribus theolo-

Ne

qui

eodem argumento

commentarios

pro Latinis adversus Graecos, quoruni est

numerus
one-

pene

infinitus, ut eos singulos recensere sit

rosum atque superfluum, C9. Quod autem ad Maximum spectat, et ejus locum citari consuetum in Epistola ad Marinum (ut rem quam diligenter agamus) sciendum, quod duae eodem litulo reperiuntur ejus Epistolae, quarum altera ad Marinum presbyterum, altera ad Marinum diaconum, ambai dogmatica;, quorum
tria vetustissima

et immutabihtatem indicarent. duo esse principia asserere viderentur. Pergit Maximus 71. a Quod ad secundum vero, nulla opus est apologia, vel excusatione. Quccnam enim in hujusmodi rebus potest oriri dnbitatio etiam illis, qui

identitatem,
scilicet

pro ingenii sui perversitate occasionem dubitandi

quajrere in
ciisertis

omnibus consueverunt?

Rem tamen
Christum

verbis declaraveruut,

dicentes

Dominum
;

nullo pacto peccatum habuisse, neque

inveniuntur Ronueexeniplaria, in

collegio

Graecorum

unum,

aliud in Columnensi

bibliotbeca, atque terlium in Vaticanaemendalius.

In ea igitur (luai scripta est ad

mente quidera, qua videtur Adamus primum delineque alicujus mali actionem vel operaquisse tionem ex mente per corpus procedentem omnino in Christo Domino unquam fnisse. Et isti quidem, (Romani vidcUcet), ha;c inquiunt de illis, quie sine
causa
urbis),
ipsis

Marinum diaconum

objiciuntur.
iis

Illi

vero

(regiai scilicet

Epistola

inler alia quaj ibi tractantur dogmatica,

recensentur

querelte Graecorum adversus

Roma-

nam
'

Ecclcsiam,

quarum

altcra crat, (|uod Ronia-

quibus justissime ipsi accusantur, nullam hucusque excusationem attulerunt, etc. In flne vero qui cupit aniicum salvum, ut inconvulse Ecclesia3 Ronianae junclus persistat verbis
de
:

Geimad. pio Couc. Flor.

sect. 7.

his persuadet,

quam

elegauUssirae ista subjicieus

NICOLAI ANNUS 10.

72.

CHRISTI 867.
id profiteri scriptis litteris ccepit
:

97
qua; reliqua

Omnes
fide
,

termini terrae

et

quicumque
solem

semel

ubi(jue terrarum
et

Cbristum
ad

Dominum puramente,
,

fuerunt, erigendo sibi cathedram contracathedram,

Ortbodoxa

confltentur

quasi ad

angelum apostatam imitatus

altius contra
;

par soiium, imo

seterni

sanctissimam Romanorum Ecclesiam, et ejus confessionem et fldem intenti respiciunt, ex ipsa rutilanlem splendorem reciluminis
pientes

sanclam Apostolicam Sedem sibi constituendum putavit ut non solum illud usurparit

quod Romanai

Ecclesiaj estsolius,

utOEcumenicus
canonicas

spiritualium et
sex
illae

sanctorum
sanclai

dogmatum,
et a

diceretur, sed et a legatis Sedis Apostolica; fidei

quemadmodum
Deo

Synodi sacraj

professionem exigeret,
scriberet,

et Epistolas ipse

dilectai disertis verbis et

magna cum

religione

quod

spectat

tantum ad
pariter,

Romanum

Pon-

exposuerunt, apertissime pronuntiantes fidei

Sym-

tificem. Apostatantis
et

primum

angeli superbia est,

bolum. Ab initio enim adventus Incarnati Verbi universaj ubique terrarum Christianorum Ecclesia; a sancta Romanorum Ecclesia originem habuerunt, et fimdamentum solum et maximuni, contra

blasphemia in

Deum

dum

institutum

servatum semper in hoc tempus bierarchicum ordinem eunuchus invasor alienae sedis, atque falsarius (ut est demonstratum)
divinitus in Ecclesia, et

quod nullo

])acto porta;

inferi

praevalebunt, juxta

avertereausussitatquesubvertere, liomo, sentcntia

Nicoiai ',innumerabilium

ipsiusmet' Salvatoris nostri promissionem, ut babeat scilicet claves Orthodoxae in

confessionis et

repertus

praivaricatio-

ipsum

fidei

et

num
Ita

aperiat

illis

qui ad ipsam

Roma-

obnoxius, imperatorum tantumauxiiiofretus. quidem princii^es terrse, potentes iniquitate,

nam

Ecclesiam
et

cum

i)ietate

accedunt, veram et

adversus
nierunt.

Romanam

Ecclesiam

cum
et

Photio insadissimuiavit
,

realem

solam pietatem (jua^rentes. Et claudat e

coutra, et obstruat

omne
,

os heereticum,
etc.

quitur iniquitatem in cffilum,

Hcec

quod loMaximus

73. At

quid?Qui exspectavit

peccata
siiuit

hominum
;

propter poenitentiam

atquc diu
(ut pro-

phiiosophus Christianus

theologus sua atate prae-

patiens

jam

exsurgit indignans, arguit in

cipuus, mitissimus corde, humillimus mente, ut

furore,

percutit in ira sua Deus, ipse

ait)

sua ipsius scripta actaque testantur, atque martyrii

titulo

pbeta^
cens

aimulator et uiciscens Dominus, uicis-

insuper egregie insignitus.

73. At
cilio

cum

locus Maximi in Florentino Concitaretur,

et

OEcumenico

Graci scbismatici

tanti viri praefocati auctoritate, respirare

non pos-

sent, eo divertcre necessitas eos compulit, ut nega-

rint

eam Epistolam
,

essc

Codices
teiitia

sed Graeci,

Maximi , quam non Latini iidemque plures eadem sen-

absque uiia penitusdiscrepantiacontinerent. Verum cum negare non possent Maximi esse Epistolam, iidem converterunt in Latinos dicta Maximi,

Dominus et habens furorem, uiciscens Dominus in hostes suos, et irascens ipse inimicis suis . Siluitetexpectavit :sed' ubia nuntiis pacis ab eis non reccptis puivis excussus est de ipsorum pedibus in testimonium contra iilos sicut oiim percussus per Moysen * puivis ^gypti in ciadem conversus est Pbaraoiiis, ita excussus de eorum pedibus pulvis, conversus cst in regum interitum. Sic Deus pra;:

judicio judicium deciaravit

Quod non
,

reci|)ienti"

bus

(ut

dixit)

pacis

nuntios

toierabilius

esset

quod negassent Filium

suscepit, et sententiam

esse

causam

processionis

terra;

Sodomorum et Gomorrhieorum

in dic judicii.
:

Spiritus sancti, cuni Bessarion pro Latiniscerlamen

Maximi egregie declaravit in ea quam tunc pro unione habuit orationem. Sed haec a nobis ea de causa sunt allata, non ut de quaislione hic disputemus, magis autem ut ostenderemus, neminem ante Pliotium verlisse probro
Apostolicaj

Et qui in renmnerando incipit a'' novissimo in puniendo ecce cxorditur a priino. 76. Quce pracesserint et comitata fuerint

Bardce miserandttm inleritum.

bes, quiC superius dicta sunt,

Meminisse de-

omnium i)rimum

nimirum malorum auctorem Bardam Ca;sarem

Sedi

ut adscriberet loco

hffiresis, si

quando ea de processione
et Filio suis lilteris

Spiriius sancti a Patre

;

Tbeodora; AugusttG fratrem fuisse, dum sanctissiviruin Ignatium patriarcham sentiens suis

mum

sunt professi

sed vel se rece-

sceleribus adversarium,

eum

e throno

submoven-

pisse

illa

silentio

sensum
rint,

illa

reciperent,

si non non tamen ul bajresim condemnave-

demonstrarent, vel in deducerent et excusarent; vel

benum

duin curavit, Photiumque subrogandum iii locum ejus. In hunc ergo primum digiium fuit, ab irato numine jacula vibrari vindicta; Michaelem vero
:

seque ea de causa ab Ecclesia

Romana

absci-

imperatorcin haud diu post

cadem

experiri.

Sed

derint.

quomodo

id acciderit,

ex Gra;cis

Iiistoricis,

eorum-

riaj

74. Primus infelix Photius (ista sit iUi loco glocolunnia ignominia; sculpta) primus, inquam,

extitit

auctor, ut

mana
qua
se
et alia

ejiis pnetextu sc ab Ecciesia Rosejungi ac penitus segregari professus sit, a

que antiquiori Joanne Curopalate discamus. 77. Atque primum quod ad teinpus spectat, in hunc usciue annuin Bardam creatuin jam Cx^sa-

rem

vixisse, httera; Nicoiai papa;

ad

eum

scripta;

non recipi sciret ob sedis aiiena; invasionem, innumera scelera perpetrata ut erusbuscant
:

in fine anni superioris ostendunt.

Quod autem non

ejus in schismate scctatores

(luem (ut audisti) crimina imnianissima decorarunt. Qai ubi

tali
,

auctore

ob aliud, quam ob injurias iliatas (ut audisli) in successorcmque principis Apostoiicam Sedem
,

'

Nic. Ep. XI.

Matth. XVI.

6 Matth. X.

Nalium.

Mattli. X.

Exod.

VIII.

IbiJ.

XX.

ToMiJS

XV.

.13

08

NICOLAI ANNUS 10,

CHRISTI 867.
Ecclesiam

Apostolorum Petri meruerint Bardas atqueMichael imperatoresdivinitus missam, eamque durissimam suliire vindiclam haudobscurisfuit manifestatum indiciis, ncc alicui alteri quam ipsi Bardaj, ne reYocari posset in dubium, quod de se ipse, et contra scipsum confessus esset. Audi igitur ex multis testibus primo Curopalatem Signa, inquit pri:
:

una cum imperatore

ingredi,

ct

in

onuiibus fenestris

tum

superioribus,

tum

inferio-

ribus imagines videre archangclorum versus ta-

bernaculum

resjjicientes.

Et

cum

jirope

amboneni
visi

cssemus, duo, quasi cubicularii, mihi

sunt,

quorum
set, et

alter

cum imperatorem vinctum

tralieret,

accepis-

dextrorsum

extra

mum,

Bardse interitum porlendentia haec fuere,

ciebat, quasi

reum

et

damnatum.
:

Alter vero

conventum ejieodem

crinitarum stellarum exortus, sonuiiorum portentosa visio.

pacto sinistrorsum

me

expellebat. Et

cum

statim

Siquidem

sibi

visus est, in somnis iste

circumcirca respicerem

video in adytis sedentem

ad niagnum tempkuu cum Michacle imp. accedere, quasi panegyris celebraretur. Ut igitur eo

virum qucmdam senem in omnibus similem imagini principis Apostolorum Petri, cui adstabant duo
terribiles viri, qui

templum processere, quosdam albis vestibus indutos prajeuntes, qui ipsum ducebant ad cancellos altaris, nihilque aUud conspexit, quam in throno
pervenere, et intra sacrum
existimabat se videre
patriarchjB sedenteni

praepositorum vices gerere vi-

debantur. Video etiam ad

genua
et

senis

sedcntis
ita

Ignatium procumbentem,
circunifusum, ut etiam
ille

multis

lacrymis

miseratione motus
:

in-

quemdam senem, quem

Pe-

gemuerit. Ignatius vero claiuabat

Claviger regni

truni esse arbilratus est principem Apostolorum,

cajlorum, et Petra, iu qua Christus Deus

suam

fir-

ad cujus pedes abjectus beatus Ignatius volutabatur,

malorum

quas sustinuerat ultiouem requi-

rens. Illum vero uni

eorum
:

qui aderant, gladium

(ita

dedisse, dixisseque hoc

Deo invisum

Bardam
nomine
in

Ccesarem appellantem) in sinistro loco constitutum

frustatim concide,

quod injuria affectus sim, cousolare senectutem meam muUa mala passam. Ille vero ad Ignatium Ostende, inquit, eum qui te injuria affecit, et Deus faciet una cum tentatione proventum. Et conversus Ignatius dextera
mavit Ecclesiam
;

si

nosti,

impiumque

fllium (hoc

manu me
oninium
cavit
ci,

ostendit,

imiuieus

Hic
erat,

Michaelem imperatorem
iis,

indicantem)
sed

numera

offendit, et

necdum

injuriis

me maxime me afficere
nutu
signifl-

qui sunt in dextera parte,

et

simile suppli-

desinit. Ille igitur, qui in

throno

cium sume,

somniuin

ita

se habuit.

An

vero

evenerint qua) visa sunt, in sequentibus declarabi-

qui a dextris adstabat, et valde parvo gladio evaginato, dixit, ut ab omnibus audiri posset

mus. Hucusque Curopalates, eadem Cedrenus et Glycas Gra;ci auctores. Sed omnibus his prajfereudus
plis

est Nicetas,

qui res gestas ab Ignatio

scri-

est
et

prosecutus, utpote qui hoc ipso tempore

vixit,

quaj praj oculis habuit scripsit, et quo-

modo

ista patefacta

sunt indicat, ut lanta res

et

omni

genere probationum,
cedat igitur Nicetas
:

testium consignetur. Ac-

et ut res gesta est, recenseat,

Assume Bardam istum exsecrandum, et exlra ante atrium Ecclesia; illum membratim concide quamprimum. Itaque tractus ego ad necem, vidi pra;terea quod manum vibrans adversus imperatorem dixit illi Impie flli, exspecta parumper. Etita meipsum membratim concisum deinde instar hepatis vidi . Hucusque de terribih visione Nicetas, subjicit vero ista Hacc quidem Ca^sar perterritus
:
:

addatque ab aliis praetermissa. Ipse quidera tanquam de re seria magnique momenti, nec casui,
vel

somniorum

levitati

tribuenda, sed quee diviniT

providentiai adscribi debeat agens, ista suae narralioni pramittit, sic

simul et plorans narrabat Cui ille: Parce, inquit, domine, illi seni miserrimo, et Dei tribunal ante oculos habens, neque juste, neque injuste quidquam mali illi facias . At non ita stultus, qui me:

exordiens

Ego vero uon silentio prajteribo Barda; Caesaris insomnium. Licet enim horum plurima ex diversis cogitationibus et exercitiis ortum habeut; multa tamen etiam a daemonibus iugerun78.

moria teuens, Ignatium contra se suis precibus iram Dei concitare, et clamare vindictam, ne id faceret, avertere eum a precibus hoc modo conatur, et ne quid moliatur novi contra imperium,
custodiri praecepit. Quae
pergit
:

omnia Nicetas

sic

narrare

tur dormientibus

sed et ab angelis divino nutu

licet

aliquando immittuntur,prEcipue vero principibus

ct

70. Hle auteiu nec ita voluit intelligere, ut

imperatoribus,

pietate

vacent.

Spiritiis

benefaceret

oblivioni

potius

terribilem

illam

cnim
tis

prophetiffi, vel ut illis ipsis, vel

eorum

subdi-

comminationem tradens,
adimplere, ut desuper
provocaret.

feslinabat suas iniquitates

ipsi

aliquam

afferat utilitatem, operari

qucmadmodum

in' Pharaone, et^

sor didicimus. Ita et Bardas iste

non desinit, NabachodonoCssar Philotheum

Quamprimum enim

simaj princiiio

justam Dei iram ipso QuadiageLeonem illum, Pitademen nuncusibi

illum aliquando Logolhetam et amicum satis lidum ad se accilum (alloquens) similis valde pertnrbato homini et anhelanti videbatur, et Philo:

thee, inquit,
trivit ossa, et

visionem
si

vidi, quaj

milii

omnia conVidebar

omnes nervos mihi

dissolvit.

cnim hac
'

nocte, ac

processio fieret, ad magnani

palum, Photii affinem cum militibus ad insulam quibus praicepit, ut ita Ignatium observarent, ut nullo pacto ei licerel neque sacrum facere, neque aliquem ad illum ingredi, nec egredi permitterent. Tribus autem mensibus ha;c custodia quibus peractis, insomiiii circa illum servabatur
niittit,
:

secuta est exsecutio

Gencs. xli.

Nempe

Bardse obtruucatio
:

Dan. n.

quae a Curopalate sic describitur

NICOLAI ANNUS 10.

80.
copiis

illi
'
:

CHRISTI 867.

99
et

Nuper contra Crelenses Bardas omnibus

Michaelc

Vidi

impium superexaltatum
pariter
est'
et

elevatum
erat
;

cum

imperatore instructus erat.

sicut ccdros Libani, transivi, et ecce

non
:

et

Cum(|ue ad Dei
cessisset,

Genitricis

tcmplum viatorum

ac-

quod de impio

ingressus est

cum

facibus ut Syntacte-

dictum oculi ejus interfectionem suam,

nipotentis bibet , evcniret ipsi.

Videbunt

de furore

Om-

rium

genus quoddam precum) absolvcrct. Ubi igitur adytis appropinquavit, repente ab ipsius humeris delapsa chlamys, effecit ut iste graviora pericula persentiret. Et pridie quam ab urbe pro(est

82.

Quod ad tempus

necis Bardae Cajsaris,

error irrepsit in Curopalaten,

dum

haec facta

dicat

fecturus esset, sive per se, sive futuro rei eventu

impulsus
exceptis,

coactis

in

unum

amicis

convivioque

decima quarta Indictione, cum hoc accidisse anno decima quinta Indictione, et non antea, ex Epistolis Nicolai datis anno superiori ad eos possumus intelligere, et ex
iis

ut sua; amicitiae
legata

tanquam e rus, prsebuit. Postquam igitur ad Cretam profecti sunt, et regionem Thracensium invasere, et occubat
:

et

mcmores essent, petevila jamjam discessu-

qua) Nicetas in Ignatio scribit.

Cum

insuper idem Curopalates asserat, occisum Bardam prima die mensis Aprilis, adversari Nicetas non-

pato

quodam

nistri

Topos dicebatur, ejus micontentione studioque adhibito castra poloco, qui

suere. Hic nescio

inscitia,

quomodo,

sive

consulto, sive

imperatoris

tentoria locaverunt in loco

cum numeret tres menses ab exordio Quadragesimac usque ad necem Barda;. 83. Phothis Bardoi mortuo insultat. Scd quas post obitum Barda) Photius res novas sit aggressus, audiamus Nicctam ipsum, qui bajc de his
nihil videtur,

plano, et in supereminente coUe Caesaris taberna-

habet,

suam

sic

prosecutus historiam:

Cumenim

culum tetendere.Quod
rati

ut lucrum

eam occasionem

Michael imp. in Cretam

qui Michaeli addicti pro eo propugnabant, Cae-

sari

factum objiciebant, et contra ipsum consilia excitabant. Attamen illos perturbabat, et segniores

Bardas ipse locum, qui Hortorum

et

usque ad eum extremas dedit poenas, occasione quidem quod imperatori insidias
isset

cum una cum illo

exercitu propcraret,

dicitur, ibi

ad inccepta facienda reddebat Cmsaris potentiorvis, cujus filius Antigonus domestici scholarum impe-

strueret,

divina justitia ipsum oppressit, ut cn-

sibus miser

membralim

concideretur, et

ita

tur-

obtemperabant, et Sabliatius logotheta dromi,ejus gener ob filiamquamduxeratuxorem,sine ulla controversia

ipsi
ei

rium obtinebat, reliquique duces

pem mortem

nancisceretur, ut ab ipso Photio sui

amantissimo conviciis lacesseretur. Hic enim cum magnis beneficiis ab illo fuisset affectus, et patriarchalem dignitatem adeptus,
veret
illi

favcre credebatur.
81.

magno dum

vi-

Verum

Sabbatius ab imperatore decc-

crat honori, et quasi protcctor vitaj suae

ptus,

cui et

imprudcns soceri necem patravit, quippe non alii signum csedis commissum fuit. Nuper enim exierat cogoitis causis et signimi necis
,

dedit

cruce in ore suo impressa.

Vcrumtamen

conjurati distulere,
saris sodales.

cum

prsesentes cernerent Cae-

Quod

veritus Michacl, ne aliqua ra-

omni laude celebrabatur. Cum vero mortuus fuit, palinodiam cccinit, et hunctanquam sexcentis peccalis obnoxium et dirisdevovendum, talique morte dignum prajdicabat. Ita magnus ille sophista Photius pro tempore ct rerum occasione mutabatur, pro principum voluntate se vertens. Qui enim defectu fidei a divina voluntatc, ct consilio procul
abest, et in

tione deprehensus, in
ret,

seipsum gladium attrahepollicitationibus

per fldelem

quemdam

homi-

nes considere jubebat.Et periculum certe evitasset

et propulsasset Cajsar

niam

fragili

hominibus spem suam collocat, quofundamcnto sua mente nititur, infidus

sos atque perterritos, nisi Basilius, qui

ob conjuratos metu perculmox imperegii cubiculi

erga omncs,

dum

rator fuit, quique

prasfcctus

tunc

et parum securus csse deprehenditur, qui exaltanlur adha!rct et adulatur contra vero eos, qui despiciuntur, malediclis inscillis
,

erat ad facinus scse accinxisset. Hic

enim mctuni

quitur, et
ceat,

abjicere conjuratos persuadens, ad

bat. Igitur

rem conflrmainorienduni

unum tantum incat, ut potcntibus plane eorum potentiaj infensus, a suo statu cadat.

homines

gladiis strictis in se confertim

sibi

84.

invatlentes
sensit,

Bardas conspicatus,

ipsum

seque ad imperatoris pedes abjecit. Verum inde abstractum frustatim concidunt.

papam. Tunc urbem quamprimum

tecoste,

Photit

irrita

conamina

in

Aicolaum
ad rcgiam

igitur impcrator
rcvertitur, et
et

Basilium palricium

cum esset Pcnexcubitorem stem-

Deinde genitalia ipsius membra hasta; appeusa pcr exercitum traducunt. Ingens autem turba concitata est, quaj imperatori periculum intenlaret. Quam

mate ornans, imperatorem illum proclamat. PIiotius vero versutus muIlaadvcrsusNicoIaum papam
dolose scribens,
tionibus

cum

nihil

aliud

quidem

vigilanlissimus

praifectus

Constanlinus
justa
ila

efficere posset, persuadet Michaeli

adversus eum imp. mullis ra-

cum
vit,

multis in

medium
Bardam

confestim accurrens, scda|ironuntiasset.

illa

Synodum

congregare, et Nicolaum
illo

dam-

cum, laudibns imperatorem celebrans,

occisum
periit.

nare, atque

nece

Alque

communicarent, ut hoc pacto pro ea damnatione, (juam Nicolaus

adversus

omnes qui cum

Bardas

Et hac rationc

contra Cretenses
.

eum

miscrat, viccs reddcret. Congregatis

ille

suscepta

provincia dissoluta

est

Hactenus de

igitur gcuerosus
scopis, et

Photius onuiibus suis cpisordidis

nece Barda;,
(ut vidimus)

quem nuper
cxaltataj

suis litteris Nicolaus jure

quibusdam

homuncionibus

ct

cedro
illud

mox

caidcnda! con;'

paravit, ut

secundum

Davidicum accideret

Psal.

xxxvi.

''

Job. XXI.

;,

100
tur|)il)iis,

NICOLAI ANNUS 10.

nccnon qnasi

CIIRISTl 867.

charum Oricntalinm
,

pseudosynodo anathemate (ut i|)se initabat) damnavit. 85. Magnis cliam muncribuspraccipueregem Franciac Doliechum (sic Graici Ludovicum appellant) et Engilbernam ejus uxorcm sibi propitios
reddens, eos imperatores in iirbe Constantinopolitana se ])rocIamaturum pollicebatur,
si

quibnsdam patriarmediuni adductis, et facta Nicolaum jiapam, nuUa ratione

lcgatis
in

res nd

imperium Basilium perduxit.

Nam

Michuel

nulla legitima suscepta prole,

cum
sil)i

solus remi)ub.

administrarc non posset, ipsum

filium adopta-

tum

magistri militum dignitate

paulo post ipsi in imposuit. Quod contigisse inferius tradit , die vicesima sexta Maii, sed male, ludictione decima
ravit. Et

cxornaudum cumagno tcmplo diadema

quarta,

ut patet ex

iis

quas superius dicta sunt.

:

ipsiopem

Pcrgit vero Curopalates

Hic imperii compos

fa-

ferrent in hac re adeo al)surda et injusta, ut san-

ctusimperalorem Michaelem conabatur

sed

quam

lon-

ctum illum virum Nicolaum ab

rent. Talia pollicitus
ratoi-es Orientales est

Ecclesia vi ejice-

Photius,

nominaturum

gissime a pravis et exseCrandistacinoribus abducere; non intelligebat, i|)sum sibi bac ratione necem
moliri.

se eos imperatores Constantinopoli, eo

quod impenon rccipcrent Occidentales vo:

Siquidem non fcrensMichaelobjurgationes,

impedimento, Basilicinum quemin

ac de medio Basilium tollere cogitans, quasi sua}

esset voluntati

cari
illis

imperatores. Pei'git Nicotas

polliceretur
,

Qui

cum

hoc

verbo citius insanus

Photius

dam regii dromonis remigem

purpuram
:

medium adductum

omnia

frustra tentabat. Ilinc subscriptiones fiebant

et clamores,

canonicoruni

hominum,

et politico-

rum necnon
et

omnia

iis,

metropolitarum omnia erant plena, quae in scena fiunt, turpiora et magis

illi

ciquediademaimponit. Cumque eum manu duxisset in senatum, talia verba exorsus est Jam pridem oportebat, amici, virum bunc ad illustria imperii ornamenta perduci potius
induit,

deridenda.
tis

Qnx enim

a puero insita erat

men-

quam
eniin

Basilium, cujus
ei

nunc me

poenitet.

Adest

ad superbiam et insaniam maximam illum evexerat, et absque timore et verecundia hsec

elatio,

primum forma

digna imperio, deinde co-

gnata corona, omniaque dignitati conveniunt. Hoc

audire non dubitabat. Hsec igitur

manu

Zachariee

Surdi illius tale quid machinatur (hic auteni ab ipso Photio Chalcedonensis metropolita fuerat consecratus), necnon Theodorus , qui e Caria Laodiceani fuerat translatus, illi praesto fuit. Per hos
Photius injusta
et

factum est. Atque haec oratio principium fuit, cur ille funditus periret.
89. Aliud praeterea evenit.
se

et

causa

Nam cum
,

Michacl

vino ingurgitare consuevisset

quo tempore
imperabat
:

ebrius erat,

absurda multa

fieri

alii

iniqua sua quacque iu pseudomittit.

synodo babita ad Italiam

Photius agebatur,

86. Interea insito illoodioadversus

et ejus

Ignatium
alli-

familiares

quoscumque

enim aures amputari, alii nares, alii caput:quai fieri Basilius vetabat, non tam aliis quam sibi ipsi metuens. Ut igitur ipsum sibi obstare Michael novit, contra ipsum tales molitur insidias. Cuidam
praecepit, ut

potuerat suffurando, et varia spe diguilatum

vabat.

hastam

jaciat,

verbo contra feram,

ciendo, per eos innocentis Ignatii calcaneum obser-

Longe autem in sua spe aberrabat omni enim calumnia superior erat beatus ille, et propterea operibus manuum suarum iniqua agere
:

sed re contra Basilium, idque planum faclum est. Nam moriturus is, qui jussus fuerat id facere, rem

confessus
vit,

fuit. Jecit igitur hic

bastam, sed aberra-

Photius deprehendebalur. Qui

cum

revera magis

atque Basilius servatus est. Servatus autem studuit potius aliquid commitlere, quam ipse pati.
Et
ita

tutum imperium fulurum, et esse longius duraturum diceret, aliquando coram Michaele adversus
Basilium calumnias struebat, aliquando vero contra, boc pacto amborum gratiam aucupando, quo amborum amicitiam siinulando, non in veritate eos colebat; atarbilratus quod alter illorum imperatorum cum imperio solus reniaueret, eum sibi familiaritate par esset devincere. Htcc auteni non
satis

Michael occiditur ad palatia divi Mamantis,

,

hora anno sex millesimo septuagesimo tertio noctis tertia. Hucusque Curopalates. Sed quo-

modo
silio

necalus

sit,

Zonaras

ita

rem

narrat

90. Basilius de inferenda nece Michaeli con-

cum
in

aliis

communicato,

cum denuo

Michael

vino

coena obrutus torperet,

regiae quae est

cubiculum

manuqueductus in ad divi Mamantis, somno

:

placebant Basilio. Detecta enim iUius pravi-

profundissimo oppressusjaceret

egressus

primum

tate, licet

philosophum, doctum

scilicet et

sapien-

claustra cubiculi imperatorii confregit, ne fores a cubiculariis claudi possent, deinde advenit.
lis

tem virum eumdem Pbotium ipse imperator existimaret, tamen habebat odio ,HucusqueNicetas. 87. Tragicns Michadis imperatoris interitus. Atquid iandem hoceodem anno blasphemo contigerit imperatori, jani vidcamus. Qui una cum Barda Cffisare ab Aposlolorum principePetro(cujus Sedcm Apostolicam et sedentem in ea Nicolaum

cum

conjuratis

autem, qui ante cubiculum excubaorto

bant, pauci adeo, percussores aditu prohibere co-

nantibus

tumultu imperator
resectis,

experrectus,

quidam cum
lit,

striclo gladio ingressus

manussusturediit.

quibus

illi

ambabus
non

ad caetcros

At Michael
cebat. lu

cum

ex vino titubans, ebrietate impeposset, miserabiliter ejulans javi-

biasphenuis circumspexerat) in throno sedente sententiam morlis acceperat, eodeni auno, vindice
ira Dei,

diente, fugere

quem aliusquidamexBasilianisadhuc
insiliit,

eam

ij^sam experiri compellitur.

Quomodo

vere conspicatus

ensemque
trajecto,
Ita plane

ita in

ejus pectus

autem

id

acciderit,

88. Ueverso

idem Curoi^alates sic narrat Byzantium imperatore, hacc ipsa

adegit, ut ventre etiam

intestina

elabe-

rentur. Haec Zonaras.

impletum quod

'

NICOLAI ANNUS 10.

l)ncoslerismn fiierat, ulciscente Petro Apostolorum

cios

CHRISTI 867.
revocarct ab ineundo itincre
irent,

101

imperatorem faclumque est, quod Isaias propheta aha occasione prcedixerat' Cum feceris, Dominc, judicia tua in terra, jushtiam discent habitatores orbis . Et secundum illud Davidicum^ Cognoscetur Dominus judicia faciens . Et impletum quod dixit in Evangelio ' At non faciet Deus vindictam electorum siiorum,
coryplia'0 in blasiihemuin
:

. Ne scilicet quo a Pliolio et pseudosynodo destinati crant ad Nicolaum Romanum Pontiflcem, ad ejus anathema perferendum sic Deus intercessit, ut ha!c tam nefanda Romfenecaudirenturquidem.

Romam

Pergit Nicetas per singulos dies, quai sunt temporis

gesta
ita

recensens

93. Poslera, inquit, die a neceMichaelispost

clamantium ad
illornm
.
,

se die ac nocte, et patientiam

ha-

sui acclamationem,

bebit in ilUs ? Dico vobis, quia cito faciet vindictam

sede, et illum in

Photium a patriarchali dejicit monasterium quoddam nuncu|)ajudicia Dei, ut

et

Quis enim
vigilare

ista

considerans, pariter

non

tum Humbra

deportari praicepit.

intelligat

Dominum

super

Ecclesiam
qufe
sit illa

David testatur,

vera et justilicata in semetipsa,

et

suam,

et manisfestis indiciis declarare,

sibi

quidem dulciora super mel

favum. Qui enim

quam

desponsavit Christus non

?

habentem ma-

ante paucosdies protribunali sedens Photius tyran-

culam neque rugam

91. Basilius

nus, ausus fuit tan([uam.Iu[)iter tonans fut loquar

novus imperator restitidt Ignatitim, pellit Photium, ejus detecta abominanda Sed de Michaele satis, nisi quod de eo scripta.

more gentium) fulmine

jaculari

omnium

sublissi-

omnes a;que
dabile egerit,

illud produnt,

duxerit dissolutam,

quod quamvis vitam non tamen prorsus nihil lau-

Nam

oblulit

magno templo poculum,

quod discopoterium

dicitur, et polycandyla priori-

bus plurima prsestantiora. His addas oblaliones sacrorum donorum Romam missas ad Basilicam
S.

mamarcemEccIesia3Dei,inferre,inquam,aaatheraa in ipsum Ecclesia; hierarcham Romanum Pontiflcem Nicolaum deponitur ipse a throno, quem potentia saeculari jam antea invasisset, et relegatur in monasterium, Sed quid diebus sequentibus actum sit, videamus, Postridie Eliam illustrissimum regii exercitus drungarium, una cum i'egio
:

dromone

navi scilicet im^ieratoria), ad sanctissi-

Petri,

cum

mentis sanioris
est.

esset,

ut suo loco
vitio

mum

mittit

patriarcham

Ignatium, ut ipsum ab

superius dictum

Ca>terum non laudi, sed

insula ad

urbem cum

debito
patria

honore reducendum

adscriptum,

et prodigalitati,

non

liberalitati tribu-

curaret, Et interea in

domo, quse

dicitur

tum, quod pro aurigarum

filiis,

quos in sacro

ba|)tismate suscipere consuevit, fiscum exhauserit,

tribuens singulis auri libras centum octoginta, vel

ad minus quinquaginta, ut patetexCuropalate, qui

ejus tempore hoc laude

Magnaura, illum statuit. 94.. Ut vero omnis iniquitas, quae contra sanctum illum Ignatium fucrat perpetrata, manifestior fleret, Deus (|ui ^ com[)reIiendit sa[)ientes
in astutia eorura, el consilia

dignum

accidisse tradit,

pravorum

dissi[)at, in

quod omnes Grfficorum historici ajque afflrmant. Ait enim ipse Loca vcro intra Euxinum Pontum, omnemque ipsius maritimam regionem exercitus Rhos (Rhosolanorum, vel Rossorum) pra^dabatur ac percurrebat. Sunt autem Rhos gens Scylhica ad Arctoum Taurum babitans, effera et agrestis, ipsique Constantinopoli grave intentavit periculum. Sed tamen haud multo post divinam experti iram,
:

imp. ad Photium,
Basiiii

animum
et

consilium ingerit, ut mittat

scri[)la,

omnia

quoe a [)atriarchio

discedens acceperat, absque

uUa temporis raoraut

inde acce|)isse prohaec a

mitteret, ei praeci[)eret. Ille vero jurejurando affir-

mabat,
tio

licet falso, nihil tale se

pter festinationem recedendi,

Duin vero

Pho-

praeposito Bahanae

dicerentur,

iiisius

Photii fa-

muli magna

cum

festinatione se[)tem
,

saccos scri-

domum
cum

rediere.

Quorum

legatio Constantinopolim

pturarum

venisset, petiit et supplicavit, ut

sacrum

sibi

baplisma impertiretur, quod impetratum est . Hffic Curopalates. Eadcmque Zonaras, Cedrenus et alii, at de his alibi, Sed ad Basilium transeuntes
reliqua videamus qua; Nicetas in Ignatio hoc anno,ab im[)eratore Basilio acta narrat ait euim
, : :

plumbeo sigillo signatos ad Calamonem illi propinquum locum translulerunt, occultandi causa. Quod cum famuli pruipositi vipleiios

dissent, et

ab eorum inanibus illos abstulissent, ad imperatorem atlulerunt. Quibus a[)erlis, inveniunt duos libros auro et argento deforis bracteatos et
serico
tectos
;

intus vero litteris valde [)ulchris et

92.

Interea paulo post Michael a B.

Mamante

martyre interflcitur (id ea de causa, quod in ejus domo Michael est occisus) pro sua insania et neqnitia justas luens pcenas,
et

Quoruiu alter continebat septem Acliones synodicas, quaj nunquam extiterunt, uec acta; sunt, adversus Igiiatiuin, sed tautum diaornatis
descriptos.

cum quindecim annos, menses octo una cuni matre regnasset, novem cum
patrasset,

bolico consilio fruslra suiit macliiuat;e. El singu-

vero solus expletis, atque decimoinchoato, et nnilta

mala adversus Ecclesiam

tandem

morilur. Erat initium prima) Indiclionis, vicesima

quarta mensis Septembris,

cum

Basilius ad [)ala-

tium evectus, im[)erator proclaniatur. Qui quamprimum niisit Chalcedonem, ut Zachariam et soIsai.

larum Actionum hujusmodi initio ha;c quai sequuntur de[)icla habebaiitur, o[5cravidehcetSyracusani illius Gregorii cognomenlo Asbestlie erat enim bonus ille vir pingeiidi [lerilus, [)uto pro additamento suorum inaloruiii. Et depicUis ibi erat msaiiiain omIgnatius. rabiem iiitolerabilem nem excessuin superaulem 1
;
1

XXVI.

2 Psal.

ix.

'

Luc. xviu.

'Psal. Lsxxi.

1, Cor. lu.

102
95.
pinxit,
illius

NICOLAI ANNUS 10.

In

illud

CHRISTI 867.
'

(|ui

tralicbatur et vaiiulabat.
ita

prima quidcm Actionc Ignatium deSupra vero

scripsit
:

caput

diabolus.

Non

horruisti
Si

blasphemia; cxcessum?Sed ne miremini.

enim'

patrem famiiias Beelzebub vocavit, quid facere debebat familiaribus ejus

?

orcinendum Davidicum Vclut soiunium surgeulium Domine in civitale tua imagines ipsorum ad nihilum rcdiges . Slat vero, stabitque in a3ternum imago illa, quam Christus verl)orum suorum notis indelebihbus reliquit expressam in Petra, qua cernitur superChristi cathe: , ,
:

In secunda iteruni Actionc Ignatium depin-

draiu sedens Petrus, vel loco Petri siiccessor Petri

xcrat sputis conspurcalum,

magua

vi

tractum, cu-

jus inscriptio

tiilis

erat

principujm peccati.

ejusmodi elogio inscripta divinitus ^ tu es petuus, ET SUPER HANC PETRAM yEDIFICABO ECCLESIAM MEAM,
INFERI NON PR^VALEBUNT ADVERSCS EAM. Sed ad Nicetam redeamus, qui pergit 97. Advenit tamen Pholio dedecus, etadditae sunt contunielia;. Juraverunt cum timore Domini,

In tertia

vero Actioue

eumdem

Ignatium
:

ET PORTyE

exauctoratum

i)inxerat, et cjus inscriiitio ha!c erat

FILIUS INIQUITATIS.

In quarta itideni Actione

eumdem

Ignalium
posuil, et

anathemate

atquc exilio
:

damnatuin

et gloria potentia; illius,

illi

omnes qui Actionum

et
,

inscriptio erat

simon magus.

illarum impiarum scriptis

runt, quinquaginta

dum legerentur interfueomnibus

lis

In principio deinde quintas Actionis, vincuIgnatium circumdatum pinxerat et vinctum,

:

duo apertissima

cujus erat inscriptio

DICITUR DEUS.

extollens se super omne quod

In

sexta

vero Actione depinxit

et ejus inscriptio
:

damnationi traditum,
TIO DESOLATIONIS.

Ignatium abomina-

impio quodam poflus ct insano consilio conlra beatum illum Ignaflum prolata. Et singulorum capitum m fine reliquerat spalium versus unius non scriptum. Idque ea de causa, ut si quem aliquando inveniret sui

perspicua falsa Capitula scripta fuisse

similem, et laqueo dignum, muneribus

et

cxtrema Actione depinxil [gnatium protractum, ut illi caput ampuIn septima

et

tandem

dignitatibus illum decipere posset, et habcret lo-

tarelur, et cjus inscriptio talis

Hffic

anticuristus.

cum, in quo illi mendacio posset subscribere. Haec quidem habebat alter hbrorum diaboli.
98. Alter

quidem

ego, ingenue fateor, ore pro-

vero synodica Acta adversus Ni,

ferre vereor, et in

memoriam

revocare. Et hac de

causa silentio onuiino ))rsteriissem, nisi viderem eos, qui talia patrarunt, et eorum domesticos non

colaum papam Romanum omnem videlicet calumniam,et absurdam blasphemiam ad condemnationem sancti ilhus viri, et anathematismum
im|)ie et prave conflatum,

solum ea non occultare, sed potius illis gloriari, quinimo, sanclitatis nomen Photio tribuere. Verax est ille, qni dixit - Impius, quando venerit in profunduni malorum, contemnit . Hucusque Ni:

diguum

poflus ipso et

operibus ejus a dffiinone suggestis. Ha3c autem

oiimia audax
ille

Syracusanus Gregorius adamusmultis

sim

cum

descripsisset, Zacharia3 et Tlieodoro prae,

cetas.
16. Vidisti,

dicfls

praibuit Photius

cum

encomiis

et

leclor,antiquum inventum diaboli,

utinfamissimis istiusmodi stigmatibus delusi,ludibrio exponcrent sanctos viros, Dei amicos, justiti.c

magnificismuneribusadregem Franciae, ut papam Nicolaum tanquam throno depositum ejiceret.

Alios vero duos apudsedetinuit. Hosigiturquatuor
libros

Attamen licet visus sit haud in profundum vcnisse Pholius peccatorum tamcn intiinum illuni attigit locuin, quo ruentes
cultores, sacros Dei ministros.
:

Ecclesia;

cum accepisset imperator, et senatui atque cum manifeslasset ita Pliotii totam ma:

pervenerunt miserrinii nostri temporis novatores. Siquidem Pliotius, licet in cjusmodi irnaginibus
conatus
sit

ausus

est

talia

infamare uomen Ignatii pro arbitrio flngere

liaud

tamen

pessimam conscientiam universa; reipublica; manisfestam reddidit. Onuies homines cum hoc viderent, stupore perterriti sunt, uon solum pro sophistic illius Photii prava mente et garruli-

chiuam

et

et

pingere de

tate,

verum

etiani pro excessu

louganimitatis, et
libros deinde

quamvis hoste infonsissimo, et quem furore percitus, non fuerit veritus excommunicare, reveritus in eo pontiflciam ma-

sunnno

Pontifice Nicolao,

paflenUa; Dei. Sed hos

attuiissent

quidem
ct

cum
igni

in

Synodum,

in

conspectu etiam

ipsius

artificis

Photii exprobrasseut,

tandem

jestatem. Contra vero levissinii et sordidissimi novatores

tradideruut . Sed ha3c postea,

99.

tempore

octavae

ejuscemodi iinaginibus Romanos Poutifl-

OEcumenica! Synodi, ut suo loco patebit.

ces pingerc, et dehonestare inscriiitionibus in con-

tumeliam Romana; Ecclesiaj his temporibus consueverint, nec solum pingere, sed cudere, aere conflare, aliisve modis repra^sentare mille ignominiae notis expressos,

Quod vero ad Igiialii resfltuflonem spectal, Tunc vero imperator Rasilius palriarcham Ignatium cum ad se advocasset, el mulista Nicetas subjicit
:

tis

laudibus euin exoruasset (dies euini Dominicus

ejectus fuit, et

pro arbitrio quorumlibet per|ni-

ditissimorum homuncionum, qui vanissiinc

teiit,

illos

sic

posse credi, ul flngunt, et iusanis

invenfls inferri

iirajudicium

veritali,

ila

larvis

quo tempore postquam Dei auxilio el bonilate uovem lolos aiinos perfectum certamen pro virtute certavit, codein tempore lestitueretur
erat et vicesima tertia Novembris) ut

primum

seduceules simpliccs et vecordes.

De

his

enim

Ecclesia;, voluit. Et ita

lucerna lucidior acceusu

MuUh.

X.

5 1'rov.

xvjii.

NICOLAI ANNUS 10. -- CHRISTl

8(37.

103
:

quam

antca super candelabrum

collocatur

ct

pastor aj^Miovit oves suas, et a suis ovibus apcrtius

magnam
hibitus
,

Luithprandus. SubjicitZonaras Basilius die festo Ecclesiam ingressus, ut incruentic vi-

agnoscitur.

Cum
,

igitur universa civitas cxultaret

ctimae parliceps esset, a Photio patriarcha est pro-

pro ejus ascensu

(|neretur

atque illnm deducerct atque se:

eum homicidam

appellaute

ob quain
Ecclesiai

cum

exultatione
(ita

ipse

(|uidem per san-

causam
ejecit,

iratus, indicto Concilio,

Photium
.

ctnm Piiteum

locus nominatus) ad supcriorem

quasi sanctus Ignatius contra leges a Barda

partom ascendit. Dum vero ingrederetur pcr dexteram portam magnae Ecclcsirp illi ol)viam flt uni;

Ca^saresedcpontificiadejectusesset

HaccZonaras

versus patriciorum ordo, illum venerans,

ct

cum

schismaticus, favens schismatico, novam et inauditam flngens causain Photii ejectionis. Non enim
ait expulsum Photium, quod homiimperatorem redarguisset, sed potius quod a Nicolao Pontifice jam tertio damnatus esset. Ita scriptaj Epistote Pontificia;, ita Acta Synodi octavae,

utmorisest, sacrum conflciebatur. Dignum autem est, ne quod in introitu contigit omittamus. Ahi enim adstabant, alii vero venerabantur sacerdos autem cum sahonore suscipiens. Et in
fine,
, :

probatur quod

cidii

crum

faceret

in

adytis clamavit: Gratias

:

agamus

ita

Domino. Et populus conlinuo respondit Dignum et justum est. Et ita sacer ille Ignatius, cum prospero eventu sedem suam recepisset et Ecclesiae gubernacula suscepisset suspendit a sacris non solum Photium et ab illo ordinatos, verum etiam omnes qui cum eo communicaverant . Hucusque Nicetas;qua! autem subjicit de legatione missa Romam ad Nicolaum Pontiflcem, contigeruntanno
, ,

teres

Nicetas ac deniquo cirteri omnes testantur veGra^corum historici, ut de his nulla possit oriri duhitatio. Zonaras enim longe post ista tein-

pora

vixit

et

ipse

schismaticus, Photio favit au-

ctori schismalis,

laudans

eum

et

occultanscrimina

ipsius toto

cffilo

patentia. Verior

namque de

his

erit historia,

qua? proditurexEpistoIis.

sequenti, agenius de ea suo lo:o.

iOO. Basilius circa Photii ejectionem considit

102. Sic igitur a Deo electus Basilius imperasimul ac exstincto Michaele, liberas est nactus habenas imperii, utpotoad hocdivinitusinstitutus, ut humiles exaltet, deprimatquesuperbos: mox, ut
tor,

per litteras Romanum Pontificem. Exstinclo itaque Michaelc imperatore, Basilius ab eo antea in collcgam assumptus solus imperat. Fuit Macedo, genere ignobili licet ex Arsacidarum aiitiqua
,

audisti, in
tii
,

dejectionem invasoris alienaj sedis Phosanctissimi

et

restitutionem

patriarchae Ignatii

omnem

a Doo instituti adhibuit diligentiam,

progenitum adulantes alii prodiderint. Iluic Michael concubinam suam Eudociam in matrimonium collocavit. Photius vero imperialem coronam
slirpe

Nicolai

atque erutis, quas schismatici obruerant, litteris Romani Ponhflcis, iisdomque cognitis, ex

earum
tem

praescripto confostim S.
et

pristinum restituit thronum,

cessare praiccpit. Ita

Ignatium in suum Photium impudenDei providentia

solemni

ritu,

cum

Micliael juberet,

cjus

capiti

summa

imposuerat. Quae autem ad imperium de eo vaticinia praicesserunt, auctores Grajci narrant. Sed
quae

cum
,

solus imperare coepit,

sic

primum

ipsi

con:

faclum, ut adversantibus, ut vidisti, schismaticis imperator succederet, qui sedulo exsecutioni sponte mandaret, quae Romanus Ponlifex sua sententia
statuisset

tigerunt

accipe
,

'

Luithprando

Ticinensi

Parvo, inquit

transacto temporc, huic

Dominus

noster jesus Christus per visionem apparuit, do-

etiam statim de his ipsis litteras Pontiflcem, cujus hoc totum esse muncris scirot. Quod vero eaidcm lit;

qui

dedit ad

eumdem Nicolaum

mini hujus imperatoris, cujus hic necis extiterat auctor, dexteram teneus, cumque ita conveniens Ut quid interfecisti regem hoc est dominum tuum imperatorem?Expergefactus itaque, tanti se reum novit esse reatus moxque ad se rediens, qnid sui^er hoc faceret, cogitabat. dOl. Confortatus itaque hac Domini nostri JESu Christi per Prophetam salubri et vere accepta:

terae

missae

primum an eidem

Pontifici

reddita;

essent, dubitasset,

addidit, datas

rursum eodem argumento alias hoc anno, undecima die mensis De-

cembris, qum Dei benoficio integra; hactenus servatse leguntur in Actioue tertia octavae OEcumenicai Synodi, atque sic se

habent
,

'

In

nomine

Patris, et Filii

ct sancti

Spiritns

unius
tor

et solius et veri Doi, Basilius fidolis

,

imperapapae,
et

bili

proniissione

lu

quacumque

die peccalor inge-

Romanorum
403.

Nicolao sancUssimo

mucrit, salvus erit:

cum

lacryn.is ct gemitibus se

spirituali patri nostro.

peccatorem, se reum, se sanguinis innocentis effu-

Qualiter se habot nostra! mentis volun-

sorem
silio,

esse confitebatur.

Bono autem acccpto coniniquitatis effecit,

tas

amicos

sibi

de

mammona

ut quos hic temporalibus subsidiis consolaretur,

super Ecclesiasticis negotiis nostris, o divinum et sacrum, atque instar Aaron, reverendum caput, in ])riori Epistola innoluimus. Nescientes autem si
sit

eoruin precibus ab aiterno gehennaj incendio liberaretur.

sanctis vostris, ot

Eabricavit

autem

pretioso

et

mirabili

mis

posita paimis (multLC

secundum Moysem Deo gratissinamquc in longinquo

necessarium

opere juxta palatium, Orientem versus, Ecclesiam

itinore impedientos jiccidunt causa;)

,

quam
suninii

vmv,
et

id

est,

Novam

vocant in honorem
piincipis

caelestis

militiae

arcliangeli

Michaelis, quigrtece,

ap)(,iTpTn-^(i5,

appellatur

Haec

primum (pue iii eadem contiueconspeximus bantur E|)istoIa, in brevi commemorare, et nunc quae defucrunt supplere. Habobat itaque, iu quibus
'

'

Luilhp.

1.

I, c.

1.

Extat tom.

III.

Epist. Decr. Poiitif. p.

271.

104
iiialis

NICOLAI ANNUS 10.

Ecclesiam iiostram
,

CHRISTI 867,
lestatus est, a

quando impcrii

divinis

summo

sanctissimo sacerdote depo-

orationibus Ycstris gubernacula suscepimns, invc-

nerimus male jacentem, insanabiliter languentem, legitimo rectore denudatam tyrannide detentam,
,

enim qui permanent in malitia, et nolunt adversitatis semitam repedare, nullus modus
scunt
:

eos

vel ratio a

alieni

pasloris

servituti

subjectam

omnia

instar

107.

condemnatione liberabit. Ut autem manifesta eliam

:

his,

qui ex

ancilkc patienteni, magis

quam more

reginae quidsignificabat

sorte sunt Pbotii, vestra divina et Apostolica fiat

(|uam gercntem.
Epistola.
10-4.

Exc

sunt, quBe

illa

sententia

tam de sanctissimo

patre nostro et pa-

triarcha Ignalio,
nati sunt

quam

de miserrimo Photio destii^a-

sunt,

Et quiEdam a nobis agenda fore, visa quccdam vero paterna! sanctitati vestra; pcni-

ab amabili Christo imperio nostro ad

tus relinquenda.
fieri

Verum
nisi ut

uobis

niliil

amplius debere

ternam sanctitatem vestram ab utraque parte ai)0crisiarii. A sanctissimo quidem patriarcha Ignatio
Joannes metropolita Sylei
metro[)oIita Sardis,

Photius (|uidam a sede reinoveretur, etsecum quiescere bortaremur; quippe

est,

visum

cum

a Photio vero Petrus quibus a divinitus munito

,

(jui

nmlta contra veritatem, et contra sacrorum Pontificum verticem commovit; in tantum enini
rabies illius profecit. At verolguatius sanctissimus,
et spiritualis pater noster,

imperio uostro missus

est Basilius spalharius.

Quos

volumus
in

ut paterna sanctitas vestra suscipiat, et

conspectu episcoporum, qui ex utraque parte

qui clare injurias

et ty-

directi sunt, quae

siaslicis

videbuntur

sanctitali tuae, Eccle-

rannidem
est

pertulit,

secundum judicium
litteras vix

etjustifi-

legibus atque canonibus de

et

summis

sacer-

cationem, quai in diversis Epistolis vestris inventa

dotibus,

sacerdotibus

sanciat.

Cum

hisque

(quanquam per easdem

nunc omni-

mittat nobis reverendissimos apocrisiarios, ut certificetur expressius et

bus manifestum constituimus; sic enim ipse litterai obrutae, ut nullateuus quibusdani ostensae fnerint ab bis qui ante nos principatum tenuerunl) per ffiquam et justam veritatem ad proprium

purius sanctissima Ecclesia

nostra, cujus voluntatis sanctitas tua super utrisque

consistat. Ita, pater spiritualis, et divinitus

hono-

rande

summe

Pontifex

accelera

pro Ecclesiae

thronum revocaretur. 103. Reliquis autem finem imponendum, imo vero et haec eadem approbandum atque horum sequentia terminandum, spirituali sancti,

nostra; correctione et conflictu contra justitiam, atque veritatis satisfactionem, multam nobis congeriem bonorum donare, id est,unitatemmuudam, compagem spiritualem ab onmi contentione et

tati vestrai

dimisimus. Yidelicet de

liis

sacerdotibus,

qui cx utraque parte peccaverunt, et ante a sanctis-

schismate liberam, Ecclesiam in Christo unam, et cujus tu minister ovile uni obsecundans pastori
,

simo patriarcha Ignatio consecrati secundum

ptura3 sute confessioneni, in veritate

scri-

ac immolator exislis verissimus. Saluto sanctum

et desiderabile

minime

per-

mibi caput quasi

labiis per litteras,

manserunt; quanquam qui a Photio viro impudenti manus impositionem susceperunt, necnon et
de his

Vale. Missa est

mense Decembrio, die undecimo, Hactenus Basilii imperat, ad Nicolaum papam

Epistola.

summis
alii vi,

sacerdotibus, et sacerdotibus atque

abbatibus, qui diversimode scripserunt,

quorum

d08. Ignatii pafriarcha litterce

sidentis

ad papam con-

qnidem

ycI tyrannide,

alii

vero simplicitale,

eumclem de

lapsis et ordinatis a Photio.

quidam vero seductione et versutiis, quidam vero muneribus et honoribus diversimode

etlevitate,

llecitantur in
viri

eadem octava Synodo etiam litterae sanctissimi Ignatii patriarchae per eosdem le-

decepti sunt, pauci vero superiores

laqueo

illius

imo vero dicendum est, quia pffiue omnes sacrati tam priores, quam posteriores, qui sub nobis sunt, male, et non , ut oportebat, tractati sunt, De quibus decretum et judlcium mittere paternam sanctitatem vestram, praescribentes poposcimus,et uunc expetimus.Addentes
prorsus
effecti

sunt;

eumdem Nicolaum 1'ontiflcem datae, quas ob dignitatem argumenti, atcjue personfe hic flbi
galos ad
pariter describendas,
sic

congruum

esse pulavimus;

cnim

se

habent'

Domino

honorabili, dilecto fratri et

commi-

nistro Nicolao sanclissimo senioris Romaj, Ignatius

misericordia Dei arcliiepiscopus Constantinopoleos

novffi

huic Epistolfe pro

his,

qui ceciderunt, benignissi-

Romae.
,

mam
tentiae

postulationem, et maxinie de his, qui pa3ni-

locum requirunt,
recurrunt

et
:

ad legitimum

summum
Ecclesiae

sacerdotem
nostra;

quatenus

non

Eorum vulnerum atque livorum qui in membris bominum consistnnt, multos medicos protulit ars, hanc quidem passionem alio accipiente,
et
et

summis sacerdotibus, et sacerdotibus qui sub omni regimine noslro consisluut, commune occurrat naufragium, propemodum universis illis
de
falsis

alteram altero,

et

per experientiam amputante

quai in

medicante

eorum vero

membris sunt
capitis,

Christi, et Dei Salvatoris

omnium nostrum
,

et

impotabilibus gustantibus iniquitatis

et sponsi Catholicai et Apostolica; Ecclesiae, et

unum

reumatibus.
106. Super his ilaque postulamus compatientissimum sacerdotium tuum ut manum porrigat
,

siugularem prfficellentem

atque

Catliolicissi-

mum

corum dis[)enset salutem, qui proprium duntaxat peccatum pronuntiant, et veniam accipere de eo, qui male ac iniquiter ab ipsis mobumanitatis, et

medicum ipse {)rincei)s summus et fortissinms sermo, et ordinator, ct curator, et solus ex toto magister Dominus omnium produxit, videlicet
"

Octav.

Syiioil. Act.

ni.

NICOLAI ANNUS 10.

tuam
fraternitatem et paternam almitatem. Propter

CHRISTI 867.

105

noster imperator voto et consilio et decreto, et judicio tua; sanctitatis, favens olim, etiam

quae dicit Petro

magno

et

summo

Apostolorum

'

nunc

ala-

Tu

es Petrus, et super

hanc petram a^diQcaboEccle-

criter obediens, ut filius vester proprius ac fide-

siam meam,
cajlorum
et

et porta; iiiferi
:

non praevalebunt addabo claves regni

solveris

lissimus, utrique

versus eam. Et iterum

,

Tibi

qu8ecumt|ue ligaveris super terram,

ca;lis,

eruiit ligata et in

ei

quodcumque

super terrani, solutum

beatas voces

erit et in calis. Tales

enim

quccdignasunt exhibuit, etmulta adhuc nostram senectutem etiam omnes qui pro justitia Dei multas et varias tribulationes sustinuerunt imperialissima prudentia usus, animavit et consolatus est. Pro quibus
tribulatione fessam
, ,

non secundum quamdam utique sortem princi|)i solum circumscripsit et destinavit, sed per eum ad omnes qui post illum, secundum ipsum efficiendi erant summi pastores, et divinissimi sacrique Pontiflces, seniori Romce transmisit. Et ideo ab olim, et prisco tempore in exortis
Apostolorum
hasresibus et praevaricatoribus eradicatores et in-

omnibus gralificas laudes atque voces referentes, super omnia Deo et tuae beatitudini misimus debite Joannem reverendissimum et sanctissimum metropolitauum Sylei, virum Dei cultorem, et divino intellectu repletum, qui etiam per tolos

novem

teremptores
et

malorum zizaniorum
sunt eoruni
,

et

tabefactorum,

annos pro verbo veritatis cum nobis ipsis persecutionem et mala caetera passus est, et Petrum Deo amantissimum episcopum Troadae, qui eadem
et ipse

penitus insanabiliter a;grotantium

membrorum
,

passus

est, et pariter decertavit,

cum

regali

multoties facti

qui sanctitatem
illic

et

homine rationem simul vobis posituros pro nobis,

et

summam
zelum

paternitatem

tuam

praecesserunt,

que Epistoke desunt, viva voce adimpleturos, et

successores scilicet principis Apostolorum, et illius

in fide, quaj

manifestaturos

qualem

et

quantam dilectionem
fraternam
de
caeteris

secundum Christum
sibi a

est, imi-

habeat effectu humilitas nostra circa

sanclitatem vestram, simul

tantes, et

nunc
a

iiostris

temporibus beatitudo tua

Christo potestatem.

autem

et

digne tractavit datam

109.
et

Ecclesiaslicis ordinibus accepturos quae

Deo

pla-

Et

quemadmodum
,

quis peritus belli,

ceant, et vestro intellectui et sapientiae et potestati

distinctiones et dispositiones.

optimus praitor

sanctissime et

amantissime

omnibus potentiorem et omnia vincentem veritatem, tanquam quaedam valde fortia et inexpugnabilia proponensarnia, hujus a^mulum
frater noster,
dejecisti, et cuiii Christo et per
vicisli, et

111.

Duplex
:

est

enim

sacerdotalis

catalogi

consecratio

nam

quidani a nobis hanc suscepe-

Christum

mundum

eum, qui divina

furatus est et dispo-

liavit

aliena, et per fenestram in

atrium ovium

quidam vero ab iniquo et interfectore Photio. quidem de nostra consecratione, gratia Dei per nullum confortati, restiterunt ei fortissime modum in inhonorantiam et contumeliam nostram,
runt,
Multi
,

more latronis intravit, et praedatus est animas multorum, deinde etiam se arroganter extulit, et cervices erexit contra Dominum omnipotentem, et in tantum jactanter elatus est, utconventum sine subsistentia,

et in

eam quam
et

putant depositionem

communi:

cantes, sed et multas et varias tribulationes et an-

gustias

dira exilia et custodias

perpetientes

quos praecipue suscipiens et tua beatitudo, scio

et sine

persona fingeret contra irrepre-

quod su[)remis
pha

cxtollat

honoribus, ut

certatores
cliirogra-

hensibile et divinissinium et

sacrum pontificium

veraciter pietatis. Plures

autem propria
,

tuum, quemadmodum fabula hippocentauros et tragelajjhos quod etiam ad principem latenter misit. Hujusmodi ergo non sanclum operatorem atque omni opere malo repletum, videlicet eum qui secundum antiphraseos tropum Photius nominatur opere manus pontificalis et Apostolicae
:

transgressi sunt et ceciderunt

et

pro temPhotii te-

poris et utilitalis sua; causa iu

omnibus
et

meritatibus et malignis actibus ab initio usque ad

finem sectatores,

et

communicatores,

coopera-

tores effecti sunt, frequenter contra nos subscri-

potestatis tucc a

communi
te

Ecclesiaj resecasti cor-

pore,

et

sunimo

Petro aequiparans,

tanquam

novum Ananiam
tuorum

sententia

potentium verborum

occidisti, et privatione spiritualis vilae, ut

alterum Sinionem per anathema morti transmisisti, et nos qui injuriam passi sumus, sicut justissimus et fratrum amantissimusjuste justificasti, et Ecclesiae

vim et tyrannidem Sunt autem apud eos, qui contra veritatem postea in rabiem versi, et quemadmodum quadam validissimam etiam satanae operalione furentes contra nos ostenderunt insaniam. Primum igitur de hujusmodi imploramus dari disposilionem. Deinde de his, qui ab illo manus impositionem
bentes, licetnonvoluntarie, sed
passi.
,

ceperunt, et

secundum

ea etiam ipsi similiter per

quae apud nos

est, et

proprio throno, propter

omnia
semel
titiai

frustra nequiter egerunt. Insuper de pres-

qua; sategisti atque scripsisti, utpote Apostolica! et

byteris, qui ex nostra consecratione consistentes,

ei

summai

potestatis susceptor,

digne ac rationabiliter
dissipasti, et

communicaverunt, vel
et

fortasse bis et ter

restituisti, et

fluctum qui hic inerat

ex arcta angustia, non tamen subscripserunt injus-

Iranquillilatem Ecclesiis contulisti.

110.

chirographo

A Deo
et

quippe provectus,
mansuelissinuis
et

ct

a Christo

in praesens voluntarie

rursus recesscrunt, et usque vacant. Adimc etiam de liis

dilectissimus

justissimus

qui

serunt
XVI.

cum communione etiam subscriptionem gesmox autem otium complcxi sunt. Et super
,

eos etiam de bis, qui

'

manus quidem impositionem

uon voluntarie suscepe-

Matlli.

a Photio et voluntaric, el

Toiuus

XV.

106
nuit
,

NICOLAI ANNUS 10.

revcriti

CHRISTI 807,
|)r.Bdiximus)

tanicn

sacerdotio

jirorsus

nuUo

omncs

religiosi et clari

Calliarum

ct

functi sunt.

Germaniae

viri

haec ita se habere, frcquenti rcla-

112. Porro
pit CaesareDe

manus impositionem ab

eo accc-

tione testentur ? adeo ut te nobis ha>c scripturam

fore.

Cappadocia) arcliiepiscopus revercn-

tissimus ct pcrseverantissimus Paulus, post coiici-

omissis, liortamur ac
ipsa

lium

vanitatis,

tenuit prius. In secunda vcro

ut dicit

quod contra liumililatcm nostram Synodo reproborum, propheta, viriliter valde propugnans ob vc-

multo ante temiius cognoverimus. Sed his vehementer admonenms, ut tihimet manus non inferas, ncc morlis fomi115. Melius quippe tibi est, ut veritatem lo-

lem genercs.
(luentem alius
te

ritatem, et triumphans, et divulgans

eorum

inter-

occidat,

quam

tu tcipsam

men-

fectricem

mentem,

ct

nullo temporc vel

modo

contra humilitatem nostram subscribens, sed ob idipsum multa passus, et mullimodas neccssitates
sustineus

aho quodam meliori scilicet dignus habcbilur a fraternitate vestra.

,

affcctu

dacium dicens interimas. Sla igitur intrepida atque constans, et mortem, quam quoquo modo semel experiri debes, prajcipue pro veritate sustinerc non paveas . Monet postremo, ne occasione Romam
veniendi, a viro discedat, recepturo post ejus dis-

il3. Haec igitur sunt capitula, [iro quibus

cessum Waldradam, etipsam

subituram. Ha3c Nicolaus ad
clione
et

in via vilaj discrimen

exposcimus solutionem

et

ordinationem

in scriptis et vicarios

mitti Immilitati nostric, insuper

autem,

vestrtE beatitudinis episcoposdignosetrationabiles,

eam hoc anno Indidecima quinta, nono ivalend. Februarii. Sed scribens ad Lotharium ajque prohihuit, ne ipsa
'

ut

cum

eis

bene

et rationabiliter
est,

disponamus Ecprovidentia Dei

Romam
rias

veniret.

clesiam qua) apud nos

per intercessionem

quam

Sequenli vero die,

nempe

octavo kal. Februa-

summi

Petri, et instantiam el
:

idem Pontifex

'

litteras dedit

ad

onmes

episco-

intercessionem vestram recepimus

et

accipiant

pos sub regno Lotharii constitutos, quos redarguit,

negotia linem utilem et congruentissimum ad gloriam Dei et vestrai fraternilatis, Chrislique imitatricis beatissimaj paternitatis .

quod rerum temporalium amittendi

tiniore, se-

Hucus(|ue Tgnatii

gnes fuerint hactenus in corrigendo Lothario, de quibus anno superiori dictum est, Eadem porro
die et Indictione
'

patriarchsB Epistola ad

Nicolaum Pontiflcem data

:

ut superior, undecima Decembris, et quideni se-

Lotharii

patruum

ad Carolum regem Francorum scripsit, dolens quod Lothario

cundum Frodoardum biduo ante obitum Nicolai nam ipsum defunctum affirmat die decima tcrtia
Decembris, sicque redditte sunt successori ipsius, quae ad Nicolaum scri|)taB fuere, ut octavae Synodi Acta declarant, in quihus ea^dem reciiatae et asservatae ut jianegyris se liabent,

de abjicienda atque perdenda regina Theutperga a rege adulterii reaconshtuta, damnans

conniveat

consilium de judicio per

rogat ut
recipiat.

monomachiam

definiendo,

eam

a periculo liberans mortis apud se

quibus ab imperatore
laudes tanti

IIG. Direxit (inquit Regino)

eodem tempore

maxime
114.

pio, et patriarcha sanctissiiuo

eham

Lothario regi idem reverendissimus Ponti'

:

Pontificis celehranlur.

fex Epistolam ita incipientem

Audito revertente
ita

Ob Theutpergamreginam male habitam

misso nostro, correctionis tuEC (ut

tio, etc.

dicamus) ini-

a Lothario Nicolaus laborat,

nem

regi minatur.

Sed quae

et

excotyimunicatio-

Integra extat inter caeteras

Romae cusas

aliaj

fuerint

res gestae anni hujus deamus. Cum Theutperga regina invisa Lothario, ab eoque pessime habita, imminentem sibi mortem

ejusdem Nicolai ante obitum vi-

Epistolas Nicolai,

quam

tu consulas,

redarguit,

timeret

quam citam ab eo profectionem curabat, quam tamen absque auctoritate Nicolai papae, qui eam redire praceperat, non est ausa tentare. Co:

autem ipsum Lotharium regem quod Theutpergam varie vexasset, compuhssetque jurare, non ipsam, sed Waldradam legitimam ipsius uxorem esse inanem ostendens
117. In primis
;

ejusmodi
ipsius

adinventionem,
esset,

cum
eam

sententia
esse

Sedis

Apostolicae definitum

legitimam

lore igitur

Romam proficiscendi, ab eo recedendi occasionem honestam captans, legatos praemittit ad Nicolaum cum liiteris, quibus ab eo Romam veex Lolharii
viri

uxorem. Abstrahitque
ipsi licere, leges

cendi pellicem in uxorem,

uxore, id

eum ab omni spe ducum nec defuncta

Walcujus
denuntiat,
particeps,

Ecclesi doceant.
ipsi
flat

niendi licentiam jiostulavit, sed

sui,

dradam excommunicatam
consortio, ne
net.

imo

infestissimi hoslis consilio,

,

minantis jussione

iisdem

litteris

quin potius atque legatis

se

ejusdem pcenae
sententia

admo-

eidem Romano

Pontifici signiflcare coacta est

sponte cedere regiae dignitati, in quam introducerctur Waldrada tanquam legitima Lotharii conjux.

Qute audicns Nicolaus, onmia haec ij)sam a Lothario coactam scripsisse cognoscens, htec ad eam rescripsit redditis

ipsum fore plectendum, nisi pareat, comminatur. His datis litteris, quibus comminatio excommunicationis missa est, magnus timor invasit omnes Francorum episcopos, nei'exab codem Pontifice excommunicahonis senSed
et

eadem

tcntia plecterctur, cujus rei gratia

tunc Adventius

Quis ignorat haec te multis pressuris subactam deponere, ct innumeris malis attritani proferre, cuni etiam (ut
litteris'
:

ad ipsam

Metensis ejiiscopus, has ad coe[>iscopum Hattonem htteras detlit, quas acceptas e Codice Trevirensi hic

recitamus, sic se habent

'

Nicol. Ep. XLViii.

'

Nicol. Ep. Li.

2 lli.

Ep. XLix

ib.

Ep. l.

* Ib.

Ep. li.

NICOLAI ANNUS 10.

118. Reverentissimo ac dilectissimo fratri et

CHRISTI 867.

107

cocpiscopo Hattoni, Atlventiiis humilis plebis Dei

faniuliis, in
tatis

Domino JESuChristosempiternajfeliciscire evenit, idest,

gloriam.

Deduabus partibus nobis

dominus
Nicolaus

ex regno Caroli et ex regno Hludovici majoris,

Lotharins iniit, quod cxcommunicaUonem comminatam effugeret, nempe utsuum ad Nicolaum Romam adventum litteris prajinissis eidem nuntiaret, interimque episcoporum ad eumdem legaUonem decerneret, ut sic eum spe bona ludiflcaret, scripsitque blandas ad ipsum litteras has, quibus et

quod

Apostolicus praefixam,

auxilium contra Sarracenos,

atque immutabilem sententiam in suis scriptis diistis partibus super causam domini ac senioris nostri Hlothariiregis ila videUcet, ut si in vigilia Puriflcationis sancta; Maria; Waldradam non dimiserit, a luminaribus Ecclesiai debeat

rectam habeat in

si opus sit,polIicetur. Sunt et ipsaB accepta; ex Codice Trevirensi, qua; sic se habent

Domino vere sanctissimo ac

beatissiino, totius-

que Dei
quisitaj

Ecclesia! roseo pii regis ChrisU sanguine ac-

summo Pontiflci et universali

papa; Nicolao,

esse

exclusus.

Unde

nos, quasi mortali angustia

vallali, et

nimio

ta^dio affecti, vestrcC charaj frater-

Hlotharius divina propitiante clementia rex ac devotissimus filius vcstcr, seinpiternam cuin gaudio
prosperitaUs et
felicitatis

nitati

Deum

hos lacrymosos direximus apices, propter prccando, et propter iilam fldem, quam illi
nullo

gloriam, fideleque ser-

viUum.
121.
stus, qui

debetis, ut

modo

omittatis,

nisi

statim

et

Rex regum

et princeps
et

absque ulla mora in suam pracsentiam venirc studeatis, eique imminens periculum, quasi verus

sacerdotalem

pastorum Chriregiam dignitatem in mi-

nisterio

nostra; redcmptionis in seipso univit, qui-

omnia exponatis, diccndo, quomodo nullas illi moras prajtendit, aut salvationis, aut forte, quod absit, damnationis sententia. Nos vero saluberrimum putamus esse consilium, et ex divino adjutorio, modis omnibus accelerandum,
speculator, per

que sui
cipi

ovilis curam B. Petro Apostolorum printuendam commisit, ille nos salubribus edictis

instituit,

ut Apostolatus vestri sacraUssimum api-

cem

divinilus in

fundamento
et

Ecclesiae

fidelitcr

diligamus

liumiliter

sublimatnm veneremur. Hinc

ut noster senior festinato

itinere,

duos dies ante

si

feslivitatem sanctfe Maria; in Floriking, Florikingen

est, quod nostra^mansuetudinis affectus, circa vestram celsitudinem vcra; charitatis igneinflammatiir,

aut in alio loco,

ubicumque

voluerit,

amplius

et

a multis

jam

retro diebus, nos ad vestram pra;invitarc

non potest, saltem tres episcopos habeat, quos sua dominaUo elegerit,et in illorum pra;senha, secrete de retroactis culpis in conspectu episcoporum humiliter veniam petat, et inter lacrymosa suspiria emendationem promiltat in posterum.

senUam

desiderabiliter

non

cessat.

Qua-

propter hos vestra; eminentissima; paternitati direximus apices, ut de vestra optabili sospitate celerius
rescire

possimus, qua;

omnium gemmaruin

nitore pretiosior,

HO.

His itaque gestis, videtur mihi utile

amplexatur in

omnique thesauro charior nostro corpore. Et quia nos hoc idem de

consilium, ut in pra)sentia

eorumdem

cpiscopo-

vestra sanitate incunctanter crcdimus, satius vobis

rum

accepta indulgentia, Deo

dignam sponsionem

quod in anteade suo conjugio legitimo, cum suqrum fidelium, in illorum scilicet, qui illi parifaciat,

intimandum decrevimus, quod divina opitulante clementia, nostra mansuetudo opUme vigct, fideliumque nostrorum gcneralitas in necessariis reipubl. negotiis, opitulante Christo, salubribus proficit incrementis, iino prosperitatis succcssum ah
ipso

ter fidelcs sunt, consilio atque auxilio, debeat iterari.

Sicque, ut mihi videtur, absque

sibi

omni

peri-

culo anima; suae, et a Dco

securus, in

concessi

regni

bonorum omnium

largitore

profuturum

liu-

minoratione, Ecclesiam sancli Arnulphi liber ac

Purificationc sancta; Maiia;, eamdein sanctam festivitatem celebraturns, introeat. Alioquiii seipsuiTi, et nos omnes, qui ihi secundum Deum, et seciindum saiculum fidclcs sumus, ad irrecupcrabilem perdiUonem, ut verisimile cernitur, pcrducet. De publico enim adultciio nullatcnus erit illi formidandum, cum Dominus per prophetain clamet Cuni ingemuerit pcccalor, salvus erit, non rciterans vias suas. Hi ergo ajjices sub si:

militer ac fideliter pncstolamur.

Regnum quoquc

nobis divina pietate commissum, et ab omni paga-

norum

infestaUone,

alioriimque inimicorum dc-

prffidaUone,

dextera omnipotentis Dei

pro nobis

pugnante,
stoli,

et auxiliantibus meritis beati Pctri

Apo-

vestrisque prccibus almifluis suffraganlibus,

hactenus cuin oinni integritatc tutum manere cognoscite.

122. Porro vestra; sanctitatis noverit pia paternitas,

gillo confessionis

miltuntur,

ita

videlicct, ul pro-

quod isto tempore ferventissimuin desiderium habemus causaoraUonis Apostolorum liinina

visitare,

pter
ct

Deum vobis sit, ne ullus mortalium praiter vos, nostrum seniorem, si voluerit, uUateniis videat. Ergo agat vestra fraternitas, ne dilectissimus atque amantissimus dominus noster, et nos cum illo infeliciter percamus. Oramus dilectam IVaternitatem
veslram valcre
episcopus.
120. Umniles Lotharii liltera' ad papamvenire
feliciter
.

vestramque diu
tertio nostri

desideratain faciein ccr;

nere, et sacra dulciter amplcxari vestigia

et

jam

secundo ac

Haec Adventius Metensis

Romam

prcetexentis.

Veruin aliud consilium

apparatum sub certa delibcraUoiie rcpctituin habeinus, quod iii voto manct implere desidcrantcs. Veruin si ali(|ua, quod absit, periculosorum temporum varietas votum nostrum interceperit, legatos nostros Gutfridiim (Luilfridum) dilectissinium avunculum nostrum, et Waltarium fidelem nostrum, necnon et
itineris

'

108

NICOLAI ANNUS 10.

CHRISTl 867.
'

Theutgaudum venerabilem archiepiscopum, atque

Attoneni coepiscopum ad vcstrani praisentiam destinare procurabimus, ut perillos liquido cognoscat
vestra celsitudo,

vicum

regem Germaniajdeejus cmendalione pro-

cnranda.
12o. Prohibet Nicolmts

quam

fideles vobis per

et

omnia

exi-

mam.
tus et

Occasio etiam pra>texendi Romam advenfratres

Lotharmm

venire Ro-

stimus, nos et fideles nostri,

(piam

fldelitcr

illa pra>cessit,

vestris salubribus consiliis, et spiritnalibus monitis

Ludovicus

parere desideramus. Revera sicut spiritalis ac devotissimus filius reverentissimo palri, atque universali papae debet,

simul Nicolai papa) convenientes, sollicite dc Lotharii ncpotis

,

quod eodem anno Carolus et monitu sui non-

dum
scopo

resipiscentis scandalo consnlentes decrevere,

quippe nos
si

et

venerabiles epi-

ut ipse Carolus patruus ad

proficisci deberet,

cum

adjnnclo

sibi

epi-

scopi atque fideles nostri,

non corpore, corde

tamen ad vestra sacra

petimus, ut
nostra parte,
si

vestigia provoluti, humiliter

hortari posset, ut in

quo eum coram efficacius omnibus parere deberet mo-

abquis inimicorum nostrorum ex

sinistruni mendosofalsitatis

nitis Apostolica) Sedis.

Cum
:

igitur ad

eum

Carolus

quiddam

cum

cpiscopo pervenisset,

et

qua; sibi et fratri in

elogio vestris sanctissimis auribus significare [trx-

optatis essent aperuissel

illequidem ex more pro-

sumpserit, quasi serpentinum virus, Apostolica abominetur auctoritas. Et quidem nostri episcopi
veritatisdiscipuli, magistri errorisesse

missionibus multis, facturum

tifex juberet, eidein

sequwcumque Pon-

satisfaciens,

Romam

ad

eum

non possunt,
fidei

venturum

qui Orthodoxi patris catbolicaj et Apostolicee

veri probabnntur essc cultores.

123. Inter ista vero

ratum

esse

serendum, qnod
fines

si

aliqua

incursio

beati

Petri

vobis ca;litus

duximus inpaganornm commissos adire

De quibus omnibus per suum legatum Ludovicus ipsum Romanum Pontificem Nicolaum reddidit certiorem. Qui his acceptis ad eumdem Ludovicum litteras ^ reddidit hoc anno quarlo kalend. Novembris, prima Indictione
esse promisit.

inchoata, quibus significavit eludere solere Lotha-

tentaverit, aut forte

toris,

terminos augustissimi impera-

rium Apostolicam Sedem

utpote
licilis

promissionibus suis

atque amantissimi germani nostri Hludovici, prout nuperrima atqne infausta rclatione comperimns, irrunipere pra^snmpserit
,

cnm multa

promittat, nihil prajstet, sed pol-

contraria agat, uti)ole qui legitimam conju-

illudnobisabsqne

gem Theutpergam immenso

sime habeat
perageret.
:

odio persequens pesTicino,

uUa

dilatione

ocius signiQcari deposcimus, quia

Waldradam vero

quo perve-

quolibet postposito reruni temporalium

damno,
pro

nerat, revocasset in Gallias, cnjus et

nutu cuncta

atque parvipenso perituri discrimine regni

Ob

idqne, quod scilicet inobcdiens esset

amore et timore Dei, et beatorum Apostolorum sanctorumque omnium reverentia, simulque veslra sanctissima jiaternitate, quam pra^ omnibus mortalibus diligere ac venerari decrevimus, nos ac fideles

Apostolicse Sedi, ne
buerit. Nani

Romam

veniat,

in ea Epistola ad
:

omnino prohiLudovicum haec

inter alia babet

126.

Adhuc ad nos

se

properare velle de-

nostros morti ac periculo tradere

scientes esse scriptum
:

sumus, Timere non debemus morparati

monstrat,

cum

ne

id sine nostra licentia prsesu-

meret, nos
proGcisci

ei sa^pe districtius

injnnxcrimus

et pro-

tem, quai sine dubio perducit ad vitam. 124. a Igitur quibus valemus votis, Domini

hibuerimus.

Verum quamobi'em Lotbarius Romam gestiat, miramur si vestram latere potuit

misericordiam imploramus, ut nostram mansuetu-

dinem

vestra^ excellentissimaj almitati

tandem

re-

praisentet

incolumem

quatenus verior experientia

Apostolatus vestri puriter cognoscat,

utrum

prolata

a veritatis fonte emanaverint. Omnipotens

nostri

memorem summum

vestri

Deus sanctissimi Pon-

tificatus

apiccm prosperis successibus feliciter insignitum ad custodiam gregis conservare et exaltare

dignetur, gloriosissime ac praestantissime pater
.

Hajc ipse.

At Nicolaus
sciret

prohibuit

ejus

Romam

prudentiam. Itaque impleat prius qua) prsemitotius occasionis vel sinistraj suspicionis simus fomitem a se procul abjiciat, imo vero a nostris mentibus amputet et tunc si ei sit huc veniendum, a nobis est sollicite providendum. Siquidem etiam si cuncta, qua; nos ei supra memoravimus injunxisse, penitus adimpleta potuisset ostendere nec sic ei contra intcrdictum nostrum iter Romam fuerat properandum; quanto minus nunc, quando toties a nobis admonitus, nihil de eis consununasse
;
:

adventum, quem
ut

non ad pcenitentiam, sed ad

aRoniano Ponomnino recedere, ille

convincitur. Igitur

dilectio
;

vestra

illum

nunc

dilationem pra;tcndi. Vetus fuit Lolliarii artiflcium,

venire
si

Romam
ea,

prohibeat

alioquin, mihi credite,

cum

sive a patruis regibus, sive

contra propositum nostrum forte pra^sumpserit:

tiflce

arclaretur ab adultera
velle

minime
tur. vel
alia

qua

cupit, honestate vel hic suscipieetc.

de sua causa agere coram Pontifice affirmaret. Tcstatur id Nicolai Epistola * ante legationem Arsenii data. Sic igitur ab
se
proficisci, et

Romam

hinc profecto regredietur,

,

Hajc et

plura Nicolaus de Lothario

questus etiam,

co

sffipe

dcceptus,

neRomam veniatintcrdicit; cum

non cessarel alia via ipsius omnibus modis procurare salutcm, scribeiis de his ad Ludoet interim

quibus Theutgaudus nullum alium [)atiatur ordinari episcopum, spem habens illos in easdem Ecclesias fore restituendos, pro

quod

in sede Trevirensi et Coloniensi, e

exciderant

Guntharius

et

'

Uattoucm, puta Virdunensis Ecclcsia;.

iNicol. lip.

xxvn.

'

Nicol.

Ep. LUi.

Nicol. Ep. LV.

NICOLAI ANNUS 10.

qiiilnis ct fnistra

CHRISTI 867.
(illiciUs)

109
illo

Scripsit ista

rogasset. itidem rex Ludovicus Nicolaus ad Ludovicum hoc eodem

'

incerUs

negotiis ab

abolendis, plane

vobis auditis,

excommunicatum habemus.

anno

tcrlio

l<alend.

Novcml). prinia jam Tndict.

129. Sed excellcntia; vcstnB ineffabili dilec-

inchoala. Prid. vero kal. scripsit ad cpiscop. sub

Ludovici regno constitutos

citos pro restitutione

quos nimium soUieorumdem damnatorum epi:

Uonecolendaj, poscendo,dilecUssime fili,diriginius, utpro revcrenUa Apostolorum principum, ad quos

quasi refugium faciens, rogavit ipsa scriptis jusUUam, et pro eo quod jure agnaUonis, sive majoris
natu, vos a talibus ilhim decet coercere illicitis, super his per vestrum missum, aut Epistolam,

scoporum redarguit, totamque rerum gestarum scriem pandit, ostendens eos omnino rcstitutionc indignos, indignumque Apostolica Scde, ut sententiam

semel

magna
inquit,

deliberatione

prolatam
alia

,
:

contra consuetudinem

mutet.
vestrse
,

Nam
et

inter

tam ex nostra sancUone jubendo, quam ex vestra parterogando, seu legum auctoritate monendo,jam
Scepedicto regi mittere studetote (stiuleatis). Et
forte
si

Cesset itaque,

fraternitatis

nos

vos

supcr hoc pulsare

potest
,

solertia

quod

fieri

non
Sedis

una cum

fratre vestro

tandem ahquando

desinat.

Nam

conjuncti,

eumdem

Hludovico glorioso rege nepotem vestrum qutEque pro

Apostolica2 sententia tanta

semper consihi modedeiiberationis gravi-

ratione concipitur, tanta patientifc maturitate decoquitur, tantaque

causa sororis sufc, ut credimus, fueritis allocuturi, qua;sumus affatim, ut hujus crebro fatae viduse Helletrudis
flciis

postmodum

tate profertur, ut retractatione

tari

non

egeat, vel

immu-

causam, tam de propriis quani de beneper testamentum a jam dicto Hlothario Au-

necessarium ducat,
tragnedia
ista

etc.

Sed

quem finem

gusto

quondam

concessis,

nuHa

offlcienteoccasionis

dicemus anno sequcnti modo autem qua; sunt reliqua ejusdem regis rerum gestarum anni hujus prosequamur. 427. Pro Helletnide vidua bonis spoliata a Lothario Nicolaus laborat. At non hic flnis Lolharii regis iniquitatum, sed hoc eodem anno, enormia alia prioribus peccata conjunxit, auferens bona Helietrudis fihai Lotharii imp. viduaj relictaj

tandem

habuerit,

raUone, usque ad finem perducatis, ut cum, Deo favente, a priore na;vo fuerit correctus illius feminaj causa, hrcc restituat, et ut ne adjiciat iniqui-

tatem super iniquitatem in rcgiio suo, sed faciat jusUtiam suam abundare, c|uoiiiam quidem regum

examina decet omnibus subvenire, pra;cipue viduis

quarum judex
130.

Christus

est.

Berengarii coniitis, qua; talia passa ad

pauperum

patronum viduarumque
Pontiflcem confugit
:

qui pro

protectorem Nicolaum ipsa ad Carolum

instar Epistolae Epistolam de hac causa nunc, ceu vobis, aut secus, Hludovico fratri vestro direximus. Dolemus oppido pro talibus, eminentissime rex, praidia ChrisU fide-

Haque hujus

regem

litteras dedit,

ut apud Lolharium interce-

lium quoquo modo tollentibus,

infidelibus
beneflciali

et

Christi

rcis

deret, ageretquc ut ablata restituat. Porro has

ab

morc donantibus.

Interea

eo essc datas

litteras,

hoc ullimo Nicolai temiore,

rogamus, ut quidquid pcrfcctionis consultu super

his vestra pcrfecerit exccllentia, scriptis per sin-

cum

pro excommunicato ipse Lotharius haberetur,

apparet, quas

ex iisdem

nunquam adhuc

cditas,

hic describendas esse, ne pereant, existimamus

sic

gula Apostolatui nostro non dedignetur vestra intimare regalis magnitudo. Excellentiam vcstram

enim

se habent

nunc

128.

Nicolaus episcopus servus scrvorum

fllio

et semper benc valere optamus in Christo . Hucusque Nicolai Epistola de Lotharii delicUs,

Dei, dilecto

Karolo glorioso regi.

scilicet suis,

atque dc rebus hoc anno ad

saUs.

eum

spcctantibus

jam

Litleris

de Helletrude Berennobis pcrnotuit,

garii

comitis

quondam
pra-judicia

rclicta,

131.

Hlolharii

videUcet regis

pressuris

annihilatam,

Ad

Epistola poonitentlalis Nicolai papa>. postrenium autem non i>ra;tcrniittenduni,

ejusdeinqiie

fore pcrpessam. Aposto-

latui nostro ha;c

eidem Hlothario
vestro

atque (itaque) alia suggcssit, quo Apostolicis cxinde mitterenuis

fili,
,

litteris nionita, et vobis, dilectissime

fralrique

ex antiquo usii perseverasse, ut pro gravioribus delictis expiandis fldeles ad Komanum Pontiflccm se conferrent quod sub Nicolao Poiilifice diim frequentatur, inter aliosinfelix patcr triuni flliorum
:

Hludovico excellentissimo regi nostram dirigcremus Epistolani (juatenus vobis succurrenUbus atque fovenUbus, ipsa proculdubio vidua ad porfectam de suis rebus perveniret justitiam ; quo;

necator accurrit
pastor

de quo ad

suum

episcopuiii ista

omnium

scripsit

niam non solum

iin|)eratorc per

prajdia a genitore suo Hlothario

largita sustulit, sed

Nicolaus ' episcopus servus servoruin Dci, reverentissimo et sanctissimo Ronolardo episcopo. Dominici gregis curam ca^lcsti dogmate

testamentum

plenam

ita

convenit ci^iscopis observare, quatenus

etiam
fata!

j)roi)rietates ejus

a parentibus suis sibi, prtcsurripuit

,

pro suscepU ovilis neglcctu aliquod pcriculum noq

incurrant.

HcIIetrudi

dimissas colludiose

Undiquc ctenim

vcniciitcs

admodum

cisdcm^iue sanctaj Dei Ecclesia^inUdcIcsNorlhman-

nos paganos beneficiali niore saiie donavit. Nos vcro jain dicto Hlotario nepoti vestro Apostolicas
littcras

nuttere nequivimus

quia pro ncfariis

et

plurimi suoriim facinorum proditores, quanlum dolorem infcrant pectori noslro, plus singultu reminiscimur, qiiam calamo scribi qucat. Intcr quos videlicet islum Cumarum ad Apostolorum limina
1

'

Nicol.

Ep. LVi.

'

Ex Codic.

Bibl. S. Maria; super Miner.

Ex

Bibl. Nicol. Fabri Paris.

110
festinasse cognoscite
;

NICOLAI ANNUS 10.

et pcenitentiae

CHRISTI 867.

modum,

pro

perpetrato Irium flliorum bomicidio sibi impositum manifestassc. Quorum qua^dam temperavimus,

cum qua fuerat in mare projectum. Quod Chersonam rcportantes ibidem sepelierunt. Temporc
,

60 quod suffragia Apostolorum principis nutritoris nostri postulare devote festinavit. Nam eumdem

vero Nicolai papaj primi corpus ipsum a sancto Cyrillo Slavorum episcopo inde sublatum, et Ro,

mam

delatum

atque in Ecclesia ejus nomine

ad beati

arcbangeli oraculum
:

ire

volentem, in-

fabricata reconditum est, ubi requiescit, miraculis

stantia temporis revocavit

sibi impositse

atque constitutionis

clarens . Ilactenus cx Leone Osticnse. PorroCyrillus atque Methodius

continentem Epistolam vesollicitudo strai sanctitati deferendam Apostobca transmisit. In ea igitur, boc est, in ista, ita statutum

modum

manscrunt Romai usque ad

ut trieunio ante fores Ecclesiae pro peccatis oraturus consistat; et deinde inter auditores permaneat quadriennio ut septem annorum curest;
suis
;

creationem Hadriani Nicolai successoris, a quo ambo missi sunt ad prtedicandum Evaiigclium Slavis, quorum linguam didicerant de quorum apostolatu ab Hadriano collato meminit Joannes
;

ricula absque

commimione Dominici
:

corporis et

ita quidcm ut in omnibus diebus carnem non manducet, et in isto septennio vinum non sumat, nisi diebus Dominicis, et

sanguinis ducat

papa VIII in suis Epistolis, de quibus inferius suo loco agendum erit. Porro ista de translatione corporis S. Clementis Romam, deque eorumdem apostolatu

plures

sunt assertorcs,

et

testantur ista

vitffisua?

etiam Ecclesiastica monumenta,

nempe Romanum

festivitatum

per

ab inde quinquennio tribus diebus septimanam a vino abstineat, ut duodecini

:

Martyrologium, ubi in Notis

alios id asserentes cita-

vimus

auctores.

annis quantitas poenitentiai extendatur. Liceat

ita-

133. Nicolai posirema acta, munificentia errja

que illi uxorem propriam non deserere, ne forte incidat in adulterium, et pro occasione unius delicti, prfecipitetur fragilitate carnis in pejus. Concalceatum ad vos pervenire et ac deinde triennio discalceatum ire debere et vestimentis secundum qualitatem temporis
cessimus etenim
ei
: ; ,

Ecclesias
ista
est,

landes et obitus.

Interea

vero

dum

Roma; geruntur, Constantinopoli, ut dictum

cuncta mutari contigit, de quibus Anastasius summatim recenset auteobitumipsiusNicoIai
:

ba;c

Pontificis

Dum

ba;c

inquit

agerentur

Dei

judicio,

aeris

temperiem indui, atque

lacte perfrui.

Caeterum vcro

ita

actus ipsius discernentes,

Micbaelem imperatorem Grfecorum ultio digna percutit, et nefanda ca;de perimit imperantc autem Rasilio Constantinopoli, quouiam vo:

per omnia consideratc atque disponite, quatenus et Evangelica misericordia in illo agnoscatui', et canonica auctoi^itas conservetur. Altamen permit-

luit

Dominus

ipsius sancti Pontificis juges labores,

fuit

quos pro sancta Constantinopolitana passus

Ecclesia,

cum

fine boni operis

consummare

sicut

timus

eum caseum sumere,

;

atque possessionem

septimum annum, usque ad diem mortis perseveret in jam dicta pcenitentia, atque arnia, nisi contra paganos, non ferat. Opta-

suam babere

et

post

fama se babet, Photius neophytus et invasor ut moecbus pellitur :ct juxta decretum Sedis Apostolicaj patriarcha Iguatius redditur tlirono. Neque enim Iiic divinorum exsecutor operum piissimus ct
Catbolicus papa, quaj sua sunt, sed ea qua; Dei
sunt,
torio S. Petri bella

mus

sanctitatem vestram in Cbristo bene valere . Hactenus Nicolaus. Relata sunt ista ab Ivone in

suum

libruni Deci-etorum.

primo loco posuit et quaesivit et cum adjuDomini summo dispensationis

,

132. Corpus S. Clementis Romam delatum. Hoc eodem anno, qui ultimus Nicolai numeratur, contigit per SS. viros Cyrillum atque Metbodium Orientales monachos deferri Cbersona Romam corpus sancti Clementis papa>, de quo ex Leone'

libramiue spiritualiter prajliari curavit. Praelatos siquidem quosque, ne subditos laederent, magna
provisione moderans, ut pater
subjecti
praelatis

commonuit

et ut

subessent, juxta uniuscujusque

Ostiense in primis ista narrantur

Leo episcopus Ostiensis

tradit,

quod tempore

privilegia pastoraliter quoque decrevit. Cujus qui studium vult agnoscere, in Epistolis suis, quas bene Ubratas per mundi partes direxit, luce clarius

Michaelis imperatoris Constantinopolitani quidam Pbilippus sacerdos Cliersonam veniens, de his, quac

inveuire valebitB.Ita

quidem ex

liis,

qua; cusa;

narrantur in historia S. Clementis, de maris aperihabitatores interrogavit. Qui nibil de hoc scire professi sunt, eo quod advenre magis, quam
tione

indigena^ erant. Siquidem niiraculum illud jamdudum ob babitantium culpam cessaverat , et ab

babentur numero septuaginta ', judicarc hcet, et aliis, quas hinc indc summo labore collegimus, atque fragmentis, qua; apud Gratianum, sive apud alios canonum et decretorum veteres collectores descripta reperiuntur, quae simul in Collectione^
Conciliorum per
titulos viginti disposita, edita

ha-

incursu Rarbarorum templum illud destructum crat, et arca cum corpore marinisfluctibusobruta.

bes. Pergit vero Auastasius quae

Tunc assumpto episcopo Georgia^

civitatis

cum

ad ejus obitum diceus bus suis posuit, qui nulla

:

suntreliquausque Animam suam iu maniuisi

cajlestia

cogitabat

clero et populo accesserunt ad insulam, iu qua putabant csse martyris coriius. llbi divina revelationc fodientes corpus invcnerunt, et anclioram,

qui jcjuniis, vigihis et orationibus nocte ac dic vacans, ncc rc(iuiem corpori, nec membra dabat

Tom.

in. Ep.

Hom.

Pont. Rora. edit.

'^

Tom.

li. Concil. vet.

'

1^0 par. X.

c.

33.

Apud

Catal. SS.

I.

x. c. 98.

edit.

Col. et Venet. lom. in.

NICOLAI ANNUS 10.

sopori.

CHRISTl 867.

111

Nam

si

cuncta, qua! Cliristi gratia plenus,

purpureis marmoribus, qua; ante corpus B. Petri

Apostoli

virtutibus

atque fule sanctitatis opera gessit, et

regulas argenli
In
patriarchio

retinent,

duas

cruces

moril)us, vitaque docuit, et implevit, chartis inserere volutnus: prius

argenteas offerens posuit pensantes libras....

130.

sermo
illius

fortasse membrana, quam Tamen antequam ad flnem vitse stylum convertamus, primum ea qua; sanctis
deficiet.

siquidem Lateranensi
flerijus-

domum
sit,

pulcherrimam nimisquedecoram

locis obtulit,

134. Sed

reddamus antequam
Ecc.

oratorium sancta; Dei Genitricis illic construens, vestes et competentes ornatus pro ffiternai
et

istn

ac reliqua de Nicolao

vitae

amore

ipse beatissimus Pontifex obtulit. Multa-

quae speclant ad ejus muniflcentiam, de donis collatis diversis

que loca sanctorum casu ad ima delata renovavit,

et diversis Ecclesiis diversa contulit, et

agamus:non

praeterniittendum

commoda

errare eos, qui putarunt', adjectionem illam

symid ex

luculenter adauxit. In ciborio Constantinianae Basilica;

bolo inditara filioque esse

primum

in

Ecclesia
,

quatuor pannos de fundato

fecit.

obtulit, sicutet in

Romana ab
laum

ipso

Nicolao

Pontifice

factam

ciborio S. Petri

Et in Ecclesia doctoris gentium

Epistola Photii elicientes,

nimirum quod ad Nicoqui

,

similiter fecit. Et in Ecclesia Dei Genitricis

inter alios Photius scripsit adversus eos,

ita

sepe. Et in Ecclesia S. Laurentii foris

Ad praemuros qua-

dicerent Spiritum sanctum sicut a Patre

etiam

tuor

j)ariter

a Filio procedere.

Quod

igitur tunc regebat Eccleest ipse auctor,

137.

pannos pro ciborio obtulit. Hujus itidem beati Pontiflcis temporiet

siam Nicolaus, creditus

illaj

ut quatuor
hi

bus tanta ubertas

victualium copia

extitit,

ut

syllaba;

Symbolo intexerentur. At
redarguuntur erroris,

abeodem

omnem memoriam

famis decessoris sui

factge die-

ipso Photio

dum

in Epistola

inferius recitanda post

scripta, ipse testetur

Joannem papam octavum a nemine Romanorum Pontiten.pora

aliquid

bus hffic oblivioni traderet abundantia. Hic fecit ordinationem unam per mensem Martii, creavit
presbyteros septem, diaconos quatuor, episcopos

ficum, us([ue ad

illa

additum

per diversa loca

numero

sexaginta quinque. Post-

Symbolo.

Cum

ergo ab eodem Photio contrarium

est,

quam autem Sedem

Apostolicam victoriosissime

asserente corrigantur hi, nihil

ut ad ha;c conigitur,
etsi

ut verus Dei athleta catholice et principaliter rexit,

ex hac luce idibus Novembris, Indictione prima,

futanda diutius

immoremur. Nicolaus

eadem cum

suis prajdecessoribus scntiret de Spiri-

tus sancti processione a Palre Filioque

manante

migravit ad Dominum. Porro quid dicani, cum solum ejus exituin diversa; hominum nationes
plena ratione utentes,

nec quidquam tamen in Symbolo

luit.

fidei

adjectum vo-

quod sciret a Leone teriio prffidecessore Pontifice id recusatum legatis Caroli Magni imperatoris. Qua autem urgente occasione id postea factum
oportuit, suo loco dicetur.

intemperiem
runt, et in

aeris, ipsa

tristitia

verum etiam, quantum ad mundi elementa diu flevepermanserunt? Quo defuncto,

est

corpus

ejus

sepnltum

ante

fores

Basilica;

135. Sed
ista

redeamus ad Anastasium, de Nicolao

Hic igitur egregius papa ob Apostolorum Pctri Apostoli nutriin Basilica ejus pannos tam scilicet de
:

subjicientem

amorem
stauraci,

principis

toris sui fecit

quamdefundato, velaliis pulchris variisque coloribus numeroquatuor. Qui trabes majores in presbyterium respicientes omnes in gyro complevit,

Sedeannos novem, menses sex, dies viginti. Ita secundum Anastasium, res ab eo prjeclare gestas prosequentem temporis hujus auctorem. C;cterum quod ad diem obitus spectat, apud Frodoardum nisi sit error in Codice, obiisse Nicolaus ponitur idibus Decemb.
sancti Petri Apostoli . Implevit in
'

Laudatissimus

si

quis alius

Romanorum

Pontifl-

cum.
aureis

Nam

audi Reginonis elogium

:

litteris

plane

luculenter ornans, decus(|ue augens, tres mira)

magnitudinis. Ubi etiam, quod nullus post devastationem Sarracenorum agere nisus est, arcum

exarandum Post beatum Gregorium usque

in praisens,

nullus pra^sul in

argenteum, et meliorem quam olim fuerat super excelsiorem trabem, quiE est ante ciborium, in medio posuit pensantem libras.... et tres imafecil

honore sublimatus Nicolao videtur a!quij)arandus. Regibus

pontificali
et tyrannis imi)eravit,

Romana Urbe

eis(|ue ac

si

dominus orbis

terrarum auctoritate
tibus religiosis, ac

pra;fuit. Episcopis et sacerdo-

gines argenteas, in
Salvatoris, in
gies, ac
l)Osuit.

quarum una figuram Domini duabus vero angelorum sculpsit effllibras auri

Domini mandata observanhbus humihs, blandus, pius,mansuetus apparuit. Irreli-

illis novem Earum una

,

deaurans suj)erseptuaginta.

pensat libras octoginta, alia

similiter
libras

giosis et a recto tramite exorbitantibus terribilis atque austeritate jjlenus extiht, iit merito credatur
alter

septuaginta

tertia

Elias,

Fecitque crucem auratam

unam,

pretiosis

gemmis

surrexisse, ct
tute
.

Dco suscitante, nostris tcmporibus si non corpore, tamcn sj)iritu et vir^

ornatam, pensantem

Iibras....et in

summitate ejus-

Haec Regino.

dem

arcus locavit. Ubi pro anipliludine decoris ejus, atque speciminis appendit coronam ain-eam unam, cruces argenteas duas, calices argenteos duos, staupos (scyphos) argenteos diios. Porro in

138. Porro Joaunes diaconus

scriptor,

hujus temporis

ipsum Nicolaum in caslum reccjitum in gloria sanctorum una cum sancto Gregorio apparentem per visum, est testis. Quem et successor

'

De

liis

agit Pitliffius

in libello

hisl.

eoiitiover.

ile

nroccss.

Siitr.
I.

[''rodoard.

Iiist.

Rliem.

c.

lU.

Jo. diac.

in Vita S.

Gregor.

San.

IV. in fin.

112

NJCOLAI ANNUS 10.

set
:

CHRISTI 867.
Virtute,

ejus Hadrianus summis cst laudibus prosecutus, cumque novum Eliam, novmn Piiineem, suo colloquio liabito cum Orientalibus, nuncupavit, ct

inquiens,

Ciiristi, qiii

dc quinque

panibus, et duobiis piscibus quinque millia hoini-

num

satiavit,

non

singulis singulos, sed ternos

quibus

aliis

potuit laudibus exornavit, ut suo loco

singulis denarios erogabo. Ha;c dicens,

porta; subsidcns, ac
])iens,

forinsecus
susci-

dicetur.Ejus sepulchrum antc fores Vaticana) Bafilica; positum, ejusmodi fuitE|)itapiiio insignitum,

de

manu

ecjuestris sui

peregrinis cunctis egredientibus ternos sin-

quod male Nicolao II in aliquo cxemplari de])raprimo enim et non secundo emendalior Codex inscriplum retinet, quod hic tibi scribendum curavimus, licet longe impar sit
vato tribuitur
:

gillatim

cum
ler

denarios erogavit. In qua redundatione miraretur equester non solum non defecisse dcnarios, quinimo fuisse super liberalis presby:

qui supererant

domum

rccipiens

multitu-

musa

merilis tanti viri

dini familia} suee ternos

nummos
Conditur hoc anlro sacrre substantia carnis
Prffisulis egregii Nicolai,

nihilominus ])ersonatim largitusest. At cum sexidentidem super-

dogmate

saiicto

Qui

fulsit cunctis,

mundumque

replevitet Urbem.

Intactis nituit memliris, castDque

, inquit, (juam largus, et quam omnipotentissimus Dominus, qui quadragenariam quantitatem nummorum et fratribus

essent

Vides

suavis

sit

pudore.

Qu;c docuit verbis, actuque peregitopime. Siderea; plenus mansit doctusque sophia;

nostris per ternos distribiiit, et mihi ternos, et tibi

ternos fequa sorte servavit ?

141.
largitatis,

Ccelorum Ut regnet

claris quic servat

soliis

rcgna triiimphis
siicula natus.

procerum per

Erat praaterea tanta; hospitalitatis et

ut non immcrito beato Job in his valeat

comparari,
139.

Non

despiciebat inter

eundum eum,
ovium
'

Hadriamis,

ciijiis

primordia

et viriutes

prcedicantiir,

papa

lcetissimis auspiciis eligitur.

qui non haberet indumcntum, sed de suis

calefaciebat

velleribus

nec buccellain quidern

pupillis
et

Post obilum Nicolai usque ad successoris ipsius Hadriani consecrationein mensis intervenisse reperitur auctoritate Anastasii bibliothecarii: etenim

suam

solus,

nam hanc cum

qiii

egenis
et pes

comedebat; quippe

oculus esse caeco,

probabatur existere claudo. Et ut scriptis virtutum

pater erat pau])erum, Ostium ejus viatoribus patebat, nec clausa erat domus ipsius quidpiam postulantibus. Adeo ut ab omni clericali gradu, ab
ejus multiplicitas referatur
:

idibus

Novembris

Nicolaus

mortuus

asseritur,

Hadrianus consecratus decimo nono kalendas Januarii ponitur. De cujus electione lucc ipse,

et cordis vidua; consolator.

quem

colleclorem
praiteritoruiu

polius

quam

scriptorem

Vitarum
affirma-

Pontificum

Ronianorum

omni senatorio
sicut post

mus

et popiilaii concordissimo ccetu, morteni quarli papa; Leonis, ita post

postea episcopo, regionis

HadrianuSj natione Romanus, ex patre Talaro, tertige, sedit annos quinet Sei'gii junioris

obitum
sitis

tertii

Benedicli Pontificis subire

summum

Ponlificium, nisi ipse diversis argumentis et exqui-

que. Hic ex proximitatis genealogia beatae recordationis

excusationibus verecunde subterfugeret, co-

Stephani quarti,

Poiitificum

geretur.
142. Sed dum Apostolicae memoriae sanctissimus papa Nicolaus rebus excesslsset humanis, et isle in prsesenstertioquintum etvicesimum annum
transigeret,
et hi,

descendens,

dum

miris

polleret actibus, a vene-

randa? memoriai Gregorio quarto Apostolicai Sedis prffisule subdiaconi sortitus est ministeriuin. Deinde

vero

in

Lateranense
sancti

patriarchium

familiariter

assumptus, laudabililer conversatus, ad regendum

titulum
degit,

omnes Urbis Romanae concives, simul quos extrinsecus tunc adesse contigerat, tam

Marci

confessoris Christi

atque

Pontificis presbyter ordiuatus,

tam

inculpabiliter

quam divites, tam clericalis ordo, quam cunctum populi vulgus, omnis scilicet aitatis propauperes,
fessionis et sexus, contemptis omnibiis ejus excu-

tam

viriliter

ministravit,

ut non tanlum

sicut factus presbyter, sed sicut futurus Pontifex,

sationibus,

Hadrianum desiderant, Hadrianum

dari

reverenter ab
erat
in

omnibus colerctur

siquidem

in co

Chi-isto

ejusque Genitrice (a]uid

cujus
tanta

Pra;sei)e

jugibus orationibus incumbebat)

ut benefaciens

fiducia,

non

deficeret;

nec quid-

pastorem exo])tant. Nullusque in totius Urbis amplissimo spatio repertus est, nisi vel se, vel suum quemque provehi voluisset, qui non Hadrianum provehi ad hoc culmen mcdullitus exsibi prffisulem ac

quam

discriminis, cuncta quae babere poterat lar-

optaret. Proceres vero, licet solito in

duas partes

giens, incurrere forniidaret.

140.

Nam cum

die quadani inter

compresby-

teros suos a sanctissimo paj^a Sergio consuetudinaliter deuariis

tamen mente parique quoniam causam circa hunc flagrabant ardore divisionis eorum nec nisi nimius in tantum virum
viderentur csse
divisi, uiia
:

quadraginta

])erce])tis,

domus

sna3

facicbat charitatis affectus,

sibi prajferri

dum

sic alterutra pars

piK inullitudine pcregrinorum, quie ibi fiducialiler soiito more, vclut ad liorreum coinmune confluxerat, omnino nc(]uiret miscricordia motus equestri suo relulit,
portas revertens ingredi vellct, ac
:

gestiret, ut

si

huiic altera pars deli-

geret, jiars altera penitus dubitaret, nec erat ulla

parti alteri rclinendi voluntas, nisi (juia opinaba-

tur

eam sua
143.

in aliuin vota dirigere.

nil sine

tantis fratribus

in tanlillis

denariis sibi

Pra3serlim

cum

multi

monachorum,

commune. Cuiiique illc ncque tertia) ])arti pauperum singulos dcnarios posse sufficere intuliscsse

'

Job. XXXI.

, ,

NICOLAI ANNUS 10.

plerique religiosorum sacerdotum ac fidelium laicorum, ciflitus emissis \isionibus a multo jam tempore Hadrianum riiturum Pontiflcem non soium non dul)ilarent, verum etiam apertis vocibus proclamarent. Inter quos quidam Hadrianum in Sede Apostolica pallio humeris obducto reclinatum viderat:
alii

CHRISTI 867.
et

113

medullitus exoptavit,

mox imperialem

scribens
tanto

Epistolam, cunctos Romanos, quod

praeelegissent offlcio pra^sulem,

dignum

collaudavit.

Per

cum

Apostolicis infulismissascelebrare:
A|)ostolico in Basilica Lateranensi
:

nonnulli

more

quidpiam praemii fore pro consecratione i[)sius quoquo modo pollicendum, cum ipse ad hanc non suorum suggestione, sed Romanorum potius unanimitate commotus cuperet pervenire maxime cum reddi qua;
videlicet et innoluit, nulli
:

quam

bis aureos erogare

plerique in equo, cujus ses-

ablata fuerant,

non auferre ab

Ecclesia

Romana

sione sanctissimus papa Nicolaus ad sanctum Pe-

vel diripere quidpiam, se diceret anhelare.

trum pergens, usus

pallio

fuerat,

eum cum

pontificali
et

146.

Itaque sabbato peractisrite orationibus,

inipositum

prajcedentibus

exiomaticis

vigiliis, et

eleemosynis, Dominico

secundum mo-

subsequentibus rebquis turbis in Urbem redire, patriarchiumque subire conspexerant. Verum ubi

rem idem

venerabilis sacerdos ab universitate ad

eumdem utraque pars deligere cluruit tanta in eum unitas etanimorum et corporum fuil, ut unum in eis erga eumdem
micantibus indiciis hunc
:

Ecclesiam S. Petri Apostolorum principis ductus nono decimo kalendarum Januariarum, Indictione
jirima,
cffipit

anno

priefati

Augusti decimo nono

(ex

quo

regnare

cum

patre), per episcopos reveren-

Doniini sacerdotem cor et unus spiritus

inesse

lissimos,

scilicet

Petrum Gavensem, (Cavensem)

deinde
tertio loco

omnibus videretur,
possit vocari,

ita

ut lapis angularis (salva re-

Leonem

Silvse Candidae,

Donatum

verentia jesu Christi Domini noslri)

quodammodo
imo profecit

quoniam per

ostensiones,

Ostiensem, quia episcopus Albanensis obierat; Formosus vero Portuensis a beatissimo papa Nicolao

vectionem suani, solvens inimicitias cordium utraque unum.

144. Collectis igitur

ad praedicationem
flcis,

et

instructionem Bulgarorum

destinatus extiterat, benediclionem

summi

Ponti-

omnibus tam

episcopis

cum

universo clero,

quam primoribus
populis, ab

Urbis

cum'

ad consolationem videlicet multorum sanctae Dei Ecclesiae flliorum, qui factiosorum tyrannide
inter unius decessionera
et alterius

obsecundantibus
pellalur

sibi

Ecclesia sanctae

liberius solito saviente,

Dei Genitricis semperque Virginis Marife, qute ap-

substitutionem Pontificis, diversis agevariisque afflciebantur incommodis,

Ad

pra;sepe, rapilur, trahitur, et

ad Latei)le-

bantur

exiiiis,

ranense patriarchium certatim a procerum ac

bis muliitudine deportatur.

suscipere meruit in
147.

Quod

audientes,

tum
tam

nomine Domini, Siquidem ad celebritatem missa;

ipsius

missi

|jrinci|)is

moleste tulere, indignuti

scilicet,

incredibilis extitit multiludo,

ut certatim de
,

dum praesentes essent, uon fuerunt invitati, nec optataj a se futuri pra;sulis electioni interesse meruerunt. Qui accepta ratione, quod non causa
quod
conlemptus Augusti, sed fuluri temporis prospectu omissum hoc fuerit, ne videhcet legatis principum
in electionem

manu

ejus omnibus communicare nitentibus Theutgaudus Trevirorum archiepiscopus, et Zacharias Anagninus episcopus, qui a domno Nicolao
sacerdotio denudati, eliam

communione caruerant,

simulque Anastasius, qui

laicos

dudum
erat,

a Leone, Bene-

Romanorum

prajsulum exspectandi
:

dictoque Pontificibus presbyterio denudatus, inter

mos

per hujusmodi fomitem inolesceret

et

omnem
ad salu-

communicare

solitus

Ecclesiasticam

indignationem medullitus sedaverunt,

communionem sub congrua

runt.

satisfactione recepe-

tanduni electum etiam

145.

ipsi

humiliter accesserunt.

Cumque

patriarchiuni Lateranense as-

Igitur
est,

mox

ad patriarchium Lateranense re-

cenderent atque descenderent, tantis clamoribus universae plebis, ut sibi diu desideratus vir ad consecrandum duceretur clamantis, obsessi sunt, ut
nullus

versus

eorum

loquentis

posset audire. Erant

secum collegaj sui verba euim singuli circa consecran-

consuetudinemque diversorum xeniorum hinc inde confluenlium, retentis solum quae usibus missarum sufflcerent, de reliquis pretia capientem exclusit, dicens non esse pium, quod gratis accepimus, pretio venundare, et cliariores
:

dum

Pontilicem tanta dilectionis efficacia possessi,

le-

ut tale non vidisse, neque visuros esse existimarent.

Denique omnes hunc certatim coram eisdem

ditiis

gatis rapere, ac anxie nitebantur portare, nisi blan-

senatorum

et conviciis

ali^iuantulum seda-

habere rationabilibus fratribusirrationabiles nummos, proquibusChristi preliosus efliisus est cruor; sed parvipendantur, obsecro, ha;c pudenda pretiorum commercia. El ut quod gralis accepimus, gratis etiam juxta praeceptum Domini, largiamur,
oblationes Christi
liartianiur,

rentur.

Quorum ouuiium

unaniniitalis desiderium

cum

ejus hospitibus et inopibus

audiens

Ludovicus Cliristianissinms imperalor cognoscens etiam qualiter in eo decretum suis subscriptionibus roboraverunt, valde gavisus est, et ut tantus Dei famulus , cunctisque gentibus ,
videlicet

propterquos has nobis tribui divinitus

Spoletinus invadit

scimus

148.
prcedaticr.

Dux

Urbem

et

de-

tam Romanis
,

quam

diversis

advenis
'

desideratus

ut

Cbristiauae

plebi

pra;flceretur

admodum eumdem Aiiastasium

lnter tot leeta atque felicia, tristia atijue luctuosa adrnixla sunt, qua3 apud
ilu

descripla leguntur:

Lam-

perlus Wilonis fllius dux Spoletanus tempore consecralionis hujus venerandi Pontificis,

Dist. Lxiii. c.

29. et addiU

Romanam
15

ToMUS XV.

IIA

NICOLAI ANNUS 10.

parte

CHRISTI 867.

Urbeni proctcr consuetudineni, sicnt tyrannus inIravit, non reboUantem sicut \iclor satcUitiltus suis ad iira-iiandmn distribuit majorum domos
:

l>onderandas ac detcrminandas ad tempus ct in

multis muncribus vendidit

Ecclesiis nullis pcpercit,

nullis

monasteriis,
suis sa-

commisimus. Sed quod lugubriter reidicaapud sanctitatem iUius valuere nostrorum inimicorum insidia; et simulata; deceptiones,
nnis, plus

quinimnio nobilissimi geProp-

quam

nostra simplcx et pura defensio; quijipe pa-

neris puellas

tam

intra

Urbem, quam extra

tienler atque fficiuanimiter ultra suffcrentiam

tellilibus indiffcrenler diripicndas concessit.

omnium pricdecessorum nostrorum, nostram regiam

dignitatem, ac divinitus atlributam polestatem re-

apud Augustos piissimos Ronianorum querimoniis prajgravatus, ducatum perdidit, iram printer qua^

verentia; illius,

imo

potius

Apostolorum

principis,
possit,

cipum,

et

invidiam peene cunctorum Gallorum

humiliter submisimus, et ultra

suis paternis mouitis fidenter

quam

credi

tanquam revera Sedis Apostolicai bostis adjudi" catus incurrit. Mox Poutifex tanta tyrannide liberatus, Histaldum,
et

parnimus, ac misso-

rum suorum
rum,

varia et multiplicia liortamenla se-

Walterium, Gilpianum, Odonem

ctaudo propter

amorem

Dei et revercntiam sanctoregio themate, secus

Tbeupertum cum cunctis aliis raptoribus et prsdonibus, quousque raptus redderent, sibiqiie legaliter satisfacerenf, onini Ecclesiastica comniunione privavit. Sed Tbeupertus quse rapuerat liaud difficuKer reddere studuit ; Histaldus vero vir Deo devotus belloque fortissimus, ad pra;sulem se pcr-

in ali(|uibus a nostro

quam

oporteret in parte exorbitavimus. Igitur spe-

modis omnibus credentcs, in sanctissimo fidum nostra;tuitionisauxilium ponimus. Sed nescimus quibus suggestionibus aut certe surantes, et

Pontifice

perfluis promissionibus
dilatio

actum

est,

quod insperata

cutientem tota humilitale convcrsus est,ejus gratiam, secundum omnem Romanorum libitum sa-

multiplices

peperit

simultates; atque ob

spem quoque recuperandte communionis frequenter accepit, quam nimirum recipere valeret, nisi conjurationcm Lampertorum
tisfacturus, acci|)iens;

hoc nostra respublica non modicam usquequaque pertulit laesionem. Nos autem litteris et verbis indesinenter proclamantes legationibus et divcrsis eadem repetentes, bumiliter postulavimus, ut nos
,

postea conscius,
bellibus fugiens

cum

viris

excommunicatis ac

re-

ct accusatorcs nostri

juxta divinas et

bumanas

leges,

Beneventum

petere nialuissetB,

sui Pontificii audientiam

cet,

mereremur, ut

ratio dototies re-

Hsec de bis
149.

ibi.

nostram pra?sentiam exhibendo. Sed

Per Ulleras Eadriano papce blandUur Lotharius, cui ille dat monitorium, arjUque in causa divortii. Ubi aulem innotuisset in Galliis

tandem multipliciter coacti, judicium ac refugium nostrum in illa coUocavimus petra, de qua Psalmista confidens aiebat Montes excelsi
pulsi etiam
' :

obitus Nicolai, Lotbarius rex jus successorem Hadrianum

mox

bas litteras ad

scripsit, rogans, ut

quod

non potuit, ab eo impetraret suum Romam adventum. Recitantur a Reginone ipsaD litteraj ad Hadrianum, sed ex parle tan-

a Nicolao obtinere

rcfugium erinaciis. 151. Porro illud potissinium nostrai mentis aciem obnubilavit, quod nos ab ipsa sancta Sede
cervis, petra

repellimur,

quorum

progenitorcs et atavi illam

protexere. Et

sanctam matrem Ecclesiam divino auxiho pie ac

fideliter patrocinantes

tum

verum

eas integras accipe ex Codice Trevi:

quidem

ultra

rensi bis verbis

quam

150.

Sanctissimo et perbeatissimo Hadriano

et universali papaj, Hlotharius divina pra^veniente clementia rex, ajterna; beatitu-

summo

Pontifici

cougratulamur, quod Bulgaros, et alia paganorum feritas ad Limina sanctorum Apostolorum invitatur, imo quod sancta Ecclesia,
fari

possit,

juxta valicinium
torii sui, et

"-

Propheta;, dilatat locum tenfacit

dinis et pra^sentis prosperitatis paceni et gloriam. Infausta relatio, et in ambiguo hactcnus

longos

funiculos suos, ac pedes

manens, ut

ita

dicamus

acriter nostrae serenitatis

transverberavit aures intimando, quod beata memoriaj domnus Nicolaus universalis papa ab

hac

lacrymarum
sanctis, ut

valle, vocante Christo, decesserit,

,

cum

credimus ina;stimabiliter coronandus. Unde nostraj mansuetudinis affectio admodum ingemiscens, gemino dolore concutitur, videlicet quod mater omnium Ecclesiarum Dei sancta et
,

tabernaculorum suorum extendit. Sed non modice contristamur, quod tam crebro illuc anhelando audientia pra;decessoris vestri potiri non valuimus. Sed his omissis, ad nostrge mentis propositum, et vestri Deo digni Apostolatus excellentiam rcdeamus, et uti dignum est, Gloriam in excelsis Deo resonemus, qui roseo proprii sanguinis pretio acquisito
gregi

misericordissima

dignatione

prospiciens

vestri Pontificii jubar, sua electione in

Sede sanctae

Apostolica Ecclesia,
in
cffilesli

tali

ac tanto caruit patre,atque

et

Hierusalem lucerna ardens

finibus
sit

lucens

matris Ecclesia; coUocavit, ad nostram et totius Christiana; plebis salutem.

152. Et quia omnipotens Deus Princeps pastorum, in illa sancta Sede vestri Pontificatus nostriE serenitatis salubre apicem sublimavit
,

nostris periculosis teniporibus a tenebrosis

fidis

male-

remota. Nec differt, ut omnis Cbristiana religio de tanto Pontiflce doleat, et omnis ordo Ecclesiasticus de prudentissimo ac
sanctissimo

Dei

(diei)

auxilium, ad defensionem, statum, atque

Pontificatus vestri,

papa ingemiscat. Revera nos potius deOemus, qui causas noslrte calumniai insolentes, et fraudulentas Bemulorum nostrorum querimonias, tam benigno patri ajquitatis et justitiaj lance

rum,
'

in

honorem more pra;decessorum nostroomnibus exhibcre parati sumus. Et teste

'

Psal. ciii.

Isai.

Liv.

, : ,

NICOLAI ANNUS 10.

reruin

et

CHRISTI

8(37.

115
consiliis relictis,

omnium

conditore,

nulliis

Catholicorum
utilitati

mur, quatenus malorum hominum

mortiferis

regum, nullus Christianorum principum devotior

vestrffi sanctitati, et

persuasionibus

omnimodo

spretis

promptior vestroj

csse

aurem
inclyta
justitiae

cordis tui cnclesti sane clavigero beato Petro

desiderat,
si

quam

nostra exiguitas (quantitas).

Nam

in nobis loquenti aperias,

omnique animositate
,

et

tempus

arriserit, et auxiliante

divina clementia

mundi
ac

dilectione procul abjecta

ea qua;
pra^di-

scandala sopita conquieverint, qu;c simultate et suggestione femulorum nostrorum, membrorum

videiicet satana;
,

rectitudini

maxime congruunt
,

cantes, toto desiderio audias

cvidentique proficias

enormiter emerscre

vestrum
et vestris

devoto affectu, quia non auditores, sed factores

multiphciter desideramus conspectum,

Deo dignis animari colloquiis, atque melliflua benedictione potiri. Denique almifluam paternitatcm vestram humiliter precamur, ut nullum regiae dignitatis et nominis nobis consimilem pra>ferre quoquo modo, aut pracponere nostrae mansuetudini decernatis, neque etiam apices beatitudinis
vestrse

Deus fore justos approbat. Unde Sedis Apostosalubrem admonitionem et correctionem, venerabili sinceraque mente suscipere stude.
legis
lica;

tSo.

Duo

igitur a te carnis devicto illeccbra

dndum commissa
cessore nostro
piiTS

videntur

illicita,

qu ab

antc-

memoria; papa Nicolao censura

nobis

porrigendos per aliquem dirigere

fuerant emendata canonica. Unum, videlicet nefarium Theutpergae legitima; uxoris conjugis tua; di-

placeat, nisi aut per

nostrum legatum, aut

certe

vortium
divina

alterum vero, scelestissimum Waldrada)

per vestrum a vestro sancto latere destinatum, vel per nuntium augustissimi germani nostri Hkidovici

moechae concubitum
reprobat
,

quod non solum lex oinnis condemnat et fieri omnimodis

:
:

imperatoris

quia,

ut vere

fateamur,
in
et

non
per

modica simultas hactenus istis hujusmodi factum orta noscitur,

partibus
nisi

in

postc-

rum

caute praevisum fuerit,

Interea modis

quoddam

poterit

geneut

mundana prohibent jura de quibus nos iterum rescriberc nullatenus studeremus, nisi vos a justitiae tramite, per incentivum carnis proculdubio deviasse bonumque conjunctionis
vetat, sed etiain
,

rare discrimen.
153.

omnibus obsecramus,
litteris vestris

de vestra optabili prosperitate

tionis

celsifilia-

vinculum dissolvisse, et ad illicilum ac pristinum stuprum incongruis reverti velle occasionibus agnosceremus. Thcutperga itaque illulegitimae

tudinem nostram certam reddentes, charac

strissima regina conjux vcstra,sanctoruin Apostolo.

munus

nobis impertiri dignemini, et vestris

rum

almifluis precibus nostram

apud

Dominum com-

devota orationis desiderium

,

mendal)ilem atque venerabilem exhiljcatis serenitatem, quatenus tanti patris piis prccibiis suffnlti, creditum nobis regimen, Christo opitulanle,gul)ernare valeamus. Omnipotens Deus vestri Ponliflcii
splendifluuni jubar
,

menteque complens nostram faciem contemplari causasque suae neccssitatis nobis ore proprio exponcre qutesivit. Quic cum a nobis pro amore Dei et vcstro, et ab omni nostra
Petri et Pauli ad

Liniina veniens,

Ecclesia
fuisset
:

hoiiorifice

sicut

oportebat

suscepta

atque angelicam sanclimo-

dixit se propter

quamdam

corporis sui in-

niam diu nobis incolumem conscrvare dignetur,

firmitatem, et quia non lcgilimo vobis antca fuerat

Amen

conjuncla connubio, a vestro velle separari con-

454. Porro Hadrianus ad

eum primo
primum

scribcns,

sortio

et

ob

amorem

Dci, sa;culi dignitatem

levi

et

has dedit litteras commonitorias, quas a Fabro

aliis

cum

gloriam abjicerc, ac sub

accepimus, quse nunc

edita; sic se

habent Quiabeato Petro Apostolorum principi Domitotam videlicet Ecclesiam nus noster oves suas
,

jugo Christi ccrviccm cordis submittere. Quibus profecto auditis, et Domino auxilianle diligcnter consideratis, non inodico fuiinus turbati stuporc,

quod

se pro talibus a
sit,

vobis (juairerct separare,

cum

scriptum

dicente
'

prctioso

jam sanguine suo redcmptam,

post

post paset

Domiiio

A Deo

jungilur inulier viro: et iteruin

sionis vincula,

clavorum vulnera,

Crucis

Quod Deus

ludibria, at(]ue Resurrectionis gloriam tertio

com-

mendat, dicens
:

'

Pasce oves mcas, pasce agnos

illius,

meos nos vice utique Apostolatus in omnibus coopcrante, fungentes,

tatis ct justitia?, in
tatis et patientia;,

Domino

in virga OBqui-

longanimilate benignai liumilispiritalis

grcgem Domini pabulo

,

non separet. Et cum ipsa, sicut dixit Apostolus, siii corporis non habcat potestatem, sed vos, cui Domini est voluntatc lcgiliiiio matrimonio rcgalique llioro conjuncta. Cui sanc, quamvis cum vestra; vohmtatis consensu at(juc licentia hoc supplici nimis prece deposccret nostrum in tali voluntatis suac desiderioconsensum
junxit, hoino
,

vita;

pascendum

et

cnra

solcrli

custodiendum^

nullo

modo

pnpbiiimus. Liccntiam vcro

illi

rever-

divina suscepimusvoluntate. Os nostri Apostolatus

septiformis
Spirilus gralia
stabilitate felicitateque perpetua,

tendi ad magnitudinis vestra; consortium, juraquc

vera anima?

salutc

plenum, pro rcgni tui scmpiternancmpe qua nunc ct in acternum

pa-

beale securitcrque fruaris, o iiiclyte rex Lotliari, viribus indefessis aperientes^ cxcellentiam tuani

matrimonii regalia illibala custodiendi pra;cepiinus. 15C. Super his autem, quibus se a vobis qUccrit disjungcre, tam repente sine multorum fratrum nostiorum consilio, ct ingcnli cxamine,
finitivam
nostri

nunc proferrc

sciitcntiam, aut conseiisus

terno

moncmus

atfectu, et jurc Apostolico exborla-

immaturam darc
I.

liccntiaiujure dislulimus.

'

Joan. XXI.

GeH.

116

NICOLAI ANNUS 10.

nos

CHRISTI 807.
qua; inchoaverat Nicolaus, el inter alia
a Gra;cis in Lati-

Deo autem nobis saluUs opem vitamque praebente, tam pro his, tjuam etiam pro aliis Ecclesiasticis causis Synodum facientes, et talia subtili examine indagantes, ut secundum Dominum salvi esse possitis, idonea satis intenlione deliberabimns coram Deo Salvatore nostro, atque fmiemus. Propter quod excellentiam tuam Apostolicis monemus alloquiis, et hortamur in Domino, ne aurem nobilitatis tuae consihis impiorum, et verilali repugnantium verbis inchnes; sed potius Dominicis, etApostohcis prsebens gratanter prteceptis,

negotia,

monere Francos de objectionibus

conscriptis,

de his
;

(ut ille fecerat) scribens

ad

Francorum episcopos ait enim haic Frodoardus' a Item idem Hincmarus cum aliis Hhemensis
dioecesis episcopis scripsit de

Grajcorum adinven-

tionibus, quas contra canonicas statuere regulas

conabantur,
drianus papa

[)ro

quibus tam ad ipsum,

quam ad

cajteros hujus regni archiepiscopos

litteras

dominus Ha-

dederat. Insuper et alia sa)-

tandem Theutpergam nobihssimam reginam conjugem tuam

dilectionis

penumero pro diversis negotiis ad eum scripta direxit . Idem rursus Hadrianus, ut mentiri convincerentur,

amore, in conjugale consortium

laetus

qui dicerent,

se

rescindere quaj a

recipias, et pro

amore Dei

et sancti Petri et

nostro

Nicolao papa gesta essent,

scripsit,
insistere,

rursus ad

Hincmarum
vestigiis

simul, honore digno

proprii
itineris

eam

retinere sicuti corporis

si

significans se

prsedecessorum ab

membrum

dilectum procures. Quod

et asperitatem, vel

ob

eaque

sectari, quse

eis statuta fuissent.

ait
:

longitudincm

ahquam

Nam

audi qua; Frodoardus inferius de his

ei

incommoditatcm, ad vos usque ipsa pervenire distulerit, elegeritve in ahquo proprietatis sua; loco sibi uUh magis consistere, interim donec
carnis

(nempe Hincmaro), suac auctoritahs liUeras miserat, quibus significavit, se

Dominus Hadrianus,

Synodus, ut praidiximus, liat, salva et incolumis sub vestra regali tuitione atque defensione secura permaneat babeatque in potestate sua ipsas abbaUas, quas ei dare ipso ore proprio promisisti, de
:

certamina, quae Sedes Apostolica per antecessores suos Benedictum et Nicolaum in hac causa certaverat.

sequi,

monens eum,
sit,

ut

quod super hoc

fuerat

negoUo gestum
intimans

nullatenus enervari consentiat,

(jualiter

excommunicata

Wal-

quarum sumptibus
possit

atque

redditibus

necessaria

drada
set,

Cum

igitur inflexibilem Hndriani

animum

habere stipendia, dignaque subsidia. Sin ei aliquam fuerit molitus contrarietatem inferre, aut periculose prBesumpserit nocere sciat se a nobis perpetui anathematis
vero quihbet vestrum
:

sicut, et praedecessoris Nicolai

Lotharius cognovis-

eum
:

decipere in

decrevit

cujus

rei

suum damnum simulatione gratia ad Urbem adventum

adornat, deque his antea (ut audish)

eumdem

Ha-

vinculo esse proculdubio innodandum, et ab

omni

si

Christianorum consorUo separandum; te autem, tahbus consensum prajbueris, omnimodis excom.

municandum

Uxc

liadrianus.

drianum Pontificem reddidit cerUorem. 159. Quid autem Hadrianus PonUfex cum ista accepisset ad ipsum Lothariumrescripserit, Regino Ad hsec his verbis significat, cum de his agit
:

137. Scripsit etiam Hadrianus ad

Hincmarum
Lothario

suprascriptus papa rescripsit,

Sedem

S. Petri

sem;

Rhemensem archiepiscopum
ageret, ut ab

ut

cum

per paratam esse dignam satisfactionem recipere

omni se culpa; suspicione liberaret quod Hincmarus egregie praestitit. Litterarum enim
Hincmari ad Lotharium

nec quod divinm humanaique leges juste decernunt, unquam repulisse. Itaque si immunem ab
objectis se sciret,

cum meminit Frodoardus

et

cum omni

fiducia

Sedem Aposto-

hc

ait

'

Idem
Galliaj

venerabilis Hincmarus,

ad

Lotharium
ei

regem

scribit,

qui

se,

rehcta

licam oporlere adire, ut expetitam benedictionem perciperet. Si culpam autem recognosceret, nihilo-

propria uxore, cuidam feminffi copulaverat, dans

minus absque

consilium

et

admonens, ut eam a

pra>sentia sua

omnimode removeret,
driani papa) litteras et
pisse, et ut

significans, se

domini Hahasc susce-

mandata super
in

hajsitahone venire festinaret, condigna poenitenUae remedia suscepturus . Haec de responsione Hadriani Pontificis Regino, haud tamen in his secuU vesUgia prfedecessoris, qui (ut

hac causa ipsius papse praicepta conservet, suggerere curet. Et paulo inferius de litteris ab Hincmaro ad Hadrianum
Pontificem missis
Ufex nonnulla
ei

idem rex

vidimus) ab accessu ad

Urbem

vetaverat regem,

nugis atque fallaciis traducentem Romana; Ecclesiae majestatem, ob id indignum ratus, qui reciperetur ab ea, nisi antea ejusdem Sedis Apostolicae
jussis obtemiJerasset.

haic

babct

Scripsit

etiam

quaedam ad Hadrianurn papam, qui Romanus Pon-

Cujus

rei

causa, atque etiam

commemorat. Cui etiam mittens Epistolam suam per Actardum Nannetensem episcopum laudiljus plenam, deledirigere se scripta
gavit, ut ejus vice in isUs parlibus super Lotharii

quod excommunicatos a Nicolao episcopos non recipiendos ad communionem usque ad horam

niortis,
sibi

pariter (ut vidimus) recepisset,

magnam

causa fungeretur, quatenus, quod inde Nicolaus papa decreverat, servaretur

158. In qnihus a Nicolao proidecessorc

Hadrianus concitavit invidiam bonorum omnium, maxime vero Orientalium Romae degenex
illic

Uum;
crant

omnibus enim sedibus patriarchalibus

delecti viri sanctissimi, apocrisiarii fuu-

drianus deflexerit.

Hahoc

Fnil

prccterea
ca3tera

cura;

gentes nuinere, praeter

innumeram mullitudinem

primo ejus episcopalus ingressu

FiO(l.
1.

promovcre

eoruni, qui causa Photii Constantinopoli fugeraut,

III.

c.

20.

Krodoard.

I.

iil. c.

20.

NICOLAI ANNUS 10.

in

CHRISTI 867.

117
fuerit
offi-

Urbe

(icffentes cxtorrcs,

nmnesqne

mirifici cul-

scliismatis.

Qnanlum vero cidem Hadriano

sibi conciliaret,

torcs nomiiiis Nicolai, cujus egregias virtiitcs et

laborandnm, ut bos
qnenti.

atque in

ndmirancla facinora proxime conteniplati

fiiissent.

cio contineret, dicturi

sumus suo

loco,

anno

se-

Undc

accidit nt iidcm

pere essent

animo ab Hadriano niagnoabalienati, non sine pcriculo futuri

Anno

periodi Grspco-Honnann!

63G0, Anno

jEracflispan. !)05.
Christi

Anno Hegirae2S3,
Hadriani
II

inclioalo dic

12 Januarii, Fer.

7. Anno

llegira;

2S4,

inclioalodie 31 Decemb., Fcr. 5.

.lesii

867.

paps

1.

Ludovici iinp. 19, 18

et 13. Basilii irap. 1.

1 Concilium Tricassinum. A num 5 ad 42. Concilium Tricassiniim ab iisdem, qui anno proecedenti apud Suessiones episcopis, Nicolai papa) jussu congregatum, idquerf/e Vlllkal. Novemh. ntdiserte
.

ter suscipiens quae

Hincmarus

scripserat, ei de

om-

nibus

sibi

satisfactum esse rescripsit. Sed et altcet caeteris

ram Epistolam eidem

archiepiscopis et

episcopis in regno Caroli constitutis transmisit, in-

legitur in AnnalibusBertinianis. Episcopi

isti totam Ebonis, et ordinatorum ab eo clericorum, sed ab

notescens pra^fatos Graecorum imperatorcs, sed et Orientales episcopos calumniari sanctam Roma-

Uincmaro SynodoqueSuessionensi II depositorum, causam et historiam secundumPontificis mandata,

accurate et fideliter exposuere in Synodica,

nam

Ecclesiam, imo

omncm

Ecclesiam quec latina

in sabbatis.

ulitur lingua. Quia

jejunamus

Quod

quam

ad illum direxere,

eumque

litanorum

et

cfBterorum

conYelli pateretur. Scripsit

rogarunt, ne metropoepiscoporum privilegia etiam ad Nicolaum I de

Spiritum sanctum ex Patre Filioque procedere dicimus, etc. De quibus omnibus per singulas provincias a metropolitanis

cum eorum

coepiscopis

sibi rescribi pra^cepit, etc. Recitat

eam Epistolam

eadem causa Carolits Calviis, cujiis Ejiistola non parum proiixa subjuncta est Synodicae Concilii
Tricassini

Baronius num. 43
3.

et seqq.

tom. vui Concil. pag. 870. Sed

cum

xiii Novembris vita fiinctus esset, Hadrianus 11 ejus successor Synodicam Patrum

Nicolaus die

Photius Latinam Ecclesiam calumniatur. Sed audiendus ipsemet Photius in Encyclica Epistola ad arcliiepiscopales thronos per Orientem
obtinentes, qnaj in editione Montacutii est ordine
ii.

Tricassinorum suscepit, et restitutionem Vulfadi et sociorum confirmavit. Jussit pra?terea silcntio cum pra; longitudine obvolvi causam Ebonis
;

Ea calumniis

in

Ecclesiam

Romanam

scatct, et in

ea errores varios Ecclesiaj Romanaj, Photius improperat, quibus imbutani a pra^dicatoribns et le-

de his qui ad
liceat.

temporis Acta in ejus causa sciri non possent et Deum migrarunt, facile judicare non
;

Hic

fuit

caus<c

illius

exitus

nullumque

deinceps negotinm Vulfado et sociis creatuin. Annalista Bertinianus pluribus de geslis in hac Sy-

Romanaj Sedis Bulgarorum gentem recens conversam asserit, petens ut damnentur, ac deliberetur de remedio, quo tam grave malum cohiberi possit. Post multas calumnias subdit a Sed o improbum, invidum Deo, invisum consilium et
gatis
:

nodo

disserit,
ffiqno.

Calvum

scd animo parum erga Carolum Vulfadum virum doctum fuissc ospastoralis

tendit Epistola

abeojam

archicpiscopo

Bitnricensi ad parochos suos scripta, et a Mabillo-

nio tom. iv Analect. pag. C02 e tenebris eruta.

2. Nicolans PP. prcecepit Gall. prasidibus ut decausa Gracorum rescribant. A num. 42 ad 75. Annalista Bertinianus hoc anno scribit : Hincmari clerici in mense Augusto Romam vcnientes, Nicolaum papam jam valde infirmatnm, et in conlentione, quam contra Gra^corum imperatores Michaelem et Basilium, sed et contra Orientales episcopos habcbat, magnopere laborantem invenerunt. Quapropter usque ad mcnscm Octobrium

niTalis enim narratio, Evangclii velboni argumcntum, qnaifntura esset, in dejectionem vultus commutatur, delectatio et gaudium in luctum et lamenlum abiere. Nondum enim gens illa (nempeBuIgarorum) per biennium rectam Chri-

incoeptu
nuntii

sibi

stianornm fidem amplectebatur,

cum

impii

qiiiillos

dam homines
titulo

et exsecrandi,

portenta (vel quo

homines e tenebris prorepentes (crant enim exorti ab occiduis partibus) heu quomodo reliqua persequi potero ? Isti, inquam,in gentcm (novella, quorum pielas estnuChristianus insigniat)

per constituta) tanqiiam fulgur, terrae motus, seu

copiosa grando; aul ut proprius, quod accedit ad rei veritatem, dicam, tanquam aper agrestis vi-

ibidem sunt immorati. Nicolaus vero [lapa gratan-

neam dominidilectam, nuperconsitam

insilientes,

118
pedibiis
et

NICOLAI ANNUS 10.

dcntibus,
et

CHRISTl 867.
:

hoc

est,

scmitis

quibusdam
qute

poliliae turpis,

dogmatum depravatorum,

illorum erat audacia,

dcpra^dantes devastabant,
sanis et puris dogmati-

omni cum fraudulentia a

deducere
et

bus, et a fide inculpataChristianorum, eos subdole

corrumpere conabantur. Imprimis

legis sumere disciplinam quod ct fecit, non solum a prafato presbytero, vcrum eliam per divinam revelationem instructus . 5. EcclesiaLatinaa Gallisdefensa. Princeps enim Bulgarorum, ejusque proceres Constantinopoli baptizati sunt, ut testantur Leo grammaticus
sanctffi

coutra Ecclesi canones illicite ad sabbatorum jejunia traducebant . Refert postea quatuor alia contra Latinosaccusationiscapita, quod scilicetpri-

pag. 462,
filio

Symeon

logotheta in Miciiaele Theophili

num.

25, et Georgius

monachus num.

46, qui

et tradunt,

Micliaelem imp. ejus in baptismo sus-

mamjejunii Quadragesimalis soptimanam a reliquojejunio discerpant. Quod sacerdotibus continentiae jugum imponant. Quod chrismate inunctos per sacerdotes denuo inungere non dubitaverint.

Quod Symbolo |rocessionem

sancto addiderint.

Filii

a Patre et Spirilu

4. Bulgaros a subjeclione Sedis Romance coHaic Photii, aliorumque Grajconatur avertere.

ceptorem fuisse, eique Michaelis nomen dedisse. Quare post ha!c verba cum rex Vidgarorum cum propria gente fidem suscepisset, ponenda interpunctio; alioquin verum non esset Bulgarorum principem Constantinopoli baptizatum fuisse. Quod tamen in dubium revocari non potest, ut ex dictis anno superlori etiam consfat. Porro Photii tempore causam Romanae totiusque Latinae Ecclesiaj

rum

sciiismaticorum vesania a

Baronio,

Allatio

propugnarunt non solum

rus teste Flodoardolib.
alios

praesules, sed etiam

mo-

in lib. de Consensione Ecclesiae Orientalis et Occidentalis, Natali

tis

nachi Gallicani. Id impigre exsecutus est Uincma3, cap. 10.

Alexandro

sa3c. ix et x, in fine

par-

Qui

et

suos suf-

secunda?, aliisque pluribus confutata, ideoque actum non agcmus. Nicolaus I in Epistolaad Hinc-

fraganeos ad idem praestandum excitavit, ct inter

marum data, num. 43 apud Baroninm, ait rum imperatores Micbaclem et Basilium
invidia, contra se

Graeco-

odio

et

inflammatos

esse. Invidia, in-

quit,

quiaregemBuIgarorum, Michaelem nomine,

Odonem Bellovacensem, ad quem extatHincmari de hoc argumento Epistola ordine li, tomo ii operum ejusdem Hincmari. Eadem de re scripsit etiam Mneas episcopus Parisiensis, cujus opus extat tom. vii Spicilegii Dacheriani, et Ratramnus
Corbeiensis

cum
tri

gente sua, Cbristi fide suscepta, a Sede B. Peinstitutores et doctrinam expetiisse audierunt.

monachus
editis

libris
ii

4 adversus opposita confu-

Grcecorum
tavit. 6.

tom.

Splcilegii, eosdeiu

Volentes quippe et

nimium

anhelantes eosdem

Bulgaros a B. Petri subjectione subducere, suoque nnperio sub prajtexlu Christiana; religionis callide subjugare, talia de sancta Romana Ecclesia non
habente maculum neque rugam, aut aliquid hujusmodi prffidicant, quatenus illi, utpote adhuc in
nos quasi noxios, el dlversarum hcereseon squalore respersos vitent, dejectent, atque penitus deserant . Natalis Alexander
flde rudes, haec audientes,

tatur.

A num. 75 ad 87.

Michael imp. Bardce Ccesaris mortem mediBard;i3 Caesaris interitum

hisverbis narrat Porphyrogennetusnum.41, docet-

que

id

anno superiori, non vero currenti

contigisse:

Destinabat

Bardas, inquit, in Cretenses una

cum

Michaele, assumptis

omnibus

copiis

expeditionem

suscipere. Veniens itaque ad sanctissima^ dominae

nostrae Dei Genitricis aedem,
se

Nicolaum papam, quod ad Basilium spectat, falsorumoredeceptum esse, quod Basilius recens creatus imperator alieno semper a Pholio animo fuerit. Verum Basilius die xxvi inensis Maii superioris Cliristi anni in consortium imperii adscitus, hac in re a Michaele imp. ne eum in se exasperaret, dissentire non potuit, nec Nicolaus in eadem falli, cum num. 49 apud Baronium asserat, Bulgarorum regem litteras eorumdem imlaudatus pag. 138,
ait

suaque
ffidis

illi

quam Odegi vocant, conmiendaturus, ac quasi valedictuesl.

rus,

praelucentibus facibus ingressus

In ipsis
ejus

vero

penetralibus
,

excussa

subito ex

humeris chlamis

gium

dedit.

maximorum malorum praesaIdem pridie quam ex urbe discesserat,

jam
futurae rei urgente fato,

sive ipse ultro, sive

convocatos amicos ac convivio acceptos monuit,

sua)
vita

in

illos

amicitiae

memores

essent, velut e

migraturus
erat,

eis legalos distribuit.

l)eratorum

per legatos suos ad se transmisisse.

cesse

ut

illa

Cum
mero
lici

suscep(!rint,

vero Bulgari anno dccclxi fidem Christianam bicnnium dequo loquitur Photius nupra;cedenti,
si ille

expeditione

cum

Verum nefinem accii>erent. Ccepta ergo in Thracensium regionem, in

anno

Christi dccclxiii effluxit,

locum cui Ccpi nomen, pervenissent, qui priores locum occupassent, tentoria certatim ac diligenti
opera figebant. In bis accidit, sive
sive per ministroruui
id dedita opera,

eoque anno,
videntes

vera scribit, sacerdotes Cathofalsis

Photium

doclrinis

Bulgaros

imbuerc, ca de re Pontiflcem Romanum monuere, tuncquc, ut videtur, conligit quod narrat Anastasius in Piv-cfatione ad octavam Synodum generalem a Cum rex Wulgarorum cuni propria gente
:

fidem suscepisset per hominem Romanum, id est, quemdam presbyterum Paulum nomine, documenlum attiue mysterium propositum liabuit a

imprudentiam, ut Michaelis tentorium humili planoque loco expanderetur Caisaris autem in quodam tumulo, pauloque editiori loco. Hoc ita factuni, ceu oblatum quoddam ac lucrum inspcratum arripientes, qui Michaeli adversus Ca^sarem obtrectabant, viro calumniabantur, eique insidias slrucbant. Ingenstanien Caesaris
potentia inimicos turbabat, et ad

audendum

facinus

Sede Apostolica, non

modo

Ddei regulam; sed ct

segnioresreddebal.TumenimAntigonusscholarum

NICOLAI ANNUS 10.

doniesticus Bardte,
patri),

CHRISTl 807.

119

quam

Michaeli

(filius scilicet

propensius parebat,

tuni duces aUi,

honoremquc habebat; Symbatiusquc Dromi logollieta,

hunc fraude
a

taUquemorte dignum praedicabat, inquit Nicetas ut pluribus ex eodem Baronius num. 83 refert.
Ipsemet Photius Epistola xvui Michaeli impcratori data, inter alia de Barda paucis ante diebus occiso, llliusmodi istud est quod (utinam non ita ait
:

Bardce ex filiagener, ejus planerebusstuderecogeliatur.

Verum

nesciebat Bardas,

Michaeleinsuastraductumpartes,eiquepra;cipuum
necis auctorem fore. Instructo ergo consilio, tisque insidiis
essent,
,

contigisset) per litteras facli certiores intelleximus,

para-

in illo abjecto et

ac

expeditis

qui

rem

pra^stituri

tessera est.

non aliiquam SymbatioconcreditaCicinoris Jam ergo lectis relationibus, Symbatius

impressoque fronti Crucis signaculo,

ab

illis

exierat,

signum dederat.

7. Ejus JKSSii anno superiori Bardas occisus. Verumiterum morae atque timores, eoquod prae-

humihato homine (nempe Barda) alio eum nomine notem satis intelligo, qui inemor sim humanse miseria;) ille tantum non ad regnisceptra |)erdextram vestram munificam et magnificain exaltatus, ita ut licet nominis imperatorii et tituli non esset particeps, potestatem tamen tecum dividebat, magnitudinem beneficii fcrre nequivit non erat contentus
perpetratum (neque enim quo
;

sens in conspeclu coliorsCaesarisfoederatorum erat.

iis

quibus

fuit

dignatus, nec gratias habebat pro

:

Veritusitaque Michael, ne inter has moras re detecta

fruitione habitis

gladium

qucnulam fidissimum conjuratos confirmat, bonaquc ac honores poilicitus, animisaudentiores facit. Ac sanc parum abfuit, quin Ca-sar periculo tutus abiret, necemque evaderct, tanto scilicet metu conjurati perculsi erant,
iu se traheret, per

vens, et

pcdem promoopprobrium benefactoris retendens, capitique ejus insidiatus, vitam ipsam tandem,
scd extra lineas

manus

in

insolentiores
lieu
!

spes suas, inanes spiritus, miserum miserandum in modum, abiit hinc reUnquens. Indolui quidem (o misericors et mitissima
et

sicque animis languebaiit.

Verum iterum

niisso

nuntio Michael Basilio accubilori significat: In novaculo! acie constitutam rei necessitatcm esse
;

datum

de-

spcrare se vitam; ad Bardae

necem

se cito instruat.

cum rcscivi immaturae neci hominem magis quod affectatffi tyrannidis poenam, oppetiit mortem. Certe non patitur subireanimuin meum suspicionem vcstrac potestatis virtus et clepotestas
;

!)

(juibus auditis Basilius, deque imperatoris salute

sollicitus,

timorem conjuratis excutit, iisque verbis: audacem fortemque animum mox alacrcs reddit, et ad certamen facinusque aggrediendum imI

alio

mentia, commentitias venisse ad me litteras, vel modo quaih quo in illis narratur, que illum

concernebant contigisse, unde fiet, ut coronetur ille, ringantur alii. Atque hinc lethalem a dolore
accepi inflictam plagarn,
recolo,

pulit.

Bardas eos

strictis

gladiis

in

se

irruere

dum memoria

inter alia

intuens, terrore perculsus, praesentique vitoe ani-

quod

in ipso im[)robitatisactu hinc abripie-

madverso discriniine, ad imperatoris se pedes abjicit. Haud tamen fieri [^oterat, ut mortem effugeret. Statiin ergo inde avulsum membralim concidunt,
mensis Aprilis vicesima prima, Indictione quarta decima, etc. In hunc modum Barda sublato, missa Cretensi expeditione, imperator Byzantium rediit .

Anno

itaque
ac

superiori,

quo

Indictio xiv

mcnse
loco,

ita ut neque lacrymis abluerit sordes vitae et inquinamenta, qua; miserae naturae nostrae adstricta solent inhEerere nec ob injurias, quibus fortassis alios affecerat, ullarn declararat poenitentiam ; nec ullo alio modo judicem in alteravita futurumconciliatum darc studueral; itaque delictis onustus ad ejusdem tribunal transmissusest: sedproutsecreto

batur,

Aprili obtinebat,Bardasoccisus.

Eamdem

Indictio-

Dei judicio decretum fuerat,

ita ille

finem

vita;

con-

nem

mensem

notavit Curopalates,

sed

sequebatur,
9.

etc. et

die XXI, per[)eram habet,

prima

die mensis A[)rilis.

Bardas basileus erat

Baronius num. 82.

videri,

ait,

adversari Nicetam nonnihil

gustus.

imp. sed non Au-

Verum

in

textu graico

vox
in

rb paaeXeu;,

cum numerct

tres

menses ab exordio Qua-

non imperatorem, sed Augustum eo

notat,

loco de ita

dragesimaj usque ad necem Bardaj.

Vcrum cum

ideoque hiec versio Montacutii

viUosa,

anno superiori Quadragesinia mense Februario coeperit, tres menses illi utrinque imcompleti a Niceta numerantur. Ait prEeterea Baronius ibidein,
ox htteris NicoIaipai)ead

utlicet nominis imperatorii et tituli

ticeps, potestatem

non

esset par.

tamen tecum dividebat

ctc.

Ver-

tendurn enim
tituli

Ita

ut licet nominis Augustei, et

Bardam Ciesarem,
mense

aliisque

non
7

esset parliceps,
et

Anno

eniin clxi,

nnno superiori

datis intelligi

euin aiino pncsenti

Aprili anni
i>a|ia

num.

seqq.

interfectum. Sed cuni Bardas

Caisares uti

demonstravi erat Bardas, a tempore Marci Aurelii

variis

exem[)Us

DcccLxvi trucidatus fuisset, Nicolaus

mense

appellatos fuisse a Latinis imperatores, a

Graecis

Novembri, quo eas

litteras

dedil,

adhuc Bardce
fuisse.

necem

ignorabat, Scepeque contigit, gesta Constan-

tinopoli longe tardius

Romaj nuntiata

Neque

annum

mortis Barda; ignorare nos [^atiunlur inau-

guratio Basiiii, et annus emortualisMichaelis imp.

8. P/iotius

Bardam occisum

criminatur.

non niinus quam Augustos. Vox itaque basileus apud Graicos, et vox imperator apud Lalinos aliquando Auguslum, aliquando Ccesarem tantum significant, ut exempla ibi adducta planum faciunt. Quibus islud ex LactanUo de Mort. Pcrsecut. cap. 32, cujus locum integrum
vero basileos,

Pliotius,

Bardam protectoreni vitic sua; celebrarat, cum ejus mortem accopit, hunc tanquam sexcentis peccatis obnoxiuin, ct diris devovcndum,
qui

anuo
ille

cccvii, nurn.

44 retuli,

addendum

Recepit

(nem|)e GalcriusMaximianus) majstus ac dolens,

et universos

quatuor im[icratorcs jubetnumcrari.

: , :

120

NICOLAI A.NNUS 10.

CHRISTI 867.
84',

Et tamen Maxiniinu?, Licinius, et Constantinus

jam

numero

ubi locum ejus integrum

Ca^saream dignitatem obtinerent. Quare ^er quatuor imperatores Lactantius

imperatores erant,

cum

superiori Nicolaus Pontifex

Donatum episcopum

reiert. Anno Romanus legatos tres, Leonem presbyterum, Mari-

quatuor Augustos

intelligit.

In im[)erio Orientuli

num

diaconum

misit.

Csesares basileos apfiellatos fuisse docent Codinus

in cap. 3 de Officiis

peratores decrevere eos

Sed Miciiael et Basilius imnon admittendos nisi dam-

numer.

2S, et Tlieopbylactus

Bulgariaj arcbiepiscopus, qui in Epist. xii et xli

narent libello, quai damnanda Graeci judicarant B Donatus revereudus e[iiscopus inquit Anastasius
,

Nice[)borum Bryennium, qui tantum Cssar erat, basileum nuncupat. Denique Nicephorus Bryennius bb. 4, cap. 3 ait, Nicephorum Botaniatem,

in

Nicolai Vita,

Leoque presbyter,

et

Marinus

Aiiostolicae Sedis miiiister,

ire vellent,

dum

Constaiitino[)oIim

cum eum
eSSe ; Kal
T71V

Ccesarem nuncupavit, his verbis

ivoXu

usum
ti|j.tiV Sti

vOv tViv [j.Ta fl(jiXEi(Xv JEUTEpav Ti|xriv Xau.Sav,

ecce inter fines Bulgaria Constantinopolilanorumque quemdam Theodorum illam custodientem invenerunt, qui eos ultra non diini,

ToD Kaisapoc. Met' cu

Tvis

Je

xai

S^iaJcxo?

Tlf.iv

/.fyip.a:

sit

abire,

T(ai5

paaiXEias,

id cst, juxta a

versioiiem Possini

juriis,

quin polius innumeris eos denotans inadeo tanta; Sedis legatis abusus est, ut etiam
in
:

Et nunc

secundum

me

bonoris locum sub im-

equorum,
diceretque

quibus sedebant, capita percuteret,

pcriali fastigio accipe, dictus a

me

interim Ctesar,

Imperator noster vos necessarios sane

dum paulo post nobis in imperio succedens, in solidum accipias hajreditatem regni, cujus nunc pignoris loco parte non modica dignaris. Vides
quam
qui

non habet. Sed ideni imperator legatis regis Bulgarorum ita fertur dixisse Nisi per Bulgariam
:

missi Sedis Apostolicae venissent, nec faciem

meam,
vero

diversimode

paaiXsos

etquam
iiasc

proclive fuerit

nomen Grajci usurparint, labi eorum interpretibus,

nec Romain diebus

[)er

vitae

sua;

viderent.

Illi

XL dies

illic

residentes, ul cognoverunt, quia

fieri jusserat,

non observarunt

dum

eos in

linguam

lioc

imperator Grcecorum

terga ver-

latinam verteruat.
10. Basiliusin

cousortium imperii adscilur.

terunt, et

Romam

reversi

sunt ,

eadem nuntiantes coacti anno scilicet currenti, quo et

hoec

Porpliyrogennetus relata Bardae nece, num. 42, reverlitur, ait: Caeterum imperator domum

Constantinopoli
potius
ficii

pseudosynodus
pnBcedenti,

videtur

habita

quam anno

cum

legati Pouti-

quodque nullam prolem sustuleral; Basilium maTumque adoptat. gistri dignitate adornatum Michael impar ipse administrandae reip. et cum sua eum ilia gerendi simpiicitas, stoliditasque non lateret, siniulque audisset moliri senatum in eum
defectionem
,

ad Michaelem imp. nonnisiexeunteannosupe12.

Ronia digressi tuerint. Conciliabidum Photianum quo damnatur Nicolaus PP. De hac pseudosynodo Metro[)haues in litteris ad Manuelem palricium haec habet
riori

propterea

quia

illo

principe

res

Cum

intellexisset (nenipe Photius) legatos Pouti-

Romanae administrabantur, etiam diadema (reni palmariam ac expetendam) illius capiti imponit, ac
die sacro Pentecostes, Maii vicesinia ctione quarta
sexta,

ficis

Roniani in Bulgariam inissos confirniationem

ejus reprobasse,

omnesque

Bulgaria; princii^es et

Indi-

subjectos chrismate iteruai inunxisse, tuai vero

Jam

itaque Augusti

curis sese
cris, ac

decima imperatorem constituit, etc. dignitate donatus , imperii impendebat, seque a quolidianis ludi-

velut aestro percitus oecunienicam

finxit.

Cui coaficta; Synodo, qui

et

Synodum contum imperifabant,

prfesides induxit;

Michaelem

Basihum nostrum

circensibus abstinebat . Baronius

Curoi)aIate,

num.

88,

Orientis etiam

trium patriarchiorum vicarios ac

idein refert ex

sed

existimans hanc

inaugurationem boc anuo peractam , errorein in Indictionem irrepsisse ait verum si Indictio men:

totum seaatum palatinum, et Constantinopohtanui sedis ei)iscopos necaon accusatores instituit, qui
;

Nicolai papa; scelera videlicet exponerent et deplorarent,

dosa esset, mendosa pariter esset Pentecosles dies.

Quare Basilium anno pra?ccdenti in im[ierii consortium adscitum esse certum et indubitatum. Porro Micliaelem imp. nullum filium reliquisse, referunt
etiam Cedrenus, Constantinus Manasses et Glycas falliturque Uucangius in Familiis Augustis Byzantiiiis,

judiciumque Synodi iinplorarent, testesque calumnias confirmarent. Atque ipse quidem ficta erga papam pietate respondebat, non esse absentemjudicandum, inteadhibuit, qui accusatorum

rimque orationes contra pa[)am assideatium sibi antislitum, quasi repugnantium sibi iaferebat;
quibus
scilicet victus

ubi scribit,

eum

ex Eudocia uxore Decapolitae

,

accusationes admiserit, cau-

lilia,

genuisfc Conslantinum
Ingerina;

imperante postea
filius fuit
,

Basilio

demortuum. Constantinus euim

Eudocia;

Michaelis concubin

quam
flliis

Basiho uxorem dedil, ut an. dccclxx, ubi de

et

samque cognoscere cceperit. Ilaquetandemsexcentis obrutum falsis criminibus Nicolaum damiiat, atque anatbemate in illuni et commuaicantes cuni illo conjicit, confictis omnium, qui perejus scihcet
soniaia erant in Conciliabulo subscriptionibus, iin-

filiabus

Basilii

imp. disseremus,

et historicis

Byzantinis inter sc collatis probabiinus.

11. Ler/ati Pontificii

peratorum nempe duorum,

Orientis, totiussenatus, et

et

trium vicariorum
et cleri-

Constantinopolim missi

hegumeaorum,

Romam

rcdire coguntur.

Pholius |)ersuadet

corum Auctor vero

.

libri

de Syaodis, Synodo

CL

Michaeli imp. multis rationibus Syiiodum coiigregare, et Nicolauni

illo

damnare,

at(jue

comunicareut

, inquit Nicelas a|)ud

omnes qui cum Baionium

Photius Nicolai contrasemet excandesceatem aainiuni agnosceas, Michaele, iu omaia mulabili, sibi

adscito,

clamque composila Synodo, locum tenen-

NICOLAI ANNUS 10.

aliorum patriarcharum coniminisccns, voces omniuni episcoporum, presljyteroruin, diaconoruni, et abbatum sibi subjcctorum
tes

CHRISTI 867.
xxv,

121
vui, et aliquot dierum,
dies ejus

annorum

mensium

et snbscriptiones

quod Porphyrogenneta, qui

natalem

et

conscripsit, et patriciorum,
(liianiJo, et

penitus nescientium,

emortualein accurate nolavit, ignorare non potuit, ideoque numerorum errores librariis attnbuendi.

Per

(juos

quomodo, et propter quid coacta esset. omnes depositionem et anatbematismum

Nicolao, divina sapientia

papa;
niisit

Romano
et

inibuto

per Zacliariam Cbalcedonensem metroiioliCaria;

Basilium Macedonem appellatum, Michaelem occidisse, quamvis hanc necem dextre ab eo amoveat Porphyrogennetusejus nepos, scribunt Leo grammaticus, aliique ex eo. Imo in Vita sancti
Cffiternm
Basilii junioris anachorette, scripta a

tam,

Theodorum

qui in

Laodiceam
ad LaodiVIII.

Gregorio ejus

ascenderat, translatiis

scilicet a Caria

discipulo, qui initio SDBCuIi sequentis vixit,

legitur
:

num. 28

censem episcopatum. De hocConciliabuloIegendus

etiam Anaslasius in Pra;fatione ad
13.

Habitabat tunc sanctus in

Arcadianis
Basilio, vo-

Synodum

prope duo tenipla sub invocatione sanctorum ar-

Michael imp. occiditur. Anum.8Tad99. Porphyrogenneta citatus num. 41- asserit, Michaelem imp. cum atrociores adversus Basilium imp.
strueret insidias, et

changelorum exstructa ab imperatore

lente sic reparare

csdem

Michaelis
Vita

filii

Theodoraj

imperatricis . Extat ea

apud BoIIandum ad

unum
a sive

ac

commune omnibus
ab imperatoris
i^alatio

impenderet exitium,
Basilii

senatus-consulto, sive
ipsis

amicorum

consilio,
sancti
alii

excubitoribus

in

Mamantis

neci

diem xxvi Martii. De sancto Basilio juniori infra sermo erit. Porro juremerito Baronius num. 101 mendacii redarguit Zonaram, qui Photium a Basicaedem lio depositum scribit, quod ipsum ob
Michaelis imp. a

traditum esse.

Verum

historici Byzantini
et

rem

communione

removisset. Licet

aliter narrant, et ex iis

Leo grammaticus,

Symeon
Basilio

logotheta asserunt,
et

cum eo Michaelem una cum

euim longe ante Zonaram idem scripserint Leo

grammaticus, Syineon logotheta, et Georgius monacbus, Porpbyrogennetus tamen historicis illis
antiquior, nihil simile habet, et
in Vita Ignatii illud

Eudocia uxore sedentem Basilisciamim patricium ob currum ab eo solertem rectum in

ludis equestribus imperialibus ocreis indui jussisse,

non soUim Nicetas

schismaticorum
I

commentum

deeoimperatore renuntiandocogitantem. Egresso autem imperatori ad venandum monaclius(|uidam chartam, qua insidiae a Basilio paratai descripta! erant, tradidit. Ea lecta et in furorem versus, in
Basilium machinatur
ingurgitasscl
ravit, vivente
,

evertit; sed etiam Basilii iinp.

stola Actioni
iii

dd Nicolaum

Epi-

octavaj Synodi inserta, et Epislola

Hadriani II ad Basiliuin imp. Profecto quantum tempori servieril Photius, principibusque adulatus
fuerit, inter alia

qui

cum

Michael vino sese

inulta demonstrat Epistola ejus

eum

a conjuratis interliciendum cuIta

ad Micbaelem imp., postquam

occidi jussit, data.
13.

Bardam Csesarem

adhuc Theodora ejus matre,

imperii duratio.

Leo

gramniaticus.
\k.

Ejiis
Ignatii

Nicetas

Basilius imp. deposito Photio Ignatium

in Vita

restituit.

durationem imperii Michaelis his Michael ad S. Mamantis martyris verbis narrat aedem per insidias mactatur, merito dignoque sua
sancti
:

stero die

A num. 99 ad lli. Basilius imp. poquam renuntiatus erat imperator (ideo, ,

que die 2.5 Septeinbris) Pbotium e tlirono deturbatum in coenobium Sccpen appellatumejicit,
inquit Nicetas

amentia, scelereet impietate,fato perfunctus

cum

qui

paucis

interposilis

subdit

impcrium una cum matre annos quindecim, menses octo, solus novem prope annos adniinistrasset

Tunc vero

Basilius imp. adductuin in Magnaura;

palatium Ignatium, sileulio indicto, inultis laudivicesima Novembris (hoc

cumque malum
Dei, periit. Initio
kal. Octobris,

fecisset

conspectu

Ecclesiai

autem

Indictionis primje,

nono

[YIII kal. Octobris, uttextus groecus

nonnisi librariorum errore eo

hus cohonestavit. Dies crat Dominica lertia et nempe anno, quo Dominica et dies ille coincidunl) (]uoetiam annitempore
,

habet), Basilius regia occupata iniperator est con-

prius in exilium pulsus erat (textus gracus habet

sicut prius in
die, licet

salutatusB.

Verum

exilium pulsus erat, eodem

nempe

in loco legitur, Miciiaelem

annos prope novem soundecim prope lum imperasse, legendumqne annos, uti anno dccclv, num. 16, textum grajcum correximus. Porphyrogennetus scribit, cum neci traditum, die xxiv Seplemb. huliciione prima, hora noctis tcrlia, imperasse cnm Thcodora matre sua annos xiv, solum undecim : posteaque adlecto Basilio, annum unum, menses tres. Sed cum matre Michael regnavit annos xv, menses viii, ut recte
,

non eadem feria) qui Dei prajsidio et clementia fretus, novennalem ac perfectam ex virtutis certamine laurcam adeptus, Ecclesia; sua; throno
restituitur. In textu grieco legitur
VMV TEAsiav SXesiv
u7tej>

:'Evva TeXeiwv

"/jo-

aperii; t7riJei^a|j.vo;,

Scd lOCO,

evJexa,

id est,

imdecim, librarius prono errore scripsit swea, ideoque sic locusiste vertendus, per annos undecim perfectam ex virtutis certamine
id est, novetn,

Nicetas,

cum
;

Basilio vero

ses quatuor, ut

menhabent Leo grammalicus, et Symeon

unuin,
ct

annum

logotheta

hic

tamen perperam
die

addit,

dum

imperasse annos xxvii, menses

totius imperii

iv,

eum in solicum enim

lauream adeptus, Ecclesia; sua> throno restituitur. Ignatius enim juxta ipsummet Nicetam die xxiii Novemb. an. 837. relegatus est, et eodem die hoc anno in sedeni restitutus. Quare per annos undecim
utrinque incompletos absquc episcopatii
vixit. In eo-

anno dcccxlii,

xx mensis Januarii Theophilo

ejus duralio fuit

patri successerit,

demNicetajamprorsus similein librariorum erroremobservavimus. Curopalates ait Coacta Synodo

:

ToMus XV.

16

122

NICOLAI ANNUS \0.

que

CHRISTl 807.
tereltalia,

Pontificatu abdicavit Plioiium, qui sibi lionorem

quantanova;nostrae Romae cesserat,

[)arle,

ilium vindicavciat, quae Synoiius nonnisiex episcopis, qui Conslantinopoli erant,

[lotissimaque Sicilia;

Carlbaginensium(Saraarrnis
lia;c

componi

jiotuit.

cenorum nem[)e
nonia
bati
et

Africte)

debellata

alquc

Poslea Basilius legatos ad Nicolauni i)a[)am destinavit:

liarbaris vectigali facta.

Ad
et

eliam qui in Pan-

Mittitur

Piomam

, inquit

Aiiastasius

in

Dalmatia. ac qui ullra hoc Scylhae, Chroet

Prajfatione
If^nalii,

ad

Synodum

VIII,

parte

(juidem

scilicet

Serbli

Zachlumi, Tarbuniota3
Rentani, excusso

Joannes metropolila Sylei, (jui el Pcrges Pampliilite pneerat Ecclesiai; a parte vero Photii
Petrus metropolita Sardensis, qui contra Ignaliuni

ilem

et Canalitae et Diocletiani et

Romani

imperii jugo, cui pridem suberant, sui

liberi
lacli

juris atque

(Michaele

nempe Balbo

cum jam memorato

Gregorio

(scilicet
:

Syracusano)

imperanle, ut ibidem ostendimus) suis duntaxat

regulis ac magistralibus [larebant. Plerique vero

auclor fuerat Ecclesiastica; sessionis

porro a prin-

cipe destinatur regius spatiiarius, Basilius nomine,

majoris defectionis s|)ecimine

ejuraverant, ul

etiam ba[)lismum

utramque parteni coram Sede Apostolica mcdius liaberclur, el tidelis eorum qua; Sedes eadem decrevisset, audilor et nuntiusn.Ex liis
(lui iiiler
,

nuUum

erga Romanos amicitiae

ac subjectionis pignus retinerent .

legatis Pelnis in

ilinerediemsuumobiit, utibidein

Anastasius testatur.
10.

Concilium

Romamim adversus Photium.

II

19. A Saracenis gravilcr Dein afflicti. num.53. SicigiturOccidentisrebusconslitutis, inque eum inodum [)er anarchiain laboranlibus ac per-

turbatis, arrepta Agareni Carthaginenses occasione,

Auctor
sit,
liis

Vila; Iladriani

(juid postea

Romse gestuin

conjunclis viribus expeditionem suscipiunt; crealisque ducibus Soldano,

verbis nos edocet: Venerabilis Pontifex

Samano, etChalphuro, qui

,

(nempe Hadrianus II qui Nicolaosuccesserat)annitente omni senalorio populari(|iie conventu, apud bealissimum Petrum Apostolum in defensionem
sua;
Ecclesia; decessorisque
sui
[ler

loiige militia bellicaeque rei ex[)erientia Iribulibus

reliquis
giiita

prajstare existimabantur

sex supra tri-

sacri

Concilium
decessoris
,

naves in Dalmatiam miserunt, quibus Dalinalarum (ilures urbes ca[)ta; sunt, Butoina, Rosa,

convocavit. Et [irimo

quidem

legatos Constan-

et inferius

Decaterum (hodie Castrum-Novum). Sic

tinoi)oleos, verilate luculenter audita,

sui

siiper

lnijusmodi
[)urgavit.

litteras

legens

sinistram

cuin secuiidis auris res hostibus succederent, ad i|)sam venerunt tolius genlis metropoliin, quam

i[)sius

lamam

ciliabiilo
[lerculit.
[itioiiibus

Deinde Pliotium cum Concoinplicibusque suis lertio anatliemale

vero caeterorum subscri,

Ad extrenium
et

Ragusium vocant, eamque ad longum tempus circumsederunt. Haud lamen facile expugnare potueruiit, iis, qui intra majiiia erant, magno animo
concerlantibus
,

roboralum pra; foribus gradiium nefundi doginatis librum cunctoruin (lediljiis conculcatum exussit. Quem nimiruin rogus, ut fomenturn quoddam ignis cxce[)it, et [)a;ne, anlequam semiustum credi potuisset, cum inagno foelore, piceoque colore consumpsit , qua de re
scntentiis
,

((ui[)pe

quibus

pro

anima,

ut

aiunt, cursus agitarelur. Diiin itaque Ragusini jiro

temporis diuturnitate malis conficerentur, alque

ad insitas redacli essent, legatos ad imperatorem

miltunt

necessitatis angustiis pressi

aliis

quanquam
dislineri,

non nesciebant

polius rebus

eum

legendus Baronius. 17. Initium imperii Basilii felix faustumque.

procedebaiit
Vita nuin.
in

Non minus feliciter Constantino[)oli res Qua die inqierii suinmam adeplus
:

ipsorum misertus, eis viadex foret, ac tueretur, qui jamjam in inQdelium Cbristumque negantiuin potestatem essenl redisuppliciter rogantes, ut

gendi.
ilinere

Nondum

legati

in

Urbem
;

venerant

sed

est Basilius,

inqiiil

Por[)byrogennetus in

illius

2'.) velut Deo Bomanoruiii rerum , melius mulationis indice, multorum tropa;orum

niinlii in Augustam hanc urbem adveiierunt multisque Cbristianis assertam ex captivitate libertatem ad eam perlatuiii est. Poiiq^a itaque pro;

adhuc subsistebant cum ignavus malusve imperator in humanis esse desiit rerumque summa ad vigilem sobriumque curalorem Basilium (^er cjus excessum transivit . 20. A Basilio imp. excercilu navali adjuti.

gressus inqierator ad

magnum
est,

Dei

abejus

sapieiilia

nomen

[iroque

templum omnibus
,

cui
si-

Subdit Por[)hyrogenneta, Basilium legatis diligenter auditis, instructa centum navium classe, cunctisque rite ai)[)aratis, singulairis [)rudeiitiae virum,

mul gratiarum
sularia s[)arsit

redeundo conniunera, ingentemque vim pecuactione perfunctus,

((jua;

experientiaque sui^ra vulgi

gisse

usum

pra;dituin, dele-

niarum, non ex publicis

sed ex [iropriis,
([iias

noii

suppetebanl),

ante possederat, in subditos

[)lebein((ue dislribuit.
liberis Constanlino et

Uxor quoque Eudocia

Leone,
[lari

cum

Nicetam ()atriciuin cognomento Ooripham, rei navalis drungarium. Quod cum Agareni accepissent, obsidionein dirimere, indeque in Italiam Iransmitteiiles, Barensem arcein expugnarunt. Ve-

eti()salargitione,

rum

fallitur Por[)hyrogeiineta in

Barii

expugna-

rnullas civibus

()ecunias ex suis erogavit. Coii-

staiilinus aiino su[)eriori, ut infra

monstrabo, Leo
nalus
esl.

tione; ut eniin jani vidimus, Bariuni ante aliquot annos a Saracenis captum fuerat, annoque superiori
ciepit.

vero currenti, ut ex verbis

18.

illis

liquet,

Dalmala; ab imperio Oricnlali anlea defecerant. Tum nuni. 'yl. HebusOccidentismajo-

a Liidovico imperatore Occidentis obsideri Ea obsidio usque ad annum dccclxx perut

iiilra

duravit,

monstrabimus.
Ragusii

Porphyrogencuni
im[)erio

reiii

iii

modum

iMicbaeleiinijeratoreneglectis, lota-

netus haiic

DalmalitE et

NICOLAI ANNIIS 10.

Orienlali conjiinctionem narrat etiam

CHRISTI 807.
Evangclium
in

123
eorum linguam

tam

iii

lib.

'2

ferre audierant, et

de Tiiematii)iis irnpcrii Orienlalis Tiiem.

in
iil).

xi,

quam

a philosopho praedicto translatum. Exeuntes igitur

extra civitatem obviam, honorifice et
laetilia

de Adininistr. iinperio, cap 29 ct seqq.

cum

ingenti

21.
stituti.

Porpbyrogenneta

Croat(E per

Basilmm

fidei et

imperio re5i

in Vita Basilii nuni.

et

receperunt eos. Coeperunt itaque ad id qiiod venerant peragendum studiose insistere, ct parvulos

addit,

Chrobatos bodie Croatos,

paulo superius
misisse et ipsos

eoriim

litteras

edocere, officia Ecclesiastica inillo

nienioratas nationes, videntes

auxiliis a

quod Dalmatarum
scilicet

struere; sicque abrasis ct extirpatis de agro

pestifero

Romanis gestum

erat,

multifariis

vitiorum

sentibus

divini

oratores ad Basilium imp.

tum

qui

eadem

ipsa integraque religione defecerant, tuin qui ex-

verbi gramina seminare. Manserunt ergo in Moravia per annos quatuor et dimidium (ideoque ab

cussa prima sua servitute ipsi sponte baptismum

anno

Christi dccclxiii

usque ad praesentem)

et di-

prorsus ejuraverant
tes,

Imperator quoqiic

istos ad-

misit atque recepit, ac statim

cum

illis

sacerdomisit, ut

rexerunt populum iUius in fide Catholica, et scripta ibi reliquerunt omnia, qus ad Ecclesiae ministerium

suoque nomine delegatum honiinem ante alia, ab ipso animaruin periculo eos
ac
pristinffi fidei

videbantur necessaria. His omnibus auditis, papa

gloriosissiinusNicoIaus, valde Icctussuper his qua3
sibi

eriperet,

restitueret, atque ex delictis, qua;

ex hoc relata fuerantredditiis, mandavit, et ad

vel ignorantia, vel

dementia aut temeritate contra-

se

venire
illi

illos

litteris

Aposlolicis invitavit.

Quo

xerant, liberaret. Peracto

autem
fascibus

religioso istius-

nuntio

percepto

valde gavisi

sunt,

gratias

modi opere, cunctisque divino baptismate impartitis,

atque

Romanorum

inclinatis,

hac

agentes Deo, quod tanti erant habiti, quod mererentur ab Apostolica Sede vocari. Mox igitur iter
aggressi,

parte redintegratus est

imperatoris principatus,

duxerunt etiam secum aliquos de

disci-

cunctisque humanissima ejus jussione,

ex suis

pulis suis, quos dignos esse ad episcopatus

hono-

ejusdemque gentis hominibus, magistratus, rectoresque qui

illis

rem recipiendum
dies

censebant; sicque post aliquot

imperio praeessent, accipientibus,

Croatiam, Serviam et

inquit Porphyrogenneta. Latissime tunc Dalmatia

patebat, et comi)Iectebatur

Sed
serat,

Romam applicuerunt. 23. Romam veniunt sedentejam

cum
ante

Hadriano

II.

non multos

dies

supradictus

Dalmatiam proprie dictam. Daimalia maritima in Zaclilumorum terram, Canalitarum et Diocletianam distributam fuisse tradit Porphyrogenneta lib. de Administr. cap. 32 et 35, et a Ragusio Zachlumo-

papa Nicolaus transisset ad Dominum, secundus Hadrianus, qui illi in Romano Pontificatu succesB. Clementis,

audiens quod prafatus philosophus corpus quod studio suo repererat, secum

rum

principatum initium habuisse. Qua de re legendus Joannes Lucius in Hist. de Regno Daimatiaj
et Croati; lib.

deferret, valde nimis exhilaratus est, etextra

Urbem
hono-

cum

clero ct populo procedens

obviam

illis,

l,cap. 14, ubi plura de hodiernis et

et Croatia et populis,

rifice satis

eos recepit. Cojperunt interea ad praesen-

anlicjuis

Dalmatia

qui eas ha-

tiam sanctarum reliquiarum, per virtutem Omnipotentis Dei, sanitates mirabiles

lieri, ita
,

Porpbyrogennetus laudatus in Vita Basilii, omnes populosin Dalmatia antiqua existentes comprehendit, sed perperam nominat Croatos, quorum pars Occidentali imperante Heraclio Croatce Christianam religionem amplexi fuerant. Lucius
bitarunt.

ut quovis

languore quilibet oppressus fuisset

tiosi

adoratis pre-

varetur. Quapropter

martyris reliquiis sacrosanctis, protinus saltam venerabilis Apostolicus,

et totius

quam
et

Bomani populi
in

universitas, gratias
,

laudatus hb. 2, capitulo 2, existimat conversionein Croatorum, qui adliuc baptismo carebant, de qua
loquitur Porphyrogenneta, adscribendam esse

laudes Deo maximas referentes

ipso,

jucundabantur
et

qui

eis

post

gaudebant et tam prolixi

Me-

temporis spatia concesserit in diebus suis sanctum

thodio et Cyrillo.

uterque sanctus ipso fine Pontificatus Nicolai, hoc scilicet anno,

Veruin

cum

Romam
missus

anno sequenti in Moraviam non potest Porphyrogenneta, qui loquitur de re, qua? serius non contigit, quam priori parte sequentis anni. Denique Baronius anno dccclxxxvi, num. 8, post Basilii
venerit, et
sit,

de

illis

intelligi

Apostolicum virum, et ipsius Aposlolorum prinsuccessorem , in Sede sua recipere; et non solum Urbem totam, sed et orbem quoque totum Romani imperii, signis ejus ac virtutibus illustrare. Multis itaque gratiarum aclionibus praecipis Petri
fato

philosopho pro tanto beneficio redditis, conet caeteros

secraverunt

imp. mortem relatam de Servis et Croatis loquitur, quo anno imperii ejus ad eum accessissent,
incertus. 22.
apostoli.

necnon
24.

ipsum et Methodium eorum discipulos

in

episcopos,

in presbyteros

et diaconos)).

SS. Cyrillus

et

Methodius
Aiiclor

Moramrum
prioris
Vita;

in

Ad num.

132.

eorum in Moraviam expeditione loquens, prodit Cum ad partes illas, Deo prEcparante venisset (scilicet Cyrillus, qui
SS. Cyrilli et Methodii, de sacra
:

tunc Constantinus philosophus appellabatur); cognoscentes loci indigena; adventiiin illorum, valde
gavlsi sunt, quia et reliquias B. Cleinentis

Methodius Moravorum episcopus creatus redit. Siibdit idem auctor anonymus, Constantinum philosophum, cuin diein transitus sui imminere sibi sensisset, ex concessione Summi Pontificis imposuissesibi nomen Cyrillum. Auctor posterioris Vitaj eorumdem sanctorum ait, Cyrillum episcopatui renuntiasse, habituin induisse

Moraviam

monachalem,

et

ex auctorilate Apostolica dereli-

secum

quisse post se sanctuni

Mcthodium

fratrein suuin.

124

NICOLAI ANNITS 10.

Moravoriim
pietate
antistes
,

CHRISTl 867.
,

Facliis ergo

siibdit

ideni

bibliothecarii

licet

is

per aliquot annos adhuc

scriptor, et

lucerna

patriae,

gregem comniissum
et cor-

superstes fuerit. Hisloriam illam continuavit Cuil-

curae suae discreta

rexit, evellens

monuit, docuit

lelmus bibliothecarius, cujtis extant Vita Hadriani

et

II

nocua, salubria seniinans, Ecclesias Dei ad culnien sumini honoris erigens, niira exercens,

Slephani V.

Ille

Hadrianum

II

natione

Romanum

unumquemque

a polluta religioiie discederc

Christi induere. De anno sermo erit. Porro Methodium ab Hadriano II papa ordinatum fuisse, Moravisque directum, diserle testatur Joannes papa VIII in Epistola cxciv. De Methodio infra sermo redibit. 2S. Moritur Nicolaus PP. A num. 133 ad 149, Anastasius in Vita Nicolai papoB scribit Postquam

persuasit, et

baptismum

decima quarta Decembris hujus anni, in quam Dominica cadebat, ordinatum fuisse, his verbis nos edocet, insinuatque morem tulisse, ut non aliis
die

eniortuali Cyrilli infra

quain diebus Dominicis Pontificum Rom. ordinationes fierent

vigiliis
Sabbato peractis rite orationibus, eteleemosynis, Dominico secundum morem idem venerabilis sacerdos ab universitate ad Eccl. S. P. Apost. princ. ductus nono decimo kalend.
:

Januar. Indict.
dovici
11)

Sedem Apostolicam
id.

victoriosissime et ut verus Dei

i, anno pra^fati Augusti (scilicet Ludecimo nono, per episcopos reverendis-

athleta catholice ac principaliter rexit, ex

hac luce

Novemb.

Indictione prima, migravitad

Domi-

simos, etc. ordinatus est, uti refert Baronius ex eodem Guillelmo num. 146. Annus ille xix Ludo-

num,

id est, diexiii

mensisNovemb. hujusChristi

anni, Indichone prima a kalendis Seplemb. notati.

Idem Anastasius,qui tunc Romanae Ecclesise bibliohanc mortem per litteras, qua) tomo viu Conciliorum pag. 568 recitantur, Adoni
thecarius erat,

ab anno dcccxlis, quo a Lothario patre In consortium imperii adlectus est ante flnem mensis Aprilis, repetitur, perperamque Baronius eodem
vici II

num.

Ab archiepiscopo Viennensi signiflcavit aitque hac misera vita idibus Novemb. ad coelestem beati, :

tudinem, ut credimus, ductus, nos miseros

desolatos reliquit
.

et

valde

Mabillonius Saec. iv Benedict.

anno antecedenti deducit, ut est. Missi ejusdem imperatoris, qui tunc Romce erant, electioni adesse volebant, sed hunc novum morem induci Romani passi non sunt. CoIIectis, inquit Guillelmus biblioth., onmibus tam episcopis cum universo clero, quam
146, illum ab

ex dictis manifestum

part. 2, in Elogio historico sancti

Adonis archiepialiis

primoribus Urbis
certatim, ac a
portatur.

cum

obsecundanfibus

sibi

po-

scopi ViennensiscoIIigit ex M. Codice Aulissiodorensi

pulis, etc. trahitur, et ad

Lateranense patriarchium

monasterii sancti Mariani hanc Epistolani

Gal-

quod in eo eadem Epistola sic inscribatur Venerando mihi et valde diligendo ill. archiepiscopo ill. plurimam salutem. etc. quibus etiam verbis Triste tibi nuntium Epistola laudata ad Adoneni inchoatur. Quare

harum

episcopis directam fuisse,

:

procerum et plebis multitudine deQuod audientes tunc missi principis moleste tulere, indignati, scilicet non quod tantum virum nollent Pontiflcem, quem nimirum anxie cupiebant sed quod se, dum prsesentes essent Quirites non invitaverint, nec optata! a se futuri
,

erravitannalistaBertinianus, cujus verba exscripsit

prcBsuIis electioni interesse consenserint.

Qui ac-

Flodoardus lib. 3, cap. 17, qui ait, Nicolaum idibus Decembris vita functum esse. Cum itaque die xxiv mensis Aprilis anni dccclvih Pontifex Romanus ordinatus fuerit, sedit annos novem, menses sex, dies
viginti, uti

cepta ratione,

sed futuri

quod non Augusti causa contemptus, temporis hoc omissum fuerit omnino
ne
videlicet

prospectu,
electione

legatos

principum

in

Romanoruni praesulum mos exspectandi

habent Chronicon monasterii sancti

Vincentii prope

Wulturnum

FI.

in provincia Ca-

per hujusmodi fomitem inolesceret, omnem subb mentis indignationem medullitus sedavere, ac

puana, apud Duchesnium tom. iii, p. 672, cujus variorum Pontiflcum tempora notantur, et tres antiqui Catalogi Pontificum Rom. in Appeninitio

salutandum electum etiam

sere. Subdit Guillelmus
:

ipsi

humiliter acces-

aQuorumomniumuna-

nimitatis desiderium audiens Hludovicus christia-

dice de Antiquitate Ecclesiae a Schelestratio exhibiti.

Anastasium, Herniannum Contractum, Marianum Scotum, omnesque Catalogos Colbertinos duratio Sedis Nicolai

Nam apud

nissimus imp. cognoscens etiam, qualiter in eo decretum suis subscriptionibus roboraverunt, valde
gavisus
est
,

etc.

at

niox iinpei'ialem

scribens

mendose

descripta.

Anastasium tamen durationem Sedis Nicolai non

annolasse
,

Epistolam, cunctos Romanos quod dignum tanto elegissent offlcio praesulem collaudavit , et postea

sed

eam

in editis Codicibus addititiam

esse colligo ex Ms. Biblioth. Colbert. a quingentis

circiter

Hadrianus Pontifex consccratus Caesarei consecrationi, ut moris

sed neutiquam electioni, quod
27.

est.

Quare missi
interfuere,
ferebat.

erat,

annis exarato

num.

417, in

quo ea non

ex-

primilur. Hujus PontiQcatus initium et finem Baro-

mos non Normanni Northumbriam sibi

subjiciunt,

nius rccte consignavit, sed in utroque peccavit Papebrocius in Conatu Chronico-Hislorico; ait enim,

Postquam Normanni seu Dani anno superiori in Angliam adveiitarunt, Norlhumbri mulare principes assucti
,

Nicolaum die xxv mensis

Marlii anni dccclviii consecratum, diequeduodecimaNovemb. demorluum, postquain sedisset annos ix, inenses vii, dies xix.

priini

eorumjugum
exercilus,

subiere. Hiin-

tindoniensiseniin pag. 415scribit: AnnoDCCCLXVii,

piiedictus paganoruni

de Orientalibus

Quod ex
25.

diclis slare noii [lotest.

Uadrianus II

fit

Pontifcx Rom.

In

Nicolao primo desinit Histona Poulilicahs Anaslasii

Eboracam civitatem migravit, omnia vastando, usque Tinemuiham. Eo tempore orta sedilioneinterNorlhimbros regem suuin Osbrichtuni
Anglis, ad

HADRIANI

II

ANNUS

1.

CHRISTI 8G8.

125

tiomiiie, regno expulerunt, et tyraununi quemdatn Ellam nomine, non de regali prosapia genitum, in regni apicem levaverunt sed ativenienlibus pa;

XII kalend. cum is dics concurrat cum feria sexta ante Dominicam Palmarum. Thomas Eliensis monachus in Vita sanctK Ethildrita> reginae et abbatis Eliensis cap. 39.

ganis,

pro

communi

ulilitate

aliquatenus sedata

Ethelwerdus

lib.

4,

cap. 2,

discordia Osbrichtus et Ella viribus adunatis, et

exercitu congregato

aliique

idem narrant.
in Bibliotli.

Eboracum adeunt. Quibus adrefiigiuiit,

28. Galliasaffligunt.

Auctor brevis Chronici

Labbei tom.
,

venientibus niox
intra
nisenia
et

pagani in urbem
defendere

et

Masciacensis
Christi

se

procurant.

Quorum
frangere

annum

habet: Biturix
et

fugam
in'bis

pavorem

Cliristiani cernenles,
et

eliam intra

ganis vastatur,
scilicet.

I ad hunc eodem anno a paincenditur a Normannis

msenia eos persequi

in civitatem simul
et

murum

Mentio est hujus Normannicae incursionis

pag. 226 relata, in qua

coeperunt;

cumque jam fractomuro

multi Christia-

in

Historia translationis sancti Genulphi episcopi

norum

cum

paganis introissent,

Sa;c. IV Benedict. part. 2,

pagani dolore
atrociter

necessitate conipulsi super eos

habetur, Bituricensi pago a Normannis violenter

afflicto,

irrumpunt, caidunt, fugant, prosternunt,

illic

Mainardmn abbatem
siti,

monasterii Stradensis

intus et extra:

maxima
occisis

ex parte

omnes Nor(qui

in

eadem urbe

transtulisse sancti

thymbrensium
totius
Angliffi

ca>si,

duobus regdjus

liquias ad Nivernense sancti Petri

GenulphivQcoenobium. Mo-

Saxonum Occident. monarcha;), occubuerunt, reliqui vero, qui evaserunt, pacem cum Danis fecerunt.
tributarii erant Ethelredi regis

nasterium Stradcnse nunc a sancto Genulfo

habet, qui fertur a

nomen

Romano
jecit

Pontifice

una cum

Genilo patre in Galiias missus, ubi Cadurcensis

Ecclesia)

Quibus

prffidicti

pagani sub suo dominio regem

,

fundamenta

tempore Diocletiani Aug.

Egbertum prajfecerunt regnavitque super Northymbros ultra Tine sex annis. Haec gesta sunt Eboraci II kalend. April. feria vi ante Dominicam Palmarum . Sed loco 11 kalend. legendum,
,

ut videre est apud Bollandum ad diem xvii mensis Januarii, et in Historia laudata translationis sancli
Genulfl a Mabillonio recitata.

HADRIANI

II

ANNUS

1.

CHRISTI

868.

Hadrianus legatosmittit ad Bulgaros

absolvit, datis litteris

Walet

culo suidiscessus absolverat, quique videntes tanti

Patris

dradam

episcopos.

Redemptoris octingentesinnis sexagesimus octavus, Indictione prima, quo ' Basilius imperator filiumsuum Constantinum in imperio collegam assumit. Ex hoc cnim teinpore pater et filius simul inscribuntur imperalores, sed patris, quod prajcedat annum, imperium. Quo pariter anno Hadrianus papa bene ccepta a prajdecessore suo Nicolao prosequenda curavit atque primum designatam ab eo legationem ad Bulgaros institutam dimisit, de quibus hffic apud Anastasium E vestigio etiam Dominiincipit
, :

Annus

ad eamdem

ad

obitum

ire distulerant

gationc direxit; et

eadem fungentes quadam Ei)istoIarum quas

:

leille

mittendas delegarat, ut se ejusdem voluntatis et studii fore ostenderet, suo nomine titulari praecipiens, in

permittebat, piissimi patris

plevit.

quantum tempeslas fluctuosi temporis votum pius ha;res ex,

continuo exules, 2. His ab Urbe dimissis Gaudericum videhcet Velitrensem, Stephanum Nepesiuum episcopos, et Joannem cognomento Simo-

nidem, quos procacissima

gusto incusans,

falsitas

serenissimo

Au-

quos decessor suus sanctaj recordationis papa Nicolaus in Bulgarorum patriam ire pra?ceperat, et a se in ipso artiepiscopos
,

cum

et

Grimoaldum

ab Augusta mansuetudine mullis Epistolarum docupatria(|ue proscripserat,

domo

mentis requirere studuit dicens

siae

Se

bonum

Eccie-

pastorem videri non

[)0sse, nisi oves,

quas fideles

sancta; Ecclesia; infldelis vir per

'

Octava SjnoJ. Act. vni. n princ.

uein proscripserat, recepisset.

suam surreptioQua religiosa sug-

120

HADRIANI
una cum

II

ANNUS

CHRISTI 868.

gestione laetificatns Aiigustus

Christianis-

sima conjuge, non solum eos, propter quos summus Pontifex miserat, honorifice ad Urbem remisit

tam, alque communione te gaude reductam, ila ut deinceps Ecclesiam ingrediendi et orandi, convivandique, seu
sittibi,

cum

ciEteris Chrislianis

loquendi,

verum etiam quoscumque

privata simultate tanin

auctoreDco, data licenlia:

i)rffifati

duntaxat

quam
3.

reos

imperatorioe majestalis

ergaslulis

regis societati propterantiqui hoslisversutias, nullo

quibuslibet truserat, ut reverterentur, prsecepit.

pacto penitus adbffirendi.

Quod tamen beneficium,

flagitasset
,

Itemque ut in omnibus

intelligeretur,
:

quanquam hoc moderatio

quae
sicut

Ecclesiastica,
ita

velle se vestiglis pra^decessoris insistere

absolvit,

incorrectis

inflexibilis

correctis
et

inquit, post hajc

summus

Pontifex P.asilicam Nico-

semper debet

esse fiexibilis,

instantiam

precum

sanctissimus papa Nicolaus a fundamentis adeo luculenter cum tribus aquieductibus fabrefactis extruxerat, ut omnes Lateranenses Basilaitanam,
licas, sui

quam

incomparabilem dilectionem desiderabilis et spiritualis filii nostri jam memorati, et jugiter memorandi Augusti, tam
tibi

celeriter impetrasse co,

pulchritudine superaret, et juxta notam

variis decoravit.
sic solertissime

gnosce. Cujus
ducitur.

scilicet

poslulatio

sicut

nonnisi

prffidecessoris sui picturis

Cujus
seque-

justa creditur, ita

quoquo modo postponenda non

stude munire,
percipere cer-

ipse conversationis

exempla

batur, ut ab hostibus sancli Nicolai, qui in omnibus ejus Acta penilus infringere nitebantur, Nicolaitanus
et

ut

5. Verum tu sic te de caetero donum solutionis, quod in terra

,

scriberetur et publice

diceretur .

neris

in
:

caelo

Deo auctore
te

veraciter capere
oculis absol-

Verum
coepit
,

inconstans vulgus his contraria jaclare tunc

merearis

nam

si

coram humanis

cum

scilicet ,

subdit Anastasius

ho-

vendam
tras.

exhibes, et coram Dei conspectibus obli-

stium nonnullos parturientes injustitiam , conceptum dolorem effusuros esse cognoscens, penes se veluti zizania inter frumenta usque ad maturitatis

gata consistis, nec nodo cares, nec veniam impe-

ligaberis.

citer exsurgente, creditus est

tempus dispensatorie retinebat, rumore fallaquia omnia decessoris

ille

videt

Quinimo et pro simulatione potiori nexu Etenim divino fertur oraculo , quia homo in faciem, Deus autem cor intuetur. Ergo ne
cordis intuere

delecteris in infimis, sed superna

:

sui acta, quae

zelo divino sanxerat, hostes vero

ejus ad proprios libitus infamabant, voluisset in-

semper obtutibus caduca sunt quae cernuntur^; quse vero non videntur, aiterna consistunt. Noli
rogo pro terrenis caelestia, pro visibilibus gaudiis perdere gaudia, quae quidem nec cogitari sufficiunt. NuIIus tibi blandiatur : qui enim te beatificant, ipsi te decipiunt.

fringere .

Hujusmodi autem spargendi rumoris

ea occasio visa est praicessisse, quod moxTheutgaudum a Nicolao excommunicatum, nec restitulum,
licet saepe (ut

vidimus) pulsasset fores Ecclesia;, Hadrianus, communionis manu sua participem diximus) effecisset ; quodque Lothario regi (ut adventum in Urbem, quem Nicolaus denegavit,

velaminibus
tet

justitia et veritas occultetur,

Denique quantiscumque quan-

quod intercedente apud eumdem Hadrianum Ludovico imp. idem Pontifex Waldradam pcenitentiam simulautem absolvendam curavit, ad quam ex Codice Nicolai Fabri
aperuisset.

His

accessit,

doque tamen splendorem foras suae claritatis emitnec polerit omnino diutius nubilo serenaj defensionis obduci. Quod favente Deo, tam Sedis
:

Apostolica? studio,
rissimi videlicet

quam

rectissimi principis, cha-

filii

nostri, cui

nunquam tortitudo
sed nec placerc

quslibet aliquo

modo

placuit,

has accipe datas ab Hadriano Pontifice litteras 4. Nenio plane dubitat, nuUum facinus esse, quod Ecclesia data sibi divinitus potestate, ab eo
:

quoquo modo
solis

radios suos ut candor extendet. Haec ad Waldradam Hadrianus, qui et de eadem ad episcopos in regno
poterit, sollicitudine,
litteras
'

desistenlibus

non

possit absolvere, el poenitentibus

:

Ludovici positos has dedit

6.

relaxare, cui dicitur'

Quacumque

dimiseritis su:

Hadrianusepiscopus, servusservorum Dei,

per terram, dimissa erunt

(jue

et in calis

et

quaecumet

reverendissimis et sanctissimis confratribusuostris

arcliiepiscopis et episcopis in
riosi regis constitutis.

solveritis

super terrani, soluta erunt

in

regno Hludovici glo-

cajlis.

quibuscumque omnia sunt, quantacumque et qualiacumque sint. Quod etiam in sententia tua rationabiliter observandum est, qua licet fueris obligala, quia tamensicut mullorum, sedprfficipue
In
dilectissimi
fihi

Sicut obstinatis et ineorrigibilibus debetur

vindicta;ita a conversis atque correctis

est

amovenda

ultio

et

adhibenda curatio. Quapropter nos

nostri

Hludovici

clementissimi
est,

Augusti, cui fides in onmibus adhibenda

tione didicimus, a nexu,

rela-

Waldradae, qua; multorum, ut refertur, atleslatione, a pristiniset iUicitisaffectibusad salutiferum

correctionis iler

quo tenebaris
:

obstricta,

conversa

est

remedia misera-

resipuisse diceris, et ab obstinalione, quavidebaris

tionis Apostolicae Sedis

exhibere consensisse, illam-

annexa

discessisse

narraris

pietatis

tibi

viscera

noveris ApostolicBe Sedis aperta, et tam vinculis

analhcmatis et excommuuicationis exutam,

quam

que vinculo excommunicalionis, vel anathematis auctoritate Dei et principum Aposlolorum absolvisse cognoscite ita ut deinceps Domini Ecclcsiam
:

cunctorum Christianorum, Dei et beatorum prin)orum Apostolorum aucloritate, societati rcddi-

ingrediendi,

et orandi,

convivandique, seu
sil

cum

ca;teris Christianis

loquendi

ei

auctore Deo,

1.

Reg. ivii.

- 2.

Cor. iv.

'

Nic. Fabr. Bibl. ut supra.

HADRIANI
concessa licentia.
Ciii

II

ANNUS

1.

CHRISTI 8G8.

127

Waldradse videlicet compe-

simos strepitus, sicut os sua; protectionis armavit,

et gIadiospiritualispotenti;e roboravit.

teniia nioiiita destinavimus, et qiiaj conveniebant,

litteris

Quo

audilo,

inculcanda prawidimus
postulet. Et
et

quarum

scilicet

cuncti famuli

Domini, videlicet Hierosolyinitani,

litterarum textum

sibi vestra fraternitas exliiberi

Anliocheni

Alexandrini ac Constanlinopolitani,
attoniti, in
:

summopere
vobis

exigendum

quoniam ita convenit, agnoscendum decernimus

a
:

quorumaliqui legationibus mundi principum fungebantur, divino stupore

vocem

claris-

quatenus per hoc

stolica?

scire valeat vestra sanctitas

Apo-

simani prorupere, dicentes

Deo

gratias, te

talem

Sedis austeritatis et mansuctudinis, remis-

Ecclesia3 sua; praificiendum disponenti, qui noscis,

tui patris et decessoris i'everentiam prse ocuiis |)os-

sionis et refrffinationis indicia, et moderantissimaj

discretionis prorsus insignia.

Oplamus sanctitatem

sidens

(ponens),

gregem Domiuicum

in virga

et

vestram in Cbristo bene valere. Data prid. idus Februar. Indict. prima.
7.
tificat.

baculo pascere, testamentumque Patrum non convellere, sed implere. Deo gratias, Deo gratias, qui
in

Hadrianus coram Orientalibus seipsum jusQuod autem ista contra Nicolai instituta

ab Hadriano facta visa sunt multis, quid ex bis

acciderit, Auastasius bibliolhecarius subjicit verbis
istis Unde accidit, ut omnium Occidentalinm regionuin episcopi solemnes ac bonorificas litteras
:

emittentes, religiosam ejus memoriam, utpote Orthodoxae et verae philosopliiae Pontificis excolendam,

Sede sui Apostoli non posuit apostaficum, papam. Qui domus suEe fundamenta posuit non super arenam, sed super firmissimam [letram. Qui te succedere fecit sanctissimo paps Nicolao, non ab ejus decretis abscedere. Eia cesset invidia mendax fama recedat. Domino nostro Hadriano a Deo decreto sumnio Pontifici et universali papae vita dictum
:

est ter.
9.

summo
dies

Pontifici jugiter inculcarent.

cujus vide-

Cumque manu
,

sileniium innuisset
dicens
:

sum-

licet sanctissimi

Hadriani papE coUegio,

cum

per

mus

prcesul

intonuit,

Reverentissimo,

aliquotquidam Graecorum etaliarum gentium servorum Dei per id tempus Romai morantium se
clanculo suspendissent
:

sexta feria Septuagesimse

Orthodoxo domno Nicolao a Deo sempiterna memoria dictum est ter. Novo Elia; vita
sauctissimo
et

decreto

summo

Pontifici et universali papae

idem summus antistes eos secundum consuetudinem, refectionis gratia, solito plures numero convocavit. Quorum onuiium manibus per semet liumiliter
stravit.

perennis, et immarcescibilis gioria

dictum

est ter.

Novo Phinees
salus ffiterna
et gratia
1
!

a-terni sacerdotii

aquam

fudit, cibos apposuit,

pocula mini-

Et quod nullum Pontificum ante se fecisse noveral, ut eos promptiores ad prandium redderet,

dictum est ter. dictum est ter Hucusque ibi. Ita sanctissimus Ponhfex satisfaciendum Orientalibus
.

merenti Sequacibus ejus pax

infulas

Orthodoxisexistimavit de falsaopinione,

quam

falsa

cum

illis

discubuit. Et cajiticis spiritualibus ibi

pariter relatione conceperaut de irrilandis ab eo

per totum spatium jugiter concrepanlium laudans, dum surrexit ab epulis in faciem

Deum
suam
,

rebus gestis Nicolai prajdecessoris

esse judicans,

tanti

ponderis

praedecessoris

memoriam integram

coram omnibus procidit, dicens supphciter obsecro, patres, fratres,

dalis

Rogo vos
et
filii,

et

conservare.
10.

ut fun:

Hadriani

litteroB

ad regem Ludovicum.

Domino

pro saucta Catholica Ecclesia preces

Quod autem
pracstitit,

verbis est pollicitus Hadrianus, ipsa re

oretis pro Christianissimo fllio nostro Ludovico imp. Augusto, ut ei Dominus omnipolens ad uostram perpetuam pacem Sarracenorum subditam

faciat

imbeciUi,

nationem. Oretis etiam pro me fragili et ut det niilii Christus virtutem tantam

Ecclesiffi suae

rectitandi, qui

multitudinem in sanclitalc et justitia commisit B. Petro Apostoio cunctos

quas hoc anno Synodum Trecensem, ex qua legalio Romam missa fuit una cuin litteris ad Nicolaum papam. Cuni enim legali episcopi Nicolaum Pontificem defunctum invenissent easdem litteras reddiderunt ejus successori Hadriano. Qui his acceptis, has, quas subjicimus,
lilterisque professus est,

quarto nonasFebruarii rescripsitad

regere quos redemil, quatenus qui

curarum sacuspiritualia

larium pulvere caligans, plerum<|ue

tanto purior,

niinus luculenter intueor, vestra mibi oratio, qua;

quanloah inquinamentissa;culi rernoilli

tior extat, divinitus sutlragetur.

8.

Cumque

|)ro se

magis illum oportere

qui tanto acceptior

preces fundere

clamitarent,

apud Dominum haberetur, quanto solus pro omnibus in labore ferventior, interna miseratione commotus, cum lacrymis ait Quia pro valde bonis orare graliarum actiones Domino persolvere est
:

Synodum litteras. Accepimus eas, et ejusdem Hadriani Ei^istolas hactenus nunquam editas, opportune Parisiis missas a nostro Nicolao Fabro, cui hoc nomine jugis in cbartis nostris gratiarum actio perseveret. Sic enim se habent Hadrianus episcopus, servus servorum Dei, sanctae et iu ChristodiligendaeSynodo apud Trecas
reddidit ad
alias
collectae.

11. Legationis vestra3 scri|)tabeata;

mcmorice

decessori

meo

papae Nicolao missa

nos jam in

peto

ut

domiuum patrem decessoremque meum

et

sanctissimum
vestris

Orthodoxum papam Nicolaum

in

Sede iUius divina dignatione locaU suscepimus, promptissimamque obedientiam vestram, quam in
colligeudis gestis,

orationibus
referatis,

communem

habeules,

grates

secundum defiuitionem

praeno-

Domino

ratus, elegit, et

cum, Ecclesiam suam misead excludeudum mundi tuniidisqui

minati sanctissimi

praesulis cxhibuistis, laudavi-

mus. Et

licet

ad seriem rerum gestarum luce

m
clarius

HADRIANI n ANNUS
agnoscendam non
sufficiant quaj

1.

his

CHRISTI 868.

tam de

hic adversus ejus personam, vel decreta gererentur,

Ebbonis dejectione, quam de liis, qua; postmodum acta unanimitas vestra descripsit, et nonnullarelationi vestra; desint, eorum, qucC super his gesta sunt, quaeque jam memoratus Pontifex Apostolicffi Sedi voluit ex integro reserari pium tamen laborem vestra sanctitatis et studium, non solum lau:

me
ei,

nunquam

prffibiturum fore consensum. Nec

vel

quibuscumque,

(|Uomodocumque
si

fiant,

meum

interesse mentis, vel deflnitionis aut dispo-

sitionis affectum.

Quanquam
,

quilibet Apostolicae

Sedis misericordiam bumiliter postulaverint, circa

hos praemissa satisfactione

dabile, sed et longe lateque pra3dicabile judicavi.

modo velimus

inflexibiles apparere.
sic

Innocenfia qui[)pe

jam nunc

fratris et coepiscopi

hujusmodi homines

nuUo Tantum ne innocentiam suam asserere

mitius agere

nostri Vulfadi et collegarum ejus,

quam

quidani

studeant, ut in accusationem tanti Pontiflcis, maxi-

emergens casus per non brevis temporis intercapedinem obumbraverat, retractatione et refricatione
vestra; sacratae et Apostolicae Sedis auctoritate fre-

meque
xit,

in Dei judicio collocati, quoquo modo prorumpere audeant, praccipue cum illum, dum advi-

nemo

impetere praesumpserit, vel

eum

de
cui

quenter adunatae solertiae, ecce, Deo ad lucem, et justitiae suae radios ad

gratias,

venit

injusto judicio arguere, veltenuiterausus extiterit.

Nisi forte

omnium omsplendor ex-

hunc quis humiliter

nino certitudinem foras quasi

tendit.
12.

solis

illaesa satisfactione

nondum

curata jure remittere

haec
vigiles,
estote

non consensit

Ideoque nos vestrum judicium ac ve-

14. Estote
fortes, et ista

igitur

circa

stram sententiam, quam ApostolicBe Sedis censura, sicut exegit ordo prsecessit, approbamus, admittimus et corroboramus, atque postulationi vestra;, cui quidquam negari difflcillimum est, annuentes,
ad pleniorem conflrmationem
dicto
fratri

omnibus

vel ultra

Alpes constitutis

episcopis nuntiantes, ut et ipsi

solliciti

quoque super
sint
,

his

et intenti

propugnatores
si

salutaribus

monitis incitati.

Quoniam

Sedis Apostolicae prae-

usum

pallii

jam
et

sul, vel ipsius decreta detestationi, vel abdicationi

nostro Vulfado Bituricensi

antistiti,

habentur

nullius vestrum

vel

nostrum

ultra

secundum priorem consuetudinem ad genium

decus Ecclesiae
ipsius
sibi

institutum firmum aut stabile permanere valebit.

et dogmatibus, quie de sancta et individua Trinitate a praesulibus Sedis Apostolicae promulgantur nonnulla possent fleri detrimenta, si prajcedentium quorumque, et maxime primae Sedis Pontiflcum statuta, vel uUi (quod dici nefasest) quin et ii)so auditu prorsus borrendum, a subsequentibus quibusque, imo et inferioribus aboli-

commissa^,

et

instructionem

Quin potius

concedimus. Quod etiam Scepe memoratus

decessor noster

jamdudum

libenter annueret,
si is,

si

quae nunc misistis, ipse reciperet, vel

qui hoc

suscipere conabatur, a Bituricensi missus probaretur Ecclesia. Sed quod ille non egit, ecce nos agimus. Quin potius quod ille perflcere deliberaverat, nos ecce Deo auctore supplevimus. Non quippe
est diversitas operis,

tioni

cuidam

vel

damnationi subjiciantur, vel

soli

ubi est una

cordia voluntatis

praesertim

eademque concum debeamus ei in

impiae temeritatis ausu saltem

derogationi

prodantur. Sanctam fraternitatem vestram opla-

labore succedere, cuisuccessimusin bonore. Nimi-

mus nunc
Dat.

et

semper

in

Cbristo

bene

valere.

qui sumus, ut |)salmista canit'. Propatribus nati filii , et constituti, quamvis longe meritis impares, super omnem universalis sanctae Ecclesiae
terram.
13.

rum

IV non. Febr. Indictione prima.H8ec ad

15.

Synodum.
Badriani
litterce

ad regem Ludovicum.
diebus
,

re-

Decem autem
Precamur autem
sicut
,

interlapsis

idem Hadriaquibus

et

obsecramus in Do-

nus

litteras

has ad
,

Ludovicum Germaniae
Februarias
,

mino, ut

nos unanimis fraternitatis vestrai

et

assensum de cictero non omnibus praebere disponimus ita quoque vos meis nunc votis satisfacere procuranles, crebro dictum Apostolicae recordationis |)apam Nicolaum in Codicibus, vel diptychis Ecclesiarum vestrarum scribi, et nomenejus inter sacra missarum solemnia impraetermisse recitari laciatis. Ila ut aliis quoque fratribus, et dioeceseon vestrarum sacerdotibus idipsum agere praBcijjiatis.

precibus annuimus

gem eum

scripsit

pridie idus

ad pacem Iiortatur,

commendans plurimum
et bellicum robur Monetque ne quid, quod

solum

in lioc, sed et in

Ludovici imperaloris pietatem,

in Sarracenis debellandis.

ad ejusdem Ludovici imp. regnum spectet, contingere audeat. Sic enim sehabent

dilecto

Hadrianus episcopus servus servorum Dei fllio Hludovico glorioso regi.

,

Inter exordia divinitus ordinati

licet

in

indigno ministro, Pontiflcatus mei, pacis studium

prae cffiteris virtutibus praedicandi, suadendique mihi necessitas non inconvenienter incumbit. Ni-

Nihilominus vero suadere

veslrae dilectioni cura-

mus,
dine

admonemus, ut tam Gra>cis j^rincipibus, quarn oninibus omnino clericali fungenlibus oret
,

mirum cum
:

etiam in ipsius Dominicae Nativitatis

contra personam vel acla, scu decrela ipsius

principio caclestis exercitus mililiae visae sint, quae

agere vcl dccernere quidquam tentanlibus, tam verbo, quani scripto viriliter obvietis, ac validis-

sime resislatis. Scicnles

Psal. XLiv.

pra;terea,

quia quajcumquc

clamarent' Gloria in excelsis Deo, et in terra pax hominibus bonic voluntatis. Ubi profecto solerter intuendum cst, quia sicut tunc pastores, qui super

'

HADRIANI
gregem suum pra

II

ANNUS
tri-

1.

CHRISTI 868.

129
et

cacteris vigilaverunt, trinli

:

dignoscitur.

Quamobrem snademus,
his apicibus

dilectioiniijuis

pudii vitlerc prre cajteris gaudia nieruerunt

ila

nos

nem

vestram

cohortamur, ut

nunc proculduliio ca^lestium bonorinn

adipisci nierebiniur,
cite
fi

la^litiam
solli-

suasionibns non cedalis,

nec sinistra machinanti-

siiper oves
lias

Dominicas
\el

vigilemus, ne videlicet

per insidias

odii seu discordiae

vorax kipus invadat, nec per

ilie

cupiditatem
ccnte
'

avidus

leo

deglutiat
,

qui

do-

busaures accommodetis. Sed unusquisque vestrum suojnre contentus, qua; alterius sunt, usurpare non tentet, nec invadere quocumque modo nitalur, quod invasum non modicum jiolest invasori generare
snie

Apostolorum
devoret
:

principe
fili

circuit

cjuferens

dubitatione

quem

ideoque,

cliaris?ime,

opportune

prudentia vestra,
filio

discrimen. Provideat ergo ne jam fato desiderabilissimo

importune suadeo, admoneo, et instanter adliortor, ut pacis et dilectionis vinculum, qua? major est omnibus virtutibns et holocautomatibus insolnbililer in onines et in invicem observare glorialua
contendat, et inter subjectos medullitus custodiri

et

nostro semjier AugustocausamDei exsequenti, ha^reditatem Domini vindicanti, ac ipsius bella

prcelianti quodlibet offendiculum praparetur quo sanctcEDei Ecclcsia; quavis ex jiarte impediatur, vel profectus fidelium excludatur sed potius tela ve:

Semper admoneat
concutienles

hoc enim regni vestri status poleritincolumis tulius permanere, etvosneminem

:

in

a nullo concuti dignoscamini.

nolumns ignorare celsitudinem tuam, dilectissimum etspiritualem filium nostrum Hludovicum aetiuissimum et a Deo (irotectum imperatorem non adversus sancta; religionis iilios
16. Praeterea
,

paganorum acies paveant, et jacula veslra, hi qui sine Deo sunt, acuta reperiant. Quin jienitus secundum Apostolum non sit vobis colluctatio adversus carnem et sanguinem, id est homines,
stra
'

sed

adversus principes
reclores
nequitia;
in

et

potestates

adversus
spiri-

mundi
tualia

tenebrarum harum, contra

cajlestibus.

Alioquin
piissimo

mannm
princi[)e

pugnare,

sive contra
filios

fidei

Christianae domesticos,
ct

AjiosloIicaB

Sedis

cum eodem
arma

sed adversus

Belial,

adversus Christi noet

fortiter esse cognoscite, et

nostra

illi

muni-

minis ininiicos, pro EcclesitB sanctae,

prceciiiue

niina validissima conferentia,

summo

agonotheta

nostra securitate, proque fidelium liberatione mul-

nobis concertante, et beatorurn principum Aposto-

torum, qui pa;ne jam finetcnus apud Samnium periclitabantur ita utetiam fines nostros infestan;

lorum

inlercessione

cooperante, pra;parata sine

cunctatione

pra;noscite.
et sem[ier in

0[itamus
id.

gloriam

ves-

tes

jamjamque Sarracenos invaderet; egressus a sumnio sublimitatis proprio solio, eta pacalissima;
quielis
aeslibus

tram nunc
ctissime
Ita

Christo bene valere, dile-

fili.

Dat.

[irid.

Febr. Indict. prima.

arbiter,

suae
,

nec corpori parcit nec nec algoribus, nec denique uUis even, ,

fundamine

Hadrianus inler Christianos principes

18.

et custos [lacis.

libus cedit; sed

crimina pro

Christi

omnia incommoda, omnia disnomine tolerans, nihil est

siia

quod pro Christianorum ereptione recuset arripere nihil est quod pro fidelium quiete ac pace declinet assumere. Denique non modicam EcclesiiE sanclae quietem per eum divina jam pietas operata est, nec modice paganorum vires
; ,

fortitudine superna prostratae sunt. Siquidem sa;pius

eosdem

tantjuarn

mures de cavernis

suis

egressos, ad sna latibula terga vertere compulit,

et

brachia conlra nostros exerla potenti vn-tute

Badrianus consiilit Actardo episcopo a Nannetensi per Nortmaimos expidso, His quoque diebus Haeiqtie pallium confert. drianus commendatum lilteris duarnm Synodorum Trecensis et Suessionensis Actardum Nannetensis Ecclesia; episcopum a Northmannis sua s[ioliatum Ecclesia, et a Britannis eadem pessumdata, multa perpessum, virum pietate insignem, et doctrina eminentem, cum Romam venissct, digne excepit, eumque ut haberet unde viveret, providit, attjue etiam pallio exornavit. De quo multa prfesede

resolvit.
et

Quin

et

nobis omnibus, qui longe siunus,

qui prope, magnae securitatis |)ra;sidium condo,

habet in litteris scriptis ad Synodum Suessionensem, qua; ex Codice sumpta Nicolai Fabri,
conia
hic describuntur
:

navit

dum scilicet uonnullos eoruni proslravit, nonnullos etiam ab eorum sujierstitioso ritu convertens
,

19. a Reverendissimis et sanctissimis confratri-

Chrisli

fidei

et

veraj

religionis

itinera

seclari perdocuit.

bus et coe[)iscopis nostris, qui [ir;eterito anno apud Suessionicam urbem convenerunt.

17. Qua de re ratum ducimus vestram commonere magnopere celsitudinem, quo non vestris molibus, non aliorum suggestionibus incitali, quidquam quae illius sunt, concutere prajsumatis. Non solum autem qua; illius sunt, verum etiani
(i

Inter

ca;tera

qua3

A[)OStolica;

Sedis au-

ctoritate in idi[)sum

convenientes de fratrejamet

coepiscopo nostro WuIIado et collcgis ipsius pra;lerito

anno synodice definistis, et jam A|iostoIicaeSedi causam venerabilis fratris nostri Hactardi (Actardi)
Nannetica;

quae fratris ipsius, Hlotharii videlicet gloriosi regis

consistunt, nullo connnovere jiatiamini jirorsusiiistinctu.
iile

quondam
:

urbis episcopi, scu tribulatio-

nes ex[)Osuislis

Qui enim tangit ea

i|isius

(jua; fratris
(jui

ejus sunt,

quae

sunt, tangit; et

ilhim livore

etiam hunc mirifice commendantes, (juo illi a tanta Sede subveniretur, unanimiter ac magnopere postulastis. Quorum resiinul

victus

commovet, hunc jiroculdubio commovere

'Eplies. VI.

'

1.

Pet.v.

ToMUS XV.

17

130

HADRIANI

II

ANXUS

CHRISTI 8GS.
consolalionestuaj laetificaverunt

que libentius nos, jam Deo auctore, illius Seilis, immerito, nioderamine potili suscepimus, quanto hanc ex fraternaj diiectionis alfectu prolicet

rum in corde meo animam meam.

21.

Pro cujus
et

rei

obtinendo prorsus etfectu,

diisse luce

clarius intelleximus. Prajcipue

cum

et

dilecto

filio

nostro Karolo glorioso regi preces

ecce vestram unanimem charitatem, hujus operis favorem et studium
prajstare,

vobiscum praedecessorum meorum,Leonis

et

scilicet,

direximus,

Nicolai

sanclissimorum

prffisnlum recensita

quo

pielatis

scripta

nium. Igitur
sino inventi

non parvipendendum perliibeant testimoilli omnium, qui in Concilio Trecassunt legatione iungenti, et instantius
fratri

curetis,

indeficiens

praesentibus horta-

mur

affatibus.

Et ut nostram vultis erga vos in

opportunitatibus esse

pro hoc satagenti, pallium

et

coepiscopo

erga hunc fratrem, cui

benevolentiam ; ita vestra manum porrigimus, no-

nostro Wulfado sanct;r Biluricensis Ecclesiae, sicuti jam per alia scripta significavimus, deferendum commisimus. 20. Sedquia idem reverendus antistes, utvestra relatio manifesfat, a propria

hiscumque

manum

porrigentium,

donec quod

decrevimus, effectum capiat, promptissima patescat industria. Siquidem et nos illius mulliplici
miserias et diutinae peregrinationi atque continiio

Ecclesia diutino

moerori compatientes, deciis

tionis affectu contulimus.

illi

pallii solo

miserailh,

jam tempore paganorum

persecutione propulsus,

Quod non ahter

nec
nisi

hac illacque peregre proficiscitur, hac atque illac multis jam fessus [erumnis vagabuudus incedens, valde dolemus, et ei fraterna vincti cliaritate compatimur, niaxime cum Apostolice dictum sit Qui viderit fratrem suuni necessitatem habere, et
'
:

euilibet

absque

metropolitis consideremus,

multoties hunc exilia, mare, vincula passum etiam

ad capitalem sententiam frequenter tractum fuisse

comperissemus

et nisi

tus detrimentis,

hoc ipse suis tantis arctaquin potius meritis, pro celermeruisset, ut scilicet

clauserit viscera sua ab eo,

quomodo

charitas Dei

rimae consolationis solatio

manet

in

eo ? Illud sane prscipue flentes,

quod

tanta? scientiae tanta^que morum prohitatis viro sub hujuscemodi prffitextu vagante, maximum dispendium hominibus generetur, dum scilicet utilitas,

habeat pro exilio et catena pallii ornamenta. Nam de Ecclesiae cui cardinandus est perpetuum (non ad Ecclesia; cui incardinandus est perpetuum) institutum, sed ad
ris

suum

specialem certique tempo-

qux
tantis

per hunc Ecclesia? Christi provenire poterat,

jam temporibus

excludatur.

Qua de

re se-

cuti praedecessoruni

Patrum

instituta et Aposlolicse

Sedis exemjda Pontilicum,

praecipueque B. papa;

usum. Siquidem indignum ducimus, quemquam ad Apostojicam Sedem, ubi semper Catholicis subvenitur, accedere tribulatum, et non ex quavis parte consolatum recedere. Debet cnim nostra

Gregorii, qui circa hujusmodi, qua; nos

nunc erga
statuimus,

compatiendi abundantia

aliorum

suppleri

prsefatum
sffipe

antistitem

Deo
:

favente,

inopia,
et

quo valeat

esse mcerens

cum
et

moerentibus,

statuisse dignoscitur

decernimus hunc sanfratrem

nostruin
et

cum

gaudentibus gaudens,

consolatus

jam
no-

ctissimum

crebro

dictum

queat Deo auctore consolari eos, qui in omni pressura sunt

,

coepiscopum Actardum
fuerit viduata rectore,

Ecclesiae,

quie forte suo

per jesum Christum

Dominum

penitus incardinari, quate-

strum

nus

in

ea constitutus, et olficia episcopalia, quge

per impositionem manus accepif, exerceat, et pastorale ministerium solemniteragens, oves Dominicas sapientiae sibi divinitus attributte sale condiat,
et lucrum Deo ac Conditori suo sine quolibet impedimento reportet. Si tamen ejus Ecclesia, ut ipsius et

Datam putamus septima Martii, hac Indictione priina, ut sequens pro eodem ad Carolum regem, eodem argumento conscripla, a quo pro
.

litteras commendatitias acceperat cum et contirmalionem Actorum synodaliuin contra Eb-

ipso

bonem Rhemensem olim episcopum

eodem Nicolao Fabro accepta
22.

:

postulasset.

Hadriani igitur ad Carolum Epistolasicsehabet ab

Dilecto
filio

metropolitani proprii ac

multorum

antistitum,
in-

necnon litlerarum vestrarum

nuit,

circumstantia

Karolo glorioso regi.

funditus diruta, et per nonnulla curricula

Actardus venerabilis (]uoudani Nannetica3

Epistolam detuht,

jam

in solitudinem redacta esse dignoscitur, paganis videlicet non solum transitum, sed et jam sta-

urbis episcopus ad Apostolica perveniens limina,

vestrae celsitudinis

lionem ibidem facientibus, ac per hoc depopulatis undique locis habitatore carentibus sublatis etiam a Britonibussibi quffi remanserant rebus, nec ei minorem (luam sua fuerat, dari voluimus. Cuni, licet hoc ipse niinime postulet, ne videlicetali cujus ambilionis fama noletur, etiam si se metro;

dem

vos sanctaj memoriae decessori

quam quimeo papae

Apo-

Nicolao destinastis, sed nos

stolica

jam
ac

vice illius in

Sede

dignatione

miseratione divina;

magnitudinis ordinati suscepinms. Unde quac ab

illo

fragilitata
licet

(fliagitata)

sunt, nos pro viribiis

,

indigni

hffiredes

supplere

et
fllii

opitulante

polis fortassis obtulerit, conveniat consequi potio-

rem

nimirnni qui intcr caitera virtutum suarum

Barbarorum rabieni sa.'pe perpessus, Chrislumque confessus, jam nunc Deo jure dicere debeat Secundum muliiludinem dolorum meoinsignia
' : '

paternum debitum persolvere maturavimus. Quandiu enim mcrita beati Petri Apostoli Deo, cui omnia vivunt, non moriuntur, nequaquam fidei sua3 velsollicituChristo, forte
ingrati

tanquam non

1. Jo.

III.

2psal.

xcm.

dinis haeredes deficient, nec deerunt prorsus qui regulam, quaiu circa Dominum ferventissiniLc charitatis ostendit , pro quantilate virium, proque

,:

HADRIANI
capacitalc
diviniliis

II

ANNUS
Ipse

1.

CHRISTI 868.

131

coUati

doni sequantur.
minislris

cum

Sedis Apostolica? sludiis concordastis et con-

namque quidquid ab
deliljatione

indignis

negli-

gentor agitur, supplet;ipse locum,

quem

olim

proprii corporis Domino consecravitj quibuscumque vel qualiscumque vicarius cxtet sua; tamen ciaritatis lumine bodieque indelicienter
ilinstrat.

ad percipicudum quoque quod deerat vestram floccipendere dilectionem sahs inconveniens duximus. Quin memores nibilomiuus pietacertastis,
tis vestra;

grates rependimus,

quoniam

tanta

passionis viscera circa pra;dictum fratrem

et

comnostrum

Cui etsi desunt merita successoris, sed adsunt beneficia decessoris, ac primi Sedis ejusdem
23. Itaque de

coepiscopum Actardum, sicut ex relatione ipsius,

Epistola; vestra; pio atfectu dalur intelligi,

et ex

sessoris.

exhibere contenditis, ut doloruin et a;rumnarum

Ebbonis quondam Rbemcnsis

reslitutionis

ipsius

maximam partem
Verum

vos gestare luce clarius

arcbiepiscopi qualiscumque

negotio

innotescat.
25.

benignitatis vestra; litteris satisedocti, obedientiam

nos votis excellentia; vestrae conet Ecclesia;

etstndium, quod binc juxta definitionem Apostolica) Sedis exbibuistis, approbavimus, et auctori, a quo cuncta bona procedunt, immensas gratiarum
actiones

sonantes,

non ducimus tantuin virum

Christi pernecessarium debere involvi miseriis, vel

tantis

persolvimus.

Verum

iila

si

essent qua;

gravari, cum sit eliam setatis maturitate maceratus, incoinmodis, pra;serhm cum et scientia

Apostolica Sedes de

Ebbone ad liquidum invenire

clericis

non contemnenda

jiolleat, et

hunc

vestri regni

satagebat, restiluendis a fratre et coepiscopo nostro

Hincmaro olim
erroris

dejectis

possent aliqnid

Ecclesiarum pra;sulum relatio non parvipendenda commendet. Qua de re, si ejus Ecclesia, ut ipsius
et inetropolilani pro[)rii

generare discriminis. At vero

alicujus defensioni
,

efflcitur, dederit
rici aliud in

nec idem Ebbo quo baereticus qnis operam, nec jam memorati clenisi

cum

ac

multorum

antistitum,

necnon

et litlerarum

vestrarum circumstantia innonnulla curricula

sta-

nuit, funditus diruta, et per

boc

humilitatem

et

obedientiam
dici

jani in soliludinem redacta esse dignoscitur, paganis videlicet

exbibnerint,

illa,

qua; de

Ebbone

possunt,

non soluin transitum, sed etiam

quia ut opinamur, nihil ad utilitatem proficiunt,

jamjamque silentio contegantnr. Maxime cum et ipse, et omnes episcopi, prccter Rotbaldum, qui
causse illius notitiam habuere, decesserint, et
[tra;

tionem ibidem facientibus, ac per hoc depopulatis undique locis habitatore carentibus; sublatisetiam a Rritonibus, si qua; reinanscrant, rebus, aliam vacantem duntaxat concedendam decrevimus. Cujus decreti necessarioinstitutoIibentera;quum
solito pra;bete
ei

longitudine temporis ad liquidum sinc dubio, qua;

more

tunc acta super hoc sunt negotio, sciri nou possint atque de his, qui ad Dominum migraverunt, nobis
facere judicia
judicii

pro Cbristi dilectione favorem. Nec

non

liceat.
si

Cum cnim

in

manu

Dei consislant,

quidquam de
ptionis,
Ille

his tribuatur,

humanis definilionibus non solum prajsum-

quam sua fuerat, dari voluimus, cum hoc ipse miiiime postulet, ne videlicet alicujus ambitionis fama notetur, conveniat consequi potiorem.Nimirum qui inter ca;tera virtutum
ininorem,
licet

sed et damnationis est prorsus indicium. quippe Ebbo suo jam Domino aut stat, aut cecidit. Quod si stat, quis bunc conetur dejicere:
si is,

suarum

sus, Cbristuin conflteri

vero ceciderit, quis nitatur erigere?Nisi forte qui sua judicia divino judicio pra;ponerc imtemeritate

Darbarorum rabiem sa;pe perpesnon solum coram bominibus, verum etiam coram paganis et infidelibus non erubuit. Ei ergo cnjuscumque sint numeri, merito possunt oves Christi committi, qui ipsum
insignia

pietate

(impia

temeritate)

deliberat.

Relinquantur hujusmodi Dei cunctarum intentionuni scrutatoris judicio nimiruni qui secundum' Apostolum est constitutus judex a Deo vivorum et mortuorum ; quique juxta fidci nostra;
:

Cbristum etiam inter gladios et vincula diversaque pericula pra;dicare non renuil. Unde et nos illius
multiplici miseria; et diutina; peregrinationi atque

continuo moeroi'i compatientes,

solo
aliter

decus

illi

pallii,

miserationis atfectu
illi,

contulinuis,

quod non

stabilc

fundamentum judicaturus

est

vivos

et

mortuos.

deremus,
Praiterea

nisi multolies huncexilia,

nec cuilibet absiiue metropolitis concemare, vincula

non modicas gratias vestra; bequoniam prolatis restituendis clericis, quibus Apostolicam Sedem manum porrigere sensit, ipsa qnoque ad laudcm Dei, et reve24. nignitati referimus,

passum, etiam ad capitalem scntentiam frequenter tractum fuisse comperisscmus; et nisi Iioc ipse suis tantis ac talibus detrimentis, quin potius meritis
pro celerrima; consolationis solatio meruisset, ut scilicet babeat pro exilio et catena pallii ornamenta,

rentiam principum Apostolorum, necnou

rein Sedis

et

hono-

ipsorum manuin porrigere

alacri studio

non ad

Ecclesia;, cui incardiiianduscst,

procuravit.
ut prinius

Quamobrem postulanlibus jam vobis, eorum, WuKadus scilicet frater etcoepipallii

institutum, sed ad
poris usuin.
20.
inter

suum

s[)ecialem cerlique

pcrpetuum tem-

scopus noster,

usu niore successorum

(i)ra;de-

Potiatur igitur tanti decoris ornatu, qui

cessorum) suorum nostra; auctorilatis largllione decorari potuisset, merilo condescensionis aures accommodavimus. Et quoniam in restituendis his

sacerdotum infulas pra;cipuuin tenere locum dignoscitur, quatenus eliain per hoc insigne vestra excellens admoncatur indiistria, et hujus sacrati niuneris reverentia [)ium cor vestrum sullicitius ac salubrius urgealur, quo tantarum virtutum quo-

132

HADRIANI

II

ANNUS

1.

CHRISTI 868.

qiie favore vacantis, etiamsise metropolis obtulerit,

Ecclesiaj
videlicet

moderamina consequatur, ad excludenda

cuncta coutra se injecta
ol)stacula,
et

tuam proprie cohortamur insignem solertiam, quo et ipsa pravis viriliter obviet, et pradictum piissi-

mum
verat,

regem,

uti

consunimet

bonum quodinchoa:

peragenda divinitus sibi collata episcopalia ministeria. Siquidcm indignum ducimus, quemquam ad Apostolicam Sedeni, ubi seniper Calliolicis subvenitur, tribulatum accedere, et non consolatum
recedere
;

indesinenler conimoneat

quatenus
vestri

et va'

riarum virtutum vestrarum

talos pertingat,
et sacrificium

tunica usque

ad

boni

operis

praserlim

cum quemdam Romanorum

bere

principum etiam a fide Cbrist; extraneum non dequempiam ab imperatore tristem discedere perhibuissequtedamfateantur historiEe debetenim
:

Deo cum cauda ^ oblatum holocaustum effici mereatur; necnon et illud de vobis dicatur quod de Job sancto, dum a divinis non cessaret obsequiis, scriptis asseritur, videlicet ubi non legitur quod
sic fecit

Job per aliquot dies, sed

sic faciebat

'

Job

nostra compaliendi abundantia aliorum suppleri

iiiopia,

cunctis diebus.
se,

Nam

et

'

sancta animalia nou post

quo

valeat esse moerens

cum
et

moerentibus,
in scabel-

sed ante se gradi visa sunt

28. Porro

cum

incederent.

et

cum

gaudentibus gaudens,
in

non

Actardum venerabilem episcopum

amplectere, et in opiior-

lum
sed

personarum acceptione cernuus, Deo auctore cousolari eos, qui in onmi pressura sunt, per jesum Christum Dominum nostrum. Optamus gloriam vestrani nunc et semper in Christo bene valere, dilectissime flh. Dat. VII id. Mart. Indictione prima . Quo pariter tempore, nempe pridie ejus diei, idem Ha-

pedum,

frateruffi charitatis ulnis

consolatus queat jam

tunitatibus pro

beatorum principum Apostolorum amore semper auxiliari memento. Verum non haec ideo dicimus, quasi te ille sibi compassum et misertum fuissenonpraedicet, sedut quod tuncusque proxime fecisti charitatis intuitu, nunc etiam pri-

morum

perflcias

Apostolorum, ad quorum limina

postulavit,

drianus papa de eodem Actardo, sed prius de causa

Lotharii ad

festinavit, ac praisidium

dilechonis af-

Hincmarum Rhemeusem
:

archiepisco-

fectu. Insla igitur opportune,

,

pum

ita scripsit

27.

Reverendissimo

et

sanctissimo confratri

nostro

Hincmaro archiepiscopo Rhemensi.

Licet
nisi

nunquam

frequens sanctitaUs tua; fama, qua; cum laude semper cxistit, te nobis
:

importune, et quia propria caret apud dilectissimum jam fatum fllium nostrum excellentissimum regem Karolum nostra vice impetrare studeto, uti suo quoque favore vacans ei episcopalis, eham si se metropolis
oblulerit, Ecclesia iribuatur. Fortis

enim Domini
ei

dudum fecerit manifestum tamen ad (ut) virtutum i)robabiliumque morum tuorum prasdicamenta liquidius agnosceremus, fratrum nostrorum,
videlicet Arsenii venerabilis apocrisiarii Sedis nostrEe,

bos ipse, auctore Deo, consistit, et ideo segetes

ad trituram proculdubio committi debent. Nam scriptum est % ibi plurimge segetes, ubi manifesta
fortitudo
et

quin

et Actardi,

sanctissimorum pra>sulum,

necnon
licffi

et dilectissimi

fllii

mei

sanctae Scdis Aposto-

bibliothecarii, fecit Anastasii multis pra;coniis

plena delectabilisque relatio.

Qua de re sic animam meam tua; dilectionis ardorem concepisse cognosce, tanquam si millies rautuis frueremur alloquiis. Habeto ergo nostrai

boum. Optamus fraternitatem tuam nunc semper in Cbristo bene valere. Dat. VIII idus Marlii, Indichone prima . Eadem quoque die sic ad archiepiscopum Turonensem pro eodem 29. Hadrianus episcopus, servus servorum
:

Dei, Erardo archiepiscopo Turonico.

Miserias et

diras

calamitates Actardi

com-

munis

fratris ct coepiscopi,

non

est

exponendi tua3
ipsa utpote
li-

repromissionis pignus, et in nobis, ut in nostris antecessoribus, flducia tola prorsus innitere. Propterea sanctitas tua bene novit, quanta Sedes habuerit Aposlolica in causa Hlotharii regis certa-

reverenhse ulla necessitas. Quippe

in his socia, et pa^ne

cum
:

semper contigua, earum

quidius nobis experientiam habeat

ut siculi de

sanctimouia sua credendum

stite

per praesules suos Renediclum scihcet, et Nicolaum, quot hiuc labores assumpserit. Unde

mina,

et

nos habentes

eumdem

spiritum,

quem

et

iidem
tua;

Patres nostri habuisse probati

sunt,

eadem hinc

est, imo ut ipso anticomperimus, ejus continuis asrumnis non modice compassa sit et miserta. Vernm quia nostris stepe et apud dileciionem tuam litteris adjuvari, et Aposlolorum principum, quorum prae-

referente

qui sequimur, et decerniuius.

fralernitatis

Quamobrem

sidia tanto labore tantoque

ris intuitu sibi

studio requisivit,

amo-

industriamspeciahteradmonemus, uti quod super hoc ohm negotio gessisti studium nullatenus enervari consentias. Sed vice noslra fretus

quamdam

proprievoluit consolatio-

nem

coram regibus et prssidibus de testimoniisDoniini loqui non cesses, ita ut quod auctore Deo destructuin
est,

conferri; charitatem tuam bis hortaniur et deprecamur apicibus, ut inter alia beneficiorum tuorum sibi collatorum insignia, monasteriolum illud, quod olim in dioecesi tua tenuisse digno-

nullis dolose reaidillcari

machinanhum

valeat argumentis.

In

quo

videlicet pietatis opere,

quia de regibusidem dilectus fllius noster Karolus, de saccrdotibus vero tu polissimum Sedi Apostolica;

tua nunc consequatur, ob amorem jam memoratorum Apostolorum, largiente benevolenquatenus ([ui suis valde dcstitutus esse comtia
scitur,
;

peritur, hinc saltcm alicujus sustentatiouis adipisci

sedule laboranti concurristis, et concertastis

'

Exod. xxviu.

l.ev. iii.

Job.

i.

Ezecli.

i.

Jac. u.

Prov. XIV.

HADRIANI
qiieat suae vitae

II

ANNUS

1.

CHRISTl 868.

133

subsidium
si

quod
sit

te

ncgaturura

exigerent detrimenta, quin potius merita: ut videlicet

profecto iion credinius,

quam

a fialre frater

babeas pro exilio et

cateiia, pallii

oruamciila,

adjuvandus intenta mente consideres; si quam sit indignum, nt quod a benignitate tua inluitu tantorum Apostolorum dilectionis deposcitur, petitor minime consequatur solerli, sicut decet, perpeudct industria.
30. a

non in tua Ecclesia pereuue decretum, sed ad luum, certo tempore, vitajque pracsentisspecialilcr usum.
32. Utere igitur,
bis
tibi
:

annuente Deo,

pallio a no-

solo miserationis et consolationis affectu

et uisi

De

liis

vero, quaj de Ecclesiai tua) vel

collato

Sedis Aposlolica; itncsulibus ingra-

dioeceseos

idem venerabilis Actardus prfficipue suggessit, Salomoni duci, et pojiuio Britannorum sufticienter descripsimus, qnod etiam in exemplari , (]uod secum idem anlistes deferet, experienlia tua quibit agnoscere, nibilque quod
privilegiis

tus extiteris, prffiuotato

tenore

illius

dum

vixcris

ornare dccore. Quod

tamen frateruitali tuse ad missaruin solemnia tantum celebranda concedi-

mus

iu die

duntaxat sancla;

el veiierandLB

Doinini

nostri jesu Cbristi Resurrcctionis ac NaUvitatis seu

contra rationem postulabunt,

si

fortassis

ad nos

Ascensionis Domini, et in Assumptioiie beatBe Dei

Gcnitricis

eorum
tulante
f

ali(jui

venerint, agnoveris eos a nobis, opifore penitus adepturos.

Domino,

Optamus

beatissimorum
sancti
Cbristi

bene valere. Dat. VIII idus Martii, Indictione prima . Sequitur ineodem Codice privilegium eidem Aclardo concessum, cum pallium tribuit, quod sic se babet
raternitatem
in Cbristo
31. B IIa(bianus episcopus, servus

tuam

semper Virginis Mariae, seu in nataliliis Apostolorum sive in nativitatc Joaunis Baptistai, necnon et natali sancli
,

confessoris
Ecclesiai

Martini
tuai

die,
,

pariterque iu so-

lemnilatis
in

die

vcrum etiam
conccdimus

et

ordinationis

tua;

natalitio

die

servorum

sicuti a

Dei, reverentissimo ac sanctissimo Aclardo sanctai

Ecclesiffi
Si

Nanneticae diebus

vita; tua;

taiilununodo.
circa

beabssimo prajdecessorc nostro Gregorio hujus Apostolicae Sedis prajsule saucitum est. In secretario vero induere tua fraternitas pallium
debeat, et
ita

secundum divins
;

pielalis viscera

ad missarum solemnia proficisci, cl

neminem
miscratio

consistat reprebensibilis qiianlacuniquc

nihil sibi am[ilius

ausu temerariac [iraesumptionis

in cxteriori

quanto potius erga

illos

cxhibenda

est

arrogare

ne

dum

habilu inordinate

totius cbaritatis effeclio, qui circa

diviuumcultum

aliquid arripitiir, ordinate etiam quae liccre pote-

irreprehensibiles

apparcntes diversarum deinde tentationum cxercitia pertulerunt, nec tamen iii

tcntatioiiibus Clnisto propilio, dcfecerunt?
re

rant amittantur.

Qua de

benedicimus Deo Patri Domini nostri jesu Deo scilicet lotius consoIalionis',(iiii consolalur nos in omni tribulatiouc nostra, ut possiCbristi,

quid autem de rcbus Nannetica; a depopulatione nefandm gcntis Nortlimaniiica3, qiiam a Britannorum subreplione reuiansit, ad tuam dercernimus |)ertincre sollicitu33.
(x

Si

dioeceseos

lain

dinem. Porro censcmus, Apostolicajque

institutio-

mus

et ipsi

consolari eos, qui in

omni pressuia

nis auctoritate dcfinimus, ut nullus metropolita-

sunt. Tibique, frater Actarde, qui dira fatigalus, ct

uorum

anlistitum, vcl cx'terorum episcoiiorum in

si

diuturna
defecisti

caplivilatis

miseria quassatus, nec inter

,

controversia criminis,
stolicam, vel cjus
disculti fortassis

Sedem

appellaveris Apo,

cuneos Barbarorum
;

nec inter enscs infidelium

s[icciali

expetieris audiri

vel

erutus et

quin etiam Dei providentia mirabiliter liberatus, circumquaque peregrinando,

procul a propria Eccl. procul a notis et proxiinis,

propter eorumdein rabieni Barbarorum, et conti-

examinc, [irtcsumat de te proferre nou iiostro pra^misso dccreto judicium, scd AposloIic;E Scdis tanlum reserveris cxamiiiandus vel
,

judicandus incuiiclanter arbitrio. Cnjus videlicet

di;creto vel largitate vacanti Ecclesiic incardinatus

nuain Brilonum oppresssionem

niiiiiu

quibus heu

uieis,

viciuus esse uosceris, et picne pejus ab

piratis

ac |)alliatus esse dignosceris. Scriptum

[)er

nianum
sanclac

quain a

inscculiouem

pateris,

curriculis

Zacbaria3 notarii

rcgionarii

et

scrinarii

jam multis
amore,
et

iuccdis; decus palbi

inter

pro Dei solius

Roinana; Ecclesiae in meiise Februario, Indictione

prima. Bcne vale. VI kal. Mart.
stasii
licffi

qucm

furenlium paganorum manus

jier

manus AnaSedis Aposto-

gladios confessuses, prLcvidimus

videlicet
pallio
,

concedendum
auctore

bibliotbecarii sanct;c

summa;

quo

cum

fucris

Deo

nostroque decreto aliquem vacantem adeptus episcopatum, scias a nobis te eidein stabililer incardiuatum, vel si conbgerit forsaii in proprio, cerlis
valeas uti temporibus.
cuilibet

im|)cranle domino piissimo PP. Augusto , Hludovico magiio impcrat. anno nono decimo, et post consulatum cjus anno xviu , Indictione

Qaod non

aliter tibi,

nec
nisi

prima . Ila numerans a temi)ore, quo cum patre, ut diclum cst, suo regnarc ccepil. Quod ad hanc
Aclardi legationem S[)ectat, noii prielerinittcndum,

absque

metro[)oIitis

concedercmus,

multoties exilia, inare, vincula passo, ctiam ad capitalem sentenliam frequcnter tracto, teste suo

quod eidcm recedeuli ab Urbc Actardo Anastasius

bibliolbecarius dedit lilteras ad Ilincmaruin Rlie-

metropolitano, qui id iiobis

litleris innotuit, ct tibi

mensem
reddidit

aicbiei^iscopum, simuhiue sacra pignora,

spem

in

sede propria non superesse significavit,

benedictionis noiiiine, quihiis acce|)tis

ci lilteras
Iiis
,

Hincmarus
simul

hoc tua ad cclerrimue consolationis solatia lauta

2. Cor. XI.

misitquc nuiiiuscula, sicquc

vinculo colligati. De his

mutuis
'

inter se certantes officiis, arclo

se

suiit

inter

amiciliae

134
enim
agil'

HADRIANI
Frodoardus
,

II

ANNUS

1,

CHRISTI 8G8.
:

qui relegeiis Hincmari

:

Photii rccensens, hfficait

Sed Petrusmetropolita

Epistolas, liajc inter alia habet

Scripsit,

inquit,

Sardensis, qui contra Ignatium

una cum
et

sociis a

Anaslasio venerabili abbali

ctae

et bibliotbecario

san-

Phoho mittebatur,
sibi

licet

nova navi,
,

quam

ipse

RomanEe

Ecclesiae,

gratiarum referens actiones

suas eidem quoquc

elegerat

veherelur

naufragiiim siinul et

pro benedictionibus sanctissiniis ab eo sibi pcr

mortis periculum pertulil; et qui

navem

Christi,

Actardum episcopum
abbati mittens

directis

hoc

munerum

benedicliones, quaidam
ipsi

Ecclesiam sciderat, navis sute scissionem non inconvenienter incurrit . Idem in Hadriano,
est

etiam opuscula suo (summo) labore confecta

et ut

delegans. Necnon pro beneficiis sibi ab eo collatis,

suggestionem suam domino papai acceplabiet de memoria benedictionis, quam dirigebat. Et Gregorio scripsit ejusdem RomanK Ecclesia) nomenclatori et apocrisiario, asse-

lem

faciat, scripsit

rens,

quod

praifatus Anastasius
litteris

niulla

bonitatis

sequuntur Nullusque ex Pholii neoj)hyti monachulus, Methodius nominc, solus evasit. Qui poslmoduin ne(]ue Photium pro cujus parte venerat , neque Igiiahum contra quem, neque uuiversalis Ecclesife, ad quam venerat, jura suscipiens, tertio conventus, tertio perfldiaj denotatus, semel anathematizatus abscessit.
ha3c quEe
:

Iiarte, nisi

insignia sibi suis

intimaverit, et

quod
,

nia-

33. At vero Rasilius legatus imperatoris, et

gnam

fiduciam in ipsius habere posset amicitia,

Joannes metropolila Ccesareae Cappadocise, qui Nicolao fuerant destinafi, huic sanctissimo Hadriano
papLB

sinceriter

mandaverit

unde

et

petit

ut

idem

Gregorius inter fideles amicos suos se tenere digne-

cum

episcopis et proceribus in

sccretario

tur. na>c Frodoardus. Porro Anastasium apud Hadrianum papam jam ante pro ipso Hincinaro
egisse,

sanctse Mariai Majoris juxta

morem

sanctte Sedis

ApostoIica3 residenti se satis humiliter prccsenta-

eidemque ipsum plurimum commendasse, litterse nuper recitata^ conciliasseque amicitiam

,

runt
ptis,

dona

el Epistolas oblulerunt.

sanctoB

Romanaj

Ecclesise,

cujus

Quibus susceconamine

ipsius Hadriani ad

Hincmarum

satis

ostendunt.

(certamine, juvamine) Constantinopolitana Eccle-

M.
tertio

Legatio Basilii imperatoris

et ejus

Romam,

uhi

sia

de schismate purgala surrexerat, multiplices

busta.

Inter

damnatus Photius
liffic

volumina com-

gratias retulere. At post

innumera laudum
:

prBeco-

autein ubi innotuit Constanti-

nia concordi voce dixere

filius

Devotissimus
patriarcha

vester

Hadrianum subrogatum in locum Nicolai papaj defuncti, idem imperator Rasilius ad eum legationem adornat, mittitque Eutliymium spatharium legatuin ad ipsum jam creatuiii Pontificem cuni tamen et illa legatio pariter decreta anno superiori a Rasilio imperat. ad Nicolaum papam, hoc anno pervenit ad eumdem Hadrianum, de qua ista apud Anastasium, a nece Rarda, et Mi His composichaelis rem breviter recensentem tis, postquam MichaelGriecoruin imperat. Rardam Cffisarem Phohi fautorem, suum, sicut perhibent, Rasilium sibi interitum machinantem peremit
nopoli,
: :

iniperator

Rasilius,

et

munere

vestro restitutus Ignatius,

dum

Ecclesia Constanti-

vestrum invasorem Photiuni pcpulisseut in archivo ejus librum summa falsilate congestum contra ingenium sanctaj Romana3 Ecclesiae, sanctissimique papae Nicolai reperere; quein bullatum, quasi verecontagiosum, utpote a sua urbe penitus pepulere, vobisque
nopolitana per interventum
: ,

summo

capiti, cni Christus ceelo

terraque solvendi

atque ligandi potestalem tribuit, remisere. Quem precamur suscipientes rimamini, et fraudulentiam,

quam

insontibus Constantinopolitanis noster

inferre potuit, ex eo

adoplans, imperatorem constiluit.

Cumque

nobilis
eis

veisipellis Photius

quod

in

imperator Rasilius a Catholicis, tanquam qui

semper

faverit,

summo
,

studio coleretur, Michael a

spadonibus suis

emptus est, quidem non se fuisse conscium necis Michaelis, ut ferlur, omnibus satisfecit. Tum vero secundum Romana^EccIesiffi constitutum pervasorem Photium
depulit,

dubium an Rasilii voluntate permoxque Rasilius rerum potitus primo

patriarchio reslituit.
scilicct patriarcha3,

etlgnatium patriarcliam, populoaniiilenle, Ac ex utraque parte, Ignatii

hanc sanctam Romanam Ecclesiam iion habentem maculam neque rugam, aut aliquid hujuscemodi, audacem linguam exacuit, prorsus adverhte. Et quid Ecclesiae Dei de hoc lalrocinio sit sentiendum, quod sub nomine Concilii furtim ab eo confictum est, palain omuibus promulgate. 36. Ulrarumque parliuin consensu electus Ponlifex annueus resi)Oiidit Contra Sedem Apo;

stolicam

Pontificenique ipsius quia Photius vo-

mam

[ler

suum

spatliariuin

Photiique neophyli legalus RoRasilium noniine,

cem non
poluit,

habuit

sentenliain

forte
noii

pra;cipitare

judicium vero librare

potuit,

qui a

destinavit, qui praisente

summo antistile
,

alteruatim

confligerent, et justilia suffragante

aut justifica-

rent Pholium,
diviiio
sorbiiit

condemnarent. Sed judicio diserlissimam partcm Photii pelagus

aut
jierpetuo
,

Sede Apostolica bis judicatus , bisque ilamnatus est. Et quia vires suas Photius transcendens, iu sanclissimum PonUficem nostrum Nicolauin falsa os suum niinirum iii ca;Ium garrire iion tiinuit '
:

et

simplicissimain

partein

Ignatii

cum

posuil, el
iret,

huguam suam,

ut in teriain pertrans-

legato imperialisalvam servavit. Htec Anaslusius

exeruit.

Ideoque coiiciliabuli ipsius libruin

ut auctor
illius

qui in prBcfalione hislorica in octavam Syiiodum

perscrutandum admittiinus,

et

de

his

agens,

mersionemque navis

hominuin

'

Frod.

1.

III. c.

23.

KADRIANI

II

ANNUS

CHRISTI 868.

135

labricator mendacii et iiiveiitor iierversoniin dog-

scriptionibus sentenliis roboralis, pro foribus gra-

matiim
in

tertio jiulicetur.

duum
imiirccatorie
sis
illi

nefandi dogmatis Iibruin,cunctoruin pedibus

exiissit.

37. M Egressiis metropolita lijjriim exiiiljuit, et

conculcatiim

Quem nimirum
igiiis

rogus ut

terram

pra^cipitavit,

(ticeus

fomentum quoddam

excepit,

et

ptene, ante-

Tu

maleilictus Constantiuopoli,

Roniffi

iterum

quam
fcetore,

seniiustum credi
inundatione
ct in

potuisset,

maledictus. Te minister diaboli

Pliotius,

novus

piceoque odore consumpsit. Et

pluviae

cum magno cum forte

debuisset

Simon, mendacii compilator aptavit. Te miuister Cliristi Nicolaus, novus Pctrus, veritatis amator atlrivit. Et spatliarius calce suo, enseque lihrum Credo quod iu lioc percutiens, nihilominus ait opusculo diabolus habitat, quia per os complicis
:

focus

naturaliter

exstingui, ad

pluviam quasi ad

olei guttas

flamma

convaluit,
Nicolai,

laudes Dei, sanctissimique papfe

simulque Hadriani suinmi Pontillcis miracuh slupor tain Lalinorum, quam Gra;corum
corda resolvit. Addit idem Anastasius in praefa-

sui Photii ea,

quffi

per se diccre nequit, cructat.

Basilii
,

Nam,

et

subscriptionem

nostri imperatoris

tione historica ad octavam

Synodum,
est

pariter in

post subscriptionem

Michaelis

quem

ebriosissi-

hac Synodo jussum, ul quod faclum

tinop. fieri deberet,
si

BomE de

nuini scribere noctu suasit,

falsissime

continet,

inflamniatioiie scriptoruni Photii, [^ariter Constan-

quam

ejus

non

esse restitutio Ignatii declaravit, et

(si

qua; ibi exemplaria reperiri

satisfactio nostra

vobis placuerit) jurejurando

possent.

firmabit.
silii

Neque eniin unius semper Catholici Banoinen non potuit falso suis feralibus comnientis inserere, qui mutato charactere potuit multorum absentium episcoporum nomina cuin paucis complicibus suis describere qiiorum videlicet episcoporum universilas tain iininunis est hujus inscriptionis, quam tenoris ignara. Siquidem nullus Conslantinopolitanorum quando illud con;

ratori Nicolaus ante pra;ceperat,

igiturquod faciendum Michaeli impeut scriptre ab eo blasphemia; in Apostolicam Sedem igni darentur,
39. Sic

cum

ille

facere contempsisset, Deus voluit,

ut i^er

ejus successorem Basilium ecedem missa;

Romam

publice Synodali judicio,

magna

sua gloria, Se-

disque Apostolica; honore, laudeque ejusdem Pontiflcis

Nicolai,

ca^Io

testante,

populo acclamante,
illas

ciliabulum collectuin fuisset (quia revera non fuit), agnovit, Sed quia Constantinopolim comprovinciales, veluti
tiis,

orbe Christiano gaudente perflceretiir. In Photii

enim

illo

voluininc insertas fuisse

blasphemas

regiam civitatem pro diversis negoinslar islius urbis ascendunt pervicacissimus

:

Michaelis Epistolas quis

polerit dubitare?
iii

Quod
Ecbla-

igitur ipsementitas subscriptiones

Romanam
est
:

Photius

mendacium suum
prinuevo

vcritatis

medicamenlo
duin

ciesiam ejusque Pontiflcem, tanto studio tantaque

fraude, ut vidisti,

(sicut ei a

fiierat in^lltutum) liuivit,

niendicare
scripta

conatus

(juorumdam schismaticorum episcoporum cives quidem aliquoruni illorum, sed transfugas (ut fama vulgatuni est) muneribus exca;catos subscribere fecit. Iiide est, quod subscriplionum
in locuin
istius

spliema

illa

quoque

imperatoris

eodem

arguniento in sua officina constare miniine praetermisisse credendus.

In
his
auteiii

peragendis,

videntur diversi characteres, et quidain eo-

pnesens insumptus est annus. Quomodo autem retenU hieme legati a Basilio imperatore, et ab
Ignatio

riim acutiori penna,

quidam

grossa, nonnulli vero

patriarcha missi, seijuenti amio una

cum

decrepitum simulantes
nain
|)ia;sentium
ilud credat
simplicitati
facilius

grossiori
;

manu membraet

Apostolicae Sedis legatis Constantinopolim diinissi

sint,

inquinanles describunt

ut videlicet fiaude

suo loco dicturi sumus.

40.

abseiitium illudatur,

universitas esse verissimum,

quod

dissiinilibus litteris fecerit falsitas esse diver-

suni. At vos illico subscriptionum multiludinem,

Theognostem redeuntem Conslantinopolim litteris datis ad Basilium Porro imperatorem et hjnatium patriarcham. eodein hoc anno, antequam isla conflcerentur,
Iladrianus ijrosequitur

libruin reserantes,

videbitis

fraudem vero,

nisi

occasione redeunlis
oliin exarchi,

Coiistantinoi)oliin Theognosti

Constantinopolim
tur) iniseritis,

(ut

omnis

illa

Ecclesia depreca-

inde ob pietatein extorris, Roma; ad

lil-

minime

cognoscetis.

sejjtennium usijue incohc, Hadrianiis Pontifex

teras ad
textfc

38.
peritis

Tuin summus Poniifex utriusquc lingua; librum scrutandum per aliquot dieruin
fideliter

Basilium
octavaB

iin|)eratorem dedit
Synoili,

qua; in-

Aclis

hic ut
'

loco
:

proprio

sjiatium decrevit, et oinfiia, qua; in eo continerentur,

sunt recitandic. Sic enim se habent

corain Synodo

propalarc.

Qui

iibi

slrenue perscrutatus est venerabilis Pontifex, annitente omiii senatorio popularicjue conveiitu,

dilectissimo
silio

Hadrianus episco|)US, servus servorum Dei, fllio, et Christiauissimo iinjieratori Ba-

apud

sanctissimum Petruni Apostolum,

sua; Ecclesiac, decessoris(|ue sui

in

deleusionem

Deo protecto, semper Augusto. Quoniam, tranijnillissime iniperator,

audisti

sacrum Concilium

vocem
tuisti

convocavit. Et

primnm

quidein per legatos Conlitteras relegens,

Dei per Aj)ostoIic;e Sedis otlicium tibi delatain,et honorasli exiinios ejus Apostolos, et restiEcclesia;

stanlinopoleos rei veritale luculenter audita, decessoris sui

Constantino|)olitan;e
iuliillerum

throno
:

pro-

hujusmodi

sinislram

prium pastorem, repellens

sis

benedictus

ipsius

famain purgavit. Deinde Pliolium cuin suo

percutit.

ab omnijiotente Deo,
Oct. synod. Act. vii.

et videas

subjectiouem iui-

conciliabulo, comphcibusque suis tertio anatlie-

mate

AU extremum

vero casterorum sub-

'

136

HADRIANI

II

ANNUS

1,

CHRISTI 868.
et

inicoriim, et teniporis longitudinem,

ac in solio

turnm,

Ignatius patriarcha subsliterat, ncc cx

tuo de lunibis tuis haeredeni, ac in futuro vilnm perpetuam, si tamen ab bis, qua! bcne coepisti, non
discesseris, sed

more

litteras

ad i|)sum miserat
i[)se

hac de causa ad

euni Hadrianus

rescribens, illum eo
'

nomine

usque ad finem

in

eis
;

perseveralicet

repreiiendit. Litteraisic se habent

veris, o spiritualis et dilcclissime fiU

vobis

42.Hadrianus episcopus,servus servorum Dei,

honorabilissimofratrietconsacerdoti nostrolgnatio,
sanctissimo patriarcha; Constantinopolitano.
Convenerat sanclitatem tuam, licet nos ad adjutorium primum minime provocaverit saltem nunc snper restitutione sua, quae facta dici-

quolibet

modo

agenlibus, a decretis sanctse nie-

moricE prfficipui decessoris mei papaj Nicolai qufe

de Pholii depositione

et

recuperalione

Ignalii

fratris et consacerdotis

nostri

proniulgavit nun-

sui

quam quoquo modo

lumus
illius decretis

discedamus. Tanto enim voconcordare, quanto ipse cum

tur, hxjtificare nos, anlielantem proprias nobis lit-

ha^c ageret, divinis pracceplis concordare studebat.

teras destinare.

Verum

licet

hoc minus sluduerit

Nam

hoc necessarium est, ut custodiens prsedecessorum meorum decreta, doceani postdecessum

et

agere, saltem gratiam divinaj miserationis, qua; in te

mirabiliter operataest,
regis

meum, et mea quoque nullo modo violanda.

ricors

ab

his,

qui post

me

fuerint,

non taceres Secretum enim (secundum quod ab angelo Tobia; ^ dicitur)

:

celare

bonum

est

opera vero Dei enarrare miriconsolatur nos conscientia,

41. Postquam autem cognoscimus, quod niise-

ficum.

Verumtamen

Deus imperium vestrum simul ad hoc ereserit, ut dispersa congreget,

et

affectuni

qua; non tantum nos,

ria;

quantum
te,
=>.

Apostolicae

memo-

et qua? ce-

decessorem

meum

beatissimum papam Ni-

ciderant erigat, et conlrita resolidet: fiducialiter

colaum non tam pro

quam
Si

pro charitatis custo-

possumus (Deo
jecti sunt,

gratias) deposcere, ut

hi,

qui abqui

ab imperio vestro recipiantur,

congregentur.

et hi,

dispersi

Quapropter

prudentissiexar-

enim qui diligunt nos, tantum dilexerimus, quam mercedem habebimus? Atquoniamfrater nosteres, si videremus He necesdia decertasse testatur

mum
chum

viruni

Theognostum honorabilissimum
et

sitatem habere, et clauserimus viscera nostra a

te,

veslra) fiducia; remitlentes

commendamus,

quomodo,
scito,

charitas
his,

Dei

manet

iu

nobis? Igitur
sanctaj
his,

qui legatione lam pro fratre

Ignatio,

comniinistro nostro

quia in

quae decessor

meus

mequi

quam

pro

ca^teris

contribulatis funclus,

moriae pa|)a Nicolaus pro persona tua, el

perseptenniumapud principisApostoIorumLimina,
ut peregrinus et incola vixit, et eoruni confessio-

tecum
et

in tribulationibus

non defecerunt, insuper

et

pro Ecclesia Constantinopolitana plurimuni labo:

nibus

memoriam vestram

assidue commendavit
pietatis

rans, statuit et definivit

et

nos similiter

manemus

et a die

adventus sui usque ad pra^sens

vestraB pra:conia enarrarc, et Ecclesia) manifestare

permanebimus; et sicut ipse ad horam mortis sua3 usque tam pro te, quam pro his, qui tecum
sunt, in
prajfata Ecclesia
;

eornm medelam exigere non destitit. Nunc vero quoniam iste unus ex illis est, qui
vulnera, et
et a vobis pie

ne quidquam cessavit

procurans

ita et

nos auctore Oeo, usque ad finem

postquam lupus factus est paslor, continuo dispersi, omnia regenlibus iterum congregati
sunt, revocetur et ipse petimus, et in

mandra

fide-

lium omnium a clementia vestra locetur,

Iffitantes

et inter

pios filios paterno afTectu post longae captireversionem connumerari merealur, et ob amorem Dei, et protectorum veslrorum principum
vilalis

in opere pietatis hujus nulli torpori dabimus operam. Debemus enim ipsius sequi laborem, cui gratia Dei successimus in honore. 43. Praiterea communem filium Theognostum,reverendissimum exarchum et dilectum nobis, ecce ad vos transmisimus. Qui ex persequentibus

aimulatoribus tuis

Apostolorum honorem, a quorum regimine proficiscitur, mansuetudinis vestra; auxilia sentiat, et

l)0st

turbationeni, serenitalem,

post tempestatem,

tranquillitatem, post multa adversa, optatae pro-

illinc uudus salvatus, quin, et huc pertingens, vitam lucratus est deinde apud Memorias Apostolorum per septem ferme annorum curricula, ut hospes et advena demoratus non lantum propriammiseriam, quantum

mutato
;

Iiabitu vix

quatenus qui per patronorum vestrorum intercessiones principum videJicet Apostolorum Sedem remiltitur, et quorum princisperitatis affectum,
,

sanctitatis tuie

pressuram,

et Constantinopolilanoe

Ecclesise calamitaies pa;ne incessanter defiebat; ita

ut non solum ante

sed

jam dictum decessorem meum,

patum pro
savit
:

Ecclesia vestra, quaj valde fluctuat, die

me

postea nocte et die'indeficienter erigere, et

stinuilis latera percutere, et
"
:

ac nocte interpellare per multa curricula non cesa |misericorde Deo, quem in famulis ejus

pro statu tanta; Ecclesiajeterectione, nostra crebris

suasionem

quemad-

honoratis, et hic vobis felicitas continua, ct inimicorum subjectio, et in futuro a;terna gloria et infinita

niodum angelus quondam

Surge, Petre, accipe

forlitudinem ad salvandas gentes, per singulos dies

nobis dicere non cessaret, quousque auditum, Deo
I)raestante
,

pra^mia, insuper

et

regnum

coeleste

cum

sempiterna vita [)riestetur. 0|)lamus imperium vestrum a Cluisto et nunc et scm[)cr valere, o s[)iritualis et dilecle
[irinia .
fili.

suscepit,

pectore bajulabat.
sanctitati tua;

quod ardenter Qua de re, frater

semi^er

in

dilectissime,
et de-

Data

ival.

Augusti, Indictione

hunc commendantes, roganms,

Ha;c ad imp. Hadrianus.

(ut

Quod autem

vidimus) rumore sparso

eum-

<

dem Hadrianum

Acta Nicolai

i)ap;e cassa reddi-

Ex Act.
'

VII. Ocl.

Synod.

Tob.

xu.

3 Mattli.

v.

' i

Jo. iil.

Act. XII.

, :

HADRIANI

II

ANNUS

1.

CHRISTI 868.
alterius invadcre et possidere.

137

jnecaimir, quatenus circa se sentiat beneflcii tui

esset

sedem
:

Quk

sic

propositum
calor

et sicut vestrae
ita
sit

factus est

communi:

se

habent

passionis,
cst

et

consolationis

etenim

46. Joannespatricius sacellarius

Angariorum

dignus

operarius mercede sua.

Non autem
liic

Photio.

solum ut
principis

familiaris noster factus, sed ut a Sede

Attidi

quidam

te

comparant, gallum voNostri vero sapicntes

Apostolorum susceptus
ejus

debet ob

cantes Gra^corum sophista;.

in Gynecffio te

amorem

non qualemcumque

in

conspectu

sanctitatis vestraj

gratiam invenire. At vero, si ad Apostolicam Sedem quosdam miUere disposueris

:

clausum coUocant, eunuchum te esse non ignorantes, et hoc nomine appellantes. Unde
igitur tu neglectis
Ecclesiffi
'

utriusquc generis legibus, ad

et

hunc

specialiter

volumus

prge cajteris mitti: ut de

et

Dei sacramenta prosiliisti, sursum atque

prosperitate tua,
tificari, et

quemadmodum

optamus, gra-

deorsum omnia evertens, ut tuam corruptam

infructuosam
et

dispositionem et ordinem et causam Ee-

inutilem conditionem in Eccle,

clesia;

Constantinopolitanfe,

secundum diligentiam,

siam Cbristi fecundissimam

et

multorum

fllio-

quam

de omnibus nos Ecclesiasticis negotiis certis-

rum matrem intrudere contenderis"^? Sed certo scio,

quod inferis ipsis et inferorum portis per ea, quae perperam agis, turpiorem et inverecundiorem teipsum demonstrasti. Quod vero lu imbellis nos et qui nobiscum est numerus et sanctus chorus, tuo licet malo et gravi dolore, te confundemus et arguemus etiam si tecum sumas opificem illum om:

sime scire velle cognoscit, Apostolatui nostro referre maluret.

B

Commendamus autem

sanctitali

vestraj

Eulbymium gloriosissimum spatharium,

qui Ro-

mam
et

imperialem ferens legationem, primus nobis

de fraternitatevestraannuntiavit,

etEccIesiffi nostrae

divinam circa te misericordiam, et sanctitatis tuai recuperationem innotescens, omnes gratulabundos effecit. Pro quo rogamus, ut et iste senliat
in

nium malorum cum

suis

rum una
tuum
gitus
et
;

es tu

fortasse,
,

inferorum portis, quadum totum videlicet os

opportunilate prfesidium vestrum,

et

elfectu

amoris nostri protectionis vestra^ solamina consequatur.

nunc et semper bene valere, dilectissime frater et comminister. Data kalend. Augusti, Indiclionc prima.
Optamus tuam sanctitatcm
et

linguam vocemque tuam ipsi es laruniversam tamen ejus cohortem ignavam et imbecillem contra suam Ecclesiam Cinistus ipse, qui veritas est demonstrabit. Quousque igitur non desistes turpiter agere et in
,

caelum insaniaj
tia

tua;

sagittas

cum magna amen-

Ha;c Hadrianus.

M.
audisti)

Mutttce inter Photium

et

Joannem

patri-

tuis sociis

citim litteroe.

At quid inler

lucc Pliotius ita (ut

humi depressus? Amicorum infldam fidem accusat, queritur, lamentatur, tanquam si injuste
pateretur ut innocens, et non de alieno, sed
:

Quibus rebus vel dajmoniis ipsis risum moves. Contra vero, sanctis pro tuo interitu moestitiam praebes, et tuum genus nunc longe magis quam antea exosum, et exsecrandum tua reddis pravitale . Hucusque ipsius
jaculari ?

de

Joannis patricii ad Photium Epistola a Federico

Metio episcopo

lingua non hajret, suo esset throno depositus calamo non parcit, utroque pollens, utroque procax.

quam

nescio

Thermularum quomodo inverso

latinitati

donata
videipsius bi-

titulo

cusam

Inter alia

Joanne patricio ratorem Basilium

autem reperitur questus esse de sacellario, cujus tunc apud impe-

bis inter alias Photii Epistolas

una cum

bliotheca,
patricio,

nempe

ut a Pholio data habeatur Joanni

summa

erat gratia

cum

potentia.

cum

ex argumciito ipsius et persona Photii

Ad hunc

ista

ipse

laconice,

sed salibus Allicis

aspersa simul scripsit

43. Pbotius Joanni patricio et sacellario.

eunuchi non ab ipso, sed ad ipsum ab eodem Joanne fuisse scriptam, nemo jure poterit dubitare
:

Velim quidem mihi adjungcre amicum, a quonecullum assequar superborum etexcelsorum beneflciorum nec mihi timeam, nequando adversans, tanquam ventus ea simul abstrahal, qua; amissurum me ne in somnis quidem putaveram. Unde igitur ad hanc decidi voluntatem ? Facta tua, qui aliquando diligebas, huc nos adduxerunt.

47. At quid ipse his stimulis cruentatus ?

num

quicvit?

minime genlium. Sed hcet

sciret

durum

stimulum calcitrare, non destitit tamen, aculeatas reddens litteras, quibus inurens ipsi notam arreptae tyrannidis, cum Basilio imperatori studuisset atque ejus ruinam pariter vaesse contra
;

ticinans, ita breviter, sed acute

admodum

scripsit

Ha;c ad

eum
aliis

Photius.

Quam quidem

Epistolam
se

una cum
His

pluribus acce[itam ex Sfortiana biacceptis

Pholius Joanni patricio et saccllario. Admodum pulchre quidein ac intelligenter

:

bliotheca Petrus Morinus in latinum vertit.

Joannes patricius, hominis admiratus audaciam, frontema

litteris

autem

Photio

habere videtur vetus proverbium In arborem, quae vocalur tyrannis, mullos ascendisse, nemineni vero descendisse, sed indc corruisse omnes.

que perfrictam,

dum

alteri

tribueret,

quod sua

ipsius culpa accideret, ut sede pellerelur,

quam

Quod si quidem

itaest

quid

tibi ()Iaccs, et

exultas

Qui ne

in ejus ramis, gravis onmibus, arrogans

invadens diu mala flde ut fur et latro possederat amariores ad eum litteras reddidit, quibus ejus suggillavit audaciam, ac repressit suiterbiam at(|uc
temeritatem, quod

'

Deut. xxiii.

ej

iiig

arguitur Pholius ejus generis eunuclius

fuisse, qui proliiberelur lieri cpiscopus,

cum

de quo in dicto canone Nico^ni

esset

eunuchus

ausus

Concilii agitur. Concil. i\ic:i>n. c. 1. Nica;n.

'.

ToMus XV.

18

138

HADRIANI

II

ANNUS

CHRISTI

S(j8.

ac tumens, sed in foliis insipienter veheris . Hcec ad Joanncm patriciiim et sacellarium Photius
:

manducat
quaces

et bibit

indigne, judicium sibi

mandu-

cat et bibit. Deindc conversus

et fautores regis,
:

idem

pra;sul ad se-

quam quidem Epistolam pariter cx bibliotheca Sfortiana uua cum aliis acceptam Moriuus convertit iu Iniinum. At modo de f^holio uobis satis, ad
ipsum iterum
48.
teritus.
rii

unicuique

communionem

reversuris

anuo sequenti.
adventus, recessus et inJulii,

Contigit hoc

Lotharu

Romam

anno, mense

Lolha(ut

Francorum vidimus anno

ipsum
tharius
et

regis adventus iu

Urbem, antea

superiori) suis litteris ab Hadriano

Ponlilice impetratus. Qua?

autem transaclasintinter Hadrianum, Regino ita describit Lo:

Romam

profeclus

est.

Quo cum

pervenis-

domino, et regi tuo Lothario in objecto adullerii crimine favorem non pra?stitish, nequecousensumtribuisti, etWaldradBe et aliis ab hac Sede Apostolica excommunicatis non communicasti corpus et sanguis Domini nostri jesu Christi prosit tibi in vitam a;ternam. Igitur quisquis se lcesum sciens, ausu temerario communionem sub tali contestatione porrectam sumere praesumpsit, divino judicio percussus ab hac luce sublractus est, antequam subsequentis
obtulit in hajc verba
Si
:

set, ab Hadriano f*onlifice honorifice susceptus est. Qui ab eodem Pontifice sciscitatus, si monita pii patris domini Nicolai cum omni vigilanlia hactenus observata habcret, el pr;estitum juramentum inviolato foedere custoditum ab illo deceptus qui
, ,

anni rediret principium; perpauci qui se a communione subtraxerunt, vix morlis periculum evaserunt.

Porro Lotharius
,

Roma

egressus,

morbo

corripilur

et

Placentiam civitatem perveniens

in
est,
ita

veritate

non

stetit

qui

non sohmi mendax

se

sed etiani pater

omnis mendacii, respondit,

si

omnia

observasse, ac

divinitus sibi essent im-

diem clausit extremum sexto idus Augusti. Tanta autem strages in prajfati regis populo facta est, ut non peste i>eriisse, sed hostili gladio corruisse virtus et nobilitas totius regni videretur, qua; eo tempore tanlaj fecunditatis erat, ut in

perata.

Cumque
eadem

proceres et optimates, qui

testificarentur,

cum

eo

morem

densa-

nec ulla oppositu persona inveniretur, qu;e adversus regiam auctovenerant,

ritatem legitimnm auderet controversia; inire cer-

rum segetum
tharii

pullulans, veluti

quoddam examen

tamen

universalis

papa

talia

prosequitur

Si

vestrK testiflcationis verbis veritas sutfragatur, cum omni alacritate mcntis omnipotenti Deo multiplices graliarum achones referimus. Rcstat ergo,
fili

Hucusque tragoedia LoReginone recitata, sed male anno sequenti, errore ponens obitum Nicolai anno pra-senti. Subdit vero, eodem quoquc temimperii fines impleverit .
regis infelicissimi a

Trevirensis, de

pore contigisse in IlaliaobituniTheutgaudiepiscopi quo nos superius, et Guntharii Co-

charissime, ut ad confessionem sancli Petri acce-

loniensis episcopi a Nicolao

anathemate condempaulo
:

hosliam salutarem pro tua non tam corporis, quam animai incolumitate inimolabimus; ex qua nobiscum te participare opordas. Ibi
jjropitio
tet,

Deo

natorum. De obitu
dilucidius habet

et

sepultura Lotharii
htcc

Aimoinus

paucis

'

verbis

Lotharius autem

Roma

luetns

promovens, usque

ut per hanc participationem membris Christi, unde abscissus esse videbaris merearis incor,

Lucam

civitatem venit, ubi febre corripitur, gras-

sante clade in suos, quos sub oculis suis coacerva-

porari.

49. Finitis igitur missarumsoIeinnibus,invitat

summus
;

Pontifex

eumdem regem
alloquitur
:

ad

mensam
et

tim mori conspiciebat, sed judicium Dei intelligere nolens, usque IHaccntiam octavo idus Augusti pervenit, ibique Doniinica die superdiurnans circa ho-

Christi

acceptoque in manibus corpore,

ita

san-

ram nonam
et

guine Domini,
te recognoscis

eum

Si

innoxium

inopinato exanimis pa;ne effectus est, obmutescens, in crastinum hora diei secunda

prohibito atque interdicto tibi a

ct

moritur, et a paucis suorum, qui a clade remanserant, in

Nicolao adullerii scelere,

tum

habes, ut

dradffi pellicis

nunquam tuai dudum ate

:

hoc fixa mente statudiebus vita3 tute Walrepudiatai miscearis

quodam monasteriolo

secus ipsam

civi-

tatem

mandatur . Ha;c ipse, qui thesauro erogato proanima ipsius.

terra;
finis

subjicit

de

nefario conCubitu

fiducialiter accede, et sacratibi

51 . Theictgaudi Trevirensis episcopi obitiis.

mcntum

saluUs aiternaj

ad remissionem pecvulnere sauciapra)-

calorum profuturum percipc. Sin autem tua conscientia te accusat, teque

lethali

mendaciis eludenlium, Sedemque Apostolicam fraudibus traducenlium principum, ut i)Iane acciderit illis secundum illudHic ecce
Vidi

Deum

tum proclamat,
in moBchia;

aut iterum rcdire menle disponis

:

eos qui operantur iniquitatem

et

seminant

voUitabrum

nequaquam sumere

dolos, et
ira)

sumas
tibi

ne forte ad judicium et condemnationem adveniat, quod fidclibus ad i'emedium praepa,

ejus

melunt eos, llante Deo periisse, et spiritu consumptos . Ita de rcge ipso, et princiipsi

pibus minislris

pariter
:

adnlantibus,

ultore

ravit divina |rovidentia.

80.

Qui mente captus,obduratuset obcoecatus,

retractatione

numine, pocnas dantibus etenim secundum illud Proverbiorum sacrorum evenerat^ Princeps, qui
:

abs(pie

comnnmionem

corjioris

et

libenter audit verba mendacii,

onuies ministros
alios,

sanguinis Domini dc manu Pontificis sumpsit, non Horriexpavescens illam sententiam, quaj dicit
'
:

habetimpios

Quod autem

audisti,

hoc anno inler

bile est incidere in

manus

Dei viventis.-. Qui cnini

quos divina viudicta

Aim.
V. c. 21.

tetigit,

dcfunclum
prov.
.'i.'cix.

in Italia

llib. X.

Cor. XI.

I.

2 ,iob.

IV.

HADRrANI

IT

ANNUS
:

1.

CHRISTl 868.

139

TiiciitgaiKlnm Trevirensem arciiicpiscopuiii

qiiicso,
(11103

aiicH

lam ad principes
tori, cui

de

i|)so

scripserit Joaiines

diaconus

in regno Lotharii constitutos, hortans eos fideles esse debere Ludovico impera-

hnjus teniporis anctor, qui j)ra3sens cnncta perspexit' Alio qnoqne, inqnit, tenipore Tlieutgau:

cx legitima successioneregnum competat,

qua; sic se liabet a Fabro

54.

una cum

aliis

accepta

dus qnondam Trevirensis episcopus

Gnntliario AgrippincC Coloniaj
rentiai
ofticio,

qni

cnm

episcopo a reve-

niemori Nicolao fuerat saccrdotali privatns

liberalitate

Hadrianus episcopus, servus servorum Dei, omnibns primatibus et gloriosis comitibus consistentibus in regno domni Hlotliarii qnondam

Hadriani Pontificis in eodem

magni imperatoris
imperaloris.
Perfeclffi

et genitoris

domini Hludovici
est

monasterio sancti Gregorii ad Clivum Scauri manapparens,

sionem suscepit. Cni beatus Gregorius in somnis maximum terrorem quo de suo monasterio egrederetur, incussit. Ille perpendens, visum

procnldnbio charitatis
,

honum,

secundum Apostolum
bus
,

et fiere

cum

gaudere cuin gandeniiflentibus. Unde quia Hlotharius

fuisse pliantasticnm, oratione facta,

rursum dor-

quondam
migravit
et
:

mire

coepit, cni

Gregorius pontificali hal)itu redi:

rex vester divina de hocsaecnlo jnssione vos de habitu ipsius valde tristes efi^ectos

mitus apparens

Nonne, inquit, dixi tibi, ut a monasterio meo, qnod in rebns jiropriis per invorecederes

lugubri doloris ingentis aniaritudine, utpote viros fideles re[)Ietosesse,cognoscimus; carnalique

cationem sancti Andreai Apostoli Domino dedicavi,

,

qnia diversorium

fieri

nullo

modo

hcuisset? Cumque Theutgandus hospitandi ibi hcentiam suscepisse se a Pontifice respondisset

nunc transitum flere: noster non minus Apostolicus animus vobis compatiens et condolens, non solnm pro actione iliius regni atque
affectu ejns
salute, sed etiam pro prajsenti consolatione vestra,

Gregorius

ait

Et tu qui

petisti^
,

et ille,

qui dedit,

utrique contra
citius incnrres.

Deum

fecistis

cujus

vindictam

pro pace, concordia corde sequi, et fideli

et unilate,

quam

vos ex toto
complecti,

omnino devotione
nullain habentia

ceu

Cliristi

membra

maculam,

52. Evigilans

Theutgaudus

intremuit, et

facta oratione, sopori se

reddere volnit,

cnm

re-

quTc instantem aut fnturam mortisperniciem vobis po5sit inferre, incunctanter oportet, flcbilihus Do-

penfe venientium sonitum audiens vehementer

minum
pliciter

dormire simulavit. Appropinquans ergo Gregorius, sanctnm Andream Apostolnm per prajcepit subdiacono qui se dexteram tenens Corripe illum. Qni praiibat cum lumine, dicens
expavit, seque
,
, :

precibus precati sumus, et quotidie supexoramus, ut et illi, qui carnali obiit condilione, vitam perpetuam, et vobis misericordia!
largilate consolationis,
pacis, et unanimitatis affe-

duni correptus in lectulo clansis ocnlis resedisset, Gregorius ait Asdpice in nos. Intuitus in eosTheut:

ctum et desiderium inspirare, donareque dignetur. Quoniam ipse est, qui nos paterno amore virga
jnslitia}

corripit, ac purgationis

moerore

affligit,

gaudns

niagis

intremnit

eumque

sibi

taliter

ct ipse in

comminantem
verbis oris

audivit: Quia secundo commonilus,

noluisti, et

tribulatione nostra clementer consolari dignatur, ut possimus sustinere, nuuquam-

omni

mei credere

me

tna inobe-

quedeficere.
55.

dientia adeo provocasti, nt

hunc Apostolnm Dei

huc

stnduerim :scitocognoscens, quia nisi hodie ab hoc monasterio meo recesseris, futura hebfatigare

Sedis magisterio

Quamobrem, filii charissimi, Apostolicte plurimum debentes nos, qui per

domadacum
recesseris,

tuis

omnibus

vita privaberis. Si vero

ab hac quidein momentanea sentenlia sed neqne lu, neque aliqnis hic tecuiu degentium snam patriam revidebit. Mox Tlieutgauliberaberis
:

supernam gratiam Aposlolorum principisfuiigimur omniumque Ecelesiarum Dei cnram etsolliciludinem nobis a Domino prtc ca;teris dclegatam habentes, antequam antiqnus noster adversarius mentes vestras occultis et impiis nequititc sua;
vice,

dus lectulo se proripuit, et primo

monasterii
potuit,

suis,

deinde

versutiis corruinpat,

et

morbo

insanabili sauciet,

monachis

postreino

qnihuscumqne
hospitium

arinis prtecincti divinis occurrere,

salubribusque

somnium

revelavit. Et qnia aliiid

citius a I^ontiflcc impetrare non potnit, apnd Sabinosconcedens,eodem anno cum suis omnibus vita privatus est . Hucusque Joannes diaconns de Ihie Theutgaudi, cui etsi Hadrianus ignovit, Deus non ita; quem diuturna; contumacia; voluit hic po^nam
luisse.

vos informare praiceptis debemus: quibus humiliter obedientes, sicut omnes, qui ab inilio Deo

Evangelio

placuerunt, salvi esse possitis, dicente Domino in ' Si qnis diligit me, sermonem meum
:

servabit, et Pater

venicmus

et

meus diliget eum, et ad eum mansionem apud eum faciemus.

vestram
,

Qiiapropter

charitatem
,

charissimi in
,

Hadrianus ad GalUariim proceres , ut Ludovico imperatori in reQnum Lotharii siiccedenti sint fideles. Idem autem Hadrianus Pontifex, audita morte Lolharii fralris Ludovici imi). ne, quai ipsi Ludovico legitimo successori debere53.

Domino
lesli

filii

Apostolica tuba

moneinus

et ca;-

magisterio

exoramus,
flde

ut pro

regni

stabi-

litate

vos nunc in ea

mentisque sinccritate

generaliter

omnes
et

satagatis consistere circa dilec-

tissimum
circa diva3

tnr h;ereditas, ab aliisinvaderetnr,

nempeaCaroIo

num Hludovicum

vel Ludovico regibus ejus i)alrnis, scripsit Episto-

filium nostrum domimperatorem Augnstum, qiiam memoriffi quoiulam Hlolliariuiu inipe-

spiritalem

'

Jouu. diac. Vit. S. Grcg.

1.

iv.

140

HADMANI

II

ANNUS

1.

CHRISTI 868,

ralorein patrcm illius inundo pectore conservastis, ut nulUis niortalium, cujuscumque sit dignitatis
et gloria?,

.^)6. Nam quem ex vobis contraria tenlare nitentem, at(|ue Apostolica; Scdis monitis in con-

vos ab Apostolicffi Sedis praBcepto nionipossit,

,

temptum
spretis,

B. Pelri Apostoli cajlestis regni clavigeri

tuque salubri
libct

modisautargurnentisquibusin

ad aliam se

partem conferre cognoveet

rcvocare

vel a via veritatis

obliquum

rimus
saluti

velut infidelem

EccIesiasticEe

paci

et

uUius prajcepta magis, quam beati Petri Apostoli, per os nostrum prolata, vobisque utiliora jucundis percipere auribus studeatis. Quodeflectere, nec

niam ipsi et |)aterno ct lu-Breditario jiire secundum legem et rationem boc rcgnum debetur, et per
paternaj ba^reditatis successionem
tinet
:

contrarium a nostri Apostolatus communione non solum alienum habebimus, sed eham anathematis vinculo, jure meritoque alligare onmino curabimus et nos secundnm Apostolicaj
:

privilegium dignilatis et potestatis, ipsum excel-

summopere
,

per-

qiiippe

cum

prafatus genitor illiusquondam

imjierator

constituerit
prag

imiicratorem
filio
;

regniquc

lentissimum ac spiritualem filium nostrum dominum Hludovicum impcratorem Augustum, regni hujus provincia}, scilicet Galliaj totiu* regem do-

totius hffiredem

ca3teris

sublimaverit natis.

miiuim

et

iniperatorem,

sicuti

jam olim

Deo

Sicut Lsaac

quondam Jacob

doniinum

'

illum Esau constituit

suo benedicens, ita et buic cffite-

prEcordinatuin

esse constat, et ab antecessoribus

nostris sacris Pontificibus statutum inultis videtur

totum omnino est a patre concessum imperium. Qnin ipse adhuc vivens, imperiah voluit et consensit una vobiscum ab Apostolica Scde diademate coronari, sceptroque potiri sine dubio Augustali permisit. Ideoque nobilitatem vestram monemus et obtestamur in Domino, ut nullatenus ab eodem vos spiritali lilio noslro Augusto, quibuslibet promissiouibus, vei minis alicujus separare dividereque tentetis sed ilh quandiu superna vixerit voluntate, in omnibus veluti proprio
ris jirffilalo
:

habemus, et quousquesupererit ipse, euin habere studebiinus. Qiiod sane regnuin si tyrannis ahquis contra divinam et Aposlolicam voluntatem invadere praesuinpserit Apostolicae sine
indiciis,
:

mora

sustinebit ultionis censuram.

Optamus nobiet

lilatem vestram unaniini devotione consistere,

in insohibili
ctos B.

charitatis

vinculo manere conjunHadriaui Pontificis ad

fratris

Hucusque

littera^

regni proceres, qui inobedientes Ponlifici descive-

runt a Ludovico imp. legilimo sui

sore, et adhKseruiit Carolo

succes-

seniori, pi'oprio imperatori,

justoque bajredi regni

solito conservare,

Calvoejusdem Lotharii

obedire, fidemque ilkcsam

more

defuncti regis patruo

fuit ipsi Pontifici

studioque sagaci semper attendite, ut Dei omnipotentis et S. Pelri

cujus rei causa plurimum declamandum adversus ejusdem

;

gratiam nostramque plenariam habere mereamini benediclioncm, et Apostolica)

regiii Lotharii invasores,

ut ex ojusdem Hadriani

papa3

lilteris

apparet,

quai datrn

habentur anno

commuuionis consortium

sequenli, quas suo loco pro integra veritate historia;

consequenda inferius recitabimus.

AnnnperiO(liGraco-Romana3

6361. AnnOiErw

Ilispan.

90ti. Anno Hegira! 255,inchoa(o die 20 Decemb., Fer.

2.

Jesii Clirisli

Hadriani

II

papaj 2.

Ludovici imp.

20. la et 14.

Basilii

imp. 2.

num.

Tiulgarorum rex monachum induit. A ad 34. Guillcmus bibliothccarius refert,

mentis regiis indutus coram populo

intrans,
strato
ceret.

procederet,

nochbus vero sacco veshtus, latenter Ecclesiam

super pavimcntum ipsius
sibi cilicio

Hadrianura H, Dominicum et Grimoaldum episcopos in Dulgariain a Nicolao j^apa ante mortein de-

Basilica;,

sub-

tanlum

prostratus in oratione jadimisit, ul incaclis

apud Baronium loco non suo dc Michaelis regis Bulgarorum conversione hoc anno loquitur, ea narrata ail Fcrunt de hujus gentis i"ege, quod a tanta perlcctione post percestinatos ire jussisse, ut videre esl

Non

post

multuin teinpus divina inspiratione

num.

1.

Annalista vero Metensis,

qiii

cominoiiiLus,

rcguum tcrrcnum

iBlernaliter regnaret

cum

Christo. Et ordiiiato in

loco suo in

regem majori

filio

suo,

coinam

capitis

deposuil, habiluque sancta; conversationis suscepto

ptam baptismi gratiam

coeperit, ut diebus oriia-

monachus

ellectus est. Elecinosynis, vigiliis et ora-

HADRIAXI

II

ANNUS

1.

3.

CHRISTl 808.
Pontificis

141
diligenter

tionibus die iioctuque inteutus. Interea filius ejus,

marum mandata
esse, testatur

excculum
(1).

queui regem coustituerat, longc a paterna intentione et operatione recedens

,

Flodoardus

lib. 3,

cap. 20

prfedas ccepit agere,

Hadrianus II Waldradam excommunica-

ebrielatibus, comessationibus et libidinibus vacare,

et

tione absolvit.

Annalishi Bcrtinianus
Epistola ab Hadriano
II

de

eadem

omni conamine ad

gentilitatis

ritum populuni
pater au-

ad

Hincmarum
:

data loqui-

noviter baptizatum revocare.

disse(,

Quod cum

nimio zelo accensus, sacrum liabitum dc-

posuit, et militiae

cingulum resumpsit,
est.

et cultu

regio

indutus, associatis sibi

fllium persecutus
tate coepit,
inisit.

Deum timentibus, Quem mox absque difficul-

oculosque ejus effodit, et in carcerem Deinde convocato omni regno suo, fllium
constituit, intermiiiatus

juniorem r^^gem

coram

Carolus secunda die Rogationum ailque Adventio Metensium episcopo et Grimlando Lothacancellario deferentibus Epistolas Hadriani rii papffi accepit unam sibi directam, in qua isdem Apostolicus praicepit, ut regno Illudovici imperatoris ac regno Lotharii nullam molesliam ingerat. Alteram autem Epistolam deabsolutione Waldradaj ad episcopos regni ipsius Caroli detulerunt, simi-

tur,

omnibus
guto

similia fore

passurum,

si

in aliquo a recta

les dicentes

missasepiscopisrcgni Hludowici atque

Absolutio autem ipsius Waldradai ea

Christianitate deviaret. His ita gestis, deposito cinet resumpto sacraj religionis habitu, ad uionasterium regressusin sanctaconversatione reiiquum

Hlotharii.

couditione est facta, ut Hlothario nullo pacto cohajreat. Silvacum Carolus perveniens Actardum Nannetensemepiscopum Roma venientem suscepit, sibi deferenteni Epislolas, quarum una responsum

tempus duxit . Verum annalista Metensis hffic loco non suo retulit legatus enim Michaelis principis Bulgariffi interfuit SynodoConstantinopoUtaujB VIII anno sequenti habita! ut videre est apud Baronium co anno, num. 48. Vivebat adhuc Michael, et qnidem in monasterio, anno Dcccxcvi, ut eo anno num. 10 et seq. videbimus.
vitiE

prajseulis

reddidit de his, quai Nicolao in contrarietate Hinc-

mari mandavit
caetero

inter Ccctera ei inculcans, ut

talis

de

inuUhs qutestio sopita maneret. Alteram autem Epislolam Hincmaro deac

perpetuo

tulit,

Gesta in causa LothaTii et TeutbergcB. Lotharius rex, ubi mortem Nicolai I acce[)it, Ha2.

ut quia isdem Actardus pro

paganorum

infe-

dria)mm ]I
adeundi

e'ius

successorem rogavit, ut

Romam

Britonum oppressione in sua civitate manere non poterat, si locus veniret, ctiam de metropoli isdem Aclardus in vacante civilalc pastatione et
store,

sihi

licentiam concederet, quod et ab co

auctoritale Apostolica

ab episcopis

ii^sius

obtinuit, ut fiquet ex

ejusdem

Pontiflcis Epistola

provincia; incardinctur .
4.

anno superiori a Baronio num. 156 relata. Ad Lothaiium rescripsit Hadrianus II litteras commoquibns signiflcavit, se Teutberc/am solutionem matrimonii Romic postulantem ad eum redire jussisse, donec in Synodo eade re statueret.
nitorias,

Actardum episcopum Nannetensem episco-

pis Gallioi commejidat.

His lucem accipiunlqua;

Jussit

consorhum recihuic perpetuum anathema intentavit. Prailerea scripsit ad Hincmarum archiepiscopum Rhemensem, eique vicessuas
in

autem Lothario, ut eam

si

peret, et

quiseimolestus

fuerit,

Baronius de Actardo, aliisque ah annalista Bcrtiniano memoratis refert. /lc;6!rf/?Britonum feritatc a sede Namnetica pulsus fuerat, indeque et Hadrianus il mandat Ecclesiis Gallicanis, ut ad primam Ecclesiam ctiam metropolitanam qu;E vacaverit
evehatur. Scripsit et ad Actardum litteras a Baronio n. 31 et seqq. relatas, quibus
ei

consolationis

commisit ut Sedis Apostolicae decreta in causa Lotharii et Teutbergoi executionimandaricuraret, ac regem Carolum ad constantiam eo in negoho
,

causa pallium concedit, aitque

eum

proider conti-

excitaret. Epistola dicilur data

Vlll idus Martii,

27 recitalur. Hinc-

nuam Britonum opprcssionem paene pejus ab eis, quam a piratis insecutionem passum esse. Litterarum subscriptio notabilis est a Scriptum per
:

Indict.

I,

et

a Baronio

num.

manum

Zachuriae notarii et scriniarii sanctae Ro-

Anle huncannmn celebratam fuisse non arbitror Synodum Romanam ad quam pertinet Oratio, cujus fragmentum servavit nobis tom. ii, part. 2, col. 130. Quod enim cum Muralorio illam referamus ad Synoduin I?omanam anni SU4 sub Nicolao dicitur Tcutberga olim venisse ad hanc Sedem Apostolicam, et inter aha , addebat : Primo quia in ea orator, juramento dicebat, quod antea inter paganos aufugeret, quam faciem Lotbarii gloriosi rcgis viderct. Teutbergam Romaui venisse nonnisi per litteras legatosque ante annum illum causam nisi anno DCCCLXvii nuspiam legimus. Qum et ex Epistolis Nicolai 1 discimus illam suam Roma: egisse. hisuper e,\ liltcris cjusdem Nicolai I datis [iricccdenli anno dccclxvii, Indiclione xv, intelligimus infelicem iliam reginam
(1) Cl. Muratorius Rer. Italic.

habitata, plura nos retrahunt

non amplius suam In regnum restitutionem, sed deslitutionem potius Ad ha;c in eodem fragmento consulitur utrum prsstaret necne se GunGunlharium Coloniensem et Zachariam Anagninum ; nibil autem dicitur de Thcotgaudo Trevirensi, qui nialum thario socium pra;buerat, uuarnque cum illo sententiam in Synodo Romana anni DCCCLXIV subht. Porro ille ante annum dccclxviii non obiit, 213. Ex his igitur conslare arbitror fragmentura illud esse si qua; Bdes babenda sit auctori Hislori Trevirensis in Spicilegio tom. li, pag. Oralionis habitic ui Synodo, quam non ante buiic annum Roinu! tenuit Hadrianus, ut de restituendis episcopis depositis deliberaret. Auctori
malis suis edoctam agere aliler ac ad id usque consueverat, cospisse, ut
urgeret.

Quud

tacite innui verbis illis

ex fragmento jam

recitatis

opinamur.

in pristinum roslituere

Orationis illius alia sedebat opinio, uec Sedis Apostolica; judicium revocari

aquum

censebat,

nisi

causa

discussa

in

plenissimo

Concilio

ah

eodem

non Italis tantummodo, sed ct istorum regnorum (Gallicis nempe) nccnon si fieri potest etiam OrienAn vero huic Synodo hoc ipso auno Roma; celebrats adscrihenda sit, iguorare me profiteor sed forle aliquot annis posterior est, cum Teutbergani olim Roniam venisse dioat orator; id aulem annornm quoruradam decursionem denotat. Venit aulemRomam an. dccclxvii,
Pontirice coacto ex episcopis

talibus.

nt superins adnotavimus. Insuper Zacharias resipuisse ct rcstitutionem suara petiisse ex eoiiera

fragmento intelligimus. Exploratum est autem

illo

Zacbariam anno adhuc dccclxix

intellisiinus.

in

sua perlinacia perseverasse, ut ex Actione iv Synodi VIII Oicumenica; Constantinopolitanaj anno

Poulilice, et facile
;

habita!

Roma; celebrata; quain sub lladriano est igitur Synodi coram Joanne VIH ideo celebratam opinor, quia Joaunes Zachariam restituit. Synodus ista collectores latuit.

Fragmentum

potius, quaiii

sub ejus

successore

Mansi.

; ,

142
manfB
Ecclesiae, in

HADRIANI
mense Februario,

II

ANNUS

1.

CHRISTI 868.
Basilinm imp.

luclictione

periori

Romam
II

misisse diximus,

prima. Bene vale, quinto kalendas Martias,

per

causai.i sancti Ignatii el P/iotii

dirimcndam pro-

manus

Anastasii

bibliothecarii

sauctffi

summae
piis-

posuere. Quare Hadrianus

Basilio

coacto Concilio res a

Sedis Aposloiica;, imperante

domiuo nostro

tore

simo perpetuo Augusto Ludovico inagiio imperaanno xix, et post consulatum ejus anno xviii, Indictione prima . Quibus ex 5. Epocha imperii Lndoviciimp.

imp. contra Photium gestas comprobavit conciliabulum Photianum contra Nicolaum ha-

bitum flammis adjudicavit

feriit.

omnesque ejusdem
Latinis contra
vii

acta seu probantes seu conservantes

In Actis Concilii

Romani

anathemate Phoextan-

verbis intelligimus primo,

Ludomcum

imperato-

tium

celebrati, in oclavae
:

Synodi Actione

rem

a patre adlectum fuisse,

non anno dcccxlviii,

tibus, dicitur

De

iis

vero, qui eidem impio consi

uti putavit Baroiiius, alioquin

jam annum imperii

ciliabulo consenserunt, vel subscripserunt,

de-

vicesimum exorsus esset, sed anno ncccxLix, idque post diem vicesimum sextuin mensis Februarii cum eodie annum (hic enim annusbissextilisest) imperii xix adhuc numeraret. Jam anno dccclxiii observaviinus, post diem xxviii mensis Aprilis imperium eidem collatum fuisse, anno(|ue dcccxlix etiam vidimus, eum die xx mensis Maii ejusdem anni nondum co exornalum. Quare inter diem xix mensis Maii, et diem tertium mensis Octobris ad eam dignitatem evectus est; cuni auno dccclv, die tertia Octobris annum imperii septimum iuchoassct, ut anno dcccxliv indicavimus. Hanc epocham hactenus non satis explicatam, in manifestam lucem educere voluimus. Intelligimus secundo, Ludovicum II consulatum iniisse anno dcccl eo die.
;

creta decessoris
patriarchse

mei

secuti fuerint, et ad reverendi

Ignatii

communionem

repedaverint

atquc idem

conciliabulum

anathematizaverint

atque monumenta illius, vel exemplaria inventa cremaverint, Ecclesia! cominunione fruantur alias auteni ne hac digni reperiantur. Sane filium no;

strum Basiiium, clementissimum et orthodoxissimum imperatorem, quia et illius nomen in ejusdem

profani conciliabuli gestis, ut ipsius et sanctissimi
Ignatii patriarchiE

reiatione

didicinms,

falso ad-

scriptum

est,

in

onmibus eum

ApostoIica3 Sedis

constitutionum diligentissimum conservatoreiri esse cognovimus, non soium ab omni sinistra sua sen-

quo

a Leone I

V papa imperator coronatus

secunda fequiparetur.

est

cum

|)rior

imperii ejus epocha consulatum unitate su-

peret, isque

cum

Intelligi-

extraneum reddimus verum etiam inter Catholicorum et piorum Augusloruni numerum et nunc recepimus, et si sic perseveraverit in finem, recipiendum statuimus . 7. Photius ob invasionem sedis Constantinop.
tentia
;

mus denique Anastasium istum bibliothecarium eum essse, quem mense Octobris pra^sentis anni
Iladrianus II
officio

cidpatur.

Photium, pulso Ignatio,

; ,

iegitime pa-

triarcliam electum heterodoxi passim

cum

schis-

movit, ideoque diversum ab

maticis publicare non verentur

sed Constantinus

Anastasio bibliothecario, cui VitcE Pontificum altribuuntur. Aunalista Bertinianus citatus

Rom. menet

tionem

non

facit

EiJistolte

Hadriani

Ludovico

Germaniffi regi dalae, et a Baronio

seqq. relata?,

numero 15

Porphyrogenneta in Basilio ubi quae eidem Basilio avo invidiosa sunt magna cura premit, eos his verbis refeUit: Hinc imperator rursus ei (sciiicet Photio) Ecclesiam recte, qui antea non
,

qua eum ad pacem cum Ludovico imp. hortatur. In ea tamen notabile, quod ait de victoriis ejusdem imperatoris idem Pontifex, eum
scilicet

recte sibi vindicaverat, attribuit, et ut leges cano-

nesque prfecipiunt, in vacantem cathedram regnantis urhisconstituitsapientissiinum

Photium

i)ugnare adversus Saracenos pro sanctfe Ecclesiai, inquit, et prEecipue nostra securitate,
[)roque fidelium liberalione

Hic itaque injuste querebatur de sua depositione. Baronius num. 45 refert Photii Epistolam Joanni
patricio et sacellario

jani flnetenus

multorum, qui psene apud Samnium periclitabantur, ita

jamjamque Saracenorum invaderet. De eodem bello Saracenico mentionem postea facit idem annalista Bertiniaut etiam fines nostros infestatio

datam, et num. 40 responJoannis patricii ad Photiuin, quo superbiam ejus ac temeritatem reprimit, quia, inquit, vir evi-

sum

ratus ausus erat

cutius

sedcm

alterius invadure.

Monta-

tamen

in editione Epistolarum Photii sacellario ad

anno
isto

nus, cujus
driani
II

mox verba

recitabimus. Porro ea Ha-

MDCLi curata contendit, hanc ultiniam l^^pislolam,

ad Ludovicum regem Germaniic Epistola,

non s.Joanne

Photium, scd ab
esse,

qua; variis in locis apud Baronium corrupta, pura legitur tom. viii Concil. pag. 908. Epistolam de

ad Joannem Sacellarium scriptam

licet

ea

inscriptio diserte legatur in Codice Ms. in Biblio-

absolutione

Waldradai

refert

Baronius

num.

6.

Deniquc Francorum reges fratres sa;pe inter sc non convenisse passim vidimns. In Capitularibus vero Caroli CalviTit. xxxix inemoranlur pactioncs inter Illudovicum et Carolum pncseutibus aliijuibus pncsulibiis luctic anno Incarnat. Doniinicai
DCCCLXViii, Indictione prinia, rcgni Caroli gloriosi

theca Sfortiana asservato. Contra veroCombefisius rccensens auctores, ex quibus composita a se bibliollicca

Patrum Concionatoria,
euin qui illcgitime
,

ostendit in voce

P/iotius, verba, qua! in ca Epistola liabentur refiuri

ad

iuvascrat

sacrum
sta,'

princii^atum
tiim

suisque
:

intrusione

Ecclesiaj

turbarat

Unde ergo factum

habct

regis XXIX.
0.

ciiwi.

Romanum

Concilium contra Photium coaA num. 34 ad 48. Legali, quos anno su-

Epistola illa ordine XLix apud Monlacutium, ut ulrinque terniinos circumscriptos transiliens, in
Ecciesiaj
te

sacraria injecisti

omnia susdeque

HADRIANI
habes? quid enim aliud quod ait Cc<h'enus,
TTi
,

II

ANNUS

CHRISTI 8G8.

143

ha;c verba significant,

sum, quod utrumquc Montacutius

est studere viro tot

(luani

1'liotium, uarrat Basilio

xii^avTa
a^yri

dum dcmum
,

cessare

jussum
tTrews-

imperatore,

Hwtiov,

id cst

qui iusihcrat, sein-

trusorat

involarat

sacro

principalui . Eviralio
erat,

pra;stat, nimium malorum auctori. 9. Lotharius rex Hadriannm PP. in tnonte Cassino convenit. Ad num. .iSet seq(|. Baronius morlem Lotliarii regis hoc anno consignat, (|uod

canonicum impedimentum

ideoque Piiotius
inde-

Regiuo luorlem Nicolai papa;

et

cum

proesenti alliget,

sacris arcebatur, nec episcopus fieri poterat,

que eamci Joannessacellariiii objecit. Montacutius non Photiiim, sed Joannem ipsum eviratum contendit, profertque locum ex Cedreno in Basiho Macedone sed respondet Combefisius nihil simile
;

tamcn Lotharius nonnisi anno qui mortcm Nicolai secutus est, Romam venerit, et mortuus sil verurn Lotharii mortem anno scqucnti contigisse doccnt auctor brevis Chronici S. Galli, Lambcrtus
Schafnaburgensis, annalisla Hildesheimensis, Her-

in Cedreno, nec in Basilio, nec in Michaele

nec in

mannus
in

Conlractus, et

alii.

Erravit itaiiue Regino

Leone
buit

rcperiri, et

hunc errorem non Montacutii

ignorantitc, sed mala; ejus fldei mahtiaique attri;

cum

locus a Montacntio prolatus

Joannem

anno einortuali Nicolai, et in narralione profecUonis Romana; Lotharii, ut auctoritate Hadriani papa3 WW?'aftoresumcre posset, quaj idco nobis
ex annalista Bcrtiniano rcferenda.
Is

sacellarium

non

respiciat.

Quare inter eos non

ad

convenitdeillarum litterarum Epigraphe. Pra;tcrea Photium eunuchum fuissc quod Baronius num. Gj et Combefisius volunt, Montacutius negat.
;

DCccLxix hajc habct

Lotharium mittens ad

annum eum

8.

Non

videtur eimuchus fuisse.

Verum

Epistolam illam ordine xlix in editione Montacutii scriptam csse Photio, non solum verba a Combefisio laudata
;

(nenipe ad Carolum Calvum patruum), sed et ad Ludoicum (Germanise regemCaroIi fratrem) petiit, ut in suo regno nullum ei impedimentum faccrent, donec ipse Roma rediret. A Carolo autem nullam

sed ctiam alia, qua3 in

gnntur, indicant.

eadem leScd non inde scquilur, Pholium

eunuclium
est,

fuisse.

Verum Joannes

sacellarius

cum

a Photio offensusfuisset, satyrice in

eum

invectus

passim metaphorice locutus. Haec ejusdem Epistolaj verba: Sunt qui te comparant Atli,

Gallum nominantes (id est, juxla Montacutium, sectum et eviratum vocantes nimirum Graicanici Sophista;. Nostri nasuciorcs, qui ct sciunt Androgynon et ita nominant, Gynecio includcndum tradunt . Quare Joannes Sacellarius non dicit Photium eviralum fuisse, sed ila a quibusdam eum apiiellatum. Ipse vero contemptim cum suis appcllat cum Androgynon, id est imbecillem ct ct invaUdum, aut virum mulicbri et molli animo
)

firmitatem accepit. SedaLudoico, sicut dicitur, firmitatcm inde suscipiens, Romam perrexit, locuturus prius cum Ludoico fratre suo impcratore ut ininc si posset, per eum apud Hadrianum papam oblineret, (lualenus Teutbcrgain cjiceret, et Waldradam resumeret. Ipsamque Teutbergam post se Roinam ire pra;cepii. Sed, ut diccbatur, Ludoicus imperator abobsessione Sarraccnorum pro fratris sui petilionc non dcbuisset discedere, cui amplius quam ducenlas navcs rex Grtccorum (nempe Basilius im|).) in auxilium contra eosdem Sarracenos fesUnato millebat. Lotharius itcr, quod tempore inconvenicnU, scilicet mcnseJunio causauxorum siiarum in parteRomae coeperat, contcndens perficere,
:

usqiie

Bavennam veiiit, ubi missos fratris sui (iieinpe Ludovici imp.) obvios habuit, per quos ei contradixit,

praiditum, ut sequentia demonstrant.

Unde ergo

ut nec in antea procederet, nec diuUns in

lactum

ut

utrinque

tcrminos

circuniscriplos

eodem regno immorarelur, scd ad suum regiium

rcdirct,
et

transiliens, in Ecclesis te sacraria injecisti?Om-

temporc

commodo

et

opportuno loco

nia susdeque habcs. Naturffi

autem

tutc

corruphs-

siinul convcnirent,et dc quibusvellct

cum

cosata-

simaj, quidquid sine fructu ct inulile adhairebat,

in fecundissima Chrish Ecclesia et liberis

gerel. Lotharius

autcm

Romam

rcdicns a lateic ad
in

quam-

suuin fratrcm (neiiipe Ludovicum imp.)

BencEiigelet

plurimis
tectuni

feeta,

sunimam
vero
,

pcr inipudcntiain inserere

voluisti, etc.

Dum

illuni

una cum

malorum onmium archiipsius portis (quarum

ipsi

vcntum usque pervenil, ct apud cuiii pcr bergam (impcralriccm) multis peUtionibus
neribus atciue inconvenientiis obtinuit
,

niu-

ut ipsa

fortassis lu

una es, cum in solidum guam, vocem concesseris), et omncs

os,

lin-

ipsius, exer-

citus invalidos, et uihil agentes contra Ecclesiam,

Engelberga cuin co usque ad monasterium S. Beuedicli, quod iiimonte Cassinositum est rcdiret.Quo eliain Iladrianum papaiu eidein Engelberga;, et
ex jussionc imperaloris vcnire fecit, ct apud eum, datis illiinullis munciibus, peripsam Engelbergam obUnuit, ut ideni papa ilh missam cantaverit, et sacrain communioneni ac convciiienUa
sibi
ci

Christus ipsa veritas iiobis confimaverit

tu de

quousque impudenUa tua nil rcmiltis?etc. Vides auclorem Epistola, Joannem nempe Sacdlanum
:

ubique mclaphoris uti cl Photiitm juxta priores vocare virum corruptissimai natura;, compararc
,

donaverit. Si postciuam Nicolaus papa Waldra-

eum

inferno, ct inferni porhs ct

quam

debilis et

dam

excoinmunicavit, nullum cuin ea contuberniercimoniuin, quin ncc

conditione a

infirmus advcrsus Ecclesiam

esset, inculcare.

Non

iiiuin, vel carnalis copulic

eum

itaque

eunuchum

tuisse indicat, quoil ct rcci

colloquium cjuoddam habuerit.

10.

vera ex tot advcrsariis nullus

unquam

objccit.

Sacram communioneni sub

Vcrum negare Epislolam

hunc

illam Pholio datam, et

Pontifice accipit.

illegitime in Ecclesiam ConstanUnop. intru-

inoreJudaj simulala bona conscientia, et impudcnli fronte.

infclix

Ipseautem

144

HADRIANI

II

ANNUS

1.

CHRISTI 868.
perferulam episcoSed
aliter al)

camdem sacram communionem sub

tione accipere
sui fautores

hac conven-

his quaeceperat, demonstraret,

non peiiimuit, nec

(juos;et

recusavit. Setl et

possurc voluntati resistentes obsistendo obstringeret.

12.

cum

eo ab ipso pa[)a percepere

commupapa
fex

Subito moritur.

c(

eodein
Ponti-

nionem. Intcr
tor hnjiis

Gunlharius, auctor et incen-

et

Romanis

fuere disposita;

nam idem
ctiam

])ubhci adulterii,

comniunionem
clatailli

inler

Formosum episcopum,
:

ct alios

cum

eo

laicos ab ipso

Hadriano papa accepit,

professione,

prius
:

episco|)os in has Galliarum partes

suit

mittendo dispokal. Martiisquoi

coram omnibus
vobis domino
scopis

qua; ita habetur

ut

cum

plurali!;ile

episcoporum de his qufc

et
illi

Profiteor e'^o Guntharius coraiuDeo et sanctis cjus

Lotharius j)etebat, tractarent;,

in

meo Adriano Siimmo

Pontifici

et

invenla forent, in Synodo renuntiarent, quam Romae

i[isis

universali papse, ac venerandis tibi subditis epi-

kalendis

Martii

denuntiavit.

Quo etiam

qnoniam judicium depositionis in me a domno Nkolao canonice datum non reprehendo, sed humililer porto. Unde nec ulterius sacrum ministerium contingere praesumo, nisi per misericordiam inihi subvenire
reliquoque conventu,
volueritis.Necaliquandocontra
vel

quatuor episco[)os ex regno Ludoici regisGermania;, cum ipsius legatis et quosdam episcopos ex regno
;

Lotharii,

cum

Epistolis suis hac conditione venire

praicepit, ut qua? in

Synodo

gerenda forent
libus.

in persoiiis

vel examinanda, vel aliorum confirmarent,

sanctamRomanam
:

Ecclesiam,autejus Pontificem, aliquod scandalum,

tam ex Occidentalibus partibus, quam ex OrientaUnde missos suos quosnuperConstantinopo-

qnid(iuam adversi movere volo

sed

devotum

lim, pro contentione,quam Orientales

cum

Nicolao

nie eideni sancta; matri Ecclosise ejusque pra>suli

exhibere, atqne obedienlem permanere proteslor.

papa habebant, miserat, tunc ventnros sperabat. Lotharius vero Roma Ia;lus promovens usque Lu-

Ego Guntharius huic

professioni a
Julii,

me

fact;c

manu
II,

cam
mori
lens,

civitatem venit, ubi febre corripitur; etgras-

propria subscripsi. Data kal.

nedicti in

ludictione

in

sante clade in snos, quosinoculossuoscoacervatim

cons[iiciebat, sed judicium Dei intelligere nousque Placentiam VIII idus Augusti pervenit. Ibique dominica die sn|)erdiurnans, circa horam

Ecclesia S. Salvatoris, qnce est in raonasterio S. Be-

autem isdeni papa aGunthario consistente inter laicos hanc professionem, relectam inter laicos ab ipso pubhce coram
Cassino. Accipiens
dixit
illi
:

nonam
ritur
:

concedo laicam communionem, eaconditioneut ila, quandiu vixeEt ego

tibl
ris,

omnibus,

inopinate exanimis pffiue effectus est, et obmutuit, atquein craslina, hora diei secunda moet a paucis

suorum, qui a clade remanse.

obscrvcs, sicnt

Conveniunt

modo professus fuisti . H. Pontificem Romameuntem prosecutus

rant, in
est.

quodam
5".

monasteriolo secus ipsam civita-

tem

terroe

mandalur
Z)/aco/2,

Auctor

libri

de Vita

et

Annalcs Berliniani cuni Reginone, quem Baronius sequitur, etcujus verba citat, ineo quod Lothariiim cum snis ab Hadriano communione sacra donatum memorant, sed disseutiuntin

miraculis

chesnium tom. ni
annalisla Metensi,

cujusfragmentum apud Dulegere est, tam a Reginone et

a Bertiniano discrepat in
;

quam

naiTatione receptionis Lotharii ab Hadriano papa

Rcgino enim id Romte annalista vero Bertinianus in monte Cassino gestum esse testatur. Sed Reginonem deceptum demonstrat relata professio
loco,
;

verum
sert.
falli

Natalis Alexauder saic. ix et x, part. 2, Dis-

IX,

num

18, scri|)toreni

illum in pluribus

demonstrat. Porro corrigendus annalista Fulejus

Guntharii aichicpiscopi
git

qnondam
:

Coloniensis. Per-

densis, qui
dil,
sti,

Engelberga denique redennte ad suum irnperatorcm, Hadrianus papa

annalista

Bertinianus

emm

mense Juiio Lotiiarium mortunm traniors incidit in diem VI idus Augu-

ut habent Regino et Aunales Metenses, quierat

Romam

reversus

est.

Quem

e vestigio Lotharius

feria

secunda, ut notant Anuales Bertiniani.

feria
ii

Anno

est prosecutus. Et

Hadriano papa Romam ingrediente, Lotharius ad Ecclesiam B. Petri venit, ubi nullum clericum obvium habuit sed tautum ipse usque ad sepulchrum S. Petri cum suis pervenit indcque solarium secus Ecclesiam B. Petri mansionem habiturus inlravit, queiu nec etiam scopa
:

autem dccclxix,
Augusti.

incidit iu diern viii

mensis

13. Anastasius presbijter in )iova crimitia incidit.

Anno

dcccliii,

num.

12

ct seq.

verba

fecimus de Synodo Romana, a LeonelV.

ac

Hlotharii

Ludovici imperatorum
et

mundatum

invenit. Pntavit(|ue in crastina, subse-

quinto

trigesimo seplimo,
II

anno imperii eorum mense Decemb. die

quente vidclicet Dominica (nam sabbato ad Basilicam S. Petri pervenil) sibi cantari debere missam. Sed a praifato Pontiiice lioc obtinere non potuit (et tamen Regino ait Lotharium RomtE iionorifice
susccptum, et comnnmione cor[)oris Chrisli refectum). Inde secunda feria Romam ingrcdiens in
|)aIatio

VIII, Indict.

ut in Actis dicitur, celebrata, in

eaque Anastasium tit. S. Marcelli presbyterum cardinalem dcpositum fuisse ostendimus quod paro,

chiam suam per annos quinque deseruisset. Is hoc anno cum in nova crimina incidisset rursns damnatus est, nti nos cdocetannalistaBerlinianus,
,

Lateranensi

cum
in

ipso Apostolico [irandidit,

vasis anreis et argenteis,

qui

ait

Quarta

feria j)ost initium

Quadragesimie,
filiani

et datis ei

muneribus
ci

factione

Arsenii, filius

ejus

Eleutherius

obtinuit nt

i[ise

Pontifex leenam et [)almani ac

et sui

fernlam daret, sicut et fecit. Quie inunera ila i|)se inter[)retati sunt, videlicet per leenam ut
reveslirelur, per palniam viclorem se in

Adriani papa; ab alio desponsatam dolo decejiit et rapuil, sibique conjunxit. Undeidem papanimium
est conlristatus.

Arseniusad Ludovicum imperato-

Waldrada

reni pergens in BeiTeventum, infirmitate corri|)itur,

HADRIANI
et tliesaiinim
tricis

II

ANNUS

1,

CHRISTI 868.

lAT)

siuim in mamis Ingelbergre impci'acommittcns, et nt diccbatur, cum dajmonibus

sine

\"^. Conciliiim Wormatiensc. Hoc cfiam anno jussn Ludovici Germanim regis apud Wor-

confabulans,

communione

abiit

in

locum

matiam
vocata

civitatem, Indiclioiie prinia,

XVII

/calen-

suum. Quo mortuo, Hadrianus papa

apuii impcra-

das Jnnii, ut in Prajfatione dicitur, Synodus con(1),

torcni missos obtinuit qui pracfatum Eleutlierinm

in

qua conditi canones xlv, exquibns

auctorem
in

secundum enim ivnp.

tiebatur).

iegcs

Romanas

judicarent

(Ludovicus
fcr-

notabihs est canon xv quo slatuitur, ut ad inqui-

sicut ejus deccssores

dominio Urbis potit

rendum

furti

monasteriis, missa ab

Isdem vero Elentlierius consilio,

,

abbate, vel ab alio presbytero, ejus jussu celebrctnr, et singuli

et

tur, fratris sui Anastasii

quem

bibliothecarium

monachi pro purgatione sua corpus

Clu"isli

Romana;

Ecclesiae in exordio ordinationis sufc

Ha-

sanguinem

percipiant, ut ita sc

inno-

drianus constituerat, Stephaniam uxorcm ipsins

Pontiflcis, et ejus filiam,
fecit,

centes ostendant. Similis [)urgatio per corpus Do-

quam

sibi

rapuit,

inter-

isdem Eieutherius a missis impcratoris occisusest. Hadrianus vero papa congregans Synodum supradictum Anastasium iioc modo, sicut subsequitur, post damnationes in eum latas iterum
et

mini Gerfredo monacho, qui Adalgarittm /Eduensem episcopum veneno necasse dicebatur, indicta
estdecreto Synodi Cabilonensis anno dcccxciv.

Mxc

tamen

discii)lina

propter sacrilcgii periculnm ab-

rogata postea

fuit.

Hunc enim

inquirenda) veritatis

condemnavit . ii. Iternmin Synodo Romana damnattir. Refcrt postca idem annalista excomnuinicationem Anastnsio presbytero a Leone papa inflictam in fuisse, eaquo recitala locis publicis descriptam

modum

a lioberto

Francorum regc damnatum

in

esse testatur

Helgaldus in ejus Vita,

E|>istoIa

nemite ab codeni Roberto ad Leothericum archi-

subdit

Post

mortem vero jam

dicti

LeonisdignLB

memoriaj
abditis,

praisulis, ipse anatliematizatus

positus Anastasins, sceculari

polentia rediens

atque deab

eiiiscopumSenonensem AaIx. kGregoriotamen VIl purgationeiH per corpus Domini usnrpalam asserit Lambertns Scafnaburgensis ad annum mlxxvii, ubi refert ipsum celebrando missam, cum communione proximus esset, regem Henricum evocasse

quibus sicut fnr latitaverat

locis, diabolica

ad altare
dixisse,

fraude seductus

irrctitusque caligine, latronum

Christi

et manu itraiferentem corpus Ecce corpus Dominicum, quod

more, hanc,

quam non

debueratintroire, Ecclesiam

snmpturus

ero,

iu

invasit, velut

elhnicns atque barbarns, ad perdi-

innocentite meie, etc. Ita recle

experimentum mihi hodie fiat canonem, de quo

ix
et

tioncm suae aniuia3 atque periculum, hujus veneranda? Synodi cum suis neqnissimis consentaneis atquesequacibus picturam destruxit, imaque dejecit. Quam bcalissimus papa Benedictus atque
egregius restauravit
\it .
,

agitur, explicat Natalis Alexander sajc,

part. 2, cap.
-4,

x,

et luciflnis

coloribus decora-

Deinde annalista recitat sententiam Hadriani papa; adversus eumdem Anastasium latam, in qua ait, Nicolamn paiiarn eu n in gremio Ecclesia; recepisse, sed ipsum depraedatum esse patriarchium et furatum Synodales scri|ituras ac beneficiorum suorum immemorem hominem ad Eleutherium niisisse exhortantem honiicidia perpctrari qua) et facta sunt, ideoque se nihil in cjus anathemate vel
,

Lcgenda Missa Jiidiciim Glossario Francisci Pithaei in voce Aqnce ferventis aut frigidce Judicium. 16. Morilur S. Conwoio abbas liotonensis. Hoc vel sequenti anno, die incerto, obiit S. Conwoio Rotonensismonasferii in Armoricaac dioecesi
Art. xxiu.
,

Venetensi

siti abbas, id(|ue in prioratu a Rotonensi monasterio pendenti quo ante aliquot annos, mo-

nasterio ejus a

Normannis Britanniam devastantibns evcrso, sese recepcrat. In eo prioratu Plebelamio tunc appellato, hodieque dicto monasterio
Maxentii, cujus corpus ibiasservari dicitur, per

iS.

causa adjungere, vel minnere,

nisi

nt

omni com-

aliquot annos mansit,

indcsincnter perenni ocu-

munione

Ecclesiaslica privatus existat,

sibi

omnibus, quibus impetitur,

donec de coram Synodora-

luruni imbre populi Christianam stragem et patrice

sua?
daici

tioneni ponat. Prolala in consp(!ctu totius sanctoe

cladem, ut Hieremias in lamcntationibus Juregni excmplo deplorans , inquit auctor

incerto tempore Vitam cjus scripsit,

Romanai Ecclesiffi ante hunc eumdem Anastasium apud sanctam Praxedcm positum anno Pontificatus domni Hadriani Summi Pontificis ct universalis
papa;
I,

anonymus qui
saec. IV

pcr IV idus Octobris, Indictione

ii

Lcet

qua (|uidem nec annus, nec dies ejus mortis designantur, sed ex iis qu;e anno se(|nenli nnm. 25 in mediuni affereBenedict. part. 2 recitatam, in

genda hajc Synodus tom. vui Concil. pag. i29

seqq.

mus, ejus mortcm tardius non accidisse apparebit. Monasterium Rotonense hactenus subsistit sub Be-

Wormaliensis liujus Concilii subscripliones ex litleris quibus Heresiensis partlienii fundatio in co Concilio confirraalur,. exhibuit MaliilAnnalium Benedict. to. iii, lib. 36, n. 93, sed minus absolutas. Litteiis enim illis subscripta lesuntur tantuinmodo nomina episcopoium n, item Bernardi chorc-piscopi, et abbatum quinque. Pleniores e Ms. Vindebonensi Codice vulgavit P. Hansizius German. Sacra: tom. i, pag. tei, apud quem sunt nomina episcoporum 21, abbatum VII. Sed el quidara episcopi apud Mabilloniiim legunlur, quorum nomina iii Hansizio desunt, ut Alttridus Hildenfesliimensis, ct Bernardus cborepiscopus. Ex quo licet conjicere utrumque iudiculum mancum esse, quanquam alteruin ex altero suppleri utcumque potest. Animadversione etiam diguiitn ducimus Concilii hujus canones nonnullus, ne verbis quidem immutatis, desumptos esse ex Epistola Nicolai ad Carolum Mogunlinum ejusque sutfraganeos data, legenda in Collect. Monument. Martenii 1. 1, col. 149. Canones istisuntxx, xx.xi,xxxiii, xxxiv. Mansi. Textum genuinum hujus Concilii reperies apud Hartzheimium Concitia Germanioe, tom ii, pag. 307-311. Colonia;, anno mdcclx.
(l)

lonius

TUEINEB.

ToMUS XV.

19

146

HADRIANl

II

ANNUS

1,

CHRISTI 868.

nedictina S. Mauri congregalione, Sedi Apostolictc

S. Hilario, terUo
gressi,

eosdem Nortmannos fuere aget

proxime subjectum, adjunctum liabens oppidnm, vulgo Redon, ut notat Mabillonius in NoUs ad eanulem Vitam. Colitur Comvoio die v Januarii. 17. Moritur .S. Nicolmis Acannetorum archimandrita. Obiit et sancins Nicolaus Studita

quorum
iniscrunt

plures occiderunt, caiteros vero in

;

fugam

luntaria oblatione

de omni prtEda, cxcepta vodecimam sancto Hilario contu

lerunt . Erravit itaquc auclor Vita; S. Conwoionis

abbatis Rolonensis, qui ait
lalur,
:

Salomon

rex appei-

monasterii Studii Constanlinopoli pricpositus, cujus

non quod revera

esset,

sed quia circulo

Vitam publicavit Combefisius

Graico-Lat. et post

in auctario Bibliolh.

aureo

et purjiura conccssione Caroli

Augusli uteId
nisi

eum

IlcnscUenius ad diem iv
sese fuga proripuerat,
,

balur, idcirco hoc

Februarii. ut Photii

suo monasterio

nomine censcbatur. hoc anno factum, et Carolus Calvus non

enim
post

congressum ac

insidias vilaret

sed post

ctus,
et

annos sepiem viuctus ad idem monasterium redum carcere ad bienniiim dctenlus est. Barda
Michaele
occisis,

Salomonis mortem imperator renuntiatus. Porro regis nomen a Carolo hoc anno Salomoni duntaxat,

mox

Basilius CECsar
susciiiit,

Romani

imperii sceptra moderanda

jubensque sa-

Synodum, post redditam Ignatio Pontificalem Sedem Nicolaum obsecravit, ut et ipse monasterii sui curani reciperet, una secum obsecram
fieri

crationis intercessorem

episcopum adbibens

Ve-

rum cum hoc ab

posset, is

ipso

iniperator obtinere

non

mulla animi voluptate abaularemisit

se crebrius accersebat, ejus

quanquam etiam ad

impendio simplicitate atfectus , inquit anonymus Sludita inejusVita. EiidociamMisWW imp. uxorem, qute in gravem morbum inciderat, et omni medi-

concessum fiiisse ejusdem Caroli anno DCCCLXxvii edito, cap. 23, in quo ipse jam imperator ait Qualiter regnum quod necessitate Britonibus quondarn juramento confirmatum fuerat, quia de illis quibus firmatum est nullus superstes est, a fidelibus nostris recipiatur . Quare cum Salomon ejusque filius anno dccclxxiv sublati fuerint, mandavit Carolus tunc imperator, ut eo iiomine imposterum abstinerent, quod factuin est. Qui enim postSalomonem Britanniai praifuere, non
iisque qui superstites tunc erant,

eruitur ex Capitulari

liii,

reges, sed duces appellali sunt.

19. ScRvientibus

Normannis in Burgundia

reli-

corum
tradidit

auxilio

desiiluta

erat,

sanitati

reddidit;

quicc S. Yiventii transferuntur.

ventii presbyleri auclore

In
post

Vita S. Vi-

multaque miracula

patravit.

Tandem

animam

anonymo
diem
xiii

SKculum x
siti

abducentibus sanctis angelis anno vitfe ipsius sepluagesimo quinlo, a nuuidi autcm creatione sexcies millesimo trecentesimo septuagesimo
sexto, die quarlo

scripta et a Bollando ad

Januarii quo Vicolitur,

venlius Vergiaci in ducalu Burgundiae

recilata, cap. 8 legilur,

Normarmis hoc anno Ecet

mensisimparis, primaludictione,
ille

clesias ct

sepulchra sanctorum evertentibus, innu-

qui est Februarius , ut habet idem anonymus,

merabilia sanctorum confessorum

marlyrum

ideoque hoc Christi anno quo annus

Mroi

mundanaj ConstantinopolitanaD

cuiu

mense Au-

corpora a propriis mausola^is a fidelibus sublata tuncque reliesse, et ad alias provincias delata
:

gusto absolviiur. Ha?c Vita Baronii tempore non exlabat, sed sancti Nicolai archimandrita} Studita-

quias sancti Viventii, cui sanctus Hilarius in Pictaviensi territorio castellum dederat, in

rum,
in

ordinis

Acajmetorum, honorabilis mentio

est

Epislola Nicolai papai a Baronio an. Dccci.xv,

num. 93 recitata. 18. Salomon BritannicB dux ob belliim Normannicum rex dictus. SalomonMmrn Britan-

dux Carolo Calvo, mandavit, inquit annalisla Bertinianus, ut haud ipse pergeret ad expugnandos Norlmannos qui rcsidebant in Ligeri quia isdem Salomon cum valida manu Brittonum paratus erat illos aggredi, tanlum utadjutorium ex parte Caroli baberet. Ad quem idem rex pra;niitniaj
,

Engelramnum cainerarium, et ostiariorum inagistrum, alque a secretis consiliarium suum, cum corona auro et gemmis ornata, sed et cum omni paraniento regio cuitu excullo, Carolomantens

quo cae quiessanctorum pignoribus ad Arvernensem urbem, cujus episcopatum regebat Agilmarus, dei)ortatas fuisse. Ibi reliquia; et monaclii, quieascomitabaniur, collocata; sunt infundo,quod in Burgundice partibus in comitatu Amauso, sex miliibus ab Arari flumine, conslruxerat. Quo loco a Normannis postea everso Vergiacum Manasses comes circa annum cmxxiv fundavit, et ainplis possessionibus dotavil, S. Viventii et aliorum sanctorum reliquiis in locum illum translatis. Ab eo tempore Viventiiis Vergiaci in magna veneratione fuit. Mortuus est sanctus presbyter circa annum CDXiii et tempore S. Hilarii Pictavicnsis episcopi
cebant,

cum

aliis

floruit, ul in ejus Actis

habetur.

num

filium

suum diaconum
sicul

et

abbatem,

cum

Normanniarerjno MercicB recedere coacti. Normanni, qui anno superiori Eboracensium

20.
fcedaranl, praisenti in Mer-

scara e
:

Salomon ci mandaverat, misit el inde Audriacam villam gralia venandi perrexit. Scara qu;c cum Carolomanno a Carolo rege trans Sc(|uanam missa, terram quidcm vavestigio,

fines ca;de ct incentlio

cios ferunlur, ubi civitate et arce Notlingamiensi

potiti,

hyemare

rex Etlielredo
fratre/1 //rerfo
rat,

slavil, sed nuUius uliiitatis efleclum ex Nortniannis ad quos rcsislendum missa fuerat, faciens, jubcnte rege Carolo, rediit ct sic unus^iuisque ad sua pcr:

conslituunt. Burrhehedus Merciae Occident- Saxonum rcge ejusquc seu Alvredo, quorum sororem duxe-

cum magnis

viribus ad

urbcm
allici

accedit; sed

Normanni

castro muniti, nec

ad pugnain, nec
pacis

rcxit.

Pictavienses

autem

vota

facientes

Deo

et

arcc exturbari potuere.

Ad honestam tamen

HADRIANI

II

ANNUS
omni
refert

1.

CHRISTI 868.
II

147
Occi-

coiKlitioiiem venire coacli sunt, ct urbe ac

DCCCLXX expugnatum. Prajterea Ludovicus

dentis imperafor,

provincia cessere, ut narrat Ingulfiis,

f|ui

quem

ipse,
pri-ja

postea Cliarlam donationis monasterio Croylandia?

a

Rurrhedo rege factam, in cujus (ine lenitur alsluiiregium chirographum meum anno Incar:

more vocat fantum tov Francioi, jam ab anno

decessorum suorum 'Kfx-fjia;, id est, regem

dccclxvi

Barium obsidione
et

cingebat, et varia ex centum

castris a Saraccnis occupalis

illis

quinquaginta

nat. Doniini nostri JesuChristi octingentesimosexa-

in i)otestatem rede-

gesimo octavo, kal. Augusti, apud Snotiiryngham coramfratribusetamicis et omni populomeoinob-

gerat,

paganorum congregatissancttcCrucismunimine confirmaviB.Tuni post subscriptiones Ego Besorredus rex Merciorum intimo animi affectu, totisque pra;cordiis gratias exsolvo speciales omni exercifui meo, maxime famen viris Ecclesiaslicis,
sidione
:

tam hoc quam duobus superioribus annis. Insuper Ludovicus Aug. in Epistola ad Basilium imp. dafa, et a Barouio anno dccclxxi num. .^1 et
seqq. recifata, queritur doinus

perio subditorum direptas fuisse

Sclavorum suo imNon enim cou:

grue gestum est, ut iisdem Sclavinis nostris cum navibus suis apud Barim in procinctii communis
utilitatis consistentibus, et nihil sibi

episcopiset abbatibus

aliis

etiam inferioris statuset

adversi

immisua;

dignitatis; qui licet piissimaj menioriiE rex (|uon-

nere putantibus, tam impie

diriperentur . Quare Sclavi

domus quoque
seu
Croali
suis navibus

dam Ethelvulphus
liberos

pafer

meus per sacratissimam

miiitari vos

maritimi

chartam suam, ab omni expeditione

reddiderit, et

Ludovico imp. subditi

cum

ad BaDal-

ab omni servitio saiculari

rium oppugnandum cum

ca;teris Croatis ef

penitus absolutns, d'gnissima tamen miseratione

matis Basilio imp. subditis convenerant; quod ta-

super oppressiones Christianae plebis, Ecclesiarumque, ac monasteriorum destructiones luctuosas be-

men Porphyrogenneta
,

avo blandiens dissimulat.

in

nignissime compassi confra ncfandissimos pnganos exercitum domini prompfi ef spontanei conveut tanquani martyres, Cliristi cultus sancto
et

Ludovicus Aug. in eadem Epistola num. 65 respondef haec ad Basilium imp. qui questus fuerat
de paucitate Francorum
diu demorante,
reinur adventum
inqiiit,

in

obsidione Barii

Cum

nistis,

stolo frafernitatis fu;e (id

sanguine vestro augeatur,

gulfi

Barbarorum

supersti1-4

est exercitu navali) et illius

et in

jam minime

prajstola-

fiosa crudelitas effugetur. Ita

habetur pag.

In-

anliipuis

nuper Oxonia; infegri publicati, Idem habef aliique historici chronographus Saxo Angli. Baronius famen qui in Codicem Ingulphi, in quo annus Incarnationis non cxprimitur, inciderat, hanc donationem cum anno dccclxxiv, ut ibidem num. 3 videre est, copulavit. 21 Grceci consiliiim ineunt de Saracenis Bario Porphyrogenneta in Vita Basilii imp. pelleiidis. avi sui num. 55, reievl Saracoios Ragusio pulsos
, .

anno de obsidioue Barii nihil omnino fieri putaremus Omnes ad suas redire permiseramus, his solum refenlis, quod ad prohibitionem recipiendorum alimentorum sufficere credebamus. Et hoc esf (juod stolus insperatus ap:

parens, nonnisi paucos nosfros invenerunf.

Verum-

tamen

adliiic in Italia fixo pede,

confinue

eam

incursasse,

adhuc pauciores quibusdam horum diversolanguoregravatis, effecti, antequam Baris caperetur, fres Ammiredas, qui totam Calabriam depopulabantur et numerosam multitudinem Sarracenorum prostraverunf ct magnam
isti

pauci, et

cenfum quinquaginta munitis oppidis qua sponfanea deditione, qua obsidione vique in potestatem suam rcdaclisB, et imperaforein ha?c audicntem valde animo discruciatum fuisse existimantem quffi Ragusinorum causa gentisque omnis Dalmatarum missfe fuerant copiae, Niceki Oorypha patricio ductore, adversus tantam Barbarorum miiltitudinem haud satis pares esse. Quare pnideiiti consilioiiiilo, ad Ludovicum Franci;c regem et ad

vestratibus salutem divino beneficio contulerunt.

ingens ex tunc facta

Quare non solum Calabritanorum Ismaelitarum est dimiiiulio, sed et Barensium

potentatus oinnino dissolutio, ac per id ad capienfacilis

dum

adinventio b.

23. VictoricB

Francorum de Saracenis.

Ad

haec in Excerptis Cliroiiici S. Vincentii de Vultiirno

pag. 695, apuil

Bariensis obsidionis

Duchesnium toin. ii de secundo anno legitur Sequentianno

:

Bomanum
copiis

antislitem iegatos mitht, ut ah se missis

ferant, ac

multis fultus

auxiliatoribiis

(iiempe

Ludovicus
aliis

adversus Agarenos Barii sedes habentes pugnain instruant jubens ut

eis
;

opem

cum

Aug.) Bariin perrexit ac cuin sa^pe dicto Sangdaii

(quem Porphyrogenneta Suldanum, qui

est

Sclavenorum
navigiis,

geiites

insfituttim

suum
modo

jiiveiit,

fransniisso Bagusii

incolarum ope suisque

niari. Ha;c

i|)soruin

Seodanus, appellat) Augustalis exercitus pugnam commisit, a quibus cxsui)erafus, aufugit, amissa

Dalmatarum
classi

conjunctis

viribus ingens

contractus est exercitus, iiuodqiie

prLcfectus longe

Boinaiuc

omnibus

solerlia

non modica parte sui exercifus. Dehiiic oinnia eorum safa circumquaquc coinhurens Maferem adiit, quain sine mora igiie cepit. TuncvenitVenusiam,

ac fortitudine prajstaret, Bariuin

Ihec l'orpliyrogenneta, qui

brevi capitur.
lib.

caslrametatusque in ea, coepit renovare,

iiide graviter

ef

idem narrat

2 de

Barim hinc

expugnans deinolitus

esl,

Thein. them.
22.
I<'(jedus

xi.

oralorie
tor
;

cum Francis sanciunt. Verum magis quam historice loquiliir inclytus iinpera-

positoque praesidio pugnatorum iu Canusia pra;cipue eos cornibus vcntilabat, etc. poslhac iteruin
ituin Orientanam in urbem. Sicque reversus est Bcneventum, atque annueiitc sibi dexterasuperna, cum jam ad extremitatem maximam perveuissent

Barii enim oppidi munilissimi obsidio hoc et

sequenti anno confinuafa, nec illud anle

annum

148

HADRIANI
cci^it ,

II

ANNUS
scili-

2.

CHRISTl 869.
j;csla

Sarraceni,misso exercitu Barini

anno

cel DCCCLXX. Ha3c etiam alia^juc iilurinia a Francis,

poslquam fedus cum Gra;cis sanxere, phjrogcnnetus silentio obvolvit.

Por-

HADRIANI

II

ANNUS

2.

CHRISTI

869.

1.
litteris

Legati Eadriani Pontificis

cum

ejiisdem

protectnm imperium, per quod Apostolica Sedes,

ipso auctorc, copiitum pro Ecclesia Constantinopolitana

ad

Basiliimi

Concilium.

imperatorem caiisa indicendi Sequitur Chrisli Ueclemptorisannus

sexagesinms
,

pielaUs opus

consummaret

et
,

ejus jain

oclingentesimus

nonus,

hidictione

secunda inchoalns

quo Hadrianus papa ad celebrandam Synodum OEcumenicam legatos Constantinopohm mittit. De liis enim hffic apud Anastain

jamque removens funditus casum inslauraret tandem aliquando gratulabunda, qui male ceciderat, staluni, et

mercenario, quininio lupo rapace

non parcente gregi penitus sequestrato, rectorem

ei redderet proprium, et pastorem reformaret legitimum. Igitur, o quani vobis est illa laudabilis, et ab omnibus veneranda; quam, inquam, est Sedes Apostolica iaudabihs, et merito a cuncUs mortahbus etlerenda, quae semper Catholicis subvenire consuevit qu;e seniper gaudere cum gaudentibus, flere cumflentibus non cessavit 3. Sed et tu, felix im]ierator, et muIUspraeconiis dignus qui verborum semina divinornm, non
;

siuni

Hadriano

Post

h;cc

cum

Epistolis

Donatuni episcopum Ostiensein, et Marinum diaconum Constanhnopohm desUnavit quibusejusdem Epistolas suo tantum nomine titulatas, sed et comnionilorium dedit his autem ct Stephanum Nepesinuni episcopum sociavit, eisque priTcepit, ut omne scandalum Ecclesia; Constanlinopolitanai solcrler sopirent et segregatis a Methodio et Ignatio sub satisfactione libelli, quem de scrinio suscepedecessoris sui, sicut ab eo luerant ordinati,
:

ut ager petris, aut spinis, aut vepribus occupatus,

sed ut terra bona, corde bono suscipiens frucluin

rant, proprias Ecclesias redderent

Photianis vero

sub eadem et strictiori satisfactione communicarenl quidem, sed sacerdotium usque ad recidivani
Apostolicai Sedis sententiam,
Nicolai papse judicio, protelarent . Sed

multiplicem

attulisti,

et

quasi verus Ecciesiastes

mox
dere

percepUs habenis imperii, Ecclesia; paci con-

manente sanctissimi reddamus

sulere magis,

quam

ad caiteras res humanas attenid

procurasti,

ac per

alter

quodammodo

hic apposite Eiiistolam Hadriani Pontificis ad Basi-

Salomon,
:

lium imper. decogendaSynodoper eosdem legatos missam ex Actisejusdem Synodi octavai' acceptam,
qua3 sic se habel
2.
:

Iladrianuse|)iscopus servusservorum Dci,

et iiiissiiiio iin[)cratori Basilio
lilio.

Deo amabili

Augusto

temporibus nostris apparuisti audisti quipiie verba Dei Patris tui, et non dimisisti legem Matris tuie adeo ut quae (iecessori tuo pro ea suggerebantur, ipse feceris. Et quia secundum ' Scripturam, nemo cst qui possit corrigere quem Deus despexerit, eo incorid est, l\acificus,
; ,

Christianissimo et desiderabilissinio
Legalionis
excellentia;

recto, divina pennissione deficiente, ipse correctio-

tua;

prastantissiApostolicffi

nes ejusdein

Ecclesiffi

operari satagis. intellexisti

mos gerulos ad

anteccssorein

meuiu

recordalionis papain Nicolaum deshnatos, nos licet inihgni suscepinius, innumerasiiue laudes ct gratiaruni actiones tota mente tota()ue prorsus intentioiic

mansuetudinisinnuunt, quibus vuhieribus sauciata, tc caditus consecuto imperium, (iua3 aiiud vos cst, manebat Ecclesia, et (|uod luec Sedes hiijusceniodi mederi possetvulneenim, ut
litteiic tuaj

Deo

persolviiniis.

Niinirum

(pii

et

inscrutabilia, quoriiiu

non

est

lacit magiia nuinenis; (|ui-

ribus,

niagislris

fidei

nostric

scrutatis,

li(|uido

didicisli, at(|ue ideo luec

curare cupiens, Apostolicaj

retjuisisti,

que omnia jura regnoruin, oinniunKiuo

potestalem,
his

contin^iiis

Sedis decreti remediuin sanissiine

iiirairum

cujus

tuum diebus
2

suscitavit cajlilus

mcdicamenUs

Ecclesia Constantinopoli-

Synod. Oct. Act.

Job. jx.

HADRIANI

IT

ANNUS

2.

CHRISTl 869.

149
Apostolica;

iana, SBepe pra^sulibusejuslangucntilnis, infirmata

Ecclesia! tuba, sanctus Yidclicet Sedis

vigoremque resnmpsit. Nain (luibusdam ipsorum nonnunqiiam errantil)us, t|uibusdam \ero imminentis persecutionis injuriam sustinenlil)us liajc scmper subvenire non destitit, illis scilicel tramitem directionis ostendens, istis pietatis manum semper extendens.
j)ristinam sospilatem
4. Itaque,
fili

papa

Lco

(cujus

sententiam

quidquid

ubique
de niaie
fuisse

Catholicuin est velut ca;leste uiiratur, celebrat, et

\eneratur oracuium)
esse

Cuiii Sccpe quKstio

(juis

accepto hoiiore nascatur,

istis

ambigat,

nequaquam

tribueudiini, (juod

nou doceatur

charissime, venerabilis seniper

Auguste
fratrem

erga sanctissimum coepiscopum nostrum Ignatiuni -vel circa schismaticum Photium, divinitus inspiratum, et justitiai zeli succensum te litteris intimas
,

noveris quidquid

et

coliatum? Neque eniin inter Pholiiim inrechum,et Maximiun Cynicum a Syuodo seeunda dainnattini vei inter ordinationes hujus et illius distinctionis alifjuid esse conjicimus. Atque ideo pari fine constringi debere videtur, qui par lialjuisse cum
eo principium, modis

omuibus comprobatur. Sic

peregisse
sise

nobis et universae Occidentaliiun Ecclepraisertim

quidem,
stitutis

et

juxta quod praifatus magiiiioquus pon-

per omnia placuisse,

praiter

cum

nihil

tifex universis

per Caesariensem Mauritaniam conscribit

:

quod Apostolica Sedes cuni totius Hesperiae praesulibus jamdudum agendiun decrevit, et nulla mora interveniente, perflciendo mandavit. Quffi videlicet cuni his omnibus proi)ter id
egeris,
cselitus

episcopis

Difficile

est,

ut bono

jieragautur exitu, quae

j)io.

malo sunt
in

inclioata princi-

Et infra

Non ergo

cujuspiam porsona

prsetermittendum

est, inquit,

quod

instilulis gene-

protecto imperio
et buniillimffi

tuo

grates

multifarias

reddunt, laudibus
nunl.

obedientitE tua; pra?conia

raUbus continetur; nec putandus iionor iile iegitimus, qui fuerit contra divinaj legis praicepta coiiatus.

exiiniis

indagare (inclamare)
,

nou

desi(jui
ejiis

Et certe

fideiissimus

et

jiriidentissimiis vir

Porro de sacerdolibus

^el

ctcteris,

Basiiius imperialis spatharius, preccs vestras nobis

jiro his in

contra pacem Ecclesia; facientes,

unitateni

perceptis ordinibus recipiendis muiii|ili;

scindere jirajsumpseruat, et in tratrem et coepi-

ces detiilit

et

adeo constans
pcrstitit, ut si

et

continuus penes
recipi

scopum nostruin

multilariani conunisisse proban-

nos

in

precibus

non legitime

decretum ab Apostolica Sede cieinentia tua more jiriscorum principum

tur, super (juibus etiam
jjostulut
:

jiosse

quodammodo

viderentiir, ipsius (ut ita dica-

mus) insoleniia

victi,

recipiendos esse profecto

sciat

dilectio

lua,

quia sicut diverso

eos defmiojiortere, jiur-

statuereinus. Veruni et circa hos post reversionem

niodo deliquisse releruntur,

tionilnis subjici

ita diversis

missorum uostroruni, j)ostquam rerum gestarum

nobis expositas ditferentias, et indagatas lii|uidius

non inconveuienier

pendinius.

Sedis iegatis, una

Quorum tanien diilerentias Aposioiicte cum fratre et commiuistro noquemadiiiodum nobis

tua

personarum, culparuin,
tes

et

provectionum quaiiia-

atque distantias,

si

quid miseratioiiis imper-

stro Ignatio convenienlibus,

desuj)er datuni est, moderandascomniisimiis.

5.

Verum
:

quia

jiietas

cum

Ecclesiasiica

tiendum, docente Deo, apud queni omnia possibilia non erimus penilus sunt, nobis fuerit reseratum inflexibiies; nimirum qui semper ad omne bonum
:

miscricordia nos ciica

est

exhortatur

illos ad id quod humauius tenoiunius igiiorare, quouiam ultra

cupimus
6.

exislere suasibiies.

quam dici i)Ossithinc, iateor, nicerore comprimimur,

immenfoque doiore
non soluni
beatee

consiringimu*'

eos

nimirum

Voiumus ergo per vestraj jiietatis iuiltistriam, iilic uumeiosum celei)rari Conciiium, cui nostii quoque missi prajsidentes, et cuijiarum perquod
soiiarumque diiTerenlias iiquido cogiioscentes, juxta in mandatis acceperunt, singuioruni iiijere
discretiones

memoria; decessoris mei papai

etiam sancto-

Nicoiai, quibus et ipse subscrijjsi, justis sanclionibus

creijerrime perceilentibus, veruin

exerceant.

iu

(juo

videlicet

sacrato

rum

Patruin regulis severissime, seu

punieutibus. obtineiidam,

pereinptorie

quodammodo Verumtamen projiler

proj^terque
laiitam

C(Ptu exsecrando vanitates concilii,

quod

adversiis

pacem

faciiius

actum est prorsusinjuriam, cuncta decernimus exempiaria prorsus a possessoribus suis

Sedis hujus
abiala,
in

multitudinem, sitamen resipuerint, misericordiler iiberandani (ut cum sancto Gelasio papa dicamus)
necessaria
Apostoiica;

mediumque
:

deiata,

contempiaiitibus

cunctis, igne cremari

iiiietex his

nec superesse apud quem-

rerum dispensatione constringiiiuir Sedis moderamine convenimur,

decrela iibrare,

et
sic

oninibus salteni iota

dignitate,

unum,

vel

ununi
totitis

ajiicein, nisi forte

quis totius clericatus, imo

canonum palernorum
pra3suium
inetiri,

et relro

nominis
siis,

Christiaiii

anathemale
iios

jiercul-

decessorumque

nostrorum
necessitas

prascepta

carere voiuerit.

Non

enini

tam

detestaii-

ut qua3 prcesentium

temjjorum
iieri, tein-

restnurandis Ecciesiis reiaxanda deposcit, adhibila

consideratione diiigenti,quantuin potest
jiereiiius
:

quod etnos

ffiijua

jiossuinus jiro lucrandis

Ariminensi sub Constaiitio, vei Ejihesino a Dioscoro congregato Latrocinio coniparandum dccernimns. Accendatur igitur circa protectorum tuorum reverentiam, beatorum vide-

duin coiieginm,

uisi

fiatribus ratione j)rose(iui,et teinporuinnecessitati

iicct

Apostoiorum principum,
;

fili

charissime, tua;
jiriesti-

consulendo penitus iniilari Photii duntaxat ordinationem ab hujus moderamine pietalis iuterim
:

zeius pielatis

et lantoriim licta

commenta

gioruin remanere nuiio

liatur
:

modo penes
liaic

aliquein

pa-

prorsus

excipieiites,

eamque

j^assim,
Dicit

et

j)rtcter

sed

si

quisquani
iii

defendere, vei occul:

examen nullateuusadmitteiites.

enim

altisona

lare, sibique

posteruin servare tentaveril

tua

150
publicis legibus

HADRIANI

11

ANNUS

2.

CHRISTI 8G9.

pronuilget niultiplcx sapientia,

cpiscopoc,atque filium
dantcs

meum Marinum

Apostolicie

quul hujusmodi persona post imperiale debcat vel quantum edictum rcdargutionis incurrere
,

Sedis diacouum, consiliarios nostros, tum

pietati,

commen-

convcniatsi non correctionis, saltem

incidere
;

'

correctionis

quatenus per boc pura conscientia cum Psalmista de ca^tero canere valeas ^ Odivi congrcgationcs maiignorum, et cum impiis non sedebo
: :

precamur, ut eos ob amorem pra^cipuorum Apostolorum Petri et Pauli, a quorum Sedc niittuntur, bcnigne suscipias,ettanquam nobismetillis

ipsisaures credulitatis accommodes, familiaritatis

videhcettua; fiduciam

impendens,

et prajfatos

lavabo inter innocentes manus meas, ctc. 7. a Insuper exhortamur, et salubri suadcre
studio procuramus utimperatoriaeinstanfijc veslra;

in eis eximios intercessores tuos Apostolos reve-

renter attendens. Quos ut celeriter ad nos remittas,

obnixe deposcimus. Cupimus enim tam de sanctae

Ecclesiae redinfegrato
tuae

amiexa sententiarum capitula , qua; synodice in Ecclesia Dci, ubi sanctum corpus Apostolorum Petri principis requiescit, pro abominandis profanis conciliis Constantinopoli a Pliotio, tam adversus
Sedis ApostolicaB reverentiam,
et

statu,quam de incolumitatis

concesso divinitus dono scmper in

,

Domino

gratulari

ac per hoc hortamur et deprecamur, ut

apud vos pullam eos

tuffi

moram

sustinere faciatis, sed

quam

contra fratris

benignilatis solatio freti, vclociter

illic

deomnibus,

comministri mei Ignatii pontiflcium congregatis,

consonantia promulgavimus, apud vos Synodo cunctorum subscriptione roborentur, et singularum archivis Ecclesiarum provide re-

quae

secundum Deum geruntur, nos adventu

lajtiores.

communi
in

suo constituant
9.

Commendamus

etiam clementiae tuae tam

in

reverendissiiiium etsanctissimumfratrem

nostrum

condantur.
Porro divinitus protectum imperium tuum precamur, ut Basilium, Petrum, Zozimum, et altcrum Basilium, qui scelerum suorum conscii, et cupiditatis ardore succensi, propositum deserue-

Joannem metropolitanum
directus est,

Sylei,

qui

a fratre et

coepiscopo nostro Ignatio ad

Sedem A[)ostohcam
et

quam

etiam gloriosum

spectabilem

runt, ct sine commendatiliis litteris Constantino-

virum Basilium imperialem spatharium, qui cum eo a Deo conscrvando trani|uillitatis tuaj imperio destinatus cst qui tanta postquam illinc profecti
:

polim properaverunt, ad nos per praesentes Apostolicffi Sedis missos remittat, quatenus diim proquae proptcr Dcum primitus fessionem ct loca
,

sunt, offendicula (ut dicimus) pertulerunt, ut pro-

perantes nullum paene periculorum quae Paulusin

Epistolis suis dinumerat, evasisse videantur.

Qua-

elegerunt, repetierint, et tibi ca^Ieste pra?conium

propter dignis sunt vicissitudinibus a pietate vestra

conferatur; et

illis

suarum lucrum animarum,

autcm,
si

di-

remunerandi, qui pro Ecclesia

tot et talia

Christi,

proque in-

vinitate propitia, concedatur. Alias

san-

juncta sibi a pictafe tua legationis consummatione

subire promptissime consenserunt. Aiterum vero nominatum in scriptis tuis metropolitam, Domino dispensante, non vidimus quia enim, sicut iste a revercndo patriarcha Ignatio, ita seorsum ille a Photio tyranno mittebatur, volcns Deus ostcndere non in duo Ecclesiam suam fore scindendam (qnod videlicet malum Jeroboam,

ctorum Patrum regulffi calcari minimum vel contemni tentantur, eos impune profecto nullus penes se retinere prorsus audebit. Apud nos quidem a
rudimentis ablactati, et sanctE sunt conversationis habitum consecuti, quin et in monasteriis nostris ofOcium i^resbyteratus adepti. Interim tamen cos
,

quod sunt excommunicati donec ad nos redierint, tanquam sacrorum violatores canonum,cognoscere volumus. 8. His ita pradibatis, obsecramus divinitus redimitum tranquillitatis tua; caput in coepto pie,

quondam

in Israal

'

rex impius egit). Nolens etiam

nos auctoris hujusmodi schismatis nec ipsam quoque visionem iiercipere, antequam ad nos perveniret, justo judicio suo, pelagus cooperuit eum. Et
qui populum Dci diviscrat, divisa est super aqua, devcnitque in profundum quasi lapis.
dO.

tatis

opere circa fratrem et consacerdotem

meum

eum

Ignatium persistere, atque a decretis Apostolica;

Sedis in nullo

quoquo modo

deviare, sed

promulnoli

gationibus ejus arctiiis hocrens, a proposito

imperium vcstrum, quia

:

recedere; ct quousquc unitas fiat Ecclesia;, nulli nemini quippe studc, quECSumus, desidiaj cedcro
:

unquam, bomun coepisse et minime consummasse. Quamobrem ut legnum, quod lempoprofuit

ralitcr assccntus es,

moveatur a Deo rcdimitum pra;fati legati penes nos precamur et obnixe fladiutissime morali sunt nimirum qui ut gitamus, non eis imputetur dimitterentur, non horis, non momcntis, non de-

Verum si

forte

perenniter adipiscaris, coro:

namque
[lictalis

pro corruptibili capias incorruptam

hoc

nique clamanfcs atque |)ulsantes ullis intervallis parcere consenticbant sed instantibus ct irremotis iaboribus, et sollicitudinibus omnium Ecclesiarum
;

opus perficero satage, perfectutnque coChristo repra;scnlare de-

Dci,

quas secuudum
fuit a die

'

Apostolum circumferimus
rctiuies

ram summo agonotUeta

ccrfa.

adscribalur.

Non cnim

ulla

nobis,

non

Postremo dilectos fratres meos, Donatum scili-

cet sancta; Ecclesia; Ostiensis, et

Stephanum

sanctte

Ne()csina' Ecclesia} revcrendissimos ct sanctissimos

pcrvcntionis eorum, tunc videlicet apud vos cst, causam traclanfibus; nuuc aliarum quoque parhum mundi ncgotia pcrpcti disponentibus. Pra;sertim motu more

otium

Ecclesiae, qua;

'

Locus depravalus.

^ l>i.

xxv.

3.

Heg.

XI.

'^a.Cor. VI.

HADRIANI

II

ANNUS

2.

CHRISTI 8G9.

151

cuni ad lianc solani controversiam, qua pro Ecclesiai

stratorum, mandatorum, cffiteroru lique palatinoriim ordinum cuni

orilinibus ad

Constantinopoliian;c

commotione

pelimur,

digne niodificandam, licet prolixum fuerit ipsum tempus, non sufticere crederetur revera, quam
interius et

omnibus clcricorum planetatis portam Auream veniunt. Ibi a Paulo librorum custode, et Josepb vasorum custode, siiiuilque Basilio saccUario Ecclesiasticis induti ve-

nare, ac

omni diligentia nos oportebat examieorum quuque qui longe sunt fratrum et
: '

stibus salutati

cum

syncellis patriarcha} Constanti-

coepiscoporum nostrorum super boc consen<us,imo consilia prtcstolari Salus enim, teste Salomone, ubi multa consilia. Non eiiiin in ali(|uem horum
liinc

nopolcos solemniter

procedunt.

Omnis populus
siciiue

cum

cereis ct

lampadibus iirosequitur,

ad

Irencs palatium descendentes, in tur Magnaura,

candidato,
et

domo

qua; dici-

indignetur vestra tranquillitas, quos non proimpcdivit aliqua tarditas

:

a Joanne a Secretis spatharioque

priae voluntatis

sed mul-

Strategio spathario candidato,

qui

tiplex probibuit

numerosarnm

Ecclesiaruni

per

subministrationis gratia fuerant deputati, laudabiliter

industriam nostram sublevandarum propcrare necessitas.

suscipiuntur

per quos imperialia mandata

Piissimuin imperium vestrum gralia su-

snscipiunt devotissime proculdubio suggesta,

forte

ne

perna custodiat, eiqueomnium infidelium gentium ferocitales ad exnltationeiii sancta^ Ecclesiae, potenti virtute substernat . Hactenus Hadriani papae ad Basilium imper. Epistola cui licet non inha;reat mensis et dies, quibus data est, tamen ex ejusdem Ponlificis Epistola eisdem legatis tunc
:

nioleste
in

ducerent, quod imperiali natalitio

imminente,
\1.

craslinum suscipi non valerent.

feliciter celebrato, misit

Quo

imperator

in

occursiim ipsorum omncs ordines palatinos.

Quibus prsecedcntibus ante imperatorem iu chrysotriclinio ipsis continuo assurgentem salutabundi

conveniunt, Apostolicas Epistolas impcratori
osculatur. De statu
offe-

data ad Ignatium patriarcbam, qu;E scripla habetur quarto idus Junii, Indiclione secunda, utique eadein ipsam scriptam essc die, possumus intelligere.

runt. Quas imperator per semetipsum suscipiens,

Romanaj

Ecclesise, salute

domni

Verum eam

ad Ignatium ab eodem
'^

Poiitifice

Hadriani
tatur,

summi

Pontificis,

dcque omni
osculatus,

clerico-

datam bic

brevitatis causa scribere [)rcetermittimiis,

et ipsa Actis ipsius
:

rum, senatorumque ordine

legatosque

ordinabiliter perscru-

habetur intexta
dere,

octava; Sy-

amabiliter

Ignatio

nodi, estque ejus exordium

Nec

scriptiira

pan-

patriarcha3 jussionem Apostolicam perlaturos absolvit.

Cum vero sequenti die ad imperatorem rcdeunt, taliter imperator eos alloquilur Sanctae Conslantinopolitana) Ecclesiic pcr ambitionein per:

nec profecto lingua

siifficit

enarrare. Est

ejusdem argumenti cujusnuperrecitata, scriptaad

Basilium imperatorem.

H.
cilium,

Lerjatis honorip.ce acccptis, aperitur

Con-

Acceptis ergo ab Hadriano Pontifice

vicacissimi Pliotii diversis scbisinaticorum fiuclibus

laceratae, sancta

litteris legati,

imp. et Ignatii patri;acba3 i)roficiscuntur Constantinopolegatis

ab Urbe egressi,

cum

omnium

Ecclesiarum Dei inater

Ecclesia

Romana,

sanclissinii

domni

et univcrsalis

lim.

Anastasium leguntur, oslendunt, quaj hic describenda sunt ait auctor Itaque multorum anfractuum
exce|)ti sint, qua? ai)ud
:
:

Quomodo autem

papic Nicolai, sicut in cis littcris,

tate

quarum

aiictori-

pra;sens pater noster Igiiatius, qui violenter

fucrat a Photianis expulsus, sedi propria! iiuper,

laboriosos

circuitus puneliantes,

tandem Cbristo

juvante Doniino, restitutus

intelligi, flda

est,

potest luculcntcr

praiduce, Tbessalonicam veniunt, in

quam

Basilius

Eustacbium spatharium candidatuin cuin officio sancta; Romantc Ecclesia; legatis obviam destinavit. Qui eos admodum honoimp.
sua; salutationis
rifice

cum

provisione consuluit. Quapropter nos omnibus Oricntalibus palriarcbis, melroiioEcclcsia; per

litisatque episcopis,

Romanae

per conligua itineris loca ducentes, Syllain-

briam, pervenerunt: ubi a Sisinio imperiali protospalbario el Tbeognosto patiiarchali cgumeno, qui
,

censuram sanctaj matris nostraj bicnnium praestolantes, propter Dominum petimus, nt Dei negotium viriliter peragatur, et landem aliquando auctoritate vestri
pestifera}

sacri collegii tain

tioiiis

Pbotian;e tergiversaet tran-

Romaeapudsanctissimum papani Nicolauin pro

tituendo Ignatio sedulus iiitercessor extiterat,

rcs-

scandala pellanlur, quatenus unitas

cum

(luillitas

optata diutius, juxtadecretum sanclissinii

quadraginta equis de stabulo imperiali, et totius mensa! argenteo apparatu, officialibus, qui sibi ad

papte Nicolai restaureiitur.

Lcgati

sancta;

Sedis Apostolicae responde-

omne

libitum famularentur, sunt exccpti.

iu (juo est Ecclesia mira!

Ad

Cas-

runt

Et nos ideo venimus, idco missi sumus. Sed

Orientiiliuin
cst)

trum Rotundum,

magniludicala,

neminem
statutum
stolica;

vestrorum (utnostra Synodo

li-

dinis, sancli Joannis Evangclistae

nominc Dco

suscipere possumus, nisi oblato

favore Augustali sabbalo mansionemsuscipiuut. Et

bello, cujus

Dominica, qna; qiiinta decima diesSeptcmbris

per Indiclionein tertiam (mensis initio

erat,

formani de scrinio sancta; Sedis Aposunipsimus, nobis fucrit satisfactuii!.

more

Gra;-

13.

liiiperator
et

et

patriaiciia

dixere

Quia

corum inchoatam),singuIosequoscumselIis aureis devotione imperatoria capientes, obvialis omnibus

scholis
,

novum hoc
s(;ritis;

inaudilum de

libcllo proferendo as-

videlicet

spathariorum

candidatorum

'

Prov. XI.

Oct. Syn. Act.

iii.

necesse cst, ut tenoris illius formain vidcamus. Nec mora, libelli forma prolata est,ct dc laliiio iii gra;cum coiivcrsaomnium notitia; declaratur . Reliqua autem qua; sequuntur, ad Synodi Acta

152

HADRIANI

II

ANNUS

2,

CHRISTI 869.
dixit
:

perlinent. Sic igitur, cum ita benigne et lionorifice legati Apostolic.T Sedjs excepli fnissent, qua? spc-

munus judiciscognitoris)

Etnos non propter

quam non ante nienscm Octobris inciioare pntuerunt. Extant ejns Acta diligenter excerpta, qu;E iiic a nobis non per singula qua^que verba snnt describenda, sed summatim reddenda. In primis legitur ei pnefixa Praclare viderentnr Synofiiun curavei'e,
fatio,

inhonoranliam Aposlolici throni hoc dicimus, sed quia anteriores vestri ascendentes missi Hodoaldus et Zacharias deceperunt nos, alia in niandatis habentes, et alia facientes.

Quibus persuasi
litteras

legali,

obtulerunt legendas Hadriani papaj

ad imser-

peratorem datas, quibus qua;

essent,

legatis ipsis

mandata

qua

infelix Photius jure perstringitur,

dum

coutinerentur.
scriptaj

Quaj

primum

latino

arbor infructuosa falce Apostolica succidenda \ocatur, necnon simulator, hypocrita, raptor, lupus, grassator, quique dennnn per anliphrasim Photins

mone, ut

erant, lectoe sunt a

Mariuo dia-

cono Sedis Apostolica; uno ex

lectis,

legatis, qu;c a regio

interprete translalae graece audits suntlegi. Quibus

nominetnr, non secus ac princeps tenebrarum Lucomcifer appellatur pessimus omnium dgemon
:

Deo pro tanto beneficio per

stolicaj

etablgnatio patriarcha etareliquis episcopis Romanum Pontificem

Sedis legatis jussa; sunt
legi

mendatur etiam zelus Nicolai Ponlificis adversus eum, cujus rei causa alter Elias sit nominatus.
Ejusmodi igitur Praifatione praemissa, in ipsa Synodo celebranda, in primis moremajorum tempus
ila describitur,
1-4.

impertito, gratiai redditne sunt. Post haec ab Apo-

legatorum

patriarchalium sedium Orientis litterK, quas ab

divino implorato

piimum

auxilio

ipsarum patriarchis accepissent. Pro patriarcha Antiocheno (quod sedes illa vacaret) satisfecit qui
aderat Elias Tyri episcopus, tenens locum patriarcha?, sede vacante.

Celeljratio

ConciUi octavi OEcumeniciCon-

stantinopolitani ciim suis singiilisdecem Actionibus

Venerunt

lii

aute ferme bien-

pro cnndemnatione Phntii quod Basilii imperatoris

pietas illustravit.
Spiritus sancti.

niuni,

ut in Actione

quinta inferius enarratur.

In

nomine

Patris, et Filii, et

Lectse vero sunt litterseTheodosii

Hierosolymorum
Honorabilissimis

Amen.

palriarchae ad patriarcham Constanlinopolitanum

reddita*,

consulatus amicoruni Christi et imperalornm nostrorum Dasilii et Constantini perpetnorum Angustorum, Indictione

Anno

terlio

quarnm estexordium

piissiniorum

Ex quibus quaedam, quae pertinent ad prasentem statuni ejus

et cultu dignissimis litteris, etc.

tertia,

mense

Octobris, die

qninta, feria quarta,

Ecclesiae intelligendum, hic describenda sunt. 16. Significaturenim ex illis, Hierosolymorum Ecclesiam sub Sarracenorum jugo positam hoc lempore pace frui, non sine tamen trepidatione, ne aliqua levi occasione ab iioste Christianae reli-

prsepositis pretiosis et vivificis lignis (sanctse

cis),

Cruin

et

intemeratis

salutis nostrai Evangeliis

dextris partibus catechumenorum nominalissimi templi sanctae Sophia; .Haic qure ad tempus atque locuni Synodi celebrata^. Qnod autem ad personas,

nominatos Apostolic Sedislegatos et Ignarecenscntnr interfuisse qui tium patriarcham lenerent locum patriarcharum Antiochiae et Hierosolymorum, pariter imperaior unacum pluribus patriciis viris clarissimis. Quibus considentibus,
praeter
,

De paceautem docet autem utique, sanctissime, causam, ob qnam neque scribere, neque mittere
gionis arrepta perturbarelur.
his

verbis

Nosti

potuimus ad vos, ne

forte fieremus

penes potestavel suset

tem quae nos tenet, existimationis malae picionis. Etenim multam benevolentiam
passioneni

comnobis

ingredi jussi sunt episcopi,

qui

nunquam

desci-

ostendunt

in

nos, licentiam
et

vernnt ab Ignr.tio gloriosi confessores ejus causa multa perpessi, omnes numero duodecim, et non amplius. Ex quibus plane considerare licet magnum atquc miserandum Orientalis EcciesiaB naufragium,
in

pnebentes acdificandi Ecclesias nostras,

sine probibitione
in

tenendi

mores

nostros, juste agentes, et

nullonobis injuriamvel violentiam infenintes.

Et paulo post,
legatos ad

quo

prffitextu,
ita

vel
:

colore miserit

qua

ii

tantum

sint inventi perstantes fortes in

Ignatii,
:

Synodum

declarat

Nosti

autem

fide

legitimi

patriarchaj

c^teris

Photii

utique, sanctissime, qu.ia multa temeritate et ausu

exescranda

communione poUutis
iis,

cum tamcn

an-

hos

transmisimus praecipitanter
quasi

et

audacter ad

numeratis

qui recanlanlcs palinodiam Synodo

subscripsernnt, in finerecensentur interfuisse huic

Synodo centum

et

duo

episcopi.

Ita Nicelas. Jussi

igitur hi sedere, laudati prinnim; et nbi

omues

Sarracenorum apud vos in custodia consistentium. Precamur igitur et rogamus, ut loquaris ad aures a Deo coronati piissimi domini nostri, quod donet nobis
ereplionem
quotquot voluerit magnifica ejus dominatio Sarracenos, ad salisfactionem nostrorum, ct insuspeclam repraesentalionem meorum, quinimo, et salutem
nostram,
et

quorumdam

ordine consedissent, jussa est legi ejusdem imperatoris Basilii exborlatio ad

eos omnes, qua; recta

Synodum, qua monuit sunt judicare, quod nomiest.

natnm Epanagnosticum
legati,

tegmen omnium npstrum.

Si

15. His i)cractis, rogati sunt Apostolicaj Sedis

tam ab
erit in

impcriali,
talilcr

quam

a vestra providentia

enim non

mandatum

ejus a
:

dere.
in

Tnnc ad

ha;c ipsi

quo missi essent, ostenHoc nos non invenimus

vicarii

1'uerit lioc

omnimodam

ordinatum, pavor non modicus perditionem nostram, cum

universali

Synodo faclum, ut
.

senioris

opportunitatem invenerint

Romre

a quolibet

perpendantur, utrum talcm exi-

eumdem

. Sed quae idem aJ Ignatium munera millat, ex eadem cjus

:

slimationem babeant

Tunc Bahanes

famosissi-

Epislola sic accipe

mus

patricius et PrtCposiius (gerebat hic in

Synodo

17. Inlcrea sperans

penes sacratissimam et

HADRIANI
solertissimam affeclionem
cordi
tra,
siiiit
:

II

ANNUS

2.

CHrxISTI 869.

153

tiiam

impetrare quai
cinn mi-

auctore contra Sedis Apostolica? reverentiam con-

poderein

el siiperliiimerale

gregaturn
20.

est,

anaihematizare

disinlerit.

pontificalem stolam sancli Jacobi Apostoli et

Sequimur autem sanctam Synodum

et

Domini primi arcliiepiscoporum, (Hierosolymorum scilicet), qua antecessores mei patriarchae circumamicli, semper in sancta Sanctorum ingrediebanlur sacerdolio fungentes, \idelicet sanctam memoriamVita5,(Resurrectionisscilicet), etsanctum
fratris

amplectimur,

papa Nicolaus, cui et ipse, domine coangelice ^uinme Pontifex Hadriane subscripsisti ante sacraiissimum Petri Aposiolorum eximii corpus celebravit. Siinul
beatce recordalionis
, ,

quam

et

quam

iu ibi super

ipsum nuper

egisti, et

omnia

coluere, (jua et ego indutus

sum eamdem
mihi
,

gerens,
,

qute in his statuta sunt

secundum

decreii vestri

iuo

desiderabili et

lionorando

capiti

ex

aniore et dilectionis
sanctifica suavitate,

copia transmisi

quatenus
et

ac tactu sanctorum locorum,

utpote dignus perfruaris. Simul autem

sacrum

modcrationem, venerabililer conservabimus, recipienies quos recipiuni, et damnantes omnes, qui in illis damnati sunt, et pra;cipue jam dictum Photium et Gregorium Syracusanum parricidas
,

vas Cymiliorum sancta; Resurrectionis, craterem

videlicet

qui

contra

spiritalem

patrein
:

suum

argenteiun
niisi . Ila;c

cum
,

imaginibus intersutilem transmuuera missa sunt per Eliam syncel-

linguas exercere mininie formidarunt

perseverantes in
et

iiemque schismate sequaces eoruni, necnon

gratia

lum
Tyri.

legatuni

una cum Thonia archiepiscopo

autem missus
est a legatis

qui in illnriim communionis societate perinan-

serini,
18. Post hffic

communionis omnes
si

cum

ipsis di-

Apo-

gnos,

tainen vobis obedierini, judicantes. Etenim

se

stolica; Sedis legi libellus, cui

subscribere teneren-

quorum

quis

communioni

miscuit,

ipsorum

tur, qui ex schismaiicis rccipi in Ecclesiain vellent,

Hadriano papte, aut loco ipsius legalis offerreni, quo cum totus ferme cardo liujus verseiur Synodi, hic eum dcscribendum puiavimus; sic enim se habet
et

in

similem meruit in jnstificaiione, vel daumatione sententiam. Synagogas vero malignantium, imo speluncam laironum, ei convenhcula sanguinum, et fabricatorum mendacii, atque inventorum per-

versorum dogniatum, qua; sub Michaele iinperatore bis coiitra beatissimum patriarcham Ignatiuni,
et

19.
sancti.
iuis

In nomip.e

Patris et Filii,

et

Spiritus

Imperantibus domiuis piissimis, et perpeAuguslis Basiho et Constantino ejus fiUo a Deo

|)acificis

semel adversus Sedis Aposiolica; principatum

et delendcntes ea,

factiose conspiraverunt, insolubilibus anaihematis

coronaiis

magnis impp. anno

est recta; Qdei

ierlio,

mense

nexibus innodanuis,
nerint,

vel

ipsa

Octobrio, Indictione tertia.

gesta ipsorum celantes, et

non

potius,

si lioec

inve-

Prima salus

regulam cusio-

concremantes
ei

et anatheinatizantes,

usque

dire.

Deinde a Consiilutis Dei et Pairum nullatenus deviare. Unum quippe liorum ad fidem periinet, alterum ad opus bonum. Sicut enim scriptum
est
'
:

ad satisfactionem

obedientiam, dignos eadem

anatliematis sentenlia judicamus.

21. Porro de venerabilissimo Ignatio patriarcha nostro, ei de his quiexparte ipsius suui, quod

Sine

fide impossibile
:

est

placere Deo,

sic

rursum

legilur Fides sine operibus niortua est. Et quia non potesi Domini nostri jesu Cliristi pra;'^

aucioritas Apostolicai Sedis vesiraj decrevit,

toia

termiiii sentenlia dicentis Tu es Petrus ei super hauc pelram tcdificabo Ecclesiam meam ha;c qua; dicta suni, rerum probantur effectibus quia in Sede Apostolica immacuiaia est semper
:

mente sequimur, et religiosa devotione veneramur, atque pro nosse eiposse nosiro piaintentione ac spiriiali conflictu defendimus. Quoniam, sicut lirffidiximus, sequente.s in omnibus Apostolicam
Sedein, ei obscrvaiites ejus

Caiholica scrvata religio, ei sancta celebrata doctrina.

ramus, ui
stolica
et

Ab hujus ergo

fidc

atque doctrina separari

sequenies
in

omnia consiiiuta, speuna communione, quam Sedes Apopraidicai, esse mereainur, in qua est integra
in
;

minime

cupientes, et Patrum, et pra;cipue sanctoApostolicaj

:

vera Christianaj religionis sodalitas

eiiam sequestraios a
inter

proinitieuEcclcsiaj

rum

Sedis

i)ra;sulum

tes

communione
iion

omnibus Constituta
reses simul

cum

anathematizamus omnes ha;Iconomachis anaihematizamus

:

Caiholicffi, id est,

nonconseniientesSediApostolica;
sacra
esse

eorum nomina
mysteria.
ille

recitanda

etiam

Photium, qui contra sacras regulas, et sanciorum Pontificum Romanorum sacra decreta
repente

Haiic

autem professionem ineain ego

illius Ecclesia;

episcopus sanctae

manu

])ro])ria

de

curiali

adminisiratione

saeculariquc

scripsi, et tibi sanctissimo ac ter beaio ct

coange])apaj

miliiia sublatus, supersiite Ignatio patriarciia, in

lico doinino

suinmo

Pontifici ei universali

Coiistantinopolitana est pervasorie,

a

imo tyrannice
donec Sedis

Hadriano per logaios tuos, Donaium videlicet

et

quibusdam

schismaiicis
insiitulus

vel

aiialhematizatis

aique deposiiis

Ecclesia,

Apostolicai sanctioni

inobediens perseverans, ejus

senienliam tam de
Ignatio spreverit,

se,

quam

de patriarcha nostro

Slephanum, sanctissimosepiscopos, atque Marinum sancta; Caiholica; et Apostolicai Romana; Ecclesiae diaconum, obluli mense illo, die illo, Indictione quota, Siibscriptio. Ego ille episcopiis sancta;
illius Ecclesitc

ei

conciliabuli Acia,

quod

se

a
Heb. XI.

Matth. xvi.

huic professionis meae libello facto Hadriano summo Ponlifici et universali pa])iB subscri])si, et testes qui subscriberent, rogavi . Sequebalur in Codice ct subscri-

me

bealissimo

ToMUS XV.

20

154
ptio

HADRIANI
formata pro testibus
,

II

ANNUS

2.

CHRISTI 869.

omniaque

a legatis

nos, etc.

innumera aliaaddcnfes
:

in detestationem

tradita grajce scripla, ut quid

proQterentur,

pla-

diabolo similis hominis

dicenles pariter ab

eodem

nius intelligerent.
22. Porro non ignorandum, libellnm istum non ab Hadriano Pontifice primum, sed ab ejus prn2decessore Nicolao factum, et missnm Constantinopolim in rcmedium lapsorum sed quoniam tunc sedente Photio non fuit admissus, modo fuit Roma ab Hadriano itcrum missus. At vero non solum episcopi, sed et reliqui sacerdotes et clerici et monachi per chirographum et subscriptionem
;

Photio mcndaciter assertum, sedes patriarchales

cum
esset

ipso sentire in depositione Ignatii patriarchaj.

Sicut etiam

cum
:

in

Nicolaum papam jaculatus

est,

anathema, mentitus
sed et

sedes patriarchales

quod in eos, qui ipsius mendacium detexerunt, haud mediocrem exercuerit

ab ipso stare
crudelitatem, Qagris,
cxiliis,

proscriptionibus, at-

hujusmodirecepti sunt,
rius, qui interfnit,
se elaborata

iit

Anastasius bibliothecain latina a

in

margine posuit

qne carceribus, aliisque poenis superius suo loco et tempore recensilis eos subjiciens. 24. Quibus auditis et interrogalis nn libellos oblatos ab Ecclesia Romana Synodo otf erri vellent,
libenter consenserunt. Impositique sunt
illi

ejnsdem octavte Synodi versione. Lecto libello, et rogata de eo Synodi totins sententia omnium una voce ipse Jaudntus atque probatus est. Lectaque est definilio legatorum Antiochcnaj et Hierosolymitanae Ecclesiarum ante legatorum Apostolica; Sedis adventum habita Constantinopoli, cum morantes diu venire ab Urbe legatos haud diutins exspectare haberentin animo, cum jam (ut Anastasius ait) annum integrum illic Porro et discessionem pararent. morati essent eorum defmitio non alia fuit, nisi ut in omnibus obediretur Nicolai papae decretis. Quibus omnibus
,

super

lignum sanctae Crucis et sancfa Dci quatuor Evangelia, unde sumentes illi, et eorum palriarcha; Ignatio offerentes ab illo ex consensu Synodi superhumeralibus ipsis impositis, recepti sunt in
:

Ecclesiam. Simili

modo

qui post hos ad pcenitenet

tiam secuti sunt presbyteri

diaconi

pariter

eodem modo ab
ciliati

Ignatio patriarcha Ecclesia? recon-

sunt, redditis eis orariis,

tanquam
confinet

insigni-

bus. Post hos ultimo loco subdiaconi etiam pcenitentes recepti

libellus)
ctissimffi

sunt

omnes

(ut

eorum

rogantes admitti per intercessionem sanDei Genitricis Mariajet sanctorum Apostoac beatissinii papaj Nicolai. Orientales coluerunt

a plena Synodo comiirobatis

ab eodem patricio

Bahane rogatio
Sedis
legati,

facta cst, ut edisserercnt Apostolica?

lorum,
Ita

ct sanctissimi

quomodo Nicolaus papa absentem

iiscjue

plane

mox

post obituni

Pholium condemnasset. Satisfecerunt legati, recensentesque res gestas ab expulsione Ignatii

eum

ut sanctum

cum

sanctis a

Deo receptum in
judicati

ad

Romanum

Concilium, omnia recte, riteque,

et

ca^Ium Qui omnes

bire

ita

a sancta

Synodo simul

auctoritate legitima facta esse monstrarunt. Pari-

sunt venia digni, ut tamen aliquam deberent sn-

terque rogati legati sediuni patriarchalinm

venientes Constantinopolim,
nerint, sed ut execrabilem habuerint

cur

ob lapsum poenam, in hunc

:

modum

ab ipsa

Photium non conve:

prsEScriptam
25.

responde-

Sitremedium

et

salutem nnimffi ferens ac

si
,

quod nunquam ab ulla palriarchalium sedium Orientaliumeumreceptum

runt
et

probaverunt,

valde disci'etum epitimium, (nempe poena Ecclesiastica ita dicta

sacerdotum, videlicet)

quidem
caseo et

certo scirent, sed et

fice.

damnatum

Romano

Ponti-

carnibus vescunfur, abstinere a carne

ovo. Hi vero, qui carnes

Ex quorum responsione redargutum est falsiipsum conciliabulum Photii adversus Romanum Pontificem Nicolaum cui mentitus fuit interfuisse, et subscripsisse legatos sedium patriartatis
;

non comedunt, abstinere

et

a caseo, ovo, et piscibus quarta feria, et parasceve,

legumina
vino,

et

olera

comedere cum oleo

pauco

chalium Orientis. His absolutis, secutEe sunt acclamationes in Synodis fieri consuetffi, et prima;
Actioni flnis impositus est.
23. Die scptima ejusdem mensis Octobris itidem Indictionis tcrtim iidcm qui supra Patres,

facereque genuflexiones quinquaginta per singulos dies, et dicere Kyrie eleison centies, et

Domine peccavi
pcccatori centies
et

centies, et
:

Domine ignosce mihi

recensereque sextum Psalmum,

iisdem sacris rilibus ad locum Synodi convenere, ubi auditi sunt pro foribus stare quamplurimi
cpiscopi (pii olim vcl
a sancto Melhodio, vel

trigesimum septimum. Hajc tibi mando custousque ad Chrisli Nativitatem. Non autem habeas potestatem niinistrandi nec agendi quoquo modo, quae sacerdotum sunt. Et tunc in Natalitiis
dire

ab

magni

Dei et Salvatoris nostri jesu Christi recipies

Ignatio ordinati, lapsi descivissent ab codcni Ignatio, secuti

Photinm
et

alicnaj Scdis iiivasorcm

jussi

sunt ingredi,

Icgi

ab

cis

oblalus

libellus, in

quo, ipso ferme exordio ista de Piiotio dolentes se subdole supplantatos Erat, aiunt, vir alia qui:

sacerdotium tuum, ctmecum eris sacerdotio fungens, et ministrans immortali astcrno Deo. Ista est epitimioruni forma, qua perlecta, consuetis acclamationibus finis impositus est secunda? Actioni.
26. Tertia Aclio habita legitur
sis
sis

undecima men-

dem

loquens, ct alia cogitans, et

operam dans

Octobris,
sacris

iis

qui supra praesentibus, et pra^misinchoata.

mendacio, scmper proponebat bona, devenicbat antem ad mala, et erat [)otens ad superandum et dcci|)icndum, ut non sit factus talis, nec fiut
ullus

ritibus

Ubi

cum

alii

lapsi

hominum.

llndo

cum

talisesset, supplantavit

imo archiepiscopi noluissent libellum a Romano Ponlifice missum ad satisfactioncni suscifuerunt hi a Synodo non sunt recepti pcre
episcopi,
, :

HADRIANI
Tlieoiliiliis nietropolitaniis

II

ANNUS

2.

'

CHRISTl

8(39.

155
adduci, et
si-

Ancyroe, et Niccpljoriis
refractario.

Photius se invitum

est contcstatus

inetropolitaiuis Nicaese
lia;c

ingenio

Post

lenhum servaturum,
pans
:

vero jussione

Apostolic.T
Basilii

Sedis legatoruin
iiiiper.

Dixi

Davidicum male usurcustodiam vias ineas, ut non delinillud

:

jiissa!

sunt legi EpistolcC

et Ignalii

patriarcliac

ultima ad Nicolauin Pontificem, nec-

quam in lingua mea Posui ori mco custodiam, cum consisleret peccator adversum me . Ad quem
S.

non Uadriani Romani Pontificis ad Igiiatium, quibus icctis, et collaudatis, secutis consuetis acclaniationibus, finis Actioni huic impositus est.
27. Convenerunt rursus Patres ad eumdem sacrum consessum decima tertia cjusdem mensis cum duo ex parte Photii pseudoepiOctobris
,

Synodus

ha;c scriptis dennntiari mandavit in:

Quia opera tenebrarum habens in teinchpso, formidasti sanctam et universalem Synodum, qua; in lumine veritatis est congredi detrectantem
gregata,

ne manifestareris divulgatus

i)er

eam,
*

quemadmodum sanctum

perhibet Evangelium

scopi Zacharias atque Theopliilus intromissi sunt,

utenjue ex

illis

quatuor,

qui una

cuin Barsa

Quia omnis qui prava agit, odit lucem, ut non argnantur opera ejus. Sed scriptum cst ' In camo
:

legato Micliaelis imper. legatione functi sunt no-

et fra?no

maxillas

eorum

constringe qui non ap-

mine Photii ad Nicolaum Piomanum Poiitificem. Ili enim cum mendaciter jactarent, tum ipsos, tum Photium a Nicolao papa receptos, ut audirentur a Synodo, senatores, qui aderant, expeherunt, ut

proximant ad te. 29. Quibus anditis Photius, rursus vim contestatus, est introduclus, ct in inedio constitutus,

JHSsuque S. R. E. Icgatoriim interrogatus,

])iat

si

susci-

eham

Photius ipse, sivellet, audiri deberet

repu-

constitnta SS.
i[)sis

Patrum? Non
si
,

respondit. Et a

gnantibus autem Apostolicm Sedis legalis, ulpote quod sententia Romanorum Pontificuin condemex indulgentia nati audiri iterum non deberent tamen jussi sunt in Synoduin ingrcdi, et ultimo
:

legatis

qua;situs,

manorum
pondit
:

Pontificum
ille,

rcciperet Conshtuta Ronec verbuin ullum res-

sed ut

qui sine veste nuptiali inter

alios convivas inventus

compellatus obmutuit, pra;

vafreque verba
rei^ressit.

loco stare. Qui

cum

ab

ipsis legatis pra>cipue

fuit,

vero
re-

confnsione conticuit

a Marino diacono,

qui praesens

audili snnt
:

Etenim
csse

si

ea recipere dixisset, quibus se sciret

senten-

dicere a Nicolao Pontiflce

Photium rcceptum
litteris

damnatum, contra scipsum manifeste

acquievit,

darguti nianifesU mendacii,

iidein convicti sunt,

insuper Nicolai
est,

tiam promulgasset. Sedcumaffirmare in

damnum

cum

patefactum
,

1'hotium

suum non
et

tamen nec
profiteri,
et

ausiis est negare,

nunquain a Nicolao receplum

sed saii^ius con-

ea se

non

recipcre

quod probrosum
detestandum. Sed

dcmnatum. Quibuslechs,
ril

et legatis

patriarchalium
Photius fue-

adeo sciret
vafer
ille,

sibi forc,

ab

aliis

Ecclesiaruin interrogatis, an ab

illis

aliquando receptus
niissi

negantibus

illis

omniiio

est velare

Chrisli imilationem praitexens, ea ausus turpitudinem suam dc aUectato silcnlio,

foras

siint

illi

cum

dedccore mcndaciorum

affirnians se Christi

exemplo

tacere, cuin judicare-

opificcs

pseudoepiscopi Thcophilus et Zacliarias.

tur. Sic infelix vel silentio, vel compositis et

paratis

comse

Tunc ct Metrophanes Smyrnensis archiepiscopus coram omnibus testatus est, se ea de causa seductuin a Pliotio, quod ille sceleslus assereret, reccptuni sc a Roniano Pontifice et oinnibus patriarchis. Sed quo pnctextu isti se cum Nicolao Pontifice

ex diviua Scriptura verbis

Synodum

eludere posse cxistiinavit, elusus ipse atque confusus, cuin ibi contra se recitatas audivit Epistolas
Nicolai, cujus voluntatc se patriarchatum conse-

cutum

esse,

menlitus fuerat, sicut de communica-

communicasse jactarent ejusdein redditur manifestum

peregrinum

in
:

fine

Actionis

tione aliarum

sedium patriarchalium

falso

oliin

niinirum quud

fuerat gloriatus, teslimonio

carumdem

scdiuin le-

Roniana; esse Ecclesia; consuetudinisdicerent, nulluni

Pctri

episcopum permitli in sancti

nisi
fidei
Iii)ello

Basilicam introire,
:

|)rius

oblato
ruiit,

cum

hoc
et

ipsi fecissent,

satisfacluin puta-

Synodo redargutus, niinquamabeis Cum igitur sic undiquc convictus ille etcondemnatus haberctur, teinpus lainenresipiscendum a Synodo benigne impertituin est, sed ipse

gatorum

ibi in

fuisse recej^tus.

ut dici possent

communicasse cum Nicolao

recusavit accipere.

Quo

foras cjcclo, absoluta cst

Ponlifice.

cuin aliuin dedissent libellum, quo declararent atque jurarent, sccuturos se A|)osloliccC Sedis judicium nec sic (ut suo loco audisti
:

Imo

cum

solitis

acclamationibus Actio quinta.

sui^erius) admissi sunt

cum

aliis

episcopis ad

comtliro-

30. Sexta vcro celcbrata est viccsima quinta mensis Octobris, cui interesse voluit impeiator, atque primum peroravit in ca Mctrophancs metro-

inunioneni, eo qnod ab eo missi essent, qui

politanus episcopus Sinyrnai, cujus absoluta oratione, legali

num
situs

invasisset alienum. Pcractis his, finis

est

impo-

Apostolici

ab impcralore pelierunt

cum

acclamationibus ex morc, quarttc

non

relractari, sed cxccutioni inantlari qua; contra

Achoni.
28. Post haec

autem decima nona cjus

terlia Indictione,

inensis

Pliotium tyrannum definila tuisscnl. Rclecta; sunt liltera) Nicolai damuahuucin Pholii conlinentes;

Octobris,
stituto

eadem

rursiiin ex in-

coeunt Patres ritu sulcinui, cuni Pliolius

laicos vocari

ipse pra'ceplo imperatoris, jiissus est invitus acco-

idemquc asseruerunl duaruin patriarchaliura sediuin legati, iterum coram ii)i[)cratore testantes, nunquam ab i[)sis Photiuin fuissc rcceptum. Ad'

dere.

Uuein ut laicum, pcr

voluerunt
fsal.

Apuslolica; Sedis legali,

iioii jicr

episcopos. Uuibus

xxxvui.

Joari. iii.

'

Psal.

xsxi.

156
niissis

HADRIANI
auiem
in

II

ANNUS

2.

CHRISTI 869.

Synodum

cpiscopis qui erant ex

pudor, imo vero in

liari

Deum

dimicatio, nolle

unumhumiarbi-

parte Pbolii, auditis litteris Nicolai, et aliis propositis

quemque proprium
32. Si

conflteri

peccatum,

et
et

contra Photiuin a ca'teris patriarchis, interro-

propter Christum, et lucrari et se

multos.

gans imperator episcopos Piiotii, si acqiiiescerent adeo manifesto, atquc toto caslo patcnti judicio tonegantibus illis, tius orbis Ecclesia; comprobato
:

autem omnino hoc confusionem

efflciar

tramini

ego, cui imperii superposita est corona,

forma vobis

hujus optima3 humilitatis

atque petentibus licere sibi defendere Photium

eis

ex

ego, qui imperitus

clari

et insipiens

sum, bonura

ini-

unus Zacharias nomine Chalcedonensis episcopus prolixa oratione, sed vacua ratione conatus est Photii damnati sapius causam tueri, in qua ubi
pularet

tium ero vestrum, qui sapientes

:

estis et scientia

ego, qui in peccatis volutatus sum, primus

vobis tyjjus Oam, qui

mundi

estis, et virtuti

ope-

quod cardo

totius controversiaj

moveretur,
potuisset

probare in primis conatusest, justam fuisse Ignatii

depositionem, ut (luoquo
Pliotius subrogari
:

modo

post

eum

sod

nequidquam

hostis invenit,

Ego primus memet super pavimentum projicio, purpuram et diadema parvipendens ascendite ad genas meas, et super oculos meos incedite, nec reputetismagnum, imperatoris calcare scadatis.
:

ram

Ignalium efTutierat. Porro eidem satisfecit, respondens omnibus, et redarguens singula ab eo proposita vaua argumenta Metropbanes metropolitanus ejiisc. Smyrna!. Cum vero nec sic ille cederet veritati, nec monitioni acquiesceret imperatoris,

quod

in

pulas

cui superimpouitur a
pati

ne revereamini pedibus tangere verticem, Deo donata corona omnia

:

promptum

habeo,

et

agere promptius, quae

vobis
et

exprobrante eo adhuc
sicut

ipsis

Pliotii episcopis, eos,

ipsum, ex

laicis et

curialibus ab eo ordinatos,

ex patriciis videlicet,

profospathariis, spathariis et
:

quidem confusionera, mihi autem gloriam, claritatem conferre videntur. Neque enim in hoc curam gero gloriae meae, tantum ul videara comraunionem, unitatem, et unara Ecclesiarum festivitatem, tantum ne animae detriraen-

maximam

stabulariis esse creatos episcopos

illis

veronihilo-

tum

niinus resistentibus,
toris

et

abutentibus tanta imperain

clementia

legati Apostolicaj Sedis, represse-

runt

hominem jam excommunicatum

ipsi,

Synodo

patiar, et gaudeat super rae ille oraniura iniquod raihi micus diabolus, captivum sumens desiderandum est, tantum spei meae lampas insperate non exstinguatur, per quara festinabam cora:

loqui praesumentem, hoc nec

nec ejus simihbus excommunicatis licere post sententiam latam ; sed tantum oblatura si velint accipere libellum ab
Ecclesia

muni

illustrari Itetitia siraul et gaudio.

33.

Nescio quod erat satagendum

feci,

et

effl-

Romana,
ipsis,

et sic

veniam

pelere.

Negantibus
ad poeni-

omnino

imperator eos hortatus

est

velquos proponendos adraonitionis et deprecationis sermones, et non proposui. Vos de caetero videbitis. Innocens enira sum a
ciendura, et non
perditione vestra. Si vero et ad

tentiam, benignitate ]>rovocans ad resipiscentiam,

magnum
:

et

hor-

qua oratione

inter alia

multa perpetua digna me-

rendum

moria, habuit exhortationem istam aureis exarandam litteris ad perdilissimos illos pseudoepiscopos
Photianos.
31. Vos quoque, qui curatione indigetis ac medela opus habetis, pretiosa membra Christi, etsi nescio quomodo a malo da?mone detenti, a capite

judicium futurae diei vos remittitis, quasi pro vobis rationem daturos noscite, quia bene novi, quia nullus vobis jnstitiae sermo sive hic adest, sive illic aderit, nisi quantum in hac controversia, inventum extiterit. Verum si vultis
illud

aute illud judicium,conscientiffi vestrae interrogare

separati eslis

Yitis vera, quffi propter contentio-

judicium discetis amplius nihil, quam quod ab imperio nostro dicitur. Deponite igitur contentio:

nem importunam, imo

vero injustam, in amaritu-

nes,

fratres,

et

resumite
et

amorem

fraternitatis

dinem conversa es; amici et proximi nostri, etsi propter odium irrationabile ex adverso appropinquantes
et stantes,

fugite dissensionem,

unitatera amplectimini

odium
state

avertite, et dilectionem in

sinum

recipite

ac unitatem respueutes. Siisci-

cum

probabilibus, et capiti corapaginamini.

'

pite admonitionis

sermonem(nonaulem confundor

Recipite

per

parentiara

divinae

communionis

enim nos adduxit misericordia, quam circa voshabemus. Scrutamini intima conscientiffi veslrae, et invenietis vos male
dicere) etiam deprecationis. In id

gratiam, et nihil ob Scecularia sitis solliciti. Sunt enira apud corapatientissimum imperium nostrura

ab Ecclesia esse disjunctos. Novissima hora est, et Judex pro foril)us est, fralres ne praeoccupemur
:

susceptionum modi diversi, per quos consolabimur, et incessanter qua; secundura sa;culura vobis opportuna fuerint, faciemus. Rursus multimode
decertabimus, obsecrantes, rogantes, et omne ingenium conimoventes ad spiritales Patres noslros et patriarchas, ut dispensent quid eorum quE insunt aninio vestro; tantum ne temere contra

ab ejus Ecclesia sequestrati, et longe ab illius gloria projiciamur. Nihil turpc ducamus jjassionem manifestare, et vulnus osteudere, ac locum poenimedicina; requirere, atque intra alrium salvantium fleri ne confusionem obedientiara
tentiie et
;

salutem vcstram agatis.

34.

arbitrando, confusionis aeternae

sumamus

experi-

Non

enira est
:

tcmpus ad
qui

pceuitcnliara et
ligare

Qualis autem hajc cst confusio, fratres, procidcre Deo, et veniam expetere? Dco enim procidunt qui Ecclesiac ct spiritualibus istis Patribus procidunt. Coufusio

mentum.

receptioneui acceptius
et solvere Ecclesiai

namque hodie

negotia possuut, prajsto sunl.

quidem rcvera

est et

maximus

'

Idem quod obedientiam.

HADRIANI

II

ANNUS
rcrum

2.

CHRISTI 869.
suscepto. Qui nec vinci

157

Dimittite iniportune teinpus cxplorare. et

licet

manu

eorumdem

per-

inimutalionem exspectare,
niliil

qiire etsi fiet

etsi

aliquando,

linacia passus,
ipsis dari

vobis conferet. Etenim

alia

tempus im-

adhuc decem dies ad resipiscendum voluit, Quibus peractis, finem accepit

mutaverit, boc

commovere non

poterit.

actio unius viri vestri nil rationabile

tota erronea esset,

Nam si habens, cum

:

Actio sexta, acclamante, ut alias saepe factum, Concilio universo.

tantum a;stum

o|)erata est, ut
actio-

hunc

vix ac difficile dissolvere quiverimus

nem dic mihi, etjudicium quatuor patriarcbalium sedium quis dissolvere poterit ? Ad quem enim
confuf,netis,

Rursus autem convenere Patres ac simul imcum magistratibus undetrigesima die Octobris ad pra>scriptuin Synodi locum, decem
perator

solutionem obligamenii petentes

prfEsuIem
?

Ad

Komanum
navit.

sed finetenus vos

?

condem-

diebus elapsis Photio ad resipiscendiun datis, cum iterum Photius intromitti ad judicium synodalc jubetur Cum (inquiunt Acta) introduclus esset
:

Ad Antiocbenum
et

sed

niano,
vel

consonusfactus
? sed
si

est.

consentaneus RoAdHierosolyniitanum
vestraj

Pbotius baculo innixus,

dum

Syracusanus
;

Alexandrinum

et

illi

damnationi
vobis

carius dixit

ToIIite

et cum eo Gregorius duMarinus Deo amicissimus vibaculum de manu ejus si:

consenserunt. At

et

tbronum aliquando Conqui

gnum est enim dignitalis pastoralis, quod hic

nullatenus debet, quia lupus
est,

babere
.

stantinopolitanum

ille

cuncta

violat,

et

non pastor

conimiserit, et per vosmetipsos convenire voluerilis,

Eo dempto, jubetur ab
tis

ipsis ApostolicEB Sedis lega-

quis vos sequetur

35. Hic velim

rogari Photius,

si

pceniteat etparatus sit offerre

antequam ulterius progrediamur, lector, observes, el memorias mandes, quod ait imperator, non nisi pereum, qui cuncta violat,

libelium.

pervicax legatos ipsos polius poenilere debere respondit quare maxime est reille
:

Cum

dargutus a legatis
Post
ha-c

duarum sedium

patriarchalium.
partis

pravum
cipiat
:

intelligeus daemoneui, accidere posse, ut

autein

intromissi sunt episcopi

Photius iterum Constantinopolitanum

ut

Ihronum

ac-

Photii, rogatique dc libelio poenitentise dando,

gis obstinati

ma:

cum
'

id

factum suo loco cognoveris, ope-

ratorem intelligas. Elenim secundum illud Proverbiorum Divinatio in labiis regis, in judicio
:

antea sunt reperli, adeo ut imperator his eos verbis statuit compellandos

quam unquam

non

errabit os ejus . Haec ab imperatore futura

nesciente, prophetice essedictadeclararunt eventa.

unde estis ? De ca;lo estis T an de terra, in qua nos degimus ? Et ostendite ab bac bora Quis sive hseresis mota est, sive schisma emersit in qua Dicite
:

Pergit imperator

Vel

quomodo
poteribs,

aperire oculos et adspicere

quempiam
fratres,

impugnati ab omnibus sa-

cerdotibus et patriarchalibus sedibus ?

ipsi

vos
:

cientes

peniatis

Ne ergo, tempus saiulis vestraj despineque enim taleni invenietis

quatuor palriarQuatuor patriarchia, imo veroquiiKjue condemnatione condemnant vos. Quid vobis videtur ad haec ? est qui adjuvet vos ? dicile . At illi stulle provocantes ad canones, Synodi judicium conati sunt subterfugere.
chia, et salvatusest ? et audio vos hodie.
37.

libet parle. et sensit aliquis extra

aliquando. Scd importunas contenliones et obstinationes deserentes, communi medela? occurrite,

et medicina;
tali capiti

Tunc

ApostoIictB Sedis legati repetitum a

Romano
runt,
vit
:

Pontifice Nicolao judiciuin recitari volue-

remedium sumite,

ac adhfflrete spiri-

vestro, et Ecclesiaj Dei

communicatores

quo secundo eumdein Pbotium condemnamissum Constantinopolim per E|iistoIam ad

:

estote, ut

excrimineexuamini,
et

et

Deum

habeatis,

Ecclesiam

laetificetis,

propitium iinpenum(|ue

arcbiepiscopos et episcopos, et clerum Conslantinopolitana; Ecclesia^, quai incipit

Ea, qua; uuper

nostrum exultare, etspiritualiter festivitatem celebrare faciatis, alquerempublicam universani gaudio

Constantinopoli gesta sunt, etc.

Postea vero jussi

sunt legere Epistolas Hadriani superius recitatas,

magno

ac tripudiorepleatis, atque in
gloriae

commuui
et

omnes benedicamus Domino

nostrae,

quibus confirmat ipsius Nicolai |)ra3decessoris contra Photium Acta. Inde vero recitata; sunt res gestaj
in Concilio

principi pacis, et auctori dispersa congreganti et

Romanosubeodem

Pontilice Hadriano,

bcne coaptanti, intercessionibus

mina!
nostrffi

sanclissinicE

Dei Genitricis,

Dominum

Dovidentium

angelorum et omnium sanctorum. Amen. Hucusque imperalorisad scbismaticos exhortatio. (Jno

noinine collaudalus est ab universa Synodo et niagna adiniratione accepta ejus erga laiisos pietas
et

quo uovissimuin Pbotii conciliabulum contra Nicolaum Pontificem damnatuni est igni comburendum, similiter et Pbotius et omnes qui subin

scripserunt. Erant Acta

illa

Iribus disbncta allocu-

tionibus Hadriani ad idein Concilium babitis. Inde

vero lecta est a Niceta archidiacono legatorum

Sedis Apostolica; admonitio ad

misericordia.
3(i.

Synodum

contra

At quid

illi

Nibil pncterea, nisi

ad quos sermo, scbisnialici ? (quod est in ^ Psalnio) sicut

petens ut contra Photium ejusque participes Pbotium ejusque sectarios executioni mandentur
,
:

aspidis surda;, et obturantis aures suas,

qum non
incanferrea

postea vero secuta est declaniutio Ignatii patriarcba; ad

cxaudict
frangi

vocem incantantium,

et venefici

Synodum

facla contra

cuindem Photium,

lantis sapienter .

Eorum

malitia petrea,

imo

Dei beneficia facta in se recolendo,

passiones el perturbationcs

cum

[lost tot

non

potuit malleo

verbi Dei, imperatoris

misericordia in
'

Prov. XVI.

psal. lvii.

Fraties et

filii

Deus respexerit sua ipsum. Sic enim est exorsus dilecli, rogo vos ego bumilis Pon:

158

HADRIANI

II

ANNUS

2,

CHRISTI 869.

tifex vesler considerare et conspicere,

esse

maxime nimc eloquium

Scripturaj

completum quod ',

mento

quis credidit

habet: Adspicite adantiquasgeiierationes, etvidete, Domino et confusus est ? Vel quis permansit i tiinore iliius, et despexit eum ? Et
post nouuulla conversus ad Pliotium
:

facto chirographo, sed borrendum diclu (ut ab his qui id norunt, accepi) ipso videlicet Salvatoris sanguine calamum tingentes ita damnarunt

Pbolium

. Haec

Nicetas

verum
ha;c

nihil

de his in

Actis quae integra extant.

40. CoIIecta
est

Ecce, in-

post

rursum Synodus,
iis riti-

quit

^,

iiomo qui non posuit

Deum adjutorem suum,

autem

quinta Novembris,

eadem

tertialndictione,

sed speravit in multitudine divitiarum suarum, ct

prajvaluit iu vanitate sua, etc. Absoluta

bus, quibus antea, prajsente etiam imperatore, qui

gratiarum actione proclamatione, per Stepbanum arcbidiaconumin fnie bujusActionis ejusmodi anatiiematismi inPbotiumadsiantem

hujusmodi

cum

sunt

recitati,

et (ut addit Anastasius in notis)

:

ex

Romano Concibo sub Hadriauo

38. Pbotio curiali et invasori anathema. Pbotio saiculari et forensi anatbenia. Pbotio neolihyto et tyranno anatliema. Pbotio scliismatico et damnato anatbema. Pbotio moeclio et parricid

rogationem proposuit de incendendis chirographis onmibus, quae ab omni bominum genere Photius extorsisset simulque omnibus ejusdem scriptis contra Nicolaum voluminibus. Cui assenlientibus ApostoIicEe Sedis legatis, et aliis omuibus: Tunc (habent Acta) jubente Basiho Cbristi amico ct magno inip. positum est in medio Synodi vas aneum plenum igne, et delati sunt in marsupio a Tbeo,

phylacto reverendissimo diacono et referendario

mendaciorum anatbema. Jnventori perversorumdogmatum anatbema. Pbotio novo Maximo Cynico anathema. Novo Dioscoro anatbema. Novo Juda; anatbema. Omnibus sequaanathema. Fabricatori
cibus et fautoribus ejus anatliema. Gregorio

omnes tomi cbirograpborum, qui exacti sunt a Plioho ab omni sacro catalogo et omni ordine clericorum tam magn;c Ecclesiae, quam earum quae
loris sunt,

quamque etiam

in magiiis et parvis et

omnibus
in

senatoria; dignitatis, et cunctis aliis

tam

dudum

illustribus,

quanique ignobilibus, atque

et pisces

bis qui

episcopo Syracusano anatliema. Eulapio deposito

et

omni

arte ac disciplina et diverso studio esse

scbismatico anathema .
Hffic

videbantur, usque ad pellarios

plenissimae
Pontifici:

vendentes,
et bbri,

secutcc

sunt

acclamationes

et lignarios et acus facientes.

flcte conscripti

Insuper

qui

dictaj imperatori,

iniperatrici,

Romanis

sunt contra beatissimum Nicolaum

bus Nicolao

et

Hadriano. Nicolao in ha;c verba

papam,

et

Gestorum relationes ac Synodi, quae

Romani aiterna memoria. Novi Pbinees aeterna memoria. Novi Danielis eelerna memoria. Novi Martini asterna memoria .
Nicolai beatissimi papae
HaEt Hadriano ejus successori sicacclamatum driano sanctissimo papa; Romano multi anni. In:

contra sanclissimum patriarcbam Ignatium factaj

sunt a Photio. Et accipiens Georgius reverendissi-

mus orphanotropbus
Iribuit

singulos libellos et lomos hominibus ulrorumque scriniorum vicariorum, qui miserunt onmia in ignem, et cremata
41. Post

teremptori novi Simonis niultosannos. Percutienti novuni mendacem Ananiam multos annos.Sed et Ignatio acclamatum et legatis Apostolicse Sedis atque ca;terarum sedium patriarcbis. 39. Nolat in margine Anaslasius, in graeco Codice ejusdem Synodi grajce scriptos iambos hos
reperiri
:

sunl, et redacta in nihilum.

hffic
,

autem

introducti in

Synodum

quos Photius fmxerat in suo conciliabulo atlulisse libellos ab Urbe Roma adversus Nicolaum Ponliflcem, qui interrogati, negavePetrus et Basilius

runt omnino. Sed et falsarius ille, qui in eodeni conciliabulo supposuerat Leontium quemdam sub-

scribentem tanijuam apocrisiariumpatriarcba3 AlePliolius, qui

pridem insuperabilem Pelram

atrocissinia fera

xandrini

introductus

iste in

medium,

et

negavit

Fraudiljus malignis conlurbavit iusipicntcr,

Pellitur

nunc ut

omuino

se fuisse apocrisiarium, vel subscripsisse,

A tbalamo

casto et venerabiUbus leuiplis.

sed tantum ab

eodem palriarcba

litteras accepisse

Satanai pessimo miserrimisque tcnebiis

Bene prasmissus

et passus liigne

judicibus recte sentientibus atquo sanctis,

Uoctissimo videlicet Nicolao

Iladrianoquc divino papa

ad imp. His deteclis Photii subdolis imposturis, a legatis Apostolica; Sedis jussus est legi canon Concilii Romani sub Martino papaadversusiuijusmodi
imposlores, ut uon reci|iiantur ad poBnitentiam,
nisi in fine vitae.

Romano

Et Ignatio martyrium passo Et tribus reliquis sedibus Orientis

Orthodoxis et sapientibus valde.

42. His absolutis, introducti sunt lconomachi,

quorum caput Tbcodorus,

Hic non pra;termiltcndum,quod babet Nicelas in Vita Ignalii, cpisco|ios subscribentesdannialioni Pbolii, in niajorem bominis detestationem (quod
negavit se colcre inveniretur esse
est, esse Cliristi

Cbristinus dictus, qui

imagines sacras

prieceplum
est

factum leginms in danmatione Pyrrlii pseudopatriarcbu! Mouollielitir) intinxisse calannim in sa-

pra^ceptum Cbrisli ab universa Catbolica Ecclesia

quod non Responsum intelligendum, quod

:

et

auteni in iinpietale perseveranle,

tentes ad Ecclesiam rediere:

deUnitum. Illo duo alii Icono-

crum sanguinem

ClirisU

ait

enini

Subscribunt

niacbi, Nicetas clericus cl Tbeopbilus laiciis poeni-

auteni iiujiismodi danmalioni non

simplici atru-

quosimpcrator ad os-

'

Ecd.

II.

Psal.Li.

ciilum snscepit. Et prolalisiii Iconomacbos anatheniaUsmis, reiielitisquc iteruni iisdem in Pbotium,

HADRIANI
collaudato ex

II

ANNITS 2.
et

CHRISTI 809.
tempoiis
facultatem

159
concederent

more acclamationibus imperatore,

finis

diuturnitatem

universa Synodo,

impositus est octava; Actioni,

Ignatio patriarcha; dispensandi, moderandi scilicet

eidem ultimne anni hujus dicta die qninla Novembris reliqua} antem dua; alia; Actiones sequenti anno sunt celebrata', quse ne discrimine temporis, ab aliis divisaj in volnmine remanerent, cum ea?dem omnes sint unius ejusdem Concilii
:

pro causa. Qui annuentes concesserunt eidem patriarchai sui)eroves suas pro rationis arbitrio dis-

Quod autem alii plures ordinis senatorii ejusdem criminis falsi juramenti rei essent, sed non adessent, in aliam Actionem eorum cognitio
pensare.
est dilata.

Actiones, hic eas superioribus jungere, conveniens

magis

opportunum visuni est. Sequenti igitur anno Redemptoris octingenteet

45. Post ha3c

lica;

Sedis legatis sanctse

laicis
,

simoseptnagesimo, duodecimamensisFebruarii,in constitutum locum, in quo aliffihabita? sunt ejusdem Concilii superiores Actiones, convenere Patres. Ubi
caeremoniis consueto ritn praemissis, ad

soribus

autem snggeslum est ab ApostoSynodo de sacerdotii illuqui in urbe Constantinopolitana

sacerdotalibus indumentis progredi consuevissent,

et sacra facere

tempore Michaelis imp. etiam

cum

rerum

ge-

Photius patriarcliam ageret,

quorum

tres

ad Syno-

rendarum tractationem devenientes, primum omniuni in sanctam

dum

sunt perducti, videlicet Marinus spatharius

Synodum

introirejussusest lega-

candidatus, fJasilius spatharius et Gregorius spatharius. Qui inferrogati confessi sunt eos id fecisse, imperalore jubente, mittenteque ad eos stolam sa-

tus, qui nuper advenerat missus a patriarcha Alexandrino Michaele. Qui autem functus est lei^alione

Joseph nomine, archidiaconus erat ejus Ecclesiae qui ubi in sanclam Synodum ingressus est, sua?
:

cerdotalem ob ludum, non ad ipsos solum, sed

alios plures spatharios, indutos sacerdotalibus ve-

legationis protulit legendas litteras, quibus probe

cognitis, inventus est revera esse legatus.

stibus sacris,

uno ex

illis

patriarcha

formam

expri-

Idemque
acta

mente,

percognitis,
essent,
4.3.

quaj in Synodo octo Actionibus omnia rata habuit et confirmavit. Post hajc introductis
Pliotii

orationem super cffiteros dante, et sacra miscente. Qui ad pujnitentiam reservati sunt, danet
iilis

dam
qui

iu futura sessione.
alia crimini invenitur

falsis

testibus,

40.

Porro inter

datum

suasione

compulsione Michaelis imperatoris contra Ignatium lalsum dixeranttestimonium, primus fuit Theodorus protospatharius, qui auditus est, inde Leo consul, et post hos alii nobilcs magistratus, qui Michaelis imp. jussu confessi snnt contra Ignatium falsa juras^e; quorum hajc noniina, Eustachius regius spatharins candidatus,
et

Photio,

quod

ista sciens,

non

abstulerit,

ob idque

compatriarchani mimi appellaverunt eum,

aliis

cum

infamiae titulis in synodo hac

eadem Actionea
sic re-

Patribus conclamatis, qui in notis Anastasii

periuntur expressi

Photium scissionibus mun-

dum

replentem, duas vero fides impie habentem, aninias autem duas mortalium dicenlem et

Constantinus regius spatharius

Basilius

regius

mandator, Photius spatharius et factus chartularius militaris logothesii, Paulus regins scriba, Christophorus regiusspatharius et secundus vulgi Prasinorum, Anastasius dudum diaconus, Marianus
vestitor et factus epoptes, Constantinus chartularius, Arsabi regius candidatus functus

imperium multipliciter incidentem, et patriarcham primarium deponentem, alienumque thronum invadentem, moechiamrursusomnibusexprimentem, ignobilem(|ue populum advocantem
subscribere invitos minitantem, compatriarcham

prima leet

mimi existentem, pauperum clericorum et orphanorum res consumentem, et insontes punicntem

fideliumque fidem
ct Nicolai in

gatione a Michaele ad Nicolaum Pontificem,

maledictionem exponentem,
et

Constantinus regius protospatiiarius

rati

omnes

hi ju-

fidem projicientem

Sacharium

in vicis

testes falsi contra

Ignatium, ut jure deponi

invenientem, hujus vero socios ex semitis congre-

videretur coram plena Synodo confessi sunt, et poenitentiam a legatis Sedis Apostolica3 et universa

Synodo acceperunt, quai ab iisdem itadecreta fuit, ibidemque descripta verbis istis 44. Definimusetpromulgamushosperseptem annos epitimium habere esse illos duobus annis extra Ecclesiam, et aliis duobus intra Ecclesiam
:
:

gantem, et scandalum omnibus excitantem inimicuin Dei dixerimus impie agentem . Urec apud Anastasium in fine Actionis hujus de Photio a Pa:

tribus conclamafa.

Antequam autem
jussi sunt

hfec ipsa Actio absolveretur,

falsi vicarii

Synodum

ingredi

seu legati,

andire divinas Scripturas nsqne ad cathecumenos,

quibus Photius contra Nicoldum Pontificem usus est fuerunt hi Leontius, Georgius, et Sergius, (|uo:

non tamen

ullo

modo communicare,

sed abstinere

rum

Leontius a Photio confictus est esse legatus

et Ser-

a carnibus et vino qualuor annis praeter Dominicos dies et Doniinicas festivitates, et aliis tribus

missus a patriarclia Alexandrino, Georgius

gius simulati esse missi vicarii a patriarcha Antio-

annis stare cuin fidelibus et mereri diviriam

com-

cheno. Qui palam falsitatcm sunt confessi. admirante et detestaiite

niultii)licem
et

munionem

in solis Dominicis solemnitatibus cu:n

eleemosynis, oralionibus atque jejuniis, ita ut tribus diebus hebdomadas, secunda videlicet, quarta et sexta feria abstineant a carnibus et vino . Qui
accipientes
tur,

Synodo ejusdem Photii S. imniensam iniquitatem, finis(|ue

auteni

est iinposilus Actioni.

47. Inter

hacc

antequam Synodus ab-

ejusmodi

justissimam,

uti

fatebanut ob

solverctur, pervenit Constantinopolim legatio niissa

constitutam pcenitentiam, pelierunt,

aLudovico imper.itore Occidentalis orbis pro con-

160

HADRIANI

II

ANNUS

2.

CHRISTI 869.

jugio ineundointerejus filiam atque Basilii primogcnituni.

Fiincli

chaelis suhlimissimi priiicipis Bnlgaria; Stasiszerco,

sunt hac legatione Anastasius

Nesundicus, Vagartus, Iluesrannatabam.

Prastit,

Bibliotliecarius Aposlolica} Sedis, Supi^o

comes cou-

Zisunas, Cainpsis, ct Alexius Sampsihunol .

Quod

sobrinus Auyuslai, el Everardus praspositus meusas ipsius imp. Habet liorum noniina idem ipse Anaslasius notata in exordio

autem

in Vila Hadriani

nominatur Petrus ejusdem

regis Buigaroruin legatus missus Constanlinopo-

decimDe Aclionis; qui

in
:

et

lim, vel seorsum ab his missus est, vel unus ex

iis

meminit
vain

legalionis luijus
istis

Praifalione ad ocla

qui Bulgarico nomine scripti leguntur.

49.

Synodum

verbis

Igitur cuin ha!c ce-

Quod

autein

pertinet

ad res liac Actione

viginti

famulum vestruni (Joaunem papam alloquitur) missum ab Ludovico piissimo imperatorc cum duobus aliis
lebraretur venerabilis Synodus, accidit ine

gestas,

primum omnium

jussi sunt legi

Patribus constituti

omncs niimero
;

canones a septem ;

quibus
tuo

in primis Constantinopolitanffi Ecclesia; op-

ferentem legationem ab Apostolicis meritis decoralo prajsulatu vestro causa nuptiahs commercii, (|uod efficiendum ex filio imviris insignibusinteresse

portunitatibus consultum est

nimirum de perpeRomanis
'

conservandis,

qua; a

sanclissimis

Pontificibus
essent.

pro Ignatio contra

cultus sacrarum
^

Photiiim definita

peraloris Basilii ct geuita prafati Dei cultoris, augeri ab utraque parte sperabatur simul et putabatur. In

Tt

imaginum firmus
nullius sint
effi-

consisteret.
alios
cacia3.

Ut

qute collata sunt Pliotio, et ipse in

tam enim

pio negotio, et

quodad utriusque
Ecclesite
li-

contulit sacra ministeria,

iniperii unitalem,

imo

totius

Chrisli

Ne

'

quis laicus in episcopalem provehalur

bertalem pertinere proculdubio credebatur, praecipue summiPontificis uostriqua3rebatur assensus.

dignitatem, nisiinordine lectoratus

anuum unum,

Dei ergo nutu actum

est,

ut tanti negotii

cum

loci

servatoribus Apostolicaj Sedis, legatis ipsis, el ipse

fine

duos in subdiaconatu, in diaconatu tres, in presbyteralu autem quatuor annos exegerit. Ut' cunctse res gestae per Pliotiuin, potissimum in Ni-

gauderem,et inveniens fructum,

cum

exulta-

colaum

Romanum
'

Pontificem nullius sint roboris.

tione |)ortarem mauipulos, qui per septennium pro

Ne
nisi

sacras

rum semina,

eoindefesseIaboraveram,ctpertotum orbemverbosedulo scribendo sparseram Hajc idcirco Anastasius, quod in fine venit OEcumenici
.

Concilii, et interfuit ultimai hujus Synodi Actioni. Aimoinus iu Gestis Meminit hujus legationis Francorum, aitque Basilium classeni ante hacc direxisse in Adriaticum mare opem laturam Ludovico imp. in Apulia adversus Sarracenos bellum
'

Ne more tempore consecrationis hac enim arte Photius suam roboravit tyrannidem. Ut^exorta per Photium hujusmodi ciiirographa nullius sint
deant.

imagines anathemalizati pingere aucliirographa ab episcopis exigantur,

;

ex

i'oboris.

Itemque ne

quis ante sententiam separe-

tur a

communione proprii patriarcha;. Anathematizali etiam ibi " sunt omues cum Photio credentes duas in uno corpore esse animas.
Statutum
scopi.
est

gerenti.
48.

etiam istud

admodum
:

Ecclesiae

legato

Quo etiam tempore ex Urbe reverso Petro regis Buigarorum absque pelitionis effeclu
sua Praifatione ad

Dci proficuum, ne favore principum eligantur epi-

Sunt

ista

canonis verba
et

*'

decernit idem rex legatos Constantinopolim, qui

(ut habet Anastasius iu historica

50. Apostolicis

synodicis canonibus pro-

niotiones et consecrationes episcoporum, ex poten-

oclavani
sidere
toris.

Synodum) admissi suut in Synodo conuna cum legatis nominatisLudoviciimperaQuid autcm ahsolula Synodo inter legatos
patriarchahum selegatis

Pontificis et Graicos prqBsentibus

actum sit in Bulgarorum causa, inferius dicemus hoc eodem anno post absolutam octavam Synoduni. Coepta est autem decima et ulhma ejusdem

dium

principum tactas penitus inter. dicenhbus concordantes deflnimus, et sententiam nos quoqiie proferinuis, ut si quis episcopus per versutiam vel tyrannidem principum hujusmodi dignitatis consecratiouem susceperit, dcponatur oinnimodis utpote qui non ex volunlate Dei, et
tatu et praeceptione
:

J|

rilu ac decreto Ecclesiastico, sed ex voiuntate carnalis sensus, et ex

hominibus,

et

per homines, Dei

octava)

Synodi Actio, die ultima Februarii, feria

douum
Ut
aliunde

possidere voluit, vcl consensit .

'^

tertia, in

qua

pra;ter

gistralus, |)r[esentes fuerunt legati Ludovici

ratoris,
et

nominatos sa^pius ibideni maimpequi interfuit Anastasius in

non

nisi

qui in eadem Ecclesia militarunt,

ad majores
petiti.

gradus

i^romoveantur, et non

alii

qui a Bulgarorum rege missi fuerant,

quorum nomina idem

ita

Ne " promoli ad episcopatum indecenha

:

obse-

notis seu schoiiis ad diclam

Synodum

a se additis,

recenset: llic siiniliter consederunt in dextera

quia exhibeant magistralibus, nimirum ne obviam prodeant procul ab Ecclesiis suis non se demittant ab equis vel mulis, vel procidant et adorent

partc gloriosissimi i)rincipes et apocrisiarii perspicui

Ludovici impcraloris Italorum atque Francovidelicet Anastasius

eos

nec intrent ad principcs

liora prandii, ubi in-

rum,

Deo amabihs Bibliotliecarins Boma;, Suppo primus Contolanariorum, et consobrinus uxoris cjus, et Everardus pra;positus
mensa; ipsius; similiter gloriosissimi judices Mi-

debita

persolvant obsequia. Scd vcncratione digni

habeaiitur, et qui liberc errantes principes valeant

redarguere.
'

'

Aim.

1.

V. c. 22.

Oct. Synod.
'

C. 3.

3 C.

C.

8.

8C.

9.

C.

10.

4.

C. S.

C.

6.
'-

C. 7.

iC.

11.

C.

12,

C.13.

C. 14.

HADRIANI

II

ANNUS

2.

CHRISTI 869.

IG1
eleclioni vel promotioni
,

Vetantiir omnesdcciniociuiiitocaiionc alicnare

potentum semet inserere

scopi
etc.

Cymilia Ecclcsia;, ornamcnta

scilicet,

possessiones

palriarchffi, vcl metropolitai

aut cujuslihet epi-

vendere, vel dare in emphytensim.

Idque suh anathemate prohibetur.

'

Decimn
sncrilegus

sexto canone

vchementer prohibetur

Insupcr statutum,
actionibus
alienaj
-

a rebus, et personis, et sacris

usus a Michaele imperatore introdnctus, quo laici lusus causa, sacra indumenta gestarent sacerdotiim, de quo sspe superius, graille

dicEcesis
,

debere.

Ilem

illud

quemlihet abstinere ne archiepiscopi per alios

vissimis poenis ejus crirainis reos afficientes.

81.

suas Ecclesias curent episcopos sutfraganeos. Ne quiMiactenus adhwrentcs Photio episcoi^i consecrati a

Decimus septimus sancitur canon, quo

execraturque S. Synodus

pa-

Methodio sivc Ignatio, etiam

si

resipiscant,

Iriarcharum jura in convocandis metropolitanis

illihata servari vult;

spem ullam haheant

per
sit

restitutionis episcopatus. Insu-

omin-

nes dicentes, invalidas esse Synodos, quihus non

intersit

persona principis, monens, ut

non
:

* ut hcneficium appellationis ad majores sedes cuique clerico liherum. Ultimo ^ vero loco deflnitum, ne cpiscopi pallio utantur, nisi loco et tem-

tersint nisi Conciliis

OEcumenicis principes
Illud

Sunt

hfcc

canonis verha

autem tanquam pe-

rosum quiddam ah aurihus nostris repulimus, quod a quibusdam imperitis dicilur, non posse Synodum absque principali praescntia celehrari, cum nusquam sacri canones convenire siculares principes in Conciliis sanxerunt. Unde nec interfuisse illos Synodis,
l)us,

pore congrno, et ne monachi ad episcopatum assumpti monasticum habitum deponant. 54. His statutis ct comprobatis, facta commemoratione septem aliorum OEcumenicorum Concihorum prEecedentium, et conflrmatione ipsorum
adhibita,

damnatisquc h?presibus omnihus, qua;

locis,

in

aliqnihus

exceptis Conciliis universaliest saeculares prin-

invenimus. Neque enimfas

.

iisdem tcmporihus, Manichffiorum vigerent de phantastica et non vera carne Domini nostri jesu christi, ct his afflnihus Iconomachis,

cipes spectalores fleri

rerum, quce sacerdotibus Dei

ut
privilegia

simulque repehtis
facinoribus,

cum

detestalione Photii impiis

nonnunquam eveniunt
Inde
'

statutum,
avariticC

Ecclcsiarum
Iti-

eodemque cum fautnribus suis anaIhemati tradito, finis Synodo felicissimus omnium
consensu est impositus, Bnsilio imperatore novissime consensum omnium exploraute quem secutai sunt exclamationes consuetae, ct analhema in Pholium et ejus socios iteratum. Lectaque demum imperatoris gratiarum actio cuni exhorta:

conserventur. Utque visilationes Ecclesiarum ahs-

que

omni
^

suspicione

peragantur.

dem

ne

sihi

jus dicat episcopus in rebus Eccle-

siasticis.

52.

Vicesimusprimus autem sancitus

et

cst

canon

de exhihendo honore
triarcliis,

reverentia

omnihus pa-

tione ad episcopos, ut
alia,

gregem Dei curent. Et

inter

praicipue vero

Romanaj Ecclcsiffisummo
ista
:

Pontiflci.

De qno speciatim

Neminem

de-

sanclissimum papam senioris Romac, ac verha complicare atque componcre, sub occasione quasi diffamalornm qnorumdam criminum, quod nuper Photius fecit, et ante Dioscorus. Quisquis autem tanta jactantia et audahere
conscriptiones contra
cia

Dominicis minislrent Hli verhum Dci, ct crrantes omncs rcvocent ab errore. Ad laicos autem idem Basilius habuit admoniut saltem diebus

tionem istam

in

plena Synodn, dignani impcratore

dignitatem argumenti et
sic

maxime
attexere

pio

quam oh
illa

majestatem cjus
hahet
55.

tractantis,hicad Synodi finem

:

ajqiium

existimavimus
laicis

enim

se

usus

fuerit,

ut

sccondum Pholium

vel Diosco-

rum

contra

quasdam Sedem Petri princiiiis Apostolorura moveat: ajqualem et eamdem, quam illi, condemnationem recipiat. Et paulo post de eodem Romano episcopo
in scriptis, vcl sine scriptis injurias

De vobis autem

tam qui

in digni-

tatibus

qnam

qui absolute conversamini, quid

amplins dicam,
(le

qnam

qiiia nullo

modo

nohis licet

Ecclcsiasticis

causis

sermoncm moverc, neque

Ecclesia?, et universali

ha;c:

PorrosiSynodus universalis

fucrit congrc-

peiiilus resistcre integritali

gata, et facta fuerit

clcsia (|uaivis

etiam de sanctaRomanorum Ec:

Synodo adversari

Hoc enim

invcstigare ct qu;c-

amhiguitas et controversia oportet vencrabiliter et cum convenienti revercntiade proposita quaistione sciscitari,
ct

rere, patriarcharum, pontiflcum etsacerdotumcst,

etsolutionem accipere,
;

qui regiininis officium sortiti sunt, qui sanctiflcandi, qui solvendi et ligandi potestatem habent,

aut proficere aut profectum faccre

non tanien
scnio-

audacter sentenliam dicere contra

ris

summos

qui Ecclesiasticas ct caslcstes adepli sunl clavcs: non nostrum, (jui pasci dcbemus, qui sanctiflcari, hoc
est,

Romaj
cessit,

Pontifices

.Sed

et

qui sequitur canon

benedici, qui ligari vel a ligamenlo solvi cgc-

vicesimus secundus Dei Ecclesias proficuus mul-

tum

qui sic se hahet * Promotiones ct consecrationcs episcoporum concordans prioribus Conciliis clectione ac dccreto episcoporum collcgii fleri sancta haic ct
:

mus. Quanticcumque enim rcligionis ct sapicntia; laicus existat, ovis vocari non dcsinet. Rursumque

53. a

quantumcumque
vercntia)

episco|)us sit
el

rcvercntia
virlute,

irre-

plenus,

nudus omni

donec

antistes cst, ct veritatis

verhum

recte pra^dicaverit,

universalis

Synodus
,

definivit, etstatuit, at([ue jurc

pastoris nominationis ct dignitalis dainna

litur.

non pa-

promulgat
'C. 18.

nemincm laicorum
20.

princii)um vel

Quai ergo nobis ratio cst in ordiue ovium

2C.d9. 2C.
Baron.

*Dist.
XV.

LXlii. c. 1.2.

C. 23.

C. 24.

C. 2.

C. 20.

C. 27.

ToMUS

162
coiistitutis,
tienili, et

HADRIANI
pastores

II

ANNUS
discu-

2.

CHRISTI 869.

verbonim

snjjtilitate

rum

consecratione superslites sunt iiiventi.

et

Verum

ea quae su[ier nos sunt (juerencii et

am-

quotquot sub Nicolao

Iladriano sanclissimis Pon-

biendi? oportet nos cum timore ct lide sincera hos auiiire, et a facie eorum vereri; cum sint ministri

tiflcibus episcopi fuerunt,

runt, licet haec paucitas

illi

huic Synodo consensegregi pro sui justitia

:

Domini omnipotentis,

et

ejus

lormam

possi-

deant, et nihil amplius,

sunt, requirere.
50.
litia in

quam

quaj nostri ordinis

sillus grex,

comparetur, cui' Doininus dicit Nolitetimere, puetc IIa;c ipsequi interluit Anastasius.
58. Ita plane sancla, qua; in Spiritusancto con-

Nuncautem

(ut

videmus) adeomultosma-

gregata
affectans

est,

Synodus, pura atquc sincera, non

subscri|)lionem,

insaniam accendit, ut obliviscentes proprii

numerosam episcoporum

ordinis, et

quod pedes

sint,

minime

cogitanles, le-

ut Photius, qui qua; voluit et quot voluit, apposuit

suis conventiculis mentita

gem ponere velint oculis, non ut natura se liabet, sed ut ipsi cupiunt, et singuli ad accusandum qui-

nomina episcoporum,
est.

prout superius demonslratum

Porro

hffic

de

dem

majores existunt semper promptissimi, ad corrigendum autem quid eorum, in quibus accusantur, et criminantur pigerrimi. HcTGc ad laicos;

eadem Synodo Anastasius habet

fatione ad

in historica Pra;-

octavam Synodum scripta ad Joannem

pa|)am

Nuncupanda

est, inquit,

siue ulla con-

quod nimirum Bardas patricius et Micbael imp. immiscendo se Ecclesiasticis negotiis, Ecclesiam
Orientalem in
Pergit:
sunt, ut

tradiclione, synodus universalis octava, ut et appellalio,

maximum
et
et

discrimen adduxerint.

celetur, et
sidet,

quam cum aliis Conciliis sortita est, non nomen proprium,quodsiugulariterpos.

Sed moneo

maledictum

hortor omnes, qui tales alternumodiumavertentes,

et

et judicare judices desinentes, attendant sibi,

secunduiu divinam voluntatem conversari contendant. Nam non quiescet supernum judicium, sed
contra diffldentes divinus furor
slillabit,

non veletur Haec ipse. Synodus ista, octava ordine, OEcumenicajure dicta, et ut OEcumenica comprobata, inter alias OEcumenicas est annumerata, adeo ut in fldei professionibus fieri ex more solitis, sicut
Sic igitur

et ultio-

aha; septem superiores, istaetiam poneretur, octava

Oramus autem super omnia sanctum Deum, omnes melioratos, el scopere ostendet.

nem justam

cognominata,
berent.

quam

Orthodoxi omnes profiteri dereli((uis

Imo

(ut

omittamus de

dicere fldei

cundum beneplacentem
scentes,
ros, sed et aeterna

sibi

voluntatem

clare-

non solum a divina ira intentatos mansubona consecuturos orationibus et intercessionibus sanctissimic Domiua) nostrs Dei
Genitricis et

professionem emittereconsuetis) illud constat, quod etiam ipsi Romani Pontiflcesin eorum ordinatione
profltebantur una cum aliis Synodis OEcumenicis, hanc quoque dictam octavam Constantinopolitanam OEcumenicam se recipere, utpatetex solemni fidei professione ab eis recitari solita, cum in Pontifi-

omuium sanctorum,
bujus
.

et precibus et

obsecrationibus sanctaj
nodi.

et universalis

Sy-

Amen

cem
autem cum subscribenda Synoet
fllii

electi essent

jam consecrandi,

quje sic se ha-

57. Post hsec

bet^:
59. In nomine sancta;etindividuaeTrinitalis. Amen. Ego N. sancts Romana; Ecclesiae diaconus,

dus

esset,

jubentibus Apostolicae Sedis legatis, ut

primo loco subscnberent Basilius tores, non acquievit ipse; sed ut

salisfaceret, post

imperain aliquo

ipsis

subscriplionem

omnium

legato-

patriarcbalium sedium subscriptionem suam apposuit ante reliquos episcopos cum additamento signi sanctissimte Crucis, quod etiam et episcopi onmes ex more fecere, ut qu!E suo loco inferius dicturi sunms ostendent. Ijisi vero lunc subscripserunt imperatores litleris phoe-

rum cunclarum

vel presbyter, aut episcopus cardinalis electus, ul fiam per Dei gratiani hujussancta; ApostolicaiSedis humilis minister, profiteor tibi, beate Petre Aposto-

lorum princeps, cui claves regni ctelestis ad ligandum atque solvendum in cx'Ioetinterra Creator et Redemptor Dominus noster tradidil, inquiens
:

Qufficumque ligaveris super terram, eruntligataet

in caelis
:

et

qufficumque solveris super terram,

et in ciclis;

more. Erat quidem magistratus in imperio, cui cura Caniculi, cujus mentio fit in Synodi Actis, Cbristophori scilicet prffijjosili

niceis ex cinnabrio ex

erunt soluta

sauctaeque tuae Ecclesiae,

quam

hodie tuo prajsidio regendam suscipio, quod

Caniculi,

vocem octavam Synodum, atramentum, sive potiusrubramentum, ex quo iinperatores iitteras pboeniceas
exararent subsciibendo. Qui autem post imperatores subscriijti

qui dictus Proto a secretis. Porro Caniculi, expouil Anastasius in scholiis ad

quandiu in hac misera vita constitutus fuero, ipsam non dcserain, non relinquam, non abnegabo, non abdicabo aliquatenus nec ex quacunujue
,

causa,

cujuscumque
;

inetus, vel periculi occasione

dimittam
fidei

nec

me

segregabo ab ipsa, sed verae

numeraiitur

luni

el

unus
:

sunt.

ei)isco|)i, non nisi cenUbi Anastasius htec notat in

per

quam Cbristo auctore tradente beatissimum tuum coapostolum Paulum,ctper

rectitudinem,
in
liia

discipulos successorcs veslros usque ad exiguitatem

margine Non te, iiiquit, scaiidalizet subscribenlium paucitas, quia duni I*hotius diu tyrannidera
exercuisset, et pajne

meani prolatam

sancta Ecclesia reperi

totis

sacralos deposuisset, el

omnes a piis decessoribus suis inlocaeorum fautores suos

conatibus us(iue ad sanguincm (animani) custodire, tam de sanclajctindividuajTrinitatis mysterio,qua!

tanlummodo piovexisset, quoriiiiinullusin hacSynodo rcceplus est isti suh ex i^rioruni patdarcha:

'Luc, XII.

Ex Cod. Ant. Augustini m.

s.

A.

ex Diurno, ut

assciit, acccpta libio.

HADRIANI
iiniis est

II

ANNUS
secun-

2.

CHRISTI 809.

163

Deus, quani de dispensationc,

Filii

qu

nostri jesu Cbrisli,

dum

terribiliter

de commissis

dum

carnein lacta est Unigeniti

Dei Domini

advenerit judicare, ut faciat

tuos esse

me

dexterie Patris par-

nostri Jesu Cliristi, et de ca3teris Ecclesia;

liluis, sicut in

dogma-

ticipem, et inter fideles discipulos et successores

universalibus Conciliis et constitu-

consortem.

Hanc autem professionem

tionibus Apostolicorum PontiDcum, probatissimo-

meam

per notarium et scriniariuni sanctaj Roniana)

ruuique Ecclesise doclorum scriptis sunt conimendata,idest, qua;ad rectitudinemnostrffi Yestra?que'

Ortbodoxa)
fidci

Ecclesiae,

me

jubente, scriptam,propriamanusubApostole Petre, etApostoIorumom-

scripsi, et tibi,

a te tradilionem recipiunt, con-

nium

principi pura

mente
etc.

et

devola conscientia
Ilactenus professio

scrvare, sanctatiue octo universalia Concilia, id est,

super sanctum corjius tuum, et altare tuum, sinceriter offero.

Pontificia.

Nicaenum
,

Constantinopolitanum

et

Epbesinum

Actum,

primum Cbalcedonense, quintum quoque, et sextum item Constantinopolitanum, et septiiuum item

Nicajnum, octavum quoque item Constantino|iolitanum usque ad unum apicem immutilate servare, et pari bonore et veneratione digna babere :
El
quffi

61.

Ejusdem Condlii accurata

defensio.

pra;dicaverunt, et statuerunt,
:

omnimode

sequi pra^dicare

Quoeque condemnaveruut, con-

demnare
60.

ore, et corde.

Diligentius autem et vivacius, quandiu omnia decreta canonica prajdecessorum Apostolicoruiu nostrorum Pontilicum, qufficumque

vixero

Synodos OEcumenicas recipi ab omnibus Romange Ecclesiajthronum conscensuris, ipsamque octavam Synodum OEcumenicam Constantinopolitanam dici, necaliam quam hanc quffi sub Hadriano secundo est celebrata hinc valde miramur, cur Concilium Florentinum, octava Synodus OEcumenica dicta et inscripta in ipsius Actis typis excusis habeatur. Pace dictum
audisti, lector, octo
:

Quod

sit

Juliani cardinalis,

qui in disputatione habita

ista dicenti

ipsi synodaliter statuerunt,

etprobata sunt, confiret sicut

cum Marco Ephesino Sessione sexta Ferrariffi, eidem

nimis visus
et a Grfficis est indulgere de qua agimus, Synodo,

mare,
vel

et

indiminuta servare,

ab

eis staluta
:

dc octava hac,

sunt, in sui vigoris stabilitate custodire

quffique

cum

ea carens Julianus,

quoscunique condemnaverunt, vel abdicaveet

eamdem
' :

petens Ephesinus ha!c attulit

runt^ simili sententia condemnare, vel abdicare.

in excusationem
ralia

Disciplinam

ritum Ecclesiae sicut invenimus a sanctis pra;decessoribus nieis canonice traditum, quandiu vita in istis comes fuerit, illibate custo-

Concihum illud inter geneconnumerandum nonest, quandoquidem non modo non susceptum, verum etiam antiquatum
enim
et

fuisse constat. Joannis

Hadriani

summoacPho-

dire; etindiminutasresEccIesiaiconservare,

alienare seu in feudum, censum, vel

neque emphyteusim

rum Pontificum tempore convocatum

fiiit,

dare quomodolibet ex quacumque causa, et ut indiminuta; cuslodiantur, operaui dare. Nihil de

quam a probatissimis prfedecessoribus meis canonice traditam et servatam reperi, dimiuuere, vel mutare, aut aliquam novitatem admittraditione,
tere,

tium Conslantinopolitanum antitistem condemnavit. Is deinde Joannes aliud Concilium habuit, quod itcm appellavit octavum, quod Acta ipsius Concilii, quod vos octavum fuisse dicitis, improbavit, Pho-

humque

sed ferventer, ut
lotis

eorum vere
et

discipulus et
qiia; tradita

quo plane Concilio inter alia eadem Symboli addilio toUeretur, quod vos non ignorare putamus. Si quirestituit. \n

fuerat decretum, ut haec

sequipeda

mentis meai conatibus

dem
non
fiat,

igitur ipsius Concilii Acta reprobata videntur,

est

canonice comperio, servare

venerari. Si

qua

congruum

rationi ut de his aliqua

mentio

vero emerserint contra canonicam

disciplinam

communicatione filiorum nieorum S. R. E. cardinalium, cum (luorum consilio, directione, etrememoratione ministerium meum geram et])eragam, emendare, aut patienter (exccptafidei etCbristiana;
rcligionis

alterum octavum Concilium scqui potius deberemus. Propterea tempore ex eo iu Constantinopolitana Ecclcsia hucusque solet ita celebrari Qufecumque in sanctos patriarchas Ign;dium et
:

cum

Photium

scripta vcl dicta sunt,

anatbema sunto

gravi

otfensione) tua et beatissimi tui

coapostoli Pauli procurante intercessione, tolerare,

Ilucusque Marcus Epiiesius veteratoriaarte Latinos exuens tanto Concilio OEcumenico,ipsa, inquam,
octava Synodo soleirmi ritu sub Hadriano Pontiflce
ConstantinopoIicelel)rata,turpiter menliens
ct multipliciter,

sacrosque canones et sacrorum Ponlificum constituta, ut divina et cailestiamandala, Deoauxiliante,

custodire. IJtpote

quidem

Deo

et tibi sciens uie

et

de omnibus qwai profileor,

redditurum quandiu vixero,

ut ex

iis

quoe sui^erius sunt dicta,

jiajia

et qua;

suo loco in Joanne

poterit

dicenlur, quilibet

egero, vel obhviscar, districtam iu divino judicio

facile

intelhgere. Procul

euim

abest, ut

rationem.CujussanctissimaiSedidivinadignatione,
te patrocinanle, pra?sideo,

etvicem intercessionibus
iiiihi

octava Synodus sub Hadriano abrogata fuerit a Joanne Romano Ponlilice longeque longius a vero
:

tuis adimpleo. Eris

autem

iu ilia terribili die

discrepat, ut Joannes

Synodum

Pliotianam

dam-

b;ec conanti, et diligenter servare curanti

lius.

propi-

Adjutorium quoque ut pr;ebeas, obsecro, in hac corruptibili vita constituto, ut irreiirehensibilis

aiipaream anteconspectum Judicis
'

nanleni octavam eamdeni Icgitimamcsse, etOEcumenicam Synodum comprobarit, ialsiim quod ait,

quodOEcumenicaeadcmoctavaSynodussub
etiam Ponhfice hierit congrcgala,
pnncip.

Joaiiuc

omnium Domini

quam

inchoa-

Dist.

XVI.

c.

8.

Conc. Florenl. Act. vi.

in

164
tam
et

HADRIANI

II

ANNUS

2.

CHRISTI 869.

absolutam vidimus sub Haclriano.

Rursum

quascitatlitteras Jonnnis contra octavam Synoilum

eas falsatas fuisse a Photio, ex testificationc ejustlem Joannis littcrarum, luce meridianaclariussuo loco

ejusdemque germanee atquc legitima;. At in sequenti Sessione, quod Julianus inconsiderate prodegerat, Andreas Colossensiscpiscopus virdoctissimusaiquc
ac maxime pius restituit, qui onmino negavit per Joannem octavum abolitam csse octavam Synodum OEcumenicam sub Hadriano secundo Romano Pontifice

demonstratur, ut de his nulli jirorsus possit esse

aliqua dubitatio.
02, PrrDterea

non

fuit juris ac potestatis

Ec-

habilam,

clesia; Conslantinopolitana;

cumque
at(jue

anathemati tradere qua;transacta sunt interlgnatium patriarcham

64.

Cum autem
illa

OEcumenica

hoc comprobata
interpretis

statu de octava
,

Synodo,
rescissa

et

nunquam

Photium,

cum

ea publica fucrint, et qua;

monstrata Acta

Conciiii Florentiui

remansissi-

ctoritate

pro Ignatiocontra Pliotium facta sint, eadem auRomanorum Pontificum habita alque
fuisse

sent;magna
tensis) ut

temerilate et audacia
is

cut etimperitia factum est (fuit

Abrahamus Cre-

comprobata

noscantur.Ad postremum,

cum

ambos Ignatium alque Photium nomiaet patriarchas atque sanctos eum necessario mentitum opor:

eidem Concilio Florentino inditum illud nomen, ut octava Synodus nominetur, cum id factum decreto ipsius Synodi dici non possil, sicut
sit

tnit in alterutro,

cum

de[)atriarchatu pugnantibus
est,

invicem usque ad mortem, plane dicendum

quod
tius,
etsi

si legilimus palriarcha luit, dum vixit, IgiiaPhoiius lunc temporis esse non potuerit. Sed sanctus fuit Ignatius, quem jure meritoque

nec debuit cum uulla ratio subsit, ut illa dici queat octava, cum locum in ordine numeri vindicante sibi hac ipsa legilima octava eademque OEcumenica celel)rata sub Hadriano, dicta jure
;

tam

Orientalis,

quam

Occidenlalis Ecclesia iuter

Constanhnopolitana octava, quam (ut audisti) una cum aliis OEcumenicis profiteri solerent onmes
elech Romaiii Pontifices consecrandi
:

sanctos allegit: necesse est dicere, ut ejus perseculor acerbissimus Photius in anatliemate diem

ul antiquata

nullo
res
fldei

claudens extremum, sanctusneuhquam dici possit, sed maledictus, reprobus inter damnatosetexcommunicatos annumerandus. Tanta ista cum potuisset

modo dici possit, qua; per singulos successoRomanos Pontifices solemni ritu, professione
innovaretur.

Cum

igitur nec

iu Florentina;

atque debuisset in piena Synodo contra

Syuodi decrelis, vel Actis, nec in Eugenii [lapae Diplomatibus de i[)sa datis, Concilium illiui octavum
ut dicatur, cautum aliquo
pretis

Marcuni respondendo Julianus afferre, et insultantem Grfficum, retundens mendacia veritate, perstringere et cohibere, et loquacem elinguem reddere,
ista omnia praetermitprocacemque reprimere rerum gestarum, ista tantum Marco, omnibusque simul Grtecis respondit praestantissiini Hoc autem metu vos libero
:

modo

inveniatur, inler-

tens, puto, ignoratione

Abrahami explodenda omnino penitusque temeritas est, qui eidem octavaj Synodi nomen perperam indidit cum alioqui, etsi ha3c, de qua agimus, octava SynoJus(quod dicere sacrilegium est) adhuc tamen nec Florentino Confuisset abolita cilio illa nota numeri competit, ut dicalur octavum,
: :

nihil de ipso Concilio, octavo scilicet, Sed quoniam in eo volumine nonnulla sexti, sepUmique Concilii Actasuntscripta: idcirco ea videre vellemus nam de octavo Concilio nobis cura; non est. Hactenus Julianus, atqueea Aclione

Patres

nam

cum

[dures

alia;

ante i[jsuin celebrataE inveniantur

recitabitur.

Synodi

OEcumenicce.

Aboleatur

igitur

(iterum

clamo) aboleatur omnino nomenclatura mendax a

Cretense mendace [irajsumpt;), Lalinis Iradita, et

de octava Synodo post hac silentiuin. 63. Sic ipse quasi per Iransitum (ut

dici solet)

rem agens, cuncta qua; objicienda erant in Marcum, omitlens, ad prtecipuam quKstioncm, cujus
causa Synodus
dus,
illa

cusaque oscitantia ColSed jam quse absolulam Synodum sint secuta, videamus. 65. Litterce ex Synodo, et circa siibscriptionem
inconsiderate descripta,
lectoris.

controversia.

Post

Synodum

quasi Appetidix

luerat convocata, se contulit.

Cffiterum res tanta, ipsa oclava

OEcumenica Synorelinquenda

mea

sententia

minime
:

sic fuerat

Ephesii dicacitate prostrala, attrita mendaciis, atque

penitus condenmata
fuerit

cum

alioqui
ibi

non

levioris

culpcC,

caruisse tunc

Latinos in tanto

Patrum conventu

ipsa legitima octavaque

OEcu-

Synodo. vel ob Synodum ab aliis tunc data, de quibus ista Anastasius in Praefatione historica ad eamdem octavam Synodum : Sane Epistola; tam Synodi, quam patriarcha; Ignatii, et imperatorum ad Romanum Pontificem missa;, qua3 in Codicis Actionuni ipsius Synodi calce habentur inserta;, reverenti sunt
positaj sunt Epistolse ex

menica Synodo, quam grtcce scriptam, et latinitati a se donatam Anastasius Bibliotliecarius inS. R. E. Archivium inlulisset, et jam ex autograj^ho descripla complura exenipiaria essent iu diversis biblioIhecis rccondita, ut opus non esset a grajcis schivel negatam ita relinqiierc smaticis illa peterc indcfensam, cum Julianus ima simul telum ct cly;

cultu recipiendro

nam

a totius Synodi consensu,

dum adhuc
Ilacc

ageretur, decretae sunl et exposita;.

ipsc.

Est

autem omnium

[irima Encyclica ad
:

omnes
tate

Christi fldeles, cujus cst exordiuin

Exul-

Deo audjutori nostro, jubilate Deo Jacob, etc qua cuncta; in Synodo res gcsta3 narrantur. Alia item ex Synodo scripta E|)istola ad Hadrianum Ro-

peum

visus

sit

abjccisse tanla jaclura Calholic;e

manum
cum
mare,

Pontiflcem, quteincipit: O[)|iortuiium est

Ecclcsia;, cpuc

jam per ipsum non

sit

spendium passa

quin diSyuodi octava; OEcumenicaj,

stetit,

spaientissimo Salomonc
elc.

nunc

et

nos claiu

(luacommendalurlladrianistudium

: :

HADRIANI
Synodo OEcumenica
ui
colligenda.

II

ANNUS

2.

CHRISTl 869.

165
traiiii-

Ad finem vero
:

cam confumet,

liis

verbis exorat

Igitur

li-

Synodo delaude imperatoris, sed desolius Dei ctandum, altisone respondentibus, nonienc|ue
usque perventum
subscriberent
est,

benter, oppido, el gratanter, imitatrice Dei sanctitate veslra omuium nostrum conventum el universaiis

periale nostro Ca;sari penitus invideutibus, ad boc

ut interiiosita conditione vo-

Synodi couseusum ac consonautiam recipieute, prffidica eam magis ac magis, veluti propriam, et sollicitius confirma coangelicis praeceptionibus et admonitionibus veglris, ut per sapientissimum magisterium veslrum
hujus atque
Catliolicce

luntatis Apostohcae, definitis sententiis

;

minus

finite

ita

legentes

Ego

ille

vieem agens

lis

dominimei Hadrianisummi Poutificis et universapapaj, omnia quas superius leguntur, luuc sanctffietuniversab Synodo prajsidens usque ad voluntatem ejusdem
cxiiuii pra>sulis

etiam

aliis

universis Ecclesiis personet, ct suscipiajustitiaj

promulgavi,

et

tur veritatis verbum, et

nobis, sanctissime
:

decretum. Ora pro

manu

propria subscripsi . Ita quidem ad finem

lationem nostram

et

tudinem dierum

te custodiat ad consostatum Ecclesiarum iu longiEajdemque missae sunt ad alios

Cliristus

Actionis

decimaj tres legati Apostolici reperiuntur

patriarchas. Duajreliqua; in

eodem

Codice, qua; se-

quntur, post discessionem legatorum datajreperiuntur. Agemus de illis inferius suo loco. ' 06. Porro de octava Syuodo accipe delirium

eidem octava3 Synodo subscripsisse. Ex qua pariter Graecorum illiberah actione creduntur turbata quo minus ccepta fcedera luipliarum ulterius progrederentur, inio turbarentur omnino. Laudanda prudentia legatorum, qui co

modo

cl jiaci publicoe

ex

Aimoini

ita dicentis,

duui de ipsa paucis agit

aliter

In

qua Synodo de imaginibus adorandis

qiiffidaui

quam

conventu formanda; consuluerunt, et bene a;stimationi Roinani Poulificis prospexerunt ha;c, inquam, antequaiu Synodus absolveretur.
synodali
illo

Orlhodoxi doctores ante definierant, statucrunt, et pro favorc Romani Pontificis, qui eorum

Postquam autem est absolula, qua; sunt oborta scandala ex Graicorum versulia, diligenter attende
:

de imaginibus adorandis annuit, et quajdam contra antiquos cauones, ct contra ipsam suam
votis

68. Contentio

Synodum

conslituerunt, sicut qui

dum

legerit

patenter inveniet
fuerit,

eamdem Syno. Uxc ipse. Ex

unus qui nega-

Buhjarorum.

coram

legatis agitata de dicecesi

Post diem

tertium , inquit

ideui auctor Anastasius in Vita Iladriani,

quibus plane qualis ipse

mauifestatur,

cujusve dogiuatis,

cratissima Syuodus in suis subscriptionibus

quo saomuino

nempe

ex Gallis

illis

baut cultum sanclarum imaginum, dc quibus ct Anastasius in Prafatioue ad eanidem oclavani Syno-

iu Codice cousummata, redactaque ad omnem elegantiam in Ecclesia sancta^ Sophia) fuerat:ab imperatore in domo quadam vicarii patriarcharum,
videlicut Apostolica; Sedis, Alexandriui, Antiocheni,
et

dum
satis
niliil

nieminit quos nos superiori tomu abunde confuta^imus. Porro in hac octava Synodo pra;lerea de cultu sacrarum imaginuin esse
:

Hierosolymitani, simulqne imtriarcha Igiiatius,

decretuu!,
ciliis, et in

quam quod in pluribus Romanis ConOEcumenico Nicajuo secuiidu statutuin

Sed quid
iiost

ubi cuiu aliquibus residebat, convucati, sedere jubeutur, quo eas, quas princeps Bulgarorum ei litteras
dirent.

tuerat, certuni est. 67.

ba;c ?
ia

cum donis per Petrum aliosque direxerat, auQuorum legationem, imperatore potissiannuente, suscipiunt. Sicque post salutafiolegatus exorditur: Doinnus
uli-

Quod autem ubi velus a^mulalio semel

radices
fixit,
:

umm

corde

bominum

tata difficillime coalescat

benc planad turbaiida (puc bene

licel

pax

nem PetrusBulgarorum
litate sanctaj

MicbaelprincepsBulgaroruiii audieus quodpro

composita sunt, pacis hostis diabolus quffictimque valuit fomenta undique ad incendium comparavit.

Dei Ecclesia; ex diversis partibus aucto-

rilateSedisApostoIicajconveneritis, giatanter accepit

:

Vetus femulatio Orientis imperatoris iu Oeei-

vobisque qui ex Sede Apostolicamissi

vestris

estis,

quia
di-

dentis imperatorem concepta,

sempcr aucta, nunut ejus gloriam

in vestro transitu

euni

lilteris

visitare

quam

evulsa, eo

progressa

est,

gnati estis, multiplices gralias agit. Legati sanctai

nec pati posset audire, prout subsequens narratio declarabit de his qua; accidcrunt ante factam
subscrii)tiouem, qucC Actis synodalibus inserta
sunt.

sancta;

Romauffi Ecclesiie respouderunt: Nosquiavos filios Ronianaj Ecclesioe novimus, insalutatos

nou

prajterire

Nimirum quod cum petitum

esset, ut ol)iala

ab Anastasio legato Epistola Hadriani in Synodo legeretur, inventi sunt in ea esse corrasi versusilli, in

neque debuimus neque voluimus, quos nimiruin sancta Sedes Aposlolica ut [iropria membra comiilectitur. Bulgarorum legati dixerunt Usque hodie pagaui luimus, et nuper ad gratiam
:

quibus Ludovici imperatoris laudes pra;dicabantur. Ha Quapropter , inquit idem Aiiastasius in driano, Epistolam Sedis ApostoIictC fraudulenler corrasam summis clamoribus conquerebantur legati Apostolica; Sedis, fatentes se nullo

Christiauitalis

accessimus

errare videamur, cui

vobis, qui vices

Ecclesia;

ideoque ne in ahquo subdi dcbcmus, a

gcritis,

sunmtiorum patriarcharum
Ecclesia;

nosse desiderainus.
69. Legati

modo

syuo-

Romanae responderuut
(irincipi

dalibus Aclionibus subscripturos, nisi totius Epistola;

iiitegritas

Sanctte

Romana;

Ecclesiaj, cui [ler te, o Petre, tuus

Geslis

synodicis jungeretur. lloc

seuior et beato

Apostolorum
cgregio

Petro

cum

modo
'

Pionianis cerlantibus, Gra;cis vero

uoa

csse in

omni
sore

gentis suae populo se tradidit, a cujus succesvidelicet

papa Nicolao, et piuxepta

Aiinoiii.

I.

V. c. 28.

vivendi, et episcopos etpresbyteros suscipere

me-

166

HADRIANI
,

II

ANNUS

2.

CHRISTI 869.
hic

ruit:vos pertinuisse et pertinere deberc

et suscepistis, et

etiam in

tam per aliquos nostrum qui

sumus

illic

eo monstratis, quocl postulatos nostros sacerdotes

devotione

congrua

retinetis.

Bul-

multas Ecclesias dedicantes, sacerdotes creavimus, quam per Paulum, Doininicum, Leopardum ac

garorum

leyati

dixerunt

sancta Roniana Eccle-

Formosum
Buigari
sjjcctu

venerabiles episcopos, sed et Grimoal,

sia sacerdotes

nos

petiisse, suscepisse,

hactenusque

duin coepiscopum nostrum

quem
:

hactenus

isti

habere nos confilemur, et cis in omnibus obedire decernimus. Verum utrum Romanic an Constantinopolitanfc Ecclesiie rationabiliter subdi debeamus,

cum

multis nostris sacerdotibus, in confassi

nostro habere
gratia

sunt

a diversis erroecce ultra

ribus ad Catholica?
Christi

fidei

veritatem, multo sudore

Iransferens,

cum

liis

patriarcliarum
Ecclesise

vicariis

defuiite.
:

LcRati

prreduce

sanctffi

Romana3

respondernnt

Propler

qu;G sancta Sedes Apostolica

cnm

Orienlalibus de-

finienda mandaverat^

Domino

juvante, finivimus.

Iriennium teniiit et tcnet , ordinat et disponit. Ideoque consequens non est, ut sine conscientia Romani Pontificis Ecclesia Romana , de quibus
prfflsentialiter vestita cernitur, spolietur.

est definienda.
iiiliil

Causa autem vestra non secus quam jam definita Quia nihil in mandatis acccpimus,
vel definivimus, vel
in

71. B Vicarii Otieutalium

patriarcharum dixedispensare
Ecclesiaj

pra?judicium sanctfe

runt At qiiem istorum

:

modorum modo
sauctis

Romanae Ecclesiaedefiniendum censemus. Quinimo quia omnis vestra patria nostris sacerdotibus ubique plena est nuUi vos nisi sanctiB Romanae Ecclesiaj pertinere debere, definitiva sententia, quantum ex nobis est, promulganms.
:

velitis,

edicile.
:

Legati

Romanaj

responderunt
git,

Sancta Sedes Apostolica vos, quiareeslis,

vera inferiores

super suacausajudicesnec ele-

nec per noselegit, utpotequaein

:

omni

Ecclesia

sola speciahter fas habeat judicandi

bis

sed neque no-

70. Vicarii Orientalium patriarcharum Bul-

de hac causa sententiam proferre commisit. Quaquae

garis dixerunt

Quando

vos illam patriam cepistis,

?

propter et quod ab ea faciendum

ejus cognitionis judicio,
citate

cujus potestati subdita erat

Et

utrum

Latinos, an

non suscepimus, hbrorum multipliproferre

praea

Gra^cos sacerdotes habuit, dicite. Legati Bulgaro-

ad defensionem sui multa

rum

dixerunt

potestate

Nos illam patriam a Grajcorum armis evicimus, in qua non Latinos, sed
: :

valet, ex integro

reservamus

qua omnis vestra

sententia tanta facililate respuitur, quanta levitale

profertur.
72. Vicarii Orientalium

Graecos sacerdotes reperimus. Vicarii Orientalium

responderunt
manifestuni
poleos
iifa

Si Grajcos sacerdotes ibi reperistis

patriarcharum dixein-

est,

quia ex ordinatione ConstantinoLegati

sancta;

runt:Satis indecens

est,

ut vobis, qui Graecorum

patria fuit.
:

Romanae

imperium
haeretis, in

detrectantes,

Francorum foederibus

Ecclesiae responderunt

Sicut Bulgarice nobis di-

verso

modo

pertinere ordinationein nos dicentes^

:ita

regno nostri principis ordinandi jura serventur. QuapropterBulgarorura patriam, quam

ex Graecoruin
potestate

mendacium non loquimur

nimirum eamdem

dudum
:

fuisse, et Graecos

Bulgariam ex Grfecorum regno fuisse, nunquam negamus. Sed intueri vos decet, quia aliud ordinantjura sedium, aliud patiuntur divisiones regnorum. Nos de divisione regnorum non agimus, sed de jure sedium loquimur. Vicarii Orientalium patriarcharum dixerunt Illud quod vobis diverso modo Bulgariam pertinere dicilis, addiscere volunius. Legati sanctai Romanae Ecclesiaj responderunt Sedes Apostolica juxta quod in Dccretalibus
:

comperimus sanctae Ecclesiae Constanhnopohtance a qua per paganismum reccsserat, nunc per Christianismum restitui judisacerdotes habuisse
,

cainus,

Legati sanctae
:

Romana^
,

Ecclesiae reclamantes
electi,

dixerunt

Sentenliam

quam non

neque

adinissi, sive timore, seu gratia, vel

est

quidquid illud
protuUslis

modo

praecipitastis potius

quam

auctoritate Spiritus sancti

sanctai Sedis Apostolic3e

usque ad dofinitionem
rescindiinus, ita

sanctissimorum
teritis,

Romanorum

prajsulum doceri povidclicet, vete-

omnino

utramque Epiruni, novam

ut nullo
tur.
tate

remiiue, totamque Thessaliam et Dardaniam, in

modo vel nomen liabere sententia3 mereaTeque rcum patriarcham Ignatium auctori-

qua ct Dardania civitas liodie dcmonstratur, cujus nunc [latria ab his Bulgaris Bulgaria nuncupatur, anti(juilus canonice ordinavit et obtinuit. Ac per hoc ordinationcm, quam tunc paganorum Bulgarorum irru|itione aniiserat, nona Constantinopolitana Ecclesia, ul inodo fingitur, abstulit, sed ab
factis
iis

niodo Christianis

recei^it.

Sccundo modo,

sanctorum Aiiostolorum. principum, coram Deo suisque angelis dninibusprffisentibus contestamur ut secundum hanc Epistolam sanctissimi restitutoris tui domni Iladriani sumini Pontificis, quam tibi ccce oflerimus, industria tua, ab omni Bulgaria3ordinatioueiinmnnemte, nullum tuoruni illuc mitleiido, custodias ne sancta Sedes Aposto,
;

(piia Bulgari,

qui jure genliii sibi patriam sulijuretinenl

lica,

quae

tibi

tua rcstituit,
si

gantes, ecce per quot aniios

quod cepe-

deatur. Quin potius

te

|)er te sua perdcre vi(quod uon credimus)justam

;

runl, Sedis Apostolicac semcl (ut supcriusdiximus)

habere queriinoniam acstimas

sanctac

committentcs, nobis dcbent, nec immerilo, subjici, quos ultronea voluntate niagistros elcgerunt. Tertiomodo,
patrocinio

ordinalionique specialiter

Ecclcsia; rcstitutrici tu;c solemniter suggerere

Romanac non

omitlas.

Tunc

patriarcha Ignatius Aposlolicam Epilicet

stolam suscipiens,

(|uia

cosdein Bulgaros

sancla

Scdos

Apostolica
Nicolai,

Icgere distuUsset, respondit

jussu

quondam

sanctissimi pa|)ac

domni

magnopere admonituseain Absit a mc, utego his praesuinptionibus contra decorem Sedis Apostolicai
:

HADRIANI
implicer: qui nec javeniliter ago,
lipi
iit

II

ANNUS
sub-

2.

CHRISTI 8G9.

167

niilii

victores

quod in aliis lepreliendere debeo, ipse coinniittani. Hoc fine collocutio iila fiuita est. Sed imperialis comiiiotio, licet spem fronte simularet, argunientum
valeat;nec
ita

seniliter

deliro,

ut

extiterint, non novil nisi cliaritcitem et pacem. Unde quidam magistrorum ejusexclamat Qui videtur contentiosus esse, nos talem consuetudinem non hcibemus, neque EcclesiaDei.Licet boc ipsum, si lociservatores Orientis decreverint, nul-

suscepit. HaicinrebusgestisHadriani Anastasius,

hs certis probetur indiciis.

75.

qui aderat.
73.
tate,

Quamvis enim Romani

niissi

lociservatores, et

Accesserunt ad
ita

is1a,

quod

grcTca callidi-

Vulgarum

cum

imperatore seu patriarcha,

ex improviso

conventi

Apostolica^ Sedis

legati, carentes interprete, coacli sint uti

eo tunc

necnon Orientis lociservatoribus convenissent, his tamen omnibus in uno conclavi positis, nuUi deforis venicnti patebat aditus, nisi

uno tantum, qui

aderat,

interprete

imperatoris,

cum vel

imperator,
est,

qui ut vohiit, et quai voiuit legatis Orientalium

vel patriarcha forsitan permisisset.

Unde factum

sedium, vel Bulgariaj regi interpretabatur. Est de

iiis

ut (luidqiiid Roinani assererent, nec Orientis lociservatores, nec Vulgaresintelhgerent. Etrursus quidquid Orientales legati dicerent, necRomani lociservatores,

justa

querela ipsius Anastasii Bibliothecarii,

est)

qui (ut dictuin

tuuc aderat
[iro

cum

aliis

legatis

Ludovici imperatoris
vain

nuptiis contrahendis. Ipse

nec Vulgarum missi cognoscerent, duin

igitur in sa;pe citata historica Pra;fatione ad octa-

videlicet nullus adesset, nisi

unus imperatoris

in-

Synodum

ista ait

post

multa de Bulgarorum

conversione ad fidem per Apostolica; Sedis legatos, de admirabili studio regis Bulgarorum erga Ro-

nec Romanorum, nec Oricntahum lociservatorum voces aliter audebat edere, nisi ut
terpres,

qui

jam imperator ad subversionem Vulgarum quod-

manam

Ecclesiam

In tantum autem pietas vene-

dam

scriptum Graccis verbis

:

et

litteris

exaratum

abuudabat circa beatura Petrum veneratione affectus, ut qiu.dam die manu propria capillos suos apprehenderet, et contemplanlibus
rat principis, et

contineret

quasi lociservcatores Orientis interlociet

servatores
bitri

Romanos,

patriarcham Ignatium ar-

existentes, judicaverint

Vulgarum patriam,
dioecesi

cunctis se

Romanis missis

tradiderit,

dicens

Om-

quae in Illyrico constituta

nopolitanffi subjiciendam,

est,

Constanti-

nes primates, et cuncti populi Vulgarum (Bulgaroruni) terriB cognoscant, ab hodierno dio me ser-

cum

ab olim in utraqiie
Aiiostolicaj dispo-

Epiro, Dardania, Dacia, Thessalia, et ceteris in Illyrico sitis provinciis

vum
ctum
illos,

fore post

At superius,
est

Deum beali Pelri et cum de Longobardis

ejus
est

vicarii .

semper Sedis
et a

actuin, di-

sitio facta clareat, sicut diversa; historiae vel

Ponti-

sunimaj

fidei [lignus fuisseinter

rci

Barbaros

ficum Romanorum,

Damaso papa per easdein

sibi,

suos capillos mitlere, cujus

hic certum

provincias missa; testantur Epistola;, et has Grae-

vides

exemplum.

Pergit Anastasius
die
in

coriim principibus sola ira taventibus

Con-

74. Qua; Graeci de

diem audientes,

stantinopolitanis pra'sulibus, causa duntaxat

quam

invident, et tantte gloricE avidi, ut

eum

possent a

superius annotavimus, extortas ab Aiiostolica Sede

subegerint. Super quibus recipiendis ideo Apostolica

Romaua Sede
munera
stica ci

avertei'e, diversa

requirunt ingenia,

post inunera numerosamittentes, etsophi-

Sedes nullam reperitur fecisse querelam, quo-

arguinenta creberrime proponentes. At ille ut columna mansit inmiobilis, donec eorumdem

niam mox has (ut prcedictum est) sxpe memorata Vulgarum natio adit, et sibi jure potestatis omnia
vindicat. At ubi religio redit, confestim et dioece-

Graecorum fraudedecipcretur, scribenlium ei atque dicentium, quod de patria illa, velutrum Romano, an Constantinopolitano Ponlifici subdi debeat, inter
vicarios

seos fas Scdi propri;e reformatur.

70. Ha;c

Romanos, patriarchamque Ignalium GonRomanis

Orientis

vatores

cum Romani et his similia summatim Gra;corum locutiones

liquet

lociser-

adver-

stantinopoli disceidatio fuisset canonice venlilata;

ct convictis

tentes assererent, etiam hoc prosecuti sunt, dicentes

:

sedium lociconser-

Omnibus

Vulgarum dioecesim illi urbi fore sul)jiciendain, cui ante adventum Vulgarum subdebatur ;cum alia sit in mundanis negotiis,
alia in

vatorcs judicaverint

tores Orientalium sediuin

neque nos neque lociservacausa vindicandarum

regio

men quam armis

depositio juris. Et quanivis antea fuerit Gnecis subdita nulkiin tain ea sibi jus vindicare legitime poterant,
illa
:

Ecclesiasticis

quarumlibet dioccesum veniendi Constantinopolim invitatos, sed contioversiam, pro qua disponenda et definienda, vel ab i[isis im[ieratoribus ex|)etiti, vel a |)raesulibus nostris destinati sumus, Deo auctore, sane dissolvimus, et [iropria singuli subscriI)tione

olim amissam, pcr

tot

tempora bel-

signavimus. Su[)er dioccesi autein

Illyrici,

lando recipere non valuerunt. Quamvis et prius(luam GrDBcis fuisset subdita, Romanos hanc possedisse |)atcscat,

quain Sedes A[)ostoIica jure [)risco, et in i^rocsentiarum sibi apossessoribusejusredditonuncquieta

retentione [lossidet, et regulariter utitur,

nec

illain Gnjcci,

ut supra monstranisi

cadem

tum

est,

tenuisse

memorentur,

dum

sceptris

Romanicis (Romanis) potirentur. Quanquam etsi huic ivcci Gprincipes regioni, quantum ad remp. attinet dominati sint non tameii praejudicasse pos:

principahs cSedes iieque [lulsata cst, neque ut pro ea mitteret altercandum uUo inodo [irovocata ; sed neque nos [lersonas advocatoruin, vel assessorum
cjus assumiinus
:

neque

([uid

illa,

si

adesset, re-

simt Dei Ecclesice juri, qua' quantumlibet illi cum diversis nationibus conUictantes, sive victi, sive

sponderet objectis, agnoscimus : quip[)e qui nihil hinc ab ea in inandatis accepimus, ac per hoc di-

168
sceptare

HADRIANI
non
jiissi

II

ANNUS

2.

CHRISTI 869.

qnidqnani non possumus. Verum

pra;sulem, vel contra neophylosidemsanclissimus

Pontifex scripserat, vcl scriplum, vel translatum
grcece reperiatur. Sic igitur Gncci accepta occa-

nec lociservatorcs Orientis judicum sc personas assuniptnros in controversiis, in quibus ab utraqne

non sunt parte judices

cimns, pr;esertim
diator, inquiens,

appellati, vel electi., conji-

sione celebratorum univorsaliumConcihornm,freet nunc niiniiendo, nunc addendo, vel mutando, nnnc in absentia sociorum, nune in abscnudito angulorum, nunc cxtra Synodum, nunc poi-l Synodum astutia sua, imo fraude communibus sanclionibus abutuntur, et ad

cum

Apostolus prohibeat
:

'

Me-

quenter egisse clarescunt

unius non est et sacri canones non qnornmcumque, sed electorum judicum sententiam mininie spernendani cdoceant et quidam probabitium Patrum dicat Justus mediator non
:

est,

qui

sic

unam partem

audit, utalteri parti niliil

suos libitus cuncta qua;

violcnlcr inflectunt.
78. Itaque

sibi visa

fuerant

ctiam

reservet. Htec Anastasius qni cur in Prasfatione

ad octavam
77.

afferens rationem

Synodum ista intexuerit, mox snbjicit

:

sui institnti

H;rc itaqne dixinuis, intentos

reddere

quidquid in lalino Actionum ocSynodi Codice reperitur, ab omni est fuco falsitalis exfraneum. Quidquid vero amplius, sive
tava>

studiosos cnrantes, ne forte processu temporis quid-

de dicecesi Vulgarica, sive aliunde in gra^co ejus-

quam

de sul)jicienda Constantinopolitanae dioecesi

terra, statutum, vel definitnm

Vulgarum

ab uniillius

versali et octava pntent

Synodo, vel Actionum

Codice forsitan invenietur totum est mendacii venenis infectum. Denique disceptatio, quam coram imperatore, vicariis, et Vulgaribus
:

dem Synodi

Codici a Graicis hinc aliquid adjici praesumatur.

tantani super Vulgariim terra supra fuisse signi-

Nam
laris

familiaris est

illis ista

prffisumptio et singu-

ficavimus actam
capitulis
hffic in

post

Synodum consummatam,
atijue

quodammodo

ambitionis indicium :siqnidem

canonesque viginti prolatos,

septem tantura
et

in secunda

Synodi, et

Synodo contra statuta mngnse Nica^nae sanctorum decreta pra^sulum Romanoprivilegia sedis Constantinopo-

terminum

fidei

depromptum,
scripta,

omnia

quinque Codicibus

sive compacta,

rum, Alexandrinne

et

omnium

subscriptionibus roborata, sed et ipsos

litano contnlerit Pontifici. Et quffidam

penes

illos

Codices plumbea bulla munitos, atque sigillatiin

lociservatoribus traditos patriarchalibus sedibus de-

reperiantur capitula regularum, qnaj illi qnidem dicunt terliffi existere Synodi, cum apud Latinos

ferendos, elTecta est.

tia,

nec in vetustissiniis
quartaj

invenianlur editionibus. In
Constantinopoleos ostendunt

Ne ergo Grrecorum suetaastuquin polius dolositas etiam circa praesentem Syagat

: haec me admonendi causa dixisse Caeterum bene novi, quod juxta proverbiaFrustra jactetur rete ante oculos pennato-

quoqueSynodi quibusdnm Codicibus, quodprivilegiis

nodnm
torcm
'

dam de

sufficiat.
:

capitulum qnod inter canones ejusdem Synodi ab universa Ecclesia veneratos, nec latinitas, nec alia
lingua sub sole recipere comprobatur; quodque
licet

rum. Unde quisquis sapientiae ac prudentiae [lennis ad alta sustollitur, omnes insidiarum muscipulas,
qua; a Gnecis iu infimis tendi poterunt, alto contemplationis saltu transcendet

ab Auatolio
post

et

imperatore

vel fautoribus

eorum

omnia Gesta Synodi et prolatos canones in absentia Romanoruni lociservatorum clam depromptum extiterit, mox ibi ipsum ab iisdem
lociscrvatoribus est repulsum, et a Sede Aposlolica,

Hucusque Anastasius,

qui(utipsein sna Prajfatione snperius teslatnr) eadem ex graeco in latinum versione octavae Synodi a
sc elaborata

quae ut eadeiii Synodus fieret sola decrevit, solaque

jus Iiabuit eos recipiendi
,

percnlerunt, non solum non admisit,

quos Synodica decreta verum eliam

vel

dum esset hoc anno Constantinopoli (ita bene merens de universali Ecclesia) sua planediligentia nobis ipsam Synodum siuceram, in nullo
corruptam
servavit,

continuo rcsjiuit

quodque Anatolius,

impecui

79. Quae insuper in

eadem

Praefatione de sui

rator (|uia ut firmaretur a Sede

Apostolica,

instituti ralione in translatione

a se facla habeaf,

tunc Magnus pra!sidebat Leo, impetrare non potuit, in ejus positnm poteslate confessus est. Nihilominus ct alia ostcnduut regularum numerosa et pra;-

accipe

Interpretans igitur hanc sanctam Synoe verbo,

:

dum verbum
sensu,

permisit, excerpsi

quantnm idioma latinum nonnunquam vero, manente

in latinam

sumptuosa

satis

capitula
, ;

priscce

tradilioni

pa;ne

compunctionem grtecam
:
:

neces-

omnia valde
falso Syiiodo

contraria

quai a sexta perhibent

sariocominutavi
crant,

rara prx^torea interpreti doctiori

promulgata

cum scxta Synodus

:

nul-

enucleanda servavi

quajdam etiam sicutmihinota

tain

lain prolulcrit pra;ter fidei

regulam sedquasejus asseverant regulas, longe post sextam Synodum ab ipsis constat esse penes se, privatimque depromptas. Porro in septima; Synodi Codice (quia stepe contra canones Constantinopoli, ct neopiiyti antistites provebuntur, et eo tempore Tarasius ex laicis
patriarciia fucrat ordinatus)
ita

nimirum qui

Roma;, quain Bizantii

sclioliis in

positus in cunctisbis soUicile kxboravi,

niarginibus Codicis cxaiMfa aunotavi, vel ctiam, sicut mihi visuin cst, explanavi. Sane etlioc notanduni, quia qua>dam scripluraruin, quse supcr his a Sede Apostolica Constantinopoliin missa; sunt, deficientibus urbis cjusdein inlerpretibus, non ex
toto rectetranslata in grKcitalein

Epistolam

be;it;e

recordationis papai Hadriaiii existiniant transcri-

inveni, qiiorum
illie

bendam,
'Gal.
111.

ut

niliil

in oa cx his, quu; ad pra;dictum

ipsc

nonnuUa,

et

quanluni angustia

morandi

IIADRIANI
permisit temporis
,

II

ANNUS

2.

CHRISTI 8G9.

169

eracndavi

partim vcro, ut
HiEC de

formam omnes
ca;teri

archiepiscopi, et metropolilani, et

reperi liactenus incorrecta reliqui, etc. o

stiidio Anastasii,

episcoiii

Constantinopolitana;

dioeceseos

dum

esset Constantinopoli. Vidi-

mus in Columnensi bibliotheca ipsius Anastasii membraneum Codicem autograplium yersionis oclavae Synodi cum ipsius scholiis in margine affixis qua; non sinc magno labore legi possunt,
:

necnon etiam omnes clerici, vel in honorem, vel in comniunionem consequendam, chirographum Sedi Aposlolica; grccce scriptum fecere, et tam
propriie

manus

scripto,

quam

tcstium a sc roga-

ob nimiam Codicis vetustatem, habitum ex monasterio Avellana), cui prffifnit Pelrus Damiani, cum

torum teslimonio et subscriptione roboravere, nomina et tcmpus signantes, quo singuli cluro-

graphum
lica; legatis

suum

scribebant
,

et

Sedis

Aposto-

eremum
80.

coluit,

codemque

usi

sumus.
ablati, deinde

iwrrigebant

ita

ut nullns antistitum

Libelli subscripti

restitiUilegatis.

Audisti jam

primum

vel

quaj a Gra;corum

invidia contra
silio

Romanam
,

Ecclesiam ab imp. Ba-

sunt pertentata, non absque

immensa

ingra-

reliquorum clericorum fuerit conventa rccenon secundum exemiilar hujus codicilli chirographum scripsit, et missis Sedis Apostolicae, Ecclesire Romanai nomine deferendum porptus, qui
rexit.

titudinis nota

duas nimirum dolosas captiones, alteram in abradendo ab Epistolis Hadriani jiapa; laudes Ludovici imp. alteram in abri|)iendo e
dioecesi

82.

Verum postquamomneschirographasua
:

fecerunt, et testibus roborata tradiderunt

sur-

Romana; Ecclesiae gentem Bnlgarornm. Attende adhnc tertiam turpiorem nequiliam cjusdem dolosa arte pariter fabricatam. Hanc ])rimum accipe ab eodem Anastasio, qui res gcstas Hadriani
pai^ae conscripsit,

rcxerunt quidam

eorum

et

ad sanctissimum pa-

triarcham Ignatium atque ad Basilium pium imperatorem accedentes, secreto dixcrunt nou bene
,

factum

hoc

ipso

tempore

His,

inquit,

expletis,

quidam Grfficorum imp. conveniunt,Gon-

stantinopolitanam Ecclesiam per oblatos libcllos in

poteslatem

quod Ecclesiam Constantinopolitanam tanta subjectione Romana; subdi Ecclesia; permiserint; ita ut hanc ei tanquam domina; ancillam tradiderint. Qnibns verbis imperator comfuisse,

redactam flebililer conquesubscriptionum, omnia quaj in Synodo decreta fnerant revolvenda, cunctaque
runtur
;

Romanam

motus,
lica;

jussit

primoribus, qui vicariorum Aposto-

et dubietate

Sedis obsequio deputati erant, ut

cum
ij^si

illi

aJ

aliquam Ecclesiam

cum

suis pergcrent,

man-

rccidivis erroribus
libellos

confundenda fatentur. Et
libertatem

nisi

sionem eorum
aufcrrent.

ingressi, chirograi)iia illa latenter

reciperent,

prislinam se non
a

])osse reciiiere fingunt. Illico

quidam libellornm
Ecclesifc

cusabat.

Nam Cum

eos ]wlam scandalizare, |)enitusre-

ergo vicarii

Donalus

scilicet

et

custodibus (quouiam cxceUentiorum episcoi)orum

libellos legati sanctaj
prffiscii

Stephanus
fures
facti,

episco])i,

atqne Marinus diaconus ad

:

Romanre

futurorum

collocutionem patriarcha; perrexissent

penetrantes

custodes

prorsus occulueranl) defraudantur. At pro

i|isi

donumi quamdam partem

illis

lioc incredibiliter consternati

legati Aiiostolica;

clancnlo ex numcrosis

chirographis abstulere.

Sedis, Su])ponis archiministri et Anastasii discrtissimi, sanct.x Sedis A])ostolica; bibliothecarii fide-

Quo

illi

revcrsi conqicrto, lalitcr iuler alia imjie:

ratori loqucntes, dixere

lissimi auxiliis innituntur.

Quibus, diverso

modo

amissa

chirograpba redire

Nos quidem Romani ob non audebinms tu

:

non
toris

sine

magno

labore, periculis imminentibus,

quidem vix tandem reci])iunt. Sed imperairam pro nimiasuic districtione fulei vehementer incurrunt .Ha^cibi AnastasiusBibliothecarius,
libellos
saepe)

tamen inchoata; pro Ecclesiae statu pietatis nihil onmino mercedis lucraberis . Ha;c illi. Pergit
Anastasius, ha;c de se dicens
83.
:

qui tunc
interfuit

(ut dictum est nuptiarum Constantinopoli

:

causa legationis

his

onuiibus

])ra!sens

et in translationeejusdeni

octava;Synodi

a se celebrata, inter nonnullaquffi in

in

margine

posuit, vcl declarationis

suovolumine obscurarum
citatus vetu-

vocum

causa, vel historic;c veritahs illustranda;,

descripsit (quai habet

quam

nuper

stissimus Codex Coknnnensis, qui fuit digua;

me-

moria; cardinalis
ditur, haec in

Sirlcli)

ubi in

])rima Aclione

libellus a legatis Sedis Apostolica; legendus pro-

Nos autem, qui pro causa nuptialis contraclus inter utrumque imperatorem efflciendi adcramus, his ei verbis dicta transmisimns Non decet imperaloriam potestatcm, aut ca iaccre qua) destruenda sunt, vel destruere qua; non destruenda consistunt. Cnm ergo consensu tuo chirographa facta fuerint, si male consensisti, palam |)cenitentiam age et quod fecisti non clam, scd ])alam destrne. Jam vero si bene fecisti, consentiendo ut Sedi Apostolica; profutura cautelafierint abepisco(]uamobrem ea pcenitcns de pis chirographa
: : :

margine annotavit, qute plurimum conferunt ad veritatem historicam conscquendam. 81. Notandum est, inquit, et memoria; com-

bono sublata tegi consentis? Jam vero si fateris, quod non voto tuo facturn fuerit, ut auferrentur
chirographa
:

rcs]iondemus

Tum

liquido jjatcbit,

voto tuo non fnisse tantinn piaculiun

commissum,
custodiade-

mendandum, quoniam

hujus tenorembeata; rccordationis Nicolaus pai^a exposuit. Sed quia tunc a i)rffivaricatoribus non cst admissus; rursus ab Hadriano papa, nnitato nomine Pontificis, Conlibelli

cnm
disti,

hos distriugcns, quos vicariis

j^ro

qua; ablala sunt, eos reddere jure coegeris.

alii

Nequc enim
quid
])essi

debcntrcstituere, vel corrigerc,

si

si

vicarii perdidcrunt, vcl

quid
suis

sinistri j^er-

stantinopolim est transmissus,

secundum cujus

sunt, nisi

illi, (|ui

hos

cum

omnibus ad

Bauon.

ToMUS XV.

70
custodiendum reverenter,
ter
'

HADRIANI
et

II

ANNUS

2.

CHRISTI 869.

salvandum insegniliis

Slavis

imperatoria pictate receperunt.

84. At vcro imperator,
auditis, accersivit

receperant, ceu et reliquos libellos, quos Supponis arcliiministri imp. et Anastasii prndenbibliothecarii
sanclfc

tissimi

Sedis

Apostolictc
et

vicarios, et eis

omnia

cliirograplia reddidit, ita ut

:

hujus prajscieniiaj sollicitudine salvos,

amissfc

nec

unum

saltem deesse putaretur, dicens

Ego

Synodi, quod

sibi

cxemplar scribendum iinpetraiiis

quidem ut magistram Ecdesiasticorum negotiorum Sedcm Apostolicam per mcos lcgatos adii, et idco
vestram praesentiam
reciperet, et nos
sententiffi

verat, Ecclesia

Romana

suscepit . Ha:c de

ibi.

Cffiternm in Hadriani pajiaj Epistola ad Basilium

prffistolatus

snm, utvestro de-

creto et solertia Ecclesia nostra remedia sanitatis

non

nostris nioiibus, sed vestrfc

pareremus. Ergo chirographa, qua? a

nostris sacerdotibus ac cunctis clericis salubriter

exegistis, recipite, et spiritali Palri nostro sanclis-

simo papoe reprsesentate.

Ita ut si quis

eorum per

abrupta vitiorum vel devia pravitalum soHto incedere morc tentaverit liis quodamniodo ab eis re:

fraenetur, ct talibus loris ad

rectum
gavisi

justitiaj tra-

mitem
85.

revocetur.
a

Quo

facto,

vicarii

libellos

ac-

imperatorem data anno sequcnti, nequaquam ex imperatoris, sed divino tantum auxilio hberatos legatos asseritur. Imo non sine magna imperatoris culpa in tantum discrimen incurrissc legatos, idem Hadrianus significat. Reddemus eas suo loco, anno sequenti. 87. Sic igitur hujusmodi periclitatio legatorum quartuni numeratur scelus ct immane piaculum hoc eodcm anno patratum post restitutionem patriarchaj Ignatii, et redditam pacem Ecclcsioe Oricntis tanto labore partam. Talem vicem rependit ingratissimus imp, Basilius, in Dcum infidelis
litteris

ceptos caute
videlicet ut

nobis defcrendos

tradiderunt qui

existens,

atque

in

Sedem Apostolicam
illibcrali
,

servili

remeandi ad patriam itcr arripuissei'eperli sumus, quia Dyrraccliio navigio venimus Sipontuni, deinde terreno itinere Beneventum, post lia}c Romam eosdem libellos portantes. Missi vero Sedis Apostolicaj Dyrraccbio simili modo na-

animo ac penitus

ne dixerim (quod

etiam juredicit potuit) inimico;

cum

pro debitis,

et obsequiisbeneficiorum, oblitus cito, citus et concitatus ad malum, talia tantaque nefanda Apostolica; Sedi

omuibus legibus, gratiarum achonibus,

vim

ingressi,

Anconam

petebant. Sctl in Sclaveno-

rum

piratas

incurrentes, omnia

quaj possidere

videbantur, penitus amiserunt, simul et Codicem

Actionum prffisentis Synodi. Verum ego, qui Romanaj Ijibiiothecse curam gerebam, studiumhabui a Constantinopoli mecum ipsius Synodi Codicem defercndi, delatumque summo PontiDci repra?sentavi. Ac per hoc factum est, ut Sedes Apostolica, Deo auctore, Codicem Synodi per nos susciperet, et libellos missis quidem a nobis redditos, sed per nos salvatos baberet, quos nimirum si missi penes
se
retinuissent,
;

persolverit, que adeo de universo ejus imperio bene meruerit, atque periclitanti illi Ecclesia; optime consuluerit, ut plane cum omne supcraverit barbaricum scelus ingratum faciuus, sit exclamandum cuique compoti rationis'. Obstupescite, ca'li, super hoc: Et erubescite, omnesmentesana
et ralione pollentes,

utcompos

rationis id potuerit

committere I adeo ut hac ex parte Hadriano Pontifici magis fuerit laudandus Michael prBedecessor, quam ejus successor Basilius
crcatura

humana

imperator,

cum

et deteriora

mala

pati coacti

sint

ut

Codiceni

Synodi
.

ct

catera

Apostolicaj Sedis Icgati

Romam victores remeantes,

Photii Constantinopo-

scripta

hos proculdubio perdidissent

Hucusque

quam

qui

cum damnatione

Anastasius.

lim missi sunt.

88. Porro ct Grteci historici Basilium imp. ingratissimum conclamant ex alio cjusmodi facto ipsius. Ait enim Zonaras Cumvenatum exisset, in cervum incidit inusitata magnitudine
:

SG.Legati Romam rcdeuntcs vita pcriclitantnr per Basilium imperatorem ingratitudineinsigncm.

Quando autem
rint, etsi

legati Constantinopoli disccsse-

haud

liquel,

ventus

Romam

inde recessisse,

tamen tcmporis eorum adhabita ratione, nonnisi autumno intelligere possumus. De tempore
htcc in Vita Hadriani,

elata

in altum cornua gestantem, quem persequendo assccutus, cum stricto gladio percuscsset, bellua se defcndit, et

enim perventionis Roniani

tur
:

surus

sive ab ipso Anastasio, sive ab alio scripla lcgun

nuum
fert nisi a

zonye imperatoriis infixo, illum

ramo uno corsublimem

ila periisset,

Post dies aliquot navigantes, in Slavorum

cornibus suspensuni, ac forsan

deducti manus, proh dolorl inciderunt. Bonis

nibus, ac authentico, in {|uo subscriptiones

omomplcxi

quodam ensc

dissccta

zona

fuisset ercptus.

nium
esscnt

fuerunt, denudati suiit

,

i|isique capilc

capifis

Cui merccdeiii salulis su;c praiclaram reddidit ille obtruncationeni, speciosa causa quajsita,
slriiixisset
:

nisi

ab

liis

qui ex

illis

aufugerant, tiniere-

quod ensem contra imperatorem

reputavit, pro imperatore

ncc
.

tur

tandcm

Apostolicis impcrialibusque liltcris

potius strinxisse, et re-

ab

cxilio liberati,

rum
(ju;e

undccimo luilcndarum .lanuariaRoinam reversi, oninia supcrius diximus, corani sununo Pontifice et
dic, Indictione (|uarta

muncratione, magiiisque pra3iniis esse dignum

ItecZonaras ad suggillandam
ingratiludincm.
89.

summam imperatoris

proceribus

rctulere,

nihil aliud

scriplurarum,
livor

Orientalium in Ecclcsiamliomnnamjugis

quam librum
'

Actionis Ignatii, et libellos, quos a

uncle

malorum

origo.

Ad postremum

au-

IJcin

quod incunclanter.

::

HADRIANI
tcm,
110 cjuid

11

ANNUS

2.

CHRISTI 869.

171
(ut intellexisti) nequitia

ad Synodum octavam lianc spectans

que perfecta; sed ipsorum

sciendum pra^terea est, quod cadem sancta Synodus triplices adversarios, ubi consunimata est, sensit infestos, Piiotianos in primis, et Catholicos duplicis generis, quoruni altcri dicerent, severe niniis cum lapsis actum esse, exigendo ab eis chirograpbum, atiiue severam nimis poenitentiam injungendo; alteri bis omnino contrarii, qui indignantes assererent, indulgentem
rclinquanuis intactum,

statim in discrimen adducla, periclitari coepit,

jam

tantum passa naufragium, ut ab iisdem

Grcecis pe-

nitus evanuerit, adco ut ignorent oninino etiam

quse vere fuerit octava Synodus OEcumcnica, cu-

jus loco

spuriam
et

illain

sacrilegamque a PhoUo

celebratam octavam et OEcumenicam nominent, ac

venerentur,
laudent, atque ut quid sacrosan-

nimis fuisse Synodum, recipiendo lapsos episcopos bonoribus ac dignitatibus quas ante lapsum habuerant, idque cedere ia ruinam Ecclesia; ejus-

cum
que

maximum detrimentum

eo

quod

in

eam

in-

gredi permissi essent lupi

alios qui
(jui res

vice

pastorum. Inter
fuit Nicetas ille,

de his conquesti sunt,

ctum custodiant: ut videas ex his, quoe sit spes curationis eorum qui accipiant vcnenum loco medicamenti, et ipsam medicinam exisliment esse venenum. Ut illis conveniatpropheticum illudora Vfe qui dicitis malum bonum, et bonum culum malum ponentes tcnebras lucem, et lucem tenebras ponentes, amarum dulce et dulce ama, ' : :

a sancto Ignatio patriarcha Conslanlinopo-

rum
et

Vce qui sapientes estis

in oculis

vestris

litano gestas conscripsit, ut apparet ex iisdem ejus

scriptis in fine.

Sed vetus

ista

fuit

altercatio
illa,

in

coram vobismefipsis prudentes . Quibus et dicendum ut deviis Interrogate de semitis

,
:

Ecclcsia Dci, et ut
visa
est,

plurimum

vicit

pars

quae

antiquis, qua;

sit

via bona, etambulatein ea. Qusc,

ad misericordiam esse proclivior. Hac-

tcnus de rebus ad
quffi
(

Synodum octavam
est)

spectanlibus,

ut superius dictum
cst

hoc anno ca>pta, in

scquentem
90.

propagata.

inquam, vera sit atque legitima octava Synodus, et eam, utpote celebratam coram S. Ignatio Constantinopolitano patriarcba ((luem et jure sanctum colitis, et nos vobiscum veneramur cumdem) cognoscite, recipite, ct custodite
:

Ex quibus certe habes, quod vehementer quorsum adversum Romanam Ecclesiam progressus sit Graicorum furor, haud dico scbismaticorum, sed Orlhodoxorum gloria) Latinoruni invidentium. Quod si ista fiunt in viridi ligno, in arido quid fiet? Ut non mireris, Icctor, si malcdictio pcr Isaiam in synagogam prcdicta,
admireris,
'

quam

vero

scitis

octavam sub Photio celebratam, falso OEcumenicam nominatam, rescissam , anathcmate condemnatam abjicite. et execramini nam secundum
, :

Evangtjlicum illud

'

Numquid

colligunt ex spi-

nis uvas, aut de tribulis ficus? Mininie genfium.

Sed de pseudosynodo
falso

illa

habita per Photium, et

etiam justo Dei judicio reciderit super nobilem

il-

lam Crajcorum Ecclesiam, de qua etiam aiposite illud - : Quid est, quod potui facere vineai mea), et non fcci? Et in pcenam id, quod subjicitur Ecce nunc ostendam vobis quid faciani vinea) mea;. Auferam sepcm ejus, et erit in direptionem diruam maccriam ejus, et erit in conculcationem. Et ponam eam desertam, et non putabitur, et non fodielur, et asceudent vepres ct spiuai, et nubibus mandabo, ne pluantsuper eamimbrem. Mcntiar, nisi ha3c ipsa sit prssens ipsorum Ecclcsia) facies,
:

dum
ctore

OEcumenica dicta, suo loco inferius dicenerit. Simulque monendum dc latino collecanouum, qui cx rcjccta Pscudosynodo sen-

tentiam

quamdam descripsit. Jam vero ad ea quce anni hujus rerum gestarum sunt reliqua, convertamus orationcm,
92. Acjitur a legatis Bulgarorum cum Badriano papa de Ecdesiasticis eoriim negotiis. Hoc anno legati Apostolica; Scdis missi ad Bulgaro-

rum conversionem Romam

iis

rcversi sunt, ct

cum

Icgatio ab

qua) ab oculis intuenlium cxcutiant lacrymas pra;

Pontiflcem.

corum rcge missa est ad Romanuin Quomodo ista se habucrint, qua; sunt

commiscratione ejusdem, qui si ad tantorum malorum originem contemplandam altius attollant unde tanta ruina principium duxerit, oculos
,

riore

apud Anastasium in Hadriano sic accipias: Supetempore Formosus et Paulus Poi)uIoniensis

venerabiles episcopi, qui

cum

ca^teris,

jussu san-

apcrta luce perspicient. Eteniai juxta

illud
ips;c
^
:

Evangelicum

cfissimi papiB Nicolai, causa pra^dicafionis destinati

Si

lumen, quod

in tc est,
? Si,

tencbra; sunt

tencbra; qualcs crunt

in^juam, ipsorum
aversi sunt co-

fuerant, remeantes, de Cbristiaiiismo Bulgarorum, subjccUone, qua specialiet eoruni omnimoda

ter S. R. E. devotissime colla submiscrant, Sedem Apostolicam recrearunt et Michaelis Bulgarici resummo Ponlifici gis legatum, Petrum noinine
:

Orlhodoxi, et ab Ecclesia Latina beneficiis jugiter

affccti,

adeo ab Ecclesia

Romana

guiti

quales in ipsam essent futuri schisniatici?

81.

Ecce ipsa vere OEcunienica

cademque
legatioui-

prajsentarunt.

Qui legatus

cum

donis regalibus

pura, sincera, atquelegitiina octava Synodiis, Crtc-

regias

quoque

litteras obtufit,

summuin

pracsulem
sibi

coruni Orlbodoxorum precibus,

lilteris,

bus a

Romano

Pontifice pelita, rogata, atque tan-

summopere deprecantes, utaut Mariuum compertum diaconuni, archiepiscopum

byteris duntaxat sua;
Ecclcsia;,

bene

consecra-

demobtenta; celebrata

ipsa, laudata, pryedicata, accepta, subscripta, et (ut vidisti feliciter sicul

)

tuin rcmitteret, aut aliqucin ex cardinalibus pres-

virum sapientem,
diguissiinum

fideliter absoluta, et laudabililer

cousuminata,

at-

probatum
1

atque

archicpiscopatu

'

Luc, ixiii.

^isai. V,

'

Mallli. VI.

Isai.

V.

Jerem.

vi.

^ Matlli. vii.

172

HADRIANI

ir

ANNUS

2.

CHRISTl 8G9.
inissis, hic
tibi

Bulgaris eligcndum dirigeret: quem post approbationem eorumdem, denuo remeanlem arcliiepiscopali minislerio suljlimaret. Sed Marino Constantinopolitanuni missaticum devotissinie (ut diximus)
obtinente (obeunte)sorlito, summusi'ontifexSiIve-

tune

describendas curavimus. Sic

enim
Dei,
teris

se habent:

94.

Hadrianus episcopus servus servorum

gloriosis

omnibus

ducibus, comitibus,

et ca3-

primoribus in rcgnoKaroIi excellentissimi re

strum

direxil, (|ueiTi

quemdam subdiaconum Bulgariseligendum cum Lcopardo Anconitano misit et DoTravirenscni (Triventeusem) episcopum.
essent litteris pro Marino

gis constitutis.

Omnes quidem
mutua
inter

virtutes Christi

cultoribus

minicum

sectandtc sunt, sed nulla utilius

dilectione

quam
maxime

pax

cum

Cum

illi

archiepiscopo

omnes,

et

inter su-

ordinando, aut Fornioso Porluensi episcopo remittendo imporlunissimc deprecantes, quem remittentibus Bulgaris, magna sub velocilate papa receperat.

blimiores personas, custoditnr et colitur. Quanto

Quibus inter nonnulla

sine

rescripsit,

ut

quem-

cumque nominatim

devotio regalis exi^rimcret,

provisio

enim quis sublimior, tantum ad morcs suos quosque trahendum constat esse facilior. Ideoque his pncsentibus oiiportune ac importune moneo, suadeo, ct exhortor apicibus, quo pacis bonum in

eum

dubio Pontilicalis

Bulgaris

omnes
eniin

sed

pra'cipue

inter

sublimiores

mundi

commodaret, Marino exceptis at{|ue FormosoB.Cum autem nec de remeando in Bulgariam Formoso Portuensi episcopo, necMariuum,
arcliiepiscoiium

principes, a^dificare ct construere satagatis. In hoc

Diii mei regis veslri regnum totum incolume permanere, si neminem ille concutiens, a nuUo concutiatur. Non autem ignorare

dilecti

poterit

quem

jietierat,

rex obtincre potuisset

Petrns post

longas moras reversus est in Bulgariam. Qua) vero

ha3c secuta sint, diccntur suo loco

vos credo, qualiter desiderabilissimus ct spiritalis

filius

anno sequenti.

93.

Hadriamis per

lerjatos et litteras

Carolum

imperator, non ut
nis filios,

mcus Hludovicus, piissimusetaDeoprotectus quidam adversus sancta; religionoa contra

fidei Christiana)

Calvum
Lotharii,

deterret ab occitpatione regni

quondam
spe-

domesticos,

quod ad Ludovicum imperatorem

cta7'econtendit.

EodcmannocumCaroIus senior,

sed adversus

filios Belial,

adversus Christi nominis

inimicos, pra?cipue pro nostra securitate, proque

cognomento Calvus, rex Francorum, occupasset Lolharii ncpotis jam defuncti regnum, expostulante Ludovico imperatorc frequentibuscjue lega-

tionibus apud fratrem

agente
:

intcrpcllanteque

multorum liberatione fidclium, qui finetenus apud Samnium, et circumquaque regiones jamjamque periclitabantur, ita ut etiam fines nostros infcstatio propemodum Sarracenorum invadcret,
egrcssus a
parcat,
ullis

Scdis Apostolicae auctoritatcm

fice

ab Hadriano Pontilegatio,

summo
restihus

sublimitatis propricE solio, et a

decernitur ad
ista

eumdem Carolum
:

de

pacalissimo requiei suaj fundamine, non corpori

qua

apud Aimoinum'

Carolus legatos Haepiscopos suscepit

non

non

algoribus,

non denique

driani papa;

Paulum

et

Leonem

eventibus cedat; sed omnia incommoda,

om-

cum

Epistolis missis sibi el pra;snlibus ac regni

nia discrimina pro Christi nomine tolcrans, nihil

est

primoribus in his Galliarum partium regionibus

consistentibus, in quibus continebatur, ut

regnum
et

arripere,

quod pro Christianorum exemptione recuset nihil est quod pro fidelium quiele ac

quondam

Lolharii

quod Ludovico
ipsius

imperatori

pace declinet assumcre.

95. Denique noii modicam Ecclesia; sancla; quictem per euni divina pietas operata est; nec modice paganorum vires fortitudine superna prostratae sunt siquidem sacpius hostes tanquam mures cavernis suis egressos ad sua latibula terga
:

spirituali filio ejus lia;reditario jure debebatur,

quod ad eum

post

mortem

Lolharii rediit,
iii-

vel hoinincs in eo degentcs

morlalium nullus

vaderct, nullus connnovcret, nullus ad se conare-

tur inflcctcre.

Quod

si

quis praesumeret, non solum

rum

pcr sute auctoritatis minislerium infirmarctur, vectiam vinculis anathematis obligatus, nomine

vertere compulit, et brachia contra nostros exerta

potenh virtute

dissolvit.

Quin
scilicet

et

nobis omnibus,

Chrislianitatis privatus, cuin diabolo

omnino

loca-

qui longe fuimus, et qui propc, magna3 securitatis prKsidia contulit,

prostravit,

retur
tatis

et si quis de episcoiiis tam nefaria) temeriauctorem, vel tacendo fugeret, vel non rcsi;

dum

nonnullos eorum
itinera

nonnullos ctiam ab eorumsupcrstitione

fidei et vcrae rcligionis

stendo consentiret, non jam pastoris, sed mercenarii nomine se noverit fore censcndum et quia non
:

convcrtens, Christi
sectari

perdocuit.

Qua de

rc

ratum ducimus ve-

pertineret ad
ret

ad

eum

bus.

Cum

eum quidquam de ovibus, ncc pcrtine consequenter de i^astoralibus dignitaliquibus episcopis et nuntius Ludovici

regi vestro, et

stram commonere dilectionem quoprajfatoglorioso filiis ejus suggcrcre satagat, et pru:

denti consilio suaderc contcndat

quateuus nec suis

pii
:

imperaloris venit, noininc Boderardus, de his nihiloniinus satagcns. Ha;c de Icgationc Apostolica Aimoiiuis. Quas vero pcr lugatos littcras allatas
tradil, prteter illas

motibus, nec aliorum suasionibus impulsus, quid-

quain

(|uae tanti principis, et

tam

Augusli sunt,
lllotliarii

invadere vel sollicitarcconsenfiat

(lua;

eoruin videlicet,

incognilas,

ad Carolum regem datas uobis reliquasunacum pluribus ahis lladriani

cuin sint inregno gloriosa) memoriai

regis

papa; litteris Parisiis a noslro Nicolao Fahro oppor-

germani sui, ad se, sutrragantibus cunctis legibus, non tam pro fratcrna successione

quondam

quam
'

pro |)aterna

dispositione haircditario jure

Aiiii.

1.

V. c. 24.

perlincre probanlur.

Quienim

concutit fines, et sol-

HADRIANI
licitat

II

ANNUS

2.

CHRISTl 809
ad
effectum

173
perducerc festinate. bene valere.

honiines qni sub modcramine quondain jam nominali regis erant, illa qiiajDei snnt, et Ecclesiae
utilitati

percipientes,

Oplamus gloriam vestram

in Christo

conveniunt, concutit

et

qui hunc avaritia

victus

commovet,

magnum

proculdubio Ecclesiaj
est,

dispergit
96. a

augmenlum. Iniquum proeterea

Data non. Sepfembris, Indict. iii . Ita, si a mensis Scptembris exordio inchoelur Indictio, alioqui loco Indictionis tertia?, secunda ponenda, ut apparet ex
Actis comitialibus paulo post reddendis. Qua> au-

quod

fratres sibi

muluo

pro integra inter se ac nepoles suos custo-

tem ad episcopos eodem argumento, eademque

sunt
scriptffi, sic

die

dienda parteregnorum,quam singuli distinctasorte

perceperant, juramentis terribilibus spoponderant,

sehabent: 98.Hadrianusepiscopus, servusservoruin Dei,

impia prajvaricatione violetur, vel cujusquam cupidinis fomite temeretur cum potius pio conve:

reverentissimis el sanctissimisfratribnsetcoepiscopis nostris in

regno Karoli gloriosi regis Ecclesiam

ponUficatus inei,
pacis
stu-

niat

affectu

fralrem

fratri,

ac patruos nepolibus,

Domini gubernantibus.
Inter exordia

totius i)ra;sidium conferre juvaminis, ct

secundum

promissam invicem juramento fidem omnis auxilinm praestare solatii. Pra?ci|)ue jam fatum inclytum regem veslrum, qui hunc nepotem suum,

dium

prte cajteris virtutibus prcedicandi,

suadendiinilitia;

que arripuisse memini. Quippe qui noverim quod

in Dominica! Nativitatis principio ctclestis visus
sis
sit

magnum scilicet Auguslum, de dextra, cum omnibus, qua; ad eum

rentur, ad
veluti
tas

patris

proprii

exercitus, qui clamavit

'

Gloria in excel-

pertinere vide-

fovendum roborandunique pro viribus

et

secundus pater accepisse dignoscitur. Iniquiinsfar sacrilegii est, ut qui se ultro

autem

pro salute fidelium

etmaxime proS.R.E.matris

sua3

defensione tot periculis olfcrt, a coepto [)ietatis alicujus foctione stimulatus recedat opere, atque ad

Dco, et in terra pax hominibusbon;u voluntatis. Ubi profecto solerter attcndendum est, quia sicut tunc pastores, qui supra gregem suum - praj ceeteris gaudia meruerunt ita nos, qui pastores dicimur, tunc CBelestium bonorum laetitiam adipisci merebimur; si super oves Dominicas soUicile vigi:

lemus
avidus
loruin

patriam coactus vindicandam procedat hc-ereditatem. Verum quisquis suo vitio tam sancto labori
cupiditatis tcstibus accensus aliquod

discordise vorax
ille

ne videlicet has, vel per insidias odii seu lupus invadat, vel pro cupiditate
leo deglutiat, qui, ut princeps
:

Aposlo-

impedimen-

tum

|ira'stiterit,

condignam

profecto Apostolica

Sede sancientc luet cum suis fautoribus ultionem. Lnde si quisquam vestrum hujusdiabolico! ambitionisauctorem sectatus fuerit, veleiquoquo modo in

Rugiens circuit quccrens quem devoret. Ideoque, fralres chari, nunc etiam idipsuin repeto, idipsum opportune vel importune prorsus
scribit
effiagito.

Quamobreni ut

pacis seu dilectionis vinliolo-

culuin, quic major est omnibus virtutibuset

favorem contulerit, anathematis vinculis innodabitur ac pro hoc a reguo Domini separatus, cum impiorum omnium carapinis concupiscenti
;

cautomalibus, vesfraquoque sanclitas insolubiliter

interomnes, sed pm3cipue inter sublimiores personiasobservaridoceat,indesinenteradliortor. Quapropter illud a vobis

exigo, ut solliciti
filii

pite,

quod estdiabolus, merito deputabitur.

97.
c(

exisfcntes,

si

Attendat ergo rex prudentissimus, vestris

consiliis

quos

senseritis velle

nostri gloriosi regis vestri

quoque probabilibus

adhortatus, ne ini-

Karoli fortassis aiiimos ad

invadendum rcgnum,

quorum suasionibus
libus

credat, nec sinistra machinan-

quod defuncto quondam

inclyto rege Hlofhario ad

auresaccommodet, sed propriojure contentus,

quai sua non sunt, usurparc non tentet, nec inva-

dominum desiderantissimum filium nostrum piissimum imperatorem rediit, jureque haereditario

illi

dere

quocumque modo

nitatur,

quod invasumnon

debetur, nequiter incitare (suscitare)

vos, qui

niodicum potest invasori generare detrimentum. Ne itaque jam memorato dilectissimo filio meo, domino semper Augusto,cau3am Dei exsequenti, et
ha^reditatem Doniini vintlicanli, ac ipsius bella prtclianti,

spirituales eshs,
et

horum

carnalcs voccs, quin potius

iilios ejus,

ii)sum excelientissimum regem ac

veri

tanquam

episcopi a tanlo compescere piaculo

quodlibetotlendiculuni prccparet, (iuosancta3

Dei

Ecclesia; ([uavis ex parte

impediatur
:

utilitas,

vel profectus

fidelium excludatur

alioquin
nostra

mailli

num

Apostolicae Sedis

cumeodem

piissimo i^rin-

ad favorein et opem ejus studeatis. Quinimo hunc inflainmantcs hortemini, ut qui sicut eum in fide sua tanquam alter ptiler suscepit, itafoveat, et bunc ut proprium genitum ampleclatur. 99. iniquum enim et instar sacriiegii est, ut
qui se uitro pro salute Udeliuin, el maxiine sancttc

cipe fortiter esse comperiat, et

arma

munimina

agonotlieta nobiscum certante, et beatorum principum Apostolorum intercessione cooperante et pr;eparante, sine cunctatione prtenoscaf. Hos prteterea missos ApostolicEe nostra; Sedis, Paulum et Leonetn
validissima conferentia,

summo

RomanasEcclesia), matrisscilicetomniumDeiEccIesiaruin, defensione, tot mortis casibus ollcrf,rdicujus factione stimulatus, a coeplo pictatis recedat
opere,

atquc ad

patriain

vindicandam procedat
'

hcEreditatem.

Non enim debet paternam harcdita-

venerabiles episcopos, dilectos consiliarios nostros,

pro pace et concordia, sancta; Dei Ecclesia; illuc destinavimus, ob reverentiam principum Aposlo(luos

tem ilie dimittere, qui, Deo gratias, non ignorat Naboth Jezraheiitam pro sola iiaterna vinea, cliam contra regem impium defendenda usque ad
'

lorum
vobis

Petri et Pauli
i)ro

utiiilate fldei

benigne suscipite, et ea, (\ux atque religionis dixerint.

Luc.

II.

Deesl

f.

vigilabant.

'

i. Pet. v.

' 3.

Reg. xxi.

174
mortem lapidum
deseri

HADRIANI
pervenisse,

II

ANNUS
et laljor

2.

CHRISTI 869.
'

Verum

si

ac cujus est regnum, et (ut

luerit,

scriptum

est)

alicujus ambitione impedititur,

quoniam paternum patrimonium surripientibus non oportet,

tale contigerit,

dabit illud, et in cujus

et facit

manu

cui vocorda sunt

sol-

regum,
vens

unanimes habitare in

domo%

perquem quid

unacum

fautoribus

medium

parietem, et faciens utraquc

unum,
ia

dignam paremque animadversi quis vestrum tam nefariai temeritatis auctorem, vel tacendo fugerit, vel non sed non jam pastoris resistendo consenserit mercenarii iiomine se noverit fore censendum, et quia jam non pertinebit ad eum de ovibus non
etsectatoribus suis

deprecantes ipsius misericordiam, ut donet nobis

sionem exsolvet. At

regem ac principem secimdum cor suum, qui

judicio et jushtia nos in oinni ordine ct professione

regeret et salvaret atque defenderet juxta volunta-

tem
in

ejus, et corda

eum

inclinaret atque uniret,

omnium nostrorum unanimiter quem ipse ad saluprffiscituin et

pertinebit consequenter de pastoralibus

tibus.

dignita-

tem alque profectum

pra:destinatum habet

electum atque
misericordiam

secundum

100.

Hos prseterea missos Apostolicaj

et

nostrae

suam.
102. Quia denique voluntatem Dei ((lui ' voluntatem timentium se facit, et deprecationes eoruni exaudit in corde) unanimitate nostra videmus,
c(

Sedis

Paulum

Leonem

venerabiles episcopos,

dilectos consiliariosnostros, quos pro pace et con-

cordia sancta^

Uei Ecclesia; illuc destinavimus, ob

reverentiam principum Apostolorum Petri et Pauli

benigne suscipite: etea, qua) vobis

dis

[)ro utilitatibus

Christianajfideiatque religionis dixerint, aure corpercipientes,

hunc regni hujus ha3redein esse legitinium, cui nos sponte commisimus, videlicet prffisentein regem ac princii)em noslrum Carolum, utnobispraisit,

ad

eUeclum

ducere

festinate.

et prosit,

videtur nobis,

si

vobis placet, ut sicut

Optamus sanctam

fraternitatem vestram in Christo

bene valere. Dat. non. Septemb. Indict. iii (n) . Ha3c Hadrianus qui de his eham ad Ludovicum Germaniae regem scripsit, ut abslineret a regno ad Ludovicum imperatorem spectante. .^que eniin ut Carolus, ita el Ludovicus in suspicionem venerat
affectata;

verba vobis manifestavimus, signo certissimo demonstremus, quia illum a Deo elenos post
illius

ctum

Lotharii

hasreditatis,

ut inter eos

certamine foret decernenduin, qui Lotharii regnum invasurus esset. Hos autem legatos haud
honoriflce a Carolo fuisse susceptos,
suis
litteris

datum principem credimus, et eidem Deo ex suis beneficiis non siinus ingrati, sed gratiarum actiones ilU referentes oreinus, qualiter et cum ad salutem et defensionem sanctae sua) Ecclesitc, atque ad auxilium et profectum oniniuni nostrum cum salute et pace et tranquillitate nobis
et

nobis

largitori

conservet

diutius

et

nos

fideli

devotione

illi

post hajc datis querilur Hadrianus. Sed

hi pervenissent

antequam

obsequentes atque optata salvatione fruentes, sub illius adminislratione in suo gubernet servitio. Et
si
illi

cum

ad Carolum, imo paucos post dies, superius recitats data; sunt littera?, idem Ca-

placet,

dignum

ipsi

et

necessarium nobis

esse

videtur,

rolus, collecto Meteusi Concilio, pridie idus

bris, Indict.
ii,

Septem-

Christianissimo rege,
illius

decernentibus cpiscopis regni Loaccepit. Qua;

quod a unaniini in servitio populo unicuique in ordine suo convenit aufldeli

ut ex ejus ore audiamus,

et

tharii
dici

Synodus pra^datoria jure meruit: hoc eniin digna nomine, quce

coronam

regnum

abstulit a legitimo

successore,

et

Carolo

dire, ac devotameutesuscipiaturB.HaecAdveutius. Pergunt Acta 103. Post ba;c rexCarolus hsec quse sequun-

tyrannice dedit. Cujus ([uidem Acta ex Codice Antonii Augustini, ubi extant, hic tibi exscribenda cu-

tur, per se in

eadem Ecclesia cunctisquiaffucrunt,

Quia sicut
isti

denuntiavit.

venerabiles episcopi
et certis indiciis

habent 101. Acta ConciUi Metensis dictiim regnum Anno IncarCarolo Calvo injuria deferentis, nahonis Dominica; octingentesimo sexagesimo nono, Indict. II, pridie id. Septembris, Mehs civitate in
ravimus,
(jua) sic se

unius ex
stis

ipsis

voce dixerunt,

ex

vestra unaniinitate demonstrarunt, etvos acclaina-

((

me

Dei electione ad vestram salvationem ct

et

profeclum, atque regiiuin

advenisse: sciatis

me honorem

gubernationem huc el cultum Deiatque

Ecclesia S. Stephani martyris, haic qute sequuntur capitula Adventius episcopus ipsius civitatis,

coram rege
scriptis et
<i

et episcopis qui atfuerunt, populo verbo publice denuntiavit.

et

sanctarum Ecclesiarum, Domino adjuvante, conservarc et unumqueinque vestrum, seciindum sui ordinis dignitatem et personam, juxta meum scire
et posse, honorare, et salvare, et

honoratum

et sal-

Vos scitis et multis in [)luribus regnis esse cognitum, quantos et quales eveiitus tempore Senioris nostri quem hactenus habuimus, [^ro causis notissimis coinmuniter sustinuimus, et quanto dolore, quantaque angustia de illius infausta morte nuper cordibus perculsi siinus. Unde uiiicum refugium, ct singulariter salubre consilium, rege et
principc nostro destituti et desolati nobis

unicuiquein suo ordiue, secundum sibi competentes leges tam Ecclesiasticas, quain mundanas, legem et jushtiam conservare, in hoc ut honor regius ct i)otestas et debita obedientia atque ailjutorium ad regnum milii a Deo datum
velle, et

vatum tenere

omnibus

continendum el dclensandum ab unoquo^iue vestrum, secunduin suum ordinem et digiiitatem atque possibilitatem mihi cxhibeatur, sicut vcstri

esse consideravimus, ut jejuniis et oralionibus ad

eum

nos convertainus, qui

est

adjutor in o|)portu'

nitatibus et in tribulatione, et cujus est consihum.

Dai). IV.

Eijhcs. u.

^ Psal.

cxLiv.

HADRIANI

II

ANNUS

2.

CHRISTI 869.

175
hunc locum,

anteccssores rideliter ct juste et rationabiiitcr meis

lubriter prodest et profuit: inde ad

antecessoribus cxliibueriint.

Et post

liffic

Hincmarus Riiemorum

cpisco-

ducente, pervenerit, quo etiam vos cjus inspiratione coufluxistis, et ipsi vos sponte coni-

Domino

pus

lifEC

qua? sequuntur capitula, jubente et po-

mendastis, cujusinstinctuanimataomniain

Arcam

slulante Adventio ipsius civitatis episcopo, et c;cteris episcopis

Viridunensis

Ecclesiffi

Trevirorum provinciaj, Attone scilicet cpiscopo, et Arnulpbo Tul-

hoc significantem Ecclesiai unitatem, nulio cogente, convencrunt: quia sanctic memori;e pater suus domnns Hiudovicus Pius imp. Angustus cx
progenie Hiudovici
B. Remigii
regis Francornm inciyti per Francorum Apostoli Calholicam \nx-

lensis civitatis episcopo, Fra;;coTungrensis civitatis

episcopo, conniventibusprovincia;
scopis,

Rhemorum

epi-

coram episcopis, rege, cunctis qui affuerunt in eadem Ecclesia, publice denuntiavit.
404.

dicationem
tribus

cum

intcgra gente conversi, et

miliibus,
exceptis

cum

Francorum

parvulis et

Ne

alicui forte videatur,

incongrue

et

mulieribus, vigilia S. Paschaj iu Rhcmensi metropoii bai)tizati, et ctElitus sumptochrismale, undc et adhuc habemus, peruncti, et in regem consecratus per B. Arnul[ihum,acujus carne, id est, Ludovicus pius Augustus originem duxitcarnis, et a Stephano

pra!suniptaose me, ac provinciffi nostra;

biics coepiscopos facere,

vcnera-

quoniam de

aitera pro-

vincia ordinationi et causis linjus provinciaa nos

immiscemus: sciat nos contru canones sacros non agcre, quoniam Rhemensis et Trevirensis Ecclesia
in hac regione Belgica

papa Romano ante

ginis Mariai altare

S. Dei Genitricis et

cum istis Ecciesiis

sorores et

Rhemis
,

in

semper Virimperalorem est co-

com]irovinciaies habentur, sicut auctoritas Eccicsiastica, et

ronalus. Et

demum

factione
in

quorumdam

terreno

antiquissima demonstrat consuctudo, ac

imperio destitutus

pra^diclam regni
et fideiis

partem

per hoc unanimi consensu, et synodalia judicia

cxcrcere, et qua; a sanclis Patriljus constituta sunt,

unanimitate episcoporum

popuii ante se-

puichrum

S.

Dionysii

eximii

martyris Eccicsiaj
al-

dcbent concorditer custodin, ac privilegii constitutione

virensi

sanctai est redditus, et in hac

domo, ante hoc

servaia,

qui

i^rior

de Rhernensi

et

Tre-

tarc protomartyris Stephani (cujus

nomen

inter-

episcopo fuerit ordinatus , prior etiain habeatur. Et lcx divinitus inspirata pracipit, dicens ' Si transiens per messem amici tui, colli:

gens

coiligas

si^icas,

manu

confricabis ad

man-

pretatum resonat Coronatus) per Domini sacerdotes, acclamationc fideiis popuii, sicut vidimus, qui aiTnimus, corona regni est imperio restitutus. Etquia (ut in historiissacrislegimus) regesqnando
regna obtinuerunt, singulorum regnorum sibi diademata imposucrunt: non incongruum videtur
istis

ducandum, falcem non

Messis
est

mittas, vei faice

non metas.
operarii

populus
"^

ut Doniinus demonstrat in

Evangelio, dicens

Messis

quidem multa,

venerabilibus ei)iscopis,

si

vestra;

unanimitati

autem pauci
operarios in

rogate

Dominum

messis, ut miltat

placet, ut in obedicntia regni,

unde vos ad ilium

messcm suam, quia vos pro nobis

ut vobis digna possimus

sponte convenistis,

et ei

vos commendastis, saccr-

episcopis dcbetis orare,

loqui. Messis
aiteri

dotali ministerio anle allare lioc coronetur, ct sacra

autem amici est popuius in provincia metropolilanocommissa.Unde vos hortando,

operis confricanilo, ad Dei volunfatem
in

unclione Doniino consecretur.

propriis vocibus consonate.

Quod

si

vobis piacet,

quasi
et

manu

vestram saiutem

corpus unitatis Ecciesi^e va-

lemus et debemus trajicere. In parocliianos autem provinciarum aliis metropoiitanis commissaruni falcem judicii non mittimus, quia nec est unde, nec nostrum esse consideramus.
105. Est et alia causa, quia
isli

100. Etin hoc conclamantibusomnibus, dixit idem episcopus Agamus ergo unanimiter Deo gratias dccantantes, te deuji laudamus. Hucusque
:

in Cotlice Acia Metensia

in coronatione Caroii de regno Lolharii. Unclio secundum consuetum sacrum ritum est secuta hac qua; dicta sunt.

venerabilcs

His absolutis, idem Carolus ad placandum Ro-

domini
scopi

et confratres nostri

provincifc islius epi-

manum

non habentes metro|)oiilanum episcopum,

decernit

exiguitatem nostram sic in suis, sicut

et in spccialibus noslris causis nos fraterna cliaritale jubent ct

Pontificem Hadrianum legatos iu Urbem cum oblationibiis ad Basilicam sancti Petri, in quibns inerat operimentum auro textum,

etdua; coron;e aurea3

qua3

gemmis
:

ornata; pro diiobus,

testatur

commonent

agere, Est
:

ita,

domini fralres?
et

ct re-

possidebat regnis
Iias

iiaic

sponderunt episcopi
Prasterea quia

Ila est.

Porro obiationes
frater

hautl

Aimoinus '. putamus ab Hailriano

sit

dominus episcopus

esse susceptas, cuin de his in liltcris |)ostea ad Ca-

noster Adventius nobis ex sua et caeterorum suo-

roium ab
prffiteriri

ipso

datis

nuila

mentio, qua; alias

rum

ac nostrorum fratrum ei venerabilium episco:

|)ornm voce dixit

poiestis,
ct rex noster,

In

hoc eham animadvertere

esse,

fasque

consuevit. Sic igitur praiter jus exspoliautes episcopi legitima h;credilate

Lotharii

minime

voiunlatem Dei

ut prajsens

dominus
iiactenus

Ludovicum impcratorem rcgnum

fratris

ejus

qui in parte regni,

quam

tradiderunt Carolo Calvo,

aiitatum oraculum
^
:

quibus merito
absorpti

tenet et tenuit, et nobis et Ecclesiis nostris, et i)0-

illud

Sacerdotes et pro-

puio

sibi

commisso

utiiitcri^ricest et praifuit, ct sa-

phetaj

nescicrunt pras ebrietate,

sunt a

'Levit.

XXV.

Matlli.ix.

176
\ino,

HADRIANI
nescienint
,

II

ANNUS

CHRISTI 869.
strorum,
tas

cium

Quid auteni post

Videntem, ignoraverunt judilircc Hadrianus auditis

trecentos

quoque

solidos

denariorum

quotannis deinccps persolvendos, quatenus dignia praedecessoribus vestrisantecessoribus nostris

his fecerit, seciuenti 107.

anno

dicturi

sumus.
pctit periitteras,

Salomon Britanniw rex

et accipit ab Uadriano SS. reliqidas. autem Ludovicus Gennania^ rex, cum

Inter Iutc
ista pr.T-

impensa, nobis nostrisquc successoribus auctoritate vestra confirmetur in sfficnla. Wkc omnia
vestra;

dignitati

vilia putantes,

sunipsit Carolus,
convaluit.

a?grotabat, sed

et

ex insperato

l)auperculae' in tcmplo
ferentis, et

mementote viduai Domini duos denarios oflargiflua3

Quomodo autcm
Pitiiffio

id acciderit,

exantiquis
ha!c in

interim

innotescere vestraj

Annalibus a

cditis

accipe

Dum

almitati per has litteras, per hos

geminos nuntios,

divcrsis locis gcrebantur, Ludovicus rex

apud Ra-

lisbonam Bajoaria? civitatem gravi detinel)atur infirmilate ita ut medici illum sanitatem possc recuperare dcsperarent. Quapropter omne aurum et
,

in

argentum, quod in thesauris illius inveniri potuit, diversa monasteriorum loca distribuit, et pauca^lesti

hoc est, Harrennam episcopum, et Felicem archidiaconum, caelerosque fidcles nostros, (jui in nostra sunt prssentia, voluimns, quod unum Bcdificem monasterium, quod adhuc in honorem alicujus sancti non est dedicatum. Quocirca sublimitatem vestrae dignilatis precamur, ut reliquias, quas
et plurimis jam probatis (auxiliante Deo) digne possidetis, ct quibus nostra insula mclius in

peribus erogavit. Unde ct a

medico, cui se

a vobis

suaque connnendavit, curari promeruit. Carolus vero, comperta Ludovici fratris sui infirmitate, re-

Cliristo

favente

possit

illuminari,
.

nobis

cum

his

gnum

Lotliarii invasit, et
etc.

disposuit,

secundum libitum suum Sed quomodo tiniore ejusdem

legalis transmittere

dignemini

Salomonis
scripsit,

regis,

ad

quem

Hactenus Epistola Hadrianus papa ista reprecibus ac jejuniis

Ludovici, ubi convaluisse audivit,

enm

in

partem

mittens ad euni brachium S. Leonis papae

divinitus
prfemissis

ejusdem rcgni admisit, suo loco, anno sequenti dicturi sumus. Hoc eodem anno scripsit Salomon rex Britanniaj litteras Hadriano papa?, jiallium petens pro Fesliniano antislite Dolensi, necnon reliquias pro monasterio quod ajdificabat, quas idem Argentrffius

Tertii

impetratum.
109. Dilectissimo filio, amantissimoque Salomoni regi Britonum cum omnibus suis fidelibus, Hadrianus gratia Dci papa perennein salulem.

Sublimitas vestrte poteslaUs intelligat nosveinducias septem dierum a Deo postu-

cum

Hadriani responso recitat his verbis

'

raciter per
lasse

ac beatissimo Apostolicfe Sedis RomauEe Hadriano. Salomon Britonum rex flexis genibus, inclinatoque capite in Christo fideliter
108.
pacis diuturnitatem.
a Mundi termino appropinquante, ruinisque crebrescentibus cum certa signa phirimis manifesta videantur, Romam vovimus ire causa

Domino

condignum vestrae magnificenti;e responsum transactis autem septem diebus, nobisqueomnibus

et jejunio perdurantibus vimihi tribusque cardinalibus meis, Spiritu sancto revclante, ut de corpore beati Leonis papae vobis transmitterem, quia grande numus est. Igi-

Roinanis in oratione

sum

est

tur

notum

sit

vobis,

fili

charissimc,

necnon etiam petitionis nostrae gratia, quia praeterito tempore beata? memoriaj praedecesorationis,

Christianis illichabitantibus,

et omnibus quod nos cum nostro-

rum

sor vester

Nicolaus pallium episcopo Dolensi Festiniano amovit, quod idcirco nobis dare distulit,

ad illum,

quia nos nostruni nomini ejus pra^posueramus

ignoranter, et litteras absque
sione,
sigilli

brachium supradicti Leonis papas adjutorium ad defensionem vestrfe regionis charitative dirigamus. Pro certo enim per illum probavimus multa fecisse miracula, ut fides
auctoritate
et

nostri inipres-

vcstra

magis ac magis

in

illo

accrescat. Ipse est

minus etiam idoneo legato transmiseramus. Sed cum jam totius Britanniai voluntatem probare curavimus, omnes abnuerunt, nolentes nos
adire orationem Apostolorum Petri
et

sanctissimns Leo
oculis,
fuit

qui pcr invidiam

Romanorum,

linguaquc privatus, gratia Dei cooperante mirabiliter resfauratus, quatenus septemplici-

Pauli, csete-

ter eis oculis clarius videret, et

eadem lingua

ver-

rorumque fidehum, pro eo quod pagani intrinsecus injuste vastant omnes terminos nostrse potestaideo considerans meorum peccaminum tis. Et
gravitatem, et reminiscens bonitatem Dei, precor omnipotentiam vestrffi dignitatis, ut hoc munuscu-

bum

Dei eloquentius prffidicaret. Et ideo auctoritas

in hoc de

Romana

Deo praesumit, ut a Ligeri

flu-

vio usque ad Occidentalem plagam, quos aut aetas,

aut sexus, aut persona non impedit, tribus vicibus

lum

placide (consideret)

si

i)ersona supradictorum

Aposlolorum dignetur aspicere, hanc slatuam auream vestrs magnitudinis, tam in altitudine, (juam
in

anno frequentent; et inde votuni quoad vixerint, nostro libitu et aucloritate adimpleant- pallium quoqne, quod frareliquias illius in

Romam

eundi,

latitudine

cum
seUa

lapidibus diversi
ct

generis,

et et

tri et coepiscopo nostroFestiniano ])Ostulastis, cum suo privilcgio vcstrae dirigimus charitati. Valete in

mulum cum
triginta

camo

et fraino

valentem,

Christo, fideles Britannia) habitatorcs .

camisias, et triginta drajias laneas variis coloribus linctas, cum triginta cervinis pellibus et
triginta
pallia

110.
cedificat.

Cum auteni

ii.

Dictus

Salomon

insigne

monasterinm

grassantibus in dics

ma-

pedalia ad opus domeslicorum vo1

Luc. XXI.
III I.

nunc locum falsalum

csse habes apud Innocenlium

'Ilisl. liril. I.ll. c.

27.

papam

Ep. lxxix.

HADRIANI
gis per

II

ANNUS

2.
ris,

CHRISTI 8G9.

177

num

rex

Britanniam Norflimannis, Salomon BritoConwoyoni abbali- Redonensi, cjusqiie

tate cajlesli, et

ad rcfugium supradictis monachis pro hfercdiredempfionc animarum nosfrarum,

et nostra; protis,

monacliis refugii locum concessisset in aula sua

juxta Plelanum, ibidem monasfcrium in

necnon

parentumque nostrorum
construere

corum
ab
'

traiiquifiissima

sfabilitate

jussimus.

grafiam contlidit in Iionorem Salvatoris. De cujus

fundalione cxfant
litterae lioc
:

anno

date, qua;

Argentra^o
1

ita

describuntur
BrifanniK,

Queni efiam focum monasterium Salomonis vocari voluimus. In quo etiam reverendissimus abbas Conwoyon sepuftus jacet, et venerabilis conjux
nostra Guinerec honorifice sepulfa quiescit, in

Id. a In

gratia totius

nomine Domini.Amen.Salomon Dei maguEeque partis Gallia;

Britanniai
creterisque

quo

etiam ego
gnata

(si

piissima Dei clemenlia concedere di-

princeps.

fueril)

corpus

meum

sepeliendum

pis,

Notum sit cunctis quam sacerdofibus,

subditis,

tam episconobilissimis

silio Britanniae

nobilium, fam sacerdotum,

:

cum conquam
felicita-

laicorum devovi
tis et

necnon ad augmentum

ducibus fortissimisque milifibus omnibus nosfraj

ditioni

pacis tofiusBritanniaimunusadeo

maximum

quomodo

venerabilis

Bichardus
ta-

nobis transmissum pra2lerifis femporibus sanctis-

abbas,

cum

aliquibus suis monachis,

omnium

simum

men
quod

cffilerorum

monachorum

petitionem deferens,
in

nostram adierit pra;sentiam

monasterio meo,

est in Plelan, ubi ego antea unam aulam habui; sed infesfantibus Norfhmannis, Conwoyon abbas cum precatu monachorum suorum sibi

feci collocari Maxentium, etc. Hucusque Argentraius, addens, reliquam partem lifferarum continere enumerationem variarum oblationum quas eidem monasterio attribuebat. Datas autem fuisse anno dccclxix, et
'
,

locuni refugii ante Nortlimannos, suisque rnonachis

y)ostuIans,

nos,

venerabilemqiie conjugem

nostram Guihenerec adiens petiit. Quibus assensum pra;bentes, non solum supradictam aulam eis tradidimus, sed etiam
in

Salomonis manu subnotafas, itemque Rivalonis et Guegonis ejus filiorum, Rafhini epifcoi^i Afethensis, Pasfeneteni et Branni filiorum Nomenoii aliorumque procerum. Monasterium hoc in Redonensis monasterii jure fuisse scribit
:

liodie

vero

non ignobile ex
*Arg.

nostro,

eodem loco monasterium in honorem sancti Salvato-

non
1

extare.

Hisl. Brit.

1.

II. c.

27.

hist. Eiit. l.ii. c.

27.

Annoperiodi Gmco-RomanffiGSei. Anno

JEm
II

Hispan. 907.

Hadriani

papaj 3.

Anno Hegira 25G, inchoato Ludovici imp. 21. 20

die 9

Decemb., Fer. G.; Jesu

Christi

8G9.

et 15. Basilii imp. 3.

1.

Indicitiir
1

Synodus generalis

VIII.

subscriberenl; alioquin ad consessum et suffra-

num.

ad 13. Posfquam anno superiori Badria-

gium Synodale non

adiniltcrentur. Imperatoret
:

nus II Romrc Synodum adversus Photium jam antea e sede Constantinopolitana exturbatum celebravit, actaque omnia ab eo contra Romanam Ecclesiam in eadem aboteri decrevit, pra;senli Syno-

patriarcha(iiempG Ignatius) dixeruut

inquit Guil-

lelmus Biblioth. in Vita Hadriani II, Quia novum hoc et inauditum de libello proferendo asserilis,
necesse
est,

ut tenoris

illius

formam videamus.
est, et

dum
jussit

generalem
:

VIII

Constantinopoli

congrcgari
per

Ncc mora,

libelli

forma prolata

de latino ia

Volumus,
i

inquit in Epistola ad Basilium

grfficum convcrsa

oinnium

notitia; declaratur.

Quo-

imperat. Actioni
vestra; pietatis

cjusdem Synodi inscrta,

rum quidam

libellum proferentes in sancta Synodo

industriam Constantinopoli

nume-

rosum celebrari Concilium. Illud famen ipsummet liasilium convocasse tesfatur Synodus de Basilio

resederunt, proferre noleiitcs extra Synodum inglorii relicfi sunt, sed dielim fervore sancti Spiritus
temperati, praimissa
libelli

satisfactione, ad uiiita-

Actione prima dicens

Qui universalem Sy-

tem

sacra)

Synodi reversi sunt.

nodum congregans,
pie percgit.

qua; visa sunt Spiritui sancto

2. Ctir

numerosa non
,

fuerit.

Hinc Acfioni

enim,

(jui

Synodus numerosa non fuit, omnos Irjnatio aut Romanae Ecclcsia! adha;rcfaclioiiis

prima; praiter Aposlolicos

legatos, ct

scdium Oricntalium Ignatium patriarcham duodccim tan,

bant, Photiits valde afflixerat, indeque PonUfex,

qui nihil ab co passi essent, schismalicai

tum

episcopi inlcrfuere
et

post^iuam Icgati Roinani

merito suspcclos habebat. Qiiare lcgatis Conslanti-

nopolim proficisccntibusfibelfum
Baron.

dedit, cui

omnes

sedium patriarchaIiigrcdiantur episcopi omnes, lium dixisscnt quotquot laboraverunt ct ccrtaverunt pro vcrbo
Pontificis, Ignalius,
:

legali

ToMUS XV.

23

178
veritatls,

HADRIANI
utpotc

II

ANNUS

2.

CHRISTI 869.
imperatorem
llbi uti

consentanei

Ij^nalli

sanctis?imi
Libelliis

Epistolas ad
betis,

archiepiscopi

Constantinopoleos .
lectiis fiiit,

in

legantur.

et patriarcham moris est, legati

et si

ju-

omnium

Actione secunda

quem

plures episcopi

primi leguntur
fert

et

protiteri coepere, et ita

eorum numerus augeri.

margine Actionis v
liEec

omninm episcoporum

nominantur priini.Et Actione x primi subscribnnt. Nec re-

Quare

Anastasius
:

in

verba apposuit Nota quod pcr singulas Actiones paulatim multiplicetur numerus episcoporum;

quod Basilius et Constantinus impcratores aliquando prcesidentes dicantur, uli Actione viii et x, pra;fuisse enim dicuntur non auctoritate, sed solo
sessionis

quoniam cum
in

in principio Synoili

non omnes sunt

honore,

quem

ipsis uti Ecclesia;

defenso-

urbe

reperti,

tnnc solum recipiebantur in Syno-

ribus detuIitSynodus, non vero ut controversiarum

fidei vel

dali

conventu,

cum

singulos a suis Ecclesiis ve-

Romanum libellum propria manu scripsisse patesceret. Tum ad subscriptiones in Actionex

nientes
factas
ait
:

silius

Non

te

scandalizet sul)scribenlium

paucitas, quia

dum

Piiotins diu

tyranuidem exer-

cuisset, et in loca

provexisset,

eorum fautores suos tantummodo quorum nullus in liac Synodo est reex

causarum Ecclesiasticarum judicihus. BaAug. soli Aclioni vi interfuit, licet Acta eum Synodo pra^fuisse tradant, cujus rei hanc ipse rationem assignat Nostrum imperium in nulla alia hujus Concilii Actione seu consessu adfuit, ne quis diceret a regia potentia manuque judicium fuisse corruptum. Deniquequod imperatores rogati sint
:

ceptus,

isti

soli

piorum patriarcliarum conse-

a legatis Pontificis rent,

Rom.
fuit

ut ante

omnes

subscribe-

cratione susceptibiles sunt in venli.

Verum quotquot
Ponlificibus, epi-

sub Nicolao
licet IkTec

et

Adriano

summis
illi

scopi fuerunt, hujus Synodi sensui conseuserunt,

paucitas gregi

pro sui justitia com-

paretur, cui

Dominus

dicit,

nolite timere, pusillds

testimonium reverentiae et urbanitatis legatorum erga illorum majestatem, invicem enim certabant sive Romanus Pontifex et cjus legali, sive Synodus tota et imperator, uter altcrum lionori ampliore prosequeretur, ut liquet
id

merum

GREX

Numents episcoporum. episcopi tantuni centuni et novem

3.

Synodo enim
;

subscripsere Ni-

ex Actione x. Primi tamen omnium subscripsere quinque exemplaribusZ)o??aZ?/sepiscopus Ostiensis, et duo alii Romana; Sedis legati postea vicarii pa,

cetas qui scribit, adfuisse

non numerat

tres

tantum centum et duos, Romanos iegatos nec legatos

,

triarcharum ac sanctus Ignatius, et secundum hos Basilius, Constantinus et Leo imperatores. Facta

trium Orientalium patriarcliarum, wec Ignatium patriarcham, quia hos omnes tanquam Synodi pri-

mates habet. Scribit Lupus in Notis ct Scholiis ad Concilium generale VIII, cap. 9, falsum esse eumdem Nicetam, quando scripsit, Thomam Tyriorum episcopum ac metropolitam fuisse vicarium Michaelis patriarchaj Antiocheni;

autem quinque exemplaria, ut sedes quajlibet patriarchalis suum, ut mos ferebat, haberet. 5. Actio prima. A num. 13 ad 23. Actio prima his verhis inchoatur In nomine Domini

ct

Dominatoris

omnium

Jesu Cbristi Dei nostri,

consulatus serenissimorum imperalorum nostro-

quod vacasse tunc

rum

a Deo coronatoruni, Basilii anno tertio, Confilii

Antiochenam Ecclesiam
iteretur.

sa?pe in Actis Synodalibus

stantini

ipsius secundo,

Indictio

iii,

iii

nonas

Verum

Nicetas hoc ignorare

non

potuit,

Octobris . Ita versio, quae graeco textui respondet

in

sed

cum Thomas

protothronus

esset Antiochiae,

tom.
sit

viii

Concil. Ubi

cum annus

consulatus
die

quia Tyriorum Ecclesia erat Antiochena) dicEceseos prima post patriarchalem sedem, ac illa vacante
totius patriarchatus vicaria, ut ipsemet

idem

cum anno

imperii, et

uno eodemque

consulatus et imperium post

Constantinum Po-

Lupus

ani-

madvertit cap. 10 et suo loco cxposuimus, Nicetas juxta vulgarem loquendi modum, vocavit Thomam

gonatum ab imperatoribus capesserentur, incertum an Basilius Constantinum fllium coronaverit

exeunte anno dccclxvii, mense v. g. Decemhri, an ineunte anno dccclxviii, mense v. g. Januario.
Versio Anastasii bac in
raro,
pai'te,

vicarium Michaelis

patriarcliaj

Antioclieni

licet

nuper defuncti,

et in Actis

Synodi, nulla mortis

et Elias
,

sicuti

et alibi
:

non

illius ratione habita,

Thomas

appellantur

parum

accurata. Haec ejus verba

Anno

uti Actione iv et in Josephus Ecclesia; Alexandriuce archidiaconus vicarius erat patriarchac nomine Michaelis, et Elias presbyter et STjncellus vicem Theodosii patriarchm Ilicrosolymitani explebat, inquit

Orientis legati patriarcharum

tertio consulatus

amicorum
,

Christi et

piissimorum

fine decimffi.

teris

idem Nicetas qui addit, imperatorem donis ac litprincipem Syrice, calihm scilicet, propitiasse.
4.

impcratorum nostrorum Basilii et Constantini perpetuorum Augustorum Indictione tertia mensis cum tamen textus gracus diserte haOctot)Lis beat, fuisse tunc tanlum annum consulattis Constantini secundum, qnem initio anni Christi supe:

rioris, vel in fine

anni dccclxvii inire potuit, idcoin Vita Basilii

Prccsides Concilii.
II
:

Synotlo

prffifuere legati
i

que

el

imperium Porphyrogenneta

Hadriani

his

cnim verbis Aclio

inchoatur
,

Convenientibus Donalo ct Stephano episcopis et Marino diacono locum lenenlibus Adriani archicpiscopi
senioris

num. 34 de eo scribit: Studens majorem in modum corum reprimere animos, iiui injusto aliorum credibus inhiaul, omnemque illis spem
avi sui

Roma)

et Ignatio
,

arcbiepiscopo

auferre

lilios

natu majores Constantinum atque

Constanlinopoleos novte Ronurj

tis,

ct vicariis Orien:

Leonem

regie

jam educatos

ac eruditos,

omnique
di-

ctc. B

et

aliqnibus interposilis

Sanctissimi

virtute ex imperii ratione excultos, ad impcrii

vicarii senioris

Rom;e dixcrunt,

etc.

Ergo habemus

gnitatem promovet. Ita Combelisius in sua ver-

HADRIANI
sione, sed ca hac in parle vitiosa in

II

ANNUS
legitur,
Toii;

2.

CHRISTI

8(39.

179

graco

tertia

idus Octob. celebrata; in qua Theodidus

xai iva(jav airav eXiriS^a TtepisXsiv irfb; to tyjc pasiXEiac d5iw|/,a

TMv itaiJwv xa6'

iraiJoiou.voi,

loXr.xiav irpor/.ovTa;
ei;

t.Jyi

pauiXtxm;
dpy/xriv

ava-y;j.voi? icai

melropolita Ancyranus et Nicephorus mclropolita Nicicnus, (|ui a Methodio vel Ignatioordinatierant,

libello a

xai

Tvaaav

JxXoijAivcvTa?

dpeTT.v.

Qliaj

Romana Sede

transmisso subscribere de-

verba

sic

verlenda,

qui jain regie nutriebantur, et

trectarunt, dicentes |)rofessionem in sua consecratione factam

protesfalos esse

erudiebantiir, et omtii

jam

virtute regia reluceffitate

semper servandam,
esse

baut)),qua! de parvulis, qui in tenera

pra;clar;c
;

sed

libellum

Romauum non

necessarium

indolis indicia jani exiiibuerunt, dici possuul

ut

enim vides in grajco nullum praeleritum aut participium legitur, sed [)iffisentia et imperfecta parlicipii. Porro Lco non cum fratre Constantiiio, sed bieunio
post illum

ideoque a Synodo rejecli sunt. Hujus rei arcanum nos edocet Auastasius in nota ad illum libellum ;

Gra3corum episcopi) Postquam omnes (nempe chyrographa sua fecerunt, et testibus roborata tradiderunt, surrexeruut

imperator inauguratus , die nempe Theophania) sequentis Christi anni, ut iufra vide0.
cttis.

quidam eorum

et

ad san-

biuius.

In eo

libelhts

ab omnibus subscribendus

le-

ctissimum patriarcham Ignatium, atque ad Basilium irapcratorem accedentes secreto dixerunt, non bene factum fuisse, quod Ecclesiam CiJolita-

Consideulibus in templo

S. So[)hiae Sedis A[)0et

nam

tanta

subjectione subdi
ita ut

Romanaj

Ecclesia;

stolicai legatis,

Jgnatio [)atriarcha Constanlinop.

vicariis

strissimis [latriciis,

sedium Orientalium, ac prajsentibus illuquos im[)erator adesse jusserat, ut omnia secunduni juris regulas fieri curarent, admissi sunt ad Synodum episcopi duodecim qui
ab Ignatii
rupti sine
et

hanc ei tanciuam domina) ancillam tradiderint. Quibus verbis imperalor commotus jussit primoribus, qui vicariorum Sedis
permiserint,
Apostolicae servitio deputaverint

unum

(locus cor-

ruptus
graplia

est)

illi

ad aliquam Ecclesiam

cum
eos

suis

Sedis Apostohcaj partibus soli con-

pergerent, ipsi
illa

mansionem eorum

ingressi chiro-

stanter steterant, qui ideo

tanquam omnino incorle-

latenter arripereut.

Romani

libelli professione rece|)ti sunt.

scandalizare peuitus recusabat.

Nam Cum

palam

ergo vicarii

Post quffidam alia jubentibus legalis Apostolicis

episcopi, sacerdotes, clerici et

Romani ad collocutionem

patriarcha) processissent,

ctus est libelkis, cui subscribere deberent universi

custodes furesfacti penetrantesdomum,

quanidam

monachi

quo

ni-

partem clanculo ex numerosis

cailera imperatori dixere
:

illis

chirographis

mirum
alia

cunctas primum ha;reses e.xsccrati, et inter lcouoniuchiam, anathema Photio dicere debe-

abstulere. Quovicarii reversi comperto, talia inter

Nos quidem

Romam
,

ob
tu

bant,

donec Sedis Apostolicaj decretis paruisset,

amissa chirographa redlre nou audebimus

Actaque conciliabuli contra Sedis Apostolic reverentiam cougregati eodem anathemate percellere se denique amplecli Synodos a Nicolao I et Ha;

tamen inchoata) pro Ecclesiae omnino mercedis lucraberis

Anastasius, qui
legatis aderat
,

statu pietatis, nihil

.

Veruui ipsemet

cum

collegis suis Ludovici

ai)

Aug.

driano

II

ejus successore in causa Photii et Ignatii

[)rofiteri

obtinuit

imperatore ut chiro-

Roma! celebratas

debebant. Marca
6,

lib.

grapha
9.

illa legatis

Apostolicis redderentur, uti fu-

de Concordia cap. 14,

num.

notat [jlena et in-

sius narrat Baronius

num.

tegra auctoritate usos esse legatos Aijoslolicaj Sedis,

Actio quarta.

In Actione

81 et seqq.
iv tertio

quod non solum primuni consessus locum occuparint, interloculionibus suis Synodi ordinem constitueriut,

Octobris habita, introducti sunt in

Photii, qui

iduum Synodum Zasubscribere

pro-

charias atque Theophilus pseudo-episcopi a partibus

et

uuiuscujusque seutentias rogariiit;

iis, quffi

cum

libellum

Romanum

sed eliam

quod ante omuia

II

a Nicolao

et

nollent, jubentibus legatis Apostolicis foras

jecti

Hadriano
flteri

decreta erant adversus hajreticos et

la|)si

sunt. Valde postea gloriatus est Photius

quod

schismaticos se obtemperaturos e|)iscopi

pro-

hi aliique

non pauci

suis partibus constanler ste-

debueriut, libellumcjueeomodo subscriptum

tissent, ut videre est

legatis tradere.
7. Actio secunda. A num, 23 ad 26. Actio secunda nonis Octobris , ejusdem anni habita iu eaque e[)i3copi, qui olini ye\\x Methodio, vel ab Ifjnatio ordiuati ad Photium defecerant, et cul-

apud Baronium an. dccclxxi, num. 27 etseqq. ubi Wio^u Epistolamad episcopos
sua3 factionis ex exilio 3crii)tam refert.
10,

Actio qiiinta,

Ad

num. 28

et seq. In
ci-

Actione quinla XIII kal. Novembris celebrala,

tatus est Photius, ut sese

coram Synodo
Balianes

sisteret,

tas

in vexationes ab eo sibi illarefundebant, rece[)tis insignibus, iu suo ordine sedere siuguh jussi suut; (|uod et de presbyteris,

pam omnem suam

qui

cum

respondere nollet,

patricius

illustrissimus viri insipientiam ac su|ierbiaui de-

miratus, ipsi inducias concessit, ut saluU su;c consuleret

;

diaconis el subdiaconis

poenitentibus observatum.

sed

cuin affeclato silentio immotus ma-

hjnatius tamen episcopis, Cccterisque insignia non reddidil, nisi uti delegatus a Sedis Apostohcaj
vicariis
:

neret, a

Syuodo dimissus

\i. Actio sexta.

A num.
an
in

est,

30 ad 36, Octavo

PatriarchiE Ignatio in
V(;Ilet
;

auctoritas agendi quai

Synodo non erat Romanis enim |)ro

judicandi
i,otesla-

kalend.

Novemb.

sexto convenit sancta Syuodus,

cui Basilius iinp, interfuit, et e[)iscopos a Pholio

stautcs interrogavit,
totius

aiili(|ua Ecclesiastiea traditioue

tam manifesto

judicio

teni

[lermitlebal , inquit Nieetas iu Vita Iguatii.

8. Actio tertia.

Ad uum. 26

et seq.

Aclio

cousensu acquiescerent; quibus voce impudenti renuentibus impeEcclesia) coinprobato

180
rator sapienter respondit
:

HADRIANI

II

ANNUS

2.

CHRISTI 869.

Vos principali inanu

aiisi

nodum Photianam
dunlaxat

Synodos inordinaias
triarcliicis

soli

ac singuiariter sine pa-

sub Pontiflcatu Joannis VIII celebratam substituunt. Gra^ci schismatici septcm

liironis

facicntes, saiiclas vocare

Synodos OEcumenicas

profitentur,

ul

estis, etluiic pra^scnti,

quai aboninilnispatriarclia-

constat cx Pra)fatione Constantini

Hermenopidi ad
palriarclia

libus

thronis cclel)rata est, Dci

cooperalione ac

canonum
lectione

E|)itomen, ex 3IatthcE0 Blastare in Col-

gratia qui iniperium

nobis

commisit, detrabere

canonum, ex Germano

Con-

non
tas,

erubescilis. Utique nostis ct vos, ct universi-

stantinopolitano graeco in litteris ad latinum pa-

qua; sub ca^lo

est,

quia proteclione veri Dei

nostri

quinque scntiunl, et non

palriarchia! orbis
cst la^sio fidei
:

lerrarum recfa et ideo quidquid

triarcham Constantinoi)olitanum, et ex Ei)istola Synodica, quam patriarcha Constantinopolitanus,

caHerique cpiscopi Gr;cci schismalici etiamnuin
post ordinationem

judicant, necessario debelis recipere . In

eadem

suam

scribere solent. Abraha-

Aclione solide responsum ad ea qua: Photii partiarii

inus Cretensis Florentinai Synodi interpres et pri-

ad ejus causam defendcndam in

Aclio septima.

medium

attulere.

mus editor ipsi titulum octavm Synodi inscripsit, eumdemque ipsi tril)uit privilegium editionis, quod
Epistola ad

42.

A num.

36 ad iO. In

septimam Actionem IV kal. Novemb. faclam, rurr sus ex Basilii Aug. mandato et Romanorum legatorum permissii est introductus Photius, et cum eo Gregorius Syracusanits ; sed cum eorum impudentia niagis ac magis augcrelur, tandem legati Apostolici latum in utnunque Synodalem anathe-

Clemens VII concessit, uti observat Launoius in Claudium Amelinum. Verum nec FloAcla et decreta, nec Eugenii IV
ipsi

rentina; Synodi

Diplomata

noinen Synocli OEcumenicce octavcs

matismum
13.

ex

ambone

pronuutiari jussere.

Actio octava.

uspiam tribuunt. 17. Synodus Florentina dicinon potest Synodus generalis Vlll. Privilegium autem editionis a Pontiticc, cujus nomine datum, expensum non

Ad num. 40

et

seq.

fuit,

sed expressus est tilulus libri, prout ab edi-

Actione ocia\!X7io)iis Noveiyibris cclebrata, inignem conjecta sunt scripla omnia Photii contra I^ico-

tore fuerat adscriptus, ab eo qui privilegium exaravit.

At hac

in

re

fuisse

obreptum
ix et x,

Pontifici

laum

Pontif. Max. cl conciliabula contra

Ignatium
et

Maximo
fidei,

Natalis Alexander Sa;c.

parl.

2,

facta, et postea

matismi in eos
14. Actio

actum de Iconomachis, et Photium iterati.

nona.

anathe-

Dissert. iv, 24,

non solum ex

veteri professione

quam

recens electi Pontifices emittebant nono

A num.

42 ad 48. Actio

nona anno
est.

sequenti, pridie idus Frebruarias habita

falsi tcstes,

sed etiam ex ea quam Synodus OEcumenica Constantiensis, Sessione xxxix, pra;sa;culo, colligit;
scripsit a Pontifice

tiiim,

quicontra S. Ignaimp. compellente, teslimonium dixerant, ut jure deponi videretur. Hi crimen confessi pocnam canonicam a Synodo suscepere. Dcindc actum de rerum sacraIntromissi sunt

inox eligendo faciendain.

Ad
ab

suadente Pholio

et Micliaele

hanc sane traditionem Clemens VII

Privilegiuin

attendisset, si

pro editione

Concilii

Florentini

Abrahamo

Cretensi adornata datuin, discussisset.

rum
fessi

illusoribus

tempore Michaelis imp. qui con-

sunt, se niimos in Ecclesia egisse, ac illusisse

sacerdotio, jubenle

eodem imperatore. Hi vero ad

pffinilentiam reservati sunt in alio conventu ipsis

Quare in editione Romana Conciliorum sub Paulo V detractus est is titulus, et niale Launoius Graicis et Latinis episcopis in Synodo Florentina congregatis tribuit, quod a solo Abrahamo Cretensi temere factum est.
18. Anastasius Bibliothecarius Constantinopoli

imponendam.
15. Actio decima.

decima
diti

et

48 ad 58. Aclio ultima pridie kalendariim Martiariini

A num.

erat tempore

Synodi VIII.

Legatis Apostolicis

cclebrata, in

ac promulgati,

eaque canones xxvii a Patribus condetinilio Synodi, Pliotiique

damnatio confirmata. Prinuis subscribendi locus

impcralori delatusest a Synodo honoris gralia; sed
ipse asseruil sese

inagno auxilio fuit Anastasius Bibhothecarius, de quo Guillelmus ejus in eo officio successor scribit in Vita Hadriani II. Tunc temporibus pro causa Ludovici secundi sereiiissimi nostri Augusti cum

Suppone archiministro

post

Apostolicos

legatos

subscripturum
et ita

jjosI

legatos Sedis

Constantinopolim, divina, ut creditur, dispensatione pervenit. Et ipsemet Anastasius in Pra;fatione ad

Apostolicffi ct alios patriarchas,

Patribus placeret, quod

subscripsere cpiscoj)!
\G.
ci.

factum. Post

quaudoquidem ila omnes

Synodum OEcumenicam
II
:

VIII alloqucns

Hadrianum
Synodus,

Synodum

A num. 58 ad G8.
omnes

Ylll Schismatici non recipiunt.

Licet Iladrianus II
ct alias

Synodum
Grfficos

Ludovico

Cum ha3c celebraretur venerabilis accidit me famulum vestrum missum a piissimo imperatore, cum duobus aliis

generalem VIII confirmaril,

Ortliodoxos in

apud

viris insignibus

interesse, fercntem etiani legalio-

tanta vciieratione fuerit, ut

nein ab Aposlolicis

meritis

decorato

pra;sulatu
etficien-

ejus breviarium ad valvas Magntc Ecclcsia)

slantino[)olitana! cuni insigni elogio affixerint,

Con-

vestro caut^a imperialis commercii,

quod

Mar-

dum

cx

lilio

impcratoris Basilii et genita! pra^fati

ct

cus laincn Epliesinus archicpiscopus schismaticus

Scssione vi Elorcntina; Synodi, magiia tcmcritate

Dci cultoris

augcri ab utraque parte spcrabatur

Zonaras ac Dalsaino in suis Collectionibus loco Synodi VIIIOEcumenica) Pseudo-syrejecit,

el

eam

tam enim pio negotio, et quod ad ulriusque imperii unitatcm, imo totius
simnl
ct

parabatur. In

Christi Ecclesia) libertatem pLTtinere

proculdubio

IIADRIANI
crcdeljatur, praecipuo

II

ANNUS

2.

CHRISTI 869.

181
107.

siiiiiini Ponliflcis vestri <iuaD-

pat.

A num. 93 ad

Lotharius rcx, sexto

rcbalur adsensus. Dei crgo nutu actum

iicgotii

est,

uttanti

idus Aurjusti currcntis anni Placenlia; vita functus

ciim loci-servatoribus Apostolicre Scdis et

gauderem, fructum in exultatione portarein manipulos, qui per septennium pro eo laboraveram, et per totum orbem verborum scinina
ipse fine

utanno superiori, quo Baronius mortem ejus eodem gestahoc anno retulimus, qua; ideo huc revocanda sunt.
est,

consignavit, ostendimus, uli et ab

sedulo scribendo disiierseram

nis priinaj

. In

niargine Actio:

Quod Carolus , inquit annalista Bertinianus ad hunc Christi annum postquam Lotliarii obituin

ideni Anastasius etiam habet

Pro

narravit,

causa nuptialis contractus inter utrumqno impe-

tam

ipse,

quam

apud Silvanectis civitatem degcns, (ubi et uxor suathesauios, quos in quiloca sancta in
Pistis reversi,

ratorem efflciendi aderamus. Annalista Bortinianns ad annum dccclxix scribit, Basilium imp. jam aiitca misisse patricium suum ad Biram, id ost,
Ilariiim,

buscumque rebus habuerant, pcr suam elceniosynam dispensantes, a

oppidum
II

ut Ludovici

in ora sinus Venetici positum, imp. filiam a se desponsatam ab

Domino, de cujus manu illos acceperant, reddiderunt) non inccrto comperions nuntio, ab ipsa civitate movens, Altiuiacum venit. IJbi aquibusdam
episcopis,

60 susciperet, sed
tricio.

quadam

occasione interveniente

sed

et

ab aliquibus primoribus regni

Lotharii fuerat

cidein Ludovico displicuisso flliain

suam dare

pa-

quondam
intraret,

Lotharii missos dircctos suscepit ut ibi

filiai Luejusdem imperatoris actum, scd anno superiori. Porro Ludovicns imp. has nuptias

Non

itaque hoc anno de conjugio

filio

resideret, et in

regnum, quod
fraler
hoslili

non

dovici

cum

donec

ab expeditione

suus Ludoicus rex Germania; de Winedis, cum quibuspracsui congre-

optarat,

ut Constantinopolitani imperatorcs

qui

senti et prfcterito

anno SiTpiuscoininus

nec ejusdccessoribus, AuQitsti titulum dare voluerant, aliter imposterum seso erga eum cjusei,

nec

dientos, aut nihil aut paruin ntililatis egerunt, sed

damnum

que successores gererent. Sed consilium istud

irritum cecidit.
19. Controversia de
arjitata.

in

maxiinuin rctulerunt, reverteretur. Petierunt ergo ut in palatio Ingiliheim residens ad eum

missos suos dirigeret, et

A num. C8 ad 93. Solidum Illyricum ad

;

Bulgaria post

Synodum

simul convenirent,

et

ei mandarotubi et (|uando de regni ipsiusdivisione tra-

ctarent. Plures autein saniori consilio ilh

manda-

Lconem Isaurum anno dccxxx illud ab eodcm per vim provincias quibus constabat, nempe avulsisse Daciam, Praivalim Dardaniam ac Mysiam supatriarcliatuin Occidentis pcrtinuisse, sed
,

verunt, ut quantociusconimode posset usque Metis

properare satagcret,

et ipsi

tam

in itinore

quain ad

ipsam

civitatein ei occurrere

maturaront.

Quorum

consilium Carolus acceptabilius

intelligens, juxta eoruin

et salubrius esse

pcriorem postea Bulgaros occupasse

BulrjcirioE

el

eisdom
appclla-

nomen, quo

et

hodie regio

illa

navit . Recitat postea annalista

tur,

dcdisse,
,

suis locis ostendimus.

Verum cum

Bulfjari
sunt-,

Christianam ami)Ioxi Ecclesias suas Nicolao I Ponliflci Pioinano

,

postquam fidem
el

met Carolo V (luaregnum a legitimosucccssore

attribuit,

suggestionem agere festiSynodum ab ipsoidus Septembris Metis congregatam,

abstulit, sibique

subjocisscnt

Photius eos ditioni

patriarclia)

(luam et intcgram refert Baronius n. iOl etseqq. et habotur Tit. xu Capitulariuin Caroli
Calvi, ubi

Constantinop. subesse dobcre contondisset, Michael

Bulgarorum princeps oratores suos Constautinopolim misit, qui dixere,

cui Ecclesiae

post hiec abepiscopis

est idein

ea recitata haec verba leguntur: a Et cum benedictione sacerdotali

subdi depatriarcha-

rex coronatus .

boainus, a vobis qui vices

suinmorum

21.

Nova Varoli Calvi epocha.

regnum

Licet

autem

ruin gcritis, nosse desideramus , ut inquit Guillelinus Bibhoth. in Vita Hadriani 11, (lui poslea

regni Lotharii possessionem integram non retinucrit

Carolus, hujusque

intor sc et Ludovisit,

argumenla rcfert, quibus Graeci pra;tensuin suum in Bulgarorum Ecclesias tuiti siiit, qu haud ditficili

cum

Gcrmania; regem partitus

ut vidcre est

uegolio a legatis Apustolicis diluta, ut vidorc

apudeumdein annaIistam,successioiiis tamen ejus epocham suis doinccps Diplomatibus adjocit, ut

li(iuet

est

apud Baronium qui ex codem hanc controverexplicat.

ex praecepto pro monasterio S. Arnul|iln Me-

siain solido

Actum de

ea controvcrsia

tensi in die coronationis Caroli dato, ct a Baluzio

post Synodum absolutam in privato conventu. Verum logati Sedis Apostolica; Graecos hac in caiisa

in Notis ad laudata Capitularia inemorato, in cujus

judices rocusarunt, qui tainen temerario ac iniijuo

judicio

rum

hanc sententiain [ironuntiarunt. Bulgapatriam cx Gracorum potestatedudum fuisso,

habuissc comperimus sanctae
:

Data V idusSoptemb. Iiidictione ii, anno xxx regnaiite Karolo gloriosissimo rcge et primo in successione rogiii Clotarii , id ost, Lothafine babetur:
rii,

ubi Indictio

illa

ii

cuin
est,

idus Soptcinb. con-

et Graecos saccrdotes
Ecclesiffi

juncta Constantiniana
supcrioris
Christi
aiini

a Vill

kalend. Octob.
ciua;

Coustantinopolitanto

a qua quia pcr pa-

inchoata,

ideo hoc

ganismuin recesserat, nunc per Christianismum restilui judicamus , uti reforl Guillclmus Bibliotli.

qui addit

Piomanffi

Ecclcsi;.!;

legatos huic
reddita;
iii-

mutanda non erat. Ideinludictionisgonus extat apud Baronium nuiii. 101, ubi lcguntur capilula Motis publice dcnuntiata anno
anno anteeuiii
dieni

senteniia; praecipitautcr, et
tercessisso.

uuUo jure

Incarn. Doin. dccci.xis, Indict.secuiida, pridieidus

Soptomb.
demortui rerjnum usurvit, (lui

Iloc Indiclionis

genus Baronium turbaHadriani papic oadem

20. Carolus Lolharii

cuni viderot

litteras

182
de re scriptas
ait
:

HADRIANI

11

ANNUS

2.

ibi

CHRISTl 869.
festinare acceleravit
:

dici datas non. Septemb. Indict. m, mensis Septembris exordio Indictio incLoelur, aIioi|Lii loco Indiclionis lertia;, secunda ponenda, ut apparet ex Actis comitialibus . Verum nondubium, quin Hadrianus papa litleras suas Indictione tertia signarit, cum Romae boc sajculo, sicuti et proxime consequcntibus Indiclio a kalendis Septemb. initiuni ducerel. At in GaUia post Ludovici
Ita, si a

binam secum ducens

nus
fiierunt, sicut ei

quate-

residuos illius parUs homines qui Lotharii

mandaveraiit, in sua diUoiie susci-

peret, denuiitiant se abinde palatium,

quod Gun-

dulphi

viila dicitur, in

missas sancUMartiniventu-

rum,

Pii

obitum IndictioConstantiniana
ut

a VIII

kalend.

at de provincia et de superioribus partibus Burgundia? ad se venturos susciiiiat. 24. Invasio Caroli Eadriano II valde molcsta Veniens autem Aquis, nuUum obtinuit, fuit.

Octob. seu a die xxiv mensisSeptemb. crepta saepe

obtinuit,
vel

quem
jiapa!

antea non

liabiiit, et

inde, ut deiiuntiaverat,

duo cxempla mox

4.

in

medium

ad Guiidulpiii villam pervenit. Ubi missosHadriani

adducta denionstrant. Vide dicta de Indictione Constantinianaanno dlxxvi, num.

legati

Paulum

et

Lconem

episcopos suscepit,

cum

Porrodivisio regni

Ei)istolis missis sibi et

praisuhbus ac regni primo-

Lotbariani anno tantum sequenti facta, tuncque

ribus in his Galliarum partium regionibus consistentibus. Inquibuscontinebatur,

cum

oblationibus in
II

Urbem ad placandum
quod tamcn

utregnum quon-

Hadrianum
22.

a Carolo Calvo missi,

Iioc

dani regis Lotharii, quod Ludovico imp. spiritali

filio

Baronius num. iOG,

anno contigisse putavit.

Munera ad tladrianum PP. mitiit. Annalista enim Berlinianus ad an. dccclxx scribit: Carolus peracta autuinnali venatione, ad mona-

ejus ha;reditario jure debetur, et

quodadeum
homines in
inflectere.

post

mortem

ipsius Lotharii rediit, vel

eo degentes, mortalium nullus invaderet, uullus

commoveret, nullus ad

se conaretur

sterium sancti Dionysii festivitatem ipsius sancli cclebralurus, perrexit. Ubi ipsa die inter missarum solemnia pra^fatos Apostolici missos (de quibus is
annalista hoc
et

Quod
ritalis

siquis prajsumeret,

minislerium

nonsolum persuaeauctoinflrmaretur, verum etiam

si quis de auctorem vel

vinculis anathcmatis obligalus, noinine ChrisUanitatis

anno verba

facil)

cum

Epistolis

adse
sibi

privatus

cum

diabolo locaretur. Et
temeritatis

ad episcopos regni sui directos,

Lotbarii,

terribiliter
fratri

episcopis

tam

nefaria?

regnum quondam

quod

suo impe-

ratori debebatur, interdicentibus, moleste suscepit.

Ipsos auteni missos donini Apostolici et impera-

usqueRhemis deduci fecit. Et undique plurimos fidehum suorum illic convenire faciens, et
loris

non resistendo consentiret, uomine se nosset fore censeudum. Et quia jam non perUneret ad euin de ovibus, non pertineret consequenter de
tacendo fugeret,
vel

non

.jain

pasloris sed mercenarii

pastoralibus dignilatibus.

Cum

quibus episcopis

et

per octo dies ibidein immorans,

absolvit. Postea legatossuos,

eosdem missos

Ansegisilum videlicet presbyterum, monasteriisancti Michaelis abbafem ; el Lolhariuni laicum, cum Ei)istolis ad domnum
Apostolicum, sed
et

missus Ludovici inip. venit nomine Boderadus, de his nihilominus satagens. Utrasque litteras Hadriani papa5 tani ad primores regni Caroli, quam ad episcopos in ejus regno consUtutos recitat Baro-

de vestimentis suis aureis compositum,

pannuin ad Altare sancti Petri cum duaet

bus coronis aureis et gemmis ornatis misit, usque ad Lugdunum pervenit . Illas

ipse

litteras

Hadriani papaj ad Carolum regem anno sequenti,

uiusnum. 94 et seqq. 25. Salomon Britannioe rex appellabatur. Ad num. 107 et seqq. Ex litteris Hadriani papa ad Salomoncm Brilonum regem datis (1), cum quibus ad hunc mittit brachium sancti Leonis papaj hujus

quo

Baronius refert. uxor Caroli regis moritur. Sed redeo ad ea qua3 lioc anno gesta, quaique Carolus annalista Bertinianus his verbis narrat
dala; snnt, recte

uomiiiis
nis

III

miraeulis clari, et ex ejusdem Salomoregis ad

23. Uirmentrudes

Britonum

eumdem

Iladrianum
esse

litteris

Duciace Vll idus Uelob. certo comperiens obiisse Ilirmeiitrudem uxorem suam II non. Octobris in monasterio sancti Uionysii, ubi et sepulta
in villa
est,

quod anno supcriori diximus, Salo7nonem eo anno a Carolo Calvo regem appellalum fuisse; cum in utrisque
a Baronio recitatis, apparet
illis lilteris

verum

Saloinoii rex nuncupetur, sicuti et iu

cxsequente Bosone

lilio

Buvini (luondam comitis

hoc missalicum apud matrem el materteram suam Tlieuthergam Lolliarii regis reliclam, sororem ipsius Bosonis, nomiiie Richiklem, mox sibiadduci fecit, et in concubiiiain accepil. Qua de re eidcm Bosoni abbatiam saiicli Mauritii cuin aliis honoribus dedit et ipse Aquis palatium camdem concu:

ejusdem Salomonis ibidem relatis, quibus Salomon testatur, se locum Plelan, ubi antea aulam habebat^ Conwoioni abbati in refugium conaliis

cessisse, et in
bile

eodem

loco coiistruxisse noii igno-

monasterium sancU Salvatoris, in quo eUam reverendissimus abbas Conwoion sepultus jacet . Ex quibus eliam veibis Mabillonius Sa.'C. iv Benedict. part. 2, iii Appendice ad Vitam sancti Con-

(I) Ilaac

Epislolam Iladriani ad Salomonem

iiiiniine

fidei esse dubi;c

col.

bCG. 1'rimo, quod illam

cx aullientico productam

fiiisse

produnl sapienlissimi Anecdotorum edilores \'V. Marlene et Durand. tom. iii, a Dolcnsibus asscrat Innoccntius III in sententia de subjectione Dolensis

Ecclesia: raetropoli Turonensi

cnim illam ex authentico promere Dolenses carere se illa responderunt. Quod igitur ex ea probet l'ai;ius Salomuuem jam tunc regem agnitum (uisse, uibil est, cum pra;scrtim in salulatione ejusdem Epistolu; Salomou uun res, sod dux appellctur : Salomoni liritanniii: duci. In Collcctioue Actorum in causa IJolensi duccm cuni tanlummodo appcllat Hadrianus in liac Epirccilata ibid. col. 043. Jussi
stola ct in altera a se data ad

Ilerardum Turonenscni archiepiscopum, rclata

uihil iulcrtur.

ibid.

Nicolaus

cjus pricdecessor in duplici ad

illo

eumdem Salomonem

Epistola dala anno

dccclxv,

regislitulo illuni salutat. Vide ibidcol. 831), elc. Igitur cx titulo

m littcris

Pontificis dato

regium titulum a Carolo ublinuit,

proanuo, quoSalomon Mamsi.

HADRIANI
woionis
aiibatis

II

AN>TUS 3.
sanred-

CHRISTI 870.

183

Rotonensis

colligit,

hunc

Saracenos exBario oppido egredientes, hostcm post

ctum abbatem anno

superiori

animam Deo

tergum secutosesseet ad Ecclesiam

in inonte

sancti Micbaelis

didisse, sicut et ex alio

Diplomate ab eodem Salomone anno dccclxviii, quarto kalend. Septemb. dato, f|uo monacliis tunc in Plelanio consisten-

Gargano perrexisse, subditque, clericos pjusdem Ecclesia;, mullosque alios, qiii ad oratio-

nem

illuc

convenerant, depraedantes,

cum

inulta

tibus facultas eligendi abiiatem conceditur.

Es eo

Normannici
26.

monasterio corpus sancti Comvoionis post sedatos belli tumultus Rotonum relatum est.

Quod factum valde imperatorem, atque Apostolicuin, sed et Romanos turspolia ad sua redierunt.

bavit .
28. Rotlandus archiep. Arelatensis a Saracenis

Nortmanni Galliam affligunt. Huc revncandum cjuod annalista Bertinianus hoc anno scribit Salomon dux Britonum pacem cum
:

captus.

dum
et

Nortmannis in Ligeri residentibus fecit, et vinum partis suee de pago Andegavensi cum Brilonibus suis coUegit. Hugo Abba, etGauzfridus cum Trans-Sequanis confligentrs cum Nortmannis in
Ligeri residentibus, lx circiterinde interfecerunt.

Subjungit postea idem annalista, BotlanArelatensem archiepiscopum a Ludovico imp. Engelberga uxore abbafiam sancti Ccesarii adein

ptum,

insulaCamaria, in quares ipsius abbatice

conjacent,
et

plmimm
sola

in

qua portum Saraceni

audito

habere solebant, casteUiim opere tumultuario de

terra

a;dificantem

Saracenorum

Et capientes
relicta

quemdam

apostatam

monachum,

qui
et

cliristianitale se

Nortmannis contulerat,
al)

adventu in illud intrasse, sed advenientibus Saracenis ab ipsis captum esse, aliquos ex suis interfectos,
et

nimis Chrislianis infestus erat decollari fecerunt.

Carohis vero civitales Trans-Sequanam
firmari rogavit,
praisidio contra
incolis

plura a suis ad
sed

eum redimendum

data

Cinomannis scilicet ac Turonis, ut Nortmannos populis esse possent. Nortmanni autem hoc audiuntes, niultam summam argenti, frunienti quoquc et vini, ac aiiimalium, ab incolis terroe ipsius qua^sierunt, ut cum eis pa-

idem episcopus XIII kalend. Octob. in navibus mortuus esset, Saraceni mortem ejus celantes, et se amplius ibi immorari non posse dicentes, redem[)tio ejus accelerata fuit, et Saraceni suscepta omni redemptione miserunt eumdem episcopum vestibus suis indutum, sedsui
fuisse,

cum

interea

cem

facerent,
27.

Ducem

appellat,

(juem annalista

volentes
runt, et

cum

eo colloqui, illuin
in

mortuum

invene-

Metensis regem, uti vere erat, nuncupat.

Xkalend. Octob.
sepelierunt.

Bencventanos Saraceniinfestant.
(id
est,

Idem
in

sepulcro quod ipse

sibi [>araverat,

annalista Bertinianus narrat Basilinm imp. patri-

29. Deponitiir

califa

Babylonis.

Anno

regno Neapolitano hodierno situm) cum cd navibus misisse, ut Luodovico contra Saracenos ferret auxilium, et eodem Ludovico imp. ab obsidione

cium suum ad Bairam,

Barium

Hegira; cclv, die sabbati, sccundo mensis Ragiab,

Almotazzo Bellachi cahfa Babyloniensis dignitate depositus cst, inqnit Elinacinus,

ideoquc hoc

Saracenorum de partibus Beneventanis revertente,

anno, medio circiter Junio. Almothamedo BeUahi.

Christi

Eum

cxcepit

HADRIANI

II

ANNUS

3.

ClIRISTl

870.

\. Hadrianus pcr leqatos et litleras arjit contra invasionem reqni Francorum, quod Carolus cuni Lndovico reqe diviserat. Oclingentesiinus sc-

cumdeni Ludovicuin fratrem suum. Extant hujus divisionis Acta inter iilrum(|iic confecta in s.nppe citato Codice Antonii Aiigustini, quaj [irolixirat,
tatis

ptuagesimus sequitur
inchoatus,
tis

annus

tertia

Indictione

quo intercurrentibus

nuntiis, intenta-

a Ludovico Gerinania; rege ininis, Caroius timore

nimia; vitanda; causa liic dcscribere pr.-elermittimus. Est illorum exordiiim Anno Incarnationis Christi Domini nostri oclingentesimo se|itua:

perculsus, accipit in

partcm regni Francorum,

gesimo, Indiclione
trigesimo secundo

tertia, pridie

idus Martii, anno

regis

quod

sibi injuste post

mortem

Lotharii vindicave-

Caroli

gloriosi

Aquis-

184

HADRIANI

II

ANNUS

3.

CHRISTI 870.

grani palalio Ikt pacliones inter ipsuin et Ludovi-

Et utad cor

tuum

redeas, ex oristui professionibus

cum,

etc.

decertamus (advertamus).
3.

Cum autem Hadrianns papa nudisset a Carolo Calvo coiiniventiaepiscoporum penitus usurpatum
regnum Lotiiarii prajdefuncti, dcl)itum mulfiplici jure Ludovico imperatori: illud(iue divisum cum Ludovico fratre: ad vindicandum audax et insolens facinus,

Quando

igitur Illudovici

fratris tui

filii

superatus viribusregnum perdidisti;

Epislolam,
dicens

numquidnon

quam habemus
qua
:

pra;

manibus, Sedi Apo-

stolicffi direxisli ? in
sli,

inter caetera confessus fuinostris post

Cum fratribus
facta,

Fontanicum
jurejurando
alterius

novam iu Gallias decernit legationem, taniadipsum Carolum, quam etiam ad cjus germanum Ludovicum Germaniae regem. Qui autem
hac functi sunt legatione, fuerunt
tres episcopi, et

belluin inunuin convenimus, etinter nosdivisione

regnorum
juravimus,

pacem fecimus,

et

quod

nemo nostrum

regni

meas
(a

(metas) invaderct.

Nunc autem regno meo

presbyter unus cardinalis sancttc Romanaj Ecclesiae,

qnibus tam ad reges,

quam

ad episcopos

et

regni principes litteras dedit, quas nos his diebus opportune acceptas Parisiis, missasa nostro intimo familiari Nicolao Fabro, hic describendas curavi-

me) juramentis sumptis invaso atque sublato, misercatur noster apostolatus, ct ne nomen Christi blasphemetur in gentibus, sine vindicantc facinus

non relinquatur. Ecce qualiter aliena

cupiscere
est,

tibi

con-

minime competit. Ecce

tibi

ostensum
indicium

mus, ex quibus
bent
2.

inspiciat ipsam,

quam
;

pra; ca^teris

quodjuramenta puhlice

facta contenipta sunt;

leclor candidus diligit verilatem

sic

enim

se ha-

postremo ad

fortioris tiiae reprehensionis

aliquantis permonstratum est,

Hadrianusepiscopusservusservorum Dei,
Karolo glorioso regi.
itacjue
et Apostolicis

dilecto

iilio
'

quod et te impunitum dimittere non debemus. Qui quod ahi facere precabaris, nunc in simili opere tibi faccre justo
nos oportet judicio,
prfficipue,
et te

Sacrorum

documenlis,

dogmatuin evidentissimis informamur exemplis, ut

mitibus, et severius

de tuisaclibus increpare,
sanctaj

cum

apertius demonstrares,

mitius agere debeamus

cum

tantum,
et

et

non corde devotum

quod labiis Romanoe

per juslitiam delinquentes corripiainus. Sed neque nos Deo placere possumus, si pastoris vicem suscipientes, non opus pastoris, sed mercenarii latibula prsestolanuir, et veniente lupo fugimus, ne

Ecclesiae (veluti in Epistolis ad decessores nostros,

nobis ate directis continetur),

te jactitares exi-

stere filium, ct
est,

nunc adeo devotio

dimisisti,

fidei tuaj cassata

ut jam, quia convenienUbus responsis missos

solatium conteramus. Super quibus illud cavere debemus, quod Dominus per Prophetam Joquitur dicens^: Canes inuti non valentes latrare. Et rur-

nostros ante
callide

minime

nohisque rescribere

omisisti,

missos tuos vel Epistolas quas

sum
nici

Vae pastoribus, inquit, qui pascebaut semet-

ipsos, et reliqua.

gregis

Quod si cunctis pastoribus DomiDominus pro se desidiaj generaliter

dicit; tanto

magis nos illam sententiam formidare

hactenus ad contemptum non direxisti. Quod si quis alius tale libi dedit consihum, fidein circa te minime veram servavit. Siautem in hoctuo tantum consilio usus es, minus regalis excellentia quam debuit

remissurum

indicasti,

Apostolica? Sedis

debemus, quanto prai omnibus et pro omnibus non soium houoris, sed etiam oneris in humeris nostris pondera quoque gestamus. Annon pro te, rex, rationem ponere coram Domino compellemur? si, ut illud intcrim sileamus quod missos Apostolicffi Sedis more regali recipere contempsisti, factum tuuin non reprehendamus, et spiritali zelo redarguere desistemus, quando contra divinam sanctorumque Patrum auctoritalem, alque
contra propria;
pollicitus es,
fidei

fecit.
4.. De pacis vero et concordia? unitate, cujus nos inter piissimum Ca^sarem et te mediatores esse debere suggesseras, libcntissime suscepimus, et

agere coepimus. Sed

tis

illi

contra hostes Cbristiani

nominis dimicanti, pro liberatione populi Dei mullaboribus insistenti, et bella Domini prajliando

Sarracenorum
fierct,

cedere noluisti

multitudinem superanti, ut pax quin potius, non ut pacis ;

et

ne aliena,

sponsioneni, qua jurejurando et prsecipue fratrum tuo-

amator, sed ut scandali concitator, etiam

nidis manifestissimus exseculor, pacis
es proestolatus
;

tyran-

tempus non

ruin regna concupisceres aut invaderes,

regnum

quondam

quod spiritali filio nostro, domino Hludovico Augusto filio cjus, juxta divinas et humanas leges debetur, prsesumpsisti invadere, et inreatum perjuriiincidere non forinidasti. Numquid a mente excedit quod vestra vestrorumquc juramenta Sedi Apostolic.c destinata
.discussimus, roboravinuis
,

Hlolharii imiieratoris,

quia postquam Iia;c illi callide mandari curasti, domini imperatoris regnum magis ac magis invasisti, sollicilasti, ordinasti, et homines ipsius regni ad tuam fidelitatem jurare
fecisli.
tis

Cui

talia facere

pertimesceres, nisi ipse tan-

laboribus ad perpetuam pacem sancta; Ecclcsiae

diu noctu(|ue

pro

Christi

amore
illi

fidenter hajrerct.
te

et in

archivo nostro

Qui a

coe|)ti3

bonis, iu quibus

solamina oporet

hodie

illa

recondita rctinemus?

Quod

si

nec

ista

tebat conferre magis, (|uam Christianum ])opulum

libi sufficiuiit,

lunc ad majoris reprehcnsionis

tua)

contra fidcm

dcbilam persequi,

manum

opus

cuinulum

tuis te specialibus senlentiis

convenimus.

non

subtraliens,

dubium non

est,

qiiod omnii^o-

tentem Dominum ad h;ec peragenda sibi proi)itium facict, et de hostibus Christiani nominis
'

Videlur deosse principium.

Isai.

lvi.

Ezecli.

xxxiv.

triumphum

cito percipiel.

IIADRIANI
5.

II

ANNUS

3.

CHRISTl 870.

18E
rccilata,

Sed

Ijis

Euccincle prolalis, quoniani, ut

Epistolis Hadriani

tam

quam duabus

se-

prtcdixinius, sicut
stris

omniuni pondera

in liumeris

no-

quentibus,
sic se

quarum

prior ad optimates regniscri[)ta

gestamus,

ita

omnium

aclus pra^videre debehaec dicere

habet

mup, ne pro hunianis favoribus nos

quis exislimet,
slri,
si

7.

Hadrianus episcopus, servus servorum Dei,

et sanctissimis confratri-

quibus a

te

ut principes nopervasum regnuni jure debelur,

forte

acciderit,

omnibus reverentissimis

sibi illatas injurias

non vindicarent

nos usque ad

bus nostris arcliie[)iscopis et episcopis in regno Caroh gloriosi regis consistentibus.

vestram emendationem, quia omnes salvare vo-

Nuper apostolatus

nostri missis

atque Epi-

lumus, perjuria
impunilas

illa

atque invasionem tyrannides

stolis

reverentiam vestram saluhferis exhortahoniut vobismeti[jsis consuleritis,

nullo pacto dimilteremus; quia

non

bus,

ambitione regni, sed justitia commovemur, et non terrarum spatia qua^rimus, sed ex debito, vitiis ac
pravitatibus
Igitur

juxta

cujuscumqme
ut interim

resistere vigilamus.

perpaucis gloriam tuam

et auctoritate Aposlolica
spiritiialiter

conveniamus: monemus, modis quibus possiimus

monuimus, et atfectu non immerito corripuimus. Sed tantum Apostolica monita contempsistis, quantum nec noslris Epistohs res[)ondislis, nec regem vestrum Karolum grave facinusincurrentem proculdubiodoluistis. An non
quod
vos oportuit, pateruitatis

suadeinus,
tertio
fllii

grave scelus incurrit, quando, sicutmulli vestrum

noverunt,
sui
oblitus,

palernoque affectu pracipimus, ut jam nitus, te ab invasione regni spiritalis

aliena
illi

mo-

jusjurandum, quod olim

noslri

Cbristianissimi principis subtrabas, et com|)escas,

cum fratribus gnum fratris

Hlotharii

suis pe[)igit,

quod nemo illorum

re-

alterius invaderet vel usur|)aret, ut

non concupiscas
facias.

et q\.\x tibi

non

vis fieri,

e\identissime patefactum est,

im|)erutoris,

regnum quondam

non

Noli justissimis competenlibusque

et

tibi

rebus injuste captas lyrannice sociare, ne

possessas

quod jure divo im|)eratori domino Hhidovico filio ejus semper Augusto debetur,

juste

amittas, et injuste pervasas, justo consistere cupimus, et ut

successii
polleas,

spretis

juramenlis invasit,

et perjurii incidit

Dei judlcio, te ambisse poeniteat, Nos etenim, (|uo-

niam salvum
corporeque
nisi

te

felici

anima anhelamus
:

saltem

nunc

nostris

ahisve

salubribus

pa-

rueris monitis, ut et prius inobetliens nostra; spiritali

censura; constiteris, nullo paclo nulloque pra;-

termittemus

ingenio,
illas

quominus,
et

nosmelipsi partes
minislerii, [)enilus
G.

petamus, peragamus.

Deo juvantc, quod nostri cst

crimen ? Unde valde miramur, obstiipescimus et dolemus, ut si vos fidem illi promisishs, quare vosmetipsos perditis, et non eum modo suggerendo, modo illud aut illud opponendo, ut resipiscat circumvenilis: quin poliiis vobis consenliendo, et illi, tam dclestabiliafaciendo (ciuod vestri non fecere [larentes) gehennam paratis. Prsfalus siquidemimperatorterrena regnanonambiens,
pro liberatione populi Dei mullis laboribus fatigatus^triumpbales in Sarracenorum ccrviccs potius

Postremo

magnopere commonemus, ut

hos apostolatus nostri i)ra;cipuo missos, Joanneni

manus,
extcndit.

quam

in

cuni

regnum suum

tollenteni

Petrum et Wibbodum et Joanneni reverendos episcopos, necnon et Pelrum religio\idelicet atque

sum presbyterum

cardinis

iiostri,

dilectnmiiue fa-

miliarem nostrum pro principum Apostolorum ab omnibus pra^ferenda reverentia et amore, benigne
susci[iias, et
fice
tibi

ut[)ote a tanta

Sede digressos, honori-

8. Redite ergo ad vos, dilectissimi, et ut olim foedera inter seniorem vestrum fratresque illiiis cum juramentis habita sed modo corrupta reformentur, sine cessationibus laborate. Commonete jugiler illum juxta vestruni ministe,

receptos colas. Ipsis enim, qua; paginareticuit,

rium,

et ut

episcopalis
:

in

vobis non refrigescat

salvuin consistere

dicenda injunximus; et ideo quidquid verbotenus ex[)Osuerint, sine scru|)ulo [irorsus admitte,
ut efficaces ad nos reverti valeant,

charitas,

providete

et si

eum

vultis, ut regni

jura ad senon pertinenlia desistat

im[iorlune
insistitc.

vigila.

omnimodis Optamus gloriam tuam in Chiisto uunc et semper bene valere. Dat. V kal. Julii, Indictione tertia HcEc ad Carolum regem Hadrianus, qui eodem quoque argumenlo scripsit per eosdem
et
.

invadere,

o[)portune

Aliena

legalos

ad

episco[)os

in

ejus regno

constilulos,
regiii

alijue alias insuper dedit htleras

ad ejusdem

non concupiscat, aliena non rapiat, et qiiod sibi non vult fieri, alii prorsus non faciat. PeininiscaNon concu[)isces rem tur Scriplura; dicenhs Omnia quiecumque proximi tui. Et ruisum * vuUis ut faciant vobis homines, eadem et vos faNos enim non tantum. regnum cuique cite illis
'
: : :

proceres.

augmentando, quam (quantum)

rendo,
ista
'

jiistitiam re(|ui-

hic

Quod autem ad nomina legatorum pertinet, considerandum, quod Aimoinus, cum et ii)se
iti-

persequiinur, et ne quis pro tem[)orali

pariler quatuor legatos missos dicat, nomiiiat

regnum perdat ftternum, non indebite contestamur. Quod si et nunc his salubribus iioslris exhortationibus atque monilionibus

dem Joannes duos

Petrum episcopos, et Petriim Wicbodum autem sive Wibbodum e[)isco[)um dicit fuisse legalum Ludoet

tam jam

fatus rex,

[iresbyterum cardinalem,
vici

quam

vos parere contempseritis :scitole quia ducti

affectu,

[jatcrno

ferventissimoque zelo jushtiae,

illas

imperaloris

sed plaue redarguitur erroris ex

statim,

Christo opifice, [larles

penetrabimus,

'

Aim.

1.

V. C.26.

'

Exod. XX. Deut. v.

^ Maltli. vii.

Baron.

ToMus XV.

24

186
et

HADRIANI

II

ANNUS

3.

CHRISTI 870.
Etrnrsum'
:

in contemptorcs
9.

dignam dabimus ultioncm.

lios

Poslremo magnopere eommonemus, ut

apostolatus nostri praicipuos missos,

licet

atque Pclrum seu

Wibbodum

verendos ejjiscopos, necnon et presbyterum cardinis nostri, dilcctumque nostrum familiarem pro principum A()osloiorum ab omnibus praeferenda reverentia et amore benigne suscipiatis, et

Joannem videJoanncm rePetrum religiosum

ct

Omnia qurpcumquc vultis eadem vos facite illis. Nou cnim tanlum regnum cuicumque augmentando, quam jusliliam requirendo, ista perscquimur. Et ne quis ()ro temporali rcgnum ()erdat a;ternum, non indebite contestamur. Quod si et
(iroximi tui.

ut faciant vobis homines,

nunc

bis salubribus nostris cxbortationibus atque

monitionibus tam jam fatus rex,

conteuipseritis
:

quam

vos parere

utpote a tanta Sede digressos, bonorifice

scitote quia

ducti (wterno affectu,

Cbristo opi-

receptos colatis: ipsis

enim quaj pagina

;

reticuit,

ferventissimoque zelo
fice,

justitia;, statim,

vobis dicenda injunximus

et ut

etideo (|uid(iuid verbo-

partes illas penctrabimus, ct in contcmptores

tenusexposuerint, sinescrupulo prorsus admittite,

efticaces

ad nos reverti valeant, omnimodis

kal.
Julii,

vigiiate.

0()lamus sanclitatem vestram in Cbristo

Indictione tertia .

dignam dabimus ultionem. Postremo magnopere conunonemus, ut bos apostolatus nostri prEecipuos missos, Joannem videlicet etc. Ad fincm usque in
prsecedenfi Epistola. Dat.
tertia .
Ita

bene valere. Data V

Ha?c ad

kal. Julii, Indictione

episcopos Hadrianus, qui ad proceres rc-

gni ejusdeni Caroli itidem, sed totidem vcrbisscripsit

Epistolam
10.

Hadrianus episcopus, servus servorum Dei, omnibus optimatibus regni Karoli gloriosi
regis.

ad o()timates Hadrianus, qui eadem quoque die scripsit de iisdem ad Ludovicum Germaniaj regem, laudans eum plurimum, quod se absbnuisset aregiio Lotharii, conquercns adversus

Carolum, qui
ctus. Epistola
12.

illud

invadendo,

sit
:

tyrannus

effe-

autem

sic se liabet

Nuper apostolatus

noslri missis atque Epi-

stolis

reverentiam vestram salutiferis exbortationiet

Dei, dilecto fibo

bus, ut vobismetipsis consulerelis monuinus,

juxta

Hadrianus cpiscopus, servus servorum Hludovico glorioso regi. Sicut sa?pe per missos et Epislolas vestras
vestra;

non immerito corripuimus. Sed tantum ApostoUca monita contempsistis, quantum nec nostris Epistolis respondistis, nec regem vestrum Karolum grave facinus incurrentem proculdubio doluistis. An non grave scelus incurrit, quando sicut multi vestri noverunt, sui oblitus, jusjurandum, quod olim cum fratribus suis pepigit. quo ncmo illorum re0()orluit paternitatis

quod vos

alfectu

comperimus,de exaltatione matris

Ecclesiffl

Romanse

jucundamini, et cum charissimo filio noslro domino Hludovico Augusto omnem concordiam, omnemque pacis dilectionem et fidei possidetis, et insolubiliter,

quemadmodum idem

sere-

nissimus impcrator nobis innotuit, vos retinere

multis coram positis profitemini. Unde gloriosa; vestrte sercnitati

nonnullas grates referimus,

et ut in
fili

gnum

fratris alterius

invaderet vel usurparet

est,

et,

coeptis

bonis persevcretis, Apostolicis affatibus,

:

ut evidcntissime patefactum
Hlolbarii impcratoris,

regnum quondam

cliarissime, incitamus

quoniam scriptum est

^
:

domino Hludovico

filio

quod jurc divo imperatori ejus scmper Augusto debeet

perseveraverit usque in finem, hic salvus

et

erit.

Qui Sed

tur, spretis juramentis, invasit, et perjurii incidit

laudanda planc vestra constantia, quaj sui non immemor fidem promissam merito custodivit, et
velut frater vester Karolus,
Hlotharii
alterius regni

crimenT Unde valde miramur, obstupescimus,

dolenms, ut
rendo,
si

jura

vos fidem
et

illi

proniisistis,

vosmetiitsos perditis,

non eum, modo

opponendo, ut

quore suggeresipi-

divinas

quondam scilicet imperatoris, quae juxta atque humanas leges eidem piissimo impe-

modo

illud aut illud

scat circumvenitis.
et
illi,

Quin potius vobis consentiendo, tam detestabilia faciendo (((uod veslri non

nec invasit nec concuPro quibus scilicet iniquissimis acfibus, quos idem Karolus Deo contem[)to peregit, et pro juraratori filio ejus debentur,
pivit.

fecere parentes)

gebennam

paratis? Praefalus siqui-

dem

imperalor terrena regna non ambiens, pro

liberatione populi Dei mullis laboribus fatigatus,

triumpbales in Sarracenorum cervices potius manus,

quam

in

cum regnum suum

tollentem exet ut

tendit.
dl. Redite ergo ad vos, dilectissimi
,

quae corrumpere non trepidavit, valde mentis obstupescimus et miramur. Quia et illorum quos deviare cognoscimus, tantum animarum pericula gemimus et dolemus, quantum pro omnibus illis, qui nos suo gregi prajesse dignatus est, rationes ponere proculdubio com()eIIemur. 13. Verumtamen missos nostri apostolatus,
,

olim inter seniorem vestrum,fralresqueilliuscum juramentis babita, scd modo corrupla reformentur,
sine cessationibus laborate. Et
sistere vultis, ut regni
si eum salvum conjura ad se non pertiuentia

cum ejusdem si^iritalis iilii nostri Augusti legatis, tam ad vos quam ad eumdem Karolum, sicut nos
nuper facere proposuimus, ecce direxiuuis quos beuigne ac honorificc pro amore A|)ostoIorum
:

desistat invadcrc,

opportune im[)ortune
alii

insislilc.

suscii)ientes,

onincs utilitates

et

Aliena non concupiscat, aliena non

sibi

ra()iat, et

non vuU

lieri,

prorsus non
' :

faciat.

quod Remireni

o[)ere praesenti negotia

cum
et

eis traclctis:
sajiie

his peraclis,

sicut nos,

opportuna in quatenus diclus Augustus

illaisi

niscatur ScripturiB diccnlis

Non concupisccs

speramus, iidem missi

salvi

atque

per ve-

Malll). VII.

Marc. x.

HADRIANI

II

ANNUS

3.
Dci,

CHRISTI 870.

187
et sanctissimis et

stnini atljiitorium ad pra;dictum regem, duce Deo,

omnibus revcrentissimis
nostris

conin

perveniant, et regredi valeant.

Jam

vero

si

idem

fratribus

archiepiscopis

episcopis

rex ab invasione

illa

cessaverit, et sua; tyrannidi

autem, scitote, quia per nos veniendo accelerabimus, et velut in contemptorem Dei ac apostolicarum monitionuni ultionem debitam inferemus ne nobis imputetur,
cesserit, ecce bene. Sin

regno Hludovici gloriosi regis constitutis salutem. Gratias agimus Deo omnipotenli pro vobis,

illuc iter

si ille

impunitus remanserit,

et si se a pravis acti-

bus, pcrjuriis scilicet ac concupiscentiis, aliisque

nefandis sceleribus non correxerit, venlurus judex

quod sicut fidelium relatione comperimus, inter serenissimum principem nostrum domnum Hludovicum Angustum, et gloriosum regem a^quivocum cjus et patruum, seniorem scilicct vestrum, firma charitas et pax perpetua maneat, utpotc
fidei

custodcs invigiiatis, et ut frcdera inter eos

eum

dc manibus nostris requirat, et pro desidia merilo reprehendat. Miramur prffiterea gloriam ves-

habita inconvulsa consistant, suadere curatis. Quocirca, dilectissimi, nostris vos Apostolicis monitis

tram in pracOciendo episcopo Agrippiufe Colonia; tam indiscrefe praebuisse consensum cum evidentissime scires quod Apostolicsc Sedis judicio atque
:

exhortamur, ut in hoc semper pcrseveretis, et idipsum ci suadere puro pectore studeatis. Tam est enim invictus Augustus benevolus, quantum
erga

consensu ibidem debuerit ordinari antistes, cujus censura nuper fuerat eadem Ecclesia suo privata
rectore. Et
stolica3

omnes probatur

esse piissimus. State ergo in

fide, virilitcr agite,

quidem
est,

(juod post judicium Sedis

:

dure suscepimus quam circa nos haberc probaris, omnimodis latuit (tacuit), durius a;stimamus.
factum
tua su[)er lioc devotio,

Aposed quod

nate, quia

Deo odibihum facta declinon decet vos fidem vestram corruniet

illos,

pcre, sicut

qui Karolo regi seniori suo

])ro

humano

favore consenserunf, ut

principis vestri pervaderet, et

regnum ipsius perjurii noxam in-

Praecipue quia

Guntharii

dudum

archiepiscopi

curreret. Pro quibus vos merito collaudanuis, et

causam, antequam in locum illius substitueretur episcopus, nos iterum audituros, et vocem ejus admissuros fore spopondimus. Pra^fatam quippe ordinationem nec confirmamus, nec ratam haberc qui ordinatus est, quousque ille decernimus nostra; exhibeatur pracsentiaj, et utraque pars coram nobis discussa conventus synodalis perpendalur audientia . Porro quod hic audis, Guntha, ,

ut in coeptis perseveretis, paternitatis affcctu pra;-

cipimus, quia qui perseveraverit usque in finem,

hic salvus erit.

Postremo magnopere commonemus, ut hos

atque Petrum seu

aposlolatus nostri praecipuos missos, videlicet Joan-

nem

Wibbodum

et

Joannem

reverendos episcopos, necnon ct Petrum religiosum prcsbylerum cardinis nostri dilectumque nostruni familiarem, pro principum

rium adhuc fuisse superstitem habes in quo arguas Reginonem, qui dixit eum mortuum esse in Italia, eodem temi)ore atque eodem morbo quo
;

'

omnibns pracferenda rcverentia

suscipiatis, et utitole a
rifice

Apostolorum ab amore benigne tanla Sede digressos, honoet

Lolharius rcx et

alii

proceres defuncti sunt, ut

cst.

suo loco superius dictum

Pergit vero Iladria-

nus

ipsis enim qiia; pagina rctidicenda injunximus. Et ideo quidquid verbotenus exposuerint , sine scrupulo prorsus

receplos colalis

cuit, vobis

14.

Postremo magnoperc commonemus, ut

scu

admittite,

et ut efficaces

ad nos reverti valeant,

omnes

apostolatus noslri pra;cipuos missos, Joan-

omnimodis
10.
litteras

vigilate.

Optamus sanctilatem vestram

nem

videlicct alque Petruni

Wibbodum
et

ct

bene valere. Dat. V

Praeter

kal. Jiilii, Indicl. in .

Joannem reverendos episcopos, necnon

Petrum

religiosum presbylerum cardinis nostri dilectum-

has autem, alias rursus dedissc reperitur Iladrianus ad episcopos in regno

que nostrum familiarem, pro principum Apostolorum al) onmibus praifercnda reverentia et amore benigne suscipiatis: utpote a tanta Sede digressos,
honorifice rcceptos colatis
reticuit, vobis
:

Caroli constitulos,
tavit, illiid

quos gravi comminatione cxagisi

:

inculcans, ut

Carolus Sedi Apostolicic

ipsi

ipsis

enim qua; pagina

diccnda injunxiinus. Et ideo quid-

se ab ejus communionc sejungerent, si vellent cum Apostolica Sedecommunicare, alioqui ul indignosrespuendos.

obtemperaro recusaret

quid verbotenus exposuerint, sinescrupulo prorsus admittite, et ut efllcaces ad nos reverti valeant

Haec et alia Ponlifex, qua; in rcddilis ad

eum

Ilin-

omnimodis vigilate. Optamus gloriam tuam in nunc et semper bene valere. Dat V kal. Julii, Indiclione terlia . Ha!C ad regem Ludov. Hadrianus, qui ejusdem quoque argumcnti litteras
Christo
dedit ad episcopos in regno ipsius conslitutos, hor-

cmari litteris rei^eriuntur, quas amaro animoscripsit, utex ipsis accipies, cum eas proxime auditurus eris. Apparet enim quod qui resistendi regi, imo
tyranno, sacerdotali constantiacaruere,ut canes ri-

ctusetlatralusdcntesquc incorripientemeos, et pro-

tans eos
justitia;
illi,
,

constanter agere, vindicesque

et

profiteri

vocantem in lupum, pastorem [irimarium converdictum tere. De hisquidem ap[iosite a Prophela

' :

non

facere

sicut

fecerunt

cpiscopi

qui sub Caroli regno positi ipsi lurpiter con-

Va; quiconsuuiit pulvillossub omni ciibitomanus, et faciunt ccrvicalia sub capilc nnivcrsa; a^talis ad

nivere. Sunt

hujusmodi

capiendas animas
pibus

utpolc qui adulanlcs princi-

15. Iladrianus episcopus, servus servoruin

ad

voluntatem

corum jura omnia tam

aogin. chron. aiino SO'J.

II

HADRIANI

II

ANNUS

3.

CHRTSTl 870.
riadrianus Carolo Calvo regi sub

liiimana,

Jeremias', ad

quam divina disponunl. NiiUus inter eos quem a Domino Constitui te super
: :

cum

cxcommuniLotliarii et

cationis poena prscepisset, ut

regnum

reges et principes
vitiE

nullus Joannes^ Baptista, qui

Ludovico ejus

filio

possidendum relimjueret, ap

dispendio arguebat Ilerodem.

:

NuUus

prorsus,
invfi-

paret ex Hincinari Epislola responsoria, etc.

haec Epistola hoc
18.

Post

qui diceret Carolo

leges

Non

licet tibi

alienam

modo

dere haercditatem, quod nec humana;, nec divina;

fleri

sinunt.

Non

licet tibi

contra abs

te

fa-

Patri

ctam alque juratam regnorum divisionem pra;sumere quidquam, nec absque sacrilegii reatu concessum. Jura ipsa regum Francorum antiquitus inviolabiliter conservata in te conclamant, popu-

Domino sanctissimo et reverendissimo Patrum Hidriano primaria; Sedis Apostolica) ac universalis Ecclesia; i^apa?, Hincmarus nomine non merito Rhemorum episcopus, ac plebis Dei famulus. De hoc, quod scripsistis, ut si ipse rex Caro-

lumque tuum <Tque declamant, reynum rum non ex electionc, sed ex successione
quod ex
sancti Gregorii testificatione

Francodeberi

lus in obstinationis sua; perfidia post

meam

con-

iidem princi-

pes in sacris sajpe sunt jirofessi comitiis.

Imo

ii)se

Carolus Calvus in libello declamalorio contra Gue-

nilonem
ritate,

arcliiepisc.

Senonensem,ipso ejus exordio,

id ex S. Gregorii praedicat, et

magna ingerit auctonempe regnum Francorum ex successione,

electione deberi,

ventionem persistere malnerit, quam juxta vestra monita resipiscere, ab illius me communione et Apostolum consortio sequestrem , et secundum nec Ave ei dicam, et si vestra? communionis volo esse particeps, prajsentiam ejusmodis omuibus devitem cum magno cordis dolore ac gemitu dico,
'

quoniam
qui

et

Ecclesiastici et sscularis ordinis viri,

non ex

ut plane ex verbis suis

de diversis regni partibus Rhemis plurimi

convincatur tyrannus esse Carolus,

invasit illicite.
17. Litterce

dum

aliena

Bincmari archiepiscopi Rhemensis

iri

Carolo blandientis injuriosius scriptai

Pontificem, refelluntur.

Romanum

quos mandatum vestrum ibidein , mihi delatum, quia non debuit, latere non potuit, cxiguitati meaj, qui quantnm scivi et potui, semper Apostolicffi Sedis privilegium extuli, impropeconvenerunt
rando dixerunt,
et

Quod

et si licuisset,

dicunt
illa

Nunquam hujusmodi

absque magno consilio atque dehberatione agendum fuisset secundum sententiam illam ejusdem magni Gregorii ' ad Childebertum
nec tamen
ita

praecepUonem
tis

ab

meorum missam

fiiisse,

Sede uUi prsdecessorum cuin inter reges sacramenet filios,

etiam confrcderatos, sed etinter patrem

Francorum regem ita suis litteris inculcalam Tuncenim vere Regi regum, id est, omnipolenh Domino amplius placebit, si potestatem suam restringens, minus sibi licere crediderit, quam potest . Et quod ad Theodoricum ct Theodobertum Francornm reges sic idem sanctissimus pater in:

ac inter fratres proelia, et seditiones

ribus fuisse noscantur, etc.

eorum

teinpo-

rum

19.Necetiamab hffireticorum vel schismaticosive tyrannorum imperatorum ac regum

fuerunt Constantius Arianus, ac apostata
sive coUocutione, Sedis Apostohcie

quales
tatione,
tifices,

Julianus et Maximus tyrannus, pra^sentia et salu-

culcat

Summum

(inquiens

'

in regibus

bonum

Pon-

est justitiam colere, ac

sua cuique jura servare.

vel

alii

niagnaj auctoritatis atque sanctilocus et ratio ac causaexegit,se

etc.

Ergo summum maUun justititc limites transgredi, et quod jure non licet, tyrannice vindicare . Et quod ad Brunichildem reginam Si vultis (in:

tatis episcopi,

cum

subtraxisse leguntur,

Et dicunt saecularem

quit") nihil injuste perdere,

summopere
:

studete

scripturam dicere , Quia oinne regnum sseculi hujns bellis quTrilur, victoriis propagatur, et non
Apostolicis vel episcoporum excommunicationibus

de injustitia nihil habere . Et rursum Cum " scriptum sit Juslitia elevat gentem, miseros autem facit peccatum tunc regnum stabiliri credi: :

obtinetur
cere
^
:

et

Scri|ituram divinam proponunt diest regnum, et cui voUierit angelorum et hominum. QuiJacobi ' Apostoli opponimus

Quia Domini
verba B.

tur,

cum

culpa, qua; cognoscitur, ciUus emendaista

dat illud ministerio

iur. Pra3terierunt

doctos episcopos.

Periit

bus

cum

tunc plane lex a sacerdote, consihum a sapienle, et sermo a propheta '. Ubi tu, Hincmare, qui casteris scientia pra?stare putabaris, ut homines bruta animalia antccellunt ? Passus anginam Demosthenis,
adversus regem elinguis,
psisti

dicenlis,

Unde

bella et liles inter vos, elc. Et

cum

potestatem a Christo S. Petro primo Apostolorum,

et in

eo suis successoribus datain, sed

et

Apostolis et

ia eis caeteris episcopis Pontificium ligandi et sol-

in

qui corripuit eum, slylumacucns, ad

,

surnmum Pontiflcem eum ea scri-

vendi coUatum insinuare volumus, respondent : Et vosergo solis orationibus vestris regiium contra

qua; politici hujus temporis nianus tuas

Norlhmannos

ct

alios

impetentes defendite

et

exosculantes in suo descripsere iibello de juribus,

et

prajrogativis

regum

ac regni Franciae, tempore

isla
i)ra>-

nostiam defensionem nolite quferere: et si ad defensionem habere noslrum auxiliuin

vultis
,

sicut

belli civilis

haud pridem conscripto, cum

volumus de

veslris orationibus habereatljutorium,

niittuiit: Qiiid consilii

ceperint proceres Fraucia;,

nolite qua;rere

nostrumdispendiuin,et
;

petite

domi-

num
'Jerem.
Ep. cxx.
'
i.

Apostohcuin

ct

quia rex

el

episcopus simul

-Mallh. xiv.
s

'

Greg.

Greg.

1.

ix. Ep. lvii.

1.

v. Ep. vi.

vii.

csse
'

non
II.

potest, ct sui antecessores Ecclesiasticum

Greg.

1.

vii.

Greg.

1.

Ep.Lxiv.

Jcrem. xvi.

'

Joan

Daii

ii.

Jac. iv.

HADRIANI
ordincm, quod siium est, habere rcgem, qui nos in
et

II

ANNUS

3.

CHRISTI 870.

189

qiiod reg;uni est, disposuerunt.

sic

non rempuMicim, Non pr.Tcipiat nobis

frequenlespaganosui anteces-

Hincmarum Hadrianus,

ut se a rege separent, qui

:

lonpinquis adjuvare

non pareat Apostolica; Sedis jussis primum videndum, si boc facere potuit vel debuit Hadrianus de
rege pra^cipere, ut cxsors csset Calbolica;
nionis. Certe

non

possit contra subitaneos ct

commuApoper

rnm

impetus. Et nos Francos non jubeat servire, cui

servire
;

quidem

in nullo pernicius vult

nolnmus

quia istud

jugum

stolus assurgere ullores cpiscopos,

quam cum

non imposuerunt, el nos illud portare non possumus, quia scriptura esse in sanctis libris audimus, ut pro libertate et li.Treditate nostra usque ad mortcm certare debcamus. Et si aliquis episcopus aliqucm Cbristianum contra legcni excommunioat, sibi potestatem lisorcs nostris antecessoribus

inobedientiam quod jubetur implcri contemnitur.

Nam
in

ad Corinthios

'

In lu-omptu,

inquil, ha-

bentes ulcisci
his

omnem inobcdientiam

Cum tamen

Iladrianus haud fuerit velox, qui triplici

admonitione, atque duplici legatione antea ipsum

Carolum regem pra^monuit. Sed

facere utique potuit
:

et

quod debuit,

gandi
si

tollit, et

nulli vilam Beternam potest tollere,

nullus, puto, Catbolicus id

qui inlcr Chrisli oves non

sua peccata

illi

eam non

tollunl.

Etnonconvenit

revocet in
possit

controversiam, an in regesjus dicere

;

ulli

episcopo dicere, ut Cbrisliaiuim, qui

terreno

non

est

Pontifex

nisi

incorrigibilis,

non propter propria crimina, sed

regno
alicui

numerandos

esse principes,

amens
:

dixerit.

Quod

si

pro

tollendo

vel

acquiet

rendo,

nomine

Cbristianitatis debeat privare,

cum
el ct

diabolo collocare,

qucm

Cbristus sua morte

suo sanguine de potestale diabob venitredimere,

Cbristianos

dictum Pasce oves meas . At paPetro ut de caeteris scere non couvincitur, qui morbosam ovem ab aliis, cum sit opus, non segreget ad salutem, Sed
principes iidem sint Cbristi oves
:

de

iis

pro fralribus suis animas docuit

dicis

Quod
:

si

potuit,

non tamen adbuc debuit.

licet

ponere.
20.

Imo
Propterea
,

necessitas

multiplex id ab ipso invito

actor,
fratris

si

domnus Apostobcus

venit

extorsit

siquidem urgebat

Ludovicus im,

pacem (lufcrere sic pacem quarat, ut rixam non moveat; quia nos non credemus, ut aliter ad regnum Uei pcrvenire non possimus, si illum, qucm sic commendat, terrenum regemnon babuerimus.
Et alia de juramentis
et perjuriis et

perator legitimus bseres Lotbarii

cujus
Caroli

regnum Carolus
erant regno,

invasisset. Exigebat

hocipsum ab
qui
in
esset rogare,

eo ignavia illorum episcoporum,

quorum cum munus

:

de tyrannide,
:

Quia vestrae auctoritati mandare nobis convenit. Sed et alias comminationes iu vos sunt jaculali, quas adbuc
de quibus
scripsislis,

vobis dicunt

monere, pra?cipere, et redarguere regem invasotantum abest ut ista publice peccantem proestiterint, ut etiam ad ruiuam properantem calrein
,

caribus agitarint. At
ex

cum

nolo proferre
miserit, ut

quasque

scio, si

Dominus

illis

per-

interilu revocarent praccipitemregem,

onincs defecerint, ut ab nonne debuit

ipsi

tione

jam in deliberalione, ita sine relractacomminantes in opere monstrare curabunt.

adverso consurgere Hadrianus, ut

esset

saluti,

Et ut niibi experimento videtur propter

terdictionem, vel propter linguaj
nisi aliud eis

meam

in-

bumanae gladium,
regni ejus

obstiterit, rex noster vel

primores non dimittent, ut quod coeperunt, quanliun

ne peccaret, esset impedimenlo? 23. Quod si fecit quod facere potuit atq ue debuit quid questi sunldeeodem Poutifice dicentes, nunquam hujusmodi praicei^tionem uUi priedecessorum Rhemensium anlistitum ab aliijuo Ro:

dum

potuerint, non exsequantur . Ilactenus ex Hincmari Epistola politicus nomen suum retiisla ut guslui suo dulcissima lambit. Porro versutus Hincmarus ex ore abeno
,

manorum

cens; qui
21.
isla

Pontiflcum esse missam adversus Fraucorum reges? Sed non uni Rliemensis Ecclesia; proisuli tantum, verum omnilius Galliarum episcopis, nec adversus legitimos reges, sed adversus tyrannos sive Gallias, sive Britanniam invadentes id sa^pe tactum, qu;c sunt superius dicta, declarant.

depromere simulat qua; sponte asserere tam absurda non ausus csset. Sed utit|ue poena dignus, qui alterutro modo delinquil, vel diim sua
se

Atcerte ea ex parte, qua alienum

Carolus,

regnum

invadit
(ut

qua; essent,
aliis

aliis tribuit;

vel

si

aliena cssent, ab

non legitimus rex, sed jure tyrannus

male asserta, atque furore deprom(ita non redarguit, ut muneris sui erat, sed scripsit ca,
utpole inter

cum
fuit.

sa;pc suis btteris Iladrianus appellat)

dicendus

omnes primalum agentcs tanquam

At si non oinnes lyranuos, hsreticos, sive scbismaticos iniperatores siiperius nominatos, per-

sapientium dicta,
ficans. In
libet

sic plane se ea probasse signiquibus quotupliciter sit peccatum, quiprudens ac pius intelligit, ut non sit opus hic

culerunt Romani Pontiflces anathemate, et lilteras conscripsere, ut omnes eorum coinmunicationem vitarenl id faccre opus non fuit, quia sponte id
:

singula

demonstrare. Sed quod (ut dictiim est) eadem Hincinari Epistola sit a politicis iii argu-

meiitum assumpta, et in auctorilatein adducta ad suos ipsorum confirmandos errores palere, lector, ut vel cursim bic saltem eam relegens, errores qui in ipsa siint, signatosdamnatosque rcIiiKiuam. 22. Quod autem durum admodum et asperum atque inusitatum asseruere quod scripserit ad
:

agerent Orlhodoxi oiuncs eiiiscopi. Quis cniin inventus Orlbodoxorum qui conuuunicaret cum Coustantio vel,Iuliano vcl alio manifeste hffiretico
,

imperatore? Quod elsi non oinnes rei principes, quot tainen imperatores a Romanis Pontiflcibus sunt sententia excommunicalionis alfocti (cum jus

>

2. Cor. X.

190

HADRIANI

II

ANNUS

3.

CHRISTI 870.

id ab eis exegil) deque liis non ad unum Rhemensem episcopum, sed ad omnes ubique terrarum

berent, et abundantius haberent, atque Deo conciliarentur, qui

exrapinaalienorum bonorura essent

ratione carentcs

constitutas Ecclesias litleroe Apostolicffi data? suut?

24. At

Deo

reddili inimici.

quam perperam

illam (ut aiuut) ex SEe-

Ad postremum autem quod

ad miuas comersi,

depromplam sententiam usurpare sunt ausi episcopi illi, imo Hiucmarus ipsoi-um nomine, qua dicitur Omne regnum bellis qua?ritur, victoriis propagatur, et uon Apostolicis, vel
cularibus libris
:

episcoporum excommunicationibus obtinetur? oblitus Hincmarus (sic furor dementat boniinem, ut ob oculos posita non consideret) ipsum Romanum imperium non nisi excommunicatione baBreticorum imperatorum Orientalium opera Romanorum Pontificum, esse translatum in Francos, ct apud eos eorumdem concessione PontiGcum pro,

exuant reverentiam plane factis sicut ct dictis, cujus sint ipsi discipuli, Christine, qui suis bumililatem atque mansuetudinem, an diaboli qui apostasiam, omnemque superbiam suis insinuet, potest inteUigi. Ut plane Carolo lugubre illud elogium Jeremiaj fuerit occi-

omnem

nendum'
stulta,

Prophela; tui viderunt tibi falsa et nec aperiebant iniquitatem tuam, ut te ad Viderunt tibi assumpoenitentiam provocarent
: :

ptiones falsas et ejcctiones. Porro

Carolum

a3gro

pagatum

in bauc

diem ad posteros, imo ipsum

nisi

regnum Fraucorum non

ministerio

Romani

Pontificis e famiiia Clodovei translatum in Carolinos,

reprehensionem Ponhficis, atque re infecta legatos dimisisse, teslatur- Aimoinus hoc anno. 27. Eadriani littercBpro Carolomanno in vin~

animo

tulisse

cujus germen idem esset Carolus Calvus, filius Ludovici cognomento Pii, filii Caroli Magni. Videant
igitur,

culis detento.

Quod rursum
:

spectat ad

eamdem

quomodo cuncta

sic

tribuant armis, ut

niliil

legationem per Hadrianum Pontificem ad Carolum Calvum missam tradit idem ipse hujus temporis

deferant Pontificia; potestati, a>que ingrati, sicut

rudes episcopi et sui ordinis contemptores. 25. Et quid illud, Quod dominus Aposlolicus
rex et episcopus esse

Aimoinus, per eosdem Sedis Apostolicce legatos factum, ut idem Carolus rex Francorum
scriptor

filium

suum Carolomannum, quem

data^,

detinebat in
tres ejus-

nou

potest, ut antecessores

vinculis, liberaret. Extant

autem adhuc

ordinem Ecclesiasticum et non rempublicam gubernarunt, non prajcipiat babere regem,etc. Quid boc? nisi liceat regibus impune, quod volunt contra Dei legem agere, nullo sacerdole existente vindice regalium delictorum? Si hoc dicitis, nec in
Ecclesia
delicti
estis. Si

dem

Hadriani papoe Epistolfe

,

tum ad ipsum
visoe,

Carolum regem
acceptcT!

tum

ad ejus comites, et alim ad

episcopos ejus regni,

hactenus

nunquam

Quffi
sic se

autem ex superius citato Codice Trevirensi. auteni ad Carolum regem scripta est Epistola
habet

conceditis

reges ratione saltem

:

subjici

sacerdotibus

quid nugamini
,

di-

28.

Hadrianus episcopus

servus servorum

centes,
siaslici

non

reipublicai ciiram

sed ordinis Eccle-

Dei Karolo regi.

luter cajtera excessuum tuorum, quibus aliena usurpando invasisse crederis, illud quoque nihilominus objicilur, quod etiam bestiarum feritatem

administrationem spectare ad

Romanum

Pontificem; quasi tyrannum, lixreticum, scbismaticum non possit ipse Ecclesiaslica censura notare,
et si

opus

sit,

ab Ecclesia pellcre?

excedens, contra propria viscera, id

aliquis

est,

contra Ka-

Illud insuper

quam

prffiter

rem? Si

episcopus aliquem Cbrislianum contra legem ex-

rolomannum genitum tuum ssvire minime verearis; ita ut more strulhionis, quod ex libro beati ' Job
discimiis, obdureris ad filium

communicat,
e contrario

sibi

potcstatem ligandi tollit. Ergo

(subjicio cgo) si

communical, bene facit. naturale, divinum atque bumanum jus esse polest, quam conscrvare, quod suum est unicuique? Jus vetus Francorum statuit, quod usus pariter comprobavit, ex successione deberi regnum, cui si
quid boc possit religionem adjicias sacramenli inveniri stabilius atque constanlius? ut non uisi
:

secundum legem exAt quid tam secundum

tuus,

eum

videlicet

tuum, quasi non non solum paterna gratia

sit

et

verum etiam regni finibus eliminans; atque quod impium est, ut excommunioni
beneficiis privans,

Verum quia idem Carolomannus Sedcm Apostolicam legatis suis tanquam quibusdam pedum suorum passibus adiit, et per
submittatur, affectans.
proprias lilteras nos appellat, quin potius interpellat
:

primo quidem ab hujusmodi

conatum

tyrannus debeat conclamari, qui divinum simul cum humano jus impugnet atque conculcet. Sed ubi invenitur, ut injusle ageus episcopus , mox judiciali polestatc nudetur? 2(3. Quod insnper pacis perturbatorem Ha-

tuum

inteutu. aucloritate Apostolica refrainamus,

deinde vero ne adversus* Apostolum ad iracundiam provoces filinni tuum, salubriter exhortamur. sicut convenit, Atque ideo et gratiam ei tuam
,

redde, et illum,ut revera projiriuni filium paternis

affectibus siiscipe
:

drianum Pontificem dicant converlant (si audeiit) eamdcm in Redeniptorcm calumniam quod non venit pacem mittere, sed glaiiium; ct quod uou
:

necnon

ct

iiristinis

beneficiis

ac honoribus reslituerc satage, donec salteni apostolatus nostri missi ad te veniant, et salvo debito

pacem, quam niundus dat, c cmlo dcscendens, in terram secum tulerit, sed illam, {|ua filios iraj, inimicos reddit filios Dci, sccumhim (|uam Hadria-

ulriusque veslrum honore, quidquid de

illo

salu-

Thrcn.

ii.

Aim.

1.

v. c. 26. 27.

Job. xxx.

ct Greg.

nus legationes

misil, lilteras scri|isil, ut [lacem lia-

ibid.

Rphes. vi.

HADRIANI

II

ANNUS

3.

CHRISTI 870.

191

brius iuvcntum fueiit, competenti exseculione ac dispensalioiie onlinelur ac disponatur. Ergo ne

adjicias

pcccatum super peccatum, sed

perfectione,

et

de

pri-

stinis iuvasionis et avarititc pravitatibus dejirecare,

et correctionis ostensa

venlam Eccle-

siasticam recipere totis medullis exopta,etne flne-

tenus percas, usquequaque decerta, quatenus per

lioc flnis

pravitatum,

flnis

animadversionis

efflcia-

tur, et prtestante Deo,

cum

termino culpa3, termi-

nus accedat et poena\ Dat. III idus Julii, Iiidictione quartan.Ista Hadrianus ad Carolum regem pro filio Carolomanno, pro quo hfec breviter ctiam ad
comites in cjus reguo constitutos
29. Hadrianusepiscopus,
:

dendo contexuit, adhuc islud quoque impietatis genus velit adjiccre , et sese talibus iniquitatum captum funiculis et conslrictum gcstiat irretire? Undc nimirum valde dolemus, ct ei affectu spiritali compatimur; et quamvis exteriorem circa illum pacem solvamus, interiorem tainen integram conservamus nani et ideo iilum percuhmus, ul sanemus. Flagella idcirco extrinsecus adhibemus, ut intrinsecus vulncra delictorum curemus verbera namque corrigcntis sunt, non poena? damnantis. Verum quia idem Carolomannus nos missis suis,
:
:

quasi
et

quorumdam pedum suorum

:

gressibus adiit,

per syllabas proprias Apostolicam

Sedem

appel-

servusservorum Dei,

omnibus

gloriosis comilibus et caeteris Hdelibus in

et in

quin potius interpcllat decernimus nullam vos in eum excommunicationisjaculaturosonniino

lat,

regno Karoli,
constitutis.

rcgno quoudam Hlotharii regum

sentcntiam

quousque

videlicet nos, qui sacerdocsse

tum Domini matura volumus

judicia,

uni-

Auditui nostro sonuit, quod Carolus rex etiam

versa quae gesta sunt, veracitcr agnoscamus. Alio-

belluarum furorcm transcendens, contra propria

viscera, id est, contra
saevierit
:

qui invabdam Apostolicae pondere auctoritatis fucontracjiie reverentiam vestram potius non immerito saivituram. 32. Satiusautcm et sinedubitationepraestantius est, ne Karolus proprium filium spernat, ne domcsticos seminis sui dcspiciat, ne jura propinquitatis solito more corrumpat, ne pacis et charitatis foedera violet, ne caduca mansuris anteferat, ne temporalia aeternis proeponat. Pra;terea praefatus Carolomannus insontem se circa patrem, multipliciter asscrit. Verumutnos non adstruendo, sed ratiocinando, quae animadvertimus fateamur quid

Carolomanuum

filium

suum

turam,

hunc

videlicet

non modo paterua gratia

verum etiam regni sui metis eliminans, quin etiam conctar adversum illum
et beneflciis privans,

exercitum congregare,
totis

et

nisibus destinare.

vos omnes adversus eum Unde quia per hujusmodi

conteutionem atque conflictum, ssepe sanguinis

providendum summopere ducimus, netale, proh nefas, nostro proveniat tempore, ac pcr hoc nomen Domini blasphemctur in gentibus. Ideoque pacem c' non bella volentes;
effusio contigit
:

nam
et

I'salmista
:

'

Domino

dicit

Dissi[)a gentcs quae

mirum,

si

Carolus praicepta Dei,

prteflxos

metis

bella volunt

ea qua; pacis sunt, inter genitorem

poteslis, constituite
:

suis terminos transferendo, aliena invadendo, con-

genitum,

si

])orro

si

non

potestis,

saltem bellis ceditc, proslia dissipate. Alio-

quin

quisquis

vestrum

contra

Carolomannnm

castra moverit,

arma
:

sustulerit, vel laesionis exer-

temnens, cx suis rcperit qui ejus voluptatibuscontrairct, et de lumbis suis procederet, qui ipsius motibus resultaret?cum non ignorcmus, protoplastum contra Dominum se per inobedientiam
erigentem
exteriora
et vetita contingentcm , non solum quajque rebellantia cognovisse, verum ctiam in semetipso quae sibi obsisterent invenisse.
,

citia pra^paraverit,

ac per id nt effundatur fldelium

sanguis confluxerit

non solum excommunica-

tionis nexibus innodabitur,

verum etiam

vinculis

anatliematis obligatus

diabolo deputabitur. Oi^tamus vos in Christo bene valere.

in

gelienna

cum

Quod tamen non dicimus, quasi Carolomannum

rebellem circa patrem fatentcs, aut contumacem

Data III idus Jul. Indictione quarta. Ha3c ad comites Hadrianus, qua; autem ad episcopos datae sunt litterae, sic se habcnt
30.

genilum erga genitorem

ct

fore docentcs
fieri possit

sed (|uid sa-

cro justoque divino judicio

considcrantes,

ut lucc rcx Carolus solcrter attendat, salubritcr

scitote

Hadrianus episcopus, servus servorum

admonentes. De quibus omnibus

regi Carolo scripta

nos

ipsi

Dei,

reverentissimis et sanctissimis confratribus

nostra misisse, et exhortatoria

nostris archiepiscopis in

regno Karoli

et in

regno

Pontificatus nostri direxisse.

Optamus

fraternitatem

quondam

Hlotharii

regum Ecclesiam Domini gunostri

bernaulibus.

Tcslram in Christo beue valere. Dat. HI idus Jul. Indict. III . Hactenus Iladrianus de causa Carolo-

M.
est,

Prffisulatus

auribus intimatum
flliuin

manni, qui invitus attonderi, clericalcmque vitam

profiteri coactus, resiliens, a patre

Karolum regcm Carolomannum

suum

pulsus, beneflsententia con,

gratia sua privatum,

postmuILa dira simul et dura crudcliler irrogata, beneflciis et ab ifjsis quoque rcgni sui metis climinasse; quiuimo ut vos etiam
in

ciisque privatus,

ct

cj)iscoporiJm

demnatus, Scdem appcUans Apostolicam

Hadriani per legatos est libcratus, atque
vixit

lilteris

ita,

dum

eum

cxconmiunicationis spicula jacerctis, san-

ctinioniu3 vcstra;

nihilominus suasisse. In quo quid

si rei

Hadrianus, res se habuerunt. Veruin post Hadriani obitum in eum Carolus pater acrius sa;viit,

aliud intelligi datur,

se ila veritas iiabct, nisi

ncc

destitit,

(luousque

eum

luininibus excae-

quod
'

resti

delictorum,

quam

mulliiihciter exten-

cans orbavit,
scriptores
33.

ut Frodoardus, Aimoinus, aliique

Psal. Lxvji.

omncs affirmant. De iibello precum Caroli

regis.

Kciicri-

192
liir

HADRIANI

II

ANNUS

3.

CHRISTI 870.

ticorum

autem hoc item anno Carolus ipse (quod policst in Decretis, ut quo magis princeps exercet tyrannidcm, eo magis religionisculturam
fecisse

contra regem pugnaret, cujus rei causa jussus est ut reus in Synodo causam agere.
35.

Hoc nanique anno habita estSynodusimo

loco sub regno Caroli

affectel) scrijji sibi

aureis litteris libellum

recitaret,

grassalio in Attiniaco villa,

precum selcctarum, quas quotidianousu

qua; (luidem
ipse

constituto, cui prccfuerunt Reniigius Lugdunensis,

magnam
in

redolent pietatem.

Extat
bis

Ardovicus Vesontiensis, Rertulfus Trevirensis archiepiscopi,

nuper editus,

quo temporis etiam nota

una cum

subjectis episcopis et aliis

versibus scripta legitur

Rhemensis

provincite. In hac

Synodo

ipse arcbi-

episcopus Hincmarus accusatorem egit adversus

Bis quadringenti volitant et sepliiaginta

Anni, quo Deus est Virgine nalus

homo

Terdenis annis Carolus reguabat et uno,

Cum

codex aclusillius iuiperio.

nepotem suum, quem jam antea ipse consecraverat episcopum Laudunensem. Exocstuabatenim odium Hincinari Rhemensis in nepotein eo quod (ut dictum est) junior Hincmarus adversus ipsum jura
,

Sedis Apostolicae attenuare

Est

conantem

(ut patet ex

autem

titulus isle

iis

quce superius dicta sunt diversis in locis) con-

Incipit liber orationum, quem Karolus piissimus rex Hhidovici Ca^saris fllius colligere, atque sibi Manualem scribere jussit. Sicque exorditura precibus malulinis Hoc orandum est, cum de
:

traria scripta collegisset,

quibusejusdem Sedis jura

corroborare niterelur. Traxit ad hanc causam senior Hincmarus Carolum

tificem
licentia

Calvum adversusLauduneusem Hincmarum, quasi apud Romanuin Pon-

lecto veslro surrexeritis in

jesu Cbriste Fili Dei vivi,

eum

accusasset

ad quein absque ejus

nomine tuo

levo

manus meas,

etc.

Jam cusus

adversus ipsum scripta misisset, contra

anno salutis mdlxxxui. Ista ipsa laudauda quidem, sed reprebensione plane digna reliqua hoc eodem anno ab ipso tractata. 34. Hincmaims Rhemensis in Synodo latroci' nali Eincmanim Laudunensem episcopum papa
extat Ingolstadii

fidelitatis

juramentum, quod eidemregi jamantea

praestitisset.

studetilem

deponit

et

vexat.

Tantum enim

Synodo seu polius Synodo Duanno sequenti Hincmarus junior ut reus, imo ut condemnalus, ut qui in itinere captus fuisset ab hoslibus, et spoliatus, et ad eam36. Adstilit huic

ziacensi, celebrala;

abest, ut Carolus litteris acquieverit Hadriani papae,

dem Synodum
libello

ita

perductus. Testatur id ipse in

ut potius iisdem

fuerit

refragatus, ad boc opus

declamatorio oblato Joanni papa> octavo in

usus consuelo ministro Hincmaro Rbemensi archiepiscopo, qui ad lia3C provincialem Synodum indixit,

Trecensi Concilio habito anno Redemptoris octin-

gentesimo octogesimo octavo, ut suo loco patebit,

ubi et ostendit omnia acta esse tyrannice,
praeter illa quaj dicta sunt,

commotus

in

Hincmarum Laudunensem
litteris

epi-

dum

scopum, qui pro

Apostolicis agens, nullo

cum
legi
,

oblatus esset ab

modo
conlra

consentire voluisset excommunicationi ab eo

eodem Hincmaro juniore

idem
noii
est

libellus

huic Synodo,
suscipi.
et

Carolomannum

illata;

quo nomine idem

permissus

imo nec
ut

Hincmarus Rhemensis ad eum increpatorias litteras dedit, quarum meminit Frodoardus, dum ait Item scripsit ad eumdem Hincmarum Laudunensem pro excommunicatione Carolomanni, dum ipse obedire nolebat, eum sspe commonens, ut contumaciam mentis suee deponeret, et ad obediendum sibi, ceu jam coram multis testibus pro'

Cum

ipse accusalionibus

Hincmari

senioris,

Ca-

roli regis potentia ita praestrictus,

suam causam
noa

agere non liceret,

jam

spoliatus nec auditus, Se;

dem Apostolicam
humi
tierit,

appellavit

sed appellationi

delatum, quamvis eam vim patiens coram Synodo

prostratus dari sibi defensionis locuin expeipsa gemente Synodo, sed tam a rege, quam ab arcbiepiscopo adversus eum averso vultu pertracta, protestante tamen, aditum ipsi ad Sedem

fessus fuerat in alia Synodo, cui subscripserat, se

inclinaret
Hffic summatim de Hincmari litteris ad Hincmarum Laudunensem Frodoardus. Qui paulo inferius de aliis ejusdem lilteris ad eumdem datis

ApostoUcam non denegandum. Sic igitur Hincmarus Laudunensis privatur

episcopatu penilus, ejiciturque in exilium
reis detentus est vinculis et custoditus
;

ubi fer-

nieniinit,

quibus euni ad Synodum vocat proxime

(ut ait)

atque dere-

celebrandam, in qua
Utique
ilia,

Hadriani

paptfi

man-

mum
omnis

(([uod
ipsi

omnem

superat crudelitatem) ut spes

in

dala Iractanda essent. At qu.Tcnam

quae adversus

ista

Synodus?

adimerctur

sedem suam ilerum

eumdem Hincmarum

nieandi,

eumdem

oculis evnlsis

ejus hostes excae-

Laudunensem tunc

fuisse congregata cognoscitur,

00 quod Laudunensis Hincmarus pro SedisApostolica3 lilteris agens, nec regis, nec sui Rhemensis
archiepiscopi, cui subjectus erat, visns eslaliquam

carunt. Hocc oninia coram plena Synodo, praesente Joanne Ponlifice, ex ejus libello sunt lecta, ubi ab eodem meruit Ponliflce in suum thronum quamvis
ca}cus restitui
,

et

etiam

aliis

bonoris insignibus

hahuisse rationem. Contumax atque pervicax est exisliniatus, qui non in graliam regis, ut reli(jui,

decorari, ut suo loco dicetur.

cuncla faceret, sed magis pro

lilteris

Apostolicis

>

Frod.

1.

in. c. 21.

Sed (quod non omitlendum) praicessit hanc, (juam hoc anno diximus celebratam, alius e|)iscoporum viginti conventus Wermerise habilus, in quo actura de excomnmnicatione
37.

Synodnm

HADRIANI
ab Hincmaro Lauduiiensi
beneflcium
injusta
illata in

II

ANNUS

3.

CHRISTI 870.

193

Norlbmannum,
eorum

pluribus in veteri Fi'ancorum Clironico a Piihoeo

qui bona Ecclesiastica accepisset a Carolo rege in

;

cujus causa condcmnatus, ab

sententia

idem

Laudunensis
:

appellavit

nuper edito. Ac demum anno huic coronidem imponamus, coronas ipsas sanclarum virgiuuni ex martyrio
forti,

Hadrianum Romanum Pontiflcem cui nec delatum fuit, reclamante Synodo, id contra canones fieri. Sed prosequente ipso litteris apud Ronianum
Pontificem causam suam, et Hadriano pai^a pro ipso rescribente , et nihil operante, sed magis

constanlique aiiimo comparatas

Mattliaius

haec sunt,

de quibus qua;exantiquioribusAnnaIibusin lucem

;

prodidit

Wesfmonasteriensis, qui
:

rem

geslam

sic

enarrat

Anno

gratiae

octingenlesimo

septuagesinio applicuerunt in Scotiam

Danorum
et for-

odium

regis et

Hincmari senioris

in

rem Hincmarum
dicta Latrocinalis

concitante, ut in

ipsum junioeum lioc anno

innumera multitudo, quorutn duces fuerunt Hinguar

et

Stubba,

dirae perversilatis

homines,

Synodus cogeretur, prsebuit oc'

casionem.
38.

Qui totius fines Angliffi in exterminium adducere conantes , pueros et senes

titudiiiis inaudilaj.

Cum

interea ad excusandas (ut ait

Psal-

mus Davidicus)
ipse

excusationes in peccatis, Hincmarus

"-

quosque sibi obvios jugulabant, matronas, sanctimoniales, seu virgines ludibrio tradendas manda-

Rhemensis arciiiepiscop. adversus Laiidunensem prolixam scripsit Epistolam apologeticam,

Cumque per omnes regnorum fines tanta tyrannorum immanitas disseminata fuisset, Ebba
bant.

quam dixeris
et

potius invectivam orationem

insuper

Synodi hujus pro arbitrio Acta conscripsit, in quibus et accusationes in eum prolata; intextiB
sunt,

sancta CoIIinghamnensis coenobii abbalissa, metuens, ne et ipsa, cui soUicitudo regiminis et cura
pastoralis

commissa

fuerat,

cum

sibi subjectis vir-

nimirum quod non esset obediens suo metropolitano, quodque ob privatas injurias suas omnes

ginibus ludibrio traderetur paganorum, ut pudicitiam amilterent et virginitatem, convocalis soro-

Laudunenses excommunicasset, etsacros ministros omnesasacris ministeriis, sacramentorumque exliibilione etiam suspendisset.

ribus ad capilulum universis, in banc vocem prorupit, dicens

stolicam non auditus esset,

Quod autem appellans Hincraarus Sedem Apocommotus est vehequi jussit,

scribens ad

Advenerunt nuper ad parles nostras pagani nequissimi, et tolius humanitatis ignari, qui loca regionis hiijus singula perluslrantes, nec
:

sexui muliehri, nec parvulorum qiiidem parcentes

atali
,

menter Hadrianus papa,

Ecclesias

et

personas Ecclesiasficas de-

Hincmarum seniorem, utLaudunensem episcopum

struunt, feminas sanctimoni;des prostituunt, et obvia qiuTque sibi conterendo

cum

tiil)us

aliis

episcopis
illi

Romam

mitteret.

Sed

consumunt. Ifaque
et

si

nec in his quidem

paruit,

sicut nec obedivit,

consiliis meisacquicsceredecreveritis,

cum

prfficepit ut Nortbmannum bona EcclesiiE occupantem, accepta a rege in beneficium, nisi redderet excommunicaret. Acceptis autem Hadriani papje litteris, excusavit se Rhemensis Hin,

de clementia divina concipio, quod

spem certam Barbarorum

rabiem efTugere valebimus,

et

perpefua? virginflatis

pudiciliam custodire. Cui cum universa virginum congiTgatio certis proiiiissionibus spopondisset ,
sesc maternis in
cepfis
:

cmarus rescribens ad Hadrianum, quod non proSedem, et Romain profectionem sed et alias nectens frivolas
hibuerit appellationein ad Apostolicam
;

omnibus

velle

obtemperare

pra;,

illa

adinirand;e

animositatis

abbatissa

causas ad alias accusaliones quibus impetebatur,

Apostolica? Sedis judicium eludendo vitavit,

palam cunctis sororibus exemplum castifatis pra;bens, non soluiii sanctimonialibus illis proficuum,

donec
vindex

verum etiam omnibus

et successuris
:

virgiiiibus

Hadrianus

i|)se

ex hac vita sublatus

cst,

Klernahter ampleclendum

arrepta novacula na-

acerriuius contcmpta) Apostolica Sedis auctoritatis.

sum proprium cum

labro superiori ad denfes usse

Qui eoden) argumento in ipsum regem pcrgraves litleras dedit, increpans, quod appellantem Laudu-

que pra^cidens, horrendum de

adsfanlibus pricbuit universis.
rabile
siniili

spectaculum

Quod factuiiimemo:

nensem, ad Apostolicam Sedem

retinuisset, et alia (juibus

veuire jussum

cum

eum

acerrime ut tyransuperius ex
iis

congregatio lota videns admiraretur de se opere a singulis perpetrato, malerna

nice

agentem corripuit, ut
reddita, cui

patet cx Epislola Caroli

sunt vestigia consecutic.

illuxit,
liis ita gestis, cum mane crastinum pervenerunt tyranni nequissinii, utfemiiias sanctas Deo devolas ludibrio tradercnt, simul et

ad

eum

satisfactuni

40. Et

qucc ad

redarguendam Hincmari Rhemensis auda-

ciam dicta sunt. At de his

modo

satis

reliqua

autem
et

inferius in Concilio Trecensi dicenda.

ipsum monasterium spoliatum ignibus concremarent.

39.

In Anglia SS. virginum mira fortitudo

regis

marlyrium. Hoc eodem anno Coloniai Synodus acla cst, Ludovico rege
S.
agente,
sexto

Edmundi

Sed conspicieutes abbalissam illam, etsorores

singulas

tam

eiiormiter mutilatas,
illo,

cum

festinatione
niniis sibi

recesserunt de loco
videretur,
vel

dum longum

kalendas Octobris,

iu qua,

pra;ter

coniiilura ad Ecclesiasticam disciplinani spcctantia pertractata,

ibidem etiam per breve temporis spatiuin dcmorari. Sed inde recedentes, praeceperuiit satellifibus suis nefamlis, ut iiijecto igne,

insuper ab iisdem qui convenerunt

mo-

episcopis dedicataestibideniEcciesia S. Petri.

Hkc

nasterium
pleta

cum omnibus

oflicinis,

ct

ipsis saiicli-

nonialibus concremarent. Sicque executione

com-

Psal.

cxL.

Recitat

eam Frod.

1.

iii. c.

21.

a ministris

iniquitatis, sancta

abbatissa, ct

Baron.

Tosius XV.

23

194

HAnRIANI
illa

ir

ANNUS

3,

CHRISTI 870.
modis illuditur
:

omnes ciim

Yirgines sanclissimfe ad martyrii

.

tisque

sed invictus athleta Christi

Hucusqiie de liis auctor, qui Lis subjicit diram slragem monasteriorum aliorum, et Ecclesiarum omnium ab iisdem crudeliter diversis in locis sibi obviis

gloriam perveneriint

Eadmundus
cando

inter flagella

tlebilibus vocibus, tortores suos

semper Christum invocompulit

perpelratam.

in furorem, et ad ipsum tunc arcubus, quasi ad signum ludendo, totum corpus ejns telis confo-

41. Erit forlasse

audaculus (juispiam, qui san-

diunt et
ris

sagiltis.

Nec

erat locus in corpore marty-

ctas virgines Cliristianae fortitudinis

exempUim

in-

vacuus,

cui

novum

posset

comparabile inter martyres receptas, et cultu martyrum ab Ecclesiacelebratas audeatsuggillare, quod

Nam

sicut ericius in cutedensis

imprimi vulnus. armatur spinis, ita

corpus

invicti regis spiculis conticitur sagittarum.

cum nemo
de
illis

sit

dominus membrorun] suorum,

ipsae

Cum

nec sicHingnar carnifex truculentussanctum

afideChristi, etconfessione

dijudicari ab Ecclesia

adeo prodiga; fuerint. Cui modo sat illud, quando qnid divini fit im-

marlyremEadmundum

Trinitalis potuitse|)arare, ut suis iniquis persuasio-

petu Spiritus, vel

bumana tantum

audacia. Qiue
quae

non bas tantum recensuit

inler Martyres,

membrissuis, virginitatissalvandKcausanon pepercere, sed alias, qua? sive prfficipitio, sive

nihus praeberet assensum protinuslictori mandat, utense cruento martyris cnput prajcidat. At lictor sanclum de stipite truculenleravulsum, interverba
:

aquarum
pu-

orationis et confessionis Christi noniinis unico ictu

vorticibus, sive etiam ignibus dedere corpus,

dicitia;

servanda; gratia; quas uno consensu,

Occidentalis,

quam

Orientalis Ecclesia colit

tam mar-

ipsum decapitando, Xil kal. Decembris, gratissimum Deo holocaustum igne passionis exarainanatum cum palma victoriae et corona justitiae
transmisit ad ca;lum . Et paulo inferius.
43. Passus est autem cum sanctissimo rege Eadmundo Humbertus Helmbamensis antistes, qui regem eumdem ia regni fastigium sublima-

tyres, et sanctissimi ulriusque orbis Patres

defen-

dunt

et prajdicant.

Vox

illa

apud

S.

Ambrosium

adhuc clamans auditur S. Pelagiae virginis Antiochenaj eadem necessitate constrictse, ut virginitatis dispendium pateretur Moriamur scilicet, vel si nolunt hcere, moriamur. Deus remedio non offen'
:

verat,

et
,

constantia invicti regis ad

martyrium
capitis regis

animatus

cum

ipso est regni cailestis possessor

ditur,

et

facinus lides abiuit . Fecit

illa

quod

effectus. Subjicit his de

admiranda

dixit, et sorores

idipsum facere persuasit. Prteter-

inventione et miracuhs, qua; tunc

runt, atque

fieri

contige-

mittimus relegere singulas in diversis totius orbis Ecclesiis, qiiae simili animl forhtudine, similique
facto

demum
sic

exacta temporis chronologia

:

rem tantam
tem rex
cimo
et

testatam reliquit

Passus est au-

conciliaverunt sibi

coronam martyrii. Sed

:

cum
ex

vix paucas spicas ex diversis colligere liceat

gratiaj ochngentesimo septuagesimo, regni vero sui anno de-

martyr Eadmundus anno

fertili tameu agro marlyrum ipsa nobili, foecunda martyribus Ecclesia Anglicana amplam niessem in tanlo examine es nactussanctarum virginum, quae tunc instar apum monasterii alveari

sexto,

duodecimo kalendarum Decembrium,

luna exi-

feria secunda, Indictione sexta (Ind. iv),

stente vicesima secunda . Hicflnis reruni Occiden-

talium anni hujus.

44. Metro/jhanis

conlentffi,

jam

cffilo

cum

sponso duplici insignitte

corona Isetantur.

Photii.

Quod ad res pertinet Orientalis Ecclesiae,

Epistola historica de rebus

Eodem anno, eadem quoque persecutione eorumdem Danorum ssvitia coutigit crudelissima affici nece S. EadmundumAnghceregem, eamdemque illustrari corona martyrii mira42.

urgente

visa sunt,

ad octavam Synodum spectare anno superiori recitata, ne quae esseut unius Synodi partitio importuna succideret: hoc eodem anno Metrophanes, qui insigni orthodoxia
praeter illa quae
et

culorum mulliplicium fulgore nitente. De quo, prffiter alia multa iisdem Annalibus prccdicata. habentur hsc de martyrio Sanctus quoque Ead:

spectatus,

cujus

summa

est laus in

singulis

oclavas Synodi Actionibus, quique caeteris Orientis

episcopis praestare videretur doclrina atque virtutibus, rogalus a

mundus cum

ab hostibus undique vallatum cognosceret, dc consilio Humberti Helmhaniensis episcopi confugit ad Ecclesiam, ut se membrum
se

Manuele

patricio et tabellariorum

praifecto, ut totius causai

Photii res gestas historia

Christi ostenderet.
ctelestia induit,

humihter Patrem

Elarmisteniporalibus projectis, et Filium cum

annuit libenter, quod et pra^stitit diligenter; brevitate cuncta perstringens, summaque fide prosequens, quod conatus est feliciter
brevi conscriberet
:

Spirilu sancto deprecans, ut sibi in jjassione coustantiam largiretur. Igitur a ministris iniquitalis

clementissimus rex
lenter extrahitur,

Eadmundus ab
loris

Ecclesia trucucoarctatus.

consecutus una EiistoIa, quam nunquam hactcnus latinam visam, a nostro Metio fldo interjjrele i>rinium latinam redditam hic tibi ex eodem citato
sffipius

dirissimis

Et

grffico Codice,

sicut Christus ante Pilatum pra3sidem, ita ducilur

dam

|)Utavimus Anacei^haleosin

suo opportuno loco cudenrerum gestarum,

Eadmundus ante iniquuni ducem, cupiens ejus sequi vestigia, qui jiro nobis inmiolatus eslhostia.
Quo juhente, ad arborem (luamdam, qua; uon rnultuni aberat, ligutus, Uiulissime llagellatur, uiul'Aiflbr. de virg.
1.

in qua uno adspicias intuitu plurium annorum rerum gestarum seriem, sed et ab aliis prtelermissa iuvenias diligcater expressa. Sic enim se

habel

'

iii.

'

lii

Codic. post Oclav. Synod.

HADRIANI
((

II

ANNUS

3.

CHRISTI 870.

195

4r>. Melrophanes metropolitanus Smyrna? Enimanueli patricio, iabellarionim pra?fecto.

ohstrinxissent,

Cnm

tua; dilectioni, magnificentissime vir,

comparandiim judicennis, ideo tuEe annuentes petitioni, hac scribimus, ab initio usque ad finem lepibus et canonibus damnatnm Photinm exislerc. Primum quidem, qnod cumadbnc laicns esset, fnit excommunicatus. Deinde quod propter
nihil

simul decrevissent, ac seipsos anathemate si quis aiiquando Photium esse patriarcbam fateretur, et pronterea quadraginta diebus in sancta beatcc Irenes Ecclesia essent congresent, et
:

gati

Fhotius Barda? prasdicti auxilio nixus, Synoin Ecciesia

varias et diversas snas ini(|nitates sibi

metiiens,

adductns
bus,
suis

est,

ut a singulis episcopis et magistraliscrijita

ipsorum manibus

cbirograpba

pro sni defensione habenda curaret. Adde quod

scbismalicis et auctor fuit.
stnatis sunt auctores,

De liis vero, qui scbiqua?cumque canones dicunt,

est Plio-

sanctorum Apostolorum congreiterum Ignatiuin deponit, et anatbemate damnat. Quo etiam tempore nos ejus iniquitatem coram arguimus, et bac de causa in illo conciliabiilo iniquissimam deposilionem nos itidem passi sumus, et in fietidissiinnm carcerem apud Numeros multis diebus fuimus conjecti atque detrusi. Nobiscum etiam fuit ipse patriarcba Ignatins ferreis
gat, et

dum

vinculis devinctus et custoditus,

et alii

pra?terea

ipse videris. Tot igitur Ecclesiasticis legibus aperte

muiti in praitorii carcere, qui deinde

in exiiium missi sunt. Patriarcba

illinc educti,

excommunicatus

et

anatbemati obnoxius

quidem

Mityle-

antequam ipsam Constantinopolitanam sedem invaserit: quaj autem postea

tius . Ha}c sunt Photii,

nem,

reliqui veroaliiabo.

48. Pbotius intereaseparatim ad

sunt secuta
chffi

sic subdit,

incipiens ab Ignatii patriar-

papam Nicoiaum
misit, et per
Ignatii

bcatissimum quatuor metropoiitas Romam

ab eo facta electione,
a

cum

ipse ejus

sedem

invasil

Cum

vero

ita

res se baberet,

adbuc super-

cos illi omnia significavit, qute ad damnalionem faciebant. Divinus aulem ille Ponbfex, qnamvis nnliamnostrarum partium accepisset

stite Ignatio,

tanquam

aduiter, Ecclesiam Constan-

excusationem

et

defensionem,

cum
:

nobis per

tinopoiitanam invasit, quamvis episcoporum suffragiis

adversarios id facere

non

fuisset electus juxtaEcciesia!

canones

et

congregata nibilominus Occidentaiium episcoporum Synodo,

liciiisset

minime
iitleris

statuta, sed

ab eo qui imperii particeps erat (Bar-

ex istiusmet Pliotii

iilum

reprobavit, et

das hic dicebalur) adjutus.

46. 8 Quapropter episcopi

sententia
alios

communi omnium cum Photium excommunicassent tres

:

condemnavil.iaicum etsa?cuiarem liominemipsum appellando. Quo etiam tempore Zacbariam et RodoaIdumepiscoposmisit,ut Constantiiio[ioIitanfe
Ecclesia) res et negotia visitarent; et

elegernnt, et multis diebus in hac electione

persliterunt. Deinde vero

primum

qui-

et sententia

omnes

fere

dem Pbobum

depouerent, deinde vero Ignatium

et
si

pauiatim defecernnt, exceptis quinque, inter quos ipse fui . Ha!c eo tempore, cum, deposito Ignatio,

palriarcham restituerent;
Pontifici signiflcarent.

quisesset, qui iiium

illa

accusaret, audirent qua; ipsi objicerentur, et

seipsum Pbotius in sedeni intrusit, cum bi tantum quinque, cffiteris ad eum delicienlibus, eideni fortiler restitissenl.

At

illi

cnm

Conslantino|)oiim

venissent, et Epistolas imperatori et Photio dedis-

Pergit Metroplianes:

Atquecum
muititu-

primum vidimus universam episcoporum

dinem corruptam,
strse

runt,

operfc pretium fore duximus,

nostra etiam manuscripta assensione

Christi Ecclesiai tilium

Photium no-

mensibus instare et ingerere non destiteutea, qua? sibi fuerant mandata peragerenl. Quod cum iiii facere minus potnissent, sed potius muneribus corrupti fuissent nulio babito
sent, octo
, :

declarare, el sanctis-

judicio, inique patriarciiamlgnatium deposuerunt,

et

Ignatii socium et coilegam, ut boc pactoBardajedictanuiiomodorefragari deprebenderentur. Edixerat enim iiie, ut nostrse Chrisli Ecclesiai patriarcham constitueremus, iicet coram nobis sna scripseril manu, se Ignatium ab onmi

simi ejus praisulis

Pliotio ipso

Photium confirmaverunt adversus Ignatium eam acccusalionem producente, quod

,

absque suflragiis videlicet essetelectus, qu;c contra Pbolium potius conveniebat, cum sola principum manu et imperio in eum gradum acce|)tus csset,
nuiiis ei)iscoporum suffrugiis, quin potius praeter

culpa

immunem

unquam

patriarcham existimare; nec adversus iliam aiiquid se dicturum. Si

eorum sententiam, quod non

dici

poterat, nisi falso

quis vero dicat,

cbaj coilegam
:

Photium

fuissc

admissum

patriar-

adniissus certe fuit Photius a nobis

de Ignatio. Ilos autem legatos Roinam reversos Nicolaus sanctissimus deposuit, cum diligenter et
per se scivisset,

tamen

invitis, vi

quidem, atque ejus qni imperabat

quscumque

iili

pi\x'ter

siiam

fe-

imperio. Qui pauio post (|uod sua

manu

cbirogra-

phnm

scripserat,

ipse eliam deievit, et

Ignatium

deposuit,

quando coram universo episcoporuni

ipse anatbe-

ccetu Constantinopolitanae provincia;

Synodo non parva congregata, Photium anatbemate damnavit, non solum quia synodicam suam sententiam et decretum fuerat transgressus, quod ipse sponte sua rcceperat,
cissent sententiam, et

mate

fuit

damnatus,

et depositus,

et segregatus a

verum etiam quia

49.

legatos deceperat.

Patre et Filio et S|)iritu sancto declaralus . Ista facla sunt, cum Pbolius non admitteret Ignatium
in tlu'ono

coilegam, excogitatum taie

Ecciesiae. Pergit

remedium
couvenis-

in sua pravitate permaneret, didicit, quod iegati papa? cum in Bulgariam venissent, sacrum ipsiiis Pbotii cbri,

Cum

vero Piiotius adbuc

ob pacem
47.

sniatis

unguentum reprobarunt,

et

omnes

eos qui
re-

Cum

vero

omnes

episcopi

ita

praeerant, quive subjiciebantur in

Buigarorum

196

HADRIANI

II

ANNUS

3.

CHRISTI 870.

gioiie, ilerum sacro iinxeninl ving;iieiito. Fiirorc

rator
sia

autem
aiiis

Basilius hos convocavit,

Soi)hi;c

dum

in Eccle-

quodiim percitus iiropterea Pliotius OEcumeuicam Synoiium finxit et composuit, etduos imperatores,
qui tunc rerum poliejjantur, Micliaeleni scilicet et Basilium nostnim erronee etsimnlateSynodo pra3sidere constiluit, legatos etiam triiim Orientaiium

celeberrima sanctfe
iegaiis

praesiderent

una

cum

triarcliaiium, et

Irium Orienlaiium sedium paifa Synoduin vere OEcumenicam

fecerunt, et oclavam illam nnncupaverunl. In

qua

cum
ut
si

Piiotius sapius fuisset accersilus, etejussocii,

sedium

iialriarclialium, et

universam senatorum

quid ad sui defeusionem haberenl,

:

iii

medium
niliil

muiiiliidinem et provincia; episcopos, etaccusatores instiluit, qui querelas proponerent, et res male
gestas a papa Nicolao piBcdicarent et deplorarent

afferreut

cum prinium

aniniadverlerunt eos

dicere

edicto

|)ubIico Phutio interdixerunt,

ne

Christianus ampiius diceretur. Qui igituraquinque

atque ut synodaie judicium promuigarelur, exposccrciit. Testes adliiluiit,

Synodis
fuit

jiislis

de causis, et

jiro miiitis iiiiquitatibus

qui accusationes

et

qne-

reias coiifirinareiit

ipse vero Pliotius quasi partes

Nicolai tuendas susci|)eret, et i^enevoieiitiam

dam

eiga

papam

simuiaret, et

quamquod videlicet non

:

condemnatus, et diabolo per anathenia tradidignum ne iilum unquam judicares, ut Chritus stianus uiio pacto diceretur? vel ut sacer Deo
:

foret dicatus

nedum supremum

obtineret sacer-

oporterel absentem condeinnari respondebat

tiones etiam adduxit, tanquain

ra-

dotium?
51.

eorum

cssent prre-

Primum

eniin depositus fuit et anathe-

suium, qui adslabant sibi refraganiiuin adversus papam quibus tandem quasi victus Pliolius, que:

relas admisit, et quaestionem ac

judicium inlro-

duxit, et

papam ipsum pro

sexcentis falsis criniini-

bus poslremo condemnat, iiiumque unacum ipsis qui cum eo communicabant, analiiemate damnal,
subscriptiones sinuilans

juxla

suum ingenium

fuerant congregati,

eorum omnium, qui ibi duorum

mate damnatus ab episcoi^is ConstanUnopoiit. provincioB, quando suum chirograplium violavit et inilum fecit. Secundo a Romana Synodo, cum ad papam Nicolaum ipse scripsit. Tertio cum Rodoaldus et Zacharias Roma sunt reversi quo eliam temiiore ipsi fuerunt depositi. Quarto a Synodo ab Hadriano papa RoniBe congregata. Et quinto ab OEcumenica Synodo octava Coustanlinopoti liabita.
:

imperatorum, et iegatorum trium Orientalium patriarcbarum, et omnium senatorum, monasteriorumque ])ra;positorum et ciericorum. Cum
scilicet
ita igitur

H^jec

in

animi

itaque,magnilicentissime et sapientissiine vir, tui serario depone ad tui custodiam et

et

cautelam, vei potius porliouem

Pbotio nuila
libi sit ullo

sorlem, et

cum

simulasset et finxisset proprias

omnium

subscriptiones, imperatorem

Doiiechum (Ludovicum) et Ingelbergam Augustam ceiebravit, etsummis laudibus exorua\it in sua simulata Synodo;
Epistoiam etiam ad Ingelberam (Engelbergam) scripsit encomiis refertam, dignam videiicet ipsam
fuisse, ut
iilius

communio. Hucusque Metrophanes. Anlequam autem qua sunt reliqua Photii prosequamur, de Ignatio hsc dipacto

cenda.
5!2.

Photii juste
hypocritce.

biles

et

cum suis exagitati litterce Ad hujus etiam anni

fle-

res

ab OEcumenica Synodo instar Pulcheriaj AugustcB (ut ipse putabat) proclamaretur, et

quod Ignatius patriarcha BasiUi imp. una cum legatis Buigarorum,

gestas pertinet,

auxilio

misit iu

praeconio celebrarelur. Rogabat eliam,

quod tan-

eam provinciam, tanquain ad

Ecclesia) Conslanti-

dem

effecit,

ut suo marilo Doiiecho suaderet, ut

Nicolaum papam Roma peiierel, tanquam ab OEcumenica et universali Synodo depositum, cujus exemplar ad iilam cum muneribus etiam misit. bO. Deus autem zelotes prseveniens Basilio nostro a Deo custodito imperium est largitus, qui
tale
iliius

creatum a se episcopum una cum aliis clericis, quem nominatum fuisse Theophylactum affirmant. Verum Theopiiylactus ille archiepiscopus Buigarorum, cujus extant iu sacruin Evangeiiumlucubratioues, et
nopolitance dioecesim pertineutem,

facinus

interlurbavit,

et

Synodi in aureo

triclinio

missum exemplar coram omnibus poomnes,

et

scriptorum monumenta, longe post ha;c tempora ciaruit, tribus nimirum ab hoc smculis evoaiia

lutis

sub Cominenorum

et

Ducarum

familise

impe-

suit.

Quod cum

vidissent universi, sunt perterriti,

ratoribus, ut qua;

apud nos extant ejus

Epistolae

tum

Ecclesiastici,

tum

sajculares

Photio

plures docent.

pubiico interdixerunt ediclo.

Omnesenim

afflrma-

Sed jam ad

damnatum Photium
ut enormis

redearaus

runt se nihil eorum scire quic scriptafuerunt. Hoc exemplar ad Hadrianum papam imperator Basilius
misit.

quem tantum

abest,

sceleris pceni-

tuerit, ut potius se ad

maledicta converterit, ipsam

Quod cum

ille vidisset,

cum

Occidentalibus

episcopis Concilium congregat, et tione dignus foret Photius pro

quanam damna-

sacrosanctam Synodum OKcumenicam, a qua justissimam sententiam damnationisacceperat, biasphemiis incessendo, ut apparet ex brevi istaipsiusEpistola

hujusmodi figmentis, qua?rit, qui damnationem et depositionem hoc paclo pra^Tipuerat. Cuni crgo episcopi congregati
aliquid novi excogitare veilent, uec iiiud faciie
iii-

ad
B

unum

ex suis episcopis scripta

53. Photius Michaeli mctropoiita; Mitylene.

Quemadmodum

discipuiosDomini,

dum

Ju-

condemnationem coiifirmandam decreverunt, mandantes prtelerea Pliotium nulio

venirent, priorem

pacto ampiius Christianum fore dicenduin etlegatos ad

daiorum conciliabulum Christo exosuin esua synagoga ejecit, ipsos eo magis pr;cceptori suo et Domino jiinxit, et chariorem iiiis effecit ita etiam
:

iniperalorem super

iis

Poutifex misit. Impe-

nunc

isli

Judffioruin imitatores, qui nos Apostolo-

HADRIANI

II

ANNUS

3.

CHRISTI 870.

197

rum

fGmuIos e synagoga ejecerunt sua; nos quiet

cit,

nec

uUum

cst pra;tcr

Deum

ac illam spem, sola-

denidivinisillis Apostolisdivini Verbi spectatoribus

tium.

Insidia;

vero, et minoe et terrores leviora

magis coiijunxerunt
eniin

applicueruiit.

Malorum
conjun-

conniiunio

et

consortium perspicaciorem

ostendunt, qua; antea esperti sumus. Quis horum flnis? mors fortasse, quam ipsi in nos parturiunt,
vel

reddidit et arctiorem

tum

vitjB,

tum

lidoi

eos ab

ulciscendo
.

ac

puiiiendo, vel nos ab

ctionem

illi

vero contra seipsos ab Ai^ostolorum

doctrina, et a nostra recta fule, quiniino a Chri-

stianorum nomine et conversatione suam ipsorum sortem misere et perdite omnino segregarunt, et

una cum Juila^is pnccipites dederuiit, quos sunt imilati, quod ad Cliristi necem et iiiteritum pertise

nctB.HactenusEpistolaaMetioinlatinum conversa. M. Consiiium autem illud, et quidem rectum fuit im[)eratoris, obstinalissimum boininem a communi civium consortio longe longius ablegare, quod viderit ipsum pollenlem eloi|uio plurimum
posse obesse tranquillo reipublica! stnlai.

Hucusque Photii malis obruli ad fratrem Epistola. Eodeinque argumento ita a?que breviter adJoannem episcopum Heraclea) eadem causa pariler coiidenmalum Lamentaris tuas res, quod ignores nostras. Quod si ea, qua; per[)etimur, scires, qutBque certamina quotidie subimus, desineres, puto, tuas enumerare ac deplorare calamilates. Nam et ingentes tonitruum sonos, postquam auribus majonjs fraferuninis

abducens

gores inciderint, sine molestia, magis

ferre assuevimus.

quam

ante

Quid

igilur facere oportet, nisi

toleranter cuiii

his,

quae acciderint,

conflictari?

Quaiiiobrem totus ad parles Pliolii minuendas imperalor incuinbit ipsum quidem in exilium damnat, ejusdemque atfines amicos lacessit ab eo
: ;

accurate scientes, sicut quidem divinae sacrsquc

litterae testiflcantur,

quod
et

ha3c vita

non

est bravio-

rum

ac pra;miorum, sed certaminum, laborum,

deportantur in exilium et alii complures; quin etiam consecratjc ab eo Ecclesia3 profanantur et diruuntur, servique ejus atque
facta scinduiitur
:

luctarum, bonores quaerere consuevit

est)

coronas
(nisi

illic

et fruilionem illic hoc dicere magnum

Dei benignitate inveniemus . Haic ad episcoHeracleae

seclarii

ad qusstiones vocantur,
:

et alia id

genus
enu-

pum

Photius,

qui

nec adeo patienter

alienae

adversus eos commiltuntur

quae idein ipse brevi

suorum querelas audiens, invidus etiam

bato

Episiola ad Micbaelem protospatbarium data

quietis, litteris suis [)erstringit illos, qui eo pertur-

merat, qua;

sic se

babet

tempore recessissent

in soliludinem, inertes

55. Pbotius Micbaeli protospalliario.

et inutileseos suggillans, ut

qui laboranlibus nullo

:

Corpus morbis, animus passionibus,

tota vita

sint

adjumento
57.

sed audi eas

boniinum afflicta defluit. Amicorum incomnioda sollicitant, servorum cruciatus,

obtrectationibus
plagcE,
captivitales,

Photius Arsenio
?

monacho

et

quietam

vitam agenti.

consanguinei gravibus minis

privationes,

Quid scribam

evanuit oratio, evanuit ho-

distracti,

rerum necessariarum

dire-

ptiones

librorum, vastationes sacrarum ffidium,

quas propitiatorium scimus, item psallentium, legentium, in omnibus divinis ministrantium. In omnes domus acerbce sententiae et decreta, ne quisquarn appropinquet ut ad nos veniat. Quid

Deuin fiducia, et virorum illorum deserla esl jain vita, et inopia laborat, qui supernam provitlentiam ad haec qua) in
virtus, evanuit etiain in
terris

minum

aguntur, pros[)icienda alliciant. Evanuit tan?

deni justitia, sed quoinodo id dicere valeam

Nol-

commemorem
tiones
teslis,

quolidianas quaestiones ac discepta-

et

judicia et damnaliones, ubi nec ullus

lem enim boc i[)sum afflrmare, quod ipsa dormit iniquitas. Eteniin valde tumet, etlegum neque divinarum, nec humanarum ulla est ratio. Ilomines
vero, qui veterem illam viituleii! sectantur, quos-

nec judex, nec accusator quidem non solum

amicos et cognatoset famulos, in omnes denique, in quos irruit meditatio, stuin nos, sed etiam in

cumque

vel vinciila vel carceres

in

exilia, vel dei)ortationes,

non detinent, vel monlibus sei[)sos abca-

diunKiue,

et

excogitatio in

periiiciem

iiostram?

dentes, quasi piictextu

lainitate utentes,
i[)si

quodam hac communi

Quod

si

defecerunt scrutantes scrulinio, boc nec

est,

illorum senlentiaj
deiiuis, et in

nec nostrae virtulis, sed pro-

quidem longissime ab hujus mundi tempestatibus absunt, et nuUum eorum,

qui in ipso naufragium patiuntur ct undis merguiitur, curam babent. Nec enim manus suas ad

fundic et excelsa; bumanilatis Uei, ex qua sola pen-

qua

salo hujus vitai jaclainur, tol lan-

tisque obruli fluctibus pro cognalis, [)roamicis, pro

famiilis, i)ro psallentibus,

pro omni consolatione

liu-

Deum erigunt, ut i[)sum placent, nec illud una cum Mose loquuntur Aut diinitle eis hanc noxam,
' :

mana. Quid?
rii,

Mililes, el custodia, ettribuni, et vica-

el

cobortes niilitares circumsideiil.

Quomodo

igilur

anima tol malornmfalcibus direm[)ta e corporc non eru[)it et tugit? Hoc et nos in consilii ino[)iam anxietatemque redigil. Hactenusad Micliaclem Epislola una ex illis, quas abAloisio digno episcopo P)ellunensi grajce scrii)tas accepimus, quas Petrus Morinus noster latinilate donavit. Tunc ideiii
Pholius ad Tarasium fratrem his verbis 5C. Calamitatis vigor nunc est, ac malum glis:

sequuntur voces mirabilischaritalis et fiducia plena; neque solulionem malorum intolerabilium, quibus ipsorum cognati opprimuntur, a Deo postulant. Si aulem ego menlior, cum ha;c affirmo,
et qua;
;

vestrum credam,

erit

me

arguere, sicut meiim adduci, ut

et

libentcr errorein

meum

fatear,

dumPhotii

modo

aiterna sequatur ketilia. Hactenus

Epislola a Metio latinilati tradita.

'Exod. XXXII.

198
Si ista in suos, in eos,

HADRIANI

II

ANNUS

3,

CHRISTI

87(>.

inqnam, qui adhuc ab

Extal adhnc perbrevis

possit tantai solitudinis tragica; explicarc et osten-

cjus partibus stnrent: qua; putas in eos locutiim,

qui ab ipso defecissent

ipsius Epistola ad arcliiepiscopuin Cxsarese

Paulum,

dere magniludinem? Sed hc^ec quidem etiam tacendo clamant. Tu vero mihi alioqui vale, et pro nostra mediocritate ora . Hac Photius, dicens Ecclesiam

cum jam ipsum Photium

habet
58.

deseruisset

qua; sic se

redactam in solitudinem , eo qnod omnes suae partis episcopi, |)Iurimi nurnero, cessare
GO. Sed quid accidit ?

Photius Paulo
a

quondam

archiepiscopo

sint jussi.

Caesareae in apostasiam lapso.

a

Cum

post ipsius exilium

Arcadiam
tibi

me

petis,

dicerct aliquis qui

contigerit civitatem

Constantinopolitanam

gravi

proverbiis et dicteriis delectatur, et valde nierito.

conculi terr;c

motu

inde ipse aucupatus cst occa-

Ego vero

dabo non

ea,

quajex curru, ut fertur

;

proverbio, neque
potius qnae veritas

Scytharum dictum sed dicere consnevit. Quod scihcet

ilhid

sionem, qua de suo exilio gratias Deo agat, quasi ob id eum [)ermiserit Deus exulare, ut sicut innocens Lolh subtraclus ab angelo incendio Sodoma;,
ipse a ruiiia

malus

fuisti

amicis, et divini dogiiiatis prodilor, et

snlKiuceretur periclitantis civitatis.

ct

tua3 confessionis hostis.

de causa

pii

homines

te

Deinde quaBris: Qiianam ut impiuni aversentur, ne-

Nam

audi qua; ad Gregorium diaconuni

Si

chartu-

larium scribat

que communi et consueta salutatione te dignum ducant. Ob qualem te (ut par est) dicam ? Melnuqt non immerito, vel per salutationem tiiis pravis
operibus hominestecumcommunicare . Hagc ejus

qua laudum,

si

qua gratiarum

aclio,

jam

ego ex tota anima dedico Deo, quod

oculis

me

talibus

temporibus, hominibus praeesse non concessit, nec

cladem incomparabilem
est,

et

incessabilem vi-

Ex quibus ejusdem perditissimi atque deploralissimi hominis statum considera omnium deterrimum, ulpote a poenitentia, per quam offensum numen conciliatur, remotissimum siquidem ubi non est cognitio culpae, ilii et poenitentia des|)eratur, ut ([ui non sohim diceret
animi odio turgentis
indicia.
;

dere ubi sepulchrum

pro civitate Constantini

(|uidem

solium, laiiienlalio vero pro psalinodia non solum

domos, sed etiam Ecclesias tenet

illij

totis

ad solum usque eversis spectaculum miserabile, et ad enarrandum fide majus; his vero ex
parte dirulis
,

magna

ut nullam

vim

et

casum majorem

Non
disti,

peccavi, sed pati propter justitiam, ut confes-

sui^erarc potuerint,
rabili

utque ipsa etiam terra intole-

sor, gloriaretur

nefandus liomo, quinquies, ut auet

excommunicalionemulctatus. Qui
devenit, ut Ecclesiam

eo vesa-

nia;

Dei dira persecutione

motu et quassatione in mullas partes crepuerit, et omnes a sa3culo civitatis clades magniludine nialorum vicerit. Non enim meos casus
ut eos

vexatam diceret, dum ipse cum collegis improbis ab Ecclesia arceretur. Nam accipe, (|ua) ad Gregorium illum Syracusanum Ecclesia; pestem olim
deinde a Nicolao excommunicatum et de|iositum, atque ab
[>apa,

tantum intueor,
S[)icit.

mea cura

et solliciludo re-

Cum

vero trepidare necesse erat, ob qucieab

aliis

peccabatur, ac ob illorum calamitates amarius

episcopum, jam ante a Benedicto

Hadriano,
et

ingemiscere ac timere, nequando ob

scelera,
et

communia
aliis

flagitia,

commune cum

sup-

octava Synodo anathemate iterato persic

cussum, ingenti temeritate conscripserit;

se habet Epistola
:

enim

59. Quae ad

consummationem

EcclesiaB Dei,

vestra sacerdotaUs agit sanctitas, in his mediocritas nostra

videremur prsesse, una perferre damnaremur, quibus omnibus non humana quidem, ut exislimarunt, consilia, sed Deus gratia et hunianitate sua nos hberavit. Hactenus ad Gregorium diaconum Rehqua autem de Photio anno
plicium,
ipsis
:

cum

jampridem atque ab inilio vobiscimi sentit. Itaque non iudigetis de liis assidua commonefactione, maxime vero nunc cum clarius quavis
voce et perfectius nos invicem de rebus nostris edocent,

sequenti.

tiam,

unam eamdemque adducunt sententum communis ob Clnistum persecutio, tum communia alqueinaudita, et omnibus ssculis ineinque
narrabiha mala, inquibusdecertare propter Dominicorum mandatorum conservatioiiem et custo-

Quod ad01. De filiis Basilii imperatoris. buc insuper ad res perlinet Orientis, hoc eodem anno in Theophaniae celebritate per Ignatium patriarcham Basilius alium hlium suum minorem
natu, Leonera nomine, imperatorem coronari voluit. Testatur id qui praesens aderat Anastasius Bibliothecarius in suis Notis ad octavam Synodum. His consenlientia teslatur Curopalates in Basilio j idemque addil, terlium Basilii filium , nomine

diam nobis
procede,

pra;cipitur.

Intende igitur, et prospere

et sacra perficiens, gre-

manus imponcns,

Alexaudrum apatrecrealum fuisseCaesarem, quar-

geni Christi augens ac mulliplicans, veneranda templa exstruens, et consecrans, pra^sertim his temporibus, in (|uibus ct sacerdotcs el sacerdotium ex
parle

tum

vero natu minimum, dictum Sle[)lianum Deo dicatum esse, mancipalumque divinis ofiiciis quatuor vero filias in monasterio cousecratus Deo vir;

quidem illorum

ter infideliuni conticuit, at-

gines claruisse pielate.

62.

quc ex hominibiis sublaluin est. Solitudo el vastitas Romanam rempublicam occupat pro superiorc ordinis pulchritudine. Res Chrislianornni a fundamcnlis i[)sis eversa; sunt. Quibus quis alius Jeremias digne ingemiscat ? quis suis lamenlaUouibus

Eodem
in

Ler/atio Pelri Siculi ad Manichaios. anno, quo Leo accessitcoUegapatri acfratri

iin[)erio,

Pelrus Siculus (ut

libello)

i[)se

describit in

sa;pius cilato

lunctus cst

ad permutandos captivos lcgatione in Tibricam regionem, ad

HADRIANI
Maniclifcos, qui

II

ANNUS

3.

CHRISTI 870.

199

jam Armeniam

et

partem minoris

bilc est)

Asi;c occiiparaiit, Clirisiianamque religionem peni-

tus labetactarant. Cujus rei occasioncipse de

eorum-

pictura super lignum cst incarnata, et oleum odoriferum superodorem balsami incessanter ex ea manat. De quo olco multi Christiani, Sarraceni,
et

dem

Manich.Toruni progressijjus liisloriam scripsit, in cujus fine perorans hiTC habct Tibricam perveninius regalis obsequii causa, eo inissi ad
:

Juda^i

de

diversis languoribus

sa>pe

liberantur. Et nota,

permiitandos caplivos magislratus,

accepisset
in

etc. Scribit

auteni librum ad archiepiscopum Bulgariae,

cum

quod oleum illud nuncjuam imminuitur, quantumcum(|ue inde accipiatur. Nec pricdicta tabula a qnoquam imgi audelur, videri autem omnibus hominibus conceditur. Oleum
vero illud
a
Christiano
et

eosdem Manicliaios adornare missionem Bulgariam, ut gentem illam subverterent. 03. De imagine Dei Genilricis Marice.

religiose

conservatur,

augmentalur,
sanctto

cum
,

tione et fide sincera

quocumque cum devosumplum fuerit, pro honore

pro
,

Iiursum quoil ad res spectat Orientis, audi quai lioc eodem anno de veneranda Dei Genitricis imagine translata Uamascum scribat Arnoldns abbas
Lubecensis, qui vidit, laeslinam; ait enim
millia est locus

Virginis

comniissisque solenmitatibus

indubitanler impetrabitur.

Ad

hiinc

locum

in

As-

sumptione
Sarraceni

et die
illius

gloriosa; Nalivitatis sua3

omnes

cum
a

peregrinalus esl in Pa-

provinciae

una cum

Christianis

quidam

in

Itcm a Damasco ad tria montibus situs, qui Sai-

causa orandi conllmmt. El Sarraceni cajremonialia

illic

sua offerunt
hffic

cum maxima

devoUone. Nota
abbatissa

daneida vocatur, et a Christianis inhabitatur. Et est ibi Ecclesia in rure sita, et in honore gloriosaj Virginis dedicata, in (|ua moniales virgines duodecim, et monachi octo assidue Deo serviunt et
B. Virgini. In (jua Ecclesia vidi tabulam ligneam ad

quod

tubula primo Constautinopoli facla, et

depicta

fuit.

Tunc temporis qmedam

supradicti loci cansa oralionis Hierusalem descenderat, et

impetrata tabula a iiatriarcha Hierosoly-

mensuram uuius ulnsclongam, etlalamad moduin dimidiai ulnai retro altare in muro sancluarii in
lenestra positam, et ferro la(|uealiter cancellalim

firmatam. In qua tabula effigies beata; Virginis aliquando depicta fuit, sed nunc (quod dictu mira-

sibi commissam autem hoc Incarnationis anno octingentesimosei)tuagesimo, sed postea per multa tempora coepit oleum sacrum ex ea manare . Hucusque auctor; atque de rebus anni hujus jam

mitano,

eam secum ad Ecclesiam

transporlavit. Fuit

satis.

Anno

prrio(Ji

Graco-Romanffi 6363.

Anno

jEras Ilispan. 808.

II

Anno

Ilegira; 2.';7,

inchoato die 29 Nov., Fer. 4.

Jesu

Cliristi

870.

Iladriani

papa; 4.

I.uJovici imp. 22. 21 et i6. Basilii imp. 4.

Divisio Lotharii regni inter Caroltim Cal-

vum
bus

et

Ludovicum

ejus ftatv.tm.

A num.
et

ad 27.

stitis

missos de divisione regni Lothariani facienda praesubdit Carolus missos suos, Odonem sc. Bel:

Annalista Berlinianus aliqua hoc anno habet, quiquffi

:

givagorum

id est

Bellovacorum

episcopum, et

narral Baronius, illustrari

a Carolus, inquit, in

suppleri

possunt

dic festivilatis Se-

ptuagesiniic pncdictam

concubinam suam

Bichil-

Odonem atijue Harduinuui coiDites, ad fratrem snum Ludoicum ad Franconofurt dirigcns, pctiit, ut ad regnum Lotharii dividendum siuml convenirent. lpse(|uc 1'ontigoneni peleiis, ihi niissos frailli, ut ad lleristailinm pergesuus Ludoicus ad Maisnam venturus foret . Postea refert divisionem V kalendas Augiisti factam et (luam regni Lothariani partem

dotatam in conjugein sumpsit, cl insperate a fratre suo Ludovico Germaniffi rege sibi nuntiantes missosaccepit: ul si quanat(|ue

dem desponsatam

tris sui,

nuntiantes

ret, et frater

tocius A(iuis

dam

non egredereldr, et regnum (juonpenitus non desereret idcnKiue regnum sic Lotharii homines temporc obitus ejus habebant, eis lenere pacilice non conccderet, sine
Lolharii
,

quilibet

regiim,

sc.

Carolus cl Ludovicus, acce-

perit. Quffi rcgni LoUiarii divisio integra

etiam re-

ulla retraclalione, illum bello appeleret.

ter eos missis discurrenlibus, co

Unde

in-

citatur in Ca|)itularibus

lit.

43, sed

ihi

ea VI idus

ducta

cst,

ut inter ulruuKiuc

usque causa perhujusmodi sacra-

Au/justi facta dicitur, ideo(|ue in die aunalista Berlinianus erravit.

2.

menla

fierent .

Tuni narrulis sacrameulis inler

Hauc usurpationem

Uadriaiius II pati no n

200
vult.

HADRIANr

II

ANNUS

3.

CHRISTI 870.
et censura; for-

Paiilo post de Ludovico Aquisgrani post

:

cmarus Rhemensis archiepiscopus,

gravem niorbuni residente, scribit Ibi Apostolici Adriaiii missos, Joannem et Petrnm cardinalescpiscopos, itemque Joannem Ecclesiffi Romanae presbyterum, sed et missos Ludoici imperatoris, Wibodum sc. episcopum et Bernardum comitem, suscepit, sibi

mulam

ad arcbiepiscopos aliarum provinciarum, atquead nepotem suum Uincmarum Laudunensem

mittit

episcopum
suo

subscribendam. Carolomannus,

qui Senonensis diaconus erat, juramenli bis patri

prffistiti

reus, cidemprovincioe jndicandus per-

deiinntiantes, ut de regno Lolharii nepotis

missus

est

renuit ter qnatenjue admonitus subsive regis et arcbiepiscopi

quod Iratri suo Ludovico imperatori debebatur, non pra>sumeret. Et in brevi absolutos ad fratrem suum Carolum eos direxit, et ipse mox, ut aliquantulnm convalnit, ad Rigiiiisburg pergens Reslitium Winidoruin id est Aloravorum regulum a Carolomanno per doluin nepolis ipsius Resui,
(
)

scribere

Bincmarus ;
II

Hincmari odio,
Iladriani

sive similis causaj societate,

sivead

gratiam magis ac magis emerendam.

legatis

Nam
plo,

Carolomanmts Hincmari Laudunensis exemet forsan consiiio,

Romam

missis, et

appellatione ad Ponlificis judicinm

excommunicaqua

stitii

captuin, et aliquandiu in custodia detenUun,

pra>cepit .

tionem
effugere

sibi
:

mullis nomiuibus debitam conatur

ipse loca terrarum, quatransit,

post judicium mortis excaicari, et in monasteriiim

mitti

dnm

Annalisla Fnldeiisis

Restithan

fngit, foede depopulalur.

4.

jstum Rastizen appellat, etnepotein ejus, qui eidein successil, Zvintihaldum. Restitius istediversusnon
est a Rastilao priiicipe Moravia^, qui S. Cyrilliim et

Ex hoc liominum pari inter

ficem

Carolomannus ad Hadrianum 11 provocat.

Hadrianum

Ponti-

fiatres a Micbaele imp. petiit, ut EvanMoravis annuntiarent, ut in priori Vila utrinsqne sancli dicitur, et suo loco oslendimus.

Metbodium
gelium

Romanum, Carolum regem, et Hincmarum Rhemensem simullates exorta;. Hadrianus enimad

eam
appellationis

impii legatione deceptns

vocem excitatus, et principis (nam is eodem tempore

piilcbra in speciem

Baronius nnm. 2 et ad Carolum regem

ex quibns constat,
dovici

seq(|. refert litteras Hadriaiii II

patrem
siae

et

regem suuin

lega-

V kal

,]ulii,

Indict. III. datas

tione ludere volueral) etaliundc ob

regnum Auslra-

Wibodum

e\)\sco\)\im,

non Lu-

imp. sed ipsiusmet Hadriani II legatnm fuisse, indeque recte corrigit Aimoinum, qui annalislam Bertiniannm bac in re exscripsit. Refert et num. 12 litleras ab eodem Ponliflce ad Ludovi-

ardenler suscipit

occupatum Carolo infensus, ejus |)atrocinium patrem de cogilata adversus

,

filium vindicla graviler reprehendit in Epistola ad

euui data 111 idus Julii, Indictione

cet Chiisli

IV-,

iiisequenti

Inler cffilera

anno sciliexcessuum

cum

Germaniffi

regem eadem

die datas,

iii

quibus

etiam Wibodus inter legatos Hadriani II nnmeratur. Carolns suos postea legatos cnin muneribus

tuorum, quibus aliena usurpando invasisse crederis, illud quoque nibiloininus objicitur, quod etiam
bestiaruni feritatem excedeus, contra propria viscera, id est, contra

ad Hadrianum

II

misil,

uti

anno superiori nu-

Carolomannum genitum tuum,

:

mero 22 ex eodem annalista Bertiniano diximus. 3. Carolomanims adversus patrem et regem Carolum rebellat. A num. 27 ad 3i. Idem an-

miniine verearis eum videlicet non solum paterna gralia et beneficiis privans, verum etiara
saivire

regni finibus ehminans, atque, quod impiuin

est,

nali sta Berlinianus ait

filius,

tatus,

Carolomannus Caroli regis et plurimorum monasleriorum pater repuquoniam insidias infideliler erga patrem nio:

ut excommunicelur, affeclaus . In fine Epistoloe

habet

Ergo ne
et

adjicias

peccatum snper peccaet avariliaj

tum, sed
feclione,

de prislinis invasionis
,

pra-

liebalur, abbatiis privatus in Silvanectensi civitate

est custodi;e

vitatibus deprecare

et correctionis

oslensa per-

mancipatus

Paulo post

Depre-

cantibus eisdem missis(nempe Hadriani papa>)

aliiiuantis fidelibus suis,

cum

dullis exopta, et

veniam Ecclesiaslicam recipere tolis mene Qnetenus pereas usquequaque

ejus defensionem suscipit.

Carolomannum
:

filium a

decerta .
5.

custodia ex Silvanectis civitate absolvit, ct

secum
Carolus

Eadrianus

manere

pra?cepit . Paiicis iiilerpositis

Scripsit et ad episcopos htleras

eadem subscriptione

(id est, Carolomannus) noctu a patre aufuyiens, in Belgicam provinciam venit, et congregatis secum

notatas, vetatque

mannum

jaculari, qui se

excommuiiicationem in Caroloinsontem circa patrem

pluribus salellitibus, ac

filiis

Belial,

tantam crude-

mullipliciter asserit; alio(|uin irritam fore.

Eodem

litatem et devastalionem

secundum operationein

die ad rcgni jjroceres lilteras dedit, ne a patre vocati

satana; exercuit, ut credi non possit nisi ab ipsis, qut eamdem depopulationem viderunt atque sustinuerunt , Carolus rex eain rebellionem et imma-

ad arnia contra

filiuin

progrediantur
vinculis

quisquis

fecerit,

non solum cxcommunicationis nexibus

iunodabitur;
obligalus
iii

verum ctiam

anathematis
.

nia tlagitia

regio

et

Ecclesiastico judicio

cerlns

gehenna cum diabolo deimlabitur

ct apostata filio,

prosequi, Carolomanni complices et socios morti

addicit,

Ua de perduelli
scqq.

mcndaciis praeven-

eorum bona omnia

fisco

et

ordinatis

tus Pontifex. Tres e;e lilterai a Baronio

scaris (id est,

turmis militaribus) quai

eumdem

hoc anno

recitata;.

Carolomannum cum
propellereiil,

suis coin|)licibus de regno judicium episcopale de illisexpeliit, inquit idcm annalista ad anniim dccclxxi. Complices iirovinciic sux' vaslatores exconununicavil Hin-

dat. 111 id Jul. Indictione

num. 27 et Verum cum dicanlur quarta, eas ad annum

scquentcm
posl

i^ertincre

ad aiimiiu dccolxxi narrat,

certum. Annalista Berliniauus Carolomannum Duziaci

Synoduni

ibi

habitam patri fuisse reconcilia-

flADRIANI
luni
filii
:

II

ANNUS

3.

CIIRISTI 870.
palalii prohibuit,

'201

llbi

(nempc

Diiziaci)

iniss^os

Caroloinaiini

cellarium

nesubditorum Laudu-

sni interveniente

Ludovico

fratre

suo (Gennaad se inviideni

nia! rege)

Carolus rex audivit; et sicut antea snb

nensis Ecclesitc quis|)iam ob?equium ullum episcopo deferret, ullumve subsidium de facultalibns
Ecclesiaslicis

conclitione suae correctionis

tavit
:

eum

reclire

prrcberet,

tandemque

causa;

illius

enim annalista snbdit Carolnm Silvacnm venisse; quo

quaj invilatio
niliii

])rofecit ;

cognitionem infamibus personis

lunt, et

commisit, quas

sacrae profanreque leges a judicandi

muncrcrepel-

Placiium

cum

suis conciliariis liabuit, ct eoi'um

quos
uti

liberi et sani capitis laici rnerito re-

consilio
dia3

Carolomannum iterum
et

Silvanectis cuslo-

cusassent,
stola

habet Hincmarus Rhemeusis Epiet Epistola

mancipavit,

ejus com|ilices sacramento sua;

XXIX ad Carolum regem, qui

levitate sua, su[)erbia et

xxxv

flilelilatis

per singulos comitalusconstringi praece-

ad i[)sumn)et

Hincmarum juniorem

dala testatur,

pit
6.

eum
Hincmarus junior Flincmari avunculi fa-

contumacia regis anidefendit.

mum commovisse.
8.

vore Laudunensis episcopus factus. A num. 34 acl 39. Plures \iri docti hac nostra setate de causa

Bincmams

senior

eum

Acce-

ptam

Bincmari Laudunensis episcopi cum Hincmaro avunculo Rliemensi archiepiscopo disserucro, prfcsertimque Ludovicus Cellotius, qui librum de ea-

Rhemensi avunculosuoperlitlerassignificavit, haud sincere tamen,

sed in

a rege injuriam archiepiscopo

unum

scripsit, |)roscri|ita bonaEcclesiastica,

dem

publicavit, ubi Ilincmari

Laudunensis Vitam
ex eo et ex Natali
in

quod vocatus ad sfficnlare judicium, venirenoluisset. Ei Hincmarus senior fldem adhiljens, multa
scripsit ad regeni pro defensione Ecclesiasticaelibertatis,

a se compositam e.xhibet,

quam

AlexandroSaDC. ix

et x, Dissert. viii,

summani

ut

i[)se

asserit in Epistola ad

Hadrianum

II,

conlrabam. Erat Hincmarus junior alterius Hincmari ex sorore nepos, qui eum adhuc adolescen-

nomine

tem ad negolia admovit, ita ut legationem regis in Gothiam obierit, ut i[isemet testalur. Mortuo Pardulo Laudunensi episcopo, hunc ipsi episcopalum Bincmarus avnnculus regis favore impetravit, eoque inscio Carolus rex administrationem quoque palatinam ei couuuisit, et externa-

postSyuoduin Dnziacensemanno dccclxxi habitam data. Cumque interim rex ad Pistense castrum se contuhsset mense Augusto anni dccclxviii, annua dona acce|)lurus, Hiucmarus senior cum nepote

Hincmaro i[)sum adiit, scri|)tis et verbis ostendens, quantum praejudicium et e[iiscopaIis auctoritas, et
universalis Ecclesia in tali facto patiebatur. Etobtinuit ut revestito e[iiscopo quibus fueral s[)oliatus, sicut sacraelegcspraecipiunt, in proviucia, ubihaGC

rum

sive sfficulariuin potestatum interventu abba-

tiam ciuamdam eidem contulit.

sua e (jratia rerjis excidit. Anno oclingentesimo sexagesimo octavo a Caroli regis gra[\a. Bincmarus junior hac occasione excidit, ut ad eum aunnm annalista Bcrtinianus- narrat. Placitum quoddam in dicrccsi Laudunensi cum idem
7. Levitale
lilius de Hincmaro pracsente coram eodem rege conquestus est, quod cum dalo exeiiio seu munere, jiatris sui beueficium ab ipso

causa judicanda erat, electorum judicuin judicio,

et si

necesse foret, post hoc synodali cxaminaretur

exarnine

, inquit annalista Bertiuianus. Extant plures qualerniones Carolo regi a|iud Pistas ab Ilinc-

maro Rhemensi
palis

oblati

quibus ostendit ipsum ad

esse

Ecclesiastica privilegia servanda, et ordinis cpisco-

rex haberet, Luidonis

tuendam libertatem adstrictum

tum
edita,

solemni professione Bellomci anno dcccxlv

scri[)tis.

cuin capitulis apud Carisiacum aimoDCCCLViii subac

et

impetrasset, eo deinde fuisset per injuriam ab eo-

dem

ob rem i'ex vehenienter in Eincmarum \un\idKm commotus ipsum iu frequenti procerum corona conviciis et o[)probriis |>roscidit, et deinde ei diem dixit, quo ad
privaius el exclusus.

Eam

Hanc vero sacrornm hominum libertatem immunitatem a foro saeculari asserit canonum legum imperialiuin auctoritate, et ex regum
antecessorum Ca[)itularibus. In priino qua-

etiain

ternione fatetur, e[)isco|)um beneficia saecularibus

causas suas, id
facti illius

est, ad sieculare tribunal se sisteret, rationem redditurus, suoque nomine, nuUo coepiscoporum conscio, advocatum nominaret. Isdem autem ej)iscopus (nempe Hincmarus

dare posse, qui Ecclesi;c aul rei[)ubIicaE utiles fuerint. Si

collatum benencium ab
illos

ipsis e|iisco|)is

au-

ferat, posse

illosapud regem querelam deponcre, et

regem

sccundum
regis, qui

leges Ecclesiasticas judicare

junior) se reclamans,
dicio
ei

quod

relicto Ecclesiastico ju-

debere. Deni([ue regi revocat in niemoriam histo-

non auderet sreculare adire judicium, sicut jussum fuerat, ad locuui noniinatuni saicularis judicii non venit, sed causas suie inipossibilitatis regi mandavit. Rex autem Carolus jubens inde quasdam judicare etiam infames personas quia personam [iraefatus episco[)ns non misit, qui jura,

riam Ozice

lepra [)ercussus

est,

quod

in

sacerdotale miuisterium coutra fas maiiuui

[)ra2-

sun)|itiouis extenderil, et a sacerdotibus extra do-

mum
9.

Domini ex[)ulsus

est.

Practerea Bona ablata ei restituuntur. Hincmarus Laudunensis avunculi consilio, apud

ret ([uod illuc venire

non posset, etquoniaui advocalum suum de se in judicio sajculari non dedit, prccdictarum personarum judicio quid([uid isdeni
episcopus de rebus et facullalibus Ecclesiasticis in usibus e[iiscopii s|)ecialiter habebat, proscri[itiun
est
fl,

aliarum provinciarum antistiles, qui ad Placitum Piste?ise c\im regc convenerant, querelam dcposuit, se potius de rcbus suis in consilium eos adhibuit.
Extat schedula
ipsis

ab

i[iso

porrecla episcopis,
se

qua

breviter ex|)C)nit

rem adversus

gcstam

inquit annalisla Bertinianus. Pcr

omnia can-

consilium rogatciuid hocrerumstatusibi

agendum
20

Bauon.

ToMis XV.

202
exisliment; satisfaclioneni,
tur, regi promillit;
sibi restilui postulat; ct

HADRIANI
si

11

ANNUS

3.

CHRISTI 870.
llincmarus senior excommunicalionem ab

necessaria jndicabi-

H.

occupata Ecclesiaj sue bona ad

id

eo latam irritat.

Haud

initius se gessit

cum

impetrandum a rege fratrum adbibct irJercessionem cum in bonorum suorum possessionem redierit, se facli sui rationera judicibus Ecclesiaslicis in Synodo provinciali redditurum pollicelur. Si autem rcs adeo justasobtincre non potuerit, Scdem Apostolicam appellat, eamque appellationem suam regi significari poslu;

Amalberto Hincmarus Laudunensis, cui cuin ereptum beneficium rex jussisset restilui, ipsum armata m'anu ex illoejecit. Quineteumdem Amalberlum excomniunicavil, quamvis e Laudunensi nec archiepidicecesi non essct, sed ex Rbemensi
:

scopo Rbemensi obsecutusest, jubenti utsententiam

contra canones latam immutaret, refert Hincmarus
senior in opusculo capitum lv, cap. 2.
regis Caroli ct

lat.

Sed

et

chartulam, qua; satisfactio inscribitur,

Hmc

nova

obtulit regi,

qua suam imprudentiam excusabat,

Hincmari Rhemensis

in

Laudunen-

rogabatque, ut
nuit

eum

in

gratiam reciperet. Exlat

seni otfensio. Saiviit et in clericos proprite Ecclesiae,

post Concilium Duziacense tom. viii Concil. Obti-

tandem

rege Hincmarus senior ut Laudu-

eosque neque confessos, neque conviclos cxcommunicavit, seu omni ofGcio Ecclesiastico ipsis
interdixit. Dies

nensirestiluerenturomnia quibusfueratspoliatus, donec legitimo judicio lites omnes finitje essent. dO. Sedem Apostolicam appellat. Diugralia

quinque duravit
et

ferale justilium,

(juibus et infantibusniultis baptismus, et morienti-

bus viaticum,
defuit.

Christiana

sepullura defnnctis

regis,

el

pace

tot

laboribus ab avunculo parta

imprudens episcopus Laudunensis potitus non est, de ejus enim facinore conquestus est apud Romanuni Pontificem Hadrianum 11, avunculo suo ac
metropolifano, cffiterisque
episcopis
inconsullis.

metropolitanum appellarunt Z7/cmflri/iarcliiepiscopuin Rhemensem, quicommunioni ac sacris ministeriis restiluit, et excomclerici

Tum

Acerbissime

tulit Carolus rex se ab episcopo ad Apostolicam Sedem traduci, ut rerum Ecclesiasticarum pervasorem. Iniprobarunt etiam antislites

municationem irritavit. Mox graudi canonum et veterum Patrum Collectione, qute temporum injuriia periit, facluin suum probavit, et latai excommunicationis probavit iniquitatem, ut constat ex

Hincmaro Rhemensi

pra^cipitem

Hincmari Laudunensis impetum, qui

intempestivo ad
volebat,

papam confugio se provinciaiis Synodi judicio reclamantibus canonibus subducere

in ojiusculo capitum lv, capp. 28,30,32 et33. Isti Colleclioni aliam opposuit Hincmarus Lauduncnsis, libellum ex veterum Pontificum qui Nicaenam Synodum praecesserunt pseu-

et regem cum Pontifice commillendo, vulnus refricabat, quod sanari facile poluisset, ut liquet ex Hi)icmaro seniori in opusculo lv capi-

depigraphis Epistolis ac decretis colligens, in quibus, ut aitllincmarusRhemensis Epist. xxxv, sententias inter sc dissonas, et contra

Evangelicam

et

tum, cap.

7.

Hincmarum

Aliud prailerea accidit, quo regi in magis conimotus est aniinus. In grasibi

tiam Nortmanni comitis

amicissimi, roganti-

bus Rodidpho
tutas,

el

Conrado

viris aulicis,

Paidiacum

Apostolicam atque canonicam, et Apostolicoe Sedis auctoritalem innniscuit, et eidem libello sine metropolitani et coepiscoporum Rhemensis provinciae conscicntia et consensu subscripsit, et a clericis
Ecclesiae suae et parochianis presbyteris subscribi
fecit,

villam, et res alias olim Ecclesia; suaj a rege resti-

eidem

regi libens volensque tradidit, ut eas in beneficium daret.

metropolitani

obedientia

se

subducere

eidem comiti
conatus
balur,
est,

voluntate, ea repetere ccepit,

Deinde mutata ac [lervimextorquere

volens, effutiensque

Rhemensem archiepiscopum
ipse

nou potuisse absolvere quos

rat,

excommunicave-

quibus sponte cesserat. Nortmannum tradere abnuentem, qua;jure se [lossidere arbitra-

sed reservaredebuissecausBejudiciumSynodo,
;

apud Pontificem
II,

accusavit,

tanquam rerum

Ecclesiasticarum pervasorem.
vit

Mandatum impetranisi prccsentia-

abHadriano

quo HincmaroRliemensijubebat

ut

Nortmannum cxconnnunicaret,
Cujus mandati

quod luculenter explodit Rhemensis Hincmarus. Cesta ha3c anno dccclxviu. 12. Hincmarus junior coram Synodo VermeAd Synodos tandem perducta hacc riensi citatur causa est. Primum ad Yermerienseman. dccclxix,
aut Sedi Apostolicae
.

liter se

omnibus Laiulunensis Ecclesice rebus exueexecutione abstinuit senior

ret.

de quaad eum annum annalista Reiiinianus Et quoniam isdem eiiiscopus, etiam per alios episco:

invasisse cerlo sciret.

Hincmarus, quod Nortmannum res Ecclesice non Laudunensisepiscopusmoras

prudentis hac in causa avunculi impatienter ferens,

])os

evocatus, ut ad illuin veniret, jupsionem illius

cum armalorum hominum

in (lua

nianu,

ct

permixta

vulgi nnillitudine, veiiit in viilam, irruitin

domuin

Nortmanni coiijux de partu jacebat, et direpta omnis gcnerissuppellectile, nobiiem mulierem languentem immaniterejccit. PosteaNortinannum

i|isum cadein vi aggressus, a possessione expulit,

omiiiaque ejus l)ona corrasit. Quic oinnia constant

ex Synodo Duziacensi part.
3, cap.

15, ex Epistola

scaram (id est, turmam militareni) ex quamplurimis coniitibus regni sui confectam Laudunuin misit (nempe Carolus rex), ut ipsum episcopuin ad eum violenter perducerent. Isdem aulem episcopuscum clericls suis jiixta altare resedit: et quibusdam episcopis satagenlibus, actuin cst, ut ijisi qui missi fueranl, de Ecclesia cum non extraherent scd sinc illo ad Carolum redierunt, omnesque boiniiies ipsius episcopi liberos sibi sacrainciito fieri fecil. Carolus autem valde coinmodetrectavit,
;

Synodica, cx Hadiiano
Hiiicniari.

II, Eiiist. xi,

et ex Epist.

xxxv

tns,

Synodum

Ylil kalend. Maii secundie Indictionis

episcoporuin oinniuin regni sui, apud Ver-

HADRIANI
ineriam condidit, fjuo cumdoni

II

ANNUS

3.

CHRISTI 870.
:

203

scopum

vocari prx'cepit . Ante lianc

antistes

Hincmarum epiSynodum
,

judicarunt

quo facinore graviter contra canones

peccavit Laiidunensis antistes, qui ab Ecclesiasticis

ideiu Laudunensis aliarum dioeceseon

regem plurimosque homines excommunicarat

reconciliavit

judicibus ad Ecclesiasticos majoris auctoritatis judices, et

non

majoribus ad minores, nec ab Ec-

quiljus

illuni

aegre

arcliiepiscopus

clesiasticis

ad sfficulares, nequeaconsensuparlium

Rhemensis ne recentes
Stitit se

injurias Synodali jndicio

eleclis provocari

persequerentur, ut ipse testatur in Epistola xxxv.

Synodo Hi ncmarus ]vm\oi\ et cum difficiexitum fore senliret, ad Sedem Apostolicam appellavit. Licentiam tamen eundi Romam, quo eliam ab Hadriano II vocabatur, obtinere tunc a rege et ab episcopis non potuit. Qua de re conqueslus est in Pitaciolo, quod cilat Hincmarus Rhemensis Epislola xxxv. Paulo post Synodnm Vermeriensem aliquandiu detentus est Hincmarns Laudnnensis velut in carcere, apud Silvacnm, qui locus est Laudunensis dioeceseos. Detentionis aucto-

lem

sibi

permittunt, ut observat Hincmarus Rhemensis in Epist. xxxv, ubi hanc historiam commemorat. Hoc miseranda excusatione dilucre conatur facinus Hincmariis Laudunensis in Epistola ad avunculum quae incipit De his, etc. Fugani suam comparare audet cum fuga S. Pauli Damasco se proripienUs, et S. Athanasii furorem
:

Arianorum

vitantis

jndices ex ordine episcopo-

rum
tur.

electos ad dictam

diem non

adfnisse queri-

Nihil se prfesidium in metropolitano et

avun-

culo invenisse: non jnre et ratione secum agi, sed

vi et potestate
:

appellationis

rem suae dixit scripsitque avunculum Hincmarum Rhemensem, qui tamen sine sua volunt ite et conid faclum contestatus est Epistola xxxv, ipsumque ab hac purgavit calumnia Carolus in

stolicam nullam habitam fuisse rationem

sim ad Sedem Apoavun:

culum suum Romani

Pontificis juribus derogare,

sensu

ut mctropolilanam dignitatem extollat.

Postremum

istam caluinniam refellit Hincmarus Rhemensis

Concilio Duziacensi part.

13.

-i,

cap. 6.

hi Synodo Attiniac. causa ejtis agitata. Pra^senti anno, a quo Raronins hanc inter utrunique Hincmarum controversiam auspicatus est, Synodus apud Attiniacum palatinm celebrata, ad

apud Flodoardum lib. 3, cap. 22. IS. Hadrianus 11 eidem suffragatur. Hincmarus LauAbrupta Synodo Attiniacensi dunensis, qui appellationem suam ad Sedein Apostolicam plenis buccis personabat, faventem habuit

quam

episcopi ex decem provinciis convenere. Ibi Hincmarus archiepiscopus librum lv capitum tradidit turbulento nepoti quo ejus CoIIectionem ad se missam per Wenilonem archiepiscopum Rotlio-

Hadriamtm

//qiii graves et acerbas pro ipso

lit-

leras scripsit Carolo Calvo et

metropolitano, quibus ipsos

Hincmaro Rhemensi iucrepabat qnod apire

pellantem episcopum
post

Romam

prohiberent. Id

magensem., prolixe ac luculenter refellebal. IIIc vero ex adverso prolixissimum scriptuni contra verJtatem et aucloritatem ac rationem contextum,

constat ex Epistola Caroli regis ad

Hadrianum

II

Synodnm Duziacensem

dala, et ex Epistola

posteriore episcoiiorum ejusdem Concilii ad

eum-

monstruosamque collectionem suam a se et a suis snbscriptain protulit. In ea Synodo rex de rebellione, Hincmarus Rhemensis de contumacia, Nortmannns comes de vi manifesla, clerici Laudunenses de injusta excommunicatione adversus Hincmarum Laudunensem conquesii sunf. Nova
fidelitatis

dem

Pontitlcem, qnas Mss. laudat Cellotius in Vita

seq(|.

Hincniari Laudunensis 13 et

Iladriano re-

spondil Hincmarus Epislola xli malevoluni aliquem

ejus sanctitati obrepsisse, et verbis autlitteris

dacia suggessisse. In potestate

nt

eum Roinam
Litteris

mitlat

menautem sua non esse absquemandatisregis: imo

professione regi
se

et

metropolitano suo

nec

sibi fas esse a

regno ejus exire absque ejus

facta,

ortam adversus

tempeslatein

nonnihil

licentia.

ab Hadriano papa ad suam mautpole asperioribus vehementer

:

Synodi Duziacensis, ex Annalibus Rerliniaiiis ad hunc annum, et ex FIodoardo lib. 3, cap. 21.
sedavit, uti patet ex Actis
14.

jestatem

scri|)tis

offensus est Carolus Calvus

et

Scse ex Synodo proripit.

ne

Hincmarum Laudunensem
commitlebat,

qui ipsum
poena

metuendum erat cum Sede

mulctaref,

Norlmanni
et

Apostolica
nisi

gravi

comitis,

Laudunensiumque clericorum,

ahorum

examinandis qnerimoniis electi judices Actardns, Rerjeiielmus, et Joannes episcopi. Comiti et nonnullis aliis adjudicalai possessiones seu beneficia
:

llincmarus archiei)iscopus Odoni Rellovacenci tum apud regem degenti scripsisset, a De presbytero, qui Epistolam papa3

Roma detulerat,

ut

regem

admoneret, modiflcans ejus animuin, nc contra

caeterorum

causae comperendinatffi.

Lauduncnsis

Doininum
tantum

aliqnid faceret in Ecclesia Dei, vel epi:

episcopus ante definitionemcontra sacros canones,

et sine ulla necessilate vel ratione

scopali ordiue

fuga lapsus, re-

gularem definitionem exspectare contempsit. Tum Pilaciolum misit, quo Romam eundi licentiam postulabat. Deinde nescio quibus machinationibus Sfficulares judices a rege impetravil, qui non solum
causas

non pro Hincmaro nepote suo se quantnin pro i|)so seniore suo rege, ne i[)se taliter peccaret, unde a;terid dicere asserens,

naliter periret

Ita

refert

Flodoardus
occasione

lib.

3,

cap. 23.
16.

Hiyicmari jimioris
et

nondum

cognitas ac discussas judicarent

inter
tificis

papam

rerjem exorlum.

ejus majestate per electos judices finita retractarent. Hi qu;L'dam ex defiiiitis

sed eliam negotia

coram

rescripsit alias

PonCarolus rex stylo acerbiori,

litteras

Ad

dissidium

refricarunt et immutarunt, quicdam exdefiniendis

quas comj^osuit Hincmarus Rliemensis archiepiscopus, regis mandato. Extant inter ejus Epistolas

20^
inim. A3, quilnis significat
esse priores lilleras,

HADRIANI

II

ANNUS

3.

CHRISTI 870.

sibi iandem ]iersiiasiim quasaliorum instinctu scriptas

ijiso

Anglis; suo, idest,

Westsaxonum imperio,

adjecit,

crediderat, ac

]ier

obre])lionem ab

Pontilicc

anno post occisionem sancti Edmundi regis et niartyris quinquagesimo, regni sui decimo quinto ,
inquit

subscrijitas, vere i])sius esse, idijue ex

]iosterioriqiie-

Malmesburiensis

lib.

2 de

Reg. cap.

5,

bus se doceri

utrasque minns boncstas csse

pag. 34.
18. Purjnce Christianos inter et
bita;.

ritnr, el regiffi majestati injnriosas.

Se non posse
a Sede A|)ostosi

susci])ere alacri
lica diriguntur,

mente omnia qua?

Ingulphus in sua Historia pag. 20

Normannos haet seqq.

ut hortabatur Hadrianiis,

con-

narrat hoc anno yl/<7ar?wistrenuissimum comitein

tunieliosa} littera? ad

suam majestatem
,

scriberentnr,

in quibus ]3erjurii, tyrannidis ac perfidia;, distraclionis

universam juventutem Hoylandiae mense Septembri, et una cuni cohorte Croylandiae

contraxisse
,

rerum Ecclesiasticarum

murmurationis

monasterii, videlicctducenlisbellaioribus foriissi-

advcrsus Sedem A]rostolicam, crimina sibi impingunlur. Se mandatis Pontificis obedire non posse, quibus jubebal ul Hincmarum Laudunensem Ro-

mis, quibus jiraeerat Tolius

ejusdem monasterii,

niiles ante

monachus conversus suam conversionem

mam

niitteret,

quia

et

canonibus

et

juribus regiis

nominatissimus, aliisque validissimis bellatoribus, in festo sancti Mauriliimariyiis bellumcum paganis

sunt adversa. E]'iscoiium pro suis excessibus legitime damnatum, elpublicaB quietis perturbatorcm Romam dirigi non oportere, ut libertas ipsi detur

commisisse, et largienie Doniino victoriam, occisis

tribusregibus, Barbarosusque ad portas tentorioruin

siiorum persecutos

esse,

donec nox bellum diremit.

majores turbas excitandi. Posse quidem renovari judicium in provinciaSedis ApostoliciB auctoritate, et si probetur innoxius, demum ijisi permitti ut

Verum

ipsa noctevenerunt in castra

paganorum om-

nescaeieri

ejusdem gentisreges, qnorum adveniucogniio,Christiani fugcre,etremanseruntcum^//7a^o

comite ac ducibus suis vix ducenti de octingentis;
Barbari ex condicio fugam fingentes, campum relinquere coeiierunt. Quod videntes Chrisiiani, ducibus suis invitis, ]iaganos per iilaniiiem dispersos
liersequuninr, hique revertentes
et sex

SedemApostolicam adeat. Nonitascrij^sisse Gregorium Magnum et alios Pontifices ad rcges Clirislianissiinos, nec ita

cum

ipsis

egisse.Monetutjudicet

jirivilegio S. Pelri, juxta aequilatis ejus judiciuin,

si

morem

sibi geri velit.

Veneralionem suam erga

obedientiam
polli]oerti-

ianquam leones

Sedem Aposlolicam

testalur, ac

cetur, in bis quic ad Pontificis ministerium

nent. Rogat ut nec litteras inboneslas, nec incon-

Algarus duces robuslissimi cernentes omnes lortissimos sui exercitus cecidisse, in confertissimum
in paucos illos Christianos debacchantur.

grua mandataulteriusad suam majestatem dirigat, ne cogatur ejus Epistolas, et nuntios minus bonorifice

iumulum corporum Cbristianorum simul irrumpenies moriem generose oppeiiere.

19.

exci])ere. Ha-c Epistola scripta est

dunlaxat
depesitus

Monasteria a Normannis eversa.

post
esset

Synodum Duziacensem, cum jam

cum

accepissei abbas Croylanditc assumptis

Hoc secum

Hincmarus, ut ex ejus tenore patet. Hujus Hadrianum II Eiiistoiae partem recitat Baronius anno dccclxxi, num. 103 et seq. 17. Normanni Angliam Orientalem sibi siibjiA num. 39 ad 44. Hic annus Normannociimt.
Caroli ad

sacris reliquiis monasterii, corpore sancti Guihlaci,

et prfEcipuis fundationis

Elhelbaldi regis Charlis

fugii

Dani venienies immisso igne monasierium incenderunt. Eversa ei alia nionasleria, praesertiinque Eliense a sancta Elheldrita regina et
,

et

rum
fuit.

impietale

et

cladibus Angliai lunestissimus

et

posiea abbatissa fundatuin,

omnibus iam

virgini-

Juwarus enim

Enbba

duces,

de quibus supra locuti

duo Danorum sumus, in Nor-

bus,

quam

viris in

eo inventis crudeliter occisis,

ut fuse idem Ingulphus refert, ei ex eo Baronius

thumbriam anno
tales

superiori rediere, iudeque post multaiu stragem currenti per Merciain ad Orien-

anno dccclxxiv, num. 4, anno scilicei non suo. De monasterii Eliensis combuslionc (iluribus agit Tho-

Angios seu in Eslangliam transiere,

et

san-

mas

Eliensis

monachus
ii

in

hujus sanctae reginae

ctum

Eadmundum
illo

Orientalis

Angliae regem, et
uti
alii

Vifa cap. 40, ssc.

Benedictino reciiata. Alfordus

cum

Humbertum episcopum peremere,

Westmonasteriensi, cui

narrat Baronius ex

auctores Anglici suffragantur.

Edmundo

per-

hoc Chrisli anno agit de sanctis monachis, qui in hac Normannorum persecutione hoc anno mariyrium passi sunt. Bollandus vero ad diem iv mensis

Anglia, regnare desierunt Angli, annis quinquaginta novennio enim sine

,

empto
rege

in

Orientali

paganis vastantibus,

]irovincia

subjacnit.

Postea in Orientali Saxonia

Guthrum

rex

Danus

regnavit amiis duodecim, tempore regis Allfredi. Giitlirum habuit successorem ^(jue Danum, noniine Eodric
;

qui

cum
:

ernptus est ab Anglis

egisset.

regnasset annis xiv, iierco quod inciviliter in eos

Nec tamen

eis libertas assurrexil,

Danorum

comitibus, vel cos iirementibus, vel in Westsnxonum reges acnentibus , donec Edwardus, filiiis
Allrcdi,

marlyrium ])Iurinm alioriim sanciorum in Maia Scotiae insula hoc anno a Normannis necalorum. Porro in edilione Ingulphi curaia a Savilio anno mdci, annus Incarnationis, quo monasterium sancti Guthlaci in Marcia positiim incendio pcriit, non exprimitiir; in ediiione vero quam seculus est Henschenius ad diem xi Aprilis quo idem sanctus colilur, pag. 32, col. 2, dicitur id faciuni anno dccclxxi. Verum in editione scriiitorum veierum Reruin Anglicarum nuper Oxonia; facta, qua utimur, annus Incarnat.
Marlii exhibet

ambas proviucias

ex|)ulsis Danis, libeialis

docclxx

diserie

notaiiir.

Ingulpho

sufiragalur

HADRIANI
Thomas
Elicnsis

II

ANNUS
41, qiii
:

3.

CHRISTI 870.

205

monaclnis cilatus

cap.

valere jussis, in Christi sagenam, quidquid Bulga-

Hnc narrato excidio monasterii Eliensis subdit gcsta sunt anno Dominicae Incarnat. dccclxx, cen-

ric gentis

est,

concessit .

22. Photius a Bafilio imp. relegatur.

Interim

tesinio

autem

et

nonagesinio sexto, ex quo beata

ubi

Etlielreda in Ely facla est abbatissa ,

annum

Photius ab imperatore Basilio in exilium missus, ei(|ue (|ui a partibus ejus stabant. Ipsemet Photius
iu suis Iitteris a Baronio

ullimtun, quia incomplelum, excludit; jam enim cap. d o dixerat, monasterunu Eliense anno ah Incarnatione dclxxui, Elheldredam Eediflcare incoepisse et sanctnm Wilfridiim statim advolasse, eamque
in

num. 55

et seqq. recitatis,

queritur, librorum solatium sibi

scilicet

ademptum, quia

imperator viderat eum enormissui sceleris minime poenitere. Porphyrogennetus tamen in

Vita
Basilii avi
:

abbatissam consecrasse.
et

Eamdem

monasterio-

sui

nim subversionem
anno
ilMgat

S.

Eadmundi necem huic

scribit

Photium

num. 44, de hoc imperatore quanquam sede deturbarat,

poUus
esse

novus chronographus Saxo nuper

quod sane
lebat,

nihil sibi justitia; cultu

vo-

Oxonii publicatus.
20.

mim. 44 ad

A Metrophaues gesta a Photio scribit. 03. Eiiistola Metrophanis Smyrnensium in Jonia metropolilani ad Manuelem jiatriciuni (lata, in qua res a Pholio ab anno dccclvu usque ad currentem adversus sanctum Ignatium
gestas

nihiltamen quod solanda)

viri fortunae essetj

commemorat,

extat in Aclis gra:-cis Concilii

Unde etiam assignato ei in regia liabitasuorum institutorem, ac disciplinis pivTcfecerat. Quod si verum est, factum id a Basilio iinp. anle prajsentcm annum, vel saltem paulo anle S. Ignatii mortem. Ad num. 61. Ana23. Familia BasUii imp.
omiltebat.
culo, liberorum

OEcumenici VIII. In ea narrat Metrophanes se post Concilium in aede SS. Apostoloruni a IMiollanis habitum missum fuisse cum Ignatio Mitylenem in exilinm. Metrophanes aiius erat mulieris illius, qute

stasius in

scholio ad Act.

viii

Conc. VIII general.

notat,
niis

Leonem

filium Basilii imp. in ipsis Theopha-

coronatum esse iinperatorem avicariis (nempe

legatur Multos
et

PonUficis Bom.) et Ignatio. Inde fcactiim, ut in ac-

Methodium
pri

patriarcliam Constantinopolitanum stu-

clamationibus ejiisilem Aclionis

accusavit,
1
;

ut refert Baronius aimo dcccxliii,

annos imperatorum

Basilii,

Constantini

Leonis.

num.
sentit

et

seqq. ex Curopalate, cui Cedrenus con-

sed cul|)a matris in fihum redundare non

potest.

21.
garice.

Absoluta pridie

Theophylactiis

fit

primus archiep. Bulkalendarum Martiarum

Bulgari per Orienlales

Synodo OEcumenica
persuasi

VIII,

Constanlinopolitanosfiue donis et promissionibus

inquit Guillehnus Bibliotli. GrcTcos

Idem observat Curopalates pag. 569. Leo vero patri in imperium successit, quia Constantinus ejus frater jam obierat. Porro Basilio dii.-E conjuges fuere, Maria et Eudocia; ex priori nullam prolein Leonem suscepit ex posteriori Constantinum hunc, et Alexandrum, dictos ab eo imperatores. Geniiit et Stephanum^ quem adhuc puerum Eccle,
,

siastico ordini addixit,

quiqiic

poslea patriarcha

sacerdotes recepere, et

Bomanos

ejecere.
II

De qua

Constantinopolitaniis

fuit.

Filias totidem

numero

generali expulsione extat Hadriani

Epistola ad

Ignatium patriarcham data, qualamenlatur omnes Lalinosepiscoposetclericos cum ignominia et con-

quot erant masculi, in sacro illnstrissimae martyris Euphemise monasterio devovet, inquit Porphyrogennetus laiidcatiis nuin. 35, qiii num. 88 narrat
Basilium Triclinium in magno iialatio CiEuurgium appellatum excitasse, cujus pulchritudinem post-

lemptu c regione liidrjarorum expulsos esse, ut videre est apud Baronium anno sequenti nuiu. 15.

enim Theophylactum Bulgaris arthiepiscopum boc anno constiluit. Est hic diversus a
Ignatius

quain descripsit,

ait

Sequitiir alia venustas ex

aureis tesselluUs, impercatorem operis auctorem in

Theophylacto Acridai in Bulgaria episcopo qui claruit anno circiter mlxxx, de cnjusoperibuslegendi

throno sedentem , uxoremque Eudoxiain, regiis vestimentis amictos ac coronis redimilos ostendcns.

Labbeus in Dissert. de Script. Eccles. et Oudinus in suo Supplemento. Porphyrogenneta in Basilio Macedone n. 95, lacitis quccLatinos inter et Grtrcos de Bulgaroruni regimine veisabantur conlroversiis,
in Basilii avi

Cominunes utriusque

liberi,

ceu

stella3

per-

lucidffi circa

domum

dcpicU, Augustalibus et ipsi

vestibus auiicti, coronisque ornati. M.ascnli libros

ferunt, divina conUnentcs prajcepla, quibus obse-

graham

scribit

Ea gens

(scilicet

Bulgarorum) etsi antea ad pietateni transisse visa fuerat, et Christianorum ritus recepisse adhuc tamen in bono instabilis ac quasi volalica erat, velut folium quod facile levi aura quatitur atque movetur. Crebris tanien imperatoris hortamentis,
,

qui erudiebantur. Feinina! ipsaj quoque libros quosdam tenere conspiciunlur, in quibus divinaruin legum argumcnta dcscripta sunt. Voluit forte artifex indicare, non soluin mascuios, sed et feini-

nas sacris
familitc,

litleris

erudiiascsse, ac sapientia; divinaj

ipse generis auctor

participes. Licet

enim

caputque

splendidisque acceplionibus ac cultu, necnon

gnificis largitionibus ac

ma-

muneribus, archiepisco-

pum

recipere

suadelur, nec plures iu provincia

haud prorsus initio erga litleriis propense animatus esset, ob vitai aliain aliamque sortem, casusque difficiles, omnem tainen sobolem sapientia
imbui
cui\avit. Atiiue,

creari episcopos, iisque constipari abnuit.

Horum

hoc eliain tacente Historia,

opera,

corumque quos ex montibus

ct cavernis

terra; religiosissimos
rat,

monaclios iinperator acciveinque eain inessem deslinarai, avitis moribus

pcr picluram voluitcernenUbus conspicuuinesse. 2i. Basilius imp. nullos liberos ex priori con-

juge suscepit.

!)e

priori

Basilii

uxorc millam

206
mentionem
riori n.
facit

HADRIANI

II

ANNUS

3.

CHRISTI 870,

11(TC scriljit

Porphyrogenncta; sed de posteSuo ipse nuta imperator

:

Basilii imp.

Cacterum ad majorem
in

familia;

Ba-

527/Yexplicationem nobis hic refellendus error Sy-

Basilium accul)itorem
collata dignitate,
ris

praeficit

patricii

quoque

meonis Iogotheta>

Annalibus,
die,

dum

de Basilio
ait

nuptumque

data nuiliere, corpo-

sermonem
zat

liabet.

Symeon

pag. 454 nuni. 4

forma

et

venustate atque pudore, inter omnes

Christi Natalis

solemni

pompa

habila, bapti-

alias nobiles
viri

feminas fere

priricipe, Ingeris

filia,

imperator per Pholium, filium

in

suum

Stepha-

prudcntia3 laude celeberrimi . Sed Leo grammaticus in Micliaele Tbeo|)liili filio Marise diserte meminit, Michael Basilium cum uxore Maria divortium inire coegit, data ei Eudocia Ingerina, et Dominam germanamqueconjiigem habere jussit. Eratquippe
eo tempore apud

omnes

nobilitatis ac

num,
ritate

magna
;

Ecclesia .

Hoc enim procul a ve-

alienum cum ex jam diclis Basilius postriquam imperium accepit, mortuo jam Michaele, cum quo corregnarat, Pholium in monasterium
die

relegarit et
et

Stephanus post Constantinum, Leonem

imperatoris pellex, et ab eo ceu venuistate praestans

dilecta. Ducangius in Familiis Augustis
tinis,

Alexandrum fratres suos in lucem prodierit anno quarto imperii jiatris aut circiter, quo tempore Pliotius exulabat.

Byzan-

Parum

profecto hic auctor

loquens de familia
Constantinimi

Basilii

dixit

Basilii

Macedonis imp. filium primogenituin

de

Basilii

imp. famiiia edoctus erat;

cum

post nar-

ratum
cesima
cessit.

Stepliani

baptismum

scribat

Ejusimperii
die vi-

natum

esse ex priore conjiige Maria, et in familia

filii,

(sc. Basilii)

aniio quinto, mensis

Novembris

Michaelis Theophili

hunc imperatorem Constantinum ex Eudocia uxore suscepisse, eamque in rem laudat Leoncm grammaticum pag. 472,
ait

natus est Alexander imperator ; et tamen Alexander ante Slephanum in vitam protertia,

ubi bis scribit

Constantinus Michaelis imp. ex

Eudoxia filius moritnr ob cujus mortem Basilins luctum egit plurimnm. At Ducangius duas in Eudocias unam confundit, et ex unico Constanlino duos facit. Idem enim Leo pag. 457, de ulraque Eudocia menlionem facit Noverat (nempeTheodora Michaelis mater) cuni Eudocia Ingeris filia,
:

Quare vix mihi persuadere possum, logotheauctorem esse eornmdem Aunalium is enim anno circiter dccclxxx, imperante Basilio lucis iisuram accepit, adhuc juvenis Leoni filio, qui patri successit, amabilis evasit, et anno circiter atatain
;

tis

xxiv ejiis protosecretarius fuit, ut suo loco ostendam. Viderat itaqueStephanum, et Alexandro imperante Constantinopoli, ubi natus erat, vixit,
igitur

logothetae (nemiie Theoctisto)

et

imperatrici pro-

Quomodo

eum

latere potuit,
fuisse,

vehementer exosa) familiaritatem contraxisse eam ob rem Eudociam Decapoliiae liliam eidem matrimonio conjungit. Utriusque etiam Eudocife verba facit idem Leo pag. 469, Symeon vero logolheta pag. 446 ait Michaelem data
pter impudicitiam
:
,

Stepliano natu
tio |)atriarcha,

majorem

Alexandrum huncque a S.lgnatin-

non vero a Photio sacro lavacro

ctum? Ad

haec

quomodo Symeon

logotheta, vir

consummatae virtutis, adulta prudentia et multarum rerum experientia celebris, iit prodit Cameniata in libello de Excidio Thessalonicensi

uxore Eudoxia Ingerina sua concubina, Bauxorem Mariam ad suos remisisse, et pag. 452, Basilium, postquam Michaelem imp, occidit, Eudociam Ingerinam in palatium inBasilio

num.

12,

silium priorem

qui

eum
:

vidernt,

num. 4

Vita^Basilii imp.scribere

potuisset

Photius patriarcha, imperatore ad Ec-

clesiam veniente, ac
rus esset, latronem

duxisse, ac misisse
capolitce filiam
et

Joannem prapositum, qui Dead parentes suos reduceret, quod

tradit.

cum sacra mysteria perceplueum et parricidum, ac divina eum indignum cominunione dicere ; cum ipse
comet

Leo grammaticus

Constantinus itaque

Constantinopoli vivens ignorare non potuerit

filius erat

Michaelis et Ingerinae, sed

filius,

hominum

vul-

gique opinione, Basilii

ut prodit

idem Sy-

mentum illud a schismaticis tum sparsumque fuisse ad

Photianis excogita-

invidiam Basilio imp.

meon
autem
filius

logotheta pag. 456, et Georgius

monachus
:

pag. 546, iisdem paine ac

iii

Symeon
filio

verbis. Zonaras

Michaele Theophili

habet

Basilio

contlandam, eique infamiam creandam. Milto alia in eisdem Annalibus tam de Basilio, quam de Leone ejus fllio narrata, quae eos Simeoni logotheta; adjudicandos ostendunt. Sed redeo ad baptisinum Stephani. Photius in Epistola xcvii ad Basilium imp.
data de exilio suo conquerens
nissiine imperalor,
ait
:

Leo ex Eudocia nascitur, qui Michaelis esse potius credebatur, quasi praegnans fuisset Eudocia Basilio collocata. Ubi tamen loco Constantini Leonem ponit , quem errorem hausit ex Leone grammatico, qui pag. 468, inijuit: Imperator Leo ex Michaele et Eudocia Ingerina natus est super,

Audi,

huma-

adhuc Michaele, priina mcnsisquarti die, Indiclione deciina quinlaB.Imo Syineon logolheta Mense Seplemb. Indict. xv, napag. 449 scribit
slite
:

non ego nunc allego veterem amicitiam; non Iremenda juramenta et stipulationes initas, noii unclionem et manuum impositionem rcgiam; non quod manibus nostris subditus, sacraiiientoruiii illorum reverendorum et immaculatoruin fuisti parliceps factus non iilud vincu;

tus est Constantinus ex Michaele imp. et Eudocia

luin, qiiod nosfilii optiniaispei adopliocopiilavit.

Ingerina

cuiii

adhuc

Micliael
lilius

supersles essel.

Quibus verbis inlelligimus, Photium patrein

luslri-

Michael itaque Theophili

quit, ut in

iiullos liberos reli-

cum

fuisse alicujusex pueris Basilii iinp.,

antequam

morte cjus probaviinus, et Basilius imp. nullos ex Maria priori conjuge suscepit.
25. Photius

solus imperaret, nali, ideoque vel Coustaiitini vel

Leonis,

cuin

ille

aiiiio

dccclxvi, hic aiino inse-

non buptizavit Stcpluiniim filium

quenti in lucein

|)rodierit.

HA.DRIANI
2G.

II

ANNUS
edit.

3.

CHRISTI 870.
viii

207
Martii, ot

Notkems Martyrologinm simm

iii

inonstrant Bollandus ad diera

billoniiis Sa!C.

Ma-

Hoc

circiter lem|iore
Saii-Galleiisis

B. Notkerus Balbiiliis moiiaHelvelia composuit

iv Benedict. part.

2,

ejus raors a

clius

suum
de

currenti anno reraoveri non potest, et Iperius an-

Martyrolofjium^ ab Henrico Canisio tom. vi Anliq,

lect.

nura

illuni Incarnationis a

Paschate exorsus est

sedisset.

[lublicatum, in quo ad

kalendas

Juiiii
:

alioqiiin

Eunfridns aiino xv non

quod, inquil,

Quare

saucto Desiderio eiiiscopo Viennensi scribit

De

perperara Bollandus ejus obituin in annuin seqneutein differt,

in contraria sententia di-

quo, quia venerabilis pater Ado, ejusdem Ecclesiaj

nostra a;tate pontifex, ulpote in prajsentia posito et

cendiis esset sanctus

incoepisse,

ob

id suis in cunctis

notissimo, aliquid speciale

Eunfridus amiuin xv vita; nedura iinplesse. Veruin levis haec coninille

dicere supcrfluuin existimavit in suo scilicet Mar-

jectura;

cum

exeraplis constct, historicos

tyrologio; nos juxta scriptum

cus vir

quod idem Apostolianno ab Incarnatione Domini dccclxx, Iniii...

dictione

cum

reliquiis ipsius sancti martyris

Desiderii, et

aliorum sanctorum pignoribus atque

agonibus, nobis in ccenobio B. Galli constitutis direxit,

annos episco|)orura, reguin ac iraperatoriiin SKpissirae Julianos ac incompletos nuinerare. Prajterquain quod anno iusequenti non annus xxx , sed XXXI Caroli regis in cursu erat. Eunfridus raonachus prinnim fuerat in Prumiensi raoiiaslerio
,

rerum

pauca de eo summatiin attigentes, earumdera ignaris insinuare curavimus . Usus est

et

in dioecesi Trevirensi sito,

Moriiiensis

creatusque episcopus Norinannis Tarvanam vastantibus fufiiit,

Nolkerus tam Martyrologiis Adonis

Pihabani,

gere coactus

ut suo loco diximus. Aliquot post

obtinuit, optione cleri et

quam antiquioribus Martyrologiis Mss. propriisque quorumdam sanctorum Actis. De eodem Notkero
anno cmxii verba facienms.
27.

annos

quam episcopatum
monachorumque
,

populi,

precibus Sithivensisabbas

dictus est, retento siinul episcojiatu. Sedeaabbatia

Anastasius Biblioth.
vertit.

latimtm

Synodo
II

Synodum

VIll

in

postea a Carolo rege

Hilduino canonico ssculari

et

generali VIII hoc anno

data. uli raox diximns.

29.

absoluta, Anastasius Bibliothecarius Acta

detulit, et

Romam

SS. Cyrillus

Methodius in Moravia

Hadriano

pra^sentavit, qui ei commisit,

ut in linguam latinara verteret, ut ipseraet in sua

\\\ Annalibus Weingartensibus fidem pradicant. ab anno dcccxi ad dccclxxvii perductis, et a Mabil-

ad

eam versionera Pra;fatione Unde factum est, ut eisdcm

his verbis docet

lonio tom. iv Analect. publicatis, ad anuuin dccclxx

legitur
:

lociservatoribus in

Rastizius

dux

(sc.

Moraviaj) a Ludovico

praidones incidentibus, etCodicem

ceiUj

ipsumcumom-

rege (iierape Gcrmaniai),

tore

et

Soltanus ab impera-

nibus supelleclilibus suis araitlentibus, ego Codi-

quem

detuleram, Roraara vexisse dignosce-

rer, quein sanctilas vestra grato suscipiens anirao mihi ad transferenduin in latinain tradidit dictio-

(sc. Ludovico II) captus cst. Idem prorsus habent breves Annales sancti Galli a Duchcsiiio toin. II edili, nisi quod, loco Soltani, rectius in iis

legitur,

nem, ad (|uod opus cgo idoneura

licet

me

esse denegavi,

Reslitiura

Soldanus. Ha3c duo sigillatiin explicanda. Winidoruin (sc. Moravorura) regulura

in interpretandis ex archivo in Romanuin sermonem scripturis prajsenti terapore quoddara conamen arripere nitar, et nonnulla jam ad fedifi-

a Carolomanno per

dolum

nepotis

ijisius

Restitii

ca|)tum, et aliqiiandiu in custodia detentuin, post

judiciuin

mortis

cxccccari

ct

iii

monasteriuin

cationcm pluriraoruin,
ris

et praBcipue vestri

decesso-

mitti pra3cipit ,

inquit hoc anno annalisti Berti-

hortatu interpretatus edidisse dignoscar.

Verum

niaiius de Liidovico

Germaniic rege verba faciens,

vicit jussio tanti Pontilicis,

tia

dum

non deestobcdien-

quod

et

narrat annalista Fuldensis, uterque insi-

prompti
28.

ininistri .

nuaiis pcenani inortis in raitioreniaLudovico rege,

Moritur S. Ihaifridus episc. Morinoriim, Hoc anno sanctus Eunfridus episcopus Taruanensis in Belgica Sccunda, cuin per inultas tribulationes Ecclesiam illara rexisset, ad Doininnra raigravit. Joannes enim Iperius auctor Chronicorum Sithiensium et cjusdem monasterii abbas tradit, Carolum Calvum, qui Hunfrido abbatiam Sithiensem comraiserat, eamdein illi anno dccclxvi ciiin dedecore abstiilisse, huncque post eain ainotionem Morinorura episcopum niansisse tribus annis, subdilque et migrans ad Dominum successorern

cujus beneficiarii erant Moravia; duces, Siope reges

appellati, coininutatainfiiisso. Rastizii seu Restitii

nepos aliquando Zcenlibaldus, aliquaiido Sfentopulcrns, vel Sivadupiuk vocatus rcperilur, ut

iiifra

deraonstrabo. Reslilins seu Rastilaus, ut in

jiriori

VitaSS. Cyrilli etMethodii ab Henschenio addiem ix

mensis Martii relata, nuiicu[)atur, obtinuerat aMichaele imp. Tiieophili filio Cyrillutn, Coiistantinum philosophuin appellalum et Methodium
,

fratrem cjus, ul in Moravia Evangeliuiii pra^dicarent,

riirsumque

illiic

missus

fueriit

Metliodius
II

sibi

reliqmt

Achardum

A. D. dccclxix,

postquain

Moravornm archiepiscopus ab
cratus. Ibi Methodius, ut dicitur

ILidriano
iii

conse-

episcopatum tenuerat annis xv, Caroli regis xxx.

Gum
licet

itaque Iliinfridus

anno dccclvi, proximo

sci-

post inortein Folcuini ejiis decessoris sancti-

secnnda utriusque sancti Vita, qua; ibidein cxtat, suiiiina cura Posti]uara Ecclesiam sibi cominissam rexerat
:

tate conspicui,

episcopus ordiuatus fucrit, ut de-

vero

inquit auclor anonyinus posterioris Vita3

(1),

(1) Seciindffi Vitffi

SS. Cyrilli et
est, idiiue

pcnes

me exploratum

Mellioilii auctorcm fidei esse non uno argumento probo. Primo

svihleslai, ct falsa vcris,

dubia cerlis, ac deni^iue paraclironismos admisccrc,

Cyrillo seu

ciiim

Mclhodium pnst primum adventurn suum llomam cum

Con-

208

HADRIANI
fiiisset

II

ANNUS

3.

CHRISTI 870,
csse exterminarc eos,

devolus rex natnrnli

(seii

morte

prfPventLis, et

natum

Swaclopliik

Zvenlibaldns)

regnum
viri

Moravine

viain veritatis revocarat. Subdit

gubernaret, sua feritate inflatns, fastn arrogantim

tlwdium cum Romae

trein

fuit,

quos Mclhodius ad idem anctor Meinvenisse Cyrillum fraCyrilli

iiiois,

cum

niinislris salanae, cloctrinam

Dei
eis

vanam

esse

mortuum. Quare

sicuti

fore asserebant, et eos, qiios

una cum

erroneos
in

evocaverat ad viam verilatis, salutis et gratiac, la-

borabant cxterminare

Quapropter Metbodius

Swadoplnk excommiinicaiionis fnlminavit senlcnliam. Quo facto Romamadire volens, beatuinque Cyrillum secum ducere (nempe I\oma in Moraviam), sed invenit

Hadriano II Fxclesiani Romanam adminislrante, ideoque ante finem anni dccclxxii, quo .loannes Vlil ei inPonlificatum successit. Diocleas ciuidein praesbyler in regno SlaMethodii
\)evsecu{\ci, contigit

vornm, editus a Joanne Lucio

de regno Dalmiitiae

in calcc Historia^ sucE

et Croatia) affirmat, Cyrilli

no-

eum mortnum.

Paulo post:
Dei

Post hoc Swadopliik pcrnilentiaductus super his

inj nsle intulerat, etc. vir

Constantino philosopbo a Slephano papa attributum fiiis?e. Utrum is scripfor, qui sub fiiiem
sapculi XI vixit Scepissime
faisa veris

men

quse viro sancto

suuni revisere properat

Christi
30.
redit.

uempe

circa

gregem currentem

permiscet, et

ex utraque

borum sanctorum

Vita consfat Cyrilappellati perve-

In

annnm. Morhto

lum ad tempora Stephani vulgo VI

Cyrillo

Moraviam Moraviani redux auxilium in omnibus

in

Methodms

principe, novellam illam Ecclesiam valde amplificavit. yEneas Silvius in Historia Bohecap. 13, ct Henscbenius loco citato, unicum Zventihaldam seu Sivatopluk in duos iiartiunlur, quorum primus indignis modis sanctuin Methodium exagitarit, aliusque qui eidem semper faverit,

prfEstante

morum

anno avnnculo
cessit,

Verum Swadopluk aut Swentibaldiis, qui hoc in Moravorum principatum sucan. dcccxciii adhuc in vivis fuit, ut ex dicerto
constabit.

non potuisse. 31. Soldanus in potestatem Liidovici Aurj. venit. Quoad Soldanum^ seu Seodanum, qui Haliam adeo dire afflixit, in potestatcm Ludovici imp, cnm Bario, quod sedes erat et rcceptaculum Sarracenorum, venit, uti cbronographus S. Vincentii de Vulturno, Leo Ostiensis aliique docent. In hoc tamen historici latini et graeci difTerunt, quodLeo Ostiensis eum cum suis a Ludov. imp. necatum
nire

auctores vero graeci scribant, eumin custodiam traducfum: Oppidumipsnmetageromfiiisse tradat,

cendis infra

Praeterquam quod

anctor posterioris ejus Vitae de Swadopluk diserle

ait,

eum

pcenitentia

ductum, errata postea einen-

nesque captivi in Romanorum (id est, Graicorum) potestatem cedunt suosque regio cives ac colonos recipit. Rex Francine (scilicet Ludovicus II Aug.)

dasse,quod et eunidem principem prajstitisse, Metbodioque omnem operam suam postea impendisse,

Soldanum illum subditosqne Saracenos,

capfivos sumens, Capuarn adduxit, cnjns
tionis erat, nt et

sibi ipse
illa

di-

idem anonyimis slatim

ante

asserit.

Porro Swadopluk

Beneventum

B,

inquit Porphyro-

mortem

que

Romam

lladriani H virum Dei vexasse, huncad Pontiflcem, posfijuam excommu-

genneta in Vifa

Basilii

Macedonis num. 53. Quibus

verbis intelligimus, i;an;/??2communi fcfidere inter

nicationis sententiam in superbuin principem ful-

minavit,

venisse,

demonstrat

auctor poslerioris
:

cum ait Postquam devolns rex tuissetnaturali morle prtcventus, (nempe

Cyrilli et Methodii Vitai,

ulrumque imperatorem initioobsessum, quod inde non minusGrfficos quam L;itinos Saraceni vexarent etillud GrEEcis cessisse. Quoad Soldanum vero, Latinorum opinio prajfereuda videtur
(1).

Rastizius),

Swadopluk cum

ministris satanae co-

Moraviam ilerum rediisse, eoque adiiuc absente eiimdem Cyrillum obiisse, staluit. Id autem repugnare videtur anctori sincero narrala Cyrilli morte stalim subdit: Tunc supradiclus Irater ejuslMethodius accedens ad sanclum Ponlificem elc. tradi sibi sepullura?. datum, quanlum ex serie narralionis colligilur) rogavit, ut monitis parentis suai obsequeretur, qusabeuntes illos obsecravcrat, ulsi aliquem ex illis obiisse conlmgeret, defunclum fralrem frater vivens ad mouasterium suum reduceret, et iljidem sepeliret . Anuuit extemplo ['ontifex, qui clausum diligeuler corpus in locello raarmoreo, et proprio sigillo signatum post seplem (a sepultura
slanlino fralre in
Vit;e piifiris, qui
fralris sui

corpus(nondum

illa)

dies dat etc. Vix ha:c coha:reant

iis

quaj secund;c V;l;e auclor scribit de S. Methodio

Romara adire

volens, beatunique Cyrillum

secum

ducere, sed inveniens

suum

eum mortnum etc. Insuper qnomodo rogat Pontificpm Melhodms, ut fralris cadaver sibi concedat in monasterium sitnm) transfercndum, ut ait prioris Vila; sinceius scriptor, si monackalem habitum suscepit, noii quidem antequara e patria secederel, (ut innuere videtur ejusdem prioris Vitie auclor) sed post advenlum suura Romam, idque Rom, qod ferre videtur secundaj Vil
(in patria

contextus'?
Vitffi

auctor;

Addendum cum rex

est pariter
ille

regem Bulgarorum converli ad hdem non poluisse pradicaiionihus Cyrilli anno dccclxiv Christo nomen nondum dederit, ut in nola ad annum DCCCLXVI,

et Methodii,
l,

quod

asserit

secunda
Iradit

demonslravimns; quo tempore

Bulgariam jam dereliqnerant, el inler Moravos agebant ; lum Romam venerunt, ubi Cjrillus decessit? secunda; Vilaj auctor de concessa SS. fralrihus a Pontiiice Liturgia Sclavonica, vix ac ne vix quidera congruere possunt Methodio a Joanne vui, qui dalis ad illum litteris VIU Kal. Julii Indict. XII scripsit Audimus quod missas canlcs
illifratres
:

ambo

Demum
cum
in

ea qua;

objur<>atione

facta

barbara, hoc est, in

Sclavica lingua;

undejam

lilleris nostris .... libi directis

proliibemus, ne ia ea lingua sacra missarum soleinnia celebrares . Ex his igitursatis

demonstratum arbilror, auctorem hunc Vit;e secunda; fidei e>se suspeclaj, et imparem cui Qdes iii statuenda chronologia habeatur. Eo igitur exploso, auctori priorisVit;e unice adhaireiiles, credimusCyrillum Romam veuisse paulo post obilum Nicolai, adeoque anno bccclxvii exeunle,
vel
sit,

DCCCLxyill meunte. Uenique post quadragmla dies ibidemdecessisse,quai temporis suppulatio ad XVI kal. Marlias, qua die Cyrillus decesDos ducit. Eo defuncto, Methodius in Moraviam perrexit, vel tuuc primo, vel forte post pnorem cxcursum suum eo faclum cum Cyrillo

secundo.

Mansi.

(1) Soldanus in potestatem Ludovici non quidem hoc anno, at sequenli mense l^ebruario venit; qua de re dubitarc nos non sinit Andreas prcsbyler autlor coscvus, de quo nos iu Nota ad A. dcccxvii, 15. Ait enim ille in suo Chronieo Sequenti mensc Februario (nempe post yictoriam de Saracenis relatam anno DccrLxx, die Natali Domini) quinto expleto anno, quod Bari, obsessionem habebant (Saraceni) dominus
:

impcrator comprehendit Soldanum,

Indictionc quarta .

pariter erudimur Saracenos semel caplara Barim (habebant

amissam

iteruin

ibi consislentes interemit, anno vicesiino prirao (absuluto et vicesimo secundoinccepto) Barium anno dccclxxi expugnatum, et Soldauum nou quidem interleclura, sed ca|itiim fuisse. Ilinc cnim illam anno dccclii, ut ibidem ex Pagio conslat) non semper tenuisse, sed recepisse circa annum ucctLxvi, quo ejus obsidio a Ludovico ccepla fuit. Mansi.

et

reliquos Saracenos

Ei

his inlelligimus

HADRIANI

II

ANNUS

4.

CflRISTl 871.

209

HADRIANI

II

ANNUS

4.

CHRISTI

871,

Ignatii patnarchcr. et Baailii imperatoris Eplstolcc

iis

([uihus in gcneratione nostra pontificalia guberna-

ud Uadrianum papam

et ejtis

responsio

ile

cula commissa sunt, sanclos ct

lapides,

pretiosos

revcra
a quo-

qiue circa Photii schisma clefinienda

supere-

Nicolaum

videlicet beatissinuim, et frater-

rant
itius

Annus sequilur

Retlem[itoris octingeiitesi-

sepluagesimus primus, quarla Indictione notatus, quolgnatius patriarchaetBasiiius imperator mittunt Romam ad Iladrianuiu Pontificem Theo-

nam dam

sanctitatem tuam. Qui

quodammodo

sublimi

loco contra injusliti;e et meud;icii

gnoslum ahbatem, pelenles ut (|u;b in Synodo remanserant indefinita, definiat atque etiam poslu:

macliinamentademissi et devoluti usquead urbem nostram per sa|)ientissiinas Epistolas vestras et sanctiones, sed et sanctissimos et Deo amicissimos
lociservatores, contrivistis

omnes machinas
Et nunc

et

mu-

lantes ab eo dispensari in

liis,

qua; in octava Sy-

nimina adversantium

verilati.

[);icificain

nodo statuta

fLierant,

de non recipiendis promolis

constitulionem agenles per miseralionem et gra-

a Pholio, vel qui subscripsissent Pliotii pseudosy-

nodo contra Nicolaum |iapam fact;c. Cogit veritas etiam adversantes, ut cognoscutur in omnibus Ecclesiae Romanae primatus. Quod enim optime scirent

tiam ejus (jui vere princeps jiacis et [lacificus cst Clu-istus Deus noster, et |)er diligentiam vestram
et excit;\tionem, gratias

agimus omnium bonorum

auctori et misericordissiino Doniino ac Salvatori et

omnes

iii

sancilis sacriscanonibiis dis[iensare,

priinaj Sedis, ad eani recur-

tantum

esse

muneris

et A|)Ostolicam

runt pro dispensatione patriarchai ct impcratoris. Lcgeiidae sunt litleraj utriusque, Ignatii scilicet at-

que
illis

Basilii,

quibus videas ciiUuin eidem Sedi ab

Ignatii, ((uoe sic se

impeusum, atque [irimum

'

Redemptori universoruin (|ui sanctam Catliolicam Ecclesiam dispensavit, et caput se hujus nomiuare dign;itus est, et inembra corporis ejus vos et nos in uno s[)irilu compaginala et convenientia per operationem sancti Spiritus et alternam consonantiam et conspiramentiim exhibuit.
3.

habent
2.

Quiiiimo
voce

et beatitudini

sanctitatis

vestra;

Pcr omnia sanctissimo et sacratissimo tratri et comministro Hadriano beatissimo papaj senioris Romoe, Ignalius a Deo misericordiam con

gratifica

debite

commcndamus,

exorantes
labori-

semper adeumqui estsuper oinnia Dominus, quo

sanctitatem vestram c;elestibus et
[)roj)riis

secutus, archie|iiscopus

Constantinopoleos novae
est sine

bus

et

cerlaminibus dignis

et

congruis recompen-

Roma;

in

La|iis

Uominosalutem. ^ qui de monte abscissus

set vicissitudinibus, qui|)|)e qiii solus est dator et

maniini|)e-

largitor

magnarum

et

non indecentium retribuet

bus percussitquc imaginem illam rium regnorum onmiuin, super

ferreos, et venlilavit ea ut
ffistiva,

magnam,

tionuin.

Verumtamen

nostra humilitas

memor

[ledes testeos ac

charitatis vestrsc et amabilis

quem

circa nos habet

pulverem ab area

(aura)

etfactus est in

montem magnum,

et re[)lcvit

universam terram propria magnitudine

Doininus Deus noster,

et gloria,

Christus videlicet, qui est solus infinita! potentiae

et olim quidem illustrcm et perspicuam operatus est magnam vestrain civilatem Romam per eossanctos lapides, qui ai) Oriente

ad

eam

devoluti sunt, Petruiu aio et

et |)rinci[)aleiu

Paulum,

cxi:

miam
et

A|)ostolorum summit;itein

sed nihiloniinus ct nostris temporil)US,

([uiii [)otius

illustriorem et clariorem demonstravit per cos

affectus, et ad hoc ipsum et voluntatem et meditationem habens invenit procurantcm, ut mitteretur in viam, qua; est ad magni nominis Roniam orationis causa intimum filium. nostrum abbatem Fontis, et scenophylaca niagna; Ecclcsia! domnum Theognostum. Et idcirco magis studiiinuis adiinplere desiderium noslrum. Quem ct mittimus ciim prscsenti Epistola nostra visitaturum ct salutaturum et adoraturum fraternam sanctitalcm vestram , nuntiaturum etiam et a Christo donatam nobis incolumitalem in hac vita multis passionibus et

tribulationibus [)lcna,
'

quemadmodum

ipsc voluit

In

Rne ocl. Synnd.

Dan. n.

ct judicavil,

qui oinnia sa|)ienter et congruenter

Baron.

ToMUs XV.

27

210
dispensat, et ante

HADRIANI

II

ANNUS

4.

CHRISTI 871.
et charai dilectionis nostra;

omnia piissimorum et Cliristi amicorum, ac a Deo gubernalorum, ac diA'initus munitorum iniperatorum nostrorum prosperitatem et trophffia, etin meliusde die in diem rerum Romani imperii translationem, ut et vos gaudentibus

magna;

misimus san-

ctitati tua> isla,

Graecolatinum Evangelium diligen-

tissime correctum, orarium deauratum, casulam optimam, tlieriacam probatissimam . Ha;c Ignatius

ad Iladrianum.

nobis congratulemini

per

mutuam
et

unius

Porro tanta
voluit

ha;c, quae

ab Hadriano peterentur,
litteris

corporis

niembrorum coaffeclionem
boni

compassio-

Ignatius et imperatoris
'
:

postulari,

nem,

et iteruni Dei

gratia et cooperatione ad

qua; sic se habent

7.

mediocritatem nostram maturius remeaturum, et bona nuntia amabilissimcC vita; nostra; allaturum ad Ecclesiam nostram ; ut el in hac parte collaetemur vobis, et eum, qui solus est investigabilis Do-

In

nomine

Patris,

et

Filii,

et

Spiritus

sancti unius et solius veri Dei noslri, Basilius,

Con-

stantinus et Leo, fideles in

Domino imperatores

Romanorum Hadriano
spiritali patri nostro,

sanctissimo papae

Romano
me-

minus
et

et

sapientissimus substantiarum factor, et

niagis roboret san-

continuus procurator universorum, glorificenius

Indeficientem habentes in mente nostra

beatitudinis
vestric,

magnificemus, qui magis

et

moriam
naturae
viribns,

clitatem tuam et conservet utrinque immaculatam atque illaesam ad Ecclesiasticorum negotiorum personarumque profectum et ulilitatem,etgloriam

hominum
quai

divinamque legem conjunclam honorantes pro

palribus spiritualibus vicissitudine

justa

Omnipotentis
4.

et Dei principalis benignitatis ejus.

Quod autem sanctissimis vicariis paternse sanctilatis vestraj adhuc pra^sentibus penitus perrogamus fectum non est neque finem accepit nunc terminari et disponi perfecle et inlegre scribi
:

cultum venerationis exsolvere jubet filios, semper de incolumitate vestra cognoscere volumus et divinum nobis et sacrum caput, quoniam non possumus carnalibus, saltem spirilualibus labiis per affalum litlerarum amplecli, debemus aulem et propler propositas causas, et propter
;

ad

liumilitatem nostram

de

his

lecloribus qui

amorem

ejus qui

circa nos est, qui zelo unilatis

tonsi sunt a Pbotii

sint pcene

manus

imposilione, qui

cum

conspersus,

ostendit
pietas,

innumerabilis mullitudinis in universis regionibus et civitatibus Ecclesiai postulant ex

necessitate illorum fleri

Dominum
grantia.

quidem quanta sil sua erga quantaque circa juslitiam dilivero

et

gentia, et quanta erga fraternam diJectionem fla-

sacerdotalem provectum. Ut cognoscamus etiam et super hac re vestram voluntatem atque decretum certissime et manifestissime, utrum sint digni promoveri ad majores
sacerdotii gradus,

Quoniam

lilterarum

gerulum

expedilum ad iieregrinamprofectlonem, etmagna-

nimum

an non

sint

dubium enim

tan-

ad malorum toleranliam consecuti sunuis, idipsum optabile habentem principi Aposlolorum ante promissum causa reddendi votum, eumdem-

tum hoc

dimiserunt. Et adluic postulamus etiam

que

vestrae

paternae

sanclitali

commendanius,

de intimo filio nostro et fortissimo veritatis agonista, Paulo videlicet chartophylace, ut, si est possibile,

super hoc quoque

roganles.

multum

tranqnillitalem veslram

cum

dispensationis aliqua ratione recipiat

,

vos bene nostis,

Idem autem liic Theognostus, quem et Deo amabilis egumenus semper

id est, Fontis, et vaso-

dignitatem episcopatus
5.

quemadmodum

et

antea

laudabilis Dei Matris Pigis,

in litteris nostris efflagitavimus.

rum
:

Deinde quoque super Theodoro, qui a nobis

quidem consecratus est metropolita Cariae multum enim laboravit, et afflictus est ab initio injustai et iniquffi dejectionis nostrai
:

in novissimis

vero

misero Pliotio conveniens, propter ejus immensa tormentaquajsibi resistentibus inferebat, consensit et usquc ad ultimumipsius diem repoe;

cum

Per ipsum ergo qna3 opportune adimplere conspeximiis, implorantes coangelicam sanctimoniam vestram in primis quidem de habitu vestro qui secundum Dominum esl deinde etiam de ainabilium Deo apocrisiariorum ejus et vicariorum procustos

magnae

Ecclesia^.

nostri desiderii sunt

spero itinere,
celerius.

litleris

per

eum

significari

nobis

Jam enim tempus habemus non modicum

etsi

nitens nihiloniinus, rursus cordecontrito et spiritu

exspectantes, et nescimus evidenter tarditatis cau-

veniam expetivit, prohibuerunt eum sacerdotio fungi quoquo modo sanctissimi vicarii almitatis vestra?, eo qnod subscripserit, ut fatebantur, in eam, i\i\x facla est ab infelicissimo Pbotio
humilitatis

sam

sed

hactenus deesse claruerint, saltem

sero hoc nobis

8.

agnitnm
lector,

fiat .

Vide,

quam

aslute

imperalor se

simulet ncscire, qnod toto orbe oportuitesse decan-

quasi depositio beatissimi et oplimi patris nostri Nicolai decessoris sanclitatis tua;. Ha3c sunt, de

talum, legatos Sedis Apostolicce a

spoliatos,

piiatis captos et

cum

ea

fleri

coutigerint

apud regiones

quibus rogamus sanctitalem veslram, ut, si possibile sit, utaturverbodispensationis et misericordiaj in his, cum alia onmia oiitimum et connnodum

finem ac dispositionem susceperint. 6. Caeterum dona nobis sanctas

et

cum Deo

sub ejus imperio constitutas. Negare solent, qua; omnes sciunt, latrones, ne coganlur faleri quod multi enim elapsi fuere menses a temsoli sciunl pore, quo ea contigere legatis, usque ad harum litterarum scriptionem, ut ex redditis ad euni lit:

loquentes orationes tuas, sanctissime et imitator Dei, frater noster. Doneris nobis per multa aunoruni curricula utrinque incolumis.
Indicia vero

teris

Hadriani possumus intelligere. Pergit vero

>

KxlaiU

in liiie

oclavre Synodi.

HADRIANI
Spiritalis

II

ANNUS

4.

CHRISTI 871.

211

autein pater nostcr et magnn; civipostulavit a nobis, scribere

lecloriljus, qui a Piiotio pro-

ita se habet,

ut superna providentia, qua; ciincta

tatis noslrae patriarclia

creavit, et continua provisione gubernat, expedire

sanctifati

tua!

dc

liis

nobis prospicit,

et

inoti suiit, niultis et innumeral3ilil)us existentibus

eis in diversis provinciis
;

pensat. Apocrisiarios

quod expedierit, consulte disquoque nostros, super qiioscripsistis, llcet sero,

insuper autem etde Paulo

rum
post

nihilominus reversione

reverentissimo bibliotliecario verbo et vita perfulgido, ac Tlieodoro inetropolita, qiiia ct ipse niinis
est Ecclesia; utilis
ctitate vestra
;

multa tainen periciila, depra;dationes, atque propriorum hominuni trucidatioiiem, nudos tandein
rece|)imus,
noii

sujier ipsis,

quateuus dispensatio fiat a sanquibusdani quidein ad

cujuslibct hominis fretos

ascensus inajores
tibus

sacroruin graduum, quibusdain

auxUio, sed Dei solius pra;ditos adminiculo. Unde audicntes ha;c, universi geinunt et quia isti per;

vero ad receptionem sedium suarum, ad lioc roganDei

tulerunt qua; sub

nuUo piorum principum quem:

imitatricem

virtutem

tuam.

Horum
et

quam
lunt,

Sedis Apostolica; missuin pcrtiilisse reco-

quidem niultitudinem, hujus vero labores

veritate siidores,
illius

pro

omnes stupefacU mirantur

fitque

conUnui

autein culpa; repreliensio-

quod ex canonica manus imposilione propro his imperium nostruin flagitat pietatein tuam dispensandum aliquid hinc humanius. Bene vale, mihi amantissime pater. Bene vale, meinor imperii nostri in Deo acceptis prccibus tuis, qua; suntad Dominum. Legimus. 9. Transmisimus aulem sanctitati vestree gratiacommemorationis imperii nostri, et dilectionis quain circa illam habemus, qua; per species
et

nem,

clamoris ab Ecclesia nostra inurmur, quod ita disposiUonis veslra; consUtutio improvide prodire
potuerit,

motus,

et

ut

Barbarorum

gladios,

nullo iniperii
:

vestri fulU pra;sidio,

miseranter inciderint

pree-

sertim cuin hos, quos ab Apostolica Sede toto (iesiderio postulaveratis, et ab ipsis Apostolorum prin-

cipum tecUs per legatos vestros

salvos

salvos acceperatis,

rursus,

dispositis

rite

propter

qiiae

missi

fuerant, ad propria remittere,

suinina diligentia
provocati

procurata,

debueritis,

exemplo saltem

deferuntur:

Vestimenta diaspra tria, Esopliorin dicitrinumcancellatum unuin, Chasdium Orobeum unuin, Cazzulin dirodinum habens ornaturam aureain et vellus prasinum, Vilarnippinninum pro

Michaelis decedentis imperatoris, qui quos ab Apostolica

Sede suscipere meruit, idoneo sociatu pra;-

vio,

illa;si pra;sentarentur Ecclesia;, soIerU cura salegit . Ha;c Hadriani justa querela

ut nostra;

unum, usinruboum aerein habentem unum, usin albuin unuin, mulchuniat unum, planelilia castanea duo Ad ha;c autem Hadriacasula facicnda
.

Basilium iinperatorem, cujus inipari merito Michael deploratissimus, ut audisli, ineruit comin

nus

ista rescripsit

mendari. At vero subinfert aliain a;que justam querelam, his verbis:

do.

Dei dilectissimis ac spiritualibus

stantino,

Hadrianus episcopus servus scrvorum filiis Basilio, Conet Leoni piissimis et tranquillissimis

Est prajterea et aliud,

quod prima

pieta-

tis vestrffi

opera, vei circa Sedis Apostolictc prioris benignitatis indicia contra spem noslram decoiorassc convincitur,

iinperatoribus.

immo

funditus destruxisse pro-

Lectis exccllentis imperii vestri litteris, di-

batur

videlicet quia favore vestro frater et coepi-

lectionis vestra;,
pietatis solita

qua

circa nos flagratis, indicia et

scopus noster Ignatins Vulgarum regioni consecrarc jiraisumpsit antistilcm.

et

studia

non

tain

cogiiovimus,

quam

Unde

mirati

sumus,
ad-

recognovimus. Unde gratiarum multimodas nctiones

quod

a pia intenUone veslra retroversi

sitis,

suinma; divinitati referimus,

et inulli[)lices

moduin obstupuimus. Vcrumtamen saltem nunc

jain

laiides ejus

concinerenon cessamus, obid maxiine,

postpositis
curis,

dictum reverentissimum pra;sulein ab

illius

quia circa rchgionis cultum accensi,

cffiteris

regionis

sa?cularibus

ante omnia Ecclesia;

disposiUone sahibribus nioniUs, quaesumus, coercete alioquin nec ipse canonicam effu:

paci consuluistis, et quia Sedis Aposlolica; dccreta

giet

ultionem

ncc hi qui pi\Tsulalus, vcl alterius

sana priscaque

super exorlis controversiis exquisivistis, et in coUigendo magno sanctoque collegio piuin studium ac desiderium absolvistis,
lege
iii

officii sibi

nicatione,

nomen iilic usiirpant, cuin excommuquajam tencntur adstricti, ctiamproprii

quo abdicato
et

pravitatis auctore, dcnnitio recta;

gradus jactura carebunt. Porro dc Tribus Capitulis, super quibus,

praefato postulante sanclissimo fratre
et coepisco-

lidei

Catholica; et paterna;

traditionis

at(|iic

jura Ecclesia; perpetuis sa^culis iirofutura, ct satis

idonea, fixa sunl et firmata.
In (|iio etiain illud mirabilius et laudabilius snblimitalis vestne pra;dicatur insigne quod non judicuin vel assessoruni, sed consciorum tanlum ct obsecundatorum
,

po nostro Ignatio, divinitus |irotectuni imperium vestrum iios deprecatiiin csse dignoscitur nil pos:

sumus ab

eo,

quod jain consUtutnm

cst, ordinare
Pliotii

diversum vel disponere, maxiine dc

busdain e\ utraquc partc
iii

conse-

cratione aliquantisper versuin, nisi forte nos, quii^r.Tscntia nostra reper-

persona usi fuisse dignosciniini, ita ut per huinilitatis arcem ad ciilinen virtutum ])ervcnirc delegeritis

Us, scire conUgerit, qu;c liucus(|ue nesciinus, vel

potiiis

quam

imperialis allitudinis fastu ad

discere qua;cuinque pcnitus ignoramus.

est in nobis, Est et

Non enim

'

inanis gloria; iina dilabi consenseritis.

Non

et si qua;

deslruximus,

H.
scire se

Pra;terea nostri liabitus (jualitas, (juain

,

vcUe benignitasvestra piodesignataflectu

212

HADRIANI

II

ANNUS
cum

k.

CHRISTI 871,

eadeni re.Tdificaverimus, |)r8evaricatores nos legis

esse constituenuis. S;itis

enim nota
,

siint,

quaj

suo auctore destruxinius vel qiuc construenda inandavinuis. Ab illis quippe sacratissimis conslitutis, qiire vel Aiiostolicaj memoriai decessor noster papa Nicolaus antea salubriter sanxit vel nos
,

promulgatus. Sed nec hi ab eo manns impositionem acceperunt coinparatiis videlicet Maxiino Cynico, ipso et ordinatis ab eo a secunda Synodo
;

cum
men

ordinatore repulsis.
licet

episcopus

postea

sit

depositus,

Ebbo autem Rhemensis quandoque ta-

postea dispensatorie ])rotulimus, nulla ratione vel

niutatione discedemus, aut ad dextram vel sinislram quoquo modo declinabimus. Qna3 videlicet totajamdiiduni probavitEcclesia,etimmutilataser-

episcopus fuit, quemadmodum et Acacius, de cujus ordinatione papa statuit Anastasius, ut scilicet, quos ])Ost damnationem ordinavit Acacius
nulla

meus

portio lajsionis attigerit. Denique si ])ater adulter est, et ego ex adullerio nascor, pro-

vanda nuper gestum universale Concilium statuil. 13. Neque enim nobis moris est,ut prolibitu proprio paternis sanctionibus abutamur, quemadniodum quibusdam, qui apud vos summa i'eruni Ecclesiasticarum {j^ubernacula moderantes tunc Synodoruni slatuta, vel etiam Apostolicaj Sedis de,

fecto utillegitimusexhaereditate repellor,

men non
homicida

paterer,

si

quod tapatermeus ])robaretur veraciter

)>. Ha>c Anastnsius. Sed prolixiorem requirerent ista tractalionem. At nos alio pergiinus.

13. Basiiii victoria contra Barbaros.

Quod

creta

]iroferunt

cum
:

vel

alios

loedere

vel

se

autein spectat ad victoriam, cujus in sua Epistola memiait Hadrianus, contra Barbaros obtentain a
Basilio imperatore, agit de ea Curopalates, aitque

juvare concupiscunt

et bcec

tunc sub

silentio tealiis

gunt, quando fortasse contra se vel pro

vestrae urbis prassules,

pro-

ponerenlur. Si nostra, inore priorum, ffquitas in

majorum
vohiisset,
viri

regulis obviantes,

Chrysochirum depopulatorem imperii coercitum, opj^idis, totaque TheoSamosataque ex iinprophricae regione vastata
expugnatis nonnullis ejus
,

conniioveri
instantia, et

severius

quamvis

niulta

viso capta, et Curticio

Armenorum duce

in fldem

certamen

prudentissimi etreligiovestra; virtutibus,

recepto, aliisque trans

Euphratem expugnatis mu-

sissimi

egumeni ac vasorum sacrorum custodis

,

nitionibus, tentata Mehtine in Armenia,

cum

expe-

Theognosti

qui de pietatis

et

ditione imiieratorein reversuin Constantinopolim,

probabilium

morum

insignibus, et troiibffiorum

triumplium
16.
jMiice et

egisse, atque de

manu

Ignatii victri-

triumpbis atque beneficioruni vestrorum pie sibi prasstitorum multitudine nos plurimum reljtione
sua
laililicavit, et

cibus coronis

auclum esse. In Bulgarorwn catisa

querela;

Hadriani

qualiter diebus vestris, superno

excusatio Grimoaldi episcopi.

brachio atque studio et solertia vestra Christianitas

prosperetur, enarrans, ad multimodas laudes sanctae
Trinitati

autem
teris

pertinct ad

justam audisti

Quod Bulgarorum causain, de qua querelam Hadriani Pontificis in lit-

reddendas

et gratias,

alacriores exhibuit

ad postulata divinitus muniendo imjierio vestro concedenda, nos sujira modum eftlagitaverit el
,

num

ad Basiliuin imperatorem, de his ad Hadriascripsisse aliam Epistolam Ignatium patriar-

ultra

quam

dici possit, solito et prisco

more

ac pro

cham, declarat responsio ipsius Hadriani ad euin, ex qua in graco Codice octavai Synodi inventa haec
excerpta accepimus
:

Ecclesiasticis utilitatibus frequenter

impenso, cre-

Superquibustamen propter jam designatam causam nec annuere ])ossuinus, nec quidquam praiter quod jam evangelizatum est, ullo modo deflnire. Deus autem oinnibris suggestionibus instigarit.
l)otens,

Scripsisti (ut illa

tua multa alia omittamus)

ut presbyteri nostri e

Bulgarorum regione magno

cum dedecore etcontumeUaejicerentur, et episcopi cum non jiarva ignominia, nulla dignitatis habita
ratione, inde expellerentur. Et

per

quem

reges regnant, et in cujus

consislunt
,

manu

hcEcquidem scribere

omnium

jura

regnorum

imperium

vestruni ad Ecclesise sute sancttc ])acilicain consti-

tutionem, et populi Christiani perpetuam libertalein inagis ac magis corroboret, ejusque potentibus
infldelium nationum cervices inflectat, dilectissime ac desiderabilissime flli. Data
planlis cunctaruni

nullum hac de re coram vobis judicium habitum sit. Neque enim super hoc, utjusdifuimus accersiti. Sin autein dixeris ceremus
ausus
es, licet
,

priores nos

Constantinopolitanai dioeceseos pres-

quarto idus Novembris, Indictione quinta . Ad hanc Epistolam i]iia; in margine tunc annotavit
Anastasius Bibliothccarius,
Sic eniin se habent
14. Quferitur

non omittenda

sunt.

rem sacrain facere non inficias iinus. Erant eniin ex eorum numero, qui cum Photio communicaverant, atque ejus socii qui non soluin ne sacerdotum munus exerccrent in prffidicta rcgioneBulgarorum interdixiinus, verum etiam nunc ilerum interdibyteros in prasdicta regione

prohibuisse

cur Sedes Apostolica eos, qui a

Pbotio damnalo in diversis sunt Ecclesiie gradibus instituti, sine recuperalione de()osuerit, cum ab

cimus. O])ortebatigitur, ut rationi congruuin erat, cum haec scires, ut nihil tale in regione Bulgaro-

rum

patrares. Didiciinus pricterea vos alia

multa
:

Ebbone damnato
est

sacratos, et jjost adstaiilibus epi-

sanctorum Patrum
illud vero pi\ecipue,

statutis contraria pennittere

scopis depositos, instaurari decrevent? Scienilum

quia Photius tanquain neophytus

et adulter, et

qui et scilicel viventis Ecclesiam

iiivaseril,

ab
ct

cxcommunicalis
dinatiis,

atqiie deposilis episcopis fuerit or(sil)

iiun(]uaiii luissc

episcoi)US

diclus

quod nuper nonnullos laicos quod quidein et ex tem])ore diaconos ordinaslis nobis el antiquis Patribus, quinimo OEcumenica; etiam Synodo iiiiper congrcgalffi adversatur n('(]ue ignoratis, (juod Pliolii lapsus hiiic ortum habuit .
: ;

HADRIANI

II

ANNUS

4,

CHRISTI 871,

213

Hactenus ex dicta Hadriani ad Ignalium Epistola

valde aiiiara.

17.Quodspectat ad eosdeni Bulgaros, Grimoaldns episcopus, cnjus superius mentio iacta est, (]ui missus tuerat prajdicare Evangelium Bulgaris, redieiis Romarn absque licentia summi Poiilificis, ad suam excusationem liliellum porrexit, excusans
(juod tuisset a Griccis expulsus,
(]ui (ut illi

Domini. Cur enim adempti nobis libri sunt? Si enitn injuriam facimus, jjlures oportebat dari, et quidcm addi etiam docentes; ut legendo magis juvaremur, et redarguti corrigeremur. Si vero in
nullo injurii sumus,

hoc

Orthodoxorum

curinjuriamaccipimus?Nemo ne ab iis quidem qui aUa

Atlianasius multis certamiet

sentirent,

])assus est.

nientie-

hibns clarus, solo ssepe etab hjereticis

expulsus
est,

apaganis

bantur) ex lala sententia in Synodo OEcumenica,

sed

nemo eum librorum amissione

;

suam

ijisorum assererent
Ita ])lane, ut

eam

esse dioecesim atf]ue

damuavil. Admirabilis Eustathius pares insidias ab

Arianis sontibus pertulit

provinciam.
])rffimonuit,

Anaslasius prievidit att]ue

factum est; ut quod accidisset j^ost Sjnodum tumuiluaria illa furtiva collatione, tanquam Synodi judicium OEcumenicEe Grffici male usurparent. CaHerum Grimoaldus, licet plura in suaj reversionis excusationem in medium adduxisset,

nobis ablati sunt

verum non ab eo, ut a Paulus confessor, Joannes Chrysostomus, Flavianusdivinus vir, aliique iunumerabiles quid eniui oportet eos enumerare, quos cffilorum liber descriptus habet ? Sed cur commemoro Orthodoxos, sanctosque e])iscopos, Eusebium,
libri.
:

culpam tamen

vitare

parte infamia notatus est,

non poluit, cum et quod ex Bulgaria

ea ex
ditis-

simus reversus
ficis

esset.

Haec in Vita Hadriani Ponti-

Anastasius.

\%.Photil miserationemciere conantis queruloi

litterce

Theognin, cumque his alios homines haereticos, quos Magnus Constantinus exules propter ii^sorum impietatem et sententiaiinconstantiam fecit; acnec bonis suis eos exuit, nec libris mulctavit. Pudebat enim a litteris eos et a ratione arcere, quos (]uia
contra rationem egissent, exilio damnaret. Nestorius iropius in exilium mittitur, et Dioscorus et

tricium.

ad Basilium impe7'atorem et Bahanem paInter licec autem Photius in exilio, quo

damnatus

fuerat,

conslitulus,

lilteras

scribit

ad

imp. suas deplorans miserias, ut

serationem imlucat.
ostendit, ut

eum

ad commi-

Ila versipellis se

miserrimum

Petrus infelix, Severus, multique alii at nemo eorum librorum cai)tivitatem perlulit. Sed cur dico vetera ? Leonem impium multi eorum, qui eham
:

demulceat.

commotum in se imperatoris anirnum At quam artificiose audi Epistolam ab

;

Aloysio Lolino episcopo Bellunensi acceptam, et ex

graico a Petro Morino Iranslatam in latinam lin-

guam

in

hunc

modum

Piissimo et

magno

imperatori Basilio.

sujjerstites sunt, sciunt helluarum inagis, quam hominis naturam exhibuisse. 20. Hic vero magnum illum virum, ac vere victorem Nice|)horum cum e solio expelleret, nullo modo exulem librorum suorum fecil, at ne fame quidem necavit, quomodo nos interimimur
et ille

Audi, humanissime imperator. Non objicio nunc veterem amicitiam, nectremendum jusjurandum et pacta, non conventionem, non impositio

quidem non minus

egregii athleta!

mortem

optabat,

quam

iinperii

sui in
;

quo

inipie agebat,

diutiirnam |)ropagationem
cidce

attamen iioinen homi-

nem manuum
mysteiia
:

ad im])erium

non quod ad nostras

participasti
filii

ne haberet, cavebat. Nec vero carnes miniilliiis

manus accedens tremendaet purissima

non vinculum
tibi
,

quo nos egregii

adoptio adstrinxit. Nihil

horum

hominum
vita;

prcctendo jura.

dico, sed communia Omnes enim et Bar-

damnant, eos educunt e quos autem vivere sinunt, non cogunt fame et quampluribus aliis malis emori. Nos vero vilam vivimus morte acerbiorem. Captivi facti sumus, et
bari et Graeci, quos morte

latronum ac proditorum more disquamvis im])iu3 caeteroqui esset, crudelitatemque spiraret. Non cognatorum congressu jtrohibuit, non bonoruin dainnum irrogavit, reverebatiir enim Christia.nismum, et crudelitatem paganorum certo more exercebat nam illi periinebant inarlyres, nec tamen ])rohibebant, quomiiius domcsticorum ac necessariorum ofliciis atque
strorum
cerpsit,
:

omnibus privati, cognatis, minislris, familiaribus, omni denique humano cullu. Et quidem divinus
Paulus

opibus juvarentur.
sed
et

cum

in vinculis circumducerctur,
offlciis frui

amico-

esset,

rum

non prohibebatur, et cum ad morlem duceretur, humanaiu a paganis Christi hostibus consequebatur mansuetudinem. At fortasse longum tem])us, si non saceret

necessariorum

ab eo

Non ille psalinodias interscidit, multorum monachorum ccetum, qui solatio concedebat. Non aides sacras templa(|ue Dei pudebat enim eum, ut consecrata evertit
:

existimabat,

cum

honiinein offenderet, Deo opera

milii,

dicata labefactare. 2d. At in nos,

dotes Dei, at certe aliquos sontes talia passos de-

diamque

exsu]ieranti;i. Captivi suinus,

monstrat.

solitudo cst, et

nova omnia, tragceainicorum consunguineorum et ministrorum

liei

Etiam libris privatisumus: novum hocet inopinatum, acnova in nosexcogitatapoena. LU quid

19.

fiat?Ut

neaudiamus verbumDomini. Non accidatin

:

psallentium monacliorum. Pro ainicis vero, \>ro consanguineis, pro monachis, pro ])sallenlibus, pro omnibus denique custodicc mililum, et militaribus
cohortibus addicti sumus. Sacr;e Dui tedes dirutae
sunt, lacerata i)aui)erum corpora, expulsa,
(jue

regnotuo hanc exsecralionem imi^luri Quia erit in diebusMlhs famespams, etfames audiendi verbum

eorum;

bona

i^ubiicata

lan(]uam hostiuin manubiae,

Quamobrem ?

Lt nos cruciemur, el

abnegemur

et

2 14
valde quidem

HADRIANI
acerbe
fiiimus anxii.

II

ANNUS

4.

CHRISTI 871,

Nostrorum

enim
torcs

propitiatio pcccatoruui, ipsi

eorumque cura-

Deo dicati erant. At videre oportebat, ne quando Deus, qui sicmulctabatur, nobismagiscondoleret; siquidem ipse res pauperum pro propriis habet. Et corporum sane poenas leges Romauorum
in cos excogitarunt

qui in maleficio deprehensi

:

numcris aliis malis consumptum, pro ipso orantem morti demisisse . Hactenus Piiotii Epistola ad Basilium imperatorem, quem quidem cum primum ars, tum fecit necessitas eloipientem licet magis necessaria ad persuadendum ea oratio parte caruerit, quam exhibere non poluil, nimirum ut demonslraret se pati innocentem cum alioqui talia tan:

animorum expurgationem poenas autem anima) et insidias ne auditu quidem adhuc accepisunt ad nuis ab
ullis

taque admissa potuissent esse piacula, (]uibus eoe, quas pateretur, leviores videri poterunt esse poena;.
Sic igitur cuni de innocentia iirsemissa
tio nulla, nullius esse roboris fecit
sit

hominibus

exerceri, tametsi
ai^erte
lioc

nunc

id

excusa-

experiendo discimus.

Nam

librorum
:

orationem, quae

demptio
illud

facit, et redem|)tionis peccatorum eversio enim contemplationis obtutum exstinguit et

in reliquis succincta fortibus

cnthymematibus au-

dere posset appetere imperatorem.

Ad quem
:

rur-

corrumpit; hoc vero prajstantissimam omnium actionem detraliit et solvit. Quis a saeculo audivil, in animas hnmanas bellum ab hominibus excogitari. Non enim satis ad omnem hauriendam iram
corporis supplicia, exilium, et captivitas, ct fanies
et custodia, et quotidie illata

sus scripsit, sed breViorem Epislolam hanc post

recitatas de Barbaris victorias consecutas

23.

Putabam
ct

sane,

confirmatur

augetur,

dum regnum vestrum multas me ei gratias de

acturum pro me, pro

beneficio in nos collato esse

mors, quee

in eo tan-

amicis, pro cognatis, pro familiaribus, pro

omm-

tuni Iiomini parcit,

quod dolorum non adimit senest

bus

demum

qua; causa

nostra faciens,

sum, qui acerbissimus

ipsa

mortis aculeus

et

cru-

gratificandi satietatem habuisses.

Nam

nullam nos addu-

ciatus intolcrabilis, utet

morUs subeamus vim, et morte rerumnarum liberatio non sit quod

:

cebat sincerus in te ac verus affectus, et Eaipius repetiti

jusjurandi
exhibere.

promissionumque constanha,
eo rediere spes nostrae,

ut in tanto malo solum est morientium solatium.

22. Si tua te conscientia purgat,
liberat,
et

qua3 vel nobis invitis, ipse tamen uon desinebas ad

crimine

omnes

Nunc vero

adde

in

nos

alia,

si

quid forte prKtermis-

ul quamvis sero, gratias tamen regno tuo agamus.

sum

est; sin

condemnat, noli illam damnationem

erit poenitentia inutilis.
tibi

Quamobrem quod latronum

plicia,

et

facinorosorum sup-

exspectare,

cum

Ego sane

novas fortasse has preces

adhibeo, sed ob res

vel nos celeriter e vita non cum multa hac et inenarrabilimaceratione educens, vel molestiarum inexsuperabilem magnitudinem reprimens. Memento eamdem nos gerere carneni et reges et privatos, ejusdemque naturaj communione
:

maxime novas. quomodo vis

His, imperator, malis statue finem,

consumimur, ad moderatiorem speciem statuere aggressus sis vide tamen, amice (quamvis nolis) rex, conatum persuadendi hominibus non solum nihil ad suadendum Deo conferre, sed etiam in contrarium redire, eorumque, qua; hic licenter geruntur, magis illic jnstitiam Dei omnia contuentem esse vindicem. Haecad Basilium imperatorem.
quibus conflictamur
et
:

jungi.

Memento eumdem nos habeie Dominum, et plasmatorem et communem judicem. Cur ajquitatem tuani, mala nobis infligendo, redarguis ? Cur
benignitati tuaj nobis obtrectando,

Cum autem
Bahanem

frustra pulsare se nosset

animum

imperatoris, aliam

viam ingreditur, ut scriberetad

crimen

infers ?

Cur autem humanitatem ira in nos atque acerbilate in simulationem et speciem mansuetudinis deIrahis ? Non petimus thronos et gloriam, non teliclis

patricium, proconsulem atque praepositum, virum primarium apud imperatorem, cujus est mentio et operatio in octava OEcumemca Sy-

citatem et voluptates; sed ea petimus, qua2 et vinpra}bentur, qu;c nec captivi non impetrant, qua; etiam Barbari, humanitate ducti, vinctis conce-

nodo, utpote qni deflnienda proponeret, rogaretque Palrum sententiam. Ad hunc enim scribensea sciebat inuotescenda imperatori, et patefacienda onuiibus ordinibus magistratuum, quorum se ani-

dunt.

Nam

eo redactaj sunt res

mex,

ut talia ab

minem

imperatore i)ostuIem orto e Komanorum humanissimo genere. Quid igitur peto? Ne vitam graviorem inorte vivam, aut ut citius corpore liberer.
Exoret
te

mis per commiserationem insinuaret. Sciebat hosibi occulte amicum nullam juvandi praetermissurum occasionem. Ad quem sgrotans, et

tua natura
:

reverere

num

leges
:

reverere imperii

communes honiiRomani jura com-

majora fingens pericula veris, hanc breveni Epistolam scripsit querelarum plenam 24. Fuit olim Romanis sed et Gra;cis (quid
:

enim

dicere oportet Christianis ?

cum

inimicissi-

munia

nec palere invitam induci narralionem

novam, imperatorem nenqie, qui teqiiitatem et liumanitatem proliteatur, qui e[)iscopum aniicum fecerit, et liberorum suorum una secum parentein, a quo et ipse et regina unctioue regni uncti sunt
ac dignilateni induerunt, a (|uo valde dileclus est,

mis nedum cum bene meritis terminus ac modus slatutus male agendi. Novit et gens barbara non |)rietergredi suppliciorum leges ac multas fera;

rum,

aiunt, quasi vereri ac repriuiere se adversus

eos, (|ui in extremis jacent,

nec ferinum ingenium

aliis

ostcndere. Nos vero, o viri

stris

qui,cum tremendam jusjurandi lldem sanxil,(|uem peramare ac diligcre, omnihus (jstenderal cumdem cxilio ct aniara fame a se danuiatum, ct iu:

humanissimi,

et

(luidem factis veex ajgritudine jacemus, et

mcdicum morbus requirit, ct dies jam triginta morbo [^rotelati sunt, ac saq)e orarunt vos nmlli,

HADRIANI

II

ANNUS

4.

CHRISTI 871.

215

ut medico aditus concedcretur. At vero, o naturam

honiinum, o Romanorum leges, el Cliristianorum nomen, ubi terrarum eslis? nemo vos cxoravit ac
:

videatur interdum esse concisa non vitio Codicis, sed animi depravati, atfectantis eam orationem,"

nos quidem Barbaros, vos aTitcm feris similes existimare nondum persuademus nobis. Vestrum est

autem qui

in nos humiles, has

finem

omnem moeo,

dumque
gitastis,

superantes, novasque sub sole pronas exco-

homine ingenti cordis doloremirum inmodum exulcerato. Accepimushanc Epistolam una cum aliis pluribus ab Aloysio episcopo Bellunensi rerum Grtecarum in priinis crudito, quam latinitate magua cx parte douavit Mauqua; solet progredi ab

considerare

quam appellationem pro

et

ut

riUus Bressius Gallus vir docUssimus,

et

quse

Christiani et

Romani

Grajci et Barbari et fera;

dimisit proficiscens ab Urbe, Petrus Morinus ea-

nominemini, factis veris congruenter inveniatis. Nos vero si morbo vinci contigerit, clarius sciUcet
in vos

dem

felicitate

digneabsolvit, qua; sic se habet

27. Pliotius ab exilio ad episcopos.

mortem

statuemus tropha;um, nostram violentam relinquentes omnium scelerum memoriae

Miror quo pacto tam velociter (quisquis

ille

est,

qui naturo! nostne est oblitus,

nam
si

ne nomine
protervius

crudelilatis vestra,

tanquam

in

colnmna incisam,

quam

nulla

unquam

delebit oblivio . Hacc ad Ba-

quidem illum velim coarguere, ne quidem insultet. Ita enim usu venire
rique,

video, utple-

hanem, seu potius per Bahanem ad iniperatorem et omnes sed nunquam quid simile sive ab Apo:

dum seposita persona coiirguuntur, facilius adnioneantur, (juam adhortationes, si nominatim

coinpellanlur, ferant) veruin

stolis,

quorum gloriam

licis viris

ut

tffidio

affectabat, sive ab Apostodictum, vcl factum, aliquando reperitur, vita3 de inferendo sibi manus consilium

quomodo tam

cito

nos ex

memoria

abjecit, ut tanta; nos demenliai, et

nedum dixerint vel fecerint. Quanta autem ipsi cum honiine isto primario intercesserit necessitndo, sed secreta, alia Photii ad eum data
inierint,

declarat Epistola in
S.^i.

hunc

modum

Fuit ahquando occultus amicus Joseph

divinarum leguni contemptus insimulet. Qua re adductus adeo adversus mcdiocrilatem nostram insurgit. Quin polius quis eum tam repente ad tantam celsitudinem extulit, ut ne hiscentes quidem, tamen audial? Cumque ne in talem quidem cogitationeni homines veniant, is ex domestica
phantasia, quasi

ab Arimathia nobilis decurio nocturnusque discipulus Domini ac Dei mei, postea autem vincula
timoris
abjiciens,
fervidior

quadam

specula, corda intuens et

peragrans,
periUor,

illa

deprehendat,

quorum ne

sibi

qui-

confidenliorqne
:

iis

deni sunt conscii.

Visiisqueeslhumanarumrcrum

faclus estj qui aperte

amaront

corpusque Domini-

quam

spiritus in cis inliabitans. Ipse Pau-

cum

per contumeliam opprobriumque pendens dc

lus talium viroruin proventuin fore desperans, ne

ligno deposuit, ac pro copiis suis curare

glexit.

non neQuousiiue igitur noctu tu ipse nos diliges?

nec lucis dicique factus

filius in vocem erumpes dignam Joseph fiducia? deponesque non de ligno

corpus, sed e mille incommodis, atque miseriis, et calamitatibus, acerbaque el quotidiana eripics

a;qualem quidein cognitiouem rcliquitaliis. Verum qui fit ut multa demenUa, at(ine adeo Ecclesiae univcrsae prodilione aspergainur, ct latarum legum contemptn? Quid a nobis audituni? quid cogitatum ? quid cuiquam nunlialum? Nec enim quod

contumeliam verbis

suis

non

cxpressit; ideolevius

morte? Quod si saeculi amor et affecUis non sinit, frustra ad perfugium et exemplum Josepii cxcogitatus

se quiddani de nobis prffidicasse,

quam qui

talia in

nos conviciantur, existimet ac reputet.

Non

enini

Hactenus Epistola. At plane vigilabat iste pro Photio, exspectansopportunam occasionem, quam nactam semel |)er mortem
est

ac profertur .

dictiones animi sensa gravioraefficiunt, sed poUus

amaritudo cogitationis, dictiones asperas

rabiles reddit.

et intole-

Ignatii,

quantum illi profuerit, declararunt eventa, de quibus suo loco dicturi sumus.
26. Photil dolosce
litterce

28.

CumautemdicUones
concurrit
:

cogitationibus sunt

consentientes et cogitationis gravitas cuin asperilate

encyclicw.

ad snos Rursum

in fide continendos

dictionis

quid

interest,

cisdem

vero versutissimus
naufragio,
ali-

verbis exprimas, an

eamdem vim habeutibus, eam,

liomo, ne in tanto

rcrum suarum

dein cogitationem

quis ex suis, quos sibi tanlo labore conjunxerat, a se desciscens, ad adversarios se transferret, ency-

inalorum
intuens, et

reprsesentes? At siquidcm is tempcstatem qua circumfundinjur, acerbitatum copiam, (|ua undique cin-

clicam ad onines episcopos suosEpistoIamscripsit,

in

qua miro artificio duni unum labentein firmiter statuendum proponit, omiiibus, ne fluctuent, opportunum medicameutum ap|>onit; et duni unum
dit,

gimur et premimur, a niente nos discessissc jiutavit rem quidein cogitavit et meditatus est, quffi in hominem potesl cadere. Nam ([uid quisquam aliud pro eo qucat dicere? Vexatioiuim enim ex:

severe corripit vacillaiitem, soUicitos reliquos red-

cessus, insaniam, et abalienationem

menUs, ut plu-

ne vel

leviter

nutent

dtunque etiam benigne

rimum
diabolo,

afflictis afferunt.

Licet plus in nos juris

sinum panderc
agit, ut si (piis

patern.c pietatis affectat, illud plane

quam
;

in

divinum Job, hic sententia sua

divellereturab ipso, ad

revocandum

tribuat; siquidem iinperiuin in iUius aniinam

est

non

eum

parata; invenirenlur illecebra;. Invenies isla

nactus

at illc

dominium
:

aniina; noslnc in illum

artificio

miraberis(]ue
pru;

miro contexla, si cuncta exacte perjegeris, hoininem ad fallendum ai)tissinie cuiteris comparatum. Diclio diiriuscula, (juaj

transtulit. Naiii (jui iios |)ariter et

et

pcrperam agere,

mere

insanire pcrhibeat

aperte indicat, scitade

iiobis sensisse et consliUiisse. Quaii(|uanisi in lianc

216
de nobis suspicioncm

HADRIANI
incidit,

II

ANNUS
reiiqui

4.

CHRISTI 871

alque

ail

iii

convicii laudcni invenit, ut

quam

sapiens et

mittam in praesentia, spcciosa sit ejusmodi defensio,

non debuit in nos impclum facere, nec casum nostrum profectarum a se contumeliarum addilione graviorem reddere, scd

spoha dividcntcs. Famulorum quoque carnes nervis concidcrunt adeo ut toto corporo, vehementi verberum impetu flssuras impresserint, ut aurum et argentum a nobis reconditum, quod miseri nec per somnium (luidem
facultatcs vcluli liostium

polius consolalione

viderunt,
l)oenas

indicarent

quadam,

et

sermouibus oblectanlibus acerbitatem

sumebant, certius
avari,

quanquam ipsi (|ui de cis quam alii noverant, nos

lenire, et conari

pro virili allevationem comminisci. At exasperare, ct insultare,

brio habentis,

quamdam
et

alieno fuisse
illi

calami-

tam sunt

semper a pecunia animo. Nec vero quam nos harum rerum con-

tates exprobrare,

honiiais est vicini sui mala ludipariter moerentis nec similiter

prffistet,

temptus, nihili

unquam

ea aestimare,

nedum

se-

non

ponere edocuit.

commoti, quique non amici parles inimicorum maleficentiam.

29.

sed

Ego vcro

fateor qiiod ftecem

omnis

suse

miprobitatis adversus nos exiiauserunt, amicis orbantes, a cognatis disjungenles, a vobis ipsis, quod

Sed quod sol oriens adspiciebat, (sffipe autem necessitas vexantium, vel ipsum virtulis doctorem Paulum in hujusmodi verba cogebat prorumpere) id diei maximeque noctis tempus efJerebat et exonerabat. Quaj cum non minus

quam quisquam omniuni haberent

niflcabant,
et

cognita, excar-

ex omnibus meis nialis est gravissimum, ante resecantes,

et

casdebant flagris, non

se

quo
,

aliquid

separantes, fanuilis destituentes,

et

in

eorum
quae

quK

flngebant

quferere

invenirent

servitutem redigentes, custodes

fectos

custodum

prai-

(nisi in

apponentes, quominus
et

dcflere

volenhbus lamentari propria incommoda, neve

liceat

nusquam

eo insaniunt, quod studeant invenire ea essesciunt) sed ut nos eo pacto ure-

rent, nec

ullam maleflcii ralionem,

quam

nobis

ulla alicunde

obrepat nobis

cujusquam miseri-

adhibeant, pra;termitterent. Sed haecet multo plura

cordia,

non verbo, non re, id agentes ut sexcenta mortis geuera nostris cervibicus immineant, nos,
hei
alius boni

jam

dictis

expetisse,
31.

salanam aut nescio quid aliud a nobis nosque his circumfundi non negem.

divinorum oraculorum et cujuslibet fame circumcingentes, neccessantes uie tolum simul multis malis circumdare. Et omnes
niihi,
sibi

Quod

auteni tanta vexalio nos de

mente

dimoverit, et divinorum
res reddiderit, et

mandatorum

contcmitto-

communes
hae.c

proditores effecerit

sensus nostros
se instruentes,

vindicantes

et

adversus omnes

nescio cur quisquani

vobisin crimine ponens,

in nos spirare,

novas machinas in quemque commenti sunt. Velox enim est ad malitiam, Dei et humanitatis abalienatio, et oculos
runt.

non

fateri debeai, se

vehenmenlius

quam quam
vit

apertos

hostes.

Quod

si

quis ha;c audiens,

quidem obturaposse evolvere,

erubescit, et abnuit, et neget se

unquam

talequid-

Nam

qnid aliud esse dixeris neminem omaino

libros
et

in nos dixisse, nec cogilasse

quidem (consue-

liominem cernere, neque

eum
tium

pra3serlim, cui

magnum

primum

est sola-

lectio? Eis siquidem

terdixerunt nobis.

omnibus sufTragiis inAmlitum quoque occluserunt.

enim peccatum justi sermoins confutatione palam faclum, turpius quam antea apparere, ila ut ne ipsi quidem qui iieperit, genuinum videatur, sed tam(]uam adulterinum cernatur et aversan-

Nec enim vocem aniicorum, ac ne iuimicorum quidem (nam quid dicam legentium?) auribus percipere patiuntur. Quin quantum in ipsis situm est, ne Deo quideiu cancntes, neque hymnis
audimus. 30. Non enim ne quempiam quidem, vel ad breve tempus, neque eorum quemquam qui modice canunt (o ci'udelitatem Barbarorum animum excedentem !) exaudire siverunt. Sed pro clericis, pro monachis, pro psallcntibus, pro legratias agentes
,

dum

prffisertim

cum

conscientia aculeo,

queni

plastes

perquam

sapienter natura; indidit, ad ea,

quae geri debent, dispiciendaexcitetur.) Si ergo has

ob res nuUius illorum ne in

mentem quidem
et

ve-

nisse afflrmet, sed, ut verisimile est, eos, qui

quam

talia ausi sunt, in

malam rem,

unhorrendas

imprecationes ablegat, per ipsam amicitiam quierite ex ipso quid intersit jam dictade nobis prtcdicare,
:

et

dicere nos stare ab hostibus, et intermedios in-

ter
(o

amicos

el inimicos.

Ac tum non distinguimus

quod volunt nos anume-

gentibus,

et dictata exci|)ientibus,
,

pro amicis et
adversis

intentata nobis ludibria) Chrisli auiicos ab Iios-

familiaribus

qutc

ut

plurimum

rebus

tibus.

allevationem afferre solenl; deuique pro omnibus, militum custodiis et lurmis militaribus traditi

rare

Eonamque cum iis, qui

recidit,

pro Christo jtatiuntur, unaque

eos qui nobis ])ariteracChristo bellum indixerunt.

sumus. Ecquid

atliuet sigillatim

dicere, et vibices

quidem omnes seusus nostros, sexcenta commcuti mala, intercluserunt. Ncipsam quidcm animam noslram, quoad

memoria

refricare?

Atque

illi

Qui sanguinem ipsius teslameuU pollulum rali, altaria Domiui profanaverunt, etsanctum Cluisma,
vel pohus sanclissimum Spiritum, per

quem

Chri-

cjus facere

potuerunt, carere

cruciatibus

passi

sma, subsannaverunt. Interrogate igitur deniio, Yos oro, quid hajc nb ilJis differant, nisi improbatis
excessu
dcrit,
?

sunt. Tlcm ausi ex

omnibus
mancos

(juas

Deus detestatur

Ac si^iuidcm

ha^c

illis

leviora esse osten-

scelestissimam et crudelissimam,
turbantes, mendicos,

domum

Dei de-

me quideni revcra nugari

existimatote

illum

et mulilos,

quos ad

nostrorum peccatorum expialioncm pra^slitimus,

ex proprio lare et requie cxpellentcs,

aulem sexccntis encomiis dignum ducite. At(|ui non illud contendebat, nos a sc leviorc ca;teris af<
feclos
fuisse

corumque

injuria,

nec se

aliis

excessum contu-

HADIMANI
melia5
reliquisse,

II

ANN"US 4.

CIIRrsTI

S71

217
mendaccm,
et

sed

niliil

qiiod ad rcprehensioliberius. Niliilo-

pidibus inseclaretur, impostoremet

id

nem noslram
minus
si

speclaret

loculnm
ei

minora
niliil

esse osteiiderit ea quso ab ipso in

nolite

me

profecla sunt,
si

denegarc encoiuia.

Quod

oslenderit, sicuti

neque

ostendetis,

illum qiiidem ut taceat, admonete. Infortunia au-

genus convicia ei ex|>robrans. Nemo enim vel eorum, qui in fldem se injuriosius gcrunt, sushnuerit tolerare eos, qui nequid([uam nos despiciunt. Maxime cum illud accedat, quod ejus, qui lenis et pacificus est, simus discipnli. Quandoqui-

tom mea ex eo ffistimale, quod inimicorum insidias, aniicorum insultus et nialedicta excipiunt.
32.
(jualia

dem

cabat,

ipsemet qui ca;tera ferebat leniter, nec vindieos qui ' paternam domum mercatiun
essent
facere,

Nam quomodo
et

qui

talia

dicit vel cogitat

ille

stulte ausi

vehementer objurgatos
ignc

nos dicere

senlire egregius
est

amicus

expulit; eosque qui in sanctum Spiritum linguam

confinxit,
clesia;

non

summe
in

universtc

proditor

amcns, et communis Eceliam et ? contcmptor

acuerant, dnplex interminatus su|)plicium,

quidem
ipsis

hic et gladio et famc civitatcm

est
:

una cum
ira

contumeliosus
alia, qua;
fallacia,

paternas traditiones, ac sexcenta

hominibus ultus

nec futuras subterfugi-

in

illis

sunt comprehensa, mendacinm,

alia

turos pocnas,
inflixit,

dum

praasentes

multa percitus

impia; ac inlidclescogitationes, ct ipsarum

disseubio, et

confirmavit.

cum

seipsis

insuper multiplex
ille

35.
in

Veruni ego

tali

spe

meipsum, ut

patet,

pravitas.

Num

prtcclariscoloribus bellus

pictor

famem alebam. Quis autem

esset

nos archiepiscopales
indicavit ? Ejussi

efflgiem nostram delineavit,

quo

se nihil

mali de

ascendisse thronos, et auctoritatem quidquid vi-

nobis dixisse
simphcitatis
'

asseverat ? Sed siquidem

:

hac sunt
vocife-

sum

agendi consecutos
et

ei

Estote prudentes
:

ut serpentes, et

modi enim voces

quajstiones,

omnino

cui-

simplices ut columbae
ranti
^
:

pareamus Domino

Nisi

conversi fueritis, ct cfflciamini sicut

intrabitis in

([uam proponendai sunt, iis proponi debcnt qui jam splendide et conspicue habenas iinperii in

parvuli,

non

regnum cailorum. Ma-

xime cum sciatis, quod ejusmodi supplicinm ' maneat eum, qui unum quempiam ex minoribus fratribus scandalizat. Quod siab eo ([ui ununi scandahzat, j)oena
implacabiliter repetitur, qui tolam
et everht, ei ipsi

manussumpserunt, et propublico tribunali sedent. Cum quidem ii qui (lelii[uerunt, genibus advolvuntur,
et

terrain multis rigant lacrymis, multaafferunt.

que ad excitandam misericordiam tem usque ad finem pro virtulc et

Quiau-

veritate decerta-

Ecclesiam quaht
linquo,

cogitandum

re-

verunt, splendidis ornati coronis sedent et judi-

malorum reum efflciat. Quibus faxit Christus nos omnes manu sua protegens, ne quisquam sit obnoxius. Sed illud quomodo
quantorum
se

cum ordinem
nem
vergunt,

sortiuntur

quorum quidam ad
aiquitati

eorum, qui eadem constant natura, commiseratioalii

nihil
:

et

canonica;

sine dolore
inquit,

et

absque lacrymis feram

Siquidem,

auctoritali

anteferunt

sed quasi justitiaj oculis,

quos nos decet excipere excipiat, mctu fu-

omnia ad ralionem
componunt.

et

turi supplicii, vel inviti prtesentem pietatem tue-

Tum
;

igitur,

naturam tum, si

a3([ui

cxigunt ct
op-

fas

unquam

bimur.
33,
iis quffi

portunum
De Deo autem,
vir

est

talia

optime, de

flde,

de

munus

obhgit

proponere, iisquc quibus id nunc autem miniinc, ne([uc iis,

vexationibus

ibi

exercenlur judiciis, de conscientia, scd

qui fame

et siti et custodiis et infinitis

ct

de veritate, dc consilii flrmitate, de his

verbum

torquentur, et in capihs discrimcn adducuntur.

Illis

nullum, sed oblivio. Omnia Charybdis absorbuit. Ego vero censuissem, contrarium ipsi, et sentien-

et
si

dum
tendi

fuisse et

dicendum. Quod

si

cos, qui

admit-

enim assignatur judicii et absolutionis serino, tempus illud non prajsens. At, o vir belle et bone, excipiendi non sunt, qui fit, ut non te pudcat
illis

non

sunt, admiserit, universi simul alla ct

:

cum

ccnseri ?

cumque coronatus apparcrc

contcnla voce exclamabimus

catur,

Nec cuiquam parnon paterno desiderio, in quo gloriamur

:
:

non debittc observantia), quam parcntibus tribuere semper edocti sunnis neque cujusquam revercntia>, quam erga ipsum conscrvavimus. Verum ha!c omnia [irocul a nobis, ut dixi, amandantes, vocifcrabimur: homo,([uidrerumagis? quoferris?
quid nescius hostibus tcipsum tradis

annumercris mancipiis, ct per somnium aliorum humanilatem cogites, cum supera! nobi litaUs et libertatis nudum et proditorem lei[isum
possis,

constitueris ?
36.

Quod
:

si

conjungere

scito

facta repudias, ct

non turpc ducebas cum iis te ab iis stare animo, ([uorum illum gregem honorare, cui lute

mina

nostra in nugas

elTers ?

quid certaquid [liorum cretum

?

magis

pos pro pastoribus praiesse dicis. Adde, si vis, eiim foves, ([uam plerique, qui ex eo sunt. Si([ui-

dedecoras ? ([uid

inimicorum

s[)iritus

extollis ?

Sperassem ipsum his potius in rebus studium snuin positurum, si quid nie labi persenhrut, quam ea quibus ludentium animos imitatur, gesturum. 34. Scd et illud qnoqne S[)erabam, si quis unquani ex hoslibus has ipsius voces a[)ud i[)sum
ausus esset effutirc, futurum, ut sexcentis
Mallh. X.

demnoiinulli ex tur, conscienha

quamvis corpore ineo verscndissidente omnino sentenliis vacillant.Tu vero, antequam corpore copuleris, cogitahonibus et mente studcs copulari. Qnod ergo abest illi copulae, ignavia est, non [liclas pudor, iioii
iis,

ipsis

consiliuin, elinstituluiii.Quisergo estqui admillit,

eum

la-

qui ne per

somnium quidem

fuit

admissurus? Quod

2 ibiJ.

xviii.

Ibid.

Uauon.

ToMUS XV.

28

218

IIADRIANI

II

ANNUS

h.

CIIRISTI 871,
ct

adluicad cosnon deflcxcril, mehii acccptum rcfert, hoplibus detlccorari, modo ncpostcrius |iocnas luatj polius ducit, quam cnm domesticis scm-

quani migrare
tcr

cum

Cliristo cssc, praioplo,

prop-

ctcum

quos dilanior ac laceror,

si

et lacryraa>raea! paius
:

railu sunt;

igitur talia ipsoruin

qurc qualia^jue
;

per admirationi essc. Si non oportet excipere, qui cuin excepcrit, non \idetur polins seipsum una cum
iis

aliorum cxspectare oportet? Sed niliil mirum divinum cnira Pauhrai novi solura in vinculis dedefensione nemo relictum. In ])riraa niea, ait nUhi affiiit. Et Lucas est raecura soliis. Non enim
' , :

perditum

ivissc,

quam quos non fas est admisissc?

pra;stant
(|uis

Non enim verba

urbium

poliorcs

acUones, scd

verba factis commendanlnr. Ktsi

pradones aut

oraniura cst lolcrantia et patientia. Idcirco Uonunus

proditores videat delcstationi, etexecraiioni

cum

dixisset tribulaUoncs ct tentationes, in (]uil)us

esse onuiibus, dcinde ipsc, qni se liactenus

purum
cos

decertaturi crant qui credidisscnt in

eum, sub-

ab corum scclcre
dicatquc
ci

pra'siilcrit, in pliantasia agilct,

junxit

qui

legum

cst arbiler

Si

quidem

qui de medio toUendi sunt, incastigatos abirc patcris, quid vetat, qiun stahm prffider, ct flam proditor,

Qui autem sustinuerit usque in fiiiem, hic salvus crit. Scio et prophetam David solitiidincm deplorantcm, et hanc ut suppIicaUonis sua; com"
:

ut veniam conscquar

Sin

autcm poenas ab
talia dicat,

mendaUoncm Dco jiroponentem ' Quoniam diminutai sunt vcritales a filiis hominum. Etquidhunc
:

eis repetis,

earura mctu
Si ergo in

illos

nonimitabor.
prodiens

aut illum dico

Scio

meum Dominum

ac Dcura,

37.

mcdium

quis non

eum

insania;, et imbecillilahs consihi, et

cuni comi)reliensus esset, ac in carcercm duceretur, solum relictum. Et relicto eo, inquit ' omnes
fugcrunt. Quid igitur mirura
,

sexccntorum aliorum condemnaverit ? Au autcm ilkmi qnidcm quilibet sana) menlis condemnabit?
Si quis

si

et

nunc

et

nos

hoinines

et

miserabiles, quibus ncc conccditur

autem

])ro civitatis

proditoribus

prodidi-

aerera liberura ducere, qui habilanuis carcerem, ac mille mortes quohdie exs])ectaraus,
sjje lu-fficisa,

torcs fidei, pro pra^donibus

corporum, pra;dones

omni bona

vinarum legum, in medium adducat, dcindc casdem voces vociferetur, numcamdem, aut eliam graviorem sententiam a prudenUbus ablaturum
cxistimabimus. Prater antedicta, si ad pnEscriptum Ecclesiasticarum legum actioncs dirigunt^ quid tibi intcmpeslivis qua^shonibus opus est, et
ratiocinahonibus luctari ac pracfocari, ac non po-

aliquis cogilavit deserere? al(]ue uti-

nam tantum nam non a

dcserere.

nobis tales desciscunt, sed

Non enimintolerabileesset nomine

,

nostro, ab Ecclesiastico se ct recto sensu, pro qiio

usque adhuc scxccnta pati non recusarunt, exscindunt ctabdicant: quod, omnium inaxime, animum membra nem])e videre percuUt et consurait
:

primo quoque tcraporc ad corum partcs te conferens, tarditalis vcniam poscis ? Sin nefaudolius

quibus coucorporei
iutolerabile hoc

et

comparticipes suraus

Cbristo capile abstracta ad interitum.

niorata excmpla.

Verumtamen
causam
fal-

rum

operura administros csse compertum babes, quid curiose inquiris, utrum dcnt hic poeuas, an non ? nam si dederint, melius se babebunt, sup'

malum ferendum cssctobcomracQuod autem

defcctionis

nobis adscribcre arUficiose nituntur, cjus(]ue

lacia;
ct fraudis
:

plicio a peccato

cx|)urgati

si

non dcderinl, hoc

horura duorum

cos raiseriorcs

efficiet,

quod
si

accrijius ilhc eventu-

l)lum raudis

nullum dum sit repertuiu exera(luonam modo, quis licet in omnibus toleexercitus, pcrferre queat?

rura
optio

sit

judiciura.

Itafjue
illc

cui

sit

minus raalura optaverit, suaeque sluducrit utilitah, non qui liic effugerit
proponatur,
pcenas, scd qui praiscntibus
garit
:

39.
te

Egregia vero a

te

divini ct paterni amoris, et spiritalis illius

habeo praiuUa mci in mi-

persoluUs,

illas

miti-

quandoquidem icgrotum, non (luem medicorum manus ct sechones et usliones malo liberant, sed quem videnuis nicdicamiua artis non
adraittere, jara penilus dcsperauuis, ac in exlrerais

malis sciraus vcrsari.

38.

Quid vcro, quisea quai sc(iuuntur, ratione

ac tremendi partus, in quo geiUtus es himen orbis tcrra;, ut in mystico Ecclesiae tlialamo vittB locum et rationem teneres. ILbc sull^iro per amabilem nostram ac divinain prudentiam crga cum, qui hcri ac nupcr nos apud se excipiebat, ac cpulum prajbebat, quiquc proj^ria voluntate prajsidium nostrum uostramque rerura suarmn prorificique

cnuraerct? Ha;c efficieut ut lcvius qutc accidunt feraraus ha;c solatio nobis crunt hicnos recreare
;
:

curationem nitebalur

iiabere, dedecoris ac peccaat(]ue

ac reficcre, o araicc et fratcr, studuisti, uou eniiu gravioribusverbisdcsisto, nc(iucci quod mcditalum
cst,

torum suorum vidclicet perfugium quara guinentum tamelsi secus

:

intc-

agcbat

ac

raoliebalur conversa res

in altcrum,
veiiiat,
si

est.

Nam
in

relalio

crimiius

do omnia

sed (luod adluic coufcctum noncst,

Si sal infa'

])ra^sertim arUficiuiu locuni

non

in-

cura spe correctionis vocabula partior.

reccssus ac lalebrte,

vehcmcnUorem
ct

tuatum

fucrit, dicit

Dominus,

in (]uo salietur? Si

verti solct conscientia;

dainnaUouem,

ab intus

ab amicis

talia proficiscunlur, a fratribus, a filiis,

iis

a )neis racmbris, a raeis visceribus, ab

quos

inevilabilem redargulionem manifeslo aircrl. Cur eiiini aliuiide quicrebas auxiliuni, figuranKjue tibi
ae i)r;etcxlum dcfensioiusarlc ])arabas, siconscien-

])lurimi facio, proptcr (luos cUara iu carnc adesse,

tiam non habebas

accusalriceni ? (luid
"

iiilus

acerbarn vohmtaUs lu;e

te

autem per
xui.

non

agis

(juod

llucusque lirescius translulit,

deerant niittercntur

quem

conligil ab

Urbe recedere, anad linem

'

tequam qui
Morinus

vertit.

tcrnioucs.

Reliqua usque

Mattii. v.

1, Tira. IV.

2 IWarc.

Psal. xi.

Matth. xxvi.

IIADUIAXI
aliunde capessere stiules?
ac suljscribciilis
diligeiitius

ir

ANNUS

h.

CIIRISTI STl

219

Quod si lcx Epistolariim uianustum decepta nou impediret, ac jduribus verbis ostenderem nostrum
illo

subsannavit ac

cctus tantopere ejus machinas et consilia derisit, Cliristo capite suo imperatore ac ducc, ut exinde capUvos potius aliquos
Ecclesi;c

dolorem, quibusijue ab
40. Sed

rebus laisus sim.

duxerint, et veritati conciliavcrint,

quam

ut quissi

quomodociaramprofessionem suam, (|uam inspectantc Deoet angelis, etomnibus hoiuinil)us, regibus

c.uil,
,

quam

fuerit cgregii sui ordinis desertor. Ita^iue

quis optioncm diabolo dedisset,

invenire vasa, (jualia

utrum

vellet talia

principibus, subditis fiducialiter

nunc

cst nactus, (|u;e posscnt

valde non reveretur? nec EcclesicE gloria-

lioncm,

quam

illa in

omni.tcmpore

et

commemoQuomodo

universam cjus efflcientiam capere, deindc Ecclesiam tam fortiter cum co stabiliterque pugnantem
opponi, hfpc ut vasa figuli

ratione ferre poteral? ac ferat sane, superna corro-

cum

ipso oitifice con-

borante manu, perpctuoquc glorietur.

fringcntem, an

horum neutrum

experiri

mullo
keti-

vero

i)er se et

quidem solum

decrevit adversarium

maluisset talia vasa feliciter reperire, et ex

iis

oblectare, casuque suo

rabilem Ecclesia;
pens

voluitcommunem et admiclaudicare statum ? novum enim

est.

tiam somniare, neque Ecclesiam viderc adeo robustani ac vigentcm, et in media ejus viscera op-

(luidilam ac inopinatum astutus et facinorosus scr-

Sed magis novam rem magisque pra^ter opinionem, divinumque revera opus, naturfc nostraj plasmator
ostendere glorianter conatus
ac opilex contra instituit.
rios,

mundo

portunum adeo accrbumque vulnus inferentcm praiclarumque statuentem de omni ejus potentia
,

Irophaium.

Quod quidem,

si

nihil aliud, oportebat

eum,

cnim bomines ncfaqui(|ue nullo nuniero sunt, sacerdotali pridem

Ille

dignitale nudatos, et ab Ecclesiasliciscoetibus, quas

ob causas nec fas est nobis dicere, expulsos, bis mortuos, eradicatos juxta ' Apostolicam de iis pronuntiationem, maculas ac momos, audaces, arrogantes hos subinlrans, ac propriai nequitise offi:

quomodo cum minore molestia dicam) nimium commotus cst revereri, nec victoria} coronas modo non conari, e propria non detrahere fronte. Quid enim? licct non egit,
qui nunc (nec enim scio,
quas meditatus est; at fecit dubitatione sua, ut llos
gratia)

marcesceret

at

mcditatio

quidem mentem

arguit; divina vero gratia,

cinam statuens

per

eos

omnem

everterc

ac

de nobis providentiam habet, etiam nunc ostendit, consilium ad

quam

occui^are Ecclesiam insolenter aggressus est.

41. At hic,

nempe

Christus, utpote qui facit

mirabilia solus, et in tribulationibus dilatat invocantes se, ac

tum maxime ostendit

,

providentia; sua;
difficultas

ineffabilem sapientiam
el gravitas

cum undique

circumvenit, adco ipsam conciliatam ac

rem pervenire non sinens. 43. B Vcrum posthac hujusmodi, o fili, ne vel mediteris. Jam enim, jam reprehensionesomiltam, quibus viscera mea usqueadhuc jugiter percuUens ac vulnerans cum angore turbabam. Quanquam cnim necessaria medicamenta sunt et sectioncs
laborum tamen
et

perfectam vereque in ipso fundatam ostendit, ut

dolorum compassio medicin;c

non solum |)arem ac respondentem malitia) sua; iniprobus dicmon plagam acciperet sed etiam multo graviora et molestiora ab eo exigercntur sup|)Iicia. Nonne enim maxima et insanabilis diabolo plaga cst, <iuod in tanta procella, et tam magna perturbatione non parvus, non magnus, non parum insignis urbis Pontifex non insignem celebrilatem habentis non sermonc idiota, non utrini|ue armatus, et cum ubertate menlis conjunclum babens lingusc fiumen, non in vita clarus, non in dogmatum subtdilate conspicuus, nemo dc,

leges et disciplina; correctionesque vincit. Quare

compatiendi tyrannida jam non ferens, illis onmibus prmtermissis, ac ut prajsenti circumfusus Fili
:

mi

casti
?

partus,

membrum meiun? Quonam

rc-

vocor

Cur

ha;c refrico ?

currem studeo instaurare?

Ubi mihi de te gloriaUo? llbi spes mea!, vcl potius cum spebus facta ipsa? Vides tristitiam hanc ct moerorem, sive etiam lacrymas? cura tui horum
causa
est, et

labores propter

te

suscepti

ipsa visvita

cera tangit dolor, ipsam vitam. Et vero

tibi

si

mea
am-

curae est

(nondum autem

milii ratio ulla per-

niiiuc us(iuam

cum

tempore mutatus

est,

nequc

suadet,

non

esse cune) nihil tale, ncc similo

casuuni vchcmentia; cessit? omnes plane

pietatis sccuti

chorum

plius in consilium Ubi veuiat,

ncquc
in

in

mcditaUoquidcni
alii

sunt? Quis auditione antiqua, neda.'monis, omnibusinsidiis et

dum

recenti spe hoc prius^iuam gereretur accepit?

omni laqueo nequam

arUflciis, et vi

nem. Beatus enitn vir, qui eorum non abiit; nec quod nobis multum tribuimus, sed
;

consilio

deteriores
si

sint,

superiores extitere. Mihi vero hiBC

jucmidum est apud vos maxime commemorare, qui magna pars tanti miraculi fuistis. Quando^iuidem nihil jucundius commilitonibus quarnvis
,

quibus inferiores esse arguamur, erubescimus quando(jui(lem cgregius miles, non cum deserti ordiiiis damnatus non est, nec quod in fugitivis non numcratur, clarus videtur et conspicuus; sed (luando commilitonibus
superiorem se in cerit, tuni dignus
obsecro
et

Cicteroqui in doloribus

(luam de his quie in bellis prfficlare gesserunt, conferre sermones. 42. Verum, sicut dicebam, adversarius omsint,

pra'liis pra^buerit,

ac hostes vi-

est (jui

coronas accipiat. Etiam

certaminibus.
qiianto-

obtestor,

ostende fiiiem principio di-

nes dcvorare,
inflatus

ac sua; versutia; facere materiam uitebatur ac fremcbat sanctus autem

:

gnuin, dignum

pifeleritis

riim est geniituuin

et

lacrymarum, in mari me-

diisque ventis ac temi)estatc

secundum ciirsum

tenere? ad ipsum vcro portum demergi? et prcclio

220

HADRIANI

II

ANNUS

4.

CHRISTI 871

vinccrc lioslcs, deinde ipsis ccdere Irophaco? in

stadio

obtcgatur, in quihus pax omnis el concordia, et

ccrlamen ciun laudc perferre, tum ad coronas emoUiri ? 4i. Vos certe, o virlutis amatorcs, et pietatis
prpccones, ct defensores veritatis
,

hcatorum illorum spectaculorum

patio et fruitio, pro
caplivitates,

visio ct parUciet ct

qua pra^sentespersecutiones proptcr quam mille incommoda

ut

in

cajteris

quotidianas mortes

omnibus ita praiscutis decoris nacturns eram solatium, non tantum quod solcat dolor, cum amicis
aiieritur,

gratiarum actionc laBtique perfcrimus. Pro regibus autem orare, Paulus quidcm prajcipit, ac Petrus - disci|)uIorum vertex,
'

cum

dilfundi

quodammodo sermonibus

ac

sed et ante hos ipsc comniunis

bili et

veluti cvaporari, sed

magis proptereaquod magnas

iri

inopinato thesauro
et

^ Dominus cx miracensum solvens Ca;sari,

:

spes habcani, vestris sapientibus ct egregiis horta-

opcre

vcrbo privilegia tribucre edocuit

idcirco

tionibus corroboratnm

hominem

penitusque
et

in mysticis nostris sacrificiis

prcces pro rcgibus

serpentis repulso susun'o, consilia ulterius auditu-

offcrimus

quas sane

ct

pro Christum amantibus

est, et

runi non esse quae rectam rationem oppugnant,

regibus nostris offerre justuin

finis

Deo gratum
llic

ad dubitationeni inclinant, qute causasit cadendi:

ac acceptum, et nobis convenienlissimum .

bili foedere

verum ad priorem rcditurum

integrilatem, et in-

Epistoke Photii ad suos cpiscopos ipsi insolujunctos.

47. Ita plane sua incredibih effecit arte, ac di-

concussum ac stabilcm in firma et solida confcssionis pctra conservatum iri. Sed luxc hactcnus. 43. Si qua vero consolatio in Chrislo (cnm sancto Paulo vobis, ac per vos omnibus acclamamus) si quod solatium charitatis, si qua societas spiritus, si qua viscera miserationis impletc gaudium meum, ut quemadmodum usqne adhuc, sic semper idem sentiatis, in uno spiritu etunanimes,
' :

ligenlia operatns est, ut suos

liatos,

omnes scdibus spo-

innumeraque

alia

mala passos continuerit

in officio ipse licet exul et in carcere conshtutus,

plurimis miseriis pressus.

tione

Quod magna admiraid

dignum

fuit,

cum nunquam
vel

alicui acci-

collaborantes veritatis praidicalioni,

ut in nullo

tcrreamini ah adversariis^ Quae

ditionis, vobis

illis est

autem
est

salutis, et

causa pcrhoc a Deo, quia

schismatum auctori, qui omncs Orientis episcopi, centum exceptis, ordinatis illis sive a Methodio, sive ab Ignatio, nec amore sedium in graliam imperatorum id expetcntium
derit hajresiarcha?,

vobis
in

donatum
hffic

pro

Christo,

non solum ut
illo

reccsserint a seductore,

nec

victi potentia veritatis

eum

credahs, sed etiam ut pro

scribo,

patiamini.

Atque

vobis opussit, sedcupicns

non quod sermonibus meis communicare vobiscum

factis

per Concilium etiam GEcumenicuin demonstratai, redierintad Catholicam unilatem, rclicto eo atque
penitus exploso homine, quo nulluspffine inveniri
deterior alius posset, pluribus ac manifestioribus

ubi quidem tempus postulat, ipsis

ribus, sed prajterea et verbis. Vos

et

labo-

enim

(nt

cum

'

criminibus involutus. Tanta erat

atque ad decipicndum ad
hffic

illi

vis in

dicendo
plures

Theologo dicam Joanne) unctionem

Spirilu, et unctio
ct

hai)etis a sancto

fallacia;.

Sunt

alioe

quam

accepistis, in vobis

manet,
;

spectantes ejus Epistolae, ut

illa

ad Zacha-

sicut

non necesse habetis, ut aliquis doceat vos sed cadem unctio docet nos, et sicut docuit vos, manete in co , ut cum apparuerit Filius Uei habeamus fiduciam, et non confundamur ab eo iu
adventu ejus.
46. Pacis

riam Chalcedonensem episcopum, qui in oclava Synodo pro Photio stetit cujus est exordium Si meum ignoro Zachariam, mei ipsius sum
: :

oblitus, clc.
fastidio

Quam

hic reddere

prffitermitto,

ne

sim

Icctori, sed

unam brevem

hic recitabo,
iitse fla-

autem

largitor et rex, vita) nostra;

,

qua ostcnditur quo

graret odio,
legitur

in Occidentales

omnes

causa quique

eam

continet

cujus insolubilibus

qua; ad

Marcum Siculum

ita scripta

dilectionis vinculis

una

devincti

sumus, prinuis

ct

niagnus Pontifex, quicnon poi)uIo populumsnum nos proprio sanguine fccit; nec simpliciter populum, sed etiam dilectum, et gentem sanctam, et
regale sacerdotiuni, quique fccit
dcs, ai)ud
fllios et

cohaire-

(|ncm non cst transnnitatio, nec vicissitudinis ohunibratio ipsc usque ad flnem incul|)a:

biles vos custodiat,

conjungens in vinculo pacis

ct

cum 48. Homines iu Occideute degeutes ubique terrarum impietas polleret, omniaque occuparel, Saturnum ct Venerem et Proserpinam solos dixisse dcos, historiis est traditum. Ncc vero laborumtolerantem Hcrculcm, nec Vulcanum artc inclytum, nec facundum Mercurium, vel alium quemquc eorum, quos fabula; utilium et boiia,

charitahs,

stabiliens in firmo ac
ct

immoto

pietahs

ruin rerum pra^sides et inspcclores posuerunt, vel

divino honore
tuhs,
afl^ecisse,

sensu,

unam

eamdcm mcditationem
in

habentes,

vcl

accepisse,

vel

aram

unum

cficentes et s|)ectantes,

omnibiis ad braubi primoge-

jusliliic statnisse, vel

temperautia;, aut ullius vir-

vium tcndcntcs

su|icriue vocationis,
cliori

quam
:

in his oris
et

humanum

genus ut gentircbus veuereis

,

nilorum Ecclesia, ubi

martyrum, ubi paIriarciiarum tahcrnacula, in (luibus non cst mendacium (luod veritali antepoiuitnr, non conlcnlio,
iioii

lem cclcbrabal,
tuin

vcnerabatursuperstitione inibu-

quia

soli voluptati et ventri ct

lyrannis

in

quibus

alta
,

traiwjuilhtas

et

semper illi homincs dedili fuere. Nain et cos quos colebant, factis conciliabant, coeuntes inter
se et complectentes, ct cibos et delicias et volupta-

pukiuiludo
II.

vcrilalis

immcnsa

qua; nulla arle

'

riiilip.

l'lulip.

I.

1.

Joan.

'

1,

Tim. u.

i. l'etr.

lu

'

Mallh.

xu.

HADRIANI
tes

II

ANNUS

4.

LTIRISTI

87

2'2I

varias comparantcs, qua; sibi illinc, ratione siia

Nihil
if;ilur

bis

imperatorcm

adeo ut ad ipsum ea de causa

altlncbant.

mirum,

si

tu

quoquc ab
sludio et

pr.Tscntcm miserit lcgationem, qua ipsuni exliortatus est, ut abstineret a

Occiilentc f^enus trahens, niliii tempcrantia) affine

nomine
liltcras.

Basilci,

eodcm

potes aut dicere, aut faccre.

lai)(iribus,

Magno enim
.

argumento dans ad eum

ct

meditatione qua; a consuetudine ct

patria sunt^ vix

tandem mutari solcnt

sicut
sibi
ita

IIa3c

ad

Marcum
rijjus

quibus

mednllitus insitum

Quibus acceptis, Ludovicus ad eumdem Basilium Autprandum legatum decernit, cui ad eumdem impcratorcm gravem satis acrenique dedit
Epistolam apologclicam
:

odiiuu in Occidentales patcfecit,

mendaciis plu-

quam

optatam, Dci beCodicc historiiu

quam

vcrbis contextam Epistolam quislibet

neficio, contigit reperiri in scripto

gentilium historiarum peritus coarguet, quique

adversus

Gentes

Patrum antiquorum apologias

tnm Gra^corum, tum Latinorum percurrcrit. Sed in puerilibus his non immorandum. De Pliotio
haclenus, non conveniendus anobis,
nisi

postmor-

tcm

Ignatii, ubi

magno

totius Catholica; Ecclesicc

Longobardorum Beneventanorum principum ab Eremperto conscriptae, qucm dono acccpimus a viro erudito Antonio de Aquino episcopo Salcrnensi. Contigit autem postea eumdcm repcriri auctorcm in Columnensi Bibliotheca numero 70, ex qno correximus nonnulla, (juaB ineo depravata invenimus. In gratiam igitur studiosorum anti^iuitatis hiceam ipsam intcgram reddcre dignum putavimus, cum prajsertim pleraque contineat, qua3 descriptis ab aliis tcmporis hujus rcbus gestis lu-

danino, in thronum, quo est sa>pe privatus, rursuni evehitur.

49. Luclovicus imperator coronatur

Roma

rex

Francorum. Quod ad hoc eodem anno (inquit

res Occidentales perlinet,

'

Aimoinus) Ludovicus imperator in Vigilia Pentecostcs Romam apud san-

cem

afferre possint,

et

facere.

Gralo igitur

ab illis pra;termissa palani avidoque animo accipienda

iinperatorum,
nostri
licet,
(t)
:

venit, et postridie coronalus ab Hadriano papa post celebrala missarum solemnia, una cum eo ad Lateranense palatium cum pompa

clum Petrum

sunt, qua3

nunc

in

lucem emergunt jamdiu obhut

vione sepulta

monumenta

assolet, nonnihil

temporis edacilate corrosa

jesu

equitando, coronatus pcrrexit. Et exercitu collecto,

51.

In nomine Domini

Christi

Roma
ris,

iterum

in partes

Bencvenianas perrexit.
coronatio
isfa

Deia!terni. Ludovicusdivina ordinantc providentia

Hffic ii>se.

Sed quid

(dices)

imperato-

imi^erator Auguslus
ritualique
fratri

Romanorum,
Basilio

dileclissimo spigloriosissinio

qui jam antea coronatus fucrat? non ob aliam

nostro

ac

causam, nisi quod ista coronationc dcclarabalur rex Francorum, legitimus Lotharii regis cjus germani dcfuncti successor, cujus rcgni (ut vidimus) Hincmarus una cum episcopis Meteusis Synodi Carolum seniorem Calvum cognoniento regem coronaverat.

piissinio a)(|ue imperatori nova<

Roma;.
(piasi
:

Probabile quidem
fralrnin
fratris

et

laudabile constat, ali-

quem

monitis,

quibusdam
prol)abilius

flatibus ad igneni cbaritatis accendi

Postquam autem Ludovicus imperator Romai regni coronam accepit, et inde reccdens, iterum in partes Beneventanas pcrrexil, una cum ipso profecta est Engelberga Augusta, quK piusquam

aulem est, sicut ipse ejus ultronca; volunlatis ad sed probabilissimum hoc motibus inflammari est, quandocumque viam quemquam virlutis arripere, et magis magisque miris successibus in sublime proficere. Nain ille scmpcr miles a duce magis diligitur, qui post veniens hosUum vires
:

muher
que

sibi

arrogans,

excrcitui fuit exosa

cumLeo

fortiter premit,

quam
aiit

his,

qui maturius (|uidem

aut certe

cepissct Barini

civitatein,

quam, ut

ait

accessit,
gessit.

sed forte

nihil,

modicum

qualuor obsidione constrinxerat, Basihus inipcrator ad eum Joannem patricium leOstiensis, annis

gatuni misit

cum

lilteris

increpatoriis,

quod no-

men

usuri>aret imperatoris.
50,

ratorio

Ludovicus imperator ad Basilium de impenomine sibi proprio Apologeticam Episto-

Secundura quam rcgulam divinitus stabilitum impcrinm nostrum cx die, qua ccepit erga fraternitatcm tuani dilcctionis radicem in conlc suo plantare, multiplices fructus exhibere non dcstilit, non minus (lua; vestra ac qua; nostra sunt,
procurans
sos
et

vindicans, Qiiamvis qua;

circa

mis-

lam

scribit,

Italicis.

qua midta alia profert de rebus Jam cnim ante annum e lilteris Hain

nostros in

causa familiaritatis
:

et benignitalis

te gloriaris cgisse

nos prius erga Joannem famo-

driani Pontificis per legatos allatis Constantinoiio-

lim

nomen

impcratoris

Ludovico impertitum
ex

abradi jusscrat idem Basilius impcrator, rcclamantibus

Aposlolica;

Scdis

legalis

ejnsdcm nominis causa confiatum

cstBasilii

quo tcmpore odium

sissimum patricium gessisse patcscat; qucm revera nonsicut aniicum vel quemadmodum fratris, id est, imperii tui hominein, sed quasi consanguineum nostrum, el tanquam exccllcutiaj lurc soboleni

cuni invidia adversus Ludovicum Occidentalis or-

nec hunc pcnes tractavimus et dileximus nos positum aut larditas unquam temporis, aut
:

intima locorum a penetralibus nostris facere ex'

Mm.

1.

v.c. 28.

torrem.

(1)

Eadem

Epistolain Chronico Salernitano deprehenditur,

clariss. in

num, quem Pertzius

cumque in recensione Baroniana mnltis mendis scateat, eam ad textum genuiMonumenlis Oermaniw exhibet (Scriplorum, tom. iii, pag. ^21, 527,[launovcri:, 1S39, iu-fol.) reslituimus. Theineu.

222
r>5.

HADRIANI

II

ANNUS

4.

CHRISTI S71

Coclenim spiritualem fraloniitalem tuam lot sormoiium ambages contenliosius adversus Apostolum pra;tendentem (|ui dieit':

commemorare nolumus, ne
t)i.

fraternitas tua

com-

miramur,

menioratum ad injuriam suam

cxislimel.

Dicis

aulem, (|uod (luatuor iiatriarchales

inler sacra mysleria

Si quis vult conlentiosus esse

nos talem consue-

sedes,

unum imperium

mc-

tudinem non liabemns, neque Ecclesia Dei, cum imperii dignitas apud Deum non in vocabuli vocCj
sed in
bis

morari, a Deiferis Apostolis usque nunc traditum

habcant; nosque hortaris, ut persuadeamus eis, quo nos imperatores app(jllent. (juod tamen nec ratio dictat, nec estopus. Primo quidem, (juia nobis non congruit, alios (|ualiler nos vocent instruere;

culmime

])ietatis

gloriose consistat; nec no-

quod appellaniur mirandum, sed quod sumus magnopere providendum. Verum quia de imperalorio nomine multa noijis scripsisti cogimur et nos quoque ad scripta tua qua^dam rescribere, ne si usquequaque super hoc siluerimus, non ut con:

deinde vero, quia nobis eliam minime suadenlibus

tam patriarchas
([ui

singulos,

quam
,

ca?.teros

homines,
,

sub

cajlo

sunt, cxcepta fraternitate lua

lam

fentionem Yitantes
siiuisse

sed

quasi

ralione

convicti,

bonoratos
appellari

quamque

privatos

tali

nos novimus

ab insipienlibus videamur.

Indicat ilaque dilectio tua, se

maledictum

legis pavescere, et idcirco

terminos a;ternos trans-

veterum imperatorum formas commutare, ac pra;ter canonica et paterna pra^cepta conversari renuat et recuset. Et tamen qui sunt illi, vel ubi, aut unde fuerint prolati termini ailerm',
ferre, et vel veteres
prajcepta,

cognominc, quoties eorum accepimus Invenimus prajsertim cum et il)si patrui nostri gloriosi rcges ahsque invidia imjieratorem nos vocitent, et imperalorem esse proculdubio fatentur, non profecto ad a;tateni,qua nobis majores sunt, attendentes, sed ad uuctionem
Epistolas et litteras.
et

sacrationem

qua per summi

Pontificis

manus

forma),

aut

illa

canonica
:

et

paterna

minus aperte

declarat

nisi forte

super

impositione et oralione divinitus sumus ad hoc culmen provecU, et ad Romani principatus impe-

imperatoris

nomen

velit lia;c cunctasentiri.

Verum

rium, quo superno nulu potimur,

Porro
si

adsiiicienles.

apud nos mulla

leguntur;

lecta sunt,

nunquam
,

multa quidem indefesse tamen invenimus terminos

nisi

unum imperium

patriarclia; inler

sancta

sacrificia

meniorant, laudandi sunt, non uhque

positos, aut formas, aut prajcepta prolata,

appellandum Basilea
gisset,

eum

neminem quem in urbe

inte-

inconvenienter agenles.

Unum

est
,

enim imperium

Patris et Filii et Spiritus sancti

clesia constituta in lerris,

cujus pars est Ec-

Constantinopoli imperii tenere gubernacula conti-

cum gentium singularum monumcntis

sacra; nobis afflucnter liistoriaj

per te soluni, nec per

Euil, nisi

quam tamen Deus nec me tantum gubernari dispocharitate

rim poslposilis
slrant,

mon-

quia tanta

sumus ad invicem
divisi,

plunmos

fuisse Basileos

nuncupatos, non

connexi, ut nou

jam

sed

unum

existere vi-

solum

eleclos quosque, quales fuere Melcbisedech

deamur.

ct David,

verum etiam

reprobos, (|uales primores

Assyriorum, /Egyptiorum, Moabitarum et cceterarum nationum , quas enumerare longum est, extitisse probantur.
53.

Non aulem credimus sanctissimos pamemoriam facere, ut aliorum quoque principum (utomittamusnoslram) mentionem
55.

triarchas sic tui

pra;tereant, cuni pro

Ergo

cum

ita sit,

frustra

causandum ducit

orare jusserit,

cum

hujusmodi etiam' Apostolus persequerenlur Ecclesiam, ut

landos, nisi forle

prudentia lua, alios prater se Basileos (non) appelradendum ducat totius Codices

sccuram

et

tranquillam vilam agerent

cum omni

pietate, praeserhin

cum

eos etiam pro impiis orare

mundi, in quibus prone cunctarum gentium primi apriscislem|)oribus et deincepsBasilei inveniuntur adscripti. El certe, ut de Latinis Codicibus interim
taceamus;

sicut ille

non diffidamus, sub quorum dilione cousistunt, quoque populus, in Babyloniam ductus,
pro rege Babylonia; per Jeremianr- jubetur oran^., nam in illorum pace ctiam populi conslituit pacem.
50.
(jiiod

GrKcos etiam noviter editos revolvas Codices, invenies proculdubio plurimos tali nomine vocitalos, ct non sokim Graecorum, sed et Persarum, Heiiirotarum, Indorum, Bitliyniensium, Partborum, Arnieniorum, Sarracenorum, /Ethiopum, (iuandalonuu el Gotborum, el aliarum gentium |)r;elalos Basileorum appellatione veneratos. Inluere
si

IUud autem mirari

inerito
et

possumus,

sublimitas tua ad

novam

recentiorem ap-

pellationem aspirare nos autumat, cuin

quantum
vel re-

ad lineam generis perlinet, non

cens,
tione, ut perhibes, sed Dei
cio,

sit

novum

quod jam ab avo nostro non jam usurpanutu,

et Ecelesia; judi-

igitur, frater, et considera,

Basilei diversis

quod multi fuerint, qui temponbus, et in diversis locis et

nationibus nuncu|)ali sunt, vel haclenus nuncupentur et noli vel nobis, quod dicimur, invidere,
:

vel libi singulariter

usurpare

quod non solum

nobiscuni, sed el
laris

cum

pluribus pnei^osilis aliarum

est singudignitaUs fastigium (jui quis in principio ambierit, vel (juid ei ambiendo taha conligcrit,
,

genlium possides. Grave namque vitium

summique pra;sulis per impositionem et unclionem manus obtinuit, sicut in Codicibus tuis invenire facile poteris. Verum quid miriim, si novum sit, cum omne vetus a novo principium habeat, et non novum a veteri ? Et cerle cum primi Homani principes imiierare cceperuut, novum fuit, sedde die in diem devenit in vetuslatem. Non ergo
(|ua;cumque novitas in culf^a est, scd reiirehensibilis novitas. Unde et Aposlolus cum dileclo discipulo
1. Tiin. 11.

'

1.

Cor. XI.

Ueut.

'

-BanicU.

i.

ilADRIANI
scriberet, iiou ail'
Iirofaiias vociiin
:

II

ANNUS

4.
in

CIIRISTI 871.

223
niagnus
et

Vocum

iiovilalcs

tle\ita, sed

qua

etiam

Carolus

abavus noster
[lie-

iiovitates devila. Saiie aiitiqiiam

osse iinperii noslri dignitatein, nullus amljigit, ([ui

unctionc hujusmodi per bulus, [iriinus ex gente

tatc in

summum Pontificeni deligenealogia nostra,

vel nos successores

antiquorum iinperatoruin csse non nescit, vel divina^ pielatisdivitias nou ifinorat: nam quid mirum si in line temporis palam exiiiIniit, (|uod aiite tempora ia abdito consilio suo
pr;c(lestinavit?

eo abundante, et im[ieralor dictus et Chriest

:

stus

Domini faclus
[ler

prajsertim cuin tales sa^pc

ad imperium sunt
tione

qui nulla diviiia operaPontificum minislerium, iiro|iositasoluin a senaluet [lopulo, niliil liorum curaiilibus, impeadsciti,
i'atoria dignitate [lotiti

57.
asseris,

Sed nec principem

lioc

admiratione carct, quod

dici,

sunt; nonniilli veronecsic,

Arabum ProtosymboUim
Arcliiton,

cum

iii

voluininibus nostris nihil tale reperiatur,

sed tantum a inilitibus sunt clainali et in iin[ierio stabilili sunt, ila ul etiam horuin quidam a feminis, ([uidani

et vestri Codices alio quolibet

modo

vocabulo nuncupent.

modo regem, vel Verum nos oinArabum

autem hoc aut

si

alio

modo

ad imperii
Pontifl-

Piomani sceptra promoti sunt.

GO. Porro

nibus
et

litteris

Scripturas sacras pra;ferimus, quai

calumniaris
:

Romanum

per- David non Prolosymbolos, sed reges

Saba proficere confitentur. Chaganum vero non

nuncupari reperimus, neque principcm

prailatum Avarum, non Gazanorum, aut Northman-

norum

Itulgarum, sed regem, vel

qux' omnia idcirco

dominum Bulgarnm dicimus, ut quam aliter se lia:

cem,quod gcsserit calumniari poteris et Sainucl, quod spreto Saule, quem ipse unxerat, David iu regem ungerc non renuerit. Veruin suiier hoc, si est qui sumino Pontilici saltcm unum faciat multum coiigruo profccto illius non carebit rcsponso. Sed
:

interiin

si

[laginas rcvolvas

Grffcorum Annalium,

beont quiE
i|ise

scripsisti,

legens in Graicis vohiminibus

et quic discriinina

ab alienis, pcr tam vos ncquaa vestralibus Ponlificiis

cognoscas. Quos nimiruin suis cognominibus

quam
niaiii

defensi,

quam

Roh;cc

tamcn propria ipsorum cognomina recolis. Verum idcirco ab his omnibus Hasilei vocabulum adiniis, ut lioc tibi soli non tam>
acquiescere perhibes, nec
proprie

pertulerunt, perscruteris, [irofecto iiivenies,

illos juste

unde
illi,

non valeasredargucre. Veriim

quam

violentcr intlectas.

exlrinsecus agebantiir, facilc parvi|icnderunl, nisi et intrinsecus qua; [ler diversas lucreses
((u;e

58. lllud

aulem ridere

libuit, (juod

de impe-

pcrimere conanlium molimina deprehcnderunt.

ratorio nomiiie dixisli, ne(|ue

palernum essc, ne^jue genti convenire. Quomodo enim [laternum non est, quod jam in avo nostro patcrnum fuit? Quomodo autem genti non convenit, cum sciamus (ut
de coGteris
br(3vitatis

Unde

raerito apostatis desertis (qua3

et

enim

'

com:

municatio Christi
niain iion csl

Belial?)

adhffiserunt genti
(juo-

adh;ereiiti Deo, et ipsiusregni friictusfacienti

causa taceainus) ex Hispano-

personarum accojitor Deus, sed (ut eximiiis A[)OstoIorum Mnnuit) in omni gente qni
timet

Cazarorum gente imperatores liomanos effectos? Neque enim veraciter asseverabis nationes has gente Francorum aut religione, aut virtutibus clariores, et tamen admittere non rennis, imperatores et his pradicare non despicis. Porro de eo, quod dicis, non in tota nos Francia
et

rum, Isaurorum,

Deum,

;icceptusest

illi,

Ergocum

itasit,

cur

nos satagis

re(irehcndere,

quoniam ex Francis

oriundi Romaiii

in ornni gente qui tiinet

moderamur habenas imperii, cum Deum, acccptus est illi?

in;ijor,

Et certe Theodosius

et

filii

Arcadius

et

Ho-

norius, et Thcodosius ininor Arcadii filius cx His-

imperare, accipe, fraler, breve responsum. In lota

panis ad im()erii Roinani

vel reprehendcrint

culmen assumpti sunt,

ali^iui

nemi.e imperamus Francia, quia nos proculdubio retinemus, quod illi retiiient, cum quibus una
caro
et

nec tainen invcnimus, ((uod

clamaverint,
aut

Theodosium, ((uod non Roinarcstiteriiit,

sanguis sumus,

et

unus per Dominum

nus, sed Ilispanus cxistcrct, vcl

spiritus.

prohibuerint
succcdcrc,
(|uod

filios

ejus in loco patris et

honorc

5U. Pra;terea mirari sc dilecta fraternitas tua

significabal,

quemadmodum
([uasi

ut ciiin tua [laco dicafraternitas

non Francorum, sed Homano:

mus) nunc tua conari videtur diligenda

et

ruin imperatores nos apiiellcmus sedscireteconveiiil, quia nisi Komanorum imperatores essemiis,
utique
iiec

suslinenda dilectio,

gens Francoriim non

((iia

[iertine;it

ad hxreditatem, de
:

Pater ad Filium
ct
*
:

Francoruin.

A Romanis cnim

lioc

nomcn

loquitur'
cantcs

Postiila, inquiens,

me,

daho

tibi

ct dignitatein

assumpsiinus, apud quos profecto

gentes hffireditatem

tuam

etc.

Et alibi

Glorifi-

tanta; culmen subliniitatis etappeilalionis quoruinque genteiii et Urbem divinitus gubernandani et matrein omniuin Ecclesiarum
ellulsit,
,

prinuun

me

glorificabo. Et alia innumcrabilia.

61. Ergo, frater charissime, desine in lioc

contentiosins agere, desinc adiilatoribus quibus((ue

Deidefendeiidam at(|ue sublimandam suscepimuSj a qua et regnandi prius et postinodum imperandi

auctoritatem [irosapitc noslra) seminarium sunqisit.

aures tucB pietatis infiecterc. Deniquc gens

Francorum multos et foecundissimos Dominoaltulit fructus, non solum cito crcdcndo, verum etiam
iionniillos alios salutifere convertendo.
bis a

Nam Francorum
vcro impcratoies

[irincipes
dicli

primo regcs,

deiiide

Verum

vo-

sunt.ii

duntaxat, qni a

Domino jure

pra;dicluin est

"

Aufcretur a

Komano
'

Pontilicc ad Iioc oleo sancto pcrfusi sunt:

'

i.

Tim. VI.

2. Cor.

VI.

Act.

X,

l'sal.

u.

M.

Rcg.

II.

Psal.

Lxxin.

Mallli.

XXI.

224
vobis
cjiis.

HADRIANI
regnum,
el

II

ANNUS
friictus

-'l.

CIIRISTI

871
est
:

dabitur

gciili

facienti

ita cst, qiiia

non jam Darbarum, sed Latinum

Sicut crgo poluit Dcus dc lapidibus suscitare

filios Abrabae : ita potuit dc Francorum duritia Roinani suscitare successorcs iniperii et sicut, si
:

ad maniis vestras pcrvenerit, in linguam veslram fidcli translatione vcrtatur. Quod

oportet, nt
si

cnm

factum

fucrit,

qui aliud nisi Iioc nomineBasileus

Cliristi

sumus, secundum
:

'

Apostolum, Abrabai

interprctabitur?

quod non solum

veteris, sed novi

semen exislimus ita si sumus Christi, omnia possumus per gratiam ipsius, qua? possunt illi, qui
videntnr existere Christi. Et sicut nos per fidem Christi Abraha; seinen existimus, et Judfei propter

Testainenti oinncs intcrprctes attestantur.

in alienispersonishocdetestaris

Unde si vocabulum stude

:

ex omnibus tam Latinis

PaaiXeu;

libris,

quam

Graecis sive

quoque nos per bonam opinionem, orthodoxiam, regimen

filii

perfidiam Abrahai
im|)erii

esse desierunt

ita

tina resonat

nomcn cradcre. Nam nihil rex lingua quam quod grajca dicitur {iy.aaiuu
his,

La-

04. His igilursuper hoc itaprffilibatis, obstu-

Roinani suscepimus; Graeci vero propter cacodoxiam,id cst, malam opinionein, Roinanorum
imjieratores existcre cessavcrunt, deserentes
cct
scili-

pescimus in

qua3 screnitas tua prosequitur,

Gra;cis,

dicens, suis, id

est,

Barim ex parte sua

,

debellantibus et elidere
vel

decertantibus
ideo

nostros

non solum Urbem et sedem imperii, scd et gentem Romanam, et ipsani quoque linguam penitus amittcntes, at(jue ad aham urbem, sedem, gcntem et linguam per omnia transmigrantes.
Sed ne, fratcr desiderabilis, tristitia cor tuum replcat , audi scqucnlia ^ :Quia non rcpulit Dcus plebem suam, qnain prajscivit. Dic ergo,
62.
c(

solum

intuitos, vei prandiis dissolutos nihil

:

auxilii

pnestitisse

ac
;

civitatem

ipsam

miniine capi potuisse

cum

nostri sive intuendo

tantum sive prandendo, sive aliud quid agendo, Barim tamen licet perpauci, et flnetenus impugnasse, et ope divina cepisse noscantur. Vestri

autem

sicut bruchi
locusla!

pra; mullitudine apparentes,

numquid
riini

sic offenderunt,

ut caderent? Absit. Sed

et

illoruin dolictum

honor nostcr,
est.

diminutio ipsofracti

primum inipetum dantes, eo ipso quo couatum suum in prima fionte monstraveet sicut

plenitudo nostra effccta

Cum enim
illis,

runt, pusillanimilate superati, protinus infirmali

sunt rami, nos inserli

sumus

in

cum

oleastri

sunt;

et

more locuslarum rcpente quidcm

salie-

quidcm amodo fuissemus, et socii radicum et pinguedinum olivaj sumus effecti. Dicimns crgo Fiacti sunt rami, ut nos insereremur etbene. Non enim nisi propter crcdulitalcm non rectam fracti sunt nos aulem fide stamus. Qui habet aures
: :

runtjSed confestim fatigati,quasi anisibus volandi

dendo,

neque intuendo, ncque pranneque bellando quibuslibet insignibus triumphi monstratis, motusubitaneoetclandestino
deciderint, ac per hoc
rccesserint, et inefticaces, nonnuUis, ct contra Chri-

audiendi, audiat.

stianos

solummodo

captivatis, ad propria

repe-

tcmpus secundum quod fratcrnitali nostrse rei)romiseris, quando et hac potircmur appellatione, si Dcus in finem ea, qua; consiiiati sumus, perducere voluisset. Et quidem de consilio quod asseris, qua) diximus, hxc non enim cst in nobis, Est, ipsa et nunc dicimus

Sed dicis

Quod

esset

darint. Ergo, frater, noli de cx>tero Francos ridere,

quia etiam inter mortis vicina student

et

et

prandia

omnia charitatis indicia proximis habere, et tamen a proposito non lacessere quoniam, secun:

dum

'

Apostolum, sciunt abundare

pati, et saturari et esurire, et (ut

et penuriam compendio dica-

et

Non,

et

a verbo nostro nec ad dexteram, nec ad

sinistram diverlimus, sed in ipso immoti persisti-

mus. Appellationcm autem

illani, sicut hactenns nec nos ncc patrcs noslri per carnem et sangninem posscdissc dignoscimur, ita quoque deca!tero non immerito possidcre contemnimus. Pcr patres ct-

enim nos, non per filios consucvimus honorari, et apud nos gloria non a filiis ad patrem, sed a patribus in filios derivatur. Quod enim nos a Patre luminum, a quo omne datum optimum ct omnc donum perfectum sunipsimus neque a filio, neque pcr hominem, aut ab hominibus aecipere
:

mus) omnia possunt in lllo, qui iilos confortat. 03. De paucitate vero, quid miraris si pauci fuerunt, et tamen multa lucra detulerint ? Pra;terca qua de re pauci fuerintnostri, pridein patefecimus dilectioni tuae. Sed quoniam nos super hoc pulsasli deniio, nostrum denuo sume responsum. Cum eniin diu demorante stolo fraternitatis tuae, illius jam minime pra3stoIaremur adventum, et in anno
ipso de obsidione Baris nihil

omnino

fieri

putare-

volumus.
03.

omnes ad sua redire pcrmiseramus, his solummodo retentis, (luos ad prohibilionem recipiendorum aliincntorum sufficere credebamus. Et hoc est quod stolus insperatus apparens, nonnisi
:

mus

Postremo

scito

quia qui Riga

qucm-

quam appellat, (juid dicat, ncc ipse novit. Si(juidem ctiam si linguisomnibus, more Apostolorum,
iiiio

et

paucos nostros invcncrit. Verumtainen isli [lauci, adhuc pauciorcs quibusdam horum diverso languore gravatis, effccti, antequam Baris caperetur,
trcs

angelorum
ciii

lo(|uaris;

cnjus lingute

sit

Rix,

Ainmiradas, (\m totam Calabriam depo-

vel

dignitali sonusillebarbaruscongruit,

Rix dicitur, interpretari noii poteris. cst hoc, nisi forte ad idioma propriic linguic tractuin, Riga rcgeui significare monslravcris. Quod si
'

quod Nihil enim

pulabaiilur,et

norum

[^rostravcrunt,

numcrosam multitudinem Sarraccetmagnam vcstratibussalu-

tcm diviiio beneficiocontulerunt. Quare non solum Calabritanorum Ismaclilarum ingens cx tunc fatta
iPllill|l. IV.

Gal.

111.

rtoni. XI.

HADRIANI
est

II

ANNUS

4.

CHRISTI 871,
:

225
nec poterit remanere

dimimUio,

seil et

modo

dissolutio,

ac per"

Barensium potenlatus omniiil ad capiendum facilis

proculdubio subsequctur

penitus impunitum, quod in

contemptum nostrum

adinveufionem. Cnjus lacti tropliaia vestros credimus tuo i'iiperio retulisse, et opera Dei quaj taceri

tanta temeiitate constat fuisse patratum.

68. Niliilominus etiam innotescimus, obstu-

non

tlebent, mirai)ililer enarrasse.

puisse nos talia de missis nostris audientes, qualia

GO.

Cajterum

fraternitatis tuffidilectionem ro-

tua nobis dulcedine

illos

litterae

inlimarunt

adeo quipjie

gamus, iiuilam Nicajlae patricio molesliam irrogare, pro eo quod nostrum tam insolenter offenderit animam nam licet adeo protervns ct contumaxin nostrum fuerit imperium ut fidelium quoque nostrorum numerosa nuiltitudo in eum severiore mente commoveretur, nisi a nobis causa tui hono:

inordinate significans ambulasse, ut semper

inlerficerent. Quae res

evaginato gladio deportato, non solum jumenta, sed

et

bomines

si ita

se habuit,

mansuetudini nostra? valde

et ipsi diligenter a

displicet, et ut

ad cer-

titudinem perducatur, vehementer exoplat.

Verum

nobis inquisiti, tale quid gessisse

ris

pariter

et

amoris praeventa compesceretur

tamen malum pro malo retribuere non tulimus, nec debemus. Et idcirco deposcimus, si quid minarum super ipsum potestalistuaefortassisimminet, celeri beuignitatis tucenianu pro nostro removeatur
amore.

illos

modis omnibus negaverunt. Et quia non est, qui super hoc in faciem arguat, non est profecto eis neque convictis neque confessisjustae correctionis aliquid ingerendum. Verum nos illos nec ita educavimus, nec ita docuimus, ut ad talia, qualia perhibes, laberentur et ideo de illis quid(|uam
:

Non autem

tales

apocrisiarios

Apostolicaj

horum
dicens,

credere non facile judicamus. Caeterum in-

Sedis esse, vel professio docet, vel crudilio dictat,

vel conversatio anteacta demonstrat, quales illos

Ecripta praedicant,

qux

nobis fraternilastua direxit:

decorum sonuit, quod fraternitas tua perhibuit, non gladiis, sed dentibus noslros dilaniavisse, nisi causa timoris tui minime coercereiitur,

electos enini et approbatos eos tamspiritualisPater

cum

si

non essent

in

imperio tuo,

nil talesibi pra3-

noster

summus

Pontifex,

quam

Ecclesia per diu-

tenderetur, sed nec in regno tuo positi

quidquam

turna tenipora scientes, et Ecclesiasticce correctionis negotia sfreuue peragentes, ad preces sublimis a Deo servandi imperii tui, illos direxisse noscuntur.

horum

penitus formidarent
et

numeri viros
69.

adhuc

alios

quinimo nec fanti totidem, Deo gratias,

,

expavescerent.
ternilas tua (scripsit), quasi

Unde

et

decuerat excellentiam
ut iu

tuam

ita

munitos

eos remittere,

nullos vel

piratarum, vel

aliorum pravorum incursus inciderent. Grave namque contra te su|)er boctamspiritualisPatris nostri
Apostolici
papse,

Postremo de Neapoli nobis in Christo framiserrimus populum noslrum ad incidendas arbores, et messes igne crecum niandas, et hanc ditioni nostrae subdendam
:

quam

totius

Ecclesiic

Romanai

licet

ab olim nostra fuerit,

et

i)arentibus nostris
:

murmur
tam

accenditur, eo quod illosa Sede Apostolica

piis

imperatoribus tributa persolverit

verum nos

desiderabiliter expetieris, sed

tam improvida
Hadriano
,

dispensalione remiseris.
67. Et Nicetas
lociservatore

quidem
classibus

patricius,

ab ejus civibus pr;cter solitas functiones nihil exegimus, nisi salutcm ipsorum, videlicet ut desererent contagia perfidorum, et plebom desisterent
insequi Christianoruni
:

cum

destinato

accepta

nam

infidelibus arma, et

quasi pro hujusmodi re occasioue, multas prajdas

alimenta, et cactera siibsidia tribuentes, per tolius

iuipcrii nostri littoraeos beati Petri

ab

ipsis Sclavenis abstulit, et

quibusdam

castris
:

ducunt,et

cum

ipsistoties

dirruptis,

eorum bomiues

captivos abduxit

nec

Apostolorum principis
ita ut facta

fines furlini de-

tamen quge

prajfati venerabilesapocrisiarii

perdide-

prsdari conantur;

vidctur esse Neapolis

nostri

runt, hactenus restituta sunt. Sane spiritalemtuani

Panormus

vel Africa.

Cumque
ipsi

quique Sar-

nolumus ignorare
\itate

fratcrnitalem, super castra noca|)ti-

racenos insequuntur,

ut possint evadere, Nea-

slradirrupta, tot populis Sclavenia> nostraein

sine qualibet
dici

parcitate

subtraclis

supra

quam
noslris

potesl

animum nostrum commotum.

Non cnim congrue gestum

cum

est, ut eisdem Sciavenis uavibus suis apud Barini in procinctu

communis

utilitatis

consistentibus,

et

nihil

sibi

adversi aliunde

imminere putantibus, tam impie

diri|)erenlur, sibique continge,

polim fugiunt. Quibus non est necessarium Panormum repetere, sed Neapolim fugientes ibidemque quousque perviderint latitantes, rursus improviso ad exterminia redeunt. Super quibus sape illos monuimus ; scd cx admonilione pejores cffccti sunt, adeo ut episcopum proprium, quoniam eos ut vitarent consortia malignoruin monitabat, ex

domi sua quajque

rent
,

quae

si

prfenoscerent

nequaquam prorsus

urbe projicerent, illustres ac proceres civitatis compedibus oliligarent. Ergo si societatem non dissolvcriut infidelium
cepit, dicens
'
:

incurrerent. Qua de re desiderabileni dilectionem tuam hortamur et admonemus, ut moxid corrigere

jubeat, et ipsos captivos ad propria
praecipiat,
si

(secundum Apostoluni, qui

pra)-

Nolite j ugum ducere

cum infidelibus)
,

cum

suisreduci

vinculum nuniiuam inter nos fore cupiat dissolvendum. Nullus enim morlalium haclenus imperium nostrum talia couunisisse
cliaiitatis

episcopum propriumetpastorem nonreceperint, porlionem eorum ponemus cum his quorum Ubenler amplexi sunt unionem, ct in una lance
et

appendemus utrosque

quoniam non solum qui

recolit

ac per hoc nisi correclionem jussio tua

praeveniat, justa; severitatis nostra;

proxima

ultio

BaRON.

TOMLS XV.

29

226

HADRIANI

II

ANNUS

4-.

CHRISTI 871.

faciunt talia, scd ctqui consentiiint talia facicntibus, dignos morte judicat mcmoratus insignis
'

teruitati tua;

Apostolus, pra^^serlim cuni unaniiniterarmaconlra

Christianos ferant et diinicent, ct
si

quos fldeliuin

Postremo misimus desiderabilissimae fraAutprandiuu fidelem et familiarem boininem nostrum, qui quajdain quae huic desunt Epistolae, viva voce tuo Dco tuendo imperio reserabit, qui a diligenda nobis in Christo fraternitate

capere possunt, Sarracenoriim manibus tradant,

cum

ipsis

70.

uno iinpetu proccdentes . HcEC omnia quae justissime, sicut verissime

ad
liella

lua susceptus bcnigne, non exceptis octo diebus,

nos,

ab imperatore Ludovico in Neapolitanam civitatem inferuntur, scias, lector, non culpa civium accidisse pictate priestantium, sed Scrgii

quaesumus, ullo modo retardetur, sed celerius ad quia ita convenit, nulla impediente mora,

Christo propitio, rcmiltatur . Hiicusque ex dicto

tyranni ipsis

Codice Epistola Ludovici ad Basiliumimperatorem.

Ca^tcra autem, quEC ha>c sunt sccula, suis locis inferius diccnda erunt.
72. Legalio Concilii Duziacensis per

dominantis, cujus perseculione S. Atiianasius eorum

episcopus
ijisa

pulsus
iis,
:

est civitate.

Porro ha?c

tibi

certiora flent ex

quae

auno sequenti dicentur.

Pergit Ludovicus
d

explela

ad sumnmm
est

Pontificem.

Actardum
Gallia,

Hoc eodem
ab

De catcro,

frater charissime, noveris,

cum

anno celcbrata Synodo Duziacensi

ipsa missa

in

exercitum noslrum ordine prrenotato, Bari triumphis nostris submissa, Sarraccnos Tarenti pariler et Calabria! mox miraOpificis nostri

virtute

summi

legatio ad

Hadrianum Romanum

rius,

humiliasse simul et coinminuisse, hos celeduce Dco, penitus contrituri, si a mari prohibili fuerint escarum admittcre copias, vel etiam
biliter

Pontificcm. Qui liac hinctus est legatione, fuit Actardus liomai ab Hadriano ordinatus archiepiscopus Turonensis, antea Nannetensis; ha^cque fuit
sus antea

classium a

Panormo

vel Africa suscipere multitu-

secunda legatio ipsius nam priina fuit, cum mis(ut vidimus) ultiino tempore Nicolai papae, et ipso defuncto jam invento, est auditus ab
:

dines. Quapropter specialis

fraternitas tua, quia per sicca nostrorum cunei populorum in utrisque locis vix aut nunquam deerunt, studeat necesse
est sufficientcm

Hadriano. Hujus autein dccernenda! legationis occasio ea pracessisse videtur,

quod Hincmarus Lauet aliorum Synodo, Sedem Apo-

dunensis episcopus majestatis accusatus,

stolum destinare, qui

illos a reci-

criminum reus damnatus

stolicam appellassct.
se

in

piendis alimentis a

mare coerccal;
facilius
iilis

et si

plurimas
gentis

contigerit (sicut sfepe nunliatur)

pcssimoe
resistere,

advenire catervas,

divino

Cum etiam Carolum regem in vehementer commotum, iit placaret (ut ait Aimoinus) professionem emisit fldelitatis, atque obe

braciiio, valeat. Nam iste ^ Stratigus Georgius licet solerter invigilet et strenue jirosuo posse decertare, non tamen sufficiet obviare, si plures

munito

dientiam suo metropolitano praestandam. De ipso

enim

ha^c ait

Iuterea post de multis impetitus,

inimicorum naves ex parte qualibet apparerint, non videlicet nisi pauca prorsus ' Chclandia possiEt quia nonnulli Sarracenorum Panormi latrunculi cum sagenis, soJatio et rcfugio jain medens.

autcm de insubjectione et inobedientia erga suum archiepiscopum ( regem Carolum) Hincmarus Laudunensis episcopus ut se ab impelitis expediret, in Synodo episcoporum decem propraecipue
;

moratorum Nea|)ohtanorum freti, per Tyrrhenum mare dcbacchanlur oportet, ut et hos capiendos
:

vinciarum libellum propria porrexit, haec continentem

:

manu

subscriptum

73.

Ego Hincmarus

Ecclesiae

Laudunensis

tuae fraternitatis stolus sine dilatione inittatur. Isti

episcopus

amodo

et

deinceps domino seniori

meo

sunt, qui et Calabrilanis Sarracenis indefesse stipeiidia praebent, et his (lui Panornii sunt, auxilia

Carolo rcgi sic

steriuin

fldclis et

obcdiens secundiim mini-

quolidiana ministrant.

maxima

ex

parte

Unde si capiantur sagenffi, Sarracenorum tam Panormi,

ero, sicut homo suo seniori, et epirectum, suo regi esse dcbet, ac privilegio Hincmari metropolitani Rhemorum Ecclesia),
scopiis, per

meum

quam

Calabriae constringuntur .

secundum
lica)

sacros canoncs et decreta Sedis Apostoet

Nos eiiim Calabria, Deo auctore, expugnata, Siciliam pristinaj disposuimus, secundum
71.

ex sacris canonibus promulgata, pro scire

posse,

me obediturum

profitcor. Et subscripsi .

communc
erit

placitum, libcrtati restituerc,quod tanlo

facilius, qiianto
illi,

utrumquc

divina dextra

captis navibiis ct latriniculis, fuerint amplius et celerius iiifirmali. Nulla crgo tarditas, fraler

Hucusque Aimoinus. Facta sunt haec iu Synodo Duziaccnsi in Rhemensi provincia congregata. Sed quoniam nec ista sahs fuere ipsi, ne damnaretur
ab episcopis, hac de causa Sedem Apostolicam ap-' pellavit, (|uam ne adiret, tum rcx, tum cpiscopi, a

cha-

ne vel per escarum a mari rece|jtarmn abundantiam, vel [ler adventantium Agarenoriiin classiumnumerositatem

rissime, nulla

mora

in millendo stolo proveniat,

quibus daninatus fuerat, aliquandiu impcdimento

fuere.

Qua^

cum

Hadiiaiius audissct, cuin rege et

horum
sic
:

vires

non infirmcntur, sed robout

jtostca
difficilius

rcntur, et

roborentur,

infiriiienlur sed etfrustra nostri persicca indefesse certamcii arripiimt, si eli|)si pcr ;e(|uora fuerint ali-

ut sinerctur idem Hincmarus Roniam sc conferre qua etiain iicndente causa (ut diclum est) idem rex Carolus legatum Romam misit Actardum ad lladrianum
e|)iscopis studiose littcris egit,
;

qua stipendia

ve! coiiiosaiinmiltitudinem consecuti.

l'onliflccm.

Magistermilituu).

' IVavigii ffenus.

Aiiii.

I.

T. c. 24. in fin.

HADRIANI
74.

II

ANNUS

4.

'

CHRISTI 871,

Porro lianc legationom rcvera esse di

versam a firiori, ne quid diiliiles, illud certum reddit, quod illa coritigit anno Domini oclingentesimo sexngesimo seplirno l);ec aulem iioc aniio,
:

accipit, nec murmurare potuit acciAudiens enim sapiens, snpientior erit, et inteliigens gubernacula possidebil. Nos vero, licet

murmurans
:

piens

ut ex ejiisdem Hadriani

lilteris

mox

recilandis in-

tnmen sumiis illius \icarii, cui cominisit Deus Ecdesiam siiam, dans ei potestatem lignndi
indigni,

telliges, (|iiic dalfc iiai)entur lioc

anno, septinioka-

alqiiesolvendi.Etqualescumque simus,
sessoris meritis,

illius

primi

lendas Januarii

ludictione

quinta inclioata. Et

licet inventa) sint

satis [troficucD,

magnaex

parte decurtat;e,

tamen

dum

temporis notani nobis conser-

vant integram, qua veritas innotescat. Sic cnim se

haljent

Hadrianus episcopns servus servorum Dei,

quandiu merita ejus in caelis non moriuntur, quod operandum est in Ecclesia sibi commissa, ab ipso repletur. Et quidem quia quasi tumores et Ia?siones vestras palpitare sensimus, has oleo consolationis per mel dulcissimse charitatis, et sanctaj dilectionisungucnlum fovere, lenire,
et ad integritatis sanitatem perducere mento, quo valemus. optamiis.
,

reverentissimis et sanctissimis confratribus nostris

arcliiepiscopis et episc. qui

medica-

apud Diiziacensem Rhe-

mensis provinciae Synodum convenerunt.

Charitatis vestrae litleras per

Actardum ve-

nerabilem coepiscopum, et gloriosi regis Karoli legatum susce[)imus. Ac quid de ea suggestionem et deprecationem nostram ageretis, non solum ineis, verum et per ipsum cognovimus. Egistis enim ut
decebat, ostendentes in ipso verse fraternitatis fer-

77. Cum novimus * omne donum optimiim, omne datum perfectum desursum esse descendens a Patre luminnm procnldubio donum saet
;

pientiaediligimus in te divinitus collatum

catur cniin de
sapiens et
te,

praedisis
'
:

longe lateque diffundilur, qiiod

est

Domini timens. Scriptum

sapientiae
sis

enim

Principium
etiam quod
tati,

timor Domini.

Narratur

vorem, et in nobis Ecclesiie, cui, licet indigni, vicarii tamen dignissimi principis A[iostolorum pracsidemus, debitum cum reverentia '.... A[iostolico semper desideratis consortio. Generalitatem veslram in Cliristo bene valere. Dat. VII kalend. Januar. Indictione v . Hsec ([uod ad notam temporis
spectat, satis.

justus,

quod congruit

regia; potes-

cunclisque judicibus
'
:

divina pr.fdicante Sa-

pientia

Diligite jiistiliam qui judicalis terram.

Anmmtiatur etiam

a phiribus

probis,

permaxime

a comministro et fralre verbotenus nostro, vcstro-

que, et fratrum nostrorum regni veslri, Duziacensis

Syiiodi archie|)iscoporum
et

episcoporum legalo,

Hadriani papce Epistola ad Carolum Calvum regem de Ecclesice Turonensis privilegiis et caiisa Hinc7nari Laudimensis. Quod autem ad
73.

archiepiscopo
tardo,
cialis

jam

a uobis constituto Turonensi Ac-

quod sis amator, exallator, etillustratorspeiaorbe terraruin, et permaxime Ecclesiarum

ejusdem E|iistolfe argumentum pertinet, ex sequentibus litteris, quas idem Pontifex scripsit ad Carolum Calvum, illud intelligemus nam sic se ha:

Dei, ita ut

nuUus sit episco|uis, milluinque monasterium in regiio tuo, quod non auxeris rebus propriis, et restitueris suis per[)Iurimum: optares-

buit.

Primum,quod cum illis suis litteris noimihil exulcerassetCarolum regem,eumdem modohisle,

nire studeat; et qui ulceribus vini acrimoniam ad abstergendam putredinein adhibiiisset modo olei lenitate eadein pal[iaiido curaret, ne existimari posset odii

que ferventer, et desiderares hancprinci[)is Apostolorum priinam Sedem exaltare, honorare, niultisque muneribus vicarium ejus, et cleruni sibi commissum ditare, et ab omnibus hostibus, prout
[)0ssecttempus dictaverit, defensare,
totis

Dominumque

atque inimicitiarnm intiiitueascripsisse in eum, quse scripsit, sed potius paterno amore continere
flliuiii

visceribus in hoc gloriflcarc, moiiente pro-

phetu ex

persona Domini
eis.

'"

Qui glorificant me,

praecellentem

subjuslitiap disci|)lina voluisse. Sub-

gloriabor in

Quocirca
et

sa[)ientia

jicit

de 01'dinatione legati,

quem
:

miserat, Actardi

cum

timore Dei,

diligentem justitiam, et gloriquis non diligat ? quis

justitiam

in

Turonensem secreto deinde obitum Ludovici imperatoris ipsi poUicetur imperium atque demum agit de causa Hincmari episcopi Laudunensis jam condemnati, et Sedem Apostolicain ap[iellantis juste prosequenda Roma3, quo ipse venire debeat. Sedaudi ipsamadCarolum
archie[iscopuin
post
;

ficantem

Dominum

non

ambiat? quis non desideret? quis non optet revera

sicut

regem praecellentem,
,

sicut

modiligo

derantem
tate

sicut

Deum

glorificaiitcin ?

in verisic

credite

uobis, quia tales virtutes

sicut

in

Epistolam Hadriani Pontificis:

76,

Hadrianus episco|)us servus servorum

filio, et

animam meam. Scri[)tuin est enim" Diliges proximum tuum sicut teipsum. Et taleiii intelligo [iroxinium, quem coiistat talibus
vobis
:

Dei, dileclissimo

gloriosissimo Karolo regi

virtutibus
I^rtefutuui

ru[)letum

et a die

illa,

qua vobis per

aliorsum

conjugique salutem

in Christo.

fratrem nostrum inandavil fldeles ora-

fihum,

LiUeras vestia; nubililatis per venerabilem et fratrem nostrum Arctaiduin e[iiscopum

et

tionesjct certissimas ainicitias,

decliiKivi.

nunquam

susce[iimus. In quibus inulta reclamatoria, resultaloria,

78.
aliter se

tumulluosa [)ers[)eximus, aliler ([uam optaveramus murmurantia. Regnuin Dei nuUus

'

Et si quaedam litterae delatai vobis sunt habentes in superflcie, vel subreptae, vela

'

Prov.

I.

'

Jacob.

i.

^ Eccl.

j.

'

Sap.

i.

Reg.

ii.

In V. C. abscissum est folium.

Matlb. V.

228
iiostris,

HADRIANI

II

ANNUS

4.

CHRISTI 871,
quae Ecclesiarum Dei obsequiis condonalis,

persoiui

nobis infirmantibus, cxortaej vel a qualibot coiifictae, durius aut acrius mordaciter

cum

servatis

sonantes, id tantum nobis fixum seniper mansit in

mente, quod vobissignificavimus devole. Nec aliejudicavimus, judicamus et judicabimus a nostra mentis devotione, quem diligimus tota animi intenlione, judicantes dignum laude, pro-

num

piieta

monente

Rectos decet laudare.

si

Quem

iiro-

omnibus sua jura metro|}olitanis. Nostis enim, quia onine monaslerium in poleslate episcopi consistere debet, juxta canonicam auctoritatem, et quia hoc est trausgressum,ideo plurima monasteria habentur destructa, sicuti monasterium S. Medardi Turonis in quo jacent episcoporum primi Turonensium Lidorius et Gatianus,
sicut et

nobis superstes fuerit, nostris omnibus propinquis et amicis manum porrigere consolationis indolem et fidem ejus cernentes in
lecto

speramus,

monasterium majus,

sicut etiam aba in

eadem

civilate

monasteria, quae forsitan per epi-

scopale niinisterium, et vestrum sapientissimum

affinilalem propinquoruni nostri decessoris.

Nam-

consilium

et

largissimum
vici

donum

poterunt redire

uterque parens ui prolem opprobria vel maledicta congerere, quam optat sine crimine

que
et

solet sa^pe

ad priorem statum.

82.Debeut etiam
moris

omnesEcclcsice cujusli;

kxsione manere. Cui simile solet saepe doctori-

bet paroeciae in potestate

consistere pra?sulis

sicut

bus et praedicatoribus contingere. Quapropter non ad sonum, sed oportet ad votum respicere. 79. Prsefatum vestrum denique legatum, sicut significastis, et Synodus et plebs expostulavit et Turonicus clerus, jani conslituimus cardinalem

Res etiam, quae de eadem Ecclesia noscuntur fuisse olim abstractae,

est Ecclesiis plurimis.

metropolitanum

et

arcbiepiscopum Turonicaj propitacium et

vinciae per ferulam,

annulum;

nec-

non per

nostraj auctoritatis btterale decretum, sic

Ecelesiffi, cui fuerat destina-

precamur vos eidem restituere, et sicut precati jam sumus, ad praesens de vestris rebus i^ropriis per praeceptum vestrum eam ditare, construere, et vobis in ffiternum propriam facere, ut non vocetur sed Karoli ut anliquitus Caesarodunum ulterius donum (Carolodunum) in perpetuum. Igitur ergo
,

tamen, ut Nunnelicae
tus, in eo

integrafide,et siuceramente, devotaque voluntate,

quod remansit, quia destructa babetur,

ut sermo

sit

secretior et litterae clandestinae, nulli-

jura potestatemve nullo

terponentes

modo subtrahamus.
censuram
,

Insi

pastoralis vigoris
vel

ut

quandocumque
stite, in

quiscumque almm ipso super-

vobis confitemur notescimus affirmando, salva fideblate imperatoris nostri, quia si supersles ei fuerit
nisi fidissimis publicandffi,

que

devovendo,

et

[ivxhia metropoli, el in ista, vel in earum pertinentiis locare tentaverit, autordinare praesumpserit,

vestra nobilitas, vita nobis comite,

quislibet

si

dederit nobis

anatbematisjaculo feriatur. Sane post ejus

electio

decessum
ganeis

canonica et ordinatio a suffra-

ejusdem metropoleos Turonica} canonice celebretur ex more. Et si Nanneticsecontigerit Ecclesiae ad priorem redire statum, nihil
episcopis
officiat ei ba;c necessitatis unilio,

cumulum nunquam aquiescemus, exposcemus, aut sponte suscipiemus alium in regnum et imperium Romanum, nisi teipsum. Quem quia prsdicaris sapienmultorum modiorum
auri
tia et justitia,

religioue et virtute, uobilitateet forma,

videlicet, prudentia, temperantia, fortitudine atque

quam

exegit pavaleat

pietate referlus,

si

coutigerit te imperat.

nostrum

ganorum

vastalio,

quod minus proprium

vivendosupergredi, optamus omnisclerus,etplebs,

babere Pontificem. Sed vidimus eum valde propter persecutionem paganorum.

81. Et
siae

tristeni

cum omnes

sint paineres ipsius Eccle-

non solum duregem, patricium et imperatorem, sed in prffisenti ' Ecclesiae defeusorem, et in icterna cum
et

uobilitas totius orbis et Urbis

et

cem

precamurlargissimam muniflceutiam et charitatem vestram ob amorem Dei, et et hoc sancti Petri nostramque deprecationem memoriale perpetuum quod concesserisit in tanlum tis nobis hoc donum, ut non |)atiamiui
depopulatffi,
,
,

oumibus
83.

sanctis

participem fore.

Laudunensi Hiucmaro a metropolitano suo venerabili fratre Hincmaro archi-

De

pontifice

pracsulibus deceni provinciaruni deposito, et a

episcopo, reservato per

privilegii judicio
et prajfali
:

omnia hujus primEe

Sedis

locum pessum

iri

et in

desolationem

praisertim

cumulata

in synodalihuslitteris
li-

cum

fuerit ex antiquo nielropolis et meritis glorio-

metropolitani et vestris, necnon in

sissimi confessoris Christi Martini houorabilissem-

bello reclamatiouis cleri et plebis Laudunensis, seu

in libello contincnti seriem

perque venerabilis,

et intra Gallicanas

eadem
:

se-

gestorum Syuodi, tanta

cunda

vel tertia provincia

Turoneusis

et multis

turpia, lanta dictu nefanda, tantaque execranda et

ct abbaliis.

quae ab ea distracta; sunt ditala villis, possessionibus Et cum alia;, quai sub ea suut civitates,

auctorem suum damnanda referuutur, ut incredibilia ab ignorautibus videanlur. Sed de his nihil

jam sint pa;ne destructic, barum nialrem tantum et metropoUm ce patiamini destrui, desolari, et debonorari vestro in tempore
:

audemus

judicare,

quod

jiossit

Nicacuo Concilio et

quiu potius studete

ab ea po-

quinque ceeterorum Concihorum regulis, vel decretis nostrorum antecessorum obviare. At de his

eam de rebus
sitis,

veslris propriis, vel procul

vel tutis a paganis dilare, continere et extol-

lere.

Quia lunc ea vobis in ajternum confirmatis,

quod pra;faticauones ct decreta deceruunt, ipsiijue ipsis una vobiscum congregati cum nostro similiter decernimus, et quod statuuut spiritu

cum

'

Uecst torlc vila.

HADRIANI
staluiiiius,

II

ANNUS
in

4.

CHRISTI 871,

229
ullra kalendas AiigusU

et

quod judicant judicamus. Nec

:

ferimus,

verum etiam ne

uUo

deviantes a tenore canonico, servautes omniet

stare audeat, gravitate Aposlolica, scientes illum

tali

bus sua jura uietropolitanis

inur bcati
paiuc Leonis
:

ut verbis loqua-

voto spiritualiter posse proficere, prohibemus.

in vciiiendo, sicut auctoritas Apostolica,

enim, incjuit, nobis comnnssos regere non possumus, nisi hos, qui perditi persequaniur snnt perditores et zclo Dominicoe fidei, et a sanis mentibus, ne peslis
Aliler
!ia3c latius

Huic ergo

sic faveat et episcopalis

humanitas

quatenus

epi-

scopatus ejus

omni

careat per vestram sollicitudi-

nem
a

divulgetur, severitate qua

et

possumus,

detrimei;to,duin prccdiorumsuorum perverse Noiihmanno possessorum, liiieralitate vestra, per

|)otitus

abscindamus,

quaj male puUulasse noscunlur,

messcm Duminicam nulla zizania corrumiiant. Ita enim fructum uberem, quffi sunt siucera prsestabunt, si ea, quaj natam segetem enecare consueverunt, diligentius ampuradicilus evellantiu', et

tentur.
84. Sed quia

non

satis

idonca videnlur,

et

ma-

augmento. Apostohca contiuuo ab Ecclesiastica coinmunione, nisi praesentialiter sc omnibus Laudunensis Ecclesiic rebus exuerit, per tui oris officiuni rcpellendum, et venerabilein virum Hincmarum episcopum, si proposito Piomani veniendi abusus, quod bene voiutercessionem nostram fucrit

Quapropter

et

Nortmanuum

scito auctoritate

(nra nostris et huic sanctae Sedi condigua, douec

vit

reddere non stiiduerit transgressoris judicio,

averterit punieiidum.

ad hanc sanctissimametApostoIicam, (|uam ajjpellavit,

quod Deus
a tempore,
id,

Quicumquc

igitur

Sedem,spatium habeatveniendi
continenti serieni
,

ideoveniat,

quo

Romam

venire coeperit usque in

quas nobis misistis, et liSynodi libellulo etiam cleii et |)lebis Laudunensis proclamationem continenli; si adhuc justam putaverit habere proclamatiouem, as^erens se injuste danmatum tunc
et ostensis sibi litteris,

quo, Chrislo duce, ad propria rerneaverit, in

iuerit

bello

quibuslibet rebus illius Ecclesia; quodlibet operatus

detrimentum

(juoniam episcopatum

ejus sanctitati tua; specialiter post

regem servan-

electis

stituto,

judicibus non tamen eo prius in grachi reaut ex latere nostro directis legalis, cum
nostra refricentur qua;
gesta sunt, et

auctoritatc
negotia, in

committimus, tandiu se noverit sacramcnto corporis et sanguinrs Domini fore privandum, quandiu sanctic Laudunensi EcclesiBe, et tibi, ipsiusque ponlitici, legitime, imo cauonice fuerit satisfactum.

dum

qua

orta sunt pruvincia canonice tersi

Optamus sanctitatem tuam

in Christo

minentur. Quod

venire detrectaverit,

clarcat

quod idem

ipse dederit locuni damnalionis in semetipsum, nec sacer ordo dillereudo nioram patiatur vel detrimentum. Qualiter autem, aut quomodo, vel quando veniat, vclabducatur, seuiuter-

bene valere . Ha3C Hadrianus ad Hmcmarum Rhemensein archiepiscopum. Sed etad Caroluin regem eodein argumento has, qua; sequuntur, litterasdedit,

quaj sic se habent

87.

Hadrianus episcopus servus servorum

duin (inlerim)custodiatur, pra^falo conlratri noslro conimuni legato Actardo archieidscopo vobis in maudatis, et alia clandestma cominisimns inanifestanda.

Dei, dilecto fllio Carolo excellenUssinio regi.

Illustrein

Hincmarum Laudunensem

episco-

pum,

desiderio visendoruin

sanctorum Aposlolo-

Sanctorum Apostolorum

Petri et Pauli iu-

rum liminum

anhelanlein, et libenter ainplecliillius

tercessione, nostraque suiqilicatione, et pro ordine

mur, etadventum

non solum iiondiirerimus,

nobis a Deo coliato benedictionem mereamini

praescntis

vitai

prosperitatem

regiam

et

imperialem

veruin eliam ne ultra kalendas Augusli slare audeat, gravitate A[)ostoIica, scieutes illum tali voto
spirilaliter posse

dignitatem nostram, elbonoruin oinnium

uiouem sionem

et
et

societatem, peccatorum
ffilernai
vitas

commuomnium reinisresurre-

proOcere, prohibemus. Huic ergo

sic

in

veniendo sicut auctoritas Apostolica,

faveatet

gloriosissiinani

humanitas regia; quateiius e[)iscopatus cjus onini

pervestram sollicitudinem, detrimento dum pra3diorum suoruin perverse a Northinauno posscssorum liberalitate vestra [)er inlerccssionem nostram fuerit prelium (potitus) augmento. Sicut
careat,
;

ctiouisfelicitatem.

Amen .

llaicad Caiohiin regem.

85. Arjit Iladrianus per lilleras

et

cum Wiemensi

Carolo

rec/e,

ut

Uincmarum Laudunensem Ro-

mam

Scripsit ideiii lladrianus ad Iliiicmarum lihemensem archiepiscopum de eadein causa llincmari cjiiscopi Laudunensis, qui de ipso

venire sinent.

enim gaudemus, cum serenilatem tuani erga

sla-

tiim Ecclesiaslicuni inore [)ra!decessorum priiici-

eumdem Poutiticem lilteras dederat, cui eliain procuratioucm ejusdem Ecclesiaj Laudunensisconiniitlit, doncc ifisa Hincmari causa fuerit penitus
ad
alisoluta. Litterae ipsa^
sic sc habeiit

pum
bus
;

Uberalem, lam

extra

littcris audimus, quam vocisicnimirum cumeam in aliquo distraheutem consuetudinem suam comi>erimus, tota cor-

ad Ilincniarum Pihcmensem
:

dis valetudine

contristamur. Quaiiroider et Nor-

missa; Parisiis

thmannum
Dci, re-

scito auctoritate Ajjostolica

continuo ab
re-

Hadrianusepiscopusservusservorum
et

Ecclesiastica

communione,
et

iiisi

sc prKsentialiter

verendissimo
8G.

sanctissimo coufratri nostro lliu-

omnibus Laudunensis
pellenduni
, ,

Ecclesice rebus cxucrit,

cmaro archiepiscopo Rhemensi.

venerabilem

virum Hincmarum

Illnstrem

Hincmarum Laudunensein

episcopuin dcsidcrio visendorum sanctorum Apo-

slolorum

rmiinum anhelantem, el libeuter amplectimur, el advcnlum ilHus iion solum non dil-

episcopum si proposilo Roniam veniendi abureddere non studucrit, sus, quod bene vovit quod Deus averterit, [lutransgressoris judicio
,

niendum.

,,

230
88.

HADRIANl
Quiciiirique igitur a tempore,
iii

ir

ANNUS

4.

CHRISTT 871,

quo Ro-

mam
illiiis

venire coeperit, usque

id

quo, Christo

duce, ad propria remeaverit, iii quibusiibet rebus Ecclesiic, quodiibet operalus fuerit detri-

IJmina Apostolorum Petri scilicet merear, ut devovi, el ab eodem insuper vocatus sum, penetrare. Alioquin me vobisabliinc,
videlicet, ut ad
et Pauli,

ut arcliie|)iscopo episcopus

mentuiu (quoniaiu episcopatuni ejus gloriai vestra; specialiter servandum coinmittimus) tandiu se noverit sacramento corpoiis et sanguinis Domini quandiu sanctse Lautiunensi fore privandum
,

canonice
nit B.

scialis

obtemperare debet , obsequi non posse. Quia, ut decer-

papa Gelasius nesciunt quid loquuntur, qui

Ecclcsife,

et

vobis,

ipsiusque Pontilici legitime,

Romana; Sedis proesulum quasi canones opponunt, quibus contraire, contra canones est ipsos se erigere. Iste Gelasius papa venerabilis et
Decretis S.

imo canonice

fuerit satisfactum.

Optamus regiain

sanctus

omnes

decretales Epistolas
:

venerabiliter

excellentiam vestram saiicta; Sedis ApostolicaB scita

sanxit suscipiendas
suscipit, Iicet ad

et

qui nec eas venerabiliter

consuetudinaliter observantem in Cliristo semper

valere . Hiec lladrianus.
Cffilerum longe abfuit,. ut dimitterelur Laudii-

tomum

caput inclinet,

et eis

non

obedit, sed

potius

porro obvias

manus

inferens

((juod sine periculo agi

non

potest)

respuit, ut-

Hincmarus venire Romam, qui hoc tempore querelaruin hbellum oljtulit per clericum suum Hincmaro Rhemensi arcliiepiscopo, cuin inter ea se subduxisset a Synodo, aquadamnatusest. Habetur ipse intextus iu Epislola ab ipso Hincmaro Rhemensi adversum euni dato, de quo superius porro antequam libellum ponat, his verbis eum Tu ante hanc definitionem contra ita compellat
nensis
'
:
:

pote qui de se judicari non prospicit.

Nam velimus,

nolimus, aut
percellemur,

eis

parebimus, aut corum judicio

reprobare valemus. De archiepiscopis autein Remigio et Arduico, quod mihi per Teutlandum diaconummandastis
,

quorum neminem quippe

privilegio S.
:

judicat

sed

quod
est

eis

Romanas Ecclesiaj non praeeadem sancta Sedes de me

voluit ac disposuit committere, coinmisit. Vos vero

sacros canones, et siue ulla necessitate vel ratione

quod vestrum
bene valete.
90.
B

agite. In

Domino

jksu

Christo

regularem definitionem exspectare contempsisti. Itemque post aliqua de canonibus, et

fuga lapsus
,

Ego Hincmarus

sancta;

de electorum judicio(ut

pra^dixi)

cauteet inhoneste

clesiae episiiopus

sponte subscripsi

Laudunensis Ec. At haec Rhe-

fuga lapsus abscedens, pillaciolum irralionabiliter confectum, et manu tua subscriptum, ac prtfifatae
possessioni

mensis Hincmarus cuncta pro arbitrio volvens non modo non audivil, sed redarguit, utqui omnia
subterfugii causa ingereret, proutipseeadem pluri-

usquequaque contrarium
ita se

i)er

Erme-

noldum diaconum tnum

89.

sexto nonasJuIii

III. (IV.)

Indictione mihi misisli; quod

habet

bus inculcat Epistola. Plane constat (quod saepe superius dictum

stetisse

est)

Reverendissimo Rhemorum archiepiscopo Hincmaro sanctiE Laudunensis EccIesiaeHincmarus Domino miserante episcopus debitam in Domino
devolionem.
Scitis
Ecclesiffi

ipsum Laudunensem adversus Rliemensem

et

procustodiasanctffiRomanaeEccIesiaepontiQciorum
decreloruin, quoruin contemptorem
praivaricare-

torem fuisse ipsum Hincmarum seniorem saepe

quia ab universali sanctae Romanae
darguit,

atque scriptis pariter

declamavit

qui

papa, patrequoque nostro et magistro Ha-

tanlam

driano bis vocatus existo. Et vos ipsi in quaternionibiis mihi, vobis in Attiniaco palatio coram archiepiscopis et e|)iscopis qui

sibi notam inuri dolens, eadem Epistola in Post alia ipsum et ad ipsum scripta hsc habet multa super dolorem vulnerum meorum addens,
:

affuerunt datis

quod ad

dicis (sicut in scri[)tis tuis

perversis invenio) quia

eamdem Sedem

venire toUdem vocatus detrectem,

me

reprehendislis^si vitio scriptoris \)vo detrectem,

est

quod

dissimulem vel dilleram, delractera^ (juod

fuit.

valde detractem non ab re accipi potest, intercara-

derogo. Unde nemo sanum sapiens tibi unquam credidit vel credet, quoniam etiain, et ipsascripta, quaead Apostolicam Sedem saepe misi, et illa, quaj tibi resultanti saepe
Apostolicae

Sedis

polestati

xatum non

Unde vos nunc pro amore Dei

oiimipolentis, et reverentia S. Petri cxposco, sicut

in eadem Synodo, ct in eodem Attiniaco palalio a vobis convocala, quod impetrare non valui, expostulavi. Ac jam etiam per integrum elflagitavi

transmisi, te revincent, et in isto sujculo et in futuro judicio. Non enim de me verum esse, valebis

unquam

vel

usquam probare quod

dicis

ab

his,

inquiens, a quibus pro A[)OstoIica}Sedis privilegiis,

qua3 Christi sunt, usque ad

mortem
Iiis

fas erat decer-

annum,

et prajcipue in

Synodo apud Vermeriic

pa-

tare, pra^dicatur et docelur, in

slatuit, vel

quce

eadem Sedes
.El inferius

latium olim ab horno habita, obsecrando declamavi. Et nunc (luoque obsecro, et idem declamo, ut et hactenus egi, quod veslra archiepiscopali
auctoritate

post illatas
91.

dum respuendum probari in eum criminationes

:

Ego

decHitales Epistolas Sedis Apostolicae

Caroli

apud domini nostri regis gloriosissiini clementiam oblineatis, quatenus domini et

i)a|
ffi

diversis teniporibus pro

solatione ab

diversarum parlium conejusdem Sedis Pontiticibus datas et

universalis

priccci^tis

clesiashcis, milii (ut

de

omni Ecclesia
Apud Frod.
bist.

fas

ac institulionibus Ecoimiibus expedil) velut ei, qui habet judicandi, liceat obedire;

venerubiliter suscipio, et venerabililer suscipiendas

dico et scribo, et sacros sanctoruin Conciliorum canones cuin decretis Sedis Apostolicae ex iisdem
sacris

canonibus promulgatis,

et

recipiendos et

Rbem.

1.

Ul. c.

'1\.

'

Locus corruplus.

custodiendos et servandos, sicut supra ostendi pro-

, ,

HADRIANI
fiteor, et cEetera, qiiae

II

ANNUS

A.
et

CHRISTI 871.
tuai
:

231
liga ea in corde
;

superius

. Ita

quidem verbis
Riiemeusis

ne dimitlas legem matris

ca|)tiosis factis

atqiie

scriptis

Hiucmarus

tuo jugiter, et circumda gutturi tuo

laveris,

cum ambueis
:

autem secus, ut cuucta, quaj superius ia omnibus causis, quas cum Sede Apostolica habuit,
demonstrant,
et qune iu liac ip<a

gradiantur tecum, elcumdormieris, custo-

diant

satis aperte

causa

quia

te, et cum evigilaveris, Joquere cum mandatum lucerna est, et lex lux, et via
)).

vitae

Lauiiuuensis episcopi gesta sunt, indicant,

quam
ad Ro-

increpalio disciplinae
prffice[)ta patris

Vide quanti sint facienda

proscquamur.
92. Epistola Caroli injuriosius scripta

manum
Inter

Pontificem, et hujus mollis respnnsio.

secundum carnem? qiianto magis ejiis qui secundum S[)iritum? sed Caroli atteude resilientis et contra jubeutem i>atrem obnitentis
verba
driano
tia
:

baec

autem

dum

ista

de causa

Hincmari

Iractarentur, nec ipse veniret, ut debuit,

Romam
eum

93.

prosecuturus

causam

suam apud

Apostolicam

summo

Sanefissimo ac reverendissimo patri HaPontifici et papae, Carolus Dei grfi-

Sedem, quam appellaverat: videns Hadriauus

detineri artibus adversariorum,

rex et spiritualis filius vester.

Scri|)tum est

ne se conferendi
ex

etiam in

[ira^fafis litteris,

nobis

ad
his

Urbem

facultatem baberet
pra;cepit, ut

acriores lilteras de

ad Carolum regem
niiltat.

scripsit,

quibus inter

alia

nomine vestro direclis deHincmaro, lioc modo: Volumus et auctoritate Apostolica jubemus ipsum

eidcm regi

eumdem Hincmarum Ro-

mam
eam
tem,

Has ab Hadriano missas litteras accipiens Carolus, in deteriorem parlem interpretatus

Pontificis in pr;eci[iiendo regi dicendi liberta-

Hincmarum Laudunensein episco[)um vestra fretum polenha ad Liniina sanctorum, nostramque

venire clementiam,
etc.

Qu;e relegeiites,

contra

morem decessorum

ac pra^decessorum vestrorum
sa^culi ty[)lium

cum

rege Apostolica fungentis auctoritate

hoc dictum invenimus umbrusiim

hiimilitatis
prffifert,

amarissimasadeumlitterasreddidit, quibusintegris cum nos careamus, hic reddemus qus ex eis a Polifico

inducere in Ecclesiam, qua3 lucem simplicitatis et

,

auctore sunt descripta in libeilo [laucos ante

quia

diem Domini videre desideranhbus humano animo facile subri[)i [lotesl,

anno- edilo de jure regum, regnique Francorum.

Ita

qiiod

plane Politici

more

suo,

si

qu;c interdum ab

exffstuante ira rege scri[)tareperiunturiuRomanos

Ponhfices,

eadem tanquam

selectissimas
sibi

gemnias

ex deliberafione conveniat immutari. Sed valde inirati sumus, ubi hoc dictator E|.igtola3 nobis [)er Actardum episcopum delatae scriptum invenerit esse Apostolica auctoritafe pr;Bcipiendum,

coHigunt, quibus contexunt, ut

videtur, co-

ronam
stolas

|)retiosissimam regis; reHquas vero

omnes

ut rex, corrector iniquorum et (Ustrictor reoruin, ac secundum leges Ecclesiasticas atque mundanas,
ultor

postbajjeutes, et

uullius

pretii

exislimantes Epi-

criminum, reum
dirigat,
etc.

legaliler ac regulariter pro

regum

et

iuijieratorum

Francorum innuoflicii

excessibus suis dainnatum,

sua fretum potenlia

sicut vobis rescripsipiguit,

meras, quibus studium, pietas, reverentia, otjse-

Roniam
nuis, et

Unde

quium, omneque
stolicam

demum
,

genus

crga ApoPontifices

nunc iterum vobis scribere non

:

Sedem

ipsosque

Romanos

iusiiiuantur et amplissiniis notis expressa, |)erpetuis feslata

serunt.

Cum

moniimenlis, hactenus iiitegra remaualioqui pro una vet allera illarum,

causa necessarium est quia reges Francorum ex regio genere nati, non e[)isco[>orum vice domini, sed terr;e domini hactenus fuimus

sed

exigente

computati

et

ut Leo ac Rouiana Synodus

scri[)sit,

quas

(ut ex eis apiiaret)

mens

turbata, ut

Agamcm-

non a|)ud Homerum, cum Cliryseidem reddi coiitra oninium sententiam recusaret, obstrepeus magis

reges et im[)eratores, qiios ferris divina poteutia pra^ce[)it pncesse, jus distinguendorum negolio-

rum

episcopis sanctis jiixta

divalia consfifuta pervillici

quam loquens
fico,

eflutiit

potius

quam

diclavit
[laci-

miserunt, non autem e[)iscoporiim

runt. Et sanctus Augiislinus dicit,
[lossidentur [losscssiones,

exlite-

sexcentae exstent auiino tranquillo, moderato.

[ler

jura

regum

ad

pietatem composito, alque ad veritatem

non aiitem per

episco[)aIe

ad;e([uata

Francorum regibus et inqieratoribus, tiim ab aliis OrIbodoxis religionis Cliristianaj priiici|iibiis, submisso
ifisis

meute

conscri[)t;e

tuin ab

im[)erium reges

villici fiunt,
' :

rum. Et Dominus

actoresque episco()oQuae sunt C;esaris, C;csari, et

pr;cci()it,

quai sunt Dei, Deo reddi

qui etiam cenreges.

animojussasem[)erSedisA[)ostolica!capesseutibus, eadenH(ue pro viribusexsolveutibus, vcl si non possent

,

sum

regi reddidit; et Apostohis voluitserviri regiet

bus, voluit lionorari

non conculcari
'
:

sese

quam

modestissime excusanlibus. Sed

(ita

Regem, inquit \

houorificale. Et iterum

Omnis,

audi rugitus
regis

ieonis

quidem

'

Paroemiastcs

rugitum exa^quans) iu Hadrianum Romauum Ponhficcm inclamantis, quod i|)si sit ausus jubere quo [ilane facto scse nesciens, a
et leonis
:

iram

inquiens, aiiima [lotesfatibus sublimioiibus subdita sit. Reddite ergo omuibus debita et paulo supe;

rius

Ideo uecessitate subditi estote, non soluni propter iram, sed ct pro[)ter conscientiani.
*
:

tiliatioiie Ecclesia;

dus

est lilius,
illo
sit

sanct;c discidit. Non enim dicenqui [lareuli se negat esse subjectum

:

nec ub
<lictum

vult inqierari
'
:

nam
fili,

audi quid de
patris

filiis

94. Et si revolveritis Regcsla decessoruin ac prajdecessorum vestrorum talia maudata, sicut habentur in litteris ex nomiue vestro nobis dire:

Conserva,

praece|)ta

tui.

clis,

decessores nostros a decessoribus vestris ac-

'

l'rov.

XX.

Prov. VI.

1. Tclr. II.

'

Rom.

xiii.

232

HADRIANI

II

ANNUS

4.

CHRISTI 871.
illa

cepisse iiullatenus invenietis, clc.

Qnjs igitur lianc

pra?ceptio Pontificia,
illic

expressior,
regi

quod Pontifex

inversain legeni

infernns evoiniiit? Quis tarfarns

et

expressius

pra;ci|iiat

de suis abdilis
contra

tenebrosis cuniculis eructavit ?

litteris

autem
tiir

secus, ut ex diclis

de Rolbaldo, bic verbis apparet. Vides igi-

quam
etc.

sacris

ostensa nobis est via,

,

cui imprimiTanciem quia vos non legisse vel audivisse collegimus, ex litteris ab Aetarclo episc. nobis

quam
mur,

sequaniur, apposita fornia

quam rex ista dicendo, suarum reruin immemor delirarit, dum furens dixit ist;t, multa quoque
alia inania

ad

rem
'

niillo

pacto spectantia coacer-

vans.

Idetn

plane jussionis genns babes in alia

Epistola de mittendis

delatis,

qurn

antea

per illimi

paternitali

veslra;

ejusdem Nicolai
luin

direximus, itcrato scribimus ea, qure tunc scripse-

episcopis ad Metense Conciliuin ad

duobus euindem Caroad reges

erat, ac

ramus, deprecantes vos

tales

in

oinnipotentis Dei lio-

regem

scriiita.

Cum enim

ita litteris

nore, et sanctorum Apostolorum

veneratione, ut
,

datis [tra^ciperenlur venire episcopi,

si

idem

inbonoralionis nostraj

Epistolas

taliaque

ipsis
,

regibus juberetur, ut eos sinerent profi-

mandata, sicut hactenus ex nomine vestro suscepimus, nobis

et

cisci

bus de

cffitero

regni nostri episcopis ac primorinon niandetis. Et non compellatis

lam

secundum aliam ejusdem Nicolai Epislodatam ad eosdem Carolum et Ludovicuii

si

reges. 97. Creterum

(ut profitetur Carolus ipsa sua;

nos mandata

et Epistolas vestras

temnere,

et

inbonorandasconmissos veslros delionorare . Hucusiracuncba perciti principis verba

sint, utpote

Epislolfe inscriptione) filius erat spiritualis

summi

que

exscripsit Politicus ex Ei>istola Caroli.

Pontificis

cur quaj sunt fijiorutn erga parentes

95. At licet

non

consideranda non
suevit)

(quod accidere con-

persolvit officia? Esto niinis austertis in praecipiendo fuerit Hadrianus, haud tamen adbuc ejus

quod qua) dixerit, mox dixisse poeniteat: tamen quod ista Politici tanquam serio dicta, atque veluti regia quadam auctoritate sancila accipiant, et exscribant, atque promulgent tanquam cogimur divinum cajbtus acceptura oraciilum (hic paucis tamen agendo) qua; sunt a Carolo scri:

praecepta

fuerant contemnenda,

nec jurgiis inse-

ctanda.
filios

Nam

audi quid
:

'

Sapiens,

cum

id acciderit,

moneat Fili, suscipe senectain patris tui, el non contristes cum in vita illius; et si defecerit sensu, veniam da, et ne spernas eum in virtute tua.At quam diversa et plane contraria ab isto
Carolo Calvo, qui
pientia,
scienlia,
ista dicens,

pta examinare,
uti conflata

an veritate subsistant, vel potius mendaciis evanescant. Scripserat Ha-

in capite rationis, senserit

Carolus

nec capillum habuit ' Magnus, sa(et

drianus miltendum Romani Hincmarum ad Sebis usus dem, quam appellaverat Apostolicam
,

prudentia,

pietate,

ut

uno

verbis

Volumus

et auctoritate Apostolica

jube-

verbo dicam) virtutibus omnibus eumdein Carolum quain longissime antecellens, ex ejiis verbis
sic

Hincmaruni Laudunensemepiscopum vestra frelum potentia ad Limina sanctorum, nostramque venire clemenliam . 96. Cseterum etsi verba non sonent hoc prKceptum regi, sed Hincmaro; tamen bene est in-

mus,

ipsuin

accipe

Apoetoli

In memoriam, inquit, beati Petri bonoremus sanctam Romanam et Aposlo:

licam Sedem, ut quge nobis sacerdotalis mater

et dignitatis, esse tionis.

est

debeat Ecclesiasticai magistra raest

Quare servanda

cum

mansuetudiiie huilla

terpretatus sibi

prcneceptum,

secundum
et

ea,

quae

militas,

ut licet vix ferendiim ab

sancta Sede

habet Nicolaus papa in Epistola vicesima septima

iiiiponalur

jugum

tainen feramus, et pia devo-

ad

eumdem Carolum regem

:

Ludovicum

fratreni

tione toleremus . Hsec

Magnus

ille

toto orbe con-

ejus

quanam tamen
esse, et

ralione dicere potuit, iniisi-

spicuus, ore

omnium
dicti

laudatissimus, celeberrimus

tatum

manorum
paverit,

contra morem prffidecessorum RoPontificum, quod ipse Hadrianus usur-

Carolus, cui duntaxat male

precenlur iidem

(|ui

supra, hairetici
potestalis.

Politici
ista

hostes Ecclesiasticae

ut regi auctoritate Ai)Ostohca pra;cipien-

At quid ad

deliramenta Hadrianus?
:

dum
non

putaveril,
sint

cum

reges Francorum, ut
?

ait,

vice

domini episcoporum

Sed ira-

secundum illud symbolum Pylhagoricum Ne fodias ignem gladio . Et juxta ' Sapientem
:

cundia ipsum reddidit omnino

immemorem. Cum

Responsio mollis frangit

ila rescripsit

iraiii

ad

eumdem

(uttaceamus alia complura antiquiorum excmpla) ipse proximus (quis credat ista?) pradead ipsummet Carocessor Hadriani Nicolaus
'

regem
98.

Hadrianus episcopus, servus servoruin

sa|)ientia3

Dei, dilecto filio Karolo glorioso regi.

lum

scribens,

inter alia, his in pari

:

causa usus
filio pra;ci-

Laudabilis charitatis et

pudica; ac

verbis invenitur

Tanquam

devoto

pacifictc

vigore atque decore magnitudinem excelo cbarissime in Doinino

fili,

piendo, fidenter mandanius, ut dictum

vestro

Rotbaldum

lentioe vestra},

longe

adjutum

solatio ad nos

usque misericorditer

lateque florere nitido siilendore audimus; sed quia

litteris vestris

dirigatis, etc.

dus

(ut

Par est caiisa, cum et iste Rollialsuo loco diclum csl) Sedem Apostolicam

Apostolica; correptionis apices mein-

bratim retexendo adversum palernitalem nostrain

appellasset,
facla, ut

eadem

papa3 jiissio,

eidemque

regi

rex curet episcopum reiim ai)pellantem Poutificem Romam mittenduin, et cum sit eadem
Rom.

quoddam indebitie reprebensionis murmur, et tiimultuosum nobis claniorem misistis, nec saiie
Nicol.
c. 3.

'

Nicol. lip.

XXX.

toiii.

i!i. lip.

Poiit.

XIX.

Ep. XVII. isProv. XV.

iNic.

Ep. xxvii.

^ l'iov.

iii.

'

Dist.

HADRIANI
patienter Pontificii

ir

ANNUS

4.

CHRISTl 871

233
nostrae Apostolica? au-

nostri rnonita et correpliones

elegit,

jam constituimus per

dccretum

audisse com|ierinius; liquido patet vos adhnc perfectae aliquid

ctoritatis

Cardinalem metropolitanum
;

charitatis niinus duntaxat Iiabere

dicit

et

archiepiscopum Turonicaj provinciae

sic

tamen

de

illa

onim

Apostolus
inflatur,

Cbaritas patiens est,

benigna est, non perperam omnia

,

sutfert,

non irritatur, non agit onmia sustinet. Omnia

ut Nannetica; Ecclesiai, cui fuerat destinatus, in eo quod remansit, quia destriicta liabetur, jura potestasve nnllo

modo

subtrahatur. Iiiter|ionentes pasi

igitur quae vobis a Sede Apostolica, castissima uti-

storalis vigoris

censuram, ut
in

quandocumque

vel

que matre

vcstra, cui per Dei g;ratjain prsesidenms,

quisciimque alium ipso superstite in praefata metropoli et in ista vel

directa sunt, velut aliquo sedule negotio exigente,

earum

pertinentiis locare
,

mittuntur, auribus patefactis audire, alacri mente

percipere,

tentaverit
siasticiP

aut

ordinare

prajsumpserit
careat.

Eccle-

animoque grato amplecti,

et patris

sicut filius

communionis consortio

charissimus debes
charitatis, lumiili

verba

dilecti,

non ex
et

voto male optantis, sed ex radice merae procedentia

100. Sane postejus decessuni elcclio canonica ordinatio suffraganeis episcopis ejusdem metro-

semper debetis intentione

ait
' :

reciet

pere

qna? sicut Salomon

Quasi slimnli
;

sicut clavi in

altum
te

deflxi esse

videntur

quod cnlper omnia

poleos Turonica; canonice celebreturex more, et si Nanneticaecontigerit Ecclesia; ad priorem redirestatum, nihil officiat ei h,cc necessitatis unitio; qiiomi-

pas delinquentium nesciant palpare, sed pungere.

nus proprium valeat habere

Pontiflceni. Sed vidi-

Unde quoniam

virum perfectnm

et

mus eum
clesiae

Deo placentem habere cnpimus, ceu prudens pater, qui charissimum fihum sunm etiam non delinquentem, neqnando securus existens flagitiis se audacter commisceat illicitis, flagellis sge()e affligere non desistit, quia nec propter amorem carnis discipiinali parcendnm esse virgae, a Sapientia ' monemur. Hinc etiam de ipso Deo nosiro, qnem coetns omnium fideliuin patrem quofidie vocat, legimus scri|ituni ' Quem diligit Dominus, castigal et corripit, flagellat autem oninem filinm quem recipit. Quapropter scire vos decet, (|uia Deo per:

valde tristissimnm propter perseciitionem paganorum, et cnm omnes sint pane resipsius Ecdepopulata^,

precamur largissimam muni-

ficentiam et charitatem vestram, ob

et sancti Petri,

amorem

Dei

nostramque deprecationem, et hoc qiiod concesseritis sit in memoriale perpetnum nobis hoc donum, ut non patiamini taiitnm locum pessum iri, et in desolationem, pra^sertim ciim
:

fuerit ex antiquomelropolis, et merilis gloriosissimi

confessoris Chiisti Martini honorabilis seniperque

venerabilis, et inter Gallicanas

eadem

vel

secunda

vel tertia provincia Turonensis, et mnltis (|u;p ab

mittente, justo utique qiiamvis altoet secreto consilio

ea

(listractffi

sunt ditata

villis,

posscssionibus et

suo, pro vestra salute talia vestrae serenitati a

abbatiis, et

cum

aliae,

qua; sub ea sunt civitale

et

Sede Apostolica saepiiis monita veiiire videntur. Ideo magis omnipotenti Doniino immensas gratias
agere, nobisque deinde
debetis prffibere
vel

jam

sint

pene destructaj, harum malrem tantnm

paternfe

laudis gratanter

metropolim ne patiamini destrui, desolari, etdehonorari vestro in tempore quin iiotius studete eam
:

obsequium, et non reprehensionis murmurationis modicce verba dirigere. Nam

de rebus

vestris propriis vel

procnl ab ea posilis,

ditare, continere et

extollere.

Quiatuncea vobis

in

nos nnllius zelo livoris, nullinssubdolai calliditatis dolo, vel etiam favore alicujus transitori;c laudis,

a!ternum coiifirmatis,

cum

qua; Ecclesiarura

Dei

obsequiis condonatis, reservatis

onmibus

siia

jnra

charissimam prudentiam
nere,
bis

vestraj
et

nobilitatis

et

magnitudinis

metropoIitanis.Nostisenim quiaomnemonasterinni
in potestate episcopi consistere debet juxt;i cano-

dilectionem

modo

aflabiliter

mo-

modo autem

pro regia; potestatis gloria, vo-

nicam auctoritatem

et

qnia hocesttransgressum,

quoties necessaria temporis res vel

proximi

ideo plurima nionasteria hatientur destructa, sicuti

deposcit necessitas, humilis precator assistere; ali-

nionasteriuin saiuti Medardi Tnronis, in quo jacent

quando vero
demus.

verbis severioribus fidenter corripere,

episcoporum

priini

ut Chrisli gratia in melius semper proficiatis, stu99. Igitur nos in depositione illius

tianus, sicut etiam in

Turonensium Lidorius et Gaeadem civitate monasteria,

qua; forsitan per eiiiscopale ministerium, et ve-

quandiu

vivimus, nullatenus consentiemus,

nostro
finita.

nisi

ad nostram

strum sapientissimum consiliiim et largissimum donum poternnt redire ad priorem statiim. Debent
etiain vici

ipso veniente praisentiam, causa ejus depositionis

fuerit

oinnes Ecclesiac cujnslibet parochiaj in

|)ra;sulis,

examine diligenter

inquisita atque

potestate consistere
clesiis

sicut

moris

est Ec-

Qnibus nimirum admoniti, aliterin praiseiiti de praidicto Hincmaro, nisi eum Romam veniendi,
vobis

plurimis. Res etiam, qua;

deeadem

Ecclesia

mandare

distulinius.

nerabilem antitistem

Actardum denique velegatum * veslrum, de quo et

noscuntur fuisse et olim sunt abstracla), precamur vos eidem restituere, ct sicut precuti jam suinus, ad iirajsens de vestris rebus propriis per prajce-

nos olim vobis mandavinius,et vos vestris apicibus nostra; clementise direxistis,sicutetSynodusexpostulavit
,

ptnm vestrum cam

quitus,

ditare, constryere, etvobis in

ceternum propriam facere, ut noii vocetur, ut anti(Carolo

piebs

et

Turonicus

cleriis

concorditer

Cajsarodunum ulterius, sed Karolidonum dignum) in perpetuuin. Omnipotens Do-

'

Eccl. XII.

alia Epislola

2 Prov. XIII. usque ad fiii.

'

Hcbr. XII.

'

ll;ec repetila

cx

ininus serenitatis vestra; regalem excellentiani salvaiii incoluniem, atque in ca;lestium in sui semper 30

Baron.

ToMus XV.

234
aiiioie

HADRIANI
conservare dignetur
.

ir

ANNUS

4.

CHRISTI 871,

H;cc ad

Carolum

Hadiianns, ad queni etiani perbrevis haec quic

sequilur, loco ullimo posila,

nulla leinporis nola

signala, ab eodein F'ontifice ad

scripta reperitur
:

eumdein Carolum

iOI.

Hadrianus episcopiis, servus servoruin

proferamus. Deus vos incolumes cuslodiat, dileclissime fili . Hicciue fiuis Epislolarum Hadiiaui Parisiis aNicolao Fabro ad nos niissarum, quas singulas suis locis |)ro teiiiporum rationereddidimus. Porro ipse Hadrianus anno soquenti ex liac vita migravit.

madversionis sententiam

Dei, Karolo glorioso regi.

Quod praesentem presbyterum Herlefridum potestate sui praesulis, plusquam canonica veritate

perculsum ad Sedem Apostolicam, iilpote caput omniuni Ecclesiarum, venire passi estis, bene quidem fecislis sed nunc melius faceretis, si quod in civili concilio apud suuin episcopum perperam gestum est, in provinciali Synodo apud vos rationabililer, et apud fratrem noslruin Hincmarum arcbiepiscopum cassaretur. Quaiiro|iter Apostobca dileclione jiloriam vtstram bortamur, ut aut prae;

102. Anglicani regis constaniia in fide. Ues autem Ecclesiae Anglicanaj dignum exemplum regis maxime pii Annalibus exhibent dum enim hoc anno Danorum exercitus universam Orientalem Angliam devastasset, ad Occidentalem
:

conversus,
invenit, de

redus in

adversanlem sibi ^thelredum regem quo bec iiiter alia Eiat rex yEtheltentorio missam audiens ubi cum saepe
:
:

a suis invilaretur ad certamen, constanter afflrmavit, se non recessurum priusquam presbyler

missam complevisset. Qufc

tides

Clirisliaui

regis

sentialiter buic Herlefrido

presbytero suain Eccle-

multum

sibi |irofuit die

illa,

victo scilicet adver-

siam

cum

oinnibus

suis,

ciabs Synodi bbere possessuro, pro teinpore,

usque ad tempus provinquod

sario, hoste potentissimo . Haecdeiiiso. Postvictos

autem bostes

lioc

eodem anno defuncto

successit

sacri canoiies definiere, solemniter redderefaciatis,

ejus frater Alfredus, qui (ut dictum est superius)

aut Erpuinum episcopuin

haec

suum legatumnobis,
renuntiet,

qui

Romam
eodem

veniens tem|)ore Leonis papae quarti, ab

plenius veriusque

prffisentialiler

fuerat coronatus, cujus praeclaras res gestas

mitlere cogalis; quatenus

cta

dum

luce clarius cunApostolicae ani-

exantiquisAnnalibusMatthaeusWestinonasteriensis
est prosecutus.

noverimus, sciamus in

quem

Anno perio(iiGrsco-Romana:6364. Anno ^Era Hispan. 909.

Hadriani

11

papffi 5.

Anno Hegirse 238, inchoalo Ludovici imp. 23. 22 17.

el

die 18 Nov., Fer. 1.

Jesu

Cl)risli

871.

Basilii

imp.

S.

1.

Theognostus a Basilio

mittitur.

A
id

et lcjnatio

Romam

num.

ad 16.

Theognostus apud

Conslantinopolitanos monasteiii Fontis hegumenus,

et

Ecclesisc

magiicE, scilicet saiiclae Sophia;, Sceest,

que Basilius primam suam in eum expeditionem suscepit sed urbem Tephricam adortus videns eam etmuroruin firmitate et Barbarorum multitudine annonarunique copia abunde munitam, ac
,

vophylnx,

vasorum
est,

custos,

Romain cuin

quae

aegre expugnari

posset,

a diutina obsidione
positis
praesidiis.

litteris Ignatii

patriarcbae et Basilii iinp. ad Hadria-

abscessit, expilatis

tamen circiim

num

II

profectus

ab eo peliturus ut episcopi
Pbotio di;:nitatibus

aliqui ob

communionem cum

pulsi, sedibus suis reslituerentur, ({uod Ignatio et

Deinde lectam bellatorum manuiu adversus Zrtjoetram urbeiii inisit, qui eam primo impetu coepere, et qui piidem in ea vincli tinebaiilur, ex carcere
libeiarunt.

imperatori concedeiiduii) lladrianus papa noii judicavit, |)ropter rationes in suis litteris

Tum

vicinas terras incendunt,

Samo

quarto

id.

satum

diripiunt,

eodemque impetu superato

Eu-

ISovenib. Indict. (juinta datis,

et seijq. recitatis coiitenlas.
2. Ilasilius inip.

etaBaronionum. iO

phrate, cuin iiullus iisquam obsib.teret (qiiod nimi-

conlra Barharos pugnat,

Ea

rum haud
ditati,

|)rocuI
))

ab imfieratore hosliuni castra

Hiiic discedeiis

locata essent)

mullis captivis ac ingeiiti praada

Numiro

13 labgit Hadrianus in suis ad Basilium

ad iniperaloreni reversisunt.

im[)eratoreni lilleris cjus victorias, de qnibiis Porlihyiogeiinetus in cjus Vita nuiii. 37 ct scqi].

imperator
tinein

cum

univeiso exercitu, quod ad Meliingreditur,

et
traiisinisso

ducit,

iter

Eu-

aetale7'eyj//r/ccppriiicepscuiC7(r2/AYjc//mnomeiierat^

phrate, et regioiie qiiae inter

Romanam

dilionem ac genlem dire vastabat, ideo-

num

effunditur devaslala

Euphratem et Arsiin urbem Melytenem

HADRrANI
irriimpit, quae

II

ANNUS

4.

4.

CHRISTI 871.
Legatio
Petri Siculi

235
ad principem Mani-

eo

tempore

inEjenti

civium miilcopiis

tituilino freta erat, atTatimqiie

Barbarorum
necessario
incle

chceorum.

Pertiiietad hiiiicaiiniiiii legatio Petri

miinita
meatii

sed

cum

accepisset

eam

com-

Siculi a Basilio imp. ad

Chrysocherum Manichaeo-

abunde inslructam,

discedens, in

riim iirinci|iem in urbe Tibrica regnantem missa,

uli liqiiet ex ejiis Historiarfe vana et slobda Manichceorum hceresi,tom.\\i Bibliolh. Patnimed.Lug. recitata. Hicc enim in ejiis calce leguntur Per
:

regidiiem Manicliaeorum irnipit, excisisque arboribus ac a>dibus igui succensis, cunclisque copiis
devastatis

eorum castellum
urbein reversus

penitus everlil. Posta patriarciia

iii

modum

in

est, al(|ue

Ignatio victoriae corona redimitus, et

rece|>tus. Ita

regiam

Porphyrogennetus.
a Basilio imp. eversa.
illam

3. Teplirica

Eodem
et

modo

expeditioiiem
,

narrant Cedremis

tempus emiiiebat geiitis princeps Carbeas, qui pestiferam plebem illam regens, usipieadeo numerum adauxit, ut cum capi omnes Argeo non possent (erat Argeum, seu, ut habet Curoiialates p. 824, Argaum, oppidum non longe a Tephrici, de qua
id

primamque Basilii fuisse tradiint. Verum Symeon logolheta eam quidem cum anno Imquinto Basilii ailigat, sed aliter rem narrat
Ciiropalntes
:

mox egimus,
exaediticarit.

dissitiim)

mutatis sedibus Tibricam

opera

et

domicihumque iu ea collucarit, una Melitensiuin Agarenorum tyiannidem

illa

perator expeditione suscepta

adversus Agarenos

devitans, et

sua abaiiorum hominuniconsortio

Tepliricenses multisque consertis praeliis, in

omniAt

separatione ad

diemonum rilum
imperio,

proprius se com-

bus victus

est,

multosque

Romanorum

amisit.

poiiens, studens etiaiii Armeiiiae vicinior esse,

Ro-

cum
pater,

ipse

jam

imperator cajtiendus videretur,

manorumque
obnoxios
;

nimirum ut

eos, qui ipsius

Theophylactus Abastactus
ejiis

susque
riim

in

eum servavit, Romani imperium tenuit. Reverurbem imperator Chrystophorum genequi postea
in

nutibus obsequi vellent, hoc

participes

sibi niagis redderet haberetque ad prsdas agendas socios et

eos vero, qui parere nollent,

venun-

suum

Te|ihricam misit, partaque vicloria,

;

daret Saracenis.

Romanorum

itaque arces, quae ad

locum vastavit, ac solo tenus evertit sed loco, generum, legendum afpnem. Vox enim 7ap.gpbc, qua etiam Leo grammaticus et Georgius monachiis, qui idem prorsus habent acLogotheta, iitiin,

Pontum
illic

tutum asylum iis instituens, qui per Romanum imperium ad mortem propter haeresini illam petebaiitur. Neque
silae

sunt,

assidue poimlabatur,
et

ex loci opportunitale profiigium

tur,

proprie

quidem genenim
signilicat
,

sed
et

sa;pe

etiani

generaliter affinem

Basilius

imp.

hoc solum, sed delicatiores insuper et intemperantes arcium illarum, quibus vicina erat Tibrica,
incolas

nullam ex

filiabus

conjugio copulavit,
in textu

uti siipra

proposita taliiim

morum
et

libertate atque

diximus. Praeterea

grsco, loco Tephrica,

impunitate ad se provocabai
igitur

allectabat.

HIo
ac

Leone grammatico, salteni uno in loco. At certum est, Porphyrogennetam, aliosque verba facere dc Tephrice, (|uam is describens lib. ide Thematis, them. x, quod est de Colonea, docet Tepltrica?n in niinori Armenia non longe a Nicopoli sitam fuisse. Thema, inqiiit, Coloiiea; pertingit Nicopolim usque, et o|)i)idum quod Tephrice vocatiir, cui dominatus est Clirysocher, ille famosus Manicha;orumdux, etCarbeas, qui huncipsum impietate superabat: quosqtiidem
legitur Africce, uti in
:

adhuc

superstite

nonnulli ex inemoratis
alii

sacerdotibus vita migrarunt,

destituti

penitus
aiite

relicti

manserunt

Paulo

locutus erat

Petrus Siculus de sacerdohbiis et discipulis, quos

adhibebant Manichgeorum principes, utalios pravis

institutis et
placitis

corriimpereni; quos Compe-

regrinos vocabant. H;ec Baroniusrefertaii. dcccxif,

nnm.
5.

2 et seq., sed loco non suo. Sequentia vero

omittit ex quibuslegationisobittE

tempus eruimus. Removeri non potcst ab hoc aitno. Pergii

disperdiiiit, et

ad infernales

laciis detrusit,

meus

enim

Petriis

Siculus

Post vero

ejiis

mortem

avus Basilius

Colonie nientio in nolitia Hieroclis

edita in
liiie

excepit rursus

Synecdemon

vocata, el

Geograpiiiee

sacra; Caroli a sancto Paulo, iibi

posita est tcrtia

prima> Armeniaj, indeque Porphyrogenneta in fine

laudali Thematis, 07igo seu prwfecturce
tionis initium, i
wpum?TMv'Ap|j.viwv,
ap-/.ato-^ovia

instituix.

toO OsWto;,

deducitur

rf.i

ex prima Armeniorum prcefectura seu provincia, ex quascilicet distraclum cstTheina Coloniaj. Hierocles secundam priniae Armeniuj urbem Nicopolim Tephrica? vicinam ponit. Scriptores, qui anle sextum sajculiim scripsere luillam Colonece seu Coloniae mentionem faciunt, idcoque ea antiqua non est; notatur tameii iii Notiliis inler episcopatus patriarchatus Coiistaiilino|ioleos sub inetropoli Sebasleiia, apud Codinum iii Nolitiis pag. 343 et 372. Denique Tephrica a Carbea Manichtcorum duce aedificata, et a Basilio Macedone
eversa.

tyrannidem Chrysocheris consobrinus et gener ejus, quo regiiante, nos Tibricam imperatorum missu venimus, uti duces captivos perinutaremus, quod et altero anno regni imperatorum nostrorum Basilii, Consiantini et Leonis, pietate, justilia, magiiiludine insignium peractum est. Ego TibriciE noveiu inenses versatus
pestifera; gentis

(supeistilibus adliuc Basilio etZozimo,impiiris

illis

comperegrinis, ut cos vocilabaiit) ca

nobis

(|ua;

siipra

commemorata

suiit,

accurate perscrutatus,
palain facere enixe
liujiis

curioseque percunctatus
contendi .
obitai,

etc.

Habemus

hic auiium
ii

legationis

nem[)e aiinum

Basilii inip.

ciim Constan-

tino et Leoiie

tiliis regiianti;. Quare ciiin Leo anno tantum superiori consors imperii aiialn; dictus sit, ha3c legatio alio anno quam currenU collocari non

potcsi.
C. Basilius

imp.

et filii ejus

Manichoeos pcrse-

236
culi siint.

HADRIANI

II

ANNUS

4.

CHRISTI 871,

operede Manichseis

multa in eo omnibus seclis prioribiis, velut victor exultarit (nempe da)inon) m liac tamen infanda Manichseorum hreresi prope tnumphavit, quod a se vulneratis persuasisalia

Petrus Siculus inter

scribit
:

verat,

a Tanietsi in

ne viilnus aperirent, sed pestifera toxica, tauquani hilarantis Bacchi nectar exhaurirent. Nnnc, quod risu omnes prosequuntur,ase inductis, vehit
set,

hoc anno a Ludovico imp. capto Bano donatum) cum aliis Beneventanis adversus ipsum imperalorem (scilicet Ludovicum) conspiravit, quoniam ideiii imperator factione uxoris suae eum in perpetuum exilium deducere disponebat, et cum ideni Adalgisus noclu
libertate et vita

super ipsum
isdeni

imperatorem
siia,

irruere

disposuisset,

mente

captis aut
cst

infantibus, insultat

ac

illudit.

cum uxore habebat, quamdam

ascendit, et

et

cum

eis

quos secum

turrim valde altam numitissiibi

,

Sed lnumi)hata

lorum nostrorum
recondita mysteria,
nita plerisque
assiduis
tidei
et

hujus jani improbitas, imperaBasihi Constantini et Leonis

egregia

mam

per tres dies

cum

suis se

defendit B. Tandein

ut

prosequitur

annalista,

imperio. Fiagitiosorum enim Paulicianorum oiim

Ludovicus

cum

sua familia abscedere permissus,

pharmacorum acomortalium ignorata, nnnc demum

'et

postquam jurasset se nunquam cum exercitu in Beneventanam terram intraturum. Postea versus

imperaturum nostrorum

pacis

et rectae

Ravennam
itineris siii

iter

arripuit

Ludovicus,
illi

mandans

iiisignium cultorum votis, curisque perpetuis

Apostolico Hadriano,

ut obviam

in transitu

Deo gratissimi \igiliis alque prudenti adminipalam in triumpho ostenluntur. Etenim quae artes hujus impurae sectae principibus ignotae prioribus fuerunt eas justum imiieratorum nostrornm orbem terrae rite temperantium, et vitae sanctimonia pncstantium imperium non potuit ignorare. Oportebat sane distortam hanc pravitastralione
;

veniret, quatenus de ipso sacramento

(1) .

illum et suos absolveret

et

Aniialista Metensis
Christi

cuin eo Regino ad

himc

annum

ait,

tem cum triumi)ho victam ostendere,

boni et amabilis, propterciue recte

sed opor-

tebat plana planeque regia et recta via imperii veri,

et nobilia facta,

(una

cum

coronatis a Deo

filiis illius,

magnis

prin-

Adalgisum Graecorum persuasionibus corruptum haec molitum esse quae tamen paulo aliter narrat. Aliter etiam Porphyrogenneta in Vita Basihi avi sui hanc perfldiam refertnum. 56 etseqq. eamque Soldano seu Seodano homini vafro et astuto attribuit, ait^jiie eam factam, postquam Soldanus annos duos cum rege Francice Capuce moratus fuisset, anno scilicet superiori accurrenti. Symeaii
,

cipibus nostris, ConstantiLio et Leone seniper

Audeest

logotheta in Vita Basilii Macedonis

num. 20

ha^c

gushs)

memoria sempiterna celebrandi, ubi

aliquod verbum. Pauliciani Manichaei appellabanlur, uti supra insinuavimus.

7.

annum xvii ejusdem Basilii, aitque etiam Soldanum annos duos Capuae coinmoratum esse cum rege, quia tam ille, quam
perperam
refert ad

Contentio inter Basilium

Basilei.

impp. de nomine
bus
sus
liciuet,

et

Ludomcum
72.

num. 50 ad
II inip.

Porphyrogennetus caeterique Graeci, imperatores Occidentis regis tantum nomine appellabant. Neuter

Recitat Baronius litteras Ludovici

ex qui-

Basilium Orienlis imperatorem adver-

eum

tanta invidia flagrasse, ut legatione

eum

exhortatus fueril, quo abstineret a nomine Basilei,

id est, Augusti.
dit

Verum Ludovicus

pluribus osten-

quam

injusta illa postulatio esset,

quam

ideo

irrisit.

Loquitur Ludovicus imp. in iisdem

litleris

de victoriis suis, aitque

num. 70 apud Baronium,

Saracenos Tarenti ac Calacontritum iri, si

autem de Ludovici iinp. captivitate mentionem argumento eam Grajcorum fraude procuratam fuisse. Practerea verum non est post captum Barium Ludovicum imp. usque ad praesenteni annum Capuse commoratum esse. Annalista enim Metensis cum Beginone prodit, Ludovicum iinp. exercitum in Samniticam provinciam transtuCampaniam et Lucaniam ad lisse , indeque in
facit,

Bariumme

deviclum

et

civilates, quae defecerant, co[)ias transposuisse,

briae a se humiliatos, ac penitus

dein Beneventuni,
esse.

ubi detentus

fuit,

ac profectum

a ninri prohibiti fuerint escarum adniiltere copias, vel eliam classium a Panormo vel Africasuscepere
mulliludines
B.

Quae Baronius in

annum

dccclxxii, nuin. 2

et seq.

perperam confert.
Calabrice a Saracenis devastata.
saiicti Vincentii

Quapropter Basilium imp. rogat,

9.

Chro:

ut classem quae Saracenos ab accipiendis alimentis

nographus monasterii
lutus

de Vulturno

a mari coerceat, mittere velit. Addit se Calahria expugnata Siciliam secundum commune placitum
liberlati reslituere in
8.

narrata Adalgisi principis perfidia subdit

,

Absostatim

Deo

jul)eute

Giesar

niagniflcus

mente

liabere.

Ludovicus imp. a Bcneventanis detinetur. Verum ut narral ad hunc annum annalista

,

Saraceni Saleriium
millia.

applicuerunt

quasi

triginta

Quam

graviter obsi(lentesforinsecus,stirpi-

tus deleverunt, occisis iu ea innuinerabilibus colonis. Et depopulati sunl ex parte

Bertinianus, Adal()isus

dux Beneventi,

(qui

Seoda-

Neapolim, Bene-

num

seu

Soldanum

ex Africa in auxilium evoca-

ventum

et

Capuain. Quo tempore

ambo Lamberti

(1)

Ab hoc juramento

Adalgiso praslito

Fridericus episcopus Lcodiensis, qui ineunte skcuIo

verbis
:

Ludovicum absolutum fuisse non qiiidcm ab Adriano, sed a successore cjus Joanne duodecimo florebat, in quadam Epistola vulgala Veter. Monum. tom. i, col
11

Vlll tradil

6S3,

his

Beneventano duce constrictus timore vila; jurejurando lirmavit, iiunquam se lienevenli lincs ultra inlraturum... Ab hoc autem juramento poslniodum pr;cdictus papa Joannes Rom;c absolvit eum, auctoritate Oei, et S. Pctri, afflrmans nihil sibi obesse, quod ob mortis periculum evadendum coactus tyranno juraverat, nec sacramentum hoc esse diccndum, quamvis cum mullis c.\ecrationibus fuerit prolatum . Mansi.

Temporibus VII (lege VUI) Joannis, qui Adriano

successit, Ludovicus imperator ab Adalgiso

HADRIANI

II

ANNUS

4.

CHRISTI 871,

237

comites Augusti furorem metuentes, Beueventum

recesseruul,
suul.
el

bratum Concilium Duziacense, cujus Acta piibUcavit Cellotius, et Labbeiis in

inseruil, et

ab Adelgiso

honorifice

suscepli

tomum

viii

Concil.

Qnorum
(id est,

auxilio fretus super

Saracenorum

idem

Cellotius in

Vita Hincmari
saec.

Laux in

scaram

copias militares) irruit, et \iriliter

dunensis 17, ac Natalis Alexander

Dissert. viii,

ix et

stravit, occisis

ex

eis

pa;ne tribus millibus viris.

num.

12

et se(|q.

explicarunt, et his

Quibus etiam diebus Capuani mille ex eis peremerunt. Cumque bac obsidione prope terininaretur, annuo misso exercitu jam dictus Augustus peremit ex profanis Capuae novera millia virorum. Post
htcc per
nire.

fere verbis narrarunl. In ea itaque

Synodo Carolus

rex actorem se contra

Bincmarum Laudunensem

pra'sUUt, libellumque ProcIamationisobtuIitPatri-

semetipsum dignatus

est

Capuam adve-

Cujus adventu cognito Saraceni Salernum relinquentes, Calabriam adeunt, eamque inter se divisam reperientes funditus depopularunt . Eadein fere habet Leo Osliensis. Porro non solum Calabriam, sed etiam Siciliam Saraceni invasere,

bus;quo conquestus est primo, quod majestatem suam distractionis rerum EcclesiasUcarum apud Romanum Pontiflcem per calumniam accusasset,
misso

Romam

Celsatio.

Secnndo, quod ab ipso

Carolo rege ad Lotharium defeclionem esset meditatus, (lesertaque Ecclesia et plebe sibi commissa,

indeque Liidovicits Aug. in litteris ad BasiUum Ang. datis apudBaronium num. 70etseq. eumdem
Basiliiim rogat, ut

honores in illius regnoacci|ieredecrevissel. TerUo, qiiod sacrainentum fidelilaUs sibi praesUtum violasset. Qiinrto,

quod omnes

regi infideles, contra

nulla interposita

mora

exerci-

tum navalem

niittat, ne vel per escarum a mari receptarum abundantiam, vel per advenlantinm Agarenarum navium numerositatem horum vires

ejus mandataclanculiim emisisset, missosque regios armata manu a sacrae jussionis execuUone prohibuisset.
42. Reriis lihellum

Synodo

obtulit

Bincmarus

non infirmentur, sed roborentur

\0. Synoflus Duziacensis.

Anum. 72 adt02.
Chrisli

Rhemensis.

Expostulationis libellum contraeum-

dem Bincmarum Laudunensem

Annalista
scribit
:

Bertinianus

ad

hunc

annum

Hincmarus Laudunensis, nomine tan-

tum

episcopus,

homo

insolentisc singularis contra

obtulit Synodo Eincmarus Rhemensis metropolitanus, qui capita querimoniaruin plurima continebat. I, quod palatinain administraUonem et abbaUam in tertia pro-

Evangelicam veritatem, etApostolicamatqueEcclesiasticam aucloritatem, contraregem (nempeCaro-

vincia ultra

Rhemensem

per saEciiIares potestates,

lum Calvum)

rebeilans, et in vicinos ac

sii)i

com-

contra canones Sardicenses suscepisset, inconsulto metropoUtano suo, id est, ipso archiepiscopo Rhe-

missos tam clericos

quam

laicos sine ulla reveren-

mensi
set. II,

eoqueinterdicente per aliquotannostenuis-

Hincmaro Rhemensi) se inde regulariter commonenti obedire contemnens, adeo ut regem suum, et archiepiscopum suum, atque episcopos totius regni erga se commovit, ut rex Synodum in mense Augusto quatenus de illius apud Ducciacum condiceret
tiasaBviens,et metropolitano suo (scilicet
:

quod ad eamdem abbaUam absque ejusdem

metropolitani licentia saepe profectus esset, contra decrela Hilarii, Zozimi, et S. Gregorii Pontiflcum

Rom..IlI, (|uod ad ordinaUonem episcopi Cameracensis vocatus venire aul vicarium mittere contempsisset. IV, quod a rege vocatus, ut de rebus
pecuniariis contra conquerentes rationem

pravitatibus regulare

ibi

agitaretur judicium. Ipse

coram

autem rexCaroUis, petenUbus nepoUbussuisLudovici fratris sui filiis,

num

Ludovicoet Carolo, per Viridiobviam ejus locuturus cum illis perrexit, et

eo redderet, venire noluisset, nec advocatum mittere, nec elecUs judicibus caiisae cognitionem permittere. V, qiiod aliarum di(Eceseon parochianos

inde ad

Synodum

in

Ducciaco

rediit. Inlerea

Hugo

abbas moiiasterii sancti Martini et Gozfridus cum incaute adeuntes insuca3teris Trans-Sequanis
,

victo, nulla

nulUs criminibusaccusatos, vel confessos, siveconmotione regulari prasmissa, eodera

inconsulto metropolitano, excommiinicasset.
VI,

lam

Ligeris,

in

qua Nortmanni
et

firniilatem

suam
occi-

habebant, cuin
sione vix

maximo damno
in

multorum

evnserunt.

multa superbia
Carolo

Hincmarus vero tandem cum Synodum venit, in qua a rege

Ecclesiaslicas porrecta

secundum regulas

peUUone de causis cerUssimis regulariter accusatus atqueconvictus, depositionisjudicium regulare

susce(>it, sicut in

quod presbyleros onines et ministros Laudunensis Ecclesiai illegitima excoinmunicaUone feriisset; et ab iis infantes baptizari, poenitenliam et viaUcum morientibus dari, mortuos Ecclesiaslico ritu sepeliri prohibuisset. VII, quod metropolitano ipsum de his excessibus arguenti inorem non gessisset. VIII, quod ineptain decretorum intente pu-

gestis continetur ipsius

Synodi

gnanUum
rit, et

CoIIectionem ediderit, eique subscri|)se-

quas eadem Synodus per Actardum venerabilem episcopum qui eidem Synodo iuterfuit, ad Apostolicam Sedem direxit
.
cle

a suis clericis subscribi jiisseril,

eodem

in-

consulto nietropolitano. IX, quod ea in CoIIectione Patrum verba sensusque corruperit. X, quod

In ea Carolus rex

nensi episc. conqnestus.

Dusiacum seu corrupte

Hincmaro Laiidu-

Duziacttm villa eral sita in pago Mosomagensi ad fluvium Charem, cujus menUonem facit Flodoardus in Chronico et in Historia Bliemeiisi, diciturque hodie Douzy-les-prez. Eain villahocannocele-

frequenter admonitus a metropolitano, excusare quam emendare. XI quod a culpas maluerit Synodo apud Attiniacum celebrata nocte fugerit,
, ,

non exspectata udicum

j

a se electorum sententia. XII,

qiiod res Ecclesiie Laudunensis absque nietropolitani el

coepiscoporum

consilio, et proprii cleri

con-

238
sensu regi
tione ad
et

HADRIANI
cessisset,

II

ANNUS
bene-

4.

CHRISTl 871,
dissipata

Nortmamio comiti

in

procerum
dicata est.

calumnia; recusatio nnlla ju-

ficiuni trailendas. XIII, (|Uo(l frnstraloria appella-

Ah

Iliiicmaro ilaque metiopolitano in-

Ronianuni Ponliricem sni metropolitani

terrogatus Syiiodi jnssu appellationem ad

Ponllliceiii op|iosnit,

Rom.

comprovincialiuni episcoporum judicium declinasset. XIV, quod fictain schedulam quasi ab episcopis Syiiodi

Romamqne

citavit

accusato-

res. Frustratoiiae

appellationis nulla habita ratio.

apud Tussiacum

celebiatLC conscri-

Contuiiiaciter silens, ex verbis, scriptis et subscri-

ptain ad ipsum

HincmarnmKhemen^Qm metropo-

ptionibus suis legitimisque testimoniis convictus

est

litanuin misissel.
13. Alia crimina
sita.

sedilionis,

calnmniae, inobedientitc, perjurii,

Hincmaro Laiidtinensi impoXV, qnod post fugam ab Attiniaco, relicto

et inlidelitatis in

rerum

Ecclesiasticariim

regem, pervasionis, dislractionis excommunicationis te,

Ecclcsia; judicio, sa>culares judices a rege petiisset,

ac definita ab eleclis jiidicibus Ecclesiasticis negotia

retractari

curasset. XVI, quod excommunicationi coinplicum Carolomanni adversus Carolum regem dominum ac patrem siinm perduellis, post qnar,

contemptus et inobedientiae, et conlumaciic erga metropolitanum etc. Palres sententiam rogati, ipsum depositione dignuni juiiiere el injuste latse,

dicarunt, saloo

peromnia

Apostolicai Sedisjudicio.

Omiiium

acceplis sutfragiis

Bincmarus metropoli-

tam admonitionem subscribere renuisset. XVII, quod tradilionis crimen melropolilano suo pcr calumniam imposuisset, falso ipsi exprobransquod

tanus sententiam depositionis in eum protulit, cui post ipsuni VII alii metropolitani , xiii episcopi
chorepiscopus unus, presbyteri vi
ter subscripsere.
et

archidiaconi
vicarii,

eum

regi tradidisset,

cum

ab eo apud Silvacum

duo, episcoporum pariter absentium

iQ.

pari-

detentusest; quani calumniam Rliemensis Z^/Hcnzariis cerlissimis docnmenlis dissipavit, ut et plures XVIII, quod a Synodo ii)sajam terlio vocalus non se sisteret. Hir^c omnia constant ex libello Proelamationis Hincmari Rhemensis xxxv capitibus
alias.

Badrianus PP.jubet eum

Romam

mitti.
II

Denique SynodicaEpistola ad Hadrianum

dictionis,

qua;

dicitur data Vlll idus Septemb. prcesentis iv Inscripta, causae totius relationem conti-

constante, qui extat in Actis Concilii Duziacensis

part. 2.

qua Patres rogarunt sententiam adversus Hincmarum Laudunensem episcopum latam ab

nens, Apostolica Sede confirmari. Scripsit et privatam

14.

Eincmarus Laudunensis judicatiir.

et

Ac-

cepta regis adversus

Hiucmarum Laudnnenseni
episcopi

proclamatione,

Bincmari Rliemensis adversus

Epistolam ad euindem Pontificem Bincmarus^hemensis metropolitanus. Orarunt antistites omnes

euindem expostulatione,

quorum judicium

rex postulaverat, rcsponsionem ad singula ipsius libelli capita adornarunt, ex Scriplura sacra, canonibus, el legibus iniperatorum, exponentes gravitatem criminum, quibus accusabatur Bincmarus, et quid adversus horum criminum reos iidem ca-

suinmo consensu, \i\. Actardum episcopum Nannetensem, a Drilonibus a sede sua ejectum, qui Synodi relationem ad ejus sanctilatem deferebat, legationeuKiue ab eadem Synodo ad Sedem Apostolicam susceperat, Ecclesiae metropolitanae Turonensi
praeliceret.
II,

Id

lubentissime
et

concessit

Ha-

nones
censis.

et leges

decernant. Hsec responsio duodecim

drianus

sed

Synodum

sententiam in Hincma-

capitibus constans, tertia pars est Synodi Duzia-

rum
ret

in

latam confirmare noluit, quod cum clamaSynodo se ad Sedem Apostolicam velle

Interim 15. Sedem Apostolicam appellat. Hincmarus Laudunensis ter ad Synodum vocatus advenit, et cum ipso communicata est Caroli regis expostnlatio

incnnctanter venire, atque in praesentia ejns pro

objectis sibi ab adversario criminibus respondere,

damnationis
sit

in

eum

fuerit prolata sententia . Juset

adversus ij^suin Patribus oblata,

II,

illnni mitti
,

Roinam,
nulla

cum

eo

accusatorem
legitima

necnoii Epistola Hadriani

qua

ipsi auctorilate

idoneum
respui

qui

posset auctoritate

sancti Spiritus praicipiebat, ul metropolitaiio siio

ut

cum

Synodali conventu secundum

mo-

omnia secundum sacros canones subjectus salvo duntaxat Apostolicce Sedis Synoesset dico proclamandi judicio. Ipsi dala? sunt induper
,

ciae,

ut ad singula capita iiroclamalionis regice res,

rem, judicium retractaretur. Veluit interim, quousque causa illius refiicata fuisset atque flnita, alteruin episcopum in Ecclesia- Lauilnnensi ullatenus ordinari, ut constat ex Epistola Hadriani II ad
episcopos Synodi Duziacensis a Baronio num. 7i recituta, et ex altera ad regem Carolum paulo asperiori, a

ponderet.
stitit

a?gre Post trinain rursus citationem Synodo. Inlerrogutns iiihil seresi)onsuruin contestatus est, quod rebus suis et facultatibus
se

Daronio anno superiori num. 28

relata,

qua

regis

mandato

spoliatus esset.

Rem

aliter se

babere,

cum

cjus oftensam niajestatem iierspexisset, aliam

certissimis documentis et testimoniis rex probavit,

et calumiiia; ipsuni

rescripsit longe honoiiticentiorem atque

mitiorem,

convicit.

Spoliati

etiam the-

sauri Laudunensis Ecclesiai convictus

cst.

Ab Bin-

qua ejus virlules etTiise primuin commendavit, ut ejus aninium deliniret. Ad haec lilteras superiores
Roina hoc aiino eliam missas
scriptas neget, scd ab offlciariis,
sic excusat,

cmaro metropolitano

respoiidere jussus ad objecta,

ut a se

illum recusavit, appellationem ad Sedem Apostolicani ingerens. Recusationis rationem dixit, quod

dum

ipse a3grolaret,

suo nomiiie.
17.

nempe ipsum

a rege in custodia delineii fecisset.

Et

ejus appellationis rationem haberi.

Testimoniis regis, opiscoporum, ct cleiicorum et

Regi

etiain pollicitus est

patrocinium

et

opcram ad

HADRIANI
imperium obtinendiim,
si
:

II

ANNUS

4.

CHRISTI 871

239

Liidovico

II

imperatori
siii-

pellationes

nepoti suo superstes esset

Integra fide, et
sit

solnin

Sedi Apostolica^ non negarunt, sed contenderunt primam causac cognitionem

cera menle, dcvotaque voluntate, ut sermo

cretior, el littera; clanilestinic,

se-

in provincia institui debere, uti Acta

ejusdem Sy-

nulliquc nisi fide-

uodi teslantur.
19.
tifi,ce

lissimis pnblicandae, vobis confiteniur devovendo,

et notesciinus

Carolus Calvus
concitatus

afflrmando, salva fidelitate impera-

Rom.

Carolus rex pari

,

nnnqnam

descivit a Ponqnoqne iracundie

ioris nostri (Ludovici

nempe

II)

quiasi supurstes
si

ei

spiritu

neglecta deliniente

Epistola,

fuerit vestra nobilitas, vitanobis comite,

dederit

aut certe dissiniulata, lorlasse quod proinissa in

multoium modioruni auri cumulum, nunquam acquiescemus, exposcemus, aut sponte suscipiemus alium in regnum aut imperium Romanum nisi teipsum, elc. Deniqne devolntus ad Hincmari negolium, de ipso longe
nobis quililiet
,

fnturum Pontificis bona minoris aestimaret, quam imtninentem ab Hiticmaro Laudunensi molestiam
et

perseculionem

ad priorem solani adhaerescit,

alias

eique majore
ordine xlii,
regis

quam

unquam

perturbatione

respondet. Extat integra

iiiter

llincmari Epistolas,

remissius loquitnr ac mitius

appellalionis

quam
ut

antea;

vult
ire

ejus habita ratione,

et

Romam

permiltatnr,

accusationibus, Actis, ac sententia

p. 703, lanqiiani Hincmari ipsiusopus, nomine. Cujns pnrtein ex polilico scrijitore depromptam, tanti fecit Baronins num. 92, ut

Synodi

cum

illo

communicatis,

si

se injuste

dam-

refutatione

dignam

exislimarit

pularitqne Carofiliatione

natuni contestetur, electis ab ipso jndicibus, aut missis ex laterePontificisIegatis causa in provincia

lum

eo

facfo sese 7iescientem a

sanctce

Ecclesice discidisse.
tus 18, qui

Verum,

inqiiit

Celiofius cita-

Nec interim tamen iilum se restituere prislinum gradum. Qnod si Romam jussusnon perrexerit, ratam esse vultsenlentiam a Synodo in eum latam.
finiatur.
significat in

appellat

se in titulo spiritualem papce filium qni in aiipendice, 7-esponsionem ha?ic tion

contnmaciler, sed tnente pacifica contextam fuisse ait qui se iii priore Epistola, regem qualemcum;

Querela Patrum Dnziacensium apitd Pontificem Rom. Aclardus nietropolitani Turonensis auctus dignitate, rediit in Gallias cum Hadriani
18.

que. tameti Catholicum, et in Catholica religione

devote

manenlem

vocat

seri |)otest scliisinaticus.

Quod

qua tandem ratione censi priori jam citatae

papae

litteris

ad episcopos
iis

et

ad regeni

qua;

haud

Epistolae, in
et

aequo

animo ab
lite

sunt susceptoe,

metuenti-

qua tnnlta reclamatoria, resnltatoria, tumtdtuosa perspexisse se scribit Hadrianus,

affixit, ciuin

bus ne,

adliuc pendenfe,

Hincmarus Laudu-

notam schismatis non

potius ea lecta

nensis novas turbas excitaret, solitisque artibus et

filium chatissimum, sapientia prcecellentem., dili-

calumniis Romanae curife illuderet. Qnare episcopi qui ad Synodum Duziacensem convenerant ad
Pontificem rescripsere, ActaConcilii et Synodicam per Actardum missa, ab ejus sanctitate ex integro
relecta non fuisse, vel studio necessario expensa. Incusant eum, qui Pontificis Epistolam scripsit,

gentem justitiam, glo^nficantem Deum nuncupat fidetes snas orationes, certissitnas amicitias nun:

quam
est

aliorsum dectinavisse prolestatur, ut videre

quod ad locum illum Actoruni nonattenderit, ubi, antequam damnationis sententia in Hincmarum proferreturj ita scriptum est Tunc lectaj sunt in Synodo ab Adalgario diacono sententiae cano:

num,

ita

eo dicente

Sardicenses canones decre-

vernnt (canon scilicet ui) ut si aliquis episcopus judicatus fuerit in aliqua causa, et putat se bonam

causam habere, ut iterum Concilinm renovetur vobis placet, S. Petri Apostoli niemoriam honoremus, et scribatur ab his qui causam examina:

Si

verunt Julio

Romano

episcopo, et
,

si

judicaverit
,

renovandum esse judicium renovetur et det judices. Si autem probaverit talem causam esse, ut non relricentur ea quaj acta sunt, qnae decreverit,

apud Baronium num. 70etseqq. ubiEpistolam integram recitat cur baec E|)istoIa ejustlem iiota) et styli schismaticum fecisse dicetur?Denique sapientissimus et moderatissimus Pontifex, ad omnes has litteras ne apicem quidem rescripsit, malum vitans silentio, patieidiaque, quod aliqui jam putant inchoatum atque sequenti anno exeunte inortuus, Joanni VIII penitiis sopiendnm reliquit. Ita recte Cellotius. Legendus etiam Nalalis Alexander laudatus num. i5, ubi ostendit Carolum Calvum immerituiu a Baronio castigari. Ad hasc qiia; de Carolomanno Caroli regis filio anno superiori dixiinus, huc revocanda. 20. Jnter Danoset Anglos varia fortima pugtiatum. Ad num. 102. Asserus in Vita Alfredi regis refert, anno dccclxxi, et nativitutis liujus regis xxii,
: :

confirmata erunt. Et Innocentius papa de-

fragmento istius tom. lu Concil. Gall. recitataj ad Pontificem rescripserunt, quibus probarent, se debilam venerationem Sedi Apostidicae servasse, appellaEpistolffi

crevit, etc. Hcec et alia plura in

Orientales Anglos deseruisse, regnnin Oecidenfalium Saxonum adiisse, quibiis ^thelvulfus Bearrossensis pagae comes, cum
et

Danorum exercitum

suis sodallbiis in loco, qni dicifur Englofeld,

viavit
;

et aniniose ex
est.

giiatum
altero

Cumque

obutraque parte ibideni puibi diu ulrique rcsisterent,

tioni

Hincmari

detuiisse,

modo

canonice interji-

ceretur, poslSynodi

nationalisjndiciumsecundum canones Sardicenses, nec frustratoria et desultoria

Concilii enim Duziacensis Palres jus recipiendi ac judicandi episcoporum dejectorum apesset.

paganoriim comite occiso, et maxima exercitus parte deleta, cffiteiisque fuga elajisis Cliri;

stiani vicloriam accipientcs

loco fiineris dominati

ifa

sunt

Addit Asserus

His

gestis, post

qua-

tuor dies Aelhered rex Occidenlalium Saxonum,

240

HADRIANI

II

ANNITS

5.

CHRTSTI 872.

Aethelfred frater ejus, adunatis viribus, congrega-

rologio adscriptum. Pnst

vilnis malis tota insula

toque exercitu, Ra?dlgem adierunt. Cumque usque ad portas arcis pervenissent, cKdendo et proster-

nendo quoscumque de paganis cxtra arcem invenissent. Pagani non segniuscertal)nnt, lupinomore
totis porlis

mortem Mthelredi gralabnratum; Alfrediisi^mm fatiscentem nionarcliiam Anglicam, non modo ne plane laberetur siistinuit; sed ingenti labore innumeris ereptam periculis in pristinum pietatis
,

erumpenles,
est.

tolis

viribus bellum per-

et

splendoris

sfatum

restitnit

et

auxit iiulcher-

quirnnt. Ibique diu et atrociter ex utraque parte

rime. Vix

nnum mensem
cum
fuit.

regnarat,

cum militem
nnmero
, inquit

dimicatum

Sed beu (proh dolor

:

!)

Christianis

educere

et

pauciset nimiuminaequali
Et

demum

terga vertentibus

pagani -victoriam ac-

pugnare coactns
Asserus ad
et

cum

hinc inde
parte

cipientes, locofuneris dominati sunt. Ibique^thel-

annum
,

dccclxxi,
diei

utrique hostiliter,
,

yulfus prfefatus comes, inter caiteros occubuit.

21. Ethelredo

animose

non parva
,

pugnarent

Aelfredus frater.

Ariglia regi mortuo succedit

AlifB

pugnae Anglos inter

et

Danos seu Normannos babitae, de ([uibus legendus Asserus apud Alfordum hoc anno num. 18 et seqq. Asserit autem Asserus, postquam yEtiielredi regis

siium periculuiti propriis suis conspectibus cernentes, et hostium infestationem diutius non ferentes terga in fugam verterunt. Sed proh dolor
!

pagani ad integrum

per audacitatem persequen-

eum a post Pascha regno quinque annis, per multas tribulationes, strenue atque honorabiliter, cum bona fama gubernato, e vivis excessisse. Aliqui tamen historici Anglici iflthelpraelia recensuit,

tium, decipientes iterum in pra-Iium prodeunt, ac victoriam cai)ientes, loco funcris dominati sunt .
Dejecit haec

Uanorum
ut a

victoria Alfredi regis res,

qui ea conditione

cum

paganis seu Normannis

discederent,

pacem

fecit,

Saxonia

inquit

redi regis morteni in

annumsequentem

dilferunt;
et

Asserus, quod et testatur Westmonasteriensis de

verum adversus Asserum auctorem cosevum

Vitae Alfredi

seu Alvredi, ^thelredi

est M,u'tyrologio

fratris

ac suc-

cessoris scriptorem,

minime audiendi. JEthelredi

Anglicano
et

nomen inscriptum

diem xxiii mensis Aprilis. Sed Bollandus ad eumdem diem eum inter PrceterFerrarii C.italogo ad

Burrhedo Merciorum rege Alfredi beneflciario, qui pecunia indiicias itnpetravit. Porro Ethelrediregis mortem niale ab aliquibus historicis Anglis, tam antiquis, qiiam recentibiis in annum sequentem differri deiiionstrat Alfordus laudatus; quo ex
errore alius enatus,
ejus successorum tain finem

missos
ei

rejicit,

quin

tituli

sancti et martyris, qui

cum nempe saeculofere integro quam initiuin anno

auctoribus, et

ibidem attribuuntur, non leguntur in veteribus nomen ejus nullo antiquiori Marty-

uno

serius collocarint.

HADRIANI

II

ANNUS

5.

CHRISTI

872.

toris captivitas

Hadriani papce obitus, et Ludovici imperaob proditionem Basiiii. Sequitur annus Redemptorisoctingentesimus septuagesimus secundus, Indictione quinta, qua Iladrianus papa cum sedisset annos quatuor et meiises decem, diesque decem et septeni, moritur kal. Novembris. Res ab eo gestae descripta; ab Aiiaslasio flne carent. Vacavit autem Sedes ejus usque ad decimum nonuni kal. Januar. qua die in ejus locum suffectum
\.

Quo pariter anno, quo mortuo Hadriano, est subrogatus Joannes, Basilius imp. nonnihil offensus Ludovici litteris anno superiori ad eum missis,
adversus illum commotus, ad dolos convertitur,

atque Adelgisum ducem Beneveiitanum ad defectionem sollicilat, qui civitatibus Ludovico subjectis
,

ut ab eo recedentes

ad Graecos deflcerent
dolos,

persuasit,

cum tamen

ipse

quos texebat,

occultans, se ipsi fldelem aniicum exliibens, ve-

fuisse

Joannem archidiaconuni, Aiinoinus' hujus

nientein ipsum
cipiens, de

Ludovicum Beneventum amiceexprodendo consilium iniit. Cum Capua recuperanda, quam

sollicitus, illuc

tcni|ioris scriptor afflrmat.

ipso

interea Ludovicus pro

<

Aim.

1.

IV. c. 29. in fin.

occupaverant Giaici,

exercituindu-

HADRIANI
cit,

II

ANNUS

5.

CHRISTI 872,
liac

241
migravit, sed ante ipsum,

tanqiiaui

qiiam ut civcs placatum re<1derent, ipsi obviam uuiitiuui pacis miserunt corjjus sancti Geruiani ipsorum eiiiscopi, cujus occursu mitior
factus,cives, cxpulsis Gra'cis,recepit in gratiam, et
sic

pariter ex

vita

S. Alhanasiiis

episcopus Neapolitanus ita testante Petro dincono Cassinensi, (lui lioc item tempore

vixit,

reversus est Beneventum. Haec omnia pluribus

Tradit
.Uilii,

Regino, et alii temporis bujus scriptores, sed male Hegino, anno superiori, quo perperam ponit obitum Hadriani, Joannisque creationem. Quod au-

resque ab eo pra?clare gestas conscripsit. enim ipsum hoc anno decessisse idibus Indictione quinta, cum a temporibus Nico-

Lai

papte

diram persecutionem passus

esset a Ser-

gio nepote suo magistro militum,

eodemque duce

tem ad corpus sancti Gerniani spectat, a Ludovico acceptum ac retentum secum, redeunte in Galliam deportatum afflrmant. suasit Adelgi2. At non bic flnis insidiarum
:

Neapolitano.
ipsius

ex hac vita migrasset Gregorius tunc Neapoli suinma rerum potiens, praefcctura illa devolutaest ad dictum ejus fllium Sergium qui commonito-

Cum enim
frater

Athanasii

sus

imperatori Beneventum redeunti exercitum

dimittere.

rem patruum non

et

ferens,

eum

a sede expulit,

jam fatigalum nimis ad tempus

facto, inito consilio

Quo

dam (Sangdam)

cum duce Saracenorum Seoquem imperator, Barim cum

acceperat,
si

ad obitum usque persecutus est. Sed audiamus Petrum ista ita describentem a temporibus Nipapae,

colai

cum

persecutionem

pati

ccepit

ait

caperel, per deditionem

imperatorem

enim
5.

aggredi, vinculis alligare, vel

resisteret, pala-

Defuncto Gregorio germano suo, coepit

tium concrcmare
tia,

deliberat.

Res

accidit ex sentenet

vir sanctus, Dei patrisque zelo

ritualiter, et

nepotem suum
;

spi-

et resistente

Ludovico nonnibil,

jam ad

incendendum palatium proditores

,

conversi, eoade-

gerunt imperatorem ut sei|)sum ipsis dederit, a quibus est detrusus in carcerem, nec inde exemptus, donec fortissimis slt juramentis poUicitus
servare, quae ipsi pacta flrmanda obtulerint proditores.
alii,

non mundane diligere et ut in omnibus se aptissimum prffiberet, sedulaadmonitione exhorlari. Cujus monitionem uxor illius graviter ferens, viruum suum cocpit diabolica decipere locutione, ut si vellet monarcbiam solus obtinere,

Uxc

pluribus Regino, Leo Osticnsis et

vero Herembertus bujus temporis

diffusius

non solum huic ullam exbiberet obedientiam verum etiam hunc e latere suo, aut i^rocul eliminaret, aut omnino perderet. In qua deceptionis
,

scriptor, qui et liac de causa,

serit

cur

ista

fieri

permi-

Deus, addit

3. Cur autem jam dicto Augusto supradictum opprobrium, Domino permittente, Beneventani interre quiverunt;de multis duo inferam. Primo quia veniens quodam tempore Romam, ut

fraude nequissima Jezabel calliditalis perduelles musibi conscios reperit, qui more burdonum aut lorum nati sunt, ut conceptum semel virus, prout
decreverat, posset auribus propinare et pectori inscrere conjugis sui
:

hoc usque perductus

quod et factum est nam ad cst, tam vi cupiditatis, quam

:

duos episcopos condemnatos ad prislinam reiluceret dignitatem, nempe Guntharium atque Theut-

lingua) vipereic assidna suasione iHectus, ut serviun Dei custodiie traderet ; erat namque vir ille

gaudum, et nollet ei consentire Nicolaus papa vir Deo plenus secundum antiquum morem ei obviam venit cum candidato sacerdotali agmine. At
:

mobilis ul arundo, quai omni vento movetur, et avidus in cupiditate, et in nullo patri similis. Hic
viros malitiffi sucE conscios in

domo sua clam

re-

ille

spreto timore Dei, fustibus clerum caedi

fecit.

coudidit
dole,

cum

gladiis et fustibus, et

virum Dei subc;cterosque

Cruces vero, omniaque sancta ministeria pedibus

calcari
est,

quasi ad consilium adscituiu,

illius

Roinaque psne milliari spatio de|)r;cdata vicariumque beati Petri quasi vile mancipium
:

germanos

fraude tenuit,

Deum
;

nihilominus

ab

offlcio sui

ministerii, nisi

Dominus

restitisset,

virique Dei sanctitatem abdicans

nerat,

parvipendens, patris monita pro nihilo ducens, et prout conve-

privare voluit. Secundo, qiiia capta Bari,

Seodam omnium liominum flagiliosissimum non juxta voluntatem Domini protinus ut dignum erat, crudeliter interflci fecerit, obiitus videlicet quod Siuimel coram Saule de'Agag pinguissimo rege Amalechitarum egerit, quomodo in frusta discerpi eum fecerit, quemadmodum etiam quidam
,

circumvenit eos

pra;stigiis suis,

ut Judas

proditor justissimum
6.

Dominum.

Reverendissimum autem Dei famulum, metuurent velfimbrias indumeulorum contingere ab uno Dei adversario, ejusque satel-

cum omnes
lite

irreverenter cai^tum episco|iaIibus indumentis

vile

exutum, ceu
solalio,

mancipium, clericorum adempto

propbeta Samariaj regi de

xit^
:

quodam

scelerato

dierit

custodiiu arctiori dcligari fecit.

cst tota civilas,

Quo

per-

Quia

diinisisti

virum morte dignum,

anima tua pro aninia illiusa.Hicc Herempertus, observatione quidem digna. Quid i)0St hcec Ludovicus egerit, dicetur anno sequenti.
4.

atque aerem miserrimis verberat vocibus boc modo inclamitans : Ubi miseris nobis tam crudele provenit facinus ?
acto,

commota

Virum justum
Quis eniin ad

et

pium cur oportuit

talia

pati ?

S.

Athanasius

episcopus

Ncapolilamis

eum

ger, aut egcns, aut captivus

nmlta passus a Serfjio nepole^ morilur. Hoc item anno , quo mortuus est Hadrianus papa
,
'

unquam
hffic

advenit, et inauxiliatus abscessit ? Inter gra>ca laiinaque pars sacerdotalis, et mona-

cliica turba, praicipue

1

Anlonius vir

satis

idoneus et

Reg. XV.

3 Reg. xx.

provecta; aitatis

monachorum

abbas, diutinis jeju31

Baron.

ToMts XV.

242

HADRIANI

II

ANNUS

5.

CHRISTI 872.
enim, primam relinquendo conjugem,
:

niis et tegritudine corporis jani

defectus, alienis

lum
teri

esl

al-

erectus inanibus

cnm
itnque

universo clero ad pr;etoexorsus

est

sociari

eos autei!', qui

,

me

charitatis

causa

rium advenit

est

Dic, niiser
fecisti ?

omnium

contemptor, quid

hoc quod

Hoc crgo pro infando scelere noveris non solummodo te [)criturum, cunctumque genus tuum, sed
etiam tota urbs, bernata
dente.
est,

sunl, non tradam nec rejiciam. Unum autem ab illo peto, ut liceat mihi in tuto loco manere, quousque Dominus duritiam cordis emolliat.
secuti
9. Talia

dum

duci relata fuissent, Ncapoli-

qux

Alhanasii adliuc oratione gu-

sine dubio desolabitur pastore dececlerici

tanorum ille et Sarracenorum exercitum congregans, sanctum Pontificem in jam dicta insula per

Redde (etiam
:

inquiunt)

paslorem

novem

dies expugnavit.

Ludovicus imperator

hffic

nostrum, qui nos

tuetur
si

spirituali ac carnali protectione

audiens,

Marinum prasfectnm Amalphitanum cum

enini

hunc

retinere tentaveris, tibi ex-

templo veniet perditio. 7. Quibus auditis, moerens dux eifectus, primo quidem nt regulus venenatus in eos sibilis irruit Deinde ait Ite nunc ad propria, et post decrela respondebo vobis. Venientcs igitur ad eum
:
:

viginti sagenis (genus erat navium) ad Salvatoris insulam dirigens sanctum virum inde abstrahi sibique deferri mandavit. Heec videntes Neapolitani

exierunt super eos

una cum Sarracenis

navaliter,
:

persecutique sunt

eumdem

procul ab urbe

sed

Deus, qui subvertit Pharaonem, confregit

et illo-

secundo
altaria

et tertio similia

illi

dixere.

Tunc
:

universi

rum
vir

tunc superbiam, et in fugam conversi sunt,

iujperatori delatus, in

flentes regressi dicebant

ad alterutrum

Omnium

Sarracenis captis ibidem et occisis. Sicque sanctus

divinorum templorum exuamus, inferamus(|ue Dei inimico anathema iierpetuum, quod nunquam expietur. Cernens autem illeerga se hujusmodi conspirationem, consilio habito cum sequacibus suis, misit et accersivit prfefatum virum,

Beneventum

maxima

est

honorificentia habilus. Magister vero militum Ser-

gius nolens

effracto gazophylacioepiscopii,

sanctum virum illaesum recessisse, universum thesaucymilia, et res Ecclesiarum,

rum
et

EcclesiiE auferri, sibique exportari mandavit.

abbatem cum clericis et monachis, ac pietate simulata, sub die octavo solvit virum Dei veniamquc ab eo, licet flcte, petens dimisit eum, fratribus ejus retentis sed Deus justus, qui unicnique reddet secundum opus suuui hic vel in futuro, hunc justissime percuht: nam eo loco, ubi virum Dei retrusit, non multum post capUis est
et S. Salvatoris
; ;

Tunc distrahebautur
iniquis

dabantiir.

Sacerdotes Dei contemptui

fiistigali

erant in tantum, ut etiam ex ipsis

surati,

et ton-

nudi per plateas traherentur. Ecclesice Dei,

quae a religiosis prius tenebantur, custodibus dis-

tribuebantur, qui contempta religiositate,

narrabilis et fletus
40. Haec

domum

Dei muneribns mercabantur, et erat luctus ine-

sicuti malefactor .

Imo

et oculis

orbatus

est, et
:

immensus.
ad lladriani papa3 notitiam deEi)istoIam antefalo judici,

mortuus, ut suo loco dicetur. Pergit Petrus

8.

dum
et

Dimisso
tota,

namque

eo, facta est tahs laifitia

venissent, direxit
et

unam

in

urbe

qualis solet fieri in charis mortiiis

ille

ad vitam reductis. Hanc videns

nituit
:

lietitiam, poe-

quod eum dimisit tanien posuit ubique insidias clam, ne quis ad eum ingredi aut egredi auderet: tunc lamentabatur hinc inde grex Dominicus
:

populo Neapolitano, manilans, ut suum Pontificem omniiio reciperent sin autem, anathematis vinculo innodarentur. Qui jussioneni
aliam clero
;

Apostolicam pro

niliilo

computantes, nec Pontifi-

cem

recipere, nec

excommunicationem servare voparte

viduae et pupilli iamentabantur, quia prseco

et

luerunt. Post hisc Anastasius Sedis Apostolica; bibliothecarius

Apostolici
et

tuba Evangelica non audiebatur. Ha3C vir Deo plenus videns, flebat amarissime magis illius ruinam, ut Saulis Sanmel, qnam contu-

obmuluerat,

una cum Casario abbate ex

inqieratoris

meliam ab eo illatam et David mitissimum imiejus rabiem dum sedare non posset nmltis deprecationibus ab eo digressus est, thesaurumque
:

Neapolim venientes eamdem civitateui anathemate innodavere. Vir autem Domiui trislis et lugens et vagus

tans,

dum

pergeret hucetilluc, bestialis

,

illa

Dalila

eum

persequi non desinebat

submittens

fllios Beliai,

Ecclesia^
ibi

signatum annulo suo

:

reliquit, et
sit,

titulum
qui
fe-

posuit hsec continentem

Anathema

absque mea prwsentia vel jussione hanc januam aperire, vel aliquid hic contingere sicque in insulam dictam Salvatoris abscessit. Mox
cerit, vel jusserit
:

virum Romse consUtutum veneno nou dorniit neque dormitat, custodivit famulum siiumab omui periculo, indeqiie vir sanctus recedens, Surrentum perveuit. 11. Quadam vero die, dum in eadem urbe
qui sanctum
inlerficerent. Sed ille qui

ille

insanus, ac

rem prout
:

gesta erat audivit, Dei

cum

Stephano

fratre

suo episcopo resideret, ccepit

:

famulo mandavit, dicens Si vult, ut non eiun j)erse(iuar, rejecto candidalorum regimine, monachicum indumentum assumat, miliique Ecclesiam ad onlinandum sponle relin(|uat, clericos vero quos secum delulit, illico remittat. Ad quem vir Dei dixi Sponsam, quam Deo donanle, suscepi, nulli viventi vivens volens^iuc rclinquam nec ordinandi hcentiam, me superstite, alicui dabo ; monachi schema, illo vivenle, non accipiam: scor:

subito flere amarissime

ejusque lacrymas non videret

cumtiue diu subsisteret, flniri, quffiiiam causa

existeret taiiti Inctus, Stephaiius frater exquisivit.

Cui illico respoiulit vir Dei Ecce misera Neapolis sub aualhemalis vinculo jacet obligata ab uiiiver:

sali et

suiiimo Pontiflce et a
(|Ui)d

mea

parvilate,

si

utris-

que nobis
nerit
:

quid
:

erit

humanuiii est) fiiiis inorte advede ea? (quod ei factum est sicut
obiere
:)

priEdixil

uam eodem anno ambo

Vadam,

HADRIANI
inquit,

ri

ANNUS

5.

CHRISTI 872.

243

Romam, et rognljo summinn Ponlificom, ut eam ai) excouiruunicatione. Quoil ut dixit, per Dominicum episcopum ab Hadriano papa missum, opere adimplevit. Post haec vir sanctus ab
solvat
,

gestat sedes ad instar

duorum testamentorum,

qui

eam gubernant
diversi. Ita

reguntur artus eniin (|uod diiplex populus contine-

et regunt, ut capite

retur

Hadriano papa vale faciens, ad Ludovic. im|)(!ralorem, tunc in Sabiiiis remorantem profeclus, et ab
eo

in ea, nempc Latinus et Grfficiis, qiii seorsuni suos quisque sub capite tameu uno [)eragerent sacros ritus. Pergit vero
:

honore susceptus, et cum eo Roniam regressus, hortatu jam dicti Apostolici cuin imperatore ad Sarracenos expugnandos ei sedi
ingenti
,

cum

13.

Reperiunlur

[ilane in

eatempla priscocon-

quoniam non soliiin a Constantino piissimo principe Auguslorum Christianissimo, sed

stituta aedificio,

suai restituendos profcctusadcivitatem

devenit, in

qua

tertio

kal. Julii

Nerulanam celebravit dicm

Deo dignus
i^st

plures ante annos Christiana inibi religio floruit.

Apostolorum. Peracta niissa,

lare, et perfractusab
et clarus

coepit febribiis anlie-

Siquidem bealissiinus Petrus Apostolorum j^rinceps Asprem sanclissiinuin inibi ordinavit episco-

cadem

infirmitate

pum. Nam

et beati

illius

Agrippini Ecclesia liacte-

Athauasius, et caruea subtractus

ficce,

et

suo Creatori novissimum reddidit spiritom iu

oratorio sancti Quirici,

quod

bissenis millibus a

nionasterio sancti Benedicti in Cassino distat, idibus

Julii, Indictione

quinta, regnante Basilio imp. Con:

nus demonstratur, qui quintus a supradicto Asprem ordinatus est episcopus, quique et patronus et defensor est istius civitahs. Beatissimumque Januarium Christi martyrem postea NeapoIit;e meruerunt habere tutorein quibus annitentibus, prae,

stantinopolitano

Praefatus

autem

venerabilis vir
,

dicta urbs,

Deo favente,

tuta remansit,

manebitque

ante episcopatum vixit decem, et' octo

in episco-

in ffiternum,

quoniam quasi duas

forlissimas bases,

patu sedit annos viginti duos, et in angustiis hujus

saicnli fuit

mensibiis viginti

cum

luio, inde porta-

tus est ad

monlem

Cassinuin

flentibus

sed exuItanUbus angelis.

Quem

omnibus, suscipiens omnis

duoque candelabra splendentia gloriatur se habere supradictos Patres, duabus quasi alis id est, duorum sanclorum fisa preeibus. 14.. In qua laici siinul cum clericis assidue
,

sancta congregatio

illius

monasterii, digne et de-

graice, lafineque

communi

prece psallunt Deo, deofflcium.

centissime sanctissimum ejus corpus condidere in Ecclesia beati principis Aposlolorum, quaj ab Arechisio

bituinque

persolvunt

jugiter

In qua

rege constructa est, et jungitur Basilicaj

rnulta mirabilia

eliam indigeuae et inquilini non circumeundo domos in peregrinorum habitu slipem publice expetunt, sed

sancti Benedicti; ubi exuberant

quo loco cominorantur, omnia necessaria,

ad laudem Domini nostri Jesu Christi usque in pra>sentem diem . Haec Petrus, qui ])ergit
per
dicere de
cffico

eum

qua; desiderantur, abundantissime perci|)iunt. Et juxta pra^ceptum Dominicum piv-efata^ urbis accolaj
potius Lazaros qua;ritant, ut exhibeant largius afflucntiusquc quibus indigent. Idcirco a multis crebro opi^ugnata gentibus, et prius a Wandahs,

tunc ad sepulcrum ejus illuminato.

Eo autem defuncto, impius Sergius fratrem suum pariter Athanasium nominatum in locum ejus ordi-

nandum
isto

curavit sed quaiita mala vice versa ab Alhanasio juniore ipse passussit, qni seniorem sanctum Athanasium adeo acerbissime prosecutus
:

poslremo a Longobardis indcsinenter oppressa per annos ferme ducentos, inviolata perstitit, et invicta ab oinni hostium contusione remansit. Quoniam
CIVITAS HiEC CIVITAS MISEIUCORDI^ EST ET PIETATIS, niNc iNDE VALLATA OMNi BONiTATE. Qiia; crgo me-

est,

inferius suo loco dicturi

12.

sumus.
lceta

NeapolitaiKB
et

Ecclesia;

primordia,

digna prceconia,
S. Athanasio.
Neapolitanffi

Quam autem

ftorens status

maxime snb pulchra facies esset

Ecclesiae, antequam contigerit hoc tempore Sergii labefactam esse tyrannide, ex eodein

habere patronos apud Deum in merito hujusmodi debuit protecUone tutari, ut in bonis exuberet operibus, et acunclis
ruit tot lalesque

exorando
existat

adversariis illa;sa.Ita Petrus

et fidclis testis

qui plane
pietatis,

Petro diacono possumus intelligere, qui in

eadem
de

verax

comprobatur civium

de rebus Athanasii tractatione,

tate ipsa

ista pra;fatus est

qua; in haeredes piopagata, et a posteris civibus in

ipsa Neapolitana Ecclesia, atque in primis de civi:

hanc usque diein latioribus

diffiisa spatiis, largio-

Ita pra;potens et
cturae

amoena

civitas est in striisic

rique cumulafa provcntu, multiplicatis charitatis operibus erga paupercs, eximio fiilgoie nitescit

sciHcet

munitionibus,
iiiteriiis

in

suburbio,
iiulli

et

Christicolarum

degentium religione vigens,

repe-

ut in Hesperia post

Romaiiam Urbem

adeo ut non solum pristinum illum gloriosum conservet pietalis tilulum, sed aucta inagnis accossionibus pauperum omnis generis hospitalium domo-

riatur esse inferior. Eadein ila frequentissimis Ecclesiis

rum cum

decoro cultu Ecclesiarum, miruin in

ac praeclaris anliquaj scilicet et vetustissimae

modum

ea civitas in orbe Clirisliano respleiideat.

:

structurEB adytis,

necnoa

et

monasteriis virorum et

Pergit vero Petrus

15.

pueHarum

referta relinelur, ut

horum

continuis

Quid ergo de structuris diversis diversa

adstruere, vel de priscorum in ea civitate
praedicta ])rodeuntium

precibus nocturnis diurnisque adjuta victrix consistat et tuta.

conamur
narrare

Nain

et

iuterdum binas prtesulum

sanctorum copia ex

urbe
est

tentamiis, quoruin
noslris

conversatio
nu])er

in

'

Ita illorum

temporuni Canonum contemptus ferebat,

et corrupta

crehs? quandoijuidem

tein])oribus

Ecclesiastica disciplina lieri sinebat.

sauctissimus Athaiiasius ejus urbis pnBsul iu cun-

244

HADRIANI

II

ANNUS

5.

CHRISTI 872.
ccenobio degentem abbatem constituit, qui
districtione

Deo, ut ejus non immerito juslorum Actis vila rei|uiparctur bcata, etc
ctis piis opcrihiis cliarus cxtitit

ris in

eos sub regulari

foveret, ad

quorum

Quantam autom

accessioneni

eadem

Ecclesia accc-

quolidianos sumptus Ecclcsiam beata; Luciae martyris in perpetuum cessit habendam cum omiiibus rebus suis. In Ecclesia quoque sanctissimi ac heatissimi martyris Januarii, (|ua3 juxta memoratas

perit etiam in exteriori

cultu

ab ipso Alhanasio,

iilem Petrus inferius sic describit:

Hic itaque zelo frclus divino constituit sacerdotes hehdomadarios in Ecclesia

Domini Salvatoris,

urbis moenia condila,

Magna

a civibus

nuncupatur,

qua? Stepliania vocatur qui in ea continuis dicbus

uhi unus ante tantuni martyrem sacerdos excubabat

:

publicam missam celebrarent sicut mos est Romanaj Ecclesiai, in qua etiam ad eorum sumptus
,

in

ohsequium

ipse

licque

religiosae vita;

monasterium instituit, ilvirum singulareni fratrem

sihi

neccssarios

rerum

dislribuit opes. In Ecclesiis quoet

ordinavit, qui

cum

collato

grege incessanter
etc.

que

heati

Andreae Apostoli,

protomartyris Ste-

Deo juge laudis officium persolveret,

diversos erogari
solitis.

Pergit
iu

phani custodes delegavit, ubi rcs ohtulit ad lumi-

dicere de eleemosynis diversi generis, ab

eodem
de
his.

narium continuationes

(concinnationes) et ipsius

Sed hic jam

satis

custodis sumptus. Ecclesiae vero S. Restituta?, quai

16. Legatio Basilii

a Constantino imp. condita

Joannes, Raptistam
et

est,

connexuit utrosque
,

regem Germania;.
legatio

Eodem pariter anno missaest

Ludovicum Germania^
haec in
,

impemtoris ad

Lndomcnm

Evangelistam
est.

et

custodem
illi

a Rasilio inip. ad
satis,
:

cum

officialibus clericis ordinavit,

resque

ad

regem honorifica

de qua

antiquo

prsesidium eorum largitus

Fecit etiam xcnodo-

chium ad peregrinorum susceptionem, super

dus
alrii Ecclesiastici,

gra-

Chronico a Pithoeo edito Dicto anno mense Januario, circa Epiplianiam, Rasilii Grojcorum iiii|).
legati cum muneribus et Epislolis ad Ludovicum regem Ratisbonam venerunt, alque ei inter ca;tera

cui nonnulla etiam contulit

praedia in insula Salvatoris vocabulo cognoniinata,

quaj a Neapoli vix duodecim distat stadiis, quan-

xenia cryslallum miraj magniludinis auro geni-

quam

multis retro annis a monachis in

cellis

coninco-

misque
pti, et

pretiosis

ornatum cum

parte

non modica

sistentibus in propriis a

singulis voluntate

salutiferae Crucis obtulerunt.

leretur illuc frequenter propcrans, crehra exhortatione illos

Qni honorifice suscecongrua responsione accepta, redierunt ad

admonens,

unum

super

illos

vice [lasto-

sua.

Ilffic ihi.

Anno [)criodiGr,TCO-Romanffl 6365. Anno

JEtk. Hispan.
papffi 1.

910. AnnoHegirc-e

2.59,

inchoato die 6 Nov., Fer. h.

Jesu

Chrisli

872.

Joannis VIII

Ludovici imp. 24. 23. et 18. Basiliiimp. 6.

1.

Moritnr Eadrianus II PP.

Ad

num.

1.

remeavit,

magnum

EpistoI;c voliimen frivolisalle-

Annalista Rertinianus, cujus verba exscripsitconti-

nuator Aimoini, qui perperam cum ipsomet Aimoino confunditur, ad annum dccclxxh scrihit: Adrianus papamoritur,etJoannes archidiaconus
Romauffi Ecclesix, XIX kalendas Januarii inlocum ejussubstituitur. De anno mortisHadriani II intcr

tanquam suh praetcxlu deliberate seiitentia;, Synodo prffisidentium implicatum Apostolica; Sedi super excusatione sua remisit. In quo facto, quia episcopusaRuIgaris expulsum Ejiistola tacente se asserit, ct presbyteri non se pulsos a
gationihus,
Rulgaris, sed ah episcopo (neinpe Grimoaldo) circumventos, profecto duhium, quin mutuae subsit proditionisimago (donec Christus reiium
Grfficis vel

omnes conveiiil, sed nuUus ex anli^iuis dicin ejiis emortualem notavit, nec divinari potest cum Guil;

lelmus Rihlioth. qui ejus Vitam scripsit, asserat tantum illum aimos qicinque scdissc. Enm Vitam Raronius, aliique onuics in fine mutilatam creduiit,

rimator,

et

hanc
ibi

in

cordium in suorum servorum cxamine lucem protulerit), non videtur . Quod

quod

his verbis in libris cdilis terminetur,

Hadriani

de Grinioaldo narrat, sub finem Pontificatus II contigit, referturque a Raronio anno

in iisque iiotetur videri aliqua

deessc:

quia

siiie

superiori
tina

conscienlia Scdis Apostolica),

dicationis oflicium deserens,

commissum
(sc.

sibi prae-

num. 17. At cxtat iii Ribliotheca ColberCodcx Ms. Anastasii num. 288, in quo post
videtur,
legitur,

Grinioaldiis epi-

vcrhum non

Amen

ct

statim

scopus in Rulgariam missus)

Romam

diulissimus

subjicitur, Titulus Gregorii, ut nullus

prmsumat

HADRIANI
principi
-viventi

11

ANNUS

5.

CHRISTI 872.

2A5
a BeneIndeque susceptam

alinm eligere regem,

acqiiivalere

etc. iibi

notatione temporis,

quo Ludovicus imp.

cst.

vox

illa

Amen

videtur voci explicit,

in cujuslibet Trasit,

ventanis indigne habitus

(|ua librarii de

more utebanlur

ctatus fine. Sed quidquid hac de re

pauca in

ea Vita deesse possunt.

2.

Ei

succedit Joannes VIII.

Quanto
Romauuin,

tem-

hoc anno a Ludovico irnp. profectionem Romanam in annum sequentem perperam ditfert, de qua hic tantum notantes ideo tunc verba faciemus Reginonem per haec tempora sEepius in Chronolo,

pore Sedes vacaverit, incompertum, Joannem au-

giam peccare.
5.

tem

liujus

nominis

VIII, natione

A7X

Bona monasterialia

inter abbates ct

mona-

kalcncl. Januarii,

seu decima quarta mensis DeDoniinica cadebat, ordinatum

et

chos divisa.

Mabillonius
,

Sa2C. iv Benedict. part. 2,

cembris

in

quam

in Prajfalione

docet annalista Bertinianus citatus,

cx eo conti-

divisionem

num. 200, ad hoc saculum revocat bonorum monasterialium inter abba-

miator Aimoini
nius aliiiiue

quem

sub Ainioini noniine Baro-

tem

omnes

in die ordinationis Joannis VIII

sequuntur.

Aimoimis ab ejus continuatore distinguenB:ironius aliique ante nostram aetatem continuatorem anonymum Aimoiui Floriacensis monacbi qui exeunte saiculo xi vixit, cum ipsomet Aimoino qui anno miv llorebat,
3.
diis.

conventum qualis in monasterio sancli anno dccclxii facta est, ut legitur apud Dubletum in Antiquit. Dionysianis, et hoc anno in monasterio sancti Germani ajiud Parisios ab Hilet

Dionysii

Quia vcro

duino abbate rcgulari peracta. MabilloniusSffic.

Benedict.
Caroli
part.

iii

2,

pag.

119,

recitat

Prfficeptum

Calvi

pro partitione pra;dioruin in usus

ccenobii sancti Germani,
illa

monachorum
kal. Maii,

quo illam

confundunt, ejiisdemqiie conlinuatoris in Annal. Ecclesiast. annis sequentibus saepe mentio occurrit,

divisionem conlirmat. Charta

Indictione v,

dicitur data XII

anno xxxii regnantc CaS. Dionysii, etc.

visum

est bic nobis,

aliqua de eodeni Aimoino,

Dissertationis de Script.

rolo gloriosissimo rege, et in successione Hlolliarii

iii. Aclum monasterio nempe anno.

ejusque continuatore ac inter|ioIatore, ex Labbeo

in Diatriba, quani tom.
Ecclesiast. suiijicit, in
ii

anno

hoc

itaque Floriacensis ccenobii

Francia)
variis
Historiae
,

mediumadducere. Aimoimts monachus auctor fuit

illa

6.

Bujus
fuit
(jui

divisionis origo.

Hujus
sibi

partitionis

in causa

rapacitas

quorumdam

sajcularium

cujus extant variaj editiones

abbatuin,

omnia monasterii

commendati

temporibus factte. Verum Historia moiniana ab auctore anonymo continuata

polata
fuit.

Ai-

bona

et inter-

convertebant. Id, ut ne in monasteriis sibi subjectis aliquando fleret, Hiliii

usus suos

demum

Aimoinus enim Historiam suam ad annum tantum xvi Clodovei Francorum regis hujus nominis secundi perduxit, et qua3 in antiquis
editionibus post cai^ut 42 libri
quarti

duinus abbas San-Germanensishac partitione consuluit, ut testantur litterae hacde re ab eo confectae. Ejusdem argumenti est Epistola iii Frotarii Tullensis episcopi ad

habentur,
existi-

Ludovicum Pium imp. pro modioecesis

non

ejus, sed continuatoris sunt.

Labbeus

nasterio

Mediolanensi,

Trevirensis,

ubi
Pii,

mat, illum

unum eumdemque
alumnum

ac coenobii sancti
extitisse,
et varias

tempore Fortunati abbatis,

jussu Ludovici

Germani

Parisiensis

Smaragdus

ipsius

monasterii monachis portio-

ejus inlerpolationes in

Historiam Aimoini ab eo insertas enumerat. Quae enim ab initio libri primi

il libri quarti

nem

de abbatia dederat, ut regulariter viverent , Sed Hismundo abbate hanc portionem sibi vindicantc,

ad caput usque

continentur,

eodem
acvi

querelis

ad inqieratorem

tenore decurrunt suntque historico melioris

promisit abbas se

delatis, Frotario per omnia emendare velle

non indigna
libri quarti,

c;etera vero quae

sequuntur a capite 42

ac toto libro quinto usque ad finem,

partim barbara suiit ac ridicula, partim quidem interdum paulo accuratiora, sed ab Aimoini oratione toto cxlo distant.

quidquid hactenus negligenter ex sua parte fuerat actum . Monachis eo pacto, nec aliter assentientibus, nisi illis portio sua redderetur , eoque
pernegante, a Frotario monacbi postularunt,
illis

ut

Quod

ex annalista Berti-

licentiam darct ad imperatoris prassentiam re:

niano

mox retulimus, ex illo in eam continuationem translatum. Quod vero Baronius anno dccclxix,
num.
citat,

currendi, ejusque misericordiam implorandi

centes se magis velle de
et in
falsis

di-

eodem monasterio
et

expelli

imaginum reAimoino Jib. 5, cap. 28, desumptum est ex eodem annalista qui saecuio nono vixit, cum apud Gallos conlroversia de iinaginil)us ferveret. Quare anonymus iste modo falsa, ridicula, et
6G,

adversus vencrationem

peregrinatione et mendicitate vivere, quain

attribuitque

promissionibus ulterius credere

militare

sub

falso

monacborum nomine

.Eorum

postiilatis

annuit Frotarius pncmissisad imperatorem litteris, ex qiiibus hajc Mabillonius rcfert. 'Iliinc eliam
spectat ipsius Frotarii
7. Dies natalis

fabulosa,

modo

vera

et solida, ex aliis

scriptoribiis

embolum
et

Epistobc primae.

desumit,

el res sui

monasterii Dionysiani, ubi sese

genuinus

regni

Caroli.

occasio offert, intexit.

tensi,
4.

De Aimoino iTionacho Pra-

qui boc tempore vivebat, suo loco egimus. Profectio liomana 2

ct seq.

num.

Ludovici Aug. Ad Quia Regino in Chronico, magno

errore

morlem

Hadriaiii papa;

copulat, putavit Baronius

cum anno dccclxxi eum pariter errasse in

Porro Carolus Calvus, post(iuam in laudato Pra)cejito monasterio San-Germanensi bona omnia a Ludovico Pio palre siio concessa confirmavit, qiite abbas monacliis dare debent definit, subdit(|ue Prjcterea decrevinius, ut de villa ipue vocatur
:

Bospatiuin in pago Laudunensi,

quam eisdem

fra-

246

JOANNIS

VIII

ANNUS
locum

1.

CHRISTI 873.

tribus per regife aiictoritatis pra?ceptum, ad

refiijiii,

pietatis

nostrai

clementia misericorditer
i(his

perfidB geutis, qua; quotidie

bus ejusdem coenobii metu ac timore memorafae majora moliuntur in

destructione
sanctcc

conlulerat, in idibus Junii, c|iiando Deus nos nasci

in

Dei Ecclesia?

perinittente ac

mundo

voluit

et VIII

Junii,

quando rex

consentiente doinno rege C:iroio

suis, transtulit

cum

proceribus

regum nos ungi

refectio eis a

in regemsuadigiiatioiiedisposuit,
speciaiiter

corpus pretiosi ac beatissimi Lauin villam quae

alia

Decano

exhilieatnr , Ca-

nomari
dicilur

in

pngum Abrincadinum,
Iii

rolus Calvus anno dcccxxiii in kicem prodiit, an-

Palricliacus ,

Historia
,

ejusdem
reliquias

noque dcccxxix rexapatreconstitutus

iilis

est,

ut annis

translationis ibidem recitata

dicitur

debacchante

ostendiinus,
8.

Translatio S.

Launomari

abbatis.

In

Nortmannorum furore, eumdem abbatem

Sse-

sancli

Launomari Cenomannos
ferocitas et

detulisse, et

cum

culo IV Benedicl, part. 2, png, 216, refertur Historia translalionis sancli Launomari abbatis Gurbionensis,

eorum
a

vesania

crevissent,

monachos

quod monasterium
Illud

erat in dioecesi Car-

nutensi situm.

cum

solo

sequatum

fuisset,

tandem coenobitae Normannorum infestationis metu patroni sui Launomari corpus in tutiora loca traduxere, et
cantensis,

primum boc anno

Patricliacum

in viilam pagi Abri-

Cenomannica eosdem ad Blesensem quod Mabillonius in Notis ad eamdem Historiam anno dccclxxiv factnm fuisse opinatur, aitque Blesensem abbaliam, a qua pendet Curbionense monasterium, hactenus subsistere et monasterium Curbionensenunc prioratum(ut vocant)
civitate

transtulisse,

apppellatam.

Anonymus

simplicem

esse,

hujus translationis Historiam litleris mandavit, de Normannorum grassationibus haec habet Anno ab Incarnatione Domini nostri Jesu
aequalis, qui
:

sex fere leucis ab

vulgo Saint Lomer le Moutier, urbe Carnulum distans, Porro

se-

Launomarus monasterium Curbionense anno

cundo
Christi
Cbil|)erici
dlxiii),

regis

condidit (ideoque anno

cnm jam peccatorum nostrorum magnitudine justo Dei judicio promerente, omnem Neustriam ac poeiie totam Aquilaniam per decem et octo continuos annos longe lateqne Nortmaunorum gens vastasset, ci^itates, castella, et inonasteria usque ad solum destruens, Curbionensis monasteCbristi dccclxxii,
rii

ut habet auctor

anonymus

poste-

rioris ejusVitaj, qua; sicuti

prima in Sa^culo primo Benedict, recitatur. Mortuus est Launomarus anno circiler dxc, ut ibidem in Notis dicitur, Concilium Romanum, de quo anno sequenti

num,

1,

abbas, Guarno

nomine, cuin aliquibus

fratri-

JOANNIS

VIII

ANNUS

1,

CHRISTI

873,

1,

Concilium

Romnnum

imperatoris contra Aldcgisum.

diclione sexla

Annus

in causa

Ludovici

Bedemiinp,

fuerit

salutem reip, quamvis cum multis execrationibus proiatum, His adliortationibus principis
:

ptoris octingentesiinus septiiagesimus tertius, lu-

animus ad rediviva certamina provocatur

ne a suis
contra

tamen
ipse

sequitur

quo

Ludovicus

perjurus diceretur,
procedit,

nequaquam
reginam

Romam

venit, inquil Rcgino,

ibique conventum

tyrannum

sed

cum

celebrans coram suinmo

Pontifice,
est,

mulla

sujier

exercitu dirigit, Adelgisus certis indiciis colligens

Adelgisi tyrannide conqueslns

Tunc a senatu
hostis
et

Romanoruin idem Adelgisus tyrannus alque

reip.
est

bellum adversum se suinmis viribns parari, hostemque se ac tyrannum esse denuntiatum, suoe
nequitise conscius,
in fuga ponens, in

declaratus

bellum etiam
papa

adversus
Dei,
et

metu

perterritus, et

spem

vitaj

eum

decernitur,

Joannes

iinperatorem a

Corsicam insnlam

secessit, ibi-

juramento, (]uo se obligaral, auctoritate

saiicti Pelri absolvit,

atlirmans nihil obesse, quod

esse

ad mortis periculum evadendum coactus fecerat, nec sacramentum

que ad tempus latuit, Ha;c Regino, sed male anno su[)eriore, inde errore captus, quod Joannem papam (ut diclum cst) ante biennium creatuin
putavit,

dicendum

quod contra

qucm

anni

superioris

initio

suffectnm

TOANNIS
dixiniTis in

VIII

ANNUS

1.

CHRISTI 873.

247

locum Hadriani. Sed hsc non ante hunc annum conligisse potuerunt nam Leo Osliensis lestatur, qnod postqnam exivit, undecim circa menscs constiterit Berolis. Aimoinus ' tradit, Joaimem Pontificem compatrem Adelf;isi ipsum Ludovico id optanti reconciliasse, idquefactumhoc
:

habetis, ad Dei voluntatem et vestrum honorem atque ad vestram salvationem contineie possilis et quod Deus vobis adhuc concesserit acquirere, contra omnes homi-

ut

regnum, quod

S. Eccl. et

nes defendere valeatis

Porro h.TC edita poslea novi

in Annalibus a Pitboeo editis.

De ejusmodi Engil-

anno.
2.

berga3 adventu ad Ludovicum, et cessione ab eo

sem.

Eodem anno idem Pontifex pelitum pallium

:

Palliiim missiim

ad episcopvm Colonien-

misit ad recens creatum episcopum Colonicnsem Wihbertum, addiditque has litteras Joannes

papa Wiliberto Agrippinensi episcopo.

Pallii

namde

factapartisregniLothariimeminiteliamAimoinus^ 5. Conventus apud Carissiacum et Francofordiensis. In eodem Codice subjiciebantur ista de conventu a Cirolo facto apud Carissiacum, in quo renovavitcapitulaomniaanteapromulgataadversus

que usus

inter cffitera tantai virtntis est, ut post-

latrones et grassatores, quos et bannitos vocabant.

quam

collatum fucrit, cui confertur,

omnem
;

Sunt hiEc

illa

tempora, quibusCaroIomannus

filius

cahuuniam adimat non quod crimina purget, sed quod tantadebeatesse circumspectio conferentis, ut non nisi his carenti tantum munus conferre pertentet. Unde imperfectus est,
retroactis excessibus

Caroli, congregata

praadonum manu,

Gallias infes-

tabat, quisequenti annocaptus, a palre (ut

est) excajcari

dictum

meruit.

Deconventuautem

ista ibi:

Anno

Incarnationis Dominicae octingentesimo

capitiila quse

cui tantum

donum

aufertur, nec potestesse firmus

septuagesimotertio,regniverodominiCaroli xxxui,

sive perfectus, qui

hujussacri nonfuerit adjumenti

Indichone sexta, ha3c

collatione firmus et integer.

Ac per

lioc

neminem
munere

eodem rege
Carisiacum
et a

statuta sunt in placito generali

profecto

poterit stabilire

vel

aUcujus dignitatis

omnium cum

sequuntur ab apud voluiitate et consensu

,

dono

statuere, qui hujus rehgiosi liabitus

prsefato rege et

ab omnibus

qui prtesentes

defraudatus, ad tanta; |ierfectionis privilegiuni pervenire non meruit, etc. Hactenusibi.

3. Lerjatio

fuerunl, confirmata, ctc.

6. Eodem anno Ludovicus rexGermanife conventuin habuit episcoporum ac comitum Franco-

regem.
tiflce

Joannis papce VJIl ad Liidovicum Hoc pariter anno, ab eodem JoannePonest

fordia) ubi se|)timo kal.

missa

legatio

aii

Ludovicum regem, qua

regiii

dam

et

Februarias, novum quidinexpeclatum accidit, quo omnes, qui

filium nalu

dissolverot qua3

juramento lirmata erant de

aderant, vehcmenter sunt perturbati, cuiu scilicet

Lotharii divisionefactacuinCaroIo.Quifuncti sunt

legalione, fuere

Carolum

ejiis

minimum

malo

d;c-

Formosus episcopus Portuensis,

mone

invadi conligit. Res

gesta ita in

antiquis

et Gaudericus (Jadericus) eiiiscopus Velitrensis. Cujus ha3C supersunt monuinenta in codeiii quo

Francoruin Annalibusenarratur: Cum Ludovicus sepfimo kal. Februarias curiaiii introisset, in pr;Bseiitia illius

suprascripto
Incarnationis

Codice Antonii Augustini

Doniinicaj

Anno

et

oplimatum suorum,

episcoporiini

octingeiitesimo

septua-

viilelicet, et

coinitum, malignus spiritus Carolum

gesimo
Villam,

tertio, Intliclione quinla, alias sexta idibus

filium ejus inininium invasit, et graviler vexavit

ita

Se|)tombris in

placito

generali

apud

Ganduliilii

ut a sex viris forhssimis vix teneri potuisset. Et

;

cum

Ludovicussacranientasuperiusscripta

satis juste

qui eniin regem a Deo electum etordiest

:

disrupisset, el a-quivoco suo itidem

Ludovico

iinp.

natuin decipere voluit, ipsc deceptus

patri

et

qui

secoiijunxissetetsacramenta, qua; superius scripta

sunt, ferri jussisset, Engilberga rogina et legalis
Sedis Apostolicaj,

Formoso

scilicet

et

Gauderico
,

suo insidiose laqueos lendere consiliatus cst, ipse in laqueos diaboli incidit, quatenus ex ipsa vexationediabolica disceret, non esse ccmsiliumcontra

hac teinpestate urgente episcojii omnes ex regno gloriosi regis Caroli hanc professionem iiifrasci-iptain feceriint, etomnes laici
(Jaderico) i)ra;sentibus,

Deum. Rex autem et omnes,quicumillo erant, vehementer conlristati lacrymasfuderunt. Ciimque

tate

duceretur ad Ecclesiam, ut episcopi pro ejus sani-

hocsacramentum
4. B Professio

similiter infrascriptum feccrunt.

Domino

sup[)licarent;

nunc

exili,

nuiic grandi

episcoporum.

voce clamitans,

morsum

se tenentibus aperto ore

Quantum

scieio et potuero, adjuvante

Do-

mino, consilio
terium,

et auxilio,

secundum meuin minis-

minabatur. 7. Conversus igilur rexadaequivocumsuum,

fidelis vobis adjulor ero, ul regiium, quod vobisDeusdonavit, vel donaverit, ad ipsius volunta-

nempe Ludovicum

filium, ait

Videsne,

ofili,

cujus
,

lem

et sanctaj Ecclesiae, et

debitum honorem

re-

dominio vos mancipalis tuque fraterque tuus quando adversum me aliquid sinistre macliiiiari
cogitalis ? niodo intelligere poteris, si antea noluisti,

gium vestrum, fldeliumque

vestruiu salvationem

continere, habere et obtinere possilis.

Sacramentum laicorum.

Quanlum

sciero, et poluero,
et auxilio

adjuvante Doadjulor ero

mino, consilio

fldelis vobis

quodjuxta veritalissenlentiam,niliiP opertum, qnod noii reveletur. Confilere ergo pcccala tua, et age paMiitenUam, et Deuni humihter postula, ut te relaxet Ego eliam quanlum in ine est, indulgen:

Leo

Osl. hb.

I.

c.

38.

2 Aiin. v. c.

30. iu rme.

'

Aiiii.

1.

V. c. 28.

'^

Maltli. X.

248
tiam
tibi

JOANNIS

VIII

ANNUS

1,

CHRISTl 873.
'

tribuo. Irlcm vero Caroliis i)ost sedatam

(iiaboli,

Agil de iisdcm

Aimoinus, quomodo in

eum

ingres-

infestationem

viva vocemullis audicnlibus Ho^c

sus

sit

diabolus, narrans.

retulit, se tolies advcrsfc poteslati tradilum,(iuolies

contra regem conspirationem iuiisset

ibi.

Aim.

I.

V. c. 30.

Anno

periodi Grajco-RomanM 6366.

Anno Hispan. 911. Anno Joannis VIII pap:e 2. Ludoviciimp.

vErae

Hegirffi

260 inchoalo die 27 Oclob., Fer. 3.

et 19. Basilii

Jeu

Clirisli

873.

25.24.

imp. 7.

Adalfjisiis Benevenfi dux redit in gratiam 1 Adnum. 1. Concilium Romanum Ludovici ]mp. in causa Ludovici imp. adversus Adelgisum ducem
.

qua; Ilidrontus dicilur, in auxilium Bcneventano-

rum, qui censiim quod impcratoribus

nus dabant,
illi

FrancicB eatc-

persoluturos se promittebant, quopoterat, inan-

Benevcntanum pertinet ad annuin superiorem, quo illud consignat Regino, cujus verba Baronius
tanien bac in re errassc pcrperamarquod Joannis papa; initium anno Cliristi DCCCLXXi male affixerit. Regino enim in co quidcm erravit, sed non in altero, utcoUigimusexannalista Bertiniano in notatione temjionim accurato, qui
recitat,

niam

aliter

Adalgisum obtinere non

et sibi

davitApostoIicoJoanni compatri Adalgisi,utadeum

quam

ad Campaniam veniret,
liarct.

Adalgisum reconci-

bitralur,

Volens ostentare, quod quasi intercedente

Pelri
vicario,

beati

De quo

ad

annum dccclxxh scribit Hludovicusimperator

:

Vigilia Pentecosten

Romam

venit, et in craslinum
scilicct re-

coronatus ab Uadriano papa (ob parteni

ut idem
annalista

ipsum Adalgisum reciperet. quod nnnquam de illis parlibus rediturus csset, antequam illum caperet, quem revera virtutc sua obtinere non posset . Verum Adalgisum ad imperatorcm Grtecorum defccisse, et extunc imperium Francorum in illis urbiiius
juraverat,

gni Lotbarii sihi a Ludovico Germaniae rege rcddili,

cessasse,

Porpliyrogenneta in
et

Vita Basilii

imp.

jam

rctulerat)

post

celebrata

nuin. 58 loquens de Capuaj

ritus

Bcncvcnti expugna:

missarum solcnmia, una cum co ad Lateranense palatium cuiu pompaequitando coronatus perrexit.
El bostecoUecta (vox ba)c hostis feminini eliam generis erat a[iud scriptores medice et inflma! latinitalis,

VeSoldanus exspectatas ab imperatore (neinpe Basilio) cojiias, obsidionem solvit, et ad propria (sc. in Africam) rediit. Ex coquc tempore urbium

tionc a Soldano inchoata, his verbis prodit

rio)

ut videre est apud Ducangium insuo GlossaRoina iterum in partes Beneventanas perrexit. Etquia primores Italia; Ingelbergam (impcratricem) propter suam insolentiam babcntes cxosam, in loco
illius filiam

easque in imperatoris

illarum prajfecti Romana; rei fideles perstiterunt, (sc. Orientis) obsequio conlib.

servarunt. Idem narrat Porphyrogenneta

dcThem.
2.

ix(I).

Wuinigisi iniperatori gubstituentes,ob-

Ludovicus imp. partem regni Lotharii re-

tinuerunt apiid euindem imperatorem, ut

missum
Ila-

cuperare potrdt.

A num. 2 ad
dccclxxii
ait

5.
:

Annalista Bcrli-

suum
in

ad Ingelbergam miltcret

quatenus in

nianus ad

annum

Hlndowicus rex

liani degeret, et post

illum non pergcrct, scd

eum

GermaniaB apudTrientum cumlngelberga loquens

Italia rcversunim exspectarct. Ipsa autem non obaudiens illud mandaluin, post eum ire matura-

partem regni Lolharii,

cepit,

quam

contra Carolum ac-

neglcctis sacramcntis intcr eos pactis, sine

vit .

Tum

Ubi iste annalisla rem aliter ac Regino narrat. ad an. dccclxxiii idem annalista babet Hiudovicus imperalor Italife in Capua residens, mortuo jam Landuberto Calvo ((lui Adalgisi partes
tuebatur), etpervento patricio imperatoris Grteco-

consensu ac conscientia
tharii,

bominum quondam

Lo-

qui sc

illi

commendaverunt, clam

reddidit.

Unde utrinque sacramenta

qua;

prioribus sacramentis,

cum

fratre

suo (nempe Carolo Calvo) pepigc-

rat divcrsa et adversa inlcr eos sunt facta . Confra

rum cum
(1)

boste

(id

est,

cum

exercitu) in civitate,

vcro Carolus, qui alteram regni Lothariani partein

Vereor ne defectio

illa

Adalgisi ad Graicos,
Ii,

quam ex

Porpliyrogenilo Pagius
;

liic

mcmorat,

gra;ca rnlo asseratiir;

nam anonymus

Salcr-

nitanus a Muratorio rcruin Italicarum tom.

par. 2, col. 264

vulgatus, cop. 123

Iradit Grajcos, qui Ilydronli et Barii continebantur, lepalos

Bencventum (ubi Adalgisius principabatur) et Salernum mississe, auxilium postulantes, etutrimque spretos Ludovicum Beneventum frustra obsedisse, adeotiue coaclum ad propria cum ignominia remeasse, conjuge
vix cohffirere videntiir

fuisse.lbi panler cap, 122, legiraus

ct

nata

Capus

relictis.

Hicc aulem

cum

leconciliatione dc qua hic Pagius.

Neminemvcro

esse credo qui scriptoris hujus, utpote fere coajvi resque regionis

suu; narrantis, fidcm auctoribus citeris sivc rccenlioribus, sive patria remotioribus

non

pra;ferat.

Mansi.

JOANNIS

Vlir

ANNUS

1,

CHRISTI 873.

249
secundum sacrarum legum

occupabat, veritus ne ea sibi eriperetur, exegit ab

episccpis, et laicis in parte a se possessa
tiiius |irofcssionein et

in

medio revocare,

et

consistencxtaiit in

sacramentum, quae
tit.

decreta pro admissis snis judicio niortis addictnm, initiori sententia, ut locum et spalium pcenilendi
liahcret, et graviora

Ca|iitularihus
ptio esl
:

Caroli Calvi

XLiv,

cujus inscri-

admiltendi

facultatem

sicut

Anno

Incarnat.

Dominicae dccclxxii,
in
jilacito

(nnn

dccclxxiii, uti

apud Baroniiim) Indictione

|Tenerali

meditahatnr non haberet, luminibus acdamatione cunctorum qui adfuerunt orhari quatenus i)er:

quinta, quiiito iijus Septemb.

apnii Giiii(1ulfi villam,

nicinsa sjies
foret, et

pacem ohedientiiim de

illo

frustrala

cum

Hludoviciis sacranienta
iti-

Ecdesia Dei ac Christianitas

in

regnoejus,
exitiabili

suficrins

scrijita

disrupisset, et aeciuivoco suo

cuin iiifestatione [lagiuiorum sedilione

deni Hliidowico imperalori se

conjnnxisset, et sa-

perturhari non posset. Est hoc luculentum exem-

Ingelberga
peslate

cramenta, quoe superius scripta sunt, tieri jussisset, regina et legati Sedis Apnslolica;, Formososcilicet et Gaderico iirffisentibus, bac temurgenle, episcopi

plum
4, cogit.

ohstinatae rebellionis in filio et palientiae ac

clementiae in patre.

omnes

ex regno gloriosi

Silvanectemis Synodi
238,
tituli, (|riin(]ue

Carolus

Conventitm

apud Carisiacum
Acta periere, tomo
capitibus distincti;

hanc professionem infrascriptam feceapud Baroniiim legenda, sed ad annum superiorem referenda. Diu adnixns apnd Carolum fuerat Hadrianus II per Epistolas et legatos, ut a Lolbarii regno, t;iiu|uain Lndovico iniperatori ejus fratri jure debito abstineret, idemque nunc missi, non aJoanne Vill Hadriani successore, ut habet Baronius, sed ab Hadiiano ipso (iit
regis Caroli

tanien ix Cnnc. pag.

referuntur singnlarum
recitantur quae a Ca-

runt,et

cselera

Synodi partium
vero Caroli

Calvi

Tit.

xlv,

rolo rege statuta suiit in placito generali a|)ud Ca-

risiacum habito anno Incarn. Dominicce dccclxxih,

regni
et

vero domni

Karoli

xxxiii,

Indictione v

cap. 4,

praecipitur

ut qui

cum Carolomanno

praeteritis

constat
cap. 6,)

ex

Tit.

liii

Capitularium Caroli
scilicet

Calvi
et

regi promittant,

annis tanta mala fecerunt, fidelilatem Et cui aliquid ahstulerunt, aut

et

legati,

Formosus

Portuensis,
;

emendent, aut deprecentur,

ciant.
5.

poenitentiam fa-

Gadericus Veliternensisepiscopi contendebant sed Carolo [lerisuaderi non potiiit. Porro Gmuhdfi villa
sita

eratin Lolharingia ad Mosellam fluvium.

3. Carolomannus jussu patris exccecatur. Ad num. 5. Ideni annaiista ad hnnc annuin de

Carolus
vensi hoc
scribit
:

Normanni a civitate Andegavensi expidsi. Calvus Normannos a civitate Ainlegaanno

ejecit.

Annalista enim Berlinianus

Carolns hostem denunliat versus Brilan-

Concilio Silvaneclensi contra

roli Calvi flliuin bcBC refert
:

Carolomannuni Ca Qiiia

niani, ut Niiilnianni, qiii Andegavis civitatein occiipareut,

mnlli erant in

non autiimarent
ne ad
alia loca,

se adveisus eos illuc

regno Caroli, qui exspeclahant, ut per Caroloinannum adhnc rediviva mala agerentur in sancta
Dei

ituruin

in qiiihns ita constringi

:

non

de quibus regio ministerio cum consilio fldelium suoruin secundum morem praedecessorum ac progenitorum
Ecclesia, et in
aliis

regnis,

Iter possent, aufugerent . Paiilo post cceplum peragens, cuin hoste collecta civilatem Andegavis (in qua Nortmanni depo|)ulatis quibusdani urbihus, eversis castellis, monasteriis et Ec-

suorum, leges pacis Ecclesiae et regni soliditati congruas |>romulgavit, et ab omnibus ohservari
decrevit. Jnhet ergo convocari
episco|ios regni sui

clesiis

incensis, et agris

in

solitudinem redactis

jain

diuturno tempore residebant)

:

fortissima circiimdedit
ullra

apud Silvaneclis civitatem, in qua idem Carolomanniis morahatur quatenus sacros canones,a qiiibus
nuIla,utLeodicit,aiilnegligentiaaut|iriESumptione
licet eis discedere,

ol)sedit, et sape Salomone dnce Britonum Meduanam fluvinm cum liosle Britonum in

ejus
(

auxilio

residente .

Paiicis

inteipositis

Carolns viriliter ac strenue obsidionem Nortmanin

exsequerentur. Sicuti

de illo feceruntdeponentes illuin secundum sacras regulas ab omni gradu Ecclesiael

episcopale ministerium

norum

gyro Andegaviscivitatis exsequens, adeo

Nortmannos perdoinuit, ut primores eoruin ad illuni venerint, seque illi commendaverint, et sacramenta qualia quanlos quaesivil
jussit egeriut, et ohsides
illi

stico. laicali

sibi

communione
el

servata.

Qiiod cuin
il-

quos

et

factnm

fuisset,

anliquus

callidus adversarius

dederint

ut de civitate Ande-

lum
tavit

et suos com|ilices
:

ad

argumcntum

aliud exci-

gavis constitnta die exirent, et in regno suo,

quancon-

videlicet quia

liherius ad noinen et poten-

diu viverent, nec piffidani facerent, nec

sentirent. Petieruut

fleri

tiam regiam conscendere posset, et quia ordinem EcclesiasUcum non baberct, et quia e|iiscoporum
judicio Ecclesiaslicum

graduin amisit, etiam lon-

autem, ut eis in quadam insula Ligeris u?que in mense Februario residere, et mercatnm hahere liceret. Alqne in inense Febriiario
slianitatein

suram Ecclesiasticam licentins amitlere posset. Unde post de|)ositionem ejus complices illius ardentius coeperunt se ei
alios

quicuinque jaiii haptizati esseiit ex eis, et Cbride c;etero veraciler tenere vellent, ad
venirent
:

iterum reconjungere, et quos volebant in socielatem suam abduccre quatenus mox ut locum invenire possent, illiini a
;

eum

et

qui adhuc ex [laganis Christiani

flerivellentipsiusdisposilione haptizarentur. Celeri

vero ab

custodia, in (|ua servahatur, educerent, et

sihi
illa,

regem

constituerent.

Qua[iropter necesse fuit etiam de quibus ab episcopis judicatus noii fuerat,

illius regno discederent, ulterins, sicut dictnm est, ad illud in makiin non reversuri. Post bcec una cum episcopis et populo, cuni maxiina

religionis

devolione coriiora saiictoruin Alhini et

Baron.

ToMus XV.

250
Licini, qu?e
lis

JOANNIS

VIII

A.NNUS 2.

CHRISTT

87-^.

effossatimoreNortmaniiorum de tumu-

enim hactenus Londini manserant,

in Septentriotri-

suis

fntTant, suis in locis

cum muneribus
in

rna-

nem

profecti,
,

cum

aeslalem trans Hiinibriuin

gnis restituit .
6.

vissent

in

Coritanos rediere ac Lincolniensem

tur.

Hoc

Syuodus Gencralis VII

circiter

lathmm

verti-

agrum,
baec

nnno Anastasius Bibliolhecaex graeco in

rius

septimam Synodum
verlit
et
II ejiis

latinum ser-

byemnrunt, ut explicat Allordus Eodem anno (nempe DCCCLXxiii), stBpe dictus paganoruin exeribiqiie

Westinonaslerlensis verba

monem
driaiio

Joanni VIII, sicuti octavam Ha-

citus,

Londoniam

deserens,

ad

Nortbanliiimbros

decessori, dicavil. In Prapfalione ad

perrexit. Qiia regione liosliliter perlustrata, in Lindiseia in vilia

eumdem Joannein VIII ait: Quod ipse iiiluens, nec proprio infirmo corpori parcens, auxilianle Domino annisus sum interpretari Lalinis, indccens et incongruiim censens vestram maxime onmiuin Ecclesiarum magistram, Romanam videlicet Ecciesiani,

qua; Tariiescia dicitur liyeinavit .

Toiktseia

villa,

nunc obscurum oppidnium, ad

sedet,

Trenlam fluvium
in vicino erant,

ut notat Caiiibdenus de
alia

agro Lincolniensi loquens. Parte

Mercii, qui

cum

resistendo
:

eadem Syiiodo defraudari cum videam pooctava niagnilicentissime decorari

sacra" biblidtliecae vestrte,

cario

pacem emendicarunt

non esseiit, praeMerciorum gentes,

dato miinere,

steriori, id est,

inqiiit

Westmonasteriensis,
suiit , ?i6?

cum

praeserlim
nister

cum

cujus milioc,

Danis pacincalae

w?/?jem voce stipenexpressit

veslra

dignatione consisto,
est,

ex

quod

desuper mibi datuin

7.

In

Northumbria

et

debitorsum minislrare . Mercia a Daiiis turbatoe.

dium inlelli;^it werdns lib. 4,

confirinat

et

annuiim tributum, quod Ethel3,

cnp.
eis

sic

Myrcii

cum

foederis

pactum, stipendiaque

Anglia Christiani a Danis vexati fuere, qui

staluunt B.

JOANNIS

Viri

ANNUS

2.

CHRISTI

874.

Joannes papa
couveniunt.

ronam

cum utroque Ludovico

VeSequihir oclingentesimus
et

intervenirent.

Unde datur inteUigi, quod quamvis niemoratus imperator nuilla laudabilia et Deo pia-

se|)tuagesimus quartus Redemptoris annus, Indictione septima,

quo Joannes papa

Liidovicus

imp. Veronam profectis uiit, ubi exspectatus est Ludovicus Gerinaniae rex, atque simnicolloculi suiit.
Haec veteres Francorum
eis

cita fecisset, piurima tamen legi Dei contraria in regno suo fieri permisit. Si enim (ut ca^tera omittam) haeresi Nicolailanim firiniler et viriliter re-

Annales '. Quae autem ab traclatasint, ubiquesilentium. Narratur ibidein

monila Gabrielis arcliangeli (de quibus dictum superiori tomo) (|uae Einardus abbas duodecim caiiitulis coniprehensa ei obtnlit legenda,
stitisset, et

visio facta divinitus

jstis
:

eidein Ludovico regi verbis Diebus Quadragesimae, cnm negotiis sa?-

observare curasset,
remittit

forsitan
est)

talia

iion

pateretur.

Sed quia (utscriptum

culariuni

rerum

disposilis, orationi vacaret,

vidit

quadam

cum modo laliiio allatus est sermone Adjuro te per Dominum noslrum jesum Clirisluin, ut me eripias
:

nocte in somnis genitorem suum Ludoviimp. in angustiis constiUilum, qui eum lioc

impunitum, et solum qui laciunt, sed qui consenliunt

'

Deus nullum peccatum Aposlolum, Non juxta

facientibus,

digni sunt niorte

nierito pcenas luere visus est,

qui (ium

iiotuit, sibi

commissorum

errala vel adsui tein-

monitus corrigere noluit.Ha3c auctor

poris

ab bis tormentis, in quibus delineor, ut tandein aliquando vitam possiin babere aelernam. Hacergo
visione perlerritus, Ejjistolas per cuncta regni sui monasteria destinavit, obiiixe postulans, ut pro anima in tormentis posita, (post annos triginta et amplius abobitu ipsius), suis apud Deum precibus

rerum scriplor. 2. Sarracenorum rex apud Salernum dat posnas sceleris. Eodem anno cnin inagnus ex Afiica advenientium exercitus Sarracenorum Salernum

civilatem sub Guaiferio piinciiie vallasset, diuque

eadein obsidio perdurasset,

cumque eorum pnn-

'

Annal. Franc. a PUha;o edil. hoc anno.

'

Rom.

I.

JOANNIS

Vm

ANNUS

2.

CHRISTI

874.

251

ceps nomine Abdila (ARdila) Ecclesiain sanctonim martyrnm Fortunati, Caii, et Anthes sibi in liabitacnlum dolegisset, et magno eorunidein sanclornin martyrum improperio omne geiins impudicitiae

qiie liberis largitionibus

Dominum placatum
implorare
:

red-

dere, et digiiis devotionibus ejus graliam in nostris

necessitalibus

auxiliariam

Ideo,

etc.
ita

Post recensila cuncta quae donat, iiltimo loco

subscribit
:

snper allare ejusdem

soleret
:

Ecclesi;p, nbi

stratnm
illic re-

Ego Beorredus rex Merciorum intimo

prtccordiis grafias exfolvo

pararat, exercere

accidit, ut

dnm

affeclu animi, totisque

luctantem oppriinere virginem conaretnr, repente sacrilegium ultio divina perculerit, trabe e tecto
delapsa super euin, qua
scelestissimns
:

speciales

omni

exercifui

meo, maxime tamen

et

viris

Ecclesiasficis,

episcopis

abbaliuus,

aliis

cliam

iliacsa

penitns virgine,
e\slinctu5

inferioris

status et dignifatis qui, licet piissimae

et

impurisfimiis Arabs

est in cujus locum Sarraceni alium subrogarunt regem Abimelech ennuchum. Ad miraculi evidentiam declarandam accessit, quod frabs illa procul

memori;B rex quondam Ethelvulphus pater meus per sacratifsimam chartam suam ab omni expeditione militari vos liberos reddiderit, et ab
servitio saeciilari penitus absolutos
:

omni

dignissima ta-

ab

altaris

perpendiculo distans, nonnisi divina po-

men

miseratione
luctuosas

super oppressiones Christianae benignissime compassi, contra

tentia [)otuil in sacrilegum

fanantem immitli. Hfec in dorum principum Beneventanorum apud Ilerempertum in Codice scripto leguntur, ex quibus alia
ad Ecclesiasticos Annales spectantia
delectu

Sarracenumaltare prorebus gestis Longobar-

plebis,

Ecclesiarumque ac monasteriorum destru-

ctiones

nefandissimos paganos in exercituin Domini prompti et

spontanei convenistis, ut tanquam marlyres,

mngno

liabito

Christi cultus

sangnine vestro augeatur,

jtius.

et

Barba-

deprompsimus. Salernitani tandem Dei beneficio, ab ea longa obsidione sunt liberati a

Ludovici imp. exercitu, iisdem Sarracenis iterum
profligatis.
3.

rorum
alia rex
4.

superstitiosa crudelifas effugetur . Haec et

maxiine

Tunc

contigit, ut

amplissimum

illud

mo-

Hoc annoDani lursus invadentesAngliam, Beorredus rex Merciorum post multa proelia tandem
coactns cedere regno,

Beorredi regis Merciorum pietas

et obitus.

nasterium Chroyland ab iisdem Danis sive Northmannis invasum destrueretiir, necarentnr vero

monachi
omnes,
cii

Cum

ut idem inquit auctor,

induenca^teri

tes se sacris et in

vestinientis

tam abbas, quam

Romam

venit, nbi nioritur

afque sepelitur in schola Anglorum; regina vero eum secuta moritur Ticini. H,-bc Ingulphus et alii
veteres res

divini,

choro coadnnati regulares horas otfiposfeaiiue Davidicum psalteriiim ex inministrabantque

frater
et

tegro persolvunt, deindeniagnain inissam ipse do-

Anglorum prosecuti.Cominendat
Diploma donationis nb eo
:

piefa-

minus abbas celebrat

fratres Ogelredus,
et

tem

regis

factte

tunc

Elfretus diaconus, fraler Savinus subdiaconus,

monasterio Cliroyland ex his, qu in eo praefatur, et claudit orationem sic enim cjus exordio Beorredus largiente Dei gratia rex Merciorum
:

Vulricus

pueri ceroferarii.

Cnmque

omibus provinciis

et

poinilis
et

earum nniversam

completa missaabbas, et ministri sui praemysteriis communicassent; irrumpentibus Ecclesiam paganis venerabilis abbas super
dicfi sacris

Merciain inbabitantibns,

fidem Catliolicnm conservantibus faluleni sempiternam in Doinino notibus,

sanctnm

alfare

per

mannm

crndelissimi

regis

Oschetuti, verus inartyr, et Chrisfi hostia

tur, niinistii circumstanfes

immola-

stro Jesu Chrislo.

Quoniam peccatis nostris exigennianum Domini super iiosextensainqiiotidie

:

omnes per Barbaros

capilibus detrimcali, etc.

Pluiibns agit auctor de

cum

virga ferrea cernimiis nostris cervicibus im-

strage

monachorum,

et

proculiatione sacrorum,

minere
sanctifi

necessarium nobis

et

salubre arbilror, piis

monasferiique deslructione, necatorumque coinbustione.

matns

Ecclesiae precibus,

eleemo.synarum-

252

JOANNIS

VIII

ANNUS

2.

CHRISTI 874.

Annoperiodi Graco-Romanae 6367.

Anno JErs Hispan. 912. Anno 261, Joannis VIU papaj Ludovici imp. 26. 25.
Hegirae
3.

inciioato die 16 Octob., Fer. 7.

Jesu

Chrisli 874.

et 20. Basilii

imp. 8.

Moritiir Beorredns Mercicerex.

Ad num.
:

3.

buriensis
((

lib.

2 de Reg. cap. 4,

litteris

mandavit

Ingulphus in sua Historia pag. 26, scriliit Beorredus rex Merciorum, cuni rex Alfrediisiii Adelyngiaadliucmoraretur,etpaganiaii.DoininiDCCCLXXiv redeunles in Merciam apud Ryp:idium (vulgo,

Continuis novein annis

cum

hostibus
illusus,

compu-

gnans,

modo

incertis foeileribus

modo

in

illudentes ultus, ad
est,

hoc tandem inopiae coactus

est,

ut vix tribus pagis in tide vigeutibus, id

Repton, in agro Darbiensi) liyemarent, nionaste-

Amptescliire, Wilteschire,

Somersete

etiam in

riumque celelierrimum, omniuni regum Mercio-

rum

sacratissimum M.iusoleum, funditns destruxis-

insulam qunmdam, paluslri uligine vix accessibilem, vocahulo Adelingiam, refngerit . Satius
esse existimnvit sapientissimus princeps milites et

duobus annis regnasset, totanique terram Angiia; in omni suo aiigulo cfedibus et rapinis vastatam Barbarorum videret; vel de victoria desperans, vel lot laborum labyrintluim
sent, et ipse yiginti
fastidiens,

duces suosa

Danorum

furore illa^sos servare,

quam

cum

potentissimo jain

hoste congredi. Est in So-

regnum
est.

reiiquit,

et

Romam

petens, in

paucis diel^us defunctus, ibidem In scliola Anglo-

merselano agro locus, ubi Toniis fluvius, Pedredo flumini sese insinuat, amnicam insulam efficiens, ob pnludes circumjacenles satis inacessus. Eo igitur Alfrediis
et

rum

sepultus

Uxor

cilo
et

virum

secuta, in via

nobilissimus quisque, qui

:

Danorum

versus

Romam

moritur

Ticini sepelitur.

Cui

servitutem

horrebat secessit
;

et

quia per aliquot

regnum Merciorum subrogatus per Danos quidam servorum Beorredi regis (nomine) Ceolvulphus, Anglicusgenere,sedBnrbarus impietate B. De Ceolvuliilio anno sequenli agemus. IJbi
successit in

annos ibi latuit exinde Saxones, locum Aetheliti' geij, hoc est, nobilium insulam vocaverunt. Nunc vulgo Athelney dicitur, ut notat Alfordns ad hunc
Chrisli

annum num.

2,

qui addit, Alfredum inteinfelici forluna,

;

Beorredus seu Burrhedus Mcrciornm rex vidit, non solum civium tecta sed etiam Ecclesias ardere, eX Repa7iduni coenobiiim celeberrimum eversum, non modo tempori, sed etiam rcgno cedendum
censuit, et bonis

rim
sis

varia, sed
illis

pleruinque

paludo-

mcenibus sese continuisse eo fere modo, quo olini Marius in Italia inter Minturni lacus se
continuit.
3. Concilinm Duziacense II. hoc anno Goncilium Duziacense

omnibus exutus Romam perrexit. Ethefwida Merciorum regina, andito niortis ejus nuiitio, cullum regium abjecit, etmoiiialem induit in urbe Ticinensi, ubi mortua est anno dcccxc, juxta Westmonasteriensem, vel anno dccclxxxix, juxta Ethelwerdum lib. 4, ca[). 3, et Vigorniensem.
Quare Inguiphus in bac circumstantia peccot. Beorredi regis celebrem donationem Ecdesiic factam, cujus meminit Baronius, ad annum dccclxviii ad quem pertinet revocavimus. PrBeterea anno dcccv,

Celebratum
JI,

e3t

cujus supe-

rest Syiiodica Epistolaad episcopos Aquitnniae data,

et

tom.
:

IX

Concil.

pag. 238 recltata, cujus initio

legitur

Sancta Synodus plurimarum provincia-

ruin, nutu divino et sanctione

gloriosi,

domni

Caroli regis

somum

apud Duziacum secus miinicipiiim MuRhemensis parochiae, in Dei nomine anno

dccclxxiv, Indictione
.
vii, idi-

Incarnat. Dominicffi

bus Juniis convocata

cesta conjugia, et
siones, qusa
tur,

Celebratum

fuit

contra in-

num.

4,

manam mortemque
Reg. cap.
4,

Baronius Beorredi regis profeclionem Rocx Malmesburiensi lib. 1 de

rerum Ecclesiasticarum pervaduo malain Aquitania valdegrassabangravitas

in

memoriae lapsu

refert,

quas ibidem ad

quorum

laudata Synoilica variis

hunc etiam annum

transferendas esse

monui-

tum

mus. ^.Alfredusrex Occid. Saxonum per annosix Ad num. 4. Excidium pugnat adversus Danos.

sanctorum Patrum locis, tum variorum Conciliorum actoritatibus ostenditur.

Scripturaj et
4.
1)1

co poEncc de sacrilegis sim/ttw.

caiisa

In

eadem Synodo actum eliam de

et Bertha; ac

Dudce mo-

monasteriiCro?//aH(//ffi, cujus inentioncm facit hoc

nachic ab Huntberto \)resb^^lero sacrilege corrupla;

anno BaroniuscontigitannoDCccLxx,dequoibidem egimus. Sed de Alfredo seu AlvredoOccidentalium Saxonum rege hic notandum quod idem Malmes-

Erpredce sceleris consciariim. Judicasacrilegii

tum

est,

Ilunlbertum

convictuni,

vel

confessum, Synodali judicio a vicariis Synodi de-

JOANNIS

VIII

ANNUS

2.

CHRISTl 874.

253

ponendiitn, et per missos rep;ios in longinquam terram ac periietuum exilium, jnxta impcratorum

nensis apud Attiniaciim kalend. Julii facta. Carolus

regum anliquas leges et consuetuilincs, amandandum, et in aliquod monasterium, inloco exilii, detrudcndum ad agendam poenitentiam, laica tantum ipsi communione servata. Dudam secundum
et

enim rex coram eo

dum

in Attiniaco

[)alatio

hoc anno

erat,

ille se

reclamavil, quod Tyrsus presby-

ter Cordul)ensis in Ecclesia inlra

vitalis (sc.

muros

i|)sius ci-

Barcinonensis)

sila

seorsim convenlus
civitatis
et

agens paene duas parles ex decima ipsius

sibi

regulam

sancti

Benedicti

castigandam

esse,

et

usurpal, et sine

illius

licentia

missas

bap-

seplenni pcenitcntice subdendam. Berthce vero et

hsleria in
Pollicitus

eadem
est

civitate prcesuinit celebrare,

Erpreda
gis

flagilii

consciis per tres

poenitenlia imponilur,

annos el dimidium postquam, sicut Duda, virSancti

Carolus, in[)craturum se

etc marchioni

fuerint

casligatae.

Benedicti regulam
:

regionis ilUus, ut presbyterum illum ad ofliciuin revocet, et quoad decimas jussit, ut Conslitutio

Concilii

Patres his verbis

commendant

Ha?c a

observetur, quae extat in libris Capitulariura re-

sanclis canonibus,

anlequam

S. Spiritus per B. Be-

gum.
7.

nedictum, "eodeni Spirilu, quo et sacri canones conditi sunt, regulam monachorum ediderit, de

Salomon
et

Britannice

Annalista Burlinianus refert,

dux occiditur. Salumonem Brilonum

hujusmodi snnl decieta . El inlVa Ca'terum (|Uoniam eadem regula sanclo Spiritu promulgata,
:

ducein
tonuin

Wicjonem ejus fllium a |)rimoribus

Francis,

Bri-

et laudis auctoritale B. papa;

Gregorii

inler cano-

nicas Scripturas et Catbolicorum

est

leneri

decreta, etc.

doctorum scripla non tamen sanctiis Gre-

quos valde alflixerat, occisos fiiisse. Post Salomonis mortein Pasi/uiramus et Wrfandus duces qui euin dolo inlerfecerant, de
et

princi[)atu
Christi

inter se decertarunt, ut fuse ad

hunc

gorius
ea

eam Scripluris canoiiicis squiparavit, nec mens fuit Galiicanorum prsesulum, sed Scri-

Patrum doclrinae, alque canonibus Spirilu Dei condilis maxime coiisenlaneam jiidicarunt tum S. Grcgorius, cumantistites nostri,
pturae sacree et SS.
uli inquit Natalis

annuin narrat aimalista Melensis, qui subdit bella ista civilia diu in Britannia durasse, tandemqiie omnem eain provniciamcessisse Alunoqui eam
stretiue fjubernavit.
8. Basilius

Alexander

Saec. ix et x, part. 1,

cap. 4, 24.
5.

Hist.

Concilhim Ravennatense. Ravennat. refert Joonnem

Rubues

Porphyrogennetus in Vita Basilii imp. num. 94 loquitur de Judceorum conversione ab eo

ciirat.

imp. JudcEorutn comersionem pro-

lib.

Vlll hoc anno

Symeon

procurata iniperii aimis septimoet octavo, ul nolat logolheta in ejiis Vita n. 10. Haec Porphyrogennetae verba
:

Ravennce CGWsenium lxxiv episco|)orum coegisse, in eoque iilem inter Ursum ducem Venetiarum, et
/*e/rwi patriarcham

Nam

Gradensem comiiositam esse. Senatore episcopoTorcellanomortno, Petrus

tem incircumcisam quod in ipso fnil, in

genairretiit.

Ante omnia Jiidaeorum genet duro corde ac cervice,

Cbrisli

obsequium verbi

sa-

palriarclia consecrare Dominicnm Altinatis monasteriiabbateinabnueral,quod sibi viriliasuccidisset.

Jubens eniin, su;e religionisargumeiitis allatis, dis|)utationis aleam experiri ; ac vei sua firma ostendere, el quibus contradici non possit,
aut |)ersuasos Ciirisluin Legis caputesseac |)rophetariim, et Legem uinbras ty[)um [)r,Tluli?se, qua;
solis

Petrus a duce perteiritus causam a Pontitke cognosci

poslulavit.

Pontifice

autem Ravennatem

profeclionem ineunle,

illnc eliam accessit Hendelmnriis Aquileiiiisis palriarclia et Leo Crapulensis

radiis

ingruenlibiis

dissipatiir,

ad

Domini

ejnsdem provincice, tamen qiioniam advenere confeclo jam conventn, cominunione privati
e[)iscopus, C8eteri(|ue episcopi

Ravennam
sunt.

advocati. Qiii

doclrinam accedere, ac baplismum suscipere; [)roposilis eliam |)raemiis ac honoribns, his qui se Clirislo adjunxerunt, [^riorumque vecligalinm onere levaturum |)ollicilus, atque ex obscura faece
nobiles ac honoratos facturum, inullos, ablatoqiiod
im[)osiluin

Quanquam haud ita

lUu posl ducis precibus

restituuntur Ecclesiae Torcellana) bona, Doniinico

habent

ca>citalis

velamine, ad Christi

tamen permissa . 6. Decretum Caroli.

In Capilularibiis Caroli

fidem attraxit:

quanquam

|)Ierique

rursum, post

Calvi Tit. 4G recilatur i'eclamatio episco[)i Barcino-

iinperatoreme vivis exemptuin, ad vomilum euuin ut caucs reversi sunt.

254

JOANNIS

VIII

ANNUS

3.

CHRISTI 875.

JOANNIS

VIII

ANNUS

3.

CHRISTI

875.

i.Ludovici imperatoris obilus etlnudes;ubi Reileinptoris aniuis de conversione Slovonim. octingentesimiis septuagesimus quintus Inriictione

sed

regem

(iermanic-e
sit,

Ludovjcum
de Slavorum
:

Caroli

Crassi

fratrem. Qiiidquid

conversione

hoec in Annalibus habet

octava sequitur, quo mense Augusto, Liulovicus

antiqna

relatio,

Tradit etiani veterum quod temporibus Lndovici secundi,

sitientes,

lum
sii,

imp. moritur, cujiis corpus Mediolanum translaest, atqne sepultum in Basilica saneti Ambroubi
et

egressi fuerint de Corbeia monaclii sanctitate insi-

gnrs,qui Slavorum salutem

riint seipsos

impende-

Epitapliium ejus sepulcro inscriptum

ad subeuiida

pericula et morles pro

legitur iu liunc

niodum

legatione verbi Dei. Peragratisque niultisSlavorum

provinciis, pervenerunt ad eos, qui dicunlur Rani,

D.

P.

M.

sive

Rugiani,et habitant in corde maris. Ibi fomes

Dei

HIC. CVBAT. ^TERNI. HLUDOVICVS.

C^SAR HONORIS.

est erroris et sedes idololatriae. Praedicantes itaque

^QVIPARAT. CVIVS. NVLLA. THALIA. DECVS.

NAM. NE. PRIMA DIES. REGNO. SOLIOQVE VACARET.
HESPERliE. GENITO. SCEPTRA RELIQVIT. AVVS.

verbum
in

cum omni

flilucia.

oinnem illam insufundaverunt

lain lucrati sunt, ubi etiam oratoriiim

QVAM

SIC.

PACIFICO. SIC. FORTI. PECTORE. REXIT.

VT. PVERI. BBEVITAS VIKCERET. ACTA. SENEM.

honorem Domini acSalvatoris nostri JESuChristi, et in commemorationem S. Vili qui est patronus Corbeiae. Poslquatn autem per!i;iltente Deo, mu,

INGENIVM. MIRER. NE. FIDEM. CVLTVS. VE. SACRORVM.

tatis

rebns, Rani a

fide defeceriint

statim

piilsis

AMBIGO. VIRTVTES. AN PIETATIS. OPVS.

HIC. VBI. FIRMA.

sacerdotibus ntqiie Cliristicolis, religionem verteiESTAS.

VIRVM MV^DO. PRODVXERAT.

runtin snperstitionem.

Nam

sanctum Vitum,quem

IMPERII. NOMEN. SVBDITA. ROMA. DEDIT.

ET.

nos marlyrem ac servum Cinisti confiiemur, ipsi pro Deo venerantur. creaturam anlepnnentes Creatori.

SARACENORVM. CREBRAS. PERPESSA. SFCVRES.

LIBERA. TRANQVILLAM. VEXIT. VT. ANTE. TOGAM.

Nec

est aliqua barbaries siib caelo, quae Chri-

C^SAR. ERAT. CjELO. POPVLVS. NON. C^SARE. DIGNUS. COMPOSVERE. BREVI. STAMINA. FATA. DIES.
NVNC. OBITVM. LVGES. INFELIX. ROMA. PATRONI.

sticolas et sacerdotes

magis exhorreat. Soio nomine

etiam

S. Viti gloriantur, cui

templnm

ac simulailli

crum amplissimo

cultu dedicaveriint,

OMNE. SIMVL. LATIVM. GALLIA. TOTA. DEIIINC. PARCITE. NAM. VIVVS. MERVIT. H/EC. PR.EMIA. GAVDET.
SPIRITVS. IN. C^LIS. CORPORIS. EXTAT. HONOS.

tum

deitatis specialiter attribnentes.

primaDe omnibus

quoque

provinciis

Sclavorum

tur, et sacrificloruni

illic responsa petunexhibentur annuae solntiones.

Sed nec mercatoribus, qui forte ad

Hoc Epitaphium, sed

elogium, ubi
ait
:

praeclarius de eo Reginonis
iste

lerint, patet

Fuit
,

princeps pius et mise,

ricors, justitia; deditus

simplicitate purus

Eccle-

illas sedes appuvendendi vel emendi, nisi prius de mercibus suis deo ipsorum pretiosa quaeque libaverint, et tunc demuin mercimonia

ulla

facultas

siarum defensor, orphanorum

et pui)iIloriim Pater,

foro

publicantur.

Flaminem

suum non minus

ergo tempore, quo

eleemosynarum largus
saeculi, et

largitor, servoruin Dei

hu-

quam regem

venerantur.

Abeo

milis servitor, ut juslitia ejus nianeret in saeculum

cornu ejus exaltaretur in gloria. Haec

Regino. 2. Qua; autem sub Ludovico secundo de conversione Slavorum narrat' Helmohlus, nullo certo
ejusiiem apposito anno, hic in flne sunt descri-

primo fidei renuntiaverunt, haec superstitlo apud Ranos perseverat usque in hodiernum diem.Haec Helmoldus, qui his subjicil' de conversione Slavorum sub Ottone Magno facta, deque episcopatibus quinque erectis, post Magdeburgensem deque cpiscopatu Aldenburg, cui primus Marco est datus
,

benda, sed fortasse ipse dum Ludovicuin secundum nominat, non imperatorem intelligere voluit,
Helmol.

episcopus

qui

populos Obotritorura

ad

fidem

Christi conversos, baptizavit

tempore ejusdem Otto-

1.

I.

c. 6. et

1.

ii.

c. 12.

Helmod.

1. 1.

c.

21.

.TOANNIS VIII
nis primi.
erit.

ANNUS

3,

CHRISTJ 875.
,

255
orationum
,

Sed de

liis

siio

loco inferiiis

dicendam

confugiant ad arma spiritualia

niornin, et cailerorum
fide
titer

jejuet

Hic inodo de his,

:

quffi

snb Ludovico secnndo

(juae

bonorum operum,

in

gesta dicuntur

cujus obitum

secuta sint,

jiroprii

regis Caroli Calvl, licet absentis, for-

hsec accipe ex anliiinis

3.

Francornm Annalihns:
coronafur
iniperalor

iiersistant,

Carolus

Calons

libere de suis erralis

nec oves suas deserant, regesqne moneant, et si parere nolint,

,

Hoc ui)i C.uohis(feiiior scilicet, Joanne pnpa. co^nomento Calvns), Gaiii;c tyrannus comperisset,

legiaun Itali.e invasit, et omnes tliesanros, quos invenire potuit, unica manu collegil. Unde Lndovicus rex iratus Caroiomannum cum exercitu per Bijoariam deslinavit in Italiam ipse vero
illico
,

excommnnicent. Quod eos posse facere miiltis sanctoriim Patrum exemplis probat. Haic est summa Epistola; plane longissiinre. At non inanes nain Ludovicus fiiisse preces declararunt eventa ubi Nalalem Duiiiini celebravit Atliiiiaci, ut idem
:

qui siipra Aimoiiius testatnr,

6.

iii

Germaniam

rediit.

jnncto a'quivoco suo Lnddvico

cum manu

valida

regnum

Caroli ingressusest, ut euni de Itaiia exire

compelleret. Exercitus antem, qui regem sequebatur, versus ad praedam, cuncta, qna3 invenit, diri-

Interea Enqilherga Aucjnsla fil monialis. vero Engilberga Angusta viro deslitula, ingressa est monaslerinin monialium Brixiae prolltentium, ibique religioiiis babitum sum|)sit, ad qiiam'

puit aliiue vastavit. Carolns

vero audilo Carolo-

manni advenlu

in Italiam

primo, Clausis Alpium

se defendere nititnr, seii niliil profecil. Carolomannus enim loca accessu dilticilia cuin suis pra3occupavit. Ille vero, dnm negotium ferro decernendum

Joannes papa Epistolam scripsit consolatoriam de imperaloris obitu , cujus vice Cbristum ipsum sponsuin per monasticam professionem accepisset:
vici

timuisset (estenim lepore timidior) ad calliditatem

solitam

convertitur.

Nam aurum

et

argentum,
paterna

vero ejus causa ad Carolum filium LiidoGermani;e regis, qui ejus thesaurum, quem suslentationis suae causa in eodem monaslerio conservasset, manu violenta diripuisset, nionens eum, aliam
"^

gemmasque
lomanno
fldelilate
Italia cilo

preliosas infinilae mnltitndinis Caro-

quod

nisi

intra spalium

sexaginta dierum resliexisterel. I|)sa vero

oblulit, ut

eum
et

sibi placaret, et a
,

tuisset,

excommunicatu?

Au-

segregare

potuisset

juravilque se de
fratris sui jndicio
,

gustasollicita valde fuil,ut pro viri aniina Joannes

exilurum,

Lndovici

illud

regnnm disponendum servalurum

illius

si

Caro-

papa rogaret Deum, quod Pontifex se jiigiter facere testatur, cum ait' Qiiia multiim devotione et
:

lomannns inde
promissionibus

discederet. Qiio inde discedente, et

meritis, alacritate (ac charitate)

dominum

senio-

credente

ille

quEecumque

pollicitns est, meiititur, et

quanta poluit velocitate

memorise Ludovicnm quondam Christianissimum iinper. spiritalem filiiim nostrum

rem

divae

Roinam profeclus est, omnemque senatuin po|iuli Romani more Jugurthino corrupit, sibique assoetiam Joannes papa votis ejns annueus, corona capiti ejus imposila, eum iinperalociavit, ita ut

dilexi

nullatenns pra>termittinuis ejus

orationibus nostris apnd
et

in sacris tidie

memoriam Dominum quofactiiros esse

:

fjicere,

quandin vixerimns,
Pontiflcio

scilote. Et alia ad ipsain item Epistola*

Quia,
fieri, et

rem
sui

Augustum appellari piaecepisset. temporis rerum scriptor anonyinus.

,

et

Ha!c

inqnit, intimasli

nostro

anniversalem

niagnae recordationis

domni Ludovici imp.

i.

Ludovicus rex ab

invfisioiie GallicB recedit.

ut pro eo proprias orationes celebraremus rogasti

Interea
et

qiii misit duos filios suos Ludovicum Carolomannum, adversus fratrem Carolnm Cal-

gaudemus,

vum cnm

Italiam invadentem Ludovicus Gerinania) rex

exercilu descendit in Gallias
,

eas(|ne deva-

et iinpigre suo pro merilo modis omnibus faciemus. Qiiod aulein ad coronam imperii Romae acceptam perlinet, sic habeto 7. Qiiomodo dicta coronatio Caroli fnerit ex:

stans Attiniacum

usque pervenit

ut' Aimoiiius

pleta.

Defuncto Ludovico

iinpi'rat.

mox

ut iilem

temporis hnjusauctor testatur.

Quo quidem anno

Joannes Pontifex Rom. accepit, deceriiit honorificain legationem ad

Hincmarus Hliemeiisis episcopus, sollicilus pro regno Caroli, ad avertendiim hnjusiiiodi flagellnin
Epistolam scripsil ad subjectos
exlat
in EcclesiiB. Est
sihi episcopos,

Carolum regem Francorum.

Delecli sunt ad hoc qnatiior episcopi, neinpe Jadericiis Velilrensis,

qu;e

Formosus Portuensis, Joannes

Seiionensis
,

Codice bibliolbeciE calhedralis

S|)ireiisis

Alalrinus, et Ansegisus
debereiit

qui invilare

numero

qiiinta iiiter

novem Hinc:

ipsum regem Romain ad Limina Aposlo:

mari descriplas

ibi Epislias.

Ejus

iiiiliiini

lorum, (|Uo coronaretiir im[)erator

lus,
sic

pariiit
id

Caro-

Hincmarusepiscopus
fratribns et
dicectseos.

et

plebis Dei fainuliis,

Romamqne

se contnlil.

Quando

acciderit,
:

dilectis

venerabiiibus episcopis Riie-

accipe ab Ainioino liujus temporis scriiitore"

,

mornm
luit, etc.

De comniuni anxielate

nostra,

Caroliis Romam,invilaiite pa[)a Joaiine

et deciino sexto kalend. Januarii

[lerrexit,

de qua exiguilatem

meam

dileclio vestra

consu-

ab eo

cnm m;igna
anno
die N;iliviet pre-

gloria in Ecclesia sancti Pelii susceplus est,

:

Porro ejus hujusmodi est argumentum Gum, Lndovico secundo imperatore morluo, Ludovicus Germania! rex vellet invadere Franciam,

oclingentesimo septuagesimo sexto

tatis

iii

Domini. Idern Carolus B. Petio multa

tiosa

munera
Ep.

offerens in imperatorein est unctus,

Hincmarus suadet episcopis

'

suis sutfraganeis

ut
'

Aim.

hisl.

Franc.

I.

v. c. 32.

Joaii. fiapa
<

xi-iii.
.\iin.

I.

"-

Ibid.

Ep. xlii.

Ibid.

Ep. lxxxvi.

Ep. xci.

''

V. c. 31.

, :

256
et

JOANNIS

VIII

ANNUS

3,

CHRISTI 875.
ipse confirmavit, pari

coronatus ac imperator Romarionim

i|isius

est appel-

qnod

conscnsu omnes con-

latus. Haec Aimoiiuis, qniannosChrisli a die natali

firmavimus.
a Caput secundum. Sicut dominus Joannes papa sanxit, conveniente et consenhente et concedente domino ac glorio-issimo Carolo imp. semper

factnni

dicit

numcrans, non a kaloniiis Januarii, id anno octingentesimo septnaffesimo

descrilientur.

sexto, cujus coronationis Acta recitata in Concilio

Ticinensi
,

anno sequenti suo loco

est

Augiisto

Porro

lia>c

Joannis legalio ad Carolum in Galiias

nonum suam vicem

Ansegisum venerabilem episco[)nm Setenere, el primatum ei Galliae

missa lon^e diversa

ab

ea, qua:)

ad Concilium Pontigonense deiata

est,

anno seqnenti quam lamen

simnl confundit vetns historicnsOdorannus monachus Senonensis in Annalibus, cuin haec habet
8.

Sancta Synodus, qnse in nomine Doinini

vocatione domini Joannis ter beatissimi ac universalis papte, et jussione

domini Caroli perpetni Au-

gusti congregata est in loco, qui vocalur Pontigonis,

anno Incarnationis Dominica! octingentesimo septuagesimo sextd, Indictione IX, regni priefati invictissimi

et Germaniaj contulit in evocanda Synodo, et definiendo canonice, si quaelibet insurrexerint necessaria et nos unanimiteromni devntione laudamus. Et ut ita ipse primatiim teneat Galiiae, et Germaniae decernimns, et sancimus, cuncti^pie successores ejus in propria nrbe. Hactenus Odorannus. De quo monemus leclorem, excer|)sisse Odorannum ex Concilio Pontigonensi, quae spectant ad historiam, [)raelermisisse reliqua.Cteterum non eo,
:

quo

refert,

ordine res gest;e

siint, ut

prins conti-

imperatoris trigesimo septimo, imperii

sexto lialend. Augusti, haec

autem primo, decimo

capitula, quae subter
9.

annexa sunt, constitnit. Capnt primum. Obennte Ludovico

regebat,

Concilium Pontigonense, inde vero secutani Caroli comnationem, nam secus accidit primo videlicet coronatum Romae praesenti anno,
gerit celebrari

qui
ter

imperii

Romani jura

domnus Joannes

beatissimus papa per Jadericum Velitrensem, For-

NataliDomini dieCaroIum imp.;sequenti veroanno celebratiim esse i|)sum Pontigonense Concilium; dictamque legationem missain ad Carolum a Joanne
papa, ut

niosum Portuensem, Joannem Aiatrinum, necnon per Ansegisnm Senonensem venerabiles episcopos, domnum Carolum tunc regem, ad Limina sanctorum Atiostolorum iiivitavit, euinque Ecclesiae ipsius defensorem, aucloremque eleyit, imperialique diademate corouavit, eum solum prae cunctis specialiter eligcns, qui
ret.

eum

vocaret in Urbein, non autem celeConcilii causa.

brandi

dicti

Nam,ut

Acta docent

ejusdem Ponligonensis

Concilii, quae

apud Aimoi-

num
fuisse

extant, aliam et ab hac

omnino diversam

Romani

imperii sce|itra tene-

legationem ad dictum Coucilium a Joanne iTiissam apparet atque idem Concilium [lost coronalionem Caroh habitum esse, ipsa Acta signifi:

Cujus sacris instilutiouibus pro debito parentes,

cant.

Acno

periodi

Graeco-Romana

6368. Anno

JErx Hispan. S13.

VIII papae 4.

Joannis

\nno Caroli

Heiira 262, inchoato die 5 Octob.,Fer.

11

6.

Jesu Christi 875.

imp. 1.

Basilii

imp. 9.

i.

et seq.

Moritur Ludovims 11 imp. Ad num. 1 Mense Augusto , inquit annalista Ful-

burgcnsis, annalista Metensis, Marianus

aliiijue

Scotus

qui

eam
lib.

densis, rex (Germania!) Illudovicus,

cum

fiiiis

et

Mabillonins
in
S.

annuiijpraecedeutem retrahunt. 2 de Re Di|)Jom. [tag. 206 scribit,

in

fidelibus suis coIIo(|uiurn habnil in villa Tribnere (seu Tribnria in Orieiilali Rheiii latere sita). Inte-

pervetusto Nccrologio

monasterii

Parisiensis

rea

Hludovicus Italiae imiierator morilur, cnjns corpus translatum Mediolani, in BasilicaS. Ambro-

XXIII kalend. Septemb. depositio Hlodnici imperatoris Romanorum , die

Pratis legi
:

Germani de

sii

sepultum est . Locusiste iii editione Pitha^ana mutilus est, sed illum Lambeciiis lib. 2 Riblioth-

ptis

nem[)e decima quarta mensis Augusli. In Excervero Chronici monasterii S. Vincenlii prope

Wiilturnum

Caes.

Hoc

350, cx Ms. Ca;sareo sic recfe exhibet. etiam aniio annalista; Bertinianns, Hildeiishei-

pag.

Fl. a[)ud Dnchesnium tom. iii, [Wg.696, Ludovicus dicitur defunctus tertiodecimo diemensis Aiifjusti ; u\co^\m in praefato Necrologio dies,

mensis, San-Gallensis, aliiipiescrijitorcs haiic mortem cousignant, erraruntque Lambcrlus Scafna-

quo
ravit

terra;

mandatus,

acciirate annotatus.
,

annos vigiuti sex

si

ejus

imperiuin

Impeab

JOANNIS

VIII

ANNUS

3.

CHRISTI 875.
et coronatus, est .

aniio DCCCXLix, qiio Lotharii patris collega reiiuntiatiis esf, (leclucatiir.

,

ralorem unclus

atquc

Romanorum

Refeit Baroiiius

ejiis

Epila-

imperator ajipellatus

Vides hunc annalistam

annalistae, tain

phium ex quo eum supreinuin Urhis dominium obtinuisse constat. lu co enim

Bic
iibi

Roiiianoe

annuin Incarnationis

a die Natali Christi exoidiri,

liabctur

a (luo eliam die ca'teri

Francorum

hoc quam superiori sajculo,

firma virnm niundo prodiixerat Ktas

Mnm

Christianam
falli

auspicari soliti suut, nisi eos aliquando

tingat;

con-

Imperii uoaien subdita

Roma

dedit.

quod jam non semel monuimus, ne eorum

(1).

Le-Blancus

in

Tractatu gallico de monetis Francise

II

calculo ignorato Chronologia lurbetur

3.

pag. i08, unain exhibet Ludovici

imp. in qua

Bujus coronationis Acta anno dccclxxvii

repraesentatur S. Petrus in Pontificalibus

cum

his

confirmata.

Baronius deceplus a
Romanum

Petro
(in

Pitliffio,

qui primus Concilium

*** Benedict. P. Boduabuslitteris S. P. logiturque,
netiictus

quo

electio

Caroli Calvi imp. contlrmata est

mense Februario,

nempe hujus nominisin.

Iii

alia parte vi-

situr inanus exlensa inter

et 0.

Quae duae hlterae

;

Indictione x, anno hicarnat. dccclxxvi) publicavit, et cujus initiuin est, Omnibus generationibus, etc.
existimavit iilud pertinere ad Caroli Calvi coroiiationem boc aimo peractam, aiinoqie sequenti co-

signo

illo divisae

Romam

denotant

iii

ea vero legi-

iur Uidovicus imp., quai

moneta supremaj ejus in Urbem Romam poteslatis indicium. Unicam filiam reliquit Ertnengardem appellatam quae Bosoni coinili et

ronationis Acta in Concilio Ticinensi recitata esse.

postea Biirgundiae regi nupsit, ut infra vi-

debinuis. EwiiHierga ejus uxor Brixiai

iuduit, ul liquet ex litleris Joannis Vill

monialem paps a Ba-

Verum, ut anno sequenti videbimus, Conciliiim Ticinense nihil commune habet cum Concilio Romano, quod anno dccclxxvii, non vere dccclxxvi, ut putabat Pitba^us, congregatum fuit. Prailerea
Baronius num. 10 credidit,
nico ad

ronio n. 4
2.

cilalis.

Carolus Calvus imperator coronatur.

Odoramnum

in

Chroiiapae

annum

dccclxxvii confudisse Joannis

Ad num.

3 et seqq. Carolus Calvus Ludovici imp.

nepotis sui inorte audita Roinain se conlulit, ut a

Pontifice imperalor coronaretur. Kai. Seplembii-

legationem ad Carolum imp. in Gallias missam praesenti anno cum alia legatione ad Concilium

busB,

int|uit annalista Berlinianus,

iter

suum

Mauritii monasterium pergens, moiitem Jovis transiit, et Italiam ingressus fuit. Hludovicus rexGermanicP,frater ejus, filiumsuum Carolum in ItaUain ut fralri suo adversaretur, transinisit. Quein Carolus rex fugam accipere, et inde abscedere coegit. Hludowicus aulem rex Gerinccepil, et per S.
,

Pontigonense ab eodem Pontifice directam. Verum non ita res se habet. Extaut eiiim dute Concilii Pontigonensis editiones, altera ex Annalibus Bertinianis
et ex Aimoini continuatore accepta, in eaque dicitur Ponlificem ad Conciliuni Pontigonense delegasse Joannem Turccmensetn^ Joannem Aretinum et Ansigisum Senonensem episcopos; al-

teia,

quam cum

legatis Apostolicis dictasse, et in

maniffi aliuin iilium

suum Carolomanuum

cuin

Synodo Pontigonensi

legisse putatur

quibus
direxit.

[lotuit in

adversitatem fratris sui in Ilaliain

rex obviam
ei

censis episcopus. Initio illorum

Odo BellovaAclorum legitur,

Quod pracnoscens Carolus

cum

validiori

manu

perrexit. Et quia

Carolomausacramentis

nus praenovit
utriiKjue

se patruo

suo non posse resistere,

fuit,

Ludovico iinp. demortuo invilasse Ponlificem ad per Limina Apostoloruin Carolum tunc regein Jaudericum Belitrensem, Ansegisum Senonensem,
,

pacem petens cum eo loculus

confirmatis
:

et

ad propria rediit . Paucis

pri-

scopos,

Formosum Portuensem, Joannem Arelinum epieumdemque Carolum iiuperiali diademate

inlerposilis

Carolus aulem quibusdam de

moribus ex
rexit,

Italia

ad se non venientibus, pluribus

invitanlc papa Joaune pergloria

tunc coronasse. Odoramnus lisc tantuin posteriora Acta viderat, citalque, iion vero priora, ideoijuede
legatis

autein receptis,
et

Romam

ad Conciiium Pontigonensc a Joaune papa

XVI kalend. Januarii ab eo cum

,

missis verba non facit; sed nec dicit,

et alios

Jaudericum

magna

in Ecclesia S. Petri susce[)tus est.

Anno Do-

ad Coucilium Pontigonense directos fuisse,

in Actis

mini dccclxxvi in die Nalivitalis Domini beato Petro multa et pretiosa munera offerens, in impeAdde
quse habet de unctione

sed

tantum

ejusdem
est.

Concilii

eorum

meii-

tionem

fieri,

quod verum

(1)

his,

CaroH Calvi

in

imperatorem die Natalis Domini hujus anni,

in

Rom

in Basilica Vaticana

nem

VIII peracta, ejusdeai Joannis Pontilicis Diploma pro monaslerio S. Vedasti, a Martenio

Collectionc

amplissima Anecdot.

per Joantom. I,

pag. 200 editum, uhi

hac

lcjiuntur

Qua de

re luce clarius paleal

omnibns

EcclesiiE hliis,

qnia charissimus

filius

nosler Karolus rex adiens

Limina beatissimnruin Apostolorum Pelri et Pauli, honorilice

adeptus
est.

niibis

exceptus, postquam

solemniler vota regia persolvisset ad sepulcrum

B. Tetri, die Njtivitatis Domini, in Ecclesia ipsius B. Petri Aposlolorum principis, dignilatera iniperialem per imposilionem

manuum nostrarum

Dehinc non minus sincere quam devote a nobis expetiit, ut B. Petri Apostolorum principis, simulque aposlolalus nostri auclorilate decerueremus privilepium Romanie alque ApostohciB Sedis adstipulatione roboratum etc. in fine Data pcr manus Anastasii primiscrinii, anno prirao imperii Karoh serenissimi Augusti, et post consulalum ejus anno l, Indictione vili (legendum cst Indict. l.x a kal. Seplemhr. inchoata), quoJ est aiiuus Christi dccclxxv. Ibid. pag. 198, ejusilem Caroli Calui imp. Diploma cdidit, quo privilegia a Joanne F///Roraano Ponlifice monaslerio S. Vedasti coliala, rala habet, ac narrat, se Romae ab eodem Joanne Ponlifice in imperatorem fuisse inauguratum, his
:

verbis

Itaque vocalione domni Joannis ApostoliciRomain properantes, et voto nostro, quod ex Inngo

terapore cupiveramus, satisfacientes,

post collalam a piaifato patre noslro Suiiimo PonliBce et nniversali papa, Chrislo iiobis propilio, imperii diguitatera, humiliter eidera
Ponlifici supplicavimus etc. scilicet
fuisse. In fine
:

Suinmo

de privilegiis ornando iiionasterio S. Vedasti,

Dala

111

kal. Junii, Indict. viii

(legendum Indict. ix),aDno

lib.

illud a Joanne PonliQce editum domini Karoii serenissimi imperatoris Augusti, regni vero xxxvi.

mox

habet,

privilegium

Actum Compendio
Bened.
lib.

regio palatio, fcliciter. Anicn . Aiini regui initium

sumunt ab anno DCccxL. De hujusmodi unctione

vide Mabillon. Annal.

37, 63. De ea raptim Eccardius rer. Francicar.

31, 223.

Georgius.

Baron.

ToMus XV.

33

'^58

.lOANNIS Vlir
4.

ANNUS

3.

CHRISTI 875.

Marca
cum

Carohis Calvus juribHS imperii non cessil. lib. 3 de Concordia cap. M, num. H, qiii

post Caroli Calvi lil)eralitatem, a

fice

Romano
iJi(,y.pTCf;v

Pontii-/m zal

Romam
lta

jiire doininii teneri

existimat,

Carolum M.

et successores

imperatores

Soirr,?;a9ai xuflo?

consortes fuisse et socios ejusdem dominii, (ducatus nempe Romani et exarchalus Ravennatensis)
Pontifice

Thema.
5.

Romano, bsc

scribit

Carolus Cal-

Verum summos Pontifices supremum

exarchatus Ravennatensis

irapoi tivo; zaTi xatpiv niTra. Lib. 2. de Marca (i). Probatur ex silentio aiietorum cocevorum.

Urbis et

vus imperator a Joanne Vlll renuntiatus, consortium illud amovit anno oclingentesimo septuagesimo sexto, solidumque jus in civitatem Romanam

dominium

in

imperato-

res contulisse, tot sparsim rationibus

comprobavi,

ut lantum supersit demonstrare

Unde post aliquot annos conquerebatur Eutropius presbyter Longobardus, jura et consuetudines regni a Carolo in Pontifices
transcnpla., adeo ut qui viceimperatorispraefectus erat Romanis, tunc illi subjectus esset Renovavit
:

Sedi Apostolicas Iribuit.

huic juri non renuntiasse;

erit
lista

Carolum Calvum quod postremum non

prius.

probatu

difficilius,

quam

Cerle anna-

Fuldensis,

qui Ludovico Germaniae regi in

paclumcum Romanis ; perdonans

et

jura regni (nempe ^omAnK) co7itulit qucevoluerunt.i^mve. eleganter Constanlinus Porphyrogenneta imperator Constanillis

omnibus studuit, et Carolum Calvum ejus fratrem passim lyrannum appellat, hoc non praetermisisset, si revera factum fuissel. Et tamen hoc anno
solum
ait
:

consuetudines

illius. Infra

Cuncta

illis

Quanta potuit

velocitate

Romam

pro-

fectus est

omnemque senatum

populi

Romani

more Jugurtino
pili

corrupit, sibique sociavit, ita ut

tinop. juxta saeculi sui statum scripsit circa

annum

etiam Joannes papa votis ejus annuens, corona caejus imposita,

nongentesimum decimum quartum,

(l)Tam

triginta annis

eum imperatorem

et

Augustum

imperatores

an. Dccxcvij n. 6

Petri de Marca quam Pagii sententia falsa est. Petrum de Marca jure refellit Pagius. De Pagii senlentia, qua passim contendit Roraanorum PontiBcum concessioue supremam in Vrbe et exarchatu Ravennate dominationem exercuisse, diximus supra ad cramben redit Pagius, et ex annalislarum Fuldensis, Metensls, et Berllnlaneosls sllentlo, neque ; nunc iterum ad eauidem Carolum Calvum, ut est Petri de Marca senlenlia, huic supremo juri renuntiasse censet quod pra!terea ex Epislolis Joaunls Vlll deinonstrare conatur. Nos alia Epistolarum Joannis VIII lestlmonia proferimus, quibus Romanum Pontifitem ducatus Romaul, et exarchalus supremum dominium, nullum cum imperaloribus societatls jus partitum fuisse, nullam etlam in imperatores per Romanos PontlDces hujus supremje domi;

nationis potestatem cullatain fuisse patet Epistola

deinde habet
deinceps,

Tu

vero,

Qll

carissime, sicut

ccB|jistl,

ad Bosonem, cul gratias agit ob Aposloliciu Sedis missos coram Carolo Calvo intromissos, ad inSdelium noslrorum vel sanctE Dci Ecclesla: adversantlum tyrdnnidem funditus
Ecclesiam
in

abolendam, magls

Insiste,

ut qui sanctam

Romanam

multis

ladere non foruiidarunt,

tali

senteatia,

imo judlcio

percellaijtur, ut

quemadmodum est polllcitus, recuperatlouis locum nuuquam Inveniant. CKterum hujus nostrK regionis, quam Saraceui pane totam depopulali sunt, audivlmus imperlale adjutorliim usque ad nos esse mltlendum . Epistola vii, xxi, xxill et xsxil conqutrilur, quod opem Romauffi Ecclesiae contra Saracenos et llnitlmos Tusci<e Marchiones non ferrel ; Epistola xxx ad Caiolum Calvum, ad opem ferendam conlra Saracenos et malos homines eum Invitat jam populi uostri Ergo, inquit, prscellentisslme Caisaruui, jamjara nostrs calamilati succurnte
: :

miserias relevate (nam cuncta ferme

il

vastarant)

ut

non nostra

sinl, qua; nostra fuerunt,

quin potius solo nomine omnlbus

. Conqueritur,

illis

vel ad defeusiouem patris, vel adaliquam utilitatem nostrffi Ecclesl;c,

quorumhbet

solatia

nuuquam invenlamus

utamur : et quod praeler pa-

ganos, alii mulli

loquitur in Eplst.

nibus nostris remaneant .

pree caeteris proplnquis

omnem nostram dispositloneiu in territorio Romano suis violentiis calcant, aileo ut nec victualia, nec ulla quadrupedia in omEum deprecatur, ut quam primum Homame Ecclesice defensionem dehitamque tuitionem pra^beal. De his item
archiefjiscopis et episcopis in regno impcratoris constitutis
;

xxxv, omnibus

atque de Carolo Calvo bsec liabet

lllum

et ajmulis ejus

amavimus, elegimus

et pra;lulimus,

unde

et

sed et patronum, et advocatum nostrum existere proposulmus . Epist. Lxviii salute scilicet ac defensione terrae sancti Petri . Lamliertum monel, ue in Urbem
subjectos bomiues

eum adversus omnes hostes Ecclesia; non soluin defensorem, Pro Lamberto comiti, se in Galllas ire statuisse scribit
:

Romam

aliquid moliri audeat

Quia

si

per vosaut pervobis

eadem Urbs Roma perturbationem aliquam

:

vel debonestalionem habuerit, vel adversa quaehbet sustinuerll, pro ceito scitote

quia canouicis correptiouibuscum victrlci

sancti Spirilus auctoritate

omnimodis redarguemus,

et sancta;

Sediscommunione merito separabimus.

:

Epist. LXXii eidem Lmnberto, se audivisse significat Quod inimicis et infidelibus nostris per cujusdam exhortallonem cupiatis ferre solatium,atque Romam venientes, suis eos rebus et beneficlis contra nostram volunlatem incouvenienter reslituere debeatis quod nullus imperatorum, vel regum, aut comes antecessoribus nostrls fecisse recolilur . De eodem Lamberto, qiiiUrbem Romam et territorium 3. Petri tyrannice

luvadere ausus fuerat, conqueritur Epist. lxxxii, lxxxiv, lxxxv, lxxxvi, lxxxvii, lxxxviii, lxxxix, xc. Ad Ravennatensem exarchalum accedamus. In Kpistola ad Ludovicum II imp. apud Ealuzium Miscellan. tom. v, pag. 489, se neque monasteria Pomposiunum, S. Salvatoris in Monte Feretro, S. Probi, neque colonos in teriitorlo Ferrariensi, et Adriensi et Gallicum, et Faventillam Ravennati

hactenusque jure ; sed ea monasteria et loca ab antecessoribus noslris possessa reperientes possedimus, proprio retinemus. Ibidem habetur alia ejusdem PonliHcis ad Angelbergam iraperalricem, ubi inter Cffitera scribit : Ad hoc usque malum
arcbiepisropo abstulisse scribit
crevitet incrassatum est, ut factione Ravennatisarcliiepiscopi Mauriuus cum suls complicibus, qui excommuuicati et anathematizati a nobis jam sunt, Ravennam ingrederetur, et fideliura nnstrorum res cum ei fuuditus raperet ac devastaret, adeo ut claves civitatls Ravenuffi a Vestarario nostro violenter subtraherel, et pro libltu suo, nesclmus cujus aiictoritale, ipsi archiepiscopo, quod nunquara factura fulsse recolitur, potesla-

adde ejusdem Pontificls decretum in Concilio Ravennate anni DCCCLXXVII, cap. 15 Auetorllate ibi dicitur, summi prlncipum Apostolorum Petri et Pauli, slmul et orauium sanctorum prascipimus, decernimus, el modls omet deiuceps nullus quilibet bomo petat patrimouia sanctffi nostra; Ecclesia;, Appiffi videhcet, et Lavicanense, vel Campaninum,Tiburtinum, Thealinum, utrumque Sabiuenseet Tuscia;, porlicum sancli Petri, monetam Ronianam, ordinaria et aclionarica publica, ripam, portus, ct Ostiam. Sed ha;c omnia in usum salarii sacri palalii Laleranensis perpetualiter maneant, ita ut solilos redditus et angarias perpetualiter absque ulla contradiclione persolvant . Apud Labbeum Concil. tom. ix, pag. 30.J. Ibid. cap^ 17. Item Apostolica auctoritive

concederet .

Ills

judicis

Domini

nostri Jesu Chiisli et

nibus interdiciuius, ul

amodo

tate praecipimus et

Ravennam,
slitutas,
et

sancimus, ut amodo et deinceps nullus cujusllbet geutis vel ordiuis homo, monasteria, cortes, massas, et salas, tam per et Peutapolim, et /Eraillam, quam et per Tusclam Romaiiorum et Longobardorum, et omue terriiorium sancti Petri Apostoli conpraisumat benenciali more, autscripto, aut quohbet modo pctere, recipere vel confirre, exceptis illis duntaxat quibus pro utilitatibus, speciali servitio S. R. E. vel ducatus uniuscujusque loci habilatoribus pra;betur, vel ad nostra dispensanda constituti sunt, vel constituentur .

in Concilio Tricassino, ab eodem Joanne Pontifice celebrato an. dccclxsviii confirmata sunt : Ut illa , iuquit cap. 3 Concil. tom. IX, pag. 312, capllula, quaj anno praicedente apud Ravennam statuimus synodali collcgio, inconvulsa; ab omnibus observentur . Pontigonense Concihum a legatis Apostolica; Sedis an. dccclxxvi habilum, capitula Ticinensis Concihi a Carolo Calvo una cum consensu et suggestione venerabilium episcoporum et illustrium optlmatum eodera anno dccclxxvi paulo ante edita confirraavit, ut est Concil. tom. ix, pag. 285, ubi cap. 3 ha;c leguntur Et licet in oranibus id ohservare veliraus, pra;cipue tamen sancimus, ut in termiuo beatorura Petri et Pauli Aposlolorum principum, nemo in eundo et redeundo, vel ibi morando, aliquam vastationem et deprKdationem facere praesumat : et qus
:

Itecautem

ipsius sancts Dei Ecclesia; propria sunt, sine voluntale ipsius sacri Pontificis, sibi vindicare pra;sumat .Quis igitur, quumha;c menleet oculis perlustrarit, imperatoris supremo imperio Urbem Roraara, et exarchatum tum paruisse PontiUcura indulgentia non agnoverit ? Vide infra ad

an. dccclxxxii,

num.

ct 2.

Geobgids.

JOANNIS
appellari praecepisset b.

VIII

ANNUS
:

3.

CHRISTI 875.
conferunt;
a

259
verum eliam quidquid
impra^^terniisse

Tumadannum

dccclxxvi

nobis solatia

Carolus rex de

Italia in

Galliam rediens, novoset

residuum
hunt;
etc.

est

paganis
rei gratia

subtra-

insolitos habitus assumpsisse perliibetiir.

lari

Nam

ta-

Hujus

opportunum adjutorium

Dalmatica indutus,

et

baltheo desuper accin-

clus pendenle usque ad pedes,

necnon capite

in-

conferentes, nobis vestrum exercitum ad hostilem expeditionem promptissimum destinate, aliosque

voluto serico velamine, ac diademate desuper imposito,

Dominicis

et

festis

diebus ad Ecclesiam

Deum per omnia Hammas justitiae

diligentes missos, qui vitiorum

tramite usi compescant, nimia

procedere solebat.

Omnem

enim consuetudinem
,

celeritate dirigite.
7. Probatur III ex iisdem Epistolis. Rem magis explicat Joannes VIII in Epistola xxxi data IV

regum Francoruni contemnens graecas glorias optimas arbitrabatur. Et ut majorem elationis suae mentem ostenderet, ablato regis nomine, se imperatorem et Augustum omnium regum cis mare
consistentium appellari pra?cepit. PJurinia etiam
incredibiha se contra Hludovicum regem et re-

idusFebruariasIndictione x, annoscilicet dccclxxvii

ad Richildem Augustam. Quia

jam

sustinere

non

possumus, gloriam vestram multipliciter deprecamur, ut vice nostra fretce, etc. tandiu apud piissi-

gnum
nalista

illius

Metensis
et

facturum e?se minatus est, etc. Anait tantum Carolum Calvum

mum
et

imperatorem noslrum

insistatis,

quousque

Joanni VIII
esse,
et

Romanis magna munera largitum

opem praebeat, et Chrishanos compescere gaudeat. Quoniam ideo illum tanto

contra paganos

annalista Bertinianus

eum

beato Petro

multa

et pretiosa

munera

obtulisse.

Rem

adeo no-

tabilemj vel aliquis ex

istis

annalistis,

vel aliquis

diademate ab olim quideiu a nobis exspectatum ac praeelectum decorare curavimus, ut sanctae Romanae Ecclesise recuperatio et securitas quam
,

alius auclor coasvus silentio

6. Probatiir

non

pressisset.

ademptam dolebamus,

per

II ex Epistolis Joannis VIII.

pium studium

ejiis,

Sed non desunt argumenta positiva, qua; Marcai opinionem quam multi secuti sunt, evertant.
,

Joannes VIII, Pontifex Romanus inEpistoIa xxi ad Carolum imp. XVII kal. Decemb. Indict. x, anno
scilicet
sibi

sequenti data,

eum summopere

rogat, ut
ait(|ue
:

ausilium adversus Saracenos mittat,

Totis praecordiis deprecamur porrigere maiiuni,

et

pnfstare

opem

patrise pericUtanti, et huic Eccle-

siae

matri vestrae, a qua non

et in

Dominumunumet verum
:

percepistis

quaeque in

solum regnandi, sed credendi exordium ullimo, spreto bono el

quo semper fruebatur, rediret. Quapropter, carissima filia, per Deum vos adjuramus, opportune importune insistite, ut antequam in ipsa urbe Romulea aliud periculum, quod Deus avertat, proveniat, manum suae defensionis exhibeat, et hanc terram, quaj sui imperii caput est, ad libertatem reducat, ne quando dicant gentes: Ubi esl imperator illius? Denique idem Pontifexin Epistola cclxxxii ad omnes archiepiscopos, episcopos et comiles Itali(e missa, ostendit Romam ad Carolum Crassum imp. CaroU Calvi successorem perUnuisse. Scripta
ea Epistola in causa Angelbergae Auguslae, qute

magno

fratre (Ludovico

vos niore Dei gratuita

nempe Germaniae rege) voluntate, tanquam alterum

atque ad iniperialia
Epistola xxiii ad
scripta,

Romam

venire optabat, eaque eosdem praesules et

comites hortatur, ut id a Carolo imp. obtineant,

promitlitque se
contra
ita

regem David
iisdem

elegit et praeelegit,

eam custoditurum,

ut nihll

sceptra provexit.

Tum

anno

et

mense

eumdcm agnoscit ad eum

pertinerejustitiam de prajdonibusfacere. Clemen-

tiam vestrae celsitudinis imploranuis, ut eosdem

ipsum imperatorem cum Bosone moliri Pio inciuit, menUs convenimus atque possit hortamur atfectu, quatenus in hujus feminae reverpariterque sione, vel salute nobiscum cooperari
:

pradoncs, sacrilegos quoque, sive tyrannos, ac per hocaChrisli collegio

sanctai Ecclesiae hostes atque

desudare studealis; ut vestro consilio, vestroque instanU hortatu, ipse Augustus nostrae peUUonis
eflectum more parentum
voluntate.
illa

synodice sequestratos, studiosius rei|uiri jubeatis,

etadlugenda mala quae impraeterinisse hactenus operati sunt, sicut jam decrevislis, exilio deputetis. Quiasi ipsi, qui tantum Dei Ecclesiam macularunt, impune jam vestram sanctionem diffugeriat; vel si, quod evcnire non debet, in vestro imperio quibuscumque, quod turpe esl dicere, contra vcstram voluntatcni eis favorem praestantibus, tam absolute discurrerint totum idem vestruin imperium coinquinabunt. Idem probat Epistola xxvi ad Richildem imperatricem eodem tempore data, siculi et Epistola XXX ad Carolum imp. scripta, dum Saraceni Urbi imminerent Jam vestrae potenliaj manum porrigile, et hanc terram cujus vobis necessi; :

Nam

sicut illud

suorum libenti perficiat regnum, in quo nunc

est; ita et

sub custodia manet, ejus

istud

et

sicut ibi custodilur, ne aliquod solatium vel con-

silium dare

facereque possit Bosoni

habitare faciemus,

ita et

nos

eam

in tali loco

quo

nihil ad-

versi moliri, nihilque valeat

machinari conlrarium

ad hujus regni et imperii perturbalionem. Post CaroU Crassi depositionem imperium sine certo
capile mansit ad

annum usque cmlxii, quo Otho primus imperator coronatus esl. Per illud tempus,

vacante imperio Occidentnli, onuiis suprema potestas penes PonUlices Romanos fuit. 8. Quo tempore libelliis de Thematis imperii
scriptus.

ab ipso vestrae vocationis initio notas fecimus, ne si perdita fuerit, vestrum vilescat iniperium, Paulo post Praecipue autem nuilti, quos vestra non ignorat majestas, non solum nulla
tates

Cum

itaque Constantinus Porphyro-

liberate,

gennetus a Marca laudatus librum suum de Thematibus eo tempore scripseril, quo imperium Occidentale a pluribus annis vacabat, non vero circa

260
anniini cmxiv, quo

JOANNIS

Vril

ANNUS

3.

CHRISTl 875.

nondum

decennis erat, ut suo

loco ostend;im, jure merito, de Urbe

bit
:

Romana

scri-

Hadrianus III, Stephaniis V vulgo dictus VI, et Joannes IX siipremiim imperatorum jus scmpcr
agnoverint, et tam Stephanus
dtcreto sanxerint; nonnisi
retur.

Propriam administrationeni ac jurisdictioeique proprie dominatur quidam suo tempore papa , ut locum grcEcum a Marca citatum Morellus latine verlit. Ante Marcam ad eunidem lapidem oflenderat Nicolaus Alemannus

V quani

Joannes IX
[lerage-

nem

obtinuit,

utRomani

Ponlificisconsecralio

praesentibus legatis imperiahbus

Eulroiiins itaque

fabulas

illas

confmxit eo

fempore, quo Beneventnm

parebat,

in ParietinisLateranensibus, ubi ut e

probetRomam
II

Graecorum imperio

in

potestatem Gregorii pnpa!

venisse, ac deinceps
paruisse, inter
dictis

Romanis Pontificibus semi^er argumenta quae congerit, unum a

Romanis Pontificibus quod ante annum niillesiiiuim decimum nonum non contigit, ut eo anno videre est apiid Biironium. Imo sa?culo undecimo, quo Italiarapinis et dissensionibus exposita
fiiit
,

et antiquaj con-

Constantini Porphyrogennetae verbis desu-

mit, non advertens Porphyrogennetam eo tempore

scripsisse,

quo revera Roma eosdem

in

solos

dominos
erat,
II et

agnoscebat, et de statu, in quo tunc

Roma

non vero de eo
roli

i|uo

tempore Gregorii

Ca-

opuscnlum illud piiblicatum, inde(]ue mirum videri non debet, si Eutropitis vir in Historia parum versatus quae imperante Carolo Calvo accidere, non calluerit. Porro post Carolum Calvum imperatores tam Romae,
suetudines

paulatim

abolita;

M.
9.

fiierat,

verba facere.

quam
panmi
qnas

in

Italia

juribus imperialibus usos fuisse,

Eulropiiis presbyter rei historicfe

peritus.

Quoad Eutropium i)resbylerum, ex mera

Longobardum appellatum,
tom.
i

sequenlibus annis in medium adducemus, indubitatum reddeiil, et nugivendulo illi nuUam

conjeclura

ejus scri-

ptionem

recitat Goldastus

Monarchia;, exi-

eam anno Uomini circiter cm, in lucem emissam. Verum Eutropius Romanis Ponlificibus Francisque parum aeciuus fabulis scalet. Ait, v. g. Longobardis Italiam invadentibus ces.-asse Graecostimatque

posterum fidem habendam demonstrabunt. i\. iloritur B. Heldradus abbas ISovalitiensis. In Italia niorluus est hoc anno bealus Beldradus, abbas Novalitii monasteril ab Abbone viro
in

opulenlissimo

inilio saeciili Ecclesiae octavi fimdati

rum imperium

ia Urbe Roma. Secundo, dncem Spoletanorum vice regis Longobardorum inter-

fuisse electioni futuri Pontificis. Tertio,

papam profeclum regeni eumque

,

fuisse ad in Italiam

Zachariam Carolum Francorum

iiivitasse, et

non longe ab urbe Segusione, cujus Vilam Bollandus ad diem xiii Martii publicavit. Ea non multo femporc post captam anno mxcix a Christianis Hierosolymam scripta, ut constat ex num. 25, in eaqiie dicitur, Eeldradum vixisse sub monastica
disci[)lina
trirjinta,

postea

annis septem,

praefuisse

auteiii

an?iis

Carolum regnum Longobardorum acci[iientem fccisse pactum cum Romanis, eorumque Pontifice et de ordinatione Ponreversum
esse. Quarto,
tificis,

ac

mortuum

tertio idus Martii,

regnante

ut interesset, quis legatus . Mitto alia ejns

filio, et sepullum apud Novalitium,suum dilectum coenobium.f^ntus cv.\i in GalloProvincia non infimis parentibus, distribntaque

Ludovico Lotharii

mendacia, ut veniani ad Caroium Calvum, de quo scribit Qui veniens Romam, renovavit pactum cum Romanis, perdonans illis jiira regni, et con:

substantia sibi a parentibus relicta, partim Ecclesiis,

partim etiam [laiiperibus, Novalitium venit,

vixit, ut

ubi tanta vila;sanctitate

Caroli Magni
filio

moriente Hugone

suetudines
Calabriffi

illius,

etc.

Patrias auteni Samniae et

simul

cum

omnibuscivitatibusBeneventi
eis

eis contulit, etc.

Rtmovit etiam ab

regias lega-

tiones,

assidnitatem vel
etc.

praesentiam Apostolica;

eleclionis,

Ab

illo

autem

die

honoriticas

monachi abbalem siuim conslituerint. Qnarto die antequam animam Deo redderet, convocalis ad se cuiictis suis monacliis, diem mortis siiae eis aperuit, et [)ost mortem, sicut in vila, mnllis miracupresbytero
et abbate,

eum

in

consuetudines

regias dignitatis,-

nemo imperatounde multa

lis claruit,

ut in ejiis Vita legere est.

Cum

autein

rum, nemo regum

10.

acquisivit, etc.

Eugo abbas anno

multo post
in
ei

dcccxliv inlerfectus fuerit, ut

praelia, delationcs et rapinae

fuerunt in regno .

testatur annalista Bertinianus, et Heldradus

successerit,

Qiio tcmpore Ubellus ejus editus. ex

dictis

Quae

non

recle

Bollandiis ejus

omnia tam

quam

ex dicendis conslat a

mortem ad hunc aniium

Commentario
Novaliticnsis et de
sicuti quffi narrat

revocavit. Qnae vero ipse

veritate esse aliena.

tum, Samiiium et manis; cum neque Calabriam, neqiie prrtjdictas urbes in sua habuerit pottstate, eoque imperante
illis illis

Carohts Calvus BenevenCalabriam dare non potuit Ro-

Nam

praevio de fnndalione monasterii

Abbone

ejns fundatore habet,

valitiensis, cujiis

doniinati sint paiiim Gra?ci, parlim duces ab

[lendentes.

cliesnius tom.

ii

Chronici Nofragmenta qua?dam recitat Duet iii, corrigenda sunt ex iis, quae

auctor

anonymus

Ad

ha3c iisdem

omnibus, quibus

decessores imperatores potilus est juribus et privilegiis,

anno dccxxxix de liu.jus monaslerii conditu mus; in co enim Chronico ob confiisionem

dixiutri-

quemadmodiim Carolus
successit. Profecto

Crassns, qui cidem

si

in

imperium

Carolus Calvns

jnra imperialia Pontificibus Romanis cessisset, hi eorum possessionem iniissent, hiijusque cessionis

aliquod vestigium rcmaneret, aut

storicus meminisset
,

ejiis aliqiiis hi-

cum

coiitra

Joannes VIII,

usque Abboins et Theodorici IVYrSincyx regis cum Theodorico Gnthorum rege, tam Ilistoria, qiiam Chronologia mire depravatx'. In 12. Moritur Adventins episc. Metensis. Gallia vero Adventius episcopus Metensis, qui Drogoni in episcopatum ejusdeiii iirbisanno dccclviii.

JOANNIS
(iie

VIII

ANNUS

3.

CHRISTI 875.

261

Feptima mensis Angusti successerat, hoc anno

liersecutionein fugientes deferebant, collocari posset. Littera?

lis,

die XXXI mensis Augusti e \ivis excessit. In Cata-

ejus dicuntur datae

XIV kalend.

Apri-

logo eiiim ejiiscoporum Metensium e Codice sancti Adventius ei)iSymplioriani descripto legitur
:

Indict. viii,

anno xxxv
et

rcgiiante Karolo glorioIllotharii

sissiino

rege,

in

successione regni

scoiius sedit

annos xvn, dies xxv,

obiit

II

kal. Se-

anno

ptemb.

Ejus niors a praesenli anno removtTi non

estapud Chiltletium in Probationibus ad Historiam Trenorciensem pag. 21o, ubi

vi , ut videre
et recitat Ilistdriam

potest; cuni

Wnla, qui eum

excepit, die ociava

translationis sancti

Filiberli

niensis Aiirilis insequentisanni, in

quam Domimca
meiilio.

ex monasterio Heriensi in varia loca, ab

tario abbate

Ermen-

cadebat, ordinatus fuerit, ut in ejus morte patebit.

duobus

libris scriptam, qui refert ex

De Adventio crebra
:

in Annalibus Eccles.

In Cbronico sancti Trudonis lib. 2, pag. 1, cap^|lo,

Chronico Falconis inonachi Trenorchiensis quomodo Geilo abbas sacra pignora secum tollens,

de Waia legitur Waloni anno ordinalionis suae secundo ob reverentiam dignitatis regni Lotharingia?, cujusMetis civitascaput fuit, Joannes papa pallium transmisit, et quibus fcstis hoc usurus fueril, patentibus iitteris indulsit. Super quo usu ab arcliiepiscopo Trevirensi Berluliiho ut pallium
deponeret, admonelur. Cui idem
se

cum

Diplomate regio, pridie idus Maii Trenorvenerit,

chium

summaque

devotione ea ibidein

deposuerit anno Dominicfc Incarnat. dccclxxv,

qui dies, inquit, non immerito quotannis festive,

summoque
anno

ciim gaudio celebratur

Hoc autem
incidit, sed

dies xiv

mensis Maii

in

sabbatum

Walo

respoudit,

die sequenti ordinandus erat episcopus

Augusto-

non primuni, sed quiutum fuisse episcopum, quem Sedes Apostolica pallii honore dignata fuit, primo sciiicet Urbitiiim, secundo Rodegangum (id est, Chrodegangum) Pippiiii tertii Francorum regis ex sorore nepotem, tertio Angilramnum, quarto

dunensis Algarius,

iit

habet ibidem Chiffletius. Abvarios casus an.

batia Trenorchieusis

jiost

mdcxxyh

ad canonicos saeculares translata.

vero Drogonem Caroli M. fiiiuni, quintus exliti, Sed praefato Bertulfo his assertionibus non contento Hincmarus Rheniorum archipraesul ad
,

14. Finis reg?u Merciorum. Beorredo regi Merciorum, qui aniio superiori regnum abdicavit, successil in regnum Merciorum subrogatus per Danos quidam servorum Beorredi regis (uoinine Ceolwlphus), Anglicus- genere, sed barbarus impietate.

sedandam

talis

controversire litem

Metensem Wa-

Danis etenini juraverat fidelitatem, quo

lonem, ut suo metropolitano obediret, informavit,

sicque prsetermisso pallio discordia quievit . Flo-

tiibuta imposita eis fideliter persolveret, et qiian-

docunique
resignaret

regnum coinmendatum
j>,

repelerent

doardus
Sede
a

lib. 3, cap. 23,

harum

litterarum a sancta

oinni reluctatione cessantc, sub poena sui capitis

inquit Ingulphus iu Historia pag. 27,

episco[)ussuscipere noluit,

Wala obtentarum, quas Trevirensis archimentionem facit; eEcque

in

qui narratis crudelitatibus ab eo exercitis, et

mo-

extant tom. ix Concil. pag. 239, in Appendice E|ii-

nasteriorum depra'dationibus,

siibdit

Qui tan-

stolarum Joannis papse Vlil,

gitur
:

quarum

calce le-

dem

per Danos dominos suos, justissimos in hoc,

est, et

Scriptum per manum Gregorii scrinarii S. R. E. in niense Septembrio, Indictione xii, data VIII idus Septemb. per nianum Walperti huiiiilM

deposilus

usque ad

ipsa

verenda nudalus,

limi episcofii sanclai Portuensis Ecclesiae,

anno DoJnannis
sacratis-

mino

propilio

Pontificalus

domni

nostri

Summi

Pontilicis et universalis papae in

sima Sede bcati Petri Apostoli sexto, Indictione XII , ideoqiie anno dccclxxviii, quo in Ilalia kalend. Seiitemb. Indictio xii coepit. Quare Chronograiihus Trudonensis, auctorque Historia; Trevericffi

Regnum quoque Merciorum hoc tempoiis momento , praivalente contra Danos Aifredo rege, suo reguo Westsaxonico sociatum est, et usque ad pra?sentm diem deince[is adunatum. Defucit itaque regnum Merciorum quod sleterat a primo anno Pendae, regis [irinii, usque ad ultima tempora liujus miseri subreguli Ceohvl[ihi circiter per annos ccxxx . Verum
misero
fine

vitam terminavit.

loco ccxxx legendiim, ccl, nisi potius ipsemelln-

nondum

editffi,

cujus verbaibidem Labbeus

gul[ihus eiTaverit

cum

[irimus Pend.e annus

in

perperam scribuut, iialliuni Wakc oniiiiationis siuo anno secundo a Joanne papa transmissum fuisse; currebat enim annusordinationis cjus tertius, a die viii inensis A|)rilis, Labbeus iii norecilat,

annum
Cuiii

Christi dcxxvi incidat, ut suo loco diximus.

Cliristi

hoc etiam

anno Malmesburieusis
Mercioruni finem

lib. 1
alli-

de Reg. cap.
gat,

4, princi[)atus

ut videre est apud

4,

Baronium anno

dcccv,

tulaadcamsubscriptioneinadjecta, Indictionemxii
in
XI,

num.
rorc

ubi verba ejus rcfert, sed ty[)ographi erloco,

aut

Septembrem

iu

Octoljrem

mutandum

Sed ea subscriptio accurate a librario descripta, ut examinanti patebit.

dicit.

anno Dominicffi Incarnationis oc legitur, anno Dominicie Incarnationis quingentesimo oclogesimo

ibi,

tingentesimo septuagesimo quinto

.

13.

fertur.

Corpiis S. Filiberti

Hoc anno
siti,

Caroliis

Trenorchium transCalvus concessit

in insula Ilerio

quinto
15.
tiiunt.

Geiloni abbati monasteriiHeriensis

Cuin Dani Merciosexhausissent,

quod olim ab
infideli

Dani

rjuatuor principatus in Anglia instiin varios

aimd Pictoiies ad Aiarim in

sa)icti

caslrum Trenorchium, positum

dioecesi Cabilonensi, ut ibi corpus FilibertiEciim&is abbatis primi, quod liac illacque palabundi nionachi ejus Normaunoruin

Saxone factum, oinnem insulani sortiti sunt. Quatuor omnino Danorum reges, caeterorum duces censebantur, Alfdepriiicipatus,

nus, Gotrum, Oskitellus et

Hamundus,

qui

ita pra;-

262

JOANNIS
partiuntiir, ut Alfdenus
tres alii, qui

Vlir

ANNU8

3.
ficali

CHRISTl 875.
decentissime transponebatur
:

dam rum

Northumbriai re-

ubi usque in

gnum,

posterius accesserant, IcenoOrienlales tenebant,

praesens ejus sanctitas miracnlis continuis declara-

provincias, quas Angli

tur B, inquit

monachus DLuielmensis anonymus,

xi, in libro

possiderent. Ilaab AllVedi regisOccident.

Saxonum
;

qui vixit sub finem Sffculi

farnensis,

de Transla-

incursibus,
in

quem unum in insula timebant, tuti numerum viresque temporis tractu crescere po

tionibus et miraculis S. Cuthberti episcopi Lindisrecitato in

Actis

SS.

Bollandianis ad
part. 2. Est

An. Dominicc-e IncarnationisDCCCLXXv , inquit Asserus, nativitatis autem Alfredi regis XXVI, supra memoratus exercitus Rependune (in agro Darbicnsi positum oppidum) deserens in
tuerunt.
diias
se
divisit
(alii

diem xx Martii, et saec. iv Benedict. autem Dunhelmum, vulgo Durham,

civitas

apud

Nortluimbros, qua^ Tina fluvio ad boream, et Tesa,

adeoque pago Eboracensi ad Austrum definitur, ac

turmas

cujus altera

pars

cum
in

etiamnum
18.

episcopalis est.

Heaifene

regione
vit

communius Alfdenum Nortanymbrorum perrexit et

;

vocant)
ibi

Opera Diomjsio Areopagita; attributa ejus

byema-

non simt.

Anastasius Bibliolhecarius

operum
liquet ex

juxla flumen quod dicitur Tine

et

totam Nor,

S. Dionysii Areopagilaj

Versionem a
scripta kal.

se

factam hoc

tiianymbrorum regioneni suo subdidit dominio necnon et Pictos et Stratduttenses dcpopulati sunt.
Altera quo(|ue pars,

anno ad Carolum Calvum transmisit, ut

Epistola ab eo ad
ctione octava.

eum

Aprilis, Indi-

Amund,

tribus

cum Gothrum et Oscytil et paganorum regibus, ad locum qui

:

Hffic

tamen opera non a Dionysio

Areopagita, sed ab aliquo, qui longe post

scripta fuisse,

eum

vixit,

dicitur Grante-Brycge pervenit

et ibi

hyemavit

re

diligenter

examinata,

amplius

Alfordus hoc anno

num.

per Stratduttenses,

quod nomen nunc primum

occurrit, intelligit

Wa-

lenses, sive antiquos Britannos, qui Pictis

adhuc

non est, licet anno cvii, num. 18 Hujus asssertiouis rationes hic non afferam, cum apud alios, qui hac de re fuse

apud
nihil

me dubinm
definierim.

mixti diversam ab eis remp. habuisse pulantur.

Danos fugnt. Qui meridianam insula! plagam sortiti sunt, Gothrum, Oskitellus et Hamundus, in Icenorum provincia,
16. Alfredi regis classis

egerunt, legi possint.

19.
episc.

Mortuusest hoc anno in Germania S. AltHildinesheimensis

in

Moritiir S.

Altfridus

Hildinesheimensis

fridus episcopus

Saxonia

ubi Cantabrigiensis est ager, consederunt

tuit Alfridits rex

nec po-

quartus, de quo chronographus Saxonicus adhuc

ineditus a Mabillonio Ssc. iv Benedict. parl. 2,
tatus hffic habet
:

laborantibus adesse, qui hoc ipso tempore classem comparavit, et insube littora, (pio prihosles ab ingressu arceret, jussit observari jiia(|ue expeditione septem Daiiorum naves aut de:

ci-

.\nno dccclxxv Alttridus Hil,

vicil,

aut

profligavit

ut

narrant

Ethelwerdiis

Huntindoniensis pag. 349. Interim lcenorum pientissimi Orlrudis virginis corpus e

iib. i, cap. 3, et

plenus diedensheimensis quartus episcopus xviu kalend. Septemb. in consorlium sanctorum migravit . Episcopatus Hildinesheimensis originem ex eodem chronographo ad an. dcccxv
ruiii

hic referre juvat. Carolus Magnus, postquam fidem

Belgium detulerunt, ut habet Miraeus in Fastis'ad diem sxu Junii, qui et docet, illud nunc reperiri in monasteSufTolciensi provincia
in
rio sancti Berlini.

subductum

Catholicam

in

Saxoniam introduxit,

inter ca^tera

Saxoniae loca, qufe episcopalibus sublimanda sedi-

bus dccrevit

aulicam villam ab insigniente

eumdem locum

regis aula appellatam, et ubi Sala

ria loca translatum.

Corpus S. Cuthberti Danoriim metu in vaCum porro Northnmbria hoc Danorum incendio arderet, a Tunc , inquitWestmonasteriensisad hunc Christiannum, Eardulfus Lindisfarnensis episcopus etEadredus abbas, corpus
17.

fluvius parvus sed piscosus Levia3 influit, situm,

sede episcopatus dignam

Ecclesia?

judicavit,
jecit,

et

prima fundamenta
fuit,

sed

AuHensis impeditus
Hil-

bellis continuis, ea Ecclesia

per directos ab eo saloco

cerdotes administrata

quem nunc
.

beali Cuthberli pontiflcis de insula Lindisfarnensi

dinesheimensis illustrat Ecclesia

tollentes per septem

S.

annos profugi vagabantur.

Cuthbertus episcopus Lindisfarnensis (estLindis-

Ludovicus Pius ejus filius, cum iti Hildinesheimensis occupat Ecclesia,

disset, et

Eo demortuo loco, quem nunc

allatis

regia?

farne insula regni Northumbrias, Lindi fluvio objecta)

capellae sanctae Dei Genitricis reliquiis

missam auibidem

mortuus anno dclxxxvu monachos rexerat

et

ca[)ellanus missa celebrata eas per oblireliquisset, ac die sequenti

prrepositus,

dicecesi

prsefuerat episcopus

se-

vionem ibidem

demqne

perpeluo

episcoiii

nionachi tenuerant.
et

invenisset, Ludovicus Pius eo in loco sacellum in

Quare Lindisfarncnses monaclii,

bant i)ericula cx omni insula,
constituere. Sed subita
iu

Eardulfus

q\\\-

lionorem beatissimae virginis

acdificavit, et princi-

scopus, ob ingentia quaj undiquc a Danis immiiiesanclis pignoribus trajicere, et ibi

Hiberniam cum sedem figere

eos tempestas terruil, ct elementa pugnare visa sunl, ne tanto liiesauro insula spoliaretur. Quare Eardulfus et monachi in varia sese loca i)roripuere, nc thesaurus in Barba-

palem episcopatus cathedram instituit, Gunthario primo episcopo renuntiato. Sacellum illud Hiidinesheimense non adjunctosibi alio opere usque ad Altfridum IV pracsulem ipsius Ecclesiae perduravit,

sed

is

au. ccclii Ecclesiam cathedralem ibi-

dem
Ha;c

aedificare ccepit, et

cierum

in

eam

introduxit.
In Sa-

summarie ex chronographo Saxonico.

rorum manus

incideret,

revolutis aniiis in

quousque non |>aucis Dunhelmo una cum Scde Ponli

xonia inferiori ducatus Brusvicensem, Lunebur-

gcnsem, Magdeburgensem, Bremensem, Meclebiir-

JOANNIS
gensem, Holsatienseni,
et

VIII

ANNUS
ciini

h.

CHRISTI

<S76.

263

Lavenburgenseiii

religionem Calholicam profiletur, reliqua Saxonia

inferiori a

principatibus Halberstatensi et Ferdensi complectenle, solus eiiiscopatus nildinesheimensis hodie

Lutheranis inhabitata.

JOANNIS

VIII

ANNUS

4.

CHRISTI

876.

1.

In

Ticinensi
cujits

Synodo

Caroli

coronatio
.

confirmatur,

Acta integraprofenmtur Sequitur Christi annus octingentesimus septuage-

Omnibus generationibus,

iino cunctis
et creator

moruni-

talibus liquet, qualiter

omnipotens

simus sextus, Indictione nona, quo Ticini Concilium celebratur a .loanne papa, in quo imperium collatum Carolo Calvo Romae anno sui^eriori die Nalalis Domini, contirmatnr. De cujus creationis lempore, qui annum inchoant numerare ab Incarnatione Doniiui, vel a die Nalivitatis ejusdem,

versorum Deus, in Ecclesia; sua? parte, quae gemebunda peregrinatur interiis, per generationes et
generationes electos suos velutin coelorum ambitu sidera nova produxerit, ut (juodammodo in ejusEcclesiae cajlo fixa, diviiio lumine radiantia moerenlium animos illustrarent, depulsis terre mcestitiae tenebris, ot diversarum angustiarum dissipata caligine. Inter quas tanquam clarissimum sidus diebus nostris ecce nobis Carolum Christianis-

dem

coronatum Carolum tradunt Romae. hoc anno octingentesimo sepluagesimo sexto

cedentibus kalendis .lanuariis,
:

qui vero a prte-

id factuin superiori

simum

anno

in fine ipsins affinnant.

Sednulla
iil

discrepantia esse potest,

cum omnes

tempore factum train

a se, et praelectum ante

principem, sii[)erna [)rovidenlia pracscitum numdi constitutionem, et pnedestinatum nonnisi co|)iosissima miscratioue

dant die Natah Domini, Indictionc nona, qua; incoepit superiori

ficio

circa

nostram salutem mota, secunduni jilacitum

erat iu isto [lericuloso

anno, mense Septembri. Dei beneut ejusdem

Caroli coronationis

suum, juxta quod coiigruum

rcmp.
proeliis

factum

est,

tempore,tribuit, ue[)0tem videlicetillius Caroli, qui

auxit,
vicloriis
dilatavit,

Acta extent, ex ([uibus in imperatoribus initiandis,

sa[)ientia

qui solerent ritus servari ab

ficibus,

ipsis

Romanis Ponti-

decoravit. Qui

cum omnes
ei

Ecclesias sublimasset,

possimus addiscere,
dicere
ausi

et

refellatur

eorum

semiier

hoc

erat

in voto, sem^ier in desiderio

impcratorum coronalionibus nihi! praeterea, nisi solum sacerdotale in ipso ungendo et coronando ministerium
temeritas, qui

snnt, in

(sicut in Gestis, qua?

de eo

scri|)ta

sunt, legituij ut

sanctnm Romanam Ecclesiam in antiquum statuni et ordinem reformaret. Uude et haiic mullis honoribus extulit, mullis munificentiis et liberalilatibus ampIiavit,adeo ul amissas olim urbesei restituisset,

exhibere

Romanum
Acta

Pontificein

consuevisse.

Ex-

tant, in<]uam,

iiisa

coronationis Caroli in im-

peratorem, recitata in ConcilioTicinensi hoc anno, ex quibus isti mendacii arguantur, ipsaque prodila
ex Petri Pithu3i bibliotheca, et edita cuni veteribus

etexregniquoquesui
tulisset.
3.

[)arte alias

non modicas conqute circa religio-

Sed pauca dicta

gessit

suiit, nisi

Francorum
recitata

'

Annalibus, necnon abunde a Papirio

Massone viro quidein diserto in suis Annalibus edita autem a Pitlioeo, sic se habent
;

magiia,subIimiainemorentnr. Religionis quippe statum inter diversorumerro-

nis

incrementum

rum
tia

el [iravilatum ve()res iiicultuni

inventum

sa-

Ludovici im[). luit factus imperator Ronuc tempore Joannis A|)Ostolici, anno Incarnationis Domini oc2.

Gesta qualiler doninus Carolus

lilius

cris litlei'iserudivit,divina|)ariterethunianascien-

perornavit, erroribus expurgavit, ratis (rectis)

saginavit,
af(|ue

dogniatibus
teinpus
ita

intra

brevissimum

lingentesimo septuagesimo sexto, Indictione x ^

industrio

[)ietatis

studio egit, ut novus

Sermo domini

Apostolici Joannis in

Synodo

(luodaminodo videretur muiidus, magnis luminaribus venustatus,

et

episcoporum.

variis vernantibus

floribus

adornatus.
'

Post. Annal. Kranc.

Pill).

Parisii-

editos pag. 391.

i.t.

Cujus

filius,

ita

divaj scilicet recordationis

Lu-

iu liae.

dovicus Maximus imper. pater bujus a Deo

electi

264
principis

JOANNIS
Caroli

VIII

ANNUS
(al.

4.

CHRISTl 870.

semper Augusti, palrum

pa-

trium) soliuni adeo religiose imilalus, pielate Uuidabiliter ajmulalus est, ut et paterna divini cultus
YOta, et erga praelatnm |)rincipalis Ecclesiai liberalitatis

monstraremus virtutem, qua unxit ciim Domiims Deus suus prae consorlibns suis, Christum hunc
oleo
lajtitia}

delibutuni ('xlrinsecus faciens, et prinsui consliluens ad imitatioaeni scilifilii

cipem populi
cet veri

insignia pius natns ojquipararet ot roboraret.

regis Christi

Domiiii

nostri,

ila

ut

Sed

et

uberioribus beneficiis,

et dapsilibus

muni-

quod

ipse possidet per

naturam, isteconsequeretur

ficenliis, ut

haBres gratissimus ampliavit.

per gratiam.
7.

4.

Verumistebujuspra'fnlgidusfdius,Carolus

Deinde non hic perpetiius Augustus ad

de qno nobis sermo est, serenissinms et tranquillissimns imperator, qni nobis (nt pra^tnlividelicet,

tanla fastigia se velut

improbus

inlulit,

non tan-

quam importimus,
natione,

fraude aliqua vel prava machi-

mus) inquos fmes saeculornm devenerunt, quique

caliginosi temporis ex

aut inhianti

ambitione ad imperialem

quadam

parte tetras cerumsplendidis-

apicem

aspiravit. Absit. Ne(|ue

enim

sibi

honorem

nas

et

miserias sustinebamus,

tanquam

l)racsumptuose assumijsit, ut imperator fieret; sed

simum astrum ab arce |iolorum illuxit, non solum monumenta progenitorum, bonitatem eleclae radicis ferens in

tanquam desideratus
bis, et a

et optatus,

poslulatns a no-

Deo vocalus,

el honorificatus

ad defendenet

ramo,

alacriter a>quiparavit

vernm

e-

dam

religionem, et Christi utique servos tuendos

tiam

omne

prorsus avitum sludium

in

vicit,

et nni-

humiliter alque obedienter accessit operaturus

versum paternum certamen

atque
diversis opibus

causa religionis

roboraturus in imperio
Nisi

summam pacem et tranquil:

justitia superavit, Ecclesias videlicet

Domini

ntatem, et in EccIesiaDeijusiiliam elexaltationem..

ditans, sacerdoles

ejus honorans,

enim

talein ejus

cognovissemus intentionem

hos ad utramque pbilosopliiam infornians, illosad virlutes seclandas adhortans, viros peritos amplectens, religiosos

nunquam
ipsius

animiis noster fleret lam proinptus ad promolionem, et hoc per sacerdotum Dei

venerans, inopes recreans,

et

ad

maiius, et ministrorum ejus officium, sicut David

et

omnebonum

penitus subsecutus, et

omne malum

Salomon,

et

nonnulli

alii

Chrisliani,

quos nimi'

meduUitus detestalus. 5. Quapropter et vos, charissimi fratres, tot et tantarum dilectionum ejus atque viitulum au
dientes insignia, et lauJabilium longe lateque dif-

runi non esse tangendos, Spiritus sanctus per

Psal-

morum
8.

cantica proteslatur.

Quapropter,fratres charissimi, unanimes,

et totis

idipsum sentientes, benedicamus Domino,

cordis ac corporis vocibus

fusa

morum
non

ejus intuenles indicia, pielalis illius

frequentissinse

coUaudemus, qui secunet glo-

affectus

experti

ac mnllifarie vi-

duin quod poUicitus

riflcantem
se

est,

spernentes sprevit,
,

scera,

immerilo inlelleximus ij-tum esse proculdubio, qui a Deo conslitutus est S.ilvalor mundi, mnlto profeclo prasstantius ac decentius Josepli, qui pocne solam terram ita vocatus,quam
'

glorificavit

quique hunc tantum

uobis talemque tribuit, per

solatio et

quem

nioerentium con-

paganorum

coiitrilio,

et

Christianorum
:

proculdubio speretur

cita

redemptio

summamque

salvavilyEgypti.Unde
plebe voce
illius

et

ab universasancta

Romana

Ann;E sanclse personam gestantis

pi-ophelico qiiodam:

Ecclesias sterilis et fcecunda!,

majestatem ejus et pietatem votis conliuuis obsecrenius, ut confirmet hoc in eo, imo in nobis per eum, quod operalus est in eo atemplo^ sancto suo,

modo

spiritu

temulenta! quotidie clamabalur

quod

est in

superna Hierusalem.
in

Dominus

dabit

imperium
sui. Et

regi suo, et sublimabit

Nosque quod jam

et

Romana

Ecclesia, quae

cornu Christi
testatem
filium
sive

iterum
'

cum
:

David

orat pofac

(orabat) rege pariler et pro|)heta

Da inquiens,
satvum

mater et caput Ecclesiarum, auctore Domino, famulatus nostri ministerio gessimus,

est

magistra

imperium

jiuero tuo, et

preces benedictionis fundentes, et

coronam
:

iinpo-

ancilla;

luee, sancta;

videlicet CalhoIic3B et

Ai)OstoIicae Ecclesise.
C.

etiam hic in sancta ac generali fraternitalis vestrae Synodo, ad

quain,

nentes sceptri, et diadema imperii

Unde

nos, tantis indiciis divinitus

incum-

Domino duce, pro innumeris

:

necessilatibus

bentibus luce clarius agnitis, superni secreti consilium manifeste cognovimus. Et quia pridem
Aiioslolicae

et utilitatibus

sanetie Ecclesiae Synodi convenisse

iterato cordis alfeclibus, et oris voci-

dignoscimur

memoriae decessori nostro papaj Nicolao idipsum jam inspiratione divina revelatum fuissecomperiinus:ELEGiMiis meritoetaprobavimus

bus
sint

et

manus

subscriptionibus roboremus,

nec

(quod

absit) in

nobis scliismata,qnaB Apostolus

mednllitus exsecratnr, nec

animorum

alicujus di-

uno cum annisu

et voto

omnium

fratrum

et

coe-

visionis et diversitatis dissensio . Ilucusque Joan-

piscoporum nostrorum, atijue aliorum sanctac Romanae Ecclesiae ministronim, amplique senatus,
totiusque

nes Pontifex in Synodo peroravit.

9.

In
(noii

Romani

|)0|)uli, gciitis(|ue logatae, et se-

nimis

qua quidem posl laudes Caroli effiisas enim facile paliuntur encomia fraenum,
in hyperboles) habes, lector, ex expressam, quain tantopere impugnare

cundum
imperii

priscam consuetudinem,

soleinniler ad
'

quin

diffliiant

Romani

sccplra iiroveximus, et Auguslali

factis ipsis

nomine decoravimus, ungenleseum oleo extrinsecus, ut interioris quoque Spiritus sancti unctionis
I

conati sunt Novatoros Uoinani Ponti(icis auclorita-

tem
'

et potestatem

in creandis imperatoribus,

ut

Gen. XLi.

2. Rcir. H.

Psal. viii.

Psal.civ.

''

Psal. lxvii.

JOAXNIS
non niidum exliibeant
dis
et (oroiiaiiilis,

VIII

ANNUS
nngon-

4,

CHRISTI 87G.
'

205
sit

miiiistorinni in ipsis

dum

Aposioliim non

pot(^stas,

nisi
:

Deo,
qni

et

siciit
iii

facere soiont palnaicliae

haec [ira'cipiio, quac

tam
nobis

pio collata est

hand

diiisti

Cnnstaiitiiio|ioIitani

coronatioiie Oriontaliuni iin-

biiim,

(piiii

Domini ordinalione
qiiiB

resistal,

peratoruiii. Naiii aiulisli ex ejiis verhis.

ab ipso

ordinalioni,

ministrantibiis

caclilus

Joaniio jnipa (tivino instinotu eloctnm

iniporiiiin
cluiii(|ue
slali

Carolum ad

facta est, obstinata inente rosislit. Apostolic

qiiippc

gnbornandnm,
ad

et approbatuiii, prove-

culmini

docente sancto Bonifacio

pajia,

iiemo

tain siil)limeni

dignitatem, et

Augu-

iiomine decoriitnm (sunt luee omiiia totidom

qiiibiis

unqiiam ohicos mamis intiilil, nisi (|ui de se voliiit jiidicari. Diirum autem ^ coiitra stimulumcalcitrare

verlm ojus,
postea

suuin

sigiiificat

miiiisleriuin)
:

of

advorsus iinpetus flmninis conari.

domiim unotum el coroiialum arbitho papat est coUatum imperiiim. Si

sic

eniin

12. Ifoin

suinmus Pontifex
sensiiin, et in

res vero

tres charissimi, inspiratio divina

Quid igitur, fraomniuin nostrum

:

jure succossioiiis a^eiida fuisset, non Carolus, sed Ludovicus ejus frater major natu erat praeferendus :
sed (]iiod in arbitrio
sit

corda in
et

unum

eumdem

delibera-

tionis finem direxit,

ut scilicet unuin sentiamus,

et

eligentis Pontificis,

non
qnte

unum dicamus
:

omnes,

nonsintin nobisscliisnostro Carolo, auctore

jnre liaeroditario succedentis, exclusus est Ludovicus, et electus est Carolus; ut patet ex his

mata

quae in praefafo piissimo et tranquillissimo

filio

imjieratore spirituali

sunt recilata, jam edita liaud pridem a Pilhoeo e

latebris anliquilalum eruta vetera
:

Domino,

Actorum monu-

menta (|nae si Novatores refractarii cognovissent, haud fortasse procaciter adeo adversus veritatom patentem omiiibus, declaratam exemphs adeo maSed faxit Deus, ut vcl sero saltem sapiant Phryges isti. Sed rehqua eoruindein
nifestis insultassent.

supercaputejus infundendo, sivesacrae unctionis oleocelsum ipsius verticem contingendo, sive coronam imperii conferendo gossimus sententia' prolatioiie (si unanimi
sive preces benedictioiiis
:

manuum subscriptionem etiam in pnesenti ac venerabili Synodo, sicut jam hortati sumus, iterato promulgegeneralitati vestrae videtiir) et per

Gestorum Pontiflcalium prosequainur. Subjiciuntur isla

10. Responsioepiscoporum.

nius

et

roboremus.
:

Sancta Synodus respondit

Placet, et valde
vestivestri

Ecce, beatissime ac Apostolice domine papa

,

omnibus vestra serenissima sectari gia; neque fas cst, ut a culmine A|)ostolatus
placet in

Joannes
gratia

clarius

videmus mentem
illustratam
pariter
,

apicis
qiii

vestri

in aliqiio dissentiamus,
stus

sancti

Spiritus
,

profecto

Dominus noster
13.

quem videlicet ipse Chriomnium nostrum ad vicem

quos
facil.

repleverit
Nisi
eiiiin

ardentes
ipse cor

et

eloquentes
teli-

suam

in terris esse voluit caput.

vestrum irradians

Tunc surgens suinmus Pontifex senten:

gisset,

nec ad

tanlte dilectionis

erga nos flagran-

tiam protulit, dicens

ritalis
filii

Piissiini ac serenissimi spi-

tiain

accenderet, nec ad tot mollitliios et snluta,

nostri Caroli

magni

et pacifici

iinpera-

res affeclus

quibus nos pie (^t sancte instriiitis, proculdubio moveretur. Spiritalem autein filinm
,

toris

ad imperialia sceptra electionem et promo-

tioneni

Clirivestrum dominuiu Carolum imperatorom stianissiiiium et mansuetissimuin principem taiito jure cupimus el desideramus Augustalia Romani sceptri gubernacula inconcussa et iinmutilafa imo augmentata et ampliata finetenus retiiiere; quanto liiiuidius non per honiinem, nc([ue ab homine sublimatam,'et ad lantum culmen potesfatis evectum superna gratia revolante, cognovi, ,

ante mundi qiiidem ordinem divinitus ordinatam, nuper autem, id est, prajterita nonahidictionc per ministeriuin nostrac mediocritatis ex-

hibitam, annuente Domino, ex tunc et nunc et in

perpetuum mansuram.

si

flrinara

et stabilein

decernimus per-

Responderunl omnes

Placet, Placet. Itein,

quis tanttc rei divinitus actaj proculdubio insti-

tulionem, superbia, aut avarilia, vel certe aliquo

ambitionis iiistinctu pertiirbare,
verit
:

nius

quae

nimirum
interius

cordi

attentissimi Apostola-

aiit

violare tenta-

Ins vestri

inspiravit,

ut

non vos

priiis

cujiiscuiiique

sit

ordinis, (lignitatis, aut pro-

eligeret, sed
retis.

contra vos euin eligcrelis et diligeet nos,

fessionis, tan(|uaiii Domiiii inimicus et ordiiialioni

cjiis

tyrannide sieva resistens,

totius(iue
jiacis
aul

et Ecclesia;

Dei hos-

11.

Sed

domine

et coangelice

papa,
reci-

tis,

et

Clirislianitatis

dissipator,

vestigia veslra sectantes, pientes,

et salubria nionita

anathemate us(|ue
14. Itein

satisfactionem teneaturomni
:

quem amatis, amamiis; qiiem dilexistis, dihgimus; quem eligistis, eligimus, et (juod in eo
auctore omniuni

tem[)Ore annexus. Responderiint

Fiat, Fiat.
:

suinmus

Poiitifex

Patratores et

bonoriim Domiiio, sive divina benedictione,sive sacra unctione, sive coroiuc imperialis impositione gessistis viscerabili affeclu se-

incitalores pessimi hujus consilii, qni

ministri sint diaboli, sua qu;erunt,

Chrijti
et
,

profectocum nou quae Jiisu

quimur,
stri

et

celebri laiidc

prosequimur,
at(|iie

et

digna

et in imperium subintroducere siinultates discordiam moliuntur, ac fraudulentia ininiit-

honorificentia veneramur, at(iue totis scnsus noiiisibus

ita

tere scliisinataad

confundondam
stafuiii

Ecclesi;e unitatem,

permanere
si

poliere seinper

regnique congruuin

et

ordinem reique
:

optamus. Sod
oflicii

et

neoessitas fortasse cxegorit, tolis

publicaj utilitatem et tranquillitatem conantur

si

nostri conatibus adversus aliter seiitientium

resistere

mohmina

satagemus.

Cum

cuiin secun-

Uom.

XIII.

Acl. IX.

3 Eccl. iv.

Baron.

ToMUS XV.

J-i

266

JOANNIS

VIII
et

ANNUS
quidem

4.

CHRISTI 876.

deinceps in talibus inventi fucrint,

Ecclesiastici viri cxtiterint,
lici,

si

Signum Bosonis

inclyti ducis et sacri palatii

tanquam

\iri scliisnia-

arcliiininistri,at(iue inqierialis nnssi.

atquo a capile dissidentes, cnnniniodis dci)oet

Signuin Kicbardicomitis.

nantur. Laici vero

Fiat*. Suljscripsit
episco|)i

nionaclii per|ietuo anatlie-

niate feriantur. Responderunt

omnes

Fiat, Fiat,

ergo dominus papa, et

cum

eo

qui afTuerunt.

et a Deo coronato magno et domino nostro Carolo per|)cluo Augusto, nos quidem omnes cpiscopi abbates comites, et reliqui, qui nobiscum convenerunt Italici regni opliniates, quorum nomina generaliter subter liabenlur inserta, perpetuam optamus pro Gloriosissimo

pacifico imjieratori,

Signum Walfridi comitis. Signum Luitfridi comitis, Signum Alberici comitis. Signum Supponis comitis. Signum Harsigni comitis. Signum Bodradi comilis palatii. Signum Cuuiberli comitis. Signum Bernardi comitis. Signum Airbolei comitis.

speritatem et i)acem.
15. Jam quia divina pietas vos beatorum principum Aposlolorum Petri et Pauli interventione per vicarium ipsorum, dominum videlicet Joanneni sunmiuni Pontiiicem et universalem paI)am, spiritualemque patrem nostrum, ad profe-

Quge sequunlur, spectant ad conventum Ticinensem, ubi biec sunt recitata et firmata. Acta sunt

anno Domini octingentesimo septuagesimo se[)iimo (sexto), regni domini Caroli imp. Ludovici Augusti pia3 memoriae filii in Francia XXXVI, imperii primo, Indictione ix .

in palalio Ticinensi

que Acta. De quibus

ris scriptor, post

lisec

Aimoinus

liujus

Hucustempo-

clum

sanctae Dei Ecelesiie, noslrorunique

omnium

invitavit, et

ad

iniperiale culnien sancli Spiritus

:

facta

judicio provexit

dominum

et

nos unanimiler vos protectorem, defensorem nostruni elegimus, cui et

rediit,
liajc

inentionem de coronatione Romae Nonis Jan. Carolus Roina exiens Papiam ubi et placitum suum habuit, etc. Ut scias

pertinere ad

annum

praesentem. Citantur au'

gaudenter toto cordis allectu subdi gaudemus, et omnia quce ad profectum tolius S. Dei Ecelesise, nostrorunique omnium salutem decernetis, etsancietis tolis

viribus annuenle Cbrislo, concorili

mente

et

prompta voluntate observare |)romittimus.

Anspertus sancttc Mediolanensis Ecclesiaj ar-

chiepiscopus subscripsi.

Joannes sancta^ Aretinae Ecclesia3 humilis episcopus subscripsi. Joannes episcopus sanctai Ticinensis Ecclesiaj

lem ab Anselmo Lucensi eadein Acta, et ex eis recitatur fiagmentum. 11. At secundum illud Proverbiorum ^ Haeredilas, ad (|uam festinalur in principio, in novissimo benediclione carebit , haud praedecessoris in boc videtur Joannes secutus esse vestigia siquidem Hadrianus papa eumdem Carolum invadentem regnum Lotharii nepolis defiincti, quod spectabat ad ejus germanum Ludovicumimperatorem iteratis monitionibus et comminationi:

subscnpsi.

bus, atque Ecclesiasticis censuris exagitavit. Joan-

Benedictus Cremonensisepiscopussubscripsi.

nes vero eumdein Carolum poena dignum, regno-

Theudulpbus Tlierdonensis episcopus sub-

que
(ut

(ut

vidish)

privandum, auxit imperio

nervos
nulla
satis-

scripsi.

apparet)

Aposlolici

vigoris dimillens,

Azo Eporediensis episcopus subscripsi. 16. Gerardus exiguus in exigua Laudensi Ec

(quod sciatur) de commisso delicto adbibita

factione canonica. Ita plane haec

omnia malesuada

ciesia episcopus subscripsi.

I^rudentia carnis operata esse videtur.

Dum

nimifratri

Ilililumus Astensis episcopus subscripsi.

runi faverit Carolo magis

quam Ludovico

Ratbornus sedis Auguslana^ episcopus subLeodoinus Mutinensis episcopus subscripsi.

Hiklradus Albensis episcopus subscripsi.

Joannes, ab hoc magis ut propinquiore exspectans

scripsi.

adversus
aliis
tiis

ingruentes

Sarracenos

auxilium, sive
(ut exi-

decausis, qua? nos latent;

cum tamen

Bodo

buniilis sanctte Aquensis Ecclesiaj epi-

scopus subscripsi.

Sabbatinus Jenuensis

Ecclesiffi

episcopus sub-

Romanie imililem creaverit imperatorem. Ex hoc tempore male coeptum esl, ut cum praiter anti(|uorunP inorem, non iiisisterent itatenaci Ormoque aninio successores (excedeclaravit) Ecclesias
ptis iis vestigiis,

scripsi.

quaj

spectant ad

lidein)

pra;decessorum
inala, quae

Filberlus Comensis episcopus.

innumera ex

his parta sint

Adelardus servus servorum Dei Veronensis

videbis.
18. Concilii

episcopus subscripsi.

Pontigonensis in Gallia singuloi

celebratce.

Ego Paulus

sanctae Ecclesia; Placentiaj epi-

Actiones

coram Carolo imp.

Post

scopus subscripsi.

h;cc auteiii ut etiam ab cpiscopis Gallicanis

sanclai

eadem

Ego Andreas

Florenlina)

Ecclesiaj

oninia firmarentur, Pontigonense in Galliis Conciliuin esL celebratuin.

episcopus subscripsi.

De quo

ista

apud Aimoinum
'
:

liagincrius abbas subscrij^si.

legunlur de ipso Carolo imperatore

Acccrsens

Hiicusqiie apiid Papirium Annal. in quundir addite repcrinnUir acclanialiones.

'

Pill)a;i

edilione;

qua; se2

'

Anselm.

Prov. XX.

Lucen.'!.
2

de polest. et primat. Roman.

1.

Ixcl. c. 82.

Aim.

v. c. 32. 33.

.lOANNIS VTII ANNtlS h.

lesatos ApostoUci

CIIRISTI 876.

'2G7

nem Aretinum,

al(|ne

lorum consilio, lem Synodnm auctoritate Apostolica, et sanctione sua apnd Pontigonem indixit, quo per Rliemos et
Catalaunos civitates pervcnit

Joannem Tiiscancnsem et JoanAnsep;ismn Senonensem, ilmedio futuro mense Julii genera-

sententia sua permansit. Et petentibns episcopis,

ut liceret
recta

eis

saltem exemi^lar
:

sibi

de Epistola diimpctravere. Et

sumere

nec hoc ullo

modo

Et

paulo post

Undecimo kalend. Jalii,Indictione nona,

cffiteris

e|iisco-

Synodus in die illa. Decimo kalend. pracfali mensis iterum convenerunt episcopi, in quo conventu lectae sunt Epistola; a domino Apostolico missae; et lecfa est
sic soluta est

20

pisct

quibusque

clcricis vestibus

Ecclesia-

electio

domini impcratoris, ab episcopis

constituif,

et cacteris

sticis indutis, e

domo

ac sedilibus, palliis protensis,

et

Ifahci regni firmata; sed et capitula, qua; in palatio

atque

in

gremio Synodi

prospectu imperialis sesacrosanctis Evangeliis,

Ticinensi

ab omnibus confirmari
in die dla.

dis, lectorio

superpositis

fecit,

quae et e[)iscopis Cisalpinis confirmare prae-

venit doininus iniiieralor Carolus in vestitu deaurafo,

cepit,

Et

sic soluta est

Synodus

habitu

Francisco

cum

legatis

Apostolicai
:

Sedis ad

Synodum. Et cantoribus Antipbonam

Quinfo non. Jul. convenerunt cpiscopi sine imp. et habitae sunt contentioncs de presbyteris ex
diversis parocbiis clamantibus ad legatos A|iostosic soluta est in hac die. Quarto non. ejusdem mensis iterum convenerunt episcopi et imp. in Synodo residcns audilici.

Exaudi nos Domine,

Joanne imp.
in

cum

versibus et Gloria Patri

resedit

cantantibns, post Kyrie eleison, et data oratione a

Et

Tuscanensi

episcopo
legit

dominus

Synodo. Et
et

Joanncs Tuscanensis epi-

scopus Epistolas a domino Apostolico missas.

Cum

vit oratores fratris sui

Ludovici regis, Willibertum

quibus

legit

Epislolam de primalu Ansegisi Seutililas Ecclesiastica

arcIiie|)iscopum Coloni;e, et

Adalardum

et

Meni-

nonensis episcopi, ul quoties

dictaverit, sive in

gardum

comites, per quos petiit partem de regno

filii

evocanda Synodo,
et

sive

in aliis

Ludovici inip.

Lotbarii fratris eorum, sicut ei

negotiis exercendis per Gallias et Germanias,

stolica

Apo-

vice frualur,

Decreta Sedis Apostolica?

necesse

competeret ex ha>reditate, et illi flrmatum'erat sacramento. Et legit Joannes Tuscanensis Epistolam

a Joanne
et dedit
|)a|)a

per ipsnm episcopis manifesta efficiantur; el rur-

episcopis regni Lndovici directam,

sum

quae gesta fuerint, ejus relatione,

Apostolicae Sedi pandantur
;

si

exemplar Wiliberto archiepiscopo, ut dein illa die.

fuerit,

et

majora nese-

ferret illud pra-fatis episcopis. Etsic solutaest prae-

gotia et difliciliora

qu[Ei|ue

suggestione ipsius a
et

fata

Synodus

Sede

ApostoUca quantur.

disponenda

enucleanda

21. Sexto idus Julii

circa lioram

convenerimt episcopi,
legati

et

nonam venerunt

domui Apoac ne[ios

19. Petentibus

autem

episcopis, ut eis pcrniit-

stolici

Leo episcopus

et apocrisiarius

teretur ipsani legere E[)istolam, quibus crat dirccta,

A|)ostolici, at([iie

Petrus Forosemproniensis episcoet

non
ab

ac(|uievit imperator, sed

responsum
ut servato

quaesivit

pus, deferentes Epistolas imperatori

et salutationes Apostolici est

impcratrici,

eis,

quid de his jussis A[iostolicis responderent.

res[)onsio talis fuit,
[)rivilegii

ad e[iiscopos. Etsicsoluta

Quorum
canones,

singnlis

Synodns

in die illa .

Hujus autem novae mit-

metroi)olitanis jure
et

juxta Decrela Sedis

secundum sacros Romanae Ponlifi-

tendtc

legationis Joanni pa[ia; qua; fuerit caiisa

cum

ex iisdem sacris canonibus promulgata, domini Joannis papae Apostolicis jussionibus obedirent.
rent,
F^.t

cum dem

ha;c ab auctore silentio obvolvatur, ex ejusPontificis

Epistolis

inspicitur,

nimirum

ut

concessa a |)raedecessoribusFrancorum [irincipibus

cum

imperator

et legati A[iostolici satage-

ut absolute arcliie|tiscopi res[)onderent, se

aliud, nisi

obedituros de [)rimatu Ausegisi, sicut Apostolicus

scri[)Sit
:

quod

[)rtedictum est, rcs|)on-

Romanic Ecclesiae, ab ipso novo imp. confirmarentur qnod se obUnuisse testatur in E|)istola' ad Gandul[)hum e[)iscopum Capuanum. Missos ctiam eosdem [)ro necessitatc Romanae Ecclesiac quam [)a:

snm ab

eis

extorquere non [)otuernnt, exce[)to quod

teretur

ab ingruentibus Sarracenis

ct

rebellibus

Prothasius, alias Frotarius,

Hurdegalensis episco-

Chrislianis,

idem

tradit in

'

Eiiistola

ad Bosonem

pus, quoniam a Burdegala ad Piclavos inde(|ue ad Bituricum favore [)rinci|)is contra regulassecontulit, peradulationem respondit, (juod imperatori [dacere

comitem,

et alia

ad eosdem legatosdata.
lecta

22. Sexto, {alias(|uinto) idusJulii convenien-

tibus e[)iscopis

est

Epistola

Apostolici de
et

cognovil.

Timc molus

im|)er. dixil, (juod

in

domimis
:

damnalione Forinosi episcopi, Gregorii

tientium
eis
:

consen-

Aiiostolicus ei suas vices connnisit

Synodo, et
et

et

pra;sentata sunt

imperafori ab

quod iisdem pnecepit,

accepit ipsani Epistolam

i[)se

(;xsequi studeret

Aposfolico missa dona, inter ([ua; fnere [)ra;cipua

involutam una

cum

Jo.

Tuscanensi et Jo. Arelino, et dedit illam Ansegiso, et jussit sellani

plectilem [)oni ante onines

Tnscanensem, qui ad dexteram illms sedebat, el [)ra;ce|)it Ansegiso, ut supergrederetur omnes ante se ordiepiscoiios Cisal|)ini regni sui juxla Jo.

sceptrum et baculus aurens. Sed et imperatrici dona sunt ab eo missa, |)allia et armillie cumgemmis. Et sic soluta esl Synodus in die illa . Qiiod spectat ad damnalionem Formosi episcoi^i Porpersecutiotuensis, cur damnatus sit, nescimus nem enim i[)snm esse passum, (jua; inlerius dicen:

natos, et sederet iu

eadem

sella,

rUiemorum

arclii-

tur, ostendent. Constat

autem quod huic

sessioni

episcopo reclamante, audientibus omnibiis, hocfaclum sacris regulis obviare. Imperator autem in

'

Joan. Ep. IX.

Joan. Ep. vi. vii.

268
iiiteresse

JOANNIS
nolucriml
episcopi

VIII

ANNUS
Pergit

4.

CHRISTl 876.

Galiiariim.

Frodoardus. Sed qua; sunt reliqua hujus Synodi

auctor

23. Pridie idus

Jiiiii

misit imperator -vicarios

conveneruntepiscopi, et Apostolici increpare durius

prosequamur. 25. Posthaecautem perrexit Petrus episcopus

Forosempronii,
et

Joannes'Tuscanensis ad cubiin

archiepiscopos et episcopos, qui pridie nou venerunt, sicul prfficepit. Ulis aulem canonice raliona-

cnlum

imperatoris, et adduxerunt imperatricem

Rachildum coronatam
qiiique
iii

Synodum. Et

stante illa

bilem reddentiljus rationem, sopita est increpatio. Et iecta esl a Joanne Tu?canensi iterum Epistola, jubente imperalore, pro primaln Ansegisi. Et qu:uet sila esl ab episcopis denuo inde responsio respondentibus singulis arcliiepiscopis, quod velnti
:

juxta iini>eratorem, surrxerunt onmes, et stantes

copus

gradu suo, incoeiierunt laudes Leo epiJoannes Tuscanensis episcopus. Et post laiides actas in dominum Apostolicum, ct domnum imperatorem et imperatricem et caeteros
et
,

antecessores illius antecessoribus regulariler obedierunt ita iis decretis vellent obedire. Tunc
sui
:

juxta

morem

data oratione a Leone Gravinensi

episcopo, soliita est Synodus. Postea imperator legatos muneratos Apostolicos

remisit

illorum est admissa res|ionsio, quam tuerat postmultas in imperatoris praisentia. Et sic iterum contentiones de presliyteris diversarum parochiafacilius

Leonem

et

Petrum

Romam,

et

cum

eis

Ansegisuin Senonen-

sem

episcopuiii, et

rum reclamantibus ad h'gatos Apostolici, lecta est reclamatio Frotharii Burdegalensis arcliiepiscopi, quia non poterat consistere propter intestationem
paganorum in civitate sua, ut liceret ei Biluricensem metropolim occupare. Cujus petilionibus unanimitas

episcopum. Hucusque Synodi res

post' autetn hajc

Aldagarium Augnstodunensem gestoe. Paulo

Quinto

kal. Sept. misit legatos Apostolici Joan-

ncin iteiiuiue Joannem,

aliis

nuntiis ad fratrein

etOdonem episcopum cum suum Ludovicum et tilios

episcoporum nullatus acquievit . Hic finem habuit prrcsentis diei Actio. Verum quod episcopi Francorum Frothario concedere noluerunt, concessit postea Joannes papa, ut ipsius plures Ei>istolae eodem argumento datge declarant.
'

ejus ac episcopos, atque primores regni sui. Qui-

bus missis,
latio

in via

imp. Carisiaci nuntiatum est

obiisse, et IV kalend. ejusS.

pra;fatum Ludovicum regem in Francoiioturd pa-

V kalend. Septemb.

dem mensis
fuisse, etc.

in monasterio

Nazarii

sepultum

decimo septimokalend. Augusti convenirentepiscopi mane, circa horam nouam venit imperator, Germauico
24. Jubentibus legatis Apostolicis, ut

26. Ludovicus

paternum rer/num contra Carodefendit^ ejusque exercitum

isla

lum imp. invasorem

sternit.

more paratus

et

coronatus

deducenlibus

eum
ad

At quas sunt

secuta? Qui enim non

Apostolica? Sedis legatis

more Romano

vestitis

ad

episcopos Ecclesiasticis vestimentis indutos et caeteris secundum modum prima? borae diei, quando

cnjus gratia eleclus est imperator, ad defendendum videlicet Christianum populuin ab invaid,

dentibus adversariis, sed imperio ususest intyran-

inchoata est Synodns, prajparalis, ut prius cantata Anliphona Exandi nos, Domine, cum versibus et
:

Gloria, post Kytie eleison, data oratione a

Leone

episcopo, resederunt omnes. Et legit Joannes Aretinus episcopus quamdam schedulam ratione et
auctoritate carentem. I\)st quara, legit

nidem, experlus est nnmen infeiisum, Denmque vindicem sensit. Siquidem ubi fratris audivit obitum Carolus, ad iuvadendum relictum filiis ab eo reguum, ingenti exercitu comparato, addixit aninium verum Deo ulciscente a Ludovico filio Lu:

Odo Btlgi-

dovici

crebris

legalionibus

pacem rogante nec

vacorum episcopus qua;dain capitula a legatis Aposlolicis, et ab Ansegiso et eodem Odone sine conscientia Synodi dictata, inter se dissona, et

obtiiieiite,

victus

fiigatusque

magna cum

iguosint

miiiia fuit,

posteris factus

exemplum, quam

nullam
Ite-

uUIitatem habentia, veruin

carenlia, et ideo hic

et

ratione etaiictoritate

invahda; atque prorsus inutiles armata; copia&, et bene iustructffi, ferrata agmina, quam intirma, in

non liabentur subjuncta.

rum mota

est interrogatio

de Anseaisi primatu,

et

post niultas ab imperatore et legatis AposlolJcis contra episcopos querimonias habitas : tantum in

quibus nonmvenit suasiguajustitia.Audi miranda. Vix parente sepulto, Ludovicus fllius cogitur iniparatus ad bellum formidolosum progredi e traliea funerali ad militarem campum festiiins accurrere,
,

novissimo, quantum iu principio Syiiodi exinde Ansegisusobtinuit. Quamvissil passiis pra; CiBteris adversarium llincinarum lihemeiisem arcliiepisco-

sed invitus, atque detrectans, pra;niittens frustra lcatos pacis att|ue remittens; cuin ad Deiim exer-

ciluum magna
travit.

lide

conversus, quod petiit impescrijjlor

Frodoardus Hesiiondet etiam ad capitula qu;cilam regni Francorum episcopis a Joaniie jiapa transmissa, de privilegiis sedium per caiiitiila seplem (pioniam idem j^apa nisus fuerat Aiisegisum Senonensem episcopum

pum, de quo

ista Iiabel

Qua; oinnia Aimoinusejusdem

:

tem-

poris sic narrat

27.
niis ac

Tunc

ipse, intpiit, ac

comiles ejus jeju-

litaniis

misericordiain Domini petierunt,

illis,

irridentibus eos

qui erant

cum

im[)eratore.

primalem constituere, ut Apostolica vice per Gallias et Gcrmanias frueretur, cui conatui venerabilis

Sed quid insuper? Inde pollens magis quain co|)iis militaribus juvenis, inconcessa teulat, securus de
divina potentia, et certus de ejusdem protectione

hic praesul Hincniarus ellicaciter obstilit . Hajc

Joan. pap. Ep. viii. xiii. .'av. xvii.

Aim.

I.

V. c. 34.

JOANNIS
justitiae
:

Viri

ANNUS

4.

CHRISTI 876.

269

quoque conscienlia sincera mienim ipsum adversantem im|ieratorem tyrannum injnstitiam omnino prose(|ui et Denm persequi palam ostondat horrenduin bujuscemodi ob oculos ejus spectaculum ponit. Uecem (idem snbdit auctor) homines cum aqua calida, et decem cum ferro calido, et decem cum aqua frigida ad judicium misit coram eis qui cum illo erant, pctentibus omnibns, ut Deus in illo judicio declapraesiimit

anni hujns datae sunt exciderunt; reliqnai vero,

racnla. Ut

nempe
sunt
:

(\\\;b

ab exordio decimae Indictionis datie

reperinntur, ex Registro ipsius proditae in lucem

qiiae

Yaticana bibliotheca, jam

ut non
fit

enim antiquitus scriptce habentur in Roma; cuss habentur,

de singulis agere, sed ex
eis ali(|ua

0|)U3

tantiim, qu.T ad temporis hiijus historiam pertinent, Annalibus jungere, tem|)oris ralione servata.
Qiii diniissi

fuerunt ab eodem Carolo impera-

raret,

si

[ler

jus et getiuum

ille

habere debeat

[lor-

tore ApostoliCtB Sedis legati ex

Synodo Pontigonensi

tionem de regno
parte,

quam

pater suus iih dimisitex ea

quam cum

Carolo fratre suo per consensio-

nem
illaesi

illius, et

per sacramentnm accepit. Qui

omnes

reperti sunt.

Jam

et

paulo anle ad Joannem

Pontificem

Romanum idem

Ludovicus

scriiiserat,

Leo atque Petrus episcopi, a Bosone comite in via apud Ticinum retenti sunt. Cujus rei gralia, idem qui miserat eos Joannes papa ad eumscribens' redarguit et comminatur nisi dimittat eos. Reprehendit ct legatos ipsos quod minis hominum tenerentur.

expetens de suis juribus judicium Apostoiica; Sedis,

Nam \mc

inter alia habet

Prascipimus
legatorum,

prout hlterae ejusdem Poutificis ad

docent.
28.

eum

'

redditai

vobis auctoritate Dei ac Domini nostri Jesu Ghristi,

ut

memores antiquorum

S.

Ecclesia;

Quid amplius?

cum nullum

pr.Ttermisisset

qui nullis minis, nullis terroribus nuUisque

mor-

officium,
ret esse

quod ad pacem conciliandam considera-

tibus a suis legationibus discesserunt, pra'sentialiter auctoritate

proficuum; coactus tatidem armis decer-

hujus Epistolae initinm ad nos resi

nere, longe viribus impar, vicit imperatorem,

jam

vertendi facere studeatis. Sed

permissi fueritis,

solum turpi fuga lapsnm sntE consulentem saluti, Coacta fugere quoque imperatrix ipsaRaclieldis, in
timore concussa, ut projecisse ex utero fcetum potius qnam peperisse dici [lossit infantem
ita est

slalim ad nos revertimini. Si vero aliquis vos impedierit,

violentiam (|nam

patimini, ut cunctis

fuga

Christicolis valeat propalari, nobis

continuo reve-

lare studete

quatenus

iu eo

quod contra morem

haud diu futurum superstitem. humanarum rerum inconstantiam, et duram rerum vicissitudinem. Qnae paucos ante dies imperatorio ornatu iu Synodo visa est omnibus admiranda modo fu:

gentium Apostolicse Sedis legatio, ecce secundo naufragium passa est, citissimum consilium, confortantc nos Domino, praeparemus. H;rc Joannes.
30.
ros,

Verum

legatos ipsos dimissos fuisse libe-

giens, nec

tugurio contegi poluit ad pariendum.

citari

pervenisseque
'

Romam

incolumes,

aliae ''ejus-

Sed audi qufe veteres

consueti rccitent Fran-

dem
ditur

Pontificis litterae docent,

qiiibus pariter red-

corum Annales
In lioc,

inquiunt, certanune contra Carolum

CceIIIus

Romam

maiiifestnm ab eodem inip. Carolo niissos legatos Ansegisum archiepiscopum Seno-

proculdubio
Ludovico,

diiuicatum

est.
:

Nam

sicut

captivi inde adducti

et his

narrare solebant

apparente

nensem, et Adalgarinm cpiscopum Augiislodunensem, cujus legationis meminit etiam' Aimoinus.

qui

cum

eo erant, tantus timor

omnem

exercituni Caroli invasit, ut prius se victos

|>utarent,

qnani ad pugnain venirent. Et qiiod ma-

joris est adinirationis,

eqnorum
ligati

latera, (luibus insi-

Erat antem his diebus Romanae Urbis et adjacentium provinciarum slatiis infelix ob Sarracenornm infeslationein, quam in pluribus hoc anno'

debant, calcarilius tundebuit et cruentabant,

illi

et

quasi ad stipitem

immobiles permanepaiicos relusic

bant.

vulnerabant
essent
idiis
,

Armis qnoqiie suis pugiiabant, sed acies enim armorum, quasi

:

neminem
qiii priiis

penilus Iffidcbant. Ha^c octavo

idem Joannes papa de[ilorat, [irc-pciliis scribit ad Carolum inip. Epistolam, (pia non solum ([uerilnrdeSarracenorum, sed et de Marchionuminfeslationibns quae omnia, ut facilins asseqnaris, hic tibi ipsam lotidem verdatis

Epistolis

pue vero

cum

de

Octobris contra novellum Sennacherib gesta

bis

reddimus. Sic
31.

se

habet

'

sunt, ut

propter mentis elationem

:

Dcum
iiilel-

cognoscere noluit
iigat,
belli,
ritia;

modo

victiis et

confusus

quod non
i^t

in mnllitudine exercitus victoria

Joannes pnpa contra Sarracenorum incursioneset Marchionum infestationes Caroli imp. Joannes episcopus Carolo imopem imploral.

sed de caelo fortitudo est, et ali(]iiando avasuperbia; finem imiionat. Hicc

ibi,

peratori.

atque

de his hactenus.
29. Legati Apostolici a

Romam
liqua

redetint.

Sed qna;
iiossunt
:

Synodo Pontigonensi
sunt anni
hiijus re-

prosequamur.
datis
colligi

Miill;esiint Pontificiaj acliones,

jiapic

Quantaet qualia per impiam genfem patiamurSarracenorum, (|uid dicam ([uiascriberc quilibct stvliis non siifficit; cum oimiialigna silvarum, si verlantur in lingnas, narrare non valeant? Quoriim quia ex iiis qucxdam vestra jain didicit excellenlia,

([UK ex Epistolis Joamiis

ad diversos hoc
cjiis

praedisiiosuit exercituin

suum

ad haec re-

anno

qua? aiitein ab

Pontificalus exordio

usque ad mensem Septembris

Joan. Ep.

VII.

Ibii).
*

Ep.

Joan. Ep.

II.

VI. VII.

xxm.
' Ibid.

Ibid.
1.

Ep. vi.
v.

'

lliitl.

Ep.

ix.

Aim.

c. 33. ia

lin.

xv.

i.

Joan. Ep.

Ep. XXI.

270
movenda cniii
valiil.i

.TOANNIS VIII

ANNUS

4.

CHRISTI 876.

mox

elevatis

manibus,

manu (lirig(M'e. Qiio nos andilo, Dominum collaudavimus,

pro imperio vestro lastantes,
fili

ejusriue clemenliarji,

3i. Quocirca totis prfficordiis totisque commoti visceribus, cuin episcopis et presbyteris ac proceribus, totisque plebis nobis olim commissffi

protinus exoravimus. Sed quanto,

Jajtati
1

cliarissime,

roh(iuiis
aiidire

deprecamur.
ct

.Iiibe

tandem aperire aures,

sumus

iu

his qUcE dicta sunt nobis, tanto,

gemitum

singultus

omnium nostrum,
opem
patriaj peri-

heu tristati et amaricati, quia qua; dicta sunt rerum non sunt effectibus consummala. Revcrsi quippe sunt, ut audivimus, et solis paganis gaudium, noljis autem nonnisi tribulationem inenarrabilem
reliquerunt. Et ecce,
i^roh dolor! inimieis Crncis

porriger(!

manum,

et prajstare

clitanti, civitati

inter multas miserias et a>ruinnas

Ecclesiaj matri
vestra^, a qua non Doininum unum et ve-

jacenti, et huic

soluin regnandi, sed et in

ruin

credendi exordium percepistis, qua?que in

Christi gratulantibus, solus fideliuui coetus

magna

iiltimo, spreto
licet,

magiio

et

bono

fratre,

Ludovico vide

amaritudine consumitur. Christianorum sangiiis eflunditur, devotus Deo popuhis continua strage vastatur. Nam qui evadit ignem vel gladium, prseda efficitur, captivus trahitur, et exul perpetiius constituitur.

more Dei gratuita voluntate, tanquam alterum regem David elegit, et pr<EeIegit, atque ad
vos
imperialia sceptra provexil.
35. Cogitate itaque,

Dei cultor semper Au:

En

civitates, castra,

viilm deslituta; ha-

guste, a propheta pra^monite'

Si haec

humiliatur,

bilatoribus i^crierunt. Et episcopi hac illacque dispersi,

ad cujus confugielis auxilium ? vel ubi relinquetis

sola

illis

derelicta sunt in
in

Apostolorum principis Limina refugium, cum episcopia corum

redacta cubilia: et ipsis vagis et

gloriam vestram
tur,

perpendite quia

si

ha;c humihfi-

non solum

gloria imperii vestri periclitabitur,

Cliristiana^ religionis cultura

ferarum

sint

sed et ipsa profecto

siiie tectis

inventis,

non jam

eis

liceat prfedicare,

maxiina ex parte
nolite, qucTso,

peribit.

Et idcirco talia scientes,

sed mendicare.
32. Ecce, charissime, pervenit gladius
:

usque

ad animam. Ecce dies, in qua clamamus ' Beata; steriles quce non genuerunt. Ecce illa periculosa

de die in diem non profutiiiis abuti. Cuin Proverbiatore clamo Ne dicatis amico vestro, Vade, et reverQuod potest, tere cras enim dabo tibi et alias '
dilTerre. Nolite

jam

induciis
"^

tempora Panli voce ^ praedicta. Libet ergo cum Jeremia clamare * Quis dabit capiti meo aquain, et occulis meis fontein lacrymarum, ut plangam tantam et talem miseriam, tale actantuin excidium patricB? Sedet in tristitia, quin poliiis in ruina domina Genlium, regina urbiuni, mater Ecclesiarum,
:

manus tua facere instanter operare, etc. Nescitis, namqne (ut cuin venia vestradicam) quid
inquit,
:

superventura pariat dies. Ila ergo, fili charissime, de hac Ecclesia, necnon et patria velociter et prudenter excogitate
cissimae
reliqiiia; et ordinate,

ut

saltem

ipsae

pau-

salvae
et

sint

quae

remanserunt
praeda
celeriter,

consolatio

tristium,

portus periclitanlium. Ecce,

et angustise, dies

quaeque quotidie

catervatim gladio et

inquam*, reveradiestribulationis
calamitatis et miseriae. Pr;cterito

dispereunt. Occurrite strenue, subvenite

quippe anno seminavimus quidem, sed non collegiinus. Hoc vero anno quia non seminavimus, nec est recolligendi
fiducia.

etmanu consoiationis vestrffi ab oculis nostris tandem abstergite lacrymas, quatenus super illis et
praesentiahter,

Deo

propitio, gaudeahs, et in futuro,

frequenti ac laudabili rclicta faina supershte,

cum

33.
nil

Quid de paganis dicimus,

nostris,

cum

Christiani

Clirislo perpetes in caelestibus

imperehs. Data de-

mehus operentur?quidam
et

videlicet ex conOni-

bus

marchiones solito nuncupatis. Nam (ut prophetice ^ dicamus) residuum locustic comedit bruchus. El quid Sarraviciniis

qiios

cenis incredulis, qui sunt

filii

ancillcB, forte relin-

quitur ab
slere
illi
fllii ?

illis

qui per fldem liberaj deberent cxi-

faciunt, el
isti

Usque ad terram depascimur. Quid enim isti pejora non faciunt ? illi terrain

cimo septimo kal. Decembris, Indictione X . HcBC ad Carolum .loannes in flne anni hujus. 36. Sedetad ejus conjugem Hachildem ' Augustam eodein argumento Epistolam scripsit, cui (ut ibi narratur) lianc provinciam ipse commiserat imperator. Sed liaec omnia frustra. Clade enim recenti cadhuc dolens, magis ipsi sua, quam aliena
vulnera curae fucrunt. Alias eniin sed frustra de his fuit ad ipsum ScTpe scribendum, ut ex iis quae sequenti anno dicturi suinus liquido a[)parebit. Quinam autem fuerunt iiriiicipes illi Christiani, de quibus queritur ex aliis ejus Epistolis, quibusquos fldeles, quos vero inlideles principes Pontifex declarat, apparet^: sit cxpertus, idem
:

occupant,

cum

Petro (qua; Petri) nihil ex civi:

tatibus vel ex rure dimitlunt

istis

illi

excidunt gladio,
:

ablatis

omnibus fame trucidant

isti iii

illi

in capti-

vitatem ducunt,

servitutem redigunt. Et cuin qua>ritur quisadversus hostes diinicet, inveniuntur

nulli, cum scilicet eorum oppressione retenti, ad inandatuin iiostruin recurreiu nulli prorsus inve-

illis

eniin laudatfldelitatem Gnaiferii principis Sacjus fratris Pulcliarii priffecti Ainal-

niantur. Sed

cum undique
non
est
faciat, nisi tu,

angiistiati
(|ui

clamainus,

lernilani, et

non

est qni audiat,

adjuvet,

non

est

phitani
cis

detestatus
'

vero est perfidiam Sergii

foedus
inierunl.

"

du;

qui salvum

fili

charissiiiie et iinpe-

Neapolitani et

Adelgisi ducis Benevenlani

hi

rator clcmcntissime, qui in refugium, et

poslDeiim factus es nobis solalium, et auxilium.

jx. i.

enim cum Sarracenis

A quo

ut

1 '

Isa.

X.

111-

Prov.

iii.

Luc. XXII]. 22. Tim. iii.

3 Jer.

Soiili.

Joel.

i.

<

Ibid.

Ep.

el x.wiii.

Eccl.

i.\.

Ibid.

Ep. V.

' '

Joan. Ep. xxvi.

Ibid.

Ep. ,\xvili.

JOANNIS
ab?lineat,

VIII

ANNUS

4.

CHRISTI 87G.

271
Grrecia novis invidia;

monet eumdem Guaiferium

i)rinci(>em
:

litas

provocaret. Luget hoc

Salernitanum, ad

quem

Iia;c

inter alia

Interim

aculeis lacessita, quain sui

quondain

incolaj cuin

autem

state

in

fide, viriliter

omnes

agite, ct
(qui

consatan
ita

Asianis opibiis aspernebanlur, tua potiiis magiianiinitate deleclati,

fortetur

cor vestrum,

non

in Snltan

studiis

allecti,

liberaliter confisi.

conjjruentius dicitur) sedsperantes in

Domino;

Dolet, iniiuam, se oliin singulariter inirabilem, et

utomnesa paganornm
ad |)acem
in

consorlio subducalis, et yos

et

mirabililer singularem a suis deslilui.

Dolet certe

concordiam uniatis in Chrislo JESu Domino nostro, etc. Haec ad dictum principem hoc anno in fine ipsius, nempe XV kal. Jan. His autem pariter perturbationibns faclum, ut quod idem Pontifex indiixerat celebrandum in flneanni Concilium Romai, non fuerit prosecutus. Cujus aroumenti ad diversos episcopos extaiit ejusdem Pontificis datai httera?. 37. Carolus imp. de litteiis et bonis artihits optime meritiis. Hoc eodem anno Anastasius Bibliothecarius Vitam S. Dionysii Areopagitae a S. Methodioscriptam, a se aulem in latinum translatam, misit ad Carolum Calvum iniperatorem. Non extat Vita ipsa,sed tantum nuncupaloria ad ipsum Carohim data Ei)istoia, iii cujus hne ita signat datffi Epistoiaj tempus Actum mense Junio, Ininvicem

sua

illa

privilegia, (quod

nunquain hactenus vepelagi discrimiiie p;ene

rita est)

ad climata nostra transferri. Quid Hiber-

niam memorem contempto

lotam cum grege philosophorum ad littora nostra migraiilem ? (]uorum qiiisquis peritior est, ultro
sibi indicit

exilium, ut Salomoni sapieutissiino fa-

muletur ad votum.
39. Ilaiiue, Caesar invictissime, paine est, ut

'

universus orbis in te statuat controversias, novis adversum te declamationibus invehatur qui dum te tuosque ornamentis sapieiitia) illustrare con:

tendis,

cunctarum
est,

sustulisti. Sublatis

consequens
Ita

gentium scholas et sludia enim prfficeploribus, confine et facile omniuin ingenia congelasse.
fere
cffiteris, in

namque spretis quam tua polestas

,

eam mundi

partein,

complectitur, universa optiiiia-

dictione iioua,

aniio

PontiQcatus viri beatissimi

rum
beani

artium studia confluxerunt, ut verisimile ha-

Joannis octavi papae quarto, imperii vero domini clementissimi Caroli semper Augusti primo. Hioc
ibi.
l)tos

jamdudum

eas

humanae

inerlice

perosas

terris penitus exscessisse, nisi tuae

integrilatis ain-

Sed
a se

et

Ericus

tibros de Vita S.

monachus Anlisiodorensis scriGermani ad eumdem

plitudine tenerentur
professionis
caruiit.
tia
:

in

qua etiam uiiicum

sit
:

suae

culmen ac
est,

fastigiuin mirabiliter collo-

Carolum jam imperatorem creatum mittens in Epistola niincupatoria ad ipsum data de diligenti studio ejusdem imperaloris in reparandis jain colkipsis sludiis

Hinc

(|Uod

cum

perantiqiia senlenha?

Silent leges inter arina

pacis

quam

tempore apud
ita

te

tamen tam belli plurimum semper

scholaribus, quain

boiiarum

lilteraruni, ha;c

habetlaude

obtineant dignitatis,

ut merito vocitetur scliola,

dignissima
38.

palatium, cujus apex non

tuffi
:

minus

Multa sunt

multa symbola

pietatis

monumenta clementi;u, illud maxime tibi ;cleravi tui

miiilaribus consuescit quotidie disciplinis. Quid-

quid igitur
ingenia,
tibi

littera)

possunt, quidquid assequuntur

. Ista Ericus,

nam

paral

memoriam, quod famosissimi

debent

de quo

iii

lihro

studium erga immortales disciplinas non modo ex a)i|Uo repra;sentas, verum etiam incomparabili fervore transcendis, dum quod ille sopitis eduxit cineribus, tu fomento inultiplici, tum beneficioruni, tum auctoritalis usquequa^iue provehis. Ne enim nostra inertia, (|u;e sua sponle complectiCaroli

de illustribus Ecclesiasticis scriptoribus Sigebertus

:

Ericus monaclius Vitam Germani Antisio.

dorensis episcopi stylo metrico sex libris luculenter

dcscripsit
S.

Subjicit

et

de Milone

Milo

monachus
scripsit

Amandi

scientia lilterarum clarus

metrico styload Carolum regem librum de

lur caicitatem,
rantia

velum
, :

sibi

excusationis de igno-

sobrietate . Siibnectit item et de

Hubaldo monalucubrationes
in lau-

obduceret

neve de pr;eceptorum inopia

id libi siiigulare stuilinm effe-

cho

S.

Amandi,

(luein inter

alias

nierilo causaretur
cisti,

sciipsisse testatur ad

euindein iniiieratorem Caro-

ut sicubi terrarum magistri florerent artium,

pollice-

lum Calvum

libruin trecentorum
Sic igitur

versuum

quarum principalem operam philosopbia

retur, bos ad

dem Calvorum.

omnes

liujus temporis
Mfficenate,

puhlicam eruditionem undecu!ii(|ue

scriptores Caroliim

hunc habuere pro

lua celsitudo conduceret, comilasattraheret, dapsi-

ipse vero de viris doctis, et bonis litteris in

iiibus optiine

om-

meritus. Sed rebus anui pruisentis

'

Apud

Sur. lom.

iii.

diu

III

Ocloli. in

fiiie

Areop.

bic

fiiiis.

272

JOANNIS

VIII

ANNUS

4,

CHRISTI 876.

Aflno periodi Grseco-Roinanai

6369. Anno Mvx

Hispan. 914.
VIII papa;

Joannis

.'i.

AnnoHegira; 2G3, inclioato 24 Septemb.,Fer. Caroli imp. 2. imp. 10.

die
Basilii

2.

Jesu

Christi

876.

1.

Synodits
1

Romana anm

sequenti hahita.

mense Februario
XXIII Februarii
rit,

celebrari

non

poluit;

cum

Adal-

A num.

ad 16. PitbaDns an. mdlxxxviii, publicavit

garius, qui ejus Indicti^mem a Pontifice petiit, die

scriplores cosetaiieos xii Hislori;E Francoruru, ut

ejusdem anui alliuc

in Galliis fue,

Synodo Romanse, cujus initiuin est Omnibus generationidus, etc. hnnc inc-cfixit tituluni Gesta qua:

ideoque ea ad initiuin circiler Jnlii

non vero

sub linem Maii

2.

cum

Cbiffletio, differenda.

Domnus Carolus tilius F^udovici imp. fuit factus imperator RoiufC, tempore Joannis Apostolici anno Inc. Doniiiii dccclxxvi Indict. x, sed male, tam quoad annum quam quoad Indictionem x. Joannes enim VIII in tine prajdictorum geslorum dicit, Caliter
,

tinianus,

Auiialista enim BerMedio circiter ^m/zo. postquam narravit Caroluin imp. placi-

jungit

tum suuin geuerale kalendas Julii habuisse, subDe Carisiaco Coinpendium, indeque per Suessionem ad Rhemuin civitatem et sic iter
: :

ad imperialia sceptra electionem et promotionem, atite niundi quidem ordinein divinitus orroli

suum perCaialaunosetPontigonem atqueLingones peragens, cum uxore et maxima auri et argenti

Francia Italiam

dinatam; nuper autem,id

est, praiterita

nona Indi-

ctione per miiiisterium noslra; mediocritatis exbibitam, annuente Deo, ex tunc et nunc et in perpe-

caballorum(]ue ac facultatum aliarum copia, de petiit. Et veuiens ultra Jurim us-

tuum lirmam et stabilem decernimus perinansuram Quare liaucSyiiodum Romauam anuo lantuin
.

sequenti habitam fuisse cerlum est (4).Id recle vidit Sirmoudus tom. iii Concil. Gall. sed in mense erravit. Scripsit

euim illam congregatam

CliifHetius in

fuisse i7ie)ise

Februario. Elenim
HistoriiB

Prubationibus
affert

Trenorciensis
iii

pag. 221,
is dicit,

Difiloma
epi-

que ad Urbam obviam liabuit Adalgarium episcopum, quem mense Februario Romam direxit pro agenda Synodo, etc. Ibi taineu annalista iste qnoad diein halluciuatur, ul enini anno sequeiiti ostendemus, placitum illud XVlil kalend. Julii inchoatum, et XVI kalend. ejusdem meusis absolutum. Carolus igitur celebrato suo placito tam longuin iter aute niedium Julii vix conficere potuit,

Caroli Calvi imp.

quo

Adalgarium

scopum ^duensem ad
sibi

se accessisse, ac petiisse, ut

niacum

concederetabbaliam Flaviniaceusem, et Corbiquod ad illam spectat. Charta dicitur

data VII kaleudas Martii, Indictione x , anno xxxvii regni doinini Caroli imp. in Fraucia, et imperii ejus anno secuiido. Actum Compendio regio

cumque Adalgarius Carolo obvius fuerit ad Urbam pagi Trausjurensis vicum a lacu Leinano millia passum circiter xviii dissitum, Roma medio circiter Julio post celebratain Synodum digressus eral. Neque enim fiuila Synodo aliquam moram
Adnlgarium
serit;

Roms

inter|)Osuisse, quis sibi persua-

monasterio. Adalgarius itaque die xxui Februarii

anni dccclxxvii adliuc in Galliis erat. Annalista autem Bertinianus ad annum dccclxxvii de Carolo

cum filii Ludovici Germauia! regis nuper defuucti cum Carolo de imperio, quod huic in SyIllius

nodo Romana confirmatum fuerat, coulenderent. quippe Syiiodi Iiidictionein eo tantum fme

Veniens ullra Juriin, imp. verba faciens, ait usque ad Urbam obviam habuit Adalgarium episcopum, (juein meuse Febriiaiio Romam direxerat pro agenda Synodo a papa Joanne, cujus exeini>lar
:

a Ponlitice petiil Carolus, ut sibi totiusSyuodi con-

seusu iinperium adversus eosdem iterum confir-

maretur.
3.

Synodus

Ticinensis.

Ad num. 16

et seq.
sibi

idem Adalgarius pro muiiere maguo imperatori detulit. Synodus itaque Romana anno sequenti
(1) Negari taraen
cffiterisiiue

Carolus Syuoduni Ticinensem cougregavit, ut

ab

episco[)is,

abbalibus
qua dies

et

comilibus imperium
Formoso Porluensi episcopo,

baud potest Synodum aliquam Uoma! hoc anno celebralam

fuisse, in

dicta fuit

bit

vocassc se rcos

parere

dein in Syuodo Pontiniacunsi parilcr dauinatis. Id nun ubscure prodil Joaimes VIII iu Epistola qua; est ordiue r.ccxix, in qua scriillos, ut priiiie kal. Aprilis, Indict. is, id est, boc eodeui anno dccclxxvi, ad causam suam defeudendam vi nirent. Quibus recusanlibus, Synodum , ait Poutitex, vocavimus, el post regularcs alloculiouea sentenlias in eos protulimus . Epistolani banc

datam fuisse, ex ipso ejus conlextu liquet el Fagius bic uum. 5 admilit. Addit autem iu ea 1'onlifex se in ea Synodo alium^ kal. Mait terminuin dierum decein prsscripsisse reis, ut caiisam suam dicturi venireiit. Termiiius vero iste desinit, inquit Poutifex, die III vei in ipsa prcesentis, nonce Indiclioms. Ex quo iutelligimus Synodum cekbralam fuisse inedio circiter Aprdi hujus anni, ct Epistolam hauc, Majnsi. Synudo, vel statim ca absolula datam fuisse : consiguatur eniin XI kal. Muii.
praisenti anno

JOANNIS
confirmaretur.
ceptus
fiiit

Vm

ANNUS
sus-

4.

CHRISTI 87G.

273

Ab omnibiis

acclamatiis

al(|iie

Nicolai papse lempore

directus
fnit,

imperalor, contlitaqne capitula xv in

una cuni aliis ad Bulgaros Bulgarique euni sibi arcbiepiscopum

:

quoriim

titulo clicuntur ea capitula edita

anno
ix,

importunissime dcprecaSi sunt. Ait autem Joannes VIII papa in laudata Epistola

Incarnat. D. N. Jesu Chrisli

DcccLxxvr, Indict.

Formosum
memorice

mense Februario,
cernit, ut sancta

in palatio Ticinensi . Prius de-

Portuenscm episcopum, qui a

beataj

Romana
ita

Ecclesia sicut est cnput

omnium
et

Ecciesiarum,
;

ab omnibus iionoretiir
ix Concil.

domno pra^decessore uostro pafia garum patriam destinatus, noviter

nerati
regis

Nicolao in Bulin Clu-islo rege-

veneretur
A.

rebqua legenda, tom.

(1).

(nempe
vitiavit,

Michaelis)

animos adeo suis

ne se vivo quem-

vel in Capitularibus Caroli Caivi

caliiditatibus

ut terribilibus sacramentis

ad 26.
est

Synndus Pontigonensis. A num. 18 Caroliis Calviis, qui in Synodo Ticinensi ab

eum
libet

sibi obstrinxisse teslatus sit,

episcopis et ojitimatibus regni Italici acclamatus

episcopum a Sede Aposlolica suscepisset, seque eidem terribilibus nihilominus juramentis, ut

ad

imperator, postea mense Jiinio in Synodo Pon-

eum

quantocius reverti debuisset, obstrictum

sit,

tigonensi susceptus pariter est a Gallis imperator,

et Ticinensia Capituia coiifirmata.
citat

fuisse professus
illuc

quique a nobis proficiscendi

et

Acta integra re,

licentiam,
:

litteras,

necessaria ailjutoria

Baronius ex conlinuatore Aimoini

qui ea

impetravit

quoniam jamdudum per ambilionem

prosilire conatus,

exscripsit ex annalista Berliniano.

alia

Extant tamen et

a minori Ecclesia in inajorem, videlicet sanctam

ejusdem Synodi Acta,

illa

fortasse quiE

cum

Sedem Apostolicam,
sibi

plurimos

legatis Apostolicis dictasse, et in

Synodo

legisse di-

consolatores

effecit, et

nunc per repertam hy-

citur Odo episcopus Bellovacensis, quorum partem Baronius anno superiori num. 8 et seqq. ex Odoranno in Chronico recitat scd in his posterioribus Anse(/isi primatus unanimiter agnitns ac susceptus
;

pocrisim retrorsum rediens, sine licentia vel conscientianostra, propriam pancchiam deseruit, Urbe
discessit, et

contra salutem

reip. dilectique

filii

nostri Caroli a nobis electi et ordinati principis,

dicitur

cum tamen in prioribus nihil promovisse apud episcopos Ansegisus dicatur. Cum Ansegisus
;

cuui suis fautoribus conspiravit

nisi

amodo

intra

dicm decimum,
Indictionis,

idest,

III

kal. Maii prtcsentis uonae

Senonensis archiepiscopus post mortem Ludovici imp. a Carolo CalvoRomam nussus fuisset, ipsique

praesentiam

suam

nobis satisfaciendo

monstraverit, auctoritale Dei omnipotentis, sancto-

imperium
ut
ipsi

Joanne VIII

et

Italife

primoribus

deferrelur

effecisset,

Carolus litleras ab

rumque Apostolorimi Petri et siaslica communione |)rivatum

Quid postea mus.

Pauli,
esse

omni

Eccle.

deceruimus

eodem

Pontifice oblinuit quibus primatus in Gal-

conligerit, annis sequentibus videbi-

liam et Gernianiam Cis-Rlienanam arcliiepiscopo Senonensi confertur. Referuntur e!E a Sirmondo

6. Electio

Caroli imp. confirmata.

Hoc

in

tom.

III

Concil. Gall. dicunturque datae

et recitatai

IV

nonas
Natalis

Concilio Petriis Forisempronii, et Joannes Tuscanensis Richildem

Januarias, hidictione,
Pontigonensi.

fuere iu Concilio

Augustam coronatam ad Synoconfirmata suntdecreta xv Con-

De

eo

primatu
1,

legendi
i,

dum
cilii

adduxere,

et

Alexander
5.

sa^c. ix et

x part.

cap. 5, art.

3, et

Ticinensis confirmataque Caroli imp. electio.

Gerardus Dubois

in Hist. Parisiensi lib.

Actum et in In ea Formosus damnatus. Concilio Pontigonensi de Formoso, lectaque est Epistola Apostolici de damnatione Forniosi episcopi, Gregorii nomenclatoris et consentienlium eis, inquiunt priora Acta. Baronius num. 22 ait
se nescire,
litteree

8,

cap. \.

Eidein subscripsere praiter duos legatos,

scilicet

Tuscanensem

et

Joannem Joannem Arutinum, ar-

chiepiscopi vii et episcopi xliii. Porro erat Pontigo

villa

haud procul
gallice
lib.

regia sita in pago Portensi ad flLiviiim, qui a Victoriaco in Matronam devolvitur,

cur Formosus danmatus fuerit. Sed Joannis VIll ad universos Gallos et Germakal.

Pontion, de qua legendus 4 de Re diplom. pag. 317.

Mabillouius

l.Conjugium Bosonis cum Hermengarde lAtdovici II

nos,
suiit

Maii hoc anno data', quK ordine cccxix ejus damuatiouis causam nos edoceut.

XI

imp.fiUa. A iium. 20 ad 30. Annalista Bertiuiauus uon solum Acta Concilii Pontigonen-

ii, parl. u, col. 148, etc. vulgavit Supplemenla ad Synodum minus comperta. Primo, in bac Synodo uon Caroli eleclio in imperaturem conlirmata, regui reijcm eligimus. Id vero prajstitit Auspertus Mediolajieuiis arcbiepiscopus. Secuudo illustre bic et velustissimiim exhibctur docnmentum juris illius, quod Mediolanenses arcbiepiscopi datum sibl vel a S. Gregurio Magno, vel a Carolo Magno vindicant, eligemli nempe Italia; reges post diem quartam ct decimam ab obilu decessoris. Deniquc juvat hic animadvertere Muratoriura in Prafalione ad tioc Supplemeutum in dubium revocare banc Caroli electionera in regem italia; post assumptionera ejus ad imperium ; id enim novum pajne erat ; cum reges alii prius Itaba; reges, quam iinperalores eligerentur. Sed praiteiquain quod id iion caret e.vcmplo, cum

(1) Cl.

Muratorius e Ms. Cotlice Anibrosiano iu opore rerum Kal. lom.

;

hanc Ticinensem

e i|uibns plura discere licet, alias

fuit in

sed assumplus potius

regem

lialije

Itulici

l.udovico Pio peculiari de causa id pariter acciderit, ut Muratorius ipse fatetur

scripto,

quod nullam corruplionis noiam

liic

pra; se fert.

nius, seriuonein

esse de coulirmatione Caroli in

non est cur ex hac consueti moris pra;versione lides detrahatur Nec etiam contra Supplemcnti bujus perspicuum testimoniuui cuncedere .Muratorio possuregem lialia;, non vero de prima ejus elcctiune, qiiam tunc accidisse censet ille, cum
;

primo Ticinum idem Carolus venit, antequam

adventu Ticini
nibil

Romam

memoria dignum

egisse colligitur ex

Hsec ego quidem scripseram, antequain

inciderem

tom. I, col. 580. Daium est illud Papiie III kal. numerat regni sui 36, in successione Lotbarii VI, et successionis Ludovici in regno Italia; 1. Ex boc autcm Diplomate perspicue demonstratum est, Carolum Calvum lialia; regem Papiae constitutura fuisse, antequam Roma; imperii coronara assumeret, idcoque Concibum Ticinense eleclionem illara tantummodo conbrmasse. Mansi.

pergeret. Quanquam enim ante Ticinum viuit qiiam Romam ; in priori tamen illo cosvorum omnium scriptorum silentio, in quibus adventus ille nequidera memoratur. in Diploma ejusdem Caroli vulgatum ab eodem Muratorio de Antiquilatibus Ualise Odobris, Indictione }X, id est, boc anno, auleqiiam Carolus Roniam iret. Annura vero illum

Bakon.

ToMUs XV.

35

274
sis

.TOANNIS VIII
;

ANNUS

4.

CHRISTI 876.
audacia, ut imperatoris legiones disje-

narrat

sed eliam tradil

Carohim imperalorem
Paiiiam seu Ticisuurn habuit, et

animorum

nonas Januarii

Koma exenntem
Placitum

cerint, et ad ipsa ligna pcnetrarint.

Tnm

non am-

num

rediisse, uln et

plius pugna, sed

ipse vix

caedes et strages fuit. Iinperator

evasit.

Bosone uxoris suac fratre duce ipsius terra? conslituto, et corona ducali ornato,et collegis ejus, quos idem dux expetiit, in eodcm regno reliclis in
Galliam rediisse, ac in monasicrio
scha celebrasse,
S. Dionysii Pa-

inscqueniium rnanus
ct

Ingens victo-

ribus praedacessit, auri argentique

immanepondus:

iuipedimenta omnia,
est hciic

gaza regia direpta. Acta

strages VIII id. Octobris, ut annalista) Ber-

Tum

subdit

Boso postquam
Berengarii

tinianus ct Metensis habent, qui fusius hoc bellum

imperator ab

Italia in

Franciam

rediil,

narrant.
10. Sarraceiii Italiamaffligunt.

Everardi

fihi factione filiam

HUidoxici imperatoris

A num. 30
VIII

Hirmengardem, qua apud eum morabatur, iniquo coUudio in matrimonium sumpsit . Boso
post triennium

ad 37. Baronius

ex

Epislolis

Joannis

ad

varios scriptis osiendit

quam

infelix status

fuerit

uxoris suasu sese Burgundise rc-

gem

dixit, 8.

ulinfra referemus.

Romanae Urbis et adjaceniium ob Saracenorum infestationem

inquit Joannes papa
in Epistola

provincianun,
:

Cogiiaie

Moritur Ludomcus Germanice rex.

et Marcliione,

Paulo

xxi ad Carolum

post: Intereabaptizatisunt

quidam Nortmanni ab
pro[)ter

imp. daia,
pheta
Ecclesia),

Dei culior semper Auguste, a pro:

Hugone abbate

hoc ad im-

prEDmonite

Si

haec

humiliatur (nempe

peratorem adducti et munerali ad suos redierunt. Et ut ante, ita et postmodum ut Nortmanni more pagano peregerunt-5. Paucis interpositis V kalendas Sepiembris misit (nempe imperaior) legatos
:

ad cujus confugietis auxilium ? Vel ubi relinqueiis gloriam vestram ? Perpendite quia si
liffic

humiliatur, non solum

cullura

gloria imperii vestri

periclitabiiur, sed et ipsa profecto ChristiancE reli-

Apostolici,

Joannem, itemqueJoannem, etOdonem

gionis

maxima

ex parte peribit. Et ideo

episcopum, cumaliis missis suis ad fratrem suum Hludovicum (regem nempe GermaniK)etfilio ejus, ac episcopos atque primores regni sui. Quibus missisin \ia imperatoriin Carisiaco nunlialum est, prajfatum Hludovicum regem in Franconofurt palatio,Vkal. Seplembrisobiisseet IV kal. ejusdem
mensis in monasterio

talia scicntes, noliie, quaeso,

jam

differre .

Verum

imperator de nepotum suorum ditionibus invadendis, non vero de lialia defendenda cogitabat.
11. Anastasii Bibliotli. varioe versioyies.

Ad

num.

37

et

seqq.

Anastasius

Biljliothecarius

posiquani ex urbe Byzantina Roinam rediit, totura

se libris Grtecis in addixit. Hisioriam

sepultum fuisse . nempe apud Lauresamense monasterium juxta patrem, ut legitur in fragmento Chronici Lauresamensis monasterii, ubi ejus tumuius etiam hodie
S. Nazarii

latinum sermonem vertendis

enim seu Chronographiam con-

iexuit ex tribus

auctoribus Graecis, Niceplioro pa-

triarcha

Consiantinop. Georgio syncello et Theo-

cernitur. Princeps fuit

belli

et

pacis artibus apperitus.

scribit:

phane,

cum

Praefatione

ad Joannem diaconum
insinuat Anasta-

prime

clarus, et juris
lib.

divini

humanique

Urbis Romce,
siica; inierat,

qui consilium scribendae Ecclesia-

Kranizius

2 Wandaliae cap. 25 de eo

ut in ea Praefatione

Ludovicus rex Germanise Normannos fcederibus sine proelio hoc modo retinuit, ut cum Franciam totam vastaverint, regno ejus minime nocuerunt.
Post cujus

sius, in

cujus eiiam gratiam scripsit quoque Col-

moriem omnia
Susi,
et

turbari coeperunt.
veieres

Nam
ex-

Bohemi, Sorabi,
ipse tribuiarios

Wandaii (quos

tum

habebai) scrvitutis

jugum

lectaneum de iis, qim spectant ad Eistoriam Monothelitarum hcereticorum, a Sirmondo publicatum. Varia pariier sanctorum Acia e grsco in laiinum vertii, quorum quaedam absque ejus nomine, quajdam typis inedita, alia vero vulgata
sunt,
Italico

cusserunt
riori,

. Suscepit

ex

Emma

uxore, anno supe-

ut testaiur annalista Berlinianus, demortua,

de quibus legendus Mabillonius in Museo part. 2, in Observaiionibus ad Episioiam

filiostres, interquos bona sua divisit. Carolomanno Bojoaria,Pannonia, Bohemia, Caranlania et Moravia obtigere; Ludovico Orientalis Fraucia, Thuringia, Saxonia, Frisia, et pars Lotharingiae ; Carolo vero

Joannis S.

Rom. Ecclesiae diaconi, de variis ritibus ad baplismum pertinentibus, et cdiis observatione

dignis,

quam ibidem
et

pag. 69, Mabillonius publici

juris

imperavit,

Alemannia. Hic postea sub Caroli Crassi nomine Carolomannus vero paier fuit Arnulphi
imperatoris.
9.

tam de Anastasii, quam de Joannis diaconi incerto anno demoriui opusculis egit. Caeterum Ucet versio AnaslasianaTheophanis non multum sit accuraia in hoc tamen historico legendo
fecii,
;

Imperator Carolus imp. in acie victtis. Ludovici fratris mortetetus filiorum regnis inhiabat, indeque quinquaginta pugnatorum"' millia in

juvabil

eam quandoqueconsulere,
in
lalinilate

Rufini et Cliristophorsoni

Hcnrico Valesio

sicuii versioncm legendo Eusebio ab donaio.cum recenies aU-

Germaniam
busque
duni

rapuil, et

omnia pnodis populaiioni-

quando

ca;cuiierint in variis, quiE veterioribus per-

infestavit.

Ludovicus Gerinania) rex nonpersolulis, celeriiaie

juslis patri

quam

poluit

spicua fuere, el vice versa. 12. Anastasius Biblioth.

maxima exercitum
jecit.

coUegit, ct

cum

niliil

a patruo
ira-

Areopagitce latinam facit.

Vitam S. Dionysii
Baronius num. 37

oblinere posset, motis silenlio castris

Rlienum

notat Anaslasium Biblioih. Viiam sancti Dyonysii

Pauci

ei

aderant, i^ierisque dispersis, et pa;

bulatum

egressis

scd tanta fuit

Saxonum

vis, et

Areopagitoi a sancto Melhodio patriarcha Constantinop. edilam, hoc auiem anno a se in latinura

.TOANNIS VIIT

ANNUS
cum
:

4.

CHRISTl 876.

2T5

Iranslatam misisse ad Carolum Calvum imp.

in E|)istola ad ipsu?n

rumdam

Carolum data scriptum sit Actum mcnse Junio, Indiclione ix, anno Pontifi-

opinio perhibentium non esse Areopagitam Dionysium euni, qui prope Parisium corpore ac virtutibiis redolet . Deuique Usuardus moridi-

calus viri beatissimi Joannis VIII papte

iv, imporii vero domni clementissimi Caroli semper Augusti

primo
extare.

Subdit Baronius eain Vilam

nunc non
Dionysio

chus monasterii Parisiensis sancti Germani, qui tempore Caroli Calvi floniit, eique suum Martyrologium obtulit, ut sa;cnlo octavo ostendimus, antiquamEcclesia3Parisiensistradilione!n,quam nullus

Verum
,

Franciscus Cliiffletius illam ab aliDissertatione de

quot annis
publicavit

cum
et

tmo

ferme contestalus fuerat ante aetatem Caroli Magni

vel Ludovici
Pii,

sanctum Dionysium Areopagitam

in eo

retinuit,

diversos
ei

dies

Parisienses fidem Cbristianam docuisse, inde valide

utrique Dionysio Iribuens. Significaverat

lus Calvtis,

probari existimavit. Sed cumil/e^/jorfmsan.DCCCXLVi

quod

in

ipsomet

asserit,

Carout quidquid

denatus

sit, et

ante

eum

Cbristi

annum

Hilduinus

in Ecclesiasticis libris desiderari intelligeret, istud

abbas monasterii sancti Dionysii traditionem eam vulgarit, nibil scripsit Methodius quam quod Franci
hac de re
sertim

cum cum in

Gr<Ecis anlea

communicarant
sint

prae-

Metbodio plura

Hilduino conCalvi
ba!c

Imprimisque a rege admonitus est, ut sanctorum memoriis sparsum esset, ipse colligeret. Quare cum videret utrumque Dionysium, Areopagitamscilicet
suppleret.

quod

in diversis locis, de diversis

sentientia.

Sub principalu CaroU

de

et

Parisiensem, diversis diebus,

et

utriusque mar-

DionysioAreopagitaopinioviresacquisivit. Z/JC2aras enim Rbemensis archiepiscopus Hilduini sen-

tyrium in
tifices et

variis locis consignari, et

Summos Ponsi

sanctos Patres in Conciliis,

quando

tentiam novis circumstantiis muniit, ut obtrectaloribus os clauderet,

tibus

libros, qui

rem
;

auditam

linguamque reprimeret dicennovam, fictitiam, et non antea ipsumque fs?<art?Hm San-Germanensem

esse
tacite

sub nomine sancti Dionysii Areopagita; legebantur, citare contigeret, eos sub nomine Dionysiiepiscopi Parisiensis et martyriscelebrasse, uti

monachum

saltem refelleret, quiin Marlyro-

Martinum, Agathonem, Hadrianum primum Romanos Pontilices, et Patres sext:o Synodi facile intellexit
,

Dtonysium Parisiensem sult Maximiano passum fuisse longe ab cctate Areopagilfc. Extat Hincmari Epistola ad Carolum jam Augustum
logio scripserat
data, ideoque hoc vel sequenti anno, in

tum
et

Gnccis,

tum

Latinis

suum

fuisse

Dionysium,

haud

sibi

novm de unico Dionysio sententiae adluerendum esse. Sed jam an. dccoxxxiv,
de hac controversia
satis

qua

ait,

num. 8
actum.

et seqq.

superquc

lectam a se Dionysii passionem graece dictatam, ct ab Anastasio sanctse Sedis Apostolic;e Bibliothecario
latine conscriplam,

seque invenisse erim consonare

his quae in adolescentia lcgerat, videlicet

perquos

ac qualiter gesla B. martyris Dionysii socioruuKiue

ejus ad

Romanorum

cognitionem, indeque ad no-

\X. Depositio Hincmari Laudunensis episc. a Joanne PP. confirmata. Inter cwtera negotia, quffi Romae cum Joanne VIII coufecit Carolus imlierator, non postremum fuit Concilii Duziacensis, in quo HinoJiarus Laudunensis episcopus depo-

titiam GriEcorum pervcnerint .

i

3.

Ea

Vita a mullis tunc rejecta fuit.

situs fuerat,
ILtcc

confirmatio.
gestas,

Pontifici

enim

res

ab

homine male
et

communes omniiim

querclas,

tamen Hilduini, Ilincmari, Anastasii, et aliorum opinio, quae boc tempore nova erat non omnibus viris doctis placuit, licet hoc et octavo sa^culo antiqua ad examen revocare usus non ferret. Joanncs

illumqiie induxit,

lcgitimam Syiiodi cognitionem coram enarravit, ut mox ad Hincmarum Rhemensemejus metropolitanum litteras daret, quibus ratum habuit ejiisjudicium, et aliuin in dcpositi

enim Scotus, postquani de Dionysio Areopagita sermonem babuit, testimoniumque protulitDionysii

Corinthii
,

locum siiffici jiissil. Refert eam Epistolam Sirmondus tom III Concil. Gall. pag. 422, in cujus calce
alia manu scriptum Data cst !{om;c Tbeodorico jussu pap;e Joannis ct domiiii Caroli novi impera:

Polycarpi

et

Gregorii aientium

eum

fuisse B. Pauli discipulum, et constitutuin

episco-

pum Athenarum,
proefati
viri,

scribit
alii

sed

Ilunc eumdem non moderni temporis bomines

:

toris,

per

manus

Anastasii Bibliothecarii, in SecrePetri

,

tario

Ecclesia;

sancti

anno

Incarnationis

asserunt,
tcstatur, nisse,

quantum

Vita a fidelibus viris tradita

temporibus papaj Clementis Romam vcab eodeni praidicandi gratia in partes Galliarum directum , iibi Joannes Scotus hanc opinionem unico, scd solido fundamento rejicit,
et

Dominicae DcccLXxvi, nonisJanuarii, ludictione ix. Et delala est ab eodein Tbcodorico in civitate

Rhemis Hincmaro Rhemorum archiepiscopo, eodem anno et eadcm Iiidictionc, V idus Martii. CurantceodemHinciiiarometropolitanocIerusetplebs Laudunensis elegere llcdenulfum, ut constat ex decreto cleri Lauduuensis,

quod nova

non ausus pluribus Hincmaro contradicere, quia is tunc maxima apud Carolum Calvum poUebal auctoritatc. Liquet etiam ex Anastasio Biblioth. in Epistoia laudata ad Carolum Calvum imp. boc temiiore baud paucos pugnasse
esset,

episcopis dioeccseos misso

Hincmaro arcbiepiscopo et quod recilatSirmondus

:

laudatus p. 430, in cujus finelcgitur: Actum V kalendas Apriles , anno Incarnalioiiis Domini
iiostri

contra Hilduini, Metbodii et aliorum reccnlioruin

Jesu Christi

dccclxxvi, regni

domni Ka,

opiuionem; cum indicet quibusdain persuasum csse, Dionysium Parisiensem alium esseabAreopagita
:

roli

imperatoris xxxvi ac iinperii

primo

Indi-

ctione ix
lo.

Ccsset

ergo , inquil Anastasius,

jam

(|uo-

Idem Hincmarus excoicatur.

Hincmarus

276

JOANNIS

VIII

ANNUS

4.

CHRISTl 876.

Laudiineiisis annos diios in exilio egit, aliqua illo-

armillam, super

quam

rinn parte constrictiis vinculis in custodia, et sub

voluit, citissime de

nec alicui genti prius jurare regno suo se exilurnm esse.

finem ocnlis privatus, ut in sua reclamatinne, de qua anno sequenti, lamentalur. Ita niinn'um prfeteritam rebellionem vindicante ])rincipe, ut futura;

Vix Barbarus ex Occidente discesserat,

reditu,

cum

furfivo

inopinatum regem invadit, et inermem nulla juramenti data^que fidei fere prosternit
;

potestatem
miser, sed
et alios

omnem

eriperet; in

quam tamen, jam

tolis

reverentia.

Quod facinus cum Alfredus

castigare

nondum perdomitus

viribusper se

incumbebat. Sic Liidovims GermanisB rex

Resticium Vinidorum seu

judicio

Moravorum regulum procerum niorli addictum, excsecari, et in monasterium trudi imperavit, nt docent Annales

Devoniensem comitatum discessere, ubi Exoniam, nobilissimam nrbem ad Iscam fluvium sitam concussere. Ibi boc anno byemarunt,
festinaret,Barbari in

ac monasteria, qua; ibi erant illnstria, devastarunt. Mattha3us Parkerns in Anliqnit. Briet Ecclesias

annum dccclxx, et ipseniet Carolus Carlomannum filium in Synodo Sylvanectensi exauctoratum, et ad communionem laicam redactum, apud SLccuIares judices novorum criminum postulavit, et capitis damnatum, a mitiori
FuIJenses ad
Calvus
sententia, ut
et

tann. pag. 72. veritns non est scribere o'nne nio-

locum

et

spatium popuitendi haberet,

graviora admittendi locus et spatium, sicut

me-

ditabatur,

non darelur, luminibus, acclamatione

cunclorum qui adfuerunt, orbari jussit , inquit continuator Aimoini lib. 5, cap. 29. Sunt qui bujus sui^plicii auctorem credant fuisse Bincmarum metropolitanum ejus avunculum. Verum boc non siluissent per ea tempora tot aemuli ejusdem Hincniari

nacborum genus hac fempeslate exstinctum esse imo Deum cum Danis pugnasse, ut monasticum institutum, et superstitiosi ac diabolici monachorum ritus penitas tollerentur . Verum Alfordus hoc anno numero 4 et sequent. ostendit, flornisse regularem disciplinam in Anglia. hoc annorum curriculo, quo Parkerns causatus tam immanem eclipsiin fuisse. De pacto illo et perfldia Barbaro:

rum
lista

verba boc anno faciunt Hovedenus in suis Annal. pag. 417, Etbelverdus hb. 4, cap. 3, annaMailrosensis, ct
18. Rollo
alii.

Normannorum duxprimum
2 Historiae

in

Nor-

Rhemensis, nec omisissel nepos infensissiin illa

manniam
nacbus
caj). 9,

venit.

Guillelmus Gemmeticensis moNormannorum

primi
,

mus

reclamatione, in qua

niliil

praetermisit
iu Vita

lib.

in

quo
ait

ad ejus invidiam, ul inquil Cellolius

tione babet.
16.

Hin-

narrat Gesta Rollonis

His

ducis Normanniac,
:

cmari Laudunensis 20, ubi plura de bac excaeca-

ubi ejus ex insula discessuin retulit,

esset clades

Normanni a Frisiis siiperati. omnes a Normannis Galliis

ita sedatis,

Dani

cum

suo duce Rollone, vela

:

Difficile

ventis librant, Scaldi alveuin deserentes

atque

illatas re-

ferre, sed, quia ea;

magnnm

HistoriE Ecclesiasticae

permenso ponto, octingentesimoseptuagesimosexto ablncarnatione Domini anno, Sequanica penetrantes

ora, flante ad

lumen affundunt
non
Berlinianus
,

nobis praecipuae in hoc opere

volum

vento,

Gemmeticum

veniunt,

praetermitlendffi: Frisiones, inquitannalista

corpus sacrse virginis Hameltrudae, quod a Britannia adsportaverant, in capella S. Vedasti, quae
Irans fluinen
est,

qui vocaiitur Occidentales

cum

Nortmannis dimicantes victores extilerunt, omnesque Ibesauros quos Nortmanni jiluriuia loca spoliando congregaverant, abstuleruut atque inter se

super altare ponentes

Addit

Gemmeticensis Franconem

diviserunt .

Anglia a Normannis devaslata. Sed angeslis hoc anno a Normannis in Gallia flnem imponam, narranda hic qua^ ab illis in Anglia patrata, ante adventum Rollonis exea insula
17.

cbiepiscopum, cum videret hostium immanitate dirutos, salubrius judicasse

Rothomagensem arurbis muros solo tenus

tequam

pacem a Rollone petere, sicque Rothomagum in Danorum poteslatem venisse. Porro Rollonem hoc
anno in Neustriam adventasse docent etiam chronograpbus S. Michaelis in Periculo maris, auctor Chronici Fiscamensis, et chronographus Rothomagensis, Hovedenns loco citato, chronographus Saxo
nuper Oxoni
traduiif,

in Gallias. Alfredo Angliae rege in mari occupalo,

mum

Dani qui diversi non erant a Norniannis, Warrhafortissimum oppidum in agro Dorcetensi situm aggressi sunt; quod civesdcfenderunt, donec in terram descendens Alfredus, ad pugnani boslem
lacessivit;

editus, annalista Mailrosensis et Orde-

bic

tamen manus conserere metuens

quo-

elegit datis obsidibus, dilationem quaerere,

usque fortiori niililia stipati a;quali possent lance pondus certaminis sustinere, inquil Westmonasteriensis ad bunc Christi annum. Quia vero nota
erat

Barbarorum

perfidia, Aellred rex , inquit

Asserus,

foedns firmiter ea conditione

cum

exer-

citu pepigit, ut

ab eo discedcrent. Cui ille exercitus electos obsides, quantos solus uoniinavit, sine ulla
controversia dedit
:

necnon

el

sacramenlum

in
i)Ost

omnibus

reliquiis, quibus ilb; rcx

maxime
et

1 Hist. Ecclesiast. Ex quibus aliqui Rollonem cum suis XV kal. Decembris Neustriam penetrasse, additque idem Ordericus Rollo Normanniain ingressus est, et xxxvn annis in Gallos praelialus est, donec a Francone archiepiscopo baptizatus est , an. nempe cmxii, quo et ei Caroli Siniplicis Francorum regis fiha in matrimonium data, pactaque in dolem Nenstria, ut eo anno videbiinus. Quacepocha notanda; Rollo enim Francos per miiltos annos graviter vexavit, Ecclcsiamque Gallicanam valde afflixit. Hoc vel 19. Archiepiscopus Russis datur. sequenti aiino conligit quod narrat Porphyro-

ricns Vitahs lib.

Dominum

confidebat, juravit

in

quibus

super

genneta in Basilio Macedone num. 96

Genti

JOANNIS
Hnssorum
atqiie

VIII

ANNUS

5.

CHRISTI 877.

277

nescienti mansuescere, ullive cedere,

scopum ad

Dei sensu et pietate remofissima!,

affliieiiti

auri
largi-

sc missum statim recepere, ut anno DcccLxi demonstravimus, posterioresveroarchiepi-

argenticjue ac sericarum veslium

lione infa-ilns pertracts, initisquccuni ca induciis,

scopum a S. ]r/natio ordinatiim nonnisi post insigne miraculum admisere, ut mox narravimus.
Isti

ac pace firmata, divini

ticipes fieri persuasit

quoque baptismalis par(ncmpe Basilius imp.) ac arad dicta! gentis provinciam

faciiiore,

itaque Rnssi ab

illis

diversi extitere, illisque

et gens, late

cliiepiscopum ab Ignatio patriarclia ordinatum, ut

snscipcrent, effecit.
Is,

Russonan enim nomen, sicuti exlendebatur. Sgeculo decimo omnes

vicini.

citeriores et

ulteriores Russi unico principi, cujus metropolis

cum

venisset, ex

tali

eventu illustrique

Kiovia, parebant, ideoque Russi,

qiii

hoc anno

illius sibi

animos

faciles reddidit .

Quod

illustre

fidem amplexi sunt.

abjecere
;

eamdem

postea anno incerto

facinus

fiise
:

postea refert, et |)aucis

liis

verbis exeo

cum an.

CMLXxxviii,quo Russia Cbristiana

Zonaras
siluri,

Rossi a sua religione ad nostram tranet

facta, nulli ibi Cbrisliani proBler

Helenam reginam

lergiversabantur

dubitabant

ac nisi mi(arcliiepi-

raculum viderimus, inquiunt

scopo

Pontitici,

anno archiepiscopum Rutbenis ab Ignatio datnm fuisse,

ex eo liquet
dat,
initio

invenli fuerint. Porro hoc vel sequenti

nempe ab

Ignatio misso) qualia tu niulta a

quod Nicetas
reslilutionis

in Vita sancti Ignalii pro-

Cbristo facta esse doces,

:

nunquam doclrinam tuam

Photii in patriarchatum

vultis.

amplectemur. Tnm iis Petite, inquil, petite quod At illi dixerunt Libcr qui de Cbristo docet, qui si inviolatus manest in ignem conjiciendus serit, argumento nobis erit, vere Deum esse, qui a
: :

Constantinop. Basilium imp. amisisse Constanli-

te praedicatur.

Assenso episcopo, rogus

est

incen-

num majorem natu fllium, et Porphyrogenneta de ejusdem morte sermonem faciat, statim ac instilutionem praefati archiepiscopi narravit. Baronins anno dccclxxxvi, nuni. 6 postquam Basilii imp.
mortem
relulit,

sus

Pontifex,

sublalis

cum manibus et oculis in Glorifica nomen tuum, dixisset

:

ca;lum
Cbriste

verba Curopalatis de Russorum

conversione

refert, incertus

quo imperii ejus anno

sacrum Evangelium in rogum imponit, quod diu in flamma relictum, illa^sum mansit. Eo
Deus
,

illa acciderit.

miiaculo Barbari obslupefacti praedicationi crediderunt, et ut sacro baptismate iniliarentur, flagi-

tarunt. Idem narrant Curopalates

qui jam
scripserant

et

Cedrenus,

Navarra; rex snccedit Garsice circiter anno Garsias Enneconis Navarrae rex hnjus nominis primus, vivere desiit, et fo?'/?mH<mfiliumsuccessoreni habuit. De
20. Fortiiniiis

Enyieconis.

Hoc

Russos Michaele imperante

fidem suscepisse. Quod fraudi fuitvirisdoctissimis,

qui exisUmarunt Riissos, qui hoc tempore bapti-

eo auctor regula^ monasterii Legerensis, postqaam de Garsiae Enneconis morte mentionem fecit, ait

smum

suscepere, diversos non esse a Russis, qui

Post cnjus obitum venit Fortunius Garsianis de Corduba, et inveniens ipsum mortuum Lumberri,

sub imperio Michaelis Theodorffifilii sacro lavacro tincti sunt cum tamen priores sub Michaele, posteriores sub Basilio Christiani facti fuerint, illi Photio sedem Constantinopolitanam regente, isti
;

corpusejusad monasterium Legerense. Fortuniuni vero filium fnisse Garsiae Enneconis,

transttilit

certo liquet ex dictis an. dcccli,

num.

13.

Estautem

hnjus nominis primus.

S. Ignatio in

patriarchatum reslituto. Priorcs epi-

JOANNIS

VIII

ANNUS

5.

CHRISTI

877.

Sarracenis infestantilms

Campaniam Joan-

bus

nes

papa laborat cum

:

diversis iliius rerjionis duci-

bus

ubi de ccede Sergii per Athanasium. episcoptim

Neapolitammi.
octingenlesimus
clione

Annus seqiiilur Redemptoris seplnagesimus septiinus Iiidi,

magis, rursus Joannes Pontifex suis clamans urgetCaroliim imp. aiixiliiim ferre Urbi periclifanti. Extant ejiis tunc dabc atque iterata> eadem de re' littera! ad imperatorem, necnon
in dies
litteris
'

decima inchoatus, quo Sarracenis urgcnti-

Joan. Ep.

XXX. xxxii.

2t8
ad' imperalriccm
scopos
,

JOANNIS
ct

Virr

ANNUS

5.

CHRISTI 877.

ad omnes Franconim^ cpi:

tuus vel

manus

tna scandalizat

te,

erue eum,

et

cjnsdcm principis constitntns secniulus hic numcratnr al5 ipso Joanne bclli Sairaccnoruni annns in Epistola ad' Lambertnin comitcm. Quod est difficilius rcdditum ob fcedera
sul) (lilionc

projice a te. Fratrein

tuuin erga Ecclesiam Dei

(\UK inicrunt
pliitani at^iue

cum

Sarracenis Ncapolitani,

Amal-

Beneventani,

aliicinc tinilimi populi,

impie agentem, et circa Dominum non recto itinere gradientem, velut sccundum Holophernem sanctaChristi Dei nostri ausu teinerario impugnantem, ct Iicureditatem patriam inore sacrilego persequentem, tanti honoris rcgimine indignum judicans, ultionisdivinaj percuterejacnlostudnisti, nec
pcpercisti carni tna; proptcr Dominum dicentem' Qui diligit patrem aut matreni, aut fratrem, plusqiiam me, non est me diguns. In quo nimirum vos

cujus rei gratia fuit miltenda lcgatio ab

dissolvenda
functi

eodem

Joanne Pontiflce Cajctam ad iiujusmodi fcedera

:

snnt hac legalionc prajcipui

,

Romani
ha>c ex

Ecclesia? cardinales episcopi

neinpe Wal-

bertus Portuensis et Eugenius Ostiensis. Constant

Deo per omnia dignos

fore

cognoscimus

quia
,

ejusdem Joanuis

Epistola ad Landnlitlium

meinbrum
fideli

corporis sui niulto contagio fetens

li-

Capuaiuiin cpiscoiium.
ct

Suasione autcm Docibilis

imperatoris ministroruin,

bcnter abscindere, |)rocuIque abjicere sanctitas tua

Joannis Gra^corum

devotionc curavit. Et quia nuucusque viris

ejusmodi fuit a Pontiflce missa legatio,ut adeo ejusdem papa; littera; data sif,aiificant'. Ut autem idein Ponres optatum consequcrclur cffectum prajfectum tifex ad Pulcharium Amal|)hitanum
,

saccularibus
in

sccundum

se,

non secundum

Deum

urbe Neai^olitana principantibus, multa scandala ct pertiirbationes multas, homicidia el oculo

rum

crutiones

intra
Iiis

eam

et foris

perageutibus

htteras" dedit, necnon ad

Landulphum' Capuaad" Sergium

i|)suni

digiium Deo de
ut iniqua

num

episcopum. Sed

et scripsit

ducem, seu magistrum niiIiU;e, Neapolitauam civitatem moderantem, comminatorias htteras, nisi
contractum cuin Sarracenis foedus dissolvat. 2. De his etiam ipsos moiinit" Neapolitanos per jpsorum episcopum Athanasium ul resipiscerent ab errore, cujus causa cxcommunicationis nexibus
,

peractum est, finem haberet peccatum, et consurgeret vir de domo Domini, qui timorem Dei prm oculis habens, regat populuni
jusle judicante,

jam

cesset doniinatio,

Christi in
tate et

omni

justitia et sanctitate, in oinni veri-

mansuetudine, ut pastor idoneus, non velut mercenarius deserat et disperdat. Et ideo ad ea,
,

qute

vestivTc

dignilati vel honori

conj^rua et nestabilitate

fuerant ab eodeni Pontifice obligati

his ad
satis
'"

scripsit et de

cessaria

sunt,
:

perpetua

nihilominus

Ajoneni Beneventanum episcopum. Atnon

misisse legatos, sed et ipse se TiMJeclum oppiduni haud longe a Cajeta |)osilnm ventnruin fore pollicetur, si spes aliqua essct, ut duxNcapolitanus

confirmamus tantum ampliori nunc studio curaque multiiilici pro defensione sanctai Dei Ecclcsise
tibi

Sergius parere vellet Pontifici salubria snadenti.

Sunt de Lis"scripta3

litlera)

ab ipso Pontifice ad

commissRB stare ac desudare, quatenus salva securaque consistat, ut procures, his noslris Apostolicis prudcntiani vestram cxhortamur apicibus. Nos namque aliis omnibus ^ mancosis datis, mille
quadringentos vobis dare debemus, quos vestrae
dilectioni
,

Landulphum Capuanum episcopum, etaliae'- ad Pulcharium pr;T3fectum Amalphitanum necnon

,

aut initio

Quadragesinia;, aut in die

vobis

aliaj

ad Guaiferiuni principem Salernitanuni. 3. Quid tandeni? Cum Sergius dux obstinatus

sanctse

Resurrectionis

proculdubio

diri-

gemus.
5.

permaneret, fratrem suuni Athanasium Neapolitanuni ei)iscopuni est expertus ultorem, de quo ista breviter Lco " Ostiensis Sergius veroNeapoIitanus
:

Porro hunc Petrum venerabilem diaconuni

vestrum, quia
politana; in

eum

veslra? Ecclesia;, et civitati Nea-

omnibus fidelem

esse

cognoscimus,
ut pro nostro

dux cum ab
multo post
,

eis

nempe

Sarracenis

se alienare
est.

vobis in oninibus

commendamus,

nollet, ab Apostolico

exconimunicatus

Ac non

eum

aniore benigne semper rehnere dignemini.

vindice Deo, ab Athanasio episcopo

Dala, ut supra,

mense Novembri, Indictione unde-

germano suo captus atque caecatus Roniani translatus est. Hkc Leo, quo nomine ab eodem Joanne
Pontifice mirifice laudatus est Epistola tunc ad
scripta, quoe sic se Iiabet'*
4.
:

quideni Pontifex indecens episcopo factum, Moysis exemplo laudavit, qui levitas a caede
cinia.
Ita

eum

fratrum, et filiorum
dicens
'
:

Consecrastis

suorUm revertentes laudavit, manus vestras hodie Dofilio et

Reverendissimo
sanctaj

et

sanctissimo Athanasio
Neapolitanaj
confratri

niino, unusquisque in
Christi sacerdohuni

fratre suo, ut detur

episcopo

Ecclesiaj

vobis benedictio. Quantumlibet

enim debeat

esse

noslro Joannes, etc.

incruentum, cujus

est et sacri-

Innumeras gratiarum actiones

,

vestrac

Deo

dilectaj aginius almitati

dignisque Apostolico vos

voceni dicentis Si oculus
:

flcium incruentum, et episcopi percussores esse non debere ab* Apostolo admonentur tanien qui
;

ore laudibus prajcajtciismerito collaudamns. Quo-

spiritu oris sui interfecit

Ananiam'*

et

Sapphiram

niam sccundum Doniiui

'

'^

Petrus, ista tunc scribere docuit successorem, atque

probare ab alio juste factum, quod ipsum scirent,

Joan. Ep. XXXI.

Ibid

Ep.

XXXVI.

11 ll)id.

Ibid.

'

Ibid.

Ep. xxxvill.
Ep. xxxv.

' Ibid.

Ep. lsviu.
.\li.

Ibid.

' Ibid.

Ep. xxxvi.

8 Ibid.

Ep. XLv.
1.

Ep. L.

11.

" .loan.

Ep. Lxvi.

Ep. "'Malth. v.
1- Ibid.

Ep. xl.

Ibid.

Ep.

Li. Lii.

Ep. xxxix. " Lco

Ibid.
13

impellentespirilu, perpetrasse.Zelus purgatfacinus.

Ost.

'

Malth. X.
* 1.

Genus nuniniorimi

hiijus temporis.

'

Exod. xxxii.

Tim.

111. Tit.

i.

'

Act. v.

, ,

JOANNIS

VIII

ANNUS
mitis et

5.

CHRISTI 877.

279

quo exesus Dominus Redemptor noster

humilis corde, percussor
est

factus, et Petrus eo-

inlra

non meminit, deploramus. Tanta enim sunt, ut moenia Urbis reliquia; populi innumera paupertate aflectce consistant, el oinnibus forinsecus
devastatis,

dem
luit

exiEstuans occisor evasif,

excfficatur. Zelus igitur

eodemque ardens
aufert, nec pol-

Paulus

non

ac in soliludinem redaclis, nihil

jam

sacerdotium, sed (quod preedicatur iu' Pliinee)

6.

restet nisi (quod advertat Deus)

ipsius Urbis exci-

reddit illud perpetuum et ilUistrius.

dium.
Pontifi-

Quod itidem

pertinet ad

Joannem

cem, scripsit tunc etiam populo Neapolitano^ laudans eum, quod Atbanasio tanquam justissime operanti, cooperati et ipsi fuerint, monens omnes, ut eidem Atlianasio parerent, quem judicem eiegissent. Porro iisdem lilteris Joannes declamat, fuisse Sergium, qui grassatus in locaUrbi finitima, mala innumera admisisset, atque Neapolitanis ipsis

Sed et quantum nos Leo venerabilis episcopus apocrisiarius, et missus sanctae Roman* Ecclesiae,

communisque

fidelis

a vestro servitio rediens,

de hoc, quod nobis

retnlit, post se

tum contra Agarenos

esse

vestrum exercimittendum, laetificaverat,

tantum hucusque eumdem nobis exspectantibus, quod consecuti non sumus, vahdior moeror, et
incestimahilisangusha contristavit
pania ab
ipsis
,

quia tota Cam-

damna
manae
ad
'

gravissima intulisset

hominem

peccati

Dei inimicum,

populi sui tyrannum, atque Ro-

EccIesicB perduellem. Scripsit

tunc etiam
ut con-

Deo odibilibus Sarracenis funditus devastata, jam fluvium, qui a Tiburtina urbe Romam decurril, furtim transeunt, et tam Sabinos,

Landulphum Capuanum episcopum,

,

quam

sibi adjacentia loca prt-edantur.

Sanctorum

eidem Athanasio publicce pacis vindici. At de tyranno Roinanain Ecclesiam necnon Neapolitanam infestante satis. Porro Joannes papa (ut ipse testatur in * Epistola ad archiepiscopum Ravennatensem) ut proposuerat, profectus est Trajectumoppidum non longe a Cajeta, ad dissolvendum fcedus, quodNeapolitani cum Sarracenis inierant. Ex quo facto, ut teslatur, nonnihil quietis est partum ref.nonibus illis. 7. Joannes, Sarracetiis Urbi imminentibus, per litteras et legationem Caroli imperatoris auxiiium enixe efflarjitat. Quod autem ad ipsos perlinet Sarracenos, quod eorum esset adeo aucta potentia,
sentiat

quoque
alios

Basilicas et altariadestruxerunt, sacerdotes

quidem captivos duxerunt, mortibus necaverunt, etomnem Christi sanguine redemptuin populum in circuitu
et sanctimoniales, alios

autem

variis

deleverunt. El quid dicam

aut quid loqucar?

cum

pervenerit gladius usque ad

animam,

et

sanguis

omnium
9.

de terra clamet ad

Deum?
,

Ergo, praecellentissime Cfesarum, jamjara

calamitati
:

nostrae

succurrile

jam populi
potentice

nostri

miserias relevate
porrigite, et

jam

vestraj

manum

hanc terram, cujus vobis necessitates ab ipso vestrae vocationis initio notas fecimus, liberati;
;

ne

si

perdila fuerit,

vestrum

vilescat

ut in

Romanum agrum
,

palantes excurrerent, et

rium,
niini,

et toti

Chrislianitati nascatur

impedispendium,

Aniene transmisso Sabinos essent defiopulati proximusque jam ex eis immineret Urbi interilus

hinc Joannes Ponlifex ad Ciiristianos principes cla-

mat, htteris excitat, petens auxilium, legatosque Carolum imper. Petrum eplscopum Forosempronii , et Petrum episcopum
misit ea de causa ad

Reminiscimini igilur propter Deum , reminisciquia multa spe et fiducia freti divinitus et humanitus ad imperii gubernacula promerenda, pio vobis cerlamina sumpsimus, nullique labori jtepercimus ideoque vicem nobis rependite, ut
:

spes ot labor nosler non

Senogalli, quibus et litteras dedit, quae sic se ha-

cum

hccc fuerit

bent'
a

petilionis, si
traxeritis,

sit inanis in Domino. Quia semper apud vos suinma nostrae amplius nobis auxilium vestrumsub-

Joannes episcopus Carolo imperatori.

in

desperationem

lapsi

deflciemus, et

Cum

in

Ecclesiashcis curis instantia

nos
inte-

forsitan ad aliud coiisiiium,

rcsumphs aliquantu-

quotidiana conslringeret, et hinc inde populi nobis

lum

viribus, necessario transcendemus.

Non enim,
tota

commissi continuus dolor, qui cuncta nostra

riora perculit, perturbaret
inter alia flevimus,
:

sicut vos forsitan sestimatis,

mediocre

malum

illud (ut ita dixerim)

ter-

nostra Ecclesia patilur, ncc niiniinis status reip.

quod nuncusque tam per

ram,

quam

el

navigio ad vos noslrum

missum

di-

damnis afficitur, sed alia Sarracenorum incursibus, aliaautem Ciiristianorumsuntita exterminata

et devastata

summo desideravimus studio, ut nobis veslram prosperitatem desiderantibus et anxie sitienhbus, renunliarentur citissime sanitates, sed oninino nequivimus . ^grolasse enim hoc anno
rigere

tyrannide, ut non nostra sint, qua;

noslra fuerunt, quin potius solo

nomine

illis

uta-

mur,

et vel

ad defensionem
Ecclesiae

palriae, vel

ad aliquam
solatia

utilitatem

nostraj

quorumlibet

Carolum,
git

et

convaluisse' Aimoinus afflrmat. Per:

nunquam inveniamus;
nulla
solatia

pra>cipue

autem multi,

Pontifex

quos vestra non ignorat majestas, nonsolum nobis

fateor,
fili

8. Ilinc

charissime, tanta per

et

conferunt; veruni etiain (piid(iuid

dis[)Ositionein in terrilorio

utrumque impedimenta timuimus, quantum

Domini timoris generari mala, quaj
'Num.v.
aetas

residuum
et

est a paganis, impraelermisse subtraliuiit,

per paganos et iniquos Christianos sine respectu

omnem

nostram

noslra

mano

calcant, adeo ul nec victualia, nec ulla

Roqua-

*Ibid.

Psal. cv.

Ep. LIX.

EccI..xlv. 2 Joau. 6 Ibid. Ep. xxx.

c.

67.

s Ibid,
I.

Ep. lxix.

Mm.

v. c. 2i.

drupedia in omnibus locis noslris remaneaiit, nec ullum, qui nobis coin|)atiatur, vel nostros singultus aut gemitus doleat, ocuh nostri adsi^iciaut.

280
10.

TOANNIS

VIII

ANNUS
suffi-

5.

CHRISTI 877.
sicut cernitis, de-

Sed quia tanto imperatoii pauca

istis

plenam benedicUone palmam,

ciunt, et ex

jam,

fili

charissime, quae nos prae

quasi luimi prostrali,

stinainus adversus visibiles hosles et invisibiles

gemitu

et aiflictione

cordis loqiii non possumus,

:

universa

alia

cognoscetis

vestram magnificentiam deprecamur, et per futiirum judicium adjurantes, cum tota nostra Ecclesia vestro divinitus

triumplium. Optantes enim vos de cunctis adversariis triumphare, nihil aptius vobis, quam ramos palniarum duximus offerendum, etc. Pluribus-

que

pariter inculcans,

protecto imperio totis viribus

cula quae immineant

mala quae urgeant, et perirogat celeriter auxUium

suggerimus, votisque supplicibus preces nuiltas effundimus, ut conlrita;

destilulas

miUi.
i3. Scripsit pariter per eosdem legatos ad Rachildem' imperatricem, ut imperatorem hortetur, subvenire Urbi periclitanU. Dedit pariter lilteras^

sanctae Matri

omni huinano solatio vestrge Romanaj Ecclesiae

et
,

defensionem, debitamque tuitionem

cunclis re-

niotisoccasionilms, cunctisque omissis dilationibus,

omnimodis

praebeatis.

Quia

cum jam

juxta prajci-

iisdem legatis ad omnesarchiepiscoposetepiscopos in imperio Caroli constitutos, quibus ubi ingenUa

pitium consistamus,

nisi

manus

vestrae defensionis

mala, quibus opprimerentur Romani, narrasset,

haec ab eis impleri

et necessariis nobis (sicut praemisimus,

imo

saepius

admonet

Condolentes autem
Christianissi-

exoravimus) quantocius subvenire studueritis, spe vivendi per Christianos sublata, aut ipsis paganis
subjiciemur, aut (quod avertat divina
|)Otentia)

nobis et compatientes accedatis ad

ab
hoc

eorum multitudine
Chrisli
strae

victi

ad

omnem

Clu'istianitatis

nium filium nostrum, et consilium Doinini ab eo non abscondatis suggerentes et exhortantes, ut perpendat quis et quam terribilis sit ille, qui hunc
;

interitum crudeli nece peribimus.

Ac per

ante saecula huic iiraefuturum regioni praedestinaverit, et

nomen

in gentibus blasphemabitur, et ve-

quam

districte

ab eo exacturns

sit

quod

opinionis anteacta studia oblivioni trademur.

conimisit, qui scilicet

tam

pretiosi sanguinis fu-

H. Hujus rei gratia (sicut supra meminimus) opportunum adjutorium conferentes, nobis vestrum exercitum ad hostilem expeditionem promptissimum deslinate, ahosque Deum per omnia diligentes missos, qui vitiorum flammas justitiae tramite usi compescant, nimia celerilate dirigite quatenus qui innumeris tribulationibus quatiinur ac aestuamus, et pro popuU nobis commissi mise:

sione
et

quod

credidit, emit.

Meminerit etiam, quia

a;mulis

nos illum prte caeteris propinquis et

riis

cruciamur, vestris consolationibus

et per

refecli lae-

temur,

vos tranquillitate percei)ta, optatam

libertatem (sicut decel) per

tam benignum impe-

ratorem consequi mereamur. Postremo sulilimitatem vestram deposcimus, ut latores pra^sentium,

Petrum

scihcet et

Petrum veuerabiles

episcopos,

missos Apostolicae Sedis, nostrosque dilectos, juxta

morem
mini
:

benigne ac pacifice suscipere nondedigneet ea, quae piis

vestris auditibus pro utiU-

amavimus, elegimus et praetuUmus. Unde ct et eum adversus omnes hostes Ecclesiae, non solum defensorem, sed et patronum et advocatum nostrum exisiere proposuimus ut quod ei nos apud Deum esse satagimus, ipse inter homiues pro nobis fieri non delrectet, pnccipue ut accelerans nobis subveniat, et sine mora contra perfidos paganos et infideles succurrat, etc. Haec omnia mense Februarii, quo Roma; ab eodem Pontifice Synodus habita est, in qua inler alia confirmata sunt Acta iii Synodo anni superioris de imperio Caroli, et qua; gesla essent apud PonUgonem, ciijus Acta Aldagaricus episcopus ad Carolum detulit. Isla omnia ' Aimoinus. Rursum vero, cum exspectatum auxilium non
ejus
:

tate sanctae

Romanae

Ecclesiae in conspectu vestro

adesset, ad

eumdem

imperatoreiu

litteras scripsit*

retulerint, ad

congruum

ac

opportunum effectum

octavo kal. Junii, quibus eadem refricans,

enixius subveniri quanto ciUus rogat.
14. Caroli imperatoris et

quae

pervenire, pro sanctis ApostoUcis vestris interces-

jugiter paterentur mala, timerenturque graviora,

soribus apud Deuni, celeriter studeatis. Dat. quarto idus Februarias, Indictioue decima

Haec ad Ga-

rolum imperatorem. 12. Adhuc insuper et post dies tres, nempe idibus Februariis aUas eodem argumento litteras' dedit, mittens ad eumdeni palmas virides benedictas, cum lanien Dominica Palmarum, qua in
Ecclesia

gressus^

quem Carolomanniis exturbat

Joannis papa; condeinde in

fufjam versus.
legatos

sit
"

Sed quid per Apostolicae Sedis

mus. Aiinoinus
rat
:

imperatore Carolo, videahujus temporis scriptor sic enarCarolus igitur imp. Compendii, iibi Quadra,

actum

cum

ex antiquo instituto benedici consueve-

gesimam peregerat
et

Pasclia

Doniini celebravit

runt, non essel.

ipso describilur

Earum mittendarum
:

ita

ab Inlcr catera, quicveracreratio ista

legatos AjiostoUci Joaiinis

et

Pctrum cpiscopum

Forosempronii,
stolicus Joannes

Petruin episcopum Senogalliae

scenle religione, ab olim Ecclc&iaslica facta vestraj

pietati

suscepit, ])er quos

duxinuis intimanda, virenlium

ecce braviuni mittimus, quod Aiiostolus

palmarum non omnes

Ho-

miserat,

tam verbis quam litteris A[)0eum vocavit, quatenus, sicut prosanctam Romanam Ecclesiain a pagaiiis
eriiieret

qui curruut, sed ununi propter unitatem legitiine

certantiuiii accipereproleslatur.Elinferius:

quibus infcstabalur,

atque defeiideret. Kaproviuciae.

lend. igitur Maii episcojios

Rhemensis

diequc manui vestrae speciali voto ct prasrogaUva

'

Joau. Ep. XXXJ.

Joan. Ep.

xxxu.

'

Joau. Ep. Liv.

''

IbiJ.
1.

Ep. xxxv.

Aim.

I.

v. c. 35.

Aiui.

V. c. 35.

JOANNIS

Viri

ANNUS

5.

CHRISTI 877.

281

sed et aliarum provinciarum Compendiiim convocavit

;

et

Ecclesiam,

quam

in

eodem

oratorio con-

Joannes super eum cum multitudine raaxima bellatorum venirent: ct ipse fugam arripuit per viam

struxerat,

cum multo
fecit.

Apostolicae Sedis

praesentia

apparatu in suaet legatorum ab iisdem episcopis

Ival.

consecrari

Inde Placitum generale

Junii

habuit, ubi per capitula, qualiter

filius

regnum

Francia;

suus Ludovicus

cum

fidelibus ejus et regni

primoribiis regeret, usque

dinavit, et
ciae,

dum Roma

rediret, or-

quomodo tributum de quani ante mortem Lotharii

parte regni Fran-

habuit, sed et de

Burgundia exigeretur, disposuit B.Impositum paritributum clericis omnibus et Ecclesiis, legatis haud dubium consentientibus, imo et procurantibus (ut par est credere) quo periclitanti omnium Matri sanctae Romana^ Ecclesioe ab omnibus,
ter fuit
prfficipue vero

qua venerat, et sic Deus niore niisericorditc suai conventum illum dissolvit . Ifec ipse. Ubi autem Joannes papa Romam venit, non modicam pressuram accepit a Lamberto comite, qui nomine imperatoris veniens opem ferre Romana; Ecclesiaj, obsides Romanorum procerum filios ab ipso Pontifice petiit qui negavit omnino, asserens non esse moris Romanos obsides dare. Extat de his' Epistola ejusdem Joannis papa? ad eum Lambertum comitem ubi ha^c in principio Remeantibus, nobis Deo praeduce, Romam, convocavimus totam Ecclesiam, et illud quod nobis de obsidibus Romanorum procerum dandis edixeras, in con;
: :

ab Ecclesiasticis personis subveniEcclesiae

spectu

fidelium

sanctae
!

Dei Ecclesia; necessario

?

retur.

Pro subveniendo enini Romanse

et

contulimus. Sed, heu

totani

quid dicani

cum tantum
videremur.
fuisse

periclitanti illud exigi

tributum, adventus legatoet ipse

eamdem
si

Ecclesiam contra nos incitaveri-

rum,
dunt.

conventus synodalis coactus,

qui

mus, ac

pro melle
filios

eam

felle potasse

instabat

Romam

versus militaris procinctus osten-

Romanorum

sub

isto caslo

non legitur

obsides datos, quanto

15.

Quomodo

vero proficiscenti Carolo in

a

Ita-

liam, Joannes papa ipsi obviam progressus

inferius ideni auctor recenset
inter alia
:

sit, sic

Nuntiavit etiam

dum
tori
,

idem Adalgarius imperatori, qui Synohabitam Roma mense Febr. detulit imperaquoniam Joannes papa obviam illi Papiam

tem Angustalem et Deo juvante, perficiunt ? etc. Excusat pariter id non esse ex mente imperatoris, qui de dandis his obsidibus secum cum praesens esset, nec verbum
fecisset.

minus istorum qui fidelitamente custodiunt, et opere,

ostendit plane Deus Joanni Pontifici, -quod

salus hominis, in
17.

Sed quid inter haec inexspectatum accidit? vana

veniret.
scrinii

Quapropter prtemisit Odracum secundi notarium, Goirannum comitem et Pipinum atque Heribertum ad procuranda ipsius papae servitia. Ipse

quem

sperabat.

vero festinato perrexit ire ad eum,

qnem

obvium habuit apud Vercellascivitatem; et recepto eo cum honore maximo, perrexit simul usque Papiam. Ubi eis nuntiatum est non incerta relatione, Carolomannum Ludovici fratris sui filiuni cum

Moritur Carohts imperator eique succedit filius Ludovicus Balbus. Nam eodem anno pridie nonas Octobris, Carolus imp. veneno potatus a Sedechia medico Hebrajo moritur in loco Barios

dicto, sepultus

autem

Vercellis in Ecclesia sancti

Eusebii. Post septennium vero translatus Parisios,

maxima multitudine bellatorum super

nam,

eos venire.

conditus est apud sanctum Dionysiuni. Ha!c pluribus ^ Aimoinus. Successit in imperium ejus filius

Quapropter relinquentes Papiam venerunt Tordoet consecrata Rachilde a papa Joaune impe-

Ludovicus cognomento
lingua esset.

Balbus, quod impeditus

Ad hunc

patri

succedentem Hincma-

ratrice,

mox

retrorsuni fugain arripuit

cum

the-

rus Rhemensis arcliiepiscopus, qui

eum

in

regem

sauro versus Moriennam.

Imperator autem aliquandiu una cum papa Joanne in eisdem locis immorans, exspectavit primores regiii sui Hugonem abbatem, Bosonem, Bernardum Arvernum comitem, itemque Bernai'dum Gothiae marchionem, quos secum ire jusserat. At hi una cum aliis regni
primoribus,
exceplis

unxerat, de rebus bene disponendis litteras dedit,

de quibus ista' Frodoardus

Item, inquit, post

scripsit

obitum ejusdem Caroh

imperatoris
filium
ei

ad

eumdem Ludovicum
sorum suorum,
siae,

ejus

de ordinandis
per capitula de

regni principiis, proponens

et

exempla pradeces-

instruens

eum

paucis

episcopis
:

adversus

justo regni regimine, et honore sanctae Dei Ecclecaeterisque sibi ac regno necessariis rebus. Item de quibusdam prffisumptionibus corrigendis, et temperanda censura correctionis et aliis conimoditatibus. Item ne quidquam contra canonicas moliretur regulas nec alicui hoc cpiscoporum
,

eum
eos
,

conspirantes conjuraverunt

et

comperiens

non venturos, ubique audierunt ipse ct papa Joannes appropinquare Carolomannum, imperator post Rachildem fugam arripuit, et papa Joannes
versus

Romam

concite lestinavit. Per

quem

Caropre-

lus imp.

imaginem

Salvatoris in Cruce flxam ex

et

prcBciperet, ne sententiam

auro multi ponderis fabrefactam

tiosis

gemmis

Et inferius
silio

divinam incurreret . Item ad Ludovicum scripsit de consit utile

ornatam sancto Petro direxit . Sed quid operatus est Deus ? Mirandum quidem immittens pavorem in eum, qui infesto agmine in Italiam descendebat, ut absque adversante milite fuerit in fugam actus nam audi quod subjicit idem auctor Carolomannus vero mendaci nuntio audiens quod imperator et |)ai)a
d6.
:

a se petito, quale

regi consilium, et
et

qualiter

debeat agere judicium

justitiam,

et

quid

boni conferant observata, quidve mali neglecta irrogare soleant, etc. In ejus autem conhffic

Joan.
1.

Ep. LXi.
ur. c.
i'.).

Aim.

1.

v. c. 35.

in fin.

'

Frod. bisl.

Rlieiii.

Raron.

ToMus XV.

36

282
secratione

JOANNIS

VIII

ANNUS

5.

CHRISTI 877.
pietatis

cum

convenissent episcopi, eunticlein

Carolo strictioribus
Intor alia

vinculis tenebatur.

regem duabus uxorii3us implicitum diremerunt, et ad meliorem frugem rcstitucrunt. De his enim ad Ludovicum Germaniai regem ejus patruum scripsisse Hincmarum, idem Frodoardus ita subjicit

autem

illud

iudecorum atquc impium

et

perpetravit,

ut abbatissam

Oriviacensis ejecerit,

accepta pecunia,

regularem monastcrii eidem

Item Hincmariis scripsit qualiter egerint episcopi erga Ludovicum filium Caroli, quando
:

neophytam quamdam praeficiendam curarit. Quod tantum nefas ut corrigeret, Hincmarus Rhemensis
archiepiscopus suis
litteris

eum regem

consecravit

qni

ista

aliter audieral.

minit' Frodoardus,
recitat, dicens
:

et

ex

admonuit, quaruni meeis ista quse subjicimus

Item de duabus uxoribus ipsius Ludovici regis qualiter actum fuerit, etc. Hajc de his, qua spe-

Rechildi regina; scripsit, signifi-

cans,

quod

cum quondam

Laudunensis parochia

Ludovicum. 18. Hincmari litterce instructivce ad LudoviIn Spirensi autem Codice, quo noveni cum. Hincmari continentur Epistola selectse, qua; prima ordine ponitur, ejusdem est argumenti scripta ad
ctant ad Caroli successorem

episcopo vacans, in sua spccialiter erat providentia,

sit

male factum de eleemosyna Hermcntrudis requemdam praipositum Oriviaci monasterii postea vero huic Rechildi per Waifridum presbytorum coulra sacras leges male sit obeditum,
ginae per
:

cum solus regni ipsum Ludovicum Balbum habenas moderandas suscepit est ejus exordium Domino Ludovico regi glorioso sit semper
, : :

ut regularis abbatissa de ipso ejiceretur monasterio. Ostendit

autem

fex

auctoritate sacra,

quantum

inde regina periculum habeat, et quia miserat ad

salus et vita. Dominatio vestra mandavit, ut ad vos destinarem, etc. Summa vero Epistolae ha;c est : Hincmarus senex a novo rege Francise Ludovico Balbo rogatus, ut consilium
pacifica regni possessione
dit, id

suum de adeunda communicaret, respon-

ex concordibus bonorum consiliariorum pendere sententiis. Quare hortatur eum, ut con-

eam, qui moneret illam ho.c evadere malum. Illa vero non solum non emendaverit, sed malo pejus superaddiderit, contra divinam auctoritatem, neopromovendo ad phytam scilicet irreligiosam regimen propter res terrenas acceptas ab illa. Annectens, qualiter Hedenulpho episcopo in Laudunensi Ecclesia ordinato, monuerit illum, utsuggereret regi Carolo
vere,
et se

ventum generalem primorum regni

indicat, et sex

capita pra;scribit, de quibus in illo tractari possit. modica suggerit, quibus semel decreta exe-

Tum

cutioni mandentur,

nempe si per preces divinum auxihum imploret, si contritione, confessione et operum satisfactione Deum iratum sibi conciliet, et contra carnem suam, Dei et Ecclesiae hostes bellum suscipiat . Tunc ab eodem illa scripta esse videtur longissimaEpistola, in eodem Codicetertia
ordine posita, cujus est initium 19. Hincmarus episcopusac plebisDei famu:

tam perniciosum factum dissolreginam a tanto discrimine liberare. Sed quia quod monuerat, ad etfectum ipse prafatum regem inde perduci non viderat cominonuerit; sed ille ne reginam contristaret, quod male factum sciebat, non correxit. Reducit
atque
;

etiam ad
silium

memoriam,
-

qualiter prsfatus rex, petente

suis per

Hermentrude regina, de rebus tunc

Parduli

con-

Laudunensis episcopi Privilegium ad idem Oriviacum monasterium a se dictari,

formari rogaverit,
et ipse res

et a cseteris episcopis

lus.

Pro aetatis et sacri ordinis antiquitate posteriores tempore boni et sapientes viri rogatis exiguitatem meam, etc. Scripta est ad episcopos Francia^pro novi regis institutione. Estejus argumentuni.

confirmaverit.
obediens,

Hic autem prasul jussioni regiae

suis verbis illud privilegium

non

compo-

suerit, sed sicut B.

Gregorius papa de

quodam mo-

nasterio a

quadam
:

regina aedificato, ipsa petente,

dictaverat

et ipse

quoque

dictaverit, vel transtu-

Primo docet
aliis

mundum duplicipotestate
:

regi,

lerit

repetens maledictionis

interminationem

Pontificia et regali

episcoporum

et

regum

et

om-

quam domnus idem

rem
quod
illius
illa,

Gregorius contra prmsumpto-

nium, qui
leges
stituere,

praisunt, officium esse. canones ef

non ignorare,

justitiam colere, judices con-

quandiu

monasterii jaculatus sit. Adjiciensque in hac prcBsumptione, vel ma-

qui avaritiam oderint et justitiam diU-

lefacto permanserit,

gant. Deinde ex beati Adelhardi abbatis Corbeiensis

Caroli

Magni propinqui

et

consiliarii

libello

copiose exponit, quis ordo et

modus

in palatio re-

quotiescumque corpus etsanguinem Domini accipere praesumeret, judicium, id est, danmationem sibi acciperet.Obsecratque monens iUam, ut non sensus ipsius, aut ahcujus

gio et toto rcgno administrando olim fuerit usurpatus.

suggestio

eam

decipiat,

sed

de remedio animas
cogitet, et

Tum

omnia
binis

officia palalii

describit,

Hinc

regis, et de

redemptione sua?

dcclarat, quibus rebus

fucrit,

nempe

rcgnorum pax conservata annuis comiliis et eorum consaluti, regis

actum

est,

corrigere festinet. Illud

audierat illam perpetrasse, scilicet,

quod male quod quod prajfalum

etiam,
pandit

siliarorum delectu, qui nihil Dco, sua;

et

privilegium

ct

praiceptum regale ab ipso monaste:

regni incolumitati anteponcrent . Ista Ilinc20.

rio abstulerat
ct

quantum malum

fecerit,

marus.
RachHdis imperatrix vidua minns recte se
gcrit,
licta

hoc ideo ut se corrigat, ue damnationem incurrat. Et quia si res se haberet, ut audierat, et man-

propterea reprehensa ab episcopis.

Re^ Fuit iste Episcopus Laudu' Frod. hist. Ubem. 1. iii. c. 27. nensisaute niucmarum, utappaiet cxFrodoardo.

vero Caroli Rachildis Augusta,

obitii viri red-

dila hbera,

abusa

est licentia viduali,

qua; vivente

, .

.TOANrNIS Vril
cipia

ANNUS

5.

CHRISTI 877.
prae oculis

283

prfemissa muliere

neopbyta accepcrat pro

monasterii
:

suam,

habens diem mortis vel resur-

comiiiittendo regimine

haeresim incurrerit, et
resi

simoniacam quod quandiu eidein hx-

rectionis suae,

Evigilate justi,

aydiatque Apostolum dicentem': et nolite peccare. Det tamen Deo suo

exoplans, ut correptio sua,
tandia-

quisque

faverit,

in corpore unitatis Ecclesice

gloriam, et operetur salutem. Divertat a malo, et

faciat
et

Catlioiicffi

esse nequibit

coram ocubs Domini

mo-

bonum, oratque

nens, ut legat capitula regulse sancti Bencdicli de ordinatione abbatis vel abbalissce, etinvenictquam
graviter pro bac ordinatione in Spiritum sanctum,
a

emendatio necessaria salutisque compunctio gat cor ejus, ut tandem aliquando resipiscat a
boli laqueis, gratia

quoque Dei
et

resuscitet

eam de
in

quo

ipsa est regula promulgata, peccaverit.

Ex

sepulcris vitiorum, etc. Febricitantem

quoque

divinis institutiouibus propalans,

quantum

pericu-

malis, faciat

eam firmam
Quod
si

stabilem Deus, fixam-

lum, malumque tam

illa

ipsa regina,

quam

emptrix
et

que
dere
quit,

in

bonis, ut hic et in teterna vita possit gausanctis.

subierit. Petens, ut

quod ex debito
pro salute ipsius

ministerii

cum

consilium nostrum, inerimus,

quales esse
et reverentia,

sui

cum gemitu

scribit,

reme-

audieritis,

tales vobis
fidelilate,

dio animae regis, benigne suscipiat, et quia ex nia-

debemus

in

omni

atque

gna

fidebtate baec scribere curavei'it, agnoscat

Hajc ex dicta Epistola Frodoardus.

21. Porro Rechildem ipsam non tantum ista non correxisse mala, quae perpetrasset, sed addidisse aha plurima, ex htteris successoris Hincmari, Fulconis viri laudatissimi Rbemensis arcbiepiscopi possumus inteUigere, dequibus idem Frodoardus' agens, subjicit ista Rechildem reginam vel im:

omnibus majus est, erit vobis Deus propitius, sicut optamus et oramus. Alioquin volumus ut sciatis revera quod pro vobis nolumus incurrere ofTensionem Dei, sed secuuduni ministerium nostrum faciemus de vobis, quod canonica nobis jubet auctoritas, quod quam inviti faciemus, Deus testis est non enim possumus discedere ab Apostolo, qui dicit^ Quaudiu
debito servitio, et
his
,

quod

peratricem htteris

commonens atque redarguens,

fama

Apostolus

sum gentium, ministerium meum

:

ho-

dolore multo se fatetur esse correptum pro

,

norificabo, et

non bona qua; ad ipsum de vita vel achbus ejusdem regina; pervcnerat; quod scilicet esset ibi
diabolus, ubi fuisset
illa,

magis

quam

Deus,

cum

forent circa illam, quae contra

salutem militant

animae, id

est,

irae,

rixae,

dissensiones, incendia,

homicidia

luxuria^,

rapinae
:

quoque pauperum

Deus est, qui operatur in nobis et An experimentum quaeritis ejus, qui in me loquitur Christus? Unde precor eum in conscientia mea, ut adhfereant cordi vestro verba mea, et ipse, qui per me loquitur, ha;c in auribus veslris per seipsum loquatur in corde vestro. Deus omnipotens ad vota vcstra mit:
:

Dei adjutores sumus, et

:

pervasiones Ecclesiarum

de quibus omnibus de-

tat

manum suam

de

alto, et

liberet vos de ca>nu-

connnoneat eam, ut transferat se de tantis malis ad fructum aeterna; salutis, proponens ei quadrigarrum vei quadrigam virtutum, quam assumens et ascendere nitens apprebendat ea quae sunt sapientia; atque
bita solhcitudine et pastorali diiigentia

lento hujus saeculi profundo . Hactenus ex Fulconis

Rhemensis archiepiscopi
23. Httgo
filius

litteris

Frodoardus.

Lotharii contra Ludovicum

insurgens detcrretur per litteras Hincmnri.

dovici imperatoris
serat, legati

Agi-

tur interea in Neustria Synodus, ubi inter alia

,

Lu-

sanctimoniffi ac fehcitatis a;ternae.

Velamen quoque
incorruptum

qui nuper Carolo patri succes-

Chrish,

quod assumpserat
nec properare
velit

viduitatis,

querelas exposuerunt adversus

defuncti regis filium

servare studeret, ut illud inviolatum repr;esentare

posset,

nem
palris

Lotharii

Hugonothum. Hic

ad inferos, ut inveniat

audita morte Caroli Calvi impcratoris, qui Lotharii

inastimabile
nilitur,

malum multarum,
si

quas
si

ei

propalare

regnum

invaserat, collecta factiosorum ho-

miseriarum. Perpendat,
:

est

amica Dei
virgini-

vel soror

quod

non

est, sine
si

intermissione det

minum muUitudine, ejusdem Ludovici regnum magnoi)ere inlestabat, quem ipse Ludovicus pri-

operam ut
taUs, studio

esse possit, et

non candore

mum

tamen

continentiae salutaris recte cre-

dendo,

Deum

acproxiinumdiiigcndo,pietatisopera

faciendo, sobrie et jusle et pie vivendo. Attendal,

ut vitam corrigat, donec hodio nominatur, ne incidat in

detuht ad episcopos quibus in ea Synodo Hincmarus Rhemensis archiepiscop. pracsidebat, qui ad ipsum Hugonem litteras comminatorias scripsit, (|uarum meminit' Frodoardus, dum recenset ejusdem Hincmari Epistolas scriptas ad Lu,

laqueum confusionis

a^terna;,

dum non
transeat.
fiat,

dovicurn Caroli filium

scripsit, qualiter

dicens

Item ad

eum

cogitat

quam

velociter

pnxsens

liodie

commonuerit ex
et

pra;cepto regis

Parcat animae suaj, el attendat, ut Deo proxinia

et

ipsius

Hugoncm

Lotharii regis filium super male-

habcat coluniba; simplicitatem,

et

innocentiam,

factis (|ua3

agebat,

de hominibus suis adversus

ut audire mereatur a Christo, cum exierit a corpore Hyems transiit et recessit, columba mea,
:

regem cum
rius,

bostih apparatu dirigendisB. Et infe-

veni,
tris

mecumque

requiesce, sedens in dextera Pa-

mei. Mnltuiii se ideo loqui asserit, quod de

ubiMdem Frodoardus relegit ejusdem Hincmari Epistolas datas ad viros iliustres, meminit earumdem Hincmari iitterarum, atque earuni summarium
ita

ipsius salute

plurimum

sollicitus sit,

optans, ut

recenset

vere

fiat

regina ornando

virlutibus

viduilatem
1

1. Cor. XI.

Uoin.

].

Frod.

Iiist.

Rliem.

I.

iii. c.

19.

'

Frod.

liist.

Rhem.

1.

iv. c. 5.

* Ibid. c.

25.

284
24.

JOANNIS
Hugoni etiam
filio

VIII

ANNUS

5.

CHRISTl 877.
vidit, in

Lotharii regis scripsit,

liabuisse pa-

tum

signiflcans, se ainicos et

familiares

trem et avuni ipsius Lotliariuni iniperatorem, et quia salutem ipsius optabat, idcirco quod audierat
Lat,

de periculo ejus, causa dilectionis ei notum faciemultos scilicet praedones conspirasse et conspi-

rare secum, ipsoque principe et auctore innumeras

et

borrendas

fleri

depraedationes, aliaque multa

quo sperabat auxilio impcratoris, repateretur infensos, ob id, quod tantopere eidem Carolo studuisset quo se liberaret ab ingruentibus Sarracenis jamjam Urbem invasuris, nullam aliam viam invenit, nisi ut annui pensitatione Iributi eos quiescere faceret. Ita quidem in summum dedecus Christianorum principum, annuo censu fuit a Sarracenis rediliquos vero

principes

omnia in caput ipsius redundarent, ostendens quam borrendum sit pro tantis sceleriperpetrari, qutc

menda

quies. Id

Epistola* ad

enim testatur Joannes ipse in Carolomannum, dum queritur, post

;
:

bus perpetuas poenas mereri, demonstrans bajc eadem pervenisse ad Synodum episcoporum in Neustria gestam. Insuper etiam quod regni moliretur invasionem sibique mandatum a prajfato
,

Sarracenos sedatos, aChristianis principibusRomanam Ecclesiam pati i^ressuram hajcque ait a Sed

conventu, ut ad

eum

litteras mitteret,

atque com-

mihi paganorum persecutione ac gladio , atque exactione census viginti quinque millium in argento mancusorum annua-

heu proh dolor!

fesso

moneret

(juxta

quod

leges praecipiunt) a tantis malis

liter

preedictae

matri vestrae additus

civilis

mucro

resipiscere, ipsosque malefactores a se disjungere,

ct a seditionc,

angustiae est,etc.
stitutus Pontifex,

Eo siquidem

prajsidio Caroli deest

ac regni pervasioue se cobibere. Si

adeo fatigatus

ab iugruentibus

commonitionem et mandata Synodi obaudire non vellet tam suae dioeceseos quam de
vero
ipsius
:

Romae

civilibus bellis a

Lamberto comite Spoletino

^

enutritis,

utabUrbe
litteris

proficisci in Galiiarn cogitarit;

episcoporum Synodum convocaret, et synodali episcoporum sententia eum suosque complices atque fautores excomnmnicaret.
vicinis provinciis

prout ex

ad

eum

scriptis afflrmat

quod

nonnisi anno sequenti implevit, ut suo loco dicturi

sumus.
27.

25. a Postea

vero

ii

omnes

episcopi

eamdem
omnibus
filium,
ei

excommunicationem Romano

Pontifici, et

papce.

Scribit enim in auimo habere

'

Lambertus comes

adversarius

Joannis

convenire

episcopis et principibus per circumjacentia regna

Carolomannum, qui ad eum de obitu imperatoris

litteras

notam

facerent.

Unde monet eum tanquam

periculo
sit,

scripserat,
et

ut recogitet in quanto

proponens

venturum,
riturum.

de
ille

Romana

divinarum sententias auctoritatum, ut periculum suum recognoscere possit, bortansque ac monens, ut nulli adulatori credat ad pervasionem regni aggrediendam, inferens ut attendat, quid profuerit patruis ejus, ut contra legem Dei regni pervasionem inceperint et quod pater ejus pro labore, quo contra voluntatem Dei laboraverat, et vitam perdiderit et regnum. Adjiciens, quid leges de pervasoribus regni praecipiant. Subjungensetiam quod rex eidem promiserit, et ex parte ostenderit, eum se velle bonoribus ampliare, et bonoratum babere, si culpa ipsius non fuerit. Admonens etiam, ut non auscultet bujusmodi pravorum hominum hortamenta, neque iniitetur malignantes, qui florent ad tempus, et cito sicut foenum arescent, sed obaudiat
:

Ita

quibus significarat se Romam Ecclesia optime fore meallicere conatus PontiQcem ad

ejus in imperatorem coronationem. Petenti

legatos ab Apostolica Sede

autem

mittendos respondet

Joannes, ab ipso prius capitula conscribenda de his,

quae Sedi Apostolicaj promitterent

impensurum,

petens interea redditus mitti, quos

Romana Ecclesia
mense

possidet in Rajoaria. Hffic Joannes Iioc anno,

Novembri, Indict. uudecima incboata. Porro quod ad Lambertum comitem spectat, susceperat iste [latrocinium eorum, qui Romae ab ipso Pontifice damnati essent, inter quos Formosus erat Portuensis episcopus; cujus rei causa ab illis
ipse

Romain
niisit

assiduis precibus vocabatur, a

et

quo ut
Zacha-

divei-teret

ipsum Pontifex, Gaudericum

episcopos, quibus ad
:

riam
ipso

Scripturam

'

sanctam, veridice dicentem

et custodi

Exspecta

torias litteras' dedit

addidit vero

cum comminaalias, cum ab

*

Dominum,

viam

ejus, etc. Subnectens

jam

inter adversarios militante,

tituhs

haud
se-

quoque, ut sibi de his cerlam et veram responsionem remandet. Hucusque Frodoardus tolidem verbis ex Hincmari ad Hugonem Epistola scripta

summo
quae
queuti.
28.

Pontiflce dignis ipse Pontifex appellaretur

sint,

autem hac secula

dicemus anno

quidem hoc ipso tenipore Ludovici filii Caroli Calvi, non bujus Ludovici filii, ut ex iis, qua3 superius dicta sunt, patet. Quaj autem ha3c sint secuta, el quomodo idem Hugo in malo perseverans in
,

Joannes de cogendo Synodo

gem Anr/lorum admonet.

deterius prolapsus, in Concilio Trocensi, cui pra;-

Joannes octavus papa, meruit exconnnunicari suo loco dicluri sumus.

fuit

hoc anno idem Joannes papa generale Concilium omnium Italiae episcop. celebrandum Ravennai mense Julio, eaque rationead diversos episcopbs scripsit, necnon etiam ad " duccm Venetorum Ursum nomine, tum
temporis erga

ludixerat

sollicitus ; re-

26.

vere

Romana Ecclesia tributum Sarracenis solcogitur. Jam vero ad res Urbanas convertaorationem. Joannes Pontifex, ubi se destitu-

nem
I

respuerat,

Sedem Apostolicam, cujus legatioparum a^quum. Verum ingruentes

mus
'

Psal.

Joan. Ep.
'

Lxxxix.

Ibid.

Ep. Lxxii.

'

'

Ibid.

Ep. lxviii.

lliiJ.

Ep. Lxxiii.

'

-^

Ihid.

Ibid.

Ep. lxiii. Ep. Liu. lvi.

XXXVI.

LVII. LVIll. LIX. LX.

. :

JOANNIS
novffi

VIII

ANNUS

5.

CHRISTI 877.

285

perturbationum causae, ne quod Ponlifex

tinopolitancs agit

apud Joannem.
itcratis

Inter

haec

aggreili coeperat,

consummaret, impedimento fue-

vero Basilius imper.

litteris

ab eodem

runt.

29.Eodem anno mense Novemb. idem Joannes papa occasione consultationis Eadredi Auglorum
arcbiepiscopi litteras scripsit
'

Joanne Pontiflce, petiit mitti legatos Constautinopolim, ut Ecclesiam illam schismate scissam componerent
;

qui enim ex parte Photii erant, imlla-

ad Angloruni rcgem,

tenus (ut vidimus) communicare volentes

Ignatio patriarcba,

cum

monens eum

iniitari

pios praidecessores reges, et

quod

esseut
,

numero plurimi,

colere episcopos Dei ministros.

Ad ipsum

vero

archiepiscopum

cum

scribit, liaec inter aliaingerit:

Nos autem pro instantis temporis necessilate hortamur et monemus fraternitatem vestram, ut omni Sceculi timore postposito, sicut idoneus Dei minister, oppouas ^ te murum pro domo Domiui, et zelo illius accensus nou solum regi, sed omnibus

Ignatio adversus undique concitabant eosdem obnitente, siniulque (ut accidere solel) in diversa senatum scindente et populum, adeo ut

turbas

Ecclesia?

illius

facies appareret

admodum

ftcda;

nec esset unde remedium ad tanta vulnera sananda

comparari posset,
pissent,

nisi

unde

alia sajpe utiliter acce-

Romana

videlicet

Ecclesia,

ad

quam
comlitteris

in ea perverse aliquid agere

resistere

volentibus, strenue

non

prsetermittas, etc.

denuo clamare ingratos filios, ipsa pellebat. Quomodo autem bis

necessitas

acceptis

30. Basilius

imp. pro pace Ecclesice Constan-

joannes papa Constantinopolim petilam legationem mittit, suo loco opportune dicetur.

'

Joau. Ep. LV. Lvj.

Ibid.

Ep. lxv.

EzecU. xiii.

AnBO

periodi

GrKCO-Romana G370.

Anno Mix Hispan. 9i5. Anno Joannis VIII papa

G.

IlegircC
Basilii

264, ino.hoalo die 13 Sepl., Fcr.

6.

Jesu Christi 877.

imp. 11.

1 Sarraceniltaliam infestant. A num 1 ad 1 7 Sarraceni, qui Italiam incolebant, collectis viribus

. .

stolici

Joannis Petrum episcopum Forosimpronii,

Barium

ac

finitima eidem

oppido loca popula-

Petrum episcopum Senogailia) suscepit. Per quos tam verbis quam litteris eum Joannes
itenKiue

bundi pcrcurrerunt, et Salernitanos, et Amalfitanos, ac Neapobtanos impulerunt, ut juncto sccum

foedere

Apostolicus

Romam

vocavit

quatenus, sicut proEcclesiam, a paganis,

miserat, sanctam

Romanam

Romanam Urbem
Vidonem

invaderent.
rescivit,

Joannes VIII Pontifex

Romanus

Quod ubi LamberNea-

quibus infestabatur, eriperet atque defenderet. 3. Ante discessum e reQuo duos conventus celebrat.
viucia;,

tum

et

ejus fratrem, Spoleti duces, Ca-

Kalend. Maii cpiscopos Rhemensis pro-

rolo Calvo imperatore jubente, assumpsit, ac

sed et aliarum provinciarum,

polim Salernumque progressus, Guaiferio principi Salernitano, ut rupto foedere secum Saracenos ado
riretur, induxit. Pontifex legatos ad

convocavit, et Ecclesiam
construxerat,

quam

in

Compendio codem oratorio

Carolum iuip. duos misii, Petrum Forisempronii ct Petrum SenogalliEE

cum multo apparatu in sua et nuntiorum Apostolica; Sedis pra;sentia ab eisdem episcopis cousecrare fecit. Inde placitum suum generale kalendas Jubi liabuit, ubi
ter

episcopos,

orans, ut ad vindicaudum,

per capitula quali-

quemadmodum
horam uUam
litteris

jurejurando promiserat, a Saracenis Ecclesiam armatus accederet, neque ea in re

eximeret.

regnum
ipse

Franciic fihus suus

fidelibus ejus ct regui

Hludovicus cum primoribus regeret, usque

ordinavit
:

Constant ba;c omnia ex

citalis.

dum

Roma

rediret,

et

quomodo
ante mor-

Joannis papaj a Baronio

tributum de parte regni

Franciffi,
et

quam

2.

Carolus imp.

tur.

Annalista Bertiuianus, qui hoc tempore vivebat, ct ex quo aliqua exscripsit continuator

Romam

a Joarme PP. voca-

tem Lotharii babuit, sed

tularibus CaroU Calvi
tuta Carisiaci,
tit.

de Burgundia exigere-

tur, disposuit, etc. Extant illa Capitularia in Capi-

lui, ubi dicuntur constiJidias, Indictione

fuit,

Aimoini, a Baronio
roUis imperator

num. 14
,

laudatus,
bis

quid Canarrat

XVllI. kalend.

praistiterit

verbis

6?ec2a.Quare Placitum illud Carisiaci hai)itum

Carolus imperator iu Compendio

Quadragesimam
et

nou kalendas
sed

Julii, ut liabet annalista Bertinianus,

ct alia

pcragens Pascha Domini celebravit,

missos Apo-

XVllI

kalendas Julias. Fecit

capilula

286
Garisiaci Carolus imperator
citala

JOANNIS

VIII

ANNUS

5.

CHRISTI 877.

sub eodem Tit. lhi re XVI kalend. praidicti mensis postquam Dominus impcrator Carolus annuntiavit gcneraliter in populum de suo ilinere Romam, etc. Verum antequam Carolus imp.

maniteste asserit, duas Synodos pro conflrmalione

imperii Caroli

cum

hac inscriptione

Romaj congregatas
,

fuisse, alteram

anno
plane

superiori
fictitia, et

alteram

currenti.

Verum

prior

non

nisi seniel electio Caroli

imp.

placitum illud celebraret, Compendiensem couYcntum congregarat, ibidem Tit. lu recitatum cum

Roma; confirniata. Legenda, quaj anno supcriori de Synodu Uomana scripsimus. 5. Obviam habet Joannem PP. apud Vercellas.
Nuntiavit Subdit aunalista Bertinianus etiam inter alia isdem Adalgarius imperatori, quo:

hac annotatione Anno lucarnationis Domiuicai DCCCLXXVU, nonis Maii, in Compendio palatio, de aliqua sed nou de tota partc regni, quod domnus
:

niam Joannes papa obviam

illi

Papiam

veniret.

imperator Karolus habuit, antequam j unior Hlotiiarius

defunctus esset,

hrec

constituta

est

exactio
,

Nortmannis qui erant in Sequana tribueuda ut regno cjus recedercnt . Et tamen annaiisla
a Bertinianus

Quapropter prffimisit Odacrum secundi scrinii notarium, Guairamnumcomitem, et Pippinum atque Hcribortuiii ad procuranda ipsius papsc servitia.
Ipse

hsc

constituta

placito

Carisiacensi

attribuit, sicque

gestainutroqueconventu iuter se

confundit. Porro hoc tributum laicis et Ecclesiasti-

autem festinatoperrexitadeum, quem obviam apud Vercellas civitatem. Et eo recepto cum honore niaximo, perrexerunt simul usque Papiam. Ubi eis uuntiatura est non incerta relahaluiit

cisinipositum, ob /?o//oweiNormanuorum ducem,

tione

Carolomannum Hludouvici

fratris sui

filium

qui Rotbomagi ad
4.

Sequanam

siti

sedem

fixerat, uti

anno superiori ostendinius.

multitudine bellatorum super eos venire. Quapropter relinquentes Papiam venerunt

Dertosam). Et consecrata RiJoanne in imperatricem, mox retrorsum fugam arripuit cum thesauro versus Moriennam. Imperator autem aliquandiu una cum Joanne papa in cisdem locis immorans, exspectavit

cum maxima
ad

Ei Romam petenti affcrtur exemplar Sijnodi

Pergit idem annalista Domnus auRomanai. tem imperalor CaroUis de Carisiaco Compendium, indeque per Suessionem ad Rhemum civitatem et sic iter suum per Catalaunos et Pontigonem atque
: ;

Tardunam

(id est

childis a papa

Lingones peragens,
pia,

cum

uxore

et

maxima

auri et

primores regui

sui,

Hugonem abbatem, Bosonem,

argenti, caballoruniquc ac facultatum aliarum co-

rum usque

de Fraucia Italiam petiit. Et veniens ultra Juad Urbam, obviam habuit Adalgarium

Bernardum Arvernicum comiteni, itemque Bernardum Gothias markionem, quos secum ire jusserat. Qui una cum ahis regni primoribus (exceptis paucis et episcopis)

episcopum, quem mense Fcbruario Romam direcujusexemxit pro agenda Synodo a papaJoanne plar iisdem Adalgarius pro magno muuere imperatori detulit. Summa vero cjusdem Syuodi post
:

advcrsus

eum

conspirantes conju-

ravcrant. Et comperiens eos

non venturos

ut

audierunt ipse

ct
ct

papa Joannes appropinquare Caimperator post Richildem fugam

rolomannum,
festinavit.

multas

et multiplices

laudes imperatoris hsec

est,

arripuit, et papa Joannes versus

Romam

concite

ut electio et promotio ad imperialia sceptra anno

pra?terito Romae celebrata (die nempe xxv mensis Decembris Natali ChrisU sacro ann. dccclxxv, a qua iste annalista annum exordilur, ut hic locus

6.

Idem Carolus imp. moritur.

Carolo-

jiiannus vero niendaci nuntio audicns

perator et papa Joannes super euui

quod immultilu-

cum

pluresque
in

alii

certo ostendunt) ex tuuc et

et stabilis

nunc

et
si

perpetuum firma

maneat.

Quam

quis perturbare aut violare tentaverit,

sit

cujuscumque

maxima bellatorum venireat, et ipse fugam arripuit per viam, quam venerat. Sicque Deus more misericordia; suic conventum illum dissoldine
vit.

ordiuis aut dignitalis vel professiouis, anathesatisfactionem teueatur onnii tem-

Carolus vero febre correptus pulverem bibit,

sibi

mate usque ad

quem

nimiuiu dilectus ac credulus medicus

pore adnexus. Patralores ct incitatorcs hujus consilii siquidem clerici fuerint, depouantur, laicivero
et

Juda3us uomine Sedccias transmisit, ut ea potione

a fcbrc liberaretur, insauabili veneno hausto inter

nionacbi pcrpetuo analhemate feriautur

pra^tcrito

ut quia

manus portantium
childe,

transito

monte

Cinisio perve-

apud Pontigouum hiuc Ifabila sccus Andronacum nihil profuit, usquequaque ista dcbcat prajvalerc . Ubi loquilur annalista de Synodo Romana pra;seuli anno coacla, ad quam pertinel sermo habitus a Joanne papa, cujus
initium,

Synodus anuo

nieus ad locum, qui Brios dicitur, misit pro Ri-

qutc erat apud Moi'iennam,

:

ut ad

eum
est

venirct

sicut et fecit, el undeciuiO die post venc-

num
II

liauslum in vilissimo tugurio inortuus

nonasOctobris. Licetprincepsambitiosior,
ei

quam

Omnibus getierationibiis, etc. a Raronio anno superiori num. 2 et seqq. relatus, qui huc revocandus est, ut eo anno dixinms, et ipseinet Raronius hoc anno num. 13aguuscit, scribcus, /ioc a7mo Synodum Roma; esse habilau), iu (jua conDrmala sunt Acla in Synodo anui supcrioris de imperio Caroli, et qua; gesta esscnl apud Pontigonem cujus Acta Aldcricus episcopus ad Carolum dctulit. Ista omnia Aimoinus. Ita Raronius, qui
;

fortior tuerit,

tamcn Marjni cognomen

DCCLXxvni,

attribu-

lum

constat,

uti an.

stravinuis, ubi et

num. l-i demonostendimus, Vsuardum eo reejus

guante Horuissc,.et Martyrologiuin suuin

jussu coniposuisse. Quare qua; de utroquc capile ibideiu dixinuis, huc transferenda. Ei successit in

regnum Gallicum,

sed

non

iu

imperiumj ut anno
filius,

sequculi videbimus, Ludovicus Dallus

ita

ab impcdita lingua nuncupatus.

JOANNIS
7 Liidovicus
cedil.

VIII

ANNUS

5.

CHRISTI 877.

287

De Liulovico
:

Balhus

ei in regnum

Gallicum suc-

tinianus
vilLa

Balbo scribit annalista BerLudovicus acceplo nuntio in Audriaca

patris sui,
et

de morte

quos potuit conciliavit

comilatus, ac viilas
se-

Ordo qualiter Illudowicus rex anno Inc. Hincmaro archiepiscopo fiiit coronahis in Compendio palatio . LudovicusvQX 9. Miser status regni Gallici.
titulo

Dom.

Dcccixxvii, VI id. Dcccnib., ab

sibi

dans

eis abbatias

cundum uniuscujusque

postulationem.

Et iter

agens per Carisiacum et Compendiuin usque Advernum (forte ad Vcrnum, ut ait Duciiesnius) quatenus ad sepulturam patris sui apud monasterium S. Dionysii pervenirct: ubi audivit patrem suum
sepultum,
et

regni primores tain abbates

quam

comites indignatos, quia quibusdam bonores dederat sine illorum consensu, et ob id adversus se

conspiratos esse, reversus est Compendiuni. Ipsi

autem primores cum Richilde diripientes omnia, quffi in via illorum erant, usque ad Avennacum monasteriuni pervenerunt, ct conventum suum ad montem Wilmari condixerunt, indeque missos suos ad Ludoicum direxerunt. Sed et Ludoicus legatos
suos ad eos direxit. Et discurrentibus inter eos missis

postquam coronatus fuit, nincmaro mandavit, ut ad se veniret, quo secum de Ecclesia ac regni commodis tractaret, ut liquet ex Epistola ab Hincmaro ad cumdem regem data, et ibidem recitata, in cujus cap. 5 ostendit, se eam prffisenti anno scriberc, cum dicat Anno praterito tales devenerunt miseriaj, sicut vobis sunt notae et hoc anno talis provenit lugenda infelicitas, quse per universura paene mundum, et per futura tempora mcrito erit in opprobrium ibi enim intelligit quic a chronogra[)ho Bertiniano hoc et prfficedenti anno gesta in
: :

Francia narrantur. Hincniarus cap. 9 hortatur re-

gem, ut cum primoribus regni

Ecclesise in isto

sui disponat,

ut

regno per occasionabiles circadas (erant genus quoddam census, de quo apud Ducan-

gium

in Glossario, voce circada), et pcr indebitas

ad hoc perventum

est,

ut Richildis et ipsi pri-

consuetudinarias exactiones, quae tempore Pipj^ini,

viginti

mores ad eum Compendium venirent, et suum conventum ad Casnum in Cotia condixerunt. Richildis

Compendium
illi

missaS. Andrese
ter suus

Ludoicum veniens in Prsceptum per quod paregnum anto mortem suam tradiderat,
ad
attulit ei

non fucrunt, ante annos non affligantur . Quibus ex verbis eruitur, ab anno circiter dccclvii res in Gallia pessum ircccepisse quod sequentibus verbis magis innotescit: Utinveniatis cum Dei et vestris
Caroli, et Hludouvici

impositas,

et spatam, quae vocatur S. Petri, per quam eum de regno revcstiret, sed ct regium vestimentum ct

fidelibus, qualiter istfe rapina;, et depraedationes in

isto

regno cessent,

et

miser

iste

populus, qui

jam

coronam ac fustem ex auro

rentibus legalis inter
et pactis

et

gemmis. Et discuret regni

per pluresannos, perdepracdationesdiversas etcon-

Ludoicum

primorcs,

honoribus singulis quos petierunt, VI idus Decembris consensu omnium tam episcoporum et

Normannos repellendos remedium habeat, et justilia et judicium qua; quasi emorlua apud uos sunt, rcvitinuas, et per exactiones ad
affligitur,

aliquod

abbatum,

quam

regni primorum, ca;terorumque

viscanl, etc.
10.
Italice.

qui adfuerunt, consecratus et coronatns est in re-

Carolomanmts

Bojoaria:

rex

fit

rex

gem Ludovicus ab Hincmaro Rbcmorum

et episcopi se

episcopo

Ad nuni. 11. CarolomannusBo\oa,n[B rex,

ItalicC

suasque Ecclesias illi ad debitam defensionem et canonica Privilegia sibi servanda

Carolo Calvo imperatorc sublato, omniuni voluntate

rex

salutatus

postquam provinciain
Fuldensis,

conimendaverunt . Hoc vero anno dies Dominica in diem octavum Decemb. incidit, quo die hujusmodi inaugurationes fieri solitaj erant. San-Mar8. Locus et dies ejus coronationis.

ordinaverat, inBojoariamregressusest: Karlman-

nus

inquit annalista

ophmates
prout

Italite

ad se venientes suscepil,

et disposita,

voluit, rcligione, reversus est in Bajoariam.

thani

in

Genealogia Francica

lib.

8,

cap. 2, de
II,

vicus rex (Orientalis

nempe

Francia;,

el

Hludoualiarum
fratri-

Ludovici
citer

Francorum

i'cgis

hujus nominis

Balbi

provinciarum) partem regni Hlutharii

cum

cognominati, coronatione verba facientes, duplipeccarunt. Primo in die; aiunt enim

bus Karlmanno

et

Karlo
filius

aqua lance dividit. Hludoutimore perterritus propler

eam

vicus Caroli regis

quinto idus Dccemb., seu die nona ejusdem mensis peractam, et quia Ludovicus ab Hincmaro Rhe-

injurias a patre rcgi illatas, legatos ad

eum

dirigit,

mensi archiepiscopo unctus

contigisse.
est in

est,

putarunt

id

Verum

in Registro Peireskiano,

Rhemis quod
cl.

de omnibus, qua; contracuin genitor suus gesserat, excusare nititur. Cujus le|)acem postulat,
el se

gatos rex audivit et absolvit , id

est, dimisit.

Idein

Bibliotheca domini de Mazaugues viri

le-

gitur donatio facta Ecclesia; S. Marlini Turonensis

habet Hermannus Contractus, juxta editionem Canisianam, deaccessuCaroIomanni in Italiic regnum.

lib. Ti de regno Italiie notal extare in Longobardia multa Diplomata, quibus ipse Carolomannus Bavariae atque Italia; regem se inscribit, et per tres annos, quibus regnavit, Ecclesiis populisque bcneficia confirinavit, ante a Carolo Pio,

dum in ea urbe versaretur, in qua a?scrit, se natum kal. Novemb. et inregioculmine sublimatum sexto id. Decemb. In fine legitur
a Ludovico Balbo,
Dat.

Sigonius

XII kal. Jul. Ind. xi,

anno primo domni Hlu-

dovici gloriosissimi

seu an. dccclxxviu. PrffitereaDuchesniustom. ii, recitatconsecrationem Ludovici II antiquitus litteris mandatarn cum hoc
regis ,
(1) Sigonii

Lothario,

et Ludovico regibus condonata, qua; oinnia Diplomata in Bajoaria dala erant (l).Joan. VIII

errorem adoptare

liic

Pagius videtur,

cum

ejus

testimomum laudans,

asserit

Caralomanni Diplouiata extare

iu Italia nulla,

sed

288
papa
scripsit

JOANNIS
ad

VIII

ANNUS
,

5.

CHRISTI 877.

eum
:

Epislolam ordine lxiu

,

in

cujiis' fine

legilur

Data mense Novembri

In-

ostendunt
noster

Concilium vivente imperatore congregatum cerlo Affuit reverendissimus et confrater

:

dictione xi, et ad illum respondet Pontifex se mis-

Adalgarius S. Augustodunensis Ecclesia)

scum litteris ea continentibus, Romana; Ecclesiaj concedere iisque peractis sese rursum honorifice missurum, qui eum cum tota decentia Ad limina Apostolorum

surum

ad eumlegato

episcopus, missus etiam imperialis, deferens nobis

prfficepta imperialia, et Privilegio Sedis Apostolicae

quae ipse

debeat

roborata, ex quodam monasterio, Flaviniaco nomine,

quod
dictaj

est

ductare studeant.
\\.

Synodus Ravennatensis. Ad num. 28. Concilium Ravennatense, de quo mentionem iacit

Joannes papa in litteris liii, lv, lvi, lvii, lix et lx, celebratum non fuisse existimavit Baronius Rubeus vero in Hist. Ravenn. lib. 5 peractum quidem
;

situm in pago Alsensi in parochia jam quod munifiAugustodunensis Ecclesia3

:

centia etliberalitate Christianissimi imperatoris et

piissimi Augusti Karoli

constat
certa,

jam dicta; matri Ecclesiae unitum . Nostra igitur emendatio prorsus et Synodus Ravcnnatensis ab Holstenio accuMense Aur/usto habita.
postea

rate consignata.
12.

esse,

sed

ad nos Acta non

publicavit,

pcrvenisse.

Verum
dicta

Synodus Ravenprimum
in-

Holstenius Decreta ejusdem Synodi in Collectione

natensis ad octavum kalendas Julias

,

Romana

hunc titulum praefixit Joannis papa? VHI Synodus Raveuns habita cum cxxx episcopis anno Christi dccclxxvii, mense Augusto, Indict. x Non indicat Holstcnius,
postea

eisque

undecinnim kalendas Augusti dilata fuit, ut utrumque cx litteris Joannis papa; mox citatis certo constat. Quare vel iterum dilata fuit in aliquem diem kalendarum Septembrium,
ad
vel saltem ea per

an ipsemet titulum ex suo addiderit, vel illum in Ms. exemplari invenerit, qua in re etiam alii Conciliorum collectores saepe peccarunt.

mensem

et

amplius continuata,
;

quod ultimum valde verosimile

Joannis papa?
litteris pateat,

cum

ex laudatis

Cum tamen

diversa et

magni mo-

numerus ille cxxxepiscoporum in canonibushujus Conciliiquitantum supersunt non legatur, existimo illum ab Holstenio in Ms. quo usus est, repertum.
Chiffletius in Probationibus Historise Trenorciensis

menti negotia in eo Concilio tractanda fuisse, et omnes Italiae episcopos eidem adesse debuisse. Illius Concilii supersunt tantum capitula xix ad disci-

pag. 249, et in ipsa Historia pag. 219 suspicatur,

Holstenium tam in episcoporum numero, quam in mense celebrati Concilii hallucinatum esse, quod possessio Flaviniaci nionasterii Adalgario j^duensi
episcopo in eo Concilio confirmetur, ejusque confirmationis initio legatur
nat.

immunitatem Ecclesiasticam restituenqua possessio Flaviniaci mom?,ien\ .Adalgario ^duensi episcopo

plinam
et

dam

spectantia, et practerea Epistola,

Anno Dominica^
in
fine

Incar:

quam Holsteniusnon viderat, ideoque aha in eo gesta ignorantur. Chifflelius fatetur, Concilium Ravennense iterum dilatum fuisse, sed inuixus his verbis ejusdem Epistolae, datum VI
confirmatur,
cffitera

DCCCLXXvii

Datum VI
, et

vero kalendas Decembris, Indictione de,

Indictione x ,

kal. Decembris, hidictionex, illud rejicit in mensem Novembrem, contenditque hoc tempore In-

cima

denique a quinquaginta tantum duobus sit. Verum supersunt complurima Diplomata in Conciliis confirmata, et a partetantumepiscoporum,qui eisdem interfuerunt,
episcopis subscripta

dictionem sspe

cum anno Christi inchoatam fuisse,

Calvi Diplomatis probat. At

quod ex
licet

variis Caroli

in

Galliis Indictiones saepe

Pii

hoc saeculo post

Ludovici

niortem

cum

annis Incarnationis in-

subscripta. Ad ha3c mense Novembri ludictioundecima a kalendis Septenib. in Italia obtinebat, ideoque loco VI kalendas Decembris, legendum kal. Septembris, qnod ha?c verba, quae in eo Diplomata habentur, indicare videntur Nos episcopi Ravennai in nomine Domini Apostolica auctoritate, et imperiali decreto in sancla Synodocongregali; mense auteni Novembri Joanues VIII qui Synodo prajfuit, litteris ad Carolomannum regem datis, et
:

choatae fuerint, in Italia tamen antiquus usus semper servatus, prresertimJoaunis VIII papae tempore, cum omnes ejus Epistolae, ex quibus complures supersunt, notatae reperiantur IndicUone a kal. Septemb. auspicata. Neque video hoc in dubiuni

venire posse.
13. Alfredus rex Danos superat. Ab Italia Angliam transeo, ubi Dani Exoniam in Occidente, et Merciam omnem autumni tempore deprffidati sunt, licet pro aris ac focis quilibet pugnarit, quia, ut inquit Asserusad huncChristiannum, crescebat diebus singulis perversorum numerus, adco quidem, ut si triglnta ex eis millia una die

in

numero

eum
nern

superiori a nobis memoratis, solatus est de morte imperatoris patrni ejus, caque

Epistola
xi.

mense Novembri data prajfert IndictioNec vcrosimile est, imperio vacante PonSed verba
alia,

tificem eie])[sco[tos seimperialidecreto congregatos

dixisse.

necarenlur,

alii

succedcbant nuuiero duplicato

Angliai

qua; in

eadem

Epistola

Alfredus tamen

rex

munitis

littoribus

habentur, opinionem

Chiffletii

plane evertunt, et

Exoniam ad fugandum inde hostem properavit,

Mendum hoc corrigit Cl. Saxius in Notis ad Sigonium de Regno ItaliK tom. u novx edit. col. 336, afferens ex CliroPraxeptum Carloinanni datum in Pupia civitate regis, dccimo septimo kul. Novembris anno ii reijni domni Carolimanni regis. Mendosus tanicn vidctur numeriis iste annorum rcgni. Addit Diploma Carolomanni dalum Veromc X Ital. Decemhris anno i, Indict. XI, sicut et alterum datum pridie nonas Oclobris, anuo terlio regni Karlomanni serenissimi regis in Bajoaria, et in Ilalia (II). Indictioue XII. Actum in Castro S. Zenonis Veronu}. Duplex lioc documcntum exhlbet Ughellius, illud iu tom. i, col. 798, nova; edit. hoc vero toni. v, pag. 290Mansi.
omnia
in Bavaria data esse.

nico Casauriensi

.lOANNIS Virr
qiii iion aiisus

ANNUS

0.

CHRISTI 878.

289

ad certamen egredi, sesc moenibus

sem, iuter fluctus pelagi naufragium perlulissent,

inutiliter pnrlium reddiderunt. Undein momento, agminibus eorum laceratis, in loco qui Gnawevic dicitur, undis submersi, omnespariterperierunt .
14.

conliuuit.
vigiuti

paganorum uaves ceutum ct Warrhamo solveutes, dum Oceauum naviInterim

a
:

gant, vel tempestate jacfatai, in mari pericrunt;

vcl ad littus ejecta;,

Clunstianis jussu

Alfredi

Dani

in

Merciam revertimtur.
exercitus,

Restabat

regis, consumpta) sunt

Anno

dccclxxvii, rex

superandus

aller

qui terrestri itinere

Alfredus ,

inquit Asserus,

jussit

galeas, id est, lougas naves fabricari per

cymbas et regnum,

Dano

in

subsidiura veniebat.

IUum

ergo Alfredus

ut navali prcelio hostibus adventautibus obviaret.

Imiiositisque piratis iu
illis,

rex aggressus, coegit tandeni Danos omnes, datis rursus obsidibus, omni Occidenle discedere :

vias maris custodiendas

(id

Equestrum vero exercitum

,
,

subdit Asserus,

commisit. Ipse vero Exancestre

civitatem obsedit. Nautis

ex Exoniam)
illis

rex

Aelfredus insequebatur

lunc, quousque

ubi pagani hyemabant, properans,

inclusis,

venit

ut in
rent.

mandavit parte freti, vitalehostibussubsidium denegaOccurrerunt autcm nautis suis centum

suis
,

quoque

juramenlam ab mense Augusto,

et

ad Exanceastriam, ubi accepit obsides, et eo, ut cito discederent. Ipso anno,

ille

exercitusperrexitin Merciam
ministro,

illam regionem Merciorum partim dedit Ceol-

viginti navcs, armatis

militibus oneratae, quaj in

vulfo

cuidam
divisit

insipienti
.

regis

partim

auxihum suorum civium advenerunt. Quas cum

paganis militibus ministri regis coguovissent repletas,

inter se
afflicta.

Quare Mercia iterum a Danis

ad arma prosiliunt,

et viriliter

barbaras natio-

Hoc anno S.
obiit, ut in

Ignatitis patriarcha Constantinopest.

nes invadunt. Pagani vero, quijam fere per

men-

sequenti videre

JOANNIS

VIII

ANNUS

G.

CHRISTI

878.

\. Joannes papa mittit legatos Constantinopolim cum litteris ad imperatorem de tollendis dissidiis, et ad Ignatiiim patriarcham exprobrans OctingenoccupaHonem dicecesis Brdgarorum. tesimus septuagesimus octavus annus salutis humanaj, Indictione undecima notatus incipit, quo Joannes papa decernit legatiouem ad visitandara Ec-

consolationis, qui
in prffisenti

misertus et consolatus est nos

saeculo

nequam,

visitans

et

redem-

ptionem faciens, tam pium, taraque benignura imperii vestri cornu salutis erigendo in dorao" David, Christi videlicet pueri sui. Vos enim,fili charissime, minus imperatoria dignitate, secundum Aposto-

lum
tali,

"-

qui

ait

/Emulamini charismata

raeliora,

clesiam Constantinopolitanam diro schisraate scissam.Delecti sunt ad hanc obeundara legationem

contenti, etiara augoloruni estis ministerium imi-

dum

jiacetn in terra bona? voluntatis honiiniet

Paulusepiscopus Auconitanus,

et

Eugenius episco-

bus exoptatis,

beatos per id ac coelura vos visuros

pus Ostiensis, utejusdem Ponlificis dataelitterajindicant quibus et manifestum redditur, injunctam

;

luce clarius demonstralis. Utraque siquidem epistola vestra Pontiflcio nostro missa, hujus vos flagrare
desiderio patenter insinuat
Ecclesiffi,
;

iisdem fuisse legatis visitationem Bulgariie regis, ubi Constantinopolitanam Ecclesiam visitassent.
Hffic

et

hanc vos ad
re-

statum
pulsa

unde pravorum dissensione

omuia ex
'

litteris

ejusdem

Pontificis

hoc anno

est,

inhianler velle reducerc, indicio evidenti

decima sexta Aprilis ad Basilium sic se habenl

:

irap. datis, quai

2.

Dilectissimo nobis et desiderabili

filio

Basilio Christianissimo et tranquillissimo imp.

A Deo quippe provectura imperium vestrum, quod eo auctore, juslitia et triumphis ornatis, minus nimirum validum, miuusque gloriosum putatis, nisi etiam sumraa condecorare pace
deraonstrat.

Benedictus

Deus

et

Pater Doraini nostri

seu concordia satagatis.

3.

JESU Christi, pater misericordiaruraj et Deus totius

Nosautera,diIectissime, audientes Constan-

<

Joan. Ep.

Lxxx.

2. Cor. i.

Luc.

II.

2 2.

Cor. XII.

Baron.

ToMus XV.

37

290

.lOANNIS VIII

ANNUS

G.

CHRISTl 878.
insupcr
alias

tinopolitanam Ecclesiam dissensionis adhuc scandalo fluctuare, nonnullosque religiosi habitus viros

5. Dedit

imperatori

ejusdem

argumenti
scripsit

litleras

per eosdem legatos'. Sed et

tractari,

hac illacque dispersos atque dejectos ignominiose merito ingemiscimus, ct multa moeslitia
illic

acres nimis litteras ad Ignatium patriar-

ciiam ob occupatam ab eo dioecesim Bulgariffi Ro-

fatigamur. Prcecipue pacem senlimus

conti-

nua contentione turbatam, quam per multos Sedis ApostolicBB labores jam credebamus cedificatam; et sacratos quosdam diversas injurias passos discimus, quos ab omni oppressionis face sperabamus ereptos. Portamus quippe omnium onera, qui gravantur, imo porlat hicc in nobis amator vester beatus Petrus Apostolus, qui nos in omnibus sollicitudinis sua; protegit ac tuetur htcredes. Sed quia
et professionis nostra; ofOcio

manrc Ecclesia; immediate subjectam, quaj sic se habent^ Reverendissimo confratri nostro Igaatio patriarchffi

Constantinopolitano.
litteris

Secundo jam Sedis Apostolicae

pro-

baris admonitus, et per missos ejus contesfatoriis

conventus hortatibus, ut tu Constantinopolitanau

dioeceseos quos per
tateni et
,

ejusdem primse Sedis auctori-

cum
te

Jeremia

'

nihilo-

annuente Deo, receperas, rite favorem conventus ultra prsefixos tibi ex canonibus limites
pra3Sumptionis

niinus dicitur
tes et

Ecce constitui
et

hodie super gen-

pedem non

tenderes, nec antiquos

super regna, ut evellas

dissipes

et destruas, et dis;

terminos, quos posuerunt patres tui, aliqua usurpatione transf erres. Nullus autem ignorat regionem

perdas et
pietas

plantes

etiamque vestra

ab Apostolatu nostro pro hoc ipso personas postulat. Ecce strenuos a latere nostro viros diri-

Bulgarum
Apostolicae

deinceps usqiie ad
provisionis

gimus, qui si qua illic inter hasc diligenti studio deprehendant, his radicitus, secundum Dei man-

memoria; Damaso papa, et paganorum eruptionem a Sedis praisuiibus, quantum ad EcclesiasticaB privilegium attinet, moderatam preesancta;
:

datum pacem

evulsis,
et

destructis,
et

dispersis et dissipatis,
aedi-

unitatem

charitatem congruenter

cum hoc nonnulla scripta sed prajcipue diversorum Romanorum Pontiflcum res gestm, quse
sertim
in Arcliivis antiquitus nostrfe servantur Ecclesiae,

flcent et plantent.

Nam quomodo habere

?

potuerunt

charitatem, qui dividunt unitatem

4.

clarius attestentur.

NosaulemproChrislo-Iegationeproculdubio fungimur, cum paci Ecclesiaj studium impendere procuramus. Quia vero Deo amabiles viros,

et gravissimi hostilitatis incursus intulisse

autem, qua; bellica clades noscuntur, nihil praislantius sentiendum est, quam quod
his
clarissinia

De

Ecclesiae tuba,

sanctus videlicet Leo'

quos nominatim

litteris expetitis,

quibusdam
:

in-

nostra; Sedis antistes edocuit et decrevit

cum

ait

commodis impeditos

destinare nequivimus

misi-

Adhibeuda quidem cnratio

adversione hostilitatis
ratione sanentur.
illata

est,

ut vulnera, quae

musPauIumetEugeniumsanctissimosetvenerandos
episcopos, dilectosque consiliarios nostros,

sunt, religionis

maxime
:

quorum
est.

nobis et fides probata et scientia manifesta

Quibus scripto dedimus in mandatis, ut omnibus simultatibus sopitis, atque sedatis, qus ad pacem sunt, sanctorum magistra i'egula Patrum, toto co-

namine construant et omni contentione sublata, justitiaj tribuant, Deo propitio, palmam. Hoc duntaxat ad laudem Dei agentes, et ad prteconiorum vestrorum cumulum, sicutvosagerededie indiem decet, addentes. Verumtamen ignorare pium imperium vestrum nolumus, nos Apostolicai Sedis praccepisse legatis, ut causa ^ tantum visitationis gloriosum ejusdem provincia3 Bulgariae principem
;

rerum, auxiliante Domino, in meliora converso, etc. Iterum dicit Remotis maiis, quffi hostilitas intulit, unicuique id, quod legitime habuit, reformetur; oninique studio procurandum est,ut recipiat unusquisque quod proprium est. Et rursus Quod bellica necessitate turbatum est, pacis remedio reformetur. reverendissime frater, omnia 6. Sed haec clausis oculis relegisti; sanctorumque Patruni destatu
:

Quo

creta calcanco temerario conculcasti, et multipli-

ciuni tibi beneflciorum Sedis Apostolicae pra;stito-

rumoblitus contra

eamdem

sanctani Sedem, bene-

factricem videlicet tuam, erectus es, priscam dioe-

adeant, et de optata mernoria

condecet, expletis
officiis

ei

Apostolorum, ut

persalutationis, edicant.

Ideoque rogamus ut aditu eis, annitentibus vobis, concesso, talem illis induslrium virum qui eos usque ad praidictum principem salvos ducat et reducat, facta in scriptis de ea minime usurpanda professione (posscssione). Optamus vos per niultos annos in Christo bene valere, et de
Barbaris jugiter hostibus triumj)hare, spiritualis
et

cesim illius in regione Bulgarica constitutam illicita pervasione surripiens et in alienam messem contra divinas leges immittere falcem non renuens.
,

Unde merito

post

primam

tionem a nostne

te

et secundam commonidebueramus communionis con-

tubernio sequestrare, in pronqjtu habentes secun-

dum

Aposlolum*,
^
:

omnem
Si

ulcisci

inobedientiam,

qui etiam dicit

non obedit verbo nostro per Epistolam, hunc notate, ut non conunisceaquis

desiderabilis

et

Christianissime

fili

semper

mini
tatis

cum

eo.

Sed

(luia

Sedis Apostolictc niodcra-

Augusle. Data ludictione undccima, ut supra, decinia sexta mensis Aprihs .

tione utentes,

s|)iritii

lenitalis polius

quam

severi:

erga correplionis tuaj llagramus atfectum

ecce lertio canonice per missos et syllabas conuno'

Jerem.

i.
;

2. Cor. v.
lis

schisniatico

nain ul ex

^ Putantur li;cc ailjccta ab aliquo qua; dicenlur inferiu patct, lcgalis prxce-

'

pit ut res illius proviucia;

beue disponcreut,

et ordiiiareut.

Joan. Ep.

lx.^l.xi.

2. Cor. x.

- ll)id.

Ep. Lxxviii.

Leo Ep. lxx.W.

2. Tbess. iii.

' :

.lOANNIS VIII

ANNUS
nuUam

6.

CHRISTI S78.

291

nemus,

et

hortamur,

et

proteslamur, ut

tinopolim, et oblata benc uteretur occasione ejus-

omnino nioram perpessa, slrenuos viros in regioncm Bulgarum dirigat, qui per lotam patriam peragranles, quoscumque iliic repererint qui a tc vel
a subjectis
til)i

dem
dem,

Ignatii

rursum ejiciendi, seque ipsum in sequa fuerat ejectus, rcstituendi. Quid autem

inaudituin excogitarit fraudulenta et callida arte

consecrationis

munus

accepisse diita

homo

dolosus, ut hoc expleret, inferius

dicturi

eodem

cunlur, sine quavis dilatione reducant,

triginta

ut intra

anno suo loco

veterator

sumus.

Homo

callidus et

omnino

dierum spatium, nullus episcopus, nuUus clericus, qui tuse ordinationis, imo inordinationis sunt, intra omnes Bulgarum fmes inveniantur.
7.

consuetudine

litterarum

aliqua

cum

Anastasio Bibliothecario Bomana; Sedis contraxit

familiaritatem,

quem apud Joannem

Pontiflcem

plurimum

posse sciret. Sunt ejus rci indices unse

eos quos ibidem tu ab Apostolica esse jam Sedc luijus rei gratia constat excommunicatos, errore suaj praevaricationis corda novornm Domini famulorum inficere, quos videlicet in ride instruillicitc

Non enim patimur

,

lilteraj,
tise

constituisti

quos

ct

ab ipso Photio ad
:

ea;demque perbreves, sed secretorum nuneumdem Anastasium scripta;

Photius Anastasio prcsbytero et bibliothe-

his verbis
9.

cario

Romse.

ctionis

manu

planlavimus,

et

aqua

salutaris fontis

doctrinarum rigavimus, atque horum auctori Deo ad incremeutum spiritus dandum ut sit ipse in omnibtis primatum tenens, obtulimus. Porro si intra triginla intervalla dierum omnes quos vel tu, vel episcopi tui consecrasse in aliquo gradu [uitan,

res est. At serius

A sacra quidem (ut cst in proverbio) instituta quam oportuit. Nec vero consi-

tur Ecclesia;, a totius regionis Bulgaricaj terminis

non eduxeris,
corpore
Cluisti
et

et

temetipsum ab onmi Ecclesiastico

lium reprehcndo. Video autem tempus praeteriisse. Quod mihi videtur non ineleganter anigmate significari occasionem nempe a fronte intonsam esse, pone vcro calvam. Si quis cnim tempori defuerit, exclusus,quanivis occasionem innumeris persequatur artibus, adipisci non potest. Sed bene est, quod
:

illiusjure diceceseos

pretioso sanguine

post

non subduxeris, tandiu sancto Domini nostri Jesu duos menses a die numerandos qua

mens et voluntas tua, vel sero, misericors fuit. Amicorum enim est, non utilitate gratiam metiri,
sed proposito et benevolentia. Hffic Pholius ad

hujus Ejjistola; tomum acceperis, esto privatus, quandiu liis obstinatus decretis nostris minime obedientite colla submiseris. Jam vero si perlinaciter inhac indisciplinatione atque pervasione permanseris, et episcopos
leris,

Anastasium,

magna

(ut apparet) intercedente inter

pius et mulliphciter

damnato seehomine non potuitesse absque suspicione inhajrentis Anastasio culpa;. Quae enim
eos ex amiticia; usu fiducia; qua; in

et

quolquot

iliic

vel

illi

hx'c secuta sunt de Photii restitutione

rata, nonnisi

jam

despe-

vel tu consecrasse videris, foras illinc

minus expuomnipotentis Dei judicio atque beatorum

principum
auctoritate
,

malum

aliquid suspicandi ingerunt

illa

argumentum. At qua)
loco in fine anni hujus.
iO.
berti potentia et

fiierint, dicentur

suo

Apostolorum
dignitate,

nostra;que

mediocritatis sententia,

omni

patriarchatus esto

quam

favore nostro acceperas, alienus

et exors, nullo penitus

summi

sacerdotii privilegio

cum

Joannes Lamberti ducis Spolcti et Adelarmis circumvallatus per litteras multis queritur, in Galliam ref/um opem im-

pra;ditus vel potitus. Data

mense

Aprilis liidict. xi.

Missa per
ipse.

Paulum

et

Eugenium

episcopos. Ha3c

Amodo autem proseploraturus proficiscitur. quar ejusdem Joannis angustias, quibus dire pressus, est coactus ab Urbc progredi , et in Callias se
conferre.

8. Photii
terce

ad Anastasium

Scripsit adliuc cl binas nimis ei familiarem. Epistolas ad Micliaelem regem Bulgarorum, quibus hortatur, ut ad Bomanam Ecclesiam, qutc eos

bibliothecaritmi

lit-

Quomodo

ista se

mum

ex sape citatis veteribus

habuerint, accipe priFrancorum Annali-

in Christo genuit, revertatur, (juas brevitati (quan-

bus ab auctore temporis liujus scriplis, ([ua; sic se habent Lantbertus Vuitonis (Lambertus Guidonis) et filius Romam cum manu valida ingressi sunt
:

tum

ias cst)
:

consulentes, hic describere prajtermit-

timus

qui enim cupit eas, cito inveniet, ubi legat

cuin
aliis

nam una

Joannis Epistolis extant cusee.

Joanne Pontiflce sub custodia retento, optimates Romanorum fldelitatem Carolomanno sacramento flrmare coegcrunt. Quibus inde discedentibus

Scripsit et ad"^

lioc ipsum regi Bulgarorum pcrsuadcat. Sed et eisdem legatis litteras dedit ad episcopos omnes et clericos gra^cos,

Petrum comitem, ut

idem Pontifux domum sancti Petri ingressus, oinnes thesauros, quos ibi repcrit, ad Latcranos transtulit,
et altare S. I^clri cilicio cooperuit, et

cuncta ostia

qui tunc erant in Bulgaria, ut inde intra triginta

dieruin spatium recederent, alioquin carcant ministerii sacri usii,

quo fucrant iniliali. quantum ejusmodi depressio Ignatii palriarcha; per Joannem Pontiticem facta cxtulerit perditissimum Pholium qui ubi isla resciVix credi potest
;

ejusdem Ecclesia; clausit; nullumquc ibi officium ad Dei cultum perUnens pcr plurcs dies celebratuni cst et quod nefas cst, omnibus iindique illuc
:

causa orationis venientibus negabatur introitus, erantque ibi omnia confusa. Memoratus autem
I>ontifex conscensis navibus, pcr

mare Tyrrhenum
totum
fere

vil,

omneiii movit lapidem, ut revocarctur Constan-

regnum

Caroli intravit, ibiiiue per

mo-

ratus est
'

annum.

Ha;c

ibi.

Scd ex multis pauca

Joan. Ep.

Lxxv. Lxxvi.

Ibid. Kp.

Lxxvi.

paucisque narrata, qua; iduribus Joannis ipsius

292
Epistolis

JOANNIS

VIII

ANNUS

6.

CHRISTI 878.

descripta habentur. Scripsit de his pri-

Ecclesiam sancti Petri, et civitatem

tius

Romanam
et

to-

mura ad Arispertum

(Ansperto)

'

Mediolanensem

mundi caput

et

dominam

a tantis oppressio-

et ad archiepiscopum, sed breviter. Ravennatem Joannem his

archiepiscopum, sed breviter. Scripsit

verbis
*

nibus et calamitatibus liberent, salvam

sinant mancre, potentique

manu abbostium,
Nec nos
relatu
credite.

quietam quas
Sed

patimur,

insidiis tueantur.

illuc ituros, nisi

Reverendissimo et sanctissimo Joanni archiepiscopo Ravennali fratri nostro.

H.
B

pro

communi

salute,

proculdubio

sicut veridico

multorum
:

didicimus,

cum

Unanimitatis vestrae fraternitatem ignorare

retro diebus a
et

nos de Urbe
iter

Roma

non patimur, qufe et qualia his Lamberto Spoletano comite mala,

passi

egerimus

fuerimus egressi, cceptumque audivimus eumdem Lambertura

multiphces
colente

satellites

suos velle colligere,

Romamque

rursus

sumus

injurias, quales

nullus antecessorum

nostrorum Ponhficuni a quoquam

sustinuissse recohtur.
Igitur

Deum

expugnaturum adire.Nos verohoc scientes, anathematis sententiam in eum, et in omnes sequaces

ejus, si contra

omne

psene territo-

Urbem Bomam

et

Ecclesiam Roraa-

rium

sancti

Petri,

suis tyrannice devastantibus

nam

mam

cum immensa populi multitudine RoNos autem illum, quasi dilectum amicum apud beatum Petrum Apostolorum principem honorifice recepimus. Sed ipse quasi ovili
hominibus,
venit.

aliquam rursus veniens contrarietatem vel molestiam, aut perturbatwnem inferre, quolibet

modo

praBSumpserit, in Ecclesia B. Pauli Doctoris

gentium protulimus.
guat,
si

Et idcirco Sedis

nuUus vestrum
semper
fulciri

ejus iniquis opcribus faveat, quin potius libere arApostolicae

vultis

pelle indutus, solita repletus nequitia,

munereque
violenter,

corruptus ingenti,
bitavit.

contra nos insurgere non ducivitatis

auxilio.

Nam

portas

Romanai

Quapropter ha3c omnia ut vestris suffraganeiscognita faciatis incunctanterhortamursancti-

totamque Urbem Romam, ac per dies plurimos per homines suos ita arctius retinere fecit, ut nec proceres Romanorum, nec episcopi, nec sacerdotes, neque etiam familiares nostri ad nos nisi magna supplicatione exeundi

imo fraudulenter

cepit,

moniam
stolicse

vestram, quatenusipse,qui
exislunt,

membra

Cor-

poris Cbristi

vobiscum pariter pro Apo-

Sedis exaltatione studeant desudare . Data

ubi supra quarto kal. Maii, Indictione undecima. At uUus

est

Deus in

filio,

quod impie peccavit

'

sa-

facultatem haberent. Cibaria etiam nostra nobis

venire instantissime probibebant. Venerabiles item
episcopos, presbyteros, atque diaconos, et religiosos

crilegus pater.
13. Scripsit etde his pariter ad Berengarium comitcm ex regia stirpe oriundum ubi praicipue queritur, quod ab Urbe Romana, quam S. Petro
;

monachos cum hymnis

et canticis spiritualibus,

sacrisque litaniis ad Ecclesiam

!

principis Aposto-

imperatores tradidissent, essetexclusus, rogans, ut

ea cuncta Carolomanno nolafaciat, cujus voluntate
se ille

lorum venientes,heu, proh dolor more paganorum

conturbaverunt, et
disperserunt,

fushbus

cffidenles,

nequiter

impius cuncta
-

fecisse

jactasset.

Scripsit
di-

debitumque Deo sacrificium offerre. Inimicos quoque atque infideles sanctac Romanaj EccIesicC et nostros quos una cum vestro consensu et subscriptione bis aut terUo excomnmnicatos, damnatosque habemus, super nos temere conduxit eosque in Urbem
sinentes illos exire,
, ,

non

etiam de his
;

ad Angelbergam

Augustam Deo

catam sed ct hajc eadem nota esse voluit ' Ludovico Balbo filio nuper defuncti Caroli Calvi imper. cum jam (ut ait) insulas imperii suscepisset ab Ecclesia Romana. Dum vero lugubre faclum i'ecenset,
habuisse tradit

Lambertum coraplicem

in scelere

Romam

sine nostra voluntate immisit.

12.

His itaque nos pra^judiciis et injuriis

Adelbertum marchionem, coegisseque jurare fideles Ecclesia; non obedire ipsi PonUflci, sed ipsi
tantum, misisseque legationem ad Sarracenos Tarentum una cum muneribus, utab eis copias, cum
vellet,

multiplicibus
tristes

gravati, cum tota Sede Apostolica adeo per multos dies cxtihmus, ut nequa-

quam

nobis aliud agere, nisi flereliceret. Namipsis

diebus nec vestis fuit super allare sancli Petri, nec aliquod ibi nocturnum aut diurnum officium ex

more celebratum. Nunc

jora inferre,
voluntati.
nisi

Unde

etiani minatur nobis peejus obleniperemus humiliter sanctitatem vestram pio pateruce

Ecclesiam paratas haquara liberasset profeclione in Gallias, pro auxilio implorando. Ad finem vero Epislolaj ponit quomodoeumaugeatdignitate conadversus
beret. Addit de sua
siliarii

Romanam

dilectionis affectu

conjunctam bortamur, ut pro

Apostolicaj Sedis, qua pariter dignitate donatus fuerat Carolus imperator pater ejus. Sic enim ait claudcns Epistolam Te quoque, fili
:

tanlis acfiictionibus el miscriis capiti nostro illalis,

cbarissime, auctorilate

sancti Spiritus Dei nostri,

ex totis

pnecordiis vestris nobiscum pariter con-

cvidentissimum et immanem inimicum nostrum consurgere toto annisu studeatis. Nos namque illius non valentes sustinere tandoleatis, et contra
tas insidias
;

ad vicem geniloris vestri domni Caroli perpetui imp. Augusli, a secreUs constituto meura consiliarium,
fuit .

qui,

ut dici

solet,

pars animae meae

quia pcr terram ire ncquimus, per

marinum

iter,

Deo

propitio, in

Franciam

proficisci

14. Reddidit insuper* certiorem de his omnibus Ludovicum Bajoarite regem filium Ludovici

deberaus, gloriosos scilicet reges deprecaturi, ut

Ep. Lxxxii.

'

.loan.

1
"-

Joan. Ep.
'

Lxxxin.

-^

Ibid.

Ep.

lxxxvi.

^ Ibid.

Ep. lxxxvii.

ibid.

Kp. lxxxiv.

Ihid.

Ep. Lxxxvni.

'

JOANNIS
fratris Caroli Calvi.
litteras, in itinere

VIII

ANNUS

6.

CHRISTl 67
et

8.

293

Sed

et alias

tunc pariler dcdit

menciatorem

compiices iiiorum Romaj excom-

venisset,

jam Genunm perad ipsum Carolomannum, ex cujus vociim esset, et

fecit in Synodo, et consensum episcoporum in eadem excommunicatione quaesivit.

municaverit, relegi

luntate grassator Lamberfus ea cuncta fccisse gloriarelur, hortans

ad Synodum, quam Trecis in Gallia celebraturus esset. Sed et ad Carolum ejus germanum eodem quoque arguse conferre

eum

ipse

Unde qui affuerunt episcopi petierunt, ut excommunicationem quam fecerat, per

concederet, ut per Scripturam
iili

sicut
Scri-

pturfe Icctionem recitari fecit in Synodo; ita et eis

suam

consensio-

mento

litleras scripsit

nem

proferrent. Et concedente

ita ficri

papa Joanne,

Porro recedcnlem ab Urbe Joannem jjapam,

in crastinum episcopi

secum tulisse reliquias, testatur' Aimoinus, et cum Formoso episcopo Portuensi captivo ducto, navem conscendisse, Arelatemque pervenisse die Pentecostes tradit imo ante nam die Ascensionis se Arclate missam celebrassc tcstatur in Epislola * ad Branimirum principcm, qui
pretiosissimas
:

hoc quod sequitur Diploma Synodo porrcxerunt. 17. Domine sanctissime ac reverendissime, Pater Patrum Joannes Catholica! et Apostoiica; Ecciesia!, sancta) vidciicet Romanse prima; Sedis
papa; in

papa, nos
tatis,

fihi,

famuii, ac discipuii vestraj auctori-

tunc a papa benedictus fuit. Ihi etiam invento Bosone comite Arelatensi, genero Angelberga; imperatricls,

una cum

ejus

filia

Hermengarda,

cum

eo
:

Gailiarum et Beigicarum episcopi, his quaj super vulnera dolorum vestrorum maiigni homines ac ministri diaboii addentes ad sanctani matrem nostram ac magistram omnium Ecciesiarum

de sublevanda

Romana

Ecclesia consilium

iniit

deque his scripsit ipse ad eamdem ^ Angelbergam Augustam. Ibi vero cum esset, concessit pallium Rostagno archiepisc. Arelatensi redarguit vero errorem quem reperit, quod ante palhi susceptionem, consecrationem facerent episcoporum ar;

commiserunt, compatimur, et doiori vestro conflentes condoiemus, atciue judicium veslraj auctoritatis (quod priviiegio bcati Petri et Sedis Apostolica; in eos et compiices corum juxta sacros canones, spiritu Dei conditos, et totius

consecratos, ac

mundi reverentia secundum ejusdem sanctaj Romana;

vestrorum
de-

chiepiscopi Galliarum,
ravit.
iri.

quem

et

emendandum

cu-

Sedis Pontificum pra>decessorum

crcta protuiistis) voto, voce, et unauimitate nostra,

In Synodo Trecensi decernitur liomana

atque auctoritate sancti Spiritus, cujus gratia in

episcopaii ordine
sancti

Ecclesice liberatio et Joannis

Romam
suum

restitntio.

Ac

hsec

eumdem

Arelatensem

archicpiscopum,
in Galhis esse

(quod

est

sumus congrcgati, gladio Spiritus vcrbum Dei) eos interimentes perquos, sicut prffidiximus, excom:

cui pallium tribuit, legatum

voluit; dequehislitteras"

sequimur,

scilicet

episcopos

significans

deditadomnesGalliarum simoniacam ha;resim, qucD

municastis, exconimunicalos tenemus

Ecciesia abjccistis, abjicimus
stis,
:

vigeret in Galliis, se per

dare. Solebat in eo

eumdem

extirpari

man-

quos ab quos anatiiematizaanathematizatos essejudicamus et quos re:

itinerc Pontifex

antc

monere

gulariter satisfacientes vestra auctoritas et Apostolica

episcopos,

ut hospitium

pararent,

per

quorum
ad
"

Sedes receperit, recipiemus.

18.

dicecesim esset transiturus, ut ex

lilteris datis

Sed ut in sacra

liistoria

de plaga

'

^gyerat

Lingonensem episcopum

patet.

Cabiilone

auteni

ptiaca digne a

cum

hospitaretur, a latruncuhs

habitus est,

dum

ab

eis

quibusdam male nocturno silentio jumenta

abacta sunt, quos, nisi

tuerent,

intra tres dies ablata resti-

excommunicalos voluit. Idem Pontifex similiter et quemdam alium tunc excommunicavit' qui scutcllam argentcam S. Petri furatus esset. Quo pariter tempore dum esset in via, ad episcopos

erat domus, in qui aiium consoiaretur, quoniam in domo sua unusquisquc quod lugeret, habebat nos in nostris quoque Ecclesiis lugenda lugemus, et ideo vestra auctoritate nobis subveniri, cum omni mentis humiiitale deposcimus, petentes, ut promul:

Deo iiiata legimus, quod non qua non jaceret mortuus, et non

GalHae et Germaniaj litteras dedit, quibus ad

generalem Synoduni Trecis cclebrandam omnes

juberentur adcsse.
iC.
tuta

capitulum vestraj auctoritatis, qualiter nos erga Ecciesiarum nostrarum pervasores agere deut censura Apostoiicse Sedis muniti, beamus robustiores ac promptiorcs, Domino opemferente,
getis
:

Convencrunt

igitur cpiscopi Trccis consti:

vcrum Ludovicus rex mensis Augusti Francorum non potuit tunc accedere ob infirmitateni corporis, qua graviter vexatus est. Sed ut Aimoinus '" affirmat, ad kalend. Septcmbris alTuit Interca i), idem subdit, Joannes papagencralem Synodum cum episcopis Galliarum, et Beigicarum provinciarum agens, qualiler Lamberlum etAdalbertum , Formosum quoque , et Gregorium nodie
:

conlra perversos ecclesiasticarum rerum ac facuitatum raptores ac vastatores, sacrique ministerii

episcopaiis contemi^tores, nos successoresque
tri

nos:

persistere

concordi sententia vaicamus

ut

juxta'' cgregii pra;dicatoris

ctoritatis

voeem,

et vestra;

au-

'
"

Joan. Ep. Lxxxix.

> Ibid.
1.

'

Ibiil.

Ep.

,\c.

Aiin.

1.

V.

c.

37.

promuigationcm, tradili satana;, spiritu Domini noslri Jesu Christi . Ista tunc ilie Addit auctor quod Dipioma Joannes papa suae excommunicationi adscribi fccit, et inanu sua confirmans, ab omnibus cpiscopis in Synodo subscribi fecit Ha3c apud Airnoinum ex Aclis
salvi fiant in die
: .

Joan. Ep.

cLXXXiv. 'Ubid.Ep.
Ep. xcv.

xcii.

Mbid. Ep. xciu. xcxiv.

' Ibid.

Ibid.

Ep. xcvi.

Ep. xcvii.

'"Aim.

V. c. 7.

Exod.

xil.

1.

Cor. V.

294
Trecensis Synodi. Qufc

JOANNIS

VIII

ANNUS
inte-

6.

CHRISTI 878.

qnidem cum minime

iiinc

exaudi

vocem

deprecationis meoe, compassuscausae

gra reperiantur, sunt

tesiniam

inde
ex

per fragmenla

calamitatis mctc.

A Rhemorum

archicpiscopo ad

quffirenda. Inter Joannis papai Epistolas post cen-

decimam quartam,
:

lia;c

eadem Synodo

Synodum suum vocalus ad Dutiatcum (AtUniacum) viilam, quam constituit hebdomada prinia mensis
Augusti. Et monuit
esse ibidc:.., ut

pelita leguntur,

quibus idem

j^apa est

Synodum

allocutus his verbis

pos meos \'olo Romanae Ecclesiaj, quam

Vos confratres et coepiscounanimiter iu defensione sanctaj

constat caputesse

me de certis causis paratura responderem. Ad quam cum festihostili in inedio itinere

nassem, violentia
tus

segrega-

omnium

Ecclesiarum convenire, doncc, Deo auxiliante, in Sedem beati Petri Apostolorum principis reverta-

ab ovibus meis, privatus sum, et s|)oliatus omnibus rebus meis, perductus sum ab iisdem

sum

hostibus usque ad praefatam villani. In qua

consistei"em,

cum

mur, cum omnium hominum vestrorum armata bellico apparatu manu, et hoc non differendo, sed sub omni celeritate, ct certitudine sponsionis. Hic
mihi, qugeso, absque ulla dilatione continuo date

jam

stabat rex Carolus ante

ipsum

archiepiscopum

meum,

tenens in

manu

Scriptu-

ram, reputans
sine

me

esse

perjurum, quia

Romam
me

sua voluntate miserini, et imputans quod

responsum
cis allocutio

. Secjuitur post ha;c

ejusdem

Pontifi-

eum

accusaverim. Atque idem archiepiscopus

jussit.

ad Ludovicum regem pra3sentem in

;

respondere

Cui ego respondi, pro his, de

hunc

modum

19. Vos, charissime

precor, in

Ludovice gloriose rex, defensionem, liberahonem,atqueexaIlafili

tionem sanctae Romana;

sores vestri
facere

Ecclesia}, sicut praedeceset

quibus me admonuerat, in eadem Synodo esse paratum, ut responderem. Paratus eram scriptis respondere, quae scripta prae manibus tenui. Sed ipse non permisit, ut Synodus scripla measusciperet
:

fecerunt
:

vobis sub obtestatione

quia
22.

sibi dari

jubebat. Sed ego suspecto dare

mandaverunt
:

sive procrastinatione et ulla

nolebam.

dilatione succurrite

quia ministri Dei

estis,

vinsine
illa

De

clerico autera

meo nomine Bertha,

dices in ira in his, qui niale agunt, et

non

rio,

quem
:

subito requisivit, sed requisitus

causa gladium portatis, ne forte (quod absit)

vos
et

affuit

respondi, quia ipsi homines

non mecuni veniesi

regnum vestrum

culpacontingat, quajquosstrinxit

bant,

(|ui

eum

comprobaturi essent,
sed
atl

eis venisse

dam

veteres regcs

inimicis el infidelibus Dei pa:

hcuisset. Sed

idem archiepiscopus de
:

his nihil

me

rentes

quondam damnabiliter
:

vel

si

aliud placet

praeseulialiter in isto loco date

(per

Deum

et

per beatum Pctrum vos conjuro) sine

. Haec ibi. Quid ad htec omnia Ludovicus responderit, non inveniest,

mora responsum
cpiscopi, quid
tur. Certuni

accusationem regis me respondere iterum atque iterum praecipiebat. Cui ego reclamavi, quia non docebat canonica aiictoritas, nudatuni et suis rebus spohatum, insuper et
postea appellavit

tamcn

annuisse votis Pontificis.

Nam cum ipse Ludovicus ob corporisimbecillitatem

ex recenti

ab hoshbus detentum respondere ullatenus debere. Sed et addidi, quia non solum suspectum, sed manifeste illuni infestum habebamus. Unde et Apostolicam

ipsum Pontificem non

morbo contractam ducere in Urbem valeret, Bosonem comitem

in

Sedcm

appellavi pro

amore Dei

et

S. Petri tani

de ipsa accusatione regis,

quam

honore de

cum

ipso voluit prolicisci.

20.

praejudicio,

quod ab

ipso patiebar archiepiscopo.

Bincmarus Lauditnensis

per Joannem

papam
csse ab

restituitur.

eadem Synodo
Prajler ha;c

Legi inanihus tenens autoritates Julii papae et Felicis papac, videlicet

ea quae

ipsi in
:

eis

praifigunt

autem auditas

eodem

Pontifice privatorum

causas constat, et inter alias lugubrem querelam Hincmari cpiscopi Laudunensis adversus Hincmarum Rhemensem archiepiscopum, cujus hominis audaciam jam sub Nicolao papa SKpe superius audivimus relusam, et ab lladriano Pontifice rcdargutam. Hic miser Hincmarus, cmcus licet, ia Sy-

de appellationibus episcoporum quaj mihiservari, appellando Sedeni Apostolicam, prostrato corpore expetii. Sed nihil horum mea petitio obtinuit. Sed neque litterai Apostolica;, quas mihi praisentialiter
dederat (quoniam

me

vocabant, ut procraslinando

nodum

duci voluit;

at(|ue

ubi venit, ejusinodi

Pontifici, qui inter

libellum obtulit Joanni

summo

ejusdem cusas

Epislolas, post

centesimam

uiuleci-

main
qiio

positus legitur, sic Dei heneficio conservatus,

non difTerrem venire, si status mei jacturam suslinere non vellem) quidquam praevaluerunt. 23. Judicium praefatus archiepiscopus super me imposuit, ut ab episcopali removendus essem officio. Sed alii gemebant flebantque, inter quos nullum mcrebar pati inimicum. Scripta quidem
ab codem arcliiepiscopo
singultiebant; aditum
,

innotesccret lantcC tragocdiae vera historia,

litteris obscurata',

ipsis

imposita inanibus

nincmari

dum eumdeniLaudu,

lenentes, sed ore profurre nolentes, inviti vix verha

nensem

acerbissimis cxagitat invectivis

virum

piuni, atque adversus

eum

jura

Rom.

Eccl. defen-

dentem. Reclainalio et proclamatio Hincmari (pii quondain pnterat Ecclesi;e Lauduiiensi . Hic
libelli titulus,

tamen ad Sedem Apostolicain minime spcraiitcs mihi posse denegari. Unde salvo per omnia Sedis Apostolicac judicio ipsi finein
,

lectionis (Actionis)

terminavere. Post hasc transiii

scquilur ipse
et rector

Doinine, et

summe

missus suin in exiliuin,

ditus

quo per duos annos

l'aler

Patrum,
et

Pontificum Joannes noct

sanus, sed aliquanto tempore ferro vinctiis, custo-

mine

meritis vocate.

21.

Audi vocem pioclamalionis meie,

cajcatus

sum. Duohus annis ferme peractis, insuper sum, et usque modo retentus. Ad vos et

.lOANNIS VIII
ad vestraj piissimBc serenitatis prffisentiam,
venire (iimissus potui, protinus acccssi.

ANNUS
mox
ut

6.

CHRISTJ S78.
Pontifex ex Italia iu Gallias ad

295

Romanus
fuerit

eum

acce-

Nunc au-

dat, audiat et honoret.

'
:

Ul plane illud Davidicum

tem vestram clemcnliam

suppliciter exoro, a vestra

summa
Decreta

paternitate parari de

me

iwjuitatis jiidiet

cium, cui secundiim canonicam instilutionem,

dccanlandum Patientia pauperis non finem)),cum ejectus et oblivioni traditus homo, summo lionore afficeretur ab ipso Roperibit in

Romanorum Pontiflcum reservatus, et servandus sum et fneram. Quod ob amorcm

,

re-

mano
El

Pontifice, universaque Synodo, atque rege.

illud

Dei

secundum

Zacharia; de Jesu

sacerdote
:

et

venerationem sancti Petri apud

vestraj patcrni-

tatis

pietatem obtinere cfQagito, tuni pro multitu-

dine miseriae meae,

vestrsB, quae
ris

tum pro magnitudine pietatis accendatur clementissimi Redempto-

magno, cui adversabatur Satan, cum ei dictum Increpette Deus, qui elegit Hierusalem numquid non iste est torris erutus de ignc? Auferte
:

vestimenta sordida ab eo,

et ponite Ita

cidarim

mun-

amore, qui

mc

proprio acquisivit sanguine, et

dam

super caput ejus.

plane quiddam simile

sancto sno sacravit munere)).Hucusque proclamatio Hincmari junioris. 24. Porro archiepiscopum Rhemensem ilhmi, qui in libello nominatus non cst Hincmarum fuisse certum est, ejusque patruum, sed hostem implacabilem,qui ad ha;c etiam tempora superstes erat, et ad hanc ipsam vocatus est Synodum lilteris ipsius Joannis Romani Pontificis. Sed ubi
,

qualemcumque

est divinitus

ostensum

in

Hincmaro, ut excKcatus

homo, sede
mani
oflerre, et

privatus, jussu ejus qui aderat Ro-

Pontificis sacriflcium

incrucntum juberetur manibus episcoporum sacerdotalibus

induereturindumentis, introducereturqueinSancta sanctorum, unde universo populo benediceret.

26.

Hincmari Rhemensis
lucubrationes.

'

et alice ejus

Quo putas

fiUiles excusaliones
ista inspe-

venit, et contra se ista prolata audivit,

tum

verbis,

xisse

animo Hincmarum Rhemensem archiepiscoaderat, qui(|ue declamatorio illo libello

tum

scriiitis se

excusare studuit.

pum, qui

Audito
ipse a

libello

Hincmari miserandi episcopi,

iu

publice in Synodo recitato fuerat

exagitatus?

mirum

in

modum
Pontifl-

Joanne papa

suum
Ado

pristinum

gradum

re-

Cum

pra:!sertim

quidquid peccasset in

stitutus est, ita testatur

in fine Chronici sni.

Apostolicam Sedem ipsumque

Romanum

Aimoinus ex Actis ejusdem Synodi hajc insuper addit*: Post excommunicationem Hugonis Lotharii filii, et Limnonis et complicum eorum, vim facicntibus quibusdam episcopis ct consentiente rege, dixit Joannes papa, ut Hedenulphus sua auctoritate ordinatus episcopus sedem suam teneret, et episcopale ministerium ageret; et Hincmarus, si vellet, missam canlaret, et partem de rebus episcopii Laudunensis haberet. Et cum Hedenulphus apud eumdem papam peteret, ut cum ab illa sede absolveret, dicens se esse infirmum et velle intrare monasterium, obtinere non potuit sed praeceptum
:

cem jam

Synodo coram Oiimibus patefactum, atque publice deploratum esset. Sed qui potens calamo erat, dcfensionem suani scriptis protlidit de eo potissimum, quod diceretur non
in plena

recipere decretales Epistolas

Romanorum

Pontifi-

cum. Dc quo

Frodoardus ' Scripsit, inquit, cl Apologeticum contra obtrectatorcs suos, qui calumniabantur eum diversis detractionum aiipctitionibus, scilicet apud Joannem papam, quod nollet auctorilatem rccipere Dccretorum Ponliflcuin Sedis Romante. Atque tunc iu Syista

nodoTricassina,etposteahocApologeticorespondit,
refellens calumniatores suos, et se Decrctalia

ab eo, consentiente rege atque episcopis Hincmari fautoribus, ut sedem suam teneret , et episcopale ministerium ageret. Qui fautores Hinest
illi

Pon-

tificum

Romanoruni

a sanctis Conciliis recei)ta et

cmari audientes quod papa Joannes

vellet

dixerit, ut si

approbata reci[)erc ct sequi, discrete, prout sunt, sequenda, depromens)). Et superius in Epistola
contra

Hincmarus
:

ca.'cus,

missam

canlaret, et rex

Hincmarum Laudunensem, dum

hffic

prolitetur

partem de episcopio Laudunensi haberet inspcrate aliarum provinciaruni episcopi, sed et aliarum metropolitani sine pra^ceptione papaj Hincmarum vestimcntis sacerdotalibus indutum, in proesentiam ipsius papa; adduxerunt indequc sublatum, cantantes in Ecclesiam illum adduxurunt, et signum benedictionis super populum dari lccerunt. Sicque Synodus illa soluta est)).
consenserit ut
;

se recipcre Epistolas

decretalesRomanorumPontisententiam subjicit
:

ficum,

in

eamdem

Eas

suscipiendas dico et scribo, ct sacros sanctorum

dis ex

Conciliorum canoncs cuni Decretis Apostolica; Seeisdem sacris canonibus promulgatis et re-

cipiendos et custodiendos ct servandos, sicut supra

ostendi, profiteor .

27. At tu hic hominis intuere fallaciam

hic

25.

Admiranda plane divina

!

judicia, ut

Ecce tibi Laudunensis , cum seepe appellasset Apostolicam Sedem, nec unquam, ut vidisti, dimissus esset, ut eam adire posset, imo tentus et in carcerem detrusus, catena vinctus atque ctiam crudelitcr excocderelinquat siierantes in se
catus
:

non Hincmarus

attende versutiain

dum enim

sc Dccreta

Romau.

cum

Pontificum recipere profitelur, pariter diffitetur, videlicet restringit ad ca qua; de illis recepta esse noscercntur a Conciliis, et promulgata per
canones. In quo sane quod toto ca;Io crret,jam

disponit divina providcntia

adire
potuit

ut, qui
:

nunipse

superius redargutus ab Hincmaro Lauduncnse, in libello ab ipso oblalo Synodo cuni Dccrela Roma:

quam
'

Romanum
I.

Ponlilicem

norum Pontificum
l'sal.
l.x.

invcniantur Concilia compro-

Joan.Kp.

ci.

Aini.

v. c.37.

Zaccli. lll.

"

iModoard.

Iiisl.

Uheiii.

1.

iii.

r.21.

296

JOANNIS

VIII

ANNUS

G.

CHRISTI 878,

basse vel reprobasse, non autem

eadem

Concilio-

rum

auctoritate,

et

comprobatione

indiguisse.

privilegia salva et inconcussa permaneant. Idque probat primo, quia in Nicsna Synodo, aliisque ita

Pergit Frodoardus ex

eodem Hincmari Rhemensis

cautum. Secundo,
docuere, vetera
lenda.
aliisvices suas

Apologetico
28.
c(

De Hincmari quoque Laudunensis depoqualiter actum sit, manifestans de hoc eliam unde calumniatus fuerat a quihusdam apud eumdem Joannem papam, quasi diceret non ipsum majoris digiiitatis esse papam, quam ipse esset. De ordinatione quoque Hedehiulphi in locum Hincmari in episcopatu Laudunensi,
sitione vel restitutione
:
,

qiiia multi Romani Pontifices Synodorum statutanon esse convelTerlio, quiadumpapajiu remotis regionibus

commisere, ut beato Remigio Rhemensi episcopo in Galliis, sancto Donifacio archiepiscopo Moguntino in Germania, semper commisere, salvo jure metropolitani. Unde qui aliena jura involarunt, etiam anathematis fulminaa Pon-

conflrmatione papai ipsius ordiuationis, item de Carolomanno et ahis quibusdam rebus, de quibus
et

eum veritas excusabilem reddidit. Quibusdam quoque calumniantibus licet respondere posset, asseril se noluisse, ne contemptui vitia viderelur
addidisse, gloriosiusesse ducens, tacendo fugere,

summis icti sunt. ConcUidit dcnique, nihilominus a metropolitana sede appellari posse ad Apostolicam. Ab bac vero ad aliam nullam, quippe cui et reges parere debeant . Ha;c ex sexta Epitificibiis

stola, qua; fertur esse

longissima

Ex qua quidem
nimirum
sic acsi

iUa perspicue intueris, qua; ex ejusdem Epistolis

nuper a Frodoardo sunt

cipienda csse Decreta
ex canonibus
sibi

rccitata,

quam respondendo

superare, ne gloriam suam qugesiisse putaretur. Hsec Frodoardus, qui eadem de Apologia Hincmari Rhemensis inferius habet, in
fine scilicet libri tertii
'.

Romanorum
non

Pontificum,

vindicent auctoritatem,
sint adversantia
si

imo
pri-

quod
tulit

et

absurdus

est, si

vilegiis collatis Ecclesiis,

perinde ac

qui ea conliceat ei di,

29. Porro qui his adversatus fuerat Hincmarus Laudunensis, ipsum Rhemensem reddidit sibi

Romanus
possit, et

Pontifex,

eadem ex causa revocare

ipsosque
,

non

suadente ratione, non

Pontificioe

hostem infensissimum sed eo nomine concihavit sibi summam immortalemque gloriam atque laudem, quod pro Romanae Ecclesiae privilegiis, potissimum vero pro auctoritate decretalium Epistolarum adversus Hincmarum Rhemensem, qui eas enormiter sauciasset, nuHahabita ratione ejusquoe
;

versa a sancitis canonibus constituere

canones

superponere
illi

potestati

cum

tamen

omnem

vim

acciperint ab Apostolica

Sede, a qua iidem possint, poscente causa, et ratione suadente, mutari, et privilegia pari ratione

cum
est,

ipso consanguinitas intercedebat, strenue larei causa, ut vidisli, plurima passus ex ea ratione in se etiam impei'at. Caroprovocasset. Porro de earumdem decretalium
;

boravit

cujus

cum

factum saepe probatur. imperatoris ab Hincmaro scripta, quae ultimo loco reperitur ia Spirensi Codice collocata, ad eumdem Joannem
auferri,
31.
et augeri, ut

minui

Epistola

autem

Caroli

lum

octavum Pontificem data

tifici et

sic

incipit

Sanctis-

Epistolarum auctoritate, etiam earum, qua extra corpus canonum vagarentur, habes adversus

simo ac reverendissimo Patri Joanni

universali

summo

Pon-

papse, Carolus gratia Dei impe-

eumdem Hincmarum
giam
Epistolani Nicolai
30.

superius

recitatam

egre-

rator Augustus, et spiritualis filius vester. Ante-

Romani

Pontificis.

quam
Joan-

provincia; Transalpinse propter seditiones, et

Quod insuper ad eumdem Hincmarum

dicuntur ad

bella frequentia

spectat, duaj extare

eumdem

ribus sacrarum legum,

progenitorum uostrorum tempoetc Cujus hoc est arguCalvus primo queritur,

nem

altera vero Caroli

stylo esse

Pontificem spectantes Epistote, suo altera, Calvi imper. nomine ; nam ex

mentum.
32. CaroUis

Hincmari non dubitatur. Habet eas Codex cathedralis Ecclesia; Spirensis, in quo novem,
sed prolixa; valde liabentur Epistokc,

quae de criminosis sacerdotibus a Carolo

statuta, et ab

quod Magno

Eugenio

quarum sum-

Romanis renovata
subjicit judicio
est

sunt,

et Leone IV Pontificibus non observentur. Secundo

maria tantum accepimus, qua2

suis locis pro ra-

Joannis papse

VIII quae dicturus

et

tione temporis collocata reddemus.

de honore episcopis deferendo,

et
si

de ai)pellafuerint,

Qua3 vero ha>c, de quibus agitur, spectat, et ibi primum ordine ponitur sexta, sic incipit ad episcopos Rhemensis difficesis scripta a Domini
:

tionibus. Tertio, merito episcopis etiam a se hono-

rem suum deferendum

lapsi

sanctissimi ac revcrendissimi Patris nostri Aposto-

comprovincialibus episcopis, et metropolitano caunegotia siquidem ubi sam eorum tractandam

:

hci papa; Joannis Decreta ex sacris canonibus promulgata, sicut et sancti decessores ac prffidecessores sui ctc. Est

cjusargumentum

Hincmarus,

secundum canones. Quod si ab eorum judicio appcllatum fuerit ad papam tum secundum cosdem canones papam debere,
orta sunt, finienda esse
:

ut episcopus metropolitanus, indicat suffraganeis episcopis se suosque ca|itula ex sacris canonibus coUecta a Joanne octavo papa ad ejjiscopos Franciaj missa reverenler suscipere, sed ea conditione, ut
metropolitanis sua antiqua jura, ut Ecclcsiis vctera
Frodoard.

cognita utrinque causa, vel approbare episcopo-

rum

judicium, vcl renovare

facilc in lanta

si enim secus fiat, locorum distanlia posse fraudem in

;

informatione obrepere.
stros
illo

Quarto docet clericos noaccusandos apud e|iiscopiim, sic tamcn ut ab possint appellare ad episcoporum finitimorum
provincialem. Denique hortatur papam,

'

I.

ili. c.

27.

Synodum

JOANNIS

VIII

ANNUS

6.

CHRISTI 878.

297

iil secum tiicri conctur veram canonum observationem, curareqnc ne episcopi aliquem facile excomnumiccnt . Hacc ex dicla Epistola. Sed (jaor-

non recordabor amplius. Et vein una confcssionis vocc de Crucc mcruit paradisum. Manasses ^ quoqueimpuiniquitaluiu illius
nerabilis
ille

latro

'

sum

ista

causa^ superius sub Nicolao et Hadriano

significant.
rcli(|ua

rissimus

quondam rex captus,

carcerique arctissimo

ventilat;c

At jam qua; pauca sunt Trecensis Synodi vidcamus.

33.

relcgatus, ibi pcenitentiam ageiis,

cum

perfectione

indulgcntiie, etiam regni pristini, propter

Domini

Joannes

Bosonem

adoptat

in filium

Ticinensi Ecclesice Privilegiwn

confert.

misericordiam, quae immcnsa

est circa

genus hu-

Qui

maiium, adeptus
potestas ligaudi
terra,
illos

est solium. Nostra praefatos

mein

summatim

ea est prosecutus simplici puraquc tra-

diocritate, intercessione

B.

Pctri Apostoli, cujus

est in

clatione Aimoinus, ista his addit, nimirum in ipsa Synodo, septimo idus Septembris, coronatum fuisse Ludovicum imp. ab codem Joannc Pontiflcc. Pncterea

atque solvendi

ca;lo et

quantum fas est, absolvimus, precibusque Doiuino commendamus. Optamus fraternitaiu Chrislo

quod idem Pontifex adoptavit sibi in fllium Bosonem principem, de quo supra, cujus adoptionis

tem vestram
35.

bene valere
vivis,

Haec Joannes

de indulgentia tam pro

quam

pro defunctis.

rationem reddit in Epistola tunc scripta ad

'

De Adone archiep. Viennensi.

(ut

Ad hunc

Carolum regem, ubi postquam redarguit eum, quod ad Synodum vocatus non accesscrit, haic
addit

Cujus consilio

atque hortatu,

, nempe Ludovici imper. Bosonem gloriosum principcm

per adoptionis gratiam filium

in

meum
.

efleci,

ut

ille

mundanis

discursibus, nos libere in his, (lUcC ad

celcbratum est Trecense Concilium, Ado archiepiscopus Viennensis perduxit quod scripsit Chronicon, vir cum primis tum scieutia, tum etiam sanctitate clarus, cujus natalis dies inter sanctos rccensitus habeturxvE mensis Deccmbris. Extat ex ejus lucubrationibus
audisti)

usque annum, quo

Dcum

pertinent, vacare

valeamus

Haec ipse. Qui

-

insigue

monumentum illud,

quores gcstasSS. marest

ct in litteris

ad

eumdem Ludovicum poslea

scriptis

tyrum novo Marlyrologio ca^teris f usius

tus; inscribitur,

prosecu-

testatur, se

mam
valde

ab eodcm Bosonc fuisse in rcditu Roversus Ticinum usque pcrductum, quo nogratias agit.

Martyrologium Adonis.Frodoardus,
de
ea,

dum relegitscriptasEpistolasab HincmaroRhemensi

archiepiscopo ad diversos
,

mine eidem
illi

Papia; vero

cum idcm

Pontifex esset, ingens

scriptam tradit ad eumdera Adonem,

quam ab ipso ita summaar-

Ecclesisc contulit

privilegium

nempe

rium cjus collegit

Avili ad

Hincmarus Adoni Vienncnsi

ut quoticscumque Ticinensis cpiscopus vocaret ad

chiepiscoposcribit inter caetera pro Epistola beati

Synodum

archiepiscopos Mediolanenscm ct Ravensuffraganeis, venire

natem cum

omnino deberent.

Extat de his Epistola ipsius Joannis ad dictos ar-

chiepiscopos data

' quod non crederem, nisi legissem. Ibidem Synodum indixit ibi cclcbrandam IV kal. Dccembris cum episcopis Longobardite, ut

sanctum Rcmigiumscripta, quam quidam monachus ci dixerat, se apud eumdem Adouem legisse. Sed si quae praeterea de S. Remigio reperire valcrct ei super aurum et topazium
Rothfridus
:

pretiosa ct

amabilia mitterct. Ha;c Frodoardus.

ex

ipsis litteris constat*.

At iu rebus Gallicanis jam diutius immorati, ad res Orientalis Ecclesiai trauseamus, cum magna in
Constantinopolitana Ecclesia contigit innovatio.
30. Quibus artibus Photius Basilii imp. graQuod tiam captaverit, ut in honore haberetur. igitur ad res pcrtinet Oricntis, eodem anno magno

Scribcus tunc etiam ad episcopos sub Ludovici

regis

regno constitutos,indulgentiamconcedit omnibus, quos pro defensione sanctae Dei Ecclesise in bello occidi coatigcrit, quarum hsc est forma litlerarum ^
:

totius Ecclesiae
sibi

damno, Photius malis

artibus parat

Omnibus reverentissimis ac
mei Ludovici
regis.

sanctissimis ve-

nerabilibus cocpiscopis pcr totum

simi
fllii

rcgnum

charis-

reditum, atque reversus Constantinopolitanam sedem invadit. Quomodo autein istaadco deformia
sc habucrint, sic accipc
:

Vidcns vctcralor

ille inter

34. Indnlgentia
fiinctis.

concessa pro vivis atqiie de-

Quia vcneranda fraternitas vestramo-

desta interrogatione sciscitaus quaesivit,

utrum

hi

Joannem Pontificem et Ignalium occasione diocceseos Bulgarorum obortas dissensioncs, et jaiu ea de causa eumdemPontiflcemipsi Ignatioiufensum
redditum
,

qui pro dcfensione S. Dci Ecclesia;, et pro statu Chrisliana) religionis ctrcip. in bello

omnem

nuper ceciderunt, aut de reliquo pro ea re casuri sunt, indulgentiam

possint consequi dclictorum, audenter Christi Dei
nostri

efficere posset, ut

movit lapidcm, si quomodo abimp.solutusexilio revocarctur

Constantinopolim. Quod ut conscqui posset, versi-

pietate

respondenuis quoniam

iUi qui

cum

pietate Catholicaj rcligionis iu beili ccrtaiuine ca-

liomo rem excogitat, quain cum audicris, inagna admiratione afflcieris. Dcscribit ista, qui res Ignalii voluminc prosccutus est auctorcjusdein
pcllis

dunt, requies cos a3tcrnae

vitae suscipict, contra paganos atque infldcles strcnue dimicantes, eo quod Dominus per proi)hetam dignatus estdicerc" Pcc:

temporis Nicetas, supcrius sa;pe citatus, qui rem gestam sic exorditur
37.

Quid igiturille,quidicitur Photius?Num

in se

cator

quacumque horaconversus

luerit,

omnium
cxxxix.

sentcutiam

latam, ut justain recipiens,

altsti-

nuil a calumniis ct turbis, vel sub potenti

'

manu

Joan. Ep. cxix.

' Ibid.

Ep. r.xLil.

^ ibid.

Ep. cxxv.

^ Ibid.

Ep.

cxuv.

3 Ibid.

Ep.

e Ezecli.

xvih.

Luc. xxiii.

^ 2.

Par. xxxiii.

Bauon.

ToMUS XV.

38

298

JOANNIS

VIII

ANNUS

fi.

CHRISTI 878.
ille,

Dei humiliatus abstinuit, et desivit divinam iram

sibi concitare, vel

flngit

autem

se

non posse

alteri dicere
est

arca-

omnino a
pro

suis maleficiis recessit,

illa

num,

nisi illi,

pro quo scriptus

liber, videlicet

et

modestior

et aequior
:

damnatione factus
illis

imperatori. Quid igitur? hac facililate vel levitate

dccem exilii sui annis, sexcenta adversus S. Ignatium mala concitavit. Cnm vero undequaquc tutum illumctirreest?

nequaquam

sed potius totis

superatur imperator, deponit odium,

ciliatur.
licet

et

illi

consibi

Potuitenimbonumaliquod prainuntiatum,
et

falsum, sic lenire

demulcere,

et

totam

prehensibilem videret, imperatoris gratiam sibi conciliare procurat; et cum omne consilium, et

devincire imperatoris

animam superbam
pacis perditio.

et glorioe

cupidam. Hajc origo amicitise Photii cuni Basilio

iinp.
;

omnem
disset:

rationem

et

omnes nervos ad hoc

teten-

hffic

Ecclesiaslica;

ct prioris

tandem invenit viam, qua simplicitatem,

ut

confusionis

innovatio. Hiiic frequenter in palatio

vel potius levitatem imperatoris cai^eret

erat fraudulentus ille, sullurando principis

bene-

qualem ejus anima! conveniens erat. Nomina videlicet singulorum scrutatus, Basilii,
facilem, et

volentiam,

et

totum

sibi

illum devinciendo verbo-

iuquam, imp.
Constantini

et

Eudociai ejus uxoris

et filiorum,

scilicet,

Leonis et Alexandri ac Ste-

singulorum primas accipiens litteras, et componens eas, hinc fraudis occasionem suscii)it. Historiam enim et genealogiara hinc format et fingit eam, qute neque est, neque unquam fuit.
,

phani

et

rum lenociniis et morum artibus. Accessit et alia quamprimum amicitia?. occasio. Theodorum illum habitu tantum abbatem, omnium aslutorum astutissimum, et omnium maloriim pessimum, Santabarenum, inquam,
nostis

omnes

bunc nescio quo(licet

modo
tale

Photius nactus, virum quasi sanctum et

et

prudcntissimum
esset
:

perspicacissimum

nihil

38. Tiridatem illum

magnum Armeniorum
illius

regem, qui tempore magni

fuit, constiiuit historiaj

Gregorii niartyris
et ori-

primum auctorem

unde enim hoc?) mantica vero vel potius magica, et insomniorum daemoniaca scientia prajditum ad imperatorem ducit, et torquem illi

ginem. Ex illo videlicet Tiridate genealogiam nominibus quibus voluit consarcinans, aliam ex aliis
fictam deducit historiam.
Basilii

cum

fecisset,

per

eum

patriarchae insidias struit et

Quando vero ad patrem

nativitate

machinatur; et illum a patriarcliali sede ejicere mohtur, et sui restitutionem procurat.

40.

pervenit,

hunc
et

scripsit

talem,

Quoniam vero animadvertit, hoc

satis

qualis Basilius fuit,

fuisse,

ejus

nomen

Beclas flnxit

difflcile esse,

aperte a sanclo Ignatio in sacerdotio

Photius
runt,
daciis,

quem felicissimum et annosissimum hic omnium eorum, qui hucusque regnave-

recipi,
et

omnem

movit lapidem. Ignatius canonibus

inhajrendo,
,

regulis

Ecclesiasticis
fuerit

hcet multis
nullo
pacto

futurum auguratur. Sexcentis etiam menquibus delectari novit auditores, historiam

molestiis

propterea affectus

illum recepit, nec aditum praebuit lupo adversus

illam

cum

replesset, vetustissimis

quidem mem-

branis, characteribus etiam Alexandrinis pro virili

imitatis, talia scribit, et antiquissimis papyris ab antiquissimo libro detractis, omnia haec obvolvit, ac deinde in magna palatii bibhotheca illa de-

ponit . Hsec de impostura Photii. Habet haecetiam

Constantinus Manasses graecus historicus

eluci-

datque ipse compositam a Photio ex primis htteris

vocem

Beclas, sic

B E G L

Basihus imp. Eudocia Augusta, Gonstantinus fllius.

A
S

Leo filius. Alexander filius. Stephanus fihus.

:

k a
a
2

Qui vero in his omnibus fideiis minister Photio erat, et hanc fraudem simul struebat, Tbeophanes ille fuit, qui tunc temporis

Pergit vero Nicetas

clericus regius erat,

pientiae

et

apud imperatorem
,

sa-

nomine

satis

prastans babitus

ac deinde

Cffisareaj Capi)adocitc

episcopus factus, hoc videlicet

praimium sua; artis adeptus. Cum cnim accepisset flclum librum illum, et in bibliotheca (ut diximus) deposuisset; deinde tempus opporlunum nactus, illiim ostendit imperatori, tanquam omnium librorum mirabilissimum et sccretissimum, quem flngit se non solum non intelligere, sed nec alium quempiam pneler solum Pholium. 39. Uuamprimuiii itaque mittitur ad Photium,

gregem, ne ipse implicatus per seipsum, et suis statutis adversus, merito suo privaretur honore. Illum enim, qui a Synodo canonice fuerat damnatus, non solum provinciali, sed etiam generali, quinimo quod neque ab initio legitime dignitatem Pontificiam fuerat adeptus, sed potius repudiatum et ejectum, impossibile afflrmabat absque niajore Synodo ipsum innocentem declarare. Sed ille nulla Iiabita ratione neque canonis neque legis sibi sacerdotium usurpavit, et jam in palatio manens, in loco, qui dicitur Magnaura, exarchos constituebat, et ordinationes habebat, et quae neque erant ad Ecclesiae honorem, sed ad contumeliam, et patriarchae afflictionem, et interitum animae suae, impie impiissimus ille faciebat. Ita imperatoris lenitatem despiciebat et omhia quae ad imperatoris gratiam aucupandam faciebant, simulando suam insitam pravitatcm et iniquitatem magis quam antea patefaciebat . Haec de his Nicetas. Eraut autem tunc legati Sedis Apostolicae Constanlinopoli Paulus episcopus Anconitanus, et Engenius episcopus Ostiensis, quos rogans saepe Photius,
,

ut

cum

ipso

dicentcs,
Iiabuissc
;

communicarcnt recusaverunt illi hoc in mandatis a Joanne papa non ut apparet ex liilcris anno sequenU a
,

Joanne ad Photium
iandis.
4-1.

datis,

suo loco inferius rcci-

Ignaiii patriarcha; obitus sanctitate et miclari.

racuhs

Sed duin ha;c

agerenlur Constan-

JOANNIS
liiiopoli,

VIII

ANNUS

6.

CHRISTI 878.
sic

299
narrat
:

contigit ex optato Photii, luctuosiis bonis

Ignalii patriarchae obitus, ex

dicamus. Nicetas
spiritus fervore

Cum

Dei amore

et.

omnilnis
patuit
Ignatii
litteris

quo

liberior

sacram oblationem in

allari offe-

illi ad sedem regressus. Porro mortem procuratam fuisse a Photio, testati snnt siiis

rebat,

ut in ipsomet altari sacro aperta

Spiritus
:

sancti assislentia;

argumenta cerncrentur
ille

videba-

Orientales episcopi Stylianus et collegoe in

tur divinus et sacer

panis

totus alteratus, to-

Epistola scripta ad
lcrius recitandam.

Stephanum papam suo loco inQuod aufem spectat ad Ignatii

(ut

tus instar cwlestis carbonis

factus gratia cselestis

ignis micans. Visa est etiam aliquandosancta crux,

obitum, in primis
tur)

temporis certa ratio habea-

quee super altare sacrum sita

vata, et

cst,

concitata et ele-

eodem Niceta auctore liquet, ipsum hoc anno, qiii decimus numeratur ejus sedis, a tempore quo ab OEcumenica Synodo est restitiilus, ex hac vita migrasse ipso die, quo etiam commemoratio agilur in Orientali Ecclesia S. Jacobi
Aiiosloli
fratris

dum

sacer panis exaltaretur,

frequenter
vi-

paulatim moveri eadeni crux videbatur, sancti

delicet Spiritus

obumbrationem hoc
ita

pacto signifi-

cans. Die vero Paschatis pra^cipue,

vehementer
sacerdotes et
se-

crux ipsa commota

pontifices, prtesertim

est,

ut

omnes

Domini nuncupati, qui est xxui mensis Octobris, quo pariter die cum eodem .lacobo Grteci celebrant ejusdem Ignatii ex hac vita migrationem in Menologiis.

aliarum patriarchalinm

dium, ob miraculum hoc perterriti, magna voce clariflcaverint Deum multo tempore . Et inferius 44. a Dignum est, inquit, ne praitereamus mo:

42.

De

ipsius S. Ignatii obitu ex

ctore Niceta acturi,

primum

iile

eodem auamovendns est

dum

obitus

ejiis.

Jacebat

mum

agens spiritiuu,

et ipse

quidem sanctus exlrejam juxta magniim

scrupulus, quo ofTendi quisque facile poterit, qui

audierit recitatam superius Joannis papae Episto-

illum terminum, a cailestibus choris exspectatus, et jam vocis instrumenla illi defecerant, et vitalis
virtus exstincla,

lam ad ipsum Ignatium datam, qua animis perstringit

etjamomnia membra demorlua

jam excessus
:

ipsum,

et a

communione

Catholica segre-

erant, et anima^ aderat

et

ecce diaesset

dierum spatinm revocet ab eo ordinatos episcopos Bulgariaj. Quamvis autem

gat, nisi intra triginta
ista

conus juxta Ecclesiee regulam,

noctis,

dum medium
:

ab Ignatio impleta minime inveniantur

con-

magnavoce clamans dixitillud BENEDIC, DOMINE. Et beatus ille os suum cum manu signo

tamen eumdem semper usque ad obitum et post obitum in Catholica Romana; Ecclesia; communione fuisse retentum quod ejusdem Pontistat
;

Crucis signasset, et veneranda labia sua

cum

pa-

rum
illis

movisset voce, summissa qua; vix audiri ab potuit qui adstabant, interrogavit Cujussancti
:

ficis

Joannis plures Epistolaj ad diversos data; post

Ignatii

hodie
fratris

fit

commemoratio
:

illi

vero aiunt

Jacobi

ejusdem

jam de his nulla penitus dubitatio oriri possit. Neque est quod quis ob litem hanc Ignatium animo fuisse in Apostolicam Sedem infenso existimet, vel ingrato, ciim
obitum docent
:

ut

Domini, amici

tui,

o domine.

ad

illos

Domini mei,

(inqiiit

Tunc beatus magna cum devo:

tione.)

Valclc igitur. Deinde inquit

Benedictus

Deus

noster, nunc, et semi^er, et in saecula saecu-

qua; juris essent suae Ecclesi* defendere, jnra-

lorum. Amen. Et una

vita, et sic

mento leneretur obslrictus, etiam feternai vita? dispendio non enim aliena retinere, sed sua possidere ex possessione prccdeccssorum ipse justum putavit cui haud dubiuni spontc cessisset, si id facere sibi licuisse cedissct. Probatum vas igne erat ipse, excoctumque fornace omni rubigine ca: :

45.

cum hoc hymno discessit e cum oratione vitam tcrminavit. Quamprimum igifur cjus domestici cufratris

rant necessaria, et pontiflcalibus illum induunt, et

sacrum superliiimerale
collocant,
sibi

Domini

sujier

eum

qiiod

paucis annis anfc Ilierosolymis

rens. At vero
vel

nuUum
non

pcnitus contraxisse
S.

unquam
quo

levem pulverem ipsum

palitur

Ignalium ex hac vel

conditio,

alia causa, dici

humana

sanctorum neminem caruisse, Dei Genitrice excepta, ffique fatentur omnes. Sed absque ambagibus ad plenissimam sancti Ignatii excusationem illud satis, qiiod Styhanus in Epistola ad Stephanum sextum, qua reruni geslarum adversus Pliotinm historiam texuit, evidenter afiirmat, adventum legatorum, Pauli cpiscopi Anconitani, et Eugenii episcopi Ostiensis Constantinopolim contigisse post obilum ejusdem Ignatii, sicque necessario oportiiit eumdem Igiialium, anle(|uam receperit ab eis lilteras pereniptorias excommunicationis, jam cx hac vita migrasse. Extat dicta Epistola Styliani inferius anno Chrisli octingenlesimo octogesimo sexto, 22.
43.

missum tanto habebat honorc et vcneratione, non secus acsi videret in eo ipsummet S. Jacobum magnum Apostolum, et primum poiitificem, et eodein tempore quo flt ejus sancti commemoratio, beatus excessit ex hac vita. Vicesinia enim tcrtia
Oclobris ad

Dominum
ita

evolavit,
,

magnum
illud

videhcet

argumentum
fratre

familiarilafis

qua utebatur

cum

corpus et sanctum (luo par erat honore, scpulfuin deponitur in sepultiira lignea, ct in templo magntc Dei Sapientiic priino depositum, decenti funcrali pompa
honoratur. Adeo eniin crevit cjus veneratio in populis, ut panes, qui

Domini. Et

venerandum

bat, posifi fuerant, pro reli^juiis

super scamnum, in quo jacesumerent, ct vestem, quae desuper posila erat, sexcentis divisam particulis, pro sanctilicatione inter se fidelcs dividereut. Cum igitur vix corpus e manu eoruin qui
illud

Sed de obitu ipsius agentes,

primum

qua^
signa

tenebant, sublatum esset, ad inagnum templum magni martyrisMcntcdelatuni, et ibi parum-

pra^cesserunt

admiranda ostensa

divinitus

per depositi loco inanet, et soUtos habet hyinnos et

300
psalraodias.

JOANNIS

VIII

ANNUS

6.

CHRISTI 878.

Ubi etiam duse mulieres malis spirilibus obsessEB, et graviter afflicta;, ut primum sacrum tumuliim tetigerunt, coram omni populo
sanas
redditae

cum

fecisset, addidit malum malo, et praecepit, ut prope sacrum sepulchrum effodiatur, et profunde terra evertatur, ea videlicet occasione, eo qiiod eo

sunt,

et

sanitatem adeptaj

magna

in loco a patriarcha

multum aurum
,
:

alias

fuerat

voce

Dominum
46.

laudant.

occultatum

revera autem

ut hoc dedecus imita

Dum

vero hinc deponeretur thesaurus

pingeret venerandis ilhs reliquiis

invidia illum

rehquiarum in navi ad hoc destinaia, et mare vehementi vento turbaretur, undis elatis et inaccessum mare reddentibus, ut primum sacra arca illa, in qua erant reliquiae, in navi posila est, quamprimnm erat videre factum miraculum Dominicum; invisibiliter enim a magno illo patriarcha Ignaho unda compressa, mareintranquiihtatem conversum est, et undis pacatis, sancti famuli cum serenitate mare transvadabant, Deum gloriflcantes. Et cum ad sacrum et pulcherrimum
insestimabilis ejus

omnino occupavcrat, insanam videlicet ejus animam, ut ne post mortem quidem illum quiescere sineret. Sed una cum inipio illo mandato, impium eUam ira a Deo immissa adorta est, non ferente in
hoc loco Dei longanimitate, sed velociter merito inferente vindictam. Quamprimum igitur vehe-

menter clamans superbus ille ac si interUceretur, sursum ac deorsum proprio sanguine instar fluvii ex ore manante cruentatus, et elatus ahenis humeris, quasi voce carens, quatuor diebus ita tormentatus efflavitanimam . Hucusque de miraculis Nicetas, qui et ])ost alia pleraque ad Phohi res gestas
post sanctissimi viri
hffic

templum
parte, in

archangeli Michaelis ejus structorem, et

ilhus veneratorem Ignalium attulissent, in dextera

marmoreo tumulo,

ut par erat, deposueet

obitum enarrandas

se confert,

runt, medicinam videlicet

omnium malorum,

dicens

malorum spirituum aversorem, et (ut breviter dicam) malorum omniuin corporis et animae liberatorem
illis

49. Photius

sedem patriarchalem denuo invatertius dies

dens horrende in adversarios Catholicos furit.

qui illuc accedunt . Et iuferius post

Nondum enim
et

deposiUonis

sancti

ejus decantatas laudes, haec de tempore vitae atque

spirituali pra^fectura ipsius
:

illius Iguatii erat,

cum jam

patriarchalem occupat

Decem

igitur annis

sedem,

secunda vice cum Ecclesiae praefuisset magnus Ignahus, licet omnes anni quibus prajfuit, fuerint triginta et amplius, et jam ageret lxx annum, in pace ad magnum illum sacerdotem Christum translatus est.

anliquam illam, latronum instar, el tyrannicam assumit mentem, et rabiem adversus Iguatium innovat, et omnes ejus familiares carceribus, exiliis, et plagis
,

et calaniitatibus intolera-

47.

Quot autem

et

quantis miracuIisDominus,
dccoraverit Ignatium, et

qui in

illo

glorificatur,

nunc decorare non

est prEeseutis

desinit, historia esset opus,

iis

nec

solum qui prope sacrum sepulchrum accedunt, fiunt miracula, sed apud exteros, et eos qui extremam
temporis hoc enarrare. Nec

terram incolunt,
apparet divinus

cum

ejus

nomcn

invocant,

illis

omnes. qui ejus assensui refragabantur, tanquam non canonice nec legitime factos, sexcenUs arlibus opprimit, alios quidem muneribus et dignitatibus et sedium translationibus, ut secum communicarent adducens, alios vero calumniando, el muUis modis turpia opera aliis adscribens, ct acriler convicians primo, si quis ipsorum secuni communicare nollet deinde ventis illa ferenda omnia quamprimum promittebat, et combilibus aniigil,et
: :

illc

Pater. Et hujus rei testis nobis

minisler
et

iili

fiebat hodie, qui heri sacrilegus erat,

et

verax Dicellae dux, qui hoc jurejurando affirmat, quod cum aciem struere deberet ad pugnam apud

sacerdos

magnus ex tempore
et

venerandus

erat,

qui antea profanus

adulter fuerat etiam jureju-

Dicellam cum Agrenis, et multo metu teneretur, etmagnum Ignatium sibi fautorem ferventer invoapertis oculis eum in aere, Vidi, inquit casset quasi super album sedentem equum et me hor: ,

rando publicatus. Quos vero adversus suam com-

munionemvidebat valide insurgentes (insurgebant

vero fere omnes quicum(|ue veram fidem Christia-

nam

tantem, ut ad dexteram partem ducerem exercitum, et quamprimum gloriam Dei me visurum

versali

tuebantur adversus eum, quod a sancta uniSynodo canonice fuerat anathematizatus et

:

depositus

gravissimum enim

et

perniciosissimum

mihi pollicentem. Quod cum fecit praefectus militum, cui nonien Silices, hostes magna vi devicit, Omitto dicere quot renum morbo absumptos, et ferventer ipsum invocantes, quot lepra et elephantia laborantes ipsum deprecanles sanaverit, et coecos
illuminaverit, etc.
48. Sed

facinus existimabant fore cuiu

et

illo

communicare,

unum

efflci

corpus, qui millies venerandam

ChrisU crucem conculcaverat,

conculcare per
tionem')

et coegerat omnes suorum chirographorum abrogahorum quidem quotquot non poterat car-

ceribus etplagis persuadere, crudelissimo

onmium
vi-

unum

tantum miraculum

in

memo-

hominum
gilicc

et sievissimo

committebat cognato. Leo

riam revocantes, quod post illius mortem conligit, huic orationi adjungamus. Quoniodo enim, inquit, silentio praeteribimus niiraculum illud Lydi sacellarii? Qui suggestionc Photii ini|)udentis, nionasterium ingressus, ut omnes qui in sancto ejus
sepulchro preces efTuniiebant, ut
siiis

erat iste ({ui Calacallos dicebatur,

excubiarum

Drungarius, ab ipso ad hanc clatus dignitateni. Qui pro iila dignitate vices rependeus, in oinnes eos (|ui ab illo niittebantur (ut unico verbo

egeslalibus
:

opem

ferret,

verberibus et jurgiis pcUeret

et

hoc

eadem immanitatc utequa Licinius adversus sanclos illoruni temporum. Et multos quidem interemit, quousque ad
ejus iniquitatem declarem)

batur,

JOANNIS

VIII

ANNUS

6,
scripta
astutia
53.
silentio

CHRISTl 878.
cujusdam agri emptionc.
ille

301
Ita

flnem pro veritate piignare eos forliter invenit. Multos ctiani, qui tormentoruni f^ravitate vincetaniquani munera ad Piiotium remitbantur
,

fraudc

et

pra^stabat.

Quomodo

vero

rcs

Euphciniani

illius

tebat.

50. Qiiis dicere facilc posset illoruin

tempoinille

pra^tereamus? Hic erat Eiichaitarum episcopus: quoniam vero episcopatum illum Santaba-

rum

iniquitatem? Quis obliqui serpentis

illiiis

sidias

ac teclinas enarrare? Multos dolosus

renus tanquam vicinus concupisceret hunc quidein vi ah illo recedere cogif, et Santabarenum
:

dolosa lingua caluinniando, et quasi pro criminibus accusando vexabat; deinde siadducerentur, etcum ipso communicarent, iterum versa vice illos fovebat, et ad majores sedes aliquando transferebat. Et iterum contra, si quis ut suis rebus curam
adbiberet, abstiueret ab ejus

loco illiusibiordinari et prseflci episcopum,

necnon

episcopatus, qui propinquis metropohtis subditi et

suITraganei erant,
lehat,

quoscumque Santabarenus vometropolifis

aufert,
et

omncs

Photius

communione, iterum
si ille

Santabareno concedit. Neque isfa tantum faciebat, sed apud se iilum coUocans, protothronum ct

hunc depouebat;
sentiretur
tate
et

et

iterum i'ecipiebat,
:

as-

annueret

tanto desiderio et avidi-

primatem illum appellabat. Nicephorum efiam

Nicasa)

metropolifam

ferebatur

omnes

sacros canones et oranes

existentem coegit, ut resignando episcopatum, or-

sacras regulas praj sua dominandi cupiditate et in-

phanorum alumnus
Cyzici

fieret.

Amphilochium aufem

sania confundere et violare.

51.
tii

Ante autein omnia

nititur patriaixba) Ignaet

episcopum Nicaeam transfert, et illo sfatim mortuo, ejus loco Gregorium Syracusanum ibi
constituif,

ordinationem evertere,
haec

omnes qui ab

ipso

qui efiam paulo post defunctus

si

est

fuerant depositi,

in Ecclesiis e contra collocare.

quem

talibus encomiis celebravif, ac

eam vitam

Quoniam vero
videte,

non

placebant

imperatori

egisset, ut

cum magnis

illis

Patribus comparari

quKso, quid agere audebat. Iterum conseeos qui a sancto Ignatio fuerant ordinati

posset,

nuUa alia de

causa, nisi quia contra sancfum

cotis

crarc

Ignatium usque ad finem instar

acuebat.

linguam

non dubilabat. Quoniam vero boc etiain absurdjssimum videbaturet exsecrandum; nequepropterea
ejus miquitas defecit,
eruisset, et

5i. Propter hrcc et alia longe absurdiora ira

sed pallia

et

oraria

cum

Deidescendit super

filios

perditionis, et statim qui-

quaecumque sunt signa sacerdotalium rerum perfectionis et super bis secreto domi oiationes diceiis (si famen has dicereorationes licet, et non potius blasphemias) itasingulis h;ecbonoris
,

dem

Basilio impcratori
filius

morfuus

est

Constantinus
ille

optimus

et

primogenitus,

quem audax
faceret
,

Pliotius, ut patri

rem grafam

seipso

causa

munera
fleret,

largiebatur, ut in

immensum
in

pec-

ordinans monasteriis ct Ecclesiis pra)fecit, ut hominibus placeret. Sfafiin etiam Syracusana magna
civitas penitus delcta est, ef
tates

catum

ubique jusjuraiidum, ubique chiroallalio in ordinationibus,

:

omnes

insuh-c, ef civi-

graphoruin
ipse

dignita-

tibus, in dei)Ositionibus

in

omnibus,

in
,

aliquid beneficii

conferre

putabat

quibus ubique

depraedantur usque bodie ab hostibus, ciim nulla! preces Deuin placent eorum qui sacerdotes
esse videntur et
Facti

non sunt; sedsicutscriptuin

est'
:

propriam gloriam captabat, et novitatibus gaudebat ; neque [ler Deum, ncque per ejus summam providentiam res suas flrmare credebat, vel exspectabat, scd polius suis malis artibus confirmare et
stabilire

sumus sicut oves, quibus non est pastor iniquitas enim cum longo tempore duraverit, ct

multis cxeinplis firinata et stabilifa fuerit, jain pro lege habetur impiis, qui lcges minus norunt, et

curabat

cum univcrsam

hoc pacto vexaaffli-

mores

illegitimi in

naturam quodammodoconversi
iit

ret Ecclesiam,

et

oninem animain scandalo

sunt contemptoribus,
etiain

totam Dei irain in sc

bypocrifariim
ct

geret

et

nomen

Christi blasphemari cjus nialis

trahant. Sed singulas narrare novitates, iniquitafes

ipsius

artibus efficeret.
52.

Photii

principis

Et postquam sedem patriarchalem

ite-

rum

occupavit,

in exilio sederet,
stitueraf,

Theodorum illum, quem ipsc, dum Pathmorum metropolitani confamiliares,

quem jamprideinejus
qua;

Apban-

hosfium Crucis, et oinnium deinceps successorum ejus ct sociorum anibiliosorum, historia esset opus, et non prajsenfi oratione. 55. Nos vero inflnifam Dei longanimifatem
patientiam inflnilam laudantes , orainus ut eruaihur ab illorum portione , qui scandala ct schismafa pessiuiis eorum dcsideriis opcrantur,
et
,

topoleos episcopuin nuncupabant, id esl, civifatis

nusquam appareret hunc, inquam, Theodorum ad Joannem papam aprocrisiarium mittit, scribens, quod invitus et magna vi ab Ecinvisibilis,
:

et consortes

nos

fieri

sortis

sanctorum, qui per

sunt assecuti,
et

clcsia

et

a republica

coactus

sedem

patriar-

fidein ef charifatem Dei, et humilifafem, et inaii-

chalem iterum suscepit. Ut vero mendacium hoc magis confirmaret , per Pelrum quemdam arcanorum scriptorem, qui dcinde pro siiarum

suefudinem
cst

regnum

casloruin

sancta sacerdotia ab eo qui super

,

omnes

sanctos

precibus sacratissima) et
et

iminaculatai

Dei

fraudum mercede Sardcnsium Ecclesiain acccpit, oninium melropolitarum sigiilasuffuratur neciion

;

(Jeihfricis

elecforuin sacrorum angelorum, et

et vicloruin

gloriosorum aposfolorum,

illusfrium

ipsos ignaros adducit, ut libello subscribercnt,

hac
pro

occasione illos decipiens,

quod

hsec

fierent

302
martyruin sacris

JOANNIS Vni ANNUS

et acceptabilibus precibus,
I^Mialii

6.

CHRISTI 878.

pra;-

sertim vero sancti Patris nostri

Constantinopolitani,

archiepiscopi

novi

revera

confessoris et
nostro, cui

Hadrianus nihil jam dubitans ea de re, statim cum rediit, supplexque in magnuni templum confugit, neque tamen omnino
classe Constantinopolim

Deum
honor

ferentis in CLristo jesu

et gloria et adoratio

Domino

una cum Patre principio carente et viviflcante Spiritu nunc et semper, et in saecula saeculorum. Amen . Hucusque Nicetas,
qui

ipsum solum

ea suspicalio liberavit, sed avulsus templo,

exihi causa

vertere coactus esto. Hajc ex

Curopalatc.
hl. Talibus ergo auspiciis Photius rursus in

cum

de conciliabulo a Photio habito Constan-

sedein intrusus est

factumque hoc modo, ut Gre-

tinopoli
pellavit)

anno sequenti (quod OEcumenicum apverbum nullum habeat, facile milii

hoc eodem aiino ab ipso ista fuisse nam quomodo prosecutus res Phoobitum Ignalii , tanta ista Orienli et
,
:

gorius Syracusanus episcopus,

origo, illa

omnium malorum

persuadeo
tii

tandem careret sede, e qua saepejudicio Roiiianorum Pontificum, et OctavacSynodi privatus

erat
:

conscripta
post

sed favore imperatoris diutius retinens illain,

est,

opera Sarracenorum ea privatus

qui (ut audisti)

tamque enormia, quibus et octava Synodus damnata esset, pnctermitti potuerunt, ut ejus non saltem meminisset, si post haec
Occidenti notissima,
illa

a Photio Nicaeam translatus statim periit.

Quomodo

scripsisset? 56. Constantini oditus, et

autem hisConstantinopoIi gestis, imperator legatos misit ad Joannem Romanum PontiQcem, dicemus suo loco anno sequenti.
58. Adelphonsi regis in Hispayiia pium monumentiim. Sed antequam claudamus praesentis anni periodum, Catholici' regis Adefonsi Magni in

rum.
filii

Quod

excidium Syracusa-

spectat ad obituni imp. Conslantini

primogeniti Basilii, sequeuti anno sisse ex his quoe suo loco dicentur
,

eum
,

deces-

possumus
poena de-

Gallaecia

regnantis
Ipse

intelligere.

Hac primus onmium

affligi

monumentum.
visos

prodamus egregium pietatis enim unicum Hispaniaruin

evitandos iinpro-

buit Photii restitutor, et ad patriarclialem

sedem

prajsidium, Arabuni lerror, ad

promotor Basilius imperator, cui

ejus, qui cuncta violat,

in

magna Synodo
nonnisi opera

Nortlimannorum incursus, Oveti munitionem

Hispaniarum Ecclesiis ve-

ipse dixerat, in sexta ejus Actione,

construxit, ubi in Ecclesia sancti Salvatoris translatus Toleto, et ex ahis

nempe
excisis

diaboIi,-fieri posse,

ut Photius

iterum Constantinopolitanam

sedem

esset conseculurus.

De

autem

Syracusis,

nerandas sanctorum reliquias, loco tutissimo asservari voluit. In cujus EccIesicB ingressu ejusmodi
inscriptio vitiosa latinitate (ut

quarum mentio
nus
:

facta est, hLEc ex Curopalate Cedre-

tempora

illa

fere-

Interim Agareni oppugnationi

instantes

bant) dictata sic legitur

59. In
stri

Syracusis potiuntur,

magnaque

caede edita,

qui
et

superfuerant captivis abduclis,

urbem diruunt

Jesu Christi, sive

nomine Domini Dei et Salvatoris noonmiuin ejus D. G. ejus glo-

Ecclesias ejus incendio perdunt. Ita urbs ea hacte-

riosae sancfte Maria; Virginis, bissenisque Apostolis,

nus fama
fligaverat

celebris, et qua;

multa Barbarorum protemporis spatio

periit.

bella,

exiguo

Porro excidium Syracusanuiii Hadrianus, qui cum classe aBasilio imperatore in auxilium mittebatur, sed nimis remoratus, hoc modo cognovit. Locus est in Peloponneso ab opacitate sylvae qua est consitus,

ceterisque sanctis martyribus, ob cujus honorem templum aedificatum est, in hunc locuin Oveto a quondam religioso Adefonso principe. Ab ejus namque discessu usque nunc quartus ex illius prosapia in regno succedens, consimili nomine Adefonsiis, princeps divae quidem mcmoriae Ordonii
regis filius

Helos appellatus, eo loco ubi Bomanye naves

hanc

aedificari sanxit

munitionem cum

in statione erant.

Quadam

nocte audiere pastores

daemonum ibi degentium vocem inter se colloquentium, et pridie captas excisasque Syracusas narrantium. Is sermo ab aliis ad alios pervagatus, tandem etiam ad Iladrianum i^ertingit. Isque ad
examinalis, deprehendit rumorem ad se perlatum ijtsorum verbis confirmari. Utquesuis etiam auribus fidein rei i)roi)aret,
et

conjuge Scemena, duobusque piguore natis ad tuitionem muniminis thesauri aulas hujus sanctcE
Ecclesiae

ventes,

residendum indepnem (indeinnem). Caquod absit, dum navale gentilitas piratu

opus a nobis offertum eidem Ecclesiae
jure concessum.
Ita ibi.

solent exercilu properare, ne videalur aliquid deperire, hoc

se vocatis pastoribus

perenni
GO.

sit

perductus ad cuin locum a pastoribus, da>monesque eorum opera percontatus, captas jam esse Syracusas audivit. Quani ex eo indicio animi contraxerat aegritudinem, eo leniebat, atque se consola-

Inqua puriter Ecclesia idein religiossisimus princeps auream crucem geinmis ornatam mirae magnitudinis et pulchritudinis hoc ipso aiino dono obtulit, ila ul vides eadem forina crucis inscriplione nolata, qua et oblationis ejus pariter tempus habes
cxaratum, ut leges
Ex Auibros.
:

quod fallacium dffiinonum verbis fidem non adhibendam sentiret; dieni tamen abcis indicalum
batur,
notavit. Decinio post die, qui a

Syracusarum

exitio

'

Muial. cUron.

liist. I.

xv.

c. 9.

fuga evaserant, nuntii ejus calamitatis venerunt.

JOANNIS

VIII

ANNUS

6.

CHRISTI 878.

303

'2.

G.

Quisquis

auferre

bfec

donaria
divino

nostra
intcreat

Hoc opus perfectum

est

concessum

est S. Sal-

prresumpserit
ipse.

fulmine

vatori Ovetensis sedis Hoc signo tuetur pius, boc signo vincitur inimicus.
:

304
tione ad

.TOANNIS VIII

ANNUS

6.

CHRISTI 878.

restitutione in

meliorcm frugem rcdditus, ab eodem de regnum responsum accepit, quod et per visum S. Lutlibertus in somnis signiflcavit, quibus confisus oraculis, paucos quos potuit coUigens, ex improviso Gitronem quem diximus, Daadoriens, post

Herefridus episcopus Wigorniensis. Inter doctos

viros et Galliis per legatos petitos hi prajcipui no-

minantur, Grimbaldus monachus, qui et intersanctos annumeratur, Joannes mouaclius, et Asserus, qui scripsit

Annales Britanniie,
(ialliis pariter,

alter Joannes,

norum regem
munitionem
aliter

cxdem miiitum,
egredi,

in

natione Scotus, e

ubi nianebat apud

se recipere coegit, ubi obsessus

est

non
pro-

eum

liberum passus

quam

missa Cbristianitate, fuerit perpeiua pax sancita.

Rex vero ^lfredus Magnus merito nuncupatus, recuperans regnum ab inUdelibus occupatum
Angliam ab bostibus liberavit. Ha;c auteui pluriqui ' Anglorum sunt bistoriam bus veteres prosecuti, atque ab eodem rege res prsclare gestas conscripsere. Pervenit iste ad annum salutis nongentesimum relicto filio ^duardo qui Anglioe monarcbiam est consecutus.
,

magnopere a Galliis, iira;quosdam asscrtos ab ipso inlibro, quem scripsit de Nalurx divisione) ubi in Angliam ad eumdem se contulit regem Melduni magister docuit. Eunidem' Joannem apud Nicolaum pai>am male audisse, ex ejus Epistola ad Carolum demonstratur, ex qua ista promuntur Relatum est apostolatui nostro, quod opus beati Dionysii Areopagitae, quod de divinis nominibus,
Carolum regem,
(agitatus

sertim vero a Floro ob errores

vel cajlestibus ordinibus graico descripsit eloquio,

quidam

vir Joannes, Scotus genere,

nuper

in latimitti,

Per ./Elfredum istum reflorescere coepit collapsa Ecclesia Anglicana, viris doctis in AngUam accersitis, et libris compluribus ex Romana bibliotheca descriptis, ut iidem qui supra testantur au52. ctores. Insuper et pio regi curae fuisse tradunt, ut

num
et

transtulerit.

Quod juxta morem nobis

;

nostro judicio debuit approbari

prffisertim

cum

idem Joannes, licet multa; scientia; esse praedicetur, olim non sane sapere a quibusdam frequenti rumore dicatur Ha3C ibi.
.

dialogos S. Gregorii in

Anglorum linguam
Angl.

verteret
>

Biger. Annal. pag.

i.

an. 880.

'

Vuliel.

1.

n.

c. 4. et Ingul. hist.

Anno periodiGraeco-Romana 637. Anno

Mvx

Hispan. 916.

Joannis

Vlll paps! 7.

AnnoHeglrffi 265,incboato imp. 12.

Basilii

die 3

Septemb.,Fer.

4.

Jesu

Chrisli

878.

d.

missa.

A num.

manus

Leoatio Joannis papm Constantinopolim 1 ad dO. Joannes VIII Pont. RoIgnatium patriarcbam Constantinop. semel

quibus eum hortatur, nt ad Romana; gremiuin redeal, doletque quod Grajcos sequatur. Verum quando litterre ac legati Gonstanet Lxxvii
,

Ecclesiaj

iterumque frustra monuerat, ut Constantinopolitanos clericos aBuIgaria,

a

tinopolim pervenerunt,

jam sanctus Ignatius

a dic

Damaso papa,

et dein-

xxiii Octobris superioris Christi anni e vita

rat,

migra-

ceps usque ad paganorum eruptionem a Sedis Apoprostolicae prasulibus, quantum ad Ecclesiaslica; universos visionis privilegium attinet, moderata,
revocaret. Per duos igitur Icgatos Paulum Anconitanum et Eugenium Ostiensem episcopos Constan-

quod tamen

die xvi mensis Aprilis prajsentis

anni Roma! ignorabatur. Sic anno dccclxvi Barda;

Caesaris mortis

nuntium nondum

Romam perlatum
tameu
is

erat die xiii mensis Novembris, et

jain die

XXI Aprilis ejusdem anni

occisus fnerat. Quare

tinopolim missos, nisi mandatis ante dierum xxx

sicutex

lilteris

Nicolai papae

mense Novembri anni

datis Baroiiius de;

decursum

pareret,

omni

patriarcbatus dignitate

DCCCLXVi ad
duxit,

Bardam Cassarem

eum

privabat. Ponlificis Kpistola dicitur data Indictione xi, decima sexta mensis Aprilis, ideoque

hunc anno tantum dccclxvii periisse ita ex litteris Joannis VIII [lapai Iioc anno ad Ignatium
scriptis sequi putavit,

hoc Christi anno, quo cam Baronius recilat. Eadem die scripsit ad Basilinm iinp. sctiue duos prsdictos
legatos, qui Constantinopolitanam ct Bulgaricam Ecclesias visitarent, mittere significavit. Scripsil ct

xxiii

hujus mortem contigisse dic mensis Octobris currentis Christi aiini. At non
habuit; Ifjnatius enim die xxiii nicnsis

ita res se

Oclobris superioris anni

auimam Dco

reddidit, ut

ad Michaelem Bulgariiu regem

litleras

ordine lxxv

mox ostendemus.

.TOANNIS VIII
2.

ANNUS

6.

4.

CHRISTI 878.
;

305

Conciliim Trecense 11. A num. 40 ad de profectione Joannis papaj in Galliam lia3c scribit, ex quo ea conliiinator Aimoini postea accepit Joannes papa irascens
33. Annalisfa Dertinianus
:

contra l^ambertuni et Adalbertum comites, quia

villasetcivitatem ejus pradati sunt, eis liorribiliter

Hoc Concilium Trecense ordine est II prianno dccclxvu jussu Nicolai I coactum fuit in causa Yulfadi et aliorum clericorum ab Ebone ordinatorum. Decrctum in hoc secundo Concilio Trecensi editum adversus laicos,

mum enim Trecense

qui viventibus uxoribus alias

episcopos,

ducebant,

et coiitra

excommunicatis,
in

Roma

exiit, et

navigio Arelatum

qui a minori

ad

majorem Ecclesiam
dedit

die

sancto Pentecostes (undecima scilicet die

Iransmigrabant. Huic Decreto occasionem

Bosonem comitem misit, et per cjus auxilium usque Lugdunum venit, et inde missos suos ad regem Ludovicum Turonis misit mandans ut ei obviam
niensis Maii) appulit, suosque nuntios ad
: ,

Frotarius, quia BiirdegalensiEccIesiaad Pictavien-

scm, aPictaviensi ad Bituricensem archiepiscopa-

tum

transierat,

ad

quem
sediura

Joannes papa e Synodo

Trecensi scripsit, ut Synodo se sisteret, et privilc-

veniret, quo tem mittens

sibi
ei

commodum

foret.

Ludovicus aupctiit,

giumde mutatione
lica

si

quod

a Sede Aposto-

obviam quosdam episcopos,

fecit.

obtinuerat, exhiberet.

Impetraverat Frotarius

ut usque Trecas veniret, ipsique ab episcopis istius

regni stipendia dari

Et quia

propter

suam

dispensationem a Joanne VIII, rogante Carolo Calvo, ut ad Bituricensem Ecclesiam migraret, qnia Bnrdigala a Normannis vastata fuerat.

inflrmitatem ante non potuit, kalendas Septenibris

Sed cuin in
ei fa-

apud Trecas ad eum generalem Synodum

papa Joannes cum episcopis Galliarum et Belgicarum provinciarum agens qualiter Landbertum et Adalbertum, Formosum quoque et Gregovenit. Interea

Ludovici BalbidimmvLm suspiciones qusedam contra

Frotarii fidelitatem irrepsissent, negotium
cessivit

apud Pontificem, qui ideo ipsum convenit per litteras ut Synodo adesset, migrationis suge rationem redditurus, ut ex ipsius Pontificis litteris patet. Canones Synodi Ravcnnat. confirmali fuere, et alii scx conditi. Denique Sigebodus Narbonensis archiepiscopus conquestus est, quod multa in Ecclesias

nomenclatorem ac complices illorum Romae excommunicaverit, relegi fecit in Synodo et consensum episcoporum in eadem excommunicatione
riuni
:

qua3sivit. Refert postea

gatam

fuisse

idem annalista promulexcommunicationem Joannis papa; ct

mala redundarent, quia

in legibus Gothicis

caeterorum episcoporum ad versus pervasores rerum Ecclesiasticarnm latam.

3. Liuloviciis lialbus

nulla contra sacrilegia haberetur. Quare decretum,

ut triginta libris argcnti sacrilegium
tur, et ea lex Codici
5.

emendareinsereretur.

Tum subdit Et coronatus Ludovicus a Joanne Papa VH idusSeptembrisinvitaviteumdem papam ad domum suam,et oppipare pascens honotur.
:

non imp. sed rex coronn.

legumGothicarum

Hincmarus Laudunensis libellum Synodo Synodo maxime meniorabilis querela Hincmari Laiulunensis, qui libellum seu
offert.

Sed in hac

ravit

cum

multis donis ipse et uxor sua, et remisit

Proclamationem Joanni

VIII papa;

obtulit

contra

eum

ad Trecas civitatem. Postea vero per missos

suos petiit

eumdem papam, ut uxorem illius in reginam coronaret. Sed obtinere non potuit . Hsec

Hincmarum Rhemensem archiepiscopum et omnium animos ad commiscrationem comniovit

:

Ludovici Balbi coronatio aJoannepapaperacta, Baronio anno superiori num. 17, et hoc anno num. 33,

non paucis erroris causa fuit. Exislimaenim Ludovicum Balbum Carolo Calvo patri in imperium successisse; cum tamen haec coronatio regia fuerit, non vero imperialis, licet Joannes papa in Ludovicum Balbum imperium transferri studuerit, ob id(|uc a Romanis vexatus, Urbe hoc anno excedere coactus sit, uti refert Sialiisque

Transmissus sum, inquit, in exilium, in quo per duos annos sumus, sed aliquanlo temporeferro vinctus custoditus sum, duobus annis ferme peractis insuper caecatus sum, et us(|ue modo retentus ad vos

runt

et

ad vestrae piissima; serenitatis pra=sentiam,

.

mox

ut venire dimissus potui, protinus accessi Audiendus hac decausa annalista Bertinianus Post ex:

communicationem Hugonis Lotharii filii et Iminonis ac complicum eorum, vim facientibus quibus-

dam

episcopis, et

consentiente rege,

dixit

papa
tene-

gebertus in Chronico. Ipsemet Joannes papa Epislola

Joannes, ut Hedenulphus suaauctoritate ordinatus

Lxxxn adLudovicum
filios, ait
:

et

Carlomannum

fratres

e[iiscopus(Laudunensis
ret, et

scilicet)

sedem suam

Ludovici Balbi

Sicut D. Carolus divaj

episcopale minisferium ageret, et Hincma-

memoriKimpcrator avus
menta a
viris

vester,

acpostmodum
alia

ge-

nitor vester Hiudovicus rex, etc. Milto

doclis

argu-

hanc in rem allata quia illc omnibus nunc explodilur. Praetermitterefamen non possum ipsius Ludovici Balbi Diploma ab eo pro Ecclesia Nivernensi datum IV
vulgaris error ab
idus Septemb.
lioc est, triduo post coronationem istam in ipsa civitate Trecensi, in quo ipscmet se
:

rus caecus, si vellet, missam cantaret, et partem de rebus episcopii Laudunensis haberet. Et cum Hedenulfus apud eumdem papam peteret, ut illum ab ea sede absolveret, dicens se esse infirmum, et velle intrare monaslerium, hocobtinerenon potuit. Sed projceptum est illi ab eo, consentiente rcge
atque episcopisHincmari fautoribus,
teneret, et episcopale

utsedemsuam

tantum rerjem appellat his verbis ludovicus miselucoRDiA DEi REX. Rcx crgo fuit, uou imperator. Videatur Sirmondus in Notis ad Concilium Trecense II, ubi de hoc vulgari errore agit.
Bauon.

minislerium agcret. Qni faulores Hincmari audientes (luod papa Joannes dixeut, si vellet

rit,

Hincmarus
:

ca;cus

missam

canlaret,

et rex

consenliret, ut

partein de episcopio Laudii-

nensi haberet

insperate

aliarum provinciarum
39

ToMus XV.

306
cpiscopi, sed et aliarum

JOANNIS Vni ANNUS

regionum metropolitani,
vestimentis sa-

6.

CHRISTI 878.

sine prrecepfione papse

Hincmarum

cerdotalibus

indulum

in praisentiam ipsius

pap

a Joanne papa VIU in integrum restitutum fuisse. Veruni nec Hincmarus Laudunensis in pristinam dignitatem restitutus
fuit,

Hincmarum Laudunensem

adduxerunt, ct signum

benedictionis super popu-

ut ex annalista Bertiniano auctore coaivo

;

lum

dare fecerunt. Sicque Synodus illasolutaest.

Bertinianus.
restitutus, sed
6.

ostendimus

nec Ado Chronicon

,

mox suum usque ad

Ita annalista

hunc
pars honorum epifuit ista,

Ab ea non
in

scopii ei concessa.
quil

Factio
Vita

non

ratio, in-

Hincmari junioris, 21, quam qui Laudunensi bene Yolunt, aut male Rhemensi, iiabent pro reslitutione at non satis consulle, quippequinonanimadvertunt, gratiam hanc esse, non judicium permissionem, non sententiam
:

Cellotius

Christi annum perduxit sed usque ad annumDcccLxxiv.Illud posteaabaliocontinuatura. Annum et diem mortis ejus designat Vicnnense Ms. cx quo haec verba exscripsit Mabillonius Saec. iv Benedict. part. 2, in Elogio historico hujus sancti
prffisulis. Eu Ms. verba: XVII kal. Januarii sancti Adonis Viennensis episcopi, uiiraB sanctitatis viri, anno ab Incarnatione D.omini dccclxxv, ludict. viu.

non esseretractatamcausani, ActaConcihi non

cissa,

res-

Joannis ipsius audito rege sententiam non

;

mutatam

imo

potius

conflrmatum

in episcopali

autem Ecclesiam suam xvi annos, sepultus Apostolorum Viennaj Certe Ortramnus ejus successor auno dccclxxvi Concilio
Rexit
est in Ecclesia
.

sede Hedenulphiim, a (|ua et successoris

sione, et orbitate sua excludebatur

proles-

Pontigonensi subscripsit.
9.

Eincmarus, qui inglorius in sua illa sacerdotali parte non multo post obiit; tunc etiam commendatus ab Hincmaro avunculo, qui Hugoni abbati scripsisse legitur apud Flodoardum lib. 3, cap. 24. Notiflcat etiam illi obituni Hincmari nepotis sui Laudunensis episc.
:

Ado

Martijrologium ante episcopatum condidit. nondum episcopus Martyrologium suum

condidit, ut ibidem colligit Mabillonius ex eo

quod

quinquennio Roma; exacto Ravennam devenit

ubi

quemdam

libellum a

quodam

fratre religioso

piu>stitum transcripsit, ad describendas sanctorum

rogans, ut pro ejus animfe remcdio per subjeclos acfamiliares suos Domini misericordiam deprecari
satagat.

inartyrum passiones

, id est,

Martyrologium. In eo

conflciendo usus est alio vetustiori, quod

Roma
mutuo
,

Idem autem Rhemensis Hincmarus

illo in

Aquileiam transmissum,

ct

Ravennae a quodam

Concilio plurimis a Joanne papa honoribus affectus Apologetico generali omnibus suis adversariis satisfecit,

monacho, ut jam diximus,

Martyrologio publici juris

sibi praestitum,

ad describendum acceperat. Istud una

fecit

cum Adonis
et

de quo ibidem Flodoardus capp. 21 et 29. Joannes PP. e Gallia discedit. Causa Hincmari junioris quarto idus Septemb. agitata
7.

Rosioetjdus

ipsum Romanum vetus esse, de quo Gregorius Magnus in Epistola ad Eulogium Alexandrinum agit,
opinatus
rolorjio
est.

fuit,

ut testatur annalista Bertinianus, qui

cum

Henricus Valesius in Dissert. deMartijedidit Rosweijdus^ Notis suis

postea dicat,

cum

ea

Synodum

flnitam esse, paucis

Romano quod

Papa Joannes ,inquit idem aunalista, Trecas movens, Cavilloncm petiit, indeque per Moriennam iter
agens, per Clusas montis Cinisii Italiam a Bosone
et

post diebusJoannesVIII e Francia discessit:

ad Historiam Eusebii subjuncta, pluribuscontendit

nullum unquam
Martyrologium
jussu Sixti

fuisse

Ecclesiie

Pontiflcis

proprium ac peculiare Romanae, ante illud quod Maximi editum est hoc ti-

uxore

illius

deductus

introivit .

Addit annalista

tulo, et Baronii

notationibus illustratum.

Verum

Fuldensis:

Assumpto Bosone comite, qui, propria uxore veneno exstiucta, filiam Hludouvici imp. de Itaha per vim rapuerat, cum magna ambitione in

Mabillonius in Praefatione ad partem 2Saec. iv Benedict.

lesii

num. 174, non parum inflrmat illam Vaopinionem auctoritate Concilii Cloveshoviensis

Italiam rediit, et

cum

eo machinari studuil, quo-

anno dccxlvii
serta

modo regnum

Italicum de potestate Carlmanni au-

ferre, et ei tuendum committere potuisset . Porro Concilium Trecense kalendis Augusti inchoari debebat. Joannes enim i^ajia in Epislola xci ad An-

in Anglia celebrati. In eo eniin dide Martyrologio Romano mentio habctur in canone xiii, deflniente, ut per gyrum totius anni

gelbergam Augustam scribit Vos scire cupimus, quia apud Trecas in kalendis Augusfi una
:

sanctorum uno eodemque die juxta Martyrologium ejusdeui Romanaj Ecclesix cuni sua sibi convenienti psalmodia seu cantilena venenatalitia

rentur

cum

rege Ludovico imperatoris Caroli

fllio, et

cum

10. Ecclesia

universis Galliae episcopis

Synodum

universaleni

fjium habuit.

Romana proprium Martyrolo

Niliil

inquit Mabillonius,

celebrabimus . Ludovicus tamen Balbus kalcndis tantum Septemb. ad Synodum venit, uti supra os-

hoc

testimonio

aperlius.

Eu Martyrologium
et

RomaruB

Ecclesice noininant Patres,

aatalitia sancloruin celebrari

ad ejus

Synodus /// idus Aurjusti sohim iuchoata, ut liquet ex Breviario Actorum ejusdem Synodi ex vcteri Codice descrii)to a Sirmondo tom. ui Concil. Gall. pag. 473. 8. Moritur Ado archiep. Viennensis. Ad
tendimus,
et

normam

decernunt.

Et forlasse illud ipsum erat, quod Augustiuus et prirni prEedicatores a Grcgorio Magno eam in insu-

lam
illud

missi

sccum

atlulerant. At, iiuiuics,

non erat

num.

33. Baronius

mortem Adonis

arciiici)iscopi

Viennensis doctrina et pietate celebcrrimi in hunc annum ditlcrt, quod in Qne ejus Clironici legatur,

Martyrologium Ecclesia) Roniana; ab origine proprium, scd illiul, quod Hieronymo a multis rctro sa3culis suppositum, postea sibi Roinana Ecclesia usurpaverit.

Verum sive

ita, sive aliter

rcs se

JOANNIS
liabeat,

V^III

ANNUS

6.

CHRISTI 878.

307

concedant necesse
Ecclesiae
Ecclesiae

est, illiul

Martyrologium

Asserit Nicetas Ignatium annorum

Romanae
Latina)

tum fuisse commune

:

peculiare,
alias

non

toti

sane

frustra

Martyrologinm Romance Ecclesice ab Anglicanis illis Patribus appellaretur. Jam vero an Martyrologium illud quod suo prfcflxit Ado, fuerit ipsum Romanum, in promptu non est ut afflrmeiu, tametsi quod Roma A(|uileiam a Pontifice Rornano directum sit, non levem affert conjecturam, istud non aliud esse quam Romanum . Ha^c et plura
alia

octoginla ad Cbristum migrasse, ubi vel loquitur numero rotundo, vel si annos Julianos intelligit, eos utrinque incompletos numerat; qua ratione natus erat Ignatius exeunte annoseptingentesimo nonagesimo
et octavo cuni juxta euindem Nicetam, quartum decimum cetatis annum agens monacbum induerit, mense scilicet Julioanni dcccxiii, quo Michael Rati5ra6e ejus pater imperium abdicavit. Ubi Nicetas annuin decimum quintum ffitatis Ignatii in summam non confert, quia incompletus erat. Non dubium autem quin duo legali a Joanne papa Constantinopolim mense Aprili currenli anno missi,
;

de Martyrologio Adonis vir doctissimus, qui in

ejus Elogio bistorico ostendit

Adonem

fuisse

mo-

nacbum Benedictinum
et

ante initum Pontificatum,

quidem

in Ferrariensi cceiiobio.

H.

iS.

Ignatiiis

anno superiori demorlims

eumdem
S. Ignatii

sub bujus

anni postremos menses de

fecerint, sed Joannes,

A num. 30 ad
patriarcbffi
affixerint, ea

58. Licet Baronius aliique S. Ignatii

morte certiorem qui eodem fere tempore quo

liquit,

legati

iIIi,Romam re-

Constantinop.

mortem

pra;senti
Cbristi

anno

tamen ad supcriorem
tertia

annum

etin GaUiasvenit, nonnisi ultimis bujusanni mensibus Romain rediit, sicque nihil in causa

revocanda. Nicetas enim inejus Vitainquit: Ignatius ex

Pbotii hoc

anno agere

potuit.

Dic tertia

mensis

bac vita die

supra vicesimam Octobris

.

ad

Dominum

emigravit

Paucis

interpositis

Aprilisanni insequentislitteras AeA\iad Gregorium primicerittm et bajidum imperialem, ordine clxix,

Ergo Ignatius iterum patriarclia decennio prtefuit, tricennium vero pauloque amplius, universe magnus antistes solium tenuit; annorumquc octoginta in pace ad

quibus ei significat, se ejus Epislolam accepisse, sese paratum ad turbas Constantinopolitanas sedandas, et legatos Easilii
imperat. honorifice ex-

magnum

illum Pontificem Cbri-

stum est profectus . Quamobrem cum mense Novembri anni octingentesimi sexagesimi septimi in sedem restitutus fuerit, post suam restitutionem usque ad diem xxui mensis Octobris superioris Christi anni iterum pra;fuit, et mors ejus usque ad
praesentem

cepturum, quando in Ilaliam pervenerint. Non loqiiitur quidem,nec de Ignatii moria., nec dePhotii

utramque accidisse supi)onit ncque enim Gregorius primicerius hortari potuitPonrestitutione, sed
;

tificem,

ut imperatori

Eeclesiam Dei pacificare

volenti faveret, ut ipsemct Pontifex in suo ad illum

annum

differri

ne(|uit.
;

Nec

dici potest

responso
scandalis

dicit,

aut idem Pontifex in

eodem scribere,

errorem
factum

in

numeros

irrepsisse
:

cum

paulo

jiost

Constantinopolitanam

Ecclesiam
,

mulliplicibus

de Pbotio Nicetas dicat

est veritas,

An judicium de

sc rite

nunc

perturbatam
sedare

prout justum est

atque impia consilia abjecit ?

Dei bumiliatus divince
?

atque possibile,

An sub

potenti

manu

se

deinceps voluntali commisit

An

perseveravit qui-

dem
el

macbinationibus suis semper, sed damnatione sui seipso squior et modestior est
in impiis

redditus ? Nibil
infinitas

minus

toto illo deccnnali exilio

tecbnas et insidias adversus sanctum im-

volumus et pacem perpepostquam nunlium accepitde niorte Ignatii et de Photii restitutione. Sub bujus itaque anni finem legati Joannispapaieumde utroque capile monuerc, sicuti et de legatione a Basilio imp. Romam mittenda indeque factum, ut nonnisi mense -Augusto sequentis ClirisU anni idem

tuam

stabilire , nisi

pia niente

moblus

est .

Et infra
triduo

Non

toto,

Pontifex Photii restitutionem confirmarit. Pra)terlente procedenauro corrupti Photioque faventes rem in longum protrahebant. Quare non fuit, cur Baronius aliique omms S Icjnatii ob\tuni in praesentem annum distulerint.

quam

Ignatius

obierat,

clapso,

tribunal

quam quod

in re tanti

momenti

patriarcbale,

revocata pristina et parricidali ty-

dum

erat, et legali Pontificii

rannicaque mente occupavit , die scilicet vicesima septima ejusdem mensis, qute anno pra^cedenti in

Dominicam

incidebat,

qua

simili feria

divus Jgnatius sedi sua? iterum

Vidit ditlicultatem

redditus fuerat.

Baronius n. 41, aitque Nicetam decimum numerare sedis IgnaUi annum, a tempore quo ab OEcumenica Synodo est restitutus, ab

Recte
filii

Urbs Adata frustra a Basilio imp. obsessa. tamen Baronius Constantini Basilti imp. inortem in annuni sequentem rejecit, et Sy13.

anno nempe Dccctxix. Ac Nicetas ab anno, quo

Ignatius

racusarum excidium cum pricsenti alligavit. Cedrenus enim pagina. 573, Ignatii inortc et Pbotii restitutione narratis, subdit
cet Christi
:

sedem recuperavit, et Pbotius in exilium decem illosannos deducil; cum certum sit, Photium ante Syiiodum OEcumcnicam 111, lechnas et insidias adversus sanctum impia rnente
trusus est,

Veris initio (liujus

scili-

anni)

Basilius

assumpto

filio

suo Con-

stantino suscepit
est
:

natu maximo, expeditioncm

in

Syriam

occupataque Cicsarca, qua) ad Argajum

stativa ibi habuit, co-

inolitum esse. Zonaras itaciue qui Ignatio ilerum

patriarcbaj annos i<nf/ecOTassignat, annosJuIianos,

prima Cappadocia^ urbs,

non vero
bibet.
d^2.

sedis,

eosque ulrinque incompletos cx-

hortestiueordinumdisciplina exercuit)).PauIo post ait, imperatorcm suiieratis Tauri angustiis ad Gcrmaniciam accessisse iiideque ad urbem Adapam
venisse.

Mors

ejus hoc

anno Joanni papce nuntiata.

Gum

autem

viderct,

obsessos forliter et

308
impavide opinif^nationcm
cuinani rei

JOANNIS VI ri ANNUS
ferre, eos pcrcontatusest,

6.

CHRISTI 878.
,

movent lapidem
tatcm
vi

ut an1ef|uam obsessis auxilia

fuientes,

tam

securis

essent animis

veniant, opus hoccceptuni perficiant, contigit civi-

Respondit quidam de senioribus certos se

prsesentia, sed

esse,

urbem non ab ipso in dam genus ad ipsum

tino,

ab

alio

quo-

facta strage,

referenle,
:

expugnatum

iri

itaque se
Basilius

nomine Constannon terreri hac

filiuni
iis

armisque capi, multaque pra;sidiariorum oppidanorum multitudo oiniiis in servitutem abducta cst. Ejiis niiiltaj divitia; hostibus
:

spolia cessere

urbs funditus eversa, sacra in ea

oppugnatione.
dixisset

Cumque

suum
vocari

aedes igne succensce. Civitas ad ea temjiora prae-

demonstrasset, atque
:

hunc Constantinum

clara ac nobilis, et quae plerasque sa>pius

cas,

tum

grfE-

Constantinum, collocutor iste respondit, urbis hujus eversorem, sed alium quemdam fore multo post tempore, ex poesse illum
steritale Basilii Idem refert Porpbyrogenneta, nisi quod quam urbem Cedrenus Adapam, ipse Adatam
.

Non hunc

tum

barbaricas copias ijisam aggressas debel-

laverat, parietinis

tantummodo

claret .

appellat, additque se esse illum Constantinum, qui urbeni illam exi)ugnaturus erat Nobis subit
:

demortuo Syracusa eversa est. Bellum autein Siculum hoc anno gestum demonstrat Nicetas citatus, qui dicit, ob mala a Photio insua post S. Ignatii mortem restitutione

13. S. Ignatio

patrata, venisse

iram Dei super

filios diffiidentice,

niirari , inquit Constantinus

Porphyrogenneta

in

subitoque
filium,

Vita Basilii

num.

vaticinii illius

48, qui posl tantum temporis eventum conspeximus, (luainam tanta

illos,

mortuum Constantinum Basilii imp. subditque Deinde etiam magna Syracu:

sanorum
ornnes, et
tili

civitas

apud Barbaros
ritatis

sicque exacta cognitio ac vevila;,

horrenda clade periit insulaeque cuncta oppida, et omnis provincia hos:

comprehensio, qui nec

nec religionis

manu

foede

etiainnum hodie vastatur, diripitur

adniodum probati sint ? Cum enim ille tunc urbem capere non poluerit, nuuc nostris tempocultu

pessumdatur, nullo ex iis, qui rein sacram administrare videntur, Deum precibus placante . Antea
et
Non ii duntaxat, qui sacram dixerat Nicetas complcxi tumbam (scilicet IgnaUi) haec miracula sunt experti peregrini ehain et ultiina terrarum
: :

simi Leonis fihus, ac

ribus Constantinus purpurai surculus, sapientisillius nepos, singulari sibi mu;

nere istud usurpavit

auctor

adscriptumque illi est facinus internecionis incolarum Adata;. Proinde, ut

incolentibiis,

Deo plenus pater adest imjiloratus.

testis prsetor est Siciliae,

Homerus
;

est

Bonum

rclictum esse

quo nimirum
illi

erat defuncti filium ultor eoruni, quse in

fuerant,

Cujiis rei

amplissimus

qui
(Si-

id sanctissime juratus

affirmavit. In

Agarenos

avi majestatem
filius

proterve ausi

palam

servaretur .

14. Syracusa a Saracenis excisa. Vides Constantinum Basilii filium hoc anno adhuc in vivis
fuisse, ct

verum

esse,

quod non semel monuimus,

de semetipsis, in
terlia

scriptores

antiquos

sa;|)e

plerumque non sine laudibus. Denique Leo grammaticus, postquam

de Photii restitutione verba fecit, expeditionem Syriacam memorat, sicuti et Zonaras, qui diserte

pra?sertim persona locutos esse, ac

ciliam invadentes) piignaturus, cuin ingenti cura pavoreque angeretur, magnum Ignatium in auxilium ardentibus votis invocat Qui, inquit praitor, manifestus in aere velut albo insidens equo me monuit, ut in dexteram partem tlecterem agmen, illicoque gloriamDei me visurum. (Juod cuin praefectus, Musilices nomine, fecisset, ingenti proelio
:

devictos hostes cepit .SedibiversioRaderivitiosa

in

Grseco legitur,

tou; unevav-iou; eXev,

id est

hostes

devicit, sed

adinml, eam
ejusque
filio

vermtm temjms, ab imperatore susceptam esse. Porro eodem tempore,

sttl)

nec

alii bistorici

noningenti proelio, de quo nec Nicetas, loquuntur.

IG. S.

quo Basilius imp. Barbaros in Cilicia, ubi Adata, seu, ut alii Adapa, sila erat, bello premebat, Arabas Siciliam aggressos esse, tcstatur idem Porphyrogenneta num, 69.
nenses, propter

ejus tirbis episcopus fuit.

Sophronius tempore cladis Syracusana; Baronius an. dccclxix

Barbari, inquit, Carthagi-

jam

acceptas clades veriti ne et in

num. 38 refert anatheraatismos contra Photium, Greg. dudum episc. Syi^acusanum, aliosque in VIII Synodo generali j)roIatos. IIoc vero anno num, 53. cum jam narrassetmortem S. Ignatii ex Niceta, in
hujus
S. Vita scribit
:

suas deinceps sedes

taret,

Romana

classis trajicere ten-

cum
pias

eaque ratione multis et ipsi extructis navibus, exeunte vere, nullas imperatoris exiisse codidicissent
,

scopum NicEeam
ibi constituit,

transfert

Amjihilochium Cyzici epi(nempe Photius) et illo

;

statim mortiio, cjus loeo Gregoriuin

Syracusanum

rati

illius

cohortes bellis

aliis

distineri,

adversus Siciham
vallo

cum

navalibus copiis

proficiscnntur. Venientesque ad cjus melropolim

(ncmpe Syracusas)
posita diripientes,
les. Ilaec siniul

eam cinxerunt, circa eam agrumque acsuburbana vastansi-

quietiam paulo post defiinctus est. Syracusana num. 37, Baronius Factumquc hoc inodo, ut Gregorius Syraait cusanuscj)isc. omnium inalorum origo, illatandem careret sede, e quasnope judicio Roinan. Pontificum

Tum
:

relala clade

ut imperator a Sicilitc proetore

et

VIH Synodi
est,

privatus crat: sed favore imperatoris

giiificata accepit, co|iiasadversiis

Syriani destinatas
(hic

diiitius retinens illani,

opera Saracenoruin ea priPhotio Nicaeam transla-

in Siciliani mitlit,

Navarcho quodain Adriano

vatus

qui

(ut aiidisti) a

enini

navalihus

tum

co|)iis

pr.xerat)

Paucis

tus periit .
tus,

Verum

Gregorius, Asbesta cognomina-

interjcctis:

Duin

ita(jue in eo j)ortu (qui PelojiOis

moras iiectit, et Agareni acrius obsidendo urgent, nullumque non

neso vicinus crat) longiores

dum

magiius sancti Ignatii jierseciitor, post Synogcneralem VIII sedi Syrncusana; nunquain
fiiit,

restitutus

et

qui huie

civitati

pnuerat, quando

JOANNIS

Vril

ANNUS

6.

18.

CHRISTl 878.
ensibus.

309
vero omnis
(-letas

ea lioc aniio a Saracenis desolata, non Grcrjorius,

sed
9,mc\.\\?,

eunt

strictis

Tum

eodem

Sophronius
pag.

fuit.

Pyrrhus enim tom.

ii

temporis

momento

in acic gladii corruit, etc.

Siciliffi

sacraj

14-i et

seqq. refert Epistolam

Sophronius

episc.

Syracusce

Theodosii monachi ad

Leonem archidiaconuni, de

Syracusance iirbis expufjnalione, a se e graeco in latinum versam, quani etiam graece penes se extare

anno

jicdxvii

lestahalur

Octavius Cajetanus,

in

Idea de sanctis Siculis, Panormi in 4 excusa, ex

Soplironium in pacifica possessione sedis suai fuisse, quando Saraceni Syracusas invasere, qua tandem die xxi mensis Maii potiti suut, inquit Theodosius monachus, anno tamennonmemorato. Verum cum S. Ignatius die xxiii mensis
liquet,

qua

monachus a Sarracenis capti. o Ego vero qui jam iterum cum episcopo in gratiam redieram, atque in episcopii templo una cum ipso statis precibus hora sexta operam dabam, turrim a Barbaris expugnatam auribus coepi cum ad finem canlici ventum esset. Quo nuntio non mediocris fuit audientium animis pavor injectus. Etenim quidni timendum nobis esset in cruentas hostium manus
;

et

Theodosius

mox

certissiine incursuris ?

quo modo

recipientes,

Auimum tamen quo. dum adhuc hostes ante pro-

Octob. superioris Christi anni, ut

mox

ostendimus,

fectum templi in praidando essent occupati, nudi

ac verecundi, (|uippe detractis omnibus aliis indumentis praeter illa, quas ex corio confecta gestabamus, ad altare osdis maximse cum duobus aliis clericis perfugimus. Consueverat ad hanc aram betissimus Pater Deum iratum conciliare, opemque ipsius pro
suis liliisimplorare, ac voti

ad

Dcum

migrarit,

aliumannuni quani pra,'sentem

denotare non potest. QuareBaronius, qui Syracusae

expugnationem accurate
niortem
Ignatii,

cum hoc anno

praicessit
,

alligavit,

qua?

eam

ct

mense

Octohri conUgit, anno superiori collocare dehuit.

descriptum.

excidium a Theodosio monacho excidium in laudata Epistola egregie descriptum. Quia vero eam integram hic referre non possum, instituto nieo id
\1. Syraciisce

Syracusarum

compos

lieri,

qua

in re

illum expei'ienlia miriflcum certissime comprobavit:qaanquam id temporis arcano divinorum judiciorum cousilio preccs ejus rejecta) fuerunt. Cum
altero,

non

patiente,

prscipua capita exhiheo

Tandem
liiu

in iiostium iiianus iucidimus,

cum

antea

et

ergo in his essemus periculis constituti, alter ab si quid peccatum esset, veniaui petebamus,
ac vicissim donabamus. Jam vero cum cpiscopus angelo tutelari suam Ecclesiam commemJaret, en

saipins fuisset ad

muros propugnatum, cum etiam

decertatum.
Victi

navali proelio fuisset multoties

fuiinus post multas nocturno tenipore factas obsi-

admotas muris machinas, quibus totum fere diem tundebantur, post gravem iilam in nostra propugnacula lapidum
diones et
hostiles
insidias,

post

adsuntextemplo hostes dislrictis gladiis sanguineque perfusis, qui pcr totam tedem vaganles, alius
alio deflectebant,

quorum

uniis a

circumfusamuladit,
etc. Is in

titudine

digressus,

sacrum

altare

conjectorum, post

illas

urbium

vastatrices lestudi-

nes, murosque subterraneos, quosvocant; niliil enimeorum, qua; ad urbis expugnationein cense-

episcopum intuitus, ab illo quam recte percunctatus quisnam esset, remque, ut erat, edoctus Ubi:

nam,

inquit, sunt Ecclesitc sacra

vasa?Cum autem
se-

bantur idonca, intentatum reliquerunt

obsidenda? urbis cura incumbebat,

ii,

etc.

quibus Hostium
illi

cognovisset, de loco

educit a sacro templo episcodie

pum, nosque tanquam agnos suum pastorem

quentes,
etc.

tamen oppressionem sustinebant

valdeque strenui sub auspiciis
Patricii dies viginli

egrcgii

viri

Eodem

sacra depracdati

(eranl

heatissimi

ducis

totidemque noctcs,

ubi

murus

autem ha:c omnia perfecli operis quinquc millia librarum ponderis) captivos nos egredi ex urbe fecerunt
:

corruerat, contra eos qui aditum ex

tabant,

iila

parte ten-

atque ad
etc.

amiram

(iil

est,

exercitus

pre-

egregie strenueque depugnabant, animi ingenitam nobilitatem praj se declaiabant, insi-

fectiim), qui in veteri

majore Ecclesia consederat,

traduxerunt,
19.
preedffi

gnem quoque laudem

esse ducebant, pro

luenda
si-

urbe vulnera toto corpore exciperc. Jam vero

ducuntur. spoha totfuere, tanti^iue

post
iter

Panormum

Captaj

vero

[iretii,

ut ejus sub-

quis ad illud uri)is propugnaculum se contulisset, quod ADVERSUM vulgi sermone dici consucvcrat,

ducla ratiomillies mille

nummoriim

reperta sint.
aggressi,

Non mullo

Panhormuni versus

permultos
sisque

ibi

viros poterat inlueri miris

:

diver-

quod sex dierum

nis eestibus

intervallo

[^erfecimus vccti ju-

modis mulilatos
hostes

erant

qiii effossos

oculos

inentis ferendis oneribus

haberent, etc.

urbem

totis

copiis obside-

iiatis, etc. Taiidcm diurnocturnisque frigoribus divexati, die

bant erantque
ex
illis

numero superioies; adeo utcentum ciim uno c nostris manus conferreiit, etc.
Maii,

Die

prima post vicesimam inensis

quarta

vero ab eo die, quo

politi

murus

corruit, civitas in hoetc.

shiim |)olcstatcm rcdacta

sunl.
Iliiic

est,

caque

demum

vero in

morem

flumiiiis per to-

tam uiliem diilusi, in illorum conspectii volilabaiit, (jui adrepugnandumadluic congregabautiir. Ac priinum iis, qui ad Servatoris dis vestihulum conlra eos aciem inslrucbant, ad unum trucidalis,

magnoimpulsu

valvas aperiunt, tempIunKjue suh-

noclu(|ue iter facere non celeberrimam civibusque frequentem Paiihormum ingressi sumus, obviam nobis urbem ingredientibus a popularibus proditum,qni ob Ia'titiam effusi, epinicia coiicinehant, etc. Jam vero in urbem secedentes tuiic demiiin comperimus convenarum ac civinm uuillitudincm jiixta fainam illius, niliilque imi^arcm opiiiioni nostrte fnisse. Illuc enim universum Saraccnoruin genus confluxisse putares a solis orlu ct occasu ab atjuilone el mari unde iii tanta incolentium coUuvic
interdiu
fuisset desitum,
;

septimo

cum

310
homines
urbes,

JOANNIS

VIII

A.NNUS 6.
et

CHRISTl 878.

coangiistati in circuitu prcIcs struere atqiie

Calabriam, Apuliamque ad Peloponesum usque

,

habitare inceperunt, adco ut per multas adjacenles

etc.

de|)ra;dantes populabantur

inquit Fazellus hb. 6

Ignatii edidit.

Decadis Poster. pag. 380.

21 Nicetas
.

quinium (ab advcntu nempe Sosociorum in urbem Panormitanam) ad majorem amiram introducimur, etc. Sistunt episPost diem
et

phronii

copum

miuistri.

Tum

ille

per interpretem

Tenes,

Minime, Cujus rei inquit sapientissimus pra!sul. Is vero gratia ? Respondet episcopus, quod summus ego
inqnit, noslratem

Deum

orandi

modum ?
:

sacerdos Christi suni, Cliristique servorum Mysta-

gogus, de quo prophei

sunt.

et justi
,

oHm

vaticinati

Macedone restitutionem Ignatii cum anno tertio ejusdem imperatoris, ejus mortem cum anno duodecimo, Germanicice vero expugnationem cum an. xiii perperam copulat, quique subinde in Chronologiam peccat, expeditionem tamen Syriacam morti Ignatii recte subnectit, (de Sicula enim nullam mentionemfacit). Sed cum utraque ad eumdem annum pertineat,
logotheta, qui in Rasilio
et Nicetas,

Symeon

magna fide Vitam S.

Amiras apud vos revera sunt vero nomine, non enim ab illis propheta; abalienatus esscs ob tuas doctrinas, neque a recta
sunt, inquit
;

Non

tam

expeditionis Siculas,
filii,

quam

mortis

Constantini Rasilii imp.

accidit, ineminerit
:

qucB anno sequenti

deflexisses, etc.

His resjjonsis attonitus, extemplo

:

ducti incedebamus popularium conspectu. Christianorum permulti subsequebantur (erant Panormi mulli Christiani, fueruntque usque ad Roberli et Rogerii lempora) etc. Tandem in demonsterium

nos in carcerem retrudi jubet

media urbis

platea in

(id est,

carcerem) conjicimur

id

autem lacus

est

(id

est, fossa)

sum

qnatuor desuper et gradibus depreshabens pavimcntum, adeo ut illi ostiolum

manifestum est, eum Vitam sequentem Christi annum elucubrasse cum bellum Siculum per annos tres continuatum fuerit, ut anno sequenti videbimus. Raronius quidem num. 53, arbitratur, Nicetam Ignatii Vitam hoc anno conscripsisse, quod de conciliabulo a Photio anno sequenti babito nullum verbuni habeat. Verum Nicetas hoc anno eidem operi flnem imponere nonpotuit; cum de Constantini Rasilii iinper. fllii morte, qua; anno sequenti
sancti Ignatii paulo post
;

pro fenestra esset.

20.

a Sunt et eoIn carcerem conjichmtur. dem carcere conclusi promiscueque nobiscum miseriarum mercaturam facientes ^lhiopes, Tharsenses (legendum forte Thraces aut Thracesienses)

juxta
faciat.

ipsummet Raronium

contigit,

mentionem

Nicetas ilaque Paphlago, qui cognominatur

David, aliquo ex sequentibus annis Vitam illam

Haebrei, Longobardi,

tum

chrisliani nostrates

(sc.

Siculi) ediversis locis profecti

inqueis quoqueerat

sanctissimus Melitensis ei)iscopus duobus

compe-

anno sequenti Vitam tantum S. Ignatii scribere sibi proposuerat. Praeter Vitam illam reliquit orationes elegantissimas in singulos quosque Apostolos, aliasque, quas Combeflsius graece et lapublicavit, nec conciliabuli a Photio
celebrati verba fecit, quia
tine in Auctario suo ultimo Gra;co-Latino RibliothecaeVeterum Patrum edidit, etinApparatu, quem

dibus pedes adstrictus,

execrabilis
ille

etc.

Dum

in his versamur,

dies stati ajtud

hosce sacriQcii re-

currit
illius,

quo die memoriam se facere jactitant sacri quod olim Abram fecerat, quando datum
:

arietem pro nationis participe (idest, loco hominis)

victimam Deo immolant (magnam illam solemnitatem Turcae Reyram appellant, et quando celebratur, peregrini

Meccam

veniunt), etc. In hac diei

sanctorum Patrum praeVitam cum omni fide ac diligentia exaravit, eo magis a Cathohcis faciendum,quo schismatici et heterodoxi ab eo abhorreant. Montacutius in Notis ad Photii Epistolas, et Hankius part. 1. de historicis RyzanRibliothecffi Concionatoriae
flxit,

apposite monuit, Nicetam, qui Ignatii

comburendi cepere consilium, malisque doemonibus offerendi sanctissicelebritate archiepiscopi

tinis cap. 18,

ubi Photium defendeudum suscepit,

mum Christi Pontificem, etc. Verum

senes

ha^c audientes

cum fontem esse et originem calumniarum omnium in Photium excogitatarum; cum tamen
aiunt
testes

quidam

canitie juxta, et priores,

nestissimi ad

populum

habili, consilio

togaque hofactum im-

confecta
et

probarunt,

etc. Itaque

mali consiliarii in archiepi-

monuinenta publica tunc imo Constantinus Porphyrogenneta qui in Vita RaNicetae coasvi, et

onmibus

ejus dictis fidem adstruant;

,

scopum et nos consilium Deo nolente, jam ex illo in hunc usque diem pcrsistimus srumnis multis
Quare haec Epistola a Theodosio moQuid dein Sophronio cpiscopo ac Theodosio faclum sit incompertum, inquit Octavius Cajetanus citatus, qui addit, Sophroniiim Panormi numcrari inter sanclos quorum
detenti, etc.

silii

Macedonis avi sui Photiique patroni,

avi laudibus totus est,

in ejus-

dem

eum sedem

Constanti-

nacho

in carcere scripla.

nopolitanam iiivasisse dissimulare non potuerit Jam vero,inquit num. 44, viro inclylo patriarcha Ignatio sanctc
vita peifuncto,

Deoque

placitis

moribus

nullus cst cultns, sicuti nec in Kcclesia Syracusana.

Saraceni captis inccnsisquc Syracusis, jam tota Sicilia prajter

opulcntaque canitie, ac virtutum obvallautc choro, cunctisque laudantibus, virumque prredicautibuse vivis exempto, et ad meliorem
ei

vitam translalo,
visus crat

(iicmpe Photio) rursus Ecclcsiam

rite sibi

Taiirominium

potiti, libero

per insu-

rite reddidit, qiii

;

non

antea

eam

vindicare

lam discursanlcs, quidquid urbium, oppidorum locorumque in Sicilia rcpererunt, incendiis pra?tcr Panormum fa^darunt. Inde postmodinn et terra et mari excurrcntcs, non modo Siciliam omnem, sed

legitimcque ac canonice sapientissimuin

Photium in regia urbis vacanle sede constituit. Quare calumniariim adversus Ignatium etNicctam
conflclarum nuUa ralione habila,

horum tempo-

JOANNIS

Vlir

ANNUS
solum

6.

CHRISTl 878.
:

311

rum

Historisc Chroiiologiacque enucleandis

oi)eram navavi.
22.

Anni Alphonsi M. diversimode

et se^j.

dediicti.

quod auxiliuin impendebat sed omnino eos nihil pendebat. Quod beatissimus vir Neotus, adhuc vivens in carne, qui erat cognatus suus intimo corde doluit, maximamque adversitalein ob hoc ei ven-

Ad num. 59

Alphonsics

Magnus

Gallseci et

Legionis rex crucem auream eximiae pulcliritu-

qua inscriptio Et oj^eralegitur, qu;c oblationis tempus notat tum est in castello Gauzon, anno regni nostri xvii, discurrente ^ra cjixvi , anno scilicet Cliristi
dinis Ovetensi Ecclesiae doiiavit, in
:

turam, et spiritu prophetico plenus, praedixerat. Sed ille, et piissimam viri Dei correptionem parvi pendebat,et verissimam ejus prophetiam non recijiiebat. Qnia igitur quidcpiid ab honiine peccatur,
aut hic aut iu futuro necesse est ut aliquo puniatur, noluit verus ac

modo

DCCCLXxviii. Exhibet

eam integram Baronius

ex

pius judex regis insi-

Morale lib. 5, capite 19, et ex his notis temporariis anno dccclxi, num. (jii mleri, Alphonsitm M. eo
Christi

pientiamesse impunitam in hoc sasculo; quatenus

illi

parceret in districto judicio. Quare idem saepe

anno

in Galkccia

regnare coepisse,

et

Ordo-

dictus Alfredus, in tantain miseriam saepius incidit,

7iiiim naturaB

debitum

solvisse.

Verum, ut ipsemet

ut

nemo subjectorum suorum

.

sciret ubi esset vel

ex Morale laudato hic observat, Alphonsus

M. ab

quo devenisset

Ordonio patre quinquennio ante mortem ejus in fuit, ideoque annus ille XVII regni ejus, non a morte patris, sed ab anno
regni consortium adscitus

Qua3
evenit.

24. Insignisvictoria a militibus Alfredirelata.

oliin Alfredo S.

quo cum eo regnare

Baronius,
terunt;

coepit,

desumitur. Quare tam

cap. IC, ea Inscri-

quam Mariana

lib. 2,

ptione innixi, Ordonii regis

mortem male praevercum aliunde constet, eam anno dccclxvi

rex ad extremas angu-

contigisse.
23. Alfredus Anglice
stias redactus.

glia Mercios,

61 et seq. Danis in AnNorthumbrios et omnia, prteterOccidentis paucas provincias, subimperiohoc tempore

,

Ad mmi.

Neotus dixerat, hoc anno compulsus latere cogitur Alfredus, Dani ferro flammaque miscent omnia, donec Euhha^ Hingar, et Alfdeni frater, cum tribus et viginti navibus, enavigato Oceano, ad Dannomiam a[ipellunt. Multos illi habebant milites belloque exercitatos quos Hubba in Kinwicum arcem pugnare jubet, ubi Alfredi milites, loci natura magis quam suis viribus fisi sese receperant.

Dum

necessitate

Hi ubi se inclusos viderunt et

destitutos, ex arce

omni

subsidii spe
et subito

descendunt silenho,

tenentibus

plurimi,

relicta

Barbaris

patria, et

motu

inopinatos adorti, mille ex eis et ducentos

lapsis. Insi-

einenso Oceano, foris novas sedes ([Ucesieruut. Et

opprimunt, reliquis ad naves vixfuga

gnis ea victoria
fuit,

sanctorum corporibus timentes,

solatium, reditusque

illa

secum
:

in vioe
In

etaniplissima spolia, ac

Hubba

spem detulerunt

hoc

Cffiterorum princeps Christianorum

buit.
25.

manibus occu-

quoque persecutionis turbine , inquit Westmonaad hunc Christi annum, constituti fideles Ciiristi episcopi, cum sanctorum reliquiis, et
steriensis

Dani ab ipsomet Alfrido

dcvicti.

Alfremagna
enim
do-

dus rex,

dum

inilites sui fortiter

Ecclesiarum thesauris, populisque regionis, trans mare fugerunt . Hinc Belgium, inquit Alfordus

paucis suis nobilibus, et vassallis,

pugnant, cum per silvestria et

gromnosa Summersetensis

plaga; loca, in

num.

quo plerumque secedere hac aitate solili, AngUa; sanctorum exuviis merito gloriatur. Crescente autem paganorum multitudine, cum Dani omnes, quolquot in Britannia supererant, in unius
1,

tribulatione inquietam vitam ducebat. Nihil

habebat, quo uterelur, nisi quod a paganis, et etiam

a Christianis, qui se

paganorum subdiderant

Alfredi Angliae regis caput

rent
;

regnumque

conspira-

ipse latebras suas

fuit.

et

Adelingiam insulam
princeps in seipsuin

repetere coactus

Ibi pius

minio frequentibus irruptionibus, aut clam, aut etiam palam, subtraheret . Quod Asserus hic gromnosa Summersetensis pagce loca vocat, Malmesburiensis iib. 2. de Beg. cap. 4. paulo latinius
ut Alfordns citatus num. 7 observavit, insulam quamdam paluslri uligine vix accessibilem vocabulo Adelingiam. Sed cum aliquaiidiu Alfredus pauperem vitam ibi egisset, coe|)it tandem munita, in qua latuerat insula, hostem quairere,
reddidit,
,

disquirere quid in

Deum

peccavisset,

quo tam
:
:

graet ilsoli-

vem

flagellumque mereretur lud iinprimis occurrebat adoiescentiae vitium

ejus

manum

tum supra
:

alios et

communem

plebem

se

niinium

efferre quod voce quidem castigarat olim sanctus Neotus ordinis S. Benedicti in Anglia abbas, qui anno circiter superiori animam Deo reddiderat. Is enim insigni vaticinio, mibila illi tempora et infelicitalem pradixerat
tein , ait
Quam quidcin adversita: Asserus ad hunc Christi annum, pra;-

ipsumque iiisigni victoria debellavit anno , inquit Asserus ad hunc annum,

:

Eodein
Pa-

post

scha, Aellred rex,

cum

paucis adjuloribus, fecitar-

cem

in loco qui dicitur Acthelingai et de ipsa arce,

semper

cum

nobilibus vassallis Summurtunensis,

non immerito ei evenisse credimus, quia in primo tempore, cum adhuc juvenis erat, animoque juvenili delentus, homines sui refato regi illatam,

contra paganos infatigabiliter rebellavit. Iterumque

in se|)linia

hebdomada, post Pascha ad [letiam

Eghbrillia,quae est in Orientali parte saltus qui dicitur

gni sibique subjectis, qui ad eum venerant, et pro necessitatibus suis eum requisierant, et qui deprcssi
potestatibus crant,

Coit

Selwud, latineautemSilvamagna, britannicc Maur, equitavit.Iiji(|ueobviaveruiit illi omnes

suum auxihum,ac palrocinium

illos

accola;

Summurtunensis

plagic et Wiltunensis,

om-

implorabant.

Ille

vero noluit

audire nec

ali-

iiesaccolaiHampluneiisispIaga3([ui nun ullrainare,

;:

312

.TOANNIS VIII

ANNUS

G.

CHRISTl 878.
ajtatis

pro metu paganorum navigaverant. Visoque rege

sicut

neritudine invalidfB

adhuc possunt qui rno:

quasircdivivum post tanlastribulationes rccipientes; imnienso repleti sunt gauerat,

dignum

nasficam voluntarie
ricula,

vellet

subire vitam, habebal

rctroacta

nimirum quia per multa

annorum

cur-

una nocte. Diluculo sequenti illucescente rcx in castra commovens, venit ad locum qui dicitur /Eglea ct ibi una nocte
castranietati sunt
:

dio, et ibi

castrametatus
vexilla

est.

Indesequeiiti maneillucescente,

dum,

venit

commovens, ad locum qui dicitur Etlianet confra univcrsum paganorum exer:

citum,

cum

densa testudine atrociter bclligerans,

animoseque diu
victoria potitus,
et

persistens, divino nutu tandem paganos maxima caede proslravit, fugientes usque ad arcem percutiens, persecutus

monaslics vitffi desiderium ab illa tola gente, necnon et a multis aliis genlibus, funditus desierat quamvis perplurima adhuc monasteria in illa regione consfrucla permaneant, nullo tamen regulam illius vita; ordinabiliter tenente (nescio quare) aut pro alienigenarum infestationibus, quae sfepissimeterramariqueboshliterirrumpunt, aut etiam pro nimia illius gentis in omni genere divitiarum abundantia propter quam multo magis id genus. despectm monasticae vitBe
: :

est; et

omnia quae

extra

arcem

invenit,

homines

equos, et pecora confestim ctedens homines surripuit: et anle portas paganicsc arcis,
scilicet, et

cum omni
est

exercitu

suo

viriliter

castrametalus
baptizatur.

26.

Gimnundus Danonim rex

Locus

in

quo pugnatum, quod ab Assero Ethendiim

appellatur, dicitur hodie Edigton, estque in Wintoniensi agro : Cumque ibi per quatuordecim dies

Alfredus remoraretur , uti narrat Asserus, a pagani fame, frigore, timore, et ad extremiim desperatione perterriti,
acciperet, et
liler

existimo ideo diversi generis monachos in eodem monastcrio congregare studuit. Primifus Joannem presbyterum monachum scilicet EaldSaxonum genere, abbatemconsfituit: deinde ultramarinos presbyteros quosdam et diaconos ex quibus, cum nec adhuc tantum numerum, quantum vellet, haberet, comparavit etiam quamplurimos ejusdem gentis GallictE, ex quibus quosdam infantes in eodem monasterio edoceri imperavit et subsequenti tempore ad monachicum habitum
fieri
:

sublevari .
28. Joannes Mthelingice abbas rjenere Eald-

pacem

ea condilione peticrunt,
eis

ut rex nominatos obsides, quanlos vellet, ab

ille

saxo

tamen quanunquam cum aliquo pacem pepigerat. Quoeis daret

:

nullum

ita

eral. Ex eodem Assero intcUigimus, Altfredum regem non tantum Joannem ex Gallia, sed etiam Grimbaldum advocasse, Grimbaldum, in-

rum

legatione audita rex, sua ipsius misericordia motus, nominatos quantos voluit obsides ab eis accepit. Quibusacceptis,pagani insuper juraverunt, se citissime de suo regno exituros. Nccnon et Go-

quit,

sacerdotem

delicet

et monachum, venerabilem vivirum, cantatorem optimum, et omni modo

Ecclesiasticis disciplinis et in divina Scriptura eru-

ditissimum, et omnibusbonismoribus ornatum

drum

mum
runt.
rex,

rex eorum, Christianitatem subire, et baptissub nomine Aelfredi regis accipere promisit.
ille

De Grimbaldo

Qua3 omnia

et sui,

ut promiserant, impleve-

Nam

post

bebdomadas, Godrum paganorum

Sed quoad Joannem abbatem, quem Alfredus rex ^thelingensi coenobio prsefecit, non levis controversia est , de qua inler alios legendus Mabillonius Sa!c. v Beneinfra
erit.

sermo

cum triginta electissimis de exercitu suoviris, ad Alfred regem, prope Ethelingam, in loco qui

dict. part. 2, in venerabilis

Joannis abbatis

^fhe-

lingiensis Elogio historico,

ubi

primum

ostendit,

quem Aelfred rex in filium adoptionis sibi suscipiens, de fonte sacro baptismatis elevavit . Mulavit et nomen in baptismo neodicitur Alre pervenit:

pbytus rex,
vel
est

et

qui

prius

Godrum

sivc

Gytro,

Gusmundus
:

Datae ei

vocabatur, Athelstanus appellatus provincise Orientaliiim Anglorum et

eas sub fidelitate regis, fo-

hunc Joannem ex antiqua Saxonia oriundum deceptosque qui eum Eastsaxonem ex Eastsaxonia seu Anglo-Saxonibus Orientalibus ortum Asserus enim ad annum duxisse crediderunt DCCCLXxxiv, Ealdsaxonum nomine antiquos Gerfuisse,
;

Northanymbrorum, ut

veret jure hajreditario, quas pervaserat latrocinio , inquit Malmesburiensis lib. 2 de Reg. cap. qui
4,

honoribus abusum esse Athelstanum, et diu sub Danorum jugo, etiam sub iis, qui Christi caslra sequebantur, insulam gemuisse. 27. Alfredus Adelingia: monasterium condit.

addit, concessis

nullusque hac in re eo Magnus, inquit, paganorum exercitus de Germania in regionem antiquorum Saxonum, quod Saxonice dicitur Ealdsaxum, supervenit . Vide dicta anno dccxxhi, num. 5, certumque maneat Eald-Saxones istos veteres maniae Saxones
intelligit,
:

fide dignior interpres

Restitulus

Saxones, et quidem Frisonibus flnitimos fuisse quod non transmarinis Britanniae Saxonibus, qui
a veteri Saxonia co migravere saeculo quinto, sed

in

regnum Alfredus votum,

cui sese

obstrinxerat priusiiuam
et

victoria potiretur, solvil,

Germanicis competere manifestum

chorum ob
pag. 26
:

Adclingianam arcem in monasterium monasiia; morai memoriam, ad cxaltationem

Joannem

/Elhelingiae

est, ideoqueet abbatem, genere non Sco-

sanctcc Ecclesia3 comnuilavit , inquit Ingiilphus

tum, sed Germano-Saxoncm exlitisse. 29. Cum Joanne Scoto Erigena confundi non
debet.

quod

tusiiis

ditque

Primitus

qiiia

narrat Asserus pag. 18, subnulliim de sua jiropria

Baronius

nuni. 02

Joannem

iiEthelingiaj

gente nobilem ac liberum hominem, nisi infantes, qui nihil boni eligere, nec mali respuere praj te-

abbatem a Joanne Scoto Erigena, Carolo Calvo familiari, non distinguil, qua in senfentia multi
alii

fuere.

At Joannes

iste

genere Scotus erat;

JOANNLS

VIII

ANNUS

7.

CHRISTI 879.

313

iste

Hincmarus enim Rhemorum arcliiepi?copus, cui Joannes Scotiis iiotissinius ac familiaris fuit,
posterioris operis
ile

in

Praedestinatione cap. 31,

Joannem Altsaxonem, etiam Joannes Scotus ab .^lfredo in Angliam vocatus sit, ut Malmesburiensis aliique quidam sensere, negare nos
vero prteter
fredo adhibitos accurate
viros doctos ab Mlcommemorans, unum ex nomine Joannem, genere Ealdsaxonum, presbytecogit Asseri silentium, qui

euni

5'co;/?/7e?;?72 appellat, idesl,

Scotlis

penitum

et

Scotia seu

Scottum genere, Hibernia ortum.

Scotligenam etiam dicit Anastasius Bibliolli. in Epistolaad Carolum Calvum de Areopagelicis, eo-

rum

rumque

versione

qua

in Epislola Joannes Scotti-

gena, istius versionis auctor, laudatur, diciturque barbarus, in finibiis mundi positus ; quod liomiui

ac monachum adducit, et verisimile non est, Asserum ^lfredi ffiqualem ac familiarem, qui et ipse unus ex invitatis erat, Joannem Scotum praetermisisse, qui alios tam diserte distinguit. Idem

Hiberno signanter convenit. Nec est quod [uis diJoannem abbatem, non ex veteri Saxonia ab ^lfredo accitum esse, sed ex Gallia, ubi tum Joancat,

Asserus Joannis ^llielingiensis abbalis pietatem

plurimum

laudat, et a

duobus pra;donibus praimio

conductis fraudulenter occisum narral. De eo plura

nes Seotus morabatur.

in Gallia

Nam,

ut inquit Mabillonius,

Mabillonius citatus et Alfordus

hocanno num.

dS.

etiam tum degebat Joannes Altsaxo ;certum enim j^lures ex gente Saxonica Corbeis in
Gallia nionachos habitasse.

Vita sancti Neoti abbatis Sa^c. iv Benedict. part. 2

legenda. Ejus niortem ante restilutionem Alfredi

Prseterquam qtiod Joan-

nes ^lhelingiiTe abbas loco laudalo presbyler ac

regnum num. 27,

in

Angliae accidisseinsinuant verbaAsseri

a nobisrelata;

de eo enim tanquam
lo-

monachus

dicitur, et /Elfrido ipsi

a sacris

quae

demortuo, ut recte Mabillonius aniinadverlit,

quitur.

offlcia Joan?ii

Scoto altributa non leguutur.

An

JOANNIS

VIII

ANNUS

7.

CHRISTI

879.

Sequitur Ludovici imperatoris obilus. annus Redemptoris octingentesimus septuagesimus nonus Indictione duodecima consignatus,
1
. ,

per capitula scripsit

scilicet Ha>c Frodoardus. Sed ad Joannem Pontificem veniamus. 2. Joannis papce co7isilium de novi imperatoris
.

quo quarto idus Aprilis, die Parasceves jani vesperi moritur Ludovicus imperator, qui reliquit post se filios duos ex Ansgarde priori conjuge, id est, Ludovicum et Carolomannum, ex posleriori, Adeleide nomine, genuil Carolum posthumum cognomcnto Siniplicem. Ad horum autem sin^ulos regesHincmarus Rliemensis arcliiepiscopus de reguooi)Ume disponendo scripsit Epislolas, de quibus agens' Frodoardus hacc summatim ex eis Ilem, in(|uit, scripsit ad hunc Ludovicum solum de consilio a
:

electione.

Cum

Ludovici obitum accepisset Joan'

nes papa,

Synodum Roms indicit celebrandam mense Maii, ad quam dum vocat Ansiiertum Me:

diolanensem archiepiscopum, ha>c inter^alia habet Quia Carolomannus corporis, sicut audivi-

mus, incominodilate gravatus, regnum relinere jam nequit de novi regis eleclione, ut omnes pariter consideremus vos praedicto adesse tempore (nempe ad kalendas Maias) valde oportet. Et ideo antea nullum absque nostro consensu regem de:

se petito,

quale

sit

ulile regi

consilium, et qualiter
ha!c

belis recipere.

Nam

ipse, qui a nobis est

ordinanpolissi-

debeal agere judicium et justitiani, et quid

boni conferant observata,
irrogare soleant, etc.

dus

in

imperium, a nobis priinuni alque

quidve mali neglecta Item ad regem Caroloman-

mum

debet esse vocatus atque electus,

etc.

Cum
ut

vero Ponlificis animus erga Carolum, Crassum

num

adolescenteni, et ad episcopos admonitionem de disponendo regah ministerio, per capituki, et aliam admonitionem ad eumdem regeni simililer

cognomento dictum

proiiensior esset,

eum,

Roniam
hortatur

legatos mittat, alque

'
:

demum

ipse veniat

fuit iste

filius

Ludovici

fratris

Caroli

'Frod.

bisl.

Rhem.

1.

iii. c. 18.

Aim.

1.

V. c.

39.

Joan. Ep.

CLV.

'Joan

E|i.

r,LX,CLXXii_

Baron.

ToMUS XV.

4U

314
Calvi.

.TOANNIS VJII Huic primo collatum

est

ANNUS

7.

CHRISTl 879.
Ecclesiarum, qua>ob rejectum Photium,

regnum Longo-

rum unio

bardice, inde vero

Romam

veniens, in die Natalis

velut jugi terrac motu, tot annis, et

cnm

eis totus
si

Domini coronatus est imperator, sed post bienniiim, ut idem qui supra Aimoinus affirmat '. Porro^ Ansperlum vocatum ad cani Synoduin cum venire noiuisset, idcm Pontifex excommunicavit, quousque Romam veniat ad aliam Synodum celebrandam mense^Octobris. Interea autem de persona Caroli cligenda

Oriens quassaretur, cessaturum ipsum omnino,

Sedis Aposlolicae auctoritate Pholius sedere conce-

deretur;siu minus, graviora prioribus instare pericula,

imficndere mala

nullo penitus curanda

remedio. His jungebatur, qnod mendaci relalione

decepit Basilius imperator
tificem,

eumdem Joannem
est,

Pon-

adhuc nutans et vico assumendo agere

dictum
cogente,
est)

imperatorem Joannes papa fluctuans, de ejus germano Ludoin

coepit,

dum

litteris

testatus

restitutionem

Photii exoptare et petere

magna

inslantia eos, qui

scripsitque de his ad
(ut

essent adversfe partis, ordinatos scilicet ab Ignatio

eum Mitleras.AtlandemadCarolum eligendum

Ponlificis
ipee

atque ejus praidecessore Metiiodio, quod

dcliberatio

firmala

est, vi

falsum
ip?e

erat. Haec sunt, quae

tamen permovere Pontificem

cum

armatus irruperit
erit.

in Italiani, ut

poluerunt, ut quod nullus fecerat praedecessorum,

suo loco diccniiuni

Fuit ergo usque ad coroet

omnium maxima
perficere,

admiratione tentare ausus

nationem Caroli bienniointer regnum

3.

amplius.

fuerit atque

suadente islud prudentia

Deplorabilis Photii restitiitio a Joanne

papa

carnis inimica

Ejusdem quoque anniinitio decernitur kgatio a Basilio imp. ad Joannem papam pro Piiotio, quam cum mense Aprilis ad Camculpabililer facta.

Deo et Ecclesiae semper adversa. 5. Htcc, inquam, Orthodoxorum omnium commovere animum vehemenfer, tanquam indignura

facinus
ret, et

Romano

Pontifice, penes

quem

plus vale-

panum

litlus

appulisse,

ipse

Pontifex scisset, ut

majoris esset ponderis gratia imperatoris,

secure inde

Romam

venire posset, scrip?it ad prin-

quam sanctissimorum

praedecessorum scriptis ob-

cipem Capuanum'Padenulphum. Porro ejuslegationis ea pelitio erat imperatoris, ut Photium in

firmata, et juramentis stabilitadePhotio

nunquam

recipiendo sententia, cui et ipse Joannes.cum esset

communiouem
reditum,
et

reciperet,

ejusque ad Ecclesiam
Ponlificis redditae

archidiaconus,coramuniversaEccIesiaconsenserat,
et

patriarchatumsuaauctoritate firmaret.
liltera;

magna

assertione juramenti

religione firmave-

Declarant bKc"

ejusdem

rat atque

subscripserat. Accedebat ad scandalum,

hoc anno ad
credita

eum mense

Augusti.

Advenit eliam

legalio patriarchfe Hierosolyniitani tribus

monachis

una cum litterisejusdem idipsum ab eodeni

expeteutis.

quod nihil penitus fecisset Photius, cujus causa quoquo modo reslitui mereretur, neque vel levissimum edidissel poenitentice signum imo multa
;

Pontifice

Sed

et

cum

iisdem legatis

deteriora prioribus facinora perpetrasset,

quorum

quoque Icgatio per Theodorum episcopum, cognomento Saulabarenum, hominem versipellem, ad fallendum aptissimum, de quo
affuit Pholii

causa arctioribus esset anathematis vinculis inno-

dandus,

et

gravioribus suppliciis puniendus. Ut-

pote qui revcrsus Constantinopolim,

fas jusque, contra statuta

mox

prater

superiori dictum estaimo.

4r.

Patrum,

in

contemptum.

Quod autem uou

(ut

par erat) pro Photio

agentes causam legati rejecti fuerint a Joanne Pontifice, sed benigne recepti et praeter omnium spem, quiE pro eo peterent, impetrarent, causas plures intercesserunt. Jam enim cum Graecorum
,

OEcumenicai Synodi, cujus fuerat damnatus seatentia, ct aliorum Conciliorum et Romanorum

editis ausus esset catbedram erigere contra cathedram, et sacra facere adhuc excommunicatus, et conferre sacros ordines ipse omnibus destitutus, sedens loco Ecadversus Ignatium clesiae in Palatio Magnaura

Pontificum Decretis publice

imperium
ret,

ita in

Italia

potens effectum ipse vide-

Reneventani alque Capuani a Francis (ut Curopalates testatur) defecissent ad imperatorem

:

cum

legitimum patriarcham. Quo

liret statim, ut

etiani defuncto, insi-

ei

conlradicere pericnlosum

his pra?sertim temporihus,

admodum judicavit, cum Romana Ecclesia

,

praedo in silva, in ejus cathedram,

et in Ecclesia

exerceretcarnificinam in

omnes qui

non solum barbarico gladio, sed Christiano vicinorum comitum vcxareiur. His accedebat quod idem Basilius imperalor in spem eum erexerat,
fore ut sua classe liberaretipsa Campania; Latiiciue
littora et ElruriaB a

Calholicac essent

communionis. Qiiod

igilur Joan-

nes pajia loco supplicii persoIvcrit()ra3miascelestis-

simo

viro,

magnam

existimationi suae et cathedrae

Sarracenoruni incursionibus.

Addebatur ad
imperator

h<x'c

insuper, quod multa alia

idcm
Bul-

ipsi papa; |iromilteret,

maxime vero

Hinc puto factum (siquae species memiacii a|)ertissimi esse potuit) quod ob nimiam Joannis animi facilitatem et mollitudinem, abjecta penitus omni
ponlificia; notani inussit.

tamen

vcritafis vel saltcm

garorum Ecclesiam sub Romana dioecesi revocandam, quod vehementer Joannes optabat, et frequentioribus lillcris expetebat. His omnibus accedebat, quod praetexebalur bonum pacis, et scissa-

virilitale,

fractus animo,

sacerdotalis

constantice
ut Nico-

expers, alque robore enervatus,

non papa

laus et Hadrianus, sed

loco dictus; utpole

papissa fuerit contiimeliaB

quod qui nec resistere sciret eunucho, qui(]ue vinceretur a semiviro, non vir, sed cssct femina potius nuncupandus; ct sic no-

'

Aim.
'

1.

V. c.

40.

'

lliiJ.

Ep. cxcvii.

Joan. Ep.
Ibid.

clxxvu.

3 Ibid.

Ep. clxxxii.

Ep. CLXviii. clxjx.

"^

Ibid.

men

contumclia; transicrit poslcris rcruin insciis

Ep. CLXX.

in veritahs opinionem,

atque

ita

a compluribus

JOANNIS

VIII

ANNUS

7.

CHRISTI 879.

315

decantatiim fuerit, Joannem octavum papam fuisse feminam sicque jacfata vulgo invenerit eo modo locum fal)ula. Ejusmodi plane scommatii)us pro;

strae

laudes, oChristianissimi principes, aliquando

cum

puriore luce

summae

devolionis longe latefldei,

que resplendet, quod amore

Sedi reverentiam

quod

charitatis

scindi saepe solere levioribus de causis

Romanos
tan-

studio, disciplinis Ecclesiasiicis

Pontifices a maledicis et otiosis, quis Ronifc ver-

Romanae more praedecessorum vestrorum

edocti,

satus ignorat? Certe

quidem non maledicos

qu<fi

piissimorum

imperatorum

conservatis
:

et

ejus

tum, sed

et sapientes

atque prudentes provocasse

dicentur

adversum
inferius,

se

Joannem Pontificem,

demonstrabunt, jam in

eum omnibus

cuncta subjicitis' auctorilati ad cujus auctorem, hoc est,Apostolorum omnium principem, Domino loquente, praeceptum esf^ Pasceoves meas. Quam
:

redditis infensissimis,
gerit tot lantosque

quod una legatione prode-

esse

vereomnium Ecclesiarum

Dei

caput, et bea-

bene insumptos labores, haustosque sudores sanctissimorum Pontificum, Nipraedecessorum.

6. Joarmis papce iittercB circa Photii restitiitionem per legatos missce in Synodo legendw^ tur-

torum Patrum

praecipuae regulae, et Ortliodoxorum

colai et Hadriani

princii)um statuta declarant, et pietatis vestrffi reverendissimi apices attestantur. Nihil est enim

quod lumine
et recta

clariore praefulgeat,

quam

pia devotio

piter a Photio falsatce ostencluntur, facta colla-

tione

cum veris. Quanta autem mala ejusmodi factum Joannis secutasint, nemo, puto, numerare
utpote (|Uod quaj tunc ccepta in hanc

Et quia Pontificii nostri reverentiam hoc ardore mentis, hoc religionis studio luculenter vestris mellifluis htleris exornatis,
id

tides in principe.

nos ratione seu temporis necessilate inspecta,

Sedis Apostolicae nobis commissa; consensu

facile poterit,

cum

usque diem infeliciter eadem perseverent. Quae enim non ausus sit impius, ubi sensit non habere, ut antea, adversanlem Ponlificem, sed faventem?

et voluntate perflcore
8.
Igitur

jure Apostolico decet.

a nobis quatenus, Sede Apostolica sua pandente viscera pietatis, Photium

petislis

Parum
Rom.

illi

fuit ejus favore sedere

securum,

nisi

etiam curasset perdere, a quo fuerat restitutus,

Pont. Quibus autem consiliis,et quibus artibus, scies postea,

reverendissimum in patriarchatus honore in suinmi sacerdolii dignitate reciperemus, noslraeque

,

modo autem rerum geslarum

etsi

seriem prosequamur. CiEterum

cessoribus
Pontificibus Joannes

visus est suc,

communionis participem faceremus, ne Ecclesiam jam tempore perturbatam pateremur amplius maneredivisam scandaloque cominotam.
Dei tanto

culpabilis

cum

Nos itaque

serenitatis vestrae

preces congrua ra-

Pholium restituerit; haud tamen illorum reus est criminum, quibus ab eodem Photio aspergitur in Synodo ab ipso Constantinopoli una cum legatis
Apostolicis habita,

tione admittentes,

quam

et

nuncupavit octavam.

quiaMgnatium piai memoriae patriarcham de pra;sen(i vila jam migrasse cognoscimus:temporis ratione perspecta, hoc modo decernimus ad veniam pertinere, quod nuper de
ipso Photio, licet ipse

Erit plane, ul mireris, lector,

et

cum

oculis videris,

absque consultu Sedis no*

hominis imposturas et fraudes, portentosa mendacia etmonstruosas falsitates, quibus miscuit omnes Joannis Epistolas.
tetigeris perditissimi

manu

strajofficium sibi intcrdictum

usurpaverit, gestum

constat
9.

fiiisse.

Nos statutisApostolicisnonpra?judicantes,

Appello hic, leclor,

aperiendae causa

quod de maximi momenti rebus agatur; cum imposturm

patientiam tiiam,

opus

sit

dnplices Joannis papa;

,

hic litteras reddere, conferreque simnl

nimirum

nec beatorum Patriim regulas resolvenlcs, quin polius earum aucloritatibus freti, qui Nica>ni Concilii capilulo secundo apertissimedicunt Quoniam plura aut per necessitatem, aut alias cogentibus
:

quas ipse Romae scripsit, easdemque diversas redditas, ntpote a Pholio depravatas

atque falsatas,
:

hominibus, adversus Ecclesiasticam facta sunt regulam. Hinc et^ Gelasius papa dicit, quod ubi
nulla perurget necessitas, constituta Patrum invlolata serventur. Et sanclus
cipit,

sicque in ipsius

Synodo

lectas Constanlinopoli

ut

utrarumque
quibus

facta collatione, perspicuo ipsa falsitas

,

Leo eodem spiritu prae-

demonstretur

libereturque

Joannes

calumniis,

omittendum

esse et inculpabile

judicandum,

falsarii

hominis opera infamatur. Sic igitur

quod
sona

Joannis hic reddentes Epistolam, ponemus in margine quoe falsarius ille in Graeca sua translatione
vel abstulit vel mutavit, ut tu ipse cognosces,

necessilas intulit. Inde et Felix praesul, decessor noster in sua decretali Epistola voce condicit, aliter

Iractandam esse necessitatis ratio-

cum

ipsam ab eo in grsccum translatam, et iterum in latinnm conversam inferius leges atque primum
:

nem, et aliter volimtatis. Inde sanctum Concilium apud Africam geslum capitulo trigesimo quinto
jubet, ut clerici Donatistarum in Ecclesia, propter

omnium quod
Basilium et

ad Epistolam pertinet scriptam ad filios impp. Joannes ubi ab inqieratore

Ecclesi

pacem

et utilitatem,

si

correcto consilio
si

ad Catholicam unitatem transire voluerint,

paci
Christianffi

hoc
suis

legationem accepit, has ad

7.

eum

litteras reddidit'

prodesse visum
;

fuerit

in

libus

filiis

Dilectissimis ac excellentissimis spirituanostris Basilio, Constantino, et Alexan-

honoribus suscipiantur non ut Concilium, quod in transmarinis partibus de hac re factum est,
'

dro gloriosissimis impp. semper Augustis.

Inter claras sapienliee et mansuetudinis ve-

Ista

posuit.

'

de auctoritate
2

Joan. xxi.
tiffic

Rom. Ecc. Nomcn

>'

Pbotius

in

sua translatione non

ut vim

Ignalii sustulil Pliotiusalia texens.

Mutavit

in

contrarium seusum

Joan. Ep. cxcix.

recepisse tuuc sedem ab imp. dicat.

Pliolius,

passum

se

Gelas. Ep. vi.

: :

316
dissolvatur, in

JOAISrNIS VIII

ANNUS

7.

CHRISTI 879.

quo

videlicet Concilio statutum est,

si

ut ordinati in parte Donati,

ad Calholicam parin bono-

multos jam patriarchas, hoc est Athanasium, et Cyrillum Alexandrinos , Flavianum et Joannem
Constantinopolitanos, Polychronium Hierosolymi-

tem

transire voluerint,

non suscipiantur
:

ribus suis. De hoc etiam beatus papa' Innocentius dicit capitulo quinquagesimo primo Quod ii, qui
a Bonoso haeretico
recepti,

tanum synodice damnatos postmodum absolutionem

fuisse.

per Apostolicae Sedis

restitutos incunctanter

ordinati sunt,

propterea sint

ne scandalum remaneret

Ecclesiffi.

13.

Eo tamen tenore
auctoritate,

ista slatuentes, et

Aposto-

10.

Nunc

itaque

aliis

patriarchis,

Alexan-

lica

duntaxat

drino videlicet et Antiocheno et Hiorosolymitano atque omnibus archiepiscopis, metropolitis, episcopis et sacerdotibus, cunctoque clero Conslanti-

venerabilibus institutis

sanctorum Patrum decernimus, ut post hujus

patriarcha) obitum, nullus de laicis vel curialibus

in
nisi

palriarchatus eligatur et consecretur honore,

nopohtanae
dii

sedis,

qui de ordinatione beali Metho-

de

cardinalibus

presbyteris,

et

diaconibus

et

Ignahi reverendissimorum

patriarcharum

Constantinopolitanae sedis, secundura sacros cano-

existunt,
tibus,

una

voluntate, parique voto consenlien-

nes Si)iritu Dei conditos, et totius

tia

mundi reveren-

eumdem

diam coram
ficali officio

Photium satisfaciendo, misericorSynodo secundum consuetudinem

"

consecratos

quia nec praepropere contra cano,

nes

Ecclesiasticos

decretaque

majorum
minoribus

cito

postulantem, in vera dileclione fratrem, in Ponti-

quilibet lector,

cito

acolythus, cito diaconus, cito

flat.

comministrum, atque coram Synodo

sacerdos vel episcopus

ciis sic

Qui

in

offl-

misericordiam quaerendo, in pastorali magisterio consacerdotem, pro Ecclesiae Dei pace et utilitate,

diu perdurent, el vota

eorum

pariler et ob-

sequium comprobetur, ut per temporaamajoribus

instituta,

amodo, Christo favente, recipimus ethabemus. 11. a Quia et vos, Christianissimi imperatores
Augusti
affectu
,

comprobatis prius moribus,

et bonae vits

meritis refulgentibus, ad

summum

sacerdotium

qui sancta? reipublicae

clementissimo
'^

postmodum

veniant.

gubernatis imperium, pro Christo

fungi

legatione videmini,
et

dum pro
"

pace rogahs Ecclesiae

ripiendum vel meretur accipere.

Quoniam non est subito praeusurpandum,quod diu vita probata

Nam

si

in quibuslibet Ecclesiae
est,

Apostolum, omnium Ecclesiarum Dei sollicitudo incumbit , controversiam aliquam in Ecclesia Dei amplius remanere nolentes, hunc ipsum patriarcham cum omnibus
nos
*

quibus, secundum

gradibus providenter curandum

ut in

Domini

domo nihil sit inordinatum; qnanto magis elaborandum est, ut in eleclione ejus, qui supra omnes
gradus constituitnr, non erretur?
miliae Dominislatus

Nam
si

totius fa-

sive episcopis, sive presbyteris

ricis, et

sive creteris cie-

ctordo nutabit,
sit

quod requiflet,

omnibus

laicis, in

quos divini judicii fueEcclesiaslicse sanctio-

ritur in corpore,

non

in capite; et inde

ut

rat censura prolata, ab

omni

omnis

Ecclesiastica

disciplina

resolvatur,

oirinis

nis vinculo absolvimus, sanctajque Constaufinopolitanae Ecclesiae

ordo turbetur. Et ideo hoc, quod nos

Ecclesiastica unitale et pace,

modo

pro

judicamus recipere sedem, Domiilla scilicet

nicique gregis esse pastorem,

fulti,

potestate

quam

Ecclesia toto orbe diffusa credit nobis

Dominus nosler nobis dedit habendam, utcumque patimur esse veniale, inultum postmodum esse non
Chrislus
poterit.

quam

in ipso Apostolorum principe a Christo Deo noslro

esse concessam,

eodem

Salvatore B. Petro Apostolo

:

14.

prae Cffiteris specialiler delegante'

Tibi dabo

cla-

precibus moti,

Hoc etiam modo ista fleri jubemus,

excellentiaj vestrae
si

ipse patriarcha

ves regni caelorum, et

quaecumque
et

ligaveris super
et

Bulgarorum dioecesim, quam

terram, erunt hgata

solveris

in cslis

qufecumque
et in

memoriae Nicolaus praicessor noster, Michaele ipsorum rege pepiae

super terram, erunt soluta

his verbis nihil constat

cslis.

tente, Apostolicis doctrinis docuit, et per venerabiles episcopos

exceptum sic per Apostolica; dispensationis ofQcium et lotum possumus proculdubio generaliter alligare, et foSicut

enim ex

suos lavit unda baptismatis,

et disciplina

omnique

Ecclesiastica regula
instruxit
;

prout oportebat

tum consequenter
exemplum.
12.

absolvere

prtecipue

cum

ex

nullo

amodo suo juri vindicare, vel remittere modo praesumpserit, nec aliquam cujusque
ibidem
ar-

hoc magis praeberi cunctis oporteat miseralionis

honoris ibidem ordinationem fecerit

sunt
ct legati

illicite

ordinati episcopi vel sacerdotes

Nam

Sedis Apostolicae ab ante-

chiepiscopo vel episcopis, qui ibidem videntur existere

cessore nostro, Hadriano videlicet almiQco praesule,

sacrum pallium, quo

uti ponlificibus

inter sacra misest,

Constantinopolim
subscripserunt

direcli,

Synodi ibidem peractae

nec ab Apostolico ma-

sarum solemnia

solitum

ipse

usque ad voluntatem
'

sui PoutiQcis vigilanti studio

patriarcha mitlere praGsumpserit.

15. Porro pro tantis perturbationibus, quibus Ecclesia vestra longo jam tempore manet turbata, vestrae Augustali pietati obnixe suggerimus, utConstantinopoIilanum patriarcham digno honore

nere

quia Sedes beati

I'etri cajlestis

regni clavigeri

potestatem habet, ligata quKlibet Pontificum con-

grua a;stimatione absolvere. Quippe

'

cum

constet

Inn. Ep. XXVII.

Synodo petenda.
'

'

'

Omnia

Cor. v.

ista delevit
* 2.

Photius de venia coram

Cor. xi.

Photio suut pralermissa usque ad sequens caput.

vos

venerantes, quasi patrem spiritualem, utpoteinter et Deum adjutorem praecipuum, divina vobis,

i*

Omnia

isla a

Matlh. xvi.

per qua) ad

reguum

perveniatis a;ternum, sedule

colatis,
et

Eadem lacuna

in veteri scripto

Codice.

annuntiantem, pio semper afiectu

(ut

JOANNIS

Vrir

ANNUS

7.

CHRISTI 879.

317
epi-

condecet) in omnlbiis honoretis, quia pro tcmporali,

simili

quem

illi

exhibetis,

honore, vos
,

et iiic

tem-

scopis Ecclesiastica

modo eumdem patriarcham cuni ipsis comnumione judicamus

esse

et in acterporalem magnificentiani Iiabebilis num multiplicem proculdubio recipietis ab illo,

privatum. Data mense Augusti die decima sexta,

nempc, qui glorificantes se glorificare testalur. Nec eorum verba falso prolata, qui scandalorum zizania super conspicuam segetem Domini seminare non cessant, vestra imperialis digneturauilire majestas, nec pro talium susurratioiiibiis hominuni, qui semper student scindere unitatem Dei, vestem Domini, Ecclesiam Chrisli, quique linguis suis semper - dolose agere non cessant, vencnum
'

Petrum presbyteHucusque iu Codice Vaticano charactere Longobardo exaralo, his fermetemporibus scripto, atque jam haud pridem cuso, sed mendose nonIndictione duodecima. Missa per
.

rum

nihil.

18.

Summa

plane Dci providentia factum

lilterae in
,

est,

ut ejusmodi Joannisoctavi papas

nostrum

usque tempus in ejus Regcsto

vulgo
,

sive

ut dicunt

Registro

integra? servarentur, nec sicut

as|>idum portantes sub labiis suis,

menlifE vestraj adversus
veatis, et

eum

aliquatenus

animum clecommo-

aliorum plurium Pontificum Epislolae perdeientur: ut ex his etiam, sicut ex Nicolai et Hadriani
Epistolis Photius

summum
,

sacerdotem vestrum Dei provi-

millies

possit

redargui impo-

dentia in Ecclesiaj Christi regimine constitutum sic

facile

stura;, et falsitatis convinci.

Ad
:

usitatam impostor

exhonoretis

quod nimirum sancto vestro

et

artem

rediit falsandi litteras

et

imperio valde inhonestum

detur.
16.

iudecens esse vietiam, ut

cum,

fingere nova scripta

Romanorum Pontifinam praBter ea quae

et

plus satis de ipso dicta sunt sub Nicolao

Prseterea

Ha-

mandamus

omnes

driano Pontificibus,

et

in

Synodo universali sunt

liis

episcopos et sacerdotes, et cujuscumque ordinis

clericos, qui de consecratione Ignalii bonae
ria^ patriarclicc

proclamata
falsitates
lilferis,
;

nova; rursus ab impostore prodiere

memo-

ut

plane acciderit de
suis ab

Joannis papae
falsatis,

consistunt, sive in ipsa regia urbe

quod de
'

eodem Photio
his, inquit,

Ni-

manentes, sive alicubi exlra, longe seu prope retrusos, clementi animo ad greinium et unitatem
sanclee Ecclesiae revocetis, et ulnis extensis paterno

colaus in

Epistolaad Michaelcm imperatorem exait

:

clamat,

cum

Ex

quae ibidem ex

affectu

recipiatis et

amplectamini
in

proprias^jue

ea lecta sunt nonnullaaddita, multa mutata, plura subtracta reperiunlur, et per omnia talis a vobis
effecla est, ut aut nihil

unicuique illorum jubealis reddere sedes, ut sicut

una

est fides,

unum

nobis baplisma, et
ita et
isti

omnes

eam de crebro
posuisse causa

dicti

aut parum ali(|uid nos per comministii nostri Ignatii dis-

unum sumus
tem
et

in Christo;

qui ad unita-

societatem

Ecclesiae Dei et corporis Christi

qua; etiam
si

videamur . Uxc tunc Nicolaus, nunc ab ipso oanne repetenda essent,

redierint, et idifisum dicenles, perfectique existen-

vivens videre potuisset, ut Nicolaus,

quomodo

unus grex efQciantur, et unus pastor; nec audeant amplius dicere: Ego quidem ' sum Cephae, ego Pauli, ego
tes in

eodem sensu,

in

eadem

scienlia,

suas missas Constantinopolim litteras Photius ad-

dendo, minuendo atque mutando, male pessime-

Apollo, sed unius Christi veri Dei nostri, qui est

que habuisset. 19. Sed quorsum ha)c ipse?

dices. Voluit sce-

pax nostra, et
lestia

fccit

utraque

unum, uniensquc
'

ca;-

lestus quasi ex Joannis pap;e litteris

cum

terrenis pacificare dignatus est. Qui id-

suam
tate

restitutionem

non solum firmam roboratamque monillis,

circo pro peccatis nostris

mortuus

est,

ut

filios

strare; sed et falsatis

Dei qui erant dispersi congregaret in

unum. Nec
compagOj

ejusdem
c-sse

Pontificis

enim

poterit unitatis

eorum

firina esse

menicam

probare etiam auctorioctavam Synodum OEcudamnatam probalam vero recen;

nisi eos

ad insujierabilem soliditalem vinculis cha-

quatenus, Deo fuvente, absque omni perturbatione, vobis regnantibus, salvi etseritatis adstrinxerit:

tem ab i[)so adversus eam Coustantinopoli celebratam, octavamque pariter nominatam in abolilionem
legilimae octavfe
fice celebratae.

OEcumenicai sub Hadriano Ponti-

curi persistentes, pro salute vestra et pro statu reipublicfe,

jugibus semper votis

Dominum
extiterint

valeant

deprecari.
17.

Ex quo grande maliim illud evenit, ut pro germana oclava, a Grtccis maxime, accepta sit Synodus Pbotiana, ut factum intcr alios a Zonara
est videre, (|ui in

Quod

si

forte

quidam

cum

co-

suacanonum

collectione et

dem

patriarcha

comniunicare nolentcs: admoet terlio ut sanctai Ecclesiac sc

si

interprelatione, posuit loco octavae

neantur

secundo

unire procurent.

Quod

acquiescerc noluerint, in

sua perlinaciamanere volentes, sacra eos coinmunione, his praisentibus missis nostris uiia

cum

Sy-

nodo, jussimus privari, quousque ad siium rcdeant

patriarcliam, et ad sanctae Ecclesia) unitatem,

nodum Photianam sacrilegam , Theodorus Balsamo universalem ap|)ellat, cujus et tres canones recitat. Sic et reliqua Cra;corum schismaticorum colluvies. Tu igitiir lector, hic (amabo le) sede arbiter veritatis, atque ex litteris
,

OEcumenicae Sy(juam ipsam et

cum

Joannis

i^apiE in

praecipueipsi episcopi a nobis sintcanoniccexcom-

citatis in

grajcum a Pliotio redditis, et resecunda Actioue su;e pseudosynodi, repietate Catholico

municati. Et ideo sieos in consortium suuni receperit,

vocalis vero ad latinitalcm a Federico Metio origine

Grffico,

aliquamve

cum eis conmmnionem

habuerit,

sed

atque fide Latino

'

1.

Keg.

II.

2 Psal. XIII,

1. Cor.

i.

'

.loan. xi.

'

iNic.

Ep. IX.

::

318

JOANNIS

Viri

ANNUS

7.

CHRISTl 879.

creato

modo ob virtutum atque doctriiice pra?staiitiam Thermularum episcopo, \eteratorias malas

nerantur, dilectionis etiam vinculo uniantur, et constringantur. Quapropter vestris litteris obse-

artes inteliige. Extat ipsa integra Piioliana pseudo-

quentes nos
instar accensi,

et

mellifiuis verbis

deiiniti

ignis

synodus graice in scripto Codicc Lilaliotheca; Columnensis, qua; fuit cardinalis Sii leti nola numeri quadragesimi primi, in quo sub Actione secunda

cum

universa nostra sanctissima

eadem
torem

Epistola Joannis papae recitatur ad imperascripta,

Romanorum Ecclesia, unanimes et concordes surreximus ad ea omnia, quae a vobis scripta sunt, prompto etalacri animo peragenda.
Scripsistis

adeo mutata, ut vix quis cognoscat

nobis, noster dilecle

fili,

ut nostra

eamdem
disti. Sic

esse Joannis,

quam nuper
servorum

recitatam au-

Apostolica viscera niisericorditer

aperiremus, et

enim

se habet:
Dei, serenissimis

omnes quotquot
propriis

fuerint, (|ui iu vestra Ecclesia vel

20. Joannes servus

dilectissimis
ris Basilio,
filiis

chirographis vel alio quovis pacto prae,

nostris si^iritualibus, et

Deo cha-

varicati sunt
eflecti,

et

canonicis censuris obnoxii sunt

et

Leoni, et Alexandro victricibus imperaet aBternis

reciperemus,

pacis

et

unionis

curam

toribus,

triumphatoribus,

Augustis.

Cur aulem
Constantini

dictum
ipse

est,

in titulo Joannis Epistola; non insit nomen, id accidit quod, sicutexNiceta mortuus inter hgec fuerit Constantinus
Basilii

haberemus. Quinetiam ante omnia Photium religiosissimum episcopum nostrae communionis hae-

redem
ad

et

participem, et

comministrum

facientes

magnum

episcopatus culmen,

et dignilatera

Augustns primogenilus

imperatoris:
fidei

patriarchalem iterum constitueremus, ne Ecclesia

Dei mullo tempore schismatum Deo exosorum, et

Purilas'et splendor vestra; rectae

et

sapientia et
specta,

morum

probilas et beniguitas
et

per-

malorum scandalorum
neat.
22.

fluctibus agilata

perma-

maximi imperatores Romanorum, luminum instar in medio terra; miChristianissirni

Nos vero

vestrae serenitatis preces acci-

cantes usque ad onines fines, ad quos universus

orbis,

pientes, ut rationales et justas et

extenduntur

et

splendent: non enim sola

tempus jam
et invenire

praesto esse,

recta fide pra;stantes, in aliis rebus vos oscitanter

Deum

Deo acceptas, et quod antea quaerebamus precabamur el rationi etiamcon;

habetis, sed

potius super veslram irreprehensi-

gruum
dere
,

censentes, Ecclesiam Dei tranquillam red,

bilem fidem superaedificatis non lignum aut her-

misimus propterea' legatos

qui vestrara

bam
et

aut ariindinem, sed pretiosos lapides

ct ut breviter

aurum
alacri

perflcerent voluntatem. Et licet pietas vestro Photio

argenlum,

dicaiii,

omnia

studio perficitis, quibus cognoscitis Deo

rem

gra-

tam

facere. Nihil vero

Deo gratiusessedignoscitur,

vim inferendo nos praivenit in illo restituendo videlicet, antequam nostri legati istuc venissent hffic tamen nos supplemus non auctoritate nostra
(Hcet hoc etiam facere

quam

ut universs ejus Ecclesia;

quascumquc
diebus

sol

iiossimu?)

sed

Apostolicis

respicit, recta fide et

mutua
illi

inter se dileclione et
gratias

Constitutionibus et sanctorum Patruin Decretis ho-

charitate

viventes

singulis

rura demonstrationem afferentes.

agant. Quapropler hanc

unionem eliam

in vestra

Neque

Ecclesia;

regulas

jam diu

traditas

Dei Ecclesia conspici et vigere vos percupientes,

solventes,

sed eas in quibuscumque,

et

dum harum

Romanam
habeiites
optastis.

sanctam Ecclesiam per vestros legatos

adjutricem assumpsistis, procerto
prinii
id

nimis exacta
clesise,

immulabilis observanlia servatur,

et sacras lilteras

divellit et destruit

eam

vobis futuram praesto ad id quod

tolam compagem corporis Ecad quod conducit trahentes, ab ipsamet

Neque vos

agere

coepistis, ut

Ecclesia edocti.

Secundus enim canon

:

Nicaenae
vel a ne-

hanc rem excogitaretis, sed vestigiis jircedecessorum vestrorum inhserentes; in quanam schola, quaerere est etiain dignum, a principe videlicet Apostolorum Petro, quem Dominns omnium Ecclesiarum caput constituit, inqiiiens
oves meas
;

Synodi haec habet

cessitate, vel alio

Quoniam frequenter
:

qnovis pacto coguntur liomines

et qua;

Ecclesiasticos canones transgredi

lur.

sequun-

illi

Pasce

necnon

a sacris et Oithodoxis sancto-

rum Patrum decrelis atque doctrinis, quemadmodum sacra; et pia; vestrae littera; testantur, id vero
propterea
facitis,

quo magis vestnc

fidei

firmitas

celebrata eluceat, et erga

efficax patefiat.

Deum

dileclio siucera et

Necnon papa Gelasius de seipso inquit, quod ubi vis non apponitur, sanctorum Palrum statuta inconcussa maneant. Similiter etiam sanctissimus papa Leo in eodem s]iiritu praecipit, dicens:Ubi vis non pra;cedit, immobilia permaneant sanctorum Patrum statiita:ubi vero necessilas et vis rejieritur, ibi ad id, quod convenit Ecclesiis Dei, ille qui potestatem habet dispenset. Ex necessitate
eiiim, juxta divinuni Apostoluin
,

21,

Nihilenim aliud
illis,

a|ilius et

dignius con-

etiam legis

fit

tingere potest

qui in maxiniis dignitatibus et

constituti,

mutatio. Felix pralerea papa consona cliam dicit

principatibus

suiit

qiiam
fide

recta;

fldei

De hoc eniin opurtet auimadvertere, ut ubi necessitas contigerit,

splendore, et Dei dilectionc praistare contendere, et

curare ut onines, qui

cum eadem
a Pholio

Deum

ve-

Palrum transgredi

sacpcnumero etiam Constitutiones licet. Sancta etiam Synodus Carthaginensis ait trigesimoquintocapile Manda:

'

Ferme lolum principium

immulatum

quod cnim visiim

praidicari.

sit
,

exile pracoiiium imperatoris, voiuit

illud gloriosius

'

Ista

addidit 1'hotius,

et

mulavit in contrarium sensum,

quK de

Joau. XXI.

seipso habebantur.

.TOANNIS VIII

ANNUS

7.

CHRISTl 879.
nostrum,
et et

319

mus, ut Donatislarmn

clerici

iteriini

ad Ecclesias

fratrem

reverlantiir, licet etiam a

Synodo
et

fiieriiit

damnati.

communionis cum
consortem

Synodiis etiam Synodiim abrogasse reperilur propter

comministrum nostrum, et Piomanorum Ecclesia participem, et hairedem, non solum

saiicta

unionem Ectksifc
ait
:

concordinm. Et Innoliairutico

projiter alias virtutes,

quibus

ille

praestat,

verum

centius papa
recipiantur, orianlur.
23.
illis

Isti

a Bonoso ordinati

etiam propter scandala e medio tollenda, et pacein

Dei, et dilectionem ad invicem inler nos firinan-

ne iterum scandala in Ecclesia Dei

soliim
istis,

dam. Recipite etiam ipsum vos

certo

et

firmo

Neque

licettalesessent ut ex

animo,
malitiae

et

charitate

et

fide,

omne

iniquitatis et

fuissent ut lia^retici damnati, Apostolicatamen

venenum,
Ecclesia.

et duplicitatem

etambiguitatem

Sedes Ecclesiaj pacis curam gerens maniis adjutrices porrexit verum etiam Orlhodoxis e|)iscopis
,

de cordibus vestris avellentes, sicut ipsum recepit

Romana
25.

et palriarcliis

ad ipsam confugientiljus (sicut nunc

Didicimus' enim fere ab omnibus, qui

illis

religiosissimus Pliotius) et auxilium implorantibus

hucveniuntex

qui

istic

versantur, Photium

opem

tulit.

Nostis oninino
et

magnum

Athanasium
dilectio

episcopuin Alexandrinum

Cyrilluinet Polychro-

nium Hierosolymorum
vestra

Joannem quein

Flavianum etiam Constantinopolitanum hos enim aSynodisdainnatos et reprobatos, cum ad sanctam Romanam Ec~
appellat,
:

Chrysostomum

clesiam confiigissent, Apostolica Sedes

confirmavit,
et

lioec

nostra

ad priorem dignitatem restituit. Si

coram Deo non solum sapientia et pradentia circa res divinas et humanas, veruin etiam circa omnes virlutes morales, et curain divinorum prceceptorum, tanquam irreprehensibilem operarium celebrari. Neque justum duximus, talem virum otiosum et inulilem permanere, sed in altuin in vestra Ecclesia iterum elalum et lucentem consueta sibi et Deo dilecta
jira^stare

oinnibus pra^rogalivis

igitur qui ex Donatistis, et ex

Bonosoordinalionem

opera exercere,

tum erga

sacerdoles,

tum etiam

acceperunt

ab Ecclesiae Catholica; limitibus fuerunt ejecti a Synodo numerosa, iterum ab alia Synodo recipiuntur , et in sacerdotum numero
,

et

erga episcopos. Quapropler eumdein resumentes

sermonem, vobis dicimus,

absque ulla dubitatione.

susci[iite

virum istum
adducat

collocantur, ul Ecclesia Dei indivulsa, ut a schi-

oNec"^ aliquis pro sui excusatione

injustas
(ut

smatibus inlegra et libera permaneat (nihil enim oculis Dei magis execrandum et abominabile conspicitur, quam is, quischismatum auctorin Ecclesiis extiterit
;

Synodos adversus ipsum habitas, neque

multi stupidiores opinantur) Decreta praedeces-

soruin nostrorum

et nihil

jucundius vel charius ejus

videlicet et Iladriani adversus

set
:

beatorum Pontificum, Nicolai Photium lata accu-

bonitati,

quain Ecclesia; suam integritatem, per-

fectum erga Deuin aniorem, et erga proximum dilectionem conservare) mullo magis viros Orthodoxae fidei illustres, et
ritia celebres,
vita;

non eniin recepta fuerunt ab ipsis quae contra sanctissimum Photium gesta fuerunt. Nullus per

cliirographa vestra occasionein sumat ad schismata

gravitate et
illos

rerum

pe-

fovenda

cum

illo et

ad invicem

oinnia enim

jam

xios

contemni ', obnopocnitentiaejiigo gravari, sed ad priorem di-

non oportet

sedata sunt et abrogata, omniaquajcontra Photium

nulla, per nos minimos in Apostolorum reposita sunt, et per euin in humeros jesu Christi Agni Dei, qui tollit peccatiim mundi. 26. Recipite ' igitur ipsum apertis ulnis, fratrem videlicet nostrum et comministrum. Regesta sunt,
irrita et

gnitatem restiluere.
24.

manibus

principis

Cum enim^semel

Apostolica haec Sedes

claves accepisset regni ca;Iorum a

primo

et

niagno

Pontifice jesu Christo per principem Apostoloruin

Petrum cum
erunt sokita

illi

dixiss^t' :Tibi

dabo claves regni

super terrain,
ligaveris

CBelorum, et qua^cumque
et in
ciElis
:

solvei'is

cipite episc. Dei et irreprebensibilem. Recipite pa-

et

qua;cumque

triarchain vestra; Ecclesiac.

Confirmate erga illum

observantia obedien-

super terram, erunt ligata

et in calis,

habet facuihac de

dilectionem, fidem,
tiarn, et

et

cum

tatem omnes ligandi atque solvendi, et juxta pro-

per hunc erga sanctam

Romanam
illuin

Ecclere-

phelam* Jereiniam, evellendi

causa nos anctorilate usi
Pelri
et

et

plantandi

siain

eanidem confirmate. Qui enim

ea quai a nobis et sancta
illo

non
is

principis

Apostolorurn

cii)it, iiec

Romanorum
nec
adver-

cum

universa Ecclesia

per vos etiain sanclissiinis fratribus et

% atfirmainus vobis, commisacerdo-

Ecclesia de

decreta sunt, recipit

suscipit,

sus nos bellum

sed adversus

sanctum

nistris nostrispatriarcliis,
et

Alexandrino, Antiocheno

Hierosolymitano
et

et reliquis episcopis et

tibus, et uiiiversa; Ecclesia.^ CoiistantinopoIitana3,

Petrum Apostoluin, vel potius adversus Christuin ipsum Filium Dei, qui ita honoravit et glorificavit Apostolum suum, ut ipse ab eo haberet lacultatem
ligandi atque solvcndi.

nos convenire

consentire vobis, vel potius Deo

in oinnibus, quae a nobis

vos

petislis.

Et priinuin
in

Hoc

etiam rogamus pietatem vestram, ut

revocetis,

quidem nos recipere Photiuin admirabilissimuin

et

memoriam
'

ex quo tempore scandala

religiosissimum archiepiscopum et palriarcham

'

Ex

se haec addit Pbotius.

Addilamentum item
falsarii

est impostoris

totum quod sequilur.

Multa hic a Pholio

Matth. ivi.

prailennissa

isla

Fbotii additanieuta contra Synodus in ipsum celebralas.

nnscunlur, quibus Sedis Apostolicffi auctoritas pra;dicatur, et Iladriam

piffidecessoris legatio niemoratur.
'

'

'

Jerem.

l.

dem

sunt ha;c verba supposita.

^Sunt Ejus'

Adjunxit et

omnia

ista,

qua; sub hoc capite continentur ad secuntatem sui

silatis

Palriarcliatus fal-

llaec

omuia addita a Pbolio impostore.

arcbitectus Pbotius.

320
cl schismala in

.TOANNIS VIII

ANNUS

7.

CHRISTI 870.
'

vestram Ecclesiam ingressa sunt corruperunt, liorum malorum nullam aliam fuisse causam, nisi quod vos impeet ejus integritatem

De hoc etiam Icgem condere, tuum imperium a Deo cusloditum monemus, ut post obilum

sanctissimi Photii comministri etlratris nostri nullus e Sfficulari ordine ad

ratores acJmisistis Ijlaspiiemiaset calumnias adver-

pontificalem dignitatem

sus Pontilices et patriarclias vestros, ac reliquos Dei sacerdotes necnon quod vos parvipendislis
;

eligalur et ordinetur, sed |)otius ex presbyleris car-

dinalibus, ex

iis

videlicet, qui Catbolica? Ecclesiae

aliis

dilectionem et fidem el

honorem
ilaque

et

observantiam
ini|)erii vestri

sunt adscripti, vel ex ejus diaconis, vel

juxta sacros canones, ut

sacer-

erga

illos.

Rogamus

divinam potentiam

dotibus, qui existuntsubsede Constantinopolitana,

vestram, ut ex nunc aures obturetis

a

ne contra Ecclesiasticam

calumniiset obtrectationibus adversus Pontiflces, quas pravi illi bomines et nialis solum
electi

Deo

gaudentes vobis suggerere solent; et eos tanquam piacula et abominationes, iniquas verborum illo-

rum

sagittas

repellere velitis

patriarcbas

aulem

vestros in bonore habere, et quasi

proprios patres

sanctorum Patrum canones res vestra; peragantur. Procedere autem hunc volumus per singulos gradus Ecclesiic satis probatum', primum lectorem, deinde acolytlium, postea diaconum, deinde presbyterum, et tandem episcopum, si tamen bonum habuerit testimonium de se, de pieet
tate, et scientia
;

regulam

ettanquam Dei et hominum mediatorcs enim vigilant pro animabus vestris, et quae pro salute vestra faciunt , vobis a Deo semper deprecantur. Necnon, ut par est, pro iis
existimare,
:

quoniamdum

ininferioribusgra-

venerari

ipsi

dibus aliquod temporis spatium immoratur, ejus

virtus ct probilas agnoscitur, et hoc paclo oportet

vestros patriarchas progredi,

quibus vos
ipsi

Deum
:

oflendistis

errantes, sacriflcia
placent,

occupare singulos gradus, ut in

nihil

non ex lempore praedomo Domini

et

ofTerunt

ut vobis

Deum

benevolum

iiiveniatur

incompositnm

inordinatum.

illum vobis reddentes. Neque id solum, verum etiam pro tranquillitate et duratione potentiae vestrae,

Qui enim supra omnes gradus collocatur, irreprehensibilis in

omnibus
,

oportet reperiatur.

et

Deum
et

pro victoria adversus hostes obtinenda nostrum niisericordem orant. Doctores etiam

29. Nec^^quianos vestra; Ecclesicepacietquieti

consulentes

magistri vobis existunt,

dum

vos admonent,
acquiratis.

ut ea faciatis, quibus

regnum caelorum

27. Prsterea vos prae aliis diligere

noscuntur

non enim adnlatorum amicitiam

biscum,
et

sectari sciunt vo-

Photium religiosissimuin fratrem nostrum recepimus, sicut et papa Hadrianus Tarasium ejus avunculum, hoc jam vobis pro consuetudine et regula usurpetur quae eniin raro bona sunt, non possunt lex fieri multisetpro lege sumi,
:

adulatorum

instar vos diligere, sed polius

A Domino enim

nostro jesu Christo edocli, etiam

charitatem,

quam

ipsos

docuit Christiis Jesus per

oportet igitur vestros

nos viscera misericordiae recipientes, condonavi-

sanctos Apostolos suos.

nia, quae prffidiximus,

Non

patriarchas a vobis contemni,

tum

propter ea

om-

mus vobis repetitionem vestram tum de Photio, tum de aliis sacerdotibus ex altera ordinatione
existentibus indultum

tum etiam, ut juxta Domini praeceptum illos diligatis. Nec vos lateat, quod si hoc feceritis, non solum honores illorum conscquemini, quos vos honoratis et cohtis, sed illum potius, qui eorum manibus in altari ministratur,
videlicet Cbristum, qui

concessimus. Quicumque

vcro in fulurum ausus fuerit id iterum commiltere,

pro peccatis

oflertur: qui

enim

illos

honorat,

qui

illos

adversatur

et

omnium Deo Deum honorat; et respuit, Deum ipsum reobtreclaliones,

spuit. Falsas itaque detractiones et

per quas zizania

et

scbismata et scandala in Ecclc-

sia Dei oriuntur, et dividunt

inconsutilem Christi

vestem, tanquam

venenum aspidum, vestrum im-

perium vitet. Kt potius sanctlssimo Photio fratri et comministro nostro opem ferat in omnibus, quae
ad Ecclesia?

canone a nobis absque ulla remisdamnatio ilh irrogabitur. 30. Rogamus * etiam hoc pietatem vestram, ut neque fraler et comminister noster Pholius sanctissimus, nec alius quispiam successorum ejus in futurum in Bulgaria ordinaliones habeat, neque propriis manibus, neque per pallium illucrnissum, neque per defensorem praedictam provinciam Bulgarorum ut propriam ministret. In alieno enim solo non decet alios aediflcare. Pra>decessor enim noster Nicolaus felicis recordationis precibus
poenitentia ex
sione, et
princiiiis Bulgarice

Micbaelis Apostolicis doctrinis

bonum regimen
'

faciunt.

28. Eos etiam, qui i|)suni non quo par est bonorehabent, argue ut corrigantur sa^pe enini quos Dei timor et erga divina religio et pietas
:

gentem illam educavit, et per rehgiosos suos episcopos omnes Ecclesiasticas reguias et canones, ct quaecumque ad Chrislianam religionem perUnent

cum

illis

Iradidisset, eos perfecit

licet

nonnulli

non correxit, imperatorum

tio in
ris,

et

i^rincipum indignasi

audactersurripuerinl nobis praedictam provinciam,

quae ad
eos noii
attinebat
;

eos irruens modestioresreddit. idque

tibi

fece-

ordinaliones etiam et

regnum

caclorum coniparare certo

tui

scilo, ct

consecrationes Ecclesiaruni, et

omnia quaecumque

sempiternam imperii
flrmalionem.
habeatis,

durationem

et pacis

con'

Si vero id minus feceritis, [)ro certo quod nunqnam scbismatadeeruniin Ec-

Sunt ex Joannis Epistola,

ut illud, post

licet

babcant aliqua verba a Photio adelc.

(lita,

obitum sundissimi Photii,

scias a

Cum

pra!-

clcsia Constantinopolitana.

termissos audis osliarium et exorcistam a Latinis omnibus iuler primos

qualuor ordines annumcratos,

s
'

Graicis

corruptum locum.

Sunt addila

ista

a Pbotio qua; hoc

capite

contineiitur.

Sunt

Consuit et

ista

Photius sui causa.

.loaunis, sed

nonuulla uiiscuil Photius.

JOANNIS
facere

Vril

ANNUS

7.

CHRISTI 870.

321
amator qnas in

minus

oportebat,

peref^^^erint.

Quaproptor
et

32. Vidisti imposturas, leclor, veritatis

pra^ter prrcdicta, ct lioc otiam voliis notuni facimus,

cultor,

et

execratus es proculdubio,

ut

si

aliqnando episcopos
(^i(^linc|uere

il)i

degenles contra nos

et canonicis

profano etiam homiue,

et

ncdum

saccrdote, episcopo

ali(|ui(]

deprchendcnuis,

non habeant vos ad quos confugiant, sed potius vos inveniant in boc nobis
pcenis illos snbjiciemus,

omnisque divina; humana; legis experte barbaro non improbare non possis, totque falsitates admixtas litteris non
et patrinrcha, sed et in ethnico,
lica

concordes nec disscntientes.

^l.
'

Oramus

pra^terea

imperium vestrum

Christo dilectum, ut congregetis episcopos et presbyteros

alicujus et ignoti hominis, scd ab ApostoSede ex episcoporum Concilio datis, nec ad vileni aliquem terra; filium, sed ad ipsum Orientis
privati

cujuscumque

ordinis Ecclesiastici et civilis,

imperatorem, nec otiose vel

lius

levitcr de rel)ns nul-

qui a nobis dissentire videntur, ubicumque fuerint

momenti

conscriptis,
essent,

sed

qua;

maximi oin-

eosque ad vos ducendos curetis, et moneatis ut ipsi uniantur Ecclesia Dei, etPhotio sanctissimo patriarcliaj fratri etcoramivestros,

intra terminos

nium ponderis
scelcris

ut merito tanti auctoreni

improbare

et execrari,

ipsunique facinus

nistro nostro nobis unito. Proprias

pontiflcales et

abominari, at(]ue horrere tanquam funestum aliquid ab iinis inferis proditum a principc tenehra-

graduseUam illisrt^stituitc, et viscera misericordiiE illis aperite,utqueniadmodum unus Deus, unum baptisma, una fides, itaelnosipsi
sacras vestes,

rum

per filium tenebrarum nominelcnus lucis angelum mentientem Photium, omnino debeas.

unum
sise

simus etiam in Christo, et per vestram piam doctrinam unum paritcr nobiscum sint, et in EccleDei perfeclione coordinati et conjuncti nobis-

cuminChristi sanctissimum corpus, utin eadem mente et in eadem voluntale permanentes, Deum omnium glorificemus. Nec aliquis in posterum dicat % Ego quidcm sum Cepha;, ego vero Pauli sed utonmes bocdicamus,quod Christisumuscrucifixi etmorlui pro nobis, qui persuam passionem qua; in
;

Sed his adluic detestabiliora videbis, cum modo reddemus ejusdem Joannis papa; Epistolam ad Photium ipsum datam eamdemque ab eodem Photio in grEecum translatam atque coUalione habita cum autograpbo, qua; molitus sit impius,
, ;

a;que cognosces.

Eidem namque

legato Pctro pre-

sbytero cardinali, Constantinopolim profecturo una

cum
has

nominatisepiscopis, Joannes papa ad

'

PhoUnm

litteras

dedil

33. Exi)erientia tua; prudentia3 litteris Pontificio

terris

sunt

et qua; in ca^lis,

invicem conciliavit

et

nostro delatis sahs ubcrtim comperta, allitoei

nos Deo conjunxit et Palri per seipsum, et nuUua dilectione et communione. Si vero a vobis eos advocatos monentes et bortantes et orantes, ad unio-

nantem Dominum, piissimas

tiam, et in

gratcs

agentes,

laudavimus, qui postulatus dat omnibus sapien-

domo

facicns

unanimes

habilare, salvat
verilate

nem
et
teris

Ecclesia^ convenire
illi

vobiscum, semeletiterum

onines in se sperantes, et protegit se in

qua;rentes, quique
pios,
:

saipius obedire

noluerint,

ncque

nostris ht-

obtemperare
sua

et

suammet

lucrari salutem, sed

neque probos, reos, nequefacit tyrannos lamen juste judicans, beatis quibusnisi resipucrint, a;terna

permanserint istiusmodi homines praicipimus ab immaculati corporis et sanguinis Domini nostri jesu Christi perceptione alienosforequousque uniantur sanct
in priori
:

pertinacia et temeritate

libet cEterna prtemia, et infelicibus, reservato inte-

rim poenitudinis temporc

nia nostra legentes,
et

confert siipplicia. Proedictis (juoquc litteris pncco-

affectum

tuum cognovimus,

Dei EcclesiteetPhotio sanctissimo patriarchaj fratri

et

comminislro nostro. Et poslea Iioc peracto, quae sequuntur justam illorum danmationem in liis litteris non scripsinms, neamplius piorogai'etur oratio praitermodum, sed in commonitorio conscripsimus religiosissimi Petri presbyteri et cardinalis nostri legati, una cum Eugenio et Paulo religiosissimis episcopis, ut cum ipsis pra;sidens in Synodo

nunc erga nos dcvotus, sahs evidcnler repcrimus verum in quo nostra merita non sufiragantur, Deo dimitlimus et in quo nos humanis laudibus quicumque mortalium elevare conantur, fragilitalein natura; noslriE cum sunmia formidine, eodem Deo pra; oculis habito, conteniplamur. Scimus enim (ipso ^ dicente) quia qui sc
sis
: ;

quam

exaltat,

humiliabitur, et qui se humiliat, exalta-

una cum sanctissimo Photio fratre et comministro nostro, Dei oculum qui omnia videt et semper vigilat, anle suos oculos habentes et inevilabileni

bitur.
34. Quod dicitur autem, sanctam Constantinopohtanam Ecclesiam in te convenire, teque privatam sedem recipere, missos vero nostros tecum niiniine consecrare, dc adunatione oinnium Deo gratias agimus sed missis nostris ideo de hoc mandatum ncn dcdimus, quia nil ccrtitudinis,
;

divinam
el

justitiani, et

maculatam

suam conscientiam iminculpatam conservanles, onuics res

Ecclesiae, et

Constantinoi)olitana;

qutecumque

in-

digent correctione, et

qua;, ut par est, declinare

debcnt, utid, quod melius est et conducibilius Dei

Ecclesia;

qualiter ipsa scdes haberct, anteacoinprobavimus,

peragatur. Ca;lestis Imperator

.

piam

po-

Nunc

vero, sicut de

pace et adunatione ipsius

tenham tuam cuslodiat

Hucusque cx Photiana

Ecclesia;

versiune Joannis papa; Epislola.

et de dissensione nolentium acquiescere contristamur, quia Salomone testante ', quasi peccatum ariolandi est re-

valde

gaudemus;ila

'

Oelevit impostor
etc.

Oramus,

vocem l\landamus
Cor.

et

nomen

Ignatii, et

posuit

"'1.

Jnan. Ep.

r.ci.

Miittli.

M.

\Wg. xv.

Baron.

ToMiJs

XV.

322
pugnave,
scere.
et sicut

JOANNIS
genus

VIII

ANNUS

7.

CHRISTl 879.

idololatriae nolle acquie-

tinopolitanffi praesulibus in
rica, auctoritate Apostolica

Verum super
'

receptione privatae sedis nos

tem
et

oi'dinatos

eadem dioecesi Bulgaamputamus ipsos auihidem episcopos et omnes alios

; ,

debuimus antea

consuli.

Tamen

(juia
te
:

obeunte

fia-

inferioris ordinis clericos, ut inde se sublrahanl,

tre et coepiscopo nostro Tgnatio,

Constantinopoi^ax

ab invasione Bulgarica; nostrae

pallium dederis, aut

dioecesis se

omsi

litano tlnono praesidere

audivimus tantumut

nino compcscant, decerlare procures. Quibus

aiit

tu

augeatur etjurgia cessent, muItimodasDeo gratias agimus. Tu autem omnium mentes demulcens,

quamcumque

iUis ordi-

omnes
stude

paternis ulnis amplectere,

omnes

dispersos

congregare non desinas, omnes colligere soUicite quia sicut S. pa[)a Leo Magnusscribit, Sedis Apostolicae, (inquiens), moderatio hanctemperantiam servat, ut sevcrius agat cum obduralis, et
;

feceris, vel donec nohis ohediant, cum communicaveris, pari excommunicatione cum cis teneberis annexus . Hcec ad Photium Joannes. Porro ille sciens quanta inesset in Apostolicis litteris auctoritas lecturus cum esset eas in Synodo, ad pcrsuadendaqUcB vellet, addidit et abstulit

nationem
eis

veniam cupiat
35.

prffislare correctis.
sit

pro arbitrio, qua)

fuerint,

sibi

sunt visa. Quaenam autem

isla

Et

cum non

reprehensibilis erga coi':

ex recitatione ipsius Epistolae ex secunda

latinitatique ab eo;

rectum quantacumque miseratio si satistaciens coram Synodo ^ misericordiam secundum consuetudinem postulaveris, ac si cvidenti correctione uteris, et peritiae non oblivisceris, nullius danma moliaris, quin potius exilia corum qui tibi non
velle

ejusdem Actione depromptae,

dem
habet

Metio redditaj,

satis

intelliges

sic

enim

se

38.

Joannes episcopus, servus servorum Dei,

fratri et

Photio sanctissimo

comminislro palriarchae
fraternitatis tuae
'

consentire

dicuntur
et

studiose

dissolveris,
et

Constanhnopolitana' Ecclesiae.

eosque suis Ecclesiis

si

honoribus restitueris,
te

Sapientiam

et

pradentiam

(quia spirilualis lilius noster BasiUus Christia-

in tuis litteris

cum

perspexerimus, instar
et

tonitrui

nissimus imperator apud nos pro

multis preci-

caelitus missi ex

Deo resonantem

omnes termi-

bus intervenil) onmes uno voto, uno consensu et una concordia in tua reslitutione convenerint veniam pro pace sancta; Constantinopolitanaj Ecclesisetibi concedimus, communionem quoque et gradum coram ^ Synodo misericordiam quaerendo
:

nos terra; suo slrepitu replentem, pias Deo gratias

et excelsas

laudes retulimus, qui omnibus peten-

tibus juxta

corum pelilionem

largilur sapientiam,

nihilominusreddimus,

el

utsancta; Constantinopo-

litance Ecclesiaj praeesse debeas,

consenlimus

itata-

domo, et fovel et protegit omnes qui in veritate spem suam in ipsum coUocant quique nec malos in flnem rejicit, neque honos ut in tyrannidem aliquam incidant, supra
et qui liabitat iu concordiae
:

men ut deincepsde laicisin eadem Ecclesia episcopus contra sanctorum Patrum statuta nullatenus ordinetur etomnisilla malaconsuetudoabinde penitus amputetur, juxta capitulum, quod super hac
;

eorum
tate,

vircs permittit

sed potius jushtia; aequali-

ac judiciorum a;quiIibrio

omnesreshumanas
qui alacri

dirigit et ieliciter ducit. Et beatus ille,

aninio praesenti tempore per poenitentiam lapsos

erigit
:

re in venerabili Synodo,
ris nostri

tempore

scilicet decesso-

in ca^Iis

enim

iste

thesauros sibi thesaurizat

Hadriani junioris papae Constantinopoli

hic eteniin in hac felicitate

permanens, fruetur
revelabitur futura

habita, est congruentissime

promulgatum.
le-

sempiternis futuris bonis,

gloria.

cum

36. Reliquavero, quailitteraituaia nobisfore

Tuas itaque

praedictas
et

censenda exspectant

dato commonitorio nostris

cum

accepissemus,

humanissimas lilleras laudes nimias quibus nos

gatis, Petro veuerabili presb. card. noslro, deh-

exornas, et

qua

aniini alacrilate erga nos te hahes,

ciosisque consiliariis nostris,

quaidam

scriptis, quae-

dam autem
nostri

vcrbis injunxinms, quijuxtacensuram

Apostolatus instrucli de omnihus,

et

cuncta

(Deo prae oculis habito) contemplantes,

admit-

tendaubi fas est,admittere studeant, sub aiquitahs lihraniine corrigant.

37. Praeterea sicut vestra

et

corrigenda
velle

agnovimus, et quomodo pie et sane te geris. Licet laudes quas nobis tribuis, longe a nobis absint. Cum enim mortalem et mutabilem naturam nacti simus, non sunt laudes satis tutae, et magno timore afficimur, illius videlicet, qui omnia videt
et

omnia

prosiiicit,

tnm

occulta,

tum

a[)erta,

ne

pars

suum

conatur accipere,

ita

et*nos dioecesim nostram

aliquo pacto ahter ah hominihus nos hahiti, aliler in cons[)ectu Dei reperiamur, et pro veris landibus
et optala gloria

Bulgaricam, quam ApostoIiCcC recordalionis sanctissimique domini papac Nicolai certaminc Sedes
Apostolica recepit, ac Iladriani
praisulis
ritale

perpetuum dedecus lucremur. Sed

latet.

haec permittainns interea Deo, qui novit omnia, et

ajque beatissimi

quem
dicere

nihil
:

nostrum

Novimus enim ipsum

quod sanctissima Dei
et

tempore possederat, restitui volumus. Et de

summa
ca;tero

nobis cele-

Qui se exallat, huiniliabitur.

,

omnem

or-

39. Scri[)sisti nobis

dinationem Ecclcsiasticam ab Ecclesiaj Constan-

Constantino[ioIitana Ecclesia in te recipiendo, concors et unanimis facta

est,

quod"^ sedem rece-

'

ista (le

latione.

consulenda Sedc Apost. Pholius detruncavit in sua trans^ [jj^g j;, niisericordia quajrenda coram Syuodo abstulit
et alias inlerius.

Pliotius

liic,

tavit 1'liotius.

ihec quatuor verlia ilideui decurdiiecesi

'

lUec

do Dul^^arica

delruucavit Pliulius

ocnnino.

' PhoUus versipellis llectit in laudem suam quod in Dei laudem Tacet hic Photius, quod de Joannes dixerat de altitonaute Deo. liiivata scJe, nempe ijuain iu Magnaura erexerat vivente lijuatio.

'^

JOANNIS
pisti qiioe

Vlfl

ANNUS

7.
tu

non

CHRISTl 879.
caruisli, sed divina

.m
ope
et

tua erat et qua fueras orbatns. His dc

hujus sancta;
cs restitutus.

robus, dc Eccolsia videlicet et de tua restitutione,

Sedis labore et studio ad scdem

tuam

qua

ad propriam sedeni restitutus, Deo ex corde etpro virili gratias agimus. Habebant etiam liltera)
e.s

Quapropter
auxilii

ratioiii

congruuni duco, ut iuijus

ipsis
illa in

consucli

necnon benignitatis, quam

pietatis tuae,

quod

nostri legati noluerunt

quamdici-

operibus singulis diebus experiris: de

om-

primum

tibi

comministrare. Et hoc factum

illis

nem

terram sonum emittere non obliviscaris, sed

illius,

permiseramus, ut ea facerent quffi pra;ceperamus. Si enim mandatum nostruni habuissent, nulla ipsis fuisset dubitatio, nec

mus, quia nondum

etiam ipsamsequere, etinstar

inferas,

nullidamnum

causam pietati tua; prcEbuissent. eramus de fraternitate tua, quod ad tuam sedem te Deus restituisset, et jam ipsam obtinuisses si enim hoc rescivissemuSj misissealicujus moestitia)

Nec nos

satis certi

mus

proculdubio (ut par erat) gratulaturi

receptione
'.

tibi

pro

necaliquem a visceribus misericordia; tuae repellas. Si qui usque adhuc unionem cum tua pietate amplccti noluerunt, neque tecum convenire, ne desistas :sed potius laborem et certamen sustine, tum docendo, tum etiam sermocinando, et longanimi admonitione, necnon alacri et benevolo vultu, ut juxta Apostolum, vel omnes vel
plerosque lucrari studeas
et
illos
tibi

tuse sedis

Ne

igitur interea

iniqno

conciliare
te, et

ac

ferasanimo: quod enim antea defuit jani exsuper-

per
res

te ipsi

abundantia completumest. Didicimus prajterea, quod sunt inter vos

nonnulli
schismatici,

Deum

ad suscipere dignare. Sacerdotales etiam honoad

Deo accedentes,
Ecclesias
illis

per

te

eteorum
42.

restitue.
spiritalis filius

qui

non quiescunt, sed

:

in

Etquemadmodum
te

noster

vanum

laborant, et certamen diabolicum certant,

Divisi sunt contriti,

imperafor Hasilius, pro

petitioni rationabili et
tes,

nos rogavif,

et

nos ejus

juxta prophetam dicentem

jusfaeetDeogratajobsequen-

ut evellant et evertant ad se nonnullos simpliciores. Et

fecimus
:

cum

tua pietatequod imperator petie-

quemadmodum
:

gavisi

sumus pro tua

est,

reslitu-

rat

tione

quani Deus operatus

ita tristati

Ecclesiffi

unionc facta sumus pro schismaticorum

et

scaris
qiii

eodem pacto te rogamus, ut lu etiam oblivimalorum, qua; adversus te commiserunt,

iHorum

interitu.

a te fuerant abalienati '. Qui si revertantur ex corde, tua pietas honore insignita apertisulnis illos

40. a

Tu M'ero,

qui prmstas sapientiaet prutibi

recipere dignetur,ut

omnes
et

feliciter consentientes,

dentia et gratia a Deo

largita,

(quid enim

ad conversionem

et

ad restitutionem tuae sedis

habes quod non accepisti,

te

ct si accepisti,

novinuis
tibi

commune gaudium
agamus.

diem festum

et loetititc per-

non

gloriari quasi

non

acceperis)

omnes

devincire humanitate contendas eos, qui a te procul sunt segregati et dispersi, miscricordia; viscera
iUis aperiendo, et benignitate illos

complectendo,
eos,

simul congregarc ne graveris

sanctissimus papa Leo

Ut,

quemadmodum
qui
et

Magnus

scribit,

43. Hocetiamrogamusfraternitatemtuam ut nobiscum decernas, ut in posterum nullus sscularis ex tenifiore ad pontiticalem sedem assumatur, sed secundum gradum et ordinem procedens, et proprium unusquisque in suo gradu progressum virtutis ostendens, ita
pontificalis

qua;runt Immihari in conspectu Dei,

unionem

sedis

gradum

vobiscum qua^rere, suscipiamus. Sicut e contra adversus eos qui duro sunt corde, fortitudine et constantia et patientia jllos vincamus duritia;
,

oblineat.

Qui enim

aliter ascendit,

Ecclesiasticis

nostris canonibus contraria facit. Et

volumus moinitio in

rem hunc, qui non

vestra
Ecclesia

est

probandus, ab
,

etiam

cordis illorum obsistamus.

adjutrices prajbeamus.
,

Siniilitcr

illis

qui pcenitentiam qua;runt, qua; lapsos sublevat,

manus
ratio

Non enim

est

despe-

pocnitentibus
est

et

petentibus misericordiani

inventum in posterum irritum abolere. Hoc ^ autem dicimusjuxta Canonem cditum in Synodo tempore Hadriani sanctissinii papce et Tarasii beata; memoriai Patriarcha; Constantinopolitani.
Synodum ' vero contra pietatem tuam ibidem habitam irritavimus et annullavimus, imo et abjicimus, tum propter alia, tum etiam quod bcatus

non

confusio.

Quapropter fraternitatem tuam rogamus, ut ChrisU mores imitando pracipue vero ejus humilitatem quam sustinuit pro salute generis
41
,

nostri,

non

te

pigcat

in

Synodo prrndicare Dei

erga te misericordiam et auxilium, necnon sanctissimai

papa Hadrianus prtedeccssor noster illi non subscripsit. Reliqua vero omniade Ecclesiasticis rebus,
qua; tna Epistola nobis insinuavit, scribere omitti-

tutelam, et laborem
nuit, ut

Romanorum Ecclesiai protcctionem et quem pro tua dilectione sustihoc pacto aedifices onuies pro commu-

mus, quoniain de

ilUs in

commonitorio

scripsi-

nione nostra et

animorum nostrorum concoidia. Quandoquidem qua?cumque ab illa petisti, obtinuisli etiam. Et sicut illi mos est, ut oiunibus qui injuste patiuntur, opcm ferat ita cjus auxilio
;

1 Detruncavit hic iterum qua; Joannes habet in sua Epistola de qua;^ Ilic falsarius et imposlor rendo misericordiam coram Synodo.

astulissime convertit ad

Hadrianum primum, quoJ

dixit

Joannes de

Hadriano
illa

causa ab eo factum quod per veiba Joannes probare se signihcaret Synodum Octavam sub lla^ Dc abrogatione Synodi cuntra Photium driano habilam Juniori.
II

satis

exprcsse. At id oa de

facla nihil penitus in litteris Joannis

'

apposuit h.xc impostor, ut quasi

fecit) octa-

Aliqua

consuleiiila

addidil.

detnmcat aliqua, quaj supcrius notavimus dc ^ Ista de laiidibus suis Photius Apostolica Sede aliis. 3 Joannesnonista habct, sed ut ipsc misericordiam curam
aJilil,

ct

ApostolicM Sedis auctorilale damnaret (quod postca idem

vam Synodum sub Uadriano

diOBcesi

liabitam. Porro

cum

ha;c impostor

appo-

suit, decurlavitquffl iu conditione apposita

Joannes habet de restituenda

Synodo postulet, quaiPliotius sustuht

liicet iuferius callide

admodum.

Bulgarorum.

324
mus,
cui

JOANNIS

VIII

ANNUS
resti-

7.

CHRISTI 879.

etiamsubscripsimus omnes pro tua

dam exlinguendamquepenitus,utnec nominaretur

amplins, laboraret. Sed et quod sciretur
tione historiarum
testiflca-

tutione, et ilkul Pelro religiosissimo presbytero cardinali et legato nostro (ietlimus, quem misimus,

tum Graecorum, tum Latinornm

in

ut una

cum Eugenio

et

Paulo religiosissimis epi-

octava Synodus OEcumenica celebrata esse Constantinopoii

:

timorem praj oculis habeutes, etsuamconscientiam immaculatam conservantes,omnino vobiscum faciant qute vestrai EcclesiaJ conferre noverint. Deus te conservet usque ad finem, dilecte frater reverendissime et comminister noscopis legatis nostris, Dei
ster

ipse

eodem

loco haberi,

quoque nomine

appellari voluit

eodemque suam pseudosyno-

dum, quam supponeret pro

44. Ecce tu jam vidisti, et conferens utraque exemplariacognovisti, lcctor, qno tandem progressa

impostoris nudacia, et ausa sit falsarii animosaprocacitas, ut tribus versibus istisadepistolam Joannis

legitima octava OEcumenica habita per Hadrianum, ususaddecipiendos omnes recitatis superius ad ipsum scriptis, sed ab ipso falsatis litteris Joannis paps.Ex quibus pariter dctcgas alias ejusdem uebulonis versutissimi imposturas. Quamvis enim idem Joannes Pontifex, tum in ipsa Epistola ad Photium scripta, tum in
recitata superius ad

ultimo loco additis, tantammolemillam,OEcume-

nicam, inquam, octavam Synodum, quam Occiet Oriens, Pontifex, et imperator una cum episcopis et magistralibus tanto labore sunt conali erigere et stabilire ((luauiumiu ipso fueril) Photius
dens

imperatorem, citando dictam OEcunienicam Synodum, ut dictum est, eam visus et nihilominus in additamentis esl comprobasse Photii, idem ipse ejus damnatorasseritur :non ista
;

mendaci

slylo

sit

tenda?, quiu et alia;

demolitus. Ut plane iterum repeinnumerse sint addenda; Deo

voluerit

ipsi satis sunt visa, sed et ab illo falsatum est commonitorium abeodem PontiflcedatumPetro legato. Est mentio hujus commonitorii inejusdem Joannis

Epistola ad alios Apostolicae Sedis legatos Constantinopoli adliuc manentes Paulum Anconitanum, et Eugenium Ostiensem, hoc pariteranno, eaderaque
citala die conscri|)ta, quae sic se

gratie,quod ad tam immanepericulumevitaudum,

et

immensum scaudalum antevertendum

divina providentia remanere integra

exemplaria

habet

'

Joannis Epistolarum,

unicum remedium ad falsitatem hominis perdilissimi arguendamet imposturam aperiendam quo nomine pariter (ut vidiuius)
;

4G. 8 Reverendissimis Paulo Anconitano,

Eu-

de quo egimus, Pontifex Nicolaus summas gratias Deo rependit, quod ad convincendas falsitates ejusdem Pholii in suis litteris impudenter
et ipse

genioque Ostiensi episcopis. B Quamviscontra nostram egeritisvoluntatem, et Conslantinopolim pervenientes, inquisita causa
pacis Ecclesiffi et unitatis,

Romam

reverti

omnia sub

certa relatione debebatisreferre

nobisque et quia
;

admixtas,

eorum exemplaria Roma)

nos

servaverit, sic
:

dicens

'

in Epistola ad

Micbaelem imperatorem
falsitati

Verumtamen
depravationi

quomodocumque
sit

vel

primam legationem vobis commissam idonee non peregistis, secundam vobis ideo committere non debebamus tamen Apostolics miseralionis beni;

eadem

Epistola submissa,

grates

gnitate ulentes, et in hac secunda legatione fideliter perficienda, vos huic Petro religioso presbytero

innumeras agimus Deo, cujus inspiratione,

ejus

et fidelia

exemplaria penes nos rctinuimus,

et

cujus

Cardinis nostri familiarique nostro sociamus, qua-

permissu, quihajcvelauthenticamipsam scripsere, superesse noscunlur . Hajc ipse. Sed nos dupiiciter

tenus ea, quee pro pace et unitate Ecclesiae Dei agendasunt, secundum Apostolicosnostraeauctorititatis

nes, sicut et Nicolaus,

Deo gratias repcndere obligamur, missarum a

Codice,

et

quod

.loan-

se lilterarum

apices, et secundum commonitorii nostri tenorem capitulatim descriptum , sagaci valde in-

exscripserit et rctiuuerit exemplaria,

etquodeadem
nauquod earum
posset
iis

tuitu

simul agalis

et

ita

definiatis,

ut

gratiam

cum
diem

quem Regestnm

vocant, sint in hanc

ut

nostram,
rastis,

quam

prius inobedienter agendo exaspe-

in Valicana Bibliotheca integra post tot

nuncfideliori devotione opcrando placabilem

fragia

Romanm Ecclesiai conservaia

falsitatis
:

translatio facta per

Photium fraudulenler,
in uniltis aliis,

possitis. Data mense Augusti, Indictione duodecima Commouitorium autem ipsum reperi-

habere

argui

cum

tumin

qua3

tur recitatum, sed falsatum a Photio ex

more

in

operatus est ad demolieudam funditus OEcumeni-

cam octavam Synodum, tam quod citationem ejusdem Synodi octavic sub Iladrianohabita?, qua convincitur, cam recipere et comprobare .loannem, omnino erasit atque penitus abolcvit quam etiam
,

Actione secunda Synodi Photianoe, octavae mendaquod etsi non sit invenire inter latine citer dictffi
:

scriptas Epislolas ipsius Joannis, ut ex autographo

quod
ait)

disertis

Pontiflce

verbis addideril, ab eodem Joanue jam illam prorsus damnatam, irritam (ut

tamen ex multis aliis idfalsitatis ipsum consequi facile possumus, ut patebit Ipsum aulem grajcc scriptum, et latine a Metio redditum,
possit argui
;

sic se

habet

ac

nuUam

redditam

essc.

47. Joannes episcopus,

4S. In

hoc ipsum enim totus incubuit liomo

Commonilorium
scopis;

fratribus Paulo et

servusservorum Dei, Eugenio epi-

profanus, ut adversum se colieclatn

OEcumenicam
(ut ita dixe-

similiter et

Petro presbytero cardinali

favente gratia, et in-

Synodiun,

in

qua cubilalibus

litteris

nostris Constantinopoli legatis.

rim ejus scelera uudtiplicitcr nolataessent, abolen'

Cum primum, divma

Kicol. Ep. IX.

'

Joan. Ep. ccill.

JOANNIS

VIII

ANNUS

7.
et

CHRISTI 879.

325
misit nos servos suos, ut di-

tercessionihns sanctorum Apostolorum Constanli-

pacem procurans,
Ecclesia?

nopolim ingressi
cipiet

quo pra;imperafor. El anfequani imperatorem visitafiieritis, illuc diverlite

spersos congregemus, et dissidentes conciliemus,

et

veritis, nulli alii Apostolicas litteras traderc velitis.

lapsos

misericordice manum porrigamus, erigamus, ut omnes uno ore glorificemus

filio ef

Cuin coram imperatore

ex Deo

fueritis, litteras

illi

tratlelis

Patrem cum
50.

Spiritu sancto.

liujusniodiverbisilliimalloquentesrSalutatvesfrum

Setiuenfes canones nostrorum

Patrum

regnum

spiritualis vester pafer

domnus

Joannes Apostolicus papa, tuam ex Deo potentiam suis orationibus singulis diebus sancto Deo comniendans,
iit ille,

dicimus, uf postobitum Photii sanctissinii palriarcha3 nullus a civih dignitate Constantinopolitanam

sedem ascendaf, quemadmodum etiam

slrae testantur.
'

litferae

no-

qui vobis hoc dedit desiderium

propter Ecclesiasticam pacem, tribuat vobis gra-

Volumus

etiam,

ut coram Synodo prae-

tiam suam,
et perficiat

et

consoletur vos suafelici protectione,

Si

in bonis desidcria vestra.

rogaverit

dictum Photium sanctissimum patriarcham oretis, ut neque pallium in Bulgariam mittat,. ncque ordinet

imperator, antequam litteras legat sive capilula responsionis nostrai, liujusmodi verbis illi respondete
:

quemquam

in

ipsa

provincia. Si

enim hoc

fecerit,

juxta sacros canones illum arguemus.

Sijubet imperium vcstrum, videat Epislolas.

:

Et

si
:

dixerit

(Juid continent EpisloliE?

ilti

respon-

dete

Salutationes continent, et

omnino
Photium
:

recte per-

ficiunt.

48. Postridie salutaturi

sanctissi-

^ Volumus prffiferea, uf coram universa Synodo promulgetur, quod Synodus habita adversus pra^dictum patriarcham Photium lempore Hadriani sancfissimi papa;, tum Roma;, tumConstanUnopoIi, ex nunc habeatur nulla ef irrita, et non numeretur

muni

accedile, et E|)istoIam

illi

tradite, salutantes

cum

alia

sancta Synodo.

illum decenter, talibus verbis Salutat te domnus noster Joannes Apostolicus papa, et vult Iiabere te

buletis,

comministrum, sicut scripsitimperator, pacem Ecclesia; recipcremus sancfissimum patriarcliam Pholium fratrem et comministrum noslrum, exaudiremus preces vesfras, et pra2ciperemus,uf coramnobis veniat ad Synodum, et uf recipiaf ipsum universa Ecclesia juxta tenofratrem
et

mandatum nostrum ita amneque numeribus vos corrumpi sinafis neque adulationibus, neque minis et ferroribus
Advertite, ut juxfa

ut ))ropter

sive ad dextram, sive ad sinistram, sed rcgiam viam incedite, tanquam habentes locum ef potestatem nostram, quam vobis propter Ecclesia;

declinetis

pacem sumus imperlili, uf vestro labore et diiigenlia digne gratiam nostram et Aposfolicaj Sedis
obtineatis, et nosfraj
8

rem

lilterarum nostrarum, illum recipite ut comministrum nostrum, atque ut Ecclesiie Romana?

communionis

sitis

hajredes.

gratiam habeaf. Surgentes,

illi dicite Mandat dominus noster sanctissimus papa, ut omnes, qui in

:

episcoporum qui interfuerunt Romauce Synodo, ex qua prodiit commonitorium, et littera; Petro legato datm.
Subscriptiones

diversis locis extra ferminos extiterint, siveepiscopi,

sive presbyteri, sive quivis alii laerint, etnolucrint

M.

Zacharias episcopus Ecclesia; Anagnina;

et Bibliothecarius Aposfolicae Sedis in

hoc

commo-

hucus(|ue vobis communicare, vcslro opcre ef laborc uniantur Ecclesia! Dei, ef fiant unum vobis-

nitorio pro receplione Photii sanctissimipatriarcha;

propria

manu

subscripsi.

cum. Qui
pit fihos,

si

venerint, recipite

illos,

ut paler reciin

52. Martinus

episcopus Ecclesia; Narniensis

eosque monebit sa^pius, ut proptcr iiacem

hoc commonitorio Aposfolica) Sedis pro restifu-

Dei

Ecclesia;

idem sentianf

cum
:

Apostolico, ul

fione Photii sanctissimi pafriarchas propria nianu

subscripsi. Sic et aliqui sequenles.

unius sint cum ipso voluntatis rccipientes videlicetPhotium sanctissimum pafriarcham,et cum
illo

Dominicus episcopus Trivenfi.

Florius episcopus Marturcnsis. Gaudericus episcopus Veiitrensis.

una communicantes.
antea fuerant

Si

autem venerint quisedes

cumque
;

ordinati, recipiant

suas qui vero deinde fueranf ordinati, accipiant ab cpisc. ipsis victum et vesfifum nccessarium.
49.
'

Sfephanus ci^iscopus Ferentinas. Leo episcopus Gabiensis (Sabinensis).

Petrus
e])i.-;copus

PraBsidenfibusvobisin Synodo

unacum

Forosemproniensis.

praidicfo sanctissimo patriarcha et legatis Orienta-

Leo e|)iscopus Tarracinensis.

Vualpertus episcopus Portuensis.

hbus, una
htis,

cum

reliquis archiepisco[)is et metropo-

et

omnibus

sacerdofibus Conslanhnopolit.

Ecclesiae,

primum
:

leganfur

litterai

ad imperatosi

rem

missa?

ef inlerrogefur

Synodus,

illas recililterai

Simeon episco[)US Fundensis. Joannes ei^iscopus Siminorum. (Sabinensis). Benedictus episcopus

Gregorius episcopus
Silva3 Candidae.

pit, ct si

observat tcstimonia quai continenf

Quibus annuentibus, hac dicite: Dominus nostcr sancUssimus papa omnium Ecclesiarum
ips;e.

Bonifacius episcopus Bleranornm.

curam gerens, salutem etiam vestram

ct

unionem

Theodorus cpiscopus Gallesiensis. Stephanus episcopus Nepcsinus.

' Hic dempta aliqiia superius notala de petendo veniam coram Synndo, Pholio imposita, addila vero alia, ex recitalis litteris iiitelligere

'

Non preces tantum, sed excomraunicationem

littera:

sario,

2 ViJts idem addilaiiieutum hic dc Bulgarorum causa. quod supra de abolenda octava Synodo fuit apposilum.

conlinent Joannis
a lal-

326

.TOANNIS VIII
Presbyteri cardinales.
e

ANNUS

7.
tiata,

CHRISTI 879.
ut procedens sermo rem manifestam faciet, Deus hoc ipsum nobis suo fesfimonio desuper

Germanus presbyter
Petrus presbyter
tit.

til.

SS. .loannisetPauli.

et

sancli Chrysogoni.
tit.

confirmabit.

Verum
et

illi,

instar

eorum qui vinum

adhibent. Oporfet

Benedicfus presbyter

sanctae Balbinae.
sancti Laurentii.

aqua miscent

adulterantur, nonnulla a seipsis

excogitantes

Hadrianus presbyter
Joannes presbyter

tit.

falsa flngentes et

tit.

sanctaj Ceciliae.

Diaconi cardinales.

Paulus diaconus subscripsi. Leo diaconus subscripsi .

Audisti,
lector,

enim, ut daemon, qui ab initio mali opifex fuit, et inter nos et Deum inimicitias posuit, ac deinde nostrum primum parentcm a Dei amore separavit,
et creatori suo inimicum illum constituit, etiam muic aliquos habeai sui ministros,et hos ipsosim-

53.

abrofi:alione

Concilii

additamcntum Pholii de OEcumenici octavi sub Ha-

pellat, ul citent.
."56.

inter Ecclesias

scandalum aliquod conpotius auctorem et

driano Pontifice

celebrali,

jam superius

apcrtis-

sime redargutum
Epistolis.

falsitatis, ex recitatis Joannis papa? Sed detegitur in eodem commonitorio eadem etiam impostura ex ipsa subscriptione episcoporum, qua (ut vidimus) profitentur omnes, se

Ego vero

-ad

Deum

largitorem oculos dirigens, qui inimicifias efiam in

Cruce sua morti

tradidit, pro

viribus, illorum ho-

minum
ternitas

qui malis delectantur, ora obstruere con-

commonitorio pro Photii restitulione subscribere. Quod si exSynodi sententia definita fuisset damnatio OEcumenicae Synodi, eademquecommissa legatis in dato illius commonitorio utique magis
:

tendo. Et

ahquid mihi

hac dc causa, etiam antequam tua frasigniflcet, haec tibi manifesta

nostris
satis

facere

decrevi, ut de rebus
iis

edoctus,

aures minus praebeas

ciari
efficias

qui contendere et convii^ejicias

eam

suis

subscriptionibus

expressissent,

quam

student; sed ipsos

praeferea, ut alii

potius et respuas,

Photii restitutionem. His accedit etiam patens de-

eorum

verbis fidem

non

monstratio
Episfola

quod cumipse Joannes in recitata ad Basilium imperatorem saepe profiteailla,

adhibeant.
57. Novit etiam tua fraternitas, quod cum nuper ad nos accessit is qui a te missus est, et de sancto Symbolo nos consuluit, quomodo invenit

tur uti se

in

eo

restituendo dispensatione,
et

certe

non

dissipationera
;

destructioncm Concilii vosi

luisse significat
constitnisset,

nam

illud

Concilium abrogare

dispensatione uti opus non fuisset

:

tum

nos illud inconcussum, sicut nobis ab iniho tradiest, conservare, neque nhquid addidisse vel
detraxisse,

enim ahcujus est legis dispensatio si non estubi legis dispensatio locum habeat dispensatio ifaque legis non abrogationem ipsins. sed moderationem semper intelligit ac proinde manente integro Conciho OEcumenico in illa parte, qua Photium condemnavit, dispensationem locum volnit habuisse.
dispensatio

cum

recte

noverimus, quod eos, qui

abrogata
;

sit lex,

talia facere

audent, gravis condemnatio exspectat. Reverentiae itaque tuac iterum significamus, ut de

hac additione in Symbolo

satisfaciamus,

(ex

filio

scilicet)

tibi

sed etiam

quod non solum lioc non dicimus, quod eos qui principio haec dicere
,

Si.

Nomine Joannis papce

;

conficta Epistola a

sua insania ausi sunt, quasi transgressores divini verbi condemnamus, sicut theologiae ChrisU Do-

sumus,ut imposloris Photii falsitatum offlcinam penitus perscrutemur adhuc alia3 ex ejus penetralibus falsitates produntur in lucem. Calumniatns est insuper eumdem Joannem Pontificem, qnod eadem cum Graecis senserit de processione Spiritus sancti. Ad quod probandum Epistolam confinxit ejusdem Joannis nomine ad se scriptani; sed eam multiplici nomine in promptu est redarguere falsitatis. Epistola aufem sic se hain his
:

Atquod

Photio

iil)i

de additamento Filioque in Symbolo.

mini cversores, et sanctorum Pontificum, et reliquorum sanctorum Pafrum, qui synodice convenientes sanctum Symbolum nobis tradiderunt, et una cum Juda illos collocamus, quod eadem ipsa

non quia Domiille, patrare non sunt verifi nicum corpus morti tradiderunt, sed quia Dei fideles, qui sunt ejus membra, schismate segregaquae
:

runt

et

invicem diviserunt

et ita aeferno igni illos

praecipites dantes, et

multo magis

seipsos, ut fecit

praidictus Judas indignus Christi discipulus, suffo-

bet ex graeco in latinum a Melio nostro translafa

53. Joannes episcopus, servus

carunt.
58. 9

servorum

Dci,

Arbitramur autem tuam reverentiam

Photio reverendissimoetCatholico fratri patriarchaj

Constantinopolitano, gratiam desuper ad opera sa-

recte nosse,

cum

sis

sapiens et doctrina praeditus,

lutarem.
Non ignoramus quod nonnulli eorum qui apud vos sunt, pacis fiarum sludiosi de nostra Ecclesia etdenobis ipsis veritateneglecfa, male loquun-

quod dum, ut reliqui nostri cpiscopi nobiscum idem sentiant, totis viribus contendimus, non mediocrem id nobis molesliam affert. Et revera reni adeo gravem tam cito cominutarc, nullus id facere posset, licet brcvi tempore orfum habuerit, nec

tur. Res(|ue eo progressa esf, ut

parum
iis

absit,

quin

mulforum annorum

spatio fuerit confirmafa.

El

tUa fraternitas de nobis,

subditi,

ct

de

qui nobis sunl

malc sentiat. Et illi quideni nach sunt occasionem, sicnt etiam ego ipsc affirmnrem hujusmodi proposito salis congruani. Verifastamen ipsa,
Titi

hac de causa rationi congruum nobis visum csf, ne violentcr aliquis cogafur a vobis additionem
illam dimittere,
novorif, scd polius
hoiniiies
ipse adjecisse Symbolo se mansuetudinealiquahujusmodi admonere, et paulalim a blaspheinia re-

quam

se habcf, nullo pacto esf

adulfcrafa nc([ue

vi-

.TOANNIS
vocare. Pascite (inquit

Vm

ANNUS

7.

CHRISTl 879.

327

summiis' Apostolorum Pegregem Dei, providentes non coacte, sed spontaiiee, neque ut dominantes in cleris, sed forma facti gregis. Qui igilur ita nos accusantj ac si lalia male sentiainus, non jure nos accusant. Tnam itaque decet fraternitatem, ncque scandalum ali^iuod adversus nos pati, neque a
trus) qui iu v()L)is est

trium Orientaliuin Ecclesiarum, cujus autographa in Regesto ' latina Joannis, altera in Actione secunda Synodi Photian;e, quam hic verbatim reddere ne tua palientia, lector, abuti videamur, omitlimus. Satis sit illud non ignorare, hanc sicut cffitcras recitatas passam
patriarclias

duplex

extat, altera

reliqufe

EcclesicC
fidei
,

corpore proscindi

sed

potius

nobiscum

agones sustinere
et

cum

prudenlia et

longanimitate
runl, ad illam

alios qui a verilate declinave-

amplectendam revocare, ut pro liis eamdem nobiscum mercedem recipias. Vale in Domino, reverendissime et Catholice froter . Haec apud Photium Joannis papaj nomine commentum et impostura ejusdem ulique Photii, pro arbitiio
scripta flngenlis nisi polius alicujus allerius Grae-

homiuis Photii iniposturam, ut Venerabilem fratrem Photium coram Synodo misericordiam quffirendo patriarciiatus honore fungi volumus, ctc. Abrasit ista ille superbus professionem humililatis insiesse perditissimi in
iliis

Joannis verbis

nuantia, ct loco
posuit
:

eorum

(ut in

caeteris fecerat)

ista

Pholius patriarcha sanclissimus

et reli-

giosissimus frater noster non dedignetur in con-

spectu Synodi graliam et sludiuiu nostrum, quin

potius viscera misericordiae
praedicare,

Romanorum
etc.

Ecclesiai

corum ejusdem
59.

sententiae assertoris illud

sit

opus.

quod ab ea
^

sit

receptus.

quam

Siquidem ipse Photius in Epistola illa, eo argumento ad archiei^iscopum A^iiiileite

quain suo loco inferius reddituri su-

62. Dedit et alias

legato,
iis

litteras

Joannes eidem Petro

qui Photium abhorrentes, nullo pacto

conscripsit,

adduci valebant ut

mus, ejus Epistoh-c a Joanne papa ad se conscripta; nullam penitus habuit mentionem quam si acce:

nens

eos, ut

cum eo communicarent, moqueru reciperct bono pacis Romana

eum
recipere

Ecclesia, ipsi

nou recusarent

alio-

pisset,

magno

certe praiconio exhibnisset, vel sal-

quin dedisse

in

mandatis

legatis, ut extra

Ecclesiam

tem

citasset, qui etiam menliendo (ut videbis) oliquos ex Romanis Pontificibus ejus assertores sententia) fuisse tradit;atde ipso Joanne cum verba facit, nihil de ejusmodi E|)istola ab ipso scripta vel leviter saltem meminit, sed tantum de legatis

faccrent omnes, qui PhotiumabEccIesia recei)tuni recipere denegarent.

His Joannes papa datis Petro

:

litteris,

dimisit
illuc eo-

eum Constantino[)oIim proficisci quein dem anno antc mensem Novembris, ut

patebit,

suo loco

ipsius Constantinopolim niissis, et in

Synodo

anti-

certum

est pervenisse,

ubi redditis omni-

quae

fidei

professioni

subscribeutibus eo addita-

bus

mento, filioque, carenti. Sed de his calumniose nomine Synodi UEcumenicoe per Pholium tunc gestis, hoc eodem anno, paulo infcrius dicturi

caeteris

quas attulerat a Joanne Pontifice litteris , antea missis, junctus legatis est. Sed non

accidit

secundum

(|uod in sacris sententiis

difficile

est':

Funiciilus triplex

sumus.

arte sua Pliotius illum in

et

rumpitur. Si([uidcm lenuissima fila resolvit,

autem Joannis papae temporibus in Romana Ecclesia absque aliqua ambiguitate usu
60. His

pro arbitrio usus,

:

tcla;

sus,

quam

erat ordilus,
eo,

intexuit

eteiiim ad

omnia

et prte

omnibus ab

receptum, ut Spiritus sanctus a Patre Filioque

inter alia argumento est, , quod Joannes^ S. R. E. diaconus scribens ad hunc i[)suin Joannem Pontificem quatnor a se

ut

muta pecora

ducti suiit, inagna

cum

Sedis Apo-

procedere diceretur

stolicat

ignominia, ut

nunquam tam

sordida, tamfiie-

que

iiidigna ab Apostolica

Sede legatio missa

rit, si

vcra esse dixeriinus, et non conficta sunt a

elaboratos libros Vitai S. Gregorii papaj, ubi agit de

Dialogis ab eo scriptis, et in

Photio, qu;e in sua

Synodo Constanlino[ioli
Procnravit

cele-

papa

translatis, juste

Graicum a Zacharia queritur, quod cum ipsc ' S.

illi

brata hoc anno legunlur.

contextor

imposturarum,
litterae

et falsitalum

consutor Photius, ut

Gregorius in eisasseruerit diserlis verbis, Spirilum

omnes
;

a Joanne coiiscriptaj in suas

manus

sanctum a Patre Filioque procedere,

textum corruperint, illaque verba, filioque, abradcndo inde abstulerint, eos magnopere redarguens, quod
audactcr nimis, sicut el imprudenter, S. Gregorii

deveuirent

quas legendas in Syiiodo ipse gracco

arbitrio voluntatis aptavit,
alia,

sermone reddcns, pro

alia (ut vidisti)

addens, alia niinuens, mulaiis

textum

ila

corruperint

plane significans

Romanam
ab ea sen-

adeo ut in omnibus quae ipse vellel, Romanum Pontificem in lilteris suis cogcret loqui Joannem et
profiteri.

Ecclesiam nihil diversum ab ipso S. Gregorio papa

sentire, nec

Joannem, ad quem

scribit,

63.

De

his acturi, illud in primis contestamur,

tentia discrcpare .

Sed ad legationeni Joannis papaj

Pontificis falsatce, et legali

niissam Constaiitinopolim redeamus.

Cl.

nos non profileri omnino, rei veritate gcsta esse qua; facta dicuntur sed qua3 facta scriptis repe;

Alice iitterce

Apostolici a Photio seducti.

Dedit

riuntur asserta, nos integre reddiluros. Quis enim

ea omnia a Photio, falsitatum

eidein

Petro

omnium
,

architecto

presbytero cardiiiah legato Joannes pa[ia Epistolam

jure dicendo
descri[)ta,

ordinata
gravi,

disiiosita

concinnata,

ad clerum Conslantinopolitanum, itidenique et ad

vera fuisse,

in
'

rc

prffisertim

audeat atfirmare ? Mendaci quis credat ? Impostoris

1. Pel. V.
1.

"^

Joau. diac.

Vit.

Gicg.

1.

IV. c. 75.

'

Greg.
1

Jial.

II.

c. ult.

Joan. Ep. cc.

lil.

Fip. ccit.

Eccl. iv.

328

.TOANNIS VIII

ANNUS
quis

7.
66.

CHRISTI 879.

operibus fidem quis adhibeat, atque

falsarii

iute scripta recipiat? Talis plane est conditio pseu-

die

dosynodi Pholiana) una cuni auctorein imisinferis

obruendaj. Attanien a niendaciorum officina, contextore commenlorum el falsitatum, quae in
et
eis

Secunda Actio habita legitur decima scxta Novembris, Indictione decima tertia, in qua primum Iect;D sunt litterae Joannis papai ad impcratorem, deinde alia2 ejusdem Pontificis ad Photium,
nis.
qu;t!

superius sunt recitata; duplicis editiolectis,

sunt inventa
exsufQes, et
:

deprominuis

ut

niala scias
:

quse

Quibus

Photius interlocutus suas lau-

secundum illud Apostoli ' Omnia probate quod bonum cst, tenete . Ex contrarii cognitione scias verum quod aniplectaris. At ne tu putes nos novissimos tantunimudo in Photium
[tseudosynodum ab eo habitam declamare siquidem (ut suo loco dicturi sumus) tam Orientales, (juam Occidentales, tum imperatores, tum Romani Pontiflces idipsum abundantius prajstiterunt: ut non novum aliquid nos proferre sentias, sed vetera de thesauro antiquitatum, adhuc tamen nota paucis, in lucem prodere, quae antiista proferre, et in
:

des extollit,

pra^cipue

suam humanitatcm
exhibitam, qua etiam

falso

ostentat erga Ignatium

jam

defunctum eum prosecuturum vane

Lecta post haec
fiiit

pollicitus est.

Epistola Michaelis i^atriarchae

Alexandrini ad impcratorem ad finem illum tendens, ut octava Synodus OEcumenica destruatur.

His lectis, introductus est
hiit

Thomas

metropolila, qui

unus cx legatis tribus Orientalium sedium in octava OEcumenica Synodo, ahis duobus (ut illic dicitur) mortuis. Procuratum est a Photio, ut hic
pcenitens recantet palinodiam de ministerio exhibito in dicta

quitus reperiuntur esse conscripta. Continet

tum

OEcumenica Synodo. Lecta

patriarcha;
tota,

est

post

Vaticana Bibliotheca,

tum Columnensis, Acta huista,

haec Epistola Theodosii

Hierosolymo-

jus Synodi Photianas graice conscripta, ex quibus

rum

ad Photium scripta,

ut Photius voluit,

summatim prodimus gram ad verbum ex

cum

tanien ipsam inte-

encomiastica. Postquam autem lecta est Epistola

patriarcha; Antiocheni pariter Theodosii nominati

graeco

latinam redditam ab

eodem Metio possideamus. 74. Synodns Photiaiia ab fpso Photio descripta, et cum octavo Concilio OEcumenico perperam
confusa.
In prima Actione Synodi Photianae perperam ab ipso ejus auclore octava; nuncupala!, non habentur ex instituto antiquo Ecclesia! usu,
dies et consul, sicut in aliis subsequentibus Aclio-

ejus itidem

argumenti et alia ejusdem generis continens Abrahamii metropolitae Amydorum acrem invectivam contra octavam legitimam Synodum termiuata est Actio secunda Synodi Pho,
,

tiana;.

67. Tertia vero, quae secuta est, Actio

in

incidit

decimum oclavum diem ejusdem mensisNovem-

nibus. Totus enim fuit Pholius in componendis suo mor, nominibus episcoporum ; in prima enim Actione recitatur numerus episcoporum trecentorum octoginta Irium. In onniibus magna adulatio et gra?ca vanitas et levilas. Inter alia autem, praefatus in Synodo Photius jactat se, quod Joanues

cjusdem decimae tertia!lndictionis,inqnalecta est Epistola Joannis papae ad Constanhnopolitanam Ecclesiam, etepiscoposipsi subjectos, et ad patriarchas Orientis, ejusdem argumenh, quo
bris

primum

priores superius recitalae.

teris
talis

Quod autem iisdem

lit-

Poutifex profitetur pacemseprocurare Orien-

Romanus PonUfex semel et iterum per suos legatos eum inviserit, nimirum primum per Paulum
et

EccIesiK

hinc

magna

secuta est concertatio

htteras,

asserentium, quod

jam ante Joannis

pace

Eugenium, deinde per Petrum,

litteris

sed falso. Si-

quidem, ut vidimus in

Joannis,

nequaquam

cum

eo communicaverunt primi legati Paulus et

Eugenius, de quo idem ipse Photius conquestus legitur in litteris ad Joannem ipsum datis. 63. Post hsc eadem Actione Joanncs quidem
Heracleae Thracia; episcopus raulla effutiit contra

fruerentursequentesPhohumpatriarcham,arguentes Pontificis litteras uh superfluas. Et quod de dioecesi Bulgariaj scripserat, ad imperatorem rejiciendum esse negotium clamitarunt, cum agatur (ut aicbant) de imperii terminis, qui sub ejus sunt
ditione. Lecta post hfec Epistola Theodosii episcopi

Hierosolymorum ad imperatorem
niiserias suas,

qua deplorat

Romanam
cvertenda
gata
:

Ecclesiam,

quam omnium

illorum quge

acciderant, nialorum originem appellavit, ad quae

et curanda, illa esset Synodus congremulta etiam contra Nicolaum papam, et ejus successorem Hadrianum oblalrans ingessit, contra vero, ipsum Joannem Romaninn Pontiflccm valde

quas pateretur a Sarracenis, provocans imperatorem ad eleemosynas largiendas. Lectum post hajc fuit cominonitorium a Joanne Pontifice legatis datum, suo loco superius recita-

tum. Et

sic clausa ost ejus diei

Actio tertia.

68. Contigitquarta

Actiocelebrarieodem mense

laudavit. Deplorat vero post

lia3c

multa, quae

(ut

dicebat) injuste passussit Pholius. Inducit insuper

Actio

illa

legatos Apostolicic Sedis nuniera Photio

,

neinpe sacerdotales vestes, et ornade (|uibus nihil in Joannis Pontiflcis litteris, in quibus ejusmodi erant solita scribi. Et sic post alia quxdam frivola flnem acciolTerentes

Decembris, feria quinta in Vigilia Nativitatis Domini, eademdecimatertialndichone, quaitamcn in alia cjusdem pseudosynodi edihone hajc ponitur ordine prima , utpotc, quod oniissis tribus aliis
superius positis
Actionibus,
haec

menta

cjiiscopalia,

prinia

incipit

numerari,

pit

Actio prima.

usque ad quartam. In hac igitur Aclione primo habetur de legato recens misso a i)atriarcha Antiocheno, affcrente lilteras
et sic deinceps

'

1.

Tbes.

II.

etiam a patriarcha Hierosolymitano, qui ingredi jussus htteras dedit. Lectaj sunt ipsa) multa in lau-

.TOANNIS rill

ANNUS

7.

CIIRISTI 870.

329
Gratianus male consultus

dem

Photii,

et ile

commiinicationc mutua conserassertionem

pra;tereimdum, quod

vata ciim ipso continentcs, necnon

illam , legatos nimirum patriarclialium seclium missos antea ad octavam Synodum, fuisse non
Patriarcliarum, sed legatos Sarracenorum, istius-

canonein Iiunc tanquam ex legitima octava Synodo descripsit totidem verbis in libro' Decretorum, qui
plane odio Photii impostoris fuerat exsufflamlus.

Additus

est in

hac etiam Actione tertius canon adsub-

modi inculcantes
nodi,

in destructione
credita;

OEcumenica; SyPiiolii

versus saiculares magistratus carceri mancipantes,

vel verberantes episcopos. Secuta sunt ha;c

qua;

vere

sunt a

officina

depromptcE. Post ha;c introducli sunt duo patricii

poenitentes de his quvd in octava

scriptiones
Apostolica;

Synodo contra

omnium, Sedis, cum

in

primis vero legatorum

detestatione

omnium SynoPhotium
col-

Photium

egissent,

affirmantes se a falsis legatis

dorum sub Hadriano

Icctarum.
71.

Pontifice contra

fuisse deceptos.

Lecta sunt capitula quinque tan-

quam
plius

a legatis

dicecesi Bulgaria;

Romanis proposita primum de sccundum de non eligcndo am:

laico in

episcopum Constantinopolitanum,

tertium nc ab alia sumatur Ecclcsia, quartum de

Convenerunt postea iidem die decima decima tertia) non in Ecclesia, ut antea, sed in Palatio, in Aureo triclinio loco ita dicto, ubi Actioncm sexmensis
Martii, (fuit fcria tcrtia, Indictione

Synodo habita contra Photium ut abrogctur, quintum, ut qui cum Photio non communicarent, excommunicati essent. Onae omnia recepta a Synodo fuerunt prccter illud de Bulgarorum dioecesi, quod imperatoris voluntati commissum est. Et sic exitum
illum
voluit.
est

tam habucrunt,
suggestione
postulavit
:

cui imi)erator intorfuit, qui

ex

Photii fidci

definitionem a Synodo

sicque conscnsu

omnium

cxhibita est

consecuta Actio quarta,

quem

Photius
po-

69. Qua2

autem quinta
Indictione

est Actio celebrata,

nitur anno sequenti die vigesima sexta mensis Januarii

eadem

decima

tertia

in

qua

Photius de septima Synodo

sermonem

instituit,

comprobata in scptcm Synodis OEcumenicis, contestationibns appositis, ne quid ab aliquo adderetur, vcl minucretur omnino recitatumquecst Nicaenum Symbolum sivc Constantinopolitanum dictum, ita suggillantes latinos, quod apposuissent verba illa, FiLiOQfE. His approbatis ab omnibus subscripsit Basilius im^)erator, improbans sua subscriptione cuncta qua3 contra Photium acta
definitio fidci
;

calumniamque ex ea struxit adversus Romanam Ecclesiam, quod de septima Synodo recipienda, essetne OEcumenica dubitasset cui legati satisfe;

essent in octava legitima

scripserat

Synodo, cui
quos
et

ipse

sub-

una cum

filiis,

huic Pseudosy-

cerunt. Et firmatum est

omnium

sententia,

ut

OEcumenica septima Synodus

cessit citatio
sis Ecclcsia;,

diceretur. His suc-

Metrophanis metropolitani Smyrnencujus

nodo pariter subscribere voluit. Sicque sexta Actio est consummata, acclamationibus praiccdcntibus. 72. Post triduum vcro, nempe decima tertia mensis Martii, die Dominico ejusdem decimajtcrtiai
Indictionis, habita est septimaatque novissima Actio

summa cum

mentio

in lcgitima octava

laudc est crebra Synodo, accedere jussus

in

magna

Ecclesia, ubi jussa cst legi Ddci dofinitio

ut schismaticus, qui secutus Ignatii partes,

cum

in prGecedcnti
catis

Achone probata,
si

additis et multipliei

Photio noluerit ullo pactocomniunicare. Interhajc

facta est suggestio (sou potius a Photio ficta) lega-

anathematismis,

quis quid
est

addci-et vel

minuerct. Sicque absoluta

nitorio

Photiana Synodus,

torum

Apostolica; Scdis, ut ex

sentcntia Joannis

octava dicta et generalis. Cui non sicut in

jussi

commopra;-

Pontificis

canon constituerctur, quo jubcrctur ut excommunicati vel depositi a Romano Ponlificc a Photio non suscipcrentur, sicut e contra qui depositi essent a Photio vcl cxcomnumicati, non rcstituerenlur, nec absolverentur a

sunt

prsesidcrc

legati

Ajjostolicae

Scdis, sed Photius

sempcr primo loco legitur

et

fuisse, assistentibus legatis Apostolicae Sedis.

Gra.'ci

lambunt, hanc vcnerantur,

Hanc ut divinum

Romano

Pontifice.
:

70. Sicquc contcctus de his cst

primus canon

quo quis non videat

et

summa
?

Pholii calliditate in-

terceptas esse appellationes ad Apostolicam

Sedem
per ca-

recursum ad eam

siquidem ablata

fuit

quoddam oraculum observant atquc custodiunt. Scd quomodo paulo post eadem fuerit cum suo auctore condcmnata, dicturi sumus infcrius suo loco. Quod autem ipse Joannes papa Pliotianara synodum hanc non receperit cum additamcnto
condemnationis octavse Synodi OEcumenicffi, suo item loco, anno scquenti, ex cjus littcris tunc datis
dicturi

nonem istum

auctoritas

Romani

Pontificis,

utju-

dicare non possctquos Photius condcmnasset, Quis

animo concipere
,

potest, legatos Apostolica; Sedis,

adeo oscitantes et prodigcntes jura Apostolicte Sedis, ut et adversus contra ea obnitentes non

sumus atque pro ratione temporis queecumque adversus eam tam in Oriente, quam in
:

Occidentc sunt declamata, Annalibus intcxemus.

tantum non
ipsi

restiterint,

sed ut isthaic sancirentur,

Hactenus de Photiana Synodo hoc anno coepta, et

scquenti consummata.

suggesserint ? an non raanu palpantur

?

com-

menta Photii

Statutus est

autcm

post ha;c,

eodem sugge-

non

rente Photio, canon secundus, ne quis relinquens

Dc qua illud admiratione dignum, quod ahquis ex Grxcorum historicis rcs Basilii impcratoris prosecutus, qui luijus Photiana; Sy73.
sit

episcopatum transiens ad statum monasticum, episcopatum rctinendi haberet amplius facultatcm, nec ad illnni rcvcrtendi aditus patefieret. Hic non
Bauon.

nodi meminerit

cum

contra ferrae

omnes de

VI). q.

I.

c.

45. Temporis et

licic

uequaquam.

ToMUS XV.

42

330

JOANNIS

VIII

ANNUS

7.

CHRISTI H79.
sumus. Sicqne non uno tanlum ConLconc Basilius infelix, vel saltem

octava legitima OEcumenica, in qua PlioUus cst c

tlirono depositns,

loco dicluri

mentionem

faciant

certe

non

slantino, scd et

non Glinon Constanlinus Manasses de liujusmodi Pliotiana Synodo vel vcrltum unum cum tamen, si talis fnerit, tamque numerosa, et qua; OEcnnienicam damnasset^ liaud videri possit silentio prxcas
,

Cm'opalatcs, non Ccdrcnus, non Zonaras,

ad tempus orbatus est opcraimpostorisPbotii pro-

motoi
nsus

is

Santabarcni

quo
csl)

idcin Pbolius

legato

fiierat, (ut

dictnm

ad,loannein Pontificem

Romam

pro sua restitutione impelranda, ct auclo-

ritate Apostolica confirinanda.

termissa.

Unde de ea

suspicio augctnr, ut ea tota

76. Litteroi alioi et res gesla Joannis.

Quod
:

ejusdem penicillo mendacii colorata, sicut ab eo alias factum csse superius est demonstratum. 74, Santabareni prcestigla et fraudes. Inita fiierit Pliolii stylo conficta, ct

vcro ad

ipsum Joanncm papam pertinct

et alias

repe-

riuntur
in

anni hujus ab co res gestae sparsa3

cjns

pluribus

Epislolis

boc anno

datis

non

obruenda;
Misit

silentio, sed

saltcm brcviter mcmoranda>.

lerea
filii

vero Basilius imperator,

obitu
inconsolabili

cum

Constantini

dolore afficeretur, juste

legatum ad regem Bulgarorum, sed frustra, cujus legationis jilnrcs cjus cxtant Epislolai'. Ex-

quidem a Dco i)unilus, ut primogenito privaretur, cuni Pbotium recipit, qui de illius successione commentitiis subscriplis fuerat tela admodnni
falso vaticinalus
;

communicat Ansbertum ^ arcbiepiscopum Mediolanensem, quod vocatus ad Synodum Romain non

venisset,

nec excusationem misisset. Celebrata ab

factum

est,

ut Tbeodori Eucbai-

eo fuit Synodus

Romx

kalend. Maii, ut
'

alia; ijisius

tarum

cognomine Santabareni, iira-sligiis ac necromancia cjusdem filii dcfuncli i>oliretur aspeclu. De liis Zonaras vcrbis istis Hic imperatori factus familiaris ob summam de ejus virtute persuasioncm, quod ctiam miracula edere crederetur. Is igitur fcrtur imperatori defunctum
cpiscopi,
:

ad

cumdem

dala

liltera;

indicant

sed quod idem

,

cxcommunicatus missas cclebravcrit absolvi non incruit, cum et ad Ecclcsiam Mcdiolanensem ' scribit, ut aliuin eligant in locum ejus Mediolanensis Ecclesia; archiepiscopum.

Insupcr non prcetereundum, quod

cum

sancfus

filium ostcndisse viventcm,

cum

effecisset,

ut Con-

MethodiusMoravorum
scopus ab Hadriano

Ecclesiisprajfectus arcbiepiPonfifice,

stantinus equo insidens patri occurrere videretur,

Romano

Apostoli-

quem
factis

cuni am|ilexus et dcosculatu> esset, non

et aliis

cum munus

amplius vidcrit impcrator. Sed Santrtbarenus, imperatore

adducto, effecerat, ut
is

similibus

in

admirationem

totus cx ipso penderet, et

apud Joannem ipsum Ponlificem calumniam passus esset, quod aliter doceret, quam coram Apostolica Sede jirofessus fuisset ea de causa, hoc anno, cum idcm
digne
persolvens,
:

fidem
fuit.

ei

baberet, neque

perator igitur lioc

73. Sed

uUa in re diffideret. Immodo in Santabarenum affectus

Joanncs Pontifex de his Joannis

'"

Romam

vocat, ut fldei suas atque

prctdicationis susceploe redderet ralionem. Extant

Epistola;.

Venit ipsc, sed anno

ostendit, de

Leo filins ejus jam adnltus, et Martinacii filia uxore ducta, a patre imperator salutatus, Santabareno non delcctabatur, sed eum veneficum appcUabat, ct pra:'sligiatorem, et imperatoris deceptorem. His ille veluti spiculis quibusdam iclus ad ultionem insurgit simulataque erga
, ,

scqucnti, seque vere

Orthodoxum

quo

suo loco dicendum.

77. Fcedus Italicc principwn cum Sarracenis Joannes dissolvendnm curat. Eodcm anno cum

nonnuUi

Ilaliaj

principes et populi, sua; privatJE

causffi prospicientcs^

publicam negligcntes, cum Sar-

Leonem bencvolentia
cens, imperator, ct

Cum

sis,

inquit,

adoles:

racenisfoedusiniissent, Joannes pap3,utcontractum

foedus dissolvercnt, sub poena cxconrnunicationis

cum

patre veneris et equites

est,

pugio ctiam

tibi

deferendus

quo

el

contra fe-

cisdem praicepit. Illorum capul

pnefcctus Amalphitanus, ad

fnit

Pulcharius

ram

utaris, et patri porrigas

cum

rcs tnlerit, aut

quem

eo argumcnto

ctiam insidiatorcs ejus ulciscaris. Is dolo non animadverso, pugionem, ut ille suaserat, in calceo
fert.

scriptae extanl" littera; ipsiusJoannis Pontificis.

Hoc

ctiam pra;cepit Athanasio episcopo Neapolitano,

praefecturam seu
])lnres

Eo pugione
:

Sanlabarenus

ad

Leonis usus

Imperator, inquit,

filius

delationem tuus tibi

exit B.i-

ducatum

cjus

civitatis

agenti,

cujus paritcr argumenti ejusdem Joannis

papiE

insidiatur. Indicio illud est

qnod

in venatu pugio-

ad

eum

cxtant"Epistola;;siquidem Athana-

ncm occullum
silius,

geril. Ilis audilis,

venatum

sius ipse oblilus se

jam episcopum, non solum qua;

Leo |)atrem comilatur. Iiiventus

:

est

pugio

cpiscopi essent pietatis offlcia prajtermisit, scd quae

ctiani boni principiscssent

iu calcco Lconis occultatus

visus cst vera dixisse

munera

ncglexit, etquae

delalor. Rei defensio

non admittilur, ardet iracun-

snnt tyranniscctatus,magno omiiium fidclium scandalo foedus

iniit
:

dia palcr contra filiuin. In cubiculo ipsum concludit, cl

ei

quodam impcratorio
(iit

cum

Sarracenis,

quorum

viribus

qnidam tradunt)
fulurum
fuis-

dominari posset
plurima;
in

cujus exsecrandi sccleris causa,

qucrelae

oculos erucre in aninio babebatj Sanlabareno

id

ipsum fucre Joannis papa;

ad

eum

instigante. Id^inc oniiiino

palriarcln ct princcps senatus nmltis |)recibus imperalorem a sententia deduxisscnt . IIcc Zonaraset anteeum Curopalatcs, et alii.Qnomodovis

set, nisi

'

Joan. Ep. CLXXIV. CLXXV. CLXXVI. CLXXXIV. CLXXXft. CXCIl. 3 Iliid. Ep. cLxxxn. cxcvi. cciv. Ibil. Ep. CLXXVii.

post

longum tempus Leo

fuerit liberatus,

suo

s Ibiil. Ep, cxciv. cxcv. ' Ibid. ccxx. ccxxi. ' Ibid. Kp. ccxli. cclxv. Ep. CCIX CCXXV. CCXXVII. CCXLII. CCLXX. CCXCIV.

' Ibiil.

Ep.

'

JOANNIS

VIIT

ANNUS

7.

CIIRISTl

<S7'J.

331

coinmiiiationihiisjunclfc de fiuibiisrnrsiim inferius

suoloco clicenilum.
78.

De Capit(c

electionem episcopi,

racenornm.
liberat

tnmuUihns tum drca tum propter invasiones SarEotlem anno Capuanam civitaiem
et CajetcB

Joannes papa, prreeipiens

nis

ab inciirsioneGuaiferii principis Salernilani ei sub excommunicatiore plures ejusclem Pontiticis* litterai.

^

poena abstinere ab inferendo bello Capuanis.

cle

Extant ea

Narrat Leo Ostiensis

]irofectum esse Neapolim

(litfjue

Joannem ipsum Poiitificem aff[ue Salernum; acldi:

hrec de obcdientia Guaiferii

Porro Guai-

ferius

Salernitanns
et

princeps in

obtemperans,
plurimos ex
fine
:

focdus

omnibus papa) Sarracenorum rnpit, et

Et in primis de ejus

eis trucidavit .

Sub idem tempus Guaiferius princeps memoralus languore correptus, monacliuseffectusest, rogans se ad boc Cassinensc monasterium deferri. Verum c]uia proi)ier incursionem Sarracenorum liuc inferri non poiuit, defuncius in monasierio apud Tlieanum, corpus ejushumatumest . 79. Ai t]uod perlinei ad ipsam Capuanam Ecclesiam, idem Leo Ostiensis in eadem hisioria

hoc anno Indictionc duodccima Capuana Ecclcsia agitur, et de discordiis inter cives exoriis mentio habetur. Sed de eleclione Landulplii extat Epistola ad dicium Leonem episcopum Theanensem ci ad ipsum^elecium. De Landulpho autem jam facto episcopo Capuano, deque divisiono Ecclesia; inter utrumque, afia Epistola data anno sequenti ad eumdem Landulphum, qiiem vocant episcopum Suricorum ostendit. Ita ut omnia adamussim rcspondeani iis quaj a Leone Ostiense scripia recitavimus. Sed et in eadem Epistola idem Pontifex ostendit, Landenulphum hunc episcopum Capuanum fuisse germanum Pandenulphi quem ejusdem civiiatis Capuana) modo principem, modo comitem, modo judicem vocat. Qiianiaautem hujusoccasioneillaia sint mala in Romanam Ecclesiam, sic idem Leo
parei, iibi de vacante
'

pergit dicere 81, Posi ha!c

Pandenulphus, qui tuncCapuae

praeerat, in papa; fide perdurans, oravit ut ditioni

suae

Cajetam subjicerei.

Namque

eo iempore, Caje-

tani

Romano tantum
illi

Pontifici serviebant.

Quod

cum

papa concessissei, Cajetanos tam acriter

Cassinate

hsc habet

'
:

His diebus, Capuani, cx-

pulso Landulpho episcopo canonice electo, Lande-

nulpluini
aicjue

quemdam

neoi)hytum
ille

sibi

de suis iiobilibus conjugatum in e]iiscopum elegerunt

i^apamfefelleruni,

illis vel usque ad Molas egredi nou liceret'. Docibilis quidem tunc eis prajeratdux. Is tantum dedecus sibi suisque illaium minime ferendum puians, misit Agropolim, et Sarracenos

intestare coepit, ut

mullisciue precibus
ut eis

jam dictum

consucraretur episcopus. Quociica Ber-

tharius venerabilis abbas Cassinensis, et Leo Theanensis cpiscopus

primum illos ad lacum Funper mare deduxit in locum qui sancta Anastasia dicitur. Inde per fluvium Fundos usque
ibi

degenies evocans,

danum

Romam

profecti

sununum

Ponii-

ascendenies,

flcem orabani, ne injusta) posiulationis

ullis

precibus

annueret, ex c]ua gravis ])opulo ruina immi-

neret, ei

multa

etfusio sanguinis consequeretur.

si

ibi scaphis egressi cunciaquc per circuitum depopiilantes, Cajeiam tandem pervenerunt et in Formianis collibus castra posueruni. Ilis papa compeiiis, poenitentia duclus, blandis allo-

Atque ut
id
te
fieri

apertiiis scias, apostolice, (inqiiiiabbas)

quiis et Epislolis ac pollicitalionibus mullis Caje-

[)ermiltas,

magnum

profecto ignem, ciui

ille

tanos lenire

quoque

corri|)iai,

succendes. Tunc

[irimo

cffipit, ut eos sibi conciliaret atque a Sarracenis abducerct. CujusmonitisDocibilis prin-

tanii \iri constaniia ierritiis,

taie praivalenie,

iiosimoduni iniqiiiesi

ceps obtemperans, rupto foedcre, bellum

racenis protinus
iniit,

cum

Sar-

neo])hyium, hoc
consecrari

laicum hoIlac
nacti,

in

quo tamen Cajeianorum

minem,
civili

ut

petebaiur,

permisii.

plurimi

ca;si ct capli

sunt.

Rursum

Sarraceni
sunt.

cum
Ubi

discordia Sarraceni

opportuiiitatem

Docibile foedus inierunt, captivisque redditis, Gari-

rursus universa diripiuni, iterum cuncta populaniur.

lianum ad Iiabitandum ab eo
dique mala gesseruni,
guinis effuderunt.
princiiies

dirccli

Cujus

rei gratia

A|)Ostolicus est
ipsi
,

Capuam

ve-

annis fcrine quadraginia coiistituii,

innumera un-

nire coaclus.

Videns igitur

conligisse,

quod
de-

noster

illi

praidixerai abbas

indoluil animo, ac

multumque Chrisiiani sanQuo in loco, dum eos crebro

invecti persisierunt . Haec

poeniteniia ductus,

Landulphum, quem supra

nostri
id

debellare tentassenl, divino judi-

Iiulsum memoravimus, iu Ecclesiabeati Peiri A[)ostoii

cio

usque ad

tempus

Capuae

'veieris

ordinavit episcopum. Lande-

Leo.
82. Porro i^rofectum esse Cajetam

iuii

nulphum vero Capuanre Ecclesia; pra;esse consiicunctumque episco])atum mandavit inter

,

nem papam,
autem
aliis

siiis

'*

lilieris ipse

docet.

ipsumJoanDe rumpendo

uiruinque aequa sorte disiribui

respondent ejusdem Joannis

. Ha;c

Leo. His

]ia[)a)

Eiiisiolae,

dum

eodem tempore Landuli)hum

Capuanos ostenduni
80. Porro
ejiiscopos.

et

Landenulphum

foedere iclo cum Sarracenis, et de Cajetanis et Joannes papa in Epistola ad foederatos cum Sarracenis ista habet anno se(]uenti ' :Idcirco vobis iiiducias

usque ad

kal.

Decembris
])acem
et

islius iertiaB

ne error irrei^at priBdecessorem Landul]ilii eodein nomine Landulphum iuisse no,

dccima! Indictionis, ad illam

cenis

cum

Sarra-

frangendam largimur,

tam

vos, (]uam
si

minalum ejusdem*

tesiilicalione Joannis papa; ap-

Cajetanos, aliiue Amal]diitaiu)s liicrari volentes,

'

Joan. Kp. cf:.\iv. crxv.

c.

43.

|,(,|,

Os(_

y_ p_ /j^. 44.

:ij||j,|

'

,lo.in.
'>

Ep. ccvii.

2 ibid.

Ep. ccviii.

'i

j^au.

Ei).

ccv.

el ccvc.

Ibiil,

Ep. ccLvi. etccLxx.

'

IbiJ.

Ep. ccxlviii

'

Ibid.

Ep. ccxvii.

332
iisque

JOANNIS
ad idcm ieinpus

VJII

ANNUS

7.

CHRISTI 879.

omnem Sarracenorum
fdulus dissolvere solilo

amicitiani necnon et

omno

contempserilis

jaculis feriemus,

utrosque sentenliaj Ecclesiasticai et perpetuo anathemati submitsitis

llacc Joannes. Qua; autem luccsintaLeoneOsticnsc jam audisti. Ex aliis Joannis papai litteris hoc anno dalis, aliee ab co rcs gesta; panduntur. Sed prolixius anni hujus rcrum ab ipso gestarura cur-

temus, ut qui socii disciplinai esse non vultis,

riculum.

conimunionis quoque nostra) non

participes .

AuiiO [icnociiGriECO-Romana

6312. Anno /Enc

917. Annonegiras 2GG, Joannis VIII papa; 8. Basiliiimp. 13.

tlispan.

inclioato die 23

Aug.,Fcr.

1.

lesu Clnisli

870.

Ad num.

Moritiir
1.

Uidovims

lialbus

Francorum

rex.

bus sociaverat, ab ipso patre

el

postmodum

est

AnnalistaBertinianus,

quem

passim

intcrdicta, et interposito jusjurandi

sacramento ab

exscribit continuator Aimoini, boc anno de Ludovico Balbo scribit: a Cu-ca Purificationem S. Mariae ad Pontigonem venit : unde volens ire in partes

ejus consortio in perpetuuni separata. Tradita est

autem cidem ab eodem patre monium, quam gravidam ex

Adelheidis in matrise reliquit

idem rcx
Ca-

Augustoduni ad comprimendam rcbellionem Bernardi markionis, usque ad Trccas perrexit. Sed quia
ingravescente inflrmitate sua (dicebatur enim veneno infectus) longius ire non potuit, filium et

cum
est

obiret. Quae,

tempore pariendi expleto, enixa

avi inqjosuit,

puerum

cui

nomen

eumque

roluin vocitari fecit . Ludovicus, qui Ludovico

suum LudovicumbajuIationiBernardi comitis Arvernici specialilercommittens, Hugonem abbatem et Bosonem, et prajfatum Bernardum cum cum sociis suis Aufilio suo, sed et Tbeodoricum
ffiquivocum

Balbo patri hoc anno successit, appcllatus est inter Francite reges Ludovicus 111. Carolomannus anno
sequcnti dictus est rex Burgundia; et Aquitanife, et

Carolus ccf^nommdXm Simplex hi Gallia etiam regnabit, ut infra visuri

3. ReliquicB

sumus.

gustodunum
carent. Ipse

misit

qualenus ipsum comitatum ad

S. Opportunai metu

Normanno-

opus Tbeodorici, cui antea illud dcderat, evendi-

rum

autem cum magna difficultate per Jodrum monasterium Compendium venit. Et sentiens se mortem evadere non possc, per Odonem Belgiva-

Rcgnante Ludovico Balbo rcliquiic sauctae Opportuncc qua) Monastcrioli (coenobium erat Sagiensi urbi inhodiernaNormantransferuntur.
,

nia positae vicinum),

dum

vivcrct, abbatis sa fuerat,

ccnscm cpiscopum ctAIbuinum comitem coronam et si)atam ac reliquum regium apparatum filio mandans illis qui cum eo suo Ludovico misit
:

asservabantur, Normannis grassantibus MonciaCU171,

quae villa erat diceceseos Parisiensis, perlata)

crant, aut

eum

in

rcgem

sacrari, ac coronari face-

cum jam Uildebratidus Sagiensis episcopus a Normaunis puIsusParisios sese reccpisset. Constant
sunt,
ha3C ex libro
i4</e/e/?>iMs

rcnt. Ipse auteni IV idus Aprilis in die Parasceves in vespere obiit el in crastina, scilicet in vigilia
:

Miraculorum ejusdcm

sanctic,

quem

cpiscopus Sagiensis subjecit Vita ejus,

S. Pascba;, in Ecclesia S. Maria; scpnltusfuit .

Annalista

2. Reliquit

tresltberosquiFrancioirecjes fuere.
licet

Metensis,

annum

a Nativitate

tamen Balbi niortem cum anno superiori conjungit, (jiiia qum de ea tam ipse, quam Regino babent, ab ali^iuo scriptore desumpscre, qui annum a Pascbate, quod boc anno in
Cbristi incipiat, Ludovici

diom xu Apriiis incidit exorditur. Ait uterquc Ludovicum Balbum, cum adbuc juvenilis aitatis
,

antc annos elucubrarat. Tam Vita, Miraculorum extant in Aclis SS. Bollandianis ad diem xxii April. et Soec. iii Benedict. part. 2. Liber ille Miraculorum sancta; Opporlunae anle annum dccclxxxviii quo Carolus Crassus imp. vivere dcsiit, eoqueimpcranteconscriptus. In eo cnim narrafa Sagieusis Ecclesia; devastationc n. 6, Adclelmus ait Jani itaquc iiiclytus rex Lu-

qiiam

aIi(|uot

(luain liber

dovicus frater gioriosi et niagni doinni Caroli noslri

flore polleret,

pulassc, ex

Ansr/ardam sibi conjugii foBdere cocaque duos liberos susccpisse ingentis

imperaloris, regis

serenissimi(cujusbeneficiis

suuuis, quidquid sumus, cujus vita semper a do-

animi virlute praislantes, Ludovicum scilicet ct Carolomannum. Scd quia Iiauc sinc genitoris conscicntia, et voluutalis consensu, suis amplexi-

mino gubernelur)

audilis insignibus beata;

Oppor-

tuna; virtulibus, causa refugii supradictum pne-

dium Monciacum condonavcrat

eidein dominaj

JOANNIS
Opportunse
et illustrissimo viro

VIII

ANNUS

7.

CHRISTI 879.

333

Hildebrando, Sa-

parte deleta, vel corrosa fuit. IIa)C emendatioccita

giensis Ecclesia; episcopo sanctissimo.

Idem crgo

cum

auctor hbri istius de Miraculis

sanctffi

Oppor-

Hildebrandus timorc
venire jussit

prgedicta; persecutionis Nort-

tunffi,

Caroli imperatoris tunc viventis

nomine de-

mannicffi partem clericorum in

Monciacum villam

signare non possit

e vita migravit,

cum

sanctissimo corpore

domin Op-

portuna; Tuni
siis,

num.

12, narrat

Miraculum Pari-

dnm

plebs innativitate ejus ad illiusEccIesiam

conveniret, factum, subditque

vicus rex

cum

suprascriptis donis prata juxta

et

tem-Martyrum
ejusdcm

LudoMoncampellos insuper prope portam

:

Quo

viso

civitatis

Ecclesiaj attribuit,

Qua) susci-

Carolum Calviim, quia biennio antequam Boso Durgundia) ctProvinci.c rex nuncuparetur, cujus tamen exercitus, ut scribit auctor ejusdem libri num. 9 multas deprsedationes fecerat, quod nonnisi post Caroli Calvi mortem contigit. Henschenius locum illum corruptum esse animadvertit, sed perperam judicavit legi debere, non frater, sed pater, ut intelligatur,
inquit,

piens bonae memorisc Hildebrandus Sagiensis epi-

Carolus Crassus

filius

Ludovici GermanicB

scopus Ecclesia?, qui eo tempore Ecclesia3 beata3

regis

Opportuna; Parisiensis regimen babebat,

regis
fataj

prajfati

nam, ut supra insinuavimus, Ludovicus, cujus meminit Adelelmus, alius esse non potest
:

nulu in sustentamentum canonicorum pra3Ecclesia3 (Parisiaca; scilicet, in qua proinde

erant canonici

tum

quemadmodum

et bodie) scr-

quani Ludovicus Balbus, Neustriae seu Normannia!, Parisiorum suprcmus dominus. Fuit porro Opportuna soror sancti Chrodegangi Sagiensis epiet

vientium stabilivit.
4.

scopi,

cujus mors post obitum

fratris circa

an-

Cidtus S. OpporUmce in agro Parisiensi

num

DCCLXx
fj.

accidit, uti Mabilionius conjicit.

celebris.

Ex

bis intelligimus \>v\mo,

Ludovicum

Pax

regem, cujus ibidem mentio, non esse Ludovicum Germanite regem fratremCaroli Calvi imperatoris,
ut tam Mabilionius,

Germanice.
nus,
a

Qua? post mortcm Ludovici Balbi in

annalista Metensis his verbis:
(filius

sancita inter reges Francice et reges

Galliis gesta sunt, fuse describit annalista Bertinia-

quam Henschenius

in Notisad

summarie vero

librum illumde MiraculissanctaiOpportuna} interpretali sunt; Liidovicus enim iste nec Neustriaiseu Normannite hodierna;, unde reliquiai in territorium Parisiense allala;, nec eidem territorio aut civitati
doniinabatur, ideoque nec
episcopo Sagiensi largitus

Ludovici Germaniae regis) qui Austrasiis imperabat, cognita morte aequivoci sui,

Ludovicus

Monciacum Hildebraudo
est,

nec postea donatio-

nem

illam auxit. SensitdifficuItatemHenschenius,

respondetque Monciacum iilud diversum esse a duplici Monciaco qua; etiamnum supersunl, vetere scilicet et novo, et fuisse locum tutum inter niontes versus
clesia, et istud

(regnum illius iuvadere disMosa imperii fines occupavit. Cui occurrerunt duo meuiorati fralres (nempe Ludovicns et Carolomannus Ludovici Balbi filii) cum valida manu. Scd intercurrentibus vicissim legationibus nequaquam pugna committitur, sed
(scilicetLudoviciBalbi
posuit, et trausvadato

pax roboratur. Adolescentes quippe ut fo^deratus ab eis recederet Hludowicus, portionem regni Lo-

Germaniam, ubi defuerat bactenus EcuUimum Monciacum Ilildebrando

episcopo datum, prata vero et pncdia a Ludovico Balbo, qui Parisiis regnabat. Verum pra3terquam

quam avus paterque tenuerat, ex integro coucesserunt, addita insuper Attrabatis abbatia sancti Vedasti. Facta itaque pactione, datisque satharii,
illi

cramentis,

cum

in

quod tertium

illud
et

prorsus fictitium,

Monciacum, seu Monciacum in Monciaco novo cultus S. Opextitit,

repeute obviam babuit

regnum idem rex reverteretur, Norlmannorum innume-

portuna> celebris alias

utraque donatio ab
facta
,

uno eodemque rcge nomine Ludovico

ut
ita-

ram multiludincm juxta Carbonariam, in loco qui Thimum, cuni ingenli prmda ad classem repedantem. Cum (luibus abs([ue mora constitit, et
vocalur

verba laudata evidcnter insinuant. Ludovicus

Deo propitiante, maximam ex

prostravit.

eis

partem gladio

que hujus donationis auctor alius esse non potcst quam Ludovicus baibus. Intelligimus secundo nicmoratum Carolumimperatorem non esse Carolum Calvum, ut pulavit Mabillouius, quia anteCarolum Calvum uullus Ludovicusregnavit, qui prajdia
illa

Reliqui

fuga dikqisi, iu supradiclum

fiscum regium se comnmniunt, ubi Ilugo filius regis ex pellice natus, cum incautius diniicaret, graviter vulneratus,

ab bostibus rapitur,

et

intcr ad-

versariorum manus
0.

in

agro Parisiensi

sita

dare potuerit. Carolibrimi

potest

reddidit. Memlnit bujus victorix annalista Bertinianus.

animam

lus igitur, ille qui

cum Adelelmus
non

scripsit, in vivis erat, alius esse

suum quam

Boso

fit

rex Burgundioi

et

Provincicc.

Interea Boso ,

inquit annalisfa

Bertinianus,
ai)pcllata),

tiatus.

Carolus Crassus anno dccclxxx imperator renunError tamen iu vocem frater irrepsit, le-

persuadcntc uxorc sua (Ilermcngarda

si

qua; nolle vivere se dicebal,

Italia; (scilicet

filia

imjieratoris

gendumque
gloriosi el

inclytus rex

Liulovicus, fratruelis
nostri imperatoris .
filii,

Ludovici

li)

et dcsponsata iniperaBasilii

magni Domini Caroli

tori Graicia; (Constantiuo

nempe

imp.
illectis

filio)

Nam

fratrueles sunt

duorum fratrum
filius, et

ut vi-

maritum suum regem non

natione constrictis,

facerel,

partim couunipro
datis, epi-

dere est in Glossario Ducangii, quales eraut Ludovicuslialbus, Caroli Calvi

partim cupiditate

cujus iiater fuit

Carolus Crassus, Ludovicus Germania! rex qui

,

abbatiis et villis eis [)romissis, et postea

an. DcccLxxvi obierat. Ilic error ex eo provenire poluit, quod vox Iilcc fratruelis in exemplari ex

scopisillorum [)arlium[)ersuasit, ut euni in regem ungerent et coronarent. Quod rei[)sa [ra;stitere

in

Concilio Manlalensi

ubi decretum eleclionis

334

.TOANNIS Vlir
:

ANNUS
Actum

7.

CHRISTI 879.
locis transiret,

Bosonis regis his verbis subscribilur

quam montem
mannus
loqiii

Ludovic. ct Carolo-

apud Manlalam publice anno Incarnationis Dominicfc pcccLXXix, idibus Octobris . Refert illud Sir-

perrexerunt. Et iUo eunte in Longo-

mondus tom.

iii

Concil. Gall.

pag:.

496,

quemad-

modum

et

legationem

Synodi ad Bosonem regem designatinn ac Bosonis regis electi ad Synodnm

,

bardiam, ipsisque rcversis ab eodem ilinerc, nuntiatum est eis quod Nortmanni, qui erant in Ligeri, tcrreno itinere terras illas depraedabant. Et
statim moti in
festi)

illas partes,

in

die

missa) (id est,

responsionem. Huic

Synodo interfuere firchiepiscopi sex, et episcopi xvii, qui eum regem agnovere earum GaHia; regionum, quibus hodie continentur Provincia, Delphinatns, Sabaudia, TerritoriumLugdunensc,Brcssia,etcomitatusBurgundiae. Hoc regnum paucos i>ost annos Arelatis et BiirCjundim regnum appeHatum, cujus infra non raro
mentio
occurret.

sancti Andrero, eos invenientes,

multos ex

eis

occiderunt, etpIuresinVecena(seu Vigenna) fluvio

immerserunt
lente,

et

exercitus Francorum,

Deo vo-

cum

victoria incolumis remeavit . CaroloJunii, IndicUonexii,

;

mannus, dievii mensis

Longobardiae

adbuc
die

regnum administrabat

ea

enim

In

decrelo

electionis

Bosonis

Joannes papa litteras.ad eum dedit, ordine clxxxvi et CLXxxvii, quibiis euin hortatus est ad Ecclesiae

Mantala
tione ad

dicilur territorii Viemwnsis^ et in lega-

RomancE a Sarracenis graviter

et ut in Vercellcnsi Ecclesia

afflictffi

defensionem,

eumdem Bosoncm
electio

legilur, sacra

Synodus

Conspertus crearetur
Constitutio xli

Mantalensis^ territorii Yiennensis.

7.

episcopus.

Imo dieviiimensis Julii Carolomannus

ut docet

Est nunc Mantala; facla. vicus pagi Vienncnsis in AHobrogibus Viennam inter et Valentiam situs,vocatusque galHce Mante,

Ejus

adhuc Italiam regebat,

a suis
Juliai

recitata tom. 2 Bullarii Cassinensis, qiia Privilegia

decessoribus monasteriis SS. Salvatoris et

collata

cujus Ecclesia juris Cluniacensis erat jam inde a

confirmat,

in

cujus fme legitur

tempore Petri Venerabilis, cui Mantula nominatur,

1 de Mirac. cap. 23, col. d283, et in Catalogo Beneficiorum Cluniacensium memoratur Prioratus S. Petri de Menthula. Guicbenonus in Historia

Dat.

VHI idus

Julias anno, Clirislo propitio, regni

iii,

Hb.

doniini Carolomanni serenissimi regis in Bavaria

et in Italia u, ludictione xii (I) o.

Baronius, ut pro-

bet

Sabaudiae

Samsonem geograpluim

secutus putavit

postea imperavit, hoc

esse, profert lilteras

Carolnm Ludovici Germaniae regis fllium, qui anno Italiae regnum adeptum
ejusdem
Pontiflcis ordine clx

Mantalam, ubi Boso rexelcctus, diversam non esse a Mantala qufc tam in itinerario Peutingeri quam Antonini locatur inter Augustam Prffiloriam et Viennam, eamqueeamdcm facit cum MommeHano Sabaudiae oppido. Verum Mantala illa non erat in
territorio

ad Carolum regem, datas tertio nonas Aprilis, Indictione xii, quibus

eum

hortatur, ut in auxilium

Ecclesia3 Fiomanai veniat, aliasque litteras ordine

CLxxii, ad
postulat.

Caroliim regem scriptas, quibus idem

Viennensi, sed in territorio Cularonis,

seu Gratianopolis, et

Mommelianum non

est arx

antiqua. Duaj itaque MantalaidisHnguendae, neque

in utriusque Carolus rex nuncunon quod tunc Italiam administrarit, sed quia post morlem patris Alemannice regnum eidem

Verum

patur,

discedendum a sententia Valesii in Notitia Galliarum ad vocem Mantala, Mabillonii lib. 4 de Rc Diplom. pag. 207, et aliorum, qui Mantalam in qua Boso coronalus, Viennam inter et Valentiam locant, licet unius tantuni Mantalce menlionem faciant.
8.

obtigerat.
9. Joannes PP. Photium restituit in patriarA num. 3 ad AA. Basilius chatum Constantinop. inip. legationem ad Joanuem VIII decrevit, qua Photium in Sedis Apostolicffi communionem su-

Carohis Crassus rex

Italice

renuntiatur.

scipi, etin

patriarchaH sede conflrmari postulavit,

Epistolis

ut liquet ex

Ad
vici

niim. 2. Recte Baroniiis scribit, Carolum Ludo-

CLXviii ct DLXix tertio

datis.

ejusdem Ponhficis ordine nonas Aprilis, Indictione xii

Germaniae regis filium, hoc anno regem Lon-

Olitinuere praeter

oninem speni

legati qua)

gobardiac appellatum csse.

Nam,

teste

annalista

pro Photio petiere, indequeBaroniusnum.S, arbi-

Bertiniano, Karolus Ludovici quoiidam

nia3 regis filius in

Longobardia perrexit,

regnum

oblinuit,

Germaipsum cum quo apud Urbam, antc'

et

Joannem VIII ob nimiam facilitatem contumcliK loco Papissam dictum fuisse, sicque jactatam fabuiam locum dedisse Joannoi papissce.
tratus esl

est,

(1) Inter Notas quibus Cl. Saxius Historiam Sigonii de regno Italiffi nova editionis Mediolauensis illustravit, lucnlcntissima illa censenda qua probat Caroli Crassi rcgnuin ctfpisse auno DcrxLxxix, inter dies x Septemliris etxi Novembris, quod eruit ex duplici Testameutaria Tabula Ansperti arcbicpiscopi Mcdiolancnsis, quarum prima data cst die dccima Scptembns, Indictioue ingrediente xill, consiguaturque Carolomanni anno secundo ; altera vero inscribitur dic xi Novembris, Indictione xiii invalescente (id est, eodem anno dccclxxix), Caroli Crassi

nnno primo.
Dissert. vii,

Igitur inter Septembrim et Novembrim Carolus Crassus regnum iiiivit. Tandem Cl. iMuratorius in Anliquitatibus llalia; tom. I, Cbartam laudat e Tabulario Mutiiiensi depromplam, in qua regnum Carlomauni ad totuui fere Octobrim biijus aiiui prorogatur. Ila enim subscribitur Regnanto domino nostro Carlomanno hic in llalia tertio die xxvii de mense October per Indictione lerlia decima. Idem vero Muratorius, ibidcm ex variis Cbartis a se consullis initium regni Carlomanni in Ualia ad exitum mensis Octobris anni dccclxxvii deter:

minat. Qua;

cum

ita

se liabeant, nutat bdes Eccliarti qui in

t.

ii

Rer. Ifrancic. pag. 051, ex quoJam Aruulplii

regis

Diplomate eruit, Carlo-

mannum X

kal. Octobris anni bujus vitain absolvisse. Ha^c demuin omnia indiibitatara tidem obtineut ex auctoritate vetusti Clirouici regum Longobardorum anno DCCcLXXXiii ah anonymo Brixiano monacbo scripti, et vulgati a Muratorio Antiquit. Ital. to. iv, col. 944. lla enimscribit a;qualis eorum tcmporum chronologus nQuaudo Karolus Blius lllndovici regis Bajoaris in Italiam ingressus est; hoc est, VII kal. Novembris, secuuda fcria anni liicarualionib Uoniini iiostri Jesu Chrisli DcccLXXXViu (lege LXXix ut feria u cum die xxvi Octobris composila monet, et conCrmat Indictio xiii a Scptembri cjus anui coepta) Indictionc xiii . Itec igitur cpoclia rata imposterum ac firmii babcnda est. Mansi.
:

.TOANXIS VIII
1'lacuit
liiijiis

ANNUS

7,

CHRISTl 879.

335
,

magnis

viris

illa

Baronii

conjectiira, et

dein

menseAugusli, diexvi,Indict. duodeciina

propter
iiacis

exeniiilo Paiicbrocius in

Conalu Cljronico,

qua

cis significat, se

ct unitatis

Ec-

Ilistorico

suspicalus

est

]iusillanimitalem

non

clesiastica}

Joannis YIII, sed

Joannis VII, in

non

rcfcllendis

bonum de deccssorum suoruin ct Synodi OEcumenicffi Decretis dispensare, el Photium

in

canonibus TruUensibus eidem fabuLx occasionem dcdisse. Verum neulrum mihi unquam iiersuadcre potui ; cum videam fabulam de ]iapissa Joanna a
Yiro rei bistoricae imperito excogitatam, ct cjuidem
sseculo lantuni

communionem

recipere, ea lege ut

is

inSynodo

coram Sedis
]iostularct.

A]iostolica3 legatis

cclebranda vcniam
iiosuit

Sed librarius loco Leonis,

alia

ConBa-

stantinum, ut ostendit
stola a
silio,

ejusdein Ponlificis Epi-

decimo
noni,

tertio.

Praeler(|uam quod

Baronio nuin. 20

relata, inscriptaque

qui illam excogilavit non dixit

Joannam Papissam
inilium
octavi
vixit,

Leoni, et Alexandro victricibus (legendum

sub finem
sedisse, sed

sfjeculi

aut sub

gloriosissimis) imperatoribus et Eelernis Augustis ,

Leoni IV, qui medio steculo nono

successisse.

Cum

itaque haec fabula antc sicculuin

conficla

decimum terlium

non

fuerit, uti

nie de-

nionstrasse exislimo, excogitata videtur a Valden-

qua Joannes VIII idem cisdem significat ac in praecedenti. Ex eo vero quod in ejus e]iigra]ihe noinen Constantini non ex]iriinatur, recte deducit Baronius cuin currenli anno c vivis decessisse. Filius
crat ]iriinogenitus
Basilii imp.

sibus Ecclcsia^ Romante infensissimis bostibus, qui eam, ut postea alii scclarii, Babijlonem apiiellare non crubesccbant. Ha;c itaque vulgarisopinio tan-

In Vita S. Basilii

junioris

apud Bollandum ad diem xxvi mensis

hujus discipulus de Constanlino
iis

Martii, Gregorius
ait:

dem repudianda
10.

Const. e vivis cxeinptus est oinninojuvenis,

sc.

culpandus.

Joannes VI 11 ob eam restitutlonem non Caiterum Joannem I7//excusatione

natus

anuos tredecim, utex

quai an. uccclxx

diximusconstat.
12.

dignum
Photius
fragiis

jurc

merito censet Marca

lib.

3 de Con-

Pseudo-Synodus Photiana.
legatis iiniicrialibus

A nuin.
]ia])a

44
di-

cordia cap. 14,

totics

mim. if.nlgnatio functo, inquil, danmatus sedem suam recepit sufreslilutio integra csse

ad 76.
rexit

Cum

Joannes

Petrum

Tituli sancli

Cbrysogoni ]iresbyterum

Oricntalium cpiscoporum, adnitenlc/?a5//e9

illa

imp., sed

nisiaSede Aposlolica [irobaretur. VIII rogatus ab impcratore, ut Ecclesiai paci consuleret, neccssilati cedens, Loonis,
Gelasii, et Concilii Africani auctoritate frelus, qui in

non poterat, Quare Joannes

Felicis

aliis Icgatis Paulo el Eugenio qui Constantinopoli erant adjunxit. Merise Novembri currentis anni Petrns Constantinopolim pervenit, Photiusque Pontificis litteras et

cardiiialem,
,

quem duobus

rerum

Conimonilorium, spccie quidein eas in linguain gra^cam vertendi, revera autcm ut eas jiro arbitrio
truncaret, ctintcr(iolaret, elicuil. Bu'oniusnuin. 48
ct seqq.

temperandas esse regulas docent, de consensu ca^terorum patriarcbaruin Photium anathemate libcravit, illique sedem retinere concessit,
angustiis ea lege, ut
peteret.

Commonilorium
ipsis

et litteras illas rccital, et

coram Synodo cogcnda misericordiam De consensu, inquam, cailerorum jiatriarcharum et episcoporum Joanties Photium solvit,
in Epislola a Photio corru[ita hic con-

iinmutata ostendit cx cxemplaribus, quae in Joannis VIII Begistro servala sunt. llac
quae
in

adornala fraudc Photius

episco[ii

Synodum

habuit, in qua
]ia-

cccLXXx

ci

addicti,

cuin Orienlalium

utvidere estinEpistolagcrmanacjusdem Joannis;

triarcbarum
fuere,

vicariis ct lcgatis Ajiostolicis interct im]ierator

quanquam
sensus

imo

desil.

Unde occasionem

sumiisit auclorBre-

Ipsi ]ir;t'fuit P/iotius,

cum duobus filiis suis. quamvis causa ]iropria agesua3 auctorita-

Synodi lianc Photii rcslilulioncm a Joanne VIU decretain convcllcndi, quia scilicel unum patriarcliiuni damnalos a ceeteris palriarchis
viarii oclava}

retur, legalis A[iostolicis Ijgationis

SOlvCre

non

pOteSt,

ev TraTftap/.ewv

Xuoai ou SOvaTau

linO
fieri

vero neque
locus

per
;

modum
cum

dispensalionis boc

tem indignissime iirodentibus. Quinque Actionibus Photiana illa Pseudo-Synodus absoluta, i[iseque in Sedem Joannis papcB nominc rcstilutus. Ea autem mense Novembri inchoata, el mense Martio sequenlis Christi aimi absoluta.

posse conccdil

quia ex Chrysoslomo disjiensationi

manifcsta est |ira3varicatio.

non

cst,

Cceterum a culpa Joannem liberat principis et cailerorum patriarcharuin, totiusque Synodi Orientalis

conscnsus

quem

datuin fuisse Joannes suis

autem ad conOrmalioncm exempla Alhanasii, Chrysostomi et Flaviani, qui, a Synodis damnati cum fuissent, a Sede Apostolica in integrum restituti sunt. Quibus cxemplis quoque Photium a Joanne restilutum scribil Ivo, cuin dejuredispensationum loquitur .
lilteris significat.

Profert

sententiffi suai

Canones tres in ea conditi. Canones Primo decernitur, ut Italia; e[)iscojii, clerici vel laici a liomano Pontifice dcposili vel excoinmunicati, a Pliotio quoquc jiro de]iositis ct excommunicatis habeantur, ct vicissim de])ositi vcl anathematizati OiPhotio a Joanne Vlll ejusdcm poena! judicium subeant. Canone sccundo staluitur Ul si quis episcopus ad vilam monasticam
13.

trcs in ea editi.

descendere, ct poenitentiai locuin implere volucrit,

antistitis

dignitatem non ain[ilius retineat

Ilunc

Ha;c scite Marca.

1 1 Constantinus fdius Basilii imp. moritur. Joannes VIII Epistolam cxcix a Baronio num. 7 cl scqq. recitalam dcdit Basilio, Conslantino, el Alcxandro gloriosijsiinis imperatoribus , ct qui-

canonem
derel, S.

eo consilio condidit Pliotius, ut jiersua-

non

potuisse, et a

Ignatium ad Ecclesia; regimen redire Sede Apostolica et Synodo Vlil

ad Favcntinum cpiscopum, rclala

illcgitime resfitutuin fuisse. Innocentius III in Ejiistola Decretali

336
lib. i Decrctal. lit. 19, cap.

JOANNIS

VIII

ANNUS

7.

CHRISTI 879.
in

H,

luinc

canonemme-

liis

verbis narrat Ccdrenus

Nicephoro Phoca

morise

la|>3ii

tribuit Concilio
;

tinopolitano primo

OEcmncnico Constanillum ut sancicc Synodi deII

imperatore, pag. 050: Res ipsa, inquit, postulat, ut cxponamus quid tributi Sarracenis solverit Ro-

cretum laudat Gratianus

qusest. 7,

parl.

Dccret. causa 1,

maiium imperium, ahiue unde

buerit.

ea res initium ha-

cap.

Eoc nequaqiiam, cumdemquc cx

sccundum aryumentum
Saec.

Cum Africani Sarraceni

Syracusas cepissent,

Gratiani collectione usurpatS. Tiiomas2, 2. quast.

185, art. 4, in Resp. ad

ut notat Natalis

Alexander

is et x, part. 2,

imperante Basilio Macedone, reliquas ctiam urbes cverterunt, tota insulapotiti,solamque Panormum pro arce et receptaculo reliquerunt indc profecti
:

Dissert. iv, artic. xxvii, ubi et ex Innocentio

illum

cxplicat.

Canon

tertius

anathemate

percellit

magi-

stratus, qui eiiiscopos sine causa, vel aliqua con-

oppositam continentem occupaverunt ulteriusque progressi, insulas iisque ad Peloponncsum omnes vastabant, iisque polituri etiam propediem crede:

fictacausa in carcerem conjicerent, aut verberibus

afficerent.

bantur.

Quae res
is

cum graviter

sollicitum

teneret

In Actis bujus Concilii inulta esse ab

Basilium, et

quaererct

hominem huic

ministerio

impostore Photio supposita Baronius et Allatius in peculiari Tractatu de octava Synodo Photiana
asserere non dubitant.
14.

Conditur arx Gariliani.

Ad num. 81
camque

idoneum, Niccphorus placuit, patricius ct domescholarum (|ui cognomen Phocaj gerebat, (juod quidam ipsius majorum rebus prreclare
slicns
,

et

gestis

fuerat mcritus. Hic Nicephorus, Nicephori

seq. Docibilis

percussit,

dux Cajetas fcedus cum Sarracenis atque Gariliamim arccm ad Lirim amillis

imperatoris avus,
pius in

homo

generosus,

prudens

ac

Deum

et

erga homines justus

cum

exercitu

iiem in finibus Campaniae condidit,

rare posset.

in Siciliam profectus brevi temporis spalio Italia Sa-

ad babitandum concessit, ut ca])tivos suos recupe-

racenos expulit coegitque eos, ul se

rcnt . Paulo post
(jue
:

Sicilia

contine-

Quo

niliil
;

perniciosus
ibi

Romanaj Urbi

Pacata exinde

fuit Italia

uset

contingcre potuit
rjinta constituti

cum

mullum

annis ferme quadraChristiani sanguinis efTulib. 5,

ad

imperium Constantini Porphyrogeniti,

postquam narravit Hadrianum
rei

matris ejus. Porphyrogenitus in Vita Basilii Macedonis,

derint, inquit

Leo Ostiensis

cap. 43. Quare

anno

cum

an. cmxvi, ex ea arce Sarraceni dejecti fuerint,

illa

superiori male gestue

ut an. CMXv videbimus, arx

anno dccclxsvi,
illi

causa punituin fuisse, quid Stephanus anno currenti in Siciliam missus egerit,
his verbis exponit n. 71
:

non vero

currenti Ecdificata, et ab eo anni

qua-

Mittitur

draginta inchoandi. Hinc JoannespapaEpistoIaxxi

gnomento Maxentius Cappadox, copiarum

gobardia dux,

Stephanus coin Lonse-

ad Carolum imp. data

dict. X,

XVII
,
:

kalend. Decemb. Incalamitates a Sarracc

cum

Thracibus

et

Macedonibus,

anno

sc.

dccclxxvi

lectisque Charsianitis ct Cappadocibus. Is ad assisibi provinciam veniens, conatusque Amanliam urbem a Sarracenis,quorum imiierio preme-

nis illalas bis verbis enarrat

Chrislianorum sancontinua

gnatam

guis effunditur,
strage
vastatur.

devotus Deo populus

Nam

qui evadit iguem vel glacaptivus trahitur, et exul

batur, eruere,

cum

propter innatum quasi torpo-

dium, proeda

efficitur,

rem
et

ac segnitiem, ut videtur, seu magis ignaviam

perpetuus constituitur.

Eu

civitatcs, castra, villai

destituta? babitatoribus pericrunt, et episcopi

hac

illacque dispersi , et ca;tera a Baronio eo

anno

num.

31 et seqq. recitata, qua) Sarracenos Garilia-

num arcem
15.

jam occupasse, quando ea Epistola

et

luxum, nihil quod operae pretium foret, vel iis quas ducebat copiis dignum, facere potuisset, cessare jubetur, cjusque loco Nicepborus Phocas, vir sedulus ac vigil, manuque fortis ac consilio solers, mittitur . Tum Porphyrogenitus ejus victorias

scripta, manifestuni faciunt.

Sicilia

devastatw.

Sarraccnorum [irogrcssus in Sicilia postquam anno superiori Syracusas cvertissent.

vicince regiones a Sarracenis

memorat, aitque eum Amantiam urbem cepisse, arcemque Tropas et S. Sevennam ad pristinum
Roinani imperii dominiiim reduxisse. Qua3
pida in Calabria liodierna posita erant.
tria op-

TOANNJS Vnr ANNUS

8.

CHRISTI

88(>.

337

.TOANNIS VIII

ANNUS

8.

CMRISTI

880.

Joannes papa post reditum legatorum dat litad Basilium imperatorem, f/nas defert Marinus ler/atus omnia perperam fjesta destructuriis.
1
.

curavit. Pro quibus videlicet nostri pastoralis

gisterii

leras

officium

est,

apud

serenitatis

vestra;

maAu-

Octingentesimus octogesimus

inci[>it

annvis

Indi-

ctione decima tertia consignatus,

diclum

est

quo absoIut;i (ut anno superiori) pseudosynodolMiotiana,

gustalem clementiam assidua semper soUicitudine omnimodis intercedere, ut vestra; pielatis majestas, more Christianissimorumimperatorum, benignacirca omnes existat, etquasi Deo contemplante,

Urbemreversisunt,litterasad Joannem Pontificem abimperatoreetaPliotio deferentes, quibus de restitutione Pliotii, cujus

legati Apostolicte Sedis in

populum Domini

sibi

commissum

felici

regat et

gubernet semper iutuitu, nec amplius patiatur eos

aliquibus sa;culi liujus procellisillidi, aut malignis

causa tanlummodomissi erant, ipsePontirex ccrtior redderetur tacerenlur Yeroreliqua quae de Synodo
;

perturbationibus concuti, quatenus post hoc

prfesenlis

vitse

imperimn,
ita(jue

ca;leste

adipisci

et in a;ter-

OEcumenica abroganda fuissent

ris,

in

pseudosynodo
lilte-

num cum Domino

3.

retinere valealis.

Photii opera conslilula. His acceptis Pcntife\

Nunc

pro tanta devolione, animi-

respondens ad

eas,
:

congratulatus ipsis de pace

que

vestri

sinccritate,

qnam non solum

ostendislis,

verbis,

reddita Ecclesiae

ad finem vero caute admodum, sic se probare dicit, qute in Synodo Acta essent de restitutione Photii legatis in mandatis dala,
iili

sed etiam luciflnis operibus circa Ecclesiam sancti

Petri et sas

nostram i^aternilalcm

immenagimus.
ve-

post

Deum

serenitati

vestra;

gratias

iit si

quid

ipsi praiter

volunlatem ApostoliciB Sedis

Primo quidem, quod dromones, naves

stros qui ])ro defensione terne S.

scilicet,

{dus his operali cssent, nullius esset jicnitus aucloritatis.

Petri

in

nostro

lilteras,

2.

Sed quas Joannes papa reddiderit ad imi). videamus. Sic se habent : Post innumeras sollicitudines, quibus ni'

nianercnt servitio, nobis

misistis.

Secundo, quod

monasterium

sancti

Sergii juxta vestram

regiam
Ecclesia

urbem constilutum, quod

repleti

sancta

Romana

mirum

oneratur imperiale fastigium,laudabile

cle-

jure proprio (|uondani relinuit, divina inspiratione

mentiee vestra) cognoscimus Chrislianissimi impcraloris csse proposilum,

pro honore principis Apostolorum nostro

perquod summotis onuii-

bus discordiarum ct zizaniorum seminibus, qua; in agro Dominico humani generis inimicus asperscrat, sancta; Catholica; Ecclesia; i)iissima; mentis alTectu consulere voluistis. In quo scilicet animi Yoto et desiderio quantum rebus humanis favere
providentia divina dignetur, sollicitudo clemenlitE
vestrse spiritu Dei incitata demoiislrat, qua; in
tliolica

reddidistis. Tertio vero vobis grates multas referinuis, quia Bulgarorum dicecesim pro

pra;sulatui

amore nostro
lio

gralanti

animo
.

S. Petro, ut

justum

erat, permiseritis

habere

Fuit sane

ista ostenta-

gra;ca atque deceptio fraudulenta polius,

quam
siqui-

exhibita reipsa

munificentia imperatoris

dem

naves vix

vis;c

recedunt, et adversus Sarraceconferunt, et ipsi

Ca-

nos Orientis
Joannis

littora infestantes se

Ecclesia misericordem per aucloritatem et

quo(]ue liulgari sub Photiosuntretenti, ut redditeE

alia;

judicium Sedis Apostolica; qua;, Christo Dumino delegante, totius Ecclesia; retinet principatum niliil impacatum, nihil voluit esse diversum , curn
;

ipsius
:

littera;

postea dala; declarant.

ut vestro potenti

Pergit Joannes
4.

Undc obnixe petimus,

omnes schismatica
libet separatos

pravitatc divisos, vel zelo quo-

solatio

atque disj^ersos, clementi aflectione

pacis solidilateni, concordiaeet

vel studio, ad vera;

sanctam Romanam Ecclesiam in hoc periculoso tempore in omnibns adjuvare, defenderequc non dedignemini, (]uatenus ex hac vestra imperiali gloriaA])ostolicis suttragantibusmeritis,per

que sincerissima; unanimitatem revocare,

in

uno

Christi ovili

cum

propriopastore,Photio vide-

cunctas

mundi

])arles inagis

ac magis accrescat, et

licet,

contratrc et comministro nostro, aggrcgare

apud omni|)otenteni
jiercipiat.

Deum dignam

retributionem

'

.loan.

Ep. CCLI.

Et ilerum humiliter ])etimus, ut hujus bona; volunlalis ac i^iclatis affectu, (]uem |)ro
4-3

Baron.

ToMUS XV.

338
amore
biles

JOANNIS

VIII

ANNUS
immoex-

8.

CHRISTI 880.
;

Dei circa Ecclesiam Cliristi habolis,

;

esse prfficepisset

j^Iane insinuans

legatos suos,

permaneatis

quoniam nos Augustalem

cjus impulsu,

esse

transgressos

mandata.

Ait

vestram ulnis exlensis uiore paterno amplectimur, et honore debito vencramur, atque
cellentiarn

cnim
7.

Sed

cum

nos
est,

scriptis et verbis misericor-

assiduis orationibus noslris juxta sacrosancta bea-

diter

tecum

specialitcr

torum Apostolorum

Petri et Pauh corpora fusis, omnipolenti Domino commendare studemus, ut pro tantis beneficiis, quic sancto Petro impenditis,
i|)se

mirandum

valde

ngendumesse decreverimus, cur multa (luaj nos statue-

vobis, et in lioc pra3senti sseculo

vestrum san-

ctum imperium cum omni

prosperitate

magis ac

magis conservet incolume, clarisquesemper dignetur ubique decorare.triumphis; et in cailesh post-

ramus, aut aliter habita, aut mutata esse noscantur. Et nescimus cujus studio vel neglectu variata monstrentur . Redarguit enm propterea quod, cum scripsisset Joannes, ab Apostolica Sede misericorditer cum ipso agendum fore, ob idque ipse coram Synodo misericordiam ejus implorare debuisset
;

modum
Nam

regione sempiternam gloriani

sanctis et electis suis

et

beatitu-

non solum

id facere neglexisset,

sed su-

dinem cum
et ea,

habere conccdat.

qua

pro causa reshtutionis reverendis-

perbo fastu vanejactasset, senihilperperam egisse, cujus rei gratia, misericordia indignus factus esset.
Pergit

siini Photii patriarchaj

synodali decreto Constantinopoli misericorditer acta sunt, recepimus. Et si

enim
(

8.

eadem Synodo contra Apostolicam prajceptionem egerint, nosnon recipimus,

forlasse legati nostri in

nuens
et

Cceterum scribens subintulisti, quod innonnisi ab defendens vel excusans )

,

iniqua gerentibus misericordia

sit

(]uaerenda,

quod
licet

nec judicamus alicujns existere Qrmitatis, Data id. Augusti, Indichone decima tertia. Ad Phohum yero sic '
:

nos de his

(^ui

Deum
;

se scire noscantur,

5.
fuit,

Hoc

nostri

semper certaminis

et laboris
fidei

hoc nostri

voti extitit, ut pro

Orthodoxae

pro statu et pace omnium Dei Ecclesiarum, quarum cura conslringimur, adeo opeintegritate, seu

ram demus, quatenus

gregata conserventur
vel aliter
:

dispersa congregentur, conet ut

tamen nos quod lectum est exaggerare nolumus, ne quod dignum est judicare cogamur. Ideoque talis excusalio sileat, ne hoc dicentes illa sententia tangat, qua dicitur Vos estis, qui justificatis vos coram hominibus Deus autem novit corda vestra, (luia quod hominibus alluin est, abominabile est apud Deum. Igidispensatorie, fatcmur
'

quidquid inhonestum,

tur laudabilis tua prudentia, qua; dicitur humilitateni

scire,

quam

se

rectitudo habet, per providen-

non moleste

ferat

quod ab Ecclesia
quin potius fraternum discat
:

hani Dei, sanctorum Apostolorum meritis suffragantibus corrigatur, omni animo juxta officium nobis commissum speculando satagimus. Hujus
rei gralia,

Dei miseralioncm jussa est postulare

ei,

ut exaltetur, humiliet

se,

ct

erga sui miserentem servare affectum. Quia nos,

si

more ApostolicosanctaeConstantinopoIivolentes, decrevimus, ut

tu debitam devotionem et fidelitatis incrementa

tana; Ecclesia) misereri

erga sanctam

Romanam Ecclesiam

et

nostram par-

unius incrementum nullius fieret detrimentum, quin |)otius omnium manifestum existeret adjutorium. ConvocatanostraEcclesia, quantum ad prmsens tempus coegit necessitas, auctoritate et potestate Apostolica dicta; Constautinopolilana; Ecclesia3

vitatem observare studueris, et ut fratrem ample-

Nam
dali

ctemur, etutcharissimum proximumretinebimus. et ea, quai pro causa tua; restitutionis synoDecreto Constantinopoli misericorditer acta
si

sunt, recipimus. Et

fortasse nostri legati in ea-

consuluimus, etlegatisnostrisdirectis, utinoffenso pede incederent, instituimus.

6. De cujusscilicetunitate pacis sive concordia gratulamur, et cuncti potenti Domino gratias

dem Synodo
cgerant
:

contra

Apostolicam

pracceptionem

nos nec recipimus, nec judicamus alicujus cxistere firmitatis . Hsec ad Photium Joannes.
9.

Qui tenax nimis pacis

accepit

illius

Deo

invisse,

immensas

quitanta bona servis suis largitur, condignas grates agerc nonpossimus)

ei,

referentes (licet

quam ^ non quomodo

dat, obtulit et

Deus, sed (|uomodo

;

mundus

lenitate olei,

non

ferro chi-

Imnc benedicinuis,

et assiduis

vocibus glorificare

rurgi (ut opus erat) in PhoUi ulcerosis apostemati-

studemus. Gloria namque sit illi et omnis laus et virtus, cujus majestate et semper laudabili gratia certata ( curvata ad rectitudinem reducunlur,
)

contumacia rescinditur, humiquandoque evelkmtur, scandula amputantur, et omnis bonitas augmcntatur.

l>rava diriguntur,
litas exaltatur,

exemplo prffidecessorum sanctissimotempus ' belli et Hadriani et paci pra;stat belium verbis et tempus pacis Domini sanctificatum dicentis': Non veni paceni
bus usus
est

rum

Pontificum Nicolai
,

zizania

mittere in

terram,

sed gladium,

veni

separare
grati;B,

filium a patre, etc. Sed

(]uia etsi in
stolicoe

Deo agenda^ sunt

non in nobis, mur, jucundemur

Uiide
ejiis, (lui

sed in

eodem Domino

glorie-

maximum
Uomana

discrimen per legatos ApoEcclesia est adducta, ut a

:

ct

iii

alio

el exultemus in misericordia dicif: Confidite quia cgo vici mundum, loco ' Siue me, inquit, nihil jiotestis fa:

Sedis

Photio plurima iiidigna pali coacta fuerit

]iro

tamen
il-

delensione cjusdem Ecclesiie, ut perseveret

cere. His pra^missis Joannes redarguit Photium, quod multa sinl facla secus at(|ue i|)'e facicnda
'

libata

absque macula

ct sine ruga,
si

dederit eidem

Joanni vicario suo, ut

non
'

gladio, sallem clypeo

Joan. Rp. rjj..

Joaii. .\vi.

Jo.in

x\

'

Luc. XVI.

Joaii.

.MV.

Kccl.

m.

'

.Mallli.

a.

TOANNIS
usus
a|iu(l
niiiil
sit,

Vlir

ANNUS

8.

CHRISTI 880.

339

nimirum ut cuin apud imperatoreni, tum

iis

Piiotium patriarcliam aperte contcstaretur, se

rocipere ex

qure in Synodo facta essent,

nus, et archidiaconus ejus Joannes,qui illi successor fuit. Atque alta voce coram ipso ita proclamavit In Photio completum videmus, domine
:

nisi (|uod ipsis legatis in

mandatis datum

esset, Plio-

tiuni videlicet misericorditer restituere. Clypeus,

inquam, oppositus Grsecorum audacife

clcsia

Romana

servaretur

illaesa,

fuit, c|uo Ecnullaque fccdare-

sanctissime et OEcumenice papa, illud Psalmi Dixit peccator ut delinquat in semetipso non est timor Dei ante oculos ejus posuit ' in ca:Ium os
: '
:

suum,

et

graveolens ejus guttur aperuit Photius

qus in Pliotiana pseudosynodo procaciter nimis et impie contra OEcumenicani octavam Synodum facta essent, dum extur participatione eorum,
presse professiis
fore
sit, iis

adversus clavigerum Apostolicai Sedis. Accendatur itaque ut ignis zelus tuus, etaccingere ut vir super

se

minime

consensisse, vel

aliquando consensurum. Ha3c sunt quae ex

ejus constant, nec aliquo pacto in

litteris

dubium

femur tuum, et contumeliam Aposlolicae Sedis, ut justus judex, vindica, et falce sententia; tufe abscinde memoriam ejus, et illos qui eum sequuntur vel tuentur, anathematis vinculo conslringe,
et nisi propria

revocari possunt,

omnino

certa atque secura.

voce vel scriptione ipsum damnalaicali

40. Porro has litteras

Joannem

dedisse Marino

verint, ut

neque

communione

recipiantur.
successit,
ille

episcopo, qui sibi in Sede successit, et ad hoc missus est, ut vir

Qui hajc
et

dixit Joannes,

Hadriano in Sede

animo constantissimus, cuncta quae

tres legatos

anathemate Photium danniavit, quando

se-

perpcram per
deret
:

gesta essent, irrita red-

duxit

Eugenium
:

et ejus socios,

qui pro rebus Bul-

ex Utteris Stephani papse ad Basilium imdatis,

peratorem
leguntur

inferius suo loco recilandis satis

iia!C

apparet, ubi inter multasMarini laudes,

:

verba

Neque enim hoc dicimus ad tui conturtieliam te enim in universo orbe Deo dilectum prajdicamus, sed tantum ad nostram defensionem el Mariui majorem gloriam, qui eadem sensit et

Cumenimaccepisset Evangelium, omnibus audientibus ita dixit Quicumque non habet damnatum Photium divina sententia, sicut ipsum reliquit Nicolaus et Hadrianus sanctissimi papa? praedecessores mei sit anathema . Rxc ibi; descripta autem ex supeet

gariae venerant

ambonem
:

conscendisset,

rius citato Codice

Cohnnnensi numero qiiadrage-

sapuit

cum

prffidecessore et doctore nostro sanctis-

simo papa Nicolao. Et qui

quffi
illi

dum

voluit adimplere
scilicet lega-

dc ea visa fuerant, gemina

ubi cuncta quae ad causam Pliotii spectant, coUecta habentur, et post legitur ibidern Joannis papaj noni Epistolaad Stylianum, qua pro,

simo primo

tione, Constantinopoli in

maximum

devenit apud

vos contemptum etludibrium divinus illc Marinus. Et cum noluerit simul duci cum iis qui aliena
sentiebant, et quae ipse corani tua majestale synodice gesserat, dissolvere et annuUare, ac irrita red-

dere

propterea

triginla

diebus carcere fuit de-

tentus, id sibi gloriae potius tribuens,

quam

con-

eadem sentire se, et eodcm loco habere et omnes patriarchas Constantinopolis ab Ignalio usque ad Antonium, quo babuerunt omnes sui praidecessores Romani Pontifices, inter quos numerat et Joannem his verbis: 12. Volumus igitur,ut ctiam nunc secuuduni eamdem regulam, Decreta sanctissimorum Ponfltetur,

Photium

tumelia} [)ro veritate pati . Haec Stephanus papa

tiflcum prajdecessorum nostrorum inconcussa ma-

Marini successor ad Basilium imperatorem. Qua) hoc vel sequenti anno contigisse necesse fuit nam
:

neant.

Quapropter
et

et

Ignalium,

ct

Photium,

et

Stephanum,
nus

Antonium,

sicut sanclissimus

papa

post

Pontifcx.

sequentem Joanne mortuo, ipsi subrogatus est Hoc igitur anno velscquenti missus Conqua; destruxerunt tres
illi

Nicolaus, Hadrianus, et Joamies, et scxtus Stephaet universa Romanoruin Ecclesia hucusque

stantinopolim,
istc

legati,

tenuit, etiam nos

vcre dignus episcopus, vere Apostolicus, et a

mus,

ctc.

eodem ordine recipimus et teneSuperius etiam in codem Codice, post

Deo missus plenus Spiritu sancto legatus, multa

passus egregie reparavit, cujus
silius
rei

causa

eum

Ba-

recitatum decretum conlinensprobationem octavae Synodi sub Hadriano habita;, ([uod indexteroaditu

imp. immenso prosecutus est odio. Photius anathemate damnatm a Joanne papa. Ouod ad Joannem pertinct, ccrte quidem

magncB
haic
ibi

Ecclesiaj Constantinopoli contineri

dicilur,

H.

liost

hacc ab ipso

damnatum

fuisse Pliotiuni, For-

Damnalur Pliotius anathemate a novem Romanis PonUficibus a Leonc, Benedicto, antequam Photius esset assum:

scripta leguntur

mosi papai htteraj ad Stylianum edocent, ad quarum linem cum ponitur series synodicarum sententiarum et Decretorum Romanorum Ponlificum, qua; pronuntiala suntadversus Pliolium ; ubi recitatffi sunt quae a Nicolao papa, qua; etiam ab Hadriano adversus cum sunt promulgatee sentenliic ubi ad successorem Hadriani Joannem hunc ventum cst, primo ponitur senteutia ab ipso contra Photiuni, cum adhucessetHadrianiarchidiaconus, publicc recilata, et deinde quie postea cum csset
:

ptus in patriarcham,

ob communionem

scilicet

cum

Gregorio Syracusano, postea vero a Nicolao, Hadriano, Joaiine, Marino, lladriano altero, Ste-

phano,
13.

et

Formoso. Et dc Joaimc papa oclavo

:

haec subjiciuntur

Joannes vero occasionc Bulgaria;

i>ro-

vinciai misit
stitc

Eugenium

et cjus socios adliucsuper-

Ignatio patriarcba, quos cum detinuisset Pliohus, ct variis modis cocgisset, adduxit eos ut se-

cum communicarent,
'

et alios eliarn

errare fcce-

Ponlifex dicla

cst.

Haec

enim

ibi

scriplu reperiunl'sal.

tur:

Hanc senlcntiam promulgavil papa Hadria-

XXXV.

IJsal.

lxxi.

340
riint,

JOANNIS

Vlir

ANNUS

8.

CHRISTI 880.

qui Romam revcrsi a .Toanneinambone illos anathemate ilamnantc, fiieruntdepositi . Haec ilji.
Quffi

tenti in
illiits

Moraviam
regionis

clat

Joannes papa

litteras

principem.

Venit

hoc

ad anno

cuni

ita

revera se liabuermt, accedet ad

hffic

S. Metliodius Apostolus Moraviaj

Romam,

vocatus

probanda illud evidens argumentum, quod nusquam amplius in litteris ejusdem Joannis papfc,ab anno prwsenti usque ad finem sui Pontificatus conscriptis, mentio de Photio habelur, nt interrupta penitus mutua communicatio visa sit. Cum enim Joannes niinus assequi se posse cognovit promissam restitulionem Bulgaricse diceceseos, cujus causa inductus gneca astutia fuerat , ut
Pliotium restitueret,
intellexit,
et

annosuperiori, ut audisti, a Joanne Pontifice, rationem reddere fidei quam pra^dicabat, sicut olim

Paulus' ex Arabia venit Ilierosolymam Evangelium confcrre cum Petro. Vana enimestcujusque, quantumlibet sanctissimus appareat, praedicatio,
nisi Petri
sit

consentiens Evangelio

unde etiam

de

lia?reticis,

qui sese in Ecclesia judices dogma-

illusum se fuisse planius

atque etiam quaj contra OEcumenicam

facta essent certius adinvenit,
litteras
illo

tum constituunt, dictum possitinteUigi Davidicum iUud^: Absorpti sunt juncU petrae judices eorum . Methodius igitur ubi Romam venit, quam
coram PonUfice palam exponens, ab eodemque verus probatus ApostoUis, ad opus ministerii reverU jubetur, cui
profiteretur et praedicaret fidem

Synodum octavam
et falsatas

ab eo suas

cognovit, etaliainnuea infirmanda

mera ab impostore
tunc (quod dictum

perpetrata esse rescivit

est)

Marinum ad

legatum

niisit, et

legatos a se antea missos prseva-

revertenU Joannes litteras ad ejus provincia; principem dedit, quae cum contineant novae coalescentisEcclesia; illius cunabula, hic describendte erunt
sic

ricatores inventos damnavit, atque

Photium omper-

nium malorum auctorem perpetuo anathemate

culit.

enim

se

habent'
filio

At de Photio hactenus. 14.. Sarracenorian classis expngnata a Basilio

16. Dilecto

Sfentopulchro glorioso co-

imperatore.
Basilius
stantes,

Hoc anno ingenti victoria

miU.
Industriae tuae

est politus

notum esse volumus quoniam,

adversus Sarracenos Orientis oras infe-

confratre nostro

Methodio reverendissimo archi-

expugnataeorumclasse, dequaest ceiebris mentio apud Curopalalem et alios graecos historicos, verumtamen cwca illa antiqua rerum gesta-

episcopo sanctaj Ecclesise Maravensis (Moravensis)

rum memoria
gisse

et

obscura,

qua^

nulla face certi

una cum Semisismo fideh tuo ad Limina sanctorum Apostolorum Petri et Pauli nostramque Pontificalem pra;sentiam veniente, atque sermone lucifluo
referente, didicimus tuiB devotionis sinceritatem,
et totius

tem.poris illustratur. Porro hoe

anno illam contiex Joannis paps Epistola ad Carolum inipc'*

popuU
et

tui

desiderium, quod circa

aliis

Sedem

ratorera

compertum habetur, ubi

:

post alia haec

ApostoJicam

nostram paternitatem habelis.

Nam

habentur
tamini de

Postremo,

flli

charissime,

quod

scisci-

diviua inspirante gratia, contemptis

saeculi

Grfficis

atque Ismaelitis

et caeteris

qui-

busque

quaUter res agantur, brevissime respondemus. Sed ut haec omnia ex intimo corde atque dolenter advertatis, omni mentis conamine exhortamur. Tamen Deo
sint grates, quia Graecorum navigia in mari Ismaelitarum victoriosissime straverunt phalanges, et

exteris nationibus vel concivibus,

hujus principibus, beatum Petrum Apostolici ordinis principeni, vicariumque illius habere patronum, et in omnibus adjutorem ac defensorem
pariter

cum

nobilibus viris fldelibus tuis, et

terrai tuae,

cum

omni populo
et

amore
pio

fidelissimo elegisU,

usque ad finem sub ipsius

et vicarii ejus defen-

sione coUa submittens,

liante

affectu

cupis,

auxi-

eos (prout

Dominus

voluilj

debellannit. Sed nos

tamen tam

ipsi dicti Ismaelila;,

quam

alii

concives

Domino, utpote fllius devoUssimus permanere. Pro qua scilicet tanta fide ac devotione tua
et

nostriimpugnant ac persequuntur, ut extra muros

Urbis nullatenus, vel qui labore
vivere valeant, vel qui (ut
ita

populi tui, Aiwstolatus nostri ulnis extensis, te

manuum suarum
Christiani-

quasi
et

unicum

filiuni

amore

iugenti amplectimur,

dixerim)

cum omnibus

fldeiibus tuis paternitatis nostrae

tatem suam, sicut decet, observent, egredi libere possint. Ac per hoc, imo pro his omnibus, si cilissime et omnibusoccasionibus, omnibusque excusationibus postpositis et contemptis, ad onine nobis et huic regioni valde afflicta) solatium conferendum

gremio, velut oves Domini nobis commissas, recipimus, vilaeque pabulo clementer nutrire optamus, atque nostris assiduis precibus omnipotenti Domino commendare studemus, quatenus sanctorum Apostolorum suffragantibus meriUs, et in hoc
sseculo adversa

non

veneritis

proculdubio scire potestis, quia ad

ct

omnia superare,

et in caelesti post-

peccatum vestrum,
terra peribit.

ad

damnum onuiium

ha^c

modum
17.

regione
IgiUir

cum
luuic

Christo Deo nostro valeas

Unde pro Deo

:

festinanter iter ad nos

triumphare.

veniendi assumite
prailiemini, ad

et

ut bella Domini vice ilhus

Methodium
episcopis,

vencrabilem
si

beatorum Apostolorum Liniina, Deo

archiepiscopum
positis
fidei

vestrum
noslris
ila

interrogavinius corain

prffiduce, pro Christianorum omnium auxiiio properate . Htcc Joannes [^apa, terlio kal. Novembris

fralribus

Orthodoxaj

Synibolum

credcret, et inter sacra missa-

ad Carolum imperatoreni
d5. S. Methodius

scripsit.

rum

solenmia caneret, sicuU sanctam

et in

Romanam

liomam

venit, cique rever-

Ecclesiam teuere,

sanctis sex uuivorsalibus

'

Joan. E|). ccLi.

'

G:il. I.

l'sal.

CXL.

'

.loan.

Ep. CCXLVU.

JOANNIS

VIII

ANNUS

8.

CHRISTI 880.
philosoplio rcpertas, quibus
:

341 Deo lau-

Syiiodis a saiiclis Palribus secundiini Evangelicam

Christi Dei noslri auctoritatem promulftaliun atque

tino

quodam

des debitas resonent, jure lautiamus

rentur,

ut in

eadem

traditum constat.

Ille

autem professus

est, se

juxta

lingua Christi Dei nostri pnccoiiia et opera enar-

Evangelicam

et

Apostolicam doctrinam,sicutsancta

Romana
tenereet

Ecclesia docet, et a Patribus traditum est,

[)sallere.

jubemus neqiie cnim trii)us tantum, sed omnibus linguis, Dominum laudare, auctoritale
:

Nos autem illum

in omiiijjus

Ec-

sacra

monemur,

quaj

prfEcepit dicens

'

Laudate

clesiasticis doctrinis et utilitatibus

,

Ortliodoxuin et

Dominum omnes
[)opiiIi.

gentes, et collaudate
^

eumomnes
et
'
:

proflcuum esse reperientes vobis iterum ad regendamcommissanisibiEcclesianiDei remittimus, quem veluti pastorem proprium, ut digno honore
et reverentia lEctaque

Et Apostoli

re|)Ieti

S[iiritu

sancto locuti

sunt omnibus linguis magnalia Dei. Ilinc

lus cailestis

Pau-

quoque tuba insonat, mouens

Om-

mente

recipiatis

jubemus

nis lingua confiteatur, quia

Dominus

noster Jesus

quia

nostrffi

Apostolica) auctoritatis praece[to ar-

Christus in
in

chiepiscopatus et privilegium confirmavimus et in

per|)etuum, Deo juvante, firmum maiiere statuiinus, sicut antecessorum nostrorum

auctoritate

gloria est Dei Patris. De quibus etiam prima ad Corintliios Epistola satis et manifeste nos admonet quatenus linguis * loquentes Ecclesiam Dei a>diflcemus. Nec sane fidei vel doctrina?

omnium
et

Ecclesiarum Dei jura et [)rivilegia slatula confirmata consistunt; ita saue, ut juxta canoni-

afiquid obstat,

sive

missas in eadem Sclavonica

cam traditionem omnium negotiorum Ecclesiasticorum curam habeat ipse, et ea velut Deo contemplante dispenset. Nain populus Dei
est, et [)ro
illi

lingua canere, sive sacrum Evangelium vel Lectiones divinas novi et vetcris Testamenti bene
translatas et interpretatas legere, aut alia

horarum

commissus
erit ra-

animabus eorum hic redditurus

officiaomniapsaIIere:quoniamqui fecittreslinguas principales, hebrccam scilicet, gr;ccam ct latinam,

ipse creavit ct alias oinnes ad laudeiii et gloriani

tionem.
18.

olpsum quoque presbyterum nomine Wi-

suam.
20.

chinuiu,

quem

nobis direxisti, electum c[iiscopum

Jubemus tamcn,
pro|)ter

ut in

omnibus EcclcSclavo-

consccravimus sancta) Ecclesia; Nitrensis, quem 8U0 archiepiscopo in omnibus obedicntem, siculi et voluiuus sancti canones docent, esse jubemus
:

siis terraj vestra;

inajorem honorificentiam

Evangelium

latine legatur, et

postmodum

nica lingua translatum

in auribus populi latina

ut

[lariter

cum

ipsius archie[)iscopi consensu

et

verba non intelligentis annuntietur, sicut in qui-

providenlia alterum

nobis apto tempore ulilem

busdam

Ecclesiis fleri videtur. Et

si

tibi et

judici-

presbyterum vel diacouum dirigas, quem similiter in alia Ecclesia, in qua episcopalem sedem noveris
esse necessariam,

bus tuis placet missas latina lingua inagis audire, prajcipimus ut latine missarum tibi solemnia cclebrentur.DatamenseJunii,Indiclionedecimatertia. Ilffic Joanncspapa, ita natam rccensEcclcsiamlacle
nulricns parvulorum, sperans opera cjus, qui linguas infanlium facit diserlas (sicut qui cum par-

his

ordinemus e[)iscopum, ut cum duobus a nobis ordinatis cpisco[)is pra,'fatus

archiepiscopusvester,juxtaDecretumApostoIicum, |)er alia loca, in quibus episcopi honorifice debent

et

possunt existere

postmodum

valeat ordiiiare.

vulus

cst,

loquilur ut [)arvulus,
sit

cum

creverit in

Presbyteros vcro, diaconos, seu cujuscuni([uc ordinis clericos, sive Sclavos, sive cujuslibet gentis
qui iutra provinciic tua3 fines consistunt, [irajcipimus esse subjectos et obcdientes in oiniiibus jam
dicto confratri uostro archie[)isco[)0 vestro, ut niliil

virum
genita

[lerfcctum,

evacuaturus

qua; parvuli

erant) forc

ut Moraveiisis Ecclcsia, iliatris cx (jua lingua |)erfecte locutura csset. Extat vero ejusdem Pontiticis E[iistoIa ad i[)sum Mecst,
''

omnino

praiter ejus conscientiam agaiit.

ct

Quod

si

contumaccs
priniam
et
:

inobedienles existeiites scandalum

adinonitioiieni se

aliquod aut schisma facere pra;sum[)serint, ct post

secundam

minimc

thodium data anno sequcnti, X kal. A[irilis. Eodem anno mense Novcinbris, Indiclioncdecima quarta, Joanncs papa Adelbertum marchionem Tuscia3, qui inulta mala intulerat llrbi uiia cum Lamberto ducc Spolctino convcrsum ad [)ocnitentiam absolvit, cujus absolutionis extant
tera;
"

correxerint

quasi zizaniorum seuiinatorcs ab Ec-

lit-

clcsia et finibus vcstris aucloritate iioslra [^rwcipi-

A[iostoIicie.

mus

csse |)rocuI abjiciendos,

illi

secuiidum aucloritaet vobis

tcm capitulorum quaj

leximus.
1'.).

dediiiiiis

di^

'Psal. cxvi.
Joan. Ep.

'

Act.

II.

Pliil.

u.

'

1.

Cur.

.\iv.

ccLXViu.

" Juaii.

['.[>.

ccuviii.

LiLteras denique Sclavuuicas a Constaii-

342

JOANNIS

VIII

ANNUS

8.

CIIUISTl

880.

Aimo pcrio(liGnoco-Roiiiana;6373.

Aiino JErx Uispau. 91S.

Vlll

Anuo

llegira;

268, inclioato die

Aug., Fer.

;i.

Jcsu

Cliristi

880.

Joannis

papa;9.

Caroli Crassi imp. i. Basilii irap. 14.

dit.

A nuni.
et

Joannes PP. acta in favorem Photii rescin1 ad 44. Post Pholianam Synodiun
currcnlis anni absolutam, Paulus,

mense Martio
Eugenius,
varicatorcs,

cnim multas liostilium navium una cum vectoribus igni graco in cincres redegit, multas ferro confccit, landemque omnem classem Cretensem
aut cremavit,
ras aliique
,

Petrus Sedis Apostolicaj lesati praerediere niliilque alludrolulere

autcum

ipsis viris

demersit, utZonased

Romani

historici Byzantini narrant;

cum

Joanni Pontifici Roniano,

quam redditam

restitu;

tione Photii Ecclesiaj Constantinopolitana!

Bulgariam quoque

EcclesiiT?

paccm Romana? restitutam et

,

imperatorem classem mittere,qua^Italiam aSaracenorum incursionibus tueretur, quod Basilii Aug.

littera;

tempora quibus res quosque gesla, non cxprimant, incertum an de hac victoria Joannes papa ad Carolum regem scribat, an dealiquaaliapugna navali cum Porphyrogenneta in Basilii Vita de
;

quibusdam
3.

aliis

mentionem

faciat.

confirniabant, utliquet ex EpistolaccLiJoan-

nis VIII ad

ipsum Basilium

et

fiiios

iniperatores

data.

In cadem signiGcat, se approbare qua; pro Photio in Synodo Constantin. acta sunt, additque : Et si forlasse nostri legati in eadem Synodo con-

Moritur Carlomannus Italice rex. Is porro Carohis alius non est, quam filius Ludovici quondam Germaniaj regis, qui anno superiori Itarex dictus fuit, et praesenti Carolomanno fratre demortuo solus regno Ilaliaj praefuit. Annalista enim Fuldensis ad annum dccclxxx, ait:KarIlia!

tra Apostolicam prajceptionem egerint, nos nec re-

cipimus, nec judicamus alicujus existerc firmitatis. Data idibus Augusti, Indict. xui . Sed cum Joannes VIII quffi gesta essent Constantinopoli a tribus
iliis legatis accepisset,i)/TOiolegatosuoin eamdem urbem misso potestatemdedit infirmaudiquaicum-

mannus
obiil .

frater

Hludowici

ct

Karoli XI kal. April.

Idem habent Regino et annahsta Metensis, qui tamen scribunt eum diem clausisseextremum

VII non. Aprilis, qui error librariis adscribendus.

Huic cx lcgitimo matrimonio non

est nala sobolos

Photiumque perpetuo anatliemate pcrcellendi, quod Marinus incrcdibili magnanimitate pra^stitit, sed non ante Bcquentem annum, ut ex laudalis Joannis litteris
que
legati

praivaricatores

egissent,

propter infcecunditatem conjugis;sed ex

quadam

nobiU femina filium elegantissima; speciei suscepit, quem Arnulphum nominari jussit , inquiunt Regino et annalista Metensis, ex quibus alter altc-

coUigere est. IIa)c fuse a Baronio narrata. 2. Sarraccni pugna navali a diicibus Basilii Ad num. 14. Joannes papa Epistolam, imp. victi.

rum

transcripsit.
fratris

Addunt

Ludovicum Carolo-

ordine ccxi.ix, ad Carolum regem scriiisit, nuntiavitqueSarraccnosaGraicis victos, seque a Sarracenis valde premi, ideoquc poslulat, ut sibi (}uam citis-

morte audita concessisse Arnulpho Carantanum, quod ei pater jam pridem concesserat, regionem nempe quam hodio Karinthiam

manni

appellamus. Hic
4.

Armdphus

postea imperator

fuit.

simc auxilioveniat

Postremo, inquit,

tili

charis-

sime, quod sciscitamini de Cra;cis, atque Ismaelilis , et ca;teris quibusque exteris nationibus vel
conciviiius, qualiter rcs agatur, brevissime respon-

S. Methodius apudPontificcm Rom. calumAd num. 15 et seqq. In Registro Epiniatur. stolarum Joannis papa; VIII, legitur Epistola ordine

dcmus,

elc.

Grfficorum navigia in mari Ismaclila-

cxcv ad Methodium archiepiscopum Pannoniensem scri[)ta,dataqueXVIHkalend. J?///as, /?jc?c/w?iexii, ideoque anno superiori, quo Baronius num. 76
ejus

rum

straverunt phalanges, et eos prout Dominus voluit, debcllati sunt. Scd nos tamen tani ipsi jam dicti Ismaelita;, quam alii convictoriosissime
civcs nostri imiaignant ac iiersequuntiu-. Data III

mentionem

facit.

Tum

in

eodem Registro

kalend. Novenib., Indict. xiv.VariasdcSarracenis

victorias

Sfentopulcrum comitem, diciturquc data mense Junio, Indict. xiii, hancque integram Baronius recitat. Prioribus littcris Joanncs papa S. Methodium Roinam vocat,
Ep. ccxLvii inscripta
est c/

Basifius imp. reportavit.

Crctensis pra-

fcctus, qui yEgaii miyis

oram

ct insulas

popula;

ut fidei su;c ralionem rcddat, ct Epist. cxciv miratur, eumdcin aliler quam fuerat professus, docere.

batur, a iiatricio ISiceta OEryplia victus esl

is

Veruin

in huuiata

EpistolaccxLvuadMoraviajprin-

::

JOANNIS
cipem
scripta, tcstaliir

VIII

ANNUS

8.

CHRISTl 880.
cui Joannes jiapa

34:^

Joanncs se Metlioiliiim inNosilliim inomnibusEccle-

Nitrensis,

Wlchinum

praitecit,

nocentem
ficuum

reperisse

nunc

sedes subjecla est archiepiscopo Strigoniensi

siasticisdoctrinis et utilitatibusortliodoxum et pro-

Hungarioe metropolita;.
6. Constantinus philosophus antehunc annum demortuus. Quoafl Constantinum philosophum , cujus meminit Joannes papa in laudatis litteris, is jam ab aliquot annis ad Deum migrarat, uti supra diximus, quando eum paulo ante mortem Cyrillum appellatum fuissc ostendimus. Illum vero boc anno in vivis non fuisse, Henschenius ad diem ix

esse reperientes
sibi

vobis iterum ad regenetc.

damcommissam

Ecclesiam Dei remisimus,

illi

Nam

popuhis Domini

commissus

est,

et

pro

animabus eorum bic redditurus crit rationem ipsum (juoque presbyterum nomine Wicliinum,

quem

nobis direxisti, electum episcopum consecravimus sanctae Ecclesiai Nitrensis quem suo arcbiepiscopo (nempe Metbodio) in omnibus obe,

dientem, sicut sancti canones docent, esse jubemus. Postea subdit, velle se apto tempore niilli

Martii, ubi duas Cyrilli et Metbodii Sclavorum apostolorum Vifas reprtesentat, in Comment. pra;vio 4 colligit ex Epistola Joannis papa; ccxlvii

aliquem presbyterum vel diaconum, c|uein ordinet episcopum ut prfcfatus arcbiepiscopus cum bis
,

cujus verba retulimus. Unid enim pra^ter

Wichi'
si

num

necesse fnisset tertium ordinari episcopum,

alios consecrare posset,

duobus episcopis
Litteras

dam

alios valeat ordinare. Paulo post denique Sclavonicas a Constantino quophilosopho repertas, qnibusDeoIaudes debifre
,

cum quo Methodius

archiepiscopus

in

vivis fuisset Conslantinus seu Cyrillus,

qui senior
in

erat? Ha^c verba qua;

eadem
Con-

resonent
Christi

jure

laudamus

et

in
et

eadem lingua
opera ut enar-

Epistola habentur: Litteras Sclavonicas a

Domini nostri prceconia rentur, jubemus .

^.

stantino

quodam Philosopho

repertas jure lauda-

Wichinus

metropolita.

Moravia?

fit

episc. Nitriensis siib

Methodio

mus, difficultatem habent. Qui eiiim ignorare potiiil Joannes papa Constantinum non solum Cyrilluni appellatum, sud et Metbodii fratrem cxtitisse ?
praeterea
si

principatus et jurisdictio

metropolica in eo inslituta complectebatur Pannoniam usque ad Dravum fluvium, populosque inibi

habitantes Methodius ad Christi fldem perduxerat.

Hadrianus
Epist.

II

qui sanctum Methodiion

ordinavit, ut ait Joanei fecit

Moravorum archiepiscopum
ncs VIII,
cxciv,

facultatem

hngua

Hinc in Epistola Joannis papa? cxcv, Methodius dicitur archiepiscopus Pannoniensis Ecclesice et in
Epistola citata ccxlvu, reverendissimus archiepiscopiis sanctce Ecclesiai

Sclavonica in sacris utendi, cur idem Joannes VIII

Epistola sua cxcv

eum

arguit, (|uod id faciat?Cer-

Morabensis. In eadem Ej^iJoannes papa archiepiscopatus Welebradiensis inMoraviaaS.Cyrillo institutijuraconfirmat. Porro

stola
,

tum tamen esse debet, Constantinum pliilosophum diversum non esse a Cyrillo Methodii fiatre illum ab Hadriano 11 cum eodem Methodio ad praedican;

duni Evangelium

iii

Moraviam missuin

et loco
,

Velehradium jamdiu eversum e cuj us floren issimae urbis ruderibus Hradista seu Hradishtium, viilrjo Hradish, situm ad FI. Moravum, sex leucis ab Oloniuf

laudato pro Constantiyio rjuodam philosopho

le-

gendum

esse, Constantiiio

quondam

philosopho,

quia amanuenses lineolas breviafionis causa po-

cio inAusf rum distans, dicitur surrexisse.

PorroPan-

ncndas non raro omiserunt.

7.

nonias, in quibus Moravia continebatur, oblinebat

Francorum

Zventibaldus rex

cum

Moravia, ut Annales Fran-

7novent.

Annalista
:

reges in

Bosonem exercitum
in-

Bertinianus refert Ludovici

coruni pluribus in locis docent. Zventibaldus vocatur etiam Sphendoplochus, aut Sfentopulcrus a

Balbi

Francorum

regis filios

regnum paternum
ut Ludovicus

ter se divisisse

Id est, inquit,

quod

Joanne papa. Unum eumdemque Moraviai regem modo Zventibaldum, modo Sfeiitopulcrum appellatum fuisse liquet exlitteris ad JoannemlX [^apam
datis

Francia residuum erat ex paterno regno, sed et Niuslriam cum marchiis suis haberet et Carolo-

mannus Burgundiain
chiis
siiis

et

Aquifaniam
:

cum mar-

a Tlieotmaro Juvavensis Ecclesia; arcbiepi(pta)

haberet . Paulo post

Ordinatis qui

scopo ejusijue suffraganeis,

referunlurtom.

ix

Concil. pag. 244, inter Epistolas Joannis VIII papaj,

qui conqueruntur ([uod Joannes IX quatuor episcopatus in uno Pataviensi episcopatu instituisset,

in Canto (id est, Gandavo) residentes custodirent, in Burgundiam versus Bosonem per niensem Julium a Threcas civitate perrexerunt Carolo rege (neinpe Aleinan:

regnum suum contra Nortmannos

aiuntque

Anlecessor vester, Zventibaldo duce'

consecravit ei>iscopum, et

nio! et Italia;) illuc

cum

exercilu suo in

Bosonem
ipsum

impetrante,

Wichingum

venluro. In quo itinere clectis de castro Matoscano

(id

nequaquain in illuni anti(|uum Patavienscm episcopatum transmisit, sed iii (luamdam neopiiytam
gentem,

est

Matisconensi)
et

Bosonis hominibus,

quam

ipse

dux

bello

domuit, etex paganis

Christianoseos esse patravit. Joannes

in Epistola ccxlvii ad

autem

VIII

comitatiim Bernardo cognomento Planta-pilosa dederunt. El pcrrexerunt siinul Carolus, Ludoviciis et Carolomaniis, adobsicasfellum ceperunt,

cum

Sfentopulcrum, (luem comitein vocat, scripta, aitse IF/c/M?iz<?72 presbyterum sibiab eo dircctum Ecclesia; Nitrensis episcoiium
consecrasse.

dendain Viennam in qua Boso uxorem suain

filia, et

cum

Duo

ba;c itaque

nomina unum eumc\.

demque
cii

Moravia; princiiieni, sicut liastilai

Rasti-

hominibus relinquens, fugam ad montana quajdam arripuit. Carolus autcm qui se una cum sobrinis suis (scilicet Ludovico et Caroloinaiiiio) Viennam obsessurum
parleni de suis

magnam

nomiiia cjus decessorcm designant. iipiscopaliis

promiserat, niox ut iiuajdain sacramenta ufrini|iie

344
inter eos facta fuerunt,
et in Italiam perrexit

.TOANNIS

Vm

ANNUS

9.

CHRISTI 881
cx quibus Theodoricus fuit episcopus Mindeii,

ab ipsa obsidione recessit, indequc Romam veniens, a Joanne iiajja se in die nativitalis Domini inimperatorem consecrari obtinuit . Ex ullimis bis verbis conslat Carolum bujus nominis III, cognomenlo Crasstmi, die natali Cln-isti cunentis anni nuncu;

ria,

sis,

Marquardus episcopns Hikiesbeimensis Bruno dux Saxonia.

9. Ecclesia; et

et

tur,

urbes Gallice Belfjica- vastan:

Subdit idem annalista

Normanni
inter

iu

Gallia prajdas et incendia exercent,

patum

quem
8.

fuisse imperatorem, quod anno sequenti, in Baronius imperii ejus initium dilfcrt, certis

loca et

plurima monasteria, quae depopulati sunt etiam

argunientis confinnabimus.
Annalista Fuldeiisis gesta in

Saxonia a Nortmanyiis graviterafflicta. Gallia Nortmannos

:

Bajorzuna, ubi pars maxima Frisonum liabitabat, incendio concremarunt, et inde revertentes Novio-

magum

vallo firmissimo et niuris circumdantes,

inter et Clnistianos ita recenset

Ludovicus Ger-

mania^ rex ad expugnandos Nortmannos qui in

Scalta (seu Scaldi) fluvio longo

tcmpore resederunt,

byemandi sibi locum in palatio regis paraverunt . Meyreus bb. 2 Annal. Flandriai ad an. dccclxxx, enumerat oppida et monasteria ab eis boc anno vel combusta vel devastata, additque Attrebatenses

convertit exercitum, iniioquecertamine

quinque milba ex
filius regis

eis prostravit. In

quo

praslio

plusquam Hugo

cum

occubuit. In Saxonia
cst.

infeliciler

dimicatum

cum Nortmannis Nam Nortmanni superio-

duos episcopos, quorum ista sunt nomina, Tbiotbrib et Mercuvart, et duodecim co mites liis nominibus appellatos, etc. occiderunt. Pra?terea xvui satellites regioscumsuis bominibus
res existentes

corpore divi Vedasti Beilovacum fugisse, unde ante annum dcccxciii eos non rediisse infra visurl sumus. Eadem narrat monacbus anonymus, qui sajculo seqaenti vixit, et miracula S. Bavonis tribus libris descripsit. Testatur enim Nort-

mannos hoc

a.iuw Scaldim fluvium intrasse;om;

nem

Brabantiae terrani incendio et ferro delevisse

ac S.

Gerardum abbatem Celieusem

iii

S.

Bavonis
reve-

prostraverunt,
ceptis

quorum

isla

sunt nomina

etc.

ex-

reliquias
xisse.

monasterium Gandense postea

innumerabibbus, quos in captivitalem duxerunt . Henscbenius ad diem ii mensis Februarii,

ubi ostendit, onnies publica veneratione
coli,

cos

Cbronico autem Bavoniano dicilur id factum anno dcdxl. Recitantnr tres libri illi de Miracidis S. Bavonis Sa;c. ii Benedict. et in seIn

appellat martyres Ebbekstorpienses seu Ebbeckes-

cundo

libro miser status

urbium
est

et

Ecclesiarum

dorpienses, ab insigni monialium ordinis S. Benedicti coenobio, sito in ea Saxonise inferioris

Galliaj Belgicaj fuse describitur.

parte,

Carolus Crassus diclus

quenti videre
est.

imp. ut auno se-

quam Luncburgici duces possident, in quo celeberrima fuit borum sanctorum marlyrum memo-

JOANNIS

VIII

ANNUS

9.

CHRISTI

881

Athanasium jnniorem episcopum Neapoli-

(lum

tanum Joannes, habita Synodo, excommunicat. Annus sequitur Redcmptoris oclingentesimus

iii transversum actus, et conversus iu arcum pravum, sceleslissimus evasit. De ipso enim Leo Idem vero Atbanasius prinOstiensis ista babet
' :

octogesimus priinus,

Indictione

quo mense

Martii, cclebrata

decima quarta, Romai Synodo, Joan-

ceps

illi,

nempe

Sergio, subrogatus, firinata

cum

Sarracenis pace, Beneventum,

Capuam, Salernum,
eis ccepit
:

num
dem

nes papa excoinmunicavit Albanasiuin Neapolitaepiscopum, qui etiain sfficulari dominio eiprserat
civitali.

Roinamque depopulari cum

tunc monasteria,
et Ecclesiaj

multa(|ue

cum

villis et

urbibus

Iste

quippe
'

etsi (ut audisti)

ob ejus cultum erga Romanam Ecclesiam, oliin inveniatur sa;pe a Joanne paj^a laudalus: postmoJo;in.
\\\\\\.

imiiiorum incendio conflagraruut . IIa;c Leo. Exlant i)lures Joannis - Epistolae, quibus euin ad-

monuit, nt foedus ictum cuni Sarracenis dissolveIaM Osl.

XLll
Joan.

i.xvi.cLXi

r.LXii.

I.

1.

C.

'

E|i|i.

t:a.\.

cclxv.

.TOANNIS VIII
ret,

ANNUS

9.

CHRISTI 881.

345

alioquin anathemate feriendus esset. Quid in? Ipse

s;epissime admonitionibus, et multis argenti ponderilius datis, ut

super

Joannes eliam Neapolimse contulitad

sciiicet

hoc aj^^endum, ut revocaret

foedere
inito

Allianasium a
frustra
:

disrumperel, admonuimus.

pactum cnm Sarracenis babitum lile autem idem pa-

cum

Sarracenis, sed

omnia

cujus rei gratia ubi in

vocata,
ras
'

Urbem

rediit,

Syiiodo con-

ipsum

tradidit analbemati, atque has litte:

ctuin seonnninodosolutnriun,etabeorumsocietate separaturum esse promittens subea conditione, ul si denuo cum illis quolibet modo foedus babuisset,

mox
2.

dedit ad e|)iscopos circumpositos

episcopis Cajelam,
,

omni

esset sacerdotali
Iiajc

honore privatus,

et analhe-

Omnibus

puam, Berolasim et Amalpbim Salernum incolentibus.

Neapobm, CaBeneventum et

omnia parvipendentem, et ad perditionem Christianorum cum eis pactum hamatizatus. Sed

bentem,

et

nossajpissime deludentem, et de praeda

recipientem, judicioet auctoritate
et et nostra,

quanta ab Atbanasio Neapolitano episcopo Cbristi Ecclesia pabatur adversa, optareQuae

et

eorum partem
et

Dei omnipotentis
Pauli simul
et

mus

vobis non esse dicturos, nisi essentsupra

gravia. Ecce

dum
parte

enim ut

ipsi

mojam ex maxima

beatorum Apostolorum Petri cum omnibussequacibus

suis,

non
et

ignoratis, ad

perditionem totius Cbri-

stianitatis, a

multis retro temporibus

scilicet odibilibus

cum

iibis Is-

mael

Deo

Sarracenis pactum

omni Ecclesiastica communione privaquousque se ab ipsis Sarracenis penitns separaverit, velut lotius Cbristianitatis inimicum anatbematizamus. Dat mense April. Indimus,
et
5. Lerjatio

faciens,

omnem
sit

istam terram ad nibilnm redegit,

qui

ctionexiv .
sponsio.
Misit

utjamnon
quo
scelere

eam

prorsus inbabitet. Super

eum

sfepissime

commonuimus,

et cor-

Quid autem Atbanasius ipse posl htec

Joannem
Pontificem

Athanasii ad

papam

et hiijiis re?

omnimodo non parcentes, usque Neapolim properavimus, multumque argenti ei contulimus, et rogavinms ut ab eorum se societate
pori noslro
divideret, et

legatum ad

Petrum

diaconum suum, ut absolutionem ab excominunicatione peteret. Sed qui ab ipso delusus saepe fuisset,

tandem aliquando

resipiscens,

tan-

nullam

ipsi

adliibendam lidem putavit,

nisi

tam pestem
nitatem
sit

deleret. Qui, ut ita dixerim,

importu-

primum

Sarracenis ab ipso necatis vel captis, sic

suae certa signa edidisset
;

nostram, licet ficte, non tolerans, promifacturum, et pactum cum Sarracenis habitum soluturum, sub ea duntaxat conditione,
se ita esse

poenitentiae

ut absolutionem consecuturus esset

gralia

tunc fore cujus rei

ut

si

deinceps boc nialo se quoquo

modo

misceret,

Marinum episcopum, qui ipsi Joanni in Sede successit, ad ipsum misit, bis eidem brevioribus datis
6.
litteris
'
:

et sacerdotio esset privatus, et

ret.

anatbemali subjace-

Sed, heu pro turpis lucri

ipsis

Sarracenis

de

pra^da

commodol quod ab eorum parles reci-

Boni pastoris eximio informati exemplo,

piendo, hujus promissionis oblitus, noluil adimplere,

quod mullis coram

positis scriptis et verbis

qui ^ venit quaerere et salvare quod perierat, tantopere te per devia errantem, abjecto Cbristi levi jugo, cum infidelibus jugum obscena cupiditale

promisit.
3.

Rursum

nobis non modici argenti ad-

ducere non dubitantem (quamvis sero ad te perculientem reverti velle mandasli) alacriter recipi-

auctis ponderibus et

apud Cajetam pervenientibus,

per suos legatosei mandavimus, utsi intratriginta

mus, et inter cfetcros consacerdotes nostros pra^cipue bonorabilem cupimus retinere, prout ipse nos

dierum

spatia

cum

Sarracenis habitum foedus non

jam olim

rumperet, aut ea qutc nobis tergiversando abstulerat, non transmitteret, nostro judicio iterum
sententiam,
ciperet. Sed

fecisse proculdubio rcminisceris. Sed quia tua exigente sceleris tanti audacia, sancti Spi-

ritusjudicio le a consortio nostro divini mysterii

quam

ipse in

se prolulil, prorsus ex-

juie

submovimus

nunc secundum preces tuas

et

tam varia juramenla, quani absolutas promissiones postponens, nosdediein diem delusil, et foris omnibus dissipatis, intus vero per suam
calliditatem nuiltis
nostris ablatis,

relalionem Pelri venerabilis diaconi tui, si modo pactum, quod hactenus cum impiis Agarenis habuisti, manifesla devotione fregeris, el ab eoruin

hactenus nec

nequissima societate toto conamine

atque
licet
si

te scparaveris,

cum
ipsis

Sarracenis habilum paclum dissolvit, nec re-

pra;sentibus his missis nostris, Marino sci-

liqui Dei populi voluit misereri.

Quin potius

cum

reverendissiino episcopo et S. Sedis nostrae

conversans, de

ii)sis

nialis in pejus crevit, et

arcario, et Siconc egregio viro, majores Sarrace-

Dei mandatacontemnens, sacerdotii eliam suioblitus,

non soluni

similis

illis

etlectus est, sed etiam

rimus,
aliis,

norum, quanto mclius potes,qnosnominalim qua;cum aliis omnibus ceperis, et ju^iulatis

eos nobis direxeris
:

multis delerior. Hujus rei gratia apud beatum Petrum Aposlolum synodice in eum sententiam prolulimus, et cum omnibus sibi consentientibus sive faventibus, omni Ecclesiaslica connnunione sub analbematis interpositione privavinms. Modus aulem excommunicationis bic cst 4. Athanasium Neapolitanuiii episcopuni,
in
:

a vincuio excominuni-

cationis absolvimus, et juxta

praecedentem conscitraditis antea, ut

suetudinem episcopale oflicium reddimus. Eo

licet

niodo veltenore, ut captis ct

est,

dictum
si

Sarracenis, deinceps

nullum cum
[)rLesumas.

eis

ullerius fcedus

quoquo modo

iiiire

Nam
in

cum
'

illis

pactuiii ali(|uod facere tentaveii.s,

'

Joan. Ep. ccLX.\.

Joan.Ep. ccxciv.

Matlh. xviii.

Baron.

ToMUS

XV.

Ai

346

JOANNIS Vni ANNUS

9.

CHRISTI 881,

eamdeni tc excomnninicalionem iiicurrere sancimus, et aucloritate Dei omnipotenlis et beati Petri Apostolorum principis et nostra, onnii episcopali
honore
te

gustus, etc. Noverit igitur

omnium

fulelium no-

strorum praesentium
liter

ct

fuluroruni inJuslria, quadilecta3

nos per petitionem Ricbardaj

conjugis

privanduni,

et

perpetuo anatliemate

damqucC

nostra;,

necnon

et

Liuthuvardi sanctaj Vercellensis

nandum cssedecernimuso.lIaicJoannespapa;
secuta sint ignoramus,
7.

Ecclesia3 episcojji, el dilecli archicancellarii nostri,

quasdam

res proprielatis nostrtc ad

partem sancta;

Carohis Crassus a Joanne papa coronatur imperator, cui Bincmarus Rhanensis dat Epistolam paraneticam. IIoc pariter anno, die Natalis

Maria; et sancti Lamberti Ecclesiai Tungrensis et

Leodiensis, cui praiest venerabilis Fi-anco episco])us,

jure perpetuo in proprietatem concessimus,

cognomento Crassus, Romai imperator coronatur. Non ante hoc tempus ipsum coronam imperii a Joanne papa consecutum esse,
Doniini, Carolus

ut imperator meruerit appellari, testatur in primis

in pago Scarponncnsi, villam qua; dicitur Magdera, etc. Signum domini Caroli imperatoris Augusli t. Data sexto kalend. Julii, anno Incarnationis Domini octingentesimo octogesimo quarlo,
id est,

Regino hujus temporis scriptor, ubi ait Anno Dominicae Incarnationis octingentesimo octogesimo primo, Carolus de Alemannia egressus, Lon:

Indiclione

secunda, anno vero

imperii piissimi
Metis civitate in

Karoli imperatoris quarto.

gobardorum

fines occupa\it, ac in paucis diebus

et

totam Ilaliam in deditionem accepit,

senatu

Romam

perveniens, a prEEsuIe Apostolica; Sedis Joanue in

Romano

favorabiliter exceptus,

cum magna
'

gloria imperator creatus est . HajcRegino, quajin

nominc feliciter. Waldo episcopus ad vicem Linthuvardi archicancellarii recognovi. Acceptum ab Arnoldo a Wachtendonch fidclissimo . 9. Quo paritertenipore,ubi inimperium idem ascendit Carolus, adeumdem Hincmarus RhemenDei

Actum Amen.

die Natalis

Domini

facta esse testatur

Ainioinus

quamobrem primus annus

imperii Caroli praisens

episcopus paraeneticam scripsit Epistolam, quae hactenus integra conservatur in Spirensi bibliosis

annus coeptus est numerari in commentariis illorum temporum, cujus reievidens est testimonium ejusdem imperatoris Diploma, in quo annus Redemptoris oclingentesimus octogesimus quartus anno quarlo imperii Caroli consignalur. Sic igitur

Domino theca calhedi-ahs Ecclesiffi, quas incipit Carolo imperatori glorioso, Hincmarus episcopus
:

Dei famulus, prajsentem et futuram optat pros[)eritalem et gloriam. Audiens laudabilis fidei yestrae

bcnignitatem,

etc.

Est autem ha!c ejus

summa.

majorum exemplo,
pra?decessoris
Crassi aggreilimur

ex hoctempore etnon ab obitu

imperatoris,

annos imperii Caroli numerare; quod majores noslri

Commendat Carolo Gallicanani, ut cam

dissidia tollat,
liarios tribuat,

Crasso imperatori Ecclesiam

picne collapsam restiluat,regni
flliis

Ludovici Balbi

idoneos consi-

non censuerintimperatoris nominedignum quemlibet successorem haredem, nisi per coronationem imperator a Romano Pontifice crearetur. Ex nuper autem citato Diplomate isla accipe 8. In nomine sanctffi et individuae Trinitatis, Carolus, diviua favente clemcntia, imperator Au:
'

qui eos doceant privilegia Ecclesiavcnerari, divinuni auxilium

stica tueri, sacerdotes

soepe implorare,

et pupillorum [latrocinium suscipere, im[)roborum societatem fugere,

orphanorum
et

humilitatem, charitalem

mansuetudinem erga
Hiucmari ad Ca-

omnes
rolum.

sectari . Haec de Epistola

Aim.

1.

V. c. 60.

prope

fin.

Anno

periodi Grffico-Romanse 6374

Anno

Mm Hispan. 919. Anno Joannis VIH paps 10.

Hegirae 268, inclioato die

Basilii

Aug

Fer.

7.

Jesu Cbristi 881.

imp. 15.

1.

Caroliis
7 et seqq.

num.

Crassus corotiatur imp. Ad Carolus Crassus, die NataliChrisli

fucrat. Derdie inler

omnes

convenit, sed annus iu

varii chronogra|)hi,

controversiam vocatus, quod

uti

prajcedentis Christi anni,

VIII [)a[)a coronatus cst,

Roma; impcrator a Joanne annos octoginta postquam

iin[)crator

C:irolus M. a

Leone

III [)a[)a

acclamatus

Hermannus Contractus, Regino, annalista Mctensis, alii([ue quidam scribant, cum anno uccclxxi im[)criali bcnedictione sublimalum
Sigebertus,

.TOANXIS Vni
t!sse.

ANNUS
.1

9.
noslri

CHRISTl 881.

3'i7
libellis,

Verum

id

faclum, qnia hoc temporc annus

omnibus

Episfolis

Diplomatibus

Nativitate Cliristi in variis regioiiilHisexonlicbatnr,

addidit . Scd nimis dicit,

cum

in variis ejus Di-

indeqiie annalista Bertinianus

tus, qui

anno snperiori

cita-

plomatis
niantur.

et lilteris

Incarnationis anni non expriEiicherii NorCoenobium Sara sancto Tnidone

hancsupiiutationcm scquitnr, Cnroli Crassi

coronationem
veteres
tione

cum

hoc anno alligare debuit

annalistnc sajpc

sed

3. Reliqrdce

SS. Trudonis
occultantur.
vii

et

Francorum

parum

in

nota-

mannorwn meta
chinii
in

temporum accurati fuere. Caiterum Carohmi hanc dignitatem superiori Christi anno consecutum esse, non tantum ejus Diplomata, sed Ei)isto!a Joannis VIII ordine cclxix, ad Caroliim imperatorem, quffi dicitur data IV kalend. Aprilis, hidictione xiv, extra omnem controversiam ponunt. Si enim mense Martio praisentis anni jam imperabat, nonnisidie Natah Christi prBBcedentis imperium inierat. Illis litteris Pontifex eidem imperatori
nuntiat se tantis malis a Sarracenis
:

Hasbania sa^culo

exstructum, ac sa^culo sequente S. Eucherii exilio

illustratum, celeberrimum erat hoc tempore, ob

frequcntia quaj patrabantur

ab

utroque sancto

miracuta. Unde monachi an. dccclxxx, ut referl

Henschenius ad diem xx Februarii sancto Eucherio sacrum, ex Chronico Trudonensi part. 1, lib. 2, cap.(i: Consiliohabito,unanimiconsensu Leodien-

scmepiscopumFranconcm
ticorum
et
,

invitant,qui priusaperlo

affici,

ut ea

loco scpulchri in pra^sentia i)Iurimorum Ecclesias-

rogat ut

amplius sustinere non possit ideoque eumdem sibi subsidio exercilum mitlat eique
,

religiosornm virorum et sa^cularium , sanctum pignus pretiosorum corporum Trudonis

Eucherii ab

palmam cum

benediclione dirigit

Propter

Deum

humo

elevavit, et in loco

eminenti

succurrite, nobis succurrite, ut

non dicant

in cir-

cum

psallentium devota modulatione reverenter

:

cuitu nationes

Ubi estimperator

corum?

praeterea

collocavit B. Addit

honoriflcentiae vestrse

cum

benedictione A[iostolica
victoria^,

sequente dccclxxxi

palmam, per quam signum datur

ex

ecce

more

direxinuis . Baronius has Joannis papa)

sute
sententia;

litteras

adversari

videns, cas in

chronographus cap. 17 Anno quia fama laborabat Nortmannos infestaturos fore Lotharingiam, corpora SS. Trudonis et Eucherii diligenter a loco eminentiori, in quo pridem translalioneipsorum solemni,

utapud eum num. 1 legere est. At mense Martio illius anni non Indict. xiv, sed Indict. xv in cursuerat(l). 2. Ea coronatio anno prcecedenti peracta.

annum sequentem

rejicit,

fer

celebrata

reposifa

fuerant, per solliciludinem

fratrum

monachorum hujus

monasterii infra sub-

terraneam cryptam, seu vollam, qua^ rctro altare ipsius B. Trudonis ad hoc nuper construcla fuil,
snpinata et occultata sunt; ubi mnltis annis latue-

Deceptus
tur,

est itaqiie

cardinalis doctissimus in eo

quod non animadvcrteritP.eginonem, quem sequi-

annum

a die Natali Cliristi auspicatum esse.

opinionis

runt usque ad tempora Wirici abbatis, sub quo per Rodulphum Leodiensem episcopum solemniter
iferato translafa fucrunt ,
jviCLXix,

Alterum

suae

Diplomate Caroli Crassi a se

fundamentum deducit a relato, quod dicitur

nempe anno Domini

ut habet idem auctor. In hac vastatione

sexto kalend. Julii, anno Incarnat, Domini dccclxxxiv, Indictione n, anno vero, imperii piissimi Caroli imperatoris quarto . Sed cum fateatur, Carolum die Natali Chrisli ad imperium eveclum esse, hoc Diploma noslram senlentiam

datum

confirmat, ut
tit,

eam quam

ipse

amplexus

est ever-

Norfmannica martyrio affectus est in eodem sancti Trudonis ccenobio S. Libertus, cujus ibidem corpus etiam asservatur et natale celebratur die xiv mensis Julii. 4. Normanni Galliam Belgicam devastant. Porro dioecesim Leodiensem, in qua sancti Trudonis monasterium situm, hoc anno a Norlmannis
inisere devastatam
fuisse,
uti et

enim eo die hoc anno ilkul iniisset, anno mense Junio, tertium tantum imperii ut manilestum est. Porro annuiu numerasset Carotus, ab inito maxime Francorum principatu, ab anno nempe dccclxxxiv, annis Incarnationis in suis Diplomatis usus est, eumdemque calculum tam inqieratores quam rcges Francorum passim
Si

DcccLXxxiv,

circumjacentes
Annalista

regiones

testatur annalista

Metensis.

vero Fuldensis de Ludovico Francorum rege et

nepote Ludovici Germania; regis scribil

illius

Nepos

cum Nortmannis dimicans nobiliter triiunphavit, nam novem millia ei|uifum ex eis occiperhibetur. At
illi,

postea secuti
lib,

sunt

Priinus, iiuiuit

4 de Reb. Boicis,

Avcntinus annos Christi Servatoris

disse

instaurato exercitu
in

et

ampliUcato nuinero equitum, plurinia loca

re-

(1) Caroli Crassi

ad iraperiuin assumptio seruis

quam

die Natalis Christi anni

dccclxxx

couligit,

quam

in

rem

valida se prolalurum argu-

ejusdem operis to. i, dissert. vni, col. 437. Inlcrim vero utar anno DcccLxxx Prmcipatus doniini serenissimi Karoli regis, liic in Italia auno secunuo, die viccsiiuo uctavo meusls Decembris, ludiclione quarta decima (a Septemhri ejusdem anni ctcpta) . "Vides hic iiullam, ctiani post Natale Domini anni dccclxxx, mentioiiem iniperialis dignilatis lieri '? His autem characterdius exprimi aunum DCCCLXXX, i|uo regiii Itahci anuum secundum agebat Carolus, et Indictio xiv a Septembri de more ccepta lluebat, perspicuum est. Postquam baic scripsi, fldem tandem suam Cl. Muratorins liberavit, edito anno mdccxl volumine operis tertio, in quo col. 753 eamdera sentenliain conrirmat, dato ejusdem Caroli Diplomate autographo siguato Placenlia;, die iv kal. Januarii, Indiclione xiii, anno vero regni Kainenta in

dccursu operis sui de Anliquitatilius

Italia;

spondct Cl.

Muratoiius,

recitato

ali

codem

viro doctissirao Placito

quodam Veronensi, quod datum

lcgitur

roli regis in Francia v, in Ilalia 11 , qua omnia cum anno dccclxxx congruunt, ex quo evincitur ejus anui Natalilia die Carolum imperiale diadema non assumpsisse. Idem pariter adstruunt Diplomata alia apud eumdem Muralorium ibidem legenda. Sed ipse poslmodum vir doctus alia profcrl Di]iloiiiata, ex quibus Pagii sententia juvatur quin et alia quibiis nec l'agius nec Baronius asseritur. In qua rcrum perplexitalc doctissi;

mus Muratorius insistendum Bomic anno dccclxxx, die

censet auctoritati Annalium

Bertinianorum

et

annahsts Fuldensis, quorum

testimouio

conslat coronatum fuisse

Natali Doraini, qua; Pagii sententia est.

MAfJSl.

3.48

JOANNIS

VIII

ANNUS

10.

CIIRISTI 882.

gione regis nostri (nenipe Germaniae) vastaverunt, hoc est Cameracuin, Trajectum, et pagum Hasba-

Ecclesiis et

nicum, totanujue Ripuariam, praxipua cliani in eis monasleria, id est, Priuniam, Inclam, Stabulaus, Malmundarium ct Aquense palatium, ubi in capella regis equis suis slabulum fecerunt. Praiterea Agrippiuam Coloniam et Bunnam civitates cum

ffidificiis incenderunt. Qni autem inde evadere poluerunt, sive canonici sive sanciimoniales Moguntiacum fugerunt,iliesauros Ecclesiarum,

et

narrat

sanctorum corpora secum porlanles . Idem Hermannus Coutractus juxia ediiionem

in

Canisianam

Chron. ad hunc Christi aunum.

JOANNIS

VIII

ANNUS

10.

CHRISTI

882.

1. LittercB

Joannis papos implorantis auxi-

lium imperatoris contra Sarracenorum incurChristi Redemptoris annus sequiiur siones.

et DeoodibilibusSarracenis

quara jam funditus a Christiani nominis inimicis depra;datam cernimus,

'

octingentesimus octogesimus secundus, Indictione decima quinta inchoatus, quo Joannes papa, cum

tam

Italia;

principum,

quam

etiam Sarracenorum

grassationibus premerelur, pluribus htteris interpellat

imperatorem, ut valida

manu

succurreret.

nos affecit, et intima noslra dissolvit, ut et somnus ab oculis, et a gusiu cibus effugiat, ut etiam cum Jeremia decantare compellar : Quis dabit capiti meo aquam, aut oculis meis fontem lacrymarum ? et reliqua. Siquidem exspeciavimus lucem, et ecce tenebras : qussivimus adjutorium, et muris Urbis
egredi

Extant ipsius plures eo argumento littera; ' scriptae, misitque ad eum pro munere benedictam ex

more palmam,

legatos

quoque

adjecit,

quorum

non audemus. Nam ante vesfrum Romam adventum, anno scilicet superiori, cum Carolus ejus conjux coronatusestimpcrator, qualiscumque
erat nobis tranquillitas
;

munus

exigeret tanta necessilas. Delecti sunt ad

modo

vero intolerabiJis et
,

hanc funciionem Zacharias episcopus BibUoihecarius et Petrus consiliarius. Patiebatur prater alios Romana Ecclesia magnopere infestuni Widonem

importabilis persecutionis extat tempestas

quia
ali-

neque
Et

spiritalis filius

noster Augustus, neque

cujus allerius gentis homonobis confert auxiHum.

nisi divinilas

marchionem Spoletinum, cujus mihtes civitates et loca reliqua Romanae Ecclesiae hosiili animo solein rent invadere. De his agens idem Joannes
'^

summa
lapsi

subveniat, aut in despera(quia

Episiola ad

Anselmum archiepiscopum
:

Mediola-

non solum duplum, Dominus ^ dicit, sed etiam triplum et quadruplum exercitum contra nos venire conspitionem aliquam
sicut

innumeras rapinas, deprffidationes, et mala quamplurima, ad augmentum doloris noslri, quidam sceleratus, Longobardus nomine, homo Widonis marchionis, octoginla tres homincs copit, manibus singulis delruncatis, apud

nensem

hoec habet

Inter

non solum
etiam ab
scitis
,

cimus) ea quae pacis sunt poslulabimus et certe jiigo illorum coacti subdemur, sed
:

eis capti,

impie jugulabimur. Quia sicut

et neque ipse qualemque defensio,

saepissime reclamaviinus
prffitulimus)

Auguslus(ut

Narnicnsem civiiatem. Pluresex tali sunt incisione sine mora pcrempti. Eodem argumento scripsit etiam Epistolam ad ' imperatricem, qua deplorat miserandum statum Romana; Ecclesiae, hisverbis
:

nem

nobis exliibuit, neque hoinines civitatum nosirarum, qui coiitra Deuin et contra onine privilegium noslrum ab alienigenis, ac si nostri non
fuerint,

deUnentur, ad servitium sancia; Romanae

Tania cordis nostri anguslia, tantus(jue dolor et gemiius hiuc inde cum irriguis lacrymarum rivuhs nostram aetatem (matiunt et quassant, tantusque etiamluctus (iro desolaUone terric isiius,
2.

Ecclesite faciendum, sicut solitum erat, ab

eorumau-

deni alienigenarum jugo subiraxit. His ergo, cha-

rissima
dilis

filia,

clamoribus

et ululatibus nostris

(quia sapientibus loquiinur)

et

Deum,
1

propter sanctos ejus

conUnuo propter Apostolos jam dicto

Joan. Ep. ccLxix. ccLXXvii. ccLXXix. ccxciii.

ibiil.x.

Ep.
'

ccxcix.

' lliid.

Ep. ccxcviii.

Jer. IX.

Isai.

xl.

JOANNIS

VIII

ANNUS

10.

CHRISTI 882.

349

spiritali filio iiostro Aiigusto, flexo poplite

snggere,

ut

omnibus

omnino

necessitatibus

omissis aut

certe suspensis, sanctfe Matris sua? calamitati subveniat, et conciilcationem,

advertens,

imo perditionem illius antequam pereamus, citissimum confe-

superhanc petram a;dificabo Eccledabo clavcs regni caelorum, et reliqua. Hincrursus imniincnte Domini nostri articulo gloriofffi Passionis, inquit' Ego pro te rogavi, ut non deficiat fides tua, et lu ahquando cones Petrus, et

Tu

siam meam,

el tibi

rat adjutorium, aut

congruum

sine

mora donet
j^rodest, et

versus confirma fratres tuos

notitiae

Ideoquc quia vestra}

consiliuni, quia vita noslra nobis

non

positi, etiamsi non optaremus, jam morsse palamproditvidendam,etc. Hoec Joannes. 3. In quo non possumus non admirari vehementer consilium Dei. Quod enim ob auxilium hominum consequendum, nonnihil visus estdeflexisse

in extremo

fama per hos fratres Limina Apostolorum lustrantes, per Severum et Desiderium presbyteros nobismiro odore bonitatis est revelata, palernavos
adhortatioue
gratia

commoneo,

in cceptisbonis operibus,

quatenus copiosa vos B. Petri protectoris vestri et nostra protegat benedictio. Et quotiescumque, filii charissimi, ad nos venire quilibet vestrum, aut transmittere voluerit, tota cordis exultatione et animi gaudio de ultimis
Callaeciffi flnibus,

duce,

perseverare,

Joannes a praescripta a pra^decessoribus inviolabili

observantia Ecclesiastica; censura3 in graliam prin-

cipum, sperans abeis auxilium (utssepesuperiusest demonstralum) plane contrarium accidit cum
:

cui vos pra?ter

me, Doniinus
filios

re-

non solum ab

ipso Orienlis, sed nec

ab Occidentis

ctores constituit,

tamquam

jure

nostros, vos

imperatore aliquid pra?sidii obtinere potuerit, imo

multiplicati fuerint bostcs, et ipsi
(ut audibti) foedus

eliam episcopi

coHigimus. Et Ecclesiae Ovetensis, quam vestro consensu et assidua petitione metropolitanam constituinuis.

inierint

cum

Sarracenis. Nihil

omnes vos subditosesse mandamus. Et

plane

sancta)

Apostolicaj Sedi
est

adeo

damnosum
si

(quod sa^pius

repetendum)

quam

pra^sules

ejus prudenlia! innitentes carnis, in gratiam prin-

praedictffi sedi, ut ea quae reges seu fldeles juste obtulerunt, vel in futurum, Domino opitulante, contulerint, rata, firma et inconcussa

concedimus etiam

cipum posthabeanlobservantiam sacrarum lcgum.

4.

manere
latores

Cum

papa

arjit

In his igitur Joannes papa constitutus angustiis pressnsquemolestiis, occasionc legalionis

naribus.

Adelphonsn rerje Ilispanice Joaimes per legatos et Utteras de rehus discipli-

ab Hispania ad se missae a rege Aldefonso Magno, et ab episcopis sub ejus rcgno constitutis, rcdditis ad regem litteris, ab eodcm equos mitti pctiit adversus Sarracenos ingruentes annandos, ut ex litteris ad eumdem regem ab eo missis apparet.

perpetuum projcipimus. Hos quoque nostrarum omnes horlor, ut habeatis commendatos. Bene valete . Iteni alia Epistola abeodem papa Piomano directa per Arnaldum gerulum mense Julio G. Joannes episcopus servus scrvorum Dei,
in

litterarum

dileclo filio Aldefonso glorioso regi GalLTcciarum

Litteras devotionis vestrse suscii)ientes,

quia
refe-

devotum vos
rinuis,

esse
,

cognoscimus erga vestram sangratias

ctam Ecclesiam

vobis

nuiltiplices

Quod autem
tria

in

primis ad

sunt,

quffi

eam legationem sjjcctat, tum episcopi, tum rex ab eodem

Primo nimirum, ut consecrandi

Dominum

exorantes, ut victor regni vestri

inimicis
fili

abundet (abunde) de
vobis concedat.
tistis,

vestris

victoriam

Pontifice petiere.

Nam

nos,

charissiine, sicut pe-

Ecclesiam Compostellanam, ab eodem rege magna impensa augustissime constructam, licentia daretur. Secundo, ut Ovetensis Ecclesia dignitate archiepiscopatus donaretur. Tertio vero, ut congregandi provinciale Concilium facultas concederetur. Qui

sedulas preces Domino fundimus, ut regnum vestrum gubernet, vos salvos faciat, custodiat et
protcgat, etsuper inimicosveslroserigat. Ecclesiani

autem
dem,

beati Jacobi

facite, et

cum

eis

abHispauiscpiscopis consecrari Concilium celebrate. Et nos qui-

autem hac sunt funch legatione

presbyteri,

fuerunt duo

gloriose rex, sicuti vos, a paganis

jam con-

Severus, et Desiderius qui Sidericus a Sampyro vetere scriplore depravate legitur. His
igilur redeuntibus
litteris

stringimur, die ac nocte

cum

illis

bella committi-

idem Joannes Pontifex cum

suis

Arnalduni conjunxit legatum suuni. Ha3c autem omnia ex ipsius Joannis paprn litteris perspecla babentur, qua3 ab eodom auctore posita; legunlur
:

mus, sed omnipotens Deus dat (det) nobis de illis triumphum. Hujus rei gratia rogamus dilectionem vestram, et animum (nimium) deprecamur, ut quia (nt diximus) valde a paganis opprimimur,
aliqiiantos utiles et optimos Mauriscos cum armis (quos Hispani cavallos Alpharaces vocant) ad nos

ita

5. Joannes episcopus, servus servorum Dei, Aldefonso regi Christianissimo, seu cunctis venera-

dirigere

non

omittatis.

Qualitcr nos recipientes,

Dominum
et

collaudcnuis, vobis gralias referamus,

bilibus episcopis, abbatibus vcl Orthodoxis Christianis.

per

Petri
fili,

eorum portionem de benediclionibus sancti vos remuneremus. Bene vale, dilectissime

rex . Hucusque Joannis papaj
GalL-Ecia;
et e[)iscopos.

heati Petri

Quia igitur in cura nos totius Christianitatis Apostoiorum principis sempiterna provi-

et clarissiine

Epistolae ad

regem

Porro

dcnlia efflcitsuccessores,eaDomini nostri jEsuGlirish consfringimuradhortatione, quabeatum Petrum

occasione ingruentiuin bellorum,

tum cxternorum,
stellauLC diiata

ipsa dedicatio
fuit.

tum civihum, Ecclesia^ Compo-

Apostolum monuit, dicens quadam voce

Matlh. XVI.

(vice)

'
:

aliquandiu

350
7.

JOANNIS

A'III

ANNUS

10.

CHRISTI 882.
autemEcclesiaruni

dinalibus.

Joannis papa: obitiis el Constitutio de carAl quid post liaec cle Joanne ? illud

9. a Proptersollicitudinem

etclericorum

tantum cx ejus Epistolis

inter se

proilitur,

ipsum rursum
conciliaret, ut

earumdem disciplinam, sive laicorum querimonias definiendas, bis in bebdomada ad

sacrosanctum palatium, juxta Decreta
ris nostri

Gallias versus iter arripere statuisse, ut dissidentes

prffidecesso-

Francorum principes simul

Leonis quarfi, vos convenire mandamus.

Pontifici

sedato, promptos et expeditos habere posset ad fercndum auxilium Ecclesice Romanae periclitanti. Hujus sane argumenti est penultima ejus Epistola, qna monet Snpponem comiita eos, bello civili

Item sancimus de parochiis nostris, quancompetit,

Pontificali

tumque
vos in

beneficio

perpetuum possidere, et in principalibus Ecclesiis juxta primatum vestra; consecralionis vici.ssim officia

tem, ad
ciscenti

ad

quem scribit, ut sibi iu Galliam profimontem Cinisum occurrat. Verum ne

'

divina peragere, et

earum

oblationi-

bus, salva semper cardinalium diaconorum prisca

id faceret,

mors

intercessit

siquidem in

fine

anni

consuetudine, aequaliter participare, tam

propter

hujus inter tot tantasquea)rumnas,confectus curis, moerore consuniptus, decuno octavo kal. Januar. moritur ipse Joanncs papa, cum sedisset annos de-

usuni veslrum,

quam

in

Ecclesiarum vestrarum
.

luminarium concinnationes
octavi Conslitutio.

Hucusque Joannis

cem

et diem unum, cujus rei geslye desiderantur apud Anastasium, fortasse prtetermissse ob odiosam restitutionem Photii. Sepultus est autem ante Ecclesiam sancti Petri juxta portam quaj appellatur

Cum vero

Judicii, in cujus sepulchro

ejusmodi

fuit

incisum

Epitaphium, a Pefro Manlio una cum aliis monumentis Basilicae Vaticanaj descriptum, sed scriptoris vitio, vel alio casu decurtatum
:

Prsesulis oclavi requiescunt

Tegmine sub

gelido

niembra Joannis marmorei lumuli

:

Moribus, ut paret,

fulsit qui

nempe

(oiente) beatus,

Altisonus {Altisonis) comptusque actibus et meritis.

Judicii custos mausit pietatis amator,

Dogmalis

et varii (veri)

plurima verha docens.

fudit ovans.

iO.MarimispapaeligiturquidamnatPhotium. [lost Joannis obitum Sedes vacasset diebus tredecim, exa;stuans zelo Roinanus clerus eum ipsi substituendum curarunt, scirent ardentissimum Photii impugnatorem sicquequintokal. ejusdem Marinum elegit, qui olim diaconus cum esset, niissus est cum Donato atque Leone Constantinopolim ad Photium excommunicandum a sanctissimo Pontifice Nicolao. Sed et ab Hadriano Nicolai successore missus cst cum Donato et Stephano episcopis Constantinopolim ad eumdem Photium deponendum, et restituendum Ignatium, atque OEcumenicam Synodum celebrandam, virum laudatissimum quem expeherant magna instantia
; ,

De segete ac
Prudens
Et nunc
et

Christi pepulit zizania sa:pe,

Multaque per

mundum

semina

Bulgari, ut

eum

ipsisHadrianus papa daret episco(ut vi-

doctus verbo, linguaque perilus,

pum,
disli)

sed

non obtinuerunt. Atque postremo

Solerteui seseque

ommbus

eshibuit.
astra phalanges.

cffilicolas cernit

super

8.

Quod autem ad

reliquas ejusdem Pontificis

-

res gestas pertinet, reperitur in VaticanaB

bibliooctavi,

missus est a Joanne itidem Constantinopolim ad ruinam reparandam, quae facta fuerat per tres legatos illuc ad Synodum pro Pbotio restituendo missos; qui sumnia constantia agens contra Photium et imperatorem, cuncta ab cis perperam facta damnavit. Hunc igitur jam episcopum confessionis
corona gloriosa redimitum sibi in Pontificeni eligendum absque controversia Romanus clerus instituit. Talem quidem decebat nobis creari PonTu noster dux eris, ruina tificem, cui dicerent
:

thecse

monumentis ejusdem Joannis papae

:

de jure cardinalium Constitutio, bis verbis

ttem-

que ex nostra
sive

vel eo aniplius, vel

mense, apud illum vel illum Tilulum, apud illam vel illam diaconiam sive apud
praesenti Constitutione bis in
,

hsec in

manu

tua .

alias quaslibet Ecclesias vos

convenire mandamus.
et

11. Porro decepit plures,

Et ob vestram

et

inferiorum clericorum vitam,

prioribus legationibus

quod cum induabus Marinum Sedis Apostolicfe

mores,

et qualitates, et

habilus vestium perscru-

tando, et qualiter quilibet prapositi se erga subditos habeanl, vel (juod subditi suis prajpositis

diaconuni legunt, putant ipsum ex diacono factum esse summum Pontificem. At nequaquam id accidit
:

non

sed ipsum

auctum

fdisse

episcopatu, et ex

obediant, et ad quacque

illicita

anq)utanda,

cleri-

alierius Ecclesiae

gubernaculis, ob
fieri

excellentem
consuevit)

corum quoque

et

laicorum querimonias, quae ad

animi ejus virtutem (quod

:

minime

nostrum judicium pertinent, quantum tjeri potest defmiendas. Quippe cum sicut nostram mansuetudinem Moysi, ita et vestram fraternitatem septuaginta seniorum, qui sub eodem causarum negotia dijudicabant, vicissitudinem gcrere, certum babeamus. Item monasteria abbatibus viduata, et abbatum, noslra pra;cedente conscientia, substitutionem his qui sunt inter nos, vel fuerint monastica; professionis,

ad summum Pontificatum RomanaeEccIesiae transneque enim hunc alium putamus latum esse esse quam Mariiium illum episcopum, (]uem dixinius Joannem papam misisse legatum Neapolim
docent ubi cl ad Atlianasium, ut ipsius litterEe ostendil ipsmn fuisse arcariumsancla; ScdisAposlo' :

lica;.

Cujusnam aiitGm
satis

Ecclesiffi
;

episcopus fuerit,

non

nobis expioratum

Gallesio

autcm ipsum

dlsponenda conunittinius.
Canonum

oppido oriundum, ccque omnes affirmant. Sane

ccxcxiv.

'Joan. Ep. r.ccvn.

'

Libcr

inscriplus

Joan.

Kii.

'

JOANNIS

VIII

ANNUS

10.

CHRISTl

<S82.

351

quideiii de Marini episcopalii aiite pontificatnm est

flnna certaque negatio Stephani papa) Sexti

recitanda.
12. Accidit

in

Ouare bic suppeliil siipplex sua membra locari, Ut bene complacuit denique sic obiit.

Epistola ad Basiliuin imp. infeiius sub loco integre

enim, ut

cum

ipso suo

ingrcssu

Pontificatus Marinus Plrotium damnasset,

simuique

cunctas res ab eo gestas ad nninus

spectantes
,

episcopale

moverit amplius semel exulceratum

Hactenus Epitafihium. lo. Porro si de ipsoquid senlicndum aeque judiciilibramentodicenduin sit quodadscientiam pertinet, si agitur de peritia canonum, plaue dixeris eruditissimum, licet interduin nimis eis favens super Apostohcffi Sedis Decreta eos extnlerit. Si de
:

auimum
iiuni
siae

Basilii impcratoris

ad iracundiam

qui

Theologicis facultatibus, ipsuin

quidem iuvenimus
scripsit,

furore incensus

Romam

scribens, dicebat

Mari-

excultissimuin, ut iu his quaj contra Gothescal-

non esse Pontificem, eo quod alterius Ecclejam fuisset episcopus ordinatns; multaque alia

cum

Praedestinatianum hasreticum abunde

adversus

quem

prai

ca^teris laboravit

in reliijuis

ignominiosa adversus

eumdem

sanctissimnm pa:

etiam talem existimatum,

res diversis
feliciter,

quem

consulucrint pluita
:

pam

effutiens,

eum

solio

deponere satagebat

sed

qua3stionibus, sed

non in omnibus

adversus

eum

pro Marino laudatissimo Poutifice

satis-

ut ex responsiouibus ad eas apparel

Stephanus papa successor ejus locuplelissime fecit, ut suo loco dicturi suinus.
13.

quarum
qua
ila

una Frodoardus
hic
illa
'

in
:

medinm adducenda,
et

de

Item Hincmarus scripsit

ho-

ejus

nincmcai Rheme7isis episcopi obitiis, et de doctrina nonnulla. Mortuus est Iioc anno

pro libello
Genitricis.
nasterii

historia;

de ortu sancia^ Mariae,

milia beati Hieronymi de Assuinptioue ipsius Dei

Ludovicus Germanite rex deciino tertio kalend. Decembris. Northmauni hoc audito, Trevirensem appetunt civitatem, <jua potili non. Aprilis incendernnt tunc et Wala Metensis episcopus iirajter
:

Qusequidain monachusCorbeiensis moesse recipienda contendebat.

non

Ad

quae

respondens idem doniinus Hincmarus, dixit prsefatain historiam nos habcre ad lectionem, non ad

jus fasque egressus pugnare adversus eos, occisus

est.

proferendam auctoritatem

. 0|)time ista

qiiidem.

Hajc veteres Annales Francorum a Pithaeo editi

Non enim Ecclesiain

ut parem cuin
caileris

divinis laudibus ita se habet,

Regino autem obituin Ludovici ad XIII kalend. Septembris collocat. Reliqua de his anno sequeuti. Porro hoc ipso anno Hincmarum Rhemensem episcopum obiisse, Frodoardus in ejus Vila testatur,

divina Scriptura

quam

adhibet,

quibus utitnr scriptis tribuat aucloritatem. Pergit vero Frodoardus

:

10. asserit

Honiiliam vero
esse

eamdem

a S.

Hieronymo

ubi ait

Excrescentibus tandem

flagiliis,

Catholice

diclatam, sicut et stylus, et

gens Northmannorum per oinne Francorum diffunditur

cautela, et sensus, et intellectus, et alia certa indicia monstrant, et certa; personaj, per

regnum et (|uoniain civitas haec Rhemensis tunc absque muro habitabatur, accipiens iIIe(|uod
;

quas de partibus Orientalibus tempore certo delata ad regiones

nostras pervenit, fidem faciunt . Ha;c dc his Frodoardus ex Hincmari scriptis. Veruin quod ad dictum de Assumptione libellum Hieronymi nomiue editum pertinet duin Hieronymi esse defenden:

sibi

charius in thesauris habebat, corpus videUcet

B. Remigii, silvestria loca trans fluvium Matroiiam

cxpetiit et

apud villam Sparnacum aliquanlo temDeniiiue cum ibi moraretur, diein exlremuin; cujus corpus Rhemos

jiore custodivit.

suum

clausit

dum
quffi

putavit, csBcutiisse
in

non dubium

est,

ut ex

iis

relatum, post ipsius sancti

tumulum,

in

tumulo

Notis

quem ipse sibi paraverat est sepultum . Obiit anno Incarnationis octingentesimo octogesimo secundo, episcopatus trigesimo septimo
14.
et

giuin, patet.

diximus ad Romanum MartyroloQuod ad reliqua Hincmari, nempead

mores
cent.

pertinet,

amplius.

ipsius scripta

dem
in

autem sepulturaet Epitaphio eiidem auctor Corpus ejus monasterium S. Remigii allalum, in tumulo,
ipsius
inscripto,

De

Sed

et

qiialiter fuerit comparatu, sua tanqiiam ejus imago in tabula doquod Doinino suo stat aut cadit, et se-

ha3c

'

cunduin

illud anU([uilus

vulgatum

Niliil in

mor-

tuum femperanduniest humanojudiciode

senteutiam.

hisferre

quem atergosepulchri S. Remigii, cum hocEpilaphio latino sequeute pro sua sepultura paraverat,
conditum sepultumque
fuit

Sed

alia

occasione de ipso inferius

pluribus dicendum, hic

pultura
:

modo

de ejus obitu

et se-

cui idein tradit auctor successisse Fulcocerte

nem, virum
Nomine, non merito prasul Hincmarus, ab antro Te lector tituli, quffiso, memento mei : Qucm grege pastorem proprio Dionjsius olim, Uliemorum populis, ut peliere, dedit; Quiqne humilis raagn;o Rliemensis tegmina plebis
Rexi pro modulo
:

tanta Ecclesia dignuin, sacer-

dotahvigore
ferius
17.

et libertate
erit.

vigenteni,

dequo sKpe

in-

dicendum

Devastationes

Nortmannorum, quibus
his qua; spectant

fi-

nem

ponit

pax

inita

per matrimonium Gislce ciim

liic

jam modo verme voror.

Ergoanimffi requiem nunc, etcum carne resumpla Gaudia plena milii hac quoque posce simul.
Chrisle tui clemens famuli miserere fidelis
Sis pia cullori sancta Maria tuo.
:

Godefrido.
lioc
ista

Cffiterum de
et
:

Rhe-

mensium fugam obNorthmannorum incursionem,

anno coeptam
Aiinoinus^

scquenti propagatam, habet

Dulcis Remigi sibimet devotio prosit,

llsque
et

Qua

te dilexit

pectore

et ore,

manu,

Northmauni venerunl,
'

Laudunum qua in agro

2

castelhim
ipsius ca-

'

Krod. hisl.

Rhem.

1.

iii. c.

17.

Frod.

hist.

Rliem.

I.

iii

12.

.\im.

1.

V. c. 01.

352
stelli

JOANNIS

VIII

ANNTUS 10.

CHRISTl 882.
:

erant depracdati sunt et incenderunt, dispo:

fuerint exaudita
ipsis
rit

Rhemos venire indeque per Suessiones et Noviomagum pergentes ad prsfatum castellum expugnandum rediere. Quod pro certo audiens
nentes
Hincinarus episcopus, cujus homines de polestate

alia vero pro quibus rogarentur, tunc a Domino oblinentibus ; ut plane accide-

secundum Prophelicum
isti,

illud

'

Si bestias
et
:

pessimas induxero suj^er terramut vastem eani,

tres viri

Rhemensis

episcopii

cum Carolomanno,
el

vix noctu

Noe, Daniel, et Job fuerint in ea Vivo ego, dicit Dominus Deus, quia nec filios, nec
filias

cum

corpore S. Remigii

ornamenlis Rhemensis

liberabunt, sed ipsi soli

desolabitur, etc.

liberabuntur, terra

Ecclesia;, (sicut intirniitas corporis ejus poscebat)

sella gestatoriadeportatus,

autem

etcanonicis ac nionacjiis
illacque dispersis, ulvillani,

i9. Hisigitur(utdictumcst)

auditisaNorlhman-

atque sanctimouialibus
tra

Iiac

nis illatis cladibus, Carolus ab Italia referl

Malronam ad quamdam

quse Sparna-

in Gallias,

opem

laturus periclitauti

pedem jam populo

cus nominatur, vix fuga lapsus pervenit. Scara au-

universo.

tem Northmannorum plenum exercitum prajveniens, usque ad Rhemensem portam pervenit

:

missis
et

Qui non ferro, sed auro aliisque proNorthmannorumduces avertit, Godefridum

illi

Sigefredum,

concessa Frisia,
:

et regia

puella

qua)

iis,

quae extra civitatem invenit, depraedatis,

matrimonio juncta
bis mille et

cui

auri et argenti ingenli

vilkilas

quasdam

incendit, Sed

civitatem,

quam

copia e Metensi Ecclesia sublata, sunt numerata;

solidis viginti pro Porro autem non prajtermittimus, quod reddunt pra^cipuam veteres Francorum Annales hanc causam, cur ab utraque parte pax animo concordi inita fuerit ^. Mira itaque res el

nec niurus, nec

tentia,

humana manus

defendit, Dei po-

octoginta libraj,

sanctorum merita, ne in illam ingrederen-

libra computatis.

tur . Hffic ipse.

18. At non hic finis malorum, sed ct Leodium, Trajectumcastrum,Tungrensem urbem incendunt. Rcpetita rursum incursione Ripuariorum flnibus
etfusi rapinis et incendiis

stu|)enda obsidentibus Francis et obsessis a Carolo

cuncla devastant. Colocivitates

Northiuannis

niam Agrippinam, Bonnam

cum

adjacen-

Augusli post

quadam dieoccurrit. Nam XII kalend. medium diem tenebrosasubito caligo

mortalium
se tale

tibus caslellis, itemque Tulpiacum, Vulpiacum, et

tota castra operuit, fulgore et tonitru concrepante,

et talis grando, ut nullus antea

Novesium igne comburunt. Post

nense palatium, inde
lense
et

haic Aquisgrael

Malbudariense

Stabu-

monasterium

in faviilas

redigunt, Arduen-

nam

percurrentes, Prumiense co^nobium ingrediuntur in die Epiphaniae Domini, interfectis

quid vidisse profiteretur, non ut solitum est, lapides descendere plena et ajquali superficie, sed cornuta et ina^quali, et aspera facie, ominbus cer-

nentibusinsolitumetmagnumpraebuitspectaculum
(mirabile et incredibile
dictu)

omnibus quos ibi invenerunt, monasterium igne consumunt. Hac in Actis S. Gudila; pluribus, cujus quoque nobile monasterium pariter concrematum est. De Iiis vero a ^ Notgero qui interfuit, seorsum scripta est hisloria de incensione Stabu'

ut vix

grossitudo

eorum

potueril pollice et digito

ita

medio circumdari.

Nam

et

equi stupefacti fuerunt, ut efTractis

sudibus

et habenis,

partim extra castra, partim in

castris errore ct stuporevertercntur. Civitatis

quo-

lensis monasterii S.
tis,

quam

Remacli, et miraculis tunc editu consulas, ubi sequens annus signatur

octingentesimus octogesimus tertius. quibus omnibus magnae irai Dei certa illa demonstrata sunt argumenta, quod cum in translationibus corporum diversorum sanctorum, ne a
tantoe cladis

que quam obsederant, propter impetum aeris, magna pars corruit, ita ut una cohors coacervatim posset equitando ingredi, nisi vallo quod circumerat
,

[n

suspensa

constaret.

Igitur

per

tot

dies

obsidens tam

magnus

exercitus astivo in tempore

propter putredinem cadeutiu

homminum,
Nec minus

ffgrituinclusi

paganis

illis

incendio absumereiitur, plurimarepe:

dine correptus
simili molestia
est dictis

et pertajsus est.

riuntur edita esse miracula ut autem iidem reprimcrent grassantes Barbaros, nullus istud obtinuit apud

premebantur )>. Sicque inita pax conditionibus, quas obsessi sibi proficuas

Deum, cum

in

aliis

eorum ubique

po-

ab obsidentibus praeter
20.

morem

acceperunt.

tentia, aliis edilis abiissignis, innotuerit,

est

utdictum

de Rhemis civitate per sanctum

oratorio
S.

Remigium

liberata, de
niensis,

Severini' episcopi Colo-

quod Barbari, conflagrante urbe, incendere Alii vero sancti sua sivere comburi monasteria et Ecclesias, qui alia tamen tunc

minime valuerunt.

regiam puellam, Gislam noniine, Lotharii regis filiam, Godefridus in matrimonium accepisset, baplizalum fuisse, et ab ipso Carolo e baptismo susceplum, Regino tradit. Porro liaec omnia de clade per Norlhmannos illata et eo

Cum autem

temporis miracula
aliis sanctis,

ut de S. Martino (lictum,el S. Remaclo tunc scriptum proditur, et

ediderunt,

quorumreliquiarum tunc
:

facta transira

latio

legitur

ut

ai^pareat,

magna

Dei

ista

permissa

fieri,

cum sanctorum

in his preces

non

modo redem])ta, hoc anno ccepta, sequenti sunt consummata. Roricum etiam ejusdem gentis regulum ad fidem conversum constat de quo Frodoardus, ubi relegit Hincmari scri[)ta, hccc inter alia habet ^ Alia ejusdem Hincmari Epistola Rorico Northmanno ad fideni converso, ut semper
: :

iii

Dei voluntate, elmandatoruiii illiiisobservatione

'

Apud Sur. dic viii .lanuarii prope fincm.

1.

S. Rcmacli

ii.

apud Sur. die

iii

Septeml).

'

'

Nolf;.

do mirac
>

Apud

Sur. de trans-

Ezecli. XIV.
Iiist.

-'

Aiin.
iii.

I.

v. c.

01.

et

llecino

auuo 882

latione S. Scveriui die sxiii Oct. iofra.

Frod.

Uliein.

1.

JOANNIS
proficiat,
siciit

VIII

ANNHS
multos

10.

CHRISTI 882.

353

eum
ei

vclle ac facere

per

audiebat; ct ut

iiemo persuadere valeat, quod

ei

contra Clirislianos paganis auxilium aut consilium

pracstet,

quia nihil
si

proderit

baptismum

Christiase,

Hoc eodem anno incensum a Sarracenis fuisse monasterium sancti Vincentii ad Fontes Vulturni, atque nongentos monachos ab eisdem decollatos scribit Joannes monachus ejusdem moinsigne
nasterii, qui vixit

nilatis accepisse,

contra Chrislianos per

vel

tempore Paschalis papae secundi,

per alios quoscunique, perversa vel adversa fueril

deque

his pluribus agit.

macbinatus,

etc.

Anno

periodi Graeco-Romanffi 6375

Anno ^rae Hispan. 920. Anno Hegira 269, inchoato die 21 Caroli Crassi imp. papae imp. 16.
iMarini
l.

Junii, Fer. 7.

Jesu

Christi 882.

3. Basilii

i.

Poslulat Pontifex a Carolo ut

mittat, qui faciant juslitiam.

legatos
\

cum

Zacharia venerabiii episcopo

et

bibliotheca-

A num.

ad

4.

rio Sedis noslrae, pro recipiendis

de omnibus quae
justitiis et

Ouia Baronius inilium imperii Caroli Crassi anno

hactenus perperam acla fuerant,

slinaque reslitutione

emenmiset

uno

serius cdllocavit, aliquas litteras Joannis VIII

dationibus, ac pro totius terrae S. Petri salute pri:

papaj in margine num. 4 citatas, qua; ad annum superiorem pertinent, in prfflsentem distulit. Epistola ccLxix ad Caroliim imperatorem data IV ka-

quatenus

in pra^sentia

sorum vestrorum,

ea qua; necessario

emendanda

lendas April.., Indict. xiv, anno sui^eriori a nobis

explicata. Epistola cclxxvii ad

eumdem

imperato-

corrigenda erant, jure legitiino corrigerentur, ut tam diuturnum malum finem accipcret . Quare Carolus Crassus in ducatu Roinano et exarcbatu
Ravennatensi justitiam,
uti

rem scripta qua ei nuntiat se Petrum consiliarium suum et Zacliariam cpiscopum ac bibliothecarium
legatos ad

ante
ejus

eum

Carolus M.,
per

Ludovicus Pius,
2.

ct

ca^lcri

decessorcs,

eum

miltere, ut corrigerentur qu;e eo

missos suos administravit.

E|)istoIa

regnante facta essent, demonstratfalsum esse quod scripsit Eutropius presbyter Longobardus Carolum

Carolus jurc regni in Italia potitus est. ccLxxix atl eumdein imperatorcm III idus
ejus incolu-

Calvum

iinp. cessisse jura regni

eidem Joanni

VIII

Novemb. data gratulalur Pontifex de

initate,

papa;. In ea

enim

hic Pontifex scriljit:

Secundum

cominune placitum atque decretuin direximus Petrum insignem palatii nostri, super ista deliciosuin consiliarium nostrum communeinque fidelem
,

gaudet ipsuin stalim in Italiam venturum esse, hortaturque ut Romaufe Ecclesiae-auxilio inature veniat, et

Guidonem invasorein

et
(1).

prffidato-

rem ab

Ecclesiae finibus ejici jubeat

Incerlum

dum ex verbis Epistolarum Joannis YUl aA Carolum Crassum putat liunc imperatorem, et et cjeteros ejus decessfires, in ducatu liomano et exarchatu liavennutensi per missos suos justiJoannes Pontifex res B. Petriab invasoribus quibusdam occupatas fuisse, quare datis litteris Carolum roliam administrasse. Conquestus erat garat, missisque nuntiis, ut jura Ecclesia; Komana3 defenderet, in Italiam venirel, ac ei reslituendas, sicut promlseral, curaret : quod si ille in
(1) Et hic infeliciter abit et errat Pagius,

ante euin,

Carolum M., Ludovkum Pium

Uaham accedere non

possct, legatos mitteret qui invasores ac praedoues hujusmodi

compescerent. Prajdones

isti

erant

Wido

seu

Guido marRavenna;

chio etSpoleti dux, forle

Lumberti

ilidem Spolelini dutis frater, et aller

Wido

marchio, Lamherti pjusdera

filius.

Uterque

Wido

coram Carolo imp. promiserat Pontifici, de omnibus immobilibus rebus ierrilorii B. Petri pro reinvestilione se restituturos. At Pontuice in provincia Pentapolensi commorante, nempe in illius provincia; urbe Fano, una cum Adelardo episcopo Caroli misso, nunquam comparuit Wido, aut uUus ex e|iis satellilibus, qui nostra, ait Poutifex, violenter tulerunt ac retinuerunt ; quare Carolum rogat, ut ipse adveniat, ad de/endendam et liberandam de manibus malefactorum, qui eam atrociter devorant, Ecclesiam B. Petri Ayostolorum principis vobis commissam. Similia habet Pontifex in Epist. CCLII ad eumdem Carolum. An ignotum est Pagio, imperatores, et reges Francorum per ea tempora, Romanse Ecclesiaj defensores fuisse, qui jurejurando sese obstrinxerant, res B. Petri ex praidonum manibus se vindicalurns? Et hoc esl suinmum imperium exercere, ac justitiam administrare? Ecclesia; Romana; provincia; ac jura, ab hiijus sa;culi scriptoribus justitice, appellantur. llinc apud illos frequenler jus/rfOT B. Pelri occurrunt, et justitias recipere, reddere, restituere, pro res Ecclesiae Romana: recipere ac restituere. Widonum stemma aUter alii contexerunt. Cosmus Renius de marchionibus Etruri P. i, pag. 317, ita exarandum esse
putavit.

M... ex regia

Fraucorum
I

stirpe

Wido

senior Spoleti, ac forte Etruriffi

1

dux

Wido

Spoleli dux, Tuscia; marchio et comes, postea imp. an. dcccxci.

I

Lambertus dux Spoleti

I

Wido marchio. (Georgius.)

Baron.

ToMus XV.

45

354

.lOANNIS VIII

ANNUS

10.
tor ,

CHRISTI 882.
quaj intra

tamen, an hac epistola anno superiori scripta sit, cum ex niox dicendis Garoliis imp. niense Januario
currenlis anni in Italia fuerit,
stola ccxciu
ul)i

duas parentheses includenda

crant, ct diverso charactere describenda,

bis Joannis pa[i;e periniscet
:

cum

ver-

acccpit

nuntium

Quicsivimus adju-

morlis Ludovici Bajoariaj regis

Pontifex

fralris sui. In Epi-

torium

, inquit Pontifex, et

muros Urbis egredi

ad eunideni iniperatoi-em data, ait Nobis in Pentapoli, hoc est, in urbe

non audemus. Nam aiite vestrum Romam advenlum qualiscumque nobis erat trauquillitas, modo
vero intolerabilis et importabilis persecutionis ex-

Fano
lis,

consistentibus,

Adelardus reverendissimus

episcopus, et deliciosus vester

secundum
prffifati

veslra;

communisque fidedelegalionis jussum advenit,

et satellilum ejus, qui noslra

quia neque spiritualis filius noster Augustus, neque alicujus alterius gentis homo notat lempestas,
Hffic autem Epistola hoc enim Bertinianus ait o Engilbergam Ludovici Italia; regis uxorem, quam

etibi

Widonis
:

bis confert

auxilium

violenter
praestolati

tulerunt ac

relinuerunt

praesentiam

anno

scripta, annalista

sumus

quatenus vel inde omnis emen-

dationis el justitige coepto initio, per caeteras urbes,

impcrator in Italiam transduxerat per Leudardum

Vercellensem episcopum, Joanni papaj, sicut petierat,

de omnibus juxta clementiffi vestrse Decretum, recipiendo coram legato vestro juslilias, pariter pro-

Romam

remisit .

ficisceremur

sed

iilo

semper fugiente judicium

4.

Co7icilium

Ovetense.

A num.

4 ad 7.

et vestra; jussionis

piissimarn sanctionem callide

Sampirtis Asturicencis episcopus cujus Historiam

Sandovalius
publicavit,

declinando, non veniente, quia nobis sine profectu

aliquo per ipsas civitates qute illorum gravaraine

narrat Adelfonsum Jll,

Lcgionis et Asturiarum regem, post variasvictorias

opprimuiitur, proficisci evidenler

:

exlitit

manife-

stum . Paulo post a Nunc igitur pro certo scientes, nullam nos de tantis malis posse habere justitiam et emendationem per quenilibet celsiludinis vestrffi legatum, nisi per veslram imperialem pnB. senliam, rogamus obuixe atque per omnipotentem Deum adjuramus, ut ad delendendam et liberandam de manibus malefactorum, c|ui eam atrociter devorant, Ecclesiam B. Petri Aposlolorum principis vobis commissam etc. venire hbenter dignemini . Hajc etiam Epistola Carolum Crassum, jus regni
in ducatu

de Saracenis reportatas, presbyleros duos Romam ad Joannem VIII papam misisse, qui ab eo peterent, ut Ecclesia beati Jacobi Apostoli consecrare-

tur, et

Concilium celebraretur. Epistola Joannis VIII

ad Adelfonsum est ordine cccix in registro Epistolaruin Joannis VIII qui ea concedit, ut Ovetensis

Ecclesia GalloeciBE metropolitana efficiatur. Ea vero

qua monet ut Ecclesia

est

sancli Jacobi consecretur,

ordiue cccx. Visis

et fihis

lilteris

Adelfonsus venit

cum

uxore

ac episcopis ettotius regni comitibus,

Romano

et exarcbalu

Ravcnnatensiexerseu Giiido marchio

et transactis XI mensibus veuerunt Oveto ad celebrandum Concilium cum

consecrataque Ecclesia,
auctoritate

cuisse demonstrat. Erat

Wido

Spoletanus.
3.

Caroli principis
polis

ribus.

hi
:

Pontifex vexatur a Saracenis et ab invasoEpistola ccxcix ad Anselmum archi-

Domini papa; Joannis, ct cum consilio Magni . Ibi Ovetensis urbs metrodeclarata, actumque de restituendis sedibus a

Saracenis depopulatis, eisque episcopos prseficiendi.

Ovetensis Ecclesia cieteris prffilata quod, ut inquiunt Patres, ad montana Asturiarum posita, esset velut unicuin Christianorum refugium, in qua

episcopum Mediolanensem dala, narrat Saracenorum el iniquorum Christianorum persecutiones his verbis Nos in iiac terra tam paganorum quam malignantium Christianorum tantas persecutiones palimur, ut has verbis cxplicare non
valeamus,
etc. Epist.

eodem

proinde prajcipua sedes esse debcret, ut dicitur in Concilio, cujus Acta nunquam hactenus

vero ccxcvin ad Richardem

sibi contra

edita, publicavit

Em.

card. de Aguirre tom.

iii

Augustam, queritur nullam

Saraceno-

Concil. Hispauiae. Quibus adde in Codicibus Mss.

Sainpiri

rum

excursiones

opem

ferri, rogat,

peratore auxilium
Angelberr/a, uxor
exilio rcvocetur ct

obtineat,

ut sibi ab imdetque operam ut

II

ab anonymo qui

asservatur in Biblio-

theca Mazarina visis dici etiam

Concihum coactum

quondam Ludovici

imp., ab

XVIII
5.

kaI.Julii[i).

Romam

mittalur.

Magnam hu-

jus Ei)istoIai partem Baronius nuni. 2 recitat, sed

recta.

Historia Sampiri ex Codicibus Mss. cor-

Hic

anonymus

typographus verba haic; anno scilicet superiori, cum Carolus ejus conjux coronatus est impera-

quatuor

lineas,

pag. 58 , monet quibus dicitur Concihum

eham

DCDix celebratum, addititias esse; pag. 39,

Mra Mra

Sampiri Historia in (1) Quoad Concilium Ovetense, adnotandum pariter fuerat a Pagio Acta ejusdem Concilii a card. de Aguirre edita cum Non enim tauluramodo varii sunt ulrinque characteres chronologici, sed et episcoporum qui Syuodo huic adfueruut nomina plaue diversa sunt. Qui apud Sampiruin est liermcnegildus Ovetensis, in Actis est Adulpbus; apud Historicum legas Argemirum, in Actis Argiffluudum liracarensem ; ibi Recharedus, hic Wimaredus Lucensis ; ille Comerus, hicGomellus Asturicensis. Insupcr alis et alia; sedes episcopis
nonnullis pugnare.
atlribuuntur
;

nam

Palentinus episcopus qui in Actis legitur, nullus est apud

Sampirum

Actis quicrcndi, ut Salmanticensis, Portugalensis etc. IIujus discriminis ratio ista facile alferri polest,
scripti fuerint

apud quem vicissim quidam sese ollerunt frustra in quod Actis Concihi a Sampiro cousultis sub-

non episcopitantummodo qui Coucilio adfuerunt, sed etalii qui deinceps successu temporis vel prioribus illis suecesserunt, vel ex prajscripto ejusdem Synodi ordinati fuerunt, quibus omnibus visum fuit assentiri Concilio antea celebrato, ut metropolitam si admitlantur, Acta illa qua; Sainpirus consuluit, genuina non erant, sed interpolata, ut etiam perspicue demonstrant nota; cbronologicai, qua; in cjus bistoria leguntur sicuti ncquc cohairet spatium illud mensium xr quod a dedicatione Tonipli S. Jacobi usque ad Concilii celcbratiouem constituit, cum tcmplum dedicatum fuerit die vii Maii, etConcilium Jnlio mense (alterius anni) habilum fuisse notcl. Uectus hinc calculus menscs ultra duodecim exigit. Abjecto .igitur Sampiro, cui anno Concilium hoc adscribendum sit, ignorare nie Mansi. profiteor.
in diversis locis

Ovelenscm agnoscerent. Hsc

'

JOANNIS

VIII

ANNUS

10.

CHRISTI 882.

355

cix (licitur intcrpolata, et lineis seqiientibus uni-

rum memorati
ostcnduiit

Qua; verba secundum

Sampirum

cam Joanuis

pap;E Epistolaniin duas esse divisam.

in prima nonas Maii anno Incarnalionis Domini, ^ra dcdlxxix, secunda feria, deducebat animum ad lunae cursum iv, luna xi . Addititia

Tum

notat ha>c Yerba addititia esse,

erat

die,

quod

Carolum Calvum, qui Magnus cognominabalur, imperatorem tunc fuisse. Deni(|uo interpolator Hispanus Chartam sancfi Vincentii Montisfortis, antequam depravata esset, videre potuit. Hujus itaque Concilii epocha nuiic cerfa videtur,

est

etiani hscc nota

tcmporaria ConciHi,
Julii

Actum

cum

regula a

diebus

Dominicis deducta

nec

Concilio XVIII

kal.

^ra

dcdx,

congregato

generalis, ncc sine excfeptione fuerit.

magno

exercitu ac triennio peracto iEra dcdxl, ur-

bes desertas ab antiquis populari rex jussit, le-

gendumque

juxta probacxemplariaMss.

Actum
ur-

Concilium XVIII
et

kal. Julii, ac triennio peraclo

bes desertas ab antiquitus populare rex jussit ,

dclcnda

^ra

Hispanlca

quaj nullibi

expri-

mitur.
6. Concilii

Ovetensis epocha.

Sandovallius
esse,

in Notis et Disscrtationibus suis pag. 245 ait liiisse

Ex his, sicuti et ex dicfis anno dcccxlix, apparet Carolum Calvum magno in honore apud Hispanos fuisse. Nomina cpiscopatuum Ovefensi metropolitaj subjectorum legenda anuo dccxii, nuni. ult. 8. Moritur Joannes VIII PP. A num. 7 ad 13. Annalisfa Fuldensis cum hoc Chrisli auno opus suum ab anno dccxv inchoafum absolvit, quod duo scriptoresanonymicontinuarunt prioreditus fnit a Marquardo Frehero, ct a Duchesino tom. ii

qui exislimarint, Concilium istud ante aunos cen-

rccusus; altcr a Lainbccio tom.

reae,

ii

Biblioth. Caesa-

fum, regnante Alfonso Casto congregatum

fortis

quem

idco

Lambecianum, sicuti priorem

continuant,
et

Fre-

innixos Privilegio monasterii S. Vincentii Montisin eodem concesso; sed cum annus, quo emissum, diuturnitate temporum corruptus slt, Sandovallius concludit anno octingentesimo septuagesimo septimo habitum, quia Eccl. S. Jacobi dedicafio ad ^ram nongentesimam decimam quarfam, sou ad ann. Chrisfi dccclxxvi necessario pertinet. Sampirus cnim scribit, (ransactis xi men-

herianum appellabimus. Uterque, quemadmodum

scriplor

quem

annum

a Natali

Do-

illud

mini exorditur,

Lambecianus a die

Natali Christi

anni prajcedentis, Freberianus vero a die Natali hujus anni scriptionem suain incipit. Lambecia-

nus de mortc Joan. VIII pap. quain certum cst in hunc annum incidissc, ha^cfantum babet Joannes Ponfifex Piomanus decessif, in cujus locum
:

sibus, a dedicatione

nempe

iliius

Ecclesia),

regem

cum
a

uxore

etfiliis,

episcopis et coinitibus venisse

Marinus, antea episcopus contra statufa canonum subrogatus cst . Freherianus vero,ad inilium sequenfis Cbristi anni, scribit renuntiatum csse Carolo Crasso, Roma; proesulcm A[)OstoIicffi Sedis

Ovefo, ad celebrandum Concilium

cum

auctori-

tate

domini papa3 Joannis, ct cum consilio Caroli priiicipis Magni , et Ovetensem urbem melropolitanam elegisse sedem, et in iia.ncrmegildnm consecrasse archiepiscopum, idque nonas Maii. In exemplari edilo ha?c verba leguntur, secunda feriadeducebatanimum ad lunffi cursum iv, (quod recle Sandovallius de nuinero aureo explicat) luna XI, consccratum est jam dictum tcmplum,
qui
charactcres

Joannem, ab
que

iis qui ejus tbcsaurum et dignitatem anbelabant, mallcolo percussum expirasse ; addit:

populo
qui in

Non mora apparuif, in cujus vice omni Romano unanimiter confortanfe, Marinus, id fempus Romana in IJrbe archidiaconus
compactum
est.

teuebatur, ordinari

Imperator ob.

viam papai
9.

pergif, ct illuin loco

nuncupanle Nort??nos

annum
;

dccclxxvi,

ut subjungit
est

nantula, prout merifo, honorifice suscepit

Sandovallius, certo designant.

eos interpolatos esse
vcniant,
sed

Verum quidem

Ei Marinus succedit.
et dies

Sedit Joannes

cum

infer se exacte con-

decem

duos

ut habent Marianus Scotus,

non dubifandum quin ex aliquo anfiquo

,ib

monumento
7.

inferpolatore excerpti fiicrint.

Solvitur

dubium adversus eam adductum.

Iia;c

Luitprandus, Ilonorius Augustodunensis, Martinus Polonus, Platina, trcs Codices Colbertini, et duo a Schelestratio in flnc Appendicis ad opus Clironolog.

Video quid ad
tulisse,

respondei'! possit,

morem

Antiquit.

Ecclesiaj

publicati.

Quare

cum

nempe
vatus,-

ut Ecclesiarum dedicaliones diebus

die

XIV inensis Decemb. an. dccclxxii Pontifex

c vita

Dominicis fierent. Verum hic mosnon semper serpncscrtim hoc tempore in Hisiianiis, ubi qui Asturiaruin et GaILTcia;montesincoIcbant, disciphnaj EccIesiasticcC prorsus rudes erant, ct in extrema vcrsabantur barbarie, ut ipsimct Hispani
fatcntur. Pra^ferquam

consecratus fuerit,

migravit die

decima
si

quinta Decembris cnrrentis anni, aut die xvi,

in

Calalogis el libris laudafis dics cjus emortualis cx-

clusus fuerit. Marinus vir mullis virtulibus clarus

ei post

quod hanc dedicationcm

se-

ptima die Maii anni dccclxxvi peracfam, ct Concilium Ovctense niense Martio anni octingentcsimi septuagesimi sei^timi coactum,demonstratione constat
;

paucos dies successit, ut indicant lucc vcrba 7io7i 7nora apparuit, etc. Ouuphrius, Baronius, Papebrocius, aliiiiue passim,
continuatoris Frehcriani,
diein ejus ordinationis juxta propriam quilibetdivinalionem notavif, sed jam seinel et iferum declaravi, mihi persnasissimum esse iuijusmodi di-

in Codicc

iinpresso,

legitur,

enim Ms. non solum, uti in excmplari ad celebrandum Concilium

vinafiones plus chronologiae obesse qiiain prodcssc;

curn auctoritatc doniini papa3 Joannis, et

siho Caroli priiicipis
;

cum

con-

Magni vcrum cliam, Caroli magni impcratoris Roinanoruin ct regis Franco-

quod ipsemet l5aronius tandem agnovit, ut infra videbinuis. Quare ubicumque dies natalis vel
cniorfualis I*onlificum

Rom.

vcl durafio Infcriion-

356
tificii

.TOANNIS Viri

ANNUS
non

10.

CHRISTI 882.

ex probabili aliqua conjecttira colligi

qua; cito secuta est sna apparitione pra;monstrans.

poterunt,
dO.

em

me non

proponentur.
legitima
fiiit.

Ejtis 07'dinatio

Nam
Graici

Marimim
stantinop.

pro -vero Pontifice

Romano

agnoscere

Hludovicus, invalescente morbo, XIII kal. ejusdemmensisdiem ultimum clausit. Xlll kal. Februarii mortuiun Ludovicum notat etiam Her-

recusarunt, quod Pholio ])Scudo-patriarchse Con-

suam ordinationem non

non

signiflcasset,

mannus Contractus in Chron. juxta editionem Canisianam. Regino ctannalista Metensis ex eorum
verbis corrigendi.

prsetexentes illum fuisse antea

Bulgarorum

episco-

pum,

ac proinde

potuisse ad aliam

sedem
Baronio

narrarunt, subdunt

transferri.

Verum

Stephayius V, vulgo F/, in Epidata, et a

et seqq. recitala,

stola a se

ad Basilium imp.

an. DCCCLXxxv,

num. 9
non

dicit eos

Poslquam enim ejus mortem Nortmanni, audita morte regis, nimio exultant Iripudio, et jam non de conflictu sed de prfeda cogitant. Igitur cum omnibus viribus a munitione exiliunt, et Treverorum nobi:

id apcrte ostendere

posse,

subdilque,
id

quod
fue,

objicitur de canone,
rit
:

cum tamen

nunquam
Patrum

cratissima Ccenae

lissimam civitatem Galliarum non. Aprilis die saDomini occupant . Quod etiam

mullitudo tamen

sanctorum

et

habent continuatorLambecianus, cujus

mox verba

illorum auctoritas et judicium potuit illum conslituere in primo gradu . Baronius nuni. dl arbitratur
stola

recitabimus, imo et ipsemet annalista Fuldensis.

Marinum
ccxciv

fuisse

Joannis

episcopum, cuni in Epipapai mentio flt Marini

el sanctce

reverendissimi episcopi
scd Marinus
ille

Sedis arcarii

a nostro sine dubio diversus, et

Quare errores illi librariis attribuendi, qui idem XIII kal. retinuere, sed kalcndas Februarias modo in kalend. Septemb. modo in kalend. Decemb. mutarunt. Mors lisec alieuissimo reipublica; tempore contigit, Normannis provincias ad P.henum et

Marinus hocanno PontifexRomanus crcatus postulatus

Mosam

crudeliter lacerantibus. Carolus imp. quj

quidem
II

fuerat arcbiepiscopus

a Bulgaris,

in Italia erat,

etquem regna Ludovici

respiciebant,

Hadriano

Ecclesiam
est

Romanam

regente, sed nul-

crebris legationibus ex Italia evocatus est, ut fra-

lum indicium

ex quo

appareat

eum

tunc

ternam hDereditatem
geret.

adiret, et hostes flnibus exi-

ordinatuni fuisse archiepiscopum ab Hadriano II. Quare continuator Lambecianus perperam scribit,

Rem

fuse narrat continuator

Lambecianus

Marinum ordinalum fuisse conlra staluta canonum, recte vero Freherianus, Marinum tunc fuisse Romanae Ecclesiae archidiaconum (t). Porro Marinus a recentibus scriptoribus Martinus 11 appelnon discedendum ab anliquis, et a Catalogis Pontificum Romanorum, iu quibus semper Marinus nominatur. Denique accurate Onuphrius observat in Nota ad Martinum II, eum ex Gallesio Faleriorum in Etruria ortum quemadmodum et Romanum ejus affinem, postea papam, testibus
latur; sed

Quod audiens (nempe mortem Ludovici regis) exercitus qui contra Normannos fuerat missus, ab
expugnatione hostium desistens, infecto negolio rediit. Quorum Nortmanni inde transeuntium vestigia secuti, cEetera quae prius dimiserant incendio cremaverunt usque ad Confluentem castellum,

ubi Mosella

Rhenum

ingreditur.

Murus Moguntiee

civitatis restaurari cceplus, etfossa

extra civitatem facta.

egressi,

murum ambiens Nortmanni de sua munitione

Guillelmo bibliothecario
in libello
1
1
.

et

Antonio Massa Galesio

de Faliscis.

Moritur Ludovicus 11 Germanicr; rex. 43. Baronius refert mortem Ludovici Germaniae regis accidisse XUI kalend. Decemb. juxta Annales Fuldenses, quos Pitbfeanos vocare solet, observatque Reginonem ejus obitum ad Xlll kal. Septemb. collocare, quod utrumque vc-

Trevirensem urbem invaserunt, et habitapartim exjmlsis, partim occisis, totam in nonis Aprilis incenderunt. Quibus Walha Metensis episcopus incaute cum pacis occurrens
toribus civitatis
occisus est .
-12.

Ad num.

Obitus Walce episc. Metensis,

Horum

haec

erat

temporum consuetudo,

ut episcopi et

abbates bellicas artes exercerent, el reges in expeditionibus adversus inimicos fldei susceptis comitarentur. Hinc \iala Metensis ciiiscopus cum Normannis nianus conseruit, et in acie peremptus est, non quidem nonis Aprilis, quo Nortmanni Treviros

rum
gino

est; sed tarn annalista Fuldensis,

quam Re-

quem

annalista Metensisexscribit, hac in re

falluntur,

et continuator Fuld. Freherianus. Continuator enim Lambecianus hunc

:

quemadmodum

occuparunt, sed aliquot post dies,

cum

Metas infe-

sto exercitu profecti sunt. Dies mortis et duralio

errorem correxit,scripsitque a Stella conietes XV kalend. Februarii {uima iiora noctis apparuit, comas suas supra modum spargens, etrem infaustam

ejus sedis nolantur his verbis in Catalogo S.

Symarchi-

phoriani,

qui his verbis clauditur:

vi, dies v.

Wala

episcopus sedit ann.

Obiit 111 id. Aprilis,

(1) Marinum hunc antequam Sedem Romanam ascenderet, episcopnm fuisse, quod deinceps ambiamus niliil est, cum hac de illo scribat auctor invecliva; in fiomam pro Formoso, vulgata) a Cl. Blanchinio in Prolegom'. ad tom. iv Anaslasii pag. 72 Cerensis namque episcopiis fuit unus (forle mmrwe seu non unus) ex septcm sicntForiiiosus, sed cx Forensibus unus . Erat autem Ca:ra; urbsEtruriajvctustissiraa, XXV M. passibus ab urbe, cujus episcopi quidam ab Ughellio in episcopatibus abrogatis memoranlur, quos inter deinceps referendus cst pariter
:

Marinus, minuens iiigeutem hiatum apud eumdern Lghellium inter Crescenlium anno dccclsix et Annisum, qui A. CMXCiii sacris pncerat.

to.lil, col. 1419, ad annurn

Quoad hunc pariler Marinum, cjus exordium nonnullis mensihus anticipandum csse suspicor. Nam Formosus ab eodem Marino in gradum suum restitutus fuit, ut notat ex Mabillonio Pagius ad A. Dcccxci, 2. In Chronico vero Senonensi S. CohmihH! vulgato, in Anecdolis Martenii ncccLXXxii notatur, eodem anno die il non. Julii delatas fuisse Sennonas ex Urbe Roma rcliquias S. Colnmha:,

quas attulitRoma venieusquidunr civis ejusdem Urbis, Formosus nnminc, Portuensis episcopus, cujus memoria in locello quo condila: sunt Forinosum sacra pignora detulisse a Pontificc missum, vix dubito ; nec sane missus fuisset nisi a Marino, cum Joannem ejus decessorem infestum habuerit. Ex tunc igitur Marinus sacris pricerat, ac proinde saltem Junio mense anni hujus incoeperat. Mansi.
diligenter habetur .

, .

JOANNIS
(lie

VIII

ANNUS

10,
die XXI

CHRISTI 882

357
mandatus fuerit. qiiantiim Si Marlotusdiem aiinuc-c

ucmpc

iinclecima illius mensis. Qiiare die

vm

Decemb.

terrae

mensis Aprilis anni dccclxxvi, Metonsis episcopus ordinaUis fnerat, ut suo loco ostendi; hLiarius

conjectura assequi possuni.

illius

distributionis, ut debuit, cadnotasset, miniis

tamen loco

//

idits

April.

perperani scripsit
fuisse archiepisco-

nobis hac de re ha;rendum esset.

suspicor,
liat,

Quod

si

eo die, ut

/// idus April.

Walam vocatum

ha!C nostra interpretatio

non minus

piis in ejus ordinalione

vidimus. Porro ah anno

probabilis,
turte

cum
in

in Necrologiis saijjius dies sepul-

Dcxxv, quo S. Arnulphus episcopatuin Melensem

al)dicavit, et

quam
est,

ctus est,
S.

sanctum Georicmn successorem iiausque ad pn-Esentem, in Catalogo laudato

et

Hincmarus

num
mos

autem quibusdam aberraverit, ut humaconstat tamen inter a;tatis sua3 eruditissidies mortis notetur. Qiiamvis

Symplioriani, dies emorlualcs

antistitum
sit

duratio sedis
ita

ac sanctitcatis et disciidiuic Ecclesiasticc^e reti-

singulorum

Metensium

accnrate
liac

nentissimos vindices merito

inquit

annumerandum

esse,

notantur, ut nulla

in Galliis Ecclesia, qua;

in re Metensi cequiparari possit.

in Historia

Sed cum Meruissius episcoporum Metensium, San-Marthani

aliique passim aCatalogo
illo

in Gallia Cliristiana, S.

Labbeus iuDissert. deScript. Ecclesiast. ubi ejus opera a Sirinondo duobus tomis piiblicata recenset. lis addendaqufeOudinus in Supplemenlo de Script. Ecclesiast. memoravit, quilius Hincmari
opera non p;irum ami)Iiricanlur. Ei
tutus fuit Fulco vir i)rimaria!
S. Vedasti et S. Bertiniani
statini

Symiihoriani recesserint, hinc factum, ut Chro-

substi-

notaxis quae certa erat, perturbata fuerit, et

non

nobilitatis,

abbas

raro susdeque eversa. In

eodem Calalogo memo-

rantur etiam anni, menses et dies, quibus S. Arnulphi decessorcs Ecclesiam Melensem "administra-

apud Attrebatum, qui Francorum regnum sub Carolo Simplice moderatus

est.

plerumque mendosi, et ab aliquo imperito conticti, cumcontra duratio successorum sancti Anmlphi, eorumque dies emortuales, ex optimis illius Ecclesite Monumentis descriptas fuisse
runt,

sed

illi

nis.

Ad num. 17 etseqq. QucC

44. Probrosa

paxCaroli Crassi cum Normanrefert Baroniusde

Normannorum

appareat.
13.

grassationibus, et pace inter eos et Francos composita, vakle illustrantur ex illis quae continuator Lambecianus laudatus, post superiora

ObitusHincmari archiep. Rhemensis.

verba slatim subjicit:

fratris

num. \k ad 17. Flodoardus lib. 3 Hist. cap. 30 refert, Hincmarum archiepiscopum Rhemensem, gente Nortmannorum per omne Francorum re-

sui

(Ludovici

nempe

Karolus imperalor audito II Germania; regis)

obitu, de Italia perrexitin Bajoariam, et optimates,

qui fueruiit fratris sui ad se venientes,

susceiiit

iii

suum
quoSta-

gnum
villam

diCfusa,

corpus S. Remigii apud Sparnacum, et dum ibi moraretur, diem

detulisse
clausisse. Postearecitat ejus

dominium. Deinde Wormaciam veniens,

ultimum

Epitaphium, et ex eo Baronius, qui tamen iiaec verba quaj eidem subduntur prcetermisit Anno Dominica; Incarnationis octingentesimo octogesimo secundo, epi:

cum suisundiijue venientibus consiliatus est, modo Nordmannos de suo regno expelleret.

luto itaque et condicto intereostempore, convene-

scopatus

Cum

autem sui XXXVII, mense VII, et die quarta itaque die tertia mensis Maii anniccMXLVconsecratus fuerit, uteoanno vidimus,mortuusestdie

runt de diversis provinciis viri innumerabiles, et omnibushostibus formidandi, si ducem habuissent idoneum sibique consentientem. Hoc est Franci,
Nerici,

septima mensis Decembris, et quidem Sparnaci, cujus corpus ad monasterium S. Remigii lelatum,
et

Alamanni, Thuringi atque Saxones, parique intentione profecti sunt contra Nortdmannos pugnare cupientes. Quo cum pervenissent, munilionem illoriim, quce vocatur Ascloha, obsederunt.

post ipsius sancti

tumulum

in sepulchro,

quod

Cumque jam expugnanda

intus
erant,

ipsesibipraiparaverat, estsepultum, in(|uitibidem

esset munitio, et hi qui timore perculsi mortem se evadere

Flodoardus, qui diem ejus emortualeni non expressit, sed quem ex ejus Epitaphio cum die ordinationis
collato eruo.

posse desperassent,

quidam ex

consiliariis

Augusti

Sirmondus quidem quem passim

Chronica tom.
sed
1

alii

secuti sunt, in Synopsi

ejus ope-

rum

prLcfixa scribit,

eum

die xxi mensis

Dccemqui

bris c vivis cxcessisse,

nullo tesle; cunique

3, cap. 40,

Marlotus in metropoIiRhemensilib.
onuiia archivii

bus
nis

Iiabiiit,

Rhemensis instrumenta pnc manidiem morlis ejus non memoraril, sed

recoli,

Liutwardus pseudoepiscopus (qui omnia poterat apud eum) exteris consiliariis, qui patri imperatoris assistere soiebant, ignorantibus, juncto sibi Wicberto comite fraudulentissimo, imperatorem adiit, et ab expugnatione hoslium pecunia corruptus deduxit, alque Gotafriduin ducem illorum imperatori prcTsentavit, quem imiierator more Achabico
quasi
dcatis

amicum

suscepit, el

cum

eo pacem

feclt,

tantuni scripserit, anniversarium diem defnyictio-

ex utraque parteobsidibus: quod

Nordmanni

Hincmari annuatim
distribui,

et

vestimenta ac
prcawrdinatis
solo

calc(!anienta, ipso die transitus ejus

paiipcribiis

rata nondubitaretur,
in

acceperunt pro omine. Et ut pax ex illoruin |)arte clypeum juxla morein suum

existimo

Sirmondum

sublime suspenderunt,

et

portas

Ncciologio Rhemensi innixum, diem illum morti cjus citlribuisse, qui tamen verosimilius ejus exequiis adscribendus,

aperuerunt. Nostrates aiitem

calliditatis

munitionis illorum

cum

qutc villa regiaest

viii

Flincmariis Spnrnaci, millibus ab urbe Rliemensi

expertes, eamdein munitionem ingressi sunt, alii quidem causa negoliandi, alii vero pro loci firmitate consideranda: al Nordmanni ad consiietam
calliditatem conversi, clypeuin pacisdeponunt, por-

disparata,diem obierit, indeque Rhemostranslatus,

358
tas claudunt, ct

JOANNIS
omnes ex

VIII

ANNUS

10.
si

CHRISTI 882,
recepturus Britonum principes
et

nostris inventos aut occi-

bellaturus

derunt, aut catenis ferreis ligatos ad

redimendum

contra

Nortmannos usque Turones

,

perrexit. Ubi

servaverunt

Liulwardus cpiscopus Vercellensis

infirmatus est corpore, et lectica deporlatus usque

saiicti Dionysii, mensc Augusto mortuus est et sepultus . Annalista Metensis, et ex eo Regino hanc inortem in annum sequentem perperam differunt; recte tamen tradunt

ab annalista Metensi valde laudatur: Ascliloham

vero locus erat a Rlieno xiv milliariinis distans juxta Pontanum lib./iRerum Danicarum. Pcrgit aniialista?

ad monasterium
ibi

Fuldensis continuator Lambecianus

in.

Terra ad inhabitandiim Normannis GalSed imperator tantam liaritm damno concessoi. contumcliam exercitui suo illalam flocci pendens,

Carolomannum fratrem regnuin

Mabillonius
refert
lib.

illius oblinuisse.

2 de Re Diplom. cap. 26,

num.

17,

vit, et

praediclum Gotafridum de fonte baptismatis levaquem maximum inimicum et desertorem

sui bahuerat,

regni

consortem regni constituit.

Nam

comitatus et beneficia qua3 Rorich. Nordman-

nus, Francorum regibus fulehs, in Kinnin tenuerat, eidem bosti suisque bominiims ad inhal)itandelegavit. Et, quod majoris est criminis, a quo obsides accipere et tribula exigcre debuit, huic, pravorum usus consiHo, contra consuetudinem parentum suorum, regum videlicet Francorum, tributa solvere non erubuit. Nam thesauros

apud Folquinum in chartario de isto Ludovico lcgi Isdem rex Hludouvicus in pagoVimiaco cum Nordmannis bellum gerens, triumphum est adeptus, et non mullo post obiit III nonas Augusti, anno Domini dccclxxxi. Regnavit annos ii, menses III, cui successit in regno frater ejus Carlomannus Verum Folquinus monachus Sithiensis, qui chartas
:

dum

ccenobii sui in

unum
in

corpus redegit saeculo de-

cimo

labente

Francorum
patri in

regis

anno emortuali Ludovici III hallucinatus est. Is enim anno

DcccLXxix, die X mensis Aprilis, Ludovico Balbo

niano, qui in
operi

Ecclesiarum, qui propter melum hostium absconditi luerant, abstulit; etauri purissimiatque argenti,

regnum successit, et teste annalista Bertieodem monasterio vixit et lioc anno suo finem imposuit, usque ad mensem Au,

ad confusioncm

sui, totiusijue exercitus

(id

qui illum

sequebatur, libras u.ccccxii,

est,

2412) eisdem

gustum preesentis anni vitam produxit. Caiteraquae de eodem Folquinus habet in dubium non revocanda,

dedit inimicis. Prajterea quisque de suo exercitu,

in defensione sancta? Ecclesite zelo Dei

cum

ab annalistis, Fuldensi chronographo

commotus,
ei

aliquem de Nordmannis, qui caslra invadere tentabant, occidit, aut

de Gestis a Normannis in Galliis, Metensi et Reginone idem certamen adversus Normannos com-

eum

jugulare, aut

oculos

missum
proelio

referatur, idque

anno superiori, ubi de eo

eruere pra^cepit. Unde exercilus valde contristalus dolebat super se talem venisse principem, qui bostibus favlt, et eis victoriam de hostibus subtraxit,

egimus.
iirbes

statce.

nimiumque

confusi redierunt in sua.

Nordmanni
cc naves

vero de thesauris et

numero captivorum
,

a Normannis deva Primores regni cxpeditum nuntium miserunt ad Carolomannum mandantes ut relictis qui Viennam
17, Vari(B

Pergit annalista Bertinianus

,

Gallice

onustas miserunt in patriam

ipsi in

loco tuto se

obsiderent et seditioni Bosonis resisterent,

ipse

continentes. Imperator inde transiens Moguntia-

cum

venit, et inde ad villam Tribuere (intcr

Mo-

guntiametOppenheymium
moratus
est

sitam) ibique per plures

dies.

Qui etiam Wangioni Placitum

utilitatis

babuit, et

parum

decrevit.

Nordmanni

quoniam bostiliter ipsi prseparati erant in occursum Normannorum, qui civitates Coloniarn et Treviris cum monasteriis sibi contiguis jam incensas baberent, et monasterium sancti Landberti in Leudico (id est,
quantocius adeos venire
festinaret,

portum, qni Frisiaca lingua Taventeri (nunc Daventria in Belgio foederato ad Isaram fluviuin) nominalur, ubi sanctus Liobomus requiescit, plurimis interfectis succenderunt . Ita continuator

Leodio) et Promire,

(id est,

Prumia?,) et inde Aquis

etiam palatium, omniaque

monasteria parochia-

rum, Tungrensis
censis, et

Lambecianus, qui boc tempore vivebat. IC. Moritur Ludovicus 111 Galliarum rex. His addenda (juaj annalista Bertinianus boc anno Nunliatum est ei (nempe Ludovico III habet Galliarum regi) quia sobrinus suus Ludovicus Lu:

Camerapartem Rhemensis parochiaj, su;b ditioni addicta, et partim cum castello Mosomagensi incensa, et Walam Metensem episcopum contra sacram auctoritatem et episcopale ministerium armatum, et bellantem occisum, et socios ejus fiigatos
videlicet, Attrebatensis,

habebant.
et se
illi

dovici Germaniffi regis filius inutilitersibi etEccle-

siw ac rcgno vivens, morti succubuit. Venicntes aulcm primores partis illius rcgni, qute ipsi Ludovico

tem

in

Ipsi autem parati erant illum recipere, commendare, sicul et fecerunt. Dum aueodem procinctu degeret mense Septem,

locarium data fuerat quatenus quaj i^atcr et avus illorum babuerunt, eis consentiret, voluerunt se illi commcndarc. Sed consilio primorum,
iii
,

propter sacramenta quai

facta fuerunt,
pit,

non

cos in

iiiler eum et Carolum commendalioncm susce-

sed scaram hostilem

cui iiraifecil Thcodori-

cum comitem,
Nortmannos

quasi in adjutorium illorum contra

nuntiatum est illi certo nuntio qnia capta Vienna uxorem Bosonis ct liliam cjus Richardus frater ipsius ISosonis ad comitatum suum Augustudinensem adduclam habebal . Harum urbium devaslationes annalista Fuldciisis iii annniu superiorcm confert. Sed maiiifestum cst, lianc Norinannorum irruptionem anno quo ulerque Ludovicus rex e vivis cxccpsil, contigisse, et hanc regum mulatiobrio,

disposuit, Et ipse ultra

Sequanam, ac

nem

his cladibus viain aperuisse.

JOANNIS
18. Notgerus non Mirac. S. Remacli.

VIII

ANNUS

10.

CHRISTl 882.

3S^

Baroiiius

est

anctor

duorum lib. de num. 18, refert

autein Fissenum in Fioribus Eccl. Leod. tradere

Nortmannos nionasterium Stabulense, cujusquondani S. Remaclus abbas fuerat, incendisse, idque

narrare Notgerum, qui interfuit,
S.
lib.

Odilonem abbalem anno cmliv demortuum Ravenqerum vero anno mviii, ideoque posteriorem librum non a priori auctore, sed ab aliis diversis
,

2 de Mirac.
Septenib.
(jiii

fuisse coinpositum. Quai viri doctissimi conjectura

Remacli, apud Surium ad diem

iii

certa videtur; in Chronico

Verum Notgerus

episcopus Leodiensis,

Vitam

num
aliis

CMXLVii iegitur

enim Flodoardi ad anAgenoldum et Odilonem cum

S. Reinacli Trajectensis episcopi, el

doaldi presbyteri in litteras misit(l)

Vitam S. Lannon potest esse

auctor

duorum librorum

de Miraculis S. Remacli

cum Leodiensis

episcopus dictus fuerit an. cmlxxii,

quibusdam abbatibus interfuissc Synodo Virdunensi eo anno indictcE, et in Vita S. Joannis abbatis Gorziensis, qui anno cmlxxiii ad Deum migravit, nuin. 56 habetur Odilonem e monasterio
Gorziensi, aliquot milliaribus ab urbe Metensi dissito

annoque mviii obierit, ut legitur in Chron. Leodiensi, quod exlat tom. i Bibliotb. Labbei. Praeterquam quod Cbapeavillus tom. episc. Leod. pag. 2-22, ait se legisse in Lamberto Parvo, monacho abbatia;
i

assumpluni

fuisse

ad abbatiam Stabuiensein,
ostia

eamque reformasse. 19. Per fluminum

gressi.

sancti Jacobi Leodiensis, qui

Chronica scripsit ab

Sed redeo ad Nortmannos, de quibusFoI-

Normanni

Gallias in-

anno cmlxxxviii usque ad annuin mcxciv, quo florebat, Xotgerum anno mviii vita functum esse. Liber itaque secundus de Miraculis S. Remacli editus quidem est ab auctore, qui interfuit et qui
corpus hujus sancti tuuc
narrat, sed
is

aiio detulit,

uti

ipsemet

monachus fuitmonaslerii Stabulensis, ut subinde indicat. Liber priinus a monacho etiam anonymo ejusdem nionasterii elucubratus, qui diserte insinuat se tempore Ludovici Pii vixisse, et jussu Airici abbatis Indaj monasterii miracula

cuinus abbas Laubiensis in lib. de Gestis abbatum Laubiensium tom. vi Spicilegii recitato cap. IC, ait Gens quaedam Aquilonaris, de qua forte dictum est: Ab Aquilone pandelur omne malum, quam plerique Northalbiugos, alii usitatius Nortmannos vocant , piraticam agens novo et inaudito retro antetemporibusmodo, Franciam estaggressa; quae maria iirimum occupans, deinum fluniinuni qua3 subinde restans, Franciam alluunt, est ingressa
:

subiiide progrediens ubi resistentein vidit neniineni,

Remacli in scripta redegisse , quia Airicus Hermetis martyris reliquias per Lotharium imp. a Rom. Ecclesiae partibus impetrarat et
S. S.
,

quaquaversum
llumina,
et

sibi

libitum visuin
et Schalt

est,

lere-

balur. Qiii videlicel Nortinauni per quatuor nobiiissiina

Rheuum
ab

sumino honore prosequebatur

cap. 19. Mabilionius Ssc.
ii

Ita

anonymus

quanam

Ligerim
ffitati

Occidente

ab Oriente, SeFrauciam ,
depo|)ulantur,

Benedict. publicavit

ingressi incendiis et rapinis

nuili sexui vei

omnia

aliam Vitani
additque
libri

S.

Remacli, a monacbo Stabulensi

sieculo ix vixisse dicit, editain,
etiain vidcri

parcenles, ca[)livos abducunt,

:

anonymo, quem

eum anonymum auclorem

ipsa etiam altaria paganis manibus profanautes quoniam inetu plura sanctorum corpora, et oi)tima

primi miraculorum S. Remacli. Quod ad secunduin librum, quem ipse magna ex paite refert,

quajque ad tutoria loca deporlantur

sed noslro-

recte censet ex ejus capitibus IX et xi deduci ejus

ruin patronorum non necesse fuit longius asporlari, quoniam adjacens Tudinii castrum, idque
nobis proprium et inunitissimum, feceral influentes indemnes haberi villarum vero longe posilarum erat multi exterminii desolatio. Hisa nunc fluvii
;

auctorem diversum esse ab eo qui primum libruni elucubravit, (juod ibidem dicat anonyiiuis se ad Odilojiem abbatem suum accessisse, et narrans quoddam miraculuni affirmet, se ab abbale suo Ravenqero ad episcopum inissum esse. Observat

noinen

esl,

qui anliquitus isara dicebatur . Fol-

cuinus autem mortuus est aniio cmxc.

spicue docet coaBvus auclor Iranslationis reliquiarum viri

(l)ObUerhic adnotandum est, Noliernm episcopum Leodiensem nullam scripsisse Vitam S. Landoaldi; sed quaj snperest ejiisdem sancti demandata fuit ab Harijjero, viro musicic artis peritissimo, qui laborcm huuc suscepit, demandante eodera Notgero, ut perillius sancti, capite 2, num. 15. Historia ba;c cum narratione translationis, cujus mefflinimus, legenda est apud Uollandistas ad diem xix Martii. Insuper hoc ipso in numero minus castigate Pagius sermoncm babens de Lamberlo Parvo, scrihit floruisse illum anno Mcxciv, nam annus illechronistsilliusemortualis fuit, ut discimus ex ejus continuatore Rainero raonacho Leodiensi. Utrumque illud 0|ms Chronicon scilicet Lamberti el Reinerii continuationem legas vulgatum a PP. Martene et Durand Veter. monum. tom. v, col. 5. Mansi.
narratio scriptis

360

MARINI ANNUS

1.

CHRISTI 883.

MARINI ANNUS

1.

CHRISTI

883.

1. Formosus restituitiir in episcopatum. Octingentesimus octogesimus tertius annns Re-

lata sunt ab eo, positaque est cidaris munda super caput ejus, Formosus episcopus per Marinum Pon-

demptoris sequitur, Indictione prima inchoatus,

tilicem est consecutus.

quo Marinus papa perperam

rescindens, inter alia

facta Joannis

papae

tuensem

restituit in

Formosum episcopum Porurbem et in episcopatum,

,

num papam. Eodem tempore ad eumdem Marinum papam scripsisse reperitur litteras Fulco

2.

Fzdco Rhemensis archiepiscopus ad Mari-

quem damnans Joannes jurare coegerat se nunquam repetiturnm episcopatnm sed laica communione contentum
copalu,
aliis alias

successor Hincmari, archiepiscopus Rbemensis, de quibus litteris babet ista Frodoardus inVita ipsius

quiescere. Sed sicut causse ignorantur cur fuerit a Joanne depositus ab epi-

Fulconis

posilo, successit in episcopatu

Prsmisso viro Dei ad patres suos apRhemensi Fulco vir

opinantibus,
fuctce

ita

nescitur restituscilicet

Miobilis, et Palatinis assuetus ofQciis.

tionis per

Marinum

modus, an

abso-

Qui fidei suae tenorem Marino papae delegans, pallium ab eo antecessorum suorum de more suscepit. Cui etiam
litteras

lutus fuerit a juramento Yi extorto, atque declarata nulla Joannis papai sentenlia fuerit. Sed illud Yalde

indecens, quod ob reassuniptum episcopatum, iu

rerum gestarum ignari temere obloquuntur, nam istum quidem (sicut superius suis locis vidinuis) si quem alium unquam, preclara gesta commendanl. Apostolatum bic a sanclis-

eumdem

nonnulli

concedeudo debito Rhemensis atque pro commendatione regis Garolonianni , in quibus se significat ab eodem papa dudum fuisse cognitum , tempore
misit pro
Ecclesiai

privilegio

Joannis

papae

quando cum Carolo imp. idem

Fulco fuerat Romffi. Item pro

quodam

monasterio,

simo Nicolao papa accepit ad Bulgaros, ubi annis pluribus degens, gentem illam ad Cbristi fidem convertit, et magnam inde sibi gloriam comparavit, aliisque postea legationibus perfunctis honorificentissime majori gloria auctus est. iQuod autem a Joanne fuerit condemnatus, haud adeo mirandum, quippe quod Joannes ipse, ut vidisti,

quod

frater ipsius,

nomine Rampo, ab eo construi

testamento delegaverat ex rebus suae proprielatis, quas postea Ervinifridus quidam pervaserat, qui

uxorem ipsius Ramponis viduam sibi copulaverat, pro quo idem papa Everardo Senonensi archiepiscopo, in cujus parocliia

idem monasterium condirexit.

slructuni

fuerat,

litteras

Sed

et

Joanni

magno suo dedecore aversari visus est praedecessorum res bene disposilas, restilucndo Zacbariam Anagnise episcopum, prtevaricalionis damnatum a Nicolao, laica tantum communione ab Hadriano
donatum,qnemet bonorificomunere
Apostolicse Sedis
bibliotbecarii

archiepiscopo Rothomagensi, in cujus idem Ervinifridus dicecesi degebat , praecipiens ut eum

admoneret ab hac sacrarum rerum pervasione cessare, quod si facere noUet, canonicam subiret
ultionem.
Eodem anno Marinus papa scholam Angloruni Ronife existentem, Aeltredo rege deprecante, a tributo iiberam fecit, qui etiam regi prajfato

auctum, consiliariuni suum fecit, et legationes credidit, cum et restituit Pholium ab iisdem prsedecessoribus saipe daninatum. Fortasse accidit, ut non ferens Formosi iu ipsum istbsc vel alia bujuscemodi exprobrantis libertatem, ut rebellem habitum, quod ipsi rcstiterit, ex Albo episcoporum abraserit, Marinus vero viruni insiguem, fulgentem insignibus aposlolatus et aliarum legationum meritis ornamentis, sed obrulum ignominia, (ut par crat) erutum in statum pristinum revocaverit. Sic igitur quod apud Zacbariam propbetam
est

dona transmittens plurima, dedit ei inter caetera portionem non modicam illiusCrucis salutifera?, in
qua Dei Filius pro salute mundi pependit . Hajc totidem verbis Mattliaeus Westmonasteriensis res
Anglicanae
Ecclesiffi ex

antiquioribus

monumentis

accuratius prosecutus.
3.

Aelfredi regis Anglice pietas.

Eodem

de Zorobabel

'

Cum

vestimenta sordida sub-

tem|)ore Aelfredus rex Angliae, qui Romaj coronam (ut dictum est) a Leone papa acceperat, post varios

casus, multaque pcricula a quibus divinitus est liberatus, regnuinque vindicatum a Dauis, grati

MARTNI ANNUS
animi opus
exsolvit, diiplicis officio lep;alionis, alle-

1,

CHRISTl 883.
nobis licuit aperte perspicuc qusecumqne
ipsa^ explicare

361
litterai

Apostolnrnm Romam, ad Indos altcram ad corpus S. Thomre Apostoli. Do dnahns legationihns istis ha5c Willeimus' Malmesburiensis Eieemosynis intentus, privisacras Mcniorias
:

ram mitlens ad

non poteranl
et la^tati.

et tanti

viri virtute

delectali

sumus

Vidiinus enim

hominem
vir-

prudentia magis
tnte prsterea

quam

canitie

venerandum,

legia Ecclesiariim, sicut iiater statuerat, roboravit,

et trans

mare Romam,
multa

et

ad sanctum
misit.

Tiiomam

in

tum, et mantem, atque

cipit

non minus qiiam prudentia exornamentis constantia prudentiam suam fir(ut

unico verho dicam)

tali

gratia

Indiam

miinera

Legatus ad

hoc

prgeditum, qiia par est

eum

fulgere

qiii

a Deo ac-

missus Sigelinus Schireburgensis episcopus,

cum

magna
titur)

prosperitate

(quam quivis hoc

StEcnlo mit-

ut sacerdos statuatur tremendorum mysteriorum nostrorum, vestra etiam dignum doclrina

et

splendores

Indiam penetravit, indeque rediens, exoiicos gemmarum et liquores aromatum,

rnanuum
nos

imposilione.

Talem qtiidem
nobis
atlulit,

esse

eum

qui litteras beatitudinis

tia ipsa

tiiae

experiea-

quorum illa humus ferax est, reportavit. Pr;pterea munns omni auro obrizo pretiosius, partcn Dominici ligni a

quod
plenus

ille

dociiit. Et sicut licebat certo conjicere, qni primas ferebat, et auctor et causa
,

papa Marino regi missam

Legatum
anno
regis

istiusmodi missionis ad nos fuerat

sis

ut videlicet

Romam missum cum

eleemosynis fuisse Etelthem

tradit

divinarum gratiarum,

et vitae

splendore
charitate

comitem Wiltumtiensium, Rogerius

octingentesimo octogesimo sexto.
ipsiiis

fulgeas, et

dogmatum

ardenti zelo et
existas
illis

Anno nono
ad

prffistes, et salutis

exemplar
tuis

qui te in-

id

accidisse de

legationihus

Apostolos

tuentur.
6.

missis,

testatur Henricus Huntindoniensis, addit-

a Nisi et

enim

secundum Deum docu-

que

haec

omnia ex nuncupato voto ab eodem im-

mentis

pleta fuisse.
4.

Patriarcha Aquileiensis sch/smaticus lilteras

petit a Pholio, diserte impug^iantes processionem

Spiritus sancti a Filio.

Orientalis

Qiiod

ad res pertinet
decernitur

is qui gratiam pontificalem a te accepit, nullo pacto illis adeo delectaretur ; licet nihil mirum, si qiiis tantum gratiae a tuarum virtutum fonte hauserit, nec propterea ad eam devenit prastantiam quae ponti-

insfrnclionibns fnisset edoctus

Ecclesiae, legatio

inter hicc

tices

ab Aquileiensi patriarcha ad Pliotium patriarcham agentem Constantinopolit. a schismatico ad schismaticum, ct ad perfidum a perfido. Quo autem

Dei decet non semper enim servant vel in aliquo brevi splendore et lumine similitudinem ii qui sequuntur illos qui ipsos praecesserunt, et in
:

his

omnihus habenda
ct

est

Dco
iit

gratia creatori

om-

nomine

fuerit appellatus Aquileiensis,

nondum

li-

nium
ita

benefactori, qui

in

partihus Orientis,

cuit scire. Iste

mana

avorsus, sed

Latinis,

quidem non solum ab Ecclesia Roomnibus Ecclesiis Occidentis, inquam, omnibus contrarius, schismaticis
impugnahat Latinomulta sententiam de

eliam in Occiderite, luminariaijuajdamet duces sacerdotum quotidie lucere facit, et multorum animas ct menles in pontificali dignitate illustrare.
7.

Grsecis inhterens, audacissime

Sed

cum

ita

de tua virtute sentiremus, et

et

rum

stabilitam per srccula

tuis

rebus gestis hctaremur

gestiremus,

quod

proccssione Spiritns sancti.

Quod vero

solus ista

conatus inter Latinos invenirctur, a Photio per legationem ac litteras implorat auxilium, niniirum
ut ab ipso
Ei)istola

redderetur

contra Latinos.

Quibus
satis,

ille

acceptis, praestitit (|uod petiit abuiide

nuper ad nostras pervenit aures (et utinam nunquam pervenisset animi enim et corporis est magnus dolor) effecit, ut deponeremus magnani quarn conceperamus spem, et moerorem nostrura aperire tibi uecessarium duximus. Delatum siqui!

has rescribens litteras ad ipsuin, qnas invenin Vallicellanabibliotheca diligentia Fe-

dem

nobis

fiiit,

qiiod nonnulli in Occidentc (nescio

tas

Rom;e

derici Metii, ab

eodemque

diligenter latinitate do-

natas hic reddiinus, quibus vcneno conspersis nos

antidotiim in fine paravimiis. Sic se habot tilulus

5.

Photii patriarclige Constantinopolitani ad

archiepiscopum Aquileiae, videlicet Vchetiariim de his qui blasphemo ore Spiritum sanctum a Filio etiam procedere affirmant.

Reatitudinis tuoe littera; nobis allatae signifi-

(luomodo absque dolore dicere valeain) vel Dominicis vcrbis non satis instriicti, vel nullam de Patrum et Synodorum Decretis ct dogmatibus rationcm habentes, vcl nescio quid aliiid dicere quis posset, tamen utinam non csset pervenit inquam, ad iiostras aures, quod nonnulli Occidentalium divinumetsanctissiinum Spiritiim non soluin ex Deo Patre, verum etiam a Filio procedere, novo dogmate introducunt; quod nullo pacto est feren! ,

mentem tuam, quod sit secundum Deum, Spiritus etiam dilectionem, quod magna sit et excelsa, et vulgarium hominum conditionem superet. Admirati deiiide sumus illum,
qui nobis eas attulit: pra;ter alias virtutes et pru-

cabant quidem primo

dum.

Et multum pra>terea detrimentum propter hanc vocem apud eos qui adducuntur, ut id credamus, afferunt. Quod si aliiiuo rationabili praetextu facerent, non tanta fortasse, licct magna, essent reprehensione digni. Cuin vero de hac re
iiierit

dentiam mentis
praislat
;

eliain constantia et fortitudine

per qu;e, quasi pcr speculum

sacram
intueri

tuam
'

et

Deo venerandum
(lc

beatiludinem

proposita quaistio, et eoruin error apertus et manifeste declaratus fuerit, non soliim sacris lilteris, sed etiam ipsismet verbis Dominicis repu-

gnare
Willcl.
gcst.

nisi

quamprimum
ct

ab hujusmodi absurda

Reg. Ang.

1.

ii.

c. i.

opinione resipiierint,

perniciem ad

quam
4G

defc-

Bauon.

ToMUs XV.

362
runtur agnoscentes repulerint,
discipulos i)rompto et alacri
:

MARINI ANNUS
et pietalis filios

1.

Et

CHRISTI 883.

et

quomodo non

erit

mullis lacrymis digna atque

animo

seipsos osten-

suspiriis ?

derint ad quantam Llaspliemiam isliusmodi homines prolabantur, et quanta; damnationis reos

seipsos efficiant, licet nullus iJ affirmet, unicui-

H. Etmulta quidem opus est diligenlia ad cohibendum hujus mali progressum, nec amplius
videre

morbum

istum devorare

et

deprxdari eos

que tamen
aliis

est

compertum. Cadenl enim uua cum

ipsius sancli Spiritus detrahunt di-

qui in grege Christi sunt numerati. Hac igitur de

bonis a pietalis gloria, et ab ipsomet divino

causa humilitas

mea

te

tanquam maguum quemet

Spiritu,
gnitati,

dum

dam

Ecclesiae

propugnatorem,

quasi speculato-

dicentes illum a fiiio

procedere, et se-

rem positum domui

corde habes, in
tare

novi Israel, praistantiain

tuam
in

cunda quadam processione illum contumelia afficientes , quasi unica processione uon sint contenti.
8.

virtute fulgentem advocat, ut

zelum Dei quem

medium
,

excites, et quasi sacerdotii

lucernam accendens

omnibus qui

errant, salu-

potius

Quomodo enim non orit absurdum, vel quomodo non omnem blasphemia; excessum

lumen

lucere facias, et errorem ipsum pro-

superat, ipsismet Dominicis verbis adversari ? tra-

etiam et doctrina; refragari, quas ubique apud magnas patriarchales sedes \iget ? Atque ut ejus prsedecessores omittam Leo siquidem Romanus Pontifex, tum senior, tum illum secutus junior, eadem sentire cum Catholica et Apostolica
ditioni
:

manu ducas qua; per universum orbem est divulgata. 12. Primum etenim, ut diximus, Dominicam
pellas, et pielatem

habes vocem quovis lumine lucidiorem prajfulgentem, Spiritum sanctum scilicet a Patre proce-

Ecclesia, et sanctis Pontificibus

qui eos prcecesse-

runt, et ApostoUcis decretis agnoscuntur. Et prior

quideni Leo in quarla generali sancta Synodo multas

laudes est assecutus, non solum pro sacris

,

illis

quos nomine suo legatos misit verum et pro sua Episiola, qua Nestorius et Eutyches damnati fuerunt, in qua Spiritum sanctum a Patre
viris

procedere prcedicavit, juxta pra3cedeulia synodica

decreta,
9.

Ad quam quidem vocem respicientes illi, quamvis sero, qui a Filio Spiritum sanctum procedere blasphemo ore pronuntiarunt, abstineant et in posterum ab hujusmodi tenebris et errore lumine pielalis illustrati ad orthodoxice splendorem una cum Orlhodoxis revertantur, veriti ia primis Evangelistam Joannem, qui e pectore Domini ca;Iestium dogmatum compos factus, theologi nomeu adeplus est et per eum veniam adipisci procurent, si adversus ipsum et magistrum
dere.
;

non autem a
Simihter
et

Filio.

ejus sunt.

et alios

discipulos

unquam

insurgere ausi

junior Leo, qui non solum

iiiiusest

nomen, verum etiam fidem

cemulatus

hic

Dicere euim a Patre et Fiho sanctissimum Spiritum procedere, duas omnino est causas et

siquidem Leo junior jiielatis fervens zelalor, ut nullo pacto barbara lingua corrumperetur immaculaia nostrre fidei doctrina, grteca lingua, ut initio

principia in sanctissima Triiiitate introducere, et

ila

monarchia omnino evanescet

aperte dicunt essentias qui hoc dicunt,

duas siquidem et duas

sequitur, ut

dictum

est

Occidentalibus

sanctam Trinitatem
tradidit
;

causas prajdicant. Ex quibus etiam

glorificandam et celebrandam

et

non

unum

solum sermone

et

mandato

id

faciendum

curavit,

duo principia simui dividatur. Ha;c autem blasphemia vertatur in caput

principium in
adversariorum . Tam ista, quam caBtera qua; sequuntur, in redargutionem Catholici dogmatis a Photio robusia argumentatione allata, ut levissima demonstrala, et vanissima confutata sunt ab Hu-

verum etiam quibusdam

in conspeclu
collocavit, ut

ancilibus quasi

clypeis

constructis et columnis erectis illam inscripsit, et

omnium
hoc pacto

statuens, ad Ecclesia; valvas

facile et

incorruple possent

omnes pietatem

edisccre, et nullo pacto istiusmodi

gone yElheriano, Gennadio,

in eo scribendi

et aliis pluribus,

qui
si

occullis depravatoribus et novatoribus pateret adi-

argumento
otio,

versati sunt,

quos

tus depravandi nostram Christianorum pietatem,

tu majori consulas
saniat fraudulentns
13. l'nelerea

plane videbis

quam

in-

secundam causam Filium introducendi prEter Patrem Spiritus sancti, qui procedit a Patre, eodem honore et dignitate qua genitus est Filius. 10. Nec hi duo soli sacri virl qui in Occiet

eunuchus, qui pergit

si

perfectaestaPatre processio,

denle micuerunt, pietatem integram conservarunt:

enim Occidentalium Ecclesia doctorum copia caret) verum etiam alius ipsorum innumerabilis uumerus, qui ima cum su|ierius dictis viris pietale prjeslant. Cum igitur Koinana Ecclesia uua cum quatuor aliis i)atriarchalibus sedibus eadem
(non
ita

quid opus est secunda processioue? Primum cnim qui audet hoc dicere, sanclissimae Trinitati perex aliquam tribuit fectissime imperfeclionem duobus enim imi^erfeclis Spiritum sanctuni omnia perficieutem coustituit, necnon compositum ipsum facil (luasi ex duabus. quibusdam causis conflatum, et ita (o linguam inconlinenlem et mentem slultani !) ex ulro(jue imperfecto niodo Spiri:

senliret el confiteretur, et in |)etra

niiiii

verboruui Do-

tum

saiiclum procederc. Si vero in

luijusmodi

tundata

et firmala essetEccIesia (contra

quam

neque
lis

inferi poria;, ora videiicet Iiajrclicoruni por-

carentia, ullo pacto

pra;valere
et ex

i)osse,

ipsamet
?

Llasphemiam tandem devenient, et Spiiilum sanetsi ctuin quasi nepotem dicere non eruLesceiit hanc vocem vitant Orlhodoxorum metu, tamen
:

Veritas confirmavii)

undc

quibus nova h;ec

hanc sentenliam, ut ex
cere, tuentur. Si

eis

qucC docent licet conji-

emersit adversus Spiritum sanctum blasphemia

enim

ex Patre per gencrationem

MARINI ANNUS
Filiiis procedit,

1.

tiis

CHRISTI S83.

303

Spiritus vero sanctus ex Filio per

Filii.

Multos praeterca productores et causas Spiriisti

:

processionem
qui

ad ncpotis orclinem utiqvie deveniet

sancti siatucnt

dicitur

siquidem eliam

Spiritus sanctus. Et cjuomodo hoc

ferendum

illis,

Spiritus sanctus, sapionUa! Spiritus et cogniUonis,

et scienUre et

pietatem colunt et Christianorum

?

numero

re-

forUtudinis, et aliarum

isUusmodi

censentur
lA.

reruin quae Deo conveniunt. Si igitur

reUgiosissime,

cum

ista-

Tu veromihi, hominum

rum rerum
illis

dicaturSpiritussanctus, non propterea

illis

tem,

absurdam istorum opinionem ex inferis emergenita argue. Si enim cum Filii generatione procedit etiam Spiritus sanctus, et

sequitur, ut ab

itidem procedat

licet itaque

aperte videro sua; mentis insipienUam

adquod

simul altcr qui-

erroris

barathrum

illos praecipites agat.

dem

Filuis scilicet generatur, alter vero Spiritus

sanctus exgenito Filio procedit, nihil miiius

Filius,

quam

etiam Spiritus sanclus a Patre processionem

acciperet per generationem. Generat siquidem Pater

Filium, et Spiritus sanctus una cum Filio per generationem procedcnte simul procedit. Si enim aliud tempus in ipsis Filium quidem a Patre per generationem procedentem statuit, aliud vero tempus, quo Spiritus sanctus ex Filio procedit (fortasse enim et hoc consequens fingent) omnino Spiritum sanctum posteriorem Filii generatione constituere

de. a Alio praeterea modo, alia ilerum blasphemia ex eoriim opiuione vidotur oriri. Si enim procedit Spiritus sanctus a Filio non utique posterius neque prius Flii generatione procedet. In sancUstissima enimTrinitate, adverbiahujusmoch tempus

significanUa oninino procul absunt. Si igitur simul

quidem
ritus

procedit a Patre Spiritus

simul etiam

et

a Filio, et simul distingnitur ipse qui procedit Spi-

ab
:

cunt

ipsorum personis qui illum produduo eUain pro unoerunt Spiritus, alter quiFiUo procedit, Nihil

dem

Patris, alter vero qui a

necesse

erit.

Si

vero has apcrtas biasphemias et

periculum hoc cum perspexerint, a sua opinione non recedent, procuUkibio Spiritum sanctum genitum esse fateri cogentur. -15. Audio autem istos divinum etiam Pauhim ad suss hseresis confirmationem adducere non vereri; inquiunt enim ex S. Paulo Misit Deus Spiritum Filii sui in corda vestra clamantem, Abba,
' :

enimesttale novum, necjue in iis qua3 per generaUonem fiunt. Diversaenimlicetvideresecundum

hypostasim, qua; ex una
et

eadem

hypostasi pro-

idem secundum hypostasim ex diversis rebus procedere, et non simul disUngui per hypostases illud producentes, neque generatio ipsa hoc agnoscit, neque si quid erit generatione
cedunt.
et

Unum vero

praestantius.
d7. Filii

pater. Sed

illi

qui verbis

istis
,

Apostoli

suam
,

insci-

tiam confirmare credunt

illud

noverint

quod

eodem utero
cein edi
:

et

etenimmulti sajpe numeroexunoet simul et seorsum vidcntur iu luet verberat, et scribit,

quibus verbis sancti Pauli seipsos tueri putant, iisdem potius ipsi errare arguuntur. Non enim in iis qua; Paulus prfcchcat, illos repreheiidimus, sed quia divinas Scripluras depravant, ipsos accusa-

et

cadem manus
ad

et bencficia confort, ct

Deum laudandum
:

attol-

litur

sed

scribere

mus;

et

quoniam qure nec

dixit

unquam

ille,

nec

cogitavit

quidem, impudenter ad ejus contumeliam

adducunt, ut hac de causa ipsimet contra seipsos damnationem inferre deprehendantur Spiritum
:

gruum, etjiodis ulrumque dictorum vel contra, videre, oculi et aurium munus esse, vol hujusmodi, nunquam sed quernadmodum aliquis sana mente crederet
; ;

quidem manus est opus conoodem pacto similiter ambularo

igitur

sanctum

Filii

Spiritum

virille, qui

incajlum

membra propria descriptione sunt intcr so disUncta, eUam singulorum operautium natura; congrua
opora tribuentur,
iis

elatus est, asserit a Patre

missum. Dic etiam et tu eamdem cum Paulo vocem. Est enim Spiritussanctus Filii Spiritus, quandoquidem nec est ab eo alienus, neque ipsi contraria loquitur, neque contraria illi sancire visus est unquani sed quemadmodum ejusdem est substantite et potentipc, ita
;

et

ab

aliis

distinguentur etiam in
suntsortita, et

quae

disUncUm hypostasim
illis

speculationis ordo servatus conspicitur.

igitur alia

idem Qua;nam

relinquetur occasio, qui blaspheFacile

mare cupiunt?

enim qui prava

est rnente,

ejusdem

est consilii et sententiaj,

et similiter

ad

ad errorem labitur, quamvis angularis lapidis sapientia et fortitudo per suos servos eoriim gressus
qui pravi sunt,
18.
facile confringit.

unum Deum Patrem

dem, Fihus
scilicet,

se habol, ex

quo

alter quiS|)iritus

genitus

ost, altor

vero

Sed quid restat isUusinodi hominibus ad

sanctus processit. Et

ita dixit

Paulus, Spiritum san-

ctum

esse Filii Spiritum. Ita

quoque

illi

dicant, et
dixit
ali-

nullus ipsos hffireseos accusabit.

Pauliis
:

Non enim

blaspliemandum? Domini eUain vocoin usurpant, non sibi saUs esse arbitrantes per soipsos Dominum blasphemare, nisi eUam Dominum ipsum
qui blasphomatur,
sent. Dixit
accipiot,

Procedit a Filio Spiritiis. Si vero hoc

istiusmodi

blasi)hemiae accu:

qui dixerint, et Pauli doctiinain afficient contuinelia, ct

seipsos haeresi reddent obnoxios. Sin autom,

enim, inqniiint, Dominus' Ille demeo et anniintiabit vobis. Sed siquidem hocab

quoniam
Filio,

Spiritus sanctus Filiidicitur Spiritus, opi-

nantur etiam, hac de causa, illum procedere a

ulique Patrem quoqiie hoc pacto a Filio pro;

ilUs pro ipsis, vel potius contra ipsos nobis afferebatur ad demonstrandum, quod a Patre accipit

Spiritus sanctus, et ex
Filio procedit
:

Cffilo,

sed

non propterea ex

cedero afiirmabunt

dicitur

enini Patcr ubique

quodnam

aliud subterfugium, ne

'Gal. IV.

364

MARINr ANNUS

1.

CHRISTl 883.
ita locuti

coarg\iantur, excogitabunt? Quae igitur ipsorum

enim
ullibi

sunt.

Etquomodo non

injuria afficil

insaniam aperte ha;reseos arguunt, ha;c proponunt hujnsmoili ha^resis conrirmationem. Et quoatl modo non habendi sunt miseri mcnte, et miseriores electione et voluntate sua? Quid enim esset

longe plures
afficit

alios,

qui hoc inquit?nunquam enira

Patres volucrunt. Sed
injuria

hoc dicere
Patres

illi

ille,

qui praeter illud quod

ipsi loculi

sunt, loquitur. Et

quomodo non
et

injuria afflcitcom,

Dominica voce illis, qui eam afferunt ad conculcandam ipsorum impudentiam? Quid apertius ad confirmandum quod noa ex Filio, sed
clarius hac

munem
depravat
logiae

Patrem
et

Dominum

qui

ejus

vocem

corrumpit, et alium

sibi illius loco theo-

ex Patre proceditSpiritus sanctus? 19. Quod cnim ahbi dixit Salvator

boc dico
:

magistrum et doctorem proponit? Sed quid ? Quisnam estinjurius contra Augustinum

et
et

Spiritus

et

Hicronymum
vel
ille

Ambrosium

IUene

qiii

istos
fa-

sanctus a Patre procedit

positis verbis aperte

hoc ipsum

et

uunc pro-

cominuni Domino
cit,

magistro contraria dicere

dum, inquit, Spiritus sanctus de meo accipiet. Non enim, inquit, ex me, sed de meo, videlicet Patre, nisi quidem vellet
docet,
prajter Patrem, etiam Spiritum
Filii. Si igitur ita

qui nihil tale operatur,

recte

communis Do?

mini Decretis omnino inhaerendum censens

inquit aliquis,
si

Scd,

aperta contra se

sanctum esse et dici argumenta pro

quidem docucruut, oi)ortet eliam eorum sententiam fovcre, quicumque illos

si

Patres agnoscunt;
tet eos

vero imi)ie locuti sunt, oporinquiunt, qui circa ])ietatem

ipsis (ut licet coiiji-

cujusnam auxilium et opem sibi poterunt comparare suic depravatae mentis? Sed ut videntur isti neque eas voces, qu omnibus notae sunt, intelligenles, neque triviaiium rerum notitiam liabentes, ferre non possunt, ut ab aliis edose stare putant
,

una cum

haeretica eoruin sententia explo-

dere.

Haec quidem,

inique se gerunt.
cere)

Non enim

magnum

videtur conversio ad impictatem,

scd iniperfectum censent opus

suum,

nisi

quaerant

ceantur quse
rent
,

ipsi ignorant. Licet

orare alios debequa?rere ut se

faccre Patres suis erroribus suflragari, et inepta

et

magna cum
:

diligentia
isti

quadam
teclione,

inquisitione et

vercndorum Patrum
et

de

ignoratione liberarent

vero contra seipsos

ut ipsos injuria afflciant, ostendunt se-

suorum errorum magistros enim eos non pudet, cum

Spiiitus sanctus de

constituunt.

Quomodo

ipsos etiain in hoc

germanos

veros discipulos

Salvator inquit, quod

et

Cham, qui

meo

accipiet

annuntiabit

vobis

de meo, uon eo pacto quo dixit Salvator accipientes, depravant, pro eo, ex me ponentes. Hoc enim illis visum est eorum consilium
:

ipsi iliud,

turpitudinem non coopcruit, sed impudenti facie dcrisil. Ecclesia; vero alumni, et sacrarum disciplinarum non obliti instar Seth et
patris

Japhet, paternam turpitudinem occultare norunt,

et

Cham

imitatores reprehendenles, illos aver-

quod nunquam dixit, neque hoc pacto eorum calumnia vim haberet. Non enim semper illud, accipere, pro proceconflrniare. Et licet ita dixerit
,

santur.
21. Practerea vero, siquidem illi, quos supra enumeravit sermo, communi Doinino non adversantur, neque nos illi adversamur. Si vero vos
dicitis quoii

dere sumitur

sed aliquando niultam'

(diffe-

renliam) innuit. Aliudest accipere, aliud est procedere ab aliquo. lla neque circa has ipsas nominum
significationes

Dominicis verbis advcrsantur,

sit

vopro-

bis etiam

illis

Dominum

postpouere, et

illos

afferlur ab ipsis,

mentein rectam habent et si quid cjusdem delirii vitio laborat, et

,

Dominicum praeceptum neglectum et parvipensum, ad irrevocabile judicium projicere. Quid

pter

ab eodem ignoranti;e fonte proficisci videlur, et ad eumdemimi)ietalis interitum tendit.Sed, inquiunt, magnus Ainbrosius, et Augustinus, et Hierony-

vero pro beatis viris

illud

illis

diccre aliquis

posset ?

Quod circumstantiae rerura multos coegerunt, alia quidem dicere praeter animi sui
certe
:

mus,
qui

et

nonnulli

alii

ejusdem

classis et conditionis,

sententiam, alia vero propter dispensationem,

alia

magnum nomen

pro sua virtute et innocentia

etiam propter inobedientium

hominum

pertinasolet)

vitaereliquerunt, Spiritum

sanctum muUis

in locis

ciam, alia item rerum ignoratione (ut

fieri

ex Filio procedere docuerunt, et hac de causa

satis aperte pateat illos ha!C dicere et sentire,

cum
non

homines

decipi. Alius

enim cum

haereticis conten-

dens, alius auditorum imbeeillitati sedimittens, et

alius aliud

oportet sanctos Patres ita dedecore afficere, ettan-

facere curans

(tempus habens quod

perfectiori
fecit

quam

haereticos accnsare.

nos hortatur, ut mulla ab exacta rerum inquisilicet

20.

Ad

hffic

aulem

quod omnibus
viginti ex

est maiiifestum,

primo respondere, quod si decem vel

tione aliquando

remiltamus pro
ct
licet.

fine

adipisccndo ct consilio) dixit

ncf|iie facere,

quae nobis

Patribus hanc voceni dixerint, contra

neque diccre

Quemadmodum,
Doctorem orbis,

vero sexcenti

nequaquam

dixerunt.

Quinam
illos,

Patres

ut alios pra;terniittam, considera mihi admirabi-

injuria afliciant? llline (|ui rcspuunt

qui reet

lem illum sanctiim Pauliim

dispensatione,

et

fragantur, et adversantur OEcumenicis

Synodis

quae scribat de castitate, de radenda barba, ac de

innumerabili sanctorum Patruin turba; , vel illi qui nmltifariam sibi concordes Palres accipiunt?
Injuria aliquis
dixerit,
afficit

quomodo

lactc

sint nutriendi qui

sanctos Patres

(iit

dicis)

sinon
:

Spiritum sanctum ex Filio procedere

illi

nuper ad disciplinain sunt admissi, non cibo solido. Et si quis saciorum virorum chorum pcrcurrat, talia facientium et scribentium, universam

Lacuna cadem

in textu Gricco.

MAllINI
vitani tereret

ANNUS

1.

CHRISTl 883.
vero sententiae Patrem,
et

3()5
et

liujusmodi verboruui ct actionum

isUusmodi enumeramlo. Sed si (juis [iro auditnrum

el foveret
illos

illius

auctorem pra>ser-

imbecillitate et verbi dispensatione exemjila, quasi

dogma

sibi

propoucret

ipsos qui

ea dixcrunt et fecerunt, inveniet contra seipsum

non prcesentcm neque contradicentem, nullo pacto damnamus quando enim reus, non adest, neque per seipsum, neque per alios qui ejus partes tueantur, nullus quidem san;c
tim tacentem
:

justam sententiam prolulisse.

22. Praiterca
si

'

mentis
et

homo

adversus

eum

actoris

munus

exercet

qui pra;dicta verba diclorum

sanctoruni Patrum in
bis refragantur, et

memoriam
illi

revocantes, no-

ad contumaciam

quamdam
in

nos

non neque sententia delicti promulgatur, sententia reurn damnante non promulgata, quiaccusatoris,

accusatione vero et querela

existente,

eadem suai opinionis perversione, et in ilia vitam suam cum reprebensione absolvant necesse est enim istos
bortantur, permaneant
:

quidem

fuerit reum afticere iiijuria, qui ab hujusmodi circumstantiis longe abest, non potius contra reum, quam contra seipsum bujusmodi

cumque ausus

cum

sua superbia dimittere. Patres vero si quid oblocuti sunt, vel ob aii^iuam causam nobis igno-

contumelia convertitur.
2.5.

Sed, inqiiiunt, dixerunt Patres, Spirituni

:

tam a

recta via declinarunt, nec veritatis inveillis

sanctum a
sed
isti

niendse cura, qua> par erat,

est

adhibita, neipsos exci-

Filio procedere dixerunt, non nego, qiiidem pauci nuinero, longe vero plures

que ad cognoscendam veritatem ullus

tavit
si
:

Patres nihilominus ipsos nos vocabimus, ac

tale

nihii

commiserinl, propter
et

eorum
et

vitte

splendorem

virtutis reverentiam,

pietatem

hoc dicere non ausi sunl. Dixerunt pauci Patres, sed sanctarum Synodorum Decreta, illos qui aliquid contra bujusniodi vocem protulerunt, respuerunt. Dixerunt pauci Patres, sed quid est opus
dicere de'

circa alia inconcussam. In illis tamen verquibus eos errare contigit, nullo pacto ipsos sequemur. Quicumque vero conantur illos contrai'ium testimonium verbis Domini proferre, voce
bis,

eorum

numero eorum qui hoe dixerunt ? Si enim universa creatura vocem aliquam emitteret non propterea Creatorem et opificem ipsum aliquis reliiiquens, et ejus dogmata et sacra mysteri,), inha^rere vellet ullo pacto creaturaj adversanti ipsi
:

quidem nuda Patrum eis nomen tribuunt, opere vero et omni cura, in parricidarum et hostium
classe seipsos statuunt.
23. At nos, quoniam et aliosquosdam sanctorumPalrumnostrorum etdoctoruni multis in re-

Creatori

ueque creatura;

lex Creatoris

et opificis

leges conculcari sinit. Patres qua;ris tua; sententise

fautores,

dum

Iiabes

Dominum

ipsum,

OEcumem-

sisse

bus Sfepe a rectorum dogniatum exacta via recesdeprebeudimus, in iis quae a recto recesserunt, non admittimuseos: inaliistamen recipimus et veneramur. Eodem etiam pacto, si qui illorum
deducti sunt, ut dicerent Spiritum sanctiim aFilio

cborum universorum divinorum Patrum numero loiige majorem ? Quatuor sui^erius dicti Romani Pontifices inde edocti, et per fidei
cas Synodos,

sanctain doctrinam expositam consubstantialitatis

sanctissima; Trinitatis inculpatum

dogma

cuin ac-

cepissent, in universis Occidentis iiartibus tradide-

procedcre, illud quidem, quod rej^ugnat Dominicis

non suscipimus ipsos tamen veneramur, et a Patrum numero non segregamus. Dionysium etenim Alexandrinum sanclorum Patrum choro adscribimus qua; tamen ab ipso voces Ariana; prolatffi sunt in Sabellium Afiicanum, non solum non recipimus, verum etiam omiiino aversamur.
verbis,
:

runt; nec solum Leo ille sacer, qui in OEcumeiiica quarta sancta Synodo itacelebris fuit, sed isetiam, qui pietate et nomine illi similisclaruit. Hadrianus

quoque, qui

camdem

etiam Ai^oslolicain

teiuiit

Ecclesiam, in his qua; ad sanctissimum et beatum

Tarasium
et

aiierte videtur sentire,

nostrum majorem patruum rescripsit, Spiritum sanctum a Patre,

Magnum

pra;terea inter martyres Metliodium, qui

non

a Filio procedere.

Pataroruni rexit Ecclesiam,

necnou Ireneum Lugdunensium e|iiscopum, Papiam etiam Hierapoleos, quoriim unus martyrii coiona, alii vero Apostolici
viri fuerunt, et vita3

26. Illud eliain

tendum,

licet

non mihi videtur prfetermitomnibus sit perspicuum propter

temporis propinquitatem, legatos in

revocare, qui nostris temporibus,
et iterum, sed

memoriam

innocentia et miraculis cla-

nonsolum semel

ruerunt

nihilominus quoniam veritatem parvict

etiam tertio ab antiqua

el
,

penderunt,

adversus

communia
in
iis

et Ecclesiastica
iilos

nos venerunt,
per universum
illi

dc pietate (ut
nibil

|)ar est)

Roma ad cum nos

fide qua;

dogmata loqui

lapsi sunt,

quidem

non

verba faceremus

depravalum dc

sequimur, sed paterno nihilominus honore et gloria ipsorum qiieniquam non defraudamus. Deficeret me dies, si viros omnes vellem enumcrare, quos Patrum lionore veneramur sed in illis, quibus ipsi a veritate aberrarunt, eos nuUo pacto imitamur.
;

orbem

diffiisa est,

nec quidquam

dixerunl, nec contraria iiobis sentire inventi

sunt, sed potius contra disertis vcrbis nobiscum,

Spiritum sanctum a Palre proccderc prajdicaruiit. Quiiiimo, congregata Synodo pro quibusdam Ecclcsiasticis capitibus et rebus, legati qiii

inde missi
ipse ades-

24. Ita igitur,

si

qui etiam essent qui vide-

sunl sancti Joannis papa; Romaiii, ac

set, et

si

rentur
cederc

prmter Domini

verba,

qua; nos

omnes

illuniinant, dicere
:

S|)iritum

sanclum ex

Filio |iro-

utiquc novitatcm istain, tan(|uam Doinini

et

una nobiscum pietatemac rehgionem Tbeologice scrutaretur, Symbolo fidei quod ab omnibus OEcum. Synod. juxta Dominicam voceni pra"dicalur el promulgatur, nobis concordes et voce

verba depravaiitem

corrumpentem aversamur

3fi6
el

MARINr ANNUS
et

1.

CHRISTI 883.

lingua
27.

proprio chirograplio siibscripserunt.

liffic

Cuni

igitur ita se lial^eant, et

Ro-

una cuui aliis quatuor patriarciiaeadem sentiat et decernat, quomodo isti Cliani imitatores, suorum patrum (ut fertiu) turpitndinem denudare non erubuerunt, et ad conlumeliam et ludibrium illos onmibus proponere ? oporleret enim ipsos, si quajrunt Patrum voces, ad synodica fugere Decreta, ad voces Rom. Pont. se convertere, ad chornm etiam aliorum sanctorum et divinorum Patrum appellare quosdani

mana

Ecclesia

libus seilii)us

quo aiubitu orationis,quibus verborum phaleris, qua Pliotius arte Pelasga sic ducat, ut seducat legentem quem primo instar anguis mendaciorum spiris involvat et stringat, inde vero vipercis mor;

sibus veniiium infundat; ut plane

sil

necesse prse-

sentandum antidotum prsparare, quo venena leIbalia lector illaisus sumens ac vomens eadem
,

intelligat

esse

detestanda

penitus et

execranda.

Qua

in re,

(extra

id quod ratio instituti a nobis exigit enim egredi non licet) hic tantum ea qufe
et

ad veritatem bistoricam pertinent disquiramus,

perperam et graviter calunmiari, dum eos cominuni Domino contrarios statuerunt. Pra^terea istis tanquam gnomonibus
Patres, ac deinde ilios
et regulis

quam
falsa

brevissimc possumus, erroris

esse fuerint

arguamusqua
in
reliiiuis,

comprobata

cum

quse ad citala divinae ScripturK loca spectant, sint

quibusdam

fidei

uti illi

deberent

nec-

animadvertcre quod multo majore injuria Patres afflciunt, dum ipsos adversus Dominum objiciunt, et non eo, quo par est, honore co-

non

illud etiam

innumeri Lalinorum atque Gra>corum Ortbodoxorum, qui ista tractaverint et disputaverunt adversus schismaticosadversantes, quos ipsos
scriptores

tum
rint.

scriptis,

tum

edictis in publicis frequenlibuset confuta-

lunt, quos Patres appellant. Sed nisi

illis

cura; est

que Patrum conventibus redarguerint

paterna contumelia,

berent

illius

metuere saltem et vereri demaledictionem et sententiarii, qui ad-

versus parricidas
nullo pacto

eam

divinitus

promulgavit, et

Cbam ipsum imitari, nec patrum pudenda detegere et revelare, sed illa potius occultare, si quo pacto patres suos aliqua in re turpiter agere viderent, nec ejus actionum esse imitatores,
nec etiam maled^ictionis ejus siut consortes. 28. Sed misericors est Christus Deus noster, qui a parricidarum injuria illos subtraliat, et ne adversus leges suas et doctrinam insnrgant, eos edoceat, et benigne illos deducat ab ejusmodi tenebris et ignoratione,

30. Primum autem omnium illud subdolum aperiendum commentum, quo impugnans Photius Latinos omnes asserentes Spiritum sanctum a Filio
ffique sicut

a Patre procedere, falso asserit pro se

Pontifices, incipiens a

stare

Romanos

Leone ad-

versus Latinos, pugnareque contra eosdem Latinos

plusquam sexcentos

(ut ait)

auctores, sanctissimos

Patres eisdem insuper contradicere Concilia OEcu-

menica, alque omnes Ecclesias Orientis, prsecipue vero patriarchales sedes eosdem damnare Latinos
id asserentes
;

quin etiam legatos ApostoIicEe Sedis

atque

cum

illis

qui ejus

a Joanne Pontiflce missos,

esse professos, atque

una cum Photio eadem

divinitatem ofTenderunt, concilietur, ut sui emen-

demum eamdem

dationem procurent, et illa benedictione, quam adepti sunt qui paternam turpitudinem contcxerunt, dignos faciat, et in posterum,

manani Ecclesiam

in bis

ipsam Roomnibus adversus eosdem

nullum eorum
causa,

de processione Spiritus sancti a Filio, Graecis fuisse consentientem. Quis haicaudiens, non consternatus,

permittat

fieri

cibum

et

pracdani feree illius pes-

simEB, quae est

omnium malorum

dum

re-

cedendum putet, obrutus numero eorumdemque talium, quorum sit fides

Photio
et flrma,

testium,

constans

anima tua pro illorum salute labores communem humani generis et eorum qui a veritate hostem troph;ea erigit recesserant, salutem aDeo procurat. Per quaeetiam
ligiosissima
sustinet, et adversus
,

atque auctoritas irrefragabilis, quai

nuUo

erga nos divina; dilectionis amor, religiosissimc

pater, inconcussus conservetur in ipso Christo nostro solo et vero Deo, precibus beatissimffi

nostrae Dei Genitricis,

omnium

Dominai sanctorum angelorum, et sanctorum. Amen . Hactenus Photii batineruditis

modo- labefactari vel. revocari possit in dubium ? Ita quidem, nisi in proinptu sit aperire, et apertissima luce monstrare falsilate Photium agere solemniterque mentiri, cum inter tot innumeros citatos testes, nec vel unus sit inveniri, qui hac in re, de qua agit, Latinosimpugnet, adverseturque illis, damnans, quod asserant, procedere quoque a Filio
Spiritum sanctum. Atlcnde, qua;so, et graecam tibi aperiam technam. 31. Versutus homo quotquot invenisse potuit suis asseruisse scriplis, Spiritum sanclum a Patre procedere (quod neino Catholicus proliteri non potuit, cum id totidem verbis assertum inveniatur in

tologia,- quffi

ac

rerum

ignaris posset

larvali stipites; quos denudes semcl, larvaque et superpositis exuas indumentis eosdem statim ad risum convertas.
si

pavorem incutere, ut pueris

Quod

facere

ncscientes Craici schismatici (qnis

ejns)
tale

'

revelabit faciem indumenti

spectruin,

Evangelio

',

dicente

Domino

Spiritus veritatis qui

suum

slaluerunt idolum, captanles inde responsa

Pyliionis, qua; dicunt Photii.

a Patre procedit, etc.) quotquot, in(|uam, dixisse reperiit cx Evangelii prajscripto, Spiritum sanctum a Patre procedere, sive id
in fldei
et ex
sit

29. Assertiones historicce in

allata; rcfelluntur
;

ubi de tempore qiio

filioque.

eadem Epistola additum

Audisti, lector.

freqiienter repetitum

Symbolo, sivc
fonte

alio

quovis
:

fuit

Symbolo verbum

eodem

deduclum

modo asserlum, mox omnes hos sen-

Job. xLi.

MARINI ANNUS
iire

1,

CHRISTI 883.
nique
fide

.m

contra Latinos inclamat^

cum tamen

etiam

ipsi

Latini

omnes

OrtliodoxcC fidei professores idipsum

Leonem

asserant et pra^dicent, ct negantes impugnent. At

vero non sinuil ac dictum

est

obiter a Patribus

quovis scri[)toruni generej

troversia
verteretur,

cum
est,

nulla de

iiis

con-

munita , cum alioqui ante saiictuin idipsum assertum scriphsque niandalum a sancto Damaso pa|)a in Romano Concilio, ibidem demonstrelur. Non te pigeat, lector, citatum locum consulere annoruui numero consi-

papam

Spiritiuii

sanctum a Patre
a Filio vero ueid

procedere, additum ab ipsis

quaquam,
esse

vel quovis alio

modo

ab

cis

reperitur

negatum. Probareid nnnquam Photiuspoluit,

citat, vel

vel a Conciliis, vel qualibet alia scriptione, quavis

occasione a Patribus quos plurirnos

se-

cum eamdem narrationem hic repetere, superfluum judicaverimus et onerosum. Videbis plane quanta dementia Photius laboraverit, dum lietulanter nimis sanctum Leonem Magnum contra Latinos objicit quem prajcipuum iidcm habent dogmalis auctorem, assertorem, atque promulgagnatiuu,
,

mel dictum.
de

Sic ii^itur

comnumi

altestatione

quem vidisti magno fastu omnium gloriari, nec

sanctum,

torem.

unum quidem

potuit invenisse, qui expresse ne-

garit procedere etiam a Filio Spiritum

plurimos vero e contra reperiri, qui

sint professi a Filio
'

disertis verbis

quoque procedere, dicente Domino eodem verborum contextu Cum venerit

:

Habes ibidem explicatum de Leone alio quod vane objicit Photius de clypeis ab eo suspensis in Basilica sancti Petri Symbolo exaratis latino atque graico characlere, in quibus inscriptum csset, Spirilum san33.

ejus nominis terho papa,

ctum

(ut

Paracletus,

quem

ego mittam a Patre, Spiritum

Patre procedere, cur id tunc fecerit Pontifex

et ex Actis publicis,

idem habebat anliquum Symbolum) a quod

;

veritatis, etc.

cum

id in

controversiam dedu-

32.
citet

Sed

quam

calumniose ante omnes ipse

contra Latinos sanctum

Leonem papam, quem

:

ctum anno

est

cum

legahs Caroli Magni imperatoris,

Christi octingentesimo
est

et

antesignauum

falso constituit contra eos

at-

nono, evidentius

nono Annalium tomo demonstratum, non sic LeoadditamentoFiLiOQUE, Calatine atque

tende quajso, ut aperte videas ac rideas imposto-

ncm

voluisse absque

illo

rem. Primum quidem quod sanctus Leo dixit cum Symbolo fidei, Spirilum sanctum a Patre procedere,

tholicce fidei

Symbolum

grace

scribit,

nequaquam negasse

inveniet quis a

Filio

quod ipse non crederet nec assereret, S[)iritum sanctum a Filio, sicuta Patre procedere siquidein
:

aeque procedere, ut dici possit contra Latinos esse

locutus. Quid amplius ? audi
(ut

ex iisdem Actis totidem verbis ibidem

tis

recitatis, sa-

quod mireris. Quem

evidenter apparet, ipsuin sanctum Leonein Caet

diximus) ipse in prima acie

,

primum

coiislituens
,

tholicum dogma cognoscere,

comprobare, alque
S|)iri-

pugnare facit contra Latinos eumdem i{)sum rcclamantem adversus Photium, primum ostendemus asseiisorem ejusdem vencrandi dogmatis, quiquc auctor fuerit Ecclesiis Occidentalibus, ut

antesignanum

corain ipsis legatis publice profiteri, scilicet

tum sanctum
lla

a Filio sicut a Patre procedere. Sunt

:

eniin de his isfa ibi recitata verba Leonis papae

sentio, ita teneo,
ita

cuni his auctoribus

et

omnes aeque

profiterentur, Spiri-

tum sanctum

sicut a Patre, ita a Fiho

cedere, id ipso

quoque proLeone fotidem verbis ad Turibium

episcopum Asturicensem in Hispania scribente, idipsum omnibus Hispaniarum Ecclesiis, tum universalibus verbis

eorum

Conciliis Toletanis disertis itideni

rcpetentibus ct affirmanlibus et singulis

auctoritatibus. Si quis aliter de hac re senlire vel docere voluerit, defendo, ct nisi conversus fuerit, et secundum hunc sensuin tcnere voluerit, contraria senlientem funditus abjicio . H;cc ipse, qui et inferius eadem confirinat. Sed tamen adduci non poluit, ut additamentum illud Synibolo apponerelur ab ipsa Romana Ecclesia,

sacrae Scripturae

credentibus

profitendum necessario

proponenli-

<[nod iiictum fuerat ab His[)anis

clesiis,

et Gallicanis Ec[lapai

bus, legibusque

Gothorum firmatumet stabilitum

auctoritate sancti Leoiiis

litteris

[iromotis,

quae integra; hacfenus cxtant, (juod et doctissima;

quodsuis

decrctalibus id asseruisse, inveii-

Romano fonte, a tanto Ponderivatum dognia suscipientes, firmiler retinuerunt sempcr et illibatuin, ut sacrosanctum reGallicana) Ecclesiaj ex
tifice

lum

esset.

petercnt,

Cur autein id facere, licet lcgati Leo Pontifcx recusaverit, est ibidem desibi esse

moiistratum, neinpe quod non videretur

Catholica; fidei
34.

ligiosissime

custodierunt.

Ex quibus redarguas

necussc (quod [)luribus disimtat) ut omnis verilas

procacem Photium et imperium, dum audacter nimis novitatem dogmatis Latiiiis impingit, quod a sancto Leone cognomento Magno, promulgalum
decretalibus iisdemque Aposlolicis
litteris

Symbolo inseratur. Quando vero, et qua urgente

factum
sit

causa, et neilla;

cessitate id exigente,

ut

quaiuor

constat

autem omnia fusius narrala liabcs su|)erius sexto Annalium tomo, anno Redcmptoris cdxlvii, in ipso sanante annos quadriugentos quadragenos. Hcec

Symbolo addercntur, modo aperiendum. Quamdiu ea veritas non sic imiiugnata est, ut [)enitus negaretur, nihil hujusmodi unquain
syllaba; filioque

ab Ecclesia
illae

ctoLeone Pontifice pluribus cx[)licala, verbalim cxpressa, sigillatim asserta, non aliunde quani ex
ipsis

iiiferrentur in

Romana pr;esum[)tiiiii est, ut Symbolum Nicaenum,

syllaba;

sive di-

fonlibus, cx synodalibus Actis deducla, oin-

xerimus Conslantinopolitanuin, licet (ut vidimus) id vehementissime cxigeretur [ler legatos a Coiicilio
Aqiiisgranensi siib Carolo
resislente (ut audisli)

Magno Romain
tertio

missos,

Leone

Romano

Ponti-

368
fice,

MARINI iNNUS
eo clypcorum
anti(iiiit;iti

1.

CHRISTI 883.
qui
secrpto a Filio
assereb;tt,

argenteorum nobili monuconsiilente.

quoque procedere Spiritum

Epistola ad sedes

mento

Ecclesiasticaj

Ubi
vit

sanctum

cumtamenin

auleni schismaticorum
Catholiciini dognia

procacitas eo devenit,

patriarchales

non impiignarent tantum, sed

nem

missa de solo Patre fecerit nientiopost quos cum Christophorus papa Romanus
,

destruerent atque tanquam alienum a fide Catlio-

creatus hiisset

in

fidei

confessione

quam

misit
in

condemnarent, et exploderent velut hserelicum, idque non privatistantiimmodo agerent scriptionibus, sed collectis conciliabulis, mentitoque (ut vidisti) nomine universalis Concilii, idipsum Decretis synodalibus condrmarent, atque confirmatum promujgarent, qiiod a Photio factum magna prffisumptione vidisti id ubi niagno pra^julica
:

ad Constantiiiopolitanum

patriarciiam,

nempe

Symbolo,

a Filio quoqiie Spiritum

sanctum proce-

dere ausiis est dicere. Qua de caiisa postea a Sergio patriarclia qui
pra^cessit

Cerularium, e dipty-

chis ipse Christophorus expunctus est . Ha^c ibi.

36. Subjicit

nes qui post

cutos,

veroeumdem Christophorum omeum successerunt Pontifices, esse seSymbolo ponerent

filioque.

dicio CatholictE fidei

cum prssumptum

viderent

ut pariter in

Romani
ritatem,

Pontifices, ubi

nec spes esset aiiqua cor-

Hsec sunt quai ex

cet, liausta

rectionis, ad

retundendam schismaticorum temenon tam inferendas in Nic;cnum Symboquatuor syllabas, filioque,

Grajcorum fontibus, cneno?is lideponimus. Verum nullo paclo possunt

Christophoro,

tribui ista

qui

invasor Apostolicse

lum
quo

illas

quam

diy
:

Sedis,

mox Sede

pulsus, perbrevi tempore

eam

te-

antea

illatas recipere,

sa|)ientissime decreverunt

nuit tuniultuose. Ca^terum

esse,
cilio,

rem lantam

serio factam

significaretur,

Ecclesifp, qui a

non communicare Catholicae Symbolo ab Ecclesia Romana re-

summa

tranquiliitate, convocato

RoniK Con-

qui de his adversus Grsecos scri[isere comtestati sunt, Grfeci

ceptodissentire inveniretur.
et ut ha?reticos in

Quonam

pacto, qufeso,

iidem paterentur a scbismaticis haberi hfereticos,

ipsorum

conciliis

condemnari
Ecclesia, pa-

hujusmodi
Ponlifices,

veritatis

professores

omnes Romanos
Photianae

atque inconsulta

Romana

autem calumniosea factum dixere, quem novere infami ingressu tur|>issimum. Ciim tamen rem tantam majori otio consultu totius Occidentalis Ecclesia), et urgente necessitate esse peractam, et a
mentarios,

Christophoro

id

triarchas Constantinopolitanos lisredes

impietatis de dogmatibus definiresententias,

etom-

qui in Sede Petri legitime sederit , absque controversia a Latinis omnibus aflirmetur.
Pontifice
37.

nes Occidentaies Ecclesias condemnare

Quamob-

Quod enim

Romano

Pontifice legitimo
sit

rem recipiendum
potius

esse

cum

illo

additamento, seu

Petri

successore

coiigregato Concilio

factum

exiiiauatioiie

Nicaenum Symbolum statue-

Aetherianus affirmat, qui et de ipsius definitione

runt, consentiente universo Occidentaii orbe Catholico, cum plura in Hispania primum, inde in
Galliis generalia Concilia (ut est

partem Decreti recitat paulo post hic describendam. Quod etiam necessitale urgente in
obiter

demonstratum)

id in-

Concilio Floreniino verbis

istis

asseritur

'

Maximo

decrevissent, atque etiani promulgasscut.

Quod

in Galiia et in Hispaniis schismate imninentc,

cum

super scliismalici Orient;des obstinateadeo

sent, ut
in

resiliis-

jam ex

filioque passim celebraretur

Romano

ausi cssent inferre

anathema
:

(ut vidisti)

Pontifici fuit necesse in

multorum Occidentalium

Romanos
35.

Pontifices id sentientes

ipsis reniten-

amplaj dignitatis magnique consiiii Patrum conventu, addito ex filioque

strare .Ha}c ibi.

tibus inconsultis id facere jure placuit.

Quisnam autem Romanorum Pontificum

id statuerit,

primus

ut reciperetur

Symbolum cum
:

Symbolum magis illuIdipsum Eugenius papa in Decreto contirmationisejusdem Coiiciiii, faclum docet licite
et rationabiliter,

iisdem duabus dictionibus, filioque

doctos in his iiivestigandis

sciinus viros
laborasse, et

ut

ait,

declarandaj veritatis gratia,

Pontifice
^,

plurimum

urgente necessitate.

Romano

itidem

ad tempora Nicolai vel circa

id fuisset, certe

id retiilisse.

Verumsi
intuin

congregato Concilio id actum

sione, nuilaque

Aetherianus docet
est antiquioris

Photius altius in ipsum Nicolaum

(pii

his verbis: Nulla insimulatione, nulia reprehen-

Pontificem declamasset,
lisset: sed

ea in

Symbolum

calumnia notandus
filio

cum duabus

Epistoiis acerbissime

Romanam

Ecclesiam invehatur,

nunquam cum

eo

Romae antistes, quod causa nem unam, dico autem ex

inlerpretationis dictio-

procedere Spiri-

noininesugillat,

quodeainNicaenum Symbolumintulissct. Auclor Graecus anonymus, qui inter alia GrEcorum monumenta positushabetur in Vailicellana bibliotheca, id primiim factum aChristophoro

papa tradit, atque affirmat, usque ad illud tem|)us omnes, qui pr;ecesserunt, Romanos Pontifices in ipsorum fidei professione assernisse absque aliquo additamento Spiritum sanctum a I*atre [irocedere;
aitque
post

tum, sanctorumque plurium episcoporum scientissimorum cardinaUumconsensu habito, apposuerit. Licuit enim ei, semperqiie licebit fratres confirmare, Decreta edere, cudere interpretationes, sicubi aliquid obscurescriptum sit, et de voluntate
scriiitoris

argumentari, judicio voluntatis iihus re-

licto tacere
et

hoc jiersuadente.
;

Is

agni commissi sunt

et idcirco

enim est, cui oves non solum scripti

.

recensitos

pra;decessores

Pontitices

recitator esse debet, veriim interpres illorum quae

Qui vero ipsum secuti sunt Formosum, Roiiifacius, Stephanus Romanus, Theodorus, Joannes, Benedictus, Leo, succcssores nova; hujusmodi doctrinae Formosi, iii omnibus fuerunt ipsi discordes,

adscripta

non sunt, ut caput ovium, Dei pastor

'

Conc. Flor.

scss. vri. Ferr. liabita.

Aellier. ilc

lucrcs.

1.

iir.

c. 16. tom. IX. Bibl. sanct.

MARINI ANNUS
Et post nonnuUa
jicit,

1,

CHRISTl 883.
Tarasium
a Patre
datis esse

369
profcssum, Spirilum sanctum
et

dicens

eodcm argumenlo inculcata subQua in re manifestnm, antiquioris

procedere
ta?dio

Romie praesulem potestatem a (in) Petro accepisse, fidem renovandi (ut verbis Patrum utar) habendi curam et regnum omnium sacerdolum, quin etiam omnium Christianorum. Ergo qui resistunt prinise Sedis imo lotius orbis pracsuli,
,

diutius in his detinem et

non a Filio ne te lector eadem ssepe repetere, ite: ,

rumque

describere sim coactus

loco sunt dicta,

perlege

qua; superiori

tomo suo

anno Re-

Christi

dispositioni resistunt,

et

nisi

resipiscant,
:

demptoris octingentesimo septimo, in Actione septima NiCceniConciliiposterioris, ubi plura invenias quibus redarguas impostorem.
40.

contumaciffi judicio plectentur. Et inferius

38. B Qiiarc

Patriarchce
vero,

Aqidleiensis levitas.
pertinet ad

Ad

palam et publice fit ex his, nequaquam licere cuipiam oinnium calumniari sanctissimam et magnam omuiumque principeniRomanam
Ecclesiam, quasi aliam fidem conscripserit, aut

postremum

quod

palriarcham
de his
adhffisit schi-

Aquileiensem, qui sua

consuluit Photium, et

(ut audisti] legatione

schismaticus

composuerit, aut docuerit

nam neque

affert,

ne-

que perdocet, neque ahud tradit Symbolum, si editum a sanctis Patribus interpretatur, non perpetiens fidem labefactari apud quos semper efifulsit. Qua; licet primatum habeat, attamen humiliat seipsam, respondendo quod Chalcedone celebrata Synodus quondam se caluinniantibus respondit. Injuste, inquit, arguor, dnm non fidem sed niemoriam renovo non apposui, non ademi salutari Symbolo, si dictionem occultam manifestavi. Re:

non possum non mirari hominis levitatem et imperitiam. Si enim (ut decet sacerdotem) animo constaus et doctus fuisset, utique institisset suorum prredecessorum vestigiis, illorum praesersmatico
;

tim qui doclrina

fuit

ct

sanctitate

claruerunt, qualis

sanctus Paulinus patriarcha A(|uileiensis, qui

congregato Concilio Forojuliensi tempore Caroli Magni, de sacro dogmate quod Spiritus sanctus a
Patre

Filioque

procederet,
:

diffusius

disputavit.

Extat ipsa Synodus

tu vero

consule quae de ea a

novavi enim ut Patres antedicti fidem,

nensi Synodis, sed uullo niodo
illis

et

appo-

nobis dicta sunt superiori tomo nouo, anno Redemi>toris septingentesirno nonagesimo primo, ex

sui Nicajnse, Constantinopolitana;, atque Chalcedo-

quibus redarguas
levitatem
bis satis.

(ut diclumest) iiujus patriarchae

contraria, quia

Aquileiensis, qui scripsit ad Photium,

immensam

dumillorumPatrum vestigiapersequor, solummodo qua; tunc quasita non sunt, tempore post, per interpretationem et appositionem verbi quod non perspicue ab omnibus intelligatur, enucleavi .
His subjicit
ista

cum
Jam

imperitia plane conjunctam. At de quai sunt reliqua anni hujus adda-

mus

pauca.
41.

DeJoanne

5coto.

Moritur

hoc anno

Aetherianus

yEquum

igitur est

magni nominis
redarguta

iiujus temporis Joannes Scotus,

li-

ratum habere quod

tanta Ecclesia decernit,

quod

cet(ut superius dictum) cjus scripta erroris fueririt

tantus Pontifex enuntiat. Sed quisnam fuerit Pontifex iste, silenlio reliquit

obscurum, qui iliis temporibus notus onuiibus, etiam absque aliqua expressione, quis esset, habebatur expressus. Idemque auclor post multa in eamdem sententiam hac
sunt dicta restringit.

quo accipe qucu - Willelmus Mal; de mesburiensis scripserit in suis. cominentariis de rebus gcslis regum Anglorum Succedentibus,
:

inquit, annis, munificentia

Aelfredi regis allectus

venit in Angliam, et

apud inonasterium nostruni,

^definitione qure

Quicumque
;

a pueris quos docebat, graphiis ut fertur perfor-atus,

ergo naviculam Petri spernit, incaute navigat

nisi

et

etiam mariyr aistimalus. Quod sub ambiguo ad

injuriam sanctai airimcU non dixerim,
breirr ejus

plumbeasmolespervicacitatis rejiciat, influent maria, etc. Haec cum Aetherianus dicat, atque
recitet

cum

ceie-

memoriam sepulcrum

in

siiristr'0

latere

de voce addita Filioque,

verba Decreti Ro-

allaris, el Epilaplrii

prodant versus scabri quidem

mani

Pontificis, nonnisi RomaniPontificis auctori-

et

tate id

pariter

'

factum esse aperte significat. Porro idem Aetherianus eodem commentario Photii

moderni temporis limacarentes, sedab antiquo non adeo diffuniics.

Clandllur lioc tumulo sanclus sophista Joannes, (Jui ditatus ciat jam vivens dogujate iniro.

de eadem quLcstione in Latinos scribenlis qua) retulimus argumenta egregie solvit. 39. Quam insuper Photius(ut reliquas calumnias in
dicta Epistola

Martyrio landem Cbristi conscendere regnum, Quo, meruit, sancti reguant pcr saicula cuncti.

sparsas confutemus)

quam
Ha:c de Juanne Scoto, licet causam cur ea passus sit, ut marlyr possit haberi, nulkrs prodat.

inquam calumniose sua; ipsius sententiaj assertorem appellet Hadrianum Romanum Pontificem ejus nominisprimum, nempe ipsum in litleris ad
'

Aellicr.

(le

liicrcsib.

1.

il.

c.

15, 16, 17, 18.

'

Matth. Westmonast. hoc anno.

^ Lib.

n.

c.

Raron.

ToMus XV.

370

MARINI ANNUS

1.

CHRISTI 883.

Anno pcriO(liGra;co-RomanK6376. Anno

JEm

Hispan. 921.

Marini papse 2.

Anno Hegira; 270, Caroli imp.

Crassi

inchoaln die 10

Julii,

Fer. 4.

JesuChristi 882.

4. Basilii imp. 17.

Joannis Scoti habet

Adnum.-il.VVestmonasteriensis ad Ijunc Christi

annum
:

martynnm commentitinm

est.

Venit in

Angham

magister Joaningenii et fa,

nes, natione Scotus, vir perspicacis

trami nomine a Protestantibus publicatum, ct Ratramno tribulum a Sigeberto ct Trithciiao illi abjudicat, et vindicat Joanni Scoto, quara sententiam Harduinus in libro de Sacraraento Altaris
,

cundia) singularis. Hic

dudum

relicla patria

ad

partes Gallicanas transiens,

Carohim Calvum

adiit,

atque in

magna ab

eo diguatione susceptus, indivi-

pag. 165 et seqq. novis constabilivit conjecturis ac documentis. Ha;c nova sententia veteri prajferenda, ut qua) e\ utroque auctore excerpsi, demonstrare

comes fuerat et mensa; et cubiculi . Malniesburiensis hb 2 de Reg. cap. i, anno non expresso, de Joanne Scoto cognomento Erigena ait

duus

ei

Muniticenlia Alfredi allectus venit in Angliam, et apud monasterium nostrum (nempe Mahnesbu-

Hincmarus in lib. de Pra^deslinat. cap. 21, quiedam commemorat, quorum auctor jactitaretur a nmltis Joannes Scottigena, in quibus islud est quod sacramento Altaris non vcrum corpus et verus sanguis sit Domini, sed tantuni
videnlur.
capita
:

rieuse) a pueris

quos docebat graphiis, ut fertur,

est,

memoria
primis

veri corporis et sanguinis ejus . In eo

cst adscriptus

quod sub ambiguo ad injuriam sancta animae non dixerim, cum celebrem ejus inemoriam sepulcrum in siniperioi-atus,

etiam martyr aestimatus

aulem docendo

Ralramno

liber, iin-

num. 99

et 100.

Adrevaldus similiter rao-

stro

lalere

altaris,

et

epitapiiii

prodant versus

quos Baronius recitat. Vcrum praiterquam quod Malmesburiensis primus auctor martyrii Joaunis Scoti dubitanter admodum ex traditione monasterii sui hoc refert, nullus ante eum istud martyrium jactavit, ne Berengariani quidem, quorum maxime
intererat, ut observavil Parisius,
laris ordinis sancti

nachus Floriacensis, Caroli Calvi principatu, scriptori larvara detraxit. Nara is sententias Patruni coUegit de Corpore et Sanguine Christi contra
ineptias Joaniiis Scoti, quae extant tora. xii Spicilegii Dacheriani.
3.

Ita Berengarii temporibus creditum fuit.

Berengarii certe
praefert, nisi

temporibus non aliud nonien

de Script. Ecclesiast. cap. 96,
vel

canonicus reguAugustini Congregalionis Gallilibello. Istud itaque

Joannis Scoti, inccterquam apud Silib.

gebertura in
qui

canai, in suo de

Joanne Scoto

eum Ratramnum

Bertramum

appellat.
:

Joannis Scoti martyrium sublestaj fidei est, licet illud operose tueantur Calvinislae, qui hominem
fastis suis

Ascelinus monachus in Epistola ad Berengariuin

adscripserunt,

tanquam dogmatis

sui de-

Joannera vero Scotum, inquit, nec inconsiderate, nec impie, nec iudigne sacerdolio mco habeo
:

lensorem. Scripsit porro hic auctor libros quinque de Naturis^ multis infartos novitatibus, nuper
OxonJi in Anglia impressos, librura de Corpore et

quem

toto nisu totaque intentione

railii

ad hoc soluni

tendere video, ut

persuadeat, hoc videlicet

Sanguine Domini, aliosque ab Oudino in Supplemento Scriiit. Eccles. enumeratos. 2. Eadem est doctrina Joannis Scotiet pseudoRatramni. Scd magna conlroversia nostris temporibus exorta, an scihcet liber ille de Corpore et Sanguine Domini, jussu Caroli Magni, ut quaidara

quod in Altari consecratur, neque vere corpus, neque vere Christi sanguinem esse. Hoc autem adstruere nititur ex sanclorum Patrura opusculis,
qua2 jjrave exponit.

Quorum

illam sancti Gregorii

:

orationem hic adnotari

bis

sufficiat

Periiciaut

iii

no-

tua,

Doraine,
;

quacsumus, sacramenta quod

conlinent
veritate

ut (luai

nmic

specie geriraus, rerura

prffidictus
fidei contraria; Specie,

exemplaria praiferunt, id est Caroli Calvi ita cognoniinati, ut alibi ostcndimus, edilus, auctorem habeal i|jsuramet 6'co/MWi, an vero

capiaraus.

Quam exponendo
non
veritate.

Joanncs iuter ca;lera nostr^

inquit, gerunlur ista,

liatramnum

rao-

Quod uon

ca-

nachuni Benedictinura eodem tempore vivenlem; ila ut Joannes Scutus sub adscililio noraine lalere voluerit. Marca enira in Epistola ad Lucara DacheI

luni tom.

11

cjus Spicilegii praefixa, libeilum Ber-

bcne tuara vigilantiain novi, non ignoras . At hicc sunl tutidem plane sy Ilabis in Bertraini libro nura. 88. Bercngarius ipse iu Epistola ad Lanfrancum recitata' in Notis ad Vitam Lantholice dictum,
si

MARINI ANNUS
liauci
:

1.

CHPJSTI
nens
illa,

S8;i.

371

Peivcnit ad me, inquit, displicere

tibi,

imo

bairelicas habuisse sententias Joannis Scoli de

altaris,

Sacranicnto

in quibus dissentit a suscepto

'

tuo Paschasio.... Si hffircticum habes Joannem,

cujus seutentias de Eucharistia probamus, habcn-

arriserit, soli Deo,,.. deputet . Quaui est iuquam, Pra?fatio, peroratioque, similis isti clausula;, qua liber de Sanguine et Corpore Domini concluditur Imperio vestrae magnitudinis parere cupientes, prsesuinpsiparvus rebus de nou
1

dus tibi est haerelicus Ambrosius, Hicronjmus, Augustinus, ut de cfcleris taceam . Hos vero appeUat cum Fulgcntio Bertrami hber. Adversus

n)inimis disputare..,, quie

dicta, vestrse
iiieritis fidei

si

probaverilis catholicc

Paschasium, qui hiculento opere vcritalein propugnarat, sciipsisse

el

autem minus placuerint, id nostrae deputetur insipientiae, qua; quod optavit miuus efficaciter valuit explideputate.... Sin

Joannem Scotum innuit

Hcrigerus
ait,

quod
dice-

Ratranmum
4.

fecisse

ut

mox

care . Ratranmi igitur falso noraen habet, cujus in peroraiido formulas, si quis cum istis diligenter
contulerit, alterius csse generis depreheudet. Joanuis Scoti hic stylus et oratio est.
6, Herigerus fere idem de Eucharistia sentit ac pseudo-Ratramnus. - Herigerus in pseudo-Ra-

ums.
Liber pseudo-Ratramni editus non
est

ad-

versus Paschasium.

Deni^iue

Berengarius idem
Spicilugii
:

in Epistola ad Kicliardumtom.
verit, inquit, quaj scribit

ii

Nohoc

Joamies Scotus, monitu

,

trainni castra discudere

tur, in

nou clam sed aperle videcor-

illum
est,

scrifisisse,

precarioque Karoli Magni

cujus
pariter jussu

exlrema

fere libelli calce, ubi ;idversus eos

Caroli

Calvi,

scripsisse
scili-

dispulat, qui dicerent, ut ipse fingit, Christi

Ratramnum
cet DCCOLV, in

luuIU opinantur; sub

anmim

quo

multa

fidei

Catholica.' conlraria

reguo Karoli, ipso quoque uon nescio, concilata B Bertiniani Annales prodidere. Jam damna-

pus obnoxium secessui fore, Nam ibi de mysterio, hoc est, de pane sanctificato curn dissurit, anouymi verba recitat, de quo mox dicemus Non ejus
:

excellenliam reveretur, inquit, qui seccssui dicit

lum

Joannis Scoti librum de Eucharistia undecimo, ibidem videbimus, De Ratramni nomine ac volumine interim silentium quia de vero libri tunc auctore constabat, Bertrami autem falsum nomen et adscititium esse, quare factuiii exinde est, ut excidisse Joannis Scoti hber existimetur, quoniam sub ejus nomine nou apparet nam coucremata exemplaria videntur, (]ua3 id rtomeu pra;ferrcat, Subduxere se flammis quas merebautur, omnino pauca qua; Bertrami, sive Ratramni nomen habcrcnt. Tameu illius oi^eris
fuisse

saeculo

obnoxium, sicut cseteras escas sed lamen uodem modo, quantuiu ad comestionem et haustum per;

cipitur

videlicet
;

trum mittendo
luntati,
tutu,

trajiciendo per os ct iu venubi quidDominus dUMYSTERio suo

,

agerevoluerit, sua; scimus tautum coguitum vo-

Scimus enim consumi posse spiritali virscimus ct servari pcjsse inconsumphbili pe:

rennitate

suo SACiUMENTO

quiaquseque ex hisChristus pcrflcit. Absit tameu

scccssui fiat

elegerit, de
iit

tantuui
si

mysterium

obnoxium

iu (|uo

forte

fabricatorcm

Ralramnum

appellat, idque advcrsus

fuisse

ordo naturte servatur mysterium, quod sola fide conspicitur, humilietur. Si corpus in corpore or-

Paschasium Radbertum
vir obiit

exaratum, Herige:

diuem
nitatis
tit,

servat,

nou

violatur

mysterium quod
:

divi-

rus abbas Lobiensis in Belgio arbitratus est

qui

formavit sacramcntum

nec spiritus amit-

anno

mvii,

aunis cl post
sibi

Ralranmum,
:

qucm tauquam parum

Ratrammis quidam, Carolum rcgem , 5.

cognitum nomiuat

iuquit, libro composito ad

quod fide intcgra in re corporali spiritaliter sumpsit. Ubi mysterium Domini, et sacramentum Domini, cuin Bertramo vocat mysterium, quod commisceri corpori ex ordine naturjc possit;

Sed slylus \Amc Joannis Scoticsi

a Ratr anmi
si-^lo,

Quod

Herigerus j)erperam arhitratus

est.

rem corporalem,

qu;c vel

consumi

possit
:

diversissimus

spirilali virliite, vel servari

iii

divinitus incorru[ita

tum

iu libris contra

Gracorum

Opposita,
Ratranuii
ut

uon

sit

tum in libris de Prmdestinatione., qui nomeu habent, Est autem adco similis, ovum ovo similius, stylo alterius volu-

minis dc Pra;destinatione, quod esse Joannis Scoti constat. Nam quam est aflinis ac pa;ne par haic
Prtcfatio istius libri

sumit per fidein quod vivificet, Quas loquendi formulas, quam Bertramo familiares, tam plenas esse fraudis atque erroris non videtur dubitandum. 7. Stercoranistarum nomen non secta^, sed
re cor|)orali spiritus
convitii

qua

de Prajdcstinatione, qua com-

nomen fuit. Nam abesse Christum a consecralo pane qui putarunt sa;culo nono ac subEucharistia videri volucre, ut nec

pellat cpiscopos quibus illum inscri[iseral : In hoc itaque opusculo nostro, quod ad tustimonium vestra; orthodoxa; profcssionis vobis jubentibus scribere curavimus, qua; vera esse jicrspcxerit, te-

se(|uentibus, aduo revurentur

tamun senlire de sic quidum inysterium Domini secessui obnoxium dlci patcrcntur.
i|)si

De speciebus
pluriuin
illis

consecratis ideiii Catliolicorum

comalii

nete,

ct

Ecclcsia;

Catholicic tribuite;

qua;

falsa,
:

temporibus
in
et

seiisus fuit

rem

in

respuile, etnobisqui houiines suuuis ignoscite

illa

itcm peroratio
.

libri

iiostremi

natura;
al(|ue

De quasiquisnos

in,venerit

de divisione incognitum
aiitem iu
(idei
(;o

medio reliquere, Sacram. Cor[)oris

quibus est Algerus lib. 2 de Sang. Domini cap. \. Negavit

superlluum aliquid
ct

scripsisse, nostra; iuteiu-

peranlia; incuria^^iuc imputct.,,, Siu

ulilc,

Fragmenlo Commentarioruiii symbolicumjuxtaid (juod habct malcrialc, non solum

pra;cise Origuues in

in Mattha;uin, corpus Christi ty|)icum et

ad ;cdilicationcni CalhoIic;iu

|)urti-

iu

vcutrcm abiru, scd

utiain in

sccussum

cjici

^>.

372
(Jiiare
vitii,

MARINI ANNUS

1.

rii

CHRISTI 883.
scribit
:

Stercoranislarum vocal)uluin infame con;

hoc anno
lilio

Gotafrid Nortmannus, qui su-

non sectaj, fuit ac depellere istud a quidem conati, qui paneni sanctificatum

se

illi

periorc anno fuerat baptizatus,

fredus
iniit,

cum HugoneHluta-

Christi

corpus appellarent in mystcrio duntaxat, sive Qgura; sed illud iisdem objecere Catholici, quoniam ore dicerent sumi Christi Corpus quod autem in
:

(nam sic illi syllogizal)ant,) ipso attestante Domino, in secessum vadit. Graicis crimen idem haud multo ffiquius Humbertus ct alii impegere quoniam solvi Eucharistia jejunium illi aiebant ex quo isti confecere minus certe perite et minus considerate, in ea Grascos ha^resi esse, ut
os intrat
,
;

sororem duxit in conjugium. Undeidem Hugo audacior effectus, regnum patris sui (id cst, Lotharingiam) suae ditioni subjugare studuit. Imperator omne tempus a;stivum mansit in Italia, animosque optimatum recjusque
pionis illius contra se concitavit,

nam Vuitonem

aliosque nonnullos exauctoravit, et beneficia, qu;e

illi,

et patres,

et avi ct atavi

illorum tenuerant,
ilH graviter

multo vilioribus dedit personis. Quod

ponunt, multo etiam plura,
sibi vindicantes .

ferentes, pari intentione contra euin rebellare dis-

putarent Eucharistiam eatenus instar habere caete-

quam

ante habuerant,

rorum
egeri
;

ciborurn, atque ut paulatim augere etexag-

gerare crimina

mos

est,

tanquam

ca?leras

escas

cum

nihil aliud Grasci vellent, quarn sacri-

10. Groeci Beneventiim occupant. Porro hoc anno adversus Wuitonem memoratum comi-

ficium ne offerretur, aut missa etiam celebraretur,

quce Prce-sanctificatorum dicitur,

quam quo

solvi

jejunium tenipore legilime |)Osset. 8. Per speciem Stercoranismi ab Eeririero Catholici petiti. Itaque 3111011005 per speciem Stercoranismi petere Herigerus ipse videtur. Nec est de eodem repudianda prorsus aut asperuanda

tem Tuscanorum, accusatum majestatis et profugum, qui cum valida manu Mauroruni Saracenorumque Italiam depopulantium firmum foedus
pepigerat, id est, ut Heriiianno Contracto placet,

adversus
ea

Widonem ducem Spoletinorum,

Ilalia
,

qui postsed nihil

imperavit in
filius

missus

est

Berengarius

Eberhardi

a Carolo Crasso imp.,

ca3li

Sigeberti lib. 6 de Script. Ecclesiast. cap. 138, cen-

sura, aienlis Herigeruin

congessisse contra (Pa-

corruptione et morbis per castra vulgatis exercitum reducere coactus, licet

maguffi rei gessit,

Echasium) radbertcm multa Catholicorum Patruin scripta de corpore et sanguine Doinini , nempe
in prailaudato opere,
texit

cum

eo dimicasse dicatur.
et

Ob

legatos in iirbem

regiam,
Crasso

quod

ii)sius esse

tandem de-

ob pecuuiam ab imperalore Graecorum coutra jus acceptam, a Carolo III Aug. cognoniine

Mabillonius certissimis coiijecturis in Prfefat.

SaiC. iv Benedict.
ille

captum

esse

Guidonem ducem

Spoletino-

ad part. 2
ctatus

nuni. 47 et seqq. Tra-

rum

asserit

Erchempertus

in Historia, et nisi fuga

enim

ante a Cellotio in Apitendice Historiae

Golheschalci sine titulo editus faerat, et hactenus

anonymus

Cellotianus audiebat. Post ha^c Hardui-

nus pluribus mentem pseudo-Ratramni accuratius investigavit et exploravit; quoniam, inquit, nec fuit adhuc aut Catholicis perspecta, aut Heterodoxis ipsis qiiibus

Addit ErchemGuidonem cognito Carolum Aug. seminecemjacere, cupiditate regni impulsum, deceptumque a contribulibus suis, Beneventanam provinciam quam subegerat, et Spoletinorum ducatum
evasisset, capite plecteuduin fuisse.

pertus,

prolusit

et est ea fidelibus dete-

et Galliam regnaudi gratia petiisse ; tuinque Benevento quidem Graecos potitos, Spole-

reliquisse,

standa. Marca vero his verbis senteutiam

suam de
libros

pseudo-Ratramnoclaudit:
relatus est
posset,
si

Merilissime hic auctor

tinos ab Agarenis seu Saracenis esse vastatos ipsum autem invisum inauditumque mansisse; hoc est, a
;

in Indice Concilii Tridentini inter

;

damnatos

Francis spretum, et regni Francici in Gallia spe

et licet

deinde Duacensibus tolerari

fuerit, rectius a

dejectum frustratumque

esse, ut explicat Hadria-

emendetur, persuasum

Clemente VIII in universuni repudiatus

fesso

est;

cum

juvari nulla possit interpretatione liberqui ex pro-

apertam hceresim docet, ut recte piidem monuerunt Sixtus Senensis, Sanctesius, Possevinus et eminentissimus cardinalisPerronius. Mabillonius

tamen
part.

loco laudato, Natalis Alcxander Sa;c. ix et x,

Dissert. xiii, et alii pluribus conlenduiit,

2,

librum illum de Cori)ore et Sanguine Doniini vere Ratramni esso, nuUurnque, sicuti nec librum Uerigeri, continere errorem, elilliuslibruin inlndice
jussu Clementis VIII edito inter libros iion saiiam aut suspectain doctrinam contiDcntes rejectum
essc,
lias,

nus Valesius in Praefatione ad Carmen Panegyricum de Laudibus Derengarii Aug. cap. 4. Paulo post 11. Gallia a Normannis afflicta. Nortsubdit idem continuator Lambecianus manni per alveum Rheiii fluminis ascendentes, plurima loca nuper restaiirata succenderiint, praedam inde capientes noii rnodicam, quibus Liutberlus Moguntiensis archiepiscopuscum paucis occurrit, sed non paucos ex cis prostravit et prcedam

excussit. Agrippina Colonia absciue Ecclesiis et

nasteriis reaedificata, et

mo-

muri ejus cum

portis et

vectibus et seris instaurati . In Chronico de Gestis

Nortmannorum

in Fraiicia, de
:

eorum

grassationi-

ob duriores quasdam et obscuriores sentenquas expositione ali(|ua molliri opns esset.

sicuti nostra) sententiaj iiiagis explicandte,

bus hicc habentur

Anuo

Doniini dccclxxxiii,

mense Octobrio, Northmaiini rcgnum Karlomanui

(regis Galliariim) atrociler dovastantes, et per Ter-

Verum
ita

nccconlrariairefellendccimiiiorari hiclocusest.

raciani (seu Teoraciaiu sylvam) iter agentes,

(id est,

Hysam
Quos

Carolus itnp. Jtalorum animos a se alienat. Continuator Lambccianus annalisia; Fuldensis

0.

Isaram, gallice

Oise)

Iransierunt.

Karloniannus insecutus in Aiiabl. comprehendit,

IIADRIANI
c-oniniissoqiic piaelio victor extitit
,

III

ANNUS

1.

CHRISTI

88'l.

373
alii

cecideruntque
piigna

hic scriptor

quam

passim

Ecclesiashci,

j4<;tliio~

Nortmanni

circitcr niille.

Sed

nil eos hiTC

])iam intelligit. Simeoii Dunelmensis in

Gest. Reg. Angl. ad
etiain

Hist.

de

perdomuit, sed ad naves conversi omne regnum ferro et igne devastant et Ecclesiis diruptis, et
;

annum

dccclxxxiv, loquitur

accous

terriB

deletis

Viromandis pervenerunt,
et

et

Ecclcsiam sancti Quintini incenderunt,

Eccle-

de donis a Marino papa ad JElfredum regem eadem tempestate transmisisse spiritum ad Deum, qui dedit ilhim, sc. Marinum.
transmissis, aitque
13. Moritur S. Josephus Cantor. Hoc circianno mortuus esl Constantinopoli Sanctus Josephus Cantor seu Ilymnographus, qui postquam,
tcr
vita functo Theopliilo imperatore,

siam

S. Mariaj in Attrebatis civitate.

(vel

Et Octobrio

mense fmienle, Lavetum

tibus et peditibiis, atque

Laucium)
(id est,

cum

equi-

omni

supcllectili veniunt.
flii-

Naves quoque per

vlum

ingiessa;,

Somnam) regemcunctumque exercitum

Summam

exules propter
post crebras
,

ejus

sacras imagines in

Urbem iterum

revocati sunt, ad
nisi

fugerecompulerunt, atqueHisam fluvium transire Tunc Ambianis civitate ad hieriiandum sibi sedem paravcrunt a.
fecerunt.
12. Pietas

reditum niinime potuit iuduci,

Theodorse
dianis ad
et

Michaelis postulationes

uti

refert

Joannes Diaconus in ejus

Vita, in Actis SS.

BoUan-

Mlfredi

regis Occident.

Saxonum.
usque
ad
Oxonii

In Chronico

Saxonico
et

Christo

diem ctum Ignatium

iii

Aprilis recitata, qui addit, san-

cnm

custodiendis Ecclesiffi vasis

adjuto-

annum

mcliv deducto,
:

a paucis

annis

prsefecisse, et in labore ac negoliis sociuin

vulgato legitur
(Dani scilicet,

vel

Hoc anno, perrexerunt pagani Normanni) per Scaldim ad

remquehabere
rem,

studuisse. Mortuo sancto patriarei

cha, Photius similem

ac Ignatiusexhibuit honoveluti

Candoth (seu, ut Vigorniensis iiabet, Cendath) et ibi commorati sunt uno anno, Marinus item, insignis iUe papa, misit

Deiliominem appellans, ac

reverens,totiiisque rei Ecclesiastica;

posita,

angelum sunima ei iniet diein

hgnuinDomini^lfredo

regi.

patrem patrum nominansB.Annum

Eodeni item anno detulerunt Sighelmus et Aetlielstanus eleemosynas Roinam, quas Aelfredus rex

mortis ejus Joannes Diaconus non expressit, sed ea

circa hsec tempora, Pliotio scilicet Ecclesiam

Con-

missurum) voverat in Indiam item ad sanctum Thoniam et sanctum Dartholonifctim , qui Indorum Apostoli ceusentur. Indice itoinine, tam
eo
(se
;

stantinop. regeiite, contigit. Vide dicta de S. Josepho

aii.

Dcccxvii, niim. 18.

IIADRIANI

III

ANNUS

1.

CIIRISTI 884.

Marino papoi

succedit Iladrianus 111 pari

Photiuin,
politanaj

fortitudine adversus Photium.

tanquam laicum agentem ConstanhnoEcclesia!

Anno

Christi

Patriarcham, nulluin

prorsas
,

octingeiitesimo octogesimo qiiarto, Indictione sc-

cunda, decimo quinto Kal. Fobr. Marinus papa, ubi sedisset in Pontiflcalu uiiuin annum atque dies
viginti, laudabilitcr Apostolico

coinmunionis symbolum qiiamvis ab impcratore Graecorum Rasilio magnoeo

participans

cum

munere perfunctus,

pere rogaretur. Acccsserat addetestationemperfidi hominis, quod scripta ab eo Epistola ad Aquile-

cx hac vita migrat ad Deurn, successoribus relin-

iensem patriarchain contra Latinos, jam vulgata

fuisset.
2. Basilius autcm imperator ubi constanliam perseverantem in singulis successoribus Romanoruin Pontiflcum est iiituilus, magna indignatione

quens exempluin, Photium impoenitentem in deterius prolabentem execrofcdi, neque ullis Grffici imperatoris blanditiis vel minis ad communionem

cum

co

ineundam moveri.

Cum

vero post Marini

obitum Sedcs vacassct dies duos, decimo tertio kalund. cjiistlem mensis Februarii crealur Hadrianus Romanus, cjus nominis tcrtius, qui inluereiis
sancti pri.cdcccssoris vestigiis, cxccratus est cl
iiise

commotus, evomeiis
littcras

(|uani in

rat diu bilem, hostiles plaiic

scripsit,

stomacho continucad Hadrianum papam

acce-

contumeliis plcnas, quas tainen

Roraam

sero perlatas posl obitum Iladriani,

374

IIADRIANI

III

ANNUS

1.

CUIUSTl 884.
'

pit cas ijisiiis successor Steplianus papa. QuEenam autem ipse icscrii)serit Imperatori, suo locodicturi sumus. llxc autem de Hadriano cxipsius Stepliani

agens Leo Ostiensis ha^c habet : . Per idem tempus monasterium beati Patris Benedicti, ubi sau-

papae litteris accepta produntur. Quaj satis ad lau-

ctissimum ejus corpus refjuiescit, a pra;dictis Sarracenis occiipatum, deslructum incensumque cst

dem, quod inliairens ipsc Hadriauus praedecessorem suorum Ycsligiis, nihil faciens in graliam imperatoris, ejus indignationem pati meruerit.
3.

Scripta Vulconis

ad Hadrianum papam.

Ad hunc Hadrianum
quo creatus
alias
est

pai^am scripsisse hoc anno

Pontifex, gratulatorias litteras et

commendatilias pro CarolomannoFrancorum

rege Fulconem arcliiepiscopum

statur Frodoardus in

Rhemensem,

te-

anno Dominicae Incarnationis octingentesimooctogesimo quarto, Indictione ii, pridie nonasSeplembris. Nec mullo post, undecimo videhcet kal. Novembris, monasterium majus, quod erat inferius, multosque barbarica immanitate succenderunt ibi perimentes, ipsum etiam jam honestum ac vcnerabilem Bertharium abbatem trucidaverunt juxta altare beati Martini. Cumque eamdem Domini Sal,

enim

ejusdem Fulconis Vita. Ait Hadrianum quoque papam ipsius Martini

congaudens ipsius honori, et significat, si Deo pacem Exemplaria quoque privilegiopetere

vatoris Ecclesiam, subjecto plerisque in locis igne,

inflanimare molirentur,
;

Dei judicio perflcere id

(Marini) successorem litterisinitioPontiticatusejus-

dem
se

visitare studuit,

Romam

velle

nequiverunt sicque ca tantum de toto monasterio impiorum flammis erepta est, llli monasterii spoliis onusti triumphantesque, Garilianum reversi
sunt. Monachi vero quidquid supellectilis vcl thesauri, seu

tribuente valuerit.

rum a Leone, Benedicto, et Nicolao Pontificibus Romanorum Rhemensi sedi concessorum huic petit recitanda, et ab eo sibi conservanda randa atque augmentanda. De prfefato

pere potuerunt, sumentes

gario
turi profecti sunt,

et

robo-

monumentorum hujus Ecclesiai surriuna cum domno Angeltunc temporis praeposito, Theanum habita,

quoque

monasterio, cujus res Ervinifridus praidictus invaserat, suggerit,

ut prainiissis etiam archiepiscopis

ipsumque Angelgarium sibi abbatem constituentes in cella quai in honorem beati patris Benedicti constructa fuerat, manere
coeperunt anno et Indictione supradicta, exactis a

Everardo et Joanni sus auctoritatis prceceptionem dirigat, jubens quod in cum fieri debeat, etc. Item pro commendatione praecommemorati regis Carolomanni, atque pro defensione Frotharii Bituricensis archiepiscopi, qui ferebatur accusatus

Petronace abbate usque ad illud tempus annis

centum sexaginta

sex. Sepultus est auteni

meino-

ratus abbas et martyr Christi sanctus Bertharius in

superiori monasterio juxta Ecclesiam sancti Benedicti in 5.

apud

eumdem papam
nachum, quod

per

quemdam

sua) dioeceseos

mo-

Capitulo fratrum . Haec Leo.

scilicet post suai civitatis

dejectio-

Translatio SS.
icto inter

nem

a paganis factam, in alteriussedisinvasionem

;

anno, foedere
ciae et

Quo Martyrum. Adefonsum regem

pariter
Gallae-

insiliverit

ostenditque,

dioeceseos
tatis

quod ab Episcopis ipsius omnique clero et populo ejusdem civisit

regem Arabum Corduba^regnantem Maomed

ad sexennium, per Dulcitiiim Toletanura presby-

petitus

et

electus, et qiiod

prsedecessor

Marinus ad eorum pctilionem pium in hoc prffibuerit assensum, insuper et pallio eum donaipsius
verit, et ipsius in Bituricensi

terum facta est translatio corporum sanctorum martyrum Eulogii atque Locritiae, qui Cordubae martyrium subierant, illicque sepulti fuerant

Ecclesia promotio-

Ovetum exceptaque
;

fuere ab

eodem Adefonso rege

nem

scriptis roboravcrit, etc.

4. Cassinense rnonasterium a Sarracenis incensum. Quod autem ad stalum Italiae spectat, Campania; pars illa finitima Sarracenis ingentem passa est cladem. Etenim cum evanuisset spes

atque ejus sedis archiepiscopo Hermenegildo, in eisque in sanandis agris virtus micaculorum eluxit. Ita

visum Catholico
per

regi, ut Ecclesiam Oveten-

sem,

quam

Joannem octavum papam

erigen-

dam

curavit in archiepiscopatum,

camdem non
illic

omnis de
isti,

exercitu impcratoris in GaUias revocati

;

solum
sunt

ditaret oblatiouibus, sed et illustrasset reli-

anno superiore

sicut liberius, ita audacius grassati

quiis sanclorum
culti.

martyrum

,qui decenli

honore

igne cffideque miscentes omnia, pervcnerunt

occiso sancto

ad nobile monasterium Cassinense, quod combusscrunt,

Burthario abbate.

De

his

Li'0

OsL

I.

I.

c.

45.

IIADRIANr

III

ANNUS

CHRISTI 884.

375

Anno

periodi

Grseco-Romana 6377,

Anno Hispan. 922. Anno 271, inchoato Hadriani Hl papa; Caroli Crassi imp. imp.
iErEe
Hegirffi

die 29 Junii, Fer. 2.

Jesu

Chrisli

884.

1.

b. Basilii

18.

Eadrianus 111 Marino PP. succedit.

1 et

Ad

Hadrianus, sive proximo Joannis

plo deterritus, sive

si

negaret exem-

Marimts Pontifex Romamis die incerlo mensis Maii hoc anno mortuus est. Cum enim exeuute mense Decembri anni dccclxxxii ordinatus fuerit, sederitque anniim unum et menses
seq.

mim.

laudc saluteque permotns, facile petentium in potestate fuit, ac statim insignia duo Decreta fecit unum pro
Italiai
:

Roma; atque

quinque, ut Marianus Scotus Honorius Angnstodunensis, Lnitprandus, Martinus Polonus in Cliro,

Pontifex designatus consecrari sine prcesentia regis aut legatorum ejus

posset
;

Romanorum

libertate, ut

a\i&v\Mn pro dignitate Italia;, nt moriente

filiis,

mors ejus citius contingere non potuit, et menscs illi quinque incompleti fuere, quia Hadrianus III natione Romanus qui ei successit mense illo consecratus
nic.
et

plcrique Catalogi babent,

rege Crasso sine

regnum

Italicis

principibus

una cum

titulo imperii traderetur.

Quibus rebus

auditis Crassus in Italiam se recepit, Ita Sigonius.

3.

ut in morte ejusvidebimus. Et haec causa fuit cur Hermannus Contractus supra annum unum, menses quatuor illi atlribuerit. Baronius quideni
fuit,

Decretum Hadriani de ordinatione papce

sine prresentia legatorum imperialium.

Decre-

tum

Marini
et

mortem cum

die xiii kal. Februarii affixit,

ait,

Papebrocius in Conatu Clironico-Historico

Hadriani dc ordinando Pontiflce sinc praesentia legatorum imperialium tacetur a Baronio, quia ipse non putahat imperatores usos fuisse
illud

Marinum circa XXllI Februarii demorluum, et Eadrianum III die prima Martii ordinatum. Vcrum uterque sine testc, et contra Catalogorum et
scriptorum fldem Pontificatum Marini mutilavit. Tam Marinus quam Iladrianus III Photinm ex-

mittere legatos, qui ordinationi Pontificis

adessent.

nibus

et

Romani Verum hoc jam a nobis certis probatioab Eugenio II primum institutum fuisse

more semper positum. Decreti vcro Hadriani III Eugenianum redeinonstratiim, deindeque in
scindentis
et

comnumicarunt
graici
,

dem

ut testantur auctor Breviarii , Synodi Constantinopolitana; VHI, et ejusBreviarii grsecum Additamentuin.

mentionem

faciunt Piatina, Ciaconius,

2.

Saraceni
4.

Italiam

depojndantur.

Ad

dc Hadriano ill sermonem habent, neque dc illo dnbitationem aliquam habent. Iliud revera emissum fuisse , quse anno sc(|uenti

Oidoinus,

dum

Sanctus Bertharius abbasCassinensis, qui Bassatio sufTcctus fuerat, hoc anno martyrio vitam finivit, ut narrat Baronius ex Leone Ostiensi lib. 1, cap. 45. Monasterium enim Cassinense a Saracenis invasum ct incensum fuit /3/'f//e iionas Septeinbris hujus Cliristi anni, nec multo post, monasterium majus ab illis devastatum, multique inibi perempti, inter quos sanctus Bertharius abbas, cui successit Anrjelarius. Porro Saracenis impune Italiam Ecclesiamijue populantibus, cogitarunt Itali de regc e sua gente creando, qui pra^sens Italiam gubernaret, maturiusque omnibus hostium irru[)tionibus occurreret.
Sigonius iu
iib.
5.

num.

profcremus manifestissimum faContinuator quidem Freherianus annalista3 Fuldcnsis, dum de ordinatione Marini papa; loquitur, ait euni sine mora ordinatum Pontificem
in

medium
(i),

cient

fuisse; sed inde

tantum

inferri debet, aliquos

tunc
in

Romae repertos imperiales

tioni

ministros,

(jui

ordina-

Marini pra'sentes fuere, quod

iii

cl

lorsan

consecratione Hadriani
4.

etiam contigit,

Franci Normannos vincunt.

Continuator

Lambecianus annalistm Fuidensis hoc anno ait Nortmanni Saxories invadere tentaverunt, quibus Heinrich comes, et Arn episcopus cum manu vaiida orientaiium Francorum occurrerunt, consertoque pra>lio plurimi ex utraque parte cecidcrunt;

His

rebus instincli , in(|uit de Reg. Italiaj ad bunc Cbristi

annum,

ut salutari decreto
(1) Hadriani \\\
tit,

Hadrianum Pontificem adeunt, eumcjuc imposterum reip. caveat, orant.

Decrelum de consecrando Romano Ponlifice

sed

victoriam, In quocertamine tales viri de

legatis ifflperiaiibas,
ii,

tamen adjuvante Domino Christiani obtinucrc Nordmanquanquam liic Pagius ut genninum admitNcc sane a quotiuain e.v veteribus prore

aiisentibus

ul spurium lauien rejicitur ab eruditis, ac.pra;seitim ab iicliliardo Reruui Franc. tom.

pag. U8;J.

ductura fuisse constat.

cessoribus. Vide

Non a Stephano V in tuenda electione sua, non occasione quaistionis ea de Saxiuiu Not. ad regnum Italiw Sigonii tom. ii nova; editionis, col. 351

fervealis sub Gregorio Vll aliisiiue suc-

Mansi.

376
nis cecidisse
in gente

HADRIANI

iri

ANNUS

1.

CHRISTI 884.
adeo ut coUis, in qua sanctus perpetua csspilis viridi-

referuntur, quales nunquara antea

visi fuissent, in

colitur desiderio,

Francorum

pulcbritudine

oravit

dum pugna
.

fieret,

vidclicet ac proceritate

corporum. Imperator circa

tate notetur

Quje in dubium revocari non posseu Bovo Corbeia; Saxonica; abbas

Purificationem sanclae Mariaj colloquium habuit in Alsatia, in loco, qui vocatur Cololiurg, et inde
episcopos, abbates atque coniites destinavit contra

sunt,

cum Ravo
7.

post annos octo

suprcmum diem
in Frisia

obierit.

Et quidem
Vita

Nordniannos ad tuendas regni sui partes. Nordmanni, non semel neque bis cum Heinricbo dimicantes, superantur, etubicumque prajdatum ire volebant, fngabantur, inlerficlebantur, Doniino
illis

schenius in
nius

sancti

HenRemberti archiepiscopi
Orientali.

Hamburgensis ad diem
Sffic.

iv Febriiarii, et Mabillo-

IV

Benedict. part. 2 in Observationibus

prmviis ad

reddente quod meruerunt.

congregatis, et

Tandem

Christianis

riain referunt ad

eamdem Vitam, hanc Frisonum victoannum dccclxxvi, quo Frisones

,

in

unum

munitionem illorum ex-

qui vocantur occidentales

Normannos etiam

pugnare cupienlibus, illi timore perculsi noctu fuga lapsi sunt, quos Heinrich Rheno transito secutus, et in quodam repertos loco, centum duos
absqne detrimento suorum occidit. Nortmanni Francis iternm superati. Imperator mense Maio medianle Placitum habuit Wormatise, et inde tutores partium suarum contra Nordmannos destinavit. Venit etiam illuc
ex
eis

5.

anno vidimus, et Norclvicum intcrpretaiilur urbem ejusdem nominis ultra antiquum Rheni alveum, positam in Hollandia hodierna, (piae veteris Frisire partem transrhenanam includit. Veriun ea victoria ab ea de qua loquitur Adamus Bremensis, et ex eo aUi, valde diversa. Quare cum
vicere, uti eo

auctor HistoricC archiepiscoporum Bremensium,

Ki-antzius lib. 2 Metrop. cap. dO,
lib.

filia

Hkitharii a Gotafrido, cui

tradila

fuerat in
;

5 Hist.

Rer.

Frisic.

aliique

Vbbo Emmius memoratam ab

matrinionium, ad imperatorem transmissa quam imperator secum aliquanto retinuit tempore, et ad

Adamo Nordwidam Nordam

et

hodie dici testentur,

6 Annal. Frisic. el

Nordvicum Furmerius

lib.

maritum redire non permisit. Imperator in terminis Noricorum et Sclavorum cum Zwentibaldo
(Moravia3 rege) colloquium habuit, inde in Italiam
profectus,

Molanus in Natal, SS. Belgii ad xi Junii censeant, ab ea sentenf ia non discedendum. Est autem Norda
caput Norwidaj seu Nordelandia; regionis, sedes

cum Witone

(id est,

Guidone)

et ceteris,

quorum auimos auno tur. Nordmanni cum

catur Norditi

priore olfenderat, pacifica-

Frisionibus in loco qui vo-

Nordani populi oppido Embdce, xii passuum millibus recta in Roreain recedeus, intimoque in sinu ffistuari Oceani Germanici posita. Ad dicecesim

dimicantes superantur, et plurimi

Hamburgensem
schenius
et

tota ea regio pertinebat.

Si

Hcn-

ex eis occiduntur. Super quo praslio extat Epistola

episcopi ejusdem loci ad Liutbertum Moguntiensem archiepiscopum destinata, huncmo-

Mabillonius continuatorem Lambeciavidissent, in

Rimberti

num

laudatum
8.

eam, opinor, sentenGallice.

tiam non abiissent.

dum
tata.

continens .
6.

Moritur Carolomannus rex

:

Bcec victoria precibus S. Remberti reporRimbertiis

ille

Pergit continuator Lambecianus

nis

Karolus juverex GalliaB in

diversus

non

est a sanclo

(Karlomannus ab

aliis appellatus)

Remberto, Reimberto, seu Rimberto archiepiscopo

quadam
occisus

venatione iclibus cujusdam apri fertur

Hamaburgensi in Saxonia, de quo Adamus Bremensis in sua Historia cap. 33, scribit Nec incongruum videtur, quoniam de persecutione diximus, qua? tunc late eflerbuit in Ecclesias, grande miraculum per merita sancti Rimberti Fresonibus ostensum tangere, quod scriptor geslorum ejus nescio cur prffiterierit. Sed Bovo Corbeiensis abbas de sui temporis actis scribcns non reticuit, dicens Cum modernis temporibus gravis Barbarorum irruptio in omni pajne Francorum regno immaniter dcljaccbaretur , contigit eosdivinoju: :

re autein vera a suo satellite in eadem ; venatione non sponte vulneratus occubuit. Unde

Nordmanni, qui regnum illius pra>dis et incendiis longo tempore fatigaverant, audaciores cflecti, xii niillia librarum et auri et argenti ab illa regione tribuli nomine exegerunt, et tamen Hdem pollici-

Fresia; pagum devolvi, qui in magno vicinis locis situs est, (Norwidc hunc appellant) qucm subvertere aggressi

dicio ad

quemdam

remotis ac mari

tam nequaquam servaverunt. Nam et obsides occiderunt, et a prtedationibus minime cessaverunt . Mabillonius lib. 2 de Re diploin. cap. 2G, num. 17, ait Carolomanni regis obitum in Necrologio Dionysiano reponi VIII idus Decemb.,'u\ Remigiano prid. idus easdem, observatque post obitum ejus non statiin Francico tlirono admotum esse Carolum Crassum imperatorcin propter turbas de suc:

sunt. Erat

enim

illic
:

co teiiqiore venerabifis epi-

cessione in

regnum

exortas, indeque tertiam ejus

scopus Rimberlus

cujus adliorlalionibus et do-

ctrinis coufortaU et instructi Chrisliani,

cum

hosti-

bus sunt congressi,

lia

et

prostraverunt ex eis c mil-

epocham ab ineunte an. dccclxxxv exordiri. Praetermissus autem cst Carolus Simplex Ludovici III ct ejusdem Carolomaiini frater, quod annos tan-

diiim (lUtCrunt,

dum fuga pra;sifluviorum necatis. HiEc ille seripta reliquit. Cujus lei miraculo usquc hodic inerita saricti Rimberti pcnes Frisoncs
cccLXXVii, pluribus insupcr,
in

tum septem

natus, ad tuenduni a Nortmaiinis re-

transitu

gnum
magni
9.

conferre nihil posset.

spe

rcgnandi penitus exclusus non

abbatis lidei et institutioni

est,

tamen et jure sed Hugonis commendalus,

strages.

egregia, et

nomen

ejus singulari

quodam

gentis

Danorum

et

Anglorum mutua

HADRIANI
Dani c Gallia
tiuni ingrossi,
in

Itl

ANNUS

1.

CHRISTI 884.

377

Britanniam navi^antes, et CanRoffam iirbem obsidione cinxere,

eosdein obierit,

communis Anglicorum scripforum

opinio fuit Asserum Iiunc illum csse,

quam civcs fortiter snstinuere, cioiiec Alfrediis rex cum magnis copiis in Cantium descendit, el eos ad
naves suas
futrere

conipulil, c|ui
,

eadem

Eestate

(\\\(im Mifredus rex e monasterio sancli Davidis evocavit, quique ejusdem regis Vitam in lilteras misit. Quam difflcultalem cuin Usserius in Indice chronologico

iterum

Franciam adierunt

inquit Asserus ad

Antiqnit. Brilann. Eccles.

ad

annum

dcdvi exa-

hunc
tia

Christi

aiinum. Olfcnsus hac

Danorum

irru-

minasset, existiinavit Malmesburienseni perperain

quod nulla foederis revereninsulam iterum turbare incipcrcnt, in Orientaies Anglos ibi furum reliquias castigaturus niovit,
ptione Alfredus rex,

initoque navali pra;lio, liincindeacriter pugnantes.

Pagani omnes
addit,

occisi, et

omnes naves cum omni

spoliis

pecunia eorum capta? sunt , inqnit Asserus qui

Christianos

dividendis

occupatos,

somnoque

ac inertia sepultos, ab ahis

Danorum

Asserum ab /Elfredo rege Schircburnensem episcopum constitutum, etAsserum,qui Vitam illam composuit, alium non esse, quam Asserum Menevensem archiepiscopicm anno dcdvi vita functum. Alfordus vero anno dccclxxix, num. 5 et seqq. super Assero funem texens, et aliis retexendum relinquens, nit duntaxat Usseriuin bene vidisse Asseruin Schireburncnsein episc. dici non
scripsisse
,

reliquiis turpiterca;sos esse.

10. Alfredus rex litteras in

Anglla

restituit.

posse. Et

anno dcdix,
fuisse.

(juo

morteni ejus collocat,

et scriiitorem

rursus asserit Assenon

mouachum

Interim Alfredus rex, cujus

annis crcverat,
consilio,
et

amor

iu litteras

cum

episcopum non
i^i.

suopte ingenio S. Neoii abbatis

cogitabat, doctores

Duo

Asseri episcopi Schireburnenses

non

jamdiu de remedio

confundendi.

Verum

ha;c difflcultas hactcnus

qui se et provinciam lilteris et scientia erudirent impense quffirebat, et inter alios Asserum abbatem Bancorensem postea Schireburnensem episcopum, Plegmundum postea promotum in archiepiscopum CantuariiB , et duos alios ab Ingulpho in sua Historia pag. 870 niemoratos, qiiorum omnium conlubernio aliquandiu palatio fruitus et doctrina, usque ad profundam omnium liberalium artium scientiam peiictravit , inquit

non superata ex utraque Chronologia Saxonica certo solvitur. In utraque enim ad annum dcdx legitur: Asserus episcopus decessit, qui fuit apud Schireburnam episcopus . Velustus enim anonyinus qui iu calce
gestis scribit
libri

Asseri

de /Eifredi rebus

Asseruin A. D. dcccix obiisse, videtur

ininus numerasse, nisi forte error

annum unum
in

utrumque chronograpliuni Saxonein refuiuleudus sit, vel anonymus a Paschate, alii a Januario
annuin incipiant. Porro crat Schireburnia, vulgo Shepton, civitas episcopalis Angliae ac Saxonuin Occidenlalium, cujus sedesannoMLXxvSallsbeiiam translala fuit, ut vidercest apud Baronium eo anno

Ingulphus. Asserus cjus gcsta recensens, de suo ad illum accessu copiose disserit ad an. dccclxxxiv,
aitque
:

His temporibus ego quoquc a rege adocciduis et ultimis BrilanniiB finibus,

vocatus, de

ad Saxoniam adveni. Cumciue pcr multa lerra-

num.

37. Asserus itaque, qui

Vilam /Elfrcdi regis

ab Assero Menevensi

rum

spatia, illum

adire

i>ro|)osueram,

us(|ue ad

aiino dcd

demortui
et

scripsit, Schireburiiensis epi-

regionem dextralium Saxonuinj quaj Saxonice Suthseaxum appellatur, ductoribus ejusdem gentis
comitantibus perveni, ibicjuc illum in
enixe
villa regia

scopus

fuit,

diversus

tain

archiep.,

quam
et

ab Assero Schireburneiisi pariter

episcopo

Sighelmi seu Sigelmi deccssore,

cum

qua; dicitur Dene, priinitus vidi . Addit Asserus

regem

rogasse, ut se ejus servitio devoverel,

oblata,
in

magna remuneratione
justum videretur, loca

cumque

Assero in-

quibus nutrilus fuerat,

pro aliquo terreno honore derelinquere, petiitrex,

ut pcr sex menses quolibet
et

tantumdem
non

iti

BrilatDiia,

aimo secum maiieret quod ei Assetncs proconsuleret, qiiod

mittere noiuit, nisi

regi

prius suos

nimiruin ils5m ita in Britannia manere, ut palria) quoque simul prodisplicuit. Volebat

quo eum male contundit Malmesburiensis, et cum eo Mabillonius Su3c. V Bcnedict. in Elogio sancli Wlsflui episcopi Scliircburnensis; libi ct perperam scribit apud Malmesburienscm Assero successisse Sif/helmitm, f)ost lunc Elheldum, tum Plegmundum et Werstanum, ac pro comperto se habere Plegmundo Asserum, Assero Werstanum siicccssisse; quibus at\M Asserum ab ^Elfrcdo rege ad episcopalum Schireburnensem promotum fuisse.
At htcc Schireburiiensium episcoporum seriesnec vera, nec a Malmesburicnsi |)roposita. Is enim

dcsset.

H.
lib.

Asseri opera utitur.

ait,

Malmcsburiensis
asci-

IHegmmulum
numerat,
et

inter cpiscopos Schireburnenses

non
ipse

2 de Rcg. pag. 43,

/Elfredum regem
Davidis scu

quem

Mabillonius

Elheldum

visse e monasterio

sancti

Menevensi

Asserum,

quem,

inquit, Schireburnia! fecit epi-

Elhehvaldum appcllat. Ad luec Plefjmuiuhcs Canluariai tantum archiepiscoi^us fuit, nun^iuam vero
Schireburnensis episcopiis
post
;

scopum . enumerans
ghelmi

Tum

lib.

2 de Gest. Pontif. pag. 247,

iicque Asserus

II, ciui

e|iscopos

Schireburnenses post Asse-

Werstanum

scdit,

non vero ante eum, ab

regc ejus
fllio

^^EI-

runi, Sifjhelmum collocat.

Cum

vero Asscrus Sifuerit

fredo rege, sed ab Ediiardo

ad epi-

decessor

episcopus

consccratus

scopatum Schircburncnscm cveclus

est,

qucmad-

an. ucccLXxix, uti Vigorniensis,\Vesmonastcriensis,

inodum

Harpsfeldus, et Goduinus in prassulibus Anglia) afflrmant,

Werstanus, ut an. dcccxciv deinonstrabimus. Certa itaquo Schireburnciisium ei^iscopoet

annoque dccclxxxiii aut

inscciuenti juxta

rum

series hajc est, Asscrus

I,

Sighelmus, Elhcl48

Baron.

ToMUs XV.

378

STEPHANI VI ANNUS

1.

CHRISTl
extitisse,

waldus, Wcrstanus,AsseruslI,Ethfilbaldus.

Trium nomine vocalorum in unum eumdenuiue confusio, fons errorum mox memoprffisulum Asscri

rem, Bancorensem abbatem

in

quando

sc.

regnum Saxonum Occidenlalium

illa
1-4.

accersilus est;

abbatia enim

in Wallia Boreali posita.

e

ratorum. 13. Assen/s II nepos Asseri archiep. Menevensis.-~-Voxxo Asserum Vitre iElfredi
regis scripto-

venil.

Meuevensis arcliiepiscopi, non vcro eumdem cum illo, ipsemet docet in ibi enim loquens de Vita ^lfredi rcgis fol. 14

rem, nepotem

fuisse Asseri

barbaro Hemeido Denietarun) principe, inquit

Saepe

depradabatur

illnd

monasterium (nerape

Wallia ad jElfredum regem est eliam Alfordus ibidem nmn. 8 et secjq. ubi bffic Asseri de suo in Saxoniani adventu verba supra recitata: Egoa rege advocatus, deocciduis et ultimis Brilannia? finibus, ad Saxoniam adveni , de universa Britannia intelligit narn ibi Asserus Britannice nomine Walliam dcnotat Britones quippe, qui post invasio-

Ilallucinalus

Asserus II

sancti Davidis in Wallia situm) et j)aroc!iiam sancti

Degbi (itaDavidem Britanni vocant,etparochia seu episcopatus sancti Davidis sita est etiam in Wallia)
aliquando expulsione illorum antistitum qui in eo prseessent; sicut ex nobis arcbiepiscopum pro-

pinquum meum (nempe Asserum Meneviae seu

sancti

Davidis

archiepiscopum)

et

me

expulit

ahquando sub ipsis , scilicet anlistibus qui ibi degebant. Quibus etiam verbis intelligimus Malmesburiensem errasse, quando scripsit Asserum ab .^lfredo rege episcopum Schireburnensem dictum, e civitate seu monasterio sancti Davidis evocatum fuisse, cum enim unum tantum Asserum episcopum Schireburnensem agnosceret, quod
posteriori convenit, priori adscripsit, nisi forteuter-

eam comantiquum nomen semper retinuere, et Walliam Britanniam appellavere. Hinc Asserus ipsemet paulo postquam de suo in Saxoniam adventu locutus est, ait regera a se petiisse ut secum maneret, et eo renuente regem dixisse Saltem dimidiam partem servitii tui mihi accommoda, ita ut per sex menses mecum fueris, et tantumdera in

nem

insukc in Walliam secessere, vel in

pulsi sunl,

Britannia . Paucis interpositis, inquit se regi promisisse, ut tribus

mensibus in Britannia, et tribus mensibus in Saxonia commaneret. De Assero scriptore rursus anno dcccxciv, /Elfredi regis Vita ab eo composita extat in CoUectaneo veterum scriptorum Historiai Anglicae, Cambdeni opera impresso in
recitatur
fol.

Francofurti

que Asserus Schireburnensis episcopus ex eodem

monasterio in
venerit.

testamentum

.^illfredi

anno mdciu, ubi etiam in quo cum regis

,

regnum Saxonum Occidentalium

Cum

vero, uti supra insinuavi, AssentsII

propter publica negotia in civitate S. Davidis commoratus fuerit, male Alfordus anno dccclxxxiv,

num.

7 in

dubium

revocat quod Ingulpbus citatus

Vitffi

prodit,

Asserum nempe

^lfredi regis scripto-

tam Athelredi archiepiscopi Cantuariensis, quam Asseri episcopi Scbireburnensis mentionem faciat, et utrumque lcgato muneret, apiiaret illum post aunum dccclxxxix, quo Asserusl episcopus diolus, et ante finem anni dccclsxxiv, quo ul tardius decessit, couditum fuisse.

STEPHANI

VI

ANNUS

1.

CHRISTI

885.

1. Eadriano mortuo, cligitur papa Siephanus VI. a puerilia clarus virtutibus et rerum rjestarumgloria. SequHur annus Redemptoris octingentesimus oclogesiraus quinlus, Indiclione lertia, quo Hadrianus papa, ubi scdisset annum unura, menses tres, dies decem ct novem, obiit seplimo suffccfus idusMaii: alque cum vacasset dics

rum, ejus nominis Sextus ordine, dictus quintus. De cujus ab adolescentiainstitutis ha;c apud Anastasium leguntur
Iste (luidem beatissimus Pontifex nobilium parcntum Bomanorum quoque prosapia ortus,

dum
siini

per Dei gratiam cresceret, sacris est cdoctus

sanctis-

dogmatibus studioetsollicitiidine Zacharia;

bibliothecarii.

est in
filius,

locum

cjus Stephanus, nobilis viri Iladriani

cpiscopi consanguiuci sui et Sedis Apostolicac

ex presbylcro sanctorum quatuor Coronato-

Quem

scilicet

cum

inspiceret piae

STEPHANI VI ANNUS
memoriac Hadrianus junior Pontifex moribus bopoUentem, et litterarum studiis ferventem, a
inclyto

CHRISTl 885.

379

quae sua ubcrtate, terram a multo retro tempore

nis

prasdicto

genitore suo

eum

auferens, ad
provcxit, sta-

aridam reficcret ut aperto indicio Deus ostenderet, tanU almigeri viri mcrilis ac precibus, omnibus se
velle

subdiaconalus, Deo favente,

tuens

gradum

propitiari

populis.

Quo

scilicet

in

eodem

eum

inter

alios

sibi

familiarem, et in pa-

residente palaUo, gaudcnt utriusque ordinis proceres, et debitam fidelitatem coeperunt exhibere.
4. Advcniente autem proximo die Dominico., ad beatissimi Apostolorum principis Limina omnis

triarchio

Lateranensi Ecclesiasticum peragenlem

officium. Et lioc bonorc percepto, vitam ipse duxit

niirabilem. Erat
volus,

enim corpore

castus,

animo bene-

vultu

bilaris,

eloquio prudens, operibus

Romana

largus, ingenio foecundus,

moerentium consolator,

pupillorum et inopuni enutritor, et ut generaliter compreliendam, omnium virlutum floribus adornatus. Quamobrem idem eminentissimus praisul in Romanae Ecclesiae servifio perdurans, et magis
ac niagis sjiiritualibus studiis vacans, reverendte

Ecclesia eum honorabiliter detulit. Ubi etiam consecratus Pontifex, missarum ex more celebravit solemnia. Et rediens cuni debito honore

ac honorificentia ad Lateranense palatium,

suum

ministerium miriscoepitdecorare operibus. Deinde cum venerabiUbus episcopis et Augustali legato ac

honorabili senatu per

omnia

sacri

palatii

perrexit

memoria; Marino summo Pontifici bene nolus et ab eo amatus, familiaribus ejus est adscitus obsequiis. Hujus namque cum castimoniam et prudentiam atque fidelitatem idem Marinus summus papa per omnia intueretur, ob fidei sute et prudentiaj meritum manipuiarem sibi delegavit, et scita sua speciali conversationc tituli beatorum quatuor Coronatorum prcsbyterum consecravit, et in nullo
,

vestiaria, qua; in tantuni devastata reperit, ut

cratis straUs,

de

sa-

quibus mensas ornare

festis

diebus
;

Pontiflcesconsueverant, paucissima invenirentur de reliquis vero opibus niiiil omnino. Sedquid mi-

rum

si

a vestiario

omnes

gazas ablatas reperit, qui

sacraria per(|uirens, de pluribus donariiset Eccle-

siarum ornamenUs paene nihil invenit? Cruxautem aurea illa famosissima, quam Belisarius patricius
in

a se,

dum

vixit, separari perniisit.

honoreni beati principisApostolorumPetri

plurimae sanctissimorum

insti-

2. Igitur

defuncto recordandae memoriaj Ha'

tuit, et

altarium aureae

driano pai^a, qui eidem beatissimo papa; Marino successerat, super fluvium Scultinum in villa quae

vestes

cum

reliquiis pretiosis

crunt.

Nam

ideo ipse beatissimus papa

prffividit,

ornamenUs defucoram tantis

ut cuncti cogno-

Vuilczacbara nuncupatur^ cujus tempore

cives

Romani

testibus

ea requirere

multa tam locustarum devaslatioue,

se posse

quam

scerent, nihil tale suis temporibus esse

ademptum

pluviae sterilitate, seu famis inopia passi fuerant

(attentatum.) Idcirco gravi moerore affoctus est,quia

dcvastatis vestiariis, horrea simul et cellaria vacua

incommoda, credentes

viri sanctilate rclevari,

bujus venerabilis perDeimisericordiam facto conventu sanctissimoruin episcoporum et totius clericalis ordinis, necnon nobilium scnatorum et virorum illustrium coetu, acciamanlibus omnil)us

inventa sunt

et (|uod

erogaret clero et scholis non

habebat, vel uude captivos rcdimeret, orphanos el

viduas pasceret, in tanta validissima quaj instabat

fame carebat
inoleverat

Jam enim proh dolor

illa

una cum omni

:

j^opulo, et utriusque sexus vulgi

pessima

proh nefas! consuetudo, ut rnortui^

!

muUiludine Domnum Stepbanum presbyterum Deo dignum omnes volumus, omnes quajrimus et petimus nobis pnesse F*ontificem, quia proculdubio credimus, ejus sanctilato nos posse liberari ab

summo
stolica>

Pontifice, invaderent

homines Sedis Apo-

patriarchium, atque depra;darentur ipsum.

constat ex
iis

Id

quidem

quae habentur in Synodo

babita sub Joanne nono papa, de qua dicendum

imminentibus
3.

periculis.

Tunc jam nominatus Hadrianus Pontifex Romac reliquerat Joannem venerabilem Ticinensem episcopum et missum Caroli cxcellentissimi imperatoris pro tuitione Urbis, qui omncsunanimes venerunt ad

suo loco inferius. Pergit Anastasius S. Quid faceret? conversus est ad patrem, atque
:

facuUates quas indyU sui

erogavit. Et

parentes possidebant

abstulit, et larga dextera, prout posset,

ita,

domum

ubi

cum

patre ipse almificus

:

pauperibus Deomiserante, factum eslutfamis inopiam suo shidio miUgaret. Ministros itaque et
familiares
liinc

Steplianus sancta meditabalur coUoquia

ct fractis

iude

perquirens talcs suis obse-

foribus tenetur ac ducitur electus Dei Ponlifex ad

quiis aggregavit, qui et vitai sancUtale et fldei sinceritate,

et sapieutiai doclrina, et
et

eumdem
sibi

titulum sanctorum quatuor Coronatorum

eloquenUce

fa-

creditum, reluctatus plurimum simul cum patre, reclamanlibus utrisque ct indignos se tanto

cundia,

moruin
alebat
;

probitate

poUerent.

Cum

ad

prandium sedebat, orphanos quotidie advocabat,

quos ut
filios

bonore

|irofitenfibus.

Ubi

et

omnes sanct Romanae'

convocatos vero nobiles,

cum
fere-

Ecclesia! scliolaj gaudentcsconjunctai

eumdem

ve-

corporeis pasceret cibis, spiritualibus epulis refovebat, et

ncrabilem

electum

trahcntes

ad

Lateranense,

tantum Dei timorem mentis oculis

Christo prffiduce, perduxerunt palatium,

cum omni

bat, et ita divinis

laudibus insistebat, ut ad ejus

honore
a

et debita revercntia.

Priusquam autem ad sacrum perveniret pa-

prandium sacra per singulos dies lectio recitaretur. Missarum autem ^olemnia quotidie celebrabat, nisi

latium, tanta pUiviarum ctclitus facta est inundatio,

cum

iitilitalem populi

ad sc reclamanUs
a

perficere cupiebat, ut oppressos siiblevaret, et af'

Esl

iluviiis

iij

.ICiinlia.

flictis

subvenirel

Quomodo aulem

i|ui

Uco

380

STEPHANI VI ANNUS

1.

CHRISTl 885.

pliiviain in sni eiectione inipetravit, locustas pari-

ter ingriicntes dissipaverit, audi

6. a

Cum
sui

clades itaque locustarum, quse prge-

decessoris

Hadriani videlicet

totam patriam

pa3ne coiisumpserant, male

nasci coepissent, et

mulliplicato germine
;

cundo ejusdem Anastasii summa cum laude mentio fiat nam non est novum, ut auctor de seipso tanquam de alio in suis scri|)tis mentionem ingerat. De ipso vero Pelro Guilermo bibliothecario dicendum fusius alias.
;

omnia replevissent misertus idem sanclissimus papa afflicti populi, primum quidem divulgavit, ut si quis de iis unum sextarium caperet et silii attulisset, quinque vel sex denarios ab eo perciperet. Hoc autem populi audientes, coeperunt huc illucque discurrere, easque
capere, et misericordissimo Patri ad
tare.

8. Basilio

phaniis

papa objurgatorias

imperatori Photii partes foventi SteSed clat lilteras.

quae simul ac Petri cathedram conscendit Stephanus, scripsit ad Basilium imperatorein, videamus.

Quod enim mirum

in

moduin

Basilius imperator

exasperatus esset ex eo quod tuin Marinus, tuin ejus

emendum

por-

successor Hadrianus Pontifices

nequaquam Pho-

Sed

cum

illas

taliargiimentodelere nequisset,

ad Domini misericordiam confugiens, in Oratorium beati Gregorii, ubi ejus leclus habetur, juxta Eccle-

tium ut patriarcham habeiites, cuin eo communicare noluerunt, sed utlaicum eum habentes,vehementer detestati sunt, lillerasque (ut dictum est)
scripsisset

siam principis Apostolorum veniens, sese cum lacrymisin orationemdedit. Cumque diutius orasset,
surrexit
,

ad Hadrianum papain plenas blasphe;

miis atque conviciis

invenisset

cum

is

qui eas detulisset

vita

et

aquam

propriis

manibus benedicens,
:

papam Hadrianum jam ex hac

mi-

mansionariis praecepit, dicens

distribuite,

Tollite, et singulis

grasse, Stephanus ejus successoreasaccipienslegit,

suos circumeant,

monentes, ut in nomine Domini agros et hanc aquam spargant per sata

qui perstans in Photii exsecratione atque detestatione, inhaerens pra^decessorum vestigiis

psit
,

rescri-

et vineas, petentes

divinum

sibi

snflragari subsi-

ad imperatorem Epistolam,

eum
laico

dium. Quofacto, tanta omnipotenlis Dei subsecuta est misericordia , ut ubicumque ipsa aqua aspersa est, nuUa penitus locusta remaneret. H;pc circum-

qiiod pro Photio

homine pcnitus

redarguens excominuni-

quaque

vicini audientes,

ad

Urbem

confluunt, subpulveris

defendendo adversus Romanos Ponlifices ipsam Romanam Ecclesiam adeo afficeret contumeliis atque conviciis. Extat
cato tantopere laborans,
,

eum

papa benignusbenignecommonuit, de coelo auxilium peteredebere contraflagellum imminens .... et mox

laeta....

omnem terram in modum locustiscoopertam clamitant, quos

veniri sibi deposcunt,

magno

Dei

beneficio

islinsmodi Stephani

papae

Epistola inter Graeca

posita est contra

monumenta, quae Appendix

Hucusque inVaticano CodiceresStephani

Synodum Photianam octavam ah cognominatam, ex eodem Codice Columnensi numero quadragesimo quinto signalo, quam ex
ipso
gra;co

papae

reliqua desunt.

nostro Metio

latiiiitate

redditain accipe,

Porro AnastasiiBibliothecarii nomine ista citavimus, eo quod in ejus Codice de rebus gestis
7.

utpote ex qua multa accipies, quibus nonnulla hi-

storicorum mendacia confntes,

et

veritatem since:

Romanorum Pontihcum includantur, nec iii uno volumine duntaxat, sed omnibus qua3 hactenus reperire potuimus exemplaribus. Qui autem res Anastasii parumcompertashabuerunt, putarunt ipsuni

ram cognitam
9.

colas. Sic se habet ejus titulus

Epistola Stephani [lapae

,

Romani ad

Basi-

lium imperatorem

postremis videhcet ejus tem-

cum

Vita Nicolai fineni scribendi fecisse, reliqua

autem quse in ejus Codice reperiuntur, sive de Hadriano secundo, sivede Stepliano sexto scripta, esse Petri Guilelmi (Guilermi) bibliothecarii. Sed scias
fuisse

poribus, quandoa Photioseductus, scripsit Romam adversussanclumMarinum papam ad Hadrianum. Litteras serenitalis vestrae ad Hadrianum

prcedecessorem nostrum missas accepimus. Et mirati

sumus magnificenliam

tuain,
justiUai

quomodo

taiia

istam divinationem Panvini.

Verum

cuin

scribere potuisti,

cum

sis

equilibrium;

constet superstitem

diu fuisse post Nicolaum Ana-

praGsertim

cum recte

noverit pia potentia tua,

quod

stasium, et adhuc vixisse tempore Joannis papae

octavi,

manui

regiae

non subjiciatur

sacerdotalis et Apo-

ut quaj de eo sunt su[>erius recitata decla-

stolica nostradignitas.Licet enimipsiusChristi iin-

rant, et ab obitu Joannis oclavi, ut vidisli,

ad Stephanum hunc, de quo est haud adeo impossibile anni tres intercedant
;

usque sermo, non nisi

erit

peratoris similitudinem in ierris geras,

men mundanarum
rere debes
:

et

civilium tantum

rerum tacuram ge-

quod

etiain

etiam de Stephano scxto ab eodem Anastasio esse conscri[)ta, qua3 (ut diximus) co quod eodeni ejus Codice includuntur, nomine Anastasii, haud perperam puto, citare consuevimus; cum [trajserteta

annos pra3Stare
gitus es

valeas.

Quo

precamur, ut ad multos igitur pacto a Deo lar:

fim nullus

sit

Codex

in Vaiicana IJibliotheca velex-

ita eliam vobis terrcnis rebus pra3esse nos per principein Petrum spiritualibus rebus Deus pracfecit. Accipe, quaeso te, benigna fronte quac sequuntur. Datuin est libi curare, ut tyrannorum

tra (quod viderim) in

quo Ilomanoriim Pontificuin

qui habeat, (Juilernium
I!i-

im[)ielatem et feritalem gladio potentios concidas,

ut juslitiam ministrcs subditis tuis, ut leges condas, ut

Vila; scri[)la3 legantur,

bliolhecarium ab Hadriaiiro secundo vel Stejdiano

sexto scribere
coepisse Vitas

terra

inari(|ue mililares copias disponas. potenliae et priiici|)atus tui.

Romanorum
non
in

PonUfi-

Haec est pra3cipua cura

cuin. Sed nec adeo repugnat, ut

cssc auctor Anastasius, eo

possit

eorum
se-

quod

Hadriano

Gregis cura vero nobis commissa est tanto [iracquantum distant a Ccelo ea quas in leiiis slantior
,

STEPHANI VI ANNUS
sunt. Aiidi
trus, et

1.

CHRISTl 885,
satis

381
non possum, quomodo ita illum non esse epi-

Dominum

(licentem' Petro

Tu

es

Pe-

qunpropter mirari
turpiter lapsus

super hanc petram

et portoe inferi

;edifical)0

Ecclesiam
^

sis.

Scripsisli
id

meam,
limere

non pricvalchunt adversus

et

scopum. Quoinodo

nosti ? Si vcro id ignoras,

eam. De potestate vero

illos

imperio quid
,

ait?Nolite

qui occidunt corpus

auimam

vero

quomodo ita prteceps in eum sententiam tulisti ? Magna quidem est pontificuni potentia. Non te latent res beati Ambrosii, et quid ipse fecerit adver-

non possunt occidere. Et iterum de ministerio nohis commisso ait' Tibi dabo clavesregnicLelorum
:

et

quae sequuntur.

cretis

10 Oro itaquepietatem tuam, ut inbaireasdeprincipum Apostolornm, ut nomen eorum

honores et dignitatem. Institutio enim et sacerdotium omnium quae in orbc sunt Ecclesiarum, a principe Petro ortum accepit, per quem etiam nos sinccrissimadoctrina monemusonmeset docemus.

Theodosium imperatorem. Quicumque dicunt fuisse antea episcopum, ac proinde non potuisse ad aliam sedem trausferri osteudant illi id aperte. Scilo, dilecteet omni honoredigne imperator quod hcet illi impediniento fuisset quod objiciiur de canone cum tamen id nunquam fuerit, multitudo tamen sanctorum Patrum, et
sus

Marinum

Regnum
erigat,

vero

tuum non minimarum rerum

cjuas prfestantiora

argu-

mento ad ea

sunt scrutanda se

sedanimadvertatqua auctoritate ha;c facere aggreditur. IUequidem qui adversussanctissimum

Marinum
adversus

sacras aures tuas contumeliis maculavit,

et judicium potuit illum conprimo gradu. Et divina providentia pra;i]oscens Ecclesise Dei utilitatem, in Sede princollocavit. Quod cipis Apostolorum Petri illum vero magnus ille Gregorius, cognomento Theologus, nonne Nazianzo translalus est, et Meletius

illorum auctoritas
in

stituere

Dominum nostrum jesdm Christum, qui nutu suo universum orbem regit, blasphemias effutire, proculdubio non dubitavit. Quis, inquam,
ille fiiit,

Sebaste Anliocbiam, et Dositheus Seleucia

Ciliciae, et

Tarsum

Reverentius ArchiphoeniceTyrum, Joan-

qui adversus

immaculatum

ejus

sponsum
Eccle-

Theodorus Apamea Selymbriam, Alexander Caiipadocia Hierapolim?

nes Gordolia Proconnesum,
multi
et
alii

et

sacerdolem, et adversus matrein

talia

omnium
sit

diversis in locis translali

sunt e suis

siarum

dicere est ausus ? Dccipitnr profecto

sedibus ad alienas.
1 3. Dicat celsitudo tua, quibus accusatoribus, quibus testibus affirmantibus beatum Marinum fecisse quje tu dicis, illuin condemnasli? An ignoras, in prima NicaBua Syuodo, quod beatus Sylvester papa proclamaverit [ler legatos, prssente ibi-

quicumque
gislrum,

putat

quod

discipulus

supra maObstu-

et .servus

supra

dominum suum,

et

pescimus sane, dum tuam perfectam et illustratam prudentiam seductam videmus, ut talia contra sanctum illum virum cogitaverit. Qualis enim ille
fuerit,
licet
:

nos silentio prfetereamus, lapides

isli

claiiiabunt

Muta

'^

fiantlabia dolosa, qua) loquun-

tur adversus slum.

11.
Si

Deum

iuiquitatem, vel adversusju-

ovis Dei existis (quod in votis habe-

mus) nc Iransgrediaris limites principum Apostolorum. Dic, quaeso te, quis te seduxit, ul Pontificem OEcumenicum comico more scommatibus lacesseres, et sacram Romanorum Ecclesiam niajedictis incesseres, cui

dem sancto Constantino Ut prima Sedes a nemine judicetur?Quid deliquit sanctaRomanorum Ecclesia, ut adversus eani linguam tuam vibrare et concitare seductor is te indu.verit?Num juxta antiquum morem, de Synodo Constaiitinopoli habenda, ad te litteras non dedit?Nuin pro eadein Synodo
:

curam non gessit?Pelo a

te:

Cuinam

scriberet Ro-

manorum
iUum

Ecclesia? laico scilicet Pholio?Si enim

iiostra Ecclesia
ista glo-

haberes patriarcham, frequeiitibus

lilteris visitaret.

cum omni

veneratione subhaic

Sed hei milii,quod

ditus essc debes ?

An

ignoras,

quod

onmium

riosa et a

Deo custodita
et nisi

civilas Constanlinopolis,

Ecclesiarum princeps existit?Quis te Pontificum judicem constiluit, quorum sacris doctrinis dirigi debes, et a quibus preces pro te Deo offeruntur? Scis sacrum illud eloquium, quod ait: Nolite tangere Christos meos, et in Prophetis meis nolile
malignari.
sunt.

Pastoris solatio est orbata, et sola regia tua potentia

illustratur!

ainor quo

te

prosequimur co-

hibuisset

ut ferremus injuriam nostrae Ecclesiae

illatam, coacti fuissemus adversus prffivaricatorem

Photium, qui contra nos irnpura evomuit verba,

graviores poenas infligere
stri.

Ha^c de omnibus sacerdotibus

te

dicta

quam

pra;decessores no-

Deo

a;qualem

facis,
'^

qui ejus Angelos ju:

dicare audes. Dicit

dotis

enim

Propheta

Labia sacer-

lo(|uentur judicium, et legem exquirent de

orc ejus; Angelus

enim

est

Domini omni|)otentis.
Dei sensoli

Quomodo

judicaliis sacerdotes qui solius

Neque enim hoc dicimus ad tui contuin universo orbe Deo dilectum praBdicamus sed tantum ad nostram defensionem et Marini majorem gloriam, qui eadcm sensit et
lA

meham. Te enim
;

tentia; subjiciuiitiir, et

qui

facullatem habent

sapuit

cum

praedccessore et doctore nostro sanctis-

ligandi at(]ue solvendi? Vide ad quodnani profun-

simo papa Nicolao. Et qui duin voluit adimplere

qua;
illi

dum
tor,

te

prcccipitem dedisti.

antea visa fuerant, in

et

maxlmum
cum

devenit
ille

12.

Audio

in te, magnificentissime
et

impera.lob
;

apud vos contemptum

Marinus. Et

hidibrium divinus
iis

laudari

mansuetudinem

patientiam

cum

noluerit simul duci

qui

aliena sentiebant, et qua; ipse

1

coram tua majestate

Matlh.

XVI.

'

Ma

n.

'

Malth. XVI.

'

Matlli. x.

lliiil.

Malach.

ii.

synodice gesserat, dissolverc et aniiullare ac irrita reddere, propterea triginta diebus carcere fuil

382
detentus
stantine,
:

STEPHANI Vr ANNUS
id
sibi

1.

CHRISTI 885.

glorirc

potiiis

tribuens

quam
iniita-

contunieliae

pro unilate

pati. Sed,

o junior Con-

quomodo non
projecit,

es

iilum

magnum

tus Constantinum,

qui sacerdotum libellos acceaffirmans se non esse di-

ptos in

ignem

peraturum fuisse, nisi paganorum vallaretur obsidione, hosquedeno tantum milliario a sua civitate abesse, civitatem quoque Parisiorum ab ipsis tunc obsideri. Hanc infestationem huic regno ab octo annis jam. praiteritis inferri, ut nemini extra castella

gnum

monemus, spiritualis nostcr fili, ne adversus sanctam Ronianorum Ecclesiam insurgas. Cum vero audiyerimus, quod ex semine luo filium ad sacerdotium dedicasses magno hacdecausa repleti sumus gaudioB.Erat hic filius minimus natii, Stephanus nomine, quem imperalor, aliis ad imperium
ut sacerdotes judicaret? Te itaque
evectis (ut

procul liber abitus patere videretur. Addit

denique, audisse se de insidiis qnorumdam pestilentium, quas ipsi pap;e moliebantur, et satisagre
tulisse
;

opemque

ferre,

si

licuisset, oplare,

ununi

quod quibat agere, precibus

stere.

videlicet pro eo insi-

17. Pro

Widone quoque

affine suo,

quem

dictum

est), Ecclesiasticis

functionibus

idcm papa
se

in filium
caeteros
,

adoptaverat,

memorat, tam

mancipavit.
inducat,

Isla ingerit

Stephanus papa, ut

eum

quo ejecto Photio ipsum institueret patriarcham, quod factum est post illius imperaloris obitum ab ejus filio successorc Leone. Ad postremum vero commendans Ronianam Ecclesiam laborantem Sarracenorum incursionibus, ista subjecit:

consanguineos suos, quibus id debitam exhibituros eidem papae reverentiam. De eo etiam quod illi scripserat roborare se promptum fore qua;cumque necesnotificaverat

quam

saria

Dei

Ecclesiae significarentur

ejus sugge-

stionem se

mullum

ipsius fidelitati

omnem modum effecisse obnoxium, seque cum suffraganeis

per

15.
et

Oramus

etiam, ut chelandrium

munias

coepiscopis in cultu debito sanctae Sedis

Romanae
fidei

omnia qua; mense videlicet

in eo sunt

necessaria adhibeas a

perseveraturum,
auxiliante,

et si

quid contrarium sanae

existere.

Aprilis ad

Septembrem mensem

contra ipsam emerserit, omnimodis confutare, Deo

mittas prfeterea qui nioenia nostra custodiant ab

paratum

Sedem vero Rhe-

Agarenorum incursionibus. Reliqua "vero silentio pra3terimus, cum neque oleum sit nobis pro luminaribus Ecclesise juxta debitum Dei honorem. Cui gloria sit in ssecula saeculorum. Amen . Haec Ste-

mensem notum
ratam
trus
,

habeat ab aiitecessoribus suis prae Gallicanis omnibus Ecclesiis semper fuisse honoutpote

cum primus Apostolorum

beatus Pe-

primum

destinaverithuic urbi sanctum Sixtum

sancto Remigio

phanus cujus haec ultima verba bene respondent quod expilatum ita iis quae nuper dicta sunt
,

episc. et totius Gallicanae regionis dederit ei pri-

matum, Hormisda quoque papa

ideo se

invenerit patriarchium, ut opus fuerit e

domo

pa-

vices suas in Galliarum partibus commiseril.

Hoc

terna petere cuncta quibus indigeret pro se atque

commemorare, ne

sedes
:

Rhemensis

suis in

pauperibus.

diebus sineretur dehonestari

annectens etiam de

Porro litterae istae hoc anno datae nonnisi sequenti perlatae esse Constantinopolimreperiuntur, et cum jam Basilius ex hac vita, bono totius Ecclesia3 Orientalis subductus esset. Ita plene, simul
ac blasphemias in Dei sacerdotes effutire non veritus,

privilcgiis sibi injunctis, qua; petiit, ab ejus prae-

decessoribus Marino et Hadriano concessis. Itemque

de jam

diclis

quem

praemissi

rebus Ramponis, etearum pervasore, Pontifices jusserant ab archiepi-

scopis Senonensis ac

Rothomagensis urbis excomposside-

Dei

indignalionem in se converlit

et
,

qui

municari. Qnibus
differentibus,
bal. llude petit, ut
tentia,

eamdem excommunicalionem

Photii

comnuinionem nunquam deseruit

meruit,

a Deo

idem pervasor adhuc rapta

deseri

atque ex hac vita subduci. Quae

auteni tunc acciderunt, suo loco auno sequenti

dicturi
16.

ab ipso Apostolica feriatut scnpraecipiatque hic papa prasfatis archiepi-

sumus.
Quce
sint transacta inter

mensem episcopum et autem eodem exordio

Iransacta sint inter

Fulconem RheStephanitm papam. Qufe

Pontificatus Stephani papce

ipsum atque Fulconem Rhe-

ne ullam in eumdem excommunicando amplius dilationem. De quibustiam praterea rebus Rhemensis Ecclesia;, quasquidam abstulerant invasores, poscit, ut ipse papa suggerat imperatori Carolo, qui jam magnam ex liis partem
scopis,

afferant

mensem archiepiscopuni ', Frodoardus in historia Rhemensium episcoporum, ex utriusque litleris

ultro citroque dalis doccl

liis

restiluerat, ul
perficiat, et

bonum quod

ccepit,

ejus precatio

de his quae egit, ipse

gratias ei agere

verbis

dignetur, etc.
18.
fuissc kctatum,

Stephano quo<iue hujus Iladriani successori litteras miltens, gratiarum acliones referre curavit,

Ad quae ille respoudens asserit se oppido quod eum circa Sedis Apostolicae

quod cum

et

Ecclesiam ipsius

litteris

Apostolatus

sui visitare, et inter varias

mundi

pressuras con-

reverentiam cognoverit anhelare, hortans ul in hac dilectione seinper ardentius accendatur. Me-

solari dignatus fuerit, et quia fralris eum et ainici vocubulo voluerit lionorare, quod ipse tamen noluit appetcre, scd

moriain qnoque Widonis ducis gratissime se suscepisse,

quem

unici loco

filii

se tenere fatetur.

De

SigniUcatque se
rrod.
IV. lust.

magis servusetabjectusexistere. ad ipsum jiapam videndum proc.

Norlluiiannorum

iufestatione,

slruin paliebatur, dolere uti

quam regnum nopropria, Dominum deet

prccari pro hujus i)0puli defensione pcr Apostolo'

I.

Uliem.

1.

rum principum

interventionem,

ut

sl

incolu-

STEPHANI VI ANNUS
mis liic prspsiil, perducatur ad Apostolorum Limina, quatenus etiam corporeis eum valeat ulnis aniplecti, et conferre de priviiegiis quil)us scripsequas petierat rat sibi, Ad archiepiscopos etiam
litteras

1.

CHRISTI 885.

383

canones

illi non obviarent, manus huic imponere non diflerret. Quod fieri si ratio prohiberet, et idipsum sibi rescriberet, inlerini tamen alterum

inibi
ret,

ordinare nullo

modo

se inconsulto

prjesumeeiii-

se direxisse,

necnon ad imperatorem pro

illi

simulque

et

Oirannum Senogalliensem

Ecclesioe lUiemensis justitia deprecatorias, et pro

scopum a suo

latere direxerit executorem.

Quem

collocata Ijenignitate gratias

19.

referentes.

Item

litteras ideni

prssul ad

eumdem

deludens Aurelianus ad Lingonensem prsemiserit urbem, pollicitus se citissime subsecuturum. Quo

papani dirigens, de prosperitate ipsius la^lificari se inter multas tribulalionum quas a paganis patiepraifati quoque Widonis commendare favorem, De prEenomiuato necnon Erminfrido querimoniam repetens, qui

batur angustias, refert

satagit

cum diu exspectaretur, nec ipse advenerit, nec suoe moraj causam innotescere, vel papa3 remandare praeviderit. Quocirca iterato clerus et populus
cum
decrcto

manu omnium

roborato, prcefatum

admonitus a prcenominatis archiepiscopis inobediens extiterat, llagitat, ut iteruni

commoneatur

remiserunt, obnixe sibimet illura consecrari petentes. Sed nec tunc id agere acquieverit, volens Lugdunensi Ecclesia; collatum pri-

electum

Romam

ab auctoritate paps, archiepiscopo liunc asperius

increpante
;

et si

pervasa non reddiderit, EcclesiaInterrogat pra;lerea, sil)ique

rite

stico feriatur judicio.

vilegium immutilatum consistere. Ideoque jam dicto Aureliano iterato rescribens, mandavit, ut quia concordi voto clerus et populus jam dictum

remandari poscit
ordinatio
in

si

valeat fieri

episcoporum
nisi

diaconum expetebat, aut ipsum consecraret, aut

quid in eo reprehensibile judicaret, sibi rescribere maturaret. Verum contra interdicta et sacrorum

qualibet sanctorum festivitate,

etc.

tantum die Dominica,

20.
tias agit

Ad

hffic

etiam rescribens idem papa gra-

canonum
Ecclesiae

statuta,

quemdam extraneum
in

et

eidem

pro ipsius erga

Sedem Apostolicam

chari-

tate et sollicitudine,

condolens de ipsius

afflictione,

ac pro ipsius preces se

allevatione
;

et

Domino fiuidere pollicetur confortans monet in Domini coneidem

praesuli pro

angulo ordinatum illis ingerere niti i)ra?sumpserit. At hi potius laborem subire quam subjici ignoto eligentes ad se redierint imi)lorantes, ne pateretur Ecclesiastica jura

ignotum,

fidere consolatione. Item scribit

violari.

quodam Dominico
rat, et ejus

flliis

et cognatis

propriis op-

22.

Nos autem, inquit papa, qui omnium

presso vel expulso, horlans ut id diligenter inqui-

inde adjutor existat. Item pro

quorumeideni

Ecclesiarum in beato Petro Apostolorum principe curam suscepimus, scientes inter episcopos non
haberi

dam cum

susceptione Anglorum. Item

scribit

eum, qui neque a

cst expetitus,

clero electus

neque a

Aureliano Lugdunensi, Adelgario, Geilone,

populo

sajpedictum Teutboldum ve-

Emmenone,

et reliquis per Galliam constitutis, pro querimonia Bituricensis Ecclesioe, super inva-

nerabilcm diaconum, ipsorum lamcntabilibus i)recibus inclinati Lingonensi Ecclesise episcopum

consecravimus, condigna sententia prajvaricatori-

sione Frotharii Burdegalensis episcopi, qui etiam

Pictavensem aliquandiu tenuerat sedem, cui postea

Bituricensis fuerat a Joanne papa ad

bus
niffi,

illata, licet et aliis

prajvaricationibus fuerint

tempus pro-

impediti. Quapropter tute injungimus

sanctimoperceptis,

pter infestahonem barbaricaiu

tali

tenore concessa,

ut his nostris Apostolicis

litteris

ut hac remota necessitale,

id

etiam removeretur

quod

necessitas imperarat. Unde prsecipit papa Stephanus prfefatis archiepiscopis, ut ad propriam sedem illum remeare compellant. Quod si Apostolicis

Lingonensem accedas Ecclesiam, et eumdem Teutboldum a nobis solemniter consecratum episcopum exinde revestias, ompostposita dilatione, ad

nibusque
jiro tanlae
siffi

archiepiscopis et episcopis

innotescas

monitis obedire contempserit, noverint

eum

contumaciaj ultione, nos ejusdem Eccleillata;

Spiritus sancti judicio perpetuis anathemalis vin-

specialem sollicitudinem suscepisse pro tanti

reve-

cuUs innodatum, 21. Item proTeutboldo Lingonensi episcopo, signiQcans ad se hujus LingonensisEcclesiajquerimonias i)ervenisse, quod abeunte Isaac episcopo,
inconsulto clero et

laboris maceratione et apprehensionis

latione. Quidciuid

autem idem venerabilis

episco-

populo, Egilonem

quemdam

pus Theutboldus vobis ex nostra parte retulerit, et elfectui mancipare nuUo modo ambigite, utpote qui tuam reverentiam circa nos devocredite,

monachum nuper

de sa3cuIo venientem in episco-

tam

consistere credimus,
23,

pum
iliata

Aurelianus Lugdunensis ordinaverit, eisque vi pneposuerit noIentil)us. Quo divina voca-

Ad

haec

idem

praesul Fulco rescribens,

gratias agit pro consolatione litterarum ipsius, as-

tione

homine excedente, ne
diaconum

in

idipsum incurre-

serens se paratum fuisse et esse

qua3cumque

sibi

rent, concordi voto clerus et populus

ipsius Ecclesiae

Teutboldum
papa
ille

eligentes, ab ipso

sibimet in episcopum consecrari petierint. Sed

servare volens, id agere distulerit,
fato
cleri

ab ipsius papaj celsitudine injuncta fuerint adimplere , praefatam vero prajceptionem de Teutboldo episcopo sine mora explerc voluisse, sed Odonis
regis sui consultu interim intermissum,

uniuscujusque Ecclesife privilegium inconcussum

dum

rex

eumque

praisi

idem

legatos suos ad

eumdem papam
litteraj

dirigeret, ac

Aureliano direxerit, scribens ad eum, ut

per eos jussionem ipsius certissime cognosceret.

populique vota in

eum

concordarent, et sacri

Super

his

autem qute

ipsius pai^ae prose-

38^
cute sunt, velle
servari

STEPHANr

VI

ANNUS
sua

1.

CHRISTl 885.
'

scilicet se omiiilnis Ecclesiis

vicariatione

perfuncti disceptandi ct deliberandi

instituta et i^nviiegia inconfuso online intemerata

,

valde gavisos universos episcopos, in quoliffic

rum

praisentia

recitari fecerat. Consulit

,

autem
re-

ejus auctoritateni dcposcens

ut

sil)i

scriptis

niandet,

si

liceat coepiscopis suffraganeis suis qui

in ejus dicecesi consistunt, ordinationcm vei regis

hbertatem possideant, ut nullo ullerius tempore perfecta finihva sentcntia de hac re necessarium sit nectere qua-stionem . Hucusque Frodoardus qUcE usque ad obitum ipsius Stephani papaj fuisse propagata noscuntur ex iis, quaj idem Pontifex ad ejus successorem Formosum scripsit.
,

vel alterius alicujus persouffi sine sua licentia et

coliibentia

seu permissione agere

vel aliud aliin-

quid inconsulto suo metropolitano, aut contra

23. Obitits Carolomanni regis, Hoc item anno moritur Carolomannus rex, cui successit in regno ejus filius Ludovicus, cui Ignavus cogno-

terdicta sui priniatis pra'sumere. Privilegium quo-

mentum

que denique a Sede Romanaquajsitum, idem papa

huic concessit, scriptumque fransmisit prffisuli super rebus Ecclesiasticis huic Rhemensi Ecclesia;
collatis vel conferendis,

fuit, sive quod regno pohtus (inquit* Aimoinus) nil strenue gessit, sive quod sanctimonialem quamdam (sicuti a majoribus accepimus)

ut

nemo

eas invadere vel

Kale monasterio pueliarum abstractam, conjugio copulans suo, peccatum, quo nullum majus esse
noscitur, perpetravit . Hffic ipse.

detinere pra'sumeret, et ut

post ejus

decessum

Rehquus

erat ex

nullo

modo

aliquis

hunc

episc. vel episcopii res

Ludovici
tantuni
])iens

filiis

Carolus cognomento Simplex, geniposteriori

occupare
24.

illicite

auderet,

cum
ei

interminatione htec

tus ex Adelaide

uxore postremus, sex

inhibens Apostolicro Sedis censune.

annorum

puer, cujus patrocinium susci-

Iteni

scribit

pro altercatione, quae

versabatur inter

episcopum et mensem episcopum, pro qua Herimannus eidem papa; suam direxerat querimoniam Adelgarius autem et suam direxerat, et postmodum per semet accesseratproclamans ab Herimanno Ecclesiai suai
,

Herimannum Coloniensem archiAdelgarium Hamburgensem et Rre-

Fulco Rhemensis archiep. litteris hortatus Carolum Crassum imp. ut ejus defensionem susciperet. De his autem hsec habet Frodoardus in
est

Vita ipsius Fiilconis.

Tolius itaque regni

curam
litte-

gerens idem dominus archiepiscopus Fulco,

rhenensis

ras dirigit imperatori Carolo regis Ludovici Translllio

,

pro

tutela

et

defensione

regni

privilegia violari

ideoque in suam praesentiam

:

Francorum, quod
auxiliante

in his partibus a

Norlhmannis
patrui

commonuerat utrumque venire

finem imponere papa
distulit,

sed

quondam
lili

multipliciter opprimebatur, asserens hactenus illud

Adelgario veniente, Herimannus defuit, fantce

Deo

fuisse protectum,

quamdiu

ne quidpiam pro-

et acquivoci ejus

ac fihorum ipsius regebatur dofeliciter

pere judicare videretur, unde rediviva contenlio

minatione. Tunc vero ilhs

riali

humana

exce-

futuristemporibus orirelur. Quocirca injungit huic

prcESuIi nostro sua ipsius papa? vice

dentibus, poslquam se proceres regni ejus impe-

Synodum con-

commiserant

ditioni, eos
:

vocare apud

Wangionem

civitatem,

suHraganeis limitaneisque episcopis,

cum vicinis ad quam HeSoudecol-

pergravcirent casus

undique muUi suniemoratque civitalem Pari-

siorum,

quam

caput asseritetintroitum regnorum

rimannum archiepiscopum
et

Coloniffi et

NeustricB atque Rurgundia?, barbarica cingi obsi-

dum Moguntinum cuni suis suffraganeis, necnon eumdem Adelgarium occurrere jusserat, quaMonet etiam fralernitatem
,

dione, citoque capiendam, nisi Dei subventa fuerit

clementia

quaj

si

capta fuerit, totius dispendiura

tenus quid cuique debeatur, diligens examinatio

declararet.
ipsius do-

regni se perpessuros, tauKiue periculose haec mala

grassari, ut a pra;dicta

urbe Rhenios
socielali

nil

tutum re-

mni Fulconis ne sibi suam specialem prsesentiam, si omnimodis fieri possit, exhibere cum eis quoquo modo differat; quoniam et haec et alia qucB imminebant Ecclesiastica negotia, cum ipso
tractanda ejusqueterminanda consultu providerat.

manserit, multosque Chrislianos

deserentes reli-

De quo scilicet ipsius adventu satis gratularetur, volens ad Ecclesiastica deliberanda negotia ejus habere pra^sentiam. Alioquin monet, ut afserhone juridica per strenuum episcopalis ordinis viruni

commixtos ac tuldetutelaFrancorum regni scriptam vero ipsani fuisse Epistolam tempore obsidionis Parisiensis, nempe anno post sequentem. Quamdiu autem superstes fuit Carolus Crassus imperator, niliil tumultuosum a proceribus gestum quae autem moliti sint post obitum

gionem
:

paganorum

lioni subditosesse . Hsecipse

ejus, suo loco dicetur.

una cum

ipsis

abeuntem

nohficet, qualiter se susi

per hoc veritas habeat; quibus

defuerit, suos

veniendi facultas

'

Pro

vice.

^ j^jm,

]_

y. c. 45.

cum

eo dirigant legatos, qui eoruni

STEPHANI VI ANNUS

CHRISTI

385

Anno periodiGiaeco-Romana 6378.

Anno JEm Hispan. 923.

Stephani VI papse
1.

Anno

Hegirae 272, inchnato die 18 Junii, Fer. 6.

Jesu

Chrisli

Caroli Crassi imp. 6. Basilii imp. 19.

d.

Moritnr Eadrianus 111 PP.

A nnm.

ad
sis

Continuator Lanibeciauus annalista; Fuldenlia;c de morte Hadriani papnc III litteris prodi7.
cjuae
I

dit,

num

monacliorum Nonantulensium Iladriaapud se scpultumesseexistimantiumopinioItalije sacrtc

;

nuntium Romam miltenduiu fuerit, ubi eo accepto unanimi consensu Stephanus quintus, vulgo sextus appellatus, advenicnte proximo die Dominico, ut habet idem Guillelmus, Pontifex Romanus
consecratus
est,

quatuor
Stephani

illi

inenses incompleti

nem, cui Ugliellus tom. v

Mutinensibus
adiiaisit,

in episc.

numerandi,

plane evertunt
:

cum

iste

continuator hoc ipso teniporo vixerit

Imperator

ultra mensis Septembris flnem non contigit, ut cx dicendis in morte Formosi patebit. Baronius Iladriani III inoret

initium

apud Franconofurt coIlo(iuium liabuit, missisque Romam nuntiis, Hadrianum Pontificem invitavit in Franciam. Voluit enim, ut fama vulsuis

cum

tem cum
Julii,

die

VII idus Maii, Papebrocius vero in

ConatQ Chroiiico-Historico

cum

die octavo inensis

colitur,

quo sanctus Iladrianus Nonantuke

gabal,
et

quosdam Bernhartum
regni
fieri

episcoposirrationabiliterdeponere,
fllium

conjungit; sed neutra opinio convenire potest

cum

suum

ex coucubina

liajre-

Catalogis et auctoribus, qui de utriusquc Pontificis

dem

post se constituere, et boc, quia per se

duratione locuti sunt.

3.

posse

dubitavit, per Pontificem

auctoritate
perficere

Romanum
disposuit.
tor

Inscio imperatore consecratur.

Continuaet co-

quasi Apostolica

Lambecianus
:

post laudata verba de iinperatore

Nam
tem

Cujus fraudulenta consilia Dei nutu dissii^atasunt. Pontifex Romanus ab Urbe digressus, et Ileridano (seu Pado) flumine transito, vitam praesenfinivit,

slatim subjungit
venit et

Post paucos dies

ibi^iue

Moguntiacum

Wormatiam,

cuin episcopis

mitibus Galliarum habita collocutione, in Bajoa-

tulas (cujus

sepultusque est in monasterio Nonansitum anno dccciu, num. 8, indicavicomperisset, contrista-

nius).

Quod cum imperator

quod
:

tus est valde, eo

effici

in tali negotio voti

compos

riam profectus est, ibiqueNatalemDomini cclebravit. Romani, Pontiflcis sui morte comperta, Stephanum in locuin ejus conslituerunt. Unde imperator, iratus quod eo inconsulto ullum ordinare
misit Liutwardum et quosdam Romauae Sedis e[)iscopos, qui eum deponerent quod perflcere miniine poluerunt. Nam prajdictus Pontifex imperatoriperlegatossuos plusquam XXX episcoporum noinina, et omniuni presbyterorum et diaconorum, cardinalium atque inferioris gradus personarum, necnon et laicorum principum re-

non potuit

, Alter

vero continuator ejusdein

Csesar regnuni
et

praesumpserunt

annalistte scribit

Post obitumCarolomanniregis

qui tunc Galliam

aggreditur,

rexerat,

ipsum

receptisque

primoribus,

dispositis

ibi rebus prout voluit, remeavit in Franciam ad edictum Placitum Wormacense obviam Apostolico. Sed dum ipse papa jam medio itineris spatio foret,

correptus

celeri

infirmitate exsi)iravit . Hadria-

gionis scripta destinavit,

(lui

oinnes unanimiter

nuin 111 in itinere defunctum esse, docet etiam Guillelmus Bibliotbecarius, a Baronio nuui. 2 laudatus.Quare Nonantulensium monacliorum traditio liaud dubie falsa. Ea tamen antiqua, cum Mabillonius tom. iMuseiltalici part. 2, exhibeat Vitam Hadriani primi ex duobus pervetustis Codicibus cjusdem monasterii descriptam, supponatque eum
ibi

eum

elegerunt, etejusordinatioiii subscripserunt.

Quibus ex verbis intelligimus, verum essc quod Sigonius anno superiori laudatus affirmavit, Hadrianum nempe III decreto suo statuisse, ut
Pontifex designatus consccrari sine prieseiilia rcgis

tumulatum, cum non Hadrianus

111

I,

sed Iladria-

nus

sepulturam nactus sit eo in loco. 2. Ei Stephanus V succedit. Sedit Iladrianus 111 annum unum et menses qualuor, ut habeut Luitprandus et Marianus Scotus, Ordcricus Vitalis hb.2,etplcrique Catalogi. Cum itaque mense Maio

aut legatorum ejus posset , alio(iuiu clerus Roinanus Slephanum V coiitra decreluni Eugenii II usumque receptum, sine pncsentia legatorum iinperialium ordinari nou permisisset. Porro Liudoar-

dus episcopus Vercellensis erat

et

summa apud

imperatorem auctoritate valebat. 4. DecretumHadriani 111.

Guillelmus qui-

superioris Christi anni ordinatussit, ejusque mortis

dem Biblioth. in VilaStephani Vait, Iladrianumlll Roma digredientem reliquisse Joannem Ticinen-

Baron.

Tojiis XV.

38G
sem episcopum,

STEPHANl VI ANNUS
ut missumCaroli excellentissimi

1.

CHRISTI 885.

Pontificum

Rom.

seu de libro Pontificali

ci attri-

imperatoris pro tuitione Urbis , et liunc legatum

buto, in observationibus prfcviis ad veteres Galalo-

cum
jam

clero venisse
clecti,

atl

domum

cjusdem Stepliani
clerus Ro-

gos Pontificum
6.

Rom. commodius verba

fuciemus.

et interfuisse

ojus ordiuationi, ut ex eo

Baronius

num.

3 refert.

Verum cum

manus
fieret,

lateret,

ut Hadriani decretum in occulto nec nisi eodem Pontifice mortuo palam illusum sibi fuisse putavit imperator, eique
effecisset

Carolomanni Franciw rerjis. Ad num. 25. Carolomannus Ludovici Balbi filius rex Galliarum, auno praBcedenti vita functus est, et Franci Carolum Crassum imp. ad regnum guberObitus

nandum

evocarunt, quia Carolus .*?i'm;j/ea:Ludovici

prssentia legati ob aliam

fecit.

rem Cum tamen unanimem

sensum accepit, ira ejus papam honorifice babuit.

5.

minime satiscleri Romani condeterbuit, et Stephanum

missi

adhuc septennis regno adversus Normannos tuendo idoneus non erat, ut anno superiori ostendimus. Baronius Ludovicum hjnavum^
Balbi filius

Morilur Anastasiits Bibliothecarius.

Fuit Auastasius

Ad

qui sajculo sequenti inGalliis regnavit, Carolomanni

filium et successorem facit, deceptus

lib.

a conti-

nura

abbas monasterii sancta; Dei Genitricis Maria3 Virginis, siti Transtyberim ,

7.

nuatore Aimoini

5,

cap. 42, qui id perperani

Nicolai papas tempore, ut legitur in vetustissimo

Codice
sect.

Bibliotii.

Vaticanaj

Ciampiiiius
I,

U. C. ui

num. Examine

5696, et obscrvat
libri Pontificalis,

non paucos in errorem induxit. De Ludovico isto, qui dictus est nihil faciens, suo loco sermo erit. Non prx4ermittenda hic qua; in
in lilteras niisit, et

diclorum

confirmationem
Obiit

leguutur

in

Pra^fa-

sed ultra

annum octingentesimum
propagavit.

octoge-

tione Chronici

Fontanellensis de morte Carolo-

simum secundum vitam non

Cbristi

Eo enim
S. R.

mauni

anno Domini Incarnat. dccclxxxiv,

(

anno Zac/ams cpiscopus Ananignus

1,

Indict. secunda

a die Natali Christi inccepta) VIII

(id est

E. bibliothecarius erat, ut liquet ex dictis eo anno

idus Decemb.

deinde Carolus rex Suavorum

filius

eodem maucre anno DCCCLXXxni fungebatur, ut apud Ciampinium videre estin Catalogo bibliothecariorum S. R. Ecclesia). Baroniusautem anno DcccLxxvui num. OrecitatEpistolam Photii Anastasio presbytero et bibliothecario Romce ab eodem scriptam. Quare Anastasii mors inter an. DCCCLXxvni et dccclxxxii conhgit. Munus illud ei ab Hadr.Il commissum fuerat an. dccclxviii, postet
,

num.

Carolus Crassus)

Ludovici regis Noricorum,

monarchiam
7.

lotius imperii

Francorum

et

Romani
iii.

assumit anno Verbi Incar. dccclxxxv, Indict.

Victoria Christianorum de Nortmannis.

Nortmanni , inquit continuator Lambecianus Annaiium Fuldensium, pagum Hispanicum (id est, Hasbanicum, qui comitatus est Hasbaniae in
episcopatu Leodiensi situs) invadentes, caeteros in
circuitu

quam alium
celli

Anastasium presbyterum
initio

tit.

S.

Mar-

vicinos occupaverunt,

atque fruges

diet

a se Pontificatus sui

bibliothecarium

versi generis congregantes sibi ad

hyemandum
,

constitutum mense Octobri ab eodem munere removisset, ut eoChristi annoostendimus. Ex quibus

iufelligitur,

inhabitandum
runt,
viris

quasi

nullo resistente

disposue-

ac mulieribus

quos invenire potue-

Em.

card.

Rasponum

iu Basilica La-

runt, ad
rich

suum

servitium reservatis. Quibus Lint-

teranensi
sect.
7,

lib. 3, cap.

13, et

Ciampinium citatum
tit.

bertus archiejiiscopus (nempe Moguntite) et Heim-

qui Anastasii presbyteri

S.

MarceUi

comes

(proefectus

exercituum Caroli Crassi

mentionem

perperam existimasse Anastasium monachum, anno dccclxvi bibliothecarium fuisse et male ei Baronium attribuisse Vitas Hadriani HI et Stephani V, vulgo VI, cum

non tacinnt

imp.) aliique nonnulli insperate supervenerunt, el

plurimis prostratis

Cceteros in

quamdam muni-

tiunculam fugere compulerunt, frugibus quas congregaverant sublatis. Cumque diu obsessi et
faine
fatigati

utraque post morlem

(!jus

elucubrata fuerit. OnuI,

manum

conserere

phrius in Notis ad Palalinuni ad Nicolaum

ait

nocte

quadam fuga

lapsi

sunt. Gotafrid

non auderent, Nortman-

Ad hunc usque Nicolaum, Rom. Pontificum

Vitas

nus, qui Christianus effectus, fldem imperatori et

Christiano pojjulo se servaturum esse sacramenlo
firmavit, fldem mentitus, exercitum

adhuc apud nie sunt, scripsit Anastasius monachus et S. R. E. bibliothecarius. QucC sequuntur consignavit Guillelnuis quidam alter bibliothecarius, quae inlibro qui sub Damasi nomine circumquffi

non modicum
flu-

de sua gente congregavit,

et

per alveum Rheni

fertur, extant .

Negat

id

Baronius, asserens se in

nullo Codice Vitarum Pontificum sub Damasi no-

mine scriptarumiiocinvenissc. Passim tamen Onuphrio hac in re alii viri docti fidem adhibent, quod verosimile non sit Onuphrium hoc litleris prodidisse, nisi ex fide alicujus

plurima loca sufe ditioni subjugare disposuit; quod dum mediante meuse Maio facere instituisset, Deo renuente, perflcere non potuit. Nam ab Heimricho aliisque fldelibus imperatoris ad colloquium invitatus, ct intidelitatis
et

minis ascendere,

correptus,

cum

eos

conviciis

variis(|ue ludibriis
illo

manuscripti a se

visi.

exacerbaret, occisus est et

Postea Baronius in Appcndice ad an. mlxxiii, scripsit

se

in

Codice Ms. Vaticano Vitas Pontificum

Domino illi mercedcm retribucnte.

erant,

omnes qui cum condignam infidelitatis

sua;

Rom.contincnte invenisse Pelrum l)ibIiothecarium qui floruitSa;cuIoXI, vocatumfuisse Petntm Guil-

hermum. Varia opera

edidit Anastasius

BibliotheVitis

Nord8. Frisionum victoria de Normannis. manni aulem abeoinvitah, nescientesquidfactum erat, in Saxoniam praedatum ire pergcbant; quibus

carius, de quibus sparsim

cgimus. De

vero

cum

i^auci

Saxoncs occurrissent,

et tautai nmltitu-

STEPHANI
(lini

VI

ANNUS

CHRISTI 885.
sacerdotum Christi

387
iutcrle-

rebcllare

(itl

csl,

rursus bellare, ut videre cst

sancta; devastaiionem,

Saxones verterunl. Atilli longo spatio a suis navibus renioti,

in Lexico Ducangii) timuissent, terga

ctionem

monachorum fugationem, monialinm

:

fugientes persecuti sunt, quasi eos essent compre-

hensuri. Interea Frisioncs

qui vocantur
destinati
,

Deslar-

violationem, taliumque ministrorum ab Ecclesiis suspensionem paulatim Christianitas cecidit et nec qui docerent, nec qui sacris mysteriis participarcntur, exislerent; venit in

benzoi

quasi

Domino

pravissimis

momoriam

Christianissiiiritualis

(legenduni, parvissimis) ut eis est consuetudo, naviculis vecti

simi

principis,

de

sancto

Grimbaldo

supervenerunt,

et cos a tergo

impu-

amicitia; sibi

dudum

fncdere copulalo, a

gnare cceperunt; quod

prius fiigerant,

cum

vidissent Saxones qui

puer

esset, et a

patre ad sanctissimum

revcrsi sunt, et graviler eis repu-

lcretur

Leonem

(hujus nominis IV)

quo cum papam mitut iii regem

gnando insistebant, ingratumque (legendum, ut Lambecius monet, integratumque) est praclium ex utraque parte contra Nordmannos. Tanta denique
iii

inungcretur, monita acceperat perpetusc salvationis. Mitissimus enim sancli Bertini pra;positns
sanctus Griinbaldus in
gratia hospitandi,

eodem

ccenobio, ad

quod

eos Christiani Ctcde bacchati sunt, ut pauci de

cum

suis comitibus, filius regis

divertisset,

tanta multitudine relinquerentur. Quibus geslis iidem Frisiones eorum navcs invaserunt, tantumque tliesaurum in auroet argento, variaque supellcctile repererunt, ut omnes a minimo usque ad

semper Deo devotus Alfredus

pucrum

cum

sociis

tatis ipsis

benigne suscepit, et obsequium cbariimpendendo, usque mane requiescere

instanter deposcebatj sollicitusque de

talitate,

eorum

hospi-

maximum
9.

divites efficercntur.
filiiis

Eiigo

LolharU
filius,

rerjis

exccscalur.

hortatus est benignissime eos, de

et et

eorum

animae salute,
ainare docuit
bis,
:

Ilugo Illutarii regis

cujus sororem pra)di-

ctus Gotafrid duxit uxorem, insimulatus est apud imperatorem, quod ejusdem conspirationis Gothafridi

sed totis
41.

gaudia superna incorporaliter ad Dei regnum, non soluin vermedullis cordis firmiter tendere.
in Anfjliam vocat.
aliquantis diebus,

contra

regnum

imperatoris fautor existerel.

et

Grimbaldum e Galliis Unde cum insignis puer,

Quamobrem
convictus,

ad imperatorem vocatus,

nox

in sancli Bertini

dcmoraretur coenobio, quotidie

suo privatus

luminc oculorum una cum avunculo esl, et in monaslerium S. Bouifacii

ad tanti doctoris pcdes sedere festinabat, ut morc

Mariai, ca^lestis doctrina; audiret arcana, et non quasi ludens. Sic pia coepit mente Deo in corde vovcre si Roma repedare possit incolumis, et si fa:

apud Fuldani rctrusus, fmem sua; habuit tyrannidis B. Hugo in spem recupcrandi paterni regni ab
iis

qui a pace aversi erant

rapina!
et

introductus fuerat,

cultatis

alferret possibililas,

quandoquc sanctum

tantajque

violentiie

ab

illis

in

regno

illum exaltaturum, et in suo regno bonorifice re-

faclae, ut inter horum ct Normannorum malitiam nibil dilfcrret, pncter quod a Cccdibus et in-

cendiis

abslinerent. Sic omnipotens Deus iratus regno Lotbarii adversabatur, et talibus incremcnvircs

teuturum. Undc factum est, ut pro tantis discriniinibus supra memoratis, dolore cordis exagitatus vehementer rex benignissiinus Altredus, locutusquccumarchiepiscopoCantuariajEthelredo, nomen sancti Grimbaldi ct meritum sanctitatis venerando
innotuit
pra^suli,

torum cladibus

cjusdem regni radicitus ex-

tcrminabat, ul propbelia sanctissimi Nicolai papte, siniul et malcdictum quod super idem rcgnum
protulcrat,

dicens

quod

exhortationibus

suis posset

multos ad superna desideria iiifiam,

adiniplcretur ,

inquit annalista ad

mare,

et caelestis sapientia; poculis inebriare

elc.

annum
gionc

occclxsxui.

10. Alfredus
cofjitat.

Amjliw rex de restituenda

devastationeni,

reli-

Alfredus Anglia; rex cousiderans

Christiana

mare mittuntur legati serenissimi atque clarissiini de gente Anglorum viri, ad monasterium sancti Bertini, nuntiantesabbali pr;eDeniqiie
ultra
,

quod pcr Ecclesiarum

religio

dicti cocnobii,

quod

illustrissimiis rex Alfredus

ct

paulatim caderet, cogitavit de S. Grimdaldo, (jui tunc degebat in monasterio S. Berlini, c Gallia cvocando, qui vitam monasticam et humaniora studia promoveret. Rcin narrat Alfordus boc

sanctissimus Pontifex Etbelredus, multis postulationibus et frequentissimis precibus postulavcrant,

ut perfectissimum dirigeret eis

Grimbaldum; ut

secundum
strueret

modum

observationisEcclcsiastictcconin civitatc

anno num.
ineditis
:

4, ex

Anno Dominicai
viii

Annalibus Wintoiiiensibus adbuc Incarnat. dccclxsxv,

(legenduin, xv), gloriosus

monasterium

dit annalista venisse

in

Wintonim . SubAngliam Grimbalduin, cl

anno vero regni sui

jura rcdactis,

rcx Alfrcdus, Danis miraculose fugatis vel in sua

cum
,

solus Angligeiiis

imperitavit,

regem quain archiepiscopum ac rcgni nobilcs occursum viri Dei processissc, et eiiin iion quasi hoininem, sed quasi angelum Dei siiscetain

in

iiiouarcha factus

cousidcrans quod per Ecclesiae

pisse.

388

STEPIIANI VI

ANNUS

2.

CHRISTI 886

STEPHANI

VI

ANNUS

2.

CHRISTI

886.

Basiliusimperatormoritur-.sacracedificia ab

eo constructa.

Sequitur annus Redemploris octin-

dominum

qui nihil peccavit obliti sumus. Qui

et

si

peccasse convincitur

in

parentem

dexteram
interflcie-

gentesimus octogesimus sextus, Indictione quarta,

armasse, omnes nos rnanu nostra

eum

quo Basilius imperator moritur. Ad annuni enim undevigesimum post Micliaelem occisum, ejus imperium esse propagatum Curopalates et alii omnes post eum affirmant. Quo autcm mense,antiquorum nemo (quod sciam) prodit et milii peculiare magis profiteri nescire quod nesciam , quam divinare. Quse autem obitum ejus praecesserunt, liic primum
;

mus, neque ejus unquam explebimur sanguine. Si vero, de quibus accusatus est, calumniam coarguit quoad lingua calumniaus tantum in ipsum
:

poteril ? Mollitus igitur talibus

verbis

imperator

tunc

i[)sos

sederejussit, seque
;

rcm

diligentiusspo-

pondit ex|)Ioraturum

neque sane multo post ad

suum ingenium
veste
,

rediens, e custodia

eductum
ei

sibi

recensenda erunt. Meminisse debet lector, qua; dicta sunt superius de malis artibus atque fallaciis Theodori, cognomento Santabareni ; cujus etiam
eo processit audacia ut solita fraude commoverit

prKsto esse jubet fllium, ademptaque

et

lugubri
reslituit.

supervacua
ei

qum

in

luctu

excreverat

coma, pristinum Neque sanemulto

paulatim
sibi
tali

imperii

honorem

post,

diarrhajaimorbocorreptus,
et

Basilium imperatorem adversus filium, Leonem nominatum, ut eumdem imperatorem antea crea-

tabe consumebatur, ordinalisque ut

videbatur imperii rebus, insiiiuto haerede

tum,
sicque

in

ordinem

redactum carceri manciparit,

prajsentem

successore

Leone, decessit e

vita,

cum

regnasset

detineretur in

usqueannum,
e

cum

Michaele imperatore

annum unum,

deinde

pauloque ante
vinculis.
2.

Basilii patris

obitum liberaretur
factum,
sic

solus undeviginti .
3.

Commendatur

Basihi

pietas in exaediflcanet

Quomodo autem
:

id

narrat Cu-

dis

atque restituendis

Ecclesiis
:

exornandis

ropalates

Multo interjecto tempore, ex quo in

est,

reddilibus locupletandis

de quibus

idem

ista

carcerem injectus
voluisset
fuisset,

cuni

senatus sa;pe pro ipso

probibitus
ei

Curopalates

deprecari, et variis de causis

tandeni opportuna oborta est

occasio,

qua

posset

quod

rabat, perflcere.

animo habebat et studiose cuErat qu;tdam avis in regia, in cain

Basilius autem imperator sacrorum templorum quai superioribus terrae motibus convulsa et conquassata fuerunt, quaedam etiam fundilus dejecta, curam dignani suscepit, aliis recens
:

conditis, aliis

collabentibus refeclis,

aliis

item or-

vea inckisa ad spectacula et oblectationem audientium et videntium; psiltacus avi est nomen, quae

humanani \ocem imitans, multum loquitur quae quideni sive ab aliquo edocta, sive aiioquin casu, saepe, heu hcu domine Leo, pronuntiabat. Cumque aliquando laulum fecisset imperator con:
! 1

viviuni,et accersiti principessenatuscum eo simul

essent, avisque sa>pe id quod modo diximus, loqueretur, mcesti convivic a cibis abstinentes cogitabundi sedebant. Quod animailvertens imperator, causam ab eis cur non comederent perconlabutur.

decorem adjunxit. Primum quidem Dei magnte Sophiae templi apsideni niagnam sublimemque in multas partes discissam, ruinamque minantem, artificum peritia compaginatam, lutani, stabilemque effecit, in qua Dei Genitncis imaginem, ulnis infantem sustinentem depinxit, ac Petrum et Paulum iirincipes Apostolorum ad utramque partem collocavit reliquasque ruinas, detritas partes murorum instauravit, annuos iteni redditus imminutos auxit. Cum ob olei penuriam

namentum

et

parum abesset,quin sacne lucernicexslinguerentur,

maxiniic possessionis dono, quod Manlha^a appeilatur, lumen perpetuis luccrnis, ((uod nunquam
exslinguerctur, subminislravit, et hymnopolis sacri
tcmpli, id est, divinas laudes cclebrautibus obsonia copiosius tribui
redditu.

At

cibum, inquiunt_, domine, comedemus, (juibus ab istius rationis expertis aut tale quid dicitur convicium, cum tamen rationc prtediti, et domini nostri sludiosi hailli
:

perfusi lacryniis

Quem

beamur?Nam hoc dominum requirit

animal ralione carens, suum nos autem genio indulgentes,

curavit ex

annuo

[)ossessionis

STEPHANI VI ANNUS
i.

2.

CHRISTl 886.

389

Sacrumqiie Apostoloruni

lirislinum ciecorem amiserat, fulcris et

tium qua3 consumptae erant,

ita refecit,

quod earum parinstauratione unitum

teniiilnrn,

eam, quK nunc apparet, pulchritudinem redegit. C. Plurimos etiam Judicos, munerum polhcitationibus et
iargitione,
pretiosis

donis ailectos

ut recenter conditum videretur. Et Dei

suscepit et attraxit . Hos

autem postea judaizantes

'

Genitricis templum in Fonte, quod priscam pulchritudincm amiserat, renovavit. Alterum Dei Genitricis

Leo imp.

Basiiii filius, edita

novclia Constitutione,

compescuit.

Insuper

subdit

Curopaiates

Et

templum, quod Sigma vocatur, quodque

exciderat, a

motu

terra;

fundamentis instauravit,

Bulgarorum genus, quod nuper divino addixerat, missis eo religiosis monachis

prffiditis

se cuitui
et virtute

et stabile

ac pulcbrius
in

quam

prius fuerat

eflecit.

sacerdotibus, in fide confirmavit. Et Rhos,

inito

Templum quoque
martyris,

Aurelianis Stcpliani proto-

Russis

dictis,

cum

illis

foedere, ut saiutaris

quod usque ad fundamentum corruerat,

iteruni
construxit.
et

bajjtismi

participes

essent auctor fuit, misso ad

illud
;

a fundamentis

Duo templa
,

eos archiepiscopo.

Verum miracuium
est

Joannis Baptistfe in Strobilea

Macedonianis

tunc accidit, operaepretium

se habet.

enarrare

sic

quod enim

alterum a fundamentis, alterum ex maxima parte reficiendum curavit. Templum quoque Apostoli Pliilijipi, et Evangelista; Luca3 ad Occidentem situm, qua? gravi ruina exciderant, a fundamentis iterum
condidit.
tyris,

Cum

autem adhuc superstitione tenerenadeo

tur, et ipse princeps et proceres illius, et

om-

nis natio
et

suumque prislinum cuilum

:

exaniinarent

Christianorum fidem

archiepisco|)um ilkun,
annuntiaret,

Magnum

etiam templum fecitMotii marita

qui ad eos nuper venerat, accersitum princeps interrogavit,

cu jus aditum ad terram dejectum,

frangeretur,

ut sacra

quaenam essent qua;

])Ossct.

ille

mensa

adhibita

diligentia restituit,

quae ipsum docere

Qui

cum

sacruin divinae

ipsique vicinum

Andrea; primo vocati tcmplum

Scriptura; librum protulisset, et (|Uffidam miracula

collapsum, in pristinam formam redegit. Et S. Romani, et sanctse Annaj in Secundo, et magni martyris Demetrii, et

recenseret a Deo, quaiido luimana forma assumpta,

apud homines
litudo

erat, facta

Nisi aliquod (Rhos

mulet

martyris iEmiliani in Kabdo, ex

respondit)

simile

nos

conspiciamus,

veteribus nova fecit.

5.

maxime quale asseris^trium puerorum

nequa(]uam

in fornace,

Ad
et

ha;c,

erexit,

etin nostri Domini

Anastasife

templum S. Nazarii coUapsum templum Cliristi Resurmartyris

quam
et
et
:

tibi credituri sutuus. ille vero nunmentienti fide iiabitaverbo illlus qui dixit':
jietieritis in

reclionis,

elegantissimum

Quodcumque
majora

nomine meo,
haud

accipietis

adornavit, lai)ideum pro ligneo tectum fabricatus;

et illud Platonis
tuit, et

Quicredit in me, oiicra qua;facio,

his faciet; etsi, inquit,

et ipse faciet,
iicet tentare

ipsi

maximi martyris collapsum restipropinquum gloriosorum martyrum

Hesperi et Zocs condidit.

Et martyris Acacii in Heptacalo ruinam minans, ne corrueret, instauravit. Et similiter prophetae Eliae ad Pitium splcndide
renovavit,

Dominum Deum, attameu si ex animo decrevistis ad eum accedere, petite quodcumque viiltis, et hoc
vis nos

novumque nomen Domini Jesu

rum,
et

construxil

in aula regia in

Christi et principis

angelo-

omnino propter fidem vestram Deus, quamminimi simus et indigni. Ipsi autem statim petierunt, divini Evangelii voiumen in ignem a se incensum projici, quod si iilffisum servaretur, ad
faciet

Eliic prophette,

itemque Dei

Gcnitricis, et

Nicolai celeberrimi Episcopi

pulcherrimum tcmappcllant, for-

jdum hoc quod Novam Ecclesiam

mositate,

pulchritudine et decentia nulli ahi cedens, aut exupcrandi, vei adajquandi sibi locum

Deum qui ab ipso prajdicaretur. facicndum et cum sacerdos, sublatis ad Deum oculis et manibus, dixisset Ostende gioriosum sanctum nomem tuum Jesu Christe Deus noster, in oculis nationis hujus in foriiacem proeum
se accessuros
est id

Visum

annuos item redditus constituit ad usum luminum et sacerdotum hyinnos celebrantium.Etquidlongioribusopusestverbis,ipsumopus spectatoribus propriam pulchritudinem, et sumptuosam magnificcntiam repra>sentat. Multa alia
relinquens
:

jectus est iiber, incensaque fornace ad

horas

aii-

quot, et deinde penitus exstincto et consumpto ignc,

sacrum voluinen inventum est iiermansisse iuvioiatum et iilajsum, nulio ab igne acceptodetrimento. Quod consjjicati Barbari, ct miraculi magnitudine
perculsi, sine ulla controversiaad ba])tismuin con-

sacra templa in

palatio eedificanda curavitin no-

men

Elia; propheta;,

martyris Clementis, Salvato-

fugere . Ha;c Curopaiates,

iiistorici.

et alii

omnes Grajcorum

Apostoh Petri, et principis militiae Michaclis, quorum pulchritudinem expriincre nec poetica posset magniloquentia . Et inferius post recensita regiarum aedificia, ista subdit In furo quoque elegantissimum templum coiididit in horis Christi, ct
:

Barbaros relatcB. ReDeo Basilius imjierator isUusinodi benefactorum oi)erum muitiplicia i^racinia; siquidem tam terra quam mari s;epe devicit liostes, ut idem
7. Victorice Basilii in tulit a

norem

Dei

Geiiitricis
si

ut negotiantes

haberent

Curopalates
alias

et ahi veteres rcceiisent auctores. Inter

quando negoUa eos diutius retardarent. Et sancti Phocae templum iii Stenio constructuni adornalumque, monachorum doorationis
,

domum,

vero victorias Dci

jjroficua et

beneficio

acceptas

illa

magis
at(]ue

memorabilis, qua niagna gloria

li;erelicos

potenlia

elatos

ManichaBos sub

mum

cffecil, aniiuis

rcdditibus idoneis coiislitutis.

priiicipis
et

Thcoiihrices

eorum

civitatis

principe Chrysochire

Renovavit
militiffi

etiam

magnum lemplum

Michaelis iu Sleiiio

jam coUapsum,

ad

'

Lco novel. lv.

Dan.

iii.

'

.loan.

xiv.

390
niilitantes sic prostravit, ut
niiiltituclo collecta

STEPHANI V: ANNUS
eorum iinnnnora tunc fumus evanuerit. Sed et in
i)0-

2.

CHHISTI

88(5.

tum
in

ut

ipsius, tum Sanlabareni pra;stigiis dementatus Bomanam Ecclesiam pro eodem Photio insursi

eo pra'lio magnopere est denionstrata divina

tentia,

rexissct. ltainfelixGra?cia,

quos babuit praistanles

est

ab ipso per Andream ducem I)ium valde viruni adversus Sarracenos Tarsi regnantes, ad quem cum eoruni princeps (inquit
est

quod gestum

iniperalores Barbaris nietuendos, ut Juslinianum,

Heracleum, atque Basilium de quo

vel
luercsis

vel

schisnia

inglorios

sermo, mox reddiderunt

idem Curopalates)

litteras misisset superbiae et

,

mapro-

at^pie funeslos,

opera nelandorum honiinum sanextrinsecus pra; se ferentiuni.

Basilio illud

lediclorum plenas
derit,

et

basc

indicautes

Nunc

ctitudinem

vita;

videbo, an Maria3 filius ejusque parens

tibi

Ad postrcmum de
jure, ex quo

memoriLC non

cum

conlra te

cum meo

exercilu progrediar.

subtrahatur, quod scribendum curavit libruni de

Quas
Dei,

litteras convicii

plenas acceptas ipsi iniagiui

:

jam

deperdito, pauca hLCC qua; scriIibro juris

Dei Genitricis appendit, lisc locutus

Vide^ o Mater

pla remanserunt in

Gra;corum, hic
Patriur-

tuque ipsius Filius et Deus, qualia exprobravit et superbe dixit contra tuum superstilem populum barbarus iste arrogans. Quibus dictis, assumptis Romanis copiis, contra Tarsum proficiscebatur, et

describenda putavimus. Sic se habent, sub hoc

titulo
:

Officium

ct definitio palriarchae.

cha

est

imago

Christi viva et

animata operibusct

verbis in seipso veritatem exprimens.

cum adPodandum
,

pervenisset,

ibicum

multa ca^de fundit el fugat Barbarorum multitudinem, cum prius ibi eorum dominus occubuisset pauci vero vix se Tarsum incolumes recipiunt. Sepullis autem suis, et hoslibus in unum locum coactis, U)agua(jue erecta ad posterorum memoriani columna, in patriam rediit
iiostibus congressus
:

cum

spoliis, etc.

s>

Scopus patriarcha; propositus est. Priquidem, ut quos a Deo accepit, in pietate ac honestate vitic conservet. Deinde et omues hajreticos pro virili sua convertat ad rectam veritatis sententiam et unitatem Ecclesia;. Vocantur autem hteretici tam legibus quam canonibus, qui Catliolica; Ecclesia; societate non coutinentur.Pra;lerea ut infideles quoque claris et illuslrissimis et admira10.

mum

8.

Accepit a Deo et illud beneficium Basilius

bilibus faclis

suis

stup(^iaciens

imilatores

fidei

imperator, nt Scytharum barbaroj nationes Cbrovatae dicti et Servii, niissis

reddat. Finis jjatriarcha;, creditaruni sibi auima-

ad

eum

legatis,

sponte

rum

salus, et Cbristo

quidem

vivere,

uuuido vero

seipsos subjecerint; accedentesquead

data;

impcratorem

sunt

ab

ipsis

illis ad habitandum provincise ilkc qua; nonien accepere, ut Croatia et Servia dice-

crucifixum csse. Propria patriarcbic facultate doccndi pollere, atque erga universos tam sublimcs

quam humiles
diclione seinet

a;qualiter

absque

aiiiini

contra-

rentur.

gerere,

ac

mansuetum

csse erga

De eodem
luceni prodita,

Basilio bic attexcnduni

Pithaii

fragmentum
in

omnes

se convenientes.

Etiam indoceudo etredar-

ex Acjuitanica bistoria a

bibliotheca

guendis contumacibus acrem. Pro veritate, a;qui

justique conservatione, proque pictate pcratore loqui non erubescere.

quod

sic se

babet

lisdem tempo-

coram im-

ribus rebellantes Bulgari Grceciam nimis exasperaverunt, et Basilius imp. super eos nimis irritatus,
voto se obligavit
cis

Cum

liespublica ex partibus et

membris ad
amplis-

Domino monachum
et

fieri, si

Grae-

siniilitudinem corporis
siina;

humani

constet,

eos subderet,

per annos quindecim cuni

hujus, maximfeque necessaria; parlis sunt

hoste super eos laborans,

ad ultinnim regibus

iinperator ct patriarcha. Ideoque subditorum pax

ct fulicilas

eorum [^rostratis Samuele et Aaron, omnem terram eorum obtinuit, et fortissimas civitates confregit, et

Grfficos onini prsesidio contra eos

,

ubique
ex

ordinavit
l)arte in

populumque Bulgarorum maxima

et sicut voto

Grajciam captivavit,

promisein

rat,

habilum monasticum Gra;ca ligura indutus

tam animi ralione quam corporis, est in omni unanimitate coiisensus . Hucusque ibi. 11. Idem insuper Basilius imperator una cum ha;reditate filio suo Leoni imperatori egregia monita scriptis rehquit, sexaginta sex capitibus comimperii alque Pontificatus

reli(iuuiu esl,
et

onmi

vita3 sua;

tenipore a concubitu

prehensa, quoruni priucipes

seutciitiam
BASILIUS IN euaiSTO

littera;

Iianc efficiunt

scbemate extrinsecus circumdabatur. Deinde Iliberiani repugnantem per annos septcm ila edomuit, ut onuiia ad iniperium illius cxercerct . Ilajc ibi. Quam autem sint consentientia iis qua} a Curopalale narrata de
el imperiali

carnibus absluiens,

ROMANORUM IMPERATOR LEONI

CIIARO FILIO ET IMPERII COLLEGyE.

Aurea; quidem sunt sententia;, digna; Chri-

shano impcratore bene pbilusophante, qualem cupil ijise

ipso sunt, considera.

i^arens Basilius

filium esse. Exlant ipsa;

'

Qucc Basilius imperator, licct a Photio seductus, laude difjna scripscrit. Cieterum fuisset plane inter sunimos Cbristianos principes numerandus Basilius, lum ob pietatem, tum etiam ob
9.

(liiidem ex Gricco fonte in alvcuin Jjatinitatis educt;e,

(luarum ne
habct posl

sis

penitus cxpers, ex
accipe, sic

eis hic

unaiii vel duas ad

lia se

enim terfidcm Catholicam primitus com(lua;

suinmum

res bellicas pra;clare gestas, quas

idem

(|ui

supra

mendatam.
12.

Curopalates, et
nisi

alii

posl

cum

diligenler enarrant,

Sanain habe mentem in his

lom. V.

ad

scductus a Photio, prffivaricator factus esset

cui subscripserat, et
'

octava} OEcuniciiicte Syaodi

C.

'i.

exluiit

liibl.

S. Maij}. in lin.

STEPIIANI VI
rccte
fiJei

ANNUS

2.

CIIRISTI 880.
Basilius iraperator liujus climalii;

391

doctrinam pcrtinent,

et

sunnno honore

proseqnere mafrem tuani Ecclcsiam, qnaj in Spi-

In pace praslans alque rebus bellicis,

Fecit volumen sicut alterum polum

tuoadDei per Cliristum laudem imperii coronam mecum imposuit. Si cnim quos natiira tibi dedit parentes debes venerari, multo magis eos ([ui te in Spiritu sancto gcnuerunt, omni pietatis officio debes colere. Illi enim duralurani ad tempus vitain liberis per geritu sancto tc lactavit, etcapiti

pellibus

paclum, sequens ex ordine,

Pulchras ferens imagines ut sidera.

Extat

autographum

ipsius

Basilii

volumen

nerationem impertiuntur
regencrationeni
,

isti

vero aiternam per

Honora ego Ecclesiam Dei ut tu vicissim ab ea in honore habcare, et saccrdotcs ejus reverere tanquam spilargiuntur.
rituales patres, et deprecatores pro nobis ad

imaginibus magni pretii de(^oratum per dies singulos, singulosque sanctos, de (]uibus mentio habetur in versibus. Vidimus et legimus cobis concessum a Paulo Sfondrato sancta? Ceciliae cardinali,

nepote
1

felicis

mcmoriae Gregorii papm decimi

quarti.
5.

Jam vero

reliqua |)rosequamiir.

Deum.

Honor enim qui sacerdotibus habetur,

refertur
;

in

Denm

etsicut propter te ministros tuos in lionore

ita et

habere justnmest,

propter

Deum

sacerdotes

Leo impcrator patri succedit, Photium pelad patriarchatum evecto : wide litterce historicce adpapam et ejus responsum. Deiuncto itaque Basilio imp. eademdicLeo ejus
lit,

Stepha.no legitime

ejusmagnifacere,etinpretiohabcresaiictuni.Quem-

filius

imperium moderandum

suscepit

qui

mox

admodum
eham

eniin honor(|iii eis habetur, ad

Deum

occasione captata, quod Photius ciim Santabarcno

pertinet, ita

eorum contumelia etcontemptus longe

bene custoditam, apposuit
et

gravins cjus iram provocat . Hoec Basilius

consilium inisset de eligendo in imperatorem cognato ipsius Photii cum c throno deponit rcle,

post fidem Calholicam

gatque in monasterium Armenorum,

in

ejusque

basim ([uamdam, super quam universa moles imperii collocata, firma consislat. Scd accipe aliam salubrem impertitam filio
cidera

tanqiiam fundamentum

locum gcrmanum suum Stephanum subrogandum curavit. Impostorem veroilluin Santabarenum flagris

cajsum oculis privat,

,

admonilionem

ad rem nostram spectaniiistorias

mitlit

hominem
(ut

secta

et Athenas in exilium Manichaeum professione

,

tem

magum
ne unquam cesses
ve;

Constantinus Manasses affirmat) sirau-

13. Evolvere

latione vero

terum ibi enim reperies sine labore, quae alii magno cum labore congesserunt. At inde bonorum
virtutcs
et improborum vitia cognosces et vitae humanae varias mutafiones, et rerum in ea con,

Christianura, ct iraposluris quibus miracula afltectabat, a Basilio imp. creditum sanctum. Porro substitutio Stephani in locum Photii

haud

ita

perfunctorie facta
:

est,

inconsulto

Uomano

versiones,

mundi hujus instabilitatem, etimperii ad cadendum pronitatem disces. Breviter malefactorum poenas et bonorum pra^mia legcs, quorum
illa

Pontifice Stephano

nara ab eo ut dispensaretur,

quod ordinatus
erat
;

fuisset

a Photio diaconus, opus

ut ordinati a Pholio

et lex crat Ecclesiastica,

effugies, ne uUionis quae inde sequitur, scve-

cessarent

omnino, nec majori gradu elevarentur.

ritatem paliaris

mia

quac

Basilius

haec autem ampleclcris, ut pracmanant consequi merearis . Ita ad Leonem, secundum quod argumentum
;

Audi
de

igitur quae in dicto Codice graeco post lilte-

ex

iis

ras Stephani papae superius recitatas subjiciantur

ipsis
:

memini me pracfatum esse in Epistola nuncupatoria ad regem Calholicnm tertio Annalium tomo.
Ista et alia,

i6. Ha!C Epistola ad

Basilium imperatorem
filius,

missa

fuit,

sed illam accepit Leo ejus

cum

quae tu majori consulas otio, Baet

jara pater vita defunctus esset.

silius

ad

Leonem, qui ea accipiens

custodire

vim
visset

intellexisset,
,

et

Qui cutn Epistolse omnia Pliotii facinora cogno-

laborans, consecutus est prce caeteris illud insigne

quampriinuin revocavit oranes sacerdotes

qui a Photio anatheraate dainnato, graves et ejecto tyranno et ;

nomen, ut meruerit cognomcnto Piiilosophus appellari, quasi

sil

verilatis,

per

eum

illam felicilatem Orientale

ille pollicitus est
si

passi fuerant persecutiones

impcrium consecutum, quam

si

sapiens

vel philosophi regnent, vel

reges

plii-

invasore Photio, fralrem suum germanura introduxit, advocato etiam Styliano Neocffisarem raetropolita,

losophentur. Sed an iinpleverit

factis intelliges.

ille ista

omnia, ex
spcclat (ne

cognoinento Mapa,
comniilitoiiibus,

et aliis ejus in

persecu-

lione

episcopis, pra;positis, pres-

d4.

Ad eunidem Basihum rursum

byteris, diaconis, et aliis pietatis

illis:

sectatorihus, ait

quid praetermittatur antiquitalis) quod scribendum

et augenduin Gra;coruin Menologium quod eliam exornavit imaginibus, (luibus singulo-

Nostrum ex Dco iraperiuin,perpensavcritate,

curavit

iniquura illum hoininein Pholiura a scde patriarchali ejecit, et vestram pcrsecutionem sedavit. Nec
ullo

rum

exprimcrciitur certamina. In cujus fronte ejusmodi scriptum invenimus iambis versibus cpigranmia in scripto Godice Vincenlii Pinclli Patavio

pacto
illo

cum

communicetis

cogara queniquain vestrum, ut inviti quin potius oro piefatcra :

vestrara, ut coramunicetis

cum

fratre

meo,

ct fiat

ad nos Ferrariam,

cum

illic

essemus

cum

Pontilice

misso

Sin autem, inconsultis Romanis qui Pholium damnaverunt, nohierilis fratri meo convenire, quoiiiam videlicet a Pholio diaconus fuit

unum

ovile.

ordinatus; vcnite, scribaraus et inittainus una Ro-

392

STEPIIANI VI

ANNUS

2.

CHRISTl 886.

mam

ad Ponlificem, ut dispenset absolutionem anathematis iis, qui a Pliotio fuerunt ordinati. Scripsit igitur propterea impcrator Epistolam ad
Pontificem,
similiter etiam

simus, re iterum diligenterexaminata, eorum dam-

nationem

cum

Ignatio

confirmavit.

Qui deindc

Phoiio cuidara schismaiico ab Ecclesia Constantinopolitana, et in digniiate consiituto inhajrentes,

et ejus favore

Mapa mctropolita

Ca;-

sarea; et ejus socii. Epistola vero metropolitai ita se

utenics apud

Bardam principcm

et

habet
17. Sanctissimo ac beatissimo

avunculum Michaelis
Stephano, dopapa?

imperatoris, qui et ipse ar-

mino ac OEcumenico

Stylianus episcopus

NeocKsariae Euphratesiffi provinciffi, servus servo-

guebatur a pairiarcha Ignatio turpis incestus gratia, Ignatium ipsum e patriarchali sede violenter ejiciunt, mulias calumnias adversus eum fingentes,
ut imperatorem ipsum iia subduxerint, ut Photium pro Ignatio in patriarcliaii sede collocarit a schismaticis elecium,.et a damnato Gregorio eo die ordinatum. Quando pontifices ipsi, et insigniores

rum

Dei,

et

qui

mecum

sunt episcopi,

necnon

omnes

episcopi et prcsbyteri et diaconi sanctissimaj

Ecclesia^ Constantinopolifana!, et

omnes

prsepositi

per Occidentem et Orientera constituti, et presbyteri

monachi quietam vitam

agentes.
Ecclcsia

ex sacerdoiibus, ei

quicumque

in Ecclesia potiores

Dei Catholica et Apostolica

semper

erant, segregati sunt propter illegitiraam inirusio-

prajvalet

adversus eos qui

est

illi

bellum concitant.

nera schismatici
convulsit, alios

enim, quod Doniinus imbecilles reddit ejus hostes. Et qui adversus Ecclcsiam bellnm gerit, Dei se hostem constituit. Variffi igitur, o sa-

Scriptum

Plioiii, inter quos etiam ipse fui miniraus oranium. Deindc vcro multos ille ad se

crum

et

venerandnm caput, humani generis

hostis

quidem perterrefaciens, alios vero male tractans, alios rauncribus decipiens. Chirographura prseterea propria scripsit nianu, nunquamse
adversus Ignaiium, nec eosqui ab
nati, aliquid
illo

sunt fraudes, diversis temporibus alios

aliis ratio-

fuerant ordi-

nibus a recta via ad vias obliquas homines subtralientis.

mali tentaturura. Necdeinderaagnum

Hoc vero prajcipue

rccta
est
:

in Dei

Eccclesia
agcre,

ille

tcniporisspaiiura intercessit, etnullahabiia ratione

proprii chirographi, in celebri teraplo sanciorum Apostolorum conciliabulo congregato, deposiiione ct anathemate pairiarcham Ignatium damnat moechus ipse et adulter Phoiius. 19. Deinde vero suam iniquiiatera ex superabundanti confirmare volens, ad vestram Urbem Romam, et tunc teraporis Pontificera Nicolaum

facere consuevit, ubi

quidem

laude

dignum

sicut e contra a i-ecto recedere, formi-

dabile existit.

Cum

itaque in Dei Ecclesia multa

iniquitatis vasa invenisset,

cris

venerationeni quae sa-

imaginibus exhibetur, tum Chrisli, tum purissimae ejus matris etservorum ejus, ab Ecclesiastica disciplina removere conatus est; sed divma favente gratia, nostrorum piorum imperatorum auxilio nostra Ecclesia suuni decoremnunc recepit, etabominabilem illum errorem haeresis circa imagines procul abjecit. Quid veroda^mon bonorura operum
osor?

misii episcopos

cum

liiieris

imperaloris, ct petiit

ab

illo

legatos mitli ad Consianlinopolitanam Ec-

clesiam, qui perpenderent,

tiura gesscrai.

qus

ipse contra Igna-

Quod factum

est. Missi

enim sunt

Novam iterum

concitat tempestatem. Iterum

enim Gregorium

id cst, investigabilem, ct

corum socios, cem divellere, et a sanctissimo abalienare non dubilavit. IIos

sajpius

cognomento Asbestam, Eulapium et Petrum, et ac pcr eos Christi merabra ab invisuscilat

Ignatio patriarcha

itaque patriarcha

Rodoaldus et Zacharias cura comraendatitiis litteris ad Michaelem imp. et Photium. Legaii itaque cum Constaniinopolim venisseni, congregaia est Synodus, etlegati subducii quidera aPhoiio niuneribus, minis vero ab imperatore, nihil fecerunt eorum quae ipsis fuerant raandaia, sed potius Ignatium
ficis

Synodice advocatos,

et

qua decebal huma-

nitate tractans, ut nullo pacto a Dci Ecclesia segre-

danmarunt Photium vero contra praeter Pontimandatura in patriarchali sede confirmarunt;

; ,

dajmonis fierent, efflcere non potuit. Quapropter privatione tandem et anathemate ipsos damnavit. lUi vero iitteras raiserunt et legatos ad sanctissimum tunc temporis Pontificem Romanum
gati, prasda

ei ita toris

beatuni Leonem, petentes, ut ab ipso quasi injuria

passi vindicarentur.

cum litteris imperaPhohi sunt reversi. Quando scilicet zelo quodam motus monachus illc Theognosius, qui est archimandrita, clam eiiara ipse sub mentita laicali vesie Roniam proficiscitur, ct sanctissimum
ad Apostolicam Sedem
et

Nicolaum papara de

his

omnibus docet qua; adverQuapropter Poniifex

et

Ignatium scripsit, rogans cura, ut aliqueni railteret suo nomine in Urbem Roniam, ul pcr eum discere posset, quoniodo res se haberct de schisniaticis illis. Quod
18. Pontifcx vero ad iatriarcham

sus Ignaiium gesia fuerani.

congregaia Synodo, suos legalos Rodoalduni

chariain

Za-

patriarcha Ignatius facere

non tardavil, sed misit Lazarum nionachum et confessorem una cum litleris, (|ui rem omneni de Grcgorio rccte noverat,
cl

quod fccisscnt prajter illa quffi sibi fuerant demandata. Aliain item Synoduin congrcgat, et Photium nKrchum et invasorem
daninavii,

tifex

Pontificem dc singuJis edocuit. Quapropter Ponet ipse danuiavil eodem niodo quos Ignatius

anaihemate (iainnai, Ignatiuin vcro contra patriarcham Constantinopolitanum liiieris suis declarat, necnon qua'cuin(]uc gcsta fucrani, tum Michaeli
imperaiori,
20.

tum

Phoiio apcrie significavii.

damnavcrat, lancjuara schismaticos. Sed bcato papa Leone vita funclo, iterum illi Benedicio papa) successori molestias intulerunt. At Benedictus sanctis-

Cum

vcro post Michaelem ad Basiliuin

deveiiisset,

imperii sccptrum
ille,

divino zelo moius

acia, quae in

Urbe Roma

a pa[)a Nicolao gesia

STEPHANI VI ANNUS
sunt
ile

2.

CHRISTl 886.

393

PhoUi ejcctione,

el ile Igiiatii

restitutione

confirniavit , ct Ignatium

ab

exilio

revocavit,et
et

titudinem A[)OslolicLC Sedis, ut Pliotium reci[)eret, et has litteras ad nos miserunt. Qua[)ropter Pelrus
presbyter a vobis in

PhotiuHi a patriarcliali sede ejecit,

litteris suis

ab ulraque

urbem

regiani

cum

venisset

parte, Ij^natii vitlelicet et Photii, legalos

una cuin
niit-

cum

ad A|)Ostolicani Sedeni destinavit,

Eugenio, Photuun ab Apostolica Sede receptum ])romulgarunt.

et

Paulo

figmentum illud Photii |)seudosynodi adversus Nicolaum papam qui invenlus est a letens prteterea
,

22.

liinc

capta occasione, etiam politicas curas

in se suscepit, et ita

regiam potestatem usur[)are

gatis vita

functus, Hadrianus vero

iili

Nicolao

cum

successisset, ostensa sunt

qucE missa fuerant.

Iterum igitur Iladrianus

congregavit,
et

[lapa

localem

Synodum

eadem quic beatus papa Nicolaus

decrevit
;

Abbatulum enim quemdam ignobilem et humilem atque maleficum sibi familiarilate conjunxit, cujus paler Santabarenus coguomento dicebatur, Manichsus quidem secta, et venelicus
contendebat.
professione, qui
taret
,

adversus

Pholmm

et

cum

elegisset pios

cum

agnitus esset et capi dubiconfugit

viros, Constantinopolim misit, et

OEcumeuica Sy-

ad

Bulgaros

adhuc

impietatis
fidei

nodo congregata, prxseutibus etiam legatis Orientalium sedium, iterum sententia promulgatur adversus Pliotium, quod ut moechus et adulter Ecclesiam Conslantinopolitanam invaserit. Quapropter deponitur el anathemale damnatur, et Ignatius restituitur. Nec tamen pro[)terea Photius quietem habuit, sed iniquos homines et maleficos et deceptores congregavit, et calunmias falsas fingendo,

morbo

laborantes,

ubi

ille

Christiauorum

abrenuntiavit. Hujus itaque filius Abbatulus praedictus Constantinopoli

adhuc juvenis manens,

tra.

ditur Studitarum monasterio a Barda Ca3sare,et

ibi alitur.

et

Cum vero ad perfectam venisset tatem, omnem iniquitatem calleret, adhicret PhoUo
quem
Photius sacerdotem ordinavit iu
a patriarchali sede fuisset
illa

suo simili,
priore

sua inlrusione ad [)atriarchalem digni-

non tam

destilit

niisere reiinquere procuravit.

quousque beatissimum Ignatium Neque hoc

vi-

tatem.Cum vero Photius

Santabareni

so-

ejectus post OEcuinenicie Synodi i)romulgationem,

fliius pra;dictus Abbatulus suggeril Phoho, ut aliquem inveniret domeslicorum imperatoris affirmabal enim per hunc iterum Photium se posse restituere. luvenlus itaque Nicetas cogno:

lum, sed etiam

dum

jani Ignatius in propria sede

resideret, Photius

ab OEcumenica Synodo danmaordinationcs.

tus et anathemalizatus, in Constantinopolitaua dice-

Quinetiam cum mililari nianu, sicut quondam impius ille Macecesi

varias habuit

meuto Plorans, qui multis muneribus deceptus,

quoeaSantabareno veneflco raagica pocula
et escu-

donius, in sanctam Dei Ecclesiam prosiliit,

SophicC faceremus. Qui
ita

dum

nos comniinislri sacrum in celebri tempio sanclae

lenta fuerant parala a[)i)onens imperalori, facit ut

cum vidissemus Photium tabernacuium iugredienlem, relicto imperfeclo sacro, aufugimus. 21. Photius vero sacerdotes Domini et comimpudenter
in Dei

Photius ille exosus amicus videretur, et sanctissimo Iguatio palriarchalem sedem tenente, Photium ad palatium revocavit ex eo loco qui Auguslus dicitur, el in [)alatio contubernalein

Pholium

ministros noslros,
vel invitos

magna

vi et multis
et

verberibus
qui mecuni

habebal, ut Pliolius magis esset patriarcha

Ignatius ipse,
licet in [)alriarchali

quam

adse convulsit. Ego vero

sedc ipse Igna-

erant, episcopi, presbyteri et diaconi, et

omnes per

lius resideret. Qua[)ropter (ut

supra diximus) ordi-

Occidentem et Orientem praepositi monachorum et quietam vitam agentes, infinitus videhcet numerus, divina gratia inconcussi permansimus, quamvis neque antea neque postea Photio communicavimus, qui cum illegitime (ut dictum est) Ecclesiatn invasisset, dubitationem multis injecit dicentibus, quod hunc, Pholium videlicet non recipimus, nisi illum confirmaverit Roniic Apostolica
Sedes
:

nationes habebat, et ita imperatorem

adversus Ignatium irritavit, ut ei vitam niale abstulerit. 23. Qui cum ita male fuisset mortuus, staUm Photuis cjusdem sedem occupavil, secum habens

Santabarenum illum, quem imperatori familiarissimum reddidit, et Euchaitarum e[)iscopum con-

(|uod

cum

ille

didicisset, simpliciores ita

et

decepit.

Paulum cnim

Eugenium

ei)iscopos a

Joanne papa ad Ignatium patriarcham niissos, ut cuni illo de rebus Bulgaroruni provinciu; agerent:
qui

cum invenissent, quod beatus Ignatius jani demorluus erat; Photius illos nmneribus corruptos decepit, et iniperatoris muiis coegil, ut dice-

eUam monasteria in aliis diaxesiab illis bus consUtula et aliis episco[)is subdita abstulit, eaque tradita Santabareno, ut illa Euchailarum EcclesiiB aggregarentur, et e[)iscopi in illis a Santabareno ordinarentur. Sanlabarenus praeterea iste una cum PhoUo adversus piissimum imperatorem noslrum Leonem, qui nunc rerum poUtur, malum consilium iniit, et ejus patrem BasUtuit; insignia
,

silium adversus

eum

irritant, affirmanles

Leonem
vero

rent

coram onnn clero et episcopis, el reliquo populo, quod contra Ignatium a Joanne papa essent missi, ut illum anathemate danmarent, et Photium
promulgarent. Quaproptor plerique comministroruni nostrorum sunt decepti.Iile vero
patriarcliam

iusidiari et adversari

paternie voluntati.

Cum

insanabili niorbo laboraret Basilius, et

[)roi>inquus esset, putaverunt,
filio

jam morU

jam procul absenle,

facile ipsi

quod illo volenle, et imperium obti-

nerent, ut per se, vel per aliuni

illud administrarent.

quem

velleut,

eliam vestram A[)Ostolicam Sedemfraudibuseludere

volens, litteras composuit
chaj et

nominc

Ignatii patriar-

coniministrorum ejus, quibus orabat beaBaUON.

Sed Dei providentia non per_ misit eorum ini^iuitatem impleri. Licet enim Leo filius a palre Basilio inler privalos honiiues habe50

TOMLS XV.

394
retur, quinimo

STEPHANI

V'I

ANNUS
,

2.

CHRISTI 886.
cujus

carcere detinerctur custoditus

tc Petrus,

Sedem adniinislrandam
edoctus
fuit
'

obtines,

post patris obitum ad impcriale solium evectus est.

qui ab

omnium Domino

septuagies

quamprimum ejccit, tanquam multarum iniquitatum auctorem. Nos vero qui illi non obediebainus, et praiterea multa niala passi sumus-, illis miseriis idem Leo impcrator liberavit, 24. Quoniam vero scimus quod a vestra Apostolica Sede corrigi et juxta canones corripi debemus, hac de causa humilibus his nostris litteris tuam oramus venerabiiitatem, utmisericorditer nobiscum agas cum populo videlicet qui non
Qui Photium
,

septies ignoscere,
rint.

etiam iis qui scienter dehqueExaudi nos, ut etiam tu a Deo benignitatem desuiier obtineas, et longo tempore Ecclesiam Apoprecibus sanctissima; Dei
, Apostolorum, prophetarum, martyrum, confessorum et omnium sanctorum. Amen . Hactenus ille. Desiderantur

stolicam rcgere valeas

Genitricis,

ca;lestium Potestatum

Leonis
est)

littera;

eodem tempore

ut superius

dictum

Romam

ad

eumdem

Pontiflcem missa;.
litterffi

Nam
Slesic

sine rationabili causa Photii ordinationem recejiit,

post hinc subjiciuntur in dicto Codice

ut ne qui Apostolicae Sedis legatos

Zachariara, qui initio

Rodoaldum

et

Photium confirmarunt

in

phani papae ad eosdem episcopos redditae, qua3 se habent

2G.

Constantinopolitana sede, deinde Eugenium et Paulum, qui secunda vice cum Photio communicarunt, excepit, una cum Photio interitu damnetur,

Steplianus episcopus, servus servorum

Dei, universis episcopis et reliquis clericis, etc.

Catholica Christi et Dei nostri Ecclesia fundata super flrniam petram, Apostoli videlicet Petri

nec alius infinitus numerus ab Ecclesia pellatur.

Hoc enim facere consuevit Ecclesia. OEcumenica enim Synodus quarta Dioscorum iniquitatis principem et auctorem, Flaviani interfectorem beati videlicet patriarchae Constantinopolitani, damnavit ut homicidam et hajreticum, ut qui ausus est sanctissimo papaeLeoni excommunicationem irrogare:
eos vero, qui a Dioscoro
fuerant,

confessionem,

licet

pluriniis

tempeslatibus et

fluctibus agitetur, nihilominus conflrmatur ot au-

getur. Nec mirum, si humani generis hostis membra Ecclesia! tentare aggreditur, qui caput ipsum

Dominum nostrum
bitavit.

jesum Christumtcntare non du-

Nec

igitur

mirum,

si

Photium

satis exo-

fuerant ordinati, vel Lapsi

cum tamen
illos

pietatis sectatores fuissent, per

sum ab Ecclesia damnatum ejecistis, qui salutiferam Domini crucem iladelusit, per quam videlicet
milavacrum sanctiflcatur. Prajdictus itaque Photiuslaicus homo, si regiam viam ambulasset, et decretis sanctorum Patrum inhaGsisset, ad tantam insaniam nunquam
sacerdotalis
nisterii perflciuntur, etsancti baptismatis

poenitentiam

suscepit. Nicaena etiam septima

venerandam crucem omnia dona

Synodus auctores hajresislconomachorum damnavit, illorum vero sequaces per poenitentiam admisit.

Quapropter docet etiam tuam singularem virinitio schi-

tutem, Photium quidem tanquam ab

smaticum,
lere

et a schismaticis illegitime

et propter alia niulta qua; operatus est

:

ordinatum, mala, expelut Ecclesiaj

devenisset.

Quapropter qui Christi humililatem,

'^

eos vero qui ab ipso decepti suut, misericor-

venerandam scilicet crucem contemnunt, percussi sunt tanquam primogenita ^gypti tunc enim
;

diter

cum

illis

dispensari rogamus,

Israelitarum primogeniti cuin essent signati, servati

Constanlinopolitanae pax et trauquillitas ita restituatur, et

sunt ac custoditi

quid vero erat

ille

sanguis

non aliiquidem' Apollo,

alii

Cephcesint,

agni in limine Israelitarum, nisi crux passionis

Christi,

et ahi Pauli, et sic

unum
Deum

corpus Ecclesice dividaet

quae in frontibus

fldelium imprimitur?

tur, sed

omnes unanimes, tanquam unum caput

Salvatorem
illi

Quicumque

igitur salutarem

crucem
ita

iiarvipendit,

habentes, Christum
et ejus priecepta

omnium

Evangelico ense interiinitur.

27. Sed de Photio
illas

nostrum, omnescommuniter
pter

laudes olferamus,

quidem

vos scripsistis,

simihter prtedicemus, neque pro-

unum hominem
25.
a

peccatorem tantus numerus

dem

vero imperatoris litteras cum legisseinus, casa vestris procul abesse comperimus. Ita enini

pereat.

Christi
tes
,

Nos enim (ut diximus) imperatorum dilectorum nutu Constantinopolim venienmulli nos ad

quod Photius quietam vitam elegit. Quapropter in dubitatione versamur. Multum enim
se babebant,
interest
,

abrenuntiasse

et

expulsum

esse.

Nos

dum

communionem

impellunt,

ct juramentoaffirmant se

ab Apostolica Sede dispen-

sationis

indultum obtinuisse, ut absque impediillis

absque diligenti inquisitione qualecumque judicium proferrc non possumus. Quapropler nunc sentcntiam prorogavimus. Et opus est utriusque
igitur
parlis religiosissimos episcopos milti, ut per[iensa

incnto sacerdotalem dignitatemexercitarepossent:

nullo tamen pacto

fidem adhibuimus, a tua

flrmi et certi.

omni

dubitatione,

et

veritateutriuque nuinifustata,
voluerit.

sanctitate exspectantes aliquid

Hoc

dicere [lossimus

quod Deus

Romana

eiiim

autem ausim afflrmare, ovcnerandum caput, Deum quod nulliis eoruni qui cum adhibens testem Photio communicarunt, propria id fecerit voluntate, sed polius principum violentia. Quapropter tuam rogamus beatitudincm, ut populum (parum abest] desperalum misericorditer suscipias. Rogat
,

Ecclesia inslar speculi etexemplaris reliquis Ecclesiisconstituilur.

Etquodcumquedefinierit, insemiuquisitione ferre decet .

piternuin nianet incorruptum, et hac causa sententias

magna cum

Ha-

ctenus ad episcopos Stephanus papa.

28. Ita

quidem magua
ExoJ. XII.

consideratione suspen-

Maltli.

xviii.

STEPHANI VI ANNUS
tlit

2.

CHRISTI 886.
edita,

3<J5

judicium. Etcaim

si

acquicvisset papa

iis

quac

essent

explodenda csse sanxerunt, uhquc

lucubrationes o[>ortuit
i|iso-

scripla crant ab impcratore de Photio S[)onte seab-

onmes

sancti Ignatii

dicaute^ ejus scssionem iliegitimam

quodammodo
legitime

rum

sententia esse proscriptas,

male

ipsi

merentes

probasse videri potuisset. Cajterum nullus esse poterat locus renuntiationi, ei qui

nunquam

de tanto suo patriarcha,quem iidem ipsi ca;terique omnes Orientales ut sanctissimum colunt. Sic sunt
opera impiorum schismaticorum
31.
et

sedisset

nemo
Ne

potest dimittere

quod non habuit,

hajreticorum,

sed cjiciendus ut latro qui non sua diu mala fide

possedit.

ut suse ipsorum sententi;e obliquilate damnentur.

igitur probasse eo

modo Stephanus

Sed

quanam

a^quitate, [lari sententia quai

Photii restitutionem videri posset,

tionem ilUus,
ratore,

non renuntiased ejectionem potius tam ab impe-

contra Pholium et qua) contra sanctum

essent scripta censentur,
et

Ignatium
ipsis

cum

alter

eorum ab

quam

ab episcopis exspectat audire.

universa Catbolica Ecclesia colatur ut sanctus,

illi

Vides igitur quanto pondere Scdis ApostolicflB

judicia suspendantur, cujus sententia; leges sint

alter vero secus ? Ita

in graliam Photii

omnia

convertentes

quem

haberent auctorem scliismatis,

atque decreta sancita perennia

episcopis
:

Ita

actum cum

cajterum quod petcbatur, ut dispensa-

cum Stephano germano imperatoris, qui subdiaconatum suscepisset a Piiotio dispensatum fuisse, etutoportuit reiconsultum abipso Romano Pontifice existimandum nam ille sedisse, atque cum ipso idem Stephanus papa communicasse inretur
,

quaicumque contra illum conscripta fuissent,quihus non ipsius Photii tantum scelera scriberentur, sed cum illis sua ipsorum levitas in talem hominem sequendo, argueretur ubique ac semper abolenda, iterato annis singulisanathemate, censuere.

Lucratus tamen ex hoc illud fuisse videtur

nefarius, ut sui ipsius obitus,
tis

homo

quo auctor schisma-

venitur.
29.

schismaticis sui simihbus, a{)ostalicisque jun-

De

fine Photii el ejus scriptis.

Ejectus
nec
clau-

ctus est angelis, qualis fuerit,

nusquam

inveuire

autem hoc anno

quando
serit in

(ut audisti) penitus Photius,

poluerimus, qui
sus, certe

si

clarus extilisset et

non tenebrouniverso

amplius restitutus, sed in monasterium relegatus,

obierit,

discipulorum

prfflconiis orbi

quomodove diem extremum

innotuisset, sicut ipsius per eos praedicati

ubique

obscuro est; idque dolo schismaticorum, ipsum auctorem ductoremque suum mire colen-

inveniuntur errores. Haclenus de rebus quae spectant ad Orientalcm Ecclesiam

:

ad ea vero quai

tium. At quid insuper iidemipsischismalici?

Quod

sunt Romae gesta, se convertat oratio.

32.

autem

scirent ex Synodalibus scriptis sub Pontifi-

Ex

coemeterio

Vice Salarice translata in

cibus Nicolao, Hadriano, aliisque monumentis re-

rum gestarum S. Ignatii adversus ipsum, vel aliorum valdc perstringi Photium, atque adeo verberari, ut puderet ipsos cum sequi magistrum atque
auctorem schismatis; quid egerunt? Silenlio ea omnia quffi transacta sunt inter Ignatium atquc Piiotium, obruenda putarunt, statuentes, scripta illa oninia aboleri, idque iterata sape in ipsa Ecclesia Constantinopolitana adversus transgressores

Urbem corpora SS. martyrum miracidis coruscantia. Hoc eodem anno, die decima septima

Januarii, quarta Indictione,

pleto

primo nondum iaianno Pontificatus Stephani papa;, facta cst ab eodeni Pontiflce solcmnis translatio corporum
Diodori, Mariani, et aliorum pluriuiartyrum ex coemeterio via3 Salariae in Urbeni. Hi enim martyres cum olim convenissent ad venerationem Chrysanthi et Dariaj recentium martyruni frequenti coetu, occlusa a Gentilihus per

SS.

martyrum

morum

sententia

anatiiematis.

Quod

testatus est
:

Marcus

Ephesius in Conciho Florentino, his verbis' a Tempore ex eo in Constantinopolitana Ecclesia hucus-

parietem janua,
Ponlificc.

ipsi

quoque

[lari

martyrii corona

decorari meruerunl, sub Stephano [iriino

que

solet

celebrari

videlicet

Quacumque

in

Cumque

ad praisentem

Romano annum corum

SS. patriarchas Ignatium et

dicta sunt
no.
:

Pliotium scripta vel

H;cc Ephcsius.

sacrae reliquia; latuissent,

est,

Dei providentia factum

Anathema sunto

ut effidem diviiiitus revelata; fucrint huic Stesexto

[)a[)a;,

At Deus nolens oblivione deleri ipsa vetera

phano

cujusdihgentiaeffossaiet erulaj,

monumcnta, quibus adco egregie Photius suis coloribus pingitur, non sivit ea penitus perire, sed in lianc usque diem magna ex parle integra conservavit, qute inodo in lucem prodita accepisti cx
ipsis

solemni pompa transiatic sunt in Urbem. IIujus quidem rei gesl;e historia tunc scri[)tis diligenter

commendata, Doi beneficio ad nos usque integra j)erseverat, cx qua ea tanlum quaj ad inveiitionem
atque translationem pertinent, hic describenda taviinus, qua; sic se habent*
iniquissimi Caisaris perfidia
[lu-

Graicorum fontibus, prffiterilla qua; exLatinis sunt superius recitata. C;eterum attende fatuitatem
in tanta calliditate

sua ipsorum constitutione

tur (luas in
jilane

Graicorum schisinaticorum. Qui dum convellere conanIgnatium atquc Pliotiumscripta essent,

33. Ilic thesaurus in [)aradiso collocandus,

montium ruina
licet
,

abs-

conditus

[)er i^Iura latuit

tempora. Et

a plu-

utriusque scriptioncs condemnant. Si cnim

planc scripta Photii essc abjicienda
vero
si

rimis

sit

exquisitus

Pontificibus

a nulio tamen

quas in sanctum Ignalium sunt scripta, rcjicienda

essc defniianl
,

consentiunt. Cunlra

qua; contra Pliotiuni

Sed omnipotens Deus, qui immutabihs persevcrans, mutabiliter dispensat tempora, suoruui marlyrum gloriam revelare voluit sacris
rcpcriri poluit.
ApuJ
Sur.

Cunc.

l'lor.

scss. vj. Ferrar. Iiabila.

'

ilio

XVII Jan. lom.

i.

396
fidelibus.

STEPHANI VI ANNITS
Undo sanctum Stephanum
sua? sanctrc

2.

CTIRTSTl 886.

bruariarum,
.lEsu Ciiristi

anno

Incarnationis

Domini

noslri

Cujus ad hoc inspiravit animum ardore mirabiU, ut tantorum sanctorum qua^rcre agtfrederetur thesaurum ruina obrupra^fecit Apostolica; Ecclesia".

tificatus

octingentesimo octogesimo sexto, Ponvcro sui anno primo (nondum cxacto), im-

tum. Hic
Rehquit

igilur fossores advocat, et benedictione

munitos, ubi ct quahter fodere debeant, instruit. fossas quas prsedecessores sui phirimi
plures fecerant, et ostendit
eis

autem domini Caroli excellentissimi Augusti anno scxto (quinto), Indictione quarta. Quorum in Lateranensi palatio aliquos, majorem partem apud Ecclesiani quam idem jam ruina; proximam a
perii

locum ubi foderc

fundamentis renovaverat, quae ad Apostolos

honorificentia, ahos

dicitur,

revelatum divino affanune non ambipimus. Incipiunt fossores terram egerere, sed plus omnibus ipse insislit Dco digno operi. Nam
debeant,
ei

quem

alios per diversos cardinales titulos cnndidit

digna
di-

cham circumquaque

per

illifodiuntmanibus: hic Deo dignus orat precibus.

Illi

versa largitus cst monasteria, ubi plurimis hodieque coruscant miraculis, ad laudem et gloriam

qua^runt fodienda, hic orando invenit.

34.

Hoc quis ambigat

divina factum provi-

Domini Dei et Salvatoris nostri jesu Christi, cui est honor ct gloria in saicula . His vero ista mox subjiciuntur ab
37.

dentia ? circa primi

nan)(]ue Stephani marlyris

eodem auctore

conscripta
et

tempora,
clesiam
,

cum
;

exorta est

gubernarct Echa!c in Chrisli marlyribus persecutio et sexto Stephano Romana3 pra^sidente

ipse
facta
est
;

Romanorum

Sanctorum Diodori

Mariani

socio-

rumque suorum

revelationis tempore, qua?

Deus

dignatus est miracula ostendere, operae pretium

dicere duxi. Erat igitur vir qnidam illustris et ge-

Ecclesia^, ipsoriim

inventio. IUe itaque

martyrii coronatus est gloria

hic

omnium

virtii-

nere

et

nomine, Franco,quem dominus Stephanus

instituit,

tum

diadematc. Circa illius tempora coetus sanctorum per diversatormentaad ca?lorum

redimitus
est
;

sanctissimus papa fossoribus praeesse

ct operi

ut

admoniti ardentius insisterent,

et

de in-

gaudia angelicis choris aggregatus est hujus temporibus per ejus sacra; doctrina} documenta plurimi quotidie erudili ad virtutes convertuntur a
vitiis. Illius

vento

ca?lcsti

thesauro ipsiussollicitudine vel quiddico.

piam fraudare nequirent. Quo narrante suh protestatione divina, didici quae

Cum

propter

inquam exemplo plures coronam con;

ina?sliniabilem

scopulorum

ruinam
ac

sanctorum
si

secuti sunt martyrii

istius exemplo plures bonis operibus locupletati, ad paradisi moenia festinant,

fragniina gravi labore legerentur, per dies pluri-

mos

tanla

inibi

fragrantia inerat,

lapidum

diversis virtutibus adornati.

Ab

eo constituti sunt,

congcries in rosarum flores ac liliorum ina^shma-

qui sanctorum triumphos scribendo innotescerent

posteris
;

ab hoc

statuli

sunt,

qui quaesitos et in-

ventos prodant veneralioni fidelium.

35. Invento igitur sacratissimo thesauro nullis copiis

coaequando, ipse prior accinctus cryptam

populi Orthodoxje fidei,

ingreditm-, et stipatus diversis venerabilis sacerdotii gradibus, ac coetu

Deo dignas laud( s cum exultatione referens,inter ruinas et lapidum congerics propriis coepit manibus omni mundo veuerabiles margaritas legere
nec cessavit suo sancto studio, donec omnia fragmina artuum a ruinaj segrede sanct. corporibus
;

bilem multitudinem verteretur. Hic pudentiori consilio lampadem aqua plenam, desuper oleomodico misso vix ad crassitudinem unius digiti, accendi in crypta prfficipit, quatenus lumine locus non indigeret, qui tanlo odore fragrahat. Accensa igitur lampas conhnuis septem diebus ac noctibus semper arsit, ut nec oleum deficeret, nec ejus flamma ullo ventorum flamineexstinguerelur. Quibns
indiciis manifeste datur inteIligi,quantagloria
caelis, quorum fragmina arruderum coenum talibus virtutibus

digni habeanlur in

tuum

inter

coruscant.
38. Praediclus

garet congerie. Collectis itaque ai'lubus, per dies ahquot, propter maximam ruinaj montium conge-

autem

vir

cum diequadam

op-

riem, tanti odoris nectar inerat in loco, ut omnes reficeret qui ad(?rant. Quamobrem fossores magis
ac magis labori
tudinis et

portuno commodo, aliquantum dccrevisset abesse, quem fidclem sibi arbitrabatur Adalfredum quem-

dam

sua vice, donec rediret, operi

jjraefecit.

Sed

operam dare exardescebant, lussicorporei alimenti immemores. Nocturno

hic sacerdotis cujusdam

nomine Albini

exhorlatio-

siquidem tempore angelicas voces in crypta audiebantur et psalmodifc hymnizantium, tantusque splendor illam illuslrabat, ut nullus auderet nocturno tempore accederc.

nibus suasus, de inenarrabili thesauro sanctorum artuum partem quamdam furatus est, non ob san-

venerationem, sed pro lucri venalis amore, prout res gesta demonstral. Ilic redeunte domino,
ctitatis

autem opcre, idcm sandissimus papa litaniam indixit, et congregato omni ccetu
36. Peracto
cleri et po[)uli

furtum

liccntiam pctiit propriam domumrevisendi,volens suo domino nescientc, quod fecerat

,

abscondere. Sed

domum

veniens, scrinio furtum

Romanorum
lampadibus,

civium, discalceatus
ct crucibus,

reposuit ct celavit.

pedibus,

cmn

omnique

apparatu Ecclesiastico advenicns, in feretris cum psahnis et canticis spirilualihussanctorumcorpora

introduxit in
etjubilo, sub

Nocte autem eadem gravi languore percussus, coepit tremere, et toto corpore emortuo, acerrimc vexari, et quantum poteral balbntirc,

Urbcm, ipsequc prior inccdens,

et

feretrum propriisdistanshumeris,
die

cum

cxultalione

reum se in sanclos claniabat, nullum cibum nuilumquc potum appetens, somni nunquam sopore vcl ad momcntum quiescens. Cunu|ue
per aliquot dics semivivus

dccimo sexto kalendarum Fe-

commissum

lueret ct

STEPHANI

VI

ANNUS
cla-

2.

CHRISTI 886.

307

omnibus lioris iiiortuus crederetur, tandem mare ccepit seniorem ex nominc.

39. Cui cum nuntiatum fuisset, compassione molus, ad visitandum eum profcctus estsupra me-

tiir, obnixe poposcit. Quaj cum educta essenl, ille ad lectum rediens, continuo se findendum exspectabat. Sed omnipotentis Dci misericordia, qui in san-

moratiis Franco.

Venit igitur ad
;

semivivus jacebat languidus

fuissct

idem Franco, mox ut

prostravit
se

domum, in qua quam cum ingressus eum aeger conspexit,

et

clis suis mirabilis est, et neminem perire, sed omnes vult salvos, ultra eos quibus ad puniendum datiis fuerat, non vidit, sed ab ipsis venerabilissi-

mis

viris

qui ab omiiibus exanimis putabatnr, sub celeritale

ulterius de
tingere.

surgens,

ad

pedes ejus,

furtum
fccerat,

commonetur, ut hrec palam nuntiet, et eorum corporibus nihil prisumat atPost hacc vero coepit cibum qua!rcre, qui
dics nullo

quod sanctorum de
anxins prodidit.

artuluis

persuasus

continuos septem

alimento percepto,

Cumque

interrogarclur,
ait
:

convalescere posse speraret,

prffistitum, ut

an se Ad boc mibi alivit;e

conlinuatim

sul) tanta

anguslia languerat. Et post

sanitati rcdditus.
:

paucos dies

pristiuffi est

Verum

quantae induciai concessa; sunt, et spatiolum

tuis

reddam manibus, quod

furari

reus ausus sum.

conspexi
et

duos reverendissiinos viros in vestibus albis vultu terribili ad rne venisse

ut

Nam

ne quis ha;c me arbitretur fingere in veritate fateor, ipso Francone sub protestatione Domini jesu Chrisli nominis narrante, audivi . Hrec auctor.
Cujus clsi nomen non prodatur, non mihi videtur, quam Anastasius Bibliothecarius hujus pariter temporis historicus, qui (ut diximus) cjusdem Stephani pap.x rcs gestas conscripsit sed Ccedemnobis haud integraj conservata?, quai decurnam inter alias desidetata3 in multis habentur ratur mentio de inventione eorumdem SS. mar-

M.

eorum

corpora redderem

aut

alius

quomodo

auderem contingere, acerrime co^pecum nimio terrore emorluus negare vellem, et eorum me nunquam corpora
ea

runt exigere. Quod

tetigisse

assererem, bis qui adstabant dixerunt Fin:

dite euni a vertice

usque ad pedes,

et

de occullis
ii

ipsius abditis ossa nostraabstrahite.At

evaginato
coeperunt,

tyrum, qua; cum

ex ea ha;c
locis in

inibi scripta esset, excisa pagina,

:

gladio imminentes, caput, gulam,pectus, ventrem,

et ilia

tantummodo reliqua remaiiserunt

de

findentes, binc inde trabcre

me

sola dorsi spina

est.

cum cervice et occipitio scissa non Tenuerunt etiam cor, et stringentes illud, acerrime me cruciabant. Quotics autem cor qiiantu:

quibus ca?dem sunt collocataj sacra rcli([uiffi, qua; totidem ferme verbis in Vita ejusdem Stcphani papaj scripta reperiuntur, ut superius
notata

leguntur,

nimirum

Alios martyres per

lumcumque

relaxabant anbelitus reddebatur, et respirare mibi modicum dabatur qnoties vero

cor tenebatiir, moricbar inter
pectore

diversos

cardinales

titulos,

ahos
est
;

etiam

cir-

ciim(|uaque per divcrsa largitus

ubi [iliirimis coruscant miraculis

monasteria,

meo

manus eorum et de ossaquEe inale suasus rapui, omninin

;
;

maximam

vero

gemmarum
ita

fulgore splendidiora trahebantur ct per continuos hos septem dics punior similiter etpernoctes. Modo vero priori fissura juncta, rctro

per occipitium et cervicem et dorsi spinam

findendus sum,

quamobrem nuUo modo me

eva-

boc tantummodo relaxatus siim, ut ha)c proderem, et quod furto rapui redderem.
scio,quia ad
40.

surum

partem digna honorificentia collocavit a|iud Ecclesiani quffi Apostolorum dicitur. Ilanc senio consumptam et ruiiuc proximam idem sanchssimus [lapa a fundamcntis renovavit . Hicc ibi. Eam vero esse Basilicam sanctorum Philippi et Jacobi Apostolorum, idem auclor Anastasius ihideni [laulo su[ieriiis ita declarat Ecclesiam bealorum Apostolorum Jacobi ct Philippi, quaj nimio senio consnm|ita, ruina? proxima erat, a fundamento reno:

Hocc dicens accessit ad arcellam, in qua

vavit,

([uam collato calice

lincam,

et

palena aurata, suo

ornavit: vela tria serica in

sanctorum pignora absconderat,

reperil, ul nisi

quam

ita

clausam
aperiri

nomine

givTcis ct latinis littcris inscripta

et

securi

incisa,

nullo

nodo

contulit ct cortinam

Quod idco factum crcdo, nc vas, in quo sanctorum pignora celata fuerant, alio usui deinceps babile aptarctur. Reddito igitur furto, ct imposset.

circuilu altaris .

non

[irsetereat,

auctore dici

Ua^c ibi. Ad [Mstremum illud hunc Stephanum (sicuti est) a citato sextum, et non quiiitum ordine lio-

petrata a

seniorc venia,

coepit

cum

lacrymis

et

manum

Pontificcm, ut intelligas, ab anUquis Pon-

gravi gemitu
gentiani. Et

coram
iit

ipsis

pignoribus petere indul-

tifices ejus

nominis bcne csse numeratos.

citissime de

domo

ejus dcduccreii-

398

STEPHANI

VI

ANNUS

2.

CHRIST] 886.

Amio

periodi Graito-Roaiaiia: ti379.

Amio JEtx Stepbaoi VI

Ilispan. ti21.

Anno

Uegir;i!

273, iucUoato

ilie

Jiuiii,

Fer. 4.

Jesu

Clirisli

886

papffi 2.

Caroli

Crassi inip. 7. Leouis Sapieutis imp. 1.

1.

Obihis Basilii Macedonis.

A nnm.

nd

Mncedonem

vixerunt, et de sancta Theodora Theo-

Macedo impcrii rebus optima ralione dispositis, designatoque successore, necnon singulis
15. Basilius

phili uxore, ac sancto

Josepho cantore in eo haben-

tur, qua; Basilius Macedo utriqiie sancto coajvus

tandem

consentanea ratione solcrtiqne consilio constitutis, febris ardoribus violcntiori mstu ejus omvitalem

non

dixisset.

Paulus

Pont. Max.

hunc librum

Constantinopoli ad Ludovicum Sfortiam Mcdiolani

ncm

huinorem exbaurientibus ac consu-

duccm

mentibus, vita excessit,

chaele ejus decessore

cum imperasset cum Miannum unum, alios vero

allatum, deinde servatum apud Sfondratorum familiani a Paulo S. Caecilitc cardinali Sfondrato sibi dono daluni in Bibliothecam Vat. inferri
jussit aniio

deccm
ipsa

et

novein solus rerum

;

summam

prEeclare

mdcxv, Pont. XI, inquit AUatius, qui

ejus

administrasset

cum,

civilibus optime constitulis,

militia

addit, cxemiilar ilkid

plecti

quoque armata
ita

prajclare

ellulsisset,

atque

imperii fines produxisset, injuriamque ac

vim
rito

a subditis omnibus longe repulisset, ut et meHomericum iilud optimi regis in eum quadret
:

integrum non esse, sed compartem quse sex priores menses, sive ab initio Septembris ad finem Februarii complectitur. Partem illam Arcudius latinitate donavit, et Ugbellus ejus vcrsionem scxto
duntaxat
,

elogium

Italiaj

sacrae

tomo

subjecit. AUatius el Ugbellus,

ubi posterius semestre

Utrumque
re.\

delitesccret

ignorabant.

bouus, et fortishellator,

inquit Porpliyrogenneta in ejus Vita, quae Baronii

tempore nou exlabat. Diem ejus emortualem non nicmorat doctissimus imperator, sed ex iis quae in morte Leonis Sapientis ejus fllii et successoris dicenms, eum die prima Martii naturDe debitum solvisse constabit; de anno enim inter omnes convenit. Baronius num. 8 negotiorum mole oppressus rclert locum Adhemari monachi in suo Chronico, ubi Basilium imp. de cjus victoriis Bulgariciset in DcLim pictatc valde laudat. Vcrum loqniliir Adhcmarus de Basilio Porpbyrogcnito victoriis Bulgasuo loco videbimus, non vero de Basilio Macedoue, cum quo Bulgari pacem haricis inclyto, ut

Sed postea Henschcnius illud rcperit in monasterio Cryptae-Ferratte, ut ipscmet in Prolegomenis ad Vitam sanctffi Eudociaj martyris Hclpoli in Phaenicia Libani, ad diem primam mcnsis Martii his In monasterio Cryplaeverbis commendavit
:

Ferratae asservatur, Basilii Porphyrogeniti

nomine
a

inscriptum

ejus qui
in

cum

fiatre Constantino

consortium adscitus imperii, quod antea Bomanus borum pater, avusque Constantinus, Leonis Sapientis filius , nepos Basilii Macedonis tenuerant . In calce mensium Martii, Apribs et Maii, ideni Henschenius qua; ad illos

Joanne Tzimisce

buere.
2.

Menologium jussu

compositum. Mcnologium vero jnssu Basilii imp. conscriptum cujus Baionms num. 14 meminit, ejusdcm Basilii Porphyrogcniti qui steculo sequciiti impcravit, non P.asilii Macedonis mandato
,
,

Basilii Porphyrofjenniti

menscs pertinentpublicavit, ila ut praeter inenses Junium, Julium etAugustum, jam egicgium illud opus luccm viderit. 3. Basilii Maced. capita Commonitoria lxv. Ca3terum extaiit imp. Co)islantinopolitani Bacapita Commonitoria sexaginta silii Macedonis quinque ad filium imp. Leonem cognomine Philosophunl, quae cdita sunt una cum Agapeti dia-

coni conimonilione simili ad imp. Justinianum,

graece et latine, pnB caeteris accurate a Bernardo Dainkc Ilainburgcnsi, Basilcaj anno mdcxxxiii, in 8 ct notis illustrata. Baronius anno dxxvii, num. i et seqq. Agapeti diaconi commonitioncm latine

elucubratum. Nam, ut uotavit Allatius Basilius in Menologii prooemio, Porpyrogeuitusila dcscribitur

((Bex totius terne sol,rubra Basilius

pura
Iiatrc

Basilius

alumnus purautem Macedo cognoininatus, Porinodo dici

potest
sil
;

phjjrogenitus nullo
cui

cum

nec

exhibet.
4.

natus iiniieratore, nec editus

in thalamo,

Stephanus Basilii

nomen Porphyra.
fit

Praeterca in eo

mentio

sanclorum

qui longe

Mcnologio iiosl Basilium

Constantinop.

A num. 15

cedo liberos tres

imp. fit patriarcha ad 32. Basiliiis Mareliquit, Leonem vulgo Sapienfilius

STEPHANI VI ANNUS
teiii

2.

CHRISTl

8.S6.

390
VIII

(lictuin,

Alexamlrum
coUega

et

Steplianum,
syncellus
crat

ct
o

Lco
Ste-

morluuscst. Refertur illud Breviarium Synodi

legitur, illud

qiii

jain impcrii

erat, patri succcssit.

toin. VIII Concil. pag. 1422, et in ejus titulo grajco

plianus autem
Pliotio
iiKjuit

ejus frater

cum

ad

inf/resswn inagnce Ecclesicv, scu

Si

patriarcha ab eo educatus et eruditus ,

in porticu perscriptiim fuisse.

itaque Photius

Leo Grammaticus, seu, utliabetcontiiiualor anonyinus Tbeopbanis cum Pliotio palriarcba versabatur, sub cujus cducabatur ac crudiebalur disciplina . Subdit idem Leo Grammaticus Imperator postmodum Andream domeslicum scholarum, una cum Joanne Agiopolita viro litteris
:

jam palriarcha annos xxxi/excommunicatus vixit, natunxi debitum solvit anno dcccxci, quo Formosus

Romanum adeptus est, et anni illi xxxiv absolvuntur. Excommunicatus quidem fuit post suam mortem a successoribus Formosi usque
Pontificatum

ad Joannem IX, ut in eadem Epitome postea habetur, sed aimi memorati xlv ad

praestantissimo, qui etiam cursus publici logotheta

extitit,

mandavit, qui ambone Ecclesife conscenso,

Phohum adhuc viventem referendi, non vero ad euin jam demor-

et causis in

abdicare se coegerunt et in

Photium patriarchain leclis, tiirono Armeniacorum monain

tuum.

sterium, Bordi dictum, detruserunt . Paulopost:

bYatrem etiam Stephanum

(sc.
,

patriarchium in-

Porro Photius, qui schiC. Scripta Phoiii. smatis nequissimus auctor fuit, doctrina claruit non vulgari. Composuit Bibliothecam, qua libros
a se lectos recensuit,

duxit

imperator)

Natalitiis

imminentibus Ghristi patriarcha consecratur a Theophane

qui
(id

eoque pacto multorum

alioquin periissent
,

fra-

gmenta
tulis XIV

et

excerpta qua;

ad
Ti-

primie post patriarcham sedis episcopo

est,

posteros transmisit. Edidit et

Nomocanonem
,

protothrono) et a reliquis priesuhbus . Georgius

monachus ait etiam Steplianuin ante Christi Natalem patriarchain ordinalum. Natus tunc erat
Stephanus annos
circiter

sexdecim

sed

aitatis ordi-

comprehensum, quod canones iVpostocum legibus lorum Conciliorumque veterum imperatorum Romanorum collatos et in unum digestos volumen complectitur. Plures de variis
argumentis
ciitio

nandorum
habila

in Ecclesia Orienlali

non rnagna

ratio

scripsit Epistolas,

a Richardo Monta-

Pholius insidiarum iinperatori structarum postulatus iuit, uti narrat Baronius. Auctor additamenti quod Stephani V, vulgo VI, lilteris ad
fuit.

episcopo Norviccnsi

e secta protestantiuin

publicatas, inter quas eminet ea

quam

ad Michae-

imperatorem Basihum
cujus verba Baronius
tain

graecis

annexum

repcritur,

lem Bulgarorum regem de Officio principis scripsit. De ahis ejus operibus legendi Oudinus in
Supplem.
7. script.

num.

16 recilat, refeii quia

Ecclesiast., et Natalis

Alexander

a Photio Stcphanus diaconus consecratus fuerat,

Saec. IX et x, part. 2.

Leonem iinp. quam Stylianum cognomento Mapam, Neocesariensium in Euphralesina provincia melropolitam cum ca^teris episcopis ad eumdem Pontilicem Romanum hac de re htteras
,

Inventio S. Diodori et aliorum.

Ad

num.

33 et seqq.

Surius ad diem xvii mensis

Januarii refert Historiam Inventionis SS. Diodori, Mariani, et aliorum inartyrum, qui sedente Romae

dedisse,
5.

ibidcm a Baronio
in

recitatas.

Photius anno dccclxxxii mortuus.

Quoad
usque ad

Stephano primo sanguinem pro Christo fudere. Horum corpora, cum Stephano VRomanajEcclesiaj
prajsidenle inventa fuissent, in

Photium,

hoc secundo exilio

vixit is

Urbem
,

delatasunt,

annum
VIII
;

dcccxci,

quo eum
:

e vivis excessisse colligo

ex Breviario grffico

Synodi

Constantinopolitanaj
Pontificibus

in 60 eniin legitur

A novem

sub die xvi kalend. Februar. Anno Incarnat. Domini nostri Jesu Christi dccclxxxvi Pontificatus vero sui anno primo, imperii autem domini Caroli
excellentissimi

Joanne, Marino, Hadriano

Romanis, Leone, Benedicto, Nicolao, Hadriano, 111, Stepiiano et Formoso, anathematis fulinine est ictus. Nec uUus ex iis qui Nicolaum sunt secuti, illos (sc. Gregorium Syracusanum et Phohuni) absolverunt . Paulo
antea dixerat auclor
illius Epitomes Photius quadraginta quinque annis ad hodiernum usque diem, a papa nempe Leone (hujus nominis IV),
:

quarta

ut dicitur in

Augush anno qiiinto , Indiclione eadem Historia, quam Surius

conscriptam putat circa tempora Caroli Crassi, vel Arnulphi imperatoris, et ex qua Baronius deducit, Stephanum, qui hoc anno Ecclesiam Romanam regebat, male appellatum fuisse quintum, ideoque vulgarem ilhim errorem corrigendum. Veruin hujus Historice scriptor longe post ha^c tempora
vixit
,

usque ad Formosum, excommunicatus fuit (ab anno nempe dcccxlvi, qno Ignatius palriarcha dictus est, usque ad annum dcccxci, quo Formosus ordinatus est Pontifex Romanus). Nam aiinos undecim adhuc politicus excommunicatus fuit, quod cum Gregorio Syracusano communicarct, (ab anno nempe dcccxlvi, quo Ignalius patriarcha diclus, ad DcccLvii quo e patriarchatu dejectus) et alios quatuor supra triginta annos, postquam sacris
;

cum currentem annum

qui sextus fuit

quintum vocet, etStophanum [)a|)ain, qui quintus ordine tantum erat, sextum noininet. Stephanus enim iiresbyter, qui niortuo Zacharia l^apa clectus est Pontifex, quia subito demortuus
Caroli Crassi,

nunquani ordinatus

fuit,

ideoque nec Pontifex Ro-

manus

exstitit,

ut suo loco diximus. Indeque Ste-

phanits alter qui postea Pontificatum Romanum adeptus est, vocatur ab Anastasio Stephanus 11,
alterque Slephanus

initiatus est ,
tigit

patriarcha sc. creatus,

quod con-

anno

dccclvii,

sedere caqiit, et

usque ad dcccxci, quo Formosus Photius ab illo excommunicatus

Stephanus

qui Paulo papaj successit, Stephanus qui hoc tempore Ecclesiam Romanam regebal, vocatur Slephanus
111,
et

, ,

400
quintits a

STEPHANI

VI A^fNUS 2.

CHIIISTI 886.

Frodoardo iii fragmento de Pontifidljiis Romanis, a Mabilionio Saec. iii Benedict. part. 2, iu lucem emisso Frodoardus autem, qui aano LXii sfficuli insequentis mortiius est, lioc ii^norare non potuit. Denique opinio*illa Baronii, quam ab Onupbrio in Notis ad Platinam acceiiit, oinnes antiquos
;

indictaquesolemni supplicatione, sanctissima Chricruce et reliquiis B. Germani ad ajdem B. Stephani delatis manum Dei adjutricem ex[ierti sunt.
sti

10. Gesta in hac obsidione magis explicata. Carolus imperator obscssis auxilium miserat duce Heinricho Marchensi Francorum qui id
,

scriptores contrarios babet,

omnesque Pontificum
nullo

Rom.
fuit,

Catalogos, in

quorum

nomen ^^e/^/fa?;/
error am[ilius

presbyteri,

quia nenipe tantum Pontifex electus

ille

legitur. Vulgaris itaque

non tolerandus.
8. LiUetia a Nonjmnms obsessa. Hoc anno urbs Parisiensis a Norniannis obsessa Mense Februario inquit continuator Lambecianus Anna:
,

tempus Niuslriam tenuil , inquit conlinuator Freberianus quique opportunam operam alias ei prsstiterat. Tradit Abbo Benricum sub noctem invasisse castra bostium caidem praidamque magnam fecisse, cives ob inconditum Barbarorum clamorem aJ mcenia procurrisse, et milites portis erupisse, quo tempore audax facinus Odo comes
,
,

Parisiensis,

qui

sc.

urbis

prcefecturam gerebat
contra hosles jaculum

lium Fuldensium,

><

exercitus Orientalium Fran-

executus est; die enim, superata ante alios per

corum missus

est

conlra

Nordmannos

in Galliam

saltum fossa,

soliis

stetit

juxta Parisios consislentes, qui in itinere propter

manu

ferens, qua; res admiralioni obsessis, et Bar-

imbrium inundationem et frigus in.iminens non modicum equorum suorutii perpessi sunl daninum.

baris terrori fuit. Porro Gozlinus episco|)us Parisiensis erat,

non vero abbas, ut perperain habet

,

Cum autem

illuc pervenissent,

Nordmanni rerum

omnium abundantiam in munitionibus suis babenles, manum cum eis conserere nec voluerunt nec
ausi sunt. Igltur diebus Quadragesimai et usque

et obsiJionis tempore idem Abbo, et conQrmat auclor Chronici de Nortmann. Gestis, qui in hac

continuator Lambecianus
sublatus
fuit,

ut docet

obsidione patiata accurate describit,

Gauzlini vel Gozlini morte subdit
functo,
:

narrataque

ad tempus Rogationis inani labore consumptis,

excepto quod Heimricb (praefectus exercituum imperatoris)

E[iiscopo de-

Northmanni uon cessant oppugnarecivitaest,

quosdam

extra

muniliouem inveniens
iiule

tem. Quod ut imperatori nuntiatum

consiho vcnit Parisios
utile gessit
;

accepto

occidit, equis et

bobus plurimis
Gallia; regionis,

sublatis,

rc-

cum manu

valida, sed nil

dierunt in sua. Interea Ilugo et Gozilin abbates et

duces praicipui
spes Gallorum

in

quibus omnis
erat,

contra Nordinanuos posita

Nordmanni audaciores eflecti, et dc sua munitione egressi omnique regione potiti, venatioues et varios ludos nuUo probibente
defuncti sunt. Ubi
,

enim consilium nimis miserum. redemptio Northmanet via sine impedimeuto nis promissa est et data attributa. Imperator autem via qua venerat refecit

Nam

utrumque,

et civitatis
:

greditur
(id est

et Sigefridus

Northmannorum rex Hysam

iter

L-aram) lluvium ingressus, terra et aqua

exercebant
9.

faciens post

Imperator pecunia Normannis promissa Paucis interpositis subdit Mense Julio imperator cum suis colloquium habuit in urbe Metensi, et inde contra Nordmannos profectus
discessit.

igne.

eum cum suis, omnia ferro vastabat et QuoJ cum imperator cognovisset festine
,

reJiit in

terram suam. Post hsec SigefriJus famosissimam Ecclesiam sancti Medardi igne cremavit
et

Palatia

regia

interfectis

et

captivahs terrx

Uude dum aliquanto tenipore moraretur, Heimrich comesa suis desertus, el ab hostibus circumdatus occiditur. Inlerea SigifriJ cum magna multiludine Nordmannorum, ca;leris qui ibi resiest.

accolis.

Northmanni

vero, qui per

Sequanamascen-

derant a Parisiis,
et

navibus

cum onuii exercitu, siipellectili, Tonam fluvium ingressi Seuonas civiSed

tatem

obsederunt.

Euurardus (legendum
civitatis

debanl
ritus,

auxilium laturus venit

inlulit

ac Christianis

Everardus) archiepiscopus ipsius

statim
et

maguum

metum. Unde imperator perterquibusdam per Burgundiam vagandi licen-

cum

eis

de erephone ipsius

civitatis

agere coepit,
.

obtinuit

quod

voluit,

anno Domini dccclxxvi

tiam dedit, quibusdam plurimam promisit [lecuuiam, si a regno ejus statuto inter eos tem[iore
discederent.
Ipse

vero

inde

concito

gradu

iu

l[. Alfredus rex Ecclesice et litteris consulit. Ltbclwerdus lib. 4, cap. 3, prodit Alfredum Angliai regem, Londinuin Mercia3 regni caput, hoc

Alsaciam

se rece[)it, ibique per plures dies jacuit

anno milite primum

cinxisse, et tandeiu egregia

eegrotus .

Ilanc obsidionem
descriiisit

Parisiacai

civitatis

forlitudine pulsis Danis cc[)isse, ac Ethelredo Mer-

duobus

libris

Abbo monachus monaNormaunis

su[)-

ciorum comiti regendum tenenduiuque coimnendasse, dala

illi

slerii sancti

Germani

Pratensis, cruentaj tragoedia!

Ethelfleda [)rimogenita

lilia

in con-

spectalor e mocnibus sui inonasterii a

jugem. Alfredus Londinensi

urbo

quoque
ginis,

obsessi.

Meminil poeta
thecciC

isle

solemnis

ornavit s[)lendide, et civibus auxit,

eam Syuodumque
potitus

plicalionis seu Processionis ad Basilicam B.

Vir-

SangenovehauiE ; cujus Virginis merilis obsessos insignem victoriam re[lorlasse scribit. Rursus vero cum recruduisset pugna, inl'cliciteri[ue pugnassent obscssi, ad opem
delata;que

ibiJem celebravit, cujus mentio inWintouieusibus Rex Deo dcvolissimus Alfredus , Annalibus inquit annalisla, ul viri Dei GrimbalJi sanctita:

tein et sa[iienliaiu cunclis notificaret,

Concilium ex

tota Aiiglia,

U. Gcrmani confugerunt, ul habet idein auctor.

viroruin,

iii

pnesulum et abbatum, et nobihuni Londoniam qua; csl metropoiis totius

STEPHANI Vr ANNUS
insula),

2.

CHRISTl 886.
:

401

coadunal

Meniinit etifim hujus Synodi

ix, c.

num.

Ilarpesfeldus

Saec.

7.

Ibi

Alfredus rex

ad
est,

litterarum studia

omnes accendere conatus

clerumque prajcipue, qui lucere aliis ot credenda proponere ex officio deberet. Quid autem iude secutum sit, in Annalibus Wiutoniensibus his verbis
enarratur
:

Perterriti

regalibus 'verbis, arripiunt

undique cuncti studia litteratoriai artis, ita iitnon solum clerici, sed mirum in modum comites et
tribuni, qui ab infantia erant illitterati, certatim

76 a Aio denique a Benevento per Sipontum Barim profectus; superquamConstantinum Augustorum aulicum et patricium insidenteni reperit rebelles imperatorum (Baricnscs scil.) viriliter impugnantem, adversusquem dictus Aio fultus auxilio Ismaehtarum (et non Caliorum) et vallatus agmine pedestrium Apulensium audacter insurgens, primo impetu victor exislens, de hostibus
plures interfecit. Deinde a Constanlino, qui

cum

tribus millibus ccfuis in tuto consistehat loco, valide contritus, vix

studerent in

litteris,

malentesdisciphnam laboriose
id

cum

alicjuantis

urbem

ingredi

discere, quani ordinis potestatem dimittere. Si quis

valuit
vitati.

autem gravatus scnio

aut propinquo, vel
tute

non

posset agere

filio,

Barim, reliquis aut gladiis aut traditis captiIs autem Graicorum obsitus vallo infra ur,

fideli

amico sacros librosimpe-

rabat recitare, et dolebat in intimis quia in juven-

bem occultatur sustinens suUVagium Atenulfi quem pridem protexerat, et non iuvcnit; nam et
Gallos (inilites uti existimo Caroli Crassi imp.) et

non studuerat

talibus studiis ,

Fundatam hac
boc

occasione Oxoniensem Academiam, et exinde litteras

ibi floruisse,

Agarenos promissis aureis

obtinere neciuivit .

sa;pius

mistim invitans

cum
ut

variis scriptoribus Alfordus

Quod juxta Erchempertum

et

anno num. 9
agit.

et scqq. existimat, ct

de ea pluribus
Parisiensi lo-

ante dcpositionem Caroli Crassi ex imperio contigit.

Verum,
,

jam de Academia
hodie

Existimo autem Aionem anno uno

amplius

quentes suo loco diximus,

Universitates

nondum hoc tempore

habemus
,

in Bario oppido eo

temporc obscssum

fuisse,

quo

quales

institutm

Wido

in

Franciam
a

venit, ut in ea rex coronarelur

erant

de Oxoniensis Academiae antiquitate varii

initio an. dccclxxxviii, sicuti

habet Ercliempertus

scripsere, sed conjecturis potius

quam

certis

fun-

num. 80:

Interea Aioue obsesso intra

urbem

damentis innixi.
\1. Moritiir
7iice.

Muhammed

Mahomet rex Saracenoriim Flispaseu Mahomet Saracenorum

Hispaniensium amira anno Hegirai cclxsiu obiit, anno refjui sni trigesimo qiiinto, uthabetRodericus in Historia Arabuni cap. 28, a quo non dissentit Elmacinus. Ei in imperio successit fllius ejus Almundir vel Mundinis. Porro Mahometus die Veneris qui primus fuit Rabii prioris, e vivis excessit, die ncnipe quarlo Sei)tenibris noslri, et ludibrio habuerat poetam quemdam, qui eum in versibus suis

Barim a Gra:cis atque auxilium efflagitante a Gallis etsuis, Athenulphus titubans Athanasii (Neapolitani) minas, legatos suos ad Constantinum patricium destinavit qui residebat super dictam urbem, et
fcedus

cum

ipso

stalucns pacis,
Ilis et

vires

resistendi

Aionis fastu doloso avertil.

hujuscemodi ar-

gumeutorum decipulis dictus Aio cernens se delusum doluit; tandem necessitate coarctatus cura memorato patricio pacem faciens urbem remisit,
et ad jiropria
et

remeavit

Majomo

al)bati

(sancti Vincentii

Atlienulpho (comiti Capuae) de Vulturno),

Clironicon Bariense

hortabatur ut califce

sicuti tcstatur

nomen sumeret, anonymus Andalusianus. Quare hoc

qui supra fata legatione functus fuerat, liaud frustra

luinitans . Juxta antiquuni

tempore reges Saracenorum Hispanise califm nomen nondum sumpserant. Cnm Ra13. Barium a Grcecis occiipatum. delchis Benevcntanus [>rinccps e principatu ejcctus fuisset, ei Aio successit, de quo Lupus protospata in Chronico hoc anno scribit: a Facta fuit proditio in Baro(idest Bario) mense Junii, quando princeps

GmDci Beneventum occuparunt,

fllius

dum
anno

Vrsiis Aionis

principatuni

obtineret,

dcccxci, In-

dictione nona.

Quo anno

die octavo Augusti accidit a

Calvisio,

magna

ilia

eclipsis

solaris

Bunlingo,

aliisque doctissimisastronomis supputata. Cedrenus

(sc.

Aio) fecit
,

prnelium

cum
,

Stratigo Trapezi

(id

enim, (|ui ad annum ii Leonis Sapientis ait, Constantinum patriciiimm pugna victum fuissc ctsub idem tempus solem defecisse, dum de rebus in
Italia gestis loquitur,

est
sc.

Constantino patricio

munere Trapezi
pralio

v^n.-n-n

omnia

inter se confundit,
fuit.

Dapifero, utoptime interpretaturCamillusPere-

(luia rei

astronomica3 imperitus

Idem tamen

grinius) etCrfecis.

Eo

in

Aionem

victo-

ac Cedrenus rcli(|ui hislorici Byzantini habent.

rem non

fuisse testatur his verbis

Erchenipertus

Baron.

ToMUS XV.

51

402

STEPIIANI VI

ANNUS

3.

CHRISTI 887.

STEPHANI VI ANNUS

3.

CHRISTI

887.

Parisiorum

civitas obsessn.

Cliristi

Re-

sancti

Germani

Parisiensis episcopi de quibus su-

demploris annus sequitur oclini,'eutesimus octogesimus sepfimus, Indictione quinta, quo Nortlnnan-

perius.
2.

Scripsit tunc temporis

Fulco Rbemensis

norum
civitas

obsidione Parisiensis civilas laborans, Dei dedicata est, et sancti Germani episcopi,

episcopus Epistolam ad Carolum Crassum pro obsi-

misericordia implorata, precibusDei Genitricis, cui

atque sanclae Genovefe et aliormn simctoruni ejus

Ecclesia?

dione Parisieusi auxilium implorans Scripsit idem ad Stephanum papam, de quibus litteris Frodoardus agit in Vita ipsius Fulconis archiepiscopi Rhe:

patronorum

liberata

tandem

fuit.

Sed

praicipue lunc nituit virtus ejusdem sancti Ger-

mensis, in quibus meminitde Parisiensi obsidione. Hoc anno habita 3. Synodns Coloniensis.

maui in edendis miraculis. Cecinit ejusmodi obsidionem duobus carminum libris Abbo, qui Aimoini bistorici fnit discipulus, ut idem auctor in eorumdem librorum Pra?fatione testatur. Fuit et idem abbas, ad quem Aimoinus inscrii)sit pi'fefationem suarum liistoriarum.Porro idem Aimoinus ad hsc tenipora producens liistoriam de rebus Francorum, seorsum scripsit duos librosde miraculis ejusdem
'

Synodus Coloniensis ', in qua actum adversus raptores rerum Ecclesiarum, oppressores pauperum, et incestas nuptias contrahentes. Quo etiam anuo laborat Ecclesia Anglicana tyrannide Hastingi Dani, qui siiuulate baptisma suscipiens, eo ad inferendam cladem populo usus
legitur
est,

cujus etiam

sa;vitia Gallix^

iugemuere.

Malt. lom, IV. Conc. Venet. edit.

Exlst apud Sur. tom. vii. die v

Julii.

Anno periodi Graco-Romana! 6380

Anno Anno lledrK 274, inchoalo 28 Hispan. Stephani VI papa; Caroli Crassi imp. Leonis Sapientis imp. 2.
.

/Era;

92;;.

die

Maii, Fcr. 7.

Jesu

Chrisli 887.

3.

8.

1.

Normanrn
Auctor

Gallios devastant.

Ad
:

num.

imperatoris vires ad
das,

et

seq.

habet

hoc anno Sigefridus rex Northmannorum vcrno

Chronici Normannici
rediit,

ejecto eo de regno,

rcgendum imperium invaliArnulfum filiuiu Carloloca versus

inanni, qui ejns erat nepos, in regni solio ponunt.

fmiente in

Sequanam

agens

solita

et circa

Timc Nortmanni omnia

solito,

Mosam more

autumni tempora Frisiam

cst.

petiit,

ibique interfectus
tri-

Nortlimanni vero Parisios rcgressi propler

butnm ab imperalore promissum, receperunt illud.

Post Matcrnuin fluvituu ingressi, Cauziaco (legen-

partemque Rurgiindia) devastarunt et igne concremarunt, aimo Domiui dccclxxxvii . Idem dc Normannis refert Asserus in Vita Alfredi Anglia;
regis,

additque

o Cazici,

id est

villa regia, per-

Caziaco, in dicccesi Sucssiouica sito) sibi caslra statuunt. Franci vero Australcs videnles
duiu,

venerunt, in quoloco iiyemaveruntintegro anno.

2.

Diio Abhones ct diio Aimoini distingiiendi.

STEPHANI VI ANNUS

3.

CHRISTI 8S7.
,

403
([iios

Fiisiiis tle liac

obsiclionc boc et su[ieiioii

iuouasterii
S. Geriuaiii

anno

Autisiodorensibus

apud

illud

sccuritatis
illis-

facta lo(|iiitiir

Abbo

moiia-

causa

jam

a inultis annis detulerant, repetunt,

clius ac poeta, qui libros

(licavit

duos

tle

ea inetrice scriptos
ii

Gozlino, ut videre est lom.

Ducliesnii

pag. 4-99.

Huuc Gozlinum Labbeus

in Dissert. de
in Siip-

Script. Ecclesiast, in voce Abbo, et

Oudiuus
iii

plemento de iisdem Script. perperam coiifundunt

que renuentibus, Infjel(jerius vir illustris collecta non niinima multitudine Autisiodorum venit, et sacrum depositum ab ejiiscopo tandeni obtinuit, Sancto Martino Turonas ingrediente tota civitas obviam ruit, et ab Adalaudo archi[)ra;sule Turonensi, et fratre ejus Raimoiie Aurelianensi, et Rai-

cum
dioiie

Gozlino episcopo Parisiensi, qui

hac obsiasserit.

mortuus

est,

ut

Abbo

lib.

tliserle

noldo Cenomannensi,
et

et sancto

Lupo Andegavensi,
eis

Nam

poeta opus

suum

dicat dilecto fratri Gozlino,

a suffraganeis totius

[irovinciaj episcopis,

quein titulum monachus diacouus non tribuisset

episcopo. His adde,

congratulanter occurritur, et omnis sexus indilTerenter tlesiderato diu domino suo lajtabundus occurrens, lacryinis quas gaudiuin extorserat,
per-

eum

libros suos scripsisse

soluta obsidione, Carolo imp. mortuo, ac

jam jam rege

ideoqueanno dccclxxxviii, cujus gesta aliqua cauit. Secundo, Mineus ahique nounulli Abbonem poetam male confudere cum altero Abbone Floriacensi abbate et martyre, qui obiit anno Chrish millesimo quarto de quo ibidem verba iaciemus. Baronius num. 2, ex duobus Aimoinis uiium facit cum tameii diversis temporibus lloruerint. Aimoinus sancti Gennani a Pratis monachus duo opuscula elucubravit. Prinium de
Odone, ut ipse
testatur,
,

funditur, etc. Htec estigitur gloriosa solemnisque

excepho, qua archi^Hcesul Turonensis Martinus ab exilio revertens, ab aluninis suis olliciose adeo excipitur, et in propria sede residens, omiii petenti
se,

sulfragatur. Hoc anno ab Incarnatione Domini octingentesimooctogesimo sephmo, a transvechone trigesimo primo, idus Decembris, celeriter agi ab Adalaudo archiepisco[)0 Turonensi, et a coin-

ut sui raoris est,

plurimum

exceptionis celebre festum

Inventione
levita' et

el

Translatione corporis S. Vincentii

provincialibus episco[)is celebrata Synodalis sancivit auctoritas

martyris, de quo suo loco eginius, alte-

inquit sauctus

Odo abbas Clunia-

rum

de miraculis S. Ge7'mani Parisiensis episcopi, ab an. dcccxlv ad annuin circiter dccclxxiv, vixit-

censis in tractatu de Iieoersio)ie B. Martini Turo-

nensis
5.

que ad aunum usque dcccxci aut circiter. At hic Aimoinus distiiiguendus ab Aimoino Floriacensi, qui initio sa;culi undecimi vixit, tiuique auctor est
librorum
saiicti

a Burgundia. Annis xxxv Antissiodori

asscrvatce.

Ve-

rum

in laudata verba error

irre[)sit,

ut annus quo Turonensis civitas

sessa fuit, et

quo factuin, a Normannis ob-

duorum

de miraculis S. Benedicti, Vita;

Abbonis Floriacensis abbatis et inartyris, et HistoriaiFrancorumin quatuor libros divisa;, quam

annus quo Majus-Mouasterium a Normannis eversum, hactenus oinnes latuerint. Loco enim a transvectione trujesimo primo, legendum,
a transvectione tricesirno sexto. Auctor quippe anonymus de gestis abbatuni Majoris-Monasterii, qui Odonis opusculum iiondum a librariis corruptum
viderat
,

postea auclor
auxit.

anonymus

iiiterpolavit, et libro

uno

Baronius duos Aimoinos non distinguens, existimat Aimoinum Pratensem lotjui de miracuhs a S. Germano duranteobsidioneParisiensi patralis,

hanc

S. Martini translationem ejus verbis

:

cum

tanien Aimoinus Pratensis

menlionem mira-

narrat, aitque

Monachi

et clerici

trucidantur, et

culorum pust annuin dccclxxiv a S. Gerinano patratorum non faciat. Denique Baroiiius ait, Ainioinum ad liiBc usque tempora Hisloriaiii Fraiicorum
producere.
et alibi

venerabile corpus sancti antistitis Antissiodorum

Verum

ea in Clodoveo secuudo desinit,

qua; sequunlur inonui.

3. Alii

ub alio adjecla suut

ut

jam

Trigesimo denique et sexto anno postquain Francorum regnum a incmoratis Danis , Rolione videlicet et Hastino, iiifestari ccepit, corpus B. Martini ab Antissiodoro ad [iropria cum honore
defertur.

rclatum
a beato
3. Westnionasterieiisis
:

est.

In cujus reversione textiis narrationis

Ecclesia;

eunt.

Ad num.

Nori/ianni ex An/jlia in Galliam Irans-

Odono primo
et

ejusdem confessoris
Ciuuiacensi

ad hunc

canonico
abbati

pra;centore, [lostmoduin

Chrisli annuiii scribit

Auiio gratia; dccclxxxvii, Hasleiuus sive Hastiiigus, natione Danus, Angliam

hostiliter pervagatus

cum
,

exercitu inlideluim bel-

penes nos habetur . Trigesimuin etiani et sextum annuni legit auctor fragmenti Historite Francicaj a Ludovicu Pio imp. usque ad reeditus

hitoruin

peteus GaihcauuS, Verinunilensem applicuitinportum, ubi cx navibiis

potentissiino
partes

gem Roberturn Hugonis Capeti

snio tom.
iii

filiuin,

a Duche-

exihentes, toluni tradunt iguibusCuiiiitaluin, sancti

quoque Uuintini ccenobium

coinbiirentes, cuidem nefariam coniuhserunt, ctc. Addit Westmonasteriensis, llastingum licle suscepisse baptismum Limis ut Chnstianos deciperet ; sed Guillelmus Gemeticensis, hb. 1, cap. 10, dicit id accidisse Lunis in Italia, aliaque narrat parum verosimilia.

Quare cumcori^us S. Martini currenti anno Turonos reveclum fuisse certum sit, nempe trigesimo sexto anno [lostquam Autisiodoruiii dclatum fuerat, certum [lariter ct indubitatum illud anno ochngintesimo (|uinquagesiino secundo illuc transpoiiatum fuisse, idcoquc primain
publicati.

urbis Turoiiensis obsidionem, qua; annis quindeciin

illam

translationem
ad

[iraiccsserat,

c(5ntigisse

S. Marlini Turonas reoehuntur. Ttironenses videntes Burguniliam a Norinannis

4. lieliquicB

anno octingentesimo trigesimo octavo.

in

Chiffletius

Probationibiis

Historiam

Trenorcienscin
revocavit.

devastari,

corpus sancti Martini patroni sui ab

[lag.

438, hanc difUcultalein ad

examen

404
contendiliiiK! cor|ius sancti

STEPHANI VI ANNUS
Martini Turonensibus anno octiuf^entesimo octoge-

3.

CHRISTI 887.

restitalutuni

fuisse

Aichanaldum diaconum nnno Incarnat. Dominica; dcdv, et ordinationis episcopatus ejus xxv, jussum
fiiisse

simo quarto, quia, inquit, est is aniuis trigesimns primus al) incensa sancti Martini Turonensis Basilica, adeoque a corporis ejus trausveclione, additque apud sanctum Odoncm, loco anno ab hicarn.

Rainone

episcopo

Andegavensi

Vitam

B. Maurilii

episcopi etiam Andegavensis scribere.

irreiisit, et loco,

Error enim in numeros

tus XXV,

episcopa-

Dom. DCCCLXxxvn, legendum

quod duo Codices

essert?iH0DcccLxxxiv,

ex

iis

Mss. liabeant oclingentesimo se-

runt,

cum constet qua; iidem San-Marthani in medium affeRainonem coaivum fuisse Odoms Galliic relegendum, cpiscopatus xv,

ptuagesimo septimo. Verum locus in eo tantum corruptus, quod librarii denarium omiserint, et loco DCCCLXxxvii, scrlpscrint dccclxxvii^ non vero
DCCcLXXxiv, ut putabat Cbiffletius,
qui

gis, eique supervixisse. Uerbcrnus Adalaudo in archiepiscopatum Turonensem successit , ut apud

eosdem San-Marlhanos legere

7.

est.

animum

Caroli imp. finis inglorius.

Carolus
cum
nihil

uon adverterat ad errorem jam

ctione trigesimo primo.

a nobis

emendatum,

l)erator, inquit annalista Metensis,

imim-

qui in bis sancti Odonis verbis cubat, a transve-

|)eratoria majestate

Legendum enim esse, anno

Parisios obsidentes egisset, ad

sis terris et

XXXVI, habeturetiam in aiio Clirouico ab initio re-

dignum adversus Normannos extremum concesregionibus quE ultra Sequanam erant

,

gni

Francorum usque ad annum mcxxxvii perdu-

Duchesnio pubhcato pag. 339, adeo ut emendatio nostra certa sit. Legenda quaj diximus anno dcccxlv et anno dcccliii, ubi de hujus expeditionis duce disseruimus. 6. S. Lupus episc. Andegavensis interfuit huic
cto, et loco citato a

Nortmannis ad deprajdandura co quod incolae illarura sibi obtemperare nollent, recessit, et recto itiuere in Alamanniain perrexit. Et ])rimo quidem Ludwardum episcopum Vercellensem, in administrandis publicis utilitatibus

unicum

consilia-

translationi.

Mabiltonius

rium, objecto adulterii crimine, asuo laterocum dedecore repulit. lic\nAn Richardam K\v^\\%\.s.m'\ncT\-

Sa!C. iv Benedict. p. 2,

de hac S. Martini translatione verba faciens, recte observat Odonem seu quo usus est Ubelli pri-

men

etiara vocat, qua! proptcr illiid dissidium, in

mum
cta;

scriptorem, errasse quando asseruit, tem-

pore quo reliquiae sancti Martini Turonos transvesunt,

Rollonem jam

lulei CbristianjBi'estitutum
fidei

fuisse,

cum

Rollo nonnisi anno dcccxu

Chri-

monasterium quod ipsamet condiderat, Deo famulatura recessit. Perstat adhuc illud monasterium in Alsatia situin, et Andelagense !\\>\iQ\\a.i\x\a , quod hodie est canonicarum. a Mense Noverabri 8. Imperio deponitur.

stiana; accesscrit.

Sed quod vir doctissimus subdit B llis accedit et aliud ejusdem auctoris mendum, qui sanctum Lupum praidictorevectionis annosedi Audegavensi episcopum praefuisse scribit : tametsi Raino Lupi decessor, an successor tura eam sedem
obtinebat , hoc, inquam, admitti non debet
lationi interfuit,
;

circa transituin S. Martini Triburias venit, ibique

conventura generalem convocat. Cernentes vero o])tiinates regni, non raodo vires corporis, verum ctiara aninii sensus ab eo dilTugere, Arnulfum
filium Caroloraanni ultro in

regnum

attrahunt. Et

?ler-

subito facta conspiratione ah imperatore deficientes,

bcrnus enim Majoris-Monasterii abbas huic Transet in Prajfalione libri luiraculo-

ad praidictura viruin certatim transeunt

ci

ita

ut in triduo vix aliquis remaneret, qui

officia

saltem

rnm

sancti Martini, postcorporisilliusreversionem

editi, refert, [)ost

seu dejiositionem factorum a se

potus ex Liutberti e|)iscopi

humanitatis impenderet. Cibus tantum ct (scilicet Moguntineusis)

Exceptionem S. Martini higelgerium, queiu modo Comitem, modo considem apiieliat, quia haj voces hoc teni[)ore synonyma; erant, coaslitutum fuisse aTuronensibus, Thesaurarium et dcfensorein ejus
Eccl. additque
:

sumjjlibus administrabatur . Mitht ergo ad Arnulfum, et tantuin alimentorum copiain ad subsidiuin vitae [iraisentissupplexexposcit. Conccssit

Meruit idem consul

cum

vene-

rabihbus episcopis Adalaudo Turonensi, Andegavensi, el Mainoldo Ccnomannensi,

S. Lu|)0

Arnulfusrex nonnullosfiscos in Alamannia, unde eialimonia [u-ffiberetur . Ita annalista Mctcnsis, et cx eo Regino, qua) Baronius initio sequentis anni
tangit.
9. Obitus

mone

et KaiAurelianensi, cor[)us sicpe nominandi confessoris Martini infra ambitum altaris in altera ab-

Rosonis regis Burgundioi.

Mor-

sida conqionere, sigillaverunt

lus
.

ipsumque ostium cum absida ut nec pateret aditus et introiQuare llerbernus falli non potuit iu re quam
,

ita

hoc anno Roso rex Burgunditc seu Arelatensis, de quo continuator Frcherianus Annal. Morluo Buosonc parvulus Fuldensium scrii)it crat oi fiHiis de filia (nempe Ermengarda) Lodoutnus
est
:

[)ro|)riis

oculis vidit.

Tam

Odo, quani Hcrbernus

li-

vici Italici regis

quera imperatorad

Khenum

villa

Lupum sanctum
plici

appellant, quia (|uo tempore

Ciiirichaim (hodie Kircheim) veniens obviam, houorifice

liliura

bellos suos ediderc, Lupus, cujus fcslum ritu du-

xvu Octobr. ah Andegavensibus celebiatur jam ad Deuin inigrarat. Is itaque Rainonem [)rajccssit, hon vero subseculus cst, uli [)er[)erani legitur a[)ud San-Marthanos in Gallia Clnistiuna, deceptos ab auctoro Vitte suncti Mauiilii, ([uam cilant

suscepit ad hominem, sibi([ue adoplivum cuin injunxit . Kjus E|)itaphium refertur in Antiquitatibus Vienncnsibus, inquo viiiutesejus [icrstringuntur, diciturque, Obiit 111 idusJanuarii

octavo regni sui. Aliijui receutcs historici

ejus in

mortem
tamcn

annum sequcntem
iiiq).

diffcrunt, ciini

ex vetcribus incinbranis Mss.

in

quibiis lcgitur,

Carolus Crassus

(jui

Ludovicum

ejus lilium

STEPHANI VI ANNUS
adoplavit,

4.

CHRISTI 888.

405

ejusdem anni e vivis excesserit, et sub luijus aiuii finem iniperium amiserit. Eos itaque iiallucinari non dubito, et quin recte annalista Fuldensis, cuiconsentitHermannus Contractus juxla editionem Canisianam, hanc morliic xii

Jaiiuarii

Viennensi, ejusque E|>itapliiumlegitur in primaria S. Mauritii Viennensis Basilica in sacello sancta;

,

Apolloniic, ulii Boso sepultus fuit. Lndoviciis ejus

filius,

qui postea in

Italia im|ieravit,

anuo tantum

Dcccsc rex Durgundia; coronatus, ul eo anno vidc-

tem huicanno recte alligarit. sonis regis memoratur etiam

Dies emortualis l>oin veteri Necrologio

bimus.

STEPIIANI

VI

ANNUS

4.

CHRISTl

888.

1.
not>.

Obitus Caroli Crassi. Arnulphus regna

struosum, illud
reiit,

fuit,

quod tam

episcopi

imperio succedit.

quam

ab-

Sequitur annus
'

Cliristi

balcs arinati ad bella procederent, iu hostes irruc-

octingenlesimus octogcsimus octavus, sexta Indictione inchoata,

quo

pridie idus Januarii

Carolus

crandum plaue diu

Calliis,

ca^derent ipsos et caederentur ab ipsis. Exeistiusmodi facinus inolevit in

imperator moritur, jam antea repudiatus a suis. Magno quidem Dei judicio factum est, ut ipse Au-

cujus merito accidisse putamus, ut extcrnis

gustam Richardem cx levibus quibusdam suspicionibus testantem publice se licet junctam Carolo, adhuc intactam virginem permanere, contra jus fasque repudians, mense Novembris in conveiitu Triburiensi repudiaretur asuis, tradito cjus regno Arnulpho Carolomanni filio, adeoque Dei voluiitate Carolus ad ima depressus est, ut victum quotidianum ab Arnulpho supplex exposceret. lluic
pluribus Regiuo, qui ipsuni laudat ex multis K Fertur libellus ejusdem Caroli de visione ipsi ante

atque civilibus bellis eaidem proviucia; aftlictarentur, sed eo deterius, quod iidem etiam ab ejus temporis scriptoribus laudati reperiuntur nomine
bellica! fortitudiuis,

cum tanquam sacrorum

muncris
pastoralis et

ca-

nonum
3.

violatores et

uominis

desertores detcstandi fuissent.

Conciliiim Mof/untinum contra

flafjitia.

Eodem anuo
est

temporum

occasionc uovi regis Ar'

nulphi celebrata
illud

Synodus

Moguntina, de qua

iriennium ostensa de locis iiiferis et purgatoriis, quibus complures torqueri vidit iirincipum et epi-

scoporum, qui
2.

belloruui civilium foinitem

^

suc-

cendissent. Habetur a

Willelmo Malmesburiense.

Discordia

et bella.

Post hajc, scissio iin-

primumconsiderandum,eumdemArnulphum nunquam ab antiquis scriptoribus imperatorem esse nominatum, sed semper regem, eoquod ncfas esset imperatoris nomen assumere, nisi illud esset ab Apostolica Sede collatum quamobrem perperam agere convincuiitur, qui statim post obilum Caroli Arnul[ihum nomiuant impei^atorem tanquam
:

malaque plurima ex tyrannorum plurium siiiml exsurgentium factionibus orta sunt. Nam Berengarius dux Forojuliensis in regem eligitur. Wido, sive Cuido filius Lamberti ducis Spoleti imperii

hajredem imperii.
4.

Quanam autem
ejus

ex causa ejusmodi Synodus

prajfatione

collccta esset, in

qua

eliaiu quisiiam slatus infelicissimus

:

produnt 1'atrcs, Cermania;

Videte et con-

peratoris nomen assumit, vel potius jam diu aiile assumptum retinet. InCalliiscomes Pariensis Otho, sive Odo pariler in regem provehitur, cum vivcret

Ecclcsiarum, his doccnt vcrbis

siderate
ffidificia

quam

pra;clara

et

nobilia servoruin Dci

Carolus Simplex legitimus hajres.

Sed

et

Rodulsuiit

phus Conradi
ex
lis

filius sibi

regis

nomen

imposuit. Sic

destructa et incensa sint, et funditus ad nihilum redacta altaria defossa ct peuitus conculcata, ornamentaEccIesiaruin Dei vakle preliosa
,

ilaque Italia et Callia! hoc

potissimum anno
poluit ct plane

ct

niiriUca,

direpta et igne exusta, episcopi et sa-

tyrannis emergeiitibus magno|icre aiflictatie.

vidcri

ccrdotes, etcajteri ordinis Ecclesia; viri gladio truncati, et diversis

Quod autem dctcrius

mon-

pcenarum generibusinorli

addicti

omnis
'lieuiu. hoc auuo.
c.

a;las

utriusque scxus gladio cl iguc divcrso

Add. ad Ucd.

I.

ii.

c.

2.

Willcl.

I.
'

2. iu flne.

li.\Ut loin. IV.

Couc. Venel.

edil.

/i06

STEPHANI VI

A.lSrNUS

h.

CHRISTI 888.

morliuni genere consumpti.Quid ergo amplius his

dici posset ?

omnia

desiderabilia et pretiosa nobis

tuus ponitur, hoc ipso videlicet anno, Arnuliihum collocent imperatoreni, quem veteres ejus slccuH
scriptores
et

ablata sunt, veluti olim sub coniniinationeet ever-

omnes regem tantummodo nominant,

post annos octo, ut suo loco dicturi su-

Ecce ego tollam a vobis desiderabilia oculoruni vestrorum, super quo pavet anima vestra. Mnlti ergo nostrum, quibus hoc malum contigit, nobilium adificio temsione Judaici

templi

illis

dictuni

'

est

nullus impcratorem, nisi postquam Roma; coroest

natus
:

plorum gregique sibi conunisso metuebant qua; omnia ut oculis intucntium patent, ablata sunt et
:

mus sed neque (ut dictum esl) i[)saActa Conciliorum eum ad ilkul usque tem|)us iuiperatorem a[)pellant. Widonem vero unctum a Romano Pontilice

tradunt imperatorem, ac proinde legitimum

S. Retnberti obitus.

penitus subversa. Cujussubversionis periculum incolaj monasteriorum utriusque sexus metuentes, huc ijlucque vagantur incerti, penitusque omni

successorem.
7.

Hoc
ille

codcm anno
aposto-

sanctus Rembertus

magnus

Danorum

solatio destitut),

quid

agendum quove
Hucusque

declinandeplo-

lus successor S. Ansgarii in ea functione, et scrij)tor Vita;

dum, errabundi cum

periculo sua; professionis et

Patres,

ejus etimitator egregius, ex hac vita dis-

sine pastore ignorant.

cessit. Ita

rantes illatas quas recensuinius clades a North-

mum

monachum

apud antiquum chronographum Ada Obiit, inquit, anno Doinini

'
:

mannis. Subjiciunt iis funestiora, quaj pati cogerentur a Christianis raptoribusque publice grassantibus, de quibus haec sequuntur :
5.

octingentesimo octogesimo octavo, Indictione sexta,

cujus depositio est tertio idus Junii. Se[)ultus est
extra Rasilicam sancti

Sed bis interea malis amaricati,

et

pane

rogavit .

Hac
-

usque ad mortem afflicti, aliud e vicino malum nos coangustat etopprimit; quod quanto vicinius, tanto gravius, nobisque qui pastores dicimur periculosius. Ecce enim a latere turba raptoruni et schismaticorum sajvit, qui pauperes et humiles Christi opprimunt et interimunt neque Dei respectum habentes, neque ullam hominis pei'sonam
,

tres afflrmat

ab Orieute, ut ipse annos viginti ex monunientis monasterii CorbeiPetri

ipse, qui

eum

sedisse

meminitque Vita; ejus scriptae a fratribus ejusdem ccenobii, quam illam puto qua; a Surio
ensis,
sine

auctore edita

reperitur.

Nicolao Ponliflce

palhum

accepisse,

Quein testatur a multaque de

miraculis ejus leguntur, quje

omnia

brevilatis

causa [)rBetereuntes, cupido lectori seorsuni legenda

verentes.
saivitia,

Ab

his

namque,

si

deesset

paganorum

relinquimus. Habuit Rembertus successorem Adel-

redigeretur iu solitudinem terra, quia nec

garium,
viginti,

quem idem

auctor tradit sedisse annis

nec paupertati parcere sciunt, sed omnes quos possunt, absque Dei respectu et
sexui,

nec

aitati,

atque a Stephano

Romano

Pontiflce pal-

lium
tale

accepisse. Sicque Sedis Ajiostolica; auctoriesse Ecclesiam j)ro[)a-

misericordia despoliant, et crudeliter sui

res,

aut igni,

aut gladio, aut

immemoquocumque mortis

qua cceperat, eanidem gatam semper a[)paret.

8.

genere interimunt; hocque nibil putant et parvipenduut. Haic sunt qua; ob omnium oculos lu-

Stephaiii patriarchce Constantinopolitaiu

obitus et sanctilas.

Hoc eodem anno, qui

tertius

genda Patres

et

corrigenda quoquo

modo

pro-

numeratur
tani, ipse ex

Ste[)hani patriarcha; Constantino[)oIi-

ponunt. Statuti suntin Synodo canones viginti sex,

hac
:

vita migravit. Id ex Curo|)aIate

quorum

tres

primi ad Arnulphum regem

spectaiit,

accipitur, qui ait

tio im[)eratoris

In sequenti anno, nenipe terin cujus locum cognomento Cauleos. Id^"

quibus admonetur, quoniodo sc gerere debeat in regni bene disponendoregimine. C. WUlo dux Spolclinus nuclus impcrator.

Leonis, Stephanus iinperatoris fiaexcessit e vita,

ter et patriarcha

suilectus est Autouius

Qui autem hoc anno Wido dux S[)oIetinus non re-

ipsuni constat ex serie gra;ca patriarcharum

Con-

gnum tantum Italia;, sed et imperium sunipsit, eum rtomani protectum et inifieratorem inunctum
Luitprandus his verbis - Cujus tamen interitum, nempe Caroli de quo dictum, Wido ut audivit, Romam jirofectus est, et absque Francorum consilio tofius Francia; unclionem susce[)it imperii. Ne putes statim id factum subeodem Stephano papa nam non sub ipso, sed sub ejus suctestatur
: :

stantinopolitanorum, in qua
iste sedisse

ponitur Stephanus Relatus hic legitur

tantum annos

ti'es.

in Menologio grajcorum iuter sanctos, ejusque an-

niversaria dies uatalis agitur decima septima Maii

hoc elogio
9. S.

Stephani patriarcha; Constanlinopolifllii

tani Rasilii im[).

M Ilic Rasilii

memoria.
illuslris

quiilem

Romanorum

im-

cessore
litterae

Formoso id lieri conligisse, ipsius Formosi ad Fulconem Uliemensem e|)iscopum data;

quibus inferius suo loco agendum igitur de Widonis arrepto post Carolum

j,eratorisliliusfuit. El [)ro[)ler simplices ejus inores

atque [irudentiam
taleni,

el ([uietem, virtutis([ue

sublimi-

signiflcant, de
erit.

adhuc juvenis,

imiieratoris etsacrteSyuodi,

Cum

clerique tolius ac po[)uIi sutTragio, Dei beiie[)lacito

at([ue judicio

imperio, quod testatur etiam Itegino, constel, ma-

Coiislantinopoleos

[lalriarcha

fuit

gnopere miramur, quomodo recentiores chronographi in serie Occidentalium ini|)<,'ratorum, mox

clectus. In

magno

autein et sacro throuo coUoca-

eodem anno
'

(juo (^arolus Ciassus ini|ieialor

mor'

AdaiM.
I.

I.

I.

c. ;iS.

Ezecli.

xxiv.

luiii.

(iic

I''cl)i'.

i.

iii

liii.

I.

2
I.

Adaiii.

1.

1.

c.

'
|i.

Adaiii.
;jlll.

c. 3'J.

o2.
iii

'

Sur.
Jiiii>

ExUl

i'Oil.

l.iiilp.

I.

1.

0.

i;.

tiricc. Itoiiiau. loiii.

STEPHANr VI ANNUS
tiis, ct

4.

CriRISTI 88<S.
terribile

407

inngninii liabens creditum

fjref!;cni,

totius

rum

spcctaculum inspicicndum multitudo

illius Ecclesioe

curani gerens, vigil custos et verus

fidei

maxima

convenit

pastor

ad Orthocloxre

pascua propria agens

et

illud cernerent,

hominum plerique tamen cum admodum animadvertentes quod:

pecudes, mendicos miserans, viduas

protegens,

orplianos

dam

esse

divinitatis

pra^sagium, videlicet

illius

injuriamiiue patientes

ab iniquorum

urbis superventura>. calamitatis,

Onemadmoduni

eruens manibus,
itaque faciens, et

Deumque

colens in omnibus. Sic

carnem continentia consnmens,

ad Christuni migravit
.

in ipso Ttalis flore

ibi.

Hfec

autem ob admirandam ejusdem Stephani innocentiam, quod Nicephorus pliilosopiius in oraScias tione

funebri

quam

habuit in obitu ejus succes-

enim ipse per se Salvator pra?scicnsimminerc urbi detrimentum HierosoIymitana>, flevisse illam perhibetur sic denique et hanc, videlicct Aurehanum paulo post immincntem cladem passuram, per expressam suae imaginis figuram flevisse comprobatur. Contigit ergo post iaululum iu eadem
:

hunc a fasciis sanctuTu fuisse, Porro ad hunc eumdem Stephanum patriarcliam

soris Antonii, testatur

civitate inaudita; rei

idipsum

(ut |iutatur) porten-

dens evenius. Deni(]ue

videlicet

cum una noctium

scihcet

custodes ex

exiant complures Leonis imperatoris novell.Te con-

majoris

Ecclesia;,

episcopii,

divcrsorum argumentorum, ad statum iamen Ecclesiasticum pertinentes, quastu consulas.

stitutiones iO, Ler/atio Aelfredi

more

exsurrexissent, atque ipsius Ecciesiie portas

quibuslibet ad matutinales laudes properantibus aperuissent

gressus,
illud,
et
:

regis

Romnm.
gliffi

Hoc

cum

eleemosTjnis

subito lupus affuit, Ecclesiamque in-

insuper anno Aclfredus rex An-

funeni signi ore arripiens agitansque

Aethelinum Wintoniensem episcopum Romam eleemosynas ferret, Sed et sequenti anno, collectam universalem tam clericis quam laicis indixit pro coUigendis pecuniis, quas mitteret tum Romam, tum etiam Hierosolymam. Ipse vero ex suo thesauro partem haud mediocrem adjecit, Hfficex veteribus monumcntis MatthfeusWestmonasteriensis collegit qui et alia innumera
misit, qui ilfuc
:

insonuit. Cerneutes
:

nimirum qui

aderant,

mentis stupore concussi

etsi

tandem clamore emisso,

inermes, nisu quo valuerc illum esturbanies, ab Ecclesia expuleruni, 12, Sequenti vero anno tota illius civitatis

humana
ribiliter

habitatio

cum domibus
est,

Ecclesiarum

tcr-

igne crcmata

llnde etiam nulli venit

refert, qua? rex

maximepiusin religioneChristiana
est,

dubium, quoniam unius cladis evenlus utriusque rei prsecessisset portentum. Erat igitur tiinc
in

colenda
gine.

et

propaganda operatus
et

H, Miraculum

Sed

Crncipxi imahoc eodem anno quid mirandiim

in Gallia de

temporis prajdictae civitatispontifex venerabilis Arnulphus, qui videlicet generc ct doctrina sapienticC

pernobilis, ac

paternorum fumlorum redditibus

Aurelianis in Gallia acciderit, sic accipe ex Gla-

locupletissimus, cernens excidium scilicet proprice

bro

'

Anno

Christi Incarnati oclingentesimo octoin

urbe Aureliana Galliarum admodum memorabile atque formidolosum portentum, Constat ergo in eadem urbe monasterium in honorem Apostolorum principisantiquitus
constitutum, in quo primitus collegium sanclinio-

gesimooctavo, conligit

desolationemque sibi commissK plebis, pousus consilio, magnum colligens apparatum, cocpit donuun majoris Ecclcsia;, qua) olim dicata
sedis,
liore

fuerat in Crucis Christi

honorem, jugiter a funda-

mentis

a^diflcare.

Qui

dum

acerrime coepto operi

cum

suis

omnibus
illi

intenderet, scihcet, ut quanto-

nialium virginum omnipotenti Deo deservisse dignoscitur, (]uod eliam exinde cognomento Puellare
dicitur. In cujus deniquc monasterii medio deflxum stabatcrucis vexillum, prajseferensipsius

consummaret, nimirum evidendivinum juvamen, Contigit igiiur quadam die, dum ccementarii fundamenta
cius honestissime
ter pra3Stitum

BasilicK locaturi, solidifatein perscrutarentur ipsius

tclluris, ut reperircnt copiosa auri

Salvatoris pro

salute

huniana mortem

iwtientis

pondera, qua;

imaginem, A cujus scilicet imaginis oculis per aliquot dierum spatium continiie, multis cernentibus, rivus emanavit lacrymarum, Ad quod nimi>

quamvis magnoc Dasilicaj fabricam reformandam certissime crederentur sufficere, etc. Hoec de his Glaber ejusdem iemporis
scihcet ad totius
scriptor.

Glab.

1.

II. c.

5.

408

STEPHANI VI ANNUS

4.

CIIRISTI

i^P'9'.

Anno

periodi GrEeco-Romana; 6381.

Anno negira 275, inchoalo Anno Hispan. Stephani VI papas Leonis Sapientis
iF.rai

!12G.

die

16

Maii, Fer. 5.

Jesu Chrisli

4.

iinp. 3.

i. Ohitiis

Caroli imp.
:

Ad num.
a

1.

Annalista

Metensis hoc anno habet

tius hiijus

Carohis imperator terobiit

potuissct, non comparnsset. Dercngarius Ticini regiam coronam accepit, sed eam urbem postea Wido

nominis

ct dignitatis,

pridie ithis

occupavit.

Jan. scpultusquc cst in Augla monastcrio. Con-

Odo rex

Francice rcnuntiatur.

Tnterea

tinuator ijuidem Frehcrianus Annal. Fuldensium

die id. Jannar. ultimum diem clausisse diem niortis, hic vero diem sepultura; cjus notavit. Annahsta Mailrosensis dicit Carolum ab Arnulpho fdio fratris sui de regno suo expulsum, post XL dies obiisse; Ethelwerdus, expulsum csse hebdomadas septem antc obitum Hovedenus Yero pag. 4.20, sexta hebdomada ante mortcm suam. Quare circa initium mensis Decemhris supcrioris
ait
;

eum
ille

sed

Galliarum populi in unum congregati, cum consensu Arnulfi, Odonem ducem filium Rodberti, virum strcnuum, cui pra; ca^teris forma) pulchritudo et proccritas corporis,et virium sapientia?que magnitudo incrat, regem super se pari consilio et
voluntate crcant. Qui rempublicam viriliter rexit,
et

contra assiduas dcprffidationes

extitit ,

Nortmannorum
inquit annalista

indefessus propugnator
Metensis.

Erat tunc

Odo comes

Parisiensis, natus

Chrish anni solio dcjectus fuerat Carolus.

Roberto Andcgavorum comite, qui Fortis cognominatusfuit.

Ad num.
paruerant,
partcs a sua

1.

Berengarinset Wido
2. Post

se reges Italia; dicunt.

Unxit autem

eum dominus Walterius

lib.

cujus
a

mortem

, inquit

anin

archiepiscopus , ncmpeSenonensis, inquitCIarius

in

nalista Metensis citatus,

-veluti

regna qua; ejus ditioni

,

Chronico sancti Pctri Vivi. Mabillonius

cap. 24,

2 de

legitimo dcstiluta liairede

prrestolantur, sed

Re Diplom.

num.

19, existimat

Odonem noquia tuto-

c6mpage resolvuntur. Et jam non na-

men

regis tutoris

nomine

sibi tribuisse,

turalem

dominum

unumquod-

que desuis viscerihus rcgcmsibi creari disponit . Ethelwerdus, Hovedenus annalista Mailrosensis, aliique tradunt, eo defuncto, regnum in quinque regna divisum esse. Qua?dam pars Ualici populi Berengarium fllium Everhardi, qui ducatum Fo,

tenebat, regem sibi substituunt. Quidam Widonem filium Laraberti ajque regia dignitate sublimandum decernunt. Ex quadissensio-

rojulianorum

Ducangius in voce Eceres, pupillarium dignitatum ac feudorum titulis donabantur. Sed hcet verum sit tutores regum regis nomine appellatosfuisse, certum tamen 0(/one/72 sibiregnum vindicasse; quod cum multi segre ferrent, Carolum cognomento Sim])Iicem adhuc puerum ad regium culmen anno dcccxciii,
res tunc teinporis, ut observat

ut aliqui annalista; notant, provexere, et Fulco archiep.

Rhemensis

eum

solemniter

consecravit

num

controversia tanta strages ex utraque parte

facta est,

die xxviii mensis Januarii, a

quo

dic

prima hujus
Contradcccxcii

postmodum

effusus, ut juxta

tantusque humanus sanguis Dominicam vocem, regnum inse-

regis epocha
liquet.

proficiscitur, ut

ex ejus Diplomatis

Mahillonius ihidcm
interpretatur

ipso divisum delationis

miseriam pa;ne incurrerit. Ad extremum Wido victor existens Berengarium regno expulit , inquit annallsta Metensis. Berengarius Eberhardi fllius quarta die mensis Martii jam regnabat, ut deducitur ex Conslitutione xlv Data IV nonas Bullarii Casinensis, in qua legitur mensis Martii, anno Dominica; Incarnat. dcccxcvi, domini vcro Berengarii serenissimi regis ix, In:

ctum, qui
copulat,

Hermannnum hanc inaugurationem cum an.

de anno

Incarnationis a

Paschate deducto. Sed tam

Hermannum, quam Reginonem, qui camdem in annum dcccxcii etiam

confert, annum a Natali Christi exordiri extra controversiam impostcrum esse debet. In hac autem

cpochautrumquefalli ostenditcharacter Dominicoe,

qurn an. dcccxciu, in

diem

xxviii Januarii incidit.

intcr et Caro-

dict. XIV,

Actum

Vcrona;, ctc.

sed

Wido

nonnisi

Denique bclla qua; postea Odonem

ultimis

hujus anni

mcnsibus

rcgium

titulum

ut ex variis ejus Diplomalis colhgitur. Kegia dignitas inter duos divisa Italiam in duas

sumpsit,

lum exorta sunt, manifcstissime ostendunt, Odonem non tutorem Caroli, scd.regein Galliarum
creatum
4.

fuissc.

contrarias factiones distraxit, et vix

ullus

fiiit

(|ui
si

Non

vero Caroli Simplicis tutor.

Verum

alterum regem

voluerit,

qui

alteri

exitium,

quidem

est id a

posterioribus scriptoribus quibus-

STEPHANI VI ANNU.S
daiii
litteris

4.

CHRISTl 888.
et

409
usque

mandatum

fiiisse

sed

cuni

nulkis

giindia Transjurana a Rlieno inci[)iebat,

coaefaneus scriptor prfetensae liujus tutelcp mentio-

nein feceril, contra vero Arnulplms Germaniaj rex

coronam

sibi

oblatam recusarit,

ei

Caroli Simplicis

originem extendebatur, ac contineValesios, Sedunenses, bat Helveticos, Grifones partem Allobrogum, Genevam, Caballiacum agrum
ad Isera;
fliivii
,

coronatio in
displicuerit,

Odonis amici sui pra^judicium facta eiFalco RhemensisepiscopusOdonem

habuerit, evidens est

pro tyranno in sua Epistola

nullam tunc Caroli Simplicis rationein habitam, et Odonem coronatum tanquam regeni proprielarium legitimumque, eo modoquo Guido elConradusin Itaha ct in Burgundia Transjurana coronati sunt, liceta Carolo Magno originem non ducerent. Neque video id posthac in controversiam vocari
posse.
5.

oppidum Agaunense sed regnum illud minus aiiiplum fuit. 7. Armdphus hos reges in gratiam recipit. Armdphus cui post Caroli Crassi abrogationem, Fraiici, Saxones, Thuringi, deinde Boii, ultimum
ut hodic appellant, et
;

initio

Alemanni accesserant,
persequi
ejus
statuit.

defectionis auctores bello

Verum cum plerique colloquium, commeatu impetrato,

ex

iis

ad

admilte-

rentur, ac se in potestate futuros pollicerentur, in

gratiam recepii sunt. Quidain hislorici

Armdphmn

cos.

Francorum

divisio in Latinos et
est inter

Teutoni-

Hic divisio facta

Teutones Fran-

imperatorem appellant, uti Abbo monachus Pratensis, qui sequenti anno libros duos de obsidione
urbis Parisiacse scripsit; sed imperator jure dici

cos et Latinos Fiancos , inquit auctor

anonymus

brevis Chronici
Salici

Francorum, qui tempore Conradi imp. vixit, publicatus a Lambecio tom. ii

Francos
et

Biblioth, Cses. pag. 393. Hic locus de differentiainter

Teutones

Latinos Francos notatu

dignus. Natio

Gallica duas in linguas divisa fuit,

Romanam
roli

nemi)e, et Tendiscam seu Teutonicam,

postquam a Pontifice Romano coquod nonnisi post aliquot annos contigit. His quinque novis principibus continuator Annal. Fuldensium annumerat Lndovicum filium Ermengarda3 et Bosonis quondam regis Arelatensis; sed hic anno tantum dcccxc, rex Arelatensis non
potuit, nisi
fuit,

ronatus

ut videre est

apud Nithardum

lib.

3 Historiaj Cagestis,

seu Burgundiai Cisjuranae coronatus

ctus juxta editionem

est,

ut eo

M. loquentem de rcbus anuo dcccxlh

ubi
,

anno monstrabimus. Hermannus tamen ContraCanisianam, de Regulis qui hoc anno emersere loquens ait Berengarius fllius Eberhardi in Italia regem se fecit Rodolfus filius Conradi in Burgundia, Ludovicus filius Bo:

seu de i)ace inter duos

inita,
ait

mana ramentum

fratres Francorum reges Ludovicum Germaniffi regem RoCarolum vero Calvum Teudisca lingua jupra^stitisse
;

Ai<(/oy/aM lingua
fratris

Romana

seu LaUno-Francica, ut a
intelligeretur, et propter

subditis facilius

sonis et

Wido

filius

eamdem

rationem Caroet

Provincia,

Odo

filius

Lamperli in Gallia Belgica et Rusperti in GaUia n. Isti ergo

lus lingua Teudisca. Utriusque juramenti pars prae-

scriptores diversis annis gesta

8. Url)s

uno tenore referunt.

cipna a Nithardo ibidem recitatur,

regis jiiramento

ex Ludovici

api)aret linguam Gallicam hodiernam jam ante tempus illud exortam fuisse. Porro Liiitprandus, qui saeculo sequenti vixit, in Hb. 1, cap. 0, Franciam Occidentalem, modoFra?*ciam Rnmanam^ modo absolute Franciam appellat Wippo vero in Vita Conradi Aug. Franciam Latinam, et Bruno lib. de bello Saxonico Philippum ejus nominis I Francorum Occidentalium regem, Latince Francioi regem vocavit, id est, Franciae Romanae seu Gallica;, lingua Romana sive latina corrupta vulgarive, nimiruin Gallica utcntis, ut videre est apud Hadrianum Valesium in Notit. Gal;

sessa.

Senonensis a Normannis frustra obInterea Norinanni depopulandce Franciae

praeterinisere
:

tempus non
debant,
stra, sed

annalista Metensis, qui Parisiorum

Eodem anno urbcm

, ait

obsi-

miram

et

inauditam rem, non solum noaetate fecerunt.

etiam superiore

Nam cum
omni

civitatem inexpugnabilem esse persensissent,

virtute

omnique ingenio laborare

coeperunt, qua-

fenus urbe posttergum relicta, classem

cum omni-

bus

Sequanam sursum possent evehere; et sic Hionnam fluviuin ingredientes, Burgundiae fines absque obstaculo penetrarent. Civibus autem
copiis pcr

oinni instanlia prohibentibus ascensum fiuminis,

liarum in voce Francia, ubi

et

quam

varie Francice

naves per siccum phisquam duobus passuum millibus trahuut, ct taliter declinato

Francorum nomen usurpatum fuerit a scriptoribus qui ante hoc tempus et post illud floruere,
erudite ostendit.
6.

omni
,

periculo,

iterum eas Sequana; fluentis immergunt. Et post

Rodulphus

gem

appellat.

se

BurgundicB Transjurance reRodulphus vero filius Chunradi

statuit regaliter

paululum Sequanam relinquentes Hionnam ut disposuerant et sub omni celeritate navigantes,

Senonis applicuerunt. Ibique
conlinuos sex menses
castris
positis,

per

superiorem Burgundiam apud se

eamdem urbem

obsidione

retinere , ut tradit continuator Annal. Fulden-

sium

seu ut loquitur annalista Metensis,

pro-

claudunt, totamque paene Burgundiam rapinis^ caedibus ac incendiis demoliuntur, sed civibusfortiter

vinciam inter

Jurum

et

Alpes Penninas occupat,

repugnantibus, Deo protegente, nequaquam

regemque

Conradus pater ejus prfefucrat Burgundiae Transjuranse, sed Rodulfus sua sorte miiiime contentus , regionem Transjurensem ad regni dignitatem evexil, Sequase

appellari jussit ,

prajfatani civitatem capere potuerunt

oinni labore

sudore

quanquam omniumque artium et

,

machinamentorum
tassent .

ingeiiio id multipliciter perten-

nis et Lotharingis in

suam fidem

pellectis.

IJur-

9. Ecclesiastici

adversus

Normannos puguant.

Baron.

ToMUS XV.

AiO

STEPHANI VI ANNUS
supciiori A'oraa?zm recesserant ab obsiet

4.

CHRISTl 888.

Anno

gensis.

dione Parisiensi,

Senonas profecti erant, cuin

rediit.

scopi

Ad num. 7. Vita S. Ramberti archicpiHammaburgcnsis in Saxonia, scripta ab uno

Carolus imp. in Germaniam

Tunc glaciabantur

auctore gravi et coegvo, vel a pUiribus, extat in Actis SS. Bollandianis ad diem iv mensis Februarii, et
ssec.

torpentis s;ecla Novembris,

IV Benedict.

part. 2,

qua;

Baronii tempore
In ea

stylo

immutato apud Surium legebatur.

de Bellis Parisiacac urbis, qui postea narrat qua a Norniannis in Francia gesta sunt, postquain Odo rex renuntiatus fuil.
lib. 2.

inquit

Abbo monachus

annus ejusemortualisnon notatur, sed illuru recte Baronius ex Adamo Bremensi retulit. Quia vastalio Nortmannorum vel Danorum , inquit idem

MeldcB
eis

civilas

ab

eis obsessa,

sed ea a

Segemundo

praesule forliter defensa, et

tandem boc anno ab incensa. Abbo enim de Odone rege loquens, ait
Prffiterea aslulos peliit praeceps

Adamus cap. 37, excessit omnem crudelitatem, eo plus mirum vidcri sanctos Dei confessores, Ansgarium (qui
terlius

abbas

fuit NovaB-Corbeias) et

Rembertum, per
Aquitanos,
revisit.

tanta pericula maris et terra; illas

gentes adiisse et pra:'dicasse ante

IHox sibi subjectis,

Francorumregna

quarum impetus nec armati reges aut potentes Francorum iiopuli

Maenia IMeldis adbuc Dais slipantibus urbis,

Cui Pra?sul residens tuerat in ea Segemundus,

Presulis Anscberici Tetbertus belliger heros,

subsistere potuerint. Ejus virtutes in laudata Vita

legenda;.

Germanus

consul.

stantinoj).

Anschericiis Gozlino in episcopatum Parisiensem

et

Moritur S. Stephanus palriarcha ConAd num. 8 et seq. Quia Curopalates Cedrenus scribunt, Stephanum Leonis Sapientis
13.

anno superiori

successit,et

tam

ipse,

quam Ebohis

fratrem

abbas monasterii sancli Germanide Pratis in beilo Parisiaco plures Norniannos occiderunt. Nulla enim

hoc tempore religio erat abbatibus

et episcopis

patriarcham Constantinopolitanum, hujus imperatoris obiisse , Baronius mortem ejus hoc anno collocavit. Verum Curopalates et Cedrenus, qui eadem prorsus scribunt, hac
,

et

anno

tertio

arma
danda

tractare, sed qua; alias in iisdera

f uissent,

haud lau-

in re decepti

sunt

cum

Leo Grammaticus qui

hac occasione non criminanda, tam propter illorum temporuni consuetudmem, quam propter Parisiensis urbisobsidionem, quam adversus paganos tam episcopis quam abbalibus deiendere hcitum promptumque fuit. Baronius enim,
qui bic
bella
bellis
ait

sequenti sa;culo vixit, continuator

phanis,

anonymusTheo-

Symeon Logotheta

et

Georgius monachus

uno consensu prodant eum urbis regiae sacerdotium annos sex et menses quinque tenuisse, qui ideo mense Maio anni octingentesimi nonagesimi
tertii

monstruosum

fuisse

quod utrique ad

ad

Deum

migravit. In Vita sancti Basilii Ju-

procederent, non videlur intelligendus de

nioris anachoretse, Constantinopoli a Gregorio di-

ad defensionem religionis et Ecclesiarum

scipulo scripta

susceptis. 10. Sijnodus

Moguntina.

ubi de

filiis

Basihi imp.

medio circiter sa;cuIo sequenti cap. 1, sermo est, dicitur: Ste-

Luitbertus arcbiepiscopus Moguntinus

A num. 3ad6. cum metrocelebra-

phanus Constantinopolis creatus archiepiscopus,

omni

virtutis

laude conspicuus. Sed et hic brevi

politis Coloniensi et Trevirensi ac suis suflraganeis

et

extinctus est, suscipiens a medicis proptet mole-

abbatibus plurimis

Synodum Moguntiae

stum ardorem continua purgativa, quorum usu

anno luiarnat. Domini Jesu Christi octingentesimo octogesimo octavo, anno etiam primo regni domini Arnulphi gioriosissimi regis,uti initio Synodi legitur. Quibus verbis intelligimus. Arnulphum hoc tempore vocatum non fuisse imperatovit

nimium

frigefacto

stomacho,

cum

incidisset
est

in

morbum
:

morte Extat ea Vita in Actis BoIIandianis ad diem xxvi Martii ad diem vero xvii mensis Maii S. Stephani patriarchne Constantinop. Encomium ex Menologio
inexplicabilem,
Basilii

consummatus

rem

sed

regem

canones in ea Synodo conditi, in

dicitur:

nempe Germania;. Viginti sex quorum primo

sicuti

Porphyrogeniti
;

et

ex variis Fastis Mss. Grae-

coruni refcrtur

et

quia in eorum aliquibus die xvii

vero die insequenti colitur,

Concedimus, ut
alio

(quod nostris
Ecclesiae fue-

mensis Maii, in
verosimilc
est,

aliis

exigentibus culpis perplurimum a Normannis est

factum, seu

qualicumque modo)

runt incensa?, in capeliis missasinterim liceatcelebrare, donec ipsa; Ecclesia; restaurari queant.

H. Synodus

Metensis.

Hoc etiam

circiter

tempore Synodus Metensis celebrata in Ecclesia sancti Arnulpiii, cui Ratbodus Trevirensis archiepiscopus el tres ei)iscopi, unus abbas et multi sacerdotes adfuere. Tredecim canones in ea editi, in quorum primo dicitur: a tjuaerenda est pietas Christi, qua pagani arceantur, et statuenda est iex Dei qua crudebssimi nostra; gentis homines a vaslatione
12.

priorem diem ad mortem, posteriorem ad ejus sepulturani referri, cum menses quinque quibus sui^ra annos sex Ecclesiam Constantinop. administravit, mense Maio terminentin-. Ei successil S. Antonius cognoinento Caulea. In eisdem Actis SS. Bollandianis ad diem xii Februarii
recitatur Nicephori, beatissimi i)liilosophi et ora-

toris Oratio funebrls,

seu Vita encomio contexla,

et

magni

inter Dei

pontiflces

admirabilis inter

patriarchas Antonii . Quaj oratioimperanle Leone

Sapiente scripta. In juvenili

setale

dein sacerdos ac sui monasterii abbas,

a;tate

monachus factus, et cum jam

pauperum

repellantur .

provectus esset, ad patriarchatum Ecclesiae

fuit.

Moritur S. Rembertus archiep. Hambur-

Constantinop. evectus

Imperator, iuquit Nice-

STEPHANI VI ANNUS
phorus,

5.

CHRISTJ S80.

111

cum

per ipsum slatuisset vetus Ecclesice

ulcus scusciiisma ad cicatricem deducere,

qui
Orienteni

inunum
Sed

licorum, Agarenos ab universis suisfinibus expulsos usque in fines Ilerdai compulit, tolumque pra3-

cogit Orientalia et Occidentalia , id esl, episcopos

et

qni

Europam
,

incolebant.

Acta ad nos non pervenere. Certum tamen, vivente etiam Photio nefarium schisma cujus auctor fuerat extinctum fuisse, et utramque
illius Concilii

Ecclesiam in concordiam rediisse.

ditur.

Comitatus Barcinonensis hcereditarius redcirciter tempore comitatus Barcinonensis, qui a regibus Francorum ad vitam con1 4.

Hoc

fatum honorcm strenuissime recuperatum in suum possedit dominium. Ecce qualiter de regali potestate in manus nostrorum comitum Barcinoneusium honor ipse Barcinonensis devenit. Expulsisque Sarracenis, ut dictum est, Rivi|)uIIense construxit monaslerium, et anno Christi dccclxxxvih, suo tempore fuit honorifice dedicatuiu, et ab ipso nobilissime prainotatum . Baluzius in eadem Appendice pag. 817, refert Acta dedicationis Ecclesiai
sancta; Mariaj RivipuUcnsis facta^

cedebatur, factus est hsereditarius in gratiam Guifredi cognomento Pilosi, qui tunc eidem pra;erat.

subanno Incar-

nat.

Domini

nostri Jcsu Chrisli dccclxxxvui, In-

In libro
circa
lensi

enim de

gestis

comitum Barcinonensium
Rivipul-

dictione vi, seu sub

anno primo imperii Odonis

quibus ea

annum
scripto,

mccxc, a
et a

quodam monacho

regis, seu XII kal. Maii, Epacta xiv , in

Baluzio in Appendice Marcas

Ecclesia dicitur pluribus bonis a Vifredo comile et

Hispanicae promulgato cap. 2 de Guifredo seu Vi-

Widinilla comitissalocupletata. Hi comitesob bella

fredo legitur

Ad eum

cucurritrelatio(nempead

adversus Saracenos gesta

principibus celebres fuere.
15.

et

afflnitatescum variis

Guifredum), Sarracenos in suam patriam advenisse totamque pervasisse et obtinuisse simul fere. Ipse igitur hoc regi intimans, auxiliumqueab eo ad expellendos Sarracenosexposcit. Rex itaque aliis impeditus negotiis, prajstare ei auxilium de,

negavit.
si

Hoc

ejus

tamen postulationi

attribuit, ut

fmibus ipse per se Agarenos valeret expellere, Barcinonensium honor in ejus

a praedictis suis

dominium
veniret.

totiusque sui gencris in

perpetuum de-

Nam

antea per successionem generisidem

fuit
;

Obitus Almondiri amerce Hispaniensis. Almondirus Saracenorum Hispaniensium Amera, cum regnassct fere duobus annis, inquit Rodericus in Hist. Arabum cap. 28. Mors ejus inciditindiem sabbati, xvii Safari, seuindiem xxx Junii currentis Christi anni, annique HegiraeccLxxv. Hunc excepit Abdalla frater. Elmacinus lib. 2 Hist. Sarac. cap. 19, mortem ejus differt in aunum Hegirse ccxcv, et Abdallam Almondiri filium appel-

Obiit

comilatus nemini datus

poris spatio

sed cui et quanto tem-

lat.

Verum Rodericus

loco citato, cuialii scriptores

Francorum

rex dare voluisset. Guifredus

arabici suffragantur, errores illos correxit.

igitur congregatis hinc inde copiis

procerum Gal-

STEPHANI

VI

ANNUS

5.

CHRISTI

889.

1.

nnnnoru7n

rfeas/a//owes.

Redemptoris
:

tio.

Quot mulieribus

viduitates,

patribusque or-

annus igitur oclingentesimus octogesimus nonus, septima Indictione ejus exordio consigiiatus idemque
bellicorum lumultuum fretiuenlia uiiiquc turbatus,
funeslissinuis vero redditus

bitatus,

virginibus corruptiones, sacerdotibus poDei captivitatcs

,

piihsquc
etc.

Ecclesiis desolationes,
cffica

terris inhabilatis sollicitudines,

ambitio pa-

Germanis

et Gallis

ob

ras

Reliqua bellorum tiim in Gallia,

tum

in

Hunnorum
:

ineas regiones immissiones per regem

Arnul[>hum, cujus impielalein Luitprandus itade caicani Arnulphi regnandi cupidital)loial uiiius hotcm infclicein ainaruiiKiue dieiii
1 !

Ilaha, (iua3 inler se niutuo digladiantes principes, perpetuo gessere, ijuod non sint nostri instituti,

ideni

te

docebit,

si

cupis ea, leclor,

Luitprandus

historicus.

Nos

res Ecclesiaslicas

prosequamur

miincionis dcjectio,

neiiip(!
fil

Zuvciitniialdi
totius

queiii

advcrsarium paliebatur,

Eiiropa; contri-

2. Episcopi Orientales ad Stephanum Hoc de recto circa Photium judicio.

papam
eodem

412

STEPHANI VI ANNUS

5.

CHRISTl 889.
a firma petra Christo, ipso Epistolae prooe-

anno, qui tertius numeratur a tcmpore quo a Stephano papa scripta? sunt littera; Constantinopolim ad imperatorem Leoncm ct episcopos Catholicaj communionis, ab eodem impcratore Leone atque

tum
mio,

eumdem

in illius fine

ut legitinmm Pontifi-

cem, judicari debere

qui jam rcprobatus

ab iisdem etiam episcopis lcgationes mittuntur ad

Stephanum Romanum Pontificcm, prout

tea mittendas jusserat, Tcstantur hffic

ipse anlittero!

ipsffi

episcoporum
dicto grseco
'

quibus
Codice

isla

prajmissa leguntur in
in

Quomodo cnim, iterum judicabitur? Hoc enim pacto prffidecessorum sanctorum virorum decreta de ipso lata irritantur. Nihilominus quanto magis voluerit aliquis res Photii examinare, eo magis puto damnationem majorem illi irrogabit;
scripseris.
est,

CoUnnnense

appendice
^.

cujus, ut alia omitlamus,

ubinam pones
et
finxit et

ea quae

addila contra pseudosynoduni Photianam

3.

adversus

inculpabilem rcvera

adversus

Aha

Epistola deprecatoria missa est post

sanctissimum papam Marinum

tus est ? quffi

commen;

annos

tres

ab eodem metropolita Neocspsaria^ ad

etiam

eumdem Stephanum papam Romanum. Quo

tempore, ex diversis partibus juxta Pontificis mandatum, metropoHta; vcnerunt, atque imperatoris

non ignorare certo scimus quemadmodum litterae tuse ad imperatorem nostrum satis declarant.
te

omnia

Nos vero iterum

priores iteramus preces

homo cum litteris imperaloris.

]Sanctissimo et beatissimo Stephano OEcu-

pro

iis

qui Pliotium invite receperunt, et petimus

ut circulares mittaslitterasad Orientalium sedium

palriarchas, ut ipsi nostram dispensationem recipientes admittant atque confirment,
intercessioni-

menico
qui
zianzi
,

papffi,

Stylianus episcopus Neocaesariae, et

mecum

sunt episcopi, Eusebius episcopus Na-

Joannes episcopus Comanorum, Joannes episcopus Leontepoleos reliqui et episcopi , qui

,

Epistolse subscripserunt.
4. a Divinas et sacras htteras

sancti et excel-

bus sapientissimi nostri imperatoris, quv eduxit nos de tenebris et umbra mortis, et largitus est nobis lumine libere frui. Non enim a canonibus est alienum, Photium quidem damnatum esse, et eos
qui illum inviti receperunt, et

lentissimi Ponlificatus tui

accepisset,

nostra humilitas

cum

nunc

poenitentiae

magno

affecta est gaudio, etc. Et post

signa exhibent, recipi. Hoc enim etiam

magnus
Ruffinum

quo habctur encomium Apostolicoe Sedis, scripta sunt quge scquuntur

Epistolac,

prooemium

in

Athanasius Alexandriae patriarcha ad

scripsit,

quod oportet

in synodicis

conventibus

Divini tui Pontificatus vencrabiles litlerai assere-

principes haeresum et schismalum damnatos rejicere

,

bant,

quod

in

hlleris

serenissimorum imperatohumilitalis

reliquos vero
et

cum

dispensatione recipere.

rum
est

nostrorum,

et noslra;

magnum

Pax

mundo

nobis in Christo jesu augeatur in-

discrimen, cujus discriniinis ha^c causa est,

ii,

lercessionibus sanctissimae Dominae nostrae Dei Ge, sanctorum angelorum et gloriosorum Apostolorum, et omnium sanctorum . Hucusque

quod
iidem

qui Photium

abrenunliasse scripserunt,

nitricis

ipsi

illum receperunt in sacerdotem. Nos

vero, qui ne vestigium

quid^m sacerdohi illum

legitimam
et

Orientales episcopi. Post haec in

eodem Codice

ista

habere

affirmamus

juxta

et

canosancta

subjiciuntur

nicam sententiam Beternorum

tificum Nicolai et Hadriani
et
,

beatorum Pon-

Epistola

qua respondetur superiori Epia sanctissimo papa et successore

sicut ctiam

stolae, scripta est

generalis Synodus Constantinopoli congregata

beati Stei)hani papae

Formoso ad eumdem
,

Stylia-

legatis Apostolica; Sedis et triuni

sedium Orienscribere
?

talium promulgavit,
illum renunliasse
Mirati vero
,

quomodo
qui

potuinius

ita fuerit

condemnatus

sumus, quomodo euni quem amo45.

^ Ita

num. Slephanus, cum morte praeventus responrescripsit Formosus . dere minime potnisset Quamobrem nonnisi post scquentem annum oporetenim eumdem tuit eam Romam esse perlalam Stephanum papam certum est sedisse annis sex.
:

'

Cod. Column. num.

in scriplo Codice.

STEPHANI VI ANNUS

5.

CHRISTI 889.

Amio penodi GTOCo-nomanK

(5382.

Anno

/Erar- Ilispan.

f)27.

Anno Hegirffi276, inchoato

Leonis Sapienlis imp.
4.

die S Miii, Fer. 2.

lesii r.hrisii

S80.

Slephani VI papa;

5.

Pannonia primum visi. Ad rex, Hungaros non hoc anno ut scribit Baronius, sed anno dcccxciii, in Germanos immisit, iit eo anno \idebimiis. Hic nobis de primo eormn in Pannoniam et vicinas regiones adventu cum annalista Melensi agendum.
1

Bungari

in

num.

\.

Armdphus Germanifc

recteque Bonfinius in sua Historia asserit Hungaros,trecentospost Attilam Hunnorum regem annos,
in

Pannoniam

rediisse,

expulsi fuissent,
rediere.

exqua cumaCaroIo Magno Eunni alii hoc tempore eamdem

lib.

Porpbyrogennela

de administrando

oAnno DominiciE
quit
et
iste annalista,

Incarnationis dccclxxxix , in-

gens Hungarorum ferocissima

imperio Hungaros proprie dictos Tiircas appellat, et Persae populos et Graeci Byzanbni , Arabes omnes qui ad veterem usque Tartariam extendun,

omni

bellua crudelior, relro ante saiculis inau-

lur, id est, a Scjthia intra et extra Iinauin,

nec nominata, a Scythicis regnis, et a paludibus quas Tbanais sua refusione in immensum porrigit, effusa est . Paulo post: Ex supradila quia
diclis

Turcas etiam vocant. Denique Theophylactus Simocatta

cap. 6 et duobus scqq. varia singularia habet de Hunnis, Abaris et Hungaris quos Eunnuguros
lib. 7,

igitur locis gens

memorata

a finilimis sibi

populis, qui Pecinaci vocantur, a propriis sedibus

nominat. Quaj prffiinittenJa fuere, quia sequentibus annis Eungarorum sa^pius mentio occurret.

expulsa

est,

eoquod numero

et virtute preestarent,

et genitale

rus exuberante multitudine

non

sufti-

ceret ad liabitandum.
gati, ad

Horum

itaque violentiaelfu-

exquircndas quas possent incolere terras

sedesque slatuere, valedicentes patria;, iter arripiunt. Et primo quidem Pannoniorum et Avarum solitudines pererrantes, venatu ac piscatione victum

3. Lutetia secundo a Normannis obsessa. Idem annalista Metensis scribit: Eodem anno Nortmanni a Senonica urbe recedentes, denuo Parisios cum omnibus copiis devenerunt. Et cum illis descensus fluminis a civibus omnino inbiberetur,

rursus castra ponunt, civitatem

totis viribus

iinpu-

gnant

sed

Deo

oi>em ferente nihil praevalent.

quotidianum quaeritant. Deinde Karantanoruin Marabentium ac Bulgaorrum fines crebiis impulsionum infestationibus irrumpunt: perpaucos gladio, mulla niillia sagillis iolerimunt s.Paucis Hujus igitur nefandissimae geutis interpositis crudelitate non solum inemorata; regiones, verum etiam Ualiae regnum ex permaxima parte devasta, :

Transactis paucis diebus, iteruin

classe ascendunt, et
tes,

Sequanam cuin Matronam fluvium ingredien-

Trecas civitatem incendio cremant, et usque Virdunensem ac Tullensem urbes cuncta circumquaque depopulantur, 4, Moritur Gurmundus rex Drnorum, Gur-

lum

est (1) . 2.

Ejusdem cum Eunnis originis sunt. HunnieXHungarieiusA&ui sinedubio originissunt.

mundusY)3.nwi,i\m \nh3i.\)\.i?,mo Athelstanus dictus, Orientales Anglos rexit, cum duodeciir. annos provinciam tyrannide magis quam imperio administrasset, hoc anno mortuus est, Erico quodam,

(1) In

fine

anni hujus vel

alio

subsequenti celebratam credunt

sapientissimi Rcruiii

Italicarum editores

Synodum Ticinensem, quam

ipsi

primum
Guido

a Mss. schedis

bis hostes fugasset,

vulgarunt to. n, p. l,pag. 410. Cum enim ea Ticini ab episcopis Guidoni faventibus celebrata fucrit, postquam ipse non potest utique anle hunc annum vel sequentem consignari, cum in Bne hujus anni Guido post duple.x commis-

sum cum
lur.

placet. Cum autem anno dcccxci, IX kalendas Marlii imperii difuisse oportet, cum nunquam ibi imperator, semper vero rex idem Guido dicaidem videtur, cujus etiam Pagius superius ad annum dccclxxxviu, 2, meminit. Quamvis enim primum ex illis infauslum Guidoni cessisseauctoresa 1'agio laudati asserunt ; forte tamen ambigui fuit eventus, ut ambsa parles bonorem victoria; ad se traherent. In boc Concilio canones editi sunt xiii, versantes circa debitum honorem et obsequium Romano Pontifici a cunctis eliam principibus prsestandum; circa episcoporum, sacerdotum, ctlocorum piorum libertatem ab oneribus, ac denique jubentur singuli a vexationibus ct proximorum iujuriis abslinere. Postremo taudem regnura Italia; Guidoni confirmatur. In hoc vero Concilio Italicum regnum conlirmatum fuisse Guidoni, non collatum dixi, quia ex Diplomatibus a Muratorio allalis et expensis perspicue eruilur regnum ejus llalicuni caepisse auno DCCCLXXXViil anle Julium mensem. Unum profcrt idem Muratorius ex Tabulario Mutinensi, et quidem auiograpbum, signatum, anno dcccxci, Indiclioue x, regnanle nomino Widone in llalia anno quarlo, iraperii primo h ; i|us protccto cpocha ab auno dccclxxxviit deducitur. Alia Diplomata vide apud Muratoriuui in Anliquit. Ilal. tom. i, dis. Iii. Sero lauien anno illo DCCCLXXXViii ctEpisse statueudum cst, cum extel apud euindem Muraloriumejusdem Guidonis Diploma datum Rosclla; die xvin

13ereogario proelium

Papiam oblinuerit, ut Sigonio ad bunc annum

gnitatem oblinuerit, ante

eam diem celebratam Synodum hanc

Porro duplex

illud proelium

kal. Oclobris, Indictione xi,

annw Incarnalionis dcccxcii,

aiino rcgni

Widonis

iv, imperii

ii

, ex

quo intelhgimus serius

quam

die

illa

Sep.

lembris anni DCCCLXXXviii

Guidouem

coepisse.

Mansi.

41

STEPHAXI VI ANXUS

6.

CHRSTI 890.

natione pariler l>ano, fortunee suse hserede relicto,

coUigere, coUectasque
destinare.

ideoque

siib

duobus

illis

principibus gemuit profilio

Romam atque Jerosolymam Rex quoque de thesauro suo non modifulelium eleemosynis unitam, ad

vincia. donec Alfredi regis e

nepos Athehta-

cam portionem,
riensis ad

nm

Danos nimium tumultuautes pressit imperioque exuit, ut prodit Mahnesburiensis lib. 2

alter

loca prffiscripta transmisit , inquit Westmonaste-

de Reg. cap. 4; GurmwuU m\em. qui ante baplisTocabatur Guthrum vel Godmm, mortem hoc anno accidisse, tradunt Elhelwerdus, Hovede-

mum
nus,
a

hunc Cliristi annum. Quae Ecclesiis et pauperibus dederit Alfredus rex, pluribus narrat Asserus pag. 19, qui ejus pietatis ac largitionum
teshs oculatus fuit, quique antea scripserat
:

et ahi.
5.

Alfreddus rex in pauperes

liberalis.

Hierosolyma Abel
Alfredo directas,

patriarchfe

Epistolas
.

et

a De dona

vidimus

et

legimus

Porro hic
chro-

Alfredus (Aughae rex) prfficepit omnibus Anglio;

/16e/ fugitdiligeutiani Papebrocii in Historia

episcopis et viris rehgiosis,

fideUum eleemosynas

nologica patriarch. Uierosolymitan.

STEPHANI

VI

ANNUS

6.

CHRISTI

890.

i.

S. Stephani papa: obitus

Annus Redemopera contra abusus serpentes. ptoris octingentesimus nonagesimus, IndicUone octava sequitur, idemque ultimus annus Stephani
uumeratur ad sextum enim ipsum pervenisseannum liquet qua de causa, reliqua ejusdem Pontificis prfficlare gesta, qure certo anno consignari minime contigit, hic ad finem Pontificatus
papae
;

ejusque sermo

et

unicuiquc
et

pietate,

quanto
ei

niajoribus
sit

gemiUbus

ardenUori animo a quolibet

'
:

deprecatus, sicut

ipse dicit
lexit

Dimittuntur
Est

peccata multa, quia di-

multum.

Uonis, sicut ipse

orationis est

namquetemplum Dei locus oraDomus mea donius alicubi dicit

:

mum
tionis
ris

cuncUs gentibus. Et Psalmista ' Dotuam decetsancUtudo,Domine;quippesiora:

domus

est, id ibi

oportet peragere

ejus recensenda putavimus, ut in aliis facere con-

calur, id est orare, psallere,peccata confiteri,

quod voama-

suevimus, atque in primis quae ex scripto Codice Anastasii Bibhothecarii smpe citato accepimus, in

oculorum lacrymis

et

mentis gemilibus dehcta

quo

ista a

leguntur

abluere,et fiduciahter veniam de commissis culpis implorare. Est quippe ibi specialiter respectus divinus, assistunt ibi
chori,

Intuitus sanctissimus papa Stephanus insoet caecitatem cordis ejus vaniloquiis,

,

angehci

ordines,

sanctorum

lentiam populi
et.nefariis

qui fidelium vota et preces sacerdoUs pro

deprecantis

fabuUs
;

et oUosis

sermonibus vacantis

populo
Sabaoth.
3.

ad aures praeferunt Domini

in Ecclesia

et

maleficiis

et

audiens quosdam, vulgante fama, incantaUonibu? uti, hac allocutione,

Qua ergo

fronte in sacratissimo Dei tem-

missam celebrans, populum adinonuit

2. a

plo Dei assistit,qui inanibus fabuhs el otiosis verbis

Filiationem vestram, charissimi,

commo-

insisUt ?
cii ratio

nemus, ut convenientes ad sacratissimum Dei templum, id diligentcr pertractare studeaUs ad quod venisUs. Si enim voraciter tcmplum Dei esse crediUs illud ad quod conveniUs id ])rocuIdubio inibi operari debetis, quod placcat ci, cujus templum cst ad quod convenitis. Cuni enim ubique Dominus sit in suo tamen templo spccialiler debet re:

si de omni verbo olioso in die judireddenda , de his maxime reddetur raUo et exigetur vindicta, quae in conspectu tantorum sanctorum proferuntur contumaciter in loco

Nam
est

Deo

dicato.

Qua inquam
arbitratur

spe veniaiH consequi de

prffiteritis

delictis,

qui non solum pec-

cata sua negligit abluere, sed potius contendit au-

gere
lis,

quiri. Et
id inibi

quanlum

ipse

inspirarc dignatus fuerit,

ejecit

Pavescile illum qui flagello facto de funicuvendenles et ementes de templo : remis-

quod ei placeat dcbet oxpeti. Est ergo miDominus, ita tamen suani misericordiam unicuique disponit iniperUri, ut roganUbus eam tribuat, non ingratis et (anto largiori illam tribuat
sericors
;

sius scilicet est utililer negotiari,

quam

inaniter et

ocUose confabulari.

'

Luc. VII.

Mallli.

XXI.

^Tsal. xci.

STEPIIANI VI
4.

ANNUS
cum
|)i'e-

0,

CIIRISTI HfH).

/(15
vitioruin fortissimus ex-

Cum
[ir-o

conveiiilis ad locurri oralionis,

ctissiinus pa|)a
tirpator,

omniuin

sileritio slate,

intcnlocnrcie Doiiiiiium deprecamini,

voliis

ut oraritis

saceidoUs vota

susci|piat,

rnalam coiisu';tudinem inveniret, ul [)resbyteri ([ui ibidemqiiotidie Doinino sacrificium offerebanl, ornrii ariiio

ces

exauiliaf,
et

lial)eiites [)ra; ociiJis

'

rnoneiitem

I)o-

unam

villain

'

consuctudiiiali-

minuin

dicentem
(iiiid

Cum

slalis

ad orationem,
iil

t(;rdarent; (jiiain consuetudiiiein saiicla; memoria;

(limiltite si
1'ater vcster

liabetis

adversns alterum,

et

domnus Marinns
cuiri

[^apaantecessor ejus fregerat

sed

calestis dimittat vobis peccata vesti'a.

subreplionibus

quorumdam
[)a[)a

liominuin, lem:

lla:c nicditantes, et

divina gr-alia inspiiMnte lacieni

porc Iladriani
obfesfatione

[)a[)ai terlii

repullulasset

sub

forti

tcs, et Evanf,'elicis ct Aposlolicis docuineiilis

niLuti,

Sle[)hanus

[)rajcepif, ut

nullus
alilio-

ab omnipotenti Ueo misericordia, curn bonoruni operurn, quasi lam[)adibus illuminati, cuiii gaudio et Cliristo repraesentari et cum
irn[)elrata
friictu

unquam ab

eis non solum hoc, vei'urn etiam quod aliud tributum acciperet, sed curn omiii

nore,sicut sacerdotes oporlel, suurn pcragiofficium

eis liceret .

sanctis coronari merebiniini,

.5.

H;nc ipse, qui subjicit dc donis diveret

;

Dc

caitcro, charissimi, nosse vos

volumus

sis Ecclesiis oi)latis

aliis

reslauratis, sed

Codex

legem Dominus [)Opulosuo institueris, Moyse Maleficum non patiaris viteste, intulit dicens " vere. In hac itaque urbe (quod dolens dico) inveriiuntur ([uidarn, (|ui non solum maleficos non increpant, sed polius liicntur et lovent, [)er quos incantationibus ([uibusdam dremones consulere non perhorrescunl, et divin;e lej^ns et A[)ostolic;e do([uod
:

miitilatus

habetiir

nam

qua; ad finem ejus sunt

vel die deces-

gesla desiderantur, nec

quo mense
ad

scritipse Stejibanus papacontinet. Porro extatStc[)liani

hujus

rescri[)turn'-'

Iiomanum
episco[)i

e[)iscopum

liavennatensem de electionc
neciioii aliud

Imolensis

ctrina;

immemores
lucis
?

qum

intonat dicens

'

Qua;

ad Heribertum aichiepisco|)um Moguntinum, quo asseritur non approbari |)urgationern per ferrum candens et aquam fervcntem.
8.

participatio

ad

tenebras,

aut

conventus

De S. Sampsonis

abhatis obilu et sancti-

Christo et Belial

quod Christo contempto , da;rnones gentium more consulunt Christianos se omnimodis non esse fatentur. Quod
In hoc enirrr

tate, aliisque sanclis viris.

IIoc

item anno

mo-

ritur vir insignis sanctitate alque doclriiia,

Samson

abbas S.

Zoili

Corduba;

civitatis,

qui tempore per-

([uam horribile, quamque sit prof'anum,ut Christo contempto, diemones Christianus adoret, unusquisque [)erpendat, ut tale facinus fieri perlrorrescal. Quamobreinquisqiiisdeinceps tali contagio
se [)olluere tentaverit, alienurn vivifici Ueri corpo-

secutionisab Eulogio descripta; claruit, vifamque in liunc usque aniium [)ro[)agavit in jugi confessione nominis Christi, vexarrtibus Ecclesiam regi-

Domini nostri jesu Christi, Spirilus donec a tarita resi[)iscat ignavia, judicamus. Qui vero tam salubribus interdictis
ris el saiiguinis

bus [lersecutoribus. Al non solum adversus eos fuit illi certandum, sed adversus malos Christiarios rnarfyrum der-isores, inter quos qui eminebant, alter fuit episcopus, cornes aller,
giaj impietatis

sancti judicio,

ambo

egre-

confern[)tor extiterit, et in
cia

eadem

pestifera [icrtina:

perseverans,

resipiscere

neglexerit

in perpe-

homines, Sarracenorum principurn amicissimi. Colliguntur ista non ab alio aliquo auctore, quam ex scri[)to tunc ab i|)So A[)Ologetico
litteris

tuum aDeo

l'atre el jesu Chiisto Filio ejus sil

ana-

Cothicis,

quod

Toleli in Bibliotheca asser-

tliema . Hacteuus serino

Stephani papte ab Ana:

vari adhuc, (jui vidit et legit

testatur,

Ambrosius Morales

stasio recilatus, qui post haic subjicit

C.

Cum(jue

talis iste

pra;slaritissimus pra;sul

existerel, et in his

qua; divino cullui conveniuut

:

finelenus [lerseveraret
tia

tanta

illi

est divinitus gra[)0ssel

ad librum [)rimum Memorialis sanctorum hwc ait:Vivebat Cordubaj hoc i[)SO tem[)ore [^resbyter, qui is abbas postea sancti Zoili fuit, Samson nomine, vir doctus ct
in schoUis
subtili iogenio, in [ihilosophia; et sacraruiu Utte-

dum

concessa

ut quid((uid

habere

sacris

daretEcclesiis, ca[)tivosredimeret,sollicitusexistens

rarum

sludiis versatus.

Id

abunde declarat

(jjus

pro salute

omnium

quia cuin laina ejus nominis

Urientales

atque acluuni lam

[)er

quam

per Ucci-

A[)ologeticum opus, quod tribus libris distinclum scripsit contra Hostigesium Malacitanum episco-

dentales [larles diflanrarelur, [)a;ne

omnes ad cuin

pum, qui

i[)sum inConcilioC(jrdubensi liJEreticum

accurrebant, ul ejus benediclionem [^erciperent .

7.

cum

convicio dixeiat,
libri

quemadmodum
late

ipse in prx*Ibi

Pra;terha;c

autem non tacendumquodidem

iri

falione

secundi

commemorat.

se

auctor suLdit de pravo usu qui tuiic irre[)serat,

abbatem

Ecclesia; S. Zoili marfyris /Era

nongen-

cum
ab

qui rnissas celebrareut

EcclesiasauctiPetri

Apostoli, aliquid donare eisdera Ecclesia; rninislris

eis exigeretur.

Eteniin adeo ingens erat desidein

rium

sacerdotuiii

loco tarn celebri facultatem

tesirna prima, hoc est, anno Domini octingentesimo sexagesimo terlio factuin ostendit. Est is annus post Eulogii martyiium tertius vel quartus . Et inferius idem auctor
9. a In Pra;fatior)C, inquit, libri secundi de Servando comite Christiano, sed nefario homine

rnissas celebrandi accipere, ut Ecclesi.e

([uid donarerit gratiludinis

causa

eidem ahquod [)Ostea il;

liberaliter

exigi

ab a;dituis consuevit

ait enirri

In supradicta venerabili Dasilica curn ideiii san'

lib. iii, c. f;8,

'

Mallh. XII.

Eiod. xxii.

^ 2.

Cor.

i.

Pulo legeadmn Wactam. Francum vocaLulum de quo Capilulariain qnod mercedem signiGcat, quaesolet impendi custodibus.
LXiii. c. 12.

' Dist.

416
ita

STEPHANI VI ANNUS
ait
,

6.

CHRISTl S90.

postquam miilta mala, quse Cbristianis intulerat, rccensnit: Deinde virorum mortibus non contentus, quiescentium (quorum animabus impedire requiem non potuit) ne vel ipsis parcere videretur, corpora, ut fuerant sub
viventibiis
aris
xit,

lyrum. In quo plura prnefatus de proflcua sanctointercessione, hanc habet in fine subscriplionem post banc temporis inscriptio-

rum martyrum nem

:

Facta scriptnra testamenti vel conflrmatio-

Dei posita, e suis loculis insignis vespillo traet

nis die

nono

lialeud. Februarii, JEra dcdxxviii.

fidebbus regis,

ut fuerant ancipiti

ense

12. Adefonsus servus ChrisU

boc testamen-

truncata, monstravit?ut hoc facto animos regios

in

nostrorum perniciem

excilaret,

barentur apud
ausi

eum

debito

quatenus promortis obnoxii, qui

tum quod fleri elegi, conflrmo. M Xemena vernula Christi hoc testamentum
conflrmo.

bumare illius prostratos pugione . Hucusque ex Samsone ille, qui et ad ejus sepulcrum exaralum hujusmodirecitat Epitapbiumcum
essent

Sub

Christi

nomine Hermenegildus

sedis

conflrmo. Simili modo Sisnandus Friensis episcopus, Naustus Coimbriensis epiregia? Oveti episc.

hoc
ter

titulo

scopus, et Ranulphus Asluricensis episcopus, et

10. Epitaphium,
in

quod idem Cyprianuspresbysepulcro domini Samsonis edidit metro

abbates

et

proceres subscri|)sere.
in Moravia

Hoc eodein anno Ecclesia

afflictata est

admo-

heroico.
Quis quantusve
fuit

dum
cipis

occasione defectionis ejus prin-

ab Arnulpho rege, qui in

eam

ingressus pro-

Samson
liac

clarissimus abbas,

vinciain,

omnes quas
pariter

in ea reperit

demolitus

est

Cujus in unia inauent

Personat Hcsperia,
Flecte

sacra meinbra sub aula^

illius faniiue fola.

urbes

tersis
:

Ha^c Regino hoc anno.

Deum

precibus, lector, nunc flecte peroro,

Quo

anno

idem inquit auctor, dux

yEthera

uti culpis valeat

conscendere

Britanniae Alanus

Discessit longe notus,

Sextilis

plenusque dierum,

Sextilis

namque mensis die vigesima prima, namque mensis primo et vigesimo sole.

votum

vovit

Ut

si

coadunata omni Britannia tale adversarios per divinam virtu-

Ita ibi

incomposite, et posthaec:

^RADCDXXviii . Est is auHus Domini oclingentesimus nonagesimus. Scriptum esl ejusmodi Epitaphium a Cypriano presbytero Cordubensi, ut idein qui supra auctor testatur: a quo utinam ipsum editum fuisset Samsonis Apologeticum ^
digua horuin temporum
11.
fax.

decimam partem omnium bonorum Deo et sancto Petro Romam destinarel. Omnibusque autem Britonibus idem votum spondentibus, ad pugnam procedit, et comtem superare
posset,

siiorum

misso

praelio, tanta strage hostes fudit,

ut vix qua-

dringenti viri ex quindecim

millibus ad classem
hostes,

repedarent
13.
obitus.

Erant

isti

Northmanni

auda-

cissimi sicut et potentissinii.

Quo

paiiter

anno sanctum virum eremi

Quod

Antonii patriarchce Constantinopolitani

ad res perlinet Orientis, hoc anno
Ita in serie patriar-

cultorem qui in Orensi dioecesi claruit, esse defunctum, inscriptio ad ejus sepulcrum posita docet,
quee sic se habet

nioritur Antonius patriarcha Constantinopolitanus

ubi tantum annos duos sedisset.

Orientis intexta

charum Constantinopolilanorum
:

in corpore Juris

Claruit iste egregia sanctitate,

HIC. UEQVIESCIT. FAMULUS. DEI.

feliciter

proque pace etunitate Ecclesiae laboravit, quam et estconsecutus, ut testatur Nicephorus philosophus ea oratione

VINTILA. QVl. OBIIT. DIE. X.

quam

in ejus funere babuit,

KALENDAS. JANVARIAS. iERA.

DCDXXVIII.

quam

invenies apud Metaphrastem die duodecima

Februarii. Contexuitipse eo Panegyrico ejus vilam

atque ejus post obitum facta miracula. Successit

Ubi cohtur ut sanctus antiqua traditione majorum. Eadem pariter nota ^roe consignatum habetur testamenlum rcgis Adefonsi Magni, quo multa largitur monaslerio sancti Hadriani et Nataliee

huicNicoIaus,cognomentomysticus: eratid nomen

dignitatis prima? post

magnum

chartularium, de
:

cujus insignibiis Curopalates inquit

Constautinopolitana; urbis.

sunt tiara,

et

praetexta vittata loris . Itaipse inlibello dc officiis

mar-

STEPHANI VI ANNUS

G.

CIIRISTI 890.

417

Anno

periodi Gra?co-Romanffi

6383. Anno JEm

Hispan.

928. Anno

Hegirae 277, inclioato die 25 April., Fer. 7.

Jesu Christi

Stephan

VI papacG.

Leonis Sapientis imp, 5.

1.

Bohemia;.

ZvcntibakJiis rex Moraviai fd ctiam dux Ad num. ii. Annalista Mctensis, et

Sclavis Sfent seu

Sphent pronuntictur. Zventibalin

dus a Cosma Pragensi

Annalibus

Bohemorum ad
,

ex eo Regino lioc anno scribnnt:

Arnulplius rex
conccssit

annum dcccxciv
rogenneta
lib.

dicitur Ziuantopluk, ct a Porphy-

(ne:npe Germania;, qui

iileo

quibusdam perperam
dicitur)

de administr. imperio cap. 41

imperator

boc tempore

fuisse

Sphendoplocus.
3.

ZventibolhMarabensium Sclavorum

regi ducatnm Bebemensium, qui hactenus principem sune cognationis ac gentis super se babucrant Francorumque rcgibus fideliiatem promissam inviolato fa?derc conservaverant; eo quod illi, antc(|uam in regni
,

LiUetia tertio a
:

Norman.

obsessa.

Pergit

annalista Metcnsis

Per idcm tcmpus Nortmanni

a Matrona fluvio exeuntes Parisios revertunlur. Et

quia omnimodis descensus fluminis per pontem

prohibebatur, tertio castra locant,
et iterato certa-

fastigio

sublimaretur, familiaritatis gratia fuerat

connexus. Denique filium ejus (nempe Arnul|)hi)

mine prgedictam urbem impugnant. Sed civibus, qui continuis operum ac vigdiarum laboribus
induruerantj
et
,

quem cx pellice susceperat, a sacro fontc levavit, eumque ex nomine suo Zventibolh appellari feeit. QuEC res non modicum discordiarum et defectionis
.

assiduis

bellorum

conflictibus
,

exercitati erant

audacter reluctantibus
et sic

Nort-

manni

desperatis rebus

naves per lerram

cum
ca-

pra;buit incitamentum.

Nam

et

Bchemi
et

a fidclitate

niagno sudore trahunt,

alveum rcpetentes

diutius

custodita recesserunt,

Zvcnfibolh ex
contra Arnul-

Britanniaj finibus classem Irajiciunt.

Quoddam

adjeclione alterius regni vires non parvas sibi accessisse scntieiis, fastu superbiaj iiitlatus,

stellum in Constantiensi territorio, quod ad san-

ctum Lolh
bus
fit

dicebalur, obsident, acccssum ad fontem

sili

Quod cnm cognovisset Arnulpbus, cum exercitu regnum Marahensium ingressus, cunl)hum
cta
est.

rebellavit.

aquic ex tolo prohibentcs, oppidanis

deditio,

arescenti-

eo pacto, ut vita tantum concessa,

qux

extra urbes

reperit, solo tenus demolilus

et coiteraj fructifene

Ccetera tollerent. Illis a

munitione progressis, gens

Ad ultimum, cum

arbopo[)0-

pcrfida fidem et promissa data profanat,

omnesque
tamen

res radicitusexcidcrentur, Zventibolh

scit, et

pacem

absque respectu jugulat,

postea a Britannis

Inter quos episcopum

2.

dato filio obside banc sero promeruit , Adversus Arnidplmm Germanice regem

Constanliensis Ecclesiic interiinunt. Eos

re-

bellat.

Hactenus

Zventibolh, seu Zventibaldus,

qui et Sfentopidcrns ai^pellabatur, Moravi;c |)rinccps, Arnulplio, siculi antecessoribus cjus

niaj regibus

Gcrma-

quorum

beneflciarius erat, fidem ser-

ducaluBohcmicoauctusiu eum rebellavit. Ex laudato loco colligitur prinio, Baronium anno dccclxxxix, i^erperam sermonem habuissedc bello quod Arnulphus rex Hungarorum opera advcrsus Zventibaldum gessit; cum illiid ad anvarat. Sed

hoc ipso auno devictos esse, narrat Baronius ex Reginone. 4. Moritur S. Antonius Caulece patriarcha. Ad num. 13. Cum sanctus Atdonius Caidea paIriarcha Constantinop. niense Maio anni octingenlesimi nonagesimi tertii renuntialus fuerit, utsupra

ostendi,

mors

ejus ante

annum

oclingentesinuim

nonagesimum quintum non

tcxta, ei

accidit, cuin in serie

patriarcharum Conslanlinop.
in

iii corporc Juris inanni duo attribuanlur.Verum quidem est,

num

Dcccxciii pertineat, ut ibi ostendemus. Secnndo, annalistam Metensein uno tcnore recitare (lua; hoc anno incoepta, anno dcccxciii ad lineni ])crducla sunt; eo enim anno, ut inox dixi, Zven-

eadem scrie Stepliano ejus decessori aiinos lantum tres pcrperam adscribi scd hunc anonymum in pontificatu Antonii Caulea; iion crrasse demon;

strat

initium

^^.

Nicolcd Mijstici cjus successoris,

abArnulpho rege devictus. Tcrtio, Sphenlopulcrum scu Sphentopolcum divcrsuni non esse a Zventibaldo, uti jam suprainsinuavi. Sfenlopidcus enim in Sphentopulcrum corrupte mutatus dillert lantum pronuntiatione, seu orlhogra|)hia a ZventiboIdOj cuni hsc vox Zawit/ a (iermanis ct
tibaldus

quod ab anno dcccxcv removeri noii potest, uti ex dicendis in ejus mortc liqucbit. Quare Symeon
Logotheta mortem Antonii patriarchiE
tionein Nicolai,
lat,

et ordina-

quem

impcratoris Mijsticum appelapposite

cumejusdem impcratorisannodecimo

copulavit. Zonuras durationem scdisejus expresse-

Bakon.

ToMUS XV.

53

418
rat, sed

STEPHANI VI ANNUS
incuria librarii, vel Codicis antifjui vitioca

G.

CHRISTI 890.

Valesius in NoUs ad

in editis cxeniplaribusomissa fuit. Colitur S. Anto-

nius Caidea tani a Latinis quani a

niensis Februarii,

Crfficis,

die xii

quo

in Actis

SS.

Bollandianis

Carmen Adalhronis episcopi Laudunensis ad Rotbertitm rerjem Franc. a se Parisiis publicatum, dicit se praj manibus habuisse veterem Codicem exiguum Pauli Petavii V. C. nomine manuque noiatum,inquo
Ludovici
VIII.
filii

refertur Oratio Nicephori philosophi in hujussancti

inter alia contine-

laudein, in qua ob egregias ejus virtutes, pra;serinquit Nicepborus,

tur Placitum Ermengarrlis regince et principum

linique liberalitatem in ])auperes valdecelebratur:

Bosonis anno dcccxcviii, Indiclione

Nolebat

r>,

una

civitate, etsi

tam magna, suam circumscribi commiserationem: sed ad quantum sol adspicit eam conlendesit

bat extendere

binc

manus

scatentis misericordia

participeseraut ScytliBe et Tbraces, etcumaliisMysi

quoque qui sunt

5.

in Asia .

Christianno in cursu erat Indictio prima, non vero Indiclio viii. Tom. ix Conc. pag. 423, idem Placitum refcrtur ex San-Martbanis, Guichenone et Petro Lalandeo sed ibi habetur, anno ab hicarnat. Dom. dccclxxxix, et in notula dicitur Indictionem illam viii, more Gallorum a
illo
,

Verum

Habitum

Ludoviciis filius Bosonis

fit rex Arelatensis. hoc anno Concilium Valentinum, in

VIII

kalend. Octob.

inchoari,

et

illud

emissum
ahquando

esge superiori

Christi anno.

At prajterquam quod
et

quo Licdovicus filius Bosonis regis Arclatensis rex ejusdem regni conslitutus cst, cui praestantissimus (Cro/2nempeCrassus) imperatorjam regiam concesserat dignitatem, et Arnulphus qui successor ejus existit, per

Galli Indictiones

akalendis Januariis,
his

a kal. Septemb.

temporibus auspicabanlur,
aut saltem

non

licet

aucloribus suas conjecturas loco textus

ii

lectoribus oblrudere,

de similihus

suum

sceptrum, perque suos

videlicet episco-

correctionibus, quae non raro depravationes sunt,

sagacissimos legatos

Beoculphum

monendi.
7. Diversus a Bernone, cujus meminit Hincmarus. Existimo itaqueerrorem fuisse in primo exemplari unde alia transcripta, et librarium per

Bertaldum comitem, fautor regni auctorque in omnibus esse comprobantur , ut dicitur in Actis ejusdem Concilii a Sirmondo publicali. Hujus
principis varia supersunt Di|)Iomata Viennae ut plurimuni data. Quando dictus fuerit imperator, suo loco referemus.
,

pum et

oscitantiam bis

numero

viii posuisse, ita

ut Judi-

cium

6. Floret

S. Berno ahbas Gigniacensis.

Flo-

rebat boc tempore sanctus Berno, qui postea Con-

Vareymense hoc anno Indictione viii notatu peractum sit, antequam Ludovicus provinciae rex coronarctur; cum Ermengarrlis ejusmater ac tutrix regina in eo, ipse vero tantum Ludovicus
illud

gregationem Chiniacensem fundavit, in regno Burgundiaj Transjuranae

,

fiMus Bosonis appelletur. Sed redeo ad

Bernonem.

praeeratque

coenobio Gi-

gniensi a se in territorio Lugdunensi condito, cui

rex aliqua bona dedisset, eaque a quibusdam pracpotentibus fnissent invasa, causam detulil ad Ermenrjardem reginam, Bosonis relictain et Ludovici matrem, quae in solenuii Placito

cum Rodidphus

Baronius anno cmxii, num. i7 meminit litterarum Hincmari Rhemensis et iEneae Parisicnsis episcoporum, inquibus mentio dequodam Bernone, quem

Hincmaro
licentiam

fratres

de monasterio

S. Dionysii per

Varennai (multa erant hujus nominis in Galliis oppida) habito, sententiam dixit in graliam Bernonis
,

donmi abbatis Hiudovici ad educandum atquc erudiendum commiserant , etqueni yEneas Acolytum ordinaverat, huncque Bernonem Baronius a Bernone primo abbateCIuniaccnsi divcrsum non esse putat. At alius iilane censendus est abbas
Cluniaccnsis,
hic ex

seu

ccenobii
recitat

Gigniaccnsis.

Decretum tunc
v
Benedict.

emissum
est
:

Mabillonius Sa;c.

cum

ille

ex parochia esset JEa&x, et

pag, 71, ex Ms.

dictione viii,
et

Codice Petaviano, cujus initium

dcccxcviii, In-

Burgundia Jurensi, inquit Mabillonius Saec. v

ejiis

Anno ab IncarnationeDomini

Bcnedict. in
8,

Elogio Historico.

cum

convenissetErmengardis regina,
filii

cuncli

principes Ludovici

Bosonis, in loco

vocat.

qui dicitur Ravennas, ad Placitum . Idem Decre-

tum
pag.

refert Guiclienonus in bibliotheca

Sebusiana

Arnolfus rex (ncmpe Gcnnania:') habito in Pannonia de diversis colloquio, a Zvenlibaldo duce Marahensi, (id est Moraviensi) cx verbis Apo

Stephanus V

Armdphum regem

in Itcdiam

60 ex Ga/o[)hylacio Camerai

Computorum

stolicis

obnixe rogatur, ut
dilione

Romam veniens,

Italiam-

Parisiensi, sed loco

7ias.

Bavennas, rectc liahet VarenNon dubium quin utrumque excmplar diver-

que snb
tyrannis.

sui rclincns, a tantis

ille

eam

eruat

Quod

aliis

prx'pcditus ad pra;sens

sis

temi)oiibus, vcl ex autographo, vcl ex diverso

facere distulit. Ilerum conventu

apud Foraclieim

exeinplari dcscriplum fuorit, quia subscriptioncs

intcr se variant, licet in aiiuo dcccxcviii et in Indi-

acto, Ludovici imperatoris Ilaliac flliani (sc. Ernien-

gardem) ad
suscepit ,

se

cummuneribus venicntem, henigne

Ilermannus Conlractus juxta

ctione viii

intcr se convcniant,

cum tamen
sit.

alter-

inquit

uter tcmporis character dcpravatus

Hadrianus

editionem Canisianam.

FORMOSI ANNUS

1.

CHRISTl 891.

i19

FORMOSI ANNUS

1.

CHRISTI

891.

Formosus papa post Stephamm

Pontificum dilucidata. Sequitur Christi annus octingentesimus nonagesiinus primus, nona Indi-

uM series

Manlio conservatum ex antiquis Basilica? Vaticana)

monumentis

liic tibi

describendumcuravimus;

sic

enini se habet
Accedis quisquis magni sulTragia Pelri,
Cffilestis

quo Stephano papa defuncto, ubi sex annis sedisset, in locum ejus est suLrogatus Formosusex
ctionc,

episcopo Portuensi.

regni poscere clavigeri

De
res

lioc

autem

dicturi, antea

opus

est,

ut erro-

arguantur nonnuUorum auctorum in his quai

compuncto corde locellum Conspice perspicuum, qno pia membra jacent. Hic tumulus sexti (al. quinli) sacralos continet artus
Inleutis oculis,
Praisulis eximii I^ontilicis Stcpliani.

spectantad successionem
et in

Romanorum
post

Pontificum,

Bis ternis annis

populum

qui rexit et

Urbem,

primis' Leonis Ostiensis, qui in hisloriaCassi-

nate

ante

Formosum papam collocat Stephanum papam, cui non

quod

Hadrianum

Et gessit Domino qua; fuerant placita. Suscepit tellus consum|itum pulvere corpus,
yElliera sed scandil spiritus

almus ovans.

prtBcessisse, sed

Unde peto

Cuncli venientes dicite fratres

succcssisse exploratissimum est. Sed

est,

quod deterius
papa schi3.

Arbiter Omnipotens, da veniam Stepliano.

patravit sacrilegium Sergius

smaticus, tribuit ipse absurde nimis eidem laudatissimo Pontifici

Stepliano, nisi intelligat dc Stc-

Formosi papte
successit,

virtutes et

bona existimatio,

Quod autern
phano

pertinet ad

electionem ejus qui Ste:

phano illo nequissimo, numcro septinio, dicto scxlo. Marianus Scotus autem post Marinum paj^am Aga-

tus praidecessoris,

Formosi cum ignoreturdies obiettempus cessantis Sedis, ajque

petum

num

ejus successorem somniat, et post HadriaBasilium nunquam visum vel auditum Pon-

Formosi dies electionis tuto afflrmari non potest. Cffiterum tumultuariam ejusfuisse electionem, elevante se contra

tificem collocat, etpostBasilium ponit

Stephanum.
si

eum

Sergio

diacono,
qui
'

ex
:

Luit-

Eodem
qui
alii

quotjue errore de Agapeto atque Basilio

eos secuti, qui

prando possumus

intelligere,

ait

Causa

imaginariis Pontilicibus abducitur Sigebertus;et

enim
nos
gius

simultatis inter

Formosum papam
Ecclesiaj

et

Romaerat,

cum

ex anliquis omnibus

hffic fuit.

Formosi

i)ra?decessore defuncto, Ser-

Romanorum

guantur, etiam Grajcorum

Pontificum scriptoribus erroris arhujus temporis aucto"

toto cailo

quidam Romana;
:

diacoims

quem Romanorum
gcrat

pars quaidam

rum monumentis
In sa;pe

crrare convincuntur.

cum

Codice graco Columnensi, iln redarguitur pseudosynodus Photiana, atque

citato

enim

quaedam vero pars FormosumPortuensis civitatis episcopum, pro vera religione, divinarumque Scripturarum et doctrinaruni scientia, papam sibi Geri anlielabat. Nam dum in eo esset ut Sergius Apostolorum vicarius
ordinari debuisset
bat
pars,
:

papam sibi elenon infima nominatum

successorum Nicolai et Hadriani Romanorum Pontificum series texitur, ha;c habentur a Post
:

Hadrianum
rinus,

hunc Joaimes, post Joannem MaMarinum Hadrianus, alter deinde Stephanus sextus, deinde Formosus, post hunc alii quatuor, videlicct Bonifacius, Stephanus Romanus,
post
et

cum non
altari

ea quaj Formosi partibus favemediocri tuiuultu et injuria

expulit, et

Sergium ab
constituit .
ptor, et

Formosum papam
luijus scrl-

HaecLuitprandus temporis

Theodorus,

et

post hos,

Joannes qui hyec scri-

psit. Ilac ibi ab

auctorc ejus temporis contra

in

eorum quse non auditu sed visu (ut Prffifatione testatur) cominus percepisset.

ipse

Piiotium ea scrihente, postcris tradita.

Epitaphiutn de Stephano /ja;j. Mortuus autem Stephanus, sepultus est in Basilica sancti
2.

4. Laudatissimus itaquc Forinosus extitit (ut Luitprandus ait) turn rcligione, tum morum inte-

grilate atque doctrina;

ipsum eniiu insignia mcrila

Petri,

aiinum pervcnisse ejus sepuichri Epitaphium docct, quod a

ad sextum
sui

quem

Pontificatus

suis

locis

superius enarrata
;

mirum

in

modnm

cominendabant
'

quem

el

Anastasius Bihliollieca-

'

Lco

Ost.

1.

1.

c.

Luit. hist.

1.

I.

c. 7.

420
riiis

FORMOSI ANNUS
in Nicolao
:

1.

CHRISTI 891,

minat

de quo

est

magnae sanctitatis episcopum noegregium ex Epistolis Hincmari

Rliemensis archiepiscopi quas Froiloardus * recensuit testimonium. Cognita cnim ejus sanctitate
et scientia, ipse

mentem, quod dignitatem praebere non potuit qui dignitatem non habebat. Nihil potuit dare Photius pra;ter damnationem quam habuit per impositionem obiiqucB manus et damnationem prfebuit.
;

Hincmarus magnopere optavitse

;

Quomodo dignitatem
factus est

potuit accipere,qui particeps

?

ipsius amicitiae insinuare

cujus rei assequenda;

causa ad ipsnm litteras dedit, quarum tantum summarium sic ipserecilatFrodoardus: Formoso

ejusdcm Romanse
scilicctscripsit,
ctitatis et scientiaj

Ecclesia!

episcopo, sufTraganeo

Quoniam pro ordinatomianimadverte quod ordinatorem potius foves juxta Domini sacrum eloquium * Vel facite arborem bonam, et fructus
condemnato
obtinere

sericordiam

petis

collaudans ejus
;

quam audierat,

san-

ejus bonos

vel facile

arborem malain,
potest
ficus

et

fructus

famam quajrensque ejus habere

et

ejus malos;

numquid

uvam produ-

familiaritatem. Et ut ipse pro se dignaretur orare,

cere, vel vitis ficus ? oportebat igitur islam Eccle-

vicem rependere spondens,

mittens, ut sui

qua;dam

ei

munera

siam, in (]ua talia deprelienduntur facta, gravissi-

memoriam

in orationibus habeat.

mas dare pcenas, ut hujusmodi

trum
dilectio,

poenis vestra Ecclesia

Item postquani hlleras suas idem Formosus ei miserat, in quibus de charitate crga eum significaverat, intimat quia magnam in ipso haberet fidu. Hacteuus Frodoardus de Formoso ex Hincmari Rhemensis archiepiscopi litteris: quibus, quantffi exislimationis ubique terrarum longe late-

purgaretur. Continct autem nos benignitas et fraquse nobis persuadet ut alia

quidem

toleremus,
episcopos

alia

vero omnino e medio tollamus.

ciara

Quapropter misimus e latere nostro religiosissimos

que

esset,

facile

iunotescit

ut

non adeo mirum

sit, si

bono

totius Ecclesiai CathoIica2 ex episcopatu

Portuensi translatus iucritadmoderandas habenas

totius

Catholici

orbis,

hoc potissimum tempore,

pessi-

quo

ipsa

Romana

Ecclesia adeo aftlictaretur

Landenulphum Capuanum et Romanum, quibuscum sanctitatem etiam tuamhortamur convenire, necnon Theophylactum metropolitanum Ancyre, et Petrum fidelem nostrum ut ita ante omnia in Photium preevaricatorem et legum eversorem sententia a prcedecessoribus OEcumenicis Pontificibus ante omnia synodice prolata, necnona
:

morum tyrannorum
5.

invasione.
litteris missis

nostra humilitale confirniata,

perpetuo tempore

Formosus respondet

ad

prce-

immutabilis permaneat.
7.

decessorem ab episcopis Orientalibiis circa ordinatos

a Photio.

Hic igitur,
;

Cum

iis

vero qui a Photio fuerunt ordi-

ubi Apostolicum thro-

nati misericorditer nos gerentes,

decernimus, ut

nuni conscendit, htterasab Oriente

Rom.

allatasad
de-

oblatis libellis, se deliquisse fateantur, et pcenitentia

Stephanum prcEdecessorem
functo accepit
et

conscriptas, ipso

cum

ea qua; in eis contineren:

tale

tur intellexJsset, quas et superius recitavimus

in re

ut

magni momenti, adhibito

littera;

in

omnibus cnm

fratribus consilio, ad Stylianum

ipsaj

rescripsit, Extant

in ssepe

citato

Codice Columnensi,

veniam deprecentur, pollicentes se nunquam quid commissuros. Deinde his peractis, qUcC sequuntur omnia qua; noslris litteris mandata conspiciuntur, una cum praidictis viris sanctitas tua peragat, nec aliquid addendo, nec diminuendo aut commutando, Islis enini et a nobis, et a reverentia tua in
laicis,

quibus

ista

quaj sequuntur,
:

tanquam ipsarum

ti-

communionem

fidelium receptis ut

tulus praemittuntur

qua respondetur superiori Epistola;, scripta a sanctissimo papa et successore B. Stephani Formoso ad eumdem Stylianum. Stephanus enim cum morte prajventus

Epistola

respondere minime potuisset, rescripsit Formosus his verbis

:

scandalum delebilur. His vero peraclis, si quis ipsorum communicare renuerit noverit seipsum a communione nostra alienum fore. In Doniino valete . Haec Formosus sapienter admodum ad sananda simul Ecclesice Constantinopoli:

tanaj vulnera

diuturnitate temporis putrescentia,

6. Litteras sanctitatistus!

dem

missas, etc.

ad Apostolicam ScUa decurtata: in Codice haben-

Hoc anno, defuncto in proelio Sunzo archiepiscopo Moguntino, in locum cjus subrogatur
8,

tur, et post
:

multa brevitatiscausa omissa haec sequuntur Petis misericordiam, et non scribis quomodo sit exhibenda, ncquc cui, sa^culari vidclicet vel sacerdoti. Si enim sajcularem dixeris
:

Atto abbas Augiensis monasterii, tolius Germanice

bono, utpote qui ad restituendam collapsam Ecclesicasticam

rei

disciplinam

plurinnim laboravit
dicturi

cujus

causa generalis conventus episcoporum colle-

venia dignus

is erit,

tanquam

a sa3culari dignitatem
:

ctus est, de

quo suo loco

sumus

Ha;c ex

adeptus. Si vero sacerdotcm dicas

non adhibes

Rcginone.

>

Frod.

hisl.

Rbem.

1.

in. c. 20.

FORMOSI ANNUS

1.

GHRISTI 891.

421

Aiinn periodi fira?co-nonian.-c

638'i. Anno /Era nispan. 939.

Formosi papaj

1.

Anno Hegira! 278, ii Widonisimp. Leonis Sapienlis imp.

inclioato die
1.

April ,Fer.

2.

Jesii Clirisli

881.

6.

1.
ail 5.

Moritur Stephanus V papa. A num. 1 Stephanus F, qui mense Septembri anni

,

primus

re et noinine iMagnus,

Hadrianus
iiiquit

II,

et Ste-

plianus VI. Sed, o lugenda

DCCCLXxxv Pontificalum iniit lioc anno e vivis excessit. Guillelmus Bibliothecarius in cjus Vila ei annos sex et dies quatuorciccim altribuit, sed de diebus quibus supra annos sex sedit, res certa non
est,

Arnulphus Aurelianensis antistes apud Gerbertum (iii Actis Syiiodi Rhemensis), qziw nostris majoribus clara palrum lumina prabuisti, nostris lemporibus monstrnosas tenebras., futuro scecido famosas ojfudisti.

Roma,

cum

Ms. Colbertiiuun libri Pontilicalis, aliqui

Fornioso Pontifice
a

inccciiit

mali labes, sive

is

Cataiogi, et Marlinus Polonus in Chron.

habcant tantum dies ix. Qnare Fo?7?i05? Slephani Vsuccessor eodem ciiciter mense ordinatus fiiit. Baronius
refert E|)itaidiiuni Stepliano quinto post ejus

causa fuerit, seu occasio.

Nempe

hic Portuensis

mor-

JoanneVIII in ordinem redainterposito juramento, se in cominuiiionc laica perpetuo permansurum.

primuin episcopus,

ctus est in

Synodo Romana,

tem positum,

in

quo

inler alia legitur

Hic lumulus qcinti sacratos continet artus

Praisuiis eximii Ponlilicis

stephani

Bisternis annis populum, qui rexit et Urbem.

quod a Nicolaol in Bulgariam inissus, Bulgarorum rcgein sacramcnto obslrinxisset, no alium episcopum ipso superstite a Sede Apostolica susciperet. Ueindc quod contra praescripta canonum per ambilum ab
IIujus exaucloralionis causa; tres. Priina,

Ecclesia Portuensi ad

Romanam

prosilire conatus

sed perperam loco quinti, rcponit sexti. Ex diclis

enim

cerlo constat,
ordiiie

huncque Stephanum

fuisse

tantum

quintum, ut etiam legitur apud

Frodoardum in Fragmcnto Ponlif. Rom. Mabiilonius 2. Ei Formosus snccedit.

in

Pontiflce propriam deseruisset Ecclesiani, et relicta urbe contra reipublica! et imperii salutem cuni suis fautoribus conspirasse crederetur. Marinus Pontifex a deposilione et juramento absolvit Formosum qui post
esset.

Poslrciuo,

quod inconsulto

pra)fatione ad

Sicculum v Benedict.

1, aliique,

recte obscrvant,

Pontiflcibus
id temporis,

niagnam sa;cuIo scqneiili labem a Romanis passani esse Ecclesiam Ad

:

Hadrianum III et Slephanum VI in supreiuuni illuin Ihronum subliniatus est, primusque infaustum translalionis exeinpium in illa Sede pra:!buit,
vir cajteroqui vera religione,

inquit,
;

eam

tenuerant plcrique

piis-

nec quisquam fere omnium ejus sanctitatem anteamajeslatemque temeraverat, quin

simi Pontiflces

pturarum
ste

et

divinarumque Scridoctrinantm scientia clarissimus, telib. 1 cap.

Luil|irando

8 . Ita vir doctissimus,

qua ipsis excidissent errata, illustri poenitentia; exemplo diluissent. Inviolabihs apud eos erat canonuin sacrornin auctoritas, qua suam

humana,

si

qui Baronii exemplo Stephanum

scxtuin vocat,

sed hancopinioncm tandem explodendain esse, vel

hujus Pontiflcis Epitaiiliium, quod tempore Ro-

ipsi |)otestatem

ultro moderabantur. Et ne longius

ita

mani canonici qui

facit (1).

illud descripsit, exlabat

adhuc

exempla suinamus,

sasculo

nono vixerant

post

in atrio veleri Ecclesia) sancti Pelri,

manifestuin

Leonem Illejnsquc

successorcs piissiinos, Nicolaus

(1) In Ecclesia

Diploma
an.

edidit Matteuius in

MDCCXx.wi

accepi, et

Gerundensi asservatur Diploina Formosi Romani PontiPicis papyraceum, Servodei Gerundcnsi episcopodalum. Nuper hoc CoUeclione amplissiuia Anecdot. tom. i, pag. 239. Ego vero illius cxemplar exautograplio Gerundensi descriptum cum cdito contuli, alque iiiveui exeniplar Martenii ad ea verba in perpetuum stabilimus desinere; reliqua deesse.

Desiderantur autem iu autograpbu, Ponliticia; datic;

Dcccxcii datum

mani Summi

in contextu tamen habetur Indictio decima, ex quo colligitur hoc Diploma anno Chrisli Marca in Appendice Marca; Ilispanic pag. 834 ex Cbartulario Ecclesia; Geruudensis profert Diploma RoServodei cpiscopo Gerundensi, quod iisdem ferme verbis couceptum est ac illud Formosi, si pauca excipias aiiud ilem exhibet ejusdem Homani pro Ecclesia llelenensi ; et lib. 3 Marca; HispaniciB pag. 370 de epochis horum Diplomatum disserit, quas ad examen vocat Pagius ad an. dcccxcvii, num. 6. luterim Formosi Diploma pro Ecclesia Gerundensi, ad fidem prototypi hic dan-

fuisse. Petrus de

Pontificis

dum censemus
si.K in

Formosus episcopus, servus servorum Dei R. et S. Servndei sanctse Gerundensis Ecclesiie episcopo, et per te in eadem;VenerabiliEccleperpctuum. Sicut per donum sancti Spiritus beato Apostolorum principi Petro et cajlestis regni clavigero ligandiatque solvendi ab ipso
tradila est potcstas Evangelica,

Dnmino

subsequeute loctione,

([iia!

ita inter

ciclera

ait

Tu

clesiam mearn,

et reliqua etc. Ita

Sedes Aposlolica canonica legalique auctoritate

suffulla,

es Petrus ct super hanc Petram tedificabo Ecomnibus Ecclesiis Dei por universum orbem diU^u-

422
3.Duo
habita.

FORMOSI ANNTJS

1.

CHRISTI 891.
His temporibus , inquit Leo OsSymbaticius patricius Constantinopoli profcctus, obsedit Beneventum menses ferme tres, cepitque illam XV kalend. Novembris, anno Do-

Ad iium.7.
attriti, in

prcelia Christianos inter et

Normamios

occupatum.
tiensis,
a

Anno Doni.

Incarn.Dcccxci,

Normanni duobus
graviier

continuis procliis in Britannia

regnum

Lotliarii (ita

Lolharingia

vocabatur) cLassem transferunt, ct castris metatis

prwdas exercent. Contra quos Arnulplius rcx (nempe Germaniai) exercitum dirigit jubetque super Mosam tentoria figere, transitunniue fluminis
,

mini Dcccxri, expletis a Zottone primo Beneventi duce annis cccxxx, quo toto tempore Longobardo-

rum
rant,

duces ac principes
etc.

eamdem urbem

tenuepraifuit

Post

Symbaticium Benevento

Sed antequam exercitus in ad condictum locum juxta Trajectensem Nortmanni superiora tenentes circa Lcodium Mosam transierunt , inquit annaUsta
hostibus prohibere.

Georgius patricius. Qui

annis, et

cum

pra?fuisset in eatribus

unum

coUigeretur

mensibus novem, advenicns Guido dux et marchio, puisis inde Graicis, duos ferme ibi annos resedit . Verum cum Longobardi anno

Metensis, qui addit, 17 kalend. Jtilii

inter et Christianos
tisse, et

Normannos
et

pugnatum

esse,

hos terga verin-

Sunzonem episcopum Moguntinum

numerabilem muitiludinem nobilium virorum ita prcelio occubuisse, sed, Deo adjuvante, in altero proelio Normannos usque ad internecionem csesos,
ita

tantum dlxviu Italiam intrarint, et paulo post Zotto primus dux Beneventanus renuntiatusfuerit, error irrepsit in hos numeros cccxxx. Paulus enim Diaconus lib. 3 de Gest. Longobard. cap. 33, refert Autharim Longobardorum regem, qui anno dlxxxvi
regnare
ccepit, Beneventumozc\x\)d.iie,c\(\vKZotto-

ut ex innumerabili multitudine vix residuus

nem primum ducem

quenti legitur
(1).

pra^fecisse,
fallitur

ut capite inse-

esset
taret.

qui ad

classem adversum nuntium reporfeliciter gestis,

Quare

Henschenius in
ubi Beneventani
dlxviii aut in-

joariam revertitur. Idem de verbo

Arnulfus in Baad verbum Regino narrat. Sigeberlus Sunzonem seu Sunderoldum, quia Christiana; rei causa caesum, martyrem appellat juxta horum temporum loquendi

Rebus vero

Commentario
scopi Canusini

praevio ad

Vitam sancti Sabini epi,

in Apulia 9

principatus initia refert ad

annum

sequentem.
natus

modum.
4.

Wido seu Guido a Stephano Vimperatorcoroest, ut anno sequenti ostendam.

Beneventum modo a

Grcecis, niodo

ab

aliis

sis suflragia et
bilis

justa poslulaliouis subsidia ut praebeat,

tam

divini

quam humani juris

ratio

postulat. Igilur veniens, jaui dicte

subjecisti nobis,

Servedei

veneranostrffi

episcope, causa oratiouis ad

corumdem

sanctissima

beatorum Apostolorum Limina

quateuus hujus Apostolica;

confirmationis privilegia contirmare deberemus, omnes res mobiles ejusdem Gcrundensis Ecclesise in honorem sancla: Dei Genitricis et semper domos, pleves, cellas, Ecclesias, villas, et insuvirginis Mariic Donunx nostr;c, ubi beatus Felix Christi martyr corpore requiescit, hoc est
:

las,

Majoricam

scilicet et

Mmoricam, seu

curtes, parocliias, terras, viueas, prata, silvasuna

cum

famulis utriusque sexus

cum

oranibus adjacentiis

suis qua; a piis imperatoribus, re^ibus vel aliis

Ueum

timcnlibus in

eadem
et a

Geruiidensi Ecclesia collata sunt, sicut ipse nunc usque legali ordine

tenere videris.

Unde salubnbus yetiliombus

tuis iucliuati,

decernimus

praisenti hac decima Indict. per

hoc Apostolicum nostrum privile-

regibus et

gium roboramus, confiraiamus, et in perpetuum stabilimus in usu et ulilitate ejusdem EcclesiK Gerundensis cui prasesse dignosceris, id est, omnes domos, cellas, Ecclesias,villas, curtes, parochias, terras, viueas, prata, silvas, una cum famulis et alia omnia qua; ab imperatoribus aliis Deum timenlibus in eadem Ecclesia collata sunt seu coiiferenda erunt, simul cum raficum seu paschuarium sub tua tuorumque successorum ditione et putestate omnimodis coufirmanius, statuentes sub Apostolica censura seu diviui judicii protestatione et analhematis interdicli, ut nulli

uuquam magno

vel parvo boinini liceat quamlibet fortiam vel oppressionem iu omnibus rebus ejus facere aut

potestatem

ali-

habere, vel aliquam distriiigere, aut qualitercumque toloneum ab eis exigere sive... ubicumque eos pro quibuslibet causis provocare pra;sumat; sed a providentia sui episcopi causa illorum audiatur et canonice terminetur. Si quis autem, quod non optaraus, contra hoc privile-

quam

gium

nobis statutum temerario ausu agere prffisumpserit, sciat se anathematis vincuUs innodatum

et nisi

se eripuerit a

re

Caetera

desiderantur.
(1)

Geokgids.

Non in assignandis tantummodo annis Longobardorum in principatu Beneventano errat Ostiensis, sed et mancus est in Catalogo princiGrajcorum, qui Beneventi alter post alterum domiuati sunt. Nain Gregorio patricio successit Barsacius patricius, cui Guido urbem eripuit. Insuper peccatum est etiam ab Ostiensi in chronologia, nam si Longobardi a Gra:cis pulsi suut anno dcccxci, et cx illis Sybbalicus principem

pum

egit annis tribus, mensibus ix, diebus xs, cui dein et patricius succedens annis tribus et mensibus ix, rerum politus fuit, eumdemque demum Barsacius excepit;si, iuquam, h;cc vera sint, non potuerunt Grieci a Widone e.xpelli, qui anno Dcccscive vivis excessit. Porro tres annos ac

igitur reputareinus ante aliquot

mcnscs diesque assignavi Sybbatico, quia tolidem illi tribuit Chronicon, Wulturnense vulgatum, rer. Ilalic. toni. i, part. 2, fol. 480. Melius annos captum a Gra?,cis fuisse Beneventum, nec receptum nisi hoc anno dcccxci a Widoue nondum imperatore coronato. Namque in eodem Chronico, tuin et a Leone captura dicitur, tum a Widone duce et marchione non vero imperatore, sed nequehoc postremiim sustiiieri pulcst, cuin liidictione x, mensc Augiisto, id cst, anno dcccxcii, Gregorius patricius adhuc Benevcnti principaretur, ut ex Charta in eodem Cbrouico rclataful. 413. Obscura sunt igitur oiunia et coufusa. Mansi.

FORMOSI ANNUS

2.

CIIRISTI 892.

423

FORMOSl ANNUS

2.

CHRISTI 892

Annussequitiir Reilemptorisoctingesimus nonagesimus secundus Indictione decinia, quo AVido imperator Romoc coronatur a Formoso Pontifice. De liis autem, ut nulla possit esse dubitatio litteraj
testantur ejusdem Formosi papoe,

Wido coronatur imperator a Formoso papa.

opulentam devenimus,

qu.-c

in

Ruffini constructa cst in loco

qui dicilur

honorem sancti Campus

filius

de rocca. Post tertium diem dilectissimus

uoster Lambertus natus est nobis. Quocirca ut su-

perna clementia nobis illum ad imperii gubernacula concedat, per rogationem nostrte conjugis pro

quarum

scriptor

hujus temporis meminit

clesia3

Rhemensium episcoporum
de eodem Formoso papa
inferius reddituri
2. Id

Frodoardus in liistoria in Fulcone ejus Ec,

merito

concetHmus

monasterio

beati

Vincentii

martyrisChristi,EccIesiam sancti Marcelli, quaj est

constructa in loco Florina;,
et

hoc tenipore archiepiscopo, cujus auctoris monumenta una simul

cum

servis et ancillis,

omnibus

suis perhnentiis. Insuper offerimus in

libras,

sumus. autem cutn praestitisset Formosus papa, concita^vit contra seipsum invidiam corum qui ejusdem imperii coronam cuperent, nempc Arnulphi et Berengarii
:

praifato

monasterio auri puri

charissimus noster pensat

concessio

quantumidem hax nostra robur perpetuum habeat,etut ab omnibus

fllius.

Et ut

observelur

veriusque

credatur

quin etiam Romanos cives

subtersigillari jussimus.

annulo nostro Dada idus Novembris, In,

infensos sihi reddidit, ut exitus declaravit. Sic igitur

dictione decima,
civitas

Actum

in Balba . Sive Valva, est

primus hicannusestnumerandusWidonis imperii,

apud Marsos haud longe ab antiquo Corsedesque episcopalis

facta.

quo revera dicendus fuit im.perator, coronalus ex more ab ipso Romano Pontilice; cum alioquinjam
longe
lasse,
aiite

finio,
4.

se iniperatorem gessisse atque appel-

Carolus Simplex ad reqnum Francorum evectus, midtum pro eo laborante Fulcone Rhe-

ex Diplomate ab ipse scripto ante annos quin-

mensi episcopo.
vaslatur;

Hoc eodem

anno Germanorum

decini satis apparet,

cum

auctusest

fllio

Lamherto:

Ecclesia rursus Northmannor. grassationibus de-

quod repertum apud Joannem monachum monasterii sancti

cum

et nobile

monasterium Prumiense

Vincentii ad Fontes Vulturni, in chro-

nico ejusdem monasterii

ah ipso
tibi
:

papa secundo conscripto, hic curavimus quod sic se habct

;

sub Paschali describendum

iidem depopulati sunt : post quam cladem Regino ipse tunc ibi montachus a monacliis abbas eligitur, sed ad modicum temporis spatium cum prfefuisset,

nomine sanet;c ct individua) Trinitatis Wido imperator Augustus divina clementia.

3.
a

In

Cum Augustalis sublimitas in ornnibus rehus non solum terrenis, verum et etiani Ecclesiarum monasteriorumve cura, ut perflciantur, Deo
favente, sedula intentione oportet,
ut
sit

pervigil,

quatenus dignis digna tribuanuis,

cepto

cum

etiam praeest.

invidorum persecutione dejicitur. Scribebat tunc ipse historias hujus temporis, perduxitque (ut ipse in priefatione testatur) usque ad annum Redemptoris nongentesimum octavum. 5. Eodem anno CaroIusSimpIexquatuordecim tantum annorum per filius Ludovici Balbi Francorum regni legitimus successor, a Fulcone Rhemense episcopo ungitur rex Francorum, rejecto

divino inimicis bona prfcbere

dignum

Et ideo

omnibus, tam pra;sentibus ([uam absentibus nostris lidelihus, quia a Benevento redeuntes nostra cum conjuge, tandem pervenimus Balbam, cui instabat pariendi tempus; angebatur
sit

notum

Odone comite qui regis titulum tyrannice usurpaverat. Quod factum in Concilio episcojjorum et procerum hoc anno Rheniis coliecto, ut firniaretur,

etenim maximc, quo loco diverterelur.

noslri fldelissimi, in cellam sui

Tandem

idem Fulco promotor, pro ejus deiensione litArnulphum Germania) regem, et ad Widonem imperatorem, sed et ad Formosum Roteras dedit ad
'

vero per*suggestionem Leonis venerabiiis abbatis

monasterii adeo

manum

Pontificem

iteratas.

Qua; omnia Frodoarlitteris

dus liujus temporis scriptor ex

Regino
in Clirou.

ejusdem

'

I'"rO(].

hist. liliem.

1.

IV. c. 2.

hoc anno

iu lin.

424
Fulconis
affcrt
,

FORMOSI ANNUS
niminim
quorl

2.

CIIRISTI 892.

Odo cum

regali

consiiio

alnilereUir

poteslate,

mensis
dictis,

et alii

Fulco archiepiscopus Rlieproceres convenerunt, ac sententiis

et consilio

committere voluerunt ut ipsius adjutorio uteretur in omnibus, et ejus subderetur

pra;ceptis
et

tam rex quam universum regnum

ordinationibus.
8. Praiterca

censent

regnum

Carolo dcberi

eo quod

Franci ex successione reges habere consueverint, et hic solus ex regia progenie superesset consan-

quod audierat huic

infert,

regi sug-

guineus Arnulphi. Itaque exauctorato Odone, Carolus Fulconi inungcndus est traditus unde con;

geslum, quia contra fidelitatem privatum hoc egit commodum,

ricus ipse

ipsius, et propter

quod

cle-

tentiones et bella statim sunt exorta,

cum Odo

et

qui partibus ejus favebant, hoc factum

ferrent,

graviter

qui hsc jactasse videbatur, antequam de re hujuscemodi aliquid idem archiepiscopus agere conaretur, venerit ad se, praesentibus Hereberto et Elfredo comitibug, et consilium simulque

Porro haec omnia ex Arnulphum regcm, et aliis ad

6.

lilteris

Fulconis ad
et Ste-

auxilium quajsiverit, quid agere deberet de jussionibus Odonis, qui res importabiles
ei

Formosum

pnccipiebat.

phanum Romanos
tius intelligi

Pontiflces datis, facilius ac cer-

possunt;de quibus hoc ordine meFrodoardus, nimirum Quod Fulco Arnulpho regi Transrhenensi litteras mittens pro causa regis Caroli, quem parvulum adhuc unxerat regem, reddit causas ejus proveminit in Fulcone idem
'
:

Ex parte quoque filiorum tierit de malo quod Odo

rogare itaque, ut tale caput
tueretur, per

Coffredi consilium peeis

facere conabatur
consilio sta-

communi
vel in

quod
:

securi possent esse subditi, in-

tendentes vel in
sapioi

^Mdonem,
et

hunc

regiae pro-

Carolum

simul considerantes quotquot

et

ctionis, eo

quod

audierat,

motum

fuisse

aninium

fuerant, ad
illis

quem

melius attendere deberent, visum

,

Arnulphi contra se pro hac perpetratione commeniorans, quod decedente Carolo imperalore hujus Arnuli)lii avunculo, in iiisius Arnulphi seripsius

est

propter acquirendi regis ulilitatem

,

ipsius

Arnulphi cavendam contrarietatem

pro-

pterque rectum congruumque regii

generis prin-

vitium fuerit provectus, cupiens ejus suscipere dominium et gubernationem sed ipse rex eum sine
;

cipatum, ut ad hunc Carolum se converterent, credentes, quia Arnulphus hoc de propinquo suo

ullo consilio vel consolatione dimiserit.

Unde cum

nec in eo sibi spes ulla remansisset, coactus sit ejus hominis videhcet Odonis dominatuni suscipere:
qui a stirpe regia existens alienus, regali tyrannice abusus fuerat potestate, cujus et invitus hactenus

gratum baberet, ipsique et regno pra^sidiujTi ferret. Quod autem jactatum audierat causa Widonis hoc eum fecisse, ut hac arte illum subintroduceret in regnum, et dimisso parvo Carolo, se verteret ad

Widonem,

asserit livore invidiae contra se scienter

doniinium sustinuit. Et quoniam hujus Arnulphi

hcec falso fuisse jactata. Ait etiam

ipse qui talia
ficri

quod qualis

erat

dominium

desideravit, idcirco ad ipsius servitium

diffamabat,
:

talem

eumdem

posse

provectus fuerit. At postquam nullum consilium in eo reperire valuit, hoc solum, quod restabat
egit, eljgens eum regem habere, quem solum post ipsum de regia habebant progenie, et cujus pra5-

scntiebat

talibus

sores

ipse vero non se talem fore, nec ortum natalibus recognoscebat. Prffldecesquoque ipsius regis nequaquam talia ingenia

progenitoribus suis experta fuerant,

fidelitate et regni atilitatem

quos in
qua-

decessores et fratres extiterant reges.

7. De hoc etiam, quod idem rex Arnulphus culpam trahebat, quare non id anle fecissent, reddit rationem Quod quando Carolus imperator decessit, et idem Arnuliihus regimen hujus regni suscipere noluit, hic Carolus adhuc admodum

omni
rint,

probatos habue:

ideoque honorilice

illos

sublimaverint

in

propter erubescendum eidem regi fuisset, ut hoc

de se crederet, vel infamia sc tali notaret. 9. Denique de hoc quod audierat ipsi Arnul-

corpore simul et scicntia parvulus cxistebat, nec regni gubernaculis idoneus erat, ct instante immanissima

pho dictum non fuerit

fore, qui
verit,

fuisse,
:

quod

hic Carolusfilius lAidovici

se posse

asseverat
si

neminem
et

credere

eum

viderit

parentem ipsius agno-

Northmannorum

persecutione,. periculo-

sum

tenerum eligere. Ut vero ad eam viderunt illum perductum aitatem, in qua salubre sibi consilium dantibus assensum praebere noverat, suscei^erint eum secundum Dei honorem, ut
erat tunc

genie

non agnoscat illum de regali processisse proqufcdam etiam signa Ludovici patris sui
:

tenus huic regno

regno consuleret, volentcs cum ita instituere, quact ipsi Arnulpho jjroficuus valeretexistere. De eoquoqueiiuodsineipsiusArnuIphi consilio prajsumpserint liocagere, morcm Franco-

quibus agnoscatur filius illius fuisse. PoArnulphi regiam majestatem, ul ha;c vera dignanter accipiat, nullusque animum ipsius contra regem innocentem propinquum suum comgestare,
poscit ergo

movere

valeat.

habeant,

in

Sed utrum IicEC qua; asserit, ita se sua praescntia fideliumque suorum
et

examinari
cogitans

faciat,

ad debitum finem perducat,

sui

rum

genlis asscrit seculos sc fuisse,

fuit ut

quorum mos

qualiter antecessores
et

regui staluni
tau-

semper

rcge decedente, alium de regia stirpe

sine

gubernaverint,
sio seinper

quomodo

regalisculminissuccesille

vel successione

respectu vei interrogatione

hucusque viguerit. Cuin vero

stiriie

cujusquani majoris aut potentioris regis eligerent. Ilocmore luuic rcgem factum ipsius fidelitati et
iv. c.
.;.

tum
rit
:

princeps Carolusdetota regali

remanse-

perpendat

([uid

contingere possit,
;

.bitus cunctis casus repoposccrit

1

si eum dccum tot jam alieni

Froil.

Iiisl.

lilieiii.

I.

stirpe

reges existant, et adhuc sint plures, qui

FORMOSI ANNUS
sibi

2.

CHRISTl 892.
12.

425

regiiim

nomon

affectent. Quis post ipsius de-

cessum jnvabit ejus

filium, ut atideliitam sibiregni

Gallia.

De eodem eliam Fulcone pro Carolo rege

'

Alia Fulconisscripta, et Synodus Vieimce in

conscendat liocreditatem, si contigerit hunc sibi propinquum cadere Carolum. 10. Annectit eliam quod in omnibus ptene gentibus notuni fuerit gentem Francorum reges ex
successione habere consuevisse,

laborante, ha;c Frodoardus

subjicit verbis islis

Porro ex Iiac cadem Rliemensi Synodo scrifitum fuissc ad Balduinum coinitem Flandrensem inva-

proferens super

denlem res Ecclesiashcas liquet, ad quem etiam Fulconem aniea scripsisse, idem Frodoardus affirmat,

boc leslimonium
mine, qui

beati Gregorii. Sulijicit etiam ex

cum

subdit: Scripsit

poslHincmarum Fulco

hbris Theutonicis de rege

verat impiisconsihis

quodam Hermerico noomnem progeniem suam morti destinacnjusdam

consiliarii sui.

Balduino comili Flandrensi, redarguens

eo quod monasterium
rat, et insurrexerat

eum

pro

mpnachorum

sibi

usurpaveepiscopis

Sup-

conlraregem

infidelitate et per-

plicatque ne sceleratis hic rex acquiescat consiliis, sed misereatur gentis hujus, et regio generi subveniat decidenti, satagens ut in diebus suis digni-

jurio.
suis ex

Item ad euindem scribens

cum

Synodo Rhemensi habita anno ochngentesimo nonagcsimo secundo, arguit eum, quod Ecclesiaslica simuletregaliajuracontemneret, locum sacrum monastici ordinis pervadens, et abbatis sibi uomen usurpans, unde communi decreto episcoporum,judicatum fuerat eum auctoritatis canonicae

roboretur et ii qui ex alieno genere reges extabant, vel existere cupieliant, non
tas successionis suae
:

praevalerent contra eos quibus

ex genere honos

regius debebatur,

Asseritque, se misisse Aleran-

num

ad

eumdem Arnulphum,
sibi placeret,

suggerendo utquosqui Carolum regem

ita esse ra-

anathemate feriendum

sed quoniam Ecclesiaj et

cumque
ret,

ex

iis

publicis ulilitatibus regni videbatur

accommodus,

constituerant, in

suum

servilium pergere prmcipe-

qui corani subhmitate ipsius hoc

censura suspcndilur, et emendandi spatium reservatur . Hactenus de his quas spectant ad Synodum

tionabihter ostenderent. Flagitans etiam orat, ut

haec prsemissa benigno rex tractet animo, et
sciat ipsius esse

Rhemensem hoc anno

scriplis Epistolis

hanc

devotionem vel intenlionem erga

est,

habitani ex diversis tunc Frodoardus. Porro Arnulphusipse primo praesto fuit Carolo, inde vero Odoni contra
favit, ut

ipsius in

fidehtatem, ut Carolus ad ipsius consilium

respiciat,
et ipsius

Carolum
tur.

Regino
per

tradit, et alii

assentiun-

omnibus quEe acturus

istius

pietate tutus consistat, et ut

nemo

regis

animum

ab

Eodem anno
monimenta
refert

legatos

Apostolica;
est,

Sedis

auxiho
valeat

regni vel ejusdem Caroh deflectere

Viennse in GaUia Synodus congregata

cujusista

Codex Papirii Massoni

H.

Subdit idem Frodoardus de

aliis litteris

Fulcone eodem archiepiscopo ad ipsum Arnulphum datis eodem argumento. Sed et scripsit quoque idem Fulco ad Widonem (alii Guidonem appellanl) imperatorem ex Spoletano duce, ut idem Frodoardus ' in Vita ipsius Fulconis his verbis significat
:

Ha2c Capitula facta sunt anno Dominico; Incarnationis dcccxch, Indict. x, consensu Formosi

Apostolici congregata

Synodo apud Viennain meApostolicae

tropolim

Galliffi,

prajsentibus legahs

Sedis, venerabilibus episcopis Paschali, et Joanne,

Widonem imperatorem legatione suarum visitans litterarum, admodum se de ipsius gaudere

ejusdem regni, quorum noinina subter habentur adscripta, in Rasilica sancti Salvatoris nomine consecrata.
et aliis coepiscopis

fatetur gloriu et exaltatione, mirari vero atque turbari, quia nullis nuntiis

Ut ab injnsta iiivasione

et possessione

rerum

jam longo

transacto tem-

pore sibi aliquid de statu

caverit.

et prosperitate

sua

notifl-

Ecclesiasticarum sa^culares abslincant, et quod hactenus fecisse noscuntur, emendarecogantur. Et si

Exoratautem, utregisuoCaroIosuffragium

admoniti non se correxerint, tunccongTuoteinpore

virtute Spiritus
sancti ex auctoritate
beati

inipendat, el talis erga

ipsum

existat,
;

qualem
circa

eum

Petri

erga propinquum existerc

decei;

et

ut celerius

Apostoli habeantur excommunicati,

Ut sacculares qui de catalogo clericorum aliquem occiderint, vel castraverint, vel aliquo menibro detruncaverint, seu temere dehonestaverint,

cum

scire faciat,

qualem voluntatem

ipsum

habeat.

non

De Arnulpho quoque rege signiflcat, quod eidem Widoni pacem servare. Carolum denique Sedi Apostolicse suam Epistolam dirigere, orationibus se coinmendando papa;, atque ipsius petere roborari bencdictione; et ut idem papa huvelit

de

pra^teritis

poeaitendo, Ecclesias satisfaciant,

:

emendare studeant quod si non fecerint, supradiclo tempore excommunicentur. Ut eleemosynam presbyteri vel episcopi
et

jus Widonis

eum

conjungat amicitiae. Poscit etiam,

aegrotantis neino qualibet fraude violare praesumat

ut eidem regi de ainicitia sua per suuni inissum

quod

si

quis fecerit, nisi emendaverit, simili sen-

aut scripta
sia; sibi

sed et suis vel Ecclecommissce compatiatur injuriis quas fide-

Wido remandet,

tentia feriatur,

litahs ipsius causa tolerahat .

Reliqua vero trans-

ferre,

Ut nemo sfficularium Ecclesia; dare vel ofabsque consilio et voluntate episcoporum, aJ

ipsffi

inter Formosum [lapam et Fulconem Rhemensem archiepiscopum, suo loco dicentur inferius.

acta

quos

EccIesiiE

pertinent

prajsumat, et ut
introi-

nulli census a presbytero, loco

muneris ad

Frod.

1,

IV.

liist.

Rhem.

c. 1.

'Frod.!. IV.

hist.

Rhem.

c. 2.

B.VKON.

Touus XV.

54

. ,

426

FORMOSI ANNUS

2.

CHRISTl 802.
super linum collem sibimet tentorio, missam cancret, hostili circumvallatus

tum, ut dicunt, Ecclesiarum exquirantur (exigantur), aut \i aliqua exlorqucantiir . Hactenus tle Synodo Vicnnensi. Quid jiraitcrca iioc anno acciderit de nece Arni episcopi

onniibus per martyriuin,

cum

agmine, prajmissisque sociis semctipsum

Wirzcburgensis, a Dit-

maro

'

sic accipe

13.

Amiis

episcopits et sociimartyres.

Non

longe a prajdicto
dicto,
clesiaB

amne

Caniini/a, in pago Cutizi

obtulit Dco Patri, octingentesimo nonagosinio secundo Dominica; Incarnationis anno, temporibus Arnulphi imperatoris, cumoblationibusconsecratis in offlcium laudis, ubi hodie sape accensa viden-

Arnus episcopus
nonus,

cum

sancta; Wirzeburgensis Ecab cxpeditione Boemoruni rein-

tur luminaria, et sanclos martyres hos esse nec

Sclavi dubitant. Pergit dicere auctor de Ecclcsia

versus, juxta plateam

partc septentrionali, fixo

ab eodeni episcopo erecta in suo episcopatu, deque reliciuiis Chyliani martyris illic posilis, et miraculis

ibidem

edilis.

At ha3c ad institutum

satis.

Amin

perioili

Graco-Ronian 6385.

Anno JErx nispan. 930. Anno Ilegira 279, inclioato die 3 Formosi papai Widonis imp. Leonis Sapienlisimp.
2. 2.

April., Fer.

Jesu Chri.4i

892

7.

tum.

Inter 'Widonem et Berengnrinm bis pnrjna-

Wido, occupato Langobardorum regno, a Stcphano

papa V an. (]liristi dcccxci Romam arcessitur, et imperator coronatur. Licet eniin Baronius aliique

Ad num.

et seq.

Poeta anonymus ab

lladriano Valesio ]ublicatus, in Carmine Panegyrico de Laudibiis Berengarii Aug.., refert Beren-

garium Francum, a Carolo M. genus ducenteni, postquam regnum Italiffi quod vulgo Langobardo-

non pauci hanccoronationemin pra;senteinannum noa videtur tamen dubitandum quin Sigonius in
differant eainque Fortnoso papa? attribuant,
,

rum

dicitur, obtinuit,

ac Ticini coronatus

fuit,

hb. G dc Reg. Ualife ex probo aliquo Antiquitatis

pugnasse contra Widonem Lamberti filium, Spoletinorum ducem, ex Gallia in

adjunctisque
Spolctinis
prcelio
,

monumento

hauserit

quod

scribit

Widonem

et

ipsum natione Francum, qui

contenderat

Italiam
sibi

cum

copiis

neinpe iinperatorein a Stephano Pontifice kal. Martii anni dcccxci coronatum esse, cuin dies xxi
Februarii eo Christi anno in

prater caeteros Camertibus ac

luisse canit poeta^

Dominicam

inciderit,

Berengario bcllum intulerat. In hoc

Widonem victum

quod

quibus diebus imper. coronari solitum erat. Joannes Berardus nionachus abbatiae Casauriensis
sive Hiscariensis
in
in

confirmat Erciiempertus, qui scribit

ct spolia legisse.

Berenganum
cajdein,
refert

Ai^rutla

ulteriori

ad mare

campo potitum essc postmagnam utrinque

Hadriaticum

sitaj,

Chronico ejusdcin monasterii

Tum

libro

secundo

poeta

a Dachcriotom. vSpicilegii ex parte recitato, lib. 1,

regem habitam, quam post niagnam utrinque ca;dcin factam, nox diremit. Priinuni projlium ad tlumen Trebiam
alteram
inter iitrumque
cii'ca

pugnam

pag. 397, iniiium priorum imperatorum Italicorum

accurate

liis

verbis consignavit

Wido

im[)erator,

Placentiam, altcrum in agro Brixiano habi-

tum, et in isto Berengarius fusus fugatusque, et a Widone regno expulsus, Luil[)rando et Sigeberto testibus; quod non dissiinulat poeta, qui inilio lib. 3, prodit Anidphum rcgem Gcrmaniaj filium

Carolojam defuiicto, inltalicum imperium augustaliter successit, anno ab Incarn. Domini octiiigentesimo nonagesinio primo , Paulo post Scquenti
:

suum cum

copiis in Italiam misisse,

et

auxilium

ErchemLangobardorum asserit ad annum dccolxxxviu Widonein rcdiissc in Italiam, ibique apud Brixiain cuni Bercngario pugnasse in quo conflictu utriusquc partis acies crudeliter caesa, spolia tamcn ca;sorum a ISerengaiio collecta 2. Wido et Lambertus imperatores dicti.
ferre Berenga^io jussisse. Accedit poetai

pertus, qui in llistoria

imperlum coronatus, sicut Wido Augustus paler ejus, iinperat. Temporibus igitur istis , supradictorum Augustorum Guidonis atque Lainberti jam annis ex[)Ictis, tertius Ludovicus rcgni et imperii coronam acccpit nongeiitcsimo Doinin. Incarnat. anno currente.
post ha!C anno, Lainbcrtus in

Qua) aniiis se(|ucnlibus

A|)Uil

magis confirmabuntur. Sigonium iljidem dominus Wido et Lam-

bertus filius ejus imperatores vocantur in lilteris

datis annis imperii
Jidii, bidictione x,

eorum u

et

\,

die

xx mensis

currenti scilicel Chrisli anno.

FORMOSI ANNUS
Qiiarc Lambertics lioc
Julii

2.

fert.

CHRISTl 892.

427

anno antc

tiicni

xx nicnsis

Lamberti coronationcm in
4.

annum sequentcm

dif-

impcrator dictus, Wido vero patcr ejus aiuio

supcriori

anteeumdicm.FlorentiniusinComment.
et

de Rebiis
lib. 3,

ad Blathildem comitissam spectaiitibus, pag. 2C, perperam quidem scribit, Lamberdcccxci

tum

Lamberjuvenem testantur poeta noster Luitprandus. lUc enim lib. 4 de eo canit

Lambertiis valde jitvenis erat.
valde fuisse
juvenale dccus,
si

tum anno

coronatum essc imperatorem, sed pag. 28, Chartam refert in arcliivio c|)iscopalus Lucensis servatam in qua dicitur Anno imperii domini Lamberti scxto, quarta die mensis Martii, Indict. decima quinta , auno sc. Christi dcccxcvii. Ex ea eruo, Lambertum currenti anno, ante diem iv mensis Martii nuncupatnm imperatorcm, eadem forsan die, qua patcr anno
patre
, :

cum

mens non

L-eva fuisset

Luitprandus vero
tris

lib. I,

cap. 10, Widonis ejus paloco, ait:

morte narrata, de qna suo

filium

Widonis
ele-

regis defnncti

nomino Lanthbertum, gantem juvenem, adhucephebum minusque

,

bel-

licosum, regeni constituunt

nempe Widoniaci.

superiori,
3.

Tcrtio Flodoardus
tum
EpistoIa3 a

eam dignitatem obtinuerat (1). Wido anno siipeiiori, Lambertus

lib. 4,

Antiquum
currenti.
tain

imperium, post tam multas ac diras gentium exterarum impressiones, Italos

Italim

cap. 2, refert fragmen-

Formoso papa ad Fulconem arcliicpiscopumRhemensemdata^, in qua legitur: Hic (nenipe Formosus) quoque Lambertum filium Widonisannosecundo imperii patris ipsius novuni imperatorem factum fuisse designat , quod nonnisi

landem recuperasse ait Sigonius citatus. Veruni propter insaniam populorum cupiditatem et freda certaminum studia Italiam perniciosis in mullos
annos tumultibus impleverunt, quos hic commemorare locus non est.Pra^terea Wido et Lambertus

de currenti Christi anno interpretari potust

cum

in Chronico Casinensi dicatur Lambertuspo5< annos regni \i niortefunctusesse. Cumenim Lambertus ^imo dcccxcviii vivere desierit, primus im|)crii ejus annus serius quam apra;senti exordiri non pofcst, ideoque nec primus patris quam a pra!cedenti, Porro in eodem capite Flodoardus antea mentionem fecerat aliarum litterarum Formosi pa|);e ad eumdeni Fulconem anno prfccedenti scriptarum ait enim Iinperatorcm quoque Widonem coronatum eodem anno signiflcans Indictionc decimu, ex quibus tamen lantuni sequitur, eas litteras anno superiori post iialendas Septembris et inilium Indictionis x datas fuisse, non vero post ijlum mensem, ac currenli anno Widonem imperatorem renuntiatum, ut Baronius aliique ea verba male exponunt. Imo Diploma Widonis imperatoris ab ipsomet Baronio num. 3 recitatuin denionstral, Widonem jani anno superiori imperatorem
;
:

quidem sunt in Italia, sed origine Franci fueut fuse ostendit Hadrianus Valesius in prmfatione ad Carmen de laudibus Berengarii Aug.
nati
re,

emissum.

Diploma a Widone imp. anno superiori Ad num. 3. Refert Baronius Diploma Widonis imperatoris, in quo is ait, se a Benevento
5.

cum

conjuge rcdeunlcin, per suggestioncm Leonis abbatis monastcrii sancti Vincentii ad fontes Vulturni, venisse in quamdam cellam ejusdem monasteni, et post tertium

diem natum

sibi esse

Lam-

bcrtum.

Quam ob causam

aliqua in co Diplomate

expressa monasterio
finc legitur:

sancti Vincentii largitur. In

data idus Novembris, Indictione decima. Indc Baroniusdeducit, Lambertum hocanno

dccimum quintum
lucem
|)ro

a)tatis

annum

attigisse, et in

prodiisse annoDCCCLXxvii, Indictione decima

notato, ideoque eo Cliristi

anno Widonem jam

sc

imperatore gessisse, quamvis pra3senti tantum anno imperator coronalus fuerit. Verum piv-cfatum

dictuin

csse.

His

enim verbis clauditur:

Data

idus Novembris, Indictione deciina.

Actum

in Bal-

ba

, (2) civitate

Italia},

ut Baronius explicat,

cum

Indiclio x

anno dcccxci kaiendis Septemb. inchoata

ubi

fuerit in Itaha,

nondum

a kalendis Januariis

Diploma mense Novembri superioris CiirisU anni, quo jam a Septembri Indictio x in Italia coepta fuerat, emissum, in dubium revocari non debct, quemadmodnm et Widonem eodem anno in Italia imperare ccepisse, et ibi regem appellatum essc anno dccclxxxviii. Baronii lapsum vidit Papebrocius in conatu Clironico-IIistorico in Dissert.

initium

sumebat. Deni(|ue in Cbronico Farfensis

iii,

de

monasterii apud Duchesnium toin.

pag. CG9,

Successione 7'egum

de Guidone legitur

Imperator constituitur Domi-

nica; Incarnalionis au. dcccxci b. Ihcc itaque epo-

impp. Italicorum, luim. 15, putavitque sciolum aliquem vene Chronologiaj imi)erituin, litulum impcraloris Augusti divina
et

cha certa

el

indubitata,

perperamque Baronius

clementia supposuisse pro titulo ducis, seu vh-i

ctmensis enitet in Cliartis a Muratorio laudalis in Antiquitatibus quidem anno vii vnperii Lamberti, pridie kal. Odohris Indictione ii, altera anno eodcm vu, iertionon. Septemtjris, Indictione ii, terlia eodein annovii, V id. Muias, Indielione i. Qua; omnes CliarliC an. Dcccxcvr.i cxarata; indicant iniperium illud anno Dcccxcii ante Maium co-pisse. Vicissim autem alia; sunt apud illum Cliarta; ejusdem anni dcccxcviii anuum imperii sextum praiferenles, quorum posterior signat diem xvii kal. Maias, ex quibus intelligimus imperium illud iutra diem xv Aprdis
(\)

Non annus tanlummodo assumpti Lamberti

i,

in societatem imperii, scd

Italia; t.

Dissert.

vin,

col.

439.

Ex

illis

tres dala; suiit, prior

et XI Maii anui

dcccxcii cccpissc.

Mansi.

Diploma istud in Balba dalum in Clironico Vulturuensi signatur kal. Novembrts.^^ei et inejus sincerilatem suspicionem movetCI. Muratorius in Notis ad Chronicon illud, primo quia in serie abbaluni Vulturnensis cosnobii nullus lcgitur Leo abbas circa ha;c tempora et ante annum dcdxlv. Secundo, quod Wido anno dcdlxx.>:i, ladict. x, die x kalendas Novcmbris, agcbat Lignac.i prope Veronam,ut ex fide vcteris ejus Diplomalis ab eodcm consulti probatur. Incredibile estigitur eodcm auno die kalendarum Noveinbris fiiissc Valva3 apud Sulmonem. Dcniquc pra;ter morem Diplomatum impcrialiuui, nec anni ab Incarnatione, nec regni Widonis in eodem apparcnt. .Mansi.
(2)

428
illiistris, qiii

FORMOSI ANNUS

2.

CHRISTl 892.
ei

filius

Widoni competcbat, qnanclo natiis ei Lanibertus anno dccclxxvi, Indictione x, a

tur, ubi occurrit

nihil

exercitus Christianorum. Sed

virtuti adscribatur cgit.

Septembri insic^nito. Atnon tantum in litulo ^Yido imperatnr Arignstus dicitnr, sed etiam Diploma
his verbis inchoatur,

Nocte superveniente recesscrunt Nortmanni a jam dicta villa, et formidantes hostilem iinpetum, nequa-

dignum quod

cum

Arigustalis siiblimitas

quam

quare illud a Widone jam iniperatore emissum.

Ex eo autem

nihil erui potesi,

exquo annus

natalis

ausi sunt se committere planioribus atque campestribus locis. Sed silvas semper tenentes, exercitum vero a lajva post tergum relinquentes,

Lamberli nobis innotescat. Wido enim eam donationem Lamberti filii nativitatis intuitu facit, sed quo
ea anno contigerit, indeterminate tantum narrat.

quanta poterant velocitate ad Prumiaj monasterium aciem dirigebant. Ipsisquc jam irrucntibus, abbas et congregalio fratrum vix fuga dilapsi sunt . Subdit
annalista,

Diploma itaque

illud a

Widone datum

in

favorem

monasterii S. Vincenlii,quia antequam imperaret, ejus uxor in cellacjusdem monasterii anno incerto
filium Lamberttim pepererat.
6.

Nortmannos monasterium ingressos ex monachis quosdam interfecisse, reliquos captivos

abduxisse, indeque

dam

Arducnnam intrasse, et quodcastrum, in quo innumera multitudo vulgi

S. Rambertus ante dignitatem imperialem

regia potitus

non

est.

Denique Papebrocius loco

confugerat, expugnasse, interfectisque omnibus,

cum omnibus
tiisse.

laudato

Widonem, priusquam Imperator fieret, regis tilulum cum Lamberto filio communicasse; sicuti, inquit, post biennium
3 existimat,

num.

cum

eo

toris B.

communicandum curavit titulum imperaVerum Lambertum homincm privatum

copiis transmarinas i-egiones repePrumiensis monasterii abbas Farabertus tunc erat, ut Regino ad hunc annum affirmat, non vero ipsemet Regino, ut putavit Baronius sed Faraberto hoc ipso anno successit Regino, ut ipsemet
;

loco laudato scribit, qui addit jcmulis agentibus

nsque ad pra^sentem annum, quo a patre imperator dictus, indubitatum esse debet. Ait quidem Papebrocius, Sigonium lib. 6 de Reg. Italiai referre extare Mutinai Diploma a Luniberto imp.
fuisse

successorem

rum
ctos,

libros

sibi datum. Reliquit duos Chronicousque ad annum Christi dcdviii perduquos quidam anonymus usquead Olhonemll

continuavit. Libros alios duos edidit de Ecclesiasticis disciplinis et religione

pridie kal. Octobris, aHnoDcccxcvii,

tionibus

annosmregni

Christiana, quos nuper

Nolis illustravit.

septimo ex Marinco c?a/z72.VcrumSigonius inedi-

Baluzius publici juris

8.

fecit, et

tam

Basilea;

quam

Francofurti qute solae

extant curatis, iiabet ann. dcccxcviii,

annumque

imperii

vii, et

cx ejus narratione manifestum est

et imperii anno verba faenim de Lamberto : AConcilio Ravennatensi reversus venationis causaMarincumin nemus se contulit. Extat nunc quoque Mutina; Diploma pridie kal. Octobris a Lamberto imperatore anno sui septimo, ex Marinco datiim, quo patris sui Widonis Priviltglum Mutinensi Ecclesiaj confirma-

eum

de pra;dicto Christi

CarolusSimplex rex Gallice coronatur. A num. 5 ad 13. Odone rege in Aquitania commorante, Francorum principes ex permaxima parte abeo deficiunt, et agentibus Folcone archiepiscopo,
Ilcriberto et
vitate

cere. Ait

Pippino comitibus, in
filius

Rhemorum

ci-

Ludovici (nempe Balbi) ex Adelheide regina natus, in regno elevatur, inCarolus

quit

non

idcm Regino ad hunc advertisset, auctorem

Christi

annum, cuni
et

a quo, uti assolet, haec

exscripsit,

annum

inchoare a Paschatc,

kal.

vit. Ibi

cum

per alicjuot dics assiduis venationibus

etc. Narrat postea Sigonius idque ut in marginc notat, anno

Februarii seu die xxviii mensis Januarii sequentis

anni,

intentus

agitarel,
fuisse,

quo

a Fulcone archiepiscopo
est,

Rhemensi Ca-

occisum
refert.

rolus Simplex coronatus

qno et laudatam subscriptionem Quare regia dignitas Lamberto ante imperialem concessa, commentitia; Sigonius, qui de ea uon loquitur, Diploma hoc ad nnnum dcccscvui recte retulit; editiones lam Basileensis quam FrancoChristi dcccxcviii,
[larte iiura? et sincene ac demum verba anno sui septimo, intcliigenda de anno imperii sui septimo quo revera periit, paucos post

ineunt, putasse adhuc an.

XXVIII Januarii
sinuat,

eam numerandi dcccxii. Vcrum ut jam

qui

supra insinuavi, dies Dominicus, in

quem

dies

anno sequenti

incidit,

evidenterin-

banc coronationem ad

eum

Christi

annum

perlinere. Docent etiam id

varia

liujus principis

furtana hac in

Diplomata,
abbatia?,

quorum unum
Cbiffietius in

hic exhibcre sufficiet.

Historia Trcnorciensis

hffic

Illud profcrt

dies ab illo Diplomate

inMarinco nemore ubi occi-

sus est emisso.

quo boua ct Privilegia ejusdem loci conquod dicitur Datum VI idus Octobris, Indictione iv, anno xxiii, regnante Karolo rege
firmantur,
gloriosissimo,

Monaslerium Prumiensea ISIormannis desoAd num. i. Mense Februario , inquit boc anno annalista Metensis, Nortmanni qui ad
7.

latum.

redintegrante xviii,

largiore vero
villa .

hffireditate indepta iv.

9.

Actum Gondulfi

Epochce

tres Caroli Simplicis.

Tres Ca-

naves remanserant,

Mosam
et

rum pagum
sibi

ingressi,

transeuntes, Ribuariosecunduin crudelitatem

roli

Simplicis Epochaj fuere. Prima a die xxvn

Januarii anni,

quo coronatus

est

deducta, secunda

ingenitam cuncla devorantcs , pcrvenerunl usque Bounain. Inde vero digressi occupavcrunt

a die tertia Jauuarii anni dcccxcviii, quo successit Odoni regi, et tertia a die vicesiina prima Januarii

quaindam villam, qux

(I) Terliain Caroli Simplicis

Laudulvcstor|ili

nominaa die

anni cmxii

(1).

Prior autem a die xxviii Januarii

Epocliam duccndam cssc

xxj Januaiii

prohiliel

omDium

fere

Diplomalum ejusdem Caroli Cdes, quibus

FORMOSI ANNUS
hujus Cliristi anni repeti non potest, cjiiia ex duobus posterioribus certo constat Diploma illud anno CMXV emissuni fuisse, ut numeranti patet. Obiter etiam observabis, Indictionem illam IV a kalendis

2.

CHRISTI 892.
alia pietatis specie

429
prseteXtuque

ret,

Hastingus

eum

aggreditur:

Quamobrem
si

ad majorem securitaillos et

tem

subdit Westmonasteriensis, misitregiduos

vellet, fidei

filios

suos pueros, ut

bapti-

Septembr.

illius

Cbristi

anni proficisci, ideociue

smatis imbueret sacramentis.

Tunc

rcx piissimus
liberare

initium Indictionis in Gallia hocsjcculo fixum uon

fuisse, sicuti erat in Italia
;

qui semper paganorum

animas potius
ejus

cum

tot

Diplomata re-

quam

interficere

sitiebat,

petitionibus ac-

gum Francorum
10.

occurrant, in quibus Indiclioa

quievit, et pueris

sacro fonte

renatis, Ilasteinum
aliis infidelibus,

kalendis Januariis desumitur.

Concilium Rhemense. Quare Concilium Rhemense, in quo haec inauguratio peracta, non hoc anno sed insequenti celebratum. Ex eo scriptum fuisse ad Balduinum comitem Flandrensem,
qui res Ecclesiasticas invadebat, liquet cx Epistola

patrem eorum,
cifice

cum omnibus
pectus

pa-

juxta quod pactum fuerat abire permisit ,

Verum barbarum
tinrji

nuUa humanitatis

officia

a perfidia cohibere

potuerunt. Elhelwerdus IJas-

ad Dodilonem
a Baronio

Cameracensem episcopum

data, et

in Angliam iu annum sequcnlem chronograpbus Saxo nuper Oxonii editus, qui eum Haistenum appellat.

advcntum

dillert, sicuti et

num. 12 recitata, qua hortatur ut serio Balduinum admonendo corripiat, ne in sua perse11

12.

Obitus ccdifce Babylonis.

Anno Hegira;

veret pravitate,

ccLXXix obiit Almothamedo Bellahi califa Babylonensis, decimo nono Regiebit, qui cum die xv
Octobris
nostri
coincidil,

Rastinrjus

trajicit.

IIoc anno, inquit

Normannorum dux in knrjUam

Ilovedenus,

ut haiiet Elmacimus.

rex pa-

ganus
sibi

Ilesteng' (seu Hastingus)

cum

octoginta

myooppi-

poronibus oslium Tamesis intrans, munitionem

Eulychius patriarcha Alex, qui hoc tenipore vivebat, ait eum die Dominica demortuum, et in diem xv Octob. revera hoc anno Dominica incidit. Ilunc
excepit Mutatidus
Billa,

apud Millcton
illud

aidificavit . Est

ctiamnum

quo califatum gerente

in

dulum

vulgo Milton, non procul a Cravescenda, ad ripam Tamesis. Iste Hastinf/us ille est
qui per
tot

Tauromenium
Orientali

SicilicC

posilum in

oppidum cum portu [lotestatem Saracenorum

anno sequcnti
Siciliaj

ora

vcnit,

annos Gallias devastavit, qui

sibi

malc

quod

aliciui

historici

accidisse tra-

a Gallis timeiis, distracUs

omnibus

[leregre jirofe-

dunt. Palriarcha Constantinopolitanus, cui, Sicilia

a Saracenis invasa, episco[)i
paruere, ut Si-

ctus disparuit , iuquit Gemitecensis lib. 2, cap. 2.

Disparnit

quidem

in Gallia, sed visus est in Anglia,

culos sibi magis devinciret, exiis duos metropolitanos,

ubi saepe repulsus, Alfrcdo regi et provinciis gravis fuit.

Anno

sequenti Ilastinrjus nuntiosad

regem

dirigens

promisit juramentis, et datis obsidibus,

quod ab cjusetregni Anglige inquietatione cessaret imposterum, si pacifice recedere sincrelur, inquit
Westmonasteriensis ad illum
Clu'isti

nempeCatanensemetSyracusanum, duosquc Messanensem scilicet et Tauromenitanum esse jussit, sed anno incerto. Nou dcsunt tamen viri doctissimi ((ui volnnt, Syracusas
alios arciiiepiscopos,

ante
fellit

nonum
eos

sieciilum

metro[iolim fuissc, sed reHist.

annum. Sed

Caiitclius in

Melropolit.

urbium

cum

Alfredus illam barbari religionem contemne-

part. 3, Dissert. v, cap, 4.

illius vel aJ cxitum anni vel ad annum sequentem rctraliendum esse. Unum alterumve producam ex pluribus quffi in amMonum. CoUeclione tom. i, col. 272 etc. et alibi etiam prostant. Apud Bollandistas ad diem xxi Junii pag. H5, extat Priviiegium ejusdem Caroli signatum II idus Martii, ludict. vi, regnante Carolo rege glorioso etc. redintegranle xxc, largiore vero lu-crciilate indepta VI . Designatur hisce annus smxcviii, quo ea Martii die terli;c Epoclia; annus sextus adbuc agebatur; qui profccto septimus fuisset,

docemur exordium
plissima Veler.

si Epocha illa diei xxi Januarii affigenda esset. In eadem pariter Collectione Martenii col. 274, habes Pr.Tccptuni Caroli ila subscriptuin Datum V kal. Julii, Indict. vii, anno xxvii, regnante Carolo rege glorioso, redintegrante xxii, largiore vero ha^redilate indepla vii . Is est annus xiixix, quo proinde octavus lertia; epocha; annus nondum cccperat. Denique ibid. col. 272, legitur aliud ejusdem Prajceptum datum kal. Dec. Indict. vn, auno XLVi regnante Carolo rege gloriosissiuio, redintegrante xxi, largiore voro haireditate indepta vi , nenipe anno XMXViii , ut prima; et secunda; Epocha; auni indicant. Ex hoc auteui postremo Diplomate plura inferas; primo Carolum non scmpcr jndictionem a Septembri mutasse ; secundo Epocharn suam tertiam Decembri mense anni xmxii Carolum nondum cocpissc ; tertio mcndi suspicionem Mansi. incurrcro Diploma a Pagio ex Chifllclio productum in quolndictio a Septembri petitur.
:

43

FORMOSI ANNUS

3,

CHRISTl 893.

FORMOSI ANNUS

3.

CIIRISTl 893.

1.

papam

Inter Fulconem episcopum ct Formosim de pluribus per litteras actum, prcesertim

qui res

i|)sas

simul

cum memorati

martyris gleba,

vitse suaj
rit, et

dicbus absque ulla contradictione tenue-

Annus Rcdemptoris de convocatione Concilii. octingentesimus nonagesimus terlius ludictione undecima sequitur, quo Formosus papa ob graves
perturbationes quil)us vexaretur Dei Ecclesia, ge-

de skcuIo migraturus easdem

cum monaDei Geni-

sterio et corpore sacro

tricis

Rhemensi

sanctffi

Ecclcsice

delegaverit,

eamdemque rerum

neralem Synodum

hoc anno kalend. Jlartiis eadem Indictione undecima, ad quam vocavit etiam Transal])inos episcopos, et inter alios Fulconcm Rlicmensem archiepiscopuni. Testatur id Frodoardus, dum de ipso Fulcone agit, quibus el illa ])ramitlit de aliis rebusgestis ab
indicit celcl)randam
'

suarum hajredem inslituerit. Tunc vero Hucboldus quidam sororis hujus Rodulphi maritus munus
cjusdcm abbatis calumniabatur, et ab Ecclesi Dei
Genitricis jure
tur, ul

conabatur auferre. Proinde ])recalitleris, et

quid

sibi sit in talibus

instituat

sacris

agendum, suis eum harum collationem re-

rum

fflernastabililate corroboret, atque contradi-

ipso

Formoso Ponhfice, dicens

2.

centes digna excommunicationis ultione percellat.

se conferret
4. Scrupulum dcnique sibi dicitet singultum movere, quod audierata quibusdam sanctam Se-

Super his quoque, nempe ut

in

Urbem, Stephani Pontificis successori Formoso dominus Fulco litteras miltens, qualiter hsec a
ut sibi
auctoritatis

dem Romanam
bus pro ipsius

turbari

paratumque

se totis viri-

praifato Stepliano pa])a sibi injuncla sint significavit, et

sua)

in

his

exequendis
suaa ad

scrij^ta dirigeret, expetiit.

Undeetiterum scribeus,
dicit, si
litteraj

honore omnimodis decertare, et eidem papa; veluti domino et magistro in cuncUs obsecundare. Subnectit etiam de quibusdam ej^iscopis Galliarum, qni sibi

vehementer admirari
ejus
prffisentiam

se

paUium

indebite a Ro-

quid causaj fuerit cur adhuc responsum imjus pap. non mernerit reperveucrint,

mana

poscebant Sede, metropolifanos

suos

tali

cipere. Grates inter liajc referens,

quod

sui

memo-

spcrnentcs tenore, asserens, quod res eadem, nisi prudenti jira^cauta foret sollicitudine, confusio-

riam dignatus sit habcre, et per abbalissam Berthain verba sancta) consolatiouis sibi mandare, eumque se videre velle, et collato sermone mutuo
verba conferre.

nem non mediocrcm

que
se
charitati

generaret Eccles.
inferre.

maguumUnde tam

dispendium valeret
precari
dicit

quam omnem

Ecclesiam, ne cito
Ecclcsiasticffi
di-

Quam rem

fatulur

immensum

sibi

alicujus irrationabili petitioni sine generali assensu

et liltcris consentiat,

gaudium

pc])erissc,

utmagisdesideretpra;sentiam,

ne per

lioc

adjiciens sibi

ab eo tenipus quo ad
et

eum

vcniat
praj-

remandari locumque,
ceptis

quod ejus sataget

obtempcrarc. Postea postulat, ut privilegium Ecclesia; Rlicmcnsis sui uominis auctoritate fieri jubeat, sicut etiam pra;decessorcs suos fecisse conslat, et res !mic Ecclcsiic per suam humililatcm
acquisitas per])etua firmitate contra
sarios niuniat.
3.

honor vilcscere inci])iat, si res indebitie, qua; temere affectantur, inconsulte tradantur. 5. Cui rescribcus idem ])apa Formosus, monet eum compati dcbere Romanaj Ecclesife,
gnitatis
'

atque imniinenti ejus subvcnire ruins, nec

ei

suam

prajscntiam denegare, adjungens ha;reses

resisten-

omncs adver-

undique schismata pullulare, nec qui ad

dum
i^ajia; et

occurrcret csse. Dicitque longo

retroacto

Annotat cliam qualiter Evcrardus marmartyris vencrabile corat(|ue

tem])orc pcruiciosas ha^rcscs Oricntem confundere,

et Coustantino])ulilanam Ecclesiam nociva schismata ])crlurbare, simul ctiam rcgionis African;i,'

chio, S. Callisti

pus a Romana Sede

imi^eliaveril,
in ])ra;(iio

in ejus

honorem nionaslerium

suo conslitueril,

lcgalos

insistere,

resj^onsa

petentcs

pro

dndum

quod priedium i)ost cjus obiluni ad hlium i])sius Roduljjhum abbatein ha;rcdilario jurc dcvenerit,
Frod.
I.

cxorlo intcr episcopos i])saruni i^roviuciaruni scLi-

smate; diversarum quoque partium lcgationcs diKrod.

IV. c. 1.

I.

IV. c. 2.

FORMOSI ANNUS
versa responsa pctcnles instare
;

'^.

creti
tis

CIIRTSTl 893.

431

cujus

rei

gralia

sub anathematis vincnlo violatorihus innoda-

generalem Synodum die kalenilarum Martiarum Indictiouis undecimte sc inclioare disposuisse, ad quam eumdem remota omni dilatione admonet festinare, ut colloquendo largius de Lis valeant
pertractare
,

corroborans. Imperatorcm quoque Widonem coronatum eodem anno significans Indictione de-

cima.
7.
((

Item ad ipsius domni Fulconis pctitionem

S. Callisti

el

affluentius

ad consulta

singuia

misil aliud eidem privilegium pro eo mouasterio,

respondere. Nortlimannica: gentis procellis, quibus

disserebat, se perturbari

quod Rodulphus abbasinhonorem

tyris et papai

mar-

plurimum

dolere, et ut

cx ha;reditario proprietatis suai jure

eos Excelsi dextera reprimat, Apostolorum princi-

constructum, huic Rhemensi concesserat Ecclesia^,

pum

suffragiis intervenientibus imi)Iorare; litteras

tam eadem coenobia, quam omnes possessiones

liberalitate

vero, quas significaverat ad

eum perquasdam

per-

sonas

primum

se direxisse,

venisse. Miscrat etiam alias

ad ipsum minime jierpro bac eadem Synodo

nificentia collatas Ecclesiai, sive (|uas

regah vel aliorum Chrishcolarum muidcm prssul

acquisierat, aut deinceps accjuisiturus erat,

Ecclesiai
tcstate B.

eidem

celebranda pridem hinc mense Indictionis decimte,

litteris fatetur Italiam tuuc semel et secundo horrida bella perpessam, et pa}ne consumptam. Orientalium vero partium se deflere vesanam hseresim in Cbristum jESUMblasphemiam continentem. 6. Mittit praeterea Fulco ad Formosum petitum super quibusdam praislari Privilegium, commemo-

Apostolica corroborans et stabiliens po-

in quibus

8. Ad postremum, hoc eodem anno, qui et secundus est ex quo Wido imp. Roma; a Formoso papa unctus est imperator, ejus pariter filius Lambertus ab eodem Formoso ungitur imperator. Constat istud quidem ex Frodoardo, dum meminit de

Formosi papa;

litteris

ad Fulconem
:

rans B,
tura.

Remigium

genti

Francorum Roman;e
quac inique

Se-

archiepiscopum, aitque

Rhemensem HicquoqueLambertum
fuisse desiguat.

dis auctoritale

cum

gratia Dei A|)OstoIum constitu-

filium Widonis anno secundo imperii patris ipsius,

Bernam quoque villam

;

dudum

novum imperatorem factum

pis,

Tunc

subtracta fuerat, Ecclesia; Rhemensi restitutam

tradit, Duodenacum quoque sed et ea qua; domnus idem Fulco per jirecarias obtinuerat, Todennum videlicct et Margolium, Lesteumam et (kiiglerium atque Virtudem, necnon abbatiam qua; dicitur Capellis, Atejas etiam et Maniacum, alias-

item pro dicecesanis provincia; Rhemensis episco-

quod audierat eorumquosdamhnjusarchiepi-

scopi sui audientiam contemnere, scribcns eidem,

ut suos convcnial coepiscopos, coeterorum

quoque

quod

ipsi

visum

fuerit,

episcoporum collegium

i|ue res, qute

dudum

ablatffi,

tunc redditte fucrint

confir-

Ecclesiai

Rhemensi,

restitutas auctoritate

mat

Aposlolica, ut eas vel cajteras Ecclesiae posses-

convenire denuntiet, ut de tanto neglectu synodali simul actione perquirant, ct quidquid oportuerit, canonica atque Apostolica muniti auctoritate decernant. Subjiciens, ut nemo a tam Deo digno se
sublrahat opere, qui Apostolicae ipsius particeps

siones

nemo

praesumat auterre vel invadere. San-

ciens insuper auctoritate B. Petri, ut

nemo regum,

nullus antistitum,

nemo

quilibet Christianus dece-

dente
suis

Rheniorum

episcopo, vel res ipsius Ecclesia;

compendiis apphcet, neque sub suo dominio teneat, praiter ipsius civitatis episco[)um. Sed eam-

communionis existere . Dellum Bulcjaricum : iinde spiritualis illius gentis prwfectura acl Romanos. Quod ad res pertinet Orientales, hoc eodem anno bello acerrimo
voluerit
9.

excitato

inter

Bulgaros

ct

Leonem

imiJcralorem,

dem melropolim non

ultra constitutionem cano-

nicam sine conveniente pastore cx regulis Ecclesiasticis nianere cogat, neque aliter ibidem episco-

pum,

nisi

ut sacri canones jubent, constitui

faciat.

eodemque per plures annos propagato, Turca) et Hunni adversus eosdem ab eodem sunt imperatore vocati, Simeone Bulgarorum rege validissime resistente ex quo factum esl, ul dissolulo
:

Promulgans eham ac statuens idem Pontifex, ut ea qua* idem venerabilis pra;sul Fulco de villis hujus Ecclesia; ac facultatibus earum, usibus Ecclesiasticorum ornamentorum vel luminarium
censu,
stipcndiis

inter Bulgaros et Constantinopolitanum

imperato-

rem

pacis

vinculo,

a;que

spiritualis

[)r;cfectura,

quam
a

Grajci sibi (ut vidinuis) vindicaverant, e

:

me-

dio tolleretur

iidemque Bulgari Romana; Ecclesiic

blanditiisGra^corum descivcrant, se isto pluraa|iud

Canonicorum

ac

monachorum

qua

doiiis et

atque sanctiinonialiuiij, scu matriculariorum et hospitum vel pauperum constituerat , perpctuo

sponte subjicerenl. De hello autem

Curopalalem invenies.

iuconvulsa permaneant, hanc auctoritatem sui De-

432

FORMOSI ANNUS

3.

CHRISTl 893.

Anno

periodi GrKCO-Ilomana; C38G.

Aiino 931. Anno Formosi papae 3. Widonis

^.ra; Ilisp.

IlegirM 2S0, inrlioato dic 23 Marlii, Fer. 6.

Jesn Cliristi 893.

inip. 3.

Leonis Sapicntis imp. 8.

1.

num.

Miser status Ecclesice Africance. Ad ad 7. Forniosus papa Fulconi archiepiscopo

lilteras signiflcat, regionis Africauaj

sumptam
pta;

fuorant;

Ek litterae initio anni superioris cum Synodus mense Maio illius

Widonem
inter et

scri-

anni

Rhemensi per

celebranda fuerit. Quare loqiiitur Formosiis de bellis

legatos insistere,

responsa petentes pro

dudum

in Italia

exorlo inter episcopos ipsarum provinciarum schi-

rioribus annis habitis, quoruni anno superiori

Berengarium supemedictus.

generalem Synodum die undecimjB se inchoare disposuisse , ut i'efert Flodoardus lib. 4, cap. 2, ct e.\ eo Baronius num. 3. Tristissima fuit hoc sajculo Africanm Ecclesiaj facies, pcrseveravit tamen aliquandiu, teste Joanne Lcone, licet Sarasmate
etc.

Cujus

rei gratia

kalendarum Martiarum

Indictionis

minimus. 3. Lamherlus anno dcccxci imperator

Ad nuin.

8.

Baronius, qui initium imperii

,

cenorum jugo

pressa. Nulli episcopi Africani inter-

fuere Concil. Generali. an. dcclxxvii Nica^aj celebrato, uti nec Concilio Generali VIII,

imperium Widonis anno superiori consignavit Lamberti filii ejus in hunc differt, quia ei anno secundo imperii patris collalum, ut refert Flodoardus. Verum anno superiori ostendimus, Widoiiem anno dcccsci, Lambertum vero anno dcccxcii
,

anno dccclxix
in

imperatorcs reuuntiatos esse,

qua; ibi dixinius.
4.

et

locuni Flodoardi a

habito; sed inde

Africa defecisse,

non sequitur onines episcopos

Baronio recitatum explicavimus. Quare videuda

cum

auctor

ille

qui sub imperio

Leonis Sapientis anno dcccxci

vixit, ex Basilii

Ar-

Bellum Bidgaricum.
,

Ad num.O.Traditcon-

meni

libro

Notitiam episcopatuum exbibens, sub

tinuator Freherianus

annalistse Fuldensis Arnul-

Eparclio Africae constituat Provincias quatuor, By-

phum

zflceflOTCumxiv civitatibus,Nuniidianam cuni xv,

Mauritaniam primam cum Rynocucuro, et Mauri/fi!;i2??2//cuni civitatibus XVII, quasomnes episcopali dignitate insignes exhibet.

Germaniae regem, suos ad Bulgaros et eorum regem legatos misisse, ad renovandam pacem, sub mense Septembr. anni dcccxcii, tuni etiam, ut ne
Moravanis hostibus
Bulgaros inter
suis,

seu Zunibaldo Moraviai diu non persistere

pag.

Notitiam illam edidit

regi auxilium subministrarent. Veruni pcractatunc

el Gra;cos pacta
;

Goarus in corpore Byzantina^ Historia^, et Beveregius t. iiPandeclce canonuni; et quamvis sub provincia Byzacena appareat Carthagena proconsularis, non ideo crroris arguenda haec Notitia ut enini liabet Nilus Doxapatrius libro de quinque Throuis patriarcbalibus anno mxliii, Rogerio Siciliai regi uuncupalo, Ronianus obtinebat provinciam Ryzacia; in qua est Cartliago, et Maurilaniam . Quibus ex verbis Schelestratius Disscrt. iv de Ecclesia
;

Symeon enim, utdocetLeo Grammaticus

non oinnes
sibi

4.78,

remissos captivos questus,

tum

etiam arrepta Nicephori Phoca) mortis occasione,

qui consiliis suis, etnein imperii provincias irrum-

Africana cap.

7,

num.

3, colligit,

introductam post

Leonem Aug, Leo vero collecto undique ingenti exercitu, buic CatacalonemciTheodosiutn patricium protovestiariuni prffificit, qui comniisso ad Bidgarofugum prailio magna suorum cuni clade prorsus
peret haclenus obstiterat, bellum in
instauravit.
profligati

Sarracenorum irrupliones aliam proviuciaruni divisioneni, Carthagena scilicet procoiisulari sub Byzaceua provincia coUocata.
:

suntinterempto ipso Tbeodosio, de cujus

2. Locus Flodoardi corruptus corrigitur, Paulo post subdit Flodoardus Miserat etiani alias pro hac cadeni Synodo celcbranda pridem hinc

nece acerbissimum dolorcfn testatus est imperator, Quod bclluin fusiusLco Grammaticus narrat, indi-

catque hoc teiiipore gcstum esse

verbis inchoct
creavit
:

cum

illud his

Leo Zautzam iinperatoris patreni

philtro in Zoes

secroto

anioris

ejus

filice

mense

Indictionis deciiuffi (sed cxemplari corrui>to

consuetudinem abductus, postTheodori Guzuniala;

viri

usus estBaronius, Icgendumque, |)ridem huic quoque i)ra'suli nostro iitteras, quam dccrevisse se asserit inci|)cre mcdiantc Maio mcnse, Iiulictionis decinia' (in quibus litteris fatetur, llaliam tuiicsemcl etsccundo horrida bella perpessam et paine con-

ejus

niortem.

Stopliano

auteni

patriarcha

morte sublato,

in ejus locuin

Antonius cognoinento

A duce vero Macedonia; venit nuntius Synieonem Bulgariss principeni adversus

Cauleas ordinatur.

Romaniam

(id est,

iniperiumRomanum)

i^rofectio-

; :

FORMOSI ANNUS

3.

CHRISTI 803.
primoribus
Italici

433
regni ad rcgem (nempe Arnul-

nem

meditari . Quare cum Stephanus niense Maio currcnlis anni ad Denm migrarit, uti anno

phum)
a malis

in Bajoaria advenerunt, cnixe dejirecantes,

DcccLxxxviii ostendimus (fjuod huc rcvocari debet), non dubium quin hoc bellum hoc anno incocptum
fuerit.
5.

ut Italicum

Dignitas Patris imperatoris.

imperatoris
ijufc

Porro dignilib.

tate Patris

magna

erat, multi jio1

et res S. Petri ad suas manus eruendum adventaret quod tuncmaxime Widone tyrannoaffectatum est. Quod rex apud urbem Regino (id est Ralisponam) honorifice recipiens et cum muncribus postulata an-

rcgnum

Christianis

stea donati sunt,

eaque a Pachymere

Hist.

nuens, abire permisit

inquit Luitprandus

. Parte alia

cap. 27, ubi

de Michaele Palfeologo qui junioris

lib. 1,

cap. 7,

Berengarius , dum ubi proregis Germaniae

Lascaris tutelam acceperat, pMaaoTCaT&f;! appellatur

spera inimico (nempe Widoni) sibi adversa prospi-

qui vero eo honore exornatus erat, diccbatur naTr,p gaai).Eu?,

ceret,cumZwcndebaIdo (Arnulphi
filio)

vel

paGtXEo-TTaTwp.
,

Ea divcrsa non

fuisse

pariter Arnulphiregis adiit potentiam, orans

si

videtur a patriciatu

cnm ab

ipsa ferme istius

ac pollicens, ut

ipsum adjuvaret,

se

totam

Ita-

dignitatis originepatricii Patres

pellati

imperatorum comlegantur. Majorianus, Novella 3, Ciim patre

lib.

liam, ut ante promiserat,

ditioni ejus suppositu-

patricioqne nostro Richimere, etc. et Corripus

rum. Qui tanta promissionis gratia excitus, copiis colleclis cominus Itaham adit. Cui Berengarius, ut
promissionis suaj daret fidem credulitatis, arrabo-

Patricius senio fulgens Callinicus honore

nem clypeum
sibus, ad

portat; suscejitus itaque a Veronenproficiscitur

Qui pater imperii meruit jam factus haberi.

urbem

Pcrgamum, quam

Zundibaldus Moravia; rex ab Armdpho Bellum inter Arnulphum Germania} regem ct Zuntibaldum Moraviae regem his verbis Sigebertus hoc anno narrat Arnulphus rex Zvendebaldo duci Marahensium ducatum Boemannorum addens, et Boemannos per hoc sibi infestos fecit, et Zvcndebaldo per adjectionem potentiaj materiam contra se rebellandi dedit. Ad quem debellandum cum non sufficeret, gentem Hungarorum Deo inimicamrcgno immisit, eorumque aux-iG.

devictus.

anno sequenti obsidione cinxit ut ibi videbimus . Arnuljjhum vero hoc anno in Italiam transiisse, demonstrantDipIomata ejus a Sigonio lib. C memorata, dataque anno dcccxciii, V idus Novembris, Veronae anno regni illius sexto. 8. Corpus S. Vedasti Attrebatum revehitur. Anno DCCCLxxx, Nortmannis monasteria ct cc-

tera loca sancta everlentibus, Vedastini monasterii

monachi S. Vedasti Attrebatensis episcopi corpus Bellovacum transtulere, sed post bissenos semis et eo amjtlius annos, jam monasterio muris circumsepto, turribus affirmato
, inquit

lio

Zvendebaldum devicit et tributarium fecit. Quod bellum hoc anno etiam memorant continuator laudatus annalistaj Fuldensis,

monachus
Veda-

anonymus coa^vus in
sli

Ilistoria Translationis S.

chronographus monasterii S. Galli, et Lambertus Schafnaburgensis. Illius etiam meminit Baronius an. dccclxxxix, num. 1, quo gestum csse existimabat. Luitprandus
lib. 1,

ad diem vi Februarii recitata, cjuarta die egressionis a Bellovago in Dominica die, idibus mensis Jidii, monachi deferentes sanctum Vedastum Atfrebatum ingressi sunt, stain Actis SS. Bollandianis

cap. S, invehilurin
cajdis

Armdphum, quod Hun-

tuitque episcopus, ut hic dies relationis corporis

B. Vedasti inprcedicto die, idibus Julii mensis so-

garorum gentem

rapinarum avidani in auxihumvocarit, concluditque: a Devicto Zwendeet

lemniter observaretur. Qua3 relatio hoc anno, qui xin

est ab ejus Bellovacum translatione, quove dies Dominica in diem xv Julii convcnit, peracta. Complurima tunc patrata miracula, qua2 ibidem refe-

boldo Maravanorum duce, Arnulfus jiace habita regno potitur. Hungari intcrim observato exitu,

contemplatione regionum, cordibus maluin quod

postmodum
tur

in propatulo apparuit,

machiuaban-

runtur.

Moritur S. Stephanus patriarcha Constanli7.

Arnidphus rex adversus Widonem imp. movet. Nec Italia Germania pacatior erat. Citatuseniin continuatorannalistffi Fuldensis hoc anno habet Missi Formosi Apostolici cuin Epistolis et

nop. ut ostendi an. dccclxxxviii. Hungari in Pannonia primum visi, ut videre cst anno dccclxxxix, nuin. 1. Concihuin Rhemense, ut anno suiteriori

num. 10

dixi.

BaRON.

lOMliS XV.

434

FORMOSI ANNUS

4.

CHRISTI 89'k

FORMOSI ANNUS

4.

CHRISTI

894.

Pro Carolo

recje

Francornm Fnrmosi papce

labores et alia neqotia acta

scopo.

Anmis Redeniptoris

cum Rhemensi

epi-

octingentesimus no-

xisse pro Manigauldi ab Alberico perpetrata interemptione. Iteni petens eumdem pro cujusdam Grimlaici dilecti filii sacerdotis ad episcopatum,

nagesimus (|uartus Indictione duodecima consignatus sequitur, quo Formosus papa, sollicitus ut stabiliret in Francorum regno Carolum legitimum
successorem, scribit ad Fulconem Rliemensem ar-

mosi papae
ita:
2.

ubi se locus obtnlisset, promotione . Hac de Forlitteris Frodoardus de Fulconis autem

;

Idem quoque
{ir;eter

praesul Fulco nonnulla pras-

cbiepiscopum, de quibus Fi'odoardus'

Item pro

fato

papa;

praemissa reperitur direxisse

Caroli provectionc ad regimen regni, queni dominus idem Fulco ad regium culmen adbuc puerum

provexerat, litteras dcdit. Et de criminibus Odonis

regis, vel correptione ipsius,

quabter esset agenpapos

tam pro sua vocatione qua vocabatur ab Sedem Apostolicam, quam pro contentione qiune versabatur inter reges Odonem ct Carolum necnon pro o|ipressione quam Rhemensis patiebascripta

ipso ad

dum. Pro quibus idem arcbiepiscopus huic

direxerat.

tur Ecclesia, |ietens, ut papa regibus scribcndo,

scripta sua consilium ct auxilium ab eo peteudo

pacem impetraret

Arnulpho quoque Transrhe-

Unde
ab

et

ad

eumdem regem Odonem,

eum
revocaret, ne

qui

nensi auctoritate Apostolica praeciperet, ue CaroU

regnum

occupaverat, litteras suas idem papa deleillicitis

gavit, ut

eumdem

regem Carolum
ret,

vel quffique ipsius essent infestabelli diirercndi daret,

regnum inquietaret, quin potius ei auxilio esset, ut propinquum propinquo deceret; Odonem vero mandaret, ne regnum istud iuvadere aut depraidari

induciasque

donecidem

prsesumerct

quod

nisi audiret,

Apostolicae

Fulco sciHcet Apostolicam Sedem adire studeret. Item Formosus papa ad archiepiscopos
prsesul
'

Sedis sententiam reformidaret. Item scripsit, quia

post

admonitionem

ipsius papai, nec

Arnulphus

GaHiarum scripsit, monens ul conveniant atque commoneant eumdem regem Odonem, ne iOicita pcrpetrcntur, ct ne aliena usuret

caeteros episcopos

nec Odo a pervasione regni, rapinis ac depopulahone cessavit sed

orbitati Caroli subvenire voluit,
:

et

Arnul|ilRis

res

Ecclesiaa

Pibemensis, tam

eas

pentur, sed bcllum scdctur, et oninis bostiliscom-

Romam

motio sopiatur; vei induciaj beUi, donec Fulco ceu dictnm est adeat, edicantur ipsique
,

quas ahquandiu injuste sublatas ipsi quam eas etiam qua? nunquam prius
fuerant, abstuht
:

restituerat,

subtracta;

studeant interiin cuncta differre, et pacem ac unanimitatis concordiam recreare. Item

ob id tantummodo, quia tcmerariam cjus invasionem hic pra3sul recipere nolue-

Formosus liuic quoque regi Carolo congruam dirigens admonitionem, ejusque congratulans eminentiae atque devotioni, quam rex idem se significaverat erga Sedem
Apostolicam gerere, (jualiter
ei in

quod Odo civitatem Rhemensem obsederit, innumeras etiam coides et depraedationes exercuerit, et res Ecclesiaj Rhemcnsis suis satellitibus dederit, hujus Ecclesiae insistens rapinis, donec
rit, et

regno

sit

agenpetieet

Carolus

dum
rat ei

succincte lucideque demonstrat,

quem

eum

cum valido exercitus apparatu adveniens, ab obscssa civitate depelleret significans

;

benediclum panem pro pignore miltens

pra?fati

de

etiam, quod Rol)ertus

homo Arnulphi

ex parochia
ac

ihnere

pncsuiis nostri ad

Sedem

Apostoli-

Herimanni Coloniensis episcopi,res hujus EcclesicE

invaserit ac diripucrit, doiiec

cam monens: cidemquoque dominoFnlconilitteras

suas dirigens, hcec supradicta ad prjT^missas personas se destinasse scripta commcinidrat,
licet
ijisius

eum

vi

si
:

canem
de quo

rahidum ab earum devastatione repulerit

petit,

vide-

suggestione de pace vel induciis belH intcr

et

Odonem
ipsi

Carolum

dillcrendi.

Idem papa

scribit

pro discordia sedanda,

quam
(iii.

audieratinsurre-

'

Frod.

hisl.

Rlicm.

1.

iv, c. 2 in

"

Iliiil.

admonitus rcsipuerit auctoritatis semper turbationibus regni obsessum impossibile fore significans, ad ejus A|)ostoIicam se properare pnescnliam, dum semper expectetur bellum, nec aiiter posse regni rcs componi credatur scd ipseseniper
ut
nisi
,

Aiioslolica;

sentcnlia feriatur. His

FORMOSI ANXUS
bclliim dislulcrit,
fuerint, aut
ile

4.

CHRISTI 894.

'i35

non quod

inferiorcs vel impares

injusta causa dubitaverinl, sed ne

vires regni bellis attritai

paganorum prodcrcntur

themate, pro eo quod tam nefandissima perpetraverint, ut quod Teutbaldo Lingonensi episcopo oculos eruerint, Vualterium Senonensem propria
sede depulsum custodia; mancij^averint
ut
:

invasionibus; unde dato placito, inter se dexteras

securitatis

niandans,

invicem usque ad tempus pra3finitum

dcderint, et cfetera.
3. Item pro eodem rege Caroloetimperatore Lamberto, gratiarum referens actiones, quod notificaverit sibi de ijiso Lamberto et pafre se curam

secum de his consentiat, et convocatis suffraganeis omnibus suis episcopis, canonicum super his quod excTCucrat judiciuni pari modo determinet. 6. Item scribit eidem archiepiscopo pro Bertario

quodam

presbytero,

quem

clerus et plebs Ec-

Labere, filiique cliarissimilocoeumdilifiere, atque

eo concordiam se velle servare. non illum tantum diligeret pro consanguinitatis necessitudine, qua illi devinctns habebatur, verum multo magis, quia Iiujus papa; vencrator et aniator existeret. Precatur autem, ut idem Carolus rex cum prajdicto Lamberto in amicitia jungeretur, et Odoni vel proceribus regni pro causa pacis papa rescribat, quo Carolus ad regnum hffireditario sibi juredebitum proficiat: et quamvis tunc totum non posset suscipere regnum, saltem partem aliquam honori suo condignam, concorditer et juste dividendoregnum, iili conservent. Subjungens acturum se quod sibi Apostolicus idem

clesia;

Catalaunensis consensu regis Odonis ad epi,

inviolabilem

cum

Asserens qnod

scopatum dicebatur elegisse, snccensens quod vocatnm canonice noluerit consecrare, seu in transitu defuncti episcopi Ecclesiam ipsam Geriliunc

taudo Tarvanensi episcopo beneficiali more ferebatur contulisse

:

postea

quemdam Mancionem
eadem

non-

nullis criminibus irretitum in

Ecclesia quasi
pra!noiiiinatus

episcopum

ordinaverit.

Cumque
prajsentiam

Bertarius Apostolicam

adire

vellet,

comprehensus
per

sit

quodam Conrado hujus

doniini

Fulconis vassallo, de Ecclesia tractus, et in exilium

Pontifex preeceperat super transgressoribus et sa-

atque crorum violatoribus Richardo Manasse Rampone, mox ut coepiscopos suos in unum potuerit congregare tantum papa remandet, quoniam seterno illos anatbematis vinculo innodave,

unum mensem relegatus. Unde et evocans hunc nostrum pra;sulem, niandatexpresse, sed fraterne, ut suam denominato tempore nondeserat ei extero prfesentiani, habens secum pra;fatum Mancionem, et jain dictuni Conradum cum quibusdam denominatis coepiscopis suis, ct cailera Hucusque
.

ex Frodoardo, qua; ad res gestas Formosi spectant.

7.

Fidconis Utterce parcsneticce

et alice.

rat, si liceat eis

ad poenitentiam conversis aliquid

poenitenin

imperatorem

Quod rursum ad Lamberquem vidimus natum

ad Lambertiim

impendi misericordiaj, vel eos ad pcenitentiam suscipi,

tia;.

tuni pertinet, superiori

anno imperatorem a ForLidi-

modus ipsius debeat esse De Rampone vero asseverat, quin

seu quis

nioso papa creatum,

solum

ctione deciina, superioris

Teutbaldum episcopum reus existeret, nihil culiue in Vuallerium Senonensem admiserit, ad quem

anno oportuit

fuisse

IndicUonum periodi, hoc annorum decem et septem

comprehendendum nec
et caitera. 4.

prajsens fuerit, nec adjutorium vel consensum ad id agendum pra3bucrit,

Item pro Heritaudo Tarvanensi episcopo,

cujus episcojiio a Northmannis depoi)uIato,

tebat susceperat, (luenique visitatorem

eum,
vi-

necessitate cogenle, etad se venientem, sicut oi)or-

cuidam

duata; Ecclesia} constituerat, ut visitando sustenta-

tionem interim
ex
illa

dum

episcopus

ibi

ordinaretur,

capcret. At quia

homines

jjra^fatcB

Tarva-

quibus bene consentiunt, qua; de ipso Luitprandus ' habet ipsum adhuc ephoebum fuisse, cum post obitum ]iatris solus habenas suscepit imperii. Cum autem litteris Formosi papa' de his certior redditus esset idem qui supra, Fulco Rhemensis archiepiscopus, ad euindem Lambertum recens imperatorem coronatum lilteras paramelicas scripsit, quarum idem qui supra, Frodoardus meminit, easque suniinatiai collectas sicrecital: 8. Lamberto imper. congratulationis apices dirigens nolificat, quid sibi de ipso dominus For-

ncnsis parochiae barbarica; videbantur esse feritatis

et lingua;
:

supplicat,

ut responso papa; mereatur

mosus papa suis litteris intimaverit, ([uod scilicet eumdem imperatorem inultum diligeret, et in
oninibus
ei

certificari, si
et

alterum

sia

huncviduatajdebeat prteponere plebi, pra;memorata ipsius Ecclesubrogare, qui acceplior propler parentelam et
ei liceret in

consulere loco

filii

indissociabilein vellet ad

eum

charissimi, atque servareconcordiam.

et

Hortatur ergo hunc principem,

gitatj

adnionendo
diligat,

fla-

linguam
5.
altollit

eodem loco posset exislere. Idem vero papa rescribens ei laudibus eumdem, congratulans ejusdilectioni atque
in
,

ut tanla; benignitatis
illuiii
illi

ejusdeni

papse gratus

existat,

ut jialrem piissimum

om-

nemque
que

fidelilatem et obedientiam servet, ejus-

sollicitudini,

quam

gerebat erga Lambertuni im-

peratoreni, de cujus fidelitate et stabililate

monet

eum

fieri

semper persollicitum,

veluti cousangui-

nitalis proi)in(|uuni, asserens se

cuni ipso tantam

sacris nionitis ut verus filius oblemperet, el Seilem Ronianam digna veneratione honoret. Ita enini vestrum, iniiuit, pcrenni soliditate stabilietur iniperium, et conlra omiies inimicos et hostes

pacis et dileclionis habere concordiam, ut

nequeant

vestros

aliqua

jam ab iiivicem pravitale quoquc liichardum, Manassem,

excommunicatos a
se, al(iue

sejungi. Notificat
al(|ue

fielque ut

divinum vobis auxilium sullragabitur omnibus adversariis veslris divino adju;

Uaniponein
'

perpetuo ligatos ana-

Luil.

1.

1,

c.

10.

436
toiio

FORMOSI ANNUS
semper superior
et forlior sitis.

CHRISTl 89 /i.
vitio

Reconlamini,
illu-

quajso, avunculi veslri et scquivoci Lamberti

strissimi, qualis crga
fueril,

ne

in

sauctam Roiuanam Sedcm qualemque cxitum consecutus sil, et cavete idem exemplum deveniatis, si aliquid simile

scriptoris, quod factum est hoc anno octingentesimo nonagesimo quarto, scriptum legi anno nongentesimo quarto, ad quod lcmpus certum cst

uon
esse

potuisse pervcnire

defunctum
12.

agerc volueritis.
precamini, ut

Domnum

etiam Apostolicum dcet

Formosum, sed longe ante cnim Anno quo a Nalivitatc Domini transacti
;

ait

eum

dignetur aljsolvere,

pro

illo

sunt anni nongenti (lualuor (dcccxciv), misit papa

apud

Deum

intervenire. Pro
niiiji

me quoque

attentius

postulo,

ut ejus

coucilielis

bencvolenliam,
privilegia
illius
si ali-

quatcnus lam de

me quam eliam
et

de sede Rhemensi

mercedem dignetur babcre,

inviolabiliter custodire, sicut

sua

illi

Formosus in Angliam Epistolas, quibus dabat excommunicationem et maledictionem regi Eduvardo et omnibus subjcctis ejus, pro benediclione quam dederat beatus Gregorius genti Anglorum a
Sede
est,

omnes

sancti

S. Petri.

prajdccessores

semper

fecisse

noscuntur. Et

tuta fuerat

episcopis

Nani por septem aunos plenos destiomnis regio Gevisorum, id

quis

uuquam

auresclementiccipsiusinquietare, et
sinistri dicere

de nobis aliquid
aut certe per

pra^sumpserit, non

prius obloquenlibus credere velit, donec per

me,
ve-

Westsaxonum. Quo audito, cougregavit rex Eduardus Synodum senatorum gentis Anglorum, cui prsesidebat Plcimundusarcbiep. Cantuariensis,
interprelans districle verba Apostolicai legationis.

snum
cffitero

vel

meum

missum, quod

rum

sit,

possit agnoscere.

Tunc

rex et episcopi elegere sibi

et

suisque salubre

9.

De

cognoscat imperialis dignitas

vestra

Ramponem propinquum vestrumetmeuni,

vocem Dominicam (messis quidem multa, operarii autem pauci) elcgerunt et

Concilium,
juxta

ab eodem domiuo Apostolico excommunicatum, sicut ex ejus litteris agnovimus, pro quo obsecro magnitudinem vestram, ut eum deprecemini, quatcnus
illi

conslituerunt singulos episcoiios singulis provin-

locum

[icenitendi, et

quod admisit emensinat

;

Gevisorum, et quod olim duo habuerunt, in quinque diviscrunt. Aclo Concilio, archiepiscopus Romam cum honoriOcis muneribus adiit, papam
ciis

dandi non deneget, nec

ilH placet

eum

perpctuo anatbemale
sed qua;

cum magna
recitavit,

humilitate

placavit,

decretiun regis

innodatum irrecuperabiliter perire

ipsi injungat.

poenitentiam et satisfactionis

meusuram
Italiaj

in

quod Apostolico maxime placuit. Rediens patriam, in urbe Cantuariaj uno die septem epi-

Nobis etiam et universis

misericordia

vel

Galliae episcopis,
psit,

quibus de ejus damnatione scri,

vicissim de sua

quid illum
jubeat .

agere

et qualitcr esse conveniat, rescribi

scopos septeni Ecclesiis ordinavit, Fridestanum ad Ecclesiam Wintoniensem, Adelstanum ad Cornubiensem, Werstanum ad Schireburnensem, Athelmum ad Wellens. Eidulphum ad Cridiensem in
DcBvonia. Sed et
aliis

Quse autem insuper Fulcoscripseritadversus Nicolailarum repullulantem bceresim, idem Frodoardus

niox subjicil
10.
litteras
ista, sic

provinciis

constituit

duos

episcopos, Australibus Saxonibus

virum idoneum

dicens

Bernegum,
amicabiles

et Merciis

Albrado

regi transmarino

Dorcestria) in pago Oxoniae.

flrmavit, ut

Cenulphum ad civitatem Hoc etiam totum papa

in

mittens grates refert, quia tam

,

bonum

vi-

damnaretur

perpeluum qui hoc

in-

rum

ecclesiasticisque regulis condevotum gruentem destinavit episcopum in civitatem Cantaburg nomine. Audierant enim, (juod perversiset

firmaret decretum . Ha;c ipse.

13. fuisse

Quod autem

eo argumento plures scriptas

Epistolas

ab eodem papa Formoso, i(lem

simam sectam
illa

paganicis erroribus exortam, et in

auctor atflrmet, accipe

unam

ex

iis

ab

ipso

ad epi-

gente tunc usque relicta verbi nuicrone satagerel amputare, quaj secta suggerere videbatur
episcopis et presbyteris subintroductas habere
licres,

mu-

ad propiuquas quoque generis sui quisquis vellet accedere, insuper et sacras Dco feminas incestare, uxorem babens,concubinam similitor habere.
Quaj omniaquamsanoefidei sintadversa, documentis manifeslat evidentissimis ex sacrorum Patrum
prolatis

eodem auctore in Commenlario de rebus gesUs Ponliflcum Angliaj sic enim se habet ' 14. Fratribus et Cliis in Christo omnibus
scopos Angliffi scriptam, recitatam ab
; :

episcopis Anglia) Formosus.

B

Audito nefandos ritus paganorum partibus

gladio scparationisa

in vestris repuliulasse, et vos tenuisse silentium ut

canes non valentes latrare

auctoritalibus . Ilactenus Frodoardus.

11. ConsuUtitr Angliai

episcoporum.

Uuo

Ecclesusper electionem

corpore Dei Ecclesia) vos ferire deliberavimus. Sed quia, ut nobis dilectus Irater nostcr Pleinuuidus
intimavit,

pariter

anno Fonnosus papa

quic

landem

evigilasUs, et semina verbi Dei

pro Ecclesia Anglicaiia

stilula erut

sollicitus,

Danorum
EcclesitD

olini venerabilitcr jacta in terra

Angiorum

coepistis

incursionibus ac bellis diuturnioribus, psne deepiscopis

(plurinia)

rcnovare

mucronem

devorationis

retrahentos,

namque
suis

Dei omnipotentis ellj. Petri Apostolorum principis

viduatai

pastoribus manserant)
cjnsc.
excitavit, ut

litteris

lum

benedictionem vobis mitlimus, orantcs, ut in bene

coeptis
fratres,

regem, tum
historicus
'

onmibus

Ecclesiis

sui ordinarentur episcopi.

Horum nicminitantiquus

persevcrantiam babealis. Vos enim eslis, de quibus lo^juens Dominus inler alia in-

Willclnjus Malmesburiensis, sed pulo

quit

Vos

cslis sal

terroe, et

si

sal

evauuerit,

iii

Wil. dc Kcst. reg. knf\.

1.

ii.

Wilcl.

lic

gesl.

1'oiilii'.

Aiiglia;

1.

i.

MiiUh. v.

FORMOSI ANNUS
qiio
salieliir
;

/|.

hs

CHRISTI 894.

'i37

el

iteium

Vos

estis

lux nuiiuli

si-

principatum tenere debcat, qufcve sedcs

cajteris

cjtiscopa:

guificarc voleus per verbi sapienliaui condiri nientcs

prajpoUeat,

liabeatque

primatum
cst.

ab

honiinum a

voljis

debere

etia vita vcstra bonse

lidei,

olitanis

temporibus

notissimuni

Nam,

ut ex

acUonis studiuiu quasi

lumcn apparere

per

quod ^radientes ad vitam, quomodo caute ambulcnt videant, ut ad promissionem a^ternm beatitudinis siiie offensa currentes, valeaut pervcnire.

Nunc acciugimini
'

ergo,

et

vigilate

contra

cjusque successorum tenemus, in Doroberniiic civitate inetropolim scdcinque primam episcopalem constat csse rcgni Augforum, cui vencrabiiis frater noster Pleiiuuudus nuuc praeesse dignoscitur, cujus honorcm diguitatis nos
scriptis beali Gregorii

lconem qui circuit qurerens qucm devoret, et non palianiini ulterius in regioue vestra, pcnuria pastorum Cliristianam fidem violari, gregem Dei vagari, dispergi, dissipari. Sed cum uniis obierit,
aller qui idonciis fuerit, canonicc prolinus subro-

nufto pacto iniminui permitiimus, sed

slolicas

ei vices Apoinandamus. Et sicut beatus Gregorius papa primo vestraj gentis episcopo Augustino omnes Angforum episcopos esse subjectos coustituit sic nos pra;nominato fratri

per omuia gercrc

gctur.

Nam secundum

iegem plures

lacti

suut

DoroberniEe sive Cantorberia! arctiiepisco|)0, ejus-

quod niorte proliiborentur permaQuod David consideraus, et in spiritu Cbrisli Ecclesiaiu fore pcrmansuram ad finem srccufi prosacerdotcs, eo

nere.

que successoribus fcgitimis eaiudem dignitatem coufirmamus. Maudautes, etaucloritatcDei et beati Petri Apostolorum principis praicipientes, ut ejus
canonicis dispositionibus

Pro patribus tuis nascenturlibi filii, priucipes super omnem terram. NuUa itaque mora sit subrogandi alium, cum quilibet sacerdotuin ex hac vita migraverit ; sed mox
spiciens, ait
'
:

omnes obediant;

et

nultus

constitues

eos

eorum quaj
auctoritate

ei

suisque

successoribus Apostolica
existat, Si

concessa sunt, violator

au-

ut

illi, qui priinai sedis princi|)atum gerens iuter vos csleris episcopis prajesse dignoscilur, fratris

tem quivis hominum contra ha'C aliquando niti ac imminucre isla tentavcrit sciat se proculdubio mulctaudum forc gravi aiiatbemate,eta corpore
:

obitus fucrit dcnuutiatus, facla eleclionc canonica,

aller

S. Ecclesiai

quain inquietare molitur,

pcrpetuo,

consccratus succedat. Quis aulem inter vos

nisi

resipucrit,

separauduui

Ilucusquo Formo-

sus i)apa.

1. Pet. V.

2 ileb.

VII.

^ Psal.

XLiv.

AnDO

periotli Gra;co-Ronian;e

C387.

Anno Mm Anno Formosi papic 4. Lamberli imp.

Ilispan. !)32.

Ilegirffi

271, inchoalo die 12 Martii, Fer. 3.

Jesii Clirisli

894.

3. et 1. Leonis Sapientis imp. 0.

lia.

A num. 7 adlO. Anno superiori ostendiiuus

ibi

1.

Gesta ah ArmdplLO Germaiiicc regeinlta-

et

dum

Romanis ingrcdieudi Urbein

ei

liducia

negaretur,

eam

vi cepisse.

Tum

capite 0, Widt)iiis

Arnulphum Germaniaj regem adversus Widonem

hoc anno egerit ita narral annalista Metensis, et ex eo Regiuo Arnulphus cum valido exercitu Langobardoruin
imp. iu Italiam vcnisse. Quaj terminos inlravit,
Maria;,
cepit
,

obitum

recitat.

Poeta anoiiymus in Carmine pauclib. 3, in eiiiii-

gyrico de laudibus Berengarii Aug.

dem errorem
tione, ait

incidit,

narratisquc obsidione Ber-

gomi, quodPer(7a?/<?nappeIIat, cjusque expugua-

et circa

Purificatioucm sancta;
civitahs

Arnulphum

et

Bercugarium reges cum

castrum quod nuncupatur Pergamum armis

et

exercitu

Romam

venisse, eisijuc jjortas urbis Leo-

Ambrosium

comitem

ipsiiis

nianai tandem patcfactas, et ainbos reges in B. Petri

laqueo ante portam ipsius urbis in

suspendit.
tcs

quadam arbore
reliquas civita-

Unde tantus timor super

iit

Basilicam introductos. Vcrum cerlum tum tam Luitprandum quam poetam

aiunt

ac indubitain

eo quod
ct

cccidil,

nullus audcret contradicere,

sed

Armdphum
quam

hoc auno

Romam

venisse, hal-

oinnes

obviam

procederent

vcnicnti.

Pervenit

lucinatos fuissc,

cum tam

annalista Metensis

auteni usque Placenham. Inde convcrsus perAIpcs

Regino,

continuator Freheriauus annalistai

Penninas, GaUiain intravit .Idem fere rcfert Luitpraudiis lib.

1,

Fuldeusis testentur,

eum auno tanlum

Urbequc
cai)ta, a

dcccxcvi

cap. 7, qui tameucapitc insequenti

Romam

profectum

esse,

Formoso

perperam

scribit

Widonem

acriter

insccutum

csse,

papa coronatum. In pra;fala anualista; Fuldensis

438
Continuatione deest
sequentis.
niale proctigitur

FORMOSI ANNUS
pars
hiijus

h.

CHRISTI 89 4.

anni

parsque

caitsa.

Quid post Widonis imp. mortem et Arnul:

Ac praterea

narratioiii

anni dcccxcvi
In parte quaj

phi regis ex Ilalia discessum contigerit, refert his verbis Luitprandus lib.t, cap. 40

annus ncccxcv

(1).

Cujus obitum

superest liujus anni legilur tantum narratio obsidionis Bergomensis, eaque mutilata, et ibi uti
poeta,

Berfjomnm appellatur Pergamum

sicuti

Berengarius ut audivit, venit feslinus Pajiiam, regnumque [lotenter obtinuit. Fideles vero fautoresque Widonis veriti ne ab eis illatam Berengarius ulcisceretur injuriam, et quia
ses

Berengarius ab eoilem conliuuatore dicitur Perengarius. Sed quoddeest in isto continuatore, diserte
his verbis hoc
2. M

semper

Italien-

anno ab annalista Metensi refertur: Arnulphus hoc anno Bomam non venit.
anno,

domiuis volunt, quatenus alterum alterins terrore coerceant Widonis regis defuncti filium nonnne Lantbertum, eleganlem juvenem,
geminis
uti
:

Eodem

Wido

qni Ilaliam regebat et impe-

nomen, moritur. Lambertus filius ejus regnum obtinuit, et Roniam veniens diadema imperii a pra^sulo Sedis Apostolicaj sibi imponi
ratoris tenebat

fecit.Idem sine dubio scriplum fuit Continuatione Annaliura Fuldensium

Dcccxcvi idem continuator
appellel

in laudata

adhuc ephebum, minus^iuebellicosmn regemconstituunt. Coepitdenique bunc populus adire, Berengarium deserere. Cumque Berengarius Lanlberto cum exercitu magno Papiani tendenti copiarum paucitate occurrere non auderet, Veronam pcliit,
isticque securus degit .

cum anno Ageldrudem viduam Widonis, cujus ideo hoc anno mortem
;

Verum maguo

errore ibi

recitarat. Ad ha;c nec poeta nec Luitprandus loquuntur de corouatione Arnulphi Roma; a Formoso papa facta, qu;c tauien in dubiuni revocari non potest. Error itaque Luitprandi et poetae anonynii priorem profectionem Arnulphi cum secuuda conlundentium, eamque in annum dcccxcvi differentium, manifestus est, ex eoque colligo, incertum esse, an poeta istc Berengario Aug. coaevus fuerit, quod tamen existimat Hadrianus Valesius, cui Carmen ejus debemus. Licet enim auclores
coffitanei

Lambertum tunc sibi regem constituisse. Coustat enim ex dictis liunc anno dcccxcii, in societatem imperii a Widone patre adscitum fuisse. Quare jam rex et imperator
asserit Luitprandusltalienses

erat Lambertits^ seu

cum

veniente Arnulpho rege

a facie ejus fuisset post patris

morlem ab

Italien-

sibus vocatus,Papiamrediit,
expulit.
S. Befellitiir

inAequQBerengarium

error Luitprandi.

Papebrocius
Regum
Ita-

in Dissert. de Successione et Clironol.

hc.

num.

3, ait

Luitprandi verba

sic intelligenda,

ut qui vivenle patre

nudum

gesserat titulum, eo

non raro decipiantur,

est,

bic

tamen error
admitti

mortuo rem ipsam habere

dus,

coeperit .

At Luitpran-

gravior

quam

ul ab auctore aequali

quem

sequitur Papebrocius, imperii Lamberti

potuisse videatur.
3.

anlea non mcminerat, huncque hoc tanlum auno

Ccelerum Widonem Moritur Wido imp. hoc anno demortuum, docetidem poeta, qui inquil Lambertum tres aunos, quos ab anno dcccxcvi
repetit, feliciter in Italia iiost

regnare coepisse existimabatjcui errori alium addidit,

quod

scilicet

cveA\Aeni, Lantbertum post bienIn utroque errore versatur

ait:

nium interemptum.

patrisobitum regnasse,
et

etiam Regino in Chronico, qui hoc anno

Eoejus

principatumque ejus fertililate terrLC morabilem ac forlunatum fuisse

Tertia

pace

me-

dem anno
ris tenebat

Guido, qui Italiam regebat

et

et

imperatofilius

nouien, moritur. Lampertus

,

regnum
moi tameu hunc
telluris

oblinuit

Romam
a

veniens diadema
ei

Lalio produxerat seslus

imperiia prresule Sedis Apostolicai

imponi

fecit.

Ubere

potieutem pace sequestra.

Tum.
filius

an.

dcccxcvi
vila

Eodem anno Lampertus

menlionem
sit,

Guidonis, de quo superius paulo

decedit
;

Lambertum autem usque ad

an. dcccxcviii

fecimus,

cum

tanien certum

vilam produxisse infra nionstrabo. His adde Hermannum Conlraclum juxla cditionem Canisianam scribere Anno Dcccxciv, Widone Italiie tyranno
:

eum

imperasse usque ad annuin Dcccxcviii. Vides

Luitprandum et Regiuonem eodem errore teneri, et Lamberti imperium a pra3seuti anno exordiri.
cant,

niortuo, Angiltruda \idua ejus cum lilio Lamiierlo tyrannidem invasit . Ue anno emorluali Widonis anno dcccxcx verba lacilBaronius, ut ibidem videbiinus. Verum hunc annum ei fatalem fuisse eruo etiani ex Leone Osliensi lib. i, cap. Ci: o Guido cum annos ferme sex regnum obliimisset cruoris
:

Porro ca;tera ex Luilprando mox recitata vere expli(iiiia iu reruin conversione ac perturbalione
fueriut Italienses post Widonis
dictis

mortem, cum

ejus

certam fidem adstruatsubscriptioinmedium adducta a Florcntinioin Couanent. de Rebus comitiss;c

Mathildis

lib. 3,

pag. 27, qui ait Luca; Instru-

voinitu

exslinctus

Lanibcrlo
lis

lilio

tradidil

re-

nienlum

publicum

hoc

modo notalum

fuisse

gnum
4.

Ha;c itaque

direm|ita.

Auno ab

Incarnationis oclingentesimo nonageposl ovilo (id esl, ab obilu)

Mors Widonis imp. multorum motuum

siino quailo,

domini

(1) Paucis abliinc annis factum est, ut lacuna in cxcusa continuatione Annaiium Fuldensium beneficio 01. Muratorii ex Codice Windobonensi a Gentilolto descripln impleretur, ller. llal. tom. ii, part. 2,fol. 118; atque hic denuirn apparuit veram esse Pagii coiijecturam, priino

anno Dcccxciv; dein vcre mendnm irrepsisse iu excusos Annales illos, ubi ea qua; ad annum Dcccxcvi pertidcccxcv uotantur, cuni re ipsa iu codem Codice pra;lixa sit nola anni dcccxcvi. Deniquc orania quie liic a Pagio narrantur de supplicio Ambrosii, et de terrore ejus necis per Ilaliain sparso, ibi pariter recurrunl. Addilurque, ejus rei causa, Mediolanuin Papianique sponle se regi subjtcisse, sicut et lidem illi suani obslrin,\isse Bonifaciuin, et Addlbeituni, quainvis dcin fuga dilapsos ileruin debellasse. Niliil Mansi. taudem ibi de profectione Romana Widonis, qua; proiude lucrito a Pagiu rejicilur.
in assignando obitu VVidonis

nent, sub aimo

FORMOSI ANNUS
anno primo,tertio lcal. decima terfia, Ivalendis Septenili. hiijus Cliristi amii inclioata. Quare WUlonem imp. praesenli anno e vivis excessisse, et post
nostri Cnidonis impcratoris

4.

CHRISTl

.S94.

139
Cantuariensis archialii-

mnndus veroannoncccLxxxix
episcopus dictus
(lue
bistorici
cst,

Janiiarii, IiKlictione

ut annalista Mailrosensis

Anglici tradunl.

Quod cum Fulco

;

ejus oljitum

magnos

tunniltus in Italia excitatos

fuisse, lic subscriptio

nos non

i^atitur

dubitare.

Quod porro mox de Luitprando et Re^inone, dicendum etiam de poeta anonymo Berengaiii imp.
encomiaste; isenim ad

Rhemensis archiepiscopus accepisset, scripsit ad Alfrednm regem laudavitque factum nimirum quod eum in primamSedeni nominasset quicnatum nuper errorem et posset et vellet docta medi,

caque nianu
bitratur.
8.

tollero. Utrasqiie litteras inifio prajsu-

lapidem olTendit. 6. Plegmundus archiep. Cantuarioe laudatur. Ad num. 10. Flodoardus lib. 4, cap. 5, de Ful-

eumdem

latus Plegmiindi datas esse

idem Alfordus

scite ar-

Synodim

conrjrerjat.
lib.

Ad num. H

et seq.

conearchiepiscopoRIiemensi narrat: Albradoregi transmarino amicabiles litteras mitlens grates refert, quia tam bonum virum et devotum, Eccle,

Malmosburiensis

2 de gest. Reg. cap. 5. ubi de

siasticisque regulis

congruentem, destinavcrit

epi-

Edwardo rege Angli;c fllio Alfredi loquilur, ait Anno quo a Nativitate Domini transacti sunt anni nongenti quatuor, misitpapaForinosus in Angliam
Episfolas

scopum in civitate Cantaburg nomine, etc. Baronius num. 9 existimat, perversissimam sectam, de
qua
in

quibus dabat excominunicationem et maledictionem regi Edwardo et omnibus subjcctis

,

ea Episfola verba faciebat Fulco, fuisse Nicohseresim.

ejns, etc.

nam

per septem annos plenos destituta

Sed niliil de Alhrado rege, neque de episcopo Cantaburg. determinat. Verum Alfordus anno dccclxxxix, num. G

laitarum repullulantem

fuerat episcopis

omnis regio Gevisorum,

id est,

West-Saxonum
genfis

Addit Malmesburiensis boc au-

Fulconem non ad alium regem transmarinum scripsisse quam ad Alfredum Anetseqq. recfecenset,

Edwardum Synodum senaforum Anglorum, cui prtesidebat Pleimundus archiep. Cantuariensis, ac regem et episcopos constidito congregasse

gha; regem, nec de alioantistite locutuni ([uam

Plegmundo

Cantuariffi

archiepiscopo,

de nec aliam

tuisse singulos episcopos singulis

provinciis Gevi-

hseresim insequi
sacrilegia. Alfredi

quam clcricorum quorumdam enim nomen, non uno modo ab

auctoribus scriptum, isque communiter Alvredus dicebatur, non quadrosyllabus, sed v, facta conso-

nante trisyllabus Alvredns. Quo posito

facilis cst deflexio.

in

Albradum
Canta-

Cnmque
est,

episcopi sedes

burg appelletur, certum

intelligi,

primam

qute

modo

Dorovernia,

Sedem modo Cantuaria

Anglire

dicitur.
7.

Incestuosa luxurice fomenta extirpat.

Quod vero Plecjmundum Fulco infellcxerit, et sacrorum hominum incestum imprimis persecutus
sit,

sorum, actoque Concilio archiepiscopum Romam lirofectum, et post suum reditum, uno die constitiiisse septem provinciis quos nominat ut videre est apud Baronium qui locum integrum Malmesburiensis rcfert. Sed cum anno dcdiv Formosus papa non sederet, existimat Baronius, loco DCDiv legendum esse dcccxciv. At Formosus hoc auno ad Edwardum regem scribere non potuit, cum is ante annum dcd rex Anglice non fuerit. Loco itaque Formosi reponendus, non Leo V, ut putavit Spelmannus, neque Joannes IX, ut Alfordus hoc anno num. 10, ac post eum Cossarius t. ix
, ,

pafet ex aliis litteris quas

nicum
agit, iibi

idem Fulco ad Pleoarchiepiscopum transmarinum scripsisse

Fulco transmarinoarcbiepiscopo gratulapotuisset, in cxfirpando
litteris

Concil. pag. 431, ct Mabillonius ScBC. vBenedicl. iu Elogio Plegmuudi pag. 38, sed Christophorus, vel

perhibetur, de quibus ibidem Flodoardus cap. G.

tur,
vifio

Sergius 111, qui an. dcdiv Ecclesiam Romanam successive rexere. Hujiis Concilii Acta Malmesbu-

quod opem operamque

cnjus in Albradi

meminerat. Quale
:

non viderat , cum loco laudato dicat Vcreisdem quibus inveni scripta, interseram, nempe qu;c perlinent ad renovationem episcopatuum. Cum
riensis
bis
:

autem

illnd fuerit, clare significat EpistoL-e argu-

mentum

a Flodoardo recitatum

Pleonico arclii-

episcopo transmarino, congratulans bonis ejusstudiis, quibus eum laborare compererat, pro abscindendis et extirpandis inccstuosis luxuric-c fomenquae Albrado regi scripserat commemoratis, quaj in ea gente videbantur
tis,

autcm lib. 2 de Gest. Pontif. pag. 211, recifet lifferas a Formoso pajia ad episcopos Anglisc datas, dc quibus mox arbitratus est, vel forte is a quo ipse iiarrationem illam accepit, jussissc Formosum, ut
Ecclcsiis episcopis de?titutis novi piacsulcs
iiraefi-

supra in his

lilteris

cerentur, et priorcm

profectioncm

Romam

Pleg-

inoluisse . Concurrit itaque transmarini regis, et transmariniarcbie|i.mentioin Cantaburg, et utrobique laudatur pium conamen, vitia quaj inoleverant persequendi. Concurrit ct vitium concubinatus nempe sacerdotum. Nam pra;ter singularia et

mnndi initio Pontificatus Formosi susceptam, cum ea quam post institutosseptem episcoposiniit, conflavit. Plegmundus enim an. dccclxxxix aut insequenti arcbipra>sul creatus,ut habent historici Anglici, qui addunt, eurn postea ad petendum pal-

frequentia episcoporum monifa, prolata Pontiflcum

decreta, habitfe suntsa^pehis temporibus in Anglia

Synodi

latiB ab episcopis leges adversus subintroductas mnlieres quariim diserte meminit ibidcm Fulco, ct pluribus ostendit Alfordus cilatns. Pleg-

lium a Formoso papa Roinam perrexisse. Cujus tainen profectionis Malinesburiensis non meminit, quia eam ab ea quam post Concilium Anglicanuni fecit, diversam non putavit. Sic in serie episcopo-

rum Schireburnensium
ros
iii

lib.

2de

unum, duosque

pariter

Poiifif. duos AsseWerstanos in uni-

440
ciini confiulit.
,

FORMOSI ANNUS

4.

CIIRrSTl 804.

Dc utrocjue Asserojam an. dccclxxxiy mox magis videbilur. ~Werstanns vero, cujus solius meminit Malniesburicnsis, in
oslensuin
et

anno dcdiv,
et Cossartius

alii,

ut Alfordus in

Annai. Britann.
dcdv.

laudatus

cum anno

Wartonus

vero etiam citatus adlisrens Radulpho de Diceto

pag. 453,

pra;fato

Concilio
est, et

episco|)atum
post

Scliireburnensem

cum anno nongentesimo nono connectunt.

consecutus

eum

alii,

quibus successit

S. Odo postea Cantuariensis arcbiep. ut infra dicetur. Et tamen Ingulpbus pag. 45, nova3 edit, Cbar-

pffiue certum, Concilium an. dcdiv congregatum, aimotjue dcdv episcopos illos vii juxta Decretum ejusdem Concilii a Plegmundo

Apud me tamen

tam refcrt datam anno Dominicce Incarnat. dcdlxvi apud London cum bac subscriptione Ego We:

CantuariEB

consecratos fuisse. Hacc diversis annis

vidit
;

contigisse Alfordus recte

sed ordinationem

slanus episcopus
ctionibus

Sbyreburnensis annui . Non dissimib errore Malmesburiensis ex duabus profe-

illam male in
sartius,

annum

dcdvi

distnlit. At,

inquitCos-

Malmesburiensis
:

annum

discrte indicavit,

Romanis Plegmundi ummiticii, indeque

loco Cbristopbori vel Sergii
III

cum

scripsit

Anno quoaNativitate

transacti sunt

Formosum papam
nobis obtrusit.
9.

anni dcdiv b.

Quem annum
,

quis neget esse dcdv ?

Clironologise re-

Et quidem, rer/nante Edvardo Seniori. Wartonus part. 1 Anglim Sacrae pag. Srii. et seqq.

Verum jam
gulam

alibi

tanquam certam

statui

historicos

tantuin incoeptum,

annum currentem vel sipc appellare annum trans-

in episcopis Bartoniensibus et Wcllensibus agit de

hac Synodo, aitque sc incidisse in excerpta qusedam HistorifE a monacho quopiam Abendoniensi ante exitum sa^culi x conscriptfe, in quibus habetur Anno dcdiv, quia per annos pa^ne vii tota Westsaxonia vacasset episcopis, Australium eliam
:

Saxonum
rex

provinciae

et

Australium Merciorum

cum

arcbiepiscopo

Plegmundo

singulis pro-

vinciis
slituit,

Gevissorumsingulosepiscopos ordinaricon-

actum, et apud eosdem idem sa;pius esse post an7ium quartum, ac anno quarto, et sic de aliis. Innititur etiam vir doctissimus narratione quadam hujus Synodi ex tabulario Cantuariensis Ecclesiae desumpta, quas his verbis incboatur Anno Dominicse Incarnat. dcd, Formosus papa misit in terram Anglorum ad regem Edwardum, etc. At anonymus ille respicit ad ordinationern septem episcoporum, quam refertpostea factam esse, post:

inquinque sc. parociiias sedem distribuens, quod antea duo possederant. Ordinati sunt ergo septem una die Fribestaniis ad Wintoniensem, /Ethelstanus ad Cornubiensem primus, Werstanus ad Scbireburnensem , /Elliehelnuis ad Fontanensem primus, Eadulfus ad Cridiatunensem primus, Sutbsaxonibus quoque Beorneocus, et Sutbmerciis Cenulfns apud Dorcacestram nostram . NuIIum hujus Synodi antiquius documentum su:

quam

acto

illo

Concilio
ait,

Plegmundus Roma
uno

re-

diit, et

rediens,

ad patriam in urbe Doroberdie ordi-

nia septem episc. septem Ecclesiis in

navit .

Certe Malmesburiensis

quein sequitur,

satis indical

ordinationem illam anno dcdv conti-

gisse, ut legenti patet.

11.

cata.

Wartonus tam loco

Ejusdejn existentia male in chibium revocitato,

quam

pag. 209

et seqq. ait se arbitrari,

non solum Formosi Epi-

pcrest

cum
XII

Malmesburiensis ad
illo litteris

medium
fuerint.

circiter

Sfficulum

pervenerit, et hsec exeunte sa3Culo

a monaclio

mandata

Regnum

Saxonuni Occidentalium ainplissime patebat, ideo* que visum fuit Eduardo rcgi ac Plegmundo arcbicp. illud in quinque episcoporum sedes distingucre, et quia Auslraliinis quoque

de consecratione septem episcoporum a Plegmundo facta, et de septennali vacatione episcopatuum, quam Malmesburiensis et Florilegus narrant historiam commentitiam csse. Verum non tantum Malmesburiensis et Wigorniensis, sed etiam Ingulpbus, Gervasius Doroberstolam, sed et integram
nensis, Westmonasteriensis, et potiores Anglia; bistorici

Saxonum

sedes

tunc vacabat,

et

in

Merciorum regno pauciores

eam

refcrunt

eranl qui cune aniniarum incnmberent, Auslrali-

circumstantia peccarint,

neque mirum si in aliqua cum boc eis nou solum

abis, sed etiam oculatis-

bus
sic

et Merciis

novi

quoque

antistites

assignati, et

hoc in capile
silionis

et

diversis

scptem a PleQmundo Roma reduce consecrati, et quidem regnante Editardo

uno

die episcopi

simis bistoricis non raro acciderit.

Primum
quem

suppo-

argumentum

vir

pereruditus deducit ab
dicit

.^ifredi

regis

filio,

ut antiqui
inter

rum

Historici tradunt, et

rerum Britannicaabos Simeon Du-

Assero Schircburnensi

episcopo,

ab

nelmensis in Hist. de Gest. Reg. Angl. ad an. jicvii, ubi sermonem habens de episcopis eo anno a
S.

Mlfredo rege episcopum Scbirebnrnensem rcnuntiatum, anno dcdiii adhuc sedisse, et vitani produxisse usque ad annum dcdix. Sed ex iis (|ua3
an. cccLxxxiv in

Anselmo consccratis

scribit

teniporis, qui

meminisset

retroactis

Nullus fuit tunc temporibustot

in Anglia, nisi

medium

attulimus, ac ex

mox
est,

dicendis constat,

Asscrum illum qui ab JElfrcdo

et

sinuil pastorcs eleclos

ct ordinatos

rege episcopus Schireburnensis constitutus

obiissc

rcgis Edvardi senioris tcmpore, (juando

dus archiep.
ordinavit .

vii

episcopos

vii Ecclesiis

Plegmunin una die

anno dccclxxxiii,

plane diversum fuisse

Veruin magna 10. Jlujus Concilii epocha. controvcrsia cst de cpocba hujus Goncilii. Opinio
quideni
Baronii boc anno

Synodum

illam consi-

gnantis ab

onmibus

rejicilur, sed alii

eam

cuni

ab Assero Vita; hujus regis scriptore, qucm Edwardus rex episcopum Scbireburnensem dixit post Wcrstani, qui anno taiitum dcdiv cpiscopatum illuni adeptus cst, mortem, ideoque tam Werstanum, quam Asscntm 11 brevi tcmpore Ecclesiam illain rcxisse, Conlirmanlur ba3c ex Wcstmonaste-

FORMOSI ANNUS
riensi

4.

CMRISTl 804.

4/i1

ad anniim Dcccxcrx, ubi loqucns de Etliclwaldo Asscrilet Siglielmi successore ait: Eodem anno defnnctoEtlielwaldoSctiireburnensi episcopo,

episcopo Schireburnensi dicto. Laudat etiam Wartonus donationem rcgis Eckardi cidem mouastcrio factam an. cmiv, cuiinteraliossubscribunt Denulf
episcopus et Asser episcopus.
fcrt

remansit iirovincia Occidentalium

cpiscopis et cura

Saxonum

sine

Eam

integram

re-

pastorali, vi Iiostilitatis,

annis

Danis tam mari

quam

septem terra provinciam

conflati a

Alfordus eo anno num. 6 et seqq., ac scite respondct imperite admodum fingi De7ieulphum

illam afflif;entiLus.

Magno ergo

errorc duo Asseri

episcopi Scliireburnenses in

unum

War-

Vintonicnsem eiAsserum Schireburnensem (hujus scilicet nominis primum, quem solum agnoscit)
superstites esse,
psisse.

tono aliisqne. Obitcr bic notandum, Westmonaste-

etanno dcdiv Diplomati subscri-

riensem annos septem vacationis sedis Schireburnensis utrinque incompletos numerare.

sccundo Wartonus, Denulphum episcopum Vintoniensem creatum juxta aliquos rerum Britannicarum bistoricos anno DCCCLXxix,et vita func-

Ait

\1.Sicuti et septen7ialis episcopatuum vacatio.

Sed
ante
stat
;

14. Sicutiet sedes Dorcestreiisisac Seolseiensis.

non solum Schirebu7'niam

et

Vi7itoniam

annum

cmiv pastoribus viduatas fuisse converum etiam Dorcestriam^ cui eo anno Ca;

7iulphus episc.

tum anno dcdix, indeque infert ante annum dcdix vel annum dcdv sedem Vintoniensem per annos septem non vacasse, ideoque Concilium Anglicanum de quo agitur, vel commentitium, vel alio anno congregatum csse. Respondeo primo, negari non posse, quin Denulphi episco|)i Vintoniensis obitus in utraque Clironologia Saxonica cum anno dcdix connectatur, sed inde tantum consequens, utriusque auctorem in eo consignando errasse, sicuti et quando Frilbestani ejus successoris ordinationem
in annum dcdx conferunt. Errarunt itaque uterquo chronologus tam in anno emortuali Denulphi quam in aimo consecrationis sancti Fnlhestani
,

prasfectus est in utraque enim Chronologia Saxonica, an. dcccxcvii dicitur Eal-

/iffn/?<m

episcopum Dorcestrensem

obiisse;

quare

Ccenulphiis seu Kenuljjhus nonnisi post septenna-

lem vacationem ad Dorcestrice pra?sulatum evectus

fuit.

Restat quarta sedes, quffiante Concilium istud

aliffl

per annos septem vacavit;

enim

tres ex

Vinerat,

toniensi et SchireburnensievuIsa;.Ea est Seolseiensis,

vulgo Selsey, qui locus peninsula tunc

nunc marinis fluctibus hausta, sedesque sub aiinum MLXx Cicestria7}i translata. Australium Saxonum, apud quos Selseija posita, Bernegus, seu

Bernocnsmm dcdiv episcopus designatus;sed cum

Seolseiensium, seu, ut nunc loquimur, Cicestren-

cum

scriptores utroque

illo

chronologo longe ve-

ctmulto plures ac potiores, fidem facianl Frithestanum electum fuisse episcopum Vitonientustiores,

sium episcoporum per ha;c tempora successio in obscuro sit,ex tempore quo alife tres sedes sine episcopis fuere, facileest intelligereSeolseiensem ante

scm cum sex

inotis,

aliis episcoi>is

ad alias Ecclesias pro

annum

postquam per septennium Ecclesia Vintovacassent

lib.
:

niensis aliffique

Frithestanus , in-

quit Malmesburiensis

deGest. Pontif. pag. 2i2,

fuit unus ex septeni episcopis quos Pleimundus archieiiscopus tempore regis Edvardi filii JE\fredi uno die consecravit Cantuariai , anno dcdv, quod jam non semel inculcavimus, et ex variis auctoribus probavimus.

dcdiv sine episcopo etiam fuisse, ideoque et Concilium hoc Anglicanum ab eo Christi anno removeri non posse. Animadvertens Wartonus traditionem septennalis vacationis episcopatuum prffifatorum ab historicis Anglicis constanter afflrmari,
concludit se
ei fidem temere abrogare nolle, sed septem illorum episcoporum ordinationem uno die a Plegmimdo factam ad annum dcdix, uti jam monui, rejecit. At hoc pacto ipsemet tit. quod jam

13.

Sedes

Vintoniensis et Schireburnensis se-

adstruxerat,

ptem annis sine episcopo fuere. Ait tcrtio Wartonus, sedem Vinloniensem plenamfuisse annoDCD et seqq., et Denulphum rebus gerendis toto iilo septennio inlerfuisse, quod probal cliartisco tempore dalis pro novo monasterio Vintoniensi,
Picgislro Ilidensi, ut vocant, recitatis. Illas
et in

cum

antea asseruerit

/)e?Ji</;j/i!w?i

Vin-

toniensem

Asscrim Schireburnensem (primum sc. hujusnominis quem soIum,uti Alfordusaliique, agnoscit) usquead annum dcdix supcrstites fuisse,
et

(luo

casu sedcs Vintonieiisis

dcdix,
itaciue

et

Schireburnensis

aute an.

non exhibet Wartonus, sed exlant apud Alfordum qui anno dcdi, num 11 et seqq. refert donationem Edvardi regis factam novo monasterio Vintonia;, cui
inler alios episcopos
et

Certum

non vacassent. Plecjmundum \\\ Concilio an. dcdiv celebrato septem uno die episcopos constituisse postquam septem aiiteannosin regno Westsaxonum nulli episcopi fuissent.
per septennium
dcbet,

manere

subscribunt Asser episcopus,

13. Episcopi aliciuando dali urbibus

subactis.

Ucnulf episcopus. Sed recte respondet Alfordus, cum omnis Weslsaxonia episcopo caruerit, e subscribentium hoc anno episcopqruni serie obliterandos esse Asserum et Denulphum. Neque dubitari potest,

nondum
ait

Ncc aliquem movere debet quod

Wartonus,

annum nempe

quin subscriptiones

ilke additilitc sint,

.

et

forsan tota charta commentitia

cum

Asserus

patuum fundationi et minus fuisse acconmioduni quod Da7ii Northumbriam et Eastangliam tunc insedcrint Mercii ad Edvardi regis nutum adbuc non spcctarint; ulros;

dcuv novorum episcoparochiarum distributioni

successor ejus co anno

primus Schireburniaj episcopus, imo ct Sirjclmus jam mortui fuctint, et

Asserus II successerit \Ve7'stano, anno taiitum dcdiv

que Edvardiis frequcntibus

debellarit, seciuenti^iue

proeliis illo ipso

anno

pace facla in ditionem ac-

ceperit.

Eduardus

eniin, (^ui

onmcs

illas

ditiones

Dauon.

TOMLS

\V.

50

442
sibi subjicere decreverat,

FORMOSI ANNUS

i.

OIIRISTI

804.

episcopos in antecessum

instituere

voluit,

eo fere

modo quo

Gelasins II

hunc Christi annum, sium Sclavorum, vir

Zventibolch rex Maraheninter suos

prudentissimus,

anno mcxviii CcBsaraugustce adliuc in Sarracenorum potestate existenti episcopum dedit, ut ibidem videbimus, cujus rei alia non dcsunt exempla. Hiijus
Concilii

epocha

tot

controversiis
csse

implicala,

nunc tandem indubitata

debet, solutis que-

diem clausit extremum, Cujus regnuin fllii ejus pauco tempore infeliciter tenucrunt,Hungaris oinniausque adsolumdepopulantibus , Idemhabctdc verbo ad verbum Regino. Tuin Boheinia, Polonia et Silesia, suum qumque
provincia ducem constituit, libere vivens tributa tameii superioritatis agnitione vel modica pendebant Romanoimperio, inquitKrantziusIib.2 Wan:

et ingenio caUidissimus,

cumque adversus
16.

eain adduci

possunt rationibus.
scribit.

Ad num.
gina 429

Formosus PP. ad episcopos Anglice

13
et seq. Cossartius loco et seqq,

laudato palau-

uno tenore

refert

Synodum

dalia; ca|).

26,

Epistoiam Formosi papae ad episcopos Angliae, qua3 est de Ecclesia Anglicana bene ordinanda, quasi bajc iilius Concilii pars fuerit. Eam
et

datam,

supcriori ab

posfquam retulit victoriam anno Arnulpho GermaniDB rege, quem im-

Epistolam recitat Baronius exMalmesburiensi lib. 1 de Gest. Pont. pag. 211. Verum ea revera a For-

peratorem appellat, de Zventibaldo Hungarorum opera reportatam. Idem ac annalista Metensis habet Por[)hyrogenneta lib, de Administrando imperio

moso papa data, ideoque a currenti anno non removenda cum annus quo scripta fuerit ignore;

tur. In

illaFormosus

ait

Audito nefandos ritus

paganorum partibus
tenuisse

in vestris repullulasse, et vos

:

silentium ut canes non valentes latrare

gladio separationis, a corpore Dei Ecclesiae vos se-

anno tamen mortis Zventibaldi, quem Moraappellat, non expresso viffi princeps Sphendoplochus, fortis terribilisque populis finitimis fuit. Post Sphendoploci autem niortem, anno uno in pace exacto, orto dissidio et bello civili, invadentes Turcae (ita Hungaros appellal) planissiine eos exlirparunt, terramque tenuecap,
41,

Sphendoplochum

parare deliberavimus. Sed quia, ut nobis dilectus

frater noster
lastis, etc.

runt

quam

etiam nunc incolunt, qua,'que superdissipata

,

Pleimundus

intimavit,

tandem

evigi-

erat multitudo

confugit

ad
post

finitimos

Dei omnipotenlis et B. Petri Apostolo-

Bulgaros, Turcas, Chrobatos et reliquas gentes ,

Scribebat

rum principis benediclionein vobis mittimus oranles ut in bene cceplis perseverantiam babeaQuare hac Epistola aFomoso papa data i)0st dcccxci, quo hic Pontifex Romanus ordinatus est, et postquam Fitlco archiepiscopus Rhemensis duas mox mcmoratas litteras quarum metis.

autem Porphyrogennela

annum
ad bella

DCDXLViii, et in liac
cre[)at.

narratione a Krantzio non disrespicit

Porphyrogenneta enim

annum

qua3 slatim post Zventibaldi regis raorlem per

aliquot annos inter ejus fllios
gesta,
;

de quibus

continuator annalista) Fuldensis

Krantzius vero

minit Flodoardus, ad Alfredum regem

et

ad
;

Ple-

gmundum
in
iis

arcbiep. Cuntuariensein scripsisset

faciat

cum

verba

de perversissima secta paganicis

memoretque incestuosa luxurice fomenta, utiab Alfordocitato num. 11 observatum, qui addit Eadmeruni monachum Cantuariensem
erroribus exorta,

sunt. Porro Sphentopulcrus aut Sventopulcus, ut suo loco ostendimus. 18. Conversio Bohemorum ad fidem Christianam. Hoc anno, secundum patrias Bohemorum traditiones, Bohemia fidem Christianam amplexa

ad

princi[)atus

([ui

post

illa erecti

Zventibaldus

dicitur

etiam

auctorem accuratum rem, Formosinomen

et

Malmesburicnsi antiquioscripsit

est.

Cosmas enim Pragensis decanus, qui anno

scripsit,
ait
:

bislitteris pricfixisseinlib. 3.

MLXxxvi Historiain Bohemia^

zatus est priinus
tholicus.

Anno
Ca-

Novorum. Hinc non male

:

Parkerus vir e secta Protestantium in Antiquit. Brit. dum de Plegmundo loquitur Tempus eifeminatum hoc fuisse, Warnerus in fasciculo temporuin pronuntiat
:

Dominicii.' Incarnationis dcccxciv,

Borivoy baptifidei

dux

(sc.

Bohemiai) sanclas

fides, in([uit,

tuin

valde deficere ccepit, et

Eodem annoZvodoplick rex Moraviai (sicut vulgo dicitur) iii inedio exercitu suorum dclituit, et nusquam comparuit, ubi Zvoto[)lick ideni est
ac Zventibaldus.
Silvius, ct

clerici maleficiis eraut dediti,

ctis .

consurgentibus se-

Eumdem

aniium signant /Eneas

Sacerdotes enim aliqui feminaruin commercio usi et abusi sunt, quod ab episcopis moniti
obstinate defendere perrexerunt. Porro ba3c ad Anglicanosepiscopos Epistola, non in libris regum a Malmesburiensi recitata,uti laudata Synodus, sed lib. 1 de Gestis Pontif. pag, 211 duni de prinialu

Joannes Dubravius episcopus Olomucensis, uterque in sua Historia Bohemorum. In posteriori Vita SS, Cyrilli et Methodii in Actis Bollandianis ad diem ix Martii rclala, banc in
gitur
:

rem

lc-

Accidit,

ut rex Swado[)Iuk (seu Zventibal-

archiepiscopi Cantuariensis disseril, ideoque Formosi papaj temiiore dare potuit, sed inter eani ac

dus Moraviaj rex) in quodam convivio ducem Bohemia! nomine Worsiwoi, sub mensa sua in
detestatiouem sua; perlidiLC locaret, incongruum
asserens debcrc

Synodum Anglicanam

nulla est conncxio

bellis

post

mortein enini Formosi,

in

Aiigha omnia

nem
vertit

cdere,

cum Chrislicolis Qucm sanclus [)ra;sul

quod

gentilem homi-

Mcthodius conei

turbantibus, regnuin Weslsaxoiium per annos vii sine episcopo fuit, ct post ilkul sepleiiniuni Conci-

ad lidem Catholicam, |)rcBdicens

si

ore [^ro-

pbetico,

ba|)lizaretur,

i|)se et

ejus succcs-

lium Anglicanum coactum. 17. Morilur Zvcntibaldus Moraviw rex.

sorcs, potenliorcs
ficreiit.

oinnibus principibus et rcgibus Cujus vcrbis dux Worsiwoi couseiitieiis, se

suis triginta

Circa

lia;c

teinpora , inquitamialisla Melensisad

petiit

cum

numero

baptizari.

Quo

FORMOSI ANNUS
baplizato, sacortlolibus

5,

CHRISTl 895.
faciemus. Papebrocius
in

443
Paralipomenis ad Conapag.TOindicat se haberc
S.

reveititur, ct

secum receptis, Bohemiaiii uxorem suam sauclam Ludmillam,

bapti-

tum Chronico-Historicum
Vitam
S. Ludmillse avije

cum
zari
:

multituciine ^^entis Bohemia;, curavit

Wenceslai Bohemia;
episcopi

multa tempora animas Clirislo reddidcrunt, sancla exempla post se relinquentes posteris us(iue in hodiernum diem, ad laudemot gloriam Dei omnipotentis, cui est honor et gloria in sa^cula sa^cuiorum. Amen . Quibus verbis auctor ille anonyinus posterioris Vitae Cyrilii el Metliodii eidem flnem imponit, incertumque quo Christi anno S. Method/us Slavoqui
iii

Cluisti flde viventes, post

regis, a Christiano

monacho 5. Adalberti

Pragensis

martyris avunculo scriptam et nepoti dicatam, paulo post annum ordinalionis ejus primum, quiChristi fuit dcdlxxxiii. Ex ca Vita Boheet

morum

conversio magis forsan iliustrari poterit.

Vita?

Porro qua> auctor

S. Methodii

laudatus dc

Worshvoio
gere,

cum

anno saltem superiori contiZventibaldus postquam ab Arnidpho

narrat,

rum
seu

Apostolus spiritum Deoreddiderit. Borshvohis

Germaniae
sione agere.

rege devictus

fuit,

vix

potiierit

cum

Worsmoins

pater fuit Uratislai, qui ex Draflliuni

Worsiwoio de hujus ad fldem Christianain conver-

homira imiiiissima conjuge S. Wenceslaum

suscepit, de cujus martyrio sequenti sajculo vei'ba

FORMOSI ANNUS

5.

CIIRISTI

895.

\.

Cnnciliiim

Triburiense juribus Ecclesice

vindicandis celebratnm.
ptoris octingentesimus
tertia,

Sequituraimus Redcm-

nonagesimus quintus, Indiquo opera Attonis archiepiscopi Moguntini, prffisente Arnulpho rege, celebrata est Synodus Triburiensis in Germania mense Maio. Miseralus sanctus prasul cladem et deformitatem
clione decima ejus Ecclesiffi, quos valuit collegit episcopos tem-

episcopus Ecclesiam aDomino commissam regens, episcopatum circumeundo perrexerit, et placitum canonice constitutum decreverit, populumquc sibi creditum illo invitaverit; atque coines eadcm die sciens placitum ab episcopo condictum vel nesciens, placitum
3.

Cumautem

Deo

sibi

cum

populo suo condixerit,

:

et

per

bannum

illuc

venire pra?ceperit

pore

isto

tumultuoso

et

a^rumnoso, celebravitque
ut ejus Praetatio do;

ponant, et

placitum comitis omnes postcomes ipse idcmque populus post epi:

dictam

Synodum hoc anno,

aeque testatur

scopum

cet, et Ficgino

in

qua episcopi ad

restituendani

coUapsam Ecclesiasticam disciplinam

:

festine pergant, etc. Et illud ' Si quis presbytcr coiitra laicum, vel laicus contra presbyterum aliquam habel querimonia? controversiam,

quinquaginla octo canones statuerunt extant ii)si omnes, quibus ante omnia actum de Ecclesiastica

episcopo regcnte

(prKcipiente),

sine

personarum

acceptioue flniatur, etc.

immunilate inviolata conservanda.

ab
illud, ut excommunicati contemnant nec ad poenitcntiam revoccntur, tanquam rebellcs capiantur et ad regem ducantur. Statulum ^ etiam, ne quls bannum ab episcopis imposilum conteninat, nec transgrediatur, sed ipsi obediant omnes. Scd et ilkid etiam
2.

Atciue

primum

'

H;ccquc secundum antiqua Ecclcsiastica jura, de quibus suis sa;pe locis superius dictum esl. Unde erubescant ct confun-

episcoi)is,

si

dantur Ecclesia; Dei hostes, Novaioruni.

4. Proeter

politici dicti, discipuli

canones, causa} quaedam

et lites ver-

santes inter episcopos in

eadem Synodo

cognita;

sunt, ut inter alias causaBremensis Ecclesia;, inter

rex voluit deflnitum, ut

facta jussio

si

concurral ad populum
comitis loci
prtesidis,

episcopi,

vel

semper populus prtcferre dcbeat nem. Sunt lucc verba ' canonis
:

episcojji jussio-

Aldegarium Bremensem sive Hamburgeiisem episcopum, et Herimannum arciiicpiscopum Colonicnsem, satagentein subjaceie sibi eanidem Bre-

mensem
c. 9.

Ecclesiam; causa autemdiutius ventilata.

Cunc. Tribui.

c.

3.

Ibid. c. y.

3 ibid.

Coiic. Tribur. c. 21

444

FORMOSl ANNUS

5.

CHRISTI 895.
conferamus, ct pia devotione toleremus. Si vero (quod non decet) quilibet sive sit presbyter, sive diaconus, aliquam perturbationem machinando,
redarguatur falsam ah Apostolico detulisse Epistolam, vel aliud quid,
et nostro minislerio insidiando,

adjudicala esl taiidem, assenliente Formoso Pontiflce

,

archiepiscopo
'

Coloniensi.

Rem

gestam
ple-

narrat

Adam

in sua hisloria Ecclesiastica.

in his tumultibus
bellicis

Quod autem

cognitum est, \isum est iisdem Palrihus adversus ejusmodi temerarium ausum legem slatuere dignam plane
roscjue mentitis uti

Apostolicis

litteris

quod inde non convenerit

circa Apostolicum
sit

salva fide el integra

,

humilitate
in

psenes episcopum

tanto consessu, quffi sic se hahet

5. In memoriani beati Petri Apostoli honoremus sanctam Ilomanam et Apostolicam Sedem,

carcerem aut in aliam detrudat custodiam, usquequo perEpistoIam aut

potestas,

ulrum eum

ut quaj nohis sacerdolalis mater est (lignitatis, esse

pellet

per idoneos suib partis legatos Apostolicam intersuldimitatem, ut potissimum sua sancta le-

debeat magistra Ecclesiasticae rationis. Quare ser-

vauda est cum mansuetudine humililas ut licet vix ferendum ab illa sancta Sede imponatur jugum.
:

gatione dignelur decernere, quid de talihus jnsto ordine Icx Romana statuat definire, ut is corrigatur, et cffiteris

modus iniponatur Hactenus

.

sancta

Synodus. Hajcque
1

satis

ad institutuni.

Adam.

Iiislo]'.

1.

i,

41.

Coiic. Triljii

Anno

periodi Gncco-Rorflanai

G3S8.

Aiino JErx Hispan.

933. Anno

Ilegir.-o

282, inchoato die 2 Marlii, Fer. 1.

Leonis Sapientis imp. 10.

Jesu

Cliristi

89j

Formosi papa; 5. Lamberti imp.

4. ct 2.

1.

Concilium Triburiense.

Ad
vitia, et

num.

et

2.

Dissidium inter archiep.

Coloniensem

Hoc anno apud Triburiam villam regiam ad Rhenum, non longe a Moguntia, Synodus congreseqq.

gata ad corrigenda clericorum

siastica;

ad Eccleepiscopi
et octo

disciplinserestaurationem.

Ad eam

bamburgensem de episcopatu Bremensi. Baronius num. k ad lianc Synodum refert causam Bretnensis Ecclesise, inter Bremensem seu Hamburgensem episcopum, et Eerimannum archiepisco-

et

viginti

duo convenere, qui quinquaginta

pum

Coloniensem

satagentem
Ecclesiam.
prajvio

subjacere

sibi

canones ediderunt, in hoc sancto Concilio praesidente et adjuvante pio principe Arnulpho gloriosissimo rege , inquiunt Patres in ejusdem Concilii

eamdem Breraensem
nius in

Verum Henschead

Commentario

Vitam

sancti

calce.

In canone

xv

dicitur

Restat propter

Anscharii archiep. Hamburgensis 2, et 20, ubi recital Epistolam Formosi papae ad Adalgarium
archiep.

maxima occurrit necessitatem, ubicumque facullas rerum et opportunitas temporum sui)petat, sepultnram morienlium apud
instantem quae tunc
Ecclesiam, uhi sedes est episcopi, celebrari. Si au-

Hamburgensem,

ostendit aliam ante Iioc

tem hoc propter itineris longinquitatem, aut adjacentem alicujus inopporlunitatis difficultatem, impossibile videalur, exspeclel
sua^,

eum

terra sepultura;

quo canoiiicorum aut monachorum, sive sanelinionialium congregatio comnumiter degat, etc.

Quod si et hoc ine|)tum et difficile a!stimelur uhi decimam persolvehat vivus, sei)eliatur mortuus. Quare secundum Ecclesite Germauicffl disciplinam, mortui in parochialihus Ecclesiis non sepelieban:

tempus Francofurti pro hac lite collectam fuisse episcoporum Coloniensi archiepiscopo suljjectornm Synodum, in qua nec per se, nec per vicarium comparuit Adalgarius, ut dicitur in ea Formosi papae Epistola, quam uon videntur legisse Adamus et Alhertus, quos secutus est Baronius, qui omnia quasi eodem loco et tempore gesta essent, inter se coiijunxere. Mortuo Leuderico tertio Bremensi episco])o, anno dcccxlix, ei succcssit sanctus Anscharius, et

utraquc scdes unila

fuit, et

noii

duse sed

tur, nisi

cum

in catlic(h'alibus, aut

canonicorum,

Gmitharius Coloniensis archiep. de ista unione priinum litem nio\it anno dccclvii, ut colligitiir ex Annalibus Fulfacta.

una Ecclesia hac unioiic

monachorum, aut sanctimonialiiim Kcclesiissepeliri non poterant. Alios hnjus Concilii canones
explicat Natalis Alexander Sa^c. ix et x, part. \.

densibus ad
ctionis

eum

Cliristi

annum. Anscharius,

cjus-

que successor Bemberlus

Coloniensi

modum

aliquem subje-

antistili

detuleriint;

vcrum

Porro Concilium ishul ante dieni xiv mensis Augusii congregatuin, ut slatim ostendani.

Adalgarius (jui Uemberto subrogatus fuit, cum neglexit. Indcquc urgente Herimanno scu Her-

FORMOSI ANNUS
manno
cultas,

5.

CIIRrSTl 895.
liter

/i45

Coloniensi arcLiep. major recruduit

diffi-

mirificavit,

et

miraculorum

attestationibus

quani explicat exaggeratque, niissa ea de re ad Adalgarium Epistola laudata Formosi Pontificis. Is

muitiformiter honoravitn.
ulliino indicat,
tensi

Ita ille cap. 20,

qui cap.

sancta corpora ex civitate Carnudissitam re-

ca dispensative censet,

Bremenscm

Eccle-

Bononiam a Quentovico parum

siam ad subsidium archiepiscopi Hamburgensis,

cum aliquo tamen subjectionis respectu, permanere posse, dum fandatis novis episcopatibus Haniburgensi antistiti subjiciendis,
recipiat sedes Coloniensis
:

usque ad aniium Chrisli DCDXnv, quo rursus de illis scrmo erit (1). 4. Arnulplms rex Romam cum exercitu provecta, ibi servata fuissc

Bremensem

Ecclesiani

Dispensative censui-

mus

, inquit

Formosus,

quatenus quoad usque

divina sufragante gratia, pra^libata

Hammabur-

gensis Ecclesia intantum diiatetur, ut episcopiam

iustituere valeat,

Formosus papa, cum Roma; vexareGermaniai regem in Italiam evocavit, atque ad Lamberti lyrannidem compescendam impulil Iteruni rex (nempe Arnulphiis, quem ideo Pontifex anno dcccxciv evocaverat) a Formoso
ficiscitur.

tur,

Armdphum
:

jam memoratam Bremensem

liabeat...

A[)ostolico pcr Epistolas et missos

Romam

veiiire

Ecclesiam ad subsidium

Dilatata

autem
sspe

invitatus est.

Rex vero, cum

consilio

episcoporum

Hammaburgensi

Ecclcsia, largitore
et fundatis

omnium bono-

rum

amminiculante,

episcopiis,

suorum pctitionibus suis satisfacere decreverit, mense Septembri de Francia et Alamannia Ilaliam
(legendum Italiani) promovit exercitum. Venientes quippe ultra Padum, ibi diviso exercilu Alamannos per Boloniam ad Florentinam urbem ire permisitj
ipse

memorata

Coloniae sedes

Bremensem Ecclesiam

recipiat . Ha'C

Formosi Epistola, qus in tom. ix Conciliorum desidcratur, duabus aliis ejusdem Pontificis in futura Conciliorum editione adjici
debet.
3.

cum

Francis

per

superiores

partes

Alpium curtem qua;

Reliquice
delatce.

Carnutiim

anonymus
gisili

in

SS. Wandregisili et Ansberti Monachus Fontanellensis libello de miraculis sancti Wandre-

usque civitatem Lunam progreditur. Ibi Natalem Domini celebravit , inquit continuator Freherianus Annal. Fnldensium, ubi anno dcccxciv refertur pars

dicitur Turris, sic

abbatis Fontanellensis, a Mabillonio Sac.

ii

eorum quae eo anno

gesta sunt; ([uia

et pars

eorum

qua? currenti

Benedict. recitato, refert, tempore quo

Nortman-

cum

folium avulsum esset a nia-

norum piralarum
beret,

lues litlora Gallica infesta ba-

sanctorum Wandregisili et Ansberti archiepiscopi Hothomagensis ossa ad varia loca translata fuisse, et hoc anno e Quentovico, quo an. dccclviu

nuscripto, credidere editores utramque illam partem ad unum eumdemque annum perlinere, in quo sine dubio decepti sunt, cum quaj mox narravimus ad pnccedentem spectare non possint, ut ex

Carnutum devecta Anno Dominica; Incarnationis octingentesimo nonagesimo

deportata fiierant,
:

dicendis aiino insequenli magis constabit.

quinto, Indictione iv, (legendum Indictione xiv a

dicit.

kalend. Septemb. inchoata)sub die

xii

kalendarum

Decembrium venerunt corpora

et

SS. Wandregisili

Zventibaldum filium regem Lotharingioi egerit Arnulphus rex anle suum e Germania discessum, ita narrat annalisla Metensis, postquam sermonem habuit de Concilio Tribu5.

Quid

Ansberti confessorum ad Carnotetam urbem, et

riensi, cui idein

Arnul|)hus inlerfuit
venit; ibique

Post hajc

jubente

Domino

susce[ita sunt

a venerabili Hai-

Arnul[)hus
ex

Wormaciam

optimaUbns

mone
rico

episcopo praifataB urbis, et

domno

Haimieet

omnibus regnis

sua; ditioni subditis sibi occur-

abbate monasterii S.

Carauni marlyris,

rentibus, atque collaudantihiis, Zventibloch filium

collocata in Ecclesia in
cit.

qua isdcm martyr

re(|uies-

Ubi non

minimam humanitatem
metu gentilium

monacliis
ha>c attu-

regno Lotharii fecit . Erat hic

nius
lib.

(ita

Lotharingia vocabatur) pra)ejus iiothus, vir bellicosus,

filius

sancti Wandrcgisili, qui

ut ex expeditionibus ab eo suscei)hs liquet. Mabillo-

lerant, exhibuit, et hospitalitatem condigiiani tribuit, ibique

v de re DiplomaUca cap. 3S, liujus Zven-

usque XIV

kal. Marlii pacificc inan-

tibloch seu Zventeboldi

Diploma

a;ri

incisum, ex
dicitur
;

hunc anonymum hoc tempore vixisse) videlicet pcr menses tres, cxceptis tribus diebus. Deinde XIV kal. Martii metu gentilium,
sinuis (hinc patet

autogra[)ho

recitat

ubi in

inscriptione

Zventebolchus,&\c\.\\.e\. \n subscri|itione ac in data

in sigillo

vero Zventeboldus. Refcrt ibidcm Mabil-

Haimerico veneraannuente etiam ejusdcm urbis venerabili clero et plebe Deo devota, cum laudibus et honorc praidictorum corpora sanclorum intra muros prafata) urbis venesuadentc
bili,

ct coo[)erante

pra^fato

lonins in

Archivo ccenobii

saiicti

Michaelis
in

ad

aliisque sanctoruin veneraloribus,

Mosam

extare aliud Zventeboldi

:

Diploma

cujus

flne legilur

rabilitcr suscei^ta sunt

atquc

in

capellani,

quam

Data xix kal. Se[)leinb. anno Domini dcccxcv, Indict. xiii, regnante doinno rege Zventiboldo anno [)rimo . Ex quo liquet primo, vera esse quai anno dcccxc, num. 1 et seq. de no-

olim venerandus praisnl Gislebertns iufra

domum

mine

suam

construxerat, digue collocata sunt. In qua

omnipotens Deus sanctos suos, ut voluit, mirabi(1)

Zventibaldi iii niedium adduxinius secundo, Concilium Triburieuse ante diein decimum (|uartum mensis Augusli cclebratum fuisse, cum Ar;

Mendosum

Mabillonii tcxtiim

so(]uens hic Pagiiis, loto dcccnnio

noii congruit,

poslponit. Indictio utique tertia

cum anno Dcccxcv

:

translationcra Carnutensem corponim SS. Wandrcgisili ct Anslicrli adeoque texlus perspicue mendosus cst, et correctione indiget. Rccte ergo

in r.odice Valcellensi Pl'. CollandislK legerunt

opliine interse coliasrentcs translationem illam

Anno ctc. oclingentesimo anno dccclxxxv assignant.

octogesiiuo quinto, Indictione tertia

, qui

tcmporum

cliaracteres

Mansi.

446

FORMOSI ANNUS

6.

CHRISTI 896.

nulphus rex eo celebrato Triburiis Wormaeiaiu

venerit, qnre inde pariim distabat, et Zvenliboldo

flagitiis

fllium notlium

regem

rcnuntiarit, qui post

adeptam

canonicis censuris eos a ad poenitenfis animi certissima argumenta pellexerunt. Sic a Gurvano qui decimus LaiidavifB

peccata dissimulantes,

regiam diguitatem laudatum Diploma emisit, 6. Varice Synodi in Wallia celebratce. Hoc

episcopus dicitur, Theudur rex lirechemania;, ob homicidium et perjurium, afldelium commuiiione

et

sequeniibus annis historici Anglici Nortmannoseu

removetur. Pra3terea in his Synodis anathema dicitur in illum, qui graviter in

rum
dicti,

Danornm

turbas narrant, quibus forlitcr

licet inter

Deum bominemque
omnes nullum ei communione
et

ohiXxi&re Alfredus rcx et antiqiii Britanni Wallenses

peccaverat;
bellis et

a fldelium societate proscribilur re:

qui ejus partes sequebanlur,

se

impius

el

quo

scirent

variis dislincti pi^ovinciis,

minorum gentium

reges

aut e Passione Christi, aut sanctorum

Christi nobilissihium

baberent. Inlerim Britannornm episcopi per lifcc tempora varias Synodos celebrarunt, a Spelmanno

cominerciuin, denudantur altaria, crux Passionis

hieroglyphicum,

Sanclo-

quaeque nunc extant tom. ix Concil. editionis Labbei pag. 390 et seqq. Habita; eai Landavia;
collectas,

rum

Beliquiaj inferne ponuntur, eversis aliquando

iis

cymbalis. Ex
Ecclesiis

Conciliis Alfordus laudatus refellit

sub diversis Britannorum regulis; sed cum incertum sit quibus annis illi regnarint, incerta? pariter

Protestantes, qui Crucis et

cymbalorum usnm

in

earum

epochfe.

Quoad episcopos qui

illis

inter-

Catholicorum damnant. Morilur S. Antonius Caulea patriarcha Con-

fuere, spectataj virtutis fuisse videnlur, inquit AI-

stantinop. ex dictis

anno dcccxc.

fordus hoc anno

num. 3,

qui

ncc

principum

FORMOSI ANNUS

6.

CHRISTI

896.

\. Fonnosus coronat Arnulphum imperatoAiinus Bedemrem : multa patitur a Romanis.

Formosus, nonnisi per surreptionem adduci potuit, ut ungeret (ut Synodus declaravit) Arnulphuin, Sic igitur nonnisi ex praescripto sacrorum

ptoris octingentesimus nonagesimus sextus, decima quarta Indictione inchoalus sequitur, quo (inquit Begino) Aruulphus secundo Ilaliam ingressus,

canonum,
Arnulpho,
perii

et auctoritatc

Aposlolica; Sedis, omisso

in serie

imperatoruiii
et

Occidentalium
et siccorri-

Bomam
:

venit,

et

Urbem Bomain cum conarmis cepit

.

Lambertum posuimus,

prosequemur annos im;

scusu
post

summi

Pontificis

Et paulo

numerare usque ad ejus obituni

Arnulphus civitalem ingressus, a Formoso ApostoIic;e Sedis pra;sule, magno honore susccplus, antc Confessionem S. Petri coronatus, imperator creatus est . Haec ipsCj qui in eo quod subdit,

gatur error chronographorum, post Carolum Cras-

sum Arnulpbum imperatorem ponentium,

penitus de

nulla

Widonc

cl

Laniberto habita ratione;

quod mater Lamberti imperatoris, qua;

in praisidium
relicta

illic

fllio

fuerat

cum

suis

latenler

quod privata scriptoruin Germanorum alTectio, non veritas persuasit. 2. Quanta autem a Bomanis civibus Formosus
sit

aufugit, putavil ante

annum

vita

fmictum Wido-

passus, in eos illata vindicta ab Ariiulpho de-

nem

iin|.

Ca;terum tuin ex ejus diplomate,

tum

ex

Luitpiando adhuc plures vixisse aniios apparet. Verum Bomana Synodiis sub .loanne nono papa hanc ipsani Arnulpiii unclioncm, persurrc|)tionein (ut ail) faciam, ut nuilamrejicitalque coiuieimial,
confirnians eam,
collata est, ut
qu;i;

enim Luit]uaudus ait' :Hoc intempore Formosus papa religiosus a Bomanis vehenienter
clarat. Sic

afflictabatur, cujus et horlatu

rex Ariiulplius Bo-

mam advenerat.

Iii ciijiis

ingressu, ulciscendo papaB

|)riiicipes

iiijuriam, multos

Bomanornm
ciiin

obviam
pepere-

Lanibeito uiiclio legiliine

sibi i^roperautes decollari

i)r;ccepil .

Qua; omnia

dicturi
neiii

suo loco sub codem Jo^uine jiapa sumus. Sane quidem, qui uiixerat Wido(iliuin

Fornioso

sunimum
I,

iiividia

odiuin

atqiie ejus

Lamberlum

iniperalores

'

Luitp.

I.

c. 8.

FORMOSI ANNUS
runt.

6.

CHRISTI 806.
riensi
'

447
et

Ex liis habes nlque etiani ex Rep^inone, hoc anno Formosum fuisse supersliteni quibus redarguas omnes qui ponunt eum defunclum anno octingentesimo nonagesimo quinto, sedisseque tantum annos quatuor et semis, cum non ex Reginone tantum, sed ex Adamo quoque monacho antiquo chronographo constet ad finem usque pra3;

testatur

annus enim

menses septem

intercedunt a Concilio Triburiensi usque ad obitum

ejus, qui ex

das Januarii
ris

hac vita migravit decimo nono kalentempo: vir sane a scriptoribus liujus
ut qucC de ipso supe-

plurimum commendatus,

rius diversis locis sunt dicta, declarant.

sentis
xisse

anni pervenisse

nam

ipse

Adam

supervi-

Formosum anno secundo

a Conciho Tribu-

Anno fierioJiGrKCO-Romanffi 6389. Anno

Mtx

riispan.

934. Annonegira;

283, inclioato die 19 Febr.,Fcr. 5.

ksn

Clirisli

89G.

Slephani VI papa; 1. Lamberti imp.

5. et 3. Arnulplil imp. 1. Leonis Sapieutis imp. 11.

Arnulphus rex prosequitur suum iter Romanum. 1 et seq. Arnidphus Germanitc rex anno superiori a Forinoso papa in Itaham voi
.

num.

Ad

brata,
facto

catus, currenti illuc pcrvenit. Qua; ibi egerit refert

continuator Freherianus Annal. Fuldensium, cujus

rexexercitum unanimiter intcrrogavit, quid opus sit. Conveniunt omnes cum lacrymis fidem promittentes, confcssionem coram sacerdotibus publice agentes indicto unius diei jejunio, bello Urbem expugnarc in commune acclamatiim
,

narrationem editores cum anno prajcedenti perpcram conjunxere: Propter nimiam intempestatem

cst.

Cunctantibus ergo cunctis redire in castra rex

Dei nutu subito contentio

miirum prospiciendo circumibat,

inler

immoderatam etfusioncni imbrium, et ultramodum inundationibus aquarum, omnis exercitus (sc. Arnuliilii regis) pcr dcvexa montium cacumina im|)edita sunt, passim crrando laboriose pervagatus. Unde etiam maxima pestilentia eqnorum, et plus solito propter difficultatem itineris
aeris et

obsessos et obsidentes

insperate

exoritur, concursus cx

omni

parte

i)lebis,

omiics

vociferanlcs

expugnare, omnibus in pugna par voluntas. Nec mora, advenerunt muliello

,

Urbem

rum
bus
alii

lapidibus

defensores

murorum

depellunt,
alii

multitudo virorum portis se constipat,

et

securi-

aggravando excrevit
citus suppellectile
latos

ita

vero ut totus paene exer-

spadis portani et vectes ferratos incidunt,

suum inconsueto more per selmore equitum boves traliebant. Ad h?cc interim malus rumor regem necnon exercitum comPerngarium (id est, Berengarium Italia: regem) scilicet nepotem ejns a fidelitate sua defecisse, et in Ilaliam jam pro hoc recursum esse (nempe Arnulplium) Adalpertum (id est Adalberlum) videlicet marchensem Tuscia? mutuis collomovit,
quiis Perngarii, ne aliquo

murnm

perfodiunt,

alii

per scalam

muros

ascciidunt. Sicque Dei providentia, firmissima et

nobilissima Urbs, nullo ex parte regis de tanlo

excrcitu
biliter

modo ad

regis fidelita-

tem intenderet.
2.

Romam

capit.

His

et talibus auditis

rex

succumbente, jam vesperascente die, notriumpiio expugnata est, A[)Ostolico (nempe Formoso) et Urbe de inimicis liberato. 3. A Formoso PP. Augustus renuntiatur. Oinnis namque senatus Romanorum, necnon Grajcorum schola cum vexilliscx crucibus ad pontem Milvium venientes, regem honorifice cuin hymnis et laudibus suscipientes ad Urbein ]>er-

cum

gravi molestia, totusque exercitus

tate et

penuria praioccupatiis
cxercitui occurrit.

maxima anxietandem Urbem Ro-

duxerunt. Jam Aposlolicus paterno ainore diiigendo

regem, ante jiaradisum, loco qui dicitur Gradibus

S. Petri,suscipiens, et

mam
ilUs,

advenerunt. Super haec onmia

novum genus
adventantibus

honeste ad Basilicain beato-

anxietatis

Nam

murorum omnes
bus pariter ad
garetur.

Ageldrudis viduaWidonis portas in circuitu serando praioccupavit, ut omni-

rum principum Apostolorum la;tificaiido introduxit, et secundum morem antecessorum suorum

imperialem consecrationem capiti sibi imponens, Caesarem Augustum appellavit dispositis ibi multimodis rcbus, omnis Romanorum populus ad sanctum Paulum cum jurainento imperatori fidein
:

domum

sancti Petri introitus denc-

Quod

rex moleste accipiens in

commune
cele-

consilium cuni omni exerciiu adEcclesiamlj. Pancrucii coiivenil. Post, soienniiiale

missarum

promittentes.

Jmanienlum vero

illud, ne

quem

A48
lateat, hic insercrc

FORMOSI ANNUS
proposiiiinus
:

6.

CHRISTI 896.
fuisse, ct

.luro

per Iutc

viduam
vixerint,

hi tres auctores lioc

tempore

omiiia Dei

mysieria, quotl salvo lionore et legc

ficielitate

mea, atque

domini Formosi
vita;

papte, fldelis

fuisse

Widonem ante hunc annum demortuum in dubium rcvocari non potest. At, inquit
,

sum

et ero,

omnibusdieljus

mese, Arnolfoiminfidelitatem
fiho Agil-

peratori, ct

nunquam me

ad

illius

cum

aliquo

homine sociabo, ctLamberto

matri sua; ad sa-cularem

drudai

et ipsi

honorem

nunquam adjutorium

praebebo, et hanc civitateni

et

Romam

ipsi

Lamberto

matri ejus Agildrudre, ct

eorum hominibus per ahquod ingenium aut argumentum non tradam. Post haecautem Gonstantinus
et

Baronius ex Widonis Diplomate constat, eum adhuc plures vixisse annos. Verum diploma illud a nemine in medinm adductum, et excmplar a Baronio visuin non potuit in numcris mendose descri|)tuni non fuisse, ut sffipius alias accidit. Dicit secundo Baronins, Luitprandum lib. 1, cap. 8, testari Widonem imp. tempore obsidionis RomanBe hoc anno peracta; in vivis fuisse, et cap. 9, eum,

Stephanus, qui majores inter senatum erant,

csse accusati sunt, quia

dum

castruin vocabulo

Firmum

obsidione cinge-

rei Majestatis

cum
:

Agil-

retur,

m
ut

incertis latuisse locis.X\^ Luitprandus, qui

I

druda prius urbem capiendam conspiravere

rex sine

quos

impcrante Othone hujus nominis

floruit,

tam

mora compreliendi,

et

secum

in

Bajoariam

male de
fuit,

iis

quaj hoc tempore

gesta sunt, edoctus

scripscrit,

transferri pra3cepit.

Urbem vero ad suas manns custodiendam Faroldo cuidam vassallo concessit. Ipse XV tandem die postquam venerat , ab Urbe
degressus est.
4.
hffic

sergium Formoso successisse

in
litteras

aliaque

miserit

qua; manifestissime

falsa sunt.

Widonem
ab

debitum

solvisse, et

vero anno dcccxciv naturfe Luitprandum expedilionem

Ante initiiim mensis Martii.

Contigere

Romanam

omnia ante diem quartum mensis Aprilis Formosi papffi emortualem, imo ante diem primum
mensis Martii, ut nos docet Privilegium ab Ughello tom. ui Italite sacra^ pag. 30 recitatum, quod Aretiattno prope Clusium monasterio dedit Arnulfus, divina favente clementia, imperator Augustus.... kalendasMartii,annoIncarnationis Uomini Dcccxcvi, Indiclionis xiv, anno regni in Francia nono, in
ubi dies ante kalendas Martii delelus Sed cum sese in eo Diplomate Arnulphus imperatorem appellet, dubium esse non debet, quin ante diem primum mensis Martii a Formoso papa
Italia tertio,
est.

corona imperiali exornatus fuerit, et anno dcccxciv ante ejusdem mensis initium Italiae seu Longobardia;

Arnulpho Germaniaj rege tunc ea de qua loquimur confudisse, eumque in hoc errore poetam anonymum Carmine de Laudibus Berengarii Aug. secutum esse, eo anno demonstravimus. Dicit denique Baronius, errasse chronographos post Carolum Crassum Arnulphum imperatorem ponentes, et liujus unctionem a Joanne IX papa in Concilio Romano rescissam fuisse. At si hoc contigit, de quo infra, Arnulphus nsque ad illius Decreti promulgationem iini^erator fuit. Verum, chronographos illud recte scripsisse, infra demonstrabimus. Unanimis igitur clnonographorum hac in re consensus qui tot certis monumentis innititur, rejici uon debet. Con6. Arnidphus rex in Germaniam redit.
susceptam,

cum

regnum adeptus

tium ejusdem regni

cum hoc anno jam terannum numerarit. Papebrosit;

tinuator Freherianus

post laudata verba

statini

cius in finc tonii vii SS. mensis Maii in Paralipo-

menis ad Conatum Chronico-Historicum pag.

7C,

Comperta Agildruda in civitate Spolequain ad expugnandum mox iter tana morare arripuit (scilicet Arnulphus) Sed antequam ad
subdit
:

eamdem
addat,

Quod non imperii Romani primo, signum milii est,

subscriptionem
refert, aitque
:

locum destinatum
capilis

pervenisset,

gravi

infirmitate

imperatoris
a Formoso

nomen ab

eo usurpatum, priusquam

coronam suscepisset, et Privilegium istud datum cum Romamtcnderet expulsurusinde viduam Giiidonis, quae Urbein pro filio Lamberto tenebat. Verum cum Arnulphus a Formoso papa
uationern imperatorium

imperfectum reliquit, et cum omni festinatione parvulo filiosuo, noinine Ratold, qui ei de concubina erat, ad fidem Italica) gentis per vallem Tridentinam Mediolanum dimisso mcnse Maio in Bojoariam reversus est. Sed non multo post etiam filius ejus, quem in Italia derelidetentus
, ,

in Italiam ab eo

coronandus vocaretur, ante coronomen assumere ausus

si

quit, [ler lacuin

Cumensem

ad

eum

reversus

est.

Post mortein etenim Waltefredi Foro-Julii marchensis (id est, marchionis), qui mulluin fideliter

non

esset.

Nec mirum

imperii

annum

prajter-

iniserit,

cuin in variis Ludovici 111 \u\go

Orbi

ad imperatorem
illico

Veronam contendendo

retinuit,
ct

dicti chartis,

legatur

annus regni ejus omisso imperii anno, quod et in Diplomate Ottonis M. in Bibl.

Perngarius regnuin Italicum invasit,

usque

Sebusiana Guichenonis pag. 403, aliisque videre est. Wido imp. ante biennium e vivis excessit.
.f).

ad flumen Adduam, quasi ha;redilario jure contra Lanlbertum in participationem rece|)it. Magin-

usque ad annum dcccxcix producit, sed cum Regino, annalistaMetensis, ct continuator AnnaliumFuIdensiiim citatns doceant, tempore obsidionis Roinan;e hoc anno facta;, Ar/ildrudam Witionis iinp. conjugem
Daronius
(1) In

Widonis imp. principatum

comes Medioianensis ab Lantberto filio Widonis capitali senlentia interfectus est: filius cjus
fredus

alque gener oculoruin luinine orbati sunt

(1).

Maginfrcdum Mediolanensiuin coniitem quinquennio Lamberto rebellum extitisse, ob id(]ue jussu cjus capitc trnnLuitprandus
lib. 1,

cap. 10,

ait,

Cod. Valicam

11.

5731, pag,

1)2, liabclur

hyinmis seu sacra

deprccalii)

pro Adelardo episcopo

Verouensi,

ubi

lic

Wnlfredi

FORMOSI ANNUS
catnm
;

6.

CHRrsTi
tionc exercitu

89(i.

449
et jduriniis

nifestum

qnod qnidem vornm est, sed inde mafit Marjinfredum an. dcccscii , quo
,

(sc.

Arnulphi) fatigato,

equis inde amissis, Pcringario

ejusdeficiente, et ad

etiam a

fidelitate

Lambertxis in consortium imperii a patre adscitus, adversus Lambertum rebellasse, et currenti, qni
illo {|uintus est, decollatum esse quod non solum continuator laudatus, sed etiamHermannus Contractus juxta cditionem Canisianam diserte produnt. Neque uterque de Widone silet, cum quo Lambertus per biennium corregnavit, iiisi quia Wldo jam a biennio anno sc. cccxciv obierat. 7. Berengarius et Lambertus regnum Italice
;

ab

Hermannus Contractus juxta editionem Canisianamj dehacArnuIphiprofeclionc

inter se pai^tiuntur,

Lamiiertum seconferente, Arnolfus rextandem Romam veniteamque Angildruta Widonis vidua cum filio Lamperto machinante, obseratam inveniens mandato Formosi papa? intus inclusi, celebratis apud sanctum Pandracium (legendum Pancracium) Litaniis, eam oppugnat: expugnataque citius Urbe ingressus, a domiiio papa honorifice susceptus, imperatorque coronatus est, et dispositis ibi rebus, primoribusque sacrainento
subactis,
ccepit,

Angildrudam persequistatuens, inlirmari metuensque morbum graviorem de Italia

Romana
mittenda

aliqua singularia habet, hic non pra^ter:

statim redire acceleravit. ac

Quo

reverso, Peringarius

Magna, inquit, phiviarum inunda-

Lampertus

diviso inter se regno Itahoe tyranni-

ohitu, (leque ipsius

Adehrdi

episcopi laudibus, inscribitur autem lioc pacto.

Carmen Adelardo

episc.

HauJ alienum putamus carmcn

illud liic subjicere, et

raptim illustrare.

Siderum factor Dominusque caeli, Qui regis mundum pietate vera, Culmea ceterni solii gubernaDS
Jure perenni.

Isque lorica gladioque verbi SpirJtus sancti, cnicis ac triumpho

Invocans Patrem

Dominumque

tenet

Territat hostes.

Tu maris leges moderans et arvi, Tu poli lumen speciali fulgens

Tuque dans
nobis anhelare corde

Mystica dona. Quis nostris Dens, ut serenum Jubar infundas lacrymasque tergas, Pacis ut pignus capiamus almai Mentibus omnes.

Hostias sacras tibimet frequentans, Pauperum tegmen, cibus atque potus Extat, edoctus Domino magistro Pascere fratres.

Divitum sensus juvenumque doctor, senum fortis baculus, gubernans Jura languentum puerumque virga Roborat omnes.
Is

Ecce nam mundus populusque mundi Flet Hludowici Karolique morte Imperatorum populos tuentum Ense potenti.
Plangit et Celum populusque cajli Preesulem summum dominumque papam

Absit ut tanto placeant patrono

Aureus

fulgor,

lapidumque

vigor,

ParpurjE pallor variusque color

Ludificantis.

Bomes Johannem
Dsemonis

rabie
atra.

repulsum

Fulgeant illi lapides superni Straverat de quis Deus verbum, Quo pia caelo retinet Clatra
Condita
justis.

Nec minus plorat solitudo sacra Cura suo ccEtu monachisque cunctis
quod diu lacerentur
ipsi,

Nempe

Leonis,

Grata sunt illi tegumenta sacra, Vita et victus placidum lyeum, Ejus ut corpus salubri colatur Ordine semper.
Iste

Fletque Walfredum comitem Verona Cum suburbanis viculisque cunctis

Quod

lupis saevis pateant et ipsi Ense repulso.

Hujus ad

XJnde te plebes rogitent devotae, ne nobis pater subtrahatur vitse tribuenda lucra

Tempore

multae.

Pastor at noster Adelardus almus Plebis afflicta; lacrymas repellit, Sancta praecepta tnbuendo nobis

Ejus et praesta solii tutator Ejus et lumen oculis refulgens

Perfice gressus famuli sacrati,

Ore salubri.
Fluctibus ponti quatiatur etsi Raptus e poriu Aquilonis arte

Atque

ministri.

Vita, et virtns, via, spes, salusque Christe justorum, probitasque paxque,

Fraude qua natos hominis veternl

Sternere
quffirit.

Hoc Deo carmen canimus amore

Praisulis hujus.

llle sed diris stimulis resistit

Galea, scuto fideique, spei,

Caritaiisque

dominusque uoster ContuUt orbi.

Sint Patri laudes sine fine sacrae, bonor semper tibi Nate Patris, Spiritus conipar soctatus aique
Sit

Gloriticetur.

Amen.

dus

iste

Condilum esthoc carmen post Walfrcdi comitis obitum, qui a continuatore Freheriano apud Pagium collocatur an. dcccxcvi. Walfrememoratus in Panegyrico de laudibus Berengarii lib. 2, his verbis
:

Nec mora, Walfredus

ter mille

resumit amicos.

Hadriano Valesio in Notis pag. 118^119,

episco[iis et caiteris regni Itaiici

fridi

<:o?yiz7i>.

Eumdem

is omuino esse dicitur, qui in palatio Ticinensi A. D. dccclxxvii electioni CaroH Calvi ab optimatibus conlirmatffi, post Bosonem dticem ei Richardum comitem subscripsit, hoc pacto : Signum WalForojuliensern rnarchionem fuisse scribit il)idera Valesius, ac Veronam in potestate yIrM/// regis retiuuisse, post cujus

Wal/redi oU\U\m,Berenganus
Berengarianus eodem hb. 2:

Italiic

reguum, quasi hareditario jure

invasit, ut

habeut Annales Fuldenses. De

Waffredo iterum panegyrista

Interea

Widonem

adit

Walfredus ovantem csedibus.

Paulo post Walfredusjieros ^^c^mwsappellatur. At Valesius ia Nolis pag, 132, quanquam non abnuit de Walfredo Berengariano id accipi posse, herois Atesini mmmG, lierengurium designari mallet; qua de re aUorum esto judicium. De Adelardo Veronensi episcopo non semel yo/ia?ie5 V7//in Epistolis, scilicet Kpist. x, xlviFj xlviii, xlix. Idem Pontifex eumdem Adclardum anatbemate feriitj quod Nonantulanum monasterium suis usibus usurpasset. Eiim tamen posteacommunioni restituit, ut ex ejus Epist. ejusdem Pont. CCLXVI patet. De eodem Adelardo episcopo Veronensi qui adliuc vivebat A. D. dcdvi, vide Cl. Muratorium in Anliquit. Ital. raedii a.wi tom. 2, pag. 234, 255. Quid ob Lamberti sajviliara Jounnes VIII pcrpessus fuerit, qua de causa in Gallias fugere coactus est, idera Pontifex Epist. lxxxvii, lxxxvjii,

LXJ^xix.

Georgius.

Uaron.

ToMUS XY.

57

450

FORMOSI ANNUS
exercucrc. Lampertus

6.

CHRISTI 89G.
scopus
,

dcm

Megenfredum comitem tamen in carmine dc Laudibus Berengarii AngL 11 b. 3 fatelur quidem Bedecollare jussit . Poeta

servus servorum Dei

revorentissimo

ct

sanctissimo confratri nostro Arnusto episcopo, etc.

Scriptum per
kal.

manum
per

Nicolai scrinarii S. R. E. in

renriarium ab Arnul[iho discessisse, sed id factum

mense Augusto,

Indict. xiv.

Bene valete. Datum XIII

Ste[)bani

UrbisRomana3expugnationcm Arnulpho vero ex Italia digresso Berengarium et Lauiasserit post

;

Septembris,

manum

episcopi

sanclaj Ecclesiae

Nepesinaj, arcarii

sanctae

Sedis

bertura Ilalim
8. ratis

regnum

inler se partitos esse.

contiuuator subjungit:

Moritur Formosus PP. Pra'fatis nar At Romffi Formosus

papa defunctus die sancto Pascbfe, in cujus locum

consecratur Bonifacius, qui podagrico

domino piissimo Augusto Arnulpho, a Deo coronato Magno imperatore,anno primo. Quamobrem non solum Formosus non pervenit ad mensem Decembrem, uti Baronius deApostolicaj, imperante

morbo

cor-

reptus vix xv dies supervixisse reperitur. In cujus

Sedem
vir

successit Apostolicus

nomine

Stepliamis,

fama infamandus, qui antecessorem suum Forinaudilo moredesepulchro ejectum, etper advocatum suai responsionis depositum foras extra solitum sepulturEC Apost. locum sepeliri pra?cepit (1) . Quare Formosus papa non pervenit usque ad diem xiv mensis Decembris, ut cx Onuphrio Baronius perperam scribit; sed die Paschatis, qui hoc anno in diem quartum Aprilis incidit, e vivis excessit, uti uoa solum citatus continuator, sed etiam Ilermannus Contractus juxta editioncm Ca-

mosum

Adamo Bremensi, qui sub finem sajculi undecimi vixit, arbitratus est sed etiam die xx mensis Augusti hujus anni jam Bonifacius mortuus erat, et Stephanus sedebat. Hic Pontificatus sui iuitio Arnulphum imperatorem agnovit, uti laudata clausula demonstrat. Verum non multo
ceptus ab
;

post
est,

eumdem

deseruit, et

Lamberti partes secutus

ut manifestum facit Privilegium in favorem

legii

monasterii Vezeliacensis a Dacherio toin. ni Spicirelatum, in quo habetiir Scriptum per ma:

nisianam tradidere. Catalogi

ei

annos quatuor

et

menses septem attribuunt, sed quoad dies quibus supra annos illos et menses Ecclesiam Romanam rexit, inter se non conveniunt. At quidquid de diebus illis sit, ex annis et mensibus apparet initium antecessoruni Formosi ct decessorum Joannis VIII accurate a nobis consignatum fuissc, licet dies quibus ordinati fuerc, detegi non possint. 9. Ei succedit Bo?iifacius VI et huic StephaBonifacium VI Forn)osi successorcm nus VI. dies tantum xv sedisse canit Flodoardus iu Fragm.

nusSamuel notarii et scriniarii S. R. E. imperante Domino nostro Landberto, piissiino Augusto, a Deo coronato magno imperatore, Indictione xv , ideoque hoc anno, quo kalend. Septemb. Indictio xv Romffi auspicata fuit, aut insequenti, quo eadem
usque ad finem mensis Augusti obtinuit, Privilegium illud emissum. Deniquc Synodus RoIndictio

mana

a Stepbano VI adversus

Formosum

inihcta

ad j)r;esentem annum pertinet. Ilermannus enim Contractus juxta editionem Canisii ad annum
Dcccxcvi, de isto Pontiflce scribit,

qui tyrannis

favens et Arnolfum
octavo post obitum
quasi

odiens

Formosum papam
et in sclla poet

mense effossum
etc.

situm, loquente pro eo

diacono, criminatum

de PontiL Rom.
Ter quinos
liic

convictum degradavit,

Quare tam

in arce dies explevit honoris.

Idem habet Martinus Polonus

in

Chron.

Eum

die

incerto excepit Stephanus hujus nominis Sextus,

non vero Septimus anno sequenti num.

catum
differt.

uti

\,

Baronius eum appellat in quem utriusque Pontifl-

apud Baronium an. dcccxcvii, num. 2, quamtom. ix Concil. male in annum sequentem rejicitur. 10. Celebris Bulgarorumde Uungaris victoria. Praefatus continuator Annalium Fuldensium haec etiam narrat Pacem Grajci eodem anno cum Avaris (qui dicuntur Hungari) facientes, quod eoruin concives Pulgari (id est Bulgari) in pravum

Sed Steplianum VI mense Augusto extra omnem Ecclesiam Romanam gubernasse controversiam ponit ejus rescriptum iu Archivis
,

vertentes, hostili cxpeditione contra eos insurgunt,

Ecclesiae Narbonensis asservatum, et in favorem Arnusliarchiepiscopidatum,quodCalellus pag. 773 Commeut. Linguadocii rccitat Stcphanus epi:

omnem regionem illorum usque portam Constantmopolitanam devastando insequuntur. Quod ad ulciscendum Grajci astucia sua naves illorum contra Avaros mittunt, ac eos in regnum Bulgaroruin ultra Danuviuin transpoiiunt. lUi trans[)0siet

(1)

Diem eaiorlualem Kormosi

Pagio conslilulam duljiam reddit Privilegiuiu Arnulplii apud

Campium

llist.

Eccles.

Placentia}

tnm.

i, in

Appendice. Dalum est euim kaleudis Maii, anno Incarnationis Uouiiui dcccxcvi, Indict. xiv, anno imperii ejus primo. Actum Roraa; . In eo vero uarrat imperalor Privilegium lioc concessisse se liorlamentis et monitis summi Poutificis syiritualisque Patris sui dmnni Formosi papce.
I'asch;e. Insuper

imperator
historia

Quibus verhis designare videlur Forujosum ad eam diera nondum e vivis excessisse ; quod profcclo cohicrere non potest cum morte ejus die eruuimur Arnulphum seiius aliquauto coronatum fuisse imperatorem quam Pagius censeat, cum Roma; hoc anno non adfuerit uisi spatio dierum xv, quo teuipore iuiperiah coroua insiguitus fuerit, si qu;c fides sit continuatori Freheriano, quem tamcn iu hac
die incerta

non semel lapsum suspicor. Apud Ughellium quidcm extat Privilegium Arnulphi, quo se imperatorem appellat; et dalum legitur, non kalendarum Martii, ut a Pagio memoria; lapsu exhihetur, sed IV kat. Marlii. At forte Privdegii hujus aulographum uiale lcctum est, etpro/V kal.Maii cx vocis similitudine fucus amauuensi fuctus utscriberet IV kal. Mnrtii. lla euim Charta; omncs cohairent et sua fides saltem in nonnullis continuatori Freheriano conslat. Nam apud Cauipium loco supra laudato extat Privilcgium aliud ejusdem Arnulphi, datum Roma; hoc anuo, Ind. xiv, die vii kal. Maii, qu;e sane posterior Charla priorem confirmat, suadetque ut in Privilegio Ughelliano loco IV kal. Martii legalur Muii. Alioqui si purus sit textus Ughellii, Arnulphus toto hiniestri Uoma; substitisso dicendus essel, nempe usque ad kalendas Mau, qua die Placentinum Privilegium Roma; signavit. Continuator autera Frehcrianus asserit, illum nou nltra xv dies in Urbe pcrmansisse. igitur Aruulphus imperium cccpit aute diem vn kal. Maii, et Formosus intra dies Paschales jquidem, sed mtegro fere mense post Pascha obiit. Mansi.
quldem

FORMOSI ANNUS
lum nianu cum
f^rcssi,

0.

lali.

CHRISTl 89G.

451

valida

gentem Bulgarorum

in-

garos ante hanc pacem gesto supra locuti sumiis.

12.

maximam partem

Hoc audientes positi cum omni festinatione primum deliberare ab

rnnt.
festo
\icti

caedendo neci tradidein expeditione Bulgari,

in-

Hungari modo Avares, modo Turci appelContinuator

iste

Ilunrjaros seu Ungaros

videri

Avares appellat, quod

mirum

non debet,

iioste

recnrrunt, consertoque

illico

prcelio

cum

Avares, Turci, ct Hungari Hunnicaj nationcs

sunt

iternni pari tenore recuperare nitenfes,

victoria.

essent, et

easdem quas antc Avares ad Danubium

paaaac, seii

secundo caruere

Tandeni
et

niiseri

inscii

sedes occuparant, Ilungari incolueriut. Nicelas in

lib.

quam

consolationis

invenire, currunt
rcgis Micliaelis
:

causam omnes ad

remedii polnissent

modo Ungros, modo

ut Suidas

Pannonios,
dicit
:

vestigia vetuli illorum

a sedibus quas iiabitarant,

Hungaros

inter-

qui eos prinunu ad Christianaj religionis veritatem convertit, inquirentes quideis

dum Hunnos,
vocat.

ab imminenti periculo evadendum consuleret. Qui indicto triduano jejunio, poenitentiam de inlata
Cliristianis injuria, dein

auxiliuni a Deo qnmrenperacto, duruni inniii-

dum

esse prtcmonuit.

Quo

nere certamen, pugnautibus vero

,

ambabus

acer-

rime partibus ad ultimum misericordia; Dei victoria quamvis cruenta, Cluistianis concessa
,

Hepidannus in Ungaros Agarenos nuncupat, aitque In cujus (nempe Arnulfi Germaniae regis) temporibus Agareni in istas regiones primitus venerunt . Scd non tantum Avarum postquam Pannoniain sibi subdidere, sed cliam Turcorum apiiellationc Hungari ab historicis designantur. Porphyrogennctus
:

communi Gentis nomine Annal. ad annum dccclxxxix

enim Turcos
cit,

Patzinacitis ct Bossiis confines facit,

est.

Quis enim gentilium

Avarorum

strages tantis

et in cap. 12 Libri

congressionibusenunierando possitexponere, quoniam Bulgarorum, ad quos victoria concessit, nu-

de Administrando imperio diTurcos Iiabere ab Occidente Franciam, a Sesubegerint

plentrione Patzinacitas,seuTransiIvanos, a Meridie

mero xx niillia equitnm caesa inveniuntur . De liac Bulgarorum victoria etiam verba facit Hermannus Contractus ex editione Canisiana, ad hunc Cbristi annum.

magnam Moraviam quam

(hodie
Croatos) etiam ad
esse. Constat

Chrobatos
finitiinos

montes versus

autem hodieque Hungariam

Trausil-

H. Pax Grcccos inter et Bulqaros sancita. Anno DCCCLXvni, ostendimns, il//c/(fle/Bulgai'orum regem, ordinalo in locum suum majori filio in regem, monachum induisse et cum accei)isset eumdcm filium, populum ad Gentilitatis riluin revo;

, Savo flumine a Croatia dividi. Et in cap. 27 ac 30 scribit, Longobardos et Avares coluisse Pannoniam

vania, Croacia, Moravia,

Russia terminari

circa

Danubium,ubi jam tunc

habitent. Lnitpran-

conatum esse; militia) cingulum resumpsisse eidemque filio a se capto oculos effodisse filium juniorem rcgem constituisse et postea ad monastcrium rediisse. Uterque filius hoc tempore morcare
;
:

tuus

eral, et in

Bulgaria regnabat

Symeon

Uladi-

miri regis olim Bulgarise filius,utbabet Porphyro-

gennetalib. de Administr. imp. cap. 32,et J//c/iae/

in

monasterio vivebat, qui consulliis a Bulf/aris,

dus cap. 2 et 8 eosdem nunc Hungaros, uunc Turcos appellat. Zonaras in Leone Sapiente meminit Turcorum ad Istrum, qui et Ungri dicuntur: et in Constantino filio Leonis SapienUs, ab eodcm Bologudes et Gyla Turcornm vel Hungorum principes vocantur et denique iu Nicephoro Phoca Turci qui et Ungri, Thraciam vastasse dicuntur. Ex quibus Hadrianus Valesius in Nolis ad librum 2 Carminis panegyrici de laudibics lierengram yl2<(7. rectc deducit, soepe unam eamdemque
:

Dciopem impIorandampra)monuit. Adepta dn Avaribus seu Ilungaris victoria, Sijmeon elatus, ut scribit

gentem pluribus nominibus

tuin propriis, el

cum communibus,
impropriis plures

nonnunquam

Leo Sapicns in Tactica cap. 18, 45, non aliter [)acem admissin-nm ab imperatore oblatain profiBulgaris captivis. Ilanc conditionem Leo Sapiens tandcm admisit, eosque omnes domum diniisit. De bcllo (iriucos inter et Bul-

gcntes

una appcllalione

designari.

Quod qui non

aiiiinadvertere, sa;pe opiniones valde absurdas historicis attribuere, el

tetur, nisi receptis

historiam
vcrleruiit.

lam sacrain, quam

profanam susdcque

'

STEPIIANI VII

ANNUS

1.

CIIRISTl 897.

STEPHANl

VII

ANNUS

1.

CHRISTI

807.

qiia

Schismate laceratiir Romana Ecclesia, in Stephanns intriisus in Formosum defunctum Sequitur aniiiis Rcdemploris octininvehitur. gentesimus noiiagesimus septinuis, ladictione decima quinta, quo Boniiacius invadens Sedem tenuit dies quindeciin, uon numerandus inter Pontifices, ulpote qui damnatus fuit in Romana Synodo sub Joanne papa nono, ut suolocodicetur, lionio nefarius, jam antea bis gradu depositus a diaconatu primum, inde a presbyteratu. Scd adversus eum Stepbanus septimus dictus sextus sub1
.

extrabere

atque in

sacerdotalibus indumentis
cepit.
:

Sedem Romani Pontificalus, indutum collocare pra3-

Cui et ait Cum Portuensis esses episcopus, cur ambitionis spiritu Romanam universalem Seusurpastis ? His expletis, sacratis

dem

mox exutum
prfficei^it

vestimentis, digitisque tribus abscissis quibus bc-

nedicere moris est, in Tiberim jactare

depositos

cunctosque quos ipse ordinaverat, gradu itroprio

iterum ordinavit.
jure
liceret,
:

Ita

furore percitus

homo non quod

sed quod exa3stuans

fuit

rabies suasit implevit

non enim

error in fide,
ille

rogatur,

pulso Bonifacio intruso

pariter

ab in-

sed violenta tyrannis in facto. Pergit

erant, perpetratum
3.

detestans

omnia per \im et metum extorta, maximam irrogarunt ignominiam sancta? Romanaj Ecclesiae. Quod aulem intrusorum Pontificuni alii
truso. Ista

facinus, reclamantibus (ut Sigebertus

:

ait)

qui ad-

Quod quam male

egerit, pater sanctis-

ut Pontifices postea recepti inveniantur,

alii

vero

sime, in lioc etiam animadvertere poteris, quoniam

et
lii

iste de quo agimus Bonifacio, quod illi quantumlibet tyrannice adepti fnerint Sedem, tamen accedente consensu cleri satius esse existimantis eos qualescumque

penitus abrogati, ut

qui a Juda Domini nostri jesu Christi prodi-

inde evenit

tore, ante

proditionem, salutem seu benedictionem

Apostolicam perceperant, ea post proditionem propriique corporis snspensionem mininie sunt privati
;

tolerandos,

quam

dam, ut
tis

legilinii

Ecclesiam schismate conscindenPontifices novis comiliis consue-

nisi

quos improba
qntc
([ui

forte foedarunt flagitia.

Benedictio siquidem

ministris

impenditur,
est

rilibus sint electi. Iltec ut

dicamus, illud plane

non per eum

aliquid,

videtur, sed

qui non videtur,

necessario cogit,

quod universa Ecclesia Catholica

sacerdotem infundilur'. Neque enim qui rigat

eos ut legitimos Pontifices coluit, iisque obedivit, atquu ut Christi vicarios, Petrique successores cognovit, ac cuitu

frequentavit
nisi

germano Pontiiice digno, eosdem quod nequaquani facluni fuisset,

de facta posteu electione legitima constitisset, 2. lloc anno contigere ilia nefanda, quaj
alii

Luitpranilus et

recensent, sed male tribuunt

neque qui plantat, sed incrementnm dat, Deus. QuantcC autem auctoritatis quantccque fuerit religionis papa Formosus, binc colligere possumus quoniam dum a piscatoribus postmodum esset inventus, atque ad B. Petri Apostolorum principis Lcclesiam deportatus, sanctorum quoque iinagines bunc in loculo positum vencrabiliter sa:

Sergio, qnae Stepbano huic septimo synodalia ad-

lutarunt

boc

namque

a religiosissimis Roinana;

scribunt Acta, quibus fides major jure

sit adlii-

Urbis viris persajpe audivi . Hucusque Luitprandus, Sergio factum sacrilegum adscribeiis, quod
ipse fuerit ad illud

benda.
(|U(id

Lupsum vero mcmoriaLuilprandum boruni

pai);e,

auclorein ojiortuit, ut adscriiiserit Sergio

perpetrandum antesignanus
impiiim

et

factum per Stephanum liquet. Sed audianuis qua; narrat ipse Luitprandus Kormoso, inquit, detuncto, atque Arnulpho in propria reverso, is,
:

auctor. Ctcterum graviorem culpaiu Stepliaiii papa)

fuisse

liquet

qui nefarium scelus

et

detestanduni Synodo collecta probavit, qu;c rescissa postea ignique tradita

fuit

ijui

post

mortem
Quo

Forinosi

papui constitutus

esl,

a Joanne L\, ut

expcllitur, Sergiusque pajia per

stiluitur.

Adelbertum cone

constituto, ut impius, doctrinaruminscius,

que sanctarum
8.

Fonnosum

sepulcliro

suo loco dicenius, cum ista omnia per Stephanum papain synodice acta, Joannes postea convocato ad ba;c Concilio (ut testantur ipsa Acta ejusdem Ro-

l.iiil|).

1.

1,

i;.

STEPHANI
mani
Concilii

VII

ANNUS

1.

CHRISTI 897.

453

penitus abolevit;ex quibns erroris

10.

Ut qui semelet iterum in eodem gradu

est,

aryiianlur

(|ui isti

du Formoso

negant

et coniicta

consecrafus

a sacrominisleriositexcludendus.
scelus perdu-

putant. Extnnt vetustissima Acta, quibus tuni ista

sacrilega a Stepliano perpetrata,

H. Utjuramentum quod ad
sit

tum

etiam obje-

cit,

non

observandum.

ctiones triginta, et defensiones totidem continen-

12.

Ut ad

Synodum

qua; manifeste contra

tur

cuin addidit ad scelus

cam

adliuc impietateni,

Catholicam rectitudinem

agit,

non

sit

occurren-

ut factas per
statucrit.

Formosum

ordinationes nuUas esse

dum.
13.

Cum

rint, et inter alios

enim ordinati ab ipso reclamaveLeo Nolanus episcopus ad eum

;

Ut prfepositorum culpm nec omnes Ut excommunicatio

([u;c

le-

genda) sint, nec omnibus denudanda;.

tunc

ista

Auxilius scripsit

lA.

ad

facinus

R. domino Leoni sanct;c Nolana; Ecclesia) prajsuli, Auxilius in Domino salutem. Missa legatione asscris
le

violentius

pati

oppressionem, ut

committendum pertinet, non sit observanda. 15. De eo quod scriptum est, sive juste sive injuste obliget pastor, gregi tamen timendum
est. IC.

episcopale sacerdotium
suscepisti,

quod olim PP. Formoso

irritum facias.

quasi

niiiil sit

Qua ex

De eo quod dictum

cst

Omnia qua;

dixc-

causa

fateris te mirae solertiai

civitatis

Francos, necnon Be-

rint vobis, servate et facitc.

17. Quod ad peccandum uuUius potestati sil obtemperandum. 18. Quod aliud sint pontificales sedes, aliud

neventana;

peritos consuluisse viros, eo-

rumque

consulta apud te scripla retinere, qua; te

ratione proliibeant. Nihilominus

hujusmodi transgressionem commiltere, manifesta autem cogis me objectionibus, quas adversus eumdem Formosum

pra:sidenles
via,

([uia

si

prajsidentcs dcviarint per de-

sequendi non snnt.

papam ejusque

ordinationes

quidam

objiciunt,

19. De eo quod scriptum

20.

est

Qusecumque

dialogico scliemale breviler respondere. Misi

quod

ligaveris super terram, erunt ligatain ca>Iis.

jam

in

opusculo ejusmodi altercationis causatus

Qualiter

Formosus

post de|)ositionem

sum. Altamen quia de una auri materia diversa

conficiuniur species, qua; diversis
talibus

hominum volunfiiltus

suam Apostolica auctorilate fuerit recouciliatus. Nempe quod quamvisjurassetse nunqiiam Romam
iturum,
tactis sacrosanctis

placeant, orationibus tuis

;

faciam

Evangcliis

tale

quod

hortaris

ita

duntaxat, ut in unaquaque ob,

jusjurandiim servaiulum
doniinus Aposlolicus
21.
fjui

non

fuerit,

tamen quod vidit

fuerint,

jectione prainototur infensor

fensor.

et responsione de-

eum

reconciliavit.

Non

hic syllogismorum

qiueratur arcta
et

Quod pluiimisaeerdotesdepositi

non perihermeniaca subtilitas, utpote qui discipuli sumus Piscaioris, hoc est, Apostoli
conclusio,
Petri.

postea reconciliati.
22.

Et

quanquam

in ejus
,

navicula sedeamus,

tempcstatem patimur invocantes dominatorem omnium ut imperet ventis et mari, et fiattranquillitas magna . Fuerunt Capitula:
1.
cit,

Ut id quod incertum est, solius Dei jurelinquendum sit et de episcopis qui ad aliam sedem translati sunt. 23. Quod Osius non Catholice dixcrit, nec
dicio
;

laicam in fine
lector exliterit.
23.

communionem

rccipiat.

Quod
ipsc

ordinatio

quam papa Formosus

fe-

24. De eo qui scmel in

qiialibet

Ecclesia

rata et legilima esse i)robabiIiler ostendatur,

si

etiam

Formosus, ut aiunt, uon rectc

fuerit

Ut absque necessitatc vel

certis

causis
transire

ordinatus.
2. TcsUmonia, qua; papa Anaslasius contulit dereasionem ordinationum quas ha;relicus fecit

existenlibus, cpiscopusde sede ad

sedem

non dcbeal.
20.
est,

in

Qiiod Formosus,

quando
erat,

iiitlironizatus

Acacius.
3.

non

id,

quod episcopus

iteruin acccpit;

Quod

Spiritus sanclus disciplinae ellugiat

sed

augmenlum
27. Ut

Apostolicte diguitatis

(juod

non

ficium, ministeriuni
4.

lamen ejus non

deserat.

habebal, susceperit.

tra statuta sancloruni

5;

Quod neophyti Constantini ordinatio conPatrum deposita sit. Quod ejusdem praivaricalionis sil iterata
,

qui simultates etlites intcr se habeant,

alter

corum adversus alterum iestimonium non

28.

possit profcrre.

consecratio

cujus prasvaricationis est

praivaricalionis

iteralum
ilerata

Quud humanum judicium quaiuor

De Concilio (luod
De scelerc quod
in in

pcr-

baptisma.
0.

sonis juslissime compleatur.

sit

Quod ejusdem

29.

urbe Ravennaie
esi.

consecralio,

cujus sunt praivaricahonis

h;crelici

pro Formoso ejusque ordiiiatioiie factuni

30.

quiCathoIicos reiwplizare audent.

7.

cadavere papa; Fortitulo

Quod minor

culpa, ciiiam iterata conse-

cratio, inlra hffireseon denotationes inveniatur niixta.

8.

ad-

mosi i^erpctratum est, etc. Ha.>c ex Actis Formosi Pontiflcis, sub

ordinationibus ab co
faciis,

De

quarc non

sint irriia;,

Adversus eos
Adversus eos

(jui

se excusant dicenles

accci)ta a Papirio

Massono, qua; Synopsis esse nodispulalronis.

invili

denuo consecrali sumus.

(jui

scitur
:

prolixioris

Nam

accipe (|u;e

9.

dicunl

non pcrdet Deus

ibidcin scripla legunlurad Capilulum xxixspectantia

"rnunTlLtdkieni prtevaricalorum.

alque trigesimuin:

454

STEPHANI
INTERBOGATIO.

VII

ANNUS

1.

CHRISTl 897.
;

Vcriim

nodo sanciinm
ordinatio in

Ravennate urbe congregata Syut tam Formosns, quam ejus suo vigore stabiliter permaneret ?
iu
est,

alii, Tusculanos illi enim postea, licct eadem radice provenerinl) principes audacissimos. De isto enim qui Sle|)lianum intrusit, ba;c idem auctor o' Tanta; (piip|)e Adelbertus erat potentia3, ut inter omues Italia) principes solus ipse cognomento diceretur Di.ves : buic erat uxor nomine Rerta, etc. Istos iiuidem, quo viciniores, eo

comites, ut

ex

infesliores

Romana

Ecclesia sensit
sancti

etenim

(ut

suo

nt opinor,

tibi contigit

quod

ait

Psalmus

'

loco patebit) munitione

Tiberis, olim

Angeli ad ripam

nieam foveani, in quam indelatis muneribus lale quid in illa Synodo constitutum fuerit, probare minime poteris nos auteui et plurimi nobiscum compertiim babemus, quod non solum Romuieffi civitalis, sed pa;ne omnes Italia? praesules memorato interfuere Concilio. Qnapropter si favente Deo regalis
Fodorunt anle
ciderunt.
facieni

Nam quod

sunt ausi in

mole Hadriani dicta potiti, qua? non Ecclesiam? Ut absque ulla coutroversia dici possit nullam unquam sive ab

Romanam

Gentibbus, sive ab hajreticis, sive a scbismaticis, aliisve perducUibus, qui ferro, qui scriptis, qui
dictis, aliisve quibusbbet niodis eam exagiiarint, duriorem, diuturniorem, aique molesliorem pas-

potestas

universale^ fecerit Conciliuni

erit,

quid de

sam

esse

persecutionem

illa

quam

pertulit

ab
sunt

vobis

censendum

qui tot episcoporum sanveriti estis .

istiusniodi Adelbertis Tusciaj

marchionibus. Etenim

ctiones irritas facere

non

cum
gladio

Genliles
,

imperatores

eam

persecuti
,

iunc clariores celebrioresque

effulsere
h;cretici muliiplicis

utpote lauPoniifices

QVM AD

IPSLM CAPITLLUM TRIGESIMUM SPECTANT.

rea martyrii decorali

Romani

INTERROGATIO.

cum vero

generis in

eam

insur-

rexere, iidem emineniiores aiictoritate, et sapien

papa,

eumdem Formosum

Stepbanus, qui tertius a Formoso extitit adeo reprobum esse

tiores pietate,
et

aique doctrina illustriores enituere;

cum

scbismatici

eam

scindere

quam

sajpissime
:

judicavit, ut cadaver ejus de

tumulo
ibique

extrabi, et in

laborarunt, capiteque

Concilium pertrabi
ferro

fecerit,

eum

pristinis

vestibus denudantes, laico amictu velaveruut, et

compage unitatis conjunctum uni

monstratum
hos

et

germano truncare eo magis cbaritatis ipsum visibile caput

sit

corpori, cujus capui

invisibile

duobus digitis amputatis, in quodam peregrinorum tumulo sepelierunt, nec multo post in

Cbristus, decus et
,

ornamenium

Ecclesiaj est de-

piilchreque
Ecclesia

laudaium.

Cum

vero

Tiberiiuuu fluvium pracipitatur?

Romana

passa est iyrannos Tusciae

principes, dominantes sive pecuniis sive armis po-

pulo cleroque Romano, per quos intrusi in cathe-

dram

Petri,
,

solium Christi
turpissimi
fcedissimi
,
:

sunt iiomines

mon-

Sicuti belluaj luunanitatis

immemores quo-

struosi

vita

moribus

perditissimi,

modo
dixerit,

inteliexerunt, ila operati sunl. Miserrinii,

usquequaque
aique
5.
lastitia)

vestimentis exuta gloriaj

ubi boc didicerunt? prffiserlim

cum Dominus non

sub terra, vel sub

moerens, dolens et lugens, sedit in

qufficumque

iigaveritis

tristitia-

fluminc ; sed ait, quaecumque ligaveritis super terram, erunt ligata et in ca;lo. De talibus enim ait Apostolus Qiiidam babent zelum Dei, sed non secundum scientiam. Prob scelus saltem poeticam altendere debuerunt sententiam Parce pias, scele: ! :

domina gentium. Cseterum etsi inierdum deforme valde iurpeque contigerit apponi Ecclesia! caput: iolerandum
tamen fuit ii)si, quod non penilus amens sit inventum, sed fide Catholica sibi constans, Dei vero permissione supra cwtera corporis membra provectum

rate,

manus, jam parce sepulto. Verumtamen si ejusmodi de sede ad sedem translatio quodammodo illicita fuisset, nonne Ecclesiastica pietate tolerare, et non inauditis crudeUtatibus exaggerare debuerant, et sic demum advocata universali Synodo gencraliter censere, ut deinceps

Romana

civivas tale

quid non commilteret?

turpata.

Romana Ecclesia cur et a quibus fuerit de En illa infelicissima Ecclesiaj Romanai tempora, atque omnium luctuosissima, quibus
4.

non sine causa vel ratione, sed magno sui judicii hbramento etenim* pondus et staiera judicia Domini sunt.Qua3 etsi inscrutabilia prffidiceniur, pcr transennam tamen mortalibus intuentibus fiant aliqua saltem ex parte perspicua. Ut enim Deus significaret, eamdem suam Ecclesiam nequaquam humanum esse figmentum, sed plane divinum oportuit osiendisse eam nequaquam invenium
: ,

l)ravorum antistitum opera perdi posse et ad nihilum penitus redigi, sicut de aliis diversarum gen-

ipsam contigit domestico belloexagitari, atque persecutione vexari, cjua; nunc cocpta, uuilto tempore niaximo damno eamdem Ecclesiam aifccerunt; illataipsa pcr Adelbertos marcbioncs potentissimos Tusciaj (ita nominat eos Luitprandus, uon autem
Psal.

tium regnis,
fiiere

ei

bene

slatuiis

Rebuspublicis factiim

constat: quffi tandiu constiiisse leguniur, quandiu

perviros prudentosetvirtute prsditos admi,

nistrata)
tis

periissc

vero i^enitus

ubi viris sceles:

tradita sunt

earum gubernacula moderanda

-

'

xxxvi.

2 C(irriii)Uini

essc lexluni seijucns

illiilio

(hiuet.

|JUI[1

1.

1(1.

Tlircn.

I.

STEPIIANI Vri
ita fjiiidcni
illa?,

ANNUS

1.

CIIRISTI 897.

455

quae ut luimanae, ab liomiiiibus

cardinis pctra?

sive bonis

sive

malis accepisse noscuntur

vel

sive

emolumentum
sum. At non
factari

dctrimentum

statum, vel caperdi(|iie pec-

sic divina;

quae nullo possunt labein cBternum.

Visum est euim veluh certis chamyshce desiguatuirt, in tanta Ecclesia; Romana; ruina Sanctuarium tantummodo relictum integrum, in quo Sedes illius existeret, adversus
ractcribus

hominum

vitio,

nec mutari
sit

quam

nec

ipsse porla; inferi iirajvalerent.

Facta sunt

cato, sed

permaneant opus

Sedes
Sedes
esse

ista in Rasilica, in

cujus patriarchio Stcphanus ha-

igiturApostolica,
sit

Romana

ipsaEcciesia,

cum

bitaret.

In Rasilica vero principis Apostolorum,

Petri,

eadem ut manifestetur hominibus

ubi Formosi erant sacra [)ignora collocata, ipsae

Christi, quae dicla sunt prophetice

de ipsius Sede,

parietum sacrae imagines (utaudisti exLuitprando)

in ista vohiit adimpleri, ut

soli

eadem semper maneat,

dicitur
:

Formosum

sint veneratce, ut plane acciderit secun'

:

assimilatavel luna?,

cum

'

Sedes ejus

dum

ilhul Sapienfiae

Condemnat justus mor-

meo, et sicut hma perfecta in aiternum. LUpote quod licet sol semper sit idera, eademque hma semper existat, interdum tamen obice nubium eadem sidera minus liiceant,
sicut sol in conspectu
et

tuus vivos impios. Sed ad res Francorum. 8. Erga Stephanum papam episcoporum obse'
quia^ et

echpsibus intercurrentibus reddantur obscura.

igitur nimis rigide in Apostolica

NoH

Sede majora

requirere,

quam

quae in symbohcis signis fuerint

divinitus demonslrata. Sed et recogites

vehm

tu

maxime Fulconis Rhemensis episcopi. delalum esset in Gallias, defuncto Formoso Pontifice, subrogatum illi fiiisse Stephanum, quem nullus tot tantaque nefaria crimina infamarent tamen fuit principalium sedium episcoporum, qui ob id se subtrahercta cultu, reverentia, atque obe-

Cum

adeo austerus exactor, quod cum Christus non dedignatus sit adeo scelestos atque adeo impios in sua genealogia habere pra;decessores quid adeo
:

dientia, qua; impertiri

soleret

Romanae

Ecclcsia;

Pontiflcibus, probe scientes quique essent doctis-

simi atque

sanctlssimi, prima;

Sedis Pontificem

mirandum et indecens, ipsum etiam habere passum esse successores hujusmodi homines peccatores, hcet nunquam impios sicut illos?
Stephani scandalicm portentosa ruina Lateranensis Ecdesice consequitur. Scd redeamus ad Stephanum, quem non auderem inter Romanos Pontifices numerare, nisi id factum a majoribus invenissem, utpote fanto indignum nomine, qui primus et solus nefando et inaudito sacrilegio Petri Sedem adeo detnrpavit. Iste siquidem (ut habent Acta Concilii sub Joannc papa IX suo loco inferius
6.

minorum sedium non subjacere judicio. Quamobrem eum ex more omnes frequentant litteiis, et
consuetis venerantur obsequiis, cumulantque
ciis
offi-

recens crcahs Pontificibus exhiberi solitis, non ignorantes etiam in successoribus indignis cos
,

venerari Petrum, atque in Petro Christum

eos spernentes, spernere

aique

contemptu. Inter

alios

Petrum nou sine Christi autem qui Stophanum hunc

suis litteris Pontificem salularunt, fuisse reperilur

Fulco Rhemensis archiepiscopus; naui de ipso Frodoardus"^ iestatur, hocexordioSedis Ste|diani intercurrissc liUeras inter eurndem Fulconem Rhemensem episcopum, atque ipsum Stephanum assertum

recitanda) vi

summa
,

collecto conventiculo cpisco-

pornm

siniulque presbylerorum cardinalium sibi

,

simiiium

Sergio

Denediclo, atque Marlino, dia-

papam, (juarum cujus argumenti singulae

docet his verbis
9.
:

fuerint,

conis etiarn Joanne, Paschali, alteroque Joanne, ho-

minibus perditissimis violatoribus Pontificim sepultur, Formosi venerandum cadaver etlossum, c sepulchro extractum tanquam viventein homincm ad judicium adductum judicari voluit alciue dainnari, et in poenam tribus digitis amputatis in Tiberim demergi. Intentalum hactenus scehis quod non Chrislianorum tantum aures exhorreant, sed ct avertat quoque inhumanos et feros Rarbaros ab auditu, a fule revocot, ct pra; sui imnianilate
,

Stepliano

sori

scribens ideiu

quoque luijus Formosi succesdominus Fulco, devohoncm

gerebat, conabatur

quam

erga

Romanam Sedem

ostendere, et

quod Limina creberrime cupiverat

diversis obslantibus discri-

Apostolorum adire, sed

minum
dem

causis haic vota nequiverit adimplore. Ubi

significat

Odonem

et

Carolum reges

in pacis tan-

concordia se studenteconncxos. Cui remittens

hic papa litteras suas a se suscepisse fatetur, ipsius

omnibus incredibile. Adjecit perfidus, ut omnes ab eodeni Formoso Poutifice sacris ordinibus inifiat

tiatos exauctorarct. Execrati

autem, proh nefas

et

non admittens, sed reprehendens excusationem, eo quod alii homines eadem adirent, el ipso fateretur fas adeundi non fuisse concessum. Denuntiat ergo,

lapides tale porlenlum,

collisione

sua tunc voce et mutua

Synodum

se per

mensem Se|)tembrcm imminentis

clamarunt spontaneani libentius pati ruinam, quani Romana Ecclesia scandalo tanto
depressa, subsistere.
7.

Indictionis decimic quinla; ccrtissime celebrare statuisse, ad quam censendo vocans hunc archiopiscopum nionot expresse, quatenus, omni mora repulsa, omnique cxcusatione remota, eodeiu teinpore suam specialem prffisentiam oidem Synodoque omnino exhibere maturet. Quod si pra^termiserit, canonicam in eum ferre sententiam minime retra-

Accidit cnini tunc, ut sacrosancta Rasilica

Lateranensis, primaria l*onlificis sedes, impulsore

angelo nialo, abaltari usque ad portas penitus solo

prostrala corruerit.
tes, tanti

Quomodo

possent stare parie-

facinoris terra;

motu primaria concussa

ctabit.

'

Sap. )V.

Frod.

I.

iv, c.

456
10. Rcscribens

STEPHANI
autem
liic

VII

ANNUS

1.

CHRISTI 897.
tyrannidem Apostolica
:

venerabilis pra)sul
circa

imi)erliens subditis, cujus

petit auctoritale reprimi,

eideni,

quam semper

liabuerit devotioneni

dicens

quia in tam pe-

gloriosam principis Aposlolornm Sedem ejusque sanctos prresules pandere nitilur, asserens se tunc variis oppressionibus prccscntia corporali eamdem
adire

riculoso et necessitudinibus pleno tcmpore

suam

Ecclesiam noxium sit deserere . llucusque Frodoardus, quibus vides niiram observantiam Ortho-

Sedem non

vahiisse.

Dilectos

autem

filios

doxorum
homines
ut etiam

antistitum, atque principum erga Apo-

hujus Ecclesim illuc destinasse, ad itineris sui enarrandum incommoditates viva voce, quemdam quoque consacerdolem suuni ad id exequendum se direxisse. Plura se scribere non pr,T}sumpsisse, quia
senserit in Epistola sibi
tis

stolicam Sedern, etiam

scelestissimos
;

cum

in ea sedere viderint

atque tantum abfuit, ut

eos spernerent, contemnerent, vel

non obedirent,

summopere

colerent, atque frequentarent

ab ipso directa dura

ila

se sa-

obsequiis,

ipsorumque gratiam per intercessores

invectione mulctatum, et boc sibi

incussisse

non moditunc primre

summo
|)er

studio venarentur, utfecisse noscituridem

cum

miraculum, quod

Fulco, tautus vir, primarius Calliarum antistes, qui

ipsius litteras graviter

eum
sibi

perculerunt,

cum

ha-

ctenus ab ipsa Sede nil aliud nisi mellitum ac

dulce,
prffidecessoribus
:

scribentibus, venire

consueverat

quod

peccatis

tamen

suis

imputans,

ut de malo suo se merito contristari, sic de correptione ipsius se fatetur laBtificari, revolvens fleri
potuisse,

Joannem episcopum unum ex suffraganeis Romanaj Ecclesia; eumdem Stei)banum papam sibi conciliare magnopere laboravit; nam de lilleris ad eum eo argumento conscriptis haec inferius idem Frodoardus 12. Joanni cuidam Romano prfesuli suffrasanctie
'

seu

quidam designat ad

se

perlato ru-

ganeo
nis

scripsit,

commemorans

affectionem dilectiout diceret,

more
aliter

ut a quibusdani vicinis charitate repletis

quam

habebat erga eum,

ita

nullum

Unde pctit, ne facile hujusmodi personis aurem accommodet, donec, ut scriptum est, rem quam nescit
de se audisset,
veritasse baberet.
ipsis

quam

se invenisse recordari,

cum

quosicconcorditersuo

conjungerelur cbaritatis affectu, rememorans magna se quondam benevolentia susceptum ab eo fuisse,

liberalissimaque humanitate tractatum,
se (|uantocius

diligentissime investiget. Anneclenssimpliciler, ut

maguisque

ab
ris
sit

pa;ne cunabulis educatus canonicis fuerit

beneficiorum impendiis accumulatum. Asseritque

,

disciplinis,

donec a glorioso rege Carolo imperatofilio,

pace reddita, dignis serviliis osten-

Ludovici

iu palatinis ac domesticis ejus

palatii per-

surum tam erga eum quam erga dominum papam

Stephanum, gratam animi devotionem precaturque, ut eum suo favore tueatur apud ipsius ex;

assumptus obsequiis, sicque in aula

filii

severans usque ad tempora Carolomanni regis Ludovici minoris

nepotis ejusdem Caroli,

quaudo
sit

cellentiam pap, in quibus necessarium viderit,

ei

a sanctis provinciffi

Rhemensis

episcopis,

necnon a

clero et plebe hujus urbis electus et ordinatus

optime in ipso confidit) assistat Frodoardus ex Fulconislitteris.

(sicut

Hucusque

episcopus. Llbi qualiter hanc Ecclesiam

infestatione

paganorum
pro pace

13. Obtinuit

autem idem Rhemensis archiepi-

laborantem repererit,
:

et ut

scopus ab eodem Stephano papa, ut quoniam vo-

ipsiusad posse desudaverit

a legatis suis, velalio-

rum

baec scientium

petit explorari narratione, as-

severans

pra;missa se non arrogantia explicare;

scd ut noverit conjiciens, quia qui sic enutritus et

ante episcopatum conversatus, hoc onus quam bonorem, non elationis instrumentum, sed bumililatis esse servitium. 11. Subnectit autem, quod si aliqua regno quies concessa fuerit, et ab Odone rege licentiam
taliter

fuerit

sibi potius

Synodum, ob bellorum fragores prsesens minime posset, id per legatos expleret. De Frodoardus. his enim hffic ex ipsius Epistolis Item pro jussione Stepbani papa;, qua mandaverat domino Fulconi, data ei licentia interim, ut petierat, remorandi, quatenus tunc, Honoratum Catalaunensem, et Rodulphum Laudunensem Ravennam milteret ad Synodmn ibidem celebrandam unde monet, ut sicut papa jnbet, ejus peticalus ad

adesse

'^

impetrare valuerit, ad ipsius bealitudinis vestigia

tandem aliquando properare

sludebit,

dum

sibi

\\x patuerint, qu;c tunc ab Rendeboldo Arnul|>bi regis filio erant obstructa;, qui Ecclesiam quoque Rbemensem afdigebat injuriis, rcs ejusdem snis

obtemperent .Hcec de Iiis ipse. Porro de ista Synodo celebrandaa Slephauo papa Ravenna; nientio nusquam.
tioni
Frod.
Rlicui.
iv, c.

'

liisl.

I.

C.

IbiJ.

STEPHANI

VII

ANNUS

CHRISTl 807.

457

Anno periodiGTOCo-RornaiiiC 15390. Anno

Mm

Elispan.

935. Anno

negifce 284, inchoato die 8 Febr., Fer. 3.

Jesu Christi 897.

Romani

papae 1.

Lamberti imp.

6. et 4, Arnuiplii imp. 2. Leonis Sapientis imp. 12.

1.
scBvit.

A num.

Stephanus
1

VI

hi

Formoswn demortimm
VI anno supeVI, vulf^o diclus

vim passus
uti

in sepulcro, busta diruta, ossa fracta

ad 8. Bonifacius

quoddam memphiticum,
:

ejectus est extra pu-

riori vila decessit, et

Stephatius

blicum
pulto

cui tanto viro examinato ut

:

aurum,

nil

VII, die XX mensis Augusti ejusdem anni Eccle-

juvare potuere schola; clamantes

!

parcite se-

siam

Romanam
Is

administrabat, ut ibidem demon-

stratum.

in

Fnrmosum papam Synodum anno

Sedem Ro-

fuit in eo licitum,

superiori, ut

ibidem ostendi, celebravit, non vero

fuisse

nMllum cum mortuis certamen; sed quod libitum. Nef|ue enim ipsis Apostolis datum cst de mortnis prffijudicare (1) .
est 2.
lib. \,

currenti, dicens promotioneni ejus in

Luil prandi error co7'rigitur.

cap. 8,

Luitprandus
attri-

manam non
eo

tum

factas

canonicam et ordinationes ab validas non esse habendas. Non de-

magno

errore Sergio papa; /// ad-

scribit

quae

Synodalia Acta

Stephano VI

fuere tamen, inquit Mabillonius tom. iv Analect.

pag. 624, qui Formosi patrociniimi tunc susceperint,

buunt, ut ostendit Baronius ex ipsismet Actis. Ex quibus et intelligimus, Luitprandum, qui tam turpiter ea in re hallucinatus est,

quos inler Auxilius quidam Francus, quod sit an flctum, incertum. Is in Ilalia degens, et a Formoso ordinatus duos in ejus de-

non

esse

audiendum

nomen verum

in

iis,

quoe habet de imperio Widonis et Lamberli

praesertim

ejus

fllii,

cum

alios scriptores contiarios

fensionem libros

scripsit.

Prior capita xl, posteEpistola prasvia ad

habeat.
3.

rior XXXII complcclitur, cuin

Pontificatus Stephani

Leonem Nolanum ejnscopum, cujus rogatu istud opus suscepcrat. Hanc Epistolam cum indice triginta capitulorum prioris libri BaroniusAp[)endici

scriptus.

Ad num. 8

VI a Flodoardo deQiise rcfert

et seqq.

Baro-

nius cx Flodoardo

lib. 4,

cap. 4 el 0, liiceni acci-

piunt cx

iis,

quae ipseniet Flodoardus in fragmcnto

tomi

XII inseruit

edidit

Morinus in

utrumque librum integrum parte 2 De sacris Ordinationibus

sed
libel

de Ponlificibus Romanis, quod Baroiiii tempore

non

extabat, dicit

pag. 348 et seqq. Mabillonius vero publicavit

lum

ex Ms.

Codice Fiscamnensi erutum

super

Tum
Sicva

sextus Stephanus sacra regmina culmine carpit

at durior instat.

Durus qui noslris, propriis

causa et negotio Formosi papit; , pcr modum dialogi scriptum, quem ab eodem Auxilio editum

non
dit,
ille,

dubitat. In eo dialogo, qui

Formosum
:

defenprofecto

inter alia ha^c de eo habet

Is est

quidem legat vivis, truciora sepullis. Folconemque minis, Formosum concutit actis. Concilmm gregat infaustum, cui prasidet atrox Pra:decessorem abjiciens ponensque patronum. Visus abhinc meritis dignam incurrisse ruinam,
Carptus et ipse sacraque ahjectus a;de, tenebris
Carceris injicitur, viuclisque innectitur atris,

qui in
ut
;

extitit,

omni vita sua tant;c gravitatis forma vinum non biberet, carnis gustum necorpus
etiam

Et suQocatum crudo premit

ultio Isto.

sciret

femineae copulaj expers, oclogenarius vir-

gineuin

suum

hominem exuens terrajcomgentes

mendaret.
sanctitatis

Vulgarorum vitam prajdicatione conflrmans, ut vetus ApoIste

tificis

stolicus ad

fldcm addiixit. Et

cum

tanta probitate

pra^dicatus toto

mundo

ut altcr Lucifer illuxisset,

Decretnm Slephani VI de Ordinatione PnnPontiflcatus sui iniho Arnulphum, sed [laulo post Lambertum ejus cemulum pro vero imperatore agnovit, ut anno superiori osteiidimus. Lambertus autem considerans quantum sua refer4.

Rom.

(I) Auxilius, qui librum digessit pro defensione.ordinationum Formosi.scribebat post xx annos ab ordinatione ejiisdem Pontificis, ut patet Ecce jam circiler viginti aiinos ahsque Christiaiia religione vixisse Italia; regiones garriuut . Addit antem ihideiu iirdinalionem excap. 28 Fonnosi probatam jam fuisse ab Ectdesia Synodico assensu. Et in cap. :!9 prioris libri Coucilium illud Uavennatcnse appellatur. Mirari autein subit, ciir Concilii Homani ne nieminerit quidem ; forte taincn idco non meminit, quod Ravennatense illud plenius fuerit, et prioris illius veluti Nicolaus papa coiiiplementum. Addit auctor ejusdem libii cap. 21 de Sullredo Placentino, quein merilo reprobatum fuisse asserit, addilque (in Syiiodo Roniana) una nobiscum reconciliavit . Ilinc colligasAiixiliuni hunc episcopum fuisse. Cuin vero iniuiit ordinatum se a Formoso, non loqnilur tunc suo nomine, sed clericorum omnium ah eodem Formoso ordinatorum, quorum causam tuntur. Denique advertas motus hosce ncc ipsa Coucihi dehnitmne quievisse, cuin post Concilium scribeus Auxilius turbis adhuc agitari Ecc.lesiain doceat, praisertim in Epistola ad Leonem Nolanum, qui a Formoso ordinatus sacerdotium suum infectum censebat. Ilic habes Lconis hujus (quein 111 fuisse crcdo) ab Ughellio
: :

ignoralam

ffitatein.

An

tandein Auxilius iste Francus sive Itahis fuerit ignorare

;

me

fateor.

unde

id hauserint,

ignoro

quin et prasenlia ejus Concilio Uoinano sub Nicolao Italum potius,

Francum illum asserit post Mabillonium 1'agius, sed Mansi. quam Francnin indicare posset.

Baron.

ToMUS XV.

58

458

STEPHANI

VII

ANNUS

CHRISTI 897.

ret Poiitificeni siiis i)Qrtil)iis acldictum

liabere, et

post

Hadriamim

III,

qui decreto sanxerat, ut mor-

tuo Pontifice novus consecrarelur sine legatorum imperialium prasentia, comitia Pbntificia Roma-

Joanne IX papa prssente Lamberto impcratore factarem extra omnem controversiam ponit. In eo enim Concilio anno seqnenti celebrato decretum

norum

parum turbata fuissc, ol)linuit a Stephano papa VI, nt novum conderet, quo Eugenianum conllrmaretur, et Hadrianeum refactionibus non

laudalum Stephani papa; de verbo ad verbum recitatmn fuit, et ab omnibus approbatnm. Ex quo
et liquet

quantum

decepti fuerint tot viri doclis-

scinderetur. Referl illnd Gratianus dist. 33, cap. 28, et ex eo Baronius amio dcccxvi , numero 101.

suspectum babent, ac figmentum scbismaticorum esse suspicantur, quod eis eo minus in mentem venire debuit, quod non multo
simi, qui illud

Baronius
stantes

aliique

tam

Catiiolici

quam

Prote-

/F, vulgo V. Verum praeterquam qnod Gratianus, quotus ordine fuerit Stepbanus decreti illius
conditor,

decretum

illud adscribunt 5e/j/io

post mortem Stepbani IV ordinatio Gregorii IV et snbse(|uentium Pontificum praisentibus legatis imperialibus peracta fuerit, ut in manifestam lucem

eduxi.
6.

non exprimit, ex ejus

praesidentis.

lectione apparet,

Stephano VI succedit Romanus.

Pontificum
in

Ex Ca-

illud foetum esse Stepbani

boc tempore Romanae

ut evidenter pateat
:

talogis

Rom.
et

alii

adscribunt Stephano
tres, sicuti et Marli-

Ecclesiae
illud bic

Quod

papae

annum unum
et dies xxviii,
i,

menses
alii

integrum

recitare juvabit

Quia sancta

nus Polonns

Chron.

annum unum, mensem

an.
i,

Romana

Ecclesia, cui, auctore Deo, pra?sidemus, a pluribus patitur violentias, Ponlifice obcunte qua?
:

unum

Hermannus Contractus

mensem
ante

diesxix; indeque quo mense Stephanus

ob boc inferuntur, quia absque imperiali PontiGcis fit consecralio nec canonico ritu
; ;

notitia
et

Pontificatuin absolverit,

incompertum.Eumtamen
cui

con-

annum nongentesimum,
affixit,

mortein cjns
videre
est,

suetudine ab imperatore directi intersunt nuntii, qui scandala fieri vetent volumus ut cum insli-

Baronius

ut eo anno

num. 6

tuendus

est Pontifex, convenientibus e|)iscopis et universo clero eligatur pnesente senatu et populo, qui ordinandus est. Et sic ab omnibus electus,

imo ante mensem Octobrem currentis anni tanquam invasorem habitum fuisse, et successorem
accepisse

Romanum

invtcte docent

duae ejusdem

pra?sentibus legatis imperialibus consecretnr. Nullusque sine periculo sui, juramenta vel promissiones
aliquas,
nisi

Romani Epistolae a Baluzio in Appendice ad Marcam Hispanicam num. 38 et seq. recitata>. Prior
Riculfo episcopo Helenensi seu Rossilioni, qui ad

nova adinventione, audeat extorantiqua exigit consuetudo,

,

beatorum Apostolorum limina

Romam

accesserat,

quere,
Ecclesia
centia

qute

ne

scandalizelnr

et

imperialis

bonorifi-

hoc ^mwARomano papa concessa, non vero an. dcd, ut perperam ibidem in margine legitur. Hajcenim
ejus subscriptio
scriniarii
S.
:

minnatur. 5. Slephano IV errore vidgari attributiim. Decretum istud a Stepbano IV latum esse non potest;cumante Pontificatum ejus nunipiam fuerit

Scriptum per

manum

Grcgorii

R. E. in mense Octobrio, Indiclione

consnetudo, ut legali iniperiales Pontificis Romani

quod tamen auctor istius mortem Stephani IV Pontiflcatum gessere Pascbalis et Eugenius H, et tamen in eorum ordinatione aliud servatum non esl, quam quod usus autiquus ferebat,
consecrationi interessent,
decreti diserte asserit. Secundo, post

Septemb. hoc anno coepta) idibus OctoStepbani nomine Calatoris sanctae Sedis Apostolicae, imperatore D. N. piissimo PP. Aug. Lamberto a Deo coronato magno imperante (legendum imperatore) anno vi, et Pontificatus (lepriina
(a

bris per

manum

gendum consulatus, quem

Indictione

ideo an.Dcccxcii,quo colvi,

lega iiDperii i^aterni dictus fuit, ceperat) anno

ut nempe Pontifex ordinatus rem mitteret ad confirnianda

roli Martelli

legatos ad imperatopacta, qute post Ca-

prima . Eodem tempore Servus Dei episcopus Gerundensis Roma; fuit, et privilegium

obtinuit,
rii

scriptum per

manum

Sergii

scrinia-

lempora

cum
mos
111

regibus Francorum ac
obtinuerat, et nonTertio,
lucc

S. R. E. in

mense

Octobrio, Indictione prima.

Carolo M. imperatore sancita fuerant. Contra vero

ante Stei^hanum VI, diu
nisi a
ille

UtraqueEpistola bis verbisincboata:Romanusepiscopus, servus servorumDei, reverentissimo, etc.

morte Hadriani

desierat.

verba, milliisque sine periciilo sui juratnenta vel

promissiones aliquas,

etc.

nonnisi pra^senti tempori

convenire possunt, ut intrusio

Quarto, ante
esse canonica;,
Ecclesiastica,

quorumdam

Ponli-

Qnare/?omfl?u ante diem xv mensis Octob. hujus anni Ecclesiae Romana; prajerat. Porro annus ille sextus Lamberti cum idibus Octobris hujus anni conjunctus evertit opinioncm Baronii, ejus imperii

ficum, et scandala in Ecclesia exorta ostendunt.

initium us(|ue ad
7.

annum
pa[)a!

Dcccxciiidillurentis.

Stephanum IV, ordinationes

fact;c

Epitaphizwi Stephani VI.

Baronius loco
ejusdem

absentibus legatis imperialibus non poterant nou

mox

laudalo Stcphani

VI Epitapliium ex

cum nullus csset canon seu regula quibus ex probiberentur contra vero postquam Eiigenius II ordinationes Pontificum
;

Manlioexhibet, ex (juo cardinalis doctissimus intelligere poterat,

eum

fuisse intcr Pontifices

nominis ordine sextum.

Floc Stephani

Rom. coram
id

legatis Ca;sareis fierii)ra;cepil,

non servabatur,

in eani

peccatuni esse dici

quando regulam Ecclesiasticam poterat. Denique dccreli Slein

paps

clauduntiir

membra

locello

Scxtus dictus erat ordine quippc palrum.

Hic priiiium rcpulit Formosi spurca superbi

phani papa; confirmatio

Concilio

Romano

Culmina, qui invasit Sedis Apostolica;.

STEPHANI
Concilium
inslituit, prreseilit

VII

ANNUS

2,

CHRISTI 898.
Prffitermitlebam
9, in

459

pastor et ipsi

ad confusionem vitandam.
nere,

Leges satis fessis jiira dedit famulis. Cum(|ue paler multuin certaret dogmate sancto, Caplus et a Sede pulsusad iina fuit. Carcerisiiilerea vinclis conslrictus, et uno Strangnlatus nerbo, exuit et honiinem.
Post deciniumque regens Sedem cuni translulit
Sergius liuc papa, fuuera sacra coleus.

mo-

Baromum anno

dcd,

num.

morte Ste-

annum

pliani VI usque ad annuin illum differenda, fundari in Privilegio monasterio sancli Vincentii ad Fontes Vulluriii concesso, quod daluin dicitur,

mense Se|itemb.,
(|uinto.

Indict.

iv,

per

manum

Ste-

phaiii priniicerii,annoPonti(icatusdominiStephani

Sed loco,

et

uno strangulatiis nerbo, legendiim,

nei^vo,
|iartini

in

sexti

Verum

Diichesnius, qui

toin.

iii

imo strangnlalus
appoiienda, ut

etvirgula post vocein, imo,

varia excerpla Chronici ejusdeni monaslerii publicavit, pag. 091, in

Baronius,

parlim PapebfoIs adilil

:

margine

recte monuit, chronoibi et alibi,

cius in Conatu Cln-onico-IIistorico legere.

graphum
ruiii

illuni

anonymum,
sici)ius

in

anno-

Piomanus legerat diem regnanti ; Mrtn^m^ a Baioregens Sedetn

compiitis

errasse,

quud

ejus lectio

nio, forsan ex so-Ia conjectura, correcLus, ])ost deci-

passim declarat. Certe ha;c subscriptio ipsaminet

Baroiiii

mumque

eum

transtnlit

annum.
leclioet

Ipse vero Pa|)ebrocius legil, post

dccimumqne Deo
existiino

die

XIV

opinionem evertit; cuin asserat, Fonnos!<m mensis Deceinbris anni dcccxcvi vita

regnantis transtulit

annum. Sed

nein Baronianam non esse sollicitandam,

Ser-

functuin esse, et Bunifacinni ineimle anno insequenti diclum Pontillcem Rom. quo pacto Stepha-

giutnlJleam translationem aiino

a curreiili deciinus
istud congruit
est,

Cliristi

dcdvii, (|ui

nus l7meiiseSe|)teiiibri a.iniDCD, quartiim taiitum

Pontiticatus annuni numerasset, et

peregisse. Porro Epitaphiuin

nunquam quintain in Insiiie

cum

Flodoardi versibus

mux

a nobis

tum

attigisset.

niedium adductis. Cum vero Annales Ecclesiastici per ba3c tempora valde depravati sint eoruni ordinem in plerisque servare non poiuimuSj
in
,

dictione,

Ea itaque subscriptio quani iu anno Slephani VI

dubio

mendosa.

STEPHANI

VII

ANNUS

CHRISTl

898.

i.

Fulco episcopus deterret per

lilteras

Caro-

sibi jierlatum,

quod pravis quorumdam

se sociare

consiliis

lum regem a foedere ineundu cum Nortmannos conlra Odonem. Annus Redemptoris octiiigentesimus nonagesimus octavus, Indiclioiie prinia inchoatur, quo in Galliis pace fracta jiaulo aiite coniposita inter Odonein et Carolum, de qtia ex
lilleris

vellel

idem rex
:

aiixilio

Northmannis, ut illorum ad regni decus obtinendum juvari posset,

Quis enim, inqait, qui vobis
siciit

sic scribeiis

2.
fidelis

oporlet

Fulconis Bliemensis archiepisc. ad Slephasufieriori

nuin papain
fisus

suis viriijus,

anno audisti Carolus difhaud adeo iiotentibus, quibus

,

adversus taiitum adversarium vincere [losset, cuiii Northniannis iniiefoedus, et eorum auxiliisbelluiii

non expavescat, vos inimicoruiii Dei aniicitiam velle, et in cladem ac ruiiiam nominis Ciiristiani pagana arma et foedera detestanda suscipere? Nihil enim distat, ulruin i]iiis se paganis socitd, an abnegato Deo idola adoret. Nam si, ut ait Apostolus, boiios mores collcquia mala currumest,

Quod stalim ut audivit idem Fulco Bhemensis archieiiiscopus vir pneslaiigerere iu coiicilio habuit.
tissimus, sacerdotali constantia
lestitit,

liunt

quanto magis corruinpitur

ex
polerit

castilas aniina;
et

Christiaihx iiiimicorum

coiisiliis

societale ?
vi-

atque ipsuni

Neque eniin
derit;

non

imitari

quod assidue

ab

iiistiluto

revocavit,

giavissimain ad eiim scri'

quin potius assuescet

|)aulatiin, et

(|uasi

Frodoardus, bens Epistolam, ex qua ista recitat sic de Fulcone diceiis Carolo regi suo scribens indignatur valde
:

viiiculo mala; consuetudiiiis

trahetur ad facinus.

Certo progenitores vestri reges deposito gentilitio

errore, diviiio cultui se humiliter subdiderunt, et

a Deo semiier auxiliimi expetieriint, propter (piod

'

Frod.

hist.

Rhein.

1.

iv. c. 5.

et feliciler regnaveruiit

et regni heredilateni

ad

460

STEPHANI

VII

ANNUS

2.

CHRISTI 898.

Deum Deum
unde
quae

suos posteros transmiserunt. Vos e contra nunc relinquitis (dicam certe, licet nolens, quia
relinquitis,

cnm

vos ejus hostilius sociatis),

et nierito proplietica illa

vox ad vosdirigitur,
siniilia

quondam ad regem
'
:

Israel
prrcljcs

facientem
et his,

directa est

Quia inipio

auxilium,

honoratum, et non satanfe, sed Christi adjutorio ad debitum vobis conscendere regni fastigium. Regnum enim, quod Deus dat, firmum habet fundainentnm; quod vero per injusliliam et rapinas acquiritur, caducum est, et cito deciduum, nec diu poterit permanere . Hucus(iue ex litteris
Fulcouis recitat Frodoardus, dignis
sanctissimo sacerdote,
pontificis pectore,
et libero
illis

qui odcrunt

Deum,

amicitia jungeris. El certe

cum

quidem
affectu

tcrminum ponere, et rapinis et deprfEdationibus pauperum renuntiare, ac pro iiis onniibus pccnitentiam agere nunc ad majorem iram Dei provocandam his, qui Deum ignodeberetis niahs prfeteritis
:

ab

humano

qui vera atque salubria ingeiat

Christianissimo regi. Procul longe abest, ut eidem

regi suasissenl ista politici novatores, eos,

inquam,

rant, et in sua feritate confidunt, vos conjungitis.

hajreticos nostri temporis, qui regnandi jure pro-

nunquam sicagendoad regnum imo velociterdisperdet vos Deus, quem irritatis. Hactenus quidem de vobis meliora sperabam nunc vos video cum omnibus consentaneis vestris perituros, si tameu hoc vultis vereagere, et
Creditemihi, quia
pervenietis,
:

sternunt oninia, fidem, justitiam, Ipsamque etiam

religionem,
leutes.
sit in

ita

pessime de regnis et regibus consuprKstet,

Quam enim

quamque proficuum

talibus consiliis acquiescere.

Revera qui
sed per
si

tale

vobis
infl-

regnandi Jure religiouis in primis praj cunctis rationem habere, eamquecaeteris humanis, et quas suadet prudentia carnis , ratiouibus prffiferre ,
custodire, illibatamque servare
:

dant consiliuni, non

fldeles,

omnia

pra;ler

innumera

deles essecomprobantur, quos

audire volueritis,
amittetis.
tale de-

annis superioribus recensita, doceat prajsens exem-

terrenum simul
3.

et ca?Ieste

rcgnum
velitis

Deprecor itaque vos per Deuni, ut

Carolus salutaribus monitis sanclissimi sacerdotis, justa, digna, honesta et

pluin.
utilia suadentis in

Etenim

cum

seratis consilium,

neque

vos

in ffiternum

omnibus

acquievisset, protinus

praicipitare interitum, et mihi caiterisque, qui se-

auxiliator adstitii Deus ipsi, qui auxilia rejecitinfi-

cundum Deum
afferre

vobis fldeles sunt, a;terni doloris

palrocinio velle regnare, et

delium
tissime,

dispendium. Melius enim fuerat vos non

sustulit siquidein adversarium quam ciquem ueccopiaiNorlhmannorum unquam

nasci,
illos

quam

diaboli

juvare, quos deberetis per

omnia

inipiignare.

Sciatis

enim, quiasi hoc

feceritis, ettalibusconsiliis

multo tempore debellassent. a Etenim, teste etiam Reginone, anni praesentis exordio, nempe tertia Januarii, salutis anno oclingentesinio nonavel

acquieveritis,
el

nunquam me

fidelem habebilis; sed

fldelitate

gesimo octavo, idem Odo,

dieiu clausit

quos utcumque poluero a veslra

revo-

extremum

quem vocat cum (ut subdit)

consilio
et
1).

Ottonem,
principes

cabo, et

cum omnibus coepiscopis meis vos et omnes vestros exconununicans aiterno anathemate condemnabo. Pro fidelitate, quam vobis servo, ba;c gemebundus scribo, quoniam cupio vos sccundum Deum et secuudum sa;culum semper esse

in

unum

cougregati

pari

voluntate

Caroluin super se constituunt regem

posl hiEC pacificum

Qui tenuit

regnum usque ad annum Revicesinmm terlium

;

demptoris nongentesimum
atque diutius possedisset,

uisi ipse sibi in

priinis

detrimento

fuisset.

Anno

pcriodi (irxco-Romana; 6391

Anno JEna Hispan. 93G. Anno Hedra; 285, inchoato die 28 Januarii, Fer. 7. Joannis IX papa; Lamberti imp. Arnulplii imp. Sapientis imp. 13.
.

Jcsii Chrisli

898.

1.

7. et 5.

3. Leoriis

Moritur Odo rex Francice. Ad num. \ et Paulo ante morlem Odonis, qui distracta monarchia Gallica, Neustriic regnum, Aqiiitaniam et Burgundia) parleni rexit, Carolus rex cognomento Simplex focdus cum Norniannis inire stai
.

seqq.

illo sanciendo gravibus littcris deterritus Fulcone Rheniensi archiepiscopo, uti narrat Baronius ex Flodoardo lib. 4, cap. S. Tandeni Odo tertio die mensis .lanuarii pra;sentis anni diein

a foedcre

est a

clausit

tuit, ut

eoium ope tolum regnum

.sibi

assereret,

hubet. Filius
(is,

puIsoOdone, queinutusuriatoiemhabcbat. Veruiii

cxtremum, uli Regino ex annalista Mclensi ani Roberti romilis cognomento For(jui iu pfojlio coutra Normanuoscommissofor-

STEPHANI
titer

VII

ANNDS

2.

CHRISTl 898.
Polonus,
el et

ifil

dimicans occubuit. Cfeterum neque Robertus, nequc Odo Saxones seu Germani fuere, uti ante nostra tempora communis opinio fuit, (juod Aimoinus abbas Floriacensis lib. 1 de Mirac. saucli

tinus

plerique Catalogi dies

ei viginti

tribuunt. Videtur demortuus circa

sis Marlii,

medium menfuit,

Joannes nonus ejus successor, circa

ordinalus
post

medium inensem Julium

pauci dies effluxerc tam

quia non

Benedicti

Robertum appellet Saxoiiici generis virum. Abbo enim San-Germanensis monaclius Odoni costaneus apud Ducbesnium tom. ii, pag. .520^
in suo poeinate ait
:

quam
et

mortein Romani, post morlem Theodorl II ob absentiam inifactai

peratoris Laniberti.coram cujus legatis Tbeodorill

Francia leetatur (Francia

sc.

Joannis IX ordinationes

sunt.
iii

Hoc ex

di-

nempe Germanica, ob Odonis

quamvis
dici
iis

coronationem),
i|)so

cendis tam in morte Joannis

tiflcatus Sergi III ita

quam
fiet,

exordio Pon-

Neustrius esset

Abbo boc
pleniori

tem-

evidens

ut

nullum duII

pore Yivebat. Qua aulem ratione Robertus Saxo

potuerit,

bium

relinquetur. Barouiuscrealionem Tlieodori

Bbnidellus in

asserlione

Genealogiae Francica) cap. 9 solide ostendit.

fibum

reliquit

siensem, ex

Odo Hugonem Magnum comitem Pariquo ortus Hugo Capetus, qui regnuin

ctJoannisIXconfertin annuin dcdi, ubi deulroque agit num. 1. Verum Renedictum IV Joannis IX successorem inense Septcmbri anni dcd jam Ecclesiaj

Romanae

praefuisse, infra

certo constabit.
:

De

recuperavit, quod

Odo etRobertus administrarant. Hinc patet quam ob rem Fulco laudatus ad Arnulphuni Germaniae regem scribens dicat apud Flodoardum lib. 4, cap. 5, de Odone loquens Abstirpe
:

Joanne

haec babet Flodoardus citatus

Joannes subit hinc, qui

Pellitur electus patria

fulsit in

ordine nonus,

quo Sergius Urbe,

regia existens alieniis; quippe qui e Saxonica gente,

RomuUJumque
Conciliis

greguui quidam traduntur abacli.

is

tamcn

ternis docuisse refrrtur

non vero ex Francica

ret.

et

Gallicana originem duce-

Dogma salutiferum,novitasque

aboleta malorum,

Exaclis Normannis, rexque renuntiatus Lutefecit,

Et lirmata fides doctrinis tradita Patrum.

tiam regni sedem

bertus frater

ejusque successores

RoEpita|ibioSergi

primum comes Parisiensis, tuni rex appellatus, et Hugo Magnus ejus filius, qui patris honoribus, regia dignitate excepta, successit, magnam operam prsestitere restituendis litleris, quae iiiter dissidia tum domestica, tum exlerna Barbaro-

Theodoro itaque demortuo, ut diserte legitur in III infrareferendo, non Joannes IX,
ipsemet Sergius III eleclus
fuit,

sed
post

suam electiouem Urbe

et

pulsusest,

qui tamen etJoaimesIX

Ponbfex creatus

ordinatus.

Inter bos tumultus,

rum

bella

non parum

neglecla? fuerant.

2. Obitus Romani PP. Obiit hoc anno Romanus papa, cujus tamen morleniBaronius differt in annum dcd, ut ibidemnum. 8 videreest.DeRomano Flodoardus in Fragment. de Pontif. Romanis,

de (]uibus LambertusAug. moneudus fuit, ejusque legati, qui consecrationi Joannis assistereut, exspectandi,
nisi serius,

multum temporis effluxit, ideoque ea nonut mox indicavi, peracta. Ex his, quae
detegitur
ait,

certa

narrata Stephani VI morte, haec habet

error Luitprandi lib, d Stephano sexto defuncto, Sergiutn Romanffi Ecclesiaj diaconum a Romanorum parte simt,
cap. 8, ubi

Post huDC luce brevi Romani regmiiia surgunt.

Qualluor haud plenos
tractaiis
is

Ponliflcem electum, et

Formosum ab

altera parte

culmina menses,

quae Sergium ab altari expulit,

iEthere suscipitur, mentos sortitus honores.

papa ordinandus esset. Formoso vero defuncto, eum qui papa constilulus estexpuIsumfuisse,elSergium ordinatum, qui Formosum e sepulcro exlrahi pracceperit. Quaj exdiclis falsa esse constat. 4. Concilia Romamim et Ravennense non conEx tribus Conciliis, quae Flodoardus fundenda. laudalus a Joanne IX congregata fuisse afflrmat, duo tantum supersunt, Romanum nempe et Raven-

cum

Menses etiam
vel xxii
ei

tres el dies xxii

cum

Martino Polono,

aiiqui Catalogi adscrijjunt. Qui vero suei

pra menses quatuor

in parte

idures dies assignant, hac

mendosi sunt. Ejus inors circa fluem Ja-

nuarii contigisse videlur.

3. Joannes IX PP, succedit Theodoro II. Huic successit Theodorus hujiis nomiuis//, (ie quo idem Flodoardus scribit
:

natense,
Concil.

qua) tam Baronius, quam collectores cum anno nongentesimo quarto male co-

pularunt, ut videre est eo anno apud Baronium et

Quo rapto hreviore
Bissenos
suhit fasligia sorte

tom.

ixC.;.':iI.

Emendabo

hic Annales Ecclesiast.

Dilectus clero Theodorus, pacis amicus.

Romana

dies qui jura gubcruans,

ut in futura (^ollectione Concil.

Ronianum
suis
llal. et

et

Ra-

Sobrius et castus, palria bonilate refertus,

Vixit

vennalense, aliaque
tui possint.
lib.

non pauca
lib.

annis resti-

paupenbus

dilfusus aiuator et altor.

Sigonius

6 de regn.

Hic populum docuit counectere viucula pacis. Atque sacerdotes concordi ubi junxit honore,

5 Hisl. Conciliuin Raveniiatense recle buic

Rubeus anno

Dum

propriis revocat dissectos sedibus, ipse

afflxere,

sed illud

cum Romano

confudere, et ex

Complacitus rapitur decreta sede locandus.

duobus
tinensi,
il-

unum

fecere, quiarevera in CodiceMs.

Mu-

Sed loco, bissenos, Mabillonius, qui fragmentum

lud
sed
publicavit, dubitat
illud

pta

quo usus est Sigonius, uno tenore descrisunt, tanquam Acta uniusejusdemque Concilii.
li-

legendum

esse
:

bis denos,

Vincentius Bellovacensis in Speciilo Hisloriali

Herniannus enim Gonlractus, Honorius Auguslodunensis, Marextra

esse debet

dubium

bro 24, cap. hH, solius Concilii Ravennensis meminit, et Goldaslus toin. i Constitul. imp. i^ag. 297,

/iG2

STEPHANI

TII

ANNUS

2.
bilitate,

CHRISTl 898.
dignilatibus

decreliiin dc eleclione Roniaiii Poiitificis in Conci-

decoratam

flrniam

et

in

qnia Roniano editnin Ravennensi altrilniit nterque exemplar, in quo ntrnnique Concilinm
lio
,

a;fernum slabilitam
deceriiimns.

csse, sancto suffraganfe Spirifu,

tanquam nnicuin exaratuni

est. In

erat, sine

dubio nactus

exem|ilari tamen, qiiod ab

stino accepit Baronius, recilatur

liuin

Antonio Augu|irimnm Conci-

Romanum,
lioc

et

postea

Ravoiuiatense.

Quod
;

utrumque

anno, initioque Pontificatus Joancntn nis IX congregatum fuisse non duljitandum

barbaricam Berengarii, est, oninimodis abdicamus . Verum vox Rerengarii in illiim textuin infrusa, ea enim non exfat in Codice,quo Sigonius landalus usus est, sed fantum in eo halietur, illam vero barharicam , cjucn per subreptionem extorta
Illam vero
qiKC per subreptionem exforta
est,

quo laborabat Ecclesia niederi morbo cuperet, metu Sergianornm, qiii ob repiilsam Sergii in armis eraut, et Lambertus imperator veliet suam unctionem confirmari, atque imperialem Arnulphi consecrationem nt metu extorlaiii
Joannes diro
, ,

omnino ahrogaraus; quffi verba nonnisi de unctione imperiali Arnulplii a Formoso papa percilafi.

acla infelligi possunt,

Riibeus
fice

utjam viderunl Sigoniiis et Ncque Berengariusab aIi(|uo Ponti-

nulphiis, qui

Romano unctus et coronatus luerat, sicut Arcnm exercitu Romam venif, eaque
Ad
haec an. dcccxcvi,
esf,

rescindi.
5.

Gesta in Concilio Itomano.

expugiiafa imperialem coronam a Formoso pa|)a

Convcntus

accepit.
Ifalia

itaque Rotnce a Pontifice, imi^eratore jir.Tsenle, institutus,

digressus

postquam Arnulphus Lambertus unum e suis ad re-

ac de causa Formosi et cfeteris rebus,

quae egere correctione in Ecelesia videbantur, re-

latum Acta Pseudo-Synodi RomauGe a Stephano VI habilffi Joannes IX infirmavit Arnulphi regis unctionem abrogavit; Sergium et socios damnatos
;

gem Rerengarium misit, pacein amicitiami]ue petiturum: quo benigne excepfo ac dimisso, Rerengarins et Lambertus in urbe regia Ticino collocuti, pacem inter se fecere qufe usqne ad Lamberti
,

mortem

duravif, qui ideo in diversisltalite partibus

restitni vetuit;

violatores sepulcri
et

cadaverisque

Formosi damnavit,

Formosum, ut (|ui propter necessitatem ex aliena Ecclesia ad Romanae administrationem venisset, Pontiflcem confirmavit,
stale-

tunc regnarunt. Haec nos docuit jioeta anonymus ab Hadriano Valesio publicatus, in Carmine |)anegyrico de Laudibus lierengarii Aug. qui lib.4, post narratam Romana! Urbis obsidionem ef Arnulphi ex
Italia

tuitque, ne quis id in

exemplum
Episcopi

trahat, sacris
a

discessum,

ait

Stephano VI exaugurali ad gradus jiristinos redacti, Lamberti imperatoris unctio confirmata; decretuinque, ne Pontifices Romanos, qui dcsignati cssent, jus esset consecrari, nisi in conspectu legalorum regiorum. Quo pacto decretum Hadriani III abrogatum, ad
gibus
prohibentibus
.

Tandem

rex oplinius alque

LamberUis properant, ubi ferliis unda Ticini Alluit egregiani fliivii cognomine dictam Urbem, in qua solili regem spectare Latini. Mntua verba serunl, postquam proniitlit uterque

Mansurum

fcedus, roseis

dum

vecta quadrigis

Fluctibus Oceani perfunditur orbita Phcebi.

vitanda,

quae

in

comitiis

Pontificiis

oriebantur,

cuin maxiina Ecclesi offensione dissidia.

0.

Eam pacem usque

anno
vox
illa

ad Lamberti mortem, quae hoc

Decretum Stephani VI circa ordinationem

Pontif.

Rom. confirmatur.

Cum

configif, perdurasse,

mox videbimus. Quare

aniinadverfisset

porro decre-

Rerengarii in laudatum canonem sine dufiiit.

tum Concilii Romani, quo statuitur ut Pontifex Romanus electus non consecretur nisi praesentibus legatis imperialibus
concipiatur
plectatur,
,

bio intrusa

Qnod cuin non

Labbeus,

iisdein

penitus

verbis

ac decretum

Stephano

papae

IV,

vulgo V, atlribulum, nec plura aut pauciora com-

nonaStephanoIV, sed a Stepliano VI, curante Lamberto Augusto conditum fuisse cnm ejusdem opera in hoc Concilio ratiiin habitum fuerit, sicuti et ejusdem imqui anno dcccxvi, peratoris coronalio. Raronius
manifestum
est, illud
; ,

Appendice ad fomum ix Conc. Rubeum arguit, quod Concilium Ravennatense cum hoc anno alligarit, scripseritque, in eo Arnulphi regis consecrafionem abrogafam cum tamen laude dignus sit Rubeus, quod Concilium illud suo anno reddiderif. et decretum ijraefatum recte explicarit;
in
;

q\jioA\\onRomano,iei\Ravennensi^stw(\oa.i\scnh\i,

jam diximus, in aliquibus Codicibus utraque Synodus tanquam unica proponitur Mabilloquia, ut
:

num.

101, illud tanquani siipposilum Steiihaiio IV

nius toin.

Musei

Ifalici

part.

2,

pag. 86, refert perve-

verbis in Concilio

annoDCDiv, num. 13 non advertit, totidem Romano contineri, ideoque nec figmenlum scliismaticoruiii credi posse. De hujus itaque decreti veritate et conditore amplius non
retulit,

egregium fragmentum
cai)ut

Concilii

Romani ex

tusto Codice Ms., ex alio

Vallicclano Ms. exhibet

confirmans stalufa

in

Cupi tularibus Caroli M.,

fllii
,

Ludovici, Lotharii et Ludovici ejus

clesiasficis decimis,

de Ec-

est

ambigendum.
7.

Unctio imperialii Arnulpld rescinditur.

qua2 observari jubentur. Ve-

Baronius eodem aiiiio dcdiv, num. 9, el Labbens tom. IX Concil. decrelum pro unclione Lamberti

editum, quod ordiiie sextum

est, liis

verbis expri-

munt
filium

nostrum doniiiium

Unctioiiem sacri chrisinalis in spiritualem videlicet Lainbertuni ex-

celleulissinium iniperatorem aclain, perpetua sta-

primiim est Coiicilii Ravennensis, apud Raronium num. 10. 8. Synodus Ravennensis. Paulo posf Conciliiim Romanum, Ravennense ab eodein Joanne JX coactum, ubi ipse Lambertus imperator, ef txxiv cpiscojii interfiicre. IIiijus Concilii meminere non tanlum Sigebcrlus in Chronico sed etiain Vincencai)ut istud

rum

ut videre esf

STEPHANI
tiiis

VII

ANNUS

2,

CHRISTI 898.
Deprendis, pater alme, dolos, ac murmura mox tamen hunc Lalio proiluxerat aestas
lemnis.

4G3

Bcllovacensis
apuil

iii

Speculo Historiali. Ejus Acta

dcdiv, nuin. iO et

lei,^en(]a

Baronium anno
ait,

Tertia

lll)ere telluris

potientem pace scquestra.

seqci.

qui rccte

Acta Synoili Ronianic in Ravcn-

nensi recilata fuisse.

Porro dccreluni Concilii Ra-

Tres

annos

illos,

quibus euin

feliciter in

Italia

sanctorum Pafrum rej^ulas contempseiit, elc. a Baronio niun. 18 recitatinn, eiiicto siro confirmavit Lamberlus iinp. Baliizius enim in Prasfatione ad tomuin i Cnpitulariiim Reg.
vennensis
:

Si qiiis

regnasse, quosve ferlilitale terrtc et pace meinorabiles ac fortunatos

fuisse tradit poeta,

deducit ab

anno oclingentesimo nonagesimo

sexto, et ex

dua-

Franc.

num. JS
a

ait, se iiivenisse

scri[)tum in veteri
:

bus Arniilphi expedilionibiis Langobardicis, unam facit, ac magno errore Widotiis mortein biennio
serius

Godice Ms.
biis

Bililiollieca!

Tliuancffi

Item ex legipro-

quam

acciderit, contigisse affirniat;

cum

Romanis

domno Lamberto imperatore

Si

mulgatis capilnl. xi. regulas contempserit

quis sanclorurn

Patrum
Piuderca
Codice

, et

reliqua verba ejusdem

recitati.

decrcti a Baronio loco laudato Baronins nnni. 26 duodecim

capitiila ex

tamen Wido in priori expcdilionellalica Arnulphi anno dcccxciv susce|>ta obierit, et a fempore Lamberti solius imperaiitis tres illi anni desumendi sint. Hadrianus Valesius in Prfefatione ad Carmen ejusdem poetiE cap. 6, hunc ejus errorem observavif,

Ms. Antonii Augustini edidit, que postea Binius et

sed paulo post, ac etiain in Notis ad hbruin in

poetffi, asseril,

Labbeus allexuere Concilio Romano Iioc anno habito, putaruntque esse canonem Concilii anonyini,
sive
ignoti.

ejiisdem

Lambertum

an. dcccxcvii

per insidiassuorum interiisse tertio post

Widonem

Sed

Baluzius laudalus observavit in

constitutionein
ejiis-

eodem Codice Tliuaneoextare

deni Lambcrti,
ei,
ut

omnis decimatio episcopo, vel

est,

qui ab eo subslitutus
illa

pra'beatur

indeque
con-

recte intnlit, ca|)itula

gusliiii edila,

siiexCodice Antonii Au-

esseLamberli iinperaloris,

cum

stilulio lucc sit

nonum

cajiitulum intcr

illa

duode-

cim, ul videre est ai)ud Baronium num. 27, (|Uod niagis palcbil ci, qui conferet Synodi Raveiinatensis

parentem anno, quemconsfat, inquit, an. dcccxciv expirasse. Verum poefa tres aniios illos ab anno Dcccxcvi, quo Widonem defunctuin scribit, deducil, ideoquenoii in Lamberti, sed in Widonis morte consignanda fallitur, docctque Lamberti mortem ad prresentem annuin pertinere, qui tertius est ab anno dcccxcvi, cum quo Widonis obituin copuldvit. Quare in Cbronico monasterii Casinensis lib. 1,
cap. 44, ubi habetur
,

morluum Lambertum
,

post

coiislitutionem

cum
i

sanctione iinpcriali. Deiii-

que Goldastus tom.

statutum
in

Constitut. imperial. pag. 299,

referl Berengarii limperatoris

Augusti Capitulare

conventu

episco|)oruiii ac

optimaliim
capitulaa
ante

in civitate
titiiliis,

Ticina, aniio Doniini dcdih . Ila Iiabet

cui postea subjicit

duodecim

illa

Baronio ex Anlonio Augustino publicata. Sed ea in

re Goldastus valde fallitur,

cum Bcrmgarias

anniiin dcdxvi Augustus renuntiatnsnou fuerit, et

duodecim

illa cai^ilula

babeant, ut

mox

dixi.

monere, arbilrari

se

Lrtm6cr/?<m imp. auctorem Debobat Goldaslus lectorem illaxii capitiila in aliquo conesse,

armos sex chronogra|)bus inteiligit currente anno vii imperii; imperare enim ccepit circa initium Marlii anni dcccxcii. Sigonius lib. 6 de Regn. Ital. tibi Lamberti mortem Iiuic anno accurate affigit, ait extare Mulina) Diploma pridie kalendas Octobris anno octmgenfesimo nonagesimo octavo a Lamberto imperatore, annosui sepfimoex Marinco datum , (]uo patris siii Widonis privileglum Mntinensi Ecclesite confirmavit. Respondet Hadrianus Valesius Diploma illud falsuin esse; sed
(( ,

ventu Ticinensi condita

9.

non vero conventiim

Contra vero Papebrocius Conatu Chronico-Historico, ubi in Cliristopboro papa ex|)resse disserit de sitccessione et chronosine dubio ballucinatur.
in

Ticinensein a Berengarioimp. babitum comminisci.

Lambertus a Lambertus imp. occiditur. Concilio Ravennensi reversus, diim in luco Marinco Ycnatur, uno comite, nimirum Hiif/ime filio Maginfredi Mediolanensium comitis a sleriiaci ellrenique equo excussus cecidit, sibimet implicitiis collum sub pectore, inquit laudatus poela anonymus, id est, iin|)licilo collo sub pectore, gullurque collisit.
ct scribit Luitprandus lib. d,cap. ult. dicens: Aiunt bunc regem, dum apros effreni consectaretur eqno, cecidisse, collnmque fregisse . Addit tamen is auctor, ab Hugone isto mortem [tatris sui ulciscente, ligiiononmodico coUum Lamberlo CiOYmienti fractum essc. Traditidem pocta Lambertum sxpe fraudiinis ac dolis paccin cum Berengario

regum et imperatorum Italieorum, arbitraLatnbertum anno scquenti non valde provecto sublafum e vivis fuisse, evidenfer probare rescrilogia
tiir,

pfum
sco|)i,

Benedicti IV in causaArgrini Lingonensisepi-

quod
iii,

dicitiir

dafum

II

kal. Septembris, Indi-

Quod

anno u post obilum Landberti imperatoris Augusti , ideoque anno Chrish dcd. At aniius ille secundus post obituin Lamberti, a praesenti proflciscifur, et anno dcd, exeunte Augusto, adhuc in cursu crat; in(Ie(|ue fantiim sequitur, Lndovicttm JII eo Christi anno post diein ultimum
cfione
et

Augusti Roma! imperatorem coronatiim fuisse. 10. Ludovictis rex Provincice in Italiam invitatitr.

Regino enini [)ost(|uam

hoc anno sermo-

neni habuit de rebus in Francia peractis, subdit:

Iiajc iu Francia geruntnr, inler Lndovicum Berengarium in Italia pluriime congressiones fiiint: mulla certaminum discrimina vicissim sibi succcdunl. Novissime Ludovicus Bercngarium fugat, Romain ingrcdilur, ubi a suinmo Pontifice

factani turbare ac

rumperc

tentasse, nisi

Bercnga-

Dum

rius artibus ac dolis juvenis occurrisset:

et

Sixpc (lalas voluit pacis rescimlerc dexlras

Kraudibus invenlis. Sed enim ralione sagaci

464

STEPHANI

Vir

ANNUS

3.

\ 1
.

CHRISTl 899.
Matrimonia sacerdotum in Gallia primum Hoc circiter tempore sacerdotum

, anno nempe enim qua? hoc anno et |iroximis inter Berengarium Italiaj regem, et Liulovicum, qui in Provincia regnabat, accidere, una serie refert. Nisi forte in errorem la|)sus sit, uti an. dcccxcvi, quo scribit: Lampertus filius Guidonis vita ;decedit,

coronatus, impcrator appellatur

DCD. Regino

audiri coepta.

conjugia
niiis

primum
toni.

in Galliis audiri coepta; Mabillo-

enim

iii

Analect. pag. 438, refert Episto-

lam Mantionis episcopi Catalaunensisad Fulconem

archiepiscopuin
neos, ac

Rhemensem

ejusque sutfraga-

et

Ludovicus

filius

Bosonis a Longobardis invitaItaliam intrat

;

tuSj a Provincia egressus

quod

cunctum eorum clerum datam, in qua significat, presbyterum quemdam nomine Angelri-

utrnmqucconstatesse falsum. Berengarius se/j^M?JO idus Decembris Bononiae cum esset, anno regni sui undecimo superiorum regum privilegia Mutinensi
concessa Ecclesire coniprobavit, ut testatur Sigonius laudatus.

cum

venisse ad
a

Synodum Gatalaunensem
paroechianis suis

a se habi-

tam, qui
qualiter

convictus proprio est ore confessus,

desponderit,
vel

cum

Verum

qui

a Berengario aversi

quidem morte cum eo in gratiam redierunt, sed Ludovicum Provinciae regem in Italiaminvitarunt, atque obsequium ei suum, si Berengarium pelleret, obtulerunt. Hac legatione
erant, ne Lamberti

quamdam feminam, nomine Grimmam, consentientibus propinquis ejus, quam cum ducere cum illis pergeret, respectu clementicE Dei
desponsaverit
restiterunt nequissimo conatui ejus boni et pii

accepta

Ludoviciis quasi haireditariam

ditionem

repeteret,
sedisset,

quam avus suus ingenti cum gloria posexercitum in eam expeditionem, quam

primum potuit, comparavit, annoque sequenticum magno exercitu illuc profectus est, ut ibidem videbimus. Baroiiius anno dcdx, nuni. 2 et seq. Lamquod Luitprandus lib. 1, quinquennio illi adversatum fuisse Raginfredum Mediolanensem comitem, cum anlea idem imperator aliquantisper piilso Berengario imperasset. Verum quin(]ueimium illud per quod Lambeiio Maginfredus, non vero Raginfredus iniperatori rebellis fuit proficiscitur ab anno Dcccxcii, annoque dcccxcvi, quo idem Maginfredus Lamberti jussu occisus est, desinit, ut eo Ghristi anno demonstraviinus.
berli recitat^

Addit se et clerum suum hoc negotio agere, quin prius per eumdem presbyterum ad se scriberet, et qualiter hoic prcesumptio ab Ecclesia pellatur, sollicite ipse Fulco perpenderet. Quare cum Fulco an. dcd nefarie occisus fuerit, sicuti eo anno videbimus, et
fidelesque iioinines
alii .

deliberasse

niiiil in

obitum

cap. 10, tradat,

Mantionis initium ignoretur, ut in GaUia Christiana videre est, oportet indignum illud matriinonium circa haec lempora contractum fuisse nec dubitandum quin Fulco, quem Regino
episco|tatus
;

inter martyres, qui pro libertate Ecclesiastica fortiter

occubuerunt, numerat,

et

cujus Martyrologium

Ronianum ad diem xvii niensis Juuii mcminit, adversus illud matrimonium fortiter invectus sit.
Postquain tamen Normanni,qui hoc tempore dice-

cesim Rhemensemetvicinas vastabant, fidein Ghri-

shanam amplexi

sunt, sacrilega

hujusmodi matri-

nionia frequentia fuere, ut infra videbiinus.

STEPHANI

VII

ANNUS

3.

CHRISTI

899.

Arnulphi

et

Widonis imperatorum

obittis.

Sequiturannus Redeinptoris octiiigentesimus nonagcsimus nonus, Indictione sccunda, quo moritur Arnulplius iinperator, ut iialjet Cliroiiicon Reginonis, consciilil(iuc Luitprandus ct alii. Reginocnim
kalendas Decenibris migiavit e sa.culo
'

expiravit

Profectusque in propria, turpissima valetudiue minutis qui|>pe verinibus, quos pedicu:

los aiunt,

velicmenler aniictus, spirituin reddidit.

Eodcrn ainio, Ariiulplius imperator terho . De cujus exitu,seupoliusexiho Luitprandus ageus, haecait:
ait
:

Ferturautem, quod pr;El'ati verines adeo scaturirent, ut iiuUis mcdicoruiu curis minui possent. Utrum vero pio taiii immenso scelere Hungaro,

runi scilicet immissione,

duplici
sit

secundum

'

Prophetain,
IJex praesenti

coutritione contritus, an ut

'

Luilfi.

1.

I.

c. 9.

STEPHANT

Vir

ANNUS

3.

CHRTSTl 899.

405

snpplicio conseqiicreliir veniam in fnturo: solins

Dei scionfioedimilfamiis :qiioci et Apostoliis dicit'
Nolife ante tenipns
:

sreculi hiijns,

multis ex cansis nniversaj EccIosifE

Occidentales,

airiimnosi, Roinan.c vero potissimum laboriosi ob

jndicare, qnoaiinsque veniat

diversas

tam adversus

qnam
:

Orien-

Dominns, qui et illuminabit abscoiulita tenebrarnm, et manifestnl)it consiliacordium, ettimclaus erit nnicniqne a Dco o. Hfcc Lnifprandus, qni ct paulo ante, eunidem Arnnliihum reum fuisse gravissimorum criminum tradit, cum ajjit de mentis deliquio, quod est passus per soporiferam pofionern, quam nxor Widonis imp. eidem propinandam curavit ;ait enini Credo autem Arnnlphnm regem justa severi jndicis censura hujusmodi pestem incnrrisse. Secunda^enim res dnmimperium
:

tales principes perdifficilcs conlentioncs

in

primis
Pliofio

vero ob dirum
pnrtiim
;

schisma Gnrcorum auctore

sed ob intestiiia, eadeinque implacabilia

ejnsdem Romanoe Ecclesiaj agilugubrins est reddilum atque funeslins, cnm videlicet stertentibus omnibns, quibus ad regiinen fuerat vigilandum, imo iisdem
bella in ipso sinu
tari coepta,

caeteris

ipsis, nt

Apostolica navis fluctibns obruta penitus

mergeretur, operam dantibus: non nisi divinum debeat existimari miraculum, si ipsa tot tanlisque
jactata procelLis, contusa flnctibus, venfis impnlsa,

tribnit,

hnjus ubicmTique magnificarent, virfuti sn,T cnncfa nondebitnin omnipotenti Deo reddidit. Sacerdotes Dei vincti trahebantur, sacrae virgines vi conjngalge

atque

illisa

srepe obviis

quibusque scopulis, detrusyrles, potuerit aliquo

saiiue crebro violenter in

opprimebantnr

violabantur.

Ne^ine

enim
In his

Ecclesia confugientibus

poterat esse asyliim.

namque symbola

faciebant, gestus turpes,

;

modotot malisesse superstes. Ut plane qnam apertissimo fiierit demonslratum experimenfo, nonhumano tanfum eam gubernari regimine, sed certe
divinis regi prajsidiis, fulciri subsidiis,

cantus ludicroset debacchationes

eodein i)nblice prostiluebantur .

sed et mulieres

Hkc

ijise,

qni-

omnino incolumein conservari

ijisa iiiler faiita

potenlia.

supernaque Ut iis, qui

seipsos in-

bus plane conveniensfinis successit, qiiem audisfi. 2. Eodem quoque anno defunclum esse Widonem imjieratorem, dnm insequeretur Arnulphum, idem * Luiliirandus affirmat, dnin ait: Sicut enim pncfati sumus, dum redeuntein Arnnl[dium Wido e vestigio sequeretur, jnxfa fluvium Tarum defunctus est. Ha?c ipse. Ex (|nibus redarguas Reginonem, dum hoc ponens anno Arnulplii obitum, Widonisrefert ante annos qninque, nempe anno salulis octingentesimo nonagesimo qnarto, tempore piimi adventus Arnulphi in Ifaliam
:

discrimina vecti,

cum

columes ad portnni insperatnin perligisse cognoverint, sit illud pro dulci celeusmate
Nisi (luia
nisi

canendum Dominus eratin nobis, dicat nunc Israel; quia Dominuseratin noliis: etqUtE seqnuntur,
'

cx

Davidis

canticis

nsurpatiim;

cum
,

videlicet

tandem
ciiliim

Christum ipsnm navis giibernatenuisse, Petrum adslitisse instilisscque

senserint,

Apostolos cmleros reniis, ipsosque angelos naviter

ministrasse. Tii igitur, qui in eadein es navi, ista

sedulo ineditare

et mirabiles

elationes maris vi-

nam

Ii(|uet

post

secnndum adventum adversus

et

dens, pariter intellige mirabilem iu altis

Dominum.

ipsum Widonem pugnasse, retur (ut audisti) defunctum

3.

eum cum

inseque-

Sed jam ad seqncntis

sa;culi

enavigaudas syrtes,

esse.

De

sceculi fine animadversio.

At

auspice Christo, vela solvainus.

liic finis
1

Psal. cxxiii.

Psal. xci.

'

1.

Cor. IV.

Luilp.

1.

I.

c.

10.

Annn

perioiJi

firaco-Ronianac

6.'i92.

Anno Mrx

riispan. 937.

Anno

Hegira 286, inclioato

ilie

17 Januar., Fcr. 4.

Jesu Chrisli 899.

Joannis

IX p3p;u 2.

Leonis Sapientis imp. 14.

Ad num. 1 ArMorilur Arnulphus imp. nulphus, qui a Formoso papa inifierator coronatus fueril, a fainiliaribus veneno appetitus esl, et hoc
1 .
.

tinuator Freherianns,

anuo
qiiit

JU kalemlas

Decembris nngnxyiias-ccculo,

in-

Regino, qui addit, cuin

tiiisse. AniiaIisti,E

in Odinr/is honorifice

sepullum

tamen FuUlcnsis

coii-

qiii inorlein cjiis in annnin sequentem perperam differt, scribitcum Ratispona; diem uUimuni clausisse, et in domo Emmerammi marUjris Christi a suis sepultuin qnod verius existiino; qnia Mabillonius in Itinere Germanico pagina 5G, rcfcrt in sancti Eininerammi Ecclesia
;

B.VRON.

lOJItS

XV.

59

4fi6

STEPIIANl VII

ANNUS
et

3.

CIIRISTl 8f)9.

jacere

Armdphum
lib.

imp. ad

latiis

Ei)islolfp,

Ar-

ct alios

ad spes meliores exsuscitans. Extant varia

et

nulphus comes
illatiim

5 de sancto

prodit, ejus funus divi

esse, cujiis se

Emmerammo cap. 5, Emmerammi monasterio

cjus

meritis el eximio patrocinio

poemata apud Canisium Antiq. Lect. lom. i, in Biblioth. Palrum tom. xvi. 3. Wido imp. ante sexcennium demortuus.

semper commendavit, alque in rebus dubiis prasentem opem sensit. Ejus pietatem et insignem liberalitatem plures Germania; Ecclesifc ab ipso locuplelata; testantur. Si (juid in sacrum ordinem secusadmissum, aul templain prolanosusus versa, quod Luitprandus, cujus verba Baronius recitat,
asserit,vitio temporum,continuisItalia3tumuitibus
et militari licentiai

Ad num.
in liunc

2.

Baronius Ay/c?on25 imperatoris mortem

dislulit,

annnm

vivere desiisse, ibidem

sed eum anno dcccxciv demonstravimus quod

,

etiam mors Lamberti imp. ejns

qua; anno superiori conligit,

fllii

ac successoris,

extra

omnem

contro1,

versiam ponit. LaudatBaroniusLuitprandumlib,

cap. 10, sed iiraeterquamquod Luitprandus nirsim-

imputandum

videtur. Arnul-

que

Italicam

expedilionem

Arnulphi in
ejus in

pho Ludovicus
cessit,
tiis

filius

ante septennium

natus suc-

confundit, perperam etiam

mortem

unam annum

quem proceres anno sequcnti coactis comiregem Germaniai salutarunt et Rcipublicae

,

quo
dc

posterior accidit, Christi sc. dcccxcvi, confert,

iis,

quae sub luijussa;cuh fiaem gesta sunt. male

admovere, ut videre est apud Reginonem, Hermannum Contractum et Ottonem Frisingenseni lib. 6, cap. 14. Aliqui scrigubernandffi
viros

summos

edoctus.
4.

bunt,

Armdphum tam regnum Germanife, quam Rcmanum imperium in filium Ludovicum transmisisse, sed ea in re audiendi
ctis

non sunt, ut ex

di-

sequitur.
2.

Post Arnulplii

Miser status GermanicE post ejiis ohitum. imp. obitum et successoris ejus clades et setate multse toto imperio enata? turba; miseriffi, maxime postquam Hungari Italiam fa,

lib. 6 de Ludovico Provincia; rege in llaliam curn magno exercitu transgresso Berengarius cum muilo majore occurrit, atque illum ita circumvenit, ut copiam evadendi omnem ademerit. Qua difflcultate oppressus Liulovicus, niissis nuntiis,

regis.

Hoc

Prima
Italiae,

profectio Italica Ludovici ProvincicB

anno, uti narrat Sigonius

Regn.

Berengarium

Ilalise

regem, ut se incolumem redire

seque,
si

permitleret, obsecravit,

id faceret, nullis

unquam imposterum

conditionibus Italiam repe-

ctionibus et
populati,

intestinis

dissidiis

divisam impune

Bavariam quoque victores aggressi, inaudita crudelilate, ca^de, ferro, flamma, cuncta permiscuere, interfectorum sanguinem sibi invicem regnique propinantes. Has dissensiones et bella Germanici orbitatem et corruptelam morum eleganti Epistola ad Dadonem episcopum deplorat Salomon episcopus Conslantiensis hujus nominis UI
,

titurum csse, jurejurando asseruit. Qtio acccpto Berengarius, mitis sincerique ingenii vir i[)sum

haud gravate
dus
lib. 2,

dimisit. Fusius

cap. 10, qui addit,

rem narrat LuitprauLudovicum hortatu

praeci|iue Adelberti E[)oregiae civitatis marchionis,

cui et ideni Bercngarius flliam

pulaverat, in Italiam venisse.

suam conjugio coVerum subjungit Luit-

prandus: Feceratsibi Berengariusplurimiscollatis

Non

mirere, pater,
si

si

conlliclamur acerbis

Litibus et pugnis,

Sed oiage

motus ferveat orbis ; quod non sint funditus omnes Et tribus, et populi funesto marte perempti. Ah, cum noQ habeant, qui Fac, vel Desine dicat.
niira putes

Postea
PUira quidhisdicam? Desunt ubicumque regentes
Disciplina cadit
:

muneribus Adelbertum Tuscorum prae[)otentissimum marchionem valdefldelem, atque ideo Ludovicus tam facile est expulsus. 5. Uoc anno suscepta. Heec autem prssenti anno peracta esse, leslatur poeta anonymus in Carinine panegyrico de Laudibus Bei^engarii Aug.,qui postquam lilj. 3 scripsit, Lambertum tertia aestate in venalione interfectum esse, librum quartum his

versibus exorditur
:

huic el coutraria surgit;

uihil esse

Absque timore quidem

loquuntur honorem.

Quarla igilur Latio vix

dum

deferhuit sstas,

Hac ratione iterum

solito sublata

veneno

Mox de Ludovici pueritia ad resistendum impare, animoque hoslibus adaucto.

Infantilis

Bellua, Tyrrbenis fundens fera sihila ab oris

Sollicitat

Hhodanl gentem,
etc.

etc.

Hic duilum Ausoniuni cupidus regnasse per

arvum

Sed vetuil fortuna,

adhuc perfugens nomine regis nec pugn;e est habilis, nec legibus apta,
ail

MXm,

Cui Deus indulget regnis, sceptroquc poliri,

Anno
vix

post

Lamberti kw^. mortem nondum expleto,

Sed tenerum corpus, seraquc

forlia vires

dum defcrvesccnte qiiarta cestate, a tertia nenipe,

cum
Ita-

Despectum propriis generant, atquc hostibus aurum.

qua absoluta Lambertus morliius est, Liulovicus vocatus ab Adelberto marcliione Tuscorum, qui a
Grfficis

Postremo

se ipse

quo(]ueconsolatur
posse ctiam
si

pelitis

ex sacra

Tyrrheni vocabantur, in Italiam venit

Hisloria exemplis, et

Rempublicam

accolis fluminis Rliodani seu Provincialibus. Porro

constare, regc adolescentc,

favealsu[)renmni nu-

sicut poeta utram(|ue

Armdphi profeclionem

men, Josiam pro argumento poiiit, udjungit Samuelem, ct Uanicflem. lla Salomoii episcoi^us illustri

licam;
in

ila

et

utramque Ludovici Provinciaj

regis

unam

confuiidil, el nonnisi dc [losteriori,

de

virluteeteruditioiiis iaude picucellens, seipsura

qua nos amio sequenti, quo ea suscepta, vcrba

STEPHANI
facil,

VII

ANNUS

h.
eis

CHRISTI 900.
restituit,

kon
non senlenliam,
inquit,

ut

mtlpJio et Ludovico,
tavit,

manifcstum fiet. Quare eum Arquod Iladrianus Valesius j)Uco;ctaneum fuisse vix mihi [lersuadere poslcfronli
ita

canouice

prsedccessoris nostri Sfephani pn|fc reprebcndentcs, sed utilitatis

ac necessitatis causa, canonice in

sum, cum
6.

graviter lapsus

sit.

Ar(jrimis in episcopatum Lingonensem a

Joanne IXreslitutus.
clesiam

Clerus
[lastorali

ct

populus

Lin;,^o-

mclius comnuilantes . Aliis lilteris V id. Maii, Ind. H dalis et ibidem rclalis idem Pontifex Carolum Simplicem Francoruin regem liortatur, ut
/l/j/rmc'

nensis Ecclesitc tjuesti sunt a()ud

Joannem IX Eesolatio

Lingonensis episcopi restilutioni fiveat. In

suam omni

deslitutam

Ciironico S. Benigni valde laudatur Argrinus, di-

esse, ex
ijisa

per subreptioucm
post

quo Argriuus venerabilis episcopus, ab quorunidam recessil Eccle-

citurque plurimacontulisse in monastcrium S.Benigni, et relicto episcopatus lionore bicnuio ante

sia , licet

omnes eum concorditcr

elegissent, nul-

mortein
Depositio

suam
ejns
Jiinii.

iii

eodem monachum
cathedrali

induisse.

ipsum aliuni si^onte recepisseut e|iiscopum. Quare Joannes IX litteris iti nxense Maio,
Indict.n datis, ettoui. ixCoucil.recitatis,Aryiinuin

lumque

in

Lingonensi

agitur

IX kal.

STEPIIANT VII ANNUS

4.

CIIRISTI 900.

1.

Ecclesice.

Admonitio de s(cculo sequenti circa statum En incipit annus Redeniptoris non-

prffivalebuntadvcrsuseam. Ut sicutprimam, hanc

gentcsimus,

tertia Indiclione notatus,

quo

et

novum

inchoatur sfficulum, quod sui asperitate ac boiii sterilitate ferreum, maliquecxundantis deformitate

superpositam esse contingat immobilem , atquc desuper structam Ecclesiam essc perennem, nec posse destrui, ut opus Salomonis, peccatis homi-

num,

ajdiQcium Dei

'

ecce enim, ul ait, plus

plumbeum, atque inopiascriptorum

suevit
ea, qua; pro foribus

appellari con-

obscurum. In cujus liniine constiluli, ob adeo flagitiosa nuper contigit adspexisse, ante^iuam progrediamur ulterius, Iiic lectorem monendo, pra;fari aliquid nccessarium duximus, ne quid scandali pusillus animo patiaabominationein tur, si quando videre contigeril desolalionis in templo, sed magis miretur, et co'

quani Salomon Iiic. 2. Procul autem et longius abest, ut sicut Iiominum sint opera Dei (quod supcrius attigiinus) : siquidcni illa quanliiiulibet ortu pulclira, progressu
florida,
illis

simulque fortiavideantur ubi autem culpa

:

infelix

inhte^erit
(luali,

contingat

ipsa

ut ariete

firmissimo

dissolvi in

ut nun(|uani fuerit

terramque prosterni, adeo bcne slabilituni impe-

gnoscat in ejus custodia divinam invigilare poten-

cum non ut olim, abomiiiationem tanlam secuta mox fuerit desolatio tenipli; intelligatque
tiam,
solidioribus
illo niti lioc

fundamentis, neiupe pro-

missionibus CLrisli, firmioribus terra cajkxiue, ut Citlum el terra transipse testatus est, dicens '
:

ibunt, verba

autem niea non pncteribunt

Opus
lir-

naniqne Uci
niati

cum

sit,

idipsuin verbo suo, (|uo

sunt

cffili,

collocans

tunc statuit esse perpctuum, cum fundanientuni super seipsum firmaiu

rium, firmatum regnum, atque optimislegibus insliluta Respublica, quoe non corrucrint, ubi in illis superabundavit iniquilas. Cujus rei certum ex divinis oraculis exbibetur exemplum in typico simulacro ^ Nabuchodonosor regi pcr visiim ostenso, quod aureo capite fulgens, in metalla viliora declinans, ubi tandem postrema desicruut in lutum, lapidis percussioiie fuil Dco ullore confraclum, Quod autcni est opus Dci, ipsuni mysticum corpus Ecclcsite, sub uno capite Dco coagmentatum et

jictram, petra; petram insolubili compagine juii-

connexum compaginatione fidelium

Domini, virtute Spiritus
stit,

ita

verbo

gens dixil
tcdilicabo

Tu

es Pctrus, et

super hanc pelram

inferi

saiicti

coiisolidatam exi-

Ecclesiam meani, ct port;e

non

ut non possit culpis hominuin destrui, eliam-

Uiiii.

IX.

Mallli.

XXIV.

Mallli.

xvi.

WatUi. XII.

Daii. li.

':

468
si

STEPHANI

VII

A.NNUS 4.
terrea,

CHRISTI 900.

ali()ua coiiarentia ipsi

mcinbra reddita

qui lurpis asscutationis lcnocinio, ut ad Petri ca-

exundantia peccatorum in lutum resoluta, defluxerint, sed eadeni permaneal semper inlcgra, \ivens semper Ecclesia,
fluctus
uli altcra

tbedram sibi pareut accessum, ad subjiciendam ipsam iisdem priucipibus saecularibus danles manus iisdem, ut
5.

arca Noe

'

suiter

scrvi

dominis famulantur, atque

omnes

illaesa.

Id

quidem cum

saepe supe-

indigne nimis et turpiler assenlantur.

rius multis exemplis demonstrari contigerit, lioc

Qui vero eidem sanclae Sedi bene cupiunt,

ijisi

tamcM

sfcculo frequentioribus, sicut et evidentio-

alque consultum volunt imi^ertitaB

per

Petrum

ribus declaratur experimentis, cnni in immensum scelerum e.vcrescente diluvio, eo penitus obrui videri potuisset,

a Chrislo divinitus libertati, et zelo exa^stuant pa-

omni

\)xne destitula remigio navi-

cula Petri, quae univers;e

nisi custodita fuissct

typum

gerit

Ecclesise,

ternarum legnm cum quid hujusmodi fleri viderint ((|uod nijnqaam videri contingal) magno animi vigore et forlitudine semper ex adverso consur:

summa

potentia promissionis

gant, omiiique conatu resistere obsistereque sacerdotali coustantia

Cbrisli,

qua

dixit

Et portae inferi non praiva-

non formident
si

robustoque et

lebunt adversus
3.

eam

obfirmato pectore objiciant se pro

Israel
,

muro domui

Libertas

nimis infauslo.
stiori

adempta Romance Ecclesice exitu Certe quidem in nullo unquani

graviori visa est versari discrimine, nec manife-

lucroso vitae opus sit dispendio veloces occurrant, ne castissima atque sanctissima mater noslra, priuceps omiiium Eccle-

atque etiam

pereundi penitus constituta periculo,

ingruenlibus

quam

siaruiii, ipsa

Romana

Ecclesia prostituatur princi-

cum nam

sfficulo isto est jactata procellis:

pibus sa^cularibus pro ipsorum arbitrio abutenda;

sed
Christi

cuncta, quce olim jtassa est sub Geutilibus imperatoribus, vel quae ab baireticis sive scliismaticis, aliisve

sanguiue jiartam

defensamque sanEcclesiae liber-

guine, sanguiue pariter sibi statuantcouservandam

quibuscumquc persecutoribus, borum quodamniodo puerorum, imo refereuda in lucrum, etcompucum ex illis tanda in certum emolumentum
comiiaratione suut Kstimanda lusus
,

semper

illaesam

auream ejusdem

tatem. Htcc licet obiter dicta, perpetuo tamen neant, uti in aeiea
sancliE

maho-

fusum columna de incolumitate

Romanae

Ecclesiae adversas infestiores

ipsa

Ecclesia effecta
,

sit

pulcbrior
,

aucta

am-

sles jugiter

conservanda, semper loquens, imocla-

dum egregium atque reddita gloriosior semper revexerit de impietate prostrata triumpbum. At qua-nam mala ista, dices, et unde tanta
plior

inans indelebile

monumentuni
his

posteris profutu-

rum. Jam vero,

currunt in agro
6.

occasione steculi calamilosi

iiraemissis, quae nobis oc-

monitionibus opportune
sterili,

acerbissima tempestas exorta? Est plane, ut vix aliquis credat, imo, nec vix quideni sit crediturus, nisi suis iuspiciat ipse oculis,
conlrectet,

omnium

spicas tenues colligamus.

Post Sleplinni

infamem interitum

mauibusque
turpia alque

infelix

Romance

Ecclesice.

IIoc anno Stephanus

Ista

status

quam

indigna,

quamque

Apostolicae Sedis invasor et ipse pulsus, detruditur

in

deformia, exsecranda insuper et abomiuanda sit coacta pati sacrosancta Apostolica Sedes, in cujus

carcerem, ubi pariter strangulatur.

quidem

ex ejus sepulcri Epitaphio nota flunt, quae temporis

obscuritate a nullo scriptore invenimus enarrata.

cardine universa Ecclesia Cutbolica vertitur, cum principes ssculi bujus quautumlibet Cbristiani, hac tamen ex parte dicendi tyranni sajvissimi, ar-

Petrus Manhus, qui sub Alexandro tertio

legit S. Vaticanae Basilicfc vetera

vixit, col-

monumenta

in

rogavcrunt
dolorl
in

sibi

tyrannice electionem
eis,

Romanorum

libelium

unum, quem

imperitia scriptorum

admo-

Poulilicum. Quot tunc ab

prob pudor! prob

dum
in eo

depravatum, jilurium exemiilarium adhibita

eamdem Sedem,

angelis reverendam,

diligenti collatione,

quanlum

licuit,

emendavimus

visu liorrenda intrusa sunt monslra? Quol ex eis ol)orta sunt mala, consummat tragoedise? Qiiibus

aulem
1

iuter alia

invenimus ejusmodi Epila-

pliiuni

Sergio Cbristophori saccessore, ijisoque

tunc ipsam sine niacula et sine ruga contigit aspergi sordibus, imtoribus iiifici, inquiuari spurciliis, ex hisque perpetua infamia denigrari ? 4. Quae cuncta considerans quisque sapiens
plane horrescens, in hanc prorsus senteutiam

pariter Sedis Apostolicae invasore, post annos de-

cem

ita

descriptum

Hoc
Hic

Slephaiii

paps claudunlur membra

locello

me-

Sexliis (Vll) (lictus erat ordine quippe

cum
quam

ibit

niliil

penitus Ecclesia) Homana) contin-

primum

repulit

Patrum. Formosi spurca superbi

Culniiua qui invasit Sedis Aposlolica;.

Conciliuni inslituit, pra'sedit pastor et ipsi

gere jiosse funestius, tetrius nibil atque lugubrius,

si

principes saecularcs in

Komanorum PonAtque jure

procos,

Leges

satis fessis jiire dedit fjmulis.

lificum electionem
existimabit

manus

inunittant.

Cumque

pater multuin certarct dogmale sancto,

fuit.

Captus, el a Sede pulsus, ad ima

horum

pessimos suasores hostes esse

;

Carceris intcrea vinclis conslriclus, et uno

ejusdem inquam,
(quos

Uoiiiunte Ecclesiie inlensissimos

illos

Strangulalus nerbo (nervo), exuit et liominem.

iuqiudeutissimos et procacissinios
Deiis esse pcrmittat, nec fleri voti

Post decimunique regens Sedem euni transtulit Sergius liuc papa, funera sacra colens.

annum

numiuam

coniiiotes),

ucrarios

dico

illos

summae

diguilatis
Ita

sicut avidissimos ita et audacissimos compclilores,

quidein

passus faciuorosus honio, quiquc ut

(Jen. Vii.

VII].

Mal

STEPHANI
fiir

VII

ANNUS

4.

CHRTSTl 900.

469

et latro ingrussus est

iii

ovile

ovinm, laqueo
sacra,

plorantcsque quando e metatu suo ad regis colle-

vitarn adeo infami cxitu, vintiice Deo, clausit.

7. Ita

gium,

slipatoribiis vallatus proficisci solerct.

Qua-

quidem omnia Romae tam

qnam

dam

die

dum

paucis
:

profana factionibiis miscebantur, ut penes illam

peteret alloquium

admodum coinitatus regis eum in via duce quodani

:

partem

esset promolio ad Aposlolicam

Sedem Ro-

Winsmaro
quidein

aggredientes intercipiunt

et

primum

mani

Pontificis, quaB polentior appareret, ut inodo

qiiasi

d&amicitia

et

de recuperatione Bal-

Romanorum
quem
ctione
posset

proceres,

truderet sa;culari potentia

modo Etruria? princeps inquem vellet, etdejicerct

Poiilificem a contraria fa-

duini affantur;

demum

vero improvisum lanceis

im|)etunt, proslernunt et perimunt.

Quidam vero
suj^er

Homaimm

suorum seseob nimium ejusamorein

sunt. Cajteri, qui supeifuere,
iis

ipsum

promotum. Qiise toto hoc ferme sa?culo sunt actilata, quonsquc Germanife imperatores Ottones
medii intercessere utrique
gantes
licet et ipsi sibi
|)arti

prosternentes, parilercum eo transfixiet intereni|)ti

qui ad hos|)ilalia

contrarii,

arro-

renianserant,
tant.

hocmaximi

doloris sui nuntiiim por-

pariter pap;c electionem at-

Qui

rei

novitate perciilsi,

armisque

inuniti,

que

elecli

dejectionem.
lisec

percussores episcopi conantur ullione adoriri. Qui-

autem prajvalente in Urbe Roadversfis Adelbertum Tiisciic marchionem, sublato de medio (ut audistis) Stephano dicto papa sexto, creaverunt queindam nomine Romanum, patria Galesianum, natum patre Constantino quem tradunt vixisse tantum meiises quatuor et dies viginli, quonam mense vel die, cx antiquis haud facile potest accipi monumentis. 9. Quod antem ad tempus Sedis Stephani usquead postrema tempora anni hujus pervenisse,
8.

Inter

bus minime
plangoribus

repertis, exaniines immeiisis ejulantes

manorum

factione

corpus

levant

et

secum

ingcnti

suorum omniuin
exsequiis
tuni
;

luctu,

Rhemensem

ad urbem

deferunt. Ubi tainen lotum corpus ejus et dignis

cujus

honoratum, decenti est sepulturfe niandaantistitis hoc habetur Epitaphium

:

12.
lloc

S.

FDLCONIS.

lumulo magni Fulconis membra tegiintur

setlis prsesulis egrsi^ii.

Rlieniorum

ex Diplomate privilcgiiconcessi monasterio S. Vincentii ad Fontes Vulturni possumus intelligere,

Geruuue uobllmm quem Fraucia prolulit orlum, Aulaque de scliulis sumpsit et excoluit. Hunc Deus assumptum statuit virtute probalum
Ecclesiic

quod datum habetur mense Septenibri, jam clioata Indictione quarta; hoec enim in ejus
leguntur
Indictione
primicerii
(VII),
:

infine

speculum, pontilicemque pium.

prffifuit

Septenos denosque simul qui

annos,

Scriptum per

manum

Andrea?

scri-

Tres menses, denos iusuper alque dies. Auxit episcopium, superadiJens plurima rerum,
Crbis et islius moinia reslituit.

niarii sanctffi

Romanae

Ecclesiae niense Septembri,

quarta.

Datum per inanum Stephani

sexti

Orbis honor, patria; lutor, pietatis amator,

'

Fro studio pacis confoditur jaculis.

anno Pontificatus domini Stephani

.

Septenum denumque diem jam mensis agebat

Junius, et dira morte peremptus obit. Cui Matns Douiini, pariter quoque prajsulis almi Remigii pietas obtineat requieni.

quinto

Per Balduinum impie nex illata Fnlconi episcopo, cujus dirjna opera recensentur. Eodein
10.

Amen.

anno landatissimus ilie, de (|Uo stcpe sn[)erius, archiepiscopus Rhemensis Ecclesia; Fulco, columen Francorum Ecclesia;, jussu impii Balduini Flandria; comitis interficitur; quod ipsum invadentem res Ecclesiarum privatislilteris atque synodalibus monuerat, atque arguerat sacerdotaii iibertate pariter
et charifate,

13. At quae dira secuta sit ultio viri sanctissimi inlerfectorem ipsum ducein, ideni qui supra Fro-

doardus
ejus
est

ita

mox

subjicit

Denique Winsinarus

intereiiiptor

cum

suis complicibus

cujus

rei

causa polissimum
ille

sibi

eum

tlieinatizatus;

regni Francorum excommunicatus el anainsuper insanabili a Deo percussus

e[Hsco[)i3

ab

reddiiht perinfensum. Ilic

Caroli Culvi regis filiam
in

est

Balduinus, qni
sibi

.Iiulitii

viduam

raiiuit

ila ut putrescentibus carnibus, et exundante sanie, vivus devoraretur a vermibus. Et dum

ulccre,

uxorem, de quo plura supeiius sub Nicolao RoPontiflce. Propinqnior autem illata; iiecis illa causa pra^cessit, quod abbatia sancti Vedasti, quam invaserat et [)ossidebat, per regem ab ipso

propter immensitatem foetoris nuilus ad euin acce-

mano

dere

[losset,

miserriniam vitam
ultione

niiserabili decessu

vindicata fuerat; cujus rei gratia sub

[)acis

invo-

lucro hostilem occultans aniinum, idem Balduinus

ipsum
curavit.

criideliter

per

suos

satellit.es

necanduin

Quomodo aulem hoc

sic accipe
' :

se habuerit, a Fro-

in sacrilegum diicem Frodoardus, qui ubi et Epistolas ab i[)so ad diversos scnptas enumeravit, earumdeni(|ue argumenta perstrinxit, quibus res ab eo prtcclare gestae facile innotescunt; subjicit ejusmodi narrationem de Ecclesia Rhemensi ab ipso mirifice illustrata, ct

finivit

HcEC de

divina

doardo
11.

inter
abbatisB causa

alia

de

reductione

cor[)oris

S.

Reinigii

Ciijus, inqiiit, anxietatis,

sublata;, dolore succensus taiu

Balduinus,

quam

Venerabiie ijuoque beatissiini Reinigii cor[)us ab Ofbacensi monasterio ad urheiii Iiheinensem revocavit. In

omnes

qua;runt qualiter se ulcisci possint, amicitiam cuin eodem pra;sule

cives comitatus, diiin

qua relatione multa

et

magnasuntostensa
terras infestan[)ontifex

miracula, su[)crius a nobis partim declarata. Eo

tem|)ore Northmannis

sancire se fingiint, qua;rentes ultionis locuni, ex-

Fiancorum

tibus, et diversa loca de[iO|)iilanlibus, hic

'

Krod.

1.

lii.

c.

9.

plures

tam

sacerdotes,

quam

caeteros clericos ct

470

STEPHANI

VII

ANNUS

4.

CHRISTI 900.

monaclios ad se undeciimque confliientes benigne inter quos etiam mosuscepit, et paternc fovit
:

quarto regni religiosi principis Adefonsi, praesentibus

episcopis
die
et

comitibus in medio Ecclesia;

naclios sancti Dionysii ciim ipsius martyris pretioso

Dei

Dedicationis templi XI nonas Maii,

.

^ra
ipse

corpore, alioruniqne sanotorum piji^noribusrecepit

et alnit
;

noviescentena trigesima octava

historia describitur a

Est hic

corpus etiam beali

Callisti,

concessa sibi
sancli,

annus Redemptoris nongentesimus. Porro

grapho, qui inter
alia

rei gestae

vel

Ecclesife

Rhemensi
fecit,

abbatia-

ejusdem

Sampyro antiquo chrono-

Rheinos tleduci

et

post altare saiicta? Mariae

cum

ct altaria consecrata

ab

venerabiliter collocavit. Jnxta illud pignora bcati

Nicasii et sanctae sororis ejus Eutropia?
lituli

episcopis narrat, eos

non esse ausos tangerc

altare,

ab Ecclesia
consti-

sancti

Asricolae

honorifice

delata

quo venerandm reliquiae sancti Jacobi continebantur, quod consecratum jam antiquilus esse putarent, affirmat.
ela|)sis

tuit, etc.

Subjicit de aliis

sanctorum corporibus

in

eamdem Rliemensem
De
scliolis

Ecclesiam per

eum

trans:

Quomodo autein posthaic, undecira mensibus, ex concessione ejusdem Joannis

:

latis.

vero ab eo institulis

siibjicit isla

octavi, ut su[)erius dictuin est,

Vocato Remigio Antisiodorensi magislro, liberalium artium studiis adolescentes clericos exerceri

Concilium Ovetense
cctur.

congregatum suo loco anno sequenti

est di-

fecit

ipseque cuni

eis lectioni
:

ac meditationi sa-

t5. Z)e imperio certatiir in Italia.

Eodern
esl
:

pientia; operain

dedit

sed et

Hucbaldum

sancti

anno, de imperio

in Italia

acerrime certatum

Amandi monachiim, virumque

nobiliter

disci|)linis sophicis

defunctis eniin anno superiori dnobus

imperato-

Ecclesiamque Rliedoctrinis . Huic autom tanto pastori, idem auctor tradit subrogatuin hoc eodein anno Heriveum, sive Herveum dictuni, viruin pariter ab eodein salis laudatum, de quo inferius suis locis dicenduin eril. 1-i. Enccenia Compostellana. Hoc item anno Ecclesite Compostellanre ab Adefonso Magno
accersivit,

eruditum

mensem

pra5claris

illuslravit

Widone sibi invicem adverrursum eadem ex causa ruunt in arma atque Ludovicus Berengarius dux Forojuliensis Bosonis filius. De his agens Luilprandus, haec in
ribus Arnulpho atque
santibus,
,

primis habet de Berengarii

conatu

Widonis

obitum Berengarius ut audivit, venit

piam, regnumque potenter

festinus Pa-

ol)tinuit .

Et alibi

Inter

Ludovicum

et

Berengarium

in Italia plu-

erecta? encsenia sunt celebrata, quae hcet in

;

aliud

rimae

congressiones fiunt.
,

tempus facla referantalii exdiplomate tamen hoc anno contigisse, exploratum reddit Ambrosius
'

Berengarium fugat

Romam

Novissime Ludovicus ingreditur, ubi a

summo
(ut
ait)

Morales, cujus nota temporis

ita

in fine descripta

Pontifice coronatus, imperator appellatur. Haec ipse de imperio Ludovici, qui eo potitus est

habetur:

Facta donationis Charta,anno trigesimo

quartum
'

usque ad annuin Domini nongentesimum quo ab eodem Berengario imperio

,

Ambr. Mor.

Cliroii.

Ilispau.

I.

xv. c.20.

captus, oculisque privatus est, ut suo loco dicctur.

Anno

periodi Grffco-Romana!

6393. Anno

jErffiHispan.

938. Anno

HegiriB2S7, inchoalo die 1 Januarii, Fcr.

2.

Annonegirai 288,

inclioatodic 2G Decemb., Fer. 6.

.lesu Clirisli

900.

Bcnedicli IV papie

1.

Ludovici HI iinp.

1.

Leonis Sapienlis Imp. 15.

Saciihim decimum variis vitiis infectttm 1 ad 6. Decimiim Ecclesite saeculum infelix dicitiir, quod magna ejus barbaries fuerit, quodque bona Ecclesiastica, episcopatus,
\.

fuit.

A num.

quiores, quao in urbibus Franciae seu castris nobilioribus fuerant.editae, a religiosioris

[iroi^ositi Ira-

eis divinis

miie adco exorbilaverant, ut [)a;ne omnes qui in videbantur mancipati obsequiis, curis
Uiide non immerito rariores lioc temviri

CEEteraque beneficia passim

cis

invaderentiir, ac a laiPrffitcrea,

carnis ac suae volimtatis studio et intentioni addicti essent.

el

uxoratis

sffipc

possiderentur.

ut

docc-t

Hugo

Aufisiodorensis in Chronico Roberto

ejus

pore spiritales
faniffi,

fucrunl,

iit

vix vel

unus magnse

Aiilisiodorensi

continualori

per|)erain altri-

aut sanctitatis immeiisa; his diebus extiUsse

[(Oiii
iii

bulo,

valde hoc tempore monasticai rcligionis

pkrisqiie
Galliariiin locis

referatur, qni

[)ossct

iii

lucein Genliuin, ut sa-

fervor in

lepuerat,

et

lus cssct his, qui

cxtremis vitioruin finibus mo-

rarus

in aliijiio

monastico luibitu induto mundi

rabanlur. Naiii

[)ra>ter

domnum Odonem

leligio-

coiifeniplus inveniebatur. Abbatia) siquidem anti-

sissinmm abbatem, qui hoc tempore

floruit,

cu-

STEPHANI
jusque
sanctitas
et

VII

ANNUS
luisse
(|ui
(^a-

4.

CHRISTI 900.
viri zelo

471
Apostolico praj-

religio

iioii

niocliocris

finom vergens exornarunt

stantes,

cerfissime comproliatiir,
fraterna)

\ix

ali(|iiis

enituit,

summi

Pontificos, opiscopi, clerici, :;bbates

et
laici,

correptionis artiore repleretiir . In

Petri sederunt
aliqui

et inoiiaclii,
laiia

imo

ut exi^editio Jerosolymipr.x-

tliedra S.

Pontifices corru-

tunc siiscepta indubitatum teslinionium

ptissimis nioribus
;

imbuti, qui a virtutc

majorum

omnino (iefecerant et denique Baronius tam liic, quam anno dcdxii, num. 8 et seqq. narrat, quiB tunc facies esset sanctae Ecclesiaj Romana; acqnam
foedissima, cuin

Mera itaqiie impostiira est, quod Heterodoxi fingunt, iuimicumsc. hostem s;eculo decimo, dum
bot.

vitiorum somno Ecclesife pastores oppressi essent,

et

RoniBedominarentur potentissimaj

qu;c

omnia tenebris plena, puram ac genuinam

ac

zizania superseminasse,
fidei

seinentem suffoca-

ceqne ac sordidissimae meretrices,

quarum

arbitrio
et Bel-

rint,

transsubstantiationis et roalis Christi in

mutabantur sedes
larminus
saeculo
litteris
lib.

et

dabantur episcopatus;
hifeliciiis

4 de Roin. Pontif. cap. 12, nullum

extiiisse

Eucharistia prcesentiaj dogma, aliaquequaedain, in locum antiqu;e et primigeniaj fidei Cliristianae purilalis

decimo indoctlus aut

mandavit.

induxerint,

lateque

propagarint

cuni

coiilra in illo Scoculo

2. Novatores male ex iis inferunt prava in eo dogmata exorta esse. Nostri temporis novalores eorumdoin Romanoruin Ponlificutn exemplis abutuntur ad impugnandain Ecdesiae incorruplam

exorta fuerint; et

tam pauca tot poimU ad

circa fidem errata

Chrisli lidem con-

versi, ut illud folicissimuni fuisse dici pos^it.

Normanni, Moscovit;e, Suevi, Poloni, Sciavi ac HunChiisliani

etfocti
,

gari

varii

episcopatus erecti

veritatem et unitatem. At, ut

Prffifatione

ait Mal)iIIonius

iu

qualescumque fuerint
sunt Augustini
diffusffi.

ad Saiculuni v Benedictinum 1, n. 9, Pontifices illi, quibus ob-

piura monasteriacondita, pluresque Ecclesife large dolaiae; qua3 omiiia ex infra dicendis inanifeste

constabuut.
-i.

jiciunt pro sua dissensione,

lib.

quod

voluiit (verba
10)

Obilus Stephani
et fineni

PP.

VI.

de unico

Ba|)t. cap.

nihil

ad 10. Initium

Poiitificatus
ejiis

A num. G Slephani VI,

prffijudicat Ecclesiai Calholica; toto

terrarum orbe

vulgo VII,

et

Romani
et

successoris suis annis

nullo

modoeorum innocentiacoronamur: modo eorum ini(|uitate damnamur . Ita noNuIIo

licet

reddidibnus,

Baronii

rationibus satisfocimus

ideoque legenda, quEe de utroque PonhUce anno

Dcccxcvi
5.

bis loqui

in

causa Novatorum, sicut

ille in

et soq.

iii

mediuin ;UtuIimus.

causa Uoiialistarum Io(|uebatur. Maiiet semper ea-

dcm

Ecclesitc veiitas, iiianet

semper eadem

uiiilas.

Fulco archiepisc. Rhemensis occiditur. A num. 10 ad l-i. Mortoiii Fulconis Rhemensisarchipraisulis, viri per hajc

Quisquis ab hac unitate ventosuperbise, tanquani

;

tompora

celeberriini, relert

sola palea, separatur

areae Domiiiic;e propler

comAu-

Baionius ex Flodoardo
toin.
II,

lib. 3, ca|). 9.

Uuchesnius vero
occisionem
porpetra-

mixtam

paleain quid caluniniatur ? Subjicit

pag. 585,

excommunicalionem huminum
Flaiidriae
,

gustinus. Paucos quidein scriptores hoc sajciilum

habuit, sed

Balduini comitis

proptor

cum

subsequentibus doclrina non cessit, Iitter;cetiain ab imperatoribusetregibuscultne

Nei|ue sasculum inscitiaj aut ignoraiitiae

Fuloonis Rhemensis aiohiopiscoiji ab

illis

fiierint.

tam B, quaiu ex voteri Ms. Codice eruit, ex qua tempus inorUs Joannispapae IX, magnishucusque
tenobris sepultum, certo inox eruain.

vocari potest, nisi

ejus

ob

scriptorum paucitatem,

si

Anno CM
Jul.

cum

prajcedentibus aut subsequentibus

com-

Dominicae
dies

Incarnationis

pridie

nonas

(qui

paratio fiat; comi)lures

liodie notius,

enim

in eo floruisse, longe
ffilate,

hoc anno in Dominicani

incidit)

primo

scilicet

quam

Bellarmini

ut Catalogos

die quaiido ordinatus est Heriveus in archiepisco-

scriptorum Ecclesiasticorum percurrentibus planum fit. Claruere etiani insigni sanctitatc mulli
episcopi et abbates,
viri et

patu Rhemensi episcopus, lecta

est

excoinmuni-

catio haec, quaj se^iuitiir in Ecclesia sancta) Mariai

monachi

et sanctimoniales,

ac

Rhemis, praesentibus

episcojiis infrascriptis. Heri-

mulieres cujuscumqMe generis ac condilioiis,

nis, ut ex
erit.

quae passini referemus, perspicuum

veus nomine, non merito Rliemorum archiepiscopus, ac plebis Dei famulus Wido Rothomagensium
:

Hic fons errorisNovatorum.

3.

archiopiscopus, etc.

Notum

sit

Refelluntur

Historici

vitia

magis genera-

sancta; Dei Ecclesiae fidelibus

laicis,

omnibus ubique tam clericis quara

lia, quibusve ()Ierique inlecli, iisloquendi forinulis exprimunt, qua? neminem excludeie videantur, ut

vel ex Malmesburiensi lib. 4 de Reg. cap. 2 intelligitur. Ibi

enim loquens de Claroniontano Concilio

saeculi
:

quod nos et commissa nobis omiiis Ecclesia nimia perturbatur trisUUa, pro inaudita re post persocutionom temporis Apostolorum, eoruinque successorum de occisione nimirum patris et
:

sub finem

undecimi celebiato, ut significet magnam illius ScEculi corruptionem, ait Syinonicus (legendum, Simoniacus) anguis ila lubricum caput crexerat, ita venenato fotu mortiieri germinis ova vaporaverat, ut totus orbis letliali
sibilo infectus Ecclesiasticos

pastoris nostri Folconis ab impiis perpotrata, qui

pro regni

utilitate, et

loUus sanclae Ecclosiic statu,

pro viribus die noctuque desudans, ac seipsum in dofonsione oinnium Ecclesiarum in lioc rogiio consistentium niuro |irotecUonis opponens. Ros eniin
earuiii a coiitra

honores corrumpeiet.

Balduino comite

filio

Balduini ac JuditU
ot

Tiinc eniiii non dicam episcopi ad Ecclesias, sed

omnein logem etdivinam

:

huinanam
,

per-

ncc quilibet ad quoscumque ordines, nisi per pecunias aspirabat . Et tamen saeculum illud in

vadobantur

idoo ab ipsius
,

Baldiiini

hominibus
csterisque

Wineemaro

Ewerardo

et

Ratfrido

472

STEPHANl

VII

ANNUS

4.

CHRISTI 900. Burgun-

corum complicibus interfectiis cnulelissime occubuit. De cjus morte totins Ecclesiae ordo atque
professio nierito contristatur ct lamenta
sionis ex igitur tale

lacus accolas, missu forle Rodulphi Magni

dia- regis

contra Berengarium semper anxiliares

inlimis

cordium

suspiriis cmittit.

compasQuia
in
in

vocat pocta

liahnitWido; eipatrias oras, patridmque tellurem ille anonymus Galliam in Panegyrico

Rcrengarii
Gallus, id
:

scelus nostris tcinporibus

perpetrare

ipse

Gallicus heros

dux

Gallicus et

uon timuerunt, qiiod antea, nisi forte a paganis, Ecclesia nnn anditum, quia non est aclum,

iiomine Domini, et in virtute sancli Spirilus, necnon auctoritate cpiscopis per B. Pelrum principem

Apostolorum
inaledictionis
6.

divinitus

collata

ipsos

sanctffi

malris Ecclesioe gremio segregamus, ac perpetuaj

Balduhms

anathemate eos condemnamus, etc. II Flandrice cotnes a Balduino

distiiigiiendns.

Baroniusnum. lOait, Balduimim

dux Francicus, et Francus eGallia, et Bhodanicus ductor in eodem Panegyrico appellatur. 8, Epocha Concilii Compostellani. Ad num. 14.. Concilii Compostellani epocha densis tenebris circujnfusa illud tamen anno nongentesiino septuagesimo primo congregatum fnisse nobis liic demonstrandum. Eo Christi anno i?orre/lus Barcinonensis comes ad limina Apostolorum Pelri et Pauli profectus cst cum Hattone episcopo
cst,

Flandri.E
esse

comitem, cujus jussu Fulco peremptus,

Ausonensi

Balduinum illum, qui Caroli Calvi regisfiliam Juditli sibi rapuit in uxorem. Verum ex pra?fata
excommunicatione constat, eum filium ejus extitisse, et seciindum ejusdem nominis Flandria? comilem quod et teslatur Meyerus in Annalibus Flandriae, qui lib. 2 Balduini luijns nominis primi morlem cuni anno dccclxxix conjungit, eique successorem assignat Balduinum Calvum, tracto cognomine a Carolo Calvo imp. materno avo. Vixit BalduinusII usquead IV nonas Januar. an.DCDXvui, post cnjus decessum filii principalum cjus partiti sunt. Minor natu xVdolphus Bononicam Tarvannicamque ditionem cuiu Bertiniano adiit coenobio, reliqua omnia Arnulpho cognomine Magno ces;

et Gerberto monacho Auriliacensi, obtimiitque a Joanne pnpa hujus sc. nominis XIII, ut Tarraconcnsis provinciae metro|)oliticum jus trans-

fcrretur ad
retur. Illnd
a

Ausonensem,
discimus ex
2 Histor.

et

ntraqne Ecclesia uniejiisdem Pontificis

littcris

Didaco

lib.

comitum Barcinonensium
partibus constitutis. In
:

cap. 19 recitatis, inscriptisque archiepiscopis atque

episcopis in Galliarum

iis

enim Joannes XIII de Borrello comite ait aQnestus es nobis quemadmodum Tarraconensem archiepiscopatum, qui olim
fuerat, Ansonensi Ecclesia'
ipsa
ca|)iit

in

illis

partibus

subderemus, eo quod
lo-

jam

dicta

civitas Tarraconensis a Sarracenis

capta, et pastore deslituta

nullum recuperandi

cum
Ieat)i,

aut inhabitandi usque iiactenus reperiri va-

sere , inquit Meyerus.

propter qiiam

Fulco archiepisc. Rhemetisis Lamberto imp. propinquus. Flodoardns in Fragmento de Pontif.

7.

cutus auctoritatem
roborat
et

amodo

causam prsedecessorum seet usque in perpetuum

confirmat, ut Ansonensis Ecclesia pote-

Formoso papa verba faciens, Fulconem archiepiscopum Rhemensem magnis laudibus exornat, aitque eum Lamberto imperatori carne proRoin. de

statem ct primatum Tarraconensis Ecclesia? habeat,

et

ut oniHes episcopi snffraganei cjusdem sanctae

pinquum

fuisse

Tarraconensis Ecclesiae ad Ausonensem Ecclesiam confiigiant)), et quando aliquis ex illis ab hac luce

migraverit, successor
Lambertum Auguslura, Folconis carne propinquum, Ut proprium se tutari solamine natum
Signilicans, nostci gratissima pr;csulis effert

illius

ab Ausonensi archicoiiflrmatus
est,

episcopo, qui a Sede Apostolica

B

consecrelur,

etc.

Scriptum per

manum

Georgii

Vota quibus Petti veneratur houore cathedram.

Idem Flodoardus lib. 4 Hist. cap. \, refert, Fulconem scripsisse ad Stephanum papam V, vulgo VI, pro Widone affine suo, quem idem papa in fdium adoptaverat, quod et de Lamberto alibi dicit ex ejnsdem Fulconis litteris. Ex quibus
Hadrianus Valesius in Notis ad librum 3 Carminis poeta; anonymi de laudibus Berengarii Aug. ostendit Widonem imp. qni Fulconis Rhemorum
,

Romanaa mense Januario, Indictione quarta decima, ideoque anno nongentesimo septuagesimo primo. Antonius quidem Augustinusin archiepisconotarii et secretarii et servitiarii sanctEe
Ecclesiae, in

pisTarraconensibus has

litteras

ad an. dcdlxxxvi,
regebat, et
;

quo Joannes

XV

Ecclesiam

Romanam

Indictio xiv in cursu

etiam erat, revocavit

sed

Didacus laudatus ejus hac in re errorem certo argu-

mento
9.

confutavit.

archiepiscopi
tinis officiis

nobilissimi

viri

Frauci,

et

pala-

In eo Coesarms abbas creatus archiepisc. Quia vero hac innovatio facta fuit inaudito archiepiscopo Narhonensi, cujus Hatto
Tarragonensis.

sub tribus Fiancorum rcgibus assueti quoque Francorum regis cognomine Simplicis matcrno genere propinquus fuerit; et Lambcrlum Aug. Widonis filium qui
affinis,

snfrraganeus erat, ea eflectum non habiiit, neque

Caroli

Hatto,

x\o.(\\\e,

Fruianus

i'']KK

successorsese

unquam
Hatto-

archiepiscopos appcllarunt. Verosimile

est,

nem

dignitati sibi concessa; renuntiasse,

ne Narbo-

consanguinitatis nccessitudine vel propitiquitate

nensis mctropolilani claliorum cpiscoporum

in se concitaret.

odium

Fulconi devinctus
natioiic

extiterit

Francos

fiiisse,

ambos liaud dubie ob idqiie rcgimm Franco,

Sed quidquid

sit

dc

liac

conjectura,

ex laudtttis Joannis

XHI

littcris

intelligimus, Con-

rum

aUectasse.

Quamobrem

Gallos, idest, Francos

Gallicanos, proisertim Araris,

Rhodani

et

Lemani

cilinm Compostellanwn post mensem Januariuin aiiiii nonsentesimi septuagesimi primi coactum

STEPHANI
fuisse.

VII

ANNUS

4,

CHRISTl 900.

473
,

Lcgitur enim in charlulario Ecclesiic Anso-

posiiit,

Mra

dcdxxxviii

ncc

juvat

dicere, eo
in fe-

nensis, vulgo Vigmnsis, Epistola Cccsarii abbatis

S. Cfficiliaj in Monte-Serrato

Christi
riain

anno diem xxix

inensis

Novemhris

ad Joannem

papam

(|uartain cadere, (juia in Catalania et passini

data, in

qua

narrat, se

ordinatum

fuisse archiepi-

per

ista

teinpora neque episcoporum ordinationes,

scopum
csset,

provinciaa Tarraconensis in

Synodo Com-

neqiic Ecclcsiarum
nicis

consecrationes diebus domi-

postellana, sed cuin postea in provinciam profectus

semper

fiebant, ut de Conciho Ovetensi losc.

gravem contradictionem
Wisano Urgellitano,
et

se

passum a Petro

quentes

jam diximus anno

dccclxxxii.

Harum

Barcinonensi, Arnulfo Gerundensi, Uattone Ausonensi,

litterarum a Ccesario scriptarum exemplar ah im-

Emerico metropoliiit

tano sedis Narbonensis, et

sibi

papam deprecatur,

numeris depravari potuit; cuni Ilispani diu cifras a decessoribus suis usurperito librario facile in

adversus contumaces auxilium prsestet. Neque

patas ignorarint, ea^que

nostra tantum aetate, et

mirum antistites hos Ccesarium non suscepisse; cum jam antea eodem se modo erga llattonem gessissent.

tenebris erut;e fuerint, oblili, inquam, erant, hanc

cifram X^ denotare XL,

ptiones, in

Porro constat, Joannem papam XIII usque

anni dcdlxxu in vivis

ct T pro milie ah illis adhibitam, qui ideo multarum htlerarum subscri-

ad

mensem Septembrem

quibus

ea;

reperiebantur, depravarunt.
fiiit,

eodemque Christi anno Ilattoni iii Ecclesiam Ausonensem successisse Frugiferum seu Fruianum. Baluzius enim in Appendice Marcte Hispanicai
fuisse,

In autographo litterarum Ccesarii scriptuin

jEra

T VHll,

id est,

^Era

i\iix,

et librarius

inler-

pag. 896 et seqq. recitat Acta consecrationis Ecclesite

cedat error,

monasterii sancti Benedicti de Bagiis

fine

rum

habetur

in quoActa sunt haiC sub ^Era

,

Christi post millesiina, aiino trabeationis Doininica;

DCDLXxii, Indictione xv, die nonarum tertium Decenibrium, luna xxiii, anno bis novenis regnante LeutharioB, seu annoxviu Lothariiregis, qui anno

/Era dcdxxxviii. Sed undecumque projam is manifeste apparet. Joanne XIII rnense Seiitembri anni dcdlxxii demortno, lis illa Hattonem inter et Ccesarium exorta, non decisa relicta est, conatusque Cajsarii frustra fiiit, qui tainen semetipsum Tarr;\conensem arcbiepiscopum
]iretatus est,

proflteri conlinuavit, ut

discimus ex

litteris

Beren-

garii

comitis Barcinonensis anno mxxiii dahs, in

ait,

DCDLiv rcgnare coeperat. Sed loco, dic

terliiim

nonarum

quibus

proavum suum Suniarium confirmassc

in

Deccmbrium, legendum, die nonarum terlium Novembrium^ in quein luna xxiii, juxta veterem cycluin iv incidit. Huic consecrationi praesentes fuere Petriis Barcinonensis et Wisanus
,

abbaliam

S. C;ccilia3

Monte-Serrato, perscri-

pturam

inquit
,

donationis sua; iu potestatc jain

Urgellitauus cpiscopi, et cousecratio a Frugifero

episc.

Ausonensi

facta.

Quare Antonius Augustinus

in qua etiam permansit us^iue ad dicti coenobii tempus Caesarii, qui profitebatur se archiepiscopuni Tarraconensem esse. Has litteras rcferunt Didacus citatus cap. 13, et Baluzius in Append. Marca? Hisp.

loco citato litteias a Joanne papa in gratiam Hattonis dalas de

pag. 1035.
-11.

Joanne
iiic

XV

male interpretalus

est

Bencdicti papce rescriptum opinioni noofficit.

ciim antequam

papa renuntiaretur, Ilatto su-

strce

non

Hanc

difflcultatcm examinavit

premuni diem

obiisset.

idem Baluzius
sunt.

lib.

^ Marca; Hisp. pag. 404, aitque:

ista

dO. Concilium Compostellanum anno dcdlxxi coactum. Nunc itaqiie certo epocha Concilii Com-

Difflcile videtur

consUtuere tempus, quo

acta

Nam

in Epistoia Cicsarii,

quam

oportet aut

posteliani

nohis iunotescit; in eo euim Cfcsarius

falsam esseaut interpolatam, ordinaUoejus peracta

dicitiir

arcliie[iiscopus

Tarraconensis
cessit, et

dictus

postquam
Catalaniai

/Era dcdxxxviii, HI kalend. Decemb. quod

est.

Hatto juri suo

tamen ciim

aliis

manifeste falsuin
episcopi

Nondum enim
ei

erat archi-

episcopis intercessione sua prohibuit, ne Caisarius

nomine

insignitus

anno dcdlxxi exeunte,

cjusdem

archiepiscopatus

[lossessionem

iniret.

quo Benedictus VI papa privilegium

tum

abbati

Cumque idcm Hatto

ante

mcnsem Novembrem
est,

tantuin sancttc Cjcciliae concessit. Nccessario

anni dcdlxxii c vivis excesserit, perspicuum

Concilium istud, vel anno dcdlxxi, vel insequenti habitum. At illud ad priorcm annum pertinere demonstrant ipsaimet littera;, quibus Cossartius tom. IX Concil. aliique viri docti innixi Synodum

autem oportet id contigisse anno sequenli, cuni co anno constet episcopum Ausonensem fuisse Fruianum
Hattonis illius successorem,

quicum

aliis

episcopis

repulerat

eumdem
recitat

Ccesarium ab adininistratione
Epistolam Benedicti papae Cce-

provincife. Ita vir erudiUssimus, qui postea in

Compostellanam anno nougentesimo afhxere ese quippe litlenc aliae non sunt, quam Iittera3 Cmsarii inemoratoe ad Joannem papam data;, quaruin qui;

Appendice

sario abbati venerabilis cainobii sanctco CcecilicB

Montis-Scrrati inscriptam

datamque

in

mense

dein nuineri dcpravati, sed qui ex

mox

dictis certo

cmendari possunt. In

iis

dicilur Csesarii ordinatio-

nemperaclam Mra
id cst,

dcdxxxviii, 111 kal. Decembris,

Dccembrio, die xvi, Indictiunc xv, seu anno Cliristi dcdlxxi. At eo anno Benediclus VI, ut ex dicUs liquet, nondum Pontiflcatuiii gerebat. Secundo,
litterai Ctcsarii

dum

in

anno ClirisU dcd, quoforsanC;Bsarius nonlucem prodierat. Is itaque anno dcdlxxi,

fuit arcliiepiscopusTar-

ad Joannem XIII, (luas germanas et genuinasesse, in dubium revocari non debet, cum
alioquin Ccesarius sese Tarraconcnsem episcopum aiipellare aususnon fuisset, testantur, huncl II kal.

die viccsima iiona mensis Novembris, in Concilio

Compostellano consecratus

raconensis, et librarius loco, /Era mix,

perperam

Deccmb. archiepiscopnm ordinatum, quod uonnisi

01

Baron. ToMUS XV.

474
do amio dcdlxxi
atlliuc

STEPHANI VI r ANNUS
intelligi polesl; ciini in iis Tlaltonis
sit, (|ui

4.

CHRISTI 900.
13.

Ludovicus Provincicc rex in Italiam redit.

iS. Luitprandus lib. 2, cap. 10,

viventismenlio

tanien anno dcdlxxii

Ad num.
narravit,

ante diem illuni vitam

Tertio,

cum morle commutarat.

non benevir doctissinuislillcras JoaimisXIII

recessisse,
siibdit
:

postquam Ludovicum Provincia; regein ex Italia quod anno superiori accidisse diximus,

ad Battonem, queni archiepiscopiim Tarraconensem

sese renuntiasse significal,
nectit;

Modica teinporis transcursa intercape-

cnm anno dcdlxx

con-

dine, rex Berengarius noininalo Adelberto (Tusco-

cumexearum

subscriplione pateat, easaniio

ruin marchioni) gravis est visus. Cui rei Bertha

subse(juenti scriptas, ut

mox ostendimus.
XIII,

In litteris

conjux sua, Hugonis regis, qui nostro post tempore

in Itaha regnavit,

annus tantum iEirc Hispaiiica; corruptus, eaeque certo Concilium Cotnposlelkmimi anno j)C^ixxi indictuin fuisse demonilaque CaGsarii ad
strant.

Joannem

mater non modico fomiteni mi-

nislravit.

Unde

factuin, ut consulto

eodem Adel-

berto marcliione, ca;teri Italienses principes propter

suspectum. Quoad litteras Benedicti papae, incertum, an ex Benedicto VI, vel Bencdicto VI 1 adfcribenda; sint; certum ta12. Illud de falsitate

eunidein Ludovicuin, ut adveniret, transmitterent. Qui cupiditate regnandi, oblitus jusjurandi venit
concilus in Italiam, scilicet hoc anno. Sigonius
eniin lib. 6 de Regn.
et
Ital. dicit

extare Berengarii
:

men

errorem

in

Indictionem irrepsisse,

cuiii

nul-

annus in Indictionem xv inciderit. (Juod si Indictio illa mendose, quod non raro contigit, descripta fuerit, mirum videri non debet, Benedictum VI, vel VII, Ccesarium archiepiscopuin Tarraconensein non a|)pellasse, quia vanus ille tituliis a Pontifice datus Catalaunia; episcopos non lurbare non poluisset. Verum eae littera3 de falsitate suspectce videntur, eoque tantum fme confictffi, ut monasterii Ripollensis abbates magis ac magis in possessione monasterii sanctte
prster subscriptionis falsitatein rescripti stylus ab eo dissonat, quo temporuni iliorum Poutifices Hoinani utebantur;
Ca2cilia3

lus utriusque Pontificis

Ludovici Diplom. hoc anno concessa Berengarii quidein quarto idus Martias, eiXIlI kal. Novemb. Veronce : Ludovici vero pridie idics Octobris Olonnoj, et pridie kalend.

'

ISovembris PlacenticB; quae

et

tenta.

Diplomata ab episcopis Mulinensi Baronius ait ex Luilprando

Regiensi obdO,

lib. 1, cap.

Berenrjarium, ut audivit obitum Widonis, venisse

festinum Papiam.

Verum

id contigit an. dcccxciv,

qui Widonis emorluaiis

Ait secundo Baronius,

non vero praesenti. Ludovicum Berengario fufuit,

gato

Roinam ingressum

esse

ibique a

summo
eum-

confirmarentur.

Nam

Pontifice iinperatorem appcllalum, testari

dem Luitprandum,
non
Luilprandus,

cujus locuin non laudat. Sed

neque successoribus potestatem res, prout sibi melius visum fuerit, statuendi auferre possunt, neque eosdein excommunicaiit; et tamen in iisdem litteris legitur
Pontifices
:

quippe

Romani

dcccxcviii bellum istud

asserit.
fuit,

verum Regino ad annum uno tenore recilans, id

Pontiflce

Ludovicus

tamen a

coronatus

ut Regino nos docuit, ut ex ejus Diplomatis

deducilur;
iis

cum

Ludovicus sese imperatorem in

Statuentes Apostolica censura sub divini judicii obtestatione et anathematis interdictione, nt nullus

non
li.

appellasset, nisi

Roma; inunctus
imperial.
refert,

fuisset.

Coronatur imperator a Benedicto IV.

i

unquam nostrorum
sumat aliquam
monasterii facere .
S. Ca;cilia3 scribit
:

successoruin Puntificum

jirse-

Goldastus toin.

Constitut.

pag. 299,
ait,

viin aut

invasionem in rebus ipsius de abbate monasterii Vel a nostra inatre Ecclesia

hujus Ludovici Aug. Di|)loma

et

quo

om-

Tum

nia privilegia a superioribus regibus Longobardiae

imperatoribus concessa,

auctoritate

nostra iin-

Romana

vel a

quocumque

voluerit episcopo per

nostram auctoritatein libere ordinetur. Non memini autem me legisse aliqucm Pontificem Ecclesiain

tuin

Romanam matrem suam appellasse, sed tanmatrem vestram. Denique anno mxxiii, quo

Berengarius comes Barcinonensis partibus auditis abbatiam S. Ca^cilia; monasterio Rivipullensi adjudicavit, ut videre est in ejusdeni Berengarii litteris

mox
nuUa

memoratis, monasterii S. Ca;cilia3 inonachi privilegia exbibuere adversus Rivi[)ullenses,

sed in sola possessione, in

fuerant,

quam

|)er viin

immissi

totum suum jus fundarunt. Qiiod si paucos ante annos Benedictus VI, vel VII, aliquid in favorem monasterii S. Cicciliie staluisset, hac in caiisa tacitum non fuisset. Quisque tainen judicio suo hac in re fruatur, dummodo cerlum inaneat, ConciliumCompostellanum duno dcdlxxi coaclum fuisse. Baronius ejus non meminit, sed liic tantum de Dedicatione Ecclesia; Coinpostellana; lioc anno
facta

esseomnia jubemus. Dat. Papia; kalendis Juliis anno Christi nongentesimo priino, anno imperii primo. Quod si die prima niensis Julii insequentis Christi anni, iinperii ejus annus priinus adhuc in cursu erat, currenti post eumdem diem Romaj coronatus fuit. Denique haiic inaugurationein ad hunc annuin pertinere, docet Chronicon Casauriensetom. vSpicilegii Daclieriam, in quodicitur lertius Ludovicus regni el imperii coronam accepisse dcd DominictE Incarnationis anno currente. Quibus etiani verbis liquet, Baronium et Ludovici impurium ab anno superiori perperain auspicari, utibidem nmn. irividere est, et in froute cujuslibet anni eum Ludovicum IV, non bene apl^ellare, (iiiia scilicet arbilratus est, Ludovicum Bali??ji"'rancoruinregem,tertiuni hujusnominisinter
I)eriali rata

imperatores

tcm|)ore vulgaris erat;

connumerandum esse, cum tamen

(lui

error ejus

Ltidovicus Bal-

bus corona regia, non veroimi^erialicorouatusfuerit,

verba

facit.

Verum

illud nobis prLctermitten-

dum

non

fuit,

nec brevius tractari potuit.

ulijamexposuimus. Porphyrogennctus iii libro dc Administr. iinp. cap. 20, ait, Ludovicum non

STEPHANI
coronatim temime Ticinum,
?2;72

VII

ANNUS

4.

CHRISTI 000.

/i75

ac postea cuni Vero-

venisset, ocnlis

privalnm esse; sed ca in re

manifestissime erravit, ut ex

mox

dictis

sequitnr.

Denique lAidovicitm post ultimum mensis Angusti diem Romm corona imperiali exornatum fuisse,
ideoque a Benedicto IV, non vero a Joanne IX, ejus decessore, ut multi in litteras misere, liquet
ex dictis anno dcccxcvhi,
-IS.

Post

num. 9. mensem Aiignstnm citrrentis

III

anni.

Ludovicns imp. undeciinum tantum imperii sui annum numerabat, illud ante annum dcdi non susceperat. Verum eum anno anteriori coronatnm fnisse ex Cliartis an. dcdii memorandiscerto deducitur, et ex mox dictis omnino seqnitur. Loco itaque, anno xi regnante domno nostro Ludovico imp., legendum, anno xii regnante domno nostro Ludovico imp., obiter observal)is, Theodulphum prjetermissnm tnisse a San-Marthanis in Catalogo archieiiisc.Ebredunensinm.Secundo,/??<(7o?!i?w2istum

Verum non
vici

prt-ctermittendum hic egregium Ludo-

in

Diploma a Fiorentinio Comment. de Rehus ad Mathildem comitissam

,

imp. Inijus noniinis

ducem

spectantibus lib.

3,

pag. 114. recitatum, scriptum-

et marchionem alinm non esse, quam Hugonem, qui postea Itahas rex fuit, et vocari marchionem ac ducein, quia tnnc erat comes Pro-

quelingna barbara a Thoma notario ejusdemimp. Anno imperii domni Ludovici primo, mense Februario, Indicl. quarla , anno scilicet sequenti. Hoc ejus initium Dnm domnns Ludovicus sereniss. imp. Aug. a regale dignitate Romam ad sumnum imperialis ciilminis apicem per sanctiss. ac
:

vinciae,

ideoque comites Provinciaeprimfestirpisab hoc Hugone inchoandos csse, non vero ab aliis coniitibus

vel

fictitiis,

vel

qui post

eum

comitatui

Provinciae prsefnere, ut magis infra declarabitnr.

Ad errorem chronologicum,
advertere, qnia

qui in prfedicta Charta

cubat, neque Chorerius, neque Petitus,

animum

ter

beatiss.

summi

Pontificis,

et universalis

PP.
eo

horum imperatorum Italicornm

fuit.

D. Benedicti dexteram advenisset, af(]ue

reverentiss. patre
cis episcopis

cum

chronotaxis hactenus valde ojjscura

17.

cnm

sancliss.

Romanissen

Itoli-

adqiie regni sui dncibus et comitibus,

punt.

Hungari

in Italiam et

Bajoariam irriim:

Continuator Frelierianns annalista; Fnl-

coeterisqne princi|iibus et judicibus,

eorum noquod
est

densis opus
c(

suum

his

verbis hoc anno absolvit

ipsis

mina,

etc.

Et reliqui

plures

in

palacio,

Bajoarii per

Boemanniain

secuin assumptis,
tres

fnndatum juxta Basilica beatiss. Petri principis Apostolorum, in Laubia magiorc ipsius palacii
pariter

regnnni Marahavorum cuncti per

devastantes
spcu-itate

hebdomadas
pro-

irruperunt.

Tandem cuin omni

cum eodem summo

canscc habitum.

Pontifice in jndicio

domnni

reversi sunt. Interim vero Avari,

cujusdam

judicium in decisione Quo ex Diplomatc liquet primo, Ludovicuni inip. non ab alio Pontifice Romano quain a Benedicto IV imperatorem dictuin. Secundo, deceptos esse, qui secundain proresidisset . Refertur poslea

qui dicuntur Ungari (videsHnngaros cjusdem fuisse

originis ac Avares) tola dcvastata Italia, ita ut occisis

episcopis quampUirimis,

Italici

contra eos depel-

lere

mohentes, in uno prceiio una diececiderint xx

Ipsi
et

iniiiia.

fectionem Italicam Ludovici ante

anuum

curren-

Pannoniam,

namque eadem via, qua inlraverunt maxima parte devastantes, regressi

snl)

tem

contigisse

volnnt;cum Benedictus IV anno

sunt. Missos illoruin

dolo ad Bajoarios pacem

DCD, ineunte circiter niense Angusto, Pontiflcatuin

optando, regionem videlicet ad expioranduin trans-

adeptus fuerit, ideoque post

vicus ab eo iniperator dictus

mensem
sit.

illum Ludo-

miserunt. Quod, proli doior

primum maium,
invisum

el

Deni(iue Ludovi-

cunctis retro traiisactis diebus

damnum

cum

cffiterorum

imperatorum more RomEC supreobtinuisse, et justitiam per se aut

Bajouvarici regni contulit. Igitureximprovisocum

mum

dominium

suos missos administrasse. 16. Refellitur opinio contraria.

Adversus

viuin,

hanc nostram de anno coronalionis Ludovici III \n imperatorem, sententiam oljjici potest Cliarta ab hoc imperatore data, qua llugo marchio Villamnovain a se Ecciesiac Valentiiux; ereplam restitnil Remegario Valcntino episcopo, et quam Jacobns Petitus in Appendice ad Poenitentiale Theodori archiepisc. Cantuariensis pag. 577, et Choreriuslib. 10
Hist. Del[)hinatus, Sect. 13, recitant
;

nianu vaiida, inaximo exercitn, ultra Anseumfluregnum Bajouvaricum hostiiiter invaserunt, ita ut per qninquaginta miliiaria in longumetin transversum igne et giadio cuncta caedendo et devastando
rientes

jam una
ulteriores

die prostraverint.

Quod compe-

Bajouvarii

doiore compuisi, c
iioc

contra festinaro dis[ionniit. Sed

gnoscentes,
runt,

Ungari pneco-

cum

iiis

qiiai

depraedaverunt, rediein

undo venerunt ad sna

Victoria

Pannoniam.

haecenim ejus
S.

subscriptio

Signnm

Isaac humilis Gratianopoli-

tanae Ecclesia; episcopi. Sign.

Theodulphi

Ebre-

dunensis Ecclesia^consecrati. Sign. Hugonis inclyti ducis et marchionis. Sign. Bosonis comitis. Sign.
Adelelini comitis. Sign. Bosonis selmi.
filii

ejus.Sign.Go-

Teudo notarius hanc scripturam fecit, jubente Alexandro Viennensi archie[iisc. anno Iiicarnat. Dominicte dcdxii, ludict. xv, aiinoxi, regnante

Christianorum de Hungaris. Interim vero quaedam pars de exercitu iliorum, de Aquiionari parle Danubii fluminis partem iilam devastando prorupere. Quod ut Luitpoido coiniti compertum foret, moieste hoc patiendum ferens, contra exisse cuni quibusdam priinoribus Bajowariorum uno tantum Euchario Pataviensis scdis episcopo comitante, ultra Danubiiimeos insequendum se transposnit. Conscrloque iliico cnni illis proelio nobililer diinicatum est, seJ nobiiius
18.
,

domno

nostro FAidovico imjKiralore.

Actum

Viennaj

triumphatum.

Nam

ut priina

congressione

belii

feliciter in Dei

nomiiic

. Si cniin

eo Chiisti aniio

tanla Dei gratia (iliristianis occurrit, ut mcc genti-

576
lium inler
stianis

STEPHANI
occisos, et qiiise

VII ANNIIS 4.

CHRISTI 900.
absque

inDanubio merseruut,

potest) et trcs suffraganeos ejus episcopos,

perempti invcniantur. Vix tantum

unum
:

de

Cln'i-

scientia archiepiscopi, et

occisum inapparatu

belli

inveniunt, in ca^lo

conseusu episcopi, in cujus fuerunt dioecesi.Porrohancirruptionem hoc anno

contigisse accurate notavit
in fusiori Cbronico.

inde Deo gratias ciamantes ferebant

qui non in

Herinaunus Contractus

multitudiue

hominum,

sed misericordiarum suaCae-

rum
rat

pietate,

bene sperantes in se servasset.

20.
in

Verba faciunt de irruptione Bungarorum

tera dcsiderantur. Luitprandus lib. 2, cap. 2, nar-

Italiam.

Paucis interpositis

Anteccssor

Hungaroruui de Ludovico Germaniaj rege Arnulpbi (ilio victoriam et capp. 4 et duobus sequentibus, quae gesta fuerint in Italia, quando eani Hungari invascre. Baronius hoc bellum Italicum in annum dcdm differt, ut ibidem num. 10 videre est. Regino vero illud in aniuun dcdi rejicit. Verum

vester

Hermannus Contractus juxta editionem Pistorianam cladeni Hungaricam huic anno recte affigit, et in editione Canisiana tam belluni Italicum,

duce imejusdem Joannis VIII a nobis suo loco memoratis Sfentapidcrus dicitur, quod invicte confirmat, Zventibaldum et Sfentopulcrum unius ejusdemque principis nomen fuisse) Wichinguni consecravit episcopum, et ne(iuaquam iu illum Pataviensem episcopatum eum (ransmisit, sed in c|uamdam neophytam gentem, quam ipse dux doniuit bello, et ex pagaiiis Chrislianos esse
VIII) Zventibaldo

(nempe Joannes

petrante (qui in

litteris

quam Bajoaricum cum

pulat.

lioc

anno

accurate co-

patravit .

Post ali(|ua alia subjungunt:

Quod

nos
erectis.

praefati

Schlavi (nempe Moravi) criminabantur,

19. Bajoarii conquentntur de novis episcopati-

bus

apud se

Sed

utramque cladem hoc

cum Ungaris fideni Catholicam violasse, et per canem seu.Inpum, aliasque nefandissimaset ethnicas
res,

anno

Christianis illatam, extra

omnedubium

ponit

sacramenta,
inter

Epislola Theotmari Salisburgensis ai'chiepiscopi et

transirent,
ratio

et pacem egisse, atque utinltaliam pecuniam dedisse si vobis coram posito,

:

aliorum episcoporum Bajoaris ad

.(oanuem IX

nos agitaretur ante Denm, qui cuncta

fiant, et

papam data, qua; a quibusdam Joanni VIII perperam inscribitur. Legitur tom. ix Concil. pag. 498,
ex eaque quo in statu res hoc anno in Italia et Bajoaria fuerint, clare perspicilur. Continuator Fre-

novit

antequam
et

coram
:

vobis, qui
falsitas

vicem
Quia

ejus Aposlolicam
taretur,

tenetis

eorum

manifes-

innocentia

nostra

probaretur,

enini Christianis

nostris longe a nobis positis sern-

herianus laudatus ad

annum

dcccxlviii ait

Eu-

gilmarus Pataviensis episcopus obiit, in cujus locum Wibingusquidam Alainannus contra instituta patrum prius Marahunensis ab Aposlolico (id est,

per imminebant, et persecutione nimia affligebant, donavimus illi nullins pretioste pecuniam sul)stantiaj, sed tantum nostra linea vestimenta, quatenus

anno dccclxxx Nitriensis episcopus creatus, ut eo anno diximus) destinatus episcopus, rege concedente successit. Sed non multo post a
Joanne
VIII,

eorum feritatem molliremus, eornm persecutione quiesceremus .

aliquatenus

et

ab

Deotmaro archiepiscopo
gis

(nerape

Salisburgiensi)

Cffiterisque suffraganeis suis, contra

voUmtatem

re-

21. Facta ea Joantie IX adhuc vivente. Denique post aliqua alia adversus Moravos dicta, scribunt Quando vero Ungaros Italiam intrasse comperimus, pacificare cum eisdem Sclilavis, teste
:

canonicali judicio abjectus,

ac Richardus ad

Deo,
pter

multum

desideravimus, promittentes

ei

pro-

eamdem sedem episcopus in idipsum tempus ordinatus est. Verum loco Richardi, et numero
prfficedenti loco ^2<c/jar//, substituendus Richarins,

Deuni omnipotentem, ad perfectum indulgere omnia mala contra nos nostroscjue acta, et onmia
reddere,

quaj de suis
illis

nostros constaret liabere,

ut appcllatur in litteris Tbeolmari, de quibus agi-

quatenus ex
fendere,

securos

nos redderent, quandiu

mus, etin aliisquarum mentionem facit Aventinus in Annal. Bojoruin lib. 4. Conqnerebantur itaque Bajoarii, quod JoannesIX Wihi^igum seu Wichimm episcopum Moravorum Nitrite residentem in episcopatum Patavienseni transtulisset, et ex uno episcopatu Pataviensi quinquc fecissel, et hac occasione de statu Bajoaria) et

Italia;

Longobardiam nobis
redimere
liceret

intrare, et res sancli Petri de-

populumque Chrislianum divino adjutorio

.

Dein concludunt, rogantque

Venerunt, inquiunt, ut
vestro tres

ipsi

vcrba faciunt. promulgaverunt, de

latere

episcopi,

videlicet
ct

Joannes arepiscopi
in

uno episcopatu quinquc non fiant, ueve Moravis fidem aliquam adhibeat. Ex (juilius liquct,Hungarorum in llaliam etBnjoariam irruptionein hujusanni initio h\c\.M\\,ii\.JoannemIX papaui mcnsiljus sallcm Maii et Junii adhuc in vlvis fuisse. In codem tomo iv Coiicil. pag. 496,
Pontificem, ut ex
refertur
scopi,

chiepiscopus,

Benedictus

Daniel

Epistola

[lattonis

Moguntini

archiepi-

terrani Scbluvornui, qni Maraci (id cst, Moravi) di-

cuntur, qua3 regibus nostris, et populo

nohis quoque
rat,

nostro,

cum

habitatoribus suis subacta fue-

lam

iu

cultu Chrislianae religionis,

quam

in

suQraganeorum ad Joannem IX papam, qua ei mortem Arnulphi, qnic exeunteauno. supeiioii conligit, cl elevationem iu regium soHum Ludovici c\us filii coinmuni omniuin consensu in
ejusque
comitiis regni, qnte initio luijus .inni habila sunt,

Iributo substantia3 siccularis, quia exinde

primuni

imbuli

Paulo post

Intrantes prmdicti episcopi

lieractam siguificant,

dolenlqiie

Maravenses

sese

in nouiine vestro, ut ipsi dixerunt,

uno eodemqueepiscopalu unum

ordinaverunt in arciiiepiscopum (si

jactare seorsuin luetropolitaniim ab

illo obtiniiisse.

tauien in alterius ei>iscopatu archiepiscopiuni esse

Sed in illa Epislola de invasione Hungarorum mentionem iion facit Ilatto, ideoque ex ea tantum pro-

STEPHANI
,

VII

ANNUS

/(.

CHRISTI 900.

477

bari polcst Joannem IX prioribiis hujus aiini mensibus aiihuc supi;rstitem fuisse. Vcrum eum 'm.Joannes IX PP.morititr. saltem ad inilium mensis Augusti vitam prorogasse, certo ostendit ejusad Heriveum Rliemorum archiepisc. Epistolaibidcmpag.483 rccitata, in qua ,/o??ies /Z respondet ad ejus consulta de Nortmannis nuper ad fidem conversis, quorum alii

Landeberti imperatoris Augusti, Indictione iii , quse hoc anno usque ad kalendas Se[iteinb. obtinnit. Qiia ex subscriptione liquet

priino,

Lamber-

tum imp. anno dcccxcviii, post diem xxx mensis Augusti peremptum esse, quod et ibidein jam notavimus. Secundo, imperium Occidentalehocanno eo die adluic vacasse. Tertio, Benedictnm /Kante
dieiii

XXX Augusti Pontilicaluni adeptum

esse, (juod

baplismum gentiliter vixerant qualiter illis consulendum sit. Merainit hujus Epistolaj Flodoardus, eamque Baronius anno dcdv, num. 3 et seqq. integram recibaptizati fuerant et rebaplizali, et post
;

confirmat alia ejus Epistola ad clcrum et populum

Lingonensem, qua3 dicitur

bris per

data

II

kal.

Septem-

manuin

Sergii

scriniarii S. R. E., Indi-

ctione tertia . Quarto, post

eumdemdieniLudovi-

mensis Julii praisentis anni , ut num. 5 videre est, Rheniensis archipnesul consecratus fuerit, Joannes IX ante initium mensis Augusti ad ejus Ei)istoIani respondere vix potuit (1).
tat.

Quare

cum

Heriveus die sexta

cum

imperatorem dictum esse. 23. Bojoaria ab Ilungaris penitus devastata.

III

Quoad archiepiscopatiim
parochia,
viensi a
seu,

et tres episcopatus in

ut

nunc loquimur,

direcesi Pata-

23.

Ei siiccedit Benedictus IV.

el

Cum

itaque

Joannes IX annos duos

dies

ut in variis Catalogis legitur,

quindecim sederit, mors ejus ab initio

Joanne IX institutos, ii neque ab eodein Joanne, neque a Benedicto IV suppressi fuere, sed invasione Ilungarorum hoc anno facta non solum
cpiscopatus
illi,

sed fere in i>artibus Bojoarife repag. 286, qui legerat litteras Be-

mensis Augusti currentis anni, sicut Pontificatus

illius initium a mediocirciter Julio anni dcccxcviii removeri non possunt, ut exordium Pontificatus

molioribus oinnes Ecclesise exstincta;, ut testatur

Aventinus

lib.

-4,

nedicti VII papa), quLe ad nos

Sergii

III,

de quo infra, eviilenter osteiidit.

JoannilX

non pervenere. De Superato Ilungarorum enim rege loquens ait

:

post

paucos dies successit Benedictiis

IV,

quia

Istro

de improviso superfudit, Bojosque ulteriores

cum imperium

Occidentale vacaret, legati Cassarei,

VIII papani

qui ordinationi assislerent, exspectandi non fuere.

Imo usque ad Leonem

decretnm

Ste-

phani VI a Lamberto Aug. in-ocuratum, cffectum non habuit, ut infra visuri sumus. Raronius morteni Joannis
tres et

ob focdus factuin, nihil mali suspicaiites, proinde imparatos aggreditur, fundit, trucidat, ducenta quinquaginta amplius millia passuum, longe kate(lue uno die Bojoariam infra Anassum depopulaoiiinia a.ulificia incendit, vulgus inermequc tiir
:

dcov consignal, eique annos dies quindecim attribuit, ul ibidem num. 1

IX anno

ca^dit, iiobilitateni, viros

ac feminas in servitutera

redigit,
cuiii

cai^tivos

abducit,
:

monachos, sacerdotes

legere est.

ctum

Verum posterius Hermannum ContraMarianum Scotum omnesque Catalogos

,

templis comburit

adeo ut in Bojoaria Orien-

tali, ct

Pannonia, niaxima Bojorum provincia (ubi

fuerint pontifices, quatuorque
jurisdictiones,

contrarios habet; prius vero demonstrationes certissimas.

hactenus (lualuor
Ecclesiaslica;

quas tunc parochias,

2i.
vei'o I

Antemensem Septembrem.
die trigesinia mensis

Bencdictnm

nunc

dioeceses vocant, que archimysta!

,

Bojorum
ne

Augusti prajsentis

Laureacensi

cpiscopo

Bathavensi paruerant)

anni Ecclesiain Romanam rexisse, testantur dua) ejus Epistola; ad Galliarum episcopos ac principes,
et

una quidem

aedes sacrata relictafuerit,eaqiieregni

Bojoaria; pars,

qua;ad

Eurum

vcrgens,inde Austria
sit,

ad clerum et populuni Lingonensem datEe, quae

dicta, ita deserta

ac in soliludinem rcdacta
,

ut

extant tom. ix Concil. pag. 511, priori Arrjrinum

nullum usque ad Ottonem magnuni

cultorem

Lingonensem episcopiun in Ecclesia! sua) jura omnia restituit, et quod statutum f uerat a Joanne IX ejus decessore in cjusdem Argrini gratiam conlirmat. In fine legitur Scriptum per manuin Sergii, S. R. E. scriniarii mensc Augusto, Indictioue iii,
:

Christianum habuerit. Verbis "iilor Benedicti VII Pont. Maxim. qua; ad Henricum secunduin regiiluni Bojorum scripsit. Paulo post subdit Aventi Servantur in Bibliothccis Bojorum publiUatlonis archicpiscopi Moguntini, Tlieodomori Bicharii Batavensis, archiniysta3 Salisbiirgensis

nus

cis,

data

II

kal.

Se|)lenibris, per

nianum Leonis
anno
ii

Dei

pietate

primicerii sancta) Sedis ApostoIicLe,

[^ai^a;

domini Benedicti

prinio,

post

anno obitum

Vcddonis Fruxinensis, Erekenwaldi Aichstatensis,

Zacharia; Sabonensis (qui jam esl Brixinensis) epi-

Quamvis ex geminis lilterisBenedicti IV a Pagiohic 24 laudatis optirae evincimus Joannera IX anni hujus Augustum mcnscm non adhuc lamen adversus siuceritatem utriusque hujus Epistola; ad chronicos characteres quod attinet, monumentum prufere licet, quod uiaximi futurum ponderis in re priesenti arhitror. 01. Crtscimheni in Comnieutario Basilica; S. Mariic in Cosmedi lib.2,cap. 10,pag. 81, Tempore crutum non ante muUosannos vetustum inannor in ruinis prosimffi a;dis S. Valentini mait. profert, in cujus fine hic leguntur I'oiilificis Noni Sumiq. Joli. est sacrata die supremo hec Aiila Novemhris, du quita elahente Indictio curreret aimum . Indictionem quintam pro quarta apposilam hic esse vix duhitu cum auno dcdi, die illa Novemhris ludiciioue quinla signalo, nou Joannes, sed eo defuncto Bcnc(!)

eicessisse,

dictus sacris pra^esset, ut

die agebantur, ut

dictionem

Diploma Lucense a Pagio hic 1.'; productum dcmonstrat. lusupcr Ecclesiarum consecraliones a;late illa Dorainica non uno loco uotat Pagius. Dies vero suprema Novemhris annoChristi ucd Indictione quarta sigiiato, non veroauno dcdi Inpra:i'erente, in Uomiuicam recidit. Sive er?o lapis reipsa Quula pi;cferebat; uno crure majuscuUc liltera; A vetustate craso speciem littera; / lcgentihus pra;huit ; sivc sculptoris oscitantia Quita pro Quala iirepsit ; quartam omniiio ludiclionciu legcndam hic esse omnibus persuasum esse arhitror. llis vcro adstantibus, iuscriplio litlerarum Beuedicii IV,fercns Bcnedictum cxeunte Augusto hujusanni PonMansi. tilicern jain egisse, iilane mendosa cst ; cum ejus decessor Joannes IX Novemhri cxcunte adhuc in vivis egisset.
quintam

478
scopi Epislolae,
(laiie

JOANNIS IX ANNUS
ad .loanncm IX Pont. Max.
iii

1.

CHRISTl 901,
non pacis Da-

die XXVI Octobris sepulturT mandatus. Is

quibus quae

scripsi, qu.T ipsi

priTseates senserunt,

solum laudibus, sed

belli

etiam gloria

floruit.

quorum niaxima

pars fucrunt, plus

quam

Iragico

norum

copias continuo in Britanniam influentes,

more comiilorant. Ita AventiiHis. Epislola illa ab Eattone acl Joannem IX scripla nuiiquam lucem
vidit; ea enim, de quasupra, data ab eoprioribus hujus annimensibus, nullaque in ea de Hungaroruin invasiono mentio. Epistola vero Theotmari et

in maximis occupationuin fluctibus, non solum liberalium disciplinavirtiite beliica repressit, et

rum

studia

non intermisit
in

sed etiam

omnes cona-

tus ad

liUeras

Anglia reslituendas convertit.

suffraganeorum extat toin. ix Concil. et de ea mox egimus. Anno 26. Moritur jElfredus Anrjliw rex. Doniini , inquit Asserus in Vita Alfredi Angliae regis, nongentesimo, ^lfredus veridicus, vir in bello per oninia slienuissimus, rex Occidentalium

Plurcs libros e lingua latina in Saxonicam vertit, inter quos historiam Bedce de gente Anglorum,
qiiffi

nostro sfficulo CantabrigiDe,

non parvo Histo-

riac

Anglica^ bono, edita fuit. Ipsemet ^^^^lfredus in

Praefatione ad Pasloralc sancti Gregorii M. loquens

de ignorantia qua3 suorum subditorum animos

obnubilarat,
Adeo funditus concidit apud ait gentem Anglicanam (nempe sapientia et doctrina),
:

Saxonum nobilissimus
atque sapientissimus
setviginli
:

prudens vero

et religiosus,

Iiocanno, postquam rcgnaspartes

ut paucissimi fuerint cis suas

Humbrum

qui vel preces

intelligere

novem

annis, et dimidium, super totam

illas
:

communes
transferre.

in

sermone Anglico

Angliam, praeter
Dacis

qua) subditae erant

potuerant, vel scriptum aliquod e latino in Angli-

(id est, Danis) cum magno suorum dolore, viam universitatis adiit die vii kalendarum Noveinbrium, anno regni sui vicesimo nono, et dimidio; anno vero a;tatis sua3 quinquagesimo primo, Indictione quarta . Etbelwerdus lib. 4, cap. 3, qui

cuni

Tam

sane pauci fuerunt, ut ne

ex australi parte

unum quidem
Tbamesis, tum

recordari possint

ego regnare occoeperam. GratiajDeo omnipolentisint, quod nunc tandemaliqui in sede sint, qui docere quennt . vElfredo successit

cum

Ethelredo regi, Alfredi

fralri, e filio

nepos

fuit, ait

Edoardns

filius,

litterarum scientia

multum

de hoc mundo transiisse septima die ante solemnia sanctornm omniimi : uter(|ue vero chro-

eum

inferior palre, sed regni potestate incomparabiliter

gloriosior , inquit Malmesburiensis hb. 2 de Reg.

nograpbus Saxo, sex noctes ante festum omnium sanctoynwi, quod die prima Noveinb. celebratur, (]uain enumeratione aller diem eniortualem includit, alter excludit. Alfordus eum V kalendas Novemb. cum Vigorniensi deinortuum pulat. Verum Asserus et Ethelwerdus hoc tempore viventes hac in re falli non potuere, ideoquc supremum diem obiit i^Ifredns 17/7 kal. Novemb., id est, die xxv
mensis Octobris
,

cap.

5,

quia vero plures posteumejusdem nominis

reges in Anglia fuere,

Edoardus ^lfredi fihus

Edoardus senior communiter appellatur; eoque cognomine ab Edoardo martyre, et ab Edoardo

confessore,
sanctissiniis

regibus,

disUngui

solet.

Porro /Elfredum dictum etiam fuisse AUrcdum supra indicavimus, et ex titulo legumEdoardi ejus filii anno DCDivrecitando, liquet eiim il/ia;^'?*? cogno-

qui seplimus est ante

et

festum
seii

mine exornatum

fuisse.

omnium sanctorum,

VII kal. Novemb.

JOANNIS IX ANNUS 1

CHRISTI

901,

Annus 1. Theodorus et Joannes papce. Redcmptoris nongentesimus priinns , Indiclione

qiiarla
incipit,

tionc comparata vacillat.

gatiir

Tbcodoro autem subropatria

.loanncs

noiuis

Tiburtinus

patre

quo defuncto Iioniano

patre Pliolio,

Pontifice,

subrogatiis estTlicodorus sccundiis ejus nominis,

palria

Romanus, ex

(pii sedit

tanlum

dicbiis viginti.

Qnonam autem
prodit,

dic nbierit, aiililidcs cx divina-

quorum ncmo

rccenUorum

Rampoaldo, iirofessione monacbus, ordine diaconus, de quo suo loco plura dicturi sumus. 2. Ejecto Nicolao a sede jiatriarchali Constantinnpniitana siibrofjatur Euthymins, ob quarlum Eodein anno Leonis imperatoris matrimonium.

.TOANNIS IX

ANNUS

1.

CHRISTI 901,

479

Nicolaus cognomento Mysticus, ita ex pra;feclura antea noniinatus, Constanlinopolitanus episcopus

magis quod civilis lex, qua nescio de causa Spiritus poenam constituenlis decreto non consentiat, sed
hos a reprehensione porro liberat, qui postalterum matrimonialu consortium a matrimoniis abstinere
nolint.

cum
series

sedisset

annos undecim,
Ita

e tlu-ono deponitur
hal)et

jussu Leonis iniperatoris.

grcecc scripta

nam

auteni

Constantinopolitanorum episcoporum. Qua;causa pracesserit ejus dejectionis

Idcirco quas

Spiritui

[^lacent,

sequentes,

narrat Curopalates in ipso Leone imp. : Nimirum quod cum imperator, tertia uxore defuncta, quartam superinduceret, Zoen nomine, cas nuptias

matrinionium pervenerint, [XTenre, qiiam in ipsos sacer canon' [iroinulgavit, obnoxii sint . Hactenus Leonis Constitutio.
statiiimus, ut qui ad tertiiim

Verum

qni

ha?c

sanxit,

tertia

defiincta

adbuc
turbae

Nicolaus patriarcha henedicere recusavit,

sed et

quartam uxorem
ilke

accepit, cujus rei causa a Nicolao

Thomam

presbyterum qui benedixit, presliyteri honore privavit. Qnin insuperab ingressu Ecclesia3 imperatorem prohibuit qui hcet rogatus, cum reci,
:

patriarcha ab Ecclesia cjectus est,

omnesque

sunt subsecuta; in ejus ejectione et Euthymii subrogatione, ciim schismate divisa Ecclesia illa,
Nicolao
5.
alii, alii

pere in Ecclesiam
patricii

eum nollet, persuasione Samonaj iniperator eum a solio exturbatum exuLire

vero Euthymio inhsererent.

se

At quomodo

habuerit quadrigamia

ista

monasterium ab ipso conditum dictum Galacreuorum. Facta sunt lia^c initio mensis Januarii cum nec multo interlapso tempore, substitutus est in locum ejus Euthymius, vir
jussit, relegarique in
:

Leonis inq). in

conjugum
:

successione, sic accipe

ex pra;ambulis Constantini in Porphyrogeniti ad edictum unionis

Iinperalor

pius et

summa

virtute praeditus,

quem

aiunt, sacer-

dem uxorem
qua
(iliam

doctissimus Leo primam quihabuit sanctam Theo[)banonem, ex

ille

dotium renuentem divino fuisse oraculo impulsum,

ut illud susciperet . Hajc Curopalates. Fuit
iste

procreavit. Sed ea cito

rebus

humami-

nis excessit. Itaque cuin

haec sancta mulier

Eulhymius genere Isauricus, professione monachus, qui in monte Olympo diu monasticam vitam exercuit, inde translatus ad monasterium ad Sinum Astatonum positum; cumque venisset Constantinopolim ab imperatore cognitus, patriarcbaj syncellum coristituit quo ejecto suffragio totius
, ,

grasset ad

Dominum,

Zoae, Styliani Tzautzas, qui ex

[iroceribus et amicis imiieratoris erat, filiajjungitur.

Ulaquoque

brevi tem|)oris spaho sine liberis

cxstincta, tertiam duxit

cii

uxorem Eudociam ex

Opsi-

provincia oriundam (olim dicta Ma^onia), formaj nomine selectam qu;e in puerperii doloribus una
:

Ecclesia) deligitur patriarcba.

Hxc omnia de

ipso

cum

infante moritur. Im|)erator

autem

ineffabih

habet Areta Cajsariensis archiepiscopus in oratione

funebri in ejus translatione habita. Subjicit
his ista Curo|)aIates
3.
:

dolore correptus, qiiod nullos sustulisset liberos,

autem

eorum gigiiendorum desiderio quartam quoque duxit uxorem Zoan Carbono|isin;e filiam, ([um ei
Constantinum
parit.

Cogitabat imperator sibi multis viris ad id

Verum

[)alriarcha Nicolaus et
al)

operam navantibus, legem ferre, qua liceret homini eidem tres vel quatuor uxores ducere, verum hoc omnibus viribus prohibuit fieri patriarcha . Ha-c

rnetropolitani imperatorein

Ecclesia segregant,

eainque segregationem nonnulli |)ontificum brevi s[iatio definiendam, non in longum tempus exteii-

cum

audis, ne putes introducere sua lege voluisse

dendam
atque
baiit.

aiebant,

illis

in

hoc non assentientibus,

et

im|ieratorem, ut vir tres vel (]uatuor uxores simul

Ita(|ue dissidia inter eos erant, niagn;ique seditio,

una defuncta
gata ab

habere posset; minime gentium, sed snccessive, acciperet aliam usque ad dictum numerum quaternarium. Porro jam antea promul,

im|)eratofem
alii

magno[)ere depVecantem
alii

orantem
G.

recipiebant,

contumaciter

rejicie-

eodem im[ieratore conslitutio fuerat, qua; prohibuit tertium matrimonium, ut illud contrahentes poena
tur
;

|)er

sacros canones statuta plecteren'

Cum autem [)rinceps ipse prudens esset, unde discordia pontificum orta esset, haud ignoraret loco patriarcham Nicolaum movet, Ecat(|ue
:

sic
-4.

enim

ipsa se

habet
; et infra :

clesia;que finibus ex|)elhl,

ut niendacem,

et (|ui

Oportebat nos

Multorum brui^er-

multoties

quidem jurejurando confirmasset

ac pro,

torum animantium genera, conjuge mortuo,

priores, velut congesta terra obtegere

misisset, se im[)eratori
at

gratiam poena; facturum

l^etuam viduitatem am[)lectuntnr, alterisquenupliis

totidem vicibus

animum

mutasset, rem(|ue data

nolunt.Verum non esse, quanquam turpissima sit, existimans, natura primo suomatrimonio contenta non est, sed nullo |)udore tacta, ad secundum etiam proccdit, Quin cuni illam hic saltem sistere deberet non tanien id facit. Et quanr[uam per sacram legem non liceat, a secundo malrimonio ad tertium [irorunq)it, haud dubieconstitntam in tertium matrimonium poenam, quod non exercealur, contem|)tui habcns, id([ue eo

opera extraheret. Ejus loco patriarcham constituit

patreni suuiii spirilualem
tis

quoniam hanc

inibecillitatem tur[)em

Eulhymium, virum muldeiii-

annis exercitatione solitaria iiobililatiim,

proplietici spiritus [)arhci[)cni. Is

que

im|)eratorem a [loena facit immuneni, atque a vinculo diuturno liberat, et ad communionem admitUt. Sed erant

adhuc multi pontifices, qui dis[)ensationi patriarcha; non assentiebantur |)i;esertiiii ii, (|ui ab ex,

[)ulsi

Nicolai

partibus

stabant. Ikcc de his

ibi,

'

Conc. Neoca'S.

Lco

iiiipci'.

Cousl. xc.

his.

c.

3. 7.
l.

Basil.

ad

Ainpljil. cap. i. 32.

(j.

i.

De

' Juris Orientis

ii.

Novel.

480
ijuibiis apertani

JOANNIS IX ANNUS
habcs caiisam scissionis Constanita diiitius permanentis. At

1.

CIIRISTI 901

cui prffidicitur a Marco abbate fore ut

retur, sed ad
et

tinopolitanaj Ecclcsia),

dcceunium vitam
Porro solcmnis

projiagaret

non morcquod
;

ex Episfola ejnstleni Nicobai ad

Roinauum

Pontifi-

factum

cst.

illa

processio ab co-

cem

scripta,

cum

ab exilio

est

revocatus in

suam

dem
alii

imj^eratore sublata est . H;i;c Curojialates et

sedeni, quai
stolis

una cumaliisejusdempatriarclice Epi-

pluribus. At de rebus Orientalibus hactenus,

ad nos ab Ahiysio Lolino episco|)o Bellunensi

est

ad Occidentales evocatur oratio.

10.

missa

ex sua bibliotheca grajcis libris opulenta,

recitatis

Ovetense Concilinm in Bispania.

Eodem

desuper monimentis desiderantur, nimirum, anlea a Zoe genitum filium, cjuam dc matrimonio cum ea contrahendo, ea fuerint actitata. Insuper quod cum miniulta uarrantur, i\aai in

anno, mense Martii, imdecim elapsis mensibus postencicniaCompostellana, de quibussuperius di-

ctum, celebratum

est in

Gallascia Ovetense Conci-

lium, ut jam a tempore Joannis papse octavi fuerat

rum

in

modum

iisdeni

nuptiis

idem patriarcha

ordinatum, sed proplcr ingruentia bclla dilatum.

In

ab eodem imperatore fuisse legationem missam ad Romanum Pontificem, qui super ejusmodi matrimonium dispensaret'; inventumque tunc sedere Sergium, qui missa ea de
fuerit refragatus,

quo

inter alia ex

cjusdem

Pontificis concessione

ipsa
illic

Ovetensis

Ecclesia,

cum Adefonsus Magnus

regiam sedem
dignitate.

collocassct, metropolitana aucta

causa legatione Constanlinopolim, per

eam idem

quartum imperatoris contractum cum Zoe matrimonium ratum habcri voluit; curavitque, ut eidem contradicens idcm patriarcha Nicolaus in exilium milterctur quod et factum est statim. Leges ista locupletius scri|)ta in dicta ejusdem Ni;

inter alios huic Conciho Thcodulphus episcopus legatus missus a regc Francorum. Reliqui autem, qui ex projiinquis Ecclcsiis convenere, nunierati sunt decem et scptem episcopi. Primum igitur omnium (quod dictum
est

Interfuit

est)

constituta sede melropolitana Ecclcsia Ovetensi,

est

Ermencgildus ejus antistes archiepiscopus

pellatus, sicque ca dignitas, Ecclesia; Lnccnsi
illi

ap-

colai patriarchffi Epistola ad

Romanum

Pontificem
videlicet

qua3 antea inha>rebat

data, describenda

inferius suo loco, eo tempore,

proxim;c, in Ovctensem est

est etiam,

quo ipsa reperitur fuisse conscripta, anno Redemptoris nongentcsimo duodecimo.

7. De sanclitate T/ieophanice Aiigiistce. Quod vero ad Theophaniam seu Theophanonem

tunc translata. Actum episcopi atque ministri

jdinai, cujus rei

ut invigilarent

ejus Ecclesiasticffi disci-

perficiendee causa, bis in

anno

(ut anliqui canones docent)

in

Synodum

cogerent,

gna; sauctitatis feniina habita

primani Leonis conjugem Augustain spectat, maest, adeo ut edidisse

quoque miracula feratur, quorum gratia ubi defuncta est, inter sanctos a Gnecis annumerata est die decima sexta Uecenibris, hoc elogio
:

qua ea, qua) essent emendanda, corrigereut. Additnm prajtcrea, ut episcoj)i illarum Ecclesiarum, qu;ic fucrant a Sarracenis destructa;, Ovetum
se

confercntcs, in

ea Ecclcsia militantes, stipem

alias

consequerentur, curantes

circumpositas sub

8. Beata}

Theojihaniai Leonis

sapientissimi

eadem
el

(licecesiconslilutas Ecclesias. Accidit

autem,

principis sponsie niemoria.

ut cx multitudine cjiiscoporum sedibus carentium,

et rcgina, Constanlini

Beata Thcophania Conslantinopoleos fffitus filia fuit illustris, trium im-

liter erat sterilis,

peratorum consanguinea; cujus mater Amia simiut illa prior Anna Samuelis prophetae geuitrix,

Ovclum confluentium, dicta reperiatur ab antiOvetum civitas episcoporum. His constitutis, appositum cst anathema ea non servantibus. Ab
quis

ipsoque rcge hortatorio ad episcopos sermonedicto,

sed

cum

viro frequenter orans

Dei Genilricem, quae

atque ab Ermenegildo jam archiepiscopo cjusdem

generis oratione
habita, episcopis cx

sanctani

Dominam nostram

more

accla-

prajserUm ad Bassi colebatur, sauctam concepit

Theopiianiam,
ras
et natam virtutibus instruxit, lillequoque docens. Cum vero Basilius illustris imperator filio Lconi sa|iienlissimo vcllel uxorem conjungcrc, nec liac mcliorem inveniret, ipsam illi

mantibus, huuhirunt regem, qui ingentia lalifundia

eidem Ecclesis Ovetensi

et aliis

tribuit, et concessa a

praidecessoribus eideni privilegia confirmavit. His

autem

ad politicum totius regni statum

jier-

desponsavit.

Coronala vero etimperatrix

effccta,

pauperum tamen non

cffilorum

obliviscebatur, sed solilam

retinens virtutem ct elcemosynam, Deo, qui sibi

quoque donavil regnum,

pic

famulaba-

Synodus die decima quarta mensis Junii, ^ra nongentesima trigcsima nona, j^raisenti scilicct anno Rcdemploris nongentesimo primo. Porro ipsa integra cjusdcm Conciiii Acta ab eodem, quem dixinuis, Sampyro
tinentibus constitutis, absoluta est

tur .

IIlcc ibi.

Porro Glycas de ejus miraculis me-

exacte dcscripta legimtur, cujus ad

ralc suut dcclarala, et

majorcm

veri-

minit. Addit Curopaiates,

eumdem imperatorem

tahs clucidalioncm tu legas, qua; ab Ambrosio Mo-

Leonem
gis

in

erexisse

honorem Thcopliania; defunctie conjutcmplum pulchcrrimum proximum

nominaepiscoporum

jiosita,

Ecclesiaj
9. a

sanctorum Aposlolorum. Post ha;c aulem in magnum vitas discrimen adductus esthoceodem anno idcm Leo imperator,

a quo et quai singulis episcopis sede carcntibus data; sunt Ecclesi;e in cadem dioecesi Ovetensi, ex
anti(juis jiariter

dum

proccdens solcnmi [lonqia ad Ecclcsiam

martyris
ex
anti(|ua

sancti

Mocii

inqieratorum

consuctudine, ab insano percutiturvecte in capile.

monumcntis proditur in lucem. Eduardi regis Anglice dignum factiim. Eodcm anno Eduardus rex Anglia) filius iElliedi rcgis in rcgcm corouatus, ob.sanctimonialis virginis raplum paravit cxercitum adversus raplorem
if.

JOANNIS

[X

ANNUS
,

1.

CHRISTl 901.

481
rcvocavit. ILtc plnri-

qui /Ethelvalcliim Olitonem sniim propinqimm tantum sacnleirium perpetrarat adcgitque eum licet potentem in fugam, sanctimonialemque illam in suum monasterium, quod sancta Cutliburyalnaj
,

regis

germana construxeraf,

bus ex antiquioribus monumentis Mattlia^us Westmonasteriensis hoc anno.

Anno

perioJi GrKCO-Romana;

6394. Anno Mtx

Bispan.

939. Anno
Ludovici
III

Hegifc-e

289

inclioato die

15 Decemb., Fer.

i.

Jesu

Cliristi

901

Benedicii IV papa; 2.

imp. 2. Leonis Sapientis imp. 16.

1,

Chronologia Pontificia
1.

corrigittir.

Ad

sibi

num.

Romanus Romanus

et

Theodoriis II PontiOces Roe vivis excessere, et

est,

signis fornKC

Leo conjugem adjunxit, nempe Eudociam, infeminam, quamet \m'\nAa Augnstam

ea

mani anno dcccxcviii

Pontifex

Joannes IX

declaravit, ut prodit ideni Leo

consecratus

ut eo anno de-

dem

monstraviinus.
2.

A num.

S. Theophano prior uxor Leonis imp. 2 ad 9. Sancti Nicolai Mystici patriarchoe

Constantinop.exilium, de quo Baronius hoc anno, postulat, ut de quatuor Leonis iinp. uxoribus hic
agaipus. Luo patre adliuc su[)erstite
duxit, ut

Leo Grammaticus pag. 473

Theophanonem testatur, quod

Grammaticus. Tandemortua quartam duxit uxorem, Zoem, scilicct Carbonopsinam appellatam, quod Symeon Logothetaa?2o decimo septimo ejusdem imperatoris accidisse dicil, ideoque anno Cliristi insetiuenti. Zonaras de quarto Leonis matrimonio ha;c scribit Quartam eliam uxorem ducit Carbonopsinam Zocm, quam non statim lionore imperatorio est
dignatus, sed diu sine

diademate habuit, donec

Syineon Logotiieta anno xvi imperii Basilii contigisse asserit. Deinde idem Symeon ad annnm

filiolum [leperisset, qui a patriarcha Nicolao sacro

baptismate est inifiatus, festo

inquit Leo

nempe Luminum,
die sc. Epiphaniae.

septimum imperii Leonis, ait Hoc anno Theophano Augusta diem obit, cum imperasset annos duodecim. Hanc Deus post non multos dies miraculorum effectricem reddidit; itlcirco nimirura quod zelotypia; vitio nihil laborans (im[)erator enim
:

Grammaticus pag. 483,

:

Addit Leo Graminaticus

declaravit

Eamdem

vero

Zoem

Augustam imperator, queni eapropter

se

Ecclesia; liminibus patriarcha prohibuit, etc. Voca-

tum ad
Februarii,

Nicolaum

patriarcham
,

die

primo

Zoem

Zautzce liliam in amoribus habebat), nec in-

precibus

instabant

ut in Ecclesiam

juriarum quicquam memor, eleemosynis et orationibus Deo assidue vacaret . Leo Grammaticus pag. 478 affirmat etiam eam annos duodecim cum Leone Sapientc vixisse, ideoque ea anno dcccxcii animam Deo reddidit; a Graecis sanctorum Catalogo adscrii)ta ad diem xvi Decemb. colitur. Sed et Theophanonis memoriae ccdem sacram postmodum erexit idem imperator, ut scribit Curopalates pag. 549. Ejus panegyricum con5cri|isit Nicephorns Gregoras, quod Lambecius lib. 4 Biblioth. Cks. pag. 01, tradit asservari inter Mss. ejusdem Bibliothecae.
3. Qiiarta;

reciperentnr .

cum
linlri

Subdit idem Leo Grammaticus, imperator Nicolaum flectece non posset, eum

nuptice Leonis imp.

episc. Constantinop. improbatcv.

Mortua
istius

a S. Nicolao
TheoErat

impositum in Hieram trajecisse ad quoddam monasterium ab eodem patriarciia conditum, ac in ejus locum Euthymium syncellum subrogasse. 4. Exilium Nicolao anno dcdvi irrogatum. Nunc annus, quo hajc accidere, in manifestam lucemeducendus. Zonaras ait sanclum Nicolaum in monasterium a se exstructum translatum, cum annos unclecim Ecclesice prcBfuisset. Quare ciim anno dcccxcv patriarchaConstantinop. rcnuntiatus fuerit, anno dcdvi in exilium missus cst. Nam Constantinus anno dcdxi, quo Alexandcr patruus imperium iniit, septennis erat, ut testanturLeoGram-

phanone Zoem feininam viduam

ea Styliani
lilia,

sibi sociavit.

maticus

et

Curopalalcs.
,

Ad

cui

imi)erator

affinitatis

fldeni facit

eum anno xx
aiitecedenti

liffic Symeon Logotheta Leonis patris in sancto

gratia varias dignitates coutulit,

tandemque hono-

Theoi>lianiorum die baptizatum fuisse, indicatque

rem

patris imperatoris.

Cum

Zoe, priori uxore vi-

eum anno
Denique

vente,slupriconsuetudinem imperator exercuerat, vixitque Augusta annum unum etmenses octo, ut habet Leo Crammaticus, seu, ut Curopalates, annuin unuin et dimidium. Ea vita functa tertiain
Bauon.

continuator

natum anno sc. dcdvi. anonymus Theophanis in

,

Vita Leonis imp. de Constantino ait

In

cujus

ortu cometes apparuit

radios versus

Orientem

ejaculans, diesque quadraginta ac noctes luxit.

ToMus XV.

61

482

.TOANNIS IX

ANNUS
iii,

1.

CIIRISTI 001,

In Chronico vero Floriacensi a Duciicsnio tom.

Notis ad
alia

Codinum de

Officiis

Constantinop. cap. IS,

pag. 335

etlitOj

legitur

dcdv.

Hoc anno me-

hanc in rein exempla in medium adducit,

diante Maio v feria

apparuit stella circa ipsuni

Septentrionein a parte Circii emittens radium

ma-

recteque censet, euin difTerre ab alio processu, qui a Grfficis vocatur Tipwevtjd; ,, de quo Cedrenus in
Justino
II, auOispaaiJiwjETOTCfoxevaov,

gnuni versus Euro-Austrum

iiastam inter

(juasi

longissimain

id est,

riirsnmim-

Leonem

et

Geniinos trans Zodiacum,

ct visa est ita fere xxiii

diebus . Ubi tumen in nu-

peratore processnm arjente. Priorein enim processuin non reperies nisi pietatis vel ob accepta
,

ipsemet auctor anonymus erraverit. Hunc eiiim cometem eum esse, de quo

meros error

irrepsit, nisi

beneficia

tripudianlis,

vel

ad
,

depellenda

mala

deprecantis,

gratia susceptuin

contlnuator Theophanis loquitur,

Ducangius in

nonnunquam

posleriorem vero ad solam pompain et fastum, imo

Famihis Byzantinis, dum de Leonis Sapientis familia sermonem habet jani animadvertit. Quare Constantinus anno imperii patris xix, quo Logotheta affirmat coinetem illum apparuisse, natus
,

quandoque ad luxum, ut

liquet ex Leone Grammatico in Leone Sapiente Processit Leo ad Damiani palatia, Aswv ivpoxEvaov i-oiyioev, etc. Comitabatur
:

autein Zautzas regia; potestatis socius et collega, et

est, et in

sequenti Nicolaus patriarchatu dejectus

in monasteriuin a se condituni releexilii S.

Zoe ejus

lilia

(Leonis priinum

i)ellex, et

postea uxor)

ct in

Hieram

Theophano vero
ducebat
fuisset
.

ejns uxor ibi

non

aderat, sed in

gatus. Sed de anno verba faciemus.

5.

Nicolai rursus an. dcdvi

Blachernis ad sacruin conclave longas orationes

Sequitur,

Conjuratio adversiis Leonem imp.

Ad

cnm ibimorari

statuisset im-

perator. Certe in solita Ecclesiae processione

duxisset, aut interim ejus

non

num. 9. Symeon Logotheta ad annum xvi Leonis imp. narrat, eo ad S. Mocii Ecclesiam introeunte, in sanctoi Pentecostes processu, egressum quemdam ex anibone crassum fustein in ejus caput impegisse,

apprehensumqiie qui ictum dederat,

cum

nullum con jurationis auctorem sociumve detegeret, manibus pedibusque excisis combustum esse. Ex tunc ergo , subdit Symeon, istiusmodi processus abrogatus est. Aliquanto auteni post tempore ascendit sapientissimus ejus Ecclcsiaj oeconomus Marcus, is qui magnae Hebdomadae (id est, magni sabbati) Tetraodium (canonem sc. quatuor stropharum)
domiii Cosmae absolvit, ad imperatorem
;

moratus imperator, nec secum pellicem uxor in oratione diutius perseveraret. Quare non miruin si Marcns oeconomus inonasterii sancti Mocii martyris, quod celeberrimum erat, imperatorem rogaret, ut processioneni quotannis die festo Pentecostes ab iinperatore ad hanc Ecclesiain fieri solitam non abrogaret.
7,

Concilium Ovetense 11 fictitium.

Ad

nuin. 10 et seq. In Historia Sampiri Asturicensis

episcopi, a Sandovallio episcopo Pompeiopolitano
edita cuin
aliis

quatuor Hispanicis scriptoribus,

in

exceptus-

unici Concilii Ovetensis,

quo Hermegildus ar-

que convivio, rogabat ne eam festivitatem pompamque abrogatum iret. Abnuente autem imperatore, ait Marcus, sic nempe a Davide jiraedictum erat, Ait enim Quanta inalignatus est inimicus in Sancto tuo? et gloriati sunl qui odcrunt te, in medio solemnitatis tuae? Eslque necesse, domine, ut abhinc aniios decein iniperium teneas. Quod et
:

chiepiscopus consecratus, ejusque Ecclesia metropolitana declarata,

mentio

est.

Verum

Baronius,

qui hanc editionein non viderat, prorsus excusatione

dignus , sed non illi, qui imposterum ex unico Ovetensi Concilio duo lectoribus oblrudent.
Concilioruin

conligit . Idein referuiit continuator Theophanis, aliique.

Quare cum decehniuin

illud

anno dcdxi

enim hic Baronius, iiec ex eo collectores habent, quod de verbo ad verbuin nou legatur, in Concilio Ovelensi, quod Joanne VIII Ecclesiam Romanam regente congregatum fatenNihil
tur.

terminetur, eoque Christi anno imperator obierit,

haic conjuratio huic
6.

Quare

in allera

Conciliorum editione expun-

anno a Baronio

recte afflxa.

gendum

erit,

quod de secundo Coucilio Ovetensi

aliis

Buo processionum genera

magna ]iompa

in

stantinop.

Processum illum, qui a

aula Con-

hactenus in

dictuin fuit.

GraecisirpoEXsuaic

vocatur,

faciebat imperator,

quando

S. Rcmigii archiepisc. Rhemensis. Fulco Rliemensis archiepiscopus priino pra^su8. Traiislatio

oraturus ad Ecclesiam procedebat,

ratoris insignibus,

eumque impe-

comilantibus aulicis propriis

cuique
et

officio vestibus ornalis,

populo gratulante,
ait

obviam procedente agebal. Hinc Cedrenus, duin

:

de Irene imperatricc Ioi|uitur,

sticis institutis

Postridie

anno Rhemorum urbem novo circumdeNormannis resistere possel, et corpus sancti Remigii ex Orbacensi monasterio a S. Reolo archiepisc. Rhemensi oliin condito, inquod e Sparnaco, villa dicecesis Rhemensis translatum fuerat,
latus sui
dit inuro, ut

S. Paschatis, Irene in processione,

quaj Ecclesia-

Rhemos inagna pompa

retulit

hoc vero aiino, Nor-

celebratur, in

templum Apostolo-

ruin profecta cst ; atque sub vcsperam in [lublicum aureo curru quatuor equis vecta est, tenentibus currum patriciis, et donarium in populuin misit,
scu liypatiam dedit, consulum
gens,
piijiaoa

mannis quiescentibus, //er^yews Fulconis successor sacras reliquias e niatrice Ecclesia, ad locum sepiilturai

revehendas voluit

ut liquet ex bac inscrilitteris Gothicis,

ptione exarata in cruce lapidea

loco ubi tuiic claudiis
pit
:

in

more
TtoXXr,v.

niissilia spar-

quidam

salutis

donum

rece-

UTToiTEiav

t-^

^.inrf

PrOCCSSUS ta-

Nongenlo prinio annoincarnati I)omini,sub

urbe delato corpore, domini
nostri,

nien

isle nihil
,

commune

habet cuin processu con-

quarto kalend. Januarii, secundaque sabbati, glorioso ab hac

sulari

nisi

pecuniaruin largilionein Goarus iu

JOANNIS IX ANNUS
ac patroni boati Remigii,
titriiis(]iic

2.

CHRISTI 902.

483

ciiin lionorc ilisnitatis

ordinisconciirrebatplehs flevote Ilcriveo

pnpsuli, Carolo rege subsequente,

cuni Richardo Burgundia?) Christo laudcs una mente jubilando consone. Cum fuissct buc pcrlaprincipe (duce
sc.

(mirodictu) fjuidam claudus direclis novo grcssu abiiinc suum proscqucns remedium, cujus opc adjuvennir hic et in iicrpeillico prosiliit

po[)Iilibiis,

tuum

. Ita legitur

apud Marlotum

Jib.

4 Metrop.

Riienicnsis cap. 6.

tum

pignus sanclissiinum, Ctelitus virlute lapsa.

JOANNIS

IX

ANNUS

2.

CIIRISTI 902.

Theoctisles admirabilis et jncimda historia.

sitiim insubT, etcontemplatiiri

quod

illiccsscttem-

Redemptoris annus nongentcsimus secundus

plum Dominie
dclati
(is

nostra;

Dei parentis.

Cum

autein

sequitur, Indictione quinta,

quo

(ut colligitur

ex

Curopalata atque Cedreno) contigit expeditio Himerii a secretis imp. Leonis primarii adversus Sarracenos, quando revelari conligerunt res admi-

essemus in portum, qui spectat ad Naxuni vero sensim et paulatim fit profundus, aptequc
ct

et eleganter secedit a fluctu,

hoc constructus,
facile

perinde ac si csset ad monlis concavitate inclusus, ut

processissemus, ad

eremo Paros insulas vitam degenlis. Elegahs est historia et omni fide scripta a legato ejusdem imperatoris tunc misso in Cretam insulain ad Arabes ibi degentcs. Sic enim se babet Paro insula 2, Cum essem aliquando in
randa; Theoctistes Lesbiee, in
: '

hiemarent
et

et tTstivarent navigia), descendi-

mus,

cum Parum

venimus.
vero
id

Cum autem

thurificasseinus, et de

templum more

precati essemiis, admirantesid circumibamiis. Erat

adspectu dignissiinum, et servansadliucrc-

liquias veteris {lulchritndiiiis. Erat

enim

justa

un-

fui

autem

navigabam eiiim
siniul

in

Cretam, a beato
,

et

pio imperatore inissus, qui fuit rcvera felix

et cise-

dique constructum symmctria, et frequentibus crat fultiim columnis ex lapide basilico; et seclo
la|iide vestiti

vitatem
peliil.
litaiis

Romanorum

cum

suo sepulcro

erant ejus parietes non secus ac coet

Mittebar autein, parlim quidein simiil mi-

lumnis. Lapidem vero adeo tenuem

textis byssinis.

subtilem

ciim clarissinio

iilo

Himerio, viro ducendi

classi

fecerat artifex, ut vidcrentiir parietes induti csse

exercitus peritissimo, (|ui universaj

rabat,
et.(iit

impe-

Marmoreiis veronitortantum osten-

vcrius dicam) ipsis etiam animi per-

debat candorem et splendorem, ut vel margarita-

tiirbationibus.

de eo quod est laudibus inquam, ejus virtiite, leviter et per transitum dixero, ejus parvam faciens mentionem, eum afficiam dedecore, ut qui taceam prfficlara ejus faciiiora, qua; non potest consequi accedo ad pr.Tsens argiimentum, ilhus oratio mcntionein opportune facturus. Mittebar ergocum

Ne

vero,

si

rum

superaret fulgorem.

Tam

egregiiis erat lapis,

digiiuni, de ini(ieratoria,

vcl potius

studium

arlificis,

qni etiam contendit

naturac tribucre similitudincm. Cuin

autem vene-

supra imposituin tegumentum, intra portam vidimus, stu[>uimus eleganliam ifa erat ornatum, ut non videretur
randse et divinai mensa),
est
:

quod

illo

militaturus, et deduceiidus ad actiones artis

imi^eratoriae,

non

seciis

ac puUus ad matrem, ad

habere natiiram lapidis, neque ferro et arte et manibus esse excisuin, sed simile erat cuidam succo lacte commixto, cujus sutfusio fabrefacta erat ad
tecti figiiram. Tali

lirfficlarissima ejus stratagemalaexsiliens. Is

autem

ergo lapide vidi aliqiiando

.

lunam

crat scojais et pro|iosituin beati niei

imperatoris;

curruin agentem tauris

venit ([iiod

parlim autein legatione functurus ad Arabes, qui lunc tencbant Cretam. 3. Cum autem fuissemus in lo insula, et ne ulteriiis progrcdercinur, ventus advcrsus proliibuisset, navigavinuis in

At hic obiterin mentem dicebat Cicero lepido satis admiranti

insukc Pari ex candidissimo Pario
:

nuiros

civitatis

structos lapide
biirtinn

magis

fuisse

lapide

iiedificati

fnissent

mirandum, si ex Tiquod scihcet

;

Parum,

in transitu visuri

baud admiratione dignum videreturin Paro insula

Pario lapide construi
;cdificia.

Pergit auctor

At-

'

Apuil Melapli.

ilie

x Novemb.

et Siir. loiii. vi.

quejacebal iUud quideni confractum. Nos autein

484
cucurrimus
dictis
et

JOANNIS IX ANNUS
prope stelimus exsecraiites
et

2,

CHRISTl 902.

male-

omniiio insectantes eum, qui contriverat.

id

Erat

omne
4.

donarium domo Dei plane dignum.

ergo adstaremus
et

bibendum, et totus locus erat plenus quiete et silentio, et divinis dignus narrationibus. Cum ergo sedisset super herbam, et me juxta sedere
fecisset,

dulcis ad

Cum

admiraremur,
:

et

videbalur

Iffitari

quod

in

nos incidis-

eum, qui confregerat, exclamarenius videmus repente monaclium profectum e solitudine et proin

set. Fixis cautem

ego euiu intuens oculis:

Tempus

gredientem nemore,

et

ad nos venientem

vultu

pallidum, genis macilentis, nudis pediinis, totum

et capitis

squalidum, tunica e pilis contexta, superhumerali tegumenlo tunicac similibus; zona pellicea cinctum circa luinbos, perinde ac feram tiirsutum, tanquam angelum propitium : neque enim
experti et exsangui, et ut semel dicam,

inquam, o pater, narrandi si quid hic vidisti pulchrum et dignum, quod referatur. Sed jamloquiincipe, etrefer:quisnamconfregit mensae divinffi operculum, et quainam est ea fera et agrestis anima, qua? ausa est tale opus confringere? etenim cogiiabam eum paulatiin inducere ad perest
tibi,

fectiora.
6.

Hle vero dicere

Audisti de

coepit

erat similis viro, qui cibo vcscitur, sed carnis pro-

illo Nysiri,

qui imperavit Cretfe

,

pemodum

copiis navalibus. Is

cum

hic fuisset

et adniiratus

virtutum vel ipsius potius Dei habitaculum. Accedens ergo nos salulavit; et nos eum vicissim. Et

rogavimus ut
et

diceret,

qnisnam
viveret.

esset,

palriamque
ii,

animo Iiabuit id in Cretain transmitlere. Postquam autem portas est dimensus, et deinde hoc sacrum et divinuin tectum,
esset ejus elegantiam, in

genus, et an solus

liic

Palriam quidem,
qui

inquit, et

genus

et

alia,

quibus gloriantur
:

pulchre visuin est se habere dejecit humi, et ad portas traxit, ut duceret. Id vero repente factum
et
:

habitant civitates, non possum dicere

est

nequeenini

est

nicajus et

mihi curae aliquid ex

iis,

qucB sunt in terra,

cessit

Arabs.

majus idque srepe, donec tandem Ciim autem frustra laborasset, et

,

neque delector iis qua; fluunt. Pater mihi et dominus est Deus, cui soli vitam ago, propter quem solus per hanc errans solitudinem plus quam triginta annis persevero. Est autem milii nomen Simeon, dignitas autem, humilis monachus et sacerdos, et minister et mysta vivi et incruenti sacrivirtutem reveriti tam ex ficii. Nos autem viri
verbis,

scopum non
sacriflciis

potuisset attingere

(nolebat enim, ut

videtur, res divina inquinari et exsecrandis servire

:studebat enim, ut dicitur, id deponere synagoga donariorum Agar) furoi'e correplus, cogitabcat id confringere. Exc cum audissem maledictis insectabar sceleratum illum et exsecrandum.
in
,

quam

ex adspectu et indumenlis, prceterea

et

vero ex exercitatione,

maxime quod

erat

Dei

sacerdos, ad pedes ejus procidentes, preces postu-

lavimus

et

veniam, quod euni dignoverimus. IUe

verbaexliorlationis,

autem

est j^recatus, et porrexit

et jussit, ut
tristi et

nos ipsos attenderemus, et non essemus anxio animo. Est enim, inquit, Deus mi-

Ne curcs. Dedit autein is haud multo post pocnas insolentia?, ut (|ui navem fregerit in Euboece promontorio, quod vocatur Xylophagus, et fuerit in eo submersus. 7. Rogavi autem divinum illum virum, ut cibum sumeret, et ut consolaretur animi nostri ffigritudinem, susceptam propterea, quod nonulte:

IUe autein dicit

rius procederet navigatio.;

Videbamur anni teinpus

sericors et patiens, et eos, qui ad

tur, ulnis excipit sicut
et

ipsum convertunfilium prodigum. Cum has

terere, adversis ventis nobis spirantibus. Ille vero

hujusmodi
5.

alias dedisset exhortationes, siluit.

pulchre

viri

Ego autem cum essem curiosior, et satis mores intelligerem rogavi magnum,
:
:

cibum sumpsit, et nihil celans, mihi dixit: Navigaquidem Naxum, et cum illic in portu navem tenueris uno die, secundo die post navigans, tertio
bis

die veuies Cretam, nihil adversi reformides

et tibi

ab eo petii, ut nos doceret aliquid ex nequeenim niilii videiis, qux' sunt nobisarcana batur esse expers divina; consuetudinis. llle vero
et su[)plex
:

impositum munus obibis ut

te misit.

voles, et ut tibi jussit

imperator, et reversus pulchre accipieris ab eo, qui

Atque hccc quidem postea

flnem acceperunt.

facta sunt, ut

De

his quitlonij inquit, satis

dignatus lalibus.

nondum enim sum Huc enim veni, ut mea lugerem,

:

ille dixit, et

Cum

autem
,

precati

essemus

et

hymnos

in teinplo dixissemus
illo

descen-

non ut qua; sunt supra me qu;ererem. Hcec autem dicebat, an fuigens, an vera dicens. Cum nie aulem dextera apprehendisset, etdemulsisset tanquam jam
familiaris;etenimsiceumalfecitsimplicitas:

transinisimus in Ncaxum,
peregisset iiiinisterium,
sacrainentis,

Mane aulem solum decem sladiorum. Ipse vero cum Deo divinum
dimus
in

navim cuin magno

sene.

cum

esset fretuin

animm

et

nos divinis iinpertiisset

.

eaim magnorum virorumcum

et ipsius

sintparticipes ejus,

nobiscum cibum sumpsit

Suinpto
:

quodeslprcEstantius, ad ipsumcontenduntaccedere,
prinii boni

cibo, quae rogavit euin ul scriberet sunt ista

8.

parlicipatione flunt

omni ex
magnus,

Venatores quidam ex Cretaea insula huc

niultis

parte boni, sinceri, simplices, seiiaraU abhisonini-

venerunt non
insula

bus, qiia! sunt in nobis,

quomodo etiam

iiic

magnam copiam cervorum

et
cpii

abhinc annis. llabet enim et caprearum.

suae

cum

csset jucundus etbonus, videbatur deinceps, eo quod csset alienus a sinuilatione, esse unns ex nobis. Deinde jussit iios sedere in sedibus arte non

Eoruin unus vir pius,

aniniffi, narravit

curam gerebat

narralionein valde consenlaneam

elaboralis, scd quee se forte obtulerunt. Erant au-

bilia, et

Dei niagniflceuUa!, qui siio teiiipore facit niiraqu;e sunt pra;ter hoininum opiiiionein.
inquit
,

tem

lapides et columna!, cx eo
et viridis, ct fous,

quod

corruerat, et

Venit,

aliquando huc venator,

et

cuni

herba densa

ex quo scalebat aiiua

ascendissem ad diviuam a)deni Dci Genilricis, ado-

,:

TOANNIS IX ANNUS
ravi, et precatus

2.
tui

CHRISTI 902.

485

sum,

sicut niilii

semper eratmos.

misereatur. Sed

quanam de causa

venisli in

Cum

autem

post preces circumspexissem, vidi in

solo paruiu a(|u;e iu fossa, et

pauca grana lupiuoliic

rum, quae madcficbant. Locus enim

nos,

alit

lupi-

quomodo
alia
alia)

reliqua)

insuke herbas di-vcrsas

nam

quideui producit

litudinem,

saturciani, et

Quod vero

fert

magnam maralhri mulautem solummodo rulam, et alia alia thymttm aut aiiquid ahud. inter omnia eximium insula, hoc
,

quo opus habens venisti ad insulam, qua) minime habitatur?scd quoniam divina huc te duxit voluntas, mea!, uta-stimo, gratia humililatis, de me te omnia cdocebo, ut voluisti. Cuni me autem rursus humi prostravissem, ea sic
? et

hanc solitudinem

ccepit loqui

10, a Mihi, inquit, patria cstLesbos,

civitas,

nonien Theoctiste,

vita3

inslitutum

Methymna mona-

niagis nutrit,

quam alia, reddilque floridius. Vidi ergo lUjjinos, qui reddebantur teneri, et me qutesubiit cogilatio,

chatus.

Cum autem
et

essem adiiuc

inlans, orbata

parentibus, a cognatis tradita

sum

in

monasterium

dam

quod

esset
et

omnino

aliquis,
est veri-

virginum,

qui hos demisisset in lacum,

quod, ut

vero decem

habitu monaslico, Nata et octo annos, in diebus Paschalibus

indufa

sum

simile, vir aliquis divinushanc habiletsolitudinem.

Hoc ego reputans, fcstinabam venire ad socios, qui jam intraverant silvam. Optabam autem magnam hanc praedam consequi sperabam enim fore, ut magnum aliquod lucrum ab eo acciperem, et cum
;

excurri in vicum propinciuum civitatis salutatum sororem habitabat enim in vico cum conjuge. Noctu autem irruentes Arabes Cretenses, quorum
:

multum quideui
navem. Sed
vero
illi

venati essemus,

tendebamus ad quidem iverunt ad navem, ego

dux erat Nysiris, omnes abduxeruntcaptivos. Mane autem cum pavanacccinissent, enavigarunt, et huic insulae appulerunt. Adductis autem captivis, cum
qufflrerent

pecuniam,

et

pretia staluerent,

ego,

me

converti ad preces. Ingressus itaque hoc

templum Dominai nostraj, orabam. Video autem ad dexteram sanclai mensae templi velut quoddam
subtegumen, quod vento agitabatur,
sus
et

contendens in silvam, cursu feror in intima silvs et de caetero non destiti fugere, donec pctris et acutis lignis pedes perforavi
;

accepta occasioue,

rursus vi-

et conscidi, et

sanguiue terram

infeci,

et

tandem

sum
9.

videre telam araneaj.

Postquam aulem ])rogressus volui discerquod aiqiarebat, audivi vocem dicentem Siste gradum, ueque ultra progrediaris, o homo, ueque accedas ])ropius erubesco enim, cum sim femina, a te uuda conspici. Ha3c ergo cum audisnere
: :

defecta viribus, cecidi semimortua, et totam quidem noctem , non ferens dolorem vulnerum,

acerbe transegi. Mane autem cum scelestos pra3dones vidissem navigantes, liberata sum ab onuii
dolore, et repleta

sem,

et

bam

fugere

obstupefactus fuissem re a(hnirabih, volea carne enim mea pih exsilierant, et

: :

Et quin^iue annos, ct paulo plus hic alor perpetuo lupinis et herbis,qua; nascuntur

sum maxima animi voluiitate.

nuncjam

trigiuta

in sohtudine, vel

eranl sjiina acutiores

nam quod

inaspeclatum res|)iritus,

norum

'

pohus Dei verbo, recordata divieloquiorum, quod uon iu solo pane vivit
verbo, quod ])rocedit per os Dei,
confraclis

pente apparet, dejicit ac deprimit

etiam

si

quis videatur esse audacis animi,

Stabam itaque obstupefactus, et ore aperlo. Postquam autem ad me redii, animo contirmatus, rogavi quisnam esset, ct quomodo hauc habilet solitudinciu rursus vox
:

homo, sed in omni Nuda autem evasi

quibus adducta

mihi paunis,

cum

extitit,

dicens

Jacc mihi, rogo, tunicam, et

cum

sum captiva, Induor autem et tegor manu divina, qua3 conliuet omnia. Htec cum dixisset, et manus in cfclum sustulisset, egit gratias. 11. Cumautem j^arum intermisisset, quoniam
videbat me tacite terram intucnteni, nec audentem quidem eam fixisadspicere oculis, dixitrursusincipiens: Res quidem meaj, quemadmodum se habeant, narravi, o homo:peto autem, ut una in re mihi gratificeris ])ropter Domiiuun. Quando anuo sequenti navigaturus es
iii hanc insulain venandi causa (scioeuun le oinnino venturum, si Deus vclit) utin vasemundo mihi accipiasunum ex intemeratis

tecta fuero,

quantum mihi jubet divina

dicere.

voluntas,

non dubitabo
egressus.
Illa

Cum me
diniisi, et

itaque superiori

amiclu exuissem,

cum

extraiiorlamsum
induit,

autem eum

accepit, et se

Paulo post vero reversus, video cani stantem ubi prius. Et erat figura quidem mulier id auteni, quod apiarebat, erat supra hominem, pili albi,
:

vultus niger, ostendens

membrorum

continebat

parum alboris, pellis quae compagem, cum nulla

forma,quLcsolum hu-

inesset caro, umbrajsimilis,

donis Corporis Domini noslri Jesu Chrish. Ex quo cnim hanc habito solitudinem, tali dononunquam
suni dignata. Ha;c ergo
nulli

manam servabat simililudinem. llicc ergo (inquit i]>se)cum vidissem, timebam, contremiscebam, maledictis

cum
:

dixisset, et jussisset

iuccssebam

et

meam

rcpreliendebam imcuriosus,

portunitatem,

quodcumessem

meos
et

so-

cios reliquissem,

Tremebundus autem

pronus

quidquam de his dicere cum precatione me dimisit ad socios. Ego vero me omnia im])lelurum pollicilus, abii la^tus, quod Deus meum adim.])lesset desiderium, quod me digiuun censuisset, qui
talem thesaurum cousequerer.
cta mihi jusserat, (|uando

humi cadens, rogabam,

bam

ut precaretur; et obsecraut ab ea benedicerer. Illa autem ]irimum

Quomodo

ergo san-

eram cum

sociis cxilurus

sedare

conversa ad Orienlcm, ut qua; forte vellcl meuni animum, ne ea videretur csse s|)ectruui exlensis nianibus precabatur, i)arum submurinurans.

ad venandos ccrvos
alitmultas,
ejl

et capreas,

quas ha;c insula

el visu et

aharum niaximas,

narralu

Convcrsa autcm ad nic,

dicit

Deus, o homo,

'

Malth. IV.

486
admirabiles
:

JOANNIS IX ANNUS

2.

CHRISTI 902.
grata.

nam

cervis siintcolore similes, cervis

:

Deo

Nain

cum

ejus

manum

autem eis cornu longum nempe duorum palnionim, non ut cervorum, ornatum ramis, et adnatis propaginibus, sed totum rectum, et quod unum soluni habeat porauteni majorcs inagnitudine
est

linteo texto involvissem, ascendi in

ii:

amputassem, navem.

et

Cum

profundo autem vespere e terra

et spera-

solvissemus, etvela expandissemussecundis ventis

si)irantibus,

ferebamur tanquam volantes,

rectum
12.

sti[)item.

Cum

ergo essem

(nt

dictum
'

est)

naviga-

bamus nos inane venturosinEuboeam. Ciiin autem dies illuxisset, inventi sumus rursus stantes in
eodein portu, perinde ac

turns ad venationem, accepta

divinffi

in

pyxide parle

carnis Domini,
in

eam

tuli

ad beatam.

Cum

rcmora teneretur
et

uavis.

si ab anchora aut aliqua Metus ergo omnes invasit,

autem venissem
ffidem Dei Matris,
set, et lateret,

insulam,

et

declinassem in
;

nos invicein circums|)icientos, treinebundi

rei
,

quffi-

eam non offendi an vero adesquoniam mecnin ascenderant qui:

rebamus causam

sciscitantes et inquirentes,

dam
scio,
cti

ex

sociis,

an vero abesset, nescio

hoc autem
profe-

me non
in

offendisse.

Atque
,

alii

quidem

sunt

siivam venaturi
in

ego autem clam

protinus sacrosan,

num nefarium quidi^iain a nobis factum sit, cur arceremur. Cuin vero alius aliud dixisset, intelligens ego audax meum facinus, inscientibus oinnibus in templum suin reversus, et cum posuissem manum
multum
in corpore sancta?,

reversus
cta

sum

tempkim

et

descendi in navem.

mulier apparuit, induta tunica

quam

a nie

Hortatus autem socioscoepi

provecti

iter ingredi.

Cum autein

prius acceperat. Cuin

autem me

in terram proje-

essemus, erat deinceps cymba

cissem, accurrit, et

cum

lacrymis dixit eminus:

volucris, veluin replente vento, fuitque rectuscur-

Nequaquam hoc
facias,

facias, o liomo, nequaquani hoc divinumdonumaffercns; ne uras miseram,

sus absque
sociis, et

impedimento. Et

tunc ego narravi

hensum

Me itaque tunica appreEgo autem e sinu meo eduxi pyxidem cum carne Domini. Cum illa autem in terram
divina dedecore afficiens.
erexit.

quemadmodumbeatamillam hivenissem, et quemadmoduin res ejus se habuissent, renuntiavi, et quemadinodum donuin divinuin attuhssem,
et

ea dormiisset, et ejus

manum

habeus, in-

cecidisset,

divinum donum
:

accepit, ct lamentationi:

grcssus
et

sum

vespere, et propteream retentisumus,

:

bus

et

lacrymis terram rigans, dixit

Nunc dimittis-

quoniam videruntoculi mei salutare tuum quoniam remissionem peccatorum in nianibus accepi. Niinc abibo quo me tua
:

ancillam tuam, Domine

sperabamus navigare et nunc mur, quia deposui reliiiuias.

15. B Haec

recto cursu feri-

cum

illi

audissent, et

me multum

reprehendissent, proram protinus obverterunt, et

jiibet potentia.

HcBC ergo

cum

dixisset, et

manus

diu in ca'Ium extendisset, meprecibusprosequens,

dimisit ad socios.
d3.
et

magno studio in Paruin sunt reversi. Oinnesque simul cursu in templum contendimus, timentes
quidem
et

contremiscentes, fide autem

et

treti,

tainen
in

Cum
illi

paucos autem dies venati essemus,

,

prBedani

satis

sunius. Et

niagnam cei^issemus reversi quidem reversi sunt ad navem ego

:

autem cucurri, ut
vitae

illius

beafse

preces acciperem

comites.

Cum autem

venissem ad templum,

quo servantem veluti figuram corporis, corpus autem evanuerat. Atque omnes quidem invasit admiratio et slupor, et huc atque illuc currebamus, considerantes, et circumspicienles, num
vidiinus quidein locuin,
posita erat
,

accedimus:

et

deinde circumspicerem, ut
in eo loco, in

eam viderem,

vidi

alicubi cecidisset, aut in vitain esset revocata. Et

totani silvam et saltus obibainus, eain investigantes, et

eam

quo prius videram, emigrasse. Cuin ergo procidissem, et beatos illius pedesessem
amplexiis, ct rigassem lacrymis

sicubi divinus ille lateret thesaurus, miseri,

stabam mutus, diu dubitans quidnam facerem. Atque videbarqui,

insipientes, et crassi

homines,

et ea persequentes,

qua3 revera

dem

sapientcr et utiliter facturus,

si

cum

lacry-

non possunt comprehendi, et divinonini ignari miraculorum, neque Elisa?! reveriti

'

mis Deo supplicans, et sanctae motus rever^ntia rogarem, iit liuic rei a Deo ])rovideretur, et quo-

miraculuni, qui eos, qui a rege

Syroruin
latuit,

niissi

erant ad euin com|irehendendum

iii

cuin esset
Mitto

modo
Quod

divinum jussum exscquerer. non essem assecutus secunda erat (ut dicilui) ineunda navigatio, nenipe ut hanc rem sociis cominunicarem, et cuin eis sepultiirae manis

ostendisset,

medio coruin,
duxit in

et

cuni eos privasset videndi poteet

si

Iioc

state,

Samariaiu

regi tradidit.

enim dicere de magno Thaumaturgo, qui

orans
quiis,
latuit,

eos, qui

ipsuin investigabant, ut comprehenderent, in inonte ut arbor effectus. Cuin ergo, inquit, esseinus

darem
tigil se

bealaB reliquias hyinnis et canlicis prose:

quens pro viribus

sed, ut videtur,

non facilecon-

sic frustrati

venerandis

illis

beatis reli-

Ego ita(|ue non suin assecutus id, quod crat honeslum et decorum, sed ruslicitate et ingenii Icvitate (quid enim et venalor et imperiliis novi excogitassein?) feci rem audaciorein, (idu quidem ut mihi videbar, scd inininie
sapienter gerere.

ad navem descendinius,
abiviiniis
,

et a terra solventes,

Deuin laudantes et hymuis semper facit rcs inagnas et adinirabiles. Ha;c sunt, qua) a Simeone sene tunc
cclebrantes, qui
accei)it

domuni

legatus imperatoris, qui et ejus

scriptis

petitione
,

eadem
<

niandavit.

Eies

innoluit

atque

ex nobililale cu-m
Adhuc vigcbat
nios
illc

egregia probitale et integrilatc

in Oricntc, ul porlamli foras Eucliarislijin

iu Occidcntali Ecclcsia, ut

laico licentia csset,

quod jam diu ante

supe'

rius dictum est, constat fuissc vetilum.

4.

Ueg. VI.

JOANNIS IX ANNUS
narrantis auctoris fidem invenit, adeo ut inter saii-

2.

CHRISTI 902.

487

Menologio nonien ejus adscriberetnr. Grseci eniin colunt eani decinia die Novembris. Jatn vcro
ctos in
in liis

anno scquenti ad propria sunt reversi. Post lia?c accidit, ul idem Berengarius commiseratus clades
nobilium civitatum, eismulta su|)peditando pnesto
fuerit,

adeo jucundisdin niorata, ad luctnm rerum Occidentalium est oratio revocanda.

Ecclesiisque bona
Ecclesias

contulerit:
'

nam

ejus in

iG. Hwmi Galliam Cisalpinam invadunt. Hoc anno Hnnni, vulgo Ungari dicti, e Pannonia

diversas

muniticentia

diplomatibus
remansit.

adliuc integris

permanentibus,

teslata

Incensum
naslerium
Pelruni

inter alia tunc fuit

egressi, in Italiamque progressi, ingenti clade aifi-

Nonantulanum

famosissimum mosed reparatum per

ciunt Transpadanas nobilissimas civitates, Ecclesias

devastantes, cunctatjue prseda atque incendio

[)es-

sumdantes

Berengariumque obvium cum im-

abbatem, qui illuc etiam tunc translnlit vcneranda corporasanctorum marlyrum Synesii et Tbeoponti ex alio monasterio prope Tamisium sito ab iisdera incenso.
Cital ea Sig.

menso

exercitu pra;ter
,

spem

aggressi vicerunt, nec

recesserunt

quousque

ingenti

pecunia pacta
exacta
,

eademque ab eodem Berengario

potiti,

1.

vi. de reg. Ual.

Addo

periodi Gra:co-Romane

639,". Anno

vErje nispan.

940. Anno
III

Hegirs 290, inchoatodie 5 Deoemb.,Fer.

1.

Jesu Cliiisli 902.

Beuedicti IV paps 3. Ludovici

imp. 3. Leouis Sapientis imp. 17.

d. Simeon Metaphra^il.e lef)atus Leonis Aug. ad Arahas Cretenses. A num. 1 ad 16. Surius

. 3,

Metaphrastis setas pariim cogiiita

in
prasfata Diatriba

fuit,

ut Al~
scri[)tis

latius

de

Simeonum

ad diem x mensis Novembris recilat Vitani sauctce Theoctistes Lesbia;, quam Allatius Diatriba de Psellis,

alteraque Diatriba de

et seqq. ostendit,

Simeonum verum foetum esse

scriplis p. -48

tam Catholicorum, quara Protestantium de eo opiniones refellit. Sed nec de ea Allatium inter etBoUandum satis convenit, qnia
fnse osfendit, ubi varias

Siniconis Me-

taplirastes,

non vero alicujus auctoris anonymi.

neuter sciebat Metai^hrastem anno nongentesimo septuagesimo quinto adhucin vivis fuisse, uti post
utriiisqiie

Parleni luijus Vitie refert Baronius, qui

num.

15

mortem

legi in Historia Leonis Diaconi

eam

scrii^tam esse

a legato Leonis inq). tunc in

Crelam insulam misso asseril. Jam Baronius anno DCCCLix, loquens de Leone Philosopho, quo Lardas
Csesar ad litteras Constantinopolirestituendas usus,

ab obitu Constantini imp. ad mortem usqiie Joannis imp. cognomento Tzimiscis, (|U8e extat Ms. in Bibliotheca regia, et ex qua excerpsi qua) ad historiam Ecclesiasticam supplendam conferre possunt.
3.

num. 53
tempore

dixerat

E,\

bis pariter liabes, lector,

quo

Expeditio Himerii,

vixerit Psellus, qui fuit magister Leonis

anno dcdiv suscepta.

Saracenos. Sed ea

et

Metaphrastes
susc('|)it

lerjalio

Varias Himerius Leone

Philosopbi.

Ex quo

pariter addisces

qno tempore

Sapiente imperante expeditiones

adversus

vixcrit Metapbrastes, in cujus laudeni Psellus ipse

quam

liic

memorat Baronius ex

orationem babuit, qua ostendit baud pridem esse defunclum, dum ait, deejus obitu audisseeos, (jui
viderunt ejus ad

Metaphrasle, ipsomet Melaphraste teste in Annalibus eidein attribulis, et nomine Simeonis magistri

Deum

transitum .

Ita

Baronius.

Vernm

Psellus magisterLeonis Pliiloso|)bi diversus

est a Psello,

cujus oratio panegyrica de Simeone

Metaphraste extat apud Surium ad diem xxvii Novembris, quique Sfficulo se(|uenti lloruit, ut suo
loco demonstrabimus. Psellus itatiue jiatior Meta-

Combefisio edihs, anno dcdiv susceenim logolheta scribil Anno decimo octavo (nempe Leoiiis imp.) ascendit navalis Agarenorum exercitus cum Trii^olita adversus Byet logotlictffi a

pta est. Iiiein

zantium,
rius

etc.

Missus itaque ab im|)eratore in ejns

copiariiin

occursum Eustatliius navalium

pbrastcs enconiiastes distinguendus a Psello seniori

Leoiiis Pliilosopbi, qui superiori Sicculo vixit,

cnm
;

classe, etmilitiaarmata,

drungaquantain prom-

gistro; et legatus

ille,

qui

maHimerium comitabatur,

ptu fuit
pulsi,

esset, re infecta reversi sunt.

alius

non

est a

Simeone Metaphraste.

ciimque jungendi aciem facultas negata Agareni Abydum apex ductoribus sciscitantur, num hac rursus

2. JEtas
f/nita.

Metaphrastes ante paucos annos coAnte AIlatiumetBollandumin PrLefatione

i

via reversuri essent, vel alia tenenda,

quoad pa-

ad Vitas sanctorum tom.

Januarii prtcfixa cap.

1,

triam redirent. Auditoque hac revertendum esse, via; angustias verili (qua; Dei judicia sunt ?) con-

488

.TOA.NNrS IX

ANNUS

2.

CHRISTI 902.

fcslim vcrsa piippi rcvertniilur. Capta [1ircpla(|ue

loco citato pag. 50, ex his Simeonis verbis deducit,

Thessalonica, multafjue civiuni stragedata, plures etiam captivos abducunt. Cumf|ue animus esset ut
et ipsani

cum

Ilimerii
et

expeditionis

tempore natu

fuisse

grandiorem,

mediam hominis

a;tatem attigisse.

urlieni everterent, occurrit

(is

Simeon eo-

rum
et

prinuis, ijui sunt a secretis

fiiit,

postea magister

logotheta

vulgofiue Metaphrastes cognomi-

acceptaaRhodophilho auri summa centum libras, tiuam in cislella ad Francos deferebat, eaque cum ipsa cistella Agarenis data, ejus pretio urbem ac mtEuia ab illorum furore exitioque redemit . Quare cum annalistseByzantini annos imperatorum a kalendis Septenib. cum anno civili
natus.) Is,

Qiiis enim, inquit, adolescentem cum tanto duce simul milifantem ? Quis imberbem oratorem ad reges, et potissimum Barbarum miserit, qui veneranda, barbata(|ue, ut itadicam forma; in qua credunt sapientiam, prudentiam, fldemque inesse magis flectuntur, quam imberbi ac depilefacie,cujus in peragendis negotiis nullam rationem habent.
5.

Secundum Bollandum, non

provectus.
erat tunc

Bollandus vero

erat tunc aitate

:

ita

ratiocinatur

Non

exordiantur, Leo

annum

imperii

xvni kalendis

admodum

natu provectus Metaphrastes,

Septemb. sequentis Cluisti anni inchoavit; anno

DCDiv aperiente se vere Himerinm cum classe adversus Agarenos misit; hique die vicesima nona

ut qui imperatoriaj virtutis tyrociniurn poneresub

veterano duce juberetur. Fuerit tunc xx aut xxn

annorum

mensis Julii illius anni, ut tunc demonstrabimus, Thessalonicam diripuerunt, et nisi Simeon Logotheta imperatoris pecunia bene usus impedisset,

potuit igitur ad an. Christi dcdlvu aut DCDLX vitam deinde producere, atque ita sub Con;

stantinoPorphyrogenitoLeonisflliotumTIieoctistes

eam Vitam, tum alia divorum

;
:

Acta

eum elucubrasse

eam
imo

evertissent.

Idem ac Simeon Logotheta narrant

alii historici

Byzantini, licet

annum nonexprimant,
oculatus in libello

et

Joannes Camcniata

testis

de Excidio Thessatojiice^isi, uhiSimeonem magnis laudibus exornat. Porro mirum videri non debet, quod Simeon Logotheta in tertia persona de seipso
loquatur;
ut

cum hoc olim familiare historicis fuerit, non semel monuimus. Ilhul mirum quod Simeon, qui in Vita S. Theoctista? virginis de seipso in prima persona loquitur, et qua; paulo ante captam Thessalonicam egerit, refert, liic ea omnia silentio premat, et tam parce de Eimerio celeberrimo duce verba faciat. Quare non parva mihi suspicio est, Annales illos ab eo scriptos non fuisse. Ad haec loco, eorum primus, qui sunt a secretis, legendum, eorum unus, qui sunt a secretis, ut infra
demonslrabo. i. AUatius Metaphrastem tunc mtate fjrandioHsec ejusdem Simeonis verba rem fuisse censet. in Vita S. Theoctistae, qure recitantur a Baronio nuiu. \, et quse hic ad majorem dicendorum in-

certum videtur non, ut Allatius scribit, sub Leone et Constantino nam in hac Vita Leonem diserle Tov |Aa)4afiTT)v felicis memoricB appellat, qua ratione loqui de mortuis solemus Hac Bollandus. Verum Allatius, qui primus omnium vidit, ipsummet Metaphrastem ajtatem suam indicareinVitasanctaj Theoctista^, et fundamento adeo solido jacto scriptorum, qui euni antecesserant, opiniones everlit, in quibusdam circumstantiis peccavit, quas postea
,
.

BoIIandus

feliciter explicavit.

Michael Psellus ju-

laudem Metaphraste, ac officium in Ecclesia concinendum composuit, in canonis Ode v refert illum consilio atque monitu Simeonis Parii anachoretaj raunus aggressum scrinior, qui orationem

in

bendi,
psisse,

primum omnium colloquium

et Theoctistae
:

illud scri-

vitam graphice

admodum

celebrasse

Priina tua commentatio ex divina

et

providentia

colloquio facta est sacri senis et

anachoreta3 Simeon admirabilis,

insula conspexisti .
dasli

quem

in Paro

Ad

haec, pro dignitate lau-

Lesbiae

illustria, et divina

certainina,

vere

telhgeutiam praetermittere non possumns

Cum

in

fui autem, nam in Paro esscm insiila Crctam navigabam a Leone beataj memoria; eo missus, Leone, inquam, illo vere fortunato imperatore, qui ipsam Romanorum felicitatem secum videtur in sepulcrumintuIisse.Mittebar autem una militans cum clarissimo illo Himerio, ntpote ducendi exercitus pcritissimo, dromi pra^fecto, qui et

aliquando

Deo fabricatae, quae angelicam, et tantum non incorpoream absolvit sapienter vita rationem. Cum ilaque certum sit, hanc Theoctistae Vitam a Metaphraste elucubratam fuisse, et
Theoctistae, a

quscumque de se auctor, vel de Hiinerio contra Arabes anno dcdiv misso narrat, evenisse tempore
Leonis Sapientis, recte conclusit Allatius Metaphrastem Leone Sapiente imperante floruisse, et

universse classi imperabat, aut, ut verius dicam,

ipsis

animi perturbationibus; sed nec multis

illius

effe-

rendam laudibus

peritiam

belli

adniini-

strandi obiter attingens, levi ejus facta mentione,

muneribus ac dignitatibus auctum esse. Veruni quod subdit, siib eodem scriptionemexorsumesse, et sub Constantino Leonis fllio, et nepote Romano, setute etiam provecliore absolvisse, stare non potest,
et

dedecus ei potius videar inussisse, ad propositam interea narralionem redeo, de eo opportune dicturus alias. Mittebar igitur partim cum eo militans,
et

apposite animadvertit BoIIandus, nonnisi post

Leonis Sapientis
ctistae

mortem Metaphrastem

Vita; Tlieo-

scribendie

manum
;

admovisse, in eo tamen
plu-

ad imperatoria;

artis

documentuni aliquod pro(seu equi pullus) matri

:

hallucinatus, (|uod

mortem Metaphrastisannis

movendus, ut cquuleus
ciiiue

praiclara ejus stratagemataassiliens

id

ad enim prs-

ribusanticiparit
in

nccaniinadverterit Luitprandum

Augustus spectabat; partim ut ad Arabas Cretam obtinentes legalione fungerer. AUatius

DCDLXViii obita, de

sua ad Nicephorum Augustum legationc anno Symeone tanquam tunc vivente

verba facere, ut eo anno videbinuis.

JOANNIS IX ANNUS
Noslra de hoc dissidio sentenlia. Ciim itai|ue Mbtaphmstem anno nongentesimo septiiagesimo qiiinto niense Angnsto adliuc in vivisfuisse
6.

2,

CHRISTl 902.

/.89

cere interest . Paulo post refert,

nuisse a Leone Tri|)ohta
fieret
(luit

Symeonem

obti-

Agarenorum praefecto, ut captivorum permiitatio Unus ego , in:

lucemprodierat circa annum octingenlesimum octogesimum prinuim anno luijus sseculi quarto missus est cum Himerio adversus Agarenos, et uti legatus ad Cretam insulanij cum jam annum aitalis xxiv atiisit^

certnm

ut eo

anno ostendam,

in

Syiiieon ad Tripolilam, lianc in

recipio,

me

spon-

sionem
in

ut qui clenientissimi imperatoris

omnibus humanitatem exploratccompertamhafore nimirum utcitraomnem dubitationem jurgiumque tanlo numero viiiclos Agarenos conbeain
:

gisset;

landemqueanno dcdlxxvi, aut insequenti,

tribuat,

nonagenario major vivere desiit. Hujus vero cxpeditionis tempore Metapliraslem ad annum tetatis
circiter

captivos

quanto sunt quos hic in spoliis habetis quos ego ipse Tarsiim adducam, ut in me

rursus fidejussio dissoivatur, nihilque in

ferre
possis
,

me

pro-

xxiv pervcnisse indicat Pselliis in ejus Encoinio cap. 5, ubi testatur, euin primum negopublicis adhibituni splendidam in aula Con-

postquam debituin exsolvero, etc. His nequissimus ille auditis, suasoque Symeone,
ut pacta
illa

tiis

scripto consignata jurejurando firma-

stanlinopolitana provinciam sustinuisse, et im|)eraloris

ret,

omnes

illos,

qui ex nobis justum

numerum

secretorum fuisse conscium

Neque

civiles

excedebant, dimitli mandavit . Qua; omnia Meta-

causas fingens et refingens, nequeinaniter fungens

phrastem
8.

annum

eetatis

xx, aut xxii tunc egressum

munere rhetoris, generis quidem decore utebatur omnino ad benefaciendum virtutem autem quam
;

esse manifeste insinuant.

Ad

sibi

paraverat e disciplinis, habuit protinus occaet magnificentia;.

duserat.
tia;

Neque missus est cum Eimerio, ut miliim|)eraloriamquampriinumpromoveri

difjnitates militares

proxime promoven-

sionem splendoris
luntur, quai sunt
ut
qiii

Nam cum imcommithonorabilia;

tyrocinium poneret, sed ut ad artem stratagetiid est,

|)craloribus evasisset aniabilis, ejus fidei

cam,

omnium maxime

posset, uli Allatius pag. 57, ex verbis ipsiusmct

Sy-

prope tribunal quidem staret propter sapientiam Reip. aulem administrationem propter
:

meonis deducit
TaTTa>v

TouTOU|jiv

EJisivM ouaTpaTeuofiSvo;, xal rtpoSi(i.YiTfi

a?op,s'vo; et; Trsipatv aTfaTrqt)4v)v, ota itwXos

(jTfaTr,-|'Yi[j.aTMv

repb?

Ta

jEvvatd-

ingenii solertiam

et

rerum curam

acceperit. Et

ouTOaipuv.

primo quidem
consiliorum

iJrtefiiit

fuit

particeps

rebus arcaniset secretorum cum imperatoribus;

ad imperatoria) artis

Partim cum 60 militaHS documenta promovendus, ut

ad praeclarissima stratage-

equuleus matri

solet

adeo ut imperatori renuntiaret ea, quae afferebant exteri, et rursus exteris ea, quae jubebatimperator
:

mata

assiliens . Slratagetica

enim

est,

ut Leo im-

[)erator et

Onosander

tradunt,<jTpaTn-(va-ja8uv araroic,

et erat velut

quoddam accuratum vinculum admipars vero est apud

strenuoriim duciini earerc/^a/eo.Eoquepotissimum,

nistrationis. Atqiie orbis quidein solaris pars quai-

quod
Twv

asserat Melai)hraste,

non ad
;

mipav

aTpaTvi-fixTiv,

dam
tiis

est alibi,

nos

ille

vero

exercitationem stratageticam
(7TpaTv;7r,u.aT(ov,

sed ad Ti

-yEwatoTaTa

ipse totus erat

1).

apud imperatorem

et in ipsis

ncgo-

ad proiclariBsima stratagemata.
et liheros.

9.

Uxorem habebat

Denique

Me-

Metaphraste anno cetatis circiter xxiv legationemobiit. Melaphraste non modo civilem
7.

taphraste in Vita sanctie Theoctistos rogatur a Si-

meone anachoreta, ne
causasque
beiidi
prEcteiidat,

in exscquendis rebus, sed etiam militarem in |)ro-

pulsandis hostibus, subigendisque populis

operam
,

scribendi onus detrectet, quibus se a susci[)iendo scrimunere subtrahat. Causas quas poterat af-

imperatori

navabat

Quomodo enim

subdit
inge-

ferre Metaphrastes praecipua; esse poterant dicendi

Psellus cap. 5, superius significavit oratio, versalile, et

ad omnia

accommodatum habuit

inopiam, servitiorum frequentiam (SouAslas), uxoris et flliorum molestiam, et donius [^roprias curas.

niuin,.

adeo ut

et |)riusconsuItaret, et

e\sequerelur

Non dubiuni

inquit ibidem Allatius, quin

sibi

ea, qua; consullatafuerunt, et

Barbaros procul proalios

servitiorum nomine intelligat pnblica

ab im-

pulsaret a finibus

Romanorum,
arhbus,
ct

autem supein

peratore in variis negotiis Rei[)ublicae demandata,

raret, aut cojiiis aut

gentes

suam

redigeret potestatem, temporibus et rebus dexter-

ideoque quin non tum [)rinium legati munere functus fuerit, sed similibus assuelus, atquc exercitus, ut sine

rime
libello

uti

posset . Ad lucc Joannes Cameniata in de Excidio Thessalonicensi, narrata luijus

mendacio aliquid sibi imponendi ad excutiendum laborem, denegandumque quod [)esatis

filii
:

in qua ipsemet tunc erat, expugnationc, c|uam jam anno dcdiv accidisse diximus, num. 02,

urbis,

tebatur,

essent . Deniqiie altera causa

est,

uxor

et

Tu quidem

fortasse ad te

excusan-

de Simeone, cujus opera liberati fuere Venientibus nonnullis post urbis excidium, qui ejus utcumque ruinam casumque
lo(]uitur
captivi, aitque
:

dum

evaseraiit,

cum

eis

suosquc captivos redimenUbus, advenerat vir, cui Symeoui nomen

una
crat,

de non susciiiiendo eo. de quo sum tuam romedium adduces sermonum inopiam, aut serviUorumoccasiones, autuxoris, et liberorum, et domus curam , aut aliquas
gaturus charitatcm, in
alias causas,

adulta prudentia et
cclebris.
Ille

multarum reriim

experientia
negotii

paulo ante ab imperatore,

cujusdam

necessarii causa missus fuerat (ad

Cretam

recusans id, de quo nos te rogamns. Ego aulem tibi rerum pros[)eritatem, fertilitatem, et abuudantiam rerum omiiium [)olIiceor, et forc iit magnum libi su|)[)etat otium . Quare qui maet

nempe insulam) de quo

RARON.

nihil impraisentiarum di-

jora in Rcpublica opera sustinere, et poterat,

lOMUS XV.

62

490
solebat,

TOANNIS IX ANNUS
quique uxor] adjunctus liberos ex illapro-

2.

CHRISTI 902.
,

irEptgxeitTou

id est, spectatissimi

inter patricios lo-

creavcrat, vigiiiti quatuor ad

minus annorum

erat,

cum
ciliis

haberet, inio sujira cosdem haberetur, inCon,

sed non quadragcnarius, aut aiuios triginta quiu-

queminiiuum

nalus, ut crcdidit Allatius: alioquin

centcnario major obiisscl.

iO. Fi/it protosecretarius et patricius.

scderet ad sustincndos iii baplismale impcratorum filios adscisceretur, ct consanguinitate eorumdcin jungerctiir. Logothela; vero jirojiric
erant, qui rationes fiscales vel publicas cognoscebant, suuiptusijue vel introitus ita dirigebant, ul
Ileipublica; potius
rcnt,
alia

Et

primuin

qiiitleiii

pr;efuil rebiis

sccrelarius imperatoris fuit;

magis arcanis et quo miinere funge-

quam

batur temporc legationis suae Crclensis, ut testanlur Loo Grammaticus, continualor

labente vero

privatorum jura sustineimperio logotheto' miinus ad

anonymus

Tlico-

Cedrcnus, ideoque in Annalibus SimconisLogothetaj errore amanuensium ipscmet Simeon dicitur eorum primus, qui sunt a secretis, seu, ut Gricci loquuntur, nfwToaonel
xf^Ti;.

phanis, Georgius

monachus,

quoque muiiera dislractum, et in plurimos surculos divulsuin.Sed ante illos omnes logotbetas
fuit

magnus

logothela,

qiii noii

tantum

auctorilate,

sed eliam vestium insiguibiis spcctabilis erat. Ejus

officium discimus cx Godino

Magnus

logolheta

Lconeui Grammaticum, ubi legiUir pag. 48-2 Porro Simeon sccretarioruin princeps, (|ui deiude patricius ct una a seirrcpsit in
:

Idcm error

disponit missa mandala, et chrysobullas, seu aureas

litteras

ad reges, sultanos, toparchas, ethoc

cst

munus

cretis

primus

extitit.

Nam

in laudato continua:

torc Theophanis rectelegitur

illac transieus, elc.
((ui

Simeon
.

a secrctis

magni logolhelae. Ut videatur, inquiuut Gretserus iu Nolis ad Codinum ct Allatius laudalus, cancellarios apud lalinos adamussim exprimcrc. Logothetce vero
tione prolatum,

proprium

Hic poslea patricius ac eorum,

nomen

sine alia

addi-

primus factus cst Idem liabet Georgius monachus, quorum alter allcriiis vcrba exscripsil. Iii quo situm esset ofQcium primi secretarii, docent Goarus in cap. 2 Codini de Officiis Cona secrclis,
slantinopolitanis et Diicangius in Glossario mediaj
grrecilalis.

magnum

nobis logothetam ut plu-

rimum

indicat, ut docte ostendil Goarus in

Com-

mentariis ad

Georgium Codinum. Indeque AUatius

illos suggillat;

heterodoxos

qui Mclaiihrastein ludi-

Ex eo autem (|uod tam Leo Grammaticus,

et

magistrum, eumque triviulem fuisse in lilteras niisere. De Vitis sauclorum aliisque libris ab eo
editis,

quam

Gcorgius monachus,

continuator citatus

ac sanctitate vite, infra

sermonem

liabebi-

Tlieophanis scribant, Si?neo?ie)n

fuisse

suk

legatiouis tem-

mus. Metaphraste enim dccimum sfficulum tam

doctrina

pore fuisse imperatori a secretis, et postea factum protosecretarium ac patricium , eruo hos
,

quam

virtule illuslravit.

12. Diiplex i?ruptio

Ilungarorum
d6.

auctorcs Historias suas publicasse

antequam

Si-

distinguenda.

Ad

num.

in Italiam Regino quidem ad

meon magister et logotheta dcclaratus esset; alioquin munera qua; gessit enumerantes, duo illa
iis

adeo insignia non prBeteriissent.Quare magnafides scriptoribus adbibenda, quando ea narrant, quaj

aunuiuDCDi Hu?igarorum\n Longobaidiam ingressum, et Ilaha; devaslalionem uarral, sed licet ipse hoc tempore vixerit, eum tamen hac in re ct in

hoc saiculo gcsla sunt; cum in morte liomam imp. Historias suas absolvant, anno sc. dcdlxiii, et auctores coa'tanei fiierint.

H. Magister

et logotheta.

Melaphrasle, cum
rerum
functiones

esset vir prudentissimus, pro opportunilate in senalu Conslantinopolitano divcrsas

subiil, et

Pselliis in ejus

optime adiuinislrata proviucia, ut tradit Encomio, ad mnjora officia sibi adi-

non paucis aliis, errasse certum esse debet; indeque, quod non semel alibi insinuavimiis, intelligiuius scriptoribus synchronis iu omnibus fidem adhibendam non csse. Baronius Bu?igaros hoc anno tain Bojoariam, quam Italiam depopulalos esse affirmat, Verum utramque cladem perlinere ad jiriores menses anni nongentesimi rationibus ita evidentibus eo anno demonslravi, ut huic controversia;

finem

me

imposuisse exislimem. Luilpran-

tum
a

aperuit. In Vita JoannisTzitmiscis imperatoris

dus

lib. 2, cap.

11, narrat

aham H?mga?wu?n
,
,

iii

Lcone Diacono scripla ct Iiacleuus inedita, ad annum dcdlxxv legitur Symeoncs logolheta atquc uiagister, necnon Stephanus Nicomedicnsis
:

Italiam irruptionein, qua; eo anno,

quo Ludovicus

pra;sul, viri ea
clari.

ailate

inter

sapientes

erudilione
vita;

Quare Simeon Metaphrasle poslremis

sua; annis magistnr et logotheta fuil. Illud (juoad

utrinsque dignilatis gestne teinpus unus Lco diaconus nos edocet imo Allalius in Diatriba de Si:

nKMUum

scriptis pag.

23

ct seq(j.

de miineribus,

(luibus potitus est, verba facit, ct in

mcdium

ad-

laudibusexornarunt, sed nullumanliquumprodiicit, quieuinw2(7w<rMOT

et

ducit loca auctorum, qui

eum

simul logothetam appellet. Mx-fisrfos scu magistcr nouKui in aula imperatoruin dignitatis at(jue officii;

ejus(jue inter
sibi

aha pra?cipui tanquam

mpitpavou;,

(jui

titulos
,

contigerit imp. luinine privatus fuit ideoquc hoc Chrisli anno Sigonius vero lib. G de Rcg. Ital. qui priorem cladem Italicam in annum dcdi coufert, posteriorem hoc anno rccitat, quod iii causa fuit, cur Baronius ulraiiiijuc iu huucannum distuleril. Baronius ait, incensum inter aha tuiic fuisse monaslerium Nonantulamim, sed re|)aratiim per Petrum abbalem, qiii illuc etiam tunc Iraiistulit corporaSS. marlyrumSynesii et Tlieoiionlii, (iiiam in rem Sigonium lib. de Reg. Ilal. laiidal. At Sigonius ad annuin dcdiii ail, monasterio Notiantula?io focdum inccndium illatum esse, et Leoparrfzanabbaleui cuni inonachisforte incoliimem evasissc. Ad aniiuin vero Dcoxfi refert illam SS. Syne;

vindicaret

id

est, illustrissimi

ct

sii

ct

Thcopontii trauslalioncm, duin Pelrus abbas

TOANNIS IX ANNUS
Nonantulanus
pag. 23i,
licc

2.

CHRISTl 902.

/,91

esset.

Imo Ughellus lom. n

Ital.

ut Luifpranduscitatiisloquitur. Provinciates post-

hal)et cx

Chronico Nonantiilano, quao

quam cognovere Ludoviciim

secuf erant, et a
perant,

quem

in

Italiam

ab imperito aliquo monaclio scripta fiipre: In ipso anno dcccxcix vencre Hnn!:ari in Italiam de mense Augusto, Indict. iii, VIII kal. Octob. Junxerunt se Cbrisfiani cum eis in bello ad fluvium Brentam , etc. ct venerunt usque ad Nonantuhm, etc. prffidictus autem venerabilis Leopardus abbas

quo ibi agros possessionesque accequod unus poetanos docuit, excfficatum esse,
ac

passim aufugiunt,

domum

quisipie redeunt.

Beretigarius post exca;catum Ludovicum, expulsos-

cum
vero

cunctis

aliis

monachis fngere,
:

etc.

Postea

congregati sunt et
et

recondidere

monaste,

rium

Ecclesiam

et

misit ad
nolis

Sergium papam

que Provincialcs toto potitiir regno Longobardia;, sed se imperatorem non dicit, ante annum ncoxvi, quo a Joanne X coronatus est. 14. Duratio ejus imperii in Italia. Mense Maio Ludovicus ailhuc quiete regnabat. Sigonius

cujus recitat

littcras,

Chronicis dcslitutas,

enim
eo

quibus permittit, ut monasterii Ecclesia consecretur. Sed haec narratio in pluribus peccat. Primo in

lib. C de Pieg. Ital. ait, se legisse Diploina ab IV idus Maii Papia; datum anno regni siii in

ItaUa secundo, Christi dcdii. Scd

mense Augusto
Pajiia^

anno rei gestfe. Secundo, in Indictione iii mense Augusto cum anno illo conjuncta. Tcrtio, Hungari juxta fluvium qiiidem Brennam, uti eum appcllat
Luitprandus
lib. 2,

jam

excaecatus fuerat.
essct,

Nam

VII idus Aurjusti

cum

Mutincnsem Ecclcsiam, Gothifrcdo

sui, ut in

epi-

scopo postulante, magnifice muneravit Berenr/arius,

cap. 4, consedere, sed id juxla

contigit prima; irruptionis

anno regni
anno.

Diplomate scriplum

lcgit Si-

eumdem Luitprandum
tempore. Quoad

gonius, quinto decimo, currenti

Piccitat

nempe

Christi
in epi-

litteras a

Sergio papa

III

datas, eoe

Diploma integrum Ughellus

genuinae sunt, certumque monasterium Nonantu-

lanum
illuni

inceiidio periisse, scd tota illa Historia

apud

chronographum mire depravata.

13.

anno,
ret,

dum

Ludovicns Aug. ex Italia pellitur. Hoc Ludovicus imperator rerum omnium

quo ct dicitur illiid Inrlidatum fuisse.Incrcdibilc autem Mutinenscm episcopum, Ludovico adhuc in Italia
scopis Mutincnsibus, in

ctirme rjuinta Papia;

imperantc, aut adliuc

Italia belloturbata,

Berenga-

rium regem
cfuras,

adiisse, ut Ecclesiaj

Mutinensis privi-

in Italia potiretiir,

regnumque

pacate administra-

legia confirmaret. Sed quid recurrimus ad conje-

Berengarius Verona antea expulsus, corruptis auro custodibus, clam noctu in iirbem Vcronam
receptus
est, et ibi

cum

ex laudatis Diplomatis conslet, LudoPapiffi,

,

vicum mense Maio

qua; urbs regia erat,

Ludovicum securum
in

ac inopi-

nantem
cap.

oppressit, uti narrant Luitprandus lib. 2,

et poeta

H,

anonymus

Carmine de laudi-

bus Berenfjarii Aug. qui addunt,

eum

Berengarii
lib. 4,

jussu lumine privatum fuisse. Haec poeta

de

Ludovici excaicatione loquens

Licet adtniBSi penelrant tniserabile templnm,

doininium oblinuisse Berengarium vero mense Augusto, ideoque jam cx Italia Ludovicum pulsum fuisse. Denique Florentinius in Comment. de Bel). ad Matildem comitissamspectantibus, lib.3, pag.33, tradit, in Actis publicis in Archivo episco|)ali Lucensi asservatis, anno dcdii notari annum ii Ludovici

cum

titulo impcratoris, et in
dcdiii,

iis

qua; scripta

sunt principio anni

totoque anno dcdiv, an-

Quo Lndovicus

erat

subito rapiuntqne ligantqne,

Et pulcbros adimnnt oculos. Sccurus in aula

Forte sedebat enim, idcirco pia munera lucis
Perdidil, obsessns tenebris

num

qnoque

solis

ortns.

XVI, annumqucxviiBerengarii regis. Ex quibus recteconcludit, Ludovicum imp. anno prajsenti imperium ainisisse, postqiiam scilicet annos tres imperasset, utrinque sc. incompletos (1).

Admissi in urbem Veronam BerenLgariani , sub auroram intrant Ecclesiam sancti Petri, in sinistra parte urbis sitam summo in colle, quo Ludovicus strepitu hostium excitatus confugerat ibique eum capiunt, vinciuntque, et luminibus orbant in ortu
:

solis, ut ait pocta, seu,

in ipso aurorae crepusculo.

AccuLeo Osticnsis in libro 1, cap. 44 Chron. monasterii Gasinensis de Lamberto et Ludovico oQuo post annos item ejus successore scribit sex vita funclo (totidem enim Widoni jam tribuerat annos) Ludovicus Bosonis regis Provinciai filius
ratc itaque
:

\h. Befelluntur opiniones contrarice.

Saio al) Eccardo vulgatus in Corpore flistoric. med. qni tom. n, col. 236, has; regni mutatio Aogusto quidem mensis illias eiordio, cum ei Diplomatlbus a Pagio landatis constet Berengarinm die vii Augusli regnum jam obtinnisse. Verum non satis accurate scripsisse cbronographum hunc colligo ei Diplomate forte autographo a Muralorio producto in Antiquitatibnsltalist. i, col. 780. Diploma est Bereogarii ia regia Papiensi xde residentis datum XVIkal. Augusti, anno Dominics Incarnalionis dcdii, regni vcro domni Bereogarii piissimi regis XV, Iridictione v . Medio igitur Junio mense Berengarius jam regnabat. Si lamen res ei Chartis conficienda sit, facile descenderetur in senlentiam Cl. Muralorii, qui in erudito opere Antiqoit. Itali Medii JEn 1. 1, Disserl. xiv, col. 780, etc. suspicatur adhuc post Ludovici imperatoris eicacalionem perseveratum ab eo fuisse in regno Italia relinendo ; ita tamen ut alterno marteinter ipsum et Berengarium per succedenles annos usrjue ad annum dcdv decertaretar. Ipse euim Muratorius vidisse se cbartas, et quidem aulographas asserit, alias quidem Berengirii nomine, alias vero Ludovid annis illjs ei ii^dem in locis scriptas. Unam ibidem profert dalam Ticini pridie nonas Junias anuo Incamaiionis Domiaica; dcdv, Indict. viii, anuo v irnperante durnno Hludovico gloriosissimo imperatoreiu Ilalia ; aliam eliam non ab.-imilern dalam eodem anno, loco et meuse. Vicissim autem JuUo mense ejusdem anni et deinceps regnum Ilalia; tenebat Bereugarius, ut probat duplei Ctiarla apud eumdem signala eodem anno II kal. Augusti, ladict. viii, sicut et
(1) Si vera scribit annalista
ikcta est, et

mense

altera data kal. Augnsti.

Julio

Cxlerum qux hic notat Pagius quoad mensem, qao Ludovicns Angnstos proelio victus oculisque orbalus a Beren^ario eilurbatus fait, mnlto accuratius e Charla ab eodem Muratorio ibidem producla determinantar. Berengarius enim coa Augusto mense tantummodo sed el rnedio mense Papia; quietus regnabat; qua die Petro Regien^ episcopo adjudicavit cartem qnamdam dato Diplomate, quod sigaaturina palatlo DU.nsi. Ticinensi, quod est capnt regni noslri, anno dcdii, regni Beiengani xv, Indictione v . Vide Murator. ibid. col. 780.

492

.TOANNIS IX

ANNUS

2.

CHRISTI 902.

regnavit annis tribiis. (jui anni tres utrinque in-

briam,

completi numerandi, ut

mox

dixi, et recte vidit Si-

et ivit in Cosentiam civitatem, et percussus est ictu fulguris. In antiquo tamcn Chronico

geberkis in Chronico, ubi tamen intolerando errore

Ms. ducis Andria;,

et

quod magnic

est auctoritatis,

Ludovici \m[)ei'\uman. Dcnxin, ojusveroexctecatio-

idemqiie ac Chronicon Lupi, sed paiilo

mutatum
,

nem anno dcdxv

ait, circa

collocat. Regino, qui

anno

dcdiii

interpolalum

id

currenti anno consignatur,

ea tempora Fulconem Rhemornm archiepiscopum interfectnm esse, anno postea dcdiv Ludovici imp.expulsionem ex Italia recitat. Sed utritisque scriptoris Clironica pcr hffic tempora valde confusa. Regino tamen Baronium ad an. dcdiv, num. d, in suam sententiam pertraxit. Imo Hadrianus Valesius in Notis ad Panegyricum d,e Lau-

diciturque
pervenisset
terpolatori

Abraham occisus ictu fulguris ciim ad Ecclesiam sancti Pancralii, cui inomnino standum. Ismael enim Abulin Syria princeps testatur,

feda

Hamae

Ebrahimum

AfricK regein dysenteria die Veneris, mense Dhilcada,

anno HegiraB ccLxxxixin Sicilia demortuum, idcoque hoc Christi anno mense Octobri (1). Abra-

dibus Berengarii Artg.pag. 177,credi(iit Ludovicum

hamus ergo seu Ebrabimus Saracenorum

est,

in Africa

eodem anno ant

orbatum
,

insequenti oculis a
in

Berengario

rex fulmine percussus, dysenteria postea exstinctus

et

Papebrocius

Conatu Chronico-

Historico pag. 152, ubi

sermonem babet de Epistola

babet

postquam regnasset annos viginti quinque, ut idcm Abulfeda. Hic ultimus fuit regum
Sccculo aut circiter in Africa

paj^a;, de qua anno sequenti agemus, idem ac Valesius de duratione imperii Ludovici

Christophori

Aglabidarum jam a
iniperantium
;

nani post

ejus

mortem Almahdi,
filia

ceriset.

16. Obitus califai Babyloniensis.

Mutadidus

qui seeFatemida Mabometis pseudo-prophetae

Billa califa Baliybmiensis boc anno vita defunctus

est, teste

exortum dicebat, AfricBe dominatus DCDX sese califam seu imperatorem

infra videbimus.
18.

est,

annoque

appellavit, ut

tuum

Elinacinolib. 2, qui tradit, eum demoranno EegircB cclxxxix, die Ltina>, vicesimo se-

Non confundenda cum

cundo Rabiei poslerioris, ideoque diequinta mcnsis Aprilis currentis Cbrisli anni. Cum tamen Eutychius patriarcha AlexandrinusMutadidocoEetaneus
prodat,
rioris,

annos facta.
libus ad
in

Carrocciolus

allera post aliquot

in Notis suis

margina-

Lupum

protospatam, hanc Saracenorum

Calabriam irruptionem cuin eaconfundit, cujus

mortem

ejus accidisse die xxi Rabii poste-

occasione sancti Severini Noricorum Apostoli cor-

die Dominica, quae boc Christi anno in diem iv Aprilis incidit, ejus sententia prapferenda. Eo imperante plures in geometricis et astronomicis,

pus e castro LuccuUano Neapolim inter etPuteoIos exstructo,transIatum fuit Neapolim, tanquam in locumtiitiorem, eamque in remSumontium in IlistNeapolis lib.l, pag. 431 laudat.
bffic

ut notavit Abul-Pbaraius, inter Saracenos floruere.

Verum Sumontius

Continuator
Sapientis

anonymus Tbeophanis in Vita Leonis ait Tauromenium in Sicilia ab Afris

:

duodiserte distinguit,annoque dcdii interitum

capitur, ingensque

Romauorum clades agilur. Lerano quoque potiti Agarcni, magnam captivorum multitudinem abdncunt. Simeon auteni Logotheta
pientis
ait,

Ebrahimi regis, ejusqueirruptionem coIlocat,et posteade Comtantino Porphyrogetineta, qa\ an. dcdxii
imperare
translatffi

coepit,

verba faciens, de

tertia sancti

Selo-

verini translatione (bis

fiierant, ut
,

enim antea
ea

ejus reliquiaj

Lemnum

insulam auno xv Leonis Sa-

suo loco diximus) eliam

peracta,

captam, ideoque ulraque clades a Muladido Christianis illata. Porpbyrogenita lib. 2 de Tbem.

quitur, sed

annum quo

non

definit,

aitque

tantum co imperante

sancti Severini corpus

Them. x asserit, Tauromenium insignem fuisse suo tempore Sicilia^ urbem; et sub Leono imp, patre in Saracenorum potestatem venisse.
Occidentis

translatum. Ha}c autem tertia translatio anno non-

gentesimo vicesimo, dieque decima mensis Octobris,

a Stephano episcopo Neapolitano peracta, ut

scri|)sit, tain a

Mutadido
\1
.

patri successit

Muctasis Billa.
irruptio.
:

Saracenorum in Calabriam

In
dcdi

docet Joannes diaconiis Neapolitanus, qui eidem

Chronico Lupi protospatae legitur

descendit

Anno
in

Actaque translationis montio, (juam ab Ughello tom.

interfuit,

Su-

vi,

pag. 122 citata,

Abrabam

rex Sarracenorum

Cala-

sed

tamen non

recitata.

(1) Abulfedffi chronologia accurate recensita, et laline ex Arabico versa a Marco Dobelio data est primo a Carusio ia Bibliotheca Sicula , i, parl. 2. lu ea vero obitus Abraham regis Saracenorum componitur cum anno Hegira; CCLXVI, iucboato a sxi Novembris qua ex rationc suppulandi ab eo servala incidit in annum Christi dcdiii etocDiv. Obiisse vero statuit die Vencris mensis Dilchada; hoc est Januario, interprete Carusio. Ex quo intelligimus neque Lupum protospalam nec ejus inlerpolalorem adscopum collimasse obiit enim rex iUe Januario meuse anni ccDiv. Maksi.

dein a Muratorio Rer. Italic. toni.

die

TOANNIS IX ANNUS

3.

CHRISTI 903.

493

JOANNIS

IX

ANNUS

3.

CHRISTl

903.

I.

Nihil.

Sec|uitiir annus

Reclcniploris non-

gentesinuis tertius,sexta Indictione inclioatus, pror-

sus obscurus, nulla alia rcruin geslaruni ad institutuni spectante menioria illustralus.

Aiiiio [lenodi

Graco-Roinamc 6390.

Anno Mvx.

Ilisp.nn.

041.

Anno
111

Ilegira;

201, inchoato die 24 Nov., Fer. 5.

lesu

Chrisli 9C3.

Christopbori pap;c

1.

Ludovici

imp. 4. Leonis Sapienlis imp. 18.

1.

Moritiir

Benedictus
1

niortem lienedicti
ut ibidcm

V papaj

in

IV PP. Baronius annum dcdvh differt,

liic

num.

videre est, et

annus apud

eum
cuit,

vacuus. Scd hunc Pontificem,

cjui intcr alios

Christophorus. BeneLeo hujus nominis V, post unum aut alterum diem. Plalina tradit, eum a C/jmfophoro e\\\s, faniiliari in vincula conjectum, et Se2.

Leoni

siiccedit

dicto IV successit

liorum temporum tanquam sidus cjuoddam emihoc anno

facit.

dem Romanam

ab eo invasam. De Leoae V haec tan-

animam Deo

reddidisse,

initium

tutn narrat Flodoardus

Post quem celsa subit Leo jura, notamine quintus. Emigratante suum quam luna bis iuipleat orbem.

Pontiflcatus Sergii 111, de

quo anno sequenti, maAugusti

tres et

nifestum
anni dcd,
nobis

Sedem

inierat initio nicnsis

et

Ecclesiam

Romanam rexit annos

:

menses duos, uti legitur in Catalogis vii et vin a editis, imo in seplimo habetur Ccepit anno Dotnini dcd, sedit an. iii, menses ii, ideoque initio circiter mensis Octobris vivere desiit. In variis

In

Catalogis ei attribuuntur dies

et dies xxvi,

xl, vel

mensis

unus

aut xxvii, ideoquc circa diem deinensis

cimum
gii

tertium

Novemb.

Christophorus

quidem

Catalogis pra:'ter aiinos tres, nienses sex et

Pontificatuni occupavit. Dacherius toin. vi Spicile-

dies aliquot ei adscribuntur, scd

ficatus Sergii eos Lac in

l)e

exordium Ponliremendosos csse ostendit. Benedicto IV ha3C babet Flodoardus in Fragmento

:

pag. 4io, refert Diploma Christophori papae, quo confirmantiir privilegia abbatin Corbeiensis in dioecesi Ambianensi sita;, cujus Iktc cst subscriptio
:

de Pontif. Rom.
Tum

Scriptum per

manum Sergii scriniarii sanctae

sacra consurgunt Benedicli regmina quarli,

Romana;Ecclesia;inmenseDeceinbri,Indictionevii, septimo kal. Januarii, imiierante donmo nostro

piissimo Augusto Ludovico a Deo coronatoimperatore sanctissimo.

Ponlificis

magni, merilo qui nomine

tali

Eniluit, cunclis ut dapsilis atque benignus.

Iluic generis

necnon

pielatis

splendor opimus

Labbeustom.

ix Concil. pag.

.^)I7,

Ornat opus cuuclum,nieditatur jussaTonanlis. Pr^ttulit hic generale bonum lucro speciali.
Despectas viduas, inopes, vacuosque patronis,
Assidua ut natos proprios bonilate fovebat

eam Epistoiam ex Dacherio nerrt vii in xi mutavif. Quo

fnisset

retulit,

sed Indiciio-

pacto

Diploma datiim
exoisa

anno

d(;dvii, (piolndict. xi Ival. Sept.

Mercatusque polum indiguis sua cuncta refudil.

est

Papcbrocius vero in Conatu Chronico-Hislo-

494
rico
,

JOANNIS IX ANNUS
iibi

4.

CHRISTI 904.
Ravenn.
lib.
fi,

Benedicti

et

Leonis V

mortem cum
etCliristophori

in Hist.

pag. 2S3, loquens de gestis

annoDCDivcopiilat,

quemadmodum

JoanneX
:

archiepisc. Ravennensi an.Christi dcdv,

Liidovimm Auf)iistum nonorbatum fuisse, aliam viam tenuit, et Indictionem septimam in octavam mutandam esse monuit. At Ludovicum Ang. anno superiori imperium amisisse, et Indictionem illam puram esse apud Daclierium, ex fundamentis a nobis jactis omnino consequens est, quemadmodum et Christophorum praisenti anno Sedem Roinitium, existimatque

ait

dum

eo anno oculis

ministrans
cis,

Joannes bona archiepiscopatus accurate admulta boc anno, qui in tabulis publia nobis lectis, eo sa^culo confectis, Sergii Pon
,

tificis

seciindus,

Hludovici Caesaris quartus (legenet

dum,
Julii,

quintus) scribitur; Indictione octava, idibus

composuit,
et

ad veterem ditionem adduxit:

quod

insequentibus,

nusquam

interruptis, annis

manam
3.

invasisse.

Anni

Litdovici

Bomce nwnerati.

Hcec Epistolce Christophori papa; subscriptio multos viros eruditissimosin erro-

Aug

post ejus exccecationem

quod persuasum haberent annos LuAug. Romae numeratos non fuisse post ejus excKcationem, et post pacilicam Berengarii dominationem. Verum cum Berengarius per ha5c tempora rex tantum Italiaj seu LongobardicE fuerit neque in ducatu Romano, neque in exarchatu Rainduxit,

rem

Longobardo conscripta charactere monumenta declarant . Ita Rubeus. Dixi annum quintum loco quarli reponendum, quia suo loco ostendi Ludovicum anno dcd post diem trigesimum mensis Augusti imperatorem creatum esse. Obiter hic etiam corrigenda subscriptio chartge ejusdem
fecisse, similia,

dovici

imperatoris a Bouclieo in flne toin.

ciffl

Hist.

Provia-

pag. 933 relata,

facit

qua Ludovicus donationem

Avenionensis
II nonas imperante Illudovico

quamdam
April.

Fulcherio Ecclesiic

episcopo, in cujus fine habetur:

Indict.

Datum

xiv,

an.

xii

vennensi, a regnoLongoliardiae independentibus,

ejus regni ratio liabita
fuit,

piissimo imperatore, anno sc. Chrisli dcdxi, Indi-

sed, ut ante expulsio-

nem

Ludovici Aug. ab

Italia,

anni ejus imperii

Romae et in exarchatu Ravennensi usurjiati. Nam imperium Romanorum, et regnum Longobardo-

rum

nihil

commune

inter se habebant et utraque

semper dislincta permansit. Ilinc uUiniis temporibus postquam imperatores Aquisgrani coronam regni Germanici accepissent, Modoeliaj, qute aliquot tantum milliaribus a Mediolano distat, ab
dignitas

archiepiscopo Mediolanensi, Longobardiaj reges, et

poslea

enim an. xn, legendum, dicendum esset, eum anno dcd ante diem quartum mensis Aprilis renuntiatum esse imperatorem, quod adversatur laudatis chartis Raveniiensibus,exquibussequeretureumanno dcd post diem xv mensis Julii coronam imperialem acitaque subscriptiones omnes cepisse. Pra2fatae emendandae, et Ludovici Aug. imperium anno dcd post diem xxx mensis Augusti consignandum. Ex quibus omnibus intelligiinus, Ludovicumlll, etiain
ctione xiv pradito. Loco

an. XI

alioquin

Romaj imperatores Romanorum

Summo
revocari

post excfficalionem

Pontifice coronali sunt. Qua; in

dubium

quemadmodum
fuisse.

et

in exarcliatu Ravennensi Romaj, imperaturem agnituni

,

minime debent.
4.

llludvarioe Chartce demonstrant.

Rubeus

JOANNIS IX ANNUS

4.

CHRISTI

904.

1.

Inter Berengarium ct

rio certatur.

Aniius

Lambertum de impequo
(ul

nus
tus,

iinperii

salulis agitur nongentesi-

ab

oliitu

ab eo tciiqiore jam undecimusinchoavero Widonis jialris quintus porro

:

mus
est

quartus,

Indictione seplima,

auctor

hic

primus ex quo

Itali;c

principes
a

eum

Itaiiae

Rcgino) Ludovicus imp. caphis a Berengario

regem noniinant,

deficienles

Bercngario. Ipse

tyraiino,

ocuhs simul
iii

cum

inqierio privatus est

lierseverante

Itaha Laniberto imperatore, qui a

vero Lamberlus, secuiidiim inilain suiierius rationem ortus ejus, ex Diplomate |iaroiitis ipsius, hoc
aiino fuisse reperitur aetatis

Forinoso (ut diclum est) coronatus fuerat aniio octingenlesimo nonagesimo tertio, cujus hic sit an-

annorum

viginti sex, et

planc graudior,

quam

describalur a Luitpraudo

JOANNIS IX ANNUS
verbis
islis
*
:

4.

CHRISTl 904.

495

Qiiia

scinper Italicenses geminis uti

(iominis voliint, quatenus altcrum alterius terrore

venerandi papae de sepultura violata, pcr terram tractum cst ; et quasi ad judicium deductuin, judicari et

cocrceant, Witlonis

regis dcfuncti filium

nomine

damnari pricsumptum
est,

est,

quod nun-

Lambertum elegantem jnvenem adhuc cpbcbum,

niinusfiue
(lonique

quam decessorum nostrorum temporibns factum

fuisse

bellicosum regem constituunt. Coepit bunc populus adire, Berengarium deserere.Cumque Bercngarius Lambcrto cum exercitu magno Papiam tendeiiti occurrere non auderet, Veronam petiit, isticque securus dcgit . Hiec ipse. 2. Antequam auteni istafierent, contigit ipsum

traditum

penitus abdicamus (abrogamus).

fieri

Et ne ulterins pmisumatur
ritus sanctijudicium,

per quodlibet Spi:

interdicimus

quia ad judi-

cium

vocari

mortuus non potest,cum persona,quaB

ad judicium vocatur, ideo vocatur, ut aut fateatnr

objecta, autconvincaturobjectis. Etomnibuspatet,

Berengariuni

Romam

coronamque

armato exercitu contendisse, imperii ab ipso Joanne Pontifice

quia mortui cadaver prose nec respondere, nec satisfacere potest . Hic considera, lector, quanta
solerent successores Pontifices
prcliensibiles

violenter extorsisse, sicque tyrannice imperatoris

quatumcumque
prajdecessorem,

re-

nomen

vindicasse. Contra vero, eo recedente, vo-

proedecessorcs reverentia prosequi,

catum Lanibertum

Romam ab eodeni

Pontifice,

boc

ut Joannes Stephanum
Sedis invasione,

suum

tum
ta-

cupiente iniperatoria corona

solemnibus

ritibus

tuin

etiam sessione in omnibus

coronatum. Cum et ipse Pontifex Synodo episcoporumRomfflcolIecta, in eodem conventu Patrum

utriusque rcgis causam proposuit
juribns examinatis, in
vi
,

plane exsecrandis facinoribus dctestabilem, pi

men

recordationis

et

utriusque

reliqua in
clerus, qui

Stephanum a[)pellet. Pergunt eadem Synodo conslituta

:

eam sententiam ab omni-

5. Ca[).2. E[)i3copi et

presbyteri, et

rehquus
i[isi

bus itum est, ut Berengarii coronatio tanquam

extorta

eidem Synodo

interfuerint, quia

ve-

penitus abrogaretur, Lamberti vero, in

niani |)etentes, coactos se terroris

metu ac formidine

quem
esse

libera vota

Romani

Pontificis conspirassent,

interfuisse, confessi sunt; prece sanctaj Synodi eis

legitinia judicaretur. Facta

sunt

hoc anno, eademque recitata postea in vennate ab eodem Romano Pontifice congrcgata. Quod enim haud liberuin essetRomsedegereipsum

Romai Synodo Raista

indulsimus, statuentes
futuris

et

decernenles, ut nullus

temporibus

episco[)is

vim

inferre, vel eos

temere lacerare

|)iffisuniat,

quatenus cuin ad Synocis

dum

convenerint, libcre

tractare et statuere

Joannem pa[)am, studentibus nonnullis adversfe parti contra Lambertum, faventibusque Berengario
:

hceat, quas sanctorum

decrevit.

Patrum canonica censura

consultius visum est eidem Pontiflci inde re-

cedere, alque episcopos

Ravennam

ad Synoduni

convocare, in qua complura

tractanda forent,

momcnti nempe abrogatio rerum gestarum

gravioris
tractari possent.

Nulkisque eos lacerare, vel sacris canoet jnsta examinatione inquietare, facultatibus nudare, aut quoquo modo in cuslodiam retrudere absque status
nibus conceptis absque audientia
sui

periculo

pertentet,

dicente
et in

Domino

'

Nolite

per Stepbanum prffidecessorem adversus Formo-

tangere christos meos,

senatus pra;judieet,

prophetis meis nolite

est, ut

sum, qua3 minus secure Roma;

3.

malignari. Indignum quippe

sacerdotium

Concilhim Ravennce celebrat Joannes papa,

cum

pateat

populum sequen-

in

quo Formosi memoria

res leges sanciuntur.

cilii

restilnitur, et disciplina-

dum non
U.

esse, sed

docendum.

Meniinit hujusmodi Con-

Ravennatis Sigebertus anno superiori, ciun

ait

Hic etiam ad confirniandam Formosi ordi-

nationem,

quem Stcpbanus papa

deposuerat, Syno-

dum

Lxxiv e[)iscoporum, pra;sentibus Francoruin

Quia necessitatis causa de Portuensi Ecclesia Formosus pro vitai merito ad Apostolicam Sedem provectus est statuimus et oninino decernimus, ut id inexem|)lum nnllus assumat, prjesertim cuin sacri canones hoc penitus interdicant, et
Ca[). 3.
:

archie|)iscopis et rege

apud Ravennam

slatuit.

Et

prcesumentes tanta feriant ullione, ut etiam in flne laicam

eis

coram eis combusta est Synodus, quam Stepbanns in damnationem FormosifeceratB.Hsec Sigebertus. Extant apud nos tam Romana;, quam Ravennatis
Synodi Acta, ex Codice Antonii Augustini
misso, ex quo ea hic
tibi

probibeant
aUquolies
cessante,
est

communionem. Quippe quod

indullum (inductum)
in
est,

necessitate
necessitate

auctoritatem

summam

Romam

(sumi)

non

permissum. Sed neque de gradu

describimus. Sic enim se

Ecclesiastico

synodice ejectum, et non canonice

habent

restitutum ad alliora |)rovehere ullus prcesumat,

^<

Synodus Acta Ravenna;, tempore domniJoannisnoni papajet Lainbertiimperatoris.

4.

Cap.

1.

prout de Bonif.acio priinum de subdiaconatu, post-

modum

de [iresbyteratu dei)osito j)opuIaris

sit

manus
ordinis

ItatituIusdcActisSj'nodiRavennatis,inqua|)rimum
quje gesta sunl in

agere prffisumpsit. Si vero cujuscumque

Romana Synodo, sic recitantur De abrogatione Pseudo-Synodi babitae a Ste[irffidecessore.

pia?

vel |)otestatis, co[item|)to Deo, ct calcalis SS. Pa-

phano

trum solum

statutis,

id

quoquo modo

tentaverit,

non

Apostolico judicio anathemate feriatur, sed

Synodum tempore
pa[)a;,

recordationis

sexti

(scptimi) Ste[)bani

decessoris videlicet nostri

celebralam, in

quam

veuerabile corpus Formosi

etiam imperiaiem indignationeni experiatur, quatenus sanctai Ecclesite status inviolabiliter persistat, et iniquorum praisuniptioaccipiat ultionem.

Luitp. l.l.c. 10.

'

Psal. civ.

496
7.

JOANNIS IX ANNUS
Cap.4. Episcopi igitur seu presbyteri aUjue
c.Tterique alterius

4.

CHRISTI 904.

sacri

diaconi, neciioii et subdiaconi,

fo^dere

ordinis sanctiE Sedis Apostolicai, qui ab eodeni venerando papa Formoso canonice consecrati, et j^ro quorumdam liljitu temere dejecti sunt, in proprios ordines et graduscommuni sanclii Synodiconsullu

tumuli ejusdem domni Formosi papas, qui sub conspirationis ad capiendum thesaurum, corpus illius trabenles in fluvium Tibetim ja,

ctare

nontimuurunt

divina auctoritate, Synodali-

reducimus, perpetuoque robore ac canonica censura stabilitos, Deo auctore, decernimus. 8. Cap.5. Reordinationes seu rebaptizationes et sedium nintationes sancti Patres in Africano Conquos secilio congregati omnimodisinterdixerunt
:

que nostro consullu, nisi resipuerint, sint a sanctaj Dei EccIesiiB hminibns separati. 13. Cap. 10.QuiasanctaRomanaEcclesia,cui Deo auctorc pncsidemus, plurimas palitur violentias,

Pontiflce obeunte; qua; ob hoc inferuntur, quia

notitia,
fit

absque imperatoris
praBsentia,
Pontiflcis

et

suorum legatorum

consecratio, nec canonico

cuti etnosinterdicimus, statuentes, utEcclesia), cui

rituet consuetudineab imperatore directi intersunt

nuntii, qui

regulariter praepositi, perpetuo consistant; nec eis

sine canonicK
alii

violentiam et scandala in ejus conse:

auctoritatis
et Ecclesia

publica censura
divisioneni

ejectis,

cratione

non permiltantfleri

volumus

id

ut dein-

ordinentur,

sustineat:

ceps abdicetiir, et coiistituendus Pontifex, conve-

sed

secundum quod

sancti

Patres

statuerunt

nientibus episcopis et universo clero eligatur, expetente senatu ct populo qui ordinandus est, sic in conspectu omniuni celeberrime electus ab omni-

uniisquisque episcopus suse Ecclesia?

beat, et Ecclesiasticarum

curam ha-

rerum

poteslate potiatur,

ne quoquo modo scissiiram sancta palialur Ecclesia, quia nec militibus Cbristum crucifigentibus ejus

hus, praesentibus legatis imperialibus consecretur.

NuIIusque sine periculo, jurainentum vel promissiones aliquas nova adinvenlione ab eo audeat ex-

tunicam scindere permissuni

9. Caj). 6.

est.

Unclioneni itaque sacri cbrismatis in

per-

torquere, nisi quaj antiqua exigit consuetudo, ne

Ecclesia

spiritualem filium nostrumdominumvidelicetLam-

scandalizelur, vel

imperatoris honorifi-

berlum excellentissimum imperatoremactam,

petua stabilitate,
et in

centia minuatur.
14. Cap. 11.

dignitatibus decoratam, firmain

Quia scelestissima etiamconsue-

seternum slabilitam esse, sanclo suffragante Spiritu, decernimus. Illam vero barbaricam Berengarii, quie per subrectionem extorta est, omni-

modis abdicamus.

Consignationes autem sacri

cbrismatis

et

olei, vel

et

qua^que pro statu Ecclesiaj gessit, firma immutilata, ut omni tempore permaneant,

Apostobca auctoritate sancimus. -10. Cap. 7. Ea siquidem quffi de ipso prffinominatoConcilio scripta esse noscuntur, quoniain iirita
et contra
:

Romanae Ecclesiae ipsum patriarcbium depraedari soleat; et non solum in ipso sancto iiatriarchio, sed eliam per totam civitatem et suburbana ejus talis bacchatur pr^sumptio necnon quiaetid inultum hactenus neglectum est, adeo ut omnia episcopia eadem patiantur uniuscujusque Ecclesiae, obeunte quod ne ulterius |)ra3sumalur, omniinoPontiflce
tudoinolevit, ut obeunte sanctai

SedisPontiflce,

dis interdicinius.

Quod qui

facere

prffisumpserit,

non solum
riali

Ecclesiastica censura, sed etiam

impe-

canonicam auctoritatem praesumpta sandecernimus una cum consultu omnium xistis vestrum (si placet), igne cremenlur, sicutde latrocinali Ariminensi SynodoetEphcsina secunda scri-

indignatione feriatur . (Post hoKC in Codice

interposita leguntur

duodecim

capita alterius cu-

ptum

continetur

et

de

bis, qua?

contra sanctissisunt, et

mum

])apam

Leonem ab

hccrelicis acta

secundum quod tempore domni Hadriani junioris papae Synodali conventu illa, qua) contradomnum Nicolaum beatissimum papam Constantinopoli nequiter acta fuerant, igne cremata in sancta
Ecclesia constat fuisse.
11. Cap. 8. Sergium,

Romana

Benedictum atque Marisanctge Sedis

niim

dudum
et

presbyteros S. R. E., seu Leoneni, Pa-

juspiam Concilii; postque ista seqnuntur, quae ad hoc ipsum Ravennae habitum Concilium spectant. Porro illa diiodecim capita ponentur inferius post Acta Concilii sub eodem Joanne papahabiti). 13. Cap.t2. Perniciosainolevitconsuetudo, ut judex publicus velminister peccata popub, quae ab episcopis sunt inquirenda, quibus animarumsollicitudocominissa est, quasi inquirenda vendant, et ea occasione licenter scelesta vitia augmententur el si in proprietate Ecclesite vel clerici feminas invcniant adulteias, infainant, comprehendunt, dilaniaiit,

schalem

Joannem dudum diaconos

si

donec doinini earum

vel parentes eas rein

Apostolicffi juste et

canonice damnatos, ct a greinio

aliquis

diniant, pro

quo consaiiguinei earum

:

non mo-

sancta; Dei Ecclesia; sequestratos,

homo,

sacratissimis aucloritatibus fractis, illos inter Ecclesiasticos

rit,

dicam deveniunt paupertalcm eteaordineliberius post vendilionem fornicari non meluunt, dicentes
nibil pertinere ad e[>iscopum,

viros,

nobis inconsultis, babere volue-

qiuc a publico exa-

aut in ipsos gradus, quibus canonica auctori-

tate privali sunt,

reducerequoquomodo aliquando
anathcmate jiercussum a

maluerit, sive cos sacerdotes vocare, aut habere

tentaverit, sciat se fore

redempta. Quod oinnino irrcgulariter inolevisse maiiifestum est. Habeant igitur episco|)i singuiarum urbiuni in sua dicrcesi

minata dignoscitur

et

liberam potestalem adulteria

ulcisci, et judicare,

et scelera inquirere,

Patie, Fibo, sancloque Spiiitii,

tanquam qui san-

secundum

qiiod canones ccnalicujiis.

ctorum canonum

violator exliterit.

suerunt, absque iinpedimento

Et

cum

12. Cap.y. Violatores

nanKjueseucorruplores

opus

fuerit,

ad comprimendos rebcilcs et contcni

JOANNIS IX ANNUS
plores, publicum placitum convocent, non ad praejudicanduni, sed polius ad ea, quoe Deo placila

4.

CHRISTI 004,

497
morando
:

eos inquietare, eundo, redeundo, vel

taverit, vel

ten-

corum quidpiam rerum

auferre

post-

animarum conveniunt, proscqueiiRomanoe Synodi, quai Ravenuffi est recitala. At qus scquuntur, ad Ravennatem Synodum, quffi facta est coram imperatore Lamsuiil, et saluti

quam

per nostram misericordiam se proclamave-

dum.

Hic

finis

rint, imperialis ullionis

indignationem incurrat.

20. Cap. 3. Ut privilegium sancla;

EcclesiEe,

Romana;

berto,
tifice
:

spectare noscuntur, ita praeloquente Pon-

temporibus per piissimos imperatores stabilitum estat(iue firmatum, ita nunc a nobis firmetur, et diebus noslris (sicut condccet)
a priscis

quod

16. Quia divina inspirante misericordia, vestra

nobiscum convenit

fraternitas, nt

nutu sancti

Spiritus, qui suis

nunquam

deest fidelibus,

com-

immutilatum servetur, et sancta Romana Ecclesia mater nostra exaltetur, protegatur ac defendatur, quoad imperii nostri est .
,

muni omnium vestrum

vidimus, una

consultu, fratres charisnostro, pjloriosiset vestro

21.Cap.4.Pontifexhissubjicitista:UtSynodns,
qua; vestris lem[ioribusiuRasiIicaB. Petri Apostoli

simi, ea qua; necessaria sanctm Dei Ecclesife praj-

cum

spiritiiali fllio

pro nonnullis malis eradicandis, et

maxime pro

simo videlicet imperatore Lamberto,

sancto

collegio, et qua^ nocivo surculo pullulare

conaban-

causa donmi Formosi sanctissimi papa; acta est, vestro imperiali consensu, et venerabihum episco-

tur in agro sancta; Ecclesia?, canonico sarculo eradicare studeamus, qua3 capitulatim aunotata snnt,
si

porum

et

petualiter stabilita servetur. Qua;

optimatum vestrorum roboretur, ac pernon invidia; zelo,

omnibus

placent, in conspectu
et

tur,

examinentur,

examinata, manibus

pro futura
sine rata
et

memoria roborentur, status sui periculo eadem violare liceat, sed et firma in perpetuum consistant ad statum

omnium leganomnium ne ulli unquam

sed rectitudinis gratia canonice peracta.

Cap. S. Ut tantffi impietates, pro quibus nos ad vos venissemus, quas eliam per territoria nostra

vidimus
diis,

in tractationibus, de[)ra;dationibus, incenet violentiis

,

ra|)inis

a vobis diligentissime

munimcn sanctaj Dei EccIesitE, ad salvationem onmium fidelium per Dei misericordiam.

inciuirantur, ct prout necesse est, legaliler

emen-

dentur

quoniam

tanto dolore perculsi sunius lalia

contemplantes,quod magismoricupieramus,quam talia in nostris diebus cernissemus (crcvissemus), de quibus, si emendata non fuerint, vos et nos a
17.

Immensas Deo

Salvatori nostro laudes

sumnio Judice
et per

referimus,

qui talem vos sua; praefecit Ecclesia;

ejus opportunitalem decernere, ut

omne ab

ea

zi-

zanium eradicare conemini, prout in hnc sancta Synodo cunctis nationibus aperlis declaratur indiciis.

Capitula etiam, qua; pro generali

onmium
Ecclesia;

distincte qua;remur. Ideo petimus, Christum Doininum adjuramus, ut talia impunita non dimittatis. 22. Cap. 6. Ut pactum, quod a beata; memoriae vestrogenitoredominoWidone, et avobis, piissimis imperatoribus, juxta pra!cedentem consuetudinem

cautela ad robur et

munimcn

sancta;

facluni est,

nunc redinlegretur
7.

et

inviolatum ser-

conscripta sunt,

si

vestra; placet [)ietati, legantur,

velur.

qualiterpereaomnesdoceamur, qua; observare, vei

qua; cavere debeamus, ne in aliquo a reguhs san-

Cap.

De

locis

auteni atque rebus, quae in

illi-

codem

paclo contincntur, praecepta nonnulla

ctorum Patrum (quod Deus

niamur.
18.

avertat) deviare inve-

cita facta sunt, qua; petinuis, ut in

eadem Synodo

termincntur, ct qua; non recte facta prajcepla sunt,

quissanctorum Patrum regulas contempserit, et gloriosissimortjm imperatorum, Caroli videlicet Magni imperatoris et Ludovici atque Lotharii, necnou et filii cjus Ludovici, quae de
Cap.
1. Si
,

corrumpantur.
Cap. 8. Ut patrimonia, seu suburbana, at(|ue

massic

et colonitia;,

necnon

civitates

([ua;

contra

rationein, quasi per pra;cepta largita sunt, petimus

Ecclesiasticis decimis in

eorum Capitularibus statuta

:

reddantur, ipsaque
a

atque sancita sunt, non observaverit

et qui recipit,
et

et

qui dat
et ct

auctoritate sanctas Sedis Apostolica;,

cognitiim, qualiter

Cap. 9. Vestrse igitur majestati nonmanetinillicitas conjunctiones Romani

sanctione sancta; Synodi excommunicationi sub19. Cap. 2.

jaceat .

Imperator autem

ista

servanda pro-

Longobardi simul et Franci contra Apostolicam imperialem voluntatem facere praesum[)sere in |)ctimus territoriis B. Petri Apostolorum principis
:

posuit

Si

nis, sive

Romanus, cujuscumque sit ordide clero, sive de senatu, seu dc quocumque

quis

ut sicut a vestris antecessorihus iniperatoribus pro-

hibitum
stro

est,

ne quoquoniodofiercnt, itaamodove-

ordine gratis ad nostram imperialem majeslatem venire volueril, ant uecessitate compulsus ad nos
vokierit proclamare;

Augiistali decreto oninimodis prohibeantur,

et synodaliter,

ne amodo ac deiuceps
firmiter

fieri

ten-

nuUus

eis

contradicere praesu-

tcntur

in

perpetuum

statuatur atque

mat, neiiuc eorum rcs quispiam invadere, vel de-

firmetur.

eorum personas in eundo, ve! redeundo, vel morando inquietare praesumat, donec liceat imperatorice potestati eorum causas, aut personas, aut per missos nostros deliberarc. Qui aulem
firiedari,

aut

23.Cap. 10. De hoc sane pra; omnibus condolemus, quia ad tantum Apostolicum culmen gratia Chrish provecti,

cum

Ecclesiam Doniini Salvaloris,

quLC Constanliniana vocatur, dcstructam cernere-

Baron.

ToMus

XV.

63

/.98

JOANNIS IX ANNUS
:

4.

CHRISTI

90'i

mus

direximus pro
;

illius

aliqua reslauratione ad

servitium imperatoris properantes, suis stipendiis

sinl conteuti.
3.

sed qui dirccti suut anobis, qu;c neccssaria crant,ob uialitiosorum liominumiufesta-

trabes incideudas

Ut nullus comitum ' Arimannos in benefi-

tionem iacere nullo modo valuerunt. Superquibus omnibus, charissime fili, videte nobiscum, et quan-

cia suis

hominibus tribuat.

tum

sit

indecens,

quautamque violeuliam sancta

sit

i. Ut hominescomitum nullatenus in domibus Arimannorum rcsideant, sed domos Reipu-

mater Romana Ecclesia

siderate
;

passa, meduilitus con-

el ut

amodo

et deincei)s veslro imperiali

sludio ad optatum \igorem perducatur, sicut dilectissimus ejus filius et imperator sublimissimus,

bUcai instaurent, ibique resideant. 5. Ut scriptoribus publicis nullatenus interdicatur res Arimannorum transcribere, si quando
eis fuerit

opportunum. Quod

si

occasione vitandi

operam
sancta ducta,

date.

Sed hoc

scire vos voluiuus,

quoniam

(victandi) exercitus,
el ipsi eas

aut placitum venditai fuerint,

eis

Romana
quod
vestri

Ecclesia

tantum

est

ad nihilum dcpauperibus pro

sti-

pendere supersederint, exigatur ab

sicut ante transcriptionem.

et eleemosyuffi, quae

utrumque,
6.

sospitate

imperii distriliui solcbant, et

Ut ipsiArimannifrequentiusquaminlege
est,

pendia clericorum ac famulorum ejus omuimodis sunt evacuata. Pro quibus vero ad stabilitatem
imperii vestri magis vos oportet
cui restauratioui ipsius, quse

statutum

ad placitum ire non cogantur, nec a

comitibus, nec a sculdalisiis.

27. 7, Ut

cum

vestris fide-

baunum

missi exercitus imperialis

libus prudenter tractare, ut sicut praediximus, ali-

solummodo
8.

exigant.

nimium

est afflicta,

Ut pastus imperatoris ab episcopis et co-

operam
versus

detis .Hislectis,

papa ad episcopos confraternitas concordi

mitibus,
vatur.

sic

perorat:

secundum antiquam consuetudinem solQuod si novo tempore fiscus comilialis iu

est,

24.

Quia vestra

omnium

jus Ecclesiasticum conversus

fuerint minorataj.
9.

augeatur stipen-

voce

sibi

placere profitetur, qua; Ciiristi Dei nostri

dium imperiale abEccIesia,juxtaquod respubhcs

Ut omnis decimatio ab episcopis, vel his,

hortamur, ut secuudebitam sollicitudinem commissae sibi a Deo Ecclesiai curam unusquisque vestrum agere studeat, et gregem Christi sanguine redemptum bonis exemplis ac salutaribus documentis instruat, hagratia inspirante praifiximus,

dum

qui ab eo subsUtuti suut, praebeatur, nuUusque

bens semper pra2 oculis illum treniendum Judicem, qui suum sacratissimum sanguiuem pro omnibus fudit, ut cuui ante ipsius tribunal steteritis, unicuique vestrum dicat Euge, serve bone et fidelis, quia super pauca fuisti fidelis, supra multa te
'
:

suam capellam, nisi forte concessioue epiQuod si fecisse contigerit, primum legibus subjaceat humanis postea excommuuicatione populi constrictus, ad ultimum ipsa capella, quK magis contentionem quam utilitatem
ad
scopi conferat.
,

eam

aliquam

praistat, destruatur.

28. 10. Ut plebes Ecclesiae nullatenus aut comitibus, aut episcoporura vassallis, aut ullis laicis in

constituam
25.
neritis,

intra in gaudium Domini tui, Cumque, Deo auxiliante, ad propria

:

ve-

beneficia tribuantur.
11. Ut in domibus Ecclesiarum, neque misneque comes, vel judex, quasi pro consuetudine neque placitum nequehospitium vindicent,

jejunium

indicite,

litaniam celebrate, roet

gantes et obsecrantes

misericordem Dominum, ut furorem mitiget, iram a populo avertat, pacem tribuat, schismata et seditiones comprimat,
discordiaiu auferat, retroacta peccata tergat, et mi-

pium

sus,

sed in pubiicis vicis

placitum teueant,

et

domos constituant, in quibus secundum antiquam cousue-

serando aboleat ; quatenus indullis omuibus dehctis, misericordiam rogantibus largiatur, et ad protectionem
et

tudinem hospiteulur.
29. 12. Ut singulae plebes archipresbyterum

exaltationem sanctsesuce Ecclesiae spiscilicet

habeant
singulis

proi^ter

assiduam ergo populi Dei curam

ritualem filium nostrum,excelIentissimum

plebibus archipresbyteros praeesse volu-

imperatorem Lambertum conservet, et superbarum gentium illi coUa subjiciat sub potenti dextera
Jesus Christus

mus, qui uon solum imperiti vulgi sollicitudinem gerant, verum etiam eorum presbyterorum, qui
per rainores titulos habitaut, vilara jugi circuraspeclione custodianl, etqua unusquisqueindustria

Domiuus
honor

noster, cui est

cum

Patre

et Sjjiritu sancto

et gloria iu saecula sseculo-

rum. Amen. Hic Onis Synodi Ravennatis, hoc tempore coram Lamberto imperatore habitaj a Joanne uouoRomano Pontifice. Modo vero hic subduodecim capila illa, qua3 (ut diximus) iuterposita in dicto Codice reperiuntur, quai sic se habent, digna quidem qua3 ob venerandam antiquitatem edaulur 2G. 1. Ut comcsinter honores suos, rapinam
jicienda sunt
:

divinum opus exerceat, cpiscopo suo renuntient, nec obtendat episcopus, uon egere plebem archipresbytero. Quod si ipse gubernare valeat, quia est
ct sicut ipse

valde idoneus, decet tamen, ut partiaturoucrasua, malrici praecst, ita presbyteri praesiut

plebibus, ut in nullo titubet Ecclesiastica sollici-

ludo. Cuncta tamen ad episcopum referant, nec

aliquidcontra ejusdecretum ordinare praesumaut.

exercilus legi subjiciat.

Hucusque
'

capita

illa

interposita.

2.Ut impcriales homines ad coIloquium,sive

c.

Legendum, Herimannos, vox Franca, frequeulata I. lu. Capitul. 14. 18.35. 7. es.etibi a Sclioliaste pro Iributo usurpari ponilur,

sed hic propersona.

JOANNIS IX ANNUS
^O. Res Anglia;.

4.

CIIRISTI

flO/|.

'.99

Hoc

eodem anno sanctns

glorimi. Ha}c

exliilJCLit

vctercs Annales

Anglorum.

Gfiinbaldus iivesbyter,

vir maf^nru sanctitatis, in

ex quihus Matthaius Westmonasteriensissuam hislo-

Angliaex hacvita migravit, simnlque religiosissima femina Asuvitha regiua mater Eduvardi regis An-

riam

lexuit.

Aiino

iicrioili

Graeco-Romaua; ()397.

~ Aiino

vErai Uispan. !:142.

Anno
lil

Hegira; 292, inchoato die 13

Novemb., Fer.

3.

Jesu Chrisli

Sergii III papa; 1.

Ludovici

imp. 5. Leonis Sapientis imp. 19.

1.

Mors Widonis imp.

Ad num.

1,

Widonis

superioriannalistaMailrosensis Grimbaldi
collocat,

mortem

imperatoris obitns hoc anno a Baronio recitatus

pertinet ad an. dcccxcvi, quo de eo locuti sumus, neque imposterum hac de re videtur ambigendum. 2. Concilia Romanmn et Ravennense anno suo reddita. A num. 2 ad 30. Joannes IX papa anno dcccxcviu coram legatis Lamberti imperato-

num
Sa^c.

quamvis Westmonasteriensis eam in anprffisentem differat. De ejns virtutibus legendi

et

Alfordus in Annal. Eccles. Anglic.

Mabillonius

V Benedict. Refert etiam hoc anno Baronius mortem Alswilhce Aelfredi regis uxoris et Edvardi ejus filii matris, de qua pauca habent historici
Angli,
nisi

ris

Pontifex

Romanus

consecratus

fuit,

juxta de-

quod annalista Mailrosensis

citatus

ad

cretum a Stephano VI, vulgo VH, ejus decessore latum de (|uo anno dcccxcvii egimus, annoque
;

annum

DCDvait:

Luua obscurata

est borribiliter.

insequenti dcccxcviii, Conciliura

vocavit, in

Romanum

con-

quo praifatum decretum hoc anno a Baronio num. 13 relatum, confirmatum fuit. In eodem Concilio confirmata etiam Lamberti imperialis unctio, et Arnulphi coronatio, anno dcccxcvi Roma> a Formoso papa peracta, tanijuam vi extorla, recisa est, ut habet Baronius num. 9. Verum
nactus erat cardinalis doctissimus Codicem inlerpolatum, in quo legebatur a Illam vero barbari:

Christifamula Elfwitha reginadecessit,quae monasterium sanctimonialiutn construxit Wintoniae . At magna illa eclipsis, cujus etiam Cedrenns meminit, contigit currenti die primo Junii, ut ostendit
Calvisius in opere Chronol.
ginfe obitus a prsesenti

ideoque

pia)

hujus

re-

anno non removendus.

4. Leges Eduardi Anglice regis. Extant Edoardi senioris leges, ex quibus Sjielmannus Ec-

cam Berengarii, qua; per subreptioncm extortaest, omnimode abdicamus cum tainen legendum
;

clesiasticas tantum recensuit, fcedus nempe quod Edoardum intcr et Danos percussum fuit. Ilarum legum inscriptio est LegesEcclesiasticai Edoardi
:

sit,

illam vero barbaricam, quai per subreptioextorta est, etc.

nem
runt.
loco

Patres

enim

Concilii, qui

Guthurni regis Danoruin ab Alvredo Magno ct Guthurno regibus priinum conditic, et tunc denuo ab
senioris regis Anglia^, et
In

East-Anglia

etc.

Lambcrto favebant, Arnulphi unctionem abdica-

Edoardo

filio

ejusdem Alvredi
.

Quod cum non animadvertisset Baronius, ex

illo

ineuntibus confirmatffi
Alfordus cilatus
Iegenda3.
5.

Recitat
et

interpolato

intulit

Berengarium ante

num. 40

Guthurno foedus easdem leges seqq. qute apud eum

et

Concilii

Romani

Indictioiiem unctionein imperia;

lem a Joanne IX extorsisse huncque ad eam annuUandam Conciliuin Romanum congregasse. Verum Berengarius ante annum dcdxv coronatus
imperalor non
lavit,

Sergius III PP. succedit Christophoro.

Christophorus papa, qui anno superiori, ineiise

Noveinbri Sedem
ex ea ejectus
est,

Bomanam
circa

occuiiavit, currenti

fuit,

seseque tantum regem

appel-

rescindi
et

ideoque unctio, qua) nunquam facta fuorat, non potuit in hoc Concilio, dequo, sicuti

mensis Maii. Flodoardus habet

Clirislophorus

diem decimum octavum In tragmento cnim de Pontif. Roin.

:

de Ravennensi, anno dcccxcviii fuse disseruimus, et mox in mediuin allata probavimus,

3.

mox

sorlitus

Obitus S. Grimbaldi et Alswith(B Anglioi

Diioidio, ulteriusque

moderamina sedis. parum, dispcnsat in anno.

regina^.

Ad
:

num.

30. In utraque chronologia

his vcrbis

Saxonica annus emortualis Grimbaldi

exprimitur

Anno

dcdiii obiil

byter, octavo idus Julii , nisi

Grimbaldus presquod dies ct mcnsis

ei

mortis intra parenthesiin clauduntur.

Auno etiam

In Martino Polono et in Catalogis quibusdam, menses vii, in quibusdam vero menses vi tribuuntur. Hunc excepit Sergius III, qnem idibus Julii, seu die xv ejusdem mensis, jam Ecclesiam

500

JOANNIS IX ANNUS

4.

CHRISTI 904.
,

Romanaiii adminislrasse, deducitur ex variis Actis publicis anno ucnv datis et a Rubeo lib. 5 Hist. Ravenn. pag. 253 memoratis, (piibus Joannes X
archie|iisc.
suit, et

Ravennensis bona Ecclesia? suce compoquffi scripta

ad veterem ditioncm adduxit,

anno Sergii Pontificis secundo , qui idco hoc anno ante eum diem jam sedebat. Quic cum ita sint, manifestum est Benedictiim IV supra annos tres, menses sex etaliquot dies Pontilicatum gerere non potuisse, ut in variis Catalogis legitur, et tam Joannis IX quam successorum ejus usquc ad Sergium III tempora deceptum demuin exacte a nobis fuisse digesta Papebrocium in Conatu Chronico-Historico, qui Ssrgium die nona mensis Jimii sequentis Christi anni ordinatum fuisse Pontificem Romanum scribit, multo magis Baronium, aliosque viros doctissimos, qui ejus Sedis initium cum anno dcdvi illigant. Verum quidein est, Ughellum tom. i in
sunl

Indictione octava, idibus Julii,

menses septem Sede deturbatum esse ideoquc anno dcdviii, (|uo rursus Pontificatum Sergii III inciioat Baronius, qui jam dixerat anno ncim, non Benedictum, sed Sergium III sedisse. Verum ha^c ex diclis snbsistere non possunt, et Sergius semel tantum a Sede Romana expulsus, in quam post
annos septom, currentiscilicet, restitutus est. 7. Ecclesiam Lateranensem restaiiravit. quae Mabillonius in Appendice ii ordinis Romani est Joannis Diaconi junioris liber de Ecclesia Lateranensi 17, sermonem habet de casu et reparatione Basilicffi Latcranensis, quo tempore fuit facta

papa III, aitque Joannes Diaconus: Permansit ab eodem tempore (nempe Constantini M.),
a Sergio
licct

separatio parietum, et tectoruin curvatio ejus

ruinam ante ostenderent, per aliquot annos usque ad tempus Stephani pia; memoriae VI. Tempore autem illius ruit, et fuit in ruinis dissipata, et comminuta usque ad tempus quo revocatus est dominus Sergius presbyter,
secratus est
et electus

episcopis Sylvae-Caiididae referre Privilegium Hil-

de exilio,

et

con-

debrando episcopo a Sergio III concessum, in quo Scriptum per manum Melchisedec prolegitur
:

tonotarii sanclae Sedis Aposlolica>, in

mense Maio,
per

Romanorum terlius praesul, eic. Post ordinationem igitur suam dominus Sergius III papa tristabatur nimium siiperdesolationem hujus
nobilissimi templi.

Indiclione suprascripta vin

dat.

kal. Junii

Non enim

erat spes

neque so-

manum
licae,

Theophylacti cancellarii S. Sedis Apostopropilio, Pontificatus

laiium mortalis de restauratione ilhus.

Cumque
pielatis

anno Deo

domini Sergii

omnibus una
ct

esset desperatio de ejus desolatione,

summi

Poulificis et universalis papae, in sacratisA|)Osloli tertio,

humanum

deesset auxilium

ad divinae

mense et Indiclione supradicta octava , qua ante Septembrem annus Christi DCDvinsignitur. Quo paclo SergiusIII
sima Sede B. Pctri
in

conversus juvamen, in qua semper liabuit fiduciam, incipiens ab anliquis laborare fundamentis,
fine tenus

opus hoc consummavit,

et

et

decoravit
ibi

Pontificatum suscepisset aniio dcdiii, ante finein

ornainentisaureis
Ha;c

argenteis , quae sigillatim

mensis Maii, ideoque aiuio integro et duobus fere mensibus anle tempus a nobis assignatum, quod, ut dicamus, prsecedenlium Pontificum duratio pati

enumerantur. Qute enumeratio

tur
:

his verbis claudiet

omnia devotus

tibi praeparavit,

non

cessabit,

dum

spiritus ejus rexerit artus, praeparare

non potcst. At loco, anno Pontificatns tertio, legendum, anno Ponlificatus prinio, nisi mendum in Indictioneviii cubet. De Sergii Ponlificatu hajc
habet Flodoardus laudalus
dudum
:

dominus Sergius papa tertius . Excidiutn Thessalonicce a Cameniata deHoc anno Leo Tripolita, ignominiosa scriptutn.
et offerre tibi
8.

fidei Christiauce

abjuratione infamis, potens classe

Sergius inde redit,

qui lectus ad arceni

:

viribusque Thessalonicam suo accessu ac impetu et disjeclis muris inflammavit miseris modis
,

Culmiuis, exilio tulerat rapieute repulsam

funcstavit. Vivos, praeter paucos Leonis imperatoris

Quo profugus

laluit

septem

volventibus aunis.

Umc

poiiuii remeans precibus, sacratur lionore Pridem adsignato, quo nomine tertius exit Anlistes F^etri exiuiia quo sede recepto
:

redemptos, classi impositos captivos ad TripoUtanos agros abduxit, interquos imiJoanncsCamea3re

Praisule gaudet ovaus

annis septem amplius

niata, clericus et cubuclesius Thessalonicensis, qui

orbis.

Ipse favens cleri censura in culmine rapto

universam
est,

excisae patrise

Historiam

ita

prosecutus

Falce

ferit

pervasores.

ut eain

non

scriliere, sed

pingere ponereque

Ante septeniiium electus fuerat. Dum de initio Pontificatus Joannis IX cgimus, Sergium post suam electionem ex Urbe pulsum fuisse, ct Joannem IX in cjus locum subrogatum diximus. Quare exordium Sedis ejusdem Joannis cuin an.
6.

ante oculos videatur , inquit Allatius in Diatriba

de

Simeonum

sctiptis pag. 449.

Combefisius inter

Christi dcccxcviii

accurate illigavimus;

cum

an-

nus DCDiv ab illo septimus sit. Sergium autem per annos septem in exilio fuisse, testatur etiam ejus Epitaphium infra refcrendum. Baionius, qui Flodoardi carmiua
gii III

Ilistoriam Byzantinam continuarunt, libellum Cameniata; de Exciclio Thessalonicensi publici juris fecit, ex quo haec de vcrbo ad verbnm, quantum potis fuit summarie exscripsi. Demetrias haud longe a Tliessalonica dissila tum accolarum frequeniia, tum rebus tollens, haud aliis supra finitimas supercilium multo ante Thessalonica; cxcidium in Barbarorum
scriptores qui post
,

Theophanem

non

vidcrat, et

Epitaphium Ser-

Sergio primo allribuerat, annoDCDVi,

num.l

cecidere.

scribit,

jam tum Sergium 11/ priinum sedisse, annoque insequenti tradit, Christophorum ab eo post

omnes qui in ea erant gladio Simeon Logotheta in Annalibus dicit, id Christi contigisse imperii Leonis anno decimo scilicct Dcccxcvi. Scd rcdeo ad Cameniaiam. Ubi
potcslatem venit, et
,

, : ,

JOANNIS IX ANNUS
impcrator per celerein nuntium accepit, Agarenos impetum omnem versus Tliessalonicam vertere,
ea
scilicet ralione,

h.

CHRISTI 904.

501
in-

clamore salutarem Crucis armaluram adversus

et ictus

festam hostium classem invocant, et utri(]ue jacula

quod ex pluribus

jani

al) eis

bello

dabant

et acci[)iebant, ac forti

dimicationo
et prae-

captis
respicit

ac sulijugatis certo didiceriiit, qua parte

pugnam ancipitcm
sidiarii,

faciebant.
|)er

Tandemcives

mare, nullis eam cingi mcenibus, exque navibus conserta pugna facile expugnari posse, Petronam protospatbarium ad urbem prffimunien-

postquam urbein

aIi(|not dies fortiter

defendissent, ejus pro|)UgnacuIa a Barbaris expu-

gnata sunt, qui urbein ingressi per vicos ac plateas

dispertiti sunt urbana autem multitudo huc atque illuc inultis partibus divisa, tninultuabatur et clamitabat, angusliis([ue tenebatur, cum nulla
:

miro quodam artificio conatus est, litlus asperum reddere ac inaccessum sed cum sepimentum prope jam circa medinm loci periculosi per mare dictum pervenisset, adventavit alius ab eodem imperatore missus, Leo nomine,
misit, qui
;

dam

salutis ratio, aut de[iellenda! calamitatisin

esset.

promptu

qni Petronam revocavit, et omnem in se civitatis curam recepit. Verum frustranea fuit murorum refectio per temporis angustias, cum jam prope

Interim per omnia urbis loca dispersi sunt Barbari, ([ui, ut belluinam illam ac indomitam
libidinem satiarenl, nec mulieribus ipso jam mali
initio,

neque pueris

ipsis

pepercerunt, sed cunctis

bostium irruptio
9.

inslaret.

perinde indicta excisio erat, qute velut in prato

herbescente quid(|uid obviain esset, demeteret. Nec

Dies etannits accessus navium Barbaricartim. quai singukc urbibus

QLiatuor supra quinquaginta simnl esse Bnr,

multum

tein|)oris

intercesserat
[)orlas

cum
poterat,

Barbari

baricas naves (nuntiabatur)

strictis glaciis in

ingruentibus neino ultra

magnitudine ac reliqno apparatu exicqnabantur, in quibus promiscua vesanornm hominum ac furentium turba veheretur, tum Ismaelilarum, qui Syriam inbabitaut, tum /Etliiopum j4igypto conflnium, cruentorum omnium, ferinisque animis
atque indole proeditorum, qui cajdiuni arte pluri-

tuto, vel saltem foras

[)rospicere

tantum

periculum [)Osset vitaro. I[)se Nicetas ab iniperatore missus socius Leonis circnmjacentis regionis pra)toi'is atque ducis , ipseque Leo in hostium potestatem venere, sicuti Joannes Cameabest, ut

niata, eiusque pater, qui omnis Altica^ exarchus

erat,

nium exercitati essent, latrociniisque olim dedili, fusi noxam cruoris necisque studium omne habuisscnt . Cives magna? aidem martyris Demetrii euni clamore rogabant, Barbarorum minaci ira
prsesto
esset,

quo inunere

nihil minori

honore pvx epivita.

scopis fulget .
11.

bujus

iu'bis

venientes ad

Redempta pecuniis captorum

:

In-

urbis patroni sublato ad

ut adversus ingruentem

interitum ac ca^dem

sibi

dum

interim venit quidam,

qui

terim decretuin a tyranno profertur in hanc senQuisquis ex captis pecunias repositas tentiam haberet, in mediuin procedens, salutem illis redimeret. Qui vero nuUuin vitaj sua3 redemptionis

Barbaricas naves

jam proxime

accessisse nuntiet.

Dominica tunc illucescebat IV kalendas Augusti, anno ab orbe condito vicidccccxu (ideoque currenti Cbristi anno). Fania igilur extemplo per totani urbem divulgala, tnrbari omnes, titnbare, trepidare, alius aliud inclamare . In his

pretium habere deprehensus esset, hic caiso capite, e viventium albo excideret. Id vero iin[)erabat cum audisset a Barbaris, se, cum priinum in urbem
ingruerent, nemini pepercisse, nisi illis duntaxat, qui i[)si, habere se pecunias abscondilas, nulli

visum

est Barbarici

exercitus duci

cum esscnt, omnem muri

obnoxias indagiui,
inter

captivos,

aflirmassent. Quotquot eorum, quaj abscondissent,

i[)si

igitur

certo

partem, qute mari alluitur, circunilustrare. Erat vero hic vir improbus scelestissiinusque, ac qui

sibi conscii

erant,

se

statim [)rodentes, dare

[lignus sibi noverant
se cxtarc sciebant, sed

urgebant, ut qui
qui vero

rcm

vitae

cognominis Belluce adamussim gestus, motusque referens, nibil impari illi genti ferocitate etfrenique impetu prceditus esset. Cum enim ipse aliquando
Christianus fuisset, ac salutari renatus ha[)tismate,

nihil tale

apud

inani solum inodo spe paciscendo, verba dederant,

iiidubie mortein exspectabant . Protracta ha;c per
totos decem dies noclesque, cuin pecuniaruin multitudo continuc ex urbe exportaretur, et alia necessaria materia, ipsa sericis indumentis emicans,

eoque formatus, religionis nostraimysteriaedoctus csset, ab iisdem captus Barbaris, piani lideni illorum impietate commutavit, nihilque aliud gratius
illis

prtcstare habebat,

quam

ut

quod vocabatur,
quoque
sibi

factis ipsis

conUrmaret; deserlorisquc ac praedonis

eis

cruenta facinora exbibeus, ex

10.

ma-

cuni textura aranearum cumuli montes ac coUes exajquarent, cuin alia aliis superaggesta, subjectum locum constiparent . Cum reliqua captivorum
vel qua; lino

confecta,

contenderet,

ut horuin

gniflce placebat ac superbiebat.

inullitudine captus

quoquc fuerat quidain

[)riniatibus, cui
Is

iinpera-

Thessalonica a Barbaris capitur.

et portus

Hic

toris

eunuchus, unus ex

Rhodo-

igitur

immansuetus deserlorque eo, cum

murum

omnem

fretum ferrea calena, iinmersisdccrevit. Data pugna} tessera,

que navibus undique munitum animadvertisset,

inde adoriri

paulo ante periculum in Occidentem missus, cum uecessariisquibusdam ex causis in urbein venisset, [)ari nobis eventu inclu-

phylo

nomen

erat.

urbem

sus (inquit Cameniala), nialorum qua) dicta sunt,

il)se

Carbari navibns effusi, barbarico aspcro([iie sublato

quoque consors

efficitur.

Nempe vim magnam

ma-

clamore ac rugitu in inuruin [)roruunt

tra, et qui

cives con-

auri portabat,

quam

in

sum[)tus et stipendia exer-

ad

murum

stabant, majori ipsi sublato

cilus Siculi, continue cuni Africanis Barbaris

502

JOANNIS IX ANNIIS

4.

CIIRISTl 90.^

mis consercnlis, eaiiiquo ob rcm imilta opo cgciitis, Cajttus igitur Rhodophybis cl ad tyramimn addiiclus dixil, so lalciila duo, (|iiic
sc (lefciTC aicbat B.
iii

circa

omnein dubitationem jurgiumquc; taiilo immero vinctos Agarcnos contribuat, qiianto sunt
:

(juos liic in spoliis li;ibetis ca[tivos

qiios

cgo ipsc

Siciliam avcilicrc jussus fiicral,

cum

vidcsrct
jiissit,
iiii-

Tarsnm

;idducain, ut

iii

me

rursus

fidei jiissio dis-

urbis |icriculimi, misissc. Qiiare lyramius

(luarimi cajdiiim tot ul aiiiiuam cltlaverit.
12.

co\as et scapulas luslibus contundi, ctmiuistri

cum

vcrberibus maclaruut,

Simeon Metaphmste de captimrum com-

mutatione aqit.
perat
,

Tum

navarcbis couvasare immiillitiulinis

ut(|uc

omncm

masculorum

pariter ac feminaruiii juiiiorcm

infcrant.
bcs,
ictalc lioc

Duccbalur
solimi

ila(|ne

pubcm iu nav(;s juvenum iinivcrsa jmlloreiiti

oucrata crimine, (]uod

elcj^anti

csset, aiit ipiod

lioc

ac vennsta

facic,

Oinnes porro naves

inodo ouustoi craut.

Nam

cuiii cssenl (piatuor ct qiiin(|uaginla, adliiic

tamcu

bomiuum
digiia,

copia rcduiidabat,
siia inipic

(|n;i;

nec ipsa visa in-

qnain ad

Syriam bostcs transfcr-

solvatur.Qnibnsaiiditis tyrannusomncs illos, qui juslum numcruin cxccdeb;int, dimitti mandavit. 13. liarbarorum fraus ad extorqnendam pecuniam. llsus est alia calliditatc, jnssitiiuc omnem civitatem inccndi scicbat cnim eos, qui cafitivos rcdimcbanl, id nimquam omniiio permissuros. Nonduni enim per mediam civitalcm illata a Barbaris llainma at(|uc dispcrsa, scd cum adbuc a;dcs mari vicinas comburercnt, niox qui aderant, civcs pro civitate prctiiim niimcrare, immobili consilio inter sc sbitiiuiit. Qui cniin cum landato Simeone (iiempc Mctapbrastc) viri comitabantur quod aliunde noii suppetcbat, unde suinmam numcrarcnt duo auri talenta daluros spoi>onderc, qua; cunuchus fustibus inaclatus Strymonem dimise-

rcnl.

caiisis ferriim

Advcrsus Cameniatam, et quid divcrsis ex cvasisscnt, a tyranuo rursus aliud

rat

quibus eliain
per cuin

iiide,

nbi recondila crant, per

veloccscursores cito advcctis, atquc Harbaris

ratis,

numcilla;-

Itromnlsalur dccretum,
Canicniata,
qiii

ut scilicct , ait

ideiii

inodum

civilatem ab inceiidio

qui cx nostris cssenl (iique

pi';ccipiic

sain servavcrunt .
1 1.

navigationis

sunl), intcr dnces divisi, in

incommoda suflcrrc i^osse visi uuamquamqiie Harba-

nico'.
foret,

ricaruin

navium

qiiini iiitromittercntur, iii(|ue cis

illic tyranno niorandum non decimo excidii die omuia ad disccssum pra;-

Cuiii dintius

Discessus liarbarorum ex urbe Thessalo-

scrvaronlur, ea scilicet ralione, ut commnlalionis

parari jnssit.

Cameniata cum palrc suo

^^fjypliacffi classis

et tribus

causa Tarsum mitterentur

babiles, et nnlli usiii,
si

rcliqui

vcro vclnt in-

aliiscuidam navi
qui
ipsi

impositus,

cum

abdiiccrcntur, (luin

imo

oclinficntis captivoruin capilibus, pr;eter Barbaros,

oncri miniine proficuo futuri,

visnm

cst

ut urbi

ducenti

eraiit.

Inter mille

dimilteicnlnr .
urbis excidiiim,
Sinicoiii

Sed

venientibus nonnnllis post

eis

(inibiis caplivi afllicti, fucrc

l^ressio,

fames,

sitis,

incommoda, ipsa com-

una cum

advcnerat

vir, cui

cxcaqucsuggillatio

tuni praitcn^a infantu-

noincn cral (est is Siineon Metapliraste), adnlta prndcntia ct iniiltarum rerum cxperieiitia celebris . Lco Tripolita impiuslyrannusconsiliiun
illis

lorum voces atque clamores, quibus aliud niliil quam inors iinmalura cclerabatur. Legendus idem
Cameniata de
Rcparata
iis,

qua; ipsc elalii capbvi passisunt.

Tbcssalonicensis
civitas

suum
tur

comiminicavit, dixitque se vivos serPetiit

iiostea

ipsius

vasse duccnfos, qui commutationis tcmporc darcn-

imprimis

Leonis

imp.

opera.

Denique Joannes

pro totidem cx suis.

autcm, ut

fidei

Caineniata dicitur
iS.

Cubuclesius, id cst, clericus

jussione scripto consignata promiltcrcnt Romaiio-

palatinus, uti Combefisius inlerprctalur.

rnni impcratorem liis, qu;c ab illis pacta essent, asscnsum pi\Tbilnrum. Tunc Simcon, ut qni aliis
dignitatc pi\Tstari!t, ad

Phlegmundus

cgo lianc in
cxplorate

eum mc sponsioncm

rcspondet
recipio,

Unus

ut qui cle-

mcntissinii imperatoris

iii omnibus bumanitatem compcrlam babeain forc nimiruni, ut

:

Anglicanum. Hoc anno Cantnaria3magnum Concilinm celcbravit, in quo e duobus e|)iscopatibus quinque constitnit, ct septcm cpiscopos ordin;ivit, uti fusc anno dcccxciv demonstravi.
Coticilium
arcbicpisc.

, :

BENEDICTI IV ANNUS

1,

CHRISTl

",)05.

503

BENEDICTI IV ANNUS

1.

CHRISTI

905.

datis

Jommis IX obitus et ejus Imides, ex iitteris ad cpiscopmn Rhcmensem. RecIemi)loris

.

Vestra^

fraternitatis

vestra^que rcvcrenda;

sanctitatis nicllifliias liltcras hbentissinie suscipieutes,

annus nongentcsimus
sequilur,

(juintus,

Indictione octava
sedissct

ac diligentissime perlractantes, ettristes adino-

quo Joannes papa nonus, ubi

quindecim,
obiit,

dum

etvchenienterextitinuis exultantcs. Mcerenfes

annos
est

tres et dies

qui et scpullus

itaque de tantis calamifatibus, tantisque pressnris

apud sanctum

1'etruni pro foribns ante

portam

dictam Gnidoneam, in cnjus sepiilcro ejusmodi sculptum erat Eiiitaphium, quod inter alia a Manlio descriiilum, ex Codice eniendaliore sic accipe
:

atque angustiis non soliini paganorum, verum efiam Chrisfianoinim in vestris jiarfibus (ut tua assertio litteraruin edocef)aocidentibus; gaudentes

siquidem deipsagente Northmanna, qua;ad fidem, divuia inspirante clementia, conversa: qure olim

Ecclesiii!

specimen, clarissima
fulsit in

gemma bonornm,
ordinc nonus

humano sanguine
sio

gras?ata, laetabatur

nunc vero

Et mundi ilomiuus hic jacet eximius.

vestrisexhortationibus, Domiiiocooperante, ambroChristi sanguine se gaudet fore redemptam atque potatam. Unde multipliciter ei, a quo procedit oinne quod bonum est, immensas gratiarum

Joanues meritis, qui

Inter Apostolicos

quem

vexit Altitonans.

Conciliis docuit ternis qui

dogma

salutis

Observarenl (ol)servare), Dco munera sacraferens.

Tcmpuribus cujus novitas

Et firmala fides,

abolita mali est,

qnam

slaluere Patres.
:

actiones rependimus,

suppliciter obsecrantes, ut

Qui moriturus

eris, lector, dic

papa Joannes

eos in soliditate vera confirmare, et selema; Trinitatis

Cum

Sanctis capiat regna beata Dei.

gloriam agnosccre

faciat,

atque in visionis

inenarrabile
2. Ex hoc discimus, non duo tantum, sed tria ab eo fuisse Conciha cclebrata, tribus his, qnibus vixit annis, ex quibus suinmam sibi laudem com-

gaudium introducat. r>. Nam qnod de his vestro eloquio nobis innoluit fraternitas, qiiid agendum sit, qiii fuerint
baptizati et rcbaptizati, ct post
ter vixerint,

baptisniuni

geiitili-

paravit, utpote qui in his tiirbulcntissimis tempori-

atque paganorum more, Christiaiios

bus a Deo, ut
sore Stepbano
cata fuissent.
ipsius

aller Jereniias,

ad hoc

sit

missus, ut

interfecerint, sacerdotes trucidaverint, atfiuesimulacris

si

evelleret, destrueret et dissiparet, quaj a prwdeces-

immolantcs, idolothytacomederint. Equidem

male plantata atque |)essime aedifiSed antequam ad eum, qui in locum

tyrones ad fidem non forent, canonica expcri-

rentur judicia.

Unde quia ad fidem rudes sunt

et illam

subrogatus est, Beneilictuni deveniamus, quae ejusdem sanctissimi papic Joannis reliqua sunt

vestro utiquc libramini, vestrceque ccnsurai coin-

mittimus ex|)eriendos, qui

confiniis vicinam habentes,
illius

genteni vestris

monumenta

hic describamiis.

Reperimus

in dicto

studiose advertere, ut
et

scripto Codice Antonii Augustini a nobis ScEpe citato

mores, actusqiie omnes parifer

conversa-

Epistolam ejusdem Joannispapflead Herveum Rhemensem archiepiscopum Fulconis successorem

tionein agnoscere
6.

pne ca;teris valeatis. Quod enim niitius agendum

sit

cum

eis,

hoc

titulo
3.

nolatam

quani
tabilia

sficri

censeant canones, vestrasciliscognoscit

fore

sultumHei'vei

Rescriptum domni Joannis pap;c ad conRhemorum archioi^iscopi de Northconversis,

industria, ne forte insucta onera portantes, imporillis

(quod

absit) vidcantur, et

ad prio-

mannis nuper ad fidem

quonim

alii

ris vifae

veterem,

quem

exspoliaverant,

hominem,

baptizati fuerant cl rel)aplizati, et post

baplismum
sit

gentilitcr vixerant, qualiter

illis

consiilenduin

antiquo insidiante adversario, rclabantur. Et quidein si inter eos tales inventi fncrint, qui secun-

ubi dcmuiii habelur absolutio sui suorunique.

duni canonica
rare, et tanta

instituta se per paMiitentiam

mace-

Joannes episcopus servus servorum Dei, reverendissimo confratri nostro Herveo Rhemorum
4.

commissa

scelera dignis lamentatio-

archie()iscopo.

nibus expiarc nialuerint, eos canonice judicare non respuatis. Ita in omnibus erga eos pervigiles

, ,

504
cxistentcs,

BENEnrCTI IV AKNUS
ul

1.

CHRISTI 905.
ille

anle tril)unal a-tcrni

fructu

.ludicis

cum

tentans hasc

scripserat, ut videret,

an Romani
illi

multiplici
a;terna

animarum
vcro,

Ycnientes

gaudia

lioc essent facturi.

Quapropter neque

faculta-

cum

beato Remigio adipisci mereamini.

Munus

quod

noljis vestra sanctitas di-

fem concessit, neque pro])rium chirographum quod petebat, emisit. Rescripsit autem illi in hunc

rigere dignata cst, eodilectioiiis

amore suscepimus,

modum

quo

a voliis Cuit destinatum. Divina majestas, vos,

ita

JO. Eas, quas par est, dilectioni tua; gratias

Yobisque omnes subjectos

ter vivere,

concedat temporalivincula

agimus, honorande

frater,

quod nunquam

matre

ut interccdente B. Petro Apostolorum

tua sancta Catholicact Apostolica Ecclesia

Romana

principe,

omnium peccatorum vestrorum

solvat, et ad calestis rcgni

gloriam sine ulla offenpro nobis,

piis

sione perducat.
valere, et ad

Optamus sancfifatem vestrambene

piissimum

Dominum

supplicationibus intereedere .

Hucusque Joannes

Herveum Rliemensem archiepiscopum. 7. De Northmannis conversis ad fldem. Commendat item Frodoardus ejusdem Herivei
ad
archiepiscopi

studium cxhibitum
:

in conversione

decliiiare voluisti. Neque eniin tormenta ulla, neque exilia, neque fraudes adulterorum hominum a matie tua te divellere potuerunt. Spero tamen tnarum precum favore duritiem cordiseorum, qui salvari debent, leniendam, et optatam pacem redituram, quod apertis argumentis futurum apparet, et schisma qnadraginta fere annorum ad priorem sanitatem reversurum.Qua! eniin tuamater reprobavit, tu etiam hucusque reprobasti, et quaj illa

Northmannorum, aitque' a De Northmannorum quoque mitigatione afque conversione valde laboravit, donec tandem post bellum, quod Robertus comes contra eos Carnotenus egit, fidem Christi
suscipere coeperunt, coiicessis sibi maritimis qui-

approbavit, etiam tu approbasti.

dl.

Volumusigitur, utetiam nuncsecundum

eamdem regulam decreta sanctissimorum Pontificum ]iredeccssorum nostrorum inconcussa maneant. Qua]nopter Ignatiuin, et Photium, et Ste-

busdam

pagis in Rothomagensi,
;

quam

paene dele-

phanum,
versa

et

Antonium,
Ecclesia
illos

sicut sanctissimus

papa

verant, urbe

et iisdem subjectis

ad pctitionem
episcopi col-

Nicolaus, et Joannes, et sextus Stephanus, et uni-

quoque Witonis tunc Rothoniagensis

viginti

Romana

hucusque
et

tenuit, etiam nos

lecta ex diversis auctoritahbus sanctoruiu

quatuor capitula, qualitcr

ipsi

Patrum Northmanni

eodem ordine
:

recipimus

tenemus,
pacto

et illis,

qui supersunt, ex

eorum ordine, eodem

;

manus

eidem archiepiscopo delegavit. Insuper etiam apud Romanum Pontificem super hornm conversione, quaj exsequenda forent, insinuare non destitit . Ha)c Frodoardus plane contractari debercnt,

sentientia

iis

qure

modo

sunt recitata. Ista de

Northmannis, qui Gallias invaserunt.

Dania
eos vero, qui suas sedes habebant in diximus prima semina larga manu jacta fuisse fidei a sancto Ansgario, inde vero ab ejus successore Remberto, qui et miraculis satis adinirandis eamdem Ecclesiam coalescenteni irrigavit; quffi majoribus in dies incrementis profecit. Hem
8.
,

praibemus et ut ipse eodein pacto nobiscum manus pra^beas, hortamur et pacis et communionis illis concedimus unitatem, dum ipsi eodem pacfo regulas servaverint. Tuum vero chirographum quod nobis fecisti, quamvis multum qua;sierinius, invenire tamen minime potuimus . Hucusque
Epistola Joannis a Federico Metio latinitati donata,

Apud

cum

aliis,

quae sequuntur.

Nam idem

subjicit au-

clor, scholiastem

agens

12. Perpendenda, inquit, sunt hujus Epistolae

excogitata verba. Papa

enim

iste

neque

absolvit,

neque recepit Photium,

vel ejus ordinationem, sed

in Galliis ex eis plurcs ad fidem esse conversos.

'.).

confirmavit decreta praedecessorum suorum.

Cum

Alice

Joannis

IX

Epistolce

reprobantis

enim
exilia,

dixisset,

quod neque tormenta

ulla,

neque
:

Rursum
lilteris.

schisma Photianwn;et Benedicli IV papw electio. vero reperitnr ejusdem .loannis noni Epistola ad Stylianum episcopum Neoca?saria5 co-

gnomenfo Mapam, cum eum ille consuluissel suis Extat in Codice ^ Colnmnensi Sfepe citato post octavam Synodum, ubi ejus temporis auctor
ista

praifatur

ante

diclani

Joannis Epislolam
qiiod
,

neque fraudes adulterorum hominum pote divellere a matre tua Romana Ecclesia tyrannum et persecutorem adulterum aperte declara\'it Phofium. Ulterius vero procedens, ostendil etiam alios post ipsum, qui non sunt salvati, neque bene se habent, quadraginta annis sacerdotis nomine permansisse, et pra-cepit inconcussa cutuerunt
stodiri

Sciendum

prfeterea, inquit,

Mapas metroaccepisset

decreta

praedecessoruin

suorum

sancita

poHta Neoca;sariensis

Stylianus

cum

videlicetadversusGregorium Syracusanum etPhotiuin et eoruin ordinationes. Et

Epistolam papae Formosi, ut supra scriptuni est, transactis novem annis ab amicis et propinquis victus, cum rectam viam veritatis reliquisset, ad contrariam conversus est, nempe ut communi,

cum

dixisset

Hac

definitione et regula pracdictormn illorum etiam

nos recipimus et tenemus; Ignatium quidem conse-

cratum

aperte, reliquosvcroconsecrationisexpertes

caret

cum

ordinatis a Photio, et scripsit ad

Urbem

Romam,
illis

petens ut sibi concedatur facultas

cum

pisset

communicaiidi. Papa veio Joannes cum acceMap;e pefitionem, animadverfil quo pacto
Rlicin.
iv. c. 12.

'

Fiod.

liisl.

1.

Cod.

Coluiuii. n. 41.

auteni a Nicolao Sfepiianus nuprimus enim Nicolaus Photium condemnavit, et Ignatium confirmavit, deinde Hadrianus, et post hunc Joannes, post quem Marinus, et post Marinum Hadrianus alter, et sextus Stephanus, deinde Formosus, et post hunc alii quatuor, videlicet Bosignificat. Sextus

meratur

BENEDICTI IV ANNUS
nifacius, Stephanns,
lios,

1.

CHRISTI
13.

90,^

-)05

Romanus, Tlieodorus,
scripsit.

et

post

Adelpliojisjis

rex vincU Sarracenos.

Joannes qui Iktc

sicut universa

Cum

vero dixisset,
liucus(|ue

Eodem

anno (quod ad
sunt

res Hispanice pertinet) qui

quod

Romana
omnes

Ecciesia

ea qua> Dei

studio propensiori curavit rex

tenuil, coniplexus est

Pontilices, qui ipsurn

pnecesserunt
dixit

et qui sunt seculi, quoruni decreta seipsum etiam tenere. Ut fieri niinus fiossit ha>c duo simul esse, decreta videlicet illuni tenere,

Adefonsus cognomento Magiuis, rebus Ecclesiasticis optime consulens, novissime vero (ut dictum est)
Ovetensi Concilio auctoritate
lebrato, eas

Romani

PontiUcis ce-

cum

in

optimum

et eos

qui

eorum

decretis sunt reprobati, recipere

et benedictionis

posuisset, adversus Arabes

statum rebellum gerens, ingen(ut licait)

ad sacerdolium, sed tantum pacis

illos

tem de
pi'oelio

obtinere

coumiunionem ut

steculares, satis

ipsis est victoriam consccutus, cadente in illorum duce primario, Alcaman nominato,

aperte demonstravit . Hactenus gracus Scholia-

eodem Joanne Nono, Leo ' Ostiensis tradit dedisse petitum privilegium monachis Cassinatibus quod et fecisse Steplianum pastes.

Quod

superesl de

eodemque a suis uti propheta culto. Ita plane Deo semper de inlidelibus triumpbavit, qui ad Christianam rehgionem o[ipressam sublevandam ac propagandam, onmem suam semper adhibuit
prajvio,

Atque de Joanne diem unum, successit Benedictus ejus nominis quartus,

prBedecessorem
afflrmat.
satis, post

pam

facultatem. Sed
fuit

qnomodo

qui justus erat, nccesse

cujus obitum

cum

vacassot Sedes

natione
sibi

Romanus, ex patre Mammolo qui magnam laudem imprimis ex amore pauperum conciliavit, de quo iuferius.
:

magnis tentationibus agitari, quo apud Deum sanctior et apud homines clarior redderetur, suo loco dicendum erit.
>

Ambr. Moral. Chron. Hisp.

1.

xv.

c.

28.

'

Leo Ost.

1.

I.

c.

SO.

Aiiiio periodi

Grffico-Romanae

6398. Aano

Rm Hispan.

943.

Anno
III

negirje293, inchoatodie 2Novemb., Fer.

7.

Jesu Christl 905.

Sergii III papae 2.

Ludovici

imp. 6. Leonis Sapienlis imp. 20.

\ Mors Joojmis IX PP. Ad num. 1 et scq. Joannem IX papam circa initium mensis Augusti anni nongentesimi vivere desiisse, eo anuo demon.

sem.

Ad num.

8.

Flodoardus

lib. 4,

cap. i2,

meminit prolixioris EpistoIiB ab eodem Eeriveo ad Wittonem archiepiscopum Rothomagensem scripta;, quam dicit constare ex xxiv capitulis sanctorum Patrum, quibus inquiritur qualis poenitentia

stravimus,
vertendis stndet.

nes

Ad num. 3 ad 7. Cum Joa?iIX anno dcd mortuus fuerit, Epistola ab eo ad Eeriveum Rhemorum archiepiscopum, quamrefert
Raronius,
initium
data est circa finem
illius

2. Eerivetis archiep.

Rhemens. Normannis con-

non baptizatis Genlilibus, et baptizatis, et postea more paganico Ecclesias dcvastantibus et Christianitatem delentibus iiijungenda sit. Ea Baronii tempore non extabat, sed nunc legitur inter Epistolas
Joannis IX, tom. ix Concil.
4.

mensis

Julii,

aut

Augusti

anni, nt ibidem diximus.

neriveits conversioni
in Gallia fixerant,
citate Christi

Normannornm,
quo

qui

pedem

Joaunes IX PP. anno Dcccxcvin ad StyliaUtteras dedil.

serio incubuit,

gentis fero-

num

A uum.9adl3.

Epistola

jugo mitigata, rapinis etgrassationi-

bus finem im|)oneret, tantumque firofecit, ut plaga a Roberto Carnotensi recepta, Christi fidem apud

ad Stylianum eiiiscopum Neoca;sareae anno nongentesinio scripta esset, juxtaexempaiia?

Joannis

IX

plar Rreviarii Synodioctavce

Ecclesice perscripti,

ad ingressum magnce
est

Rolhomagum tandem receperint, uti narrat Raronius num. 7. Joannes autem IX ad Herivei consulfationem de Normannis nuper in Gallia ad fidem conversis respondens, ait mitius cum eis agendum
csse,

quo usus

Baronius.

Verum

Breviarium illud integrum recitatur lom. viii Concil. pag. 1422 et seqq. tani grrece quam latine, ibique habetur Neque ignorandum prseterea
:

nec contra eos severitatem canonum extendcndam, ne forte insueta onera porlare recusantes,

Mapam

illum Neocajsariensem metropolitam Stylianum, septennio postquam Epistolam a Formoso

ad pristinam impietalem relabantur.

3.

de qua supra scriptum

est

acceperat , scripsisse

Consulit

Wittonem archiep. RothomaQenToMus XV.

Romam

et

petivisse facuilalem

communicandi
64

Baron.

506
,

BENEDICTI IV ANNUS

I.

CHRISTl 905.
prima Epistolae parte, jure Photium

cum Pholianis cum tamen apud Baronium loco annos septem, legantur atmi novem. IUa Styliani Epistola ad Stephanum V papam, vulgo VI, data, extat tom. viii Concil. pag. UtO, ac prailerea ibidem refertur responsum Formosi papaj Stephani V
successoris,
prffifixil:

psisse, ut qui in

cjecium, in posirema
sliie

eumdem

pro legitimo anti-

habendum
6.

affirinet.

Legenda apud Baronium

quae Scholiastes ciiaiusad haec Siyliani verba dicit.

Nascitur Constantimis Porphyrogennetus.

filii,

cui graicus Scholiasles

hunc titulum

Incertus continuator
Basihi

Epistola,

qua ad praicedentem respon-

num.23

indicat,

Theophanis in Vita Leonis Constantinum Porphy-

detur, data a sanctissimo papa et successore beati

Formoso ad eumdem Stylianum. Illo enim morte prajvento Formosus respondit . Cuin itaque Stephanus V anno octingentesimo nonagesimo primo e vivis excesserit, cumque Formosus exceperit, hujus ad Slylianutn Epistola eo anno scripta, uti recte eoannoBaronius, et ejusdem Styliani ad Joannem IX littera; anno oclingentesimo nonagesimo octavo, quo is sedere coepit, datae cum a priori Pontiflcatus Formosi anno ad primura
Stephani
;

rogenneiam, qui posiea imperavit, hoc anno in lucem prodiisse: Sustulil, inquit, Leo ex Zoa quarla uxore filium Constantinum in cujus ortu cometes apparuit, radios versus orientem ejacu;

lans, diesque quadraginta ac nocies luxit Simeon vero Logotheia in Viia ejusdem Leonis imp. n. 15
.

referi,

comeiam illum imperii Leonis anno decimo

kalendis Septemb.
superioris Christi anni
in

nono

inchoaio, apparuisse.

Joannis IX anni seplem intercurrant. Ese ergo ad

eum

Chrisli
S.

Stylianus cognomento Mapa, Neocaisariensium

in Euphratesina provincia melropolitanus episco-

Stylianus

annum retrahendae. cum Photianis

Chroad annum DCDvIegiiur: Hoc anno, medianie Maio,v feria, apparuit stella circa ipsum Sepientrionem a
nico Floriacensi a Duchesnio tom.
iii

De eodem cometa

recitato

socieiatem imit.

pus parles divi Ignatii summo ardore defenderat, Ipsemet enim in priori Epislola quam ad Stepha-

parieCirciiemitiens radium magnum versus EuroAustrum, quasi longissimam hasiam inter Leonem et Geminos Irans Zodiacum, et visa est ila fere xxiii diebusB.Ubi tanien error in dies irrepsisse videtur,

cum omnes Historici Byzantini

in faniiliis

habeant dies xl.

num V papam
Ignatii et

de expulsione sancli de Photii intrusione, ait Quo tempore

dedit, loquens
:

Ducangius

AugusiisByzantinis non tan-

tum

ex hoc comeia, sedetiam exaeiaie Conslantini

simul et antistiies, et lectissimi quique sacerdotum, et quicumque insignes erant in Ecclesia, in quibus et ego postremus cram, propier sacrilegam hancPhotii in Ecclesiamirruptionem avulsi sunt.
Extat ista Slyliani ad

Siephanum

Epistola tom. viii

an. dccclxxxvi

Concil. pag. 1398 etseqq.

Imocum

Leo Sapiens Photinm patriarchatudejecisset, eoque

Stephanum

fratrem

suum

exornasset, et

novum

inter episcopos

parlim Pholio, parlim Stephano adhaerentes dissidium orium esset, Stylianus erat
inter exules qui

divo Ignatio faverani, eique Leo Aug. Siephanum fratrem commendavit. Schohaannotatione

quando imperare ccepit, annum nahviiahs ejus deducit. Noiat enim Leonem Grammaticum ei Curopalaiem tradere Cotistantitium sepiennem fuisse, anno quo Alexander patruus viiam cum morte commulavii, an. nempe Christi dcdxii. Natus est autem mense Septembri, ut in morte ejus dicetur. 7. Eruditione excelluit. Cotistantino Porphyrogetiitce pluriinum liiiera; debent scientias enim omnes decurrit, adeo ut Arithmeticam, Musicam, Asironomiam, Geomeiriam et Philosophiam calluerit, medicos eiiam et historicos scripiores legerit, nihilque omiserit quod ad singularem

stes graecus in

quam

Stephani V, vulgo

quam

VI, litteris ad Basilium imp. scriptis subjunxit, ait:

Vita

adepius est eruditionem conferre posset. Cujus quidem fidem faciunt scripta ejus varia,

functo
sc.

jam

parenie, Leo Basilii fllius

;

eam
et

(Siephan.

Epistolam) accepii

qui

cum vim

maximeque opus illud eximium quod ex infinitis propemodumCodicibus coegerat, in quo secundum
locos

aucioriiatem Episiolee perspexisset, pessiniis Photii artibus deprehensis, etc. Siephanum germanum

notatu

communes quidquid dignum erat, digessit

in eis pra;clarum
:

ac

cujus quidem operis

suum

in pairiarchio collocavit . Addii Scholiastes

inip. vocasse

Leonem
et

Stylianiun ceeierosque epi-

fragmenia ianium aliquoi posieris servaia, maxime qua; ad legationes, agriculturam, et moralem philosophicam spectani, quseque a viris nostra aetate in re liileraria principibus sunt publicata. Neque
liiieras

scopos, et obsecrasse ui

cum

fratre

suo sentirent,
scriberent.

secum ad

Pontificeni

Romanum

Scripsii igitur

imperatorad papam, unaque Mapa

humaniores duniaxat; sed

operam, ut
lib.

et artes

mecha-

Neocaesareae metropoliiacumsociis . Reciiai Baro-

nicas decessorum incuria neglecias insiauravit, et

picioria; ita dedii

nius illam annoiationem anno dccclxxxvi, n. tG,

cui subjicit Epistolam ab
episcopis

in ea excclluerit, ut

eodem Styliano et ca;teris ad Stephanum V papam scripiis. Tandem

iniit, ct

auctor Luitprandus

3,

cap. 9, et Ducangius

Styliatius an. dcccxcviii, relicto veritaiis iramite,

ibidem observarunt. 8. Fortimius Navarrw regnum ahdicat.

tuniits

For-

cum
siae

Photianis societaiem

Romana) Eccleobjicerei, praj-

Garceiz aut Garsianis Navarrae rex, qui non

oblatravit.

Non

habuii quod

illi

ter inconstaniiam

dociriua; senientiarumque

puV,

uxorem duxisse, valde pius fuit, ut paletex pubUco monumento in archivis monasterii Legevidetur
rensis asservato, eta Garibaio hb. 21, cap. 6 ciiato, in quo Forlunius ait : Ego Fortunius rex, proles
regis Garsia;, elc. veuio ad Legcrense inonasterium

gnantiam. In Epistola cnini tunc scripia, sed hoc

tantuni anno aBaroniorelaia, scribit

Stephanum

vulgo VI, in cadem re

et Epistola coniraria

scri-

BENEDICTI IV ANNUS 2.
fraternitatem
accipere, sicut vidi patrem

CHRISTI 900.
ipsemet rex in Chaiia fundationis
S.

507
Martini

meum

et

eidem monasterio Ira Facta cbarta in ^ra nondita, ibidem legitur gentesima trigesima nona decimo quarto kal. Aprilis, ideoque anno Cbristi dcdi. Post triennium, iEra nempe dcdxliii, ut Moretus iu suis luvefacere . Et postaliquabona
:

Alveldensis id confirmat, asscreus

DCDxii,
illa in

eam factam ^ra

anno

feliciter

xx regni

nostri. Extat Charta

Archivis Ecclesitc Collegiatoe Locrunnensis.

Eum
cum

autem

ipso inensis Januarii initio curreulis

Cbrisli anni

regnum
,

iniisse

eadem Charta

indicat,

sligalionibus Navarricis pag. 410 solide probat, de

sa?culo

nonis Januarii Mvai dcdlxii, regni

annum xx
:

deserendo

cogitans

Sanctium Garsianis

fratrem regem renuntiavit, indeque Sanctii

\iMmm

jam inchoasset ut eadeni Charta demonstrat Ego Sancius rex simul cum uxore mea Tuta regina, etc. Facla scriptura Testamenli non. Januarii

ab

lioc

anno repetendum, quia, inquit Moretus,

Vigila

ptor

monacbus Alveldensis hujus temporis scriprimo toino Conciborum, Belarcon monachus

i^raDCDXLiiieum regaumaiispicatuin docent,

jEra DCDLXii, anno

feliciter

regninostrixx. Sancius
textuin roborat et

serenissimus rex sua

manu hunc

Sancti /Emiliani in altero, et Annales Compostellani,

confirmat. Tuta regina conflrmat .

BENEDICTI IV ANNUS

2.

CHRISTI

906.

\.

Sergius III papa scdet.

Annus Redem-

SERGIUS. PAPA. JUNIOR. EREMBERTO. ILLUSTRI

nongentesimus sextus, Indictione nona, rerum gestarum nuUa face perspicuus, penitus remansit obscurus. Sed ex post additis antiquis monumentis baud mediocrem lucem accepit qua
ptoris
,

VIUO. CONCESSIT. AB. URBE. ROMA. CUM. HYMNIS. AC

LAUDIBUS. SPIRITUALIBUSQUE. CANTICIS. DUM. ESSET

TRANSLATUM. QUEM. INTER. SANCTOS. EJUS. SPIRITUS

TENEAT. PRIMATUM.
ET. SIGNIS. EST.
IN.

MULTIS. VIRTUTIBUS

temporum offusam

caliginem, quae irrepscrat ex

DECLARATUM.

antiquorum scriptorum inopia, procul expellat, et manifestetur jam Sergium tertium hoc anno sedisse Ponliflcem, non autem Benedictum. Velus enim inscriplio ita se habet '
:

RECONDITUM. EST. CORPUS. BEATI. PRIMI. MARTVRIS

CIM. RELIQUIS. SANCTI. FELICIANI. ANNO

INCARNATIOMS. DOMINI. NOSTRI. JESU. CHRISTI. DCCCCVI.

KAL. AUG. INDICT.
VIIII.

ORDINANTE. DOM.

ANGILBERTO. ARCHIEPISCOPO. ANNO. XXIII.

HIC. SANCTI
IN CHRISTO.

PRIMI.

MAUTYRIS.

CORPUS. VENERANDllM

PASSIO. SANCTORUM. VI. ID. JUN.

HUMATIIM. QUIESCIT. QUOD. DEO. DIGNUS

Discis ex his igitur

Sergium hoc anno

sedisse.

'

Antiq. Inscript. in Append. pag.

H62.

n. 2.

508

BENEDICTI IV ANNUS 2.

CHRISTl 906,

Anno

periodi

Graco-Romana! 6399.

Annn Mrx Hispan. 944. Anno Hesirw 294, 22 Octnb., Fer. Sergii papce Ludovici imp. Leonis Sapientis imp. 21.
inclioato die
III

4.

Jesu

Clirisli

906.

3.

III

1.

1.

facta.
nec?/c/2

Ad num.

Translatio S. Primi sitb Sergio

4. Baroniiis

II

PP.

rem inscriptionem
Sede

ex Appendice Antiq.

Inscript.

anno superiori Berefert vete-

ex qua deduci existimat,

eum

lioc

7Fpapae pontificatum exorsus,

Romana expulsum

fuisse

anno aSergio III (l).In ea enim dici-

(1) Translatio reliquiarum SS. Primi et Feliciani in

plexas

el

oppidum Legiuni apud Insubres constat ex monumento iufra posito, quod ob iminformes litteras Baronium et alios injecit in scopulos. Hanc Inscriptionem a Baronio hoc anno allatam cudendam curavi quse est ,
:

iiujusmodi

C^0RPV5 HIC-vSCI PRIMIMARTYRIS tVENERANDVM IN XpO HV/V^XV (i)^VlE5GT

v^

QVOD DO DIGN V5 SERGIV^ PAPA IVNIOR EREMBERTO InLv>STRI VIRO CONCESSIT AB VRB E ROMA GAV H YA\N AC1.AVD1 B VS SPAIlBQ^ CANTi_G5 DVA\E_SSET TRANSbATVTW QyEA\INTER ^Q^S EIVS SPS TENEAT PR1M.ATV/V\ IN AWlTiS VIRTVTiBV.S' ET SIGNIS EST DCLARATVAV
1

reconditvavestcorpvi-beati priml a\artyris' cvaireIlqvIs s feiijjani ann^ incarnaTonis DNl NRI IHV Xpi OdcCVI- KL- AVG INIDC VllH

ordinante doa an gilbto archiepq anno

v

XXIIl. PAS5IO

vSCTORVAV

V-

IVN-

Primus banc Inscriplionem ediditBonaventura Caslillionaus in opuscnlo de Gallorum Insubrum antiquis sedibus, ubi babet anno spi Dcccvi. Ex eo Insubres scriptores reliqui sumpserunt, et ipse Gruterus, qui in magnuni Inscriptionum Tbesaurum eani retulit, pagina M62, 2. At cum animadvertisset Indictionem ix non convenire cum anno Dcccvi, putavit errorem corrigi posse, siadditocentenarioscriberetur dcdvi;
itaque intelligeretur Pontifei auctor numeris, Sergius
III.

Daniel vero Papebrocius in Exegesi de episcopis Hcdiolanensibuscontendit errasse Gruterum et Baronium qui

hoc monumentum ipsamque

Sergius Junior,

Inscriptionem ad Sergium
intelligitur

III
II.

retulerunt, quia Ktate Sergii

Angilbertus,
fuit

III

nullus Angilbertus Mediolanensis episcopus

fuit, et

cum nominatur

utidem auclor auimadvertit, ordinatus est Mediolaneusis antistes A. D. dcccxxiv, die xsvi Junii Clirisli dcccxlvi, quo Indktio ix in cursu eral, et Sergius // Apostolica; Sedi prajerat idcirco in lapide scribendum esse dcccxlvi. Eadem habet in Commentario praevio de SS. Primo et Feliciano ad diem ix Junii, torn. ii, pag. 150, a. 4. Recte quidem Papebrocbius; nara Secjim.? j^MMiO)', hujus nomiais secundus dicitur non tertius , ut patet ex lapidea tabula ad dexteram Confessionis Ecclesiae SS. Silvestri et Martini tit. jEquitii in Exquiliis, a Baronio ad A. D. dcccxlvii vulgata, deinde ab Antonio Philippino de Antiquilatibus bujus Ecclesia; cap. 16, pag. 77, et cx ipsiusmel Sergii sepulcrali lapide apud eumdem Baronium ad an. dcccxlvii perspicitur. Frequens tum erat, ut qui secundus ordine esset, jtinior diceretur. Hincmarus Rhcmensis opusculo xlviii, xvi, xvii, tom. ii, p. 790, Grer/orium Pontilicem bujus nominis secundum, Gregorium juniorem appellat ubi de ejusdem Pontificis Epistola xill ad Bonifacium Moguntinum raeminit et quanquam Sirmundus in Notis ad hanc Epistolam, Gregorio lll eam tribuat, id tanien respuunt Chronologicie nota; eidcm Epistola! subjectffi, nimirum annus x Leonis imp. et Indictio ix, qua; congruunt A. D. dccxxvi, quo Gregorius II Pontifex erat. Neque ullum mendum esse putamusin lapide in annis Christi scalpendis, nam ex linea illis superducta numerum quadragesimum designari consemper Sergius
et anuus

episcopatus ejus ssiii

annus

jicimus, ul in

Mrx Hispanicc numeris fieri solebat, ubi quoties notJD numcrali x linea superducitur, hoc modo x, ba;c linca numerum quadragenarium designat, ut apparel ex monumenlis hujusuiodi .^Era signatis in Monarchia Lusitana P. iil, pag. S2, 180, 195, col. 2, et pag. 212 col. 2, P. IV, pag. b7, 68. Extat pr;cterea apud Carolum a Basilica Petri in Fragmento Historia; Mcdiolanensis pag. 5, Snmraa donationis ipsius Eremljerti , qm narrat, se permissu Ser<:/ii II pap;c corpora SS. Primi et Feliciani Roma deduxisse, atque S. Primi corpus Legiuni colconjecit, lianctranslationem A. D.

anno xxvii Lotharii. Perperam Basilica Petri, mendum in bos uumeros irrepsisse censet, atque dccclvii pcractani esse. Nam ba;c annorum regni ioWmru epocha initiura capit a diexxxi JI/h an. dcccxx Pagium ad an. dcccxxi, num. 2 ct ad an. dcccxl, num. 3. Ilaque annus xxvii Lotharii a mense Junio incboatus, cadit in A. D. dcccxlvi. Suam quoque operam in illuslrandis hujus Inscriptionis notis Chronologicis contulit Jo. Ciampinus, ;qui gcnuinum bujus Inscriptionis exemplar transcribendum curavit, et ad illius Bdem edidit P. ii vetcr. monimenlorum. cap. 16, pag. 3. In annis Christi sculptoris inscilia dcccvi cxaratum fuisse suspicatur, ac scalpendum dcccxl, nimiruman. Chrisli dcccxlvi; ex Indiclionc notam numeralem delendam esse, el pro viiii, legendum viii ; demum ex annis cpiscopatus Angilberii expungendam esse notam numeralem x , ac pro annis xxiv
locasse. Littera; bnjus donationis dat;c sunt

ut cst apud

BENEDICTI IV ANNUS 2.
iur,

1.

CHRISTl 906.
Ecclesia S.
Iii

509

Serghun pa\mn Juniorem

cori\us sancti

Primi

martyris concessisse Eremberto

nat.

illustri viro, illiul-

busta.
legitur

Martini a Normannis com-

Historia iloniiuorum Ambaziensiuni

que liunc cum reliquiis Domini nostri Jesu

S. Feliciani

Christi dcdvi, kalend.

anno IncarAuAngilberto

gusti, Indictione ix,

ordinante

domno

anno xxiii recondidisse. Verum Benedictus IV anno dcdui vita functus est, et Sergius III semel electus Pontifex Romanus, semelque ejectus, ut ex dictis constat. Prteterea, utjam viris doctis observatum de Sergii Junioris nomine semper intelligitur 5e/'(7?MS // sicut Gregorii juarchiepiscopo,
nioris nomen,nonGregoriumIlI,sed Gregoriumll semper designat. Quare ea translatio, Sergio II Ecclesiam Romanam regente peracta, anno sc. Christi DcccxLvii, quo Indictio ix non iniuus quam praesenti, in

Mortuo Odone regc, (Francorum sc. annoque Cliristi dcccxcvhi) qui x annis regnavit, in vii anno post ejus obitum ab Erilh et Balliet Nortmannis civitas Turonis succensa est, Ecclesiaque beati Marlini cuni toto castro, atque cum xxviii Ecclesiis ideoque anno Christi dcdiv Ecclesia
,

sancti

Martini incensa

idque tertium.
cap. 20
et lib.

Primum
uti

enim combusta fuerat

scribit

Clotarii regis
;

tempore,

Turonensis

lib. 4,

10, cap.

ult.Secundo, perNormannosan. DCCCLiii,utibidem

ostendimus. Tertio, anno dcdiv. In

bustione sanctus

tertia

com-

Odo secundus abbas

Cluniacensis

sermonem habuit cle Combustione Basilicce B. Martini,

cursu

erat, et

Angilbertus archiepiscopa-

qui inter ejus sermones ordine quartus

illa

est.

tum Mediolanensem

administrabat, uti inter scri-

Canonici S. Martini pro Basilica

resarcienda

ptores Mediolanenses convenit.

in ea inscriptione exaranda erravit, et loco,

Amanuensis itaque anuo

confugere ad
htteris

Adephonsum
Cluniacensi

Legionis

regem
ad

([ui

anno dcdvi,

Indict. ix datis, et a Duchesnio

in

DcccxLvn posuit annuin dcdvi.

in Bibliotheca

Notis

Serino-

legendum xxiii putat. Tamcrebris

ctione ix.

ictibns feriendus

non esse mihi videtur hic lapis, imo

attribuit
,

nullis,

nam

singula

recte cadunt.
Christi

Pagius vero
Indictio ix,

Baronii sphalma agnovit, atque amanuensis vilio

numerum dcdvi
fuit,

quum

ea translatio peracla fuerit an.

est,

dcccxlvii, Indi-

Neque amanuensis
non dcccxlvii

vitio

ita

exaratum

neque ea

translatio an

dcccxlvii peracta

sed an. dcccxlvi,

nam

an. DCCCSLVi,

in cursu erat.

Alter nunc est scrupulus ex hujusmodi iDScriptione enatus evellendus. S.

et Feliciani c>artyrum corpora ex Arenario Via

D.

DCXLix

num

Primi corpus Roma Lcgiunum translatum fuisse dicitur. Primi Nomentana in Basilicam S. Stephani in Ccelio monle a Theodoro I Romano Pontifice, A. qua de re Baronius in maguis Annalibus ad an. dcxlix, n. 1, e.x libro Pontilicali , et in Adnolationibus ad Roma.Martyrologlum die ix Junii. Papebrocius in Commentario pra;vio ad bauc diem pag. ISO, A. D. DCCCXLViii peraclam fuisse censet;
translata fuere,

Tillemontius vero Histor. Eccl. tom. IV, pag. 57t

, A. D. dcccxlv, sed nullis testibus. Visuntur adhuc in ejusdem Basilicae abside horum marlyrum ac T/iendori papte vetustissima: musivi opcris imagines, singulorum Lomina praferentes ; qu;c sane imagines praeclarum de translatione horum martyrum iu eam Basilicam per Theodorum Ponlilicem facla lcstimonium exhibent. Neque mireris, quum vides S. Primi martyris

corpus Eremherto, Sergio II donatum fuisse, atque

parte est accipiendum. Sa;pe Baronius id monuit, atque inter cailera ad an.

enim non de iutegro corpore, sed de ipsius lantum et ad an. Dcccxxvii, num. 38, ubi se non ipsa integra sauctorum corpora esse iuventa, ac iu nonnullis ueque dimidiam partem, quod reliqua alio fuissent deportata. Neque dolo malo aut fallendi animo IJdelium pietas sc sanctorum corpora possidere consuevit profiteri cum eorum partem lantum acceperit, proplerea quod non dimidiatum aut diminutum quidquam in operatione virtutum se accepisse sentlant. In quam rem Grcgorii Nazianzeni locum Invecliva in Julianura indigitat. Quod igitur de aliis sanctorum martyrum translationibus ex Urbe alio deportatis, id de S. Primi translatioue dicendum est, quod scilicet uon integrum S. Primi corpus fuerit Legiunum translatum, sed pars ejus tanlum. In cujus rei Cdem plane accidit nostris temporibus, ut horum marlyrum reliquia; in eadem Basilica detecla; fuerint. Quum enim Antonio Xaverio tit. S'. Stephani in CwUo-Monte presbytero Cardinali Gentili innotuisset, Urbano VIII Pontitice Maximo, A. D. Mxxv borum inartyrum corpora sub ara maxiraa fuisse inventa, sedulo inquirendum curavit, num ea
fuisse translatum, id

Roma iejriwnuw

CCLXX num

et seq.

frequenter expertum fuisse narrat, quoties in Urbe elevationcs atque translationes facta; sunt,

ibidem detegi possent, atque die xviil Novembris an. UDCcxxxv sub eodem altari marraorca urua inventa est, ac ipsomet cardinale Gentili ac plerisque aliis adstantibus aperta fuit, ubi sacra martyrum ossa reperta sunt, atque du;c pluiiibeK lamjua;, in quarum allcra vetustis characteribus rudiorum
alia

temporum hs litter incisaj erant ex uno latere pni. et fel. cor., ex alio rel. ss. pri. et fel. sanctoh. mar., iu vero minori tabuia plumbea s. pr. et fel. uar., et in alio lalere s. m. cor. Magna ergo ideui cardinalis amplissimus rellgione ductus, quo magnificentius horum niartyrum exuvia; collocarentur, altare majus, sub quo ea;dem reliquia; jacuerant, excilaildum curavit, quo die ix Juyiii an. MDCCXXXVI pereumdcm consecralo, die insequenti nempe x Junii raagno apparatu solemnique ritu, ac summa ouinium ordinum frequeutia, nimirum xvii S. R. E. carilmalibus religioso obsequio bujusmodi reliquias comilantibus, ac deducentibus, suli eudem altari decenter sacra;
mentariis aJ
illffi

exuvia; reposita; fuere.

Ad

ara;

frontem positum
sect.

fuit

hujus

rei

monumentum, quod habes apud Cajetanum Meratum

in

Com:

Gavantum

in Rubricas Breviarii

Romani,

vu,

cap. 8, ad diem 9 Juuii. Et nos bic ilerum

recudendum duximus. Est autcm

CIANI EX AKENARIO

MM.PKIMl ET FELI NOMENTANO A THEODOROP P-I HVC TKAN5LATA ATQJV^E AB VRBANO VIll.ANNO MDCXXV INVENTA ANTONIVS HVIVvS ECCLE^IAE SANCT^I STEPHANI IN MONTE CAELIO PRESBYX. CARDINAL GENTILI SVB NO VO ALTARI A SE EXCITATO ET CONSE CRATO SOLEMNI POMP.A REPOSVIT
CORPORA
SS.

X.IVNII-

MDCCXXX.V1
in

nc fusius commemorarc libuit, quo pietas amplissimi cardinalis erga hos martyres magis testata essct, atque locum haberet, quum dc hac ipsa nostra Annalium edilione idem purpuratus vir, ac de me optime meritus sit.

magnis etiam Annalibus

Georgids.

510

BENEDICTI IV ANNUS
ilhim
rv

2.

CHRISTI 906.
in

nem
sibi

ex Papyrio Massono recitatis,

ait

Constantinop.

nuntium
:

illnd

magnum

dolorem creasse, adliabetis

anno

Christi dcclxv,

sua Historia loquens de gestis de Constantino patriarcha et

:

ditque

Dccaetero quod rursum insinuastis, quia

ex auro et
ct

de loco cjus

exilii ait

In Hieriam Pontifex rele-

penes vos coronam imperialem

gemmis comptam,

nostrajserenitati

condignam,

obid Apostolicam serenilatein Sisinandi (archiepiscopi sc. Composteliani) intervenishs, ut nol)is hoc ita ut insinuare procuret et emere peroptaret
,

nempe Copronymi) palatiuin e regione Constantinopolis ad subsolanum positum b. Subdit Simeon logotheta
gatur. Est hoc imperatoris (Constantini
:

Ejus loco ordinatur in patriarchani

Euthymius

syncellus, vir religiosa modestia contiuensque ac

restat,

si

nostra; coniplacuerit

voluntah, apicibus

valde

jiius,

quem

ex divina revelatione aiunt quar-

reddihs cerhficare, vobis non differatur. Subjungit Adephonsus, ut dirigant ipsam coronam ad

tas illas

nuphas suscepisse: quippe cum imperator hajresim inducere vellet, ac legem edere, hcere
,

Amalvinum comitem Burdelcnsem, seque suos ad

viro tres quatuorve uxores habere

viri erudilissimi in 4.

cum

multi

eumdem comitem
inter

destinaturum, ut inter utrosque

hoc

iUi

suffragarentur .

de pretio coronge conveniat. Videtur tamen nihil eosdem actum esse, cum auctor anonymus
testetur, sancti Martini
toties

quotannis Leo imp.

rat, sed ea in

Utrumque eodem anno conticjit. Ab aliZocm quartam uxorem duxe-

Historia; Majoris-Monasterii

Ecclesiam

reffidiflcatam

concrematam, a clericis et civibus esse, et de Adepbonso rege nuUani

et

palatio nondum imperii corona redimita degebat, inquit Leo Grammaticus pag. 482,

neque ante Constantini baptismum Augusta declarata est, indeque sanctus Nicolaus ante coronatio-

mentionem faciat. 3. Baptismus Constantini

colai episc.
in

Constantinop.

exilium S. Nilogotheta

nem eam tanquam

privatam feminam habebat. At

,

Simeon

ubi Augusta renunhata fuit

quartas has Leonis

Annal. prodit, Constantinuin Porpbyrogennetam fllium Leonis imp., imperii Leonis anno vice-

imp. nuptias Ecclesise Orientalis legibus contrarias repreheudit. Audiendus ipsemet Nicolaus in Epistola,

simo baptizatum
gotheta

hiisse

a Nicolao

patriarcha in

quam postquam

in

sedem suam

restitutus

sancto Theophaniorum die. Subjungit Simeon lo:

fuit, scripsit

ad Pontificem

Romanum,

qua; extat

Imperii Leonis anno xxi benedictionem

nuptiali ritu consecuti

sunt Leo

et

Zoe post

festse

hicis (seu Theophania;) peracta

solemnia,

Thoma

presbylero adminislro, qui ct gradu motus est

uxorem quoque Zoen Leo Augustam proclamavit.

Hinc EccIesicE ingressu Leoni interdictum a patriarcha .
XXII

Tum Simeon addit Inip. Leonis an. imperalorSamonam accnbitorem prseficit, quo
:

apud Baronium anno dcdxi, num. 6. Vicit, inquit, ad extremum amor, quartaque jam uxor expetita est puer autem obtentui assumptus, qui pridem ab ea genitus, successioni imperii nullo prolis adhuc subsidio innixi destinabatur etc. Nondum triduum a baphsmo filii effluxerat, cum pueri mater in palatium, ut principis decet nu:

videlicet adjutore ac socio ad

omne

scelus ac ne-

ptam, apparatu regiflco accitur crerimoniae expediuntur nuptiales nullius sacerdotis interventu ,
:

quitiam

uteretur;

amboque adversus Ecclesiam

[)a-

imperatore ipso et sponsi

et

auspicis

munus

exe-

moHii incipiunt. Accersenles enim Nicolaum

quente

Subdit Nicolaus sese in exilium missum,

illas

triarcham, etiam atque etiam rogant, ut quarta-

quod nuptias

improbaret,

postquam
,

legati

rum nupharum

lex recipiatur.

Verum

IiaBConmia

Roma
sent
;

niissi

ut

connubium flrmarent
gestum

adventas-

anno xx imperii Leonis post festum Theophaniae peracta, ut patet ex Leone Granmiahco, aliisque
qui haec uno tenore recitant,
et

quos legatos a Sergio papa directos fuisse

fuerit, narrat. Baro-

afflrmat, et quid tunc

uno eodemque
mona-

nius de ejechone Nicolai et subrogatione Etithymii^ ac de quarUs Leonis imp. nuphis

anno contigisse innuunt,

statiin(]ue referunt exi-

anno

dcdi,

liuniNicolai patriarclue in Hieriam, ubierat

num. 2

etseqq. verba

facit,

sed ea ad prsesentem

sterium ab eo conditum. Nicephorus patriarcha

annuin pertinent, ad quem ideo revocanda.

BENEDICTI IV ANNUS 3 ET LEONIS V ANNUS

1.

CHRISTI 007.

iH

BENEDICTl IV ANNUS

ET LEONIS V ANNUS

1.

CHRISTI

907.

l.

Mortuo Benedicto succedit Leo V pnpa.

quo
defiinctus

est
2.

Inspector tumuli, compunclo dicito corde

Anniis sequitur Christi nongentesimus septimus,

Indictione decima inclioatus,

Cum

Cbi

isto

regnes, o Benedicte Deo

Benedictus papa ejus nominis IV sepultusque est

Ecce quod unicum extat tanti PontiQcis monumentum. Subrogatus est in locum ipsius Leo ejus

Petrum, juxta adituni quo itur ad S. Gregorium, ubi et ejiis sepulclirum ejusmodi exornatum fuit Epitapbio, quod olim exscriptum aManlio in libello rerum antiquarum Basilica; Vaticante, sic se habet ex emendatiori Codice redditum
S.
:

apud

nominis quintus patria Ardeatinus,

temporis qno
sedit, reddit

obscurum

quem brevitas nam tan:

tum

dies quadraginta Ecclesiam gubernasse tradunt

veteres,

res

pulsum vero atque dctrusuin

stopboro,

Roiiianorum Pontificum prosecuti , in carcerem a Cbrisedisse post eiim

quem

affirmant

sed

Menibra Benedicli bic quarti sacrata quiescunt

Pontificis

magni, Prasulis

exinnii

Qui merilo di^nus Benedictus nomine diclus Cum fuerit largus omnihus atque honus.
Huic generis decus, et pietatis splendor opimus

Ornat opus cunctum jussa Dei meditans. Pra;tulit bic generale bonuui lucro speciali,

nec Cbristopbori Sedem stetisse immotam sed post menses septem deturbatatam a Sergio invasore ceque confirmant quod contigit anno sequenti. Sunthajc plane tempora inopia scriptorum
,
,

obscura,

et

tyrannide Sedem Apostolicam inva-

Mercatus cselum, cuncla sua

tribuit.

Despectas viduas necnou inopesque pupillos

dentium

tetra.

Ut natos proprios assidue refovens.

Anno periodi Gra;co-Romana8 640U.

Anno JPjx

Ilisp.

945.

Anno Hegirse 295,

III

inchoato die 12 Octob., Fer. 6.

Jesu

Christi 907.

Sergii Hl papa; 4.

Ludovici

imp. 8. Leonis Sapienlis imp. 22.

\.

Mors Benedieti IV
1.

et

Leonis

num.

Tain Benedicti

/Fquam

Leonis

V PP. V

Ad

Alemaniam

ingressi sunt .
citatus.

Eadem

habet Hermanin

Ponti-

nus Contractus

Hepidannus nionacbus

ficum Romanorum obitus hic a Baronio narratus, retrahendus ad annum dcdiii quo de eo egimus. Conli2. Germania ab Ewujaris aj]licta. nuator Regiiionis ad annum dcdvu ait Bavari cum Hungaris congressi multa cajde prostrati

brevibus suis Annalibus, de his

Hungarorum

de-

vaslationibus loquitur, eosquc Aijarenos appellat,

quia saepe historici Barbaros inter se confundunt. Germania itaijue ab Hungaris hoc et scquentibus
annis graviter
afflicta,

nemine

ferc

eis

resistere

sunt.ldem habet Hermannus Contractus

editionem Canisianam.

juxta

auso

sive

quod

turl)inis inoie ferrentur

Tum

ad
:

annum

sequen-

quam

consisterent,

sive

et nunquod Germanicos vigor

tem idem conlinualor

staverunt

scribit

terminos transgressi, Saxoniam

Postea ad

annum

Hungari iterum Thuringiam vaa Hungari dcdix

obtorpesceret, et avitam gloriam ignobili socordia

sepeliret.
3.

et

Edoardus rex Danos

subigit.

Edoardus

512

CHRISTOPHORI ANNUS

1.

CHRISTI 908.

Angloruni rcx varios principcs gentis Danorum lioc anno prostravit, subegitque Northumbriam, Wallos, Cunibros et Scotos, ut narrat Wcsimonasteriensis Anno gratiaj nongentesimo septimo, rex magnificus Edwardus, congregatoexercitucopioso, subjugavit sibi Eastscxiam , Eastangliam , Mer:

cliam,

Cumbrorum

ct

Galwallensium,
et
sic

omniumreges,

que Occidentalium Britonumflnes

in

eorum

deditionem accepit; et nore ad propria remeavit

lib.

cum

gloria et

ho-

Polydorus quidem
contra anliquoMalniesburiensis

6 id de Scotis negat,

verum
habent

rumscriptorum Brilannicorum fidem. Idem enim

ac
lib.

ciam, Norlhumbriam

cum

multis

aliis
:

provinciis

Westmonasteriensis

quas Dani multo temi^ore possederant et omnes ex eoruni domiuio potenter extorsit. Scotorum

2 de reg. cap. 5, el Ingulphus in sua Hisloria

pag. 871.

CHRISTOPHORI ANNUS

1.

CHRISTI

908.

et

1. Sergio iterum invadetite Bomanam Sedem Pontificem agente, scandala invalescimt.

ipso in

Formosum post ejus obitum perpetrato. la quibus corrigendus Sigebertus, dum ordinatum a
dicit,

Christi

anno nongeniesimo octavo, ludictione undecima inchoata, rursum pravorum turbis et factionibus, invasionibus et grassationibus tyranno-

Formoso episcopum Sergium

nominant, Luitprandus vero
puisse
sibi

qnem

Acta

synodalia superius recitala nonnisi presbyterum

eum

ex diacono arri-

rum Romana vehementer

perturbatur Ecclesia

nomen

Pontificis tradit. Cffiterum

ab

siquidem Christophorus violenter e Sede pellitur, vinculis stringitur, in carcerem truditur, atque
vitam monasticam amplecti cogitur ubi auteni mortuus est, sepultus fuit in Basilica sancti Pelri, cujus sepulchro hanc unicoversuappositaminscri:

omnibus non legitiinus Pontifex, sed conclamatur invasor, ut non mireris (si quod audisti ex Sigeberto)

ordinationes Formosi repulit,

sed

parum

istud, nisi alias superinduxisset ordinationes.

3.

Sunt

hffic

infelicissima

illa

tempora,

cum

ptionem, Manlius qui exscripsit, sic recitat HIC PIA CHRISTOPUORl EEyVlESCUNT MEMBRA
PULTI.
2.

alter
SE-

alterius res gestas intrusus quisque Pontifex

:

aboleret
ris

qua?

damnans

et

execrans hujus tempo-

auctor Auxilius nomine, suo prosecutus est

Exsurgit rursus,

hocejecto, Sergius

ille

stylo,

de quo bocc Sigebertus,

scripsit

cum

agit de scripto:

nefandus,
saevisse.

quem

audisti in

Formosum papam

ita

ribus Ecclesiasticis, viris illustribus

inquit
,

Auxilius,
inferioris

Potcns

berti,

homo

armis marchionisTusclEe Adelvitiorum omnium servus, facinorosisiste

Dialogum sub persona

simus omnium, quai intentata reliquit ? Invasit iste Sedem Cliristopliori, non Forinosi (ut memoria
lapsus asseruit Lnit|irandus)
post

munitum, contra intesiinam discordiam Romanoe Ecet defensoris, divinis et canonicis

exem|)lis

clesiae, scilicet

deordinationibus, exordinaiionibus

quem

(luidein consiat

et

superordinationibus
eis

Romanorum

Pontificum, et
el

malum

ingressum

deterioremque progres-

ordinatorum ab
nationibus
.

exordinalionibus

supcrordi-

sum, pessimum demum esse consecutum egressum. De quo Sigebertus liaec anno superiori babet Sergius Romana; Ecclein sua Chronograpbia
:

Ha;c de argumento in quo Auxilius

suo versatus
Pontificis

est

ab invasoribus

commentario. Perpetrata sunt ista et inlrusis in Apostolicam Sedem,

usurpantibus, et illegitime thro-

sige

centesimus vicesimus pra;sidet.

Iste

est Ser-

nomen

gius diaconus proptcr

batus, qui ab

Formosum

a papatu repro-

num
creati

A[)Ostolicuni invadeiitibus.

Verum

legitime

eodem Formoso

cjjiscopus factus, ad

Romani Pontificcs(ulJoannes nonus, de quo

ista

Francos tamcn sc coutulit, et eorum auxilio Christophoruni invasorem capiens et in carcerem trudens, latcntcr
et

nupcr)
4.

vehemcnter sunt

execrati.

Romam

ingressus,

papatum

invasit,

Cajterum cuui hujusmodi invasores Sedis Apostolicse invaluere, quid adeo mirandum sit, si
inconcessa sacris legibus ab
grassatore ? At ab
illis

Roinanos miiiis et terroribus |)cr|)ulit ut omncs ordinationes Formosi irritas haberciit, etc. Sed
haicsuperius suo loco sunt dicta de sacrilegio ab

teniata fuerint et

usurpata ? quid niinus habet alienorum invasor a

istis

quis justa legitimaque re-

'

CHRISTOPHORI ANNUS
qiiirat
?
,

1.

CHRISTl 008.

;i3

fucrint

At qnod mirandum tamen eo honoris et

est, isti

licct

tales

(ut

suo loco inferius dicctur) munitio S. Angeh,

al)

revcrentiae fidcles

inexpugnabilis rcddila ex molc olim Hadriani, Au-

omnes

praesertim longc posili Borealcs populi pro-

gustornm sepulcro, possidcrclur

niarchionc,
(|ui
:

eodcm

Tuscise

sequebantur Romanam Ecclcsiam, ut qucmcumquc in ea sedcntem, audirent nominc tenus Pontificcm,

ca potirctur, Urbi quoquc pariter dominari facilc posset haic pessima femina ea
arte

eumdcm, mirum
'

dictu, nulla liabita discus-

dominium Urbis

est consecuta, possidens arfilias

sione ejus ingrcssus, ut

Pctrum

colerent. Sic

cnim

cem, illudque in posteros propagare curavit,

bus
et Tusciai

ab hoc eodem Sergio

Colonicnsis arciiicpiscopus

prostituens Pontificibus Sedis Apostolica^ invasori-

reperitur peliissc et accepisse palhum, ct Hogerus

successor Adalgarii in Ecclesia Hamburgensi hoc

invaluit

marcliionibus, ex quibus tantarum meretricum imperium, ut pro arbitrio

pulsis, intrudercnt.

anno ab eodem Sergio a?que accepisse pallium tam

ipse,

legilimc crcatos dimovcrentPonUfices, et violentos

ac nefarios homines,
7.
illis

quam

pra3cessor viri sanclissimi, cui coadjuet privilegia renovarat.

torem dcdcrat

Hic igitur
papa3 syno-

Quis

ista

considerans, non obstupescens,

utcumque Pontificcm agens Formosi

dalia dccreta rcscidil.

scandalumque
clesia) sua;,

patiens putarit,

Deum

oblitum Ec-

Etenim qui adhucin Formosum odiocxa'stuabatimmenso, qusccumquc statuta fuissent in Concilio Triburicnsi ejusdem auctoritate Formosi, iiimirum ut Bremensis Ecclesia
,

quam meretricum
,

arbitrio permiserit

infamari ? Sane quidem sanctorum

ista

Patrum

fuit

querela

cum

supcrexcrescenlibus fluctibus

suffraganea censcretur
rescidit,

Coloniensis EcclcsiLC,

iste

diplomala^iue pontificia, quibus eximcrc-

tur a Coloniensis episcopi potcstate, ipsi concessit. Ha2C

^

Adam

monaclius.

Ab eodemquoque

ita

Pon-

tificem agcnte obtinuisse privilegia

sinates,

monachos CasLeo'Osliensisaffirmat. Cum tanicn eosdem

Apostolicos, sed

imdiquc pa3ne obrutam viderent Ecclesiam, ca intcrdum ipsorum animossuggesUone pulsante,num Deus dereliquisset Ecclesiam suam. Nam audi Magnum Basiliumitamalisobrutum ad Alexandri Accessit nos ista scribentem autem ad hasce animi mei disceptationes et ista cogitatio An Ecclesias suas prorsus reliquerit Domiuus, etc. Dum
:

Sedis Apostohcai invasores, non

*

videlicet (quod ait ex nostris

Beda)

nonnunquam
non solum
posset)

apostaticos csse dicendos, Ecclesiastica bene disposiia

Ecclesia a tantis gentilium prcssuris

affliclata,

ccnsuit disciphna.

sed et fcedata est, ut

ipsius

(si

fieri

Re-

5.

Cujus pra^ter vim tyrannicam in Ponlificatum invadendo ab auctoribus ejus sfficuli scriptis
nora.
proditam, turpitudo quoquevita; ab eisdem tradita
posteris

Serr/ii et

Theodorce mores pessimi

et faci-

demptor

eam prorsus
est
'
:

deseruisse ad tempus

vidcretur, ctc. Turturis lugenUs, Ecclesiaelamcn-

tanUs vox

illa

Ego

derclicta et sola . Sed

est divina pro-

non

ita,

quia in his potius cognita

magna infamim nota

est reddita manifesta

videntia erga

suam EcclesiamsoniciUor

invigilare,

Luitprandus enim obscena ista nota rehquit his TLeodora scortum iniiuulens, hujus AIverbis
:

atque protecUone, sollicitudine, curaque propensiore

eidem inhaerescere. Siquidem cum tanta

sfficulo

ista

berici, qui

nupcr hominem exuit, avia (quod diclu etiam nefandissimum est) Roman:u civitatis non inviriliter monarcliiam obtinebat, qua3 diras habuit natas, Muroziam atque Theodoram sibi non solum ffiquales, verum eliani Veneris exorhvo promptiorcs. Harnm una Marozia ex papa Sergio, cujus supra fccimus mentionem, Joannem, qui
postJoannis Ravcnnatis obituni, sanctsc Piomante
Ecclesiffi

urgerent toto hoc

brcscerent
:

mala,
est

et

scandala incre-

tamen non
hajresi

inventus qui ea de

causa se ab ipsa
schismate, vel

Ecclesia

Romana abscinderet eamdem impugnaret; sed

fidei

omnes ubique gentium cidem

dientiffi

vinculo, etobe-

fcedere juncti persisterent.

aptari possit
?
:

Utadhoc

ilhid

Nahum minum

Quid

cogitatis contra Do-

Consummationem

ipse faciet,

non con-

obtinuit dignitatem, nefario genuit adul-

surget duplex tribulatio .

et proscindi

Namcum

his urgeretur

terio, ex

Alberto autem marchione Albericum, qui

malisEcclesia, non permissaestschismatibusscindi,

nostro post tempore Roman.-e Urbis principatum

usurpavit, ctc.
Audisti tcmporis hujus deplora,

fideles

illi

tissimum statum cum Theodora senior, nobile scortum, monarchiam (ut ita dicam) oLthieret in

non

esset,

ha;resum fraudibus, sed omnes Deus obsequentes. Quod faclum plane nisi Deus ejus incoUnnitati et integritati
fecit

summa
gis

vigilanlia prospexisset; sic ut

Urbe?
6.

ab cadem Ecclesia
Sed unde infami muheri tanta dignitas
nobilis
?

foris visus esl recessisse, co

quo longius ma-

Erat

ista

Romana

femina, senatoria orta

propagine, excellens pulchnludme, ingenio versutissima, consueludinc Adelberli Tuscia; marchionis

inUme eidcm cognitus sit inhffisisse, manumque pravorum hominum impulsibiis agitata corrueret. Quod loco miraculi liabendum quis
subjecisse, ne

neget
si
si

(]um major
in

in eo Dei potentia cognoscatur,

polcntissimi rcddita procacissima, ex

quo etiam,

quod
longe

igne est positum, non inccndatur,

quam
opus

quas audisti, genuit filias ; sicque ex adulteri potenUa etiam sibi peperit monarchiam. Nam cum

remotum ab
",
:

co conservetur illajsum. Et

cum

scntentia Pauli

qualecujuscumque

sit

probabit ignis
'

plane opus Dei esse, Romanam Ec-

Crant. hist.
c.

1.

1.
^

42.

Eccl. Sax.
s

1.
.

III.
I.

c.

1.

Leo

Ost.

c.

54.

el
'

1.

II.

c.

2i.

'

Adam
et 9.
'I

Uist.

HXLY.

c. 1.

Uasil.

Ep. Lxxi.
i.

Luitp.

1.

n.

c. 13.

Nahum

Cor.

'-Ucil. liom. in

Mar.

c.

6.

' Isai. .\lix.

'^

i.

m.

Rauon.

Toiius

XV.

65

5U

CHRISTOPHORI ANNUS
non potuerit ad

I.

CHRISTl 908.
est

clesiam, qviac tot admotis facibus

Magni noraen digne

saipissime Arabes
et
:

consccutus ob debellatos
ipso,

interitum usque consumi, et ad niliilum redigi, facti evidentia declaravit. Sletit sane, stabitque

in

boc

cum

noiens

civili

domestico bello extiauriri regni vires iu

utilita-

semper immobilis de Sedo Pctri scntentia atque promissio Clu-isti, quod portai iuferi non praevalebunt adversus eani.
8.

Adefonsi magni

virtiis.

Eodem anno
patrem
:

te-

dio longcB prtefecturae

patris regis Adefonsi

Magni

tem hostium Sarracenorum, sponte filio cessit, seipsum superans, noncurans qute sua sunt, plane ut diceretur Maximus dignus fuit. Res tunc gestas, ex Sampyro atque Tudensi et aliis antiquis monunientis j^rodit ' Ambrosius Morales et alii.
'

ejus filius primogenitus Garsiasnomine, adjuvante

rnatre et fratribus conspirat in

sed qui

Ambr. Moral. Chron. HispaD.

1.

v. c. 30.

Anno periodifirffico-Romanai 6401. Anno

iKra; Hispan. 9i6.

Sergii Hl

papae 5.

AnnoHegirs 296,inchoato Seplemb ,Fer. Ludovici HI imp. Lconis Sapientis imp. 23.
die
9.

6.

lesu Christi 008.

1. Initium Christophori et Sergii PP. Ad num. 1 et seq. Christophori papse depositio e Sede Romana, et initium Sergii lll removeri non pos-

Major

est,

inquit, gratia ^oci hujus,

quamrunior,

quem

audivi. Igitur

domuni

i'ediens, interrogatus

inter cfetera aliquando a suis, essetne nobiscum, ut

suntab an. dcdiv, ideoque videnda quai ibidem dicta

sunt.
2. Alphonsiis abdicat rerjnum Hispanioe. Ad num. 8. Alphonsus Magnus Hispaniarum rex regnum abdicavit, illudque Garsia? filio tradidit, victus tot tumultuum ab eodem excitatorum tccdio.

fama vulgavit,

religio

cum

doctrina, severitas

cum

disciplina? Caeteri, inquit, quid sentiant,

nescio;

quod mihi animo est pronuntio unum ego sauctum et hunc defunctuin qucBsivi vivos autem ut
: :

vere fratres fatear, sanctissimos inveni. Doctrinam

vero illorum

Id Morales ad

bunc

Baronius.
p.

Verum

ex eo Yepius in Appendice tom. iv,

Christi
refert, et

annum

4M,

refert ])rivilegium a Garsia priino rege in

disciphnam, in virtutum eorum delectat me enim talium memorari, quos quidem ut iterum videam vix exspecto. Oportet ut omnibus modis, meis me juvantibus,
et

operibus videre est

gratiam monasterii sancti Isidori conccssum et a

conjuge ejus Miona datuin XV kalend. Martii i^ra DCDXLix, anno feliciter regni nostri primo, ideoque Garsia an. ChristiDCDX velinsequenti, quo
MiSi DCDXLix inchoata,
3.

pra^parem, quatenus ad proximum sancti Galli diem viros Dei visilans , ffcater illorum conscriptus
flam,

rum

regratier. Venit

etquantum mihi gratiae est, charitalem illoautem Dei electus (hoc sc.
,

regnum Legionense

iniit.

anno) ut spoponderat
faniilias

et

Monasterium S. Galli hoc tempore celeberrimum. Ileijidannus ad annum dcdviii hcec

cxhilaravit. Porro

magnis donis fratrcs et Adalberonem sancti

exti-

Galli fratrem

conscriptum beneficentissimum

refert: Adalbero episcopus Augustensis

cum

nia-

tisse, tradit altcr

Ekkehardus

capite 5, prohcitque

gno apparatu et multis donis rium sancti Galli Quam etiam

.

venit ad monastein

libellus de Fratribus conscriptis

tom.

ii

apud Gol-

rem EkJiehardus

dtistum pag. 181, ubi Adalbero an. dcdviii ad san-

decanus San-Gallensis in Vita beati Nolkeri Balbuli

ctum Gallum
juncto
sibi
,

in vigilia ipsius sancti venisse dicitur,

monachi San-Gallensis in Aclis SS. BoIIandianis ad diem vi April. recilata, cap. 2 scribit Quantum cella S. Galli in hoc tempore virtulum au:

mitissimo Sebonensis Ecclesiae (seu

)

spiciis,

disciplinis

ob merita inhabitantium, spiritualibus(iue augeri cceperit, tandeinque floruerit, memorari jucunduniest. Erat enim senatusReipubhcai loci illius tunc quidem .sanctissimus, ut Adelbero Augustensis Ecclesia) antistes testatur. Qui beatus prssul signa et virtutes S. Galli a pluribus

nunc Brixinensis antistite Mcgimberto ac locum variis donis locupletasse. 4. Sancta Wiborada inclusa ad monasterium Vivebat hoc tempore apud S. Gallum S. Galli. sub hujus monasterii abbatum dircctione sancta Wiborada virgo , in angusta cella inclusa, cujus Vitam ab Hartmanno moiiiicho S. Galli, cjus .xquaU
Sabionensis
;

scriplam, publicavit Henschenius ad diein

Maii, et ex eo Mabillonius S;cc.

ii

mensis

audiens,locum in die festivitatisejus(sc.xviOclob.)

orandi gratia adiit,
et piu'sens

v Benedict.

Cum

plura conspicieus

enim ad aures Salomonis

Constantiensis episcopi

CHRISTOPHORI ANNUS
[ama virtiifiim
5.

1.

CHRISTI 908.

515

monasterium ipsum secula cst.aDeinde in cella quadam in montibus sita, juxta Ecclesiam sancti Georgii, parva constructa mansiuncula,
ojiis

pervenisset, etad

Galli proficisceretur,ea

pffine

annis (juatuor conversala

est,

lanta absti-

potusquc se constringens, ut vix narranti quisquam credere valeat, inquit Ilartmantius. Salomon post annos illos quatuor ilcrum ad monasterium veniens, clausula, quam tota vita
tientia cibi
iitiebat,

anno dcccxci vivere dcsierit, nondum forte nato Udalrico; qnando itaquc Ilarfmannus ait, ^a/omonem abbatem sancli Galli episcopum Constantiensem factum, nbn innuit id eo tempore contigisse, quo monaclii Udalrico suaserc, ut monachum indueret, sed Salomonem, anteqiiam episcopus Constantiensis fieret, abbatcm S. Galli fuisse, et monachoscogitassedeUdalricopostSalomonisIIImortem abbate eligendo, veriti scilicet, ut subdit Hartinannus,
ne, sicut

jam parata, (eam benedicens) clausulam

fratre et

ante

)bseravit. Udalricus causa doctrinre ad monaste-

traderentur . Denique

eum, in potestatem alienam Hartmannus se de uno

:ium venit. Inillo temporc Salomonc

ibbate nostro, episcopo facto, ejus nutu Udalri-

;um ipsum
Deret, ut

secretius accitum suadere cocperunt

eodemque Salomone III loqui, evidenler ostcndit, quando ait, venerabilis itaque Pontifex iterum ad monasterium veniens, etc. De Wiborada et Udalrico rursus
6.

Tionachi, quatenus

monachicum habitum

susci-

mcnlio occurret.

abbas monasterii post

eumdem

Salomoa

Bella Grcecos inter et Saracenos.

Simeon

lem constilueretur, Udalricus consilium statim

iViborada peiiit, quae respondit :Vertc

animum
fieri

Logotheta gesta in Oriente hoc anno his verbis narrat: Anno vicesimo tertio (ncmpe imperii Leonis)
classis Romanam ditionem invasit. Imperator vero Himerium logolhetam navalium

uum

aliorsum

nec monachus, nec abbas hic

Saracenorum

)oteris,

etc, in plaga orienlali

debes episcopus

ieri. Qiiod reapse contigisse infra vidcbimus.

5.
iir.

S. Udalricus in monasterio S. Galli erudiCum vero Salomones duo Ecclesise Constau-

tempora pracfuerint, Salomon eo lomine secundus ab anno dccclxxxv ad dcccxce, et Salomon hujus nominis 111, de coenobio S. Galli
iensi per haec

oinnium copiarum ducem ac caput prajfecit scribitque Andronico duci ut se adjungat Himerio. Porro Samonas (qui omnia poteiat apud imperatorem) implacabili iii Andronicum odio omnique modo ei labem inferre studens auctor est cuidam
:

ut occulte ad
ris, et

eum

scribat

Cave-sis naves ingredia-

ibbas, episcopus
;essor,

promotus ejus immediatus sucanno DCDxixvita fimctus sit, utsingulaHerdifficultas

iiannus Contractus ex editione Canisiana diligenter

aotavit,

essc

potest,

de quo i^fl^omone
sit.

ab Eimerio capiaris. Multis itaque rogans urgensque Andronicum, ingruentibus Agarenis ut secum ingredereiur, id vcro impetrare non potiiit. Solus ergo Himcrius in S. Thomae solemni die, cum
Agarenis congressus, magnam victoriam reporfavit. Qua re cognita Andronicus in desperationem adduclus, cuin affinibus ac comitatu, in defectionem

luctor Vitse sanctae

Wiboradce iritelligendus

Henschcnius et Mabillonius laudati in Notis ad Vitam hujus sanctae putarunt, Ilartmannum niona-

chum
care,

de utroque Salomone verba facere, et indi-

adactus est.

Salomone II Ecdesiam Conslantiensem administrante, S. Vdalricum in schola S. Galli eruditum fuisse, et Wiboradam ad monasterium S. Galli cum eodem Salomone II venisse. Hartmannuni vero monachum de Salomone tertio verba facere, quando ait : In illo tempore Salomone fralre et abbate nostro, episcopo facto, etc. Verum Ilartmannum monachum de uno eodemque Salomone, hujus nominis tertio sermonem habere, mors Udalrici,
quae accidit anno dcdlxxih,
ffitatis

Idem tamen Himerius imperii Leonis anno xxv producto ad octo menses navali bello a Saracenis victus, vixijue incolumis evasit. Quare Leonis iinperatoris tem|)ore imperium Orientale a
,

Saracenis non
7.

parum
caiifci'

afllictunT.

Obitus

Babyloniensis.
califa

AnnoHegirae

cc\c\ Muctafis Billa

obiit,

Babyloniensis die solis

juxta vero

lxxxiii, ut scri-

ptor Vita; ejus nuiii. 75. prodit, invicte demonstrat.

Eulychium patriarchant Alexandrinum; Elmacinum lib. 2 Hist. Sarac. cap. 18, die dccimo tertio Dulkiadaj, qui mensis undecimus est Arabum, et hoc anno dies ille incidebat in dicm duodecimum Augusti, cujus vespere dies xiii ejusjuxta
deiii

Quomodo

cnini Udalricus natus

anno ncccxc, aut

II,

mensis Dulkiados exordiebatur. Ei successit

filius,

insequenti studiorum causa ad sancti Galli inona-

Giafar Abulfaldus ejus

diiie esl

qui inter califas or-

sterium venire potuit, sub Salornonc

cum

is

xxxix.

516

SERGII

III

ANNUS

1.

CHRISTl

'J09.

SERGII

III

ANNUS

1.

CHRISTl

909.

dis et disciplince restituendce.

ris

Concilinm Snessionense moribus reformanAnnus Redemplonongentesimus nonus, Indictione duodecima

1

sequitur,

dicto, provinciale

pago Suessionensi in locoTrosleio Conciliumcclebratum est ab Herveo, seu Heriveo arcbiepiscopo Rhemensi, dignum quidem quod desciiberetur liic integrum, cum

quo

in

Denique ne nobis parcere videamur, qui aliorum eriata corrigere debemus, etc. His prfelocutis, primum omnium de honore et cullu cclesiarum ponitur * constitutio. Deinde ipsi regi ut

cipit

potissimo post sacerdotes Ecclesice

scribitur recta

membro, prsesecundum pietatem norma vivendi

:

ex sanctorum Palruni sententiis concinnata

at-

tanquam

iax in tanta

temporum

et Ecclesiasticae

que ex

iisdeni fontibus exhortatio ad

eumdem
Et
et

re-

disciplin;e obscnritate splenduerit.

in scripto Codice Antonii Auguslini,

ibi dicilur)
sis.

luvenimusillud acceptum (ut ex bibliotheca sancti Remigii Rhenien-

gem

subjicitur,

quae sic incipit

quoniam a
sub-

nobis ratio exigitur

omnium

et

principum

ditorum ab

co,
])ro

qui sine exceptione judicat persoipsis

:

In cujus Prfcfatione satis

quidem

diserte haec

narum

et

regibus Picgi

regum sumus

habentur de his, quae ad temporis notam pertinent Unde auno Dominicce Incarnationis nongeutesimo nono, Indictione duodecima, sexto kalendas mensis Julii convenerunt venerabiles Patres et doctores Ecclesiae, Herveus scilicet sanctee
:

sermo exhortationis ad vestram, domine rex, nobis habendus est excellentiam, etc. Tertio vero loco regularium ponitur
reddituri

rationem

reformatio, et disciplinse collapsae integra restitutio.

nietropolis

Rliemorum arcbiepiscopus,

totius ple-

De quihus agentes Patres, priuumi omnium quo miserando statu essent tunc monasteria Gallicana, verbis
3.
islis

bis Dei famulus, et coepiscopi Rhemensisdicecesis,

immenso

dolorc deplorant

quorum nomiua

subtus tenenturdescripta.In pago

Suessionico, loco Trosleio, de statu Ecclesice et totius regni utilitate tractaturi, et facta solemniter
salutatione,

omnibusque, ut mos

est,

ordiue resi-

dentibus, archiepiscopus sic exorsus est 2. Quoniain per aliquot annos, partim infestatione paganorum, partimetiamgravissimisregni
perturbationibus
,

ac

quorumdam
:

falsorum Chrijuxta decreta

stianorum insectationibus

prffipediti,

De monasteriorum vero non statu, sed lapsu, quid dicere vel agere debeamus, jam paene ambigimus. Dum enim mole criminum exigente, et judicium a domo Dei incipiente, quffidam a paganis succensa, vel destructa, quaedam rebus spoliata et ad nihilum prope sunt redacta si tamen quorumdam adhuc videntur esse vesligia nulia in eis regularis norma; servantur instituta sive namque monachorum, sive canonicorum, sive sint san:
,

canonum nequivimus congregari

nunc quia an-

ctimonialium, propriis
carent rectoribus, et

et sibi

jure competentibus

nnente Domino, congregandi nobis facullas, juxta decreta canonum data est, cum Dei gratia convenientil)us nohis in

dum

contra

omnem

Ecclesiee
eis

auctoritatem prajlatis utuntur extraneis, in

gentcs
, ,

de-

unum,

etc.

In primis

autem

ob oculos ponitur pnesentis temporis miserrimus status, tanquani tempus idlionis Domini. Nam in Videtis quam sit cvidens furor Domini, ter alia et manus ejus ad feriendum exlensa ? Kcce enim
:

partim indigenlia partim malevolentia, maximeque iuhabilium sihi prffipositorum facien-

tium incouvenientia, moribus vivunt incompositis, etc. Deplorant praiterea quod laici eadem a
regibus in beneficia praster jus fasque acceperant,

quol anni sunt, ex iiuo terram nostram scgre (agri) slerililate damnatam adspicimus; quibus cladibus quotidie intercat populus jam vidimus depopula:

adduntque
tis,

: Nunc autem in monasteriis Deo dicamonachorum, canonicorum et sanctimonialaici

lium,abbates

cum

suis uxoribus,
et

filiis et filia-

tas urbes,

destrucla vcl incensa monasteria. Agri

bus,
Ilffic

cum

mililihus

morantur

canibus,

etc.

in solitudinem sunt rcdacti, ila utdicere possimus,

detestati

admodum
et

Patres, ex sacriscanonibus

pervenil gladius usque ad

animam,

etc. Ilis plu-

Conciliorum

Fraucorum regum Gapitularibus

ribus deploratis, i)rimum

omnium

de episcoporum
'

coiiectione ponitur saluberrima institutio, quai in-

Cod. Conc.

c. 2.

SERGII
corrigunt. Sed et

TII

ANNUS
ita

1,

CHRISTI 909.
;

517
cui

quoniam

sicut in
,

Urbe,

in

cessoribus fide Catholica

ut supersedificent

orbe sacrilegii illud genus invaluit

tur; ne id
Patres
alia
fieret

ut defuncto

episcopo, ejus bona ab oninibus publice diriperen-

amplius, conati sunt reprimere

bona opera, cum hortantur, compendio quodam quaecumque debeat facere quilibet Christianus admonent toto capite illo, in cujus exordio haben,

canonicarum obice sanctionum. Uxc et , emendantes, qulndecim scripscre capita, multiplicibus canonibus et sententiis Patrum contexta, ut quot capita, tot dixeris esse catecheses ad restievellendos qui irrepserant in
dines i^ravos mores.
Inter alia

tur ista

6. His ita

prselibatis,

nos omnes generaliter

volunt vivere in com-

alloquamur

quijuste

et pie

tuendam collapsam Ecclesiasticam disciplinam, et omnes hominum orautem

in fine decimi quarti capitis,

munione sanctai Ecclesia; Catholicffi, qua; est unum corpus Christi, cujus unus estDominus, una fides, unum baptisma. Qux cum generaliter ab uno capite Christo

super petram, id
tcdificata
:

est,

supcr confessio-

nem

quam accepissent ab Apostolica Sede admonitionem de perversa Orientalium doctrina auctore Photio, his significant

manifestum tameu est, per omneni Italiam, Gallias et Hispaniam, nullum instituisse Ecclesias, nisi eos, quos venerabilis PePetri
sit

verbis

'

trus, aut ejus successoresconstituerunt sacerdoles.

Sane quia innotuit nobis sancta Sedes Apostolica, adhuc errores et blasphemias cujiis4.

Et quoniam Ecclesia in nostris quoque partibus

(ut dictum est) super hanc petra; soliditatem non tantum fundata, sed ab eo ejusque successoribus

dani vigere Photii in partibus Orientis in Spirilum

sanctum, quod non a procedat blasphemantis

nitatem,

Filio,
:

nisi tantum a Putre hortamur vestram fraler-

eliam
ri

est

edocta

cum

Dei gralia, ipsius beati Pe,

suffragantibus rneritis
percepit,

ilrmitatem

fidei,

quam

utuna mecum, secundum adiiionitionem domini Romante Sedis prajsulis, singuli nostrum^
perspectis Patruni Cutholicorum sententiis, de divincC Scriptunx! piiaretris acutas
tas potentes

primo

hactenusinconcussam servare studuit, nullaque perfidorum consortia recepit. At vero quia mulli fide tantum Christiani sunt, opere
vero a Christiana doctriaa dissentiunt, attestaute
'

proferamus

sagit-

ad conficiendam belluam monstri renascentis, et ad terebrandum caput nequissimi

serpentis. Hsec sanctissimi Patres
illi.

Jacobo Apostolo, dicinms, fidem non solum otiosam, sedetiam esse mortuam sine oi>eribus, etc.
7.

Quibus

in

Ad finem

ante

primis declaratur perseverasse eos, qui quoniodo-

scoporum ponuntur
archieiiiscopus,
,

isla

nomina subscribentium epi Herveus Rheinorum

:

cunique ]irajsidebant Romana; Ecclesia}, in Pholii ut qui nullo addito detestatione et anathemate titulo palriarchali, nominetur ul laicus. Sed el ex iisdem commendatur modestia el reverentia Galli,

Rothomagensis archiepiscopus Rodulphus Lauduuensis episcopus Erluinus Rellovacensis episcopus Rambertus Novio,
,

magorum
scopus,

episcoi^us, Letlioldus Catalaunensis epi-

canoruni episcoporum erga

Romanam

Ecclesiam,
attenden-

dum minime
tes,

merita

ista scribentisSergii

ea tantum,quae

ipsius obediunt jussionibus,

abeo dicerentur considerantes, secundum quod fue*

episcopus, Stephanus Cameracensis episcopus, Hucbertus Meldensis episcopus, Stephanus Maurmorum episcopus, Oscarius Ambianensis episcopus. Uxc de his, quajspcctant

Abbo Suessionensis

rant oliin admoniti a

Christo discipuli de seden-

tibus super calhedram Moysi Scribis et Pharisaeis,

ad Synodum, ex mullis pauca. Porro non seinel a viro dignissimo Synodus celebrala legitur sed
,

ut facerent qu;^
5.

illi

dicerent, et
istis

uon qutc

facerent.

plane multoties,

testaiite id

Frodoardo, qui

ait

Qux autem

subjecerunt iidem sanctis-

simi Palres exordio capitis decinii quinti, hic sunt totidem reddenda verbis, quibus agunt de conser-

Conventus denique Synodalessajpecum episcopis dioeceseos habuit, in quibus de pace et religione

sanctae

Dei

Ecclesia;,

statuque regni Francorum

vata

illibata

quam
c.

accepissent a Petro et ejus suc-

salubriter competenterque tractavit, etc.

'

Cod. Conc.

11.

Matlh. xxiii.

'

Jac.

II

Frod.

hist.

Rhem.

1.

iv. c. 13.

518

SERGII

III

ANNUS

1.

CHRISTl 909.

Aniiu iieriodi Griijco-Roaiana)

6i02. Anno

/Era; llispan.

947. Anno
III

Hegira; 297, inclioato die 19 Scptemb., Fer. li. JesuChristi 909.

Sergii

III

papae G.

Ludovici

imp. 10. Leonis Sapientis imp. 24.

1.

Synodus Trosleiana.

Adnuin.

etseqq.

sis,

qua? similiter excerpta sunt extrlbus postremis

libris

Sequanain a bellorum turbinibus paulatim respirante, Heriveiis Rhemensis arcliiepiscopus conventus Synodales sajpe cum coepiscopis suai dioeceseos liabuit, quos Flodoardus nominatim non designat, quod generatim in sua Historia loquatur. Celeberrinius fuit, quem lioc anno celeGallia ultra

Capitulariuin

a Benedicto

levita

collectis,

canones Isaac vocantur in Chronico S. Benigni Composuit , inquit auctor ejusDivionensis

:

dem

Chronici, et librum, qui dicitur Canones

Isaac, eo

quod ex
in

libris

canonum

utiliora

quaeque

ehgendo
2.

unum volumen
illustre

coarctaverit .

bravit

nunc vicus nomen vetus retinens, ad Axonam fluvium, TroH vulgo appellatus. Eodem in loco duo postea alia Conciiia congresionico
ignobilis,

apud non

Trosleitim, qui locus fuit in pago Suesreg.

In ea
inqiiit

Franc.

Duravit

testimonium Capitularium usus Capilularium rega-

gata

annis

dcdxxiv

et

dcdxxvii.

In

Pra^falione

bujus Concilii Trosleiani dicitur illud habituin anno Dominica? Incarnat. dcdix, Indict. xii, Quoniam Vlkalendas mensis Julii, additurque per aliquot annos, partim infestatione paganorum,
prioris
:

partim etiam gravissimis regni perturbationibus, ac quorumdam etiain Christianorum infestationi-

bus
in

prtepediti, juxta decrcta

canonum nequivimus

congregari, etc.

quorum

tertio est insigne

Quindecim canones in eo conditi, testimonium episcoCapitularia vocant

idem Baluzius num. 35, per aliquot nimirum usque ad Gratiani tcm|)ora; imo etiam, ut videtur, usque ad regnum Philippi IV cognomento Pulchri Francorum regis. Neque in regno tantum Francorum valebant, sed in Germania quoque et in Itaha. Ac de Germanis quidem lidem faciunt plurima veteris x\\ monumenta, prajcipue vero decretum Ottonis Magni Germania3 in regis datum apud Franconofurt anno dcdlii quo Capitularium prwcedentium regum institutis coram positis statutum est, ne oppressio virginum aut viduarum vel raptus ab ullis hominibus
lium,
saecula,
,

poruni, qui

regum Francorum

fiat,

ut videre est in prima Appendice Religionis

canonum
vis

pedissequa, hoc lo(|uendi modo,

Capit. reg. Franc.

quam-

cap. 53.

Apud

Ilalosdiutius observata fuisse,

qnam

non admodum
I

latino, inquitBaluzius in Prajfat.

ad tom.
ca
sia,

num.

18, significantes in Eccle:

secundum
ct

post canones

locum habere

pari

cum canonibus

auclorilatc vigere

apud Germanos niulfa probant, sed imprimis Collectio canonum ac decretorum a Gratiano composita, in qua persaepe referuntur Constitutiones ex Capitularibus regum Francorum descriptae. Marca
lib.

Itemquc et canonum prscipiunt instituta , inquiunt, simulque eorum pedissequaregumCapitularia, sicut in libro i^rimo

Ilistor.

Bearn. cap.

2, 7

observavit, Capitu-

larium

usum

ad Francos interruptum fuisse sub

familia;;

Capituloruin imi^eria-

initia tertiae

regum

quoniam mutatio

re-

lium continetur Capitulo xxviii. Ut clerici et monacbi, si inter se negotium aliquod haberent, a suo
cpiscopo judicentur, et non a sa;cularibus . Sane
Ecclcsia probavit Capitula imperialia
gularia, ut
scopal.
Tit.

rum

publicarum,

et regia^ auctoritatis

imminutio,
le-

qute tuuc evenere, necessario post se traxerunt

tanquam

re-

Hincmarus in Formulis Promot. Epixviii,

cap.

G docet,

id est,
et

tanquam

receplarum abrogalionem qua; non aliis fundamenhs niti possunt, quain columnis, quibus regia dignitas suslinetur. Bellorum eniin Normannicorum et civilium occasione factum est, utducum,
,

gum

consentanea regulis Ecclesiasticis

(luibus Ecclesia regitur, et
ut publica disciplinaconstaret.

canonibus,
illa voluit,

comitum,
ct

et

marchionum

praifecturae, quae in ar-

secundum

bitrio regis antea erant, propriie ciijusque fierent

Eam ob causam IJerMarchicpiscopiTuronensisCapitula, qu;e liquet

csse accepta ct abbrcviata ex
libris

ha}reditaria3.

Hinc inlroducta varia jura muni-

cipaha, ne quid ex veteri superesset, (|uod novis

l)ossessoribus officere posset.

Capitularium,

De Gapitularibus

reg.

excerpta fuissc

canonum

; ct

sanctorum Capilula Isaac episcopi Liugonendicunlur ex corpore

Franc. plura in doctissima Praefatione laudata habet

Baluzius.

ANASTASII

III

ANNUS

1.

CHRISTI 910.

;i9

ANASTASII

III

ANNUS

1.

CIIRISTI 910.

1.

Anastasius 111 papaqtd Ecclesiam Ticinen-

deploravit, de cujus indole ista recenset

Inerat

sem

privilegiis ornat.

Aniuis Rcdcm^itoris

non-

namque
in

illi

bonesta

morum
et
,

probitas, sancta et

clioatus sequitur,

gentesimus (locimus, Indiclione dccima tertia inquo defunctus est Sergius papa :
liaud diutiussupervixisse,

formidolosa severitas,
corpore splendida
ille

queiu juventus ornaverat

mentis canities decorabat

Reipublicic,

quem

qumdicendaerunt

sancta. Plane plus

quam Respunon
cita

de Joanne decimo, manifeste demonslrant. Sicque ipsum Sergium non septennio (ut produnt nonnulli)
,

blica decoris ei contulerat.

Quod

si

mors
potcn-

hunc
i[ise,

raperet,

is esset,

qui post
viriliter
ait)

Romanam

sed triennio duntaxat invasam

Sedem

occu-

tiam totum
erat

sibi

orbem

subjugaret . Haec

passe, apparet. Defuncto igitur Sergio in

ejus Anastasius subrogatur, [^atria

locum Ronianus, Luduos

et toti-

duin citam (ut

ejus

ciani fllius, qui sedisse ponitur anuos

dem

menses. De Anastasio asseritur, quod expo-

scente Berengario, Ticinensem Ecclesiam plurimis

iisdemque magnilicis decoravit ' ornamentis, concedens nimirum umbellfe usum, equoque veiii
albo,

crucem prteviam

in itinere

habere, et in

enim iioc anno ipse sunj duorum, ut ex patris diplomate reddita superius diligenti supputatione annorum ejus, anno nongentesimo quarto est demonstratum. Ex quibus corrigas errores asserentium longe ante natum, imperatoremque creatum atque dcfunctum. 3. At hunc quantumlibet probatum moribus,
ginta

mortem deplorat a;tatis annorum tri-

Conciliis a Imva Pontificis assidendi.

2.

Lambertiis imperator optimits moritur.

spectataque virtule clarum, qui

summam

de se

Ad

hcec etiam tempora propagatum csse Lamberti imperium, ex ' Luitprando possuums inteUigere, cum ait, quinquennio illi adversatnm fuisse Raginfredum Mediolanensem comilem, cum antea idem imp. ahquanlisper pulso Berengario imperasset. Hunc ab Ugoue comite Mediolanensi in venatione occulte necatum, ipse ' Luilprandus magnopere

exspectationem concitasset, sustulit de medio Deus, ne niahtia mutaret cor ejus. Sed et quod vindicans
et

Deus peccata parentum in filios usque in tertiam quartam generationem, noluit eum in Romano
imperio propagari, cujus progeuitores (ut
toties
vidisti)

Ecclesiam invadentes, depraedati sunt. Sublato de medio Lamberto, Berengarius

(ul iilem

Romanam

Luitprandus testatur)

summa rerum

po-

titus est, et
'

Adelbertus Tuscia; marchio ad

suum

Sigon. de reg.
I.

Ital.

1.

vi.

iii

Auast.

Luitp

I.

I.

c. 10.

pristinum roversus est principatum.

'

Ideiii,

i.

in

riiie.

520

ANASTASII

III

ANNUS

1.

CHRISTI 910.

Anno

periodi Gr;eco-Romana; 6403.

Anno

iErae Hispan.

948. Anno
III

Hegira; 29S, inclioato die 9 Seplemb., Fer.

i,

Jesu Christi 910.

Sergii III papae 7.

Ludovici

imp.

H.

Leonis Sapientis imp. 25.

Nunc ordinem Annaliuni

Ecclesiast.

quo

gio III successit Anastasius

III

post

unum

aut

propter perturbatam tam Pontiflcuni

Romanorum
con-

quam imperatorum
seram, repeto, quia
sulitur
,

Ilalicorum Ciironolaxim receslectoris

commodo magis

si

notae

nostra) Baronii

narrationi re-

alterum vacationis Sedis diem. 2. Mors Lamberti imp. Ad num. 2 et seq. Lamberlus imperator annooctingentesimo nonagesimo oclavo iu venatione periit, uti eo anno de-

spondeant.
1.

monslravimus,

et

Morittir Sergius

HI PP. Ad num.

Baronii conjecturis satisfecimus.

X.Ser;

gius III anno insequenli adliuc in vivis fuit

cum

Rubeus
cbiviis

lib. SHist. Ravenn. pag. 2r)3testetur, inArRavennensibusextarevariamonumentaLongobardo conscripta cbaractere, et inter ea unum, quo

Moritur Adalbero episc. Augustensis. Hermannus Contractus mox laudatus ad hunc Clnisti annum ait Adalbero venerabilis et famosus AugustaB Vindelicae episcopus obiit post
3.
: :

quem

Hiltine annis xiii prtefuit. In

Fragm. Cbron.
iii

Beldeberus

et

Ravennensi

et Ecclesi;r. et

Bertha conjuges Joanni arcbiepisc. Ravennati multa elargiti

illuniinatione,

Lauresbamensis

monasterii

tom.

Duchesnii
resi-

pag. 502, sumniopere laudatur Adelbero, dicitur-

sunt pro ol3lalione

anno octavo

que eum curam ejusdem monasterii ultro

gnasse, ut Ecclesiaj Augnslensi totus vacaret.

Sergii PontiCcis, Indictione qnarta decima, ideoque

anno dcdxi. l^ontificatum iniit anno dcdiv, circa diem xviii Maii, ut eo anno ostendimus, seditque annos septem, et menses tres, uti in Cbronicis Hermanni Contracti, ac Martini Poloni et in plerisque
Catalogis legitur, qui tanien (]uoad dies inter se

jam locuti tem auclor

Deeo sunms anno dcdvui. Adalberonis mor-

non consentiunt. Hermannus babet dies xxiii, uti qnibusdam vero sicuti et in Martino Polono babentur tantum dies xvi, quos praevarii Catalogi, in

brevis Cbronici S. Galli et Hepidannus inAnnal. in bunc etiam annum referunt; et ab Hugone Mainardo ac Bucelino ad diem xii Junii inter sanclos adscriptus. Ejns jam meniinimus anno dcdviii, et in Vita S. Udalrici episcopi Augustensis a Gerardo presbytero , ejus familiari

scripta, et a Mabillonio Saic.

v Benedict. ac ab Hensrecitala legitur,

ferendos inilium

Leonis VII demonstrat.

Quare

clienio

ad

diem secundam Maii

Sergius mortuus est anno dcdxi circa diem vicesimum tertium niensis Augusti. Baroniusanno dcci,

num.
licae

8,

bos versus ex Manlio in Monumentis Basi-

Vaticanae recitat

tanquam

Sergii primi Epita-

Udalricum a jiarentibus duclum fuisse ad S.Galli monasterium, quia ibi nobilium Dei servorum niiilliludo et religiositas discendi docendique studium tunc temporis babebatur . Paulo post <jSa:

pbium, sed eoruin

certo ostendunt.

lectio

ac mentio Theodori ejus

pienti capto consilio

eum

praesulis

Augustensis

decessoris, aliaque indicia ad

Sergium

III

pertinere

Ecclesiae Adalberonis doininio subdiderunt,

quem

mullatunc temporis sapientia repletum, musicaque arte pra; caeteris praeditum, gubernaculaque regni
beati.
:

Limina quisquis adis papa metuenda Cerne pii Sergi excuiiiasque Pelri

pane omnia cum rege (LudovicoArniilphi Germaniae regis fllio)

4. sitat.

Culmen
Pellitur

Apostolica; Sedis

is,

jure paterno
ol)it.

disponentem agnoverunt

Electus, lenuit, ut Ttieodorus

Urbe pater, pervadil sacra Joannes,

dissipat ipse lupus,

Romuleosque greges

S. Udalricus limina SS. Apostolorum vi Interim vero libuit Paucis interpositis

:

Exul erat patria scptem volvenlibus annis, Post populi multis Urbe redit precibus.
Suscipitur; papa sacratur
recepta ; Sede amal pastor agmina cuiicta simul. Hic invasores, sanctorum falce, subcgit,

eum (nempe
nisset, a

Udalricum) limina visitare beatorum

Apostoloruni Petri et Pauli.

Cumque

illuc perve-

Gaudet

Romauffi Ecclesia;, judiciisque 1'atrum.

Iioc

Perperam itaqne Baronins 6'e?Y/// /// mortcm aimo collocavit, et Papebrocius in Conatu
ei

venerando papa Marino bcne susceptus est, et ab eo interrogatus, de qua provincia vel civilate esset nativus. Qui respondens dixit De provincia Alamannia, et de civitate Augusta, oriundus siim, versorque in servitio Adalberonis ejusdeni ci:

vitatis episcopi.
ille

Nc

turberis, inquit, aniino, o frater

Cbronico-Historico, qui laudalos vcrsus

adscribit,

recte

malc cam

in

anniim dcdxei

(liffert.

Ser-

de quo mibi dixisti, senior tuus Adalbero migravila steculo, et Deo jubente te ejusdemmatricula)

ANASTASII
docet esse pastorem.

III

ANNUS
infit:

1,

CHRISTI 910.
siniilem

r)'21

Eo quiclpm renucnte
?

ejus verba
6.

intcrpretationcm

patiunliir.
Vitis
ccepi,

cur recusas clestinationem Dei

Si nuiic

inconcusin

Marini nomen in Iribns S. Udairici

sam

et

indcsolalam

accipere et gnbernare refra-

legitur.

Cum lianc difncullatem discutere

,

garis in tranc|uillitalc, in antea vero destrnctam et

depraidatam in perlurbatione accipies, et cuin labore gnbernabis et re;cdificabis. Allera vero die
sine licentia papa3, proptcr tristitiain detuncti

do-

mini

sui, et ne

ab eo plus verbis constringeretur,

revisitavit
:

venit, nonnunquam amanuenses ac nomina propria adjccisse , ubi nomina dignitatum tantum reperiebanlur idcotiue hujus farina; quempiam, cum apud Gerardum legisset Udalrieum a venerando Poiitifice Roma;
sciolos
,

mentcm

exivit e

Roma, Augustamque

et

invenit

bene susceptum

fuisse,

de suo addidisse Marini

ita sicut praefatus

papa pnedixit. Tunc

:

Ililline

suc-

nomen. Hujusmodi enim interpolationum aliqua

exenipla suis locis
<le

cessor Adalbcronis effectus est

qni tamen tanlce

indicavi.

Verum

id

in

casu,

non

fuit celsiludinis,

ut suo se vellet applicare ser-

quo agitur,

dici

non potest, quia Velscrus

vitio .
5.

Non Marino
lioc

sed Sergio III sedente.

temjjore

tres sancti Udalrici Vitas recitat, easque antiquis-

simas, et in singulis Marini

brata.

nomen

legitur. Priora

Mabillonins in Notis ad locnm illum,

nuUnm Marimim
siarn rexisse, ait
:

cum videret, Romanam Ecclepapa;, res

et in

Gerardo paucis post Udalrici obitum aimis elucu-

Secunda a Gebehardo quarto Udalrici suc-

An Marimts

per ea tempora imvicarius

cessorc anno millesiino secundo demortuo, et tertia a

proborum Pontificum, quasi

Itinero

Bertione monasterii sanctae Afraj apud

(iui

Augu-

administrabat, atquo ob id papa appellatus?

stam abbate,

Germanico pag. 78, de Faucensi Bajoariae monasterio loquens affirmal, se in folio cujusdam
ejusdem monasterii invenisse instrumenluni donationis Aziloi niatronae, qua; eidem quamdam Ecclesiam largitur anno Incarnat. Domini dcdxix sub papa Marino, sub rcge Ileinrico, qui tertius post Lwdeuvicum fnit, sub duce Alamannorum Burcbardo sub antistite AuguCodicis Ms.
, ,

stense Hiltino, sub abbate Giselono . Faletur au-

tem
Sed

vir doclissimus se ad

cnm certum

sit,

Marini nomen hKrere. nnllum Marinum lioc soeculo

occupasse, quia

postquam abbalis Augiensi annosxLpraefuisset, teste Ilermanno Contracto ex editione Canisiana. Quare cum hi duo postremi scri()tores novo tantum orationis genere priorem Vitam expolierint, et Marini nomen retinuerint, non videtur dubilandum, quin is error Gerardo attribuendus sit. Ei post annos circiter septuaginta, quam Roma; fuerat Udalricus, scribenti pronum fuit, unius Pontificis nomen alterius loco ponerc. Sic sancto Odoni abbati Cluniacensi an. XLii hujns SEecuIi demortuo scribenti Ilistoriam
anno mxlvmi
ohiit,

Iranslalionis

sancti

Martini

episcopi

Turonensis

ante an. dcdxlii

Sedem Romanam

Flodoardus, qui hoc tempore vivebat,

et Udalrico Ecclesiam Augnstensem administrante mortuus est, in suo de Ponlificibus Romanis Carmine nullum omiltit, nullumque adjicit, nuUum mihi du-

bium
cjii

est,

quin Gerardiis presbyter,

licet

Udalrico
loco Ser-

aequalis,

hac in re memorialapsus

sit, et

IIU Mariman, qno sedente Udalricus episcopus nobis obtruserit. Auctores enim coffitaneos in crrorem quaiidoque labi, varia exempla ostendunt. Verosimile est, Gerardum presbyterum, cum sciret Udalricum litterarum commercium cum Marino II habuisse, putasse eum fuisse Pontificem a quo Roma; honorifice snsceptus fuerat. Quoad donatiofuit,
,

anno dccclxxxvii peracta; similis oblivio obrei^sit. Ait eniin Rollonem ducem fuisse ex|)edilionis a Nortmannis anno dccclii susceptae, et auctorem eversionis Majoris-Monasterii apud Turonas tunc facta;, licet is anteannuni DCCCLXXViinGalliam non venerit, tuncque Hastingus Normannis praifuerit. Odo postea errorem errori adjiciens ait, Rollonem fidci Christianffi restitutum fuisse annoDcccLxxxvu, quo corpus sancti Martini e Burgundia Turonos relatuiu fuit cuintamen /?o//o nonnisiannoDCDXii
;

religionem Cbristianam amplexussit; queiii ulrumque errorem an. DCCCLiii, num. 10 indicavimus et

correximus. Milto similia exempla, quibus perspi-

cuum
lapsos

fit,

auctores coa;vos in errorem quandoque

nem

a Mabillonio rnemoratam,
;

ea procul dubio

fuisse.
III

Udalricus itaque non Marino, sed

supposilitia

cum Joannem

bujns nominis deciprscfuisse

Sergio

EcclesicC

Romana?

praesidente

Romam

mum
tum
tificia

an. dcdxix

sit,

et chronotaxi Pondecimi ssculi certissimum. Neque hujus

Roman;c Sedi quam quod in Ilistoria

tam cer-

venit, eique Sergius III

7.

episcopatum
victi.

praedixit.

Franci ab Hungaris
:

Continiiator

Reginonis hoc anno scribit

Bavaria;
liter

Franci in confinio

donationis arlifcx

nomen Marini cum Henrici regno et principatu Buchardi conjnncli aliunde desumere potuitj quam ex sancti Udalrici Vita cum nullus scriptor, qui de rebus per hoec tempora gestis sermonem habuit, Marini Pontificis nientionem fecerit. Velserus, quemBaroniusannoDCDXxiv, num. 7 laudat et scquitur, putavit auctorcm Vitae
;

ct Franciae
victi

Hungaris congressi, miserabi-

aut

aut fugati sunt.

Idem habet Her:

sancti Udalrici
suisse,
rit.

Marinum
ille

per antici|)ationem po-

quod

scilicet postea

Romanus

Pontifex fue-

Verum

auctor

diserte loquitur de eo qui

tnnc Ronianam Ecclcsiam regebat Pontifice, nec

Baron.

Hungari Franciam petentes commissa pugna superiores fuere. Ubi Francice nomine Franciam Orientalem intelligit, cui Ludovicus Germania; rex pneerat. 8. Porphyrogenneta fit Augustus. Simeon Logollieta prodit, Constantinum Porphyrogennetam hoc anno a patre imperatorem renuntiatum esse Imperii Leonis anno vicesimo ciuinto, die sancto Pentecostes coronat Leo imperator Couslantinum

mannus

Contractus ex editione Canisii

ToMUS

XV.

'

66

, ,

522
filiura

ANASTASII

III

ANNUS

1.

CHRISTI 910.

suum in Porphyra natum . Ibi enim loco, anno xxv, legendum, anno xxiv, nisi ipsemet Logotlietaerraverit.CfGleri historicii nyzantinitradunl,

Hegirfe ccxcviii coepisse florere Fatimtdas, qui se

prognatos dicebant a Fatima Mahomelis pseudopro|ihelii3

filia
,

et

eorum ])riinum
qua;

califam fuisse

Constantinum filium die Pentecostes in consortium imperii adscivisse, anno tamen rei gestfe non memorato. Sed cum annosequenti ante diem Pentecosles vivendi linem fecerit,
vifai

Leonem sub finem

Muhammedem

Mahadi77i, qui eo Hegirx anno sa-

lulfitus est califa Segil77iessce,

urbs erat

in

regione Cairoani, in regno hodierno Tunetano posila.

Eodeni quoque anno

fedilicavit

Mahadiam,

de alio

quam

de praesenti

interprclari

non debent.

ubi habilavit, im]jeravitqne AfricfE,

vinciis Occidentis.

Siciliaj el j^ro-

Cedrenus quidem, Zonaraset quidam alii scribunt, Co7ista7itimmi annos xiii cum Leone patre, Alexandro palruo et matre imperasse, et im]ieriimi ejus ab anno, quo natus est, exordiuntur, cum pra3ler annos illos xiii asserant, eum cuin Roma7io Lacape7io

Tum

anno

Christi

nongentesimo
venit,

sexagesimo octavo Muazzi Lidinilla, qui dominus

erat Cairoa7ii,

cum

exercitu in
;

Mgypttim

eanKjue suo subdidit imperio

imj^osterum pro

ita

ut ])reces publicee

annos xxvi, et solum annos xv imperasse. Quo pacto annos liv imperium moderatus esset. Verum non dubito, quin hallucinentur, cum tam

ipsi,

quam
9.

cteteri

Byzantini

Iiistorici

Leo7iem pa-

trem sub flnem

vita;

liiium coronasse indicent.

U7ide Porpht/roge7iita dictus.

Constan-

califa Bagdadensi factff non fuerint,quodusquead Saladinum princiiiemsaeculoxii victoriis clarum j)erduravit. Is enim califatum j^<]gy])ti abrogavit et Abbasidas in priorem statum restituit, teste Elmacino pag. 227, loco laudato. Tum anno Christi dcdxiii Abdcrramen califa; nomen in Hisj^ania usurpavit, ul eo Christi anno

tinopoli inter tot niagni palatii, ut illnd

ab ampli-

ostendemus.

Hffic

califarum multiplicalio ad

in-

tudine

Constantinopolitani appellabant, tricli7iia

telligenda quae scriptores Ecclesiastici de Saracenis

eximium illud luit, quod Porphyra vocahatur, in quo scilicet imperatrices liberos suos edebant unde hi Porphi/roge7iiti nuncnpabantur. Luitprandus hb.
jus
1,

habent, scitu necessaria.

11.

Trium califarumbistitutio
II

certa.
])ag.

Blon18 sumcalifce

dellus toin.

Genealogiae Fiancicae
est,

cap. 2, hoc triclinium a Constan-

mopere

decei)tus

cum
Nec

de nomine

tino M. fcdiflcatum ait: Constantinus

imp. excu-

verba facieus

scrijisit:

ulli

Hispanicorum Sa-

nomine Constantinopolis

est sortita

vocabulnm

racenorum
ru77i vica7'ii

principi (quos ioXxsxdta^ii, seu califa-

civitas,

domum

JEdiflcari jussit, cui

Porphyrse no-

aut locote7ientes regere solebant) con;

men
suffi

imposuit, voluitque successuram nobilitatis

sobolem istic in lucem prodire, quatenus qui ex suo stemmate nascerentur, lucnlenta hac appellatione Porphyrogeniti appellarentur

cum unicum semper Damasci prinium deinde Bagdadi sedentcm califam universa
venit unquain

Saracenorum gens
Haec enim

coluerit, Hispania

nullum

vel

Continuator

proi)rium habuerit, vel ad

momentum

viderit.

Thcophanis lib. 3, num. 44, ubi de Theophili imp. in palatio conditis tricliniis, de Porphyra
scribit
:

omnes Arabnm

libri refellunt,

ipseque

Quae quidem

ita

appellatur,

quod

illic

ConslantinusPorphyrogennetus, qui hoc sa;cuIoimperavit, cl hbrum suum de ad^niiiistratido imperio

elucubravit, cap. 23 testatur, sua atate

recepto Augusta ndbiles matronas, seu senatorum uxores, sub bruinalium tempus, coccino

more olim

Arabum

im])erium in tres amerumnias

Africae
et

id est, califatus

purpuraque donaret
lib.

. Ilac

de re plura Ducangius
i,

aut supremas prfefecturas fuisse divisum, Syriae,

Hispania;
,

2 Constantinopolis Christ. cap.

10.

num.

7.

quod

fuse ibidem

declarat.

Secimdus califa,qui institutus. Per anuos centum

Africa

resedit

Porro
nit,

triginta Saraceni

Mahadim anno superiori in Siciliain veuhi cum a Saracenis Iionorifice exceptus fuisprovincia postea
,

penesquem tain temporaha, quam spiritualia erant. Anno poslea Christi dcclvi creatus est rex seu amera in His|)aniis, tandemque
unicocalifae paruere,
alius
califa

set, hffic

ei et

successoribus sub-

dita

remansit

uti

ostendit Auguslinus Inveges

tom.

hoc anno in Africa exortus. Elmaci2 Hisl. Sarac. cap. 19, scrihit, an.

qui hanc in II Annalium Panormitanorum, remlaudatantiquum Chi-onicou Ms. reruin Sicula-

nus enim

lib.

rum

liu^ua latiua editum.

ANASTASri

III

ANNUS

2.

CHRISTI 911.

523

ANASTASII

III

ANNUS

2.

CHRISTI

911

Leo imperator Constantiiiopolitanus moex cujusscriptis Epistola circularis valdepia AnniisRedemptorisundecimiis snpra profertur. nongentesimnm decima quarta Indictione incipit, quo Leo imperator (ul aiictor est Curopalates) un1.

tamen, quod sine OEcumenici Concilii auctorifale

in

ritur,

Symbolo
3.

posita esset.
quffi

Sed

ejusdem Leonis imp. cognomine

extent adhuc scriptorum monunienfa in Vaticana Bibliofheca, licet admodum depravala,

Sapienfis

decima mensis Junii

(Maii) ventris profluvlo iEgro;

enumerare non

erit

ofiosum,

numero signando

tans ex hac vita decessit

ad vicesimum quiiitum
et

Codices, inquibus sparsa leguntur.

annum

ejns

imperium pervenisse

menses

tres

testatur Zonaras, Constantinus Manasses et Giycas;

nes.

Codice 106. Leonis imperatoris varia; oratioNum. 20 i. Ifemque prsecepta moralia una
interpretatione, sed

sicque inclioasse ipsum

plures sint,

aiUrmant. Scriptores rerum ab ipso gestarum

annum vicesimum sextum cum

e Curopalate

cum

an ipsius, vel alterius,

imperatoris

omnes tamen
qui

accepisse

incertum. Nuinero IM. Ejusdem

struendis aciebus.

de

in-

noscuntur

cum

confusa nec singula singulis

reddant annis, nec nos id in omniluis prastare potuimus. Extant ejusdem Leonis centum et trede-

Numero Numero
fres, videlicet

560. Constitutiones Leonis

803.

et Basilii.

Ejusdem

imj). orationes triginta

cim Novella; Conslitutiones diversornm argumentorum ad res vel personas etiam Ecclesiasticas pertinentes voluit enim imitari Justinianum, ut
:

In admirabilem et gloriosam Ascensionem Do-

mini.
In

pro arbitrio sicut de profanis,

decerneret, sibi

ita

de sacrisa;que
Pontifl-

adventum

Spiritus sancti in specie ignis.

cum

est

sumens quod summorum quam autem ista praesumentes

in-seterea

In Spiritum sanctum, qiiod propria aucforifate

delirent

adoptionem flliorum Dei hominibus largitus

In

est.

imperatores, dictuiii est superiiis in Justiniano.

2. Extat

omnes

sanctos.

adtiuc ejiisdem Leonis im-

In

peratoris Epistolaad
stiana3
fldei veritatc

cujus hic est titulus sophi imperatoris Constantinopolitani ad

:

regem Sarracenorumde Chriet Sarracenornm impietr.te, Leonis cognomento philo-

Aposfolum orbis Paulum. prophefam Eliam. In gloriosam Domini transflgurationem, oraIn gloriosum

magnum

tiones tres.

Omarum

In transituin beat.T Virginis.

In decollationem Praicursoris.

Sarracenorum regem de fldei Cliristiana? veritate et mysteriis, el de variis Sarracenorum hasresibus et blas[ilieiniis, Symphoriano Cam|)erio Lugdunensi ex Chaldaica in linguam latinam inter|irete, ante annos nonaginta. Inqua{ut pra;terinittamus caitera) illud observanduin, quod dnni imperator probe
'

In nativitatem beatfe Virginis.

In exaltationem sancfoe Crucis. In

admirabilem

et gloriosuin Doniini

discipu-

lum Thomam,
orationes duae.

duas orationes.

In gloriosum et a Deo

coronatum Demetrium,

doclus de sanctissiina Trinitate doctrinam ingerit, Spiritum sanctuin a Patre Filioque procedentem

absque dubilatione, vel ha^sitationo aliqua profiteEgo sum Dominus Deus tuus, tur sic dicens Creator tnus, Lumen de lumine, Verbum de l'afre,
:

Quando domus imperatoris fuit consecrata. In sanctum Joannem Chrysostomuin.

Qiiando ingressa
Iii

est

beatissima Virgo in sancta.

ex quibus
ligas

S])iritiis

sanctus procedit
S|>iritu

Unde

intel-

fulgentissimum Ecclesiic liuuen Nicolaum. In natlvifafem Domini sucuudum carnem.

In

eam Orlhodoxani de

sancfodoctriiiam

sanctum Stephanum.
sancfum Clementem Ancyranum. martyrem Thryphonem.

hujus temporis viros disertos

Marg. 1058.

receiiisse;

exclamasse

In sancta lumina.
In

'

Kxlat lom.

iii. bibl.

In gloriosum

524
In

ANASTASII
occursum Doinini.

II [

ANNUS

2.

CHRISTl 911,

In capile sacratissinii jejunii, tres orationes.

Epistola Caliiolica liortatoria.
In festum Palinaruni.

omnia, et in quo cailesU gratia digni facU sumus, et dclictorum nostroruin remissionem sumus consecuti, soluta in die

condemnationis, et destructa
jugo, quo tene-

peccati ipsius damnatione.

6. Liberi itaque a servitutis

In sabljatnm sanctum.

Numero
4.

831. Leonis a^nigmata.

tot

bamur,
saltem appo-

in libertate

At vero ne in

paratis spiritnalibus teriiic

servitiiti

ambuleinus, nec ilerum priori nossubjiciamus. Si enim, qui temporalem

culis

permancas omnino jcjunus,

adepti sunt libcrtatcin, ferre nullo pacto iwssunt,

nendam
sens

pro jeiitaculo putavinuis Epistolam seu

subdilos ad vilani bene instilueniinitatus in
litleris

ut libertale neglecta, ilerum ad servitutis

jugum

orationem circniareni, qua tanquam ubiijue pra3-

reverlantur; quanto magis nos, qui sempiternam

onmes

sibi

sumus

assecuti libertatem, ipsius libertaUs gloriam

dam
lum
licet

hortalus

est,

bis episeopos, qui

iiastoralibus

conservare debemus, nec iterum servitulis igno-

hujuscemodi encychcis
sibi

popu-

subdituni admonere consueverunt: accipe

latinitate donatain,
:

ipsam a nostro Federico Melio

ex Codice
5.

adinodum depravato

Leonis imperatoris in Cliristo senipiterno

Catholica

rege et imperatore, oratio trigesima, vel Epistola

parsenelica
,

quique non vanum libertaUs quoddam tantum nos liberos faceret, sed quaj seinpiterno tempore mortem una cum servitute conculcarel. Hoc eniin erat nostrae servitutis obsonium, et hac de causa eo magis nostram libertalem tueri debemus, ea in
miniaaffici ?

nomcn

adepti suinus, quae in hac vita

ad quoscumqne videlicet

memoriam
sit,

revocantes, quae

dum

servi essemus,

Christi fideles scripta, horlatoria ad

benesancteque
per dilectum

passi suinus, illiid iiraecipue meditanles,

quidnam

vivendum.
a

Benedictus Deus Pater, qui

a dialjoh servitute,

quod pro nobis datum esl pretium; non aurum videficet, non argentum, sed dilecti Filii Dei pretiosus sanguis,
didit

Fihum suum Dominum noslrum Jesum Christum

liberavit nos
et

quem

Pater ipseDeus pro nobis tra-

in

portione
filios

morti, nec ilh pepercil propter

magnam
tanti

sanctorum suornm nos

collocavit,

cum

et

charitatem, qua nos dilexit.

Ne itaque

doni

hffiredes invisibilis gloria; suce nos conshtuerit, et

a turi)itudine passionum nos segregaverit, et inte-

gram
qua

nobis

eam pulchritndinem

instauraverit, in

inilio creati

tuimus, vel potius ea longe me-

liorem nobis largitus nunc fuerit.

Non
ille

euiin

quem-

admodum

tunc temporis, malus

ita

lerram comedit,
intueri

nunc

libcre

da^mon, qui potest ad nos

fixis

immensitalem, quod nobis largitus est Deus, conteinnamus, nos iterum servos statuentes non enim amplius libertatem hujusmodi iterum assequeiuur, cum semel dilectus Dei Fiiius proprium sanguinem fuderit, ut nos a peccatis liberi justiUa repleamur.
:

7. Repleti igitur sanctitale illius,

qui

omnia
inte-

accedere, prajsertim

cum non

valeat

oculis

replet,

thesaurum noslrum nobis largitum

custodiainus, nec illum nobis a

eorum

faciem, qui caelum

ipsum pro sua

grum

quoquam
erit

palria sunt

assecuti.

Deus

Filiiis,

Benedictus, inquara, etiam qui novissimis diebus in siinihtndi-

subripi permitlamus,

non eniin amplius

licet

excuuti-

saUonis locus. Tunc etenim,

absque ulla
:

nein hominuin factus ex muliere, et in tempore, cuin aiiparnerit ille, qui una cum Patre creavit
saecnla
vasis
,

tamen vero quajnam esse

htale, fuit

relicta aliqua excusatio

nunc

poterit,

cuin

nuUa

sil

daemoni

ut

cacodaemonem ipsiim destrnctorem

natuia; scihcet humaiia), in simili

facullasad nos accedendi? sed potius

ut a conspectu ignis, et
si
:

ille

nos fugiat,

fictilis,

illi

obviam steterimus,

figura apparens, contereret, et iiominem

jam

per-

fugiet nos proculdubio

niet,
is,

sin autein accesserit, eve-

dilum

in

formaret, et

novum honhnem et incorruptibilem rejier mortem suain, perpetuam illam

et

ut conculcetur sub pedibus nostris,

tanquam
liac

qui rapinam esl operatus. Confidentes

potius, qui

de

mortis incursionem

iinperinm

sisteret

ac

in

causa,

sanguine testanicnti sui firmatam paccin scriberet, et concordiam in cffilo et in terra firmaret, assuinpta videlicet nostra
regni sui, qui
niavit,

non nobis ipsis, iino illi nobis conculcaudum reddidit dinis suaj, sccuri vivamus, non

ipsum potentia magnituiteruin stulte appe-

humana

natura in sortein

tentes cibuin cognitionis boni et

mah, sed angeloQuisnam vero

ct

dum

sibi

carnis tabcrnaculuin for-

mox ex corrupUbili tabernaculo ad incorruplibilem mansionein in cadis transformavit, et in divino luniine fidiiciam illam nobis reshtuit,
quam
nos
illa

rum cibo nunquam

conlenU simus, (|uem qui degustant,

illos poenitere contingit.
vitai

cibum nactus ad fruitionem

idoneum, amaritudinis
et

suavitatis

mortis cibuin gustare

si

perdidimus

illius livore, (jni in

manere

noluit, principis

tencbrarum

in

lumine perquo eUani

absorpta
et

unquam voluerit?

Pra;terca

in cihis corruptibili-

dum

cssenius mortificati in erroris corruptela,

rcvocati,

bus nulluscoinciuinaricnpit; quonain pactofieripoterit, ut nos, (jui sempiterna fruimur suavitate,

cibis amaritudinis cnpiditaluin carnis coinquinari

nunc ad vilam sumus itcrnm

mortalitale

per

ijisius Inniinis

officaciam

perniittamus

Nulhis seipsum (quaeso vos) seducat

,

virtutein,maiorem

scilicct
illius

munionein
adepti, in

prioris

participationcm et comlargiU nobis luminis qui

replet

oinuis (|uidem concupiscentia carnis

esca est et

gloria
,

magnitudinis cjns. Benedictus

,

eUam Deus

Spirilus videiicet Dci

inceutivum quoddam, modicam afferens suavitatein deindc vero ad inortem nos pnccipites ducit. 8. Cum igitur cibum habeamusajterna; vita).
:

ANASTASII

III

ANNUS

2.

CHRISTl 911.

caveaiiuis no diaboli escariini delectatioiie allecti,

ad mortem prolabamiir
participes facti
sancti

sed sanctitatis illins, qui

rium periculum facere contra nos voluerit, ac si adhuc viveret. Bonum vero charitatis vinculum
inter

nos ab oiunibus inquinamentis nostris purgavit,

efficiamur.
'

nos adinvicem sine

querela conservemus,

Hac enim de

illum imitantes, qui nos

sicut Chrislus
tavit,

dilexit,

causa factus
cst ipse,

est [iro nobis ipse

peccaluin, ne
:

amin

eiim, qui nos cst odio prosecutus,

Dominum, et non daGmonem; et

aliquo
ita

plius in nobis rcgnet

peccatum

mortuus etiam

Dominus
dilexit
sibi

iniquitates nostras ipse por-

ne peccati opera amplius vivant,

diligamus.
Hffic

dum
est

et

dum

nos,

indigiios licet

nobis jnstitiiK vixerint opera. Misericordiam, fratres,

et

honore,

sunimam

gioriam comparavit;

hnnianitatein

enim

vilae

cmlestis aggregalio, et eos, qui

sint in carne, Ccelestes efficit:

ipsam diligunt,

licet

etiam nos aequo ferentes animo adiiivicem opprobiia et contumelias , gloriam nobis com|)aremus,

quandoquidem etiam
i[>sa etfecit,

salutem consecuti.

Typum enim

et

exemplar

se-

ipsum

caelestem

Deum

in carne fieri

et

ipsum nobis

ille tradidit,

quomodo

oporteat ojiem
intjina no-

ca, quae inter se

immenso

distanl spalio, in

unum

ferre et susci[iere imbecillos, qui ad

strse imbecillitatis

conjunxit.Volutemus animo quantnin intersitinter

luti

cum

descendisset, qiii est supra

massam,

et

ligulum. Quid igitur? figulus, ut

aliquod ministerium, suscipil
suscipiet
fieri

faciat vas utile ad

luli et

oinnes Cffilorum virtules, nihili |)endil omnia incommoda, cum nullo pacto aliler nos infirmos
sanari
Ilia sectemur Doinini vestilonganimitatem, nos i|)Sos humiles rcddentes, et aliorum dfjfectus in charitalis victoria

massam, et luluin ipsum non

vas

seipsum?
secus po-

licuisset.

seipsum abnegabit? At quomodo

g'ia, [ler

terit

congruum

ad aii^iuod ministerium, nisi

per nianus figuli accipiat benedictionem ? tunc

a:^quo ferentes

enim, ut ex eo aliquid formetur, utile est lutum, quando est bene dispositum ad figuli voluntatem. Etficiamur itaque etiam nos bene disposili, exacta videlicet el perfecta cum figulo unione, et ex bono

pro pro
fate

illis

orantes

animo non irascentes, sed potius quandoquidem etiain Christus

;
:

illis

orabat, qui

eum

in

Cruce pro sua

fragili-

afllciebant injuria;

non enim cognoscebant,

neque quid facerent

intelligebant, et hac de causa

semine bonum fructum aiferamus, misericordiam videlicet et clemenliam; nec a bono semine malus
fructus oriatur, et vitis ad laetitiam
plantata
In

eum

concusserunt, qui terrse fundamenta concu-

tere solet. Id etiain nobis declaravit,

non solum

ca

longanimitate,

qua

[lerferebat

injiirias,

amaritudinein convertatur,

cum

recte noveiimus,

eliam ex nostra in carne,

litate.

quam

assunipsit,

verum humi-

quod frucliis ille, qui non est proprii seminis germanus, benedictionem non obtinet, sed maledictionem, et laborem agricolEe inutilem reddit, et spem Iffititiie in mo3stitiam illi convertit. Ex bono igitur semiiie fructum diversum et aliennm non
atleramus, ne moestiliam agricolo) pricbeamus, et
inaledictionis sentenliam incuiramus.

dO.

Quid enim

vilius corruptione,

quam caro

ipsa haereditalis loco obtinet?iVihiIominus nullus

irascitur imbccilli parti corporis,

sed compatitur

potius

illi,

fovet

illain, et ei ferl

o[)em. Si igilur
fieri

in njbiis, qucc sunt obnoxiaj corru|)tioni, ita

solet
;

Sed bonuin

operemur, bonum agricolam prtc oculis liabenles, neque maliim in liono admisceamus. Non enim est credendum, dum rex qiiiescit, lalronem arma depositurum. Hac igitur de causa ad nobilem regis

quanlo magis in his rebus, quae corru|)tione carent?ne propter iniquitatem iniqui flamus, sed

vincamus

in misericordia, ut

Deo

facti

boni, etiam
infir-

nos ab eo diligamur. Neque propter aliorum

si fleri

mitatein etiam nos infirmi redilamur, sed polius,

potest,

domum,

quce nos ipsi

snmus, arma homicidie

ne
])ermiltamus.
Dicit

ex nostra flrina valetudine

ali(|uid

cacodacmoiiis

irrumpere

inflrmis largiamur, ul ulli sanentur, nec amplius

claudicet, qui claudus est, et festuca
lis

enim Deusiliiliabitabo iiiter ipsos, et deambulabo; malus vero daemon et hoinicida ab inilio honiinem
odio habuit,
per

removeatur,

et videat frater noster,

ab ejus ocuqum bona

pes

cum

superbus

sit

et

supplantator, et

sunt et recta.

Queniadmodum enim

sanus

orlum habuit, et per invidiam mors regnavit in nobis. Christusautemcum venisset, lyrannum ejecit, quo ejecto, nihil eorum aniinvidia
plius operatur, quaj antea in ipso operabanlur.

eum

non

claudicat, ila oculus

non hallucinatus videbil

iiifir-

recta,

hx

etiam omnis exacerbatio oritur ex

mitate. Si verocorporis

nicmbra non

])erculianuis,

sed [lotius fovebinius, cur

operabuntur aliquid quajcumque poteslatem habebant, anlequani tyranniis ejiceretur? si videlicet Domini victoriam irritain
9.

Quoinodo

igilur

ritum inflrmus
potiiis

est,

eum qui secundum s|)inon miserabimur ? Sed vulnera

nostram conscientiani pariter

infligemus,

vnlneranles. Sed talia facere non eslillum imitari,

reddamus, et tyrannum ejectum, quasi adhuc rognantem colamus, et veneremur. Cuique autein satis [latel, quam sit hoc damnabile. Convertanius igitur adversus enm arma, quae i|ise male in malitia sua sibi [laravit, eum videlicet odio prosequentes, el invidiam contra i[)sum assumentes, quandocum<[ue ipse jam niorti destinalus, suarum vi-

qui

vulnera devicit fortein huinani generis Suinus invicem membra custodiamus propterea mystici cor]ioris integritatem , ne perdamus nosmelipsos nullus eiiim suainel perdit membra. Si veroaiiquid ainit|)er

liostem, et qui debiliaconflrinavit.

:

tit,

hoc quidein detectu potius evenire

11.

solet,

non

autein excessu.

Quomodo

igiturnosvirtutemadejiti, qua
jiroiiter

excedere possimus,

illiusexcessum virtutis,

526

ANASTASII

III

ANNUS
ambu-

2.

CHRISTI 911.

qui nos divites reddidit, iteruin in dcfcctu

efficiamur, et in labore quiescamus

:quemadmo-

lemus, noii agnoscentes divitias virtutis nostra^? Pcrficiamus ad invicem, qua; noiiis desunt in miserationilnis
:

dum

Lazarus
Si

'

ille

Evangclicus per labores quictem

adeptus
mcruit.
culet

est, et

per ulcera in sinu Abraha? foveri

custodiamus liarmoniam illam

in

quis vero

nunc quidem

infeliciter agil,

qua nos

Spiritus sanctus Dei constituit: singuliad-

invicem comniunicantes

quam ab

ipso consecuti

etquam apud nos licct babeamus, egemus, ut per omnia glorificetur caput omninm Chriptus ne singuli siliimet ipsis satis esse putemus. Nullus enim sibi ipsi sufficiens est, scd sufficientia nostra ex Dco ad omnia pricbetur almnde per largitionem bencplacili sui qua replet omnia. Nos etiam aperiamus viscera nostra, et compaticntia nostra fratrum noslrorum flammas exstingnamus, ut ita nostrum ctiam exslinguatur incendium. Eleemosynis cnim remittitur pecvirtutem,
ipsi
illa

sumus

tamen

non maenim ita pro brevi labore et calamitate sempiternum gaudium et laetitiam. Igne namque purgatur aurum, et anima miseriarum
lajtitiam iniqnitate aliqua
;

fntnram suam

inveniet

flainma

suum splendorem
combnstionem

adipiscitur.

Cum

gratia-

rum

aclione speremus in

eum, qui
in

sibi

conipla-

cuil, ut per

carne largiretur no-

bis probationem.

diu spes ista, et advenict exspectationis tempus, et tunc manifestabitnr

Non

tardabit

eorum

beatitudo, qui in patientia

;

tanquam
et

igne sunt probati

nec

erit

amplius labor, neque

laetitia,

dolor, vel fames, vel frigus, sed

caelcstis, et
14..

cibus

catum,
divitiffi

et in miserafionibus

male

partse,

pauperum dissipantur per eum, qui in paupertate ad

suavitassempiterna.

Quicumque vero cum temporali aliqua

:

caelestes divilias

suas nos vocavit.

Ambulemus

in

delectatione meliorem

simplicitate, et

non

in dolo et iniquitate aliis

invi-

ut igne

vitam nacti sumus, quam probemur non propterea ab ipsa delecta-

quod fuit omnium malorum radix et origo, neque iter tcneamus illud, perquod malum omne in orbem introivit. Si euim peccalnm non deliquisset, nullo pacto mala cognoscerentur. Hac de causa dolum et iniquitatem omittamus, quoniam
dentes
,

tione nos vinci

sinamus,

et qua',

nobis data sunt

sint nobis occa-

ad salutem, faciamus, ut miseriaj

sio

sempiternae; sed qnasi fideles prapositi domus,

villicalionis nostrae

rationem inculpabilem reddere

nos paremus

ilh,

qui

eam

nobis commendavit, nec

simplices et recti jungentur Deo. Et quis

poterit illum pervertcre, qui

unquam

omnem

superatrecti-

tudinem?Transeamus etiam
tatc dffimonis laqueos,

in spiritus simplici-

immunditiis voluptatum nos ipsos reddamus obnoxios sed potius praesenli felicitate utamur ad graliarum actionem
et ebrietatibus et
;

comcs?ationibus

nec in illos impingamus, ne quo pacto ad propriam necem servemur. Si quis enim proximo suo machinatnr mala, seipsum alit ad diem inleritus et carbones coacervat ad seipsum comburendum, et sibimetspinas seminat, ut
,

illius,

qui
et

nos discrevitin allitudine divitiarum

snarum,
prae
aliis

cum

essemus ex eadem
et

luti

massa, nos

honoravit, fratres

nostros nobis subji-

ciendo,

ita

tamen ut

nos snbjiciamur in sancta

sed

humilitate et snbjectione, non imiieriose regnantes

in

in illis snffocetur;

ne itaque spinas nobis ipsis seramus, ca videlicet facientes aliis, quae nobis fieri
12.

animi elatione

et arrogantia,

cum
aliis

miseri-

nolumus.
Quid autem si tu alium conspicias in semina serentem mala, propter eum terrani ctiam tuam ipse perdes?nullus in fructibus istis, qui corrumpuntur, malum agricoterra sua bona,

tanquam filiis imperantes, et imbecillioribus tanquam potentes et omnes cum omnibus misericordiam
cordia in visceribus spiritualibus
,

exercentes, ut hoc pacto nos ipsos lucremur,

nec

lam imitatur
hetitia

in iis quae deteriora sunt

sed potius
largitori in
:

diligenter incumbit, ut

Deo fructuum

amittamus, qui vicitmundum etbeneflcii loco digniodio habeamur, sed diligamur potins, et cum ille venerit, qui nos dilexit, lucremurprajterea pro his nostris rebus, quae nihil
illnm propter
;

mundum

pro acceptis fructibus gratiam referat omnis fructus, pro quo non referuntur gratia>, non est ab ipso agricolu Dco, nec orlum Iiabet a seminatione in divino lumine facta, sed potius ab occulta noctis tempore zizaniorum superscminatioue,
et

sunt,
in

mercedem

in gloria Dei,

cui lans et

honor

sa>cula

sa^culornm. Anien. Valete in Spiritu

incorruptibilitatis

sancto, corruptionis imbecillitateni patientia supe-

rantes

virtute

conflrmati

et

roborati . Hactenns EpistoIacircuIarisLeonisimp.

13. Ita plane

burendus
cendit
?

hac de causa tempore messis fructus ille conitraditur. Quis, inquam, sibimet ignem acquis opus suuni ad dolorem sibi paral, et

cum

velphilosoplii Christiani re-

gnant, vel reges philosophantur. Porro suce pariter vestigia

non ad tranquillilatem ? vel qnis, dum rex aliqnis ipsum ad quietem et imperiuni invitat, miseria!
opera quffirct?Fugianius miseriam, qua; estin hoc
nostro mortali corporc,

pietatis impressa reliquit etiamin^ commentario, qno rcs bellicas pertractavit, ubi

inter alia, ut pridie ejus diei (|uo proelium et cer-

tamen

sit

ineundum, curare debeat dux

exercitus

dum

spiritus,

qui i-egnat,

per saccrdotem universum cxercitum expiari aqua

lustrali, vel
-(la^Eiv,

nos invitat ad regnum. 13. Si vero etiam molestias patimur,

benedicta (quod Grajci dicere solent

hoc erit propterea, ut regnemus, non ul universam vitam aganuis in dolore, ssd ut pcr transitoriam an;;ustiam, ad eam, qua nunquam deficit, tranquillilatem transearnus, ct pcr penuiiam divites

id

est,

aqua sancta aspergere,

71*5,.^,

Sic

ai)ud Grsccos Ecclesiastico

more

dici

solet

a(|ua

benedicta)

praelerea habetur ibideni, ut quotidie

'

Luc. XVI.

De

bellic. appar. xiii.

ANASTASII
maiie
et

III

ANNUS

2.

CHRISTI 911,

)27

vespere nniversus exercilus dicere debeat

animo
fas

hrec pcrferebat . Ila so habciit res Constan-

Trishagium liymnum. d6. Ne qnici de Leone imp. pra>tcrmitlamus,

scriliit

tinopolitaniu Ecclesite imperatorihus

us(|ue
siiii

omnia

praeter

vindicantibus,

pro arhilrio dcpovindicta

divinitus

de eo Curopalates

ffidificasse

templnm,
et

ia

nentibus
clesi;e

et

intrudentibus CoustanfinopolilaiKTe Ec-

illudque intulisse corpus sancti Lazari

sanclffi Maria;

corpus
Galli

palriarcliis.
sit

Qua>nam

Magdaienai sororis

cjiis.

Verum

consecuta

sacrilegum clericum illum Nicolai

Eutiiymii
:

Narbonenses liajc se possidere constantins profitentur. Sed de his alias. n. Alexander sieccedit, stib (jHO Nicolans revocatur, ejeclo Eiitlnjmio ac vexato. Leone autem vita functo (inquit Curopalates) Alexander frater ejus jnvenis, qui vicesimum a^talis annum transegisset, hahenas imperii snscepit, simul regnante Conslanlino Leonis filio puero . Vernm in numerum annorum aitatis Alexandri errorem

parlicipem, qui

barbam

evulsif,

idem
illius

Curoiialates sic snbdit

Clericus

vero, qui

canos evulserat,eadem horadomumsnamreversus,

eamdem
ita vixit,

igne consumptaiu reperit, et filiam male

affectam et dissolutam, quae inultos deinde annos

rationes inquirere .
ista:

utmendicare cogerelur, et tolerandaj vitae De Euthymio vero patriarcha Euthymius in exilium ad Agathi loca missus,
e vita.

paulo post excessit

19. Deplorat
sis,

Et in

urbem introductus

non dubium est, cum idem auclor in Hasilio dicat, tertio anno ejus imperii tertium filinm noniine Alexandum Cajsarem ab eodeni Basilio creatum esse qua ratione dicendum est Alexandrnm lioc tempore excessisse annum Eetatis
irrepsisse
,

in suo monasterio sepelitur .

Arelas archiepiscopus C.esarien-

quod cum

ralia in

adeo inhumana et prorsus fevenerandum senem a sceleratis pseudocleisla

ricis illis

quadragesinumi, ex (|uo a patre Ca^sar creatus

est.

committerentur, adessent legati Sarracenoruin spectatores. Ubi enim recensuil acerbissimi

Verum non

scribentis error, sed obliviscentis au-

ctoris fuisse apparet ex eo,

quod Cedrenus ex Curopalate cuncta depromens, eadem totidem verhis de ffilate vicenaria Alexandri conscribit. Erratum
quo(|ue
filii,

clericorum illorum odii in ELithymiumcausam, nimiruin (|uod eos |)alam simoiii;c intentoscoercuisset
:

Hinc (subdit

i|)se)

pricter

caeteros in

liunc

quo(|ue virum
nohis injuri;c
si

sanctitate

plenissiinum superhae,

in a'tale

Conslantini
inferius:

imperaloris

Leonis

contumeliosaique silentio praetereund;c ilte

;

nunca

dicturi
i%.

sumus

nefas nanique mihi

arbitror esse,

Alexander igilur simnl atque ad impe(inquit

rium
mitlit

pervenit

Curopalates) accersituin

recensenda denuo earum turpitudine linguam inquinem meam, cum eas etiam Barbarorum merilo

Nicolaum [)atriarcham jam antea ejectum, e

quique

aversari

ahliorrereque

debiiissent

Galacrenis, ubi degebat exul, ct de sede Eutliymio

ejecto,

quandoquidem aderant eliam

raceni, et totius
tragicae
illiiis

legationis causa Sar-

Nicolaum iterum reduxit. Et cum eo sedens inMagnaura, factosilentio,Eutliymiumpatriarcliam ahdicavit, quemaddicti Nicolao clerici simul atque
abdicatus
ferae,
esl,

majoris quani scenicae aut

ullius

foeditatis participes fuere,

aclorum

similes s|K'ctatores, (juando nefas erat alioqui, ut

haec

veluli agrestes

in

eum

invadentes

impiorum theatro
niunera

spectarentiir, (|uae

percutere, pugnos infligere, colaphis caedere,

lerata ab inipiis agebaiitur.

tam sceHujusmodi porro praesequehantur,

sacram

barbain evellere, in cervicem impellere,

clara inilio

illa

mox etiam
rebus

aliasqne iiitolerabiles poonasipsi infligere, equilem

niulcta exilii,

notorum ah eo omninin propter imin

asjieris fuga, etc.

vocantes et adiilterum, ut qni ad alienamuxorem

ingressus
pisset.

minentes formidines
H;cc derebus gestis in

esset,

iieinpe
ille

Nicolai
vir

Ecclesiam
et

acce-

Eulhvmium

Arelas.

At religiosus

clemenler

ajquo

Annoperiocii Grsco-Romanaie-iO^.

Anto /Erm Hispan.

111

Anastasii

papa; 1.

9i9. Anno Ludovici

HegirK 299, inchoato die 29 Augusti, Fer.

III

5.

JesuClirisli

9H.

inip. 12.

Alexandriimp.

\.

1.

Morittir Leo imp.

A nuui.

ad 17.

Iiicer-

tus contiiiuator Theo|ilianis in

Leone cognomento
ejiis

XV (legendum,
dito fratri suo

cendioncmpe de quo ante locutus esl), Indictione xiv), diem ohiit Leo imperator, traAlexandro imperio
;

Sapientc

et

Philosopho iiuin. 32
:

mortem

his

queni ad se ve:

vcrbis narrat

Maii undecima, die tertia (ab in-

nicntem

cum

vidisset, dixisse ferunt

Eu

nialus

)28
temporis ariiciilus
post

ANASTASII

III

ANNUS

2.

CITRISTI 911.

Ireclecim menses. Etiain

vero atqiie etiam illiim rogavit ac obtestatus est, ut filiiim suum Constantiiuim servaret. Eiim
die xi Maii liabent etiam Cedrenus, Lco Grammaticus, et Sinieon Logotiieta. Georgius monachusaittanliim euin mortuum esfemense Maio, Quare cum Basilio palri anno dccclxxxvi, die prima
Martii
obiisse

colaum sacri sui honoris repudii libellum Ecclesim dedisse, et Euthymium in locum cjus suffectum fiiisse. Ipsemet lamen Nicolaus in Epistola ad Pontiflcem Roinanum Iioc vel sequenti anno post suam
in

palriarchatum restitutionem data

et a

Baronio

aniio sequenti nuni. C recitata, contrarium scribit;

successerit, imperavit annos xxv,

menscs

postquam enim asseruit, Leonem imp. jussisse se in regiam accersiriad convivium, subdit Accedo
:

duos, et dies decem, ideoque crrarunt Leo maticus, incertus Tlieoiiliaiiis contlnuator

Gramet Si-

iniperlerrita
coetiii

comite fretus conscientia solemni inlersum, epulis accumbo inter sacra mensaj
,
:

meon Logotlieta, qui supra annos xxv ei attribuunt menses octo, et Georgius monaclius, qui habet menses novem. Zonaras, qui scribit menses tres,
loquitur

denique abripior, atque navigio impositus in exihum agor immilissimum.

4.

numero rotundo. Plura

et

linbct

Baronius
de Script.

litur.

Praeterea

Euthymius patriarchatu Constantinop.

Nicolaus

pel-

in eadein Epistola re-

de ejus operibus,
Ecclesiast. loca

Labbeus
in

in Dissert.

fragari videtur scriptoribus Byzantinis, qui tradunt

indicat in quibus typis

mandata
in folio

eum
esse.

post Leonis imp.

mortem ab Alexandro

ejus

sunt.

Opus Basilicorum
,

septem tomos
typis

fratre ac successore in

patriarchatum restitutum

distribulum
in

Parisiis(|ue
fuit.

regis

impressum

prajcipuus ejus labor

Varia etiam composuit

eodein Leone
nal adituri

Ipsemet enim Nicolaus haec in ea scribit de et Sergio papa o Ambo hac vila
:

laudem mysteriorum beatissimse Virginis, aliaque opuscula. 2. Succedit Alexander ciim Constantino nepote. Ad num. il et scqq. Alexander Leonis frater, qui jam cum co imperabat, cum Constan-

exccisere pridein, supremi

:

omnium

Judicis tribu-

ille

vero etiam antequam hinc emi-

graret, agnovit flebiliter errorem suuin (in quartis

nempe

nuptiis conlrabendis
petiit,

commissum), veniamprimos hortatore ac

que a Deo
versus,

ine inter

tino nepote regnavit. Curopalates a Baronio cilatus,

et

deprecatore (aderam enim tunc forte ab exilio re-

quidam
numeros

alii

hislorici

Byzantini

Alexandnim
errorem

annos viginti natum

in

fuisse asserunt, sed

tus), etc. B

ab eoque Ecclesife gubernationi restituSed auctores isti cum Nicolao conciliari

certum esse debet; cum dccclxx in vitam ingressus sit, ut suo loco vidimus. Error autem ille valde antiquus; cum Cedrenus, qui Curoi)aIatein exscribit, illum suo compendio inseruerit. Alexander, uti scribit
irrepsisse

possunt, licet fatendum

tos.

circa

annum

sit, eos subobscurius locuGeorgius enim monachus in Leone num.

refert,

hunc imperatorem coeliaco morbo regrotantem, Alexandrum fratrem suum impetii clavo praefecisse. Quare vivente adhuc Leone Alexandri
opera Nicolaus ex exilio revocatus est, et gubernaEcclesiae Constanlinop. restitutus. Georgius
in

Leo Graniinaticus, veuatibus continuis et per varia palatia discursibus vacabat usquequaque,
nihil imperatore dignuin medilatus aut executus,

tioiii

monachus
scribit
:

Alexandro num.

de hoc imperatore

sed semper deliciis, luxuriae, et ebrielatibus indulgens, totuin se hujusmodi Iradiderat. Paulo post:

Mittens vero adduxit Nicolaum ex Gala-

Constanlinum etiam Leonis fllium cunuchum reddere consuluit, et frequenter id aggressus ab iis, quos Leo beneficiis allecerat, modo infantilem

Euthymio patriarcha; eumdemque Nicolaum in f)atriarchalem sedem denuo resliluit. Habitoque in Manaura Concilio, adducloque Eucrenis, dejecto

thyniio ex Steno, Agathique monasterio, sedens ipse

setatem,

modo

inflrmilatem praetendentibus prte-

Alexander
ijisius

cum

Nicolao patriarcha depositionein

peditus fuit.
3.

peregere . Na^-ratisque injuriis tunc Euthysubdit

si;
:

Nicolaus in palriarchatum Constantinop.

restituitur.

Ipso

mio

illatis,

Rursusque ad Agathi relegatus

im|)urii

i\\\i\o

ISicolaumm

[tdi-

est, xal maxiv

ra

A-ya6(;D.

Ex

his vcrbis api^arct,

Eu-

triarcbatum Conslanlino[ioIitaiium restituit, in boc tamen culpandus, quod Euthymium [latriarchatu

tliymiicm

bis

in

exilium actum. Primo vivente

Leone, quod Georgius manifeste supponit,

ait,

cum
ex

detrusum male haberi permiserit, uti narrat Baronius. Quae sanctus ille vir omnia i^Iacide perpessus et in Agatlii relegatus pauloque post vita defunctus est, inquit Cedrenus. Legenda oratio
,

mortuo Leone adductum

esse

Euthymium

Agathique monasterio, et relata solemni ejus depositione subjungit, rursusque ad Agathi

Steno,
relegatus
cst.

Quod scribunt auctores Byzantini

esse,

Aretae Ca^sariensis presbyleri in Translatione

Eu-

thymii palriarchoi Constantinopolitani, quce a Lipoinano in lucem edita. Idcm Aretas scripsit explanationem in Apocalypsim, qua; givcce et latine
extat ad

Euthymium male habitum lemnem cjus relegationem,

ciunt
(1).

refertur ad sofa-

de qua sola verba

calcem operum OEcumenii. Aretas

ait,

Ni-

Porro Agaihi monasterium erat extra urbem, alias excitatum a sancto Nicephoro patriarcha Constantinop., qui in illud a Leone Ar-

(l)In explicando lexUi Gregorii nionaclii egregie Pagium falli notat Cl. Bandurius imp. Orient. tom. n, pag. 632, edit. Vencts. Nam Gregorius diserte tradit imperautem Alexandrum misisse et adduxisse Nicolaum ex Galacrcnis, dejecto Eutliicio patriarcba; tiim sul)dit. Habiloquo in Kanaura Contiliu, adductoquoEuthymio ex Steno Agathique monasterio deposllione ipsius pergere, etc.Rursumque ad Agathi rolegatus est Euthymius. IJlramque igitur relegationcm al) Alexandro quiilcm, non a Leone factam et quidem post Leonis mortem; nam cnnstat ibiea
qua: Alexander post autecessoris obitum egit Gregorius receuset.

Mansi.

ANASTASII
nienio in exilium missus
fuit,

III

ANNUS

2.

CIIRISTl 911.
fllio

S29
Bosonis

uti

suo loco dixi-

regnante Ludovico regeet imperatore,

regis .
inierit,

mus. Sedit Eiithymiics annos quinque et paucos menses, non vero menses sex, ut in lib. 4 Juris
Gra;co-Romani pag. 301, in Serie graBca episcoporuni Byzantinorum dicitur.
5.

QuarecumLudovicus annoDCCcxc regnum

Charta
illa

ad an. dcdxxii aut insequen-

tem

Obitus Lndovici Germanice regis.

Lu Jout
ejus

vicus Germaniae rex hoc anno e vivis abiit,

sequenti, in
distulit,
6.

quo ideo Ludovicus adliuc in vivis erat, incerto jiostea anno demortuns. 7. Carnotum a Normannorum furore diviniIn Chronico Besuensi, quod tus liberatum.
pertinet,

quem Baronius perperam mortem

tom.

Spicilegii

Dacheriani extal, liberatio urbis

ficus.

probabimus. Ludovicus III Aug. erga Ecclesiam muniLudovicus Aug. filius Bosonis Burgundia;
in Italia Berengarii
fuisse
Italicc

Normannorum furore anno suo redditur Anno dcdxi Incarn. Verbi, XII kal. Aug. in sabbato (sed loco XII kal. Aug., legendum
Carnotensis a
:

regis,

quem

regis jussu
et

XIII

kal. Aug., qui dies

hoc anno

in

excacatum

diximus, varias Ecclesias

mo-

cadebat)

cum
et

obsiderent Nortmanni
esset
et

sabbalum Carnotinam
au-

nasteria piis donationibus locui)letavit, et hoc ipso

urbem,
niente*s
xiiio

jam

penitus capienda, superve-

anno villam Ditorritce in comitatu Avenionensi sitam Rpmigio episcopo Avenionensi concessit ad postulationem Hugonis coniitis propincjui sui et Theutbcrti. Refert illam donationem Noguierus in
Historia Ecclesiaj Avenionensis, in cujus flne legi-

Richardus

Robertus

cum

suis, Dei

et beata) Maria;

patrocinio roborati, fecerunt

stragem

tur

Uatum XVll kalend.

Junii, Indictione xiv,

anno
toris.

ix

rcgni domini Hludovici piissimi imperafehciter.

Actum Vienna
uti

Amen

Verum

hic

auctor perperam illam Ludovico IMo atlribuit,

sit

cum

Ludovici Orbi,

post exciecationeni ub histo-

maximam paganorum, a paucis qui remanserunt ohsides capientes. Habuit idem Ricliardus fllium nomine Roduliiiuun, qui fuit rex Francorum. In Chronico sanctiBenignipag. 420, anno Apud Carnotum, socio non expresso, legitur Roberto duce Odonis regis fratre, Richardus cum Nortmannis dimicavit, et eorum innumeram multiludinem occidit. Habuit isdem Richardus fllium,
:

ricis

vocatur. Eugomm enim comitem atque Tlieutbertum synchronos fuisse Ludovico Orbo,
Charla;
lib.

nomine Rodulphum, qui fuit rex Francorum. Hanc de Normannis victoriam hoc anno ac die
sabbati
Biblioth. Labbeana;, et

multffi

produnt. Columbus in episcoius

1

unam refert, in qua Ludovicus propnnciuum suum Hugonem appeliat, et Boucheus

Valentinis
lib.

reportatam Clironica Malleacense tom. ii Andegavense tom. i ejusdem

pag. 285 testantur,

Biblioth.
dicitur
,

ubi iisdem verbis

6 Hist. Provinciae Sect. 1, aliam exhibet datam anno Incarnat. dcccxcvi, Indict. xiv, anno vi re-

per

peremptos
mille

Richardum atque Rodertum duces esse fortissimos paganorum sexcies

Ilis

gnante Ludovico glorioso rege , in qua diserta mentio Theutberti comiUs. Hunc Noguieri errorem
vidit

octingentos.

adde

qua)

habentur

in

idem Boucheus,

et

post

eum

Cointius an.
in sub-

Fraginento Chronici Hugonis monachi Floriacensis, a Carolo Simpiice uscjue ad Eugonem Cape-

Dcccxxi,

num.

5,

sed neuter observavit

tum apud Duchesnium tom.

iii,

pag. 347

Eo

scriptionem ejusdem Chartaj errorem in numeros

irrepsisse, et loco,

piissimi itnperatoris,

anno ix regni domini Hludovici legendum esse, anno xi regni domini Bluduvici piissimi imperatoris. Cum enim is anno nongentesimo [)Ost diem trigesimam menAugusli imperator salutatus fuerit, ut suo loco diximus, annus ejus imjierii is cum Indict. xiv
sis

tempore pagani obsederunt Carnotinam civitatem. Collecto igitur exercitu,Richardus dux Burgundiae
et

Roberlus princeps irruerunt in eos, peremptis

ex paganis vimdcd, et a paucis qui remanserunt

obsides capientes, XIII kal. Augusti in sabbato, au-

xihante
sancta;

illis

Dei Genitricis Maria; .

superna clementia, per intercessionem Eumdem diem,

notavit etiam continuator Ai;

et XVII

kalendas Junii nullo

modo

copulari potesl.

mensem, ac feriam
ir.oini lib.
o,

Coiutius

mendosa

illa

subscripttone in varios erAit

cap. 41

ideoque ha>c epoclia nuiic

rores abreptus

enim Ludovicum anno Dcccxcviii renuntialum tuisse imperatorem, anno insequenti Chartam illam ab eo datam, et Remigium episcopum Avenionensem a San-Marthanis omissum tuuc sedisse. Verum nec Ludovicus ante an. DCD imperalor dictus, nec Indiclio xiv anno
fuit.

anno suo reddita. Glaber lib. 1, cap. 5, licet initi proelii annum non memoret, manifeste tamen indicat illud in causa fuisse

cur Normanni pacem

cum

Dcccxcix in cursu fuit, sed Indictio secunda, nec Remigii sedes a currenti anno removeri potest. Supersunt aliaj Ludovici Charlai, ex quijjus liquet, hujus regis et imperatoris regnum diuturnuni
luisse. lu Registro Peireskiano conlinente Chartas

ad

Ecclesiani Arclatensem

pertinentes, pag. 228,

rcfertur Cliarla conventionis inter

chiep. Arelalensem et

Manassem arista ia

tanta caede eosdem (nempe Richardus Burgundia; dux) ut perpauci ex eis fuga lapsi ad .propria vix remearent . Robertus frater fuit Odonis Francorum regis, Richardus vero Justitiarius appellatus dux erat Burgundia; ac pater Rodulphi postea Burgnndiae ducis ac Francorum regis, qui in eadem dignitate pra3fato Roberto successit, et tam Richardus Justitiarius quam idem Robertus, his temporibus celeberriaii fuere. Gemmeticensis monachus lib. 2

Gailis iiepigerint;

nam

prostravit

quemdam
est

particularem, in
xxxiii,

Histor.

Normann.

cap. 15, et

Dudo

lib.

2 de Mori-

cujus flne legitur

Facta

convenientia

Arelate civitate publice,

mense Junii anno

bus et Aclis Normann. pag. 80, fusius Carnotensis urbis obsidionem et proelium tunc habitum nar67

Baron.

ToMus XV.

530
rant, aiunl(|ue

LANDONIS ANNUS
Antelmum
civitatis cpisc.

1.

cum

CHRISTI 912.
Rollone pepigisse. Qua)
ct

ex ea cuni

cum anno

inscquenti

armis ino[iinatc prosiliisse iiifulatum , bajulantemque crucem atque iunicam sanctjc Maria; Virginis, Addunt Francos tot calamitatibus oppressos, que-

constitula iueril, obsidio Carnotensis in Clu-onicis

Rliemensi

Rothomagensi

cum anno

dcccxcviii
[i.

male

illigatur, siculi et in Orderico lib. 1,

368,

rulisclanioribusregem

a|i[)ctiisse,

huncque pacern

Carnuti obsidionem in aunuin dcu conferente.

LANDONIS ANNUS

1.

CHRISTI

912.

1.

Anastasii papce obitns.

Sequitur

Christi

cjus perversitaiem declaraturum.

Mos eratregibus
est

annus nongentesimus duodeciinus, Indiciione decima quiiita, ([uo moritur Anasiasins papa, qui et
sepultus est iu Bafilica sancti Petri, in cujus sepul-

Christianorum, qui idem

illis

communis

cum
:

omnibus

Clirisiianis,

ut quoiiescumque Dei BasiU-

cas ingrediuniur, aperto eas capite ingrediantur

ejusmodi inscul[)tum iuisse E|iiia[)liium testaiur Manlius qui exscripsii; sicqucse liabet ex
chro
,

quem quidem

'

Paulus ipse Aposioliis primus in-

emendatiori Codice

depromptum
membra

duxit, alque omnibus in Ciu'isiiana Republica observandum mandavit. Huncmorem cumsapientissimi

videlicet
viri

illi

familiares Alexandri
,

atque

Valis Anastasii requiescunt

scpulcliro

opiiini

susiulissent

pcrsuaserunt

hornini,

Sed uunquaDi meritum parvula claudit humus. Rexit Apostolicam blanilo modersmine Sedem
Tertius existens ordine Poutificum.

Alexandro
coinparari

scilicet, crassaj.cuiis

ac de suillo genere

tantum non grunnienii

ille

(cui

enim quajso a^quius

Ad Chrislum pergens, peccati vincula sperat Omnia clementer solvere posse sibi.
Undique currentes hujus ad Limina templi, Ut pra;stet requiem poscite corde Deum.

poierat quarn sui Bfeoiica!) ut coo-

pcrto capite in locasacrosanctaingrederetur.

Quam

In

locum autem
:

ipsius subrogatus
fllius,

esl

Lando, pa-

quidem disciplinam ille cum admisisset, atque ad majora ctiamnum perdiscenda facinora se paratum prffiberet, nimirum pulchreillequoqueconsecutus est casus.
3.

tria

Sabinus, Trani

inferius

modo

de quo dicendum est autem novum [)ortentum oratioscelesti

Etenim ubi hominem

et violacei

sic

persuasum
suo,

illura

nem
mus.

avocat Consiantinopolim.
2.

iniroduxere,
sacra.
illius

coloris

amictum tectum

Hoc enim anno,sexta die mensis Junii,

:

Alexandri

imperatoris finis miserri(ut

mensa dimoveret, magno cum

tum

futuro dedecore (quando ut opinor, poena

tradit

Curopalates) Alexander imperator moritur

hiEC illaiaj viro sancto necis erat fuiura) confeslim

ille

Alexander autem sexta Junii mensis, lotus ct pransus, vinoque ebrius, post meridiem pila lusurus descendit, exortoque labore qiiodam in ipsius iniesiinis, pra; cibis quiinfami exitu. Ait enim

post facinus istud

tam audax, mente

cafitus
fuit.

est,

nec ex ea die in poleslate sua

et

Nam

ampUus audacissimum, non iamen omni ex

parte

bus

se ingurgitaverat,

aique ebrielate, reversus in

reprehendendum facinus majori mox ac peruiciosiori aho cumulavit. Cum enim statiiis iis qua; in
Baccho sacrificium rei mercedera Siquidem iis noirdum peractis illico reporlavit. sacrilegiis, nriserabiliter sublimis intra cubiculum
liippodromo sunt,
fecisset
,

palatium, multo eliaribus ac pudendis efluso sanguine, postridie morluus est . Sed i|)sum ita con-

solitum

fieri

sane meriiam ejus

fectum

ira Dei,

ob contemplum

divinitatis, Aretas'

Coisariensis archiepisco[)us testatnr in hajc verba,

dum
quam

agit

de pravorum
:

hominum

consuetudinc

suum
fuit

est

asportatus. Casu iiihilo mitiore,

Ilerodis
^,

quam

delegerat

Ca;tera quidein videor

mibi
ilie

ille

qui

cum Jacobum

Zebedaji

missa facturus qu;ccumque conlumcliosus

sanctos viros etfccit
:

in

filium in gratiam
interemisset, ac

eorum qui Chdstum

occiderant

eaque commcrnorabo tan-

tuinmodo, unde [lulcherrime existimo,

Extat apud Luit p. tom.

me raorum

cipem
>

siniili

Petrum ipsum Aposlolorum prinmodo fuissct adortus, meritum ipse

2 Act. XII.

'

iii.

1.

Cor. XI.

LANDONIS ANNUS
quoque
facinoris
in
siii

1.

CHRISTl 912.

531

prajmium

est

consecutus

quippe qui

maxima

quro ad diem

solcmnem

stantinus puer Leonis filius sub tutoribus, quem tunc septennem fuisse dicunt Curopalates et alii.
Inter tutores

hominum

frequentia convenerat, regio sotellituni

autem imperatoris

idem

restitutus

comitatu subnixus, summo cruciatu, scatenlibus unclique ex ejuscorporevermibus, decessite vita.

Ha3c de miserando
et

Nicolaus patriarcha est annumeratus. Qui tunc

quidem non sede tantum

potens, in

quam anno
adhuc

prodigioso impii hominis

superiori (ut vidimus) fuerat revocatus, sed

obitu Aretas.
i. Apud Erempertum , in rebus gestis LoWgobardorum bujus temporis, narratur quod idem Aiexander intuitus statuas illas dcorum Roma Constantinopolim olim delatas, blaspbemam eam emisit vocem Heu quando istas colcbant Romani,
:

etiam adniinistratione pollens imperii, ipse tutor

imperatoris,

memor

injuriarum antiquarum quas

passus fuerat sub Leone, a quo, suadentibus.Sedis

ApostoIica3 legatis, e throno depositus, et in exi-

lium missus fuerat querclis plenam ad

:

Romanum
exacte ad-

Pontiflcem scripsit Epistolam, qua

cum

[lotentissimi

et

invicti
:

perseverarunt

jussitque

eas serico operiri

tunc sequenti nocte per quietem

vir adspectu lucidus ei apparens, severe

admodum

eum

arguens

et percutiens, dixit
;

Ego sumRoma-

tunc gestae liistoriam narret, pluribus disserit adversus quadrigamiam admittentes RomanosPontifices cujus causa, quod ipse eam non probaret, solum vertere coactus fuisset. Nacti nos
rei
;

modum

norum

princeps Petrus

et

statim evigilans timore

vebementi correptus, sanguinem ore vomens exitiali morbo correptus, exstinctus est . Sed qax de
funere ipsius idem
accipe
:

ipsam ab Aloysio Lolino episcopo Rellunensi, renostrarum studiosissimo, una cnm aliis memoria dignis cjusdem patriarchae E(ustoIis, hic

rum

qui supra Aretas subjiciat,

5. Nostis profecto
ille fuit

quemadmodum

miserrime

elatus,

quantaque
:

in ejus funere faciendo

describendam curavimus ; sic se habet 6. Nicolai patriarclm Epistola apolorjetica ad papam de Tetragamia. Sanctissimo papaj veteris Romac, Nicolaus patriarcba CP. de Tetra-

adbibita festinatio

sella regia

qua ejus corpus

gamia a Romanis

recepta.

portabatur, confracla,
sceleratissima
nisse pra,'terea
illa

perinde quasi agre tulisset

Inde principium scribendi

sumam,

beatis-

sarcina pressam fnisse.

,

Memi-

potestis

quam

graviter foede(|ue

sime pater, unde nobistotmala promanarunl. Post tertiae uxoris obilum, subiit optinii atiiue dilecti
nobis imperatoris

quantusque et quam teter esset odor ille quem occurrentium sibi naribus afflaret, ejusmodi videhcet, qui aromatum
infelix illud corpus fceteret,

nubium
lirivatus,

experiri velle

animum, quartum quoque conquod nemo ante nedum

:

quae incenderentur

Intumuerat
hffic

jiraiterea

omnium odorem confunderet. mirandum inmodum. Atquc

providentice

verum etiam amplioris gradus snb ditiono Romana ausus fuerat. Quae enim tam effuse petulans libido refragantibus sanctorum canonum
sancitis

quidem

divinae
vita;

etiam nunc in

hujus indicia fucre. Nam et colliquescente jam in putorem corpore ejus adbuc spirantis, tabidas carnesexinferioribus aiuntpartirebus humanis

summo imperio sufquidquid concupisset? Vicitergo ad extremum amor, quartaque jam uxor expetita est puer aulem obtentui assumptus, qui
non cohiberetur,
nisi fulta, licere sibi censeret
:

bus effluxisse. Quo quidem factum est, ut vix ad destinatum sepulchrum delatum turpiter fuerit, Ad ignominioseque projectum . Et paulo post
:

ea qua) diximus et illud accessit

quod neque

solita quidem viris piis post mortem adbiberi exeneque regia quiarum justa ei persoluta fuere exhibita a magistralibus pompa, preeter paucissimos quosdam, eosdemque contemptissimos, qui
,

pridem ab ea genitus, successioni imperii nullo prolis adhuc subsidio innixi destinabatur. Quod quidem fieri rniaime debuerat: neque enim quartus subsecutus illegitimam conjunctionem ratam effecit, alioquin obvium unicuique et in promptu
foret legibus illndere.

Hunc

imperatoris conalum

Ecclesia Orientalis, pro eo ac gravitas rei postulabat,

tam moleste
exhiberi

tulit,

ut conspiranti antistitum

cuilibet ctiam de vulgo solitum offlcium prasstaturi

consensu solemnem illam

filiis

pompam Augustorum
enim
pater flagranlis-

fnissent. Et paulo inferius eliam de ejus sectato-

solitam,

(id

ribus ista :Quid vcro ejusconsilii primarii auctores,

maximeque

illa

circumcirca nefarium caput

sonitu
periit.
:

sime cupierat) in baptizando puero vetuerit, nisi prius a se mulieris missionem juraret itnperator

palpitans

cauda? Aliorum niniirum jam exituni

vidimus,

quorum memoria cum

quod ore praestitit promptissime, quamvis aliud animo occulte volveret. Nondnm enim triduum a
fllii effluxerat, cum pueri mater in [lalatium, ut principis decet nuiitain, apparatu regifico accitur, coerimoniae expediuntur nuptiales nullius

Ahis etiam ex propinquo jam imminere videmus neque enim gemitus pauperum peribit in flnem. Canetque cborus' juvencularum, nostri inquam sajculi Ecclesiarum, victoriae carmen, novo et im-

baptismo

sacerdotis interventu
et auspicis

imperalore ipso

et

sponsi

portuno IMiaraone una cum curribus vectoribusque demerso. Siquidem hujusmodi exitum exspectabat

munus

exequente.

Quod quidem non

aliter ac

niorum

asperitas,

durities,

implacabilitas-

que. IIa;c Aretas, cum agit de translatione Eutbymii patriarcba^, de qua suo loco diccndum. Defuncto itaque Alexandro, soIusimperalCon-

si fundamenta totius fidei convellerentur, non prssules modo clericosque cujuscumque ordinis commovit, verum etiam totam siinul civitatem perculit. Mc autem quid aliud tunc agere oportuit, quam quod amico, autisliti, excubitori,

532
de
EcclesiaB

LANDONIS ANNUS
dignitale

1.

CHRISTI 912.

principisqne

salute

dies

tum miserorum odium,

homines
incenscrat. Et

tantus contemptus ordinis

noctesque cogitanti agere par erat?

Primum

qui-

dem

ad genua ipsius, inio ad pcdes usque provolu-

ecclesiasticum sibi
inquirere, atque ad

quidem dccebat primatum viudicantes, rem totam serio

tusetmonebam eum utcrranlcm, et ut imperatorem obsecrabam venerctur fastigium dignitatis

:

non autem per

summum Pontificem referre, summam injuriam atqueludibrinm

assentiri,

Augustae, in qua non secus ac in facie vel tantillum

eorum damnationi
culpa;, principis

qui uuUius affmes

quidem maculse
se
litus
;

oculi vix potcst

agnosceret longe

tani inauditum facinus ciculturum non ideo principes legibus exsolvi, ut vitam per omne scelus impunes ac infraenes

sublimiorem regem

indignationem incurrerunt ob id soluni,quia fornicationis labem sunt abominati. Verum esto, duos aut tres viros delatorum hinc
calumniis, inde potentiorum prece seu pretio ex-

agant, sed ut sibi leges ipsi sinl, virtutis i>raescripto

pugnatos, humani aliquid,

potuisse
:

cum homines

sint, pati

mores com{)onentes. Postremum conditionem afferebam lacrymis obortis ut sallem secubaret a muliere tantisper, donec acciti Romae veteris caeterarumque patriarcbaliuin sedium legati, nobiscum quid facto opus esset disceptarent.
,

Occidentales prffisules meris inimicorum

mendaciis inductos innocentium exilium suo confirmasse suffragio, quis ferat ? praisertim
dicta causa

cum

in-

His ego tunc verbis

niliil

profuturis (obslru-

regem fatigabam, cum interim Roma adveniunt legati, quos ille (sic enim
xerat

enim

ejus aures amor)

aliquem damnare ne barbari quidem nedum Roinani moris usquam fuerit. At facto dispensationis nomen, ut audio, pra}tenditur; quasi vero per ullam dispensationem
liceat fidei dignilatem, Ecclesis disciplinam

immi-

sermonibus divulgabatur) connubio firmando evocarat. Rcs sane, si quaeris, hominibus

publice
nostris indignissima est visa,

nuere, effractisque

canonum

repagulis fornicatio-

nem

introducere in sancta, aut non inter nascentis

initia

decore conjuncta

qnippe

summoque cum dequam procurationem

Evangelii

hujusmodi crimen Apostolorum

et

sanctionibus

una cum immolaticis

suffocato

mihi debitam aliis deferret, provincias patriarchales jam pridem inter se Palrum sanctionibus diseretas, turpiter confunderet nefarium scelus olim ab Ecclesia dira execratione vetilum, in jus denuo
,

vetitum non fuerit. Dispensatio, ni fallor, cum sibi imitandam proponat Dei miserationem, qua? deh-

ctum

aufert,

non

censio censendaest, peccatori

nullo servato jure revocaret.

nialoribus
jactaluni,

Non

ignoro a calumlegasprevisse

humo

attollat

quajdam condesquidem manum ut se porrigens, non autem jacere perfovet, salutaris

me

per

superbiam,

mitlens lapso.Nonexscribo quaein bancsententiam

retulit vas electionis,

torum conspectum atque colloquium

ros

cum

sint nota

omnibus

mi-

quasi vero mihi integrum fuerit, aut palam adire vi-

ror niagis, cur

nos eo iiotissimum relegamur no-

summa passim invidia flagrantes, ob rumorem qiiem plerique sparserant, adesse reprobatarum
a nobis nujitiarum assertores: aut ipse imperatorem

mine, quod
ab
illis

vestigiis inhffirentes Patrum, damnata non jiermittimus Ecclesiae decreta,animarumque nobis a Deocreditarum salutem, principis
:

non suaserim, secretum nobisin palatio cum legatis congrediendi locum daret, ubi remotis arbitris de quaeslione ista nuptiali disceptaremus. Quod ille facere neglexit, in nieam unius perniciem animo intentus, quam quidem ita consutis dolis est aggressus.

gratia scu indignatione potiora

ducimus.
lis est,

Non deerunt
esse

fortasse, qui objicient, errori

suo latebram qua;rentes, hoc de quo

matri-

monium

Itane vero

merum, non autem fornicationem. matrmionium vocatur immunda cum

Primum omnium
donis,

nonnullos nostrorum

quarla muliere conjunctio ? et quid aliud est vim

si dira lascivientis animi libido tam honestonomine praetenditur ? Honorabileconnubium Paulus appellat, et genialem thorum impollutum. Cur igitur eos qui hujuscemodi culpa? succubuere, sacri canoncs ab Ecclesia ejiciunt ? cur brutalem hanc luxuriam et fines humanos sujjergressam vocant?At Rouianis id iu more positum(non enim

prssulum partim
illectos,

partini pollicitationibus

inferre vcrbis

quasi suas peculiares adversus

:

me

copias

conscripsit

deinde

me
illi

jussit in

regiam accersiri

'

ad convivium quod

instruere quolannis in beati

Trypbonis

feslo moris erat. Accedo imperlerrita comite fretus conscientia, solcmni coetui intcrsnm, epulis accumbo inter sacra meiisaj denique abripior, atque navigio im:

desunt qui
vertentes,

id

dicant,

laudine id vobis an

vitio

positus in exilium agor

immitissimum,non amico,
:

non famulo, non libro denique, cujus lectione me ubi non tam solari possem, fugam coniitante hieniis rigore, rerumqueonuiium egestale pressus, quam custodum violentia psne enectns diu mansi.
Pari inclementia in reliquos sanioris consilii sae-

non sat scio) nam apud vos, si fama; credimus, non modo quarta uxor, vcrum quinta
et sexla, et

super hanc alia atque

incxhausta

alia pcrmittitur,
illa

usque ad

orci fauces

dispensatione

omnes prosequente, illudquesubinde Apostoliver-

bum

iugercnte
ille

Salius esse

nubere

quam

uri.

vitum
cessit

est,

carccre, relegalione, vinculis afflictiom-

Quasi vero
beat, qui
suasit,

tantummodo creduntur, Acne quid plane nobis deesset niali, autsuperesset pra;sidii, legatorum asperitas, qui non secus ac si Ronia ad indicenduni nobis bellum huc delati
nes, deliquisse pcena
esseul, nos indignissimis

nc

intemperanliaj patronus induci deonniibus quidem secundas nujitias

'
:

dum
csse

ait

Dico autem innujdis ct viduis,

bonum
'

illis sic

permanere, quod

si

continere

modis oppugnaruut, tan-

Ilebr. XIII.

1.

Cor. vu.

Mbid.

LANDONIS ANNUS
nequeiint, nubant
:

1.

'

CHRISTI 912,

533

\idnlsquidem niulieribus per-

secundum connubiuiu ob sexus imbecillitatem, viris autem non item, nisi bis lanlum qui
mittens
niatrimonii

jugum nondum

suntexperli; bis enini

nubere satius quam uri. Alioquin si cuni quarta muliere concubitus conjugium est, cur illud Clemens tam aperte damnat ? Clemens, inquam, ille alumnus atque auditor Petri ? Sic enim apnd eum
'

legitur

Monogamia quidem
est
:

nalura; atque

legi

digamia vero post promissionem illegitima, non ob conjunctionem, veruni propter mendacium : trigamia intemperantife indicium
consentanea
:

dus enarrat) Theodora potentissimo scorto ac impudentissimo agente, Lando papa .loaunem quem illa turpissime deperibat ex Ravennate [iresbytero creatum episcopum Bononiensem, defuncto tunc Petro episcopo Ravennate, in ejus Ecclesiae archiepiscopatum transtulit. Quo facto eumdem Landonem, modico interlapso tempore, ex hac vita migrasse testatur. Porro Tlieodora non quievit, donec eumdem Joannem ex archieiiiscopo Ravcnnate in Cathedram Petri violenler intrusit. Duphci causa
tanta ancta est meretrix potestate,
filia

tum quod

ejus

Marozia
altera

(ut

dictum

est

ex eodem auctore)

qua; autem trigamiae additur, aperta fornicatio est

et

faisset Sergio

pseudopapa; prostituta;
fllia

tum etiam

indubia incontinentia.

quod
est

At non unus e plebe, sed imperator

qni

id aggreditur,

cujus voluntati refragari nefas. Prtc-

Theodora Adelberto marchioni Tuscia; juncta adulterio esset, ex qua Albericus est natus, qui patris potenlia Urbi dominabatur. Hic
status infelix sanctai
clesise,

clare sane

an quia omnes

ille

dignitate super-

Romana^ tunc temporis Ec-

eminet, ideo nobis enilendum ut inquinatior quo-

ut arbitrio potentissinice meretricis Theo-

que

reliquis appareat?

eadem

ratione i)edum, ne

dorae mntris

luto respergantur,
capitis

summam curam

adbibebimus,

prorsus millam? Apage, nonne vides ad

principis vitam,

tanquam ad exemplum, populo?

omnia moverentur. Accessit vero ad potentiam ejus,quod defuncto Adelberto marcbione Tuscia}, loco ipsius regnans fihus ejus ex Bertha conjuge Wido nomine, Maroziam scortum Sergii
omnia - Luilprandus, quanta aulem esset jiotentia Tusciai marchionum, ex eodem auctore probe Hic rex intelligere potes, dum de ipso hajc ait ^ potius quam marchio poterat appellari, in nuUo
in

rum
mani
ris,

conformari mores

pronuuKiue magis

esse

uxorem

acceperit.

Hajc

prava imitari, naturali quadam ad deteriora huingenii inclinatione?

ejus temporis scriptor

Quod

si

principibus vi-

quia potestas a Deo major eis attribuitur, ideo

plus licet
:

nequam agere

quid inter eos

et

jumenta

differret, qua; copia reddit efferaciora,

contumelio-

sioraqne? potentes potenter examinabuntur, monet

et

idem crimen tribunus , magis hoc illum disciphna puniet castrensis adeo dignitas non mitigat, sed inccndit poenam. Neque vero a me in eum sensum ha;c dicuntur, ut velim diris a vobis impeti imperatorem tale nefas ausum, ipsumque Sergium Pontificem prajdecessorem vestrum. Non
^

ille.

Quinimo

si

in

quippe mibi estinferior, nisisolummodo nomine. 8. Qua3 tunc facies sanctai Ecclesiai Romanae? quam foedissima, cumRomae dominarentur potentissima; aeque ac sordidissima;

miles gregarius impegerit

:

arbitrio

meretrices?quarum mutarentur scdes, darentur episcopi, et quod auditu horrcndum et infandum est, intrude-

rentur in
fices,

Sedem

Petri
nisi

earum amasii pseudopontiad consignanda tanta temPontilicum

scripti.

qui non sint

pora in Catalogo

Romanorum

ea mens animo, nec tantus vindictae amor Dei servos decet. Ambo hac vita excessere luidem, suprcmi omnium Judicis tribunal adituri ille vero etiam anlequam hinc emigraret, agnovit flebiliter errorem suum, veniamque a Deo petiit me inter primos hortatore ac deprecatore (aderam enini tunc forte ab exilio reversus ab eoque Ecclesia) gubernationi restitutus.) In eos animadvertendum, beatissime pater, qui supersunt, qui tot in me tantasquc
:

Quis enim a scortis hujusmodi intrusos sine iege

legitimos dicere posset

Romanos
omnes

fuisse Pontifices?

Nusquam

cleri eligentis vel

postea consentientis
pressi silentio, de-

aliqua mentio, canones

creta Pontiflcum suffocata, proscriptae antiqua; traditiones, veteresque in eligendo

summo

Pontifice

consuetudines

sacrique

ritus

et

pristinus

usus
li-

prorsus exstincti. Sic vindicaverat omnia sihi

bido, sa!culari potentiafreta, insaniens cestro percita

turbas criminationibus

falsis

excitarunt.

H;e tuae

dominandi. Dormiebat
ret)

tunc plane

alto (ut

appa-

erunt partes, id a
titur imperator,

te dignitas
:

prinunn

tua,

Itoma-

sopore Cbristus in navi,

cum

hisce flantibus

na^que Sedis decus exigit misso ad

id

qui nunc rerum pomagistro, nos-

validis ventis, navis ipsa fluctibus operiretur.

Dor-

te palatii

niiebat,

inquam, qui

ista

que omnes obnixe petimus atqueobsecramus.Deus sanctitatem tuam incolumem servet. Hactenus Nicolai patriarcbic Epistola aliam vero de ineunda plena concordia idem scripsit, quam inferius suo
:

sineret sic fieri,

dum

non videre dissimulans, non exsurgeret vindex. Et

quod deterius videbatur, decrant qui Donnnum sic dormientem clamoribus excitarent discipuli, stertentibus omnibus. Qualesnam reris delectos ab
hisce monstris presbyteros et diaconos cardinales cum nihil tam natura; insituni fuisse putandum
:

loco subjiciemus.
7. Tlieodorce turpissimcB

polenlia

Romana Ec-

unde ad rem animadversiones. Quod ad res pertinct Occidentales ipsamque Romanam Ecclesiam, hoc anno (quod Luilpran-

clesia (juhernalur

sit,

quam unumquemque
in

sibi

similem generare

quos

omoihus

iis,

a quibus delecti fuerint, con-

'

Luitp.

1.

II. c.

13.

Mbid.

I.

111. c.

4. ia

fme.

^ ibid.

1.

'

Ex apocrypho

GrECci decepli in his aberrant.

Sap. vi.

c.

10. ia fiue.

'

Mattb. vui.

534
sensisse

TOANNIS X ANNUS
dubitare
qiiis

1.

'

CHRISTl 912.
Matthaeum
et

poterit?

imitatosque essc

ipsos, sectalosque

eorum
lios

vestisia quis

non

facile

credet? et optasse

omnes Dominum dormisse

Lucam) suos discipulos primo ventum redarguendo quibus videlicet compescuit mareque sedavit
arguit infidelitatis;inde vero
,

dum

semper, et nunquani in juilicium surrecturum, evigilaturum uunquam ad ipsorum cogiioscenda

et

symbolicis signis edoceremur, majoribus fluctibus

concuti

Ecclesiam Dei

si

fides

infirma vacillet,

punienda lacinora, quis non intelligat? 9. Sed una illa reliqua consolatio piis

quam omni
:

quia

flictetur.
fideij

geuere persecutionum extrinsecus afQuod si redarguendi fuerunt ilii modicx

Dominus dormivil, in eadeni tamen navi dormivit, in eadem navi qua; typum Ecclesiae gerit
etsi

constitit,
sia

nec ab ipsa rccessit, scmperque in Eccle-

quanto isti ex infldelitate et impieiate, quibus tan(]uam vebemeniioribusfluciibus naviculam haiic, (jua vebitur Chrislns, quatiunt, ab ipso ut
corripiantursunt digni? Rlasphemant
filii

mansit, in qua (utita dixerim) tenetur suis pro-

isti

utimpii,

missionibus vinctus, etsuis verbis arctius alligatus, Vobiscum sum usque ad consumcum dixit
' :

mationem
ita

steculi

Obligatusque sponsionibus suis,

arcbinautaj clavum tenenti
te,

Petro navis luijus

^
:

Deo graii Deum benedicuht et laudant, quod tandem et ab his etiam sicut ab aliis fluctibus Petri naviculam liberaverit, atque cum illis miraculi magnitudinem admirati pariter

autem

Ecclesiaj

pollicitus

Rogavi pro

Petre, ut non deQciat iides

dicunt;"' Quis putas

liic

est, quia

et

ventis et

tua . Et
sedificabo

'

Tues

Petrus, et super banc petram

Ecclesiam

praevalebunt adversus

meam, et portse inferi non eam . Qui ergo dormuit ad

'

tempus Dominus, tandem

vigilat,

ut

perflciat
:

mari imperat, et obediunt ei ? Ipse cst Deus nosier, verax in sermonibus suis, el sanctus in operibus suis, qui ab ejusmodi ccenosis fluctibus, quibus obrui videbatur (suo tempore, cum visum est
ipsi)

verbum suum
Justus

ut bac ex parte dici possit

Ecce

sanctam

Romanam

Ecclesiam liberavit:

modo

nondormitabitnequedormiet qui custodit

igitur, qui

Israel.

vero bis ientari passus est eam, cuni tam deformia

patienteni ncc prohibens, quasi dormiens dissimulaverit se videre,

ex fide vivit,

ista

considerans,
certitudine

securitate
fidei

Domini

promissionum

et

cum adhuc

fluctus eminentiores

securus

cum

Doinino dormit, vigilaus preci-

immiserit in naviculam ventus,

defuncto,

dum

bus ad interpellanduin ipsum, ut justificetur in sermonibus suis, ut qute promisit adimpleat. iO. Scandalum vero ille tantum patitur in hac
horrida tempestate, qui
fidei

Sedem

Petri ita invasit Joannes

Landone illo Raven-

nas archiepiscopus potentia Theodorgc.

12.

Joannes
in

intruditur psevdopapa.

De

exiiers

ad fluctus

hoc

dicturi,

primis quod ad tempus pertinet,

obrucntes navim intentus oculis, Domini in eadem commoraniis navi penitus obliviscitur atque inesse

non putat,

illud

impium mente
EvangelicK

volvens

Quo-

modo

scit

Deus,

et si est scientia in

excelso . Siciit

hoc anno sedere coepisse, ex Chronico ' Cassinate certum colligitur argumentum, quod cum ingen. tem victoriam de Sarracenis contigisse dicat anno Redemptoris nongentesimo decimo quinto, Indictione tertia, invasionis

impii Novatores

fidei

quam

profiten-

vero Joannis anno

Haec de

tertio,

tur exortes taUbus obrui

fluctibus videntes Petri

utique hoc ipso anno se in

trusisse

Sedem Apostolicam

in-

naviculam, non esse in ea Cbristum impie blaspbemantes, posseque eam mergi, imo demersam contra Cbristi promissiones obganniunt ; plane ca3ci atque cfficorum duces, cuni Chrisium in navi

opus

est

affirmare.
'

tempore. De
facit,

invasione autem idem

auctor iterum fidem

ut plane nonnisi pseudopontificem et anfipapam

eum opus
bilis scorti

sit

appellare, cujus exordia turpitudinis

cst

dormientem non
tiain

vident, ncc sentiunt Dei prajsen-

Luitprandus

prosecutus in vita Theodorfe nocitat,

ex grandi

miraculo.
illud,

Evidens plane

Quodnam hoc dices ? qpod cum navicula sic esset

quam

eo enim pervenere hujus

operta fluctibus, mersa

dere peccatorum. Cur

tice

maris absorpta

non est, onusta tanto ponnon mersa ? cur non vorquia Cbristus semper est in-

temporis inforlunia, ut etiam famosissimas meretricis vila scriberetur. Ait enim exordiens historiain matris et filiarum

impudentissimarum femiSedis

narum

his verbis alia occasione superius recitatam

ventusin ea: alioqui plane perire necesse erat, si cura tantum hominum regeretur. Sed quia Cbrislus in ea, et ipsa in Christo Romana Ecclesia semper fuit, hactenus incolumis perseverat. Non mersa
igitur
licet

13.

Quo tempore venerandae Romanae

Joannes Ravennas summum Pontificatum tenebat. (Hic auteni tam nefando scelere contra jus fasque
Pontificii culinen obiinuit). Theodora scortum impudens, hujus Alberici qui nuper hominem exuit avia, ((luod dictu etiam fcedissimum est) Romanaj
civitatis

operta

hisce fluclibns navis, quia

erat.

in ipsa
nolis,

dormiens Chrislus

Quod

velis,

necesse estfatearis, infidelis et impie,

qiii hiijusceisti

non

inviriliter

monarchiam

obtinebat.

modi impietate tua majores quam venii tis fluctus in navim,Deo magis odibilis

ijumit-

Qua' duas babuit natas, Maroziam aique Theodoram,

sibi

impietate,

quam

illi

libidine.

41. Hinc cst illud, quod excilatus a discipulis Dominus, aniequam increparet venlum (secun-

non solum coajquales, verumetiani Veneris Harum una Marozia, ex papa Sergio ciijus fecimus menlionein, Joannem, qui post Joaiinis Ravennatis obitum sanclae Roinanse
exortivo promptiorcs.

'

Matlli. xxviil.

6 Psal.

cxxx.

Luc. x.xii.

' Hattli.

.wi.

'

Jcrem.

i.

'

Matth. VIII.
liii.

'

I.uc.

viii.

Lco Ost.

1.

i.

'

ll)id.

Psal.

xxxi.

cl c. 57. in

TOANNIS X ANNUS
Kcclesifc oblinuit dignitatem, nefario genuit adulterio
;

1.

nem

CHRISTl 912.

535

nuptias copulare pra^sumat . Haec apud Ivohaec de ipsa

niliil.

ex Adelberto autem marcbione, Albericum,

Hajc

nem. Pneter
niarum.

Sed ad res IlispaIn hunc usregem Adefonsum

qui nostro post tempore Romance Urbis principa-

tum usurpavit.
aucta potentia.

impudicissimis fcminis, deque

summatimde omnibus illis eorum sobole tanta

16. Obitus

Adclfonsi Magni.
fuisse

que annuni superstitem

Pergit -vero originem pseudopapoe

Magnum, cum

regnasset annis quadraginta sex,

hujus

progressum recensere. 14. Per idem tempus Ravennatis sedis, qui secundus post Romanum Archierium archiprcesulatus habebatur, Petrus pontificatum tenebat. Qui
et

ultra quahior illos annos quibus cesserat Garsiae

fiho, ex veteribus

monumentis iisdemque
in

fide di-

gnis,

Ambrosius

supputationc

temporum

reli-

quis praeferendus

rerum Hispaniarum

historicis,

dum subjectionis
nem papam
poris habebatur,
dirigeret papae
:

officio debitaj

nominatum Joaudomino

qui sua2 minister Ecclesiae lunc tem-

tradit, deque ejus sepultura pluribus agit. Paulo enim ante obitumnon ut rex, sed ut dux exercitus

Romam

ssepius et iterum
(ut

Tbeodora

testatur

Vita ejus)

meretrix impudentissima, Veneris calore succensa,

in

militans sub rege filio, ingens modestia; et animi submissionis specimen edens, ingenti victoria de Mauris potitus, dignus a Deo est habitus, qui

hujus speciei decorem vehementer

scortari

exarsit, se-

cumque hunc

non solum

etiam atque etiam post denter aguntur, Bononiensis episcopus moritur,

Joannes
iste

verumcompulit. H.ec dum impu\oluit,

et

triumphare deberet in caelo. In quo uno potissimum Deus ostendit, quantum possint arma fidelium adversus infldeles, semper pra^via pietate. Tenuit haud diu regnum post patris obitum Garsias

Paulo post, ante hujus diem consecrationis, nominatus Ravenna;

loco ejus
eligitur.

fldelius, infelix

hceres

parentis optimi

nam
,

qui non exspectata morte patris

regnum

invasit

ai-chiepiscopus

diem

obiit,

locumque

ejus Joannes,

Theodorce instinctu,

priore

Bononiensi

Ecclesia

Deo ultore post tricnnium ex hac vita subtrahitur, ut evenerit illi secuudum sacram paroemiam
'

deserta, ambitionis spiritu intlatus, contra sancto-

Hffireditas

ad

quam

in

principio

festinatur, in

adveniens,
vocante,

rum Patrum instiluta sibi usurpavit.Romam quippe mox Ravennatis EcclesiiEordinatur epitemporis intercapedine, Deo
(|ui

flne benedictione carebit .

scopus. Modica vero

eum injuste ordinaverat papa deTbeodora autem Glycerii mens perversa, ne amasiiducentorum milliarium interpositione, quibus Ravennasequestralur a Roma, rarissimo concubilupotiretur:RavennalisbuncEccIcsia3
funclus
est.

cujus 17. Ordinis Chmiacensis institutio Hoc eodem anno primi abbates Berno et Odo. Berno abbas ordinis S. Benedicti Gigniacensis, Clu-

niacensis ccenobii et instituti fundator moritur, in

cujus locum
ctos

Odonem hoc

pariter

anno

fuisse sub-

stitutum, Sigebertus ponit in Chronicis. Inter san-

autem abbates Cluniacenses , Odonem primo

archiepiscopatum

coegit deserere,

Romanumque,
.

proh nefas
ingressu

pontiQcium usurpare

flucusque de

loco,ejusquesuccessores, Majolum, Odilonem, Hugonem numerat sanctus' Bernardus. Caeterum nec

pseudopapae, nefario invasore, meretricis

primus Odo, nec tantummodo

sanctilate
floruisse

recensiti

egregia

viribus Roniic pollente. Reli(|ua inferius suis locis.

narrantur, sed ante Odonem,

bita est
ista

uis

Hoc anno haSynodus Conflimitana. Synodus Confluentana in Gallia, de qua apud Ivonem ' Anno Dominicae Incarnationongentesimo duodecimo apud Confluentiam,
15.
:

primus numeratur atque laudatur Berno abbas,

cui successit Odo, et hujus successor qui ponitur

Adhemarus, etplurimum comniendcatur Hildeprandus, qui bis incitatus ut fleret abbas,

recusavit

jussu venerabilium
et Henrici

principum, Caroli

videlicet

semper, magis appetens obedire quani pra;esse, ut

testalur^ Odilo

sunt episcopi

regum reverendissimorum congregati numero octo, Herimannus Agrippi-

cum

sancti

Majoli

prtcdecessoris

nensis archiepiscopus, Tbeido Wirzeburgensis epi-

scopus, Luitbarius Mundanensis (Mindensis) episcopus, Dodo Osnaburgensis episcopus, Ribgnoepiscopus, Rilhuvius Strazburgensis episcopus, Unuvanus Paderburgnensis

originemque Cluniacensem repetens, ista habel, deplorans monasticum institutum in Gallia remissum et dimissum cum Deus,
vitcim breviter scripsit,
;

qui illud reviviscere facerent

excitcavit,

viros sanclissimos

vunno Wormatiensis
episcopus,
viris

aitque: Salutaris igitur proi>ositi perni-

ciosa remissio atque prolapsio ad illud usque lem-

cum

abbatibus alii^que sacri ordinis

quamplurimis. Qui ipso cooperante et sententias eorum confirmante Domino Cbristo, in synodali residentes convenlu, uiulta utilia ac sanctie

stianissimo

pus latenter irrepserat, quo favente Guilelmo ChriAquitanorum principe, beata; memoriae

abbas Berno in Burgundiaj regione, Maricensi cespite, pagum quem Cluniacum vocant monaste-

silio,

Dei Ecclesiaj profutura saluberrimo tractantes coninter ca;tera quae statuerunt, boc maxime necessarium, et instanti (proh dolor !) tempore per

rium

ccepit cxstruere, .itque in ea structura

quanpia3

tum

potuit oiicra; et studii posuit,

tandemque
et

devotionis affectu et multo labore, ad laudabilem

abusionem frequentissimum cognationis incesfum summa cautcla vitandum firmaverunt hoc est, ne nullus Christianus infra septimam gcneratio: '

perduxit exitum. Ejus enim

et

merito
vitae

exemplo

complures

invitati,

tranquillum

monastica;

Prov. XX.

Bern. ad

GuUiemum

abb. Clun.

'

Extat apud

Ivon. p. 9. c. 66.

Sur. die xi Maii.

536
porlum expetunt,
et ad

.TOANNIS

X ANNUS

1.

CHRISTl 912.

convcrtuntur, e quibus

Dcum unum

contemiito sseculo
nobis

adolescentem nomine Bernonem,

ternitas

quem

vestra fra-

commemo-

acoluthum ordinavit. 1'ropterea quoniam

randum suscepimus, quem multorum saluti destinatum fuisse compertuiii est. Odo ille dictus est,
vir sane per
tino

sine vcstra licenlia

eum nolumusin

nostra Ecclesia

diutino tenipore immorari, petimus

dilectionem

omnia valde dignus, beatissimo Maret

vestram, ut de

illo

nobis litteras canonicas faciatis,

Turonensi episcopo devolissimus,

clericus atque

Turonensis
ita
*
:

quatenus
20.

eum

in nostra Ecclesia

Ecclesia3

canoniciis.

Dc quo

riter ordinare.

Ad illum vero
in

sic

possimus regula/Eneas
:

Sigebertus de illustribus Ecclesiai scriptoribus

Venerabili

Christo

patri

Hincmaro

Odo musicus ex arcbicantore Turonense monaet

Rhemorum
sis Ecclesiae

archiepiscopo iEneas, sancta* Parisienepiscopus, in

chus
in

primus abbas Cluniacensis

in

homiliis

Domino salutem.
ordiillius

scribendis et declarandis, et

maxime componendis

Canonica atque Ecclesiastica sancit auctori-

honorem sanctorum cantibus elegans ingenium . Haec ipse. Sed quod primum abbatem Cluniacensem ipsum appellat, eidem supra Odiloni repugnat, qui prinium abbatem loci illius Bernohabuit

tas, ut nemo episcoporum alterius Ecclesiaj natum, sine consensu vel litteris dimissoriis

episcopi, cujus ordinatus fuerat, in propria parocliia retinere

aut ordinare praesumat. Hanc deni-

nem

appellat,

atque ejus successorem

sic pergit
:

Odonem
honestus
insti-

que institutionem sanctorum Patrum plenissime

relinentes, rogastis nobis
stra; filium, et a

fuissc,

de quo

Iste igitur vir

quemdam

Ecclesiffl

no-

et valde utilis, in regulari exercitatione

probe

nobis nuper acoluthum ordina-

tutus, post supradicti patris

Bernonis obitum ad

tum nomine Bernonem,

educandi vestris
....

qui causa discendi atque

monasterii regimen
successit.

multorum fidelium electione Ut vero idem ipse ad virtutum fastigia

id

in partibus

quondam missus.
Codice Antonii

Hucusque tantum

in scripto

conscenderit, studiis ejus

palam testantibus,

Augushni, reliqua desunt.

21. Quod spectat rursus ad Cluniacense coenobium erectum, in fragmentis Floriacensis Chronici

Romanus orbis cognovit, etc. H;cc de his Odilo, de cjus post haec successoribus subjiciens narrationem.
18. Sic igitur

non Odo, sed Berno

fuit

primus

institutor et fundator Cluniacensis monasterii, qui

cum

esset (ut dictuin est)

abbas Gigniacensis coe-

ejusdem ccenobii fnndavit Cluniacense ccenobium ex bonis avise suae coniitissae, et ipse ex comite monachus, ut idem^ Sigebertus testatur. Alio nanique claruit temi)ore alius Berno Augiae abbas vir doctrina insignis numeratus
nobii, in cella
,

ha;c leguntur His temporibus Guilelmus comes Arvernoruin et dux Aquitanise Cluniacum fundavit coenobium. S. Giraldus Aureliacum fundavit monasterium. Ebbo quidam princeps parlium Bituricensium Dolense coenobium aedificavit . Hajc ibi, ut plane dicendum fuerit post duras hiemes
: :

Flores apparuerunt in terra nosti-a.

inter
fuisse

claros
iste

scriptores

Ecclesiasticos

^.

Reperitur

Conradus rex in Saxonia primus post CaEodem quoque anno, defuncto Ludovico rege Germaniae Conradus dux in regem
22.

roligenas.

Berno Hincmari Rhemensis Ecclesiae episcopi discipulus, cujus meminit idem Hincmarus in Epistola ad v^neam Parisiensem episco-

elevatur, regnavitque annis septem. In Ludovico

auteni finem accepit progenies Cavoli in regibus

Germanorum.
alii.

Ita

veteres chronograplii
filio,

Adam

et

pum, quam unicam in bibliotheca Vaticana repertam,hic tibi edendam putavimus perbreveiu illam
his verbis
:

Ludovico enim Arnulphi

ex alia familia

Caroli in Gallia

regnantis fratrueli, nullus fuit

esset

filius,

adeo ut opus
;

regem qua;rere

et licet in
v.ota

19.

Hincmarusnomine, non merito, Rhemo-

Othonem Henrici
accipere et

patrera

ducem

Saxonia;

rum

episcopus ac plebis Dei famulus, dilecto fratri

Nostri

oninium convenirent,
23. Rollo7iis

ipse aetate gravior recusavit

ac venerabili episco|o ^'Eneae salntem.

de monasterio S. Dionysii per licentiam domni abbatis Hludovici ad educandum

fratres
at(|ue

ler

Conradum praeposuit, queni elegerunt. Hoc pariad fidem conversio. anno RoUonem ducem Northmannorum Gal-

erudiendum commiserunt mihi quemdam

'

Sigeb. eod.
l.'J7.

1.

c.

125.

IbiJ. an.

89H.

ibid.

de

clar. script.

Eccles. c.

liarum invasorem, Christianani religionem amplexatum, sacro Baptismate initiatum, veteres Annales docent quos collegit Matlhaeus Westmonasteriensis, qui rem gestam pluribus narrat.

LANDONIS ANNUS

1.

CHRISTI 012.

537

Arino periodi

GiTcco-Roman 6405. Anno

,1!r;D tlispan.

OoO. Anno
Ludovici
111

Hegiraj 300, inchoato die

17 Augusti,Fer.
1.

2.

Jcsu Christi 912,

A.naslasii III iiap;i! 2.

imp. 13. Coustanlini VIII imp.

\.

Anastosio III PP. svcccdit Lando.

Anastasiits III

num.

1.

Pontifcx
;

Ad Romanus anno

dictum

relegavit, ei

minitatus, ut qui Leone ejus

fratre imperatore, iniquior ipsi hoslisque extitisset.

tantum sequenti c \ivis excessit cum juxta Marianum Scotum, Hermannum Cnntractum ex editione Canisiana, Martinum Poloiunn et omnes fere Catalogos, annos duos et menses duos scderit; nisi quod in quibusdam Catalogis loco mensium ii, legantur mensis i et dies viginti duo, vel xxi. Qiiare cum anno superiori circa dicm vicesimum quin-

Qua

ille per menses sex scquestratione nimio mcerore ex casus atrocitate confectus, exstinctus estn.Fuerat Himerius prajfectus exercituum navalium Leonis imp. quem Metaphraste, seu Simeon Logotheta valdo laudat in Vita S. Theoctista3 vir,

tum Augusti

Pontificatum
est circa

inierit,

sequenti Clu-isti
Octobris.

anno mortuus

medium mensis

Flodoardus in Carmine de Pontif. Roin., postquam de Sergio sermonem

instiluit, ait

apud Baronium anno dcdii, nuin. 2. Causa belli Grcecos inter et Bulgaros. Pergit idem continuator: Symeon Bulgariaj princeps, missis ad Alexandrum legatis, de pace signiflcat IUi se studere, ut et se ille demereatur ac colat, velut Leone imperalore. Alexander dementia
ginis,
3.

Ouo rebus adempto

numanis
in

ac insipientia actus legatos contumeliose dimittit, niinisqueadhibitis, quibusincussurumse Symeoni

Anastasium sacra concinit aula,

Tertius hoc pKLSul renitet, qui nouiiue Roma!,

Scdis Aposlolic;i; blando moderauiine rector,

Scntiat ut Cliristum vcniK sibi munere blandum.

terrorem existimaverit. Soluta ergo pace, Syineon arrna movere adversus Christianos satagebat.
4. Moritiir Alexander imp. Caeterum Alexander large pransus, vinoque ingurgitatus sub caniculae ardoribus, cum ad pila ludendum des-

Quando dein summam

Mensibus hanc

Petri subit ordine

Scdem,

coluit sex, ut denisque diebus.

Emeritus Patrum sequitur quoque fala priorum.

cendisset , Deo ultorc percussus, multoque per nares et veretrum cruore fuso, post bidunin vivis

Sed loco, quando dein, legendum, Lando dein. Flodoardus eniin loquitur postea de Joanne X Landonis siiccessore. Sedit Lando nienses vi et dies x, ut infra videbiiiius. Papebrocius in conatu Chronico-Historico exislimavit, Anastasium III die

excessit,

mensis Junii

vi die

Dominica, Indictione

prima, tutoribus
,

rclictis

Nicolao patriarcha et Ste-

xxv

Noveinbris anni

Dcoxivsupremum diem
quarta Decembris

obiisse, et

Landonem

die

ejusdem anni
prffiterquam

phano magistro Joanneque magistro Elada et Joanne rectore, et Euthyinio et Basilitze et Gabrilopulo, translato in Constantinum Leonis filium imperio. Idem habent alii scriptores Byzantini, nisi quod diem et mensein ac Indiclionem praEtermittunt, pra;ter(|uain Cedrenus et Curopalates, qui scribunt, eum inortunm esse die sexta Junii. Cer-

Pontificem consecratuin esse.

Verum

quod dies emortuales ac ordinationum Ponlificuin Roinanorum a veteribus non notatos potis non est per hffic tempora detcgere, Landonem die qiiinta

tum

jam

mensis Februarii anni nongenlesimi decimi quarti Pontificatum gessisse, manifcstum facit Rubeus lib. ri Hist. Ravenn. pag. -233, ubi ail, Landonis mcnlionem haberi o in Tabulis ab .loanne Ravennatuni arcliiepiscopo, Indictione secunda scriptis
,

autem Alexaiulrum hoc aiino e vivisexcesnon vero anno sequenti, (|uo dics Uominica incidit in diem vi Junii, etlndiclio priina in cursu
est
sisse,

nonis Feljniarii

Recte tamen citata verba Flo-

doardi a librario corrupta Papebrocius ctiam correxit.

itaqueanonyinussibimet adversatur, cuin ^/exa?i6?n<miinperasseannum uiuun etdies XXIX, (juod idein etiam habcnt Leo Grammaticus, Simeon Logotheta ct Gcorgius monachus qui tamen dies duos jilus numeraiit. Inclusis eniin diebus emortualibus tam Leonis, (juam Alexandri, ab
fuit. Iste

tradat,

2.

nimerius ab Alexandro imp. male habitus.

:

A num. 2 ad 7.1nccrtus continuator Theoplianis

in Vita Alexandri imp. ait

Ilcmcriuin Logotlie-

tam ab Agarenica
DCDViii

clade

reversuin (dc qua anno

hujus initio ad finein intercurrunt tantum diesxxvii supra annumintegrum. 5. A quibus imperium post Alexandri obitum administratum. Post Alexandri interitum ii, quibus pupilli princi|>istutelamandata fucrat, una

egimus), in Palalii monasleriuin Cainpa

cum Zoe

matre,

quam

palatio ejecerat Alexander,

Bauon.

ToMUS XV.

68

538
ab
tati

LANDONIS ANNUS
aliquandiu imperium admini-

1.

dum

CHRISTl 912.
Constantinus secessui litterario vacaret,
et

exilio revocata
:

strarunt

quod

variis

procerum

inipcratoria; digni-

inbianlium faclionibus, sub illius initia conllictalum est, Constantino ducc, Lcone Pboca, et
de eo digladiantibus.

librorum lectioni operam daret. G. Nicolaus patriarcha Constantinop. ad Anastasium PP. Recitat Baronius

scribit
litteras

Romano Lacapeno
Lacapenus
custos
fit

Tandem

S. Nicolai patriarcba; Constantinopolitani ad Pontificem

recejitis,

classis

drungarius,
;

occupato palatio,
dcspondit, et

Romanum

de quartis nuptiis a Romanis

impcraloris

aliis

snbinde dignitatibus

exislimatque I*ontificem illum

Romanum

donatus; cujus niox

in

filiani

Uelenam

uxorem sibi adscivit Constantinus. Actis Aprili mense quinta jejunioruni hebdomada sponsalibus,
Pascbaferia ulerque nuiitialibuscorollis

Landonem, cujus initium etfinemcum pra3senli anno illigat. Verum, ut supra diximus, Anastasiiis III hoc tempore Ecclesioe Romana; pra;sifuisse

tertia post

debat.
7.

redimitur a

Nkolao

patriarcha et Lacapenus pater

est,

imperatoris appellatus

ut videre est apud Leo-

ad

-IS.

Landoni PP. succedit Joannes X. A n. 7 Baroniusnondefinit tempus Sedis Landonis

nem Grammaticum
tem pag. C17,
et

pag.

-i93,

Joannem Curopala-

Pontificis

Romani, sed num. 7

ait

tantum

Pontifi-

Ducangius in Familiis Augustis Byzantinis, famiha xix, characteres illos de anno dcdxii interpretatur.
Luiti)randuni
lib. 3, cap. 8.

catum

ejus fuisse brevissimum,

eumque hoc anno

Verum

illi

annumnongentesimumdecimum
quo
dies

quar-

Verum Flodoardus, cujus versus supra recitavimus, diserte asserit eum sedisse mensibus sex et diebus decem, qui cum hoc tempore vie vivis migrasse.
xerit,

primus jejuniorum secundum Graecos coepit die \icesima octava mensis Februarii, et hebdomada quinta jejuniorum die vicesima octava mensis Martii, juxta ea quse anno DCCCXLii de Dominicis et liebdomadibus Grsecorum diximus. Nec multo post Lacapenus a Constantino imperii particepsetimiierator dictus, coronatusque
tuin indicant,
est

quorum

exeo Catalogi veterum Pontiflcum corrigendi, alii in mensibus, ahi in diebus errarunt. Cuni itaque circa diem decimum sexlum Octob. anni nongentesimidecimi terlii PontifexRomanusrenuntiatus fuerit, ut ex dictis liquet,

diem vicesimum sexlum mensis

gentesimi decimi quarti. Post

morluus est circa Aprilis anninonaut alterum

unum

die xxvii, seu, ut aliis placet, die xxiv

bris

Decemeodem anno. Exinde rerum publicarum omni

cura in

Romanum translata, quam toto

quod xxvi annorum

ille

imperii

Ravennensisad Pontificatum Romanuni evectus est(4). Papebrocius in Conatu Chronico-Historico Landointerpontificii dieni Joa/jnes Jl archiepiscopus

tempore,

fuit, in se suscepit,

nis

mortem cuiu

die

xxv mensis

Aprilis an. dcdxv,

(1

Ante

iniliuin

eol. 2, habetur Charta,

mensis ^pj'i7w an. dcdsiv, Joannes m Romanum PontiBcem electus est, nam in Regesto Sublacensi pag. 169, qua Homanus humilis presbyler civitatis Tiburtina donat monasterio Sublacensi uaam turrim positam super Basilica
civilatis

propilio Pontificatus domni Joanuis X, P. in sacratissima Sede B. Petri Apostoli XI, mense Jauuario die xxv, Imlict. xii . Ha3C Indictio anuum Christi dcdxxiv denotat. Si ergo anno dcdxxiv mense Januario annus undecimus Pontificatus Joannis X decurrcbat, ejus electio figenda est initio anni dcdxiv. Iu eodem Regesto pag. 97, col. 2, liabetur alia Anno Deo propitio Pontificatus domni Joannis summi Poutificis et universalis declmi PP. in sacratissi(|a Sede chartula, cujus initium est beati Petri ApostoU xiv, Indict. prima, mense Septembris die Vll . Theodora, seu Anastasia, et Lea germana; sorores filia; quondam Leonis prioris scho/w Confessionis Basilicai B. Pauli Aposloli, seu Pretiosa jugalihus consensu Benedicti, ei Joannis suorum virorum concedunt nonnuUis ^/iujM Salinoe in Burdunana. Jurant per salulem Joannzs PP. decimi.
Salvatoris intra

muros

TiburtiuK . Incipil

Auno Deo

SOBSCRIPTIONES.

^
-[-

Signum manu suprascripta Tbeodora, seu Anastasia,

et

Lea bonesta; feminic germana; sororcs consenlienie

sibi

Benedicto et Joanne

viri nostri.

Theophylaclus consut et dux in hanc Chartam consensi et

Petrus teslis, f Faustus testis. Paulus consul et dux testis.
Gratianus consul et dux
testis.

manu

propria subscripsi, et testes qui subscribereut rogavi.

}
} j-

Ego Leo

iu Dei

nomine consul

et tabeUio Urbis

Roma3 complevi

et absolvi.

Indiclio

prima

hic inchoata est

mense Septembris,

qua;

respicit

annum
die

Christi

dcdxxvii. Ex quo
alia

fit ,

ut

DCDXXVii adhuc
Joanni

in cursu esset

annus xiv Poutificatus Joannis

X.

In

eodem Regesto pag. 137,

chartula incipit
S. R. E.
et

mense SeptemOris anni Anno quarlo domni

:

summi

Pontifici et universall

X PP.

Indict.

vii,

mense

Aprilis

xxv, Joannes subdiaconus

primicerius schola;

cauto-

rum, qua; appellatur Orplianotrophion, consentiente schola cantorum, jubente domno Joanne X . Papa locat Merconi archipreshytero, et Petronias honestcB femince, at^/ue Andrece amabili viro, et Stephaniu; ejus uxori terram sementariciam extra porlam majorem. Jurant papa;. Subscribit : per salutem Joannis -{ Joannes subdiaconus et priiuicerius schola; cantorum manu sua roboravit, et testes qui subscriberent rogavit. Inter testes habentur : Joannes consul. Rodulfus consul. Annus quartus Poutificatus Joannis X, mens. Aprilis iucidit in A. D. DCDXvii, at male exarata est Indictio vii, qua; consruit A. D. dcdxix. Mendose igilur a librario transcripta est, et in Regestum illata. Ibid. Leoni abbati Sublacensi, i|UO Diploraa Nicolai pice memoriai papce pro eodem monapag. l.";, col. 2, legitur Dlploma ejusdem Joannis Et hoc statuimus, ut cuncta Congregalione servorum Dei ejusdem venerabili monasterio post exsterio confirmat. Prope fincm pra;cipitur pleto matutino pro redemplione anima; nostrie omni in tempore centum Kyrie eleison, et ccntum Chrisle eleison persolvant. Scriptum per mauus Adriani notarii regionarii et scriniarii S. R. E. in mense Januario, Indict. xiv. Bene valeto. Data XV kal. Febr. per manum Demetrii Dei providentia arcarius sancta; Sedis ApDSlolica;. Anno Deo propitio Pontificalus dorani Joanni summi Pontificis et universali decimi pap,c in sacralisslina Sede B. Petri ApostoU xii, in mense et Indictione suprascri|ita xiv . Ha; cursu erat annus duodecimus Pontilicatus, brevi decimus uotffi anuo Christi dcdxxvi accommodautur, quo die xviu Januarii, adhuc in tertius inchoandus. N'am in eodom Regesto pag. 109, col. 2, ut vidimus, A. D. dcdxxiv, die xxv Januarii, annns Pontificatus xi jam in-

cwptus

erat.

GEORGins.

LANDONIS ANNUS
et

1.

CHRISTl 912.
sita;,

539

Joannis

X exordium cum

die trigesima

cjusdem

aliisque,

quibus addiditCIuniacum,dcquibus

mensis conjungit; sed ex

dictis

neutrnm

subsistere

potest, et certisantiquitatisdocumentis adversalnr.

monasteriis legendus Mabillonius citatus. Sed corrigendus error, qui cubat in litteris Formosi papfe
ei

Ideo autem Baronius initium Joannis X iu pra^sentem annum contulit, quia LeoOstiensislib, 1 Chronici Casinensis refert insignem victoriam Cliristianos de Saracenis retulisse anno dcdxv, Indictione

Bernoni abbati Gigniacensi concessis, quibus qua; a regibus data confirmat, hac prwsenti, inquit,
tertia

decima Indictione. In fine Epistolte legitur : Scriptum per manum Sergii scriniarii sancta;
Ecclesiae, in

Joannis anno tertio. Verum Leo non raro iu Clirouologiani peccat, etaliquando numeri in ejus Clu'onico mendose descripti; quod
tertia, invasionis vero

Romana;
ctfe

inenseNovembrio, Indichone
Stei>hani cancellarii san-

suprascripta per

manum

Sedis Apostolica;, imperante

alterutrum hic necessario asserendum propter rationcs a nobis in

8.

Augusto Arnulfo a Deo coronato

domino piissimo Cum enim Ar-

mcdium

adductas.

nuli)hus an. dcccxcvi, Indictione xiv ante Septem-

Saraceni e Gareliano monte Romanos in-

festant.

Caeterum, ut inquit Sigonius Ub. 6 Hist.

Ital.

de Regn.

Joannes non iisdem arlibus, quibus

etiam gessit, sed Ecclesiaj
fuit.

cepit Pontificatum,

at-

Causam bene gerendaj rei dedere Saraceni. Hocenim Pontificc constituto auctus eorum, qui GariUanum insederant, numeque
Itaha;

mire

utilis

brem notato, prioribus ejusdem anni mensibus a Formoso papa imperalor coronatus fuerit, isque eodem auno in die Paschatis e vivis excesserit, evidens est, loco, Indictione xiii, legendum csse, Indictione xiv, et loco, in mense Novembrio, reponendum esse in mense Februario. Primusomnium
eas litteras publicavit Baluzius tom.
ii

Miscell. sed

rus acrem Ponlificem in sui perniciem incitavit.

Garelianus?,e\.\Garilianus moasc?,\.'m Latio, Ronia;

cum

vicinus

cum

munilionc cognomine ad Gareliani

utroque mendo ; ex quo et colligimus, librarios olim non miniis iu mensibus, quam in numeris peccasse.
comes.

fluminis seu Liris ostium, et ad

mare Tyrrbenum, non longe a ruinis Minturnarum. Aberant Minturnaj ab Urbe Via Appia circiter cni miUia passuum. Porro Saraceni (Africani scilicet) in monte Gareliano munitionem constitucrant, in qua uxores, captivos,
satis tuto

Ejus conditor fuit Willelmus Arvernensis Willelmus autcm comes cognomento Pius, cui primam originem coenobium Cluniaccnse
10.

debet, ut patet etiam ex testimoniis sancti Odilonis

in Vita sancti Majoli, Glabri Rodulphi, et ca;tero-

parvulos

servabant.

omnemque supcllectilem Ncmo etiam ab Occasu sive ab

rum ,

in

absolutc dicit, ab

suo testamento se comitem ac ducem aliis non paucis comes, item et

appellatur,

Arcturo orationis gratia ad beatissimorum limina Apostolorum transire poterat, qui ab his aut iion
capcrctur, aul

dux Aquitanorum

quod

esset superioet

ris Aquitania), id est,

Arvernoruni dux,

Arverni

immodico

iiretio

dato dimilteretur o,
cap.
12,

Aquitani dicerentur.

Uxorem duxerat Willelmus

inquit Liiitprandus

libro

2,

qui addit,

Inrjclberqam

Africanos

Romam versus aciem gyravisse, montem-

que Garelianum maxima pro tuitionc sibi VmiW.casse multasque munitissimas civitates debellantes vi cepisse. Tum cap. 14, Garelianum flumen ac Gareliani montis stimmitatem, angustasque vias
:

filiam Bosonis Burguudiae regis et sororem Ludovici Orbi ejus filii, ut demonstrat ejusdem Willelmi Charta a Mabillonio Sa3C. iv Be-

pag. 254 relata, qua donat sancto monachis de Magenciaco apud Arvernos bona quredam ibi expressa pro remedio
nedict. part. 2,

Launomaro

et

memorat. Saraceni autem exeo montc dejecti, et a militia Joannis X et exercitu Graicorum an. dcdxvi devicti, ut docebimus an. dcdxv. A n. 17 9. Fundatio abbatiai Cluniacensis. ad 22. Monaslcrium Cluniacensea. Wiilelmo comiie in fundo proprio jin Burgundia sito anno nongentesimo decimo construclum, ut legitur in Chronicis Adeniari, Malleacensi, et quibusdam aliis, et manifestuin facit ejusdcm Willclmi Charta, seu, ut vocant, testamentum apud Mabillonium Sa;c. v Bencdict. In ejus enim fine legitur Data tertio idus Decembris, anno undecinio reguante Karolo rege, Indictione xiii . Verum quidem est, annum xi Caroli Simplicis non convenire cum Indictione xiii

aniina; sure, sed et Ludovici imperatoris, et soro-

ejus dilecta; conjugis mefe Ingelberga; , inquit Willelmus. In fine legitur Actum anno Incarris
:

nat.

Dominica; dcdxii, Indict.

i,

mense Maio

sed loco, anno dcdxii, legendum, anno dcdxiii,

quo mense Maio Indictio prima obtinebat. Misit piissimus comes ad Joannem PontiUcein Romanum, qui confinnavit donum quod ille feccrat monachis sancti Launomari, in cujus litteris Willelmus dicitur Arvernorum prcescs, et Ingelbcrga
ejus uxor vocatur.
papae attribuit. Sed

Mabillonius

lias

Joanni VIII

cum

is

saeculo pnBcedenti in

kalendis Januariis anni dcdx inchoata sed, ut notat idem Mabillonius, cx multis Chartis lifpiet, annum
;

anno dcdxiv Joannes X anno ncmpe ab illa donatione proximo, non dubium, quin ad illum rcferendae sint. Ex quibus evidens est, halluciuatum
fincm vergente
Pontificatum
vixerit, et
inieril,

illum Caroli Simplicis rctincuduni esse,

Caroli Siinplicis

et primum annum ibidem desumendum ab

esse

Boucheum
ignorari

in Historia Provincia; Iib. 8, Sect. 1,

et alibi,

qui credidit, Ludovici Orbi sororem, cujus

ait,

eo tenipore, quo regni Aquitanici quietus (^ossessor

factus est. Beatus

nomen

uxoremfuisse Rotlibaldi priini

Berno primus ejus abbas variis jam prwerat abbaliis seu cellis, Balinensi apud Sequanos, Gigniacensi in terrilorio Lugduncnsi po-

comitis Arelatensis, sive universaj ProvinciccOricntalis et Occidentalis, et

primffi stirpis

ab illis coniitcs Provinciales originem duxissc. Hoc enim ex dictis

5/iO

LANDONIS ANNUS

1.

CHRISTI 912.

falsum esse constat, prfDsertim

cum

in brevi Cliro-

Biblioth. Labb. cap. 52.

Quoad Geratdum coinitem

Vi-

nico Massiacensi a Labbeoeditotom. iiBibl. p. 733,

Aureliacensem, sanctus Odo Cluniacensis abbas

ad an. dcdxix legatur : Guillelnius famosus dux Aquitanorum, et conjuxejus Inyelberga finem
,

tam ejus quatuor

libris

elucubravit.

Est

autem

vivendi fecit . Boucheus

ait,

in

Additionibus ad

t. i,

Aureliacus o[t\\'u\um, seu, utloquiturOdo, castrum apud Arvernos situm, ubi celebre a Geraldo erectuin est ejusdem
S. Flori dioecesim

Ingelbergam utriciue successive nubere posed id factum fuisse illi probandum incumbebat.
tuisse
;

nominis coenobium, nunc ad

pertinens. Ejus originem JEgi-

\i. Primtts ejus abbas D. Berno.

Ritus Clu-

dius Laccarius revocat ad

gulari sua de die et

annum

dcccxciv in sin-

anno obitus

et nativitatis ejus-

niacenses a Bernone habuisse

debet,

initium certuin esse

dem

Geraldi dissertatione. Geraldi amicitiam,

imo

tum

ex dictis, tuni ex Joanne in Vita sancti

Odonis Chmiacensis abbatis. Quare mirari subit, inquit Mabillonius in Elogio Historico B. Bernonis 7, cur Cluniacenses tam parum ilii haclenus tribuerint, adeo ut inter s? orcUnis principes et prccceptores non numerarint, teste sancto Bernardo, imo ncc inlerCIuniacenses abbates,receniioresnon

ambiere clarissimi quique princij^es et inter eos Guillelmiis clux Aqiiitanorum, ut narrat Ademarus in Chronico ad an. dcdx Cum non haberet prolem, et sororem suam in matrimonium desideraret S. Geraldo conjungere, nullatcnus quivit. Quippe coelibem vitam Geraldus duet affinitatem
:

cens,

cum semper

ad copulam suaderetur amore

filiis

pauci.

Sic sancti Odo, Maiolus, Odilo,

Hugo

flIiorum,respondit: Utile est sine

mori,

quam

inquit idem Bernardus iu Apologia ad

Guillelmum
et

relinquere malos haeredes .

Plura suppeditabit

abbatem,

quos se sui utique ordinis principes

Mabillonius de sancto Geraldo Ssec. v Benedict.

pap. 6 et seqq., qui inortem ejus
iUigat. Colitur
sis

prajceplores habere gloriantur, aut tenuerunt, aut

teneri censuerunt .
lib.

cum anno dcdx

die xiii

6 Epist. XV,

Apud Petrum Venerabilem in Odo primus Cluniacensis ordinis

pertotam Aquitaniam
diix Bituricensis

men-

Octobris.
13.

pater laudatur.

Et merito quidem iste honos Odoni tribuilur, si plurimorum monasteriorum regimen et inchoatam societatem spectes si ritus ipsos ac vigorem disciplina! regularis, non minus Berno quam Odo ejus rei auctor. Ca^terum Clunia:

Ebbo

lense fundat,
dicitur,

monasterium Do-

In citato patriarchio Bituricensi

scmctum Daocium abbatem Reuvisii inoBritanniaminori persecutionis NormanGildasii et aliorum reliquias in

nasterii in
nicee

tempore SS.

cum

perfecit

quidem auxitque Odo^ Berno

annos
xi prfefuit.

feliciter

Bituricense territorium detulisse, ubi

Ebbo prin-

inccepit, eique per

Porro in Ber-

ceps insuoDoIensi castro magnificum monasterium

ffidilicarat.

nonis gloriam cedere debet,

quidquid Odo ejus

Is

Daocii postulatis annuens, in necastri

jussit,

discipulus egit, sive ejus horlatu at(|ue imperio,

quales sunt libri tres collationum, flagitante Tur-

musculo quod e regione erat, monasterium conslrui

filio

Dolensis

situm

quod

a Radulfo

pione episcopo de inandaio Bernonis abbatis ab

ejus poslea ad perfectionein perductum, ibique

Odone scripti, sive ex ejus institutione sed nimirum Odoni id contigit adversus Bernonem, quod sancto Bernardo abbali Clarfcvallensi in Bobertum et Stephanum primos Cistercienses abbates, quorum Bemardiis gloriam splendore sno obscura:

corpus sancti Gildasii, aliorumque reliquiae repositae. Locum hunc Willelmus et uxor ejus Ingel-

berga ex propriis rebus auxerunt, ut videre est ai)ud Mabillonium Ssculo v Benedict, pag. 83 et seqq., ubi de monasteriis hoc circiter tempore ajdificatis

Hkc Mabillonius.Castcrum perperainBaronius num. 18, Bernonem ordinis Cluniacensis fundatorem confundit cum alio Bernone Hincmari Rlievit.

verba

facit.

mensis episcopi discipulo; cuin Berno Cluniaci fundator Burgundus fuerit, alter vero Ecclesiaj
Parisiensis clericus,
Parisiensis episcoiii ad

Moritur Ludovicus Germanice rex. Ad num. 22. Ludovici Germaniai regis Arnulplii iinperatoris fllii obitus anno superiori conligit, ad
14.

quem Hermannus
nisianam
scribit
:

Coutractus juxta editionein Ca

ut liquet ex Epistola ^neaj

Ludovicus rex adolescens ino-

eumdein llincuiarum data, et a Baronio relata. Male etiam aliqui Bernonem nostrum a Bernone Augiensi abbate non distinguunt; cum tamen Berno Augiensis abbas et scrilibrorum de Officio missce saiculo sequenti annoque mxlv mortuus sit, ut videre est apud Labbeum in Dissert. de Script. Ecclcsiast. dc morte sancti Bernonis, cujus non ineminit Baronius, suo loco agetur. 12. S. Geraldus monasterium Aureliacense condil. Baronius nuin. 21 meminit inonasterii
[)tor

ritur et Ratis[)ona3 (ubi hodie ejus

sepulcrum in

Ecclesia sancti

Emmerammi

visitur) sepelitur. Post

queni deflciente nostris in parlibus stemmalo regio, Conradus filius Conradi rex electus et unclus regnavit annis vii . Ad annum etiam dcdxi inortem
ejus referunt Marianus Scotus, continuator Reginonis, chronographus monasterii sancti Galli, He-

floruerit,

IIlo sine

pidannus ejusdem monaslcrii monachus, aliique. prole defuncto, Caroli Magni posleritas in

Anreliaci a S. Giraldo fundati et inonasterii Dolensis condili ab Ebbone princi|)e, qui maximam

Germania regnare desiit, et cx Germaniffi proceribus quajrendus fuit, cujus liuineris tanta inoles im|)oneretur. Klcctus itaquc Conradus, ([ui oneri ReipnblicK pares vires attulit. Goldastus tom. iii
ConsUt.
iin[)erial.

partem

territorii Bituricensis

sub

(iitione

bat, inquit scriplor i)atriarchii Biluricensis

sua tenetom. ii

Ludovicum

istuin

jus noniinis im[ieratorein api^ellat,

quartum huqua in re ali-

LANDONIS ANNUS
quos scctatores habuit. Sed certiim esse debet, nullum appcllatum fuisse imperatorem Romano-

1.

CHRISTl 912.

541

rum, qui a Pontiflce Romano coronam imperialem non acceperit. Edictnm de ritu manumissionis quod ipsemet pag. 300 in medium profert, ejus opinionem jugulat; in eo cnim Ludovicus ait:
Hludowicus divina favente gratia rex, etc. In fine Data II kal. Jun. anno Incarnat. Domini DCDVi, Indict. IX. Anno regni domini Hludowici VII. Actum in Rotwiia feliciter . Porro cum Willelmus Heda in Hisl. episc. Ultrajectens. pag. 73,
:

judicium a domodomini incipiente, quacdam a paganis (nempe Normannis) succensa vel destructa, quaedam rebus spoliata, ctad nihilum prope sintredacta,
si

tamen quorumdam adhuc videntur super-

esse vestigia, nulla in eis regularis formae servantur

instituta. Sive

namque monachorum,

seu canonico-

rum
nem

seu sint sanctimonialium, propriis et sibi jure

Ecclesiae auctoritatem prffilatisutuntur extra-

comfietentibuscarentrcctoribus, et duin contraomneis, in eis degentes,

partim indigentia, partim masibi praeposito-

levolentia,

maximeque inhabilium

rcferat cliartam Conradi regis, quaj dicitur data

rum faciente inconvenientia, moribus vivunt incompositis

:

VII idus Julii, an. Incarnat.

Dom.

dcdxiv, Indict.
rcgis
ix

ii,

et

qui sanctitati rcligionique

caelcsti intenti

anno regni Conradi gloriosissimi apparct eum anno dcdxi post diem in solium regium evectum esse.
iri.

tcrtio,
Julii

esse

debuerant, sui velut propositi immemores,

:

mensis

terrenis negotiis vacant

([uidam etiam necessitate

Rollo clux

Normannorum

baptizatur.

cogente monasterioruin septa derelinquunt,

lentes

et vonolentesque sfficularibus juncti, saecularia

Ad num.

23. Franci a Normannisopi^rcssi querulis clamoribus Carolum regem cognomentoSimplicem

ai>petiere,

exercent,

cum

contra dicat Apostolus

Nemo

mililans Deo, implicat se negotiis scBCularibus

(2.

qui eorum querimoniis permotus Franconem archiepiscopum Rothomagensem ad RoIIo-

Tim.,

dicatis,

II.) Paulo post: Nunc in monasteriis Deo monachorum, canonicorum, et sanctimo-

niisit , promisilque lerram maritimam ab Eptaj tiumine, usque ad Britannicos limites, cum sua lilia, noniine Gisla , inquit Gemmcticensis lib. 2, cap. 17, qui ait id factum, modo RoIIo Christianus efficcretur, addit-

nem Normannorum ducem

filiabus,

laici, cum suis uxoribus, filiis et cum militibus morantur ct canibus. Quare Normannorum conversio in magnuin Eccle-

nialium abbates

siae

emolumenlum

cessit,

ut ex

iis

quae suis locis

que

Quibus nobiliter

explctis, rcx laetus

rcgrcditur, et Rollo

cum

ad sua Roberto ducc ad Rotho-

dicemus magis apparcbit. 17. Muritur Rodulphus rex Rurgundice Transjurance.

Hermannus
petentes,

Contractus juxlaeditionem
douxii
scribit
:

magensis urbis moenia proficiscitur. Anno igilur Incarnat. Dominicaj nongentesimo duodecimo, bencdicto fonte in

Canisianam, ad

annum

Ungarii

Bajoariam

congregatis Bajoariorum et

nomine

sanct;c Trinitatis, RoIIo a

Francone archiepiscopo baplizalur. Qucm Roberlus dux a fonte cxcipiens, ci nomen suuiu im[)Osuit. RoIIo autem, postquam baptizatus est, pcr septem dies, quilnis iu albis mansit, Deum ct sanctam
Ecclesiam devote datis muneribus honoravit.
|)rimo die dedit terram

Alamannorum copiis, juxta fluvium Ine congressi magna strage protligantur. Comctae hoc anno visi.
Rudolphus rex Burgundiae
filius

obiit

et

ejus regni illiusjuradis[)03uitanuo

Rudolphus xxv B,sed

Nam

Rothomagensis
Bajocensis

Ecclesiffi.

prsemaximam sanclajMariae Secundo sanctaj Mariae

Octavo die expiationis
comilibusque suis et Videntes autem pa-

legendum, annos xxv. Transjuranae Burgundiae regnumprimustenuit Rodulplms, etperannos viginti quatuor cum laude rexit, et ad posteros transtulit. Ei Rodulplms filius hujus nominis 11 successit.
Addit HerA[ud sancturn Gallum Notkcrus magistcr doctus obiit.Is rece[)tus admo18. Obitus R. Notkeri Ralbuli.

Ecclesiaj,

etc.

ejus vestimenlis chrismalibus exutus verbis coepit

mannus

Contractus

acquisitam tcrram
gaiii

nieiiri

ca'tcris fidclibus suis largiri.

dum

ducem suum Christianum esse, relictis idolis, Christi nomcn suscipiunt, ac unanimes ad baptismum convolant . Normanniam hocannoacorona
Gallica

positum,

puer in monastcrium S. Galli in Helvetia primum Ysonis, deinde Marcelli Hiberui

discipliuce

commissus, huic in magisterio schola;

successit
;

claustralis

sicut socius ejus individuus

est,

divulsam

Philippus

IV Francorum

rex

Ratpertus in regiminc canonica), id

clericalis

postearecuperavit. VeneratinFranciam Rollo anno

dccclxxvi,

juventutis extra ciaustra, succcsserat Ysoni, quia

in monasterio sancti Galli se[)tem libcralium ar-

eamque

per an. xxvi devastarat. Baroait,

Carolum Calvum Neustriam seu Normanniam eo anno Normannis tradiclisse.

niusan. dcccl, n. 5

tium studium vigcbat . Habcbat vir beatus de~ fectum a pueriha, co quod tardioris et impeditioris
linguae esset, sed velocissimus erat facundia spiritus , inquit

Vcrum Rollo lunc nondum inFranciani

ct

irrui)erat,

aliquatantuni oppidaNormannisin rcgno Lutha-

ringia! co

anno concessa, ut

suis locis

ostcnsum.
il-

in

10. lata.

Mala

Ecclesioi Gallicanie

a Normannis

Ekkchardus decanus Sun-Gallensis dicm vi Aprilis rccilala. Notkerus varias coinposuil seejus Vila, in Actis SS. BoIIaiidianis ad
est,

QLiem iu stalum Noimanni, duin sacract prodocenl Palres Concilii Troslciani an. dcuix coa-

quentias, id
sain ante

rhythmicas
iii

[ircccs,

qualcs ad mis-

fana igni fcrroque vastabant, monasleria redegissciit,

Evangelium

festis

soleinnioribus can-

tari solent.

cti,tluinca[).

Oaiunt :aDemouastcnorum nonstatu,

dicerc vcl agcrc dcbeamus, jaiii [>a;ne

cjium a Canisio tom.

Scd pra;cipuum ejus Opus Martyrolovi edituin , de quo alibi

Sicc. v

scd la|)su,

i[iiid

egimus. Mabilionius

Benedict. ejus Elo-

ambigiinus.

Dum

cuim

inole criniinum exigcnlcet

gium

exhibet.

542

JOANNIS X ANNUS

2.

CHRISTl 913.

JOANNIS X ANNUS

2.

CHRISTI

9 13.

1.

Ragneri

dticis

Lotharingice Diploma de

dulphi,

pcenitentia.

Arnulphi
clari
filii
fllii

filii

'

Arnoaldi,

filii

justi
filii

ducis

Anniis Redemptoris nongentesi-

Ansberti

Romanorum
Alberici,

senatoris,

Vamfihi

prima notatur, quo habetur consignatum Diploma illud memoria dignuni Ragneri ducis Lolbaringiffi pcenitentis,
inus decimus tertius, Indictione

berh

senis,

fihi Clodii
fllii

criniti,
filii

Pharamundi,

Marcomiri,

Clodii,

berti, ex pra^clara

Trojanorum familia

orti

DagoFranet

Hic enim

cum

prius Ecclesiastica bona, nullo Dei

coruni Orientalium et Occidentalium

regum

limore coercitus, sajpius invasisset ac deprffidatus esset, tandem poBnitens, in se reversus, donatione

ducum

filius,

providere cupiuns, bonosque pater-

nos ac pios mores, quos inipie desideria effrenatse

libidinis sequi volens, dereliqueram,

amplissimi lalifundii satisfaciens, sua^ donationis

iterum resu-

diploma

quo seipsum redarguens et accusans, vere poenitentis posteris reliquit exempluni quod acceptum ex monasterio sancti Matthiae Treconfecit,

niens, ad iram Dei debite placandam,

in

quam

certe

me

venisse fateor ob delicta mea, et faciliorem

virensis Ecclesiffi cusuni habetur inter

monumenta

antiquitalum commentarii slemmaluin Lotharingiae, istis

verbis

nomine Patris, et Filii, et Spiritus sancti. Amen. Ragnerus omnibus matris Ecclesiaj filiis, et eam filiali amore complectentibus salutem ab eo, quiin inedio terrae salutem humani generis operatus est, eamdem salutem in eodem loco, et etiam
2. a In

peccalorum meoruni remissionem habendam, ac de bonis Ecclesiarum a nie niale et injuste ablatis restitutionem justani ac bonani faciendam, consiliuni Domini a longe pro posse faciens, dicentis ' Facite vobis aniicos de manimona iniquitahs, ut
:

cumdefeceritis, recipiant vos in a;terna tabernacula:

de bonis nieis, non nieis nieritis niihi

sed sua sola niisericordia, qumdicit^
:

restitutis,

Quacumque

in pluribus aliis locis

3.

necdum desiuit operari, Quia Deus corda multorum dura ct infleinfusionem Spiritus sancti in medio
apposilo, ad

xibilia per

hora ingemuerit peccator, iniquitatum non recordabor. Et Si fuerint peccata ejus ut coccinum, quasi nix dealbabuntur, et si fuerint rubra sicut verniiculus, velut lana alba erunt. Propterea (praj:

ventris sui facit esse liquentia, sicut et ea, niedica-

terea)
pie, ct

'

Petite scilicet juste, et accipietis; qua;rite

;

mento

charitatis

modum

ceraj ante

invenietis

pulsate reverenter, et aperietur

faciein ignis

liquescens diniollescit. Noverit igitur

prtesentes litteras inspectura, ut

vobis: aliquid ingazophylacioDominicuniZachaeo

diversitas

omnium

principe publicanorum ponere decrevi.

rebus Deo dicalis fidem debitam reddat, ac deinde ab Ecclesiarum turbatione, audita nostra fortuna, quod habita super ine terribili exaniiuacaveat
:

Igitur noverint onines

futuri,

lam prasentes, quani quod ego supradictus Ragnerus prscdo Losuperioris,

tharingiai

MosellanicaB inferioris, Ar-

tione divina propter Ecclesias Dei a

me

injuste et

duana;, Moselani, seu Hasbanias, Buillon, Alsatiaj,

sine causa oppressas ac vastatas, quare juste nior-

tem fcternani merucrani, sed per suam misericordiam, ipse qui non desiderat inorteni peccatoris, sed ut magis convertatur et vivat; et qui est Deus non iinius misericordiai, sed Deus misericordiarum ac totius consolationis, inc sanans, tempus pocnitendi, et satisfaciendi locum deditsaluti mea3.
4.

Verdunensiumque princeps dominus dux inimeritus per prtcscntes htteras, ob amoreni acerbissima; Passionis Domini nostri JESuChristi, cujus sanguine redemptus sum , ac beata) Maria) Virginis Matris ejusdem Domini, et reverenMetensiuni,
et

tiam SS. Aposloloruni Petri

Matthiffi Apostoli martyris,

et Pauli,

ac gloriosi
epiet

necnon sanctorum
,

Ego, qui pcrsecutorDomini ac sponsa; suaj

fui,

scoporum
'

ct

confessorum Eucharii
in

Valcrii

Ecclesia)

vidclicet

Ragnerus, qui non suni

pra^do
,
,

dignus
Sadigeri

vocari dux,
filii

sed
filii

justi
filii

ac

boni

Consuelum apponi rcgum successiones

aliis

diplomatibus

al)

ipso

Ferrici,

Loberi

Lanipcrti,

Ragnero, et

cjiisdem familia; ducilius, alia teslantur ipsorum Di-

cx beato sancloquc genere beatoruin Martini, Clo-

plomata, recitata singula in codem commentario slemtnatum Lotlia' Isai. l. * Mattli. vii. - Luc. xvi. ringiai ducum.

.TOANNIS

X ANNUS

2.

CHRISTI 913.

543

Matcrni, liberc, purc, sine ficiione et contradictione,

Otbonecomite, Pirardo episcopo, Ermingarda, Bertba, Vigeberto, Hidelberto, Eva, Beatricc

,

cuni

magna

corclis

contritione restitiiere cupiens

:

Adella,

qua) injusle

rapueram

do reverendo patri ac
monastcrii S. Eucliarii

Stepliano,

domino
((juod

aJjbati

et fratribus

modo

dicitur monasterinin S. Mattbise) extra

populo a Domino sua gralia milii tradito, ac eliam pro redemptione animarum parentum meorum, praidecessorumque

necnon pro

toto

muros

urbis Treviricoe constructi^ ac juxta flumen

ducum

ac toto populo Cliristiano. Et ut

lia;c

mefe

nostram Bedeosdorf, cum omnibus appenditiis et allodiis. Item et curtes in Conehau super Mosellam, quatenus ipsi, qui siue
Mosella; aidificali, viilam

donationis ac testamenti mei auctoritas firmiter,

sine contradictione, seu baisitalione asuccessoribus

meis observetur, in filiorum

meorum vivorum,

ac

intermissione coram

Domino

adstant, jugiter offe-

rentes sacrificium laudis, et die noctuque interpellare digncntur inisericordiam Dei pro nie

magnatum, totiusque populi pra;sentia subter cam signavi, et sigilli mei impressione ac appensione
jussi roborari. Data Treviris,

peccatore,

pro

maximo mea uxore domina Ermingarda

flliis

FrancicB

reginajam ab luuuanis exempta, pro

ac filiabus nieis tam vivis,

quam

defunctis, videli-

cet Gisilbcrto, riiginiiro, seu Recuino, Tlieodorico,

nonadie mensisMaii, anno ab IncarnationeDomini nongentesimo decimo tertio . Subscriptio autem sic Ragnerus Lotbaringorum diix et pra;do, quia Ecclesiani Dei persecutus sum .Haclenus ibi.
:

Anno periodi Gra?co-Romanrc 64116. Anno

JEm

llispan.
3.

%l.

Anno
III

[legira 301, inclmato die 7 Aiigiisli, Fer. 7.

Jesu

Cliristi

013.

Aaastasii lU

papa

Ludovici

imp. 11. Conslantini VIII imp. 2.

\. et

Dfploma Ragnero

afficticm.

Ad num.

historia; tot fabulis totque

mendaciis onerata; nulla

seqq. Nibil aliud Baronius hoc anno refert,

quam

Diploma Ra{/neri Lotharingorum ducis, qui i)oenitens quod bona Ecclesiastica saeiiius invasisset quamdam donationem facit, in qua vere pcenilenlis posteris relinquitexemplum. VerumCbartailla, sicuti et plures alite, qua; babentur in libro, cui titulus est Stenmiahtm Lotharingia; ac Rarri ducum tomi septem, mere supposititia; sunl, nec
:

Spondanus anno mdlxxxiii, nuni. 42. 2. Moritur Abdalla Hispaniarum amera. Hoc anno vel sub pra;cedcntis exitum vivendi flnem fecit Abdalla xxviii amera Hispaniarum, cujus mortem Elmacinus lib. 2 Hisl. Sarac. cap. 19, et Rodericus cum anno Hegira; trecentesimo copufldes lant.
ei in

babenda, quod

et pluribus inculcat

Licet plures filios reliquerit, nullus

tamen

iillus

ex eruditis hac de re hodie dubitare potest.

regnum
fllius
Ilist.

successit, sed

Baronio itaque scriptori oculatissimo fucum fecit impostor. Ragnerus enim dux Lotharingice non fuit, nec Ermengarda Francia; regina uxor ejus extitit, ut in ea donatione flngit Rosierus a Baronio
in margine indicatus. Blondellusinopere, cui titu-

men

Mabomct,

novo exemplo Abderraut inquit idem Rodericus

et fecit

Tolet. in

Arabum

cap. 30, quisubdit: Quin-

quaginta annis regnavit,

se vocari

mutato nomine
interpreta-

Almunacer Ledinellw, quod

tur defensor legis Dei, et fecit se

appellari
,

communi nomine
in-

Rarrum C'ampano-F?rmcicum, \)ag. 14, refert, hunc auctorem anno mdlxxxiu, die xxvi Aprilis,
lus,

Amiramomeni quod rex credentium

terpretatur. Hic fuit rex

potens et bonoratus, et
a bellis et exerciti-

ore proprio crimen confessum,

rico III Galliarum rege petiisse,

veniam ab quod in ea

flenHisto-

gentes suas justitia et judicio gubcrnavit, etc. Et

per viginti

annorum spalium,
. Fatetur

ria a se edita, contrainajestatis suae

ejusque deces-

bus non cessavit

imperatoris
et

etiam Elmacinus lausibi

sorum honorem, ac psisset, paratumque

ejus

historia;

vcritatem i)Iura scri,

datus Abderramen ])rimum fuisse in Hispania, qui

se exhibuisse ad eani

quam

scu

califa;

nomen

adscripserit

majeslas vellet, pcenani subeuiidani. Beslius

anonymus Andalusianus
refert, iu
,

varia panegyricorum

vero in tractatu de Vera origine Uugonis Itaiice

regis, post(juam locutus cst

Iragmenta
fidelium

quibusappellatur

imperalor
solus

de capilali sententia,
delevisse,

magnus

calila e

doino

Ommia ,

quam
et

passus

est,

scribit

eum summorum regum

dctraxisse,

caliia, solus pontifex,

qui longe superat Almanso-

imperatorum dolo malo teslauienta

iis

res, Racbides, clc.

interlevisse,
falsa dixisse,

addidisse,

testimonia

amera
sus,

califte

Muhammedcs Mabadis Africa3 nomen priinus sibi attribuere auejusque exem-

ct

signa adullcrina fecisse.

Uuare

ut ante trienuium dixiinus,

544
plo

JOANNIS X ANNUS
in Hispania, idque uterque adver-

2.

CHRISTI 913.
aliis.

Abderramen

multis
xit,

Rudiori stylo elucubratas non correperpolivit, sed

fecerat,

sus califam

e familia

Abasidum Bagdadi residen-

neque in aliquibus mutatostylo

aliis

tem. De celebri victoria a Christianis de Abderra-

onines ex integro, ut de

suo ipse

mano

sermo erit. 3. Metaphrastes Vitas SS. scribit. Hoc circiter anno Simeon Metaphraste Vitas sanctorum
reportata suo loco

modo
ct

digessit.

Multas efiam ex traditione acceptas,

quae sola
et

memoria hominum

fluctuarent, in
est

seriem
5.

ordinem redegisse, non

a verosimili

scribere ccepit, initio ducto a Vita S. Theoctistes

virginis Lesbife,

alienum.
Qiia de causa opus illudsusceperit.

quK

'vitam

GrtBCorum insula,
post

coluit.

Eam autem

monasticam in Paro, Vitam ab eo

ipse:

Qua

de causa herculeum illum laborem in

rit

se suscepe-

met

in

mortem Leonis Sapientis elucubratam, eadem evidenter insinuat, cum ait

Metaphraste, Psellus laudatus in ejus Encomio

:

In

his verbis aperit

Qui autem ante hunc beatum

Cretam navigabam a Leone beata; memoriae eo missus, Leone, inquam, illo vere fortunato imperatore, qui ipsam Romanoruni felicitatem secum videtur in sepulcrum intulisse . Anteillam Vitam nihil adhuc Metaphraste inlitterasmiserat. Michael enim Psellus in ejus Officio, Ode vi a Prima tua commentafio ex divina providentia et colloquio facta est sacri senis et anachoreta?, Simeon admira:

virum

res gestas illorum scripserant,

non erant

illorum assecuti magnificentiam; sed partim qui-

dem de

iis

erant mentiti, partim autem

cum non

possent rebus

eorum respondentem
illi

afferre oratio-

nem, bonum
uf

conscripserunt,

ulla de gratia ornatuni, nec laude

quod nec esset prosequendum,

qui nec pulchram tribuerint sententiam, nec

verbis

cum

bilis,

quem

in Paro insulaconspexisti,

rb irfCiTov oou

prima tua scriptio, primus liber, vcl Quare Allatius in Diatriba de Simeonum Scriptis pag. 57 perperam scribit, Metaphrastem ante Vitam illam, quani inter alias abeo editas primum locumtenere fatetur, aliascripsisse.
ou-f-ifa|j.[ia,

id est,

primum

opus.

decentibus, neque accurate neque sajvitiam etatrocitatem eorum, qui punierunt, neque martyrum in dandis responquin etiam monachorum adultesis prudentiam
descripserint,
;

maxime

rarunt exercitafionem, simplicius,

ct

et

quasi temere,
illis

ut accidit, referentes, quae studiose ab

facta

sunt. Hinc factum est, ut nonnulli ne legere qui-

tius

etaphrases appellavit. SS. Allatamen multa de Metaphraste nos edocuit, quo4. Vitas

contraham, et ab ipso, sive ab aliis vocatai sunt Metaphrases. Psellus in Acrostichide canonis in eumdem Cano te, qui Metapraecipua
hic
in

rum

summam

mandata autem ea quaj dicebantur, pra3berent ridendi materiam et compositionis inele-

dem

sustinerent ea, quaj erant litterarum

:

monumentis

aliis

magis declarabo. Scriptiones ejus

:

sive

gantia seutentia; absurda et nulla consequentia, et

dictio vilis et abjecta,

erant

iis,

qui audiebant, in-

suavia, et odio babebantur potius,

quam

admitte-

phrases scripsisti . Ode

iv

Scripturis

incum-

bantur, et propter eos qui conscripserant nobis,

ludibrio

bebas divinis confessor, et sanctorum Vitas vestigans,

habebantur

admirabilia
:

Christianorum

horum

passiones, et certamina laudabas sa

,

pientibus tuis Metaphrasibus

sic dictis,

quod ex
sunt.

una

phrasi, dicendique

modo

in

alium

delafffi

omnesquidem aperte semper insectabafur maledictis, eorum autem loco afferre meliora, aliis quidem propter eorum socor'certaniina atque trophffia
et

_
fl

Hinc ipse postea sub Metaphrastce nomine posteris innoluit. Maxinie fallitur Lipoinanus, qui tradit eum Vitas sanctorum ex diversis auctorum libris
in

diam,
et

aliis

autem, ut quod
studii,
et cui

est

opus perfectissimura
viri vita

maximi

nec tota quidem

unum volumen

redegisse

quae alicujus viri

titulo reliquisse
:

nec vires aderant volenfibus, nec iis qui poterant, voluntas sed non etiam admirabitis Sisuffecerit;
:

titulo erant inscripta;, eas

sub suo

meon eodem modo, quo

eis

iis

fuit affectus; sed

cum

rudi et inculto sfylo descripfas multis laboribus et

Eudoribus exornasse,
quae a

et

eruditione sua expoliisse,

fuerant,

procedens ad reprehensionem, deinde processit ulterius et juvenile aggrediens facinus, vel fehcem
potius actionem,
cifer,

nemine
et

scriptse

sed

quasi per

quam
ille

nullus
evasit

omnium
clarior

gessit feli-

manum
ct

tradifionem a patribus acceptas et pro

per

quam

omnibus qui

verishabitffi; has

ipsum eleganti

stylo descripsisse,

erant ubique eruditis, et Deo consecravit ea,

legendas

Ecclesiae

proposuisse.

Nam Simeon

sunt
et

laborem omnem ad se assumpsit, et sive Vifae illae auctorem praeferrent, sive rudi stylo congestae leclorem deterrerent, eas, re semper immota manente, suo stylo circumvestivit, ut eodem omnes
decore unoque genio fideles ad sui lectionem
cerent.
alli-

omnium pulcherrima cursus, ct monachorum

qu martyrum certamina
et i^atien-

abstinentiam

tiam ornavit et decoravit, et eamdem quam illi adhibcns benevolentiam, etiam gratias vicissim accepit ab
6.

omnibus

Simeo7iis Stylitce Vitam scripserat

Aritonitis illius
;

rudi

sermone
suis

disci|)ulus,

Theodoretus
in publi-

Ejus in eo scribendo diligentia et prudentia. Non ifa tamen adeo severe se gessit, ut omnes omnium sanctorum Vitas et laudes ante se ab aliis

olegantissinio

non contentus tamen Metaphraste,

Stephanus Bj/zantimts
']ussu

|)robalissimis auctoribus scriptas rejecerit, et factis

eam luminibus de novo adornatam

ire jussit.

decretisque jugulavorit; sed falsas,

aut nequiter
piis

cum

Epi-

compositas, veluti indignas, quae a

voluntaria oblivione contrivit
:

legerentur

phanii Vifam S. Stei^hani junioris, qui sub Copro-

ab

aliis

errata alio-

nymo

vixit,

collcgit et edidit, et Metaphraste ilhus

suscepit, ct sic de

rum Codicum

vel scriptorum fide correxit,

suoque

conscribendic dcnuo laborem

stylocxornatasedidit; aliorum remintegram, nihil

JOANNIS X ANNUS
de scntentia immutans suo sermone cxornatas digessit
:

3.

CHRISTl 014.

545

basse, vcl saltem dignas existimasse, quai per

manus

qwx tamlcm
ita

crant optime scriptEB, nec sua

eas intcr suas cliicere, veluti

hominum

volitarent.

opc indigebant,
sitlcra

lapidesque pretiosos reliquit, quibus et suoe

fierent, et piis

7. Multce Vitce SS. ei male adscripta;. Sed quasnam Metaphraste Vitas sanctorum clucubravit ?

celebriorcs

acceptiores. Hinc frcquenter intcr ejus

occurrunt orationes et tes aliorum, uti Atlianasii patriarchs Alexandrini,

Basilii

hominibus populoque volumina encomia in varias festivitact

Hoc vcro
ct

ilifficillimum esse discernere fatetur

AUatius, qui siiniles Vitas ad

examen

revocarat, et

orationem

lumina

in

dicendo Simeonis optime

callebat. Vindicavit ipse

Magni, Gregorii Nazianzeni,

et

caetcrorum.

multas huic scriptori, et genuinos ejus foetus esse oslendit; plures etiam
ipsi adscri-

Scripsit porro Vilas

sanctorum Mctaphraste, non

scripsit,

enumeravit, quae nonnisi per errorcm

ptas fuisse denionstrat, Aloysius

vero collegit

quas ipse

eodem
;

semiicr

servato ordine cudit, ut asserit Baronius

iis

etiam

aliquando annexis

cum

primi scriptoris nomine,

quas ipse comprobasset, nec immulasset. Et hinc plane videtur Vitas ita a Metaphraste digestas fere

semper eumdem modum in Codicibus servare. Quare male dicitur, cum quis nobis in manus Codex pervenit,
et in

eo habentur Vitaj sanctorum,

Lipomanus episcopus Vcroncnsis, quas sub ejus nomine reperit gra3cas sanctorum Vitas, latine verli curavit, ex quibus multas in suum opus transtulit Laurentius Surius, qui tamcn perperam tam in illis, quam in aliis sanctorum Vitis non pauca immutavit, ut gratiores Icctoribus essent; hoc enim ab omnibus viris eruditis improbatum. De Vitis sanctorum a Metaphraste scriptis recte etiam disserit Bollandus in
Praefatione ad

nomine, illas Vitas hahcri apud Mctaphrastem cum varis Collectiones illarum Vitarum Metaphrastis non sint, et consequenter illas Metaphrastem etsi non scripserit, approprajflxo scriptoris
;

nuUo

tomum

SS. men.-is Januarii cap. 1,

3.

De

ahis Simeonis operibusin cjus morte verba

faciemus.

JOANNIS X ANNUS

3.

CHRISTI

914.

geslum.

Bulgaricum bellum per Simeonem regem Annus Redcmptoris nongentesimus decimus quartus, Indictionc secunda notatur, quo advcrsus Constanlinum imperatorem Bulgaricum exoritur bellum, obsidcnte Simeone eorum rege Conslantinopolim, cum repulsus ille et in Hebdol.

Bulgaris Tliraciam rursus infestantibus et Hadriaipse tutor impcratoris per

nopolim invadentibus. Post hac autem patriarcha Zoen Augustam matrein

imperatoris e palatio ejicitur.
2.

Eodem anno Joannes

usurparat,

Ajiostolica auctoritate,

quam

mum

reversus a

palriarcha Constantiiiopolilano

tutore imperatoris convenilur, et ad

paccm com-

ponendam suadetur
;

eique annuens Simeon, ab

Joannem archidiaconum Ecclesiae Cai)uana! consccrat abbatem monachis Cassinensibus, defnncto Leone, tenuilque annis decem et novcm ac menscs se|item, primum non ex grcinio,
sed ex clerico redditum

eo benedictionem accipit, ipsique iiuposito capitio et convivio ab imperatore acceptus, pro corona
pace
stabilita,

monachum, conslitutum
'

abbatem. Cujus res gestas Leo

secutus
est.

Ostiensis slylo pro-

donatus muneribus ad propria

alii

rcdiit.

Hfcc pluribus Curopalates, ct

ex ipso

cadem
fuit,
'

enarranles.

Verum pax haud

diu constans

Len Ostiens.

lib.

i.

c.ap.

.'iU.

Uaron.

ToMUS XV.

69

546

JOANNIS X ANNUS

3.

CIIRISTl 914.

Anno

pcrioili

f.r.Tco-Romnn.T

cm Anno Mvs' nispan. Anno ncgira; 302, inchoato die 27 Joannis X papa: Ludovici imp. 15. Constanlini imp.
.

0.';2.

.lulii,

Fer. 4.

.lesu Clirisli

011.

1.

111

VIII

3.

i.

runt.

Ad

Bulgari Constantinopolim usque excurnum. d. Simeon Logotbeta in Annal.

ait

Simeone Bulgarorum rege

ha;c

scribit

Tunc
aie-

Symeonem
bant,

T.[i.;afyov,

id est,

semigraecum esse

in Vita Constantini Porpliyrogenneti nuni. 5

(I

eo quod

pueritia

Byzantii Demosttienis

Augusto mense Symeon Bulgarus

cum numeroso
vallo

fortique exercitu Byzantium petit, ductoque

a mari ad mare, fore ut urbis potiretur

rhetoricam, Aristotelisque syllogismos didicerit. Post hsc autem relictis artium studiis, ut aiunt,
conversationis
sanctae

plurimum

habitum sumpsit. Verum

Innumera autem civium multitudiue armorumque vi, ac munitionum prasidio, spe deconfldebat.
jectus, pacis fccdera rogans, ad

paulo post regnandi cupiditate deceptus, ex placida monasterii quiete ad sseculi procellam transiit, elegitque potius apostatam Julianum,

Hebdomum

rever-

quam

beatissi-

sus

Tutoribusque in rem pacis lubentissime annuentibus, Symeon liberique donis innumeris

est.

mum
3.

Pefrum

cselestis
litteris

regni clavigerum imitari .

Principes

hoc sceculo dediti. - Mirum

maximisqueliberaliter acceplis, in regionem

redierunt

suam

autem hoc

sa;culo litteras adeo a principibus cultas

Quod

ex Curopalate Baronius narrat.

anno dcdxii, cum Symeon moriente Alexandro imp. in armis fuerit. 2. Grceci Adrianopolim ab illis captam pretio Tuin num. 7 et seqq. Symeon Logoredimunt. Symeone Bulgaro Thraciam poputiieta subdit lante, rogavit Joannes Bogas, ut patricii auctus dignitate, Patzinacas (ita Dacos seu Transylvanos hodiernos suo tempore vocatos fuisse testatur Sui-

Verum

gesta haec

fuisse. Malmesburiensis enim lib. 2 de Reg. cap. 5, de Edoardo Anglorum rege verba faciens haec ha-

bet
ris

Edoardus

filias

suas ita instituerat, ut

litte-

omnes ab infantia maxime vacarent; mox etiam colum et acum exercere consuescerent, ut his artibus pudice
Filios ifa, ut

impubem virginitatem transigerent. primum eruditio plena litterarum, in

proce-

eos conflueret; et deinde quasi philosophi, ad gu-

bernandam Rempublicam, nonjam rudes

derent

das) in illuin auxilio cogeret.

ribus profectus, duxit in

Ad quos cuni muneurbem obsides pollicitis

:

et successit e voto,

nam
et

prajter Ethel-

statium, qui parentisuccessit, et nobiliterregnavit,

nimirum Patzinacibus
pressione
8

se trajecturos, fnctaque

im:

Edoardus

alios

duos

Edmundum
habuit, qui

Edredum,

Symeonem

debellaturos . Paulo post

tertia conjuge, fihos

Angliam

summa

traces

Mense vero Septembri, Indiclione tertia, PancuArmenius Adrianopohm Symeoni prodidit.

diu postmissus Basiliuspatriciuscuni

cuni laude administrarunt, terrorem liostibus, civibus pacem, Ecclesia; splendorem afferenfes.

Haud

muUis

Hoc anno Lanclo papa supremum diem

eique circa finem mensis Aprilis Joannes
cessit,

obiit,

muneribus, eam recepit . Hkc ad praisentem annum pertinent, quo Indictio tertia ivalendis Septembris exorditur. Luitprandus
lib. 3,

suc-

ut legere est anno dcdxii.

cap.

8,

de

JOANNIS X ANNUS

4.

CHRISTI 915.

547

JOANNIS X ANNUS

h.

OIIRISTI 915.

Aiinus Rcdemptoris nongeiilesimus ilecimus qnintus, Indictionc tertiasoquilur, quo Sarraceni,

qui in Campania apud Garilianum diu
sedes tenuerant

Sarraceni in Campania penitm exstincti.

niero Sarraceni
obsessi
,

vallati

tribus

mensibus

ab

iis

fanie

cogente erumpentes fugerunt

et silvas,

iu

proximos montes
atque mense.
Osliensis.

quos Christiani inseculi,

multumque
damno,

vix pauciselapsis,
Ista

maximo

Cliristianorum

omnes interemorunt, dicto anno omnia in Chronico Cassinatc Leo

in
his
'

nilulum redispectat, hoc anno id accidisse, consignatum babetur in antiquo Clironico Cassinate apud Leonem Ostiensem verbis
debellati penitus profligantur, et in

Discrepat

Luilprandus

dum

guntur. Qnod

primum

ad

tempus

legationem ad Graicorum impcratorem non a principe Ca|)uano, sed

ipso

suadente,

a Joanne qui

istis,

re gesta ,jam narrata

Hoc modo

auxilio et

agebal Pontificem, inissam tradit, additque haec ad postremum Gra;cis igitur Latinisqne quo:

niisericordia Dei, Sarraceni ab his partibus eliini-

anno Dominica! Dicarnationis nongentesimo decimo quinto, Indict. ni, mense Augusti .
nati sunt

Anno
(ut

tertioabsoluto, etquartoinclioato (utsuperius

habetjcx quoJoannespseudopapaRomanam
ait)

Sedem
tempus
est,

Deo miserante, Poenorum ne unus quidcm superfuit (ita vocati Sarraceni, qui ex Africa venerunt) (|iii non ant gladio trucidaretur, aut vivus continuo caperelur. Visi sunt autem a rcligiosis fldelibus in eodem bello sanctissiini
tidie conflictantibus,

invaserat. Hrcc

de

his,

quaj ad

Apostoli Petrus et Paulus, quoruni precibusChristianos

spectant, cujus in primis ratio

veritas firma consistat, qua;

habenda

ut

credimus meruisse, quatenus Poenos fugaJoannes coronat BerenQarium.

temporum

inconstantia

renf, el ipsi victoriam obtinerent . Hffic ipse.

3.

nutat.

Quod
potiiit

ad

Porro qua? hoc anno sunt finem consecuta, plures ante annos sunt pertractata. Quod enim
2.

Joaniiem papain nuncupatum spectat,

tigisse,

con-

ut qni invasor, fur et latro ingressus erat,

Pontifex

iidem Sarraconi foedere juncti essent

tanis,

cum

Neapoli-

accedente cleri consensu, haberi cfeperit legitiinus

Cajetanis et aliis populis finilimis, exceptis

Romanus

cujus quidem

rei

argnmento

Capuanis,

formidolosi et invincibiles videbantur.

in

Quamobrem

eo i^rimum

laborandum

fuit,

ut

sunt legationes ex diversis orbis parlihus ad eum inissae, magis vero cultns fuit, cum cjus opera
Sarraceni,
ita

Christiani principes ab

eorum

socielate divelleren-

utaudisti, sunt exstincti.

Hisquam

fe-

tur omnino. Laborasse in his vidimus

magnopcre
in

licissime procliis confectis, eodein

anno Berengarius
imperator
plura
^

,h)annem papam octavum, nec tamen penitus con-

ab codem Joanne agente Pontiflcem

inungitur mense Septeinbri,
:

secutum (juod

voluit.

Cumque

res
est

deterius

quod

ejus

quotidie laberentur, id aggressus

facere Ate-

nulphus princeps Capuanus, qui ad Lconem imp. tunc adhuc viventem filium suum Landulplium legatum misit a quo persuasus imperator misit Nicolaum patricium in Italiam cum coj^iis atqiie
:

quod faclum ab eodem Diplomata attestantur Pontiflcc putatur, ad referendara gratiam ob auxilium impetratum in bello adversus Sarraceuos
suscepto atque feliciter confecto.
4.

Quo etiam anno Ordonius

filius

Adefonsi

muneribus ad principes Christianos, nempe patriciatus dignilatem ad Gregorium Neapolis ducem, necnon ad Joannem ducem Cajcta', quos hac arte divulsit a Sarracenis. Contra vero curatum est, ut sancto foedere simul jungeret una cuin istis princiiiem Salernilanum Gaimarium, sinnilque Appnlos atque Calabros. His autem accesserunt copia; Joannis papffi, qui cum Alberico filio Adelberti marchionis Tusciai foederatis sc jungens, cum codem
venil in pro^lium.

Magni, defuncto fratre Garsia, regnare coepit, qui et primus transtulit regni sedem Oveto Legionem,
ct apjiellatusest

ricensis.

rexLegionensis, non ainpliusAstuIdemque convocata Synodo duodccim epiritu

scoporum, ihidein solemni qua ungi consuevere reges,

sacram unctionem,

accepit, pielate insignis,

dum
'

regiain in Basilicain cathedralem convertit,

l.uilp.

li.

Sigon. eadeni cilat de regno

llal.

I.

vi

Quorum omnium

iugenti nu-

hoc auno.

5A8
hajcque sccondo vcl
terlio sui

JOANNIS X ANNUS
regni anno facta esse,

4.

CIIRISTl 915.

AintjrosiiisMoralcs cxisliniat, queni consiilas. Porro

sub eodeni regc (ul ex recta tcmporum ratione Ambrosius ipse colligit) duo insignes sanclitate cpiscopi ex bac vita migrarunt, neinpe Attilanns episcopus Zaniorensis, et Gennadius cpiscopus Asturicensis. Allilanus

Bohemi et Ungari laniarent Ecclcsias. Tunc parochia Haniburgensis a Slavis, et Bremensis Ungarorum impetu dcmolita est. Inlcrea confessor
Slavi, hinc

Dei Hogerus obiit, et sepultus est in Ecclesia S. Mi-

aulcm ab Urbano

II

reperitur

inter sanctos esse relatus.

5.

cum deccssore suo, anno Domini nongentesimo decimoquinto, decimotertio kalend. Januarii ejus dcpositio habctur. Hujus corpus cpiscopi cum post annos centum viginti, diruta senio capellula,
chaelis

Ecclesia

Saxomim

dire vexatiir.

Quo

qUcTrerelur, pra^ter cruces pallii et cervical episcopi

nibil |)otuit inveniri. Et credimus rcsurrectionem hujus impletam cssc, quod alias traditur in Davide et Joanne Evangelista contigisse veraciter. Haec
ipse,

item anno S. Hogerus

gensis,

cum

Ilambursedisset aunos septem, ex hac vita miarcbiepiscopus

gravit sanclitate celcbris,

cum

Ecclesia Saxoniai eo

tempore ab irruentibus undique hostibus magnopere vastaretur. De his cnim haec Adam antiqnus In diebus illis immanissima chronographus persecutio Saxoniam oppressit cum hinc Dani et
*
: ,

a nobis rclata ad
,

sanctitatem

quam
deque

significandam potius ejus de co opinio haberi potnerit, ut ejus ea de re sententiam ccrtam probeut
talis

mus. De
iis

ejus successore

agcndum anno

sequenti;

quaj tunc adversus Ecclesiarum inccn-

sores divinitus contigere.

Auno periodiGrffico-RomanK 6408.

Aniio

jEra; Hispan.
2.

933. Anno
111

Hegira 303, inchoalo die 17

Julii,

Fer. 2.

Jesu

Clirisli

915.

Joannis X papae

Ludovici

imp. 16. Constanlini VIll imp.

4.

Saraceni post annos xl ex arce Gariliani

dejecti.

Ad nuni.

ctseq.

Anno octingentesimo

septuagcsimo nono ostendimus, Saraccnos Gari-

quo residentes, Poenos ne fugerent, observabant, quotidieque oppugnantes non mediocriter trucidabant. Gra;cis igitur Latinisque quotidie contuunt, in
fliclantibus,

lianum incolere

ccepisse

anno octingentesimo sep-

tuagesimo sexto, et inde per annos quadraginta Bomam variismodis aftlixisse. Anno vero sequenti, qui ullimus est illorum quadraginta, Saraceni ex illa munitione deturbati, ut mox ostendam. Quo-

quidem
2.

superfuit, qui

Deo miserante Poenorum ne unus non aut gladio trucidaretur,

seqiienti. Hadrianus Garminis panegyrici de

aut vivus continuo caperetur, etc.

Sed anno tantum

lib.
-i

Valesius in Notis ad

modo
cap.

se res habuerit, narrat

Luitprandus

lib. 2,

Joannem X papam consuluisse Landulfnm Benevenlanorum et Capuanorum principcm, qui respoudit, mittendum esse ad Gra^co44,

aitque

impcratorem, cujus ditiones Saraceni etiam et Camerinos atque Spoletanos ad auxilium invilandos ; ac imperatorem copias absque mora classibus advehendas direxisse Cunique per Garelianuni flumcn conscenderent, adfuit et papa Joannes cum Landolfo pariter Beneventanorum principe potentissimo, Camerinis eliam at([ue Spoletinis. Horrida dcnicpie inter eos pugna exoritur. Verum dum Christianorum partem Pceni
depopulabantur,
(id cst, Saraceni Africa;) piffivalere conspicerent, iu Gareliani montis sunimitatem confugiunt, angu-

rum

Laudibus BerenQarii Aiirj. contendit, Saracenos non annis XL, ut ait Leo Ostiensis, sed lxx, Garilianuni montem obtinuisse quod in Annalibus Bertinianis dicantur Saraceni Mauriquc anno DCccxLvi, queindam montem centum ab urbe millibus munitissimum (id est, Garelianum) occupasse , et Lupus protospallia in Chronico scribat, anno dcdxvi exisse Agarenos de Garillano Indict. IV B, cum tamen Leo Ostiensis lib. 5 tradat, Saracenos cx Campania eliminatos esse anno Dominica; Incaruat. nongentesimo decinio quinto, Indict. III, mense Angusto . Verum in uno tantum capite Leo Ostiensis peccavit, in eo nempe quod Saracenos ab arce montis Gariliani hoc anno
,

stasijue tantuni vias

defendere motiuntur. Ex parte

erat ascensus, 1'cenisque
illu

a Ciirisfianis deturbatos fuisse scribat; cum, ut stutim videbimus, insignis liaec victoria anno tan-

vero

illa,

qua

(iiflicilior

tum

ad lugiendum aptior, Gncci castrum die

consti-

sequenti ab errorem suuin

illis

reportata fuerit. Ipsemet Leo

indicat,

quando

ait,

id

accidisse

.lOANNIS

X ANNUS

k.

CHRISTI 915.

549
mense Sepin

anno tertio Joannis X papa;, qui mense tantuni Augusto sequcntisCliristi anni inchoatur. Retinendusitaque rnensis, ca^teriqnecbaracteresrejiciendi.

Paschatis imperator dictus fuerat, et

teinbri
erat.

primus cjusdem impcrii annus

dcdxvii,
tertii

cursu

Anno

Diploraatis Bcrengarii

Quoad numerum annorum quadraginta, quibus Saracenos arcem illam occupasse prodit, id In dubium revocari non potest juxta ea, quce anno DCCCLXxix in medium attubmns frustra enim
;

ubscriptionem referemus, ex quo liqucbit,

alio

eum

anno imperatorein inauguratum non esse, quam anno dcdxvi. Turbat taincn subscriptio Diplomiatis ejusdem imperatoris Modajlia; dali anno
regni sui trigesimo primo, imperii vero quarto,
VII kal. Januarias, Indictione vii , ut refcrt Sigo-

Valesius loco ex annalista Bertiniano deducto innititur

;

cum anno

dcccxlvi principatus Capuanus

post

nondum

instilutus esset,et
c|ui Cajetae

a Docibili,

montem iliumSaraceni Pandenidphnm praerat,

nius loco laudato.

Verum
,

Joco, imperii quarto,

legendum

imperii tertio

isque error librariis

imperatoris,

acceperint. Annalista itaque Bertmianus loquitar

attribuendus,

cum ex quatuor ejusdem

de aliqua alia Saracenorum in Garilianum

irruptione, ex
dejecti fuerint.

montem

quge supersunt chartis, istius in anno imperii error

dctcgatur.
5.

quo non multo

post a Christianis

Berengarius die Paschatis coronatus.

Be-

Anno etiam seqiienti Berengarius imperator dictus. Ad num. 3. Baronii setate quatuor Itali3.

corum, ut vulgo vocant, imperatorum tempora

valde obscura erant, indeque

non mirum,

si

in

iis

rengarium vcroaJoanne papa IXimperialem coronam non extorsisse, neque in praemium cam illi a Joanne X, quod Saracenos vicissct, collatam, nec dcnique id nienso Scptcmbri factum esse, sed die
Rcsurrectionis Doinini, docct nos poeta

digerendis passim offenderit.

ait,

Anno

dcdiv,

num. 2

anonymus

Berengarium coronam imperii a Joanne IX Pontifice Rom. violenter extorsisse, boc anno iterum a Joanne X inunctum fuisse imperatorem, et quidem mense Septembri, illudque ob auxilium ab eodem Berengario adversus Saracenos buic Pontiflci prajstitum. At hcec omnia veritati historicaj contraria. Neque enim Berengarius bis coronatus est imperator, sed semel tantum, ut

ab aliquot annis ab Iladriano Valesio publicatus, et Notis illustratus, in Carmine Panegyrico de Laudibus Berengarii Aug. Pocta enim lib. 4 de Berengario ait
Qui
licet effusos toto egerit

orhe triumphos,

Cluserat imperii

necdum diademate vultum,

nec vestibus aula,

Romana

steterat rutilus

jam

anno dcdiv ostendimus,

60 honore a Joanne

et

mox magis

confirmabi-

Induperatorum solito de more parentum. Cur ? Nisi quod vicisse dolos virtute decebat,

Ad summum

transire

gradum,

nisisffipe

nius. Secundo, Berengarius

vocatum?

anno tantum sequenti

Summus

erat pastor tunc temporis

Urbe Joanues,

papa affectus, ut non solum Lupus protospatha, cujus vcrba num. prcccedeuii
retulimus, evidenter indicat, sed etiam
tria ejus

Oflicio alTatim clarus,

sophiaque repletus,

Diplomata manifestum faciunl. Lupus quidem ad annum dcdxvi ait, solum Saracenos cx monte Gariliano dejectos esse
gisse ipso anno,
;

Atque diu talem merito servatus ad usura. Quatenus huic prohibebat opes vicina Charybdis, Purpura quas dederat majorum sponle beato, Limina qui reserat castis rutilantia Petro. Dona duci mitli sacris advecta minislris,

Quo memor extremi

iribuat sua jura diei

terras,

sed nullus negaverit id conti-

Romanis, fovet Ausonias quo numine

Imperii suuiplurus eo pro

quo Berengarius Augustus renuntiatus esl. Toni. u BuIIarii Casinensis pag. 40, recitatur Conslitutio ejusdem Berengarii, qua facultatem concedit monasterio sanctce Julice Brixiensis
aedificandi

muuere sertum, Solus et occiduo Ca;sarvocitandus in orbe. Talihus evictus precibus, juhet agmina regni
Quiscum
bella tulit,

AITore, qua; tanti

quiscum sacra munera pacis, gressum comileutur honoris.

castellum in
:

portu Ticini

qua3 his

verbis clauditur
nica; Incarnat.

Dala Vlli kah JuniiannoDomi,

domini vero Berengarii serenissimi rcgis xxix, imperii autem sui priiiio, Indictione iv . Quamobrem cuin non mense Septenibri, ut hactcnuscreditum fuit, sed die Paschatis
dcdxvi

6. Bucusque fuerat tantum rexllalim. Berengarius ilaque post cxcoecatuniLMrfoy/cMm, actol tantasquc de hostibus relatas victorias, nondum

Berengarins Roma inunclus fuerit imperator, si hoc prajsenli anno conligisset, sequenti VIIJ kalendas Junii

nondum coronani dcsuper clausaniacceperat Romae ab eiiiscopoUrbis, coronam nempe imperialem iw.tiMkii<sToi, Anastasio
tainen factus erat iinperator
:

Biblioth. dictam, qure a regia diffcrebat, et

quam

non annum priinum, sed annum secun-

duin numerasset.
4.

Uaic epocha magis confirmatur.

lib.

Ad

haic

Berengarium Papiffi cum essct, kalendis Septembris Ecclesiam Crcmonensem niullis ab Hungaris detrimenSigonius
G Hist. de Reg.
Ital.

refert,

idcm Anastasius in Constantini Copionymi impcrii anno xxviu a similitudinc galeam appcllavit. Undiquc enim clausa erat et solida, ac totum caput ambiebat, legcbatque cassidis modo, variis geminis et muUipIici scrie margaritarum ornata, qualescoronas in capitibus cum aliorum im[)cratorum Ro-

tis

afflictam ac pa^ne attritam nonnullis vcctigalibus

manorum
nici

recentiorum,

tum

iiiaxiinc

Theodori La-

Berengarium scribere id a se faclum, regni sid vicesimo nono imperii vero adhuc primo. Berengarius autcni anno dcdxvi, ante diem
libcrasse, et
,

scaris posterioris, Michaelis Palceoiogi, et

Andro-

Palwologi ejus

fllii,

observare

est,

ut Hadria-

nus

Valesius in Notis ad librum illum 4 poelaj

(|uartuni meiisis Martii aiiiuim regni xxix inchoarat,

aniniadvcrlit.

ut suo loco diximus, ideoque eo Chrisli anno die

vi hostibus, et nisi i)rius

Berengarium, inquit pocta, nisi a Romanis vocatum

victis

stEpc

550
ac rogatum, pervenire

JOANNIS X ANNUS
non decebat. Rogatus est a Romac propinqna, mons

4.

CHRISTI 915.

.loanne X, quia Charyhdis

ncmpe
reges

Gai^elianus, aSaracenis occupatus

eum

pri-

vabat opibus rebus(|ue, quas majorcs Berengarii,

Francorum
Petro

imperatoresque
Ecclesiae

Romanorum
donarant.

impequibus nunquam antca ornatus fuerat, non ob Saracenos adjutorio ejus monte Gareliano depulsos, sed ut Barbaros indo dejiceret, Ecclesiamque Romanam eorum vexaratoriis insignibus donatus,

quenti die xxiv Martii celebrata, a Joanne

beato

seu

Romanaj

tione, incursionibusiiue

liberaret, tanto beneficio

Joannes

X dona misit

Dnci,

seu Berengario, pcr

in

presbyteros aut diaconos Ecclesioe Roman;c, eumque prccatus est, ut memor diei judicii Ecclesia) Romanai res suas a Saracenis direptas restitueret, ]iro tanto bcneficio imperium Romanum consecuturus, et soliis in Occidente Ca^sar futurus, quia
Z?<fZo?j/CT/sBosonis filius

antecessum est oldigatus. Fiorentiuius in Comment. de Rebus ad Mathildem comitissam spectanepiscopali

tibus, lib. 3, pag. 33,

Chartam refert in archivo Lucensi asservatam, in qua legitur

:

Duin domnus Berengarius serenissimus rex pro timore Dei, et statum omniumque sanctarum Dei
Ecclesiarum electorum populi hic Italicisadjuvantibus animffique sua;

regno

Italico inhabiiis erat,

ei

aut forte imperatorium

Victus precibus et

nomen

fuerat ablatum.

mercedem

justitiam adim-

muneribus Joannis papai Berengarius rex copias omnes suas adesse jubet, quai ipsum Romam iturum ac diadema nomenque imperalorium recepturum comitentur.
7.

plendam partibus

Romam

ire, et reliqua

eadem

barbarie scripta. Ha;c causa profcctionis a Berengario rege suscepta;. Addit Fiorentinius, eum in
publicis usque ad mensem Martium anni DCDXVi regem appellari, et postea in iisdem legi, anno Berengarii imperatoris primo. Quare BerenActis

Pompa

et dies ejns

inaugurationis.

De-

scribit

postea poeta

quanta pompa Berengarius

Laugobardi, Saxodivisi, patria

Romai exceptus

fuerit. Franci,

nes, Anglique in scholas

turmasque

nam

garium die Paschatis sequentis Cliristi anni coroimperialem accepisse, certum imposterum
8.

quisque lingua laudes ei dixere* et Petrus papai frater ac Theophylacti consulis Romanorum filius
illum ad Joannem Pontificem deduxere
dibiis
Basilicai
,

esse debet.

Obitus Garsim regis Bisp.

rex, cujus

in gra-

Grs;'s Astiiriarum

Ad num. A. mortem Baronius

B.

Petri

Apostoli

vel

in

atrio

ex Ambrosio Morale in pra-sentem

annum

confert,

super gradus ejus Basilicai sedentem. Postquam gradus onincs ejusdem Basilicae conscendit Berengarius, Joannes

jam

X, qui

in sella aurea

consi-

debat, assurrexit regi

est.

demum, eumque
,

osculatus

Post

Basilicte

ingressum

rengario profcssioneni
B. Petri preces,

et factam a Befusasque ad sepulcrum

ei
,

Joannes papa
dedit

in

palatio

suo
die

coenam
Christus,

exquisilissimam

Dominicaj Resurrectionis,

tandemque seu Paschatis, quo

anno nongentesimo duodecimo. Yepius enim in Appendice tom. iv, pag. 435, recitat Privilegium ab Ordonio II rege ac fratre in gratiam monasterii saucti MarUni Compostellani datum et a Gelvira regina hujus uxore confirmatum, die qui?ita kalend. Jidii, currente jEra dcdl, anno scilicet Christi dcdxii, quare eo Christi anno Ordonius II regnare coeperat.
e vivis excesserat

die

Deus

et

hoino, e sepulcro

suo surrexit,

eum

tcras dedit,

corona imperiali exornavit, et Berengarius litquibus omnium superiorum principum

donationes confirmabantur, et (|uicumque pagi seu

rcgiones, ac urbes Basilica? sancti Petri data? olim

9. Uloret S. Gennadius episc. Asturicensis. Ordonio //regnante inter alios sanctos episcopos floruit sanctus Gennadius Asturicensis episcopus, qui antea abbas fuerat monasterii Montani sancti Petri, ut hodie appellatur, quique postea quamplurima monasteria condidit, ex quibus praistan-

fuerant a Pippino et a Carolo Magno, a Berengario

tissimi viri

prodiere, qui

temporum

ac barbaricai
ii

Augusto eidem
bantur, et

Joanni papse concedenoniinatiin exprimebantur. Quai pluriBasilicai ac

impressionis jacturas sarciere. Yepezius tom.

Chronici

bus poela

canit, ex

quo hos tantum versus referani

dono

memorat quadraginta circiter coenobia in episcopatu Asturicensi sita, quorum maximam

partem Gennadio, primisque ejus discipulis accetribuit. Aliquol ante mortem annis episcopatum dimisit, etm secj^etum montem Sile?itii scccssil, ut monachorum et cremitaruni, qui montem illum

Tcmpla Ac

petit ductor post hicc, ul)i fercula

ptam

Pastoris digesta nilent. Setina propinanl,

(decet ut regem) variant tuceta minislri.

mundum lampas phoebea quadrigis Luce Deus qua factus liomo processit al) autro
Jlox croceis

Tumbali, perstat. Populus concurrit ab Urbe, Ccrnere vestitum trabea impcriique corona

occupaverant, societati jungeretur, ut ipsemet assein Charta data primo Octobris, JSra dcdliii, anno sc. Cliristi dcdxx. Ejus testamentum dicilur factum et confirmatum /Era dcdlhi, anno nempe Cliristi dcdxv. Ex eo discimus, Saracenorimi incursionibus pessumdata monasteria, Ge?inadii studio
rit

Augustum,

etc.

Et paulo post
Lectitat Augusti concessos
IVffifulis

muncre pagos obsequio gradibus stans lcclor in

et exeniplo pluribus in
allis,

locis excitata fuisse. Pliira

quo noiiut omnes data muner;), praido Dlteriiis paveai sacras sibi sumere terras.
Caisarc

de co habent Mabilloiiius Siec. v Bcuedict. et Papcbfocius ad diein xxv mensis Maii. Annus ejus einortualis incerlus

Berengarius itaque sacra Pascliatis die, (jua Christus ex tuuiba seu sepulcro surrcxit, anno se-

aiiniim

ccrtum tamcn eum pervenisse ad post qucm nougentesiiuum vicesinium

; ,

diu supersles non fuit.

JOANNIS X ANNUS
dO.

5.
lis,

CHRISTI 91

G.

551
cst,

Moritur Ilogcrus archiepisc. Bremensis.

Colonice sulfraganea facta

perseveravitque

Ad num.5. Sancto Rimberto magni Anscliarii successori in metiopoiim Bremensem sulfectus est
Adelgariits, qui in Cbronico

Magdeburgensi dicitur

sub Hogero, consentientibus iniquis decretis Formoso papa et Arnulfo reae. Postea tamen Sergius papa calunmias, id cst, (juerclas, Adalgarii miseratus, Prioiler/ia Ecclesicc Bremensis renovavit. Mi-

niortuus atino dcdis. Huic datus est adjutor Hogeriis. Testatur

Adamus Bremensis cap. 12, Adalgario adversatum esse Uermannum Coloniensem arcliiepisc, quo agente Brema jainprideni metropo-

gravit

rius scilicet,
iiabet

anno Domini dcdix, VII idiis Maii, AdalgaEogerus Ycro auno Don)ini dcdxv, ut idein Adamus.

JOANNIS X ANNUS

.5.

CIIRISTl

910.

1.

Eunni vexantes Ecclesiam Bremensem

vinitus puniuntur.

di-

sed exstingui penitus (quod Deus avertat)

nflnquam
suo loco

Redemptoris anuus non-

credideruu.

Quem

vero successorem habuerit Re-

cipit,

gentesimus decimus sextus, Indictione quarta inquo Ungaris sive Hunnis Saxonum Ecclesiam

ginuardus, qui vix

annum

sedit, dicetur

devastantibus, inter alias

Bremensem comburen-

tibus, divina sunt ostensa adversus incensores prodigia, cum Hogero successisset Reginuardus, cujus tempore baec contigisse, Adam sic enarrat In diebus illis grande niiraculum ferlur a posteris Bremfe contigisse, Ungaros scilicet, incensis Ecclesiis, saccrdotes ante altaria trucidasse, clerum
: '

anno sequenti. Hac pariter Hunnorum incursione Augustanani Ecclesiam incensam penitus ac devastatam fuisse sub Hiltino ejus episcopo, in Vita
S. Udalrici ejus successoris,

qui incensas Ecclesias

patriarchce

reslauravit, describitur.
2.

Nicolai

Constantinopolitajii

legatio

ad papam pro concordia incunda.

Quod

ad res pertuiet Orientis, hoc anno, qui numeratur

vulgo mixtum aut impune occisos, aut ductos in captivitatem.Tunc etiamcruces apagauis truncatae
ludibrio babitaj, cujus signa furoris usque ad no-

decimus quintus ab exilio Nicolai Constantinopolitani patriarcba;, idem ipse una cum imperatore legatos misit i^id Joaunem papam pro ineunda perfecta
eis

stram a;tatem duraverunt. Sed Deus

est inultos.

zelotes, cujus

concordia

passio ibi derisa est, iucredulos abire

non passus

Epistolam ad

cum Romana Ecclesia deditque eumdem Pontificem, quam acce:

Nam

subito et mirabilis orla tcmpestas

tectis scindulaselevavit,

ptam, una

cum

aliis,

ab Aloysio Lolino episcopo

:

a semicremis Ecclesiarum

Bellunensi amico nostro, bic describimus

quas in
lari

facies

atque ora paganorum rotans,

dum
.

Joanni beatissimo papa;,

etc.

fugaj pra3sidium quKrunt, aut in fluvium praecipi-

compulit, aut in

manus civium concludi

Hffic ipse
tes,

atque ludibrio

adeo detestatus paganos cruces frangenafiicientes. Quid si ista tempora

Quol quautisque ffirumnaruni fluctibus per XV annos jactati simus (tot enim plus niinus effluxere, ex quo [irinuHn scandala Ecclesiam Con-

stantinopolitanam pervagata,

omnia turbarunt)

et

priEvidisset,

cum non

a paganis, vel exleris hosti-

bus, sed ab ipsis Saxonibus Cbristianis, prob pudor

hffic et

meminisse mibi permolestum est, beatissime pater, et memorare scienti tibi supcrvacuum. Laeta
potius amicis, et coexcubitoribus impartiri juvat,

his deteriora adversus sanctissimas cruces

:

et sanctas Ecclesias fieri coutigerunt

plane paga-

nis

scelesliores suos Saxones deplorasset et conest, ut pristina; fidei

clamasset. Sed spes

memores,

majori accensi ardore resipiscentes, ista condemnent, atque cum fcenore emendcnt. Potuit ad

tempus

fides Catbolica

apud Christianissimos Saopera jacturani

pati,

xones pravorum
Adam.

hominum

nempe pacem subsecutam, conspirantemque omnium ordinum in his, qus sunt fidei, consensum. Cum enini in eo esset res, ut nulla ampliusspes humanis experimentis nostra nielientibus affulsit subito illa captum superesse videretur omnis intellectus supergressa pax, Dominus scilicet Deus nostcr Jesus Cbristus, qui saivam illam hiemem atque tempestatem conimunis hostis oiiera
Ecclesiae
:

'

I.

i.

c. 4ti.

coortam, iu ipsa Halcjouia mutavit

adeo ut nul-

552
lum
pcnitiis

JOANNrS X ANNUS
dissensionis vestigiiim
:

5.

CHRISTI

9lfi,

remauserit,

nulla odii cicalrix

omnes

velut ex condicto vetesancta;

nomen ex sacro Ecclesiffi Constantinopolitanac ut mos olim erat, una cum nostro rursus
brabitur
;

albo,
cele-

rum
rat,

oblili

idem plane sentiunt; omnes

et

nos omni ex parte gaudio

repleti,

matris Ecclesiae,

qux

eos obviis ulnis diu exspecta-

jucunditate pacis perfruemur. Enimvero ut liuic

curaj sedulo incumbas, te iterum atque iterum ro-

optatissimum eunt in amplexum. Et nostrae quideni ita se res habent. Verum quia et vestram fraternam dilectioneni, cujus erga nos officia tem-

gat Deo dilectus

imperator,
destinato

oratore

Romam

ad

sanctitatem

tuam

CL. V. Basilio proto-

porum
et

diificultatibus intermissa sunt, expetimus,

:

spathario, et aurei triclinii pncfecto, cui nos comi-

consuetam Ecclesiis unionem exoptamus ideo has ad vos dare litteras decrevimus, ut omnis of-

tem itineris, curarumque conscium adjunximus Eulogium honorabilem presbyterum. Hos tu, beatissime pater, et excipies (uti spero)fronte hilari,
et

memoria deposita sanctitatem vestram ad sinceram amicitiam, atque conjunctionem animorum, pastoribus populorum debitam provofensionis
,

nos

mutuis

legationis

ofDciis

remunerabis;

Joanni venerabili episcopo, cujus apud nos jam

experta virtus, id

caremus; qua? tum

tis

demum

missis hinc inde legafuerit concorditer,

munus,
alii

si

expedire videbitur,

coalescet,

cum judicatum

quartum connubium, quod dissensiones et scandala in Ecclesiam invexit, non rei ipsius, sed personae causa permissum esse; suadente tunc occasione lenitatem atque affectum erga principem

indulgentiorein, nerepulsaipsius animus offensus,

deteriora moliretur. Sic

moribus illi non absimili, qui, si qua sunt adhuc correctionis indiga, doctrina atque consilio emendarevaleat nobiscum, juxta Ecclesiasticas Constitutiones. Valein Domino, heatissime paler . Hactenus Nicolaus patriarcha de pace Orientalis Ecclesiae cum Apostoiica Sede.
injungens, aut alicui

enim

et sauctitatis tuoe

Anno penodi Grseco-Romana; C409.

Joannis

Anno Mm Hispan. 954. Auno Bereugarii imp. X papa

3.

Hegira; 304, inchoato die S Julii, Fer.

\.

6.

Jesu Christi 916.

Constantini

VIH imp.

5.

imp. orta.

Magna dissidia ex quartis mtptiis Leonis Ad num. 2. Sanctus Nicolaiis patriar-

2.

Floret S. Wiborada reclusa.

Hermannus
annum
alia

Contractus juxta editionem Canisianam ad

cha Constantinop. non hocanno, sed anno nongentesimo vicesimo una cum imperatore legatos misit ad Joannem papam pro perfecta concordia inter

DCDXVi scribit

Ungarii item egressi inter

clerum
ait:

Ecciesiae Constantinopolitanae constituenda.

enim ad eum data, et aBaronio recitata Quotquanlisque ffirumnarum fkictibus perxv annosjactati simus (tot eniin plusminus effluxere, ex quo primum scandala Ecclesiam Constantinop.
In Epistola

mala totam pajue Alamanniam igne et gladio miserabiliter vastant. Ipso anno apud Altheim Synodus habita. Apud S. Gallum B. virgo Wiborada arctius inclusa . Wiboradam hoc anno reclusain fuisse testatur etiam Hepidannus monachus sancti Galli in brevibus Annalibus ad hunc Christi annum,

pervagata,

omnia turbarunt)

et

meminissti inihi per-

molestum est, beatissime pater, et memorare scienti tibi supervacuum B. Illi autem anni xv desumuntur a Nicolao ab anno dcdvi, quo Leo Sapiens quartas nuj)tias in facie Ecclesia; celebravit, et Zoem Augustam dixit. Subdit enim Nicolaus animorum
conjunctionem coaliluram, cum judicatum fuerit concorditcr quartuni connubium,quod dissensiones ct scandala in Ecclesiam invexit. Baronius autem qui nuptias Zoes et Leonis Sapientis cum anno dcdh illigavit, ex consequenti has litteras ad praesentem annum retulit, qiii tamen anno dcdxx de redintegrata inter utramque Ecclesiam concordia accurate egit.

more Teutonico Wibernt appellatur. Recte autem aitHLrnianiius Wiboradam arctius nunc inclusam fuisse, quia, uti supra oslendimus, jain ante
ubi

annum dcdviii illud vita3 genus ibidem ducebat. Ce. lebre quondam apud Benedictinos fuit reclusonim
institutum, ut notat Mabillonius in Saec. v Benedict.,

quos inter flospitius Nicia? illustris extitit, et ante cum Philumcnus, cuiNilus senior lib. 2, Epistolam xcvi inscripsit. Reclusionis modum in Regula sua exponit Grimlaicus presbyter in cap. 15. Neque vero solum viri ad coenobia virorum sed etiam mulieres et virgines includebantur, ex quihus una ex primis recliisis fuit Wiborada. Quoad Concilium 3. Co7icilium Altheimense. apud Althem seu Althaim habitum, de quo Her;

TOANNIS X ANNUS
mannus
lib.
-4

5.

CHRISTI 91 1).

553
lib. 11, cap. 68, et Ivo uterque ex Concil. apud AI-

laudatus, memoratur illud ab Aventino Annal. Boiorum, ubi ait Aiino ab orbe
:

collegimus. Burchard.
part. XIV, cap.

IIG

servato dcdxvi, Indictione quarta,

duodecimo kaet Chrislianis-

theim.
5.

lendas Octob., regniConradi piissimi

Capitidum

v.

De eo

si

quis

cum

uxore
casi

simi regis quinlo, Concilium sacerdotum frequens

alterius vivente eo fornicatus fuerit.

Illud vero communi nonum instituta definimus quis cum uxore alterius

pago Rhajtifc cogilur ab Ottonensi X Pontif. Max. Sed loco, Otlonensi, legendum, Ortanensi, quva urbs est in ora marisAdriaticiin Aprutio citoriori posita, etiam bodie Ortona appellata. HujusConcilii, cujus nulla mentio tom. ix Concil. editionis Labbean;e, superin

apud Altbain

decreto
et

secundum
eo

episcopo, legato Joannis

pra^judicamus, ut

vivente

fornicatus

fuerit,

sunt varia capitula a Burchardo

et

Ivone relata.
lib.

Ejus exemplar Ms. viderat Serarius, qui Mogunt. in Herigero arcbiepiscopo ait

4 Rer.

eum

Con-

moriente marito Synodali judicio aditus ei illicitus , ne ulterius ei conjungatur matrimonio quam prius polluit adulterio. Nolumus enim, nec Chrisliana! religioni convenit, ut ullus ducat in conjugium, quam prius polluit per adulterium . Burcharduslib.9,cap. lxxiv, et Ivo part.
claudatur
VIII, cap.

cilium indixisse Alteneihmii, eique adfuisse Pontificium legatum PetrumOrtensem episcopum, anno
DCDVi, XII kalend. Octob., Conradi imp.

ccxi

uterque ex cap. v Concilii apud AIvi.

theim.
6.

anno

v.

Sed

Capilulum

De

episcopis qui sibi

cum neque Conradus

ruit, in

eo anno rex aut imperator,

esset, recte asse-

subjectos seducunt communicantes

cum excom-

neque Herigerus archiepiscopus

municatis.
a Scinuis sacra auctoritate 3cripkim:Qui excommunicato communicaverit, exconnnunicetur.

temporis notatione raendum aliquod inesse.

et Ivonis,

Varios canones in eo conditos collegi ex variis titulis

Burchardi

iisdem servatis numeris, qui

V.erba

In lioc nos fatemur episcopi et presbyteri et clerici pcenaiiter

apud
4.

utrumque reperiuntur.

Burchardi,

peccasse

utpote antiquioris, propono. Hajc Concilii Praefatio.

xiliante, et

emendare

et evitare
1
,

quod imposteruniDeo aucupimus et prfecic.

De

episcopis qui

Regni Conradi piissimi et Chrislianlssimi regis quinto, congregata est sancta generalis Synodus apud Altheim in pago Rhajtiae,
accusati fuerant.

apud Rornanam Sedem

pimus
cap.

Burchi rdus

lib. 1

lxix, et I vo part. xiv,

cxvii: uterque ex cap. vi Concilii

apud

AI-

theim.
De eadem re. Synodo hunc errorem quasi imperium ab Ecclesia amovere, quia animarum curam a Domino accepimus, non pecuniarum. Indc et reddituri sumus domino rationem, et accepturi
7.

Capitulum

vii.

praesente videlicet
sanctas Ortensis

Domni Joannis papte apocrisiario Ecclesia) (apud Ivonem perperam

Placuit sancta;

legitur sanctaj

Ostiensis Ecclesi;^) venerabili epi-

Hoc quatenus (Ivo perperam habet aliquo modo) diabolica semina in nostris parlibus exorta extirpare, et nefandissimas machinationes quorumscopo.

propter

suam misericordiam aeternam

retributio-

nem,veIjuslnmdamnationem.Burchardusibidem
cap. Lxx, et Ivo ibidem cap. cxviii : uterque ex cap. vii

dam perversorum hominum

et sacris litaniis

sedare et eliminando

purgare deberet. Transacto igitur triduano jejunio,

more debito

celebratis,

convenimus

ejusdem Concilii. 8. Capitulum

viii.

De episcopis, ul non

sint

in Ecclesia sancti Joannis Baptista;, et moesti con-

sedimus.

Tum demum
papa;
litteris

mini Joannis
Apostolicis
(Ivo

prafatus S. Petri et domissus, proferens Chartam

malum exemplum populo. Bonum exemplum populis

vel

seipsos episcopi

sacerdotes debent praebere et ostendere,

dictis
,

non

inscriptam, qua

monebamur

solum

male habet, commovebamur) arguebamur, ad veram religionem Christiauce fidei pertinentibus. Que omnia (utjustumet dignum erat) humihter accepimus, diUgenter tractavimus, et devoto affectu omnimodo amplectebamur. Ergo Evangelicam praceptionem et institutionem saluberrimam lacrymabili voce protulimus, qua arguebantur Pharisa;!
et

instruebaniur de omnibus

verum et factis. Propter hoc enim minime unquani imposterum contra statuimus sacra statuta aliquo modo communicemus excom,

municatis, et dijudicemus (in Ivone perperam legitur, dijudicamus) nosmetipsos,

quatenus in fu-

turo non judicemur a Domino. Sequi cupimus dicta et statuta sancti Gregorii papae, et poenitentiam

et ScribcB

Et item

Ejice

Mundate, inquit, prius quae intus sunt. primum trabem de oculo tuo, ac
illud
:

Propheticum
cientes, et in

Ruina populi, sacerdotes mali.

nosmetipsos
sanctte
inspipoenitentite

Perpendentes et discutiendo

dignam agere voluimus secrete in monasterio, quia publice nequimus (non nequivimus, ut maleapud in futuroque praedicta omnibus modis Ivonem Deo propitio vitare volumus. Eamdemque legem statuentes, presbyteris, diaconibus, et omni clero, si degradu deponi noluerint, utfideliter observent,
) :

medium

digno

et aliis servare pra^dicent .

Burchardus ibidem
:

fructu ad terram nos projicientes, deflevimus negligentias innumerabiles

et peccata nostra gravis-

capit. Lxxi, et Ivo

ibidem

capit. cxix

uterque ex

cap. VIII

sima. Deinde hortatu Domini Petri contra nosmetipsos et vitia irati, adjuvante
ct

primo sanclo Spiritu

statuendo

miserante, ca|iitula infranotataad correptioncm

tam nostram
Baro.

quam

Christiani poi^uli,

ejusdem Concilii. De correctione episcopo9. Capitulum ix. rum qui cum excommunicatis communicaverunt. Auctoritate Apostolica firmamus dicta et et interdiciraus, prcBcepta sanctorum canonuni

ToMCS XV.

70

554

.TOANNIS

X ANNUS

5.

CHRISTI 916.

quandiu quis cxcommunicatus sit, ut nullus nostrorum e|)iscoporum ei audcat communicare, vel

fugitivum suo episcopo vel domino suo decerni-

nms
cari

Apostolica sententia restitui, vel

excommuni-

cum

co in Ecclcsia orare. Et

laici

qui secuti sunt

una cum

ilhs

nos, ut dicunt, errando et

sequcndonos modo, nps

et

chardus
Concilii.

lib. 11,

communicaverint .Durcap. lxxviii, ex cap. xxviiejusdem

qui
ci

aut nosnielipsos (Ivohabel nos autem nosmetipsos)

per pcenitentiam macerantes corrigendo,

eis vitae praedicantes et aperientes

viam

13.

Capittdum xxvm.

De

clericis

qui a

ut resipiscant a

diaboli laqueis, a quibus per nostra

capti tenenlur, et

malaexempla

ad veram matrem Ecclesiam per poenitentiam revertanlur . Burchardus ibidem

dominis suis liberi facti sunt. Nullus clericus ad gradum presbyterii promoveatur, nisi ut scriptum in canonibus habetur.
(I

Si

enim propter Dei dilectionem quis de

servis
li-

Lxxu,et Ivo ibidem cap. cxx: cap. IX ejusdem Concil.

cap.
10. Capitiilum x.

uterque cx

suis

quemquam

elegerit, et docuerit litteras, et

et

bertati condonaverit,

per intercessionem erga

effecerit
ei
,

De episcopo inculpato,

episcopum presbyterum

et

secundum
:

qui ad

Synodum

vocalus venire contempserat.

Apostolos victum et vestitum

donaverit

ille

au-

Richuvinum ei)iscopum, qui contra sanctorum canonum sanctiones Strazburgensem Ecclesiam invasit,quem ad sanctam Synodum perlitteras nostras invitavinius, et venire contemnens, nec vicarium suum misit, auctoritate sancti Petri ego
Joannes vicjrius Apostohci, ex prfficepto sanctae prassentis Synodi injungendo vocamus iteruni, et praecipimus quatenus ad Concilium, id est, Maii Moguntise indictum a melropolitano episcopo suo ad praesentiam venerabihs Herigeri archiepiscopi et confratrum suorum veniat, suae inobedientiae et
perversitahs ibidem justam rationem redditurus.

tem postea
rit,

in

superbiam elatus missam dominis

liberum
esse,

suis et canonicas horas observare et psallere renueet eis juste obedire, dicens se et quasi libere

no-

luerit,

cujus vult

homo

fiat,

hunc
et

sancta Synodus anathemahzat, et illum a sancta

communione

areeri judicat,

donec resipiscat

Sin autem neghgenter

hoc agere parvipenderit, abstineat se a proprio gradu, donec Romam veniens coram Doniino papa et sancta Ecclesia reddat rationem . Burchardus lib. l,cap. clxii, ex cap. x
et

domino suo obediat secundum canonica prtEcepta. Sin aulem obstinato animo et hoc contempserit, accusetur apud .episcopum qui eum ordinavit et degradetur, et flat servus illius idem domini sui sicut nalus fuerat. Quisquis vero talein secum habuerit postea quam rem piaedictam illius audierit, et domino suo non reddiderit vel a se projecerit sive episcopus sive clericus sive comes
, , ,

sive
tus,

laicus

anathematis

illius

societate

noda-

pcenam excommunicationis luet. Burcharlib.

hujus Synodi.
41.

Cajyitulum

xi.

et

dus

2,

cap. ccxxxiv, ex cap. xxxviii Concilii

,

De

episcopis ad Syno-

dum

vocatis, et venire

missos suos mittere devocati

apud Altheim habiti regem dicit, quod et

iterat.

cui

interfuisse

Conradum
etiam

in locis

supra

citatis

dignantibus.
Placuit sanctae

Synodo episcopos, qui

de Saxonia ad sanctum Concilium

rios direxerunt,

nou venerunt,

nec secundum canones sacros missos suos vel vicagravi increpatione objurgare, et

14. Alia Capitula in eo Concilio condita. Aventinus cilatus addit in hoc Concilio decretum fuisse, ut quisquis regi fldem non servarit, aut rebellare conatus fuerit, excommunicetur. Ad haec

pro culpa inobedientiaj increpare. Unde iterumeos

fraterna charitate ad condictum Coucilium invita-

mus et vocanius. Quod ct si hoc, quod non optamus, pro nihilo duxerint, et venire noluerint, justamque rationem inobedienliae suae reddere detractaverint, Apostolica auctoritate interdicit eis Pe-

trus sancti Pctri et papte missus

una cum sancta

Synodo,missascelebrarequousqueRomainveniant, et coram papa et sancta Ecclcsia dignam reddiderint rationem . Burchardus hb. 1, cap. iii, ex cap. X ejusdem Synodi, sed loco cap. x, videtur legendum, cap. xi. Aventinus enim utriusque Cal)ituli meminit, ideoque utrumque iu hocConcilio condilum. De clericis qui fu12. Capitulum xxvii. gerint Ecclesias suas, et de servis qui dominos pro-

Erchingerum, quandoquidem cum sociis, vitae redomini sui insidiatus fuerit, a classibus Reipublicae armorumque exortein factum esse, utque in monasterio scelus expiaret. Denique Erchingerum, Berchtoldum, Burkardum, Armdphum, quod decreto Synodi non stehssent, in numero impiorum haberentur, omnesque eorum sermonem defugerent. Erchingerus, seu Erchanger, an. dcdxi Alamanniae ducatum invasit, annoque dcdxvii cum fratre Berchloldo regi Conrado rebellavit, eique tandem ad deditionem spe pactionis venieutes, ipso jubente apud Villam Adingam decoUati sunt xii kalend. Febr., et Burchardus dux AlamannisB factus tyranuideni invasit anno dcdxviii qufe omgis
;

nia

Hermannus Contractus

in

Chronico juxta edi-

prios fugerint.
Sanctus Cregorius dicit Clericum fugientem ab Ecclesia sua, vel servum lugientem dominum propriura et nolentemrcverti, judicamus cominu:

tionem Canisianam notavit. Porro Rhcetia Passaextenditur, ideoque Concilium illud in confiniis Rhajtiae et Noricffi congregatum. In Geographia eniin Synodica a Nicolao Samsone edita, Altheimum inter Salisburgum et Bingolvin-

vium usque

nione privari, quoadusque ad propriainEcclesiam,

vel ad

gam

locatur, estque in inferiori Bavaria.

dominum suum

rcdeat. Et

idem

Clericum

"

TOANNIS X ANNUS

6,

CHRISTl 017.

555

JOANNIS X ANNUS

6.

CHRISTl

917.

1.

Unni episc.

accipit

Pontifice.

Nongentesimus decimus seplimus anhumilis spiritu, Unni nomine, in Saxopetiit

j^allhm ajoanne asserto

sacerdotcs Dei a finibus ejus depulit, plurimos per tormenta necavit. Ha>c ipse de persecutione Dano-

nusChristi, Indiclione quinta inchoatur, quo vir san-

rum

Ecclesiae, qua3

numeratur prima a Ragnerio,

tertia a

ctissimus

secunda ab Ericio,

Gorni regibus excitata.

nia egregiasanctitateclarens, successitReginuardo,

palliumque

et

accepit a Joanne

Pontifice

enim hac Adam ': Unni archiepiscopus sedit annos decem et octo. Annos ejus obitumque ut siipra cognovi memoriee traditum est a fratribus, cum Reginuardus transisset,

Rom.

noniinato. De isto

Quomodo autem factuni per Unni archiepiscopum Hamburgensem hoc anno creatum, ut collapsa ibidem in Dania Christianilas iterum sit reparata, inferius dicturi sumus sub Henrico rege, quando
ea
fleri

contigerunt,

Leudradum Bremensis
et

chori pra^positum a clero

populo electum. Qui hoc Unni pro cappellano utens, ad curiam venit. Rex autem Conradus, divino (utcreditur) Spiritu afflatus, contempta Leudradi specie, parvulo Unni quem retro stare conspexerat, virgam obtuht. Cui etiam papa Joannes

Bnlgaricum bellum ; unde litterce patriarchce Constantinopolitani ad regem Bulgarorum, ad principem Armenice et alios viros. Eodem
4.

anno, ludictione quinta, sexta mensis Augusli, bello conflato in Oriente inter Romanos et Bulgaros, vicloria potiti

fuga

decimus

(ut

privilegium

indical)

pallium dedit.
sanctitate

Romani, mox versa alea, improvisa iidem victos Bulgaros fecere victores. Rem gestam pluribus describit Curopalates, ex quo alii
accepere.
Pra;erat tunc Bulgaris

Erat autem vir, sicut in electione et transitu ejus

videri potest, sanctissimus, pro

regia potestate

qua

rado

et

Hemiro regibus
lector
,

familiaris et

Conreverendus

Simeon
suis.

qui

casis

obsessurus, a civibus

Romanis, Constantinopolim in fugam vertitur ipse cum

fuit.

virum apostolicum ab eo qui in Sede Apostolica utcumque sedebat pallium accepisse, non meriia in Cathedra Petri sedentis animo disquirentem, vcl ejus ab eo factam Sedis
2. Audisti,
,

At qua) ista praecesserunt , utique magna consideratione attiue admiratione pariter digna ,

quippe quod legutos a Joanne Romano Pontifice missos pacis firmiter ineundae causa non audierit, contempserit potius cupiditate regnandi, qui scmpervincere solitus, victus cum ignominia fngit. De qua tunc missa a Joanne Pontifice legatione extat
Epistola Nicolai patriarchae Constantinopolitani ad

invasionem exaniinantem, utpote qui probe sciret vir sanctus non carere myslerio, eliam umbraj
Petri

qua3

non

est ipse

Petrus,

magnam Deum

contulisse virtutem in miraculis, ut Acla\testantur, edendis.

3.

eumdem Symeonem
praedivite

regeni Bulgarorum,

quam

ex

promptuario

Ecclesia

Danorum

vexata.

Subdit vero
pro-

reruni Graecarum

nostri

Adam

In diebus suis,

hujus

scilicet archiepi-

AloysiiLoIiniBellunensis episcopi acceptam, laflne primum abipso redditam, inde vero ul se habet in

scopi Unni, Ungari

non solum nostram Saxoniani,

aliasque

verum
vincias

circa

Rhenum,

transRbenum

Lotbaringiam et Franciam demoliti sunt Dani quoque Slavos auxilio babentes primo Translerrore grassantes.

Codice graice scriptam, subrude ut tempus ferebat, ad pleniorem fidem hic tibi describendam curavimus. Sic se habet

Symeoni

principi Bulgariae.
fllii

albianos Saxones, deinde circa Albim devastarunt,

Es tu mibi quidem

adhuc

loco, dilectis-

magno per Saxoniam

Apud

Danos eo tempore fllius Ardevich Gorm regnavit, crudelissimus, inquam, vermis et Christianorum populis non mediocritcr infestus. IUe Christianitateni quie in Dania fuit prorsus delcre molilus
, 1

sime princeps, licet omnem jampridem obedientiam patri a filio debitam exueris. Hinc fil, ut cum
priscus
ille

quo

te

sum

prosecutus amor,
papte, cui

tum

etiam sanctissimi

Romani

minime paauctoritas,

rere nefas, gravis apud bonos

omnes

me
Adam.
1. 1.

in lacrymas et preces ire iterum impellat. Is

c.

47.

Acl. v.

cum

a fama

rerum

nostrarum

universum jam

556
orbem pervagata
(juibus alfligiiriur

JOANNIS X ANNUS
accepisset Cliristiani populi cla-

6.

CHRIST] 917.

votet

des, direptiones, fiigas, \astilatcni, et reliqua belli

quominus nos optatissima illorum coiiununione et sanctiflcatione perfruamur.

Reliquum
est,

incommoda,
cis,

quae pietas ejusest

et nostris

ut te postremo
senatui

admoneam
rcscribas

in gregeni Uomini sanguine redemjitum,

ex animo indoluit malis, et
ire

loco,

ne j)Osthac
illis

cum
,

ab his qui rerum potiunpotius

nc proserpant latius,

tur litteras

acceperis

obviam decrevit. Legatos itnque misit Tiieophylactum primum inter ejiis episcopos locum obtinentem, et Carum ejusdcm ordinis, prsstantissi-

quam
dciitia

Ridiculum enim est et tua pruplane indignum adire servos, posthabito eo

ipsis.

cujus
in re

ijisi

capessunt jussa, nisi

ludicra.

te

ludere delectat

mos
aut

viros, qui te suis adllortationibus aut induce-

rent ad
si

jussa detrectares,

pacem fa?dusque nobiscum feriendum, Spiritus sancti nomine

Hos
id

insolubili anathematis vinculo obstringerent.

ego (nam
ut tulo et

mihi beatissimus Pontifex injunxerat)

Quin tu potius, si te serio pccnitet bellorum, cladiuin non tam acceptarum quam illatarum piget sensum animi tui imperatoribus exprome, conditiones offer, diem, locumque colloquio praescribe, sive tu ij>se ad nos
,

haud quidem

commode ad te pervenire possent, addito commeatu et ilineris duce sedulo curassem ni me deterruisset ab incepto malus quidam rumor
,

accedere, sive alios mittere malueris

nulla in

me

qui de

te

pridem

inolevit.
fili

quocumque vocaveris, cuni delectis ex senatu viris, rem fortasse confecturus ex voto, Quod si longe alia tibi mens est, si Deus annuet.
mora
est,

adero

Diceris enim,

mi, solcrc legatos ad te

nisi

honiinibus nostris ludibrium debes, posthac

te

venientcs in vincula conjectos asservare,

immani

ab hnjusmodi irrisionibus, qua)

abstinebis.

minime decent,

plane

et

omnem
est

supergresso barbariein exemplo.

Deus

te

eo validiore ope tueatur, quo

viris accidit, oncri
:

QuK enim

sensu remota natio, quae

tam effera, tam ab omni humanitatis tale facinus non inter

gravius regendi alios onus suscepisti, ne quod

ncfaria scelera recenseat ? Quapropter

cum

et

san-

plerumque principibus bas . Grxce autem sic

succum-

ctissimi papae exequi mandata \alde cuperem, et legatorum incolumitati consultum vellem ilios quidem summis induxi precibus, ut hic apud nos
,

SujAEwv

aji-/,0VTi

BouX-fapia;.

consisterent, veritus ne a te post longae peregrinationis ta;dium ac laborein aliquid palerentur mali:
xal

El

[i.5v

o>; uto; a-^aT:ouij.svo; izy.^^

vi;j.wv, 7rpoa'.piXEffTaT

apx_wv,

et

7tapaXo-fii^o'(i.6a UTtb

tou Tiou, aX).a

ypacpofi.EV

Trpo; tyiv a-yoijTyiv

Apostolicas vero

litteras

ad

te

perferendas dedi,

(j.aXXov TY)v x5^pti>aT7]p.EV7iv Toi? TvaTpocai -TTpb? Ttt

TEXva a-]ToX7rovTe;,

quibus exhibebis

te
si

facilem et

obsequentem

si

Tb

|j.Ev

Ti xivoftEvoi
(j)

irap'

auTrC, TO Si

Ti

xai TCapa tou a^yiwTOCTOU

Outoi; idp, eTTEt^y] irpb?
GU|j.tj)opat,

mc

audies,

imo

rationem habueris dignitatis

TtaTTa Pw[/.vi;,

dTreiOEtv

d6(/.iT0V xpivo[/.V.

salutisque tucB. Cave

licere in

enim putes, idem tibi plane sanctissimum PontificemRomanum, quod

licuit

aaav

^-(iirX(i6vi tyiv -(^v

yi

Ta

ri|j.'Tpa

eXeEivd upd-)'(j.aTa, ai

ai aix.[j.aX(i)oiat,
p.vYiv

iirwXEia, w; EaTiv euoitXa-^xvoc Tvpbc tyjv XEXuTpuri)

in

mc

olim

quem

ludibrio habuisti

tan-

Tu

Ttjj.iM

Tou XptoTOU atjj,aTi d-yEXviv, o^Eiav (fepmv ev

xap Jia

diu.
feres,

Si quid in

eum

commiseris, non impune

ille

Tiv i;Xio"jviv, iva

[m

Tb xaxbv 'irXaTUTEpov
i>Trdp)^ovTtt

Epjrifi,

draaTEtXE

Xin-jdTou;,

EOcpuXaxTOv ITQWTOV

Twv EauTou

Eiriaxoirwv, sTEpov ^i xat

auTOv EirtaxoTtov Kdpov, xaTa mdvTa dvSpa; dv6p(o7vou5 dpEr^ UTtEpe-

Apostolorum primores, quorum

ad aras

j^ovTa;,

dXXd

ydp

toutou; diTEaTEiXE npb; as EvToXd; xo[j.i?ovTa;, ai

yitj.a)v

quotidie Iitat,iratos in te oculos conjicientes, quasi

d axoTTo; Eipyivviv [^eB'

[3pauaai,

vi

oia^t^ te dXuTo)
Eitt toutci) itpb;

ev bvo'[j.aTt

propriam injuriam contemptum iilius ullius ultum ibunt. Subeat animum Anania; et Saphirae casus, quos objurgatio Petri neci dedit: menti obversetur Elymac magi - Paulo contradicentis caBcitas. Hctc
'

d-jiou nvU[J.aT0i;

S'Ea|j.viaai.
vi(<.ic

Toutou; ouv

a dTtEoraXitpb;

[AEVou; inSouXTi6n(j.v x,cd

pb; ae aTtoaTEtXai. Kai -jdp xai

iop.d; b d-yt(OTaTo; itdira;

dwEaTEtXE, fpdtfdjv itavTi TpbiKi) dacpaXEaTttTa

5t' vq(J.mv E)MT(j.cp67ivat itpb;

auv TpotpaT; xai bJn-joi;

'AXX'

BouX-japiav.
>i'jaTCyi[J.e'vov

Apostolictc

indignationis

excipiet te, certoscio,

taris,

monimenta cogilantem horror quidam et pavor salu-

EJCEivo v 6u[i.yi6Vte;, ta;

oux oiJa no'6v texvov

xai TouTO

t.oieIv St'-jv(i); ou

xaXiL;, to toij; d^jtoxptaiapiou; ev jEa(j.ot;

despicias

nec permittet ut bealissimi papa3 monita pracsertim si vera sunt quaj de te nar,
:

xaTEj^Etv. ""OjtEp Ev ouSEvi t5)v dXX(i)v 6v(ov, ouo' v Toi; djtiaTOt; opdTttt jivo'[J.Evov, UTCaTdXvi[J.EV (iaTE
(J.V1

ToD; dvopa;

(j.ETd Tvi; dX>.vi;

ra-

Xat7to)pia;,

ifiv

i)iTaTYiaav ToaoiJTOv [/-nxo; ooou iiiotviaavTE;, xaiei; ttiv

(j.7tEatv.

ranlur a tuis, prtecipua quadam "vcneratione proquos si vere suspicis sc(jui Principes illos divos
ac colis,

Ttaod

aou aTvo/_ti>piav

Ata touto to
?,7tE[j.tp6vi,

(j.v

-^patpEv

irpb; a

ypd[j.[j.a

rtapd tou d^YitiJTaTou itdita

T-ri;

T(iv Sk dvOp(iit(i)v tpet-

eorum insidenlem throno minime

tibi

con-

od[i.vot

icpb; oe dtpi^eti);
"Ia-/i

ite'a)'_o(>.ev

auToi);

xat

i\ TdSJftx

[j.e'vIv

temnes. H.ec de legalione Romana, cujus adventu

(cur

fi5ttioa(i.EV.

dpa

EUitEt6vi;,

Et

viji.iv

itpooexEt;,

xat

tviv

eauTou

enim

sub Christi

sigiiis,

quamvis adversus

otoTVipiav tppovTiJo; d^iot;.

otti, otJTO)
Et

Kai

[J.vi

pouXvi6^;

(IjoitEp -n^iMV

xaTaiypovvi-

Christianos, diaboli fraude jtugnanti

commune gau-

xai TOU vuv itpb; oe -ypdiJiavTO; tou

Ti(i.viaov
oi

P(i)(j.ai(i)v dpx,tEp'(i);,

dXX'
rcoTe

dium invideam) scaudalis, (jua; ob tctragamiam apud nos omnia turbarant, imj^osilus est finis, pax clero reddita ccctus sacri mira animorum conspirationc habili, et ut verbo dicaiu, Romana ac Constaiitiuopolitana Ecclesia ita in uuam eamdemque
,

xal np.a; ev oiSvn eOou,

exeivou

tviv vou^soiav, (Avi

dTt(ia ^0(j.evou aiJTOu oixeiav

itotviod[j.vot
oe'.

xoputpatoi

twv

'AitooToXtav tviv dTtii.iav

Jpi(j.ij EiiigXeiJ/toaiv liti

u;

bovi(J.E'pt

toutoi; xaXXtepouvTo;,
oitto;

'AvttXb^Yiaat

HETpov,

'Avaviav xai

tviv

EXEivou

ou^u-jov

t5

OttvdTO) itapES^oXEV x c.bv/i;

d-j^avaxTrioEo);.
ocp6aX(j.ou;

Ev6u(j.viO-/iTt

HauXov,
ec^^o^e

bito);

EXu|j.a

ToO

(j.dfou
tpEpEoOtti

toij;

/jf/.aupcoaev

EitEtS^vi
e'v

itpb;

coaiita est

fidcm ac consensioiicm, ut

niliil

amjdius

EvavTtoTViTa

TOu

'AxooToXou. TttUTtt ouv

[j.vi

6u(j.vi6viTt

xat

tppixnv xtti cpbSov dvttXaSou Ei; Tb

tviv

StJaaxaXittv tou

(j.axapiti)-

TdTOU

itdittt

itapaXoiioao6at.

MdXtoTa

oti xai auTO;

ol/, (i; -ye (j.av-

JOANNIS X ANNUS
6avojj.Ev,

6.

CHRISTI 917.
,

557

wEfl woXXou

iroiTi

T6Ti[/.av Tou? KOfutpaiou;

wtivousTuvafiuv.

vestro mittere vclitis

Oii; li iX>i6ci5 ti|a5;, TtavTO);

xa6ri[Avov.

cux
Tri;

aTijiaoei; tov sv

tm

6po'vo

toutuv
xat Ta
Eipin-

quem nos ea prius qua; ad religionem faciunt, edoctum in vestrum antistitem

proveheremus. Quod miruni
tulatione exceperimus,
cst

TooauTa
iy.

aot

iicpl

tuv

Xe-j^aTuv aoi^su;. Oi'

quanta animi grarepelentes Photii

oxavSaXa Ta
vYiv

tou TEToipTou yafi.ou m\t.SiSwJza. ixauoav, at

memoria
ille

xXiipo 'iTapE'JMxav.

Koivn "^ap toI; a/.favTOi;

xal Xotnov, w;

p.uoTYipioi; xal
ev

ouv

prcBstantissimi prasdecessoris nostriin

irritos conatus,

6eottveuot(i)

Ojxovoia

UTryipETvioaf/.EV
ri

xsipaXaiw

EiiTEiv,

oiiTu;

ii

PMiAaiuv xat

dum

vir

sacer

eodemagone omneni lapidem

KmvoTavTivouivoXtTwv 'ExxXiooia
[/.tiJsv

piia; fE-jovE

ou|j.TCvoia;

nai ojAOvoia;, wote

eti xwXueiv uu.dt;

"E-ypoiijiap.EV

|j.TttO-/.Eiv

tou

movens
sua;

disceptationibus, alloquiis, legatorum mis-

auTiiv a-jiao(j.ou xat

iv xat EVTo; xaiiTEp
fltXX' o|j.6);

tyic xotvwvia;.
ooii

ouv xat jvspi toutou,

sione urget opus.

consilio in

JtaSoXou aiiaTTi

iroXE'|j.iu; tiIiv
-jrt

XptoTtaviov,

Quod Deum arcano providentia; hunc diem Ecclesiai universae

u;

Toii

XpiOToij XaTpeuTTi; y^aipTi;

Tvi xotvfi a"j'aXXtitoei.

Armeniisque omnibus, si bona sua norint, longe optatissimum distulisse crediderim, ut inchtam
nobilitatem

Vidlstine

lector

quomodo

ipsa

iiecessitas

tuam majori
sibi

ca?lestium
beneflcii

donorum cuvinculo ob-

extorqueat veritatem,

et

det vexatio intellectum?

mulo

ditaret,

arcliori
fac ut

quibusnam

elogiis prcedicet Apostolica; Sedis auctovidisli, in

stringeret.

Tu niodo
;

promissaextent;

omnem
;

ritatem tantus patriarcha, alias olim, ut

rumpe moram

virum illum

a te primoribusque

eam

infensus

ac

parum

sequus,

cum

prajsertim

vestrceEcclesia; electum itineri accingi jube

brevi

hoc temjjora sederit in ea, qui flagitiosissimis vitfe moribus contemplibilis omnibus videri posset ipse
Joannes. At non qui sederet, sed quo nomine sederet et cujus

eum
niis

ad vos mysteriis initiatum orthodoxis, Armc-

locum utcumque

leneret, patriarclia

considerans,
cerla

nempe principis eorum Petri, ea ita asserlione comminando conscripsit, in quifalsus

quidem bactenus ignotis, et sacris nobiscum more operatum remittemus. Deus te tuosque omnes ab humana et spirituali nequitia defendat . Ha3C ad Armeniaj principem de Armecatholico

bus baud

vates

extitit,

vindice exsurgente

Petro adversus regem Barbaruiu, arrogantia et

fastu tumentem, humana atque divina pariter contemnentem cum (ut audisli) eoipso tempore, quo
:

quibus innumeris a perfldis ad fidem Catholicam revocalis. Al videamus quae idem scrinis ipsis ex haeresibus,

Suverianis et Manichfcis infecti erant,

civitate

Constantinopolitana potiri

putaret

ijjse

turpi fuga sua> consulere saluti coactus fuerit, vix

pserit ad principem Sarracenorum de crudelitate ipsorum, qua miserrimos exagitarent Christianos, cum tamen ii)si Sarraceni qui degerent Constantinopoli, etiam libero perfrui oratorio sinereutur

evadens. Hic vero reliquasejusdem Nicolai Epistolas

henignitate imperatoris. Epistola sic se habet:

ad diversos principes scriptas ab eodem Lolino

pereant, operae pretium exislimavi-

Principi Sarracenorum.

episcopo missas hactenus nun(|uam visas, pariter

describere ne

Qui populos imperio regit, quantum reliquos homines potestate supereminet, tantumdem

mus, cum

et

ad historiam rerum gestarum hujus

virtute anteire debet. Quaj a

tur,

me non

ideo dicun-

temporis spectare noscantur qua> lisdem continenlur, ut quae sequitur de

sione.

quod

te,

potentissinie

princeps,

imparem

Armenorum

conver-

non ex a;quo prsstare censeam animi ac fortuna! bonis, (non ignota mihi est tua seroneri, aut

Ad Armeniae principem.

mone omnium

celebrata laus)

sed

quia sinister

Nil pietate praastantius, nihil

humano
cnim

generi

quidam rumor
infestiore,

hic pcrcrebuit, te in nos esse

animo
tibi

conducibilius inveniri potest; tunc

rite et

ex

majorum

prasscripto colitur

demum Deus, cum

autem

quorumdam
,

fraude inductum, qui

falso

ha?c altius radices egerit et invaluerit. Dei

cultus, quid
si

quid non mali abigit, non aliunde incolumitas privatim unicuique

non boni

affert,

Sarracenorum oratorium quod in hac regia urbe extat, homines nostrosdemolitos esse, nonnullosque tuae gentis per vim et metum
nunliarunt
ut
patrio

adegisse,

abjurato ritu nomina Chri-

noslrum, non publice

tamiliis, urbibus, ipsis deni-

stianfE religioni darent.

Hanc delationem ab hoste

aiunt jussionis, qua

que populis promanat? hinc fit ut magna inter njortales concertatio omni a^vo fuerit, dum un\isquisque opinionem quam de religione vel ipse
concei)it semel, vel

humani

generis omnis mendacii parente ortam,

tibi

occasionem

praebuisse

aliorum traditione hausit, tueri

advcrsus diversa sentientes cupit: adeo opinioni recepta; assuevisse multum cst. Idem plane dices
nobis evenire quod veteri panno,
ris

Christianorum sub tuo imperio degentium tem|ila devfistari. Atrox sane et horrendi carminis edicLum, tuaque per tot bella conquisita gloria plane indignum, quod neque facti inquiindixisti oninia
sitio pra3cessit ulla,

quem

ubi colo-

nec direxil consultaiio. Atqui

succus aitius infecerit, discerpseris citius

quam
men-

decebat

tot victoriis

auclum

tam

solertis

ingenii

cluas,.nisi

opem

afferat

Deus

gratiae sua; face

ducem, rem
gasse prius
;

tantaj

molis cunctanter

et serio

inda-

tibus prffilucens. llle

quidem

suasit Catholico viro

invenisses

enim (quod
totam

et invenies uti

de quo scribis, ut ad vos diverteret |)opulumque orthodoxos edoceret ritus: ille vobis auctor fuit, ut prisco agnito errore ab optimo imperatore nostro,
cui
in

sporo brevi) fabulam hanc

per

summum

scelus a malevolis et a Christiani nominis calum-

omni obsequii genere conjuncli esse vultis, ne his quidem qua) sunt fidei dissideatis. lllius
est effectum,

denique impulsu

utahquem

e coetu

niatoribus effictam. Cui enim ignota est imperii Romani ab ultima usque origine clementia? cujus non ad aures pervenit Augustorum nostrorum quasi tradita per maaus pietas et animi moderaUo

558
iii

JOANNIS

X ANNUS

6,

CHRISTI 917.

victos ? cniibus, si patriam excipis et suorum conspectum, nihil ferre deest , ex earum rerum gcnere quse ad vilam rcctc et commode degendam faciunt. Argumento sit vel hoc ipsum de quo lis est, Sarracenorum oratorium, quod jam olim imperalorum indiilgentia exajditicatum , sartum te-

vobis sit satis dixisse, quos ego, ut mitissime dicam, infelici satis Ecclesia? mihique genui. Quidni enim vos sic appellem, (|ui me, quem etiam me-

defendere debueratis, ut par erat parentcm, nullius affinem culpaj, imo per summam injuriam solio ejectum, quasi parum
rito
filios

damnatum

ctumque non
extra aciem

aliter ac si

apud vos

esset,

hactenus
,

fuerit deseruisse, prodidistis? haecanimorevolvite,

servatur. Interroga

postliminio
et

reversos

disces

civem

hostem nullo

discrimine

apud nos haberi. Confer nunc hos mores cum Sarracenorum savitia adversus Christianos qui apud eos servitutem serviunt, quos, quasi parum
esset in ergastulis
vari,
et

iram Domini scelerum ultricem exspectantes Huic ista subjecta legitur. Duci Longobardiae.
Christi hostes te vicisse gratulor,

veleo

potis-

rerum omnium egontes assernonnunquam inmedium productosper jocum

simum nomine, quod exspectationem dc te meam minime fefelleris, qua tua haec egregia facta etpra;sagiebam multo ante
et

praedicabam. Meminisse

liidum jugulant, aut arbori appensos lapidibus

ac telis petunt,

cum

hic truncatio capitis gravissit

sima

omnium

etiam in scelere immani

ani-

madversio. Quod vero attinet ad vim qua doles ad

Christianismum impulsos Sarracenos tuos procul abestab hujus dedecoris suspicionc imperator nosler procul tota purpuratorum coLors, etquicumque demum nobilitatc aut industria in hac luce hominum refulgent. Verum pcrmittamus obscurse aliquem notse poenas mox luiturum, si innotuequid tot meruere Christiarit scelus perpetrasse norum millia?cur unius ob noxam innocensnatio affligitur, sacrisquc patriis arcetur ? reclamante
:

cum te penes invitum atque restitantem, utid munus susciperes impellebainus, in provinciam ablegantes, tunc quidem omnium miserrimam, nunc autem tuo beneficio florentem unde non tam sperabam rediturum te, summa quam jampridem est adeptus gloria, quam amjdissimis virtuti tua; condignis praemiis ornatum. Verum
euim
potes,
:

posteaquam, ut sunt res humantc, aliter omnino accidit, ad vota est nobis recurrendum quibus a
:

Deotibi deprccamur in bocquidemsfficulo incolu-

mitatem, in futuroautem aeternam beatitudinem .

Hanc sequitur
Principi

alia isto titulo

Amalphitano.
singularem,
effusissi-

communi Gentium
sanctione,

jure, ipsiusque propheta3 vestri

qua

ille

Christianorum,

modo jugum

Amorem in nos tuum mumque in Ecclesiam qucB

nobis credita est stu-

non

detrectent, incolumitati ac religioni satis ca-

dium,

et

antea quidem fama ipsa tuaslitteras prae-

vit. Hffic

nos ad

te

paucis perscripsimus muneri

Chri-

nostro

quidem consentanea, quod non tam

amplectitur curam,

stiani gregis

quam

tuse

om-

nunc eae ipsae amantissime ad nos praescriptfc retulerunt. Plurimum igitur tibi hoc nomine debemus, soluturi nunquam nisi vovertens nuntiarat, et
tis

niumque

salutis
ii

procurationem. Plura nuntiabunt

qiiibus fausta tibi

omnia precamur a Deo.

curae

Nam

visores tui, et

quos

illis

itineris

comites adjun-

quidquid nostrae evigilare

aut eniti vires

ximus. Quibus te, ut sedulo animum intendas, etiam atque etiam rogamus, simulque ut des te adlenitatem; sic enim et ii qui tibi nunc subjiciuntur, imperii tui moderationem laudibus extollent, et

unquam poterunt, et perexiguum sane est, et tibi antea ob prajclara tua in nos beneflcia obstrictum.
Negotium tuum de redemptione captivorum explicuimus aliqua ex parte totum confici, quae rerum ac lemporum difflcultas est, haud sane potuit.
:

mansuetudinis
.

memoriam omnis

excipiet

atque

eximium decus HactenusNicoIaus patriarcha ad Sarracenorum principem. Qufe autem sequitur Epistola ad episcopos data, ad tempus spectat, quo ejectus in exilium, nullum ex iis defensorem inveposteritas. Vale Sarracenicse gentis

Aderit, ut speramus, brevi

gios istos conatus

manus Domini,
;

egre-

ornamentum

tuos promotura

quam neque

Agarena immanitas, nec ulla omnino vis contra niti potest. Tu niodo, quod facis, sedulo incumbe
opcri, et in id libram auri expende, quam tibi mitlimus. Divinatione quadam praesagit animus brevi fore ut Deus nobis pra^beat occasionem, liberatis fratribus,

nerit,

imo
Sane

et proditores

eosdem passus
illo

fuerit.

Episcopis extra
ita est,

communionem

existentibus.

ut cajlcsti

ore Paulus affirrevelau-

summas

ei gratias

agendi. Inco-

mat, hominibus imponi potest,

tur

Deoautem

lumem
que a

tc

Cluistus tuosque

omnes

servet,

iltesum-

omnia noslra atque innoiescunt. Ha3c pauca

visibili ct invisibili

boste .

JOANNIS X ANNUS

6.

CHRISTI 917.

559

Anno

periodi rireco-Romanae 6410.

Anno JEm nispan. 935. Anno Joannis X papfo Berengarii imp. 2.

4.

Hegira! 305, inclioalo die

2i

Junii, Fer. 3.

Jesu

Chriali 917.

Constantini

VIU imp.

6.

i.

Hungarorum

grassationes.

nuiii. 1

postulat, ut ad

se

miltantur Nicolaus patriarcha

ad

4.

Refurl Baroiiius ex Ailamo Bremensi, tem-

aliique procerum, do
turi .

pore Vnni Saxonite episcopi Hnngaros non solum

trans

componenda pace collocuSubjungit Cedreuus, cuin legati ad eum

ita

Saxoniam, verum etiam circa Hbenum, aliasque Rlienum provincias Lolharingiam et FranCanisiana,

venissent,

Symeonem

eos dimisisse ut ostende;

ret se ipsius imperatoris congressiim expetere

in-

ciam demolitos esse; quod confirmat Hermannus

Contractus ex editione
Christi

terim tamen
ostendisse

eum Tempkim
sibi

Deipara;

ad Fontem

qui

ad

hunc

incendisse, vicina circum

annum

alt

Ungari pervasa, ut coeperant,

Alamannia, Basileam urbem deslruunt, iitdeque Alsatia vastata, Lotharii regnum, multa mala fadentes invadunt . 2. Infelix pngna Grcecorum adversus BulgaAd num. i. Guni lutores Constantini Auguros. sti Bulgaros omnino exscindere statuissent, pace

manum
tulisse,

omnia igne vastasse, et nou esse. Deinde Rocum patriarcha ad defiuitum loeum se conillnc(|ue etiam Rulgarum venisse, ac ibi
pacem
cordi

cum
Ac

imperatore colloquium de pacebabitum esse.

ferunt, inquit Cedrenus,

:

Romanum

ha;c

verba

ad Bulgarum fecisse

hominem

te esse Christia-

num

cum

Sarracenis composita,
,

Leonem Phocam scho-

et pium audivi, sed facta tua fanii-e minime respondent. Si enim revera es Christianus, finem

larum domesticum

et

aliquos alios duces

cum

terrestri exercitu in

Bulgariam mittuut, interim dum Romanus Lacapenus classe comparata liostes versus Danubium aggrederetur, Leonique auxiiio
esset, si indigeret,

tandem fac Ctcdiuin et fundendisanguinisinsontis, pacemque cum nobis Christianis Cbristianus et ipse compone, neque fac ut dexterae Christianorum polluantur sanguine eumdein Christum colentium
toris
etc. Ilis verbis, atque demissione iniperaad verecundiam ductus Synieon promisit se pacem facturum et peracta salutalione discessum
:

Mensis itaque Augusti die vice-

simo, Indictione quinta, ad Acheoloum fluvium

Bulgaros inter
est, et

et

Romanos bellum commissum

ut se liabentDei judicia, quaeomninoinscru-

est,

tabilia etinipervestigata,

Romanorum
est,
aliis alios

copiaj

omnes
et

magnificentissima dona Symeoni imperator dedisset . Pace tamen infecta utraque

pars recessit.
4.

cum quidem

in

fugam vertuntur. Facta

inquam, fuga

ululatus horrore plenus,

couculcantibns,

Obsidio illa anno dcdxxiii

facta,

Idein

jiluribns etiam ab hostibus interfectis,

eaque stra-

ges

nusquam auLeo Grammalicus pag. 492. Subdit Leo pag. 497, exhinc Symeonem Billgarorum regem in Gnccorum agros,factis subinde excursionibus, Adrianopolim vallo circumducto obsidione cinxisse, qua ex rei IrumentaricE penuria capta, domum recessit. Idem habent alii scriplores Histo-

hominum

edita, qualis a sa^culo

narrant Leo Grammaticus pag. 499 et Simeon logolheta pag. 483. Verum in Iiis omnibus auctori-

dita est b, inquit

bus Indictiones per

liaec

tempora corruplaa, quod

cvidenter ostcndit mors Nicolai patriarchaj, quam consignant die xv mensis Maii, Indict. iii, quamvis

ex

corum

calculo constet,

eum

Indictione xiii ani-

riee

Byzantina;.
3.

rum

obsidio Constanlinopolitana,

VeConstantinopolis a Bidgaris obsessa. cujus hoc anno

Deo reddidisse, anno scilicet dcdxxv. Quare cum hi scriptores hanc Rulgaricam irruptionem immediate ante mortem Nicolai referant, certum est, eam, non Indictione ii, sed Indictione xii, contigisse.

mam

Quod etiam ostendunt

qua; antea ab
illa

illis

meminit Baronius, anno tantum dcdxxiii peracta. De ea onim Cedrenus scribit Mense Septembri,
:

narrata sunt.
Indictione x,

Nam

antecjuam de

Bulgarica

ir-

ruptione verba faciant,

aiunt, Februario niense,

Indictione secunda (Icgcndum, hulictione XI], ut

Theodoram Romani imp. uxorem

ostendam,) Synieon Bulgarorum princeps cum omnibus copiis- expeditionem conlra Constantino-

mox

populatusquc Macedoniam, et in l)olim suscipit Thraciam incendiis grassalus, obviis quibusque Inde vastatis, proxime Rlachernas castra ponit.
:

Quare qnae sequitur Indictio fuit duodecima, non vero secunda. Ad ha;c narrata A7co/6!2 morte memorant statim Indictionem xv, idcoque obiit Nicolaus patriarcha Indictione xiii,
esse.

mortuam

non vero Indictione

iii,

utiCombefisiusin margine

560

JOANNIS X ANNUS
,

6.

CHRISTI 917.
cujus donationes confirmat, esse Ludovi-

ad Annales Simeonis Logothetcc pag. 483

stabunt ex
qua; infra in

ubi de

illinn,

Nicolao loqnilur perperam notavit. Haic magis coniis

cum juniorem, Orbum vulgo

enim Ludovicus Aug.
tatis, in

appellatum
II,

est

medium adducemus.

luijus

nominis

fundator

Ducangius in Familiis Dalmaticis capite. vi, nu.mer. 20, cum ad hanc Indictionum in auctoribus Byzantinis corruptionem animum non advertisset,

monasterii Caaaeaurre, in

honorem sanctcB Triniquo almificumbeatissimipontificisalque

Legenda
Historia de

inartyris Clementis corpus dignoscitur esse recon-

obsidionem

tractationem

cum

Constantinoi)ohtanam pacisque annoChristi DCDXXviiilndictione

copulavit,

ditum

inquit Berengarius.

fundatione monasterii Casauriensis ex laudato Ms.

a Duchcsnio tom.
iii,

secunda a kalendis Septemb. notato

pag. 546 et seqq. descripta,

II

cum tamen

Nicolaiis patriarcha, qui colloquio de

ubi diciturLudovicum

obtinuisse ab HadrianoII

pace interfuit, triennio antea vivere desiisset. Milto

alios errores a recentibus

papa corpus sancti Clementis,

Romam

a Constan-

historicis, iisque doctis-

tino seu a sancto Cyrillo, ex Taurica Chersoneso

simis, ob

non observatam illam Indictionum de-

advectum, eumque condidisse

in Piscaria

monaste-

pravationem admissos, concludoque tam obsidionem Constantinopohtanam, quam colloquium de pace Graecos inter et Bulgaros habitum,juxla cal-

rium

in

honorcm

Sanctoe Trinitatis, in

illas reliquias

reposuit.

quo sacras Porro Berengarium diexxiv

Martii anni Christi superioris imperatorein dictum,

culum auctorum Byzantynorum,

nongentesimo vicesimo
tertio,

contigisse

et

anno utramque ad

eum revocandam
5.

esse.

Casauriensi.

Prceceptiim Berengarii Aug.pro monasterio Berengarius imperator dedit hoc

jam supra demonstravi. G. Moritur Rollo primiis dux Normannioi. Bollo primus Normannife dux completis quinque annis, ex quo baptizatus est, obiit , inquit

Ordericus initiolib.
et

3.

Gemnieticensis

lib. 2, cap.

22

anno Pra^ceptuni de libertate monasterii Casauriensis et rerum ejus, in cujus fine legitur data XIII kaIend.Novembris,anno Dominica) Indomni carnat. nongentesimo sephmo decimo
, ,

Dudo
post

sancti

Quintini decanus tradunt etiam

vixisse lustro, el con-

eum

baptismum imo
senio

sumptum

hominem

exuisse in Christo. Deni-

vero Berengarii piissimi

regi^s

trigesimo, imperii

qUe in brevi Chron. ab initio regni Francorum usque ad annum mcxxxviii perducto, et a Duchesniotom.iii, pag. 357 recitato legitur
:

autem
cor

sui secundo,

Indictione quinta.

Actum

in

RoIIo obiit

Piscaria , etc. sed loco, Indictione quinta, suspi-

legendum

esse,

Indictione sexla, quia toto

hoc et sequenti sa^culo, non adverti in Italia Indichones cum annis Incarnationis inchoatas fuisse. Ex hoc Diplomate Hadrianus Valesius in Notis ad Carmen Panegyricum de Laudibus Berenrjarii Aug. pag. 231, ubi illud refert ex libroinstrumen-

Rothomagi anno ducatus xm, regnante Carolo, cognominato [Stulfo. Quare cum anno dccclxxvi in Franciam venerit, currenti in ea vivere desiit,
et Radul|)hus de Diceto pag. 453 initium Guillelmi

torum monasterii Piscariensis seu Casauriensis,

qui
in Bibliotheca regia servatur, recte colligit,

Sigonium lib. 6 de Reg. Ital. aliosque qui Berengarii imperium cum anno dcdxv connectunt, hallucinalos esse. Non dubitandum vero quin ex imperatorio Caroli Magni genere ortus sit Berengarius, cum in ea Charta Ludovicum Augustuni
consobrinum

Longce Spatce dicti, ejus filii, cum anno nongentesimo decimo septimo accurate connectit. Nam RoUo, paulo ante mortem, Willelmum filium successorem designavit. Hic Gemmeticense monasterium, quod S. Phihbertus construxerat, sed Astingus destruxerat, in pristimmi statum restituit, inquit Ordericuslaudatus. Porro Dudo, Richardo II

Normanniaj ducatum regente, libros suos tres de moribus et actis primorum Normanuia) ducum in et in morte Astingo Danorum duce inchoatos
,

suum

quater appellet.

Verum

fallitur

Rollonis desinentes in lucememisit.

vir doctissimus in eo

quod

arbitretur,

Ludovicum

JOANNIS X ANNUS

7.

ruRrsTi 018.

JOANNIS X ANNUS

T.

CHRISTI

918.

1. Lecjatio

.Jonmiis

diversis ritibus controversia.

ris

Compostellam:nbi de Anmis Redempto-

ct

Ordonius rex

cum

papam
nit,

litteras dedit.

pretiosismuneribnsad ipsum Legatus ubi Romam perveab eodem

otiose.
Poiitifice,
est)

nongentesimus decimus octavus,

est a
et

Iiulictione sexta

digne exceptus

est

atque

inchoalur, qiio legatio' missa

sanctoepiscopo
Pontificem

honorifice habitus, retentusque (utdictnm

Sisenando (Sisnando),
nensi ad

ab Ordonio rege Legio:

integro RouiBe, sed

sione

non

anno Siquidem occaerat

Joannem

X Ronianum

(|ui

Missalis Mozarabi,

quod tunc
iii

usui in

ea functus estlegalione Joannes, aliter Joannellus,

appellatus reperitur. Ha?c oninia ex veteri liistoria

pluribus Hispaniarum Ecclesiis,

controversia
dis
:

magna

oborta est
intentus,
iis,

nain

cum

Sisenandus

pervestigan-

Compostellanorum ei^iscoporuni, in qiia licet certus annus legationis liujiis non liabeatur exprcssus, tamen ex eo quod ibi nsserilur eumdem legatum annum integrum Romre fuisse detentum, et paulo post ipsum Sisenandum ex hac vita migrasse confectum senio, anno Redemptoris nongenlesimo \icesimo, utiquehocannopotius, quam alioaliquo, eam contigisse legationem, possumus opinari. Haec de his quge ad tempus spectant. 2. Quod autem ad legationem a Sisenando

Romana;

Ecclesia) sacris ritibus totus

eos invenisset in miiltis plane diversos ab

in

qui

eodem Codice continerentur;

iis,

ex

illis

hos emen-

dandi in
nienti, ab
jiis

qui gravioris viderenlur esse

Ponlifice facultatem accepit,

moCu-

eodem

etiam explendi muneris gratia idem Aposlolica;

Sedis legatus ab
tos
iii

eodem papa decernitur. Qui mulab Urbe receptos secum deferens libros, rediit Hispaniam, ct simul conferens, quainvls multa
tamen ea discrepare invenit
ad

ritu diverso, in nullo

missam pertinet, eam pra?cessisse occasionem, eadem Compostellana Acta docent, quod Joannes
papa, ut qui ex plnribus delictis conscientia sauciatns, animi dolore languesceret, inter alia salutis
suae remedia, illud excogitavit, ut

a Catholica veritate.

Quamobrem

eumdem

Pon-

galum

mitleret Compostellam ad

nomine suo levenerandum corad diSisenandiim, ut

esset

Synodo tunc coram eodem Pontificecongregata. Cui visum est, omissis relicjuis, ut levioris momenti, ut Romano ritu sacratiora illa polissimum verba, quibus
il)sum divinitus inslitutum

titicem rediens, visa ac cognita retulit iu

sacrificium

incruen-

pus Jacobi Apostoli. Cum et ctiim ejusdem loci episcopum

litteras dedit

tum
licet

perficitur, proferrentur qnaj aliquibus additis

ita
iii

S.

vel mutatis
:

dicto Missali, scriptaessent, vide-

juges preces pro se funderet apud euindem san-

noc est corpvs mevji qvod pno vobis trade-

ctum Apostolum,
idem
episco|ius

ut propitius sibi

in

hac

TVR. et: nic est c.4lix xovi testamenti

meo

s.\n-

vita, et in liora obitus sui.

quem

dixiinus,

Qua prcevia occasione, ad Joannem Pontiticem, eumdem Joanuem presbyterum legavit, cui
I.

GVINE, QVI PRO VOBIS ET PRO MVLTIS EFFVXDETVR IN

REMissiONEM PECCATORVM. Sic igitur tuuc ca controversia definita, qua3

tamen multos

post anuos (ut

suo loco dicetur) estrepetita.

Ambr. Moral. Cliron. Hisp.
xv.
c.

47.

Baron,

ToMus XV.

71

5G2

JOANNrS X ANNUS

8.

CEIRISTl 919.

Acno periO(iiGra?co-Roman* 6411.

Anno Mr^ Joanuis X papai

Ilispan.

956. AnnoHegira;

306, inclioato dic 14

.luuii,

Ker. 1.

Jesu

Cliristi

918.

5.

Berengarii imp.

3. Couslantini VIII inip. 7.

i.Moriticr S. Radbodus episc. Trajectensis.

ostendit
Snec.
sii

idem Mabilloniusin
ct in

Pra^fatione ad

tom.

ii

anno sanctus Radbodus episcopus Trajectensis ad Rlienum inense Novemb. diem clausit extremum. Primae a^tatis tempore a ad Caroli regis Francorum, inde ad Ludovici ejus filii aulam se conlulit: non quod palatinosambiret honores, sed quod intra regis palatium liberalium

Hoc

circiter

IV Benedict.

Elogio Historico Paschalib.

Radberti. Trithcmius in
testatur,
,

siast.

eum

scripsisse

de Script. Ecclenonnulla praeclara

hodie
super-

opuscula
sunt.
cale

ex

quibus

paucissima

Ad

Trajectensis sedis fastigiuin vocatus cleri-

disciplinarum studia pracclare colerenlur

, inquit

creditum
pavit.

schema cum monastico commutavit; moxque sibi gregem verbo et exemplo assidue
Temporali qiioque ipsius subsidio cavit, imArmdpho Germania? rege, ejusque filio

auctor

anonymus

suba?qualis in ejus Vita a Mabil-

lonio Saec. v recitata, ubi loquitur anonyinus de

petrata ab

Carolo Calvo, iion vero de Caroio Crasso imperatore, ul i)lures

Zventiboldo Daventria,
in qua? loca, recepit.

cum

adjacentibus pra^diis,
Trajecto, se

perperam interpretantur, quia Ca-

destructo a

Normannis

rolus Crassiis xmViO?, liberos reliquit; contra vero

Tandem cum

inter frequentes

paganorura

Carolus Calvus Ludovicuni Balbum filiiim ac regni hseredem hal)uit. Quanto studio Carohts Calvus enixus sit, ut studia litterarum, quffi grassantibus intestinis bellis, ac

procellas hac illacque tutandi gregis ergo discurrisset,

apud Ilomersum
Chrisli

sive

Othemarsem occubuit,
fuisse,

Daventrice sepultus. Mabillonius citatus existimat

Danorum

incursione non

hunc
et

annum Radbodo postremum

parum

labefactata fuerant, reflorescerent, pluribns

plura de hoc sancto praesule habet.

JOANNIS X

ANNUS

8.

CHRISTI

919.

Aug.
civili

Annus
flagrante

Romamts

collcga imperatoris Constantini

in

sanctm Euphcinia) monastcrium detrusa,

ibi
cst.

Redemptoris nongentesimus undeConslantiiiopoli, insurgenlibus ty-

tonderi et monasticam profiteri vitam coacta

Qiiffi

vicesimus, Indictione septima inchoatur, quo bello

omnia vinculis nuptialibus sunt caulius

stricta,

raiinis

adversus piierum Constantinum, ad

cos

ne solverentur, juncta nimirum Romani filia, Helena nomine, malriinonio Constaiilino. llaic cuncta
pluribus
Curopalatcs, hocque esse
peracta

Romanus patriciiis classis pncfectus assumitur ab codcm collega imperii vicesima enim
evitandos
:

anno

demonstrat.
2.

quarta mensis Septembris inauguratus est Cffisaris dignitate, mense vcro Deceinbris impcrii diade-

Eodem

aiino

veteres chronographi
atiiue
in

obiisse

mate coronatur, tyraniiis male mulctalis; Zoe vcro Augusta matre imperatoris e palatio abducta, ct

ponunt Conradum rcgem Saxonum corum, cumque Iranstuhsse regnuin

filium Othouis ducis Saxouiffl.

FranIlenricum

De

his acturi,

quod

TOA^NIS X ANNUS
in priniis ad tempus specfat, cum alii in aliud tempus ingressum Henrici inregnuni ponant, cum tamen omnes consentiant annis eum decem et

8.

CIIRISTl

'JI'J.

r^os

ctione divina rcgni tencltil guliernacula . Ilajc in

Vita

ejusdem

sancti Udalrici. Cilat

'

eaindem

visi6-

neni Udalrici Ditmarus

et

Inijussfficuli scriptor, qui

septem illud teniiisse, constet vero ex Frodoardo hujus temporis scriptore, eum obiisse annonongentesinio trigesimo sexto
:

de eodem Henrico
3.

ista liabet

flenricus rex Germanice.

Ilenricus pa-

ntique

iioc

cum anno

regnare coepisse dicendum. Consentiunt Frodoardo Lambertus Sigebertus, Marianus Scotus et alii.
,

viduam velatam ducit uxorein. Redarguitur a Sigismundo Halberter Othonis filiani Ervini

senioris

slatensi

ei)iscopo,

qui eos ad

Synodum

citat,

sed

Hunc

vero

ita

electum,

cum

vellet arcliiepiscopus

intercedenle iniperatore, cujus Henricus auxilium

petiit, rcs

Moguniinus Herigerus ungere, minimc acquievit, respondens se unctione indignum esse. Porro ipsam non sine damno ab eo pratermissam, diviostensum est sancto Udalrico Augustano episc. per visum, cum ei ab Apostolo Petro ad id significandum ostensi sunt duo gladii, oller cuni
nitus

nou

est

ultra progressa . Et inferius

Audivi quod hic Henricus Romani causa oratio-

nis petens, pUis pedibus,

quam equo

laboraret, et

a inultis interrogatus, cur sic ageret,

fiteretur.
Pcenituisse enim, et ea

culpam

iiro-

relicta,

aliam

duxisse uxorem, Mathildem nomine, ex qua Ires

suscepit
filios,

capulo,

sine capulo alter,

:

dictumque ab eo

ipsi

idem Ditmarus

testatur.

Dic Henrico regi Ensisille, qui sine capulo est, significat regem, qui sinc benedictione Pontiflcali

regnum

tenebit

capulatus autem,

qui benedi-

Anno

periodi

Gracco-RomanK 6412.

Jesu Anno Fer. 951. Anno Hegira! 307, inchoalo die 3 Joanois X pap;e Berengarii imp. Couslantini VIU imp. cum Romano imp. s
/Era; llispan.
Jiinii,

5.

Christi 919.

6.

4.

8.

i.

perium

Constantimis ciim Ad nuin. regit.

Romano Lacapeno
1,

im-

Narrat Simeon Logo-

theta in Aiinal.

tino imp. in

liomanum drungarium a Constanaulam vocatum fuisse, anno quo fesbeatissiinaj Virginis in

Augustus appellatus: amboque solemni per urbem pompa soli processerunt . Sed annus ille mundi corruptus. Loco cnim, annus 6458, Icgendum

anno 6428,
nopoli

a kal. Sepleinb. hiijus anni Constanti-

tum Annuntiationis

feriam

inclioato.

Constantinus ilaque, qui hacte-

quintam incidebat, ideoque currenh. Tuiii subdit: Mense Aprili, nuptialis contractus arrhaboaConstantino imp.

Helenae Roniani

filife

traditur

ter-

tioque Galihuffi (hebdoniadx' sc. Paschfc) nuptiales corollas a Nicolao patriarcha recii>it . Paulo post
:

Mense Augusto conjuralionis

delati

Constantinus

Ctematerus, et David Camulianus, et Michael Mandaganorum curatores quare etiam verberibus affecti, bonisque publicatis ignominiae causa per ur;

bem traducti,
vitae insidiari
:

in

exilium missi sunt. Zoe quoque

Augusta deprchensaest percibosmedicatos Roiiiani

propterea aula deturbatain in sanctai
.

Eiiphemia!

detonderunt

Paucis interpositis

Mensis Septembris die quarto supra vicesimum,

:

Romanus

mensisque Cfcsaris dignitate ornatur Dccembris die decimo septimo, Indictione octava, anno 0458 a Constantino et Nicolao patriarcha Augustali corona donatur. Eodeinque die ejusdeni
mensis, Indictione octava, Christophorus Romani imperatoris filius imperator declaratus,ipse quoque

nus solus impcrarat, currenti anno collegam assumpsit Romamim Lacapenum, a se imperatorem diclum, rcctcque scripsere Simeon Logotheta aliique historici P.yzantini, Constantinum cum matre et tutoribus iniperasse annos septem, abanno Chripra^sentem numerandos. Ex quo et sti DCDxn ad Constantinum Zoem inatrem ipso intelligimiis, suo imperii initio ex exilio in aulam revocasse. Fallitur ita2. Romatii prosapia et mores. que Ducangius in familiis Augustis Ryzantinis cap. 19^ ubi ait, anno dcdxii Romanum Lacapenum custodem factum esse imperatoris, filiainejus Uelenam Constantinum in uxorem sihi adscivisse, actaque esse sponsalia Apriii inense ejnsdem Christi anni. Leo enim Grammaticus pag. 493 et Curopalates pag. 017, ab ipso inmargine citati, aliud non rcferunt, quam quod mox ex Simeonc Logotheta in mediuin adduximus. Romanus hninili fuerat

prosapia, ex Armeniorum scihcet gente oriundus. Nequc solum mente conceperat futurum, se regis
hi aula esse,

die sancto

Pentecostes ab imperatore Constantino

neduni imperialia sceptra tenere. Sed

564
quod prophelissa Anna
facit et
ditat,

JOANNIS X ANNUS
dicit
et
:

8.

CHRLSTl 919.

Domimis patiperem
snscitat

hnmiliat
et

sublevat,

de

fidem Ciiristi converso, ut suo loco ostendimus. Cuni autcm ubique Mathildis divulgaretur virlus,
ex|ietita tuit

pulvere egeimm,
iiiiiuit

de stercore elevat pauperem

lib. 3,

ab Henrico in sponsam tribus

Oltonls
[latris sui.

aniiis

Luitprandus Gregorius

cap. 9. In Vila S. Basilii

ante

mortcm

Cum

regalis solii

junioris, qui Constantinopoli

anachoreticam vitain'
cap.
3,

asccndit graduin vencrabilis regina, illustris maritali

duxit,

cjus discipuhis

tradit

polentia, et illustrior religione divina,

quanto

ipsum ab Bclena Augusta aliiiuando accersitum fuisse, quod pridem cuperet videre euni, seseque llla ergo hebdoejus orationibus conimendare made , inquit Gregorius, qua sanctus in palatio versabatur, sumebant ilhun quotidie causa benedictionis obtinenda; tam imperatores, quam uxorcs eorum ipse vero singuhs postulabat convenientia,
: :

sibi accessit potestas

suhlimior, lanto se huniiliavit

devotior. Henricus vero ejus maritus perplurimas

nationes suo subjugavit dominatui,

vos,

Danos, Scla-

Boemonos, Bajouwarios, ctEteraque quamplurima regna, quae suis antecessoribus non fuerant sulidita , inquit auctor anonymus in Vita B. Mathildis,

jussu S. Henrici impcratoris scripla,

el a

utpole qui

oculo mentis subliliori

cognoscerct,

quid |)otissinmm in unoquoquedcsideraretur. Acciditautem utetiam ad Romanum inducerent illum; cui dum posl humanissima; exceptionis officia famlliarius colloqueretur, coepit

Bollando ad diem xiv Martii recitata. Eam Vitam S. Ileniiciis elucubrari jussit, quia Matldldis cjus
proavia fuit. Wilichindus, qui hoc Sccculo vixit, meminit earumdem nationum ab Henrico Aucu|)e subactarum, ut videre est ajiud Baronium anao
sequenti
5.

cum

in

faciem rc-

darguere sanctus, quod nimio auri et mulierum amore insaniret, et civium filias constupraret. Imperator vero
est elatus in

num.

5.

Bajoaria per duces administrata,

qui
ei

Conagl-

monachorum amans, non modo non

iracundiam
;

rado demortuo Arnulphus,

jam eo vivente
credita fuerat,

sed mansuetc excipiens

Bajoariam, cujus limitis custodia

tabat,

corrcctionis

disciplinam, auro
:

quoque oblato hoprorsus recusavit

occupare tentavit, rursus imperium animo

noravit

abeuntem

quod

ille

admittere .
3.

Obitus Conradi Germanice regis.

2.

Ad

magnates ejus cupiditati faces adinoverent. Verum rex Henricus cum obtemperare suisomnes jussionibus, Arnolduinque solum
[ilures

quod

Conradus Germania; rex anno dcdxviii vitam cum morte commutavit, ut testatur Hepidannus in suis Annal. qui ad eum Christi annum habet: Chuonradus rex obiit anteNatalc Domini. Henricus Saxo rex electusest. Idem tradunt ad eum Christi annum chronographus monasterii S. Galli, Hermannus, et Marianus Scotus, qui adXkal.Januarii, confirmatque (|uod de mortis cjus temi^ore Hepidannus citatus dicit. Dcnique Luitprandus lib. 2, cap. 7, asserit,
dit

num.

pervalido coUecto exercitu in Bajoariam tendit. Quod Arnoldus ut audivit, ejus

rcsistere cerneret,

non passus

est in Bajoaria

prastolari
cap.

adventum

inquit Luit|)randus hb.

2,

7,

qui subdit,

Bajoarios Arnulpho suasisse ut regi sese subjiceret,

dummodo,
habuere
totius

inquiunt,
,

ut

quod preedecessores non

,

tui

tibi

concedatur

quatenus

scilicet

Conradum

oh\\i$e

Bajoariae ponlifices tuae subjaceant ditioni,

sit

tua^que
nare.

potestatis

uno defuncto alterum

Arnoldus
huic

ordi-

Connivens

igitur

optimo

Conradum septimo

rerjni suiannoevivisexcessisse.

suorum

consilio, Henrici regis miles efficitur, et

Conradus morli proximus Henricum Saxonem, cum quo graves sinuiltates ac professa odia exercuerat, nulla fratris Everhardi aut Francica; gentis
habita ratione,
sola
virtutis

ab eo concessis totius Bajoariae pontificibus honoratur . Ea potestate Arnolphus intemperantius

admiratione ductus

successorem designavit. Eenricus Auceps dictus, quod aucupio delectaretur, qui vix procerum consensu victusest, ut purpuram induerct, etregnum

apud posteros infamia conflagravit ejus enim liceutiam iuter alios sic perstringit Olto Frisingeusis anlistes Circa idem tempus Arnolphus Bajoariorum dux morte Conradl rcgis comperta,
usus
,
; :

ex Hungaria
gestiens
,

in

patriam revertitur, regnareque

a

Conradi mortem hoc anno perpcram collocant praler Marianum Scotum, qui a nosh^a sententia stat, et Frodoardum, qui annum cjus emortualem non memorat. Goldastus toin. iii Constitut. imperial. pag. 301, utrumqueimpcratorem appellat, sed manifesto errore cum hoc tempore Berengariiis ini[lerinm Roinanum obtinucrit, ct nequc Conradus, ncquc Ilenricus Auceps aPontificibus Romanis coroiiati fucriut. Prtcterquam (luod neuler ne scniel
capesseret. Aliqui auctoresaDaroniocitati
;

tandem
et

rege relictis

sibi terra;

sus

Ecclesiis,

in [lacem vocatur.

Hic

est

Arnolphus,
crudeliter

qui Ecclesias
buit
et

monasteria

Bajoarlffi

destruxit, ac possessiones

earum

militibus distri-

Bajoaria itaque, quse per tot annos a regibus

imperatoribus

administrata fuerat
fuit.

imposte-

rum

per duces gubernata

G.

Normanni
inoricam

Minor Britannia a Normawiis devastata.

,

seu

ii

qui duce RoIIone Neustriam

occuiiaverant, seu

(juidem im[ieraloris

nomcn

sum[)sit,

neque a quo-

de novo advenientes Areregionem nemine resistenle dcvastant

alii

liiam coajtaneo vel suppare inip. diclusest.

Normanni

inquit Flodoardus

in

Chronico,
|)rotcrunl

Henricus Auceps B. Mnthihlem uxorcm duxit. Ad num. 3. Uenrieus Gcrmania; rex uxorein habuit bealani Mathildem, qusji originem ducebat a S. Witikindo, a Carolo M. debellato, ct ad
4.

omnem

Brilaiiniam in cornu GalHa:, in ora scisilain

licct

marihina

depopulantur

atque dclcnt, abductis, venditis, caeterisque cunctis cjcclis Brilonibus '>. Biennio vero post Robertus

.TOANNIS

X ANNflS

0.

criPJSTi 0'20,

5f)5

comcs hanc
cuin

qiio<|ne
pa|;o

partcm
illis

quam

vastaverant,

per quinque menses obsedit, acceptisque ab eis

NaiHietico

liaLitandam concedit,
a

obsidibns nrilaimiain ipsis (|uam vastaverant

dnm

fidem Chrislianam amplectanlin-.

,

Robertus

comes inqnit Flodoardns ad annum dcdxxi, Normannos, qui Ligerim QLivium occupaverant.

cuin Nannetico pago concessit, qnKinefulem Cbrisli ccepcrunt suscipere .

,

JOANNIS X ANNUS

9.

CriRISTI 020.

Unio in Ecclesia Constantinopolltann (jiiam

seqidtur translatio corporis EiUhymii patriarchce-

latione pontificem mire concclebrans. Capterum simul ut ad Virgam (littoralis Iraclus est nomen)

Sequitur

vicesimus,
Curoi^alates)

Indictione

annus Redemptoris uongentesimus oclava quo (ut testatur mense Julio Ecclesia Constantinopo,

lilana divisa schismale abiis, qui sectnbantur partes

Euthymii

et aliis

qui Nicolao favebant, inila

api)ulerunt, sublatum est de regio lembo sacrosanctum illud tabernaculum, atque in S. ^miliani aidem illatum ibique similiter appositis hymnis, decantatus est Dei servus, et laudatione cujusdam de poutificum nuinero honestatus.
,

inter eos pace atqne concordia, simul unitnr.

iiOiC

verba Curopalatis

Jiilio

dictione octava, Ecclesia; iinio

Sunt aulem mense, Infacta est, unitis mesublato

.'!.

crum

tropolitanis etclericis, qni a Nicolao |)atriarclia et

hunc omnibus cocptus

tis,

His ila peraciis, cum sublatiim inde sagestaretur feretrum, atque in honestissimum ipsum lociim inferretur : sustolli undique ab

Eiithymio

divisi fuerant . Sic igitur illo

alii

est clamor, magistratibus, privalocupletibus, tenuibus, viris, feminis, parvis,

schismate, quo

seclantes

Nicolaum, Euthyerant;
restabat

mium

ahi

ab

nivicem

scissi

tamen adhuc
termiiiata est.
2.

quocstio de polygamia disquirenda,

,

puberibus, impuberibus, quoruin partim eum sevocabant, partim pastorem requirebant, alii propugnatorem desidcrabant:

cundum Ueum parentem

occasione Leonis imp. cxorta

quae anno sequenti

Facta lioc anno unione, pariter (rocuratum

nam el nutritorem illum sunm egeni appellabant, muliercubie suum, ciim adeo discesserit, defensorem primarium, pueri disciplina} suai moderatoque euin,

ab Euthymianis, ut ipsius Eulhymii in exilium defuncti corpus Constantinopolim transferretur, de

rem vocifcrabanlur; omnes denique pro se quisin quo opportunum sibi sublevandis
positum esset profugium. Itaque cuin laudatione funus celebratur,

qna translatione Atqne is etiam

suis saltem i)Ost

ista
,

habet Aretas Cicsariensis

uefarie fuerat
est,

'

indigentiis snis

qui

dainiiatus

dum hujusmodi
in

obitum restitutus
iier

ut haberet

hoe religiosissimuin templumab omnibus con-

etiam denuo sacra promissionis terra dilecli ossa

Joseph

quibns

lectissimos quosque ex sacro

venitnr, ubi peractis reli^iuis, qna; ad persolvenda funeri justa deerant, cum jam periculum esset, nc

ordine viros justa solverentur.

Commodum enim

quod

promulganl, nempe Constantinus atque Romanus atque undique extempIo,veIut ex composito (quamobrem enim luec niagna adeo cum celebritate non fierent?) ingens confluens
edictum reges
:

superfiierat sanctissimi viri tabernaculiim, propter corinn, qui eo confiuxcrant, fidem,discerperetur; violenter deraptoruin inanibus extortum

excussumque*est, atque hoc inodo in sacrosancto hoc, quem videmus, loculo, sacrosanctiim vere Dei

muitilutlo,

maxima quadam pompa victorem illum

coepit

hominemconciliavimus
facta

ab

exilio

redeuntem
,

comitari innumerabiregia pietas

siiavissi-

. Hucusque de Euthymii tunc translatione Aretas Cajsariensis ha^c

,

libus iacibus

quarum bonam partem

mare
totuni

ocnlis intuitus.
.4.

suppeditabat,

collustrans,

Legatio Caroli regis

inisque ineensis odoribus, moleslam illaiu maris

Saxonum.

ad Henricum regem

Eodein aniio rebellantes principcs

nauseamdisculiens,

et

perpetua iiymnorum

modu-

'

Arct. Cies.

apud Lip. tom.

iii.

Francorum a Carolo rege, cognomento Simplice, co quod ipsis contemptis propensior ille csset erga Haganonem Laudunensem virum ignobilem, quem

566

.lOANNIS

X ANNUS

9.

CHRISTI 020.
est

prfe CEcteris conaretiir extollere,

Hcrveus archicpi-

postquam translatum
vilia

corpus ejus a nobis,

:

ci-

scopus Rhemensis non

conciliavit. Hc-ec

siiie

niagiio labore Carolo

vel externa
et

cessavere bclla

eodem

rjuippe

Carolus hoc eoclem anno legationem misit

Reginoet Froiloardus. Porro idem atl Henet

anno Dani
serunt.
S.

Nortmanni regionem nostram

inva-

ricum Saxoni;e regem,

sacra pignora, tanto

cum

ea sancti Dionysii

Rex autem munns divinum cum omni

munere

illud libere professus

gratiarum actionesuscipiens, prosternitur reliquiis

sanclis, et deosculatus eas,

unacum

sanctoruni martyrnmvenerandis reliquiis

summa

veneratione ve-

transferri e Francis in

Saxones regnum pariter atque reliqua bona omuia; idque haud vane jactari, sed experimento jam esse perspicue demonstratum,

neratusest. Narravit legatus post hsc Henrico historiam martyrii sancti Viti, ejusque sub Ludovico factam translalionem
sacri corporis in

Saxo-

nimirum ex
in

translatione S.
facta,

Vili marlyris ex Gallia

niam.

Ex quo

(illud

rursus inculcans) res Fraa-

Saxoniam

cum

eo simul ad Saxones veluti

quodam (si ita dicere Christiano liceret) Francorum gloriam comniigrasse. Ha2c antemne putes vana esse commenta, audi quse de his habet Witichindus sasculi hujus scriptor Quoniam Henfato
:

corum coeperunt minui, Saxonum vero crescere, donec dilatatae ipsa; jam sua magnitudine laborant
(ut

videmus)

in

amore numdi,
jiotentiae

ettotius orbis capite

patre tuo,

cujus
Italia

majestatem non solum

Germania,

alque Gallia, sed tota fere turopa

ricus rex

Rhenum
et

transierat ad

dilatandum su:

non

sustinet. Colite itaque

tantum patronum, quo

per Lotharios imperium

gatus
Caroli,

suum

occurrit

ei

le:

adveniente, Saxonia ex serva facta est libera, ex

tributaria
,

salutato eo verbis

humilHmis

multarum
ac tantus

Dominus meus,
testate

inquit, Carolusregia

quondam po-

enim
ut

talis

summi

gentium doniina. Neque Dei amicus tui gratia

prreditus,

modo
niiiil ei

privatus, niisit

me

ad

te,

indiget,

nos vero famuli ipsius indigemus.

possis

Unde

demandans, quia

ab

ininiicis
possit,

circumvento

eum

habere intercessorem apud

:

caeles-

jucundius, nihil dulcius esse

quam
tibi

de tui

inagnifici profectus gloria aliquid audire, ac

virlutum
fidei

tuarum

consolari.
:

Et hoc

fama signum

et veritalis transmisit

protulitquc de sinu

manum

pretiosi ntartyris Dionysii

auro gemmisque

habeamus te advocatum apud tem imperatorem terrenum regcm, tuum scilicet patrem atque fratrem . Hucusque legatus subdit autem auctor propagationem regni per Henricum factam in exrefert enim has vicinas ipsi natioteras nationes
: :

inclusam. Hoc, inquit, habeto pignus foederis perpetui et amoris vicarii. Hanc partem unici solatii

nes ab eo redditas tributarias, Abotretos, Vulcos, Hacellos, Dalamancos, Bohemos, atque Redarios,
pra^ter

Francorum Galliam inhabitantium, postquam eos

deseruit insignis marlyr Vilus, et ad nostram per-

Alemannos

et

Bajoarios

quorum

reges

in

deditionem accepisse,

idem superius

testatur

niciem, vestramque perpetuam pacem Saxoniam visitavit, communicare tecum maluit: nequeenim

auctor.

Aono

pcriodi Graco-IlonianiT

(iH3. Anno JEm

liispan. 958.

Anno Hegira: 308,

inclio.ilo die

22 Maii, Fer.

3.

JesuChristi 920.

Joannis

papae 7.

Cerengarii imp. 5. Constanlini VIII imp. 9.

cum Rotnanoimp.

\.Pax Ecclesice Constantinopolitano! reddita. Ad num. \. Leo Grannnaticus pag. 495 ait Julio mense Indiclione octava die Dominico, lotius Ecclesia? a Romano (qiii imperiiim regebat)
:

a Baronio anno dcdxvi recitata

pertinet
,

ad hunc
illis

annum

nt ibidcin diximus; de

eniin annis

XV, quibus dissensio inter

clerum Constantinopoinenlio.
inter

litanuin duravit

in illa Epistola discrta

inita est concordia,

cunctis nietroi)olilis et clericis,

iiartibus divisis steterant

Revocanduin ctiam

huc Edictum unionis

qui a Nicolai
in

et

Euthymii

prffisulcs patriarchatus

Constantinopolitani, quod

animis (propter sc. quartas nuptias Leonis imp.) consensionem redeuntibus . Mcin narrat Baro-

Baronius aniio sequcnti refert. 2. Decretum contra quartas mtptias singulis

annis
lectum.

nius ex Curopalate. Duiavil ea divisio per annos xv, ab anno sc. dcdvi, quo Zoe a Lconii im]). cum so-

Joanncs

Leunclaius tredecim

Novellas a Constantino Porpliyiogenneta emissas

publicavit, quae iu fine lib. 2 de

lemui pompa uxor accepta. Quarc Epislola Nicolai patriarcba: Constantinop.ad Ponlificein Uomanum,

Thematibus Occitertia

dentis legunlur,

quarum decima

de quartis

.TOANNIS X
el terliis nupliis
:

ANNUS

9.

CHRISTI 920.

567
villain
:

lioc anno ilata est. Hic ojns tiluEx unionis lomo qui factus est sul) Constanlino in Porphyra nato et annis siiif^iilis in suggestu mense Julio lcgilur . Novella his verbis sententia judicioque inchoalur Decernimus communi ne ab hoc anno praesenti (qui est annus
,

Rhemensis
fere nienses,

episcopii

ibique inanserunt,

lus

dnnec Rheuiis vcnirent

sicque deduxit euni per vii

usquequo

illi

suos principes, euinque

scrihit lib. i Hist.

suo restitueret reguo

cap. Ib.
5.

Idem

Translatio S. Viti in

Germaniam.

Transmagnam

mundi
tur.

i33. ci3. ccccxxviii)

Indictione vni, quartas

latio

sancti Viti martyris in Saxoniam,

nuptias ullusconlrahat, sed et

omnino ex

rejician-

Quod

si

decreverit,

clusus esto gressu

quis ad ejusmodi conjugium progredi ab omni conventu Ecclesiastico exet ab ipso in sacrosanctam aedem in-

pacem perpetuam attulisse dicit Witichindus in lib. i de Gest. Saxonum. Historiam liujus translationis a scriptore anonymo
Galliffi

perniciem, Saxoniic

editam recilat MabilloniusSffic.ivBenedict. part.

aitque

1,

tantisper alienus, donec in hoc conjugio

Warinum abbatem

Novffi-Corbeiae ad Hil-

permanserit. Hoc enim sanctis quoque Patribus,

cluinimi

abbatem monasterii

sancti

Dionysii in

Ac nos sane sententiam reddentes apertiorem eum velnt alienum a Republica Christianorum abdicamus. Et in hunc quidem modum de quarto matrimonio. Cselerum ut et iHa, qu;c ad aha matrimonia pertinciit, hofuit.
,

qui ante nos vixere, visum

Francia venisse,

ac ab eo petiisse, ut de sanctis

in eo monastcrio ad confirmandam iidem gentis suoi tribueret, atquelicentiam efferendicon,

martyribns

quorum corpora
ei

quiescebant,

aliquem

cederet. Hilduinus licentia obtenta a Ludovico Pio

neslius constituantur, et conciliationem vita Chri-

imperatore
beatissimi

et

episcopo Parisiensi, dedit passus

ei

corpus

stianorum non indigna habeant de tertio quoque matrimonio definimus, ne simpliciter alquetcmere
:

pueri et martyris Viti, qui sub Maxi-

eadem Novella agitur de tertiis nuptiis, qu;c legenda apud Baronium anno seiiuenti num. 4 et 3, quia tam ea,
perficiatnr . Pluribus poslea

in

quam hoc
"i.

prtcsens decretum in Edictuni unionis

inserta sunt.

S. Eitthymiitsepisc. Constantinop.in Diply-

est. Translalum fiierat Franciam regnante Pippino, et in loco ubi positum fuerat, multas Dominus virtutes patrarat. Ait anonymus haoc sancti Viti translationem in Saxoniam faclam esse anno Incamat. Dornini nostri Jesu Christi octingentesinio trigesimo sexto, Indict. xiv, anno autein im-

miano
illud

et Diocletiano

corpus ex

Italia in

cha relalns.

Ad num. 2

et seq.

Sanctns Polyeuctus

perii sacratissimi

imperatoris

Ludovici vicesimo

creatus patriarcha Constanlinopolitanus, an. dcdlvi,

tertio .
6. victi.

priinusfait, qui Eitthyminm ex suis decessoribus

unum

in

Diplycha retulerit. Cedrenus enim in Vita

6-40,

Constantini PorphyrogennetLC pag.

scribit

anno Ordonius II Legionis rex ab Abderramine Saracenorum rege, qui Cordubae regiiabat,
iii

Hoc

Christiani in valle Juncaria a Saracenis

Polyeuctus primo sui patriarchatus anno, Euty-

prcelio victus, et

magna Christianorum

chii

(legendum Euthyinii

ut grtecus textus habet)

strages facta in valle de Juncaria, vulgo de Jun-

patriarcha3

qui imperatorein

nomen in sacras tabulas retulit, ejus Leonem ad sacrorum communicuni

is

quera, uti testatur Sauipirusin sua Historin,

alii

quem

scriptores
:

Hispanici uuaniini conseusu secuti

,

cationem
duxisset.

admiserat,

quartam uxorem

sunt

Venit Abderramen

inquit

Toletanus

ob reni quidam summorum Pontificum aliquandiu noluerunt res sacras cum Polyeucto communes haberc mox imperatoris voluntati obsequentes, ridendos se disceptantibus controversiam exhibuerunt .
:

Eam

lib. 6, cap. 22,

cum magna

multitudine suorum

et Africa?,

quos conduxerat, terramqiie ingressus

est

Navarrorum usque ad locum, qui Muez adhuc hodie nuncu|)atur. Quos rex (neinpe Navarra;) Garnequiens tolerare, regi Ordonio nunhavit, qui confestim occurrens
genti auxilio properavit.

sias filius regis Sanctii

A.

Gallia civili bello ardet.

Ad nnm.

-i

et

cum

in-

bellum hoc anno in Galha exarsit. PIurimi proceres indignali, quod Haganonem ministrum regni primariiun Carolusrcx diniitterenollet, palamabeodeliciunt, et Bobertum Parmensem comitem, Odonis quondam regis fratrem, rei Fraucicffi praeficiunt. Unum rex habet perfugium ad cujus Herivceum Rhemensem archiepiscopum opibus diu sustentatur, donec tandem procerum
seq. Civiie
,

Cumque

in valle Juncaria

sibi

adinvicem exercitus obviassent, sicut Dominus

voluit suslinere, niulti de Chrisliano exercitu cor-

ruerunt. Etiain duo episcopi, Dulcidius Salmanticensis et

Hermigius Tndensis fuerunt bus comprehensi, et pro isto Hermigio

tyr B, annoscilicet

ibi

ab Arabisobrinus

fuil

ejus S. Pelagius dalus obses, qui poslea fuit

mar-

animi placantur Anno dcdxx , inquit Flodoardus in Chron., poene omnes Francia: comites regem suum Carolum ad urbem Suessionem, quia Haganonein consiliarium suum, quem de medio:

nongentesimo vicesimo quinto, ut ibi cum Barouio narrabimus. Annus hujus prcelii notatur in Charla, cujus autographuin in archivo
monasterii S. Joannis Pennatensis asservalur, et in

cribus,

potentem fecerat, dimittere nolebat, reliquerunt. Herivajus aulem Rlieinorum archiepisc. accipicns regem, cum omnes eum deseruissent duxit eos ad hospitia sua in villa, qua; dicilur Garcasiria. In crastinum vero venerunt Crusniacum

ejusdem monasterii de verbo ad saiculis descriptum fuit, Egregiam illam Chartam produxit Moretus in In-

duobus

chartulariis

verbum jam
vesligat.

a multis

Navarricis

lib. 2,

cap. 5, sect. 2,
,

p. 302.

Non

inulto post vero

tempore

ut in ea Cliarta

legitur,

Iransaclo in

teniporibus scilicet regis

568
Sancii
est

JOANNIS X ANNUS
Garseanis Pampilonensis

10.

CHRISTI 921.

iterum

facta

istud consignatur in HistoriaMs. monastcrii S. Joannis Pennatensis, cujus

in suis

magna persecutio adTersus Ecclesiam ^ra \iilelicct dcdlviii, (curreiili scilicct

est

Dei, in
Cliristi

fragmentum

recitat

Blanca

anno); quando superatusest rex Ordonius, et facta niagna strages Cliristianoruin ab Abderramen
Iii

Commentariis AragDnicis, et lianc pugnam cuin anno dcccxx niligat, sed corrigitur a Moreto
laiidnto lib. 2,
prcelio
iii

cap. 3, sect.

3.

Porro Garsias, qui

rege Cordubense.

illo

tempore Sarraceni trans-

interfuit,

dicitur rex, quia a Sancio patre

euntes Pyrena^os montes perveneruiil iiullo resistente usque ad Tolosanani urbein, fugientes vero
pauci Chrisliani,
etc.

consortium regni adscitus fuerat, ut ex laudato

loco deducitur.

Hoc

etiani

anno proelium

JOANNIS X ANNUS

10.

CIIRISTl

921.

1. In Ecclesia Constantinopolitana schisma sublatum per edictum de cjiiadrignmia explosa. Annus sequitur Iledeniptoris nongentesimus vicesiinus prinnis, Indictione nona, quo mense Julio

nona,

neminem

oportere se quarto matrimonio

jiingere, scd esse

omnino rcjicienduin. Et si quis ad cjusmodi conjugium venire voluerit, esse omni Ecclesiastica congregatione privatum, et ab ipsoin
,

sublato in Ecclesia Constantinopolitana schismate

sanctum teniplum ingiessu nlienum

donec in

de trigamia, edictum unionis est promulgatum, quo definitum est, matrimonium post terliam vi-

conjugio pernianserit. Hoc enim etiam sanclis Patribus, qui nos praicesserunt, visum est. Nos vero

cem

ita testante Tbeodoro. iterare non licere Tempore enim Leonis Sapientis imperatorisquarto
,

etiam sententiam apertiorem reddentes, ipsum ut a Christiana Repnblica alienum abdicamus . Haec
ex Theodoro de Orientalium usu. Diversam autem

nubentis occasione (ut dictum

est)

inagna discor-

dia in Ecclesia Constantinopolitana oborta, triga-

miam

pluribus adniittentibus, respuentibus

eam

aliis, perseveravit ea usque in pra;sentcm annuni, quo unionis edictum est promulgatum, datnm autem anno superiori, quo deflnitum est, quando de et quando secus trigamia permitti [lossit quo agit Theodorus Balsanio in Pliotii Noinocanone, et in Notis ad Epistolam canonicam S. Basilii ad ^ Amphilocbium, qui htec de ipso edicto
, ,
'

de his consuetudinem ab antiquo tempore esse servatani in Ecclesia Occidentali, suo loco demonstratum est, in qua ad evitandam fornicationem,

secundum
quain uri

illud
,

Apostoli Melius est nubere, nullus positus teiminus ducendi uxo' :

rem.
visse

Nam

narrat S.

Hieronymus sub Dainaso nosepelisset viginti

uxorem, quEe
isla in

duos viros,

et

viruin, qui supervixisset viginti et uni uxoribus.

Narrat

Epistola ad Ageruchiain

etadversus

atque promulgationis tenipore habet Unionis vero decisio, et tonnis, qui editus est sub Constantino Porpliyrogenito et Romano, Constantino qui:

Jovinianum

libro

primo

iNon

dainno, inquit,

dem
anno

imperante, socero autem ejus

Romano

patris

imperatoris auctoritateni et dignitatem obtinente,

(ab origine mundi scilicet) sexmillesimo quadringentesimo vicesimo nono, Indictione nona,

bigamos, imo nec trigamos, et si dici potest octogamos, etc. Sed haec omnia ex indulgentia, secundum illud cjusdem ^ Apostoli Qiii infirnius est, olus maiiducet . Porro hrec deinilaconcordia
:

in Ecclesia Constantinopolitana gesta

fueruiit ibi-

dem

Constantinopoli
illa

iii

synodali conventu.

Syno-

et qui singulis annis

legitur in suggestu,

mense

duin enim ad
coiigregari,

omnia componenda oportuit

lunc etiam consultam fuisse a illain morantibus dc qui-

Julio, hffic dicit circa

2.

flnem

quam

Deinceps autem communi scntcntia ac judicio pronuntiavimus, ex pra^senti anno sexmillesimo quadringcntesimo vicesimo nono, Indictione

monachis extra urbem

nodo ad eos

busdain dubitationibus, responsiones ex eadein Syreddita; docent, qua;

adhuc extant

'.

'

Theod.

in

Nouioc. IMiul.

tit.

lu. de laic.

ijem

in lip. Basil.

'

1. Cor.

VII.

-'

Extat tom. vi Bibl. Maiigar.

ad Ampbil.

c. 4.

col.

Cil.

JOANNIS X ANNUS 10.

3.

CHRISTl 921.
pacis
studiosi

')69

At bic reddentlum

est ipsiim

unionis Edi-

beat

quominus

pacem

colant. In

datum anno superiori, hoc autem promulgatum lcgitur, sic enim se liabet ex gr;cco redditum et cusum in volumine Juris Grtecorum
ctuni,
:

quovis enim negolio

comparata res est. Cum causa fallax procrcationis absurdorum remota cst, ad elegantiam pristinam redcunt, (]na! indevitium
sic
:

4.

Tomus

unionis

sive

exposilio

sanctaj

conlraxere

sic

cum

morbo corpus

est

occupa-

unionis in Ecclesia Constantmopolitana, Constantini et

rabat, bic ea dignitate fulgebat,

Romani tempore quorum ille tunc impequod imperatoris

:

tum, ubi morbi causa recessit, integra valetudo redit. Et mari ventorum violentia turbato, post-

quam
titur.

tempestas cessavit, tranquilla serenitas rever-

pater audiret.
5.

Dominus Deus noster

jesus Christus dlsciiis,

pulis

suis et Apostolicis, atque

qui

cum

his

digni evaserunt lia^reditate ipsius,

eximium quodsi

Qnamobrern nos publice congregati pontiflces atque sacerdotes, quibus non sibimetipsis (nam mitto dicere aliis) placere lubit, sed vismn potius est Eccl. pacem seditionibus anteferre, quando de
inalrinionialibus occasionibus scandala nata fue-

dam bonum nimirum pacem

pacis constricti
spiritiis

rcliquit,

indicium tradens afTectionis erga ipsum,

boc suis vinculo

runt, ea ipsa expurganda [lutavimus, afque caven-

unionem non
sit

dissolve-

rent:

cum

prius ipse suo nobis exemplo,

quaenam

tibus,

dum, ne dcinceps ipsis in hominum vifam irrepentum Ecclesia perturbetur, tum eorum vita,
quibus
sic

ejus de pace sententia

ostendisset, qui supra

vivere

libitum

esf,

damnabilis evadat.

omnem

sublimitatem positus ad infimam nostram extremitatem descenderit, perindcque ac nos, carnis et sanguinis particeps factus
sit,

Ac proinde

senlentia judicioque

communi

decer-

utaseiiivicem
illis

nimus, ne ab hoc anno praesenti, qui est annus mundisexmillesimusquadringeLitesimus vicesimus

octavus, Indiction. octavae, quartas nuplias ullus
contrahat, sed uf prorsus eae rejiciantur quod
;

divisos ad unitatem redigeret. Hinc

etiam qui

ejus in doctrina sunt instituti, bsreditatem hanc

si

quis

pacem inter se colant. Neque duntaxat hoc, verumeliam ut alios inter se dissidendes ad pacem trahant. Enimvero cum res ita comparata sit, inde ab initio in boc usque tempus haud cessavit illius mali seditiosa improbitas sacium Ecclesite corpus, modo hanc, modo illam causam movens, perturbare. Sed enim bic talis est. At pacis auctor ac magister Cliristus Deus ille noster, qui dixit inferorum porfas Ecclesifc suae non pravalituras, semper ista scandala hi ipsius mali caput convertens, Ecclesiffi suae pacem illibatam conservat:Hicipse Cbristus, pax nostra, Deus, Pater,
reliquit, ut

adejusmodiconjugiumprogredi

decreverit,

abomni

ccetu Ecclesiastico exclusus esto, et ab ipso in san-

ctam ffidem ingressu tantisper alienus, donec in hocconjugio permanserit hocenimsanctisquoque Patribus qui ante ;nos vixere visum fuit. Ac nos
:

sane sententiam reddentes apertiorem,

lut

eum

ve-

alienum a Republica Christianorum abdicamus. Et in hunc quidem modum de quarto matrimonio.

7.

Caeterum ut

et illa

qua; ad alia matrimo-

nia perfinent, bonestius constituantur, et concilia-

tionem
pliciter

vita

Christianorum non indignam habeant,

Pontifex, verus pastor, sanctis castissimae sponsce

sua;

de tertio quoque matrimonio deflnimus, ne sim-

nimirum

Ecclesiae liberis

vulsis, providentia gratia(|ue

tuit,

a se invicem disua unionem resti-

atque temere perficiatur.

est a Patribus,

Nam permissum
inquinamentum uti nunc,
diffusa fo-

id

quidem
,

velut

eosque rursus ad matris inculpatum sinum congregavit; atque ipsi quidem matri concessit, ut ob congregationem liberorum gauderet, sibi vero gloria; ac laudis oblationem, ab ore uno atque uno corde profectam, tribui ; omnibus autem illis, qui non ad turbulentam daimonis voluntatem declinant, sed pacis auctoris mandatum colunt alque observant, gratiarum actionispra;slationem. Enimvero superioribus tcmporibus accidere scandalo-

quoddam cum necdum id temporis res citra pudorem perageretur ac late

ret,

sed

ita

contingeret, ac

si

quisillapsas in

sordes in angulo forte sitas negligat.

domura Nunc vero

cum spai um sibi quoddam audaciae sumpserit, et magnam ad freqnentiam progrediendo, nihil turpitudinis

habere, nihil sordium existimetur recte visum est repurgandum, sicuti nec foedum aliquid non jam amplius in angulum rejecfum, sed per
:

rum

occasiones tales, quales ex sane fuerunt et quovis tempore, malo se commovente, sapientes
:

fedes ipsas diffusum, ullo

modo

relinquimus, sed

Ecclesiarum gubernatores idoneam medicinam invenerunt.

expurgamus, et nauseam ex eo provenientem removemus. Itaque tam imbecillitati bumanae nosaccommodantes, quam bonestalis vitam Chrislianorum decentis ralionem babentes, hoc in terfiis nuptiis servandum statuimus, ut si quis ad annum qua-

Nunc autem quod Ecclcsiam ex causa matrimoniali perturbari contigerit, quando istud ipsum matrimonium reprehensione non caret, ad
6.

dragesimum provectus,
reverentia,

et

neque naturaj motus

ct honeslae
,

ejus prohibitionem

sacrum

Ecclesia;

judicium

fert,

neque

vitfe decentis

quaj a

ne progressio Gat ulterius ba!ve nuptiai locura inveniant. Sic enim et nunc et in posterum a vi-

Christianis requiritur babita ratione

sed vitiosa

tantum libidine

victus, ad tertium se
:

matrimo-

quicumque conlenlionem ct rixam potius amant quam Cbristi pacem. Quip|)e remota occasione ex qua
sese reddent,

gentibus scandalis

immunes

ninm

projecerit

omni accuratione ac
perceptionis
,

diligenti ob-

servatione adbibita,

Sacramenti ad
Iioc

nata fuere scandala

causa nulla

est

quaj prohi-

quinquennium exsors sit neque de ullo modo quidquam decidatur.

tempore

Baron.

lOMUS XV.

7^

570
8.

JOANNIS X ANNUS 10.

Nani qui posl

CHRISTl 921.
annus septimus completus

annum

idalis quadragesi-

urgeat) hoc est, donec

fuerit.
cita

nium, in Ecclesia Clirisli et cssc ct appellari amat inquinamentum, quodnam in corrigcnda vita siudii cerlum pnebebit argumentum, propter quod Sacramentorum perceptionis tenipus ei minuen-

Sacerdos autcm, qui neglccta lege jam san-

dum
tam

sit?quin ne postea quidem (juam ad

lianc

illiba-

quemquam borinn ad sacram aliciuam perceplionem audebit admittere, de gradu suo periclitabitur, et is qui contra sanctionem promulgatam ad communionem sacram admissus fuerit,
rursusinter exsortes communionisreferetur, donec

perceptionem admissusfuerit, ei licitum erit ut ad perceptionem banc aliotemporeaccedat, quam in sola salutari Cliristi Deique nostri Resurrectione, propter factam

(quantum sane

fieri potuit)

ex prfficedenti jejuniorurn abstinenlia repurgatio-

nem.

Heec autem dicimus, cum nulli de prioribus matrimoniis extant iis liberi, qui jam post annum ffitatis quadragesimum uxorem ducere voluerint.

annus septinms impleatur . HucusqueTomus sive Edictum unionis. H. At si hffic oportuit facere, certe quidem qua; majoris crant momenti non debueruut pra;termitti, imo vehementi studio prinmm omnium curari, nempe unio cum Romana Ecclesia, a qua
scissi Pholii

conjugium permittendum uon erit. Est enim sane quam iniquum intempestiv;c libidini palrem indulgere, nec libeQuippe
si

liberi sint,

tertium

cis

que

cum

fratribus

communicatione fuere. Frustra nam.pacem quajrit qui a matre ipsa

ut

Ecclesia Catholica alienus

inimicus

oberrat.

Porro

licet ha;c

ris 6

prioribus matrimoniis suscejitis prospici atque

tamen

in

composita per edictum visa sint, majorem rursus discordiam eruperunt,

caveri, ut moeroris expertes sint et perturbationis,

et

aliorum

quaj

generi

morlalium ex secunda
et Iiberos

adeo ut vix post annos octoginta fuerint sub Rasilio et Constantino iterum sancita concordia ad

multorum liberorum
Quinetiam,
ex
tertiae
si

procreatione solent accidere.

unitatem rcvocata.
12.

quis annos triginta natus

prioribus conjugiis susceplos

copuletur, et ipse citra

jierceptionis
esto,

babens , uxori ullam impetrationem

pateat
et

loco
aliis

Hoc tempore, Romanus imperatorsecundo nominari (ut par erat) solitus in edictis vel publicis monumenlis primo vero Constan,

veniffi,

Sacramentorum ad annum

tinus

Por|)byrogenitus

faslu

tumens, primum
(quod
est

quartum exsors
re

cum satis
sit

eum nulla alia

quod
carnalis

vindicanssibi locum, ut secundo loco Constantinus

quam

intemperantia

motum,

nominaretur

effecit,

ex

quo

sibi

com-

libidinis

mancipium

ad ejusmodi se matrimo-

mune

nium

conferre.

sui^erborum omnium, ul qui se exaltant humilientur) exitium comparavit, ut infcrius suo

loco dicetur. Plura de bis Curopalates.
13. Atigli peregrinantes

Itidem posteaquam mysteriorum perceter duntaxat iis fruendi ptionem impetraverit quotannis facultatem babebit semel in salutari Christi Deique nostri Resurrectione, secundo in obdormitione immaculatse Dominae nostraj Deiparaj, tertio Natalitio die Cbristi Deique nostri

9.

racenis.

Quod ad res Occidentales pertinet, flagrant omnia civilibus bellis, barbaris insuper ubique grassantibus Hunnis et Sarracenis. Tunc
et

Romam

occisi

a Sar-

accidisse

Iradit

Frodoardus infaustum

ut

propterea quod in his jejunium prsecedat

et

emo-

lumentum
superstites

ex co proveniens.

Quod

si

liberi nulli

more quamplurimi peregrinantes ad Limina Apostolorum, inter angustias Alpium a

Angli
ex
Sarracenis intercepti, lapidibus obruti fuerint .

sunt, quandoquidcm sobolis procreaest

tionem appetere non ejusmodi quiddam

quod

Verum nec
Anglorum

his ingruentibus malis cohiberi potuit

pietas,

veniam non mereatur, condonandum erit hoc matrimonium, et ea tantum poena quai dudum et hucusque fuit in usu mulctandum. Atque ha;c de tertiis etiam nuptiis. Enimvero nec secundas nec
primas
citra

quin more

solito
;

magno

coetu

frequentarent Limina Apostolorum

nam

secun-

que

sic

cautionem admittimus, sed eas quocontrabendas statuimus, nullam ut improbabeant, vel ex raplu vel ex praece-

Aque multse non illud Cantici canticorum nec flumina potuerunt exstinguere charitatem obruent iUam , majore fidei ardore ex Anglia

dum

bam causam

Romam proficiscentes, rursus post sequentem annum in idem incidere discriraen, et ab iisdem
cffisi

dente clandestino stupro, sed ul legitimae sint, et inquinationibus hujusmodi ac impuritate scorta-

sunt Sarracenis, ut idem Frodoardus eo anno

testatur.

tionum careant.
10.
M Si

Qua; ad praisentem rursus

addit his

annum

spectant

quis igitur indicatis hisce conslitutio-

nibus

spretis,

ad conjugalem consuetudinem pri:

mam

vel alteram coiverit

eum

Chrisli Ecclesia,

idem auctor, quod eodem anno habita est Synodus apud Trosleium in Gallia, cui praefnit Herveus Rhemensis archiepiscopus, pracsente Carolo rege
:

qua) pura est nec labem ullam vel

salutaribus censuris subjiciens,

rugam

habet,

desiderantur ejus Acta. Adjicit insuper

non prius ad sacrorum perceplionem mysteriorum admitlet, quam definitum ob scortationem tempus accurate compleverit
:

Northmannos a Roberto comite superatos, eosdemque ila edomitos, fidem Chrislianam suscipcre inccepifse.

(nisi

forte necessarius c vila

discessus

.lOANNIS

X ANNUS

10.

CIIRISTl 0'21.

571

Abdo

perioiii

Gra:co-Roman;c 6414.

Anno JErx
papa; 8.

(lispan.

959.

Joannis

Berengarii imp.

Anno 309, inchoalo Conslanlini imp.

Ilegira
(i.

die 12 Maii, Fer. 7.

JesuCliristi

921.

VIII

1(1.

cum Romano

irap.

1.

Pax

Ecclesice Orient.

A num.
stabant,

ad 11.

etiamnum

videre est sylvam densissimam spinis

Quse perlinent ail concordiam in Oriente sancitam inter eos qui quartas Leonis Sapientis nuptias improbarant, eosque qui ab
riori
illis

scatentem, et fraxinorum

magnum niimerum

qui

sylvas efficiunt ibidem vulgo Maiiros appellatas,

anno supe-

explicavimus.
2.

Ad num, 13. Ubi situm Fraxinetnm. lib. 5, cap. 7, loquens de Fraxineto Eo loco constiquod Saraceni occupabant, ait tuti, quam multorum Cbristianorum ad beatornm Apostolorum Pctri et Pauli Liniina transountium
Luitprandus
:

Annus occupati a Saracenis Fraxineti in obscuro est; dubitandum non videtur, quin ante initium sfficuli decimi, imo ante annum octingentcsimum nonagesimum eo in loco pedem fixerint, cum
Bernoinus archiepiscopus Viennensis in Concilio Valentino eo Christi anno celebrato ut Ludovicus
filius

Bosonis Burgundiffi

et

Provinciac rex constiVI, Ponti-

sanguincm fudcrint, ille scit solus numerum qui eorum nomina tenet scripta libro vivenlium . Quare Angli quos Flodoardus in Chronico boc anno narrat inter angustias Alpium occisos fuisse, ab aliis Saracenis mortem non pertulere, quam ab locaque vicina occiipabanl. iis qi Fraxinetum Licet enim praecipuum eorum recepiacukim fiierit Fraxinetum oppidum in ora maris Mediterranei positum, aditus tamen ad Alpes Maritimas, Graicas et Penninas ita intercluserant, ut viatores omnes vel ad tributum solvendum cogerent, vel crudeliter necarent. Cseterum Fraxinetum in ipsis Alpibus situm non erat, licet ab iis non procul distaret,

tueretur, asseruerit

Stephanum V,vulgo

ficem

Romanum,

Galliarum

antistiles suis litleris

hortatum esse, ut electione Ludovici in regem tot malis quibus regnum premebatur occurrere possent
:

Retulit ,

inquit Bernoinus,

quomodo
ali-

post gloriosissimi Caroli imperatoris obitum

quandiu sine rege et principe existens, valde undique afflictaretur, non modo a propriis incolis, quos
nulla dominationis virga coercebat
,

sed etiam a

paganis

quoniam ex una

parte nortmanni cuncta

jienilus devastantes insistebant,

ex alia vero sara-

CENi PROViNCiAM DEPOPULANTES, terram in solitudi-

nem

redigebant

Boucheus

citatus lib. 6, pag, 773,

ait

cum
:

Flodoardus laudatus ad annum dcdxxxi scribat Gra;ci Sarracenos per mare insequentes in Fraxinelum Saltum ubi erat refugium ipsorum, et

ubi Concilium Valentinum recitat,

ratoris

Caroli impe;

nomine Carolum Calvum intelligendum sed dubium esse non debet, quin ibi sermo sit de
Carolo Crasso imperatore initio anni dccclxxxviii dcmortuo, postquam anno superiori Boso primus

unde egredientes
cursionibus
B. Si

Italiam sedulis praidabantur in-

enim

GrEeci per

mare Saracenos

ad Fraxinetum usque insecuti sunt, evidens est oppidum illud in Alpibus non fuisse, sed mari
Mediterraneo proximuni.

Burgundiffi et Provinciffi rex e vivis excessissel, tunc enim regiones illaj sine proprio rege fuere, et ut
insinuat Bernoinus, Saraceni Provinciam in solitu-

Ad

\\xc Luitprandus, qui

hoc tempore vivebat,

illum in confiniis
et

lib. 1

Italioe ct

locum Piovinciai prope mare

cap. 1, prodit,
extitisse
:

dinem redegere,

Quare arx

illa

inter

annum
exqua

DCCCLxxxviii et Dcccxc a Saracenis a;dificata,

montem Maurum dictum

Oppidnm
cujus,

vocabuIoFraxinetum, quod

in Ilalicorum Provinest,

nonnisi post annos ferme centum, ut infra videbimus, expelli potuere.

4,

cialiumque confinio stare manifestum

Et quomodo.

Luitprandus

loco citato,

ut ciinctis liquido patet, situs niari ex uno latere cingitur, et in caeteris densissima spinarum sylva

quomodo Fraxinetum
his verbis refert:

Saraceni sibi snbjecerint,

Occulto, et (quoniam sccus esse

munitur,

quam

si

ingressus quispiam fuerit

ita

non

potest) justo Dei judicio, viginti

tantum Sarra-

sentium baniis tenetur, et acutissimis aquuleis perforatur, ut neque progressionis neque redilus
nisi

ceni lintre parva ex Hispania egressi, nolentes istuc

(sc. Fraxinetum) vento delati sunt. Qui pirata; noctu egressi viliamque clam ingressi, christicolas prohdolor! jugiilant, locumque sibi pro|)rium vin-

cum magno
3.

labore babeat facultatcm, etc.

Quo tempore a Saracenis occupatum.

illis

Ex

Boucbcus in lib. 3 Histor. Provinciai cap. U deducit, Fraxinetum fuisse iii di(ECcsi Foroverbis
juliensi, et in loco hodie

dicant,

montemque Maurnni
et

villula) coh;i;rcntem
,

coiitra vicinas gentes

refugium parant

spineam
j)ro

vulgo dicto Frainet, ubi

sylvam hoc pacto majorem

spissiorem sua

572
tuitlone facientes, ut
tleret,
si

JOANNIS X ANNUS 11.

quis ex ea vel

CHRISTl 922.

ramum

inci-

mucroiiis percussione homiiiem exiret. Sicest,

que faclum

ui

omnis prajtcnjuam unius an(lcmorarotiir.

Bouchcus citatus, libr. 6, pagina 774, refert Pra;ceptum Ludoviei Proviiicia; regis actum anno Incarnationis Dominicie dcccxcvi, Indict. xiv, quo
aiiqua bona donat ad postulationem Teutlierti comitis Aplensis, ut sedem AptensisEcclesiae,ipsius
scilicet

gustissimae \ia;

aditiis

Loci igitun

circumquaque perluslrant. Accersitum complures in His|ianiam nuutios diiigunt, locum laudant, vicinasque gentes
asperitate conllsi vicinas geiites
niliili se habeie promittunt. Centum denique taiitunimodo Sarracenos secum mox reducunl, qui veram rei hujus caperentasserlionem. Interea Provinciahum qui illic consederant, vicinorum in-

comitatus, variis casibus tam

paganorum

quam

nequam Christianorum adniliilatam , quantiilumcumquo consolarelur. Paganorum noctiam

vidia coepit intra sese dissiderc, alius

lare,

alium jugumali excogiSara-

mine,Boucheus Saraccnos qui Caroli Martolli tempore Provinciam devastaruntinlerpretalur. At cum paulo ante annum dcccxc Saraceni Provinciam depopulati sint, utmox diximus, de alia devastatione
dis ad

substantiam rapere,
ea Provincialium

el (luidqiiid

tari poterat facere . Sul)jungil Luiti^randus

Ludovicus rex sermonem ibi non habet. In Addeneumdem tomum Boucheus pag. 933, recitat

cenos

divisione

bene

usos
et

alteram partem alterius auxilio debellasse, primo defendere videbantur, exterminasse,

rehqui
5.

quos

Chartam fundationis monasterii S. Petri secus muros Vienna: civitatis ab Ilugone tunc Provinci;e
comite
circa
et

et nihil

marchione, ac postea

Italioe

rego, faclae

fecisse.

annum nongentesimuin vicesimumquartum,

:

sita excurrebant.
tes progressi,

inde Saraceni ad oppida longe etiam disDein, ad ahos Provincise mon-

qua ait, Ecclesiastici ordinis dignilatem ad miserum statum redactam esse o Et hoc quidem
in

paulatim ad AlpesCottiasetPenninas venere, et terra marique adilibus omnibus occupatis, ubique arces redilicarunt, et viatores pessime
etiam

cum

longe lateque universum constet

fieri

per

habueruut. Quia vero non tantum Saraceni, sed iSlauri vocabantur , inde factum ut regio
et sylva

orbem, pra;ci[)ue tamen in Viennensium partibus, non tantum sfevissima paganorum persecutione, quanlum etiam perfidorum Christianorum iniquissiino cupiditalis instinctu

indesiuenter actitari.

maritima

ubi Fraxinetum erat, sicuti alia

Eamque ob rem

sc convenisse

Alexandrum Vien-

loca in Del[)hinalu et Provincia;

montibus

posita,

nensis Ecclesia; archiepiscopum, ut ejus consilio

etiamnum Maurornm nonien relineant, \\i\PuteusMauri, vulgo Puimore et Pons-Maurus prope Vapincum , ac Collum-Mauri, aliaque, Porro inde Saracenos ad urbes a Fraxineto non parnm distantes

locus ad

monasterium aliquod aedificaret, quatenus idem evadendam sajvientium paganorum peret

secutionem tutus,
versationi

monastica; habitationi et con-

proflcuus esset et tutus .

et Fraxineto

Et tamen
dissita.

etiam excurrisse variis potest exemplis probari.

Vienna ab Alpibus

non parum

JOANNIS X ANNUS

11.

CHRISTI

922.

1. Tlieodorce Augustce obitus. Christi annus nongenlesimus vicesimus sccundus Indictione decima iiicipit, quo vicesima Februarii Theodora Augusta liomani imp. uxor nioritur, et declaratur Augusta Sophia nurus ejusdein Romani iinp. uxor
,

ad Occidentales, hoc eodem anno Joannes, qui Romee Pontificem agebat, rejecto Hilduino a clero
electo

rcge [)ropositum

vero Chrislo[diori ejus filii. fhcc [iluribus Curo[)alates, etalia multa de Bulgaris iterum atque iterum

Tungrensi e[tiscopo , Richarium ordinavit a enim duos ista orta ; ante annos contcnlio et Romam perducta causa ab eodem Pontifice est judicata. Narrat Frodoardus partis
merita ab ejus
et

utriusque

exordio

verbis

istis

Constantinopolim oppugnantibus.
res Orientales.
2.

lla se

habuerunt

Hoc anno, nempc vicesimo supra nongentesi-

mum

anno,

sequonti quoque, agitaturinter

ct

Ilil-

Joannes papa judicat causam inter Hildui-

num

et

Richarium episcopos.

Quod vero spectat

duinum opiscopum

Richarium abbatem do epicopalu Tuugrensi coutentio. Siquidem rex illud

.TOANNIS

X ANNUS

11.

CHRISTI 922.

573

episcopium Richario, quia Hilduinus a se desciYil cui prius ipsum concesserat, dedit. Hermannus vero arcliietiscopus Hilduinum ibi episcopum
:

Rhemorum
secrationem

archiepiscopus obiit fertia dic post conRoberti regis, scilicet, sexto nonas

Juhi, quarla die

antequam vicesimum secundum

eligente clero et populo, favente cjuoqueGisleberto,

sui episcopatus expleret

annum.Et

inferius eo-

quem

plurimi Lotharienses principem relicto Ca-

dem anno

rolo rege delegerant, ordinavit. Carokis vero reversis ad se Lothariensibus et ipso Gisleberto, Ri-

In pago quo^jue Parisiaco, in villa quae dicitur Gesedis (Jesedis), multa miracula in
:

Ecclesia sancli Petri a quarto superiore anno, ex

non Hilduino ipsum episcopatum Riconcessit. Hajc ibi, et prsesenti anno ista
chario abbati
et
:

quo
sunt
et

scilicet reliquiae
relatae,

de barba ipsius Apostoli illuc

:

facla

memorantur

ita

ut inter caecos

charius, qui

Romam

profectus fuerat propter epi-

claudos vel contractos am|)Iius

quam centum

scopium Tungrense, reversus est ordinatus a Joanne papa episcopus, Hilduino ab ipso papa excommunicalo . Haec Frodoardus, ex quibus sicut et ex ahis multis apparet, orbem Chrislianum coguovisse summum Pontificem Joannem invasorem, nemine sibi arrogante de Apostolica Sede judicium tanti ponderis existimans unusquisque no men etiam male hcet usurpatum ipsius Romani Pontificis veneralione dignum, quod semel susceptum ab aUquo, nemo auderet contemnere. Tantopere coluere majores velipsum nomen Romani Pontiticis. Quod si tanti vitrum, quanti margaritam? 3. Roberlus comes ungllur rex Francorum.
,

septuaginta sanitale donah referantur, daenioniaci

vero quotquot illuc abieranl, sano sensu, pulsis

daemonibus

redierint, pra;ter alia innumerabilia

qux

ibi

sunt acta.

Haec

Frodoardus, res sui

temporis scriptis prosequens. Miranda sunt htec,

nec perfunclorie transeundo, inconsiderata reUn-

quenda. Etenim
pilos

ita

Deus Petri nomen

fecit

tunc

esse celebrius atque potentius, duni et ejus barbae

qui sunt excrementa corporis, tanta voluit

fulgere miraculis,

praestare virtute et

cum

illud
:

rursum proceres Francorum Carolo rege relicto, eadem ex causa, quod Haganonem deperiret, ergaque eum omnia
Accidit vero item in Galliis, ut

magis infamaretur ab ejus Sedis invasore Joanne ut eo ami)Uus ostenderetur iu radice virescere quod existimari posset exsiccatum in ramis, ut non dubitares suiier hanc petram esse ;cdificatam Ecclesiam, et portas inferi adversus eam non praevalere, quantumUbet etiam ipsi qui super ejus Sedem sedent, eam impugnent moribus pravis. Sed et in ItaUa fervent bella civilia, hoc anno
(ut Frodoardus notat) Rerengario imperatore per Rodulpluun Gallia3 Cisalpinai regem (ut ait) sive ut

ejus studia spretis caiteris converterentur, elege-

Robertum coniitem regem, solemnique ritu archiepiscopus Rhemensis unxerit , de quibus hffic Frodoardus Franci Robertum seniorint

eumdcm

rem ehgunt,
itaque

ipsique sese committunt. Robertus

epi-

Luitprandus, Burgundia! principem in Italiam vo-

Rhemis apud sanctum Remigium ab

catum, bello superato.

scopis et primatibus regni constituitur. Heriveus

Anno

periodi

Graco-Romana!

6415. Anno

JEtir Hispan. 960.

Anno Hegirse310, inchoatodie

7. Coustantini

1 Maii,

Fer.

4.

Jesu

Cliristi

92

Joannis X papa; 9. Berengarii imp.

VUI imp. II. cum Romano imp.

1.

Moritur Theodora

Aufjiista.

Ad

num.

1.

Indictione daodecima, ut

Mensis Februarii die vicesimo, Indichone decima, Theodora Romani conjux moritur. Eodem mense
coronatur Sophia Chiistophori imperatoris uxor, inquit inccrtus conhnuator Theophanis in VitaRomani Lacapeni num. 9, quod et habet Sinieon logotheta in Vita cjusdem

jam anno dcdxvii insinuavimus; alioquin uterqueauctor plurium anno^ rum narrationem omississet, et ab IndicUone x ad secundam transiisset. Certum ita(|ue esse debet, obsidioncm ConstanUnopoIitanam pertinere ad annum dcdxxui, Indictione xii, a kal. Septembr.
notatum.
.

cum
garia;

prior n. io et

posterior

Romani num. 24. Quare num. 29 scribant

Sinxeonem Bulprofectum
cojiiis

postea

mense Septembri

Indict. u,

principem cuni onuiibus

2. Robertiis rex Francorum renuntiatur Ad num. 3. Pax quae inter Carolum SimpUcem Francorum regem et magnates regui ejus ante

esse

adversus
esl,

Byzanhum

illudque obsedisse,
ii,

maesse,

bienniuin facta fuerat, hoc anuo rupta, ut tradit

nifeslum

loco Indictione

legendum

Flodoardus

lib. 4, cap. 17.

Cum

eniin rex otio ni-

574

JOANNIS X ANNUS
indulgeret,

12.

4.

CHRISTI 923.
Kalia
bellis civilibiis

mium

Baganoni
discordise

totius regiminis cura

turbatur.
:

Idem Flo

relicla,

yenenum
et

quod

intcr prcefatum

doardus ad

annum
,

dcdxxii habet

Bcrengario

Carolum

Burgundia; duceni scnsini irrepserat,

Langobardorum
suis deturbato
i|)sis

iinperalorc, rcgno ab o|)timalibus

manifcsliuscoepitexundare.Franci indigneferentes

Eaoanonis potentiam, Robertnm scniorem regem

eliguntj qui Rliemis innngitur die trigesima mensis
Julii,
in

in

Rodulfus Cisalpinnc Galh.c rex ab et Hungari actione rcgnura admittilur

:

praidicti

Bcrengarii multis captis oppidis

.

Uaham

quam Dominica

cadei)at.

Flodoardus

quippe, in Clnonico ad bunc Cliristi annum, ait Herivffium Rliemorum arcliicpiscopum obiisse
terlia

die

post consecralionem Rodberii regis,

scilicet scxto
3.

nonas
fit

Jnlii .

Seulfus

archiep. Rhcmensis.
,

Herivaeo

a successit in

episco[)atum Seulfus

qui tunc ejus-

hac narraBerengarius enim non Longobartione peccat dorum, sed Romanorum imperator erat. Secundo, Rodidfus hujus nominis II, nonnisi improprie dicitur rex Gallia; Cisalpinoe, cnm fuerit rex Burgundia; Transjurana; recteque Luilprandus lib. 2, cap. lG,enni Burgundionum regem appellat, quiet
depo|)uIanlur
;

Verum Flodoardus

in

dem

urbis ministerio fungebaturarcliidiaconatus,

dc bellis inter
pite et seqq.

eum etBerengarium
pluribus
agit,

habilis, eo ca-

inquit ibidem

Flodoardus. Vicedominatus

Rliefuit,

sed ea ad

rem nostram

mensis ante Herivaeum Ecclcsiastica dignitas

non
lioc

facinnt.
5.

sed in Odone H;vrivffii fratre laicalisfactaest per ali quotannosdonectandem adprinmm statum rediit.

Celebratum Concilium Confluentimm. auno Concilium Confluentinum jussu Caroli

ct

Antiquitus in Ecclesia Rhcniensi, vicedomini et oeco-

Galliarum
fuit

Henrici Gerinanite
Coloniensis
,

regum
fuit

cui praeet

nomi promiscue
est

liabebantur

nomina

ut videre

Herimannus
alii

arcliiepiscopus

apud Flodoardum. Ejus erat episcopii res curare, ne quies episcopalis ab oralione et prsedicationis studio sfficularium causarum tumultibus
exlurbareiur, uti ostendit Marlotus in metropolis

seplcm

cpiscopi

inter

quos

Richuvinus
illud

Straizburgensis

episcopus.

Recitatur

cum

aliquot canonibus in eo editis a Cossartio tom. ix

Conc. qui

illos

coUegit ex variis

titulis

Burcbardi.

Rhemensis Histor.

lib.

-i,

cap. tO, ex Charta cxstin-

ctionis vicedominatus Laudunensis.

JOANNIS X ANNUS

12.

CHRISTI

923.

i. iS. EugenicB martyrium in Hispania. Annus sequitur Redemptoris nongentesimus vicesimus tcrtius, Indictione undecima,quo Joannes

ipse addidit

cognomentum, ut

dici voluerit

Amo-

miramolin, quod rex credentiuni sonat, ut idein

testatur auctor.
2.

papa

mittit

pallium ad Seulphuni nuper creatum

post

Hic igitur
fuerit
,

cum
in

Christianorum saevissimus
Christianos persecutionis
:

Rbemcnsem arcbiepiscopum
functum.

Heriveum

de-

hostis

ejus

acerbissima; periere
,

monumenta

de duobus tan-

mensis die decimo sexto passa est in Hispania sancta Eugenia martyr sub rege Sarracenorum Habdarraghman,
Martii

Eodem quoque anno

tum martyribus ab Eugeniffi inquam

,

eo neci Iraditis
,

memoria

viget,

quae passa reperitur Iioc anno,

et Pelagii

qui post sequentem de impio barbaro

hujus noininis quarto, regni cjus annoduodecimo. Hic enim quo odio flagraret in Cbristianos , ex

egregie triumphavit.

Cum

vcro periissent Eugeniaj

martyris Acta, quod e ruderibus refossum est Epi-

cognomine quod
didit,
poterit

ipse sibi sui regni

intelligere.

exordio in-

tapbium vetustate paine consumptum, sed ab

brosio prinio
chis cjtisdem

Am-

quis

Etenim Avanzer

omnium

interpretatum, et ex acrosti-

Abcmdin Ala (nt est apud Rudericum arcliiepiscopum Toletanum) se vocari pro^cepit, quod legis
diviiuc defensor interpretatur, quani a Cbristianis

fecit ejus

Eugenia; martyris nomine reddito, inemoriam quac perierat redivivam. Sic enini haiid pridem apud Cordubam in vico dicto
effossis

contemni

sciret

et

subsannari. Sed

ct illud

sibi

Marmolejos, e doraus erigenda; fundamentis

.TOANNIS

X ANNUS

12.

CHRISTI 923.

575

ejiisdein martyris Epitaphio eruto, uti ab ipso re-

pertuin

cst, ilescribitur

LIS.

VVLNEUA.

GENV EX
NOBIS niC
IN CiELO

VS TRVCVLENTVM.
QVl F(ECVND.

Northmannos soUicitavit contra consilium et adinonitioiicm Fukonis Rbemensis olim arcliiepiscopi factunique ut quemadinoilum cum ejus parens monihs Northmannos in auxilium vocare desiit, Deum cito habuerit adjutorem (jui lyrannum statim e medio tolleret ita e contra niodo eos vo:
:

caus,

regnum

penitus cuin
ista se

libertate

perdiderit.

O.uomodo autem
lecta

liabuerint, nariat

UETENTAT

quam

exactissime Frodoardus, qute sic suimnatim collegas

:

DE niNC MEItVlT PER SiECVLA VICENS ADIVNCTA POLLET CVRIE SANCTORVM IN ARCE MERCEDES IPSO RVTVLI SVB SOLE CORVSCAT.
,

Carolus rex contra pactas inducias

cum

exercitu contra

Robertum imparaium
occidit,
sibi

ir-

ruens, conflato proeho illum

victus ab ejus
fiiio

ipse

vero

AMBIENS SACRI GLORIAM DE MERCE CRVORIS. REX TRIBVI CVI CORONAM PER SECLA FVTVRA,

Hugone fuga

consuluit;

TV ITAQVE NVTIBVS MARTYR NOS MANDA DIVINIS.

IDEM SVB ERA NOVIES CENTVM IVCVLATOR
R.
. .

dolo deinuin Eriberti coinitis captus, in carcerem

detrusus
filium
e

esi.

Tum proceres Rodnlpluim Richardi Burgundia vocatum in regem eligunt

dicla,
:

SEXAGIS ET VNO SEPTEM DECEM

CALENDIS APRILIS.

Suessione in monasterio sancti Medardi, Roberti-

que
3. Ilffic ita

filia,

Einma
se

ut vides exarata

et ex parte fre-

consecratur regina

ita

Rhemis ab archiepiscopo in Galliis res Francorum

quenti transitu abollta pedibus sunt inventa, sed Dei providentia factum
,

hoc anno
5.

habuerunt.

ut saltem ecgenia martyr

,

Interitus

legi potuerit in acrosticbis

lioc est
illis

primis sinf,malio

eodem
nicee
'

reperitur

Sigismundi episcopi. Insuper anno defunctus Galterius archi-

lorum versuum elementis

charactere
litterulis

hic additis

episcopus Senonensis, cujus extant salubres canoconstitutiones.

qua3

desiderari

videbantur,

ct necessario

exigebat cseterarum Htterarum con-

Eodem quoqueanno
XIX
kal. Februarii,

(utauctor est

Ditmarus)

adhuc integris permanentibus, quibus annus, mensis ac dies quibus est passa, essent
textus, aliis

Indictione

undecima ex hac

vita migrat

SigismundusHalberstadensis episcopus

expressi.
4.

sanctitate m\.iM perspicuus, ex cujus prujdictione ei

Rodulphus rex Francorum creatus. Hoc rex Carolus ingentem conflaturus exercitum, ut Kobertum regem profligaret, etiain
pariter anno,

subrogalur Rernardus.

'Toin. VI.

bibl.

War. col.

Ii4.

Ditm.

1.

1.

Chr.

AnnoperiodiGraxo-Romanjn (i41G. Anno Kvs^

llispan. 961.

Anno

llegira;

.SH, inchoato die 20 Aprii., Fer.

I.

Jesii Clirisli 92.3.

.loanuis

pap^i; 10.

lierengarii imp. 8. (lonstantini VIII iinp. 12.

cum Romano

iinp.

1.

An

vixerit.

Ad num.

aliqua S. Euf/enia Cordubai hoc swculo

de

illa

tacere tutius est,

cum

nec Ecclesia Cordu-

et seq. Eurjeniai virginis et

lecisse,

bensis ejus festumsusceperit, donec ceriius aliquid

martyris

memoriam rcdivivam

nomine ex
ex parte

proferatur. Ita prudenter Rollandus ad diein xxvi

inensis Martii inter prajtermissos et in alios dies
rejectos
2.
,

achrostichis ex Epilaphii veteris et

magna

obtriU reddito, Ambrosius Morales visus est Baronio cui fundaineiito varia siiperstruxere figmenta,
:

cui lubenter assentiinur.

Roberto Francice rege occiso succedit Ro-

qui sub nomine Luitprandi Ticinensis diaconi adversaria proirusere. Sed uti obscurus est dicti
EiMtapbii tol locis inutili, nec nisi per conjecturas,
parle aliqua lecti sensus, ita cerlum est nullam
us[)iain exiare

dulphus.

Ad

num.

4.

Rubertus fiater Odonis

suiieriori

Parisiensis comitis, qui

anno

Francorum

rex dictus fuerat, currenti ajiud Suessionas pugnavit

adversus Caroluin Sim[)licem Francoriim relanceis |)erfossus cecidit, et

meinoriam de martyrio, cultu ejusmodi sancice, antequam lapis

reliquiis,
iste

gem, sed
et

Bugo

dWm

Cor-

Eeribertus

cum

ca^ieris victoria

potili

Carolum

duba? erueretur. Diesquoqncmarlyrii ex characleribus retectis nuUus certus erui i)0test, ideoque et

fugam verterunt. Dein Rodulfus filius Richardi Burgundiee ducis apud urbem Suessionicam, in
in

576

JOANNIS X ANNTIS 13.

Francorum
rex,
consti-

CHRISTI

92/|.
sacris litlcris addiscendis

nionasterio sancti Meflardi rcx

tuitnr, infniit
Alter
lici,

palatio suo

secum pro
;

Flodoardus in Chronico, qui addit

retentos,

demum

diversis pra?latiis et dignitalibus

:

Rodulfus CisalpinEB

abjecto rcge suo Berengario, in

perant,

cum

ipso

quem Itaregnum receBerengario conflixit, eumquc

Gallia>

promovisse
.

subditque

Pleginiundum etiam

postea

ac

promotum in archiepiscopum Cantuarise Askerum abbatem Bangorensem, postea Schiillis in

devicit, ubi niille quingenti viri cecidisse

dicun-

reburnensem episcopum,

temiioribus docto-

tur . Ibi

FlodoardusRodulphum hujus nominisll

Si[^[>c\\ai\.MMioudyis

res celeberrimos suo lateri adjunxit.

Quorum om-

Transjurensis Burginidiffi regem, lato nimis noniine

niuni contubernio aliquandiu in

doctrina, usque ad

[lalatio fruitus et

regem GalHce Cisalpmce

Ms.

in Catalogo

archiei)iscoporum Senonensium refert

profundam liberalium arlium scientiam penetravit . Gervasius Dorobernensis in

Chron. qui tradit Plegmundum sacris litteris nobiliter instructum fuisse, addit eum sedisse annis xxxiv, ideoque hoc anno e vivis excessit, ut
uterque chronographus Saxonicus litteris prodidit. Malmesburiensis lib. i de Gest. Pontif. pag. 200, ei annos tantuin sedis xxxiii assignat, quia incertum

ex
in

quodam Chronico
regem

Rodulfum unctum

esse

tertio

apud Sucssionem a WalterioSenonensi idus Julii . Quod et habct auctor Chronici

tom. n Spicilegii Dacheriani,
lioc
et
iri

S. Petri Vivi

qui-

dem

recte,

cum
aliis

minicam

inciderit.

DoPorro Walteritis, seu Waterius

anno

dies

iii

idus Julii

passim nb

Gualterius vel Giialtherus appella-

an anno dccclxxxix aut inscquenti sedem

inierit.

tur. Glaber lib. 1 Hist. cap. 2 dicit,

hanc

electiofratris

Wartonus tom.
obituales

Anglia; sacrae pag. 52, refert dies

nem

factam esse
industria

opera

Blafjni Hugo^iis

archiepiscoporum

Cantuariensium

ex
:

Emmffl, quae uxor erat Rodulphi, quia Hugonis

militari

Martyrologio ejusdem Ecclesia?, in quo legitur

regnum Francorum

dirigeba-

IV non. Augusli, Cantuaria?, depositio S. Plegearchiepiscopi et confessoris .

tur ,
3.

Moritur Plegmundus archiep. Cantuarice. Ingulphus in Hist. pag. 28 novse editionis rcfert, iEIfreduni Anglia; regem viros litteratissiinos de
terris exteris

mundi
ligis

Ecclesiam Anglicanam
licet

viris doctis
illis

Ex his intelboc sa;cuIo

abundasse,
pserint.

paucissimi ex

libros conscri-

ad se accersisse,

aliquaudiu in

JOANNIS X ANNUS

13.

CHRISTI

924.

Berenr/arius imperator occisus, Hunnis in-

rii

Ungari ductu regis Berengarii,

quem

Lon-

vadentibus Galliam Cisalpinam.

Annus Redem-

ptoris nongentesinius viccsimus quartus, Indictione

gobardi iiepulerant, Italiam depopulantur, Papiam quoque urbem po|)ulosissimam atijue opulentissi-

duodecima

incipit,

quo Berengarius imperator a

mam
cum

igne succendunt, ubi

op(=!S

periere

innume-

suis occiditur.

gestam phiribus narrat Luitprandus Ticinensis. Qiiod ad tempus necis ejus perlinet, tcstem habemus Frodoardum hujus temporis accuratum chronogra|ihum. Dignas quidem
suscepit Berengarius pcenas, (juod foedere
tea

Rem

rabiles, EcclesiiE quadraginta Ires succensa;, urbis

ipsius episcopus
erat,

cum

episcopo Vercellensi qui seilla

ignc

fumoque necatur, atque ex

pxne innumerabili multiludine ducenti tanlum

superfuisse numerantur, qui ex reliquiis urbis iiicensai, quos inter cincres tegerant argenti modios
octo dedcrunt Ungaris, vitam

jam an-

cum

Ilunnis inito, eosdein hoc anno itcrum

in Ilaliam intulit, in

majori agminc
plii

odium Rodulauno superiori

sive

murosque

civitatis

(luo ante

annuin

bello fuerat superatus, illo

Galliis jain

vacui! redimentes.
pta transeuntes

Ilis

expletis, Ungari, per abru-

hoc tempore detento in

rege Francorum electo.
2.

Alpium juga, venerunt

rex

in Galliam,
et Hugo Alpinorum

quos Rodulphus Cisalpinaj

Urigari

Gallia;

Quam autcm cladem Hunni

Viennensis
claudunt.

inter

angustias
in

collium

hoc anno intulerint Gallia; Cisalpina;, idem Frodoardus sic breviter narrat antc obitum Berenga-

Unde

evadentes Gothiam

primo loco per devia montis irapetunt, quos iusequcntes

JOANNJS X ANNUS
pr.Tclicti

13.

CHRISTl 924.

577
iterum
tlue-

duces stermint ex

eis

quos reperire po-

et [ia;ne

obrutum

terra fonliculum, ut

tueruiil . Haec Frodoardus.

Usla est

autem

(in-

ret

laboravit;

dum inquam
eo conversatus

ojusdem
est,

Udalrici

quit Luitpraiidus ejus

civis) infelix olim formosa Papia anno Dominicai Incarnat. non;,^entesiino vicesimo quarto, quarto idus Martii, Indiclione duo-

Vitam primitus scriptam abauctore, qui

lis vidit et

eum

ocu-

cum

jam

oblivione

sepultam

decima,

feria

sexta,

liora tertia.

Quorum memo-

riam qui ibidem combusti sunt, vos et quicumquc legeritis, faciatis vehementer exoro . Hcec ipse, subdens de ejus restitutione narrationem. 3. Rodiilphus rex tegrotat. y^Egrotans hoc anno idem Rodulphus rex Francorum, quibus pie-

cudendo et notis illustrando, revo(In qua quod ad electionem Udalrici in episcopum pertinel) de prrecedenti Romae audita a Marino qui postea fuit Pontifex prophetia,
ty|)is

cavit ad vitam.

ha3c habentur
6.

Interim vero libuit

Petri

eum Limina
et Pauli
:

visitare

beatorum Apostolorum
bene susceptus
dixit

cumque

tatis studiis

nisus

sit

convalescere,

dignum
:

est

ex

illucpervenisset, avcnerandopa[)aMartino(Marino)
est. Et ab eo interrogatus de qua provincia vcl civitate esset nativus, qui respondens,
:

eodem auctore Frodoardo

hic recitare

Gravis-

simo, inquit, langore corripitur, cujus a recidivo,

dum jam
Remigium
gitus.
sibi
ciee

convalescere putabatur, opprimitur, et

De provincia Alamannia,

et

de civitate Au-

psene desperatus, a pluribus

Rbemos ad sanctum

se deferri fecit , ubi nonnulla dona larCEeterum pra^ter uxoris partem, quidquid thesauroruni supererat, per monasteria FranRurgundiffique direxit, et quatuor hebdomadis

gusta oriundus sum, versorque in servitio Adalberonis ejus civitatis Episcopi. Ne turberis, inquit,

animo,

frater; ille de quo mihi dixisti, senior tuus Adalbero migravit a Sceculo, et Deo jubente, te ejusdem matriculae, (hoc est Ecclesiai cathedralis

tegrata sanilate, Suessonicam petiit

apud sanctum Remigium demoratus, tandem reinurbem, etc Hffic Frodoardus, qui et de Synodo hoc item anno
habita in Galliis subjicit ista
4.
:

renuente, inquit
si

Eo quidem Cur recusas destinationem Dei ? nuiic inconcussam et indesolatam accipere et

sive matricis), decet esse pastorem.
: ,

Synodiis apud Troslejiim.

Synodus

vero destructam

episcoporum Rhemensis dioecesis apud Troslejum Octobri mense habita, Seulpho archiepiscopo Rhemensi prjEsidente, in qua Isaac comes ad emendationem et satisfactionem venit, pro his quaj prave
adversus Ecclesiam Cameracensem perpetraverat, et vadatus argcnti libris centum, pacatur cum Ste-

gubernare refragaris in tranquillitate in antea et depraedatam in perturbatione accipies, et cum labore gubernabis et reaedificabis.
Altero vero die, sine licentia papaj, propter
tristi-

tiam defuncti domini

sit,

sui,

et

ne ab eo plus verbis

constringeretur, exivite

Roma, Augustamque revi-

et invenit ita, sicut praefatus pa[ja pracdixit.

Addit vero post Adalberonem suITectum Hiltinum,

phano

praefala)

urbis episcopo, prsesente Heriberto

eumdemque

et pluribus Francia;

comitibus

. Hcec ipse in

Chro-

nico et in historia Rhemensi, quibus adjicit quee-

prajfuisse eidem Ecclesia; annos quindecim, ipsique subrogatum sanctissimum virum Udalricum.
7.

dam

5.

miracula hoc anno divinitus edita. De S. Udalrico episcopo Augustano.

Ac-

Hajc autem

cum

annos ante quindecim con-

cidit prajterea

ut hoc anno, bono totius Christianaj

annonimirum Redemptorisnongentesimo nono, quo plane constat Sedem Apostotigisse

sit,

certum

religionis, lucerna ardens et lucens

non amplius

subtus
ricus

modium
nobili

abscondita teneretur, sed luceret

licam occupatam fuisse detentam ab infami Sergio illo de quo su[)ra, non legitime eiecto Poutifice
sed invasore
;

super candelabrumexaltata,

cum videlicetS. Udalgenere orlus, nempe ex Hucbaldo comite Kyburgensi, et Ditperga Rurchardi Suevis
ducis
filia,

unde quem auctor noininat Marifortasse is

num

tis indiciis

ab ipsis incunabulis mirificis sanclitaineo divinitus patefaclis, Augustse Winpraicedentes |)rophetias. Res ab eo pra?licet

tunc temporis legitimus habebatur Pontifex ; sed quoniam obscurissime ea tempora transierunt, de eodem Marino quod tunc
sederit
,

papam,

non ahbi quam hic mentio invenitur;

ea fuit Velseri doctissimi scholiastis

deIicoi'um est electus episcopus Apostolico niore,

quamobrem
rinus
sit

secundum
clare

interpretatio, ut per anticipationem ibi dictus

Ma-

gestas,

rudi

verborum

stylo,

candido

Pontifex

a[)[iellatus,

qui tainen sedisse

tamen
lis

et expolito sinceritateet veritate illius

squamelius

reperitur post annos

est

prosccutus

sed perta3si

alii

rusticitatem

tamen
set,

est Sigebcrtus,

decem et octo. Corrigendus qui adventum Udalriciin

fontis,

easdem aquas inde

ejusdem

acce[)tas argenteo

vase propinandas sitientibus existimarunt, Gebear-

dus

videlicet

civitatis episcopus, et

Derno

Pontificatu ejusdem Marini papa; recenanno videlicet Redem|jtoris nongentesimoquadragesimo secundo, quod procul abhorret a veri-

Urbem sub

Augiae abbas. Sed qua;

nis involutum,
tis

Verbum incarnatum pansimplicitas divinitus

tate.

non laciniosisacpretiosisindumen-

suo

exordio Christiana

datum accepit, i|)sa pura, integra, incorrupta, omni ex parte suo candore fulgente, suismet collustrata radiis, veritate gaudet ct acquiescit. Quo nomine bene precamur viro maxime pio atque
discreto Marco Velsero Augustano, qui latentem

8. Status rcrum Hispaniai. Quod ad statum Ecclesiarum Hispaniae spectat quae Cordubae erat (ut vidimus) sub Sarraceno principe laborabat, reliquag vero sub Legionensi rege Ordonio auctae
:

magis in dies ab eodem rege redditibus ac donis,

quieverunt, in

eam spem erecta;, ((uod ingenti Darbarorum exercitu ex Africa per regem Cordubae
73

Raron. ToMiJS XV.

578
coiivocato, pcr

JOANNIS X ANNUS 13.

eumclcm Ortloiiium supcrato, pax
Capella!, qui vocati

CHRISTl 924.

Apostolicus i^apa Ronianac Ecclesia! Joannes, Elfredo

perpetua slabilieudacsset. SeJ turbavit niox omncs

insperata

defuncto, quinoslra;
tit,

mors comitum

arege

nequitia3

ielicitati et vilaj aemulus extiinimicorum nostrorum consentiens,

ad proelium,
(ut

cum
alii),

venire rcnuissent, vel alia causa

perducli jioslea Legionem, trun-

qui

me

voluerunt, patre ineo defuncto, coecare in

si

produnt

urbe Wintonia,
cst
lico

non meDeus sua

pietate eripuis-

cari capite jussi

sunt

ipseque rex, qui

est,

terror erat, hoc ipso

anno mortuus

Arabum cum reSampy-

set; sed denudatis

eorum machinamentis, remissus ad Ronianani Ecclesiam, ubi se coram ApostoJoanne jurejurando defenderet. Et
Iioc
fecit

gnasset

novem

annis et mensibus sex, ut

rus et Tudensis affirniant. Successit Ordonio frater Froila,

nominis liujussecundus, nullo jure, sed

invasione lyrannica, tenuitque tyrannice regnurn

coram altari sancti Petri, sed facto juramento cecidlt coram altari, et manu famulorum suorum portatus est ad Scholam Anglorum, et ibi terlia nocte
vitam finivit. Et tunc Apostolicusad nos remisit, et quid de eo ageretur a nobis consuluit, an cum
cffiteris

mensibus quatuordecim, qui ex nece insontium

cognomen adeptus

ut Crudelis appellaretur.

Quo

factum est, ut eo sublato de medio, rebus ad interregnum deductis, duo fuerint creati judices, quibus bellandi adversus bostes et judicandi po-

Christianis corpus ejus poneretur.

peractis, et nobis renuntiatis, opti-

11. His

mates regionis nostra^

cum propinquorum
humilitale,

illius

pulum

libera est concessa potestas.

Post

annum

turma
illius

efflagitabant

omni
:

ut corpus

autem creatus est Alfonsus hujus nominis quartus, cognomento Monachus, filius Garsisc (ut Tudensis
affirmat) sive Ordonii, ut pluresconsentiunt
:

cum
sta-

ex adverso in Asturia

jam quartus

filius

Alfonsi

Magni regnum sibi vindicasset Ramirus. Hic tus rerum undique fluctuantium summatim
lectus
9.
:

col-

sed ad res

Anglorum.

cum corporibus ponenosque illorum efflagitationi consenlientes, Romam remisimus, et consentiente papa, positus est ad cajteros Christianos, quamvis indignus. Et sic judicata est mihi tota possessio ejusin magnis et modicis. Sed ethsc apicibus pra3ne quandiu Chrislianitas notavimus lilterarum
per nostram licentiam
retur Christianorum
,

De Jithelslani Anrjlorum regis chirographo ad Confessionera S. Petri. Hoc anno, defuncto Eaduvardo seniori Anglorum rege, qui iu locum

rcgnat, aboleatur.

Unde
et

miiii

praefata
,

possessio,
;

quam Deo
jusfius novi

et

sancto Pctro dedi

donatur
in

nec

quam Deo
,

sancto Petro hanc posses-

ejus

succcssit /Ethelstanus

liberatus ab Elfredo

siouem dare

qui

aimulum

meum

conspectu

adversario

Romae

exstincto,

cum

ad Confessionem

omnium

cadere fecerunt,

et

mihi prosperitatem

sancti Petri perjurare

non

timuisset, in sua

dona-

regni largiti sunt . Hactenus regis chirographum

tione facta sancto Petro ista

manu

sua eidem appen-

dicem posuit quibus res gestas clarius innotescit \Q. Sciant sapientes regionis nostrae non has prsefatas terras me injuste rapuisse, rapinamque Deo dedisse, sed sic eas accepi, quemadmodum judicaverunt optimates regni Anglorum, insuper et

ad donationem illam appositum, descriptum vero a Wilelmo Malmesburiensi una cum casteris ad
'

eumdem regem
1

speclantibus.

Wil. de gest. reg. \ng.

I.

ii.

c. 6.

Anno perio(liCraco-Romanffi64n. Anno

Joannis

papae 11.

962. Mm Berengarii imp.

llispan.

Anno Hegirs 312, inchoato

9. Constantini VIll

die 9 April., Fer.

6.

Jesu Christi 924.

imp. 13.

cum Romano

imp.

1.

et seq.

Ad num. 1 Berengarius Aug. occiditur. Flodoardus, in Chronico, Berengarii impemorteni rectc

lib.
,'J,

nationis dcdxxiv, IV idus Martii,

feria vi,

Indiclione xii,
etiani colligi-

hora

iii

quibus ex verbis

ratoris a suis occisi

illigavit.

cum hoc anno

cap. 1, postijuam

tur Berengarium ante

diem

xii

incnsis

Martii

Luitprandus cnini
narravit, ait

nccatum
paulo

fuisse.

Porphyrogenneta, libro de Adinicap. 20, historiam Rerengarii

eam ca;dem
garius in
infelix

Haliam vocaverat

Hungaros quos Berenurbcm Papiam ct ,

:

nistrando inipcrio
aliter ac

Ecclesias xuii coiubussisse, addit(]ue

Usta est

Luitprandus et Flodoardus narrat. Fuit Berengarius vir multis magnisquc virtiitibus

pra^dilus, cujus

olim formosa Popia anno Dominicae Incar-

animus neccalamitatibusunquain

, ;

JOANNIS X ANNUS 13.

succubiiit, nec secundis rebus nimisclafnscst, qui

3.

CHRISTI 924.
S. Udnlricns
Vifa
fit

579
episc.

Avgustensis.

suorum obscquio dignus erat. Octavum imperii annum nou absolvit, cum anno dcdxvi, die xxiv mcnsis Martii imperator coronatus fuerit, et currenti anle diem xii ejusdem mensis perierit. Post ejus mortem imidco constantiore ac fuieliore

num.

S ad 8. Gerardus presbyfer S. Udalrici fanii-

liaris in ejus

num.

7 ait

Post quindecim

annos, defuncto Hiltino cpiscopo, machlnatione nepotis sui

rum suorum,
prffisentatus,

Burchardi ducis ct aliorum propinquoHeinrico regi (nempe Germaniae)

ejusquc sublimitati nota facta est de-

perium Occidentis vacavit usque ad an. dcdlxii.

2.

Luitprandus

Rodulfi regis adventits in llaliam

citatus narrat postea
:

el furja. et

cessio

episcopi,

supplicatumque

est,

ut praefato

quK hoc

sequenti anno in Italia contigere factaque per Italiam

Exnsta Papia,

domino Udalrico episcopalis potestas ab co concederetur. Rex vero intuens herilitatem staturse illius,
et

non modica prajila, Hungari ad propria revertuntur. Hoc eodem tcmpore, defuncto Adelberto Eporegire
ejus
civit.

comperiens docfrincC sua; scientiam,

regio

petitioni

marciiione, uxor
Tuscia:

eorum assensum pra^bens, eum accepit, munereque

His vero
tentes,
ita

more

in

manus

ponfiflcatus

honoravit.

Ermengarda Adelberli

pra^potentis

peractis, hilari

marchionis

et Berthffi filia, totius Ital. princ. obti-

et

ad Augusfam pervenientes,

animo de rege reversecundum

nebat. Causa autem potentiae ejus hjec erat, quo-

niam, dictu etiam foedissimum

ignobilibus

est,

carnale

omnibus nonsolum principibus, vernm efiam

cum cum

Edictum potestativa manu investituram episibi perfecerunt. Succedentevero tempore Nafivifatis Domini, in die solemnitatislnnocenfium
regis

scopatus

commercium
2.

exercebat . Ita Luit:

prandus cap.
rex
venit,

Tum
e

cap. 3

Per idem tempus

in Italiam

consuefudinario ritu ordinalio ejus peracta est. 4. Ejus ordinatio ad annum superiorem pertinet.
rici

Rodulphus

Burgundia rediens
Berengario

MabilloniusSajc.vBenedict. Vitam

S.

Udal-

defunctoque

regnum

potenfer

obtinuit. Post

autem aliquot

dies Italienses

coeperunt inter se dissidere. Zelo quippe non

dico
carnis hujus putredinem trahebantur, eo

omnes mo-

Augustani episcopi, quam Velserus ex tribus Codicibus Mss. sub anonymi nomine typis mandavit,

Gerardo presbytero ex vetusto Codice Ratispomonasterii aftribuil,et parenti suorestifuit

propter Ermengarda; pulchritudinem juxla

neiisis

quod ea

sed tam ipse

stuprum

aliis

pracbebat

aliis

denegabat.

Unde

initium male
in

quam Baronius Udairici episcopatus cum hoc Cliristi anno copulant, licet

factum est, ut prjedives Mediolanensis episcopus (nempeLanthbertus)nonnulIiqiie alii regis, Rodulfi

partibus faverent.
rebelles aderant
,

tassel id

CumErmengarda

vero tot simul

margine praifatorum verborum, Velserus annofacfum esse anno mnxxivinewite, ideoque in die solemnitafis Innocenfum praicedentis anni.

quot ipsam etiam regni caput

defenderent.

Gerardum enim presbyteruin

quod anno superiori
fesfo

^ram

Christianain

Factum est autein, ut rex Rodulfus coUectis copiis Papiam tenderet, castris metatis, etc. Ermengarda Rodulfo regi clam et dolose mandata transmisit, significavitque omnes suos velle eum deserere, et capfum detinere. Quibus legationibus rex territus,
inviriliter

Papiam non

a die Nativitatis Christi exorsum esse, ex eo liquet,

dies xxviii mensis Decemb. sanctorum Innocentium sacra in Dominica incidat, quibus diebus dc more episcoporum ordinationes flebant, et pra!terea annos quinquaginta
sedis Udalrico adscribat
potest, si
fuerit.
is
,

quod verum
die (luarta

esse

non
Julii

sequenti nocte clam custodibus lintrem ingressus,

currenti anno episcopus consecratus

suos deseruit. Mane facto, milites et principcs ejus

aiiimo consternati sese in
qiie

Udalricum eiiim
esf.

mensis

fugam dedere
scilicet

Cumarclii-

anni

dcdlxxiii ad superos evolasse, extra

omne

Mcdiolanum, tutum
,

ad locum, persapientissimo

dubium

Hermannus Contractustam ineditione

inCanisiana, ejus quidemordinapraesenfi aniio conncctit, sed

venissent

consensu

omnium

Lantbertus

Pastoriaua

quam

episcopns Hugoni
auferat

potentissimo et
potenter

tionem cuin

Provincialium comiti mandaf,

sibique

regnumut Rodulfo
Ha;c
et

a Nativitate Christi ubique inchoaf.

annuin Hscejus veiba

obfineat .

par-

ad liunc Christi annuin

Vindelicffi

S.

Udalricus Augustte

lim hoc,

paitim sequenti anno peiacta,

uno
6 de

episcopus ordinatus, mira pietate etreli,

tenore a Luitprando narrata. Sigonius

reg. Ital. ait extare Diplomata a

lib.

gione prjefuif annis l

qui annus, ul

mox

dixi,

Rodulfo

lioc

anno,

Nafivitate Christi inchoatus, et Udalricus post tri-

nempe

regni sui in

Italia

tertio,

Veronai data,

duuin ordinatus. Ad
stensem episcopum
idcoque
sigiiiflcat

lia;c

quibus Privilegia

alia Ecclesiffi Patavinae concessa

ut anno dcdx vidimus, AiilUltinumco

facfuin
sedisse

Hermannus Confracfus, annoAuguannos

xiii

conflrmavit, aliaque quibus eodeiii beneflcio Par-

mensem

et

Cremonensem

Ecclcsiaiii

cumulavit.

eum, non hoc anno sed supequindecim

ii

Quare Diplomata ista antequam Rodulfus ad obsidjonem Papiensem pergeref et ex Italia fugeret data esse, et Rodulfl fugam ac obsidionem Papiensem ad sequentem pertinere non dubitandum.
(1) S.

riori e vivis excessisse (1). Quoait aiinos

Hiltini sedi a Gerardo prcsbytero adscripfos,

in

duabus Vitis saucti Iiujus antistilis, quarum mentionem anno dcdx num. 6 fccimus, efiain leguntur.
die festo SS. lunocentium, penes

Uldaricum nonnisi anno dcdxxiv episcopum ordinatum

clironologia
est

fuisse

mo

certiusest

tum quodGerardi

coaevi auctoris

deducit.

ita exigit; adscribens enim annos xv Hiltino ejus prsdecessori, ordinatoanno dcdx, nos utiqueadannura dcdxxiv cur aliam fuisse auctoris hujus raentem inde arguaraus, quod eideni S. Uldarico, qui an. dcdlxxiii decessit, annos l sedis assignet; qui sane anniab anno dcdxxiii, non veroab A. dcdxxiv duci necessario debent. Constat eniin scriptores persajpe in gratiam nu-

Nec

580

.lOANNIS

X ANNUS

13,

CHRISTl 924.
filius, et

veri

Qnaro cim Eiltini ordinatio ab anno dcdx remoiioii possit, ut indicant q\w. ibidem diximus, non vidco Gerardum presbylcrnm liac in reerrore
posse.

monachus Ordoniill

post istum

Ramirusll

qui celebrem de Mauris victoriam retulit, de qua, Baronii ordinem sequentes, an. dcdxxxviii verba faciemus, eamquecertisargumentisanno dcdxxxix

liberari

Quod mirum

videri

non

debet,

cum

variis

exemplis consfct anctorcs coa3taneos,

relatam fuisse demonstrabimus.

prffisertim in

teniporum

dcsifinatione,
liic

aliquando
praesidente,

errare.
scripsit,

Gravius lapsus

est

auctor in eo quod
esse

Marino

Ecclesia)

Ronianae

Udalricum Roma; fuisse; quod verum non

loco laudalo ostendimus.
5.

Moritnr Ordoniiis 11 Legionis rex.

connexuit,

Ordodie

nius 11 Legionis rex, cujus regni initium Baronius

cum anno dcdxv

xvu mensis
Quot annis
tantis

jam anno dcdxh,

Junii regnabat, ut suo loco diximus.

ipse et

duo proximiores regnarint, in

Hispanics tencbris ab hoc anxio usque ad annum dcdl, quo Ordonius 111 regnum
Historise
iniit,

detegi

non

potest.

Rodericus Toletanus

ait,

Moritur Edoardus rex Anglia;. Ad num. 9 Vigorniensis ad hunc Cbristi annum scribit: a Anno Cbristi dcdxxiv rex Anglorum Eadwardus, cognomento Senior,quicunctisBritanniam incolentibus, Walanorum, Scotorum, Cumbrorum, Galwalensium et Danorum populis potenter proefuit post multas res egregie gestas, anno regni sui vicesimo quarto, in villa regia Farendona nuncupata, diem clausit extremum . Idem habet Westmonasteriensis, quibus suffragatur Malmesburiensis lib. 2 de Reg. "cap. 6, qui ait, anno Incarnationis DCDXxiv Athelstanum filium Edwardi regnare ccepissc. Erat ille filiorum Edoardi natu maximus.
6. et seqq.
:

eum
stum
dit,

fuisseprincipeni prudentem ac solertem, juet

Secundus

filius

Edoardi

fuit

Ethelwardus,

ex

pium, ac rcgnum provide gubernasse, ut

lib. 4,

videreest

cap. 21. Mariana lib. 8, cap. 2 tra-

euni ex

vicesirno

morbo exstinctum anno nongentesimo terlio, eumque passim recentes bistorici

quod viderim,
id probet.

seqiiuntur, licet nullus,

Post

mortem Ordonii

U, Froila frater succedit in

apprime iustitutus mullumque Elfredum vultu et moribus piKferens, sed cita post genitorem morte subtractus , inquit Malmesburiensis pag. 46, qui postea pag. 49 de Etbelstano scribit De hoc rege non invalida ajiud Anglos fania seritur quod nemo
Elsteda Clia Comitis Etbelini,
,

iitteris

rcgnum, sed
Tolelanus

nibil egit

lib. 5, cap.

memoriadignum,inquit 1, qui ei annum et menses

regnavit Alphonsus

Icgalius vel

litteratius

Rempublicam administra-

rit(l)B,

duos

tribuit.

Post

Froilam

meri rotundi parum addere interdum vel demerc; ideoque'cum liic exprimere debuisset annos sedis xlix, maluit Lnumero rotnndo. Confirmant meamlianc sententiam annalista Saxo Eccardiad A. dcdsxv, et Clironicon rcgium S. Pantaleonis Coloniensis apud eumdem, qui ambo

annum

a Nataii exordientes, S.

Uldarici

initium

cum anuo dcdxxv componunt. Consonat

his

et clironograptius

Saxo Lebinitianus ad an-

num DCDxxv.
(1)

Mansi.
pertinet donatio quaidam facta a Sergio primicerio Sedis
:

Ad hunc annum

Apostolica;

monasterio S.

Viti,

quam ex Regesto Sublain sacra-

cersi pag. G6 exscripsimus. Incipit

Anno,

Deo propilio, pontiDcatus domni Johannis summi

Pontiticis et universalis decimi Pl'.

tissima Sede B. Pelri Apostoli anno . Hic locus vacuus est : mense Augusfo, Indid. xii, die xx. Sergius primicerius, et Agatha nobiiissima ejus uxor donant et offerunt Floi-o presbytero religioso ejusque successoribus in monasterio sancfi Viti domum majorem opere Signino cum oratorio sancli martyris Theodori posit. Romae regione III, juxta portam majorem. Jurant, se biBc servaturos per salutem Johannis papf

decimi.

SUBSCniPTIONES.
Signum manu suprascripto Sergius primicerius sanctaa Sedis Apostolica; atque donatore. J- Signum manu Leonis in Dei romine consul et dux a Sergio cousul et dux in liac donalionis Charta Uomauus in Dei nomine consul et dux in hac Charta donationis testis rog. sig. f feci. + Silvester in Dei nomine consul et dux in hac donat. Charta testis rog. et sig. crucis feci. 1" Nicolaus in Dei nomine consul et duk in bac donal. Charta testis rog. sig. feci. -J+ Boso in Dei nomine consul et dux in hac donationis Charta teslis rog. sig. \ feci. Ego Fladrianus scrlniarius et tabellio Urbis Rouia3 coinplevi et absolvi.
}

testis rog. sig. crucis feci.

Ex Indictione
Ponlificitus

xii ac noinine

Johannis papa; X, colligimus hujusmodi donationcm faclam

fuisse A. D.

dcdxxiv, quo

annus

Johannis

X decurrebat.

undecimus GEonGius.

, ,

JOANNIS X ANNU.S

14.

CHRISTI 925.

581

JOANNIS X ANNUS U.

CIIRISTl

925.

pania.

SequitiirChristiannus nongcntesimus
pueri

S. Pela()ii pneri insigne marlyrium in

Tlis-

sanctus Pelagius,

numquid me similem
illico

tuis effc-

\i-

minatum

existimas? Et
scidit, et

vestimenta quae inathletam

inqui-

cesimus ijuintus, Indictionc decimatcrtia,quodutn sub jugo barbarico assidue gemit Hispania, egref,no
martyrio Pelagii
virescit,
et

dutus erat

fortem

in palrestra se

constituit, eligens potius digne pro

Christomori,
vitiis

annorum tredecim

lajta

quam
nari.

turpiter

cum

diabolo vivere, et

quod

etsi

non armis,

pietale saltem vincat,

per

puernm ducat de impio tyranno triumphum,

Ipsum vero adhuc suaderi posse rex existimans, suis prsecepit tyronibus ut eum suasoriis
,

atque prjeclara terra cajloque spectata trophaia in ffiternum mansura sublimet. Tantaj rei vigent in
tota Hispania
siis

delinirent

lcnociniis

si

forle

apostatando, tantis

acquiesceret regalibus pompis. Sed ille, adjuvante

ubique memoria;, altaribus

,

et Eccle-

Domino,

fortis stetit et intrepide

permansit, Chri-

consignatffi

diesque natalis insignis martyris

laudibus ducendus annis sinhislorico atque poetico cele(juse
,

sacrificiis sacrisque

gulis est religiose

pra^scriptus; cujus et pra^conia

,

stianum se solummodo pra;dicans, ejusque per saecula praiceptis obsecundare se dicens. Cujus ferventissimum rex spiritum contra se persistere
videns, atque in suis desideriis spretum esse intelligens, ira stimulatus
:

omni

dicendi genere

brata leguntur. Virgo enim Saxona

poribus claruit, poetria prasclarissima

temRhosuvinta
his

Appendite, inquit, illum in

forcipes ferreas, ac strictum tandiu sursum, deor-

nomine

ut olim tympanistria Davidi de Goliath

et

sum

vicissim levantes deponite,

quousque aut

ani-

triumphanti puero virgini simul

ginitate centeno, at(jue ex

martyri occur-

mam
neget.

exhalet, aut Christum esse

Dominum
animo
j^ro

de-

rens, cecmit laudes easdem, aucto

numero ex

vir-

Quod beatus Peiagius

forli

pertrans-

pra;rogativa martyrii

iens, stabat intrepidus, qui

adhuc

Christo pati

multijilicato milleno.
2.

penitus non recusabat.

4.

Plnres sunt qui Pclagii praeclarum marty-

Cujus

rium conscripsere, antiquior autem caeteris, qui tum vixit eodemque in loco versatus interfuit
Raguel, totius
qui
rei gestae

videret, jussit

cum immobilem rex eum membratim gladio

Qua
,

conslantiam
scindi
,

et in
,

flumen

projici.

ministri potestate accepta

per

historiam est [)rosecutus,

delinein bello
,

tam immania
de eo

in euni

exerlo

pugione

ludibria

retur in carcere

primum causam cur puer decennis eam asserit, quod cum

Ermoigius episcopus
,

debacchati sunt
,

ut putares sacrificia componere

eis insciis, in cons|)ectu

quem immolari,
nostri

adversus Gallfficiam ab Arabuin rege excitato

tivus
reniansisset
,

cap-

Domini

Jesu Christi erat

necesse.

Et qui

duclus

jam

electus

manebat
terris.

in caelis, adliiic duriter jta-

Cordubam ut se nexibus liberaret, eumdem Pelagium sobrinum suum decem annorum reliquerit
obsidem, |)uerum elegantissimai forniae atque speqnique totum illud triennium et ctatae virtutis semis quo mansit inclusus , venturi praiscius
,

ticbatur in

Nam

alius

brachium
,

radicitus

amputavit, alius tibias desecavit

vices ferire

alius etiam cer-

ad marlyrii pra!parationem impendit. Cum vero venustus facie non ad marlyrium sed ad delicias tyranni educeretur e carcere , ab eodemque mille

non destitit. Interea stabat martyr inquo guttatim sanguis distillabat |)ro sudore proiluus, nuUum interim prajter Doniinum Jesum Christum invocans, pro quo pati non recutrepidus ex

Domine corum meorum. Quem

sabat, dicens
:

erijje

me

de

manu

inimi-

sane divina potestas

in ceelis

non

modis suaderetur ad turpia

renitens, comparavit sibi

magnis ille animis ea occasione martyrium

:

deseruit, faciens illum in poenis confessorem, ac

sub

gladii

mucrone gloriosum
ille

martyrem.
illi

quod

quonam modo transactum fuerit summatum, ab eodem auctore sic accipe

3.

et

con-

Porro manus, quas

leratissinii

ad

Deum

levabat,

sce-

Intcrea

j^ost

constantem

scilicet fidei exhi-

gladio amputabant. Inter quae beatissimus Pelagius fessus anhelabat ; et quia qui ho-

bitam conlessionem,
gere vellet

cum cum
:

joculariter rex tan-

minem

miseraretur non aderat

Deum solummodo

(abuti scilicet)

Tolle

canis

inquit

invocabat. Clamabat

quidem

athleta forlissiinus,

582
scd
pracsens certamini

JOANNIS X ANNUS 14.

pr.xcrat

CimiSTI 925.

Dominus
tibi

Veni,
initio

inquiens, accipc

coronam
Inter
hroc

quam
spiritus

ab

mundi

promisi.

migravit ad
in

eiimdem archiepiscopum propinato veneno hoc ipso anno qui tertius ejus est sedis. Ha^c pluribiis Frodoardus '.
lere
9. Seuljilio ita,

Deum,

corpus vero

projectiim ost

fluminis

ut audisti, sublato de medio,

alveum. Sed post hoc nuilatenus defuere fideles qui illud qua;rerent atque in sepulchrum honoriflce deferrent cujus quidem caput coemeterium
,

quid

tum

accidit? Illud planetunc

primum

contigit

tenet sancti Cypriani, corpus

Genesii.

vero cespes sancti

monstrum, nunquam hactenus iii orbe Christiano visum nec auditum, imo nec puto mente conceptum cum videlicet puer
in Ecclesia Dei videri
,

nondum

quinquennis,

nondum

alicujus inferioris

dignum Deo martyrium, hora septima coeptum, vespere autem eodem die consummatum! Quis unquam tale donum ullis com5.

vere

ordinis cajiax, vixferula prima addiscens elementa,

Rhemensis eligitur archiepiscopus. Tanta ista adeo nova, adeo turpia ac detestanda, solo auditu horrenda atque pudenda, fabulam putesanilem, prodo ejus auctorem, ex quo etiam cuncta verbatim describimus, Frodoardum hujus temporisscrijitorem
Ecclesiae Dlium, qui rem gestam sic naraNec mora, post ipsius Seulphi Rhemensis archiepiscopi obitum Heribertus comes Rhemos venit, advocans Abbonem Suessonicum episcopum,

pensare valebit sermonibus,

precibus
delicias
tiis

etc.

Paulo post vero

ad eimidem conversusmarlyrem iiseum compellat

:

beatissime

testis

Pelagi, qui inter

minasque Christum confiteris, ac blandiccdere nohs, ehgens magis mori pro veritate,
vivere soeculo et carere justitia. Et
,

ejusdem
:

rat*

quam
jam

quem

Christus in sorte habebat electorum

promisqntesu-

sionibus noluit cedere pcrditorum.

Unde
tibi

et

Bononem Catalaunicum. Quibus

Rhemensis

sibl

junctis,

mus,

sancte martyr, Ecclesise patrocinare,

indefesse
prssidiis,

eamque
famulari

tractans eleclionem hujiis

clericos

Ecclesiaj,

tam

fovelo

quam

quam

laicos

ad voluntatem suam intendivideretur,

votorum obsequelis, quatenus te coram Deo habeat patronum, quem GalljEcia oriundum, sed martyrii sanguine Corduba tenet gloriosum.
conspicis
6. Igilur hic bealissinius

dere

fecit.

Sequenles igitur ejus consihum, ne forte

personas episcopatus

per exlraneas

eliguntniium ipsius
Patrata ad

admodum

parvuliim, qui nec-

Pelagius astatecirci-

dum adhuc quinquennii tempus explesse videbatur.

tatis imjietrandffi gratia.

tertredecim
ut dictum

et

semis passusestannorum Cordubae,

civitatem

est,

Habdarraghman rege

regem deferunt, properant ejus auctoriRodulphus igitur rex, hac

sexto kalendas Julias

imperante, die videlicet Dominica, hora decima, ^ra nongentesima sexagesinia tertia, regnante Domino Jesu Christo, qui
,

electione comperta, praefatorum ejiiscoporum consilio,

aequitatis
ipso.

Rhemensem episcopatum committit Heriberto censura disponendum et regendum ab

Quinetiam legatos Ecclesia;

vivit et

regnat

cum Deo

Patre in unitate Spiritus

sancti,

unus

in Trinitate

Deus

in sa;cula saecnlo-

iO.

cum Abbone

rum. Amen. Hactenus scriptio Raguelis, qnam appendicem ad Eulogium positam Ambrosius
scholiis illustravit
,

praesule

Romam

mittere satagit, hujus electionis

ferentes, et

decretum secum
praesule

assensum papa super

papa, interveniente

reliqua addens
et

quK

spectant

ea petentes. Joannes itaque

ad factam poslea transJationem

cultum martyris celeberrimi. Sed invisamus res Francorum. 7. Puer qumquennis archiepiscopus Rhemensis. Cum autem grassanlibus ubique tyrannis,

Abbone, petitioni eorum consensum prgebens, episcopatum Rheniensem Abboni episcopo

delegat, quae sunt episcojtalis ministerii ab ipso in

eodem episcopatu
Rhemensis

tractanda atque definienda de-

GalUcana;Ecclesiae vaslarentur, qute creteris viribus

cernens. Heribertus itaque comes potestate potitus

episcopii
,

Rhemensis Ecclesia, in maximo discrimine constiluilur. Quod enim apud eam sacra regum unclio servaretur, et in eo qui eidem
pricstabat

injuste privavit

(non) interfueram prajmissffi electioni,

tam me, qui quam non.

nuUos

alios et clericos et laicos beneflciis possessio-

archiepiscopus jiraesideret collocata videretur esse

poteslas

num

Ecclesiashcarum
nuinerati

ungendi regem

et sic totius

regni cardo
sicut a legi-

episcopis

quibus a praedecessoribus videbantur obsecundatiouis

,

in ea verli

quodammodo
,

videretur

gratia, qua;

pro libitu

suffi

voluntatis quibus sibi

timis

Francorum regibus
ita

ejus archie[(iscopi

summo

placuit imjiertivit, etc.

Hucusque Frodoardus.
Pontiflcis

colebantur honore

e contra a tyrannis innu(si

11. Vidisti, lector, cujus auctoritate

meris consuevil

alfligi molestiis.
,

8. Pra; cffiteris autem (jui hoc tempore post regem emineret in Galhis, Heribertus comes Aqui. taniffi, erat Rodulpho regi qui regnum invaserat pra; cunctis meluendus. Hic igitur Rhemensi
,

tamen ijise Pontifex est dicendus) id primum fueiit introductum in Ecclefia Dei, Joannis Decimi, quo turjiior uullus, cujus sicut ingressus in Cathe-

dram

Pelri

infamissimus,

ita et

exitus nefandissi-

mus. Non

ista

Nicolaus vel aadire tulisset, aliquisve

inhians Ecclcsiai

ea liberanda ab infestalione

opportuna oblata occasione, pro eam invadentium doiniisse traditur

alius legitime electus Pontifex, sed

opus

illo

dignum
fult

quem

intamis femiua infami opere in Petri solium

minorum, pactum
Ecclesiae

cum ejusdem
ul

intrusisset.

At veroquod

in tanla Ecclesia

male

archiei^iscopo

Sculjiho

suus

filius
'

Rheinensi

jirajUcei-elur Ecclesiic.

Verum cjusdem

Froa. hisl

Rhom.
aiiiio.

I.

iv.

c.

comitis ministri morai impaticntcs, c medio sustu-

18.

FroJ.

I.

iv.

c.

19.

in Claoii.

hoc

JOANNIS X ANNUS 14.

a malo principe
transiit

CHRISTI 925.

583

usurpaliini,

in

excmplnni

cilo

etiatu Uomffi, Constnilinopoli, et in aliis prasclaris

aliorum, ut complures liujus sa;culi principes sibi sanguine conjunctos adolescentulos in

civitatibus, inferius dicturi

hoc sicculo
Scccula

fuisset

exslinclum,

sumus. Atulinamquod et uon in posteriora

nefas, (juo jura

surnmas cathedras curaverint promovendos, quod hoc ipso steculo non sine magno dedecore faclum

propagatum fantum

omnia

Ecclcsiaslica sauciantur.

Amio

pcriodi Oraico-Romanie

ms. knno Mrx

Ilispan. 9G3.

Anno

Hegir;c :J13, inclioato die 29 Marlii, Fer.3.

Jesu

Christi 925.

Joaunis X

papaj

12.

Conslantini VIII imp, 14. cuui

Romano

irap.

ad

Martyrium S. Pelagii pueri. A num. 1 Anno dcdxx diximus Abderramen Cordubensem regem Ordonium ii Legionis et Garsiam Sanctii
1. 7.
[^roelio

ex

eis,

peremptaetmartyriocoron,'ila,RacheIdisque
ejus
S.
illffisa

contectalis

diviuitus conservala est .

filium reges in valle Juncaria

post illam

superasse, et

cladem Hermigium episcopuin Tudensem, qui a rege Mauro captus fuerat, obsidem dedisse sanctum Pelagium, puerum decennem, sobrinum suum, ut se a captivitate liberaret. Sed cum sanctus puer a tyranno variis modis suaderetur ad turpia, eique fortiter resisteret, hoc anno jussus ab illo membratim gladio scindi et influ-

Wiboradce accurate descriptum ab Hartmauno monaclio S. Galli in ejus Vita a Bollando ad diem ii mensis Maii, et a Mabillonio Sa;culo V Benedict. recitata. In ea num. 2i et seqq.
dicitur Wiboradae quae

Martyrium

apud sanctum Gallum jam

revelatum
in
,

ante

annum

dcdviii

reclusa vivebat,

esse, sffivani

gentem Hungarorum anno futuro

aliis

kalendis Maii,

terris pervagatis et devastatis

ad

men

projici, ut refert

Raguel presbyter, qui ab

iis

quorum

in carcere

sodalis Pelagius fuerat,

ea se

perventuram et in eadeni revelatione ostensum est illi, r|uod per martyrii gloriam, ipsis paganiseam vulnerantibus,
S.

monasterium

Galli

quEB narrat

audivisse innuere videtur. Ea Relatio

et

certaminis prajmia in

cailesti

beatltudine perci-

ante sexcentos annos scripta nunc in Bibliolheca

regia in Hispaniis asservatur, et in Hispania illustrata

pere deberet . Ha?c revelatio anno superiori sanWiboradffi facta. Paulo post subdit Hartctffi

legitur

Beatissimus Pelagius
6,

inquit
circiter

mannus
tur
,

Cumque

illius

anni circulus vergere-

Raguel apud Baronium num.

tredecim
civitate,

a^tate

et seniis passus est annorum Cordubse Habdarraghman rege impcrante, die

tempus Maii mensis sancla; Virgini per visionem ostensum appropinquaret subito fania
ct
,

terras pervolante nunliatur paganos tota jirovincia

videlicet

Dominica
,

hora x,

sexto

kal.

Julias,

Bajoariorum esse
peccatis

diffusos.

Sed corda hominum,

.^ra DCDLXiu
S. Pelagii in

ideoque hoc Christi

anno, quo

dies XXVI mensis Junii in

Martyrologio

Dominicam incidit, quove Romauo mcmoria cele-

bratur. Rosuitha seu

Rosiiida clarissima virgo e

quominus exitium evadere possent, cum lieu dura semper essent ad credendum, iferum atque iterum fama percrebrescente de adventu paganorum, antea credere noluerunt
exigenlibus
!

Saxonia, qua; vixit in coBnobio non longe ab Hil-

quam

desheim
descripsit,

silo,

eleganti

carmine
iis

hoc martyrium

etiam provinciam
occidit

aitque se ab

qui aderant, ea qute

imminente, hatic usque ad Lacum Potamicum gens barbarica circumseiisit, plures et inuumeros
,

saeviens interilus, gladio

narrat didicisse.

Hujus mirabilis femina omnia

Norimbergae

cuncta

villaruni

officia

circumquaque

opera Conradus Celtes edi curavit

ignisincendiodevastavit. Refert postea Hartman-

anno mdi,
nominis
I

inter qua3 est Oltonis imperatoris hujus sub quo ea vixit, 1'anegyricnm. Hoc itaque sfficulum, et hujus pueri martyrium et hujus

nus Engilbertum abbatem, cum jam caslelluin quoddam monasterio proximuni valde flrmassef,
praicipuos

quosdam cx

suis nionachis ad
illa

clarissima; luonialis opera illustre fecere.

2. S. Wiborada adoentum Ihmfjarorum in Hermannus Contractus Bajoariam pradicit. juxta editionem Canisianam lioc anno scribit

dam

misisse, quatenus

cum

clausula educcre iialeretur,

Wiborasede sed ea inducias usque

Iractarent, ut

Ungaris jam Alamanniam vastando pervagantibus el ad ccenobiuui quoque S. Galli perveiiienti

ad sequentem diem postulavit. 3. Martyrio coronatnr. Sequenti die nuntii iferato advenienfes Barbaros advenfasse proclamant, et illico abbas ad eam venit, sed mansiuu-

bus, Wiboradavirgoinclusajfracta cellaa

qu odam

culam

sibi

a Deo concessam relinquere noluit. In-

584
lerca

.lOANNIS

X ANNUS

15.

CHRISTI 926.
Wiborada Deo meritis dignissima virgn, Palma marlyrii scandit ad astra poli.

Barbari ad locuni ubi erat accedunt, ei san-

ctam virgineni ante allariolum stantem et devotis precibus Deo se cominendantem s|ioliavcrunt
vcstibns
:

sicquc

omni tcgimine

prajler cilicium

Conditor

illius

Epitapbii ab

Hartmanno monaclio

ablato, libratis

ascibolis (id est, securibus minori-

WiboradfD
bit

a^quali in fine cjus Vila^ recitati

amium

bus) tria capiti vulnera saiictae virgini ct martyri

infligunt ,

a dic natali Cliristi auspicatur, ut numeranti lique-

perimuntque. Pluribus post mortem

miraculis claruit et non integro post

eam

tyrium

sajculo

de ejus canonisatione actum, ut suo loco videbimus. Colitur Wiborada apud Sancti-Gallenses sub
ritu duplici
secundffi
classis.
:

Wiborada MarQuoad Rachildam primam Wiborada; imitatricem, usque ad annum ncoxLVi, quo defun,

nam

die secunda mensis Maii

fecit.

cta traditur in

In

ejus

Ei^itaphio

bsec inter alia leguntur

Annalibus Hcpidanni, reciusa vixit, de qua legenda Wiboradai Vita. Moritur sanctus Nicolaus Mysticus pairiarcha
Constantinop. ut anno dcdxxx probabimus.

Anuis nongeutis

viginli

quinque volulis,

Posl quatuor nienses, bis quatuorque dies.

JOANNIS X ANNUS

15.

CHRTSTl

020.

Annus Christi sequitur \. Uuffo rex Kalia. uongentesimus vicesimus sextus , Indictione decima

nebat, qui Maroziam scortum

Romanam

sibi

uxo-

rem

acceperat . Scd dc
3.

Hugone

inferius saepe.

comes Arelatensis sive coepit, Rodulpho a Hugo ejecto, de quo ha>c Frodoardus hoc auno filius BertEe, rex Romae super Italiam constituitur, expulso Rodulpho Cisalpinae Galhaj rege qui re(juarta
;

quo Hugo

Vigens cidtus sanctorum in Bispania.

Si-

Provinciffi dictus in Italia

regnare

gnaiur quoque praesens aunus nobili

pietatis

me-

moria, dedicationis videlicet EcclesicB sanctorum

Hadriani martyris et Nataliae conjugis apud Legionem in Hispania. Cultu quippe sanctorum semper
claruit Ecclesia

gnum

illud pervaserat

et alteri

femina^ vivente

Hispana, adeo ut a longe positis

uxore sua se copulavcrat, occiso quoque a filiis Berttc Burchardo Alamannorum principe ipsius Rodulplii socero.qui Alpes cum ipso transmeaverai in Italiam, regni gratiarecuperandi genero , Haec ipse. Porro de bis agens Luitprandus, hunc Hu'

undique provinciis sanctorum semper reliquias

perquisierit, licei praedives sanctis martyribus in

ea passis eadem Ecclesia fucrit. Acceptis igitur eo-

rumdcm sanctorum
sunt passi reliquiis,
Oveti

qui Nicomedia) in Bithynia

eorumdem Memorias
pii

erexere,

gonem comitem tradit fuisse ProvinciiE, sive Arelatcnsium, eumque delatum navigio Pisas Tusciae civitatem Cumque, inquit, eodem pervenissct, atfuit Romani papai, Joannis scilicet Ravennatis
:

primum

regia munificentia

Adefonsus MaChristiani

gnus, inde in

parochia Legionensi

Gisundo

conjux Leubina, cujus Ecclesiaj dedicationis hoc anno facla; ejusmodi extai vetus '
et ejus

nunlius.

Affuerunt etiam ptene omnes Italicensis

inscriptio

nuniii, (lui

hunc ut supcr eos regnaret

iiivitabant.

2. His
l)iens,

autem, ut crai longo tempore haec cuvenit Pajiiain, cunctisque convesuscepit.

Hanc Christi aulam sanctorum Hadriani et Nataliffi nomine dicatam instruxit Dei famulus Gisundo

percitus,

nientibus,

rcgnum

Posi paululum Manei

vies centcna octava

tuam

abiit,

ubi et Joannes papa

occurrens, foedus

Quo temporc Berta matre Hugoiiis mortua, Wido fllius ejus, quem ex Alberto genucrat (sicut praidiximus) Tusciae marchiam ieco i)crcussii.
Lultij.
I.

cum

mum
rcm
a
te,

conjugcLeubina, ^Era discurrente noquinquagena. Sit tibi, Doniine, ratum, famulorum ratissivoturo, quod libi alacri dcvotione in hono-

cum

saucioruni tcstium paraveruni. Suscipianlur

pie Deus, orationes

miserorum.
vi. c. 5.

Jii.

c. 4. io

nn.

Apud Ambr.

Moral. Cliron. Ilispan.

I.

.TOANNIS

X ANNUS

15.

CHRISTl 026.

585

Quisquis hic

tristis

ingrcditur, fusa prece,

la;tior

inde redeat. Consecratunique est

teniplum

mcntes deponant ingredienles .In altari autem, ubi sacra3 reh(juia; asservantur, liabentur ista
:

ab episcopo Cixilanensi, iEraDCDLXiv, IV idns Octobris . Et super Ecclesiic portam 4. Qui banc Christi anlam ingreditur sine mente bona, nec vota valent, nec dona. Ergo malas
:

Hic jacent
ossa,

crata
facit

duorum sanctoruin marlyrum saquorum virlute Dcus quotidie niulta

. Hajc ibi.

miracula

Aiino ppiindi r.rrccn-Romana; G419.

Anno Joanuis X papa;

/Erffi llisp.

964.

Anno riegira 314,

VIII imp.

inchoato die 10 Martii, Fcr. 1.

Jesu

Cliristi

926.

13.- Constantini

l.'i.

cum Romano imp.

1.

litur.
diffi

Ad num.

Rodulphns II rex Burgundice

1

Italin pel-

temporis vivendi spatium esse denegatum

52<r-

et seq.

Rodul[ilius

Burgun-

Transjuranai rex hoc anno Itaha expulsus, qui

infldelilate

chardus dignam emendationem promisit, sed sui juramcnti oblitus ac onustus sacris vasis ad propria remeavit.
sicut

cum

suorum prajnominatos adversasibi filiam

rios tus,

superare non posset, in Burgundiam profec-

Vcrum, subdit Hartmannus, dux mente conceperat, magno comitatu in Italiam

Burchardo Suevorum duci, cujus

collectis

ingressus,
tos

dum

totam sibiterram subjicere,etmulipse

conjugio copulaverat, denuntiat, ut

sibi

in auxi-

decipere cogitat,

dolositate

illius gentis

lium veniat. Qui

copiis

cum Rodulpho
quomodo ab
fuerit.

prajveutus,

dnm

studet evadere, subito Ia[isu inillius pra;para-

confestim convenit in Italiam, inquit Luitpran-

frcnis equi in

fovcam, veluti casui

dus

lib.

3,

cap. 4, qui narrat postea,

Italicis

tam, cecidit, hocque insperato obitu miserabiliter vitam

finivit ,

irruentibus

Burcbardus

occisus

hoc

scilicet

anno

quod

fusius Luit-

Quod Rodulphus ut audivit, et Burgundiam percitus venit

in Chronico ad
filius Berta;

Italiam dereliquit,
, subdit Luit[)ran-

prandus citalus
ad
is

refert.

dus. Qua? hoc anno accidisse testatur Flodoardus

2. Bugo primiis Provincice comes. Sed redeo Eugonem hoc anno Italia; regem nuncupatum,

annnm

dcdxxvi

Hugo,

inquit,

prlnius fuit

comitum
i
:

Proviucia)

in Charta

enim

rex Ronnc super Italiam constituitur,

a Boucheo lom.
tata

Histor. Provincia; |)ag. 935 reci-

expulso Rodulpho Cisalpina) Galliserege, qui re-

gnum

illud pervaserat, et alteri

femina; vivente

uxore sua se copulaverat, occiso quoque a filiis Bertha} Burchardo Alamannorum principe, ipsius Rodulphi socero, qui Alpes cum ipso transmearat, Italiam regni gratia recuperandi genero . Rodulphus II Bertam Burchardi Alemannorum ducis filiam uxorem duxit, ex qua nati Conradus^ qui posteu patri successit, Burchardus, Rodulphus et
Adelhais, Lothario

Ego Hugo humilis comes el ipsemet ait marchio, Provinciae nempe vel Viennm (quod unum et idem est ), ut eum Flodoardus in Chron. ad annum dcdxxiv vocat. Memorat ibidem Hugo jMrentes suos, adjicientes, inquit, memoriale patris mei Teutbaldi, et luatris me;e Bertha?, simul et uxoris quondam meee Willa;, necnon et pra^sentis conjugis meee Hilda; , a quibusdam aliis Aldoe vocatK. Ea Charta continet fundalionem abbatia;

nnpta, ul infra videbimus. Ex

M. uxore a se repudiata dicitur suscepisse filium, Bosonem nomine, de quo inter historicos non convenit. De
Italia; regi,

ct postea Ottoni
[triore

S.

Petri, secus muros Viemice civitaiis, Alexandro Ecclcsiam Viennensem regente, qua; ideo hoc circitcr anno scripta. Ex quainteUigiinus, primum

Provincia; comitem,
tus

BurchardoHermannusContractus ad an. dcdxviii: Burcbardus dux Alamannia; factus tyrannidem invasit . Hartmaiinus vero monachus in Vita S. Wiborada; virginis et martyris, recluste apnd Sanctum-Gallum, refert Wiboradam valde increpasse Burchardum duccm, (juod abbatem SanctiGalli male habuisset, et crucem auream cum sanctorum rcliquiis refertam de loco illo adsportasset, eique dixlsse, quod si reciperet qua; monachi, ne male haberentur, ei dare parali erant, ei longi
Bakon.

non Rotbaldum, ut nullo fulfundamento putavit Bouclieus, qui et eum maritum perperam facit Engelbergoe Ludovici III Orbi cognominati sororis, sed Hugonem (postea Italia; regem extitisse. Secundo , monasteriuni S. Pelri, in quo idem Ilugo in suo Epitaphio infra referendo se[)ultus dicitur, aliud non esse, quara quod i[)semet aul fundarat, aut rcajdificaverat. De)

ni(|ue eos scri[)tores hallucinatos, qui luinc Ilugo-

nem

Lotharii regis et Valdrad;e

ei illicitis

nuptiis
i|)seinet

conjuncta?, filium esse putarunt. Ut

euim

TOMLS XV.

586
Bouclicus tom.
i

JOANNIS X ANNUS
Ilist.

15.

fllRISTl 920.
in

Provinciae
,

lib. C, sccl. 2,

post

batiam

pago Matisconensi sitam invaserat, eamCluniacensi abbati tertio restituisse

Beslium, Ducliesnium

aliosquc auctores
osteiidil,

rerum

dem Aymardo
asserenti,

locum illum fuisse ex ha',reihtate RodTiieobaldus uxorem babuit y5er//(a?72 Lotbarii Lo-- berii (juondam Valentia; episcopi, qui construxerat tbaringia; regis et Valdrado! filiam, ex qna FJugo inibi monastcrium, alquc Romanaj Ecclesia) tradiProvincia; marchio, et dein Itaiiie rexcxortns,cjuod derat quod postmodum domnus Oddo (secundus tot conjectura; confirmant, ul negari non posse viabbas Cluniacensis), cnjus mcmoria cum laudibus (leatur. Hngonem vero comitcm et marcliionem agitur, Hugone regeordinantc , a Leone papa VII Provinciae fuisse saltem jani a quinquenniodenionobtinuerat, Ludovico FrancQrum rege (Transmarino
:

Fraiicicarum perilissimos

Teutdaldns, seu

strat

Charta commutationis
et

facta;

a Riperto ciim
in

domno IJugone duce

tensis, cui titulus
siiio,

marchione

comitatu

Arelatensi, quaj extat in Registro Ecclesiaj Arela-

authenticum, descripta a Pereinqua legitur Actum Arelali civitati pu:

/,e() 17/, anno annoque dcdxxxix e vivis cxcessit quo tempore llugo non Provincia;, sed Ituliffi rex fuit et tamen qna^stio in eo vertitur,

cognominato) confirmante.

Verum

DCDXxxvi Pontificatum
;

iniit,

an

Uugo

ante

regnum suum
isti

Italicum in Provincia
vel ex antecedentibus

l)lice

V nonas

Octob. anno Incarnationis Dominicee

regnarit, hoc scilicet anno,

DCDXxi,

Indictione

nona

Quare jam eo anno

aliquo,

quod

Provincise historici non probant.

Ilugo dux et marcbio erat in comitatu Arelatensi.

Legendus Saxius in Pontificio Arelatensi jiag. f88. 3. Id magis confirmatur. Postquam itaque Ludovicus Orbus Provincitc rex regnum Italice

Porro Carilocum ad Bosonem Provincia; regem pcrtinuisse, liquet ex charta ab eo primo regni sui anno data Kariloco monasterio, ut in ea dicitur, et

amisit,
variis

Viennam secessit, ubi Eugonem, quem in cbartis propinquum suum appellat, rebus
administra-

publicis pra^posuit, ejusquc opera in

Roucbeo laudato pag. 781 etseqq.relatis. Sed Ludovico sensim ad reginien magis ineplo Hugo Provincia3
tione Provinciee usus est, ul palct ex Cbartis a
relicto comilatu Viennensi Carolo Constantino Ludovici Orbi filio, quem FIodoardus in Cbron. testatur, RodulphoFrmciad regi

Guichenone in Riblioth. Sebusiana pag. 375 rehunc vero locum sibi relinuisse Eugonem Italia; regem, quando anno dcdxxx, aut circiter, totum jus, quod sibi inregnum Arelatense competere potcrat, Rodulpbo II Rurgundia; Transjuranae
a
citata
;

regi cessit, ex citato instrumento inteliigimus.

Ab

llugoue ad Ludovicum Transmarinum Francorum

comitatum usurpavit,

clientelarem fidcm et obsequium raejusdem comitatus praestitisse. Dein eodem circiter anno Etigo jns omne, quod in regnum
an. DCDxxxi

tione

Arelatense habere
tuni

posset,

Roclulpho Burgundiae
retinuit, ut an.

Transjurana;regiIlhujusnominiscessit,sibiquetan-

comitatum Provinciaj

dcdxxx

regem Carilocus postea transivit. In Ribliotheca enim Cluniacensi pag. 278 refertur Pra;ceptuui ejusdem regis Ludovici, actum Capriniaco villa kal. Julii, anno xi regni Ludovici regis, quando etiam Franciam recuperavit , in quo rex ait, Hugonem ducem Francoruni, et alterum Hugonera ducem Rurgundionum regni sui principes, et Letaldum comitem sese deprecatos esse, ut Cluniaco monasterio, monasterium, quod cognominatur Carilocus,

narrabimus. Hugoni in Provincia) comitatum successit Boso, de quo Luitprandus lib. 5, cap. 14,
relata

per PrcBceptum regale concederet,

cum

Hugonis regismorte, prodit

Rertbaj nepti

suas Rosonis Arelatensis comitis vidua) pecunia derelicta .

Hugo

itaque et Roso priores Provincise

comiles fuere, deceptique Historia; Provinciaj scriptores, qui vel Rotbaldum fictitium sororis Ludovici

omnibus rebus in pago Matisconensi sitis eidem pertinentibus, quod et ab eodem rege praestitum anno nongentesimo quadragesimo sexto, qui regni ejus undecimus est. Nunc venio ad profectionem Italicani Hugonis Provinciae comitis quam hoc
,

modo
5.

narrat Luitprandus
Fit

Orbi maritum, vel hunc Bosonem aliosve primos Provincia; comites fuisse persuasum ha,

rex

Italice.

lib. 3,

cap. 4.

Hacc

dum

aguntur,

Hugo Arelatensium

seu Provincialium comes na-

bucre. Ilugoncm vero currenti anno comitem Provincia;

tradit
4.

extitisse,

regnunKiue
lib. 3,

Italia;
-4.

adeplum

esse

Luitprandus

cap.

Nunquam

fuit Provincice rex.

vim conscenderat, et per Tyrrlienum mare in Italiam festinabat. Deus itaque, qui hunc in Italia regnare cui^iebat, prosperis eum flatibus brevi Alpheam,
cai)ut,
Pisa;.
paiiffi,

Decepti

lioc csl
:

Pisam, qua3 est Tuscia; provinciae

de qua
sic

eliam iidem Provinciai historici, qui EugonemProvincia) seu Viennaj comitcm aut marcbionem post

duxerat

Maro, Alpbctc ab origine

affuit

Cunique eodem pervenisset,

Romani

Roi-onem et Ludovicum Orbum, rcgem Provincife fuisse autuinarunt, idquc antequam in Italia re-

Joannis scilicet Ravcnnatis, nuntius. Aflue-

enim quodLuitprandus, cujus verba mox reteram, euni tantum comitem Provincia; extilisse, quantlo hoc anno in regnum Italiae
gnaret. Praiterquam

runtetiam prene onuies Italienses nuntii, qui bunc Is autem, ut erat longo ex tempore haec cupiens, percitus venit Paut supcr eos regnaret, invilabant.. Post
ei

evectus

Inil,

affirmat,

ipseque

in

nullo Diplomate

piam, cunctisque conniventibus regnum suscepit. paululum Mantuam abiit, ubiet Joannes papa

sc Provinciae

ad id

regem appellat, instrumentutn, quo probandum innituntur, de Eugone Italiaj,

occurrens fcedus

cum eo

percussit.

Quo tempore

non vero Provinciaj rege interpretandum. In eo

dicilur,

Rerlha niatre Hugonis regis mortua, Wido filius ejus, quem ex Adelberto genuerat, sicut pracdixi-

Sobonem quemdam, qui Carilocensem ab-

mus,

Tuscia;

marchiam

tenebat. qui

Maroziam

TOAXNIS

X AXNUS
J.im
a

15.

CHRfSTI 926.

)87

scortum Ronianum
antea
lib. 1,

sibi

uxorem acceperat.

cap. dO, Lniliirandus dixerat:

Hoc

eodem tempore (nempe imperante Lamberto) AdclbertusillustrisTuscorum marchio,atqueHildebran-

Sanctius primus rex Navarrce. Sanctio Garsiani Navarrae regi celeberrimo, qui anno dcdv regnare coeperat. Ejus tempore Christiani ad vallem Jomiuierce a
8. Moritiir

Hic annus

fatalis fuit

dus pra^potens comes buic nisi sunt rebellare. Tantse quippe Adelbertus erat potentite, ut inter
,

Saracenis victi
facla fuisset

et

cum

post aliquot

annos iterum

magna

persecutio a Saracenis, et Sanprresenti

omnes

Italia?

principes solus ipse

cognomento

di-

ctius rex sesc

ad montes quosdam, ad quos nullus

ceretur dives. Huic erat uxor notnine Berta Hugonis

post nostro tempore regis mater, cujus instinctn

erat aditus, recepisset,

anno quibusdam

militibus congregatis infldeles e dilionibus suis, et

inter alias e rcgione Vecaria dicta cxpulit,

tam nefaria
6.

ccepit ipse facinora (1) .

Berta ejus mater hoc anno moritur. Ex his Luitprandi verbis perspicuum cst^ E|)itaphium
Berth(B a Fiorentinio in

eodem-

qne anno

e vivis excessit

De hac

inquiunt

Comment. de Rebus ad

Matbildem comitissam spectantibus lib. 3, cap. 38, Boucheo in Hist. Provincia; lib. 6, pag. 791 aliisquerelatum, in ([iio dicilur de ea an. Incarnat. Domini dcdxxv Indict. xiii obiit de mundo a
, ,

Vigila monachns Albeldensis, et Belasco, expulsis omnibus Biote natis (infldehbus sc.) vicesimo regni sui anno migravit a soeculo, sepultus in sancti Ste-

phani portica regnat

Sanctio Garceanis

cum Christo in Polo. Obiit ^ra dcdlxiv, currenti scilicet

S. Joannis

anno. In libro vero Gothico

legitur: Et regnavit

Pennatensis

posterioribus sepulcro ejus inscriptum fuisse, et

verum

esse

principium chronologicum a

nobis

inPampilonaetin Deyo, regnavit autem annis xx, et mortuus est . In ejns-

non constat posita baud multo post mortem eorum, in quorum memoriam condita, fldem non facere. Berta sestatutuin, Epitapbia scilicet, qua)

dem
ginti,

monasterii Charta dicitur etiam, regnavit an-

nis XX.

Quod
;

si

quis dicat, Sanctium non annos vi-

sed annos xxi, et aliquot menses Navarraj

cundis nuptiis Adelberto marchioni Tusciaj copulata

praefnisse

cum anno

dcdv die quinta mensis Ja-

fuerat

Tusciae

quo matrimonio prodiere Wido marcliio et marltus Marozise, ac Ermen;

ex

nuarii rex creatus fuerit, et hoc anno

vivere desierit, respondebo

jam provecto horum temporum chro-

garde secunda conjux Adalbei^ti marchionis Eporediae. Marozia sen Marocia, Joannis papa? X hoslis infensissimi, non quievit, donec Iiunc Pontiflcem de sede dejecerit, atque Urbis principalum sibi adsciverit. Ermengarde vero tantas opes qucBsieral,utctiam Rodidpho II Burgundicc Transjurana) regi regnum Italia! eripere conata fuerit, tandem-

nologos Sanctii regis annos a die, quo Fortuniits frater vitam religiosam professus esf, et Sanctius
solus regnavit, ab

anno

scihcet dcdvi deduxisse.

Est porro Sanclius Iiujus nominis /.

9.

Ejus successor ac

virtutes.

Uxor

Sanctii

regis

dompna

Tuta, vel

domna Toda nuncupata.

que artibus suis, ut Italiam relin(]ueret, effecerit, ut annoDCDXXivex Luitprando retulimus. Grassatio Eicncjarorum. Hermannus 7. Contractus juxta editionem Canisianam hoc anno scribit: Ungarii vastata Alamannia totam Franciain (nempe Orientalem), Alsatiam, atque Galliain igne et gladio saevientes percurrunt . Idem conti-

In Charta sancti Salvatoris Legerensis, a Moreto in Investigationibus Navarricis recitata legitur: Ego

Sanctius rex

filius Garsii regis, successor in regno germani mei Fortunii, etc. cumdomna Tuta regina uxore mca . Hujus regina3 et Garsis hnjus nomifilii

nis secundi ejus

nomina

in infinitis charlis

memorata. CtBterum idem Moretus inviclis rationibus demonstravit, Rodericum Toletanum, Gari-

nuator Reginonis

et

Hermannus Contractus

juxta

editionem Pistorianam habent.

bayum, omnesque scriptores Hispanos summo ervore Sanctium Garsei cum Sanctio Abarca confu-

(1) Flugonis rcgis clironolaxis liuc us(]ue mullis tencbris in historia delituit. Igiturpaulo accuratius gemina; ejusepoch<edistinguenda;atque

Cum ad excitatas in Italia turbas compesccudas anno dcdxxv soleiauis legatiu ad Hugonem ProvinciiC comitem missa fuisset, actutum oblatum Italiic regnum acceptavit, atque itineri se statim committens, Tridentum ante anni hujus exituni pervenit, ut perspicuc docet ejus Diploma apud Ughelhum toui. v, col. 500, nova) editionis. Datum Tridenti, VIII kal. Januar., anno Duni. Incarn. dcdxxv/, (a Natali Dominianno dcdxxv incepto) Indict. xiv D. lUigonis piissimi rcgis I . Tum iter prosequens Italiam tenuit, ubi etregni solemnem possesstatuendie sunl.
ille

inivit. Ex hac igitur duplici regni acceptatione, prima scilicet, cura sibi illud offetentibus assensum praibuit ; dein vero cum solemni inauguratione solium conscendit, duplex consurgit Hugonis epocha, quarum prior ab auno dcdxxv ducenda est, ut egregie demonstrat Cl. Saxius in Nol. ad Sigonium tom. 2, col. 395, nov;c odit. probatquc aucloritate Diplomatis apud Ughellium tom. 2, col. 260, nova3 edit. dati anno Hu-

sionem

regis XIX kal. Jauuarii, Indictione ii, quibus characteribus exprimilur annus dcuxliv, quo cum Hugo annum ageret regni xix, jam patet illam ab anno dcdxsv, non a dcdxxvi ducendam esse. Id etiam probal vetus Chronicon regum Italiaj a Muratorio editum rerum Venit iu Italiam dominus Hugo rex. Ab ea die regnatum annos xxi expletos, et Itahcarum tom. iv, pag. 149, in quo hKC ad rem nostram menses ix, et dies iii... Post dccessum ipsius Ilugonis reguavit ipse Lautharius aunos iii expletos, et menses vii, et dies duos, obivitdie Decembris, etc. anno nerape cdl, quo reipsa dies illa in feriam sexlam ineiilebat. Itaquo retro supputatione inita, Veneris qui est X kalendas

gonis

epocham

Hugonis obitus figendus est die

disquisitio superest

initium. Hicc Saxius. Altera vero

;

sed et

cst Luca; kalendis Julii

lit

Aprilisanni dcdxlvii, atque inde deductis calculis resultat annus dcdxxv, dies xvii Julii rcgni Hugonis Epocba referenda est ad anuum dcdxxvi, ut Diplomata omnla, eam prajferenlia docent. De mense et die detegunt gemina Diplomata apud Puccinellium in pleniori Historia principis Ilugnnis pag. 8G, etc. Prius datum anno lcdxxxii, regniHugonis vii, Ind. v , (luo cum seplimum regni annum Ilugo jam coepisset, -perspicuum inde
illos

xx

Julii

regnu[n inivisse juxla secundam Epocham, qua; hic adhibita videtur, ante dlem illam anni dcdxxvi. Alterum vero datum est Roma; XII kal. an. DCDXLi regni Ilugonis sv, id est, iiondum cccpto scxto dccimo (lui post eam diem ante kalendas Julii iniri debuerit, ut prius Diploiua manifeste probat. Igitur Epocha illa iustituenda est a paucis illis diebus qua; iuter dicm xx Junu ct exordium Julii interceduul, ac forle sta-

tuenda die
solerent.

xxv

Juuii, (iua;unica erat dies

Domiuica

intra

breve iUud spatium intercepta.

Cum

solemnes

illi

rilus diebus fcstis et

Douiinicis agi

autem, qua; supcriusslatuimus de adveutu Ilugonis in Italiarn in fine anni dcdxxv, asseritur fides Epitaphii decessisse anno dcdxxv. Optime enim ha:c omnia cum narratione Luitpraudi, qnam transcribit Pagius congruunt.
iis

Ex

Berla:, ferentis

eam

Mansi.

588

JOANNIS X ANNUS
annonim comVigilse

16.

CHRISTI 927.
:

disse, et prochronismiiiii sexaginla

Westmonasteriensis

misisse. Hic
coffivi,

addam tantum locum

surrexit in

monachi
:

cujus opus in Escuriah asservatur

In

ad annum dcdxxv scribit dcdxxv yEthelstanus rcx Anglorum, Eadgilham sororem suam Sillirico, Danica

Anno

gratia;

Mrai

DCDXI.I1I

Pampilona rex nomine'

inseparabililcr ve-

natione progenito,

Northumbrorum
ol)

regi,

matrivir-

Sanctio Garsianis, (idei Cbrisli

monio
ginis,

honorifice copulavil. Qni

amorem

ncrantissimus

omnihus fldehhus: miscricorsque oppressis catholicis. Quid mnlta? In onmibus operibus optimus perstilit. Belligerator
luit,

pius in

paganismum rclinquens, fldem

Christi sus-

adversus gentes Hismaelitarum multipliciter

stra-

ges gessit super Saracenos (ipse cnim ad Ochare-

. Sed cum Sithricus ad idola rcdiisset, fidemque (|uam Christo et j^ithelstano dederat, sacrilegio violasset, post paucos menses regia virgo in patriam rediit, et post modicum tempus apo-

cepit

num

Saracenos prostravit

et vallis

Roncalensis

status vitam miserabiliter terminavit ,

hocnempe
vitee

magnis beneficiis affecil). Idem cepit Cantabriam a Nagerense urbe usque ad Tutelam, omnia castra terram quidem Degcnscm (nempe Deyo, vel Deca) cum oppidis cuncta possidebat. Urbem namque Pampilonenscm suo juri subdidit (quia nempe Mauri post adversum proelium a Cbrislianis factum eam sibi subdiderant) necnon cum castrisomneterritorium Harragoense capit. Dehinc expulsis omnibus Biotenatis XX regni sui anno migravit a saecuio . Hac voce Biothanati vel Biotenati Surita Mauros intelincolas, qui strenue sese gesserant,

anno, ut idem auctor in sequentibus exponit, qui

addit,

sanctam puellam post laudabilis

cur-

sum, ex hoc mundo idibus Julii transiisse, et usque hodie miraculis clarere in monasterio, in quod
ingressa fuit. Sithrici
pulavit imperio.

Hunwal scilicet regem Scotorum

regnum .ZEthelstanus suo coDeinde onmes Angliae regulos, regem Britonum , Constantinum
,

proclio vicit et fugavit.

Wlferthum regem Wentorum Ealdredum quoque flliura

Bebbnaberib
exturbavit.

Eadulfi de castello
hi

Et
se

omnes cum
strenuitati

provincialibus aliis, videntes

resistere
;

ad violentam mortem prooliando ultra currebant, ut videre est apud Ducanligit,

qui

si^reta

vita

non posse runt petentes pacem ab eo

ejus

convene-

gium

in voce Biothanati.

renuntiantes, fosdus

cum

atque idololatrise eopercusscrunt, inquit

10. Slthricus

rexNorthimbriai redit adidola.

Westmonasteriensis ad euin Christi annuni.

JOANNIS X ANNUS

16.

CIIRISTI

927.

Synodt apiid Trosleium et Duisburgensis. annus nongentesimus vicesimus seplimus, Indictione decima quinta, quo in Gallia apud Trosleium rursum est Synodus congregata, in qua Herluinus comes publicam egit poenitentiam, eo quod duxisset uxorem, alia supervivente. Meminit liujusSynodi Frodoardus in Chronico hoc aniio qui addit, hoc pariter annoob sinuillatem exorlam inter Heribertum comitem atque Rodulphum regem Francorum, ab eodem comite eductuni esse de carcere Carolum regem quod Joan1
.

decertare

Verum

pace compositacum Rodulpho,

est conjectus in

Christi sequilur

rursus rex Carolus

sequenti,
visset e

carcerem anno
sci-

cum jam eumdem Joannem papam

throno depositum atque carceri manciesse

'

patum,
2.

defunctum anno sequenti. eodem anno celebrata ponilur apud Duisburgenses occasione Bennonis
Alia Synodus hoc

dum vitam eremilicam in Alpibus duceret, electus Metensis episcopus, hoc annoabipsis Metensibus excfficatur,
Metensis episcopi, qui ante biennium,

cujus immanis sacrilegii causa dicta est Synodus

celebrata,
in

nes papa ul faceret,

litteris

comminatoriis jubebat,

qua omnes
ct

illius

sceleris

auctores

cum

Heriberlus ipse (idem inquit Frodoardus)cum

excoinnmnicantur,

Adallera loco ipsius substi-

Carolo

Rhemos veniens,
ille

indelilteras mitlil
ei

Roniam

Joamii papai, signilicans

nore Caroli, ut
tionis

sibi

de rcslitutione et hoetiam snb exconnnunica-

tuilur. PorroBenno ipse patienter omnia tolerans, exemplo relictus magnaj tolerantiae viri, cognomi-

interminatione mandaveral, se pro viribus

'

Ju

ciJdit.

uJ Ucijiu. Cliruu.

.TOANNIS
naliis est Cencdicliis
:

X ANNUS
scfiiicnli

16.

CHRISTI 927.
relicti

589
operam darel,ab codeni

memiiiil fjiisilom

recuperalioni

regni

aiino Frodoartius.
3. Adefonsus rex monachus. Hoc ctiam anno Adelonsiis quartus hujus nominis rex in Hispania sponle se alKlicans, \ilam monaslicam amplexus esl, Ramiro reliniiueiis rcgnuni, de quo
'

Ramiro caplus,

oculis orbatus est.Qua eliam poena

filii

mulctati sunt tres

Froilai detuncti regis,

cum

ad-

quod fieri contigit anno Redemptoris nongentesimo trigesimo. Porro Ramirus patrataj faeviti;B poenitcns,
versus
insurrexissent,

eumdem Ramirum

superius

sed

cum
c.

desertor sacrai militiaj faclus,

deliclum bonis operibus expiare curavit, monasteria etigens, multatiue donans Ecclesiis. Hajc |)Luribus

'

Aaibr. Moral. l.xvi.

". 9. 10.

qui sunt proscculi res Hispaniarum.

AiJiio [jeiioJi

(iraxo-Uomana!

B420.

Aniio /Era; Hispan. %'j.

Joanuis

papa; 14.

Anno Hegira; 315, Conslantini VIII imp. 16.

iiiclioato ilie S Martii, Fer. 5.

cuiii

Jesii Cliristi

n27.

Piomauo

iuip.

\.

Ad num.

S. Benno episc. Metensis crudcliler hahitus. 2. Heinricus (Germani;e rex) episcoelectione,

snamtolerantiain,cognoininatuinessc5e/ie6^/c/?w2;
dra;

pium Metensium contempta ipsorum

Guillimannus vcro laudatus eum episcopali catheimpositum, pro Bennone Benedictum nuncufuisse
;

cuidam, ut iercbatur, Dei servo dedit cognomento Bennoni , inquit Frodoardus in Cbronico ad bunc Chrisli annum, qui sequenti scribit Benno Me:

patum
lior,

qiiaj

cum

Meurissius

lib.

ultima opinio longe verisimi3 de episcopis Metensibus

testetur,

Bennonem

in Chartis, quibus subscrij^tus

tensis episcopus insidiis appetitus, eviratus,

lumi-

nibus privatns est . Quare non audiendus continuator Reginonis, qui ad annum dcdxxv et ad annum dcdxxvh ha'c refert is eniin stepe in Chronologiam peccat. Sanctus Meginradus eremita fuerat in Nigra Sylva ad lacum Turicinum, isque
;

Ecclesiam rexit, vocari taiitum Benedictum sanctcE Metensis Ecclesice prassulem. Hermannus Contractus in Chronico refert,
reperitur,

dum Metensem

Argentinensem praepositum anno DCDXxxiv ad cellam sancti Meginiadi venisse, ibi regularem vitam instituisse, et post ejus introilum

Eberhardum

locus

per annos

circiter

obitu Meginradi, de

quo suo

colono et cultu

fuit,

quadraginta quatuor ob loco egimus absque usque dum sanctus Benno

anno xxv, ad Dominum migrasse anno Christi DCDLViii. In Vita saucti Udalrici episcopi Augustensis

a Gerardo

presbytero scripta, de lioc sanclo

legitur
:

canonicus Argenlinensis eo secessil, et ajdiculam squalore et inipkivio collabenlem refecit. Scd cum
ea in solitudine per annos circitcr viginti vitam

prajsule

num. 50

Monasterium

sancti

Galli, ubi ille scienliaslilterarum fuerat perdoctus,

assidue visitavit, ibique Deo militantibus coenobitis

Germaniae rex, qui Lolliaringiffi dominabatur, eum episcopum Metensem esse voluit. Verum, ut ait Guillimannus in
episcopis Strasburgensibus, Metenses a sanctis ejus

angchcam

duxisset, Henricus

convivium
radi

fecit,

et

inde ad cellam sancti Megin-

moribus

abhorrentes

eum

excfficarunt, inde(]ue

sanctus pi'a3sul in

plena Synodo Duisburgi habila

dignitatem abdicavil, non qiiidem hoc anno, ul ex

Dei sanctum Eberhardum, ejusque necessitatibus sibiquesubjectis inonachissubveniendum B. De sanclis Bennone et Eberhardolegendus MabilloniusS;jQC. vBenedict. 3. Berno abbas Cluniac successorem sibi designat. ilealus Uerno priinus Cluniacensis abbas,

perrexit ad

videndum servum

ReginoniscontinnaloretradilBaronius, sedsequenti,

morti proximum sese inteUigens, lacto testamento

successores duos designavit,

Fnidoardo auctore tcquali diximus. Male eliam Concilium Duisburgense toni. ix Concil. cum hoc Christi anno ilhgatum, quod in nova Concilioruin collectione coirigendum erit. Post abdicationein Bennonis Albero, seu Adelbero, vir nalalibus
ut
in

mox

neuin

suum

Widonem consanguiatque Odonem, qui nionasteriis ipsi

jam
vitffi

subjcctis abbatis loco prasessent. PrcEcesscrat

inde ab

ineunte monastica)

statu , incjuit

Mabillonius Sa)c. v Benedict. in ejus Elogio Hislorico cap. 7, rilus ille in

clarus, et in liistoria celebris, episco|)atum Meten-

sem

adi|)iscitur,

Bennoni quadam abbalia sustenFrodoardus.

S. Eberhardo
secedit, ubi

niorte

Pachomio, qui instaute Petronium successorem designavit Petro:

tationis lenore concessa , inquit

2.

nius vero in

eodem
.

articulo Orsisisio

vices suas

vixit.

Baronius exislimat, Uennonem ob inagnam

In eremum

cum

demandavit; sic S Lupicinus abbasSajc. v, cuin inortuo liomano fratre tluplex regcret mona-

590
steriutn,

JOANNIS X ANNUS U).

ncmpc
Comlatiscense, et Lauconnensc

ciiRrsTi 927.
B evasit,

mum

teste

Petro Venerabili in

lib. 1

de

appetentc scnecta, primitus Condatiscensi seniori

utique cocnobio prccficcre patrem ; tum quocjuc imminente transitu^ Lauconnensi monasterio desi'gnari abbatem cicravit , teste ejus Vitoc auctoro
ccquali. Sic JScnedictus cogiioiiiento

Miracnlis, cap. 9, quia Odo factus est notus rcgibus, episcopis familiarissimiis, inagnatibiis clarus.

Quajque enim monasteria

structa
crant,

in

eorum

linibus

con-

juri palris nostri ea

tradebant, ut

Biscopus Girusibi

nostro
lib.

more

corrigeret cl ordinaret, ait Joannesin

vensi ac Wircniutlicnsi monasteriis subsliluit Ceol-

2 ejus Vita; nuni. 23. Sed de Odone, qui quod

,

/ridum abbatem
adscivcrat.

qucm
liic

jirius

coatijutorem

Nam

et

aller

fuit

quonclam apud
in

Berno felicilcr incoepit infra sermo erit.

6.

ipse

perfecit

auxitquc,

vctcres

monachos

ritus.

Exemplo

primis cst

Obitus Symeonis Uulgarice regis.

Maii

Orsisisitis niox dictus,

qui Theodo7'um in vicarium

assumpsit. VcnerabilisBeda Discoi^i factum exemplo

B. Petri tuetur,

mcnsisvicesima septima, Indictione quintadecima, moritur Syineon Bulgari.-e princeps, Petruin filium

quem

sub se duos per ordinem ad

constituisse,

suum, quem ex secunda uxore sua Sursubulis

sorore
sustulerat
pra-ficiens

regendam Ecclesiayn

causa instantc
designanili

principcm,

quem

et

necessaria tradunt Hislorice.

Etquidem

ante morteni abbalis cautio eo teniporc, (luo abba-

tum

Sfficularium

jugum
Hffic

jiassim grassabatur, ferc

necessariaerat, nein

vacuam
et

abbatis sedeni abbate

Sursubulem Symeon siiorum libcrorum scri|isit tutorem. Micliaelein ex priore uxore susceptum dctondit monachum Joannes et Benjamin Petri fratres, adhuc Bnlgariae stola ornabantur , inquit
:

mortuo

involarent.

ergo causa Bernonem

Georgius monachus

in Vita

Romani

iniperatoris

impulitj ut

Widonem

Odonem

post se abbates

num.

28.

Idcm

liabent incertus continuator Theo-

designaret .

Uterque ejus testamento subscripsit condito anno quarto regnante Radulfo rege, qui cum anno nongentesimo vicesimo tertio, die decima tertia mensis Julii rex Francorum dictus sit, elBerno animam Deo reddiderit id. Janua4.

Moritur.
,

phanis et Siineon Logotheta. Testatur Joannes Asanes Bulgarorum rex in Epistola ad Innocentium III papam pag. 54 Actorum ejusdem Pontificis, Symeoneni, Petrum, et Samuelem Bulgaria?
perinde reges, coronam imperii et patriarchalem benedictionem a sanctissiiiia Dei Romana Ecclesia, ct ab Apostolica, ac Sede principe Ai)ostolorum
Pctro accej^isse
7.

rii,

ut legitur in Chronicis Malleacensi etCluniain

censi, recte

LabbeautE relato dicitur

Chronico Dolensi toni. An. dcdxxvii

:

ii

Biblioth.

obiit

Berno

primus abbas Dolensis , cujus monasterii sese in suo testamento Berno abbateni fuisse docet. Baronius anno dcdxii, num. 17, eo Chrisli anno Bernonismortcm consignat, secutus Sigebertum in Chronico. Sed Miracus Chronicon illud ab ca interpolalione, similibusque quis(]uiliis, qua; in omnibus
praecedentibus cditionibus legebanlur, purgavit.
5.

Petrus
Turcis,

Pax

Grcecos inter
Croatis,

et

Bulgaros constituta.
fuit,

statim ac Bulgaria; rex coronatus

Serviis,

vicinisque aliis populis,

fines suos sese contiiis

qui superstite

Symeone

intra

nucrant, bellum undique minitantibus, quo

S.

Odo promovet reformationem

ordinis

S. Benedicti.

Extremo sasculo nono

terrorem incuteret, comparato valido exercitu, in poteutiores hostcs Graicos parata, susceptaque expedifioue, in Macedoniam descendit. Sed audito imperatorem Roinanum Lacapenum in se cura copiis
pioflcisci, Gr,Tcos,paceiis])roposita,sibi conciliare,

tanla cladcs

nonsolum temporabbusEcclesiarumetmonasteriorumrebus; sed etiam religioni S. Bcnedicti inflicta

est,

huncque nuptiarum foedere firmare constituit. Qua quidem per monachos priino, tum per utriusque
gentis proceres, composita,

ut in paucis

admodum locis ejus vestigia

super-

Petrus Constantinopoperhonorifice

Monachi |)artini necati, parlim fugati, qui collectis sanctorum reliquiis, aliisque sarcinulis, quo bclli impetus vertebat, indesL! proripientes, ad
essent.
tutiora,
si

lim venit,
exceptus,

et a

Romano Lacapeno

quaj occurrissent, loca declinabant, aut

Mariam ex Chrislophoro Caesaris filio neptem in uxorem duxit. Nuptia; magno apparatu celebratae vni Octobris die, in Pegana Deiparae Ecclesia, sacra facieute patriarcha

palabundi vitam miseram traducere vix sinebantur.

Sicubi vero eis tantisper respirare concessum erat,
casas
jiro

dem
])er
sit

nova3 sponsae

tum

Irenes

modulo actcmporesarciebant,
vita3

in

quibus

tradit Luit]3randus lib. 3,

Stephano, cui quinomen impositum cap. 9, el in Legat. quod

et

non tam norma; regulari, quam

prospicere cogebantur.
decinio ineunte,
Ilinc

ac saluli

eaui iufer Bulgaros et Grsecos pax firniissima

cum

factum, ut saiculo Odo qui Bernoni in abbu-

sancita. Hcec ex

Leone Grammatico

laudatis

historicis

Byzantinis collogit etiam Ducangius in

tiam Cluiiiacensem successit, de nionastica vita

cogitare ccepit, jiauca su[ieressent coenobia

Familiis Augustis Byzantinis, acin Familiis Dalmaticis caj). G,

mona-

chorum,

atijue in paucis

illis

sincera religio desi-

vertissel, in

(leraretur, ul vidcre est

apud Joannem monachum

v

ex

illis

num. 20 et se(|. Sed cuin noii animadLeoneGraminatico, et aliis quibusdain historicis Indictiones iier Porphyiogenneta;
Symeonis BuIgaricX
regis

discipulum
a

S.

Odonis
Sicculo

in ejus Vila, ct in Pra;fatioiie

teiiipora corru])tas esse,

Mabillonio

Benedicl.

praiflxa.

Hiiic

Cluniacensc nioiiasterium

religione,

disciplina,

mortein, et Bulgarorum cum Graecis pacem in annum dcdxxxii malc differt, et iii Indictionem v,

severitate, fratruin mimerosilale,

slici

omnii]ue inona-

cum

ordinis obseivutione, tolo ]ia!ne orbi nolissi-

tameii certum esse debeat, Symeonem inense Maio currenlc Indict. xv niortuum esse, et conju-

LEONIS VI ANNUS
giiim
ciioala
8.
ilkii]

1.

CIIRISTl 928.
ii,

r)Oi

iiieiisc

Octobvi Iiuliclionc

[irima

iii-

ut testatur Cedrenus tom.

pag. 4G3, et post ([ua-

peraclum.
Melttene Saracenis eripitur.

Tiinc vero
leyali

driennimn Alinansor

califa eani

recuperavit

ac

eliain a Melitene ad

Roinanum imperatorem

advenere, pacis

fffiiiera

paclaque offerenles, inde-

munilionibus (irmavit. Urbs bajc Saracenis paruit usque ad annuin Hegirae cccxxii, quoConstantinus Porphyrogenncla et Romanus Lacapenus eam itede

quesociisadlectiacioederati, adversuslribules suos

Agarenos
ac

cum Romanis ad bella proticisceliantur, triumplii species cum iisdem caplivos suos duafflictarum

rum in potestatem suam redegere, ut Hama in Syria, auctor Thesauri

docet Jacut

Geographici

adliuc ineditus, sed praestantissimus, qui varia an-

cenles (mirandosanespectaculoel inaudito, impio-

rumque Saracenorum num.

rerum

indicio)

urbeni ingiediebaiilur , inquilGeorgiusMonacbus 35, qui subdit, quod cum postea MelitinenGraecos in tantas Meliteadegisse angustias, ut brevissimo

ses, jjacem dissolvissent,

nem

tempore

ipsam expugnarint, ac solo tenusa;quarint, sicuti et circumvicinas urbes atque regiones feracissimas opimasque.
Hanc igitur , addit Georgius, Melitcnem iinperator in Curatoriam redigens (alii Pro-

tiquorum Annahum fraginenta nobis conservavit. Elmacinus et Abulpharaius scripsere, Melitenem a Theophilo imperatore anno Hegir.c ccxxin receptam fuisse, quod etiam verum non est;cum Cedrenus tom. II, pag. 571 SL?,%cva.\. Basilium Macedonem frustra Melitenem obsidione cinxisse. Denique idem Cedrenus affirmat, i/eWee;w a Grsecis, iinperantibus Constantino et Romano Lacapeno, Indictione septima anno sc. Christi dcdxxxiv, recuperatam
,
,

vinciam dicant) multa eruit auri argentique millia.

Turpius erravit editor Elinacini, qui in verborum horum margine, vi ceperunt Romani Maesse.

boc anno ccepta,

referunt.
9.

Idem bal)entaliihistoriciByzantini,quitainen et postea continuala uno tenore

Eis diu paruerat.

latiam,

posuit,

Melita capta a Romanis, insulse

iirbem Melitenseni

cum

Malalia seu Melitene con-

fundens.

Elmacinus

lib.

Ilist.

Sarac. cap. 19, de obsidione Melitenes, quce urbs

est Armeniffi

babet, sed
(Hegira;

minoris ad Eupbratem, sermonem non paruin ballucinatur: Anno cccxiv

vi

Tarentnm a Saracenis excisum. SaraTarentum in exigua Chersoneso ad Taia3 fluminis oslia posituni hoc anno excidere
10.

ceni Africa;

Fuit excidium

Tarenti

patratum,

et

perempli

nenipe)

ceperunt Roniani

Malatiam,

incolasque parlim occiderunt, parliin ceperunt, et

dies aliquot in ea inanserunt , ini[uit Elmacinus.
Illud

pugnando, reliqui vero deliortali sunt in Africam. Id factum est inense Augusti in feslivitale S. Maria; , inquit Lupus Prosunt
viriliter

omnes

enim a veritale alienum, J/e//<e?ieaConstantino (iopronymo obsessa, captaque aimo Hegiraecxxxvi,

tospala ad buiic Clirisli aiiniiui.

LEONIS

VI

ANNUS

1.

CHRISTI

9'2 8.

Joannis

Leo VI. Annus sequitur Rcdemptoris nongentesimus vicesimus octavus, Indiclione prinia, quo contigit Joannem papam, oliin Sedis invasorem e

X finis miserandus, qui subrogatur

hoc anno Frodoardus

a

Interea inissus Ileribcrli

Joannem [)a|)am Widonc fralrc Hugonis regis propter siinullatem ([uamdam exorlam reclusum in carcere . Et rurcomitis Romarevcrlitur, nunlians

Sede

de[)oni, in

carceremque detrudi. Ad hunc

sedisse,
liujiis

sum anno
teiiti

sequenti

Joannes (lapa a quadain

princi[)atu

[)0-

usque annum

illuiii

lem|)oris scri-

feinina

cognomine Marozia

[iriva-

ptor Frodoardiis a|)erto testatur, sicquc, errare eos

tus sub custodia detinetur, ct quidani vi, utplures

certum cst, qui <|ualuordecim duiilaxat numerant annos cjus Sedis iiam quem constat cx anti(|uis Chronicis Cassinatibiis sedere coepisse anno nongentesimo decimo lerlio, et ad |ir;cseiitem [lerve;

asserunt actiis angore defungitur . Haec i[)sc. Porro rem gcstam paulo latius Luitpraiulus bis
,
'

vcrbis

nisse,

deciinuinquinlumliquetim[)lesse. Aitigitur

'

Luitp.

I.

111. c.

12.

592
2.

r.KONIS Vr

ANNUS

crmrsTi 92.

Wiflo inlorca Tuscioc provincioc marcliio

cum
pit

Marozia uxorc de Joannis pap;c cjectione coevelienienter tractare, at(|ue lioc propter invi-

nulli corum, qui magistratum gererent, ut de pacc agerent. Acccptis igitur utrinquc obsidibus,

ne

ullaj possent insidia? inslrui, et patriarcha

cst,

frcto

diam,

quam

in

Pclrum fratrem papnc

(|uasi

iiabebant,

jnrejurando, in consultalionepropositum
senatorii ordinis
cst igitur

qucm

Quoniam quidem illum papa

fratrem pro-

oporteretcum ipsoexire. Delcclus

prium honorabat. Contigil itaque, Petro Romae dej^cnte, Widonem clam multos habuisse milites congregatos. Cujiique die quadam papa cum fratre, paucisque aliis, in Laterancnsi palalio esset, Widonis ct Marozim militcs super lios irrnentes Potrum fratrem, ipsius ante oculos interfecerunt, eunidem vero papam com|irehendentes custodias manciparunt, in quo non multo post defunctus. Aiunt enim quod cervical super os ejus posuerint,
, ,

Michacl Stypiotes, et Joanncs Mysticus,

et qui apud imperatorem res moderabatur. Jam cnim Joannes rcclor ad imperatorem delatus, e

palatio egressus, in suo monastcrio capillos toton-

Cuni igitur hi ad Simeonem accessissent, de pace collocuturi, eos dimisit, et ipsum imp.
derat.

Romanum
factus crat,
rei

velle se dixit adspicere,

quem

certior

virum

esse

prudentem ac verum. Huic

id

Romanus

libenter consensit. Mittens igitur ad

sicque

eum

pessime suffocarint
ille

. Ilaic

Luitpran,

littus

Cosmidii viros ad

idoneos, in mari descen-

dus. Subjicit vero de Joannis papaj undecimi

Sergii creatione, sed

filii

sum munitissimum
remis navigans

construxit, ut imperatoria tri-

post

Leonem

et

Stepha-

De hac eadem facta hoc anno cjectione Joannis, haec Leo Ostiensis in Chronico Cassinate His diebus pulso a Romanis Joanne prasdicto, qui A.postoIicam invaserat Sedem, Leo sextus ordinasedit.
' :

nnm

ibi, velut in portu manerct, ipsum undique septum mari diligenter curans. Imperavitque in medio fastigium construi, ubi inter se

colloquerentur.
6.

AtSimeon, missis

militibus, sanctissimum

tus est Pontifex . Sic igitur

dignum

snis sceleri-

Dei Genitricis

templum ad Fontem combussit

A[)Ostolica5 Sedis

bus finem accepit invasor, et detentor injustus Joannes: ut qui per impudicam feminam sacrosanctam Apostolicam Sedem violen-

tns arripuit,

sque per impudicam mulierem

carcerem, ea simul

eje-

ctus, et conjectus in

cum

vita

caruerit. Subrogatus est

autem

in

locum ejus Leo

cedificarat, et omnia, quae circum erant, incendit. Ex quo perspicuum erat, nolle pacem. Sed imperator, cum ad templum Blachernarum cum patriarcha veuis3et,in sanctum sepulcrum ingressus, adhibitisque precibus cum cantu Deo, et sumpto omophorio, id est, velo super-

quod Justinianus imp,

ejus nominis sextus, Christophori primicerii filius,

quem
3.

sedisseoiimcs affirmant tantuai sex menses

:

humerali, Dei Genitricis e templo cgressus est, armis tutis constipatus. Igitur decora instructa
classe,

ac dies quindecim

sed hwc anno sequenti.

Raterius episc. Veronensis.

quam secum
:

habebat, ad statutum locum

,

Quo

pariter

pervenit

nona

dies erat

anno Raterius Lobiensis monachus,

plicitatis,

vir mirae

sim-

hcBC gesta sunt .

suis pervenisset

Novembris mensis qua Ad quem locum etiam ubi cum

:

sed experientia liberalium artium nomi-

Simeon, qua3 eo congressu inter

natus

cum

Hilduino, qui in Lotharingia episcopa-

eos

mutuo
7. te

tractata sint, sic inferius Curopalates

tum Leodiensem olim ambierat, in Haliam ad Hugonem regem profectus, Veronae episcopus ab
Hugone
constituitur, Hilduino Mediolaui episcopo

Aiunt igitur

Romanum

Simeoni

dixisse

Audivi
Si

esse, sed facta

hominem Christianum, et Dei cultorem nequaquam video verbis consentire.

es,

ordinato .
dicetur.
4.

Htec Sigebertus
sit

hoc

anno. Quando

enim revera Christianus

csedibus
et

parce tandem ne,

autem inde idem Raterius

expulsus, suo loco

fariis

impiae sanguinis effusioni

et

foedus ini nobiscum, qui Christiani

ipse Christianus
sis et voceris,

Simeon rex Biilgarornm aggreditur Con-

sumus, cum et neque velis Chri-

stanti7iopoiim, congreditur

Quod ad res pcrtinet Orientales, hoc cem init. eodem anno, mense Septembri,inchoatalndictione secunda, iterum Simeon rex Bulgarorum adortus
Constantinopolitanam civitatem, gravissima intulit
suburbiis

cum imperatore

et

pa.

stianorum dexteras sanguine Christianorura ejusdem fidei contaminari homo es etiam ipse, et
:

mortem
et

exspectas et resurrectionem, et judicium

:

damna, donec
est

inita

pace redempta

mu-

neribus

reversus ad

jiropria.

Rem

gestam

praemium eorum quae gesseris in vita hodie es pulverem despoliaberis. Si diviiiarum amore captus hajc facis , ego te his ad satietatem explebo tantum amplectere pacem, et ama conet cras in
:

cnarrat diligenter Curopalates, signans cuncta, ut

memoria digna,
5.

certa temporis nota his verbis

cordiam, ut etiam ipse tranquillam vitam agas et incorruptam, et Christiani tandem desinant arma
contra se movere. Ha3c dixit imperator. Simeon

Septembri autcm mense, Indictione se-

cunda, princeps Bulgaria; Simeon

tuni Constantinopolim ducit, et

omncm

exercipraj-

Maccdoniam

datus loca Thraciaj comburit,

et

omnia, quae ante

vero pudore perfusus ob ejus humilis animi virtutem, pollicitus est se pacem facturum, et ita data et acccpta salute, discessere, cum imperator magnificis donis

pedes

ci erant, in

suam

redcgit potestatem.
i>osuisset,

Cumnon-

Simeoncm prosecutus
:

esset .

Hac-

que prope Blachernas castra

postulavit,

tenus de congressu atque inita concordia. Addit

ut ad se miltcrentur Nicolaus i^atriarcha ct

autem post haec idem auctor 8. Die autcm festo Christi

secunda,

Natali, Indictione
fihis

'

Leo Ost.

I.

I.

c. 57.

iii

iiae.

Romanus impcraior duobus

suis

LEONIS VI ANNUS
coronam
Iriarclia in

1.

CHRISTI 928.

593
syncellnm crcatnm jam

imposiiit, Stepliano et Constantino

in

eligens, ciini etiam antc

magno templo,

tertium filinm Tlieopliylactum paclericnm totondit, snbdiaconnm ips\)m

prius ad sancta transiissct cnni ordine subdiacono-

rnm

Hicc facta hoc anno recitat Curopalates.

Anno

(jeriodi

Grieco-Romanro

6421. Anno

yErffiOispan. 9(i6.
VI papae

Anno

Hegiras 316, inchoato

clie

25 Februar.

Fer.

2.

Jesu Cliristi 928.

Lennis

1.

Conslantini VIII imp. 17.

cum Romano imp.

1.

Joannes
\

Pontificatu deponitiir.

Ad

nnm.

et seq.

Hoc anno Joannes

X Pontifex Roma-

quod et in plerisque Catalogis habetur. Quarecum anno dcdxiv circa diem vicesimum septimum
Aprilis ordinatus fuerit Pontitex

nus dignitate deposilus a Widonelmcx^ marcliione, impulsu conjugis sufe Marozia;, (|uac Sergii i^apa? quondam scortum fuerat, Theodorae impudentis etiam mulieris filia;. Cum enim il/aroci^ Theodoraj in principatum Urbis successisset, a Joanne X ejus amasio abhorrebat. Qua de re legendi Luitprandus lib. 3, ca[i. 12, Flodoardus in Chronico et Sigonius lib. G de Reg. Italiae. Anno tantum sequenti vel vi
vel actus ancjore defiingitur, in(|uit Flodoardus ad

Romanus, e Sede diem vicesinium nonuin Junii, et Leo VI in ejns locum statim substitntus. Baronius et Papebrocius aiunt hunc fui.sse Ghristophori pridejectus circa

micerii tilium, sed

uHum
hoc in

nuUo teste, sicnt nec etiam adducit Onuphrius in Cluonico, qui primus
litteras misit,

cum tamen hujusmodi,

si

etiam negari possint. Cxterum sicut in Chronotaxi Pontificum, qui post

gratis asseranttu-, gratis

annum
lib.

dcdxxis.

5 Hisl. Ravenn.

si vel

Principem , inquit Rubeus sacrosanctam summa3

Formosum

Ecclesiam

Romanam

rexere, dirigenda,
est,

depositionem Joannis X, cujns annus certus

dignitatis majeslalem, vel ejus prfficlare acta,

omni

tanqnam scopum nobis proposuimus;

nis

sic a

Joan-

Italia?, hoc tenipore admodum salutaria, spectemus, hoc nequaquam exitu dignum sed quem feminiB studium extuht, odium feminaj abstulit. De 2. Leo VI in ejus locum subrogatur. Joanne X Flodoardus in libello de Ponlificibus Romanis, postquam de Landone ejus deccssore verba
;

Leonem VII
stat,

erit;

annum dcdxxxvi, quo nona Januarii jam sedisse conhujus ordinatio norma qua^dam et regula hujus enim methodi ope non paucos errores
depositione usque ad
die

in quos, qui ante nos

fecit, ait

de Chronologia Ponlificia scripsere, lapsi sunt, facilius vitavimus, etexvariis quae in errorem ducebant viis, nos expedivimus.
3.jRatherius nonnisi post qimdriennium Vero-

Surgit abhinc decimus scandens sacrajura Joannes.

nensis episcopus creatus.

Ad

num.

3.

Rexerat

ille

Inde pelilus ad hanc

Ravennatem moderamine plebem. Romanam percolit arcem

Anselmus

Bis septein qua pra;nituit paulo amplius annis.

Pontitici hic nostro legat seguienta Seulfo.

canonicus Leodiensis in gestis episcopornm Leodiensinm cap. 43, de Ratherio scribit: Post hunc

Munilicisque sacram decoraus ornatibus aulam,

Pace

nitet

dum

patricia deceptus iuiqua,

Carcere conjicitur, claustrisque arctatur opacis. Spiritus at ssvis retineri non valet antris

(nempe Farabertum) extitit Ratherius, ex noslris partibus oriundus, a Veronensi episcopatu primum dejectus numero xliii. Hic,dum in mores homi-

num, tam

scriptis,
et

Emicat imo ajthra decreta

sedilia

scandens.

inveheretur,

quam verbis, inordaciter nimis nec potenti nec humili penitus dequanluliscumque
,

ferret, indultis ei

episcopii reddi-

Flodoardus
erat,

qui Ecclesiaj Rhemensis canonicus

versibns suhinde de archiepiscopis
ingeril, et quia

tibus,

asede

iiropellitur

et

qnadragesimo quarto
licet

in

suis

locum

dedit Baldrico .

Verum

Sigebertus, et

Rhemensibus mentionem
pallio

Seulfus

a Joanne

exornatus fuerat, hnjus conces-

cuineo Baronius Ratherium nionachum Lobiensem ad episcopatum Veronensem hoc anno evectum ar-

sionis hic ineminit.

Ex eodem vero Flodoardo auci

ctore coaivo apparet Baroniuin

annos sedecim,
Contraclo,

male assignasse, recteque

in

Hermanno

cerlum tamen videtur hoc non confinem anni dcdxxxii. Is enim eo episcopalu donatus non est ab Hngone Italiae rege, nisi
bitrati fuerint, ligisse ante

Mariano Scoto, omnibusque fere Catalogis legi eum sedisse annos xiv, paucos menses et dies aliquot. Marianus Scotus et Honorins Augustodunensis supra annos xiv, addunt menses duos et dies
tres,

successit

postquam Hilduinus, cum (|uo in Italiam venerat, Lamperto in archiepiscopatum Mediolanensem; Lampertus vero die xix mensis Junii

anni dcdxxxii e vivis excessit, ut liquet ex Catalogo

Bauon.

ToMUS XV.

594

LEONrS VI ANNUS
initio

1.

CHRISTl 928.

episcoporum Mediolanensium a Pnpebrocio tom. VII Sanctorum mensis Maii [)uLlicato,

veteri

tulisse, et

ct

ex

in carcere

duobus etiam annis cum dimidio Papia; detentum manifcste insinuat, sese circa

Ms. deducto. Cliapeavillus canonicus Leoi

Gestorum pontificum Leodicnsiumpag. 179 et seqq. tres ejusdem Ratlierii Epistolas rcfert, quarum prima in qua vexationes sibi illatas
diensis tom.

finem anni dcdxxxiv aut saltem insequenti in carcerem dclrusum. Cumqiie ex Sigeberto ct Luitprando citatis constet hanc ultimam poenam ei
,

fuse narrat,
Is

ad Joannem summitm Pontificem data. autem Joannes alius non est, (piam qui duodecimus ejusdem nominis fuit; cum in ea Ratherius dicat, se in Raliam revertisse cum filio regis sui,

irrogatam occasione irruplionis Arnoldi, perspicuum est, eamdem irruptionem pertinere ad annum DCDxxxiv aut insequentem ; cum anno dcdxxxii
Ratherius Veronensis episcopus dictus fuerit.
5.

Gesta

a Symeone Bidgarice
8.

rerje

anno

scilicet Ottonis,

cum

liic

Italiam inlroisset

Otto

DCDXxiii.

A num. 4 ad

Symeon

Bulgariaj rex

autem prima vice Italiam adiit anno dcdh, ut infra videbimus. In ea Epistola de Ililduino Ratherius scribit Inthronizato Mediolani eo, etc. Revertor
:

mense Maio

superioris anni e vivis excessit, ut ibi-

dem
tinis

osteudimus, diximusque in historicis Byzan-

Romana Sede, peracta legatione, fercns pallium pro jam dicto domino meo actum cum arcliiepiscoa
pali pallio. Allatae cuin his sunt et hlterffi

per tempora Porphyrogenneta; et Romani imperatoruin Indictiones corruptas fuisse. Quare

obsidio

Constantinopolitana

ab

eodem

principe

domni
indolis

suscepta, paxque inde inter

tuta, a

eum

et Grfficos consti-

papae

tunc

temporis

Joannis

gloriosae

Baronio ex Curopalate hoc anno narratee

(anno dcdxxxi, circa diem xv mensis Martii papa;

quibus conhnebantur prcces ejusdem, totiusque Romana^ Ecclesiaj, uti ego Veronensibus darer episcopus . Additque se Ecclesiae Veronensis episcopum tunc ordinatum fuisso.
renuntiati)
4.

Non

miilto post in exilium missiis.

Paulo
Italia;

post narrans quanta passus esset ab

Hugone

rcge, ait: Cepitme, retrusit in cuslodiam in qua-

annum nongentesimum vicesimum terhum, ut supra demonstravimus, et in Curopalate, locoa Septembri mense, Indictione secunda, legendum, Septembri mense, Indictione duodecima , licet incertus continuator Theophanis , Simeon Logotheta, Leo Grammaticus, Cedrenus et Georgius monachus habeant etiam mensein Septembrem et Indictionem secundam. Id enim ex
pertinent ad
ipsismet auctoribus evidenter refellitur,

dam
citra

Papiai turricula,

non dico
fallit

legem

ita

haec egit, et sine audientia.

annis et dimidio, nisi

tuli

mei culpa, sed Duobus recordatio priorem persine

cum uno

persecutionem,

et totideni carcerulaj suppli-

consensu asserant Nicolaum patriarcham Constantinop. tunc in vivis fuisse, et mense Maio anni nongentesimi vicesimi quinti ad Deum migrasse,

cium
hanc

Sigebertus in Chronico ad

annum dcdxxxii

imo Stephanum
narrare soleant
exscripsere,
in
,

ejus successorem praesenti

isti

anno

in

rem scribit:

Arnoldus rex Bajoariorum in

vivere desiisse. Gra!ci

Italiam coutra

nensibus suscipitur,

Hugonem regem veniens, a Veroet cum Hugone confligens

Hugone
epi-

cum eadem fere unum eumdemque auctorem

Historici

quo librariorum errore numerus

viucitur, Ratherius episcopus a rcge

denariusinlndictionibusexprimendissaepeomissus
fuerat

scopalu pulsus, quia Bajoariis faverat, Papiae exiliatur

.

Sed ea Arnokli in Itaham irrupho anno

dcdxxxiv aut insequenti contigit, ut ex dictis eruitur. Luitprandus lib. 4, cap. 14, eam fuse narrat, sed cum temporis ordinem non servet, amms rei
gestai ex eo

ideoque non errorem errarint. 6. Stephanus et

;

mirum

si

omnes eumdem

deduci non potest. Aitautem Arnoldum

Constantinus imperatores lidem scriptores Byzantini postquam de illa obsidione et pace Bulgarica verba fecere, statini aiunt Decembris mensis die xxv,
dicti.

Ad

num.

8.

collectis copiisinltaliam veuisse, ut

Hugoni regnum
:

Romanum Lecapenum

filios

suos

Stephanum

et

aufcrret, et

Veronam usque

pervenisse

In qua,

inquit, a Milone comite atque Ratherio episcopo

libenter, ut qui

eum
:

invitarant, suscipitur .

Pau-

cis interpositis, scribit

coactum

fuisse

Arnoldum ex Italia fugere Quo discedente Hugoni regi

et

Constantinum imperii corona cinxisse, ac etiam Theophylactum fllium clericum totondisse patriarcham. Et postea de Njcolai patriarchae morte loquuntur. Quare Grtecorum imperium in varia illa capita divisum eodem anno dcdxxiii, ct Theophylactus a sancto Nicolao patriarcha clericus attonsus.

mox
tatis

civitas redditur,

Ratherius ejusdem civi-

episcopus ab co captus Papia; exilio relegatur. Quare cum ipsemet Ratherius testetur se
post

Neque de hac emendahone dubium

Hoc anno mortuus
est

esse potest;

cumex ipsismetauctoribusByzanlinis certoeruatur.

sanctus Stephanus patriarcha Con3tantinop.,utanno ucdxxxiii ostendam.

suam ad episcopatum Veronensem

evectio-

nem duobus

annis et dimidio persecutionem per-

STEPHANI

VIII

ANNUS

1.

CHRISTl 929.

STEPHANI

VIII

ANNUS

1.

CHRISTI

929.

1.

Aiinus

Obitus Leonis, subi'0(jatio

Slepham papoi.

verante

modis onmibus Henricus rex, quem mu-

Redemptoris nongentesimiis vicesirnus

nonus, Indictionesccunda, incboatur, quo Cnrolus

rex Francorum
,

neribus emollire non posset, minis intentatis frangere conatus est, affirmans se omne ejus regmmi

cognomento Simplex,
filio

in carcere

moritur, relicto

Ludovico, qui educabatur in

Anglia apud Alslanum regem avunculum suum,

decujus unctione inferius dicendum interim vero Rodulphus regnare pergit. Ha3c Frodoardus*, qui ait, ct in bunc usque annum pervenisse Joannem papam detentum in carcere, obiisseque misere miserum diem. Quo etiam qui in locum ejus fiierat
:

flammis vastaturum; sed quia illud, quod munus ejusmodi erat, quo olim Deus ferrena cajlestibus, utraque paciflcans conjunxit, Rodulpbi regis animus tandem divinitus est emolferro et

petebatur,

subrogatus Leo,

cum

et ipse

detrusus in carcerem,

defunctus est post sex menses et dies quindecim, subrogatus est in locum cjus Stephanus cjus no-

minis oclavus, dictus septimus, natione Romanus,

Tbeudemundo
2.

])arente

genitus. Ita vetus

Codex

Vaticanus de Romanis Pontificibus.

adeptus.

De sacra lancea, quam Ilenriciis rex est Eodem anno de lancea ex Cbrisli clavis

litus, ita ut justo regi justa petenti annueret. Quo autem amore donum hoc eximium rex Henricus complexus sit, hoc ipso vel maxime declaravit, quod non modo auri et argenti muneribus Rodulphum rcgem honoravit, verum etiam Suevim provinciai non minima parte donavit. /t. Deus autem, qui cordium inspcctor est, et bonas muncratur voluntates, qua mercede hujus rei causa pium regem Henricum in aeterna vita affecerit, quibusdam indiciis etiam in hoc sfficulo prodere voluit, quando hostes in ipsum incurrentes, hoc victorioso praeeunte signo, semper ter-

confecta, (luid
accipe
:

rererat

Sigebertus in

primis

sic

ruit atque

fugavit. Tali igitur

occasione, divina

Lanceam mirandi

operis ex clavis Jesu

favente voluntate, sanctam illam lanccam rex Henricus adeptus est,

Chrisli Crucifixi sanctiflcatam, quse dicifur primi et

quam
est,

filio,

de quo nobis in pra^-

magni Constantini imperatoris fuisse, donatamRodulpbo regi Burgundionum et Ilaliffi a Sampsone

comite, rex Henricus precibus, minis, muneribus,
addita etiam parte provincisc
extorquel, et banc ad

sentiarum sermo

e vita decedcns dercliquit

una cum regno, non minori veneratione ab co conservandam, uti non pauca; testantur victorire,
quas per eam orando obtinuit. Haec ibi. Verimi quod dicitur ex clavis Dominicis illam esse confectam, verius puto esse dicendum ex aliqua parte
clavi, alio ferro

Suevorum, a Rodulpho

insigne et tutanien imperii

posteris reliquit. Hsec Sigebertus. Sed tanta? rei

paulo latiorem audi narrationem in rebus gestis S. Gerardi, qui hoc tempore egregia claruit sanctitate. Hffic
3.

conjuncta illam elaboratam

aliis

nam

de clavis Domini

locis

positis,

et

ad alium

enim

ibi'

usum
est.

adliibitis,

suo loco superius pluribus dictum

Henricus rex Othonis Saxonum ducis filius, ut erat Deum timens et amator religionis Ecclesiastictc, ubi percepit Rodulphum Durgundionum

Hic vero tu lauda Christiani principis pietatem

in cultu

sacrarum reliquiarum exiiibitam. Porro

'

eadem

pariter de Inncea scripsit

Luitprandus,
filii

dum

regem haberetam caelesteet inrestimabile donum, quod idem Rodulphus pro summo amicitia? munere a Sampsone comite acceperat, missis ad eum
legatis, tentavit multis oblatis

recenset ingentem Othonis Henrici

victoriam

ejusdem
F).

lanceffi auxilio

consecutam.

Sed

et

de alia lancea eidem Henrico ab

Hu-

mnneribus,

si

ab

illo

impetrare, sibique adversus

invisibiles hostes

tum triumpbumque perpeluum comparare possct. At Rodulpho rege id se nulla unquam rationc daturum assevisibiles,

tum

gone in Gallia regnante missa, sic accipe cx historia de Gestis Anglorum, sed prius de gladio ista^:

arma

invictissima,

Ensem

Constantini Magni

niisit

scilicet, in

quo

lilteris

aurcis

nomen

anliqui possessoris legebatur

crassas auri laminas cla-

in capulo

quoque super

'

l''roil.

in

Chron.

Iioc

anno.

'

.\puil Sur. toin. v. die ili.

Oclob.

Luilij.l. IV. c. 1-2.

De

gesl. Angl. postlied.

1.

ii.

596

STEPHAXI

VJII

AXNUS

I.

CHRISTI 929.

vum

ferreum affixum cerneres, unum ex quatnor, quos Judaica pei-secutio Doniinici corporis aplarat

libus aperuit; vexillum item misit Mauritii beatis-

simi martyris, et Thobaea; legionis principis, quo

Lanceam CaroiiMagni pariter misit, quam imperator in\ictissimus contra Sarracenos exercisupplicio.

idem rex in bello Hispano quoslibet infestos et confertos inimicorum cuneos disrumpere et in fugam
solitus erat cogereB. El ctetera, quee ibi recensen-

tum ducens, si quando in bostes vibrabat, nunquam nisi victor abibat. Ferebatur esse eadem, qu3E Dominico lateri centurionis manu impacta
pretiosi vulneris hiatu

tur,

munera ab Hugone ad Henricum

reliquiarum

missa, cujus

in cultu

paradisum miseris morta-

sacrarum commendatur.

pietas

maxime

Anno penodi Graco-Romaiia; 6422.

Stephani VI! paps i.

Anno ^ra Hispan. 967. Anno Begirx 3n, inchoato 14 Febr., cum Romano imp. Constantini
die

Fer. 7.

Jesu Chrisli 929.

VIII iinp. 18.

Moritur Carolus Simplex rex Franc. i. Flodoardus in Chronico Carolwn Simplicem Francorum regera hoc anno diem extremum
1 .

Catalogi itaque
scripti.

omnes quoad
,

Ad num.

Cumque Leo VI mortuus

Romanus

hum
3.

mensis Februarii

mendose dediem terStephamis VII eo eham

dies
sit

circa

clausisse tostalur. Post ejus

mortem anni Rodulfi

circiter die Pontifex

creatus est.

regis a Francis in Actis pubhcis sunt usurpati, sed

apud Transhgeritanos nova numerandi formula

usque ad regnum Ludovici Transmarini ejus filii, qui tunc in Angha agebat, et unde anno iantum dcdxxxvi in Galliam transfretavit, et regni possessionem iniit, ut eo anno videbimus. Ante Facta ejus adventum haec formula usurpata idus Maii, anno primo scriptura venditiouis
inita est
:

Flodoardus in

Loca vicina Fraxineto a Saracenis devastata.

Chronico de Saracenis Fraxineait
:

tum occupantibus

a Vife

Alpium a Saracenis
proficisci volentes,

obsess, quibus multi

Romam

impedih revertuutur . Luitprandus hb. 4, cap. 2, posquamdixit Hugonem Itahae regem filium suum

MH

quod

obiit
et

Karlus rex

filius

Ludovici

Christo

regnante

regem exspectante

anno tertio, etc, ut videre est Appendice ad Capitularia Reg.Frauc. Act. cxxxvui, ubi plura hujus formulae exempla ex instrumeutis publica exscripta exbibet. Odgiva filia Edoardi et soror Athelstani Anglorum regum, et Caroli regis uxor, videns hunc in custodiam conjici, cum filio Ludovico in Britanuiam trajecit. lu Francia vero mortuo Carolo res non parum turbidae fuere, Rodulfo, Hugone, et Heriberto comite Veromanduo-

anuo secundo, apud Baiuzium in

vel

Lotharium in consortium regni adscivisse quod anno sequenh conhgit ait a Duin haec aguntur, Fraxiuetum Saraceni inhabitantes, coUecta multitudine Aquas qui est locus quinquaginta milliariis a Papia distans usque pervenerant. Horum
,
, : , , ,

probolos, id

est,

praedus

Sagitus

Sarracenus pes-

simus impiusque extiterat. Deo tamen propitio pugna commissa Tijjii-ci:!;:, id est miser, cum oru,

nibus suis interiit. Quod

ralo

si

Saraceni Fraxineto
in Jlontefer-

Aquas Statielorum usque, oppidum

hodierno positum excursioues fecerint, quis dubitare potest , quin ex eodem loco ad urbes viciniores vel mari vel terra venerint. Errarunt

tamen
qui

rum

inter se dissidentibus.

Leo 2. Stephanus VII PP. succedit Leoni VI. hujus nominis VI Pontifex Romanus, qui anno su-

Boucheus

in Histor. Provinciae lib. 6, pag. 773, et

San-Marthani
arbilrati sunt

iu

archiepiscopis Aquensibus,
lib.

Flodoardum

Hist. cap.

22, de

diem vicesimum uonum Juuii Pontisupremum diem obiit, postquam menses septem et dies v, non vero menses VI et dies xv, ut habet Barouius, Ecclesiain Romanam rexisset. Flodoardus enim in hbello de Ponhficibus Rom., postquam de Joanne X locutus
periori circa

ficatum susceperat, currenti

Odalrico episcopo Aquensi Saracenorum persecutionem fugiente loquentem, intcUigendum esse de archiepiscopo Aquensi in Provincia. Jam enim an. DCDXX ostendimus post proeliura ad Juncarias habitum, uuiversas Vasconiae Ecclesias Garumnam inter el Pirenaeos sitas a Saracenis Hispanias incolen-

est, ait
Pro qao ceUa Petri seitos Leo legmina somens, Mensibos bxc septem semt, qoinisque diebas : Prsedecessoromqae petit consoitia Tatom.

tuncOdalricum Aquarum episcopum ad urbera Rhemensem secedere coactum fuisse. Quare Odalricus non .\quis in Provincia, sed Aquis in Vasconia episcopus fuit.
tibus desolalas fuisse, ac
in Vasconia

STEPHAXI

VIII

ANXUS

2.

CHRISTl 930.

597

STEPHANI

VIII

ANNUS

2.

CHRISTI

930.

1.

Danorum
,

Ecclesia reflorescit.

Anniis

se-

Dei gentibus, et fideles, quos invenit ilbc captivos,

in

quitur

Redemploris

trigesimus

post

nongenteet

Christo

confortans.

Deinde

vestigia

secutus

simum

tertia Inciictione coeptus,

quo, inquit Sige-

bertus, Henricus rex reges

Norlhmannorum

Abroditarum Cbristianos facit . ita quidem rex maxime pius ab his quos vincebat Barbaros, duo
,

exigere consuevit, fidem Calholicam videlicet et

magni pradicatoris Ansgarii, mare Balticum remigans, non sine labore pervenit in Bircam, quo jam post obitum S. Ansgarii annis septuaginta nemo doclor ausus pertingere pra;ter solum (ut legimus) Rimbertum. Ita persecutio nostros reti,

tributum. Factum
sibi

est

exercitu penetrasset in
fecisset
viri

autem cum idem rex cum Daniam et ejus principes

, ,

nuit. Et inferius post

loci

descriptionem haec de

ejusdem praedicatione
3.

obsequentes

ut ibi praedicatione san-

In eo portu confessor Domini egressus, in-

ctissimi

Unni
,

archiepiscopi

Hamburgensis

quam consecuti olim fuerant ab Dani, receperint. De his enim vetus chrotiographus Adam saepe cilatus bac babet
Christianilatem

populos appellare coepit legatione. Quippe Sueones et Gothi, vel (si ita melius dicuntur)
solita

Ansgario

'

Northmanni, propter barbaricai excursionis tempora qua paucis annis multi reges cuncto imperio
,

Tunc beatissimus
fidei

nosler arcbiepiscopus

Unni

dominati sunt,

Christiana>. religionis penitus obliti,

videns ostium

Gentibus apertum essc, gratias

prajcipue vero
Ecclesiae pro

Deo
poris

egit

pro salute jjaganorum,

legatio

quoniam

Hamburgensis
diu
et virtute regis

tem-

importunitate

ueglecta,

prffiveniente

baud facile poterant ad fldem persuaderi. Accepimus a saepedicto rege Danorum Suen, tunc apud Sueones imperitasse quemdam Ring cum flliis Erich et Emund ipsumque Ring ante se ha,

miscricordia Dei

Henrici, locum et

buisse

Amund,

Biorn, OIa[ih, de quibus in gestis

tempus operandi

accepit. Igitur nihii

asperum

et

grave se arbitrans subire posse pro Cliristo, latitudinem suae dioecesis per seipsum elegit circuire. Secutus est eum (ut aiunt) grex universus Bre-

mensis Ecclesiaj, boui pastons absentia mcesti, secunique in carcerem et in mortem ire parati.
2. a

Postquam vero confessor Dei pervenit ad

Danos, ubi tum crudelissimum Gorm diximus regnare : illum quidem pro ingenita flectere nequivit sajvitia. Filiuni vero regis Haraldum sua
dicitur

S. Ansgarii legitur, et alios, quorum non occurrit vocabulum. Est credibile, athletam Dei Unni eosdem reges, quamvis non crediderint, adiisse, eorumque licentia regnuin Dei per Sueoniam praedicasse. Meo autem arbitratu, sicut inulile videtur eorum acta scrutari, qui non crediderunt ita impium est praeterire salutem eorum, qui primum et per quos crediderunt. Sueones crediderunt
:

igitur et Gothi a sancto

plantati,

Ansgario

pnmum

in flde

prajdicatione lucratus,
,

quem
,

ita

fldelem
pater

Cbristo perfecit

ut Christianitatem

quam

ejus seniper odio babuit, ipse habori publice promitleret,

iterumque relapsi ad paganismum, a sancto palre Unni sunt revocati. Sufficit hoc scire, mentiri velle dicamur ne si plura dicimus Melius est enim (ut ait B. Hieronymus) vera dicere
, :

quamvis nonduni baplismi sacramentum

ita

rustice,

quam

falsa diserte proferre .

Ha3c veritatis

perceperat. Ordinatis

in

regno

Danorum
fertur

per

amantissimus auctor de coalescente nova Ecclesia

inter barbaricas vepres.

singuias Ecclesias sacerdotibus, sanclus Dei niul-

titudinem credentium comniendasse

raldo.

Ha-

Quo

pariter

anno Constantinopoli defunclo

.

Cujusetiam fultusadjutorioetlegato, omnes

insulas penetravit, cvaugelizaus

Nicolao patriarcha, in locum ejus subrogatur Ste-

Danorum
'

vcrbum

phanus archiepiscopus Amasea^

palate.

Haec ex Curo-

A(Jam.

hisl. Eccl.

1.

l. c.

IC. 50. 51.

598

STEPHANI

VIII

ANNUS

2.

CHRISTI 930.

Anno iieriodiGraco-Romanae 6423. Anno

jErac Hispan.

968. Anno

HeKira 318, inchoato die 2 Febr.,Fer.

19.
ciiai

4.

.lesii

Cliristi

930.

Slephaoi VII papa 2. Goustanlini

VIU imp.

Roniano imp.

Ad num.

1.

Bohemi ab Henrico Germania; rege domiti.

1 et seqq.
:

theta et Georgius

monachus,

nisi

quod Logotheta,
iii,

Hermannus Contractus ex Heinrieditione Canisii ad hunc annum scribit cus rex Hohemiam petit . Witichindus lib. \ Annal. refert, Henricum Germanipc regem Pragam adiisse cum omni exercitu, Bohemorum urbem regemque ejus in deditionem accepisse, ct
Bohemia
esse.
2.

loco, Indictione xui, habet Indictione

aitque

eum

patriarchatu potitum esse an. xiv.

Cum enim

historici Byzantini post

morteni Leonis Sapientis in

tiironum
in

reslitutum fuisse scribant, consequenter annos ei xiv attribuunt. Ipsemet Nicolaus

Epistola

suum

ad

Romanum

Pontificem data,

ut

tributaria facta in

Saxoniam reversum

anno dcdxii vidimus, testatur se a Leone Sapiente morti proximo in thronum Constantinopohtanum
restitutum csse, ideoque annos xiv post restitutio-

Abodriti

piunt.

et Dani fidem Christianam reciIdem Hermannus Contractus ad auait

:

nem suam
4.

patriarchatum

gessit.

num DCDXxxi
rum
a

Heinricus rex reges AbodritaChristianos fierifecit, ipse:

Cur Myslicus
2,

dictus.

Codinus libro de
Constantiofficialium palatii

et

Nordmannorum
petiit .

Offlciis et Officialibus Curise et Ecclesia;

que GalHas
nos, qui

Vitichindus vero loco citato

nop. cap.

memorans nomina
numerat

Cum omnes

in

circuitu nationes subjecisset, Da-

Constantinopolitani,

inler eos Alysticiim,

dicti,

navali latrocinio Fresones incursabant,

qui erat secretioris consistorii, secreti

et

regius

cum

exercitu adiit, vicitque et tributarios faciens,

priinus minister,

ut explicat Goarus in Notis

h-^iiJ.t,-idx ait Impearcanorum judiciorum
:

regem eorum nomine Nubam baptismum percipere fecit . Quae de Jutarum regione, eorumque priiicipe Nui)a seu Chnuba, aut Chupia accipienda ahqiii tradunt. Continuator Rcginonis Abodritorum
et

pag. 28, quia Suidas in voce

rator secreti assessoribuset

curatoribus prtesidet , qui addit, causas ad pri-

mumillum ministrum delatas fuisse,

micidia
et

Danorum
3.

regcni conversionem ad
revocat{l).

annum

se-

sacrilegia.

priccipue hoEo itaque munere integer;

quentem etiam

Moritur S. Nicolaits patriarcha Constantinop. Mors sancti Nicolai Myslici\\iitwc\\siQ.oi\stantinop.

quam Baronius in hunc annum distuht, quiaCuropaiates tradit eamacci(iisse/<c?/c</o?ie tertia,

retralienda ad

annum nongentesimum

vicesi-

rime functiis est sanctus Nicolaus cum in aliquibus Menasis apud Bollandum ad diem xv mensis Maii relatis, ad eumdein diem, in aliquibus ad diem xvi, et in aliis ad diem xiv inscribatur. Extat tomo Juris Grfeco-Romani lib. 4, inter Sentenlias Synodales pag. 249, Constitutio sub titulo Nicolai
I

mumquinlum
eniin per

Indiclione xui notatum. Indictiones tempora Porphyrogennetaj et Romani

Prisci,

quod

litteraj

patriarchales petentibus gratis

concedantur. Dictus autem Nicolaus Priscus, seu

impp.

in

historicisByzantinisplerumque depravatae.

Rectetamcn habet incortusconlinuator Theoplianis Maii mensis in Vita Roinani Lacai^eni nuin. 49 die quinla decinia, Indiclione tertia decima, mori:

hujus nominis primus, respectu eorum ejusdem noniinis, qui poslea sedeni Constantinopolitanam
adniinistrarunt.
5.

Lotharius in consortiiim regni Italia;

adscitus.
:

tur Nicolaus ptatriarcha,

cum

a secunda provectione
esset.

patre
scribit

a
1,

Luitiirandus lib. 4,
sibi

cap.

annos tredecim

throno

|)otitus

Mense Au-

Rex Hugo duni prospere

filium

cuncta

gusto patriarcha sufficilur Slephanus Amaseai metropohta, eunuchus . Idem habet Sinieon Logo-

prospicerel,

suum

Lotliarium, quein ex

Alda uxore sua genuerat, cunctis conniventibus,

(1) Juvat hic aliqua referre quK ail illustrandos Aunales Ecclesiasticos plurimum conducere arbitror, quod ad Danorum conversionem LeguBtur aulem in chrouico quoJam Danico quod primum est inter duodecim Danorum chronica a Ludewig vulgata in Reliquiis In diebus illis Dani incensis Eccletom.ix: An. loccccxxxi obiitOorm Hordc-Kuude rex Danorum, ctsuccessit Gorme etregnavit annis trucidasse, clerum vulgo mixtum huuc impune occidisse, aut ductos in captivilalem, etc. Tunc confessor DeiReimsiis saccrdoles ante allarc

spectat.

Haraldum nomine, sua ulii crudelissimum rnirm illum quidem pro ingcnli flectcre saivitia nequit. Filium autem regis, quem ita lidclem Christo perfecit, ut Chrisliauilatcm, quam pater ejus scmper odio liahuit, ipse publice haberi quamvis nondum sacramentum baptisnii percepit. Ordinatis itaque per singulas Ecclesias sacerdotibus, sanctus Dei mullitudiuem permiltcret,
bertus venil ad Danos,
dicitur prajdicationc lucratus,

commcndassc
fideles

fertur Araldo, cujus etiam fultus adjutorio et lcgalo

illos

omnes Danorum

insulas

penelravcrit,

ovangelizans

verbum

Dei

gcntibus

et

quos invenit,

captivans in Chrislo confirmans .

Mansi.

.TOANNIS XI
post se regeni posuit.
oportet, cuni

ANNUS

1.

CHRISTI 931.

599

Quod hoc
lib.

aiiiio

contigisse

Ravenn. testetur, in multis iiujus SKCuIi monunientis Ravennensibus annum regni Lotharii primuni, Bnr/onis
5 Histor.

Rubeus

Burgundiam ad Rodulfum mittunt, ut adveniat, Quod Hugo rex ut cognovit, nuntiis ad euni directis, onuiem terram, quam in Gallia ante regni susceptionem tenuit, Rodulfo dedit, atque ab eo jusju-

quintum appellari, eisque rcspoiulere inse(|uentium annorum tabulas complures. Erravit itaque Sigonius lib. G de Regn. Ital., ubi hanc Lotharii regis inaugurationem in annum dcdxxxu differt eamque cum expeditione Amulphi Bajoariaj ducis in Italiam copulat; cum tamen liiec anno dcdxxxiv
,

randum,ne aliquando

in Italiam veniret, accepit.

Alphonsus Delbenes episcopus Albiensis hb. 1 de regno Burgundia? Transjuranaj et Arelatis, Duchesnius libro 2 de ducalu Burgund. et Boucheus
lib.

Ilistoria;

Provinciai tradunt,

pacem llugo-

nem

inter et

Rodulfum constitutam

fuisse, his prae-

vel insequenli

facta fuerit, ex

iis,

qute su|)ra dixi-

cipue conditionibus, ut Rodulfus ilt?eterfm filiam

mus,

et

Lotharii coronatio

eam

aliquot annis praj-

Lothario

Sigonium aliosque viros eruditos Luitprandtis sa;pe in errorem induxit, quod ordinem tempornm non semper servet, et quae variis annis
cesserit.

gesta

uno tenore

recitet. Sic initio libri

facit, et

4 de inau-

Hugonis in matrimonium daret, toquod in regno Italice sperare posset, Hugoni cederet; Eugo autem totum jus quod ei in regnum Arelatense competeret, in Rodulfum hujus nempe nominis II transferret, excepto cofilio

tumque

jus,

guratione Lolharii regis verba

cap. 11 de Ralberii

jam

lib. 3,

mitatu Arelatensi,

quem sibi Hugo reservavit. At Lomortem Adelaidem Tunc itaque sponsalia

monachi ad episcopatum Veronensem promotione egit cuni tamen Iiaec ad an;

tharium non

nisi post RoduIIi

sibi sociasse, infra constabit.

numDCDXxxu,
cos vitandos.
6.

etillaad prsesenlem pertiiieat.

Quod

valde observandum ad multos errores chronologi-

Pax

inter

Hugonem

ItalicB et

Luitprandus lib. 3, Durgundice reges sancita. cap. 13, de his loquens, quee per hsc circiter tempora gesta sunt, ait Ilis temporibus Kalienses in
:

Rodulfum

II

tantum peracta fuisse oportet. Rodulfus hac pace dominationem suam ultra monlem Juram usque ad mare Massiliense extendit, et Rurgundiae Transjuranae, Cisjuranam superiorem, Delphinatum, Sabaudiam, aliasque quasdam ditiones adjecit,
seseque Rurgundiai, Alemanniae et Provincia) re-

gem

dixit.

JOANNIS

XI

ANNUS

1,

CHPaSTl

931.

Annus
mus

Joannes

XI

invadit

Romanam

cathedram.

papam constituunt
ciai

Wido

scilicet Tuscia;

provin-

sequitur Christi nongentesimus trigesi-

marchio

et

ipsa Marozia ejus conjux. Porro

prinuis,

quarta Indictione inchoatus, (luo

dictus,

Stephanus octavus, septiinus

cum

sedisset

annos duos, mensem unum et dies quindecim, ex hac vita migravit. Cum in ejus locuni, potentia Widonis Tusciai marchionis et Marozia; matris, intruditur Joannes, Sergii pseu(iupa|)ae ex dicto scorto

pseudopontificem Joannem hunc adhuc a;tatejufuisse oportuit, qui matrem lalem meretricem haberet a;tate florentem, amoribus aptam, adeo

niorem

ut sua puichritudine
ejus danuio
dicturi

Hugonem

Italiae

maiiti Widonis obitum provocarit,

in

et

regem post immenso

Urbem

prolraxerit,

ut suo loco

Marozia hlius. Talia pati coacta est S. Dei Romana Ecclesia, ut sic deformiter a tanto monstro invasa conculcaretur. De cujus invasione haec habet Luit-

sumus. Ila piane tantae vires marcliionibus Tuscia) in Urbe erant, ut pro arbitrio quos vellenl
e Pontificaii

Sede deponerent,

ct alios

intruderent^

prandus
fice

'

Quo mortuo

(de prffidecessore Ponti-

ut ex

eodem hujus

teniporis scriptore Luitprando

loquens) ipsum Marozia; filium

nomine Joanipsa genuerat,

facile intelligi potest.

Cum enim

(quod dictum

esl)

nem, quem ex Sergio papa merelrix

'

occupassent munitionem pontis Hadriani, dictam ab Ecciesia in vertice collocata, sanctum Angelum,

Luilp.

I.

111.

c. 12.

dominabantur Urbi,

cum

et divitiarum potentia

600
Romanos
viguit
sibi

JOANNIS XI ANNUS
etiain

f.

CIIRISTI 931,
legilime creatos Pontifices,
sed

devinxissent.

Quandiu

igilur

eam non habere

horum

t^rannis, infelicissimus fuit in

om-

(luos sajcularis potentia intrusisset.

nibus Romanaj EcclesiiE status, ut sa;pe conligerit

Aiiiio

periodi Gra?co-Roinan8C

6424.

Anno rs: Hispan. 969. Anno lloginc Joannis XI papa Constanlini VIII imp.
i.

.'i)9,

inclioalo die

23 Januar., Fer.

1.

Jesu

Clirisli

931.

20.

cum Romano imp.

Joannes XI PP. sitccedit Stephano VII. 1. Stephanus VII, qui an. dcdxxix circa diem terlium mensis Februarii Pontificalum susce1

Ad num.

complexam esse, ac circa bunc anhabitam; cum eidem interfuerint cpiscopi qui anno sc(|uenti pnesentes fuerunt Concilio Ercapitula xxxvii

num

perat, currenti circa

sis

diem decimum (luintum menfecit,

Martii

fiucm vivendi

post(|uam sedisset

annos duos,

mensem unum,

ac dies duodecim, ut

prodit Flodoardus in libello de Pontif.

Seplimus
liinc

Rom.

ibidem integro recitato. Haec Burcbardi verba Sed et hoc ibidem inventum est de episcopis, presbyteris et clericis, si ba^reditatem a Domino rege, vel ab alio principe, vel amico suo, seu per hrereditariam sortem sibi de:

fordiensi, a Baronio

v.

Steplianus binos prajiulget in annos,

Aucto mense super, bisseno ac sole jugato Disposita post quod spatium sibi sede locatur.

venerit, vel acquisierunt, donare

eis liceat

hanc

cui voluerint,

dum

vivunt pro remedio anima; ad

elegerint vel consangui-

Ecclesiam

quamcumque,
:

Annos etiam duos, mensem unum et dies duodecim Honorius Augustodunensis, Martinus Polonus
et varii

neis suis velamicis. Sin

firmiter

perfecerint

autem antea obierintquam altari cui serviunt omnia

et in jus tradantur.
est.

Catalogi
liquet.

ei

attribuunt; ex (juibus alios

perpetuo sanctificentur,
liter

Simi-

emendandos

Stepbano

succedit

Joannes

de presbyteris statutum

Hildebertus Mo-

undecimus, Sergii III ex Marozia scorto filius, ut docet Luitprandus lib. 3, cap. d2. Verum quidem est
tom. III Spicilegii Dacheriani pag. 463, relerri privilegium coenobio Vizeliacensi a Joaune papa concessum, quod dicitur scriptum a pcr manum Andreaj scriniarii S. R. E. in inense Januario Indict. vi.

guntinensis

arcbiepiscopus subscripsit. Robertus

Treverensis archiepiscopus subscripsit. Unni Ha-

Datum vero

VI idus Januar. per

manum

Gregorii

Deo amabilis sacellarii S. Sedis Apostolica;, an. iii, Deo propitio, Pontificatus domini nostri Joannis

meburgensis archiepiscopus subscripsit. Adalguardus Fardinensis episcopus subscripsit (in Concilio Erfordiensi dicitur Fardunensis) Rychuvinus Argentinensis episcopus subscripsit. Nothingus Constantiensisepiscopus subscripsit. Uneuvanus(seu, ut dicitur in Concilio Erfordiensi, Unuvanus) Paderburnensis episcopus subscripsit. Udalricus Augustensis episcopus subscripsit.

summi

Pontiflcis et universalis

XI papa; in sacra-

Bernhardus Haluvar-

tissima Sede RB.

hujus Pontiflcis mensisJanuarii prajsentisChristi anni. Verum tam ex dictis de ejus decessoribus, quam ex infra dicendis de iis, qui eum excepere, perspicuum flt

Apostolorum . Ex quo sequitur, exordium incidere ante diem no-

tanensis (legendum, Halberstatensis, qui hoc tem-

poreepiscopuserat)episcopussubscripsit.

Rumaldus

num

Miniigardenouvardensis (legendum, ut in Concilio Erfordiensi, Memigernafurdensis, id est, Monasteriensis)

episcopus subscripsit. Eberis Mindunensis

laudato Concilio , Eburgiso Mimivulgo Milden) subscripsit. Necnon et

annum

mendose descriptum fuisse et legendum, anno ii, Deo propilio, Ponti/icaliis, etc.
illum
iii

(legendum
donensis
abbates
,

cum

Vidit liunc errorem Pa|)cbrocius iu Joanne XI, qui

nisi corrigerelur, alicujus PontiUcis

cum

ca^teris sacri

ordinis viris subscripse-

anni niulilandi

essenl,
2.

cum tamen

accuraie dusignati videantur.

Concilium apud Althaim. Hoc circiter anno celebratum Concilium aiu(i Althaim Rbstia;

runt. Ex hoc Concilio series episcoporum variarum dioeceseon illuslrari possunt. Burchardus in
illius Cai)ituli ait, Concilio apud Alllicim regem Conradum interfuissc. Verum Conradus Germania; rex jam ab anno dcdxviii obierat, et sanctus Udalricus anno tantum dcdxxiv Augu-

margine
habito

pagum ab

iiildeherto Moguntineusi arcliiepiscopo,

Hujus quidcm Synodi nulla iii Conciliorum collectionibus menlio; sed Rurcliardus lib. 1, cap. 227,
aliqua ex

stensis episcojjus dictus est. Notincjus vero Conslantiensis

eadem

refert,

quibus intelligimus eam

episcopus anno DCDXxxivjuxta

Hermannum

JOANNIS XI ANNUS
Coiitractuni ex editione Canisiana
obiit,

2.

CIIRISTl 982.

601

suprenmm

tliem

rus imperator mortuus est mense Augusto, Indictione iv,

ideoque Concilium hoc sub Ilenrico Cierma-

niai

rege coactum, ac diversum ab eo cjuod Conrado

Romano patre illius funus ingenti luctu ac planctu prosequente , inquitincertuscontinuator

tini

regnante anno dcdxvi indictum, de quo eo anno egimus. Idem Burchardus lib. H, cap. 78, refert
clericis

capitulum xxvu Concilii apud Altlieim habiti de qui fugerint Ecclesiassuas, et de servis qui

Theophanis num. 31, cui alii historici Byzansulfragantur. Filius erat primogenitus Romani Lacapeni. Romano imperatore constituto , inquitLuitprandusIib. 3, cap. 9, Christophorum,
ante imperii dignitatem habuerat, impera-

quod ad hoc Concieodem loco anno DCDXvi congregatum, revocandum existimo, cum in priori Synodo apud Altheim pauciora videantur
proprios dominos fugerint ,

quem
torem

lium, non vero ad illud quod in

constituit, (anno sc. dcdxix.) Post imperii vero sui ordinationem, uxor ejus filium ei peperit

condita cajntula quain in posteriori, quani verosi-

mile
xisse.

est

Ecclesiasticam tautuni disciplinam respe-

3. Carolus Constantinus comes Viennensis. Flodoardus in Cbronico ad bunc Christi annum scribit : Rodulfus Viennam profectus, Karolo Con-

nomine Stephanum. Rursus concepto foetu, alium ei peperit nomine Constantinum. Quos omnes imperatores constituens contra jus fasque, et secum Cbristophorum primogenitum domino suo imperatoriConstantinoPorphyrogenito praeposuit adeo plane ut procedentes ad publicum, ad sanctam So:

pliiam scilicet, vel ad Blachernas, seu ad sanctos

Apostolos,
nito
et

stantino Ludovici Orbi

filio

qui eani tenebat, subet

Romanus cum Christopboro primoge,

jeclionem pollicitante, revertitur,

Turonum ad

prfficederet
cffiteri

Constantinus Porphyrogenitus
.

sanctum Marlinuni orationis

Rodolfus
tino fllio
II

gratia proficiscitur .

duo

sequerentur

Gregorius discipulus

Bui'gundiae Transjuranae rex Constan-

saacti Basilii junioris anachoretBe

Ludovici Orbi comitatum tantum Vien-

nensem

dedit, sed

Radulfus Galliarum rex Viennam

ad se pertinere existimans, Carolum Constanti-

apud ConstantiChristophorum reliquisse fiUum nomine Michaelem, qui coronatus quidem non est, stola tamen imperiali et coccineis calceis honopolim
scribit,

num

ut sibi sacramentum diceret adegit. Tuin

Flodoardus ad

annum dcdxxxiii
eam
his qui
ille

ViennaRoduIfo
tenebant, dedi-

regi, tradentibus

eam

nestabatur, potestate etiam nonnulla praeditus, et assectantium splendore gloriosus . Ipsa vero Helena (filia Romani imp. et uxor Constantini Por-

tur, sed principatus

4.

non exstinctus. ChristophoObitus Christophori imp.

phyrogeniti) [irimum inter Augustas nebat.

locum

obti-

JOANNIS XI ANNUS

2.

CHRISTI

932.

1.

Italiaper

Arnoldum

turbata.

AnnusRe-

in Concilio
uti

sanctorum ipsum accusari, etjudicari

laicis

demptoris
Italia

nongentesimus

trigesimus secundus,

sacrilegum, destructorem monasteriorum, et

Indictione quinta inchoatur',

quo novis motibus

eorum bona
singensis est
ait
'
:

dividentem

de quo Othonis Fri-

quatitur, Arnoldo Bajoariai duce adversus

quoque

similis accusatio,

Hugonem
dientc,

regem Veronam usque progresed repellitur ab Hugone, a quo pariter

Italia;

Hic est Arnolphus, qui Ecclesias

militibus distribuit . Occisus

cumdeipso et monaipse,

'

steria Bajoarise crudeliter destruxit, et possessiones

RatheriusVeronensisepiscopus, qui

eum vocaverat,

earum

autem

Verona deducitur et Papiam relegatur, ubi de sui exilii cerumna librum conscripsit. De Arnoldo, quem alii Arnolphum nominant, S. Udalricus Augusta; Vindelicorum episcopus per quietem vidit.
'

ubi ejus est corapleta ne([uitia, post civitatem

Au-

gustanam ab eo depra;datam. Has tantum fruges sterilis annus in horrea Annalium infert.
2.

Conc. Erfordicnse.

Sed locupletatur
76

au-

Sigeb. hoc anno.

'

Luilp.

1.

n\. c, 14. in fine.

'

Othon.

1.

VI. c. 18.

Baron.

ToMCS XV.

602
ctario,

JOANNIS XI ANNUS
nempc
Concilio Erpesfuvt, alias Erfordiar;,

2.

CHRISTI 932.

diebus, seu etiain in quibus legitima jejunia cele-

hoc ipso anno celcbrato, quod posl cusuni liunc tomuni accepinius sic sc habet Anno ab Incarnatione Domini nostri jesu
;

brantur secundum canonicam institutionem, minime fleri volumus. Insuper quoque gloriosissimus
rex ad

augmentum

Cbrislianfo religionisconcessit,

Christi

dcdxxxh, anno ctiam

doiiiini

H. (Hcnrici)

ut nulla judiciaria potestas licentiam habeat Christianos sua auctoritate ad placitum bannire septem

regis Cliristianissinii xiv, Indictione

die

quinta, sub kalendarum Juniarum congregata est apud Erpesfurt sancta et universalis Synodus, ut rex

diebus ante Natale Domini, et a Quinquagesima

usque ad octavas

Pasclia),

et

septem diebus ante

sapientissimus
decrevit,

cum consilio primatum suorum inspirante omnium Salvatoris clementia,

Nativitatem S. Joannis Baptista;, quatenus adeundi

Ecclesiam, orationibusque vacandi liberius habeatur facultas'.

pro utilitate et statu sanctai matris Ecclesiaj. Cujus regis solerliam prudenlissimi viri Hildeberti archiepiscopi
'

gubernabat: cousidentibusrehgiosissimis
-

CAPUT TEKTIUM.
Prfficipimus

sacerdotibus, id est

R. sanctfe Treverensis Ecclesiae

archiepiscopo, Unni sancta3 Hamaburgensis Ecclesise episcopo, Adalguardo ^ Fardunensis Ecclesim

namque, ut nullus Christianus

Ecclesiam pro reverentia petendo, ibique manendo,

episcopo, Ricuino Argentinaj

civilatis

episcopo,

Nodingo Constantia: Ecclesiae episcoi)0, Unuvano Paderbrunnensis Ecclesice episcopo, Berbardo Halverastadiensis Ecclesia! episcopo, Othilrico

indeque revertendo, alicujus publica; potestatis banno ibidem constringatur, ne forte, dum ad Ecclesiam

causa orationum properat, per

bannum
'.

Augu-

impediatur pro salute animae devote insistere

stodensis Ecclesia3 episcopo,

gensis Ecclesiae

Buchardo Wirtzburepiscopo, Duodone Osnaburgensis

Ecclesise episcopo,

Rumaldo * Memigernafurdensis
Si quis
vitae

CAPIJT

QUARTUM.
diaconus negligens

(Monasteriensis) Ecclesia; episc. Eburgiso Mimido-

nensis Eccl. episcopO;, necnon et abbatibus aliisque

sacri ordinis viris.

presbyter aut

Porro

cum eorum

unanimitate

ac

primum Deo favente capitula infra notata% quam pro populi Christiani correctione coUecta
sunt.

mala de se suspicari permisei'it, et ejus infamia coram episcopo canonice denotatur, admosuaj,

neatur ab episcopo semel, bis ac

tertio,

ut vel pro-

dendo realum culpabilem

justae correptionis

se esse cognoscat, et sic

sententiam excipiat, aut adhi".

CAPCT PRIMUM.

bitis

secum

coUegis, juramento se expurgando, in-

Ut deinceps natalitia XII Apostolorum sum-

nocentem

se esse

demonstret

ma

veneratione

solemniter
statutis

celebrentur

et

in

vigiliis

antiquitus

atque hactenus ab an-

CAPUT QUINTUM.
B

tecessoribus nostris servatis, jejuniorum

votaomni
Ut

diligentia persolvere decernimus:quiaquoscaeIitus

nemo

sine consentiente proprio episcopo

sublimioris meriti scimus, hos et amplioris dignitate

aut ejus misso, jejunium sub obtentu religionis

sibi

honoris a nobis colendos esse non dubitamus.

imponat,

unum

pro?

aliis

excipiendo, omnidisplicet,

modo
CAPUT SECDNDUM.
Placita saecularia

interdicimus.
fieri

Quod

et

factum

et

in

futurum

prohibemus, quia plus causa ario-

landi esse cognoscitur,

quam supplementum

legi-

Dominicis, vel

aliis

festis

bus
*

Catholicae'' .

Hactenus quae accepimus.

22. Ivo par. iv. c. 53. Decr. xv. q. iv. cap.
xili. c. 28. Ivon. p. 4.
c.

'

Ueest aliquid.

Ruitgero qui anno 934 obiit.

'

Virduaensis

Burchar.

hodie in Gallia, sed malim de Germania capi : nam tapa.Siivoi Ger' Antonino Mimidunum, maniae populi, qui forte Tacito Svardones. * Deest liic membrum praicedens vulgo Milden. tam, ut insinuat

placita.

I.

xm.

c.
I.

Burchar.
Concil.

c.
p.

60.

' Similia

quEdam
*

in
I.

Agathensi

4.

apud Ivon.

6. c.

226.

Burchar.

xm.

27. Ivon. p. 4. c. 59.

sequens parlicula quam.

JOANNIS XI ANNUS

2.

CHRISTl 932.

603

Anno periodiGraeco-RonianK 6425.

Aniio Mtx. Dispan. 970. Anno

2.

Hegira; 320, inchoato die 13 Januar., Fer.

VIII imp. 21.

6.

Jesu Christi 932.

Joannis XI papse Constantini

cum Romano imp.

\.

Irntptio Arnoldl in Italiam.

Bajoariae

Arnoldum
ctum
esse,

Ad iiuni. d. ducem anno dcdxxxix vel

4.

quEeque habebantur in

Italia et in

Galhis usque
iliius ditioni

Oeeanum mare pohora

monasteria,

insequenti Italiam iuvasisse, et ex ea fugere coa-

ostendimus anno Dcoxxviir, numero

gratularentur esse subjecta . Tanta demum erat ejus nominis ac religinnis celebritas, ut ad eum

Ejus mors, cujns meminit Baronius, anno tantum DCDXXxvii contigit, uti eo anno videbimus.
2.

non modo
laudato in

laici

nobiles et clerici,

sed etiam epi-

Synodus Erfordiensis.

Ad num.

scopi dignitatibus abdicatis confluerent, teste

lib.

Joanne

2.

Con-

3 ejus Vila3

num.

10. Ha3C et plura

cilium Erfordiense in causa disciplinae Ecclesiastica? celebratum, jubente Henrico Germanine

rege, universale appellatur,

hujusmodi Mabillonius laudatus. 4. Septimania ab Hungaris anno dcdxsiv devastata.

ait:

quod ei univers pa^ne Germania? praesules interfuerint. Illud hoc anno

Qninque in eo canones
II.

Flodoardus in Clnonico ad an. dcdxxxii

et

Ragemumdus

Ermingaudus princi|)esGo-

sub die kalendarum Juniarum congregatum esse,

in Praefatione ejus dicitur. conditi, integri a Baronio recitati.

thise regi se

Rodulfo committunt. Ragemundus, Raimundus etiam appellatus, et Ermingaudns comites erant Septimanige, ut ostendit Caiellus
Historiffl
lib. 1

Odo abbas Cluniacensis Hoc tempore 5. Odo Cluniacensis abbas II

3.

Floret S.

vi-

in Gal-

comilum Tolosse cap. -15, qui cap. sequenti refert hngua gallicaEpistolam Joanni papa?
datam ab Hymerico archiepiscopo Narbonensi, Hugone episcopo Tolosano et Raynaudo episcopo Biterrensi, qua euni rogant ut illos excusatos habere velil, si secundum antiquam consuetudinem Aymericus archiepiscopus Narbonensis dictus, neque per se, neque per deputatos illum adierit, quia
praeteritis

liis

florebat,

pluribusque coenobiis uniformem

vendi

normam, qualisapudCluniacum servabalur, praiscribebat. Hoc enim anno abbatiam Carilocum

dictam, qUcB in dicecesi iMatisconensi
posita
est,

Joannes jiapa XI
Januarii, anno
Indict y,

ei

seu monasterio Ciuniacensi, po-

stulanteHugone Burgundiae duce, addixit VII kal.

ii

Pontificatus, Indict. v, sed loco

Indict. vi, a kalendis scilicet

annis omnis regio

illa

ab Hungaris de-

legendum

vastata fuit, et fere ad solitudinem redacta,

in causa fuit,
satisfaceret,

quod

Septembris in Italia boc annoincboata. Mabillonius Sajc. V Benedict. in Elogio Historico hujus sancti abbatis num. 26 isliusrescripti meminit ; sed ubi extetnonrefert,additquequedam item Italica coenobia in Cluniaci potestatein tunc venisse , nempe Suppentoniense, AdventinumS. Pauli Ronife, uli ex Joanne in ejus Vita manifestum est, alque Salernitanum, cujus fratribus idem Joannes OdonisVilam
dedicavit.
lis

cur patriam desolatam, ut debitosuo deserere ausus non fuerit. Et licet

nunc
ad

gratia Dei, et auxilio Poniii marchionis inde

expulsi fuerint, itinera

Romanam

lil)era

tamen ab urbe Narbonensi non sunt, Saracenis aditum

Alpium occupanlibus, et transitu per Alamanniam minus commodo existente. Ea Epistola, quse in
Archivis Ecclesia) Narbonensis servatur, in flne mutila. Loquuntur sine dubio antistitcs illi de defacta ab Hungaris anno dcdxxiv, qui postdesolatam Ualiam perabriiptatransiereAIpium

omnibus, aliisque non paucis

;

piffifuit

Odo non

secus atque abbas generalis

qua3 res a

vastatione

S. Pachomio primilus in Oriente instituta, in Occidente per Benedietum

mum

ab Odone perfecta

Aniauensem est unde

:

tentata, de-

juga, et pene omnes,

nonnuUis
(jua!

S. Benedicti in

Gallia ordinis auctor habitiis est,

propterea (juod monasteria complura,

anlca

partim destructa, omnino a sese distractaerant, in unum quasi corpus adduxit, Hinc Fiodoardus in
Clironico
,

paucis evadentibus, consumpti sunt, ut eo anno tradit Flodoardus in Chronico. Ciim vero Pontius ante prsesentem annum Ragemuiido et Eriningaudo succedere non potuerit, ea Epistola hoc circiter anno scripta. Ex ea

discimus,

eum

multorum restauratorem moregulffi

afflicta fiieril,

nasteriorum, sancla^que

reparatorem

vo-

graviter ab Ilunfjaris Septimania etPoyiit/^mmarchionemToIosanum, de cujus pietate infra sermo erit, principcm fiiisse

quam

cat; et Glaber ait:IIic

propagator

extitit

tantum hujus instituli ut a Beneventana provincia,

magnanimum.
5.

Obitus Giafaris califoe Babylonensis.

604

JOANNIS XI ANNUS

3.

CHRISTI 933.
cccxxii., die Mercurii, sexto

Occisus est Iioc anno Giafar Abulfadlus Sarace-

anno Hegir.x
anni
Cliristi

Giumadcs

norum Babilonensium
:

califa

appellalus etiam

prioris, ideoque die vicesima terlia mensis Aprilis

Muctaridus Billa. Elmacinus onim lib. 2 Hist. Sarac. ait Occisus fuit hora quarla diei Mercurii, qui\icesimusoctavuserat Siewali, ideoquc
trigesima prima Octobris nostri currentis anni.

nongcntesimi trigesimi quarti.

Eadem

die coronatus fuit Alradhi vel Airadi, Bellahi, ut

testatur

Eutychius,quiin co Historiam patriarchaabsolvit.

rum Alexandrinorum

Huic successit Cahirus Billa, qui depositus

fuit

JOANNIS XI ANNUS

3.

CHRISTI

933.

1,

Joaiinis pseudopontificis,

Marozice, Albe-

Immemor
Qiii
IIa;c tihi

adspiceris pracepti ca;ca Joannis,

rici et

Hugonis regis facta. Christi annus sequitur nongentesimus trigesiraus tertius Indictione sexta, quo infaustus Joaunes pseudopapa, sicut violenter Romanam ingressus est Sedem, ita violenter quoque dejicitur, in carceremque detruditur. De his dicturi, inprimis quod ad temporis pertinet rationem, Frodoardus hujus tcmporis scriptor accuratus haac habet Anno nongentesimo trigesiino tertio missi Rhemensis Ecclesiae Giso et Almal,
:

Qui

vetuit fratris violare maritum. Moyseos non pricstant carmina vatis, sobolem fratris de nominejussit Edere, si pnmus nequeat sibi gignere natum.

fratrem

fratri

Nostra tuo peperissevirn te

sfficula

norunt.

Respondes

hoc Venus ebria curat. Advenit optatus ceu bos tibi ductus ad aram
(scio) tu
:

Nihil

Rex Hugo, Romanam

Quid jnvat,

potius

scelerata, virumsic perdere

commotus ob Urbem. sanctum?

Crimine

dum

tanto satagis regina videri,

Amittis raagnam

Domino

tu judice

Romam.

ricus

Roma

redeuntes, pallium Arlaldo

prasuli
fllium

Haec ipse in scelestissimam feminam. Pergit vero

deferunt,

nuntianlque

Joannem papam

idem Luitprandus locum describere,

nientem
3.

Mariaej quai et Marozia dicitur,

sub custodia deti-

Romam

tunc recepit ipsa

in quem adveHugonem
:

suo, nomine Alberico, qui malrem quoquc suam clausam servabat, et Romam contra Hugonem regem tenebat . Ha;c ipse. Porro causa
neri a fralre

In ingressu, inquit, Romanse Urbis, quae-

dam

estmiri operis, mirfeque fortitudinis constituta

cur

ista

obvenerint, Luitprandus
gestani sic narrat
:

'

aperte reserat,

niuniho, ante cujus januam pons est prctiosissimus super Tiberim fabricatus, qui primus Romam
ingredientibus atque egredientibus est
alia, nisi

remque
2.

Marozia vero scortum impudens nimis, suos nuntios post Widonis mariti sui obitum Hugoni regi
dirigit,
sibi

per

eum

transeundi via

nec est ; hoc tamen nisi

eumque
aliter

iavilat ut se adeat,

Ro-

concessu custodientium munitionem fieri non potest. Munitio auteni ipsa (ut cstera desinam) tanta;
aUitudinis
detur, in
est,

mamque
eam

nobilissimam
posse

civitatem assumat.
fieri

ut Ecclesia qua) in ejus vertice viet cmlestis militia; prin-

Hoc autem non

teslabalur, nisi

honorem summi

sibi rex Hugo uxorem faceret . Erat autem idem Hugo ex eadem matre, qua Wido vir ejus

cipis archangeli Michaelis fabricata, dicatur

siA sANCTi ANGELi

eccle-

defunctus, genitus, Berta nomine, uxore Adelberti

Tusciaj marchionis; sicque

Hugo
rei

iste

IVater erat

Widonis, Muroziaj

viri.
ita

Cujus

causa in feminam

deuique ob munitionis confldentiam, derelicto longe exercitu cum paucis Romam advenit. Qui decenter a Roinanis susceptus, in pKcdictam munitionem ad
usQUE AD ciELOs.
Itex
praidictEC Maroziie
vit.

incestuosam exclamat

liis

versibus idem Luili)randus

ineretricis

[thalamum declinaesset concubitu,

Ciijus

incesto

dum

potitus

Romanos
Quid Veneiis facibus compulsa Marozia sa;vis ? Conjiigis eccc lui speclas tu suavia Iratris
j

qnasi jam sccurus despicere cocpit. Ha-

buerat sane Marozia fllium, nomine Albericum,

Nubere germanis satagens Hcrodia

binis.

quem

Luitp.

I.

III. c.

13.

ex Alberico marchione ipsa genuerat. Qui matris hortatu regi Hugoni vitrico scilicet aquam funderet, ubi manus ablueret, ab eo pro

dum

JOANNIS XI ANNUS
correctioiie in faciem caesus est, co

3.

CHRISTl D33.

005

quod non mo-

deraie et prudenter
4..

aquam

effunderet.
sibi posset ulcisci inju-

Is

\ero ut illatam

WiticUindus ', qui de eo scribit quod ut suos hortarcturabbellum,interalia hsc tunc pro concione Consulite igitur vobis ipsis, et quid sudi\erit
:

riani, congregalis in

unum
:

Romanis, hujusmodi

per hac re faciendum

officiis

eligite.

Thesaurum
ct

divinis

Uomanac Urbis dignitas ad tantam est stultitiam ducta, ut meretricum etiam imperio pareat. Quidenim foedius, quidveturpius,
eos sermone convenit

sancUflcatum toUamne,

dabo pro nostra

cultui diredi-

redemptione inimicis?
vino pecuniam
et

An

certe

addam

honorem, ut ab ipso poUus

Creator et

quam

ut unius niulieris incestui

Romana

civitas

pareat?

Romanorum

aliquando servi,
Si

scilicet

Bur-

mamur, (lui vere noster extat ptor? Ad ha;c populus levavit

Redem-

voces in altum, in-

gundiones, Romanis imperent?

,

meam

privigni

scilicet sui faciem cecidit cum prfcsertim novus habeatur hospes, quid vobis, jam inveteratum, fa-

quiens, se a Deo vivo et vero redimi omnimodis desiderare, quia fidelis et justus sit in omnibus
suis, et sanctus in omnibus operibus suis. Operam suam deinde promittens regi contra gentem acerrimam, dextris in ca^Ium elevatis, pactum
viis

cturum

creditis ? Ha!C et alia locutus in detesta-

tionem Hugonis; quEe sint post hgec secuta subjicit, dicens Nec mora, his auditis, Hugonem regem cuncti deserunt, atque eumdem Albericum sibi dominum chgunt etnespatium quidem mili:

firmavit.
pitio

Sicque pra^via pietate, reddito

audisti,

sibi

pro-

tes

introducendi suos rex

Hugo

haberet, munitio-

nem

confestim oppugnant. Liquet divinaidispensa-

tionis esse

hoc consiiium, ut quod rex Hugo tam

nefario turpiter coeperat scelere, id

tum omniinodo

Tanto quippe est terrore coactus, ut prffisertim seipsum ea ex parte, qua civitatis muro niunitio inhairebat, deponens, eam deobtinere
posset. sereret, atquo ad suos confugeret.
est rex

non

omnibus sa^culis memorandam de invictis, pavendisque omnibus obUnuit rex ope divina victoriam. De eodem idem enarrat auctor, quo ejusdein maximo religio commendatur, nimirum primarium Henrici vexilluin nominatum fuisse angelum, eo quod illud essetAngeli imagine insignitum. Unde recenUores ilU in
numine, tanquam
Saxones erubescant, qui cultum sanctarum detcstantur imaginum, longe degeneres a pietate majorum, quos ingenti prajconio omnia sajcula commendarunt. De eadem
hajresiin abducti misori

hodie

Expulsus igitur

Hugo,

et

cum

prafata Marozia Romanae

tenuit, fratre

Urbis

monarchiam Albericus

Joanne

insigni victoria agens

Luitprandus, tradit vovisse

eo fixerat

suo

summi

sidente .

atque universaUs praesulatus Sedi pra;Hucusque Luitprandus. ReUqua de car-

tunc Henricum regem, de suo regno simoniacam

hajresim evulsurum fore, qua; altas
radices praidecessorum conniventia,
victoria poUretur
;

iii

cere Joannis pseudoponlillcis et Marozia; ab ipso

si

de Hunnis

Frodoardo narrata desidcrantur, quffi legali ab Urbe venicntes, fideles nuntii retulcre. 5. Hic mirari non desino, quod cum talemonstrum Sedem Apostolicam occupasset, cui non ajtas,

quam

hiscc pietatis officiis est

consecutus. Addit etiam ab

ut victoria

eodem regc curatum,

eadem
,

in suo coenaculo pictura insi-

gniter exprimeretur, in

non legilima suffragaretur electio, et qui nihil nisi nomen Pontificis malis usurpatum tamen nomen tantum reveriti artibus retineret
non
natalitia,
:

rem

inquit

veram

qua ob sui excellentiam, poUus quain verisimilem

videas.
7.

Defuncto Stephano patriarcha Constantiet

Pontificis e|>iscopi qui procul essent,

omnem

ei

ex-

nopoiitano succedunt Tryphon

hibuerc rcverentiani, ut est in exemplo Artaldus, de quo diximus ex Frodoardo, Rliemensis archiepiscopus, qui dictos legalos ad

Quod ad res Gra^corumspectat, eodem

et inenses

Theophylactus.
lioc

anno

cum

misit ut pal-

dcfunctus est Stephanus ConstanUnopoIitanus patriarcha, cuin pra;fuissct Ecclesiai illi annos duos

hum

pelerel.

Erat autem Artaldus ipse ex mona-

undecim.

Cum

ha;c Curopalates et aUi

cho factus Piliemensisarchiepiscop.antebienuium, ejecto Hugone pucro, qui annorum quinque a^tatis
fuerat a patre in

eam sedem

intrusus. Eiectus Ar-

de tempore ejus sedis plane testentur, et in grffico Catalogo episcoporum Constantinopolitanorum habeatur exi^ressum corrigendus esterror illapsus in
:

taldus ob insignem animi virtutem,

dit

quam

et osten-

Curopalatem

et alios,

qni ab eo de mcndoso Codice

rcsaccidit, quae

ubi in ea sede locatus

pallium acccpisset,
nicavit

antequam eUam Milonem comitem excommuesset,

acceperunt, ubi Icgitur ipsum Slephanum defun-

ctum decima quintalndictione.Sed

ob Catalauncnse episcopiuni deprajdatum, ut idem Frodoardus enarrat. Tantus vir ergo tanti
facit

nunquam
antistes,

iu ea Ecclesia est audita, ut post Stephanisi

nuin non alius

temporaiieus substitueretur
(jui sedit

Romani

Pontificis

nomen
:

rito, illegitime collocato

Uomine immcnon ipso neque ullo alio

in

nempe Tryphon monachus,

ut posset
lieri

us-

que duin TUeopliylactus filiusimperatoris legitimae

esset
ffilatis,

audente
sibi
6.

suj^er

Romanum

nominatuni Pontificem

palriarclia. Cffiterum

arrogare judicium.

Eodem anno iteratosmotusHungarorum

vit
,

Eenricus pietaie prcevia sicperat Hunnos.

in Ger-

inaniam Frodoardus recenset, contra quos, ut ait, Henricus rex profectus eos ad intcrnccionemdeletiigiuta sex

secunduin Curopalatem, qui numerat annos sedis Theophylacti viginU trcs, hoc anno ipsum revera o|)portuit luisse creatum patriarcham, scd loco ipsius Tryphonem subrogatum administratorem ejus Ecclesia3 alias dicenduni cssct, duos uno tem;

millibus ex eis occisis

caiteris
'

capUs aut tlumine absorptis. Sed de his pluribus

Witicliin. de reb.

Saxon.

I.

1.

2 Luil.

I.

11.

c, 8.

9. in lin.

,V'^^.

.,4

/^*